Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. Hidung mulAkAtI hai@AthaTI dhamanuM svarUpa ane dharmane prabhAva samajAvatAM rasabharapura ane sacoTa grevIsa pravacanene A saMgraha sahu jijJAsu AtmAo mATe atyaMta upayogI banaze. prAsaMgika aneka daSTAnta ane kathAnake sahu vAcakane AnaMdathI bharI deze. emmuuuuuuuuuuuuuuumornwme praghAkAra muiate DIbhaJtajiTAjI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAja zrI bhadraguptavijayajI gaNivara pravacanakAra ( hindI bhASAmAM) guNavaMta e. zAha muMbaI) ja gujarAtI anuvAda vi. saM2035, zrAvaNa * mathati rUpiya36 mAM pArelI kiMmata rU 15-00 vi. ka. pra. drajI para prakAzaka : zrI vizvayANa prakAzana TrasTa saMghavI piALa mahesANA, gujarAta A mudraka : harasukha je. zeka ajaya prinTarsa junA pAvara hAusa reDa, surendranagara. [ saurASTra
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra kA za kI ya wwwwwwwwwwwwwwwwwwwww jyAre vi.saM. 2029mAM pUjya gurUdevazrInuM cAturmAsa IndIra (ma.pra.)mAM hatuM tyAre pUjya gurUdevazrIe "dharmabiMdu graMthanA AdhAre pravacana ApelAM. e pravacane hindI bhASAmAM apAtAM hatAM ane hindI bhASAmAM lakhAtA hatA. vi.saM. 2031 mAM pUjya gurUdevazrInuM cAturmAsa bhIvaMDI (muMbaI) mA thayuM tyAre eka mahatvapUrNa kArya thayuM. pUjya gurUdevazrInA sAhityane hindI bhASAmAM prakAzita karavA mATe "rita" mAsikapatrane prAraMbha thaye. e mAsikanuM niyamita prakAzana thatuM rahyuM che. temAM bIjA varSathI gharama saraLa pavadanAma" heDIMga nIce dharmabiMdu graMtha uparanAM pravacane chapAvAM zarU thayA che. temAMthI 24 pravacanene amArI saMsthAe gujarAtI bhASAmAM anuvAda karAve. pUjyagurUdevazrI e anuvAdane kALajIpUrvaka vAMcI gayA, Avazyaka sudhArAvadhArA karyA ane hastaprata gaI presamAM. ATalA moTA graMthanuM prakAzana karavAmAM amane IndauramAM vasatA gujarAtI bhAIone sAre sahaga prApta thaye. amadAvAda navelTI sTeravALA ratibhAI ane jasava tabhAinA nehapUrvakanA saha gathI A prakAzanakArya saraLa banyuM.te chanAM kAgaLanA bhAve khUba ja vadhI javAthI ane prInTI ga vagerenA bhAva paNa vadhavAthI ame kimata ghaTADI zakayA nathI tenuM amane duHkha che. pUjya gurudevazrInI satsAhityanirmANanI pravRtti avirata cAlI rahI che. TUMka samayamAM ja pUjyazrI dvArA vicita "prazamarati grathane bIjo bhAga prakAzita karavA dhArIe chIe. niyamita rIte prInTIMga karI ApanAra ajaya prInTarsanA mAlika hasamukhabhAI je. zeThanA ame AbhArI chIe. vizvakalyANa prakAzana TrasTanA teo AtmIyajana banI gayA che. saha jijJAsuo A pravacane AsvAdI AMtaratRpti anubhave, eja amArI manekAmanA che. mahesANuM. menejIMga TrasTIo 4-8-79 zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa wwwwwwwwwwwwwwwww
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ni ve haiM na jyAre jyAre mahAn thutara AcArya devazrI haribhadrasUrIzvarajI smRtipa! para Ave che tyAre teonA pratye atyaMta prIti uchaLe che. teonI eka-eka grantharacanA hRdayane sparzI jAya che teenu eka ekavacana jJAna-vijJAnanI kSitijone vistAre che....antaryAtrAne Anandamaya banAve che. sa`jJazAsanane sAceA mekSamAga samajAve che. dhrubiMdu evA ja meAkSamAga pradaCka suMdara graMtha che. jevI rIte bhagavAnazrI umAsvAtIjIe 'tavA sUtra'nI racanA sUtrAtmaka zailImAM karI che,tevI rIte AcAya devazrI haribhadrasUrijIe dha biMdu nI racanA sUtrAtmaka zailImAM karI che. cAturmAsa indoramAM hatu, zAntinagara kelenInA nUtana upAzrayamAM pahelu' ja cAturmAsa hatu. janatAnI zravaNusUci sArI hatI. teone dharmanA prAthamika jJAnanI jarUra hatI. dhanu' pAyAnu jJAna e jhaMkhatA hatA....ane eTalA mATe meM dhabiMdu' grantha pasaMskrR karI, e granthanA AdhAre pravacane ApyAM. mArI samakSa evI sabhA hatI ke jemAM vidvAne na huDDA, jemAM zAstrajJo na hatA. temAM hatA dharmanI jijJAsAvALA bhAi mahenA. temAM hatA AtmavikAsane jhaMkhatA keTalAka sumukSuo....temAM hatA keTalAka zikSIta buddhijIvI yuvAnA. e sahunI Atmazuddhi thAya, ane saddabhAvAnI vRddhi thAya....e abhigama kendramAM rAkhIne pravacane ApyAM. e pravacane tyAMnA eka sajjana zvetA jayaMtibhAi (mI, e.ela ela khI.) e lakhI levA prayatna karyAM. A pravacane hindIbhASAmAM ane have gujarAtImAM prakAzita thavAmAM mukhya AdhAra che jayaMtibhAI ane temaNe lakhI lIdhelAM pravacanA ! alabat e pravacanAnAM Avazyaka sudhArA-vadhArA karIne, khUba ja vyavasthita karavAmAM AvyAM che. ww
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwverwinnisvoervoumiomuuuuuuuuu Aje jyAre manuSya vadhu ne vadhu gharmavimukha banatuM jAya che, vadhu ne vadhu pApAcaraNe karate jAya che, tyAre ene dhamasanmukha karavA ane pApAcaraNathI aLago paravA ene dharmane prabhAva samajAva, dharmanuM svarUpa samajAvavuM, khUba Avazyaka banI gayuM che. dharmanA prabhAvene je mAnavI samajI le te e sukha meLavavA pApa pAse nahIM jAya. dharmanuM svarUpa samajI lIdhA pachI dharmanA nAme cAlI rahelI adhArmika kriyAo tarapha nahIM kheMcAya. dharma sAme Aje ghaNA paDakAra ubhA che. je e paDakArane zIgha javAba ApavAmAM nahIM Ave te mAnavI dharmathI ghaNo dUra pheMkAI jaze. nukazAna dharmane nathI thatuM, mAnavIne thAya che. dharma vinA mAnavI AMtara zAnti, Atma-prasannatA ke sukha-samRddhi pAmI zakate nathI. A pravacanamAM A ja badhI vAta upara vicAraNA karelI che. vidvAna ane prajJAvatane A pravacanamAM ghaNuM truTIo dekhAze, paraMtu teo karUNabuddhithI te truTIo tarapha dhyAna na ApatAM, emAM je kaMI sArabhUta vAte hoya te grahaNa karaze ! saMte ane sajajane sAra grahaNa karavAmAM kuzaLa hoya che. A pravacane mananapUrvaka vAMcIne je kaMI jIvAtmAo dharma pratye zraddhA ane Adara dharAvaze, dharmanA svarUpane samajI, evA dharmanuM AcaraNa karaze, te jIvAtmAo avazya AmazAMti prApta karaze. sahu jIvo AtmazAti pAme, eja maMgalakAmanAthI A prayatna karavAmAM AvyA che. jaya vItarAga. DIsA, muni bhadraguptaviya. 4-8-79
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 0 0 0 sukRtanA sahabhAgI wwwwwwwwww indora [ma. pra.] nA A saMgrahasthA taraphathI A granthanA prakAzanamAM Arthika sahayoga prApta thayela che, wwwnnw.wuuuuuuuuuuuuuuuuuu 9 bhegIlAla bI. zAha enDa bradharsa rU. 251-00 0 sevaMtIlAla Ara. zAha 0 DAhyAlAla TI. zAha 0 kAntilAla ema. zAha 0 kamala sTorsa 0 zrIyuta avalANI heDa kaMcanalAla dhruva 0 ja tilAla enDa bradharsa * mohanabhAI kapAsI. 0 amadAvAda nevelarI sTeTsa * AnaMda ajhelA sTersa bipInabhAI hiMmatalAla davAvALA wwwwwwwwwwwwww sva. pitAzrI kezavalAla puruttamadAsa tathA sva. mAtuzrI caMcaLabena kezavalAlanA smaraNArthe temanA suputra ratilAla kezavalAla ane parivAra taraphathI A pustakanA prakAzanamAM rU. 1200/bAraso prApta thayA che. ame teonA AbhArI chIe. mAnada TrasTIo. zrI vizvakalyANa pra. TrasTa mahesANuM, wwwwwwwwwwwwwwwwww 0 re '
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA. [24 pravacanone saMgraha ]
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanadA dhanArthinAM prokta: kAminAM savakAmadaH, dharma evApavargasya pAramparyeNa sAdhakaH // vacanAdyadanuSThAnamavirUddhAdyathoditam, maJyAdibhAvasaMyukta taddharma iti konyate // -dharmavinduH
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zrI haribhasUrijIe graMthanuM nAma dharmabiMdu ApeluM che, paNa A biMdumAM siMdhu ghughavI rahela che. zrI municaMdrasUrijI A siMdhunI sahelagAha karAve che! ja mona, jAti ane apamAdaka dharmazravaNu mATe A traNa vAte anivArya che. mUha paramAtma praNAma e bhAvamaMgala che. bhAvamaMgalathI vijone nAza thAya che. pravacana/1 anAdi che A saMsAra. anAdi saMsAramAM cha paNa anAdi che ! ane jIva tathA kamane saMbaMdha paNa anAdi che. karmanA baMdhanothI baMdhAyelA anaMtA che A anAdi saMsAranI cAra gatimAM bhaTakI rahyA che. karmonA prabhAvathI jIvamAM meha, ajJAna, rAga-dveSa, zAtA-azAtA, sukha-duHkha vagere tatta sadAya sakriya rahe che. temAM paNa naraka ane tiyaca gatimAM te meha ane ajJAna, rAga ane dveSa pragADhapaNe sakriya hoya che. jJAnane jhAMkhe, A amaste paNa prakAza nahi. mAtra ajJAnane ghanaghora aMdhakAra ! tyAM hoya che dukha-vedanA ane trAsa. sukhanA ukaLatA dariyA sivAya naraka ane tiryaMcagatimAM kaMI ja nathI hotuM. devagatimAM samyagdarzana hoya te te jANe ThIka, e na hoya
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA te tyAM paNa rAga ane dveSanuM bhayAnaka tAMDavanRtya ja cAlatuM hoya che. mahu-ajJAnanA ja tyAM bephAma nagna nAca thatA hoya che. rahyuM have mAnava jIvana! mAnava-bhavamAM janma maLyA bAda jIvane saMskArI kuTuMbamAM janma thaye heya, saddagurune samAgama thaye heya te te jJAnane prakAza maLI jAya. nahi te jJAna vinAnuM-samyagajJAna vinAnuM mAnavajIvana paNa vyartha ! jIvanamAM samyapha saMskAra na hoya, dharmanuM AcaraNa na hoya, haiye mAnavatAnI heka na hoya te saMskArahIna, dharmahIna evA mAnavajIvananuM mUlya zuM ? AvA te karoDo mANasa naraka ane tiryaMca gatimAM cAlyA jAya che, saMsAramAM sukhanI zodha choDe ? sArA ya saMsAra dukhamaya che. kayAreka ke gatimAM saheja amastu sukha jaNAya che te aMte tene saravALo dukhamAM ja Ave che! ekasarakhuM ane zAzvata sukha saMsAramAM che ja nahi, AthI ja saMsAramAM sukhanI zodha cheDI devI joIe. dukhathI bharapura, vedanAthI ladabada ane trAsanA DuMgarAthI ladAyelA A saMsAramAM paNa uttama AtmAo janme che. AtmA jema jema karmonA baMdhanathI mukta thAya che tema tema jJAnane prakAza khulatA jAya che. jJAnanA prakAzamAM AtmA khUda pitAne juve che. karmonA baMdhanamAM sarjAyelI pitAnI durdazA joI tene asahya vedanA thAya che, ane karmabaMdhanone phagAvI devA te jAgrata bane che, jJAnanA prakAzamAM ja AtmAne karmanA baMdhanene teDavAne upAya dekhAya che. A upAya ja dharma che. AtmA A dharmapuruSArthathI kamabaMdhane teDIne mukta bane che. dhama bindu' graMthanI upacogitA ? parama karuNavaMta ane anaMtajJAnI zrI tIrthaMkara paramAtmA saMsAranI ane A saMsAramAM bhamatA-bhaTakatA jIvonI dayanIya
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 durdazA joIne, temane e avadazAmAMthI mukta karavA, dhamatIthanI sthApanA karIne, jIne dharmane prakAza Ape che. dharmane AviSkAra jI pratyenI asIma karuNAmAMthI thayo che. ane AvI ja karuNAthI dhamatinA pratiprAdaka graMthonuM sarjana thAya che. jeo vAstavamAM jJAnI che teo avazya karUNAvaMta hoya che. zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA A dharmazAsanamAM AvA aneka karUNAvAna jJAnI mahApuruSa thayA che. seMkaDo varSa pahelAM thaI gayelA AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI evA ja eka karuNAvaMta jJAnI mahApuruSa hatA. A dayALu jJAnI maharSie pitAnA jIvanakALa daramyAna 1444 graMthanI racanA karI hatI. Aje te badhA-1444 2 the upalabdha nathI, paraMtu je graMthe upalabdha che te badhA apUrva ane adbhuta che. "dhamaMbindu" nAmane gratha e A mahApuruSanI racanA che, ke jene tame A cAturmAsa kALamAM sAMbhaLaze ! A "dharmabindu graMtha jIvanane umadA ane ucca banAvavA mATe atyuttama graMtha che. tame je tamArUM naitika ane dhArmika utthAna karavA icchatA he, vyavahArazuddhi karavA mAgatA ho te A graMtha tamane samucita, saceTa ane suMdara mArgadarzana Ape che. bhale A graMtha seMkaDo varSa agAu lakhA hoya te paNa Aje ya, AjanA mAnava mATe te eTale ja upAgI che, eTale te kALamAM hate. balake AjanA kALamAM te te vadhu upayegI bane tema che. traNa mahatvanI sUcanAo : hA, eka vAta kahI dauM chuM Aje. tamAre A pravacane niyamita sAMbhaLavA joIe. be divasa sAMbhaLo ane be divasa na sAMbhaLo, ema na karaze. niyamita sAMbhaLavAthI samagra viSayanuM jJAna thaze. je arthamAM ane je saMdarbhamAM huM vAta karIza te arthamAM ane te saMdarbhamAM tamane te samajAze. nahIMtara gaDabaDa thaI jaze ! huM kahIza kaMIka ane tame samajaze kaMIka bIjuM !
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA bIjI vAta : tame jAgrata rahIne sAMbhaLajo! sAMbhaLatI vakhate ADuM-avaLuM jovAnuM nahI! upara-nIce jovAnuM nahI ! mArI sAme ja tamArI najara joie. kevI rIte vyAkhyAna sAMbhaLe che? tamArI draSTine vaktAnI sAme ja rAkhe. hA, jhAku AvI jAya te pachI kevI rIte sAme jue ? evI rIte bese ke kuM Ave ja nahIM, UMgha Ave ja nahIM. kayAreka jAgatA rahe ane kyAreka ughatA raheA....te tame zuM samajI zakavAnA ? dharmAMzravaNu karavAnI tamArI rIta sudhAre, 4 H C eka gAmamAM eka TAsImA rAja vyAkhyAna sAMbhaLavA upAzrayamAM jatAM hatAM. cAturmAsanA samaya hatA. sAdhu mahArAja * bhagavatIsUtra 1 upara vyAkhyAna Ape. bhagavatIsUtramAM vAravAra bhagavAna mahAvIrasvAmI pAtanA paTTadhara prathama gaNadhara indrabhUti gautamane gAyamA!' nA sakhAdhanathI melAve che, munirAjanI khelavAnI sTAIla paddhati sarasa hatI. te gAyamA' zabda jorathI khelatA ! pelA DAsImA ceDA jAgatA ane thADA uMghatAM ! e rIte vyAkhyAna sAMsaLe....ane kaMika maherAza paNa haze ! eka divasa DaeNAsImA vyAkhyAna sAMbhaLIne ghera gayAM, temanI putravadhUe pUchyuM : sAsujI, Aje mahArAja sAhebe vyAkhyAnamAM zuM kahyuM hatu ?" sImAe kahyuM : mahArAja sAheba vyAkhyAna te sArUM' ApatA hatA, paraMtu emanI tabiyata sArI nahAtI lAgatI... vAravAra ' eyamA ..eyamA....' karatA hatA! '' * DAsImAe vyAkhyAna kevuM sAMbhaLyuM ? geyamA' tu... 'eyamA' karI dvIdhuM ! jo tame svasthatAthI, ekAgratAthI vyAkhyAna nahI sAMbhaLeA tA anA ana karI nAkhaze. mATe tamane kahuM chuM ke khUba jAgRti sAthe vyAkhyAna sAMbhaLo. trIjI vAta sAMbhaLI le. A vAta che khAsa mAtAe mATe ane mahunA mATe. vyAkhyAna sabhAmAM emanI mejorITI rahe che maiM !' strIo vadhAre ane puruSA echA ! mahenA ane mAtAone
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 1 :5 mAre khAsa e kahevuM che ke teo vyAkhyAna hAlamAM maunapaNe praveza kare. vAta karatAM karatAM na Ave. mauna dhAraNa karIne vyAkhyAna sAMbhaLe. jatI vakhate paNa mauna rAkhe vAta karatAM karatAM javAnuM nahIM. zAntithI, pUrNa tithI vyAkhyAna sAbhaLe. tamArA nAnAM-nAnAM bALakone sAthe na lAve. je bALake ahIM zAtithI besI zake evAM na hoya, tevAM bALakane sAthe na lAvavA joIe. vyAkhyAna cAlu hoya ane ekadama bALakaravA mAMDe tyAre vyAkhyAnanI dhArA tUTI jAya che. zrotAonuM dhyAna tUTI jAya che. badhA e bALako tarapha jovA mAMDe che.....vAtanI majA mArI jAya che. A "dhamabiMdu' graMthamAM bahene mATe paNa ghaNuM upayogI vAte batAvavAmAM AvI che. hA, bahenenI tamannA joIe pitAnAM jIvana sudhAravAnI ! paNa "ame te sArAM ja chIe...sudharelAM ja chIe..dhArmika chIe..." AvuM mAnanArAone sudhArI zakAya nahiM. tame leke sudharelA ja che ne ? jarA tamArA aMtarAtmAne pUchI joje. je rogI mANasa pitAnI jAtane nirogI mAne, tene nigI na banAvI zakAya ! jo tame tamArI jAtane sArI mAnatA hazo te huM tamane sArA nahIM banAvI zakuM ! tamane tamArI bhUlanuM, tamArA pApanuM bhAna hovuM ja joIe. bhale tame ahIM sabhAmAM UbhA thaIne tamArAM pApe jAhera na kare, paraMtu tamane khUba ja spaSTa khyAla che joIe tamArI bhUle ne ! tamArAM pApane ! tamArI burAIone ! te A dharmabiMdu granthanuM zravaNa tamAruM adabhuta jIvanaparivartana karI zakaze. graMthakAra ane TIkAkAra : A graMtha saMskRta bhASAmAM lakhAyeluM che. granthakAra maharSie A granthanI racanA lokAtmaka nathI karI paraMtu sutrAtmaka racanA karI che. je rIte mahAna AcAryadeva zrI umAsvAtIjIe tatvArthasUva"nI racanA karI che, tevI rIte haribhadrasUrijIe
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mi. kIDI lAge che munivaranI de dharmabiMda nI racanA karI che. A granthanuM eka eka sUtra arthagaMbhIra che. Ameya zrI haribhakarinI dareka grantharacanA arthagaMbhIra ja che. sAmAnya kakSAnA vidvAna teonA ne sArI rIte samajI ja na zake. "dhamabiMdu" nA sUtro upara AcAryazrI sunicandrasUrijIe sarala TIkA lakhIne subodha banAvI dIdhAM che. A mahApuruSe ApaNA jevA abodha jevo upara ke mahAna upakAra karyo che ! pitAnA jJAnakhAnAne sarva jIvo mATe khullo mUkI gayA! "jJAna prApta kare ane mokSamArga para cAlatA rahe!" AvI udAta bhAvanAthI A mahApuruSoe grantharacanAo karI che. TIkAkAra AcAryazrIe kahyuM che : "mArA nite" eTale ke bhavya jInA upakAra mATe A TIkA emaNe lakhI che. A TIkAgrantha paNa saMskRta sAhityane aNamola graMtha che rasapUrNa racanA che A TIkAgranthanI ! dainika pravacana : paraMparA : - Ajano divasa parama maMgalakArI che, zubha che ane zukala che ! Aje ApaNe "dharmabiMdu grantha upara pravacanamALA zarU karI rahyA chIe. A pravacanamALA saMpUrNa vavAMkALamAM cAlatI raheze. A paNa eka prAcInakALathI cAlatI AvatI paraMparA che, ke varSAkALa vyatIta karavA mATe gAmanagaramAM sthiratA karIne rahelA munivare saghasamakSa pratidina dharmopadeza ApatA rahe. keI Agamaratha athavA keI viziSTa jJAnI zAsanamAnya mahApuruSanA granthano AdhAra laI, dharmopadeza ApavAmAM Ave che. A pavitra paddhatinA pratApe ApaNA jaina saMghamAM suMdara dhama jAgati jovA maLe che, niyamita cAra cAra mahinA sudhI pravacano sAMbhaLavAthI zrotAone jainadharmane malika bodha prApta thAya che. pApAcaraNano bhaya lAge che ane sadAcAranI pravRtti vadhe che. vividha dharmArAdhanA thAya che. dAna-zIla ane tapanI bhavya ArAdhanAo thAya che. A badhA prabhAva niyamita dharmopadezano che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 mAla' tamALAno mALA kaI maMgala? zA mATe karavuM ? ApaNI pravacanamALAne AdhAragrantha 'dharmabiMdu' raheze. cAra cAra mahinA sudhI pravacanamALA keI viM vinA cAlatI rahe te mATe ApaNe "maMgala karyuM. "zrutajJAna' nI pUjA ApaNe bhaNAvI ne ? "dharmabiMdu" graMthanuM pUjana paNa karyuM ! A ApaNe maMgala karyuM. "maMgalamAM vinono nAza karavAnI apUrva zakti hoya che. eka vAta ApaNuM hArSioe anubhavanI batAvI che ? zreyANi ghagrdanAna" sArA kAmamAM so vina Ave ! A pravacanamALA eka sAruM pavitra kArya che, mATe emAM vidano AvI zake ! mATe evuM bhAvapUrNa maMgala kare ke te vidane ApaNuM pavitra kAryane kacarI na zake, vidane svayaM naSTa thaI jAya ! hA, sAmAjika ke DiTeTIva navalakathAo lakhavAvALA lekhake maMgala nathI karatA. kAraNa ke emane vidane na Ave ! sAruM kAma hoya te vinA Ave ne ! vidane te Ave sArA kAmamApavitra kAmamAM eka dharmagraMthanI racanA karavI, te pavitra kArya che, mATe tenA prAraMbhamAM maMgala karavuM joie. graMthakAra AcAryadeva A maMgala" karavAnI paraMparAne anusare che. bhalA, anubhavI ane jJAnI maharSioe zarU karelI sArI paraMparAne kaNa na anusare? zraddhAvAna paNa anusaraze ane buddhimAna paNa anusaraze! bhAvamaMgala : graMthakAra eka nircatha jainAcArya hatA. pitAnI AcAramaryAdAmAM emane rahevuM hatuM, mATe " dravyamaMgala " teo na karI zake, temaNe "bhavamaMgala" karyuM. paramAtmAne praNAma-e ja bhAvamaMgala che. paramAtmAne karelA praNAmamAM e apUrva zakti che ke sarva saMbhavita vidanAne samaLa ucheda karI nAkhe ! A che AdhyAtmika zakti ! have sAMbhaLo, graMthakAra AcAryazrI maMgala kare che : praNaya paramAtmAnaM samudatya kRtArNavAta ! dhamaMbindu pravakSyAmi te binmAdadhela che tenA para dhama dhana kije teo na Ave
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA dharmazAstronI racanA karanAra trASi-maharSionI A mAnyatA che zAstramUlaM maMgalam -dharmazAstrane prAraMbha maMgalathI ja tha joIe, A vidhAnane hetu eka ja che-vidanene nAza! vino AvavAnI saMbhAvanA che. AthI pahelethI ja tene upAya karI lIdhe ! tamane lAge che ke rastAmAM cAra-lUMTArA maLI jaze, tyAM javuM paNa anivArya che, te surakSAne prabaMdha karIne ja jaze ne? ema karIne tame bedhaDaka cAlyA jaze. graMthakAra mahAtmA paNa ema ja karI rahyA che. viddha Ave ja nahi, ane kadAca AvI paDe te graMtharacanAnA kAryamAM avarodha na Ave te mATe bhAvamaMgala karyuM. paramAtmAne praNAma karyA. prazna : kAryanA prAraMbhamAM ja bhaviSyamAM AvI paDanAra vidanonI zaMkA karavI e zuM mAnasika nirbaLatA nathI? javAbaH kaI paNa kArya zarU karatA agAu jema kAryapaddhatine nirNaya kara joIe, tema e kArya karavAmAM kevI kevI muzkelIo, Aphata AvI zake tene paNa aMdAja kADha joIe. Ama karavuM te mAnasika nirbaLatA nathI, paratu e agamacetI che. sAvadhAnI che. buddhimattA che temAM, saMbhavita bhayenI kalpanA karI e bhayane upAya kare te nirbaLatAnI nahi paNa saphaLatAnI nizAnI che. tame eka sAruM paramArthanuM parakAranuM kAma zarU karyuM, tame kAma karatA rahe ane tamArI kalpanAmAM ya na hoya tevuM saMkaTa AvI paDe te zuM thAya tamAruM ? ethI e kArya pAra pADavAmAM vilaMba ja thavAne ne? ane tamArA prayatna niSphaLa jAya, tame e saMkaTa dUra na karI zake te e AdaryuM kAma adhUruM ja rahI javAnuM ne? AthI ja pavitra kArya zarU karatAM pahelAM ja, e kAryamAM kaI aDacaNa-avarodha UbhA na thAya te prabaMdha karI levuM joIe ane A prabaMdha eTale bhAvamaMgala!
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 vidanene nAza karavo jarUrI vidanene vinAza karavAne svAdhIna upAya che A bhAva maMgala! paramAtmAne praNAma karavA e svAdhIna upAya che. te mATe nathI keInI parAdhInatA, nathI keInI parataMtratA! paramAtmAne praNAma karavA mATe ApaNe saMpUrNa svAdhIna chIe. e mATe na keInI AjJA jarUrI che, na keInI maMjurI! are! e mATe maMdiramAM javuM paNa anivArya nathI. pitAnA mana maMdiramAM ja e vItarAga ari. haMta paramAtmAnI padmAsanastha avasthAnI kalpanA kare. tamArI cAmaDAnI AMkho baMdha kare ane mananI AMkha kholIne e paramAbhAnI prazama-rasa bharapUra Akho sAMthe najara meLave. temanAM caraNamAM namI paDe. temanI stuti kare, prArthanA kare. dhyAna dhare. ma gaLa thaI gayuM e ! bhAva maMgala thaI gayuM! A bhAvamaMgalane prabhAva AvanAra vidane upara paDaze. e Avaze ja nahi, kadAca Avaze, AvavAnuM duHsAhasa karaze te bicAruM tamArA ja paga taLe kacaDAI jaze! parama" ane "aparama : paNa sabUra! paramAtmAne praNAma karatAM pahelAM paramAtmAne oLakhe. AtmA be prakAranA hoya che. parama ane aparama. sakala karmane kSaya thaI javAthI upalabdha jJAna-prakAzamAM jemaNe samagra brahmAMDane-ka" ane alekIne je che, pote paripUrNa niSkAma ane saMpUrNa aparigrahI hovA chatAM paNa jemanI cAre tarapha deve ATha prakAranI zobhA (aSTa mahApratihArI) kare che. tamAma jIva potapotAnI bhASAmAM samajI jAya evI je bhASA bele che ane je emanI vANI sAMbhaLe che temanI badhI zaMkAo dUra thaI jAya che, jemanuM jyAM jyAM caraNa mUkAya che tyAM tyAM jIvene sukha-zAMti prApta thAya che, jene kaI Izvara kahe che, ke brahmA kahe che, kaI zaMkara kahe che, bhinna bhinna nAmethI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA jemanI prArthanA karAya che te che, arihaMta paramAtmA! parama+AtmA =paramAtmA. temanA sivAyanA bIjA badhA ja "aparama AtmA che. ApaNe aparama AtmA chIe. aparamathI parama banavAnI ArAdhanA e ja dharma-ArAdhanA che. aparama AtmA parama AtmAne praNAma kare temanI stuti kare, prArthanA kare, temanuM dhyAna dhare, temaNe batAvela mArga para pitAnuM jIvana jIve te aparama parama banI jAya ! kahe, nakkI kare,aparama rahevuM che ke parama paNa banavuM che? aparamAtmA rahevuM che ke paramAtmA banavuM che? paramAtmA te banavuM che, paNa mahArAja! amArAmAM evI zakita kayAM che? sAcI vAta. paNa bhAI ! zakita Ave che kyAMthI ? zuM te kaMI AkAzamAMthI TapakI paDe che? yAda rAkhoH paramAtmabhakitamAthI ja zakita prApta thAya che, mATe paramAtmabhaktimAM lIna bane. eka asAdhAraNa vizeSatA graMthakAre "paramAtmAne namaskAra karyo che. paraMtu paramAtmAnA nAmane phaDa nathI pADo. nathI bhagavAna RSabhadevanuM nAma lIdhuM, nathI vardhamAna svAmInuM nAma lIdhuM. nAma keI paNa haya, te hevA joIe paramAtmA! sarvajJa ane vItarAga hovA joIe. ajJAnatA ane rAga-dveSathI saMpUrNa mukta evA paramAtmAne praNAma karyo. jainadharmanI A ja asAdhAraNuM viziSTatA che. ApaNe sau je A asAdhAraNa viziSTatA samajI jaIe te Aje ja, abaghaDI ja jaina jayati zAsanamathaI jAya. granthakAranI vinamratAH mahAna tArkika digagaja vidvAna AcAryazrI haribhadrasUrijInI vinamratA te juve che tethI kahe che: meM A "dharmabindu grantha mArI buddhi-kalpanAthI nathI lakhyo, zrutasAgaramAMthI tatvarane laIne A granthanI racanA karI che. kevI nirdoSa nikhAlasa ane nirADaMbara vinamratA ! A khUba ja
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 mahatvanI vAta che. tI kara paramAtmA mahAvIradeve je zrutajJAnanI gaMgA vahAvI, te pavitra jJAnagagAmAMthI gheADAka biMdue lai lIdhAM ane A grantha taiyAra thaI gayA ! : 11 zrutasamudra agAdha che. durgaMdha che. echI buddhivALA A samudramAM kUdI nathI zakatA ane temAMthI mAtI meLavI zakatA nathI, 'naya' 'nikSepa' 'bhaMga' gama' paya''hetu' vagere evA gahana ane gaMbhIra viSaya che ke sAmAnya buddhivALAnI samajamAM ja na Ave. tame samajo che? naya kAne kahe che? dravya-guNa-paryAya kAne kahe che? kahI zakaze| A badhA aMge ? samajavAnI buddhi nathI ane samajavA mATe joIe tevI tamannA paNa nathI. paNa ciMtA nahi. tattvamAM na samajI zake te| harakata nahi paraMtu AcAramA te samajI zake ne! e samajavAnI teA tamannA rAkheA ke nahi ? rAkhA. e ja rAkhA. mA bidumAM sindhu dharmakhindu' grantha AcAramane grantha che. mAnava jIvana kramazaH kevI rIte unnata ane pavitra banAvavuM tenu kramabaddha mAdarzana A granthamAM batAvAyu che. graMthakAre zrutasAgaramAMthI gahana tatvA laIne tene saraLa ane sugama sUtrAmAM ghATa ApIne A granthanI racanA karI che. zrutasAgaranI apekSAe A granthamAM dha tatvAnA thADAka biMduo ja che, paraMtu ApaNA mATe te A grantha eka mATe mahAsAgara che ! granthakAre biMdumAM siMdhu samAnye che. gAgaramAM sAgara bharyuM che. pANInA khUMda hAya chene! evA che A dharmatattvanA khUMda ! dvAdazAMgI'mAM 14 pUrvenA samAveza che, amApa ane agAdha jJAna sAgara che A dvAdazAMgI ! samudramaMthana dhA nathI karI zakatA paraMtu evA sAhasika hAya che je sAgaramAM DUkhI mAre che ane TheTha tenA taLiye paheAcIne tyAMthI ratnA lai Ave che. jJAnane pa
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ; mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sAgara che. lavaNa samudra nahi, arebiyana sAgara paNa nahi. e e te che kSIrasAgara! dUdhano sAgara amRtane samara! AcArya zrI haribhadrasUrijI kahe cheH "jJAnanA A kSIrasAgaramAMthI thoDAMka biMdu laIne meM A graMthanI racanA karI che.' Apane A amRtasAgaranuM sempala maLaze. tene cAkhaje TesTaphula lAge te pachI biMdu nahi, leTA bharI bharIne ApIzuM. hA, A jJAnAmatane Tesa paDI jAya eka vakhata, te pachI pAMca IndriyenA viSaya-sukha nirasa-besvAda mAluma paDaze. sAthe ja jJAnAnaMdanI AgaLa viSayAnaMda keI ja visAtamAM nathI. 'jJAnamagnasya yaccharma tadvaktu naiva zakyate' jJAnamagna AtmAne je sukhAnubhUti thAya che te zabdomAM kahI zakAtI nathI. grathakAra mahaSi evA ja jJAnamagna mahApuruSa hatA. temanI vinamratA te juo ! teozrI kahe che: "zuta (jJAna) sAgaramAthI thoDAka biMdu laIne A graMthanI racanA karuM chuM. mAruM temAM kazuM ja nathI. huM te eka mAdhyama mAtra chuM.' sarvajIvahitakArI jinazAsana pratye temanuM kevuM hArdika samarpaNa che! jinavacanathI alaga mArI kaI ja svataMtra kalpanA nathI ! pitAnA jJAnanuM, buddhinuM, pitAnI kapriyatAnuM keI ja abhimAna nathI ! sAcuM jJAna ene ja kahe che ke je "ahama ne ogALI nAkhe! grantharacanAnuM prajanaH eka prazna e thAya che ke AcAryazrIe A graMthanI racanA zA mATe karI ? zI jarUra hatI temane A grantha lakhavAnI? buddhimAna ane jJAnI purUSa vagara prajane kazuM ja karatA nathI. grantharacanA paNa vinAprajane nathI thatI. te AcAryadevanuM zuM prayajana haze? zuM temane paisA kamAvA hatA? kIrti-pratiSThA meLavavI hatI ? hA, jagatamAM AvA uddezya mATe paNa grantha
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 racanA thAya che1 gRhasthAnA uddezya paisA kamAvAne hAya che, sAdhu purUSone nahi, kaMcana ane kAminInA tyAgI evA zramaNu paisA raLavAnA hetuthI grantharacanA nathI karatA, dhana-sa Mpatti sAthe temane keAI nisbata nathI hAtI. te zu. AcAryazrIe kIrti -pratiSThA raLavA granthanI racanA karI che ? nA, A paNa mAnI zakAya tema nathI. krItibhUkhyA leke te svaprazaMsA karatAM paNa khacakAtara nathI. AcAryazrIe te kayAMya paNa svaprazaMsA karI nathI. peAtAnA jJAna ke buddhinI gAthA kayAMya gAI nathI. dharma granthAnI racanAmAM prAya : AvA uddezya hete pazu nathI. : 13 prazna : sAheba! AjakAla te keTalAMka sAdhu-sAdhvIonAM chApelAM pustakA maLe che jemAM temanAM nAmanI prasiddhi sivAya khIjuM kaMI ja nathI hetu ! javAba : evA nAmanI prasiddhi zuM kAmanI ? e nAmanI prasiddhinI tamArA mana upara kevI asara thaI sArI ke kharAma prasiddhi e prakAranI hAya che suprasiddhi ane kuprasiddhi, kAi sukhyAta hAya che te kAI kukhyAta 1 je pustakamAM kazuM tattvajJAna na heAya, jemAM satpreraNA denAra kaI vAta na hrAya ane bIjI ceApaDIe.mAMthI thA u" thADuM... uThAvIne peAtAnA nAme chapAvI devu ..vagera pravRtti karanAra khyAta tA ane che paNa kukhyAta I satAnI grantharacanA prasiddhi mATe na hoya 3 eka vAta spaSTa samajI le. sAdhu puruSa kayAreya paNa prasiddhinA hetuthI grantharacanA nahi kare. prasiddhi thaI jAya e alaga vAta grantharacanA nahAtI che. zrI haribhadrasUrijIe prasiddhi meLavavA karI, chatAya tenAthI temanI prasiddhi thaI gaI! tame suMdara, uttama vastu Apaze. te tamArI prasiddhi thaze. leke tamArI praza'sA karaze, hA, leAkA pAsethI peAtAnI hAvI joIe. A leADhavAsanA vAsanA na prazaMsA sAMbhaLavAnI bhayAnaka rAphAsI che. svaprazasA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLarAnI lAlasA karAraka mAne karyothI dura karI de che, jyAre tenA kAryonI keda prasa nahi kare tyAre te satkArya karavAnuM cheDI de! sApunA badhAja satkAryanI prazaMsA thAya e ke ekatika ane AkharI niyama nathI. jo tamAre paDyaza-nAma kamane uca haze te tamArI prazaMsA nahi thAya. tame sArAM kAma karatAM haze te paNa TuMke tamArI niMdA karaze? haridarija te AtmajJAnI maharSi hatA. graMtharacanAnuM tematuM vaphA hanuM "ravAnugraha. jIva pratye upakAra kararAnI buddhithI teoe A graMthanI racanA karI che, zuM AmAone, tattvatrike ne dharmatano dha thAya. mokSamArganuM jJAna maLe. mAnava jIvananA mahAna karvacanI samaja kAMpaDe, e samaja ane dezathI cittanI prasannatA prApta thAya, AtmAnaMdanA nava thAya, cA-rAthanI bhAvanA jagRta thAya vagere AvA vitra pareDakarI bhAvanAthI prerita banIne A AcAre nI racanA karI che. kAnuM nava ja evuM che ke je mAtrane paropakAra karavA mATe ujata kare : kaDA bIja ronuM duHkha sahana nathI karI zakI. maka, paradukhanA nAza mATe puru karAvIne ja jaMpe ! aMtarAtmAne ThaMdeze : sarvaka rItaragajinezvarane A spaSTa nirNaya che ke jJAnanA ajavanA lIdhe ja jIvAtmAe A saMsAramAM bhaTakI rahyA che. rUnA abhAvanA kAraNe ja trAsa ane azAMti che. kAre A niane pitAne nirNaya banArI, ane jJAna-prakAza ApavAnuM pavitra kArya karyuM che. seMkaDo che. A mATe rAna-prakAza ApavA racanA karI che. A temanA lagna prakAra che. mAro che upakAra ? AvA nI mahApurane upakAra mAne che ? tame kahe kharo ke tame kene kene upakAra mAne che? dhana denAra upakArI ke ama denAra uzkA mAna ApanAra upakArI ke
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 jJAna ApanAra upakArI ? samRddhi denAra upakArI ke saddabuddhi denAra upakArI? dhana, mAna ane samRddhi ApanArane bhale upakArI mAne, paNa sAthosAtha dharma, jJAna ane saddabuddhi denArane paNa upakArI mAne. mAne che? mAnaze? jJAna ane jJAnI puruSa pratye zraddhA, prema ane bhakti che? tamArA aMtarAtmAne DhaDhaLe. jJAna mATe prANunuM balidAna : madhyayuganI eka vAta che cInane eka pravAsI hyu ena saMga bhAratanA pravAse AvyuM hate. nAlaMdA vidyApIThamAM teNe bauddha dharmane abhyAsa karyo ane jayAre te pitAnA svadeza pAcho pharyo tyAre pitAnI sAthe bauddha dharmanA keTalAya hastalikhita 2 the laI gaye. baMgALanA upasAgarathI te cIna jaI rahyo hate. boddha dharmanA be vidvAna jJAnagupta ane tyAgarAja tene vidAya ApavA tenI sAthe vahANamAM jaI rahyA hatA. vahANa AgaLa vadhI rahyuM hatuM tyAM acAnaka AkAza vAdaLothI gherAI gayuM evI pracaMDa AdhI UDI ke jIvana badhAnA khatarAmAM mukAI gayA. vahANanA kaptAne badhA pravAsIone hukama karyo ke jemanI pAse bhAre sAmAna hoya te samudramAM phekI de! hyu ena saMganI pAse hastalikhita bauddha dharmagra thanuM vaja. nadAra piTaluM hatuM, tene pheMkI devA te taiyAra thaI gaye. e joIne jJAnagupta ane tyAgarAje kahyuM : "A te jJAnane amulya khajAne che. tene tame samudramAM na phekI de. tenA badale ame baMne samudramAM kUdI paDIe chIe. kAraNa manuSya nazvara che. jJAna zAzvata che. AvA apUrva dharmagranthane pheMkI na de A granthathI te hajAre, lAkhe, kare lekene nirvANane mArga maLaze. temane parama sukhanI prApti thaze. mATe tene tamArI pAse ja rahevA de. -Ama kahIne e baMne bauddha paMDiteo e tephAnI sAgaramAM jhaMpalAvI dIdhuM!
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA duHkhanuM kAraNa ajJAna jJAna pratye keTale badhe prema! dharmagrantho mATe kevI adubhUta zraddhA! kAraNa ke temaNe dharmagranthane abhyAsa karyo hate. jJAnAmRtane temaNe AsvAda karyo hate. tame kadI jJAnAmRta cAkhyuM che kharuM? ghera ajJAna ane adharmanA lIdhe mANasa AtmAne bhUlI gaye che, mahAtmAone paNa bhUlI gayela che. paramAtmA te tene yAda ja nathI AvatA ! dina pratidina duHkha-trAsa ane viTaMbaNAonI jALamAM mANasa phasAte ja jAya che. AvA mANasane joIne karuNAvaMta mahApurUSanuM hRdaya vadhu karUNA banI jAya che ane temane duHkhamAMthI mukta karavA te jJAnane prakAza Ape che. AthI ja AcAryadeve "dharma bindu granthanI racanA karI. nirmaLabuddhi anivArya dharma tatvane samajavuM yathArtha svarUpamAM samajavuM saraLa nathI. enA mATe buddhi sakSama ane nirmaLa joIe arthAt buddhi kaI durAgrahathI baMdhAyelI na hovI joIe. zAMta citte, sUkSamatAmAM UMDA UtarIne dharmatatvanuM ciMtana karavuM joIe. buddhinI AvI sUkSamatA che ne ? buddha tamArI nirmaLa che ne ? je dharmane samaja hoya ane sAcI dharmArAdhanA karavI hoya te AvI buddhi anivArya che. je dharmagranthanI racanA RSi-muni ke AcArya kare che, jemane saMsAranA koI bhautika sukhenuM AkarSaNa ke mamatva nathI, temanuM lakSa jema jenA pratye upakAranuM-Atmika upakAranuM hoya che tema pitAnA pratye paNa khAsa kaceca hoya che. eka dhyeya hoya che taravaciMtana, zAstranI anuprekSA. bIju dayeya hoya che karmanirjarA. arthAt AtmAne karmanA baMdhanamAMthI mukta karavAnuM. zAstra-svAdhyAyathI, tatvaciMtanathI vipula karmanirjarA thAya che
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 nirjarA thatAM thatAM karmone kSaya thaI jAya che ane AtmA parama vizuddha bane che. RSi-muniyAnuM Aja dhyeya, Aja Adaza ane Aja lakSya hAya che. peAtAnI sapUrNa dharmArAdhanAnuM. - 17 dharmAMbindu' granthanI racanA karanAra AcAryazrI haribhadrasUrijI asAdhAraNa prajJAvAna mahiSa hatA. temanuM hRdayakAnA sAgara hatA. temaNe lakhelA ekaeka zabda, ekaeka sUtra ApaNA AtmAne spazI jAya che. ApaNA hRdaya suSI pahoMce che. tame A granthanuM dhyAnathI vAcana karaze tA tamArA AtmA nAcI uThaze. tamane apUrva AnaMdanA anubhava thaze, granthakAre paramAtmAne namaskAra karIne grantharacanAnA prArabha karyAM che. huM' paNa paramAtmAne praNAma karIne temaja granthakArane paNa praNAma karIne dharmAMbindu' grantha para pravacana zarU karU chuM. mArI alpa buddhithI, ati alpa jJAnathI grantha ane granthakArane paripUrNa nyAya te nahi ApI zakuM chatAMya je kAMI huM samajI zakayA chu te batAvAnA namra prayAsa karUM chuM. mane granthakAra pratye pUrNa zrA che. A grantha mane khUba ja priya che, AthI pravacananA hetu mATe tenI pasaMdagI karI che. grantha ane granthakAra pratye mArA haiye je prema, Adara ane AsthA che te ja mane meAlavA perI rahyA che. ane e para khelavAmAM mane AnaMda paNa Ave che. jinezvara bhagavatanA aciMtya anugrahathI ane gurUjaneAnI kRpAthI A mahAna granthanI vivecanA karavAmAM huM samartha banu e ja mArI kAmanA che. dharmAMnA aci'tya prabhAvanuM varNana karIne, granthakAra dhabindu granthanA kaI rIte prArabha kare che te have pachI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - ja dharmathI dhana maLe che ! dharmathI bhogasukha maLe che! dharmathI svarga maLe che ane dharmathI mokSa maLe che. dharmanA acitya prabhAva che. paraMtu tame dharma pAse bhUlecUke paNa saMsAranAM sukha na mAganA ! je na maLe temAMthI thoDe bhAga zubhamAM kharca eka vRdha puruSa vilIyama kelageTane zIkha Ape che. keligeTa e zIkha mAthe caDhAve che..ne e duniyAne eka udAra dAnavIra dhanakubera bane che. ja mAtra khIranA dAnathI e govALaputra zAlibhadra naheto banya, e supAtradAna hatuM premanuM! sAdhuprame ene zAlibhadra banAvyo. ja dharmane mAtra artha-kAmanuM sAdhana na banAvo. AtmakalyANa ne ja jIvananuM dhyeya rAkhe ane te mATe dharmapuruSArtha kare. pravacana parama karuNavaMta AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrijIe dharmabi granthane prAraMbha paramAtmAne praNAma karIne karyo che. paramAtmAne praNAma e bhAvamaMgala che. bhAvamaMgalamAM amApa spIrIcyuMala enarjI AdhyAtmika zakita che ke bhAvamaMgala karanAra mANasanA tamAma upadrava, saghaLAM duHkha AmUla naSTa thaI jAya che. tamAma upAdhio ane avadhe ApoApa dUra thaI jAya che. A kevI rIte bane che te na pUchaze ! AdhyAtmika zakitane prabhAva AdhyAtmika zakitane ApaNe oLakhatA ja nathI. Atmazakita AgaLa eTamika enarjI-ANuzakita te kaMI ja visAtamAM nathI.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 18 aNuzakita karatAM Atmazakita kaika ghaNI prabaLa che. paramAtmapraNAmanI AMtarika kriyA e Atmazakitane jagADe che. e zakitathI vinanAza, duHkhanAza, ciMtAnAza thAya che ane mANasane jIvanapaMtha niSkaTaka ane nirAmaya bane che. viSayanirdeza maMgala karyuM tema abhidheya paNa batAvI dIdhuM. abhidheya arthAta A granthamAM pite je lakhavAnA che te viSayanI paNa vAta kahI dIdhI. temane viSaya che-dharma. teozrI dharmanA viSaya aMge kaMIka lakhavA Icche che. granthanI zarUAtamAM ja granthane viSaya kahI de-batAvI de e cagya che. A viSayanA je jijJAsa haze te A graMthane jarUra vAcaze, sAMbhaLaze. mane jijJAsA hatI AthI meM te vAM, tamane paNa jijJAsA che mATe tame A granya sAbhaLavA ahIM AvyA che. je viSayane jANavAnI jijJAsA hoya che e viSaya aMge vAMcavAmAM ane sAMbhaLavAmAM AnaMda Ave che, tRpti thAya che. AtmA tarabatara bane che divyAnaMdathI! tamane paNa A Anada ane tRpti thaze. granthakAre evI sarasa Dhabe dharmane samajAvyuM che ke jijJAsA saMtoSAI jAya che. ane saMtoSa e ja AnaMda che ne? granthanuM prayojana granthakAre abhidheya batAvIne prajana paNa batAvI dIdhuM che. A granthanI pite zA mATe racanA kare che, te spaSTa zabdomAM temaNe kahyuM: "jI para upakAra karavA mATe, jIne jJAnaprakAza ApavA mATe !! A prayeAjana te tAtkAlika projana che. aMtima prajana te che? muktinI prApti ! nirvANanI prApti ! hA, keI paNa pavitra kriyA hoya, tenuM aMtIma phaLa nirvANa hoya che. vakatA ane zrotAnI kriyA belAvAnI ane sAMbhaLavAnI je nirmaLa che, vizuddha che te tenuM aMtIma phaLa nivANa che. tamArUM ane mAruM aMtima dayeya mukti ja che. nirvANa ja che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20: mIThI mIThI lAge che munivareAnI dezanA hu evu chu, khelavAnI kriyA karU chu, mArI A kriyA pavitra AzacavALI hAvI joIe. mArI vANIthI jIvAne tattvamedha thAya, mArI vANIthI jIvAne AtmabhAva niLa thAya--A prakAranA mAre Azaya joIe. te mArI A khelavAnI kriyA avazya nirvANanu phaLa Apaze. tame sau sAMbhaLavAnI kriyA karA che ne ? te, sAMbhaLavu. pazu eka mahatvapUrNa prakriyA che! kayA AzayathI tame sAMbhaLeA che! kevA AzayathI tamArI sAMbhaLavAnI kriyA mukitaladAyinI banI zake, tenA kadI vicAra karyAM che? sAMbhaLe che paNu vicAratA nathI ! A jinavANInA zravaNathI mane AtmajJAna thAya mArA rAga-dveSa maDha paDe, karmonAM baMdhana tADavAnA purUSArtha jAge, 'AvA AzayathI sAMbhaLe te sAMbhaLavAnI kriyA tamane jarUra mukita apAvaze. graMthanA akhadha pratyeAjananI sAtheAsAtha saMdha paNa granthakAre spaSTa karyAM che. abhidheya-abhidhAnarUpa sakhadha che. A granthane. dharmAMtatva ahIM" abhidheya che arthAt dharma kathanIya che ane A grantha abhidhAna che. dharmatattvanI sAthe granthanA sabaMdha batAvAyeA che. vizvamAM dhama te che ja, A grantha ke je zAzvata nathI, tene zAzvat dharma sAthe zuM nisbata ? che nisbata ! grantha e dhane batAve che. dhanu' pratipAdana kare che. dharmAM tattva pAte mauna che. mAle che grantha ! AthI grantha upAdeya che, Avazyaka che. A pramANe granthakAra maMgala, abhidheya, pratyeAjana ane sabaMdha patAvIne dhanu phaLa khatAve che! granthakAranI khUbI jue, sa`prathama teo dhanu' svarUpa nathI kahetA pazu dhatu phaLa rahe che! A vAMcIne pratIti thAya che ke AcAya zrIe mAnavamananA UMDA abhyAsa karyo che. mAnavamananA svabhAva che ke koI paNa kAma karatAM pahelAM e vicAre che, pUche che : A kAmanuM mane phaLa zuM maLaze? A kAthI mane zuM lAbha thaze?" eka vakhata manamAM spaSTa thai jAya ke amuka kAya karavAthI amuka lAbha
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 thaze, pachI e kA'nuM svarUpa jANavA prayatna karaze. dhama karavAthI ze! phAyadA? dharma zA mATe karavA? dha karavAthI zu' lAbha thaze ?-AvA prazna buddhizALI mANasane thavAnA ja. buddhizALI mANasa phaLane pariNAmanA, lAbhanA vicAra karyA vinA kAI kAma nahi kare. tame pazu A dRSTie tamArA jIvananI tamAma pravRttione jIve, vicAravAthI jaNAze ke tamArI tamAma pravRtti keAIne kaI phaLaprAptinA hetuthI ja thatI haze. tame khAva che. eTalA mATe ke khAvAthI bhUkhanuM duHkha dUra thAya che. bhUkha zame che. khAvAthI bhUkha na zamatI hAta te phAi bhAjana nahi kare ! tame eTalA mATe pANI pIe che ke pANI pIvAthI tarasa chIpe che. tame dAna de che ne ? zA kAraNa ke dAnanA phaLanI tamane khakhara che! tenuM sAmAnya jJAna che ke dAna devAthI puNyaka dhAya che, dAna devAthI dhananI lAlasA ochI thAya che, dAna devAthI kIrti maLe che....vagere. AvA phAi kAraNasara--AvA koi phaLa mATe tame dAna dA che, tame kapaDA dhAvAnI kriyA karA che, kema ? dheAvAthI kapaDAM ceAkhkhAM thAya che, UjaLA ane che. A thayu phaLanuM jJAna 1 mATe ? :21 je phaLa meLavavAnI tamArI IcchA haze te phaLa ApanAra kriyA ke kAma tame karaze. tamane zraddhA besI javI joie ke A kriyAkAma karavAthI mane Icchita phaLa jarUra maLaze.' ApaNe badhA ja A pramANe badhI kriyAe-pravRttie karIe chIe. hA, niya khATA levAya ane e kriyA icchita phaLa na Ape te e bIjI vAta che. mananI IcchA che dhanavAna banavAnI, sapatti meLavavAnI. tamane thayuM ke A dhadhA-Ijhaneza karavAthI mane vadhu paisA maLaze. dhaMdhA karyAM, dhana na maLyu. ulTu, hatA teTalA paisA paNa khAI nAMkhyA, mane che Avu...!para tu dhaMdhA karyA dhana meLavavAnI IcchAthI ja. dhaMdhA karavAthI dhana maLe che, e vicArathI ja dhA karyAM.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 : mADI mIThI lAge che munivaranI dezanA buddhimAna phaLane vicAra kare AcAryadevanI bhAvanA jene dharmanI ArAdhanAnAdhanA karatA karavAne che. temane paripUrNa zraddhA che ke dharmasAdhanA karavAthI jIva ziva banI zake che. jaina jina banI zake che. saMpUrNa sukha ane anaMta AnaMda pAmI zake che. temanI eka ja mukhya bhAvanA che - tamAma jIvone saMpUrNa sukha ane anaMta AnaMda maLe !" AvI prabaLa bhAvanAthI teozrI jIvAtmAone upadeza Ape che ke-"dharma kare, dharma kare jaIe." tyAre buddhimAna mANasa turata ja vaLatA prathana kare che ke zA mATe dharma kara joIe? dharma karavAthI amane zuM maLaze? kayuM phaLa tenAthI maLaze? buddhimAna mANasa pAse tyAre paNa kaMI navuM kAma Avaze tyAre sau prathama te e kAmanA lAbhane vicAra karaze. tene je vizvAsa beze ke navuM kAma karavAthI mane amuka lAbha thaze, te ja te kAma hAthamAM leze. paNa e kAma karavAthI je nukazAna thavAnuM hoya te te kAmane vicAra sudhdhAM paNa nahi kare. mAnavamanane A sahaja svabhAva che. eTaluM ja nahi, je kAryathI lAbha thavAne hoya, Icchita sukha maLavAnuM hoya te kAryanA svarUpane jANavAnI tamannA te ochI rAkhavAne, alabata e kArya kema karavuM, kema karavAthI icchita lAbha maLe, te badhAnI te kALajI jarUra levAne, paraMtu e kArya sAruM che ke kharAba, karavA gya che ke nahi, teno bhAgye ja vicAra karaze. kAraNa, tenI najara phaLa para ja rahetI hoya che. lAbha meLavavA tarapha ja tenuM lakSya hoya che! A paNa mAnavasvabhAvanI eka lAkSaNiktA hovAthI granthakAra dharmanA lAbha, arthAna dharma karavAthI thatA phAyadA, dharmanuM phaLa batAvatA kahe che - dhanatA dhanArthinAM prokta : kAminAM sarvakAmada; dharma evApagaMsya pAramparyeNa sAdhaka : //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 tamAre dharmanuM phaLa jANavuM che ne? te tame ja kahe ke tamAre zuM joIe che? dhana joIe che? hA, te dhama dhana Ape che. pAMca IndriyenA viSayasukha tamAre joIe che? zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA suMdara ane zreSTha viSaya-sukha joIe che? hA, te dharma evA viSaya sukha paNa Ape che. devalokanA divya sukha tamAre joIe che? deva banavuM che tamAre? hA te dharma devalokanA sukha paNa Ape che. dharma, sAdhanAthI tame deva paNa banI zake che. nA, mAre A badhAM viSaya-sukha nathI joItAM. mikSanuM sukha joIe che ne? mokSanuM anaMta, akSaya sukha tamAre joIe che ne? hA, dharma tamane mokSanuM sukha paNa Ape che. ane yAda rAkhe. mAtra dharma ja mokSanuM sukha ApI zake che. arthapradhAna ane kAmapradhAna ne A jANIne Azcarya thatuM haze. thAya che. paraMtu jenA jIvanamAM artha-paiso ja sarvasva che ane IndriyanA viSayasukha ja sarvasva che tevA javAne dharma tarapha vALavAnuM saraLa nathI. saMsAramAM meTAbhAganA cha arthapremI ane kAmagapremI ja hoya che te saune dharmapremI banAvavAnA che ! dharmanuM phaLa arthaprApti, svarga-prApti batAvyuM che e kharUM. paraMtu dharmathI artha prema ane kAmapremane khatma karavAnA che. dharma dvArA mekSasukhane ja upalabdha karavAnuM che. dharma sukhanI phekaTarI: tame ema na samajaze ke jIvene A lAlaca ApavAmAM AvI che ! dharma tarapha kheMcavA mATe A keI pralobhana nathI ApyuM. A te dharmanI zaktine, dharmanA prabhAvano sAco paricaya Apyo che. dharma tamAma prakAranA sukha ApI zake che. saMsAramAM ke svargamAM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA jeTalA paNa sukha che te tamAma sukha dharmanI ja nIpaja che. are! mAnuM sukha paNa dharmasAdhanAnuM ja pariNAma che. sukha e dharmanuM ja utpAdana che. dharmanI phekaTarImAM ja sukhanuM utpAdana thAya che ! je phekaTarI hoya che, halake, bhAre... badhA prakArane mAla kADhIema dharmanI phekaTarImAMthI paNa halakuM bhAre tamAma prakAranuM sukha utpanna thAya che ! utpAdana kevuM karavuM, keTaluM karavuM te tamArA para nirbhara che. dhamanI phekaTarImAM sukha ja utpana thaze. dukha utpanna thavAne tyAM kaI prazna ja nathI. dukha utpana thAya che adharmanI phekaTarImAM! pApanI phekaTarI duHkha utpanna kare che. A nagada vAstaviktA che. ne lobhAvavA mATe AcAryazrIe A kaMI juThuM nathI kahyuM. pUrNa saMpUrNa satya ja kahyuM che ke dharma dhana Ape che, kAmaga Ape che, svarga ane mekSa Ape che, mANasane je game che tenI ja te cAhanA kare che. kApaDanI dukAnamAM badhA prakAranuM kApaDa hoya che. UMcI jAtanuM ane halakI jAtanuM-ochI kiMmatanuM ane vadhAre kiMmatanuM ' selsamena badhI jAtanuM kApaDa batAvaze, ane UMcI jAtanuM meMghI kiMmatanuM kApaDa kharIdavA mATe Agraha karaze paraMtu lenAra te pitAne manapasaMda kApaDa ja kharIdaze. tamane paNa ahIM dharmathI maLatA tamAma prakAranA sukha batAvAyA che. halakuM sukha ane uMcuM sukha. ame te uttama ane UMcAM sukha maLavAne Agraha rAkhIzuM! tamArI pasaMdagI zuM che, te tame kahe! sukha mAge nahIM? dharmanuM phaLa sukha che, e te mAne che ne? sukha dharmathI ja maLe che, A vAta haiye vasI gaI che ne? dharmAt sukham-gharmathI ja maLe-A vAtano vizvAsa tamArA manamAM barAbara thaI jAya, pachI huM tamane kahIza ke dharmathI kevuM sukha ane kayu sukha tamAre meLavavuM joIe. mArI vAta game te e sukha meLavavuM, na game te
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana jevI tamArI marajI ! bIjI vAta e che ke sukha mAMgavAnI jarUra ja nathI. vagara mAMge je maLI jatu hAya te mAMgavAnI jarUra zI che? tame dhama karatA raheA, sukha tamane ApoApa maLatu raheze ! : 25 saMsArane vyavahAra khyAla haiAya che. karmIbharAMse rAkhI te niSkrIya prasaMga vAcce hatA. je mANasane dhana meLavavAnI pramaLa icchA haze, je mANasanA jIvanamAM paisAnI kAramAM taMgI haze te mANusa mATA bhAge dhakriyAthI .te dhanaprAptinI ja mAMgaNI karavAno ! kAraNa ke paisA vagara cAlI nathI zakatA, ' evA teno sidhdhAMtanuM tene jJAna nathI hetu ane bhAgya para nathI rahI zakatA! ceDAka varSa pahelAM me eka * je nA maLe temAMthI thoDAka bhAga zubhamAM kharacaje.' vRddhanI zIkha : viliyama kolageTa amerikana hatA, te garIba hatA, tenA mA-bApa ghare sAbu banAvatA ane zaheranI zerIomAM pharIne te vecatA. A keAlageTano sAbu kiMmatamAM sastA hatA. AthI garIba leAkeA te jaldI kharIdvatA. eka divasa nirAza keAlageTane pitAe kahyuM : * beTA ! tu nyUyA' jA ane tyAM tAruM bhAgya ajamAvI jo, ' viliyame ghara cheDyu. gAmanA sImADe eka vRddha maLyA. temaNe viliyamane pUchyu : zIda jAya che, beTA ? ' viliyame kahyuM : nyUyeA ja " kema sUce jaI rahyo che ?? < dAdA ! bhAgya ajamAvavA jauM chuM ? * sarasa ! cAla mAre paNa nyUyA javuM che.' ane e vRddha ane viliyama ane nyUyA tarapha javA AgaLa vadhyA. rastAmAM vRddhe kahyuM : 'jo viliyama, dha dhAmAM keTalIka bAbatanu khAsa dhyAna rAkhavu paDe che. pahelI bAbata che, pramANikatAnI. dhaMdhAmAM prAmANikatAnuM cUstapaNe pAlana karaje, bIjI khAkhata che, vastumAM banAvaTa-bheLaseLa kadI na karatA. mAlamAM bheLaseLa karavAthI dhadhA lAkhA samaya sudhI nahi Take.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23: mIThI mIThI lAge che. munivaranI dezanA enAthI grAhakAnA vizvAsa kayAreka ne kayAreka tUTI ja javAno, te seLaseLathI humeza dUra raheje. trIjI vAta: grAhakeAne pUreza mAla ApaveA. kapaTa na karavuM. vajana ochuM na ApavuM ane chellI vAta haiye khAsa katarI rAkhaje : mANasane je kAMi maLe che te paramAtmAnI kRpAthI maLe che, AthI tane dhaMdhAmAM je kaMi nA maLe, te naphAmAMthI thoDAka bhAga alaga rAkhIne e bhAganI rakama sArAM kAryoMmAM khare vAta karatAM karatAM ane eka ca pAse AvyA. viliyame carcamAM jaI bhagavAnane prArthanA karatAM pratijJA karI: huM gaDha ! dhaMdhAmAM huM je kramAIza, mane je kaMI temAM nA thaze temAMthI huM dasamA bhAga satkArya mAM khIza. viliyame nyUye'mAM jai sAbu banAvavAnI phekaTarI zarU karI, nAnu evu sASunuM kArakhAnuM zarU karyu.. temAM tene je nA thave temAMthI dasamA bhAga sArA kAcamA te khacI nAMkhate. paramAtmAne prArthanA karavI, pratijJA karavI, sadkAryoMmAM paisA khavA A badhI eka prakAranI dhakriyAe ja che. A dhama kriyAthI viliyamane lakhalUTa kamANI thavA mADI, teNe sAputtuM' nAma 'kolageTa' rAkhyuM. I"tama jana paNa teNe manAvyu.. jagatabharamAM kolageTa 1 mrutama jana ane sASu vikhyAta anI gayA. viliyama temAMthI karoDo kamAcA ane evuM ja teNe lakhalUTa dAna paNa karyuM. ApaNA dezamAM te A paraMparA prAcIna kALathI cAlI Ave che. vepAra-dhadhAmAM leAke 'zubhakhAtu" rAkhe che. bhagavAnano kaIne kaI bhAga rAkhe ja che ane e bhAgamAMthI satkAya mAM paisAno saca kare che. dharmAMthI dhana maLe che'- A zraddhA che. juThI nahi, sAcI zraddhA che. zrI haribhadrasUrijI jevA mahAnajJAnI AcAya kahe che ke dhama dhana Ape che ! gurjarezvara kumArapALanA pUrvajanmanI kathA vAMcavA maLe che. pUrvabhavamAM te eka nokara hatA. eka zrIma ta paramAtma-bhakta zeThane tyAM nokarI karatA, zeTha rAja paramAtmAnI pUjA karatA. nokarane paNa
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 : 27 eka divasa paramAtmAnI pUjA karavAnI bhAvanA thai. teNe peAtAnA paise kula kharIdyAM ane paramAtmAnI bhAvapUrNAMka pUjA karI. A paramAtmapUjAnA dharmothI tene gujarAtanuM sAmrAjya maLyu, 'dha'thI dhana maLyu kumArapALane, dharmonA prabhAvathI te gurjarezvara banyA. paNa sAvadhAna ! eka vAta kharAkhara geAkhI rAkho, e sAkare dhana meLavavAnI lAlasAthI pUjA naheAtI karI. teNe pUjA karI hatI zuddha bhaktibhAvathI. koI kAmanA vinA niSkAma-bhAvathI ! AtamanA umaLakAthI paramAtmAnI pUjA karI hatI. teNe jo dhana meLavavA pUjA karI hAta te tene thADI ghaNI soMpatti maLata. dhama nA prabhAva niSphaLa na jAta. dharmAMnA prabhAvathI e nAkarane thoDI jamIna, thoDuM jara-jhaverAta jevu' maLata. paraMtu niSkAma bhAvathI paramAtmAnI bhakti karI tethI e nAkarane bIjA bhave gujarAtanuM sAmrAjya maLyuM ! te A che dha tattvanuM rahasya ! dhrumanI zakti H dharmAnI zakti thru che, keTalI che te khatAvAya che. tame A khAbata para dhyAna kendrita karajo, bIjI mAmate mAM-khIjI bhAMjagaDhamAM paDaze| nahiM. dharmAM jema dhana Ape che tema te lega sukha paNa Ape che. dhana maLavu eka vAta che ane bhAga sukha maLavu. e khIjI vAta che. dhanavAna hAya tene bhegasukha maLe ja evA niyama nathI. dhanavAna DAya paraMtu sadAya khamAra ja rahetA hAya ! te pAMca IndriyAnA viSayenA bhAga te kevI rIte bhAgavI zake ? evA dhanavAna zuM tame nathI joyA ke je AMdhaLA hAya, pakSAghAtathI pIDAtA hAya, kensaramAM kaNasatA hAya, apaMga hAya, maherA hAya ? AvA dhanavAno priya viSayAno upabhega nathI karI zakatA. zarIra niraMgI hAvu, pAMceya indriye akhaMDa ane kAryakSama hAvI e dhatuM ja zubha phaLa che. mAnA che ne tame A vAta ? prazna : nirANI zarIra ane indriyAnI pUNutA e te puNyakranuM phaLa che ne ?
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA uttara : A puNyakama kenuM phaLa che ? puNyakama zenAthI baMdhAya che? pApAcaraNathI dharmAcaraNathI ? dharmathI ja puNyakarma baMdhAya che. zuM artha thI eno? je puNyakarmathI maLe che te dhamanuM ja pradAna che. dharmanuM ja te phaLa che. te bhogasukha pAmavAnA sAdhana-nirogI zarIra, kAryakSama Indriye, mana vagere dharmathI-dharmanA prabhAvathI ja maLe che. je maLe che te dharmanuM ja phaLa che ane bhaviSyamAM je maLaze te dharmanuM ja phaLa haze. dharmanA prabhAvathI ja bhegasukha maLaze. zAlibhadrane bhegasukha maLyA hatAM ne ? gaIkAlane govALa ! Ajane zAlibhadra ! bhagavAna mahAvIranA samayamAM thaI gaye e bhegIbhramara ! rAja temane daivI bhegasukhanA sAdhana maLatAM hatAM. batrIza strIonA te pati hatA. bhegasukha bhegavavAmAM-pAMca indriyonA viSayanA upakSetramAM te eTalA gaLAbUDa hatA ke magadhasamrATa zreNikanA nAmanI paNa temane khabara na hatI. jenA rAjyamAM e rahetA, jenA nagaramAM e rahetA e rAjAnA ja nAmathI te bekhabara hatA !!! ATalAM badhAM bhogasukha temane kevI rIte maLyAM ? dharmanA prabhAvathI ! supAtradAnane dhama karavAthI temane bheganI-legasukhanI chAkamachoLa maLI ! pUrvabhavamAM zAlibhadra govALa-putra hatA. garIba hatA. eka divasa temane khIra khAvAnI IcchA thaI. mAe ADoza-pADozamAMthI dUdha-cekhA-khAMDa mAMgI lAvIne putra mATe khIra banAvI. thALImAM khIra ApIne mA pANI bharavA mATe bahAra gaI. tyAM bhikSA mATe eka tapasvI muni padhAryA. munine joI bALake temane premathI AvakAryA ane eTalA ja premathI khIra munine bhikSAmAM ApI dIdhI ! yAda che ne, e khora mATe te bALaka raDe hate. e khIra mATe teNe mA pAse jIda karI hatI. raDI-kakaLIne teNe mA pAsethI mana bhAvatI khIra meLavI hatI. e khIra teNe hasatA hasatA premathI ane prasanatAthI munine harAvI dIdhI !
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana ra : e bALakane khIra bhAvatI hatI. peAte bhUce pazu hatA chatAMya khIra bhikSAmAM AvyA bAda te asAsa nathI karatA ke arere ! khIra te badhI se pelA sAdhune ApI dIdhI. have huM thru khAIza ?" eNe te sAMcathI badhI ja khIra muninA pAtramA ThAlavI dIdhI ane pachI paNa te e muninA ja vicAra karavA lAgyuM. kulI prazAMta sukhamudrA ! kevI karuNAbharI AMkhA !' muni tA bhikSA laIne jatA rahyA paNa tenA manamAM te vasI gayA ! " mAtra khIranu' dAna naheAtu, premanu dAna hatu: bALakanu e dAna premanu dAna hatu! temAM mAtra kanyapAlana na hatu. e bALake kAI karaja nahAtI bajAvI muni ApaNAM AMgaNe AvyA che te temane melAvavA joIe. temane bhikSAmAM kaMi Avu joIe. .' AvA vicArathI teNe khIra nahetI vhArAvI. Ama vicArIne karavuM te kabyapAlana thayuM'. AmAM premanI parimala nathI hAtI. snehanI snagdhatA nathI hatI. tyAM mAtra dAnadhama ja nahAtA, munipremanA dharma paNa hateA yuniprema, sAdhuprema, tyAgIpremae uttama bhAvaSama che. uttama bhAvadharmanuM phaLa pazu uttama ja maLe che. yAda rAkhe, mAtra khIranuM dAna karavAthI ja e garIba bALaka dhanakubera zAlibhadra nahAte anyA. khIra devAthI zAlibhadra manAtu' hAya to te tame lAko thALI bharIne nahi, meTAM tapelAM bharIne munine khIra vhArAvI de ! mahAna dAnavIra banI jAe ! paraMtu mAtra ApavAthI dAna nathI banatuM. ema dAna karavAthI--ApavA mAtrathI zAlibhadra nathI manAtu 1 e bALaka e rAte zULarogathI marI gayA. asahya pIDA te sAgavI rahyo hatA, chatAMya e vedanAmAM paNa tene tapasvI suni ja dekhAtA hatA! pAte ApelI bhikSAnA AnaMda ja tenA haiye ubharAtA hatA mA tenI pAse ja beThI hatI paraM'tu tenu' mana te pelA mahAtmAmAM ja ramatu' hatuM, kaheta joIe; e bALakane e muni~mahAtmA sAthe keTale paricaya hatA ? jarA paNuM nahi. pahelAM kayAreya joyA pazu
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA na hatA. prathamavAra ja darzana karyA hatAM. mAtra AMkhanI ja oLakha thaI hatI. te paNa bhikSAnA samaya pUratI ja. paNa A alpa samayanuM muni-darzana bALaka mATe mahAna dharma banI gayo ! A mahAna dharme e bALakanI TrAnsaphara-badalI karI nAMkhI gabhadra zeThanI havelImAM! bhadrA zeThANInI kukSImAM! ahIM temane premALa pitA maLyA, vatsala mAtA maLI, nehALa 32-72 panIo maLI, nirogI ane sarvAMgasuMdara deha maLe. paripUrNa akhaMDa pAMca Indriye maLI. A badhuM maLyuM tyAre zAlibhadra vipula bhegasukha bhegavI zakyA. ane A badhuM maLyuM supAtradAna-dharmanA prabhAvathI. A rIte dharma tamAma bhegasukha Ape che, dharmamAM e zakita che, A vAta samajANuM ne? dharma kevI rIte Ape che? dharma cakravatInA bhegasukha ApI zake che. dharma baLadeva-vAsudevanA bhogasukha ApI zake che. ApyA che bhUtakALamAM. vartamAnamAM paNa Ape che ane bhaviSyakALamAM paNa te Apaze. dharma ja Apaze. te saMsAramAM dharma sivAya bIjuM ke tava ja nathI ke je bhegasukha ApI zake. e na pUchaze ke dharma dhana ane bhega sukha kevI rIte Ape che? ApavAnI paddhati dharmanI kaI ane khI ja che enI methaDa ApaNe nahi samajI zakIe ! e paddhati samajavA mATe te ApaNe cagI banavuM paDaze ! adhyAtma-gI thavuM paDaze. te mATe viziSTa jJAna meLavavuM paDaze vicArajo, e bALakane kaI kalpanA paNa na hatI ke huM khIranuM dAna daIza te zeSThiputra banIza ane lakhalUTa dhana ane amApa bhogasukha maLaze." nA, tene AvI kaI ja gaNatarIne khyAla na hate. dharma karavAthI zuM phaLa maLe tenuM tene kaMI ja jJAna na hatuM. chatAMya tene dharmanuM phaLa maLyuM ! hA phaLanuM tene jJAna heta ane e phaLa meLavavA teNe dAna karyuM heta te tene e phaLa na maLata! paraMtu
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 31 teNe te dhama sahajarUpe karyAM. niSkAmabhAve, niHspRhapaNe teNe supAtradAna karyu.. ane tene zreSTha bhAgasukha maLyAM. te paNu vagara mAMgye ! dhama karIne je bhIkha mAMge che tene te maLe che jarUra, paNa je dhama pAse bhIkha nathI mAMgatA tene dhama` nyAlAnyAla karI de che 1 dhane mAMgaNiyA pasaMda nathI! dhama Ape che. badhuM ja Ape che, dhana Ape che, bhAgasukha Ape che, svanAM sukha paNa Ape che. tamAma prakAranAM sukha dharma Ape che. para Mtu dharmane mAMgavAvALA mAMgaNiyA pasaMda nathI. paNa mANasane mAMgavAnI Teva paDI gaI che. bhikhArI banI gayA che mANusa. jyA jAya che tyAM mAMge che. kayAreka melIne mAge che te kayAreka manathI mAMge che ! kayAreka kAyAthI paNu mAMge che ! buddhizALI mANusanI bhIkha mAMgavAnI paddhati nirALI hoya che! te bhIkha mAMgaze pazu bhikhArI nahi dekhAya! e pApa karaze paNa pApI nahi dekhAya ! buddhizALI che ne e ? paNu A buddhimattA nathI. jyAM vagara mAge maLe tyAM mAMgavu e buddhimattA nathI, mU`tA che !' mANasa janme che tyArathI te mAgavA mAMDe che nAte hAya che, khelatA nathI AvaDatuM teA e raDIne mAMge che. bALaka raDe che te mA samajI jAya che ke bALaka bhUkhyu thyuM che. khelatA zIkhe che te melIne mAMge che. mAtA pAse, pitA pAse, bhAI bahena, mitra, svajana, sabadha sau koI pAse mAMge che, basa e mAMgate ja rahe che ! guru pAse paNa mAMge che ane paramAtmA pAse paNa mAMge che! kaMIne kai e mAMgatA ja rahe che! jyAM sudhI A bhikhArIpaNuM nahi maDhe tyAM sudhI dharmAMtu sarvocca phaLa, vAstavika phaLa nahiM maLe. ' 'mAruM' kahyuM mAnaze ? mArI salAha tame gAe bhikhArI na bane. khAsa karIne paramAtmA dhama pAse bhikhArI banIne na UbhA raheA. dhananI svIkAraze ? dareka pAse, guru pAse, bhIkha na mAMgeA,
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA bheganI paNa bhIkha na mAge! mAMgaNa-bhikhArI na bano. kAraNa dharmasattAne bhikhArI pasaMda nathI. mAMgaNebhikhArIo pratye dharmane sakhta napharata che. je manathI paNa kazuM ja mAMgatA nathI ane dharma kare che, dharmanuM zaraNa svIkAre che tene dharma eTaluM de che, evuM addabhUta de che ke jenI kalpanA paNa e jIvAtmA e dharmasAdhaka na karI zake ! govALaputrane kalapanAtIta dhana-saMpatti ane bhegasukha AvyAM ke nahi? dharma badhuM ja Ape che paraMtu jIvenI cegyatA paNa apekSita che. jema jema jIvanI yecatAne vikAsa thatuM jAya che. tema tema dharmatatvanI nikaTatA vadhatI jAya che ane uttarottara uccauccattara sukhenI upalabdhi ApoApa thAya che. jyAM sudhI jIvAtmA artha-kAmane abhilASI che, mAtra sAdhananA rUpamAM nahi, artha-kAma ja sAtha ! jyAM sudhI abhyadaya e ja carama lakSya tyAM sudhI samajavuM ke yogyatA hajI paripakva thaI nathI. AtmakalyANane ja jIvananuM dhyeya rAkhe mAnavajIvanamAM artha-kAma paNa Avazyaka che, artha-kAma vinA jIvana nathI karI zakAtuM. ThIka che A mAnyatA, paraMtu ApaNuM lakSaya, ApaNuM dhyeya artha-kAma ja na hovuM joIe. abhyadaya mAtra sAvananA rUpamAM upAdeya che paNa sAdhyanA rUpamAM te te heya ja che, te kayAreya upAdeya na banI zake. sAdhya te nizreiyasa ja joIe! zuM che tamAruM jIvanalakSmI mAtra dhanadaSTi ane bhagadaSTi te nathI ne? arthapradhAna ane kAmapradhAna ja nathI banyA ne ? sabhAmAMthI : evA ja banI gayA chIe, mahArAjazrI ! mahArAjazrI te tamane ema lAge che kharuM ke arthapradhAna ane kAmapradhAna jIvana sAruM nathI ? dhana-daulata ane bhega-sukhane ja Adarza banAvI jIvana jIvavuM e mAnavajIvananI barabAda che, ema tame mAne che ? tame gRhastha che, saMsArI jIvana jIve che, tamAre
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 paisA joIe ane bhoga sukha paNa joIe. paraMtu A badhAM pratye tamArI daSTi zuM hovI joIe ? jIvananuM dhyeya tamAruM kahevuM joIe ? niHzreyasa ! AtmakalyANa! Aja jIvananuM dhyeya hovuM joIe. dhana kamAvavuM e eka vAta che ane dhananuM mamatva rAkhavuM te bIjI vAta che. bhegasukha bhogavavuM e eka vAta che ane temAM Asakti rAkhavI e bIjI vAta che. A baMnemAM ghaNuM moTuM aMtara che, tame anAsakta banavAne AMtarika puruSArtha kare. A granthamAM AgaLa A puruSArtha batAvI che. kara che ne e purUSArtha? yAda rAkhaje, artha-purUSArtha ane kAma-purUSArthamAM ja mAnavajIvana pUruM thaI gayuM te marIne durgatimAM ja javAnA. pazuni, narani ke nimnastaranI manuSyani sivAya bIjI kaI ja gati nahi maLe. ane jANo cho ne tyAM zuM hoya che? duHkha ane trAsa sivAya bIjuM tyAM kaIja nahi maLe. dharmane artha-kAmanuM sAdhana na banAve ? dharma dhana Ape che, dharma bhegasukha Ape che-AvuM pratipAdana mANasane dharma pratye, dharmanI zakita pratye prema, zraddhA ane sadabhAva pedA kare che. dharma karIza te dhana maLaze, dharma karavAthI bhegasukha maLaze-Ama mAnavuM khataranAka-bhayAnaka che. tenAthI mANasa dharma pratye nahi paraMtu artha ane kAma pratye AkarSita thAya che. evA vicArathI te dhamane artha ane kAmanuM sAdhana banAvI de che. dharma sAdhanAmAM artha-kAmane sAdhananA rUpamAM upayoga kare ucita che paraMtu artha-kAmanI sAdhanAmAM dharmane sAdhana banAvavuM te taddana anucita che, mUrkhatA che. keIpaNa vAta hoya, sArI hoya ke kharAba, e vAtane tame kaI daSTie juve che-svIkAre che te ja mahatvapUrNa che. strI te strI ja che paNa eka puruSa tene satI-mahAsatInA svarUpe juve che. jyAre bIjo puruSa tene rUpavatI yauvanAnI najare juve che. e pramANe
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ApaNe jJAnI puruSanI vAta sAMbhaLIe chIe ane tene ApaNI buddhi pramANe samajIe chIe. je ApaNuM daSTi arthapradhAna haze te ApaNe vicArIzuM "AcArya kahe che dharmathI dhana maLe che, te huM dharma karuM jethI mane dhana maLaze." ApaNuM daSTi kAmapradhAna haze arthAt bhagapradhAna haze te vicArIzuM. "AcAye kahyuM che ke dharmathI bhegasukha maLe che. mAre te bhegasukha joIe che. te dharma karIza te mane bhegasukha maLaze. ane je ApaNI daSTi ekSapradhAna haze te ApaNe vicArIzuM- AcArya kahe che ke dharma mekSa Ape che. mAre te mekSa ja joIe. huM dharmapuruSArtha karIza te mane mikSa maLaze." saMsAramAM ghaNA prakAranA jIva hoya che. mukhya traNa prakAranA jIva hoya che arthapradhAna, bhagapradhAna ane ekSapradhAna. granthakAra AcAryazrI A traNeya prakAranA jAne najaramAM rAkhI kahe che: tamAre je joIze te tamane dharma Apaze ! adharma nahi Ape ! pApa nahIM Ape ! dhana pApathI arthAt hiMsA karavAthI, jUThuM belavAthI, corI karavAthI nahi maLe. A vAta barAbara samajI le. dhana paNa dharmathI ja maLaze. vagara mAMge maLaze. saMsAranA sArAmAM sArA zreSTha bhegasukha paNa dharmathI ja maLaze. pApathI-pApa karavAthI nahi maLe. hiMsA vagere pApathI artha ane kAma maLatA hatA te duniyAmAM pApa karavAvALA badhA dhanavAna hota ane temane tamAma bhegasukha maLyAM hota, paraMtu bane che evuM dekhAya che duniyAmAM evuM kaMI ? kahe, duniyAmAM pApa karanArA vadhu che ke dharma karanArA ? sabhAmAthI ? pApa karanArA ja vadhu che. mahArAjazrI : je pApa karavAthI dhana maLatuM heta te saMsAramAM dhanavAnonI saMkhyA ja vadhu hovI joIe ne? te saMsAramAM ghanavAna vadhu che ke garIba ? sabhAmAMthI garIba ja vadhu che. dhanavAne te ghaNA thaDA che. mahArAjazrI ane artha e thayo ke saMpatti ane bhega
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 : 35 sukha pApathI nathI maLatAM, dharmathI ja maLe che. te sarvaprathama tamAre pApano tyAga karavuM paDaze. dharmamAge AvavuM paDaze. dhana joIe ke bhegasukha joIe, pApa mArga choDIne tame dharmamArga para AvI jAo. ethI tamArI pApavRtti samApta thaI jaze. pachI samApta karavI paDaze pApapravRttine. dhanecchA ane bhegecchA pApavRtti che. dharmamArga para AvavAthI, sadguruonA samAgamathI pApapravRtti paNa khatama thaI jaze. - tamAre cheka che, bhaNata nathI. dastA sAthe Akho divasa rakhaDayA kare che. tame tene bhaNAvavA Iccho cho te zuM karazo tame tene bhaNAvavAnI mahattA samajAvaze ane rakhaDapaTTIthI thatAM nukazAna samajAvaze. chatAM chokarAnA bhejAmAM utaraze nahi, tamArI vAta e nahi mAne, have zuM karaze ? sarvaprathama te tene gharanI bahAra jate aTakAve. tene kahe ke "ramavuM hoya te gharamAM ramapaNa bahAra ramavA nathI javAnuM." tame tene thoDA divasa gharamAM ramavA do ethI rakhaDela ane bhaTakela 'stAre ghare nahi Ave. ane Ave to temane gharamAM AvavA na de. pachI tame tene samaya bhaNavAnuM kahe. e mAnI jaze. dhIme dhIme bhaNavAmAM tenuM mana lAgI jaze. pachI ApoApa ramavA-rakhaDavAnuM chUTI jaze ane bhaNavA mAMDaze. dharmakriyAne amRtakriyA banAvo : pApanA viSayamAM AvuM ja che. mANasa dhanapriya che, kAmabhegapriya che. e pApanI pAse jAya che. hiMsA kare che. jaThuM bole che. ceArI kare che, vyabhicAra kare che. AvA mANasane dharmamArga para lAvavuM hoya te tene kahe : "bhAI ! tAre dhana joIe ? tAre kAmaga joIe ? zA mATe duniyAmAM rakhaDe che? ahIM Ava. dharmanI ArAdhanA kara, dharma karavAthI tene dhana paNa maLaze ane bhegasukha paNa maLaze." jyAre e dharmamArga para Ave. bhale te dhanecachA ke bhegecchAthI ghama kare, tarata tene I cheDe nahi. cheDe samaya tene sakAma dharma karavA de. pachI tene khUba premathI samajAve ke dhanecchA ane bhecchA sArI nathI. AvI IcchAo
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA karavI e pApa che. mAnavajIvanamAM te mukti pAmavAnI ja IcchA karavI joIe. dharmapuruSArthathI te mokSa ja meLavavAno che. dhanecchA ane bhecchAthI dharmakriyA karavAthI te e dharmakriyA viSAkyA banI jAya che. amRtakriyA nathI banatI." je e mANasa buddhimAna haze, te tamArI vAta enA gaLe utarI jaze ane dharmakriyAne te amRtakriyA banAvaze. mUrakha haze te e dharmakriyA te karaze ne ? pApakriyAethI te dUra raheze ne ? tene paNuM sukha te maLaze ja. bhale a5kAlina sukha maLe, halakI jAtanuM sukha maLe. dharmapuruSArtha karyo che, keIpaNa daSTithI karyo hoya, tene dhananuM sukha, kAmaganuM sukha jarUra maLaze. ApaNe dharmanA prabhAva aMge vicArI rahyA chIe. dharmanA phaLa aMge vicArI rahyA chIe. bhautika ke AdhyAtmika sukha dharmathI maLaze. dharma sukha Apaze. dharma sivAya bIjuM kaMI ja tatva sukha ApI zake tema nathI. dharma jevI rIte dhananuM sukha ane bheganuM sukha Ape che, tevI rIte svargasukha ane mokSasukha paNa Ape che. A viSaya upara have pachI vivecana karIza. Aje ATaluM ja !
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - vaka svarga ane naraka mAtra kalpanA nathI, paraMtu narI vAstavikatA che. ApaNe je joI zakatA nathI ke je samajI zakatA nathI, te na hoya, tema na mAnI zakAya. * je vastu hoya tene ja niSedha karI zakAya. naraka nathI? AvuM te ja bolI zakAya-je naraka hoya! vijJAnanI parA-manovijJAna zAkhAe punarjanmanA siddhA ntane pragasiddha karIne AtmAnA astitvane svIkAryuM che. ja majethI pApa karavAM che ane sukha joIe che? kayAreya na maLI zake. sukha joIe te pApane tyAga kare! ja jIvarAja zeThanI bAhA dharmakriyAo joI nAradajI jevA devarSi AkarSAi gayA! jene mekSa joI nathI tene bhagavAna paNuM mokSamAM na laI jaI zake! pravacana/3 cAkinI mahattAranuM AcArya zrI haribhadrasUrijI dhamataravAnuM dila batAvatA pharamAve che ? dhanadA dhanArthinAM proktaH kAminAM sarvakAmadaH / dharma eSApargasya pAramparyeNa sAdhakA // A dharmabiMdu graMthanI racanA AcAryazrI haribhadrasUrijI mahArAje karI ane AcAryazrI sunicaMdrasUrijI mahArAje A graMtha para TIkA lakhI. A baMne AcArya jinazAsananA, jinadarzananA prakaSTa prajJAvaMta mahAna tirdhara AcArya thaI gayA.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA graMthakAre sarvaprathama dharmanuM svarUpa ane dharmanI paribhASAnI vAta na karatAM prathama dharmane prabhAva ane dharmanA phaLanI vAta karI che. pahelA dharmanI oLakha karAvavI joie. dharma zuM che, tenI vyAkhyA ApavI joIe. paraMtu graMthakAre ema kema na rAkhatA bIje kema kema apanA? TIkAkAra AcArya munisuMdarasUrijI Ane taka yukata sacoTa khulAse Ape che, teozrI kahe che: "prajAnA prArambhA matimatA bhavanti !" TIkAkAre buddhizALI mANasone najaramAM rAkhI temanuM mane vizleSaNa karyuM. buddhizALI mANasane A svabhAva che. keIpaNa kArya karatAM pahelA e vicAraze, "AnuM phaLa zuM maLaze? A kAma karavAthI mane zuM phAyado thaze phaLa vinAnI, phAyadA vagaranI pravRtti buddhimAna mANasa nahi kare. sabhAmAMthI : amArAmAM buddhi ja nathI te mahArAjazrI H te zuM budhu che? mUkhe che? tamane kaI mukha kaheze tema mAnI lezo ne ? tethI tamane khoTuM nahi lAge ne? jANuM chuM tamane badhAne! mArI sAme tame tamArI mUtAne svIkAra karI le che! kAraNa ke javAba Ape paDe che. pApAcaraNa karavuM che. tenA phaLane tenA pariNAmane vicAra karatA nathI. "huM A pApa karIza te tenuM zuM phaLa maLaze ? vicAre che AvuM? sabhAmAMthI phaLane te vicAra karIe chIe paNa tAtkAlika phaLane! mahArAjazrI H ThIka, ke tamane kahe: A miThAI khAo, khUba ja svAdiSTa che. paraMtu temAM DuMka ja jhera che. hA, A jheranI kaI tAtkAlika asara nahi thAya. dhImuM jhera che temAM. te zuM tame evI mIThAI khAze? kema nA pADe che? miThAI te svAdiSTa che. jheranI asara te ghaNe lAMbe gALe thavAnI che. pachI zA mATe nA pADe che ? hA, have tame samajyA! e miThAI khAtA dUranA duSpariNAmane vicAra Ave che. pApa karatAM dUranA duSpariNAmane vicAra
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-3 : 39 kare che? buddhi te che tamArI pAse, paraMtu nirmaLa buddhi nathI. malina ane azuddha buddhi pApanA ke dharmanA phaLane vicAra karI zakatI nathI. AvI buddhi te satata sukha ane dukhanA dvomAM ja guMcavAyelI rahI che. buddhine cakAsI juva, malina che ke nirmaLa jenI buddhi nirmaLa che, vizuddha che, te te phaLane jarUra vicAra karaze. A leka ane paralekamAM zuM thaze, tene te jarUra kayAsa kADhaze. phaLa alpakAlIna che ke dIrgha kAlana, tenuM paNa te gaNita mAMDaze. ane je kAma, je pravRtti karavAthI vartamAna jIvanamAM bhale sAruM phaLa maLatuM hoya paraMtu paralekamAM tenuM phaLa kharAba maLatuM hoya te tevuM kAma ke tevI pravRtti nirmaLa buddhivALA mANasa nahi kare. te te evAM ja kAma pasaMda karaze ke jethI ubhaya lekamAM arthAt vartamAna jIvanamAM ane paralokamAM paNa sAruM phaLa maLe. A bhava ane parabhavamAM paNa sukha maLe, sAruM pariNAma maLe. uttama phaLa prApta thAya tevAM ja te kAma karaze. te samajI gayA ne? have tame tamArI buddhine cakAsI juve, te malina che ke nirmaLa azuddha che ke vizuddha? dharmanuM phaLa batAvavAmAM AvI rahyuM che. dharmanuM phaLa-Ilaukika ane paralaukika phaLa-ne phaLa sArA che. ihalaukika phaLamAM dhanaprApti ane bhogasukhonI prApti tathA pAralaukika phaLamAM svarga prApti ane mokSanI upalabdhi! lAlaca ane bhaya nahi, paNa narI vAstavikatA prazna : mANasane dhArmika banAvavAnI bhAvanAthI ja zuM svarga ane narakanI kalpanA nathI karavAmAM AvI? dhArmika banAvavAnI bhAvanA sArI che paraMtu te mATe svarganI lAlaca ane narakano bhaya batAva te kayAM sudhI ucita gaNAya ? javAba : tame tamArA saMtAnane hekaTara, vakIla ke ejInIyara banAvavA mAge che. saMtAna bhaNavA nathI mAMgatuM. kelejamAM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThThI mIphI lAge che munivaranI dezanA 4 : 6 javAnI te nA ja pADe che. tyAre tame zuM kahe che tene ? A jamAnAmAM tuM bhaNIza nahiM te bhUkhe marIza. paTAvALAnI nekarI paNa tane kayAMya nahi maLe bhIkha mAMgatA kaiAi bhIkha paNa nahi Ape, jo bhaNIza nahi teA. mATe bhale thaIne mAruM kahyuM mAna." te tame zu saMtAnane bhUkhe mAravAno bhaya matAnce ? ke vAstavikatA batAvI ? tame ema paNa kaheA che : 'sAruM bhaNIza tA sArI nAkarI maLaze, sArA evA dhRdhdha karI zakIza. tuM mRkha paisA kamAiza. tArA baMgalA banaze. tArI meTare DhADaze.' kahe che ne Avu' ? te khAma kahIne zuM tame saMtAnane bhaNAvavA mATe lAlaca Ape che ke tene tame vAstavikatA samajAvA che ? sva prazna : e badhuM te ame amArI sAme joie chIe. AthI te vAstavikatA ja che. paraMtu Apa je ane narakanI vAta kare che te te kAMya jovA nathI maLatA. AthI zakA thAya che. javAba : ApaNane je dekhAtu nathI te bIjA kaI ne paNa dekhAtu nathI ema tame kema mAnI le che ? ApaNe je nathI joi zakatA, ApaNe je nathI samajI zakatA te heAi ja zake nahi,' ema kema mAnI le che ? svarga ane naraka paNa che! tene jonAra paNa che ! e jovA mATe viziSTa Akha joie. vizeSa najara joIe. pANInA TIpAmAM cAlatAM doDatA jIva tame joyA che ? gaLelAM pANImAM ? tame tene sIdhesIdhA AMkha mAMDIne jozo te paNa nahi dekhAya, paraMtu mAikroskrIpa laIne juve te ? tenAthI tamane e ja pANInA TIpAmAM hajAro jIva dekhAze. anagaLa pANImAM vadhu dekhAze ane gaLelAM pANImAM echAM dekhAze. me' te mAikrekeApathI pANImAM jIva joyA che. te pramANe avadhijJAnI ane kevaLajJAnIe svarga ane narakane pratyakSa joI zake che. evA jJAnI puruSoe te joine duniyAne tenI vAta karI che. tenu varSoMna karyuM che. A jJAnI puruSAe svatra ane naraka ja mAtra jocA nathI. peAtAnA viziSTa jJAna baLathI temaNe e
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-3 : 41 paNa joyuM ke je jIva svargamAM jAya che ane ko jIva narakamAM jAya che. svarganuM bhautika sukha joyuM ane narakanI ghera zArIrika tathA mAnasika vedanAo paNa joI. e badhuM joIne jJAnI bhagavatee kahyuM : "dharmAcaraNathI svarga maLaze ane pApAcaraNathI naraka ja maLaze. te Ane bhaya ane lAlaca nahi kahI zakAya. A vAstavika mArgadarzana che. jene duHkhathI bacAvavA mATe sAvadhAna karavA te bhaya-darzana nathI paraMtu jene bhayamukta -dukhamukta karavAne e vAstavika prayatna che. mATe je vAstavika che tevA svarganA sukhanI vAta karavI te kaI gune nathI. bIjAone svarganA sukhano mArga batAva e kaMI aparAdha nathI. tema karavAmAM kaI asatya paNa nathI ane banAvaTa paNa nathI. svarga ane naraka kapanA nahi, satya che ? prazna : Apa kahe che ke svarga che, naraka che, te e svarga ane naraka amArI buddhimAM utare tema samajAvavA kRpA karazo? javAba : cokkasa. zA mATe nahi ? je tattva IndriyAtIta hoya che. arthAt je tava IndrithI pratyakSa nathI thatAM evAM to nirNaya anumAnathI thAya che. varavunirNayamAM jema pratyakSa-pramANu che tema vastu nirNayamAM anumAna paNa pramANa che. anumAna eTale ta. svarga ane narakanuM astitva takathI-anumAnathI siddha thaI zake che. te have tame mane e kahe ke eka mANase bIjA mANasanuM khUna karyuM ane khUna karatAM te reDa henDeDa-gelA hAthe pakaDAI gaye, te tene vadhumAM vadhu sajA zuM thaze ? sabhAmAMthIH phAMsI, mRtyudaMDanI tene sajA thaze. mahArAjazrI barAbara. e khUnIne phAMsInI sajA thaze. paraMtu bIjA eka mANase pAMca-pAMca khUna karyA che ane te paNa pakaDAI gaye che, tene gune sAbita thaI gayuM che te tene zuM sajA thaze ?
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sabhAmAMthI ke tene paNa phAMsInI sajA thavAnI ! mahArAjazrI ema kema ? eka mANasanuM khUna karanArane paNa phAMsInI sajA ane pAMca mANasanAM khUna karanArane paNa phAMsInI. sajA ? vadhu khUna karanArane te eka khUna karanArane thatI sajAthI vadhu sajA thavI joIe ne ? paraMtu A duniyAmAM dehAMta daMDa- phAMsInI sajAthI vadhu bIjI koI sajA nathI ! sajA te thavI ja joIe. aparAdhanA pramANamAM ja sajA thavI ja joIe ! ema je na thAya te te e anyAya ja kahevAya ne ? hiTalarano eka sAthIdAra hate AIkamena. teNe lAkhonI saMkhyAmAM mANasanI katala karI. tene eka vakhata phAsInI sajA phaTakArI dIdhI tethI zuM tene tenA gunAnI pUrI sajA thaI gaI? nA. te ? ahIM je adhUrI sajA maLe che tenI pUrI avadhi narakamAM thAya che. narakamAM jIvane bAkInI sajA bhogavavI paDe che. je jIva narakamAM janme che tene tyAM ochAmAM ochA dasa hajAra varasa sudhI pitAnA kRtyenI sajA sahana karavI paDe che. A sajA bhayaMkara heAya che. jaina dharma vizva-vyavasthAnuM varNana karyuM che. vAMcyuM che tame? jainadharmamAM vizvane loka kahe che. lekanA vibhAga che : 1. urvaloka, 2, madhyaloka ane 3. adholeka. sAta narakano A adhelekamAM samAveza thAya che. A vizvavyavasthAne AdhAra che gaNita ! "loka keTale pahe che, keTale UMco che, teno AkAra ke che, e badhuM ja AMkaDAmAM batAvAyuM che. "leka cauda rAjalaka lAMbe ane sAta rAjalaka pramANu pahoLo che. - "rAja? eka prakAranuM mApa che. mejharamenTanuM e eka nAma che. prAcIna graMthamAM narakanuM vyavasthita varNana vAMcavA maLe che. zAstra paNa pramANa manAyuM che. kAraNa ke zAstranI racanA karanArA RSimaharSie prAmANika hatA. prAmANika eTale nispRhI ane niHsvArthI. temane zA mATe juThuM bolavuM paDe? svAthI ane lAlacu lake ja juThuM bole che. niHsvAthI ane nispRhI mahAtmAo * te satyanA ja pratipAdaka haiya che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 3 je vastu hoya, tene ja niSedha thAya eka te gajabane taka che! je vastu hoya che, tene ja niSedha karAya che, je vastunuM kayAMya paNa astitva na hoya tene niSedha nathI karI zakAte. "naraka je kayAMya na ja hoya te naraka nathI evuM pratipAdana nahi karI zakAya. "naraka nathI ema elatAM ja narakanuM astitva siddha thaI jAya che! hA, ahIM madhyalakamAM naraka nathI, ulAkamAM naraka nathI, e vAta kharI, paraMtu naraka ja nathI, ema mAnavuM taddana khoTuM che. je zabda hoya che te arthane bedhaka hoya che. "pustaka zabda che te purataka jevo artha, arthAt dravya hoya che! zabda hoya ane zabdavAo artha-padArtha na hoya e kaI ja zabda nahi maLe! batAvI zakaze tame A keI zabda? zabda che paraMtu te zabdathI vAca padArtha na hoya, che e keI zabda ? vicArIne javAba Ape, hA, be zabdothI-be zabdanA saMjanathI banela zabda na kaheze. svataMtra zabda batA! tame te kaheze ke "kharazaMga' zabda che, paraMtu zabdavAo atha gadheDAnuM ziMgaDuM nathI. A saMjita-mizrita zabda nahi cAle. gadheDa' zabda che te gadheDo' nAmanuM jAnavara paNa che." "ziMgaDuM" zabda che te ziMgaDuM nAma padArtha paNa che. che ne A akATaya tarka? A tarkane keI prati tarka nathI. tene kaI javAba ja nathI. lAjavAba che A take, "naraka' savataMtra zabda che. e ja narakanuM astitva siddha kare che. have te mAnaze ne narakanA astitvane ? - have e pUche ke narakamAM kayA jIva jAya che, zuM karavAthI narakamAM javuM paDe che ane narakamAM zuM zuM yAtanAo ane yaMtraNAo sahavI paDe che? yAda rAkhajo. dharmanA vicAra ane dharmanA AcAra nahi svIkAre ane pApavicAra ane pApAcAramAM ja ramatA raheze te narakamAM ja javuM paDaze. hajAre, lAkho, kare are! asaMkhya- gaNyA na gaNAya teTalA agaNita varSo sudhI paravazapaNe, parAdhIna avataMtra zoThAnuM che te badhA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke 44 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA banIne asahAya paNe bhayaMkaramAM bhayaMkara, tIvamAM tIva duHkhe ane vedanAo narakamAM bhegavavI paDaze. paramajJAnI ane parama karuNavaMta jJAnI puruSoe chAnI dayanIya avadazA joI hatI. e joIne ja jIne evA asahyA ane amApa dukhethI ugArI levA mATe dharmamAga batAvyo. dharmamArge cAlanAra dhArmika vicAra karanAra ane dharmanuM AcaraNa karanAra jIva narakamAM nathI jate, dharmano janma karuNAmAMthI thayo che. jAne dukhethI mukta karavAnA ane temane sukha ApavAnA, sukhI banAvavAnA eka mAtra zubha hetuthI dharma batAvAyela che. aneka tarkothI narakanuM astitva siddha karI zakAya che. tema svarganuM astitva paNa takathI siddha karI zakAya che. vargane devaka paNa kahe che, devaka paNa che. have te vijJAnane paNa vargane svIkAra karavo paDe tevI adabhUta ghaTanAo banI rahI che. e ghaTanAonuM samAdhAna bhautika vijJAna pAse nathI. Ane pUrvabhavanI smRti vijJAne ceDAM varSothI parA-ane vijJAna zAkhAne mAnyatA ApI che. aMgrejImAM tene "perAnsAyakalojI kahe che, jyAre vizvamAM punarjanmanI seMkaDe ghaTanAo banavA lAgI, ekathI vadhu lekene ane ekathI vadhu dezamAM lekene punarjanmanI smRti thavA lAgI tyAre vijJAnIo UMDA vicAramAM paDI gayA. punarjanmanI mRti kayA kAraNathI Ave che te zodhavAmAM zarIravijJAna padArtha vijJAna ane mane vijJAna asamartha rahyA. bhAratamAM ja nahi amerikA, raziyA, IglenDa, IrAna, IrAka vagere dezamAM paNa punarja nmanI smRtinA prasaMge banyA. AthI tenuM kAraNa zodhavA, punarja. nmanI smRtinuM sa dhana karavA "parA-manovijJAna nAmanI manevijJAnanI zAkhAne janma thaye. pAMca-sAta varSa pahelAM amAruM cAturmAsa jyapuramAM hatuM. jayapuramAM rAjasthAna yunivarsiTI che. temAM A "parA-manovijJAna vibhAga zarU karAyela che. ame tyAM gayA hatA
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-3 ane A vibhAganI saMzodhana paddhatinI ghaNI jANakArI meLavI hatI. tyAM amane jANavA maLyuM ke vizvamAM punamanI smRtivALA lagabhaga 800 mANasa che. amerikAmAM eka evI ghaTanA banI ke "ratharImensa nAmanI eka strIne pitAnA devalokanA pUrvabhavanI smRti thaI AvI! e strI pUrvabhavamAM svarganI devI hatI. amerikAnA ke. elekajhAMDara kAnana parA-mane vijJAnanA DekaTara che ane temaNe Aja sudhImAM eka hajAra traNase khAsI (1382) mANase para saMzodhana karyuM che ke jemane pUrvabhavanI yAda AvI hatI ! parA-manovijJAnanA kSetramAM "rIgrezanano eka prayoga thAya che. A prayoganA mAdhyamathI pelI rathasImensa strIne pUchavAmAM AvyuM ke atyAre tuM kayAM che?" teNe kahyuM : hu "esTrala varlDamAM chuM. ahIM mane nathI bhUkha lAgatI nathI UMgha AvatI ane mane ke thAka paNa nathI lAgatuM. bIjo prazvana : "tyAM tame tamArA samaya kevI rIte pasAra kare che?' teNe kahyuM ke huM ahIM jetI ja rahuM chuM. mane khUba AnaMda Ave che. ahIM samaya ja nathI. na rAta che, na divasa. trIjo prazna : tyAMthI A pRthvI para brIAnanA gharamAM zuM thaI rahyuM che te jANe che? teNe kahyuM : "je mAruM dhyAna te tarapha jAya te jANI zakuM." "tame joI paNa zake? hA, amArI IcchA thAya te. zu IcchA karavAthI ja joI zake? hA, vicAra karIe ane joI laIe, jANI laIe.' zuM tame bIjAnA mananA vicAra jANI zake? hA. bIjAonA vicAra ane IcchA paNa jANI zakIe.'
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA e "esTrala varlDa mAM vRddhAvasthA, raMga, mRtyunuM astitva che?" nA tyAM vRddhAvasthA nathI. rega nathI, ane tyAM mRtyu paNa nathI. tyAMthI adazya thatAM ja bIjA jIvanamAM parivartana thaI jAya che !' "e duniyAmAM hatA tyAre tame A duniyAnA mANasanuM bhaviSya joI zakatA hatA?" "hA huM joI zakatI hatI. eTaluM ja nahi A duniyAnA jIvane khabara paDI jAya che ke have tene kyAM javAnuM che." A amerikana mahilAe pitAnA pUrvabhavanuM je varNana karyuM che te varNana barAbara kelekanuM varNana karyuM che. te svarganuM ja varNana che! ApaNAM dharmagraMthomAM devalokanA devenuM je varNana Ave che te AvuM ja Ave che. AthI sAbita thAya che ke svarganuM astitva che ja, devaleka che ja. devatAo ane devIo paNa che ja. narakamAM dukhanI, svargamAM sukhanI lAcArI badhA deva eka sarakhA nathI detA. alakamAM A pRthvInI nIce je de rahe che teo vyaMtara-vANuvyaMtara ane bhavanapati kahevAya che uddhIkamAM je deve rahe che teo mAnika deva kahe. vAya che. upara-upara bAra devaka che. tenA upara "navaccevaceka devaloka AvyA che ane tenA upara paNa pAMca anuttara devaka AvyA che. prAcInatama graMthamAM devalokanuM ATaluM sUkSama ane yathArtha varNana maLe che ke te vAMcIne manane pratIti thAya che ke : "devaka hovA ja joIe. devenuM AyuSya, temanA zarIranI racanA, temanA zarIranI UMcAI, temanI zakti, temanAM nivAsa sthAna, tyAMnA devadevIonA yaunasaMbaMdha, nivAsonI racanA, saMkhyA, staMbhanA AkAra vagere seMkaDe vAte AMkaDAo sAthe ApavAmAM AvI che. mAtra kapanA heta te A prakAranuM cakkasa ane pUrvApara aviredhI varNana na ApI zakata.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-3 : 47 dhamathI sva maLe che arthAt dhamAM svarga paNa Ape che! kAraNa ke svaga'mAM bhautika sukhA para pAra che. tyAM janmanu' duHkha nathI, mRtyunI vedanA paNa nathI ! tyAM Adhi nathI, vyAdhi nathI, upAdhi paNa nathI ! tyAM kAI devane koI devIne kukhe peDhA nathI thavu paraMtuM! mANasa ane pazunI jema devane mAnA peTamAM UMdhA mAthe rahevuM nathI paDatuM. tyAM te hAya che puSpayyA ! AtmA e zayyAmAM devanuM zarIra dhAraNa karI le che. tyAM nathI khAlyAvasthA ke nathI vRdhdhA vasthA, tyAM te che nitya yauvana ! janmatAveMta ja yuvAna | yuvatI ! dhana-dolata kamAvavA javu' paDatuM nathI. ! atha ane kAma taiyAra ! reDImeDa maLI jAya che! devAne bhautika sukha bhAgavavA ja paDe che. hA, keTalAka dhruva samyagdaSTi hAya che, tee bhautika sukhAne sArA nathI mAnatA, sukha-bhAgAne ana kArI mAne che, chatAM paNa te sukha-bhAgene tyAga nathI karI zakatA ane svarganA jIve sukhAthI sukta nathI thaI zakatA ! pApa karavAM che ane sukha joIe che? sukha bhautika hAya ke AdhyAtmika ta maLaze dhamathI ja. pApethI-pApa karavAthI kayAreya paNa sukha nathI maLatuM, pApethI duHkha ja maLaze. tamAre zuM joIe ? sukha ja joIe che ne ? tA pApAne tyAga karavA ja paDaze. pApa karatAM rahevuM che ane sukha joIe che, e kevI rIte khane pApano tyAga karave nathI ane duHkhAmAMthI chuTakAro joIe che ! e kevI rIte bane ? e mane sAthe sabhavita ja nathI. bhautika sukha meLavavA mATe paNa pApAno te| tyAga karavA ja paDaze. che pApane tyAga karavAnI taiyArI ? hiMsA, asatya, cArI, durAcAra, parigraha vagere pApanA aDhAra sthAnAthI dUra rahevA taiyAra che ne ? sabhAmAMthI : saMsAramAM pApa tA karavA ja paDe che. mahArAjazrI : keTalAM pApa karavA paDe che ? jeTalAM pApa anivAya hAya eTalA ja karI che ? anivArya jarUrathI vadhu pApa
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA nathI karatAne ? niSprayeAjana pApa nathI karatAne? * DhaDhALe tamArA aMtarAtmAne pUche tamArA AtmAne ke huM Atman ! tane pApa jyArA te nathI lAgatA ne? pAya karavA jevA nathI. e vAta satata yAda rahe che ne ? pApa karatAM duHkha thAya che? arere! me keTalA madhAM pApa karyAM ? * AvI tIvra vaidyanA pApa karatAM ane pApa karyAM bAda thAya che kharI ? pUche| / kayAreya Avu tamArA AtmAne ? pUche te javAma maLe na ? kacAreya pUchtA ja nathI, pachI javAba kyAMthI maLe? paNa tame pUche ja zAnA ? kAraNa ke pApa karavAmAM tamane majhA Ave che! cAda rAkhe : jyAM sudhI pApA pratye ghRNA nahi jAge, tenA pratye tiraskAra nahi pedA thAya tyAM sudhI dharma pratye prema nahi pragaTe, tyAM sudhI dharmoMmA zraddhA nahi jAge. . tamane huM pUchuM chuM ke tame kaI draSTithI pApa karI che? zA mATe pApa karI che? sukha meLavavA mATe ne? juThuM khelavAthI paisA maLaze' evI mAnyatAthI jInDru khele che ne ? cArI karavAthI vadhu paisA maLaze'-evA khyAlathI cerI karI che ne? te zuM juhu khelavu, cArI karavI, e pApa nathI? jITha ane ceArIne tame pApa mAnI che? teA have kahA ke pApa karavAthI sukha maLe ke duHkha? vijJAnanA sanAtana siddhAMta : sabhAmAMthI : pApathI teA dukha ja maLe. mahArAjazrI te zuM duHkha meLavavA tame pApa kare che ? keTalI ghAra ajJAnatA che? ! joIe che sukha ane kare che pApa! ! ! sabhAmAMthI : pApa karIe chIe ane sukha maLe che, evu pratyakSa joIe chIe, AthI sukha meLavavA pApa karIe chIe ! mahArAjazrI : ThIka, AvA kArya-kAraNa bhAva jovA maLe che mATe pApAcaraNu ADhatA nathI ema ja kahevuM che te tamArU, sabhAmAMthI : jI hA !
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 : 48 mahArAjazrI H dukAna para besI sAcuM bole che te e kamAva cho ane juThuM bolo cho te vadhu kamAva che, A tamAre anubhava che, paNa A anubhava zuM badhAne ja che? juThuM bolanAra badhA ja vadhu kamAya che ? cerI karanAra zuM badhAM ja dhanavAna banI jAya che? jenuM puNyakarma udayamAM hoya te kamAya che. puNyakarma udayamAM na hoya ane lAkha juTha bele te eka paiso paNa nahi kamAya. ukahuM je haze te paNa kheI besaze! puNyakarmanA TekA vinA pApAcaraNa paNa saphaLa nathI banatuM ! puNadaya nahi hoya ane corI karavA jaze te pakaDAI jaze ane jelamAM pUrAvuM paDaze! pUrvasaMcita puNyakarmanA udayathI ja sukha maLe che. pApa AcaravAthI navAM pApakarma baMdhAya che. puNyakarma dharmathI ja baMdhAya che. karmasiddhAMta jANe che ne? AtmAnI sAthe karmone baMdha kevI rIte thAya che? karmone udaya kayAre Ave che? karmonA keTalA prakAra che? karmonuM saMkramaNa-TrAnsapharamezana kevI rIte thAya che? karmone kSaya, karmone nAza kevI rIte karI zakAya che? A badhI vAta jANe che? kayAreya karyuM che karmazIla sephInuM adhyayana ? sabhAmAMthI ? nA jI. Apa karAve. ame jarUra adhyayana karIzuM. mahArAjazrI : adhyayana karavAnI tamane saune kharekhara jijJAsA ane bhAvanA haze te jarUra karAvIza. rAtri-varga-nAITa kalAsa zarU karIzuM. paraMtu eka vAta zarUmAM ja sApha jaNAvI dauM, adhyayana karavuM paDaze, mAtra pravacana sAMbhaLIne cAlyA jAva te nahi cAle. nAITa kalAsamAM je zIkhavuM te noTamAM lakhavuM paDaze. viSaya-"sabajekaTa barAbara taiyAra karavo paDaze eTaluM ja nahi, vargamAM niyamita-rAja AvavuM paDaze. ane samayasara AvavuM paDaze. bAle, che mArI vAta kabUla? sabhAmathI kabUla che sAheba, tame amane bhaNAvazo te ame jarUra rAtrivargamAM AvIzuM. mahArAjazrI keTalA jaNa Avazo? ochAmAM ochA pacAsa bhAI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 ? mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA onI hAjarI te joIe ! te mArA samayane vadhu sadupayoga thaI zake. tame taiyArI AjathI zarU karo. adhyayana mATe jijJAsu evA bhAIone taiyAra kare. ane badhA pachI Ave. ApaNe jarUra tatvajJAnane varga zarU karIzuM. jyAM sudhI AtmA" ane "karma nahi samajIe tyAM sudhI dharma paNa nahi samajI zakAya. anAdikALathI AtmA karmonA baMdha nethI baMdhAyela che. karmonA AvaraNathI te DhaMkAI gayA che. dharmathI, dharmanI vRtti ane pravRttithI ApaNe AtmAne AjhAda karavAno che. karmanA baMdhanamAMthI tene mukata karavAnuM che. dharmathI AtmA muktaAjhAda banI zake che. AthI ja te granthakAre spaSTa zabdomAM kahyuM ke dharma mokSa paNa Ape che. eka prakAranA dharmathI puNyakarma baMdhAya che. eka prakAranA dharmathI pApakarma ane puNyakarma baMnene nAza thAya che. jema puNyakarmanA udayathI bhautika sukha maLe che tema karmone kSaya thavAthI AdhyAtmika sukha maLe che. jema jema AtmA para lAgelA karmone nAza thata jAya che tema tema AtmAnuM potAnuM savAdhIna sukha prApta thAya che. puNyakarmathI-tenA udayathI svarga maLe che tema pApakarma ane puNyakarmanA sarvanAzathI makSa maLe che! pApakarma ane puNyakarmane nAza paNa dharmathI ja thAya che. kara che ne kamene sarvanAza? te sApha sApha kahI do ke... sabhAmAMthI mela meLavavA karmane kSaya te karavuM ja paDaze. mahArAjazrI tamAre lekene mokSa meLave che? saMsAranA bhautika sukhe tamane pasaMda nathI? pAMca IndriyenA viSayasukha have tamane nathI gamatAM ne? puNyakarmanA udayathI maLatA artha-kAma ane vaganA sukha have nathI pasaMda ne? te te tamAruM kAma thaI gayuM! paNuM tame mane khuza karavA te nathI kahetA ne A? "mokSa meLavavAnI vAta karIzuM te mahArAja khuza thaze. temane paNa thaze ke IndauramAM paNa mekSAbhilASI jIve che. ane temanI najaramAM ApaNe
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-3 : 51 sArA mANasa dekhAI zuM." AvI te kaI tamArI gaNatarI nathI ne? ThIka, mane e jarA kaho, tamAre meNA meLave che, yukita meLavavI che te A vAta tame tamArA gharamAM paNa karatA haze ne? kare che? tamArI patnIne, tamArA saMtAnone, mitrane tamArI A bhAvanAnI jANa che kharI ? tame temane A kahyuM che kharuM? kayAreya temane tame kahyuM che ke "A saMsAra duHkharUpa che, asAra che, saMsAramAM maLanAra sukha bhogavavA gya nathI. mAre te have A saMsAra choDI de che. karmonA baMdhana teDavA have mAre cAritradharma svIkAre che. tame paNa vicAre ane nakakI kare te cAlo ApaNe sau sAthe cAritradharma aMgIkAra karIe." Ama tame gharamAM vAta kare che kharA? sabhAmAMthI sAheba ! gharamAM AvI vAta karIe te te dhamAla ja macI jAya. mahArAjazroH eTale AvI vAta nathI karatA te mArI sAthe paNa juhu? mArI sAthe paNa banAvaTa? paNa tame kayAreya AvI vAta karI je che ? tyAre dhamAla thaI che kharI ? ke ema ja addharatAla mAnI lIdhuM ke cAritradharma svIkAravAnI vAta karIzuM te dhamAla macI jaze - kayAreka praveza karI jojo-ane e prayoga na karI zake tema he te ema sApha kahI de ke meNA meLavavAnI ame mAtra vAte ja karIe chIe, meNA meLavavAnI kharekhara amane keI tIvratA ke temanA nathI!" pelA jIvarAja zeTha AvA tamArA jevA ja hatA. nAradajI sAthe te vaikuMThamAM-mahAmAM javAnI vAte ja karatA hatA. eka hatA jIvarAja zeTha, jemane hatuM vahAluM vaikuMTha! sabhAmAMthI keNa e jIvarAja zeTha ? mahArAjazrI : ghaNAM samaya pahelAMnI vAta che. e samaye IndIra AjanA jeTaluM moTuM zahera na hatuM. nAnuM sarakhuM gAma hatuM. pANInA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ para ? mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA naLa na hatA. lAITa na hatI. moTA moTA makAna na hatA. kApaDanI A nAnI mArakeTa paNa na hatI. tyAM te tyAre hatuM moTuM vizALa medAna. A medAnanA eka khUNe jIvarAja zeThanI dukAna hatI. jIvarAja zeTha dhanavAna hatA. meTI havelImAM rahetA. zeTha jema artha-purUSArtha karatA ane kAmaga bhegavatA tema dharma paNa karatA hatA. zeThane dharmakriyA karavAne zekha hate. kapALamAM ATha-dasa TapakA karIne zeTha dukAnanI gAdIe besatA. keI gharAka na hoya tyAre rUdrAkSanI mALA pheravI bhagavAnanuM nAma letA. eka divasanI vAta che. nAradajInuM vimAna Indora parathI pasAra thatuM hatuM. nAradajInI IcchA IndIra javAnI thaI ! AthI temaNe vimAna pelA medAnamAM utarAvyuM. vimAnamAMthI utarI nAradajI Indaura jevA nIkaLyA. medAnanA eka khUNe jIvarAja zeThanI dukAna hatI. dukAna para jIvarAja zeTha hAthamAM rUdrAkSanI mALA laI rAmanAma ja pI rahyA hatA nAradajI te zeThane ahebhAvathI jotA ja rahI gayA. "ahahA! kevA bhakta chatra che! nAradajIe zeThanA lalATamAM caMdananA ATha-dasa tilaka joyAM. hAthamAM rUdrAkSanI mALA joI. ane temaNe zeThane bhakata mAnI lIdhA. te temanI dukAne gayA. zeThe nAradajIne joyA. khUbaja khUza thayA. dukAnamAMthI nIce utarIne nAradajInA caraNamAM sASTAMga daMDavata praNAma karyA. nAradajIe potAnA be hAthathI pakaDIne temane UbhA karyA. zeThanI AMkhamAM AnadanA AMsu chalakAI AvyAM, gadagada kaMThe belyA kahi devarSi ! Apa mArA AMgaNe padhAryA. dhanya banI gaye huM! kalpavRkSa mArA kAraNe AvyuM. mane kAmadhenu, kAmakuMbha maLI gayo ! padhAre gurUdeva ! padhAre! mArI garIbanI jhUMpaDI pAvana kare !" nAradajI te zeThanA vinaya ane bhakitathI pANI pANI thai gayA. zeThanI dukAnanA pagathiyA caDI upara AvyA. zeke temane vinayathI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sacana-ka : 13 ane premathI gAlIcA para besADayA ane be hAtha joDIne ubhA rahyA. nAradajIe kahyuM : zeTha ! tame A saMsAramAM kevI rIte rahI gayA ?tamArA jevA bhakatane te vaikuThamAM sthAna maLavu joIe.' zeThe kahyu . prale ! mArU evuM bhAgya kAMthI ke mane vaikuMThamAM sthAna maLe? huM te abhAgI chuM, prabhA !" nA zeTha! nA ema anI zake ja nahi. bhagavAna ttamArA jevA bhaktane vaikuMThamAM sthAna nahi Ape te kone Apaze ? hu vaikuMThamAM jaIne bhagavAnane kahu chuM ke indauranA pelA bhakatane tame vaikuThamAM jaldImAM jaldI praveza Apai.' bhagavAna DhayALu che. te turata ja tamane vaikuMThamAM praveza Apaze. te cAlavuM che ne zeTha ! vaikuThamAM ' nAradajIe jIvarAja zeTha sAme joyuM. zeThe nAradajInA caraNAmAM mAthuM mUkIne kahyuM : 'bhagavaMta! tamane zuM kahuM? merAmamAM rAmanA nAda gUMjI rahyo che ! A sauMsAramAM mane jarAya cena nathI. mane jo vaikuMTha maLI jAya tA mahA prA! mAza bhaveAbhavanA pharA maTI jAya ! kRpA karI devarSi ! vaikuMTha vinA mAre kaMI ja nathI joItu,' mArA ta zeThanI vAta sAMbhaLI nAradajI prasanna thaI gayA, ane prasanna kema na thAya ? tame evI vAta mane karA te huMya jhUmI uThuM. prasanna thaI jAu 1 keTalI su...dara vAta karI jIvarAja zeThe ! keTalA vinaya ! kevA viveka ! AvI che tamane AvuM kaI ? bhale zuddha hRdayathI nahi, abhinaya karatA paNa AvaDe che? kAi sAdhupurUSa dukAna pAsethI pasAra thAya te nIce utarI jAe che? vinaya viveka vinA dharmo azakayaH sabhAmAMthI : sAdhu-purUSanI kyAM mAMDA che sAheba 1 bhagavAnanI rathayAtrA nIkaLe te ya ame dukAnethI nIce nathI utaratA ! mahArAjazrI; dhanyavAda! paramAtmAnA vinaya nathI karatA te pachI sAdhupurUSonA tA vinaya karo ja kevI rIte ? vinaca ane
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 1 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA viveka vinA dhama nathI thaI zakatA. bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyu che ke-viSNuyamUlA dhamme'vinaya dharmAMnuM mULa che.' dharmanA prArabha vinayathI thAya che. paramAtmAnA ane sAdhupurUSonA vinaya karavA tA dUra rahyo pazu zu tame mAtA-pitAnA ya vinaya karI che kharA? vaDIlAnA vinaya karI che?kriyasamAM traNavAra mAtA-pitAne page lAgo che? trisayanasanakriyA savAra, bapeAra ane sAMja A traNa samaye mAtA-pitAne page lAgavuM joIe, e tame jANI che ? kevI rIte page lAgaze ? namratA vinA namana nathI thai zakatu. paNa namratA ja nathI! abhimAna, mithyAbhimAna khUba vadhI gayu che. sabhAmAMthI; namana karavAmAM zarama Ave che. : mahArAjazrI kAne zarama Ave che ? tamane ke tamArA bALakane zarama Avaze khALakAne kAraNu ke tame lekee mA-bApoe mALakane kaiAI Adaza nathI ApyA, jo tamane tamArA bALakoe, tamArA mA bApane page lAgatA joyA hoya te e jarUra tamane page lAge. paNa tame evA Adaza ja nathI ApyA. ApyA che Ave Adaza ? hA, Adaza ApyA che, paNa te apamAna karavAnA, tiraskAra karavAnA, gALA devAnA ! cAda rAkho, tame tamArA mA-mApa sAthe jevA vyavahAra rAkhaze teve ja vyavahAra tamArA bALaka tamArI sAthe rAkhaze, paNa AmAM kaika thoDuM khAkI haze te tame pUrU karyuM, tamAza khALakane kanvenTa skUle ane kAlejomAM mekalIne ! anI gayA abhimAnanA pUtaLA ! abhimAnImAM kyAreya namratA joI che kharI ? namratA vinA vinaya kayAMthI Ave? vinaya vinA dhama kyAMthI Ave ? vinayanu zikSaNa te TheTha nAnapaNathI ja Apavu joIe. mAtA-pitAne vinaya karanAra bALaka skulamAM paNa adhyApakane vinaya karaze samAjanA vaDIlAnA vinaya karaze. dha sthAnamAM sAdhupurUSonA vinaya karaze ane ma"diramAM paramAtmAnA vinaya karaze. vinayanA abhyAsa khAlyakALathI ja thavA joie. jIvarAja zeThe nAradajIne kevA vinaya karyAM! keTalA badhA viveka karyAM ! nAradajI ethI prasanna thaI gayA.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSayane pA have nAradajIe vaikuMTha javAne vicAra karyo. jIvarAja zeThane vaikuMThamAM praveza apAvavAno nirNaya karI te vimAnamAM beThA ane vimAna vaikuMTha tarapha upaDayuM. jIvarAja zeTha vimAnane jotA rahyA ane UMDA vicAramAM utarI gayA. nAradajI vaikuMTha pahoMcI gayA. bhagavAnane maLyA. bhagavAne temane pUchayuM : he nAradajI! mRtyulokanI zI navA-junI lAvyA che? nAradajInuM meM saheja caDheluM hatuM. thoDIvAra mauna rahIne belyA bhagavAna ! mane khabara nahi ke ApanA rAjayamAM ATaluM badhuM adhera haze ! Ama belIne nAradajIe te joradAra dhaDAke karyo! bhagavAna sAMbhaLIne ghaDIka stabdha thaI gayA. paraMtu meM para premALa smita lAvIne kahyuM "devarSi ! evI te zI vAta che mArA rAjyamAM ke tamane tyAM adhera dekhAyuM ? bhagavAna ! Apa aMtaryAmI thaIne mane pUche che? kaze vadhe nahi, tame pUche che eTale kahuM chuM. hamaNAM huM mayulekamAM gaye hatuM. tyAM Indaura joyuM. tyAMnA jIvarAja zeThane maLe. vAha! zuM bhakta jIva chedivasarAta satata tamArA nAmane jApa jape che. lalATamAM AThadaza tilaka kare che. pUjApATha kare che. ane ahahA! zuM teno vinaya ane viveka ! vaikuMThamAM AvavAnI tenI tIva tamannA che. prale ! Apa nArAja na thaze paraMtu Apane AvA bhaktanI kaI paDI ja nathI! Apa pApIone pAvana karaze paNa AvA bhaktane..." nAradajI gussAmAM belatA rahyA. bhagavAne AMkha baMdha karI ane baMdha AMkhe temaNe Indora jevuM, e medAnane joyuM. zeThanI dukAna joI ane jIvarAja zeThane paNa joyA. temaNe zeThane bahArathI paNa joyA ane bhItarathI paNa jayA, nAradajI ' bhagavaMta
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che manivarane dezanA e IndIravALA zeTha vaikuMTha nahi Ave. jarUra Avaze bhagavAna! e jarUra Avaze. huM ene pUchIne Avyo chuM bhagavAne kahyuM: "bhale devarSi, Apa pUchIne AvyA che te paNa huM kahuM chuM ke te zeka vaikuMmAM nahi Ave ? huM nathI mAnI zakate ApanI vAta bhagavaMta! mApha karaje, Apa sIdhe sIdhuM kahI de ke vaikuMThamAM e zeTha mATe kaI jagA nathI koI rUma khAlI nathI ! nAradajIne gusso Avye. bhagavAnane hasavuM AvI gayuM. temaNe kahyuM : bhale te pachI e zeThane laI A vaikuMThamAM tera naMbaranI rUma khAlI raheze, basa ?" nAradajI khuza thaI gayA. temaNe kahyuM. "bhagavAna! huM ApanuM ja vimAna laIne Indora jaIza ane e zeThane laIne AvIza" bhagavAne kahyuM: 'bhale laI jaje mAruM vimAna." nAradajI prasanna thaI pitAnA sthAne cAlyA gayA. bhagavAna nAradajIne jatA rahyA ! "bhakatavatsala che paraMtu bhAvuka che? mANasanI bahAranI bhakita joIne mehI jAya che. bhale jAya nAradajI ane e zeThane laIne Ave... - tamAre paNa mekSamAM javuM che ne? mahAmAM javAnI tamannA che ne? dharma mekSa paNa Ape che. paraMtu e dharma ke have joIe tene kadI vicAra karyo che khare? dharma mokSa Ape che, eTalI vAta te samajI ja leje "mekSanA viSayamAM have pachI vivecana karIzuM ane nAradajInA viSayamAM paNa tyAre vAta karIzuM. Aje ATaluM ja!
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ------ - - - - -- ----- ------ dharmanI be prakriyAo che. eka prakriyA che puNaya. karmanA baMdhanI ane bIjI prakriyA che pApakarmonA nAzanI. puNyakarmathI bhautika sukhasAmagrI maLe. pApakarmonA nAzathI AtmaguNene AvirbhAva thAya, # dharmanA marmane samajanAra manuSya bhautika sukhonI pAchaLa pAgala nathI banate. te bhegI hoI zake paraMtu bhAgadaSTivALa na hoya ! gadaSTi khUlyA vinA dharmatatva samajI na zakAya. gadaSTivALo jIva dharmakriyAo kare, chatAM ene mokSa na maLe! mokSane jANyA vinA mokSa game kharA? mekSa gamyA vinA mokSa mAMgI zakAya kharuM? mANasane je game te ja mAge je gamatuM nathI te mAMgatA nathI. ja ATha karmonA kSayathI AtmAmAM ATha akSaya guNe pragaTa thAya che. jANe che AtmAnA te addabhuta guNe? pravacana/4 maka hajAra cAra zumAlIsa dhamagranthanA racayitA mahAna AcArya zrI haribhadrasUrijI mahArAja dharmane prabhAva batAvatA dharma bindu' nAmanA pitAnA dharmagranthamAM pharamAve che ke ghanado ghanArthimA prokta : kAminAM sarvakAmadaH / dharma ebApavargasya pAramparyeNa saadhk:||
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58: mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA je dhanasaMpattine cAhe che tene dharma dhanasaMpatti Ape che, jemane vaiSayika sukhabhoganI kAmanA che temane dharma vaiSayika sukhabhega Ape che, jene marIne svargamAM javuM che tene dharma vargamAM laI jAya che ane je mukti mAMge che, jene mokSanI lagana che tene dharma mekSa paNa Ape che." paNa bhAgyavAne! dharmane jAdu na samajatA! A kaI jaMtara-maMtaranI vAta nathI. A sAMbhaLIne tame evuM mAnI na besatAM ke dharma pAse prArthanA karavAthI tenI pAse je mAMgIe te maLI jAya che. tame te kaheze ke "mAre lAkha rUpiyA joIe, mane Ape ! mAre manapasaMda patnI joIe che. mane gamatI patnI Ape " dharma pAse tame mAMgaze ke mAre svargamAM javuM che te mane tyAM laI cAle! mAre mezA joIe che, mane mekSa Apa-AvI badhI prArthanAomAMgaNIo karavAthI kazuM maLatuM nathI. dharma Ape che, jarUra Ape che. paNa te tamArA mAMgavAthI mAtra mAMgavAthI ke prArthanA karavAthI kazuM ja nathI Apate. dharmanuM AcaraNa karavAthI badhuM ja maLe che. jaTAzaMkara bimAra paDaze. tenA gharamAM bIjuM kaI na hatuM. te ekale ja hatA. bimArImAM tenI sevA-cAkarI keNuM kare? keNa tene davA lAvI Ape? tyAM eka phakIra bhikSA mAMgavA mATe jaTAzaMkaranA ghare Avye, jaTAzaMkarane bimAra jaIne phakIre kahyuM: "davAthI tene sAruM thaI jaze. jaTAzaMkare vicAryuM; phakIra kahe che, davAthI sAruM thaI jaze te mAre have davA pAse javuM joIe. ane pathArImAthI uThIne te davAnI dukAne gaye. tyAM davAonI sAme be hAtha joDIne bolyo : "tamArA prabhAvathI bimArIo cAlI jAya che te che davA devI! tame mArI bimArI paNa dUra kare !" dharmanI vAte karavAthI sukha nahi maLe. dharmanA viSayamAM paNa AvI mUrkhAmI na karaze. dharmathI badhA ja
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ muvacana-4 * : 5 prakAranA sukha maLe che, paNa te mAtra vAte karavAthI nahi maLe. Aje mANasa vAte khUba ja kare che. dharmanI ghaNI badhI vAte thAya che paraMtu dharmAcaraNa ochuM thaI gayuM che. dharmanI kriyAo thAya che, paraMtu dharmanA vicAra nathI thatA! vicAra thAya che pApanA ane kiyA thAya che dhamanI! dharmathI dhana maLe che-A sAMbhaLI tame zuM vicAryuM? Aja savAre paramAtmAnI pUjA kare ane baporanA bajAramAM jAo tyAre rUpiyA maLI jAya, AvuM ja ne ? Aja savAre dAna ApyuM ane sAMje ja tenu Dabala maLI jAya ema ja ne? Aje upavAsa karyo, AyaMbIla karyuM ane Aje ja manapasaMda chokarI sAthe sagapaNa thaI jAya, AvuM ja ne ? Aja aNuvrata ke bAra trata lIdhAM ane Aje ja svarga maLI jAya, ema ja ne ? zuM vicAre che tame? Aje cAritradharma svIkAryo ane Aje ja me maLI jAya, ema ja ne? mAthuM te ThekANe che ne? dharmathI mokSa maLe che. A vidhAnanuM rahasya samaje che ? dharmathI svarga maLe che. A pratipAdanane marma kaI samaje che kharA? jJAnIjanenA vacana ghaNAM gaMbhIra hoya che temanA vacanenA mAtra zabdone ja pakaDavAthI tenuM sAcuM rahasya nahi samajAya. e zabdanuM sUkSmatAthI, samagratAthI gabhIrapaNe manana ciMtana karavuM paDaze. tamane te sukha meLavavAnI utAvaLa che. tAtkAlika-abaghaDI ja sukha maLI jAya te tamane upAya joIe che. kharuM ne? tame kevA DekaTara pasaMda kare che? "davA kevI paNa Apa, roga jaldI dUra thaI ja joIe--DokaTarane AvuM ja kahe che ne ? pachI bhale e davAnuM game te rI-ekazana-pratikriyA Ave! tamane lAge ke A sukha sAcuM belavAthI nahi maLe, juThuM bolIzuM te maLaze. te tame zuM belaze? sAcuM ke juduM juduM ja bolaze ne? tamane lAge ke prAmANikatAthI-nItithI A dhaMdhAmAM vadhu napho nahi maLe, nItithI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA lakhapati nahi banAya. anItithI ja lakhapati banaze te tame zuM karaze ? anItithI ja baMdha karavAnA ne moTA bhAge badhAM eja kare che. kAraNa ke tamAre jahadI zrImaMta thavuM che. Aje ne Aje ja tamAre aDhaLaka dhana joIe che. bhegasukha joIe che. svarga ane me paNa Aje ne Aje, are! abaghaDI ja joIe che. paNa nA mokSa abaghaDI joIe evI tAlAvelI tamane nahi thatI heya. kema zuM kahe che? barAbara, sAcuM kahuM chuM ne? dhama A badhAM ja sukha Ape che paraMtu tamArI utAvaLa temAM kAma nahi Ave! sukha ApavAnI dhamanI eka lAMbI prosIjaraprakriyA che. sukha meLavavA tamAre e prakriyAmAMthI pasAra thavuM ja rahyuM. Aje ApaNI pAse je kaMI sukha che te badhuM dharmathI ja maLyuM che. eka lAMbI prakriyAmAthI ApaNe pasAra thayA chIe. janmajanmAMtaranI vAte-ghaTanAo ApaNane yAda nathI paraMtu ApaNe aneka janmomAM dharmanI e prakriyAmAMthI pasAra thayA chIe tyAre ja Aje ApaNane ATaluM ne AvuM sukha maLyuM che. sukhanAM sAdhana maLyAM che. sukhane anubhava thAya che. Aje paNa A jIvanamAM pharI dhamanI e prakriyAmAMthI pasAra thaIzuM te AvanArA bIjA jIvanamAM paNa sukha jarUra maLaze. dharmanI e prakriyA dharmanI be prakriyA che. eka prakriyA che puNyakarmanA baMdhanI. bIjI prakriyA che pApa-karmonA phAyanI-nAzanI. puNyakarmanAM baMdhathI bhautika sukha maLe che ane pApakarmonA phAyathI Atmika sukha maLe che. dharmathI tAtkAlika pApakarmone kSaya thaI zake che AthI Atmika sukha turata ja maLe che. paraMtu dhamathI je puNyakarma baMdhAya che te to udayamAM Ave tyAre ja bhautika sukha maLe. puNyakarma karavAthI Aje je puNya baMdhAyuM te puNya tAtkAlika udayamAM nathI AvatuM. amuka samaya bAda te bAMdheluM puNyakarma udayamAM Ave che. karmasattAne A eka
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 niyama che. te jyAM sudhI puNyakarmane udaya na thAya tyAM sudhI dhIraja rAkhavo rahI. adhIrA banavAthI kAma nahi cAle. evuM paNa bane ke A jIvanamAM te puNyakarma udayamAM na Ave. paraMtu ene udaya jarUra thaze. bIja bhavamAM te udayamAM Avaze ja ane tyAre te tenA zubha phaLa paNa cekasa Apaze. evuM paNa nathI ke bIjA bhavamAM ja te udayamAM Ave ! A bhavamAM bAdheluM karma vIsa-pacIza bhave bAda paNa udayamAM Ave Ane artha samajyA?dharmathI je sukha maLe che--dharma je sukha Ape che, te DAyarekaTa-sIdhuM nathI Apate, puNyakarmanA mAdhyamathI Ape che. AgathI-sagaDI-cUle ke gesathI bhejana bane che. te bhejana sIdhe sIdhuM DAyarekaTa sagI vagerethI nathI banatuM. bhAta kare che. cekhA tame sagaDImAM nAMkhI de te bhAta banaze ? nahi bane. ulaTuM zekhA baLI jaze. A mATe tamAre eka vAsaNamAM cokhA nAkhIne tene sagaDI vagere para mUkavA paDaze. tyAre bhAta banaze. paNa te ya sagaDI para cikhA mUkyA ane taiyAra ! ema nahi bane. thaDe samaya lAgaze ja, eja pramANe dharma sukha Ape che paraMtu puNyakarma dvArA ja Ape che. bhautika sukhanI A vAta karuM chuM. AdhyAtmika sukha te pApakarmonA kSayathI-pApakarmonA nAzathI ja maLe che. maLaze. hA, tamAre je mAnasika ane AdhyAtmika sukha tAtkAlika joItuM hoya te te dharma tamane turata Apaze. paNa pApakarmonA phAyanI paNa eka prakriyA che. e prakriyAmAMthI pasAra thavuM ja paDaze. sabhAmAMthI amane te tAtkAlika bhautika sukha joIe che. mahArAjazrI AtmA janmAMtarathI puNyakarma laIne AvyA haze te tAtkAlika bhautika sukha maLaze, paraMtu AtmA pAse evuM puNyakarma nahi hoya te lAkha upAya karavAthI paNa sukha nahi maLe. makAnanI TAMkImAM pANI na hoya te naLane game teTale pheravavAmAM ke maraDavAmAM Ave te paNuM naLamAMthI pANI nahi nIkaLe. hA, hAtha chelAI jaze. temAMthI lehI nIkaLaze paNa naLamAMthI eka buMda paNa
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA pANI nahi Tapake ! gadaSTi khUlyA vinA dharmatattva nahi samajAya mANasanI IcchA mujaba bhautika sukha nathI maLatAM. AdhyAtmika sukha maLI zake che. te paNa tAtkAlika maLI zake che. AdhyAtmika sukha eTale Atmika zAnti. dharmathI mAnasika prasannatAnuM-Atmika zaktinuM sukha maLI zake che. eka vAta barAbara samajI le jyAM sudhI haiyAmAM zArIrika bhautika ane Indriya-sukhanI ja kAmanA che tyAM sudhI AtmAnI ke yAda nathI. ane AtmAnA vimaraNamAM dharma samajAtuM nathI. dharmanA marmane samajanAra mANasa zArIrika ane bhautika sukhanI pAchaLa pAchaLa nathI bhaTakate. te bhegI banI zake che paNa bhegadaSTivALe nathI banate. gadaSTi khUlyA vinA jIva dharmatatvane samajI nathI zakate. hA, dharmakiyAe te bhagadaSTivALe paNa kare che, pelA jIvarAja zeThanI jema jIvarAja pUjA pATha karate hate. mALA-japa paNa karate hate. dharmakriyA karatuM hatuM. paraMtu tenA haiyAmAM zuM hatuM? nAradajI bhagavAnanuM khAsa vimAna laIne pharI IndIra AvyA. pelA medAnamAM vimAnane utArIne te jIvarAjanI dukAne gayA. zeTha nAradajInuM svAgata karyuM. nAradajIe kahyuM: "cAle zeTha! taiyAra thaI jAva vaikuMThamAM javA mATe bhagavAna sAthe jhaghaDe karIne tamArA mATe vaikuMThamAM eka kamare buka karAvI dIdho che, ane tamane levA mATe bhagavAnanuM pitAnuM vimAna laIne Avyo chuM te cAlo.' devarSi ! Apa keTalA badhA karuNavaMta cho. mArA jevA abhAgI mATe Ape keTalI badhI takalIpha lIdhI? Apa dayALu che ! parahitakArI che. Apane upakAra huM kayAreya nahi bhUluM..." jIvarAje gagaMdu kaThe nAradajInI prazaMsA karI ane temane sASTAMga daMDavata praNAma karyA. nAradajIe kahyuM ke jIvarAja ! mAre upakAra pachI gaNAvaje. have tame mArI sAthe jaldI cAle. bhagavAna ApaNuM rAha jotA haze." jIvarAja zeTha bolyA : "bhagavan! vaikuMThamAM javAnI mArI AkaMTha
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-4 IcchA che. saMsAramAM mane have kaI rasa nathI. koInA mATe rAga nathI. keInI ya Asakita nathI. kharekhara have te mane vaikuMThanA ja vana AvI rahyA che nAradajIe kahyuM : "jIvarAja! tame bhagavAnanA kharekhara bhakta che, tamArI bhaktithI prabhAvita thaIne ja huM tamane jAte levA Avyo chuM. te cAle have ApaNe jaIe." "mahAtmana ! jyAre Apa pahelA padhAryA ane mane vaikuMTha laI javAnI vAta karI tyAre mane khUbaja AnaMda thaye hate. ghare jaIne meM turata ja chokarAnI mAne kahyuM hatuM ke have huM saMsAramAM nahi rahuM. mAre have vaikuMThamAM javuM che. nAradajI mane levA AvavAnA che. mArI A vAta sAMbhaLI chokarAnI mA raDI paDI. raDatAM raDatAM teNe kahyuM: "tamAre vaikuMThamAM javuM hoya te bhale jAva. paNa jatAM pahelAM chokarAnA lagana karAvIne jAva. tamane vaikuMTha jatAM huM rokatI nathI. have tamArI vRddhAvasthA che. tyAre tamane vaikuMTha jatAM huM kevI rIte re ? paraMtu chokarAnA lagana karAvIne jAva. laganane have vAra paNa zI che? mahA mahinAmAM te muhUrta che. te lagana patAvIne bhale tame sukhethI vaikuMTha padhArajo.' nAradajIe pUchyuM: "tame zuM kIdhuM, pachI ?" jIvarAje kahyuM. meM kahyuM ke chokarAne lagana karavA haze te e karaze. have mArU mana kSaNabhara mATe paNa saMsAramAM nathI lAgatuM. mArI vAta sAMbhaLI chekarAnI mA gusse thaI gaI. Apane zuM kahuM ke e zuM zuM belI! e sAbhaLIne mane khUba ja duHkha thayuM. prabhe! bairAMnI jAta ! Apane paNa gALo dIdhItyAre mArAthI na rahevAyuM. meM kahyuM. "basa bAbA! basa! nAradajIne tuM gALa na de. kahe che te chokarAnA lagana karAvIne pachI jaIza.' Ama kahyuM tyAre te zAMta thaI bhagavaMta! tame ja kahe ke tamArI niMdA mArAthI kema sahana thaI zake? huM te tamArI sAthe hamaNAM ja vaikuMTha AvavA
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA taiyAra chuM, paNa huM tamane gALe che, tamArI niMdA kare nAradajI ghaDIka vicAramAM paDI gayA. temaNe kahyuM : "te zeTha! have tamAre zuM karavuM che?' prabho! Apa mahA mahinAmAM jarUra padhAraje. mArA mATe ATalI takalIpha leje. tyAre huM tamArI sAthe ghaDInA ya vilaMba vinA AvIza. kharekhara bhagavan! mane te A saMsAra mAre jhera lAge che. bAre ra...." bhale te huM jAuM chuM.' ema kahIne nAradajI vimAna pAse gayA ane temAM besI vizvayAtrAe upahI gayA. vimAnane avAja baMdha thatAM jIvarAja zeThane zAti thaI! jIvarAja zeThane vaikuMThamAM javuM na hatuM paNa vaikuMTha mane vhAluM, che- evuM duniyAne batAvavuM hatuM. vaikuMTha jene bahAluM hoya che tene duniyA mAna Ape che. Adara kare che. duniyA tene mahAtmA mAne che. jIvarAja zeThane paNa duniyAnI najare dharmAtmA banavuM hatuM. lekenuM sanmAna temane joItuM hatuM. tame paNa kahe che ke, "amAre mezA joIe. amAre ekSAmAM javuM che....." javuM che mekSamAM? mahAvideha kSetramAMthI sImaMdharasvAmI keI devane tamArI pAse ekale ane e deva AvIne tamane kaheH "cale ! mahAvidehamAM sImaMdhara svAmI bhagavAnanI pAse. e tamane mekSamAM mokalI Apaze-te tame e devanI sAthe paheryo kapaDe cAlI nIkaLazo ne ? cAhanA heca tenI ja mAMgaNuM thAya ? sabhAmAMthI ? paNa amAre mekSa ja mAMga joIe ne ? mahArAjazrI : mAMgavAthI zuM? jenI cAhanA nathI, jenI cAhanA nathI te kadI maMgAya che kharuM? cAhe che saMsAra ane mAMge che mekSa ! vAha ! zuM vAta kare che. jenI tamane IcchA nathI te kadI bIjA pAse mAMgavA gayA cho kharA? pahelAM mAne cAho ! mAlanI cAhanA kare, pachI mAM !
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 4 cAhe che ne mokSane ? mokSamAM zuM che, zuM nathI tyAM AtmA ke banI rahe che? tyAM te zuM kare che ? melAmAM kevuM sukha maLe che? vagere jANe che ? leke paNa kevI mUrkhatAbharI vAta kare che? sAMbhaLIne Azcarya thAya che je AtmAne jANatA nathI te mokSanI vAta kare che ! mokSAnA svarUpane jANatA nathI te meNAnI vAta kare che kema kare che? te jANe che ? mAnI vAte karavAthI duniyA Adara-satkAra kare che. "ame te mokSa meLavavA dharma karIe chIe -AvuM kahenArane samAja mAnanI najare juve che. paraMtu AvI begasa vAta karanArane samAja pAre sInemAgRhamAM jue che, hoTala-resTorAmAM jue che, zarAba-sIgAreTa pInAM jue che, anIti ane anAcAra sevatAM jue che tyAre zuM thAya che ? mAsanI vAta karanAra pratye tiraskAra jAge che. ke pachI dharma pratye abhAva pedA thAya che. jemane mokSanuM barAbara jJAna nathI, mekSa meLavavAnI sAcI lagana nathI tevA lokee duniyA samakSa mokSanI vAta nahi karavI joIe. e ja "bhagata" theDA divasa pahelAM amArI pAse Avyo hato keI upadezake tene "mokSa' zabda zIkhavADI dIdhuM haze. tame dharmakriyA kayA uddezyathI kare che ? teNe kahyuM . "mekSanA uddezyathI karuM chuM.' meM pUchayuM : "mekSanuM svarUpa jANe che ? tyAM mekSamAM AtmAne raMga lAla hoya che ke kALo ?' teNe tarata ja kahyuM : "mokSamAM te AtmA siddha heya che. siddhane raMga lAla hoya che. AthI AtmAne raMga tyAM lAla hoya che.' mane hasavuM AvI gayuM. e "bhagata ane eTaluM paNa jJAna na hatuM ke mekSamAM AtmA arUpI hoya che. AtmAnA zuddha svarUpanuM yathArtha jJAna thayA vinA mokSanI cAhanA thaI zakatI nathI. cAhanA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaravI dezanA vinA mAMgaNI thaI zakatI nathI. AthI ja kahuM chuM ke mokSanI tamane cAhanA nathI, tenI mAMgaNI karavAne daMbha choDI de. e abhinaya karavAthI zuM phAyado ? da bhathI kamAyelI Abaru retInA mahela jevI che. evA daMbha pAchaLa samaya bagADavAnA badale mekSanuM svarUpa samajavA mATe prayatna kare. AtmAnuM zuddha svarUpa samajo. e svarUpa pasaMda paDI gayuM, manane gamyuM, buddhine jammu, AtmAne bhAvyuM te samajaje ke mokSa pasaMda che. me game che. A kakSAe pahoco tyAre mekSa mAMgo! ekSanuM svarUpa : sabhAmAMthI: Apa mikSanuM svarUpa samajAve ne ! mahArAjazrI mokSanA astitva para zradhdhA che ne ? mekSa che evuM mAne che ne ? mekSa che. saMsAra che te meNa have joIe. azuddha AtmA che te zuddha AtmA have joIe. saMsAramAM jIvaAmA azuddha hoya che, mekSamAM AtmA zuddha hoya che, karmonI, ATha karmonI azuddhi che tyAM sudhI saMsAra che, ATheya karmone thAya e AtmAne mokSa che, karmone jenAthI kSaya thAya che, tenuM nAma che dharma. AthI graMthakAre kahyuM ke "dharma mokSa Ape che." tamAma karmone kSaya thavAthI AtmA parama zuddha-vizuddha ane che. e vizuddha AtmAnuM svarUpa anaMta guNamaya hoya che. mukhya karma ATha che. te sarvane nAza thavAthI AtmAmAM mukhya ATha guNa pragaTa thAya che. - jJAnAvaraNa karmanA kSayathI anaMtajJAna pragaTe che. dazanAvaraNa karmanA kSayathI anaMtadarzana pragaTe che. mehanIya karmanA nAzathI vItaragatA pragaTe che. aMtarAya karmanA kSayathI anaMtavIrya pragaTe che. nAmakarmanA nAzathI apIpaNuM pragaTe che. zetrakarmanA nAzathI agurulaghu avasthA pragaTa thAya che. AyuSyakarmanA kSayathI akSaya sthiti pragaTa thAya che ane vedanIya karmanA kSayathI avyAbAdhasthiti pragaTa thAya che. mekSamAM AtmAnI avasthA-risthati AvI sarvaguNasaMpanna heya che. tyAM guNamUlaka anaMta AnaMdanI sarvadA-zAzvata anubhUti thAya che. AvI sthiti upalabdha thayA bAda AtmA pharIthI ke karmathI baMdhAtA nathI, AthI tene pharIthI saMsAramAM AvavuM nathI paDatu.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana : 67 AtmAnI AvI azarIrI, ahI, ahevI sthiti prApta karavAnI abhilASA che tamane ? paramAnaMdapUrNa, saccidAnaMdamaya Atmasthiti prApta karavAnA mAratha jAge che? hA pAmavAnI amArI bhAvanA che -AvuM bolavA mAtrathI mokSa maLavAne nathI. keIne tema maLyuM nathI. te tamane mAtra bolavAthI kevI rIte maLaze? thoDAka samaya mATe havA na maLe te kevI becenI ane guMgaLAmaNa thAya che? evI ja becenI ane akaLAmaNa mokSa vinA kayAre thaI che ? azarIrI banavAnI moTI moTI vAta kare ane zarIrane aparaMpAra moha kare ! arAgI-aSI banavAnI vAta kare ane rAtadivasa rAga-dveSanI heLI khele ! anaMta jJAnamaya Atmasthiti prApta karavAnI vAta kare ane jIvana AkhuM ghara ajJAnamAM che ! AvI che tamArI mokSa meLavavAnI IcchA ! zA mATe AvI AtmavaMcanA kare che ? zarIrathI mukta thavAnI kayAreya paNa kalpanA karI che kharI ? muktinI IcchA nathI ane mokSanI vAta kare che... paramAtmA pAse mokSa mAMge che. zuM karI rahyA che tame ? saMsAranA sukhomAM DUkhyA rahevuM che ane mokSanI vAta karI rahyA che. ke visaMvAda ane virodhAbhAsa che A 7 kalapanAmAM bhUlathI paNa kadI zuddha Atmadravya joyuM che ? "huM zuddha Atmadravya chuM" e saheja paNa aNasAra thayA che kharA ? AvI kalapanA AvatI hoya, vAraMvAra AvI kalpanA thatI hoya te samajajo ke mokSa sAthe prema thayo che. mokSanI cAhanA jAgI che. mokSA pratye prema thatAM ja dharmanA prabhAvane anubhava thaze. dharmathI mokSa maLaze. mAruM kahevAnuM tAtparya e che ke mohAdazAne jANe, samaje. tenI cAhanAkAmanA kare ane pachI juo dharmane prabhAva ! pelA jIvarAja zeThane modazAnuM jJAna ja na hatuM. temane moDhAnI jarA paNa cAhanA na hatI, sumukSu- mokSArthI tarIke jagane dekhADo karavAnI prabaLa IcchA hatI. kAraNa ke tema karavAthI te nAradajInA sanmAnane pAtra banI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA zakatA hatA. banI gayA ne sanmAnane pAtra ? nAradajIe bhagavAna AgaLa zeThanA guNa gAyA, jIvarAja zeThane bIje vAyadA : nAradajI vizvayAtrA pUrI karIne, vaikuMThamAM bhagavAna pAse gayA. bhagavAne pUchayuM : "pelA indaravALA zeTha kayAM?' nAradajIe kahyuM , "bhagavAna ! e temanA chokarAnA lagna karAvIne pachI Avaze." bhagavAne hasIne kahyuM : "nAradajI ! e zeTha lagna bAda paNa nahi Ave.? nAradajIe zeThane bacAva karatAM kahyuM : "bhagavaMta ! saMsAramAM ane tipitAnA vyavahAra te sAcavavA paDe ne ? zeThanA haiye te basa Apa ja vasyA che. e te anAsaktabhAvathI lagnane badhe vyavahAra karaze! kharekhara! jIvarAja zeTha ApanA paramabhakta che !' mahA gaye ane phAgaNa Ave! nAradajI bhagavAnanuM vimAna laI pharI Indara gayA ane zeThane maLyA. nAradajIne dUrathI jotAM ja zeTha dukAna parathI nIce utarI temanI sAme gayA. vinaya ane namratAthI temanuM svAgata karyuM. nAradajIe kahyuM: zeTha! have cAle, vaikuMTha laI javA Avyo chuM." zeThe kahyuM : he upakArI mahApuruSa ! ApanI karuNA keTalI badhI che ! Apa niSkAraNa vatsala che ! mArA parama zradheya che ! prabhe ! vaikuMThamAM cAlavAnI mArI pUrI taiyArI che. saMsAramAM mane kaI rasa nathI. svapnavat che A saMsAra nAradajIe kahyuM . "te pachI have zAnI peTI che? cAle mArI sAthe - zeThe kahyuM : prale ! ghIne ya vilaMba nathI kara mAre. paNa mArA gharamAM vAta karI te chokarAnI mAe kahyuM tame te manathI vaikuMThamAM ja che. tamArA mATe te ghara ja vaikuMTha che. chatAMya vaikuMThamAM javuM hoya te chokarAnA ghera chokaro thAya tyAre khuzIthI jaje. hamaNAM jaze te kadAca tamane thaze ke "arere ! chekarAnA chokarAnuM mAM paNa na joyuM !" AvI vAsanA manamAM rahI jAya ane tame vaikuMTha jAva
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana te yogya nathI. vadhu nahi. basa ekAda varSa, ghare chokarAnuM pAraNuM lAvyA pachI jarUra jaje - nAradajI te vicAramAM paDI gayA. pachI pUchayuM : "paNa tame have zuM nirNaya kare che ? vaikuMThamAM mArI sAthe AvavuM che ke nahi ? zeThe kahyuM mahaSi! jIvanabhara jenI sAthe rahyA, tenI IcchAne kacaDIne hamaNuM vaikuMTha AvavuM mane cagya nathI lAgatuM. hA, mane manathI te keInA pratye rAga nathI. ekAda varSa saMsAramAM rahI jaIza te temanuM mana rAjI raheze. Apa kRpA karI AvatA varSe padhAraze te Apane upakAra bhavabhava nahi bhUluM." nAradajIne bhagavAnanA vacana yAda AvyA : "e zeTha vaikuMTha nahi Ave. paraMtu nAradajIe pharIthI prayatna karavAne nirNaya karyo! kAraNa ke have prazna pratiSThAne banI gayo hata! nAradajIe bhagavAnanI vAtane beTI pADIne zeThane vaikuMThamAM laI javAnI pratijJA karI hatI! prazna jyAre pratiSThAne banI jAya che tyAre tene ukelavA mANasa pUrepUrI tAkAta kAme lagADI de che! "zeThane vaikuMThamAM nahi laI jaI zakuM te mArI hAMsI thaze. Abaru jaze mArI. nAradajI Ama vicArI rahyA hatA, paraMtu jAte paMDe vaikuMThamAM javuM saraLa che. bIjAne vaikuMThamAM laI javA duSkara kArya che! hakIkatamAM nAradajI AbAda phasAI gayA hatA. e evA mANe sanA hAthamAM paDyA hatA ke je da bhI hate ! mAyAvI ha bahArathI bhakta hovAne dekhAva karatuM hatuM paraMtu bhItarathI samasta saMsAra pratye tene rAga hate. nAradajIe bahAranA dekhAvane sAce mAnI lIdhe ane phasAI gayA! duniyAmAM je mANase phasAya che te bahAranA dekhAvathI ja phasAya che. jo ke duniyAmAM moTA bhAganA leke svArtha vaza, lebhavaza phasAya che. nAradajIne e kaI vArtha na hate. paramArtha hate temanA haiye. paramAtmabhaktane mukti ApavAne bhAva hato.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA nAradajIe zeThanI eka varSanI mudata mAnI lIdhI ane sIdhA vaikuMTha pahoMcI gayA. bhagavAne temane kahyuM : "nAradajI! e zeThane tame have choDI de. have te ahIM nahi Ave. paNa nAradajI na mAnyA. temaNe zeThane vaikuMThamAM lAvavAnA pitAnA nirNayanI jANa karI. bhagavAne e nirNaya na karavAnuM samajAvyuM. paraMtu nAradajI bhagavAnanI ya vAta mAnavA taiyAra na hatA. jida-haTha eka evI vastu che. hadanI bhItara "ahama beThA hoya che. ahaMkAra mANasane game tyAre gabaDAvI de che! jamAli munine keNe gabaDAvyA hatA? bhagavAna mahAvIra sarvajJa hatA, vItarAga hatA. temanI vAta jamAlIe nA mAnI ! jANe che ke A jamAlIne prasaMga? ahaMkAranA bhayaMkara pariNAma bhagavAna mahAvIranI putrI priyadanAnA lagna rAjakumAra jamAlI sAthe thayAM hatAM. lagna bAda baMnee bhagavAna pAse cAritra dharmane svIkAra karyo hato ane bhagavAnanA zramaNusaMghamAM samAI gayA hatA. jamAlI muni agiyAra aMganA jJAtA banyA hatA. eka divasa te bimAra paDayA. sAMje pratikramaNa karyA bAda bIjA zramaNe jamAli sunine saMthAre pAtharI rahyA hatA. temaNe pUchayuM : "saMthAre taiyAra che? zramaNe kahyuM : "hA, taiyAra che. turata jamAli muni UbhA thayA ane sUvA mATe saMthArA pAse gayA. temaNe joyuM ke zramaNa saMthAre pAtharI rahyA che. pAtharavAnI kriyA haju cAlu che. jamAlI munine AthI gusso caDaze. te UMcA avAje belyA : "tame zramaNa che. mRSAvAda-asatyane tame tyAga karyo che. tame mahAvratadhArI che tame juThuM kema belyA? saMthAre te hajI taiyAra nathI, chatAMya tame kema kahyuM ke saMthAre taiyAra che? zramaNe be hAtha joDI vinayathI kahyuM : he mahAmuni ! bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe kahyuM che ke je kriyA thaI rahI hoya, je kriyA cAlu hoya tenA mATe kriyA thai gaI ema kahI zakAya che. A vyavahAranI bhASA che. sarvamAnya bhASA che. bhagavAne kahyuM che ke
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-4 : 1 'kaeNDemANe kare' arthAt kriyamANu kriyAne kRtakriyA kahI zakAya che. jamAlie kahyu : jyAM pratyakSa virAdha dekhAya che tyAM siddhAMtanI vAta TakatI nathI. kriyA apUrNa che, chatAMya kevI rIte kahI zakAya ke pUrNa thaI gaI ? meM sagI AMkhe joyu ke sa thArA hajI pUrA patharAye nathI chatAMya kevIrIte mAnI lIdhuM ke sa thArA taiyAra che ?" zramaNeAnI sAthe jamAlI munie khUba carcA karI. vAta bhagavAna pAse paheAMcI. bhagavAne jamAline khUba samajAvyA ke : 'kriyA bhale cAlI rahI hAya, te kriyA thaI gaI ema vyavahAra bhASAmAM khelAya che. dA.ta. tame rAjagRhIMthI kauzAMbI javA nIkaLyA. hajI teA tame rAjagRhInA pradezamAM ja che, te samaye keAI zramaNane pUche ke 'jamAlImuni kyAM che?" te zramaNa ema ja kaheze ke e te kauzAMkhI gayA che.' hajI tame kauzAMbI paheAMcyA paNa nathI chatAya khelAya che ke kauzAMkhI gayA che.... bhagavAne Ama aneka dAkhalA-dalIla ane tarkathI jamAlI munine samajAvavAnA prayatna karyAM paraMtu jamAlI muni na mAnyA ! kAraNa prazna pratiSThAnA manI gayA hatA, vAta have jInI khanI hatI. hajAra munio sAthe A aMge vAdavivAda karIne ahaMkAra puSTa banyA hatA. ahu kAre bhagavAnanI sajJatAne avagaNI ! bhagavAna pratye je zraddhA hatI te zraddhAnA ahu kAre dATa vALyA. ane jamAlI muni bhagavAnane cheDIne judA thai gayA. ahaM kArayukta jidanA bhayaMkara pariNAma Ave che. jJAnayukta jidajindu ane ahu'kArayukta jidamAM ghaNuja aMtara che. jJAnayukta vALA mANusa jyAre peAtAnI bhUla samaje che tyAre pAtAnI jida turata cheADI de che. ahaMkArayukata jinavALA pAtAnI bhUla samajavA chatAMya jida nathI eDatA. bibhISaNe rAvaNane keTaleA samajAvyeA hateA? sItAdevIne zrIzamane sanmAnapUrvaka pAchA ApavA mATe keTalI badhI samajAvaTa karI hatI ? chatAMya rAvaNe peAtAnI jida na cheADI te zuM Avyu. Akhara pariNAma ? rAkSasa kuLane kevA vinAza thayA ?
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sAvI priyadarzana paNa jamAlI munine pakSa laI zramaNasaMghathI alaga thaI gaI hatI. temanI paNa haTha hatI. paraMtu prajJAvata mahAzcavake jyAre pravegAtmaka DhaMgathI priyadarzanAjIne kamANe kahene siddhAMta samajAvyuM te priyadarzanAjI samajI gayAM. jida cheDI dIdhI ane pAchAM bhagavAnanAM caraNe ane zaraNe gayAM. satya samajyA bAda paNa paNa asatyanI jida nathI chUTatI te tenA pariNAma kyAreya sArAM nathI AvatAM. nAradajIe jIda pakaDI che IndIranA zeThane vaikuMTha laI AvavAnI ! paNa je je tenuM zuM pariNAma Ave che! kahenAra keNa che? dhamane mahimA batAvanAra keNa che?-te vicAraje, pApinI jida cheDIne dharmanA mArge cAle. dharma para saMpUrNa vizvAsa rAkhe. dharma batAvanAra bhavatAraka tIrthaMkara paramAtmA che. dharmane prabhAva batAvanAra karuNAvaMta arihaMta paramAtmA che. pApane Agraha che joIe. jIvanane pApothI mukata banAvavAne Agraha the joIe. "mAre pApathI mukata thavuM che -e saMka9pa tha joIe. dharma ne pApamukta kare che. pApamukata thavA mATe dharmanuM zaraNa levuM ja paDaze kahe, thavuM che pApamukta? pAmavI che mukita ? pApathI kita pAmavAnI abhilASA nathI. puruSArtha nathI te mATe. ane tamane joIe che siddhazIlAvALI mukti ! kayAMthI maLe evI mukita tamane? jIvarAja zeTha mane bilADe thayA! jIvarAja zeThane mukitathI bacavuM hatuM. AthI ja te bahAnAM batAvI rahyo hate. eka varSa bAra nAradajI jIvarAjanI dukAne AvyA tyAre gAdI khAlI hatI! jIvarAja gAdI para na hatA. dukAnanI aMdara zeThane cheka beTho hate. nAradajIe tene pUchayuM ke bhAI ! zeThajI kayAM che?" chokarAe kahyuM : "e te gayA mahine ja marI gayA..." hiM! zeTha marI gayA?'nAradajI ciMtAnA sAgaramAM DUbI gayA. nAradajIne zenI ciMtA thaI te jANe che? zeTha marI gayA tenI nAradajIne ciMtA nathI thaI. paraMtu zeThane lIdhA vinA vaikuMThamAM jaIza te
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-4 : 77 mArI AbarunuM zuM thaze-tenI ciMtA thatI hatI ! nAradajIe vicAryuM : zeTha marI gayA, te bIje kyAMka te e jarUra jamyA ja haze. kayAMka ne kyAMka te temanA AtmAe janma lIdho ja haze tyAM jaIne zeThane pakaDIza ane temane vaikuMThamAM laI jaIne ja jaMpIza. have te bhagavAna pAse jaIne ja e zeThanuM navuM eDresa pUrNa bhagavAna pAse nAradajI pahoMcyA. zaramathI temanuM mAthuM nIcuM hatuM. bhagavAne kahyuM : "nAradajI! zeTha marI gayA ne? have tame ene pIcho mUkI de. te vaikuMThamAM nahi Ave." "bhagavaMta! e zeTha marIne kayAM janmyA haze? Apa te badhuM ja jANe che. mane temanA navA janmanuM saranAmuM Ape. tyAM jaIne huM e zeThane ahIM laI AvIza. e zeThane te vaikuMThamAM AvavuM ja hatuM. paraMtu zuM kare bicArA? AyuSya temanuM pUruM thaI gayuM. nahi te e zeTha jarUra mArI sAthe vaikuMThamAM Avata...." nAradajIe zeThanA guNa gAyA! bhagavAna nAradajInA svabhAvane jANatA hatA. temaNe kahyuM: devarSi ! e zeTha marIne bilADo thayA che ! nAradajI te sAMbhaLIne stabdha thaI gayA. mAthuM bhamavA lAgyuM : "zuM kahe che bhagavAna? zeTha marIne tiryaMca-enimA gayA? bilADAne bhava maLe? hA, bilADAne bhava maLe che. e bilADo atyAre zeThanA chokarAnA anAjanA godAmamAM che. chokarAe anAjane mATe vepAra karyo che. anAjanA moTAM meTAM kekAra bharyA che tyAM che e zeTha!' nAradajIe tyAM jaIne bilADAne pratibaMdha pamADavAnuM vicAryuM. bilAha thayA te zuM thayuM? Akhara te e AtmA ja che ne? jJAnI puruSanI najaramAM te deva hoya ke mAnava, tiryaMca pazu hoya ke nArakIne nAraka, badhA ja samAna che. kalevara bilADAnuM che paNa che te e saccidAnaMda AtmA ja ne ?' nAradajI pahoMcyA Indaura tyAM zeThanA chokarAne maLyA ane kahyuM : "bhAI ! mAre tArA anAjanA bhaMDAra jevA che. cAvI laIne mArI sAthe AvIza ?"
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA "mahArAja! Apane anAja joIe che ne? Apa kaho te ahIM anAja maMgAvIne Apane ApuM." chokarAe kahyuM , nA bhAI! mAre anAja nathI joItuM, mAre te anAjanA tAre bhaDAra jevA che." chokarAe munimajIne cAvI ApIne nAradajI sAthe mokalyA. munime godAma khelI dIdhAM. munimane bahAra ubhA rAkhI nAradajI aMdara gayA. aMdara ghora aMdhAruM hatuM. cAre bAju anAjanI guNe paDI hatI. nAradajI aMdara javA lAgyA. jatAM temaNe bilADAnI reDiyama jevI camakatI AMkhe joI. nAradajIne sateja thaye, AnaMda thaye. kAraNa ke temane zeka maLI gayA ! nAradajI ekadama belI uThayAH "are zeThajI! "oha prabhu! Apa ahIM paNa padhArI gayA? keTalA badhA dayALu cho tame?! mArA jevA pApIne uddhAra karavAnI kevI ucca bhAvanA che ApanA haiye !" nAradajIne A sAMbhaLI Deka gusse caDaze. paNa gusse dabAvane kahyuM : "zeTha ! e badhI vAte cheDI de. ane have jaladI cAle mArI sAthe vaikuMThamAM. ane jo na AvavuM hoya te nA kahI de mane." bilADe che : "eha prabhu! vaikuMTha mane keTaluM hatuM che e tamane kevI rIte batAvuM? saMsAra para mane kaI raga nathI. huM te hamaNAM ja ApanI sAthe AvavA taiyAra chuM." te cAle ! have vilaMba na kare. tamane zI khabara ke keTalI muzkelIe meM tamane zedhI kADhayA che? devarSi ! mane ahIM rahevuM jarAya pasaMda nathI. ahIM huM taddana aparigrahI jIvana jIvuM chuM. mAtra chokarAnA pratye karuNAbhAvathI ahIM paDa chuM, chokarAe anAjane dha dha karyo che. hajAro keLA ane jathI bharelA che. ahIM uMdarane upadrava che. ahIM huM beThA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-4 chuM tethI kAI udara ahIM pharate nathI tethI anAjanu rakSaNa thAya che, prabhu! ! 8 parIpakArAya satAM vibhUtaya : 'nA siddhAMtanuM pAlana karI rahyo chu', kema kharI vAtane ?" * : Gr joIne zeThanI dayA ? kevA karuNAvaMta che khilADA zeTha ? nAradajI te sAbhaLI ja rahyA! te tame mArI sAthe AvatA nathI ema ne ?' gussAthI rADa pADIne nAradajIe pUchyuM. 'bhagavata! AvavAnI huM' kayAM nA pADuM chuM? mAtra paMdareka divasane ja prazna che. chekarAe mAla badhe vecI nAMkhyA che. pATI paMdareka divasamAM mAlanI DIlIvarI' laI jaze. basa pratye ! tyAra pachI huM tamArI sAthe vaikuThamA ja rahIza. huM ne tame baMne vaikuMThamAM! kema prabhA ! melyA kema nahi ?' joyu, bilADAe kevI yukti laDAvI ? AvaDe che tamane AvI yuktie ? AvaDe che. AnAthI paNa ghaNI sarasa yuktie tame jANe che tethI teA dhathI kharcA che. hajI sudhI mekSamAM nathI gayA nahi te| kyAranAya mekSamAM paheAMcI gayA haiAta 1 paNa mAkSamAM javu' heAya te ne? mAtra mA pAmavAnI, AtmAne vizuddha karavAnI vAtA ja kare che tame! zuM kayAreya paNa tamane sadgurue mukitanA upadeza nathI ApyuM ? meAmAM javA nathI kahyuM ? keAIe kadAca na kahyuM hAya te huM' Aja kahuM chuM' ke cAle mArI sAthe ! ApaNe sau sAthe maiAkSamA` para cAlIzuM. ane eka divasa jarUra mekSamAM pahoMcIzuM'. cAlavuM che ne? khele ! calAve tamArI cAlAkI ! sabhAmAMthI : ApanI sAme amArI cAlAkI nahi cAle. mahArAjazrI : te te majhA Avaze, ahIM e cAlAkI nahi calAvA te mukitanI cArvI maLI jaze. AtmAnI mukatAvasthA prApta karavAmAM vAra nahi lAge. paraMtu upAzrayamAM pravacana sAMbhaLavA jaizuM te phasAI jaIzuM. AthI pravacana
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sAMbhaLavuM nahi, evo vicAra te nahiM kare ne ? paraMtu have te AvavuM ja paDaze. pelA jIvarAja zeThanI yukitao jANavA mATe paNa AgaLa tamane zeThanI cAlabAjI batAvIza! nAradajI te cAlyA gayA paMdara divasanI videzayAtrA para. temane paNa IndIra AvavA de. dharma mokSa Ape che, paraMtu te manuSyane Ape che ke jene mekSa vinA cena na haya, je mANA pAmavA atyaMta Atura hAya. dharmanA acitya prabhAvanA viSayamAM AgaLa vicArIzuM, Aje ATaluM ja
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ajJAnatAne svIkAra e jJAnanI bhUmikA che. mukhe mANasa potAnI jAtane mahAbuddhimAna mAnatA hoya che! pAgalakhAnAne pAgala potAnI jAtane pAgala nathI mAnate ! ja tAnamAM bhAna nathI rahetuM ! yuvApeDhI rUpanA tAnamAM bhAna bhUlI che ane junI peDhI rUpiyAnA tAnamAM bhAna bhUlI che! dharmasthAnamAM paNa jANe veza-spardhA, keza-spardhA ane rUpa-spardhAo yojAI rahI che ! * sarva sukhanuM kAraNa nipApa jIvana che. bhautika ane AdhyAtmika badhAM ja subenuM asAdhAraNa kAraNa nipApa jIvana che. ja jyA sudhI saMsAramAM janma le paDaze tyAM sudhI dukha rahevAnI ja ! e puruSArtha karo ke jama ja na le paDe e puruSArtha che samyaggadarzana,jJAna ane cAritrane. pravacana/5 mahAna kRtadhara AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI dharmabindu branthanA prAraMbhamAM dharmane prabhAva batAve che dhanado dhanArthinAM proktaH kAminAM sarvakAmadaH / dharma evApavargasya pArampayeMNa sAdhakaH // je tatva pratye mANasanI draSTi gaI nathI, je vastune mANasane paricaya nathI e tava tarapha mANasane AkarSita kara hoya, e tava pratye prema ane Adara pedA kare hoya te e mANasane e tattavane prabhAva samajAvA joIe, tAvanI asara tene batAvavI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 ; mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA joIe. mANasanI samajamAM utarI jAya ke "huM je cAhuM chuM te mane prApta thaze ja." te e vastune-e tattvane jarUra apanAvaze. mANasanI sAdhAraNa mANasanI phaLanI IchA baLavAna hoya che. phaLanI IcchA vinA pravRtti karanArA ke te bhUkha hoya che athavA te yogI hoya che. phaLanI-pariNAmanI IcchA rAkhyA vinA tame leke zuM keI pravRtti kare che? phaLechA jIrane svabhAva che! hyumana necara che. mUrkha mANasa, pAgala mANasa phaLane-pravRttinA pariNAmane vicAra nathI karate ! enI buddhine eTale vikAsa ja nathI thayo ke te phaLanI kalpanA karI zake. sArA ke kharAba pariNAmanI bhedarekhA te derI nathI zakatA. je anAsakta gIo hoya che teo te AtmasvarUpamAM ja lIna rahe che. temanAM manamAM phaLano. pariNAmane vicAra ja nathI UThate. keI jijJAsA nahi, koI zaMkA nahi sahaja-vabhAvikarUpathI teo AtmaramaNatAmAM lIna rahe che. evA cagI purUSo mATe dharmane prabhAva nathI batAvavAmAM AvyA. teo te dharmanA prabhAvane jANe ja che. bhUkha ane pAgala mANasane paNa samajAvavAnuM lakSya nathI. bhUkhane upadeza nathI apAte. pAgala mANasane upadeza nathI apAte. je yogI paNa nathI ane mUrkha paNa nathI evA lekene najaramAM rAkhIne dharmane prabhAva batAve che. tamane badhAne bhegI nathI mAnate tema mUkha paNa nathI mAnato barAbara che ne? ajJAnatAne svIkAra e jJAnanI bhUmikA che. sabhAmAMthI ? ame leke te mUrkha ja chIe. mahArAjazrI mUrkha mANasa kadI pitAne mUrkha nathI mAnate pAgala mANasa kayAreya paNa pitAne pAgala nathI mAnato ! kayAreya tame pAgalakhAnAmAM gayA che? pAgala banIne nahi, paNa pAgalakhAnuM jevA mATe gayA cho? pUchajo kayAreka pAgalenA DokaTarane ke-"pAgakhAnAmAM AvanAra mANasa zuM mAne che ke huM pAgala chuM ?' bhUkha
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 mANasa pitAnI jAtane mahAbuddhizALI mAne che. jene e vAta samajAI jAya ke huM mUrkha chuM te te buddhizALI che. pitAnI mUrkhatAnuM bhAna thavuM, pitAnI ajJAnatAnuM jJAna thavuM e nAnIsunI vAta nathI, ghaNI ja gaMbhIra ane mahattavanI vAta che. pUrNatAne, ajJAnatAne svIkAra e ja te jJAnI banavAnI bhUmikA che. daMbha na thavo joIe. kapaTa nahiM karavuM joIe. mArI pAse tame mUrkhatAne svIkAra karI le ane ahIMthI bahAra jaIne huM te mahA buddhizALI chuM, e garva kare te e daMbha gaNaze. ajJAnatAne svIkAra ja namratA che. namratAmAMthI vinaya pedA thAya che. vinayane dharmanuM mULa kahyuM che. je sAcA hRdayathI kahetA he ke "ame badhA mUrkha chIe te tame mArI vAta karI che, khUba ja suMdara-verI verI nAIsa vAta tame kahI che! dharmatatvane pAmavAnI gyatA tame prApta karI lIdhI. tame ane huM, ApaNe te ajJAnI ja chIe. kalikALasarvasa zrI hemacaMdrAcAryajIe paramAtmA samakSa gaduga vare zuM kahyuM che te khabara che? temanuM vItarAgastotra kayAreya vAcyuM che? vaAThuM pAraNi pazu ? pazuthI jAnavarathI paNa mahA jAnavara chuM huM zuM kahyuM e mahAna AcAryo? keNa hatA e mahApuruSa? jANe che hemacaMdrasUrine? kalikALamAM sarvajJa samAna parama tejavI jJAnI mahAtmA hatA e! teo kahe che-huM te pazuthI ya paNuM chuM, paramAtmAnI samakSa, paramAtmAnI tulanAmAM temane pitAnuM vyakitatva pazunA vyakitatva jevuM lAgyuM. kevuM gahana AtmanirIkSaNa haze e mahApuruSanuM? tame loko je tamArI jAtane mUrkha mAnatA he, ajJAnI mAnatA he ane ahiMyA pravacana sAMbhaLavA AvatA he te te tamAruM kAma thaI gayuM. tame dharmazravaNanA adhikArI banI gayA jene pitAnI ajJAnatAnuM bhAna thAya che tenAmAM jJAna pAmavAnI jijJAsA hAya che. je mANasane pitAnI garIbAIne khyAla hoya che tene paise meLavavAnI tAlAvelI hoya che. paise meLavavAmAM te pramAda nahi kare, e kahe che, jamA, pazunA
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA puruSArtha karaze. je mANasa pitAne regI jANe che te niregI banavA cAhaze ane kALajIthI davA karaze, upacAra karaze. tamane je dharma- viSayaka ajJAnatAnuM bhAna thaI gayuM che te dharmaviSayaka jJAna meLavavAne tame puruSArtha karaze ja. e mUrNa che ke je pitAne jJAnI mAne che ! pitAnI jAtane je ghaNI hazIyAra mAnI bese che, evA mukhaone dharmane upadeza nahi Apa joIe. temane Apela upadezanuM amRta DhaLAI jAya. upadezane teo grahaNa na karI zake. jApAnanA jhena-saMpradAyanA dharmaguru nAna-InI pAse eka prAdhyApaka ga. teNe nAnainane kahyuM: Apa mane jhena saMpradAyanA siddhAMta batAvo." nAnaIne kahyuM: pahelAM tame cA pIve, pachI vAta karIzuM.' nAnaIne kapamAM cA kADhI. kapa cAthI bharAI gaye chatAya nAnaIna temAM cA reDatA ja rahyA. cA kapanI bahAra DhoLAvA lAgI. A joI prAdhyApake kahyuM : "cA nIce DhaLAI rahI che. have kapamAM cA nahi mAya. nAnaIne khUba ja zAMtithI kahyuM: "A ja pramANe tame tamArI mAnyatAo ane anumAnethI ilechala bharelA che. jayAM sudhI tamArA magajane kapa khAlI na karo tyAM sudhI tamArAmAM zuM huM ? vyAkhyAnamAM mALA kema pherave che? saMsAramAM dharmatatvanI jANakArInA dAvAdAra ghaNuM che. ApaNe tyAM paNa AvA dAvA karanAra hoya che. teo kahe che. ame te dharmanI A badhI ja vAte jANIe chIe. ame te ahIM sAmAyika karavA, mALA pheravavA AvIe chIe!" jAo! ahIM pravacana cAlI rahyuM che ane A jANakAra leke mALA pherave che ! juo, che ne? dharmAtmAnA sempala' sAme ja che. kAraNa ke A lekee mAnI lIdhuM che ke ame dharmanI badhI ja vAte jANIe chIe ! have amAre jANavAnuM kaMI ja bAkI nathI rahyuMcauda pUrvadhara thaI gayA che. A ko! pUche emane ke "tame vyAkhyAnanA samayamAM mALA kema karavo che? tame pravacana kema nathI sAMbhaLatA ?" bese che vyAkhyAnasabhAmAM ane pherave che mALA ! AvA murkhAone dharmane upadeza kevI rIte Apaze
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayata-pa : 1 sabhAmAMthI vyAkhyAnanA samayamAM zuM mALA na pheravAya ? mahArAjazrI : eka sAthe e kAma thai zake che zuM ?mALA pheravavAnI ke maNakA pheravavAnAM ? parameSThi-padmAnA dhyAna vinA mALA jApa thaI zake kharA ? mana kAM te maMtra-jApamAM raheze athavA pravacana-zravaNumAM ! dha zravaNu karavA AvyA hAya tA ekAgratAthI zravaNu ja karavu' joIe. maMtrajApa karavA hAya te madiramAM jaIne kare, gharamAM karA, vyAkhyAna sabhAmAM mALA jApa karavA savathA anucita che. paraMtu A bhagata leke mAnaze A vAta ? jANakAra che ne ? mahAna jJAnI che A lAke te ! sabhAmAMthI : havethI nahi karIe mALA jApa. Aja sudhI amane khabara na hatI. mahArAjazrI : mAnI jaze teA sAru che. tamane tamArI bhUla samajAze te sudhAre thaze. mArA bhayathI mALA cheADI deze. teA mArA gayA bAda enA e ja hAla raheze ! dhanA upadeza mATenA ayeAgya pAtrA : jema vikSipta cittavALAne dharmane upadeza na ApavA joIe tema unmatta cittavALAne paNa dharmAMpadeza na ApavA joIe. unmAda bhinna bhinna prakAranA haiAya che. unmAda kAipaNuM hAya, unmatta mANasa dha tattvane nahi samajI zake, dharmanA prabhAva ane tenI asara tenA bhejAmAM nahi utare. mAtra dArUnA ja umAda-naze| nathI hatA, bIjA paNa aneka unmAda haiAya che. dhana delataneA naze, baLanA nazA, jAtinA nathe, rUpaneA nathe, buddhino naze, jJAnanA naze, Ama AvA aneka nazA-unmAda che. hA, AvA nazAmAja-unmAdI lAke pazu dharmasthAnAmA Ave che ! paNa dharmAM karavA ke dharmAMzravaNu karavA nahi, paraMtu peAtAnA paisAnu pradarzana karavA ! rUpanuM' pradeza+na karavA Ave che. ' ame dhama karI rahyA chIe, ' evu' samAjane batAvavA mATe dhama sthAnAmA Ave che. unmAda-naze jJAnamAM pratidhaka che. dharmatattvanI prAptimAM avarodhaka che. cittamAM kaMIpaNa prakAranA unmAda haze te vAstavamAM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA dhamanI ArAdhanA nahi thAya. juone dharmasthAnemA rUpa ane rUpiyAnuM pradarzana keTaluM badhuM vadhI gayuM che? yuvAna peDhI rUpanA pradarzanamAM pAgala banI che ane tame leke rUpiyAnA pradarzanamAM pAgala banyA che. dharmasthAnamAM kevA kapaDA paherIne Ave che ? kaMI maryAdAnuM bhAna bhAna hoya kevI rIte? tAnamA che ! tAnamAM bhAna nathI rahetuM. philmanA ekTara ane ekaTresanuM AMdhaLuM anukaraNa thaI rahyu che. dharma sthAnemA jANe veza pardhA, keza spardhA ane rUpa-spardhAnA kAryakrama cAlatA heya tema lake banI nIne, guphAM zaNagArIne ane dehane ThaThArIne Ave che. evA lekene amAre upadeza ApavAne temane dharmatatva samajAvAnuM ? samajI zakaze AvA leke ? gArDanamAM jevAM kapaDAM paherIne, banI ThanIne ghUmo che ke lagananA samAraMbhamAM mahAle che, tevI rIte banI ThanIne dhamasthAne ane maMdiramAM jAva te zuM gya che? dharmane anurUpa che ? paNa na caDI gayela che jIvanamAM ! jANakArI paNa eka nazo che. "huM te badhuM ja jANuM chuM. meM te hajAre pravacana sAMbhaLyA che.." ane naze paNa khataranAka che. tenAthI jJAnaprAptinA dvAra baMdha thaI jAya che. evA nazAthI keI navu jJAna maLatuM nathI. meLaveluM jJAna paNa AtmasAt nathI thatuM. jJAnanuM phaLa "virati" che, te phaLa jIvanamAM nathI AvatuM. jANa kArInuM ghamaMDa laIne mANasa ghUme che. paraMtu sarvaprathama jJAna te pitAnA ajJAnanuM joIe ! ApaNe keTalA ajJAnI chIe, tenuM jJAna thavuM joIe. tyAre ja jJAna meLavavAne sAro purupArtha thaze. dharmano prabhAva : dharmane prabhAva batAvAya che. A jJAna hovuM nitAnta Avazyaka che. pachI jijJAsA thaze ke "dharmanuM svarUpa zuM che?" dharmanA prabhAvanuM jJAna, dharmanA svarUpanuM jJAna meLavavA protsAhita karaze. dharmanA prabhAvanuM ja je jJAna nahi heya te dharmanA svarUpane jANavAne
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 : 83 vicAra paNa nahi Ave. AthI ja granthakAra mahAtmA dharmane prabhAva batAvI rahyA che. keTalAkane te prabhAvathI ja saMbaMdha hoya che ! temane svarUpa jANavAnI jijJAsA ja nathI thatI ! jemake eka bALaka che, tene dUdha pAvAmAM Ave che. e bALakane dUdhane prabhAva ja batAvavAmAM Ave che ne ? "dUdha pIvAthI zarIra taMdurasta bane che." dUdhanuM svarUpa jANavAne tene keI artha nathI. dUdha kayAMthI Ave che, gAya bheMsa vagere dUdha kevI rIte Ape che, te khAya che ghAsa ane Ape che dUdha, A kevI rIte thAya che ? dUdhamAM kayA kayA ta che, dUdhanA A svarUpanuM jJAna badhAne nathI hotuM. dUdha pInAra badhAne e jJAna nathI hatuM. temane saMbaMdha hoya che. zarIranAM svAthyathI "dUdha pIvAthI zarIra sAru bane che. -ATaluM jJAna temanA mATe pUratuM banI jAya che. ApaNA jIvanamAM jabaraja upagamAM AvanAra evI keTalIya vastuo che jene ApaNe keTalIyavAra upaga karIe chIe, paraMtu e vastuonuM svarUpajJAna ApaNane nathI letuM. ApaNA rojanA upayogamAM AvanAra vastuo vize vicAro. dA. ta. sAbu kapaDAne vadhAre ujaLA kare che, ke sAbu zarIranI cAmaDIne nukasAna nathI karate ane zarIranA melane sApha kare che. ATaluM ja vicArIe chIe. arthAt Ama vicArIne sAbunA prabhAvane ja jANIe chIe. paraMtu AvuM jANanArA leke sAbu kevI rIte bane che, te kaI kaI vastuo meLavIne sAbu banAvyA che, keTalA pramANamAM e vastuo meLavI che. vagere vagere vAta-bAbateno vicAra kare che kharA ? badhA tenA upayogane ja, tenA prabhAvane ja khyAla rAkhe che. prabhAvathI ja sau sa baMdha rAkhe che. bIjI vAta ? tamArA gharamAM lAITa che ne ? svIca dabAve che ane ajavALa thAya che. tamAre ujAza joIe che. ajavALa joIe che. "svIca dabAvavAthI ajavALuM maLe che."- tamane ATaluM jJAna che. basa ! e pachI ilekTrIsITInuM tamane jJAna hoya ke na hoya ! vijaLI kevI rIte utpanna thAya che, kevI rIte tamArA gharamAM Ave che ane prakAza Ape che, e badhI vAte badhA jANatA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 : nathI ane jANavAnI jijJAsA paNa mANuma evA jijJAsu hAya che je hAya che ane jANe che. mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA nathI rAkhatA ! vastunA svarUpane bahu ja echA jANavA Atura eka emI hatI. rAja savAre te dUdha pItI. eka savAre tenA samaye tene na maLyuM. te raDavA lAgI. mAe pUchyuM : kema raDe che ?' bebIe kahyuM : 'bhUkha lAgI che, mane dUdha de.' mAe kahyuM : ? . hajI gAyanuM dUdha nathI AvyuM. Ave eTale tarata ja Apu chu.. mA ekhIne rAja gAyanuM dUdha ApatI. ekhIne te dudhathI samRdha hatA gAyanuM dUdha hAya ke bheMsanuM ! ebIe kahyuM : mA, mane khUba ja bhUkha lAgI che, gAyanuM dUdha na Avyu` hoya te bheMsanuM, bakarInu jenu dUdha hAya te mane jaldI Apa.' eaune bhUkha lAgI hatI. bhUkha maTADavA mAgatI hatI. kAraNa ke tene dUnA prabhAvanuM jJAna hatuM. dUdhathI bhUkha maTe che. peTa bharAya che. AvuM te jANatI hatI. gAya-bheMsanA dUdhanA guNudeSanI tenekhakhara na hatI. te jANavAnI tenI taiyArI paNa na hatI. niSpApa jIvana sarva sukhanu' kAraNu : sa'sAramAM jIveAne sukha joIe che. jIveAnA tamAma puruSArthI, temanI badhI ja kreDadhAma sukha pAmavA mATenI ja che. cAhe te sukha bhautika hAya ke AdhyAtmika, tIrthaMkara bhagavAna tamAma prakAranA sukha pAmavAnA mAga khatAve che, e mA che. dharmAMnA. temaNe vizvanA badhAja mANasAne lakSyamAM rAkhIne kahyuM ke : sukha dharmAMthI maLaze, pApAthI nahi. sukha meLavavu che te pApene tyAga kare. hiMsA, jI, cArI, vyabhicAra, parigraha vagere pApAne tyAga karavA ja paDaze, jo sukhI thavu hAya tA ! dhana-sa'patti meLavavA mATe pApa karavAnI jarUra nathI. priya viSayasukha meLavavA mATe pApAcaraNa karavuM jarUrI nathI. e ja pramANe svanA sukha pAmavA mATe paNa pApa karavA jarUrI nathI. mokSa pApathI prApta thaI zake nahi. niSpApa jIvana ja sarva sukhAnuM asAdhAraNu kAraNa che. tamAre zuM joie ? tame leke kaheze : mauphA joIe che ! mokSa ? joIe che meAphA ? mokSanI cAhanA che ? mokSa pAmavAnI bhAvanA jAge evI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 IcchA che ? zA mATe mokSa joIe che ? saMsAramAM-saMsAranI cAre gatiomAM dukha che eTalA mATe ne ? pelA jIvarAja zeThane paNa mokSanI cAhanA hatI ! vaikuMThamAM javAnI tenI bhAvanA kevI hatI ? marIne pazuronimAM gayA. tyAM paNa nAradajI pahoMcyA. kAraNa zeThane vaikuMThamAM laI javA cAhatA hatA. nAraIjIe zeThanA vacane para, tenI bAhya dhamakriyAo para vizvAsa karI lIdhuM hatuM ! zeTha nAradajIne goLa goLa pheravI rahyA che ! tame paNa Ama sAdhu-puruSane geLa goLa pherave che ne ? ame leke paNa tamArI vArtAmAM AvI jaIe te? sabhAmAMthI ame paNa boe ane Apane paNa DubADIe. mahArAjazrI tamArA jevA sajajana leke evuM kare kharA ? sajajana mAyAvI nathI hote. sajajana ka5Ta nathI karatA. bIjAne dage nathI Apate. hA, kayAreka pite duHkhI thAya che paNa te bIjAne duHkhI nahi kare. pite pahaze paNa sajajana bIjAne nahi paDe. e te sAruM hatuM ke nAradajI hatA. sAvadhAna hatA. zeke be mahinA pachI AvavAne vAyado karyo nAradajI cAlyA gayA be mahinA jatAM vAra keTalI ? vItI gayA be mahinA ane nAradajI pahoMcyA Indora ! jaIne UbhA rahyA chavarAja zeThanI dukAna para, chokarAe nAradajInuM svAgata karyuM ane AvavAnuM prayojana pUchayuM. nAradajIe anAjanA dAmanI cAvI mAgI. chokarAe kahyuM : "dAma khulA ja che, temAM mAla nathI. nAradajI tyAthI sIdhA godAma para gayA. godAma khUluM ja hatuM. A dara gayA bilADe je jagyAe maLyA hatA tyA pahAcI gayA. paNa bilADe na dekhAya. AkhuM godAma joI vaLyA. kayAMya bilADe na maLe. nAradajIne ciMtA thaI bahAra AvyA. temane joIne keTalAka majura temanI pAse AvyA. temane praNAma karyA. temaNe pUchayuM : "mahArAja ? Apa zuM zedhI rahyA che ? bhAI ! A dAmamAM eka bilAya hate. tame lekee tene je ?"
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA nA mahArAja! ame nathI joyo! majUre vicAramAM paDI gayA ke, "nAradajIne vaLI bilADAnuM zuM kAma haze? bicArA majUra! temane zuM khabara ke A godAmanA mAlikane bApa pele bilADo hate. tyAM eka majure kahyuM ke "ame godAmamAMthI guNene UMcakIne bahAra jaI rahyA hatA tyAre eka bilADe vacamAM Avyo hate ane tenA para guNa paDI hatI ane bilADe tenI nIce daTAI maryo. pachI ame tene bahAra pheMkI dIdhuM hatuM.' nAradajI vicAramAM paDI gayA. te pitAnA vimAna pAse AvyAhave e zeThane zedhavA kayAM jauM ? marIne te kayAM janmyA haze? bhagavAnane ja pUchavuM paDaze. bhagavAnane vicAra AvatAM ja te dhrujI uThayAH bhagavAnane have zuM meM batAvIza? bhagavAna te nA ja pADatA hatA ke te zeka vaikuMThamAM nahi Ave. AvavAnI temanI IcchA ja nathI.' chatAMya nAradajI hiMmata karI pahocyA bhagavAna pAse vaikuMThamAM bhagavAne kahyuM: kema nAradajI! zuM thayuM pelA jIvarAja zeThanu ? temane lAvyA ke nahi? 13 naMbaranI rUma temanA mATe khAlI ja che. "bhagavaMta! e bilADe te mArA jatAM pahelA ja marI gayo. "nAradajI! e vaikuMThamAM nahi AvevaikuMThanuM sukha tene joItuM ja nathI. tene te viSayasukha ja joIe che ! paraMtu bhagavAna e te tamAruM ja nAma japate hate. tamArI ja ja pUjA-bhakti karato hate." "hA, tamArI vAta sAcI che nAradajI! tene jJAna hatuM ke A badhuM karavAthI saMsAranAM priya sukho maLe che...." te pachI e vaikuMThamAM AvavAnI potAnI tIvra tAlAvelI batAvate hase tenuM zuM ? e daMbha hate. mAtra daMbha' vaikuMThanuM nAma heThethI bela hatuM,
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 haiye te saMsAra ja khadabadate hate" "kSamA karaje bhagavaMta! paNa mane lAge che ke hajI paNa ekavAra huM prayatna karI jouM, basa A chele ja prayatna kare. tamane nA nathI kahete paNa tamAre prayatna saphaLa nahi thAya, e marIne nagaranI bahAra je gaTara che, ke jyAM zahera AkhAnuM meluM pANI ThalavAya che tyAM, Draphakara banIne janme che. bhUMDane avatAra pApe che." "zuM kahe che bhagavAna jIvarAja zeTha tamAre bhakatI ane te gaTaranA bhuMDane avatAra pAmyo che? hA, tene viSayasukhanI gaTara ja pasaMda che ne ? bIjAnI najare muMDanuM jIvana keTaluM dukhada hoya che paraMtu e Dukkarane-e bhuDane te temAM paNa sukha lAge che. tame jAva ane laI Ave tene ahI." nAradajI vicAramAM paDI gayA. bhagavAnanI vAta te magajamAM besatI hatI paraMtu chatAMya pharIthI te pelA jIvarAja zeThane eka vakhata -- chelalI vakhata maLavA mAgatA hatA. nAradajIne saMsArI jI viSe ghaNA vicAra AvyA. mAnava jIvana pAmyA hatA jIvarAja zeTha!evI te kaI bhula karI hatI temaNe ke jenA lIdhe temane pazuenimAM bhaTakavuM paDe che? duniyA jene dharma kahe che te dharma te te karatA ja hatA. kriyAtmaka dhama te hate ja temanI pAse. paraMtu bhagavAnanA kahevA mujaba bhAvAtmaka dharma te nahatA karatA. lAge che ke temanAmAM kSamA, namratA saralatA, nirlobhatA vagere nahi haya, saMsArathI te virakta nahi thayA heya. temanuM hadaya viSayarAga ane kaSAyathI bharapUra haze. khAvA-pIvAmAM Asakata haze. nahi te A dhama mANasa pazu nimAM janme kema? kaze vAdha nahi, hajI paNa je te samajI jAya te sAruM che. samajAvIne laI AvuM naikuMThamAM au-nirvANu jAte ja meLavavuM paDeH keInA laI javAthI vaikuMThamAM jaI zakAtuM heta te saMsAramAM kaI
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 6 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ja na rahe. badhA ja mokSamAM jAya! kAraNa ke dareka tIrthakaranA haiye eka ja bhAvanA hoya che ke ekeeka jIva mukta bane, siddha bane. tIrtha. karomAM apUrva zakti hoya che. te kema badhA ne mekSamAM na lai gayA? tIrthakara hoya ke avatAra heya ! allAha hoya ke Izvara heya -kaI game tevI pUrNa divya vibhUti heya paNa teo jIvAtmAnI prabaLa bhAvanA vinA tene mephAmAM laI jaI zakatA nathI. kaMI ja nirvANa-mahA apAvI zakatuM nathI. e te saue jAte ja meLavavuM paDe che. sabhAmAMthI mAtra bhAvanA hoya te mokSa maLI zake are? keI meNA apAvI zake kharuM ? mahArAjazrI : mekSa meLavavAnI prabaLa bhAvanA hoya te e bhAvanA pite ja tevA puruSArthane jAgrata kare che. mahAmArganI sAdhanA prabaLa bane che, karmone phAya thAya che ane badhAM ja karmone nAza thaI jAya che tyAre AtmA mahAdazAne prApta kare che. vAstavamAM joie te meza meLavavAnI, mukta banavAnI bhAvanA ja kayAM jovA maLe che? are! e mukti te bahu dUranI vAta che. mane tame e kahe tame leke ghara ane dukAnathI mukta thavA e che? dhanalita ane bhAga-vilAsathI mukta thavAnI tamane IcchA thAya che? tyAM sudhI ahIMnA bhautika-vaiSayika sukhethI mukti meLavavAnI bhAvanA nathI thatI tyAM sudhI pelI-kama kSayajanya muktanI vAta karavI e banAvaTa nathI ? AtmavaMcanA nathI? aMtarAtmAne DhaDhaLe, AtmanirIkSaNa kare. kharekhara muktinI bhAvanA haze te dharma avazya mukti Apaze ja. mahAmukitanirvANa...kaMIpaNa kahe che te pAmavAnI bhAvanA? mAnI kalpanA paNa che tamane ? kapanA te che tamane saMsAranA vaiSayika sukhanI ane moTI vAta kare che mAlanI ! hA, meM evA leke joyA che je kahe che ke mane mApha joIe che, paNa mahAnA varUpanuM temane jarAya jJAna nathI. kahe che ke meNAmAM javuM che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 ': 89 paraMtu tyAM jaIne zuM karavAnuM che tenI temane kazI ja khabara nathI. koNa mAnaze temanI vAta ? temanuM pitAnuM ja mana nathI mAnatuM, te bIjA kema mAne ? priyajanano sahavAsa priya lAge che. temanAM mIThAM vacana madhurAM ne mIThAM lAge che. rUpa jevAnuM game che, jIbhane caTAkedAra khAvAnuM bhAve che, majedAra pIvAnuM mana thAya che, bhegavilAsa vinA cena nathI paDatuM ane vAta karavI che mokSanI ! ! ! bhUMDanA be savAla : nAradajIne utsAha DhIluM paDI gayA hate. chatAMya eka divasa teo Indaura jaI pahoMcyA. vimAnane pelA medAnamAM utArIne, nagaranI bahAra jayAM pelI gaTara hatI tyAM teo gayA. temaNe tyAM pelA zeThajIne joyA ! gaTaramAM gela karI rahyA hatA zeThANInI sAthe ! bALake paNa hatAM pAca-sAta ! nAradajIe dUrathI ja bUma mArI che zeThajI !' pelA Dukare-bhUDe nAradajI sAmuM joyuM ane bolI UThayuM : oho ! devarSi! Apa ahIM paNa padhArI gayA!" AvavuM ja paDe ne bhAI! tamane laI javAnuM kahyuM hatuM. cAle, vaikuThamA AvavA have taiyAra thaI jAo." bhagavAna ! vaikuMThamAM AvavAnI mArI bhAvanA hajI evI ja akabaMdha che. paNa paNa zuM ? have zeTha bahAnA na batAve. bhagavAna ! vaikuMTha viSe mAre ekAda be prazna pUchavA che. kayArane ya pUchavAno hato, paraMtu zaramane lIdhe pUchI na zakya Aja sudhI.....' jaladI pUche." devarSi ! mAThuM na lagADaze. mAre e pUchavuM che ke Apa je vaikuMThanI vAta kare che te vaikuMThamAM AvI gaTara maLaze? bIjuM mAre e
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA pUchavuM che ke ahIMnA je parivAra mane tyAM maLaze ke nahi? athavA te mArA A badhA parivArane vaikuMThamAM laIne AvI zakuM chuM?" sAMbhaLyAne zeThanA prazno? barAbara pUchayA che ne mane? sAMbhaLIne te nAradajI avAcaka ja banI gayA. temaNe kahyuM : "zeThajI! tamane A gaTara ane parivAra ja pasaMda ane priya che te pachI vaikuMThamAM AvavAnI jarUra ja zI che? tamane tamArI gaTara mubAraka!' eTaluM kahIne nAradajI turata ja tyAMthI upaDI gayA. pachI e kayAre ya Indaura AvyA nahi. pelA zeThane paNa kadI maLyA nahi. zI rIte Ave? zA mATe Ave? sabhAmAMthI Apa padhAryA che ne? mahArAjazrI ThIkate A kathAne marma tame samajI gayA kharA! bhale A kathA paurANika che, paraMtu tene mama keTale coTadAra che! keTalI badhI bAdhaka ane preraka che A kathA ? bahArathI dharmakriyA karIe chIe ethI mekSAbhilASI chIe, ema mAnavuM keTaluM khataranAka che? samaje che ne? dharma badhuM ja Ape che, mekSa paNa Ape che, paraMtu mekSa meLavavAnI IcchA ja na hoya te, dharma mekSa kema Apaze? je bhAvanAthI dharma pAse jaze te bhAvanA dhama pUrI karaze. e nizcita che. puNaya karmanA mAdhyamathI dharma dhana Ape che. bhAga sukha Ape che. svarga Ape che. karmakSayanA mAdhyamathI dharma mahA Ape che. janma che tyAM sudhI dukha ja duHkha che? je dharma-ArAdhanAthI puNyakarma baMdhAya che te dharma-ArAdhanA ane je dharma-ArAdhanAthI karmakArya thAya che te dharma-ArAdhanA baMne bhinna che. pharI kayAreka te samajAvIza. Aja te ApaNe e vAtane vicAra karI rahyA chIe ke dhamane prabhAva keTale mahAna che? kevo addabhuta che? keTale vyApaka che? vicAravuM paDaze. khUba ja UMDANathI ciMtana-manana karavuM pahaze. vagara vicAryuM-jANyA-samajyA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 : 91 vinA mAtra gatAnugatika dharmArAdhanA karavAthI vizeSa kaMI lAbha nathI. ema te ApaNA AtmAe gayA janmamAM-anatA gata janmamAM khUba khUba dhama karyo che. chatAM paNa hajI Aje ya dukhapUrNa, vedanApUrNa saMsAramAM bhaTakavAnuM cAluM che! kaI zAzvat sukha, pUrNa AnaMda prApta nathI thaze. A jIvanamAM paNa nahi vicAre te zuM thaze ? Adhi-vyAdhi-upAdhine aMta nahi Ave. jyAM sudhI janma le paDaze tyAM sudhI dukha Avaze ja. dharmathI ApaNe janmane mITAvavAne che. pharI pharIne janma na levuM paDe, kayAreya janma le ja na paDe, te dharma-puruSArtha karavuM paDaze. A puruSArtha kramazaH thaze. saMbhava che pAca-sAta janama paNa lAgI jAya. paNa zarUAta te karavI paDaze ne ? daSTi khulavI joIe. daSTi khUlI jAya te pachI durgatiomAM eTale ke narakagati ke tiryaMcagatimAM javAnuM baMdha thayuM ja samajo ! dharma tamane ucca manuSyagati ane ucca devagatimAM laI ja jaze samyagdaSTi : AmUla parivartananuM divya aMjanaH sabhAmAMthIH dharma karanAranI zuM sadgati ja thAya che? mahArAjazrI hA, jIvAtmAnI jJAnadaSTi khUlI gaI hoya, jIvAtmAne samyagdarzana prApta thayuM hoya te te sadagatinuM ja AyuSyakama bAMdhaze. samyam darzana hoya te AyuSyakarmadevagatinuM ja baMdhAya che. e niyama che. samyagdazana AtmAne eka viziSTa guNa che A guNa prakaTa thatAM ja vizvane jovAnI, jaDa ane cetana padArtho jovAnI daSTimAM AmUla parivartana Ave che. samyagdarzana pragaTa thatAM kaSAnI tIvratA nathI rahetI ane Atmadarzana-paramAtma darzananI eka jhAkhI thAya che. saMsAranuM bhItarI rUpa dekhAya che. saMsArane te hRdayathI cAhata nathI, dhikkAre che tene. hA, A jIva bAhyadaSTie saMsAranA pApamAM phasAyele paNa hoI zake saMsAranA vaiSayika sukhamAM lIna thayele paNa jaNAya, paraMtu tenuM haiyuM anAsakta hoya ! kAraNa ke te jANe che ke huM je karuM chuM te karavA jevuM nathI AvI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ moThI mIThI lAge che munivaranI dezanA jAgrata avasthAmAM jIva durgatimAM nathI jato. te jaze saddagatimAM! te jaze devagatimAM ! devagatimAM e jIvAtmAne vipulasukha-bhautikasukha prApta thAya che. tyA tene keIpaNa prakAranuM bhautika-zArIrika dukha nathI hatu. dhamane A prabhAva che. AvA adbhuta aizvarya ane sukhanI vacce paNa te AtmA samyagdarzananA guNane jALavI rAkhe, jAgrata rAkhe te devabhavanuM AyuSya pUrNa thatA te ucca mAnavabhava pAme che. devakanA divya sukhenA upagamAM paNa anAsakta rahe che te AtmAnuM satva khUba ja vadhe che. dukhe tenA manane dukhI nathI karatAM. sukhe tene lalacAvI zakatA nathI. maLelA bhautika-zArIrika sukhenA vecchAthI karatA tyAgarUpa mahAna dharmapuruSArthane cAritradharma' kahe che. A dharma-puruSArtha kamane kSaya karIne jIvane ziva banAvI de che. janane jina banAvI de che. baMdhAyelAne mukta karI de che pAraNa sAdhakane A artha che. dharma kALakrame jIvane mokSa apAve che. kamika vikAsa karate, kramazaH AdhyAtmika vikAsa karate jIva chevaTe paramapadane prApta kare che. A granthamAM AcAryadeva zrI haribhadrasUrie kramika dharma-puruSArtha batAvyuM che. mANasa A kamathI dharmapuruSArtha karate rahe te potAnA jIvanamAM te dharmane prabhAva anubhavyA vinA rahe ja nahi, paraMtu moTe bhAge leke kramika dharmArAdhanA karatA nathI. jJAna ja nathI dharmapuruSArthanuM! jenA manamAM je AvyuM te karI lIdhu! thaI gaye te dharmaje phAvyuM te karI lIdhuM. karI lIdhe te dharma zALA-kelejamAM zuM AvuM cAlI zake? jene je kesa-abhyAsakrama karavAnuM hoya te Ama mana phAve tema karI zake ? nA, tyAM te paddhatisara-kamika ja abhyAsakrama karavo paDe che-pahelA dhoraNamAM bhaNe, pAsa thAo te bIjA raNamAM praveza maLe. bIjA dhaNamAM bhaNe, pAsa thAe te trIjA dhoraNamAM praveza maLe. trIjA dhoraNamAM jAva, pAsa thAva te cethA dhoraNamAM javAya. zikSaNanA kSetramAM jema kramika vikAsane mAnya karyo che tema dharmakSetramAM paNa krimika vikAsane mAnya kare ane dharma-ArAdhanA kare te dharmanA aciMtya prabhAvane anubhava karaze
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 dharma jhera utAranAra paramAmaMtraH jema A dharma graMthamAM prabhAva batAvyo che, tema bIjA dharma grAmAM paNa dharmane prabhAva bIjI daSTie batAvyA che. paMcasUtra granthamAM dharmanA prabhAvanuM varNana karatAM AcAryadeve batAvyuM che ke : dharma deva ane dAnathI paNa pUjita che. deva ane dAnava paNa dharmano Adara kare che. dharma mehadhakAra haTAvanAra sUrya che ! dharmasUyane jIvanagaganamAM udaya thatAM ja mehaaMdhakAra dUra thaI jAya che ! rAga ane dveSanA jhera utAranAra te parama maMtra che 1 dharmane rAga-dveSanA jhera utAranAra parama maMtra kahyo che ! dharma tamAma prakAranA kalyANanuM kAraNa che. keIpaNa kArya kAraNa vinA nathI thatuM. ApaNe je kalyANa prApta karavuM hoya te dharmanuM AlaMbana levuM paDaze. dharmathI kalyANa-prApti avazya thAya che. dharma anaMta-apAra karma-vanane bALI nAMkhe che ! dharma siddhigatimAkSane Ape che. keTale addabhUta prabhAva atAge che mane? jJAnI puruSoe dhamanuM keTaluM vAstavika pratipAdana karyuM che? paraMtu A badhuM kayA dharmathI thaI zake che? e dharmanuM svarUpa zuM che ? duniyAmAM aneka prakAranA dharma che. zuM e badhA ja dharmo A badhA prabhAvane pedA karI zake ? tamArA manamAM je Avyo te dharma karavAthI zuM A badhA prabhAvane anubhava thaI zake ? A badhI bAbatene ApaNe khUba dhyAnathI vicAravI paDaze. granthakAra maharSi AthI ja dharmanuM svarUpa samajAvaze. dharmane prabhAva batAvyA bAda, jIva jyAre dhamabhamukha bane che, dharma puruSArtha karavA tatpara bane che tyAre dharmanuM svarUpe samajavuM Avazyaka bane che. have ApaNe dhamanuM svarUpa vicArIzuM. Aje ATaluM ja !
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja karuNa, sarvajJatA ane vItarAgatA, A uccatama traNeya tave je AtmAmAM paripUrNa vikasIta thaI jAya, te - AtmA ja dharmatanuM yathArtha pratipAdana karI zake. * buddhe kahyuM AtmA anitya ja che ! kapile kahyuM ke AtmA nitya ja che ! bhagavAna mahAvIre kahyuM AtmA nitya paNa che, anitya paNa che ! dravyadaSTithI nitya ane paryAyadaSTithI anitya ! zaka amane vedathI paira nathI ane AgamAthI prema nathI. anekAntadaSTithI jyAM pratipAdana heya tyAM amane prema che, tyAM amane zraddhA che. ja prema jaDamAM cetananuM darzana karAve che ! paramAtmapremI pattharamAM paramAtmAnAM darzana kare che ! -- - -- - pravacana paMcanAd yadyanuSThAnamaviddhAd yathoditam / maizyAdi bhAvasaMyukta taddharma iti kIyate // parama karuNAnidhAna pUjya AcAryadeva haribhadrasUrIzvarajI mahArAja dharmanuM svarupa samajAvI rahyA che. dharmanuM dvividha svarupa batAvAyuM che. eka che kriyAtmaka sava5, bIjuM che bhAvAtmaka svarupa, kriyAtmaka dharma mananA taraMge pramANe nathI karI zakAte. nAma barAbara dhamanuM, paNa manaphAvatI kriyA karavI, jyAre IcchA thAya tyAre karavI. jyAM mana thayuM tyAM karavI e dharma nathI dharmanA kapaDAM paherI le tethI pApakriyA dharmakriyA nathI banatI.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana - sarvajJa ane vItarAga upara ja vizvAsa karAya? jina-vacana pramANe kriyAnuSThAna kahevuM joIe. je "jinasavajJa heya te ja vItarAga hoya. sarvajJatA ane vItarAgatA hevAthI ja teoe je dharma batAvyuM te yathArtha dharma batAvyuM. vAstavika dharma batAvyuM. temaNe je dharma-tattvanuM pratipAdana karyuM temAM keI virodha nathI. matalaba ke tarkanI bhUmikA para temAM keIvisaMgati nathI. je pitAnA AMtarika rAga-dveSa Adi dene samULo nAza karI de che, temane pitAnA paripUrNa jJAnamAM je dekhAya che tevuM ja batAve che. je vastu jevI dekhAya che tevI ja jaNAve che. khoTI vAta te tyAre kahevAmAM Ave che ke jyAre kaMI vastu ke vyakti pratye rAga hoya ke dveSa heya, ApaNe koI paNa vAta khoTI che, evuM tyAre ja kahIe chIe ke jyAre ApaNI pAse padArthane jovAnuM pUrNa jJAna nathI hotuM athavA te kaI pratye rAma hoya ke dveSa hoya! dA.ta. tamArI pAse senAne hAra che, DAM varSa pahelAM e hArane tame kyAMka mUkI dIdhuM che. tame have bhUlI gayA che ke tamArI pAse senAne hAra che. tamAre mitra eka divasa tamane pUche che : tArI pAse senAne hAra che? te be divasa mATe Apa." tame zuM kaheze? "mArI pAse senAne hAra nathI !" ema kahevAnAne ? tamArI pAse e hAra te che ja paraMtu "che tenuM jJAna nathI. AthI tame baTuM bolyA. e ja pramANe tamArI pAse hIrAne hAra che paraMtu hIrA sAcA che ke ImITezana tenuM tamane jJAna nathI. te tame ajJAnatAnA kAraNe hIrAnu sAcuM svarupa nahi batAvI zake. ajJAna ane rAga-dveSa asatya bolAve ? tamArI pAse senAne hAra che, tamane jJAna che ke "mArI pAse sonAne hAra che. paraMtu tamane e hAra para rAga che. AthI tame te keIne ApavA nathI IcchatA. tamArA mitre e hAra mAM, tame zuM kaheze "hamaNA mArI pAse nathI athavA tuTI gayo che....' athavA keI laI gayuM che.... AvuM ja kaMIka kaheze ne? kema?
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA kAraNa ke e hAra upara rAga che! rAga juThuM belAve che. evI rIte mAne ke hAra para tamane rAga nathI, paraMtu mAganAra para zreSa che ! tene tamAre hAra ApI nathI, te paNa tame khoTuM bolazo ! Ane zuM artha ? ajJAna. rAga ane veSathI mANasa beTI vAta kahe che. jahuM bele che. AthI ajJAnI ane jAgI, devI mANasanI vAta para bharese nathI rAkhI zakAte. bharese karyo, vizvAsa muke te daze thavAne. chaLa thavAnuM. banAvaTa thavAnI. dharmasthApana keNu karI zake ? dhama tattva eTaluM mahAna che ke tenuM kei mUlya nathI. sonuM, jhaverAta, pleTinama ke reDiyama ityAdi atimUlyavAna dhAtuothI paNa dharmanuM mUlya nathI thaI zakatuM. AvA amUlya dharmane zuM ajJAnI ane rAga-dveSI manuSya samajI zake khare ? ane je pite dharmane nathI jANate te bIjAne tenuM sAcuM svarupa kevI rIte batAvI zake ? hA, ajJAnI ane rAgI-tevI mANase pAse buddhine vaibhava hoI zake che, tarka-jALa pAtharavAnI kuzAgra buddhi hoI zake che, paNa "dharma mAtra buddhithI jANavAnI vastu nathI, mAtra buddhithI saMsArane dharma batAvI na zakAya. ajJAna DuM dUra thayuM hoya, zAnuM, graMthanuM jJAna prApta thayuM hoya, rAga-dveSa paNa ochAM thaI gayA hoya, paraMtu atIndriya jJAna na hoya, AtmapratyakSa jJAna na hAya, vItarAgatA na hoya e mANasa bhale thoDAka lekenI najaramAM "mahApuruSa' dekhAte hoya chatAM paNa tenI karelI dharmasthApanA nirdoSa nathI letI. bhale te abhinava dharma batAva hoya chatAM te deSamukta nathI hoI zakate. dharmasthApanA mATe ajJAna ane rAgadveSane samULa uchera tha anivArya che. saMsAranA samasta jIve pratye karuNA hevI anivArya che. kaccha, sarvajJatA ane vItarAgatA--A uccatama traNeya tatva je AtmAmA paripUrNa vikasita thaI jAya te AtmA ja dharmanuM vAstavika-yathArtha pratipAdana karI zake che. temanuM vacana "aviruddha
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-6 hoya che. A AtmA ja "jina" kahevAya che. zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmA AvA jina" hatA. AthI temane upadeza aviruddha che. sUphama, nirmaLa ane utkRSTa buddhivALAne bhagavAna mahAvIranA vacana yathArtha ane virodharahita pratIta thAya che. jina" kevI rIte banAya? paramAtmA mahAvIra jina banyA hatA. "jina" eTale vijetA mahAvIra svAmI vijetA banyA hatA . anaMta anaMta janmathI AtmabhUmi para aDDo jamAvIne beThelA rAga ane draSa, meha ane ajJAna ItyAdi asaMkhya zatruonI sAthe teo laDavA. temanI sAthe bhISaNa yuddha karyuM ane e zatruone pitAnI AtmabhUmi parathI mArI haTAvIne AtmasvAtaMtrya prApta karyuM Ama te AtmapI-AtmavijetA banyA. aMtaraMga zatruo sAthe mahAvIre mahAvIra banIne je pracaMDa yuddha karyuM hatuM, tene romAMcaka ItihAsa tame vA, te tamane yathArtha khyAla Avaze ke "jina" kema banAya che? mAtra nAcavA kRdavAthI ke bhASaNa karavAthI "jina" nathI banI zakAtuM ! tava pratipAdanamAM sarvajJatA anivArya : je jina nathI, jeoe pitAnA rAga-dveSa ane ajJAnane samULo nAza nathI karyo, temanuM vacana "aviruddha nathI hatuM. temanA vacana ekSa-mArgathI viruddha, AtmakalyANathI virudhdha hoya che. are ! eTaluM ja nahiM, khUda temanA ja vacana paraspara virodhI hoya che. hA. je sarvajJa na hatA ane vairAgyanI vAta batAvanAra hatA, temane upadeza kalyANa-prerita hatuM, tyAga ane vairAgyanI vAte batAvanAra hatuM, kAmakedhAdi AMtarazatruo para vijaya meLavavA mATe have, paraMtu teo sarvajJa na hatA. jina na hatA, AthI agecara-atIndriya "AtmA", "kama jevA tane yathArtha na batAvI zakayA. AtmA vagere atIndriya tattanA temanA pratipAdanamAM virodha AvI gaye. takanI kaTImAM te pAsa na thayA. anubhava jJAnamAM paNa e 3 ta temanA batAvyA pramANe sAbita na thayAM. kapila, buddha, Isu
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ er : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA Adie karuNAthI dharmanA upadeza te ApyA paraMtu te jina nahAtA. vItarAga-sarrajJa na hatA. AthI atIndriya viSayeAmAM kayAMka ne kayAMka varAdha AvI gaye! ekAtadRSTivALA banI gayA ! te AtmA vagere atIndriya tattvanAM svarUpa niyamA ekAMtavAdI anI gayA ! vastunAM mahuvidha svarupa hAya che eka svarupa pakaDIne A padArtha evA ja che.' evuM pratipAdana karyuM. bIjI bAju A padA AvA che ja nahiM,' evA virAdha karyAM ! ' mudde kahyuM : AtmA kSaNika ja che ! anitya ja che !' sAtheAsAtha 'AtmA nitya che ja nahi,' tevA virodha paNa karyA. e ja pramANe vedAMtIAe kahyu : nitya ja che !', sAthe eke AtmAnuM aniAtmAnu nityatra ja ' AtmA * ja AtmA anitya nathI.' ema viredha karyAM. tyatva ja joyuM, nityatva na joyu ! bIjAe joyu, paNa anityatva na joyu... ! AthI temanA upadeza paraspara virAdhI banI gayA ! sajJatAnI sAkSI anekAntavAda : bhagavAna mahAvIr jina" hatA, sarvajJa hatA. temaNe Avu na karyu. temaNe AtmAnA badhAM guNene, AtmAnA badhA ja paryaMcAne joyA. ane e rIte khatAvyAM ke, AtmA dravyathI nitya che. paryAyathI anitya che ! AtmA te tyAne tyAM ja rahe che ! tenI avasthAe badalAya che. vastunI avasthAe khadalAtI rahevI e tenI anityatA che. AmAM kei virAdha nathI; keAI visaMvAda nathI ! bhagavAna mahAvIre je anekAMnta dRSTi ApI, te ja temanI sarvajJatAnI sAkSI che. bhagavAna mahAvIra jyAre sarvajJa ane vItarAga banyA tyAre temanI pAse e samayanA prasiddha vidvAna brAhmaNu IndrabhUti gautama gaya zraddhA ane bhaktithI nahi, paNu bhagavAnane vAvivAdamAM harAvavA mATe gayA ! mahAvIra jJAtA hatA, mAtra jJAtA hatA ! e jANakArImAM rAga dveSa na hatA. tee mAtra jJAtA hatA| bhagavAne temane AdarathI khAlAvyA ane indrabhUtinA manamAM atIndriya tattva viSe je za aa
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-6 99 hatI, je zaMkAnuM pite samAdhAna Aja sudhI nahetA pAmI zakayA, te zaMkA pitAnA jJAnamAM jANune bhagavAna mahAvIre tenuM samAdhAna ApyuM ! IndrabhUtine kaI balavuM na paDayuM. temanA manamAM je tAtvika virodha hate, bhagavAna mahAvIre e vidhane dUra karI avi. : dha karI dIdhe. vivAda khatma karyo ane saMvAda sthA. indrabhUtine anekAnta daSTi ApI. A daSTi saMvAda sthApita karavAnI divya daSTi che. Indrathatine bhagavAna mahAvIra pAsethI aviruddha vacana maLyuM. temanA manamAM cAlatA tatva viSayaka virodhe zamI gayA. aviruddha vacana e che ke je jInA mananA virodhane upazAMta kare, jo ke tene bIjo artha paNa che ke, je vacanamAM adhyApti, ativyApti, asaMbhava cheSa na hoya, te aviruddha vacana che ! jIvanamAM dharmane sthAna Ape " avyAti vagere dezenuM jJAna che ? nathI ne ? kane paDI che adhyayana karavAnI ? paNa adhyayana karavAthI paisA maLatA hoya che ? badhu ja paisA mATe karavAnuM ?! jIvananuM lakSya bhautika sukha ane bhautika ane bhautika sukha mATe paisA ! pachI AtmAnuM zuM thaze ? paralokamA zuM thaze ? mRtyu pachI pharI janma kyAM levo che? kaMI vicAre che ke nahi ? je manuSya potAnA jIvanamA dharmane sthAna nathI ApyuM, tene punarjanma kayAM thaze ? tyAM durgatimAM ja ne ? viryacani ke narakanimAM ja ne ? tyAM zuM pharIthI pAce indriyanA viSaya sukha maLaze? zAMta citte A badhuM vicAre. jIvanamAM dharmane sthAna Ape. A mATe dharmane samaje. dharmanA svarUpane jANe. A mATe jJAnI gurujanonA caraNe besIne DuMka adhyayana kare. avyApti ativyApti asaMbhava : dharmatatvanA svarUpane nirNaya karatAM pahelAM sUma buddhithI vicAra kare joIe. kaI paNa vastunuM lakSaNa A avyApti Adi traNa thI mukta rahevuM joIe. jenuM jJAna meLavavuM muzkela nathI.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 900 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA gabharAze nahi ! * avyApti ene kahe che ke je lakSaNa je vastunu banAvyuM, e vastumA e lakSaNa thADuM dekhAya, thoDuMka na dekhAya ! jemake bAya sapheda haiAya che,' evuM lakSaNa manAvyuM. keTalIka gAya sapheda heAya che, keTalIka kALI paNa ! kALI gAyamAM te lakSaNa nathI, AthI temA avyApti' dveSa AnyA. 'ativyApti doSa ene kahe che ke je vastunu' je lakSaNa banAvyu. te lakSaNa te vastumAM teA hAya ja paraMtu bIjI vastumAM paNa te lakSaNa hAya ! 9 ' dA.ta. - jene zIMgaDA hoya te maLada !' zIMgaDA baLadane hAya ja che dareka baLadane hAya che. paraMtu gAya ane bheMsane paNa zI gaDA DrAya che ! te lakSANu gAya-bheMsamAM paNa cAlyuM gayuM ! AthI A lakSaNa 'ativyApti' dveSavALu khanI gayuM. asabhava 9 doSa samajavA te khUba ja saraLa che. kAIe gadheDAnuM lakSaNu khatAjuM ke jene zI'gaDhA hAya te gadheDA !' kAIpaNu gadheDAmAM zI gaDA nathI dekhAtAM. gadheDAne zIMgaDA asabhava! arthAt lakSyamAM lakSANu rahyuM ja nahi ! jinavacanamAM A traNa dveSAmAMthI eka pazu dveSa nathI hatA. AthI jinavacanamAM koIpaNa prakAranA virAdha nathI. hA, keTalAka anya dharmoMsthApakAnI vAta paNa aviruddha DAI zake che, bhale e dhasthApaka jina na hatA, sarvajJa na hatA ! anekAMtASTimAM ja savAditA : prazna : tenuM zuM kAraNu ? avirUddha vacana tA jinezvaranu ja hAya ne ? uttara : khIjA dharmasthApaka dharmonI vAta lAvyA kayAMthI ? mULa srota teA jinezvaranuM vacana ja ne ? jina-vacanamAMthI keTalIka vAtA ekAnta draSTithI upADI lIdhI ane calAyo peAtAnA alaga mata, alaga dharyuM. temAM mULabhUta che jinavacana. AthI mArgonusArI buddhivALA mANasane keTalIka vAtA janavacana jevI lAge che. para Mtu ekAnta, dRSTi hAvAthI AthI AgaLa jatAM temAM virAdha AvavAnA ja ! ekAntavAdIonI vAte aviruddha haiAI zake ja nahi !
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-6 parata : vede A "ApauruSeya mAne che. zuM vacana avirUddha nathI ? uttara H eka vAta barAbara samajI le. ekAtavAditA jyAM paNa hoya tyAM avidhi-saMvAditAI zake nahi. amane vedathI vara nathI, AgamathI prema nathI. jyAM ane karadaSTithI pratipAdana hoya tyAM amane prema che, zraddhA che. bIjI vAta che keI paNa vacana "apauruSeya' hoI zake ja nahi ! puruSa vinA vacana AvyuM kyAMthI ? mANasa be ja nahi, meM ja na ughADe te vacana Ave kayAMthI ? kahe che ke veda keIe banAvyA nathI ! anAdikALathI che !' bIjI bAju A kahenArA kahe che ke A sRSTinI racanA ivare karI! te zuM jyAre suSTi nahetI tyAre veda hatA ? zA mATe hatA ? A mAnyatAne ghera virodha thavA lAge che tyAre keTalAke kahyuM ke "da Izvareccarita che !' arthAta Izvare vedanI racanA karI. bhale Izvare veda racyA paNa vedamAM zuM anekAMtaraSTie tavaSyavasthA che? che te tene mAnavAmAM keI virodha nathI ! paraMtu anekAMtadaSTi nathI, AthI te tenA taramAM saMvAditA nathI. jinavacananI vizeSatA che anekAMtapti! AthI jinavacana zreSTha che. bhagavAna mahAvIranA dharmazAsanamAM AvI aviruddha tAvavyavasthA jovA maLe che. AthI te mahAvIranA dharmazAsanane "jaina jayati zAsanam' kahe che. badhA dharmazAsane upara jainazAsana vijetA che! anekAtahaSTithI te vijetA banyuM che! aviruddha vacana upAdeya : jinavacana aviruddha che AthI upAdeya che, svIkAya che. AvA jinavacana anusAra anuSThAna-kriyA karavAmAM Ave te dhama che. keIpaNa kriyA-anuSThAna kare te jinavacanAnusAra hAvAM joIe. basa, te ja dharma che! A dhamanuM kriyAtmaka rUpa che, ahI eka kALajI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA rAkhavAnI che. ke te kriyA jema tema nathI karavAnI, pitAnI kalpanA mujaba nathI karavAnI. "yathAdita karavAnI che jiravacanamAM je pramANe kriyA karavAnuM kahyuM che te pramANe karavAnI che. dharmanuM svarUpa batAvatA AcAryazrI kahe che ke "aviruddha jinavacanAnusAra arthAt je prakAre je anuSThAna karavAnuM kahyuM che te prakAre te anuSThAna karAya, te dharma che. dharma karanAra manuSyanuM haiyuM maitrI, karuNA, prameha ane madhyasthabhAvathI navapallavita hovuM joIe. keIpaNa dharmakiyA haiya, jinavajhana-jinAjJA anusAra hevI joIe. je prakAre, e dhamakriyA karavAnI kahI che te prakAra karavI joIe. hA, dareka dharmakSiA karavA mATe kevI dharmakiyA kayAM karavI, kayAre karavI, kayA upakaraNathI karavI ane kayA prakAranA bhAvathI karavI, tenuM surekha mArgadarzana nAnI mahApurue ApyuM che. jinavacanane samajyA cho ? tame loke jaina kuTuMbamAM janmyA che, AthI janmathI ja tamane arihara paramAtmA maLyA che. temanuM dharmazAsana maLyuM che. AthI jinavacananI aviruddhatAno vicAra karavAnI paNa jarUra nathI. sahajarUpe jinavacana maLI gayuM che. kaTI karavAnI jarUra ja nathI rahI. vaMzaparaMparAthI gharamAM sAro hIro che jhaverIne te batA vavAnI keI jarUra ja nathI ! matalaba ke tamane lekene jinavacana te maLI ja gayuM che. paNa gharamAM paDelA mUlyavAna ratnane tame juo ja nahi, tene upaga ja kare nahi ane bhaTaktA phare te alaga vAta che ! jinavacana arthAta, jinazAsana tamArI pAse che. tame kayAreya tenA tarapha joyuM che ke tene kadI samajyA che kharA ? kayAreya tenuM mUlyAMkana karyuM che ? rega uparanI davA ? dharmakriyAo : keTaluM apUrva ! keTaluM adbhuta che jinavacana ! anekAMtavAdanI divya daSTi denAra jinazAsana ja eka evuM dharmazAsana che ke je
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 103 vizvamAM sauMvAditA lAvI zake che. samAjamAM ane kuTu bamAM sa vAditA sthApI zake che. mANasanA mananuM samAdhAna karI zake che. jinavacane je mAkSamAga matAnyeA che te khUba ja spaSTa, khUba ja vyavasthita ane ekadama saraLa batAvyeA che. jinazAsanamAM je aneka dhama kriyAe -dharmonuSThAna batAvyAM che te eTalAM te vaijJAnika che ke tame kadI tene vicAra paNa nahi karyo hAya. paNa tame leAkeA kayAreya dhamanA vicAra ja nathI karatA ! dha kriyA karI che paNa dhama'nA viSayamAM vicAratA nathI. are ! vicAra| bhale nahi, paNa tame samajo te khA ! eTalI samaja te tamArAmAM hovI joIeke kahyu` dharmAnuSThAna kayAre karavu joIe, kayAM karavu joIe, kayA kayA upakaraNeAthI karavu joie, kevA kevA bhAvathI karavu' jeIe. tamane ATalu' vicAravAnuM. paNa pasaMda na haiAya. ATaluM ya samajavAnI taiyArI na heAya te dhama nahiM karI zake. bhale tame mAnA ke tame dhama karI che, pazu e che. tamArA che. mithyA kalpanA tamArI gharamAM bhramaNA tamArI chekarA bimAra paDayA, phremIlI DokaTara AvyA. zakarAne temaNe tapAsyA ane davA lakhI ApI. tame bajAramA jaIne vA laI AvyA. DAkaTare e davA kayAre keTalI ane kevI rIte levI te samajAvyu ane cAlyA gayA. have cheka davA te ke che paraMtu DAkaTare kahyuM che te pramANe davA nathI lete. jyAre mana thAya tyAre le che. jeTalI IcchA thAya teTalI davA le che. manasvIpaNe davA kare che te zuM thAya ? Ane upacAra kahevAze kharA ? davA lIdhI ke le che ema kahevAze ? Ama mata phAve tama davA levAthI bimArI dUra thaze ? pharI te sAjo thaze ? chekarAne tame Ama manaphAve tema davA levA deze kharA ? chekare kaheze mAre davA levAnu kAma che ne? te huM lau chuM kayAre paNa lauM, keTalI ya laka tenI sAthe zu` sauMbadha ?" te tame tene zu kaheze? tene marajI mujaba davA levA deze ke tema zakaze? nA, tyAM te tame ene DAkaTaranI sUcanA mujaba ja davA levAnuM kaheze! 'mana phAve tema davA karIne tAre marI javuM che ?"
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA dhamakAvaze tene, ane jAta dekharekha rAkhIne tene samayasara sUcanA pramANe davA Apaze. zarIranA rogane maTADavA mATe DokaTaranI sUcanA pramANe davA levI paDe che. ane tame barAbara dhyAna rAkhIne davA le che te anaMta janmathI AtmAne vaLagelA rAga-dveSa, kAma-krodha, mada-mAna ityAdi asaMkhya rogone maTADanAra dharma zuM jinAjJAnusAra nahi karavAne? jinAjJAne dhyAnamAM rAkhyA vinA jema tema dharmakriyA karavAthI zuM rAga dveSanA rego maTI jaze ? nA. nahi. maTe. eTaluM ja nahi, tenu rIekazana-pratikriyA evI Avaze ke tamArA hAla behAla thaI jaze. meta kameta thaI jaze. jaTAzaMkaranI phajetIH jaTAza karanA peTamAM dukhAve thayo. tene khabara hatI ke hiMgASTaka cUrNa levAthI peTane dukhAve maTI jAya che. vAMcyuM haze kaI copaDImAM athavA koI pAsethI sAbhaLyuM haze te sIdhe gaye bajA2mAM dasa telA hiMgASTaka cUrNanI zazI laI. A ! zIzI upara lebala hatuM temAM lakhyuM hatuM "savAra-sAMja pA tole levuM." jaTAzaMkare "pAne artha karyo savA pAMca talA! be TaMkamAM ja AkhI zIzI pUrI karI nAkhI ! rAte peTamAM bhayaMkara baLatarA thavA lAgI. dukhAvo vadhI gaye. jaTAzaMkara deDIne pahoMcI gaye vaidarAja pAse. jaTAzaMkaranI vAta sAbhaLI vaidarAja hasyA. khUba hasyA. kahyuM "jaTAzaMkara ! davAo A pramANe pitAnI kalpanA mujaba nahi levI joIe. ame kahIe te pramANe ja levI joIe. pA telAne badale savA pAMca telA cUrNa tu khAI gaye ! e te sAruM thayuM ke tuM jahadI mArI pAse AvI gayo ? lakheluM paNa vAMcatAM te AvaDavuM joIe ne? vAMcyuM, vAMcyA pachI tene kharA artha paNa sama joIe. jaTAzaMkare lebala vAMcyuM. barAbara vAMcyuM. paNa samaye nahi. barAbara samaje nahi. bhaLatuM ja samaye. e samajo. beTAne kharuM mAnIne yA telAne badale savAra-sAMja savA pAMca tela laI pUrA dasa tenA cUrNa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana eka dvivasamAM ja khAI gayA ! kevu... AvyuM. tenu rIekzana? selpha-DrAIvI`ga na AvaDe teA DrAIvara rAkhe ! jInAra dhama ne, dha granthAMne, vAMcatAM AvaDavA joie. vAMcIne tene samajavA joIe. samajavA mATe dhagranthAnA jJAtA guruone sahavAsa karavA joIe. te mATe buddhi paNa sUkSma joie. mAnI lIdhu` ke tamArI pAse buddhi nathI. sUkSma buddhi nathI. te dharmoMmaya jIvana tyAgI, zAstrajJa sadgurunA caraNeAmAM evuM samarpaNu karavu joie ke teozrI je kaMi dharmAnuSThAna karavAnuM pharamAve ta jarAya tarka kuka karyA vinA, temanAM kahevAmAM rajamAtra pazu zaMkA rAkhyA vinA, pUrI zraddhAthI ane pUrA bhAtrathI karavu' joie. tamane meTara calAvatA nathI AvaDatI. meTaramAM bese ane DrAivara tamane jayAM laI jAya tyAM cAlyA jAva, meTara calAvatAM AvaDatu nathI ane meTara calAvavA jazA teA bhUOM hAle mAryAM jaze. A mATe te cUpacApa meTaramA esA ane DrAivara para bharAsA rAkhA athavA teA jAte meTara calAvatA zIkhA ? e e ja vikalpa che. mele, tamAre zu karavu che? samRmi dha kriyAo upara abhimAna ! + 105 jinAgamAmAM, jinagranthAmAM jinavacana bharapUra che, tamAre te vAMcavA che ! samajavA che tamAre te ? te AvA mArI pAse ! pa hA, te mATe tamAre ghara ane dukAnanI mamatA cheADavI paDaze, rAtadivasa adhyayana karavuM' paDaze. nA, mAtra thADAH rAta-divasa nahi, jiMdagI sudhI satata, lagAtAra abhyAsa-svAdhyAya karatA rahevu paDaze ! tamArI A mATe taiyArI na heAya te pachI tamane jema dharmonuSThAna karavAnu kahevAmAM Ave tema karI. amArU kahevu kaheA, mAnaze ne ? je samaye je sthAnamA ane je je upakaraNeAthI dhama~kriyAe karavAnI che, te pramANe AdarapUrvaka e badhI dhama kriyA karaze ? dha kriyA karatA rahevu' paDaze ! tamArI A mATe taiyArI na haiAya te dha kriyA kaMI DhaMga nathI, te mATe kAi Adara nathI, haiye keAi bhAva nathI, AvI kevI rIte karazeA ? karavAnA nathI, samaya--sthaLane khyAla
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA saMmUcchima kriyA kare che ane vaLI pAche tene ahaMkAra karo cho ? zarama AvavI joIe. dukha thavuM joIe. AvI mUDha ane saMmUrNima kriyA karatAM have the! sAvadhAna bane ! nahi te tenuM khUba ja bhayAnaka rIekazana ne taraze ! beTuM karyAnuM haiye dukha che? A te jANe samajyA ke tame jinavacanAnusAra dharmakiyA nathI karatA, saMmUrNima jevI kare che, paNa e te kahe ke tame e saMmUrNima kriyA kare che tenuM tamane bhAna che ke nahi? bhAna che te tene tame svIkAra kare che ? svIkAra kare che te tenuM haiye dukha che kharuM? tame kharA hRdayathI svIkAra kare che ke jinavacanA nusAra dharmakriyA huM nathI karato. mAruM dharmAnuSThAna vivekazUnya ane bhAvazUnya che jeo jinAjJA mujaba, jinavacana pramANe dharmAnuSThAna kare che te kharekhara dhanya che huM e pramANe dharmAnuSThAna kayAre karI zakIza? evuM saubhAgya mane kayAre maLaze?" AvuM kadI vicAre che kharA? kheDuM kare che ane te khoTuM che ema paNa tamAre nathI mAnavuM ? te khoTuM karyAnuM duHkha te tamane thavAnuM ja kevI rIte? sAcI rIte dharmAnuSThAna karanArAo mATe bahumAna thavAnuM kevI rIte? yathAvidhi dharmAnuSThAna karavAnuM lakSa ja nathI te A jIvanamAM tame dharmane nahIM pAmI zake. e nakakI mAnaje. AcArya zrI haribhadrasUrijI dharmAnuSThAna "yAdita karavAnuM kahe che. yathodita kare te ja dharma. jinavacanAnusAra pUrvAcAryoe batAvilI vidhi pramANe kare te ja te dharma. anyathA nahi ja. jinAjJAna anAdara na karI dharmanuM svarUpa batAvavAmAM Ave che dharmanI sAthe mAtra A jIvAtA jIvanane ja prazna saMkaLAyela nathI. bhaviSyane, janame janamane prazna saMkaLAyela che. gaphalata thaI jAya, zaratacUka thaI jAya, vidhimAM garabaDa thaI jAya, te bhaviSyanA aneka janme bagaDI jAya. mAre kaI Agraha nathI ke tame Ajane Aja ja badhA dharmAnuSThAna
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana karavAnu zarU karI de ! paNa mAre A Agraha jarUra che ke je kaMI dharmakriyA karo je kaI nAnu'-meTuM dharmAnuSThAna karI te jina jJAne samajIne karA. kaI dharmakriyA kayAre karavI, yA karavI, kayA bhAvathI karavI, kayA kayA upakaraNeAthI karavo, tenA khyAla sAthe karA, hA, kayAreka bhula thaI jAya. bhUla thai zake che. paNa evu kayAreya na mAneA ane eTale ke badhuM ya cAle, badhA ja Ama ja kare che, A jamAnAmAM ATaluMya kANuM kare che? ame te Ama ja karIzu / zAstramA teA ghaNu azru' lakhyuM che. e madhu karavAne kayAM vakhata che?..... AvI tuccha ane takalAdI vAtA na kare. jinAjJAnA kadI ya. anAdara na kare. dharmI na thai zakatA haiAya teA na kare paNa game tema mana phAve tema dharmAnuSThAna karIne vidhi upara vidhinI mhAra na mAro. : 17 dhyAna rAkhA, dhamakriyAmAM avidhi thai jAya te meTA aparAdha nathI. paraMtu vidhine AvakAravI, vidhine anAdara karavA e ghera pApa che. e naye adhama ja che. jANatAM-ajANatA jIvanamAM pApa thaI jAya teja pApa che, ema nahIM, pApane karaNIya mAnavu, e pApamAM majA mANavI, e pApanA puraskAra karavA te khUbaja khataranAka pApa che, tenAthI nikAcita karma ma dhAya che. e karmAMdhamAthI chUTakAro meLavatAM asaMkhyAtA janama-maraNu, rAga-AAka vagerenI dArUNa vedanAemAMthI pasAra thavu paDe che. dharmAkriyAomAM vidhinuM pAlana kayAre thAya ? 1 AjakAla cArebAju jovA maLe che ke dharmAnuSThAna karanAra leAka meATA bhAge vidhinu yathAvat pAlana nathI karatA eTalu ja nahi avidhithI kare che ane tene ja vidhi mAne che sAcI vidhi kAI temane khatAve te temanA tiraskAra kare che utArI pADe che temane ! vAstavamAM AvA leAkeA dharmapremI nathI hAtA. teo hAya che temanAM haiye dharma mATe prema nathI hotA, hAya che dharma pratye prema Aya te vidhinI upekSA sa'bhavita nathI sahajatAthI ja tyAM vidhinI adaba jaLavAya che, vidhinuM pAlana thAya che. dha dveSI ! dveSa ! ..
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA paramAtmapUjana vakhate padmAtmaprema mArA kahevAnA Azaya samajo. tame je kaI dharmAnuSThAna karA tenA prance aMtaranA ya aMtarane prema rAkheA ane e dharmAnuSThAna je prakAre karavA mATe jinAjJA hAya tenu' akSarazaH pAlana kareA. dA.ta. tamAre paramAtma pUjananuM anuSThAna karavu' che. te tamArA haiye paramAtmA pratye premabhAva hAvA joIe. niHsvArtha prema hAvA joIe. niru pAdhika prema hAvA joie. paramAtmA pAsethI kaMika meLavavAnA bhAva na hAvA joie. paramAtmAnI pUjA karatAM mAtra eka ja bhAva paramAtmAne ja pAmavAnA ja bhAva haiye dheALAvA joIe ! paramAtmAne ja pAmavAnA bhAva utkaTa banaze tyAre tame tamArU sarvasva paramAtmAnA caraNe nyuAcchAvara karI deze. tyAre tamane paramAtmA sivAya bIjuM kaMI ja priya nahi lAge ! haiye paramAtma-premanI bharatI AvazetyAre e bharatImAM tamArI khadhI ja bhautika vAsanAonA kacarA taNAi jaze. paramAtmA mATe Ave! utkaTa prema ubharAze tyAre temanI mUrtinAM darzana vinA jIvane cena nahi paDe. paramAtmAnI pUjA karyAM vinA gaLe khAvAnu ya nahiM utare. prema jaDamAM cetananuM darzana karAve! paramAtmA mATe haiye prema haze teA savAramAM uThatAMveta ja paramAtmAnI yAda Avaze! AkhA khadha karI tame tenA dhyAnamAM lona manI jaze. paramAtmAnuM nAma letA tamAruM haiyu tenA darzana karavA mATe khAva u manI jaze! zarIranI badhIja riyAdonI avagaNanA karIne, zuddha vastrA paherIne tame paramAtmAnA maMdire javA nIkaLI paDaze. bIjI krAI jagyA nathI ke jyA tame paramAtmAnA darzona karI zake ! tame kaheze ke mA~diramAM te kaMi paramAtmA hAtA haze ? tyAM te paththaranI pratimA hAya che.' hA, paththaranI pratimA ja hoya che maMdiramAM, paNa e pRththaramAM ya paramAtmAnA premI paramAtmAnAM dana kare che ! pratimAmAM paramAtmAne jIvaMta jue che prabhune premI! A ja te premanA paricaya che, lakSmaNujInA mRta zarIramAM zrI rAma jIvatA lakSmaNune
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-6 * 10e jetA hatA. cha cha mahinA sudhI lamaNujInA mRta dehane laIne zrI rAma adhyAmAM ghUmyA hatA ! baLadevanA mRtadehane khabhe laI zrI kRSNa cha mahinA sudhI dvArikAmAM pharyA hatA! zuM hatuM ? zrI rAmane lakSamaNa parano pragADha prema 1 zrI kRSNane baLadeva uparane divya prema! jaDamAM paNa cetana jIve che. premathI zUnya haiyuM cetanamAM paNa jaDanuM darzana kare che ! pASANamAM paramAtmAnuM darzana karanAra paramAtmapremI ja jIva mAtramAM saccidAnaMda AtmAnuM darzana karI zake che, je pASANe paramAbhAne AkAra dhAraNa karyo, paramAtmapremI mATe te pASANa darzanIya, pUjanIya, ArAdhya ane zradheya banI jAya che. e mANasa e pratimAnA mAdhyamathI paramAtmAnI pAse pahoMcI jAya che. paramAtmabhAvamAM te taNAte jAya che. harSAzruthI tenI AMkha chalakAI jAya che. gaLuM gadgad banI jAya che tenuM reme rama pulakita banI jAya che. temA bhAvalekamAM paramAtmA sAkSAta-jIvaMta banI rahe che. paramAtmAnA premI banI jAo, pachI temAM koI ja takakutarka pedA nahi thAya. premanI paribhASA nahi samajanAra leke, premAmRtanI anubhUti nahi karanAra leke miththA tarkanI jALamAM phasAI jAya che. tamArA haiye paramAtma-prema haze te savAramAM tame paramAtmAnuM darzana karazo ja. tame jANe che mahAmaniSI zAstrakAroe paramAtma darzanane samaya savArane ja batAvyuM che. ane prIti anuSThAnamAM pradhAnatA bhAva"nI ja hoya che "kAlanI agatyatA gauNa hoya che. prema ane bhakti AvyA eTale "dravya" ane "kAla' AvI ja jAya. paramAtmapremIne jyAre paNa "cAnsa maLaze tyAre paramAtmAnA darzana mATe te maMdire deDI ja javAne! pachI samaya bapArane hoya ke sAMjane. kadAca kaI divasa te maMdira nahi jaI zake te tene AtmA te divase satata raDate rahevAne. paramAtma darzana mATe te tarasate ane taraphaDate rahevAne.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 1 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA jyAM prema tyAM vidhine AdaraH AvA paramAtma-premIne, paramAtmabhaktane kaI jJAnI puruSa para mAtmapUjananI vidhi batAve te e bhakta guse nahi thAya, jJAnI purUSane te anAdara nahi kare. jJAnI purUSane te utsukatAthI sAMbhaLaze. temanI batAvelI vidhine te AnaMdathI svIkAra karaze. jemake, jinamaMdiramAM 'nisIhiM belIne dAkhala thavuM, traNa pradakSiNA devI, traNa vAra praNAma karavA, traNa prakAranI aMgapUjA,agrapUjA ane bhAvapUjA karavI, paramAtmAnI traNa avasthAonuM chavastha avasthA, kaivalya avasthA ane rUpAtIta avasthAnuM-ciMtana karavuM, paramAtmAnI mUrti tarapha ja jevuM, sUtra, artha ane pratimAnuM AlaMbana levuM vagere bAbata para tenuM dhyAna javAnuM ja. jyAM prema tyAM samarpaNa jene paramAtmA sAthe prema thaI gayo, paramAtmAne priyatama mAnyA, te zuM pitAnA priyatamane maLavA khAlI hAthe jaze? melo ghelAM kapaDAM paherIne jaze? tame badhAM maMdire jAo che ne? maMdiramAM kenI pAse jAo che? pASANu pAse ke paramAtmA pAse jAo che? kevA dravya laIne jAo che ? pitAnA gharethI ja pUjana-sAmagrI laIne jAo che ne? joyelAM ane sArA kapaDAM paherIne jAo che ne caMdana kesara dIpaka, dhUpa, phaLa, naivedya vagere laIne paramAtmAnA maMdire jAo che ne? paramAtmA pAse levA jAo che ke ApavA? sabhAmAMthI ame te kazuM ja maMdire laIne jatA nathI. kapaDAM paNa maMdiranA ja paherIe chIe mahArAjazrI te tame garIba haze? mATe tame pUjana sAmagrI tamArA gharethI nahi laI jatA he athavA tame svArthI haze ! kaIka levA jatA haze maMdire ! svAthI hamezA levAmAM ja samaje che!
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana : 111 eka divasa bhagavAna zaMkare jaTAzaMkarane darzana ApyAM jaTAzaMkarane kahyuM: "beTAhuM tArA para prasanna thaye chuM. tuM mAMga te tane ApuM.' jaTAzaMkare pUchayuM: "bhagavAna ! ApanI devAnI paddhati zuM che? bhagavAne kahyuM : "vatsa ! huM ekanA se ApuM chuM. tuM mane eka rUpiyA ApIza te tane rUA. e ApIza." jaTAzaMkare vicAra karyo ke bhagavAnanI A prathama mulAkAta che. sAMbhaLyuM che ke bhagavAna je hoya che te kSaNavAramA adazya paNa thaI jAya che ! AthI temanA para ekadama kema vizvAsa mUkI zakAya? temane eka rUpiyo ApuM ane te ekadama adazya thaI jAya che? mAre te rUpiye paNa jatuM rahe. jaTAzaMkara buddhizALI hatuM. teNe khUbaja vicArIne kahyuM: bhagavAna ! Apa te khUba ja dayALu che. eka rUpiyAnA badalAmAM Apa se rUpiyA Ape che. te bhagavAna ! Apa ema kahe ke eka rUpiye kApIne mane 99 rUpiyA ApI de !" bhagavAna zaMkara te sAMbhaLIne stabdha ja rahI gayA! jaTAzaMkarane mAtra levuM ja hatuM. devAmAM ApavAmAM te samaje ja na hatuM. tamArI zI sthiti che? tame kevA che? bhagavAna pAse tame levA jAo che ke devA? zuM devA jAo cho? pUjA karavA jAo che, te uttama ka laIne jAo che? suMdara vastra paherIne jAo cho? ke pachI maMdiramAM mUkelA lAla-pILA ane ghaNAM mANasee paherIne gaMdA karI mUkelA kapaDA paherIne pUjA kare che? pachI tamArA haiye U cA ane umadA bhAva jAge ja kayAthI 1 uttama kSetramAM-tIrthabhUmimAM jAo cho te tyAM tamArA pitAnA dravyathI ja pUjA kare che ne? tyAM te nIti-niyamanuM pAlana kare cho ne ? tIrthayAtrA kema karavI tenuM jJAna tamane che? nathI, keI jinAjJAnuM jJAna nathI. ekeya dharmAnuSThAnanI vidhinI khabara nathI. nathI paramAtmA mATe prema nathI tenA mATe bhakti chatAMya tame "dharma kare che ema
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA mAne che? lekene kahetA phare che. keTaluM ghora ajJAna che tamAruM A? dharmAnuSThAna-dharmakriyA, jinavacanAnusAra karavAnI che. tema karatAM "yAdita nuM pUrepUruM dhyAna rAkhavAnuM che. dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI yathAdita' dharmakriyA karaze te paramapada prApta karaze ane eka divasa tamAre AtmA siddha buddha, mukata banI jaze. Aje ATaluM ja
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmagranthanI satyatA-asatyatAne bheda jANavA mATe. sUkSma buddhi joIe, nipuNa buddhi joIe. e sUma buddhi je nirmaLa-anAgrahI nathI te dharmakSetramAM paNa vAda-vivAda ubhA karI de che. pitAnA jIvanamAM paNa anizcitatA ane caMcaLatA pitA kare che. * jaina zamaNuparaMparAmAM anya dharmonA adhyayananI paraMparA cAlu che, jyAre bIjA dharmomAM jaina dharmanA adhyayananI paraMparA nathI! # buddhizALIne tarka ane premathI ja samajAvI zakAya che. gu karavAthI ke tiraskAra karavAthI te te vidrohI banI jAya che. * pAralaukika ane parokSa tanA viSayamAM rAgINI manuSyanI tarkayukta vAte paNa mAnavA jevI nahIM. pravacana/7 mahAna mRtadhara AcArya zrI haribhadrasurIzvarajI dharmabandu granthamAM dharmanuM sarvAgINa svarUpa samajAve che. dharmane prabhAva ke ane keTale che, te viSe Aja sudhInA pravacanamAM vivecana karyuM. have, AcAryazrIe batAveluM dharmanuM svarUpa samajIe. teozrI pharamAve che ke, " vacanAdyadanuSThAnamaviruddhAdyayAditam / mainyAdibhAvasayukta taddharma iti kIryate / /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA 114 : dharmanA svarUpanuM darzana karAvavAnuM ke mArmika daMga che! dhamanA addabhuta prabhAvene sAMbhaLIne ke jeIne, dharmakSetramAM praveza karavA mATe AvelA manuSyane dvAra para ja rekIne AcAryazrI kahe che: tamAre dharmakSetramAM praveza joIe che? dharmanA apUrva prabhAvane tamAre anubhava kare che ? te sarva prathama tamAre Agama arthAta zAstrane mAnavAM paDaze. dharmatatvanuM pratipAdana karatAM zAstronI mAnyatAne svIkAra karavo paDaze. dareka kSetramAM pramANita zAstronI, pramANita granthanI mAnyatA jarUrI manAI che. nyAyanA kSetramA nyAyanA zAstronI, vijJAnanA kSetramAM vijJAnanA mAnya granthanI, AyurvedamAM AyurvedanA grAnI ane elepathImAM elopathInA granthanI mAnyatAne svIkAra karavo paDe che. e ja pramANe ghamanA viSayamAM paNa dharmagranthane prAmANika mAnavA paDaze. dharmakSetramAM dharmagra mAnavA ja paDe? jevI rIte bIjA kSetromAM mANasa pitAnuM manamAnyuM nathI karI zakate, tevI rIte dharmakSetramAM paNa manamAnI nathI cAlI zakatI. vijJAnanA kSetramAM siddhAMtanA AdhAra para ja pravega karAya che. prayAgasiMddha siMddhAta sarvamAnya zAstra banI jAya che, pramANika grantha banI jAya che. vizvamAM aneka padArthavijJAna che, zarIra vijJAna che, manevijJAna che, tenA pramANita grantha che ane e granthonA AdhAre adhyayana ane prayoga thAya che. A badhAM ja pratyakSa vijJAna che. AvuM eka vijJAna AtmavijJAna che. AtmavijJAna pakSa vijJAna che. pratyakSa ane parIkSA be prakAranA vijJAna che. pratyakSa vijJAnanA pratipAdaka granthane mAnya karatAM ApaNe jarAya khamacAtA nathI. paNa parelA vijJAna-AtmavijJAnane pratipAdana karatA dharmagranthane svIkAratAM acakAIe chIe ! zAthI bhAI? jeoe dharma karavAne upadeza Ape che, teoe dharma kevI rIte karavuM joIe, te paNa batAvyuM ja haze ne? e jANyA vinA dharma kevI rIte thaI zake? e jANavA mATe prAmANika dharmagranthanuM adhyayana karavuM ja paDaze. prAmANika
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-7 = 115 dharmagranthano AdhAra lIdhA vinA tame dharmanuM AcaraNa sAcA rUpamAM nahi karI zake. dharma karavA jazo te adharma ja karI besazo ! dekhAdekhIthI ke AMdhaLA anukaraNathI dharma karanArAnAM jIvana juo ! nathI temanAmAM keI dharmacetanAne AvirbhAva ke nathI ke urvI mukhI jIvana-parivartana ! AMdhaLuM anukaraNa eka daSTAMta eka gAmamAM eka sAdhu-munirAja padhAryA. rAjasthAnanuM pachAta gAma hatuM. gAmamAM ceDAMka jaina kuTuMba paNa hatA. sAdhu-munirAjane joIne temane AnaMda thaye. teo upAzraye gayA. munirAjane vaMdana karyuM. bhikSA-gocarI mATe pitAnA ghare laI gayA. munirAjanuM suMdara svAgata karyuM. munirAje e bhaktane kahyuM: "sAje upAzraye Avaje, ane mArI sAthe pratikramaNa karajo. bhaktAe kahyuM. "mahArAja sAheba ! ame jarUra AvazuM paNa amane pratikramaNa karatAM nathI AvaDatuM' munirAje kahyuM: 'ciMtA na kare. huM jema karuM tema tame karo" bhakate badhA sahamata thayA. sAMje upAzraye gayA. pratikamaNanI kriyA zarU thaI. munirAja je pramANe dharmakriyA karatA, tema temane joI joIne bhakta paNa karatA. teo mAtra kriyA ja karatA hatA. samajatA kazuM ja nahi! have banyuM evuM ke munirAjane pratikramaNa karatAM karatAM phITa AvI. temane phITanuM darda hatuM ane avAranavAra phITa AvI jatI. pratikramaNa karatAM karatAM phITa AvI eTale teo lAMbA thaIne paDI gayA. hAtha-paga pachADavA lAgyA. moMmAM phINa AvI gayuM. pratikramaNa cAlu hatuM. munirAja jema karatA hatA tema ja kriyA karavAnI hatI. bhakate paNa lAMbA thaIne sUI gayA. hAtha-paga pachADavA lAgyA! paNa ghaNuM karavA chatAMya temanA memAthI phINa na nIkaLyuM ! pratikramaNa pUruM thayuM. munirAje bhakatane pUchayuM : "kema, barAbara pratikramaNa karyuM ne! huM jema karatuM hatuM temaja badhuM karyuM ne?
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11} : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA javAmamAM eka bhakate kahyuM : 'sAheba ! kriyA te khadhI ja karI, paraMtu eka kriyA adhUrI rahI gai. munirAje pUchyuM: kaI kriyA adhUrI rahI gaI ?" bhakate kahyuM sAheba ! ApanA meAmAMthI phINa nIkaLyu hetu, ame ghaNeAya prayatna karyo paraMtu amArA mAmAMthI phINu na nIkaLI zakayu! hA, ame paNa tamArI jema lAMkhA sUi gayA hatA.... hAtha-paga pachADayA hatA....tamArI jema ja badhu ja karyuM hatu.... paraMtu meAmAMthI phrIjI na nIkaLyuM / khasa, sAheba ! ATalI kriyA adhUrI rahI gai....' dharmakriyA samajIne karo dekhAdekhIthI dha kriyA karanArAoe te dharmAMnu rUpa kurUpa karI nAMkhyuM che! bhale e bhaktee pratikramaNanI dharmakriyA karI paraMtu e leAkA pratikramaNane arthAM paNa naheAtA jANatA ! pratikramaNa karanArAoe Azyaka-sUtrane pramANika grantha mAnIne, e granthanuM kharAkhara adhyayana karI. sUtra ane a` samajIne pratikramaNanI kriyA karavI joie. sabhAmAMthI : ame leAkeA tA pratikramaNanA zabdArthIpaNu nathI jANatA ! mahArAjazrI : eTale ja teA pratikramaNa karavA chatAMya pApai| pratye tamane hajI napharata-ghRNA pedA nathI thai. jIvanamAMthI pApAcaraNu AchAM nathI thayAM. pApa karavA jevu' nathI,' e vicAra paNa Dha nathI thayA. pratikramaNanI dha kriyAnuM pratipAdana karanArA zAstrone vAMcyA vinA, tenA abhyAsa karyAM vinA, tene kharAbara samajyA vinA, mAtra dekhAdekhIthI kriyA karavAthI tame zu meLavyu' ? rAja pratikramaNu karanArA tA ceDAMka ja bhAI-baheneA maLaze, paraMtu paryuSaNu mahAparva jevA pavitra divaseAmAM te| lAkhA jaina bhAI-maeNna savAra-sAMja pratikramaNanI dha kriyA kare che ne ? kevI hAya che temanI e dhakriyA? kriyA tA tame game tema karI le che, paratu e kriyA batADanAra zAstra pratye tamane Adara ane zraddhA che ? nathI,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana :19. te e kriyA dharmakriyA nathI banI zakatI. je paNa dharmanuSThAna kare, e dharmAnuSThAna batAvanAra zAstrane mAnya karavuM ja paDaze ane e zAstramAM batAvyA mujaba dharmAnuSThAna karavuM paDaze. dharmane samajavA buddhi sUkSma joIe ? AcAryazrIe vizALa ane udAra TibiMduthI aviruddhAra vacanA kahyuM che. vacana eTale zAstra. keIpaNa zAstra heya, koIe paNa banAvyuM hoya, paNa te hevuM joIe aviruddha ! e zAstramAM keI virodha na hovo joIe zAstranI yukti samajavA mATe ane zAyanI parIkSA karavA mATe buddhi joIe. sthaLa buddhi nahi, sUkSama buddhi joIe. AthI ja AcAryazrIe anyatra kahyuM che ke "dharmo sukSma-buddhigrAhya dharmatvane samajavA mATe sUkSama buddhi joIe dharmagranthanI satyatA-asatyatAne bheda jANavA mATe sUkSma buddhi-eTale ke tIkSaNa-nipuNa buddhi joIe. saMskRta-prAkRta bhASA jANavI joIe ? sabhAmAMthI ApaNA dharmagrantha te saMskRta ane prAkRta bhASAmAM lakhAyelA che. e bhASAo te amane AvaDatI nathI, te e grantha kevI rIte ame vAMcI zakIe? vAMcatA ja na AvaDe te pachI samajavAnI te vAta ja kayAM rahI ? mahArAjazrI H tamAre vijJAnanA ucca keTinA grantha vAMcavA hoya, zarIravijJAna ke bhautikavijJAnanA grantha vAMcavA hoya ane e grantha aMgrejI bhASAmAM hoya te tame aMgrejI bhASA zIkhe che ke nahi? te tamAre dharmagra samajavA hoya te tamAre saMskRta ane prAkRta bhASA paNa zIkhavI joIe ane Aje te A granthanA adhya. yana mATe ghaNuM ja saraLatA thaI gaI che. keTalAya pratye Aja gujarAtI ane hindI bhASAmAM anudita thayA che. e dharmagraMjo tame tamArI bhASAmAM te vAMcI zake ne? che tamannA te vAMcavAnI ? dharmagranthanI vAta na samajI zakatA he te samajAvanArA vidvAna sAdhu
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA puruSo paNa che. temano satsaMga kare. temanAM caraNe zraddhAthI beso! buddhi te tamArI pAse che ja. tene jarA sUkSma ane tINa banAve. AthI takazAstrane paNa Doka abhyAsa karavo joIe. sabhAmAMthI ? e te adhyayana kALamAM banI zakta. have te bhaNavAno samaya paNa nathI ane te mATe joItA rasa ane rUci paNa nathI. te zuM karavuM amAre ? arthapradhAna ane kAmapradhAna mAnavI! mahArAjazrI : adhyayana-kALa jemane che, teo paNa kayAM Aja saMskRta-prAkRta bhASA zIkhe che? bhaNe che te mAtra pAsa thavA mATe! dharmagranthane abhyAsa skUlanA bhASAsAnathI nathI thaI zakate. aMgrejonA zAsanakALa daramiyAna saMskRta bhASAno abhyAsa nahivat thaI gaye. abhyAsanuM dhyeya mAtra arthaprApti banI rahyuM. mANasa arthapradhAna ane kAmapradhAna banI gaye. jIvanamAM dharmapurUSArthanuM sthAna ja na rahyuM. juo ! ApaNA dezanI eka paNa yunivarsiTImA dharmajJAnanI zAkhA nathI ! kAyade, vijJAna, vANijaya, kaLA vagerenI zAkhAo che paNa. dharma-jJAnanI kaI ja zAkhA nathI ! prAdezika bhASAo sAthe aMgrejI bhASA zIkhavAmAM Ave che. paNa saMskRta-prAkRta bhASAo pratye upekSA karAya che. ApaNA dezanA tamAma dharmonA grantha moTA bhAge saMskRta -prAkRta bhASAmAM che. A bhASAonA keTalA vidvAna che? bhASAnuM jJAna ApavAmAM Ave te paNa tene abhyAsa karavAnI tamannAvALA keTalA? saMsAranA keIpaNa vyavasAyamAM saMskRta-prAkRtabhASAnI upagitA nathI! dharmapurUSArthanuM lakSya ja nathI ! te pachI saskRta-prAkRta keNu bhaNe? jIvanamAM dharmapurUSArthanI anivAryatA che evuM samajAya nahi tyAM sudhI dharmagranthanA abhyAsa mATe rasa-rUci pedA nahi thAya. samagra jIvana para artha ane kAma chavAI gayA che. jIvanamAM dharmanuM keTaluM ane kevuM sthAna che? kyAMya tenuM jIvanamAM sthAna che kharuM? dharmane ja samajyA nathI, pachI tenuM sthAna kayAM ane kevuM ! kema kharuM ne? te dharmanuM svarUpa samaje. kAraNa ke tamArI pAse tene samajavAnI sUmabuddhi che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAcana-7 sabhAmAMthI : buddhi te che, paNa sUkSama buddhi nathI. mahArAjazrI : buddhi che te te sUma paNa banaze. tene suma banAvavA purUSArtha kara paDaze. AthI ja kahuM chuM ke tarkazAstra lijiko bhaNe. paraMtu bhaNavAnI phurasada kayAM che? prayatna karyA vinA, purUSArtha karyA vinA kArya siddhi kevI rIte thaze? sUkSmabuddhi nirmaLa joIe? bIjI vAta paNa barAbara dhyAnathI sAMbhaLI le. jANI le buddhi sUma thavA mAtrathI ja dhamataravanI yathArthatA ane satyatA siddha nathI thaI zakatI. buddhi sUkSama thavI joIe e kharuM, paNa sAthosAtha te nirmaLa paNa thavI joIe. dharma kaI vAdavivAdanI vastu nathI. buddhi nirmaLa nathI te dharmatatvane nirNaya karavAnI jijJAsA nathI thatI. te sUkSama-tIkSaNa buddhi dharmakSetramAM paNa vAda-vivAda Ubhe karI de che. Aja keTalA alaga alaga paMtha ane saMpradAya dekhAya che? te kayAMthI nIkaLyA che? buddhizALIonI te e pidAza che. sUkSama buddhi jyAre durAgrahI bane che, haThAgrahI bane che, tyAre dharmakSetrane te vAda-vivAdanuM kSetra banAvI mUke che. mANasanA pitAnA jIvanamAM paNa te anizcitatA ane caMcaLatA pedA karI de che. jaina zramaNaparaMparAmAM anya dharmonA adhyayananI paraMparA : ApaNA jaina zramaNa--paraMparAnA ItihAsamAM tenuM eka beDa udAharaNa jovA maLe che, simbarSigaNituM ! bharajuvAnImAM sirSi zramaNa banyA. kuzAgra buddhi hatI temanI jaina darzananuM adhyayana karyA bAda temaNe anya bhAratIya darzananuM adhyayana karyuM. jaina paraMparAnI A asAdhAraNa vizeSatA che. jaina sAdhu-sAdhavI mAtra jaina paraMparAnA ane jaina darzananA grajo ja vAMce che, bhaNe che evuM nathI. jemanI buddhi kuzAgratIkSaNa hoya che tevA sAdhu-sAvIne bhAratanA anya dharmo ane darzanenA granthanuM paNa adhyayana karAvAya che. teo kare paNa che. A ghaNI ja prAcIna paraMparA che. Aje paNa A
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA paraMparA cAlu che. jene AcAryoe pahadarzananuM prAmANika nirUpaNa karyuM che. khaMDana paNa karyuM che tyAM pUrvapakSanI prAmANika sthApanA karIne khaMDana karyuM che. bIjI bAju joIe te bIjA dharmanA sAdhusaMnyAsI jaina darzananuM bhAgye ja adhyayana kare che. AthI teo jaina darzananA tanuM yathArtha prAmANika nirUpaNa nathI karI zakatA che. rAdhAkRSNana jevA vizvaprasiddha dArzanika tatvaciMtake pitAnA hIsTarI opha phIlephI nAmanA graMthamAM jaina darzananA "anekAntavAda viSayanuM prAmANika nirUpaNa nathI karyuM. kAraNa ke temaNe jaina darzananuM adhyayana nahotuM karyuM. zaMkarAcAryajIe jevI rIte anekAnta danI paribhASA karI hatI. tevI ja rIte rAdhAkRSNane karI che. sabhAmAMthI bIjA dharmavALA jainadarzana ane bauddhadazananuM adhyayana kema nathI karatA? mahArAjazrI ? kAraNa ke vedAntI leke jaina ane bauddhane nAstika mAne che. Astika ane nAstikanI temanI pitAnI ja AgavI ane addabhuta vyAkhyA che! vedane mAne te Astika vaMdane na mAne te nAstika darzananA grantha vAMcatAM teo bhaDake che! nAritaka darzanagrantha vAMcavAthI nAstika banI javAya te? saMbhava che A bhaya haze temanAM manamAM ! jaina paraMparAmAM A bhaya nathI. buddhimAna hAtha tarkazAstra bhaNyA hoya, tArkika bhumikAthI satya -asatyane nirNaya karI zakatA hoya, teone badhA ja dharmonuM adhyayana karavAnI chUTa che pitAnI viveka daSTi khUlI gaI hoya, pachI keIpaNa dharmagrantha vAce, tethI kaMI ja kharAbI, kaI ja burAI tamane nahi coTe. nirbhaya banIne, viveka daSTithI bedhaDaka keIpaNa dharmanA granthane vAMce ! siddhaSine bauddhadarzana A che ? siddharSie jaina darzananuM adhyayana karI lIdhA bAda vedAntadarzana, bauddhadarzana Adi dharmadezanenuM adhyayana karyuM. temanI sakSamabuddhine bauddhadarzananI tarka jALa khUba ja pasaMda paDI. bauddhadarzananuM adhyayana te eka bauddha AcAryanI pAse rahIne karatA hatA. bauddha AcArya
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-7 : 11 siddhaSinI pAradarzaka prajJAthI khUba ja prabhAvita hatA ! temanA mAMmAM pANI AvI gayu hatuM,--nne siddha ibauddhadharma svIkArI le te ? bauddhAcA ne lAgyu ke siddha ibauddhadarzInathI khUbaja prabhAvita thaI rahyA che ane bauddhamanI praza'sA karI rahyA che. eka divasa e AcAye siddhaSi'ne khUbaja premathI kahyuM : siddha' ! bau dhama tamane khUbaja game che ne ?' sidhdhae kahyuM H 'hA, mane bauddhananI d vAtA khUbaja budhdhigamya lAge che!" 'te pachI satyane svIkAra karI le ne ? bauddha sagha tamAruM svAgata karaze. tame bauddha dharmAMnA mahAna AcAryaM banI zake tema che. duniyAne tathAgatanA nirmANamA dhva atAvI zake tema che. baudha cAnI premapUrNa vAtethI sidhdhaSi` meAhita thaI gayA. temane manamA thayuM: mane jainadhamathI paNa bauddhadhama vadhu tarkasaMgata ane buddhigamya lAge che. mukhanA madhyamamA zreSTha lAge che. teA pachI mAre bauddhadharma svIkArI levA joIe. paraMtu Ama mAre gurunA vizvAsaghAta karIne ahIM na rahevuM joIe. mArA gurUdeva pAse jaine temane mArA mananI vAta kahevI joIe ane pachI mAre bauddhadharmanA svIkAra karavA joIe.' Ama vicArIne temaNe khau AcArya ne peAtAnA mananI vAta kahI. auSa AcAya paNa ghaNA ja buddhizALI hatA. temaNe vicAryuM, sidhdhaSi jainAcAya pAse jaIne baudha svIkAravAnI vAta karaze tyAre jainAcAya anekAntavAdanA akADhya tIthI bauddhadananuM khaDana karaze, siddha ine e tarka gamI jaze pachI e jaina dharmAMne ja zreSTha mAnavA lAgaze...' Ama vicArIne baudhdha AcArye kahyuM juo siddha`i ! tame bhale tamArA jainAcAya ne vAta karI, te paNa tamane jaina dananA tarkothI tamane prabhAvita karI zakaze. e samaye tamane jaina dharmaja zreSTha lAgavAnA che. te auddha / dharma tamAre svIkAravA na haiAya te paNa ahIM AvIne mane kahI jajo !
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA 122 : sidhdhavi jainAcAya pAse jAya cheH ' siddha inuM haiyu saraLa hatu. bauddha AcAryanI vAta temaNe mAnI lIkhI ane te petAnA gurUdeva pAse AvyA. temaNe peAtAnA gurUdevane auSa darzananA tarka batAvyA ane bauddha dharmanI zreSThatA samajAvI, gurUdeve zAMtacitte ane premathI ziSyanI badhI vAta sAMbhaLI, jarAya gusse na thayA ! vAtsalya paNa sahejeya ghaTayu nahi ! ApaNA zramaNu sadamAM A ghaNI ja meATI ane mahattvanI vAta che. potAnA ziSya bIjAM dharmanI praza'sA kare, bIjAnA dharmane zreSTha kahe, e kevIrIte sahana thaI zake ? Aje te! AvuM sAMbhaLIne gurUnA gusso sAtamA AsamAne caDI jAya! siSinA gurUmahAnajJAnI ane sthitaprajJa hatA, tee kharAkhara jANatA hatA ke buddhizALI ziSyanA manamAM khau dananA ta khaLabhaLATa pedA karI zake tevA che sAtheAsAtha e pazu kharAkhara samajatA hatA ke buddhizALIone tarka ane premathI ja samajAvI zakAya che. gussA karavAthI ke ziSyane tiraskAra karavAthI te vidrohI banI jAya che! mAtra pUrva pakSa sAMbhaLIne ja AvezamAM AvI janAra vidvAna zreSTha uttarapakSa sthApita nathI karI zakatA. siMharSi kharekhara bhAgyazALI hatA ke temane AvA bahumukhI pratibhAvAna gurU maLyA hatA. evA gurU na maLyA hAta te jaina paraMparAne siddhaSi jevA mahAna vidvAna sAdhu na maLyA hAta. gurUdeve siddhaSinI vAta sAMbhaLI kArya tarko karI te dareka dalIlanuM sidhdhaSi te Azcaya cakti thaI gayA ! eha! jaina tA gajama che! bauddha dana te tenI AgaLa kaMi nathI ! temaNe peAtAnA gurUdevane kahyuM : gurUdeva ! jaina dana zreSTha che. have mane bauddhadharma aMgIkAra karavAnI IcchA nathI. para Mtu mAre A nirNayanI jANa auddhAcAya ne karavI paDaze.' ja visAtamAM gurudeve paNa nIce nA bhaA, temane jarAya bhaya na hato ke pachI eka eka dalIlanI sAme taLIyAjhATaka khaMDana karyuM' dananA tarka
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana -7 : 123 ziSTha cAlyA jaze te ! have A jaze ane pharI boddhAcA nI ta jALamAM phasAI jaze te{' nA, evA kAI ja bhaya gurUdevanA manamAM na hatA. te nizciMta hatA siddha ipara temane vizvAsa hato ke mane jANa karyA vinA e tyAM nahi ja rahI jAya. tyAMnI vAtethI phrI prabhAvita thaze te paNa tenI mane jANa karavA Avaze ja, tyAre phrI huM tene sabhALI laIza.' sidhdhati punaH baudhdhAcA pAse : ane ema ja thayuM. siddha ibauddhacArya pAse gayA. temaNe bauddhacA ne jainadhamanI zreSThatA siddha karatA tarka ApyA. khauddhAcArye pratita karI bauddha dharmonI zreSThatA pharI siddha karI. tapriya siddhaSine e tarka gamI gayA. karI te peAtAnA dharmocAya -gurUdeva pAse AvyA. bauddhAcArya je tA~ karyA hatA te badhA ja tarka kahyA. jainAcArye pharI e tarkonuM' khaMDana karIne jainadhamanI zreSThatA sAbita karI 1 siddhaSita e tarkI akArya lAgyA! siddharSinI sUkSma buddhi caMcaLa banI gai. ekavIsa ekavIsavAra te auddhAcAya ane jainAcAya pAse AvyA ane gayA ! ! ! sidhdhaSi lalita vistarA' vAMce che : ekavIsamI vakhata siddhaSi peAtAnA gurUdeva pAse AvyA tyAre kAI ja jALa na temaNe ziSya sAthe vAdavivAda na karyo. tarkanI pAtharI. peAtAnA Asana para eka dha grantha mUkIne te jagala javA mATe jatA rahyA. siddha ie vicAryuM" ke : gurUdevane pAchA pharatAM ekAda kalAka lAgI jaze. tyAM sudhI zuM karU? temaNe gurUdevanA Asana upara paDele dha grantha hAthamAM lIdhA ane vAMcavA lAgyA. e dha granthanu nAma hetu' lalitavistarA.' 'namatyuNa' sUtra para lakhAyelI e vivecanA hatI. jANeA che tenA lakhanArA kANu hatA ? e ja, Aja mahAna AcArya zrI haeNribhadrasUrijI / jemaNe 'dharma bindu' granthanI racanA karI che. siddharSi' lalitavistarA' granthanA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA pAnAM eka pachI eka vAMcatAM ja gayA. vAMcatA ja gayA...gurUdeve jANI-samajIne lalitavistarA' grantha mUkA hateA, temanuM anumAna pAkuM hatu` ke siddhaSi 'lalitavistarA' vAMcaze ja, siddha ijema jema e grantha vAMcatA gayA tema tema temane dharmonI yathArthatAneA medha thatA gayA. jinavacananI satyatA-vyathA tA paranI zraddhA dRDha thatI gaI. e dharma granthanA vAMcanathI temanI buddhi, mana ane AtmAnuM samAdhAna thatuM gayuM. temane parama sa MteSa thayeA. e grantha vAcIne jinavacana ja zreSTha che tenI temane dRDha pratIti thaI 1 sidhdhaSi jainadarzanamAM sthira thAya che gurUdeva jayAre pAchA pharyo tyAre siddha i temanAM caraNAmAM AMsubhInI AMkhe namI paDayA. gurUdeve ziSyane premathI gaLe lagADaye. siSie gadgad kaThe kahyuM : gurUdeva ! Ape mArA para parama karUNA karI che. amApa dhIrajathI mane sa'bhALyA che. ApanA mArA para A anaMta upakAra che.' si`ie je upasiti bhavaprapaMcathA lakhI che te vizvanA eka advitiya upanaya-grantha che. vAco kayAreka e granthane kaMi samajyA tame A ghaTanAthI lalitavistarA'e siSyane jinavacanamA pUrNa zradhdhALu banAvyA. temanu jIvana tethI jinamaya banI gayuM. cAritradharmonI AArAdhanAthI temaNe jIvana saphaLa anAvI dIdhuM, 'jinavacana aviruSka che, te nakkI karavA mATe tA sakSma buddhi joIe. niyanI mAthAkuTamAM nathI paDavu' te vizvAsa rAkhA, zradhdhA rAkheA ke jinavacana avirudhdha ja hAya che ! jemanAmAM rAga nathI dveSa nathI evA vItarAga sajJa paramAtmAnuM vacana virodhI hAi zake ja nahi, tevA vizvAsa mUke. rAgI ane dveSI mANasanA vacana vizvasanIya--bharosApAtra nathI anI zakatAM. hA, khUba ja mahattvanI vAta tamane kahI rahyo chuM. rAgI-dveSInA tarka paNa kutarka : AjakAla rANI--dveSI mANasAnI vAta para tame vadhu bharAMsA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-7 : 125 mUke che. sAMsArika kSetramAM tamAre evA vizvAsa mUkavA DAya te te tame jANA, para tu AtmakalyANanA kSetramAM, pAralaukika ane parAkSa tattvanA viSayamA rAgI ane dveSI manuSyAnI tarka yukta vAta paNa mAnavA jevI nathI kAraNa ke temanA tarka paNa kutarka heAya che. kutarkanI jALa evI guMthAyelI hAya che ke e kutarka paNa sutarka lAge ! mArA mate te tamAre leAkeAe AvA prapacathI dUra rahevu joie. pAralaukika ane pAramArthika tattvAnA nirNaya vAdavivAdathI nathI karI zakAtA. Ama ta-vita thI, ta-pratita thI tattvanA nirNaya levAtA hata tA te kayAraneya sarvasaMmata tattvani ya thaI jAta. para`tu tema nathI thayuM. nathI thaI zakayuM. tattvajJAna mATe ADAavaLA na ' bhaTakA tamAre leAkeAe jo dharmAMnI ArAdhanA karavI che, ArAdhanA mATe dharmAMnuM svarUpa jANavu che te Amatema bhaTakavAnI AthaDavAnI jarAya jarUra nathI, tamane paramAtmA jinezvaradevanuM dharmAMzAsana maLyu che. sajJa paramAtmAnuM dha zAsana maLyuM che. tame A dharmazAsananA tattvane samajavAnA prayatna karo. jinazAsana ghAra ajJAnanA ghanagheAra adhakArane maTADanAra kevA apUrva tattvajJAnanA prakAza Ape che / A tattvajJAnathI AtmAnA phleza-kakAza, saMtApa-paritApa vAdivakha vAda badhu ja dUra thaI jAya che, paraspara virodhI vicAramAM pazu susa vAda sthApita karanArA anekAMtavAda'ne vAMcA pAtapeAtAnA matagaiAne dRDhatAthI AgaLa dharanAra nayavAdanuM adhyayana kare ! samagra jANe!! nava jIvasRSTine paricaya karAvanAra jIvijJAnane vAMcA ! tattvanI sarvAMga sa pUrNa suvyavasthAne samajo! je tattvajJAna tamane saraLatAthI maLI zake che tenA tarapha tame dhyAna ApatA nathI ane ahIM' tahInuM tattvajJAna meLavavA phAMphA mAre che ! paNa dhyAna rAkho kayAMka gaLyuM na khAI jAe|| kayAMka bhUlA na paDI jAo! sabhAmAMthI jyAM sAruM' sAMbhaLavAnuM maLe tyAM te jai zakIe ne?
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanI mahArAjazrI : sAruM tame kene kahe che? sAbhaLavAmAM majA Ave te sAruM sAMbhaLavAmAM AnaMda Ave te sArUM? sArUM zuM ane kharAba zuM tene bheda karatAM tamane AvaDe che? uparathI sAruM lAganAra kyAreka bhItarathI kharAba hoya che tenI tamane khabara che kharI? jhera bheLavelA lADavA paNa nAnA bALakane sArAM lAge che. kAraNa ke te lADune jue che. temAM raheluM jhera tene dekhAtuM nathI. dharmanI vAtamAM paNa evuM thAya che. uparathI te dharmanI ja vAta lAge ! bhItara heya adharmanI vAta! hA, pahelAM tame samajadAra ane vivekI banI jAo, pachI ciMtA nathI. vivekabuddhi ghaNuM ja mahatvanI vastu che. evI vivekabuddhi pUrI vikasita na thAya tyAM sudhI game tyAM game te sAMbhaLavA deDI na jAo. game tevuM Alatu-phAlatuM sAhitya paNa na vA. nahi te mujhAI maraze. jyAM AtmAne prazna che, paralakane prazna che, pAramArthika prazna che, tyAM muMjhavaNa nahi joIe. tyAM te spaSTatA ja khape ! raste ekadama sApha ane spaSTa dekhAve joIe paraMtu zAsanane samajavuM paDaze. AthI dharmagranthanuM zravaNa, adhyayana ane ciMtana-manana karavuM paDaze. - AcAryazrI dharmanuM svarUpa samajAvI rahyA che. temAM teozrI kahe che ke avirUdhdha zAstra anusAra je pravRtti thAya che tene dharma kahe che dharmapravRttinI prAmANikatA dharmazAstra para nirbhara che. vItarAga sarvajJapraNita zAstra ja prAmANika manAya che. apramANika banAvanAra heya che rAga, dveSa ane mehaasata pravRtti karAvanAra paNa A ja rAga vagere hoya che. rAga, deva ane ajJAnanI bhayAnakatAH rAga pakSapAta karAve che. deva bIjAo pratye tiraskAra kare che. bIjA kharA hoya te paNa heva e satyane svIkAra nathI karavA dete. pitAnI vAta cheTI hoya paraMtu rAga beTI vAtane paNa barI siddha karavAno prayatna karAve che. meha eTale ajJAna ajJAna te badhAja deSonuM janmasthAna che. AtmAnA ajJAnanA kAraNe ja te jIpa saMsAramAM duHkhI thAya che. je lokonA haiye rAga, deva ane
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-7 121 mAha hoya tevAonI vAtamAM rakhe vizvAsa mUkatA ! kAraNa ke te kheATI vAta paNa batAvI zake che. maricie pelA rAjakumAra kapilane bhulAvAmAM pADI ja dIdhA hatA ne ? rAjakumAre maricine pUchyu : ApanI pAse dharma nathI ? Apa mane ApanA ziSya kema nathI manAvatA zA mATe Apa mane bhagavAna RSabhadevanA zramaNeAnI pAse mekale che " e samaye maricie zuM vicAryuM" hatuM? tyAre temanA vicAra rAgathI raMgAyelA hatA. hu bimAra chuM. bhagavAnanA sAdhu mArI sevA karatA nathI. mAre eka ziSyanI jarUra che. A rAjakumAra mAreA ziSya banI zake tema che, mAre jevA joie tevA ziSya mane maLyA che.' Ama ziSyarAgathI ziSyamehathI prerita thaIne cie kahyuM : * kapila | dharma jevA RSabhadevanA zramaNA pAse che tevA ja dhama mArI pAse paNa che.' vAstatramAM marici zramaNa na hatA. zramaNutrane temaNe tyAga karyo hatA. chatAMya sage temanA pAse asatya elAvarAvyuM, maricie te asatya kahIne peAtAnI adhArita nAMtarI lIdhI paNa kapilane paNu bhUle pADI dIdhe. AthI ja AcArya deva kahe che ke vItarAga satta paramAtmAnuM' vacana ja vizvasanIya che zraddheya che, vItarAgane asatya khelavAnu kAI ja kazu ja prayAjana nathI. temane nathI kei pratye rAga, nathI koi pratye dveSa ! te pachI te zA mATe mithyA bhASaNa kare ? 1 dharmAnuSThAnanI prathama zarata A che ke e dharmonuSThAna avirudhdha zAstra-anusAra hAvu joIe. aviSa zAstra tenuM pramANu hevu joIe. mana kalpita anuSThAna dharmAM nahi kahevAya. jinapraNIta zAstrone sAma mAnIne, e zAstronI AjJA mujaba ane svIkAranI tamArI pravRtti hAvI joie. carmazAstronuM jJAna meLavavu ja paDaze : pramANabhUta A badhI vAta sAMbhaLIne tame kema stabdha banI gayA dhA prabhAva sAMbhaLIne te mAMmAM pANI chUTatuM hatuM ! dharmathI maLanArA uttama phaLanI vAte sAMbhaLIne AMkheA nAcI UThI hatI! ane have
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA kema meM vakAsa che? Akhe kema jhINI ane cUMcI banI gaI che ? te zuM tame jema manaphAve te kriyA kare tene dharma mAne che ? vidhine sAcavyA vinA ADedhaDa anuSThAna kare che tene dharma gaNe che? evA dharmanuM phaLa svarga ane mekSa mAne che te tamArA haiye barAbara katarI rAkhe ke AvI dharmazAstra-nirapekSa dharmakriyA karavAthI varga ke mekSanuM phaLa nathI maLatuM. dharmakriyAo, dharmAnuSThAna te dharmazAstronA kahyA pramANe ja karavAM paDaze. A mATe dharma zAstronuM jJAna prApta karavuM paDaze. eTaluM ja nahi, AcArya deve A granthamAM je bIjI paNa vAta kahI che tenuM paNa barAbara dhyAna rAkhavuM paDaze. tame se te zAMtithI sAMbhaLo, e vAta para vicAre ane dharmanA svarUpane barAbara samaje. jANe! Aje basa ATaluM ja,
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmapUjana karIne tame 1. du:khAnA bhayathI mukta banyA che ? 2 guNavAna puruSA pratye adveSI banyA che ? 3, pavitra kAryomAM nitya unnacita banyA che ? hU bIjA manuSyeAnI pragati-unnati joyane rAjI thanArA mANasA mahu ochA heAya che. irSyAthI prerAine mANasa khetI AkSepabAjI karatA hAya che. * bhaya ane leAbhana para sa`pUrNa kAbU meLavyA vinA sAdhu paNa smazAna zUnyagraha vagere sthAnAmAM rAtrinivAsa nathI karI zakatA te| sAthI kema ja karI zake? * 'jahAsukSma jaina zramaNa para parAnu' anupama sUtra che. keTalA sudarabhAva che A sUtrane samajAvAya eTaluM tamane samajAvyu`... chatAM na mAneA / tamane sukha upaje tema kare! peAtAnuM kahyuM na mAne, tenA mATe paNa sukhanI ja kAmanA "y pravacana/ yAkinImahaMttarAsunuM mahAna dhRtadharmAcArya devazrI harilakasUrijI dha biMdu anthamAM dharmAMnuM svarUpa samajAvI rahyA che vacanAdyanuSThAnamaviruddhAdyayoditam / maitryAdibhAvasayukta' taddharma iti kImateM // 17 kArpaNa kriyA, kAIpaNa anuSThAna saphaLatAnI dRSTithI kArya che. icchita pariNAma meLavavAnA khyAlathI karAya che. krAya nAna
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 : mamI lAge che munivanI dezanA hAya ke meTuM, e tyAre ja saphaLa bane che jyAre e kAryane je pramANe karavuM joIe te pramANe karavAmAM Ave tyAre! kArya karavAnI paddhati ApaNane khabara nathI detI te ApaNe e kAInA nivRta pAse pahoMcI jaIe chIe ane e kArya kema karavuM tenI jANukI meLavIe chIe. e jAkArI mujaba kArya karIe chIe te e kAryamAM saphaLa prAna karI zako chIe. vakInuM kadhu mAne che tema jJAnInuM kahyuM mAnaH mAnI le ke tame kaI mAmalAmAM aTavAI gayA che. keTamAM javAnI nobata AvI che. korTamAM pahelA paNa maMDAI gayA che. tamane khabara nathI ke jenI me zu bevuM. kema bolavuM ! tame IcchA che ke tamAre nidA phaTakAra ghanya ane prale nikaLI jaya. to tame tenI pAse javAnA ? sabhAmAMthI H vakIlanI pA. mahArAjazrI H bapara. tane vakIlanI pAse ja javAnA kAraNa ke keTanA mAmalAmAM tame karane pramANika mAne che. vakIla mAre kesa hAthamAM le che. keranA ra abhyAsa kare che ane pachI. keTanA kema bevuM, zuM evuM te tamane samajAve che. vakIla jema kahe temaja tame keTamA be le da ne ? sabhAmAMthIH ema ja belivuM paDe, nahi te kema jAya. mahArAjazrI H tamArI dakiTa kArya siddhinI hoya che. tame mAne che ke vakIla kahe te pramANe chelavAthI kesa banI jAya che, AthI vakIla jeTaluM bolAve ane jevuM bolAve tevuM ja ane teTaluM ja tame keTemAM le che. A ja dariTa dharmAnuSThAna, dharmakriyAnA viSayamAM paNa khUlI jAya te tamAruM kArya siddha thaI jAya. tamAre beDo pAra thaI jAya ! "thodita anuSThAna dharma bane che. je prakAre zAstramAM anuSThAna karavAnuM batAvAyuM che te ja prakAre te ja rIte ane te ja
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana : 131 Dhabe anuSThAna karavAmAM Ave te e anuSThAna dhama kahevAya che. dharmagra ceAmAM tamAma prakAranA anuSThAna batAvAyAM che. e anuoAna kayAre karavuM, kayAM karavu', keTalA samayamAM karavuM, kevIrIte karavuM', kayA upakaraNeAthI karavu' vagere vistArathI vigatavAra batAvAyu che. vicAravAnu... e che ke dhathI ApaNe kAryasiddhi karavI che ke nahi ? kAryasiddhinI tamannA haiAya che tyAM ApaNe tenA mATe badhu ja karI chUTavA taiyAra ane tatpara heIe chIe. eka bhAI che, mArA paricita che, grejyueTa che, dha sthAna ane dharmAMzuruonA temane paricaya na hatA. sArI kamANI hatI. patnI paNa anukULa maLI hatI nirAgI, tadurasta hatA. badhuM ja kAmakAja temanuM kharAbara cAlatu hatu. e samaye te kahetA : 'huM dharmakriyA karavAmAM nathI mAnatA. A kriyA Ama karavI joIe ane tema karavI joie, vagere adhanA dharmakriyA mATe na heAvA joie ' AvuM te te ghaNuM badhuM kahetA. eka divasa temanI patnIne bhUta ke vyataranA vaLagADa vaLagyuM. patnInI tabiyata lathaDatI gaI. e mahAzaya ciMtAmAM paDI gayA. DAkaTarInI DhavAethI phAyado na thaye, hakImAnA IlAja paNa kAmayAma na thaye kAie temane kahyuM : 'tame amuka pIranI daragAhe para jAva ane tyAMnA phakIra jema kahe tema karA bhAI daDacA tyAM, eka ja dhUna hatI, eka lakSya hatuM ke patnI sAjI thaI jAya. vaLagADa tenA dUra thaI jAya. AthI A mATe te badhuM ja karI chUTavA taiyAra hatA je `kaMI dhakriyA ke anuSThAna karavuM paDe te karavAnI temanI taiyArI hatI. phIre temane amuka anuSThAna karavAnuM kahyuM. tenI vidhi batAvI. e mahAzaye e ja vidhi pramANe anuSThAna karyuM ! tyAre temane vidhipUrvakanA anuSThAnanuM mahattva samajAyuM. pachI te vidhipUrvaka paramAtmapUjana vagere dhakriyAe karatA thaI gayA. sakriyAomAM vidhinA Adara karI dhakriyA je prakAre karavI joie. e ja prakAre zA mATe nathI karatA ? dharmonuSThAnathI kAI kAryasiddhi karavAnI tamannA ja
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezane nathI ! AthI mana phAve tema dhamakriyA kare che. te paNa eTalA mATe ke "AvI paNa pramAdayukta dharmakriyA karavAthI puNyakarma baMdhAya che." AvuM kayAMka sAMbhaLI lIdhuM ! AvuM udAharaNa kayAka kAne paDI gayuM ! ane tame enA para vizvAsa mUkI dIdhe! Asana, mudrA, kAla, zuddhi, kSetra vagere vAtone dhyAnamAM rAkhyA vinA dharmakriyA karavA maMDI paDyA! temAM saMtoSa mAnI lIdhe ! theDeka ahaMkAra paNa karI lIdhuM ! barAbara kahuM chuM ne ? e kaMI AmAM khoTuM ? avidhi ane anAdarathI karelI dharmakriyAnuM paNa abhimAna karavAnuM ? " meM te ATalI badhI dhamakriyAo karI !' Ama kahevuM e mithyAbhimAna che. abhimAna na kare. nahi te DUbI maraze bhavasAgaramAM. vidhinI upekSA vidhi pratyene anAdara che. A upekSA ane anAdara dharmakiyA pratyenI duzmanAvaTa che. paramAtmAnA maMdire jAo che ne ? paramAtmA pratye prema ane bhaktibhAvathI prerAIne jAo che ? paramAtmA mATe prema che te temanA maMdira pratye paNa prema che ravAbhAvika che. kevI rIte jAo che maMdire? kayA samaye jAo che ? kevAM kapaDAM paherIne jAo che? zuM laIne jAo che maMdire ? paramAtmAnAM darzana-pUjananI vidhinuM jJAna che kharuM? maMdiramAM kevI rIte javuM ? tyAM jaIne kema UbhA rahevuM, kyAM UbhA rahevuM, kevI rIte besavuM, kevIrIte stuti-vaMdanA karavI ane pAchA kevI rIte nIkaLavuM, vagere vidhine tame jANe che ? dharmakriyAomAM bhAllAsa kayAre pragaTe ? sabhAmAMthI amane te evI kaMI ja khabara nathI. basa, ema ja cAlyA jaIe chIe maMdiramAM! mahArAjazrI : ATalA moTA thayA ane ATalA varSothI maMdire jAo che paNa maMdira javAnI vidhinI kazI ja khabara nathI ! tenuM kaI ja jJAna meLavyuM nathI ! kharekhara duHkhanI vAta che. have mArI vAta samajAya che ke maMdiramAM javA chatAM paNa tamArA hRdaya kema zuSka rahe che? haiye bhAlAsa kema pragaTate nathI ?
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-8 : 143 paramAtmadarzana eka anuSThAna che. paramAtma-pUjana eka anu. ThAna che anuSThAna eTale kriyA. e anuSThAnane dharma banAvavA mATe "yathAdita jJAnI puruSoe je prakAre e anuSThAna karavAnuM kahyuM che te prakAre karavuM paDaze. e prakAre karavA mATe tamArA manamAM koI kAryasiddhinuM dhyeya hovuM joIe. zradhdhA hevI joIe ke A anuSThAnathI mArI kAryasiddhi avazya thaze ja." che ne AvI zraddhA? kAryasiddhinuM dayeya rAkhyuM che ne ? kayuM kArya siddha karavuM che? sukha joIe che ke zuddhi ? zuM meLavavuM che sukha ke zuddhi ? jJAnI puruSae, anubhavI puruSee kahyuM che ke paramAtmapUjanathI cittanI vyagratA ane vyAkuLatA dUra thAya che ane haiye apUrva prasannatAnI prApti thAya che. vItarAganI pUjAthI rAga-dveSanAM tephAna zAMta thAya che, tenAthI citta prasanna bane che kaI bhaya nathI rahetuM. kaI vyAkuLatA nathI rahetI. tamAre banAvavuM che ne AvuM citta ? nibhaya banavuM che ne ? paramAtmapUjanathI avazya A kArya siddha thAya che. lakSya nakkI karI dharmakriyA kare? bhautika sukhenI pAchaLa pAgala na bane. IndrinA viSayasukhamAM gulata na na bane. vaiSayika sukhamAM te ghara azAMti ane saMtApa ja maLavAnA che. vItarAganI bhaktithI vaiSayika sukhonI vAsanAne bALIne khAkha karI nAkho lakSane nirNaya kare ja paDaze. e lakSanI siddhi mATe paramAtmAnA maMdire jAe. dazana-pUjananI vidhi pratye Adara ane AsthA rAkhe. parama mAne parama priyatama mAnI tenuM zaraNa le. gaLe utare che mArI vAta? mArI vAta jacatI hoya te paramAtmapUjananuM anuSThAna "dharma banI jaze. nahitara anuSThAna mAtra ThAluM anuSThAna ja raheze. te mAtra phAlatuM kriyA ja banI raheze. evI kriyAothI kaI vizeSa lAbha nahi thAya. tame leke saMsAranA vyavahAramAM paNa vidhinuM pAlana kare che ke nahi? vepAra karavA mATe lAyasansa le che ke nahi? sekasaTekSa naMbara le che ke nahi? InkamaTekSanuM phorma bhare che ne?
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezana keTalI lAMbI-lacaka e badhI vidhio hoya che? chatAMya tame te kare che! game ke na game te paNa kare che ! kAraNa ke tamAre dha che kare che. vepAra kare che. paisA kamAvA che. eka lakSa che, yeya che. kaMIka meLavavAnI prabaLa icchA che, ahIM dhamanA viSayamAM paNa A ja vAta che. kaMIka pAmavAnI prabaLa IcchA jAgrata thatAM vivi pratye anAdara, tiraskAra ke arUci nahi thAya, balake Adara ane rUci haze te vadhaze. te nahi hoya te jAgrata thaze. anuSThAnane barAbara samajIne samaya, Asana, mudrA AdinI ThIka kALajI rAkhI vidhipUrvaka te karaze ja. paramAtmapUjana kayAre kare che ? * A anuSThAnamAM kayo samaya apekSita che, e vicAra karo joIe. "mAre paramAtmapUjana karavuM che paNa mane te savArane samaya ja maLe che. barane samaya nathI. bhAI ! ApaNuM mana pavitra joIe. paramAtmAnI pUjA koIpaNa samaye karo... AvI mUrkhAI bharelI vAte Aja ghaNA kare che buddhizALI paNa AvI beDhaMgI vAte kare che ! AvA leke saMsAranA vyavahAramAM samayanI adaba jALave che. samayane yathAyogya salAma bhare che paNa dhamanI vAtamAM A leka samayAtIta banI jAya che ! kAraNa ke AvA leke dharmakriyA mAtra dekhADavA mATe ke gaNAvavA mATe karatA hoya che athavA koInA kahevAthI, keInuM mAna rAkhavA kare che! temanA haiye paramAtmA pratye prema ke bhakti nathI hotI. pitAnI anukULatAe dharmAnuSThAna karanArAomAM moTA bhAganAnA heye prema-bhaktine abhAva ja jevA maLaze. muMbaI jevA moTA zaheramAM te have sUryodaya pahelAM ja bhakto maMdiramAM jaI pUjA patAvI de che ! na pUjanapaddhatinuM jJAna na haiye bhaktinA ubharAtA bhAva! e ja beDhaMgI raphatAra ! e ja dekhAdekhI ! e ja gADariye pravAha! paramAtmapUjanamAM na ekAgratA, na prasannatA, na pavitratA ! jevA gayA heya maMdiramAM, evA ja kerAdhAkara maMdiranI bahAra Ave che e kahe che ke "kaMIka puNya te
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ana-8 : 131 A leAkeA meLavatA haze ne?' kamAvA de temane puNya, kamAtA haze ya. paNu AvA leke pApa pazu kamAya che. avidhi ane anAdarathI pApakama paNa khadhAya che. pApa-puNyanI vAta javA do humA ! paramAtmapUjana jevA zreSTha dharmAnusAnanI A jIvana para kAi asara paDe che kharI ? 1. du:khAnA bhayathI tame mukta banyA? 2. guNuvAna puruSa pratye adveSI banyA ? 3. dharmAnuSThAnAmAM-pavitra kAryamAM nitya ullasita anyA tame jo vidhipUrvaka ceAdita" paramAtmApUjana karatA hA te A traNa prabhAva tamArA chatrana para acUka paDaze. A sada'mAM mane mahAmatrI pethaDezAhanA jIvananA eka prasa ga yAda Ave che. mahAsatrI pethaDazAhanuM paramAtmapUjana mAlavadezanA yazasvI mahAmatrI paramAtmA jinezvaradevanA parama upAsaka hatA. temanA jIvanamA mahatrapUrNa dharmAnuSThAna pamAtmapUjananu ja vAMcavA maLe che, jo ke temanA jIvanamA apUrva guNu samRdhdhinAM darzana thAya che. tene abhyAsa karatAM jANI zakAya che ke eka paNa dharmAnuSThAna vidhipUrvaka, AdarapUrvaka ane bhAvapUrNa hRdayathI karavAmA Ave te jIvana para tene apazrciya prabhAva paDe che. te huM mezA madhyAhnakALe paramAtmapUjana karatA, pUjananeA samaya pazu madhyAhranA ja che. snAnAdithI zarIra zuddha karI, zuddha ane svaccha kapaDA paherIne, yatheAcita pUjanasAmagrI laIne te paramAmAnA maMdire tA. 'niHsIhi' eTalI praveza karavA, paramAtmAnA traNa pradakSiNA devI, traNavAra praNAma karavA, aMgapUjA ane agrepUjA karavI. bhAvapUjAmAM pravRtta thavA mATe uttarIya vastranA cheDAthI jamInanI pramAnA karavI. paramAtmAnI mUrti sAme ja najara sthira karavI, sUtrapAThenuM zu uccAraNa karavuM, sUtranA atha ane bhAva sAthe manane joDavu, para
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 ? mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA mAtmatavanAmAM lIna-tallIna banavuM, "prArthanA sUtranA mAdhyamathI mAnusAritAthI mAMDI nirvANa sudhI mAMgavuM ane haiye apUrva bhave. lalAsathI sabhara banI ghare pAchA pharavuM-A temanuM januM dhamanusSThAna hatuM. mAnavuM ja paDaze ke A pavitra dharmAnuSThAnanA prabhAvathI ja pethaDazAha kayAreya duHkhamAM gabharAyA nathI, dIna banyA nathI. duHkha ane saMkaTa te dareka mANasanA jIvanamAM Ave che paraMtu thoDAka ja dhIra ane vIra puruSa hoya che ke je dukhanA prasaMge dIna nathI banatA ane rokakaLa ke hAya nathI karatA. jenI paramAtma-zradhdhA AtmAnA eka eka pradezamAM vaNAI gaI hoya tene kaI vAtane bhaya ? e te abhaya hoya che ane bIjAne paNa abhaya kare che mahAmaMtrI pethaDazA evA ja dhIra vIra mahApuruSa hatA. te nirbhaya hatA guNIjanene Adara karanArA ane pitAnA ucita kartavya karavAmAM nitya utsAhI ane umaMgI hatA. kyAreya koI dharmAnuSThAnamAM ALasa nahi. kaMTALo nahi. thAka nahi. paramAtmapUjananA vidhipUrvaka dharmAnuSThAnane A prabhAva hate te bhUlaze nahi. alabata vidhi temanA mATe sahaja-svAbhAvika banI gaI hatI. temane e vicAra paNa nahi AvatuM hoya ke mAre AvI vidhinuM pAlana karavAnuM che ! paramAtmAnI mUrtinA mAdhyamathI pethaDazAha paramAtmAnA ja darzana karatA haze. nahi te pASANanI pratimAmAM ATalI badhI tallInatA saMbhave ja zenI ? pethaDazA paramAtmAnI pu5-pUjA karatA tyAre paramAtmA sAthe eTalAM badhAM tapa ane tadAkAra banI jatA ke temanI bAjumAM keNa UbhuM che, keNa beThuM che, tenuM paNa temane dhyAna na rahetuM. jayasiMha mAMDavagaDhane rAjA hatA. bIjI keTalAka IrSALu rAjapuruSoe pethaDazAha viruddha rAjAnA kAna bhaMbheryA. rAjAne mahAmaMtrI para pUre vizvAsa hate. adekhA lekee rAjAne kahyuM : "mahArAja ! Apa bhale pethaDazA para vizvAsa rAkhe paraMtu te Apane padabhraSTa karI tamArI rAjagAdI pacAvI pADavA petarA race che." rAjAe pUchayuM : "Ane kaI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-8 : 137 purAve che tamArI pAse je tamArA kahevAthI huM AvI vAta mAnI zakuM nahIM, heya te purA hAjara kare pethaDazAhanI virUddha SaDayaMtra: rAjA jayasiMha buddhizALI hatuM. te samajatuM hatuM ke pethaDazAnI kIrti dina pratidina vadhI rahI che. rAjyanI prajAne pethaDazAnA pratye amApa prema ane Adara che. AthI bIjA rAjapuruSanA haiye ISyanI Aga saLagI che. bIjAnI pragati joIne, bIjAnI unnati joIne rAjI thanArA mANase bahu ochA hoya che, A saMsAramAM. IrSAthI prerAIne mANasa sAva beTA Aropa mUke che. yazakIrtinA zikhara parathI gabaDAvI mUkavA te pitAnA badhA ja prayatna kare che. adekhA rAja puruSanI vAta rAjAe sAMbhaLI lIdhI paNa purA-AdhAra mAMgyuM. zAjapuruSee kahyuM : "mahArAjA mahAmaMtrI paramAtmAnI pUjA mATe madhyAnha samaye madire jAya che tyAre te tyAM bIjA zatru rAjAone maLe che ane ApanA virUddha SaDayaMtra race che. Apa mahAmaMtrI para vadhu paDate vizvAsa na mUke." rAjapurUSanI A vAta sAMbhaLI rAjAnA manamAM pethaDazA virUddha jarAya za kA na thaI. mahAmaMtrInI niSThAmAM saheja paNa saMdeha na tha. rAjapurUSane vidAya karIne rAjAe madhyAhnanA samaye jinamaMdire javAno nirNaya karyo. madhyAhanano samaya thaye. piDizA je jinamaMdire jatA hatA tyAM te jaI pahoMce. maMdiramAM jatAM teNe je dazya joyuM tethI AnaMdathI te pulakita thaI gayo. AMkhamAM harSanA Asu AvI gayAM. jinamaMdiramAM prazamarasathI paripUrNa paramAtmAnI nayanaramya pratimA hatI. e pratimA sAme mahAmaMtrI pethaDazA apramattapaNe ekAgra banI beThA hatA ane puSpapUjA karI rahyA hatA. paramAtmAne sugaMdhI puthI sajAvI rahyA hatA. pethaDazAnI najara paramAtmAnI pAvanakArI pratimA para sthira hatI. zuddha ghInA dIpaka prajavaLI rahyA hatA. sugaMdhI dhUpanI suvAsathI maMdira maghamaghI rahyuM hatuM. vAtAvaraNa eTaluM badhuM te AhlAdaka hatuM ke rAjA siMhanuM tana-mana praphulita banI rahyuM. jarA paNa avAja na
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA thAya tema cUpacApa te mahAmaMtrInI pAse pahoMcI gayo. IzArAthI tyAM beThelA eka purUSane dUra javAnuM jaNAvI rAjA pite tenA sthAne besI gayA. rAjAe puSpane anukramamAM gaThavavAno prayatna karyo paNa gaThavI na zako. khoTA kramamAM pupa hAthamAM AvyuM eTale pethaDazAe meM pheravIne joyuM te tyAM potAnA mANasanA badale rAjAne beThele je kSaNabhara te rAjAne e joI ja rahyA ! paraMtu rAjAe turata pelA mANasane pharI tenA sthAne besADI ane pupapUjA pUrI karavA kahyuM. rAjA pite maMdiranI bahAra AvI gayuM. rAjAnA manamAM aneka vicAra ubharAvA lAgyA, A paramAtmabhakta mahAmaMtrI zuM kyAreya paNa vizvAsaghAta jevuM ghora pApa kare khare? kadI nahi. paramAtma-pUjanamAM ATalI talInatA vizvAsaghAtInA jIvanamAM AvI zake ja nahi, kAraNa ke pApInuM mana caMcaLa ane arithara hoya che. mahAmaMtrIne manamAM rAjyanI lAlasA hoya te te ATalA nizcaLa ane sthira citta rahI zake ja nahi. ATalI prasannatA ane pavitratA temanA caherA para chalakAI ja na zake. mAruM saubhAgya che ke mane A guNasamRddha mahAmaMtrI maLe che ? IrSyA mAnavasahaja nirbaLatA pethaDazAnI paramAtmapUjAe rAjAne prabhAvita karyo. rAjAnA manamAM A prasaMgathI pethaDazA pratye Adara dviguNita banyo rAjAe e IrSALu rAjapurUSane sevAmAMthI hAMkI kADhayA. pethaDazAne e rAjapurUSe pratye paNa kaI keSa na thayo. mAnavasahaja nirbaLatAne teo jANatA hatA. IrSyA mAnava saheja nirbaLatA che. bIjAne utkarSa ane prasanna thanAra guNavAna purUSa te saMsAramAM gayAM gAMThayAM ja! temAM paNa A te rAjakAraNa rAjakAraNamAM te ekabIjAnA paga kheMcavAnI ja ramata cAlatI hoya che. bIjAne khurasI parathI uThADe ane huM besI jAuM; Ama ja cAle che ne rAjakAraNamAM?
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayata-8 : 139 sabhAmAMthI : anuSThAna yathAdita karavu joIe, ema karavAthI lAbha paNa sArA maLe che; e badhu' kharUM. paraMtu mAnA ke vyatheAti" anuSThAna na karyuM. teA zu nukazAna thAya che ? mahArAjazrI : avazya ! nukazAna ja thaze. temAM pUchavA jevu che zuM ? kerTImAM vakIle tamane je pramANe khelavAnuM kahyuM heya te pramANe na melA ane manamAM Ave te bake tA nukazAna thAya ke nahi ? makAna AMdhavuM che, enjInIyare je prakAre karyuM DAya e prakAre na AMdhA te nukazAna thAya ke nahi ? draupadIne pAMcapati kema karavA paDayA ? draupadInA pAMca pati hatA. pAMca pAMDavAnI patnI hatI. draupadI te tA jANA che ne ? draupadIne kema pAMca pati karavA paDayA ? pUrvajanmanI eka ghaTanA tenuM kAraNa che. kAraNa vinA kA nathI khanatu, kA che te kAraNa hAvuM ja joIe. draupadI potAnA pUrvabhavamAM sAdhvI hatI. teNe cAritra dhama agIkAra ryAM hatA. tI karAe, gaNudharAe je prakAre cAritradhama nuM pAlana karavAnuM kahyu' che te pramANe pAlana karavu joIe. cAritranuM anuSThAna tyAre ja dharma ne che. sAdhunA sacamadharma ane sAdhvIne sayadharma samAna hAvA chatAMya maryAdAe bhinna che. lakSa hAya che vratapAlananuM e sAdhvInA manamAM Avyu` ke huM" zu sAdhuenI jema zmazAnamA jaIne rAtanA samaye dhyAna dharDa 1 sAdhu ekalA rAte mazAne jaI zakatA haiAya te sAdhvI zA mATe na jaIzake ?' temaNe peAtAnI gurUNIne vAta karI ane smazAnamAM jaI dhyAna dharavAnI anumati mAgI. gurUNIe kahyu : jo, dareka bAbatamAM sAdhvI sAdhunuM anukaraNa nathI karI zakatI, tAre dhyAna dharavuM che te ApaNA sthAnamAM upAzrayamAM rahIne kara ! rAtanA samaye sAdhvIe baMdha makAnamAM ja rahevu joIe, e na bhUla ke ApaNu' zarIra strInuM che.' gurUNInI vAta ziSyAnA gaLe na utarI. teNe kahyu mekSamA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 : moMThI mIThI lAge che munivaranI dezanA tA eka che, pachI temAM bheda zA mATe sAdhu ane sAdhvInI AcAra, maryAdAemAM bheda karavA ucita nathI. sAvI paNuka kSaya karI mAkSamAM jai zakatI haiAya te pachI, sAdhvI ekalI na rahI zake. sAdhvI rAte makAnanI khahAra na jaI zake, vagere niyama mane kharAkhara nathI lAgatA.' sAdhanAmAM bAdhaka bhaya ane pralAbhana ziSyAnI vAta zAMtithI sAMbhaLIne gurUNIe khUba ja premathI kahyuM : 'tapasvinI ! sarvajJa paramAtmA pratye zraddhA ane vizvAsa hAya tA AvA vicAra nahi karavA joIe, khUbaja gaMbhIratAthI ane zAMtacitte vicArIza te tane peAtAne ja pratIti thaze ke sA~yamapAlananA hetu mATe ApaNA sAdhvI--saMgha mATe je niyamA manAvyA che te ucita che. sarrathA ucita che. bhaya ane pralAbhana para sa'pUrNa kAbU meLavyA vinA sAdhu paNu zmazAna, zunyagraha vageremAM rAtrinivAsa nathI karI zakatA. bhaya ane praleAlananI vRttio keTalI UMDI che te samajavu joIe. sAdhanA- mAmAM A e vRttio bAdhaka che, avarodhaka che. mANasa sAdhanAmAmAMthI zAthI nIce paTakAya che? bhaya ane pralAlanathI ja. gurUNI peAtAnI ziSyAne je vAta kahI rahI che te ghaNI ja mahattvanI che, je kAIne paNa meAkSamArganI ArAdhanA karavI che, kaI paNa prakAranI sAdhanA karavI che teNe prathama bhayane jItave paDaze tamAma prale|bhaneAthI chUTakArA meLavavA paDaze. jeee bhaya para vijaya meLavyeA hatA, nirbhIya banyA hatA evA mahAtmAe rAte zmazAnamAM ke nija nagRhamAM rahIne dhyAna dharatA hatA. bhaya para vijaya meLavavAnA mArga dharma granthAmAM khatAvAyA che. nirbhaya thavAnA kramika mArga khatAvAyA che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-4 1 141 dhyAna mATe mazAnamAM kayAre jaI zakAya? pahelAM makAnamAM akhaMDa rAta dhyAnamAM ubhA rahevAne abhyAsa karavo joIe. e dhyAna sahaja-svAbhAvika banI jAya pachI kaDakaDatI ThaMDI te nirvastra banIne akhaMDa rAta dhyAnane abhyAsa kare joIe. zarIra ThaMDI sahana karI zake tyAM sudhI ubhA dhyAna karavAne abhyAsa cAlu rAkhavA joIe. pachI makAnanI bahAra bAraNuM AgaLa ubhA rahIne UbhAM UbhAM apa dhyAna dharavAnuM. kUtarA, bilADI, uMdara, vagere jatu ke pazue raDe te paNa hAlavAnuM nahi. dhyAnanuM sthAna badalavAnuM nahi. Ama sahajatAthI upadrathI nirbhaya banyA Ada, zerInA nAkA para rAtanI veLAe kAtsarga dhyAna dharavAnuM. ahIM cAra, DAku, lUMTArA ke cekIdAra Adi herAna kare, satAve te nirbhayatAthI calita thayA vinA dhyAna dharavAnuM ! keTalAya divasa sudhI A pramANe rAtri-thAna dharyA bAda ane temAM sahaja saphaLa thayA bAda, nirbhaya ane niSkapa rahyA bAda nagaranI bahAra nagaranA dvAra para dhyAnadazAmAM rAtri pasAra karavAnI. nagaranI bahAra, nagaranA praveza-dvAra para te jaMgalI pazuonA upadrava paNa thaI zake che. sApa jevA jherIlA jaMtuonA upadrava paNa thaI zake che. e samaye nirbhadha ane nikaMpa rahevAne satata abhyAsa karavAne. abhyAsamAM saphaLatA maLyA bAda nirjanagRha khaMDeromAM jaI rAte 6yAna dharavAnuM. khaDA page ubhA rahevAnuM paramAtmAmAM ja manane lIna rAkhavAnuM dehabhAva bhUlI javAne. khaMDeromAM pazu-pakSIonA je kaMI upadrava thAya tene zAMta citta sahana karavAnA. bhUta-pizAca-vyaMtaranA paNa upadrava thaI zake che. e samaye jarA paNa DaravAnuM nahiM. bhayabhIta nahi banavAnuM. ahIM khaMDeromAM bhaya para vijaya meLavyA bAda smazAnamAM jaIne kAryotsarga dhyAna karavAnuM che. mazAnamAM te aneka prakAranA upadravanI saMbhAvanA hoya che paraMtu tyAM sAdhaka siMhanI jema nirbhaya ane avicaLa rahIne paramAtma-dhyAnamAM lIna banI rahe che. je rIte ane je prakAre upadrava upasarga thaI zake che evA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 H mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sthAne mAM, tevI rIte pralobhane paNa AvI zake che evA prasaMge virAgI ane anAsakata banI rahevAnuM hoya che. rAga nahi ! bhaya nahi! ane kahe che, sAdhanA ! samaje che sAdhanA-mArgane ? rAga-dveSa ane bhayathI gharamAM beThAM beThAM zuM tamane mokSa maLI jaze? sAdhanA mArganuM mArgadarzana meLavyA vinA game tema sAdhanA karavAthI zuM tamane siddhi maLI jaze? yAda rAkhe, je kaMI ArAdhanA, je kaMI sAdhanA karavI hoya tenuM mArgadarzana vizeSajJa jJAnI puruSa pAsethI meLavI laIne kare. temAM tamAruM DahApaNa na Dahe che. e sAthI pitAnI guruNanI vAta nathI mAnatI. tenA manamAM prabaLa IcchA jAgrata thaI hatI ke "zamazAnamAM jaIne rAtri vyatIta karuM ane rAtabhara AtmadhyAna karuM ? rAtre ekalI sAdhvI mazAnamAM jAya che ! dhyAna karavAnI prabaLa IcchA te sArI che paraMtu "sthAnane Agraha kharAba che. dravya, kSetra, kALane e Agraha nahi have joIe ke jethI potAnA rAga-dveSa vadhu prabaLa ane pragADha banI jAya. dharma. ArAdhanAnuM mULa rahasya bhUlI jaIne, dharmanA nAme Aja mANasa dravya, kSetra ane kALane AgaLa dharIne bhayaMkara jhaghaDA karI rahyo che. e samajadArene koNa samajAve? dravya, kSetra ane kALane anulakSIne mArgadarzana ApI zakAya che. te mATe jhaghaDavAnI koI ja jarUra nathI. e sAdhvIe mazAnamAM jaIne AtmadhyAna dharavAne daDhAgraha karyo tyAre guruNIe kahyuM "jahA sukhaM? tane jema sukha lAge tema kara !" jahA sukha jaina zramaNa-paraMparAnuM anupama sUtra che. keTale suMdara bhAva che A sUtrane! samajAvAya teTaluM samajAvyuM kahevAnuM hatuM teTaluM kahyuM, chatAMya tamane mAnyAmAM na AvatuM hoya, kahyuM gaLe na utaratuM hoya te tamane jema sukha lAge tema kare! pitAnuM kahyuM na mAne temanA mATe paNa sukhanI kAmanA! keTalI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-8 : 143 uMcI vAta Ane bhAvanA ! evuM nahi ke "mArI vAta na mAnI te jA tAruM akalyANa thaze. duHkhI duHkhI thaI jaIza. tuM nIkaLa ahIMthI. dUra thA mArI najarathI. Ave ke roSa ukaLATa nahi. kaI tANa nahi, keI taMgadIlI nahi. ne Tezana ! pitAnI pharaja bajAvI dIdhI, premathI samajAvyuM. tarkathI samajAvyuM. sAco mArga jaNAvI dIdhuM. chatAMya nathI mAnate te bIje zuM upAya che? have tame ja tamArA sukhane mArga samajI le, nakakI karI le ! pitAnI sArI vAta paNa bIjA na mAne te tenA ahitane vicAra nahi kare joIe. gurUNI pitAnI ziSyAne kahe che "jahA suphakhaM" ane e sAdhvI jAya che, rAtanA jAya che. ekalI jAya che. zmazAnamAM jAya che. AtmadhyAna dharavA mATe ! sAvInuM mAnasika patana thAya che? ramazAna bahu dUra na hatuM. nagaranI bahAra najIkamAM ja hatuM, aMdhAruM thaI gayuM hatuM. zamazAnanI lAyAnakatAthI te bhayabhIta na banI teNe kAtsarga dhyAna dharyuM. nagara tarapha meM karIne te kAryotsarga dhyAnamAM ubhI che. jyAM e ubhI hatI enI barAbara sAme dara eka makAna hatuM. e makAnamAM dIvAnI rozanI hatI. makAnamAMthI saMgItanA madhura avAje relAtA hatA. sAdhavIe pitAnA manane AtmAmAM ekAgra karavAno prayatna karyo. pAce Indriyone AtmAmAM sthira karavA bharacaka prayatna karyo, paNa ekAgratA na AvI zakI. tenAM kAna rahI rahIne madhura saMgIta sAMbhaLavA deDI jatA mane paNa kAnane sAtha Ape. "kevuM madhura sa gIta1 kayAMthI A gIta ane sUra saMbhaLAya che?" mane vikalpa karyo. vikape cakSurindriyane sateja karI. A khulI gaI. AMkha sAme joyuM. rezanIthI jhagamagatuM makAna dekhAyuM. mananA sahAre have AMkha ane kAna e makAna tarapha jaDAI rahyAM. mana AmadhyAnanA badale makAna dhyAna ane saMgIta dhyAnamAM cAlyuM gayuM. tame loko mALA pherave che ne? paMca parameSThinuM dhyAna dharatAM dharatAM tijorIdhyAnamAM pahoMcI jAya che ne ? rasoIgharamAM mana jatuM
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja H mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA rahe che ne? kaMvA kevA vicAra-pravAhamAM taNAI jAo che ? AdhyAnamAM sthiratA pAmavA mATe indriyavijaya ati Avazyaka che, IndrinI caMcaLatA AdhyAnamAM sthira rahevA nathI detI. e sAdhvInuM mana paNa caMcaLa thaI gayuM. je makAna tarapha e sAdevI AMkha mAMDI rahI hatI e makAna eka vezyAnuM hatuM. vezyA makAnanA jharukhe AvIne baiThI. vividha zaMgArathI teNe pitAne deha zaNagAryo hate. tenI AsapAsa pAMca puruSa beThA hatA. e pAceyanI sAthe vezyA hAsya-vineTa karI rahI hatI. pAMce purUSa vezyAne prasanna karavA vividha ceSTAo karI rahyA hatA. sAvI A vilAsI dazya ekAgratAthI jue che. temanA hasavAno avAja sAMbhaLe che ane tethI tenuM mana vikalpanI jALa guMthavA mAMDayuM. A strI keTalI puNyazALI che! pAMca pAMca purUSanuM tene eka sAthe sukha maLI rahyuM che! e purU tene keTale badhe prema kare che! kharekhara e strI keTalI badhI saubhAgyazALI che!" sAvIne e dazya sAruM lAgyuM. strI-purUSanI mahaceSTAe tene gamavA lAgI. mANasane A svabhAva che tene je gamavA lAge te meLavavA te Atura-AkuLavyAkuLa banI jAya che. sAdhvI paNa vicAre cheH "mane paNa AvuM sukha joIe. paNa huM te sArI chuM. A jIvanamAM te AvuM sukha mane maLe tema nathI, paraMtu AvatA janmamAM mane maLI zake ! mArI tapasyAnA phaLasvarUpe mane jarUra AvuM sukha maLI zake. mAre AvatA bhave basa, AvuM ja sukha joIe che..." sAdhvInuM citta vaiSayika bhegasukha pratye atyaMta AkRSTa thaI gayuM. mana vyagra banI gayuM. citta vihavaLa banI gayuM. tenA manamAM rezanIthI jhagamagatuM makAna e jharukhe...e strI pAMca purUSa e badhAnI mohaceSTAo badhuM chavAI gayuM. bahArathI dekhItI rIte te e ukTa dharmasAdhanAmAM nimagna hatI, ramazAnamAM kAryotsarga dhyAnamAM bevAI gaI hatI.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-8 : 145 sAdhvIe "yAditanuM ulaMdhana karyuM ! jinAjJAna bhaMga karyo. mazAnamAM rAtanA samaye sAdhvIe ekalA na javuM joIe, chatAMya te gaI hatI. jinAjJAnuM A ulaMghana hatuM. zuM pariNAma A yuM tenuM ? tenA manamAM saMsArasukhanI vAsanA daDha thaI gaI. teNe manamAM saMkalpa karyo. mArI tapasyAnA phaLasvarUpe mane AvatA bhavamAM pAMca purUSanuM sukha maLe!" teNe tapasyAne se karyo. mahAna karmanirjarA karanAra tapazcaryAnuM lilAma karI nAkhyuM. tene saMsArane tuccha asAra bhegasukha ApIne tapazcaryA samApta thaI gaI kema thayuM Ama patana zAthI thayuM ? prabhane e sAdhavane pachADI. e vezyAnA vilAsanuM darzana sAthvInA mATe prabaLa pralobhana banI gayuM. bhaya ane pralobhana para vijaya meLavyA vinA sAdhanAmAM siddhi prApta nathI thaI zakatI. jJAnI purUSoe mekSa mArganI je ArAdhanA batAvI che, tenA je nIti-niyama batAvyA che, vidhividhAna batAvyA che te e daSTikoNathI batAvyA che ke sAdhaka bhaya ane pralebhanamAM lapasIne paTakAya nahi. ApaNe UMDANathI vicAravuM joIe. te vidhi pratye, maryAdAo pratye arUci nahi thAya, tirasakAra nahi thAya-Ama A pramANe jinAjJAne dhyAnamAM rAkhIne jJAnI purUSoe batAvela mArge cAle ane AtmakalyANanI sAdhanA kare e ja zubha kAmanA. Aje ATaluM ja-
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ * guNavAna banavuM hajI saraLa che, guNAnurAgI banavuM saraLa nathI. bIjA manuSyamAM guNuM joI rAjI thAo cho? * je jaDa ke cetana vastu mANasanA zubha ane zuddha bhAvonI jAgRtimAM nimitta bane che, te nimitta mANasa mATe darzanIya, pUjanIya ane vaMdanIya bane che. * tIvra rAga-dveSathI ekapaNu pApa na kare. pApane pApa mAna. pApatyAgane Adarza banAve. he pApA caraNanuM tIvra dukha rAkhe. * mAtApitAne saMtAno sAthe anucita vyavahAra saMtAnane dharmavimukha karI de che. temanAM mana vidrohI banI jAya che. mATe sArI bhAvanAnI abhivyakti sArA zamAM kare. * saMgharSa vinA zAnti nahIM, zakita vinA siddhi nahIM. pravacana-9 yAkinI mahattarAyunu mahAna mRtadhara AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI dharmabindu granthamAM dharmanuM savarUpa samajAvatAM pharamAve che ke, " vacanAdyadanuSThAnamaviruddhAdyayAditam / maitryAdibhAvasayuktaM taddharma iti kIrtyate // A granthamAM AcAryazrI anuSThAnAtmaka dharmanI vyAkhyA ApI rahyA che, te dhyAnamAM rAkhaje, anuSThAnAtmaka dharmane vyavahAra-dharma
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 147 paNa kahI zakAya. kriyAtmaka dharma paNa kahI zakAya. alabata kriyAtmaka dharma bhAvazUnya nathI hotA. bhAvazUnya kriyA anuSThAnadharma nathI banI zakatI. ApaNA jIvananI dareka kriyA dharma banI zake che, je e kriyA-anuSThAna 1 aviruddha vacanathI pramANita haya, 2 je prakAre e anuSThAna karavAnuM zAstramAM vidhAna hoya e ja pramANe te karavAmAM Ave, 3. e anuSThAna maitrI, pramoda karUNA ane mAdhyastha bhAva sAthe karavAmAM Ave te. dharmamaya jIvana ja zAMtipUrNa bane mAtra dhArmika kriyAonI ja vAta nathI jIvananI dareka kriyAne dharmanI A paribhASA sparza kare che. granthakAra mahAtmAe Aja graMthamAM e kriyAo batAvI che ane tenuM mArgadarzana ApyuM che. makAna kayAM ane kevuM banAvavuM, lagna kenI sAthe ane kayAre karavA, dhanaprApti kema karavI vagere vAtanuM prakAre yAcita mArgadarzana ApyuM che. tame leke jo A mArgadarzana pramANe jIvana jIvo te tamArUM samagra jIvana dharmamaya banI zake che. jIvanane dharmamaya banAvavA Icche che ne? dharmamaya jIvana ja zAtipUrNa hoI zake che. tame A pramANenA dharmamaya jIvanathI bhayamukta banaze, zreSarahita banaze ane akhinna banaze. dharmamaya jIvananA A pratyakSa lAbha che. be-cAra dharmakriyA karavA mAtrathI jIvana dharmamaya nathI banI jatuM. sabhAmAMthI ame leke te emaja mAnIe chIe ke becAra dharmakriyA karavAthI dhArmika banI javAya che. mahArAjazrI : e mAnyatA tamAre badalavI paDaze. A mAnyatA bhrAntipUrNa che. mithyA che. are ! be-cAra dharmakriyA paNa tame kevI rIte kare che? vidhipUrvaka kare che? bhAvapUrNa hadayathI kare che ? aucitya jALavIne kare che? tame tamArI jAtane dhArmika kevI rIte mAnI lIdhI ? dukhone bhaya tamane satAve che ne ? guNa vAna purUSe pratye dveSa thaI jAya che ne ? dharmakriyA karatA kheDa, glAni, thAka, kaMTALo anubhave che ne? dhArmika mANasanA jIvanamAM A
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ; mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA badhAMne sthAna nathI hotuM. dhArmika mANasanuM jIvana aucityapUrNa hoya che. te sarvatra aucityanuM pAlana kare che. tenA jIvanamAM anucita pravRtti nathI hotI. kema barAbarane? che tamAruM AvuM jIvana guNAnurAgI banavuM kaThIna che? mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAnA jIvananI eka rocaka ane bodhaka ghaTanA che. mALavAmAM e samaye tAmrAvatI nagarImAM bhIma nAmane senAne vepArI rahetA hatA. e zrImaMta-dhanADhya te have ja, sAthosAtha te parama gurUbhakata paNa hatuM. pitAnA gurUdevanuM svarga gamana thatAM tene eTale UMDe AghAta thayo ke teNe anane tyAga karyo ane saMpUrNa brahmacaryavratanuM pAlana karavA lAgyA. eka divasa tenA manamAM bhAvanA jAgI ke "mArA dezanA badhAja brahmacArI strI purUSanuM sanmAna karyuM. teNe dareka brahmacArIne pAMca pAMca vastra ane eka rezamI vastra paramAtmapUjana mATe mokalyA. brahmacArIne bIjA brahmacArI mATe prema hoya che. je guNa, je dharmasAdhanA tamane priya hoya che, te dhamasAdhanA, e guNa bIjAnA jIvanamAM tame juo te tamane zuM thAya che? prasannatA anubhave che ne? temanI bhakita karavAnA bhAva haiye jAge che ne ? tamArA haiyAne tapAse. tamArA jIvananuM ciMtana karo. guNavAna banavuM hajI saraLa che paNa guNAnurAgI thavuM eTaluM saraLa nathI ! pitA svayaM brahmacArI hoya ane tene chokare brahmacArI banavA Icache te e pitA putrane zuM kaheze? sabhAmAMthI nA pADaze. nAnI uMmaramAM brahmacaryanuM pAlana nathI karavAnuM," ema kaheze. mahArAjazrI: Ane artha te e che ke brahmacarya vrata sAruM che eTalA mATe pitAe vrata nathI lIdhuM paNa bhegasukha bhegavavAnI zakti nathI rahI eTale vrata lIdhuM che! zakita haze tyAM sudhI e vrata nahi le ! kema barAbara ne? nahi te yuvAna putrane brahmAcArI thavA mATe brahmacArI pitA kadI nA pADe kharA? brahmacarya-vata jene priya lAgyuM ane e vrata lIdhuM te e pitA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavana : 149 pitAnA saMtAnanA laganamAM paNa bhAga na le. kartavyathI bhAga le paDe te paNa e lagnanA vyavahAramAM nirasa ja rahevAne. udAsIna bhAve ja pitAnuM kartavya pUruM karavAne. tene brahmacaryavrata dhAraNa karanAra badhA khUba ja vahAlA lAgavAnA. brahmacaryavrata te udAharaNa rUpe kahuM chuM. keIpaNu guNa je potAnAmAM hoya, e guNa bIjAnAmAM joIne AnaMda ja thavuM joIe. guNavAna purUSe pratye saneha ane sadabhAva hovA joIe. je neha ane sadUbhAva haiye na jAge te samajavuM ke tamAruM mana dhArmika nathI banyuM. sabhAmAMthI ; ame loko te guNavAmAM paNa deSa joIe chIe! mahArAjazrI : tame leke ghaNA badhA buddhizALI cho ne? guNavAna puruSamAM paNa deSa jonArA ane zreSa karanArA dharmakSetramAM praveza karavA mATe paNa agya che. paraMtu Aje te evA leke ja moTAbhAge dharma kSetramAM jovA maLe che ne ? kAraNa ke temane kaI rAkanAra nathI, jenA manamAM AvyuM te ghUsI AvyA dharmakSetramAM ! ghera avyavasthA pedA thaI che Aje. dharmakSetramAM Aje evA agyane bahAra kADhanAra keI nathI ane egya AtmArthInI kadara karanAra kei nathI bhImazrAvaka pethaDazAhane bheTa mekale che mahAnubhAva bhIma pite brahmacArI hatA. brahmacaryavrata tene khUbaja hAlu hatuM. AthI bIjA brahmacArI paNa temane vahAlA hatA temanuM sanmAna karavAnI bhAvanA jAgI. badhA ja brahmacArIne vastra mokalyA tema mahAmaMtrI pethaDazAne paNuM vastra mekalyA. jo ke pethaDazA brahma cArI na hatA. paraMtu tatkAlIna jaina saMghanA te sarvamAnya zreSTha zrAvaka hatA. AthI bhIme temane paNa vastro bheTa mokalyA. bhIme pitAnA be mitrone vastro laIne mAMDavagaDha mokalyA hatA. e bane mAMDavagaDha pahoMcyA. pethaDazAnI havelI para pahoMcIne baMne mitroe
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA bhamane saMdeze jaNAvyuM te te sAMbhaLIne pethaDazA gadagada thaI gayA, bhImanA mATe temanA haiye anahada prema ubharAI AvyuM. paNa mahAmaMtrIe bhImanI bheTa emane ema na svIkArI. temaNe baMne AgaMtukene kahyuM huM tamArA baMnenuM vAgata karuM chuM. Apa mahAnubhAva bhIma taraphathI uttama bheTa laIne AvyA che, tene svIkAra huM ahIM nahi karuM. Apa nagaranI bahAra dharmazALA che tyAM padhAre, A bheTanuM huM ucita svAgata karIza ane pachI tene svIkAra karIza. - pilA baMne AgaMtukane A sAMbhaLI ghaNuM ja Azcarya thayuM. mahAmaMtrI A vastronuM svAgata karaze ? bicArA! mahAmaMtrInA bhavya Adarzane teo kevI rIte samajI zake? mahApurUSane saMketa harakoI mANasa samajI nathI zakatA. tame samajI zakyA che mahAmaMtrInA saMketane? havelI para temaNe zA mATe bheTano svIkAra na karyo? pelA be AgaMtuke pAsethI mahAmaMtrIe mahAnubhAva bhImanA jIvana viSe ghaNI vAta sAMbhaLI hatI. e sa bhaLatA sAMbhaLatAM mahAmaMtrInA haiye vaiSaNika sukha pratye vairAgya ja hate. uttama bhAvanA jAgrata thaI hatI. pelI bheTa uttama bhAvanAne jagADavAmAM nimitta banI hatI AvA zubha nimittane Adara-satkAra kare joIe ke nahi? je jaDa ke cetana vastu mANasanA zubha ane zuddha bhAvenI jAgRti mAM nimitta bane che te nimitta mANasa mATe darzanIya, pUjanIya ane abhinaMdanIya bane che. pachI tyAM jaDa-cetanane bheda nathI karAta. sArAM nimittone upakAra mAne? keTalAka leke e tarka kare che ke "paramAtmAnI mUrti te jaDa hoya che, paththara ke dhAtunI hoya che, tenAthI zuM maLavAnuM che? paththaranI gAya dUdha nathI ApatI" keTale mUrkhatApUrNa tarka che A ! zilpI paththaranI gAya banAvI ne bajAramAM vece che te dUdha te zuM hajAra rUpiyA te kamAya che. paramAtmAnI mUrti bhale jaDa hoya paraMtu ApaNA rAga-dveSanA durbhAne te maTADe che ane vairAgya
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ vana * 151 tathA bhaktibhAva vagere zubha bhAva jAgrata kare che. arthAt zubha bhAvenI jAtimAM te nimitta bane che. AthI e mUrti darzanIya, ane pUjanIya bane che. jenAthI ApaNane zuddha bhAvenI prApti thAya, ApaNA mATe te vaMdanIya ane pUjanIya bane che. jenAthI ApaNane zubha bhAvanI prApti thAya te ApaNA mATe vadanIya ane pUjanIyA A kRtajJatA guNa che. upakArI pratye sanmAnanI daSTi, pUjayadaSTi thayA vinA ApaNe dhArmika nathI banI zakatA. zuM mAnavatAthI paNa gayA '' nimittane upakAra te mAnavuM ja paDaze. nimittAne je upakArI nahi mAne te pachI gurune paNa upakArI nahi mAnI zake. gurU paNa nimitta mAtra che. sabhAmAMthI ? gurU te cetana che ne? mahArAjazrI H te jeTalA cetana che te saune gurU mAnI le! kUtare paNa cetana che, tene gurU mAnI le ! kUtarA ane gadheDAmAM caitanya hovA chatAMya tene kema gurU nathI mAnatA? kAraNa kUtare ke gadheDe tamArA manamAM ucabhAva pidA nathI karatA. arthAt uttama bhAvenI jAgRtimAM te nimitta nathI banatAM. hA, keInA AtmavikAsamAM kutare paNa nimitta banI jAya te e kUtare paNa gurU banI jAya. nimitta jaDa che ke cetana, te mahattvanuM nathI. mahatvanuM te che ke keNa zubha bhAva jagADe che ! mahAmaMtrI piDizAnA haiye brahmacarya-vata pratye Adara hatuM. AthI brahmacArI bhIma zrAvaka pratye paNa Adara hatuM. ane A kAraNe ja e brahmacArInI bheTa pratye paNa AdarabhAva jAgye hate. kharekhara je ApaNe guNanA rAgI Ie te guNIjano pratye ApaNane AdarabhAva thavAne ja, guNavAna purUSanI IrSyA thAya, temanA pratye tejoSi tiraskAra Adi kutsita bhAva haiye jAge te samajavuM ke ApaNe guNAnurAgI nathI, brahmacarya eka uttama guNa che. e guNa mATe ApaNane Adara ane anurAga che, te e guNa je je vyaktimAM dekhAya te te vyakti mATe Adara thavAne ja. ane je vyakti mATe
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA AdarabhAva haze te vyakitanI mAmulI bheTa paNa ApaNe saharSa svIkAravAnA. vItarAgamAM paNa dekha jovAnI dRSTi tame leke AtmanirIkSaNa karaze te tamane jaNAze ke tamArAmAM guNAnurAga che ke nahi. guNavAna purU mATe apa che ke vidveSa? hA, eka vAta barAbara yAda rAkhe. A saMsAramAM keIpaNa mANasa devarahita guNavAna nahi maLe. tame kevA cho? deSarahita guNavAna cho? huM te e devarahita guNavAna nathI. tame leko je ho te mane kahe. tamane doSarahita guNavAna jANIne mane khUba ja prasannatA thaze. eka paNa deza na hoya ane mAtra guNa hoya evI vyakita te mAtra vItarAga ja hoI zake. mAtra vItarAga ja sarvaguNa saMpanna hoya che. paNa Aje vItarAga paNa je ahIM AvI jAya te temanAmAM ca tame deva joI levAnA! che ne AvI pAvaraphula devadaSTi tamArI pAse? pApane pApa ja mAno, bhale AcaratA ho ! bhale bIjA mANasamAM doSa hoya, tame te deSa na juo. tamAre mAtra guNa ja levAnA che. jevAnI najara keLavaze te bIjAmAM tamane ekAda guNa te acUka dekhAze ja. pethaDazAmAM evI guNadaSTi hatI. bhIma zrAvakanA brahmacarya guNa pratye temane khUba ja AdarabhAva ja hatA. brahmacaryanuM te uccatama mUlya AMkatA hatA. jo ke te pite brahmacArI na hatA. abrahmanuM sevana karatA hatA paraMtu abrAne rogya ane sAruM nahetA mAnatA ! abrahmane AcaraNIya, upAya nahetA mAnatA. kAraNa ke teo samyagdaSTi gRhastha hatA. temanI pAse jJAnadaSTi hatI, pApane te pApa mAnatA. pApane heya-tyAjaya mAnatA. evuM kAMI jarUrI nathI ke ApaNe je pApa AcaratA hoIe tene tyAjaya na samajIe. saMbhava che ke pApane tyAjaya samajavA chatAMya e pApane tyAga karavAnuM na banI zake. jJAnadaSTivALA mANasanA jIva
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 namAM paNa kaika pApa' AcaraNa hAi zake che. paraMtu evA mANasa pApane jue che. pApane te tyAjaya mAne che. pApa karatAM paNa tenu haiyu DaMkhe che ane te vicAre che : 'kayAre mArU mana majabUta banaze ? A pApathI mAre dUra thavu che. tene cheDavu' che. huM prabhA ! mane maLa Ape !' pethaDazA abrA-maithunanu sevana karatA hatA 'para'tu maithunane pApa mAnatA hatA. maithunane te sArUM' gaNutA nahi. brahmacaryAM temane Adarza hatA. pravacana - jemanI pAse jJAnadRSTi nathI hatI te kayAreka bhUla, karI ese che ke je pApAcaraNa te kare che tene tee kartavya mAnI le che! pApane upAdeya caizya AcaraNIya gaNe che! AthI teo kadI pApathI chUTI zakatA nathI. temAM thoDAka ahu kAra paNa kAma kare che. thADIka buddhi paNa bhAga bhajave che! pApAne vyarUpa siddha karavAmAM tee peAtAnI buddhimattA samaje che. mukta mane te ja pApa thaI zakene? AvA leAkeA kahe che, pApa karavAmAM paNa mana para bhayanuM dabANa na hAvu joIe. nirbhIya banI pApa karavu joie.' tee pApa' zabda nathI kheAlatA. pApane kavya kahe che. AvA buddhinA ghamaDI purUSAne kANu samajAve ? AvA lAke samajAvyA chatAM kadI samajatA nathI. pApa karyAnA pastAvA haice che ? je leAkeA pApanA tyAga nathI karI zakatA, e mATe pUratuM maneAkhaLa nathI, e kharAbara jANe che ane vivazatAthI, lAcArIthI na chUTake pApanu sevana karavu' paDe che, mATe kare che. teonA haiye pApanA kakha hAya che, pApAcaraNanuM tIvra du:kha hAya che. Avega ane AvezamAM, mananI niLatAthI pApa teA karI bese che paNa pApa karyo khAi temanuM, haiyu pastAvAnI AgamAM - satata zekAtuM rahe che. AvA mANusaine pApAcaraNathI, je kramadha thAya che te zithila ka khaMdha thAya che. arthAt te alpa ka`baMdha kare che. temanA karmonA kha"dha pragADha nathI thatA. tenI sAme je ajJAnI ane ahu'kArI leAke
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA pApAcaraNa kare che, pracUra rAga-dethI pApanuM sevana kare che temane je karmabaMdha thAya che te pragADha hoya che. temane e pApanA kaDavAmAM kaDavAM phaLa bhegavavAM ja paDe che. karmone vipAkedaya ane pradezadaya. sabhAmAMthI ke te zuM evAM karma paNa baMdhAya che ke je karmonA phaLa jIvane bhegavavA na paDe? mahArAjazrI : hA, evAM paNa karma baMdhAya che ke je karmonuM phaLa jIvane bhegavavuM nathI paDatuM. javane khabara paNa nathI paDatI ke tenA karmo udayamAM AvyA che ane e naSTa thaI rahyAA che! jemake tame gharamAM sUtA che ane keI cUpacApa AvIne cAlyuM jAya, tamane enA AvyA-gayAnI khabara paNa nathI paDatI. kane udaya be prakAra che. vipAkedaya ane pradezadaya. je karmane vipAkedaya hoya te karma jIvane sukha-duHkhane anubhava karAve ja. je karmane pradezadaya hoya che te karma chavane sukha-duHkhanI anubhUti thavA detuM nathI. e karma udayamAM AvyuM, ke naSTa thayuM, nathI tenuM kaI ja saMvedana jIvane thatuM nathI. kahe, tamane ke karmodaya pasaMda che? vipAkedaya ke pradezadaya? karmanA A be prakAranA udayanI vAta te tame samajI gayA ne? dharmaArAdhanAthI je karma baMdhAya te karmone vipAkedaya thAya te sArA ane pApAcaraNathI je karma baMdhAya tene pradezadaya thAya te sAre! paNa kamenA udayamAM ApaNuM kaMI ja cAlatuM nathI. ApaNuM cAlI zake mAtra karma bAMdhavAmAM. jevA udayanI IcchA hoya tevA karma bAMdhavA joIe. tame mana-vacana ane kAyAthI dharmArAdhanA karaze te tevAM karma baMdhAze ke ene vipAkedaya thavAne. matalaba ke tamane e karmo sukhane anubhava karAvaze. bharapUra premathI dAna ApyuM, chalakAtI dayA-karUNAthI popakAra karyo, ghUghavatA zubha bhAvathI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana- 9 : 155 paramAtmAnI pUjA karI, akhUTa neha ane saddabhAvathI sadagurUnI sevA karI, nisvArtha ane nirapekSa premathI sIdAtA sAdharmikenA AMsu luMchayA, temanA haiyAne sAMtvana ApyuM, bhArebhAra zraddhAthI dharmatIrthonI rakSA karI...vagere dharmAcaraNathI je karma baMdhAze ane jyAre tene vipAkedaya thaze tyAre e jIvane apUrva sukhane anubhava karAvaze. divya sukhanuM saMvedana karAvaze. lAMbA samaya sudhI sukhanI anubhUti Apaze. Ane tAtparyArtha e thayo ke je kriyAmAM prabaLa ane pragADha rAga-dveSa mIkasa (mix) thAya che, bhaLe che. e kriyAthI je karmabaMdha thAya che tene vipAkedaya thAya che. pachI e kriyA dharmanI hiya ke adharmanA, puNyanI kriyA heya ke pApanI, tIva rAga-dveSathI pAkiyA karaze te che kriyAthI e karmabaMdha thaze ke jyAre tene udaya thaze tyAre e karma pArAvAra duHkhano anubhava karAvaze. AthIja vItarAga sarvajJa paramAtmA vAraMvAra bhArapUrvaka kahe che ke tIvra rAga-dveSathI eka paNa pApa na kare. pApane pApa mAne pApatyAgane Adarza banAve ane haiye pApAcaraNanuM tIvra dukha rAkho. A pramANe jIvanamAM pApa thaI jAya che te tenAthI alpa karmabaMdha thAya che ane evA karmone pradezadaya paNa thaI zake che. mAre tamane A ja vAta samajAvavI che ke tame pApane bhUlathI paNa kartavya na mAne. pApane karavA yogya na samaje. pApane kadI bacAva na kare. pApane nakhazIkha pApa ja samaje, gaNe, mAne che ane pApa karI besenirbaLatAthI pApa thaI jAya te tene tIra pastA kare. thaI gayelA pApa mATe raDe, sAcA AMsu sAro. pethaDazAhanuM ciMtana mahAmaMtrI pethaDazA tyAre uMmaramAM kaMI moTA na hatA. mAtra 32 varSanI uMmara hatI. juvAnajodha hatA. patnI prathamiNI rUpALI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 : mIThI mIThI lAge che munivaramIraeNzanA ane guNIyala hatI. saMskArI ane sujJa hatI. pati mATe tene anahada prema hato. pethaDazAnuM lagnajIvana sukhI ane saMvAdI hatuM patnInI keI ja phariyAM na hatI. badhI rIte patine anukULa hatI. chatAMya pasaMzA "brahmacaryanA cAhaka hatA! abrahmasevananI vAsanA hatI, te sAthesAtha brahmacarya pAlananI "cAhamA ane bhAvanA paNuM hatI. AvA saMjogomAM bhIma zravakataraphathI brahmacArIo mATe bheTa AvI, mahAmaMtrIe A uttama bheTanuM bhavya svAgata karavAnuM nakakI karyuM. A mATe temaNe vicAryuM: "eka mahAna brahmacArI sAdharmika mitranI bheTane asvIkAra mArAthI kema thAya? huM brahmacArI nathI e mahAmanA bhIma jANatA ja haze. chatAM paNa temaNe mArA mATe leTa melI che te mAre tene svIkAra kara joIe. bheTa jarUra vIkArIza paraMtu e bheTane upaga huM nahi karuM. jyAM sudhI huM brahmacaryanuM pAlana na karate thAuM, tyAM sudhI e bheTane upaga nahi karUM. e bheTanA huM re ja darzana karIza ane tenA dazanathI brahmacaryavata aMgIkAra karavAnI preraNA laIza." viveka ane aucitya dharmanA prANa pethaDazAnI vicAradhArA keTalI vipUrNa ane aucityapUrNa che! jenA haiye dharma vacce hoya che tenA vicAra ane AcAramAM viveka ane aucityanAM darzana saheje thavAnAM. dhArmika mANasanA jIvanamAM aviveka ane anaucityane sthAna nathI hatuM. e baMne hoya te samajI levuM ke tenA jIvanathI dharma kareDa mAIla dUra che. pachI tame bhale maMdira ane upAzrayanA pagathiyA ghasI nAMkhatA ho! maMdiramAM paNa aucityanuM pAlana nahi, upAzrayamAM 'vivekapUrNa AcaraNa nahi te pachI tame ghara ane dukAnamAM te. na jANe zuM ye karatA haze? viveka ane aucitya ne te tamArA haiye svayaM sure che ke je te zIkhavyA tame zIkhe che! tamane keTakeTalIvAra samajAvyuM che ke paramAtmAnA maMdiramAM ane
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-Ta 157 upAzrayamAM vivekathI Ave, vivekathI jAo. vivekathI ubhA rahe. vivekathI bese, vivekathI bele paNa maMdiranA pagathiye je be bene maLI gaI te basa vAtenA taDAkA cAlu! bhagavAnane abhiSeka karavAnA samaye, bhagavAnanI pUjA karavAnA samaye paNa ADIavaLI vAta kare che ne tame maunane pApa mAne che? belavuM e dharma, mauna rahevuM te. adharma? vAta karavI e puNaya ane cUpa rahevuM te pApa zuM tame AvuM samajI beThA cheje belavuM jarUrI che, te- tame belatA ja nathI. ane je belavuM pApa che, avivekapUrNa che, te ja basa, bake rAkhe che ? keTale ghora aviveka tamArA jIvanamAM chavAI gayo che ? javananA kayA kSetramAM tame leke vivekapUrNa ane aucityapUrNa vyavahAra kare che, e jarA kaheze? 2 piDizAnuM jIvana Adarza jIvana kahevAya che. hajAra rUpiyAne sadvyaya karI pethaDazA zrAvaka bhImanI bheTanuM bhavya svAgata karIne, e bheTane vAjate-gAjate pitAnA ghare laI Ave che ane paramAtmAnI pUjA mATenA e vane sugya pavitra sthAna para premathI padharAvIne pachI roja tenA darzana kare che. A bheTa zubha bhAvanAne jAgrata karavAmAM nimitta banI che. mahAmaMtrI tenuM keTaluM UMcuM mUlyAMkana karI rahyA che. yAda rAkhe, saMsAranA tamAma vaibhava prApta thavA durlabha nathI, durlabha te che mananI zubha bhAvanAnI jAgRti. zubha vicAra, pavitra manebhAva! uttama adhyavasAya anaMtA-anaMtA karmonI nirjarA kare che. eka ja zubha vicAra devakanA asaMkhya varSonuM AyuSya karma bAMdhI zake che. anaMtA janmamAM A jIve zuM nathI meLavyuM? anaMtIvAra teNe devalokanuM sukha jogavyuM che. paraMtu kama-nirjarA mATe asAdhAraNa kAraNabhUta zubha ane zuddha adhyavasAya tene nathI maLyA! AtmaguNenA AvirbhAvamAM nimittabhUta zubha vicAra-vaibhava tene nathI maLyo! vrata letAM viveka jarUrI * satata evA nimitte nA saMparkamAM rahevuM joIe ke je nimittethI
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA zubha vicAradhArA satata akhalita vahetI rahe. jyAre zubha vicAradhArA vahetI raheze tyAre jIvana-vyavahAra paNa zuddha banaze ane jIvanamAMthI azuddhio ApoApa dUra thaI jaze. mahAmaMtrI pethaDazAe e bheTanuM nimitta pakaDI lIdhuM. reja e bheTanuM darzana karatA rahyA. e vastrone te paheratAM nahi, ja tenuM bhAvathI darzana karatA. eka divasa mahAmaMtrInI dharmapatnIe pUchayuM : svAmInAtha ! bheTamAM Avela A pUjAnA vastrone tame paheratA kema nathI? mahAmaMtrIe kahyuM. "devI! A vastronI bheTa brahmacArI mATe che. huM brahmacArI nathI, AthI tene mArAthI upaga kevI rIte thaI zake? patnI prathamiNI vicAramAM evAI gaI. pachI pharI pUchyuM : "nAtha! te zuM tame brahmacarya-vata aMgIkAra karavA cAhe che tyAre pethaDazAe kahyuM: tamArI jyAre bhAvanA thaze tyAre ApaNe baMne sAthe brahmacarya vrata laIzuM. huM tamArI bhAvanA zI che te jANavA mAguM chuM.' keTalI gaMbhIra dRSTi che mahAmatrInI! patnInA haiye brahmacarya vrata levAnI bhAvanA na jAge tyAM sudhI pite brahmacaryavrata levA nathI IcchatA. vrata dhAraNa karyA vinA bhale maithunane tyAga karAya, paNa patnInI saMmati vinA vrata dhAraNa karavA nathI cAhatA. patnIne te ema paNa nathI kahetA ke "mAre brahmacaryavrata levuM che. tArI bhAvanA hoya te tuM paNa le, nahitara huM te e vrata levAne ja chuM. tArI vAta tuM jANe, AvA upekSita vacana te nathI bolatA. AvuM kahetA te saMbhava che ke prathamiNI virodhI vicAra rajU karata. ApaNAM ravajanene je dharmaArAdhanAmAM joDavAnI IcchA hoya te te mATe joDavAnI prabaLa bhAvanA ApaNA haiye hevI joIe ane te mATenI ceAgya paddhati paNa AvaDavI joIe sArI bhAvanAnI abhivyakti sArI kare dIkare paramAtmAnA maMdire nathI ja. tame Icche che ke teNe maMdire javuM joIe. A mATe tame tene becAra vakhata preraNA paNa karI che. chatAMya te nathI jate tyAre tame zuM kare che? "nAstika
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayana 158 chuM, tuM sAva uddhata pAko-bApanuM kahyuM nathI mAnato...? maMdira javAnI nA pADe che? narakamAM jaIza narakamAM AvA ja kaDavA ane kaDaka zabda bele che ne? ema kahevAthI zuM tamAre darakare maMdire jate thaI jaze? tethI tamArU kahyuM te mAnaze? AvA vyavahArathI te keTalAya chokarAo vidrohI dimAganA banI gayA che. mAtA-pitAnI dharmArAdhanAnA kaDavA TIkAkAra banI gayA che. tamArAmAMthI ghaNAM mAtA-pitA che. tamane A anubhava haze ja. mAtA pitAne anucita vyavahAra saMtAnane dharmathI vimukha karI de che. bhale pachI mAtA pitAnI bhAvanA sArI hoya. siddhAMta jANa te eka vAta che ane tene pravega karo te bIjI vAta che. siddhAMta jANanArA badhA gya-sAcA ja prayoga kare, e aghaTa niyama nathI. amArA haiye kuTuMbanuM hita che. e hitabhAvanAthI kahIe chIe, A ja ke tarka kare che ne ? bhAvanA tamArI sArI che, paraMtu bhAvanAnI abhivyakita, tene abhigama barAbara nathI. kuTuMbIjanene tamArI sArI bhAvanAnI pratIti nathI thatI. kAraNa ke preraNA karavAnI tamArI paddhati barAbara nathI hotI. mahAmaMtrI pithaDazA pite brahmacaya-bara dhAraNa karavA IcchatA hatA te dhArata te patnIne preraNA ApIne ke tenA para dabANa karIne patnInI saMmati meLavIne savayaM brahmacArI banI jAta ! bata dhAraNa karavuM pUratuM nathI. dhAraNa karyA bAda tenA pAlananI kSamatA paNa hevI joIe brahmacaryavratanuM AjIvana pAlana karavuM saraLa vAta nathI. javAnImAM kAmavAsanAne Aga prabaLa hoya che. e Avega para saMyama rAkha te nAnI sunI vAta nathI mANasane pitAne hArdika saMkalpa hoya ane vrata pAlana karavAnI kSamatA para vizvAsazraddhA hoya te vratanuM pAlana thaI zake che. koinA deraDyA deravAI jaIne, keInA dabANane vaza thaIne vrata lenAra maTAbhAge vatanuM yathAgya pAlana nathI karI zaktA. AthI jene vrata ApavuM hoya tene e vratanuM mahatva samajAve. e vrata grahaNa karavAnI tenI bhAvanAne
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1604 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA jagADe, zubha bhAvanAne kAryAnvita karavAmAM utAvaLa na kare, vratapAlana karavA mATe tenAmAM vizvAsa pedA kare. tenI zraddhAne sthira ane sudaDha kare. pethaDazAhanI patnI sAthe vrata le che. mAnavuM paDaze ke pethaDazAnA zubha bhAveno prabhAva temanI dharma patnI para paNa paDaze. pathamiNIe kahyuM : "nAtha ! ApanI bhAvanA uttama che. huM paNuM brahmacaryavrata levA cAhu chuM. Apa ApanI pavitra bhAvanA sAkAra karI vicAre tame, patnInI A vAta sAMbhaLIne pethaDazAne keTale AnaMda thayo haze? haiyu temanuM kevuM prasanna thayuM haze ? ane pathamiNInA AnaMda ane prasannatAnuM te pUchavuM ja zuM ? patinI prasannatAmAM ja tenI prasannatA samAI hatI. pati-patnI baMnee brahmacaryavrata dhAraNa karavAne daDha saMkalpa karyo. khUba svAbhArviktAthI vratanuM pAlana kema thAya te dizAmAM khUbaja ciMtana-manana karavA lAgyA. brahmacArIne jIvanavyavahAra ke he joIe, te aMge jJAnI puruSanuM mArgada lIdhuM. . . batrIsa varSanI-bhajI javAnImAM brahmacarya jevuM kaThIna vrata levuM e kaMI "eka hate rAjA ane eka hatI rANI, jevI mAmulI vAta nathI. pethaDazAnuM jIvanacaritra vAMcatA samajAya che ke e mahA purUSanuM samagra jIvana dharmamaya hatuM. jIvanane dareka vyavahAra dareka karma ane kriyA dharmanA gADha raMgathI raMgAyelA hatAM. rAjAnI sAthe ane pitAnA parivAranI sAthe-saunI sAthe, temane vyavahAra aucityapUrNa hatuM! zuM tame leke paNa tamAruM jIvana AvuM vivekapUrNa ane aucityapUrNa na banAvI zake che je jaina saMghanA sabhya kuTuMbanuM AvuM jIvana banI jAya te samasta vizvane eka Adarza maLI zake. anya samAjanA kuTuMbane te ATaluM spaSTa ane surekha mArgadarzana nathI maLatuM. tamane lekene te maLI rahyuM che. tame tene mahavane samaje ane jIvana parivartanane saMkalpa kare. karaze ne saMkala5.st
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-8 161 tamArA jIvananA daSTa bane che mAre jIvana-parivartana karavuM ja che," "mAre AdezanA saddagRhastha banavuM che.' A daDha saMkalpa karo. hA, eka vAta che. tamane tamAruM AjanuM jIvana sAruM nahi lAgatuM hoya te ja tame jIvanaparivartana karavAne saMkalapa karI zakaze. tamArA vartamAna jIvananuM zAMtacitte avalokana kare, jIvananA dareka pravRttine eka prekSaka banIne-daSTA banIne juo. te tamane jaNAze, tamane dekhAze ke tamAre jIvana-pravAha gaMgA je nirmaLa che ke gaTara je malIna ! sabhAmAMthI ? gaTara jevo gaMdo pravAha vahI rahyo che. mahArAjazrI . mane khuza karavA kahe che ? tame je AtmanirIkSaNa karIne kaheze ke gaMgA je nirmaLa jIvanapravAha vahI rahyo che, te mane AnaMda thaze. tamane ema dekhAya ke gaTara je gaMda jIvana pravAha vahI rahyo che te tamAre zuddhikaraNa karavuM paDaze. nirAza banI gaTara jevuM gaMdu jIvana jIvavAnI koI ja jarUra nathI. umaMga ane ulAsathI jIvanazuddhinuM kArya karavuM joIe. arthapradhAna ane kAmapradhAna AjanA yugamAM tamAre pUrepUrI tAkAtathI jIvanazuddhine vega karavuM paDaze. A kAryamAM "dharmabindu' grantha tamane sArAmAM sAruM mArgadarzana ApI zake tema che. mAnava-jIvananI eka eka pravRttinuM A granthamAM sucArupaNe mArgadarzana apAyuM che. paraMtu mULa pAyAnI vAta na bhUlatA ke jIvana-parivartana mATe khUda tamAre daDha saMkalpa anivArya che. tenA vinA ame loko paNa kaI karI zakIe tema nathI. vidyAthI bhaNavA mATe kutasaMkalpa hoya te adhyApaka tene bhaNAvI zake che. adhyayanamAM tene sahAgI banI zake che. sabhAmAMthI : adhyApaka vidyArthImAM adhyayananI rUci paNa jAgrata karAvI zake che ne? mahArAjazrI : e ja kAma te huM karI rahyo chuM. dharmamaya ' jIvana jIvavAnI tamane abhirUci thAya te mATe te rojeroja pravacana
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ApuM chuM. pravacanathI tamAre "mUDa badaluM chuM. tamArA "muDane keLavuM chuM. tamAre "mUDa' AvI jAya te kAma thaI gayuM ! paNa tamArA "mUha" jaladI "opha thaI jAya che ! "mUDa' kAyama TakI rahevuM joIe. tamArA mitro, tamAruM kuTuMba evuM hovuM joIe ke je tamArA jIvana parivartananA "mUDane "epha" na karI de. saMgharSa vinA zAti nahI ? zakita vinA siddhi nahI? eka vAta sApha sApha samajI le ke jIvana parivartana mATe tame jevA zrIgaNeza karaze ke vina te temAM hajAre Avaze. duniyAnI najare tame paNa jIvana-mArga badalyA ke duniyAvALAnI daSTi badalAI jaze. mAne ke tame sarakArI ophisara che, Aja divasa sudhI tame lAMca letA AvyA che, kAle ophisamAM jaIne tame lAMca levAno InkAra kare che, te tamArI AjubAjunA lAMciyAo tamane bIjI ja najare jovA lAgaze. tamArI mazkarI karaze. lAMca levA mATe tamane samajAvaze. tamArA para dabANa lAvaze. jene e lAMcamAMthI bhAga maLe che te badhAM ja tamane gherI leze. e samaye tamArI kasoTI thaze. ghare pahoMcatA bIjI kasoTI zarU thaze. gharanA badhA mejamajAnuM jIvana jIvavA mAgatA haze. lakajhUrIyasa-vilAsI jIvana jIvavAnuM pasaMda karatA haze te teo tamane lAMca levA majabUra karaze. hA, avarodha ane aDacaNe te Avaze ja. e badhA prasaMge daDha manobaLa haze te ja tame zuddha rahI zakaze. tamArA nirNayamAM TakI zakaze. saMgharSa vinA zAMti nathI. zakti vinA siddhi nathI ! saMgharSamAM zaktizALI ja siddhi prApta karI zake che. azakta, kamara, mANasa bhuMDI rIte pachaDAya che. jIvanaparivartana eka saMgharSa che. pracaMDa tAkAtathI azubha ane azuddha sAme laDatA rahe. te tyAM sudhI jhajhUmatA rahe. Aja basa, ATaluM ja,
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tamArA jIvanane sUkSma najare jue bhayanAM bhUta tamane DarAve che? cetarapha dezanI javAlAo bhabhUke che? haiye kheda ane glAninI gaMdagI khadabade che? jarA samaje te kharA ke saMsAra je dukhapUrNa ane yAtanApUrNa na hota to ame saMsAra zA mATe choDe? saMsAranA sukha khataranAka che. anaMta dethI A saMsAra bharelo che. sAMbhaLelI vAta para ke sagI AMkhe joyelI ghaTanA para paNa utAvaLe nirNaya na kare. tenA para gaMbhIratAthI vicAre. pUratI tapAsa kare. je nirNaya kare, te paNa kaThoratAthI ke niyatAthI na kare. ke ApaNuM hRdayamAM dharma che te te dharma ja ApaNI rakSA karaze. dharmanA caraNe nirbhaya rahe! ke durAcAra-vyabhicAranA mArge cAlIne zA mATe tamArI ane bIjAnI jIMdagI barabAda kare che? e mArgethI pAchA vaLe. pravacana10 mahAna mRtadhara dharma puraMdara pujya AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja dharma bindu graMthamAM dhamatatvanuM svarUpa samajAvatAM (2mAve che ke * vacanaucaMdAnuSThAnamaviruddhAdyayAditam / painyAdibhAvasaMyuktaM taddharma iti kIyate / /
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA mANasa ekavAra pitAnuM dhyeya nakkI karI le ke "mAre Atmavizuddhi karavI che te e dhyeyane siddha karavA, Atmazuddhine mAga zodhIne ja raheze. A mArga che dharmane. savaprathama tame e zeAdhI kADhe ke jIvananI azuddhi pratye tamane narita thaI che? thAya che? azuddhijanya sukha pratye durbhAva thaye che? azuddhimAM akaLAmaNa anubhave che? kapaDAM azuddha hoya te kevuM lAge che? zarIra azuddha gaMdu hoya te kevuM lAge che? svaccha karavAnuM vicAre che ne? kapaDAM ane zarIra khAM karavAno prayatna kare che ne? azuddha kapaDAM nathI gamatAM azuddha-gaMdu zarIra nathI gamatuM, e ja pramANe azuddha AtmA nahi game te tenI vizuddhi mATeno vicAra jarUra Avaze. AtmatatvanuM ajJAna : paNa A vicitra saMsAramAM evA ya leka hoya che ke jemane gaMdA kapaDAM jarA ya khaTakatAM nathI ! gaMdu zarIra jarAya akaLAvatuM nathI! tyAM AvA mANasane AtmAnI te kalpanA paNa nathI hotI. AtmA jevI aNumela tatvanI khabara na hoya tyAM tene AtmAnI azuddhi ane vizuddhine te vicAra ja kayAthI Ave? evA vicAra vinA dharmane vicAra paNa kayAthI jAge? paNa AvA mANase ya dharmanAM anuSThAna karatA dekhAya che! kAM te gatAgatikatA hoya che athavA te kaI sukha pAmavAnI kAmanA hoya che. Atmasukha meLavavAnI nahi, bhautika sukha meLavavAnI kAmanA! IndriyenA viSaya-sukha prApta karavAnI kAmanA ! vaiSayika sukha meLavavAnI kAmanAthI je dhamanuSThAna karavAmAM Ave che temAM abhaya, adveSa ane akheda nathI hatA. kAraNa ke sukharAgamAMthI dukhamaya ja pedA thAya che. dukha denAra pratye dveSa utpanna thavAno ja ane sukha nahi maLavAthI dharmAnuSThAnamAM eka AvI ja javAne | vaiSayika sukhenI spRhA eka moTI azuddhi che, A vAta tamane jacI che kharI ? auSayika sukhonI spRhA ulecI nAMkho tamArA haiye jyAM sudhI vaiSayika sukhanI pRhA saLavaLe che tyAM
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-10 - 16 sudhI tamArA jIvanamAM abhaya, adveSa ane apeda-A traNa guNe pragaTa nahi thAya ane A traNe guNe vinA tame sAcI yathArtha dharma ArAdhanA paNa nahi karI zake. tame tamArA AtarabAhA jIvanane sakSama najare jue. aneka prakAranA bhayanA bhUta tamane DarAvatA jaNAze cetarapha tamane zreSanI javALAo bhabhUkatI dekhAze. haiye kheda ane lAninI gaMdagI khadabadatI jaNAze. AthI ja jJAnI puruSa kahe che ke haiyAmAMthI vaiSayika sukhenI spRhAne pahelAM bahAra ulecI nAMkhe! paraspRhA mahAdukham parapadArthonI spRhA ja mahA dukha che. -A kathana keTaluM yathArtha che, tene gaMbhIratAthI tame vicAra kare. bhaya, dveSa ane kheda dAna devAnA prasaMge manamAM zuM thAya che? haiye AnaMda chalakAya che ke AMkhamAM gusse saLage che? devuM ja paDe tema hoya te keTaluM Ape che? thoDuMka ke vadhAre? manamAM ghaya che. vadhAre ApI daIza te mArI pAse zuM bacaze? nahi bace te huM zuM karIza? A Dara che haiye, AthI vadhu hovA chatA paNa TUkaDe pheke che ! dAna devAnA prasaMge dAtA je lenAranI IcachAnusAra dAna na Ape te lenArane zuM thAya che? dAtA para gusso caDe che ne? pa thAya che ne? na hoya te mATe dAnavIra ! nAma baDA era kAma choTA."Ava ja kaMI lAgaNI thAya che ne manamA? mAnI le ke tamArI IcchA mujaba dAna maLI gayuM, tyAre tamArA gharanA lokone Dara lAge che ne? gharavALAone khabara paDI jaze ke- huM ATalA badhA rUpiyA lAvyo chuM te nAhaka teo mane herAna karaze. AthI temane sAcI vAta ja nahi kahuM A vicAre zuM batAve che? bhaya ja ne? e ja pramANe tapazcaryA karavAno prasaMga Ave, tyAre iMca ulalAsa uchaLe che ke khinnatA? papakAra karavAne avasara maLe che
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA tyAre manemAM zuM thAya che? utsAha ke kheda? dharmapravRtti keIpaNa heya, temAM sukhanA tyAganI ja vAta mukhya raheze. tamAruM mana bhaya deva ane khedathI mukta haze te ja dharmArAdhanA karavAmAM tamane AnaMda Avaze. keIpaNa dharmArAdhanAmAM tamAruM cita sthira rahe che? kema sthira nathI rahetuM ? manamAM bhaya che. bhaya ja manane caMcaLa ane asthira banAve che. jayAM sudhI tamAruM mana bhayathI gherAyeluM che tyAM sudhI thiratAnI kaI ja AzA nathI. bhayanA kAraNe paramAtmAnA nAmanI mALA paNa sthiratAthI nahi pheravI zake. sabhAmAMthI ? evuM ja bane che ! hAtha mALA pherave che ane mana viSayamAM pharatuM rahe che. mahArAjazrI jyAM sudhI abhaya nahi bane tyAM sudhI AvI behAlI rahevAnI ja jyAM sudhI viSayanI pRhA haze tyAM sudhI bhaya haiye aho jamAvIne rahevAne ! bhayathI caMcaLatA ane caMcaLatAthI dharmArAdhanAmAM vikSepa ! AthI ja kahuM chuM ke daSTimAM AmUla parivartana kare. vaiSayika dRSTine badalI nAkho. AtmadaSTi ughADo. AtmadaSTivALo mANasa ja Atmazakita meLave che. A Atmazakita ja mANasane abhaya banAve che ! mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAnuM vyaktitva tamane eTalA mATe ja batAvI rahyo chuM. eka evA etihAsika mahApuruSa thaI gayA ke temanA uccatama vyakita mane ghaNuM ja prabhAvita karyo che. temanuM AMtarika vyakitatva ghaNuM ja addabhuta hatuM. mahAmaMtrI jevA UMcA hoddA para hevA chatAMya temane sattAne meha na hatA. sattAne mada na hatuM. suvarNasiddhi havA chatAM saMpattine ghamaMDa na hato. tenI koI Asakti na hatI. suMdara ane nirogI deha hovA chatAMya viSayavAsanA na hatI. yauvanane unmAda na hatuM. vilakSaNa pratibhAvAna rAjapuruSa hovA chatAMya rAjya ane rAjA pratye pUrNa niSThAvAna hatA. rUpALI ane premALA thanI havA chatAMya brahmacaryanA upAsaka hatA! AvuM vyakti
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-1 : 167 hovAthI te sadAya almaya rahyA! aSI ane akhinna rahA ! hA, temanA jIvanamAM ya upAdhio AvI hatI chatAMya te kayAre ya bhayabhIta ke bhayAkuLa nahitA banyA. gunegAra pratye paNa kevavALA na banyA.nirAza na thayA. nA vivaza banyA, na khinna banyA. pethaDazAha para kalaMka Ave che? eka vakhata mahAmaMtrI akAraNa ja eka AphatamAM phasAI gayA. temanI pAse mAlavanareze Apela savA lAkha rUpiyAnuM vastra hatuM. mahAmaMtrI A vastra paramAtmAnI pUjA mATe paheratA. e vastramAM eve prabhAva pedA thaye hatuM ke, keIne tAva Ave ane e vastra Dhe te tene tAva utarI jAya. mahAmatrInI patnI vastranA A prabhAvane jAtI hatI. A prabhAva mahAmaMtrInA aNizuddha brahmacarya pAlanane hate. rAjakuTuMba sAthe mahAmaMtrInA kuTuMbane saMbaMdha hoya te vAbhAvika hatuM. mAlavanarezanI be rANI hatI. eka hatI lIlAvatI bIjI hatI kadaMbA. rAjAne lIlAvatI para vadhu prema hatuM. AthI kadaMbA lIlAvatI tarapha ISyathI jetI ane adekhAInI AgamAM baLatI. mANasane svabhAva paNa ke che! lIlAvatIne kadaMbA pratye jarAya durbhAva na hatuM. te ya kaMibA lIlAvatIne joIne baLatI hatI. mane cheDe ane lIlAvatIne vadhu prema kema maLe ? hA, lIlAvatIne paNa ochuM sukha maLatuM hatuM, jeTaluM kadaMbAne maLatuM hatuM teTaluM ja, te kadaMbAne lIlAvatInI IrSyA na thAta, paraMtu A ja ISyae mahAsatI sItAnA haryA bharyA jIvanamAM Aga cAMpI dIdhI hatI ne? zrI rAma caMdrajIne sItAjI mATe atyaMta prema hatuM te bIjI rANIothI sahana na thayuM ane traNa rANIoe bhegAM maLIne patra racyuM. temAM sarala sItAjI phasAI gayAM. temanA para kalaMka AvyuM. zrI rAme sItAjIne jaMgalamAM kADhI mUkayA. khera ! sItAjInI e bhavitavyatA hatI ema mAnI le, paNa pilI traNa rANuMone sItAjInA javAthI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 : mIThI mIThI lAge che munivaravI dezanA vadhu sukha maLyuM kharuM? nA! mANasanI A bhramaNA che ke "bIjAne dukhI karavAthI pitAne vadhu sukha maLaze. paNa vAta ane vAstavikatA AthI ulaTI che. bIjAnuM sukha chInavI levAthI je rahyuM huM sukha heya che te paNa cAlyuM jAya che paraMtu adekhAInI AgamAM baLanArAone A satya kevI rIte samajAvAya? samajAvavA chatAMya teo samajavA taiyAra ja nathI thatA ! mAlavanarezanI rANu kadaMbA paNa evI ja hatI. lIlAvatI mATe rAjAne abhAva thaI jAya te ja mAre mATe temane prema vadhe. nahi te A bhAvamAM te rAjAnuM sukha mane maLanAra nathI ane prema vinAnI jiMdagImAM bIjuM zuM che? kadaMbAnI AvI vicAradhArA haze. kadaMbA e paNa jANatI hatI ke jyAM sudhI rAjA lIlAvatIne kaI meTe deSa nahi jue tyAM sudhI temane prema e cho nahiM thAya. doSadarzanathI ja prema kare che? jyAM sudhI tamane A saMsAramAM dezadarzana nahi thAya tyAM sudhI saMsAra parane tamAre meha nahi chUTe! AthI jJAnI puruSe saMsAranI khUba khUba niMdA kare che. saMsAranA asaMkhya deSa batAve che. tamArA mana para eka paNa doSanI chApa paDI jAya te samajI leje ke tamAre saMsAra-rAga khatma! guNadarzanathI rAga, devadarzanathI virAgaH sabhAmAMthI ? te te ApanuM pravacana sAMbhaLavAmAM jokhama che! Apa saMsAra choDAvIne ja raheze ! mahArAjazrI : saMsAramAM jokhama che-Denjara' che. te nathI dekhAtuM ane A mahApuruSane ahIM jokhama dekhAya che! saMsAramAM Dagale ne pagale bhaya che. kSaNa kSaNa jokhama che, te jANe che? amAruM kartavya che ke ame tamane lekene AvA khataranAka jokhamabharapura saMsArathI ugArI laIe. saMsArathI mukta karIe. eTaluM te jarA samajo ke saMsAra sukhapUrNa ane yAtanApUrNa nahota te ame saMsAra zuM karavA cheDa haze? saMsAranAM sukha ja khataranAka che. anaMtA dethI A saMsAra bhareluM che. tame leke saMsAramAM
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavacana-10 168 guNadarzana karI rahyA che, AthI tamane saMsAramAM Asakti che, tenA para meha che. tame saMsAramAM guNadarzana kare che ane ame karIe chIe devadarzana! guNadarzanathI rAga thAya che ane deSa- darzanathI virAga thAya che. jaTAzaMkara pitAnA gharamAM eka bALamaMdira calAvate hate. koI bALakanI te phI nahote lete. paisA nahetA lete. bALako paNa jayAre pitAnA ghare mIThAI thatI tyAre jaTAzaMkara mATe prasAdarUpe laI AvatA. eka chokare e AvatuM hatuM ke te kayAreya jaTAza kara mATe prasAda nahete lAvate, jaTAzaMkaranI najaramAM e AvI ja gayuM hatuM paraMtu teNe chokarAne kazuM ja na karyuM. eka divasanI vAta che. pele kare mAstara sAheba mATe mATInA vAsaNamAM bharIne dUdhapAka laI AvyuM. chokarAe jaTAzaMkarane kahyuM : "Aja mArA nAnA bhAIne janmadivasa hatuM tethI mArI mAe dUdhapAka banAvyo hate. tamArA mATe teNe mokale che! jaTAzaMkara te AthI khuza thaI gayo. teNe te tyAM ja bALakenI sAme ja dUdhapAka pIvo zarU karI dIdho ! adhuM kUMDuM dUdhapAka pIdhA bAda jaTAzaMkare e chokarAne pUchayuM. "beTA! Aja tArI mA ATalI badhI udAra kema thaI gaI? DuM bharIne Aja dUdhapAka mokalavA jevI udAratA tenAmAM kevI rIte AvI ? chokarAe kahyuM : "mArI mAe dUdhapAka eka meTI thALImAM kADhaye hatuM ane te pANI bharavA gaI hatI. huM bahAra ramatuM hatuM, tyAM eka kALo kUtaro Abe ane dUdhapAka pIvA lAgya, pANI bharIne mArI mAM AvI te teNe kutarAne dUdhapAka pIve che. teNe kUtarAne bahAra kADhI mUko. paNa have dUdhapAka te eThe thaI gaye, apavitra thaI gaye! ame leke te dUdhapAka khAI zakIe tema na hatA. AthI mArI mAe kahyuM, "jA tArA mAstara sAhebane A dUdhapAka ApI de che. eTale mATInA vAsaNamAM bharIne ahIM lAge."
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA A sAMbhaLIne jaTAzaMkarane je gusse caDaze, teNe vAsaNa jamIna para pachADayuM. vAsaNa phUTI gayuM. bAkIne dUdhapAka badhe DhaLAI cha ane gussAmAM moTethI rADa pADIne be nAlAyaka ! mane apavitra karyo ? chokare moTethI raDavA lAgyA. jaTAzaMkare pUchayuM : tuM kema raDe che ? chokarAe kahyuM: "A vAsaNa phUTI gayuM. have mArI mA mane mAraze. jaTAzaMkara gussAmAM hatuM. teNe kahyuM : "zuM baLyuM hatuM A vAsaNamAM? mATInuM te vAsaNa hatuM. jA jaIne tArI mAne kahe ke mAstarasAhebe vAsaNa phADI nAkhyuM. chekarAe pharIthI raDatAM raDatAM kahyuM: "paNa sAheba, mArI mA te mArA nAnA bhAIne Aja vAsaNamAM chI karAvatI hatI. ATaluM kahIne kare jhaDapathI bhAga gaye. A sAMbhaLIne te jaTAzaMkaranI AMkho cAra thaI gaI !! saMsAramAM doSadarzana kare? pahelAM te dUdhapAka jatAM ja jaTAzaMkara gaTagaTAvavA lAgyo hato! kAraNa temAM teNe guNa je hate. paNa chokarAe kahyuM ke A dUdhapAka kUtarAe eTho karyo che te e ja dUdhapAkamAM tene DeSa dekhAye. rAga utarI gaye. pheMkI dIdhe dUdhapAka. samajyAne saMsArane paNa tame A rIte tyAga karI zake che. basa, devadarzana thaI javuM joIe ! bhartuharine zuM thayuM hatuM? saMsAramAM deSa dekhAI gaye ... vizvAsu patnIe vizvAsaghAta patnI saMsAranuM eka mahatvapUrNa pAtra che. sagI patnIe dage dIdhe? te pachI bIjA para te vizvAsa bhUkAya ja kema choDI dIdhe saMsAra ! phagAvI dIdhA saMsAra ! tamane lokone saMsAramAM zuM koI doSa ja dekhAtuM nathI ? temAM mAtra guNa ja najare caDe che? ATalI badhI bhAre pachaDATa khAvA chatAMya !! sabhAmAMthI saMsAramAM pachaDATa te ghaNI badhI ane joradAra bAIe chIe paNa temAM "madhubinduvALuM sukha maLe che eTale dukha bhUlI javAya che ! mahArAjazrI dukha 23 kalAkanAM ane sukha mAtra ekAda
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravaca16 : 175 kalAkanuM ! te ya tame kaMTALI nathI jatA? kamAla che tame ke kSaNika vaithika sukha-alapa kSaNenuM bhegasukha meLavavA tame lekee tamArI AsapAsa na jANe kevI jALa gUMthI rAkhI che. juo te jarA, e jALamAM tame kevA phasAI gayA cho? zuM thaze tamAruM paralekamAM ? vaiSayika sukha paNa kevA maLyAM che? keTalAM gaMdA ! keTalAM bIbhatsa ! ane kevA jugupsanIya? ! gaTaranI gaMdagImAM mojamajA ?manuSyagati ane tiryaMcagatinAM sukha gaTaranI gaMdagI jevAM sukha che, te paNa zuM tame haMmezA bhegavI zake che? zarIramAM TI. bI. ke kensara jevA roga thaI gaye te? bhale tyAre tame yuvAna he patnI paNa tamArI khUbaja rUpALI ane suMdara haya, chatAM tamAre roganA lIdhe Asu sArIne besI rahevuM paDe che. ane jyAre mata Ave che tyAre patnI ubhI ubhI Asu pADe che. leke AvIne tamArA mRta dehane bAdhIne laI jAya che... masANamAM eka paLa mATe Akha baMdha karIne e dazyanI jarA kalpanA karI juo ! viSayAMdha mANasanuM gaNita kadaMbA rANI rAjAne lIlAvatImAM doSadarzana karAvavA mAgatI hatI. jethI rAjAne tenA parathI rAga utarI jAya. viSayAMdha mANasanuM gaNita keTaluM badhuM khoTuM hoya che ! rAjAne prema meLavavA e bIjAnA jIvanamAM Aga lagADavAnuM vicAre che. AthI kadaMbA lIlAvatInA jIvanamAM deSa ja zodhatI phare che. evA deSa e zodhI rahI che ke te jANIne rAjAne lIlAvatI pratye dhRNa ane tiraskAra thaI jAya, pharI tenA sAme jue ja nahi, tyAre ja ane te ja kadaMbAne rAjAne pUrepUre prema maLI zake. eka divasa rANI lIlAvatI bimAra paDI, rANane tAva Avye. eka divasa tAva rahe . bIjA divase utarI jate. ekAMta itAva AvatuM. rAjAe ghaNI davAo karAvI ghaNA upacAra karAvyA, paraMtu tAva utaratA nathI. rAjA ane samagra rAjaparivAra ciMtAmAM DUbI
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ga. rANunuM zarIra sUtuM jatuM hatuM. vaidyo paNa nirAza thaI gayA hatA. lIlAvatInI dAsI mahAmaMtrI pethaDazAnA ghare pathamiNane maLavA ane lIlAvatInA samAcAra ApavA gaI hatI. dAsIne cahere udAsa hate. pathamiNoe udAsInuM kAraNa pUchayuM te dAsI raDI paDI. raDatAM raDatAM kahyuM: "mahArANIne ghaNA divasathI tAva Ave che. keI ja davA kAma nathI AvatI. mahArANInuM zarIra kaMtAtuM jAya che. mahArAjA khUbaja ciMtAmAM che. AkhuMya rAjakuTuMba UMDA zeka ane ciMtAmAM DUbI gayuM che." pathamiNIe dAsInI vAta zAMtithI ane sahAnubhUtithI sAMbhaLI. DIvAra vicArIne teNe dAsIne kahyuM: "tAva utAravAne eka upAya mArI pAse che." dAsInI AMkhe AnaMdathI camakI uThI. belI; che tamArI pAse upAya? te batAve bahena! tamAre ghaNe upakAra thaze." ane pathamiNane te vaLagI paDI. pathamiNue kahyuM : "sAMbhaLa, mahAmaMtrI paramAtmAnI pUjA mATe je vastra pahere che e vastra oDhIne rANI suI jAya te temane tAva maTI jaze. paNa hA, tAva AvatAM pahelAM e vastra oDhI levuM joIe." devI ! eka paLane ya vilaMba karyA vinA e vastra mane ApavAnI kRpA karo. jaIne tarata ja e vastra rANabAne ApI daIza ane tame kahyuM tema karavA kahIza." dAsIe karagaratAM kahyuM. pathamiNIe tarata ja savA lAkha rUpiyAnuM e vastra dAsIne ApI dIdhuM. jemanA haiye parepakAra karavAnI utkRSTa bhAvanA hoya che teo, jaDa padArtha game teTale mUlyavAna hoya te paNa cetana AtmAnI sAme tenuM jarAya mahattava nathI rAkhatA. cetananA mATe meMghAdATa jaDa padArthane paNa saraLatAthI tyAga karI de che. rANunI vedanA sAMbhaLIne maMtrIpatnInuM haiyuM bharAI AvyuM. temaNe karuNAthI savAlAkhanI kiMmatanuM vastra vinA vilabe ApI dIdhuM. "A vatra pAchuM nahi Ave te? dAsI ja vacamAM A vastrane kayAMka gAyaba karI deze te ? nA. A keI ja vikalpa, A kaI ja bhaya maMtrI patnIne na lAge
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ cana-10 rANI lIlAvatIne tAva gayA dAsI e devatAI vastra laI dADIne pahoMcI rAjamahele, rANI lIlAvatI pAse jaIne e vAta khatAvyu, tenA mahimA batAyai, ane kyAre te eDhavuM te samajAvyu. rANIne paNa mahAmaMtrI para zraddhA hatI. tene haiye vizvAsa esI gayeA. tAva caDhAne samaya thaye tyAre rANI e vastra oDhIne sUi gai, tAva na AvyeA. dAsI nAcI UTho, rAjamahelamAM AnaMda AnaMda chavAI gayA. mAtra khAne AnaMdana thaye!! kevI rIte tene Ata thAya ? jenA pratye mANasane IrSyA hAya che tenAM duHkhamAM IrSAMzune majhA Ave che! tenA sukhamAM e bhera ne ubheA saLagI jAya che ! lIlAvatIne tAva utarI gayA. e jANIne dakhA khruza na thaI bIjAnA sukhane joIne prasanna canAra mANusa ja dha kSetramAM praveza karavAne cAgya che. mIjAnA duHkha joIne duHkhI thanAra mANasa ja dharmanA adhikArI che. kabAne dharmAMthI zu' levA-devA ? te te sa`sAranAM sukhAnI bhikhAraN hatI ! para tu rANI kadabAnA AkSepa lIlAvatIne| tAva mahAmatrInA prabhAvapUrNa vastrathI utaryo che, e hakIkata kaIM khAe jANI te tenA manamAM bhaya kara vicAra AvI gayeA. e sIdhI pahAMcI mahArAjA pAse. gabhIra caherA karIne taLe rAjAne kahyuM H mahArAjA 1 eka ghaNI ja gabhIra vAta karavA AvI chuM. kadAca tame mArI vAta naDhuiM paNa mAnA, khera 1 tame mAneA ke na mAne, paNa mArI pharaja che ke Apane sAcI vAta jaNAvavI joie ' rAjAe pUchyuM': evI te zuM vAta che? jarAya sa`kAca vinA kaheA.' ;193 bhaya kara kadaMbAe kahyu': 'tame mArA para nArAja na thaze, paNa tamane khabara che ke lIlAvatI mahAmantrInA premamAM che? Ave AkSepa sAMbhaLIne rAjA gusse thaI gayA. te melyA ! 'tu A khATa AkSepa karI rahI che. zuM purAvA che tArI pAse ene ?" kakhAe
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 : mIThI mIThI lAge che munivaranA dezanA zAMtacitte kahyuM: "mane khabara ja hatI ke mArI vAta tame beTI ja mAnaze. paNa mArA vhAlA prANanAtha! mArI pAse ene purAve che, pramANa che. pramANa na heta te ApanI sAme AvI vAta karatA ja nahi Apa jaIne jue, ApanI priya rANI mahAmaMtrInA virahamAM temanuM paheluM ja vastra oDhIne sUtI che! A Apa jAte ja jaIne juo ane khAtarI kara! premanuM AthI vizeSa pramANa bIjuM zuM hoI zake ?" rAjA lIlAvatIne kalaMkita mAne che lIlAvatIe ke pelI dAsIe mahAmaMtrInA pUjana-vastranI vAta rAjAne kahI na hatI. utAvaLamAM AvI bhUla thaI jAya che. rAjAe kadaMbAne kahyuM: "bhale, huM pite ja jaIne jouM chuM.' kadaMbA pitAnA nivAse cAlI gaI. rAjAnA manamAM tephAna jagADIne gaI! rAjAnI kalpanAmAM mahAmaMtrI ane lIlAvatI ramavA lAgyA. baMnenA caritra para rAjAne vizvAsa hato paNa kadaMbAnI vAte zaMkA pedA karI dIdhI. mANasanA jIvanamAM kayAre bhUla thaI jAya, kaMI bharose nahi. huM have jAte ja tenI khAtarI karuM rAjA lIlAvatInA nivAsakhaMDamAM pahethA. lIlAvatI e samaye sUI rahI hatI teNe mahAmaMtrInuM vastra evuM hatuM. rAjAe e vastrane oLakhI lIdhuM? A te meM ja mahAmaMtrIne bheTa ApyuM hatuM. mahAmaMtrIe A vastra rANIne ApI dIdhu ? ATaluM badhuM mUlyavAna vastra rASTrane bheTa ApI dIdhuM, tene zuM artha? rAjAne khUba ja gusso caDe te pitAnA AvA sAmAM AvyuM. kadaMbAnI vAta rAjAnA manamAM daDha thaI gaI. teNe mahAmaMtrI ane lIlAvatIne pUchavAnuM paNa na vicAryuM. mahAmaMtrI ane lIlAvatInA mATe tenA manamAM beTI dhAraNA ghara karI gaI. ajJAnI ane ochI buddhivALA mANasonI A ja takalIpha hoya che. temAMya jyAre AvA leke "vaDIla hoya che, sattAsthAne beThelA hoya che tyAre te ghaNe meTo anartha thaI jAya che. AvA leka
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 : 15 nAnAne ramakaDAM samajI bese che ane manaphAve e rIte temanI sAthe khele che! rAjA mATe rANI bheganuM mAtra ramakaDuM hatuM? rAjAe lIlAvatIne e paNa pUchavAnI tasadI na lIdhI ke mahAmaMtrInuM vastra tArI pAse kevI rIte AvyuM? mahAmaMtrIne paNa bolAvIne na pUchayuM ke ame ApeluM savAlAkhanuM vastra kayAM che ? Ama pUchayuM hota te satya vAtanI khabara paData ane be pavitra AtmAone anyAya na thAta. puratI tapAsa karI nirNaya kare keIpaNa vAta sAMbhaLIne ke keIpaNa prasaMga joIne gADha pagamAM ke gherA SamAM taNAI na jAo. pitAnI rAga-dveSanI vRttio para saMyama rAkhe, nahi te tame sAro vicAra nahi karI zake. sAMbhaLelI vAta para ke sagI AMkhe joyelI ghaTanA para paNa utAvaLe nirNaya na bAMdhI le. tenA para gaMbhIratAthI vicAra kare, puratI tapAsa kare. ane pachI nirNaya kare. te paNa kaheratAthI ke nirdayatAthI na kare. lIlAvatIne dezanikAlanI sajA: mahAmaMtrI pethaDazA para rAjAne keTalo badhe nivAsa hate ! rAjAne khabara hatI ke pethaDazAe brahmacarya vrata lIdhuM che. brAcArI mahAmaMtrI mATe prajAne paNa khUba ja sadbhAva che. chatAMya AvA brahmacArI mahAmatrIne durAcArI dhArI lIdhuM ' mAtra eka vastranA kAraNe! maMtrInuM vastra rANInI pAse jaIne rANIne tAva kema cAlyA gaye, teDhuM pUchavAnuM paNa rAjAne na sUjhayuM. je lIlAvatI mATe tene anahada prema hate e rANIne paNa vyabhicAriNI mAnI lIdhIA che tamAre saMsAra ! eka kSaNamAM rAga, dveSamAM badalAI jAya ! kSaNamAM veSa, rAgamAM badalAI jAya ! rAjAnuM mana tIvra veSathI bharAI gayuM. mahAmaMtrI ane mahArANIne AkarAmAM AkarI sajA phaTakAravA tenuM mana vicArI rahyuM. paraMtu mahAmaMtrIne sajA karavAnI rAjAmAM hiMmata na hatI. rAjA te nAmane hate. sarvesavo te
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ G} : sIDI mIThI lAge che munivaranI dezanA mahAmaMtrI pethaDazA ja hatA. mahAma`trIne sajA karavAnI rAjAnI hiMmata nahetI cAlatI, niLane sau satAve, aLiyAne kAi satAvatu' nathI, duniyAnA A niyama che. rivAja che. rAjAnI najare mahAmatra baLiyA hatA, rANI nirbaLa ! rAjAe lIlAvatIne kheMlAvIne sajA sabhaLAvI : mArA rAjayamAMthI tu' dUra cAlI jA. tAruM' mAM pa mane batAvIza nahi.' ane rAjAe A sajA mahAmatrInI hAjarImA phaTakArI! rAjAe ema vicAryuM haze kemahAmaMtrI rANInA premamAM che. AthI te paNa rANInI sAthe rAjaya cheADI jaze !' mANusa kevI bhramaNAomAM bhaTake che ! rAjAne mahAmaMtrInA AMtarika vyaktitvanI kayAM khabara hatI ? rAjAe lIlAvatIne sajA saMbhaLAvI te mahAma'trI mauna rahyA. eka harapha paNu na uccAryAM, mahAmatrI svastha ane zAntaH > lIlAvatInI dAsI caturAne A badhI vAtanI khakhara paDI gaI hatI. kamAnA nivAsasthAnethI mahAmaMtrI ane lIlAvatInA premanI vAta phelAvavAmAM AvI hatI, enI tene jANa thaI gaI hatI. tarata ja te mahAmaMtrInuM vastra laIne paMthamiNI pAse paheAMcI ane rAjamahelanI badhI karuNu kathA kahI ane dhruske dhruske raDI paDI. me te mahArANInA bhalA mATe A upacAra karyAM hatA, paraMtu rANI mA mATI AphatamAM AvI paDayAM ane sAthe pavitra mahAmaMtrI para paNa kalaka AvyuM.' pamiNIe dAsIne AzvAsana Apyu. ane ciMtA nahi karavA samajAvyuM, paraMtu pathathamaNInA haiye khaLabhaLATa zarU thaI gaye hatA. nArAja rAjA zuM karI zake, AzritAnI te kevI behAlI karI zake te miI kharAkhara samajatI hatI. tenA manamAM thADAka bhaya thaDakI rahyo. ciMtA paNa cacarI rahI. eTalAmA mahAmatrI havelImAM AvyA, te svastha ane zAMta hatA. temane caherA nirAkuLa ane nirvikAra hatA. temane pratIti thai gaI hatI ke 'rAjA'mArA para nArAja che ane mArA para ghAra kalaMka mUkAyu' che.' paNa AnI temanA mana para DhAI asara na paDavA dIdhI.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-10 : 177 dAsI caturAne vidAya karIne mahAmaMtrIe pathamiNa sAme joyuM. pathamiNa patinA caraNamAM besI gaI. tenI AMkhamAM AMsu chalakAI paDayA. "mArA nimitte mArA pati para kalaMka AvyuM. rANu para kalaMka AvyuM" A vAtanuM tene dukha hatuM. mahAmaMtrIe pathamiNIne kahyuM : "zA mATe rahI rahI che? zuM karavA ciMtA kare che? niSkalaMka hevA chatAMya kalaMke AvyuM che. A koI mArA pUrvabhavanA pApanuM phaLa che. koI bhavamAM meM keI akalaMke jIva para kalaMka mUkavAnuM pApa karyuM haze. e pApa Aja A bhave udayamAM AvyuM che. tyAre e pApanuM phaLa te samatAthI bhegavavuM joIe. ciMtA na kare devI! ApaNuM hRdayamAM dharma che. dharma ja ApaNI rakSA karaze. dharmanA caraNe abhaya raho ! rAjAne AmAM kaze ja deza nathI. mArA pApakarme rAjAne nimitta banAvyA che. devI! rAjA para jarAya zeSa na karazo. pathamiNI mahAmaMtrInA vANuM pravAhamA ane vicArapravAhamAM vahetI gaI. jANe gaMgAnA pravAhamAM vahI rahI hoya ! duHkhanAM AMsuM harSanAM AMsumAM badalAI gayAM. na keI bhaya ! na keI dveSa ! maMtrIpada cAlyA javAno keI bhaya na hate. kheTuM kalaMka mUkanAra rAjA ke kada bA raNiI para kaze ja tevuM na hatuM. A AtmA "yAdita dharmAnuSThAna karI zake che ane dharmAnuSThAnamAM sthiracita banI rahe che. AvA AtmAnA haiye bhayajanya caMcaLatA nathI hotI. teSa-janya unmattatA paNa nathI detI. pathamiNane lIlAvatInI ciMtA thAya che: pathamiNIne eka bIje vicAra AvyA ane tenA caherA para uga chavAI gayo. temaNe mahAmaMtrIne kahyuM: "vAmInAtha ! bicArI nirdoSa lIlAvatInuM zuM thaze? rAjAe te temane dezavaTe dIdho che 23 ne? e have kayAM jaze" mahAmaMtrI A ja praznanI rAha jotA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA hatA. temaNe pUchayuM : "devI ! tame ja batAve. mahArANIne bacAvavA ApaNe zuM karI zakIe tema chIe? zuM karavuM joIe?" pathamiNIe kahyuM ke huM Apane zu batAvuM? Apa ja evo keI upAya vicAre ke jethI mahArANI jaMgalI pazuone zikAra na banI jAya. mane temanI ghaNuM ja dayA Ave che. e pavitra abaLAne Apa ja bacAvI - zake tema che. keTalI nAnI uMmaramAM e bicArIne A mahAduHkha AvI paDayuM. Apa ene keIpaNa rIte bacAvI le." pathamiNInuM haiyuM bharAI AvyuM. mahAmaMtrInA manamAM te rANIne bacAvI levAnI cejanA taiyAra ja hatI. paraMtu A yojanAne pAra pADavA mATe pathamiNInI saMpUrNa ane saharSa sahamatI anivArya hatI. kAraNa ke e rojanA ghaNI jokhamI hatI mahAmaMtrIe kahyuM : juo devI! e rANIne tame ja surakSita rAkhI zake tema che. gupta rIte tame rANIne tamArI havelInA seMyarAmAM rAkhe. kalaMka dUra thaze tyAre te rAjAnA mahele cAlI jaze. bele che tamArI A mATe taiyArI ?' mahAmaMtrIe ATaluM kahIne pathamiNI sAme joyuM. je rANI para, mahAmaMtrInA premamAM hevAne Arepa che ene pitAnI ja havelImAM Azare Apa, e kaMI jevuM tevuM sAhasa na hatuM ! ghaNuM moTu sAhasa hatuM. bhAre jokhama hatuM. teya pathamiNIe jarAya khacakATa vinA niHsaMkeca A mATe saMmati ApI. pati upara pathamiNune ke avicaLa vizvAsa have tene A prasaMga jvalaMta dAkhala che. mArA pati naiSThika brahmacArI che. temanA manamAM kayAya viSayavikAra nathI A niHzaka vizvAsa pathamiNInA haiye hate. Aje patie patnIne vizvAsa gumAvyA che pethaDazAe paNa A avicaLa vizvAsa saMpAdana karyo haze ne? tame lekee tamArI patnIne A vizvAsa meLa che? tamArI patnIne tamArA para vizvAsa che ne? "mArA sivAya duniyAnI bIjI badhI ja strIo mArA patine mA-bena samAna che. teo kadI paNa
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-10 bIjI strI sAme viSayavikArathI jue ja nahi, vicAre paNa nahi. A vizvAsa tamArA mATe che ne? sabhAmAMthI te te amane svarganuM sukha ahIM ja maLI jAya ne ? paNa evAM puNya amArA kayAthI? mahArAjazrI puNya te tamArA che. paraMtu tamArA evA lakSaNa nathI ! kaho, haiye hAtha mUkIne kahe, tame tamArI patnIne vaphAdAra che? parastrIne kayAreya rAgathI sparza nathI karyo ne? A vilAsI yugamAM tame svapatnIne paripUrNa vaphAdAra rahyA hoya te mAre tamane lAkha lAkha dhanyavAda che! parastrInuM rUpa nahi jevAnuM, parastrI sAthe ekAtamA vAta paNa nahi karavAnI. sinemAnA paDadA para paNa strIonI ardhanagna kAyA nahi javAnI. nathI jotAne sinemAmAM? vAsanAo DAkaNuM banIne satAvaze sabhAmAMthI zrImatIjI paNa sinemA jovA Ave che ne! e paNa parapuruSane jetI hoya che ne? mahArAjazrI H ema? tame arasaparasa samajUtI karI lIdhI che ke huM parastrIne je te tAre DakhADakha nahi karavAnI ane tuM parapurUSonA rUpa joIza te huM paNa tane kaMI nahi beluM !" AvI ja vAta che ne? paNa A samajutI jevA sudhInI ja che ne AgaLa vadhIne bIjI kaI samajUtI te nathI karIne? zA mATe tame jANI joIne, ughADI AMkhe narakanAM karma bAMdhe che? vartamAna jIvanamAM durAcAra-vyabhicAranA mArge cAlIne zA mATe tamArI ane bIjAnI jiMdagI barabAda kare che? zuM svapatnI ane savapatimAM viSayavAsanA zAMta nathI thatI ? tamArI viSaya - vAsanA te dAvAnaLa che. viSayasukha legavavAthI dAvAnaLa zAta nathI thatA, uTe vadhe che. vAsanA bhegavavAthI vadhu prabaLa bane che. zarIra azakata banaze, Indriye zithila banaze tyAre vAsanAo
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18* : 6. 6. jAge che nira. na. tane hAkaNa banIne tAvaze. pati-patnInuM sadAcArI jIvana ! AdezanI saMrata che. sadAcArI ane eka bIjAne vaphAdAra patipatnInA ja saMtAna Arya saMskRtinA saMrAhaka ane mahemAna ArAdhaka banI zake che. pethaDazA ane pathamiNIne eka ja suputra te jhajhaza. ke hue putra? je bApa tevA beTo paDaza jevo ja suzala, danara ane paramAtmakata? guvA, zraddhAvAna ane cAritravAn ! tamAre kevAM saMtAna joIe? saMtAnanI ciMtA che tamane ? saMtAnanA AtmAnI ciMtA che? tamane khUda tamArA AtmAnI ja ciMtA nathI pachI tame tamArA saMtAnanA AtmAnI ciMtA tA zuM karavAnA dezanA hitaciMtake kahevaDAvanArAoe samAjanA kahevAtA uddhAke, mahilAone sukhI karavAno ke lenArAoe, durAcAra ane caricArane phelAvavAnuM che. pApa karyuM che ane kare che. keTalAka sajArU sAhityakAre e. kalAkAro e ane zrImate e durAcAra ane vyabhicArane phelAvo karavAne akSamya aparAdha karyo che, ane kare jaya che. are ! bhacArIone rapha ApavAnA kAyadA banyA che. sapAta jevAM ghora pApa Aja kAyadAnI sathavAre bindhAsta thaI rahyA che. zuM AvA pApI kAyadAnuM pAdana karavA? AvA yada:enuM DekorAe ullaMdhana karavuM joie, tene asarakAraka ane joradAra virodha karavA joIe. prajAna nitva ane nirvI banAvanAra pagalAone asarakAraka saptamAM sakhta virodha kare che, sadAcAranA jee sudara pakSapAtI haze, teo ja A virodha karI zakaze. jemane duHkhane bhaya nahi hoya ane sukhanuM prabhana nahi hAtha teo ja A sAme virodhane jhaDe ucakI zakaze. kevA rASTramAM jIvana jIvavAnuM che? kahe che ke ke gAMdhIjInA siddhAMta anusAra rAjya kare che. mArI najare te Aja gAMdhIjInA siddhAMtenI khUle Ama hatyA thaI rahI che, nirdayatAthI katala thaI rahI che. A deza mahAvIra, buddha, rAma ane kuSNune che. emanA ja dezamAM zIla ane ajamo ane rAdhanA ane siddhAMta
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMthana-1e : 181 sadAcArano A upahAsa ? prajAne durAcArI ane vyabhicArI banAvavAnI rojanAo? hA, AvA samAjanI vacamAM, AvA dezamAM rahIne paNa ApaNe zIla ane sadAcAranuM pAlana karavAnuM che. pati-patnInA saMbaMdhane pavitra rAkhavAnA che. pethaDazA ane pathamiNanA saMbadhe kevA pavitra haze? ekabIjA mATe keTalo badhe vizvAsa haze? mahAmaMtrI gupta mArge lIlAvatIne pitAnI havelIe lAvIne tenI javAbadArI pathamiNIne pI de che. abhaya, akheda ane aSanI jIvaMta mUrti pethaDazA vAstavamAM dharmAtmA hatA. dharmanuM jevuM svarUpa batAvyuM che e rUpa varUpavALA dharmanA ArAdhaka A mahApurUSa hatA. Aja basa ATaluM ja !
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmA sAthe sabaMdha bAMdhavAnI cAra bhUmikA 1 bhaNu 2. dana 3. stavana 4. spAIna, prematatvane samajanAra ja mUrti dhrUjAnu rahasya samajI zake, paramAtmaprema tamane ApeApa madire kheMcI jAya, tame jo arjIMgalAmAM beDarUma, IMgarUma, bAtharUma....banAvI zake che. te eka gesTarUma' na banAvI zake ? A gadgad ka ane bhAvavibhera ce bhIle petAnI AMkhathI bhagannAna zaMkaranI pUjA karI bhagavAna zakare jaTAza karane kahyuM : jee mane sapUNu ane sarvAMsvanu samarpaNu kare che, tene huM' manI jA* * * pravacana/11 * cAkinImahattarAyunuM mahAn dhrutadhara AcAya zrI haribhadrasUrijI mahArAja dha bindu" granthamA dharmAnuM.... svarUpa samajAvata pharamAve che ke vacanAdyanuSThAnamavaruddhAdyantim / maitrayAdibhAvasayukta taddharma iti kIrtyate // A vAtane jANIne tamArA haiye kyAreya kadI becenI thaI che kharI * ATa ATalAM varSothI dharmAnuSThAna huM karuM chuM, chatAMya hajI sudhI nathI vicArazuddhi thaI ke nathI AcArazuddhi thaI. tA have huM zuM karu? zuM huM avidhithI anuSThAna karuM chuM? dharmAnuSThAna je prakAre karavu joIe te prakAre zuM nathI karatA ? AtmAmAM prazamabhAva hajI kema pragaTatA nathI ? kayAM gUMcavAi gayA chuM ? nAnakaDI jiMdagI che. khabara nathI jIvanadIpa kayAre mujhAI jaze ? na mAluma mAre| tmA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavacana-1 : 143 paralekamAM kyAM jaze ? pharIne pAchA 84 ba ceninA cakakaramA te cakarAvuM nahi paDe ne?? AtmaciMtA thAya che kharI? AvI AtmaciMtA tamane thAya che? makAnamAM lAITa-phITIga airAvyuM, mITara paNa lagADayuM, kvIca paNa epana kare che, paraMtu lAITa na thAya te "kema lAITa nathI thatI ke tenI ciMtA kare che ne ? tyAre vicAre che ne ke phiTiMga te badhuM ja karAvyuM che, mITara paNa lagADayuM che, chatAMya lAITa kema nathI thatI? garabaDa kayAM che? tyAre IlekaTrayanane bolAve che ne tene batAvIne pUche che ne ke lAITa kema nathI thatI? lAITa thAya tevuM karI de IlekaTrIzyana phITIMgane barAbara joIne kahe che ke "bhalA mANasa ! lAITa kevI rIte thAya? pAvara hAusa sAthe hajI kanekazana kayAM lIdhuM che? mAnI le ke kanekazana lIdhuM che, paraMtu je lAITa phITIMga barAbara nahi hoya te paNa lAITa-prakAza nahi thAya! garabaDa kayAM che te che. varSothI tame dharma kriyAo kare che, chatAMya AmAmA hajI jJAnaprakAza thaye nathI, jIvanamaMdiramAM aMdhAruM ja aMdhAru che tyAre tamane gherI ciMtA thavI joIe. thAya che ciMtA? tamAre AtmA tarapha tame kayAreya najara kare che kharA ? AkhI duniyAne jue che paNa khUda tamArA AtmAne ja nathI jatA ! buddhizALI che ke budhu che ? rUpiyAnI phATelI noTanI ciMtA thAya che ane mUlyavAna AtmAnI ciMtA ja nathI thatI ! ATalI badhI ghera lAparavAhI? yAda khe, tame pite khUda tamArA AtmAnI ciMtA nahi kare te duniyAnI kaI ja vyakti-khUda tIrthaMkara paramAtmA paNa tamAro uddhAra nahi karI zake. gaMbhIratAthI vicAre ke Aje tamArA AtmAnI zI sthiti che? dharmakriyAo kare che, chatAMya tamArA jIvanavyavahAramAM ane mananA vicAramAM prakAza phelAye? nA tyAM te badhe kALuM aMdhAruM ja aMdhAruM che. tapAse, paramAtmAnA pAvara hAusa sAthe kanekazana te salAmata che re ?
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1849 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA paramAtmA sAthe saMbaMdha bAMdhavAnI paddhati sabhAmAMthI kanekazana ja nathI lIdhuM pachI salAmatIne prazna ja nathI ubhuM thatuM. mahArAjazrI H kharA buddhizALI che tame ! AtmAne paramAtmA sAthe jyAM sudhI hadayanI bhUmikA para prIti-bhaktine saMbaMdha nathI sthApita thaye tyAM sudhI paramAtmAe batAvelA mokSamArganI ArAdhanA kevI rIte thaI zake? dareka dharmAnuSThAnanA vidhi-vidhAnanuM phITIga barAbara kevI rIte thaI zake? baMne apekSita cheH phITIMga ane kaphazanabaMnemAMthI eka paNa na hoya te prakAza nahi Ave. bane anivArya che. mAruM mAne te prathama kanekzana laI le ! pachI phITIMgamAM te jarAya vAra nahi lAge! AthI kanekazananuM kAma, tenI kAryavAhI pahelAM ja zarU karI de! kanekazana levAno paNa eka sarasa presIjarakAryavAhI che. paramAtmAnI sAthe saMbaMdha bAMdhavAno che' keI mAmulI vAta nathI, dhAre che teTaluM saraLa kAma nathI. hA, tame kRtasaMkala5 bane pachI kaMI ja muzkelI nathI. saMkalpa karIne kAma zarU karI che. paramAtmA sAthe saMbaMdha bAMdhavAnI cAra bhUmikA che. 1. smaraNa, ra, darzana, 3, stavana, ane 4, sparzana, smaraNa vyaktinI gerahAjarImAM thAya che. smaraNa sArAnuM thAya che tema kharAbanuM paNa thAya che. jenA mATe prema hoya che tenuM smaraNa madhuratA jagADe che. sAthe sAthe vyAkuLatA paNa! A vyAkuLatA paNa hAlI lAge che. temAM na saMtApa hoya che, na paritApa. na uga hoya che na ukaLATa | viraha janya vihavaLatA hoya che temAM tane mAne che paramAtmAne tamane viraha thaye che? priyatama paramAtmavirahanI vyAkuLatA anubhavI che kayAreya? virahajanya samaraNanI saMvedanA haiye kadI ghaLAI che kharI? paramAtmAnuM maraNa thaI jAya che ke karavuM paDe che? dhyAna rAkhe ke samaraNamAM saMvedana hoya ja che. saMvedanazUnya samaraNa samaraNa nathI.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-11 : 185 te te che mAtra svArthasiddhinuM eka sAdhana ! eka upAya! "paramAtmAnuM ATalIvAra nAma levAthI ..ATalIvAra smaraNa karavAthI amuka kArya siddhi thAya che - AvA gaNitathI tame lAkhe-kaDevAra paramAtmAnuM smaraNa kare, e smaraNa sAthe mAre kaI saMbaMdha nathI. jene paramAtmA mATe prema nathI, prIta nathI, pyAra nathI, tenuM paramAtma-maraNa premIjanya nahi paNa svArthajanya hoya che. paramAtmA mATe prema hoya te tene maLavA dila Atura banI jAya. tenA darzana ane milana mATe haiyuM jaLa vinAnI mAchalInI jema divasa rAta taDatuM rahe. milana-darzana thatAM na hAyapaLepaLa tenA smaraNamAM jAya. paramAtmAnI yAda eTalI tIvra bane ke tenAM darzana mATe A dhAra raDI paDe. astitva AkhuM ya AkuLa-vyAkuLa banI jAya. sabhAmAMthI AvuM te kayAreya nathI thayuM ! mahArAjazrI kevI rIte thAya? evuM te paramAtmAnA premamAM jIvanAranA jIvanamAM ja thAya, tame che paramAtmapremI cho paramA. tmAne premamAM paramAtmAnI vAta ghaDIka javA de. bIjA keInAya premamAM paNa che? kenA sAcA premI che? che mAtra imITezana prema! mAtra nakalI prema! AvA premamA, nakalI premamAM, banAvaTI premamAM mAtra dekhADavAnA premamAM priyatamane premIjanane viraha vyAkuLa nathI karatA. viraha vyAkuLa na banAve te maraNa thAya nahi. kayAreka bhUlathI yAda AvI jAya te eka vAta che ane sahaja smaraNa thatuM rahevuM te bIjI vAta che. smaraNamAM darzanane taraphaDATa hoya che. ApaNane sadehI paramAtmAne viraha che. atyAre temanAM darzana saMbhavita nathI tyAre temanI AkRtinAM-temanI tasavIranAM-temanI pratimAnAM darzana karIne AtmA tRpta bane che. prema tatvane samajanAra* mUrtipUjAnuM rahasya samajI zakaze. paramAtmapremI paramAtmAnuM trikALa darzana na kare te tenA jIvane jarAya cena na paDe. AthI japaramA." bhAnA trikALa darzananI vidhi batAvAyI che. vidhi batAvI che mATe
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 H mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA trikALa darzana nathI karavAnAM ! paramAtmaprema tamane ApoApa tenAM maMdira kheMcI jaze! paramAtmAnI pratimA joIne tame gaddagadda banI jaze! AMkhamAM AMsuM chalakAI Avaze ! gaLe DUmo bAjhI jaze ! paramAtmadarzanane je AnaMda che. tenI ja majA che. e darzanano je nazo che te zabdAtIta che. tenuM varNana karavuM asaMbhavita che. e jAte ja anubhava karI rahyo. tame jAva che ne maMdire? kevI rIte darzana kare che? paramAtmAnI AMkhe sAthe tamArI AMkho meLavIne, bhAva- vira banIne paramAtmAnI sAme UbhA rahe che ne? sabhAmAMthI azakya che mahArAja sAheba! paramAtmAnAM A prakAranAM darzana te evA maMdiramAM thaI zake ke jyAM bahu ochA ke AvatA heya. ahIM te bhakto bhagavAnane gherI le che. darzanathIo e bhIDamAM bhagavAnanAM pUrA darzana paNa karI zakatA nathI ! sukhI gRhasthAe gRhamaMdira rAkhavuM joIe? mahArAjazrI : sAcI vAta kahI tame! svArthI lokee bhagavAnane gherI lIdhA che. svArthamAM viveka nathI Takate. pUjA karanArAone e bhAna ja nathI rahetuM ke gabhArAmAM kevI rIte ubhA rahevuM joIe. huM eka ja maMdiramAM nathI, bIjA daNa darzanAtha bahAra UbhA che.' A vicAra temane AvatuM ja nathI. tame leke je barAbara dAna karavA IcchatA he te khUda tamArA gharamAM ja kaI eka khaMDamAM maMdira banAve! tame leke je baMgale banAvI zake che ane baMgalAmA beDarUma, IgarUma, kicana, bAtharUma vagere banAvI zake che te zuM tyAM tame eka geDarUma na banAvI zake? hA, jeo ekAda-be kRmamAM jIve che teo gRhamaMdira na banAvI zake. evA sAdhAraNa ane madhyamavarganA leke mATe A saMghamaMdira banAvAya che! sukhI ane samRddha lekee te pitAnuM gRhamaMdira banAvavuM joIe ane che maMdiramAM jaIne trikALa darzana-pUjana karavA joIe. te saMdhamaMdiramAM vadhAre bITa nahi thAya. tame leke je pitapatAnA gRhamaMdira
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazcana-11 banAve che je prakAranA darzananI vAta tamane samajAvI rahyo chuM te darzana tame tyAM karI zakaze. paramAtmA sAme trATaka paNa karI zake che. darzananI taDapa nathI, darzananA talasATathI darzana thAya te saheja ja "trATaka thaI jAya che. gRhama diramAM pachI kaI vacce avarodha karanAra nahi Ave. maMdiramAM devA jAo che ke levA? - tame leke evA maMdire darzana karavA javAnuM vadhu pasaMda kare che ke jyAM vadhu lekenI bhIDa rahetI heya! tame evA ja tIrtho, maMdira, ane mUrtine vadhu prabhAvazALI mAne che, kharuM ne? tamane kene prabhAvazALI bhagavAna priya che ne? prabhAvathI prasita thaI ' maMdire janArAo paramAtmAnA premIjana nathI. prabhAvathI AkarSaNa te lebhI lokone thAya che. evA leke zuM maMdire darzana karavA khAya che? nA, teo te paramAtmAne pitAnA darzana ApavA jAya che! "bhagavAna ! mane joI le, huM keTale dIna ane dukhI chuM. prabhu! mArA hAla juvo !" Amaja tamArAM darzana karAvavA * jAya che ne tame bhagavAna tamane je che te tamAruM kAma thaI jAya! tamane matalaba che tamArA kAmathI ! temAM bhagavAna mAdhyama banI jAya te uttama 1 mATe tame maMdira jAva ! AvA leke paramAtmatatvane oLakhatA nathI. paramAtmA sAthe A lekene kaI ja saMbaMdha nathI. teo ApavA nathI jatA, levA thAya che maMdiramAM! sAcuM kahe che, to maMdiramAM devA jAya che ke levA sIlanI niSkAma bhakita jaTAzaMkarane lagna thayAne dasa-bAra varSa thaI gayA hatA. paNa ekeya saMtAna na hatuM. patnI jaTAzaMkarane kahyA ka2tI ke, tame " maMtra, taMtra, rAsa-dhAgA kai kare, jerI, ApaNI eka mALA -
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThThI mIThI lAge che munivaranI dezanA pUrI thAya, tenAthI ApaNane saMtAna thAya....' eka divasa mitra jaTAzakarane kahyuM : 'mArI eka vAta mAnIza te tArU kAma thai jaze.' jaTAzakare kahyuM 'tu mAro mitra che, tArI vAta zuM karavA nA mAnu? mArA bhalA mATe ja te tu vAta karavA AvyA che. ela ! tArI zu' vAta mAre mAnavAnI che ?" . : mitre kahyu : ApaNA gAmathI pu` dizAmAM mahAdevajInu eka maMdira che. zivajInI ghaNI ja camatkArika mUrti che. e zaMkaranI je bhAvathI bhakti kare che tenI badhI manekAmanAzakara pUrI kare che. tu e madira rAja jA, e zakaranI pUjA kara. te tArI kAmanA pUrNa thai jaze.' 2 thra jaTAza'ne mitranI vAta gamI gaI. tenI vAta para vizvAsa esI gayA. patnIne paNa vAta karI. te te khUbaja prasanna thaI gaI ane kahyuM : 'tame kAlathI ja e ma`dire rAja javAnu zarU karI dA. ane sAthe mahAdevajIne dharavA sArAmAM sArA phula, miThAi vagere pazu laI jajo.' patnInI A AjJA hatI. zuM jaTAzaMkara ane tenI patnInA A paramAtmAprema hatA ? nA, putrapreme tene paramAtmA pAse javA, paramAtmAnI pUjA karavA majabUra karyAM hatA, paramAtmA pAse te putra levA jatA hatA. putra meLavavAnI prabaLa icchAthI jAya che. paramAtmA para tene prema nathI. : jaTAza'kara rAja mahAdevajInA maMdire jAya che. vidhi anusAra pUjana kare che, jApa kare che. Aja maMdiramAM eka AdivAsI bhIla paNa rAja karanA daMne AvatA. darzana-pUjA karavAnA tenA Dhagata kAI anekhA ja hatA. A lIla mAMmAM pANI bharIne Avata. hAthamAM jaMgalI kula laine AvatA, maMdiramAM AvIne te potAnA tIrathI za'karanA kula vagere utAratA, pachI mamAM rAkhela pANInI pIcakArI zaMkaranI para mArA, mUrti upara hAthamAM rAkhelAM kula kete pUchI zakI sAme joIne pUchatA kema che! mArA zaMkara! tArI ghaNI ja yA che " 4
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 : 189 mArA para" basa ATaluM bolIne e jato rahate. jaTAzaMkara jApa karatAM karatAM bhIlanI A pUjA jete. tenI AvI aNagaDha pUjA joIne tenA manamAM gusso caDate ane eka divasa te jaTAzaMkarane zaMkara upara paNa gusso caDI. kAraNa ke e divase zaMkare pelA bhIla sAthe vAta karI hatIhuM ATalA UMcA prakAranI pUjA karuM chuM. meMghAdATa kule caDAvuM chuM. dUdhane abhiSeka karu chuM. satata nAma japuM chuM. te mArI sAthe vAta karavAnI te dUra rahI, mArI sAme najara suddhA ya nahi ane gamAra. anagaDha bhIla sAthe zaMkara premathI vAta kare che! hada che ne A te ' bIje divase jaTAzaMkara maMdiramAM gaye. zaMkara bhagavAnanI pratimA sAme joyuM te temanI eka AMkha gAyaba hatI ' jaTAzakara babaDaze ? leke paNa kevA che? kayAMya cAravAnuM na maLyuM te bhagavAnanA maMdiramAM cerI ? ane te paNa bhagavAnanI AMkha ? !? keNu cArI gayuM haze zaMkaranI AMkha? pele bhIla te nahi hoya ? e ja cerI gaye hovo joIe, kaMi nahi, bhale e cerI gaye. kAle bajAramAM jaIne sarasa majAnI Akha laI AvIza ane eMTADI daIza" ATaluM babaDIne te pUjA karavA beThe ane pUjA pUrI karIne jApa japavA lAge tyAM bhIla AvyuM. teNe rAjanI jema pUjA zarU karI te teNe joyuM ke bhagavAnanI eka Ama nathI ! jotAM ja te duHkhathI belI UThazeH "are zaMkara ! tArI eka AMkha kayAM gaI?" pachI thoDIvAra rahIne be mAre be AMkha ane tAre eka AMkha bhalA ! e banI ja kema zake? tAre te be ja AMkha hevI joIe. le, mArI eka AMkha tane ApI dauM chuM..." ane pitAnA bANathI pitA eka AMkha kADhIne zaMkaranI pratimA para cUMTADI dIdhI ! A kADhatAmIlanI AMkhamAMthI lohInI dhArA vahevA lAgI. paNa bhIle na huMkAra karyo, na hAryakare! gadgad kaThe ane bhAvavibhera haiye teNe AMkhathI pUjA karI. jaTAzaMkara te A joIne Aja banI gaye!
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19* - mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA parasevAthI ladabada thaI gayA! e ja samaye pratimAmAMthI eka divyavani maMdiramAM gUMjI UThaze jaTAzaMkara! have tane samajAyuM ne ke huM A bIlane kema cAhuM 1 chuM? e bhIla mArI pAse levA nathI Avate, mane levA Ave che! ane tuM? bhikhArInI jema mAMgavA Ave che. levA mATe tuM mArI pUjA-bhakita kare che paNa mAre mana te e ja mAre paramabhakata che ke je mane pitAnuM sarvasva samapI de che. jeo mane saMpUrNa ane sarvasvanuM samaparNa kare che tene huM banI jAuM chuM.' mi samarpaNa karAve che? jaTAzaMkara te divya-vArI sAbhaLIne thIjI ja gaye ! khAlI thALI laIne te ghare pAcho pharI gaye, jaTAzaMkarane putra bhale na maLe [ paraMtu paramAtmAne kevI rIte pAmavA tene paMtha jarUra maLI gaye. paramAtmA sAthe ja eka prema karI le pachI kazuM ja mAMgavuM nahi paDe, vagara mAge ja badhuM maLI jaze. je samaye je joIze te samaye te maLI ja raheze. tame maMdira je kaI mAMgavAnI IcchAthI jaze te tamArUM mana caMcaLa raheze. levAnI... kaMI pAmavAnI IcchAthI caMcaLatA pedA thAya che. maMdiramAM tamAruM mana sthira rahe che? nathI rahetuM, kema kharuM ne? sthiratAthI svastha cite paramAtmAnuM darzana kare che? paramAtmA tarapha tamArI najara apaloDa rahe che? sthira ane ekAgra rahe che ? keTalI vAra sudhI sthira rahe che? najara Amatema pharatI rahe che ne najara tamArI bhaTakatI ja rahevAnI ! - maMdiramAM-paramAtmAnAM darzana karatAM paNa laTAtI rahevAnI. kAraNa ke tame maMdiramAM paramAtmA pAse kaMIka levA jAva cho. levAnI vAsanA AMkha ane aMtane caMcaLa banAve che. tamArA haiyAmAM paramAtmaprema nagrata thaze te ja tame samarpaNanI bhAvanA laIne paramAtmAnA maMdire jo prema tamane samarpaNa karavA ja preraze. darzana ane kamaraNa bAda tamArI vANuM sukharita thayA vinA nahi rahe. tamArA heta 52 paramAtmAnuM matavana Ape che
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-11 191 UThaze. e svayaM pharita ratavanAmAM paramAtma-virahanI vedanA haze, paramAtmAnI prazaMsA haze, athavA te paramAtmAnA bhAvamilana mATenI gadagad prArthanA haze. sabhAmAMthI ame te gokhelA tavana ja bolIe chIe. A haiyAmAMthI keI svataH bhAva jAgatA ja nathI. mahArAjazrI premapUrNa ane bhakitabharapura haiyAmAM stavanA ApoApa pragaTe che. DhaDhaLe tamArA haiyAne. haiye paramAtmA pratye prema ane bhaktibhAva paDayA che? lagna bAda mayaNAsuMdarI bIjA divase bhagavAna RSabhadevanA maMdire gaI hatI tyAre tene pati uMbarANe paNa sAthe gaye ha; e savAre mayaNAsuMdarInA haiye kevI stavana pragaTa thaI hatI te jANe che? premapUrNa stavanA pragaTI hatI. A premabharapura stavanAe camatkAra karI dIdhe. paramAtmAnA gaLAmAM paDelI kulamALa svayaM mayaNAsuMdarI pAse AvI gaI! stavanA mayaNA suMdarI karI rahI hatI, te sAMbhaLI uMbararANAnuM hRdaya bhAvavibhora banI gayuM ! gadagad thaI gaye te. stavanA karavAnI paNa eka paddhati che. stavanA e che ke je sAMbhaLanAra paNa bhakitabhAvamAM lIna banI jAya che ke bararANe kadAca na A agAu kyAreya maMdira gaye na hatuM paNa tenA dilama mayaNasuMdarI pratye guNamUlaka prema pragaTa hate. maruNAnA tyAga ane ya samarpaNathI uMbararA prabhArita banyuM hatuM. mayaNathI prabhAvita ? ' uMbarANane mayaNanI tavanA pratye paNa premabhAva umaTaye, e sarvavanAmAM na te sukha pAmavAnI prArthanA hatI, ne te dukhamAMthI mukta thavAnI koI yAcanA hatI. e stavanAmAM mAtra paramAtmAnA zonuM samaraNa ane kIrtana ja hatuM ! tame darzana kevI rIte kare che jenA pratye prema hoya tenA darzana kevI takalInatAthI thAya te khabara che? AMkhathI Akha maLe che ne? AMkhamAM kaika evuM dekhAya che kharuM? basa, e jotA ja rahe AMkha
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA tyAMthI haeNrTe ja nahi ! eka paramAtmapremI sa MskRta bhASAnA mahAkavie gAyuM che 73 prasannatA joI prazamaramanimagna dRSTiyugma prasanna ! kavie paramAtmAnI AMkhAmAM prazamarasa joyeA tame leAkAe paramAtmAnI AMkheAmAM kaMi joyu ? tamane e paNa jANuM che kharI ke paramAtmAnI AMkhamAM paNa kaika jovA cAgya che ? sa'sArI jIvAnI AMkhamAM je nathI dekhAtu evu kAi divya paramAtmAnI AMkhamAM dekhAya che ! cALIzvara anaghanajIne paNu Avu kaiMka paramAtmAnI AMkhamAM dekhAyu hatuM. e joIne te mAna dathI nAcI UThayA hatA. AnadanA nAcamAM temanA mAMmAMthI phuTI hatI - tattva stavanA amiyabharI mUratI racI re. UpamA na ghaTe kAya zAnta sudhArasa aulatI re. nirakhata tRpti na hoya ! vimalajina ! dIThAM leAyaNu Aja ! huM vimala janezvara ! ApanA nayana Aje meM joyAM 1 jote ja rahuM... ....jotA ja rahu....jIvanaparyaMta basa tene jotA ja rahuM... tRpti nathI thatI jotA jotAM ! ApanA nayanAmAM zAntarasanuM evu' amRta bharyuM che ke basa pIte ja rahu....pItA ja rahuM..... Ana dhanajI caiAgI hatA ne cALIne paramAthI sAthe prema thavA saheja hatA. yAgI ja paramayegInI AMkha vAMcI zake che! makhAnA lAvAne vAMcI zake che. bhegIne paramacegInI sAthe samRdha ja kevI rIte thaI zake ? bhegIne cagI sAthe manatuM ja nathI 1 jene cagI game che te bhAgI nathI hAtA ! tenu haiyu bhegI nathI hatu . zarIrathI bhegI ane manathI paiNI ! zrAvaka AvA haiAya che. paramAtma pathanA pathika cALI hAya che. cegI' zabda sAMbhaLIne haraze nahi. ceAgI' zabdanI vyAkhyA samajI le, Dara tamArA nIkaLI jaze.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-11 183 "mAre banAv :" - je ApaNane mekSamAM mUkI Ape, mokSamArgathI joDI Ape tene roga kahe che. kahe, A ga tamane pasaMda paDe ne? paramAtmadarzana ane paramAtma-stavana A roga che. darzana ane stavana ApaNane paramAtma-tatva sAthe joDe che. darzanamAM tanmayatA joIe. stavanamAM bhAvalInatA joIe. prema ane bhakti tanmathatA tallInatA lAve che. mUrtimAM sudaratA game ke camatkAra? prazna : paramAtmAnI pratimA nayanaramya ane AkarSaka hoya che te tallInatA jaldI Ave che. ApaNe tyAM paramAtmAnI pratimAo eTalI suMdara kema nathI hotI ? uttara : paramAtmAnI pratimA manahara ane manabhara hovI joIe e vAta kharI che, paraMtu ApaNe pratimA sudhI AvIne aTakI javAnuM nathI. e pratimAnA mAdhyamathI ApaNe paramAtmAnA svarUpanuM dhyAna dharavAnuM che. pratimAnA AlaMbanathI iyAna sudhI pahoMcavAnuM che. dhyAnamAM UMDA utaratA javAnuM che. mAdhyama uttama haze te praveza saraLatAthI thaze. tamArA darzana, stavana ane pUjananuM lakSya zuM paramAtmA-varUpa sudhI pahoMcavAnuM che? nahi. tamAruM lakSya, tamArI lAlaca bhautika sukha pAmavAnI che! eka gAmamAM ame gayA hatA. tyAMnA eka jinamaMdiramAM ame eka jinapratimA joI. te ghaNI nAnI hatI ane beDoLa paNa hatI. eka mahAnubhAvane meM pUchayuM: "AvI mUrti ahI kema rAkhI che? tenA darzana-pUjAthI tamArA haiye koI AnaMda ane AhalAdanA bhAva umaTe che? javAbamAM temaNe kahyuM: "A mUrti ghaNI camatkArika che. ghaNI ja prAcIna che." camatkAra! tamane lekene camatkAra batADanAra bhagavAna vadhu kara mahArAjA 25 pasaMda che! camatkAra batADanAra guru tamane game che! camatkAra dekhA
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA DenAra dharma tamane vhAle che !!! AMkha mIMcatAM jhUMpaDI mahela banI jAya e camatkAra tamane joIe che ne? loDhuM evuM banI jAya, pANI thI thaI jAya evA camatkAra tamane khape che. kharuM ne? tamAre te mUrti camatkArika joIe che. te nayanaramya hoya ke na hoya, tenI tamane kaMI ja tamA nathI. vAha! zuM lokenuM mana vikRta thaI gayuM che! rakhe mAnatA ke tame paramAtmAnA darzana karavA jAo che. vAstavamAM te tame tamArA darzana karAvavA paramAtmA pAse jAo che ! paramAtmA tamane juve ane tamane e camatkAra dekhADe ! A ja udezya hoya che ane tamAre? zilapI keTalI suMdara pratimA banAve che? ApaNA maMdiramAM jyArathI pratimA, paramAtmAnA rUpamAM pratiSThita thAya che tyArathI pujArIo ane tame badhA e pratimAne vikRta ja karatA rahe che, zilpIe banAvelI savAbhAvika AMkha tamane pasaMda nathI paDatI ane tame jevI tevI kAcanI AMkha cITakADI de che! Theka ThekANe TIkA lagADI de che. game tyAM ADedhaDa sonA-cAMdInI paTTIo cUMTADI de che! kAraNake tamArA manamAM A mAnyatA jaDa ghAlI beThI che ke- eka tele senuM pratimAne caDhAvAthI eka kilo pAchuM maLe che." DuM ApIne jhAjhuM meLavavAnI lAlasA ja tamArA haiye che ne ! soyanuM dAna karI eraNa jeTaluM meLavavAne lAbha ja tamArA haiye che ne? AvA labha ane lAlasAthI tamArA mana ane magaja bharelA hoya tyAM saundaryanI AzA kayAthI rAkhI zakAya? paramAtmAnI mUrti nayanaramya, cittAkarSaka, manabhAvana hovI joIe e vicAra paNa tamane nahi Avate heya. A che karI? tame kevAM tIrthadhAmamAM jAo che? kayAMka, keI tIrthadhAmamAM keI evI sauMdaryabharI pratimA maLI jAya te tyAM tenAM darzana karIne amRtarasanuM pAna karyuM che? najarathI najara maLI che kayAreya? ekAda kalAka darzanamAM layalIna
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-11 : 185 banyA che kadI ? nirava zAMti hoya, maMdiramAM kazuM ja kailAhala na hAya, cetarapha pavitratA ane prasannatA patharAyelI heya, dhUpanI sugaMdha ane dIpanI tithI vAtAvaraNa AhUlAdita hoya evA sthAnamAM darzana ane stavanamAM kadI bhAvavibhera banyA che? evI avasthA mAM kadI svabhAna-dehabhAna bhUlyA che kayAreya? paNa tame AvA nirava tIrtha sthAnamAM javAnuM pasaMda kare che kharA? tIrthasthAnamAM javAno tamAro hetu paramAtmadarzana ane paramAtmapUjana hoya che kharo? nA, have te tame tIrthasthAnamAM "pikanIka karavAnA hetuthI jAna che! tyAM paNa tribhojana kare che, abhakSya khAo che, tyAM paNa kharAba vyasane sevavAnuM choDatA nathI, evA ya ghaNAM baMdAo che ke jeo tIrthadhAmomAM jAya che paNa tyA maMdiramAM jatA nathI. sukhasagavaDa ane suvidhAothI sabhara dharmazALAnI rUmamAM besIne jugAra rame che! reDie sAMbhaLe che ! gAmagapATA hake che. ane durAcAra seve che. dharmazALAone pApazALA na banAvo ? tIrthadhAmanI dharmazALAone tame lokee zuM Aja pApazALAo nathI banAvI dIdhI? keTaluM arthapUrNa nAma che, dharmazALA ! dhamanI ArAdhanA karavA mATe dAnavIre dharmazALAo banAve che. tene upaga zuM pApAcAra sevavAmAM karavAne ? zuM A dAnavIre sAthe droha nathI? ApaNA tIrthomAM paNa have lAca rUzavata vadhI gaI che. Ajane mANasa ja karapTeDa-bhraSTa banI gayA che! tamane saune mAro Agrahabharyo anurodha che ke tIrthadhAmano tame sadupayoga kare. tIrthadhAme mAnA bhavya jinamaMdiramAM jaIne apUrva cittazAMti meLave, jinamaMdiramAM birAjita nayanaramya bhavya jina-pratibhAonuM AlaMbana laIne paramAtmA sAthe AMtarasaMbaMdha bAMdhe.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA jIvana ane AtmA : mAnavajIvananI saphaLatAne AdhAra che dharma puruSArtha ! arthapuruSArtha ane kAma puruSArthamAM ja je jIvana purUM karyuM te e ghaNI gaMbhIra bhUla banI raheze. janmajanma tenI sajA bhogavavI paDaze. gaMbhIratAthI vicAre, artha ane kAma dhanasaMpatti ane bhegavilAsa kSaNika che. vinAzI che, dukhadAyI che. tenI pAchaLa pAgala na bano. mana, vacana ane kAyAnI zaktine vinAzI ane bhrAmaka sukha pAchaLa kharcI na nAMkhe. je zAzvata che, avinAzI che, tene pAmavA bhavya puruSArtha karI le. jIvanathI paNa vadhu AtmA sAthe pyAra kare. AtmAnI zuddhi ane unnati mATe jIvana duHkhamAM jIvavuM paDe te jIvI le. jIvanane sukhapUrvaka jIvavA mATe AtmAnuM ahita na kare. jIvana caMcaLa che. AtmA nizcaLa che. jIvana asthira che, AtmA sthira che. jIvanane AtmAnI unnatinuM sAdhana banAve. jIvana sAdhya nathI, sAdhana che. paramAtmAnA smaraNa, darzana ane stavana karavAthI paramAtmAnA sparzanI abhilASA ApoApa jAge che. jenuM vAraMvAra smaraNa thAya, jenA darzana vinA cena na paDe ane jenuM gIta satata haiTha para gUMjatuM rahe tenA sparza mATe haiyuM bAvaruM banI ja rahevAnuM. paramAtmapUjana kevI rIte kare che? tamArAmAMthI ghaNAM bhAI-bahena roja paramAtmAnI pUjA karatA haze. tamane pUchuM chuM ke tame kevI rIte paramAtmAnI pUjA kare che? je pramANe maityavaMdana bhASya granthamAM paramAtmAnI pUjAnI vidhi batAvI che te pramANe pUjA kare che ke gatAnugatika? sabhAmAMthI ame maityavaMdana bhASya bhaNyA nathI. amane bhaNAvAyuM nathI. ame te gatAnugatika dekhAdekhIthI pUjA karIe chIe. mahArAjazrI : je dharmakriyA tame kare che te dharmakriyAnA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-11 : 197 viSayamAM tamAre yathArtha jJAna meLavavuM ja joIe ane zAstrIya mArgadarzana levuM ja joIe. gatAnugatika dekhAdekhIthI dhamanuSThAna karavAthI aneka deSa, aneka avidhi pravezI jAya che. ane AgaLa jatAM avidhi vidhi banI jAya che. "mArA dAdA A prakAre pUjA karatA hatA. mArA pitA A pramANe pUjA karatA hatA, zuM teo avidhithI pUjA karatA hatA? tamArA dAdA, pitA vagere avidhi nahatA karatA zu? zuM teo sarvajJa hatA ? vItarAga hatA? ke buddhihIna taka kare che? "amArA dAdA Ama karatA hatA paramAtmAnI aMgapUjA, acapUjA bhAvapUjAne krama samaje. aMgapUjA pachI acapUjA ane agrapUjA pachI bhAvapUjA karAya che. pratimAjI upara je jaLa, caMdana, puSpa Adi caDhAvAya che te aMgapUjA che. bhagavAnanI AgaLa akSita, phaLa, naivedya Adi dharavAmAM Ave che te arthapUjA che ane cItyavaMdana karAya che te che bhAvapUjA. pUjAmAMthI avasthAciMtana bhUlAI gayuM che: - A pUjanavidhimAM eka mahatvapUrNa pujana che, "avasthA ciMtananuM, apUjA karyA bAda ane bhAvapUjAnA pahelAM paramAtmA jinezvara devanI traNa avasthAonuM ciMtana karavAnuM hoya che, karyuM che kayAre? kare paNa kevI rIte? tamane kadAca khabara ja nahi hoya ke "avasthAciMtana' zuM che ane kevI rIte karAya che. paramAtmAnI pUjAnI vidhimAthI avasthAciMtana jANe nIkaLI gayuM che! avasthAciMtana atyaMta mahatvapUrNa bhAvakriyA che. je jinezvara paramAtmAnI vibhinna uttama dravyathI aMgapUjA ane agrapUjA karI, e paramAtmA sAme ubhA rahIne athavA besIne paramAtmAnI avasthAonuM ciMtana karatA apUrva AnaMda maLe che. A traNa avasthA che, 1 chAstha avasthA, 2 kevalya avasthA, 3 rUpAtIta avasthA. janmathI mADIne kaivalyajJAna pUrve chaghathatA hoya che. chaghasthatAmAM traNa paNa avasthAe hAya che : bAlyAvasthA, rAjayAvasthA ane zramaNaavasthA.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANI mIThI lAge che munivarsI dezanA bAlyAvasthA paramAtmAnI bAlya avasthAnuM ciMtana paramAtmAna sAme karavAnuM che. ApaNI bAavasthA ane paramanI bAlyAvasthAmAM ghaNuM aMtara che. tame jANe che ke paramAtmA tIrthaMkaradeva mAtAnI kUkhamAM traNa jJAnavALA hoya che temane matijJAna, kRtajJAna ane avadhijJAna hoya che. hA- mAtAjA udaramAM avadhijJAna hoya che arthAta. janma paNa traNa zAna sahita hoya che. temanI bAlyAvasthA jJAnapUrNa hoya che. temane AtmA avadhijJAnI hoya che. avadhijJAna' kene kahe che. e te jANe che ne? sabhAmAMthI dharmanI vAtamAM te ame kazuM ja jANatA nathI. mahArAjazrI : AthI ja huM kahuM chuM ke rAtanA samaye tatvajJAnane eka varga zarU kare ! AvA tatvajJAnanI vAta e vargamAM karAya te jaina paribhASAnuM tamane sAruM evuM sAna thaze. atyAre pravacanamAM AvanArA keTalAkane tattavajJAnamAM rasa nathI paData! tavajJAnanI vAta Ave che te temane te nirasa lAge che. bhale khUba uMDANamAM na utare, paraMtu DuM upara uparanuM tattvajJAna te avazya jANI ja levuM joIe. ApaNA jainadharmanI vAtane thoDI paNa samajavA mATe tatvajJAna jANavuM anivArya che. paramAtmAnI bAlyAvasthAnuM ciMtana karaze te avadhijJAnane vicAra karavo Avazyaka banI jaze. avadhijJAna zuM che? kevI rIte thAya che? vagere vAte samajI levI jarUrI che. dUra-sudUranA rUpI jaDacetana padArthone avadhijJAna jANI le che, joI le che. IndriyenI. sahAyatA vinA te A badhuM jANuM le che. bIjAnA vicArane paNa jANI zake che. tene te avadhijJAna hoya ja che. mANasone paNa A jJAna thaI zake che,
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 108 paramAtmAne janma thAya che. devalejanA 64 Indro ane gavAnane merU parvata para laI jAya che ane janma-mahesava ujave che. bhagavAna mahAvIrane jayAre Indra merUparvata para laI gayA, nAnakaDA dehavA bhagavAna para moTA moTA kaLazamAMthI pANInA dhaMdha paDavA lAgyA tyAre IndranA manamAM zaMkA thai : ATalA nAnA bhagavAna para ATale joradAra pANIne dhodha paDe che. te bhagavAna kevI rIte sahana karI zakaze ? Indrane A vicAra kaI kharAba na hatuM. paraMtu tene vicAra ajJAnatAthI bhareluM hatuM ! paramAtmAnI anaMta zakitanuM vismaraNa hatuM! bhagavAna mahAvIre avadhijJAnathI IndranA mananA vicArane jANI lIdho ane IndranI ajJAnatAne dUra karavA mATe bhagavAne pitAnA pagane aguTho parvata para dabA! parvata DelavA lAge ! Indra gabharAye, Ide avadhijJAnathI joyuM : "keNe parvata philAvyo? AvuM sAhasa keNe karyuM ?' joIne Inda zaramAI gaye ! eha! A te mArA paramAtmAe mane bedha ApavA mATe pitAnI zaktine paricaya Ape che. Ide bhagavAnanI kSamA mAgI. avasthA-ciMtanamAM paramAtmAnI bAhayAvarathAnuM AvuM ciMtana karavuM joie, ke jethI paramAtmAnI alaukikAnuM bhAna thAya ane pitAnA pAmaratAne paricaya thAya, temanA jIvanamAMthI ke preraNAta maLe, temanA pratye lAktibhAva vadhe. meruparvata para banelI A ghaTanAnI kalpanA karavAthI keTale badhe AhlAda thAya che! bIjI bAbata e vicAre ke paramAtmAnI sevAmA devalokanA 64 I che ane karaDe deva hevA chatAM paNa paramAtmAne keI garva nathI, ghamaMDa nathI, keI abhimAna nathI ! "mArI sevAmAM deva-devendra Ave che. mArI sAme Indra baLada banI nAce che..." A keI sava-utkaSa nathI ! "dhanya che bhagavaMta ApanI A nirAbhimAnI dazA - Ama haiyuM ApoApa belI uThe che ATalA jJAnI, ATalA zakitazALI hovA chatAMya bhagavAna bIjA samavasyaka mitro sAthe haLImaLI jAya che! mitronI sAthe
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 moDI mIThI lAge che munivaranI dezanA nirdoSabhAvathI rame che. bhItarathI sAnI ane bahArathI ajJAnI paNa lAge che! bhItarathI saMpUrNa virakata bahArathI mAtAne prema paNa karatA hatA. saunI sAthe hasatA hatA. belatA hatA ane ramatA hatA. mAtA-pitA temane pAThazALA laI gayA che te pAThazALAe gaya! huM badhuM jANuM chuM, mane zA mATe pAThazALA laI jAva che?--AvI kaMI vAta na karI. cAlyA gayA pAThazALA ane bIjA bALaka sAthe besI gayA ! mAna-sanmAna maLavA chatAM abhimAna na thavuM ane jJAnI hovA chatAM paNa pitAnuM jJAna pradarzita na karavuM e sAmAnya vAta nathI, eka bALaka mATe A asAdhAraNa vAta che. deva-devendra taraphathI mAna-sanmAna nahi, keImeTA pratiSThita jura taraphathI mAna-sanmAna nahi. raste cAlatA mAmulI mANa paNa namaskAra kare, salAma bhare te tamane ke anubhava thAya che? chAtI phulAI jAya che ne huM paNa kaMIka chuM. I am also something!" keI viSayanuM gahanagaMbhIra jJAna nathI, sAmAnya zAna ja che te paNa pradarzana karavAnI IcchA jAge che ne? huM jJAnI chuM, mane zIkhavavAnI jarUrata nathI--ema belI uTho ne? paramAtmAnA pUjanamAM avasthA ciMtana karavuM ghaNuM ja jarUrI che. paramAtmAnA jIvananA saha-jIvananA vicAramAM paDIka kSaNe chavAI jaje ! rAjyAvasthA bIjI avasthA che. rAjyavasthA. tIrthakara thanAra je Atma hoya che te rAjakuLamA ja janme che. uttama AtmAnuM rAjakuLamAM janamavuM bhAvika che tene A vizvamAM AvIne mahAnatama kAca karavAnuM che. vizvanA mANasane, pazuone, dene paramasukha ane paramazAMtine mArga batAvavane che. je koIne viziSTa ane asAdhAraNa
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-11 : 201 kAya karavAnuM hoya che temane evI sAnukULa sAdhanasAmagrI hoya te ja e kArya karavAne zakitamAna banI zake che. je rASTrapati bane che tene rASTrapati bhavanamAM rahevA javuM ja paDaze. te nAnI be rUmamAM rahIne rASTrapatinuM kAma nahi karI zake. rAjakuLamAM janma thavAthI evI sAnukULatAo savAbhAvika maLI jAya che. bIjI vAta e che ke tIrthakarane AtmA eTale virakata ane anAsakta hoya che ke rAjakuLamAM janma hovA chatAM, rAjasiMhAsana para besavA chatAya tenA upara temane kaI rAga nathI hite, tenuM abhimAna nathI hotuM, khUbaja sahajatAthI, svAbhAvikatAthI rAjapATane te tyAga karI de che. bhagavAna sAme joIne AvuM ciMtana kare ? hajinezvara paramAtmA! Apa rAjasiMhAsana para ArUDha che paraMtu rAjasattAne Apane keI meha nathI. rAjyanA vaibhavanI Apane kaI Asakti nathI. bhegasukhemAM Apane kaI ja rasa ke rUci nathI Apa kevA anAsakta bhegI ane huM ke Asakta bhegI? mArI pAse te keIja rAjavaibhava nathI, keI divya sukha nathI, chatAMya bibhatsa sukhamAM huM kevo Asakta chuM? he prabho! mane ApanA je anAsakta ane nirmohI banAve " tamAre joIe che ne anAsakti? saMsAranA sukhethI tamAruM mana virakta banI jAya tema Icche che ne ? te avasthA ciMtananA mAdhyamathI paramAtmA pAse virakti mATe prArthanA kare! zramaNaavasthA trIjI avasthA che, zramaNa avasthA, rAjamahelane choDIne, apAra ne amApa vaibhavane phagAvIne tIrthakarane AtmA zramaNa jIvana aMgIkAra kare che tyAre duniyA temane Azcarya ane ahaMbhAvathI jue che. temane je kArya karavAnuM che, savajIne paramasukhane mArga batAva vAne che; e kArya mATe sarvajJatA ane vItarAgatA anivArya che. : jayAM sudhI AtmA sarvajJa kevaLajJAnI na bane, vItarAga na bane tyAM sudhI vizvanA chane pathapradarzana nathI karI zakAtuM. AmAmAM
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA e sarvajJatA ane vItarAgatA pragaTa karavA mATe prabaLa sAdhanA karavI paDe che. zrama jIvana sAdhanAnuM jIvana che. jJAna, dhyAna, tapa ane AtmadamananuM jIvana che. zramaNa-jIvanamAM zramaNa sarvajJatA ane vItarAgatamAM bAdhaka kamene nAza karavAnI sAdhanA kare che. bhagavAna mahAvIra svAmIe sADA bAra varSa sudhI AvI ghera ane ugra sAdhanA karI hatI sAdhanAnA phaLasvarUpe temane sarvajJatA ane vItarAgatA upalabdha thaI hatI. paramAtmA samakSa zramaNa-jIvananI ciMtavanA A pramANe kare; bhagavaMta! Ape rAjavaibhavene tyAga karIne, pAMca indriyenA aneka priya viSayane tyAga karIne kaThora saMyama jIvana grahaNa karyuM. varSo sudhI ghara-ugra tapazcaryA karI, apramattabhAve thAna dharyuM, samatAbhAve aneka upasargo ane pariSaha sahIne karmane nAza karyo. kharekhara ApanI sAdhanA vIratApUrNa che. kevuM ugra ApanuM Amadamana ! he paramAtmA mArAmAM paNa AvI vIratA jagADe. huM paNa kaThera dhamasAdhanA karIne karmone nAza karuM, sarvajJa ane vItarAga manuM. evI kRpA pratye ! tame mArA para varasAve ? banavuM che ne sarvajJa ane vItarAga ajJAnatA ane rAga dazAthI akaLAI gayA che ne? te avasthAciMtanamAM paramAtmA pAse A yAcanA kare. roja yAcanA kare. sAcA aMtarathI prArthanA kare. kaivalya avasthA chadhastha avasthAnuM ciMtana A pramANe karavAmAM Ave che. janma, rAjya ane zramaNa avasthAnuM ciMtana zarU kare. paramAtmapUjanamAM A ciMtana karavAthI apUrva bhAlAsa jAgrata thaze. chadhastha avasthAnuM ciMtana karyA bAda kaivalya avasthAnuM ciMtana karavAnuM che. tIrthakara paramAtmAne sarvajJatA ane vItarAgatA upalabdha thayA bAda teo dharmatIthanI sthApanA kare che. samasta jIvonuM temane kalyANa karavAnuM hoya che. vizvanA cha para teo ke sarvottama
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-12 : 203 upakAra kare che e dharmadezanA ApIne teo prabaLa rAga-dveSane samaLA naSTa karI nAMkhe che. karmone kSaya kare che. paramAtmA sAme daSTi thira karIne A pramANe ciMtana karavuM? he popakArI! dharmatIrthanI sthApanA karIne Ape saMsAranA che para anaMta upakAra karyo che. samavasaraNamAM bIrAjIne Apa kevI amRtamayI dharmadezanA Ape che! deva-devendra, pazu ane mAnava, strI ane puruSa sau sAMbhaLe che ApanI dezanA ane sau pitApitAnI bhASAmAM samaje che. je kaMI jIvAtmA ApanA zaraNamAM Ave che tenI Apa surakSA kare che. tenA roga-zeka Adhi-vyAdhi ane upAdhi dUra thaI jAya che. Apa aciMtya ciMtAmaNi che. bhavasAgaramA Apa nAva che. he paramAtmA! kevaLajJAna ane kevaLadarzanamAM Apa pratipaLa sacarAcarane juvo che. jANe che.' A che kaivalya-avasthAnuM ciMtana. je A ciMtana vaye aMtaramAMthI na prakaTe te tenuM raTaNa karaje, yAda karI lejo ane bAlaje, paraMtu pUjanavidhimAM avasthA-ciMtanane jarUra joDI de che. rUpAtIta avasthA : trIjI avasthA che rUpAtIta avasthA. ATheya karmone kSaya thavAthI AtmA rUparahita, zarIra rahita bane che. siddha, buddha ane mukta evA AtmAnuM ciMtana karavAnuM che. jene tame "mokSa kahe che, nivaNa kahe che, basa tenuM citana karavAnuM che: "he paramAtmana ! Apa siddha, buddha ane mukta thaI gayA. azarIrI banI gayA. have Apane kayAreya janama levAnuM nathI. zarIra dhAraNa karavAnuM nathI. mRtyu have Apane AvavAnuM nathI. Apa kRtakRtya thaI gayA. Apa anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya ane vItarAgatAmAM paramasukha ane paramAnaMdane anubhava kare che. carAcara vizvanA sarva dravya ane sarva padArthone Apa juve che. A saMsArathI Apa para che. anaMtakarUNAnA dhAraka he paramAtman ! je paNa mANasa ApanuM dhyAna dhare che tene Apa uddhAra karI de che !
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20: mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA rUpAtIta avasthAnuM ciMtana karavAnI A rUparekhA che. A pramANe avasthAnuM ciMtana karavAnI vidhi che. tame lekee A agatyapUrNa vidhine anAdara karI dIdhuM che ne? paNa have te Adara karo ne ! paramAtma-pUjAnuM anuSThAna "yAdita banAvavA mATe saMpUrNa vidhinuM jJAna hovuM joIe ane e jJAnane anurUpa kriyA karavI joIe. Aja samaya kaMIka vadhu thaI gaye! te vahI gaye paramAtmaciMtanamAM pele prasaMga pethaDazAne Are rahI gaye. rANI lIlAvatI mahAmaMtrIne laIne Ave che pitAnI havelImAM ane tene gupta nivAsamAM rAkhe che. tyAM lIlAvatI zuM sAhasa kare che ane mahAmaMtrInI patnI tene kevI rIte bacAve che vagere rasapUrNa vAte kAle kahIza. paramAtma-tatva sAthe rANI lalAvatI ke AMtara-saba dha sthApe che te paNa kahIrA. smaraNa, darzana, stavana ane sparzana A cAra bhUmikAomAMthI pasAra thaIne mANasa paramAtmA tatvane anubhava karI zake che. Aje ATaluM ja
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja paramAtmAnuM maMdira AdhyAtmika zakti jAgrata karavAnI pragazALA che. sada bhayamukta banIne zrI navakAramaMtranI ArAdhanA karavAnI che. Dhelamukta banIne tene jApa japavAnuM che. kaMTALyA vinA A maMtranuM raTaNa karavAnuM che dukhI mANasane mAtra upadeza devAthI dharmAbhimukha nathI banAvI zakAte. pahelAM to tame enI sAthe maitrI karo. pachI bhayamukta kare. tene aSI banAve, ArAdhanA mATe utsAhita kare. || # zraddhA ane vizvAsathI mANasa nirbhaya bane che. zaMkA ane avizvAsathI mANasa bhayabhIta bane che. pravacana/12 parama karuNAnidhi mahAna mRtadhara AcArya zrI haribhadrasUrijI dharmabindu' granthamAM dharmanuM svarUpa samajAvatA pharamAve che ke vacanAdyadanuSThAnaviruddhAdyathAditam / / maizyAdimAvasa yukta taddharma iti kItyate // prayoga kema kare joIe te siddhAMta samajAve che ane siddhAM tanI satyatA prayogathI nizcita thAya che. pragasiddha siddhAMta sarvamAnya bane che, nAstika hoya ke Astika hoya, te saune mAnya thaI jAya che. anuSThAna prayoga che, paganI prakriyA batAvanArA siddhAMta che. ApaNe je anuSThAna karavAnuM che e anuSThAna karavAnI vidhinuM ApaNane jJAna hovuM joIe. anuSThAnanA AdithI aMta sudhInI prakriyA batAvanAra siddhAMtanI ApaNane jANakArI hovI joIe,
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 . mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA siddhAMta anusAra karela anuSThAna "dhama banI jAya che jayAre siddhAMta jANayA vinA manaH kalpita DhaMgathI karela anuSThAna "adharma che. siddhAnta ane prayoga : tamAre dharmanuM zaraNa svIkAravuM che ne ? te dharmanuM svarUpa barAbara samajI le. eka eka kriyA prAgAtmaka rUpathI kare. prayoga zALAmAM-lereTarImAM vidyArthI prayoga kare che ne ? kevI rIte kare che? kayAre kare che? pahelAM e prayoganA siddhAta samaje che, pachI adhyA pakanA mArgadarzana heThaLa pravega kare che. tame lekee siddhAMtanuM adhyayana karyuM che? nathI karyuM ! ane tame pragazALAmAM jAva cho ! paramAtmAnuM maMdira eka prayogazALA che. paramAtmAnuM maMdira AdhyAtmika zakti jAgrata karavAnI prayogazALA che. upAzraya paNa eka prayogazALA che. tyAM AtmasvarUpa pAmavAnA bhinna bhinna proga thAya che. "yAdita anuSThAna karavAne artha ja e che ke ApaNe siddhAMta anusAra ja anuSThAna karIe jethI anuSThAna "dhama bane. lIlAvatI ApaghAta karavA jAya che ? nAnuM anuSThAna paNa "thodita" karavAmAM Ave te te dharmAnuSThAna tenuM phaLa Apaze ja. navakAra maMtranI eka mALA pheravavAnuM ja anuSThAna bhale heya, je rIte mALA pheravavAnuM anuSThAna karavAnuM kahevAmAM AvyuM che te rIte mALA pherave te e anuSThAnanA prabhAvane tamane anubhava acUka thaze ja. mAMDavagaDhanI mahArANI lIlAvatIne mahAmaMtrI pithaDazAe havelInA seMyarAmAM guptapaNe rAkhI tyAre mahAmaMtrIe lIlAvatIne je nAnakaDI dhamarAdhanA batAvI hatI te hatI zrI navakAra maMtranA jApanI ! kAraNa ke rANInuM hRdaya atyaMta vyathita hatuM. pitAnA dukhathI ja vyathita hatuM, ema nahi, "mArA nimitte mahAmaMtrI para kalaMka lAgyuM, mArA kAraNe na jANe hajI temane keTalAM kaSTa bhogavavA paDaze? mArI surakSA mATe temaNe keTaluM
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi pravacana-12 = 27 mA dusAhasa karyuM? mane pitAnI havelImAM rAkhI, je AnI mahArAjAne khabara paDI jaze te? lIlAvatI bhayathI dhrujI UThI. teNe nirNaya karI lIdhoH "have mAre nathI jIvavu. AtmahatyA karIne marI jaIza huM te. ane lIlAvatI AtmahatyA karavAno prayatna karI rahI hatI tyAM ja mahAmaMtrInI patanI pathamiNu yarAmAM pahoMcI gaI taNe ApaghAta karatI rANIne ugArI lIdhI. AvuM akArya zA mATe karI rahI che, bena AtmahatyA karavAthI badhAM duHkheno aMta nathI AvatuM. duHkhane aMta te e dukhene samatAbhAvathI bhegavI levAthI ja Ave che. tuM kazI ja ciMtA na kara bena ! ahIM tuM ekadama nirbhaya che. ahIM tane kazuM dukha nahi paDe." pathamiNue premathI lIlAvatIne AzvAsana ApyuM. lIlAvatIe kahyuM: huM AvuM kalaMkita jIvana jIvI zakIza nahi. AvI badanAmI sAthe jIvavA karatA te maravuM e ja uttama che. ane mane vadhu dukha te mahAmaMtrInuM thAya che. mArA nimitte teo paNa kalaMkita banyA temanA para paNa ALa mUkAyuM. kevA pavitra ane pramANika! para tu mArA pApe temane paNa badanAma thavuM paDyuM.' ane ATaluM bolatAM bolatAM te raDI paDI. rANIne pathamiNe preraNA Ape che: pathaminuM haiyu paNa bharAI AvyuM. tenI AMkhe paNa bhInI thaI gaI. rANune gaLe lagADI tene vAse hAlathI paMpALatA kahyuM : bena ! tuM raDa nahi tuM te niSkalaMka che. mahAmaMtrI paNa niSkalaMka che. pUrva janmanuM kaI pApa udayamAM AvyAthI Aje A kalaMka AvyuM che. paraMtu pApakarmone kSaya thavAthI tame baMne niSkalaMka siddha thaze. te bena ! pApakarmono kSaya karavAne puruSArtha kare. AthI ja mahAmaMtrIe kahyuM ke "tuM ahIM A bheMyarAmAM vidhipUrvaka zrI navakAramaMtranI ArAdhanA kara.' huM tane temAM sahayoga ApIza paNa bena! eka vAta dhyAnamAM rAkhaje, bhayamukta banIne pramAhiti banyA temanA kAma thI thAya che e ja
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA zrI navakAra maMtranI ArAdhanA karavAnI che. vimukata banIne tene jApa japavAne che, apramattabhAve-thAkyA vinAkaMTALyA vinA A maMtranuM raTaNa karavAnuM che. tenuM dhyAna dharavAnuM che. rAjAne bhaya nathI rAkhavAne temaja rAjA pratye manamAM kaI roSa nathI karavAne." pathamiNunuM hRdaya pathamiNanI premALa vANI sAMbhaLIne lIlAvatIne zAMti thaI. teNe pathamimA dharmazraddhAnI javalaMta tinA darzana karyA. tene dharapata thaI svastha banI ane pathamiNI pAse navakAra maMtra viSe vadhu jANavA mATe utsuka banI. pathamiNe nirbhaya hatI, AthI lIlAvatIne nirbhaya karI zakI. te pite je bhayabhIta hota to? lIlAvatIne te pitAnI havelImAM rAkhata nahi. pathamiNInA hai apAra dayA ane karuNa ubharAtI hatI. nahi te lIlAvatI mATe tenuM haiyu keSathI bhaDake baLata. te vicAratA ke "A rANInA kAraNe ja mahAmaMtrI para A kalaMka AvyuM che e ja pramANe pathamiNInA haiye duHkhI pratye sahAnubhUti nahota, tenA duHkhane dUra karavAne utsAhana heta te vicAratA ke ? te jANe ane tenuM kAma jANe, mAre rANInI vAtamAM paDavAnI zI jarUra? tenAM karyA te bhegave. tenA lIdhe huM zuM karavA upAdhimA paDuM?" mahAmaMtrI pethaDazA jevA dharmiSTha hatA ane jevuM temanuM citta nirbhaya, nirmaLa, aSI, akhina temaja prasanna hatuM tevuM ja pathamiNunuM haiyuM paNa bhaya rahita, dveSarahita ane khedarahita hatuM! dharmAnuSThAna thathAdita' tyAre ja banI zake ke jyAre ApaNe bhaya, dveSa ane khedathI mukata banIe. jJAnI puruSoe je prakAre je dhamanuSThAna karavAnuM batAvyuM che te ja pramANe ApaNe kema nathI karatA? kAM te hai kaI bhaya satAve che, athavA mana dezathI bharAI gayuM che. athavA te tana-mana khinna che. pathamiNIe lIlAvatIne
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-12 209 paNa abhaya banAvI dIdhI. alI banAvI dIdhI. kAraNa ke tenI pAse zrI navakAra maMtranI ArAdhanA karAvavI hatI. evI ArAdhanA karAvavI hatI ke jethI alpa samayamAM tene prabhAva dekhAI Ave. bIjAne dharmArAdhaka kevI rIte banAvAya ? pathamiNuM dhArata te lIlAvatIne kahI deta ke "tAre tAruM kalaMka dUra karavuM hoya te navakAra maMtrano jApa karaje. tAre puryodaya thaze, te tAruM kalaMka dUra thaI jaze. pAdiya haze te tAre bhegavavuM paDaze. mArI pharaja che eTale tane kahuM chuM te tane game te navakArane jApa kara' ATaluM kahIne pathamiNIe pitAnI pharaja pUrI thayelI mAnI hota te zu lIlAvatI sthira ane nirmaLa citte navakAra maMtranI ArAdhanA karI zakI heta? khUbaja samajavAnI A vAta che. dhyAnathI sAMbhaLo ane samaje. dukhI mANasane mAtra upadeza devAthI dharmAbhimukha nathI banAvI zakAte, pahelA to tame tenI sAthe maitrI karo, tene bhayamukta kare tenA manamAMthI zreSane dUra kare tene ArAdhanA mATe utsAhita karo, pachI e dukhI jIvAtmAne dharmane upadeza Ape. te tamAro upadeza tenA haice utaraze ane te "carita" dharmAnuSThAna karavA tatpara ane zakitamAna banaze. mayaNAsuMdarIe pitAnA pati uMbararANAne kevI rIte dharmAbhimukha karyA hatA. zrI siddhacakrajInI "dita" ArAdhanA kevI rIte karAvI hatI? je prakAre guru mahArAje siddhacakrajInI ArAdhanAvidhi batAvI hatI te ja prakAre temaNe ArAdhanA karI hatI ne? mayaNAsuMdarIne gurudeve abhaya banAvI hatI. mayaNAe uMbararANAne bhayarahita banAvyA hatA. mayaNAne gurudeve dveSarahita banAvI hatI ane mayaNue uMbararANAne aDhelI banAvyA hatA. mayaNanA haiye A gurudeve utsAha jagAha hate. mayaNAe uMbarANanA haiye paNa tsAhabharI dIdhuM hatuM. tyAre te te zAtaciro, ekAca manathI ,
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10: mIThI mAM lAge che munivaranA derA, siddhacakrajInI ArAdhanA karI zakayA hatA ane navamA divase ja e. ArAdhanAnuM phaLa pAmyA hatA. tame leke paNa siddhacakrajInI ArAdhanA kare che ne? kevI rIte kare che? sabhAmAMthI ? ame leke te ghara ane dukAnamAM, maMdira ane upAzrayamAM sarvatra bhaya, deva ane khedathI ja varelA rahIe chIe. mahArAjazrI: eTale ja tamAruM dhamAMgukAna vidita nathI hatuM ane tenA lIdhe dharmanA prabhAvane tamane anubhava nathI thate, nirbhaya banIne jApa karo navakAra maMtrane. devarahita banIne kare dhyAna paMca parameSThi bhagavatenuM. umaMga ane utsAhathI ArAdhanA kare. parama kRpAnidhi paramAtmAnI tame paNa dharmArAdhanAnuM phaLa addabhUta phaLa pAmI zakaze. pathamiNI lIlAvatI rANIne zrI navakAra maMtranI vidhivat ArAdhanA karAvavA cAhe che. AthI e prathama lIlAvatIne bhayamukata karI rAjA pratye keI cheSa na rahevA dIdhuM ane jIvanamAMthI nirAzAne khaMkherI nAkhI. navakAramaMtranA jApanI vidhi tame ahIM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI sAme zrI navakAra maMtrane jApa kare. zarIrazuddhi karIne, zuddha zveta vastra paherIne, zveta raMganI mALAthI, pUrva dizA sAme besIne, padmAsana lagAvone, najarane nAkanA agra bhAga para sthira karIne, ekAgra cittathI jApa kare. jApathI tallInatA Avaze. tamArA manamAM keI Alatu phAlatu vicAra nahi Ave, eka eka navakArano jApa karatA karatA eka eka zveta puruSa paramAtmAnA caraNamAM dharatA jAo reja veta varNanA dravyothI ekAsaNuM kare. divasamAM mAtra eka ja vAra bhojana levAnuM! Ama eka lAkha navakAra maMtra jApa pUrNa karavAne." pathamiNIe lIlAvatIne zrI navakAra maMtranA jApana vidhi
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-12 | 211 samajAvyuM. kAraNa ke lIlAvatI mATe A maMtranI ArAdhanAne A prathama avasara ja hate. teNe vidhine pUrepUrI barAbara samajI lIdhI. tame paNa vidhine barAbara jANe che ne? navakAra maMtrano jApa kare che ne ? roja keTale jApa kare che? 108 navakAra maMtrano jApa te karave ja joIe. vidhivata kare jaIe. - dharmagranthamAM kahyuM che ke "roja 108 navakArane jApa karanArane keI duSTa devane upadrava thatuM nathI. keI bhUta pizAca, vyaMtarane upadrava thatuM nathI. keI paNa mANasa tenuM kazuM ja bagADI zakato nathI. "jansa maNe navakAre tasya kiM kuNaI saMsAre jenA haiye zrI navakAra maMtra che tene saMsAra zuM karI zake? arthAta saMsAra tenuM kazuM ja bagADI nathI zakatA. che AvI zraddhA che A vizvAsa? janmathI ja navakAra maMtra maLI gaye che ne ? AthI sAcI rIte mahAmaMtranuM mUlyAMkana nathI karI zakyA. jemane khUba dha bAda maLe che, te bhale jaina nathI ajaina che, paraMtu pUrNa zraddhAthI tene jApa-dhyAna kare che te temane divya anubhava thAya che. jenetara maMtravid navakAramaMtra batAve che! eka jaina yuvAna che. tenI tabIyata bagaDI. bimArIthI te pathArImAM paTakAya. DokaTarane batAvyuM. vaidee nADI joI. hakIe tene tapAsyA. paNa tenI bimArI ghaTavAne badale vadhatI gaI, keIe kahyuM: keI deva ke pAyamAna thaye lAge che. keI mAMtrikane batAve.' zaheramAM eka ajaina maMtravida hate. niHsavArtha bhAve te sevA karate. teNe yuvAnane tapA. pachI tene pUchayuM : "tuM te jaina che ne ? jaina dharmane mahAmaMtra zrI navakAra maMtra zuM tane nathI Avahite? AvaDe che ne? te ja eka hajAra vakhata e maMtrane jApa kara. tane e maMtranA prabhAvathI jarUrI sAruM thaI jaze."
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 ? mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA e jaina yuvAna te A ajaina maMvidanI vAta sAMbhaLI AzcaryathI stabdha thaI gaye. navakAra maMtra tene AvaDatuM hatuM. re ja tenI mALA paNa gaNa hatuM. paraMtu navakAranA prabhAvanI tene khabara na hatI. eka ajaina maMtravida pAsethI tene mahimA jANIne tene navakAra maMtra para zraddhA thaI. ane teNe e ajaine batAvelI zuddha vidhi pramANe jApa zarU karyuM. zrI navakAranA prabhAvathI thoDA ja divasomAM te tadana sAjo thaI gaye. tame leke yaMtrazaktine jeTalI jANe che teTalI maMtrazakitane jANatA nathI. maMtranI tAkAtane tamane kaI khAsa paricaya ja nathI, AthI khUda tamArI pAse ja anaMta zaktine bhaMDAra hovA chatAMya bIjA bIjA sthaLoe bhaTaktA phare che. bAbA-phakirene tyAM jAo cho ane derA-dhAgA karI che. hakImAe ApelA tAvIje bAMdhe che! zraddhA hamezAM AMdhaLI ja hoya! A mahAmaMtranA 68 akSara che ane tenA eka eka akSaramAM divya zakitane bhaMDAra che. tenA dareka akSaramAM narakanI vedanAone paNa zAMta karavAnI tAkAta che. te pachI tenAthI mAmulI dukha ane darda dUra thAya emAM kaI ja zaMkA nathI. A mATe joIe saMpUrNa zraddhA ane vizvAsa. zraddhAthI ane vizvAsathI mANasa nirbhaya bane che. zaMkA ane avizvAsathI mANasa bhayabhIta ane vicalita bane che, agama ane agocara tarAnI ArAdhanAmAM atUTa ane akhUTa zraddhA anivArya che. e tAnA astitvamAM zaMkA jAgI, e tanA prabhAva viSe saMzaya thaye, te samaje ke gayA kAmathI ! prazna : paNa aMdha zraddhA te na hovI joIe ne?
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-12 213 uttara : zraddhA te AMdhaLI ja hoya che. juve te zraddhA nahi. jovAnuM kAma te jJAna kare che. zraSTA te premamUlaka heAya che, prema ApaLe ja hAya che ne? AthI B pazu aMdha ja hAya che ne faith is always blind! paraMtu mane pUchavA che ke tame aMdhazraddhA kAne kahe! che ? huM jouM chuM ke je vAtane tame samajI zakatA nathI ane bIjA samaje che tyAre mAMjAnI zraddhAne tame aMdhazraddhA kahI che. mAtA para tamArI zradhA kevI che? te je khAvAnu Ape che te tame jamI le che. mAtAmAM zraSA che, AthI mAtAe pIraselA bheAjanane tame kyAMya TesTa' nathI karAvatA. karAve che? zakA kare che ke kadAca AmAM jhera hAya te ?" nA AvI zakA tame nathI karatA teA jIvananA samagra vyavahAra zraddhA ane vizvAsathI cAle che. e badhI zraddhA adha ja hAya che. mahAmaMtrInuM' anya vyakitatva lIlAvatInA haiye zrI navakAra maMtra pratye zraddhA nagI kAraNa ke pamiNI pratye, paMthamiNImAM temane vizvAsa hateA. mahAmaMtrImA tene vizvAsa hatA. mahAmaMtrIe brahmacarya vratanA arci'ca prabhAvanA anubhava karyA hatA. lIlAvatIe ArAdhanAnA Araza karyAM, ekAgra manathI zuddha tanathI navakAra matrane jApa ane dhyAna karavA lAgI. rAjamarAja tenA AtmallAsa vadhate gaye. jApa karatAM tenI AkheAmAthI AnaMdanA Asu vahevA lAgyA. tenu` haiyu akathya AnaMda anubhavI rahyuM. poMca parameSThi mATe teneA bhaktibhAva uchaLavA lAgyeA. miNI rAja lIlAvatIne maLe che. pUrNa ga'bhIratAthI samaya pasAra thAya che. * mahAmaMtrI pethaDazA paNa pUrNa svasthatAthI peAtAnI dainika dharmorAdhanAmAM lIna rahe che. rAjA mahAmaMtrI sAthe keAI vyavahAra nathI karatA. mahAmatrI paNa peAtAnA kabyAnu' samucita pAlana kare che. prajAnI pUrepUrI sahAnubhUti mahAmaMtrI tarapha che. badhA AturatAthI
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2146 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezane rAha joI rahyA hatA ke "mahAmaMtrI jyAre akalaMka jAhera thAya kaMI divya ghaTanA thavI joIe. koI camatkAra tha joIe.' mahAmaMtrInuM vyaktitva keTaluM ne kevuM uttama haze, tene jarA vicAra karo ! keIne paNa mahAmaMtrInA caritra mATe zaMkA nathI ! jAne keTale badhe prema mahAmaMtrIe saMpAdana karyo haze?' mahAmaMtrInA tana-mana-aMtara para kaI tANa na hatI. jyAre prajA tANa anubhavatI hatI, eka divasa A tANane aMta AvI gayuM. rAjAne paTTahasti thAMbhale teDIne pAgala thaI gaye. AkhA ya nagaramAM tephAna macAvate te nagara bahAra nIkaLI gaye. hAthIne pakaDavA mATe raunike paNa nagara bahAra gayA. hAthI eka ghaTAdAra vRkSa pAse pahoMcIne behoza thaIne DhaLI paDe. rAjAne hAthI bhUtAbhibhUta thAya che? rAjAe A samAcAra sAMbhaLyA che te deDIne pahoMce e hAthI pAse. rAjAne A hAthI khUba ja priya hate. hAthIne behoza joIne te zekAkuLa banI gaye. raDavA lAge. ke pazuprema! e pazupeme rAjAne raDA! matrIoe nagaranA tamAma mAMtrike ane tAMtrikane belAvyA. mAMtrikoe AvIne pravega zarU karyA. temane khabara paDI ke hAthInA zarIramAM keI vyaMtara deva pravezI ga che. A vyaMtarane bahAra kADhavA temaNe tamAma prayatna karyA. tAtrike e paNa pitAnA taMtra ajamAvyA paNa na maMtra saphaLa thayA, na taMtra saphaLa thayA rAjAe mAMtrika ane tAMtrikane kahyuM : "tame mArA vahAlA hAthIne sajIvana karaze. tamane huM tame mAMgazo teTaluM dhana ApIza. ane je tame keI hAthI sajIvana nahi karI zake te huM agni snAna karIza." caturAne upAya sujhe che? maMtrIo ciMtAmAM paDI gayA. rAjAnI agnisnAnanI ghoSaNAthI
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ zayana-12 * 21 aMtaHpuramAM rANIe rathA lAgI, prajA pazu rahI rahI. vhAthIne sajIvana kevI rIte karavA ?-keAIne Ane upAya nathI sUjhata, badhAja nirAza ane hatAza banI gayA che. rAjAnI AsapAsa aneka dAsa" dAsIe ciMtAmAM ubhA hatA. temAM rANI lIlAvatInI dAsI caturA paNa hAjara hatI. caturAnA manamAM eka vicAra vIjaLInI jema jhabakaceA. mahAma`trI pethaDazAnu' pavitra pUjana-vastra hAthI para eDhADavAmAM Ave te te jarUra sajIvana thaI jAya. tenA prabhAvathI gRttara paNa hAthInu zarIra choDIne bhAgI jaze? mArI rahyuMIne tAva pazu e vastrathI uttarI gaye hatA te jarUra e vastrathI hAthInA upadrava paNa dUra thaI jaze !' paNa mahArAjAne A kahevuM' kevI rIte ? temanA haiye tA mahAmaMtrI pratye dveSa ne raSa che. e ja vajranA kAraNe te rAjAe pativratA rANIne anAcArI ane mahAmatrIne durAcArI mAnyA che ?" chatAMya caturAe rAjAne peAtAnA mananI vAtta karavAnI hi~'mata karI. teNe kahyuM : 'mahArAjA mane eka upAya sUjhA che, Apa AjJA karI te hAthIne sajIvana karavAne eka upAya batAvuM',' rAjAe caturA sAme joyu, rAjAnI AMkhAmAM caturAe jijJAsA joi, teNe tarata ja kahyu, mahArAjA ! jo A hAthI para mahAmaMtrInu pUjana-vastra eDhADavAmAM Ave te hAthI nyataranA upadravathI mukata thaI zake. A Apane hu' vizvAsathI kahuM" .. kAraNa ke e ja pUjana vastra eDhADavAthI rANImAnA jaMgara dUra thaI gayeA hateA rAjA ghaDIka-kSaNabhara tA nArAja thayA. para`tu manA na karI, mauna rahyo, maunane artha che anumati ! mauna' anubhatam, caturA tarata ja DhADhatI pahAcI mahAmaMtrInI havelIe. tyAM pahoMcIne zvAsabhera teNe pamiNIne kahyuH devI ! mahAma`trIne akala ka siddha karavAne eka uttama avasara Avye che. rANI lIlAvatI paNa niSkala'ka gheASita thaI zake tema che. rAjAnA hAthI 5 taranA prabhAvathI khehAza banIne pace che, rAjA kalpAMta kare che. tamAma mAtri ane tAMtrikAe
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA upAya karyA paraMtu hAthI hajI bhAnamAM nathI AvyuM. tyAre meM hiMmata karI mahArAjAne kahyuM : "mahAmaMtrInuM pUjana-vastra hAthI para oDhADavAmAM Ave te hAthI jarUra sajIvana thaze. Apa AjJA kare te e pUjanava laI AvuM. mahArAjAe mane mauna saMmati ApI eTale atyAre huM dehatI AvuM chuM. te Apa kRpA karI mahAmatrIjInuM e pUjana-vastra mane Ape. mane zraddhA che ke stranA prabhAvathI hAthI jarUra sAjo thaI jaze. tyAre mahArAjAne pitAnI bhUla samajAze. mahAmaMtrI pratye temane pUrvavatu. sadabhAva jAgrata thaze. rANI mATe paNa te nizaMka banaze. te Apa naciMta mane ane vinAvilae e divya vastra Apo." caturAnA haiye rANI ane mahAmaMtrIne niSa ane niSkalaMka siddha karavAnI tamannA che. kAraNa ke tenA haiye bane mATe saneha ane sabhAva che. guNavAna puruSane suzIbatamAM joIne tenA anurAgIone UMDu kha thAya che. gherI ciMtA thAya che. caturA paNa evI anurAgI hatI. tene eka ja ciMtA hatI ke kayAre avasara maLe ane rANI ane mahAmaMtrI niSkalaMka jAhera thAya Aja tene e avasara maLI gayA hatA pathamiNIne paNa caturAnI vAta nathI gaI teNe paNa zradhdhAthI e divya pUjana-vastra caturAne ApI dIdhuM. caturA vastra laIne cAlI gaI eTale pathamiNI tarata ja bhayarAmAM lIlAvatI pAse gaI. lIlAvatI hajI hamaNAM ja jApa karIne nivRtta thaI hatI. teNe eMsI hajAra jeTalA navakAra ekAgra citte gaNyA hatA. pathamiNIe lIlAvatInA baMne hAtha premathI pakaDI laIne kahyuM: "rANajI. have tamArA duHkhanA divaso gayA ja samajo." lIlAvatIe kahyuM : "mArA dukhanA divase te che ja nahi. mArA divase te apUrva sukhamAM vahI rahyA che. mArI jiMdagInA A sarvazreSTha divaso che! zrI navakAra maMtranA jApa-dhyAnamAM abhUtapUrva AtmAnaMda maLI rahyo che?
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1ra : 217 tArI vAta sAcI che devI! paNa atyAre tane eka khUba ja sArA samAcAra ApavA AvI chuM.' ema kahI pathamiNIe caturA pAsethI sAMbhaLelI badhI vigate jaNAvI ane chele kahyuM: have tAruM kalaMka gayuM ja samaja, bena ? lIlAvatInA romereAma harakhAI uThayAM. haiyuM gaddagada thaI gayuM. eNe kahyuM : pathami ! mArI AMtara-pukAra paMcaparameSThi bhagavaMte sAMbhaLI lIdhI. zAsana devatAoe mane sahAya karI. mahAmaMtrInA vastrathI hAthIne upadrava jarUra dUra thaI jaze. caturA hamaNA ja A zubha samAcAra laIne AvI samaja.' "mahAmaMtrIne zuM A badhI bInAnI khabara che?" huM te sIdhI ja ahIM deDI AvI chuM. mahAmaMtrIone te have samAcAra ApIza." ATaluM kahIne pathamiNa mahAmaMtrI pAse gaI ane temane paNa badhI mAMDIne vAta karI. mahAmaMtrI pethaDazAe svastha citte badhuM sAMbhaLyuM ane kahyuM : mana zAnta, sthira ane saMtulita rAkho devI! puNyakarma ane pApakarmanA udaya anusAra saMga badalAtA rahe che. pApakarmone udaya pUro thatAM saMjoga sArA bane che. puNyakarmone udaya pUre thAya che tyAre saMjoga pratikULa bane che. karmonI lIlA samajanAra puruSa te anukULa ane pratikULa baMne saMjogomAM zAMta, sthira ane saMtulita rahe che." mahAmaMtrInuM tatvajJAna keTaluM AtmaparzI hatuM. viparIta saMjogomAM kalaMka mUkAyuM tyAre paNa temanuM mana vikSipta ane vikSubdha nahetu banyuM. "mArI badanAmI thaI, have huM zuM meM batAviza? huM nirdoSa chuM te ya mane kalaMkita karAye." AvA koI ja 8 vicArathI tyAre te vicalita nahetA banyA. "mAruM kalaMka have kayAre
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezane dUra thaze tevI paNa keI utsukatA haiye nahetI jAgI. tyAre rAjA pratye paNa manamAM roSane keI bhAva jAge na hate. sArA saMga, sAnukULa paristhiti puNyakarmanA udaya sAthe saMbaMdhita che. puNya karmane udaya zAzvata nathI. pukama kSaNika ane vinAzI che. kayAreya paNa puNya kama khUTI jaI zake che. kyAre khUTaze te mANasa jANe zaktA nathI. puNyakarma khatma thatAM ja sukha para paDade! sukha paNa tyAre samApta! puNyakarma bhinnabhinna heya che. kayAre keIka puNyakarmanA udaya thAya che te kayAre keIka bIjA puNyakarmane udaya, puNya ane pApa karmonA udaya sAthesAthe thAya che. sacarAcaramAM evo eka paNa jIva nathI ke jenA jIvanamAM kaI pApakarmane udaya na hoya ane tamAma prakAranA purayane ja basa udaya heya! jIva pApakarmanA ane puNyakarmanA udaya laIne ja jIve che. tame sahu je A vAstavikatAne barAbara oLakhI le te tamArA AtmAne tame sukha-duHkhanI saMvedanAmAMthI bacAvI zake. harSa ane zoka, AzA ane nirAzA, priya ane apriya vagere dromAM athaDAtA- kUTAtA manane sthira rAkhI AtmabhAvamAM rahI zako. mahAmaMtrI pethaDazAnA jIvanamAM AvuM tattvajJAna vaNAI gayuM hatuM. tatvajJAnanA pra temaNe mAtra vAMcyA nahatA, tene AtmasAta karyA hatA. tattvajJAnane temaNe barAbara pacAvyuM hatuM. eka paMDita hatA. ApaNI jaina pAThazALAmAM bhaNAvatA hatA. karmagrantha ane kamaprakRti jevA granthanuM adhyayana karAvatA hatA. eka divasa te mArI pAse AvyA. temanA caherA para ciMtA hatI. uddhinatA hatI. meM pUchayuM : "zuM thayuM? Aja ATalA becena tema jaNAe che?' temaNe kahyuM: "pAThazALAnA TrasTIonA lIdhe parezAna chuM, traNa traNa varasathI bhaNavuM chuM paraMtu pagAra vadhAravAnI vAta to dUra rahI, roja navAM navAM kAma vadhAratA jAya che. meM
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-12 ra19 pUchayuM : "A kayA karmanA udayathI thAya che? Ama thavAmAM koI ne keI karmane udaya te thaye ja hazene? e paMDita pAse karmasiddhAMtane abhyAsa hatA, karmaprakRtinI jANakArI hatI, paraMtu e karmanA siddhAMte temane AtmasAta mahetA thayA. tatvajJAnane abhyAsa temanA mATe AjIvikA raLavAnuM mAtra sAdhana hatuM. jJAnI te pitAnI samasyAonuM samAdhAna pitAnA jJAnathI ja karI le che ane manane samatala rAkhe che. karmabaMdha ane karmodayanuM vijJAna mananuM su dara samAdhAna karI zake che mahAmaMtrIe pitAnA mananuM samAdhAna meLavI lIdhuM hatuM. hAthImAM cetanAno saMcAra thayo? A bAju caturA mahAmatrInuM pUjana-vastra laIne hAthI pAse pahoMcI ane paLanA ya vilaMba vinA e vastra teNe hAthI para oDhADI dIdhuM. rAjA ane prajA badhAyanI A hAthI para sthira thaI gaI. "zuM A vastrathI hAthI sajIvana thaI jaze ? saunA manamAM A prazna hate. thoDA samaya thaye tyAM te hAthInuM zarIra kaMpavA lAgyuM. tene paga hAlavA lAgyA. A joIe rAjA ekadama UbhuM thaI gaye, tenA caherA para AnaMda chavAI gaye. tyAM te hAthInI sUMDha UMcI thaI. teNe Akhe paNa khelI ane te dhIredhIre Ubhe paNa thaI gaye. kalaMka dUra thAya che? hAthIne sajIvana thayele jeIne prajAe mahAmaMtrI pethaDazAne jayajayakAra karyo. caturA khUzIthI-AnaMdathI nAcI UThI. A ghaTanAthI, A camatkArathI rAjAnA haiyAmAMthI mahAmaMtrI pratye roSa nIkaLI ga. temaNe turata ja mahAmaMtrIne lAvavA dAsane deDA, mahAmaMtrI rAjAne Adeza maLatA tarata ja AvI pahoMcyA. mahAmaMtrIe rAjAne praNAma karyA. rAjAe mahAmaMtrInA brahmacaryavratanI prazaMsA karI ane pitAnI sAthe ja hAthI para besavA mATe Agraha karyo.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA, mahAmaMtrIe vinayathI nA pADI te rAjAe pitAne paTTa azva maMgAvyuM ane tenA para mahAmaMtrIne prema ane AdarathI besADayA. rAjasevakane mahAmaMtrIjI para chatra dhAraNa karavAnuM ane cAmara vIMjhavA paNa AjJA karI. Ama ghaNA ja ThAThamAThathI rAjA ane mahAmaMtrI nagaramAMthI pasAra thaI rAjamahelamAM AvyA rAjAe ahIM rAja mahelamAM, mahAmaMtrInA sadAcAranI khUba ja prazaMsA karIne eka lAkha sonAmahora bheTa ApI. jIvana parivartanazIla che. temAM badhuM ja parivartanazIla che. mANasanA vicAra keTalA badhA parivartanazIla che? rAjAnA vicAramAM kevuM parivartana AvI gayuM ! mahAmaMtrInA pApakarmone udaya samApta thaye ane anukULa saMjoga UbhA thayA. rANI lIlAvatIne pAdiya asta thaye ane badhI paristhiti badalAI gaI. rAjA pitAnA mahelamAM gaye te tene rANI lIlAvatInA vicAra AvyA "eha! rANuM lIlAvatIne meM ke ghara anyAya karyo ? e te taddana nirdoSa hatI. paNu AvezamAM meM kaI ja tapAsa na karI ke, teNe mahAmaMtrInuM vastra zA mATe AvyuM hatuMmeM tenA caritramAM zaMkA karI. mahAmaMtrI jevA pavitra mahApurUSa viSe paNa meM vicAryuM. na mAnavAnuM mAnyuM, temanA caritra vize paNa kuzaMkA karI. Aha! meM keTaluM badhuM anucita karyuM ? have lIlAvatI kayAM haze? zuM thayuM haze tenuM ?' rANInA vicArathI rAjAnuM haiyuM bharAI AvyuM. tene karelA anyAyathI tenuM haiyu pastAI rahyuM. bIjAne dukhI karanAra sukhI na thAya? ane rAjAne A sAthe ja kadaMbA rANInI paNa yAda AvI. rAjAne samajAI gayuM ke e SaDayaMtra kadaMbAnuM hatuM. tenA haiyAmAMthI kadaMbAM have nIkaLI gaI. kaIbA have, lIlAvatI mATe kheDelA khADAmAM pite ja gabaDI paDI. yAda rAkhaje, bIjA mATe khADe chedanAra khUda te ja te khADAmAM paDe che. kadaMbA lIlAvatIne rAjAnA haiyAmAMthI
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ vana-12 ane nagaramAMthI bahAra kADhavA mATe taiyAra thaI hatI ne? alabata DA samaya mATe tene saphaLatA maLI. paraMtu tenu pitAnuM pApa prakAzamAM AvatAM ja teNe pote ja potAnA jIvanane lAMbA samaya sudhI aMdhakAramaya kI dIdhuM. sahAya A satra yAda rAkhajo ke potAnA sukha mATe bIjAne dukhI karanAra kayAreya sukhI thatuM nathI. sukha meLavavA mATe bIjAne duHkhI karavA jaze te tame pote ja duHkhanI atala khINamAM gabaDI paDaze. kadaMbAnuM paNa evuM ja thayuM. pitAnA sukha mATe te lIlAvatIne duHkhI karavA gaI have e pite ja duHkhamAM AvI paDI. tenuM have rAjamahelamAM keI sthAna na rahyuM. saunI najaramAthI te utarI gaI tirarakArapAtra banI rahI. e pate paNa have samajI gai haze ke have A mahelamAM mAruM koI ja sthAna nathI. mAre keI ja adara nathI . rAjAne lIlAvatInI ciMtA bIjA divase pethaDazA rAjasabhAmAM gayA tyAre mahArAjA AgyA na hatA. AthI te rAjamahelamAM gayA. mahArAjA zayanakhaMDamAM hatA. temane cahere udAsa ane ciMtAtura hatuM, mahAmaMtrIe vinayathI pUchayuM : "zajan ! mArA nAtha Apa ATalA badhA udAsa kema che? kaI ciMtAthI Apa ATalA duHkhI che ? A prazna sAMbhaLIne mahArAjAnI AkhamAMthI AMsu TapakI paDayAM. mahAmaMtrIe premathI pitAnA uttarIyathI rAjAnA AMsu laDyAM. thoDIvAra rahIne rAjAe kahyuM : "mahAmatrIjI! mane rANuM lIlAvatInI ciMtA satAvI rahI che. e bicArInuM zuM thayuM haze ? mahAmaMtrIe AzvAsana ApatAM kahyuM : "mahArAjana! Apa dhIraja rAkhe. 2ANa kuzaLa ja haze. temanuM kaMIja ahita nahi thayuM heya. kAraNa ke temanA haiye dharmane vAsa hate. e dharma ja temanI atyAre
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA rakSA karate haze. huM temanI zodha karAvuM chuM. tame naciMta bane ane te pahelA Apa eka kAma karavAnI kRpA karo." zuM kAma karuM? tame je kaheze te karavA huM taiyAra chuM. paNa tame mArI rANI lIlAvatIne zeAdhI lAve." rAjAe Adrasvare kahyuM, mahAmaMtrIe kahyuM: rAjana ! Apane basa eka ja dharmakArya karavAnI vinaMtI karuM chuM. mahinAmAM pAMca pavitra parvatithi Ave che, e pAMce ya divasa rAjayabharamAM kaI paNa nAgarika sAtamAthI eke vyasana na seve tevI zeSaNA karAve e pAMca tithie kaI paNa mAsabhakSaNa na kare. dArU na pIve, jugAra na rame. zikAra na kare. corI na kare, vyabhicAra na seve. ATaluM rAja pharamAna bahAra pADI Apa dharmakArya kare. ane tame jozo ke sAta divasamAM te rANI tamArI sevAmAM hAjara haze. rAjAe tarata ja mahAmaMtrInI sUcanAne amala karAve rANI lIlAvatIne kRtajJatA-guNa mahAmaMtrI pethaDazAe pitAnI havelIe jaIne pathamiNIne badhI vigatavAra vAta karI. e jANIne pathamiNInA AnaMdane pAra na rahyo. teNe A vAta lIlAvatIne karI. te te paNa harSavibhora banI gaI, teNe kahyuM: "A badhe ja prabhAva ane pratApa zrI navakAra mahAmaMtrane che, paMca parameSThi bhagave tenI parama kRpAthI ja A paristhiti pedA thaI che. lAkha navakArane jApa have pUrNa thavAmAM che, te paNa pUrNa thaI jaze. tyAre pathamiNIe kahyuM : "have tuM mahArAjAnI paTarANI banIza. temanI prItipAtra banIza, paNa tyAre ya tuM paramAtmAne ane navakAramaMtrane jarAya bhUlatI nahi." rANIe kahyuM : "pathamiNa ! e te kema ja bhUlI zakuM? navakAramaMtra te have mArA zvAse zvAsamAM samAI gayo che. paramAtmA pArzvanAtha te mArA parama priyatama che. temanI huM suvarNa pratimA banAvIza ane reja temanI bhAvathI pUjA karIza. huM kayAreya
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuvacana-12 : 27 mAMsabhakSaNa nahi karuM. rAtribhojanane paNa tyAga karIza ane enA eka vAta kahuM? tArA upakArane te huM kayAreya nahi bhUlI zakuM? ane te pathamiNInA gaLe vaLagI paDI. pathamiNanI AMkhamAM paNa harSanA AMsuM AvI gayAM. guNavAnene guNejane pratye prema thaI ja jAya che. rANamAM kRtajJatAne zreSTha guNa hatA teNe pathamiNImAM ghaNuM guNa joyA hatA. pathamiNInA upakAra te kema karIne bhUlI zake? pathamiNIe kahyuM: "rANI 1 tuM keTalI sArI che! tArI bhAvanAo keTalI pavitra ane maMgaLa che' tuM mane bhUlI jaze to cAlaze paNa jinadharmane kadIya bhUlatI nahi. hRdayamAM tene sthira karaje. meM te tAruM kazuM ja nathI karyuM. dhameM ja tArI rakSA karI che. jeyuM ? pathamiNIe zuM kahyuM ke keTalI nirabhimAnI nArI haze? brahmacAriNuM te hatI ja. nirabhimAnI ane guNiyala hatI. zrAvikA hatI. lIlAvatInA hRdayamAM teNe jinadharmanI sthApanA karI dIdhI. sAta divasane jatAM keTalI vAra? sAtamA divase mahAmaMtrIe mahArAjAne maMgaLa samAcAra ApyA. "rAjana ! rANI lIlAvatInI bhALa maLI gaI che, ane teo mArI havelI para AvI gayAM che. Apa AjJA kare te temane mahelamAM laI AvuM." rAjAe tarata ja kahyuM : "nA, huM pote ja tamArI havelIe AvuM chuM. mahAmaMtrI ethI khUza thaI gayA. mahArAjA pethaDazAnI havelI para padhAryA. pathamiNIe mahArAjAnuM bhavya svAgata karyuM ane temane rANI lIlAvatI pAse laI gaI. rANIne joIne rAjA AnaMdavibhora banI gayA. temaNe rANIne khUbaja mUlyavAna vastro bheTa ApyAM ane batrIsa lAkha rUpiyA bheTa ApyA. khUbaja sanmAna sAthe rANIne pitAnA rAja mahelamAM laI AvyA. lIlAvatIe pArzvanAtha bhagavaMtanI suvarNapratimA banAvaDAvI ane reja jinapUjA karavA lAgI. roja zrI navakAra maMtranA jApahacAna karavA lAgI. have te aNagaLa pANI nathI pItI. rAtribhejana
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ w saThI mIThI lAge che munivaranI dezanA nathI karauM. ane dharmamaya jIvana jIve che. rAjAe lIlAvartIne pANI banAvI. lIlAvatInI gharma ArAdhanA "dita hatI. je prakAre pUjana vagere anuSThAna karavuM joIe te prakAre dareka anuSThAna vidhipUrvaka karatI hatI. te tenuM anuSThAna, tenI kriyA dharma banI gaI. e. dharmanA prabhAvathI ja tenAM duHkha dUra thayAM, sukha maLyuM, kIrti maLI ane tene AtmA vizuddha banya, je anuSThAna yAdita hoya che te dharma bane che. A vAta ApaNe vistArathI vicArI gayA. have e vicAravAnuM che ke ApaNuM pratyeka anuSThAna maitrI, pramoda, karaNa ane mAdhyasthabhAvathI yukta hevuM joIe. A cAra bhAvanAothI bhAvita hRdayavALAnI kriyA dharma ane che. A viSayamAM kAlathI vivecana zarU karIzuM. Aje ATaluM ja
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhItaramAM jovA mATe cacakSu baMdha karavI paDe che. bahAranI AMkha badha karazeA te antaHcakSu ughaDaze. 'taranI AMkhethI bhItaranI duniyA jue. * kAmAtura mANasa vivekazUnya anI jAya che. mAnamaryAdA badhu ja te bhUlI jAya che. garbhavatI nArI je peAtAnA saMtAnanuM bhAvi samajavA mAge teA te samajI zake che. pAtAnA manAbhAvathI te jANI zake che ke janmanAra bALaka sArU thaze ke kharAma ! * badhA ja jIva kavaza che. peAtAnA ja kAMthI jIva sukha-duHkha pAme che. pravacana/13 3. rUDDAnA mahAsAgara AcAya zrI haribhadrasUrIzvarajIe dhamanI myAkhyA karI che. khUbaja suspaSTa vyAkhyA karI che. teethI ema nathI kahetA ke mahAvIrasvAmIe matAvela dhama ja sAcA dhama che ! teozrI tA kahe che ke je anuSThAna avirUddha vacanathI pratipAdiMta DAya, je yatheAhita karAtu hAya ane maitrI, pramAda, kaDDA ane mAdhyathabhAvathI karAtu hAya te anuSThAna te kriyA dhama kahevAya che. e anuSThAna pachI bhale game teNe khatAju hAya te| paNa te ane tevu' manuSThAna dha" kahevAze. bhale te anuSThAna mudhdhe kahyuM hAya ke kRSNe 1 male te mahAvIranuM batAvelu' hAya ke pataMjalinu khatAvelu' hAya ! e hAvu' joie visa'vAdI anuSThAna, yatheAdita anuSThAna ane maitrI, prameda, kannurNA ane mAdhyasthabhAvathI paripUrNa anuSThAna !
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA dharmAnuSThAna, dharma kriyA karanAranuM hadaya maitro vagere pavitra bhAvanAothI sabhara hovu joIe. mANasanA haiye maitrI na hoya ane * zatrutA hoya, pramAda na hoya ane IrSyA-dveSa heya, karUNA na hoya ane dhRNA-tiraskAra heya, mAdhyasthabhAva na hoya ane pakSapAtahaThAgraha hoya te, evA mANase kareluM anuSThAna "dharma nahi banI zake. e anuSThAna "dharma' nahi kahevAya pachI bhale te anuSThAna sarvajJakathita hoya ane vadita paNa hoya paraMtu te anuSThAna dharma te nahi ja banI zake. juo te vicAre DhaDhoLe tamArA hRdayane. jue bhItara. jarA DekiyuM kare tamArI aMdara, zuM paDayuM che temAM kevA kevA bhAva che tamArA hadayamAM? tyAM zatrutA, IrSA, vera-jhera, tiraskAra, dhRNA vagere asaMkhya dubhavenA DhagalA paDayA che ne? bhItara jeze te e badhuM jovA maLaze. jeze te vicAraze. paNa keNa jevAnI takalIpha le che? koNa pitAnI bhItara DekiyuM kare che? juo te vicAro ne? "A bhava sArA nathI, tene dUra karuM. A bhAva sArA che tene sAcavI rAkhuM." AvuM kyAreya vicAre che ? makAnamAM jue che ke khUNAmA kare paDe che, jALA bAjhayAM che, te vicAre che ne ke e kacaro dUra kara joIe. e jALA dUra karavA joIe? kapaDAMne juo che ke gaMdAM che, te vicAre che ke "gaMdA kapaDAne joI nAMkhavA joIe." mANasa jue che te vicAre che. e jue ja nahi te vicAre kevI rIte ? ane durbhAgya e che ke mANasa potAnI bhItara karIne te ja nathI ! bahAra te te khUba ja jue che. ghaNuM badhu jue che. gharamA, bajAramAM, bagIcAmAM, kalabamAM javAnuM kaMI ochuM che?te sinemA jue che, nATaka jue che, bahAranuM badhuM jue che, te bahAranuM te vicAre che. tamArI bhItara juo, khuda tamArA aMtaramAM jarA AMkha mADe! tyAM ghaNuM virATa vizva che! bhItaramAM paNa svarga ane naraka che! hadayazuddhi jarUrI che? bhItaramAM javA mATe AMkha baMdha karavI paDe che. kAna baMdha karavA
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-13 : 227 paDe che. bahAranI AMkha khaMdha karazeA te antaHcakSu ughaDaze. aMtaranI AMkhathI bhItaranI duniyA jue. tyAM kevA kevA bhAva paDayA che anaMta anaMta janmAthI anata anana duSTa bhAva AtmAmAM, krabaddha AtmAmA jAmelA paDayA che. e duSTa bhAve| ApaNI kriyAone 'dharmAM" nathI banavA detA. pachI bhale kriyAonuM bAhya rUpa dhArmika hAya ! azubha ane azuddha bhAvAthI malina banela hRdayane zuddha karavAnI khUbaja jarUra che hRdayazuddhi jarUrI che, evu lAge che ? sabhAmAMthI: lAge teA che. paNa azakaya lAge che. mahArAjazrI : zakya prayatna karyAM vinA azaya mAnI levuM, te ghaNI meTI bhUla che. jenI tamane tIvra jarUra jaNAya che tenA mATe tame zakaya badhA ja prayatnAkarA ja che. azubha vicArAne dUra karavAneA karI prayatna karI nece che? azubha, azuddha vicArA, kAMTAnI jema DaMkhe che kharA? paNu nA. sAkara jevA mIThA lAge che te azubha vicAra! lAge te ! pachI tene dUra karavAnA prayatna ja kevI rIte tame kare ? tame tamArI bhItara jue. avAranavAra jue. joze te jarUra vicAraze.. aMtaHkaraNa ja dharma che. AcArya deve che? viSNu yAda rAkheA ke zuddha citta-zuddha paDezaka' nAmanA peAtAnA granthamAM Aja dharma cittabhramaya : kevu' citta dha'svarUpa ane citta ! rAga-dveSa ane mehanI addhi dUra thavI joIe. ane mehanI azuddhi dUra thavAthI citta zuddha bane che ane puSTa bane che. zuddha ane puSTa citta ja dharma che. dharmAMne kayAMya bahAra zeAdha vAnI jarUra nathI. tamArI bhItara zeAdheA. AthI ja kahuM chu ke tamArI bhItara jue. je vastu jyAM hAya che tyAthI ja te maLe che. tene bIjI jagyAe zeAdhavAthI nahi maLe. kahyuM che ke ane vimaLa rAga-dveSa je vastu jayAM hoya tyAMthI ja H maLe rAtanA samaya hatA, eka rAzImAM rA--lAITanI nIce kazu ka
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA zeAdhI rahyA hatA. te samaye tyAMthI be traNa yuvAne nIkaLyA. DozImAne kazuMka zodhatA joI temane madada karavAnI bhAvanAthI kahyuM : mA! kaI evAI gayuM che? tame zuM zedhI rahyAM che?" ozImAe kahyuM : "dikarA! mArI seya evAI gaI che te zodhI rahI chuM.' yuvake paNa saMya zedhavA lAgyA bahu zedhavA chatAMya seya na maLI, tyAre eka yuvAne pUchayuM : mA! "ya te ahIM nathI jaDatI. tame amane kahezo ke tamArI soya kayAM paDI gaI hatI ? DozImAe kahyuM : "beTA ! seya te mArA gharamAM paDI gaI hatI, yuvake tarata pUchayuM : "te mA! ahIM bahAra kema rodhe che DozImAe kahyuM : "dikarA ! gharamAM aMdhAruM che ane ahIM ajavALuM che, eTale ajavALAmAM zodhuM chuM." ApaNAmAMthI ghaNAM badhA zuM A DezImA jevA nathI ? je vastu jyAM nathI tyAM tene zedhIe chIe, paNa je vastu jyAM nathI tyAM hajAra varSa zedhavAmAM Ave te paNa te nahi maLe. jyAM hoya tyAM zedhavAthI ja te maLaze. dhamane tame kayAM zodho cho ! bahAra ja ne? paNa dharma bahAra nathI, dharma bhItara che. azuddha cittane zuddha kare. zuddha citta ja dharma che. rAga-dveSa ane mehanI azuddhione zuddha kare. zatrutA, IrSA, tiraskAra vagere gaMdakIne sApha kare. chavaSa-gaMbhIra aparAdha: sau prathama A cittazuddhinuM kAma karavuM Avazyaka ane anivArya che. jIvasRSTi pratye anaMtA kALathI je aparAdha karatA AvyA che, te aparAdhanI paraMparAne teDI nAkhe chepratye je vera-jhera, ghaNA tiraskAra che, tene mITAvI de. jIvo pratye zatrutA rAkhavI te pApa che. mahApApa che. tevI ja rIte jIvonI IrSyA karavI, temanA pratye niya banavuM. temanI kRNA karavI e gaMbhIra aparAdha che. A apa rAdhenI sajA ghaNuM maTI che. tenI bhayaMkara ane kaDaka sajA thAya che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-13 : reresTa sabhAmAMthI ? AvA apAya te amArA lokonA jIvanamAM ghaNA thaI jAya che. aparAdhomAMthI bacavuM muzkela lAge che. mahArAjazrI : aparAdhethI bacavuM muzkela lAge che, te e aparAdhanI sajAmAthI chaTakavAnuM asaMbhava ja samajaje ! jyAM sudhI e azuddhione joze nahi, tyAM sudhI ene dUra karavAne vicAra nahi Ave. ane tene dUra karavA mATe tame purUSArtha paNa nahi karI zake. azuddha ane azakata cittathI tame game teTalI kriyAo kara, te paNa te dharma nahi kahevAya. pApavicAra pyArA lAge che ? tame je bIjA nA hitane vicAra nathI kattA ane temanuM ahita vicAre che, tame guNavAna purUSanA guNanI prazaMsA nathI karatA ane jo tame temanI niMdA kare che, tamArA haiye dukhI jIve pratye dayA-karUNA nathI ane tame je evA jI pratye kaThora ane niya che, tame je pApI jIvanI vRNa kare che ane temanA pratye madhyasthabhAva nathI rAkhatA te tamAruM kaI paNa anuSThAna, tamArI keI paNa kriyA dharma nahi banI zake tame je sAcA arthamAM, yathArtha svarUpamAM dharmasAdhanA karIne maLeluM durlabha mAnavajIvana saphaLa karavA IcchatA hai, AtmavikAsa karavAnI bhAvanA hoya te sarvaprathama tamArA cittane, tamArA manane, tamArA hRdayane zuddha kare, azuddha vicArekharAba vicAre kAMTAnI jema pIDA karatA lAgaze tyAre ja tame e kharAba vicArane dUra karI zakazo. paNa hajI te tamane e azubha ane azuddha vicAre-pApa vicAre kula jevA rUpALA ane sugaMdhI lAge che. kema kharuM ne? jaDa bhautika padArthone rAga ja te jIvo pratye dveSa karAve che, bIja chanA sukhanA hitanA, kalyANanA vicAra kema nathI AvatA ? mAtra tamArA ja sukhanA, mAtra tamArA ja hitanA ane svArthanA vicAra kema kare che? kAraNa ke tamane rAga che, jaDa padArtho mATe!
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI mArI lAge che munivaranI dezaprema che, tamane bhautika padArtho para: jevo pratyenI zatrutAnuM mULabhUta kAraNa A rAga che. ane rAga ja jIpa dA karAve che. rAgamAMthI kapa jame che? tamane paisA pyArA lAge che ne? mAnI lo ke tame tamArA bhAIne eka hajAra rUpiyA ApyA che. bhAIe e rUpiyA pAchA ApavA paNa kahyuM che. paNa nakakI karelA samaye e paisA pAchA na Ape te tamane zuM thAya? bhAI para gura caDe ne? tenA pratye Teva thAya ne? paisA tamane priya che, AthI tamane kepa thavAne ja rAga dezane janma Ape che ke devanI kRkha ja rAga che ! paisA jaDa che, bhAI cetana che. jaDane anurAga tamane cetana pratye Aii banAvI de che. paisAnA jhaghaDAmAM bhAI bhAIne mAre che ne? bApa sagA dikaranuM paNa na kare che ne? pati patnIne jIvatI saLagAvI mUke che ne? vAMce che ne AvA kissAo akhabAramAM? vAMco cho badhuM paNa vicAratA kazuM ja nathI ! Aja tamAruM duHkha ane durbhAgya che. ahIM besIne DAhyADamarA banIne mArI vAta sAMbhaLo cho paNa vicAratA kahyuM ja nathI. AthI ja te tamArA jIvanamAM keI nakkara parivartana AvatuM dekhAtuM nathI. ke rUpALI strIne joIne rAga thAya che ne ? zarIra te jaDa che. e jaDa zarIrane rAga zuM zuM karAve che? e strI potAnA zarIrane aDakavA na de te e strInA rAgIne zuM thAya? e strI pratye tene kepa thaze. reva caDaze tene e strI para pitAnI kAmanA pUrI karavA e strInuM apaharaNa karaze. baLAtkAra karaze. mArI paNa nAkhe ! rAjA maNirathe pitAnA nAnAbhAI yugabAhanI hatyA karI ja nAkhI hatI ne? kema? jaDa zarIra uparanA rAge sagA bhAInI hatyA karAvI dIdhI, mahAsatI madanarekhA mAlavapradezamAM sudarzanapura nAmanuM eka nagara hatuM. tene rAjA
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-13 : 235 hate maNiratha tene nAnAbhAI yuvarAja hatuM. tenuM nAma yugabAhu A yugabAhunI patnInuM nAma hatuM madana rekhA. madanare khA rUpavatI hatI. paNa mAtra te rUpALI ja nahotI, suzIlA sulakSaNA ane sau bhAgyazAlinI paNa hatI rUpALI strIomAM A traNe ya bAbata eka sAthe durlabha hoya che. rUpa ane ane guNane saMga hajAramAMthI ke ekAda mAsamAM jovA maLe che rUpavAna vyakti suzIla heya, saccaritrI heya, sadAcArI hoya te e mahAna puNyazALI, dhanya purUSa gaNAya madana rekhA evI ja puNyazAlinI sannArI hatI. pitAnA pati yugabAhu pratye te pUrNa vaphAdAra hatI pitAnA manamAM te kayAreya para purUSano vicAra karatI nahi eka divasa maNirathe madana rekhAne joI. madarekhAnuM adabhUta rUpa joIne maNiratha mehita banI gaye madanarekhAnA deha saundaryo maNirathanA manane vikArI banAvI dIdhuM. have te madanarekhA pratye anurAgI banI gaye. have te te madanarekhAne meLavavA ane jogavavA taraphaDI rahyo. kAmAtura mANasa vikazunya banI jAya che. mAna maryAdA...badhuM ja te bhUlI jAya che. maNirathane zuM khabara nahatI ke jenA para tenI vikArI Akha caTelI che te madanarekhA pitAnA ja sagA nAnAbhAInI patnI che mArAthI tenA para AvI vikArI najarathI na javAya che paraMtu mohAMdha mANasane AvA vivekapUrNa vicAra nathI AvatA te te potAnA ja sukhane vicAra karaze. bIjAnA sukhane chInavIne paNa pite sukhI thavAnA vicAra karaze ane peMtarA racaze. basa, Aja te zatrutA che AnuM nAma ja azuddha citta ! malina a taskaraNa' AvA pApa malina aMtaramAM dharma nathI rahetuM. maNirathane manebhAva te juo ! e mane mana vicAre che ke keIpaNa upAye huM madanarekhAne meLavIza. e mATe sAruM-kharAba je kaMI karavuM paDe te karIza. paNa ene meLavIne ja jaMpIza. tene
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 mIThI vIThThI lAge che munivaranI dezanA 3 prakAra mukhya" " zrI. 2. bhegavIza te ja mArA jIvane jaMpa vaLaze. nAnAbhAInA sukhI jIvanamAM Aga cAMpavAnI A te kevI nIca vRtti? zIlavatI sannArInuM zIyaLa lUTavAnI A te kevI adhama manodazA jaDane rAga-yuddagalane rAga cetana jIva pratye A anyAya karAve che. rUpa zuM che? pudgalane ja eka khela! eka kavie kahyuM che? keI gerA keI kAlA pIlA, nayanana nirakhana kI, ve dekhata mata rA prANI, racanA pugalakI. jaDa zarIranuM rUpa paNa jaDa che. paugalika che. rUpane rAga e jaDane ja rAga che, cetana AtmA pratye anyAya karAve che. vyApatnI pratye kAmAMdha banela maNiratha bhAI pratye zatrutAbharyu kRtya karI rahyo che. maNiratha vajanamaitrI paNa nathI nibhAvI rahyo. maitrInA cAra prakAra mukhyatve batAvAyA che. 1. upakArI pratye maitrI,2.svajana pratye maitrI, 3. parijana pratye maitrI, 4. sarva jIvo pratye maitrI. yugabAhu maNiratha vajana haze. madarekhA paNa tethI svajana ja gaNAya paraMtu mehathI abhibhUta maNiratha temanI sAthe maitrI kevI rIte nibhAvI zake? teNe madarekhAne pitAnA tarapha AkarSita karavAnA prayatna zarU karyo. madanarekhA pratye te khUbaja vAtsalya batAve che. sArA sArA alaMkAra banAvI tene Ape che. sArA mUlyavAna vastro lAvI Ape che. kayAreka puchapahAra bheTa Ape che, te kayAreka svAdiSTa tAMbUla Ape che. madanarekhA te taddana nirdoSa che. tenAM haiye kaI ja pApa nathI maNirathane te mAtra jeTha ja nahi pitA paNa mAne che. tenA mATe maNiratha pitAtulya che. yugabAhunA manamAM paNa kaI zaMkA nathI. tenA dilamAM moTAbhAI pratye khUba ja pUjyabhAva che. A baMne patipatnI yugabAhu ane ane madana rekhA maNirathanA duSTa manebhAvane kevI rIte jANI zake? vI.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana- 13 ra maNiratha kAmavAsanAthI bhaDake baLI rahyo che. jo ke te kaMI kuMvAra nathI. tenA aMtapuramAM tenI pitAnI rANI che. paraMtu tethI zuM ? kAmAtura purUSa pitAnI patnImAM ja saMtoSa mAnate heta te rAvaNanA ataHpuramAM zuM ochapa hatI? hajAra rANIo hatI tene, chatAya rAvaNa sItAjI pAchaLa pAgala bane. maNirathane paNa pitAnI patnImAM saMtoSa na hato. madana rekhA mATe te pAgala banyo hate. teNe pitAnI eka vizvAsa dAsI pAse madanarekhAne saMdeza mokalya. dAsIe madana rekhAne jaIne kahyuM: "devI ! mahArAjA maNiratha tamArA rUpanA anurAgI banyA che. tamArA mATe temanA haiye khUba ja prema che. temaNe mane kahevaDAvyuM che he caMdramukhI ! tuM mArI bhAya bana. mAre pati rUpe svIkAra karI ane mArI paTarANI bana." - dAsIne saMdeze sAMbhaLIne madana rekhAnA mAthe vIjaLI paDI hoya tema ekadama UbhI thaI gaI. cakI gaI . tenuM haiyuM bhaya ane viSAdathI bharAI gayuM. chatAM ya bhItaranA bhAva prakaTa karyA vinA zAMti ane svasthatAthI teNe dAsIne kahyuM: "mahArAjAne jaIne tuM kaheje ke he rAjana ! svapatnImAM tame sateSa mAne. parastrInI kAmanA paNa mANasane durgatimAM laI jAya che, te parastrIne bhagavanAranI te narakamAM kevI durdazA thaze ? A bAbata vicAra. Apa te mArA zvasura tulya che. mArA pitAtulya che. Ape mArA mATe A pApa vicAra na karavo joIe. madana rekhAnuM mane maMthana dAsInA gayA bAda madanarekhA khUbaja UMDA vicAramAM paDI gaI. te vicAravA lAgI : "A vAta yugabAhane karuM ke na karUM? AvI gaMbhIravAta temanAthI chupI na rAkhavI joIe. rakhene kAle na banavAnuM bane te te zuM vicAre? tyAre e mAre ja doSa jevAnAne ke j0 madanarekhAe mArAthI AvI gaMbhIra vAta chupAvI? paNa eka vAta te nizcita che ke bhale mArA prANa jAya paraMtu rAjAnI prArthanA te
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA nahi ja svIkArUM. temanI malina ane pApI vAsanane tAbe te nahi ja thAuM. paraMtu rAjA pAse sattA che. sattA AgaLa apaharaNa baLAtkAra....A badhuM vicAratAM madarebA gUMgaLAI gaI. gabharAI paNa gaI. A gUMgaLAmaNane gabharAmaNamAM teNe vicAryuM ke yugabAhune te A vAta kahI ja dauM. temane huM Aje ja sAvadha karI dau. paraMtu A vAta kahevAnI pratikriyAne vicAra AvatA ja te aTakI gaI. te vicAravA lAgI : yugabahane A vAta kahIza te nakakI temane potAnA moTAbhAI mATe dhRNA ane tiraskAra thaze. saMbhava che ane bhAI vacce khUnakhAra yuddha paNa thAya. nahi...nahimArA nimitte rAjaparivAramAM lehI reDAya, bhAI-bhAI jhaghaDe, kedanuM mRtyu thAya. te mArAthI sahana nahi thAya. huM vinAza nathI cAhatI madana rekhAnI A jJAnadaSTi sUcave che. je kAma samajAvavAthI saraLatAthI patI jatuM hiya e kAmane gUMcavavuM nahi joIe. e kAmane jhaghaDAmAM nahi pADavuM joIe. madanarekhA vicAre cheH "mAre vaLate javAba sAMbhaLI saMbhava che ke rAjA zAMta thaI jAya. mArI anicchA ja kadAca te have AgaLa nahi vadhe. e paNa saMbhava che ke have te potAnuM meM paNa mane na batAvI zake ! te Amaja mAmale TADhe paDI jAya te be bhAI vacce prema paNa akhaMDa jaLavAI raheze. rAjAno duSTa irAde jANavA chatAya maNiratha pratye madanarekhAnA manamA vairabhAva nathI jAgata. svayaM te mahAsatI che. sadAcAranI te pakSapAtI che. tenA manamAM kayAreya durAcAra ane vyabhicArane vicAra nathI saLavaLe. rAjA pratye tene abhigama ke uttama che! "AvuM anucita karavAthI tamAruM ahita thaze. dukhasAgaramAM tame DUbI jaze. rAjA marIne durgatimAM na jAya tenI ciMtA madanarekhA kare che. tenA haiye maitrI bhAvanA-parahita ciMtA na hatA te te ghaDInA ya vilaMba vinA pitAnA patine jaIne kahetA ke "juo! tamArA moTAbhAInA lakhaNu ! dAsI sAthe mane kahevaDAvyuM che ke te mane temanI patnI
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravayana-13 V banAvavA mAMge che. Aja sudhI temanA duSTa karAdAenI khAra na hatI. mane zu khakhkhara ke temanA manamAM malina vAsanA bharI che, nahi te huM temanI sAthe khelata paNa AMDu. temaNe Apela ke' vastunA pa paNa karata nahi. have mane samajAyu ke te mane kaeNsa sArA sArA malakAra ane mUlyavAna vastro bheTa ApatA sutA! bahuAne te mane temanA tarapha kheMcavA mAMgatA hatA. huM marI javAnuM pasaMda karIza paraMtu melI najaranA tamArA meTAlAnI saMgAne kaDhI vaza nahi thAu kadI nahi..... rAjA maNirthanI dRSTa vicAraNA : madanarekhAe rAdhe bharAine yugmADune AvuM anu" kahyuM heta te rAja-parivAramAM kevI yAdavAsthaLIM sAta ? yugamADhuM te nAmI talavAra laine deData pezvAnA meTAbhAInI sAme ane baMne vacce lehiyALa yuddha laDAta, paraMtu madanarekhA pAse jJAnaSTi hatI, tenA AMtakSu ughaDI gayA hatA. paTTu mAdhuratha pAse evI jJAnadRSTi karyAM hatI ? e tA me hASTithI vyAkuLa ane vikaLa banyuM haeNte, krAmavikArAthI vihavaLa madduratha dAsI pAsethI madanarekhAne javAya saLaLye te te vadhu khecena banI gayeA. sItA vinA rAvanI jevI mane vihvaLatA hatI, tevI ja maneA vaLatA madighanI madanarekhA vinA hatI. vAmanAparavaza thavAnA haice zAMtinI AzA keI? temanA jItrane jaMpa kayAMthI heAya ? madanarekhAne javAma sAMbhaLI sathi vadhu coMcaLa manI DAyeA. madanarekhA ja joie. kAipaNa upAye tane mArI patnI manAMvIza...' ema vicAratA vicAratA tenA manamAM ane kara vicAra paNa AvavA lAgyA. gamADuM jIve che tyAM sudhI te madanarekhA mArI nahi anI zake te mahetara bAhune ja A duniyAmAMthI vidAya karI de. mArI ja to ne!!! che ke yu". pachI te madanarekha. kevA dhama ane krUra vicAra / AvA zatrutAkSarcA vicAra
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA maNirathane kema AvyA? zA mATe teNe bhAInI hatyA karavAnuM vicAra karyo ? jaDa-paugalika deha-rUpano rAga tene bhAna bhulAvI rahyo che. svajana maitrIne A jaDa-rAga hiMsA karAvI rahyo che. jaDa-padagalika padArthone rAga, pAMca IndinA priya viSayane anurAga keTale anarthakArI che, te tame jarA gaMbhIratAthI samaje. cAre ya prakAranI maitrIne motane ghATa utAranAra che. A viSayarAga! AthI ja tamane kahuM chuM ke viSayAdha na bane. viSayAMdha jIvonA haiye dharma hoI zakto ja nathI. viSayAMdha mANasonuM citta malina hoya che. rAga-dveSa ane mehathI malina cittama dharma nathI te. zuddha cittamAM ja maitrI, prameha, karUNA ane mAtharaNya bhAvanAM dharma-puSpa khIle che. madanarekhAnA zuddha cittamAM dharmanuM puSpa khIlyuM che. maitrI prada AdibhAvanAothI madanarekhAnuM tana-mana suvAsita che. maNirathanuM citta rAga, deva ane mehathI dudhamaya che. tenA cittamA te "yugabAhane kevI rIte mArI nAMkhu mArI badanAmI na thAya ane te mArA mArgamAthI kevI rIte haTI jAya. Aja vicAra satata dekhAya che. madana rekhA garbhavaMtI bane che? eka divasa madana rekhAe sugakhAne kahyuM. "nAtha ! Aja meM svapanamAM candrane je." yugabAhue kahyuM : "devI ' tuM candra jevA saumya, prasannavadana ane sarvajanavalalabha evA putrane janma ApIza." svapnane saMketa jANI madana rekhAne khUbaja AnaMda thaye. traNa mahinA thayA tyAre madana rekhAnA cittamAM sArA sArA ne umadA bhAve jAgavA lAgyA. uttama jIva mAtAnA udaramAM Ave che tyAre mAtAnA haiye pavitra ane dhArmika bhAvanAo jAge che. garbha jIvane prabhAva mAtAnA mana para para paNa paDe che. garbhastha jIva ne puNayazALI hoya che, pavitra ane dhArmika hoya che te mAtAne paNa sArI sArI bhAvanAo thAya che. ane je garbhastha jIva pAmI kura ane nirNaya hoya che te mAtAnA manamAM duSTa ane kharAba vicAre
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-13 Ave che. garbhavatI nArI je pitAnA saMtAnanuM bhAvi samajavA mAMge te te samajI zake che. pitAnA manabhAvathI te jANI zake che ke janmanAra bALaka sArUM thaze ke kharAba. rAvaNa jyAre udaramAM hatuM tyAre tenI mAtA kaikasI hAthamAM talavAra laIne pharatI hatI ! kayAreka siMhAsana para besIne dAsadAsIone dhamakAvatI hatI1 kayAreka hAthI para besIne pharavA nIkaLatI. kayAreka rAjya parivAra para khUbaja gusse thatI. te haMmezA abhimAnathI uddhata banIne pharatI hatI. garbhavatI strI pitAnA vicAra pratye jAgrata hoya te te pitAnA bhAvi saMtAnanA saMbaMdhamAM ghaNuM badhuM jANI zake che. magadhasamrATa zreNikanI paTTarANI celaNanA udaramA keNika hatuM tyAre ja celaNAne pratIti thaI gaI hatI ke A bALaka tenA bApane duzamana banaze, kAraNa ke celaNane evI IcchA thaI hatI ke huM mArA patinA AMtaraDA khAuM ! ! !" AvI kharAba IchA cella jevI satI strIne kadI thAya nahi. AthI cetavaNane thayuM ke AvanAra saMtAnane A aNasAra che. mArA peTamAM je jIva Ave che te jarUra tenA bApane jIva lenAra banaze. AthI tene janma thatA ja tene nagara bahAra ukaraDe na khAvI dIdhe! "mAre e putra nathI joIta ke je pitAnA bApane zatru bane, celaNAne zreNika pratye atUTa prema hato. pitAnA premIne zagune keNa pasaMda kare ? madanarekhAne paramAtmapUjananI bhAvanA thatI hatI. sAdhu purUSane dAna devAnI IcchA thatI hatI. garIbone dAna devAnA bhAva jAgatA hatA. madanarekhAne je manebhAva jAgatA te yugabAhu premathI parA karate. madanarekhAnuM rUpa-lAvaNya have vadhatuM jatuM hatuM. tenI citta prasannatA vadhatI jatI hatI. keTalAya divasathI mahinAothI maNiratha taraphathI koI harakata thatI hatI, tethI te Adhasta banI hatI ke mArA javAbathI have maNize mArI IcchA choDI dIdhI che. paNa saraLa
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ane bhadra pariNAma mahAsatIne zuM khabara ke kyAreka cUpakIdI pAchaLa bhayAnaka Aga chupAyelI hoya che ! maNiratha yugabAhunI hatyA kare che? eka divasa yugabAhu madanarekhAne laIne nagara bahAra udyAnamAM laI gaye. e samaye udhAnamAM kaMI ja na hatuM. udyAnamAM praveza karIne yugabAhu ane madana rekhAe kadIgRhamAM nivAsa karyo. madana rekhAnI prasannatA khAtara e zata kadalIgRhamAM ja rahevAnuM pasaMda karyuM. udyAnanI tarapha surakSA mATe sazastra saunike pahero bharatA hatA. je samaye udyAnamAM rAjA-rANI ke yuvarAja hoya tyAre bIjA keI paNa nAgarikane udyAnamAM praveza karavAne pratibadha hate maNirathane A samAcAra maLyA. tarata ja tenA manamAM pANI vicAra ubharAI AvyA : Aja sarasa taka maLI che. yugabAhu ane madanarikhA kadalIgRhamAM rAta vItAvI rahyA che. ekalA ja che. Aja zate ja yugabAhune mArI nAMkhIne madana rekhAne mArI-banAvI lauM. ane rAtanA prathama praharamAM ja hAthamAM talavAra laIne rAjA maNira udyAnamAM gayA. dvAra para ubhelA sainikene pUchayuM ke mAre nAbhAI yugabAhu kayAM che? sainike kahyuM"rAjana ! teo kadalIgRhamAM che.' rAjAe kahyuM: "mane samAcAra te maLyA che ke te Aja rAta kadalIgRhamAM rahenAra che. AthI mAre jAte ahI AvavuM paDayuM. A te jaMgala che. kaI paNa zatru AvIne mArA nAnAbhAIne parAbhava karI zake. AthI tene mahelamAM pAchA laI javA AvyuM chuM.' ATaluM kahIne maNiratha sIdhe kadalIgRhamAM jatuM rahyo sainike rAjAne kevI rIte aTakAvI zake? temanA manamAM vicAra te A ja haze ke ame badhA sainike ahIM khaDe page UbhA chIe, khullI talavArathI cokI bharIe chIe. ke zatru AvI te jIe? tamArA bhAIne amArA dekhatAM kazuM ja nahi thAya, temane kadalIgRhamAM sUvA de. tamAre aMdara javAnI keI ja jarUra nathI paNa AvuM kahI kema zakAya? sAme khUda pitAne rAjA hate ! kevI karuNatA ?! sAcI ane cagya
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-13 : rAke vAta paNa kayAreka maryAdA raMganA bhayathI ke sattAnA bhayathI nathI kahI zakAtI. A bhaya zA kAmano ? a bhaya rAkhavAthI kayAreka satya dabAI jAya che ane asatya saphaLa thaI jAya che ! maNirathane kadalIgRhamAM praveza karatAM joIne ja yugabAhu tarata ubhuM thaI gaye ane moTAbhAInuM ucita svAgata karyuM. maNirathe paNa tarata ja yugabAhane kahyuM: "vatsa ! ahIM rAta rahevuM ucita nathI. cAle! nagaramAM ApaNA mahelamAM pAchA jaIe" yugabAhuM nAnapaNathI maNirathanI AjJAnuM pAlana karate AvyA hate. kayAreka moTAbhAInuM vacana teNe uthApyuM na hatuM. moTAbhAInA A vacanamAM kayAreya zaMkA paNa nahotI karI. maNiratha para yugabAhune daha vizvAsa hatuM te tarata ja nAramAM AvavA taiyAra thaye madana rekhAne paNa IzArAthI AvavA kahyuM. yugabAha jyAM kadalIgRhamAMthI bahAra nIkaLe ke tarata ja maNirathe yugabAhunA khabhA para jorathI talavAra jhIkI dIdhI ! ! yugabAhu talavAranA ghAthI jamIna para DhaLI paDa. madana rekhAnA gaLAmAMthI tIkhI cIsa nIkaLI gaI. "da.. da..." A sAMbhaLI sainike tarata ja doDI AvyA. madana rekhA yugabAhu pAse besI pI mane tenuM mAthu pitAnA meLAmAM laIne kapAta karavA lAgI. sainike e maNirathane gherI lIdhuM. pUchayuM : "Ama kema banyuM ?" maNirathe kahyuM ke pramAdavaza mArA hAthamAMthI talavAra paDI gaI." paNa kaunikane A satya nA lAgyuM. temane kahyuM ke rAjAe jANuM jene irAdApUrvaka talavAra ghA karyo che. saunikoe rAjane nagaramAM cAlyA javAnuM kahyuM. maNiratha javA taiyAra na thayo. tethI sainike tene pakaDIne nagaramAM laI gayA. sainikoe tyAM jaI yugabAhunA putra caMdrayane kahyuM : "Apa jaladI kadalIgRhamAM cAle tyAM tamArA pitAjInI hatyAno prayAsa thayo che. caMdrayaza A sAMbhaLIne raDavA lAgyA. ane vedane bolAvIne temane laIne tAbaDatoba udhAnamAM jaI pahe,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA yugabAhunI AMkhe tyAre baMdha hatI. zarIra phIkakuM paDI gayuM hatuM. chatAMya vaidee pitAnA upacAra zarU karyA. caMdrayaza madanarekhAne vaLagIne raDavA lAgyo. madana rekhAnA haiye paNa tIvra vedanA hatI, putranA mastakapara hAtha mUkI tene zAMta karavAne te prayatna karavA lAgI, A bAju teNe joyuM ke yugabAhune jIvanadIpa bujhAI rahyo che te tenA haiye uccatama maitrIbhAva jAgrata thaze. je atyAre te azubha bhAvamAM, kaSAya bhAvamAM mRtyu pAmaze te te durgatimAM jaze. huM tene aMtima dharmanI ArAdhanA karAvuM ane temanA cittane akaSAyI banAvuM. ane paralekanuM bhAthuM temane baMdhAvI ApuM madana rekhAe pitAnA haiye ghoLAtI vedanAne dabAvI. ane patinI pAse besIne tenI AMkhamAM AMkha parovIne khUbaja saneha vedanA ane premabharyA zabdathI teNe kahyuM : "mArA nAtha ! tame zAMta bane ! jarAya krodha na kare ! bIlakula kaSAya na kare. badhAja jIva karmavaza che. pitAnA ja karmothI chava sukha-duHkhane pAme che. bIjA jIva te temAM nimitta mAtra che. tamArA duSkRtyenI AtmasAkSIe niMdA kare. mItrone, svajanene, parajane saune kSamA kare, kSamA mAMge !" madanarekhA yugabAhune mRtyune sudhArI rahI che. vajana-maitrIne lakattara-maitrI banAvIne paraleka sudhArI rahI che. AgaLa te zuM kare che tenI vAta kAle karIzuM. Aje ATaluM ja.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zuM tamAruM haiyuM bole che? "huM bIjA jInuM ahita nahi karuM, bIjAne kyAreya dukhI nahIM karuM, bIjAnA sukhanI IrSyA nahi ja karUM, pApIne tiraskAra nahIM karuM ! & hiMsaka dazya vAraMvAra jovAthI hRdaya kaThera ane naThora banI jAya che, mATe evAM daye na juve. ja manane zuddha ane dharmanuM prabhavasthAna banAvavuM hoya, manane zAMti ane prasannatAne pAtALa banAva heya te sinemA-nATaka jovAnAM baMdha kare. A upakArI pratye maitrI bhAvanA hevI ja joIe. upakArI pratye ApaNuM haiye sneha ane saddabhAva hovA ja joIe. pravacana/14 parama zraddheya AcArya zrI haribhadrasUrijI "dhama tavanI vyAkhyA ApatA kahe che: dharmAnuSThAna karanAranuM citta maitrI, prameha, karUNa ane mAdhyaSyabhAvathI navapallavita hovuM joIe, dharma jame che zuddha cittamAM! jyAM sudhI citta zuddha nathI banatuM tyAM sudhI mAnavanA jIvanamAM dharmane AvirbhAva nathI thatuM maitrI Adi bhAvAnAM be rUpaH A maitrI vagere bhAva bhale vidheyAtmA- positive rUpamAM na dekhAya, niSedhAtmaka-negative rUpamAM te dekhAvA ja joIe. maitrInuM vidheyAtmaka rUpa che bIjA jIvonI hitaciMtA.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24ra : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA maitrInuM niSedhAtmaka rUpa che keI paNa jIvanuM ahita na karavuM. karUNAnuM vidheyAtmaka rUpa che bIjA nA duHkha dUra karavAM. tenuM niSedhAtmaka rUpa che bIjA ane dukhI na karavA. pramodanuM vidheyA tmaka rUpa che sukhI jIvenA sukha joIne khuza thavuM. tenuM niSedhAtmaka rU5 che sukhI chanA sukha joIne kayAreya IrSyA na karavI. mAdhyasthanuM vidheyAtmaka rUpa che bIjA pApI jInA DenI upekSA karavI. tenuM niSedhAtmaka rUpa che pApIo pratye dhRNA tiraskAra na kare. bIjA jIvonuM ahita te na ja karaze? je karavA yogya che te nahi karavAthI bIjAne nukazAna nahi thAya, paNa je nathI karavA jevuM te karavAthI bIjA chAnu te nukazAna ja thaze. tame bIjAne sukha na ApI zake te cAlaze! paNa tame bIjAnuM sukha chInavI le, chInavI levA prayatna kare te te na ja calAvI levAya. bIjAnA duHkha dUra nahi kare te cAlaze, paNa bIjAne dukhI karavAnA sogaThA goThavazo te te nahi cAle. tamArA mananI ATalI zuddhi te thavI ja joIe. tamAruM haiyu bele che ke huM bIjA nuM ahita nahi karuM, nahi ja karUM. bIjAne kayAreya dukhI nahi karuM. bIjAnA sukhanI IrSyA nahi ja karUM. keIpaNa pApIne tiraskAra nahi karuM. deza ane duniyAnI vAta javA de, tamArI zerI ane zaheranI vAta paNa javA de. tamArA kuTuMbIjane pratye tamArA sagA-saMbaMdhI pratye, snehIsvajane pratye te tamAruM haiyuM, tamAruM mana AvuM bele che ne? tamArA je upakAro che, temanA mATe tame AvuM bele che ne? tamArA paricita pratye manamAM AvA bhAva thAya che ne? dharmanuM udbhavasthAnaH zuddha hadaya. sabhAmAMthI amAruM mana je vicAre che te te Apane kahI zakIe temaja nathI! azuddha mana zuM vicAre? mahArAjazrIH bhale tamAruM mana pUrepUruM zuddha na hoya, thoDa
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 * 243 tA zuddha che ke nahi? jo thADu'' paNa tamArUM' mana zuddha haze te dharmanA janma thaI zakaze. ane jo mana purU azuddha haze te temAM dharma"ne janma saMbhavita ja nathI. mAhya dharmakriyA karavA mAtrathI dhanuM AcaraNa nathI thaI jatuM. haribhadrasUrijI kahe che ke dharma vittamatrana. dharma zuddha cittanu' utpAdana che. religion is a production of pure mind! upakArI jIva pratye bhale vidheyAtmaka maitrI na bAMdhI zakA, na rAkhI zakeA, paNa niSedhAtmaka maitrI te rAkhI zake! ne ? eTaluM" paNa jo na karI zake te tame pazuothI paNa gayA ! pazuo paNa AvI maitrI rAkhe che! kUtarA upakArI pratye apakAra nahi kare! upakArInuM ahita nahi kare. huM nAneA hatA tyAre meM eka sihunI vArtA sAMbhaLI hatI. pazumAM paNa maitrIbhAva : jaMgalamAM eka sihanA pagamAM kAMTA khUsI gayA. kAMTAne lIdhe tene pIDA thAya che. te laMgaDA cAle che. thoDuMka cAlIne te eka jhADa nIce besIne potAnA pagane jue che. tyAthI eka musAphara pasAra thAya che. teNe siMha sAme joyuM. teNe joyu ke si'nI AkhAmAM karatA na hatI paraMtu tIvra vedanA hatI. musApharane AthI siMha para yA AvI. jarAya gabharAyA vinA te siMhanI pAse gayA. tenA pagane joce ane pagamAM khUMpelA kAMTAne premathI mahAra kADhI nAMkhyA. siha rAhatanA dama lIdho ane prasannatAthI musApharanuM zarIra sUMdhyuM, musAphara paNa kAMTA kADhIne peAtAne raste cAlyA gayA. ceADA samaya bAda e musAphara kaI aparAdha mATe pakaDAi gayA, rAjAe tene mAtanI sajA phaTakArI. A rAjAnI mAtanI sajA karavAnI paddhati aneAkhI hatI ! rAjamahelanI eka khAju teNe nAnakaDuM' medAna khanAkhyu hatu. ane tyAM UMcI UMcI divAlA banAvI hatI. eka mAju rAjAe siMhatu. pAMjarU rakhAvyu hatuM. temAM siMhane rAkhavAmAM AvatA. A rAjya aparAdhIne medAnamAM UbhuM rAkhatA ane pAMja rAmAthI siMhune bahAra kADhatA. medAnamA mAtra siMhuM ane aparAdhI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244; mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA be ja rahetA. bhUkhe siMha e aparAdhIne phADI nAkho ! rAjapari vAra A krUra ane karuNa dazya jovAmAM majhA mANatA ke Ine mAre, TIpe, mArI nAkhe to e mArapITa jovAnI tamane majhA Ave che ne? TeLe vaLIne e badhuM jue che ne? tame leke te dayALu che ne? sabhAmAMthI AvAM da gAmamAM jovA nathI maLatAM eTale sinemAmAM jovA jaIe chIe tyAM evA to jovA maLe che ! hiMsaka daye na leze? mahArAjazrI e dazya jotAM tamArA haiye zuM thAya che? maratA jIvane joIne tamAruM haiyu vedanAthI levAya che ne? maratA jIvane joIne tenA mATe haiye karUNA, dayA, sahAnubhUti vagere bhAva jAge che ke pachI haiyuM nirdaya ane niSphara, bhAvahIna banI jAya che? evAM hiMsaka dahI vAraMvAra jovAthI hadaya kaThora ane nahera banI jAya che. evA hiMsaka pustaka vAMcavAthI paNa mana hiMsaka banI jAya che. AthI ja tamane avAranavAra kahuM chuM ke manane zuddha ane dharmanuM prabhavasthAna banAvavuM hoya te, manane zAMti ane prasannatAne pAtALa kUve banAve te sinemA-nATaka jevAnAM baMdha kare. tame jarA te vicAre ke tamAruM mana kevuM ne keTaluM badhuM sahI gayuM che?! hajI paNa e saDo dUra nahIM kare te mane tamAruM pUrepUruM khavAI jaze. bIjA janmamAM pachI mana paNa nahi maLe. zuddha manamAM eTale ke mana jyAre zuddha thavA lAge che tyAre sarvaprathama dayAdhamane janma thAya che. dukhI cha pratye atyaMta dayA! che ne tamArA haiye atyaMta amApa dayA? theDIka te dayA haze ne? ke pachI dayA bilakula che ja nahi? nirdaya-dayAhIna mANasanuM koIpaNa anuSThAna dharma nathI banatuM. bhale dekhAvamAM te dharmAnuSThAna dekhAya. vAstavamAM temAM dharma nathI hete, dharmane mAtra AbhAsa ja hoya che. zuddha mAtra janma thAya che. zehIka te dayA
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 245 pelA musApharane rAjAe matanI sajA karI hatI. tene metanA medAnamAM ubhuM karavAmAM AvyuM ane sAmI bAjuthI piMjarAmAMthI siMhane che. siMha teja gatie trADa pADate pelA musAphara tarapha AgaLa vadhe. siMhane jotAM ja matanA bhayathI musApharanI AMkhe baMdha thaI gaI. te dhrujI uThaze. paNa Azcarya ! siMha te musAphara pAse AvIne tenA para trATakavAne badale tene sUMghIne ja pAcho piMjarAmAM cA gaye! jharUkhAmAM beThelA rAjAne AthI khUbaja Azcarya thayuM. teNe sainikane AjJA karI ke pharIthI siMhane bahAra kADhe. siMha pharIthI medAnamAM AvyuM. ane pharI e aparAdhInA zarIrane sUMghIne pAcho piMjarAmAM jato rahyo! rAjAnA te zvAsa addhara thaI gayA "A zuM ? AvuM te kayAreya banyuM nathI. siMha zA mATe aparAdhIne phADI nathI khAte rAjA gusse thayo. teNe siMhane gusse karI pharI medAnamAM dhakelyA. te ya siMhe aparAdhI para je suddhAM ya na ugAo. trIjIvAra paNa te aparAdhInA zarIrane sUMghIne pAcho vaLI gaye. rAjAe AthI aparAdhIne pitAnI pAse bolAvyo ane pUchayuM : tArI pAse zuM ke maMtra che? taMtra che? vidyA che ? che zuM ke siMha tArA para humale kema nathI karato?" aparAdhIe kahyuM? rAjana ! siMha haiyAhINuM prANI nathI. tene paNa haiyuM hoya che. tenuM haiyu paNa thoDuMka nirmaLa hoya che. te mAtra kara ja nathI. tenA haiye paNa upakArI pratye karUNA bhAva hoya che. siMha tenA upakArI upara kadI humale nahi kare. hA, tene vagara kAraNe I cheDe na joIe.' te zuM te A siMha upara ke upakAra karyo che?" rAjAe pUchyuM. aparAdhIe kahyuM : rAjana ! thaDA divasa pahelA huM jaMgalamAM
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ to tene bhagavAna hamale re kAra karyA hatA 246 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ga hatuM. tyAre A siMhanA pagamAM khUMpI gayelA kAMTAne meM kADhI nAkhyuM hatuM. A siMha e ja che. teNe mane oLakhI lIdhe. have te mArA para kevI rIte humale kare? upakArI para savAthI mANasa humale karaze paNa siMha humale nahi kare che pazuthI paNa mAnavI nIca kyAre? bhagavAna mahAvIra karuNAnA sAkSAt avatAra hatA. temanI dharma sabhAmAM-samavasaraNamAM hiMsaka pazuo paNa hiMsAne bhAva choDIne besatAM ane bhagavAnane upadeza sAbhaLatA ! bhagavAna para kaI paNa pazu ke prANue humale nahoto karyo. paNa eka mANase humale karyo ! jANe che ne e mANasa keNa hatA te bhagavAna mahAvIre jenA para aneka upakAra karyA hatA te e mANasa hate. e mANasa hate gozAlaka! pitAnA parama upakArI guru bhagavAna mahAvIra para teNe tele zyAthI humale karyo! pazuthI paNa mANasa nIcI kakSAne che je tenuM citta purepurU totaly azuddha che te. upakArIne pI gehAlaka bhagavAna mahAvIre gozAlakane keTalIya vakhata metamAthI bacA hatA. gozAlaka paNa potAne mahAvIranA ziSya tarIke oLakhAvIne pharate hate. kAraNa ke evI oLakhANa ApavAthI tene suMdara bhajana maLatuM hatuM. paNa tenA lakhaNa kaMI ochA na hatAM. tenAM amalakSaNanA lIdhe ghaNAM sthaLoe lekee tene TIpe hate. Akhare gazAlaka mahAvIrane ja videzI ane vidrohI banI gaye. je tejalezyAnI zakti bhagavAne batAvI hatI e ja tenalezyA teNe bhagavAna para pheMkI ! paNa e ja telezyAthI gozAlaka pote marI gayo ! khUbaja bhayAnaka rIte maryo. tIvra vedanAothI pIlAIne macI teNe evA tIvra ane cIkaNAM pApakarma bAMdhyAM che ke tene anekavAra sAte ya narakamAM javuM paDaze.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 247 upakArI pratye maitrI bhAvanA rahevI ja joIe. upakArI pratye ApaNA haiye neha ane saddabhAva hovA ja joIe. keIe ApaNuM upara nAnakaDe paNa upakAra karyo hoya te te upakArIne ane upakArane kayAreya bhUlavA na joIe. dharma karanAramAM zuM ATalI ya gyatA na hovI joIe eTalI ya je yogyatA na hoya te zuM sarvajJakathita dharmanI ArAdhanA karI zake kharo ? nA, kadApi na karI zake. kutana mANasane dharmanA kSetramAM praveza nathI. madana rekhAnuM citta keTaluM vizuddha hatuM. keTaluM badhuM pavitra hatuM! maNiratha yugabAhu para talavArathI prahAra karyo che. chatAMya madana rekhA maNiratha pratye krodha ke phaleza karyA vinA yugabAhu para ja pitAnuM dhyAna kendrita kare che. yugabAhu madana rekhAne pati hate. svajana hatuM. pati paNa hatuM ane upakArI paNa hate. pati patnIne sukha Ape che, sukhanAM sAdhana Ape che AthI pati upakArI bane che. madanarekhA yugabAhune upakArInA rUpe paNa jue che. tamArI patnI tamane upakArI mAne che? sabhAmAMthI amArA gharethI te amane upakArI nathI mAnatAM ! (sabhAmAM joradAra hAsya) mahArAjazrI te tamArI pasaMdagI barAbara nahi hoya. (sabhAmAM pharIthI khaDakhaDATa hAsya) pasaMdagI tamArI barAbara hatI te jarUra tamArI patnI-gharavALI tamane upakArI mAnata. mAruM mAnavuM che ke tame ceDAM ghaNuM sukhanA sAdhana ApatA haze paNa sukha nahi ApatA haya! sAcI vAta che ne mArI ? sukhanAM sAdhana ApavA eka vAta che ane sukha ApavuM e bIjI vAta che. sukhanAM sAdhana ApatA haze tyAre gALe paNa detA haze! kayAreka mAratA paNa haze! baDabaDa paNa karatA haze! saMbhava che ke bevaphAI paNa karatA ha! zA mATe tamArA zrImatIjI tamane upakArI nA mAne ? tamArA lakSaNa sArA heya te jarUra mAne. temAM zaMkAne koI sthAna ja nathI.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA yugabAhu keTale sugya yuvarAja hatuM te jANe che? madanarekhA pratye te saMpUrNa vaphAdAra hatA. tenAmAM ucca kenTinI khAnadAnI hatI. madanarekhA paNa asAdhAraNa sannArI hatI. pavitra ane vizuddha tenuM haiyuM hatuM. teNe potAnA patinuM Atmahita vicAryuM je thavAnuM hatuM te thaI gayuM. thayeluM have pharanAra nathI. have te bacanAra nathI. tyAre temanuM mana prazAMta thavuM joIe. temane paraleka na bagaDa joIe. samatA ane samAdhi sAthe temano AtmA parAkanI yAtrA kare te jarUra temanI sadgati thAya. mAre temanA kaSAyanI Aga zAMta karavI joIe... joIne madana rekhAnI Atma-maitrI kevI che te svajana-maitrI che, upakArI maitrI che ane Atma-maitro che. patAnA sukha-duHkhane keI vicAra suddhAM nahi! pitAnA saubhAgya-vaidhavyane kai vicAra nahi! patinA hatyArA maNiratha pratye paNa e samaye kaI vera-virodha nahi! sAmAnya ane sAdhAraNa stramAM zuM A saMbhavita che? AvI bhayaMkara durghaTanAmAM magajanuM saMtulana rAkhavuM zuM sAmAnya strI mATe saMbhavita che kharuM? mAnava-mananI behAlI kene sAmAnya strI ane kene asAdharaNa strI kahevAya te jANe che? jANI le te nyAla thaI jAva tame! ahIM hAjara rahela bahene paNa e jANI le te Aje paNa aneka madana rekhAo maLI zake ! para tu sAMbhaLavuM, samajavuM alaga che ane tene AcaraNamAM mUkavuM e ghaNuM ja muzkela che. . B. A., M. A, B com, M. com jevA DIgrI meLavI levAthI strI asAdhAraNa nathI banI jatI. phIlmI vezabhUSA karavAthI ke kRtrima zuMgAra karavAthI paNa strI asAdhAraNa nathI banI jatI. asAdhAraNa ane asAmAnya strI te te ja banI zake ke jenuM mana zuddha hoya, daDha hAya ane samyaga jJAnathI sabhara hoya, dukAmAM paNa je dhIraja rAkhI zakatI hoya, sukhamAM paNa namra banI zakatI hoya, maitrI, prameha, karuNA ane mAdhyasthabhAvathI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 14 249 jenuM mana sadAya navapallavita rahetu heAya. paNa Aje A adhI vArtAnI kAnAmAM AzA rAkhavI? vera ane jherathI, irSyA ane dekhAIthI, dhikkAra ane tiraskArathI leAkeAnAM mana Aje bhraSTa manI gayAM che. gadA ane gaMdhAtAM banI gayAM che. viSayarAga ane jIdveSathI mANusa Aja ghera aMdhakAramAM aTavAI rahyo che. mehamUDhatAthI mANusa Aja kA-mAya'nuM bhAna bhUlI beThA che. `ne te akartavya ane akartavyane kartavya mAnI rahyo che. ane bIjA pAse manAvarAvI rahyo che ! AvI behAlImA dhama'nA uddabhava kayAthI thAya ? madanarekhA pAse vizuSka citta hatuM. vizuddha citta ja te parama dharmo che. madanarekhA yugamADunI kalyANa mitra che, te yugabAhune paraleAkanuM pAtheya ApI rahI che. sati-dutinA AdhAra mRtyu : madanarekhA maitrIpUrNa ane madhura zabdathI yugamAhunA aMtarAtmAne spazI rahI che. aMtarAtmAmAMthI azuddha bhAvAne dUra karIne zuddha bhAve| sthApita karavA te kaI mAmulI eparezana nathI. te eka gaMbhIra ane mATu' eparezana che. jema mANasanuM hRdaya badalavAnuM oparezana gabhora hAya che tema hRdayagata bhAvAnu parivartana karavAnu oparezana paNa ga'bhIra hAya che. zarIranA aMdaranA avayava dUra karIne, sArA avayava mUkanAra DokaTaranuM lakSya. daradIne jIvatA rAkhavAnu` hAya che tema mananA azu vicArA dUra karIne, pavitra-vizuddha vicArAne sthApita karanAranuM lakSya jIvAtmAnI bhava-para parA sudhAravAnuM hAya che. madanarekhA atyAre yugamAhunA pAralaukika hitanA ja vicAra kare che. e jANe che, samaje che ke mRtyu samaye mANasanA jevA maneAbhAva hAya che, jevA adhyavasAya hAya che, jevI vaizyA hAya che te anusAra mANasanI sati ke dugati thAya che durghaTanA ja evI anI gaI hatI ke yugamAhunA manamAM peAtAnA bhAI maNinA pratye rASa AvI ja jAya. yugamADuM samajI
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA gaye ke maNirathe jANI joIne mArI hatyAne prayAsa karyo che. AthI tenuM zaurya uchaLI Ave ane badale levAnA bhAva jAge te svAbhAvika hatuM. A azuddha bhAvane dUra karavAnI jarUra hatI, madana rekhAne pUrI niSThAthI prayatna karyo. kevI sArI sArI vAte te saMbhaLAve che ! yugabAhune madanarekhA pratye prema hate. zraddhA hatI. saddabhAva hatuM. AthI madanarekhAnI vAte sIdhI tenA haiyA sudhI pahere che. tene je madanarekhA para mAtra daihika rAga hota, mAtra vAsanAjanya anurAga heta te madana rekhAnI jJAnabharapUra vAte pasaMda paData nahi. eTaluM ja nahi, pUrva jIvanamAM madarekhAane yugabAhu vacce tatvacarcA dharmacarcA thatI na hatI te paNa mRtyu-samaye madanarekhAnI dharmapreraNA tene rUcata nahi ane trIjI vAta che yugabAhunA nirmaLa AtmabhAvanI. AtmAmAM karmamaLa ochA hevAthI paNa mRtyusamaye dharma-preraNA priya lAge che. mRtyu samaye dharmapreraNA kene game? - mRtyusamaye rAga-dveSa, meha Adi azuddha bhAva manamAM na rahe ane maitrI, samatA, samAdhi vagere vizuddha bhAva manamAM rahe te mATe traNa vAta samajI le. yugabAhu ane madana rekhAnA jIvanamAMthI traNa bAbata phalita thAya che. 1 jenA pratye ApaNA hRdayamAM maitrI, neha ane sadbhAva haze te vyakti je mRtyu samaye pAse haze ane te aMtima dharma-ArAdhanA karAvatI haze te e dharmapreraNAne ApaNA AtmAne raparza thaze. 2. jIvanakALa daramiyAna tatvacarcA, dharmacarcAmAM rasa rAkhe haze te mRtyu-samaye dharma-preraNA priya lAgaze. 3. AtmA karmonAM baMdhanathI thaDe paNa mukata thaye haze te jIvananA aMta samaye paramAtma-maraNa pasaMda paDaze, tyAre paramAtmAnuM nAma yAda Avaze. karmothI bhAre banelA jIvane bhagavAnanuM-paramAtmAnuM nAma gamatuM nathI.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 14 25 agiyAra dharmapreraNuM mRtyu samaye madanarekhA motanA bichAne paDela patine svastha manathI aMtima ArAdhanA karAvI rahI che. yugabAhune madana rekhAnI eka eka vAta vAta spazI rahI che. ane madanarekhA paNa kevI sArabhUta vAta kahIM rahI che! 1. sAvadhAna bane. 2. dhIraja rAkhe. 3. kheda na kare. 4. kama vipAka vicAre. pa. nimitta kAraNane vicAro. 6. duSkatanI gaha kare. 7 sarva jI sAthe kSamApanA kare. 8. cAra zaraNa svIkAre. 9. namasakAra maMtranuM smaraNa kare. 10. aDhAra pApasthAnakane tyAga kare. 11. covIza tIrthakaranuM dhyAnadhare. lAe upadeza ApavAne samaya na hato. buddhimAna puruSane lAMbe upadeza ApavAnI jarUra paNa nathI rahetI. AvA gaMbhIra prasage te lAMbe upadeza Apavo paNa na joIe. putra caMdayaza vaidyane laIne AvyuM hatuM. ghA sApha karI pATe bAMdhI dIdhuM hatuM. paNa lehI ghaNuM vahI gayuM hatuM. yugabAhunuM zarIra ThaMDuM paDatuM jatuM hatuM. madanarekhA gadgada svare zrI navakAra mahAmaMtra saMbhaLAvI rahI hatI. yugabAhune cAra zaraNa aMgIkAra karAvI rahI hatI... arihaMte sa ra zuM pava jaja mi sihe sa 2 NuM 5 va jAjA mi sA hU sa ra NuM 5 1 jajA mi kevaliyunatta dharmo saraNa vajAmi
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA yugabAhunuM mRtyu yugabAhunA caherA para khUba ja samatA chavAI gaI hatI. tenA kaSAya upazAnata thaI gayA hatA. navakAra maMtrane samaraNamAM lInatA AvI gaI hatI. ane teNe pitAnA prANene tyAga karI dIdhuM. anaMtane pravAsI-eka dharmazALA cheDIne pitAnI maMjhila tarapha UDI gaye. have yugabAhumAM jIva nathI. tenuM prANapaMkherU uDI gayuM che' e jANatAM ja madanarekhA svasthatA gumAvI beThI. dhrusake ne dhrusake raDI paDI. putra caMdraza paNa karuNa kalpAMta karavA lAgyA. madarekhA chevaTe te rAganA baMdhane baMdhAyelI eka nArI hatI. guNavAna, rUpavAna ane baLavAna patine vicAga madanarekhAne raDAvI de, temAM keI Azcarya nathI. sAgamAM sukhAnubhava karanArAone viyegamAM raDavuM ja paDe! ame leke te sAdhu chIe ne? paNa ameya je kaMI saMgamAM sukha mAnIe te tenA viyegamAM amane paNa raDavuM AvI ja jAya! bhale amAro rAga prazasta hAya ! prazasta rAga paNa raDAve che. gautama svAmIne zuM thayuM hatuM ? e te khabara che ne ? gautama svAmI mana:paryavajJAnI hatA. hajAre sAdhuonA guru hatA, chatAMya bhagavAna mahAvIrane viyAga thaze tyAre dhrusake ne dhrusake nAnA bALakanI jema raDI paDayA hatA, kAraNa ke bhagavAnanA saMcAgamAM gautame sukha mAnyuM hatuM. mahAvIranA caraNemAM gautame apUrva sukha meLavyuM hatuM. jyAre e sukhane viga thaye tyAre bhayaMkara vedanA temaNe anubhavI. madana rekhA jJAnI hatI. satI sanArI hatI. paraMtu hatI te saMsArI strI ja! tenA haiye rAga hatuM, te kalpAMta karavA lAgIH "abhAgaNa chuM, mAruM sarvasva luMTAI gayuM, eha! mArA rUpane dhikkAra che. mArA rUpe ja mArA pUjya-sthAnIya puruSane vikArI banAvyuM. mArA nimitte ja mArA patinI hatyA thaI. eha! mArA nimitte ke ghara anartha thaI gaye' jAnI jona viga sAdhuonA
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ avayana-14 = 253 cadanarekhAnI jJAnadaSTi : AvA ghara duHkhamAM paNa madana rekhAnI jJAnadaSTi khuhala rahe che. patinI nirmama hatyA thaI che. te paNa e hatyA mATe bIje keIne vAMka na jetA, te pitAne ja deSa jue che. potAnA rUpane doSa kADhe che. ghera pApa karanAra maNiratha mATe tenA haiye jarAya ghaNA ke tiraskAra nathI. te dhArata te yugabAhunA vaphAdAra sainike dvArA maNirathane badale laI zakta. maNirathanI duSTa vAsanAono paDado khelI zata. jAheramAM tene halake pADI zakata. te cIsa pADIne bolI zakata ke "A duSTa ane tenI patnI banAvavA mAge che AthI teNe tenA sagA bhAInI hatyA karI che. ane lalacAvavA mATe teNe aneka prayatna karyo. meM tenI ekeya vAta na mAnI eTale teNe A kukarma karyuM che. A nAlAyaka ane duSTane te akarAmAM AkarI sajA karavI joIe? paraMtu nA madarekhAe AvA keI ja! ajJAnamUlaka vicAra na karyo. ulaTu teNe vicAryu "maNiratha mArA pratye AkarSita thaye mAruM rUpa joIne. saMsAramAM puruSanA patana mATe strInuM suMdara rUpa ja nimitta bane che. saMsArI jIva potAnA manane vaza rAkhI nathI zakate ane te na karavAnuM kArya karI bese che. e mANasa ja jIvathI bacI zake che ke jenI pAse jJAnadaSTi hoya ane jenI vicAradhArA samyakajJAnanA raMgathI raMgAyelI hoya. sArA vicAra hovA e eka vAta che ane e vicAra samyaphajJAnanA raMgathI raMgelA hevA te alaga vAta che. sArA vicAra pracaMDa AghAta lAgatAM nAza pAme che jyAre jJAnaraMgathI raMgAyelA vicAra, jJAnarasAyaNathI rasAyelA vicAra prabaLa AghAtamA paNa naSTa thatA nathI. Aje sArA sArA vidvAna paNa evuM bole che ke "zuM karIe ? khUbaja dhIraja rAkhI paNa te samaja ja nathI, te kharAba kAma
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA cheDate ja nathI. AthI mane tenA mATe napharata thaI gaI che. have te tenuM meM jovAmAM paNa pApa che. marIne e narakamAM javAne AvuM to teo ghaNuM ghaNuM bele che ! AmAM kayAMya che jJAnadaSTi che vivekane aNasAra ? madanarekhA have pitAnI surakSA ane pitAnA ziyaLanI salAmatIne vicAra kare che. have tene mahelamAM rahevuM salAmata nathI lAgatuM. bIjI vAta e hatI ke madanarekhA garbhavatI hatI nava mahinA pUrA thaI gayA hatA. tene bhaya hatuM ke nirAzAthI gusse thayela maNiratha tenI paNa hatyA karI nAMkhe te garbhastha jIvanI paNa hatyA thaI jAya. AthI teNe manamA nirNaya lIdhe ke have te mahelamAM nahi rahe. pitAnA putra caMdrayazane eka bAju laI jaIne badhI vAta jaNAvI dIdhI ane khUba ja sAvadhAna rahevA kahyuM. caMdrayaza hajI taruNa hate. kapanAtIta ghaTanAothI te becena banI gayA hate. yugabAhunI marazottara kriyA caMdrayazane saMpIne madanarekhA e ja rIte aMdhakAramAM kayAka ogaLI gaI. madarekhA jaMgalanA mArgo : jIvana pratye niSkAma ane nispRha paraMtu pitAnA ziyaLa mATe sakAma ane saspRha madana rekhA e te aMdhArAmAM nagarathI dUra-sudUra cAlI gaI. jIvana pratye tene meha hatA te AvuM sAhasa na karata. sAme cAlIne te AvI asahAya sthitine netaruM na ja Apata, bIjA cha mATe bharapura sneha rAkhanAra madanarekhA pitAnA pratye niraneha hatI, pitAnA jIvana mATe tene koIja mamatA nahatI. hA, te A che maitrIbhAvanAnuM rahasya ! pitAnA jIvana pratye, svayaMnA sukhe pratye nispRha ane nineha manuSya bIjA jIve sAthe maitrI nabhAvI zake che. parahitanirata banI zake che. pitAnA ja sukhano vicAra karanAra manuSya bIjAnI hitacitA karI ja na zake. etA pitAnA sukha mATe bIjAnA sukhane jhUMTavI le. bIjAne dukhI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 : 2papa kare madanarekhA dhArata te maNirathane sajA apAvI, tene kedakhAnAmAM baMdIvAna banAvI sukhethI mahelamAM rahI zakata. paNa e mahAsatIe evuM na karyuM. e te mahela choDI pite ja jaMgalamAM cAlI gaI saMsAzamAM rahetI strInI A keTalI mahAnatA 11 bIjA cha pratye koIja zatrutA nahi. keIja paira nahi. keIja tiraskAra nahi ane pitAnA pratye pitAnA ziyaLanI rakSA mATe apUrva daDhatA! tamArA lekanA magajamAM utare che. A vAta tame ke te samajadAra ane bhagata che ne? tamAruM ahita karanAra pratye tame duzmanAvaTa nathI rAkhatA ne ? tamAruM sukha chInavI lenAra pratye tamane reSa ke tiraskAra nathI thatuM ne ? dharmakriyA karanAranA haiye maitrIbhAva have anivArya che. sabhAmAMthI: khabara nathI paDatI ke amAruM haiyAM evA kema nathI banatAM? evAM hRdaya banAvavA amAre zuM karavuM? mahArAjazrI ane artha huM ema samaju ne ke tamane azuddha hRdaya pasaMda nathI. tame hRdaya zuddhi te Icche che, paraMtu te zuddha nathI thaI rahyuM. kema barAbara ne ? tame hRdayane zuddha karavA prayatna kare che paraMtu temAM tamane saphaLatA maLatI nathI kharuM ne? sabhAmAMthI sAcI vAta te e che ke hRdayane zuddha karavAne Aja sudhI prayatna ja nathI karyo ! have te karavo che. vizuddha hRdayathI puNyakarmane baMdha mahArAjazrI : hadayane zuddha-vizuddha karI zakAya che. tame paNa karI zake. A mATe tame daDha saMkalpa kare e pahelA hRdayane zuddha karavA mATe hRdayamAM rahelI badhI azuddhio dUra karavI paDaze. jIvaleSa ane jaDa-rAga azuddhi che. hRdayamAM bharAI paDele kare che. A azuddhine-A kacarAne dUra karavuM paDaze. vALI bUDIne tene barAbara sApha karavuM paDaze. A mATe najI-mAmulI prayatna nahi cAle. prabaLa puruSArtha kare paDaze. e puruSArtha haze mAnasika. A mATe jIva mAtranuM zuddha svarUpa jANavuM paDaze. te ja pramANe karmonuM
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 " mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA malina svarUpa jANavuM paDaze. madana rekhAe A jJAna meLavyuM hatuM tethI tenuM hRdaya vizuddha hatuM. vizuddha hRdaya pApa karmonAM baMdhanamAM nathI paDavA detuM. zubha kamene ja te baMdha karAve che. vizuddha hadayathI evA puNyakarma baMdhAya che ke jethI AtmA paripuSTa banato jAya. tamane jayAre paNa bIjA cha mATe vicAra Ave ke "ANe. mAruM ahita karyuM.ANe mane du kha Apyu teNe mAruM nukazAna karyuM. tyAre tarata ja A vicAro badalI nAMkhaje. tenA badale vicAraje ke eNe mAruM ahita nathI karyuM. A te ke mArA ja pApa karmo udayamAM AvyAM tethI A ahita thayuM che. mArA e azubha karmo udayamAM na AvyAM hatA te mAruM ahita kaMI ja karI zakata, nahiM. A badhA te nimitta mAtra che ! athavA ema paNa vicArI zakAya ke pUrvabhavamAM meM tenuM kaMI ahita karyuM haze. tene duHkha ApyuM haze tethI Aje A hisAba e thaI rahyo che. nahi te te mAruM zA mATe ahita kare ?..' Ama vicAravAthI jIva nahi thAya. te ja pramANe jaTharAgane khatma karavA mATe anitya bhAvanA azuddhi bhAvanA vagere bAra bhAvanAothI manane satata bhAvita karatA rahevuM joIe. jaDane rAga, jaDa padArthone anurAga ghaNI upAdhio ubhI kare che. ghaNe ja anartha karAve che. maNirathane kene bhamAve? jaDanA rAge ja ! madana rekhAnuM rUpa zuM hatuM? ja pudgalenI racanA ! zarIra ane zarIra sabaMdhI tatva jaDa-pudgale ja che. jaDa-rAgane dUra karavA, tene alpa karavA vicAro ke "jaDa pudgala racanA parivartanazIla che. padArtha badalAtA rahe che. Aje je. padArtha sAre ne suMdara lAge che te kAle je paNa na game! je jaDa padArtha Aja khUbaja mIThe lAge che te kAle kaha paNa lAge ! padArthonI koIja sthiratA nathI,
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ nnn pravacana-14 Tue jaDa puddagalA karatAM mAre| AtmA vadhu mUlyavAna che. jI khAtara cetanane nukazAna nathI pahAMcADavAnuM'. jaDa rAgathI cetana AtmA pApakarmAthI adhAya che. A ghaNu maiTu nukazAna che. jaDa rAgamAMthI ja azAti, phleza ane saMtApa pedA thAya che. A pramANe ci'tana-manana karatA raheA ane sAtheAsAtha kriyA tmaka rUpathI dAna, zIla ane tapanI paNa ArAdhanA karatA raheA. dAnathI dhana dolatane rAga eche thAya che, zIlathI vaiSayika rAga ghaTe che, tapathI zarIranA meha oche thAya che. manarekhA saMsAranAM sukhA pratye keTalI anAsakta haze ? garbhavatI hatI e, jagalamAM cAlI gaI. sukha ne sagavaDanI ciMtA na karI. mahela cheDayAnA baLApA na karyAM. zrI nama skAra mahAma MtranuM raTaNa karatI nizcita ane ni`ya banIne jaI rahI che, udarastha jIvane takalIpha na paDe, tene duHkha na thAya tevI rIte te cAlI rahI che. garbhAstha jIvanu' ahita na thAya tevI sAvadhAnI te rAkhI rahI che. sabhAmAMthI: e samaye gabha`pAta pApa manAtu haze ne ? mahArAjazrI: Aje zuMM garbha pAta dhama' gaNAya che, ema tame samaje che ? gupAta tyAre paNa mahApApa hatu ane Aje puN te mahApApa che ! bhaviSyamAM paNa te mahApApa ja gaNAze. A vAta Aja bhale bhUlAvI devAtI haiAya, paraMtu gabha pAta karAvanAra strIone bhavAMtaramAM vadhyA ja rahevu paDaze. temane saMtAna nahi thAya. eTaluM ja nahi garbhapAta karAvanAra evA dheAra azAtA vedanIya kama bAMdhe che ke aneka janmA sudhI temane zArIrika rAgeAnA bhAga banavu A viSaya age pharI kayAreka vistArathI kahIza mATe te paDe che. ATalu' ja.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja jetuM haiyu dayA ane karuNAthI sabhara hoya che, jenA | hRdayamAMthI veravRtti nAmazeSa thaI gaI hoya che, evA mANasa pAse AvanAra hiMsaka pazu ane hiMsaka mANasa paNa ahiMsaka banI jAya che. ja devalokamAM janArA jIve tyAM jaIne devalokanAM divya sukhamAM evA DUbI jAya che ke manuSyabhavanA pitAnA snehI-svajanene te bhUlI ja jAya, paNa potAnA upakArIne paNa bhUlI ja jAya che! * upakArI pratye sneha kAyama rahe e viziSTa guNa che. hA, duniyAmAM A guNa durlabha che. virala che. } : upakArI-maitrI dharmArAdhanAnI AdhArazIlA che. pravacana/15 mahAna zratadhara AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI dharmatatvanuM varUpa samajAvI rahyA che. samajAvavAnI temanI Dhaba ane rIta kaI anekhI ja che! 1444 dharmagranthanI racanA karanArA teo mahAna zAsakAra te hatA ja, sAthosAtha teo ghaNA moTA ane vaijJAnika paNa hatA. advitIya tArkika hatA. temanI vAte phalAsIkala che. temanI dareka bAbata sAyakala che. temanuM ekeeka vAkaya lejIkala che ? kalpanA karo A gIzvaranuM vyakitatva kevuM prabhAvI haze. temanI pratijJA kevI savaoNsukhI haze ! tamArI kriyA bhale zAstrIya hAya, vidhipUrvaka tame e kriyA
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-15 : 259 bhale karatA ho paraMtu tamAruM haiyuM maitrI, prameha, karuNA ane mAdhyasthabhAvathI sabhara na hoya te tamArI e zAstrakaMmata ane vidhipUrNa kriyA paNa "dharmakriyA' nahi kahevAya, nahi gaNAya. dhArmika banavA mATe tamAruM hRdaya maitrIpUrNa levuM jarUrI che. karuNAthI bhInuM kahevuM jarUrI che. pramodathI pulakti hevuM jarUrI che! mAdhyastha bhAvathI mahekatuM hovuM jarUrI che ! azuddha manathI dhamakriyAo thaI rahI che ! upakArIjane pratye paNa verabhAva rAkhe, svajane pratye dveSabhAva rAkhe, paricite pratye rasa ane roSa rAkhe, bIjAnuM nukazAna thAya te sAmA mANasa sAthe vyavahAra kare. ane tame maMdiramAM jAva, tIrthayAtrAe jAva, upAzrayamA jaI sAmAyika kare, pratikramaNa kare ane tame chAtI phulAvo ke "meM dharma karyo hu dharma karu chuM huM te dhArmika chupuNyAtmA chuMparaMtu mane spaSTa kahevA de ke A tamAro bhrama che. tamArI krAnti che. jyA sudhI AvA bhramamAM raheze? kayAM sudhI AvA jaDa banI raheze? hRdayazuddhi kayAreya karaze ke nahi? sabhAmAMthI AvI dhamakriyAo karatAM karatAM hadayazuddhi nathI thatI? mahArAjazrI : keTalA varSothI dharmakriyAo kare che? keTalI hRdayazuddhi thaI hadayazuddhi karavAnuM lakSya banAvyuM che kharuM? hRdayanI azuddhi khaTake che kharI? nahi, jarAya nahi! dravyakriyAo karIne nirbhaya banI gayA che ! "azuddha hRdayathI karelI dhamakSiAethI puya te baMdhAya che ne ? Ama mAnI mAtra tame puNyane ja pakaDe che. puNyane ja gaNe che. puNyakarma sAthe ja tamAre saMbaMdha che. pachI zuM karavA ane zA mATe tame hRdaya zuddhi kare? prazna : azuddha hadaye karelI kiyAethI zuM puNyakarma baMdhAya che?
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA * uttara : baMdhAya che. azuddha telathI paNa bhajana bane che ke nahi? kevuM bane che e bhajana saDelA leTathI paNa roTalI banI zake che ke nahi? kevI bane che e jeTalI? azuddha hRdaya hoya ane dharmakriyA karatA rahe te e dravyakriyAthI puNyabaMdha jarUra thaze paraMtu e puNyakarma udayamAM Avaze tyAre tamane e vadhu pApa karavA preraze. eka Adata barAbara samajI le ? azuddha cittamAM nizreyasanuM laya jAgrata nathI thatuM. azuddha cittamAM ekSaprAptinI AkAMkSA ja pedA thatI nathI. malina manamAM e bhAlAsa uchaLatuM nathI ke jethI kriyA dharmakriyA bane. dravyakiyA tene ja kahe che ke je zuddha bhAvanA lakSayathI karAI heya! dharmakriyA tyAre ja bane ke jyAre e kriyA hRdayazuddhi mATe karAI hoya! dukhane TheSa ane sukhanI pRhA na kare * dukhabhIrutA ane sukhalisAe ja hRdayane azuddha banAvI mUkyuM che. dukhabhIrutA ane sukhalipsAthI ja te mANasa pApAcaraNa kare che, anAcAra ane akAryo kare che. duHkhane bhaya na hoya ane bhautika sukhanI pRhA na hoya te mANasa pApa kare ja nahi. madanarekhAe pitAnA hRdayane duHkhanA bhayathI ane sukhenI spa hAthI alipta rAkhyuM hatuM. AthI ja te te maNirathanA aneka pralobhanene temaja tenI duSTa vAsanAne vaza thaI nahi, khene tene jarAya Dara nahete AthI te ja galamAM cAlI gaI. zIlanI rakSA mATe mahelane cheDI jaMgalamAM jatI rahI. tenuM citta kevuM vizuddha haze ! bIje divase paNa madanarekhA satata cAlatI ja rahI. saMdhyA samaye eka ghaTAdAra vRkSa nIce teNe vizrAma karyo. divasamAM teNe phaLAhAra karyuM hatuM ane jharaNAnuM pANI lIdhuM hatuM. je vRkSa nIce teNe ArAma karyo tenI najIkamAM ja eka vizALa sarovara hatuM. ramaNIya pradeza hate. e nirjana hatuM. joke tyAM jaMgalI jAnavara
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-5 pharatA hatA. paraMtu madana rekhA pratye temanA haiye koI hiMsaka bhAva nahote ! dayA ane karuNune prabhAva madana rekhAnA caritragraMthamAM A vAta lakhI che te kaI bega vAta nathI. madanarekhAne prabhAva batAvavA mATe paNa nathI lakhI. e vAstavika citraNa che. jenuM hadaya dayA ane karuNAthI sabhara hoya che, jenA haiyAmAMthI coravRtti nAmazeSa thaI gaI hoya che, evA mANasa pAse AvanAra hiMsaka pazu ane hiMsaka mANasa paNa ahiMsaka banI jAya che temanA haiyAmAMthI paNa vairavRtti cAlI jAya che. maharSi pataMjalie vegasatramAM kahyuM che : "ahiMsApratiSThAyA tasannidhau vairatyAga jenA hRdayamAM ahiMsAnI pratiSThA thaI jAya che tenA sAnnidhyamAM AvA nAranA hRdaya paNa vaira bhAvathI mukta banI jAya che. AthI ja te paramAtmAnA samavasaraNamAM vAgha ane bakarI sAthe sAthe bese che! vAgha nirvera bane che. bakarI nirbhaya bane che najIkanA bhUtakALamAM evA keTalAka gIpuruSa thaI gayA che. kahe che ke temanI pAse hiMsaka jAnavara paNa pALelA pazunI jema nirbhaya banIne besatA ! madanarekhAnA hRdayamAM ahiMsAnI pratiSThA thaI gaI hatI. jIvamAtra pratye tenA haiye maitrIbhAva ubharAte hate. mittI e savvabhUsu-sUtrane madanarekhAe potAnA jIvanamAM AtmasAta karyuM hatu. madanarekhA vRkSanI ghaTA nIce ghAsanI pathArImAM sUtI hatI tyAM madharAte teNe putrane janma Ape. na keI prasava pIDA! na koI vihvaLatA ne vyAkuLatA ' savAra paDI tyAre avanarekhAe pitAnA navajAta putrane yugabAhunI vIMTI paherAvI dIdhI ane potAnI ranakaMbalamAM putrane lapeTIne tene suvaDAvI dIdhuM. ane pote snAna karavA temaja vastro dhevA saravara pAse gaI.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA madana rekhAnuM apaharaNa savArane samaya hato. sarevaranuM pANI zAMta ane zItaLa hatuM. madarekhA sarevaramAM anAna karI rahI hatI tyAre AkAzamAM eka vimAna uDatuM AvyuM. temAMthI eka tejasvI rAjapuruSa sarevaramAM utaryo, snAna karatI madanarekhAne ucakI lIdhI ane pitAnA vimAnamAM laIne vimAnane tejagatie uDADayuM. A badhuM ekAda paLamAM ja banI gayu. kalpanAtIta ghaTanA banI gaI! madanarekhAsta banI gaI ! patinI acAnaka hatyA ! jaMgalamAM madharAte putrane janma ! ane savAre pitAnuM apaharaNa!!', zuM banI rahyuM che A badhuM? tenI samajamAM kaMi na utaryuM. zIlarakSA mATe mahela cheDI jaMgalamAM AvI, gharanI dAjhI vanamAM AvI te vanamAM ya dava lAge jaMgalamAM apaharaNa thayuM che tenuM mAtR-haiyuM navajAta zizunA vicArathI ciMtAtura banI rahyuM. svasthatA meLavI teNe pelA ajANu puruSane vinavaNu karI he vIrapurUSa! tane khabara nahi paNa hajI meM gaIkAle rAte ja putrane janma Ape che. mAre navajAta putra vRkSanI chAyA nIce sUte che enuM zuM thaze ? A te jaMgala che. jaMgalanA jAnavara tene khAI jaze te? mArA vinA tene dUdha kezu pAze ? dUdha vinA te taraphaDIne marI jaze te ! he rAjapurUSa ! mArA para tuM dayA karI mane mArA bALaka pAse pAchI mUkI de, nahi te mArA bALakane ahIM laI Ava." belatAM belatAM madarekhA habakI hIbakIne raDI paDI, paNa apaharaNa karanAra purUSa saMta naheAte madana rekhAnuM adbhuta rUpa je te kAmAMdha banI gayela hatuM. tenI AMkhomAM vAsanAnA rIMga kuMphADA mAratA hatA. madanarekhAnA Asu ane hIbakAnI tenA para keI ja asara na thaI. tIvra rAga ane tIvra TheSamAM mANasA kaivAhaNe banI jAya che. madana rekhAnI vivazatA jemAM teNe kahyuM : tuM pahelAM mane tAre pati mAnI le. mArI patnI banI jA.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ avacana-12 pachI ja tArI IcachA huM pUrNa karIza.' madarekhA nakhazikha dhrujI UThI. chatAya hiMmata rAkhI teNe pUchyuM : "paNa tame che keNa ? tamAruM nAma-ThAma zuM che pelA purUSe kahyuM : "vaitADhaya parvata para "ratnAvahe' nAmanuM nagara che. tyAM maNicUDa nAme rAjA hatA. tene huM maNiprabha nAme putra chuM. pitAjIe mAre rAjyAbhiSeka karIne temaNe cAritradharma aMgIkAra karyo che. atyAre e mahAmuni nandIzvaradvIpa para birAjamAna che. tyAnA zAzvata jinamaMdire, zAzvata jinapratimAonAM te darzana karI rahyA che. huM paNa pitA sunirAjanA darzana karavA jaI rahyo hato tyAM rastAmAM tene nIce sarovaramAM snAna karatI joI.." madanarikhA maNiprabhanI ekaeka vAta khUba dhyAnathI sAMbhaLI rahI che. tene te keipaNa prakAre pitAnI zIlanI rakSA karavI che. aNadhArI A amaMgaLa AphatamAMthI bahAra nIkaLavuM che te bolI H te tame eka muni-pitAjInA putra che e jANIne Anada thaye. tamArA pitAjI sAthe ja bhAgyazALI che. AvA cAritryavAna pitAnA putra paNa saMskArI ane cAritryavAna ja heya. tame mArA para dayA karIne mArA putrane meLavI Apa. tamane huM be hAtha joDuM chuM. mArI A vinaMtI tame svIkAro.' maNiprabhe AMkha baMdha karI. DIka paLe dhyAna dharyuM pachI Akha khelIne kahyuM: "tArA putrane mithilA-patine rAjA para laI gayela che. tAre putra sUte hatuM, tyAM te akasmAta AvI pahoMce. bALakanA raDavAne avAja sAMbhaLI ane tene nadhaNiyAte jaIne tene laI lIdho ane pitAnI rANI puSpamAlAne soMpI dIdhe A hakIkta jANI madanakhAnuM haiyuM thaDakI gayuM. zvAsa tha bhI gayA. teNe ciMtAthI pUchayuM ke A tame kevI rIte jANyuM? mane AzvAsana ApavA tame mane ja te nathI kahI rahyA che?
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 mIThI mIThI che munivaranI dezanA nA. juThuM nathI kahete. "prajJapti devIne pUchIne tane A kahuM chuM. rANI puSpamAlA tArA putrane putra mAnI prema karI rahI che. have tuM putranI ciMtA choDI de. mArI vinaMtI svIkArI le. huM tane mArA nagaramAM laI jauM chuM. tyAM mArA atepuramAM tane zreSTha sthAna maLaze." Ama kahetA kahetA maNiprabha madarekhA pAse asate gaye. madarekhA dUra sarakatI rahI. teNe vicAryuM ke ahIM jIda ke paDakAra karavAthI zIlarakSA nahi thAya. kaMIka buddhipUrvaka rasto kADha paDaze, tyAM ja tenA haiye eka vIja-jhabakAra je vicAra AvyuM. teNe kahyuM : manarekhAnI buddhimattAka he vIra purUSa! sau prathama tame mArI eka bhAvanA pUrNa kare. mane naMdIzvaradvIpa laI jAva. tyAMnA zAzvata jinamaMdiramAM zAzvata jinapratimAonI mAre sevA-pUjA karavI che. pahelAM mane jinapUjAne levaDAve. pachI tame jema kaheze tema karIza.' maNiprabhe madanarekhAnI vAta mAnI lIdhI. medarekhAe AthI nirAMtane zvAsa lI. zAMta ane svastha cittamAM ja sArA vicAra Ave che. regya upAya sUjhe che. azAMta, asvastha, adhIrA cittamAM te mANasa muMjhAI jAya che. bhayabhIta banI jAya che. kartavyamUDha banI jAya che. madanarekhAnI dhIratA ane svasthatA adabhUta hatI! me tema karI samaya kADhI nAkhuM. bacavAne kaIne kaI rasto maLI ja Avaze. atyAre je nA pADI daIza te te Akramaka paNa bane. pariNAme mAre AtmahatyAne ja Azare levuM paDe." madanarekhAnI vAte tamArI samajamAM Ave che? AphatanA avasare paNa te dhIraja khetI nathI. azAMta ane asvastha nathI banatI. svastha manathI uttama upAya zodhI kADhe che. tenI gaNatarI sAcI hatI. nandIzvaradvIpa para maNiprabha rAjAnA pitA munirAja birAjamAna hatA.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-15 : ra5 madanarekhA e munIzvaranuM zaraNuM laIne maNiprabhathI chuTakAro meLavI zake! maNiprabha potAnA pitA munirAjanuM ullaMghana na karI zake! kAraNa ke teNe agAu kahyuM hatuM ke pite pitA munirAjanA vaMdana karavA jaI rahyA che. Ane artha e thayo ke tenA hRdayamAM pitA ni pratye zraddhA ane sadUbhAva hatuM. AthI te munirAjanuM vacana kevI rIte utthApI zake? bIjI vAta ? munirAja madana rekhAnI zIlarakSA karavAmAM sahAyaka bane ja ! muni te haMmezA zIlarakSAnA ja pakSamAM hAya! pitAne ja putra parastrIgAmI bane e munirAja kadI pasaMda na kare. madanarekhAe nandIvaradvIpa javAnI vAta mUkI tenI pAchaLa A badhI gaNatarI hatI ja, ane e sAcI-barAbara gaNatarI hatI. sAcA mArge cAlanArAone, zIlarakSAnA pavitra uddezyathI jIvanArAone saMkaTa samaye paNa gya upAya maLI ja Ave che. madanarekhA naMdIvara-dvIpa upara maNiprabha madanarekhAne laIne nandIzvaradvIpa paDaze. tyAMnA ati bhavya zAzvata jinamaMdirane joIne madanarekhA te khUbaja prasanna thaI gaI. ati nayanaramya vikarATakAya jina-pratimAonA darzana karI tene AtmA nAcI UThaze. baMne jaNAe khUbaja bhAvabhaktithI paramAtmAnI sevA-pUjA karI. pachI teo jayAM yunirAja maNicUDa birAjamAna hatA. tyAM gayA. baMnee vinayathI munirAjane vaMdanA karI ane vidhipUrvaka temanI sanmukha beThAM. munirAja maNicUDane cothuM jJAnamana paryavajJAna thaI gayuM hatuM. e muni bhagavaMta matijJAna, zrutajJAna avadhijJAna ane mana-paryAvajJAna-A cAra jJAnanA dhAraka hatA. temanA divya ane vimaLa mukhAraviMdanA darzana karIne madanarekhAnuM haiyu harSathI gadgad thaI gayuM, avadhijJAna evuM AtmapratyakSa jJAna hoya che ke bhUtakALa ane
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 H mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA bhaviSyakALanuM ghaNuM badhuM jANI zakAya che. avadhijJAnIo bIjAonA paNa bhUta-bhaviSya jANI zake che. mane paryAvajJAnI te bIjAnA manamAM cAlatA vicArone paNa vAMcI le che. te paNa anumAnathI nahi. pratyakSa joIne batAvI de che. Aja te ApaNuM durbhAgya che ke evA avadhijJAnI ane mana paryavajJAnI mahAtmAo A bhUmi para nathI. kevaLajJAnInI te vAta ja kayAM karavI ? evA jJAnI purUSanA yugamAM je ApaNe heta te ApaNuM kayAranuM ya kalyANa thaI jAta! sabhAmAMthI ? evA jJAnI purUSa zuM amArA vepAra-dhaMdhAnI tejI-maMdI paNa batAvI zake? (sabhAmAM khaDakhaDATa hAsya) mahArAjazrI : kamAla che tamArA lekenI najara ane vRtti?!! divyajJAnI puruSo pAsethI paNa paisA ja raLavAnI vRtti !!! mane lAge che ke tamane lAge ke phalANuM jJAnI purUSa che, jotiSa jANe che, te tame temanI pAse paisA raLavAnA upAya pUchavA ja jAva ! sAdhupuru pAse zuM mAMgavAnuM? sabhAmAMthI ? evA munienI pAchaLa te ghaNA leke gADIo laIne phare che. mahArAjazrI : bhale phare. bhale phare! paNa je, e jJAnI purUSa vAstavamAM sAdhu purUSa haze, paramAtmA jinezvaranA zAsananA sAcA anurAgI haze te te tamArI artha ane kAmanI lAlasAo pUrI karavAmAM jarAya sahAyaka nahi bane. te te tamArI artha ane kAmanI lAlupatAne nAza karavAno ja upadeza ane preraNA Apaze hA. veza sAdhune paheryo hoya ane kAma DAkunuM karatA hoya, temanI vAta javA che. evA vezadhArI sAdhu paNa hoya che. temane evA svAthI ane lebhI leke maLI paNa jAya che. duniyAmAM mUrkha loke ja vadhu che dhUtArAone AvA mUrkha ne lobhI leke maLI jAya che. tamane lekene te evA keI dhUtArA nathI maLI gayA ne? kALaju ThekANe rAkhaje. nahi te dharmanA nAme adharmanA aMdhArAmAM
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ cana-pa : Ris aTavAi jazeA. puNyanA khadale pApanA kUvAmAM DUbI maraze, kayAre paNa sAdhu purUSo pAse atha ane kAmanI kAmanA karaze nahi kAI sAdhu evI vAta kare teA e hAtha joDI vinayathI kahejo : OM pUzrI ! ApanA pAsethI amAre paisA nathI joitA, putra paNa nathI joItA, amAre te ApanI pAsethI samyagyajJAna, samyagdarzana ane samyak cAritra joie che. Apa amane evI preraNA Ape! ke a ane kAmanI leAlupatA marI jAya, vAsanAe badhI zamI jAya ane ame mAkSamAnA ArAdhaka banIe.' maNicUDa muni uSNakaiArTinA mahAtmA purUSa hatA. temaNe potAnA jJAnakhaLathI madanarekhAnA bhUtakALa jANI lIdhA, ane peAtAnA putranI maneAkAmanA paNa jANI lIdhI. AthI maNiprabha kaMI pUche te pahelA ja temaNe kahyu : rAjA maNiprabha upazAnta thAya che : maNiprabha ! tuM je strIne ahIM laIne Avye che te eka mahAsatI che. peAtAnA zIlanI rakSA mATe teNe rAjasukha cheAyu' che, putrane cheDayeA che ane samaya Ave te peAtAnA prANa paNa cheDI de tevI che. he vatsa ! A mahAsatI svastha yuvarAja yugamAhunI patnI che. tArA manamAM parastrIgamananI je vAsanA bhaDake maLe che tene pavitra vicArAnA pANIthI zAMta kara. parastrIMgamana narakanA mA che. parastrI-gamananA vicAra paNa na karavA joIe. madanarekhAnu bhaviSya khUbaja ujjavaLa che. te pAtAnA AtmAne vizuddha karaze.' pitA munirAjanA upadeza sAMbhaLI maNiprazna upazAMta thaye, tenA badhA viSaya vikAra khaLI gayA. tenu mana pavitra khanI gayuM. sAdhu puruSanA samAgamanu Aja phaLa che. sAdhu-samAgamathI viSayavAsanAnI bhaDabhaDa khaLatI mAga TharI jAya che. sAdhu-sa'gathI kAyAne bhaya kara dAvAnaLa paNa bujhAi jAya che. sAdhu-paricayathI gheAra pApAne eka bhANumAM nAza thaI jAya che, maNiprabhanuM hRdaya eTalu vizuddha
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA banI gayuM ke teNe UbhA thaI be hAtha joDI madanarekhAnI kAmA mAgatAM kahyuM : "he mahAsatI ! AjathI tuM mArI bahena che, huM tAre bhAI chuM. tArI AjJAnuM huM pAlana karIza.' madana rekhAnI AMkhamAthI AnaMdanA AMsu dadaLI rahyA. gadagadda kake teNe kahyuM : "bhAI ! tame mahAna pitAnA mahAna putra che. tame mane ahIM nadIzvaradvIpa laI AvIne mArA para mahAna upakAra karyo che. AvA addabhUta zAzvata tIrthanI tame mane yAtrA karAvI ane AvA mahAna jJAnI-gurudevanA darzana-vaMdana karAvyAM, sAce ja Aja huM khUba ja prasanna chuM." madana rekhA munirAjane putra aMge pUche cheH madana rekhAnA manamAM traNa vAtane AnaMda hato. eka nandIzvaradvIpanI durlabha yAtrA thaI gaI. beH manaH paryAvajJAnI maNicUDa munIzvaranA darzana thayAM ane traNaH pitAnA zIlanI rakSA thaI gaI! have madanarekhAne potAnA putranI ciMtA thaI. putranI yAda tene satAvavA lAgI. putra vize jANIne pitAnA manane zAMta karavAnA hetuthI teNe mahAmunine vinayathI pUchayuM: he tAraNahAra ! ApanI paramakRpAthI mArA zIlanI rakSA thaI. nirbhaya banI gaI. prabha! mArA navajAta zizune vRkSa nIce suvaDA hatuM. tenuM zuM thayuM te kRpA karIne batAvaze.' mahAmunie karuNapUrNa vANImAM kahyuM: "madanarekhA' maNipraNe prajJapti vidyAnI sahAyathI je jaNAvyuM te satya che. rAjA pavaratha e bALakane laI gayela che ane rANuM puSpamALAne Ape che. rAjA-rANuM tene khUba premathI rAkhe che." bhagavata ! rAjAne mArA putra pratye ATale prema kema jAgrata thayo?" madarekhAe pitAnI jijJAsA jaNAvI. pUrvajanmano sneha! pUrva janmamAM baMne rAjakumAra hatA. ane marIne devalokamAM deva thayA. devakanuM AyuSya pUrNa karI eka
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-4 : 269 mithilAno rAjA padyaratha thaye ane bIjo tAre putra thaye. rAja pazarathane azva tene tyAM ja jaMgalamAM laI AvyuM. tyAM teNe tArA putrane je pUrvajanmane raha jAgrata thaye ane pitAnI sAthe tene laI gaye." janmajanmAMtaranA neha ane veSa vartamAna jIvanamAM paNa neha ane zreSanA nimitta bane che tamane paNa kayAreka anubhava thaye haze ke jene tame oLakhatA nathI, jene cahero paNa tame kadI je nathI, jenA vize sAruM kharAba kazuM saMbhavyuM nathI, tevA ajANyA ane aparicitane jotAM ja tamane premabhAva prakaTe che athavA heDa saLage che! pratyakSa koIpaNa kAraNa na hovA chatAMya sahaja rIte rAga va thaI jAya che tyA pUrvajanmanA rAga-dveSa ja pramukha kAraNa heya che e ja pramANe navA rAga-dveSane prAraMbha paNa A jIvanamAM thaI zake che. eka navI ghaTanA bane che? traNa anicchaniya ghaTanAo ane traNa sArI ghaTanAo be traNa divasamAM ja banI gaI! have eka navI romAMcaka ghaTanA e nadIzvaradvIpa para bane che. madana rekhA ane maNiprabha mahAmuni maNizUDa pAse beThAM che tyAM ja acAnaka eka dedipyamAna vimAna AkAza mArgethI utare che. madanarekhA ane maNiprabha e vimAnane utaratuM jue che. eka divya kAntivAna devapuruSa vimAnamAMthI bahAra Avyo. tene deha aneka alaMkArothI suzobhita hate. jamIna para tenA paga aDatA na hatA. gaLAmAM sugaMdhI pulenI mALA hatI tenI pAchaLa pAchaLa vimAnamathI aneka devAMganAo paNa utarI. devAMganAoe utaratAM ja gIta ane nRtya zarU karyo. gAtA ane nAcatA badhA mahAmuni pAse AvyA. manarekhA mATe A dazya navuM ja hatuM. maNiprabha vidyAdhara hatuM ane agAu paNa naMdIzvaradvIpa upara Avyo hatuM. AthI tenA mATe A dazya navuM na hatuM. pavadivasomAM A
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ra70 : dvIpa upara deva-devIo AvatA ane paramAtmabhaktine mahatsava karatAM teNe joyAM hatAM. AthI tene keI navAI na lAgI. paraMtu Aje tene eka vAtanI ghaNI moTI navAI lAgI. e bhavya dehAkRtivALA deve mahA muninI pAse jaIne, sarva prathama madana rekhAe praNAma karyA che tene traNa pradakSiNA ApI ane pachI mahAmunine vaMdanA karIne temanI sanmukha beThe. devIoe paNa devanuM anusaraNa karyuM. te badhI devanI pAchaLa ubhI rahI gaI. maNiprabhane thayuM ke deva jevA deve A avinaya kema karyo? tenAthI pUchayA vinA na rahevAyuM. teNe pUchI ja lIdhuM. devatA paNa je Ave avinaya ane aviveka kare te pachI kenI sAme phariyAda karavI? cAra cAra jJAnanA dhAraka sucAritrI evA mahAmunine mUkIne tame pahelAM eka strIne praNAma karyA ? !!! AgaMtuka deva javAba Ape te pahelAM ja mahAmunie tene rokIne pite ja maNiprabhane kahyuM: "maNiprabha ! evuM utAvaLe na bela. A mahAnubhAvane tu oLakhatuM nathI. temaNe je karyuM che te ucita karyuM che. maNiprabhane AthI khUba ja Azcarya thayuM. teNe pUchayuM : bhagavaMta! e kevI rIte ?' mahAmunie tenA AzcaryanuM samAdhAna karatAM kahyuM : "A mahAnubhAva AgalA bhAvamAM madanarekhAne pati hatA. te yuvarAja yugabAha hatuM. tenA moTAbhAI maNiratha madanarekhAnA rUpamAM Asakta banyA. madana rekhAne pitAnI patnI banAvavA mATe maNirathe yugabAhunI hatyA karI. tenA mRtyunI chellI kSaNoe madanarekhAe pitAnA patine khUba ja suMdara dharma ArAdhanA karAvI. yugabAhune samatArasa pAye. cAra zaraNuM aMgIkAra karAvyAM. navakAra maMtra saMbhaLAvyuM. A ArAdhanAnA puNyapratApe yugabAhu marIne pAMcamA devalokamAM janma thatAM ja pitAnA avadhijJAnathI teNe joyuM ke "huM ahIM kayAMthI ane kevI
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-15 : ra7I rIte A ?' tyAre pitAnI paramapakAraNe patnIne mArI pAse AvelI joIne te vimAna laIne ahIM cAlyA Ave." have tuM samajI gaye ne ke maNiprabha ! ke A deve prathama madana rekhAne kema praNAma karyA te ? je mANasa jenA upakArathI zuddha dharma prApta kare che te tenA mATe tene guru bane che. A deva madanarekhAne potAnA dharmAcArya mAne che. A mArI pUrvabhavanI patnI che !' e vicArathI A deva tenI patnIne maLavA nathI AvyuM. "ANe mane zuddha dhama Ape, mane dagatimAM jate bacAvyA ane devakamAM mane meka.. mArA para teNe asIma ane anaMta upakAra karyo cheAvI upakAranI bhAvanAthI prerAIne ane upakArI pratye pitAne AnaMda abhivyakta karavA te AvyuM che.' maNiprabha A jANIne harSavibhera banI gayuM. teNe deva yugabAhunI kSamA mAgI ane tenI nirmaLa bhAvanAnI pUba khUba menumeMdanA karI. madarekhAne paNa pitAnA patinI devagati thaI te jANIne saMtoSa thayo. yugabAhune AtmA ke uttama ho ! tenA haiyAnI kevI vizALatA ! upakArInA upakArane develekamAM jaIne paNa bhUlyA nahi! te devalokamAM janAra che tyAM jaIne devalokanA divya sukhamAM evA DUbI jAya che ke manuSyabhavanA potAnA snehI svajanene te bhUlI ja jAya paNa pitAnA upakArIne paNa bhUlI jatA hoya cheAjakAla te devakamAM gayela haI pRthvI lakamAM AvatuM hoya tevuM jANamAM nathI. jeNe mAnavajanmamAM sAre dharma puruSArtha karyo hoya ane mRtyu samaye paNa sArI samatA-samAdhi rAkhI hoya e jIva prAyaH devalokamAM jAya che evuM tame mAnI zake. evu anumAna ApaNe karI zakIe. evA jIva ahIM maryalakamAM AvatA nathI dekhAtA. deva cAhe te AvI zake che. yugabAhu Aje
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 6 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA saMbaMdhamAM kalyANamitratA rAkho : A jIvanamAM saMbaMdha bAMdhe te AvA bAMdhe. patnI mAtra. patinI patnI ja na banI rahe. te patinI kalyANamitra paNa bane. pati mAtra patnIne pati ja bane te pUratuM nathI, patnIno te hitamitra paNa bane mAtra A jIvananA ja sukha-dukhanA vicAra na kare rilekanA paNa sukha duHkhane vicAra kare. patnI vicAra kare ke mArA patine paraleka bagaDe na joIe. huM tene e sahayoga ApuM ke tenuM jIvana dharmamaya banyuM rahe e pramANe pati paNa vicAre ke "mArI patnIno Aleka ane paraleka baMne sudhare zreSTha ane Adarza maitrI A ja che AvI maitrI aneka janma sudhI akhaMDa rahe che. nirvANa-prApti sudhI A maitrI-saMbaMdhI akhaMDa rahe che. pAMca IndriyanA viSaya-sukhanA AdAna-pradAna sudhI ja maitrI rahe te evI nathI. "tuM mane sukha Apa. huM tane sukha A muM -A maitrI nathI. maitrI to dukha denArane paNa sukha ApavAnI bhAvanA che. sarva jIne Atmavata, mAnI tene prema Apavo te metrI che. maitrImAM saneha hoya ja che nehahIna mitratA saMbhavita nathI. hitaciMtA rUpI snehanuM jharaNuM sarva jIvonA AtmAne pakhALatuM satata vahetuM rahevuM joIe. madanarekhA sAthenI yugabAhunI maitrIne "upakArI-maitrI' kahI zakAya. "mArA upakArInA upakArane badale cUkavuM. tene pratyupakAra karuM. tenuM RNa adA karuM' A vicAra maitrI bhAvanAne ghAtaka che. upakArI pratye saneha kAyama rahe e viziSTa guNa che. hA, A duniyAmAM A guNa durlabha che. virala che. upakArInA upakAne bhUlI javAmAM Ajano mAnavI pAvara banI gayo che eka vAta yAda rAkhe che je mANasa upakArInA upakArane
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-15 : 273 bhUlI jAya che, upakArI pratye sneha ane sadbhAvanA nathI rAkhatA te mANasa dharmAM' ArAdhanA karavA mATe aAgya che apAtra . dha ArAdhakanA jIvanamAM kRtajJatA guNu hAvA ja joie. AnA atha e cheke' upakArI maitrI' dharmArAdhanAnI dhArazilA che. caiAgasAra' nAmanA prAcIna granthamAM ajJAta maharSi kahe che ke dharmarUpa kalpavRkSanA mULa che maitrI, pramAda, karuNA ane mAdhyasthabhAva', tadna sAcI vAta che. maitrI vagere bhAvanAo vinA AtmAmA dhama sthira rahetA nathI. maNicUDa munirAje maNiprabhane eka ghaNIja mahattvanI vAta kahI hatI te yAda che ? cA yena zuddhame sthApyate sa tasya guru: ' mANasa jenAthI zuddhadhama pAme che te tenA guru kahevAya che! munirAja evuM nathI kahetA ke, madanarekhA te avirata zrAvikA che. hu' ahIM'saviratidhara sAdhu eTho chu. ane mane mUkIne madanarekhAne praNAma karavA te avinaya che, mArI AzAtanA che. teNe atima ArAdhanA karAvI teA zuM thaI gayuM ? guru te huM chuM, pahelA mane ja vaMdana karavu joie... mArA jevA sAdhu heAta te AvuM ja bhASaNa ApI dIdhu. heta ! Aje te A viSayamAM paNa ghaNI arAjakatA ubhI thaI gaI che. mAnA ke mArI pAse tame AvyA. tamArI pAse mArA kAi svA che. tamane mArA bhakta banAvavA che ke ziSya banAvavA che, teA huM zuM karIza ? tame je mahAtmA pAsethI je vyaktithI saddhama pAmyA hazeA, tamane jemanA pratye prema ane zraddhA haze temanI hu niMdA karIza, e upakArI pratye tamane dveSa-aruci jAge tevuM kahIza temanA pratye tamArA haiyAmAM sneha na rahe te ja tame mArA tarapha snehathI khadhAva ne ? upakArI-parama upakArI pratye dveSa jagADhavA jevuM bIjI pApa ekeya nathI. para`tu puNya-pApanI
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivanI dezanA vAta karanArA paNa A pApa karI le che ane te paNa dhama samajIne ! Ane ApaNu durbhAgya ja samajavuM joIe, 204 : deva-yugamAhu madanarekhAne 'guru' mAnI tene sa' prathama traNa pradakSiNA de che ane praNAma kare che. pachI munirAjane vaMdana kare che A vyavahArane munirAja ucita kahe che! pAralaukika upakAra karanAranu keTalu' ucca kaeNTinuM mahattva che, te AmAthI samajavAnu che. le madanarekhA sAdhvI na hatI gRhastha nArI hatI, paraMtu yugamADuM mATe tA sadudhama ApanAra guru hatI, AcA' hatI, yugamAhunA A bhAva yathArtha hatA. ucita hatA ane kalyANakArI hatA. yugamADuM-deva madanarekhAne kahe che dhruvI ! tamArI have zI IcchA che? tamane je priya hAya te karavA huM taiyAra chuM.' madanarekhA kahe che mane te mAtra mekSa ja priya che. karmAMnA madhanathI mArA AtmA mukata ane teja mane pasada che, paraMtu hamaNAM tA tame mane mithilA pahoMcADI de. huM mArA navajAta putranuM mukha joI lauM. pachI mAruM' samagra jIvana prema-ArAdhanAmAM vyatIta karIza,' madanarekhAnA javAma keTalA badhA preraNAdAyI che! tenA AMtara mananI eka ja kAmanA che mekSanI ja te kAmanA kare che. bAhya mana tenu putranuM mukha jovA cAhe che, paNa te mehathI nahi. e bALakane kAI takalIph tA nathI ne ? ekavAra mArI Akhe joI lau, khasa pachI samagra jIvana dharmamaya gALIza.' A bhAvanAI te mithilA javA cAhe che. jJAnadraSTi khUlI gayA pachI saMsAra priya lAge nahi. saMsAranA sukha priya lAge nahi. enA AtmAnI jhaMkhanA satata mukitanI ja hAya. madhaneAmAM rahevA chatAMya jhaMkhanA mukitanI ja rahe. 'samyagdarzana'nA guNu khIlyA pachI sasAra pratye vairAgya ane mekSa pratye savega-prema jAgyA vinA rahe ja nahi. madanarekhAe munirAjane bhAvapUrNa haiye vaMdanA karI rAjA maNiprabhune praNAma karyAM ane yugakhADuM-deva sAthe vimAnamAM besI gai.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-15 * 275 DI ja kSaNemAM tene mithilAmAM utArI madana rekhAe kahyuM. "A mithilA che. ahIM bhagavAna mahilanAthane janma thaye hate. ahIM ja A nagaramAM temaNe dIkSA lIdhI hatI. ane kevaLajJAna prApta thayuM hatu. A puNyabhUmi che te Aje ApaNe baMne sarva prathama jinamaMdiramAM jaIe" ane te baMne jinamaMdiramAM jAya che. Aje ATaluM ja
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA mahA kavi mAghanI dharmapatnIe patinA karUNusabhara haiyAne kayAreya nirdayatAthI toDayuM na hatuM, pitAnI garIbIthI ciMtAtura hovA chatAM ya teNe sa yama rAkhyuM ! ja karUNAmAMthI cittaprasannatAne janma thAya che. A duniyA to paramAtmabhakata ane gurUbhakata pAsethI dayA ane karUNunI apekSA rAkhe che duniyAnI najaramAM paramAtmatattva ane gurUtattvanI pratiSThAne UMcI rAkhavAnI javAbadArI bhakatonI che. pApI jyAre pApane tyAga kare che, tyAre tenA pratye ke rela nathI rAkhavAno, tenA tarapha ghaNu ke tiraskAra nathI karavAne. pravacana/16 mahAna jJAnagI AcAryadevazrI haribhadrasUrIzvarajI dharmanuM avarUpa samajAvI rahyA che. trI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha bhAvethI vimaLa ane vizuddha cita ja dharma che ! A ja dhama jIvAtmAne durgatimAM paDatA bacAvI le che. dharma zabdanI vyutpatti-artha ja A che : "durgatiprapati prANina dhArayati-ti dharma' gatimAM paDatA ne pakaDI rAkhe tenuM nAma dharma mANasanuM citra jIvaleSa ane jaDarAgathI bharyuM hoya ane te dharmakriyA karate hoya te zuM tenI sadagati thAya kharI? durgatimAM paDate te bacI zake khare ? sAMbhaLe che kyAMya e prasaMga ? mAtra bAhya dharmAnuSThAnathI rAgI ane tethI mANase sadagati meLavI
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-15 277 hoya, mokSa pAmyuM hoya tevuM ekAda sama khAvA pUratuM ya daSTAMta meM te kaI zAstramAM vAcyuM nathI ! evu kyAya kayAreya sAMbhaLyuM paNa nathI ! hA, zAmAM evuM jarUra vAMcyuM che ke azuddha malina cittathI karelI dharmArAdhanA paNa jIvane bhavasAgaramAM DUbADe che ! je cittamAM pratye maitrI, pramAda, kaNuM ane mAdhyasthabhAva nathI hotA, jaDa padArtho pratye virakita bhAva nathI evuM citta jIvane saMsAramAM punaH punaH paribhramaNa ja karAve che tyAre tenI bAhya kriyAo-mAnI lIdhelI dharmakriyAo tene dukhamAMthI bacAvI zakatI nathI. bIjAnA guNa haiSa na juo : bAna rAkhaje, A vAta huM tamArA pitAne AtmanirIkSaNanA AzayathI kahI rahyo chuM. A daSTie bIjAne mApavAnI mUrkhAmI na karatA. "phalANA bhAIphalANuM bena dharmakriyAo te khUba kare che paNa ene keTaluM che te che ? jyAre juo tyAre nidA kare che. te tenI dharmakriyAne zuM artha?? nA, AvuM vicAravAnuM nathI. A prakAre jovAnI Teva pADIzuM te duniyAmAM dareka ThekANe dareka vyaktimAM e che ke vatte rAga-dveSa jovA maLaze ja. Ama hovuM svAbhAvika che. kAraNa ke saMsAramAM ke vItarAga nathI. temAM rahita nathI ! te te tamane kyAMya keInAmAM ya "dharma najaramAM nahi Ave ! karma-paravaza mAM doSa anaMta hoya che ane pragaTa guNa thatA ja hoya che. vAstavamAM vicArIe te guNa jovAno viSaya ja nathI! bAhA kriyAonA AdhAre guNanuM anumAna cheTuM kare. mANasanI A Adata che ke te bAhya kriyAkalApene joIne tenA guNadeSa nakkI kare che. are bhAI! bIjAonA AMtarika guNanuM anumAna karavAnuM che. tame khUda tamAruM satata AtmanirIkSaNa kare. bIjA jIvanuM ahita karavAno vicAra nathI Avate ne ? bIjA jIvana guNa joIne IrSyA thatI nathI ne? pApI jIva pratye manamAM ghaNuM ke tiraskAra bhAva te thatA nathI ne? A badhA prazno tamArA aMtarAtmAne pUche,
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA saMsAranA dareka jIvAtmAne pitAne mitra mAne, mitra mATe sneha jAye, pachI mitra je dukhamAM AvI paDe che tenuM hama dUra karavAnI bhAvanA ApoApa thavAnI ja. paraduHkha vinAzInI karuNa-karUNa bIjAnA dukha dUra karavAnI preraNA Ape che. mitranuM dukha kema joyuM jAya ? mitra dukhamAM hoya ane ApaNe sukhamAM seDa tANI paDayA rahIe, tevuM banI zake kharA? AtmAnI gaNa vizeSatAo AtmAnI kramika vikAsa-yAtrAmAM, AtmA kALanI apekSAe carama puddagala parAvarta mAM Ave che arthAt kevaLajJAnInI draSTimAM e AtmAne nirdhArita samayamAM mekSa thavAne dekhAya che, tyAre e jIvAtmAmAM traNa vizeSatA prakaTa thAya che 1. dukhI cha pratye asIma dayA 2. guNavAna ne pratye adveSa ane 3. sarvatra aucitya-ucita pravRttinuM pAlana, jue, ahIM prathama kaI vAta kahI dayA kahIne ? dayA kahe, karuNa kahe baMne eka ja che. mAmulI dayA nahi, e chavAmAmAM asIma-amApa dayA hoya che. mAmulI karuNa ane asIma karUNA vacce bheda jANI le mAmulI karuNA asIma karaNa : dukhI jIvane joIne vicAra Ave ke biyAre dukhI che. bhUpe che. tene dasa paisA ApuM. khAI leze bicAre!... A mAmulI iyA che. mAmulI karUNA che. kAraNe tamArI pAse tene peTa bharIne jamADavAnA pUratA paisA hovA chatAMya tame tene mAtra dasa paisA ApIne ja saMtoSa mAnI lIdhI asIma karUNA zuM karAve che te khabara che? evI karUNA bhUkhyAne premathI peTa bharIne jamADaze, pachI e mATe eka rUpiyA kharca thAya ke pAMca rUpiyAno
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-15 kharcanI gaNatarI tyAre nahi maMDAya AcAryadeve pitAnA "Dazaka granthamAM cAra prakAranI karUNA batAvI che: 1. mohayukta karuNa, 2. asukhakaruNu, 3. savega karaNa, 4, anyahita karuNA- A cAreya karUNane barAbara samajI le. karUNAnuM AvuM talasparzI vivecana bIjA granthAmAM jovA nahi maLe. zrI haribhadrasUrijIe zika graMthamAM khUba ja manovaijJAnika Dhabe tenuM sarasa ane vistRta vivecana karyuM che. 1. mohayukta karuNa: mohane artha che ajJAnatA. karUNA ajJAnamUlaka paNa hoya che ! jemake eka mA che. tene putra bimAra paDe che. hekaTare kahyuM che ke A bALakane taLeluM khavaDAvavuM nahi. miThAI paNa khAvA na ApavI. have, gharamA pharasANa ane miThAI banI che. putra te khAvA jIda kare che, raDe che. mAthA pachADe che. mA thI e vAtuM nathI. putra mATe tene anahada prema che. AthI karUNAthI mA bALakane miThAI khAvA Ape che. A ajJAnamUlaka-mehajanya karUNA che. mane khabara nathI, jJAna nathI ke miThAI khavaDAvavAthI bALakanI bimArI vadhu vakaraze. sAravAranuM ajJAna hovAthI te miThAI khavaDAve che. dayAthI karUNAthI bicAre! ke raDe che miThAI khAvAthI zuM thaI javAnuM che? bhale khAte bicAre!" Ama ajJAnatAthI-mehathI karUNa lAvIne te khavaDAve che. A thaI mehayukta karUNa ra. asukha-karuNa : asukha eTale dukha, jenI pAse sukhanA sAdhana nathI, rahevA mATe ghara nathI, paheravA mATe vastra nathI, khAvA mATe anAja nathI-AvA mANasane reTI-kapaDAM makAna vagere ApavA te karUNAne bIjo prakAra che. e ja pramANe kai bimAranI sAravAra karavI, AphatamAM sapaDAyelAone sahAya karavI vagere karUNAne asukha-karUNAmAM samAveza thAya che. bIjAnA duHkhane dUra karavAnI bhautika duone dUra karavAnI
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 ? mIThI mIThI lAge che munivaranI de bhAvanA, te mATenA prayananI A bIjA prakAranI karUNAmAM gaNatarI thAya che. 3. sagakaraNa saMga eTale mekSanI abhilASA. jenA haiye meNAnI bhAvanA -khanA jAgrata thaI che te vicAre che, te Icche che ke huM ekale ja mahAmAM jauM tethI zuM ? badhA ja jIvene mekSa maLa joIe. badhA ja jIve ene paramAnaMda prApta kare, parama zAMti saune maLe te ghaNuM sAruM !' saMgI-jananA haiye te bhautika sukhathI samRddha jane mATe paNa karUNA ubharAtI hoya che. teo ciMtave che ke "A bicArA sasAranA kSaNika sukhamAM DUbI rahyA che. raga-raga, moja-zekhamAM ja teo paDayA raheze te temanI durgati thaze, mahAmeLA mAnavajanmane A ajJAnI cha bhegavilAsamAM gumAvI rahyA che. temane huM zika sukhane ghenamAMthI jAgrata karI zakuM te kevuM sAruM? huM IcchuM chuM ke teo A kSaNika sukhane tyAga kare ane zAzvata sukha mATe prayatna kare!" che. anya hitakaraNa A karUNAnuM kSetra ghaNuM vizALa che. sarva pratye hitanI bhAvanA tamAma jIva sRSTi pratye anukaMpA, anugrahaparatA. koI sAthe saMbaMdha che, sagapaNa che. svArtha che mATe nahi, koInA pratye rAga che, mAha che, tethI paNa nahi, paraMtu sahaja svAbhAvika karUNA hajanya-karUNAnuM udAharaNa hamaNAM tamane ApyuM hatuM. AvA te aneka udAharaNa che. AvI mohajanya-karUNA upAdeya nathI. evI karUNAthI bIjA chanuM hita thavAne badale ahita ja thAya che. evI karUNAthI bIjA cha sukhI nathI banatA, dukhI bane che AthI ja karUNa jJAnajanya hevI joIe. huM je kaMI bIjA mATe karuM chuM tethI te sukhI banaze ke dukhI, tenuM jJAna ApaNane hovuM ani
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-16 : 281 vArya che. duHkha dUra karavAnA upanuM barAbara jJAna hovuM jarUrI che. evuM jJAna na hoya te tenuM duHkha dUra thAo." evI saddabhAvanA bhAvavI joIe. upAyathI dUra rahevuM joIe. karUNAmAM bIjAnA duone vicAra bIjA ja pratye haiye atyaMta karUNa bhAva hovo joIe. jenA haiye AvI asIma karUNA hoya che te pitAnA sukha duHkhane vicAra nathI karate pitAnA sukhane jatuM karIne paNa te bIjAnA dukhane dUra karavA prayatna karaze. ema karavAmAM te prasannatA anubhavaze !"mAruM sukha jatuM rahyuM, nAhakane samaya bagaDe, paisAnuM AMdhaNa thaI gayuM, A aphasesa te nahi kare ! hindI bhASAnA mUrdhanya kavi nirAlAjInA jIvanano eka prasaMga meM vAMcyuM. nirAlAjInI karUNA-bhAvanAthI huM khUba prabhAvita thaye. ThaMDInA divase hatA. nirAlAjI ThaMDIthI dhrujI rahyA hatA. hindI bhASAnI prasiddha kavayitrI mahAdevIjIe nirAlAjIne ThaMDIthI jatA joyA. temanuM haiyuM bharAI AvyuM. turata ja nirAlAjI mATe eka garama koTa sIvaDAvIne temane bheTa ApI dIdhe. koTa ApatA samaye mahAdevIjIe kahyuM: "A keTa Apane nathI. mAre che. ApanA mATe sIvaDAvyuM che. AthI mArI saMmati vinA tene bIjo upayoga na karazo." thaDA divasa bAda nirAlAjI mahAdevIthI dUra dUra rahevA gayA, paraMtu mahAdevIe temane pakaDI pADayA ! nirAlAjInA zarIra para te keTa na hate ! pUchayuM : "keTa kyA gaye? Aje kema paheryo nathI? nirAlAjI samajI gayA. temaNe sAcesAcuM kahI dIdhuM. thoDA divasa pahelA rastAmAM eka nagna bhikhArIne je. ThaMDIthI te sata dhrujI rahyo hate. zarIranuM TUMTIyuM vALIne te rastAnI eka bAju sUte hatuM. tene tharathara dhrujate joIne manamAM thayuM ke mArA karatAM A mANasane keTanI prathama ane sakhta jarUra che. ane meM keTa utArIne
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282: mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA tene oDhADI dIdhe. sAMbhaLIne mahAdevInI AMkhamAM AnaMdanA AMsu chalakAI AvyAM karUNAvAna purUne pitAnA sukhane vicAra nathI Avate, te bIjAnA duHkhane ja prathama vicAra kare che ane tene dUra karavA mATe pitAnA sukhane jatuM kare che. mahAkavi mAgha : A ja prasaMga saMskRta bhASAnA mUrdhanya kavi mAghane jIvanane paNa che. bhItarathI dhanavAna ane bahArathI nirdhana mAghakavi Adarza vAdI hatA. te kayAreya rAjAonI khuzAmata karatA nahi. AthI rAjasabhAmAM jatA nahi. garIbIe mahAkavinI AkarI kasoTI karI hatI. patnI paNa garIbIthI ciMtAtura rahetI. eka divasa teNe khUbaja Agraha karIne mahAkavine rAjasabhAmAM mokalyA. rAjasabhAmAM mahAkavine AvelA joIne rAjA khUba ja prasanna thaye. teNe mahAkavinuM uSmAbharyuM svAgata karyuM. temanI kAvya pratibhAthI khUza thaIne rAjAe mahAkavine hAthI, gheTA, sonAmahera, alaMkAra, dhAnya vagerenI bheTa ApI. mahAkavi rAjasabhAmAMthI A badhuM laIne bahAra nIkaLyA. rAjadvAranI bahAra temaNe joyuM te tyAM bhikSuke UbhA UbhA jhoLI phelAvI belI rahyA hatA. bhikSA dehi ! bhikSA dehi!" bhikSukanI daridratA joIne mahAkavi mAghanuM haiyuM karUNAthI chalakAI gayuM. ane temaNe e darekane ApavAnuM zarU karI dIdhuM. keIne hAthI Ape, keIne gheDe, keIne senAmahero keIne dhAnya keIna alaMkAra ApatAM ja ApatA rahyA. ApatA ApatA ghara tarapha cAlatA rahyA. ghare pahoMcyA tyAre temanI pAse eka TaMkanA dALa-cokhA sivAya bIjuM kaMI ja bacyuM na hatuM! badhuM ja temaNe bhikSukene karUNAbhAvathI ApI dIdhuM hatuM. mahAkavi gharethI nIkaLyA tyAre daridra hatA. rAjasabhAmAMthI bahAra nIkaLyA tyAre dhanADhaya hatA, ane pAchA ghare pahoMcyA tyAre
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-16 daridranA daridra ja banI rahyA! rAjAe Apelu' badhu ja garImAne ApI dIdhuM, kazuM ja maDhyuM nahi. khAlIkhama thaI gayA. paraMtu bhItarathI te khUba ja bharAI gayA! temanA Atara vaibhava samRddha ne sabhara banI gaye ! temanA AMtarAna nI kAi sImA na hatI ! caherA para prasannatAnuM pArijAtavana herAI rahyuM hatu.! AMkhAmAM kaDDAne sAgara ghUghavatA hatA! : 283 gharanA uMbare dharma patnI mahAkavinI pratIkSA karI rahI hatI. tenI kalpanA hatI ke mahAkavi khUba khUba dhanadolata laine Avaze ! mahAkavie patnInA hAthamA dALa-cAkhAnA e khacakA pakaDAvI dIdhA, ane prasannatAthI tenA sAme joine kahyuM : dhruvI ! Aja tA jIvana dhanya banI gayuM ! dIna-duHkhI bhikSukeAne ApatAM haice eTale badhe! AnaMda thayA ke kayA zabdemA tenuM vana kar ? rAjAe ghaNu* ardhuM mane ApyuM. e badhu' ja me' anAtha, garIe ane apaMgAne premathI ApI dIdhu. mane lAgyuM ke mArA karatAM temane vadhu jarUra hatI. temanu duHkha mArAthI joyu na gayuM. ane' patnI te avAk sAMbhaLI ja rahI. te peAtAnA patine kharAkhara oLakhatI hatI. patinA karuNAsannarahaiyAne teNe kayAreya nirdayatAthI teAyu na hatu. potAnI garImAIthI ciMtAtura hovA chatAMya teNe saMyama rAkhyA. jo ke gharamAM hAMllA kustI karatAM hatAM mahAkavi je dALa-ceAkhA lAvyA hatA tenI have khIcaDI banAvavAnI hatI. chatAMya teNe mahAkavine prasanna citte kahyuM ! 'nAtha! Ape ghaNuM ja uttama karyu. ApanuM hRdaya ja nirALu' che. karUNAnA sAgara che tame ! Apa duHkhInA duHkhane joi zakatA nathI, khera ! have Apa vizrAma karo. huM bhAjana manAvI lauM.' beThA tyA; bheAjana taiyAra thai gayuM, mahAkavi bhajana karavA bAraNe bhikSukane avAja Avye bhimAM dehiM !' mahAkavie tarata ja kahyuM : 'devI ! bahAra bhikSuka Ubhe che. jAva. A mArI thALI
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA 284 : laI jAva ane tene premathI ApI de" kavipatnI kaMipaNa belyA vinA UbhI thaI ane bhikSukane jaIne khIcaDI ApI AvI. zikSaka AzIrvAda ApIne jato rahyo. kavi-patnIe AvIne kahyuM : nAtha! Aja huM eTalI badhI khUza chuM ke mArI te bhUkha ja zAMta thaI gaI che. AthI A mArI thALInI khIcaDI Apa ja jamI le.' patinA vartAvane kaI kakaLATa nahi. keI baDabaDa nahi. kaI meNAM TeNAM nahi. vicAro, kavi-patnIe pitAne svabhAva ke ghaDa haze? kevI ucca vicAradhArA ane umadA bhAvanA hatI e sannArInI ! AvI dharmapatnI tyAre ja maLe che jyAre mahAna puNyane udaya hoya ! mahAkavi jyAM patnInI thALImAM keLiyo bharavA jatA hatA tyAM dvAra para pharI avAja saMbhaLAya! bhikSA dehi" mahAkavi tarata ja thALI laIne UbhA thayA ane yAcakane premathI e badhI ja khIcaDI ApI dIdhI. yAcaka AzIrvAda daIne cAlyA gaye. mahAkavi gharamAM AvIne patnI pAse beThA. have jamavAne te prazna hatuM ja nahi, kAraNa ke khAvAnuM kazuM bacyuM ja na hatuM! chatAMya pati-patnI baMne prasanna hatA. karUNamAMthI citta prasannatAno janma thAya che. paNa karUNA kayAreka karUNAvAnane AkarI kasoTImAM, dArUNa vedanAmAM paNa dhakelI de che ! ahIM paNa evuM ja banyuM. bAraNe trIjA vAcake bhikSAM hi!" no avAja karyo. mahAkavinuM meM paDI gayuM. haiyuM khedathI chelAI gayuM: "zuM ApuM huM A bhikSukane ? mArI pAse have zuM che? kazuM ja bacyuM nathI A yAcakane ApavA mATe zuM te mArA AMgaNethI khAlI hAthe pAcho pharaze mahAkavi Ama vicAratAM bhAre page UbhA thayA. temanI AMkhomAM vedanAnAM UnAM AMsu hatAM. temaNe raDatI AMkhe ane gaddagada kaMThe kahyuM: "bhAI ! mApha karaje. tane ApavA mATe Aja mArI pAse kaMI banyuM nathI !" yAcaka A sAMbhaLIne cAlyA gaye. yAcakane khAlI hAthe pAchA
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-16 285 : jate joIne mahAkavinuM haiyuM valovAI gayuM. ararara! huM bhUkhyAne Aja kaMi na daI zaka! A AghAtathI te bhAMgI paDayA. ane gabaDI paDayA. paDatA veMta ja temanA prANa UDI gayA! karUNAnI A parAkASThA che. asIma karUNAnuM A javalaMta preraka udAharaNa che. dharmane prAraMbha dayA ane karUNAthI thAya che. tame leke te dharmAtmA che ne? eka ja divase tamArA AMgaNe traNacAra bhikhArI AvI jAya te tamAre haiye zuM bhAva jAge? sabhAmAMthI sAheba! bhikhArInI kyAM vAta karavI? traNa cAra sAdhu mahArAja gecarI mATe Ave te paNa manamAM muMjhavaNa thaI jAya che? mahArAjazrI ? zuM vAta kare che? sAdhupurUSa te supAtra che. temanA pratye te bhaktibhAva ane pUjayabhAva have joIe. anukaMpA ane karUNa nahi. jayAM bhakitabhAva ane pUjyabhAva hoya tyAM te sarvasva samarpaNa karavAnI bhAvanA ubharAya che. tame kahe che ke divasamAM traNa cAra sAdhu gocarI mATe Ave te gamatuM nathI. te pachI temanA pratye pUjyabhAva kayAM rahyo bhaktibhAva kayAM rahyo ? hA, gocarI herAvavAnI kSamatA na hoya, gharamAM eTalI dArUNa garIbI hoya ane na vaherAvI zake te alaga vAta che. tyAM te pitAnI asamarthatAnuM duHkha heya. sAdhu purUSo mATe aprIti ke abhAva te the ja na joIe. paraMtu je haiye karUNa ja na hoya te hai prada, bhakitabhAva ane pUjyabhAvanI AzA ja zuM karavI? bhikhArI pratye anukaMpA nathI, dIna-duHkhI pratye karUNA nathI, te ucca keTinA sAdhaka-guNajane pratye pramedabhAva te heI zake ja nahi, sabhAmAMthI ? evuM jovA maLe che ke garIba pratye napharata ane dhRNA karanArA keTalAka leke Apa sAdhu-purUSanI te khUba bhakita kare che. mahArAjazrI : ghaNI sarasa vAta karI tame paNa yAda rAkhaje
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI deza ke AvA nirdaya, karaNahIna leke tyAM sudhI ja amArA lokenI sevA bhakita kare che ke jyAM sudhI temane amArA pAse kaI svArtha hoya che ! sAmAjIka pratiSThA meLavavA, pitAne sArA ne dharmAmAmAM gaNAvavA teo sevA bhakti kare che! ame sAdhu chIe, tyAgI chIe, mekSAmAnI ArAdhanA karI rahyA chIe teTalA mATe teo amArI sevAbhakti nathI karatA. temanA heye sAdhutA pratye anurAga nathI letA. AvA lekethI sAvadhAna rahe che. temane dekhAva hoya che bhaktane paNa temanuM haiyuM hoya che zetAnanuM! kayAreka ne kayAreka AvA leke daze devAnA ja. temAM paNa jeo "paramAtmabhakata" ke "gurUbhakata tarIke khyAti pAme che teo je dayAhIna-karUNAhIna hoya che te teo duniyAmAM pitAnA gurUne paNa badanAma kare che. duniyA te paramAtmabhakti ane gurubhakata pAsethI dayA ane karuNAnI apekSA rAkhe che. A apillA teo pUrNa na kare te duniyA evA lokonI niMdA kare che, sAthesAtha deva-gurUnI paNa ni dA kare che, duniyAnI najaramAM paramAtmAtattva ane gurUtatvanI pratiSThA UMcI jALavI rAkhavAnI javAbadArI bhaktanI che. bhakato je dayA-karUNAthI bharelA haze te duniyA paramAtmAne prema karaze ja. duniyA gurUjananuM gaurava karaze ja. madarekhA vAstavamAM paramAtmabhakta hatI. gurUbhakata hatI. e mahAsatInA jIvanamAM keTalI badhI karUNa hatI ! mana paryAvajJAnI jevA-gurUe tenI prazaMsA karI. kAmIvikArI banela maNiprabha paNa zAMta-prazAMta banyo. mahAsatIe maNiprabhane ke tiraskAra na karyo, tenA virUddha yugabAhu-devane paNa kazI ja phariyAda na karI ke, "A rAjA mAro zIlabhaMga karavA mAgatA hatA. e te sAruM thayuM ke gurUdeva maLI gayA nahi te mAruM zuM thAta?.."
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-16 287 madanarekhAnI bhAvakarUNuM che pApI jayAre pApane tyAga kare che, tyAre tenA pratye kaI roSa nathI rAkhavAne tenA tarapha dhRNuM ke tiraskAra nathI karavAne. tyAre vicAravAnuM che ke sau karmavaza che. bicArAnA pApakarma udayamAM AvyAM haze AthI, te na kazyAtuM karI e madanarekhAe paNe maNiratha ane maNiprala baMne mATe karUNa ja ciMtavI. jo ke maNiratha te hatyAnI te ja sarpadaMzathI marIne narake gaye hate. yugabAhudeve maNirathanA mRtyu ane tenI naraka gatinI vAta karI te madanarekhAe bhAvadayAthI vicAryuM ! "arere, mArA nimitte e bicArAe pApa bAMdhyuM ane durgatimAM tene javuM pahayuM, Aha ! have tene kevuM kAraNuM duHkha jogavavuM paDaze? narakanI kevI ghera vedanA jIvavI paDaze !' mithilAmAM madarekhA yugabAhunI sAthe gaI. tyAM jinama diramAM jaIne baMnee mahilanAtha bhagavaMtanI stavanA karI. baMne maMdiramAMthI bahAra AvyA. maMdiranI bAjumAM ja upAzraya hate. upAzrayamAM sAdhvIjIne joIne madanarekhAe kahyuM: "cAle! ApaNe sAvI bhagavaMtanA paNa darzana karIe." teo baMne sAvajI pAse gayA. vinayapUrvaka vaMdanA karI sAdhvIjInI sanmukha beThA. sAdhvIjIe "dharma lAbhanA AzIrvAda ApyA ane supAtra jIva samajI banene dharmopadeza Ape. saMsAranI bhISaNatA bhautika sukhanI vinazvaratA dhamanI upAdeyatA, karmabaMdha ane karmahAyanuM tatvajJAna, mokSAnuM svarUpa vagere khUba ja saraLatAthI vAtsalyabhInI vANImAM samajAvyuM, upadeza pUro thayo. yugabAha-deve kahyuM: "devI " cAle rAjamahelamAM tamane tamArA putranuM darzana karAvuM. madanarekhAe sAThavIjIvana svIkAryuM madana rekhAe devanI sAme joyuM. tene cahere gaMbhIra hatA. have putrane jovAnI kaI kAmanA nathI rahI. tamArA kahevA mujaba
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 mIThI mIThI lAge che. sunivaranI dezanA te kuzaLa che. have mane vadhu jovA-jANavAmAM rasa nathI. saMsAranA sukha mATe have mane cAhanA nathI. huM te A sAdhvIjInu zaraNu levA mAgu chu. sa yama svIkArI have AtmakalyANa karavAnI ja eka cAhanA che,' deve madanarekhAne praNAma karyA ane te potAnA sthAne cAlyuM gaye.. A bAju madanarekhAe cAritra dharma aMgIkAra karyAM, tenuM nAma rAkhyuM. sutratA.' have sutratA sAdhvIe ugra tapazcaryA zarU karI. AtmasAdhanAmAM te lIna anI gaI. sajIva pratye anugrahana para banI gaI. sAghvIjIvana eTale sa jIvAne abhayadAna devAnu jIvana madanarekhAnA putra mithilApati bane che H A bAju mithilApati padmaratha rAjAe madanarekhAnA putranu nAma 'nami' rAkhyu hatu. kAraNa ke e rAjaputra jayArathI rAjamahelamAM byA tyArathI aneka rAjAee padmarathanA caraNAmAM peAtAnA mastaka namAvyAM hatAM ! tenI AjJAnA svIkAra karyo hateA. rAjAe namine zastrakaLA ane zAstrakaLAmAM pAragata manAyeA hateA. nami yuvAna avasthAmAM AvyA tyAre padmaratha rAjAe eka hajAra ATha rAjakanyAo sAthe namine paraNAgye. naminu jIvana aneka sukha-bhAge vacce vahI rahyu che. rAjA padmarathe peAtAnI uttarAvasthAmAM AtmasAdhanA karavAnA niya karyAM, namine rAjagAdI para besADIne padmaratha rAjA cAritra dhama aMgIkAra karIne dhAra tapazcaryA karavA lAgyA, sa kAnA kSaya karI krALakrame temaNe paramapadane prApta karyuM. mithilApatinA hAthIne rAjA candrayaza pakaDe che ahIM. sudaCnapuramAM maNirathanu' sa zathI mRtyu thavAthI ma MtrIvage yugamAhunA putra candrayazanA rAjyAbhiSeka karI dIdhA. candrayaza maMtrIma'DaLanI sahAyathI sArI rIte rAjya calAve che. eka divasa mithilApati mirAjanA paTTahastI sta'bha ukhADIne
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-16 289 vidhyATavImAM pahoMcI gaye. jayAre zveta hAthI sudarzanapuranA pradezamAMthI pasAra thaI rahyo hato tyAre nagaranA lekee cAra khUzaLavALA veta hAthIne je ane caMdrayaza rAjAne tenI jANa karI. caMdraze jaIne e hAthIne vaza karI lIdhuM ane potAnI hastIzALAmAM bAMdhI dIdhe. namirAjane samAcAra maLyA ke paTTahastIne sudarzananareza candraze pitAnI hastIzALAmAM rAkhI lIdhuM che. teNe pitAnA dUtane caMdrayaza pAse meka. te AvIne nivedana karyuM ke "Ape je hAthIne pakaDa che te mithilApatine che, te Apa premapUrvaka e hAthI temane sepI de." caMdraze dUtane kahyuM "rAjadUta vasuMdharA te vIrabhegyA che. e hAthIne huM jaMgalamAMthI vaza karIne laI AvyA che. keIne ApI devA mATe e hAthI nathI lA. huM e hAthI mithilA patine nahi ApuM.' bhAI-bhAI yuddhanA medAnamAM date AvIne tamirAjane caMdrayazane javAba saMbhaLA. namirAja gussAthI lAlapILo thaI gayo. tarata ja teNe raNabherI vagaDAvI. pUrI senA sAthe teNe sudarzanapurane ghero ghAlyo. A tarapha caMdraze paNa yuddha mATe pUratI taiyArI karI lIdhI hatI. te nagaranA badhA daravAjA baMdha karAvI dIdhA ane kiralAo upara zastrasajaja sainikone pahere goThavI dIdhuM. ane pite paNa yuddhamAM utaravA zastrasajaja banyA. nami ane candrayaza baMne bhAIo che. paraMtu baMnemAMthI ke ekabIjAne sAcI rIte oLakhatuM nathI. eka hAthI mATe baMne eka bIjAne jAna levA thanaganI rahyA che! sAdhvInA haiye bhAvakaraNaH rAha mithilAmAM yuddhanA samAcAra ghara gharamAM pahoMcI gayA. upAzrayamAM sAvI sutratAne paNa A yuddhanA khabara maLyA te jANIne temanuM
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA hRdaya karuNAthI dravI UThayuM: "oho ! A zuM thaI gayuM? baMne sagA bhAI sAmasAme laDaze? temane khabara nathI ke baMne eka ja bApanA saMtAna che. eha. yuddha keTaluM badhuM kharAba che? jenI ghara hiMsA thaze. bhAI-bhAI vacce vera vadhaze nahi, nahi huM A yuddha nahi thavA dauM. yuddhamedAnamAM huM jAte jaIza ane baMne putrone samajAvIza. temane sAro paricaya karAvIza, mane zraddhA che mArI vAtane, mArI vinaMtIne teo InkAra nahi kare..." ane mAvajI sutratA yuddhanA medAna para javA taiyAra thayAM. temaNe sudarzanapura tarapha vihAra karyo. rastAmAM A tapasvinI sAdhavInA manamAM aneka vicAro AvavA lAgyA. "zuM A baMne eka hAthI mATe yuddha karavA taiyAra thayA che? nA, hAthI te yuddhanuM nimitta mAtra che. yuddha te "aha" ane "mamanuM che. mahArAjAne A jabaradasta prabhAvazALI maMtra che. A maMtranA prabhAvathI jIva mohamaya banI jAya che. sArAsArano viveka khAI bese che. caMdraze hAthI pAcho na Ape te nami pAse zuM hAthIo ochA hatA? paraMtu e hAthI sAthe mamatva joDAyuM hatuM, mAre hAthI pAcho na Ape " namino ahaMkAra ghavAye hate. nahi te zuM hAthI caMdrayaza sAthe paraka javAno hate? e hAthI maravAne nathI ? paraMtu nAdAna bALakane AvA vicAra kayAMthI Ave? ane Aje paNa kayAMthI? keIe temane AvuM jJAna ApyuM ja nathI, paNa kaMI nahi. huM temane samajAvIza. eka vakhatanA e mArA saMtAne che. vinayI che. suzIla che...hA, nami viSe kazuM nizcita paNe kahI nathI zakatI. teNe kayAM mAruM dUdha pIdhuM che? caMdvayaza te mAruM dUdha pIne moTA thayA che. bAlyAvasthAmAM mArI gAdamAM besI teNe zikSaNa lIdhuM che. candrayaza mAtRbhakata paNa che. jyAre e rAte huM sudarzanapurathI nIkaLI paDI hatI tyAre e kevuM codhAra AMsue raDa hatA pitAnI hatyA thaI hatI ane huM tene choDIne cAlI nIkaLI hatI tyAre e keTale badhe dukhI thaI gaye hato?
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-16 ra1 madanarekhAnA paga vIjaLInI gatie upaDI rahyA hatA. evI ja vIjagatie vicAre cheDI rahyA hatA. tene haiye karUNA che. pitAnA putrone hiMsaka yuddhamAMthI bacAvI levAnI tIvra jhaMkhanA che. "putrone parapheka na bagaDe tevI bhAva-karaNA che. tenA haiye e paNa bhAvanA che ke "mArA putra rAjyano tyAga karIne cAritra dharma aMgIkAra kare ane sakala karmakSaya karIne paramapada prApta kare!" A savega-karUNA che. namirAjAe sudarzanapurane gherI lIdhuM hatuM. sudarzanapuranA badhA ja daravAjA baMdha hatA. sAdhvIjI sutratA yuddhamedAnamAM pahoMcI gaI. sAdhvIjIne yuddha medAnamAM joIne sainikone Azcarya thayuM. sAdhvIjIe eka sainikane pUchayuM : "bhAI ! tamArA mirAjA kayAM che? mAre temane maLavuM che." sainikoe namirAjAne nivAsa batAvyuM. sAdhvIjIne pitAne tyAM AvelA joI mirAjA ubhuM thaI gayuM. temane praNAma karyA ane vinayathI jamIna para sArvajInI sanmukha besI gayo. madanarekhA Aja pahelIvAra A putrane juve che! jevA te rAjamahelamAM gaI hatI ! paNa jovAnA badale putrameha utArIne saMyama dharma aMgIkAra karI lIdhA! ane Aja pahelIvAra putra jevA maLyo tyAre te yuddhabhUmi para hate ! bALapaNa te tenuM joyuM ja na hatuM ! mAtra janma ApIne tenuM mukha joyuM hatuM. tyArabAda Aja tene bhara -javAnImAM jIve che. bilakula yugabAhunI pratikRti ! paNa namine vinaya joIne sAdhvIjI prasanna thaI. teNe vAtsalyanA sUre kahyuM : he rAjana ! tuM zA mATe yuddha kare che? A yuddhathI keTale bhayaMkara chava saMhAra thaze tenI tane zuM khabara nathI ? tethI kevA ghara pApa tuM bAMdhIza, teno vicAra tane Ave che ? bhAI ! rAjyasaMpatti asAra che. ca caLa che. vinazvara che. saMsAranA joga sukha sukha nathI. dukhanA ja te kAraNa che. vaiSayika sukhanA vipAka keTalA dArUNa hoya che!
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra42 mIThI mIThI lAge che munavaranI dezanA "vatsa! tuM mArI vAta mAna, yuddhanI bhISaNatA samajIne tuM A yuddha karavAnuM rahevA de. yuddha karIne paNa tAre chevaTe pastAvAnuM ja che. kAraNa ke jenI sAme tuM yuddha karavA Avyo che te tAre kaMI pratispadhI rAjA nathI paraMtu tAre ja sago bhAI che ! namirAja kazuM samaja nahIM. AzcaryathI pUchyuM: "e kevI rIte ? sAdhvIjIe mAMDIne badhI vAta karI. naminI AMgaLI paranI vIMTI batAvIne kahyuM: "e vIMTI paranuM nAma vAMca, tenA para tArA pitAnuM nAma che. huM tArI mAtA chuM." badhI vAta jANune paNa namie kahyuM ke "bhale caMdrayaza mAre sage bhAI hoya paraMtu mAre te mATe e hAthI ja joIe. sAme AvIne e hAthI ApI che te mAre yuddha karavuM nathI. nahi te yuddha sivAya mArA mATe bIje mArga nathI." ghaNuM samajAvyA chatAM nami na samaje te sAdevIjI vicArI rahI ke "AmAM namine zu deSa? kevA prabaLa hoya che tyAre jIvAtmAne sAcI vAta samajavA detA nathI. paNa te nirAza-hatAza na thaI. keIpaNa hisAbe tene A hiMsaka yuddha aTakAvavuM hatuM. have teNe sudarzanapuramAM jaIne caMdrazane samajAvavAno nirNaya karyo. sainikoe sAdhvIjIne joIne nagaranuM dvAra kholyuM. sAvitrIjI sIdhAM ja caMdvayazanA rAjamahela para pahoMcI gayA, sAdhvIjIne dUrathI jotAM ja caMdrayaza oLakhI gayo: "are! A te mArI mAtA che. mArI mahAsatI mAtA dehatAM jaIne tenA page paDe. vinayathI satkAra karyo ane rAjamahelamAM khabara kahevaDAvI dIdhI. sAMbhaLIne rANIo, maMtrIo sau AvI gayA. badhAe bhakitabhAvathI vinayapUrvaka vaMdanA karI.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 293 caMdrayo gadgad kahyuM: mAtA! Ape AvuM duSkara vrata kema lIdhuM' !' sAdhvIjIe madhura vANIthI khaMdhA ItihAsa kahyo. sugamAhunA milananI pazu vAta karI. saunI AMkhAmAMthI Ana MdanA mAMsu sarI paDayAM. badhuM jANIne caMdrayaze pUchyuM: huM Aye ! mArA e nAnAbhAI atyAre kyAM che?" sAdhvIjIe kahyu ke atyAre tAra tArA nagarane e gherIne UbhA che?' zuM mirAja? e mArA nAnA bhAI che cadrayazanA AnaMda ne AzcaryanA pAra na rahyo. Aje masa, ATaluM ja. prayana-1
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jIvaTuMpI ane guNakathI mANase bIjAnI prazaMsA sAMbhaLIne nArAja thAya che. eTaluM ja nahIM, teo guNajanane ane puzALIne pADavAno paNa prayatna kare che. sArI vAta badhA mAnI ja le te kaI niyama nathI, mANasanuM hayuM jyAre kAra ane nahera banI jAya che tyAre tenA haiye sAcI ane sArI vAta jacatI ja nathI. # ApaNuM sAcI ane sArI vAta na mAnanAra pratye ! ke rapa karavAnI jarAya jarUra nathI. evA leke karaNane pAtra che. che jeo sukhI, samRddha ane nigI che, chatAMya jIvana pApamAM pasAra kare che, tevA jI pratye paNa karUNA cina. pravacana 17 varama kAnidhAna AcAryadevazrI haribhakarIzvarajI mahArAja dharmanuM svarUpa batAve che. sarvarUbhASita dhamanuM e se TakA phaLa pAmavA mATe "dhamanuM savAMgasaMpUrNa svarUpa samajavuM anivArya che. jema kriyAzuddhi anivArya che tema hRdayazuddhi paNa eTalI ja anivArya ane Avazyaka che. zuddha hRdaya puNyathI puSTa bane che. puNyAnubaMdhI puNyakarmane baMdha zuddha hRdaya vinA paDI zakatA nathI. "puNyAnubaMdhI puNya kene
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-17 : 29 kahe che te jANe che ? puNyakamanA udayathI sukhanA sAdhana maLe che. vipula bhegasAmagrI maLe che te te khabara che ne? paraMtu e sukhasAmagrIne sadupayoga kare te navuM puNyakama baMdhAya che ane tene je durupayoga kare te pApa karma baMdhAya che. tamAruM puNyakarma puNyAnubaMdhI haze te tamane sadupayeAga karavAnuM ja mana thaze ane je pApAnubaMdhI haze te durUpayoga karavAnA vicAra Avaze. puNyAnubaMdhI puNya kevI rIte baMdhAya ? dharmakriyA zuddha hoya paraMtu mana malina haiya, hRdaya azuddha hoya te je puNyakarma baMdhAze te pApAnubaMdhI ja baMdhAze. dharmakriyA zuddha haze ane hRdaya zuddha haze, mana nirmaLa haze te je puNyakama badhAze te puNyAnubaMdhI ja baMdhAze. puNyathI mana puSTa bane che ane evuM puSTa mana ja mahAna dharmapuruSArtha karI zake che. AthI pharI pharIne kahuM chuM ke mana cekhyuM che. hRdaya zuddha ane nirmaLa khe. zuddha manathI dhamanuSThAna kare. mananI azuddhi dUra karavAne satata jAgrata puruSArtha karatA rahe, karatA raho. nirdaya ane naThera na bane? duHkhI ja pratye nirdayatA, upekSAvRtti vagere mananI ghaNI merI malinatA che. 'e duHkhI che temAM huM zuM karuM? evAM enA pApakarma haze. te bhale bhagavate e..." Ama vicAravuM e phara niyatA che. e te e ja lAgane che, te duHkhI ja thavo joIe, ghaNane teNe duHkhI karyA che, bhale have te dukhamAM marate AvuM vicAravuM e bhISaNa naheratA che. "mAre zuM levA devA ? sukhI hoya te enA ghera ane duHkhI hoya te enA dukha ene mubAraka." Ama vicAravuM e nirlaja upekSA che. mananI A bimAra avasthA che. AvuM mana dharma-ArAdhanA karavA mATe cogya nathI, dhamakSetramAM
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA dukhI cha pratye asIma karUNa hevI anivArya che. dayA ane karuNA vinA dharmakSetramAM praveza nathI maLatuM. bIjo mANasa bhUkhathI marI rahyo hoya ane tame majhAthI mevA-mIThAI khAI zake che ? bIje mANasa nagna pharate hoya ane tame seLa zaNagAra sajI zake che? bIje mANasa rastA vacce dhULamAM sUte hoya ane tame ArAmathI DanalopanI pathArImAM sUI zake che? bIje mANasa roga ane bimArImAM kaNasI rahyo hoya ane tame mahephIlamAM moja mANI zake che? A badhA praznane tamAre javAba hA' mAM ja hoya te tamAruM haiyuM nirdaya che. karuNAhIna cho tame. te tame paramAtmA jinezvaradevane dharma pAmavAne pAtra nathI. pAtratA vinA dharma pAmI nathI zakAte. yogyatA vinA dharma AtmasAt karI nathI zakAte. bIjAnA duHkhathI tamane duHkha thatuM hoya, bIjAnuM duHkha dUra karavAno prayatna karatA he, pitAnuM sukha jatuM karIne, jAta ghasIne paNa bIjAnA duHkhane dUra karavA prayatna karatA he te tame supAtra che. dharma mATe sugya che. te tamArA kemaLa ane dayALu hRdaya maMdiramAM dhamane praveza thaze. e te jANe che ne ke mRdu jamInamAM pANI utarI jAya che jyAre patharALI jamInamAM paNa praveza nathI pAmatuM. dukhI jInA be prakAra : saMsAramAM be prakAranA dukhI ja hoya che. eka dravyathI dukhI, bIjA bhAvathI dukhI. jemanI pAse khAvAne dhAna nathI, pIvA mATe pANI nathI, paheravA kapaDAM nathI, rahevA ghara nathI, A badhA dravyathI dukhI che. rega, apaMgatA, nirdhanatA, TUMkamAM kahIe te bhautika padArthone abhAvake apUratA padArtho hoya te dravya-dukha che. arthAt A badhA bAhya du kha che. te pramANe jemanA jIvanamAM dharma
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-17 : ra97 nathI, zIla nathI, sadAcAra nathI te bhAva duHkhI che. jeo pApa kare che, hiMsA kare che, cerI kare che, durAcAra seve che, krodha, mAna. mAyA. lobha kare che te badhA Atara-duHkhI che. pApacaraNa karanAra aMtarathI dukhI che. pApakarmanA udayathI jeo dekhI che teo bAhya dukhI che. jemanA jIvanamAM pApakarmano udaya che ane ahIM paNa pApAcaraNa kare che teo bAhya ane AMtara ane dRSTie duHkhI che. evA paNa ghaNuM jIvo che ke jeo duHkhI hovA chatAM paNa pApAcaraNa choDatA nathI. AvA ja karuNapAtra che, AvA jIvo pratye dveSa karavAnuM nathI. bhAva-karuNA teo mATe ciMtavavAnI che. A mATe zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA jIvanane eka prasaMga tamane kahuM. bhagavAna mahAvIradeva ane saMgamadevaH zramaNa bhagavAna mahAvIra jyAre sAdhanAkALamAM hatA, gAmanagara ane jaMgalamAM vicaratA hatA. aneka parisaha ane upasagane samatAbhAve sahana karatA hatA, te samayanI vAta che. devarAja Ine potAnI devasabhAmAM bhagavAnanI samatA ane dhIratAnI bhUrI bhUrI anumehanA karI kahyuM : "mahAvIra prabhunuM manobaLa meruparvata jevuM aDaga ane acaLa che. keI deva ke dAnava paNa temanI samAdhino bhaMga karI zakavA samartha nathI. dhanya che bhagavAnanI dhIratA ane viratA!" devasabhAmAM hAjara rahelA badhA devoe bhagavAnanI A guNastuti sAMbhaLI te te saunI bhagavAna pratyenI zraddhA ane bhakti vadhI gaI. paraMtu eka devane vicAra Avyo"Indra mahAvIranA bhakta che. AthI temanI bharapeTe prazasA kare che. mahAvIra paNa Akhare te mANasa ja che ne ? devanI tAkAta ane zakti AgaLa mANasanI zuM visAta? mANasa game teTalo daDha hoya paraMtu deva
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA tene halAvI zake che. huM jaIne mahAvIranI samatA ane dhIratAne halAvI-DagamagAvI daIza. temanA manobaLane teDI nAMkhIza." guNaSI jIvo AgaLa prazaMsA na kare ? ghaNuM leke evA hoya che ke jeo bIjAnI prazaMsA sAMbhaLI zakatA nathI. guNAnurAgI mANase ja bIjAnI prazaMsA sAMbhaLI prasanna thAya che. vaSI, guNadevI mANase te bIjAnI prazaMsA sAMbhaLI narAja ja thAya che, eTaluM ja nahi teo guNIjanane ane puNyazALIne pADavAne ja prayatna kare che. AthI keInA guNanI prazaMsA karatAM eka kALajI rAkhavI ke jIvaNI ane guNaSI cha sAme keyanIya prazaMsA na karavI! evA loke te paraniMdA sAMbhaLIne ja rAjI thatA hoya che. paraMtu guNAnurAgI-guNagrAhInA mukhamAMthI guNIjananI prazaMsA sahasA thaI ja jAya che ! bhAvalAsa ane bhAvAtirekamAM tene e khyAla paNa nathI raheto ke sAme keNa che. ema te Indra pitAnA avadhijJAnathI devanA mananA vicAra jANI zakatA hatA paraMtu temaNe avadhijJAna ne upayoga karyo nahi. AthI pelA devanA mananA vicAranI temane khabara paDI nahi e devanuM nAma saMgama hatu. saMgama deve mahAvIranI samatA ane dhIratAnI kasoTI karavAne nirNaya karyo. saMgama bhagavAna mahAvIrane mAtra eka mANasanA rUpamAM ja jete hato. bhagavAna mahAvIranI mAtra dehAkRti ja tenI najaramAM hatI. "mAnavadehamAM devathI paNa atula baLavAna AtmA hoya che." e jJAna tene na hatuM. heya paNa kyAMthI? pite svayaM deva che ane deva mANasathI vadhu baLavAna che-A mAnyatA tenA manamAM daDha thaI gaI hatI. tene e khabara na hatI ke zArIrika baLa karatAM mane baLanuM vizeSa mahattava che. mane khaLa karatAM AtmabaLanuM khUba mahatva che.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-17 * 299 putine AjathI samajI bhagavAnane potAne nija saMgama deva hato devanI pAse mANasathI vadhu zArIrika baLa hoya che. paraMtu deva karatAM mANasa pAse mane baLa vadhu hoya che. uccatama mobaLa dharAvatA mANasanA caraNomAM devatAo paNa pitAnA mastaka namAve che. temanI sevA kare che. moTA moTA mAMtrika ane tAMtrika paNa AtmazaktinA mAlika tIrthaMkara paramAtmAnA caraNamAM natamastaka bane che. saMgama bhagavAna mahAvIranI AtmazaktithI aparicita hato. te te pitAnI tAkAta para ja mustAka hatA. hamaNAM ja jaIne mahAvIrane vicalita karI dauM chuM." ema pitAne nirNaya teNe bharI devasabhAmAM jAhera karyo. bhagavAnane dhyAnabhraSTa karavAnI saMgamanI A ghoSaNAthI samagra devasabhA stabdha banI gaI. IndranI guNastutine A pratyAghAta paDaze evI kaIne kalpanA na hatI. sagamanA ahakArI zabda ane bhagavAna pratyeno tiraskAra bharyA zabda sAMbhaLIne Indra khUba ja rAtApILA thaI gayA. paNa gusse vyakta karavAne badale te vicArI rahyAH "saMgamane bhagavAnanI kasoTI karatAM rekIza te badhA ema mAnaze ke me beTI prazaMsA karI che. ane kaheze ke Indrane potAne ja bhagavAnanI zakti para vizvAsa nathI mATe sagamane aTakAve che. kharekhara pitAne svArtha siddha karavA mANasa hoya ke deva bIjA para game tevA Aropa mUkatAM mAnavI jarAya acakAtA nathI. Indrane raja thaye ke meM bhaktibhAvathI bhagavAnanI prazaMsA karI ane mArA nimitte have bhagavAnane asahya upadrave sahana karavA paDaze saMgama pRthvIloka para AvyuM. bhagavAna jayAM vicaratA hatA tyAM te gayA. bhagavAna para vividha upadrava teNe zarU karI dIdhA. bhagavAnane te zuddha bhikSA meLavavA de nahi. eka ja rAtamAM vIsa vIsa bhayAnaka upasargo karyA. paraMtu bhagavAna jarAya vicalita na thayA. temanuM manobaLa jarAya hAlyu nahi. game tethI vadhu
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThThI mIThThI lAge che munivaranI dezanA ne vadhu jIde caDhatA gayA. ethI tenA 'ahu' ghavA hatA ne! teNe cAnavaSTa karavAnA praznane pratiSThAneA prazna banAvyeA hateA. te| cha cha mahinA sudhI lagAtAra saMgame bhagavAnane dhyAnaSTa karavA mATe jAta jAtanA nakhazikha dhrujI javAya tevA upasargo karyAM teAya bhagavAna meruparyaMta jevA aDaga ane acala rahyA. temanuM dhyAna akhaMDa cAlu rahyuM. chelle hatAza thaIne prabhu para bhISaNa 'kALacakra' chADayuM. tenA tIvra prahArathI bhagavAna jAnu sudhI jamInanI aMdara ghUsI gayA! saMgamanA A chellA prahArathI devalAkanA badhA devAne haiye tIvra AghAta thayeA. saunI najaramAMthI saMgama utarI gayA ane Indre saMgamane devaleAkamAthI hAMkI kADhavAnI gheASaNA karI. 300 : phALacakranA dAruNu AghAta lAgavA chatAMya bhagavAna dhyAnamAM sthIra rahyA. temanu' ruMvADuM ya na kyu'! A joIne saMgama avAka rahI gayA ! hutAzathI bhAMgI paNa pace!! gabharAyA. have tene Indrane Dara lAgavA mAMDaye tene 'aha" kharanI jema egaLIne pANI pANI thaI gayA 'have bhagavAna mArAthI caLAyamAna thAya tema nathI,' te jANIne tenI pratIti thavAthI saMgama bhagavAnane page paDase. tyAre bhagavAnanI AMkheAmAMthI karuNAnA AMsu chalakAi AvyAM. mahAkavi dhanapAle A prasaMganuM tilakama jarI' nA magadya leAkamAM hRdacaspI vana karyuM che. te vAMcatA ApaNI AMkha ane aMtara paNa bhInAM banI jAya! dhanapAle lakhyuM che ke : rakSantu skhalita pasaga-galita-cauDha pratijJAvidhau, yAti svAzrayama itAMhasi sUre niHzvasya saMcAritA AjAnukSitimadhyamagnavayuSa cakrAbhighAtavyathA,-- mUrchAne karuNAbharAcitapuTA vIrasya vA dRSTathaH // bhagavAna mahAvIrane upasa dvArA skhalita karavAnI prauDha pratijJAthI bhraSTa thayelA ane pApApAna karI nizvAsa phreMkatAM peAtAnA sthAne
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 17 : 301 jatAM saMgama taraph, kALacakranA AghAtathI jAnu sudhI jamInamAM jemanuM zarIra pravezI gayu ane AghAtanI vyathAthI mUIita tathA pAra karuNAthI pUjAyelI mahAvIranI AMkhA tamArI rakSA karA" gheAra pApanA pATalA mAMdhIne devalAkamAM pAchA pharatA saMgama pratyenI bhagavAna zrI mahAvIranI A asIma bhAva karuNA hatI sabhAmAMthI : AvI karuNA te bhagavAna ja varasAvI zake. ame leAke AvI karuNA kayAMthI lAvIe ? bhAva karuNA haiye pragaTAvA : mahArAjazrI : bhale tamarA haiye AvI karuNA nathI, bhale Aje tame AvI karuNA varasAvI nathI zakatA paraMtu AvI karuNuA tamArA haiye jAge tevuM icche che ke nahi ? tamane herAna parezAna karanAra, tamArI jidRgIne jIvatuM naraka manAvI denAra pratye bhale AvI karuNA na jAge ke 'khicArA! kaSAyaparavaraza banI A jIve kevAM cIkaNAM pApa mAMdhyA ?! eha! A jIvanI zuM gati thaze ?? paraMtu AvI bhAva karuNAne tamArA AtmAmAM janma thAya te tamane game ke nahi ? Ama thavuM azakaya nathI. bhAva karuNA AtmAmAM pragaTI zake che. tIvra cAhanA haze te AvI utkaTa ane ucca bhAva karuNA jarUra pragaTa thaze ja, kayAreka koIne pApa karatA rAkavA hAya, samajAvavA chatAMya te pApa karatA aTakavA taiyAra na thatA hoya tyAre tene e dheAla mAravI paDe te te paNa karuNA che| mAtA-pitA peAtAnA saMtAneAne yeAgya AcaraNathI aTakAvavA zikSA kare te te temanI karuNA che. dekhAvamAM e karuNA nathI hAtI. paNa hAya che e bhAva karuNA I A chokarAne mAja kharAba kAma karatA rAkavAmAM nahi Ave te tenuM jIvana barabAda thaI jaze, mAnavabhavane hArI jaze.'-mAvI zuddha bhAvanAthI mAtApitA satAnane zikSA kare te temAM bhAva karuNA che. krUratA ke nirdayatA nathI. AthI ja te manarekhA ke je have sAdhvI che te peAtAnA putrAne yuddhathI aTakAvavA khuda yuddhameAnamAM gaI che.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 ? mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ruddhamAM thanAra ghora jIvahiMsAthI tenuM hadaya raDI uThayuM che. AvI ghera jIvahiMsAnuM pApa mArA putra karaze te teo durgatimAM saDaze. mAnavabhava vyartha gumAvI deze. nA, nA, mAre temane durgatinA rastethI pAchA vALavA joIe. AvI nisvArtha parahitanI bhAvanA sAdhvIjI bhAve che. AmAM putramoha nathI, temAM putranA paralokanI ciMtA che. vyathA che. AthI te karuNA che. sAcI ane sArI vAta badhA nathI mAnanA namirAjA sAthvI mAtAnI vAta mAnatuM nathI ! taNe sApha kahI dIdhuM ke je thavAnuM hoya te thAya. bhale bhISaNa yuddha thAya paraMtu huM mAro hAthI laIne ja jaMpIza. sArI vAta badhA mAnI ja le te koI niyama nathI. mAtA sAthvInI sAcI ane sArI vAta putra mAnI ja le te niyama nathI. mANasanuM hijyAre kaThera ane naThora banI jAya che tyAre tenA haiye sAcI ane sArI vAta jacatI ja nathI. sAcI vAta karanAra pratye je neha, zraddhA ane saddabhAva na hoya te e vAta te svIkAraze nahi. duniyAmAM vadhAre saMkhathA AvA lokenI ja che ke jeo sAcI ane sArI vAta svIkAratA nathI. jJAnI, sajajano ane saMta puruSanI sAcI ane sArI vAta agAnI ane durjanene sArI nathI lAgatI ! sAcI paNa nathI lAgatI ! kayAreka kyAreka ApaNA manamAM thAya che ke keTalI sArI vAta kahuM chuM, keTalI sAcI vAta che ? temanA hitamAM-lAbhamAM kahuM chuM, chatAMya leke mAnatA nathI na jANe ke kevA che ? pitAnA manamAM aphasosa paNa thAya che ! paraMtu aphasesa karavAnI jarUra nathI. ApaNuM sAcI ne sArI vAta na mAnanAra pratye dveSa ke rANa karavAnI jarAya jarUra nathI. evA leke vadhu karUNune pAtra che.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ bavacana - 19 * jya rAjA cadrayaza nI rAjA pAse jAya che : namI rAjAe peAtAnI vAta na mAnI te, sAdhvI manarekhAe tenA pratye gusse na karyuM 1 'mArA putra thaine tuM tArI sagI mAnu kahyuM mAnatA nathI ? AvA kai AkarAM veNu na kahyAM ! tenI karuNA ciMtavI ke 'bicArA ! kAyane paravaza banI gayA che" ane te yaza pAse jAya che. cadraza te peAtAnI mAtAne eLakhatA hatA. rAjamahelamAM temane AvatA joi tenI sAme gayA. bhakitabhAva ane pUjyabhAvathI vaMdana karyuM, temanI sukhazAtA pUchI, jyAre sAdhvI mAtA pAsethI badhI vAta jANI tyAre AnaMda ane AdyacathI teNe pUchyuM, zuM kahe che? nasIrAja mArA sagA bhAI che ?! hamaNAM ja huM tenI pAse jauM chu.' ane te nAnA bhAIne maLavA adhIra anI gayA. mAtA sAdhvIne peAtAne tyAM sthiratA karavAne pramAgraha karIne caMdrayaza nagara bahAra gayA. be bhAIonu` mIlana nagarane daravAjo khulyA ane cadrayaza rAjane caSarahita peAtAnI chAvaNImAM AvatA joIne namI rAjAne Azcaya thayuM. tene tarata ja cAdde AkhyuM: 'caMdracaza mAre mATeA bhAI che.' AthI te ubhA thaIne tenI sAme doDatA gaye yuddhanA medAna para be sagA bhAI enu milana thayuM ! namI caMdrayazanA page paDayA, caMdracaze tene bheA karI peAtAnI chAtIe lagADayA, anenI AkhamAMthI AnanA AMsu DhaLI rahyAM. A dRzya joI samagra senA stabdha thaI gaI, saunikAne khabara na hatI ke A ane bhAI che." alakhat temane eTalI khabara hatI ke eka sAdhvIjI AvyAM hatAM ane amAga rAjAne maLI nagaramAM gayAM hatAM....P caMdrayaza peAtAnA nAnAbhAIne apalaka joI rahyo. tenA haiye apUrva AnaMda ghUghavI rahyo hateA. namIrAjA paNa meTA bhAIne
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 6 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ane ene laI gayA. namI paDatA animeSa joI rahyo hato. namI pitAnA moTAbhAI caMdrayazane pitAnA nivAsasthAne laI gayo. tyAM moDhAbhAIne siMhAsana para besADyA ane pite nIce beThe tyAre caMdrayaze kahyuM : vatsa! pitAjInuM karuNa mRtyu meM mArI AMkhe joyuM che. tyArathI mane A rAjya pratye, A saMsAra pratye aruci thaI gaI che ! eka mAtra kAvyadRSTithI A rAjya karuM chuM. mane temAM kaI rasa nathI. have tuM mane maLI gayo che te e kartavyabhAra have tuM upADa, huM te saMsAratyAga karavA cAhu chuM. mAruM A sabhAgya che ke Aja mane varasathI vikhUTA paDelA mArI mAtA ane nAne bhAI, bane maLyA namInI AMkhamAMthI AMsu sarI paDayAM, caMdrayazanA baMne paga pakaDIne namI be ? nahi, nahiM, hu Apane saMsAra choDavA nahi dau. Aje to tame mane pahelIvAra maLyA che. Aje te sAthvI mAtAe Apano paricaya karAvyo che ane Aje ja Apa saMsAra choDI javA cAhe che? nahi nahi evuM na kare. caMdrayazanA caherA para gaMbhIratA patharAI gaI. AMkhomAM vairAgya chalakI rahyo. varSothI tenA haiye saMsAra pratye aruci thaI gaI hatI. yugabAhunI maNirathe kapaTathI hatyA karI, mAtA madanarekhA pitAnI zIlarakSA mATe jaMgalamAM cAlI gaI tyArathI caMdrazanA haiye khaLabhaLATa cAlate hatA. hatyArA maNirathanuM apAzathI mRtyu thayuM te paNa teNe joyuM hatuM. AvI ghaTanAo bane che tyAre buddhimAna ane sensITIva-lAgaNIzIla mANasa ciMtana karyA vinA nathI rahI zakata. jJAnadaSTivALAnuM ciMtana vairAgyamUlaka heAya che. vairAgya nA ja vicAra ane bhAva jAge che. caMdrayaza pAse jJAnadaSTi hatI. AthI e ghaTanAoe tenA haiye TaurAgyanA bhAva jAgrata karyA.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-17 tyAgamA javA mATe puNyodaya jarUrI cadrayazanA haiye varSo sudhI vairAgyanA bhAva rahyA chatAMya te saMsAra tyAga na karI zako! saMsAratyAga mATe paNa sAnukULa saMjogo joIe che sAnukULa saMjoga mATe evuM puNyakarma apekSita che. puNyakarma vinA sAnukULa sAga maLatA nathI ane tyAga-mArge jaI zakAtuM nathI. kahevAno Azaya e che ke haiye vairAgyanA bhAva hovA chatAMya mANasa pratikULa sogamAM saMsArane tyAga nathI karI zakta. jaMbUkumArane pUrvabhava rAjakumAra zivakumArane hate. te jANe che ne? zivakumAranA haiye vairAgyane ghere raMga ghUMTAye hato saMsAratyAga karavAnI prabaLa bhAvanA hatI. bAra bAra varasa sudhI ghera tapazcaryA karI chatAMya sa yama jIvana na pAmI zakyA! tyAga-mArge na jaI zakAyuM! maNirathanA mRtyu bAda caMdrayane rAjyakArabhAra saMbhALa paDe. bIjo koI rAjakumAra na ha ke jene rAjA banAvI zakAya ! ane caMdrayazane rAjagAdIe besavuM paDyuM. virakta hRdaya hovA chatAM tene saMsAranA khela khelavA paDayA! Aja tene sAnukULa saMga maLI gayA. tyAga-mArge cAlavA mATeno avasara maLI gaye. rAjyanI javAbadArI upADanAra nAno bhAI maLI gayo! mAtA-sAdhvInuM paNa milana thaI gayuM. teNe namIne kahyuM : bhAI..mAruM mana have saMsArathI uThI gayuM che. huM mAtAnA .5gale cAlavA mAMgu chuM. mAnavajIvanamA ja mokSamArganI ArAdhanA thaI zake che. zAzva-avinAzI sukhane pAmavAno puruSArtha have karI le che. mananAM koIpaNa khUNe have saMsAranA kSaNika ane nAzavata sukho.pratye kaI ja AkarSaNa nathI rahyuM. to tu, A rAjya saMbhALI le ane mane mekSanA mArge javA de. nami rAjA caDhayazanI vAta dhyAnathI sAMbhaLe che. tenA haiyAne 39 A vAta jace che. tenA manamAM vicAra AvyuM haze ke levA to
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA mAtra hAthI AvyA hatA paNa ahIM ne hAthI paNa maLe che ane AkhuMya rAjya maLe che ! A tA yuddha karavA paNa maLI rahyA che prema! zuM thavAnuM dhAryuM tuM ane A zuM thaI che? avane paNa jenI kalpanA karI na hatI te badhuM banI rahyuM che, mane paNa kyAM khabara hatI ke huM pArtha ane puSpamAlAne putra nathI! Aja kevuM rahasya khUlI gayuM? mArI mAnA sAthvI ! mArA pitA devalokamAM deva! mAro bhAI sudarzanapurano rAja !" AvA te keka vicAra ubharAyA haze. ane namirAjAe sainikene AjJA karI ke heva yuddha karavAnuM nathI!" caMdayaza namIne laIne nagara praveza kare che. nagarajanone tyAM sudhImAM khabara paDI gaI hatI ke mithilApati ane pitAnA nagaranA rAjA bane sagA bhAI che. saune tethI AnA the. yuddhane bhaya cAlyA javAthI ane sAdhvI madana rekhAnA AgamanathI lokone utsAha ane umaMga vadhI gayA, paNa hAM. nagarajanene khabara nathI ke potAne rAjA have gaNatarInA ja divasomAM saMsAra choDIne sAdhu bananAra che ! baMne bhAIo mA-sAdhvI pAse baMne bhAIo rAjamahelamAM jyAM sAdhavI mAtA hatAM tyAM gayA, bhAvapUrNa haiye baMnee vaMdanA karI. baMne putrane sAthe joIne sAdhvI madanarekhA samajI gaI ke have yuddha nahIM thAya. hajAre jIne saMhAra Ama thatuM bacce tethI temane khuba ja AnaMda thayo. temaNe baMnene "dharmalAbha" nA AzIrvAda ApIne kahyuM : "vatsa! tame baMnee yuddha nahi karavAno nirNaya karyo te jANIne mane khUbaja prasannatA thaI che. eka hAthInA kAraNe be bhAI-bhAI vacce yuddha thAta te ghara anartha thaI jAta. tame A hiMsaka yuddha nahi laDavAne nirNaya karyo te ghaNuM ja sAruM karyuM. mAruM ahI AvavuM tethI kRtArtha thayuM. have huM ahIMthI AnaMdathI cAlI jaIza...
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-17 : 37 A sAMbhaLIne caMdraze vinayathI kahyuM : "he parama upakAriNI tapasvinI mAtA ! Ape ahIM padhArIne amane baMnene ghera pApamAM paDatA ugArI lIdhA che. jema pitAjIne atima samaye dharma sabhalAvI temane durgatimAM jatAM bacAvI lIdhA tema amane paNa aNInA samaye dharmopadeza ApIne durgatimAM jatA bacAvI lIdhA che. Ape amArA para kharekhara A mahAna upakAra karyo che." namirAjAe paNa kahyuM : "he tapasvinI mAtA! Aja te hu ApanA darzana karIne dhanya banI gaye. ApanA darzanathI mane eka sAthe mArI mAtA ane moTAbhAI baMnenuM subhaga milana thayuM. sAceja mArA moTAbhAI deva jevA che. temanI jJAnadaSTi, temane vairAgya, temanI udAratA A badhu joIne mAru haiyu temane vAra vAra namI rahyuM che. pachI cadrayaze sAdhvIjIne potAnI saMsAratyAganI bhAvanA jaNAvI. sAdavIjInI AMkhomAM AnaMdanAM AMsu ubharAI AvyAM. kahyuM : "vatsa! tAro nirNaya yAcita che. mAnavajIvanamAM cAritradharmanI ArAdhanA karI levI e parama kartAya che. jIvana kSaNika che. AyuSyano bharoso nathI. saMsAranAM bhegasukha te durgatimAM laI janAra che. AthI tuM jarA paNa pramAda karyA vinA have tArI bhAvanAne sAkAra karI - rAvajInI preraNAthI caMdrayazane vadhu baLa maLyuM ane teNe namite rAjakArabhAra seMpI daIne cAritradharma agIkAra karI lIdho. ane AtmasAdhanAnA mArga para cAlI nIkaLyA. sAdevIjI paNa tyAMthI anyatra vihAra karI gayA. madanarekhAnI bhAva-karuNAe be AtmAne durgatimAM jatA rekI lIdhA ane baMne AtmAo vacce sadUbhAva pedA karyo. cadraze jIvananuM AmUlAgra parivartana karyuM. teNe te pitAnA janma janmAMtara sudhArI dIdhA. e samaye sAdhvIjI ema vicAratI ke mAre
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA have zuM? te sAdhvI thaI gaI. have mAre putre kevA? laDavA do laDatA hoya che. emanAM jevAM karma haze tevuM thaze." te zu thAta? je thavAnuM heta te thAta. paraMtu sAdhvInuM haiyu kaThera banI jAta. karuNA temanA haiye vaheta nahi. ane karuNA vinA sAdhutA raheta ke nahi tenI zI khabara? tIrthakaratvanI janetA karaNuM : tame e jANa che?karuNA sAdhutAnI janetA che! karuNa che te sAdhutA che, karuNAnA abhAvamAM sAdhutA nathI rahetI eTaluM ja nahi, tIrthakaratvanI paNa janetA karuNuM che. saMsAranA anaMtAnaMta jInI duHkhada sthiti pitAnI jJAnadaSTithI joIne haiye karuNA-chalochala karuNuM prakaTe che tyAre "tIrthakara nAmakarma baMdhAya che. A viSaya aMge pharI kyAreka vigate carcA karIzuM. Aja te mAre tamane e kahevAnuM che ke tame bhAva karuNane mahimA samaje. je pramANe dInaduHkhI, apaMga-anAtha pratye karuNA hevI joIe te pramANe jeo sukhI-samRddha ane nirogI che, chatAM jIvana pApamAM pasAra kare che tevA jIvo pratye paNa karuNA cito. sabhAmAMthI ! AjakAla to evuM ja jovAmAM Ave che ke dhanavAna ane yuvAna leke ja vadhu pApa kare che. mahArAjazrI temanA pratye tamArA haiye kevA bhAva jAge che? temanuM jIvana joIne tamane zuM vicAra Ave che ? vaiSanA ke karuNAnA? pApanubaMdhI puNyanA udayavALA mANasamAM evuM ja jovA maLavAnuM. bhautika daSTie sukhI leke, dhanavAna, sattAvAna, rUpavAna leke vadhu pApa karatA dekhAze. pApa karavAnA sAdhana temanI pAse vadhu che ne ? AjakAla te lekanAM jIvanamAM pApAnubaMdhI puNyane udaya apekSAe vadhu jovA maLaze. tamArA lake pAse jyAM sudhI bhautika sAdhane nathI tyAM sudhI sAruM che ! tamAruM paNa pApA
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 nubaMdhI puNya udayamAM Ave to tame paNa ahIM amArI pAse AvavAnuM cheDI deze. maMdiramAM javAnuM bhUlI jaze. pApa karatAM majA Ave che? sabhAmAMthI ? te zuM maMdira-upAzrayamAM AvanAra leke pApAnubaMdhI puNyavALA nathI hotA ? teo zuM puNyAnubaMdhI puNyavALA hoya che ? mahArAjazrI : e koI niyama nathI, pApane pApa mAnatA hoya, pApane tyAga karavo joIe"--evu hRdayathI paNa mAnatA che, chatAMya pApano tyAga na karI zakatA hoya temane, ApaNe pApAnuMbaMdhI puNyanA udayavALA nahi kahI zakIe. pApAnuM baMdhI puNyavALA te pApane paNa kartavya gaNe che. hA, madiraupAzrayamAM AvI mAnyatAvALA Ave to teo paNa pApAnubaMdhI puNyavALA kahevAze. bahurUpI hoya che ne ? gharamAM eka rUpa, bajA2mAM bIju rUpa, madiramAM eka rUpa, mahephilamAM bIjuM rUpa, eka divasamAM keTakeTalAM rUpa hoya che ? pApa karavA paDe che ane kare che tyAre haiye zULa bheMkAyA jevI vedanA thAya che ? pApa karyA pachI paNa baLatarA thAya che? pApAnubaMdhI puNyanA udayavALAne duHkha nathI thatuM. temane te pApa karatA ca majhA Ave che ane pApa karyA bAda paNa e pApanI majhAne vAgoLe che ! AvA jIvo pratye ApaNe karuNa citavavI joIe: "mehamUDha banI A abUdha pApa kare che, dugatimAM cAlyA jaze. ghora duHkha tene bhegavavAM paDaze. mAruM cAle te tene e pApe karatAM roku, pApethI tene bacAvI lau. bhale e mATe mAre muzkelIo bhegavavI paDe paNa tene bacAvI lauM" dhanavAna che paNa dAna nathI Apate, niragI che paraMtu tapa
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310: mA mIThI lAge che munivamI zatA nathI ka. uMmara thaI gaI che. chatAMya zIlavratanuM pAlana nathI karate, samaya maLe che chatA maMdira nathI jene, buddhi hoya che paNa tatvajJAna pAmavA mATe puruSArtha nathI karatA, AvA mANasA pratye hace kayAMya chUNA ke tiraskAra bhUlathIca nathI karavAnA. paraMtu AjakAla deSabhAvathI bIjAnA AcaraNanI AlecanA karavAnuM sAmAnya banI gayuM che. Ajano mAnavI diva diva vadhu ne vadhu karuNAhana banatA jAya che. bAhAdaSTithI duHkhI cha pratye karugA nathI jAgatI tyAM AMtathiI dukhI jIvo pratye te karuNAnI AzA ja kyAM rahI? dIna-daridraraMgI, apaMga pratye dayA Ave che? evAM daranA ajANa ane aparicitAnI vAta javA de tamArA ehI, sagAmAM koI evA dIna-dukhI hoya te temanA pratye dayA Ave che? eka bhAgane meM kahyuM: "tamAro bhAI Aja khaba ja kharAba hAlatamAM che, tame tene madada kare che tenI sthiti sudharI jAya. te e bhagate phaTAka daIne kahyuM: "mahArAja sAheba! tame mArA bhAIne barAbara oLakhatA nathI. e to... ane potAnA bhAInI temaNe ghaNI niMdA karI. meM kahyuM : "tame tamArA bhAInI ATalI badhI kharAba vAta karI te tamArAmAM zuM evI ke je burAI nathI ane bIjuM, bhAI tamAro kharAba che ema ghaDIbhara mAnI paNa laIe, paraMtu tamane parivAra te kaMI kharAba nathI ne? tame bhAInA parivAranI tA madada karI zake che ne? te AvA che bhagata ke tame kahe have tamArI pAse zuM apekSA rAkhavI ? eka vAta barAbara samajI le. daLamAM je maitrI, prameha, karaNA ane mAdhyathyi bhAva dhAraNa nahi kare te tamArI eka paNa kriyA. dharmakriyA nahi bane. evI bhAvazUnya kiyA tamane durgatimAM jatAM nahi bacAvI zake. tame ThAlA rase raheze ke me ATalI- ATalI dharmakriyAo karI te huM
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-17 : 311 narakamAM nahi ja. mArI durgati nahi thAya. paNa tame durgatithI haragijha nahi bacI zake. AthI ja kahuM chuM ke maitrI vagere bhAvanAone AtmasAt kare. cittane zuddha kare, zuddha citta ja dharma che. zuddha citta ja puNayAnubaMdhI puNyane puSTa banAve che. zuddha ane puSTa citta ja ekSaprAptinuM asAdhAraNa kAraNa che. "dharmanA viSayamAM gabhIratAthI citana-manana kare. Aje basa, ATaluM ja.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMIpaNa jIvane pitAne duzamana na mAna ane keI | paNa jIvane duHkhI karavAne vicAra suddhAMya na kara, e maitrI ane karuNAnI prathama zarata che. che azuddha ane malina vicArothI bharapura hRdayamAM paramA| mAnI kRpA kayAreya avataratI nathI. ja roja vicAre ke huM tamAma jIvone kSamA Apu chuM. sarva jIvo mane kSamA Apo. badhAja jI sAthe mAre maitrI che. keInA ya pratye mane vara nathI. satratazeThe anityAdi bhAvanAe satata bhAvIne jaDa rAga khatama karyo hato ane maitrI-karaNa Adi bhAvanAothI jIvane nAmazeSa karyo hato. pravacana/18 paramakRpAnidhi AcAryadevazrI haribhadrasUrIzvarajI dharma tatvanuM svarUpa samajAvatA kahe che ke je anuSThAna jinavacanAnusAra che. je anuSThAna yAdita che ane je anuSThAna trI, prada, karuNA ane mAdhyazya bhAvathI yukata che te anuSThAna dharma che. te anuSThAna dhamAMnuSThAna che." tamane vekene anuSThAna tA zuddha banyAM che. jinavacanAnusAra maLyAM che, te tamAre te te yAdita karavA joIe. ane sAthe sAtha tamArA haiye maitrI Adi bhAvanAo paNa hevI joIe. eTaluM thaI jAya te "dharma thaI jAya. evI dhamAMrAdhanA tamane-tamArA jIvanane AnaMdathI bharI deze. tethI tamArI dharmakriyAo rasapUrNa banaze.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-18 : 313 zAstradaSTi te joIe ja ame leke dharmakriyAo karIe chIe paraMtu temAM AnaMda nathI Avate, majhA nathI AvatI..." AvI phariyAda tame kare che ne tamArI A phariyAda dUra thaI zake che. je pramANe anuSThAna karavAnuM vidhAna che te ja pramANe anuSThAna karo ane hRdayane maitrI Adi bhAvanAothI bhInuM rAkhe. A mATe vicArakSetrane vizALa banAvavuM paDaze. cauda rAjalekavyApI vicAra kSetra banAvavuM paDaze. urvilaka, aleka ane madhyalokamAM satata paribhramaNa karI rahelA anaMtA jene jJAnadaSTithI ane zAstraSTithI vicAravA paDaze. hA, zAstradaSTi te joIe ja. zAstradaSTi vinA jIva kaI kaI gatimAM kevA prakAre janma ane mRtyu pAme che te tame nahi jANI zake. saMsAra keTale dukhapUrNa che tene dhyAla zAstradaSTithI ja AvI zakaze. zAstraSTithI tame saMsAranI vAstavikatA joI zakaze ke pApakarma bAdhIne mANasa kevI narakagati ane tiryaMcagatimAM cAlyo jAya che, ane e durgatiomAM te kevAM kevAM bhISaNa duomAM pIDAya che ! e jANIne, e samajIne e jI pratye tamArA haiye amApa karUNA ubharAze. tIrthakara kene kahevAya? saMsAranuM avalokana karavAthI vizvanA sarvocca AtmAonA aMtaramAM karUNA jAge che, janme che. eho ! ajJAnanA ghera aMdhakAramAM athaDAI kuTAIne jIvo na jANe kevAM kevA kukarmo kare che. ane pariNAme teo durgatimAM jAya che. tyAM teo ghara vedanAmAM levAya che. mAre A jIvane jJAnane prakAza Apavo joIe. temane huM duHkhamAMthI bacAvI lauM. temane huM parama zAMti ane paramasukhane mArga batAvI dauM.A utkaTa ane ugra karUNubhAva haiye chalakAya * tyAre e jIva tIrthakara pada pAmavAne yogya bane che. AvA karUNAvAna cha ja tIrthakara pada pAme che.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA tIrthakara kene kahevAya te jANe che? tIrtha eTale dhamanuM zAsana. je dharmazAsananI sthApanA kare che te tIrthakara che. "tIrtha karoti Iti tIrthaMkara-tIrthakara zabdanI A vyutpatti che. je tAre te tIrtha. jenA sahAre bhavasAgara tarI javAya te tIrtha, "tIyate ane iti tIrthama-bhavasAgarathI arthAt dukhasAgarathI je tAre che te "tIrtha kahevAya che. AvA tIrthanI je sthApanA kare che tene tIrthakara kahevAya che. tIrtha karanA haiye tamAmane tamAma duHkhothI sarvathA mukata karavAnI bhAvanA hoya che. A temanA haiye chalakAtI-vahetI zreSTha karUNA che. nIrthakaranI karuNAnA pAtra banIe je mANasa tIrthakaranI karUNAne pAtra bane che tenA AMtara bAhA tamAma duHkha nAza pAme che. te dukhasAgara tarI jAya che. tIrthaMkaranI karUNAne pAtra banavuM joIe, pAtra banavA mATe hRdaya pAtrane zuddha karavuM joIe. zuddha hRdaya-pAtramAM tIrthakaranI divya karUNA avatarita thAya che. hadayapAtra zuddha thAya che maitrI karUNA Adi bhAvanAothI. koI paNa jIvane potAne duzamana na mAno ane kaIpaNuM jIvane dukhI karavAno vicAra suddhAM na karavo e maitrI ane karUNAnI prathama zarata che. tamAma jIvone mitra mAnavA ane saunAM dukha kara karavAnI bhAvanA bhAvavI e maitrI ane karUNAnI bIjI zarata che. bIjA nAM dukha daI jaIne haiyu khaLabhaLI UThavuM jAIe, bIjAnI vedanA pitAnI vedanA banavI joIe. te ApaNI badhI ja vedanAo ane yAtanAo tIrthakara paramAtmA phara karaze. temanI karUNA ApaNA badhAM duHkha nAza karaze pahelA ApaNe bIjA cha pratye karUNAvAna banIe. ApaNA duHkhanI ciMtA na karIe, jyAM sudhI ApaNe ApaNuM ja duHkhone raDayA karIzuM tyAM sudhI tIrthakaranI karUNAnA pAtra nahi banI zakIe. paramAtma-anugrahanA divya tatvane samajI le te tamArI tamAma dInatA dUra thaI jAya. maharSi zrI siddhaSie pitAnA upamiti
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-18 bhavaprapaMcakathA' nAmanA graMthamAM khUbaja ma`spazI rIte paramAtmaanugraha' ne samajAvyeA che. paramAtma-anugraha eTale paramAtma kRpA paramAtma-anugraha eTale paramAtma-DDA. paramAtmAnI kRpA meLavavA mATe ApaNu hRdaya vizuddha ane vimaLa hevu' joIe. upamiti' granthanI eka upanayakathA 315 eka rAjAne vicAra Avye ke mArA nagaramAM ekapaNa bhikhArI rahevA na joIe ane teNe maMtrIne melAvIne AjJA karI ke nagaramAM je phrAI paNa bhikhArI hAya tene rAjamahelamAM lAvIne vastra, anAja vagere ApIne tenuM bhikhArIpaNuM dUra karo.' matrIe rAjAnI AjJAnuM pAlana karavAnuM zarU karyuM. rAjAnA navA pharamAnathI bhikhArIenuM bhikhArIpaNu dUra thavA lAgyuM, bhikhArIone have dhaMdhA rAjagAra maLyA. thoDAka ja divasamAM nagara bhikhArI vinAnu thaI gayuM . eka divasa rAjAe pAtAnA mahelanA jharUkhe ubhA ubhA eka bhikhArIne joce.. rAjAe tarata ja maMtrIne khelAtmyA. matrIe bhikhArIne melAvIne tene navaDAvIne suMdara vastro ApyAM. pachI tene bheAjanAlayamAM laI jaIne kahyuM : huve tArI pAse tArU jItu purANu bhikSApAtra che ane temAM je ga Mdo AhAra che tene pheMkI de ane tArA bhikSApAtrane sApha karI nAMkha 1 hAya bhikhArIe vicAyu : bhikSApAtranuM bhAjana phekI dauM. ane A mANusa mane pachI bhAjana ja na ApetA ? te tA hu ane mAjuthI bhUkhyA ja rahI ja ! AthI bhikSApAtra te khAlI nahu ka' Ama vicArI teNe matrIne kahyuM: tamAre je Apavu te A bhikSApAtramAM ja Ape, huM mArU junuM che te phekI nahi dauM,' maMtrIe tene ghaNA samajAnyA ke tArA bhikSApAtramAM je anna che te ghaNuM gaMdu ane saDelu' che. evuM anna nahi kha vuM joie, tene phreMkI de. tArA bhikSApAtrane paNa peine barAbara sApha kara ane pachI e zuddha pAtramA tuM bhAjana laIne khA! azuddhanI sAthe zuddha paNu tuM
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA azuddha banI jAya che. saDelA bhajana sAthe yuddha bhajana laIza te te zuddha bhajana paNa saDI jaze-maMtrIe tene aneka rIte samajAvyuM paNa te ekane be na thaye. na ja samaye te bahAnA batAvIne bhAgI gaye! AthI te bhikhArIne bhikhArI ja rahyo - jJAnI puruSe kahe che ke pahelA tame tamArA hRdayane zuddha kare. zuddha-nirmaLa hRdayamAM paramAtmAnI divya kRpA avatare che. ane A divya kRpA ja tamArA tamAma dukha harI leze. karavuM che ne hRdayane sApha ne svaccha? zuddha ane nirmaLa? tamArA haiye je zreSa che, roSa che, dhRNa ane tiraskAra che, vera-jhera che te badhI gaMdagI che. saDe che. A gaMdagIne bahAra mukI de phagAvI de A saDAne ! tamArA haiye rahelI vikAronI gaMdagIne ulecI nAkho haiye tamAre A badhI gaMgo rAkhavI hoya, saDele mAla ja saMgrahI rAkha heya ane temAM paramAtmAnI kRpA utare evuM tame IcchatA che te yAda rAkhe ke evuM kadI nahi bane. azuddha ane malina pApavicArethI bharapura hadayamAM paramAtmAnI kRpA kayAreya avataratI nathI. zuddha hadayane dharma kahyo che tenuM tAtparya ja A che. je hRdayamAM paramAtmAnI kRpA hoya te hadayamAM adharma TakI zakatA nathI. je gharamAM prakAza hoya che te gharamAM aMdhAru rahetuM nathI. sabhAmAMthI hRdayane zuddha kevI rIte karIe? e te kAmakrodha AdithI azuddha ja banyuM rahe che! Aja zuddha karyuM te kAle pharI pAchuM azuddha banI jAya che ! mahArAjazrI samasyA te che ja! paraMtu te na ja ukale tevI samasyA nathI. hRdayane roja zuddha karatA raho. rAja azuddha bane che te rejaroja tene zuddha karA! zarIra rAja gaMdu thAya che te ja snAna kare che ne ? kapaDAM roja melA thAya che te ja kapaDA dhue che ne? e ja pramANe hRdaya reja azuddha thAya che te tene eka eka divasa zuddha kare ! rAtanA sUtA pahelA hadayane zuddha karIne
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 : 31e sUI jAva. niraMtara A zuddhinI prakriyA cAlu rAkhe. roja ja nahi, pratipaLa dayanI zuddhi mATe jAgrata rahe je paLe jaNAya ke hRdaya pApavicArethI azuddha banyuM te tarata ja, zubha vicArathI bIjI ja paLe tene zuddha karI nAMkhopaLe paLa hRdayazuddhi mATe sAvadha jAgrata ne sakriya raho ! te eka divasa hadaya evuM zuddha banI raheze ke pachI kadI te azuddha nahi bane. hRdayane zuddha karavA mATe be magaLa ke kaMThastha karI lo. tenA arthane barAbara samajI le ane tamArA hRdayamAM tenuM satata guMjana thavA do. pahele leka nedhA le ? zivamastu sarvajagata : parihitaniratA bhavatu bhUtagaNuM. daSA prayAtu nAza, sarvatra sukhI bhavatu loko che tene artha paNa samajI le: "sarva-sArA ya jagatanuM kalyANa thAo. sarvajIva parahita karavAmAM nirata thAo. jIvonA badhA ja doSa nAza pAme... sarvatra sau sukhI thAo bIje lAka paNa nodhI le? khAmemi savvajIve, savaeNjIvA khamaMtu me 1 mitti e savabhUsu, vera majajhana keNaI che A malekane artha paNa barAbara dhyAnathI samajI le "huM tamAma jIvone kSamA ApuM chuM, sarva che mane kSamA Ape. badhA ja jI sAthe mAre maitrI che, keInA ya pratye mane Thaura nathI. savAra-bapora-sAMja trikALa ane niraMtara A kenuM smaraNa kare. tenA arthanuM ciMtana kare. anukULatA hoya te kuTuMbanA badhA sabhyo sAthe maLIne tenuM gAna kare. gharamA-kuTuMbamAM dareke dareka sabhyane A zloka kaMThastha karAve. Avu kaMIka pragAtmaka kare. rAja sAMbhaLatA ja raheze ane kriyArUpe kazuM karaze ja nahi te nakakara kazuM ja nahi maLe. hadayazuddhi mATe A prayAga karatA rahe. hadaya. jema jema zuddha thatuM jaze tema tema jIvamaitrI vadhatI jaze.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38? mIThI mIThI lAge che munivarane dezanA vistaratI jaze ane maitrI vadhatI jaze tema tema tamArI dharmakriyAo paNa AnaMdamaya-samaya-ullAsamaya banatI jaze. te tamArA badhAja kartavyamAM vivekanI sugaMdha kuTaze. sabhAmAMthI - dIna du:khI, ane rogIone joIne karUNA Ave. che paraMtu jeo hiMsA, corI, anAcAra kare che teo pratye jarAya karUNA nathI lAgatI. temanA pratye roSa ja thAya che. mahArAjazrI : dIna-garIba-anAtha AdinA dukha tamane pratyakSa dekhAya che AthI tamAruM hRdaya karUNAthI bharAI Ave che. paNa jeo hiMsA, asatya, cerI AdinAM pApa kare che temanAM duHkha tamane najaramAM nathI AvatAM! duHkhanA kAraNe pratyakSa che paNa temanuM dukha pariNA chetame je pApanA phaLano vicAra karo ke tamane e dukha jarUra dekhAya, "A mANasa hiMsA kare che. hiMsAnuM phaLa roga ane zeka, durbhAgya ane pratihiMsA ! Ane khabara nathI athavA te e pApamAM mAnatA nathI. paraMtu pAyanA phaLa Aja nahi te kAle A bhavamAM nahi te parabhavamAM paNa tene jarUra bhegavavA paDaze." corI karanAranA duHkha najaronajara nathI dekhAtA. paraMtu tame je jANI le ke corI karavAthI kevA pApakarma ba thAya che ane e pApakarmo udayamAM AvatA e jIne kevAM kevAM dukha jogavavAM paDe che, te tamane corI karanAra pratye dhRNA nahi ulaTuM tene cerI karavAmAMthI kema re tenA ja vicAro Avaze. cora pratye paNa karaNI eka satya ghaTanA. lanDanamAM eka ghaTanA banI hatI. eka yuvAna rAte corI karavA nIkaLe. eka sTrITamAMthI te jaI rahyo hato tenA cAla ane ghamatI AMkha joIne pilIsane zaMkA thaI ke A cora hovA joIe. AthI polIsa satarka banI gaI. e yuvAnane paNa ga gha AvI gaI ke polIsane mArA viSe za kA gaI che. AthI te piolIsathI bacavA eka carcamAM ghulI gaye.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAthayana14 18 carcanA daravAjA khulA ja hatA. carcamAM dharmagurU pAdarI pitAnA keTalAka atithio sAthe besIne vArtAlApa karI rahyA hatA. pelo yuvAna paNa tyAM jaIne eka khurasI para besI gayo. Tebala para cAnA kapa-rakAbI vagere paDayA hatA. nokare e yuvAnane paNa atithi mAnI tene cAno kapa Apyo dharmagurUnI najara A yuvAna para na hatI. te te pitAnA vArtAlApamAM lIna hatA. Tebala para je kapa paDayA hatA te cAdInA hatA. yuvakanuM mana tethI lalacAyuM. cerI karavA te e nIkaLyo hate ! sAme ja corInI taka hatI! dharmagurU pitAnA mitro sAthe UThIne bIjA rUmamAM gayA tyAre yuvAne jhaDapathI cAlIne kapa pitAnA keTamAM chupAvI dIdhA ane caryanI bahAra nIkaLI gayo ! piolIse tene bahAra nIkaLate je ane tene pakaDI lIdhe, cerIno mAla hastagata karyo. ane tene kasTaDImAM pUrI dIdhe bIjA divase tene nyAyadhIza sAme hAjara karAye. polIse rIperTa Ape ke A cAra che ane teNe carcamAthI cAMdInA kapa cAya che. polIse e kapa batAvyA. kapa para carcAnuM nAma hatuM. khAtarI mATe e carcanA dharmagurUne keTa mAM bolAvyA. nyAyAdhIze dharmagurUne pUchayuM : ApanA carcamAthI cAMdInA kapa cArAyA che? A yuvaka ApanA carcAmAM Avyo hate? tene Ape joyA che ? dharmagurUe e yuvAna sAme joyuM. ane kahyuM : "A yuvAna te mAre mahemAna che. gaIkAle rAte cacamAM te mAre mahemAna banIne AvyuM hatuM. meM ja tene cAMdInA kapa bheTa ApyA hatA. A yuvAnane cera samaja pakaDI lIdhuM che te joIne mane khUba ja dukha thayuM che. Apa tene nirdoSa choDI mUke tevI mArI tamane vinaMtI che.' dharmagurUnA A bayAnathI polIsa zaramAI gaI. yuvAnane behada Acarya thayuM. nyAyAdhIze paNa yuvAnane choDI mUko ane cAdIne kapa pAchA ApavA hukama karyo. polIse dharmagurUnI kSamA mAMgI.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA karaka dharmagurU e yuvAnanI sAthe korTanI bahAra nIkaLyA. bahAra AvatA ja yuvAna dharmagurUnA caraNomAM paDIne muzkene yuke raDI paDI. dharmagurUe tene UbhA karI pitAnI chAtIe cALe, vahAlathI tene vAso 5 pALe. yuvAne raDatA avAje kahyuM : "Ape mane bacAvI laIne mArA para anaMta upakAra karyo che. AjathI pratijJA lauM chuM ke huM kayAreya cerI nahi karuM dharmagurUe kahyuM? tAro cahero joIne ja mane lAgyuM hatuM ke A yuvAna cerI karI zake ja nahi. jarUra kaMI vikaTa paristhitie tene majabura karyo haze. AthI nyAyAdhIza samakSa meM tane mArA mahemAna tarIke oLakhAvyuM. have tuM mane kahe ke tAre Ama tharI kema karavI paDI ?' yuvAne kahyuM ke huM atyAre khUbaja kharAba hAlatamAM jIvuM chuM. mArI pAse paisA nathI, mArI ekanA eka bahenanA lagna lIdhAM che. mAtA pitA svarge cAlyA gayAM che. mArI bena para mane khUbaja hAla che. tenA lagna mATe paisA joIe. ghaNAM pAse me uchInA paisA mAgyA. sagAM-saMbaMdhIo-mitrone kAkaludI karI paNa keIe. mane kANuM keDI ya na ApI. AthI mAre na chUTake, kakaLatA haiye. cerI karavI paDI. ane corI karI te pakaDAI gaye yuvakanI vAtamAM saccAI nItaratI hatI. dharmagurUe tene hAlathI AzvAsana ApyuM. tene carcamAM laI gayA ane tenI bahenanA lagana mATe jarUrI badhI Arthika vyavasthA karAvI ApI, yuvakanuM hRdaya AthI gadgad thaI gayuM. dharmagurU pratye tenA haiye bharapura zraddhA besI gaI. teNe jIvanamAM kyAreya corI nahi karavAne daDha saMkalpa karyo. tenuM jIvana A ghaTanAthI sudharI gayuM. yuvAnanuM jIvana sudhAravA mATe dharmagurUne juThuM bolavuM paDayuM ! bIjA nA AtmakalyANa mATe, bhava sudhAravA mATe kadAca asatya bolavuM paNuM paDe te te pApa nathI!
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-18 : 221 satya-asatya sApekSadharma : eka kalpanA kare. nAnA be bALakone gharamAM ekalA mUkIne mA-bApa bahAra kAme gayA che. pAchA AvIne jue che te ghara AgamAM gherAI gayuM che. bALakane AganI khabara nathI. teo pitAnA ramavAmAM mazagula che. Aga bahArathI lAgI che. aMdara javAya te baLIne jIvatA bhaDathuM thaI javAya tevI hAlata che. mA-bApa bALakane bUma mArI lAve che. paNa bhUlakAM kazuM ja sAMbhaLatAM nathI. tyAre bApa jerathI kahe che TInu beTA! je huM sAyakala lAvyo chuM jaladI bahAra Ave. je pahele Avaze tene sAyakala maLaze. ane sAyakalanI lAlacathI baMne bALake jaladI dehatA bahAra Ave che. bALake hemakhema bahAra AvI gayA! temanI jIMdagI bacI gaI! ghara saLagI gayuM! ahIM bApane juThuM belavuM paDayuM. bALakonA jIva bacAvavA tene juThane Azare levuM paDe. pite sAyakala lAvyuM na hatuM chatAMya kahyuM ke tamArA mATe sAyakala lAvyo chuM' te zuM A bApane asatya bolavAnuM pApa lAgaze? nahi. ahI asatya pApa nathI. dharma che. satya-asatya sApekSa dharma che. ekAntataH satya dharma nathI, ekAnatata asatya pApa nathI. laMDananI ghaTanAmAM dharmagurUne Azaya yuvakane cerInA pApamAMthI ugArI levAnuM hatuM. temanA haiye yuvAna mATe karuNA hatI. jANatA hatA ke cerI karavI e pApa che. cerInA pApathI A yuvakane Abhava ne parabhava baMne bagaDI jaze. tenuM jIvana dukhI thaI jaze. marIne tenI durgati thaze..." AthI yuvAna pratye temane gusse na AvyuM. karuNA chalakAI. sabhAmAMthI amArA be rUpiyAnA slIpara corAI jAya ane cAranAra pakaDAI jAya te ame te tene bharapura methIpAka ApIe chIe mahArAjazrI H kAraNa ke jIva karatA paNa jaDa tamane vadhu
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThThI mIThI lAge che munivaranI dezanA vhAlu' che! jaDa padAtha mATe jIvatA jIvane mArapITa karatA paNa tame acakAtA nathI! keTaluM karuNa ! yAda rAkhA ke jyAM sudhI caitanya pratye sneha jAgrata thatA nathI tyAM sudhI AtmAne dharmanA spa paNa thatA nathI. e rUparaDInI slIpara mATe mANusane DhoramAra mAranAra, eka rUparaDInA jhADU mATe akarIne TIpI nAkhanAra dharmanI tu mArAdhanA karI zakavAnA ? tame kadI vicAyu ke slIpara cAranAre slIpara zA mATe cerI haze ? kaI paristhitie tene AvI mAmulI cArI karavA preryA haze? cerInA dUSaNathI te mukta thavA joie.' pachu haiye karuNAbhAva hAya te AvuM vicAra ne ? karuNA teA che nahiM ane nIkaLI paDayA che. dha karavA! peAtAne kahevaDAvA che. dharmAMtmA! paNa pharI pharIne yAda rAkhA ke kara niya hRdayamAM dharmonA vAsa thatA nathI. teA haiyAmAthI karatA kADhI nAMkhA ane karuNAne jAgrata kare ! 322 : evuM na mAnaze ke sAdhupuruSe ja AvI karuNA karI zake che ! gRhastha paNa AvI karuNA karI zake che, gRhasthadhama karuNAthI ja cAle che. evA aneka sagRhasthA bhUtakALamA thaI gayA ke jemanAM hRdaya karuNAthI leAchala hatAM. tee duHkhI jIveA pratye atyaMta karuNA khatAvatA hatA, vartamAnamAM paNa evA dayAnA sAgara gRhasthI che ja! aparAdhI taraphe paNa karUNA ka dha granthAmAM zreSThi sunnatanuM udAharaNa Ave che. karADapati hateA. suvrata agiyAra kareDa seAnAmaheAranA mAlika hatA. agiyAra patnIne pati hatA ane te agiyArasa tithi-ekAdazInA ArAdhaka hatA. sunnatanA jIvana sAthe agiyAranA AMka joDAI gayA hate. ekAdazInA divase sunnata potAnI havelInA eka ekAnta kamarAmAM, pauSadhavata dhAraNa karIne dhama dhyAnamAM lIna hatA, tyAre tenI havelImAM cAra AvyA. sunnatanI saghaLI sapatti havelImAM hatI! e jamAnAmAM benka nahAtI! sepha DIpojhITa vAlTa paNa na hatA! AthI
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana -18 323 dhaniko pitAnI saghaLI dhanasaMpatti havelImAM ja rAkhatA. keI jamInamAM dATatuM te kaI tijorImAM mUkatuM! keI bhIMtamAM sAcavatA te ke makAnanI chatamAM mUkatA havelImAM badhA ja sUI gayA hatA ane suvata zeTha dhyAnamAM ubhA hatA. ubhA ubhA AMkhane nAkanA TeravA para sthira karIne AtmAnuM ciMtana karI rahyA hatA. cAre mATe A uttama taka hatI ! temaNe jhaDapathI dhanamAla bhege karIne piTalA bAMdhI lIdhAM. cora jevAM piTalA laIne jAya che, tyA sunnata zeThe dhyAna mAryuM. temanI najara piTalA laIne jatA cere upara paDI. paraMtu carane aTakAvavA saheje ya prayatna na karyo ! corene corI karatA juo te tame pauSadhamAM hoya teya tene pakaDavA de ne? kadAca deDe nahi te "cera cera'nI bUma paNa mAre ne ? paraMtu A suvata zeTha tamArA jevA na hatA. temaNe pauSadha lIdhuM hatuM. saMsAranI koIpaNa pravRtti nahi karavAnI pratijJA lIdhI hatI. vAstavamAM te temanuM hRdaya anAsakta hatuM. AthI "cere mArI karaDenI dhanasaMpatti laI jAya che te mAruM zuM thaze? A vicAra, AvI ciMtA temane na thaI uhuM temaNe vicAryuM ke, vAstavamAM je mArUM che tene kaI ja laI jaI zake tema nathI ane je mAruM hakIkatamAM che ja nahi te kaI laI jAya che tethI mane zuM ? mArUM te che samyajJAna, samyadarzana ane sa ccAritra. mAre e akSama ane akhUTa bhava che. mArI e ja sAcI lata che. tenI cerI A duniyAmAM kaI ja karI zake tema nathI. A ce je cerI jAya che te mArI saMpatti che ja nahi ! pachI huM zuM karavA ciMtA karUM? zA mATe bUmAbUma karuM? zA mATe temane pakaDavA detuM ?' agiyAra karoDa senAmahorane dhaNI zuM vicAre che te kaMI nI ke tamArA cAra ra ka teya tema te temanuM ari nI davA. temA
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA samajamAM utare che ? dhanadolata pratye suvrata zeThanI dRSTi kevI che te kaI samajAya che ? che keAi temane mamatva ? che keAI parigrahanI vAsanA dhananA parvata para beThA che, paraMtu dhananA kAi mAhu nathI, keAI rAga nathI, tenu keAI mamatva nathI ! e dhana dolata para rAga hAta tA! mamatva hAta tA ? pauSadhavratane bhaMga karata. cIsAcIsa karI mUkata ! rakSakAne bUma mArata! dhamAla macAvI detayAM ! ane pachI cArAne kevI sajA karAvata paNa nA, sunnatane cAre pratye kAi rASa nathI caDatA, kAI tiraskAra nathI jAgatA. jaDa para rAga heAta teA sutrata jarUra cerInA tiraskAra karata. temane jIva pratye rAga hateA, jaDa pratye virAga hatA. pachI cArA pratye dveSa kayAMthI jAge ? sa anarthAMnu' mULa ja ja rAga ane jIva dveSa che! e mahA zrAvake anityAdi bhAvanAe satata bhAvIne jaherAga khatma karyA hatA ane maitrI-karUNA Adi bhAvanAothI jIdveSane nAmazeSa karyAM hatA! dhanavAna hAvA chatAM dhanapremI nahAtA. zrImaMta hAvA chatAMya lakSmIdAsa nahAtA. sunnata zeTha te ceArA tarapha mAtra eka najara nAMkhIne pharI dhyAnamAM lIna khanI gayA! cArAne te| AthI phAvatu AvI gayuM. cerInA mAlanA peATalAM mAthe mUkIne cAlavA mADyu, pazu Azcaya! hajI havelInI bahAra paga mUke tyAM ja temanA paga acAnaka thaMbhI gayA. eka Dagalu na AgaLa maMDAya na eka DagaluM" pAchaLa bharAya ! jamInanI sAthe cITakI gayA! ghaNAM prayatna karyo paraMtu tyA~ have te * gabharAyA. jJAnI puruSae kahyuM che : dharma rakSati rakSita; tame tamArA hRdayamA dhama ne surakSita rAkhe ane dhama tamAruM rakSaNa karaze. sunnatanA haiyAmAM jIva-rAga ane jaDa vairAgyanA mahAna dhama sthira ane surakSita hate ! temanA jIvanamAM zuddha hRdayanA ja dhama vaNAyelA hA! cAre temanI sa patti kevI rIte laI jaI zake ? suvananI zuddha dhama sAdhanAthI daivI tattvA jAgRta thaI gayAM! temaNe cArAne pAtAnA paracA matAnye !
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 * 325 hA, eka vAta barAbara khyAlamAM laI le. suvate pite kaI deva-devIne prArthanA karI nAnI ke he kSetra devatA! have tuM ja mArI A kelatane bacAva ? paramAtmAne paNa temaNe kAkalUdI nahatI karI ke "bhagavaMta! A re mArI saMpatti sArI na jAya ema tuM kaMI kara !" sutrata zeTha gRhasthAvAsamAM paNa anAsakta yogI hatA! temanA haiye dhanasaMpattine kaI meha na hatA. AthI nazvara dhanasaMpatti bacAvavA mATe zA mATe prArthanA kare? anAsakta hRdaya ja mahAna dharma che. anAsakti ja paramAna i ane parama sukha che. jIvamAtra pratye jenA haiye maitrI ane karUNa chalochala chalakAtI hoya tenuM haiyu, tenuM jIvana te vizuddha ne vimaLa hoya! zAMta ane prasanna hoya ! savAre suvata zeThe "pauvadha pAye pitAnA kamarAmAMthI bahAra AvyA. temaNe corene ubhelA joyA, jetA ja pUchayuM : "tame hajI kema ahIM ubhA che ? jatA kema nathI rahyA geree gabharAto gabharAtA kahyuM: "zeThajI ! ame kevI rIte jaIe? amArA paga ja jamIna sAthe cUMTI gayA che. Ape ja kaMika karyuM che. amane Apa choDAve. ame have kadI ya cerI nahi karIe. tamAre dhanamAla paNa pAcho ApI daIe chIe. vAta jANIne sute corone premathI sparza karyo ane cArAnA pagamAM prANu AyA ! have te cAlI zakyA ! paNa cAlIne jAya kayAM? keTavALa bahAra ja Ubhe hate. keTavALe cAreya corane pakaDI lIdhA. sunnatanI tamAma dhanasaMpatti bacI gaI ! core badhuM ja mUkIne keTavALa sAthe gayA. AnaMdane A kaMI je te prasaMga na hate. chatAya suvatI zeThanA haiye keI AnaMda na hato te khUba ja becena hatA ! "cera pakaDAI gayA. have temane sajA thaze. rAjA temane zULIe caDAvI deze! bicArA mArA nimitte akALa mRtyu pAmaze !" AvI vedanAthI suvata zeTha khinna ane udvigna hatA.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA AvI ghaTanA tamArA jIvanamAM bane te tame zuM kare ? tulanA kare jarA! dhana ne moha zuM na karAve tamane ? cAra pakaDAya jAya te rAjI thAo ne? ke nArAja thAo? are! na pakaDAI te e corane pakaDAvavA mATe tame AkAzapAtALa eka karAve. kema kharuM ne ? sabhAmAMthI : cArane te sajA thavI ja joIe ne? mahArAjazrI H e vicAratA pahelAM e vicAre ke mANasane cirI zA mATe karavI paDe che ? corInA pApathI mANasane bacAvI zakAya che ke nahi? sajA karavAthI, mArapITa karavAthI cera cerI karavAnuM choDI deze ema tame nizcita kahI zake che? nA. te corI karanAra karuNAne pAtra che. pachI te che sajAne pAtra. sajA karavAmAM ya karuNA hovI joIe. tenA pratye sahAnubhUti hovI joIe. sajA paNa cerInuM pApa cheDe tevI bhAvanAthI karavI joIe. suvrata zeTha te vicAre che ke "gerene sajA na thavI joIe. temane huM bacAvI lauM. temane huM premathI samajAvIza, jethI bhaviSyamAM teo kadI cerInuM pApa na kare. AvI uttama karuNAthI suvrata zeTha upavAsanuM pAraNuM karavA paNa na rekAyA ane sIdhA pahocyA rAjAnI pAse. rAjAne suvata zeTha mATe mAna ane Adara hatA. rAjAe zeThanuM svAgata karyuM ane savAra savAramAM AvavAnuM kAraNa pUchayuM. zeThe cere mATe abhayadAna mAMgyuM. eTalAmAM keTavALa paNa corene laIne AvI gaye. suvrata jevA dharmAtmAnA gharamAM corI karanAra cerane joI rAjAne khUba ja gusse caDe. paraMtu sutrae rAjAne zAta karatA kahyuM ke mahArAjA ! A cArene kaI ja vAka-gune ke deSa nathI. deSa mAre ja che. mArA jevA dhanADhaye A du kha lokenA dukha dura karavAnI koI ciMtA na karI AthI temane A pApakarma karavA vivaza banavuM paDayuM. Apa temane choDI mUke. huM tamane khAtarI ApuM chuM ke have A leke kadI corI nahi kare. temane je joIze te ApIza."
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravaca1-14 ke 3ra7 pApIne sajA karavAne badale tenA haiyAmAMthI pApanI vRtti nirmULa karavAnuM vicAre. "corI karanAra pApI che, duSTa che, adhama che.' evuM vicAratA pahelAM "cerI karanAra duHkhI che!'- e vicAra kare. "e duSTa che. evuM vicAravAthI keSabhAva vadhaze. suta cArane dukhI. jue che. A bhAvanA duHkha ane parabhavanA khI AthI temanA hadayamA karuNA ubharANa. suvratanI lava karuNane prabhAva cere para keTale ghare paDaze? cAra suvratanA caraNomAM namI paDayA, raDatI AMkhe gaduga6 kaThe bolyA : he mahAtmA puruSa! ame kadI paNa cerI nahi karIe. Ape amane abhayadAna ApyuM. ame Apane upakAra kadI nahi bhUlie. Ape amArA bhayaMkara aparAdhane paNa mApha karI dIdhA. kSamA ApI amane. Apa devatA puruSa che! zA paNa suratanI atyaMta karuNAthI khUba prabhAvita thayA. suvratanuM dharmateja hajAre sUryanA tejathI paNa adhika tejathI jhaLahaLAM thaI rahyuM jeNe jeNe A ghaTanA sAbhaLI haze nagaramA, te saunA haiye suvata pratye keTalA sneha ane zraddhA bhAva vadhyA haze ? karUNAvAna purUSa bIjAnA haiye dharmanI sAcI sthApanA karatA hoya che. dharmanI zreSTha prabhAvanA karuNAvAna leke ja kare che. jenI pAse dharma hoya te ja bIjAne dharma ApI zake ne ? karaNapUrNa hRdaya ja dhama che. je hRdayamAM maitrIbhAva ane karuNAbhAva nathI tyAM dharma nathI, te e hRdaya dhamaprabhAvanA kevI rIte karI zake? bIjAne dharma Ape kevI rIte ? suvatanuM ekAdazI-ArAdhananuM anuSThAna vAstavamAM "dharma hate. kAraNa ke temanuM anuSThAna jinavacanAnusAra hatu, yadita hatuM ane maitrI-karuNa Adi bhAvanAothI sabharane samRddha hatuM. AvuM anuSThAna ja dharma kahevAya che.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThThI mIThI lAge munivaranI dezana dhamanI vyAkhyAne kharAkhara samajI le. tamane vistArathI eTalA mATe samajAvI rahyo chu ke AjakAla dharmanI vyAkhyA manaphAve tema karavAmAM Ave che. pAtAnA svArtha sAdhavA mATe aneka dhUtArA dharmonI vAta kare che. jo ke AvI dhRtatA AjakAlanI nathI, varasAthI cAlI AvI che. AthI khUba ja sAvadha ane sajAga rahevu paDe che koIpaNa dharmanI vAta sAMbhaLe tyAre vicAro ke dharmAnuSThAna jinavacanathI viparIta teA nathI ne ? yathAdita che ne ? maitrI, pramAda Adi bhAvanAethI yukta che ne? 328 maitrI bhAvanA ane karuNA bhAvanAnuM' vivecana Aje ahI pUruM karuM' chuM, have ApaNe 'pramoda bhAvanAnA viSayamAM ciMtana karIzu' tyArabAda mAdhyasthya bhAvanAnI nuprekSA karIzu' Aja ATaluM ja.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA mANasane potAnI ja prazaMsA sAMbhaLavAnuM vadhu game che. e to ema ja Icche che ke "mArI prazaMsA thAya! sauthI vadhu mArI prazaMsA thAya magaja khulluM rAkhIne jarA vicAre irSyA ke bhayaMkara doSa che? IrSAe guruvacananI adaba na rAkhavA dIdhI. IrSyAe vinaya vivekane bALI nAMkhyA pramAda bhAvanAthI IrSyA dUra thAya che. rojereja pramoda bhAvanAne abhyAsa kare, sukhI ane guNavAnanI kyAre ya irSyA na kare. ra pravacana/19 parama karUNArvata mahAna mRtadhara AcArya zrI haribhadrasUrijIe dharmabahu granthamAM "dharmanI vAstavika vyAkhyA ApI che. ApaNe A vyAkhyAnuM AlaMbana laIne dharmatattavanuM sAmuhika ciMtana karI rahyA chIe. dareka dharmAnuSThAna maitrI, karUNA pramAda ane mAdhyabhAvathI paripUrNa levuM joIe. Ane artha e che ke dharma ane parizuddha hadaya vacce gADha, ghaniSTha saMbaMdha che. hRdaya vizuddha na hoya ane mANasa game tevI ane game teTalI dharmakriyAo kare te paNa tenI e kriyAo dharma nathI banatI. AthI hRdayane parizuddha karavuM e atyaMta Avazyaka ane anivArya paNa che. hadaya aneka doSothI malina che. jIvo pratye dveSa, dhRNA, dhikakAra, 24 matsara, IrSyA vagere moTA deza che. gaMbhIra deSa che. jIva-svarUpanA
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ane kama-siddhAMtanA ajJAnanA lIdhe A deSa pedA thAya che jIvenuM svarUpa kevu` che te tame jANeA che? tame khuda jIva che ne ? tame tamArA svarUpane jANe! che ? tamArUM svAbhAvika svarUpa zu che tenI tamane khabara che! tattvajJAnI ane : - tamAma dASA vaibhAvika svarUpanI pedAza che ane tamAma guNNA e svAbhAvika svarUpanI pedAza che, prAkzana che! A tattvajJAnane tame samajI le te tamArA haiye jIvA pratye dhRNA tiraskAra, dveSa IrSyA jevA duSTa bhAva nahi jAge. A tattvajJAna je mahApuruSA AtmasAt kare che temanA haiyA jIve pratye maitrI, karUNA, prameha ane mAdhyasthya bhAva ubharAtA rahe che. maihu ane ajJAnanA lIdhe jIva bhale dveSa kare, IrSyA kare, ghRNA ane dhikakAra kare tAya tattvajJAnI e jIva pratye dveSa nahi kare, temanI irSyA nahiM kare. temanI ghRNA nahi kare. temane dhikakAraze nahi. tamAre paNu tattvajJAnI banavAnuM che. tattvajJAna tamAre AtmasAta karavu paDaze. 380: maitrInI bhAvanAthI vera- jheranA-zatrutAnA doSa dUra thAya che. karUNAnI bhAvanAthI dveSanA- ghRNAnA-dhikakAranA deSa dUra thAya che. prameAnI bhAvanAthI irSyA adekhAInA doSa dUra thAya che. mAdhyasthyanI bhAvanAthI tiraskAra-tucchakAranA dASa dUra thAya che. IrSyALu na bane paNa irSyAnA doSa khUbaja khataranAka che. irSyAne matsara, paNa kahe che. IrSyAnA lIdhe mANasa peAtAnI cittazAMti ane cittaprasannatA gumAvI bese che, IrSyA rASane janama Ape che, khIjA jIvAnu sukha joIne, bIjAnI AbAdIne unnati joIne tamArA haiye Anada na thAya, mana tamArUM khuza na thAya, rAjIpA na anubhavA te mAnajo ke tamArUM haiyu IrSyAthI bhareluM che. IrSyAthI bharelu. mana azAMta ane udvigna rahe che. mecena ane edila rahe che. AvA mananI tana upara pazu kharAma asara paDe che. tethI te rAgI bane che, IrSyALu mANasane
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-19 tame jojo, te kaMi ne kaMi bimArIthI kaNasatA ja haze ! phreMca irSyA hAya ane game teTalI prakriyAe karavAmAM Ave tA paNa e kriyAomAMthI dhama"nI sugaMdha nahi phuTe ! e kriyA tamArI dha nahi bane ! irSyAthI te mAzusanuM patana ja thAya che, pachI te gRhastha hAya ke sAdhu, bALaka hAya ke vRddha, strI hrAya ke purUSa ! IrSyAthI mANasanuM patana ja thavAnu. khanI zAstromAM eka udAharaNa che. atihAsika udAharaNa che. gayelI satya ghaTanA che. eka AcArya hatA. sa'bhUtivijaya temanu nAma. temanA ghaNA khadhA ziSyA hatA. kAi mATA-ugra tapasvI hatA tA kAI mahAtyAgI, badhA ja kaThAra mAtmasAdhaka hatA. eka divasa magadhanI rAjadhAnI pATalIputranA eka yuvAne sa'bhUtivijayanA caNe peAtAnu jIvana samarpI dodhu. e yuvAna hatA pATalIputranA mahAmaMtrI zakaTAlanA putra sthUlibhadra ! 31 gurudeva sthUlibhadrajInI prazaMsA kare cheH tame sau sthUlibhadrajInA jIvanacaritrathI te paricita che ne ? te tamane e khabara ja che ke thUlibhadrajIe cAritrayama aMgIkAra karI, gurUdevanI AjJA laIne, prathama cAturmAsa pAtAnI pUrva-priyattamA kAzA' nAmanI nRtyAMganAne tyAM karyuM hatu. kAraNa ke sthUlibhadrajI nRtyAMganAne paNa dhamanA mArga batAvavA IcchatA hatA. ane temaNe e mAtra saphaLatAthI matAnyA ! kAzA zrAvikA banI gaI ! teNe khAra vrata aMgIkAra karyuM' ! sphulibhadrajI potAnA gurUdeva pAse pahoMcyA tyAre gurUdeve temanu premabhInuM svAgata karyu" ! duSkara .. duSkara....duSkara.... kahI temanA "camanI daDhatAnu' abhivAdana karyuM. temaNe kahyuM : 'sphulibhadra ! teM eka ati duSkara kAryAM karyuM. svayaM te nirvikAra rahyo ane kaiAzAne paNa dharma khatAnye 1 dhanya ! dhanya ! sphulibhadra gurUdeve sphulibhadrajInA sayamanI bhUrI bhUrI anumAdanA karI tyAre tyAM khIjA ziSya paNa hAjara hatA. teo badhA paNu alaga '
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA2 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA alaga sthaLoe cAturmAsa karIne AvyA hatA. uttama sAdhanA karIne AvyA hatA, gurUdeve e badhAnI sAdhanAnuM paNa abhivAdana karyuM hatuM. paraMtu sthalibhadrajInuM abhivAdana vizeSapaNe karyuM ! bIjAothI A kema sahana thAya? siMhaguphAvAsI IrSyAthI baLe che? eka ziSya siMhanI guphAnA dvAra para cAturmAsa karIne pAchA AvyA hatA. temanuM haiyuM IrSothI bharAI gayuM. sthUlibhadranI prazaMsA sAMbhaLI temanuM haiyu cacarI UThayuM. temaNe manamAM vicAryuM : gurUdeva zulibhadrajInI bhUrI bhUrI anumodanA eTalA mATe kare che ke te mahAmaMtrInA putra che. temane vaLI zuM mATI sAdhanA karI? nRtyAMganAnA ghare rahI mAla-malIdA khAdhA, nRtyAMganAnA nRtya joyAM, cAra mahinA temaNe mejamajA karI, AmAM temaNe duSkara zuM karyuM? chatAMya temanI sAdhanAne dura kahI bhArobhAra prazaMsA karI che ane meM AvI kaThora chava-sasaTanI sAdhanA karI te mArA mATe mAmulI zabda ja kahA ! paNa kaMI nahi, AgAmI cAturmAsa huM paNa e nRtyAMganAne tyAM karIza pachI jouM chuM ke gurUdeva mArI paNa prazaMsA kare che ke nahi ? siMhaguphAvAsA muni siMhanI guphAnA dvAra pAse cAra mahinA rahI zakatA hatA, cAra cAra mahinAnA upavAsa paNa karI zakatA hatA, paraMtu bIjA muninI prazaMsA premathI sAMbhaLI na zakyA! temanA haiye pramAda bhAvanA na hatI. IrSothI malina hatuM temanuM hadaya! jaina zAsanamAM AvI sAdhanAnuM keI mUlya nathI. AvI tapazcaryA mukita nathI apAvI zakatI. bIjAnA guNenA anurAgI banyA vinA, bIjAnA sukhane joIne prada anubhaLyA vinA ghera tapazcaryA paNa niSphaLa jAya che. ameda bhAvanAnA abhAve ghora tapasvIonuM paNa patana thAya che. siMhaguphAvAsI muninuM hRdaya stulibhadrajInA pratye ISyAthI baLI rahyuM. adekhAInI AgamAM temanuM sukRta paNa
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana maLI gayu! temanI zAnti pazu saLagI gaI! temanA manamAM eka ja vAta ramatI hatI ke AgAmI varSAkALa e nRtyAMganAnA AvAsamAM ja vItAvIza, pachI jouM chuM ke gurudeva mArI paNa prazaMsA kare che ke nahi ?1 nRptyAMganAnA AvAsamAM varSIkALa vyatIta karave emAM te zI meDhI vAta che ? huM koMi sthUlibhadrathI kama nathI ? 533 praza'jA, te paNa peAtAnI prazaMsA sAMbhaLavAmAM meTu' sukha che. mANasane peAtAnI ja praza'sA sAMbhaLavI vadhu game che. peAtAnA karatA bIjAnI prazaMsA vadhu thAya te IrSyA thAya che! e nathI gamatuM tene ete ema ja icche che ke mArI ja praza`sA thAya. sauthI vadhu sArI prazaMsA thAya koLu mANasane khIjAnI niMdA sAMbhaLavAmAM majA Ave che! bIjAnA duHkha jANI tene majA Ave che! phalANI vyakti du:khamAM che, phalANInI badanAmI thaI rahI che...' AvuM chu sAMbhaLe te tenI chAtI phulAvAnI! khUza thavAne e IrSyALunI eka ja kAmanA hAya che ke bIjA karatA peAtAnuM sukha vadhu ja hAvu joIe 1si'hajIphA vAsI munine sukha enDru paDayu.. sthUlibhadrathI vizeSa prazna sAnI temane bhUkha hatI ! ane jyAre varSAkALanA samaya najIka Avye tyAre temaNe gurudevane kahyuM : A varSIkALa huM nRtyAMganA kAzAne tyA vyatIta karavA cAhuM chuM. te Apa mane anumati Ape.' gurUdeve kahyuM: 'vatsa ! kAzAne tyAM varSIkALa vyatIta karavA ane nirvikAra rahevu e mAtra sthUlibhadra mATe ja sabhava che tArA mATe paNa nahiM ane mArA mATe paNa nahi.' paraMtu siMhaguphAvAsI muni gurudevanI vAta kema mAnI le ? temane te kaiAzAne tyAM javuM ja hatuM, kaiAzAne tyAM lhIne pAte paNa
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sthUlibhadrathI kama nathI, e batAvI ApavuM hatuM. gurudeve ghaNuM samajAvyuM paraMtu te na ja mAnyA. ane varSAkALa AvatAM ja te kezAne tyAM jaI pahocyA ! IrSyAthI jIvanuM patana thAya che ? joyuM ? IrSAe gurUnI avajJA karAvI. vicAre, magaja khUlluM rAkhIne jarA vicAre. IrSyA ke bhayaMkara deNa che? IrSyAe guravacananI paNa adaba na rAkhavA dIdhI, IrSyAe vinaya ane vivekane paNa bALI nAMkhyA ! gurUdeva satata kahetA rahyA : "siMhanI guphAnA dvAra para ubhA rahevuM saraLa che paNa gaNikAnA gharamAM nirvikAra rahevuM jarAya saraLa nathI. duSkara che, duSkara che.- paraMtu A vAta siMha-guphAvAsI muni na ja mAnI zakayA. "sthalibhadrajI gaNikAne tyAM nirvikAra rahI zake te huM zA mATe na rahI zakuM? sthUlibhadra karatA mArAmAM zuM ochuM che?-- siMhaguphAvAsI muni mAtra A ja eka raTaNa karatA rahyA. sAce ja IrSyAthI bharapUra mANasa potAnI AtmasthitinuM vAstavika darzana nathI karI zakta. e pitAnI bhUmikA nathI samajAte potAnI zakti ane kSamatAnuM sAcuM mUlyAMkana te nathI karI zakate. IrSAgrasita mANasa haMmezA pitAne khUba ja UMce mAne che. bIjAthI pite ghaNe mahAna che, tevuM samaje che. kaI jJAnI puruSa tene samajAve te paNa tenI samajamAM nathI AvatuM ! gurudeve te chele, pitAnI AcAra-maryAdA anusAra kahyuM : jahA suphakhe devANupiyA "-he devAnupriya! have tane jema sukha upaje tema kara !" sAdhu jIvananI A maryAdA che ke keI avinIta, uddhata ziSya gurUnI vAta na mAne te guru kahI de "jahA suphakhe." AthI gunA manamAM keda ke khinnatA nathI rahetI. guru te jANatA
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 : 335 hoya che ke karmonA duSTa prabhAvathI gherAyele mANasa kevuM khoTuM AcaraNa karI bese che! jIvonI vaibhAvika avasthA jANIne guru "jahA sukha kahIne puna. samabhAvamAM sthira rahe che. siMhaguphAvAsI muni kezAnA dvAra: siMhaguphAvAsI muni nutyAganA kezAnA nivAsa sthAne pahoMcI gayA. nivAsanA dvAra para ubhA rahI bolyA : "dharmalAbha." kezA A pavitra zabda sAMbhaLIne pitAnA vastro barAbara karIne dvAra para AvI. kezAe have saMpUrNa sAdAI svIkArI hatI. sthUlibhadrajInA pratibaMdhathI te avikA banI hatI. munijIkana pratye tenA haiye Adara hatuM. vinayathI hAtha joDI mastaka namAvIne kahyuM. "mathaeNa vadAmi. kahe, ApanA huM zu vaiyAvacca karUM? Apane zAne khapa che muni te kazAnA prathama darzane ja heza beI beThA. kezAnI sAdAImAMthI paNa nItaratuM saundarya ane tene kaThamAMthI nIkaLeluM zabadonuM madhura jharaNuM temanA manane cacaLa karI gayuM ! apalaka najare te kezAne joI ja rahyA! catura kezA muninA manabhAvane takSaNa pAmI gaI teNe pharIthI pUchayuM : "bhagavata! ApanI hu zuM vaiyAvacce karUM" chevaTe munie badhI hiMmata bhegI karIne kahyuM : "mAre tAre tyA rahIne vardhakALa vyatIta kare che...' - kezAne samajatA vAra na lAgI ke A muni skUlibhadrajItu anukaraNa karavA AvyA che. chatAMya kezane muni pratye gusse na caDaye. huM tene haiye karUNAnI choLa uchaLI. te vicArI rahI : "A muni pathabhraSTa banI jaze. paNa mAre temane pathabhraSTa thatA ugArI levA joIe. kAraNa ke have huM pahelAMnI gaNikA nathI. natI nathI, have huM zrAvikA chuM. zramaNe pAsikA chuM. pApakarmanA udayathI mANasa paMtha bhUlI jAya che. mArUM kartavya che temane satya paMtha batAvavAnuM. paNa atyAre temane upadeza ApIza te tenuM pariNAma sAruM nahi Ave. temane ahaMkAra
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ghavAze. ane tethI te vadhu UMDI gartAmAM gabaDI jaze. AthI temane ugArI levA mATe kaMIka bIje ja upAya karavuM haze. Ama vicArIne kozAe kahyuM : bhagavaMta! Apa te jANe che ke huM eka gaNika chuM gaNikAne sabaMdha paisAthI ja hoya che. Apa paisA lAvyA che ?" . A sAMbhaLI muni vicAramAM paDI gayA. kahyuM : "paisA te mArI pAse nathI. huM te muni chuM. paisA kayAMthI lAvuM ? "kayAMyathI paNa paisA laI Avo paisA vinA huM tamane mAre tyAM rAkhI na zakuM. tame nepALa jAo. nepALano rAjA sAdhu-saMtone bhakta che. lAkha rUpiyAnI kAMbaLa bheTa Ape che. tame je e ratnakaMbaLa mArA mATe laI Ave te mAre tyAM rahI zake che..." kezAe munine upAya batAvyuM. muninA mana-magaja para zA chavAI gaI hatI. kezAnA rUpe mutine vikAra-vivaza banAvI dIdhA hatA. kezAnA zabdo ane hAvabhAvee-muninA vairAgyanA cUrecUrA karI nAMkhyA. teo bhUlI gayA te sAdhu che. mokSanA sAdhaka che, ane tarata ja te nepALa javAke pAchA pharI gayA.' kaMI samajAya che. AmAM tamane ? siMhaguphAvAsI muni kezAne tyAM zA mATe AvyA hatA? ane zuM thaI gayuM temanuM ? IrSyAthI mANasanuM patana kevI rIte ane kevuM thAya che te have samajAya che ne? AvA tapasvI ane zUravIra muninuM paNa IrSothI patana thaI jAya te ApaNA jevAnuM zuM thAya? tamArI pAse tapa nathI, tyAga nathI. vairAgya nathI te pachI zuM thaze? eTalA mATe ja kahuM chuM ke ISyane tyAga kare. irSA vyApaka banI gaI che prameha bhAvathI IrSyA dUra thAya che. rAjarAja prameha bhAvanAne
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 337 abhyAsa kare. sukhI ane guNavAnI kadI IrSyA na kare. ochAmAM ochuM, pitAnA sagAM-sabaMdhI, snehI-svajanenI te niMdA na ja kare. temanI te IrSyA na ja karo. bhAI-bhAI ekabIjAnI Aje IrSyA kare che, sAsu vahunI ane vahu sAsunI, pitA putranI ane putra pitAnI IrSyA kare che. are! tyAga mArgamAM paNa IrSAne praveza thaI gaye che tyAre saMsAranI te zuM vAta karavI ? gurU ziSyanI ane ziSya gurUnI IrSo karI rahyA che! IrSAnI AgamAM sAdhu paNa saLagI rahyA che. kharekhara ghora viSamatA vyApI che IrSothI bharelA hadayamA "dharma ne vAsa hiMIja kevI rIte zake? azuddha hRdayamAM "dharma vasate nathI. bIjA nI bhautika ke AdhyAtmika AbAdI jaIne ISya na karaze. tamArA karatAM bIjA pAse vadhu vaiSayika sukha che. vadhu AdhyAtmika sukha che te temanA e sukhathI rAjI thAo. Anada anubhave saddabhAva rAkhe temanA pratye. IrSA karavAthI bIjAnuM sukha zuM tamane maLI javAnuM che? maLe te bhale IrSyA kare paNa nA, IrSyA karavAthI bIjAnuM jarA sarakhuM paNa sukha maLatuM nathI. ulaTuM ApaNuM je AMtarabAhya sukha hoya che te paNa chInavAI jAya che! siMhaguphAvAsI muni nepAla tarapha pitAnA karatA zUlibhadrajInI prazaMsA vadhu thaI ane siMhaguphAvAsI muni adekhAInI IrSAnI AgathI saLagI uThayA! gurune paNa anAdara karIne gaNikAnA ghare gayA ane tene tyAM varSAkALa vyatIta karavA mATe, kezAne rAjI karavA, varSAkALamAM paNa nepALa tarapha vihAra karyo! kezAne joIne e sAva bhUlI ja gayA ke huM muni chuM ane kezAne tyAM varSAvAsa karavA Avyo chuM." have muninuM mana kezAnA saMga mATe vyAkuLa banI gayuM. tenA mATe ratnakaMbaLa levA nepALa gayA ! sAdhutAthI te lapasI paDayA. ane patananI uMDI khINa tarapha gabaDatA gayA, .
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA muni nepALa pahoMcyA, rAjAe temane ratnakabaLa seTa ApI. khuza khuza thaI gayA e, ane ratnakamaLa laI gheDApuranI jema pATalIputra AvI gayA. ane sIdhA paheAMcyA kazAne tyAM. jaIne utsAhathI kahyu` : priye ! le tArA mATe nepALa jaIne A lAkha rUpiyAnI ratnaka baLa laI Avye chu.' ane kamaLa kazAne ApI dIdhI 1 kAzA ratnaka balane gaTaramAM nAkhI de che. 338 : kAzAe e letAM kahyuM : 'tame mArA mATe ghaNI muzIbate veThI ! varSAkALamAM nepALa sudhI jai AvyA ane ratnaka baLa laIne ja AvyA ! kharekhara tamane mArA mATe ghaNuM! prema che!!! muni te kAzAnA eka eka zabdathI pANI pANI thai gayA. vaiyika bhAga-sukha pAmavAnI kalpanA mAtrathI temanA meha-nazeA caDatA gayA. kAmavAsanAe muninA vivekane khALIne khAkha karI nAMkhyuM! kAzAe muninA hAyamAMthI ratnaka khaLa laIne, ArAmathI peAtAnA paga lUchyA. paga luchIne e ratnakamaLanA cIrecIrA karI nAMkhyA ane nivAsanI bahAra tene gaTaramAM pheMkI dIdhA! A joIne te muninA zvAsa ja thaMbhI gayA! AMkhAmAM AMsu ubharAI AvyAM. gabharAtA gabharAtA mAlyA : * kAzA! A teM zuM karyuM ? khabara che e meLavavavA mATe me keTalA kaSTo sahana karyAM che? lAkha rUpiyAnI ratnakakhaLa te Ama gaTaramAM pheMkI dIdhI ? ! kAzAnA munine pratyuttara ; kAzA zAMtacitte munine sAMbhaLI rahI. muninA hAvabhAvane te eTake joI rahI. tenA caherA para kamaLa phADI ne pheMkI dIdhAnI kaI ci'tA, kaiAi udAsI na hatI! munie peAtAnuM elavu' pUruM karyuM eTale teNe svasthatAthI kahyuM ; 'prunirAja ! Ama zeka na karo ! udAsa na bane ! lAkha rUpiyAnI
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-19 : 339 ratna'baLa tA khIjI paNa maLI raheze. paratu akho rUpiyA khavA chatAya na maLe te pAMca mar3Anatene Apa ama vAsanAnI-tra sAranI gaTaramAM pheMkI rahyA che, tenu' mane bhAreAbhAra duHkha che. Apa mArA rUpamAM mehAMdha banyA. vikAra-vivaza thaIne varSAkALamAM paNa nepALa gayA ! mane meLavavA mArI sAthe bhega bhAgavavAnI vAsanAthI ratnaka baLanI, sAdhu thaIne bhIkha mAMgI! pavitra evA sAdhu jIvanane cheDIne sAdhunI AcAra-maryAdA phagAvIne saMsAranA asAra ane tuccha, kSaNabhaMgura vaiSacika sukha mATe vyAkuLa ane vihvaLa banyA. munirAja ! Apa bhUTI gayA ke tame sAdhu che. varSAkALa vyatIta karavA mAre tyA patrA hatA, paNu Ape mAre tyAM AvIne mane joIne zuM karyu ? vicAre gaMbhIratAthI vicAre ! Apane joIne ja huM pAmI gaI hatI ke Apa sthUlibhadrajInu anukaraNa karavA AvyA hatA ! Apa batAvI devA mAgatA hatA ke huM sthUlibhadrajIthI kaMI utaratA nathI! ApanI AMkhamAM I hatI ane Ape joyu' ne, e irSyAe ApanuM kevu patana karAvyu. te ?.... 'munirAja ! Apa e bhUlI gayA ke si hunI guphAnA dvAra para ubhA raho cAra mahinA vyatIta karavA saraLa che, paraMtu rUpa ane yauvanathI chalakAtI yauvanAnI sAthe ne sAme rahIne nirvikAra rahevu' duSkara che. smRti ati duSkara che. sthUlibhadrajI ja AvuM duSkara karI zake..... si'haguphAvAsI muni tA kethAnI vAta sAbhaLI stabdha ja rahI gayA. temane mAhane-kAmanA naze. uttarI gayeA. muni have heAzamA AvyA! kAzAe khUkha ja vinaya ane vinamratAthI peAtAne je kahevu hatu te munine kahyuM, chelle teNe kahyu ke mahAmuni ! : sthUlibhadrajIe mArA jIvanane kAyAkalpa karyAM. nRtyAganAmAthI teezrIe mane zrAvikA banAvI. Apa mane nRtyAMganA samajIne mAre tyAM padhAryAM e ApanI bhUla hatI. sthUlibhadrajI mAre tyA padhAryA hatA. cAra cAra mahinA mAre tyAM te rahyA. huM temane SaDrarasathI
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34s mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA bharapUra jojana karAvatI. temanI sAme nRtya karatI, gAtI, paNa e mahAmanA munirAje mArAmAM mAtra AtmAnuM ja darzana karyuM. temanI najaramAM mAruM nRtya nahi, AtmAnuM magaLa nRtya hatuM. teo na mArA rUpathI vikArI banyA, na SaharasanA bhejanathI vikArI banyA. deha ane AtmAne alaga joIne e cAreya mahinA nirvikAra rahyA. pratipaLa AtmabhAvamAM rahyA. meM temanI samakSa mArI hAra kabUla karI lIdhI. meM temane kAmavijetA tarIke svIkArI lIdhA. temanAthI pratibedha pAmIne huM zramaNe pAsikA banI. Apa paNa muni che. mahAmuni che. Apa ApanA jIvanamAM aneka kaThora sAdhanAo karI che. Apa ApanI sAdhanAnI maMjhila tarapha satata AgaLa vadhatA rahe. saMsAranA vaiSayika sukha tAlapura jhera jevAM bhayAnaka che. dekhAvamAM khUba ja suMdara ne rUpALAM paraMtu jogavatAM bhAvaprANene tatkALa nAza thAya che. huM Apane be hAtha jeDI prArthanA karuM chuM ke Apa ApanA saMyamamAM susthira ane sudaDha bane. mekSane, muktine pAmavAnuM lakSya eka paLa mATe paNa na bhUle. he munivara ! kahevA beThI chuM tyAre A paNa kahI dauM ke sAcuM sukha saMyama-dharmamAM ja che. mArA haiye paNa sayama-dharma vasI gayo che. paNa zuM karuM? parAdhIna chuM, vivaza chuM nahi te kyAranIya A saMsAra choDIne cAlI nIkaLI hata! cAritradharma aMgIkAra karI lIdhe hota ! Apa ananta puNyavAna che ke Apane mahAna cAritradharma maLI gayela che. ananta ananta jamenAM ApanAM pApa dhovAI rahyAM che. Apa keTalI apUrva karmanirjarA karI rahyA che. dhanya che, ApanA caritra jIvanane !" siMhaguphAvAsI muni pAchA vaLe che? siMhaguphAvAsInI najara nIcI DhaLI gaI. kezA sAme mAthuM uMcuM karI tenI sAme joI zakayA nahi. temanI AMkhamAMthI AMsu
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 1 : 341 TapakavA lAgyAM, temanu haiyu dheAra pastAvAthI raDI rahyuM. kezA mATe temanA haiye sAcA pramAda bhAva jAgrata thayA. sthUlabhadrajI pratye huve temanA manamAM karyAya irSyA na rahI. temanA mATe paNa meda bhAva chalakAI rahyo. temaNe kaiAzAne kahyuM : kaiAzA! tuM sAce ja jinazAsananI sAcI zrAvikA che. pathabhraSTa thatA mane te bacAvI lIdhA. krutimAM gakhaDatA mane te hAtha pakaDIne upara upADI lIdhA. tAre A mArA para mahAna upakAra che. A upakAra hu` kadI nahi bhUluM. te. mArA mehunA A dhApAne dUra karyAM. mane samyak jJAnadaSTi teM ApI che. have huM gurUdeva pAse jaIza. temanA caraNe namaskAra karIne mArI bhUlanuM prAyazcita karauMza ane punaH AtmakalyANunI sAdhanAmAM lIna anI jaIza. kAvijetA mahAmuni sthUlibhadrajInI paNa kSamA mAgIza ane temanI caraNaraja mAthe caDAvIza dharma lAbha' kezA 1 have huM ja chuM....' si'haguphAvAsI muni gurUdeva pAse SaDecchA ane prAyazcita karIne AtmAne vizuddha karyAM. tame leke AmAMthI kaMI samajyA ? zu samajyA ? kezAe munine je samaye ane je rIte e cAra vAta kahI te ghaNI ja mahattvapUrNa che. phezAnI jJAnavRddhi : : 1: patanamAM paDatA AtmAne bacAvavA mATe haiye parama karUNata hAvI joie. kaiAzAnuM hRdaya karUNAthI leAchala hatuM. teNe svapneya evu' na vicAyu" ke 'mArA gurUdeva zrI sthUlibhadrajI pratye irSyA thavAthI, temanI tulanA karavA A muni ahIM AvyA che te temane paNa batAvI dau. mArA mehapAzamA temane phasArvI dau, A iryaMLune arAbaranA gabaDAvIne tene pATha bhaNAvI dauM...... nA. kAzAe Ave hIna ane malina vicAra na karyAM. 2: pAtAnA ghare ApatAM ja jyAre munirAje cAturmAsanI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAM mIThI lAge che munivaranI deza vAta karI tyAre kaizAe tarata ja upadeza na Ape. munine sAcA raste lAvavAnI khoTI utAvaLa na karI, temane nepALa mokalyA. temaNe lAvelI lAkha rUpiyAnI ratnakaMbaLa lIdhI paNa kharI ane tene phADIne pheMkI daIne mahA tenuM mahAmUlya pratyakSa samajAvyuM' mAtra upadeza devAthI kartavya pUruM thaI jatuM nathI. paDatA AtmAne upadeza ApIne bacAvI levAmAM kartavya pUrNa thAya che. 3 : kezAe upadeza Apyo te vinayathI ane pUrI gaMbhIratAthI Apyo. munirAjanA mAna ane maryAdA jALavIne Ape. kazAna zabda mA kaDavAza na hatI. muninI nirbaLatA mATe ghaNA ke tiraskAra na hatA. suninA guNonI paNa taNe prazaMsA karI. AjanA kALe AvI zrAvikAo keTalI? zrAvikAo je AvI bane te, pAdiyathI kayAreka koI muni zrAvikAne anucita prArthanA kare che tyAre tevI anucita mAgaNIne vaza na thAya, ane munine evI rIte samajAve ke muni bhAnamAM AvI jAya, munine mehane adhapi dUra thaI jAya ane temane jJAnadaSTi maLe, Aja te ApaNuM durbhAgya che. AvI zrAvikAo Aje kyAM che? pitAnA sagA patine sanmArge sthira rAkhe to ya ghaNuM che! zrAvikAo paNa pite sanmArgamAM sthira keTalI haze? Aja kAla te zrAvikAo paNa bIbhatsa sinemA juve che, kalabomAM jAya che. aneka vyasana ane vAsanAonI te zikAra banI che, tyA kezA jevI zrAvikAonI apekSA kayAM rAkhavI? kayAreka te evuM paNa sAMbhaLavA maLe che ke sArA saMyamI munine AvI mahilAo pApamAM pADavAnuM kAma kare che ! munimAM paNa rUpane yauvana joyuM ke tene patita karavAno prayatna karatAM mahilAo jarAya khacakAtI nathI ! sabhAmAMthI muninuM mana sthira hoya te kaI mahilA temane
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-1 zu karI zake? mahArAjazrI : muninu* mana huMmezA sthira ja rahe teve niyama nathI. kayAreka mehunIya kramanA prabaLa utkraya thaI Ave che. e samaye jinazAsananI Adaza zrAvikA muninA kAmAgnimA ghI reDavAne badale pANI DhALavAnu` kAma karaze. te muninI kAmavAsanA saMtASavAnuM kAma haragIjha nahi kare, te te muninI kAmavAsanAne zAnta-upazAMta ane nAza karavAnA ja sabhya prayatna karaze. cittanA bhAvenA traNa prakAra : 2 343 tame lekA zuM ema mAneA che ke pruni ripUrNa hAya che ? muni te paripUrNa banavAnA prayatna kare che. purUSAtha kare che, paripUgruhAtA nathI jIvAtmAnA cittanA pariNAma traNu prakAre hoya che. vardhamAna, 2. hIyamAna, 3. asthita. sthagita dareka sa`sArI jIvAtmAnI cittusthiti AvI haiAya che. kayAreka sArA vizvAsanI dhArA vahetI rahe kayAreka halakA vicAro AvatA rahe ane kyAreka sArA kharAba vicAra eka sarakhA rahe. thaI jAya. kharAba vicAra paNa kayAreka vadhatA rahe che te kyAreka kharAba vicAra eka sarakhA sthira rahe che. muninu jIvana evu heAya che ke temanA manamA sArA vicAra satata vadhatA rahI zake che. athavA temanA sArA vicAra vadhu samaya TakI rahe che. paNa kayAreka meAhanA udayathI sArA vicAranA badale kharAba vicAranuM jora prabaLa banI jAya che1 evI nakhaLI paLe muninI sAme vivekI ke jJAnI ke samajadAra pAtra hoya tA te pAtra munine premathI samajAvIne temanA mADunA uchALAne zAMta kare che. ane jo e ghIe vivekI ajJAnI ane mehagrasta pAtra maLI jAya te muninu jIvana vadhu arabAda thaI jAya che. sihaguphAvAsI suninA eTale puNyeya hateA ke temanI sAme keAzA jevI vivekI ane jJAnI zrAvikA hatI. vyavasAyathI bhale te nRtyAMganA hatI paraMtu hRdayathI ane jIvana
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 mIThI mIThI lAge che munivaranI dAna paddhatithI te suzrAvikA hatI. viSapabhoga karavA chatAM paNa viSayaka bhegane te upAdeya nahAtI mAnatI. viSayanA upabhegamAM tene jarAya Asakita na hatI. evuM na hota te lAkha rUpiyAnI ratnakaMbala tene lalacAvavA mATe pUratI hatI' kezA eka vivekI suzrAvikA hatI? AjakAla te be rUpiyAnI sinemAnI TikiTa paNa nabaLA mananI mahilAone lalacAvI de che. keTalIya madhyamavarganI ane garIba kuTuMbanI chokarIo ke mahilAo be rUpiyAnI sinemAnI TikiTanI lAlacamAM pitAnuM zAla vecI de che! thaDA hajAra rUpiyA maLe te teo pUrI jiMdagI paNa vecI de! paisAnuM pralobhana duniyAmAM sauthI meTuM pralobhana che. sArA sArA gaNAtA lake paNa paisAnA prabhanamAM pApathI kharaDAya che. paNa kezAne lAkha rUpiyAnI kaMbala paNa lalacAvI na zakI, nRtyAganA hatI ne ! kezAne gaNika vezyA kahAne? e vezyA ja heta te e kaMbaLathI te lalacAta ke nahi? lalacAI kezA? nA. kezA jarAya lalacAI nahi. phADIne gaTaramAM pheMkI daIne muni para mahAna upakAra karyo. ema karIne caMcaLa citta banelA munine sthira citta karyA. mehane aMdhakAra dUra karIne muninA haiye jJAnanA ratnadIpa piTAvyA : kezA eTale ja sAcI zrAvikA hatI. AvI jJAnI ane vivekI zrAvikAo jemane nahatI maLI tevA keTalAya mahAmunienuM kAmavAsanAthI gherAIne patana thayuM hatuM. aSADhAbhUti mahAmuninuM patana kema thayuM? e be chokarIo zrAvikA na hatI. naTarAjanI putrIo hatI. baMnee maLIne aSADhA bhUtinuM patana karyuM. nandiSeNa muninuM patana thayuM. kAraNa ke temane vezyA maLa. zrAvikA na maLI. araNika muninuM paNa patana e ja kAraNe thayuM. temane avikA na maLI, mahAzva strI maLI ne temanuM patana thayuM
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 19 zrAvikA kayAre banAya ? jaina kuTukhamAM janma levA mAtrathI kAi mahilA zrAvikA nathI anI jatI. derAsare javAthI, upAzraye javAthI, sAmAyika-pratikramaNa Ardi kriyAe karavA mAtrathI paNa zrAvikA nathI khanI javAtuM. zrAvikA manavA mATe, zrAvikA manI rahevA mATe dRDha maneAbaLa joIe, samyajJAna joIe, viveka ane pAralaukika dRSTi joIe. Aje kayAM che A badhu...? Aja te! maneAkhaLa takalAdI anI gayuM che. jJAna, samyajJAna te che nahi vivekanuM devALu phuMkAyu che ane pAralaukika draSTi paNa nathI rahI! vartamAna jIvananAM ja sukha-duHkhamAM mAsa Aja gU'cavAi gayA che. evI hAlatamAM AjanI mahilAo pAsethI kAI asAdhAraNa, asAmAnya AzA rAkhavI vyartha che. je peAtAnA jIvanane manAvI nathI zakatI, peAtAnA parivAranA jIvanane sabhyar nathI manAvI zakatI tevI mahilA khIjAnA jIvana-vikAsamAM AtmakalyANamA kevI rIte sahAyaka banI zake ? pApamAM paDatA mANusAne kevI rIte ugArI zake k pramAdabhAvanAthI sadaiva prasanna rahe : si'haguphAvAsI muninA haiye zrI sphulibhadrajI pratye pramAdabhAva ubharAce, peAtAnI bhUla samajANI, tyAre temane punaH sayama dharmImAM sthiratA prApta thaI. samatA-bhAva temanA sthira thayeA. bIjA jIve pratye IrSyA na jAge, ane khIjAnA guNuA joine pramAda-bhAva jAge te khasa, samatA-sAgaramAM taratA raheA ane apUrva AnaMda mANutA raheA. cittanI prasannatA tethI vadhatI raheze ane AtmaNNA vikasita thatA raheze. upAmyAya zrI vinayavijayajI mahArAje zrI zAnta sudhArasa nAmanA peAtAnA granthamAM kahyuM che ke pramAdamAsAdya guNaiH pareSAM yeSA matirmajjati sAmyasindhI / dedIpyate teSu manaH prasAdeo guNAstathaiti vizadIbhavanti // arthAt bIjAnA guNA joIne jemane prameda-ha thAya
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA che temanI mati sadaiva amatA sAgaramAM nimajjana kare che, temanA manaHprasAda zAbhAyamAna thAya che ane temanA guNa vizeSarUpe vizada ane che. 34} : ethI ja e mahApuruSa khUda peAtAne sAdhIne kahe che ke. vinaya ! vibhAvaya guNaparitApam / parihara dUraM matsara- dIpam || guNavAna purUSonA mAtra guNAnA ja tuM vicAra kara. guNa joIne tuM prasanna rahe ane IrSyA-doSanA tyAga kara dareka jIvamAM guNu hoya ja eka vAta samajI le, A saMsAramAM sarvAMguNasaMpanna mAdhusa tamane kAi ja jovA nahiM maLe. jenAmAM eka paNa avaguNu ke eka pazu deSa na heAya tevA ekeya mANasa nahi maLe. mANusa mAtramAM kAIka te DhASa rahevAnA ja. chadmastha jIvAtmAmAM ananta dveSa hAya che. AvI vAstavika sthitimAM bIjA jIvAnA mAtra guNu ja jovAnA A jovA che. dareka jIvAtmAmAM Ai guNa avazya hoya che, jema ekapaNu doSa vinAnA mANasa na heAya tema eka paNa guNa na heAya evA kaI mANasa na heAya. ekAda guNu te darekamAM hAya ja. mATe najara joie, guNuSTi joIe. guNudRSTithI ja guNa dekhAya, teAdRSTithI doSa ja najare caDavAnA, doSa-dana karanAranA haice pramAda bhAva peDhA nathI thatu ane pramAda-bhAva vinA dharmAMtattvanI prApti nathI thatI. ananta janmAthI jIvAmAM masara-iryAM deSa saheja khanI gayA che. e doSane daphanAvavA mATenuM lakSya hAvu joIe. 'mArA jIvanamAM IrSyAnuM' jarA paNu sthAna nahi rahevA dau AvA dRDha sakalpa joIe IrSyAthI thatA nukazAnanuM bhAna DAvu joIe. pramAdabhAvI thatA lAlAnA khyAla hovA joie,
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-19 347 IrSyA-doSane TALavA guNAnuvAda kareH . IrSAnA deSane samULago nAza karavA mATe tame bIjA ne guNAnuvAda karavAnuM zarU kare. bIjAmAM je koI nAne-meTe guNa jaNAya tenI mukta ane prazaMsA kare. hA, eka sAvadhAnI jarUra rAkhaje bIjAnI sAme pragaTa guNAnuvAda ane pracchanna daSAnuvAda na karatA. evA paNa mANasa hoya che. dekhItI rIte guNAnuvAda kare, paraMtu pracchannarUpe denI niMdA ja kare, AvI jemane Adata Teva heAya che temanA keI sAcA mitra nathI hatA. guNAnuvAda karavAthI IrSyAne durguNa ApoApa dUra thaI jAya che. paraMtu yAda rAkhajo ke guNadarzana vinA, guNa-prema vinA guNanuvAda nathI thatuM. guNa-prema guNadaSTi vinA nahi thAya. te pramAdabhAvanuM mULa che guNadaSTimA. guNadaSTi vinA haiye meda bhAva jAgrata nathI thaI zakate, te guNadaSTi keLa, tene phuTavA na de. gurudaSTinuM AMdhaLApaNuM carmadaSTinA AMdhaLApaNAthI paNa vadhu nukazAnakAraka che. meM keTalAya evA mANase joyA che ke jeo dharmakriyAo te kare che paraMtu kyAreya te kaI guNavAnanA guNa nathI gAtA! kayAreka kayAreka te teo bole che: "Aja-kAla duniyAmAM kaMI guNavAna mANasa ja nathI rahyo !" hA, teo pitAnI jAtane guNavAna mAne che. paNa bIjAne nahi. 'SadarzanathI temane jIvavuM eTale badhe ghere ne gADha banI gayo che ke temanI zuM gati thaze te jJAnI bhagavAna jANe! jIvavI ane jaDapremI jInI adhogati ja thAya che. vartamAna jIvanamAM paNa temane zAnti, prasannatA ane samatA nathI maLatA. dharmArAdhana karanAranuM hRdaya maitrI, karUNA, prameha ane mAdhyastha bhAvathI bharapura hovuM joIe. A vAta granthakAra AcAryadeva batAvI rahyA che. ApaNA jIvanamAM A cAra bhAvanAone mukhya
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sthAna ApavuM anivArya che. cAra bhAvanAomAMthI maitrI ane karUNAnI bhAvanAonuM ciMtana pUruM karI ApaNe pramoda bhAvanAnuM ciMtana karI rahyA chIe. prabheda bhAvanAnA je mukhya viSaya che, temanuM vivecana ane prameha bhAvanAnA prakAranuM varNana have karavAnuM che. paNa te Aje nahi. Aje basa, ATaluM ja,
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja jemanA guNenuM smaraNa karavAthI ApaNuM haiye harSa uchaLe, aMtaramAM AnaMda umaTe, haiyuM bhAvavibhora banI jAya, e bhAva "pramoda kahevAya. 1 ja guNanA mAdhyamathI thayele prema dIrghajIvI bane che. rUpa ane dhananA mAdhyamathI thayele prema kSaNajIvI bane che. ja guNadarzanathI prema thAya che, keSadarzanathI dveSa! jyAM prema hoya che tyAM citta AnaMdane anubhava kare che, jyAM TheSa hoya che tyAM mana saMtApathI zekAya che. pravacana 20 mahAna jJAnayogI AcArya zrI haribhadrasUrijIe "dhama banyuM sthamAM dharmatattavanI vyAkhyA ApI che. aneka loko dharma-dharma... to bole che, paraMtu moTA bhAganA lokone yathArtha vAstavika dhamataravanI joyuM nathI. eALakha nathI. kene dharmatatva jANavAnI paravA ja kayAM che? samasta saMsAramAM sukha ane zAMtinI gaMgotrI mAtra dharma ja che. chatAM paNa duniyAe-lekee dharmanA viSaya pratye lAparavAhI ja batAvI che. saMsAramAM haMmezA pApanAM ja vAjAM vAgatA rahe che. pariNAma tevuM jANe che? saMsAramAM je hukama, trAsa, saMtApa, paritApa, vaMdanAo ane viTaMbaNAo jovA maLe che te badhuM ja pApanuM utpAdana che! dharmatava jIvaMta bane che tyAre mAruM tamane e kahevuM che ke tame sarva prathama dharmatatvane
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sAcA svarUpane samajI le. dharmanuM AcaraNa karavuM ke na karavuM e tamArA viveka para choDI dauM chuM. paNa tame e nakkI mAnaje ke dhamatatva viSe sAMbhaLatA sAMbhaLatA ke tenA viSe vAMcatA vAMcatA tenA para je prema thaI gaye, dharmatava tamane gamavA lAgyuM te eka divasa e dharmatatva tamArA jIvanamAM jIvaMta banI jaze. tamArA jIvanarUpI zarIra para dharmanA alaMkAre jhagamagI uThaze. tamArA mana, vacana ane kAyA para dhama nI zebhA patharAI jaze. tamArA vicAramAM dharmanI sugaMdha haze. tamArI vANImAM dharmatatvane majIla ninAda haze. tamArA dareka AcAramAM, jIvananA tamAma vyavahAramAM dharmarUpI puSpanuM saundarya chalakaze. tame tenAthI apUrva zAti ane anupama AnaMdane anubhava karaze. hA, pUrvajanmanA puNya-karmone eTale saMgraha nahi thaye heya te tamane bAhA bhautika sukha-sagavaDo teTalI ochI maLaze. paraMtu jIvanamAM je dhamaMtavane sthAna Apaze te heye zAMtino sUraja ugaze. anekhA AnaMdanA sAgara ghUghavaze. sukha eTaluM mahattvapUrNa nathI, jeTalI zAMti mahattavapUrNa che. sukha eTaluM anivArya nathI, eTale AmAnaMda anivArya che. tamArA haiyAnA hiMceLe je zAMti ane AnaMda jhUle che te niHzaMka mAnaje ke akhila brahmAMDanA tamAma sukha tamane salAma bhare che. mAnazo ne tame? bhautika sukhenI pAchaLa pAgala banI bhaTakanArAe, tame zAMti ane AtmAnaMdanuM mUlyAMkana karI zakaze? pramodabhAva kema nathI ? Aja mAre tamane pramada bhAvanAnA viSayabhUta vizvanA zreSTha guNavALA mahApurUSane paricaya karAve che. tamane jyAre ene paricaya thaze tyAre tamArI vicArasuSTi badalAI jaze. tamane lAgaze ke A virATa vizvamAM anata anata guNathI bharelA mahAna AtmAenuM astitva che. tame mAtra tamArI AjubAju ja juo cho. tamArI duniyA ghaNI nAnI che, sAMkaDI che. A nAnI ane sAMkaDI
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 351 pravacana-20 - - - - - duniyAne tame jue che paNa sAMkaDI najarathI ane sAMkaDA hadayathI ! AthI tame pramoda bhAvanAthI vaMcita rahe che. pramoda eTale prema ke jemanA guNanuM smaraNa karavAthI ApaNA haiye harSa uchaLe, aMtaramAM AnaMda umaTe, haiyuM bhAvavibhora banI jAya, e bhAva, e lAgANa prameha' che. e bhAva prameha bhAvanA che. e uccatama vibhUtio pratye temanA guNenA mAdhyamathI prema thaI javuM joIe. eka vidvAna mahAtmAe "prameha ne aMgrejI atha Love (lava) arthAta prema karyo che. A arthe mane pasaMda paDayo che. guNenA mAdhyamathI zreSTha vibhUtione prema karavAne che. duniyAmAM ajJAnI ane mehAMdha cha vArthathI prerAIne ja ekabIjA sAthe premane vyavahAra karatAM dekhAya che. prema emane pipaTapATha paNa kare che, paraMtu te prema nathI. e te heya che premane mAtra paDachA! premane AbhAsa mAtra! temAM vArthanI durgadhathI bharelI vAsanA ja hoya che. bIjuM kazuM ja nahi. jJAnI ane vivekI mANasa ja gunA mAdhyamathI jIvenI sAthe prema karI zake che. sabhAmAMthI ? ame leke te duniyAmAM paisAnA mAdhyamathI ja prema karavAnuM jANIe chIe. amArA manamAM jeTaluM rUpiyA-paisAnuM mUlya che te teTaluM guNanuM nathI ! pachI guNavAna vyakti pratye prema kevI rIte thAya? mahArAjazrI : AthI ja te kahuM chuM ke daSTi badale. jovAnI najara badale dhanavAna tamane hAle lAge che kAraNa ke tamane ghana hAluM che! tame dhanane mahatva ApyuM che, tame kSamA, namratA, vairAgya, paramArtha, paropakAra Adi guNane jIvanamAM mahatva ApatA rahe te tamane guNavAna-guNIjane pratye prema thaze ja, arthAta temanA pratye tamane sadabhAva thaze ja, temanA guNenI tame anumodanA karaze ja.
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 : rUpa ane rUpiyAnA prema : sabhAmAMthI : junI peDhInA je leAkA che te dhana sAthe prema kare che. ane AjanI peDhInA yuvAne rUpa sAthe prema kare che! AjakAla te AkhIya duniyAmAM dhana ane rUpanA prema ja asIma vadhatA jAya che! mahArAjazrI : AnAthI ulTu amerikA jevA dezeAmAM dhana ane rUpa paranA prema ghaTatA jAya che! dhana ane rUpanA tyAga karI hajAra videzIe bhArata Ave che dhana ane rUpa kSaNika sukha ApI zake che, paraMtu mANasane AMtarika zAMti nathI ApI zakatA. AMtarika zAMti vinA jIvana keTalu` bhArekhama ane asahya banI jAya che, te tame amerikanaiAne pUche. ThIka che, tame dhana ane rUpanA upabhega ryAM vinA rahI nathI zakatA, paraMtu tenI tame lagana-dhUna na rAkheA. dhana ane rUpane tamArA jIvananA abhinna avibhAjya aMga na banAve, dhana ane rUpa pratye tamArA haiye prema ane Adara nahi haiAya te guNI. janA pratye tamArA haice prema ane Adara jarUra pedA thaze. - guNamUlaka prema dI jIvI : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA khIjI vAta ApaNuM samajI le. guNNAnA lIdhe prema thAya che te te dIrghajIvI ane che. rUpa ane dhananA kAraNe prema thAya che te te kSaNuvI ane che. prAsagika banI rahe che. kAraNa ke dhana ane rUpa ane pariva`nazIla che. rUpa badalAI gayuM, vyakti kurUpa-kadarUpI anI gai te prema tamArA khatma ! dhana jatu rahyuM, mANusa garIba thaI gayA, te e mANusa mATenA tamArA prema gAyama! guNeAne lIdhe prema hoya che te te jaldI khatma nathI thatA. AthI zuddhi dvaM tamArI khatma-samApta na thavI joie. dhoDezaka nAmanA granthamAM cAra prakAranI pramAda bhAvanA # matAvI che. 1. ' sukha mAtra pratye pramAda 2. Ihalaukika sukha pratye pramAda '
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-20 1 353 3, parabhava-IhabhavanI apekSAthI sukha pratye prada 4. parabhava-zAzvata sukha pratye prada ApaNe A cAra prakAranI "pramoda bhAvanAmAMthI sarva prathama cothA prakAranI-zAzvat sukha pratyenI pramoda bhAvanAnI vicAraNA karIzuM. tyAra bAda trIja, bIjI ane chelle pahelAnI. Aje ane kAle ema be divasamAM A cAre ya prakAranI saMpUrNa vicAraNA karavI che. tIrthaMkara paramAtmA pratye snehabhAva : je tIrthaMkara paramAtmAoe parama zAzvata sukha pAmavAne paMtha batAvyuM, e ekSa-mArgano preraka upadeza Apyo, e mArgamAM mumukSu pathikane sAtha paNa Ape, te tIrthaMkara paramAtmAo pratye ApaNA aMtaramAM apAra saneha ane amApa mamatA hovI joIe. tIrtha kara paramAtmAnA guNa gAvAthI temanA jIvana ane upadezanuM ciMtana, manana, smaraNa ane paThana karavAthI temanA pratye prema jAgrata paNa thaze ane daDha paNa banaze. temanA jJAnaguNa, darzanaguNa, vItarAgatA ane anaMtavIya- A cA2 akSaya guNene vicAra karavAmAM Ave te paNa temanA mATe haiye prema uchaLaze, ghUghavaze. jemane keInA pratye rAga nathI, keInA ya pratye dveSa nathI, kazAyane jemane meha nathI ane je jJAnI che temanA sukhanI te vAta ja zuM karavI? temanuM sukha akSaya, akhaMDa ane zAzvat hoya che. temanuM sukha zabdAtIta ane avarNanIya hoya che. duniyAe rAgamAM sukha mAnyuM che, AthI vItarAgathI maLatA sukhanI tene kalpanA ja nathI. rAgInA sukha karatAM vItarAgInuM sukha anaMtagaNuM vadhAre hoya che. "prazamarati mAM kahyuM che : " yatsaviSayakAkSodbhava sukha prApyate sarAgiNA, tadanantakoTiguNita mudhaiva labhate vigatarAgaH" / rAgInA sukhathI vItarAganuM sukha anaMta anaMta vadhu hoya kapa che. vItarAga sadehe paNa hoya che ane videha paNa hoya che. tIrtha,
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThThI mIThI lAge che munivaranI dezanA kara ane khIjA kevaLajJAnI sadehe vItarAga hoya che. meAkSamAM gayelA videhu vItarAga hAya che. sadeha-videha ane vItarAganu sukha samAna hAya che. AvA paramasukhI sadAne mATe zAzvata sukhI vItarAgI paramAtmAe pratye ApaNA haice leAla, bhArebhAra, bharapura prema hAvA joIe, sukhanI dRSTithI A pramedabhAva thavA jeIe. guNenI dRSTithI paNa temanA pratye apara'pAra prameAdabhAva haiye ubharAve joie. temanA zreSTha puNyaprakaCthI utpanna thatA aneka guNu che duniyAnA karADo karADo leke temanA pratye AkaSaya che. temanA guNu-vaibhavathI prabhAvita thAya che. tIrthaMkarAnA puNyapraka jovA hAya teA temanA samavasaraNamAM jaIne bese! ane jIe! tamArI AMkha ane tamArU aMtara e prA thI tarabatara thaI jaze ! 354 : sabhAmAMthI : kevI rIte jaIe temanAM samavasaraNamA ? Aje te bhAratamAM ke duniyAmAM khIje kayAM che keAi tIrthaMkara ? kalpanAthI samavasaraNumAM jAe H mahArAjazrI : nA, nathI bhAratamA keI tI kara. nathI A duniyAmAM kyAya kAI tI kara. paNa tIrthaMkara Ajeya vidhamAna che jarUra. mahAvideha kSetramAM tItha kara che, paraMtu ApaNe tyAM atyAre A phreMDe jaI nathI zakatA, tethI te na heAvA kharAkhara che! para Mtu ApaNe manathI ane kalpanAthI te jarUra jaI zakIe chIe samavasaraNamAM ! zAstrakAroe tenu je vana--citraNa karyu che te samavasaraNanI kalpanA kareA, kalpanAnI pAMkhe tyAM pahoMcI jAe ane tamArI 5nAnI AMkhe samavasaraNamAM birAjamAna tItha kara paramAtmAne mana bharIne nihALeA. apalaka najare temanuM dhyAna dhare ! kevu... alaukika, adudbhUta ane apUrva rUpa heAya che tIthaMkara paramAtmAnuM! temanAM e rUpa-saundrayane joyA pachI bhakatAne duniyAnuM khIju kAI ja rUpa Aka`tu nathI. e rUpa-darzana pachI khAkInAM badhAM ja rUpa phIkkAM lAge che temane. temanI ATha prakAranI gheAbhA jene AThe pratihArI-aSTa
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 355 pravacana-20 prAtihArya kahe che tene tame juo. tamArI tabiyata tarabatara thaI jaze. mAMhyale tamAre jai jai nAcI uThaze. azekavRkSa, traNa chatra, bhAmaMDaLa, cAmara, siMhAsana, divyadhvani devaduMdubhi ane puSpavRSTi-A ATha prakAranI tIrtha karanI zebhA hoya che e ubhuM kareluM samavasaraNa khUba manahara hoya che. kalpanAnI akhe joyelA paramAtmA, kapanAthI karele temane paricaya paNa haiye AnaMdanI amedabhAvanI che uDADe che. e pramodabhAva temanA pratye sneha ane sadabhAva jagADe che. bhakti ane zraddhA jagADe che. paramAtmAne paricaya ja karavAmAM na Ave te temanA pratye saneha, sadabhAva, bhakti ane zraddhA kayAMthI jAge? paricaya vinA prema nahI ? A duniyAmAM paNa paricaya thayA vinA keIne keInI sAthe prema thAya che khare? jenI jenI sAthe tamane prema che tenA bIja tenA paricayamAM vavAyA hoya che. keIne paricaya sahaja, Akasmika, anAyAsa thaI jAya che, te keIne paricaya kara paDe che! paramAtmAne paricaya karavAnuM che. Aja hAjarAhajUra sadeha tIthakara paramAtmA nathI te kalpanAthI temane paricaya karI zake che. e paricaya kare jarUrI che. A paricaya karavAnA prayAsa ne prayatnamAM paramAtmAnuM maMdira temaja temanI pratimA preraka ane protsAhaka bane che. paramAtmAnI pratimAmAM jIvaMta paramAtmAnI kalpanA sAkAra bane che. paNa A kalpanAne sAkAra karavA mATe paramAtmAnI pratimAmAM mana ane nayana, AMkha ane aMtara, najara ane dilanA nAda sthira thavA joIe . derAsaramAM kene paricaya kare che? tame loke reja maMdira-derAsara jAo che ne ? paramAtmAnI pratimAnA darzana ane pUjA kare che ne ? darzana-pUjA karatA samaye tamArU e lakSaya hoya che kharuM ke mAre paramAtmAne paricaya kare
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA che, jethI temanI sAthe mane prema thAya? nA tamArU A lakSya A dhyeya banyuM nathI. AthI darzana-pUjAmAM na te mana sthira rahe che, na te nayana! AMkhe paramAtmAnI pratimA para apalaka sthira rahe. che? mana paramAtmAnA guNenAM ciMtanamananamAM sthira thAya che? nA. kazuM ja nahi! mana bhaTakatuM phare che saMsAranI zerIomAM! saMsArathI ja saMbaMdha ne sagapaNuM che ne tamane ? eTale majethI saMsAra sAthe tame pyAra kare che. AthI ja saMsArane paricaya kare che ! maMdira-derAsaramAM paNa saMsArI jIno paricaya karI le che ke nahi? zA mATe maMdira-derAsara banAvyAM che? saMsArI chane paricaya karavA mATe ke paramAtmAno paricaya karavA mATe? maMdira-derAsaramAM saMsAranI, parivAranI, samAjanI ane dezanI vAta kare che ne ? yAda rAkhe. paramAtmAnA maMdiramAM paramAtmAne ja paricaya sAdhavAne che. paramAtmA sAthe ja prema karavAne che. tenA badale tyAM tame je bIjA bIjA kAma karyA, Alatu-phAlatu vAta karI te tenI kaDaka sajA thaze tamane ! kamasattA tamane nahi cheDe! tamane e sajA karaze ja. AthI ja kahuM chuM, sAvadhAna raheje. bhale tame lakSAdhipati-karoDapati ho, rUparUpanA aMbAra , prakAMDa vidvAna ane prakhara tatvaciMtaka he, karmasattA keIpaNa aparAdhIne kSamA ApatI nathI, kSamA karmasattAnA lehamAM nathI. pApa karyAnI sajA karavI e tene savabhAva ane zvAsa che. ApaNuM kalpanAsRSTimAM paramAtmAne sAkSAtkAra karavAnuM zreSTha mAdhyama, sarvottama AlaMbana che paramAtmAnuM maMdira. sarvazreSTha AlaMbana ane AdhAra che, paramAtmAnI pratimA, darzana-pUjana ane stavana karavAnuM prayojana paNa A ja che. paramAtmAthI hRdayane prema karavAne che. aMtarane prema, hRdayane prema, AntaraprIti paricayathI gADha paricayathI ja thAya che.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-20 paramAtmAnA jIvanacaritro vAMce ? paramAtmAnA premabaMdhanamAM baMdhAvavA mATe temanA jIvanacaritranuM vAMcana karavuM joIe. temanAM jIvanacaritre vAMcavAthI temanA uttama guNe ane mahAna kAryo pratye prema vadhe che. "tIrthakaree AvAM AvA mahAna upakAra karyA hatA A abhAva haiye janme che. bhagavAna zrI RSabhadevanuM jIvanacaritra vAcatA temanA jIvAnaMdanA bhavanI kathA vAMcaze te chavA bimAra sAdhunI karelI sevAbhaktinI vAta jANIne cakita thaI jazo ! bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA nayasAranA bhavanI kathA vAMcaze te nayasAranI atithisakAranI bhAvane vAMcIne bhAvavibhera banI jaze. bhagavAna zrI zAMtinAtha prabhunA megharatharAjAnA bhavanI kathA vAMcaze te eka abola pakSInI rakSA mATe pitAnuM AkhuM ya zarIra kApIne ApI denAra megharatha rAjA mATe tamAruM mana-mastaka ApoApa namI paDaze! ghara upasarga karanArA saMgama pratye temaja gozAlaka pratye jarAya ja nahIM karanArA ane temanA pratye karUNA varSAvanAra bhagavAna mahAvIrane kalpanAsRSTimAM je te temanA pratye zuM tamane prema nahi jAge? baMne kAnamAM khIlA bheMkanAra govALiyA pratye paNa kaze ja roSa na karanAra e parama purUSanA pratye zuM tamane saneha ane sadbhAva nahi jAge? paramAtmA mahAvIra svAmInA ra7 bhavenuM jIvanacaritra vAM. vicAre. temAM evI evI romAMcaka adabhUta satya ghaTanAo che ke te vAMcatAM tamane paramAtmA pratye acUka gADha saMbaMdha baMdhAze. premabhAva jAgaze ja, paramAtmapremathI mana pramoda : ameda-bhAvanAne prathama viSaya che, paramAtmatatva: parama, zAzvat sukhanA svAmI paramAtmA pratye saMpUrNa paripUrNa prabhAva jAgrata karavAne che. arthAt paramAtmA sAthe prema karavAnA che. temanI sAthe premabaMdhanathI baMdhAvAnuM che. jema jema paramAtmA sAthe prema zADha ne ghaniSTha banate jaze tema tema saMsAranA tuccha asAra ane
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? : : che murivara para kSaNika suko parathI mana udanuM jo. rAgI-derI che cAnA premabaMdhana chUTatAM jaze. tamAruM mana prasannatAthI bharAI jaze pratipa -jarA haiye AnaMda chalakAte. ubharAtA raheze. paramAtmAnA guNa livara--mananI prasanI, cittazAMtinI ane citra-prasannatA gati thAya che. temanA guNenI vica raNathI A rA guNe vadhatA jaze. tamArI zuddhi vadhatI jaze tamAre AmarUpa nikharI uDaze. mAtRbhAvanA pAtra sAdhupuruSe : je pramANe arihaMta ane siddha bhagavae paramasukha, paramakaMda ane avyAbAdha sthitine prApta karI che te prakAre ninya sAdu puruSoe parasa ane zAzvat sukhane pAmavAne purA kare che. kare che. AthI evA sAdhaka mahApuru papha amedanI ane pramodanIya che. jeo sadAya dharmadhyAnamAM lIna rahe che, prazAMta ane prasanna rahe che, dhara ane gaMbhIra hoya che, pApakRtinA tyAgI hoya che. jJAnAcAra, darzanAcAra, caritrakAra, tapAcAra, vicArapAca cAranA apramatta pAlaka hoya che, pAMca mahAvratanA (prANAdina viramaNa-ahiMsA, pAvAda-viramasatya, adattAdAna-viramaNa a., maithuna-virahmacarya ane parigraha-viramaNa-parivuM) dhAraka hoya che, ekAnta zAmAM dhyAnamagna bane che, evA nirca sAdhu para kevuM apUrva mukha ane avAM keka AnaMda anubhave che te te mAtra kevaLI bhagavaMta ja kahI zake. AvA tyAgI ane enI sAdhu pu pramodabhAvanAnA pAtra che. je mahAtmA pura nAnI che, zAstronuM adhyayanamAM je pravRtta raDe che, va sarva kena kapadeza Ape che, zAMta hoya che, IndriA jemanI sAIna hoya che ane pagapALA cAlIne jee jagatamAM jinezvadevanA dharmazAsanane prarita ane prakAzita kare che evA mahApu ApaNA mATe da bhAvanAnA pAtra che. ahaMkArathI panana thAya che: AvA mahApurU pratye, jJAnI pura pratye ApaNI jJAna
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-20 to rAkhalA-lIma aAkAra Ti ane guNadaSTi sadaiva khUlI rahevI joIe. guNadaSTi nahi heca te tamArI najaramAM tamane temanA parNa avaguNa rekhAze. chagharatha jImAM deza-avaguNa te rahevAnA ja, paraMtu devadatrikI devuM dekhAya che ane guNadaSTithI guNa dekhAze. guNakaTi salAmata haze te tamane AvA mahApurUnA mAtra guNa ja najaramAM Avaze. nahi te mahAtmA enA paNa avaguNa AMkhe caDaze ! jamAlamunine bhagavAnanuM kahevuM khoTuM lAgyuM hatuM! bhagavAne kahyuM: "kaDemaNe kahe je kArya thaI rahyuM hoya te kArya thaI cuM" ema kahevuM te saMsAranA vyavahAranI bhASA che. raseI thatI hoya te paNa "roI thaI gaI ema bolAya che. jamAIla munine divasa sudhI aneka dAkhalA-dalIlathI bhagavAne samajAvyA paNa te bhagavAnanuM kahyuM mAnyA nahi ane bhagavAnane anAdara karI, temane saMgha, temanI AjJA cheDI alaga thaI gayA. temanA prabaLa "ahame temane mArgadhrapTa karI dIdhA. prabaLa "ahaMkAra mANasanuM pattana ja karAve che. je mahAmuni AtmasAdhanAmAM nirata rahe che temane apAra AMtarika sukha maLe che. temane durakhane kadI sparza thatuM nathI. te parama sukhI hoya che. temanA mATe prabheda bhAvanA hovI joIe, arthAt temanA mATe haiye prema have joIe. zraddhAvAna-jJAnavAna-cArivavaMta gRhastha paNa ameda bhAvanAnA pAtra eja pramANe je gRhastha che ane jemane heye jJAnamUlaka zraddhA che, paramAtmA jinezvara devanA gharmazAsana pratye avicaLa zraddhA che, vizvAsa che ane teo zraddhAthI dAna, zIla, tapa ane zubha bhAvanA rUpa cAra prakAranI dharmanI ArAdhanA karatA rahe che teo paNa pramodabhAvanAno viSaya che. temanI dAnapriyatA, temanI zIladadatA, tamanI tapazcaryA ane temanI zubha bhAvanA joIne haiye prema hIlALA joIe. temanA mATe aMtaramAM sadabhAva vadhu jAIe. Ipyo
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka60 ? mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA na thavI joIe. tamAre kaMI sAdharmika bhAIe moTuM dAna karyuM, lAkha-be lAkha rUpiyAnuM dAna karyuM, samAje athavA nagara-jae tenuM jAhera sanmAna karyuM che te joIne tamane AnaMda thAya che ne ? tenA dAnadharmanI anumodanA karo cho ne? nahi re ! heya kaMI? tamArA sAdharmikanI tame anumodanA kare ! te te ahIMthI sIdhA ja DAyarekaTa' ja siddhazIlA para mahAmAM pahoMcI jAo! tame te tyAre kaheze, je je mATe dAnesarI! ame jANIe chIe tenAM lAkhaNa! eka bAju nIca kRtya kare che ane bIjI bAju dAna kare che. cAlabAjI che badhI ! pitAnA durAcArane DhAMkavA dAna kare che.' doSadaSTi avarNavAda karAve che? A dezadaSTi che. gRhastha che, saMsAranAM aneka pApamAM phasAyele jIva che, te che ja. jeTalA deze ane dUSaNe tame saMsArI jIvamAM, chastha jIvamAM jovA Icche teTalA joI zako cho. temAM koI viziSTatA nathI. koI gRhastha mAsa-kSamaNanI tapazcaryA karI, guNAnurAgI lekee tene ghaNI badhI bheTa ApI. A joIne tamArA haiye e tapasvI pratye prema jAgaze? haiye harakha thaze? nahi thAya ne ? tame te kahevAnA? nA je hoya te bahu moTe tapasvI ! abara che amane badhAM karatUtanI. jANe che zA mATe eNe tapa karyuM che? ghaNI badhI prabhAvanAo ane bheTe levA mATe pApamAM paDelA-phasAyelA ghaNuM ya haiye zubha bhAvanAo bhAve che. pApamAthI chUTavA bhagavAnane karagare che. tenA bhAvadharmanI anumodanA karavI joIe. rAdhvI anudanAnuM pAtra eja pramANe je sAdhvIo che, je ja jJAna ane dhyAnamAM lIna rahe che, samyagadarzana, samyagUjJAna ane samyapha cAritrathI jenA tana, mana ane AtmA nirmaLa banyA che, je pitAnA pAMca mahAvatenuM
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-20 361 vizuddha pAlana kare che, temanA pratye paNa pramodabhAva he joIe. ke ekAda-be sAdhvIonuM avivekI AcaraNa joIne tamAma sAdI saMsthA upara vArepaNu nahi karavuM joIe. je sAdhvI sAdhanAsabhara che, jJAna-sthAnamAM tallIna che, pitAnA gurUjanonI sevA-bhakti karavAmAM tatpara che, pitAnA zIlanI rakSAmAM jAgrata ane khabaradAra che, temanA pratye mananA chAnA khUNe paNa durbhAva na thaI jAya tenI kALajI rAkhavI joIe. paramAtmA jinezvaradevanA dharmazAsanamAM sAdhvIonuM paNa mahavapUrNa sthAna che. sAdhvIonA jIvanamAM paNa aneka prakAranI uttama dharmArAdhanA jovA maLe che. lagAtAra seMkaDe-hajAre AyaMbilanI tapasyA karanAra sAdavIo Aje paNa vidyamAna che. hajAro leke kaMThastha karI ja tene svAdhyAya karanAra sAdhvIonA paNa Aje darzana thAya che. gurUjananI apratima sevA-bhakita karanAra sAdhvIo paNa Aje ApaNuM vacamAM che. AjanA raMgIlA ane mAchalA kaliyugamAM saMsAranA badhA raMga-rAga, bhegapaga-sukha sagavaDe choDIne saMyama dharmanA kaThora vataniyamanuM hasatA cahere pAlana karavuM e sAkariyA caNA khAvAnuM kAma nathI. leDhAnA caNA cAvavA jevuM saMyamadharmanuM pAlana che. AvA kaThina saMyamadharmanI sAdhanA karatI sAdhvIo pratye paNa haiye pUjyabhAva ane pramedabhAva have joIe. ApaNu dharmagranthomAM bhagavAna ziSabhadevanA samayanI brAhmI ane suMdarI AdinuM caritravarNana Ave che. bAhubalIne kevaLajJAnane mArga keNe batAvyo hato? sAdhvI brAhmI ane suMdarIe ja! eja pramANe jenuM ApaNe hamaNA ja ciMtana-manana-vivecana karIe chIe te "dharmabindu granthanA racayitA haribhadrasUrijIne haribhadra pure hitamAMthI haribhadramuni kese banAvyA hatA? yAkinI mahattA nAmanI eka sAdhavIe ! haribhadrasUrijI jevA mahAna kRtaghare A 46 sAdhvIne mAtAnuM sarvocca sthAna ApIne, potAnA anekavidha
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 mIThI mIThI lAge che mAnavaranI dezanA granthamAM pitAne paricaya yAkinI mahattarAsunu-yAkinI mahattarAnA putra kahIne Ape che. jANe che ne haribhadrasUrijInuM jIvanacaritra sabhAmAMthI : nA, sAheba! amane lekene evI vAta sAMbhaLavA nathI maLI. mahArAjazrI? kaze vadhe nahi. huM tamane te kahIza. A cAturmAsamAM khUba sAMbhaLI le. paNa mAtra sAMbhaLavAthI koI vizeSa lAbha thavAnuM nathI. sAMbhaLyA bAda ciMtana-manana karavuM joIe. sAMbhaLyA pachI ghare jAo che, dukAne jAo che, jyAre paNa ane jyAM paNa samaya maLe tyAM ane tyAre A sAMbhaLelI vAtane yAda kare ane tenA para ciMtana-manana karo. AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI haribhadra cittoDanI rAjasabhAmAM rAjapurohita hatA. veda-vedAMga ane cauda vidyAonA te pAragAmI hatA. suprasiddha vikhyAta prakAMDa vidvAna hatA. A vidvattAnI sAthe sAthe temanAmAM abhimAnane avaguNa paNa hatA. te pitAne saMsAranA sarvazreSTha ajeya vidvAna mAnatA hatA. AthI te pitAnA peTa para eka paTTo bAMdhIne pharatA. te kahetA! "mArI vidvattA eTalI badhI che ke peTa phUlAI ne phATI na jAya te mATe paTa para paTTo bAMdhI rAkhuM chuM ! haribhadra puhita pitAnI sAthe eka nAnI sIDI paNa rAkhatA. te kahetA keI vidvAna vAdI purUSa mArA DarathI AkAzamAM caDI jAya te A sIDI para caDhIne tene pakaDI lauM ane tenI sAthe vAdavivAda karuM." teo eka nAnI jALa paNa pitAnI pAse rAkhatA hatA, te kahetA koI vidvAna mArA bhayathI sarovara nadI ke sAgaramAM chupAI jAya te A jALa nAMkhI tene pakaDI lauM ane tene vAdavivAdamAM harAvI dauM.' vijyane temane bhArobhAra vizvAsa hatuM. temanI vidvattA
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-20 aparAjeya hatI. citaDhanI rAjasabhAmAM Avela ekapaNa vAdIvidvAna vijayI banIne pAchA nahAtA pharyAM eke eka vidvAnane haribhadra purAhita bhUDI rIte parAjita karyAM hatA peTe pATA bAMdhavAnI vAta, pAse sIDI ane jALa rAkhavAnI vAtta bhale kiMvadantI haiAya ke satya hAya, para tu te advitIya vidvAna hatA, temAM bemata nathI. 367 eka divasa savAramAM te rAjamArga parathI jaI rahyA hatA. e raste jaina upAzrayamAM sAdhvIe savAre svAdhyAya karI rahI hatI. eka sAthIjI zuddha ane spaSTa zabdemAM svAdhyAya karI rahI hatI. rastA parathI jaI rahelA haribhadra purAddhite e zabda sAMbhaLyA. sAdhvIjI eka prAkRta zlAka yAda karI rahyAM hatAM : cakakI duga' hariSaNuga', 'paga' cakakINu kesavA cakakI, kesava cakI kesava, ducakakI kesI ya cakI ya.' (Azyaka niyukti) haribhadra A zlAka sAMbhaLIne tene atha karavA lAgyA. paraMtu tenA atha temane kharAkhara na samajAya. pharI pharIne temaNe prayatna karyA paraMtu artha spaSTa na ja thayA. temaNe eka pratijJA manamAM dhArI hatI. huM kAI zAstra ke zAstranI kaI vAta na samajI zakuM ane te je kaI mane samajAvaze tenA huM ziSya anI jaIza.' A pratijJA temaNe jAheramAM nahAtI lIdhI paraMtu manathI lIdhelI pratijJAnu pAlana karavAmAM teo dRDha saMkalpavALA hatA. A temanI maulika ceAgyatA hatI. mAnasika sa'kalpanuM pAlana karavAnI daDhatA heAvI te mAmulI vAta nathI. vAcika sakalpanA paNa leAkeA bhaMga kare che, kAyika saMkalpanuM paNa pAlana nathI karatA! tyAM mAnasika pAlana karavAnI te vAta ja kyAM karavI? sa'panuM pratijJApAlananu sattva che kharU? Aje tA mANasanuM manAtraLa ja bhaMgAra thaI gayu` che. hInasattva banI gayA che AjanA mANasa. vrata-niyamanu pAlana duSkara
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA 364 banI gayuM che. lIdhelA tene bhaMga kare te ramata banI gaI che. dhArmika pratijJAnuM pAlana karavAnuM jANe sAva ja nathI rahyuM. eja pramANe saMsArika jIvanamAM paNa pratijJApAlananuM satva nathI rahyuM. AjakAla chUTAcheDAnA keTalA kissA bane che? lagna e zuM che? jIvanaparyata strI-purUSa mana vacana ane kAyAthI pati-patninA saMbaMdhe ekamekane vaphAdAra rahevAnuM pratijJApUrvaka jAheramAM svIkAre che ne? paNa hIna sarvavALA loke lIdhelI pratijJAnuM pAlana nathI karatA. mahAna purUSanI A vizeSatA hoya che ke teo sattvazIla hoya che. svIkRta pratijJAnuM pAlana karavAmAM teo pitAnA prANanI paNa paravA nathI karatA. A vizeSatA AtmAnI AdhyAtmika vikAsayAtrAnA prAraMbhamAM ja jAgrata thAya che. prANunuM tyajati dharmAtha, na dharma prANasaMkaTe" dharma mATe prANa tyAga kare che paraMtu prANene bacAvavA dharmane tyAga nathI karatA." haribhadra purohita sAdhvInA upAzrayamAM haribhadrasUrijIe pite ja pitAnA gadaSTi samuccaya nAmanA graMthamAM A vAta kahI che. je vAta khUda temanA pitAnA jIvanamAM paNa hatI. sAdhvInA svAdhyAyanA zlekane artha temane na samajAya. upAzrayamAM jaIne tene artha sAdhvIjIne pUchavAnuM temaNe vicAryuM, mAtra vicArIne ja ubhA na rahyA, upAzrayamAM gayA. upa. zrayamAM eka lAkaDAnA Asana upara eka prauDha sAdhavI birAjamAna hatAM. haribhadde be hAtha joDI, mastaka namAvIne sAdhavajIne praNAma karIne pUchayuM: "huM aMdara AvI zakuM chuM?" sAdhvIjIe dharmalAbha nA AzIrvAda ApyA ane aMdara AvavAnI anumati ApI. sAdhavajInA AzIrvAdamAM haribhadra purahitane amRtane AsvAda maLe. sAdhvIjInA darzanathI temanA AtmAe apUrva prasannatA
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-20 35 anubhavI. namaskAra karIne purohitajIe abhivAdana karIne kahyuM : kahe pUjanIyA! hamaNAM hamaNAM upAzrayamAM je savAdhyAya thaI rahyo hate, temAM je "cakaka durga" vALe zleka AvatuM hatuM te meM sAMbhaLe. e kane artha mane barAbara samajA nahi. e brekane saMpUrNa artha jANavAnI jijJAsAthI huM ApanI pAse Avyo chuM, te te samajAvavA Apa kRpA karaze? sAdhvIjIne suyogya pratyuttara: - sAdhvIjI yAkinI mahattarA pAmI gayAM ke A mahAnubhAva haribhadra purahita ja hovA joIe. sAdhvIjI khUba vicakSaNa hatAM. temaNe kahyuM: he "mahAnubhAva! amArA jinazAsanamAM sUtrane artha batAvavAno adhikAra sAdhupurUSane chesAdhavI arthajJAna nathI ApI zakatI. AthI Apane je arthajJAnanI jijJAsA hoya te Ape amArA gurUdeva pAse javuM joIe? haribhadra puhite tIvra jijJAsAthI pUchayuM : "ApanA gurUdeva jyAM birAje che ?' javAbamAM sAdhavIe kahyuM: "jinamadiranI bAjunA upAzrayamAM.' sAvajI keTalA vicakSaNa haze? temaNe pite e zlokane artha na batA! kAraNa te jANatA hatA ke A vyakita mAmulI nathI. kayAreya jinamaMdira ke jaina upAzrayamAM paga nahi mUkanAra A purahita acAnaka ahIM upAzrayamAM AvI gayA che, te temanI mulAkAta AcAryadeva sAthe karAvavI joIe. AcAryadeva dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA jJAtA hoya che. kalekane artha batAvI dauM te A mahAnubhAva ahIMthI ja pAchA pharI jaze, gudeva pAse te pachI nahi jAya. bhale AvyA che eka zlokane artha pAmavA paraMtu temane AtmakalyANanI bhavya preraNA...jina zAsananA apUrva tatvajJAnanI suvAsa ApIne pAchA mokalavA joIe! sAdhvIjInI jJAnadaSTi sArvajInuM hadaya keTaluM karUNAsabhara haze? bIjA AtmA pratye
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ }} mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA kevu apUrva vAtsalya che! sAdhvIjI kharAkhara jANe che ke bhAja turbhidra purahite eka divasa jinamadiramAM jaIne paramAtmA jinezvara devanI pratimAnI khUbaja majAka uDAvI hatI ! chatAM paNa temanA pratye sAdhvIjInA haiye kaiAi rASa nathI, temane paNa saddhanI prApti thAya !' evI bhAva karUNA ArlI, aparAdhI pratye paNa krodha nahi paraMtu karUNA ! sauMta hRdayanI A vizeSatA heAya che. aparAdhI pratye rASa ane tiraskAra te saMsAramAM khadhA ja kare che. sAMtanI dRSTi jJAnaSTi heAya che. sArvIjInA upAzrayanA zAMta ane pavitra vAtAvaraNathI temaja sAtrIjIenI zista ane anuzAsanathI haribhadrapurAhita prabhAvita thayA. temaNe sAdhvIjIne punaH praNAma karyA ane vinayathI temanI vidyApa lIdhI. sAdhvAjIe 'dharma lAbha'nA vidAya-AzIrvAda ApyA. haribhadra purAhatanA haice sAdhvIjI pratye pramedabhAva jAgI gayo hatA. AthI temanI vAta temane jacI gaI. tyAthI te sIdhA jina madiramAM gayA, kAraNa ke AcArya deva jinamaMdiranI bAjunA ja upA zrayamAM birAjamAna hatA. mAre haribhadra purahitanA mana ane magajamAM sAdhvIjInI pavitra tejasvI mukhamudrA, temanI vatsala ane trinAMta vANI temaja upAzrayanu zAMta ane anuzAsita vAtAvaraNu chavAI gayu hatu. jainadharmInI AcAramaryAdA pratye temanA OMce sabhAva jagye hatA. AthI jinamadiramAM jaIne temaNe jinezvaradevanI pratimAnI khUba ja guNustavanA karI ' A e ja jinamaMdira hatu ke eka divasa hAthInA bhayathI TharIne haribhadre temAM AzarA lIdheA hatA ane tyAre jinezvaranI pratimAnI khubaja ThekaDI uDAvI hatI ! te samaye temanA haiye, jainadhama pratye dveSa hateA. Aje dveSanA sthAne saddabhAva hune, pramAdabhAva hatA. haiyAnA bhAva mANusanA AcaraNamAM pratimiMbita thAya che. je vyakti mATe, je dharma mATe, je sthAna mATe pramedabhAva jAge che,
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-20 367 arthAta premane bhAva jAge che te vyakita te dharma ane te sthAna pratye samyapha AcaraNa ja kare che. teo sAthe te sAthe ja vyavahAra kare che. pramehanA badale haiye IrSA, dveSa ke tiraskAranA bhAva Ave to vyavahAra paNa e ja te karavAne. AthI ja tamane pharI karIne kahuM chuM ke tamArA haiyAne guNIjana ane puNyazALIo pratyenA pradabhAvathI sabhara ane samRddha rAkhe. jyAM jyAM tame guNadarzana karaze tyAM tyAM tamane prema thaze ja. guNadarzanathI prema thAya che, keSadarzanathI keSa ! jyAM prema hoya che tyAM citta AnaMdane anubhava kare che. jyAM deSa heAya che tyAM mana saMtApathI zakAya che. haribhadra pure hita AcAryadeva pAse H Aja haribhadra puhitane paramAtmA jinezvaradevanI mUrtimAM sAcI vItarAgatAne anubhava thaye. temanI AMkhe AnaMdanA AMsuthI chalakAI gaI. temanA kaMThe gavAtA stutika AcArya deve upAzrayamAM beThA beThA sAMbhaLyA. purohitane avAja temane paricita hate. AcAryazrI samajI gayA ke A avAja haribhadra purohitane ja che. avyakata AnaMda temanA haiye uchaLI raho. Aje temanI jamaNI AMkha pharakI rahI hatI. bIjA paNa zubha saMketa thavA lAgyA haribhadra puhita maMdiramAMthI nIkaLI upAzrayamAM AvyA. AcAryadevanAM darzana thatAM ja temane namaskAra karIne pUchyuM: "huM AvI zakuM chuM?" anumati maLatAM te AcAryazrInA caraNe pAse AvyA. punaH praNAma karIne vinayathI temanI pAse beThA. AcArya deve dharmalAbhanA AzIrvAda ApyA.vAtsalyabhAvathI kSemakuzaLa pUchayA. haribhadra purohite potAnA AgamananuM kAraNuM kahyuM. gurUdeve temanI vAta parathI tAravI lIdhuM ke purohitajInA haiye sAdhvIjI pratye pramodabhAva jAgrata thayo che. paramAtmA pratyenI sAcI daSTi paNa khUlI gaI che. temaNe premataLa vANImAM kahyuM mahAnubhAvI jainadarzanamAM kramika adhyayana karavAnuM vidhAna che.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA jaina darzana eTaluM gahana, gaMbhIra ane vizALa che ke tenuM mika adhyayana karavAthI ja tenuM sAcuM tatvajJAna prApta thaI zake. jaina darzananuM rahasyabhUta jJAna te sAdhu jIvanamAM ja pAmI zakAya che. anekAntavAda ane satanAnI vAte jANavA-samajavA mATe satata gurUkuLavAsamAM rahevuM joIe. A lekane artha jANavAthI zuM ? A te jaina paribhASAmAM lakhAyela leka che. artha paNa tene saraLa che. tamArA jevA medhAvI, manasvI ane prajJAvaMta purUSa te kRtadhara banI zake che. jJAnanI apUrva ta pitAnA AtmAmAM prakaTa karI zake che. aneka ajJAnI chane jJAnane prakAza pradAna karI zake che. mAnavajIvananI Aja te saphaLatA che." AcArya bhagavaMtanI dhIra, gaMbhIra ane vatsala vANIe haribhadra purohitanA haiyAne bhIMjavI dIdhuM. temane pitAnI pratijJAnuM barAbara bhAna-jJAna hatuM. AcAryazrI kaI vAta tarapha IzAro karI rahyA che te paNa teo samajatA hatA. temanA tana-mana-AtmAmAM apUrva AnaMdanI zaraNAI vAgI rahI hatI....! samaya pUro thaI gayo. basa, ATaluM ja.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. AjakAla te guNavAnane anAdara karo ane sukhI mANaseno tiraskAra kara, sAmAnya thaI gayuM che! pUrvajanmamAM jemaNe dAna-zIla-tapa Adi dharmanI ArAdhanA karI hoya che, teo vartamAna jIvanamAM aneka prakAranA sukhanA svAmI thAya che. evA jIvonI IrSyA na karavI joIe. pramodabhAvanAnI pahelI zarta A che ke koInA paNa sukhanI IrSyA na kare. ISya premanuM jhera che. IrSothI premanuM mana thAya che, pravacana/ra1 parama upakArI mahAna yutadhara AcArya zrI haribhadrasUrijIe nimita dharmabindu granthamAM dharmavuM khUba ja sarasa svarUpa batAvyuM che. dharmakriAeluM jema svarUpa samajAvyuM tema e dharmakriyAo karanAranuM hRdaya kevuM hovuM joIe te paNa vistArathI samajAvyuM che, dharmakriyA zuddha hoya paraMtu te karanAranuM hRdaya malina ane azuddha hoya te e kriyAo dharma nahi bane! haribhadrasUrijIe kevI eTadAra ane sApha sApha vAta kahI che. tamAre je dharma pAma hoya te tamArA hRdayane sApha, svaccha ane zuddha banAve. haiye je kaMI draSa, ISya, ghaNA, tiraskAra Adi gaMdakI ane kAdava haya, je kaMI duSTa bhAve heya tene ulecIne pheMkI de. tamArA haiyAnA bAgamAM maitrI, karuNA, prameha ane mAdhya bhAvenA puSpa khIlavA de.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA enAM bIja te vAvyAM che ne ? tamAma cha pratye maitrI, duHkhI ane pIDita cha pratye karuNA, sukhI ane guNIjano pratye prada tathA pApI jIvo pratye mAdhyasagya, Ama vidvAnoe vibhAgIkaraNa karyuM che. ApaNe "mada bhAvanA para vivecana karI rahyA chIe. tame zuM bIjAnAM mukhamAM saMtuSTa che? pramoda bhAvanAnuM bIjuM nAma che suditA bhAvanA. zabda racanAmAM thoDeka ja pharaka che, para tu baMnene artha samAna ane sarakho che. "pramoDha puliMga zabda che. "muditA' strIliMga zabda che. baMne zabda mu dhAtuthI banyA che. baMnene artha thAya che, AnaMda! khUzI ! harSa ! bIjAnAM sukha joI jANI ane sAbhaLIne AnaMda anubhave, khUza thavuM, harakhAvavuM te muditA bhAvanA che. parasukhatuSTimuMditA tame loke bIjAnA sukhamAM saMtuSTa che ke khUda pitAnA ja sukhamAM saMtuSTa che ? sabhAmAMthI ke amArA sukhamAM ja saMtuSTa ane rAjI! bIjAnAM sukha joIne te IrSyA thAya che. mahArAjazrI : hadayane bada! anaMta anaMta kALathI jIva saMsAramAM bhaTakI rahyo che, tenuM Aja kAraNa che! te mAtra pitAnA ja sukhane vicAra kare che. pitAnAM ja dune raDayA kare che. A vArtha ja jIvane saMsAramAM rajhaLAve che. svAthI IrSALu ja hovAne puNyAnubaMdhI puNyanA udayavALA pratye : arihaMta paramAtmA ane siddha bhagavaMtanA zAzvata sukha jANIne temanA pratye prameha bhAvanA rAkhavAnI che, te ja pramANe je jIva A saMsAramAM puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI devabhavamAM ke manuSyabhavamAM sukha pAme che, sukhane upabhega kare che, temanA pratye paNa amedabhAvanA rAkhavAnI che, "ATaATalA bhautika-vaiSayika sukha maLyAM che chatAMya
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-21 : 371 temAM te Asakta nathI banatA ! khUba ja alipta rahe che... dhanya che temane!' temanA pratye haiye A saddabhAva vadhu joIe. puNyAnabaMdhI yuthathI je sukha maLe che, te sukhamAM jIva cakacUra lInaAsakata nathI banate. puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI maLatA sukhamAM te jIva pragADha pApa nathI karatA. navuM puNya upArjana kare che. dharmanA AcaraNathI puNya baMdhAya che. aDhaLaka sukha hovA chatAM paNa je chAtmA dharmanuM AcaraNa kare che, temanA mATe tamAre haiye zuM prema na jAge? jAgavo joIe. bIjAnA kalyANakArI sukhane joI jema haiye AnaMda ke jeo tema khUda tamAruM pitAnuM paNa evuM sukha hoya ke je sukha tamane pApi mATe preratuM na hoya te tamArA e sukhathI tamAre khuza thavuM joIe. sukhanA aneka sAdhano hovA chatAMya tene maryAdita upayoga kare che, tene durupayoga nathI karatA te samajavuM ke tamArA jIvanamAM puNyAnubaMdhI puNyane udaya che. mekSamArganI ArAdhanAmAM A pRdaya ja sahAyaka siddha thAya che. eTale paNa puNyadaya hoya temAM saMtoSa rAkhavuM joIe. tamArAthI bIjAne pudaya vadhAre che te tethI tamArA haiye cacarATa na thavuM joIe. bIjAno vadhu puNyadaya joI tamArA haiye asaMtoSanI Aga na bhaDakavI joIe. devo paNa pramodanA pAtra! svargamAM je kaMI samyagRSTi de che, teo daivI sukhabhavamAM paNa AtmabhAna bhUlIne tenA upagamAM lIna nathI banatA, divya sukha vacce paNa e samyagdaSTi deve virakta-anAsakta rahe che. temanA pratye paNa ApaNA haiye pramoda bhAvanA rAkhavAnI che. vaiSayika sukha gavavA chatAM paNa je mahAnubhAva vaiSayika sukhane upAdeya nathI mAnatA, bhagavavA cogya nathI mAnatA, teo sAce ja pramAdane pAtra che. saMsAranI moTA bhAganI vasatI, moTA bhAganA leke "vaiSayika sukhe bhegavavA ja egya che ema mAnI temAM gaLAbUDa rahe che. A jIvanI apekSAe je cha vaiSayika sukhene tyAjya mAne che, teo anuma
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 4 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA danAne pAtra che. vaiSayika sukhene tyAjya ane mAraka mAnI, te viSaya sukhane bhogavanArA temAM DUbatA nathI, jogasukhemAM DubavAnuM nathI. jAgatA rahA IthI bace koInI paNa IrSyA na karo. adekhAI na kare. koInI ya niMdA na kare. sAdhunI IrSyA na kare, sAdhavInI paNa IrSyA na karo. zrAvakanI IrSA na kare, zrAvikAnI paNa IrSyA na kare. bIjA dharmanA mArganusArI jInI paNa IrSyA na kare. adekhAI na kare. niMdA na kare. sau keIne guNadaSTithI jue. guNaSTithI jozo te tamAruM kazuM ja bagaDavAnuM nathI. tamane tethI saheja paNa pApa nathI lAgavAnuM. je sAdhavI, je zrAvikA samyagadarzana, samyaga jJAna ane samyaka cAritranuM saMpUrNa athavA AMzika paNa pAlana kare che, potAnA zIlavratanA pAlanamAM sajAga che, sudaDha che te pramAuMnA pAtra che. evI sAvIonA gIta gAtA rahe evI zrAvikAnA guNa gAtA rahe. temanA deASa sAmuM juve ja nahi. bhUlathI kadAca deSa najaramAM AvI jAya te paNa e deSane kadI vicAra kare nahi. yAda rAkhe kaSadarzana mATI krUratA che. dhamanI ArAdhanA mATe krUra hadaya agya manAyuM che. samaje che ne mArI A vAta? kara hadayane dhamane sparza nathI thatuM. doSadarzananA mahApApano tyAga kare. bIjAnA sukha ane bIjAnA guNene joIne harakhAo. jyAM paNa, jenAmAM paNa nAne sarakhe guNa dekhAya tyA khuza thAo. jyAM paNa keInuM AkhuM amastuM ya sukha dekhAya tyAM AnaMda anubhave. keInI ISya na kare. keInI ya ghaNuM na kare. keIne tiraskAra nahIM. tucchakAro nahi. guNadarzana vinA pramodabhAva nahIM AjakAla te guNavAneno anAdara kare ane sukhIjaneno tiraskAra kare sAmAnya thaI gayuM che! phezana banI gaI che. keI
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-1 : 73 sukhInI TIkA-niMdA karavI, kaDaka ane abhadra zabdomAM tene utArI pADavAnuM sahaja-saraLa banI gayuM che. guNIjanenuM te mUlyAMkana ja samApta thaI gayuM che. Aje te mUlyAMkana che dhanavAnuM ane rUpavAnuM. dhananI ane rUpanI Aja belabAlA che. moTAbhAganI duniyA dhana ane rUpanI pAchaLa pAgala ane bAvarI che. pAgalene kadI koInA guNa dekhAya kharA? ane guNa na dekhAya te pramoda bhAvanA Ave kayAMthI? haiye prabheda bhAva na hoya te dharmane sparza kyAMthI thAya ? haribhadra purahita pAse guNadaSTi hatI. AcAryadevanI vAta temanA hRdayane sparzI gaI. AcAryadeve temanI pAtratA pArakhI lIdhI hatI. purohitanI pratijJA paNa te jANatA hatA. Aje pratyakSa haribhadra purahitanI vizeSatAone paricaya thaye. AcAryadevanI jJAnadaSTi paNa kevI haze? purohitanI junI vAta yAda na karI temaNe : "A eja purohita che ke jemaNe mArA paramAtmAne phera upahAsa karyo hate. Aja e mArI sAme che, te lAva tene paNa be-cAra saMbhaLAvI dauM, zuM samaje che e enA manamAM paNa nA, AcAryadeve evI bhUla na karI. keInA bhUtakALanI kharAba vAta yAda apAvIne tene sudhArI zakAtuM nathI. keInI bhale para kaTAkSa karIne ke tenI TIkA karIne tenI bhUla sudhArI zakAtI nathI. AcAyave haribhadra hitane saMbhaLAvI dIdhuM heta ke "tame e ja purohita che ne ke jeNe A maMdiramAM vItarAga paramAtmAnI bharapeTa ThekaDI karI hatI ? jANe che tenuM pari. NAma? tame rAjapurohita cho enuM tamane ghamaMDa haze, paraMtu yAda rAkhajo ke paramAtmAne upahAsa karavAnAM kaDavAM pariNAma tamAre jogavavA ja paDaze. te ApaNane zuM mahAna kRtadhara haribhadrasUrijI maLyA heta ? te haribhadra purahitanuM mana AcArya pratye khATuM ane tIkhuM thaI gayuM hatuM. tyAMthI e che cheDAIne cAlyA gayA hatA ane lekane artha bIjethI paNa meLavI lIdhe heta!
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezana jinazAsananA AcAya` kevA hoya ? jainazAsananA AcAya samayajJa ane kAlajJa heAya che. te vyakti sArI rIte oLakhI le che. keTalAka viziSTa jJAnI te sAme AvanAranuM bhaviSya paNa vAMcI le che. kyAM zuM khelavuM, kema elavu tenA pUrepUre khyAla rAkhe che, samayanu temane jJAna haiAya che. zAstrAnA ma`jJa heAya che. prajJAva ta hAya che. AcAya. AvA AcAya ja duniyAmAM jainazAsananI prabhAvanA karI zake che. je mAtra nAmanA ja AcA' hAya che, te jinazAsananI prabhAvanA nahiM paNa tenI vimanA ja karAve che, eAE karIne AcA padanA gauravanA nAza kare che. ApaNA durbhAgyathI Aja kAla jinazAsanamAM anuzAsanahInatA AvI gaI che. haribhadra purAhita eka evA jainAcArya pAse paheAMcyA hatA ke jee badhI ja apekSAe mahAt hatA te viziSTa jJAnI ane karuNAsAgara hatA. temaNe khUbaja premathI vidvAna purahita samakSa cAritra jIvananI vAta raju karI. jJAnanI tIvra tRSAvALA pura|hitane AcArya devanI kAIpaNa zarata ma`jUra hatI! saMsAranA vaiyika sukhanI spRhAthI paNa vadhu baLavAna temanI jJAnaprAptinI spRhA hatI ! jJAnaprApti mATe vaiyika sukhAnA tyAga karavA temanA mATe saraLa hatA. vaiSayika sukhAnA mATe jJAnaprAptinI taka kheAI devI e temanA mATe AtmahatyA karavA khAkhara hatuM . kRtajJabhAva: maulika ceAgyatA : haribhadra puraiAhita haribhadramuni banI gayA. jaina darzananu temaNe UThu ane talaspazI` adhyayana karyu. A adhyayanamAM temanI tallInatA ane prasannatA vadhatI gai. paramAtmA jinezvaradeva pratye, teozrIe prakAzita karelI dvAdazAMgI ane dharma pratye, temanA zraddhA ane Adara vRddhiMgata banyA. pramAdabhAvathI temanuM haiyu chalachala thaI rahyuM. paramAtmA ane paramAtmAnA dha zAsananA temaNe khUkha ja guNugAna gAyA. temAM paNuM sAdhvI yAkrinI mahattarAne teA te jIvanabhara na bhUlyA. pAtAnI mAtA tarIke temaNe pAtAnA aneka granthAmAM ullekha karyo che. upakArI pratye kRtajJabhAva e mahAna AtmAnI maulika caiAgyatA hAya che.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana - 21 3 upa sabhAmAMthI kutabhAva ane pramodabhAva baMne eka ja che ke alaga alaga ? mahArAjazrI : baMne ya alaga alaga-bhinna bhAva che. pramodabhAva te badhA ja puNyazALI ane guNavAna cha pratye hoya che, jyAre kRtajJatAva upakArI jIva pratye have joIe. jemane jemane ApaNA para upakAra che, upakAra nA hoya ke moTe, te upakArI jane pratye kRtajJabhAva have joIe. pramodabhAva te je puNyazALI che, guNavAna che te dareka mATe have joIe. tamArAthI je vadhu sukhI che, tamArAthI je vadhu guNavAna che teo pratye prabhedabhAva have joIe. sabhAmAMthI ApaNAthI je vadhu sukhI che temanA pratye medabhAva-premabhAva rAkhave zuM ucita che? ApazrI te pharamAve che ke bhautika sukha te saMsAramAM DUbADanAra che, te evA sukhIjane pratye haiye premabhAva have joIe ke karuNAbhAva? mahArAjazrI : tamArAthI jeo vadhu sukhI che, tamArA karatAM temanI pAse vadhu bhautika-vaiSayika sukhe che, temanA pratye tamanetamArA ha IrSonI jhALa na uDatI hoya ane tamArI pAse je bhega-sukha che te bhUMDA ane bUrA lAgatA heya, e sukhe tyAjya che, evuM te barAbara vasyuM hoya te tame bIjAnA bhautika sukhanI evA bhautika sukhIjanenI haiye bhAvakaruNA bhAvI zake che. paraMtu tenA badale tamane je ema lAgatuM hoya ke tamAruM sukha puNyanA udayanA kAraNe che, e sukha tamane mIThuM mIThuM lAgatuM hoya ane bIjAnuM sukha pApanuM kAraNuM lAgatuM hoya te nakkI mAnajo ke tyAM tamArI ISya tamane ramADI rahI che. tyAM tamArA haiye adekhAInI Aga saLage che. pApAnubaMdhI puNyanA udayathI maLanAruM sukha, tamArI pAse hoya ke bIjAnI pAse hoya te niHzaMka-se e se TakA e sukha saMsAra-sAgaramAM DubADanAra ja che. bIjAnA bhautika
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sukha joIne tamAre dayAbhAva karavAnI koI ja jarUra nathI. tame te he mAtra pramodabhAva ja rAkho. hA, koI pApAcaraNa karatuM hoya te jarUra tenI karuNa ciMtA, Ajane sukhI pUrvabhavane dharmAmA ? eka vAta barAbara samajI le. keIpaNa sukha gharmanI ArAdhanA karyA vinA nathI maLatuM. Aje je sukhI che te pUrvajanmanA dharmAtmA che. pUrvajanmamAM dharmanI ArAdhanA karyA vinA ahIM sukha maLatuM ja nathI. dharmanI ArAdhanAthI puNyakama baMdhAya che ane puNyakarmanA udayathI sukhanI prApti thAya che. jaina dharmane A avicaLa siddhAMta che. A siddhAMtanA anusAra Ajane sukhI jIva pUrvajanmane dharmAtmA che. dharmAtmAnA rUpamAM temane juo te prabhedabhAva jarUra thaze ja. sabhAmAMthI sukhI-prIma tene vadhu pApa karatA joIe chIe te temanA pratye deva thaI ja jAya che. pApI pratye nahIM, pApa pratye dveSa kare ? mahArAjazrI : pApe pratye dveSa thAya che ne? temanAM sukhanI IrSyA te thatI nathI ne ? tamArA manane barAbara tapAse. tene barAbara dhuNAvIne A be prajanenA sAcA javAba mAge, tamArI bhItara juo pApa pratye dveSa thatuM hoya te tame aparAdha nathI karatA. te tame aparAdhI nathI. paNa IrSothI veSa thatuM hoya te tame gunegAra chete tame ghaNe mATe gune kare che, pApa pratye bhale dveSa kare, pApI pratye dveSa nathI karavAne. pApI pratye haiye mAdhyabhAva ane karuNAbhAva ja rAkhavAne che. huM tamane e barAbara samajAvavA mAMguM chuM ke Aja jenI pAse bhautika sukha che, vaiSayika sukha che, te sau kaI pUrvajanmanA dharmAtmA che. pUrva janmamAM jemaNe dAna, zIla, tapa Adi dharmanI ArAdhanA karI hoya che teo vartamAna jIvanamAM aneka prakAranA sukhanA
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-21 : 377 svAmI thAya che. evA jIvo pratye IrSyA na thavI joIe. Ane ATaluM badhuM sukha maLyuM ane mane nahi? mArAthI vadhu sukha tene kema maLyuM enAthI vadhu sukha te mane maLavuM joIe. ene te jarAya sukha na maLavuM joIe. tene te mAtra duHkha ja dukha maLavuM joIe..." A vicAre ISyanAM vividha rUpa che. karNAgrasta bALaka H eka gAmamAM meM eka chokarAne je. chapha thaI gayo joIne. chokarAnI uMmara pAMca-sAta varasanI haze. sukhIsaMpanna kuTuMba. chokarA para mA-bApane anarAdhAra prema hatuM. ekane eka ja dIkare hate. dIkarIo traNa hatI. traNeya beno ekanA eka bhAIne khUba ja prema karatI. paraMtu bhAI traNeya benenI ghera IrSyA karato ! mA-bApe karIene kaMI sAruM ApyuM te bhAInuM magaja pharI jatu ! bahenane pitAnAthI vadhu kaMI ja sAruM na maLavuM joIe, A tenI jIda hatI. bene paNa eTalI sArI hatI ke pitAnA bhAIne rAjI rAkhavA mATe koI paNa sArI vastu letI nahi. sArAM kapaDAM nahi, sArAM ramakaDAM nahi, sAruM khAvAnuM paNa nahi. mA-bApa dIkarAne ghaNuM samajAve paNa te samaje ja nahi. bApanuM avasAna thayuM. traNe bene paraNIne pitAnA sAsare cAlI gaI. have bhAInuM patana thavAnuM zarU thayuM. mAnuM kahyuM mAne nahi. uddhatAI ane uchuMkhalatA, IrSyA ane dveSa aneka de ne dUSaNethI te bharAI gayo. jugAra ramavA lAgyo. cerI paNa karavA mAMDaze. chevaTe jela bhego thayo. sagA saMbaMdhIoe tene ghaNI muzkelIo jelamAMthI choDA ... nAnI uMmaramAM ja IrSyA ane zreSanI kuTeva paDI jAya che to mANasanuM jIvana naSTa-bhraSTa thaI jatAM vAra nathI lAgatI. mATe thaIne kadAca te sAdhu thAya te sAdhu-jIvanamAM paNa ISyAnI kuTeva jatI nathI! sAdhujIvanamAM paNa te bIjA guNavAna sAdhuonI ISyo 48 karavAne ja. bIjA kIrti prApta-pratiSThA prApta sAdhuonA te de
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ja jete rahevAno ane adekhAInI AgamAM satata baLato rahevAne. phleza, saMtApa ane azAMtithI te satata becena rahevAne. meM ghaNAnAM evAM jIvana joyAM che, teo arthahIna ghera azAMtinA zikAra banI gayA che. IrSA ghera pApa karAve che ? hanumAnajInI mAtA aMjanAdevInA pUrvabhavanI vAta tamane khabara che? pUrvajanmamAM te kanakerI nAmanI rAjarANI hatI. rAjAnI bIjI paNa eka rANI hatI, tenuM nAma lakSmIvatI hatuM. rANI lakSmIvatI paramAtmabhakta hatI. teNe pitAnA mahelamAM eka nAnuM paNa ghaNuM ja nayanaramya kAmaka jinamaMdira banAvyuM hatuM. nagaranI aneka mahilAo sAthe ja e maMdiramAM pUjApATha karatI ane bhaktigIta gAtI. maMdiranA kAraNe tenA mahelamAM aneka strIo jatI. meDI rAta sudhI lakSamIvatInA mahelamAM paramAtmabhakti cAlatI rahetI. nagaramAM lakSamIvatInI kIti phelAtI jatI hatI. lakSamIvatInI kIrti, tenuM sukha, tene AnaMda kanakerI mATe apA banI gaye. teNe lakSamAvatInA A sukha ane AnaMda chInavI levAno kuvicAra karyo. eka adhama vicAra teNe pitAnI vizvAsu dAsIne kahyo. dAsI paNa e vicAramAM sahamata banI. kanadedarI ane dAsInI yojanA evI hatI ke lakSamIvatInA maMdiramAMthI jinezvaradevanI mUrti upADIne evI jagAe pheMkI devI ke jyAM tenA para keInI ya najara na jAya! kanakedarInA manamAM e khyAla hato ke e mUrtinA kAraNe ja lakSmIvatInA mahelamAM aneka mahilAonI AvanajAvana che. maMdira paNa tyAM sudhI ja che ke jyAM sudhI temAM bhagavAnanI mUrti che! AthI mUtine ja guma karI devI. jethI na rahe vAMsa na vAge vAMsaLI! lekanuM AvAgamana tethI ApoApa ja baMdha thaI jaze !!! lakSamIvatInA mahelamAM ATalI badhI bhIDa ane mArA mahelamAM
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 21 kAInA ca pagarava nahi ? lakSmIvatInI ATalI badhI kheAlabAlA ane mArI koI ja pUcha nahi ?....' AvA irSyAjanya vicArathI kanakAdarI kaNusI rahI hatI. ane eka divasa teNe dAsI pAse e mUrtinI cArI karAvI e mUrtine nagaranI bahAra dUra kacarAnA DhagalAmAM phUMkI devA peAte cAlI. 3Ge paraMtu A bAju acAnaka ja rANIne sAdhvIjI sAthe meLApa thai gayA. sAdhvIjI vihAra karIne AvI rahyAM hatAM. temaNe rANInI AMkhamAM bhaya, zaMkAnA bhAva joyA. temaNe vicAryuM, lAge che A strIe kAI khATu kAma karyuM che.' dUrathI sAdhvIjIe joyu paNa hatu ke eka strI gaDhA kacarAnA DhagalAmAM kazuM dATI rahI che. temaNe rANIne pUchyuM : 'ena ! tuM tyAM zu karI rahI hatI ? gaMdA kacarAnA DhagalAmAM zuM sa tADI rahI hatI ?' rANI parasevAthI rebajhekha thaI gaI. gabharAi gai. sAdhvIjInA prabhAva ane pratApathI te abhibhUta khanI. teNe sAcesAcuM' kahI dIdhu' : paramAtmAnI pratimA me' e kacarAmAM satADI che....' sAdhvIjIe kahyu mena ! teM A ghaNuM moTuM pApa karyu che. tu jaldI jaIne e mUrtine lai Ava ane jyAMthI laI AvI chu tyAM tu pAchI jaldI mUkI de. jinezvara paramAtmAnI mUrti cerIne te dhAra pApa karyuM che. A pApanu kevu ghera ane bhacaMkara duHkha tAre bhAgavavu paDaze tenI tane kaI khabara che ?....' mAdhvIjIe 21 ane karuNAmizrita vANIthI rANIne samajAvyuM. kanakAdarIe mahelamAM AvI dAsIne badhI vAta karI. kanakAdarIne peAtAnI bhUla samANI. teNe e bhUla sudhArI lIdhI. cArelI mUrtine punama'diramAM padharAvI dIdhI ane sAdhvIjI pAse jaIne peAtAnI bhUlanuM prAyazcita karyuM, paraMtu IrSyAthI prerAIne paramAtmAnI mUrtinI cArI karavAnI ane tene kacarAmAM phreMkI devAnI gheAra AzAtanA karI je pApaka khAMdhyuM, tethI ajanAnA bhavamAM khAvIza varSa sudhI patinA vivega
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sahevo paDe. pite nirdoSa hovA chatAM vyabhicAriNa-kulTAnuM kalaMka cuMTayuM. kalaMkita banI te. karmonuM tatvajJAna meLo : , kevI kevI pravRtti karavAthI, kevA kevA zabdo bolavAthI, ane kayA kayA vicAra karavAthI kevA kevA karma badhAya che ane e karmonA udayathI kevAM duHkha Ave che, kevAM sukha maLe che, tenuM tatvajJAna kadI jANyuM che? karmanuM tatvajJAna jANavAthI ja tame agya ane niSiddha pravRttine tyAga karI zakaze. pApa-vA ane pApa-vicArane choDI zakaze. * ATaluM barAbara samajI le ke pApakarmonA udayathI ja jIvanamAM dukha Ave che. pApakarmono udaya tyAre ja Ave che ke jyAre jIve kaI bhavamAM e pApakarma bAMdhyA heya. pApakarma baMdhAya che pApAcaraNathI. mana-vacana ane kAyAthI jIvAtmA pApAcaraNa kare che ane tenAthI te pApakarma bAMdhe che. tamane je dukhene bhaya hoya, dukhethI DaratA che te sarvaprathama tame pApathI bhaya pAme. pApabhIru bane. duHkhanI bIka lAgatI hoya, duHkhathI dhrujArI chUTatI hoya te pApane bhaya pahelAM lAga joIe. pApathI DarIne cAle. pApane jIvatA jherI sApa samajI tenAthI bacIne cAlo. pApane tyAga kare. ISya ghaNuM moTuM pApa che. IrSAthI ghaNAM badhAM pApa pedA thAya che. ane tenAthI mANasanuM jIvana barabAda thaI jAya che. IrSyALu jIva saMsAranI cAreya gatimAM bhaTakyA kare che. IrSyAthI premanuM mota thAya che ? bIjAnA koIpaNa prakAranA sukhanI IrSyA na kara. e sukha temane puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI maLyuM hoya ke pApAnubadhI puNyanA udayathI maLyuM hoya, e sukha tene bhegavatA AvaDatuM hoya ke na AvaDatuM hoya, te pitAnA bhegasukhane tyAga kare ke na kare, tamAre tenA sukha sAthe keIja saMbadha rAkhavAne nathI. pramodabhAvanAnI pahelI zarata ja A che ke keInA
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana-2 : 381 paNa sukhanI IrSyA na kare. ISya premanuM jhera che. IgyAthI premanuM mata thAya che. ane have to tame samajI ja gayA che ke prema vinA pramodabhAvanA jAgatI nathI? je jIva mithyASTi che arthAta jene samyagrajJAna ane samyagadarzana nathI maLyA, je mithyA mAnyatAothI bhramita banyA che, e jImAM paNa dayA, dAna, zIla Adi uttama guNa joIne e guNanI anumodanA karavAnI che. temanA e guNo joIne temane mAtra mithyASTi jANIne temane tiraskAra nathI karavAne, evA jInA guNe je te temanA pratye ghaNuM ke tiraskAra nahi jAge. hA, saMsAranA keI paNa jIva pratye haiye dhRNA, dhikkAra, tiraskAra na jAge tevuM haiyuM banAvavAnuM che. sabhAmAMthI mithyASTi jIvonA guNanI anumodanA karavAthI temanA mithyAtvanI anumodanA nathI thaI jatI? tema karavAthI mithyAtvanI anamedanAno deSa nathI lAgato? guNe sarvatra anumodanIya ? mahArAjazrI nA anumodanAne, pramodabhAvanAne pitAne viSaya che guNa. mithyAtva guNa nathI, de che. anumodanA ApaNe guNenI karIe chIe, dezanI nahi. temanA mithyAtva mATe to karuNA chalakAvI joIe. A jIvAtmAnuM mithyAtva dUra thAya, tene samyagUdarzana maLe, tene samyagajJAnanI prApti thAya. tene paramasukha ane paramazAMti upalabdha thAya." AvA zubha vicAra karavA joIe. mithyAtvanI niMdA evI na kare ke jethI mithyAtvImAM rahelAM guNAnI paNa niMdA thaI jAya. guNenI nidA karazo to barabAda-behAla thaI jaze. niMdA-prazaMsA karatA samaye eTalI sAvadhAnI rAkhavI jarUrI che. koI vyaktinI niMdA karatI samaye tamAruM dhyAna tenA guNa
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 ? mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA pratye jAya che? guNAnI niMdA te ajANatAM nathI thaI jatI? tenI kALajI rAkho che? tame je sAmI vyaktinA guNo tarapha saheja paNa joze te tamAre niMdAno rasa meLe paDI jaze. paraMtu devadarzana eTaluM prabaLa hoya che ke te guNadarzana thavA ja nathI detuM. mithyAdRSTi jIvomAM rahelA dayA, dAna, zIla, paramArtha, paropakAra Adi guNonI anumodanA karavAnuM vidhAna mahopAdhyAya zrI yazovijayajIe paNa karyuM che. temaNe gAyuM che ? beDale paNa guNa para taNe, teha anumodavA lAga re.... jayAM paNa guNa juo, tenI anumodanA kare. guNe joine anaanubhave rAjIthAo pazu-paMkhImAM paNa guNa hoya che. tenA vizepattapuruSoe pazu-paMkhInApaNu guNa batAvyA che. pazu-pa bInA guNa dekhI zakAya chaeN mANasanA guNa nathI dekhAtA durbhAgya ja che ne ? kUtarA sAthe prema karatI patnI pati tarapha DeSa kare che ! ghaDAne vahAla karanAra pati patnIne dhUtkAre che ! saMsAranI kevI vicitratA che A?!!! * mithyASTi jIvAtmAnuM mithyAtva joIne, tenI mithyA mAnyatAo jAne paNa tenA pratye roSa nathI karavAne. paNa tenuM mithyAtva dUra karavAnI karuNApUrNa bhAvanA bhAvavAnI che. tenA guNa upara denuM DhAMkaNa caDhAvI tenI niMdA karavAnI kuTeva che. cheDaze? bIonA doSa, bIjAonA avaguNa jovAnuM pApa choDazo ke nahi ? nahi choDe te duHkhI thaI jaze. zAMtasudhArasa nAmanA pitAnA printhamAM upAdhyAya zrI vinayavijayajIe paNa mithyASTi jIvamAM rahelAM satya-saMtoSa Adi guNanI anumodanA karI che ? "mithyAdazAmapyupakArasAram, saMteSasayAdiguNuprasAra vedAnyatA-aunayika prakArama, mArgAnusArItyanudayAma " mithyASTi jIvomAM paNa "mArganusAritA hoI zake che.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazyana cha * 383 jaina kanamAM mArgonusAritAne AtmavikAsanI prathama bhUmikA kahI che. vikAsanI prathama bhUmikAmAM "koIpaNa jIvAtmA heAya tethI mArgAnusAritA anumedanIya che. mArgonusAritA: emAcaroDha sabhAmAMthI : 'mArgAnusaratA eTale zuM ? mahArAjazrI : mAna anusAritA mArgAnusAratA! mA eTale meAkSamArgI. meAkSamA che. samyagraMdanajJAnacAritrAtmaka. e mArga tarapha laI janAra je zuSNeA che tene mArgAnusAritA kahe che. nezanala hAI-ve ' rASTrIya dhArImA hoya che ne ? e reDa sudhI pahoMcADanAra epreca-raDa nathI hetA ? mArgAnusAratA 'eprAca roDa' che! mAkSamArga sudhI pahoMcADanAra mA! A mArga para AvIne ubhelA jIvAmAM pAMtrIsa prakAranA guNeA haiAya che. jANeA che te A pAMtrIsa prakAranA jINu ? A ja dhamindu' granthamAM e pAMtrIsa guNu khatAnyA che. ane have traNa cAra divasa khAda e guNAnu ja vana-vivecana karavAnuM che. cAtumAsa-varSAvAsamAM e guNenu vivecana puru thaI jAya te sAruM! jo ke dharmAMbindu' grantha te ghaNA mATe che, temAM mArgAnusAratAthI mAMDIne meAkSaprApti sudhIne kramika vikAsa matAnyeA che, kramika AtmavikAsanI sAdhanA karanAra mATe dhabindu' grantha atyaMta upayAgI che. doSadazananI Teva cheDA : ApaNe e vAta karI rahyA hatA ke mithyASTi jIvAmAM je mArgAnusArI jIvA che ane emanAmAM je satya-sateSa-vinaya Adi guNa che, e guNeAnI hArdika anubhedanA karavI joIe, tamane huM ghaNIvAra ane vAraMvAra kahuM chuM ke saMsAramAM dareka jIvamAM kAIne kAI zu te heAya ja che, guNu vinA jainanya sAvita ja nathI, e guNa jovAnI AMkha ane najara heAvI joIe. zudRSTithI ja guNu najaramAM Ave che, jINu heAya, paraMtu zudraSTi na heAya te e guNu nahi dekhAya. bIjAnA mAtra deSa ja jovAnI TevavALAne
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA kI bIjAnA guNa nahi dekhAya. evA jI pAsethI guNa jovAnI apekSA rAkhavI vyartha che. kuTeva choDavI saraLa nathI. bIDI, sigAreTa jevI mAmulI kuTeva choDavI paNa tenA vyasarnane muzkela lAge che te pachI deSadarzana jevI gaMbhIra ane junI kuTevane choDavAnuM te keTaluM badhuM muzkela lAge? hA, koI mahAna bhAgyodaya thavAne heya, kaI hiMcakRpA thaI jAya ane devadarzananI kuTeva chUTI jAya te avaga vAta che. jemake haribhadra purahita jainadharma ane jaina dharmasthAnamAM te mAtra deSa ja jotA hatA. paraMtu yAkinI mahattA sAdhvIjIne paricaya thatAM temanA jIvananuM parivartana thaI gayuM. paramAtmAnI pratimAne upahAsa karanAra te, tyArabAda tenI upAsanA karatA thaI gayA. . vijAcArya AvI ja bIjI jIvana kathA che gevindrAcAryanI. e brAhmaNa paMDita hatA. jaina dharma pratye temanA haiye bhArobhAra dhRNA hatI. rAjasabhAmAM jaina dharmanA siddhAMtanuM khaMDana karI jainAcAryane parAjIta karavAnI temanI mahattvAkAMkSA hatI. jenI sAthe vAdavivAda karavAne hoya tenA siddhAMtanuM samucita jJAna hovuM anivArya che, goviMdAcAryuM paNa jenadharmanA siddhAMtanuM jJAna meLavavA prayatna karyo paraMtu jainAcArya vinA tenuM pramANika siddhAMtajJAna te kevI rIte pAmI zake ? temane tethI ciMtA thaI. te jANatA hatA ke jainAcArya sahu koIne pitAnA siddhAMtanuM rahasya nathI batAvatA. pitAnA vizvAsapAtra ane AjJAMkita ziSyane ja te rahasya batAve che. AthI mAre temanA ziSya banI javuM joIe. je huM ziSya banI jauM te jaina dharmanI bhItarI sthitinuM paNa sarasa avalokana ane adhyayana thaI jaze pachI huM e jainAcArya sAthe vAta karIza, vAdavivAdamAM temane harAvIza ane jaina dharmane bhArata bahAra hAMkI kADhIza."
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-21 : 785 govindrAcArya paMDite dIkSA lIdhI. gurudeve temane jainadharmanA siddhAMtanuM jJAna devAne prAraMbha karyo. gevindrAcArya paNa khUba ja vinaya ane namratAthI adhyayana karavA lAgyA. banAvaTa karanAra daMbhI to vadhu ja vinaya kare ! namratA paNa vadhu batAve! jema jema te adhyayana karatA gayA. "anekAntavAda' jevA jainadharmanA abhUtapUrva siddhAMtanuM talasparzI adhyayana karatA gayA tema tema jaina dharma pratyene temane deSa ne raSa dUra thatA gayA. AcAramAgamAM aparigrahane siddhAMta ane vicAramAM "anekAntavAdane siddhAMta jaina dharmanA akAya siddhAMta che te AvyA hatA doSadarzana mATe paNa dekhAyA temane mAtra guNa ja guNa! sAdhujIvananI uttama jIvanacaryAthI te khUba ja prabhAvita thayA. jainadharma pratye temanA haiye khUbaja AdarabhAva vadhavA lAgyo dRSTi ja badalAI gaI. gurudevanA caraNomAM namIne kSamA mAMgatA temaNe kahyuM: - gurudeva pahelAM te me jaina sAdhu thavAno daMbha ja karyo hato. jainadharma pratye mane dveSa hatuM. AthI jaina siddhAMtanuM adhyayana karIne, e badhAnuM khaDana karIne jainAcAryone parAjIta karavAnI melI bhAvanA hatI. jaina dharmanA siddhAMta mAre eTalA mATe jANavA hatA ke vedAntanA siddhAMtethI tenuM barAbara khaDana karI zakuM. A badahetuthI hu sAdhu banyo ane tamArI pAse adhyayana karyuM. paraMtu ApanI kRpAthI jainadharmanA siddhAMte ja mane paripUrNa ane akATa lAgyA, AvA siddhAMtanuM khaMDana ja na thaI zake. AvuM paripUrNa sa pUrNa jainadarzana pAmIne have huM tene I devA nathI cAhate. Apa kRpA karIne mane prAyazcita Ape, puna : mane cAritradhamamAM susthApita kare. sAce ja gurudeva! anubhavathI kahuM chuM ke jainadharma-jainadarzana paripUrNa che ane tethI te sarvadarzanamAM sarvazreSTha che." * govindrAcAryanI draSTimAM parivartana AvI gayu. SaSTi 9 jatI rahI. guNadaSTi khIlI gaI. AvuM kaMInA jIvanamAM sahajabhAvathI
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA banI jAya che te koine te mATe abhyAsa karavo paDe che. arthAta prayatnathI devaSTi TALavI paDe che. SaSTine nAvyA vinA-dATayA vinA-dUra karyA vinA doSadarzananI kuTevathI chUTakAro nahi pAmI zake. pramodabhAvanA mATe guNadaSTi hevI Avazyaka ane anivArya che. guNaSTithI bIjAnA guNa dekhAya che. ane tethI pramodabhAvanA jAge che. guNaSTithI bIjAnAM sukha paNa sadA bane che, arthAt bIjAnA sukhane IrSyA nathI thatI. putranA sukha tarapha mAtAnI IrSyA! eka mA che. ekanA eka putrane dhAmadhuma ane umaMgathI paraNamAne putra para prema hato ja. sAthe sAthe AvA bhAva paNa haiye hato ke putra mATe ja banI rahevuM joIe, patnIne nahi. putra patnIne laIne mAne pUchayA vinA haravA-pharavA jAya che. mAne tethI mAThuM lAge che. have A A chokare mAruM mAnatA nathI. mane pUchavAno : paNa viveka nathI karatamAe A mATe tene be traNavAra Takera paNa karI. paraMtu putre pUratuM dhyAna na ApyuM. have mAe ramata ramavAnuM nakkI karyuM. teNe eka banAvaTI prema-patra lakhIne putravadhUnI sADImAM mUkI dIdho. bIjA divase patinI sAme e sADI kabATamAMthI kADhIne bolI to temAthI po kAgaLa paDI gaye. patnI e kAgaLa upADe te pahelAM patie e patra upADI lIdhe ane vAMcavA lAgyo. vAMcatA vAMcatA tenA caherAnI rekhAo badalAI gaI. patnI gabharAI gaI! patie patnIne na saMbhaLAvavAnuM badhuM saMbhaLAvyuM. patnI sagarbhA hatI paraMtu pilA patre tene e bhaDakA hatuM ke patnInI koI ja vAta tenI zaMkAne dUra na karI zakI. teNe gussAthI patnIne tenA piyara kADhI mUkI. mA AthI khUza thaI. have tene lAgyuM ke putra have mAruM kahyuM mAnaze. mAre ja banIne raheze. piyaramAM jaIne patnIe putrane janma Ape. tenA samAcAra paNa mokalyA. paNa pati na gaye. babbe varasa sudhI
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pracAra : 37 teNe patnInuM meM na joyuM. patrathI paNa khabara na pUchI. mAe paNa A daramiyAna banAvaTI premapatranI kayAreya vAta na karI. be varasa bAda patnIe chUTAcheDA laIne navI jiMdagI zarU karI! Ama mAe IrSyAthI putrane putravadhunI jiMdagI barabAda karI. pitAnA putra ane putravadhUnuM sukha mA na joI zakI. ane temanuM sukha chInavI levAne adhama mArga apanAvyuM. AthI vadhu - IrSyAnuM bhayaMkara bIju kAma zuM hoI zake? putra-parivAranAM sukhanI IrSyA karanArAo bIjAnA sukhanI to na jANe keTalI IrSyA karatA haze ? sukhI banavu hoya to bIjAnA sukhanI IrSyA karavAnuM A paLe ja cheDI de. ane sukhI-guNIjane pratye pramoda bhAvanAno vikAsa kare. arihaMta paramAtmA, siddha bhagavaMta, sAdhupuruSa, sAdhvI, gRhastha puruSa ane strI, mithyAdAmAM rahelA mALanusArI jIvA* tmAo A sarvemAM guNadarzana karo. ane pramodabhAvanAne vadhAratA rahe. e ja pramANe jeo bhautikaSTithI sukhI che arthAt jemanI pAse puSyadayathI gADI-vADI-baMgalA-kara cAkara vagerenI jAhajalAlI che temanI IrSyA na kare. kadAca teo temanA vaibhavane durupayoga karatA hoya te paNa temanI kaDaka ane kaDavI nidA-AlecanA na kare. evA jIvonI karuNA cita, je zrImato pitAnI zrImaMtAIne sadupaga kare che te jANu-sAMbhaLIne harakhAo. AvI pramoda bhAvanAthI tamAruM mana prasanna raheze. tamAre AtmA AnaMda anubhavaze. jIvanamAM ethI vizeSa joIe zu ? Aje ApaNe pramoda bhAvanAnuM vivecana pUrNa karIe chIe. cAra bhAvanAomAMthI traNa bhAvanAnuM vivecana pUrNa thayu. maitrI, 'karuNa ane pramoda bhAvanAnu vistArathI ci tana karyuM. have jethI mAthuNya bhAvanAnuM vivecana traNa divasa karazu. Aja basa, ATalu ja.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - ja chavadveSa jevuM kaI pApa nathI. jIvapIDana jevuM kaMI duSkRtya nathI, chavaSane mITAvavA mATe vAraMvAra maitrI Adi bhAvanAonI gaMgAmAM snAna kare. ahaMkAra ane mamakAra sAthe tiraskArane deratI thaI ja jAya che. A tripuTI mANasanuM sarvatomukhI patana kare che. - je meTerAonA haiye upekSA-bhAvanA nathI hotI evA meTerAone meM ghera AzAnti ane saMtApamAM saLa' gatA joyA che. pravacana parama upakArI mahAna Rtadhara pUjya AcArya zrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmabiMdu? granthamAM dharmanuM svarUpa-darzana karAve che. dharmanA anuSThAna karanArAonA haiye, dharmakriyA karanArAenA haiye maitrI, prameha, karuNA ane mAdhya A cAra bhAvanAonI anivArya jarUra samajAvanArA AcArya-bhagavaMta pitAnA jIvana, pitAnA sAhityasarjana ane saraya kAryothI jinazAsanamAM pitAnuM gauravavaMtu sthAna sthApita karI gayA che. mAtra jaine ja nahi, jainetare paNa temanI muktamane prazaMsA kare che. mAtra bhAratanA ja nahi-svadezanA ja nahi, duniyAbharanA-videzI vidvAne paNa temanI prajJA-pratibhAnA guNagAna gAya che. temaNe racelAM 1444 graMtha bhale Aje prApya nathI, paraMtu je 40-50 grantha maLe che.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 1 39 te apUrva ane addabhUta che. temAMthI keTalAka granthane gujarAtI bhASAmAM anuvAda paNa thayo che. hindI bhASAmAM paNa keTalAka granthano anuvAda thayA che. tame te tamArI manapasaMda bhASAmAM vAMcI zake che. ciMtanamanana karI zake che. temanA granthAnAM vAMcana-mananathI tamane niHzaMka preraNA ane prasannatA prApta thaze. durgatimAM janA bacAve te dharma : - dunimAM paDatA-jatA jIvone mAtra e ja dharma bacAvI zake che ke je dharma maitrI Adi bhAvanAothI bharapura hoya. je mANasa pitAnA hRdayane mautrI, karuNA-ameda Adi bhAvathI navapallavita rAkhe che, te mANasa durgatimAM nathI jatuM. tenI durgati thatI nathI. maitrI Adi bhAthI bhAvina ane surakSita haiyAvALe mANavA je paNa dharmAnuSThAna kare che, te dhamanuSThAna tenA AtmAne sparze che. e dharmAnuSThAna tenAM duSkarmone nAza kare che. ane satkarmonuM sarjana kare che. maitrI Adi cAra bhAvanAothI rahita mANasanI dharmakriyAo niSphaLa jAya che. durgatithI te jIva bacI nathI zakata! jIvaSa jevuM koI pApa nathI. jIvapIDana jevuM kaMI duSkRtya nathI. jIvane mITAvavA mATe pharI pharIne vAraMvAra maitrI Adi bhAvanAonI gaMgAmAM snAna karatA rahe. maitrI Adi bhAvanAo pratidina-pratipaLa bhAvavAnI che. AthI ja A bhAvanAo zakaya teTalA vistArathI samajAvI rahyo chu. Aja ApaNe madhyastha bhAvanA para citana karavAnuM che. khUba ja sarasa che A bhAvanA. AjanA chinnabhinna kauTuMbika jIvanamAM pitAnA manane saMvAdI ane samatala rAkhavA mATe A A bhAvanA rAmabANa davA che. je strI-puruSa upara bIjAonI javAbadArIo che, teo mATe A bhAvanA savizeSa ane atyaMta upayogI che. evuM strI-puruSoe pitAnA haiye A bhAvanAnuM rasAyaNa sAcavI rAkhavA
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39. : mIThThI mIkI lAge che muniva'nI dezanA joIe. prathama A bhAvanAnA prakAra batAvuM chuM. e pachI, A bhAvanAne jIvanamAM kayAre ane kevI rIte upayoga karAya te matAvIza. saMsAramAM burAIe, anAdi-anaMta : mAdhyasthaya bhAvanAne 'upekSA' bhAvanA paNa ' kahe che. A upekSA cAra prakAranI kaDI che. 1. karuNA-sArA, 2. anuba dhasArA 3. niveda sArA 4. sattva-sArA - duniyAnA khadhA ja mANaseAjo vinIta hAta, duniyAnA ekaeka mANasa mAre ane bharA heAta te te A upekSA-bhAvanA nI kAI jarUra ja na raheta| paNa duniyAmAM bhAI ane burAI huMmezA sAtheAsAtha ja rahyAM che! tI kareAnA samacamAM paNa bhavAI ane khurAI, banne hatAM ja ne ?! jema saMsAra anAaei anana che tema burAIo paNa anAdi-anata che! bhurAIAne koI atta nathI. cheDe nathI. tIrthaMkarA ane aneka sa Mta mahAtmAoe jIvAne temanI khurAIAmAMthI mukta karavAnA puruSArtha karyo che. keTalAka jIvAtmA e khurAIethI mukta paNa thayA che. paraMtu adhI ja burAIonA sathA-taLiyAjhATaka nAza nathI thayeA. saMsAramAMthI murAIe badhI cAlI jAya te pachI saMsAra ane meAkSamAM tarAvata zuM rahe? saMsAra burAIothI bharapura che AthI te dukhamaya che. meAkSamAM burAinu nAmanizAna nathI, tyAM eka paNa burAInA echAye nathI, AthI tyAM duHkha paNa nathI. jIvanabhara na sudhare tevA paNa leAkA hAya . keTalAka mANase evAM hAya che ke jJAnI puruSAnA upadezathI temanI khurAIe dUra thaI jAya che. upadezathI tenanu jIvana sudharI jAya che. keTalAka kharAma leAke evu sArUM nimitta maLatAM sudharI jAya che. keTalAka kALa pAkatAM sudhare che ! ane evA ya keTalAka che ke jee 1 sudhArAthI para che! tevA leke jIvanamA kaDI sudharatA ja
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-22" : 391 nathI! lAkha upadeza ApavA chatAMya te burAI cheDatA nathI. sudharatA nathI! uttama nimitta maLavA chatAMya tenI temanA para koI ja asara paDatI nathI. AvA sudhArAthI para, nahi sudharanArA burA-kharAba mANaso pratye mAdhyazya-upekSA bhAvanAthI jovAnuM che. temanI sAthe upekSA-bhAva rI balavAnuM che. temanA mATe vicAravAnuM paNa upekSA bhAvanAthI che. upekSAnI bhAvanAthI vyavahAra karavAthI evA kharAbaburA mANase pratye haiye rela nathI thatuM. temanA pratye ghaNA ane tiraskAra nathI thata. mana tethI marina nathI banatuM. ghaNuM ane dhikkArathI baco saMsAra che A to! sasAramAM te badhA ja prakAranA mANasa maLavAnA! nehI ane svajananA rUpamAM paNa AvA mANasa maLavAnA. ApaNA sa baMdhamAM AvelA mANasane jyAre kharAba kAma karatA joIe chIe, jANue chIe, svaccha ane be maryAdA jIvanamAM joIe chIe, sAMbhaLIe chIe tyAre jaldIthI temanA para gusso caDe che! mana temanA mATe ghaNA ane dhikkArathI bharAI jAya che. evA leke pratye gusso caDavo, temanA pratye ghU ane dhikkAra thavA te mananI, ApaNuM mananI nirbaLanA che. A nirbaLatAne dUra karI zakAya che. mananI A nirbaLatAne dUra karavAne sudara upAya che mAdhyaya bhAvanA. mananI e durbaLatAne dUra karavAno sacoTa upAya chemAdhyacca bhAvanA. te meTAenI paNa thAya che. bhalabhalA mahAna vidvAno ane mahAtmAonI paNa bhUla thAya che, paNa jeo potAnI bhUla svIkAre che ane bhUla batAvanAra pratye sneha, sadbhAva ane Adara rAkhe che. teo potAnI bhUla sudhArI paNa le che. keTalAka te potAnI bhUla svIkAravA ja taiyAra nathI thatA. "bhUva karu ja nahi. mArI bhUva hoI zake ja nahi -Avu mithyAbhimAna rAkhIne phare che. AvA mANaso temanI bhUla batAvanAra pratye roSa kare che. guru hoya
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 : mIThThI mIThI lAge che munivanI dezanA te paNu rASa kare che ane e bhUya batAvanAra tIrthaMkara hAya te temanA pratye paNa rASa kare che! paraMtu jee sadguru hAya che te vinayI ane abhimAnI ziSya pratye rASa nathI karatA. temanA haiye rASa thatA ja nathI. upekSA bhAvanAthI bhAvita mANasanA haiye aparAdhI pratye paNa rASa nahi lage. kharAmamAM kharAba kAma karanAra pratye paNa tene rAja nahi caDe. sabhAmAMthI ; khIjA leAkeA upara teA gussA nathI caDate sAheba! paNa jene ApaNAM pAtAnAM mAnIe chIe tee paNa samajAvyAM chatAM nathI sudharatAM, tyAre temanAM para gusse thaI ja jAya che ! hu" ane mArU" rASanAM bIja che : > mahArAjazrI : ekatvanI ane anyatvanI bhAvanAnuM punaH punaH raTaNa ane ramaNa karIne pAtApaNAnI vAmanAne utArI nAMkheA. A mArA chokarI che. te mAruM' kazuM nathI mAnatA....' tamArA A gussA, tamArA A rASa vAstavamAM chekarAnI burAInA kAraNe nathI thatA. mArA ja sagA dIkarA ane te mAruM-tenAM sagA bApanuM paNu kahyuM na mAne? AvA svamAnabhaMgathI rASa janme che! A kharAkhara samajI leA. jyAre tamArA putra ke putrI, pati ke patnI, gharaghATI ke ephisanA karmacArI tamArI sArI paNa vAta nathI mAnatAM, tamArA samajAvyA chatAMya te peAtAnI murAI cheDatA nathI tyAre tame zu vicAra che!! tyAre tamane temanA para gusse zAno caDe che ? e kharAba kAmeA karIne pApakamAM bAMdhaze ane tethI e duHkhI thaze.... paNa e bicArAne khabara ja nathI paDatI !..... AvA vicArathI tamane gusse caDe che ne ? ke pachI A mArI patnI che, teNe mAruM kahyuM mAnavuM ja joIe ! A mArA chekarA che, huM teno khApa chuM, bApanu kahyuM ! teNe mAnavu ja joIe ! A nAre nokara che, huM teno khesa chu . teNe mArA kahevAno amala karavA ja joI e .....' AvI ahaMkAra janya mAnyatAonA lIdhe tame gusse thAva che!, tamAre ahaMkAra ghavAya che, tamArA svamAnabhaga thAya che, mATe tame gusse
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-22 23 thAo che. tenA kAraNe ja dhRNA ane dhikkAra thAya che. reSa ane tirarakAra thAya che. huM ane mArUM" ne je haiye bhAva che tene phagAvI devAnI anivArya jarUra che. sabhAmAMthI huM ane mAruM--A bhAva te AtmasAta thaI zake chetene kevI rIte mITAvI zakAya? e bhAvene mITAvI devAthI jIvanamAM AnaMda zuM raheze? mahArAjazrI H tamArI vAta eka apekSAe sAcI che. huM ane mAruM-ahaMkAra ane mamakAranA bhAva mAtra A vartamAna jIvananA nathI, anaMtA janmathI te AtmA sAthe cAlatA AvyA che. kevaLajJAnI bhagavatee tene mahAmaha kaho che ane A mahAmahane saMsAra paribhramaNanuM kAraNuM kahyuM che. mahAmahene mITAvI zakAya che. mITAvI devAne pracaMDa purUSArtha karavo paDaze. mahAmehathI jIvanamAM koI ja AnaMda nathI. mahamehathI te jIvanamAM rAga-dveSathI pedA thatI ghara-bhayaMkara vedanA che. ahaMkArajanya AnaMda AnaMda che ja nahi, te te mAtra AnaMdane AbhAsa ja che. mamakArajanya AnaMda AnaMda che ja nahi, AnaMdane mAtra e bhrama ja che. ahaMkAra-mamakAra ane tiraskAranI tripuTI , ahaMkAra ane mamakAra sAthe tiraskAranI dastI-maitrI thaI ja jAya che. pachI A tripuTI mANasanuM sarvatomukhI patana karAve che. jamAla bhagavAna mahAvIradevanA jamAI hatA. temaNe temanA caraNomAM dIkSA lIdhI hatI. te te tamane khabara che ne? jamAlI rAjakumAra hatA. dIkSA lIdhA pachI temaNe sArUM evuM jJAna arjana karyuM. paraMtu temanuM e jJAna mAtra zrutajJAna hatuM. zrutajJAna temanuM AtmajJAna banyuM na hatuM. jyAM sudhI zrutajJAna arthAtu zAstrajJAna AtmasAt na bane tyAM sudhI pelI tripuTone bhaya ubhe ja rahe che. ahaMkAra, mamakAra ane tiraskAra ! jamAlInI bhItara A tripuTIe aDe * jamAvyuM hatuM. nimitta maLI gayuM ane tripuTIe muni para hale
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 894 mIThI mIThI lAge che munivaranuM dezanA karyo. bhagavAna mahAvIre siddhAMta batAvyuM hatuM ke je kAma thaI rahyuM hoya, te kAma thaI gayuM ema vyavahAramAM belAya che. jamAlI muni jyAre bimAra paDayA, ziSya rAte temane saMthAre pAtharatA hatA, jamAlI munie pUchayuM: "saMthAre pAtharI dIdhe? ziSya kahyuM : "jI hA, saMthAra thaI gayo che, padhAre. te sUvA mATe gayA ane joyuM te hajI saMthAre patharAte hatA! jamAlI bimAra hatA. asvastha hatA. asahiSNu banI gayA hatA. temane gusso caDe temaNe UMcA avAje kahyuM |-- saMthAre patharAI nathI game chatAMya thaI gaye, ema kahIne zuM tame juThuM nathI belyA? ema bolIne tame bIjA mahAvratane bhaMga nathI karyo? " ziSya zAMtithI jamAli munine guse sahana karyo. paNa javAba jarUra Ave! temaNe kahyuM : "bhagavAna zrI mahAvIra prabhue kahyuM che ke kamANe kahe- je kArya thaI rahyuM hoya, te thaI gayuM ema vyavahAramAM bolI zakAya che. A sAMbhaLI ja mAli munine ahaMkAra uchaLI paDayoH "beTI vAta che. je kArya hajI pUrUM nathI thayuM tene pUrU thaI gayuM ema kahevuM e zuM satya che? kArya pUruM thaI gayA pachI ja kArya thaI gayuM ema kahI zakAya. mATe kamANe karaDe nahi paNa kaDe kahe levuM joIe.' svasiddhAntanuM mamatva mAre cheH - sunioe jaIne bhagavAnane A vAta karI. bhagavAne jamAli munine pitAnI pAse belAvIne kamANe kahene siddhAMta samajAvavA pUrepUro prayatna karyo, paraMtu jamAli tyAM sudhImAM - ahaMkAranI sAthe mamakArathI paNa baMdhAI gayA hatA . temanA manamAM pitAnI yutanuM mamatva baMdhAI gayuM hatuM 1 hajAro sAdhu-sAdhvIomAM paNa A siddhAMtanI carcA zarU thaI gaI hatI. jamAlimuninA
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 pravacana-2 manamAM "mArA siddhAMta che kaDe-kaDe evuM siddhAMta mamatva baMdhAI gayuM hatuM. "bhagavAnane siddhAMta cheTe che, mArA siddhAMta sA che." e Agraha banI gaye hate. " " " . . ! bhagavAna mahAvIra svAmIe jamAli munine samajAvavAnI aneka prayatna karyo paraMtu te na samajyA te na ja samajyA, pitAne Agraha temaNe na choDe. jamAlinA manamAM have tiraskArane bhAva paNa jamyA paramAtmA pratye tiraskAra thaI gaye. ahaMkAra-mamakAra aMne tiraskAranI A tripuTIe jamAli muninuM ghara patana karyuM, jamaMli bhagavAnane choDIne temanA zAsanathI judA thaI gayA. 5 avinIta pratye karavAnuM ciMtana * jyAre paramAtmA jevA. paramAtmAnI vAta paNa temanA jamAI ziSya na mAnI, te pachI ApaNI vAta kaI na mAne te tenA pratye gusse zuM karavuM? ApaNI hitakara, kalyANakArI vAta paNa kaMI na mAne te tevA prasaMge tenA pratye mAdhyaye bhAva ja rAkha. mAdhyagya bhAva eTale na rAga, na ! avinayI-uddhata pratye dveSa rAkhavAnI ke teSa karavAnI jarUra nathI. ' - ' ' , jyAre paNa ke tamArI vAta na mAne, tamArI AjJA na svIkAre tyAre A pramANe vicAraje ke-tIrthaMkara paramAtmA ane utkRSTa puNyavALAnI vAta paNa temanA jamAI-ziSya na mAnI, temanI putrIziSyA priyadarzanAe na mAnI te mArA jevA thaDAka ja, nahivata puNyavALAnI vAta kaI na mAne te temAM Azcaya zuM che? para tmAnI apekSAe te' mArI zI visAta? huM te kaMIja nathI. mAruM puNya paNa kaMI nathI. te he Atmana ! tuM ahaMkAra ane mamakAra che. ahaMkAra ane mamakAra choDavAthI tane kaI pratye tiraskAra nahi thAya mithyAbhimAna cheDe " pitAnA vyaktitvane ghaNe UMcA khyAla mANasane abhimAnI
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ ae : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ane ahakArI khanAve che. samAja ane kuTuMbamAM thADAka mAna-- sanmAna maLI jAya eTale ApaNe mAnI laIe chIe ke hu" paNu kaMika chuM* !' I am also something ane AgaLa jaIne I am~ everything. huM ja khadhuM chuM ! AvuM mithyAbhimAna jAge che, mithyAbhimAnIne mAnasika sukha ane zAMti nathI maLatA. te peAtAne eTaleA madhe UMcA, mahAna mATe mAne che ane peAtAnI meTAInu pradarzana karavAmAM eTale khayeA vyagra rahe che ke tenA mATe svasthatA ane prasannatA svapnamAM paNa nazIba nathI banatI. AthI ja kahu chuM, mithyAbhimAna jeDA, khUda peAtAne moTA mahAna mAnavAnu cheThA ! vicAra : huM OM 'huM' ja nathI !" ema vicAro ke I am nothing. huM te kaMi ja nathI. mArU te mAtra astitva che. hu chu" eTaluM pazu nahi, mArUM vyakitatva jevu kaI che ja nahi ! : A ciMtana karatAM eka sAvadhAnI jarUra zakhavAnI che 8 mAr kAI vyakitatva ja nathI.' evu' vicAravAmAM dInatA AvavI na joIe. nirAzA temAM TapakavI na joie. raDatAM-raDatAM nathI kheAlavAnu ke mArUM' kaI vyakitatva nathI !" tattvajJAnI banIne zAMta ane svastha citte vicAravAnu che. mahApurUSonI jema vicAravAnuM che, jyAre ApaNe ApaNuM vyakitatva bhUlI jaIzuM, tyAre koI Apaze| avinaya kare, ApaNI sAthe ucita ane sanmAnanIya vyavahAra na kare te paNa tenA pratye ApaNuA manane rASa nahi thAya, tenA pratye dveSa, ghRNA ke tiraskAra nahiM jAge khasa, A ja te mAdhyasthyabhAvanA che, ka paravazatAnuM ciMtana karA " sa'sAramAM badhA ja jIve krama paravaza che. dareka jIvanA pAta peAtAnA krama hAya che. e karmo anusAra dareka jIva sArUM' ke kharAkha AcaraNa kare che. jIva svata MtratA che nahi ! te pachI koInA ca upara gusse zA mATe karavA ? evA prasaMge chAnI karma-paravaza
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 22 sthitinA vicAra karatA raheA, 7 jyAre paNa tamArA kAI mitra, sa`khaMdhI, sargo, snehI ke bIje kAI paNa tamArI sAthe anucita ane abhadra vyavahAra kare tyAre temanA upara gusse na thaze. tamArI aneka samajAvaTa chatAMya, bhacarcA upadeza ApavA chatAMya te potAnI bhUla * sudhAravA rataiyAra na thatA hAya, khATA mArgethI pAchA vaLavA jarAya taiyAra na thate hAya tA pazutenA para tame DAi na jatA. tenA upara . garama na thatA. tyAre mauna rahejo. evA avasare khelavAmAM kaI ja phAyado nathI. tamArA manamAM dveSa haze, tiraskAra huze, ane tame khelaze te tamArI vANImAM kaDavAza ane pharatA Avaze. sAmenA mANasa tA avinayI, uddhRta ane asayamI che ja, tethI tamArI kaDavI ane kaThera vANI ulTI tene vadhu uzkeraze. kAma ulTu vadhu bagaDI jaze. tethI te te jANI joIne tamane vadhu herAna parezAna karaze. 30 sabhAmAMthI: jemanI amArA para javAbadArI hAya che temane te kaDavA ane kaThAra zabdomAM kahevu ja paDe che! na kahIe te te vadhu bagaDI jAya ! asahiSNutA kaDavA veNu elAve che : mahArAjazrI : kaThera vANI eTalavAthI jee sudharI jatA hoya temane kaThora zabdo kahevAnI nA nathI kahetA, kaDavA zabdathI prabhAvita thaI je sudharatA hAya temane kaDavA zabda na kahevAne niSedha nathI karatA, je sarjana DAkaTara DAya che te kesane daradIne pahelA jue che. tene lAge ke daradInuM zarIra nabaLu' che. Aparezana thiyeTaramAM ja te marmI ja jaze' te DAkaTara oparezane na karatA daradIne sazakata banAvavA te davAe Injekazana vagere Ape che. oparezana karavAnA hetu hAya che daradInI ji'dagI bacAvI levAnA jiMdagI ja na kheMce te eparezana karavAnA atha zuM? e ja pramANe khIjAne kaDavA ane kuThAra zabdo kahevAnA Azaya 'hAya che? sAmAne
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA sudhAravAne ne? ema lAgatuM hoya ke kaDavA veNa kahevAthI paNa sAmenI mAyA sudharavAne badale vadhu bagaDavAnI chete kaDavA veNa zA mATe kahevA? paraMtu tyAM vAta bIjI ja che! pariciMtA cheDe, AtmaciMtA karo ke bIjAne sudhAravAnI vAta te mAtra vAta ja che. bIjAne avinaya, bIjae kareluM apamAna, tene anucita vyavahAra ApaNAthI sahana nathI thatuM. AthI havA ne kaThera zabda bolIe chIe! ApaNa asahiSNutA kaThora veNa bolAve che. asahiSNutAmAMthI Si pidA thAya che. ApaNA AzritanuM agya AcaraNa sahana nathI thatuM. kahevA chatAM, samajAdhavA chatAMya te sudharatuM nathI te ApaNI sahanazIlatA homagI uThe che. sAcI vAta che ke nahi? huM tamAruM pAlana piSaNa karU chuM, tamane jIvADuM chuM. tamAre mAruM kahyuM mAnavuM ja joIe" Ave ja vicAra tamArA mana-magajamAM hoya che ne ? A vicAra, AvI kalpanA ja tamane rAga-dveSa karAve che. je tamAre kahyuM mAne tenA upara rAga, tamAruM kahyuM na mAne tenA upara dveSa! pratidina pratipaLa A zaga-dveSa thatA ja rahe che! tame tamArI jAtane duHkhI mAne che. manamAM taDapa che. zA mATe evuM karavAnuM ! pArakAnI paMcAta, bIjAnI ciMtA evI nahi karavAnI ke jenuM koI phaLa ja na maLe ane ApaNI paNa citta-zAMti ane citta-prasannatA cAlI jAya, "kAntasudhArasa granthakAra upAdhyAyajI kahe che: __ 'niSphalayA ki parajanataptyA kuruSe nijasukhalApa re.' niSphaLa evI pArakI ciMtA karIne tuM tArA pitAnA sukhane nAza zA mATe kare che paraMtu ApaNane pArakI ciMtA karavAnI Teva paDI gaI che! pArakAnI ciMtA karatA raho, rAga-dveSa karatA rahe, pApakarma bAMdhatA rahe ane saMsAranI durgatimAM bhamatA-bhaTaktA raho! hajI paNa saMsAramAM bhaTakatA rahevuM hoya te na choDazo A Teva! na bhaTakavuM hoya te A Teva tamAre choDavI ja rahI. pracaMDa
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-2 purUSArtha karIne paNa e TevamAMthI chUTakAro meLavo ja paDaze. karazane e mATe purUSArtha ne prayatna? tamane kaddha AtmaciMtA thAya che? pitAnI ciMtA satAve che? nahi. pArakAnI ciMtAmAM ja eTalA saLagI rahyA che ke AtmaciMtA karavAne avasara ja kayAM maLe che tamane? mahAnubhAve, vAMjhaNuM-niSphaLa paciMtA che ane Atmaci tA karavAnI zarU kare. sabhAmAMthI : paraciMtA kevI rIte chUTe? mahArAjazrI pareciMtA tamane adhama lAge che? paracatAnI bhayAnakatA samajAya che? ciMtA cheDavA jevI lAgatI hoya te tene tyAga karavAnI vAta thaI zake. paracitAne paNa eka rasa che. keTalAMkane te pArakAnI ciMtA-pArakAnI paMcAta karyA vinA na ja nathI paDatuM. evA che bicArA, ajJAnI ane mehAMdha hoya che. temane paraciMtAnuM nukazAna keNa samajAve ? niSphaLa pa2ciMtAne choDe. avinItane upadeza na Ape vyavahAra na kare je tamArI hitakArI, kalyANakArI, sukhakArI vAta ne mAnatA hoya temane kaMI paNa kahe nahi. tenA mATe haiye karUNa ciMta. "A bicArAnuM zuM thaze? AvA duSkarmothI tenuM kevuM ghara patana thaze ? paramAtmAnI paramakRpAthI ene sadabuddhi maLe !" AvI karUNA ciMta. pragaTa ene kazuM ja kahe nahi, A che karuNusAra mAdhya zya bhAvanA koI vyavahAra paNa enI sAthe kare nahi. basa, manemana kharA aMtaHkaraNathI tene sadabuddhi maLe tevI prArthanA karatA rahe pahelAM ja meM tamane kahyuM che ke A mAdhyazcabhAvanA vizeSa karIne, je vaDila che, jenA para koInI javAbadArI che temanA mATe che. je vaDila che, javAbadAra che te je A upekSA bhAvanA AtmasAt karI le ane pitAnI javAbadArI nibhAvavAno prayatna kare te temanuM mana azAMtinI AgamAM zekAze nahi. baLaze nahi, bIjA
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA 4 mATe temane dhRNA-tiraskAra nahi thAya. , - je meTerAonA haiye upekSA bhAvanA nathI hotI evA meTerAMone meM ghora azAMti ane saMtApamAM saLagatA joyA che. jyAre paNa temanI IcchA anusAra na thayuM, IcchAthI virUddha kaMI thayuM, evuM viparIta kAma karanAra pitAnA Azritane pratye temane gura thaI ja Ave che. Azritane te na kahevAnuM kahe che, manamAM Ave tevuM kaDavuM-kaThora saMbhaLAvI de che. temane dhRNA ane dhikkArathI jue che. pariNAme bIjAne sudhAravAnI bhAvanA marI jAya che ane A te kakkI nahi sudhare, te bhrAmaka khyAla manamAM bharAi jAya che. ' , mahAkavi bhAravine eka jIvana prasaMga saMskRta bhASAnA eka mahAkavi thaI gayA. bhAravi temanuM nAma hatuM. temanI yuvAnIne eka dilacaspa prasaMga che. bhAravinA pitAjInuM nAma hatuM trilezana ane mAtAnuM nAma hatuM bhagavatI. bhAravi jevA zAstrajJa hatA tevA ja medhAvI paNa hatA. paNa temane pitAnI zAstrajJatA ane buddhimattAnuM khUbaja abhimAna hatuM. zAstrajJatA ane buddhimattAnI sAthe namratA hoya te e mANasa mahAtmA banI jAya! pitA trilocana paNa prakhara vidvAna ane prajJAvAna hatA. yuvAna abhimAnI putrane hitakArI vAta karavI, tene upadeza Apa te anarthakArI banaze, AvuM te sArI rIte samajatA hatA. e kaDa anubhava paNa temane thaye haze, AthI bhAravine zikhAmaNa ApavAnuM temane ucita nahi lAgyuM hoya. abhimAna prerita agya AcaraNane paNa e mANasagya bhAvathI jatA hatA. eka divasa nagaramAM rASaNa thaI: videzanA vidvAna-5 mi tene vAdavivAdamAM parAjIta karavAnI kSamatA rAkhanAra vidvAnane rAjasabhAmAM padhAravA rAjAnuM nimaMtraNa che! ghASaNa sAMbhaLI bhAravi rAjasabhAmAM gayA. mahArAjAne praNAma karIne kahyuM: "mahArAjA !
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravaMcana 22 : 401 koIpaNa vidvAna sAthe vAdavivAda karI zakuM chuM. mane AtmavizvAsa che ke vAdavivAdamAM huM ja vijyI banIza. A sAMbhaLI mahArAja prasanna thayA. rAjasabhAmAM videzI paMDita ane bhAravi vacce vAdavivAda thaye. bhAvi temAM vijayI banyA. A vijyathI mahArAjAne temanA pratye AdarabhAva vadhe. temaNe harSAvezathI Iravine AliM. gana ApyuM ane vijetA kavi bhAravine hAthI para besADayA. mahA maMtrIe kavi upara chatra dharyuM ane rAjA pite cAmara vIMjhe che. Ama bhAre dabadabA sAthe rAjA bhAvine temanA ghare mUkavA AvyA. bhAravinA mAtA-pitAe rAjAnuM svAgata karyuM. rAjAe baMnene praNAma karyA ane kahyuM, "apanA darzana karIne Aja huM kRtArtha tha." trilecane bhAvinA pitAe kahyuM : "he dakSiNApathanA rAjezvara! Apa jevA narezvare mArA jevA raMkanA AMgaNe padhArIne, mArI jhuMpaDIne pAvana karI te mAruM saubhAgya che rAjAe kahyuM : hi vizreSTha ! ApanI tapazcaryA ane viAdhananI sAme huM te sAva ja raMka chuM." * rAjA rAjamahelamAM pAchA pharyA. A bAju bhAravi mAtA bhagavatInA caraNe vaMdana karavA jAya che. mAtA kahe che: "beTA! pahelAM tArA pitAjIne praNAma kara.bhAravie pitAne sASTAMga daMDavata. praNAma karyo, pitAe tenA mAthA para hAtha mUphIne kahyuM: "zataM jIvaP" trilocanane putra pratyene Avo rUkSa vyavahAra joIne mAtA bhagavatIe kahyuM : "basa, beTAne AzIrvAdamAM mAtra eka ja zabda? vijayI putrane chAtIe paNa na vaLagADayo tame? tamArA haiye zuM putra pratye. eTale paNa prema nathI ??." bhagavatInI AMkhamAM AMsu chalakAI AvyA. , " . - - - trilocane bhagavatI sAme joyuM. bhAravi sAme paNa najara karI ane belyAM devI ! putrane jarUra karatAM vadhu sanmAna * maLI gayuM che. jyAM sudhI te mAna-sanmAnane pacAvavAnuM na zIkhe,
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA mAna-sanmAnane pAtra na bane tyAM sudhI tene gaLe lagADavAne bhAva haiye kayAMthI jAge? mahArAjA pite cAmara vIMjhatA, hAthI para besADIne tene ghare mUkI gayA. paraMtu abhimAnI A putra mahArAjAne vidAya ApavA thaDe sudhI paNa na gayo ! rAjA keTalA badhA guNAnurAgI ke temaNe tene hAthI para besADaze ane A putre temane cAmara vIMjhavA dIdhI !!' bhAravie pitAnA bacAvamAM kahyuM? pitAjI! mahArAjAe pote mane hAthI para besADa hatA ane pitAnI IcchAthI temaNe mane cAmara vIMjha hato..." trilocane kahyuM. mahArAjAe te pitAnI moTAI batAvI paraMtu tAre vinaya kayAM gaye hate? tArI vinamratA tyAre kayAM hatI?..." bhAravine gusso caDe. gussAthI te be "pitAjI! A sanmAna mArUM nahi, pAMDityanuM vidvattAnuM sanmAna hatuM..." trilocane daDhatAthI kahyuM: "abhimAnanI sAthe have daMbha karavAne paNa prayAsa kare che? vaLatA bhAravie kahyuM: "pitAjI! huM A prakAre apamAna sahana karavA TevAye nathI." trilecane paNa eTalI ja savasthatA paNa makkamatAthI kahyuM : beTA ! jenAmAM pAtratA na hoya tene sanmAna ApavAnI mane paNa Teva nathI.' bhAravi potAnA khaMDamAM cAlyA gaye. trilocana pUjAkhaMDamAM gayA. bhagavatI trilocananI pAchaLa pAchaLa gaI. Aja tenAM manamAM bhayAnaka zaMkA thaI rahI hatI. bhAravinA abhimAnI svabhAvathI te suparicita hatI. patinI siddhAMtaniSThAthI paNa te evI ja suparicita hatI. putranA abhimAnane paMpALe tevA e pitA na hatA. putra mATe haiye vAtsalya jarUra hatuM. paNa sAthe sAthe putranA abhimAnanA ghaTApathI temanA haiye dukha paNa bhArebhAra hatuM. trilocane bhAra
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracana-22 vine upadeza ApIne sudhAravAnI AzA nahAtI rAkhI. prasaMgavazAt Aje temaNe ATalu kahyuM hatuM. A paNa upadeza nahatA. mAtra saheja pradAna hatuM. aMgulinirdeza mAtra hateA. paNa bhAravine taiya na gamyuM! 403 abhimAna : AjanA zikSANunI bheTa ! Aja te gharagharamAM AvA abhimAnI bhAvi che! AjanA zALA kAlejanA zikSaNe ApaNI yuvA peDhIne abhimAnanI labhya (1) bheTa ApI che. bhAgye ja kAI evu' haze, jene A seTa na maLI hAya ! aMgreja sthApita AjanI zikSaNapraNAlImAM vinayane sthAna ja nathI. vinamratAne dezavaTA apAce che. saraLatAnu nAma-nizAna mITAvI devAyu che. zIla-sadAcAranI bhAvanAnuM ja gaLuM ghATI devAyu che A zikSaNapaddhati keTalA badhA varasethI cAla rahI che ! AjhAdI maLyA bAda paNa e praNAlI Ajeya cAlu che ! cuvAna peDhInA naitika adha. patanamAM Aja zuM bAkI rahyuM che ? kauTuMbika jIvanamAM na jANe keTalAya aniSTa ghUmI gayAM che ? chatAM paNu Aja e ja zikSaNa apAya che ane levAya che !!! abhimAnI upadeza mATe apAtraH vezabhUSA paNa evI banI gaI che ke jethI mANusanu sUteluM abhimAna chalAMga mArIne UbhuM thaI jAya ! abhaNu ane mUkha leki paNa evA kapaDAM paherIne petAnA abhimAnane pradazita kare che. abhimAnI mANasa paramAtmAne upahAsa kare che. tyAgI, virAgI ane jJAnI janenI avagaNanA kare che. dhaniSThAnI paNa tee avahelanA kare che vAstavamA te abhimAnI le pAtAnI ja mUrkhAmInu pradarzana kare che, paraMtu temanI mUrkhatA kANu batAve ? le'sane bhAgavata saMbhaLAvavu ane abhimAnIne upadeza ApavA te khane kharA khara che. zIgaDAnA mAra khAyeA hAya tA bhesane bhAgavata saMbhaLAvA ! gALa khAvI hoya te abhimAnIne upadeza
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke Te hoya che ghaNuM jana mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA Apa ! jemanA gharamAM abhimAnI saMtAne hAya, abhimAnI pati hiya, abhimAnI patnI hoya, abhimAnI jemane bosa hoya temane pUchajo ke tame abhimAnInI sAthe zAMtithI ane cenathI jIve che ke azAMti ane kvaLATathI? jemane ziSya abhimAnI hoya tevAM dharma gurUne pUchajo ke temane haiyAnA hAlata zuM che? , nAnAM nAnAM bALakamAM abhimAnaH . . ( AjanA yuganI A dArUNa vAstavikatA banI gaI che ke moTe hoya ke nAne, strI hoya ke purUSa, nidhana hoya ke dhanavAna, padAdhikarI hoya ke paTAvALa, thoDuM ghaNuM abhimAna te temanAmAM jovA maLaze ja! amadAvAdanA eka kuTuMbane huM jANuM chuM. e kuTuMbamAM traNa-cAra varSane eka nAnA chokare hate. e chekarAnI mA je chokarAne kyAreka bela mArI che te, e chokare jyAM sudhI mAne vaLatI dhela ke ghume na mAre tyAM sudhI te suI zakate nahiM! zuM hatuM e chokarAnA manamAM ? eja ke "mAe mane mAryuM kema?" A abhimAna nahi te bIjuM che ? : 2 Ave ja kise eka bIjA kuTuMbane che. cheka haze dasa-bAra varasane. cheka bApane kahe che: DeDo ! mane be rUpiyA Apo sArA kalAsa-TIcare maMgAvyA che. bApe pUchayuM, "zA mATe maMgAvyA che? chokarAe kahyuM: "amArA kalAsanAM chokarAone eka pikacara jevA javAnuM che" bApe kahyuM: "nahi, pikacara nathI javAnuM, pikacara jevAnA paisA huM nahi ApuM.' chokarAe tarata ja paga pachADIne UMcA avAje kahyuM keDI, nathI joItA mAre tamArA paisA na Apaze. huM sTezane jaIne majurI karIza. ane majurInA paisA kamAIne pikacara jevA jaIza" kenvenTa ne meha che mA-bApa baMne chokarAne joI ja rahyA. chokare kevenTamAM bhaNate hate abhimAnanuM jIvatuM pUtaLuM hata! mA-bApane kanDenTa
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana- 22 45 skula maha te divase utarI gaye. AjakAla meTA zaheramAM bALakane kenTa skulamAM bhaNAvavAnI phezana thaI gaI che. "ame sukhI-saMpanna gharanA chIe' AvuM abhimAnathI batAvavAne A eka mArga che. tamArA lekenA manamAM A vAta utare che? gaMbhIratAthI A aMge kaMI vicAraze ke nahinahi vicAre ane A kharAbIthI cuta nahi thAo te najIkanA bhaviSyamAM ja ghara saMkaTamAM phasAI jaze. zatamukhI tamAruM patana thaze." abhimAnIne svaprazaMsA game abhimAnamAMthI janme che. abhimAnIne "abhimAnane kema lAge che tyAre koI AvI ja jAya che. bhAravinA jIvanamAM paNa tevuM ja thayuM. pitAnI sAcI vAta paNa tene pasaMda na paDI ! kevI rIte pasaMda paDe ? abhimAnIne sAcI vAta pasaMda nathI AvatI. tene te vaprazaMsA ja game che. khuzAmata ja pare paDe che. tenI vAtamAM je hAjI-hA kare te ja tene game che. trilezana je bhAvinA abhimAnane paMpALata arthAta tenI prazaMsA karatA ane tene chAtIe lagADatA te bhAravi jarUra khUza thAta. paNa bhAravi pitAne pitAthI paNa vadhu mahAna ne mATe mAnavA lAgyuM hatuM tenA manamAM abhimAna hatuM ke meM jevuM rAjasanmAna meLavyuM tevuM mArA bApe kayA meLavyuM che? abhimAnI jamAli munie bhagavAna mahAvIranI paNa avajJA karI hatI te bhAravinI zI visAta? teNe pitA upara khUmaja reSa karyo. paNa A kaI mahatvanI vAta nathI. saMsAranI A savAbhAvikatA che, vizeSatA che trilezanamAM . trilecane abhimAnI putrane tiraskAra na karyo. tenA para gusse na karyo. trilocana pitAnA pUjAkhaMDamAM gayA te temanI pAchaLa patnI bhagavatI paNa gaI. teNe joyuM trilocananA caherA para roSanI eka paNa rakhA na hatI. tyAM gaMbhIratA hatI. thoDIka udAsInatA hatI. trilocana paramAtmAnI pUjA karIne bahAra gayA, sAMje ghare pAchA pharyA te gharamAM aMdhAruM joyuM. temaNe bhagavatIne zekAkula jaI trilocane pUchayuM : "devI ! Aje gharamAM dIve
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA kema nathI karyo? bhagavatI raDI paDI. raDatAM raDatAM teNe kahyuM: "Aja Ape bhAravine je kahyuM te barAbara nathI karyuM.' trilocane patnIne Thapake zAMtithI sAbhaLI lIdhe. ane evI ja zAtithI temaNe kahyuM: devI! zuM mArA haiye putra pratye prema nathI? te pachI jyAre e rAjasabhAmAM sAta divasa sudhI vAdavivAda karate rahyo tyAM sudhI meM upavAsa zuM kAma karyA? tene vijaya thAya e mATe anuSThAna zA mATe karyA? zuM mane nahetI khabara ke dIkare bhaviSyamAM nAma kamAze? mArI eketera peDhI ujALe tevuM sAmarthya che tenAmAM, paraMtu eka durbhAgya che. tenAmAM vinaya ane vinamratA. nathI. badhAM ja guNanI AdhArazilA che vinaya ane vinamratA pitA ne pitAnA abhimAnI putranI prazaMsA kare te te pitA nathI. e pitA putranuM ahita karanAra zatru ja che. huM bhAravimAM vinaya ane vinamratA jevA cAhuM chuM. e Avaze tyAre ja tene vikAsa ane unnati thaze, ane je tenuM A abhimAna nahi jAya te eka divasa e keIna chANa leze." bhAravinuM jIvana parivartana mAtA-pitA nIce vAtacIta karI rahyA hatA tyAre bhAravi gharanI agAsI para besIne eka pApAjanA ghaDI rahyo hate. pASA nuM eka kuMDuM upADIne pitAnA mAthA para paTakavAnuM te vicArI rahyo hate. kuMDu upAhIne te nIce AvI rahyo hato tyAM teNe pitAnI badhI vAta barAbara dhyAnathI sAMbhaLI. pitAnA haiyAnuM vAtsalya tene sparzI gayuM. tenI AMkhamAM AMsu ubharAI AvyA, teNe tyAM ja paththaranuM kuDu jamIna para pheMkI dIdhuM. dhaDAmajorathI avAja thaye. trilecana ane bhagavatI dAdara tarapha dhyA. tyAM te bhAravie ja deDatA jaIne pitAne daMDavata praNAma karyA. kSamA mAMgI pitRhatyAnI janAnuM prAyazcita mAMgyuM ane bhAravinA jIvana parivartananuM suprabhAta ugyuM. mAdhyastha bhAvanAo eTale ke upekSA bhAvanAe trilocananI
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 47 pravacana-2 mAnasika sthitine bagaDavA na dIdhI. trilezana svastha rahyA. tethI ja bhAravine jIvana parivartanane suavasara prApta thaye. jyAre paNa koI vajana-parajananuM aAgya AcaraNa juo, upadeza ApavA chatAMya tene sudharate na jue te becena na banaze. azAMta na thaze. tenA pratye mAdhyi bhAva rAkhaje. pitAnA zuddha AtmasvarUpanuM ciMtana karaje. zuddha AtmasvarUpanuM ciMtana karavAne abhyAsa karave paDaze. AtmaciMtanamAM alaukika AnaMda anubhavAze. paciMtAthI pidA thate badhA ja tApa-saMtApa-paritApa tenAthI upazAMta banaze. prasannatA vadhaze. mAraNya bhAvanAnA bIjA prakAra have pachI batAvaza. Aja basa, ATaluM ja.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaya je mANasa jevo banavAne haze te banaze ja, je thavAnuM che te thaIne ja raheze. tame temAM jarAya phera badala nahIM karI zake na Aja sudhI AtmAnA vikArI svarUpanuM manana karyuM che, e manana choDavAnuM che. je AtmadhyAna Aja sudhI nathI karyuM, te ja have pAsa karavAnuM che- puNyakarmanA udayathI maLatAM tamAme tamAma pagalika sukha asAra ane kSaNika che, Amane svAdhIna guNarUpa sukha sArabhUta ane zAzvata che. * saMsAranI kaIpaNu mane amanejha vastu jIvamAM rAga ke dveSa upana karavAnI kSamatA dharAvatI nathI. jIvamAM mohavikArathI rAgadveSa utpanna thAya che. pravacana ra3 parama karUNAvaMta jJAnayogI AcAryazrI haribhadrasUrijI dharmabindu granthamAM dharmanuM svarUpa-darzana karAvI rahyA che. dharmanuM bhAvAtmaka svarUpa samajAvatAM teozrI maitrI, prada, karaNa ane mAdhyastha A cAra bhAvanAonI anivAryatA jaNAve che. matalaba ke jene paNa dharmanI ArAdhanA karavI hoya tenuM hRdaya A bhAvanAothI bhAvita hovuM joIe. maitrI, meda ane karUNA A traNa bhAvanAo pachI ApaNe mAdhyastha bhAvanA para ciMtana karI rahyA chIe. mANasanA jIvanamAM A mAdhyabhAvanA athavA upekSAbhAvanA khUba ja upayogI che. jyAre svajana-parijana Adi taraphathI prati, kULa, aNagamatuM AcaraNa thatuM hoya, temanA keI vartana ane
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-23. 409 vyavahArathI mana azAMta ane udvigna banatuM hoya tyAre A mANa bhAvanAnuM ciMtana kare evA prasaMge A bhAvanAne upayoga karo. tamArA mananA badhA uga ane azAMti dUra thaI jaze. manane tethI zAtine anubhava thaze dareka jIvAtmAnuM pitAnuM bhAvi nizcitaH tamane lAge che ke tamAre snehI-tamArA svajata ahitakArI kArya kare che, evuM na karavA tame tene samajAve che, pharI pharIne samajAve che, chatAMya tamAre kahyuM te mAnatuM nathI ane e ahi takArI kArya karate ja rahe che, te tame tene kahevAnuM choDI de. tene je ThIka lAge te karavA tene rokavAno prayatna.na kare. gabharAva nahi! "A AvuM kharAba karI rahyo che, te zuM thaze AnuM AvuM kai vicAro ja nahi,! enA nazIbamAM je thavAnuM haze te thaze banavAnuM banIne ja raheze, tame bananArane aTakAvI nahiM, zake. tame thAya teTalA prayatna karI lIdhA. have anucita prayatna karavAnI hiMmata na kare. anucita prayatna karavAthI na te tene lAbha thaze; ne te tamane. LET GO kare. manane bhAramukata kare. tame eka siddhAMta barAbara samajI le - - 'yena janena yathA bhavitavya ra6 mAtA sura re.. . je mANasa je banavAne haze te banaze ja thavAnuM che te thaIne ja raheze. tame temAM jarAya pherabadala nahi karI zake. sarvazaktimAna Izvara paNa tema thatuM nahi aTakAvI zake. dareka jIvAtmAnuM pitAnuM bhAvi nizcita che ! ' , , ; jemane kevaLajJAna thayuM hoya che, je sarvajJa hoya che, teo dareka jIvAtmAnuM bhaviSya joI zake che, jANI zake che. bhaviSya nizcita * hoya te ja joI zakAya, te ja jANI zakAya. ApaNane kevaLajJAna
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ xt: nathI eTale ja bhaviSyanI ciMtA karIe chIe. AtmAnA avikArI svarUpane vicArA : yAda rAkheA bhaviSyanI ciMtA eTalI badhI na karavI joie ke e ciMtAmAM khUda ApaNu' AtmaciMtana paNa bhUlI javAya ! ciMtA evI na karavI joie ke khUda ApaNA AtmAnuM ja vismaraNa thai jAya ! cheDA pArakAnI ciMtA ane paMcAtane! svayaMnA AtmAnA avikArI svarUpane samajo. citAethI mukta manaze| tyAre ja A prakAre Atmadhyana-AtmaciMtana karI zakaze. nahiM te mana phrI phrIne e vyaktimAM devu" jaze. mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA . huM AtmAnA e svarUpa che: vikArI ane avikArI. ajJAna, meha, rAga-dveSa, ane zarIra vagere vikArAthI vyApta jIvAtmA vikArI che. hu rUpALA chuM. huM. zrImaMta chuM, huM khApa chu, huM pati chuM, padAdhikArI chuM....' vagere vikArI svarUpa che. ApaNe vikArI hAvA chatAM paNa avikArI AtmasvarUpanuM ciMtana karI zakIe chIe. mANusa garIba heAya chatAMya te zrIma tAinI kalpanAmAM khAvAI jAya che ne ? nirbaLa paNa kalpanAmAM petAne dArAsI'ga jue che ne ? eja pramANe, ApaNe vikArI heAvA chatAM paNu, thADIka paLe mATe vikArothI mukta banIne ApaNe AtmAnA avikArI svarUpanu ciMtana karI zakIe chIe. 'hu jJAnamaya chuM. vItarAga chuM. huM ajara-amara chuM. amUta arUpI ane ana Mta chu azarIrI jI. siddha, buddha ane mukta chu. parabhAveAne! hu kartA nathI. e paraNAvene huM' bheAkatA paNa nathI ! svabhAvanA ja huM kartA chuM, leAktA chuM. huM te anaMtazatinA bhaDAra .... AvuM vicAraze ? Avu' ciMtana karI zakaze| ? AvuM AtmadhyAna karaze. sasAmAMthI . AvuM AtmadhyAna te ame jIvanamAM kyAreya kayu" nathI. ema karavuM muzkela jevu lAge che mahArAjazrI : je kayAreya karyu nathI te karavAnuM che, rAja
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 33 411 .. rAja karavAnu che. huMmezA je karyuM che te cheADhavAnu che. hu 'mezA pArakAnI ciMtA ane paMcAta karI, have tenA tyAga karavAnA che, AjasudhI vikArI svarUpanu manana karyuM che, e manana cheDavAnu' che. je AtmadhyAna Aja sudhI nathI karyuM, te ja have khAsa karavAnu che. avikArI AtmasvarUpanuM dhyAna dharavAnu che muzkela kAma karavAnI tA majA che. vizvAsanI sAthe karA, karatA rahe. tamane apUrva Ana'nI anubhUti thaze. upekSA bhAvanAnA bIjo prakAra : bIjo prakAra upekSA bhAvanAnA che. anubaMdha sArA' kAI ALasu che, edI che. kazuM ja kAma nathI karatA magaramacchanI jema paDacA rahe che athavA teA harAyA DhAranI jema kazAya pratyeAjana vinA rakhayA kare che. tame tene samajAye, khUba samajAbyA pharI pharIne tene samajA ane te samajI gayA, tamArUM kahevu tene gaLe utaryuM. ane te sudharI gayA. have te sUnA nathI, rakhaDatA nathI, kAmadhadhe lAgI gayA che. dhIme dhIme te nati paNa karI rahyo che, tyAre tame e vyakitanA jIvanamA rasa levAnuM. aMdha karI dIdhuM. tene TakAravAnu cheDI dIdhu. Ane kahe che, anu'dha-sArA upekSA | khUba ja sudara A vAta che. ghaNAnI evI Teva hAya che ke jene preraNA ApI sAcA raste vAgye DAya tene avAranavAra yAda apAve che yAda che, tuM pahelAM kevA hateA! tane raste caDAvatAM, tane ThekANe pADatA mane keTale trAsa paDayA hatA tenI tane khabara che kharI ? ThIka thayuM ke have tu ThekANe paDI gayeA. paNa have kharAkhara myAna rAkhaje...' Ama kahevu barAbara namrI. A Teva jarAya ema kahevAthI sAmI vyakitane AghAta lAge che, mAThuM kayAreka evuM paNa bane ke e mANasa sAceA rastA paNa ane pharI pAchA rakhaDela ane eDhI khanI jAya. sArI nathI. lAge che. cheDI de ! AthI ja haribhadrasUrijI mahArAjA kahe che ke koine raste caDAvyA bAda, tenI kSamatA tamArA upadeza jhIlavAnI na hAya tA tene
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ + 412 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA 1 upadeza na Ape, tenA jIvanamAM pachI tame rasa ja na le. pachI tene jema caigya lAge tema karavA do, tene tenA raste javA DhA, tame tenA pIchA na pakaDA. ' upekSA bhAvanAnA trIjo prAra: }' , 7. upekSA bhAvanAnA trIjo prakAra che- niveda-sArA. A upekSA bIjA mANasA pratye nathI. jIvanamAM je prApta--aprApta bhautika sAMsArika sukha che te pratye upekSA sevavAnI che. mAtra mANusanA ja bhautika sukhAmAM nahi, devAnA paNa bhautika sukheAmAM asAratA ane kSANikatA jovAthI niveda bhAvanAnA ugama thAya che. tethI vira tu janme che. devati, manuSyagati, tiya cagati ane narati- A cAra gatiemAM bhramaNa karanA jIva je kaMI anekavidha du:kha ,ane trAsa anubhave che, tene jJAnadraSTithI jonAra leAkeAsa'sAranA vaiyika sukhA tarapha AkarSAtA nathI. 1 'nivedasArA' upekSA sukhAnI upekSA che, vaiSayika sukhAnI upekSA che. sukhanA sAdhana hAvA chatAMya te sAdhanAmAM Asakita nahiM. pAca / IndriyanA utkRSTa viSaye kema na DaeNAya chatAMya te tarapha kaI lAlaca 1.nahi, lAbha nahi. tenI kAi lagana nahi, are ! devaleAkamAMthI devatA AvIne daivI sukhAnu varadAna Ape te paNa te pratye kAi be cANa nahi, AkaSa Nu ane Asakita nahi. AjakAla te detraleAkanA deva * A dharatI para nathI AvatA, paraMtu prAcIna kALamAM dharmAtmAeAnA dhamaprabhAvathI deva AvatA ane koi hiMnya camatkAra paNa batAvatA. zAstromAM AvA prasaMgA vAMcavA maLe che. je sAcA dharmAtmA che tee daivI sukhAnA praleAbhananI sAme pazu virakta nyA rahe che, matalaba ke evA praleAsanAthI AkarSAtA nathI. AvA dharmAMtmAemAM A niveda-sArA' upekSA haiAya che. teoe khUbaja citana-manana karIne vaiSayika sukhAnI 'kaveAliTI-sukhenI guNavattA jANI lIdhI hAya * che. kAIpaNa indriyanA viSaya hAya te niHsAra hAya che, kSaNika hAya che. vaiyika sukhAmAM kadI sAra nathI hAtA, te kayAre sthAyI nathI hAtA, ' * heya
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-23 sukho pratye nirveda jAge che? paNa tamane lekene te temAM sAra ja jaNAya che ne ? ema ja jaNAya che! kAraNa ke tame kayAreya e aMge ciMtana-manana karyuM ja nathI. saMsAranA sukhanI kaveliTI' jANe! e sukhe sAra che ke asAra? e sukhe haNika che ke zAzvata enI ekasAI, enI parakha oLakha karI levI jarUrI che. tamArI pAse buddhi che, tame vicAra paNuM karI zake che. vaiSayika sukhanA sArAsArane vicAra nahi kare ane sukhe pratye tamane nirveda nahi thAya te tamArA jIvanamAM dukha ja dukha zeSa raheze. kAraNa ke sukha pratye nirvedane abhAva eTale vairAgyane abhAva! ane vairAgyane abhAva ja te tamAma enI ja jaDa che! mULabhUta kAraNa che ! sukhe pratye rAga che te sukha meLavavAnI prabaLa IcchA jAge che. je sukha maLe nahi te ciMtA ne saMtApa thAya che. thAya che ke nahiM tamane lokene? sukha priya che paraMtu maLatuM nathI. maLe che te zAzvata TakatuM nathI. huka rahe che, paraMtu jogavavAnI zakita ne kSamatA na hoya te kevI vedanA thAya che? tamAre zuM tamAruM jIvana Ama vedanAmAM ja vyatIta karavuM che? raDI raDIne ja AyakhuM pUruM karavuM che? prakAza hevA chatAM paNa aMdhAre zA mATe aTavAI " rahyA che ? pAse amRta hovA chatAya zIdane jheranA kaTorA pI rahA cho? saMsAranA sarva sukha asAra ane sANika che tenuM bhAna thavuM joIe. ekeeka viSayasukha asAra ane kSaNika che tenI pratIti AtmAnA ekeeka pradezane thavI joIe. e pachI tamArI pAse game tevuM sukha Ave, tame game te sukha bhegave, tamAruM mana Asakata nahi bane, sukhamAM tame lipta ane lukhya nahi bane ane sukha cAlyuM jaze te paNa tame hAyAya nahi kare. chAtI nahi phUTo. sukhanA cAlyA javAthI tamArA mana upara keIja asara nahi thAya.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 sukhAnA cAra prakAra : sukha mukhyatve cAra prakAramAM 1. svajanAnuM sukha. 3. dhana-vaibhavanu' sukha. mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA vibhAjita thAya che. 2. parijanAnu' sukha. 4. zarIranuM sukha. niva da-sArA upekSA bhAvanAne barAbara samajavA mATe cAra prakAranA A sukhene khAkhara samajavA jarUrI che. sukhonI upekSa tyAre ja sabhavita che. manI le ke tamArI pAse A cAreya prakAranA sukha che, chatAM paNa e sukhAmAM tame nikha dhama dhAyA vinA khUbaja alpa sukhanA upabhega karatA prasannatAthI jIvana jIvI zake che. paraMtu Avu" prasanna jIvana tyAre ja sabhavita che ke tame sukhAne esa-ra laIne sukhAnI bhItara je duHkha khadabade che tene jue. sukhanI bhItarI kharAkhI joi le. sukhanI bhItarI kharAkhI che, asAratA ane phaNikatA 1 puNyakarmonA sukha; AtmAnAM sukha : sukha e prakAranAM hoya che : 1 asAra ane kSaziSTha, 2. sAra ane zAzvata ! puNyakarmanA udayathI maLatA tamAmetamAma paudbhagalika sukha asAra ane kSaNika che. AtmAne svAdhIna guNurUpa je sukha che te sArabhUta ane zAzvata che. AtmIya strAdhIna sukhamAM Ana MdanI nira Mtara anubhUti thatI rahe che. jayAre vaiyika sukhamAM AnaMdane AbhAsa hAya che. vAstavikasatya anubhava thatA nathI. khAsa vAta te e che ke vaiyika sukhanA kahevAtA Anada AbhAsa heAya che. AbhAsa sanAtana zAzvata na heAI zake. te kSaNika ja hAya.vaiSavika sukha AbhAsika che, AthI ja te kSaNika che'. gamatA zabdo sAMbhaLe tyAM sudhI Ana', pachI zuM? sadAya zuM 'gamatA zabdo sAMbhaLavA maLaze kharA ? nA. zabdomAM gamatvanI-priyatnanI dhArA satata nathI vahetI. kaTutA-kaDavAza--kazatA, kaThoratA paNa temAMthI vahe che. AthI zravaNendriyanu sukha kSANika che !
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ vana-3 415 eja pramANe ke suMdara rUpa jue te khuza-khuzAla paNu! pUcho AMkhe ne? zuM sadA ne sarvatra suMdara rUpa ja jovAnuM maLaze? zuM apriya rUpa Akhana jevA nAha maLe ? mane madhura-mIThA rasa maLe. manane majhA AvI gaI. paraMtu e madhura rasa ane mane saMga kayAM sudhI rahe che? e saMga chUTI jAya tyAre ane jImane jayAre kaDavA rasane sparza thAya tyAre zuM thAya che manane ? AthI ja veindriyanuM sukha kSaNika che. sukhanI eka ja dhArA nathI rahetI e dhArA tUTe ja che. e ja rIte priya sparzanuM sukha paNa kSaNika che, jyAM sudhI priya vyaktine sparza thatuM rahe che tyAthI sudhI sukhAnubhava thatuM rahe che. paraMtu koIneya sparza niraMtara nathI rahete eTaluM ja nahi, evuM ya bane che, gaIkAle jene sparza sukhada lAgatuM hatuM te ja spaza Aje akAre-duHkhada lAge che ! jJAnIe AthI ja kahe che ke sukhAnubhava niraMtara nathI rahetuM. - nirvedasAra upekSAne jIvanamAM sthAna Ape. tethI vaiSayika sukhemAM tame cazUra nahi bane. jarUrI sukhapaga karavA chatAya e bhegamAM tame AtmAne bhUlI nahi jAva. zAlibhadrajIe amApa dhana vaibhava ane rUpavaMtI batrIza patnIonAM sukhane saraLatAthI tyAga karyo hate ne? utkRSTa vaiSayika sukho temane maLyAM hatAM, chatAMya e sukhanI temaNe upekSA karI sukhamAM asAratA ane kSaNikatAnA darzana thaI jAya te cakAtanA sukhe haiya, paNa tene tyAga saraLa banI rahe che. nahi tA, sukhemA sAra je jaNAya, temAM sthiratA jaNAya te bhikhArInuM cappaNiyuM paNa cheDavuM azakya banI jAya ! upekSA bhAvanAne ceAtho prakAra : cethI upalA bhAvanA che tasvasAsa upekSA. hezaka graMthamAM AcArya bhagavaMta haribhadrasUrijIe cAra prakAranI upekSA bhAvanA batAvI che. e cAreyanuM eTaluM suMdara vivaraNa ane vizle
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ YE : mIThI mIThI lAge chaeN munivaranI dezanA SaNa karyuM" che ke AjanA moTA saiTA manovaijJAnika paNa tevu vizleSaNa na karI zake. adbhuta che 'pAThazaka' grantha Atma sAdhanAnA mArgamAM, jaina danane samajavA mATe A grantha sauMdara mA da ka banI zake che. tamane leAkeAne te vAMcavAnI phurasada kayAM che? ene sAMbhaLavAne samaya karyAM che. tamArI pAse ? upekSAbhAvanA batAvI rahyA che AcArya bhagavaMta, ceAtheA prakAra che, tatttasArA upeAda, vastu-svabhAvane kahe che tattva. dareka vastune pettAne svabhAva hoya che. vastunu jJAna tenA svabhAtranA jJAnathI thAya che. saMsAranI keAI! manejJa amaneAjJa vastu jIvamAM rAga ke dveSa utpanna karavAnI phAmatA dharAvatI nathI. chavamAM mAha vikArathI rAga dveSa utpanna thAya che. padArthanA svabhAva ja nathI ke te jIvamAM rAga ke dveSa utpanna kare. A eka pAramArthika satya che. je mANasa A pAramArthika satyane jANutA nathI te ajJAnI che. ajJAnI jIva paTTAmAM rAga-dveSanA janmane mAne che. ethI te kyAreka rA. ane che, kayAreka dveSI ane che. pariNAme te peAtAne madhyastha nathI manAvI zako. sukha duHkhanuM kAraNa peAtAnA rAga-dveSa kAipaNa parapadArtha jIvAtmAnA sukhaduHkhanuM kAraNa nathI. A vAstavika-yathArtha satya che. A satyane samajanAra kAI jJAnIpurUSa parapadA para ArepaNu nathI karatA ke A padArtha mane maLyA eTale huM sukhI chuM. A padArthoM mane na maLyA eTale hu duHkhI chu.....' kAIpaNa padArthanA te vAMka nathI jotA. kAi paNa vastumAM te upakAra nathI jotA. sukha duHkhanuM kAraNa te khUdanA rAga-dveSane ja mAne che. eka vastu sArI che, zAthI te petAne priya nathI lAgatI paraMtu peAtAnAmAM rAga che tethI e vastu priya lAge che. eka vastu kharAkha che mATe te apriya nathI lAgatI paraMtu pAtAnAmAM dveSanI vAsanA
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana 23 che tethI te apriya lAge che. A pramANe jJAnIpurUSa peAtAne rAga-dveSathI khacAvI le che. Ane kahe che tattvasArA upekSA bhAvanA. A vAta tAttvika che. chatAM paNa tamAre leAkAe te samajavI anivAya che. ghaNI ja suMdara vAta che A. rAga ane dveSanI bhabhUkI Agane ThAravA mATe A vAta phAyarabrigeDanA kha kha che. A vAta samajI le te tamArU kAma thaI jAya. koI paNa vastu, kAMI pazu padArtha sArA ke kharAba nathI. sArU ane kharAba, priya ane apriya, ThIka ane ahIM e badhI ApaNI mananI kalpanAe che. A kalpanAothI sukha-duHkhanA khyAla janme che, 410 udAharaNathI tamane samajAvu, dhArA ke tame eka nAnA makAnamAM raheA che. makAnamAM jarUrI sukha-sagavaDa nathI. e makAna tamane gamatuM nathI. tame vicAra che ke keAI sarU makAna maLI jAya, sukha-sagavaDavALu makAna maLI jAya teA sArUM'! paNu, evu makAna levA mATe paisA tamArI pAse nathI. eka makAna ke je tamArI pAse che te tamane gamatu' nathI ane je makAna tamArI pAse nathI chatAMya evu mukha sagavaDavALu makAna tamane game che. A zuM che eja ke makAna sArU ke kharAba e te tamArI mAtra kalpanA che! makAnamAM sArApaNuM hota te badhAMne ja e makAna kharAkhI hAya tA badhAMne e makAna kharAba je makAna tamane nathI gamatu e khIjAne tamane game che te IjAne nathI gamatuM! sArU lAge ! makAnamAM lAge, paraMtu evuM nathI. game che! je makAna je bhAjana tamane priya lAge che te ja leAjana bIjAne apriya lAge che. tamane bhIMDAnuM zAka bhAve che, tamArA mitra ke bhAIne bhIDAnA zAkanu nAma sAMbhaLIne ulTI thai Ave che ! tamane rasagullA mahu bhAve che, tamArI patnIne te dIThAMya gamatA nathI, A zu matAve che ? jo bhIMDAmAM na bhAvavA jevu' heta teA te badhAne ja na bhAvata, ' rasagullAmAM bhAvavApaNuM hAta te te darekane bhAvata / paraMtu evuM nathI
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA ja. kAraNa ke dareka padArtha pitapatAnA svabhAvamAM sthita che. priyaapriyanI kalapanA jIvAtmA kare che. tenA kAraNe rAga ane dezanA draDha bane che sukha ane duHkhanI kalpanA jAge che AthI ja kahuM chuM ke vyarthanA rAga-dveSa che. tavasArA upekSAbhAvanAne khUba khUba AtmasAt kare. mAdhyasthaya bhAvanAne sthira karavAne prayatna kare, A sAruM ane A kharAba-AvI kalpanA-jALane chedI nAMkho. jagatanI ekapaNa vastu nathI sArI ke nathI kharAba! sAruM ane kharAba, priya ane apriya A badhI rAga-dveSajanya kalpanAo che. AvI nakAmI-vyartha kalpanAo karI zA mATe azAMta bane che? pitAnA AtmA sAthe prema karyo che? cetana jI pratye karUNAsArA upekSA ane anubaMdhasArA upekSA bhAvanAthI bhAvita bane. jaDa padArtho pratye nirvedasArA upekSA bhAvanAthI bhAvita bane. vizvamAM mAtra be ja tattva che. jaDa ane cetana. ApaNe A baMne tenA saMparka ane saMsargamAM rahevuM ja paDe che. ApaNuM pitAnuM astitva paNa A be tanuM sAjana che. zarIra jaDa che te AtmA cetana che. AtmA sadA mATe zarIranA baMdhanathI mukta thaze tyAre A saMsArathI chuTakAra thaI jaze. paraMtu zarIranA baMdhanathI mukta thavuM e saraLa kAma nathI. bALakone khela nathI. huM saccidAnaMdasvarUpa AtmA chuM. azarIrI chuM. AvuM ciMtana kadI karyuM che? pitAnA AtmAthI paNa kayAreya prema karyo che khare? AtmAthI prema thAya te zarIranA baMdhanathI tene mukata karavAno purUSArtha thaI zake. AtmA sAthe prema thAya te ja zarIra baMdhanarUpa lAge, sabhAmAMthI ? zarIra te khUba ja vhAluM lAge che, amane zarIra kayAre paNa baMdhanarUpa nathI lAgyuM.
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-23. 419 mahArAjazrI e ja te vAta che zarIra khUba vhAluM lAge che. AtmAne kadI vicAra ja nathI AvatuM. kayAreka rAtanA samaye gharamAM badhAM sUI gayA heya, tamArI UMgha UDI gaI hoya, evA samaye pathArImAM zAMtabhAve besIne AtmaciMtana kare. makAnanI bArImAMthI dekhAtA bhUrA AkAza tarapha juveanaMta ramAkAza tarapha mITa mAMDe ane pachI vicAre kehamUhuM keNu chu?' tame tamArI vartamAna avasthA bhUlI jAo. huM chaganalAla ke maganalAla, huM surendrakumAra ke mahendrakumAra chuM. huM zrImaMta chuM ke garIba chuM." A badhI oLakha tyAre sAva ja visarI jAo, A badhI te parivartanazIla avasthA che. je sthira tattva che je mULabhUta tatva che, "orijinala meTara je che te huM chuM e sthira tatva che Atmadravya ! Atmadravya anAmI che, azarIrI che, ajara ane amara che. AtmAne na ghaDapaNa che, na tenuM mRtyu che. tenAmAM apAra anaMta AnaMda che, akSaya ane avinAzI sukha che. tame A ciMtanamAM tulI jAo, DIka kSaNa mATe paNa DUbakI lagAve AtmAmAM, DUbavAmAM anahada AnaMda che. svabhAvadazAnA ciMtanamAM DUbI jAo. kare nahiDubakI lagAvatA ja jAo. paraciMtA choDe, AtmaciMtanamAM DUba pArakAonI citAnA sAgaramAM DUbavAthI te ArtadhyAna ane raudradhyAna thAya che. tethI citta azAMta ane asavAstha bane che. pArakAnI ciMtA ne paMcAta karavAthI bIjuM maLe paNa zuM ? tenAthI zuM dhana daulata maLe che? maLatuM kazuM ja nathI. gumAvavuM ja paDe che. peTane dhadhe che pArakAnI ciMtAne. tema karavAthI pitAnuM ja sukha gumAvavAnuM che. nijanI prasannatA I devAnI che. AthI paracaMtA karavAnuM cheDo,
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42. mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA bIjAonI yogyatA anusAra tene mArgadarzana ApatA rahe. bIjAone ahitathI bacAvavAnI preraNA ApatA rahe, paraMtu jene tamArI preraNA na joItI hoya, jene tamAruM mArgadarzana na joItuM heya tene tame preraNuM ke mArgadarzana na Ape. tamArI IcchAnusAra te na cAle te tame azAMta ane avaratha na bane. eka vAta pAkI samajI le ke dareka jIvAtmAnA pitAnA karma che. pitAnA saMskAra che, te anusAra ja te pitAnuM jIvana jIvaze. tame tamAre mithyAAgraha che. manamAMthI Agrahane kADhI nAkhe. pheMkI de tamArA Agrahane bahAra. bahAranI duniyA sAthe jeTalo anivArya-jarUrI hoya teTale ja saMbaMdha rAkho. AMtara jagata vizALa che. e AMtara-vizvanI yAtrA kare. evuM na samajatA ke AMkhathI dekhAya che teTaluM ja vizva che! pAMca indriyethI agocara eka vizALane virATa bhAvavizva paNa che. ApaNe pitAne anaMta ane anAdi atIta ItihAsa che. anaMta janmanI ApaNI anaMtAna ta kathAo che. jyAre samaya maLe, jyAre paNa paraciMtAthI akaLAI jAo tyAre A bhAvasRSTinI yAtrAe nIkaLI paDe. prayatna karatA rahe, eka divasa jarUra tamane A bhAvasRSTinI yAtrAmAM saphaLatA maLaze. "ame leke te AvI yAtrA na karI zakIe, amArI pAse evuM jJAna nathI, evI sUjha-samaja nathI,' evuM lagIreya vicAratA nahi. evI rIte nirAza na banaze. kANu svajana? kANu parajana? azAMta ane becena karanArI vyartha ciMtAothI mukta thavAne daDha saMkalpa kare. azAMti pidA karanArI pareciMtA mAre nathI karavI. svajane sAthe mAre zuM levA devA ? A leke te mAtra A janmanA svajana che. pUrva janmamAM meM keTalAM svajana karyA ane cheDayA ? A svajana paNa kevAM? huM svajana mAnuM chuM, teo mane zuM vajana mAne che? nathI mAnatA ane svajana, te huM zA mATe mAnuM?
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-23 - : 4ra1 kiI vajana nathI. keI parajana nathI. A saMsAramAM vajana parajana bane che. parajanA svajana bane che. keI saMbadha sthira nathI. zAzvata nathI. sthira ane zAzvata mAre AtmA che. eka ja ja chuM ane eTale ja paralakanI yAtrA karIza te pachI eTale ja masta jIvana zA mATe na javuM? A pramANe ekava bhAvanA sudaDha kare. * mAdhyastha bhAvanAnI AdhArazIlA che ekatva bhAvanA. ehamahuM ekalo chuM A vicAra nirAzAne ke durbaLatAno nathI. raDatA raDatA na vicAraze ke "zuM karuM ? huM ekaluM keIpaNa prakAranI dInatA karyA vinA ciMtana karavuM ke huM ekalo chuM.' aMtarane-haiyAne ekatvanI bhAvanAthI bhAvita karavuM. AtmabhAvane puSTa karatA rahe. ekava vinA mAdhyazya nahIM * sabhAmAMthI A pramANe vicAravuM e svArthIpaNuM nathI? * mahArAjazrI nA, temAM jarAya svArthIpaNuM nathI. AtmabhAvane puSTa karanAra ja sAthe parArtha ane paramArtha karI zake che. jeNe AtmAne jANe nathI, AtmAnuM eka jANyuM nathI te sAro ane nirdabha parArtha-paramArtha nathI karI zakate, karavA jaze te paNa daMbha karaze ! sAdhaze vArtha ane batAvaze paramArtha / AjakAlanA dezanetAene tame nathI jotA? zuM kare che te leke? kahe che ke "ame tamArUM kalyANa karavA mAMgIe chIe. amAre tamane sukhIne samRddha karavA che. paNa vAstavamAM teo zuM kare che? sevAnA nAme, leka kalyANanA nAme khUda pitAnI benka belensa samRddha kare che! ke bhayAnaka daMbha che A? je khUda pitAne nathI jANata, AtmAnuM je caitanya svarUpa che tene nathI jANate, te paramArtha nathI karI zakate. AthI prAcInakALanA traSi-maharSie vidyArthIone je zikSaNa ApatA, e zikSaNanA pahelA, sarvaprathama AtmA ne samajAvatA. bhale, prAraMbhamAM dArzanika rIte AtmAnI samaja nahotA ApatA paraMtu
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA A pratye prema na primI, samAja hirI lAle pAchI AtmA pratye prema jAgrata karavAnuM kArya pahelAM jarUra karatA. AtmapremI mANasa ja sAco kuTuMbapremI, samAjapremI, rASTrapremI ane vizvapremI banI zake che. AtmAne tarka ane buddhithI bhale pAchaLathI samaje paNa AtmA sAthe pahelA prema te karI zake. AtmAnuM je ekatva che, tenI je nibaMdha avasthA che tenI sAthe prema kare. AtmapremI mANasa svAthI nathI banI zakate. je AtmajJAnI nathI te kayAreya sAce paropakArI nathI banI zakta. ekatvanI sAthe mAdhyaccane saMbaMdha che. ekatva vinA mAcya nahi! AtmajJAnanI pratiSThA ghaTI che: Aje te prajAnuM ghara durbhAgya udayamAM AvyuM che. AtmajJAnanuM zikSaNa ja baMdha thaI gayuM che. ekapaNa zALA-kolejamAM nathI apAtuM. AtmajJAna karatAM vijJAnane vadhu pratiSThA maLI gaI che. AtmajJAnIthI vadhu pratiSThA vijJAnIne maLI che. tenuM pariNAma vighAtaka AvyuM che. je AtmajJAnI nathI ane vaijJAnika banI gayA che teo saMsAranA tAraNahAra nahi paNa saMsAranA saMhAraka ja banaze. AtmajJAnI ja saMsAranA sarva pratye prema karI zake che. karUNuM vahAvI zake che. vijJAnInI daSTi premanI nathI hatI. tenI daSTimAM te padArtha ane padArthanuM pRthakkaraNa ja hoya che. A padArthamAM ATalAM rasAyaNa che tenI ATalI asara che...temAM ATalI zakita che vagere basa, tenuM vizleSaNa karI deze ! jyAre AtmajJAnI sarva mAM pitAnA samAna AmatavanuM darzana karIne, sarva jI pratye prema ane maitrI bhAva rAkhI zake che. vaijJAnika ke bhAva rAkhaze? AthI ja bhAratIya saMskRti ane sabhyatAne pAye che AtmajJAna. AthI ja A dezamAM bALakone gheDiyAmAM ja AtmajJAnanA hAlaraDA saMbhaLAvAtA hatAM. vyAvahArika zikSaNanI sAthesAthe AtmAnuM paNa zikSaNa apAtuM. AjakAla tame leke zuM tamArA bALakane AtmajJAna Ape che ?
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ + 423 sabhAmAMthI : amArI pAse ja AtmajJAna nathI te ame amArA bALakAne kayAMthI ApIe AtmajJAna ? ... mahArAjazrI : AtmajJAna vinA, AtmAnA caitanya ane ekatvane samajyA vinA, AtmA sAthe prema karyo vinA kAIpaNu dharmakriyA phaLadAyI nahi bane. Atmavizuddhinu phaLa prApta nahi thAya, jIvana-vyavahAramAM name sAcI zAti, AMtara prasannatA prApta nahiM karI zake. AthI pharI karIne kahuM chuM ke AtmapremI bane, AtmajJAnI anA. AtmAnA ekatvanu' cittana karIne, sasAranA tamAma saMkha'dhanu' nya pazu samajI le. saMsAraneA kAi ja sabaMdha vAstavika nathI. ATaluM jANavAthI, ATaluM hRdayastha karavAthI mArathya bhAva pragaTa thaze ja, pravacana-23 'e mArUM' kahyuM nathI mAnate,' bhale na mAne, mAre ane tene ze saMbaMdha? na mAnavu' hAya tA na mAne, mArI kahevAnI pharaja pUrI thaI, tenu kalyANa thAo.' mAdhyasthya bhAvanAne abhyAsa mANasane sAcA virAgI banAve che. virAgI pAse mAdhyasthya bhAvanA hAvI ja joIe. gamatA viSayAnA sacAga ane viyeAgamAM rAmarahita ane zekarahita manavA mATe mAsthya-upekSA bhAvanA nitAMta jarUrI che. anivAya che. aniSTa-aNugamatA viSayanA sacAga-triyAgamAM paNa rAga dveSathI khacavuM Avazyaka che. upekSA-bhAvanAthI virAgI maneele AtmA rAgadveSathI khacI zake che. hadayane cAra bhAvanAothI leAchala karI dA dharmanI ArAdhanAne prANavAna banAvavA mATe ArAdhakanuM hRdaya maitrI kA pramAda ane mAdhyasthya-A cAra bhAvanAthI sabhara-lAchala hAvu joie, bhAvanAethI chalakAtu hRdaya dhanu' grAhaka ane che. dhanA svarUpadanamAM A bhAvanAone samAveza karIne zrI haribhadrasUrijIe ati uttama-sarvottama pratipAdana karyu che. tame lA
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA je A bhAvanAone supere samajIne tenAthI hRdayane bhAvita karI le te tamane apUrva ane anupama zAMtine anubhava thaze. tamArI dareka dharmakriyA ullAsamaya banaze. tamArI, dharmakaraNI joIne bIjAone paNa tamArA pratye ane tamArI dhamakiyA pratye Adara ane bahumAna jAgrata thaze. . Aja ApaNe upekSA bhAvanAnuM vivecane pUrNa karIe chIe, kAle cAre bhAvanAone upasaMhAra karavAne vicAra che. maitrI, karUNa meda ane mAdhyaSya bhAvanAnA viSayamAM ane dharmanA svarUpanA viSayamAM kAle upasaMhAra karIza. kAraNa ke te pachI granthakAra maharSie mAganusArI jIvananA 35 guNanuM vivaraNa-vivecana karyuM che. e guNe ane ApaNe vivecana karavAnuM che. granthakAra asAdhAraNa vidvAna ane mahAna AtmajJAnI hatA. sUtrAtmaka bhASAmAM teozrIe A "dharmabindu' granthanI racanA karI che. sUtra ghaNuM mahatva dharAve che. nAnakaDA vAkayamAM aneka bhAva bharelA hoya che. ApaNe e sUtra para ciMtana karIzuM. jaina, ajaina badhA ja mATe e pAMtrIsa guNa jIvane pagI che. Aja basa, ATaluM ja,
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja e na bhUlazo ke ApaNuM bhaviSyanuM nirmANa khUda ApaNe ja karIe chIe. ApaNuM bhaviSya bIjuM kaMI ja ghaDatuM nathI.' # jema bhAMga, carasa, zarAba vagerene nazo hoya che tema - rAga, dveSa ane meha vagerene paNa eka na hoya che...nazAmAM heza nathI rahetA. mu tame je A bhAvanAone nitya niraMtara abhyAsa karatA raheze te eka divasa tamArI vicAradhArA gaMgAnI pavitra dhArA jevI banI raheze. vidvattA eka vAta che, ane bhAvanA bIjI vAta che. bhAvanAzUnya vidvattA AMtara-Ananda, AMtara-prasannatA pradAna nathI karI zakatI pravacana/ra4 parama upakArI mahAna kRtadhara pUjya AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita dharmabindu graMthamAM dharmanuM svarUpa virata rathI samajAvI rahyA che. eka ja lekamA AcAryadeve ghaNI badhI vAte kahI dIdhI che. temanI grantha-racanAo evI che ke je DAka zabdamAM ghaNuM badhuM kahI de che. bhinna bhinna AcAryo ane RSi munie "dharmanI bhinna bhinna vyAkhyA karI che. e badhI ja vyAkhyAomAM 14 mane AcAryazrInI vyAkhyA sarva zreSTha lAgI che. tame leke dharmanI
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426: mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA A vyAkhyAne barAbara samajI le, jethI Amatema tame bhaTakI na paDe. "dharmanA viSayamAM khUba ja samajI, vicArIne nirNaya kara, kAraNa ke dhamanI sAthe ApaNA anaMta bhaviSyane saMbaMdha joDAyela che. dhamanA viSayamAM garabaDa karI te bhaviSya aMdhakAramaya thaI jaze. bhaTakI jaze dutimA. AtmanirIkSaNa kare? je paNa dhamanuSThAna karavuM hoya, pahelAM vicArI le ke e dharmAnuSThAna keNe batAvyuM che, koI rAgI-devIe te te batAvyuM nathI ne? batAvanAra vizvasanIya te che ne? niSpakSa, madhyastha ane ane jina che ne? nirNaya thaI jAya te batAvanAre je prakAre dhamanuSThAna karavAnuM kahyuM heya te pramANe ja te karavuM. vidhine Adara karo. samayane khyAla kara. bhAva ane bhAvanAnuM lakSya rAkhavuM. eTaluM karIne paNa pachI tamArA hRdayane DhaDhaLo ke tamAruM hRdaya mautrI, karuNA, prada ane mAdhyabhAvathI zuddha banyuM che ke nahiM? matalaba ke tamArA vicAramA sadhana thayuM che ke nahi? tamArA vicAra maitrIbhAvanAthI bhAvita banyA che? karuNAthI tamArA vicAra kemaLa banyA che? pradathI tamArA vicAra unnata banyA che? mAdhyasthathI tamArA vicAmAM samatva AvyuM che? ApaNuM bhaviSyanirmANamAM ApaNA vicAra mahatvapUrNa sthAna dharAve che. e na bhUlaze ke ApaNAM bhaviSyanu nirmANa khUda ApaNe ja karIe chIe. ApaNuM bhaviSya bIjuM kaMI ja ghaDatuM nathI. keI ja izvara ApaNAM bhAvine ghaDatuM nathI. A jIvanamAM ApaNe ApaNI AtmabhUmimAM jevA vicAra-bIja vAvIzuM tevuM ja jIvanavRkSa e vicAra bIjamAMthI vikasita thaze. bIja lImaDAnuM vAvyuM haze te AMbe nahi uge, lImaDAnuM ja vRkSa ugaze. AMbAnA vRkSane ugADavuM hAya te AMbAnuM ja bIja vAvavuM paDaze. vicAra-bIjanI vAvaNImAM sAvadhAna na rahyAM, jAgrata na rahyA te bhaviSya aMdhakAramaya, sukha
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-24 4ra7 maya, vedanAmaya banaze zramaNa bhagavAna mahAvIre eTalA mATe te kahyuM ke sAvavAnIthI-upagapUrvaka cAle. vivekapUrvaka cAla sAvadhAnIthI bese. khAo te sAvadhAnIthI. pIe te sAvadhAnIthI. bele te sAvadhAnIthI..! sAvadhAnI eTale jAgrati. keI khATA-naThAmA-kharAba vicAranuM bIja AtmabhUmimA paDI na jAya te mATe sAvadhAna rahe ! jAgrata rahe ! vicArenuM bIja AtmabhUmimAM paDatAM vAra nathI lAgatI. vicArathI saMsArI, vicArethI sAdhu : kahe, tamAre ke pAka joIe che? kevAM vRkSa tamane pasaMda che? bAvaLanA ? lImaDAnA ? AbAnA? tame je zatrutApUrNa vicAra kya, kraratApUrNa vicAra karyA, IryA pUrNa vicAra karyA, ghaNA ane tiraskArapUrNa vicAra karyA te samajI leje ke naraka tamArA bAraNe TakArA mArI rahI che te yAda rAkhajo ke tiryaMcagati tamane teDavA AvIne tamArA jIvana bAraNe UbhI che. keIpaNa heya, saMsArI hoya ke sAdhu heya, vicArothI mANasa saMsArI che, vicArathI mANasa sAdhu che. rAjarSi prasannacaMdra sAtamI narakamAM javAnA karma kevI rIte bhegAM kaya? veSa temane nitAMta sAdhune hatuM paraMtu vicAra temanA tyAre nakhazikhAnta saMsArInA hatA ! bharata cakravatI arisA bhuvanamAM kevaLajJAna kevI rIte pAmyA? vela temane pUrepUre saMsArane hate . paraMtu vicArathI te tyAre paripUrNa sAdhu hatA! vicAree bharata cakravartIne vItarAga banAvI dIdhA. sarvajJa banAvI dIdhA vicArazaktino addabhuta prabhAva che. jAthata raho te ja vicAra zuddha rahI zake che. jAgrati cAlI gaI, bhAna bhUlAyuM, hAza che, beheza ane bebhAna banyA, kuM khAdhuM te gayA kAmathI! bezI ghaNI ja khataranAka che, behazImA na karavAnA vicAra Ave che. jema bhAMga carasa zarAba vagerene naze heya che tema rAga, dveSa ane meha vagerene paNa eka nazo hoya che ane nazAmAM hoza nathI hotA,
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA eka saradArajI dilhInA basa sTenDa pAse ubhA hatA. ubhA zuM hatA? eka benca para beThAM beThAM bagAmAM khAI rahyA hatA. nazAmAM hatA. karyo haze keI naze. eka pilie temane joyA. saradArajI pAse jaIne kahyuM : "saradArajI! tame ahIM bagAsAM khAva che? ahIM bagAsA khAvAnA paisA lAge che." keTalA paisA lAge che? saradArajIe pUchyuM. eka bagAsAne eka rUpice, saradArajIe tarata ja khIsAmAMthI paccIsa rUpiyA kADhIne pilisane ApyA. pilisa ja rahyo. thoDIvAra bAda saradArajI ghare gayA. nazAmAM hatA. pitAnI patnIne garvathI kahyuM : "Aja te meM pilisane khUba ja banAvyuM..." kevI rIte? zuM banyuM ?" patnIe utsukatAthI pUchyuM. huM te bagAsA pacAsa-sATha khAI gaye haIza. paNa polisane rUpiyA ApyA mAtra paccIsa ja ! bela, meM pilisane ke ullu banAvyA behazImAM mANasa pite mUrkhAmI kare che ane bIjAne mUrkha mAne che ! rAgInI behAzI, DhaSInI behozI ane ajJAnInI behezI AvI ja hoya che. te dezamAM rahe. bhAnamA raho. beheza na bane bebhAna na bane. nazA na kare. jAgatA rahe. vicAramAM jeTalI jAgratA jaLavAya teTalI jALave. vicAromAthI azuddhine dUra karavAne prayatna karatA rahe. e prayatna che maitrI vagere bhAvanAthI hadayane bhAvita karavAne. reja savAre ke sAMje A bhAvanAone abhyAsa kare. tame je A abhyAsa nitya niraMtara karatA raheze te eka divasa tamArI vicAradhArA gaMgAnI pavitra dhArA jevI banI raheze. tame jAgrata banI jaze. dezamAM AvI jaze. have Aje ApaNe maitrI vagere bhAvanAone upasaMhAra karIzuM ?
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-14 : e trI bhAvanA tamAre maitrI ke duzamanI A bemAMthI ekanI pasaMdagI karavAnI che. tamane je maitrI pasaMda hoya te maitrIne apanAvI lo. ane je zatrutA hAlI hoya te tene apanAvI le. saMsAramAM evI ya vasati che ke jemane zatrutA karavAmAM, zatrutA TakAvI rAkhavAmAM ane zatrutA vadhAravAmAM majhA Ave che! majhA te pazuenI kala karanAra kasAIone paNa Ave che, zarAba pInArAone paNa zarAba pIvAmAM majhA Ave che. majA Ave che eTalA mATe badhuM nathI karI zakAtuM. ajJAnIne je je kAmamAM majA Ave che te te kAmamAM jJAnIne jarAya majA nathI AvatI. rAgIne jemAM majA paDe che temAM virAgIne nathI paDatI. tamAruM je trIjuM netra-trIjI Akha-jJAnadaSTi khUllI gaI hoya te tamane zatrutA jarA mAtra nahi game. te tame maitrIne ja pasaMda karaze. ajJAnI vicAre che : "ANe mane duHkha ApyuM. mAruM sukha teNe chInavI lIdhuM. mane duHkhI dukhI karI nAMkhe. mane e sukha nathI Apate. AthI ene te huM mArA zatru-duzmana ja mAnIza. tenA pratye vaLI maitrI kevI? te mane duzmana mAnate hoya te huM tene mAro mitra kevI rIte mAnuM ? mAre paNa A saMsAramAM jIvavuM che. saMsAra-vyavahAramAM tattvajJAnI banavAthI nathI cAlatuM. huM kaI sAdhu-sata nathI te zatrane paNa mitra mAnuM AvuM vicAranArAo pAse maitrInI apekSA kevI rIte rAkhI zakAya? AvA mUDha mANase je kaI sAthe maitrI karatA dekhAya te svArtha paravaza ! sava che pratye AvA leke caitrI nathI bAMdhI zakatA. "tamAma jIvo mArA mitra che. A udAta bhAvanA temanA jIvanamAM nathI hotI. mitrI traNa prakAranuM ciMtana : 1. jJAnI mANasa Ama vicAre che? huM Atmana ! tu sarva pratye maitrI rAkha, A jagatamAM tAre kaI ja zatru nathI. badhA ja tArA mitra che. A jIvanane te vicAra kara! keTalI che A jiMdagI? pacAsa-se varasanI jiMdagImAM ta keTa-keTalAnI sAthe zatrutA ApIza ?
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA zA mATe bAMdhIza zatrutA rAkhavAthI tene zuM maLaze? kazuM ja nahi. je maLaze te kaMkAsa ane kakaLATa ja haze! azAti ane becenI 2. he Atmana ! A saMsAramAM paribhramaNa karatA te badhA ja che sAthe badhA ja prakArane saMbaMdha bAMdhyo che. mAtA-pitA, bhAI-bahena, pati-patnI Adi tamAma saMbadhethI tuM baMdhAyela che. have te badhAM sAthe tuM zuM karavA zatrutA kare che? e zatrutA paNa zuM kAyama TakavAnI che? nahi ja Take. pUrva janmanA zatru A janmamAM snehI bane che, A bhavanA sanehI bIjA janmamA vairI banI jAya che. badhAM ja saMbaMdhe parivartanazIla che. te pachI zA mATe tuM tArA haiye zatrutAne saMghare che? samagra jIvasRSTi tArI kuTuMba che. 3. he Atmana ! zatrutAthI te tAruM sukRta nAza pAmaze. zatrutAne bhAva zubha karmone nAza kare che te zA mATe keI sAthe zatrutA rAkhavI? badhA ja karmaparavaza che. karmonI vicitratA apAra che. tArA pratye zatrutA rAkhanAranuM paNa tuM azubha-amaMgaLa na vicAra. sajajane mATe zatrutA bhA nathI ApatI. tArI sajajanatA samatAmAM che. samatAthI ja manuSya sajajana che. zatrutAthI te manuSya tujana che. basa, A pramANe tame haiye maitrI bhAvanAne sthira ane sudaDha karavAne prayatna karatA rahe. karuNa. tamAma guNenuM udbhava sthAna che kemaLa hRdaya. hRdayanI bhAvanA kamaLatAmAMthI ja guNene avirbhAva thAya che. e badhA ja guNemAM karuNA sarvazreSTha guNa che. bIjA nA duHkha jANIne ke jeIne e dune dUra karavAnI prabaLa IcachA thavI te karuNA che. tame lake tamArA dukhane dUra karavA Icche che ke bIjAnA dukhe ne ?
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-24 = 431 sabhAmAMthI ? ame te amArAM dukhene ja rahIe chIe, mahArAjazrI te pachI AmAne dharmatatvane sparza thavAne saMbhava nathI. dukhI jI pratye ati karuNA karyA vinA dharma ArAdhanA karavAnI yogyatA janmatI nathI dharma-ArAdhanA karavAnI gyatA apekSita che. regyatA vinA karelI dhamanI ArAdhanA Atmahaddhi karI nathI zakatI. AtmA mahAtmA nathI thatuM. AtmAmAM guNenI utpatti ke guNanI unnati nathI thatI. je mAnavahaiye karuNAne vAsa nathI tyAM kUratA hoya che. krUra hadayamAM dharmane praveza nathI thatuM. keI hiMsA kare che, jenI kala kare che te ja krUra che evuM nathI. bIjA nA dukhene joI ane jANIne tamArA haiye ke dukha nathI thatuM, tamAruM haiyuM sAmAnA dukhathI levAtuM nathI te tame krUra che. krara mANasone dharmakSetramAM praveza karavAnI manAI che! sabhAmAMthI amArA lekene te praveza thaI gayo che! mahArAjazrI adhikAra praveza thaI gaye che. adhikArayukta praveza nathI thaze. zuM kahuM tamane lokone ? paramAtmA jinezvaradevanA dharmane lajave nahi jaina ja nahi, Arya paNa kahevAvAnAM lakSaNa che kharAM? dayA ane karuNA vinA na Arya che, na jainatva! Arya ane jene te e che ke je bIjAnA dukhe dukhI thAya, bIjAnA duHkhane dUra karavAnA tamAma prayatna karI chUTe ! sa sAramAM be prakAranA dukhI jIva hoya che : dravyaHkhI ane bhAvadukhI. jenI pAse yudaya nathI te dravyadukhI che, jenI pAse mehanIya karmane kSapazama nathI te bhAvadukhI che. samaje che A vAtane? samajI le, A vAtane barAbara samajI le. puNyakarmanA 42 prakAra che. tamAme tamAma bhautika sukha A kara prakAranA puNyakarmanuM jheDaphazana che. utpAdana che. tame manuSyagatimAM che, tamArI pAse manuSyagatinuM AyuSya che. tame uccajAtanA kahevAya che, tamAruM zarIra nirogI che, tamArI pAceya Indriya paripUrNa che,
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA tame rUpALA che, sUra tamAro madhura che, kapriya che tame, tamArI vAta bIjA mAnI le che, tamArI nAmanA che, vAha vAha ane belabAlA che, tamArI pAse paise che, uMcI pratiSThA che, parivAra ane anyajananA tamArA para anahada prema che-A badhuM ja ke AmAMthI tamArI pAse je kaMI paNa che te tamArA puNyanA udayathI ja che jemane puNyakarmane udaya nathI temanI pAse AmAMnuM kazuM ja nathI hotuM! tethI viparIta temanI pAse dukhe behisAba heya che. duHkhI hoya che teo. e leke dravyaduHkhI kahevAya che dravya eTale paise nahi dravya eTale bAhya. dravya eTale bhautika bAhya rIte duHkhI bhautikarIte dukho. ane jene mehanIyakarmano kSaye pazama nathI thaye te bhAva-duHkhI che-tene prabaLa mAhanIya karmane udaya hoya che. A pApakarmanA udayathI mANasanI mati kaluSita bane che. sudeva, suguru ane sadudhama pratye tene jarApaNa zraddhA nathI detI eTaluM ja nahi A mahanIya karmanA udayathI mANasa kudevane sudeva mAnI pUje che, kugurune sadaguru mAne che ane asadu dhamane sad dharma gaNe che, mAne che. A ja pApakarmanA udayathI kedhI, abhimAnI, mAyAvI ane lebhI hoya che. A ja pApakarmanA udayathI jIvAtmAmA vividha prakAranA vikAra utpanna thAya che. viSayavAsanA paNa A karmanA udayanuM phaLa che. raDavuM ane hasavuM, rAjI thavuM ane nArAja thavuM, rAga kare ane IrSA karavI vagere baMde A karmanI ja preraNA ane pedAza che. evA mahamUDha jIve bhAvadukhI che. e badhAM ja dukhe mAnasika che. mananA bhAthI saMbaMdhita che. AthI e dukhe bhAvaduHkha kahevAya che. A baMne prakAranA cha pratye ApaNuM haiye karuNA hevI joIe. kAraNa ke eka jIva duHkha bhogavI rahyo che, bIje dukhamaya bhaviSya ghaDI rahyo che! pApAcaraNa karanAra svayaM-khUda pitAne ja bhaviSyane duHkhapUrNa banAve che. "pApA duHkhama pApanuM phaLa che dukha, samaja
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-24 :433 paDIne A vAtanI? duHkhI hoya ke pApI. baMne pratye karuNAbhAva rAkhavAnuM che. karuNAthI hRdayane navalapita rAkhavAnuM che. sabhAmAMthI : dravyadukhI pratye te karuNa Ave che paraMtu pApI pratye karuNuM nathI AvatI ! mahArAjazrI : sAcI vAta che tamArI! pApI pratye tamane karUNa kyAthI thAya? na ja thAya !!! kAraNa ke tame badhA te nipApa che !! niSpApIne pApI pratye te kaMI karuNA thatI haze? nA, niSpApIne te pApI pratye krUratAnA ja bhAva jAge !! aphasosa ! kevI gADI ane akkala vagaranI vAta kare che ? "davyadukhI pratye te karuNA Ave che paraMtu pApI pratye karUNa nathI AvatI.." haiye hAtha mUkIne kahe, tamArAM jIvanamAM zuM kaI ja pApa nathI ? kaI ja pApa nathI karyuM tame jIvanamAM ? sAva niSpA5 che tamAruM jIvana nathI ja. ekathI vadhu pApathI tamAruM jIvana kharaDAyeluM che. kaIne kaI nAnA-moTAM, sthala ke sUkSama pApathI tamAruM haiyuM bhItara gadhAya ja che, te pachI bIjAnA pratye bIjA pApI jIva pratye tamane dhikAra karavAne karyo adhikAra che? eka bhikhArI bIjA bhikhArIne kahe : "tane bhIkha mAMgatA zarama nathI AvatI ? mahenata kara. bhIkha mAgavI te barAbara nathI tamane pApa pratye aruci pedA thaI che? pApa pratye ghaNA ane tirasakAra jAgyA che ? pApa karatAM pahelAM tamane haiye DaMkha vAge che? "mAre pApa karavAnuM ? arere ! ke durbhAgI chu ke pApa karIne jIvavuM paDe che." A aphasosa, AvI kALI baLatarA tamane thAya che? mAnI le ke pApa karatA tamane majhA paDe che, AnaMda anubhave che. paraMtu pApa thaI gayA pachI pApanI jANa thayA bAda e pApane pastAvo thAya che? mAruM cAle te bhaviSyamAM AvuM pApa te karI na karuM.' A vicAra Ave che? nA. nathI AvatuM vicAra, majhA mANe che. tame pApamAM bIjA pApa kare te tame tenI 51 tenI ghaNA kare. cho! pApanI tene sajA maLarvI joIe tevuM bUmarANa
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA kare ane tame khUda pApa kare. pApanI sajA maLavI ja joIe evuM nahi kaho! kharA che tame leke! gajaba che tamArAM lekenAM trAjavAM kATalAM !!! paNa nA. pApI pratye krura nathI banavAnuM. pApI jI pratye karuNa ciMtavavAnI che. zramaNa bhagavAna mahAvIradeve pApI che pratye paNa karaNane pravAha vahevaDAvyuM hatuM. anekAneka saMta-Si mahApuruSee karuNApatha para cAlIne preraka ane bedhaka udAharaNa ApyAM che. ApaNe je temanA pagale cAlIe-jIvIe te ApaNane paNa mahAnatA prApta thaI zake che. ApaNe paNa mahAtmA banI zakIe chIe. tamAre kerA-dhAra mANasa ja rahevuM che ke mahAtmA ya banavuM che? gabharAva nahi. mahAtmA eTale sAdhu banavAnI vAta nathI karate. hRdayane udAtta karavAnI vAta karuM chuM. hadayane mahAtmAnuM hadaya banAvavAnuM kahuM chuM. tamAre e Adarza bane ke mAre mahAtmA banavuM che, te ja A dizAmAM gati thaI zake che tamAre je adhamAtmA ja banyA rahevuM hoya, zatrutA-tiraskAra ane krUratA ja haiye bharI rAkhavI hoya te bahetara che tamAre A badhuM sAMbhaLavAnI koI jarUra nathI. te tame ahIM mane sAMbhaLavA Avaze ja nahiM. paraMtu tame ahiM re ja Ave che. premathI ane jijJAsAnI mArI vAta sAMbhaLe che AthI mAnuM chuM ke tamane mahAtmA banavuM game che kema. kharuM pramoda bhAvanA guNaSa pramoda" guNavate-guNIjane pratye prema bhAvanA rAkhavI joIe. prada eTale prema ! guNIjane pratye prema ! guNo pratye prema haze te ja guNa jene prema karI zakazo. eka vAta pUchI lauM tamane. A saMsAramAM temane koI guNavAna dekhAya che? sarvaguNa saMpanna paramAtmA te Aje sadeha nathI. atyAre te ApaNuM duniyAmAM je jIve che te badhA guNa ane evaguNa baMnethI
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-24 435 saMyukta-bharelAM che. eka vAta nakkI ke A saMsAramAM eka paNa jIvAtmA e nathI ke je dethI ja mAtra bharela hoya ane tenAmAM eka paNa guNa ja na hoya ! dareka jIvAtmAmAM keI ne kaMI guNa hoya ja che. tamArI pAse e guNa jovAnI daSTi hevI joIe. guNadaSTivALo mANasa ja bIjAnA guNanuM darzana karI zake che ane enA guNe sAthe prema karI zake che. paraMtu je SadaSTivALA che temane keInAmAMya guNa nahi dekhAya. teo kadI guNe sAthe prema nahi karI zake. temanA jIvanamAM prada jevA nahi maLe, gozAlaka pUrNa pUrUSa bhagavAna mahAvIramAM eka paNa guNa nahe te joI zake. guNamarti bhagavAna sAthe prema nahete karI zakyA. bhagavAna mahAvIra pratye paNa teNe deza karyo! A saMsAramA--A duniyAmAM mekSa pratye paNa veSa rAkhanAra hoya che! mokSa eTale sarvaguNasaMpanna siddha bhagavAnanI sRSTi. guNadariTane jemane paricaya nathI, mAtra deze sAthe ja jemane prema che evA ja mokSadevI hoya che. siddhahelI, arihaMtazleSI AcArya-SI upAdhyAya-helI ane sAdhuSI cho paNa A saMsA2mAM hoya che, evA jIva guNadevI hoya che, evA jIne karuNA sAthe nahi paNa krodha sAthe prema hoya che. namratA sAthe prema nathI hata, abhimAna sAthe prema hoya che ! nibhatA sAthe nahIM, lebha sAthe lagAva hoya che. satya sAthe nahi, asatya sAthe teo prema kare che. temane prAmANikatA sAthe nahi, nIti sAthe nahi, apramANikatA ane anIti sAthe prema hoya che. DhaLe tamArA aMtarane, bhItara barAbara AMkha mAMDIne juo. tamane guNe sAthe prema che ke deze sAthe, juo, jANe tapAsa AtmanirIkSaNa kare. prada keI ekAda-be ke pAMca-dasa vyakti sudhI sImita nathI. pramodanuM sUtra khUba ja vizALa che. "lava epha varasyujha
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA guNa prema keI sulabha tatva nathI, durlabha tattava che. pAMceka miniTa mATe prabheda bhAvanAnuM ciMtana karI levAthI guNapremI nathI banI javAtuM. pramodane sabajeTa-viSaya vizALa ane virATa che. keTale vyApaka che e tamAre jANavuM che ne? te barAbara dhyAnathI sAMbhaLoH 1. je vItarAga sarvajJa che, je sadeha paramAtmA che, je jIve upara anahada upakAra kare che teo pramehanA sarvazreSTha viSaya che. 2. je dehAtIta thaI gayA che, je siddha-buddha-mukta che, anaMta guNonA sAgara che, te sau pradanA sarvazreSTha viSaya che. 3. je parvatanI guphAomAM, jaMgalamAM, khaMDeramAM ane ekAMta sthAnamAM nirmama ane avikArI bhAve AtmadhyAna dhare che, samatArasamAM layalIna rahe che, apramatta bhAve ghera tapazcaryA kare che, teo prAdanA zreSTha pAtra che. 4. je sAdhu purUSa samyapha jJAnI che, nisvArtha ane nirapekSa - bhAve lekene dharmopadeza Ape che, jemanuM mana zAMta che, Indriye badhI jemanI upazAMta che, jinazAsananI je prabhAvanA kare che te sau pradane pAtra che. 5. je gRhastha strI ke purUSa dAna, zIla, tapa ane bhAva-A cAra pAyAnA dharmanI zraddhApUrvaka ArAdhanA kare che te sau pramAdane pAtra che. 6. je sAdhvIo pitAnA zIlane surakSita rAkhe che, jJAna dhyAna ane ta5mAM ramatA rahI nirahaMkArI cittathI makAmAganI upAsanA-sAdhanA kare che te pramAda pAtra che. 7. jemane samyapha darzana guNa prApta thayuM nathI paraMtu jeo paramArtha popakAra ane saMtoSa vagere mAganusArI jIvananA guNene bhaMDAra che, te sau prada bhAvanAnA viSaya che.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana 24 tamArA manane zusRSTimAM cADuMka paribhramaNu karavA do, mana e sRSTinuM paribhramaNa karatA khUbaja AnaMda anubhavaze. sAcA ane sAttvika AnaMdanA AsvAda tene maLaze. karavI che AvI anubhUti nA! tamArA manane doSaSTi ane doSasRSTi ja vadhu grUme che. doSa sRSTimAM laTakatA tamAza manane majhA paDe che. sAja Ave che temAM mhAlavAnI ! paNa nAMkhI lejo, e mantra kSaNika che. ane tenI sA ghaNI lAkhI che. guNavAnA sAthe prema na karyo ane temane dveSa ka te lakhI rAkhajo ke tamArI durgAtimAM TrAnsaphara khAlI thai jaze ! kUtarA-bilADAnA bhava maLaze. guNadveSI mahudhA zvanAcenimAM jAya che! guNapremI sadgatimAM jAya che. temane manuSyatva ane devatva prApta thAya che. : 430 sabhAmAMthI ; Apa guNAnuzaganI vAta kare che. ane Apa tA amArA doSa ja chatAvI rahyA che ! . mahArAjazrI : taddana sAcI vAta kahI tame! tamArA mATe guNAnurAga che mATe ja tamArA doSa chatAvI rahyo chuM, jethI tamArA doSa jANIne tame tene dezavaTo . ane tamArA jIvanamAM cuNeAnI samuddhi ThalavAya 1 tamAsamAM je kaMi guNeA che tenI huM prazaMsA kar chuM. ane tamArAmAM je je DhASA che tene tamArA jIvanamAMthI dUra karavA tenI carcA karU chu. deSa jANyA vinA te krUra kevI rIte thavAnA tamArA pratye prema na hAta tA tamArA dveSa na batAvata. tame gRhastha che ane huM sAdhu chuM. sAdhu gRhasthAnA guNAnA praza'saka hAya che. mahAna AcAryoe guNavAna gRhasthAnAM jIvana-caritra lakhyAM che. kalikAla sarvajJa zrI hemacadrasUrijIe rAjA kumArapALanuM jIvana caritra lakhyuM" che. kumArapALanI guNasRSTi khatAvI che. kumArapALanA aneka guNNAnI pUjyazrIe praza'sA karI che. sAthesAtha sUrijIe kumArapALa rAjAnA doSa paNa khatAnyA che. e TrAya nindA karavA mATe
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43. mADI mIThI lAge che munivaranI dezana nahi, paNa te doSa dUra karavAnI preraNA ApI che. gurjarezvara kumArapALe aneka satkAryAM karyAM hatAM, paraMtu hajAre sAdharmika bhAIe pratye tenu joie tevu dhyAna gayu' na hatuM, gurUdaiva zrI hemacaMdrasUrijIe khUbaja suMdara rIte rAjA kumArapALanu e tarapha dhyAna khecyuM hatuM. savAre kumArapALa vaMdana karavA yA. gurUdevanA zarIra para phATelI ane jADI cAdara joi, vaMdana karIne vinayathI gurUdevane pUchyuM : gurUdeva ! pATaNamAM zrAvakA zu eTalA badhAM du:khI che ke Apane phATelI ane jAI cAdara eDhavI paDe che ?" gurUdeve kahyuM : 'kumArapALa ! tArA sAdhamikA pAse jevu' ApavA jevu' hAya tevu' teo Ape che. te" kadI tArA sAmikAnA sukha- duHkhane jANavAnA prayatna karyo che kharo?" khasa ! ATalI TakAra sAMbhaLatAM ja kumArapALane peAtAnI gabhIra bhUla samajAI gaI. e divasathI temaNe sAdhamikAnAM du:khe| dUra karavAnA prayatna zarU karI dIdhA. dara varSe A mATe karADa rUpiya temaNe kharcyA. bhUla-doSa batAvanAra gurUdevanA upakAra mAnya ane gurU doSa nahi matAve te bIju kANu khatAvaze? gurUne tamArA AtmAnI ciMtA che mATe te tamArA deza paNu batAve che. mAdhyasthya bhAvanA na rAganI prabaLatA hAya, na dveSanI prabaLatA hAya, tene mAdhyasthya kahe che. rAga ane dveSanI prabaLatAmA mana azAMta ane che. paraMtu mane azAMtimAM meDhu aMtara che. rAgajanya azAMtinA tatkAla anubhava nathI thatA, dveSajanya azAtine pratyakSa anubhava thAya che. rAmanI prabaLatAmAM mANasa sukhane anubhava kare che. rAganA sukhanA anubhavanI bhotara azAMtinI Aga saLagatI heAya che. je sukhanuM pariNAme-saravALe duHkha haiAya tene sukha kema kahI zakAya ? je Ana Mdanu aMtima caraNa azAMti hAya, phleza ane kaMkAsa hAya tene AnaMda kema kahI zakAya ?
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ vecana ra madhyastha bane. mAdhyasthya bhAvanA-upekSA bhASanA mANusane madhyastha banAve che. taTastha banAve che. A bhAvanA evA jIvA mATe jItAvI che ke je avinIta che, uddhata che, manastrI che. peAtAne panAruM' evA sAthe paDayuM che ke jemanAM anucita ane ahitakArI vyavahArathI ApaNu mana udvigna bane che. haiyAne tethI satApa thAya che. A upekSA bhAvanAthI, tenA punaH puna abhyAsa ane anubhaSathI maujAnAM nimitte thayelAM udvega, becenI, azAti, sattApa vagere dUra thAya che. * : Tse tame 'gRhastha che, gha2nA-kuTuMbanAM badhA ja sabhya tamAre Adara-bahumAna--vinaya kare evuM bhAgye ja kayAMka jevA maLe. tame vaDIla che, gharamAM mATA che. tamAruM' koI apamAna kare che, avinaya kare che, tamArI sAthe uddhRta vyavahAra kare che te tame A mAdhyasthyaupekSA bhAvanAne AdhAra che. tenAthI tame azAtithI ugarI jaze. rASa ane satApathI bacI jaze je pramANe tamArA mATe-gRhastha mATe A bhAvanA khUba upakArI che tema amAza leka mATe-sAdhue mATe pazu A bhAvanA khUba ja jarUrI che. ame leke sAdhu chIe chatAMya A bhAvanA na bhAvIe te ame paNa AMtarika zAMtinA anubhava na karI zakIe. pratidina pratipaLa A bhAvanAonI Apazune atyaMta ane anivA` jarUra che. ApaNe bhale vidvAna hAIe, sAdhu-mahAtmA paNa bhale heIe, paraMtu A bhAvanAe vinA zAti durlabha ane azakaya ja che. upAdhyAya zrI vinayavijayajI petAnA ' zAnta sudhArasa ' granthamAM jaNAve che : > '' skruti caitasi bhAvanayA vinA na, viSAmapi zAntasudhArasa : 97 vidvattA eka vAta che ane bhAvanA bIjI vAta che. bhAvanAzUnya vidvattA AMtara-AnaMda, AMtara-prasannatA pradAna nathI karI zakatI. vidvattAnA sabaMdha mukhyatve magaja sAthe che, bhAvanAnA saMbaMdha nitAMta hRdaya sAthe che, samagra jIvasRSTi pratye ApaNu' hRdaya maitrI, karuNA,
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 : mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA prabhaidya ane mAdhyasthya bhAvanAethI chalakAtuM rahe te basa prasannatA ja prasannatA che. A bhAvanAethI jenuM haiyu bharelu che tenA jIvanamAM dI azAMti ane aja MpA nathI hAte. * zAMti meLavavAnA A bhAvanAe sivAya bIjo kAI upAya nathI, e vAta barAbara geAkhI rAkhajo. alabatta anityAdi bAra bhAvanAnuM ciMtana-manana eTaluM ja jarUrI che, paraMtu samagratayA vicArIe te anitya, azaraNu, ekatva, anyatva Adi khAra bhAvanAe A cAra maitrI Adi bhAvanAonI pUraka bhAvanAo che. sahAyaka bhAvanAo che. AthI e bhAvanAonA paNa jerA A bhAvanAe sakSeSamAM A ja tamane abhyAsa karavA jarUrI che. matAvu chuM. : anitya-bhAvanA : avazya thAya che. AthI priyajanAnA sacaiAga, vaibhava, vaiyika sukha, zarIranuM Aregya cauvana, rUpa, zarIra badhu ja anitya che. arthAt te cirakALa TakanAra nathI. sacAganA vicAga ekane eka divase kAi paNa samaiga-saMbaMdha tIvra rAgathI vaiSayika sukha sAthe pragADhatAthI prema kare abhimAna na karo. zarIranA bhadAse na rAkheA. jIvananA mAhu na rAkheA. ja nahi. kAIpa yauvana ane rUpanu karaza nahi. * aAraNa bhAvanA : janma, vRddhAvasthA ane mRtyunA bhayathI, Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharapura A saMsAramAM jinezvara ane jinavacana sivAya khIjuM kAI ja zatru nathI. e sivAya bIjuM kAI' ja tANuhAra nathI. bIjo kAI ja mAdhAra nathI. duHkheAthI, vedanAethI bacavA mATe Amatema phAMphA mAMravAnI kAI ja jarUra nathI. jinavANInu zaraNu svIkArI. tamArA badhA ja bhaya dUra thaze, badhA ja saMtApa cAlyA jaze.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-24 : 441 0 ekatra-bhAvanA 0 A bhISaNa saMsAramAM je jIva eka ja janme che ane eka ja mare che, eka ja zubha-azubha gatiomAM bhaTake che, ekale ja sukha-dukhane anubhava kare che, te AtmakalyANanI sAdhanA paNa teNe ekalAe ja karavI joIe. bIjA keIne sAtha maLe te dharma karu .." AvI beTI bhAvanAmAM taNAze nahi. huM ekale chuM evI hatAzA hai na rAkhaze ! ekatvanI bhAvanAne parapuSTa karo. 0 anyatva-bhAvanA 0 "huM svajanathI bhinna chuM, parijanethI bhinna chuM, vaibhavathI bhinna chuM, zarIrathI paNa bhinna chuM..." A vicAra pharI pharIne karatA rahe. A bhAvanAthI AtmAne barAbara bhAvita kare. A bhAvanA haiye ekarasa thaI jaze te koI ja zaka-saMtApa satAvaze nahi. 0 azuci bhAvanA 0 A zarIra azucithI- apavitratAthI bhareluM che. sAre padArtha paNa A zarIranA saMparkamAM AvatAM malina, gaMde ane apavitra banI jAya che. maLa-mUra, paraseve vagerenI bharamArathI gaMdA zarIra zuM para meha kare? evA malina zarIra para zuM rAga karI zarIranA rUpa-raMga parivartanazIla che parivartanazIla padArtha para rAga karo, tene meha rAkhavo te mUrkhatA che. mUDhatA che. 0 saMsAra-bhAvanA 0 saMsAranA badhA ja saMbadhe parivartanazIla che. saMsArane eka paNa saMbaMdha zAzva-sthAyI nathI. mAtA marIne bIjA bhavamAM bena, putrI ke patnI banI zake che. putra marIne anya bhAvamAM pitA, pati, bhAI ke zatru banI zake che. A bhavane zatru bIjA bhAvamAM pitA mitra ke putra banI zake che. saMsAranA AvA parivartanazIla saMba mAM zuM rAcavu ? AvA asthira saMsArI saMbaMdhamAM nathI 6 rAga karavAno, nathI ja karavAne
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 ; mIThI mIThI lAge che munivaranI dezanA 0 Azraya-bhAvanA 0 | mithyAtva, avirati, kaSAya, azubhayoga ane pramAda A pAMca Azra khUba ja bhayAnaka che ! anaMta anaMta kamene pravAha A Azra dvArA AtmAmAM nahI Ave che. AtmAmAM praveza karavAnA A pAMca dvAra che. anaMta janmathI A dvAra khulelAM che. A jIvanamAM jAgrata prayatna ane puruSArthathI te badhAM dvAra jaDabesalAkha baMdha karI devAnA che. * 2 saMvara-bhAvanA 0 mithyAtvane samyaphavathI, aviratine viratithI, kaSAyane kSamA AdithI, azubha rogane zubha gathI ane zubha cegone agathI temaja pramAdane apramattabhAvathI baMdha karI devAne AjIvana puruSArtha karavAno che. - nirjara bhAvanA 0 tapazcaryA karIne mArAM karmone kSaya huM kayAre karIza? bAhya ane AtyaMtara tapazcaryAthI ja karmonI nirjarA zakaya che. huM mAruM jIvana tamaya banAvI dauM jethI vipula karma-nirja thatI rahe mAre AtmA vizuddha banI jAya. yAda rAkhaje, tapazcaryA vinA karma-nirjarA thatI nathI. 0 lokasvarUpa-bhAvanA 0 cauda rAjalakamAM mArA AtmAe janma-maraNa karyA che. urvalaka, aleka ane madhyalokamAM vividha prakAranA jIvana huM cha chuM. anekavAra naraka, tiryaca, manuSya ane devagatimAM ramaNabhramaNa karyuM che. A bhavabhramaNane kayAre aMta Avaze? mAro AtmA kayAre siddha-buddha ane mukta banI siddhazilA para zAzva-sthira thaze? 7 dharmasyAkhyAta-bhAvanA 0. zrI jinezvara bhagavaMtee vizvakalyANa mATe ja dharmatatvanI prarUpaNA karI che. jinezvarene A anupama upakAra che. je jIvAtmA
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana-24 A dharmane pitAnA haiye vasAve che te jIvAtmA saraLatAthI A bhISaNa bhavasAgarane tarI jAya che. he Atmana ! tuM paNa A dharmanuM zaraNa laI le. 0 bedhidurlabha-bhAvanA , mAnavajanma maLe, karmabhUmimAM janma maLe, AryadezamAM janma maLe, uccakuLa maLyuM Arogya ane IndriyanI pUrNatA prApta thaI. saddadhanuM zravaNa maLyuM, chatAM paNa savajJa-vacana para zraddhA thavI durlabha che je bhavyAmAne avicaLa zraddhA thAya che te sAce ja dhanya che. A bAra bhAvanAomAM anitya, azaraNa, ekava, anyAva, saMsAra ane azuci bhAvanAonuM vizeSa mahatva che. hRdayane niHsaMga, nirlepa ane nispRha banAvanAra A bhAvanAo che. AvA haiye maitro, karuNa pramAda ane madhya bhAvanAnI kulacAdara patharAya che. AvI bhAvanAthI bharapura mANasanuM jIvana guNanI mahekathI maghamaghI uThe che. jIvanane unnata ane AbAda banAvavA mATe A bhAvanAothI hRdayane bharI de. Aja sudhI ApaNe dharmanuM svarUpadarzana karyuM. dharma Ave hoya che. evA dharmathI jIvana dhanya banI zake che. e dharma AtmAne zuddha-vizuddha kare che. Aje ApaNe bhAvanAonuM vivecana pUrNa karIe chIe have AgaLa dharmanA prakAranuM vivaraNa karIzuM. dharma aneka prakAranAM che. ApaNAM jIvanamAM e vibhinna prakAranAM dharmone sthAna ApavAnuM che. ane AtmazuddhinA mArge makakama kadama bharavAnA che. Aje ATaluM ja.
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vizvakalyANuM prakAzana TrasTanI AjIvana-grAhakanI suMdara yojanA. pUjya gaNivarazrI bhadravijayajI ma. sA. nuM rocaka-preraka ane bedhaka sAhitya ghera beThAM prApta karavA rU. 251/- basa ekAvana bharIne tame Aje ja grAhaka banI jAo. 1. tame grAhaka banaze eTale turtaja rUA. 100/- AsapAsanI kiMmatanA pustakane seTa tamane bheTa maLaze. 1. 2. te pachI dara varSe traNathI cAra pustake tamane pisTathI mokalavAmAM Avaze. jenI kiMmata rUA. 30 thI 40 AsapAsa haze, tamane A pustake bheTa maLatA raheze. 3. tamArA gharamAM A rIte dhIre dhIre eka nAnI lAyabrerI bane jaze ! naitikatAnA pATha bhaNAvatuM, dhArmikatAne dhabakatI rAkhatuM ane AdhyAtmikatAne ajavALatuM sAhitya tamArAM gharane zaNagAra banaze rU. 251/-ne ceka ke DrAphaTa nIcenA saranAme mokalI Ape zrI vizvakalayANa prakAzana TrasTa saMghavIpeLaH mahesANu. (u. gujarAta)
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
_