Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 216

समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ.१ अकारकवादिमतनिरसनम् २०३ व्यापकश्च कथञ्चित् , इति, अन्ततो गत्वाऽनेकान्तवादपादावलंबनमेव शरणं सर्वेषामिति स्याद्वादमार्गों निराकुल इति ॥१४॥
समाप्य चतुर्दशगाथाव्याख्यानम् , इदानीमवशिष्टमकारकवादिमतं निराकर्तुमाह सूत्रकारः-'संती' त्यादि ।
मूलम्
संति पचं महब्भूया इहमेगेसि माहिया । आयछटो पुणो आहु आया लोगे य सासए ॥१५॥
छायासन्ति पञ्च महाभूतानि इहैकेषामाख्यातानि । आत्मा षष्ठः पुनराहु रात्मा लोकश्च शाश्वतः ॥१५
अन्ययार्थ 'महन्भूया' महाभूतानि-पृथिव्यपूतेजोवाय्वाकाशरूपाणि (पंच) पञ्चसंख्यकानि 'संति' सन्ति विद्यन्ते । तानि (इहं) इह लोके (एगेसि) एकेषां केषा व्यापक और कथंचित अव्यापक है। इस प्रकार अन्ततः अनेकवाद के चरणों की ही सब को शरण ग्रहण करनी पडती है । अतएव स्यावाद का मार्ग ही निराकुल है ॥१४॥ चौदहवीं गाथा का व्याख्यान समाप्त करके पुनः अकारकवादी के मत का निराकरण करते हैं-"सन्ति" इत्यादि __ शब्दार्थ- 'महन्भूया-महाभूतानि' महाभूत 'पंच-पञ्च' पांच प्रकार के 'सतिसन्नि' हैं 'इह-इह' इस लोकमें 'एगेसि एकेषां किन्हींने 'अहिया-आख्यातानि' कथन किया है 'पुणो-पुनः' फिर 'आहु-आहुः' वे कहते हैं 'आयछट्ठो-आत्मा षष्ठः' आत्मा छट्ठा है 'आया लोगे य आत्मा तथा लोकः' आत्मा एवं लोक 'सासप-शाश्वत:' नित्यहै इस प्रकार आत्मषष्ठवादीका मत हैं ॥१५॥ આ રીતે આખરે તે સૌએ અનૈકાન્તિકવાદનું જ શરણ સ્વીકારવું પડે છે. તેથી સ્યાદ્વાદને માર્ગ જ નિરાકુલ છે. એ ગાથા ૧૪ છે
ચૌદમી ગાથાનું વ્યાખ્યાન પૂરૂ થયું. હજી પણ સૂત્રકાર અકારકવાદિઓના મતનું નિરાકરણ કરે છે.
शहाथ - 'महन्भूया-महाभूतानि' महाभूतो ‘पंच-पञ्च' पाय प्रा२ना 'संतिसन्ति छ. 'इह-इह' मामा 'एगेसिं-एकेषां ये 'आहिया-आख्यातानि' उस छ. 'पुणो-पुनः' quो 'आहु-आहुः' ते ४ 3- 'आयछट्ठो-आत्माषष्ठः' मात्मा ७४ो छ. 'आया लोगे य-आत्मा तथा लोकः' मात्मा मने दो 'सासए-शाश्वतः' નિત્ય છે. આ પ્રમાણેને આત્મષષ્ઠવાદિયાને મત છે. ૧૫
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર: ૧