Book Title: Jain Tattva Prakash
Author(s): Amolakrushi Maharaj
Publisher: Shamji Velji Virani Sthanakvasi Jain Dharmik Shikshan Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011510/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI jene, tevuM prakAza. sI sAya, leha9 zrIrANI jevuM lA a ka rikSa sa the divAnaparA, rAMjheDaTa-1, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08999999999999999999999 zrI jaina tatva prakAza [ SUBSTANCE OF JAINISM ] lekhaka : Agama dvAraka, jena dhama divAkara, jainAcArya pUjya zrI amalakhaRSijI mahArAja F anuvAdaka : zrI jhaveracaMda jAdavajI kAmadAra icecegcecogpoggggggggggg Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakaH zrI zAmajI velajI vIrANI sthA. jaina dhArmi ka zikSaNa saMgha divAnaparA, vIrANI vilA, rAjakoTa-1 (saurASTra) gujarAtI AvRtti pAMcamI vIra savata 2508 paDatara ki. rUA. 26-00 Wan mudraka H jayaMtilAla maNilAla zAha -navaprabhAta prinTIMga presa cIkAMTArADa : amadAvAda. vi. saM. 2038 ... 75 nakala 2000 I. sa. 1982 P(m) vecANa ki Mmata rUA. maMgala' bhagavAna vIro, mA~gala gautama : prabhu ! magala. sthUlabhadgAghA, jainadharmo'stu magala" ! Wan Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana zrI zAmajI velajI vIrANI sthAnakavAsI jaina dhArmika zikSaNa saMdha, rAjake, chellA 25 varSathI sthA. jaina samAjamAM jJAna pracAranA hetuthI lagabhaga adhI kiMmate upayogI jaina pustaka pragaTa kare che. saMsthAe Aja sudhImAM 100 jeTalA pustaka pragaTa karI samAjamAM bahoLo pracAra karyo che ema kahevuM atizayoktibharyuM nathI. jJAnasAgara, thAkasaMgraha, jaina tattva prakAza, samartha samAdhAna, jaina tatvapRcchA, AcArAMga, sUyagaDAMga, dazavaikAlikasUtra ane vyAkhyAna saMgraha, caritre vagere pragaTa karI A saMsthAe zakya eTalI sAhitya sevA karI che ane samAje tene biradAvI che te mATe ame samAjanA AbhArI chIe. jaina tatva prakAza nAmaka A graMthane jaina tattvajJAnanuM hArda ke AgamagraMtheno nicoDa kahI zakAya, kemake lekhaka munizrIe khUba ciMtana, mananapUrvaka A graMthamAM aneka tatvadaza viSaye raju karyA che te mATe samAja lekhaka munizrIne khUba RNI che. A graMthanI cAra AvRttio hiMdI bhASAmAM ane cAra AvRttio gujarAtI bhASAmAM A agAu pragaTa thaI cukela che, chatAM gurjara bhASA bhASI janatAnI khUba ja mAgaNI heI A saMsthA taraphathI vadhu eka navI AvRtti pragaTa karIe chIe tene janatA harSapUrvaka vadhAvI leze evI amane AzA che. A navI AvRttinA saMzodhananuM tathA vyavasthAnuM saghaLuM kArya sthA. jaina patra (amadAvAda)nA taMtrI zrI jIvaNalAla cha. saMghavIe TuMka samayamAM karI ApyuM che te mATe ame teozrIne AbhAra mAnIe chIe. A pustakane sarvIze zuddha karavAmAM pUratI kALajI rAkhavAmAM AvI che, tema chatAM daSTidoSa ke mudraNadoSanA kAraNe bhUle rahI javA pAmI hoya to tene sudhArI levA vinaMtI che. vaizAkha suda 3, akSaya tRtIyA tA. 26-4-1982 divAnaparA, rAjakoTa zAmajI velajI virANI jaina dhArmika zikSaNa saMgha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 je drasTa rajIsTara naM. A-489-rAjakoTa zrI zAmajI velajI virANuM sthA. jaina dhArmika zikSaNa saMgha rAjakeTa-360 001 : saMcAlake : zrI nagInadAsa rAmajIbhAI virANI - pramukha - zrI mohanalAla kasturacaMdabhAI zAha zrI narabherAma pAnAcaMda mahetA zrI maganalAla popaTalAla kAmadAra - upapramukho - zrI kAntilAla khImacaMda mahetA zrI bhUpatalAla vRjalAla zAha zrI caMpakalAla choTAlAla mahetA - mAnad maMtrIo - ApaNA samAjanA bALakemAM dhArmika susaMskAronuM pAyAmAMthI siMcana thAya ane bhaviSyamAM thanArA zrAvakazrAvikAonA jIvana Adarza bane eja saMsthAnuM mukhya dayeya che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA ( viSaya 4 ne je 6 % 4 - 13 pravezikA-maMgalAcaraNa, graMthane mULa pAyo be prakAranA siddhanuM svarUpa tIrthakara gotra upArjana karavAnA 20 bola arihaMtanA 12 guNe arihaMtanA 34 atizaya arihaMtanI vANInA 35 bola arihaMta 18 doSarahita hoya che. arihaMtane nathuNa dasa karmabhUminA traNa kALanA tIrthakarenI covIsI-720 tIrthakarenAM nAmo jaMbUdIpa bharatakSetranA vartamAnanA 24 tIrthakaronAM nAma ane vigata jaMbudvIpa airavatanA 72 tIrthakara pUrva dhAtakIkhaMDa bhAratanA 72 jina pUrva dhAtakIkhaMDa eravatanA 72 jina pUrva puSkarAI bharatanA 72 jina pazcima dhAtakIkhaMDa airavatanA 72 jina pUrva puSkarArdha bharatanA 72 jina pUrva puSparAdha airAvatanA 72 jina pazcima pu. bharatanA 72 jina pazcima pu. airAvatanA 72 jina paMca mahAvidehanA 160 tIrtha karenAM nAma vIsa viharamAna tIrthakara 1680 jinanI saMkhyA-phaTaneTamAM da ra che H 33 34 35 29 38 je Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pa1 26. 27. 61 che. ja 34, 7 78 6. prakaraNa 2ju sidanA guNa siddhasthAnanA praznottara kAlekanuM varNana rajaju pramANa, jana pramANa-neTamAM aleka narakanuM varNana paramAdhAmIkRta vedanA dasa prakAranI kSetravedanA bhavanapati devanuM varNana madhyalekanuM varNana manuSya leka ane meru parvatanuM varNana jaMbudvIpanuM varNana kAlacakanuM varNana paMdara kulakara 4 kuLa, 36 jAti, purUSanI 72 kaLA, strInI 64 kaLA-neTamAM 18 lipi, 14 vidyA cakavatInI Rddhi kAmadeva, rudra ane nAradanAM nAme pAMcamA ArAnA 30 bela chaThThA ArAnA duHkhanuM varNana utsarpiNI kALanuM varNana meruthI dakSiNa uttaranAM kSetre, nadIo, parvate, kaha, vagerenuM varNana dakSiNa uttaranA lAkha janane hisAba-neTamAM mahAvidehanuM varNana-33 kSetra pUrva pazcimanA lAkha janane hisAbaneTamAM lavaNa samudra 56 aMtaradvIpa cAra pAtAla kaLaza dhAtakIkhaMDa, kAledadhi ane puSkaradvIpa jyotiSa cakra graha-nakSatronAM nAma-neTamAM 78 37. 38. 39. 40, 41. 2. 43. 98 45. 102 46. 47. 103 104 105 109 48, 49. 50, 112 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 51. para. 13. 54. 55. 5. 57. 58. 59. }. 61. 62. 63. 64. 65. 6. 67. 68. 69. 7. 71. 7ra. 193. 74. 75. 76. 77. 78. 79. ... UrdhvalAka-12 devalAka IndranI RddhinA yaMtra nava traiveyaka, pAMca anuttara vimAna viSaya dhanAkAra 343 rajaju siddha bhagavAnanuM varNana prakaraNa 3 trIjI' : AcAya AcAyanA 36 guNA paMca mahAvrata paMcAcAra-jJAnanA 8 AcAra kAlika utkAlika sUtra 34 asajhAya-nATa 33 AzAtanA-nATa darzananA 8 AcAra cAritranA 8 AcAra pAMca samiti, 3 gupti AhAranA 96 doSa-nATa tapAcAra-e prakAranA tapa anazana tapanA vividha prakAra UNAdarI tapa bhikSAcArI tapa rasa parityAga tapa pratisa'lInatA tapa prAyazcitta tapa vinaya tapa vaiyAvaccanA 10 prakAra svAdhyAya tapa kanakAvalI Adi tapanAM yaMtra dhyAna tapanA 48 prakAra vyutsaga tapa ATha karmabaMdhanI prakRti-neTa vIryaMcAra pAMca indriya nigraha brahmacaryanI nava vADa pRSTha 113 114 11 124 125 1334 133 140 141 143. 145 145. 147 155 156 158 158 161 161 167 169 172 : 172 173 176 181 182 184 187 189 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ma" ; 81. pRSTha 192 82. 198 83. 201 203, 206 85 .87. viSaya cAra kaSAyanA nigrahane sadha cAra kaSAyanA para00 bhAMgA AcArya 36 guNadhAraka hoya AcAryanI 8 saMpadA cAra vinaya prakaraNa 4 thuM ? upAdhyAya vinIta avinItanAM lakSaNa upAdhyAyajInA 25 guNa dvAdazAMga sUtra daSTivAda ane 14 pUrva bAra upAMga paradezI rAjAnI kathA-neTamAM cAra chetra cAra mULasUtra naMdI sUtramAM 72 sUtranAM nAma karaNa sittarI bAra bhAvanA kathA sahita abhigrahanA 4 prakAra caraNa sittarI dasa prakArane sAdhune dharma kaidhanA durguNa ane kSamAnA guNa lebhanA durguNa: saMtoSanA guNa kapaTanA durguNaH saraLatAnA guNa mAnanA durguNa : namratAnA guNa mamatvanA durguNa: ladhutvanA guNa anyAyanA durguNa: satyanA guNa saMyamanI durlabhatA tapanuM mAhAya jJAnanuM mAhAsya-jJAnInAM lakSaNa viSayanA durguNa-brahmacaryanA guNa sattara prakArane saMyama 208 209 200 231 234 234 249 253 255 256 259 278 279 279 27 280 286 85. 96. 97. 98. 99. ' 100. 287 101. 102. 103. - 104. 105. 106. 288 22 107. 108. 294 295 297 298 10. 110. 301 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131, 132. 133. 134. 135 136. 137. 138 AThe prabhAvanA upAMthAyajInI 16 upamA prakaraNa 5 muM : sAdhujInA guNa cAra prakAranA sAdhunAM nAma sAdhujInA 27 guNa bAvIsa pariSahu viSaya khAvata anAcaraN vIsa asamAdhi deSa ekavIsa sabaLA dekha batrIsa yega saMgraha cha prakAranA nigraMtha * avaMdanIya sAdhu sAdhunI 84 upamA sAdhunI 32 upamA aMtima ma galAcaraNa dvitIya khaMDa mULa gAthAneA uttarA sA prakaraNa pahelu : dhanI prApti dharma-prAptinI dula bhatA pudgala parAvartana drAdinI sUkSmatA-neTa manuSyabhavanI durlabhatA jAti kulakADInA hisAba A kSetranI durlabhatA A deza uttama kuLanI dula`bhatA nIca UMca kuLanAM lakSaNa dIrghAyuSyanI durlabhatA sA vaSa~nA sukhanA hisAba pUrNa indriyanI dulabhatA nIrogI zarIranI durlabhatA pRSTha 307 311 315 317 321 325 328 330 331 334 337 339 345 351 3para 354 357 360 361 36 3 366 367 368 369 371 371 374 375 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kama 139 140, 141. 142, 143. 144. 145. 146. 147, 148, 375 378 381 381 384 385 389 390 390 394 397 398 399 viSaya saddaguru samAgamanI durlabhatA sarvaktAnA 25 guNa saddaguru saMgathI 10 guNanI prApti zAstra zravaNanI durlabhatA. zrotAnA guNo zrotAnA guNadoSonA chappA cauda prakAranA zrotA zuddha zraddhAnI durlabhatA zuddha sparzanAnI durlabhatA dasa bolanI durlabhatA prakaraNa bIju H sUtradharma jJAna mAhAbhya navatattvanA nAma-sUtrathI jIvatattva jIvanA 14 tathA 563 bheda nArakInA 14 bheda tiryaMcanA 48 bheda manuSyanA 303 bheda devatAnA 198 bheda ajIva tattva-tenA bheda puNyatattva-tenA bheda pApatatva- tenA bheda Azrava tattva : tenA bheda pacIsa prakAranI kriyA saMvaratattva-tenA bheda nirjara ane baMdhatattva prakRtibaMdha 8 karmanI prakRti sthitibaMdha 8 karmanI sthiti anubhAga ane pradezabaMdha mekSatatva mokSanAM 4 sAdhana nava tattvanI carcA 149. 150. 151. 152, 153. 154. 155. 156. 157, 158. 159. 160. 400 402 411 413 414 418 420 422 423 434 435 436 161. 162. 163. 164. 165. 166. 167. 168. .444 448 450 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya kama 169. 170. 171. 17. 173. 174. 175. 176, 177, 178. 179. 180. 181. 182 183, 45ra. 458 462. 49 472. 475475 479 478 48 485. 491 467 500 sAta nayanuM svarUpa sAta naya para daSTAMta nava tattva para sAta naya sAtabhaMganI samajaNu-neTa cAra nikSepa nava tatva para cAra nikSepa pAMca bhAvanuM svarUpa-neTa cAra pramANa pAMca IdrinA viSaya pAMca jJAnanuM vistRta varNana avadhijJAnane kSetra, kALa ane viSaya-neTa nava tatva upara 4 pramANu 6 lezyAna yaMtra cauda guNasthAnaka saMkSepa jJAnanI AvazyakatA prakaraNa trIjuM : mithyAtva mithyAtvanA 25 prakAra abhigrahika mithyAtva anAbhigrahika mithyAtva abhinivezika mithyAtva sAMzayika mithyAtva anAga mithyAtva laukika mithyAtva lokottara mithyAtva kukAvacanika mithyAtva gurugata kubAvacana mithyAtva pAkhaMDInA 363 bheda ane pAMca samavAyanuM svarUpa kiyAvAdInuM svarUpa akiyAvAdInuM svarUpa ajJAnavAdInuM svarUpa vinayavAdInuM svarUpa 504 504 506 510 511. 184. 185. 186. 187. 188. 189. 190. 11. 19ra. 193. 194. 195. 16. 197. 198. 511 512 514 515 518 519 526 para7 528 53 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 19. 20.. 201. 202. 203. 204. 201. 26. 307, 208. 209. :210. 211. :212. 213. 214. 215. 216. 217. 218. 219 230. 221, 22. 223. 224. 225. 226. 227. hiMsaka yajJane zAstrIya pramANothI niSedha vanaspatinI hiMsAnA niSedha 12 viSaya kSudra javAnI hiMsAno niSedha ekAdazI vrata viSe nyUnAdhika viparIta mithyAtva sRSTikartRtva viparIta mithyAtva sRSTikartRtva kha'Dana praznottarI sAta nindvava zatruMjaya giri zAzvata nathI muhapattI mukha para bAMdhavAnAM aneka pramANo digaMbara graMthAthI strImeAkSa siddhi, pratimA niSedha, vastra ane dhAvaNa levA yogya dharmane adhama sadhe te mithyAtva adharmAMte dharma sAdhune asAdhu asa ne sAdhu jIvane ajIva ajIvate jIva sanmAne unmA unmArgane sanmA ,, 29 ,, ,, "" ,, ,, ,, "" 99 , samyaphala mAhAtamya samyaktvanI du`bhatA samyaktvanA 7 prakAra 99 ,, kArI namaskAra neTa ,, 33 rUpIne arUpI saradhe te mithyAtva arUpIne rUpI avinaya ane AzAtanA mithyAtva akriyA ane ajJAna mithyAtva ajJAna mithyAtva cAritra dhama prakaraNa cAthu--samyakRtva pRSa 131 534 135 539 540 140 144 155 51 562 564 566 567 568 170 571 572 572 57 575 575 576 576 581 582 183 584 584 587 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 590: 591. 590: 0 0 604: 0 608 0 228. 229, 230, 231. 232. 233. 234. 235. 236. 237. 238, 239. 240. 241. 242. 243. 244. 245, 246. 247. 611. 612 612. 613 viSaya anaMtAnubaMdhIne khulAsa-neTa samakitanA pAMca prakAra nizcaya ane vyavahAra samakita vyavahAra samakitanA 67 bela cAra zraddhA traNa liMga-lezyAnuM dRSTAMta dasa prakArano vitya : traNa zuddhatA pAMca dUSaNa dharmanI 16 kaLA-neTa uvavAI sUtrAnusAra karaNInAM phaLa akAma kaSTanuM phaLa ajJAna tapanuM phaLa saMnyAsInA AcAra ane phaLa sAMkhya matanI utpatti-neTa aMbaDa saMnyAsInuM vRttAMta ninhonI gati pazu paNa vrata pALI deva thAya suzrAvakanA AcAra ane phaLa susAdhunA AcAra ane phaLa samakitanA 4-5 aticAra samakitanA 5 lakSaNa bhikSukanuM svapna-neTa IgAlamardanAcArya-naTa maMDukajI zrAvaka-neTa jainadharmanI prAcInatA viSe veda purANanA pramANe sAdhu 5000 varSa pahelAM paNa muhapatI bAMdhatA hatA purANamAM kahelA gautama RSi te mahAvIranA ziSya hatA samakitanAM 5 bhUSaNa sAcA tIrthanuM svarUpa dharmamAM AtmAne sthira karavAne bedha - 6i13. 617 61820: 621. 623 623. 624 624 627: 628, 630: 248. 24. 250. 251. 252. 253. 254. 255. 256. 257. 258. 33. 633. 63 64 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 504 25. 260, 261. 262. 263. 264. 265. 266. 267. 647 651 651 6i56 658 268. 269. 270, ra71. 72. 273. 274. 25. 276. viSaya samakitanI 8 prabhAvanA jene madira mAMsabhogI na ja hoya samakitanI 6 yatanA cha AgAra ane cha chIMDI samakitanI cha bhAvanA cha sthAnakanuM astitva samakitanI 10 rUci samakitanI hitazikSA samakitanuM phaLa prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra zrAvakanA guNe zrAvakanI vyAkhyA ThANAMga sUtrathI zrAvakanA prakAra zrAvakanA 21 guNa sapta durvyasananuM pariNAma-noTa 3 jaNanA guNane badale vALa muzkela--neTa zrAvakanAM 21 lakSaNa zrAvakanAM 12 vrata ane 5 aNuvrata trasa jIvanI rakSAnA upAya rAtribhojananuM pApa-noTa aNagaLa pANI pIvAnuM pApa sthAvaranI rakSAne bAdha zrAvakanI savA vaso dayA pahelA vratanA 5 aticAra atikrama AdinA artha-neTa bIju aNuvrata-sthUla mRSAvAda bIjA vratanA 5 aticAra bhASAnA 8 guNa-neTa jUTha bolavAnA 14 kAraNa trIju aNuvratarI tyAga pAMca prakAranI maTI cerI 670 672 67ra 674 675 679 681 685 277, 687 278, 279. 280. 281. 282. 283, 284. 285, 286. 287. 288. 687 690 694 694 694 701 704 708 711 714 714 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 28. 716 717 290, 291. 29ra. 293. 294. 295. 719 1921 721 724 1729 736 736 296. 738 297. 298. 29. 300. 301, 740 1741 741\ 302. 303. viSaya trIjA vratanA 5 aticAra coranI 18 prakRti-neTa vepAramAM bheLaseLanuM pApa-noTa cothuM aNuvrata svatrI saMtoSa maithunamAM ghaNuM jIvonI hiMsA cothA vratanA 5 aticAra pAMcamuM aNuvrata-parisaMgraha parimANu pAMcamA vratanA 5 aticAra parigrahathI dharma paNa thAya-noTa traNa guNavrata-chaThuM dizi parimANa vrata chaThThA vratanA 5 aticAra sAtamuM bhogapabhoga parimANa vrata chavvIsa vastunI maryAdAne baMdha bAvIsa abhakSya mAMsabhakSaNanuM mahApApa-noTa batrIsa anaMtakAya sAtamA vratanA vIsa aticAra paMdara karmAdAna artha sahita AThamuM anarthadaMDa viramaNa vrata AThamA vratanA 5 aticAra cAra zikSAvrata navamuM sAmAyika vrata muhapattInuM pramANu-neTa pAMca prakAranA deva , navanA vratanA 5 aticAra tathA 32 deSa sAmAyika viSe praznotara sAmAyikanuM phaLa dasamuM dezAvagAsika vrata sattara niyama dayApAlana-vrata ksa pratyAkhyAna dasamA vratanA 5 aticAra 1744 746 748 750 1750 304. 305. 306. 307. 308. 309. 1755 759 761 1763 763 oche 10. 311. 764 12. 313. 3i14. 315. 316. 317. 218. 319. 20, 767 768 771 772 733 774 1775 778 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma viSaya pRSTha 321. *779 783 783 kara2. 323, 324. 32 5, 326. agiyAramuM piSadhavrata paSadhavratanA 18 doSa ane 5 aticAra piSadhavratanuM phaLa bAramuM atithi saMvibhAga vrata bAramA vratanA 5 aticAra zrAvakanI 11 pratimA sAcA zrAvakanAM lakSaNa 787 790 784 327. 797 328. 329. 330. 331. 332. 333. prakaraNa chaThuM aMtima zuddhi mRtyunA 17 prakAra mRtyunA mukhya be prakAra sAgArI saMthAro aNagArI saMthAro-sa lekhanA saMthArAne vidhi mRtyu parIkSA lakSaNaneTa lekhanAnA 5 aticAra samAdhimaraNavALAnI mahAna vairAgyotpAdaka 30 bhAvanA saMthArA viSayaka praznottara samAdhimRtyusthitinAM 4 dhyAna tetre ane chaMdo moTI sAdhu vaMdaNuM paccakhANa pALavA mATenuM kAyamI keSTaka 398 800 803. 804 804 804 809 809 819 821 826 832 334. 335. 336. 337. 338. 339, 340, 84. citro (1) aDhI dvIpane nakazo (2) sudarzana merU parvata (3) be indriya jIvo tathA, te Indriya jIva (4) caurendriya che (5) paMcendriya che (6) pANInA eka TIpAmAM rahelA trasa jIvo. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. zeThazrI rAmajIbhAI zAmajIbhAI vIrANI svargavAsa : tA. 19-4-1973 sa. 2029 cetra 1 2 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BRROR BRC SECEDEESEO *? * rAja keTa nivAsI dharmAnurAgI suzrAvikA pU. mAtuzrI samaratabena rAmajIbhAi vIrANI deha vilaya : zrAvaNa vada 8 : : saMvata 2037 tA. 22-8-81 zanivAra (rAjakoTa) : :: : :: :: : SSSB Sam Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | @jra TeTa gAya (catu. da) sthaLacara (4952) '5 susumAra ) sarpa (uraH parisarpa) noLIyo(bhUja parisarpa, ' upagya (acarIyAmA cIDiyuM popaTa kheca2) mA caDiyA 1popaTa kAcabo LOUPE saga2. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMdha padArtha vijJAna ' nAmanuM pustaka alAhAbAda gavarnamenTa presamAM pAyela che, jemAM kepTana skasabIe dUrabInathI pANInA eka TIpAmAM 3 6450 jI hAlatA cAlatA joyA tenuM A citra che nA che . na AL noMdha : uparanA jaLabiMdunA citramAM batAvelA jIvo trasa jIva che. pANInA jIve to jaLarUpe ja che. tethI tenI gaNatarI thaI zake nahIM. eka TIpAmAM 3 6450 trasa jI hoya ema pratyakSa dekhAya che. te sarva jJAnI kahyA mujaba pANInA jIvo paNa asaMkhyAtA hoI zake, ema atha siddha thAya che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jI. huM sudarzana merU parvata x x : 100000 yojana UMcAM che : paMDagavanamAM tIrthaMkaronA janma mahotsavaindro kare che: badhA jyotiSIo merUnI prakSiNA hameMzAM kare che : zani 3 yojana * maMgaLa 3 yojana * bRhaspati 3 yojana * zukra 3 yojana * budha 4 yaujana .. nAtra 4 yojana nitya rAhu caMdra 80 Czia co zivera yojanA 0 pUrva rAhu sUrya 10 yojana ketu *? tArAmaMDaLa 7 itow 500 CHPIP. bhadrazAla vana pUrva pazcima 22002 / * lAMbu 3 taniyAmAM 12 yojana, madhyamAM 8 yona, aMtamAM 24. yojana hoLI va (lmalA) ratnamaya eka cUlikA 494 yojana 1000 yojana pahoLuM paMDAvana 4272 yojana pahoLuM somanA vaLa 9954ra yojana pahoLuM naMdanavana 36000 yojana upara somanasa vanathI paMDama vana yojanA samabhUmipara 10000 yojata pahoLu bAlavana bhUmi aMdara 10090 yojana pahoLuM 500 yojana pahoLuM somanA vana logold ooh>=5 UPbp?io pahoLuM paMDagavana zani 3 yojana jaeNnDa * maMgaLa 3 yojana bRspati 3 yojanma *Ika 3 yojana * budha 4 yojana upara somanasa na OT v=== {X-4 .. bhadrazAla vana. 500 mAMjana yoja 180 yoga rAhu sUrya kevu jana tArAmaba 500 yojA itrvana uttara daklipsa 25 yojana pahoLuM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina tattva prakAza cturdshrjjvaatmklokprtikRtiH| : (ddva ki phorsa - zera -6 ka- siddhazA mAna : daza hajaLT TT IS : . - 1 uE Tda 34ttajI: SIS 1 3 >>anods: 1 C[viko doDa+16 verA : : 8 = = 3 4 | | | | |g0 8 mA apara ajIta 100-8 nahaw: develInI 12utAveja[5]100' 10nA mA | Sta prAMta 1m ra :dala 9]Af744 12 1kI ma ta | | TET 1rapas 1yi X 3 "sAhazora 8daivIza 25 391' mahA// devaloka 'ET S T U V japa rAja 400 ,, je = sagaMjamA 3 pjA huM DarI riyaDA DuM daivala DT denle ? | - THEI144 2 TT T T E 144 lA ! ge'T A L os + uco nyo che. rAja G 1800 yojana uMco : - = rIloka vize | 6 10 10 1 u. #gdkhyay kapa = ke 60 2re k Rs 4 1 thI 16 N T ITT % I TI | TI100 , AajTFNI 20e 15 2 ka 1 CART . ET Frapa6 dharapakaDa 7 281 nIDo loka : III paka jaya ratnaprabhAdayaH sapta narakAH je 400 pa76 ra je dauM chuM kA * 16s savaM ghanAkara sarva .txrA 24 636 33 rajI sanAnuM hacI che 8. | J84 * # loka (51) nI mAM ! che 784 46 T78Y (15ra -3) 74 1ra32 naoNddhi daMDa che DaoNjaLa 7 rAja pahoMLo : dhacaha4a] heka7 phikaeNjana ec:hA zae.<<(c) govA mahuDI cha7 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'' pta driya jIe o o EUR driya jIvo rAma 3) 3 namaws wAMkaDa mArA kudI Ta mAM, A che kAkA. = . he Gjo fthaLa STS savA Qrenali lADa! rAphIDa. viSNag!! 6. !NanI DA [ , , EST Gandicu s ivIM pArA vALA ( chIpa (52vA5( 3) cAMca Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Juridriya jIva76) dvA2 bagAI kaMsArI amaro kALo bhamI . khaDamAMkaDI, . ' ' ko nuM pataMgiyuM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina tatva prakAza pravezikA siddhANaMgamo kiccA, saMjayANaM ca bhaavo| madhamAruM sarca, majudu judu me . utta a. 20, gAthA 1 artha-siddha --(arihaMta, sidhdha) ane "saMyati (AcArya, upAdhyAya ane sAdhu)ne vizudhdha bhAvathI namaskAra karIne, yathArtha-satya, sarva arthanI siddhi karanAro evo je AcaraNIya dharma che tenuM svarUpa anukrame kahuM chuM. aho bhavyajIvo ! ene mana, vacana ane kAyArUpa traNe yogone sthira karIne zravaNa karo ! prathama khaMDa "lAja che zikA," vizeSArtha_sidhdha bhagavAna be prakAranA hoya che. (1) bhASaka (arthAta bolatA siddha) eTale ke arihaMta bhagavAna. jemake zrI uttarAdhyayana sUtranA hmA adhyayanamAM namirAjarSine saMsAra avasthAmAM jAI saritta bhayanaM' eTale ke bhagavAne jAtinuM smaraNa karyuM ema kahI bhagavaMta rUpe saMbodhyA che ane ukta sUtranA 19mA adhyayanamAM mRgAputrane mATe "yuvarAyA damIsare e pada mUkIne yuvarAjapada bhogavatAM ja temane damIzvara--RSIzvara kahyA che, e ja pramANe arihaMta, bhagavAna paNa bhaviSyakALamAM siddha thanAra che tethI temane paNa siddha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza kahyA che. ane (2) sarva kArya siddha karI sakaLa kamarUpa kalaMkane khapAvI nijAtma svarUpa saccidAnandapadane prApta thayA che, temane abhASaka siddha kahela che. e bane siddha bhagavAnanuM savistRta varNana AgaLanAM prakaraNamAM karmathI karavAmAM Avaze. karavA mAMDayuM te karyuM" te apekSAthI paNa arihaMtane siddha kahevAya. prakaraNa pahelu * arihaMta arihaMtanA be bhedaH 1. tIrthakara 2. sAmAnya kevaLI bhagavAna. je caitanya (jIva) A pahelAnA trIjA bhavamAM nIcenA bele paikI kaI paNa eka bola yathArtharUpe ArAdhana kare te AgaLanA trIjA bhavamAM tIrthakarapadane prApta kare che. A tIrthakara getra prApta karavAnA 20 bela gIthA-rita siddha vaya, ha ra vasurAjI ratavarlag ! vacchalayAi tesiM, abhikkha nANovaogeya !! 1 !! dasaNa viNae Avassae ya, sIladhvae niraiyAraM ! khaNalava tava cciyAe, veyAvacce samAhIya !!2!! appubvaNANagahaNe, suyabhattI pavayaNe pabhAvaNayA! aahi kAraNehiM, titthayarataM lahai jIvo !! 3 !!* artha-(1) arihaMta (2) siddha (3) pravacana (zAstra) (4) guru (5) sthavira (vRddha) (6) bahubhutrI--paMDita (7) tapasvI e sAtenAM guNakIrtana karavAthI (8) jJAnamAM vAraMvAra upaga lagAvavAthI (9) deSarahita nirmaLa samyaphavanI ArAdhanAthI (10) guru Adi pUjya janone vinaya karavAthI (11) devasI rAyasI pAkSika caumAsI ane saMvatsarI ema pAMca prakAranAM pratikramaNa karavAthI (12) zIla ane . + - rAgadveSa rUpI ari arthAta zatrune nAza karavAthI arihaMta kahevAya che. surendra narendrAdinA pujanIya hovAthI anna ane (3) rmAkurane nAza karavAthI "aha" kahevAya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta vrato doSarahita pAlanakaravAthI (13)nivRtti-vairAgyabhAva sadaivarAkhavAthI (14) bAhya ane Abhyantara (gupta) tapazcaryA karavAthI (15) tyAga, abhaya dAna ane supAtre dAna devAthI (16) guru, regI, tapasvI vRddha ane navadIkSita e sarvanI viyAvRtya-sevAbhakti karavAthI (17) samAdhibhAva rAkhavAthI (18) apUrva--nitya no jJAnAbhyAsa karavAthI (19) sUvabhakti tathA (20) tana mana ane dhanathI pravacananIjainadharmanI unnati prabhAvanA karavAthI. A 20 kartavya mAMhethI kaI paNa eka kartavyanuM pAlana karanAra prANI tIrthakaragotranuM upArjana kare che, ane te daramyAna deva athavA nArakIne na eka bhava karIne trIjA bhavamAM tIrthakara-arihaMtapadane prApta thAya che. | tIrthakarapadane prApta karanAra AtmA manuSyalokanAM 15karmabhUminAM kSetramAM, AryadezamAM, uttama nirmaLa kuLamAM, mati zrata ane avadhi e traNa jJAna sAthe laIne mAtAnI kukhe utpanna thAya che, tyAre mAtuzrIne 14 uttama svapna 4 lAdhe che. savAnava mahinA pUrNa thatA uttama yoga hoya tyAre prabhu janma dhAraNa kare che. te samaye chappana kumArikAo = devIe tyAM AvIne janma mahotsava ujave che. kRSNa mahArAja tathA zreNika mahArAjanI jema nArakIthI AvIne tIrthakara nAmakarma bAMdhyA pahelAM narakanuM AyuSya baMdhAI gayela hoya te naraka gatimAM javuM paDe che. 14 svapnanAM nAma : 1 airAvata hastI, 2 dhorI baLada, 3 zArdula siMha, 4 lakSmI devI, 5 puSpanI be mAlA, 6 pUrNa caMdramA, 7 sUrya IndravajA 9 pUrNa kaLaza, 10 padma sarovara, 11 phIra samudra, 12 devavimAna 13 ranono Dhagalo ane 14 niIma agni javAlA. narakathI AvanAra tIrthakaranI mAtA 12 mA svapnamAM devavimAnane sthAne bhuvanapati devanuM bhuvana jue che. 0 1. avataravuM e avanakalyANa 2. janma te janmakalyANa 3. dIkSA te dIkSAkalyANa 4. kevaLajJAnanI utpatti te jJAnalyANa ane 5. nirvANa te mokSakalyANa kahe che. * chappana dipha kumArikAnAM nAmo pUjyazrI ghAsIlAlajI. ma. sA. nuM banAvela "sthAnAMga" suva bhAga 5, tA 1ra. mAM nIce muja Ala che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza ane cosaTha IndrAdi deva prabhune meru parvatanA paMDagavanamAM laI jaIne dhumadhAmathI janmamahotsava kare che. A rivAja IdromAM paraMparAthI cAlyo Ave che. pachI tIrthakaranA pitA janmamahotsava karI uttama 1 thI 8 nandAttarA, nandA, AnandA, navinA, vijayA, vaijayantI, jayantI ane aparAjitA A ATha devIo ja budvIpanA mandara parvatanI pUrva dizAmAM je rucakavara parvata che, tenA ATha rucaka kuTa upara, A ADa di kumArIo rahe che. A badhI devIo mahardika, viziSTabhavana ane parivAra AdirUpa RddhivALI, mahAdyutivALI, (zarIra AbharaNa AdinI prabhAthI dedIpyamAna) mahAbala saMpanna, (vizeSa baLathI yukta mahAyaza saMpanna, (viziSTa kIti saMpanna) mahAsaukhya saMpanna, (viziSTa sukhasaMpana) ane mahAnubhAga saMpanna (atizaya prabhAvavALI) che. temanuM AyuSya eka palyopama (asaMkhyAtA varaso) nuM che. A dika (dizA) kumArIe tIrthaMkara prabhunA janma vakhata hAthamAM darpaNa laIne gIto gAya che ane prabhunI payuM pAsanA kare che. 9 thI 16 samAhArA, supradattA, suprabuddha, yazodharA, lakSmIvatI, zeSavatI, citraguptA ane vasundharA A devIo jaMbudvIpanA mandara parvatanI dakSiNa dizAmAM sucakavara parvatanA ATha phuTa upara rahe che. teo prabhunA janmamahatsavamAM hAthamAM bhaMgAro laIne gIta gAya che ane prabhunI paNuM pAsanA kare che. 1thI4 IlAdevI, suhAdevI, puthivI, padmAvatI, ekanAsA, navamikA, sItA ane bhadrA. A devIo jabuddIpanA mandara parvatanI pazcima dizAmAM rahelA racavara parvatanA ATha phuTa upara rahe che. teo hAthamAM vIMjhaNo laIne gIto gAya che. 25thI 32 alakhuSA, mitakezI, puMDarIkiNI, vAruNI, AzA, sarvagA, zrI ane hIM devI. A devIo mandara parvatanI uttara dizAmAM rucakavara parvatanA ATha kuTa upara rahe che. teo hAthamAM cAmaro laIne gIto gAya che. 33thI40 bhogaMkarA, bhagavatI, subhogA, bhogamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, vAriSaNa ane balAhakA. A devIo adhelokamAM somanasa vagere parvata para rahe che. A devIo saMvartaka pavana nAkhe che. 41thI48 mekarA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, toyadharA, vicitrA, puSpamAlI ane aninditA A ATha devIo urvalokamAM naMdana kuTa upara rahe che. A devIo AkAzamAM vAdala Adi kare che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta nAmakaraNa saMskAra kare che. te tItha kara bAlakrIDA karI cauvanAvasthA prApta karyA khAda jo bhAgAvalI karmAMya hAya tA uttama strIthI lagna karIne zuSka-rUkSavRttithI bhAga bhAgave che ane dIkSA dhAraNa karyAM pahelAM nityaprati eka kroDa ATha lAkha eTale ke eka varSamAM traNa amaja ane 88 karoDa seAnAmaheAranuM dAna de che. A udAratAnuM ApaNe jenAe anukaraNa karavAnI khAsa jarUra che. tyArabAda 9 leAkAntika devA, devalAkathI AvIne cetavaNI Ape che tyAre prabhu AraMbha ane parigrahanA nava prakAre tyAga karIne dIkSA aMgIkAra kare che, ane tarata ja ceAthA mana:paryavajJAnanI prApti thAya che. pachI gheADA vakhata sudhI chadmasthAvasthAmAM ja vicare che. tyAre tathAprakAranAM pUrva karma sattAmAM haiAya te deva, dAnava, tihu~ca ane mAnava saMbaMdhI aneka prakAranA upasage prApta thAya che, te upasargo samabhAvapUrvaka sahana kare che. aneka prakAranI duSkara tapazcaryA karIne cAra ghanaghAti karmanA kSaya kare che. pahelAM dazana mAhanIya ane cAritra mAhanIya ka`nA kSaya thavAthI kSAyaka samakitI ane ananta guNAtmaka yathAkhyAta cAritradhArI bane che. ane mAhanIya kanA sathA kSaya 49thI56 citrA, citrakarA, zetarA, vAsudAminI, rUpA, rupAlikA, surUpA ane rUpavatI. A badhI devIe vidizA rucakanI rahenArI che. A badhI vyaMtara jAtanI devIe che. temanI sthiti eka palseApamanI che. te bahu ja mahardika vagere, upara Apela vizeSaNeAthI yukta che-TuMkamAM, teo dareka rIte bahu ja sukhI che. temanA tAbAmAM aneka deva-devIe che. pa - 64 indra-10 bhavanapati devAnA 20 indra, 16 vANavyaMtara devanA 32 Indra, jayAtiSInA 2 Indra, ane 12. devaleAkanA 10 Indra, ema 64 Indro thayA. temanA nAmeA bIjA prakaraNamAM Avaze. + 9 bhAMgA (prakAra) 1. manathI kare nahi 2. manathI karAve nahi 3. manathI (puru) karatAne bhaluM jANe nahi 4. vacanathI kare nahi 5. vacanathI karAve nahi 6. vacanathI karatAne anumeAde nahi 7, kAyAthI kare nahi 8. kAyAthI karAve nahi 9. kAyAthI karatAne rUDuM jANe nahi. A nava prakAre pApane pUrNa rIte tyAga thAya che. x kAI upasarga sahyA vagara paNa kevaLajJAna prApta kare che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza thatAM ja jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNe karmo aMtamuhUrtamAM kSaya pAme che... ' , 1. jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI ananta kevaLajJAna prApta thAya che. * * 2. darzanAvaraNIya karmane kSaya thavAthI ananta kevaLadarzana prApta thAya che. 3. mehanIya karma kSaya thavAthI kSAyaka samakita ane yathAkhyAta cAritra prApta thAya che. . 4. aMtarAya kamano kSaya thavAthI ananta dAna-labdhi, lAbhalabdhi, bhegalabdhi, upagalabdhi ane anantavIrya labdhinI prApti. thAya che. jethI teo ananta zaktizALI thAya che. zeSa 1. vedanIya, 2. AyuSya, 3. nAma, 4. gotra e cAre karma zekelA bIjanI mAphaka niraMkura (utpanna karavAnI zaktithI rahita) banI jAya che ane te AyuSyakarmanA kSayanI sAthe ja kSaya pAme che. uparyukata cAre ghanaghAtI karmone kSaya karavAthI ja tirthaMkarapadanI. prApti thAya che. te arihaMta bhagavAna 12 guNa, 34 atizaya ane 35 vANInA guNe karIne sahita ane 18 doSarahita hoya che. jenuM savistRta varNana AgaLa karavAmAM Avaze. guNonI apekSAe sAmAnya kevaLI bhagavAna (arihaMta) ane tIrthakara sarakhA ja che. paNa tIrthakaramAM 8 pratihArya, 34 atizaya, 35 prakAranI vANuM ane 1008 uttama lakSaNanI vizeSatA che. bahu ja puNyazALI hoya che. - arihaMtanA 12 guNe * 1. anaMtajJAna, 2. anaMta darzana, 3. anaMta cAritra, 4. anaMta tapa, pa. anaMta baLavIrya, 6. anaMta kSAyaka samyaktva 7. vajaRSabha nArAca saMhanana, 8. samacaturastra saMsthAna, 9. trIsa atizaya, 10. pAMtrIsa vANInA guNa, 11. eka hajAra ATha uttama lakSaNanA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 1 bhuM. arihaMta dhAraNahAra ane 12, ceAsaTha indronA pUjanIya A 12 * guNeAthI yukata arihaMta bhagavAna hoya che. x arihaMtanA baLa--zakti nuM parimANu-2000 siMhanuM baLa eka aSTApada pakSImAM. 10,00,000 (dasa lAkha) aSTApadanuM baLa 1 baLadevamAM, 2 baLadevanuM baLa eka vAsudevamAM, 2 vAsudevanuM baLa eka cakravrutI mAM, 10,00,000 (dasa lAkha) cakravatI nu` baLa eka devatAmAM, 10,00,000 (dasalAkha) devatAnuM baLa eka IndramAM, evA aneka Indro maLIne paNa arihaMtanI TacalI AMgaLIne paNa na lAvI zake. 0 keTalAka ariha MtanA 12 guNNA A pramANe paNa kahe che. 1. jyAM jyAM tIrthaMkara prabhu sameAsare tyAM tyAM prabhunAM zarIrathI bhAra guNA UMce aze!ka vRkSa thaI Ave, tenI nIce besIne prabhu dezanA de. 2. prabhunA same saraNamAM pAMce vahunAM phUlAnI vRSTi thAya, te phUlanAM khITAM nIce ane mukha upara rahe. 3. jyAre prabhu dezanA de, tyAre prabhu 4. bhagavaMtanI banne bAjue svara akhaMDa purAya. ratnajaDita suvarNanI DAMDIvALAM zveta. cAmarA vIjhAya. 5. bhagavaMtane aesavA mATe siMhanA rUpe ze|bhAyamAna ratnajaDita sihAsana thaI Ave, te upara khesIne prabhu dezanA de che. 6. bhagavaMtanA mastakanA pAchalA bhAge, sUryathI paNa adhika prakAzavALuM bhAmaDaLa thai Ave. cha. bhagavaMtanA sameAsaraNamAM garava zabdavALI bherI vAge. 8. bhagavaMtanA rastaka para atizaya ujjavaLa evAM traNa chatro thaI Ave. 9. jyAM jyAM bhagavata vicare tyAM tyAM bhagavaMtanI cAre bAju pacIsa pacIsa bhejana sudhImAM prAyaH rAga, vera, uMdara, mArI, marakI, ativRSTi, anAvRSTi, dukALa, sva ane paranA sainyane bhaya : eTalAM vAnAM thAya nahi. 10. kevaLajJAna ane darzana vaDe, bhagavaMta leAka ane aleAkanuM svarUpa sarva prakAre jANI-dekhI rahyA che. 11. bhagavaMtanI rAjA, baLadeva, vAsudeva, cakravatI, bhavanapati, vyantara, jyAtiSI ane vaimAnika pramukha bhavya jIveA sevAbhakti karavAnI abhilASA rAkhe che. 12. bhagavaMta evI vANIthI dezanA de che ke, manuSya, deva ane tiya ca. e badhA pAtapeAtAnI bhASAmAM samajI jAya. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza samavAyAMga sUtramAM kahelA arihaMta bhagavAnanA 34 atizaya 1. mastakAdi vagere aMgenA vALa maryAdAthI vadhAre (kharAba lAge tema) vadhe nahi. 2. ramela vagere azubha lepa zarIrane coTe nahi. 3. lehI, mAMsa gAyanA dUdha karatAM paNa vadhAre ujajavaLa ane mIThAM heya. 4. zvAsocchavAsamAM padmakamaLathI paNa vadhAre sugaMdha Ave. pa. AhAra ane nihAra, carmacakSuvALA jIvo na joI zake, paNa avadhijJAnavALA joI zake. 6. dharmacakra AkAzamAM garagAhaTa dhvani karato jyAre bhagavAna cAle tyAre AgaLa cAle ane jyAre bhagavAna bhe tyAre te paNa thobhe che. 7. lAMbI lAMbI matIonI jhAlaravALAM ekanA upara eka ema traNa chatre bhagavAnanA marataka upara AkAzamAM dekhAya che. 8. gAyanuM dUdha ane kamaLanA taMtuothI paNa ati ujajavaLa vALavALA ratnajaDita daMDayukta cAmara bhagavAnanI banne bAju najare paDe. 9. sphaTika ratna samAna nirmaLa dedIpyamAna siMhanA skaMdhanA saMsthAnavALA, aneka ratnothI jaDelA, aMdhakAranA nAzaka pAdapIThikAyukta siMhAsana dekhAya che. 10. ratnajaDita thAMbhalAvALI ghaNI UMcI aneka nAnI nAnI dhvajAonA samudAyathI pariveSThita IndradhvajA bhagavAnanI AgaLa AgaLa dekhAya che. 11. aneka zAkhA,upa-zAkhA, patra, phUla ane sugaMdhIchAMyaDIvALuM dhvajApatAkAothI suzobhita azokavRkSa bhagavAna upara chAyA karatuM, tenAthI bAra gaNuM UMcuM dekhAya che 12. zarada RtunA jAjavalyamAna suryathI paNa atyadhika tejavALuM aMdhakAranuM nAzaka prabhAmaMDaLa x arihaMtanI pAchaLa dekhAya che. 13. arihaMta jyAM jyAM vihAra karatA thakA vicare che tyAM tyAM pRthvI khADA TekarA rahita samatala banI jAya che. 14. prabhu je mArge vihAra kare che, te mArganA kAMTA graMthamAM lakhyuM che ke prabhAmaMDaLanA prabhAvathI cAre dizAomAM tIrthakaranA judAM judAM cAra mukha dekhAya che. jethI zrotA ema samaje che ke bhagavAna amArI ja sAme joI rahyA che. brahmAne cAturmukhI kahevAnuM e ja kAraNa jaNAya che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prakaraNa 1luM arihaMta amukha thaI jAya che. 15. zatakALamAM uSNatA ane uSNakALamAM zItaLatAnI jema Rtu sukhadAtA rUpe badalAya che. 16. maMda maMda zItaLa sugaMdhI vAyu bhagavAnathI eka jana cAre tarapha prasare che, jethI azucikAraka vastuo dUra thaI jAya che. 17. jhINI jhINI ane sugaMdhI aceta pANInI vRSTi bhagavAnanI cAre bAjue eka jana sudhI thAya che, jethI dhULa dabAI jAya che. 18. devatAoe banAvelAM aceta phUlonI DhIMcaNa sudhInI vRSTi bhagavAnanI cAre bAjumAM eka yojana sudhI thAya che. 19. amanejha (kharAba) varNa, gaMdha, rasa ane sparzana nAza thAya che. 20. manojJa (priyakArI) varNa, gaMdha, rasa ane sparzane * uddabhava thAya che. 21. bhagavAnanI cAre bAjue eka jana sudhI rahelI pariSada barAbara vyAkhyAna sAMbhaLe che. ane vyAkhyAna badhAyane priya lAge che. 22. bhagavAna vyAkhyAna ardhamAgadhI 4 eTale ke magadha dezanI ane bIjA dezanI mizrita bhASAmAM pharamAve che. 23. AryadezanA tema ja anAryadezanAM manuSya, pazu, pakSI ane apada (sApAdi) vagere badhAMya bhagavAnanI bhASA samaje che. 24. bhagavAnanuM vyAkhyAna sAMbhaLavAthI jAtIya vira (jevuM siMha ane bakarImAM hoya che, tema ja bhavAntaranuM vara paNa nAza pAme che. 25. bhagavAnane dekhatAM ja mAtAbhimAnI anya dezanI potAnA abhimAnane choDI namra bane che. 26. bhagavAnanI pAse vAdI-prativAdI vAda karavA Ave, to te uttara ApavAmAM asamartha bane che. 27. bhagavAnanI cAre bAjue 25-25 yojana sudhI ItibhIti" (tIDa, muSakAdi) upadrava thatA nathI. 28. kolerA ke plegAdinI bImArI thatI nathI. ra9 svadezanA rAjA ke senAnA upadrava thatA nathI. 30. paradezanA rAjA ke senAnA upadrava thatA nathI. 31, ativRSTi (bahu ja varasavuM) paNa thatI nathI. tema ja 32. anAvRSTi (bilakula na varasavuM) paNa thatI nathI. 33. dubhikSa ke duSkALa paDatA nathI. 34. jyAM upadravo, bImArIo ke yuddhanA bhaya hoya tyAM je bhagavAna jaI caDhe te te ja kSaNe badhA bhaya nAza pAme che. A 34 atizayo mAMhelA 4 atizaya janmathI ja hoya. 15 kevaLajJAna thayA (sUtra-"bhagavaM ca Na addhamAgahIi bhAsAi dhammabhAekkhaI" uvavAi sUtra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jaina tatva prakAza : bAda thAya che, jyAre bAkInA 15 devatAonA karelA mAnavAmAM Ave che. vAstavika rIte puNyanA udayathI svayaM Upaje te atizaya rUpe gaNAya - tattva kevaLI gaya. arihaMtanI vANInA 35 guNe 1. saMskArayukta vacana bole. 2. eka yojanamAM rahelI pariSada sArI rIte sAMbhaLI zake evA ucca svarathI bele. 3. "re". "tuM" ItyAdi tucchatArahita, sAdAM ane mAnabharyA vacana bele. 4. meghanAdanI jema bhagavAnanI vANI sUvathI tema ja arthathI gAMbhIrya bharelI hoya che. uccAra ane tatva banemAM vANunuM rahasya ghaNuM UMDuM hoya che. pa. jema guphA ke vizALa bhavanamAM bolavAthI pratidhvani UThe che, tema bhagavAnanI vANImAM paNa pratidhvani (Thundering tone) UThe che. 6. bhagavAnanAM vacane zrotAne ghI ane madha jevAM snigdha lAge che. 7. bhagavAnanAM vacano 6 rAga ane 30 rAgaNImaya (Harmonious tone nIkaLavAthI jema sarSa baMsarI para ane mRga vINA para tallIna thaI jAya che tema zrotA paNa tallIna thaI jAya che. 8. bhagavAnanAM vacano artharUpe hoya che. jemAM zabda cheDA ane artha vistRta hoya che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu... arihaMta 11 9. bhagavAnanAM vacanA paraspara virodhahita hAya che. pahelAM ahiMsA paramo dharma : kahIne pachI " dharmArthe hiMsA karavAmAM doSa nahi " evAM virAdhI vacanA kadI khelatA nathI. "" 66 10. cAlu ane pUrNa karyA bAda khIjA ane grahaNa kare. ema judA judA artho kahe paNa gaDabaDa kare nahi. 11. eTaluM spaSTatAthI kahe ke zrotAone jarAya paNa sazaya na thAya. 12. mahammudhdhizALI puruSo paNa bhagavAnanAM vacanamAM jarAya doSa na kADhI zake evAM nirdoSa vacanA bele. 13. jemane sAMbhaLatAM ja zrotAAnAM mana ekAgra thaI jAya. badhAMne maneAjJa ( managamatAM ) lAge evAM vacanA bAle. 14. ghaNI ja vilakSaNatA pUrvaka dezakALane anusarIne bele, 15. prAsa'gika vacanAthI ane vistAra tA kare paNa ADI--avaLI vyartha vAtA kahIne samaya pasAra na kare. 16. jIvAdi nava padmAnAM svarUpane prakAzita karatAM sAra, sArane kahe, asArane cheDI de. 17. sAMsArika kriyA ane nissAra bAbatAne saMkSepathI ja kahe. 18. dareka khAkhata kathArUpe eTalI spaSTatAthI kahe, ke nAnu bALaka paNa sahelAIthI vastune samajI zake. 19. AtmaprazaMsA ane parinaMdA na kare. pApanI niMdA kare, paNa pApInI niMdA na kare. 20. dUdha ane sArathI paNa vadhAre madhuratA bhagavAnanI vANImAM hAvAthI zrotA vyAkhyAna mUkIne javA na icche. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jaina tatva prakAza 21. keInAM paNa gupta rahasya pragaTa thAya tevAM mArmika vacana na kahe. rara. megyatAthI vadhAre guNAnuvAda karI, keInI paNa khuzAmata na kare, paNa gyatAnusAra vakhANa kare. 23. jethI upakAra thAya ane AtmakalyANa thAya evA sAthe dharmanuM pratipAdana kare. 24. arthane chedabhedIne anartha na kare. 25. vyAkaraNanA niyamAnusAra zudhdha vacana kahe. 26. bahu ucca svarathI ke ekadama dhImA avAjathI ke ghaNuM zIghratAthI na bole paNa madhyama svarathI vacana 0 kahe. 27. zrotAgaNa prabhunI vANI sAMbhaLI acaMbe pAmI jAya ane kahI UThe "aho ! prabhunI kahevAnI zakita ane vAcAturI Azcarya kArI che. " 28. eTalA harSathI kahe ke zrotA enA yathArtha rasane anubhava karI zake. 29 vyAkhyAna daramyAna vizrAti lIdhA vagara vilaMbarahita kahe. - 30. zrotA je kAMI prazna manamAM dhArIne AvyA hoya enuM samAdhAna pUchyA vagara ja thaI jAya. 31. eka vacananI apekSAthI bIjuM vacana kahe ane je kaMI kahe te zrotAnA hRdayamAM ThasI jAya. 0 AthI vyAkaraNanI AvazyakatAne khyAla Ave che. azuddha vANIthI kahelAM hitakArI vacane paNa zrotAnAM hRdaya para asarakAraka nathI nIvaDatAM. eTale vaktAone mATe vyAkaraNane abhyAsa jarUrI che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta 32. artha, pada, varNa, vAkaya badhuMya; juduM juduM kahe. 33. eTalAM sAvika vacane kahe ke iMdrAdi mahApratApIothI. paNa kSubdha na bane. 34. pracalita arthanI siddhi jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI bIjo artha na kADhe. eka kathananA nizcaya ane daDhatA pachI bIjo artha batAve. 35. vyAkhyAna detAM game teTalo kALa vyatIta thaI jAya paNa bhagavAna kadI paNa thAke nahi paNa utsAha vadhato ja jAya. arihaMta 18 deSarahita hoya che. (te nIcenA prakAre) 1. "mithyAtva" -je vastu jevI che tevI na mAnI tethI UlaTI svIkAra kare te mithyAtva kahevAya che. arihaMta anaMta kSAyaka samyakatva, hovAthI A doSathI rahita thAya che, tethI jagatanA padArtha jevA che tevA ja arihaMta prakAze che. 2. "ajJAna-vastunuM ajANapaNuM athavA viparIta jANapaNuM te ajJAna che. arihaMta kevaLajJAnI hovAthI sarva kAloka athavA carAcara padArthonuM yathArtha svarUpa jANe che ane jue che. 3. "mada_potAnA guNane garva che mada. arihata sarvaguNasaMpanna hovAthI kiMcit mAtra paNa mada karatA nathI. kahevata paNa che, "adhUro ghaDo chalakAya" arthAt garva na karavo e ja saMpUrNatAnuM cihna che tathA "vinayavaMta bhagavaMta kahAve; nahi kisIke zIza namAve" arthAt arihaMta vinayanA sAgara hovA chatAM paNa keInI AgaLa laghutA batAvatA nathI-keIne namatA nathI, 4. krodha-arihaMta kSamAnA sAgara ane dayAnA Agara hoya che. 5. mAyA-kapaTa. arihaMta te bahu ja sarala svabhAvI hoya che. 6. lebha-IcchA, tRSNAthI rahita che. arihaMta prApta thayelI mahAnaRddhine tyAga karI sAdhu thAya che. ane vagara IrachAe atizayAdi mahAddhi prApta thAya che tethI teo mahAsaMtoSI hoya che. 7, "rati"AnaMda, khuzI, manojJa vastunI prAptithI thAya che. arihaMta te avedI, akaSAyI, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 14 vItarAgI hAvAthI lezamAtrapaNa harSa pAmatAnathI.8.'arati'-aprasannatA tA amane!jJa vastunI prAptithI thAya che. ahi'ta samabhAvI hAvAthI koI paNa duHkhada prasa`gathI duHkhI thatA nathI. 9. 'nidrA' -ariha'tanA dezanAvaraNIya ka nA nAza thai gayA heAvAthI nirantara jAgRta rahe che. 10. zAka'-cintAne kahe che. arihaMtane, trikAlanA jJAtA hovAthI kAi paNa vastu mATe Azcaya ke zAka thatA ja nathI. 11. 'alika'-khATu' belavuM. arihaMta nispRhI hAvAthI kadI kiMcit mAtra paNa kheATuM khelatA nathI, arthAt vacana palaTatA nathI. ekAnta satyanu pratipAdana kare che. 12. 'cArI'-mAlikanI AjJA vagara vastune grahaNa kare te cArI. arihaMta IcchArahita haiAvAthI mAlikanI AjJA vagara kadI paNa kAi vastune grahaNa karatA nathI. 13. 'matsara'-IrSA. peAtAthI vadhAre guNIne joI IrSA thAya che, paNa ariha'tathI vadhAre guNI kAI hAtuM nathI. paNa geAzAlA jevA keI pAkhaDI, pAkha'DathI peAtAnI pratiSThA vadhAre tA paNu arihaMta IrSA bhAva dhAraNa karatA nathI. 14. 'bhaya'-khIka (1) IhaleAkabhaya te manuSyanA (2) paraleAkabhaya te deva ane tiya canA. (3) AdAnabhaya-te dhanAdinA (4) akasmAtabhaya (5)AjIvikAbhaya (6)mRtyubhaya ane (7)pUjAprazaMsAbhaya. arihaMta ana takhalI hAvAthI A sAta bhayarahita che. koInI bIka haiAtI nathI. 15. 'hi'sA'chakAyanA jIvaneA ghAta karavA. mahAdayAlu arihaMta trasa sthAvara sarva jIvAnI hiMsAthI nivRtta hAya che, tathA bIjAne paNa ahiM'sAnA ja Upadeza kare che, tathA hiMsAnA kRtyAne rUDuM' paNa jANatA nathI 16. 'prema'-arihaMte zarIra, svajana, dhana ane snehanA tyAga karI dIdhA hAvAthI vaMka temaja niMdyaka para paNa samabhAva rAkhe che, tethI pUjaka para saMtuSTa thaIne tenuM kArya siddha karatA nathI ane avinaya karanAra upara kupita thaIne duHkha paNa detA nathI, sadaiva samabhAvI rahe che. 17. 8 krIDA ' -arihaMta sarva prakAranI krIDAnA tyAgI che. gAvuM, majAvavuM, rAsa khelavA, rAzanI karavI, maMDapa racavA, ItyAdi bheAgApabhAganI sAmagrInI hi'saka kriyAthI je arihaMtane prasanna karavA icche che te mUrkha che. 18. 'hAsya'-koI apUrva vastune nirakhIne hasavu' Ave che, arihaMta sara hAvAthI kAI paNa vastu temanAthI chAnI nathI, tethI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :prakaraNa 1 luM arihaMta kaI paNa vastu ke vacana temanA mATe apUrva nathI ke jethI temane hasavuM Ave. A pramANe bhagavAna arihaMta 18 doSathI sarvathA rahita che. arihaMtane namenthaNuM (namostu-namaskAra) upara pramANe anaMtAnaMta guNanA dhAraka "arihaMtANuM ? - cAra ghana ghAtika karma tathA karmotpAdaka rAgadveSarUpI zatrunA nAza karanAra che. "bhagavaMtANuM ? bhavabhramaNanA nAzaka tathA 12 guNanA dhAraka che. "AIgarANuM mRtadharma ane cAritradharma AdinA kartA che. (prathama dharmanI sthApanA arihaMta kare che, gaNadhara AcAryAdi AgaLa calAve che). "tisthayarANuM' x sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa cAra tIrthanA kartA arihaMta hovAthI te tIrthakara kahevAya che. "sayaM saMbudadhANuM" bhagavAna prathamathI ja (janmathIja) avadhijJAnI hovAthI gurunA upadeza vagara svayameva pratibaMdhita hoya che. ane potAnI meLe ja dIkSA dhAraNa kare che. "purisaramANu 1008 uttama lakSaNAdi guNethI yukta hovAne lIdhe jagatanA sarva puruSomAM paramettama puruSa bhagavAna hoya che. "purisasiMhANuM jema siMha zUravIra, nIDara thaIne vanacarane kSobhita kare che tema bhagavAna paNa saMsArarUpI vanamAM nIDara thaI pAkhaMDIone kSabhita karatA vicare che. "purisavarapuMDariyANuM? : bhaga zabdanA 12 artha thAya che :- 1. jJAnavaMta 2. mAhAsyavaMta 3. yazastI 4. vairAgyavaMta pa. muktAnA, nirlobhI 6. rUpavaMta 7. vIryavaMta 8. prayatnavaMta 9. mumukSu 10. zrImaMta-atizayo yukta 11. dharmavaMta 12. ezvaryavaMta. bhaga zabdanA A bAra arthe arihaMtane lAgu paDe che. pU. zrI ghAsIlAlajI ma. sA. nA banAvela zrI upAsaka dazAMgasUtra pAnA 63 mAM paNa bhAga zabdanA 10 artha Apela che. * saMsArathI pAra utAre te tIrtha kahevAya che. grAma, ghara, parvata, nadI, vagere saMsArathI pAra nathI utAratAM, tethI prabhue ukta cAra tIrtho batAvyAM che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza. jema puMDarika kamaLa kacaDa ane pANIthI aLaguM rahIne paNa rUpa ane sugaMdhathI anupama hoya che tema bhagavAna paNa kAmarUpI kIcaDa ane bhegarUpa pANIthI aLagA rahIne mahAna divya rUpa ane mahAyazarUpI sugaMdhathI anupama hoya che. je "purivaragaMdha hINuM? jema gaMdhahastI caturaMgiNI senAmAM zreSTha ane potAnA zarIranI gaMdhathI sAmenI senAne parAjita kare che, astrazastranA prahAranI darakAra vagara zatrusainyanuM damana karato AgaLa vadhato cAlyo jAya che e ja pramANe bhagavAna paNa caturvidha saMghamAM zreSTha sadupadezarUpI parAkramathI, yazarUpI gaMdhathI pAkhaMDIone nasADe che. pAkhaMDIo taraphathI thatAM pariSaha upasarganI jarAya ciMtA vagara muktipaMthamAM AgaLa vadhatA cAlyA jAya che. "laguttaramANuM ? vyAvahArika ane naiRcika saMpattimAM sarva lekanAM sarva prANIomAM bhagavAna ja sarvazreSTha che. "leganAhANuM" aprApta guNanI prApti, prApta guNanA rakSaka hovAthI sarva lokanA nAtha bhagavAna ja hoya che. legaliyANuM" upadeza ane pravRtti dvArA bhagavAne ja sarva lokanA hitakartA che. "lAgapaIvANuM pradIpanI mAphaka bhavya jIvonAM hRdayarUpI bhuvanamAM rahelA mithyAtvarUpI ghera aMdhakArane nAza karI, jJAnarUpI prakAzathI satyAsatya, dharmAdharmanuM yathArtha svarUpa darzAvanAra bhagavAna ja lekaprakAza sAcA pradIpa che. "logapajajoyagarANuM ? sUryanI peThe janma samayamAM tema ja kevalajJAna thayA bAda sarva lokamAM prakAzakartA hovAthI tathA lekanA sarvadravya guNa paryAyanA bhavya jIvane prakAzakartA hevAthI bhagavAna ja sarva prakAzaka sAcA sUrya che. (AgaLanA sUtrane artha daSTAnta dvArA samajAve che.) gAthA-nag qDama kahe nAyaM, nosTiq vAIi . gvuM advitta hiM, saM vadhuM dhuma ti mahivi | utta. a. 25 gA. 2 jema kamaLa kIcaDamAM pedA thaI ane jaLamAM moTuM thaIne paNa pharI kIcaDa ane pANImAM lipta thatuM nathI tema ja mahAtmA paNa kAmarUpa kIcaDamAM utpanna thaI bhagarUpa pANIthI vRddhigata thavA chatAM, kAmabhogone tyAga karI pharI temAM lipta thatA nathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta 17 daSTAta-paradeza jatAM keI tavaMgara puruSane rastAmAM coro rasto bhulAvIne bhayaMkara aTavImAM laI gayA ane dhana lUMTIne tenI AMkhe upara pATo bAMdhI tene jhADe bAMdhI cAlyA gayA, eTalAmAM enA parama saubhAgyanA udayathI kaI mahArAjA potAnI caturaMgiNI senA sahita zikArane arthe te jaMgalamAM AvyA. tenA upara dayA darzAvatAM rAjA e bhayabhIta na thavA kahyuM, ema tene abhayadAna ApyuM. Akhono pATo khAlI cakSudAna dIdhuM. Icchita sthAne javAno mArga batAvI mArgadAna dIdhuM, pahoMcADavA sAthe sainike ApI zaraNa dIdhuM, AjIvikA mATe dravya ApIdAna dIdhuM,pharI A pramANe na sapaDAI javAno upadeza ApI jIvataranuM bedhadAna ApyuM ane ISTa mArge pahoMcADayo. | bhAvArtha-jJAnAdi ratnatraya guNarUpI dhanazALI jIvarUpI musApharane saMsArarUpI aTavImAM kamarUpI cAra raste bhulAvIne laI gayA jJAnAdi dravyane harI laIne ajJAnarUpI pATo bAMdhI mamavarUpI vRkSathI bAMdhI dIdho tyAre tIrthakara rUpa mahArAjA caturvidha saMgharUpa se thI gherAyelA pAkhaMDarUpI sudronA zikAra mATe saMsArarUpI mahA aTavImAM vicaratA duHkhI che upara dayA lAvIne mA zuLo mAM chULa arthAt na mAre, na mAro ema dayAmaya upadeza ApIne abhaya Ape che. A pramANe jagatanA sarva jIvone sAte bhayathI mukta karanAra abhayadAtA bhagavAna ja che. "aphakhu dayA ? jJAnarUpI netra upara baMdhAyela jJAnAvaraNIya karmarUpI pATAne dUra karI jJAnarUpa cakSunA dAtAra bhagavAna ja che. "mammadayANuM" anAdikALathI sanmArgane bhUlelAM saMsArarUpI vanamAM bhaTakatAM prANIone mokSa mArganA darzAvanAra bhagavAna ja che. zaraNudayANuM cAra gatinA duHkhathI trAsita prANIne jJAnarUpI subhaTanA zaraNadAtA bhagavAna ja che. "jIvadayANuM mokSasthAna sudhI pahoMcADavA saMyamarUpa upajIvikAnA dAtAra bhagavAna ja che. bahidayANuM prANI saMsAranI mehajALamAM pharI na sapaDAya ane sIdhe siddhagatine prApta kare evA saddabodhanA dAtA paNa bhagavAna ja che. "dhammadayANuM" A nnatithI patita jIvone durgatimAM paDatA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza acAvI zruta ane cAritra dhanA dAtAra, bhagavAna ja che. dhammadasayANa" eka ceAjananA samavasaraNa pradezamAM rahelI 12 prakAranI pariSadane syAdvAdarUpa cayA dharmane vyAkhyAna vaDe darzAvanAra bhagavAna ja che. dhamma nAyagANu" cavidha saMghanA rakSaka ane nAyaka bhagavAna ja che. dharma sArahINu" dharmarUpI ratha upara beThelA cAre tIne unmAga thI pAchA vALI sanmArge caDAvanAra sAcA sArathI bhagavAna ja che, tathA cAre saMghane nivighnatApUrvaka meAkSanagaramAM dArI janAra dharmAMsA vAha paNu bhagavAna ja hAya che. dRSTAMta-eka mATe sAvAha sarva mAnA jANakAra parivAra sahita zivapura jatA hatA. mArgImAM sAthIone kahyuM, ahA leAkeA ! AgaLa marubhUmimAM pANI ane jhADa vinAnAM jaMgalane pasAra karatAM duHkha AvI paDe tene samabhAve sahana karI AgaLa vadhatA rahejo. jagalamAM eka suMdara bAga che, tene jevA mAtrathI paNa mahAdu:kha uddabhave che ane temAM janAra tA prANamukta thai jAya che, mATe te mAjI STi paNa na pheMkatAM sIdhA raste cAlatA cAlatA vana pasAra karajo. AgaLa sukhaprada bAga Avaze." e sA vAhanA upadeza jeNe na sAMbhaLyA teo kSudhAtRSAthI vyAkuLa banI te khagIcAmAM gayA ane kampAka vRkSanAM ati miSTa phaLeAnA cAkhavAthI vIMchInA DaMkha karatAM paNa vadhAre vedanAthI pIDAine akALa mRtyune prApta thayA ane jeAe sA vAhanI AjJA mAnya karI tee aTavIne pAra karIne upavanamAM jai parama sukhI banyA. bhAvA-sA vAha te arihaMta bhagavAna; sAthenA parivAra te cAra saMgha, aTavI te yuvAvathA, aTavI mAMhenA khAga te strI. jeee arihaMtanI AjJA bhaMga karI teo duHkhI thayA ane jemaNe pAlana karI teo meAkSarUpI upavanane viSe paheAMcI sukhI thayA. aparihaya vara ANu dasadharANu khIjAthI ghAta na thAya evA kevalajJAna ane kevaladananA dhaNI. 'viyaTTachamANa' cha mastha avasthAthI jee nivRtta thayA che, kanA AvaraNathI bhagavAnanA 18 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu' arihaMta 19 Atma pradeza-mukta thaI gayA che. jiNANuM jAyANu, arihaMta bhagavAne pAtai ka zatruone jItyA che ane peAtAnA anuyAyIone paNa jItavAnA mArga batAvyA che. 'buddhANaM beAhiyANa'-pAte bedha pAmelA ane bIjAne bAdha pamADanArA, tinnANuM tArayANuM dustara saMsArasAgarane bhagavAna pote taryAM che. ane anuyAyIone tAryA che. muttANa meAyagANu'-rAgadveSathI utpanna thayelA kakha dhanathI bhagavAna mukta thayA che. chUTayA che ane peAtAnA anuyAyIone paNa te baMdhanathI mukta kare che, cheDAve che. savvanuNa. savvadarisI'-saCjJa, sadazI', sUkSma bAdara, trasa-sthAvara, kRtrima, akRtrima, nitya, anitya, ItyAdi jagatanA sarva padArthone jJAnathI jANe che. ane danathI jue che. siva-(siva') upadravarahita, mayala-(ayala') acaLa, maya (arUya) rAgarahita maNu ta.(aNuMta) aMta rahita, akSaya(akhaya) akSaya (nAza na thAya tevA) savvAbAha (avvAmAha) mAdhA pIDA rahita' mapuNarAvitti (apuNarAvitti) jyAMthI pharI pAchuM AvavuM nathI evI siddhi gai-siddha gati, nAmadheya-nAmanA, ThANuM sa'pAvikAmANa'-evu* sthAna pAmavAne icchatA evA arihatAne. A tA arihaMtanA guNAnu yatkiMcit varNana karyuM, parantu AvA anantAnanta guNAnA dhAraka arihaMta bhagavAna! hAya che. daza ka bhUmikSetranA traNa kALanA tIthakarAnI cAvIsI (kula tItha kara 720) nAM nAmeA jabudvIpanA bharatakSetranA bhUtakALanA 24 tIthaMkarAnAM nAma (1) zrI kevaLajJAnIjI (2) zrI nirvANIjI (3) zrI sAgarajI (4) zrI mahAyazajI (5) zrI vimalaprabhajI (6) sarvAnubhUtijI (7) zrI zrIdharajI : (8) zrI dattajI (9) zrI dAmeAdarajI (10) zrI sutejajI (11) zrI svAmInAthajI (12) munisuvratajI (13) zrI samitijInajI (14) zrI zivagatijI (15) zrI astAMgajI (16) zrI namIzrvarajI (17) zrI anilanAthajI (18) zrI yazeAdharajI (19) zrI kRtAjI (20) zrI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jaina tatva prakAza jinezvarajI (21) zrI zuddhamatIjI (22) zrI zivazaMkarajI (23) zrI syAndananAthajI (24) zrI sammAtajI. jaadvIpanA bharatakSetranA vartamAnanA ra4 tIrthakaronAM nAma ane vigata 1. bhUtakALanI utsarpiNInI covIsInA aMtima (24mA) tIrtha karanA mokSe gayA bAda 168 lAkhapUrva, 7 varSa ane 5 mAse nyuna 18 koDAkoDI + sAgaropama bAda ikSAga bhUmi - (zeraDInA khetaranA kinAre)mAM nAbhIkulakaranA patnI marudevInI kukSithI vartamAna covIsInA prathama tIrthakara zrI RSabhadevajI (zrI AdinAthajI)no janma tha. emanA zarIrane varNa senA jevo pILa, vRSabha (baLada)nuM 4 lakSaNa, dahamAna 500 dhanuSyanuM, AyuSya 84 lAkha pUrvanuM hatuM, jemAM 83 lAkha+ pUrva gRhavAsamAM rahyA, eka lAkha pUrva saMyama pALIne trIjA ArAnAM 3 varSa ane 8 mAsa bAkI hatAM tyAre 10 hajAra sAdhuo sAthe mokSe padhAryA. 2. ayodhyA nagarInA jitazatru rAjAnI vijayAdevI rANInI kukSithI bIjA tIrthakara zrI ajitanAtha svAmIne janma thayo. emanuM zarIra suvarNa jevuM pILuM, hAthInuM lakSaNa, dehamAna 4pa0 dhanuSyanuM ane AyuSya 72 lAkha pUrvanuM hatuM. jemAM 71 lAkha purva gRhavAsamAM eka pahela Aro 4 kroDAkoDI sAgaropamana, bIje Are traNa kroDAkoDI sAgaropamane, trIjo Are be koDAkroDI sAgaropamano A pramANe 9 kroDAkoDI sAgaropama utsarpiNI kALanA ema cha ArAnA kula maLI 18 kroDAkoDI sAgaropama sudhI tIrthakara utpanna thavAno utkRSTo AMtare che, + karoDanI saMkhyAne kareDathI guNatAM je saMkhyA Ave tene kaDAkoDa kahe che. = te vakhate gAme vasyAM nahetAM x lakSaNa eTale cihna. te pagamAM hoya che. ane chAtI upara hoya che ema paNa koI kahe che. na 70 lAkha 56 hajAra varSane eka phroDathI guNIe tyAre (7056 0000000000) ATalA varSanuM eka pUrva thAya che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu' arihaMta 1 rahyA eka lAkha pUrva saMyama pALIne eka hajAra sAdhue sAthe mAkSe gayA pahelA tItha kara ane bIjA tIrthaMkaranA nirvANanu aMtara 58 lAkha kroDa sAgara che. 3. zrAvasti nagarInA jitA rAjAnI rANI sainAdevInI kukSie trIjA tIrthaMkara zrI sabhavanAthajInA janma thayA. emanA zarIranA raMga paNa suvarNa jevA pILeA, hAthInuM lakSaNa, 400 dhanuSyanuM dehamAna ane 60 lAkha pUrvanuM AyuSya hatuM. jemAM 59 lAkha pUrva gRhavAsamAM pasAra karyAM. eka lAkha pUrva sayama pALI eka hajAra sAdhue sAthe mAkSe padhAryA. bIjA ane trIjA tIthaMkaranA nirvANanuM aMtara 30 lAkha kroDa sAgara che. 4. 10 lAkha kroDa sAgaranuM aMtara trIjA ane ceAthA tIthaMkaranA nirvANanu che. vanitA nagarInA saMvara rAjAnI siddhArtha rANIthI cAthA tIrthaMkara zrI abhinadanajInA janma thayeA. emanuM zarIra suvaNa jevu' pILuM, lakSaNa kapi (vAMdarAnuM, dehamAna 350 dhanuSyanuM ane AyuSya 50 lAkha pUrvAMnuM hatuM. jemAM 49 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA. eka lAkha pUrva sayama pALI eka hajAra sAdhuenI sAthe mekSe gayA. 5. kaMcanapura nagaranA megharatha rAjAnI rANI sumareMgalA devIthI pAMcamA tI kara zrI sumatinAthanA janma thayeA. emanA zarIranA vaNu suvaNa jevA pILe, lakSaNa kau`ca pakSInuM. deha pramANu 300 dhanuSyanuM ane AyuSya 40 lAkha pUrvanuM hatuM. 39 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA bAda eka lAkha pUrva sayama pALI eka hajAra sAdhue sAthe mekSe gayA. 4 thA ane 5 mA tIrthaMkareAnA nirvANanu aMtara 9 lAkha kroDa sAgara che. 6. 5 mA ane 6ThThA tIrthaMkarAnA nirvANanu aMtara 90 hajAra kroDa sAgara che. kIsa bI nagarInA zrIdhara rAjAnI susImA rACnI kukSithI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jena tatva prakAza chaThThA tIrthakara zrI padmaprabhujIno janma thayo. emanA zarIrane varNa mANeka jevo lAla, patrakamalanuM lakSaNa, dehapramANa 250 dhanuSyanuM ane AyuSya 30 lAkha pUrvanuM, jemAM 29 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA, eka lAkha pUrva saMyama pALIne eka hajAra sAdhu sAthe mekSe gayA. 7 6ThThA ane 7mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 9 hajAra koDa sAgara che. vArANasI nagarInA rAjA pratiSThanI rANI pRthvI devIthI 7mA tIrthaMkara zrI supArzvanAthajIno janma thayo. emanA zarIrane varNa suvarNa jevo pILA, svastikanuM lakSaNa, dehamAMna 200 dhanuSyanuM, AyuSya, 20 lAkha pUrvanuM hatuM. jemAM 19 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA. eka lAkha pUrva saMyama pALIne eka hajAra sAdhuo sAthe mukti pahoMcyA. 8. 7mA ane 8mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 900 kroDa sAgara che. caMdrapurI nagarInA mahAsena rAjAnI rANI lakSamaNadevIthI 8mA tIrthaMkara zrI caMdraprabhajI svAmIne janma thayo. dehavarNa hIrA jevo sapheda, lakSaNa caMdramAnuM, dehamAna 150 dhanuSyanuM, AyuSya 10 lAkha pUrvanuM, jemAM 9 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA. eka lAkha pUrva saMyama pALI eka hajAra sAdhuo sAthe mokSe gayA. 9 8 mA ane navamA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 90 koDa sAgara che. kAkaMdI nagarInA sugrIva rAjAnI rAmAdevI rANIthI navamA tIrthakara zrI suvidhinAtha svAmIne janma thaye. emanA zarIrane raMga hIrA jevo sapheda, magaramacchanuM lakSaNa, dehamAna 100 dhanuSyanuM, AyuSya 2 lAkha pUrvanuM hatuM, jemAM eka lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA, eka lAkha pUrva saMyama pALIne eka hajAra sAdhuo sAthe mekSe gayA. 10. 9mA ane 10 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 9 koDa sAgara che. bhajilapura nagarInA daDharatha rAjAnI naMdAdevI rANIthI dasamA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1luM arihaMta 23. tIrthakara zrI zItalanAthajIne janma thaye. jemanA dehane vaNa suvarNa jevo pILA, zrIvAsa svastikanuM lakSaNa, dehamAna 90 dhanuSya, Ayu dhya eka lAkha pUrvanuM hatuM, jemAM poNe lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA. pA lakSa pUrva saMyama pALIne eka hajAra sAdhuonI sAthe mukta thayA. 11. 10 mA ane 11 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara eka karoDa sAgaramAM so sAgara ane 66 lAkha varSa ochAM eTaluM che. siMhapura nagarIne viSNu rAjAnI viSNu devI rANathI agiyAramAM tIrthakara zrI zreyAMsanAtha svAmIno janma thayo. emanA zarIrane varNa suvarNa jevo pILa, geMDAnuM lakSaNa, deha pramANa 80 dhanuSyanuM ane. AyuSya 84 lAkha varSanuM hatuM. jemAM 63 lAkha varSa teoe gRhavAsamAM vitAvyAM, 21 lAkha varSa saMyama pALI eka hajAra sAdhuo. sAthe mekSe gayA. 12. 11 mA ane 12 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 54 sAgara che. caMpApurI nagarInA vAsupUjya rAjAnI jayAdevI rANIthI 12 mA tIrthaMkara zrI vAsupUjyane janma thayo. emanA zarIrane varNa mANeka je rAte, pADAnuM lakSaNa, dehamAna 70 dhanuSyanuM, AyuSya 72 lAkha varSanuM hatuM, jemAM 18 lAkha varSa gRhavAsamAM rahyA, 54 lAkha varSa saMyama pALe. 600 sAdhuonI sAthe mokSe gayA. 13. 12 mA ane 13mAM tIrthakarenA nirvANanuM aMtara 30 sAgara che. kapilapura nagaranA kRtavarma rAjAne tyAM zyAmA devI rANIthI 13 mA tIrthakara zrI vimalanAthajIne janma thaye. emanA zarIrane varNa suvarNa je pILo, varAhanuM lakSaNa, dehamAna 60 lAkha dhanuSyanuM, AyuSya kevarSanuM hatuM, jemAM 45 lAkha varSa grahavAsamAM rahyA. 15 lAkha varSa saMyama pALI 600 sAdhuo sAthe mukata thayA. huM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 14. ayodhyA nagarInA siMhasena rAjAnI suyazA rANIthI 14 mA tIrthaMkara zrI anaMtanAthajIne janma thayo. emanA zarIrane varNa suvarNa jevo pILo, zakarA pakSInuM lakSaNa, dehamAna 50 dhanuSyanuM ane AyuSya 30 lAkha varSanuM hatuM, jemAM 22 lAkha varSa sudhI gRhavAsamAM rahI chAA lAkha varSa saMyama pALI 700 sAdhuo sAthe mokSe pahoMcyA. 13mA ane 14mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 8 sAgara che. 15. ratnapurInA bhAnu rAjAnI suvatI rANInI kukSie 15 mA tIrthakara zrI dharmanAthajIne janma thayo. emanA zarIrane raMgasenA jevo pILe hato. vajanuM lakSaNa, dehamAna 45 ghanuSyanuM ane AyuSya 10 lAkha varSanuM hatuM. temAM 9 lAkha varSa gRhavAsamAM rahyA pachI eka lAkha varSa saMyama pALI 800 sAdhuo sAthe mukta thayA. 14mA ane 15 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 4 sAgara che. - 16.15mA ane 16 mA tIrthakaronAM nirvANanuM aMtara 3 sAgaramAM piNe palya ochuM che. hastinApuranA rAjA vizvasenanI acirA rANIthI 16 mA tIrthaMkara zrI zAntinAthajIno janma thayo. emanA zarIrano varNa paNa suvarNa jevo pILo, mRganuM lakSaNa, dehamAna 40 dhanuSya ane AyuSya eka lAkha varSanuM hatuM, jemAM 75 hajAra varSa gRhavAsamAM rahI ane 25000 varSa saMyama pALI 900 sAdhuo sAthe mele padhAryA. A. 17. 16 mA ane 17 mA tIrthaMkaranA nirvANanuM aMtara ardha palya che. gajapura nagaranA sura rAjAnI zrIdevI rANIthI 17mA tIrthaMkara zrI kuMthunAthajIne janma thayo. emanA zarIrane varNa suvarNa jevo pILo, bakarAnuM lakSaNa, dehamAna 35 dhanuSyanuM ane AyuSya 5 hajAra varSanuM hatuM. jemAMthI 71 hajAra varSa gRhavAsamAM rahyA ane 23 hajAra varSa saMyama pALI eka hajAra sAdhuo sAthe mekSe gayA. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 -prakaraNa 1luM arihaMta 18. 17 mA ane 18 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara pA pApamamAM eka hajAra koDa varSa ochuM hatuM. hastinApuranA sudarzana rAjAnI devIrANIthI 14mA tIrthaMkara zrI arahanAthajIno janma thayo. emanA zarIrano varNa suvarNa je paLe, nandAvarta svastikanuM lakSaNa, dahapramANa 30 dhanuSyanuM ane AyuSya 84 hajAra varSanuM hatuM, jemAMthI 63 hajAra varSa gRhavAsamAM rahI, 21 hajAra varSa saMyama pALI, eka hajAra sAdhuo sAthe mekSe gayA. 19. 18mA ane 19mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara eka hajAra karoDa varSa che. mithilA nagarInA kuMbha rAjAnI prabhAvatI rANathI 19mA tIrthaMkara zrI mahilanAthajIne janma thayo. emanA zarIrane vaNa pannA je lIle, kuMbha (ghaDA)nuM lakSaNa, dehapramANa 25 dhanuSyanuM ane AyuSya 55 hajAra varSanuM hatuM, jemAM 100 varSa gRhavAsamAM rahI 54900 varSa saMyama pALI pa00 sAdhuo ane 500 sAdhvIo sAthe mokSe gayA. 20. 19bhA ane 20 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 54 lAkha varSa che. rAjagRhI nagarInA sumitra rAjAnI paddamAvatI rANIthI 20mAM tIrthakara zrI munisuvrata svAmIjIno janma thayo. emanA zarIrane vaNa lIlama je zyAma, kAcabAnuM lakSaNa, dehamAna 20 dhanuSyanuM ane AyuSya 30 hajAra varSanuM hatuM. jemAM 22 hajAra varSa gRhavAsamAM rahI hajAra varSa saMyama pALI eka hajAra sAdhuo sAthe mekSe gayA. ra1. 20 mA ane 21 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara 6 lAkha varSa che. mathurA nagarInA vijaya rAjAnI viprAdevI rANIthI 21 mA tIrthakara zrI neminAthajIne janma thayo. emanA zarIrane varNa suvarNa jevo pILA, nIlelpala kamaLanuM lakSaNa, dehamAna 15 ghanuSyanuM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 jaina tattA prakAza ane AyuSya 10 hajAra varSanuM hatuM, jemAM 9 hajAra varSa grahavAsamAM rahI eka hajAra varSa saMyama pALI eka hajAra sAdhuo sAthe mekSe gayA. 22. 21 mA ane 22 mA tIrthaMkaranAM nirvANanuM aMtara 5 lAkha varSa che. saurIpura nagaranA samudravijaya rAjAnI zivAdevI rANIthI ramA tIrthakara zrI ariSTaneminAthajIne janma thaye. emanA zarIrane varNa lIlama jevo zyAma, zaMkhanuM lakSaNa, deha pramANa 10 dhanuSyanuM ane AyuSya eka hajAra varSanuM hatuM. jemAM 300 varSa gRhavAsamAM rahI 700 varSa saMyama pALI pa36 sAdhuonI sAthe mokSe gayA. 23. vArANasI nagarInA azvasena rAjAnI vAmAdevI rANIthI 23mA tIrthakara zrI pArzvanAthajIno janma thayo hato. emanA zarIrano varNa pannA je lIlA, sapanuM lakSaNa, dehamAna 9 hAthanuM ane AyuSya 100 varSanuM hatuM. jemAM 30 varSa gRhavAsamAM rahI 70 varSa saMyama pALI eka hajAra sAdhuo sAthe mekSe gayA. 83750 varSa 22 mA tathA 23 mA tIrthakaronA nirvANanuM aMtara kahevAya che. paraMtu je 22 mA ane 23mA tIrthakaronA nirvANanuM AMtaru pa7750 varSa laIe to cothA ArAne kALa 1 kroDAkoDa sAgaramAM 42000 varSa UNuM tene meLa barAbara maLI jAya che. 1 lA tIrthakaranA nirvANanuM ane chellA tIrthakaranA nirvANanuM AMtaruM paNa eTaluM ja che, kAraNa ke pahelA tIrthakara nA nirvANa pachI 3 varSa ane 8 mAse cothe Aro bese che ane chellA tIrthakaranA nirvANa pachI 3 varSa ane 8 mAse pAMcame Are bese che. " 24. 23 mA ane 24mA tIrthaMkaranA nirvANanuM aMtara 250 varSa che. kSatriyakuMDa nagaranA siddhArtha rAjAnI trizalAdevInI kukSithI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta ra7* 24mA tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIne janma thaye hate. emanA zarIrano varNa suvarNa jevo pILo, siMhanuM lakSaNa, dehamAna 7 hAthanuM ane AyuSya 72 varSanuM hatuM, jemAM 30 varSa gRhavAsamAM rahI ane. 4ra varSa saMyama pALI cothA ArAnAM 3 varSa 8 mahinA bAkI rahyA. tyAre ekalA ja mele padhAryA. Adya tIrthakara zrI RSabhadevanA janmathI laIne atima tIrthakara: zrI mahAvIra sudhInuM aMtara eka koDAkoDIthI kaMIka vadhAremAM 42 hajAra varSa ochAnuM jANavuM.' uparyukta vartamAna covIsInuM aMtara zAzvata che. bhUtakALamAM anaMta covIsI ATalA ja AMtarAthI thaI che ane bhaviSyakALamAM paNa eTalA ja aMtarathI anaMta covIsI thaze. badhAya tIrthakaronuM dehamAna, AyuSya upara kahela vartamAna covIsI mujaba jANavuM. vizeSatA eTalI ja che ke, avasarpiNIkALamAM prathamathI antima tIrthakara sudhI. uparyukta pramANe kema cAle che ane utsarpiNImAM atima tIrthaMkarathIprathama tIrthakara sudhIne e UlaTe krama cAle che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza jabudrIpanA dakSiNa bharatakSetranA vamAna kALamAM thayelA manaHva / avavidha caudapU jJAnI. 28 tIrthaMkaronAM nAma gaNadhara kevaLajJAnI zrI RSabhadeva svAmI 84 20000 zrI ajitanAtha 5 22000 102 15000 111 14000 100 13000 107 95 93 zrI saMbhavanAtha zrI abhinaMdana zrI sumatinAtha zrI padmaprabhu zrI supArzvanAtha zrI caMdraprabha zrI suvidhinAtha zrI zItaLanAtha zrI zreyAMsanAtha zrI vAsupUjya zrI vimaLanAtha zrI atatanAtha zrI dharmanAtha zrI zAntinAtha zrI kuMthunAtha zrI aranAtha zrI mahilanAtha zrI munisuvrata zrI naminAtha zrI neminAtha zrI pArzvanAtha zrI mahAvIra dr ,, ,, ,, "" "" ,, , "" 22 ,, ,, ,, OM "" ,, ,, 3, svAmI 88 ra 77 69 17 50 43 36 35 33 28 18 17 999 11 10 11 12000 11000 10000 7500 7000 6500 i000 1500 1000 4500 4300 3200 2800 2200 1800 160 1500 1000 70. 13500 12500 12150 11650 10450 10300 9150 8000 7500 7500 }000 }500 5500 5000 4500 4000 4340 2553 1750 1500 1250 1000 750 500 jJAnI vara 9000 4750 400 3720 9600 2150 9800 1500 11000 2400 10000 2330 9000 2030 2000 1500 7200 1400 6000 1300 5400 1200 4800 1100 4300 1000 3600 900 3000 2500 2600 2200 1800 1600 1500 1000 8000 400 700 800 }70 }10 }}e 500 450 400 350 300 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1luM arihaMta 24 tIrthakaronA gaNadhara Adi parivArane keTe. vaikiya | labdhivata carcAvAdI sAdhu sAthvI | zrAvaka | zrAvikA T 12650 12400 12000 11000 84000 100000 200000 o 10400 o 300000 3208 00 330000 0 20600 20400 19800 190 00 18400 16108 15300 14000 13000 12000 11000 100 00 8000 300 000 0 0 0 0 0 0 0. 8400 7600 6000 58 00 5000 250000 200000 100000 0 0 0 0 + 0 0 0 o 840 0 0 0 0 0 0 . 0 0 0 0 0 0 4700 3600 3200 2800 38 08 00 350000 554000 330000 2980 00 545000 293000 636000 2880 0 0 527000 530000 28108 0 516000 4200 276000 50 5000 40 257000 493000 250000 479000 229000 471000 289000 458000 279000 448000 215000 436000 10080 0 208000 424000 206000 414000 62400 204000 413000 6160 190000 390000 606 0 0 179000 381000 184000 372000 83000 370000 50000 172000 350000, 170000 348000 18000 331000 380 0 0 1640 0 0 339000 - 159000 318000 & 0 0 0 68000 11000 64000 62000 60000 50000 40000 8000 7000 6000 5100 7300 2900 0 208 0 1600 0 0 0 1400 0 0 0 2000 1200 30000 2004 0 10 0 0. 0 0 0 5000 1500 1100 800 0 0 0 18000 16000 140 0 0 400 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 devaloka 14 ma jaina tarata prakAza jabudvIpanA dakSiNa bharatakSetranI (bhaviSyanI) AvatI covIsInA 24 tIrthakarenAM nAma tIrthakaranuM nAma kene jIva? hAla kyAM che? 1 lA zrI padmanAbhajI zreNIkarAya 1 lI naraka 2 jA , suradevajI supAzvarajI devaloka 3 jA , supArzvajI udayarAya. thA ,, svayaMprabhajI pATIla aNagAra , sarvAnubhUti draDhAyu zrAvaka devakRtajI kArtikazeTha udayanAthajI zaMkha zrAvaka peDhAlajI AnaMda zrAvaka piTilajI sunaMda zrAvaka zatakIrtijI zataka zrAvaka munisuvratajI devakIjI , amamanAtha zrIkRSNa trIjI naraka 13 ma che. niSkaSAyajI satyakI triIjI naraka nipulAkajI baLabhadrajI devaleka 15 + :: citraguptajI rohiNI 5. 16 ma chenirmaLajI sulasA s; 17 me mA >> samAdhinAthajI revatI mAM 5 saMvaranAthajI satatIlaka zrAvaka ,, anaddhIkajI karNa , yazodharajI dviIpAyane vyaMtaradeva - vijayajI nArada devaloka mA ,, mahilacaMdrajI a aDa mA , devacaMdrajI amara 24 mA , anaMtavIryajI svAtibuddhijI : 8mA, 9 mA, tathA 10 mA tIrthaMkaro mAMDalika ane cakavatInI padavI pAmaze, ema kahevAya che. anya sthaLe 15 mAM zrI nirmama te ahasAno jIva hAla te devalokamAM. 16 mA zrI citraguptajI te rohiNIne jIva hAla devalokamAM. 19 mAM zrI yazodharajI te dviIpAyanane jIva. 20mAM zrI vijayajI te karNane jIva. 21 mA zrI mAladevajI mallanAradane jIva hAla devalokamAM. rara mAM zrI devacaMdrajI te aMbaDane jIva hAla devalakamAM. 23mA zrI anaMtavIryajI te amarane jIva. ra4mAM zrI bhadraMkarajI te svatajIno jIva, ema matabheda che, te ahIM batAvela che. * A pramANe kayAMka kyAMka bhUla che mATe tenuM yathAtatha jJAna kevaLI gamya mAnavuM. P na 21 22. 23 mAM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 0 0 0 0 prakaraNa 1 luM arihaMta jabudvIpanA airAvata kSetranA 72 tIrthakarenAM nAme. bhUtakALanA ra4, vartamAnakALanA 24 bhaviSyakALanA ra4, 1 zrI paMcarUpajI zrI bAlacaMdrajI zrI siddhArtha 2 ,, jinadharajI ,, suvatajI ,, vimalasenajI 3 , saMpratakajI , agnisenajI ,, jayaSajI 4 , uramatajI ,, naMdasenajI AnaMdasenajI , AdichAMyajI , darajI >> suramaMgalajI , abhinaMdana , vratadharajI , vajadharajI , ratnasenajI , semacaMdrajI , nirvANajI 8 ), rAmezvarajI dhRtidharajI , dharmadvijajI , raMgejItajI ,, zAnti pahAyajI , siddhasenajI , vinapAsajI ,, zivamatijI , mahAsenajI , ArovasajI , zreyAMsajI ravimitrajI , zubhadhyAnajI sutajalajI , zAnisenajI , vipradatta , zreyasenajI , caMdradevajI , kuMvArajI , upazAntajI che, mahAcaMdrajI ,, sarva sahelajI che, satyasenajI , sutAM janajI , parabhaMjana ,, anaMtavIryajI nikaraNajI , saubhAgyajI , pArzvanAthajI >> sutratajI ,, divAkarajI ,, abhidhAnajI jinendrajI , vRvindajI marudevajI supArzvanAthajI ,, siddhakAntajI zrIdharajI sukauzalya , jJAnasarIjha , zrIkaMThajI che, anaMtajI ,, ka95majI , agniprabhujI vimalaprabhajI 23 ) tIrthaphalajI , agnidattajI amRtasenajI 24 ,, brahmaprabhajI ,, vIrasenajI. agnidattajI che che ke che ke re R & 2 2 2 8 8 8 8 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32, jana tattva prakAza pUrva dhAtakIkhaMDanA bharatakSetranA 7ra tIrthakarenA nAme bhUtakAlanA ra4, vartamAnamalanA 24. bhaviSyakAlanA ra4, 1 zrI ratnaprabhajI zrI yugAdidevajI 2 , amitadevajI , siMhadattajI 3 , saMbhavajI , mahAsenajI akalaMkaja ,, paramArthajI caMdranAthajI , varasenajI , zubhaMkarajI samudrarAyajI , tattvanAthajI , buddharAyajI 8 ) suMdaranAthajI , udyotajI ,, puraMdarajI , AryavajI 10 , svAmIdevajI , abhayajI , devadattajI ka, aprakaMpajI vAsudattajI ,, premanAthajI 13 ,, zreyanAthajI 9 padmAnandajI vizvarUpajI priyakarajI taptatejajI y sukRtajI pratibaMdha , bhadrasenajI siddhArthajI , municaMdrajI 18 , amalaprabhujI , paMcamuSTijI saMyamajI , gaMgeyakajI 20 , devendrajI , gaNadharajI 21 ,, priyanAthajI , sarvAgadevajI vizvanAthajI , brahmadarajI meghanaMdajI , IndradattajI 24 trayanetrakAyajI ) dayAnAthajI zrI siddhanAthajI , samakitajI , jinendranAthajI >> saMpatinAthajI , sarvasvAmIjI , muninAthajI , suviTTajI che aItanAthajI brahmazAntijI paravanAthajI AkAmuSajI dhyAnanAthajI kalapajinezajI saMvaranAthajI zucinAthajI >> AnaMdanAthajI 7 raviprabhujI caMdraprabhajI >> sunaMdajI , sukaraNanAthajI , sukarmajI , anumAyajI , pArzvanAthajI , sarasvatanAthajI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta pUrvadhAtakIkhaMDanA airAvata kSetranA 7ra tIrthakaronAM nAme bhUtakALanA 4 vartamAnakALanA 24 bhaviSyakALanA ra4 1 zrI RSabhanAthajI zrI vizvacandrajI zrI ratnakeSajI 2 , prAemitrajI ,kapilajI , cauranajI 3 ,, sAtinAthajI , kaSabhajI 9) RtunAthajI 4 ,, sumaijinajI , prayAtejI , paramezvarajI ,, akujinajI prazAmajI sumukti 6 , atItAjinajI vizamAMgajI >> muharajI , kalasaNajI ,, cAritranAthajI , nAkezajI , sarvajinajI ,, prabhAdityajI , prazastajI , prabuddhanAthajI * maMjukajI , nirAhArajI , pravrajinajI pitavAsajI ke, amUrtijI 11 ,, saudharmAjinajI , surezapUjyajI che dayAvarajI 12 , tamedharipujI ,, dayAnAthajI setI gaMdha vajajinajI sahasrabhujajI arUhanAthajI prabuddhasenajI , jinasiMhajI , sahastracitta , prabaMdha) ka, rephanAthajI , devanAthajI ,, ajitajinajI , bAhujinajI che, dayadvIpajI , pramukha jinajI , yamAlajI , pupanAthajI palyopamajI , agijI 5) naranAthajI ,akApajinajI agijI ka, nagnAInAthajI 20 , miSTAntajI che, kAmaripujI ke, tapAdhakajI mRganAbhijI ,, araNIbAhujI dazAnanajI ,, devajinajI che, tamanAzajI ke, araNakajI 23 , prAyachanajI ,, garbhajJAnIjI , dazAnikajI , zivanAthajI , ekarAjajI >> bhautikajI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirghaTajI jaina tatva prakAza pUrva purA bharatakSetranA 7ra tIrthakarenAM nAma bhUtakALanA ra4 vartamAnakALanA ra4 bhaviSyakALanA ra4 1 zrI vajasvAmIjI zrI pazcimajinajI zrI vIrAjI 2 , caMdradattajI , puSpadaMtajI ka, vijayaprabhujI 3 , sUryAsvAmIjI , ahaMtajI ,, mahAmRgendrajI >> puruSajI cha, sucaritrajI ,, ciMtAmaNijI svAmasvAmIjI siddhAnaMdajI , azokajI , avAjI naMdakajI , kimRgendrajI ,, vikamajI >> padamarUpajI upavAsajI udayanAbhajI , padamacaMdrajI karAIjI ,, rakame vrajajI bodhakendrajI , pratarAja che, kRpAlajI , hitahImajI nirvANajI ka, poTalajI ,, uttarAhika 12 , dhamahetAjI , siddhezvarajI , apAsikajI 13. , caumukhajI ,, amRtendrajI , devajayajI 14 , kRtendrajI ,, svAmInAthajI nArIka svayaMbhUyajI , bhogIlagajI anaudhajI vimaladivyajI ,, sarvArthasiddhajI , nAgindrajI devaprabhajI , meghAnaMdajI , nilehulajI gharaNendrajI , naMdIzvarajI ,, apaMkarajI 19 ,, satIsvAmIjI , haraharanAthajI >> purohita udayAmadajI , adhikazrAkajI , umendrajI 21 ,, siddhArtha che , svAMtikajI vizvanAthajI dharmopadeza naMdasvAmIjI tababajI kSetrasvAmIjI ke, kuDAsajI , ahajinendrajI , harizcandrajI , vAcanajI , jayajinendrajI 11. -15 55 * 16. '17 '10 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 + Ta = 0 A zrakaraNa 1 luM arihaMta pazcima dhAtakIkhaMDa airAvata kSetranA 7ra tIrthakaronAM nAme bhUtakALanA ra4 vartamAnakALanA 24 bhaviSyakALanA 24 1 zrI sumerujI zrI ausAhitajI zrI susaMbhavajI 2 ), jinarakSitajI , jinasvAmIjI * 5ghunAthajI 3 ,, atIrthajI , timitendrajI " pUravAsajI 4 , prazaratadattajI che abhidhAnajI " saudaryajI , niradamajI >> puSpakajI >> gAgIjinajI , phulAdajI maMDikajI * trivikramajI vardhamAnajI , praharajI >> narasiMhajI ,, mRtendrajI , madanasiMhajI " mRgavasujI ,, saMkhAnandrajI , hastamaidajI >> semezvarajI 1 ,, kalpakIrtijI >> caMdrapAWjI " sadhAsArajI haridAnajI >> ajabadhajI * appApamalajI , bAhusvAmIjI jinAdhAra >> vividhajinajI 13 5 bhAgacajI jIvabhutikajI 14 , subhendrajI >> sUrapaMthajI " mAnadhAtAjI ,, pAvapatijI 9) suvarNa " azvasenajI viSitajI - adhAnikajI >> vidyAdharajI 17 , brahmacArIjI , hariyAsajI " sulabhanajI AsakRtajI trayAyAmIjI " maunavidhAnajI caritrasaMpanna , dharmadevajI >> piDarikajI parinAmaka , dharmacaMdrajI " citraNajI dharmezajI naMdInAthajI " mamaNaRddhijI kabajinajI pAvanajI 2 sarvakAlajI nItinAthajI , pArzvanAthajI , kauzika , citrasvAmIjI A >> kimaLa che ka ? 8 ra R & ka Ta Ta 1 1 >> bhurAsarajI 22 nanyAgajI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . - Ta 8 i - A jaina tatva prakAza pUrva puSkArA bharatakSetranA kara tIrthakarenAM nAme bhUtakALanA 24 vartamAnakALanA 24 bhaviSyakALanA 24 1 zrI madanakAyajI zrI jagannAthajI zrI vasaMtadhvaja 2 ,, surasvAmIjI ,, prabhAsajI ,, priyajamatajI , nirAzAyajI >> surasvAmIjI , strI jayatajI , pralaMpatApajI >> bhAratIzajI , sattAbhAyajI , pRthvIpatijI , daganAthajI 2parabrahmajI , cAritranAthajI , vijayakRtajI , aglizajI , aparAjitajI >> avasAnanAthajI ,, prabodhakajI 8) subodhakAyajI ka, prabodhanAthajI , trinAyajI >> buddhakAyajI ,, tanIdhijI bahusAyajI 10 , betAlasahAyajI , pAvakAyajI pramAtmaprasaMgajI trimuSTajI tripurezajI bhUmaprAyajI 12 , munibodhakajI e zaktAyajI ke, gosvAmIjI , bhartasvAmIjI >> zrIvAsajI ja kalyANaprakAzajI , dharmAdhIzajI manaharajI maMDalAyajI 15 ,, dharaNIzajI >> zubhakarmajI , mahAvaMzajI , prabhAdevajI >> ISTasvAmIjI , tejodayajI , AnaMdadevajI ka, amalendrajI divyatija , AnaMdaprabhujI , dharmavRkSa prabodhajI , sarvatIrthajI 5 prazAdajI che, abhayaMkarajI niruSamAjI che prabhAmRgAMkajI , apramitajI >> muMbarAyajI cheakalaMkajI ke, divyazakijI 22 , vihAragRhajI , sakaTaprabhajI >> vRtasvAmIjI >> dharaNIzarAyajI >> gAgendrajI >> vidhAnajI . , vikazAyajI dhyAnajinajI , nikamekajI R96195 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta 37 pUrva puSkarArthanA eravatakSetranA 7ra tIrthakarenAM nAme. bhUtakALanA ra4 vartamAnakALanA 24 bhaviSyakALanA 24 1 zrI kAntanAthajI zrI zaMkarajI zrI yazodharajI 2 ,, upadiSTajI >> aDavAsajI >> sukRtajI : 3 ,, AdityadevajI 5 naganAthajI , avighoSajI , asthAnakajI , naganAdvIpajI , nirvANajI , prabhAcaMdrajI >> naSTapAthaMDaLa >> vRtavasajI , veNukAyajI ka, svapnabedhajI ,, atirAjajI , tribhAnujI , tapodhanajI che, vizvajinanAthajI , brahanabrahanAthajI , puSpaketajI >> ajunanAthajI 9 , bhujaMgajI , dharmakAyajI , tapezvarajI , avirAdhanAthajI ke, vItarAgajI ,, zarIrakAyajI ke, apApajI >> caMdrakIrtijI , mahIzAyajI 12 ), lekaMtara , anukRtajI ,, sugrIvajI jarAdhIrajI >> udyotakRtajI daDhaprayAyajI 14 ) bodhakajI tamevAsajI , dayAnitAyajI sumaranAthajI >> madhunAthajI che, avasarAyajI 16 ,, prabhAdityajI , marudevajI * tuvarAyajI 17 , vachalajI , dayAmayajI , sarvasIlajI , jinAlaya , vRSabhezvarajI , pratijAtakajI 19 ) tuSAranAthajI ka, zItalatanajI , jItedrajI 20 , bhuvanasvAmIjI vizvanAthajI , tapodyotajI 21 , sukumArajI. >> mahAprAyajI ,, ratnakiraNajI 22 , devAdhidevajI , naMdanAthajI , lachaNanAthajI 23 ,, akAramajI , tamenibhayajI e divyasAmajI 24 ,, vinatAyajI , brahmAnAthajI , suprasAdajI 15. * 6 1 7 1945 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakAza pazcima puSkarArdhadvIpa bharatakSetranA 7ra tIrthakaronAM nAme bhUtakALanA 24 vartamAnakALanA 24 bhaviSyakALanA 24 1 zrI padamacaMdajI zrI sarvAgajI zrI prabhAvakajI " ratna zarIrajI " vidyutaprabhajI >> vinayacaMdrajI " agajI >> padmakarajI " subhAvakajI >> siddhArtha " balanAthajI >> dinakarajI 5) RSabhanAthajI " gIzvarajI >> anaMtatejajI harizcaMdrajI " suvasamaMgajI * dhanadattajI guNAdhipajI " calApitajI >> piraSajI 8 " patrakAyajI " kumalakajI * jinadattajI >> brahmanAthajI >> pratijJAyajI " pArzvanAthajI " kulAdvIpajI " nImekajI " munisidhujI " munizcandrajI " pApaharajI " atikajI " rAyaRSijI " mukticaMdrajI " bhavanakarAyajI 13 >> vizvevAyajI avakAzajI * nRpanAthajI " AnaMdaditajI >> jayacaMdrajI " nArAyaNajI 15 " ravisvAmIjI >> maladharajI paraNyamekSa " samadarajI >> susajitajI bhUpatajI * jayasvAmIjI " malasiMdhujI suSTijI 18 " mekSanAthajI 7 avadharAyajI " bhavabhIrujI 19 " agrabhAnajI " jatadharajI naMdajI dhanuvAgajI " gaNAdhipajI bhAraMvAyajI muktanAthajI " akamikajI " vAsavasAyajI 22 " remaMcakajI " banItamajI " paravAsavajI 23 " prasiddhanAthajI >> vItarAgajI " prabhAzivAjI 24" jinasvAmIjI > ratanadAyajI " bharatezajI 8 8 8 8 8 K & 2 2 2 & 4 = 8 % ^ & * 0 0 0 0 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcima puSkarA dvIpa aravatakSetranA 72 tIrthaMkaronAM nAmeA. bhUtakALanA 24 vartamAnakALanA 24 bhaviSyakALanA 24 zrI gaMgakeyajI zrI AdezajI " mahilavAsajI ?? bhImajI 2, 1 zrI upazAMtajI "" ra 3 4 5 7 9 10 11 12 13 14 15 ,, 7) sudarajI " gauvarajI " trivikramajI * narisaMhajI 7) "" phAlgunajI pUrvAsajI "" bhara'vAsajI paramasaumyajI , sukhadAvarajI apAyajinajI ,, " viSidhAyajI " siddhikajinajI " mAghApriyajI " azvapAyajI 16 " vidyAdharajI 17 " suleAcanajI munidvIpajI 19 " puDarikajI 18 " 20 " citragaNujI ,, 21 mataindrajI ,, 22 zrAjI 23 24 bhuravAyajI punyAgajI ,, 2) d' hananAthajI " na khAdhajI rUvijayajI vasAmajI "" dayAnAthajI bhadranAthajI svAmIjinajI " satASajI 22 sudha jI nezvarajI " vIracaMdrajI " siddhAnakajI ,, "" svacchanAthajI " kApAyajI 29 amukAmukajI " dharmadhAmajI "" zukalaainajI " kSemakarajI " yAsvAmIjI " kIti sAyajI zubhakarajI 97 vRddhemAyajI " vinayAna dhrujI munibha jI ,, " indrakAyajI ,, caMdraketucha ' krUjatlR tajI " vastumAdhajI "" muktigatijI " dharmamAvajI " devAMgajI " mariyajI " jIvanAthajI " jaseAdharajI " gautamajI nabhIsudhAjI " pramAdhakajI " sadyAnikajI " caritranAthajI " sadAnaMdajI " vedathajI 2 "" sudhAnakajI jyAtimUti jI surArAdhajI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 >> senanAthajI jaina tattva prakAza - zrI ajitanAthajInA vArAmAM birAjatA pAMca mahAvideha kSetranA 160 tIrthakaronAM nAma. jaMbudvIpanA mahAvidehanA dhAtakIkhaMDadvIpanA, pUrva ghAtakIkhaMDadvIpanA pazcima 3ra mahAvidehanA 32 mahAvidehanA 32 1 zrI jayadevajI zrI vIracaMdrajI zrI dattajI 2 " karaNabhadrajI " vatsasenajI " bhUmipatijI " lakSamIpatijI " nalakAnajI " marudattajI " gaMgAdharajI " mujakezajI " sumitrajI ?? vizAlacaMdrajI " RkamAkajI 6 >> priyaMkara 22 hemaMkarajI prabhAnaMdajI " amaradharajI >> mRgAMkajI padamAkarajI zrI kRSNanAthajI " munimUrtijI mahASajI " anaMtahRdayajI " vimalacaMdrajI caMdraprabhajI guNaguptajI " AgAmika bhUmipAlajI " padamanAthajI " duSkaratapajI " sumatisenajI. " jaladharajI " vasudvIpa * atiazrutajI " yugAdityajI " mahalanAthajI >> tIrthabhUtajI " varadattajI. >> vanadevajI lalitAMgajI " caMdraketu " balabhUtajI. amaracaMdrajI " mahAkAyajI " amRtavAhanajI " samAdhinAthajI amaraketu " paurNimendrajI " municaMdrajI " araNyavAsa > revAMkitajI " mahendrajI hariharajI " kaHpazAkhajI " zazAMkajI rAmacaMdrajI " talanAdittajI jagadIzvarajI zAMtidevajI " vidyApatijI " annataketajI " supArzvajI >> guNanAthajI " gajendraprabhajI " bhAnunAthajI : " nArAyaNajI " sAgaracaMdrajI >> prabhaMjanajI kapilanAthajI " mahezvarajI >> viziSThanAthajI " prabhAkarajI " lakSmIcaMdrajI " jalaprabhajI * jinarakSitajI . " RSabhanAthajI " mahAbhImajI sakalanAthajI " saumyakAnajI " RSipAlajI sIlAranAthajI 29 " nemIbhadrajI " kuMDadaMtajI udyotanAthajI. 30 " ajitabhadrajI " mahAvIrajI vAdharajI 31 " mahIdharajI " mRtAnaMdajI " sahastradharajI 32 " rAjendrazvarajI * tIrthezvarajI >> azokadarajI 14 -17 V , >> devendrajI nh nh nw nh nnnh Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta puSkarAdha dvIpanA pUrva mahAvidehanA kara 1 zrI meghavAhanajI ,, ra jIvarakSakajI ,, 3 mahApuruSajI 4 pApaharajI 5 * 7 "" 8 sumatinAthajI mahAmahendrajI 10 " amarabhUtijI 9 ;" "" ,, ,, wom "" "" 11 kumAracaMdrajI 12 " vIrasenajI ,, 13 ramaNanAthajI 14 svayaMbhUnAthajI 15 acalanAthajI 16 makaraketujI 17 siddhA nAthajI ,, 18 saphnAthajI 19 " vijayadevajI ,, ,, ,, "" 20 21 22 vRMdAkarajI 23 caMdratapajI 24 caMdraguptajI 25 26 mahAyazajI 27 uSmAjI " narisaMhanAthajI "" sItAnaDhajI ,, ,, ,, ,, "" "" mRgAMkajI surisa'hajI jagatapUjyajI ,, 28 pradhumnajI 29 mahAtejajI puSpaketuSTa 31 " kAmadevajI 32 " samaraketucha ,, "" draDharathanAthajI 41 puSkarA dvIpanA pazcima mahAvidehanA kara zrI prasannacaMdrajI " mahAsenajI ,, vanAthajI "" suvarNa bAhujI kurUvindajI " vAvI jI " vimalacaMdrajI " zeAdharajI ,, "" mahAkhalajI " vasenajI " vimalamAdhajI " bhImanAthajI 2, merUprabhajI ,, bhadraguptajI 7) ,, sudraDhasi hajI suvratanAthajI " harizcandrajI " pratimAdhAjI " pratizreyajI " pratiseNujI ,, kanaketujI " ajitavIrajI ,, phAlgumitrajI "" brahmabhUtajI " hitakarajI "" varNadattajI " yazakIti jI " nAgendrakIti jI mahIkRtabrahmajI ?? mahendra jI ,, ,, 27 vRddhamAnajI surendradattajI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza * A jabudvIpanA bharatakSetramAM vamAnakALanA khIjA tI kara zrI ajitanAthajInA samayamAM thayelA utkRSTapada 170 tIrthaMkarAnAM nAma kahyAM, temAMthI 16 tIrthaMkara tA nIlama jevA zyAma varNanA thayA, 38 pannA jevA lIlA varNanA thayA, 30 mANeka jevA lAla varNa nA thayA, 36 suvaNa jevA pILA raMganA ane 50 hIrA jevA sapheda ra`ganA thayA. ema graMthakAranuM kathana che. vartamAnakALamAM pacamahAvideha kSetramAM 20 tIthaMkarAnAM nAma phara prathama tIha~kara zrI sImaMdhara svAmIjI-jamuddIpanA sudarzana meru parvatathI pUrva dizAnA mahAvideha kSetranI 8 mI puSkalAvatI nAmanI vijayanI puMDarikINI nagarInA zreyAMsa rAjAnI satyakI rANInI kukSie utpanna thayA. emane vRSabhanuM lakSaNa che ane strInuM nAma rUkamaNa, 2. zrI yugama`dira svAmIjI-- budvIpanA sudarzana merupa tathI pazcima dizAnA mahAvideha kSetranI 25 mI viprAvijayanI vijayAnagarInA susaDha rAjAnI sutArA rANIthI thayA. emane bakarAnu lakSaNa che ane strInuM nAma priya'gamA. * utkRSTa 170 tIrthaMkaranA meLa AvI jAya tevI rIte thAya che H- 5 bharatanA, 5 jIravatanA, 160 mahAvidehanA, kula 170, jyAre utkRSTa tIrthaMkaro tIrthaMkara padamAM hoya tyAre A pramANe hoya che. dareka bharatamAM ekeka, dareka iravatamAM ekeka, mahAvidehanA dareka vijayamAM ekeka, jyAre bharatavatamAM tIrthaMkara na hoya ane mahAvidehamAM utkRSTA hoya tA 160 hoya. jyAre bharata jIravatamAM tIrthaMkara na heAya ane mahAvidehamAM jadhanya pade hoya to 20 tIrthaMkara hAya, jema atyAre che. x A vIsa tI kara prabhu atyAre A pRthvI upara vicarI rahela che. jyAre koi sAdhu sAdhvIjIe na hoya, tyAre ApaNe 20 mAMnA prathama zra sImaMdhara svAmInI AjJA laIe chIe. AmAMnA pahelA cAra-zrI sImaMdhara svAmI, zrI yugama dira (yuga'dhara) svAmI, bahusvAmI ane subAhu svAmI: e cAra tIrthaMkaro atyAre jaMbudrIpanA mahAvideha kSetramAM vicarI rahela che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta 3. zrI bAbusvAmIjI jaMbudvIpanA sudarzana meruthI pUrvanA mahAvideha kSetranI 9 mI vaccha vijayanI susImA nagarInA surgava rAjAnI vijayAdevI. rANIthI thayA. lakSaNa mRganuM, strInuM nAma mehanA. 4. zrI subAhu svAmIjI jaMbudvIpanA sudarzana meru parvatathI pazcima mahAvideha kSetranI 24 mI salIlAvatI vijayanI vItazokA nagarInA niSedha rAjAnI vijayA rANIthI thayA. markaTa (vAMdarA)nuM cihna ane strInuM nAma kipariyA. 5. zrI sujAta svAmIjI pUrvadhAtakIkhaMDa dvIpanA vijaya meruthI pUrva mahAvideha kSetranI 8 mI puSkalAvatI vijayanI puMDarikiNI nagarInA devasena rAjAnI devasenA rANIthI thayA. emanuM cihna sUryanuM ane. strInuM nAma jayasenA. 6. zrI svayaMprabha svAmIjI pUrvadhAtakIkhaMDa dvIpanA vijaya meruthI pazcima mahAvideha kSetranI 25 mI viprA vijayanI vijayA nagarInA. citrabhuvana rAjAnI sumaMgalA rANIthI thayA. lakSaNa caMdranuM ane strInuM nAma vIrasenA. bIjA cAra-sujAtanAtha svAmI, svayaMprabha svAmI, RSabhAnana ane anaMtavIrya svAmIH A cAra tIrthakare atyAre pUrvadhAtakI khaMDanA mahAvideha kSetramAM vicarI rahela che. trIjA cAra-suraprabha svAmI, vizAlaprabha svAmI, vajIdhara svAmI ane caMdrAnana svAmIH A cAra tIrthakare atyAre pazcimadhAtakI khaMDanA mahAvideha kSetramAM vicarI rahela che. cothA cAra-caMdrabAhu svAmI, bhujaMgadeva svAmI, Izvara svAmI ane nemaprabha svAmIH A cAra tIrthakaro atyAre pUrva puSkarAI dvIpanA mahAvideha kSetramAM vicarI rahela che. pAMcamA cAra-vIrasenasvAmI, mahAbhadra svAmI, devasena (devayaza) svAmI. ane ajitasena (ajitavIrya) svAmIH A cAra tIrthakare atyAre pazcima puSkarAI dvIpanA mahAvideha kSetramAM vicarI rahela che. eka-eka mahAvideha kSetramAM 4-4 tIrthaMkara prabhuo hoya ja, ema pAMca. mahAvideha kSetramAM 20 tIrthaMkara prabhuo atyAre vicarI rahela che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 7. zrI RSabhAnana svAmIjI pUrvadhAtakIkhaMDa dvIpanA vijaya meruthI pUrvanA mahAvideha kSetranI 9 mI vaccha vijayanI susamAM nagarInA kIrti rAjAnI vIrasenA rANIthI thayA. lakSaNa siMhanuM ane strInuM nAma jayavaMtI 8. zrI anaMtavIrya svAmIjI pUrvadhAtakIkhaMDa dvIpanA vijaya meruthI pazcima mahAvideha kSetranI 24 mI nalinAvatI vijayanI vItazekA nagarInA megharAjAnI maMgalA rANIthI thayA. lakSaNa bakarAnuM ane strInuM nAma vijayavaMtI. ( 9. zrI suraprabha svAmIjI pazcimaghAtakIkhaMDa dvIpanA acalamerunI pUrva dizAnA mahAvideha kSetranI 8mI puSkalAvatI vijayanI puMDarikiNa A badhA tIrthakara prabhuo judAM judAM pAMca kSetramAM atyAre hayAta che ane ApaNe jevA bhavya jIvone bodha ApI rahela che. AmAM kaI pahelA nathI ane koI pachI nathI. 1-2-3 thI 20 sudhI gaNAvyA, te te phakta yAda rAkhavuM ThIka paDe, teTalA mATe ja che. bAkI badhA sAthe ja che. ApaNA bharata kSetramAM zrI RSabhadevathI mAMDIne zrI vardhamAna (mahAvIra) svAmI sudhInA 24 tIrthakaro thaI gayA. te badhA eka pachI eka thaI thayela che. temanAM AyuSya paNa zarUmAM vadhAre ane pachI ochAM che. kAraNa ke ahIM ApaNe tyAM avasarpiNI kALa cAle che. paNa mahAvideha kSetramAM tevuM nathI. tyAM te sadA cothA ArAnI zarUAta ' jevo ja kALa cAle che. ane tyAM te sadAya tIrthaMkara prabhue hoya ja -viraha paDe ja nahi, bhale pachI te judA judA vijaye (bhAgo)mAM hoya. dareka mahAvideha kSetranA 32 vijo (bhAgo) hoya che ane te hisAbe pAMca mahAvidehanA 160 vijya hoya che. koI vakhata e che ke jyAre badhA 160 vijemAM tIrthaMkara prabhue hoya, te te vakhate 160 tIrthakara mahAvidehamAM heya. pahelAM khAmaNamAM ApaNe belIe chIe ke paMcamahAvideha kSetramAM birAjatA jaghanya vIsa ane utkRSTa 160 tIrthakara prabhuo te vAta -uparane hisAbe maLI jAya che. ane jyAre ApaNe tyAM pAMca bharata ane pAMca Iravata kSetramAM 1-1 tIrthakara prabhu hoya, tyAre pAMca bharatanA 5, pAMca IravatanA 5 ane pAMca mahAvidehanA 160 ema kula vadhAremAM vadhAre 170 tIrthaMkara prabhue ekasamaye hoI zake che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu arihaMta 45 nagarInA nAga rAjAnI bhadrArANIthI thayA. temane sUnu lakSaNa che. ane strInuM nAma nirmAMLA. 10. zrI vizAlaprabha svAmIjI pazcimadhAtakIkhaMDa dvIpanA aca-- lameruthI pazcimanA mahAvideha kSetramAM 25 mI viAvijayanI vijayA nagarInA vijaya rAjAnI vijayAdevI rANIthI thayA. lakSaNa caMdramAnuM, strInuM nAma naMdasenA. 11. zrI vAdhara svAmIjI pazcimadhAtakIkha...Da dvIpanA acalameruthI pUnA mahAvideha kSetranI 9 mI vavijayanI susImA nagarInA padmastha rAjAnI sarasvatI rANIthI thayA. emane vRSabhanuM lakSaNa che ane strInuM nAma vijayAdevI. 12. zrI caMdrAnana svAmIjI pazcimadhAtakIkhaMDa dvIpanA acalameruthI pazcima mahAvidehanI 24 mI salIlAvatI vijayanI vItazeAkA nagarInA vAlmika rAjAnI padmAvatI rANIthI thayA. emane vRSabhanuM lakSaNa che. ane strInuM nAma lIlAvatI. 13. zrI caMdrabAhu svAmIjI pUrva puSkarA dvIpanA maMdira meruthI pUrva mahAvidehanI 8 mI puSkalAvatI vijayanI puDaririkanI nagarInA devakara rAjAnI caAAjjavala reNukA rANIthI thayA. temane padmakamalanuM lakSaNa che. ane strInuM nAma sudharAdevI. 14. zrI bhuja gadeva svAmIjI pUrva puSkarA dvIpanA maMdira meruthI pazcima mahAvidehanI 25 mI viprAvijayanI vijayanagarInA kulasena rAjAnI yaze|jjavalA rANIthI thayA. emane caMdramAnuM' lakSaNa che ane strInuM nAma bhadrAvatI. 15. zrI izvara svAmIjI pUrva puSkarA dvIpanA maMdira. merurthI pUrva mahAvidehanI 9 mI vavijayanI susImA nagarInA mahAbala rAjAnI mahimAvatI rANIthI thayA. emane padmakamalanuM lakSaNa che. ane strInuM nAma gasenA. 16. zrI nemaprabhu svAmIjI pUrva puSkarA dvIpanA maMdira meruthI pazcima mahAvidehanI 24 mI salIlAvatI vijayanI vItazeAkA nagarInA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza virasena rAjAnI senAdevI rANIthI thayA. emane sUryanuM lakSaNa che ane strInuM nAma mehanAdevI. ( 17. zrI vIrasena svAmIjI pazcima puSkarAI dvIpanA vidyutamAlI meruthI pUrva mahAvidehanI 8 mI pulAvatI vijayanI puMDarikinI nagarInA bhUmipAla rAjAnI bhAnumatI rANIthI thayA. emane vRSabhanuM lakSaNa che, strInuM nAma rAjasenA. 18. zrI mahAbhadra svAmIjI pazcima puSkarAI dvIpanA vidyutamAlI meruthI pazcima mahAvidehanI 25 mI vipravijayanI vijayA nagarInA devasena rAjAnI umAdevI rANIthI thayA. emane hAthInuM lakSaNa che ane strInuM nAma sUryakAMtAM. 19. zrI devasena (devayaza) svAmIjI puSkarAI dvIpanA vidyutamAlI meruthI pUrva mahAvidehanI 9 mI vacchavijayanI susImA nagarInA sarvAnubhUti rAjAnI gaMgAdevI rANIthI thayA. emane caMdramAnuM lakSaNa che, ane strInuM nAma padmAvatI. 20. zrI ajitavIrya (ajitasena) svAmIjI pazcima puSkarAI dvIpanA vidyutamAlI meruthI pazcima mahAvideha kSetranI 24 mI salIlAvatI vijayanI vItazekA nagarInA rAjapAla rAjAnI kananI rANIthI thayA. emanuM lakSaNa svastikanuM che ane strInuM nAma ratnamAlA uparyukta vIsa viharamAna tIrthakaronA janma jabudvIpanA bharatakSetramAM, sattaramA zrI kuMthunAthajInA nirvANa thayA bAda eka ja samayamAM thayA. ane vIsamA zrI munisuvratajInA nirvANa bAda vIse tIrtha karoe ekasAthe dIkSA aMgIkAra karI ane vIsa tIrthakare eka mahinA sudhI chavastha rahIne kevalajJAnI thayA ane vIseya bhaviSyakAlanI vIsIna 7 mA tIrthaMkara zrI udayanAthajInA mekSa gayA bAda ekasAthe mekSa jaze. e vIseya viharamAna tIrthakarenuM dehamAna 500 dhanuSyanuM ane AyuSya 84 lAkha pUrvanuM che. jemAM 83 lAkha pUrva gRhavAsamAM rahyA ane eka lAkha pUrva saMyama pALI mokSa padhAraze. e vIseya vartamAna tIrthakaronA 84-84 gaNadharo che, dasa dasa lAkha kevalajJAnI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM arihaMta che, eka eka amaja sAdhue che, ane eka eka amaja sAdhvIe che. ema badhAyanA kulle maLI e keDa kevalajJAnI, be hajAra krADa sAdhu ane be hajAra kreADa sAdhvIenI saMkhyA che, e vIse tIrthaMkara je samaye meAkSa padhAraze te ja samaye bIjA vijayamAM je je tItha karI * utpanna thayA haze te dIkSA grahaNa karI tItha karapada prApta karaze, e krama anAdi kALathI cAlyA Ave che. ane AgaLa paNa anaMtA kALa sudhI cAlaze, arthAt jaghanya (ochAmAM ochA) 20 tIrthaMkarAthI tA ochA ane utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) 160 tI karathI vadhAre bhaviSyamAM kadI paNu thaze nahi ema anaMtA tIrthaMkara bhUtakALamAM thaI gayA. 20 vamAnakALamAM che ane anaMtA tIrthaMkara bhaviSyakALamAM thaze. 47 bharatanA ane IravatanA sarve tIrthaMkarAnuM jaghanya AyuSya 72 varSanuM, ethI enDru hAya ja nahi. ane utkRSTa AyuSya 84 lAkha pUnu, ethI vadhAre paNa na ja thAya. sarve tI karAnuM dehamAna jaghanya * jadhanya 20 tIrthaMkarothI kadI paNa echA hoya ja nahi eTale vartamAnanA 20 tIkAnA meAkSa gayA bAda eja vakhate khIjA vIsa tIrthaMkarapadane prApta thavA ja joIe. A hisAbe eka tIrthaMkara gRhavAsamAM eka lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa kare tyAre khInna kSetramAM bIjA tIrthaMkarane janma thaI ja javA jaIe. ane te paNa eka lAkha pUrvanA thAya tyAre anya kSetramAM trIjA tIrthaMkaranA janma paNa thaI ja javA joIe. A pramANe koi eka lAkha pUnA AyuSyavALA, kAi be lAkha pUrvanA AyuSyavALA e ja pramANe kaI 83 lAkha pUrvanA AyuSyavALA eka eka tIthaMkaranI pAchaLa 83-83 tIrthaMkaro gRhavAsamAM rahe che ane eka tIrthaMkarapada bhAgavatA hoya che. jyAre corAsImAtI krara meAkSa cAlyA jAya tyAre 83 mA tIrthaMkara anya kSetramAM tItha''karapadane prApta kare che ane kaI anya kSetramAM eka tI' karane janma thAya che. ema, eka eka tIrthaM kara pAchaLa 83-83 tIrtha karI gRhasthavAsamAM hAvAthI 20 tIrthaMkarAnI pAchaLa 83x20 kula 1660tI kA gRhasthAvAsamAM ane 20 tIrthaMkarapada bhogavatA hoya ema 1680 tIrthaMkarA ochAmAM ochA eka ja vakhate hevA joI e. ATalA tI kara hAvA chatAM paNa kayAreya te paraspara bhaLatA nathI. e rIta anAdikALathI cAlI Ave che. bhaviSyamAM paNa anaMtakALa sudhI e ja rIta cAlatI raheze. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza cha hAthanu' x haiAya che, ethI ochuM na ja hAya. utkRSTu' 500 dhanuSyanuM, ethI vadhAre paNa na thAya. + sarve tItha karAnA zarIra raja, mela, parasevA, ka, zleSma (nAkanA mela) kAgarekhA Adi durlakSaNA ane tila, masA Adi duvya janAthI rahita ane candra, sUrya, vA, kuMbha, parvata, magara, sAgara, cakra, zaMkha, svastika vagere 1008 uttamAttama lakSaNAthI alaMkRta, sUryaOsamA prakAzaka, niOma agni mAphaka tejasvI, ane ati maneAhara hAya che. 48 zlAka - ( vasa'tatilakA chaMda ) strINAM zatAni zatazo janayanti putrAn, nAnyA sutaM tvadupama jananI prasUtA / sarvA dizo dadhati bhAni sahasra razmi, prAcyeva digjanayati sphuradaMzujAlam // bhaktAmara leAka 22 a--jema graha, nakSatra, tArAone janma ApanArI te| aneka dizAe che, parantu sUryane janma ApanArI mAtra pUrva dizA ja che, teja pramANe putrane prasava karanArI teA aneka mAtAe vizvamAM che, paNa tIrthaMkara samAM putraratna pedA karanAra teA mAtra eka tItha karanI ja mAtA haiAya che. anya kAI paNa strI AvA putraratnane janma nathI ApI zakatI. eTale ke A jagatamAM tIrthaMkara tulya khIjuM kAI hai!tuM ja nathI. x zAstramAM veAnI avagAhanA ( dehapramANa )nuM je pramANu batAvyu che te A vartamAna pAMcamA ArAnAM 10500 varSa pasAra thaze, eTale ke pAMcame A ardho vyatita thaI jaze tyAre je manuSya haze temanA hAthanA pramANathI kahevAmAM AvyuM che, e ja mApathI ukta tIrthaMkarAnuM dehamAna jANavu ane ema to tIrthaMkaro potapotAnI AMgaLInA pramANathI 108 AMgaLa UMcA hoya che. + mahAvideha kSetranA satI' karonu 84 lAkha pUrva AyuSya ane 500 dhanuSya dehamAna Aya che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 prakaraNa 1luM arihaMta AvA anaMtAnaMta guNAnA dhAraka, sakaLa pApa nAzaka, akhila vizvanA sudhAraka, narendra, surendra, munIndra, trijagatanA vaMdanIya, pUjanIya. arihaMta bhagavAna mahApuruSa hoya che. AryA cheda - titthayarA me pasIyantu, kittiyavaMdiya mahiyA je se logassa uttamA siddhA, AruggabohilAbha samAvimuttamaMriMtu che je sarva lekamAM uttama siddhasthAnane prApta thanAra tIrthakara bhagavAna che temanI huM vacana thakI kIrti gAuM chuM, kAyA thakI vaMdanAnamasakAra karuM chuM, mana thakI pUjA-mahimA karuM chuM. aho tIrthakara bhagavAna ! muja para prasanna thaIne rogarahita, samakita ane uttama pradhAna samAdhi mane arpaNa kare. zA ddhAraka bAla brahmacArI kaSi saMpradAya AcArya sva. munizrI melakhaRSijI mahArAja dvArA viracita "zrI jaina tattvaprakAzanuM arihaMtastava" nAmaka prathama adhyayana samAta. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bIju siddha sivamayalamaruyamaNaMtamakkhayamavAbAha apuNarAvitti, siddhigai mAmadheya // artha-siva" jyAM zIta, uSNa, sudhA, pipAsA Adi tathA daMza, macchara, sarpa vagere kaI paNa prakAranA upadrava nathI, tathA "ayela - jyAM kadI paNa halana-calana nathI arthAt je acala che, tathA "aruya" jyAM kaI prakAranA roganI utpatti nathI, "aNuta" je aMtarahita che. "aphakhaya? je kSayarahita che. tathA " avAbAha" jyAM zArIrika (rAgAdi, mAnasika (zekAdi) bAdhA pIDA nathI. "apuNarAvitti' jyAM pahoMcyA pachI prANIne saMsAramAM AvI pharI bhramaNa (janma, maraNa) karavuM paDatuM nathI, evuM nirAmaya, paramAnaMda paramasukhanuM dhAma, je lokanA agrabhAge che, tene "siddhagati" athavA "mekSa' kahe che, ane tyAM je paramAtmA rahe che, tene siddha bhagavAna kahe che. prazna gAthA :- kahiM paDihayA siddhA kahiM siddhA paiThiyA ? / hArdi zeriM cattA, ratha tu vikAda 2 / uvavAI sUtra 107 artha--aho bhagavad ! siddha bhagavAna kayAM jaI zelyA che? kayAM jaI siddha bhagavAna sthira thayA che? siddha bhagavAne zarIra kayAM choDyuM che ? ane siddha bhagavAna kayAM jaI siddha thayA che? uttara-gAthA - alobhe paDihayA siddhA, loyaggeya pitthiyaa| 6 varSa sattaLa, taratha iaaN rikSA rA uvavAI sUtra 108 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju` : siddha 51 a--he ziSya ! alAka lAgatAM siddha sa~gavAna rAkAyela che. ane leAkanA agrabhAgamAM jaIne siddha bhagavAna sthirarUpe rahelA che. ane je siddha bhagavAna thayA che temaNe A lAkamAM dehanA tyAga karyo che ane leAkanA agrabhAge jaIne siddha thayA che. uparanAM kcananAM jANavAthI e prazna UThavA svAbhAvika che ke je lAkanA agrabhAgamAM siddha che te leAka zuM che ane kevA AkAravALeA che ? leAkAlAkanu varNana 6 leAka zabda 6 lup' dhAtuthI banyA che jenA artha * jovuM" thAya chaeN, arthAt je jovAmAM Ave che tene leAka kahevA ane tenA pratipakSI arthAt je na joI zakAya tene alAka kahevAya che. agrejImAM Look eTale jovu thAya che ane ardha mAdhine te maLatA Ave che. alAka ana tAna ta apara pAra akhaMDa amUrtika kevaLa AkAzAstikAya ( peAlANu )maya che ane jema keI vizALa sthAnamAM zIku laTakAvyu hoya tema aleAkanI madhyamAM leAka rahelA che. vivAhaprajJapti" sUtramAM kahyuM che ke jema jamIna upara eka koDiyu* UMcuM rAkhIne enA upara khIjuM sUlaTuM keDiyuM mukAya, ane vaLI enA upara trIju UlaTu' keADiyuM mUkavAthI jevA AkAra bane, tevA AkAraA leAkanA che. A leAka nIce tA 7 ranu paheALA che; tyAMthI uparanI bAju anukramathI pradeze pradeza echA thatA sAta rantu upara Ave tyAM ( banne kADiyAnA saMdhibhAgamAM ) eka rajju paheALo rahI gayA che. AgaLa kramathI vadhatAM vadhatAM (bIjA ane trIjA kADiyAnA saMdhisthAne ) 3 raju upara Ave tyAre pAMca rannu paheALA che ane AgaLa kramazaH ghaTatAM ghaTatAM (trIjA keADiyAnA uparanA aMtanA cheDe) gA rajju Ave tyAM sudhI * rajju pramANa 3,81,27,970 eTalA maNanA vajanane eka bhAra he che, evA 1000 bhAra loDhAnA goLAne koI devatA uparathI nIce nAkhe, tyAre te gALA 6 mAsa, 6 divasa, 6 prahara ane 6 dhaDImAM jeTaluM kSetra pasAra karI nIce Ave teTalA kSetrane eka rantu kahevA joI e. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 2ju pALe che, ema saMpUrNa leka nIcethI upara sudhI 14 rajajune lAMbo ane ghanAkAranA mApathI 343 ghana rajaju pramANa thAya che. arthAt saMpUrNa lekanA viSama sthAnane sama karavAthI 7 rajaju lAMbA, 7 rajaju pahoLo ane 7 raju bhADe thAya che. e pramANe ghanAkAramAM 74747=3=3 raju thAya che. arthAt eka rajaju lAMbA, eka raju pahelA ane eka rajaju jADA evA khaMDanI kalpanA karIe te lekanA evA 343 khaMDa (kaTakA) thaI zake. jema gharanA madhya bhAgamAM thAMbhale Ubhe hoya che, tema lokanA madhya bhAgamAM eka raju pahoLI ane 14 raju nIcethI upara sudhI lAMbI trasanAla che. trasanAlanI aMdara trasa ane sthAvara banne prakAranA jIva che. bAkInA lekane bhAga kevaLa sthAvara jIvothI bharAyela che. e lokanA traNa vibhAga karavAmAM AvyA che. ao (nIco ) leka, madhya (vacala) leka, Urdhva (UMca) leka emAM pahelA adholokanuM varNana karavAmAM Avaze. agholakanuM varNana (narakanuM varNana) lekanI nIce elekanI upara AvaraNanI aMdara eka rAju UMcI ane 46 rajunA ghanAkAra vistAramAM 7 mI mAghavatI (tamatamAM prabhA) nAmanuM naraka che, emAM 108000 ejana jADo pRthyamaya piMDa che. emAMthI parA hajAra yeAjana upara tema ja nIce choDIne vacamAM 3 hajAra ejananI pAlAra che, temAM eka pAthaDe (guphA jevI jagyA) che. 1 x trasanAlanI bahAra trasajIva traNa kAraNothI rahI zake che. (1) koI trasajIve trasanAlanI bahAra sthAvarajIvamAM utpanna thavAnuM AyuSya bAMdhyuM te mAraNAnika samudaghAta kare tyAre Atmapradeze trasanAlanI bahAra prasare tyAre (2) trasanuM Ayu bAMdhI vigraha gatithI sthAvara nADImAM tIrtho jAya ane vakragatithI bIje athavA trIje samaye trasa nADImAM utpanna thAya tyAre, (3) kevaLI kevaLa samudaghAta karatI vakhate 4 thA athavA 5 mA samaye sarva lekamAM pradeza phelAve tyAre. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juna : sid 53 jemAM kALa, mahAkALa, rUdra ane mahArUdra ane aparlR nAmaka pAMca narakAvAsa, (neraIA)(narakanA jIvA)ne rahevAnAM sthAna che. temAM asaMkhyAta bhie ane asaMkhyAta 'neraIA' che. temanu 500 dhanuSyanuM dehamAna ane jaghanya 22 sAgaropama, utkRSTa 33 sAgaropamanuM AyuSya che. e 7 mI narakanI hada (sImA) upara eka rajju UMcuM ane 40 rantu ghanAkAra vistAramAM cha uN maghA (tamaprabhA) nAme naraka che. jemAM 116000 yeAjananA pRthvIpiDa che, emAMthI 1000 yeAjana nIce ane 1000 yAjana upara cheADIne vacamAM 114000 ceAjananI peAlAra che, jemAM 3 pAthaDA ane e AMtarA che, jemAM pratyeka pAthaDA 3000 caiAjananA che. ane pratyeka AMtarI para,500 (khAvana hajAra pAMcasA) caiAjananA che. AMtarA te khAlI che. ane pratyeka pAthaDAnA madhyanI 1000 yeAjananI peAlAramAM 99995 narakAvAsa che. jemAM asa`khyAta kubhie ane asaMkhyAta nerayA che, jemanuM 250 dhanuSyanuM dehamAna ane jaghanya 17 (sattara) sAgaropama ane utkRSTa rara sAgarApamanuM AyuSya che. e 6ThThA narakanI hada upara eka rajju UMcuM ane 34 rannu ghanAkAra vistAramAM pAMcamuM riDDA (dhumraprabhA) nAme naraka che. jemAM 1,18000 yeAjananA pRthvIpiDa che. emAMthI eka hajAra ceAjana upara ane 1000 ce!jana nIce cheDIne vacamAM 1,16000 yeAjananA peAlAra bhAga che, jemAM 5 pAthaDA ane 4 AMtarA che. pratyeka pAthaDA 3000 yeAjananA ne pratyeka AMtarA para500 ceAjananA che. AMtarA tA khAlI che. pratyeka pAthaDAnA madhyanI 1000 ceAjananI peAlAramAM 300000 kahevAya che. A x jema makatanA mALa hoya che tema narakanA mALa heAya che, ane e mALa vaccene bhAga AMtarA kahevAya che, ane mALanI vacamAM je jamIna hoya che te pramANe AMtarAnI vacamAM piMDa hoya che ane te pAthaDA adhAya pAthaDA 3-3 hajAra yeAjananA jADA ane asakhyAta yeAjananA lAMbA paheALA hoya che. emAMthI 1000 ceAjana upara ane 1000 yAjana nIcene bhAga cheDIne vacamAM 1000 cAjananA pelA hoya che. emAM narakAvAsa che, jemAM 'terayA' nArakInA jIvA rahe che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza narakAvAsa che, jemAM asaMkhyAta kubhi ane asakhya neraIyA ' (nArakInA jIvA) che, jemanuM 125 dhanuSyanu dehamAna ane jaghanya 10 sAgarApama, utkRSTa 17 sAgaropamanuM AyuSya che. 54 e pAMcamA narakanI hada upara eka rajju UMcuM ane 28 raju ghanAkAra vistAramAM cothuM aMjanA (5kaprabhA ) nAme naraka che, jemAM 1,20,000 yAjananA pRthvIpiDa che. emAMthI 1000 yeAjana upara ane 1000 yAjana nIcenA bhAga cheDIne madhyamAM 1,18000 ceAjananA peAlAra bhAga che, jemAM 7 pAthaDA ane 6 AMtarA che. jemAM pratyeka pAthaDA 3000 yeAjananA che ane pratyeka AMtarA 16166 yeAjananA che. badhAya AMtarA khAlI che. ane pratyeka pAthaDAnA madhyanI 1000 yeAjananI pAlAramAM 10,00,000 narakAvAsa che. jemAM asaMkhyAta krubhie ane asa`khyAta nArakInA jIveA che. temanuM dehamAna 62aa dhanuSyanu' ane AyuSya jaghanya 7 sAgaropamanuM,utkRSTa 10 sAgarApamanuM che. A cothA narakanI sImA upara eka rajju UMcuM ane 22 rajju ghanAkAra vistAramAM trIjI sIlA ' (vAluprabhA) nAme naraka che. jemAM 1,28000 yeAjananA pRthvIpiDa che. emAMthI 1000 ceAjana nIce ane 1000 yAjana upara cheDIne vacamAM 126000 yAjananI peAlAra che, jemAM 9 pAthaDA ane 8 AMtarA che. temAM pratyeka pADe 3000 yeAjananA che ane pratyeka AMtarA 12375 ceAjananeA che. badhA AMtarA khAlI che. ane pratyeka pAthaDAnA madhyanI 1000 ceAjananI peAlAramAM 1500000narakAvAsa che, jemAM asakhyAta kubhie ane asaMkhyAta nArakInA jIveA che. temanuM dehamAna 315 dhanuSya ane AyuSya jaghanya 3 sAgarApama, utkRSTa 7 sAgarApamanu' che. e trIjA narakanI sImA upara eka rajju UMcuM ane seALa rajju ghanAkAra vistAramAM khIjuM vasA' (zarAprabhA) nAme naraka che. jemAM 132000 ceAjananu' pRthvIpiDa che. jemAMthI 1000 ceAjana nIce ane 1000 ceAjana upara cheDIne vacamAM 130,000 yeAjananI peAlA2 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 prakaraNa 2 juM H siddha che. jemAM 11 pAthaDA ane 10 AMtarA che. emAM pratyeka pAthaDa 3000 janane che. ane pratyeka AMtaro 9700 janane che. badhAya AMtarA to khAlI che. ane pratyeka pAthaDAnA madhyanI 1000 jananI polAramAM 25,00,000 narakAvAsa che. jemAM asaMkhyAta kuMbhio ane asaMkhyAta nArakInA ja che. temanuM dehamAna 1pa dhanuSya ane 12 aMgUlanuM ane AyuSya jaghanya 1 sAgara, utkRSTa 3 sAgaropamanuM che. e bIjA narakanI hada upara eka raju UMcuM ane 10 rajaju. ghanAkAra vistAramAM paheluM "dhamA" (ratnaprabhA) nAme naraka che. jemAM kALA keyalA jevAM ratna che, ene prathamane ratnakAMDa eka hajAra yojana che. kula 16 kAMDa che. te sarva maLI 16000 ejananuM kharakAMDa che. 80000 jananuM apabahulakAMDa che. ane 84000 yajananuM paMkabahulakAMDa che. ema badhe maLIne kule 1,80,000 ejanane pRthvIpiMDa che. emAMthI eka hajAra yojana nIce ane eka hajAra jana upara choDIne madhyamAM 1,78,000 jananI polAra che, jemAM 13 pAthaDA ane 12 AMtarA che. pratyeka pAthaDA 3000 ejanano che, ane AMtare 115833 yojanAno che. eka upara ane eka nIce AMtare khAlI che. bAkInA madhyanA 10 AMtarAomAM asurakumAra Adi 10 jAtinA bhavanapati devo. rahe che. pratyeka pAthaDAnI madhyamAM eka hajAra ejananuM polAra che. jemAM 30,00,000 narakAvAsa che. jemAM asaMkhyAta kuMbhio ane asaMkhyAta nArakInA jIve che. temanuM dehamAna kA dhanuSya ane 6 AMgaLa ane AyuSya jaghanya 10000 varSanuM, utkRSTa 1 sAgaropamanuM che. - A sAta narakanA badhA maLI 49 pAthaDA ane 42 AMtarA. tathA 8400000 rAzI lAkha) narakAvAso che. badhA narakAvAsa aMdarathI goLAkAra ane bahArathI cokhaMDAkAra, paththaranI pharsa vALA, mahAdurgadhavALA ane hajAro vIMchInA DaMkhathI paNa adhika duHkhada sparzavALA che. sAtamA narakanuM apaIDrANa nAmanuM narakAvAsa 100000 jananuM lAMbuM pahoLuM ane goLAkAra che. ane prathama narakano sImaMta nAme. narakAvAsa 45 lAkha yejana lAMbo, pahoLo, goLAkAra che. bAkI badhA. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza narakAvAsa asaMkhyAta jananA lAMbA pahoLA che. traNa traNa hajAra jananA UMcA che, jemAM eka hajAra yojana upara ane eka hajAra cejana nIce choDIne madhyamAM eka hajAra ejananI polamAM narakanA jIvo rahe che. pratyeka narakanI nIce judA judA golArdha (ardha valayAkAra) che. paheluM goLAI ghadadhi (jAmelA pANInuM 20000 ejananuM che. enA nIce bIjuM goLArdha ghanavAta (jAmelI havA)nuM tenAthI asaMkhyAtagaNuM vadhAre che. enA nIce asaMkhyAta jana tanavAta che. tenI nIce asaMkhyAta jojana AkAza che. jema pAyA upara paththara ane havAmAM vAyuyAna rahe che tema uparanA 4 goLArdhanA AdhAre 7 naraka rahelA che. 1. ratnaprabhA naraka-kALA raMganAM bhayaMkara ranathI vyApta che. 2. zarkarA prabhA naraka-bhAlA ane barachIthI paNa vadhAre tIkSNa kAMkarAothI bharapUra che. 2. vAlukA prabhA-bhADabhUjAnI retI karatAM paNa vadhAre uSNa retIthI bharapUra che. 4. paMkaprabhA naraka-mAMsa, lehI, paru vagerenA kIcaDathI bharelI che. dhumraprabhA naraka-rAI maracAMnA dhumADAthI paNa vadhAre tIkhA dhumADAthI vyApta che. 6. tamaprabhA naraka ghora aMdhakAramaya che. 7. tamastamaprabhA-mahAna ghora aMdhakArathI vyApta che. narakAvAsathI bhIMtamAM upara bilanA ja AkAranAM ni-sthAne (nArakI jIvone utpanna thavAnI jagyA che. tyAM pApI prANIo utpanna 4 sUyagaDAMga sUtranA 5 mA adhyayanamAM "atireka, Dava ku " arthAta narakamAM utpanna thatA nIce mAthAM karIne paDe che, ema kaheluM che. ane e ja pramANe praznavyAkaraNa sUtranA pahelA AzravAramAM paNa kahyuM che. jethI jaNAya che ke nArakI jIvonuM utpattisthAna nArakAvAsanA uparanA bilamAM hovuM joIe. Ane vizeSa spaSTa khulAse digaMbara graMtha mAM che. keTalAka kuMbhimAM utpattisthAna mAne che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: siddha pa7 thaIne (1) tyAM rahelA azubha pugalone AhAra grahaNa karI AhAraparyAti prApta kare che. (2) tethI kriya zarIra prApta thavAthI zarIra paryAyane prApta kare che. (3) pachI zarIrathI Indriyone AkAra banavAthI Indriya paryAya prApta kare che. (4) pachI Indriya vaDe vAyune letAM ane choDatAM hovAthI zvAsocchavAsa paryAya prApta kare che. (5) pachI mana ane bhASA paryAyane sAthe ja bAMdhIne chae paryAyothI yukta thaI bilanI nIce rahelI kuMbhiomAM nIce mAthuM ane upara paga karIne paDe che. te "kuMbhio cAra prakAranI kahela che. (1) UMTanA gaLA jevI vAMkI (2) ghI-tela vagerenA karavALA jevI-uparathI pahoLI ane nIcethI sAMkaDI (3) DabA jevI uparathI nIce sudhI eka ja sarakhI (4) aphINanA DoDavA jevI, peTa pahoLuM ane meTuM sAMkaDuM ane aMdara cAre bAju tIkSaNa dhAravALI. AmAMthI koI paNa eka kumimAM paDyA pachI nArakI jIvonuM zarIra phulAya che, jethI kuMbhimAM phasAIne tIkSaNa dhAra vAgavAthI ati duHkhI thaI pokAra kare che, tyAre paramAdhamI (yama) deve tene cIpiyAthI kheMcI kADhe che. tyAre tenA zarIranA kaTakA kaTakA thaI jAya che, tyAre temane ghaNuM duHkha thAya che, paNa maratA nathI, kemake karelAM karmane bhagavyA vinA chuTakAro maLato nathI. jema vikharAyela pAro maLI jAya che, tema te nArakInA zarIranA kakaDA maLIne pharI jema hatuM tema banI jAya che. 15 jAtinA paramAdhamI devo dvArA nArakIne devAtAM dukhe. 1. te nArakI che jyAre bhUkha tarasathI vyAkuLa thaI janapANInI yAcanA kare che, tyAre jema kerIne ghoLI narama kare tema "aMba nAmanA paramAdhama nArakI jIvane mardana karI temanI nasone DhIlI karI nirbaLa banAvI de che. 2. jema kerIno rasa kADhI goTale ne chotaruM pheMkI de che tema "aMbara" nAmanA paramAdhamI devo nArakInA zarIrane lohI, mAMsa, hADakAM, cAmaDI, vagere pugalone judAM karI pheMkI de che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakA 3. jema sipAI cArane mAre che tema zyAma' nAmanA paramAdhamI nArakI jIvAne mAre che. 18 4. jema siha, kUtarAM, bilADAM, vagere pAtAnA bhakSane pakaDI ciraphADa karI mAMsa kADhe che, te ja pramANe 'sakhaLa' nAmanA paramAdhI devA nArakIonAM zarIrane ciraphADa karIne mAMsa jevAM pudgalo kADhe che. pa. jema devInA bhUvA bakarAne trizUlathI chede che; zULIthI bhede che, tema 'rudra' nAmanA paramAdhamI devA nArakInu chedana-bhedana kare che. 6. jema kasAI leAkeA mAMsanA kakaDA kakaDA kare che, tema 'mahArudra nAmanA paramAdhamI devo nArakInAM zarIranA kakaDA- kakaDA kare che. 7. jema kaMdoI garama telamAM pUrI bhajiyAM taLe che, tema 'kAla' nAmanA paramAdhamI devA nArakInAM mAMsane kApI kApIne telamAM taLIne. khavarAve che. 8. jema marelA jAnavareAnu mAMsa pakSIo chUMdI chUMdIne khAya che, tema 'mahAkAla' nAmanA paramAdhamI devA cIpiyA vaDe tenuM ja mAMsa chUMdI chUMdIne tene ja khavarAve che. 9. jema vIra puruSa saMgrAmamAM talavArathI zatruenA sahAra kare. che tema asipatra' nAmanA paramAdhamI deveA talavArathI nArakInAM zarIranA tala tala jevaDA kakaDA kare che. 10. jema zikArI, dhanuSya tANI khANuthI pazunA zarIrane bhede che tema 'dhanuSya'nAmanA paramAdhI deva dhanuSya khANathI nArakIne chede che. 11. jema gRhasthI lI'khune kApI masAlo bharI kharaNImAM athANu kare che, tema kuMbha' nAmanA paramAdhamI deva nArakInAM zarIrane kApI masAlA bharI krubhimAM nAkhe che. .. 12 jema bhADabhU jo garama retIthI caNA vagere je che tema vAlu' nAmanA paramAdhI nArakIne garama retamAM bhUMje che, seke che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM H siddha 59 13. jema bI vastrane dhUe che tema vitaraNa nAmaka paramAdhamI deva nArakone vitaraNa nadInI zilAo upara pachADI-pachADIne dhUe che, nIcove che. 14. jema zekhIne bagIcAonI havA khAya che tema "kharasvara" nAmanA paramAdhamI deva vikiyathI banAvelA zAlmalI vRkSanA vanamAM nArakIne besADI havA calAve che, jethI te talavAra ane bhAlAnI dhAra jevAM tIkSaNa pattao nArakInAM zarIra para paDatAM ja aMga kapAI jAya che ema AkhA zarIranuM chedanabhedana kare che. 15. govALIo bakarAMne vADAmAM ThAMsI ThAMsIne bhare che tema mahAghoSa" nAmanA paramAdhamI deve mahA aMdhakArathI vyApta evA sAMkaDA koThAmAM nArakInA jIvane ThAMsI ThAMsIne bhare che. je mAMsAhArI prANI narakamAM utpanna thAya che temanA zarIranuM mAMsa cIpiyAthI kApI kApI telamAM taLIne, retamAM sekIne te ja jIvone khavarAvatA paramAdhamI devo kahe che, "tuM mAMsa bhakSaNamAM lubdha hatuM eTale tuM Ane paNa pasaMda kara ! tAre Ane paNa khAvuM ja joIe." madyapAna karanAra tathA vagara gaLeluM pANI pInAra nArakanA meDhAmAM tAMbuM, sIsuM, vagerene rasa ukALIne reDatAM kahe che ke lo ! A pIo! A paNa ghaNuM majedAra che." vezyA ane parastrIgamana karanArane tapAvI lAla karelA loDhAnA thAMbhalA sAthe baLAtkArathI bAtha bharAvIne kahe che ke-"are duSTa ! tane parastrI sArI lAgatI hatI, te have kema e che ?" kumArge cAlanAra tathA kumArge javAne upadeza denArane AgathI jhagamagatA aMgArA upara calAve che. jAnavara ane manuSyo upara vadhAre bhAra lAdanArane DuMgaromAM, kAMTA kAMkarAvALA raratAmAM seMkaDo Tana vajanano ratha kheMcAve che, upara dhAravALA cAbukano prahAra kare che. kUvA, taLAva, nadInA pANImAM kIDAmastI karanArane tathA anagaLa paNa kAmamAM lAvanArane, paNa nakAmuM DhoLanArane, vaitaraNI nadInA uSNa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza ane tIkSaNadhAra pANImAM nAkhI tenA zarIrane chinna bhinna kare che. sApa, vIMchI, pazu, pakSI, vagere prANIne mAranArAone yamadeva sApa, vIMchI, siMha, vagerenuM svarUpa dhAraNa karI cIrI nAMkhe che. tIkSNa jherIlA DaMkhethI temane trAsa Ape che. vRkSachedana karanAranA zarIranuM chedana kare che. mAtApitA vagere vRddha ane gurujanene saMtApa pahoMcADanAranA zarIranuM bhAlAthI chedana kare che. dagA, corI karanArAone UMcA pahADethI pachADe che. "zrotendriya priya" rAga rAgiNInA atyanta zokhInonA kAnamAM UkaLatA sIsAne rasa nAkhe che, cakSurindriyanA viSayamAM Asakta rahenArAonI AMkhe tINa zULothI pheDI nAkhe che, ghrANendriyamAM Asakta rahelA jIvone tI be rAI maracAne dhumADo suMghADe che. jIbhathI cADI, niMdA karanAranA moDhAmAM kaTAra mAre che, ema keTalAekane ghANImAM pale che, agnimAM bALe che, havAmAM uDADe che, ema pUrvakRtyo anusAra aneka prakAranAM mahAn dukhethI duHkhI kare che. te nArakI jo A dukhathI gabharAIne ghaNI ja dInatAthI banne hAthonI dase AMgaLIone moDhAmAM nAkhI paramAdhamanA pagamAM paDI prArthanA kare che, "have ame evAM pApe nahi karIe, amane na mAro, amane na mAro." paNa e karUNAmaya zabdothI paramAdhamIone jarA ya dayA AvatI nathI. emanI prArthanA upara jarAya lakSya ApyA vagara temanA kathananI mazkarI karatAM temane vizeSa dura Ape che. ahIM be prazna thAya che ke (1) nArakane paramAdhamI deva kema duHkha Ape che? (2) ane paramAdhama one te pApa lAge che ke nahi? uttara-jema keTalAka nirdaya loka zikAra khelavAmAM hAthI, godhA, pADA, gheTA, kUtarAM vagerene laDAvavAmAM AnaMda mAne che tevI ja rIte paramAdhama de nArakI one duHkha devAmAM AnaMda mAne che. agni, pANI, vanaspati, Adi jIvonI jethI ghAta thAya tevA ajJAna Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju siddha tapanA prabhAvathI jIvo marIne paramAdhamI deve thAya che, ane te paramAdhamI devo nArakI jIvone saMtApa pahoMcADavAmAM ja AnaMda mAne. che, ane pApa te je kare te badhAne lAge ja che. AvA pApanA. yogathI ja te devo tyAMnuM AyuSya pUruM karIne bakarAM, maraghAM, vagere. nIca yonimAM utpanna thaI Ayu pUrNa thatAM pahelAM ja marI jAya che. e prakAranI paramAdhamI kRta vedanA te trIjA naraka sudhI ja' che. cothAthI sAtamA naraka sudhI anyonya kRta vedanA hoya che. jema navA kUtarAnA AvavAthI badhAM kUtarAMo tenA upara tUTI paDe che, tene trAsa pahoMcADe che. tema cothA pAMcamA narakamAM eka nArakIne jIva bIjA jIvone duHkha de che. temane mahA kilAmanA upajAve che, eTale ke teo parasparamAM duHkha dIdhA kare che. e vakhate je samyagadaSTi jIvo hoya che te pUrva karmano udayabhAva jANa samabhAvapUrvaka duHkha sahana kare che, bIjAne duHkha ApatA nathI ane je mithyAdaSTi hoya che te paraspara lAte. ane pele mAre che. vaikiya zastro banAvIne paraspara prahAra kare che, mArAmArI kare che ane chaThThA sAtamA narakanA jIva chANanA kIDA jevA vajImaya mukhavALA kaMthavAnAM rUpa banAvIne paraspara ekabIjAnAM zarI--- ramAM ArapAra nIkaLI jAya che. AkhA zarIramAM cALI jevAM chidra karIne mahA bhayaMkara paritApa upajAve che. A pramANe mahA duHkha . bhogave che. 10 prakAranI kSetra vedanA 1. anata sudhA-jagatamAM jeTalA khAdya padArtha che e badhA: eka ja nArakI jIvane daI devAmAM Ave te paNa tenI tRpti na thAya. evA kSudhAtura teo sadA hoya che. kAraNa ke temane narakamAM khAvAnuM. kaMI ja maLatuM nathI. - 2, anaMta tRSA-badhA samudranuM pANI eka ja nArakI jIvane devAya te paNa tenI tRSA zAnta na thAya evA tarasyA hamezAM teor. hoya che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 3. anaMta zIta-lAkha maNa leDhAne gaLe narakanI zIta nimAM mUkavAmAM Ave to te zItaLatAnA prabhAve tenA aNuo chUTA paDI rAkha jevA banI jAya evI tIvra tyAM TADha hoya che. jo keI tyAMnA nArakI jIvane upADIne himAlayanA baraphamAM mUkI de, to tene ghaNA ja ArAmanuM sthaLa samaje evI ThaMDI tyAM haMmezAM rahe che. 4 anaMta tApa-narakanA uSNa nisthAnamAM lAkha maNa loDhAne gaLe mUkatAM ja te pIgaLIne pANuM thaI jAya ane je kaI te nArakI jIvane tyAMthI upADI baLatI bhaThThImAM mUkI de, to ghaNuM ja ArAmanuM sthAna samaje evI garamI tyAM sadaiva rahyA kare che. 5. anaMta mahAvara-nArInA zarIramAM hamezAM ghaNo tAva bharyo rahe che, jethI zarIra baLyA kare che. 6. anaMta khujalI-nArakI je haMmezAM zarIra khaNyA ja kare che. 7. ane te roga-jaladara, bhagaMdara, udharasa, zvAsa vagere 16 mahArogo ane 5,68,99,585 prakAranA nAnA nAnA rogo nArakInA - zarIramAM sadA rahyA kare che. 8. anaMta anAzraya-nArakI jIvane kaI paNa kaI jAtane Azaro ke madada ApanAra tyAM heta nathI. 9 anaMta zeka-nArakI che sadA ciMtAgrasta rahyA kare che. 10. anaMta bhaya-jyAM karoDe sUrya maLIne paNa prakAzana karI zake evuM aMdhakAramaya narakanuM sthAna che. vaLI, nArakIonAM zarIra paNa kALAM mahA bhayaMkara che. cAre bAju mArakUTa hAhAkAra hoya che. e kAraNethI nArakI cha pratikSaNa bhayathI vyAkuLa banI rahe che. A 10 prakAranI vedanAne sAte narakanA je pratikSaNa anubhavI rahyA hoya che. AMkhanuM maTakuM mArIe eTale vakhata paNa ArAma nathI. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S. prakaraNa 2 juM H siddha na=nathI, arka sUrya, ema ghaNe ThekANe jovAmAM Ave che paNa te barAbara nathI. na+arka nArka thAya, naraka na thAya. tenI vyutpatti nIce mujaba che. nira-nigatam, ayama-ISTa phala prAptaka karma yevyasta nirayA. zAstromAM aneraIyA' zabda Ave che. tenuM saMskRta narayikANAma thAya che. nitA : ayAt zubhAta Iti nirAH narakAvAsAH tevumavA narayikAH sAtavedanIya Adi zubharUpa karmothI je sthAna nirgata (rahita) hoya che, te sthAnane niraya kahe che. A niramAM (narakAvAsamAM) janma lenArA ane narayiko kahe che. narayikanuM bIjuM nAma nArake che. (juo pU. zrI ghAsIlAlajI ma. sA. zruta sthAnAMga sUtra bhAga 1 pAnuM 156 bhagavatI bhAga 1 pAnuM 15) prazna-AvA mahAduHkhaprada narakamAM kayA pApodayathI jIva jAya che? uttara-sUyagaDAMga sUtranA pahelA mRta skaMdhanA 5 mA adhyayanamAM kahyuM cheH tiva tase pANiNo thAvare ya, je hiMsati Ayasuha paDuccA je lusae hoI adattahArI, Na sikkhati seya viyasa kiM ci / / 'pAgammI pANe bahuNaM tivAtI, anivvue vAtamuveti bAle / NihoNisaM gacchati aMtakAle, ahosira kaTTu uvei dugga // 4 // arthAta-je prANI pitAnA sukhane mATe trasa (beIdriya, te ndriya, cariMdriya, paMcendriya) ane sthAvara (pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati)ne jInI nirdayatAnA bhAvathI hiMsA kare che ane adattanuM grahaNa karI bIjAne luMTI mAnavone duHkhI kare che, grahaNa karavA gya zikSAtrata-pratyAkhyAna Adine grahaNa karato nathI. hiMsAdi pApakRtyone puNyakArI batAvavAnI dhRSTatA kare che, dhAdi cAra kaSAyathI nivRtta tha nathI, te ajJAnI maraNa thayA bAda nIcuM mAthuM karIne aMdhakAramaya mahAbhayaMkara naraka sthAnamAM jAya che ane mahAdAna sAme che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jaina tattva prakAza bhavanapati devanuM vaNu na pUrva kathita pahelA narakanAM 12 AMtarA asa`khyAta ceAjana lAMbA-paheALAM che ane 11583 yAjana UMcAM che. jenA be vibhAga che. (1) dakSiNa. (2) uttara. 12 AMtarAmAMthI eka uparanu` ane ekaH nIcenuM ema e AMtarA khAlI paDyAM che ane vacalAM 10 AMtarAmAM judI judI jAtanA 10 bhavanavAsI devA rahe che ane te dasa vibhAgeAmAMthI uparanA pahelA vibhAgamAM asurakumAra jAtinA devatA rahe che. jemanA dakSiNa vibhAgamAM 44 lAkha bhavanA che. jenA mAlika camarendrajI che. camarendrajInA 64000 sAmAnika deva, 2,56000 AtmarakSaka deva,. 6 agramahiSI (mukhya) iMdrANIe ane eka eka IndrANIne 6-6 hajAranA parivAra, 7 aNukA (senA) * 3 pariSada :-1. Abhyantara pariSadanA 24,000 deveza 2. madhya pariSadanA 28,000 devA 3. mAhira pariSadanA 32,000 devA che, ane te ja pramANe Abhyantara pariSadanI 350 devIo, madhya pariSadanI 300 devIe! ane bAhira pariSanI. 250 devIo paNa che. devatAonuM AyuSya jaghanya 10000 varSa, utkRSTa 1 sAgarApamanuM che. emanI devIenuM AyuSya jaghanya 10000 varSanuM utkRSTa !! patyeApamanuM che. uttaranA vibhAgamAM 40 lAkha bhavana che jemanA mAlika khalendrajInA 60,000 sAmAnika devA, 2,40,000 AtmarakSaka devA, 6 agrahiSI (mukhya) IndrANIe che ane ekaekane 6-6 hajAranA parivAra che. 7 aNuikA eTale ke senA che. 3 pariSada-1 Abhyantara pariSadanA 20,000 davA che. te ja pramANe Abhyantara pariSadanI 450 devI, madhya pariSadmanI 400 devI ane mAhira pariSadmanI 350 devI che. e devatAonu AyuSya jaghanya 10,000 varSathI kaMIka adhika, utkRSTa 1 sAgaropamathI kaIka adhika che ane * sAta senA-1. gaMdhavanI 2. nATakanI 3. azvanI 4, hAthInI 5. thatI 6. pAyadaLanI ane 7. bheMsanI. sAta prakAranI senA che. ( ju sthAnAMga bhAga 4 pAnuM 129 ) A Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: siddha emanI devIonuM AyuSya jaghanya 10,000 varSathI kaMika adhika ane utkRSTa kalA palyopamanuM che. paMdara jAtanA paramAdhArmikadeva asurakumAramAM gaNavAnA che. bIjA AMtarAmAM nAgakumAra jAtinA deva vase che. jemanA dakSiNanA vibhAgamAM 44 lAkha bhuvana che. jenA dharaNendra mAlika che. ane uttara vibhAgamAM 40 lAkha bhuvana che, jemanA bhUteja mAlika che. trIjA aMtarAmAM suvarNakumAra nAmanA de rahe che. emanA. dakSiNa vibhAgamAM 38 lAkha bhavane che. jenA veNuIndra che ane uttara vibhAgamAM 34 lAkha bhuvana che, jemanA mAlika veNudalendra che. cothA AMtarAmAM vidyutakumAra jAtinA devatA rahe che, dakSiNanA Indra harikAMta che ane uttaranA harizekharendra che. pAMcamA AMtarAmAM agnikumAra jAtinA devatA rahe che. dakSiNanA Indra zekhare che ane uttaranA Indra mANavendra che. chaThThI AMtarAmAM dvIpakumAra jAtinA devatA rahe che. dakSiNanA pUraNendra che ane uttaranA viziSTa che. sAtamA AMtarAmAM udadhikumAra jAtinA devo rahe che. dakSiNanA jalakAntandra che. uttaranA jalapratyendra che. AThamA AMtarAmAM dizAkumAra jAtinA devo rahe che. dakSiNanA amItendra che. ane uttaranA amitavahanendra che. navamA AMtarAmAM vAyukumAra jAtinA de rahe che. dakSiNanA. balavakendra che ane uttaranA prabhajanendra che. dasamA AMtarAmAM ratanitakumAra jAtinA de rahe che. jenI dakSiNa dizAmAM ghendra che ane uttara dizAnA mahAndra che. emAM cothA vidhatakumArathI svanitakumAra sudhI dakSiNa vibhAgamAM pratyekanAM judA judA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 40-40 lAkha ane uttaramAM 36-36 lAkha bhavane che. bIjA nAga kumArathI te dasamA svanitakumAra sudhInA devane navanikAya (navajAti)nA di kahe che. dakSiNanA navanikAyanA badhA Indrone judA judA 6-6 hajAra sAmAnika deva che. 24-24 covIsa vIsa hajAra AtmarakSaka deva che. pa-pa agnamahiSI (IndrANI)o che. ane eka-ekane 5-5 hajArane parivAra che. sAta sAta aNikA che. traNa traNa pariSado che. atyaMtara pariSadanA 60.000 de, madhya pariSadanA 70,000 de, bAhira pariSadanA 80,000 de che. te ja pramANe, AtyaMtara pariSadanI 175 devIo, madhya pariSadanI 150 devIo ane bAhira pariSadanI 125 devIo che. e nava jAtinA devatAonuM AyuSya jaghanya 10,000 varSanuM ane utkRSTa 1 patyepamanuM che. ane devInuM AyuSya jaghanya 10,000 varSanuM, utkRSTa paNa palyanuM che. ane uttaranA navanikAyanA badhAya Indrane paNa judA judA 6-6 hajAra sAmAnika deva che. 24-24 hajAra AtmarakSaka deva che. 5-5 agramahilI (indrANI) che. eka ekane 5-5 hajArane parivAra che. 7 - aNikA (senA) che. 3 pariSado che. abhyattara pariSadanA 50,000 devo, madhya pariSadanA 60,000 de, bAhira pariSadanA 70,000 devo che. te ja pramANe abhyatra pariSadanI 225 devIo, madhya pariSadanI 200 devIo, bAhira pariSadanI 175 devIo che. naveya jAtinA devatAonuM AyuSya jaghanya te 10,000 varSathI kaMIka adhika ane utkRSTa 2 palyopamamAM DuMka ochuM che. devIonuM - AyuSya jaghanya 10,000 varSathI kaMIka adhika ane utkRSTa eka palyopamamAM kaMIka ochuM che. daseya AMtarAnAM dakSiNa dizAnAM badhAM maLIne kule 4,06,00,000 bhavane hoya che ane uttara vibhAganAM badhAM maLIne kula bhavana 3,66,00,000 hoya che. emAMthI nAnAmAM nAnuM bhavana te ja budvIpa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 prakaraNa 2 ju siddha pramANa (eka lAkha yojananuM) che. madhya bhavana aDhI dvIpa pramANa (45 lAkha jananuM) che. ane moTAmAM moTuM bhavana asaMkhya dvIpasamudra pramANe (asaMkhyAta jananuM) che. badhAM bhavane aMdarathI cokhaMDAkAra, bahArathI golAkAra, ratnajaDita mahAprakAzavALAM ane sarva sukha sAmagrIothI paripUrNa che. saMkhyAta jananA bhavanamAM saMkhyAta devadevIo ane asaMkhyAta jananA bhavanamAM asaMkhyAta deva devIo che. kumAra (bALako)nI jema kIDA karatA hovAthI kumAre kahevAya che. bhavanapati devanI | jAti vasavarNa * mukunuM cihna 1 kRSNa sapheda cUDAmaNi nAgaphaNa sonerI garUDa 2 Kche. rAte 400 kalaza 1 asurakumAra 2 nAgakumAra 3 suvarNakumAra 4 vidyutakumAra 5 agnikumAra 6 dvIpakumAra 7 udadhikumAra 8 dizAkumAra 9 vAyukumAra 10 svanitakumAra siMha ghoDA senerI sapheda gulAbI hAthI magara lIle sonerI sapheda sarAvalu - A raMganA vastro paheravAno zekha vadhAre che. 1 A cihna devatAonA mukuTamAM hoya che, ethI emanI jAtine paricaya maLe che. A sAtamI narakanI nIcenA caramAntathI te pahelI ratnaprabhA pRthvI upara lokanA madhya AkAzAntara sudhInuM 7 rajaju UMcA ane 169 raju ghanAkAravALA adholokanuM varNana saMpUrNa thayuM. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza madhya (cha) lokanuM varNana. pahelAM batAvelI ratnaprabhAnI upara 1000 ejanane pRthvIpiDa che. emAMthI 100 ejana nIce ane 100 ejana upara choDIne 800 jananI pilAra che. temAM asaMkhyAtA nagara che. emAM 8 jAtinA vyantara devo rahe che. jema ke (1) pizAca (2) bhUta (3) yakSa (4) rAkSasa (5) kinnara (6) kiMguruSa (7) mahoraga (8) gAMdharva. je 100 ejanane piMDa cheDela temAMthI 10 ejana upara ane 10 ejana nIce cheDIne vacamAM 80 jananI polAra che, temAM paNa asaMkhyAtA nagara che. temAM paNa 8 jAtinA vANavyaMtara devo vase che. temanAM nAme 1. ANapannI 2. pANapatrI 3. IsIvAI 4. bhUIvAI 5. kandriya 6. mahAkandiya 7. kehaMDa 8. payaMgadeva. e 800 jananI tathA 80 jananI polAramAM je asaMkhyAta vyaMtaranAM ane asaMkhyAta vANavyaMtaranAM nagaro che. te nAnAM te bharatakSetranA pramANunAM eTale ke para6 yojanathI kaMIka vizeSa che ane madhyama nagaro mahAvideha kSetra pramANe (33,684 janathI kaMIka vizeSa) che. ane moTAmAM moTAM jaMbudvipa pramANu (eka lAkha) jananAM che. e800 jananI tathA 80 jananI polAramAM paNa be vibhAga che. (1) dakSiNa ane (2) uttara. jemAM vasanArA 16 jAtinA vyaMtara ane vANavyaMtara devonI eka eka jAti upara babbe idro che. ema 16 jAtinA 32 Idro che. jemanAM nAme yaMtramAM che. e eka eka Indrane cAra cAra hajAra sAmAnika de che, 16-16 hajAra AtmarakSaka deve che. 4-4 agramahiSI-IndrANIo che. pratyeka IndrANane hajAra hajAra devIne parivAra che. 7 aNikA che. 3pariSadA (1) AtyaMtara pariSadanA 8000 de, madhya pariSadanA 10,000 de, bAhira pariSadanA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juH siddha 12,000 deva che. e seLa jAtinA devenuM jaghanya AyuSya 10,000 varSanuM, utkRSTa eka palyopamanuM che. temanI devIonuM AyuSya jaghanya 10,000 varSanuM, utkRSTa eka pApamanuM che. vyaMtara ane vANavyaMtara deva caMcaLa svabhAvavALA manehara nagaramAM devIonI sAthe nRtya-gAyana karatAM bhega bhegavatAM pUrvopArjita puNyanAM phaLa anubhavatAM vicare che. vanamAM pharavAthI vadhAre AnaMda mAnatA hovAthI vANavyaMtara deva kahevAya che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 800 pejananA prathama prataranA 8 jAtinA 800 ejananA bIjI prataranA 8 jAtinA banne prataranAdevanAMzarIra 6 vyaMtara devone kaThe vANuvyaMtara dene The varNana ane mukuTa cihna vyaMtara devanA dakSiNa dizAnA uttara dizAnA 8 vANavyaMtara dakSiNa dizAnA uttara dizAnA nAme || indra | Indra | deva | indra | indra zarIravaNa / mukuTa cihna kadaMba vRkSa zAlI vRkSa sIndra vaDa vRkSa pADalI vRkSa 1. pizAca kAlendra | mahAkAlendra 9 AnapattI | sannihitendra samAnendra 2. bhUta surUpendra pratirUpendra 10 pAnapatrI ghAtendra vidhAtendra 3. yakSa purNabhaddendra maNibhaddendra 11 IsIvAI isIpatendra 4. rAkSasa bhImendra mahAbhImendra 12 bhuchavAI Izvarendra mahezvarendra 5. kinnara kinnarendra kiMguruSendra | 13 kaMdIya suzkendra vizAlendra 6. kiMguruSa | supuruSendra mahApuruSendra | 14 mahAmaMdIya hAspenDa hAsyarasendra maheraga atikAyendra | mahAkAyendra 15 kehaMDa | vetendra mahAtendra 8 gaMdharva | gItaratIndra | gItarasendra || 16 payaMgadeva | pahaMgendra pahaMgapatendra azoka vRkSa caMpaka vRkSa nAga vRkSa biru vRkSa jana tatva prakAza Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71. prakaraNa 2 nuM siddha manuSyalakanuM varNana jyAM ApaNe rahIe chIe te manuSyaloka, pahelAM kahelI ratnaprabhA pRthvInI upara che. enA madhya bhAgamAM sudarzana meru parvata che. meru parvatanI jamInanA aMdaranA bhAgamAM gaustananA AkAranA 8 rucaka pradeza che. tyAMthI 900 yojana nIce ane 900 jana upara ema 1800 ejana UMco ane 10 rajaju ghanAkAra+ vistAramAM tira che loka che. emAM 900 yojananA kSetramAM dvIponI nIce vyaMtara ane vANavyaMtara de rahe che. jemanuM varNana pahelAM karI dIdhuM che. dvIpane pharatA, pramaNamAM bamaNuM vistAranA samudra che. uparanA 900 pejanamAM samudrane AMzika bhAga ane jyotiSI devanAM caka che. tenuM varNana karavAmAM Ave che. samudro UMDAM che, tethI tenI nIce vyaMtara ke vANavyaMtaranAM nagaro nathI. merU parvatanuM varNana pRthvInA madhyamAM je sudarzana meru parvata che. te malastaMbha (mabalakha)nA AkAre gALa che. nIcethI pahoLA ane uparathI anukrame sAMkaDo thato gayo che. nIcethI upara sudhI 100000 (eka lAkha) jana UMco che. jemAMthI 1000 yojana pRthvImAM che. ane 99000 jana pRthvI upara che. pRthvInI aMdara mULamAM 10090 jana pahoLo che. pRthvI upara 10000 ejana pahoLe che. ane anukrame ghaTatAM ghaTatAM Toce 1000 cojana pahoLo rahI gayo che. pUrNa parvatanA 3 vibhAga che. 1 pRthvInI aMdara mATI, paththara, kAMkarA ane vajIratnamaya 1000 ejanano pahelo bhAga che. 2. pRthvI upara sphaTikaratna, aMkarana, cAMdI ane senAvALe 36000 janana bIjo kAMDa (vibhAga) che. ane tyAMthI AgaLa lAla suvarNamaya 36000 , janane trIjo kAMDa che. eka rajaju lAMbuM, eka jaju paheluM ane eka rajaju jADuM kSetra te eka ghanarajaju Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 jena tatva prakAza meru parvata upara 4 vana (bAga) che. 1 pRthvI uparanA 4 gajadaMtA parvata ane sItA satedA nadIthI jenA ATha bhAga thayA che tathA je pUrva-pazcimamAM 22000 jananuM lAMbuM ane uttaradakSiNa dizAmAM 250 jana pahoLuM "bhadrazAla nAmanuM paheluM vana che. tyAMthI pa00 yAjana " UMce meru parvatanI upara cAre bAju gherAyeluM valayAkAre (kaMkaNAkRti) 500 ejana cakavALuM paheluM bIjuM (2) naMdanavana che. (3) tyAMthI 63500 jana UMce meru parvatanI upara merunI cAre bAju pharatuM valayAkAre 500 jananuM paheluM trIjuM semanasa vana che. semasavanathI 36000 jejana UMce cothuM (4) paMDaga vana che. te 494 jajana cakavAla pahoLuM che. A paMDaga vananI cAre dizAmAM sapheda suvarNamaya ardha candrAkAra cAra zilA che. jenAM nAme- (1) pUrvamAM pAMDuka zilA ane (2) pazcimamAM raktazilA, e bane zilAo upara ra92 siMhAsana che. jenA upara jaMbudvIpanA pUrva ane pazcima mahAvideha kSetramAM janmelA cAra tIrthakaronA janmotsava ekasAthe thAya che. ane dakSiNa dizAmAM trIjI pAMDukaMbala zilA che. enA upara bharatakSetramAM janmelA tIrthakaronA ane (4) uttaramAM rakta pAMDukaMbala zilA che. enA upara airAvata kSetramAM janmelA tIrthakaronA janmotsava thAya che.* A vananI madhyamAM 40 yojananI UMcI, taLiyAmAM 12 jananI, madhyamAM 8 jananI ane aMtamAM 4 jananI pahoLI vaiDUrya (lIlA) ratnamaya eka cUlikA (zikhA samAna TekarI) che. jabudvIpanuM varNana pRthvI upara merunI cAre bAju pharate thALInA AkAravALA pUrvathI pazcima ane uttarathI dakSiNa sudhI 100000 (eka lAkha) vejanane lAMbe, pahoLA, goLa jabudvIpa nAmane dvIpa che. emAM meru parvatathI x A cAre zilA pAMcaso-pAMcase lejananI lAMbI ane aDhIse-aDhIse jananI maLI che. ane 6 e siMhAsana pAMcaso pAMcase dhanuSanAM lAMbAM pahoLAM ane aDhIse aDhIse dhanuSyanAM UMcAM che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 prakaraNa 2 ju: siddha 45000 yojana dakSiNa dizAmAM, vijayadvAranI aMdara "bharata" nAmanuM kSetra che. te vijayadvArathI cUlahimavaMta parvata sudhI sIdhuM parapa, pahoLuM che. A bharatakSetranA madhyamAM 10,720 18 jana (12 kalA +) nI jahuvAvALo, uttara dakSiNamAM 50 ejana paheLo, rapa yojana UMce, bhUmimAM 6 jana UMDe rUpAne vaitADhaya nAmano parvata che. A parvatamAM 50 jana lAMbI (ArapAra) 12 jana pahoLI ane 8 jana UMcI mahA aMdhakArathI vyApta be guphA che. eka te pUrvamAM khaMDaprapAta guphA ane bIjI pazcimamAM tamasa guphA. A guphAnI madhyamAM bhIMtamAMthI nIkaLelI ane 3-3 yojana dUra jaIne gaMgA ane siMdhu nadImAM jaI maLanArI umaga jalA ane bIjI nimaga jalA che nAmanI be nadIo che. pRthvIthI 10 jana upara vaitADhaya parvata upara 10 ejana pahoLI ane vaitADhaya parvata jeTalI lAMbI be vidyAdhara zreNuM che. * dakSiNanI zreNImAM gagana vallabha vagere 50 nagaro che ane uttaranI zreNImAM rathanupura cakravAla pramukha 60 nagara che. jemAM rohiNI, prajJapti, gaganagAminI vagere hajAra vidyAone siddha karanArA vidyAdhare (manuSya) rahe che. tyAMthI 10 jana upara evA prakAranI bIjI paNa be abhiyogI devonI zreNI che. tyAM pahelA devalokanA zakendrajInA dvArapAla pUrva dizAnA mAlika sema mahArAja', dakSiNa dizAnA mAlika "yama mahArAja, pazcima dizAnA "varuNa mahArAja' ane uttara dizAnA mAlika vaizramaNa mahArAjanA AjJAdhAraka (1) annararakSaka "ANabhakA"(2) pANInA rakSaka pANabhakA (3) suvarNa vagere dhAtunA rakSaka "layaNabhakA" (4) makAna rakSaka "sayaNajabhakA" (5) vastranA rakSaka "vaOjabhakA" () phala rakSaka. phala eka yojanA 19 mA bhAgane eka kalA kahe che. * umagajalA nadImAM sajIva, nirjIva kaI paNa vastu paDI jAya te tene traNa vakhata pheravIne bahAra pheMkI de che nimagajalA nadImAM paDelI vastune traNa vakhata pheravIne pAtAlamAM besADI de che. * parvata upara pharavAnI khullI jagyAne zreNI kahe che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakA jabhakA'(7) phUlanA rakSaka puSpaSTabhakA' (8) phUlaphUlanA rakSaka phulaphUlajabhakA' (9) pANIbhAjInA rakSaka aviyatAja bhakA ane khIja dhAnya vagerenA rakSaka 'khIjajabhakA' e 10 jAtinA devatAonA AvAsa che. 74 A devA pAta-peAtAnA nAma pramANenI vastuonI vANavyaMtara devAthI rakSA karavA nimitto traNe kAla (savAra, bapAra ane sAMja ) mAM cAkI karavA nIkaLe che. A traNe kAlamAM sukhAbhilASI jIvAe jarUra dharmArAdhana karavuM joie. te abhiyAgI zreNIthI 5 yAjana upara, 10 yAjana paheALuM ane parvata jeTaluM lAMbuM vaitADhaya paryaMtanuM zikhara che. ahIyAM 6aa ceAjananI UMcI judI judI nava DuiMgarIe che, tyAM mahARddhinA dhaNI vaitADhya parvatanA mAlika "vaitADhayagiri kumAra' devatAnA vAsa che. bharatakSetranI madhyamAM vaitADhayagirinA AvavAthI dakSiNA bharata ane uttarAdhe bharata evA e vibhAgA thai gayA che ane bharatanI uttaranI sImAnA kartA cuhimavaMta parvata che. jenA madhyathI padmadrahanI pUrva ane pazcimanA dvArathI nIkaLelI gagA ane siMdhu nadI vaitADhaya parvatanI nIcethI nIkaLIne lavaNu samudramAM jaI ne maLavAthI bharatakSetranA 6 vibhAga thai gayA che. jene SaTAMDa' (6 vibhAga) kahe che. jaMbudrIpanA pUrva dizAnA vijayadvAranA nIcenA nALAthI lavaNu samudranuM pANI bharata kSetramAM AvavAthI nava ceAjana vistAravALI khADI che. jenA kinArA upara traNa devasthAna che. 1. pUrvAmAM mAgadha 2. madhyamAM varadAma ane 3. pazcimamAM prabhAsa che. e taTa (kinArA) upara hAvAthI tIrtha kahevAya che. gaMgA nadIthI pazcime, siMdhu nadInI pUrve, lavaNanI khADIthI uttare ane vaitADhaya parvatanI dakSiNe ema cArenI madhyamAM 114} ceAjananA atare 12 yAjana lAMbI ane huM yAjana paheALI ayeAdhyA nagarI che. + + ayeAdhyA nagarInA sthAne jamInamAM zAzvatuM vaLamaya svastikanuM cinha aMkita che. kamabhUminI utpattinAM samaye Indra mahArAja te ja sthaLe nagara vasAve che tema vRddha puruSanuM kathana che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juMH siddha kALacakanuM varNana bharatakSetramAM 20 kroDAkoDa sAgaropamanuM kALacaka (12 ArAvALuM) sadA pharatuM rahe che. je kALamAM pratyeka samaya zubha pudgaLa (sukho)nI nyUnatA ane azubha pudgaLa (duHkha)nI vRddhi thAya tene avasarpiNI kALa kahe che. azubha pugaLanI nyUnatA ane zubha pugaLonI vRddhi thAya tene utsarpiNI kALa kahe che. te banne kALanA 6-6 ArA hoya che. temAMthI - ahIM pahelA avasarpiNI kALanA 6 ArAnuM varNana kare che. 1. cAra kroDAkoDa sAgaropamanA pahelA "sukhama sukhama" (ekAnta sukha) nAmaka ArAmAM manuSyanuM daha pramANa 3 gAunuM hoya che. AyuSya 3 palyopamanuM hoya che. temanA zarIramAM 256 pAMsaLIo hoya che. ane teo vajaRSabhanArAca saMhanana tathA samacaturansa saMsthAnavALA hoya che. mahAsvarUpavAna ane saraLa svabhAvI hoya che. ane strIpuruSanA yugalarUpe sAthe ja avatare che. temanI IcchAo 10 prakAranAM kalpavRkSe pUrNa kare che, tenAM nAme A pramANe che - 1 "mAtaMgavRkSathI. phaLa maLe che.2.miMgAvRkSathI suvarNa ratnanAM vAsaNo maLe che. 3. 'tuDiyaMgA vRkSathI 49 jAtinAM vAjiMtronA manohara nAda saMbhaLAya che. 4. "jAtivRkSathI rAtrimAM sUrya samAna prakAza kare che. pa. "dIpavRkSa' dIpakanI jema prakAza kare che. 6. citagAvRkSathI sugaMdhI phUlonAM bhUSaNa prApta thAya che. 7. cittaraMgAvRkSathI 18 jAtanAM manojJa bhajana maLe che. 8. "mane vegA" vRkSathI suvarNa ratnanAM AbhUSaNa maLe che. 9. "gihaMgArA vRkSa 42 mALanA mahela jevA thaI jAya che ane 10. "aNiyagArA vRkSathI. uttamottama vastro prApta thAya che. * pahelA ArAnA purUSone traNa traNa divasa pachI AhAranI IcchA thAya. che, tyAre zarIra pramANe + kalpavRkSanAM phaLa tathA mATI vagerene AhAra kare che. te samayamAM mATI paNa sAkara jevI gaLI hoya che. 8 pahelA ArAmAM tuveranA dANA jeTala, bIjAmAM bora jeTale ane trIjA ArAmAM abaLA jeTale AhAra yugala manuSya kare che ema graMthakAra Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jena tatva prakAza prathama ArAnAM strI purUSanA AyuSyanA 6 mahinA bAkI rahe che, tyAre yugalaNa eka putraputrInA joDAne prasava kare che te bALaka, bALikAnuM 49 divasa sudhI pAlanapoSaNa thayA bAda pote hoziyAra ane svAvalaMbI thaI sukhe pagane anubhava karatAM vicare che. temanAM mAtApitA eka ne chIMka AvatAM ja ane bIjAne bagAsuM AvatAM ja mRtyu pAmI devagatimAM ja jAya che. kSetrAdhiSThita deva te yugalanA mRtaka zarIrane kSIra samudramAM pheMkI de che. 2. A pramANe prathama ArAnI pUrNatA thatAM ja traNa kroDAkoDI sAgaropamane sukhama '(kevala sukhI" nAmaka bIjA ArAno AraMbha thAya che. te vakhate pahelAM karatAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzanI uttamatAmAM anaMtagaNu hInatA thAya che. AyuSya paNa anukrame ghaTatAM ghaTatAM 2 palyopamanuM ane dehapramANa be gAunuM thaI jAya che. pAMsaLIo paNa 128 rahI jAya che. AhAranI 2-2 divase IcchA thayA kare che, tyAre phaLaphUla ke mATI vagerene AhAra le che. ane mATIne svAda khAMDa jevo ja rahI jAya che. mRtyune 6 mAsa bAkI rahe che tyAre yugalaNa eka putraputrIne prasare che. 64 divasa sudhI temanI pratipAlanA thayA bAda teo svAvalaMbI thaI sukhopabhoga karatAM vicare che. bAkI badhuM pahelA ArA mAphaka jANavuM. 3. ema bIjo Aro pUrNa thatAM ja be koDAkoDI sAgaropamane triIjo "sukha duHkhama (sukha ghaNuM, duHkha thoDuM) nAmane Aro zarU thAya che tyAre pahelAMthI varNa, gaMdha, rasa, sparza vagerenI uttamatAmAM anaMtagaNu nyUnatA thAya che. anukrame ghaTatAM ghaTatAM dehapramANa eka gAunuM ane AyuSya eka popamanuM rahI jAya che. 64pAMsaLIo * * jyAre yugalanA AyuSyanA 15 mAsa bAkI rahe che tyAre yugalaNI Rtune prApta kare che. tyAre yugalane veda mehanIya karmodaya tIvra hovAthI teone saMbaMdha thAya che. ane strI garbhadhAraNa kare che. 4 yugalanuM jeTaluM AyuSya manuSya gatimAM hoya che teTaluM athavA ethI ziDuMka ochuM AyuSya devagatimAM pAme che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 siddha rahe che. eka divasanA aMtare AhAranI IrachA thAya che tyAre te ja pramANe AhAra kare che. pRthvIne svAda goLa jevo rahI jAya che. maravAnA 6 mAsa pahelAM yugalaNa putraputrInA cheDAne janma Ape che. jemanuM 79 divasa sudhI pAlana thayA bAda teo pote svAvalaMbI banI sukhapUrvaka vicare che. bAkI badhuM pahelA ArA jema jANavuM. A traNe ArAnAM tiryaMca paMcendriya paNa yugaliyA ja hoya che. trIjA ArAnA traNa vibhAgamAMthI pahelA be vibhAgamAM ja upara mujabacanArahe che. jyAre 66,66,66,66,66,66,66,66,66,66,66, (chAsaTha lAkha koDa chAsaTha hajAra koDa chAMsaTha se koDa, chAsaTha koDa, chAsaTha lAkha, chAsaTha hajAra, chAsaTha se chAsaTha) sAgaropama trIjA ArAnA vyatIta thaI jAya che tyAre kALa svabhAvanA prabhAve kalpavRkSAthI joItI badhI vastuonI prApti na thavAthI te yugala manuSyomAM paraspara vAdavivAda ane kaleza zarU thAya che, jANe tene zAMta karavA ja anukamathI 15 kulakaro-(vikraddhara-pratApI puruSo) manuSyanI utpatti thAya che* prathamanA pAMca kulakara sudhI "hakAra daMDa, pachInA pAMca kulakara sudhI "makAra" daMDa ane bAkInA pAMca kulakare sudhI "dhikAra" daMDanI nIti cAle che. arthAt jugaliyAM paraspara laDe tyAre "ha" "mA" "dhika" zabdo kahevAthI teo zaramAI zAMta thaI jAya che. ahIM sudhI te asi (nokarI karI), masi (vyApAra karI), kRSi (khetI. * pahelA kulakaranuM AyuSya eka papabhanA 10 mA bhAganuM, bIjAnuM eka palyopamanA 100mA bhAganuM, trIjAnuM popamanA hajAramA bhAganuM, thAnuM 10 hajAramA bhAganuM, pAMcamAnuM lAkhamAM bhAganuM, chaTTAnuM 10 lAkhamA bhAganuM, sAtamAnuM karADamA bhAganuM, AThamAnuM 10 karoDamA bhAganuM, navamAnuM 100 karoDamA bhAganuM 10 mAnuM hajAra karoDamAM bhAganuM, 11 mAnuM 10 hajAra karoDamA bhAganuM, 12 mAnuM eka lAkha karoDamA bhAganuM 13 mAnuM 10 lAkha karoDamA bhAganuM 14 mAnuM kroDAkaDamA bhAganuM, ane 15mAnuM 84 lAkhapUrvanuM AyuSya hoya che, ema padmapurANa digambaranA graMthamAM lakhyuM che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 178 jaina tatva prakAza karIne) AjIvikA karavAnI jarUra na hovAthI A akarma bhUmikahevAya che ane jeDArUpe utpanna thavAthI ane jeDArUpe rahevAthI A "jugaliyA kahevAya che. pachI trIjA ArAnA jyAre 84 lAkha pUrva 3 varSa ane 8 mAsa bAkI rahe che tyAre pahelAM ayodhyA nagaranA sthAne 15 mA kulakarathI pahelA tIrthakara utpanna thAya che. kALanA prabhAve jyAre kalpavRkSothI kaI paNa vastunI prApti thatI nathI tyAre sudhAthI pIDita manuSyane vyAkuLa thatAM joI koI tIrthakara bhagavAna temanA upara dayA lAvI svabhAvathI utpanna thayelAM 24 prakAranAM dhAnya mevA vagere te manuSyone batAve che. kAcuM dhAna khAvAthI temanuM peTa duHkhe che ema jANIne araNI kANathI agni utpanna karI temAM zekavAnuM kahe che. bheLAM manuSyo agnithI dhAnya baLatuM joIne kahe che ke tenuM ja peTa nathI bharAtuM te te amane zuM Apaze? tyAre tIrthakara pahelAM kuMbhAranI sthApanA karI vAsaNa banAvatAM zIkhave che. pachI 4 kula A ane 18 zreNaB ane 18 prazreNI C. ema 36 jAtio sthapAya che. puruSanI 72 kalA D 18 A. cAra kuLa-1. koTavAla nyAyAdhIza vagerenuM "ugrakuLa" 2. "gurUrathAnI ucca purUSonuM" bhaga kuLa 3. maMtrIonuM rAjakuLa 4. prajAnuM kSatriya kuLa. B. C. kSatriya kuLanI 18 zreNI ane 18 prazreNI ema 36 jAti: 1. kuMbhakAra (kuMbhAra) 2. mALI 3 kheDuta 4. vaNuTakAma karanAra 5 citrakAra 6. cUDIgara 7, darajI 8. vepArI 9. taMbolI 10 khatrI 11. govALI A 12. suthAra 13. telI ghAMcI 14. bI 15. kaMI 1. hajAma 10. kahAra 18. baMdhAra 19. sIsagara 20 saMgRhIM 21 kAchI 22. kuMdIgara 23. kAgadI 24 rabArI 25 ThaTherI 26. paTela 27. kaDiyA 28. bhADabhuja 29. senI 30. camAra 31. cunArA 32. mAchI 33. girA 34 sikalagara 35. kaMsArA 36. vANiyA. pra. purUSanI 72 kalA- 1. lekhana 2. gaNita 3. rUpa badalavAM 4 nRtya (nAca) 5. saMgIta 6. tAla 7. vAjiMtra 8. baMsarI 9. naralakSaNa 10. nArIlakSaNa 11. gajalakSaNa 12. azvalakSaNa 13. daMDa lakSaNa 14. ratnaparIkSA 15 dhAturvAda 16, maMtravAda 17. kavitva 18. takazAstra 19. nItizAstra 20. dharmazAstra 1. jotiSazAstra 22. vaidakazAstra 23. SaTabhASA 24. gAbhyAsa 25. rasAyana. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trikaraNa 2 juM siddha 79 lipi, E, strInI 64 kalA F 64 vidyA 6 vagere batAve che. pachI jitAcAra mujaba svargathI Indra AvIne ghaNuM ADaMbarapUrvaka te tIrthakarano rAjyAbhiSeka karI rAjA banAve che. lagnotsava prasaMge pANigrahaNa karAve che. jema jema kuTuMba vRddhi thAya che tema tema grAma-nagarAdinI vRddhi thatI jAya che. ema bharatakSetranI paNa AbAdI thatI jAya che. pachI tIrthakara rAjyAddhi-siddhino tyAga karI saMyama laI, tapazcaryA karI, 4 ghanaghAtI karmano kSaya karI kevaLajJAna prApta karI 4 tIrthanI sthApanA kare che. dharmanI vRddhi karI AyuSya pUrNa karI mokSe jAya che. 2 6. aMjana 27. svapnazAstra 28. Indra jala 29. khetIvADI-kAya 30. vastra vidhi 31. jugAra 32. vyApAra 33. rAjasevA 34 zakunavicAra 35. vAyu sthaMbhana 36. agni sthaMbhana 37. megha vRSTi 38. vilepana 39 maIne 40. u4 gamana 41. suvarNa siddhi 42. rUpasiddhi 43 ghaTabaMdhana 44. patrachedana 45. marma chedana 46, lokAcAra 47. lekaraMjana 48 phaLa AkarSaNa 49. aphalAphalana (phaLa na lAge tyAM batAvI devA) 50, dhArAbaMdhana 51. citrakalA 52. grAma vasAvavuM 53. mallayuddha 54, rathayuddha 55. garUDayuddha 56. daSTiyuddha pa7. vAgU yuddha 58. muthvayuddha 59. bAhuyuddha 60. daMDayuddha 61. zastrayuddha 62. sapa hana 63. vyaMtara mardana 64. maMtravidhi 6. taMtravidhi 66. yaMtravidhi 67. saumyapAkavidhi 68. suvarNa pAkavidhi 69. baMdhana 70. mArana (mArI nAMkhavA bebhAna karavAnI vidhi) 71. sthaMbhana (sthaMbhana karI devA) 72. saMjIvana cetanA pedA karavI. E lipi 18 prakAranI :- 1. haMsalipi 2. bhUtalipi 3. yajJalipi 4, rAkSasalipi 5 yavanI lipi 6. turakI lipi 7. kiralI lipi 8 drAviDI lipi 9. saMghavI lipi 10. mAlavI lipi 11. kanakI lipi 12. nAgarI lipi 13. lATI lipi 14. phArasI lipi 5 animisI lipi 16. cANakI lipi 17. mUladeva lipi 18. uDDI lipi. atyAre te lipio dezabhede aneka jAtanI banI gaI che. jemake mAdhavI, laTI, cIThI, DAhalI, telagI, gujarAtI, seraDI. marAThI, kaNI, kharasANI, siMhalI, hArI, karI, hammIrI, massI, mAlavI, ' bhAvi vagere vagere. purUSanI 7ra kaLA ane 18 prakAranI lipi mATe vadhAre jANavuM hoya, to juo zrI "samavAyAMga" sUtrane 72 mo ane 18 mo bola. F. strInI 64 kalA :-- 1. nRtya 2. citra 3. aucitya 4. vAritra 5. maMtra 6. jaMtra 7. jJAna 8. vijJAna 9. daMbha 10, jala-sthabhana Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza trIjA ArAmAM e ja arasAmAM uttama rAjakulamAM tI...kara samAna paNa kaMika maMda 14 svapna peAtAnAM mAtuzrIne ApI cakravatI mahArAja janma dhAraNa kare che. emanu dehamAna paNa 500 dhanuSyanuM ane AyuSya 84 lAkha pUrvAnu... hAya che. 40 lAkha aSTApadanA khalanA dhAraka hAya che. yuvAvasthA prApta thatAM, pahelAM te mAMDalika rAjA thAya pachI 13 telA karI bharatakSetranA chae khaDanA ekachatra rAjyakartA cakravartI thaI jAya che. 8. 22 11. gItagAna 12. ta!lamAna 13. meSTi 14. phalakRSTa 15. AkAragepana (rUpa saMtADavu) 16. dharmAM vicAra 17 dharma nIti 18 zakunavicAra 19, kriyAkapa 20. ArAma re|paNa 21. saMskRta jalpa prasAdanIti 23. sutra` vRddhi 24. sugaMdhI tela kavuM 25. lIlA (ma yA) racavI 26 hAthI gheADAnI parIkSA 27. strI-purUSanAM lakSaNunu jJAna 28. kAma kriyA 29. liSichedana 30. tAtkAlika muddhi 31. vastu siddha 2. vaidaka kriyA 33. suvarNa nahi 34. 'bhabhrama 35. sArI zrama 36. aMjana yAga 37. cuN yAga 38. hastaTutA 39. vacanapuTTunA 40. bhojavividha 41. vANijyavidhi 42, kAvyazakti 45. mukhamaMDana 46. thAkathana 47. 43 vyAkaraNa 44. zAlIkha Dana phUlamAlAguMthana 48. zRMgAra sajavA 49 sa` bhASA jJAna 50. abhidhAna jJAna 51. AbharaNu vidhi para. bhRtya upacAra 53. gRhAcAra 54 sa cava karavuM 55. nirANu 56 dhAnya rAMdhavuM pa7. kezaguMthana 58. vINAnAda 59, vita DAvAda 60. a'ka vicAra 61 satyasAdhana 62. le kavyavahAra 63. atyakSarI 64. prazna pahelI. lokottara 14. vidyA-1 gaNitAnuyAga 2. karaNAnuyAga 3. caraNa'nuyAga 4 dravyAnuyAga. 5. zikSAkalpa 6. vyAkaraNu cha cha vidyA 8. alaMkAra 9jayotiSa 10, niyukti 11. ItihAsa 12 zAstra 13, mImAMsA ane 14 nyAya laukika 14 vidyA-1 brahma ra. cAturI 3. ala 4. vAhana 5. dezanA 6. bAhu cha. jalataraNa 8 rasAyana 9 gAyana 10. vAdya 11. vyAkaraNa 12. vaida 13. jyAtiSa 14. vaidika. uparanA 4 kuLa, 37 jAti. (kAma), 72 tathA 64 kalA, 18. kiSi, 14. vidyA anA.i kALathI cAlI Ave che. ane anaMtakALa sudhI evIja raheze. paraMtu kALaprabhAvathI bharata bhairavata kSetramAM leApa thatI jAya che. mahAvideha kSetramAM te| sadA banI rahe che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM ; siddha ' cakravatI mahArAjanI riddhi sAta ekendriya (pRthvIkAya) ratna-1. cakraratna-senAnI AgaLa AgaLa AkAzamAM gaDagaDATa zabda karatuM cAle che. cha khaMDa jItavAne rasto batAve che. 2. "chatraratna" senA upara 12 yeAjana lAMbuM ane 9 jana paheLuM chatrarUpa banI jAya che. ane ThaMDI, tApa, vAyu vagerethI rakSA kare che. . "daMDara" viSama sthAnane sama karI raste sApha saDaka jevo karI de che. ane vaitADhaya parvatanI ane guphAnAM dvAra khullAM kare che. (A traNeya ratna cAra cAra hAtha lAMbAM hoya che.) 4. "khagaratna" pa0 AgaLa lAMbuM, 16 AMgaLa pahoLuM, arthe AMgaLa jADuM, ati tINa dhAravALuM hoya che ane hajAro gAu dUra rahetA zatrunuM paNa mAthuM chedI nAMkhe che. ( A cAreya ratana AyudhazALAmAM utpanna thAya che; pa. "maNiratna" cAra AMgaLa lAMbuM ane be AMgaLa pahoLuM hoya che. tene UMce mUkavAthI caMdramAnI jema 12 jana prakAza kare che. ane hAthInA mastake bAMdhavAthI svArane keI paNa prakAranI bIka rahetI nathI. 6. "kAMgaNIratna"chae bAjuthI cAra cAra AMgaLa lAMbuM pahoLuM, sonInI eraNa samAna 6 taLiyA, 8 khUNA ane 12 hAMsiyAvALuM ane vajanamAM 8 seniyA jeTaluM bhAre hoya che. enAthI vaitADhaya parvatanI ane guphAomAM eka eka yajananA AMtare 500 dhanuSyanAM gaLAkAra 49 maMDaLa kare che. teno caMdramA samAna prakAza jyAM sudhI cakravatI jIvatA rahe tyAM sudhI rahe che. - Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 7. "carmaratna" be hAthanuM lAMbuM hoya che, 12 jana lAMbI ane jana paheLInAva (hoDI) rUpa thaI jAya che. temAM cakravatInI senA svAra thaI gaMgAsiMdhu jevI mahA nadIothI pAra thaI jAya che. (A traNeya ratna lakSamIbhaMDAramAM utpanna thAya che.) sAta paMcendriya ratna-1 senApatina-vacalA banne khaMDa te cakavatI jIte che ane cAre khUNAnA cAre khaMDa senApati jIte che. vaitADhaya parvatanI guphAnAM dvAra daMDa prahArathI le che ane svecchano parAjaya kare che. 2. "gAthApati, carmaratnane pRthvInA AkAre banAvI tenA upara 24 prakAranuM dhAnya ane badhI jAtanA mevA, masAlA, zAkabhAjI, vagere divasanA prathama pahoramAM vAve che. te bIjA pahoramAM pAkI jAya che. ane trIjA pahoramAM taiyAra karI cakravatIne khavarAvI de che. 3. "baDhAI (suthAra) ratna" muhUrta mAtramAM 12 yojana lAMbA ane 9 ejana pahoLA, 4ra mALanA mahele, paSadhazALA, ratha zALA, pAkazALA, bajAra, vagere badhI sAmagrIthI paripUrNa nagara vasAvI de che. jemAM mArge jatA cakavatI saparivAra nivAsa kare che. 4. "purohitaratna" zubha muhUrta batAve che. hAtharekhA vagere (sAmudrika) vyaMjana (tala, masa vagere) svapna, aMganuM pharakavuM, vigerenAM phaLa kahe che. zAMtipATha kare che, japa kare che. (A cAre ratna cakavatInA nagaramAM hoya che.) pa. strIratna-(zrIdevI)-vaitAdya parvatanI uttaranI zreNInA mAlika vidyAdharanI putrI hoya che. mahArUpavatI ane sadA kumArikA jema yuvatI rahe che. enuM dehamAna cakravatIthI cAra AMgaLa ochuM hoya che. e putra prasava karatI nathI, paNa kaI vakhate muktAphala prasare che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju siddha 6. adharana (kamaLApatra ghoDe)-pUMchaDIthI mukha sudhI 108 AgaLa lAMbA, khurathI kAna sudhI 80 AMgaLa UMce, kSaNabharamAM dhArelA sthAne pahoMcADanAro, bhAratamAM vijaya pradAna karanAra hoya che.' 7. "gajarana" (hAthI) cakravatIthI bamaNe UMce hoya che. mahA saubhAgyazIla, kAryadakSa ane ati suMdara hoya che. (A ghaDe ane hAthI bane vaitADhaya parvatanA mULamAM utpanna thAya che. A badhAM ratno cakavata mahArAjAnAM hoya che.) navanidhi-1. sarganidhithI grAmAdi vasAvavAnI, senAne paDAva nAkhavAnI sAmagrI ane vidhi prApta thAya che. 2. "paMDUkanidhithI dhana ane phaLa vagere maLe che. 3. piMgalanidhithI manuSya-pazunAM AbhUSaNonI prApti thAya che. 4. sava "yaNanidhithI cakravatanAM 14 ratna tathA sarve jAtanAM ratna, jhaverAtanI prApti thAya che. pa. "mahApadyanidhithI badhI jAtanAM vastronI tathA vastrone raMgavAdevAnI vastuonI prApti thAya che. da. "kAlanidhithI aSTAMga nimittanAM ItihAsanAM tathA kuMbhakArAdi karmanA zilpazAstranI prApti thAya che. 7. "mahAkAlanidhithI senuM vagere badhI jAtanI dhAtunAM vAsaNa tathA rokaDA dhananI prApti thAya che. 8. "mANavaDa mahAnidhi thI badhI jAtanAM astrazastra vagerenI prApti thAya che. 9 "zakhanidhithI dharma, artha, kAma ane mokSanAM sAdhana batAvanAra zAstranI tathA prAkRta, saMskRta, apabhraMza, saMkIrNa, gadyapadyamaya zAstranI tathA badhI jAtanAM vAjiMtrenI prApti thAya che. A Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 9 mahAnidhi peTInI jema 12 rojana lAMbI, 9 jana pahoLI, 8 jana UMcI, 8 paiDAMvALI, jyAM samudranI sAthe gaMgA nadI maLI che tyAM rahe che. jyAre cakravartI aThama tapa karIne tenuM ArAdhana kare che tyAre tyAMthI nIkaLI cakravatInA pagamAM nIce AvIne rahe che. emAMthI dravyamaya vastu te sAkSAt nIkaLe che ane karmarUpa (kArya karavArUpa) vastune batAvatI vidhionAM pustaka nIkaLe che, jene vAMcIne ISTa arthanI siddhi karI zakAya che. cakravatInuM AyuSya pUrNa thayA bAda badhAM sAdhane potapotAne sthAne cAlyAM jAya che. (vadhu vigata mATe juo sthAnAMga sUtra bhAga 5, pAnuM 252) = e 14 ratna ane 9 nidhi mATe eka hajAra devatA niyukta hoya che. te devo ja A badhuM kArya kare che. cakavatI mahArAjanI riddhi nIce mujabanI hoya che. 2000 be hajAra AtmarakSaka devo. 32000 batrIsa hajAra dezanA A batrIsa hajAra mukuTabaMdha rAjAe temanA sevaka hoya che. 64000 cosaTha hajAra rANIo hoya che. B. A. puruSa 28. strIo 32, ema 60 manuSyanuM eka phaLa, ema 10000 kalana eka gAma, 30000 gAmane eka deza hoya che. 5. anArya eka eka khaMDamAM evA evA 5336 deza che ane madhyanA Arya khaMDamAM pa320 deza hoya che. ema badhA maLI 3ra000 dezamAM 31974 deza te anArya heya che. ane phakta 2pA deza Arya hoya che. B. keTalAeka 192000 strIo hevAnuM kahe che ane ema batAve che ke eka rAjyakanyA sAthe eka pradhAnanI putrI ane eka purohita putrInI Ave che. e hisAbe 4000 rANIo hoya te 6400043 = 192000 strIo thAya che. zrI jaMbudIpa prApti" sUtra pAnuM 234 mAM lakhyuM che ke-cakrIne 32000 batrIsa hajAra) Rtu kalyANikA ane 32,000 janapada kalyANikA hoya che. jene sparza uSNu RtumAM zItala lAge ane zIta RtumAM uSNu lAge ane chae RtumAM sukhadAyI heya evI 32000 strIo ane je badhA dezanI strIomAM ati uttama hoya evI bIjI 32000 strIo (pUjyazrI amalakha haSijI kRta-aMtakRta) * Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju' : siddha 85 84,00000 ceArAzI lAkha hAthI, teTalA ja gheADA, teTalA ja ratha ane96,0000000 chanuM kroDa pAyadaLa lazkara, 32,000 trIsa hajAra nRtyakAra, 16,000 seALa hajAra rAjyadhAnI, dvIpa, 16,000 99,000 navANuM hajAra droNumukha 96,00,0,000 channu kroDa grAma, 99 49,000 egaNapacAsa hajAra mAga, 14,000 cauda hajAra mahAmaMtrI 16,000 sALa maleccha rAjA sevaka, 16,000 ratnanI khANu, 99 20,000 vIsa seAnA cAMdInA bhaMDAra, "" 99 ,, 48,000 aDatAlIsa hajAra pATaNa, 3,00,00000 traNa kroDa gAkuLa, (dasa hajAra gAyAnu eka geAkuLa) 360 rasAiyA 8000 paMDitA 64000 ceAsaTha hajAra khetAlIsa mALanA mahelA 4 karoDa maNu anna rAja vaparAya, 10 dasa lAkha maNu mIThuM rAja vaparAya, 72 betera maNa hiMga rAja vaparAya, A uparAMta ghaNAM dAsadAsIe, aMgarakSakA, vaidyo, vagere hAya che. A ArAmAM sAdhusAdhvI, zrAvakazrAvikA ane kevaLajJAnI paNa hAya che. ane naraka, tiryaMca, manuSya, deva ane meAkSa presa pAMca gatimAM janAra jIvA hAya che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jana tatva prakAza 4 A pramANe trIje Are pUrNa thatAM ja eka sAgaropamAM 42000 varSa e che "duHkhama sukhama" (duHkha ghaNuM, sukha ) nAmane cothe Are lAge che. tyAre pahelAMnI apekSAe varNa, gaMdha, rasa, sparza, vagerenA pudagaLanI anaMtaguNa nyUnatA thatI jAya che. anukrame ghaTatAM ghaTatAM dahapramANa 500 dhanuSyanuM AyuSya eka koDa pUrvanuM rahI jAya che. divasamAM eka vakhata bhojananI IcchA thAya che. ane 6 saMghayaNa x 6 saMsthAna tathA 5 gatiomAM janArA manuSya hoya che, 23 tIrthakara, 11 cakravatI pachI 9 vAsudeva, 8 baladeva, 9 prativAsudeva paNa A ja ArAma thAya che. vAsudeva- pUrva bhavamAM nirmaLa tapasaMyamanuM pAlana karI niyANuM kare che ane tyAMthI AyuSya pUrNa karI vacamAM eka bhava svarga ke narakane karIne uttama kuLamAM mAtAne 7 uttama svapna AvatAnI sAthe janma grahaNa kare che. zubha muhurtamAM janma dhAraNa karI yuvAvasthAne prApta karI rAjapada grahaNa kare che. vAsudevapadanI prAptinA samaye 7 ratna utpanna thAya che. 1. sudarzana cakra, 2. amegha talavAra, 3. kaumudIgadA 4. pupamAlA pa. dhanuSya-amegha bANa (zakti) 6. kasthala maNi ane 7. mahAratha. 20,00,000 aSTApadanuM baLa emanA zarIramAM hoya che. emanA pahelA prativAsudeva utpanna thAya che. te dakSiNArdha bhAratanA traNa khaMDanuM rAjya kare che. pachI vAsudeva tene mArIne tenA rAjyanA adhikArI bane che. arthAt emanuM traNa khaMDamAM eka chatra rAjya hoya che. * 1 vajaRSabhanArAca sa hanana-jenuM zarIra-baMdhAraNa eTale hADakAM hADakAnA sAMdhAo ane uparanuM paDa vagere vajana heya che 2. RSabhanArAca sahanana-jenAM hADakAM ane saMdhinI khIlIo te vAnI hoya ane hADakAMnA uparanuM paDa sAdhAraNa hAya 3. jene kili (khIlI) te vajanI hoya ane hADakAM tathA 5Da sAdhAraNa hoya te mArA saMhanana 4 jenA hADamAM khIlI ArapAra na gayela hoya, aDadhIja besI hoya, te ardha nArAya sa hanana che. jene hADakAMnI saMdhImAM khIlI na hoya, phakta 5Da majabuta hoya te kIlikA saMhanana ane 6. jenAM hADa judA judA heya, cAmaDAthI baMdhAyela hoya tenuM nAma sevArta sahanana. saMghayaNa eTale hAikA, RSabha-baMdhana. nAca eTale saMdhi. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sid baLadeva--dareka vAsudevanA mitra, sahAyaka ane moTAbhAIne sthAne ekeka baLadeva hAya che. khApa eka ane mA judI judI hAya che 63 zlAdhya (zalAkA ) puruSAmAM 24 tIthaMkara, 1ra cakrI, 9 vAsudeva, 9 khaLadeva, 9 prativAsudeva. gaI ceAvIsImAM nIce mujaba anukrame khaLadeva thayA che. 7 9 khaLadeva- 1. acala, 6. vijaya, 3. bhadraM 4. suprabhu, pa. sudarzana, 6. AnaMda, 7. naMdana, 8. rAmacaMdra, 9. baLabhadre, baLadeva-e vAsudevanA maraNa pachI dIkSA laI mAkSa athavA devalAke jAya. 24 kAmadeva, 11, rUdra, 9 nArada je va mAnakALamAM thayA che, temanAM nAmA 24 kAmadeva-1. bAhubala, 2. amRtateja, 3. zrIdhara, 4. dazA bhadra, 5. prasannacaMdra, 6. caMdrava`, 7. agniyukti, 8. sanat kumAra 9. zrI vaccharAjA, 10. kakaprabha, 11. meghavaNu, 12. zAntinAtha, 13. kuMthunAtha, 14. aranAtha, 15. vijayarAja, 16. zrIcaMdra, 17 nalarAja, 18. hanumAna, 19, alIrAja, 20. vasudeva, 21. pradyumna, 22. nAgakumAra, 23. zrIkumAra, 24. jajIsvAmI. 11 -1. bhIma, 2. jayatisatya, 3. rUdrAya, 4. vizvAnala, 5. supratiSTha, 6. acala, 7. pau'Darika, 8. akhitadhara, 9. ajitanAbhI, 10. pIThA ane 11. raNakI. 9 nArada- 1. bhIma, 2. mahAbhIma, 3. rUdra, 4. mahArUdra, pa. kALa, 6, mahAkALa, 7. caturmu`kha, 8. navana, 9. kambula. cAthA ArAnAM 3 varSa ane 8aa mahinA bAkI rahe che tyAre 24 mA tIrthaMkara meAkSe padhAre che. 5-upara pramANe ceAthA AreA pUrNa thatAM ja 21000 varSanA ,, " duHkhama " nAme pAMcamA AreA bese che, tyAre prathamanI apekSAe OM A nAmA digambara matanA sudaSTataraMgiNI '" nAmanA graMthamAM che. 6. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jaina tattva prakAza varNAdika paryAnI anaMtaguNa hInatA thAya che. kamathI ghaTatAM ghaTatAM 125 varSanuM AyuSya, 7 hAthanuM dehamAna tathA 16 pAMsaLI rahe che. divasamAM be vakhata AhAranI IrachA Upaje che. - pAMcamA ArAmAM 10 belane abhAva hoya che. 1. kevaLa jJAna x 2. mana:paryavajJAna, 3. paramaavadhijJAna 2, 4. parihAravizuddha cAritra, pa. sUmasaM5rAya cAritra, 6. yathAkhyAta cAritra, 7. pulAkalabdhi, 8. AhAraka zarIra, 9. kSAyika samyaktva, 10. jinakapI sAdhu, ane nIcenA 30 belamAM pheraphAra thaI jAya che. 1. zahera gAmaDAM jevAM thaI jAya. 2. gAmaDAM smazAna jevAM banI jAya. 3. sukulotpanna te dAsadAsI thAya. 4. rAjAo yama jevA zUra thaI jAya. 5. kulIna strI durAcAriNI thAya. 6. pitAnI AjJA putra na pALe. 7. ziSya gurunI niMdA kare. 8. kuzIla manuSyo sukhI thAya. 9. suzIla manuSyo duHkhI thAya. 10. sApa, vIMchI, DAMsa, mAMkaDa, Adi kSudra jIvonI utpatti adhika thAya. 11. duSkALa ghaNuM paDe. 12. brAhmaNa lebhI bane. 13. hiMsAdharma pravartakonI saMkhyA vadhe. 14. eka matamAMthI aneka matamatAMtara cAle. 4 cothA ArAmAM janmelAne pAMcamA ArAmAM kevaLajJAna Upaje, paNa pAMcamA ArAmAM janmelAne kevaLajJAna Upaje nahi. = sapUrNa loka ane leka jevaDA asaMkhya khaMDa alekamAM hota to te paNa dekhavAnI zakti jemAM heya te parama avadhijJAna. A jJAna pAMcamA ArAmAM hetuM nathI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 nuM siddha 15. mithyAtvanI vRddhi thAya. 16. devatAnAM darzana durlabha thAya. 17. vaitADhaya parvatanA vidyAdharonI vidyAne prabhAva ocho thAya. 18. dUdha vagere sarasa vastuonuM sattva ghaTI jAya. 19. pazuo alpAyuSI thAya. 20. pAkhaMDIonI pUjA vadhe.. 21. sAdhuone cAturmAsa karavA jevAM kSetre ghaTI jAya. 22. sAdhuonI 12 ane zrAvakanI 11 pratimAnA dhAraka rahe 23. guru ziSyane bhaNAve nahi. 24. ziSya avinIta ane kalezI thAya, 25. adhama, kadAgrahI, dhUrta, dagAbAja, TaMTAra evA manuSyone vadhAre hoya. 26, dharmAtmA, suzIla, saraLa svabhAvavALAM manuSya thaDA hoya. 27. usUtra prarUpaka, lokone bhramamAM phasAvanAra evAM manuSyo dhamajana nAma dharAve. 28. AcAryo alaga alaga saMpradAya sthApI ApasthApanA ane para-utthApanA kare. 29. mleccha rAjA ghaNA thAya. 30. lokene dharmaprema ghaTatuM jAya. A pramANe kramazaH hAni thatAM thatAM pAMcamA ArAnA chellA divase zakrendranuM Asana calAyamAna thAya che. tyAre Indra kahe cheH "he ke, kAle cha Aro besavAne che. mATe sAvadhAna thAo. dharmakaraNa karavI hoya te karI lo. A sAMbhaLIne uttama dharmAtmA manuSya haze te mamatvane tyAgI anazanavrata (saMthAro) dhAraNa karI samAdhistha banaze. pachI mahAsaMvartaka vAyarA vAze. tene lIdhe vaitADhaya parvata, RSabhakuTa, lavaNa samudranI khADI, gaMgA ane siMdhu nadI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza e pAMca sivAyanA badhA parvata, kilA, mahela, ghara phUTI-tUTIne jamInadosta thaI jaze.... pahele pahere jaina dharma viccheda thaze, bIje pahore 363 pAkhaMDInA mata viccheda thaze, trIje pahore rAjanIti. ane cothe pahore bAdara agnikAya viccheda thaze. 6. upara pramANe pAMcame Are pUrNa thAya che. ane 21000 varSane "duHkhama-duHkhama" nAmane cha Are bese che. A samaye. bharatakSetranA adhiSThita deva pAMcame Are nAza pAmatAM manuSyamAMthI bIjarUpe keTalAMka manuSyone uThAvI gaMgA ane siMdhu nadInA bilamAM mUkI de che. vaitADhaya parvatathI uttara ane dakSiNe gaMgA ane siMdhu nadInA sAmasAmA kinArA para A bile che. tenI kula saMkhyA 72 che. ane ekeka bilamAM traNa traNa mALa hoya che. temAM manuSyane mUkI Ave che, pAMcamA ArAnI apekSAe chaThThA ArAmAM vadi pudagala paryAyanI uttamatAmAM anaMtaguNI hAni thAya che. kramazaH ghaTatAM ghaTatAM 20 varSanuM AyuSya, 1 hAthanuM dehamAna ane ATha pAMsaLI rahe che. AhAranI IcchA amaryAdita hoya che. game teTaluM khAya te paNa tRpti thatI nathI. chaThThI ArAmAM divasano tApa ane rAtrinI ThaMDI ati prabala hovAthI manuSya bilanI bahAra nIkaLI zakatAM nathI, paraMtu savAra sAMja be ghaDI bahAra nIkaLe che. gaMgA-siMdhu nadI sarpAkAre vAMkIcUMkI gatie vahetI hoya che. gADAnA piDAMnA be cIlA vacce aMtara rahe teTalo pahoLa ane paiDAnI dharI DUbe teTale UMDe e nadIne pravAha rahe che. temAM maccha, kaccha ghaNuM hoya che. temane te bilavAsI manuSyo pakaDIne nadInI retImAM dATI daI bilamAM nAsI jAya che. te maccha-karacha ugra tApa ane sakhta ThaMDInA cage baphAI jAya che. pachI jyAre bIjI vAra te manuSyo bahAra Ave che tyAre retImAMthI te macchakaccha bahAra kADhI le che, tenA upara badhA ekasAmaTA tUTI paDe che, ane ekabIjA kAnethI jhuMTavIne - 4 digambara graMthamAM avasarpiNI kALa palaTatI vakhate sAta divasanI vRSTi thAya che, te vRSTinA nAma A pramANe cheH 1. pavana 2, zIta, 3. kSArajaLa, 4. jhera, 5. vajana 6. vAluja ane, dhumravRSTi Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM: siddha khAI jAya che, mRtaka manuSyanI khoparImAM pANI lAvIne pIe che. ane e macchAdikanAM hADa, cAma, vagerenuM bhakSaNa karIne jAnavaro jIvananirvAha kare che. chaThThA ArAnA manuSya dIna, hIna, durbaLa, durgandhI, regISTa, nagna, AcAra-vicAra-rahita ane mAtA, bahena, putrI, AdinI sAthe gamana karavAvALA hoya che. cha varSanI strI chokarAM jaNe che. kutarI ke bhUMDaNanI. peThe ghaNAM bALakone janma ApanArI ane mahAkalezI hoya che. dharma ke puNyarahita ane kevaLa duHkhamAM ja AyuSya pUrNa karI teo naraka ke tiryaMca gatimAM cAlyA jAya che. A dasa kroDAkoDa sAgaropama pramANa avasarpiNI kALanuM varNana samApta thayuM. utsarpiNI kALanuM varNana 1. utsarpiNI kALane " duHkhama dukhama" nAmano 21000 varSa pahele Aro aSADha vadi 1 nA divase bese che. te avasarpiNa kALanA chaThThA ArA samAna jANavo. pharaka eTale ke, A ArAmAM pratisamaya AyuSya, dehamAna AdinI kramazaH vRddhi thatI. jAya che. 2. pachI utsarpiNI kALane "duHkhama" nAmane 21000 varSane, bIjo Are, te paNa aSADha vadi 1 nA divase bese che. tyAre bharatakSetramAM sarvatra pAMca prakAranI vRSTi thAya che. 1. AkAza meghathI AcchAdita thaI vijaLI ane garjanA sAthe. "puSkara" nAmane varasAda sAta ahorAtri paryata satata varase che, tethI dharatInI uSNatA dUra thAya che. 2. pachI "kSIra" nAmano dUdha jevo varasAda sAta ahorAtri varase che. tethI saghaLI durgadha dUra thAya che. pachI sAta divasa varasAda baMdha rahe che. * vacce be saptAha vRSTi baMdha rahevAnuM lakhyuM che te graMthakAra kahe che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 3. zruta nAmanA ghI jevA varasAda sAta ahArAtri varase che. tethI pRthvImAM snigdhatA (cIkaNAi) Ave che. ra 4. pachI 'amRta' nAmanA amRta jevA varasAda sAta divasarAta varasavAthI 24 prakAranAM dhAnya vagere sava vanaspatinA aMkurA jamIna mAMthI UgI nIkaLe che. pachI 7 divasa varasAda baMdha rahe che. 5. 'rasa' nAmane zeraDInA rasa jevA A varasAda 7 ahaiArAtri varase che. AthI ukta vanaspatimAM pAMce rasanI utpatti thavA pAme che. te vakhate te khilavAsI manuSyeA lIlAlahera dekhI Azcarya cakita thaI bahAra Ave che. pAMdaDAMnA hAlavAthI puna: DarIne khilamAM pesI jAya che. aMdara duga dhathI gabharAI ne vaLI bahAra Ave che. pachI nIDara banI vRkSeAnI pAse Ave che ane phaLaphaLAdinA AhAra kare che. A khArAka temane ati svAdiSTa lAgavAthI mAMsAhAranA parityAga kare che ane keTalAMka manuSyA maLIne evA TharAva kare che ke, 'have pachI je mAMsAhAra kare tenA paDachAyA paNa na levA. ' e pramANe jAtivibhAga thaI jAya che. ane badhA rItarivAja pAMcamA ArA (vartamAnakALa) jevA thaI jAya che. 3. pachI 'du:khama sukhama' nAme trIjo ArA bese che. te eka kroDAkoDa sAgaramAM 42000 varSa UNA jANavA, te avasarpiNI kALanA cAthA ArA sarakhA jANuve. A ArA beThA pachI 3 varSa ane dvA mahinA vItyA bAda prathama tIrthaMkaranA janma thAya che. Ama, prathama prakaraNamAM kahyA pramANenA AMtare anukrame A ArAmAM 23 tItha kara, 11 cakravatI, 9 baLadeva, 9 vAsudeva, 9 prativAsudeva pramukha thAya che. varNAdi zubha paryAyeAnI niAdina vRddhi thatI rahe che. -pAMca saptAha varasAdanA ane be saptAha khullA maLI 7 saptAhanA 7x7=49 divasa aSADha vada 1 thI bhAdaravA suda 5 sudhI thAya che. vyavahAramAM te divase ja sa Mvatsarane Arabha yatA hovAthI aSADhI purNimA pachI 49-50 be divase saMvatsarI mahAparvanI ArAdhanA thAya che. ApramANe saMvatsarI parva pazu anAdithI che ane ana takALa paryaMta raheze. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI* : siddha 4. pachI 'sukhama duHkhama' nAmanA cAthA ArA e kroDAkoDI. sAgarApamanA bese che. tenA 84 lAkha pUrva 3 varSa ane 85 mahinA thayA bAda cAvIsamA tIrthaMkara meAkSe padhAre che ane khAramA cakravatI AyuSya pUrNa kare che. tyArabAda koDa pUrva kALa vItye kalpavRkSanI utpatti thavA mAMDe che. tenAthI manuSya ane pazuenI icchA pUrNa thAya che tyAre te leAkeA badhA kAmadhaMdhA cheADI de che. jugaliyAM utpanna thavA mAMDe che. mAdara agni ane dharma viccheda jAya che. Ama, trIjA bhAgamAM saghaLAM aka bhUmiyAM banI jAya che. varNAdi zubha paryAyAnI vRddhi thatI rahe che. 93 pa. pachI ' sukhama ' nAmanA pAMcamA ArA traNa keADAkoDI sAgaraiApamanA bese che. tenu' saghaLuM varNana avasarpiNI kALanA bIjA ArA samAna jANavuM. varNAdi zubha paryAyAnI vRddhi thatI rahe che. 6. pachI ' sukhama sukhama" nAmanA chaThTho ArA 4 koDAkoDasAgaranA ese che. te avasarpiNI kALanA pahelA ArA jevA jANaveA. varNAdi zubha paryAyAnI anataguNa vRddhi thatI rahe che. Ama, dasa kADAkeADa sAgarApamanA avasarpiNI kALa pUrNa thayA mAda punaH utsarpiNI kALa Ave che. ema vIsa koDAkoDa sAgarApamanuM eka kALacaka bharata ane aravata kSetramAM anAdi kALathI pharatu rahe che. ane anaMta kALa padegta pharatu ja raheze. iti kAlacakra. gaMgAkuMDathI pazcimamAM, siMka DathI purvamAM, cuhimavaMta parvatanA dakSiNanA nitamba uttarArdha bharatakSetramAM 8 ceAjana UMcA, 2 ceAjana UMDA, mULamAM 8 ceAjana vacce 6 cAjana upara ane 4 ceAjana pahALe goLAkAra RSabhakUTa nAme pata che. cakravatI mahArAja che khaMDa sAdhavA nIkaLe che tyAre A RSabhakUTa para peAtAnuM nAma lakhe che. jaMbudvIpanI uttara dizAnAM aparAjita nAmanA dvAranI aMdara bharata kSetra jevuM ja airavata kSetra che. tenI madhyamAM vahetI nadIonAM nAma rastA ane raktavatI che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza meru paryaMtanI dakSiNe bharatakSetranI maryAdA karanAra cullahimavaMta nAme pata che. te 100 yeAjana UMcA, 25 yAjana jamInamAM, 24932 yAjana lAMbe ane 1052112 yAjana paheALA che. te pILeA suvaNu maya che. tenI upara 11 phUTa (TekarI) che. te pAMcaseA pAMcaseA ceAjana UMcA che. ane madhyamAM 1000 ceAjana lAMbA, 500 ceAjana paheALA ane 10 ceAjana UMDA che. tenI upara padmadraha nAme kuMDa che. jemAM ratnamaya kamaLa che. tenA para zrIdevI saparivAra rahe che. A padmadrahamAMthI 3 nadI nIkaLI che :-1. gaMgA ane 2. siMdhu nadI bharatakSetramAM thai cauda cauda hajAra nadInA parivArathI pUrva ane pazcimanA lavaNa samudramAM jaI ne maLI che. 3. rAhitA nadI-uttaranI tarapha hemavaya kSetramAM thaI 28000 nadIonA parivArathI pazcimanA lavaNa samudramAM jaIne maLI che. meru paryaMtanI uttaramAM eravata kSetranI maryAdAnA karanAra zikharI' paMta che, te cuhimavata sarakhA ja jANavA. tenA para padmadraha jevA ja " puMDarika" nAme vraha che. temAM ratnamaya kamaLeA para lakSmIdevI saparivAra rahe che. AmAMthI paNa traNa nadIe nIkaLI che. 1. raktA ane 2. raktavatI nadI uttara dizAe eravata kSetramAM thai cauda cauda hajAra nadIonA parivArathI pUrva pazcimanA lavaNu samudramAM jaI maLI che. ane 3. * suvarNa kulA ' nadI dakSiNa tarapha heraNyavata kSetramAM thaI 28000 nadIonA parivArathI pUva nA lavaNa samudramAM jai maLI che. merunI dakSiNe cuhimavaMta paryaMtanI pAse purva pazcima 376726 yAjana uttaranA kinArA tarapha lAMbu uttara dakSiNa 2105 pa ceAjana paheALuM "hemavaya" kSetra che. AmAM rahenArAM yugalika manuSyAnAM zarIra seAnA jevAM pILAM camake che. ahI saDhA trIjA ArAnA prathama bhAga jevI racanA rahe che. A kSetranA madhyamAM rAhitA ane rAhita'sA' nadInI vacce 1000 yAjana UMcA ane 1000 yAjana paheALe " zabdapAtika" nAmanA vRtta (geALa) vaitADhya paryaMta che. 94 meru parvatanI uttare zikharI patanI pAse " hemavaya" kSetra jevu' ja heraNyavaya kSetra che. temAM rahenArA yugalika manuSyeAnAM zarIra cAMdI ja Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : siddha 95 jevAM zveta caLakatAM hoya che. tenI madhyamAM "zabdapAtika vaitAdya jevo ja "vikaTapAtika" nAme vRtta vaitADhaya parvata che. merunI dakSiNe ane haimavaya kSetranI pAse uttaramAM 200 jana UMce, 5. yojana jamInamAM, pUrva pazcima 5393 yojana lAMbe, uttara dakSiNa 42102 yajana pahoLe "mahAmavaMta parvata pILA suvarNana che. te upara pAMcaso pAMcaso yojananA UMcA 8 phUTa che. ane tenI madhyamAM 2000 ejana lAMbo, 1000 yajana pahebe ane 10 jana UMDo mahApa nAme draha che. temAM ratnamaya kamaLa para "hIM" devI saparivAra rahe che. A drahamAMthI be nadIo nIkaLI cheH 1. "rohitaMsA" nadI te dakSiNa tarapha hemavaya kSetranI madhyamAM thaI 28000 nadIonA parivAra sahita pUrvanA lavaNa samudramAM jaI maLe che, ane 2. "harimaMtA" nadI te uttara tarapha harivAsa kSetranI madhyamAM thaI pa6000 nadIonA parivArathI pazcimanA lavaNa samudramAM maLe che. mera parvatanI uttaramAM hairaNyavaya" kSetranI pAse mahAhimavaMta parvatanA je ja "rUpI parvata rUpAne che. tenI madhyamAM "mahApadmadrahanA jevo ja "mahApuMDarika kaha che. temAM ratnamaya kamaLa para "buddhi devI saparivAra rahe che. AmAMthI be nadIo nIkaLI che. 1. "rUpakaLA" nadI uttara tarapha hairaNyavaMta kSetranI madhyamAM thaI ra8000 nadInA parivArathI pazcimanA lavaNa samudramAM maLI che ane 2. narakaMtA" nadI dakSiNa tarapha ramyakavAsa kSetranI madhyamAM thaI pa6000 nadInA parivArathI pUrvane lavaNa samudramAM maLI che. meru parvatanI dakSiNa dizAmAM mahAhamavaMta parvatanI uttara tarapha pUrva pazcima 73ghUjana lAMbuM ane uttara dakSiNa 84212 yojanA pahoLuM "hariyAsa" kSetra che. emAMnAM yugala manuSyanAM zarIra pannA jevAM lIlAM caLakatAM hoya che. ahIM sarvadA bIjA ArAnA jevI racanA hoya che. tenA madhyamAM vikaTapAtika vRtta vaitADhaya parvata che." Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 tava prakAza. merunI uttaramAM ane rUpI parvatanI dakSiNe "hariyAsa" kSetra jevuM ja "ramyakavAsa" kSetra che. ahIMnA yugala manuSyanAM zarIra ghaNAM ramaNIya che. A kSetranI madhyamAM "gaMdhapAtI nAme vRtta vaitADhaya parvata che. meru parvatanI dakSiNamAM ane hariyAsa kSetranI najIka uttaramAM "niSadha" nAmano parvata mANeka jevo lAla suvarNamaya che. te dharatIthI 400 ejana UMco ane 100 ejana jamInamAM che. pUrva pazcima 941562 jana lAMbo ane uttara dakSiNa 16842 jana pahoLo che. tenA upara 9 phUTa che. tenI madhyamAM 4000 ejana lAba, 2000 yojana pahoLA ane 10 yojana UMDo "tigiracha" nAme draha che. tenI madhyamAM ratnamaya kamaLa upara "dhati devI saparivAra rahe che. A drahamAMthI be nadIo nIkaLI che. 1. "harisalIlA" te dakSiNa tarapha harivAsa kSetranI madhyamAM thaI pa6000 nadIonA parivArathI pUrvanA lavaNa samudramAM maLe che. ane 2. "sIdA" nadI uttara tarapha "devakuru kSetranA cittavicitta parvatanI madhyamAM thaI 1. niSadha, 2. devakuru, 3. sUra, 4. sulasa ane pa. vidyuta e pAMceka drahanA madhyamAM thaI bhadrazAla vanamAM thaIne meru parvatathI 9 jana dUra vidyutaprabha "gajadaMta' parvatanI nIcethI pazcima tarapha vaLIne pazcima mahAvideha kSetranA be bhAga karatI, eka eka vijayamAMthI 28000 nadIone sAthe laI, sarva maLIne 5,32,000 nadIonA parivArathI parivRtta thaI pazcimanA lavaNa samudramAM jaI maLe che. niSadha parvatanI pAse uttaramAM 30209 yojana lAMbA, niSadha parvatathI 400 ejana UMcA, 500 ejana pahoLA ane AgaLa jatAM kramazaH UMcAImAM vRddhi pAmatA ane pahoLAImAM ghaTatA ghaTatA meru parva * A ekeka kahanI pAse dasa dasa pUrvamAM ane dasa dasa pazcimamAM ema vIsa vIsa parvata che. pAMca kahanA sarve maLIne 100 parvata dakSiNamAM ane 100 parvata uttaramAM che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97) prakaraNa 2 nuM siddha tenI pAse 500 yojana UMcA ane aMgUlanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA paheLA, hAthIdAMtanA jevA vAMkA evA be gajadaMtA che. eka pUrvamAM rUpA jevo veta varNana somanasa ane bIje, pazcimamAM tapta suvarNa je rakta varNano vidyutaprabha nAme gajadaMta parvata che. te bane parvata para alaga alaga 7 ane 8 phUTa che. meru parvatanI uttara dizAmAM ane ramyakavAsa kSetranI pAse dakSiNamAM niSadha parvatanA jevaDe ja nIlama jevA lIlA raMgane "nIlavaMta" nAme parvata che. tenA upara 9 phUTa che. madhyamAM tigiccha drahanA jevo ja "kesarI draha che. temAM ratnamaya kamaLa para "kIrtidevI" * saparivAra nivAsa kare che. A drahamAMthI be nadIo nIkaLI che. 1. "nArIkaMtA" nadI. uttara tarapha rayasvAsa kSetranI madhyamAM thaI pa6000 nadIonA parivArathI pazcima dizAnA lavaNa samudramAM jaI maLe che ane 2. sItA nadI dakSiNa tarapha uttarakuru kSetra tathA jhamaka samaka parvatanI madhyamAM thaIne temaja 1. nIlavaMta 2. uttarakuru. 3. caMdra, 4. airavata ane 5. mAlyavaMta e pAMca drahanI madhyamAMthI pasAra thaI, bhadrazAla vanamAM madhyamAM vahetI methI be yojana dUra mAlyavaMta gajadaMtanI nIce thaI, pUrva dizA tarapha vaLI mahAvideha kSetranA be vibhAga karatI pUrvokta prakAre 5,32,000 nadIonA parivArathI parivRtta thaI pUrva dizAnA samudramAM jaI maLe che. * dahanI madhyamAM kamaLa para rahenArI bhuvanapati jatinI devAo 1 palyopamanA AyuSyavALI hoya che. tenA 4000 sAmAnika deva, 16000 AtmarakSaka deva, 80 0 0 atyaMtara pariSadanA deva che, 10000 madhya pariSadanA. deva che. 12000 bAhira pariSadanA deva che. sAta aNikAnA nAyaka deva che. 4 mahattarI devI ane 120.00000 Abhiyogika deva che. A badhAne rahevAne mATe alaga alaga ratnamaya kamaLo che, ane 108 bhUSaNa dhAraNa karavAnAM kamaLo che ema sarva bhaLI 120,50,120 kamaLa jenA upara ratnamaya bhuvana che. tema devadevIo rahe che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na tatva prakAza ukta nIlavaMta parvatanI paNa dakSiNamAM AgaLa kahyA tevA be gaja daMtA che. tenAM nAmaH 1. pUrvamAM pannAnA jevo lIlA varNane mAlyavaMta ane pazcimamAM senA jevA pILA varNane "gaMdhamAdana" nAme, ema be gajadaMta parvata che. 'meru parvatanI dakSiNe ane niSadha parvata najIka uttare vidyutaprabha ane manasa e be gajadaMtA parvatanI madhyamAM 11842jana pahoLuM ane pa3000 yeAjana lAMbuM ardha caMdrAkAra devaku nAme kSetra che. AmAM sadA pahelA ArA jevI racanA rahe che. devakurUkSetramAM 8 jana UMcuM ranamaya "zAmelI' nAme vRkSa che, temAM mahAriddhine dhAraka "gala" nAmane deva rahe che. | mera parvatanI uttaramAM ane nIlavaMta parvata najIka dakSiNamAM bane gajadaMtA parvatanI vacce devamurU kSetranA jevuM ja "uttarakurU' kSetra che. tyAM zAlmalI vRkSanA jevuM ja "jakhu nAme vRkSa che. te upara jaMbudvIpane mAlika mahAddhidhAraka aSADhI nAmano deva rahe che. | mahAvideha kSetranuM varNana meru parvatathI pUrva ane pazcimamAM meru, bhadrazAla vana ane vijaya e badhAne sAthe gaNatA 100000 yojana lAMbuM, uttara dakSiNamAM niSadha ane nIlavaMta parvatanI madhyamAM 33684 dayAjana pahoLuM mahAvideha kSetra che. AmAM pUrvokta cethA ArA jevI racanA sadaiva hoya che. 4 merU parvatathI dakSiNa ane uttaranA eka lAkha ejanane hisAba :- yojana ] kSetra merU parvata 100000 rUpI parvata 421014 devakara kSetra 1184228 hemavaya kSetra 215nA uttarakure kSetra 118428 hiraNyavaya kSetra 21055 niSadha parvata 1684224 cullahimavaMta parvata 105ra nIlavaMta parvata 1984224 zikharI parvata 10pararu harivAsa kSetra 84218 bharata kSetra para68 paramyAkavAsa kSetra 8421 eravata kSetra para6 mahAhimavana parvata 421 kula jana 100000 kSetra jana Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju siddha mahAvidehanI madhyamAM merU parvata AvavAthI tenA be vibhAga thaI gayA che. 1. pUrva mahAvideha ra. pazcima mahAvideha. 99 pUrva mahAvidehanI madhyamAM sItA ane pazcima mahAvidehanI madhyamAM sItAdA nadI vahetI hAvAthI punaH tenA be be vibhAgeA thayA. e rIte mahAvideha kSetranA 4 vibhAga thAya che. te dareka vibhAgamAM ATha ATha vijaya che. eTale eka mahAvidehamAM 8x4=32 vijaya che. vakSa meru parvatathI pUrNAMmAM ane pazcimamAM bAvIsa hajAra yeAjananuM bhadrazAla vana che. tenI pAse nIlava'ta paMtanI dakSiNe, citrakUTa kAra parvatanI pazcime, mAlyavaMta gajadatA paryaMtanI pUrve ane sItA mahAnadInI uttare 16592 yAjana uttara dakSiNu lAMkhI ane 2212o yAjana pUrva pazcima paheALI pahelI "kaccha" nAme vijaya che. A vijayanI madhyamAM pUrva pazcima vijaya jeTaleA ja lAMbeA, 25 ceAjana UMcA, 50 ceAjana paheALe, bharata kSetranA baitADhaya paryaMta jevA vaitADhaya parvata che. tenI uttara dakSiNanI ane zreNIo para vidyAdharAnAM 55 nagara che. A baitADhaya padegtanI uparamAM nIlavaMta paryaMtanA nitambamAM 8 yeAjana UMcA ' RSabhakUTa' che. te upara kaccha vijayanA cakravatI nAmAMkita rAjya kare che. A RSabhakUTanI pUrNAMmAM gaMgA' nAmanA kuMDa che ane pazcimamAM siMdhu nAme kuMDa che. A banne kuMDa 60 ceAjana lAMmA- paheALA ane gALAkAra che. A banne kuMDamAMthI gaMgA ane siMdhu nadI nIkaLIne vaitADhayanI anne guphAonI nIce thai cauda hajAra nadIonA parivArathI sItA nadImAM jaI maLe che. AthI kaccha vijacanA cha kha'Da thaI jAya che. vaitADhaya paryaMtanI dakSiNe ane gaMgAsiMdhu nadI e be nadInI madhyamAM kSemA" nAmanI nagarI (rAjadhAnI) che. A nagarImAM bharata cakravatInA jevA ja kaccha nAmanA cakravatI thAya che. te cha khaMDamAM rAjya kare che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakA - A kaccha vijayanI pAse uttara dakSiNamAM 16592 yojanA lAMbo, nIlavata parvatanI pAse 400 jana UMce ane AgaLa jatAM kramazaH vRddhi pAmate, sItA nadI pAse 500 yojana UMce "citrakUTa nAme vakSakAra (vijayanI hadane karanAra) parvata che. tenA upara 4 phUTa che. AnI najIka bIjI "sukaccha' nAme vijaya che. te karacha vijaya jevI ja che. temAM "kSemapurA" nAme rAjadhAnI che. tenI pAse nIlavanta parvatanI najadIka "gAthApati kuMDathI nIkaLelI AdithI aMta paryatA 125 yojana pahoLI, ane rA yeAjana UMDI nahera jevI gAthApati. nAme nadI che. te sItA nadImAM jaIne bhaLI che. tenI pAse pUrvamAM kaccha vijayanA jevI ja trIjI "mahAka7' vijaya che. tenI rAjadhAnI ariSTA' che. tenI pAse citrakaTa vakSakAra jevo ja "brahmakUTa vakSakAra parvata che. tenI najIka thI "kacchavatI' vijaya che, tenI ariSTavatI. rAjadhAnI che. kacchavatI vijayanI pAse gAthApati nadI jevI "drahavatI" nadI che. tenI pAse pAMcamI "Avarta vijaya che. temAM "khaDagI" rAjyadhAnI che. tenI pAse nalInakuTa vakSakAra parvata che. tenI pAse chaThThI "maMgalAvatIvijaya che. temAM "majUsA rAjyadhAnI che. tenI pAse sAtamI "puSkara vijaya che, jemAM auSadhI rAdhAnI che. tenI pAse eka "zailakuTa vakSakAra parvata che. tenI pAse AThamI 'puSkalAvatI' vijaya che. jenI puMDaragiNa rAjyadhAnI che. tenI pAse pUrvamAM vijaya jeTaluM (16592 jana) uttara dakSiNa lAMbuM, dakSiNamAM sItA nadI pAse ra922 yojana pahoLuM, uttaramAM kame kame ghaTatuM, nIlavaMta parvatanI pAse 1da jana pahoLuM "sItAmukha nAme vana che. tenI pAse pUrvamAM ja jabudvIpanuM vijaya dvAra che. jambudvIpanA vijayadvAranI aMdara, sItA nadInI dakSiNe ukta "satAmukha vananA jevuM ja bIjuM "sItAmukha" vana che. ane te niSadha parvata pAse ja jana pahoLuM che. tenI pAse merU parvata tarapha pazcimamAM navamI "vitsA" nAme vijaya che. tenI rAjyadhAnI "susImA" Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 prakaraNa 2 ju siddh che. tenI pAse 'trikUTa' vakSakAra paMta che. tenI pAse dasamI 'suvatsA' vijaya che. tenI ''DalA rAjyadhAnI che. taptatIrA' nI che. tenI pAse agyAramI mahAvatsa' vijaya che. tenI 'aparAjitA' rAjyadhAnI che. tenI pAse vezrama' vakSakAra parvata che. tenI pAse khAramI vatsavatI' vijaya che. tenI prabha*karA' rAjyadhAnI che. tenI pAse matAMtarI' nI che. tenI pAse teramI ramya'vijaya che. tenI akAvAI rAjyadhAnI che. tenI pAse aMjana' vakSakAra parvata che. tenI pAse caudamI 'ramyaka' vijaya che. tenI padmAvatI' rAjyadhAnI che. tenI pAse 'unmattAnIrA' nadI che. tenI pAse paMdaramI 'ramaNI' vijaya che. tenI 'zubhA' rAjyadhAnI che. tenI pAse 'mAtajanakUTa vakSakAra parvata che. tenI pAse seALamI 'ma'gAvatI' vijaya che, tenI 'ratnasa'cayA' rAjyadhAnI che. tenI pAse 2000 yAjananuM bhadrazAla vana che. A meru parvatathI pUrva dizAnA mahAvideha kSetranI 16 vijayanuM varNana thayuM. merUthI pazcime niSadha parvatanI uttare ane sItAdA nadInI dakSiNe vidyuta gajadatA padegtanI pAse sattaramI 'padma'vijaya che. tenI 'azvapurI' rAjyadhAnI che. tenI pAse aMkAvatI' vakSakAra parvata che. tenI pAse aDhAramI supadma' vijaya che. tenI 'sahapurA'rAjyadhAnI che. tenI pAse 'kSIreAdA' nadI che. tenI pAse egaNIsamI 'mahApadma' vijaya che. tenI mahApurA rAjyadhAnI che. tenI pAse padmAvatI' vakSakAra parvata che. tenI pAse vIsamI padmAvatI' vijaya che. tenI 'vijayapurA' rAjadhAnI che. tenI pAse sItazrotA' nadI che. tenI pAse ekavIsamI 'za'kha' vijaya che. tenI 'aparAjitA' rAjyadhAnI che. tenI pAse 'asIviSa' vakSakAra parvata che. tenI pAse bAvIsamI mudra' vijaya che. tenI arajA' rAjyadhAnI che. tenI pAse aMtaravAhinI' nadI che, tenI pAse trevIsamI 'nalIna' vijaya che. tenI azAkA' rAjyadhAnI che. tenI pAse 'sukhavAha' vakSakAra parvata che. tenI pAse ceAvIsamI 'salIlAvatI' vijaya che, tenI vItazeAkA' rAjyadhAnI che. + sIlAvatI vijaya kramazaH nIcI UtaratI madhyamAM 1000 yAjana UMDI che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 - jaina tatva prakAza tenI pAse sItAmukha vana jevuM ja "sIdAmukha vana che. ane tenI pAse jaMbudvIpanuM pazcimanuM "jayanta dvAra che. jayaMta dvAranI aMdara satedA nadInI uttaramAM paNa tevuM ja sIdAmukha vana che, tenI pAse pUrvamAM merunI tarapha pacIsamI vaprA vijaya che. temAM "vijayA" rAjyadhAnI che. tenI pAse "caMdrakUTa vakSakAra parvata che. tenI pAse chavvIsamI "suviprA vijaya che. tenI vaijayantI rAjyadhAnI che, tenI pAse 'unsImAlinI nadI che. tenI pAse satyAvIsamI "mahAvaprA vijaya che. tenI "jayantI rAjyadhAnI che. tenI pAse "sUrasaphUTa vakSakAra parvata che. tenI pAse aThThAvIsamI "vaprAvatI' vijaya che. tenI "aparAjitA rAdhAnI che, tenI pAse phena mAlatI nadI che, tenI pAse ogaNatrIsamI "valtha vijaya che. temAM "cakrapurA" rAjyapAnI che. tenI pAse "nAgaphaTa vakSakAra parvata che. tenI pAse trIsamI "suvallu' vijaya che, tenI "khaDaga rAjyadhAnI che. tenI pAse "gaMbhIramAlinI' nadI che. tenI pAse ekatrIsamI 'gaMdhilA vijaya che. jemAM "avadhyA" rAjyadhAnI che. tenI pAse devakUTa vakSakAra parvata che. tenI pAse batrIsamI "gaMdhilAvatI' vijaya che. tenI AujalA rAjyapAnI che. tenI pAse merunuM bhadrazAla vana ane gaMdhamAdana gajardata parvata che. ukta kaccha vijyanA jevI ja badhI vijya jANavI. citrakUTa parvatane jevA sarva vakSakAra parvate jANavA. gAthApati nadI samAna saghaLI nadIo jANavI. A pUrva pazcima kSetranA 1 lAkha jana pUrNa thayA. eka parvatathI pUrva pazcimane 1 lAkha janane hisAba - eka eka vijaya 22127yojananI che te 16 vijayanA...yojana. 35406 eka eka vakSakAra 500 jana te 8 vakSakAranA ... jana .. 4000 eka eka aMtara nadI 125 jananI te 6 nadInA ..yojana .. 750 eka eka sItAmukhavana 2022 yojana te 2 vananA ... yojana 5844 eka eka bhadrazAla vana 22000 yojana te be vananA ... yojana. 44000 madhyamAM meru parvata yojana 10000 kula vajana 100000 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 prakaraNa 2 juM siddha jambudvIpane pharato "jagata" no koTa che. te 8 jana UMce che, nIce 12 yojana; madhyamAM 8 jana ane upara 4 jana paheLe che, ane gherAvAmAM 316227 jana, 3 kesa, 128 dhanuSya ane 13aaaa aMgUlathI kaMIka adhika che. tenI cAre dizAe 4 daravAjA che. te dareka ATha yojana UMcA ane 4 yojana pahALA che. tenAM nAma 1 pUrvamAM vijayadvAra, 2. dakSiNamAM jayantadvAra 3. pazcimamAM vaijayanta dvArA ane, 4. uttaramAM aparAjita dvAra che. iti jaMbudvIpanuM varNana samApta lavaNa samudranuM varNana jaMbudvIpanI jagatInI bahAra valaya (cUDI)ne AkAre pharate 200000 (be lAkha) jana pahoLA lavaNa samudra che. te kAMThA upara te vAlAjha jeTale ja UMDo che. paraMtu jema jema AgaLa vadhIe tema tema kamazaH UMDAImAM vadhatA vadhatA 95000 jana jaIe tyAre madhyamAM 1000 ejananI pahoLAImAM 1000 ejana UMDe che. ane 96000 yojanathI AgaLa jatAM anukame UMDAImAM ghaTatAM ghaTatAM dhAtakIkhaMDa dviIpa pAse vAlAjha jeTalo UMDe rahI jAya che. pUta jabuddhIpamAM bharatakSetranI uttare Avela "culahimavaMta, parvatane pUrva pazcima baMne bAju hAthI dAMta jevI vAMkI babbe dADhAo, lavaNa samudramAM gaI che, e cAre dADhA para sAta sAta aMtaradvIpa che. jagatanA keTathI 300 jana jaIe tyAre 300 jana lAMbApahoLA. 1 ekaruka, 2. AbhASika, 3 veSAlika ane, 4. nAgelika A nAmanA cAra dvIpa che. tethI AgaLa 400 jana jaIe tyAM 400 yojanA lAMbApahoLA 1. hayakarNa, 2. gajakarNa 3. gokarNa ane, 4. saMkulakarNa e 4 dviIpa che tethI AgaLa 500 jana jaIe tyAM 500 jana lAMbApahoLA 1. Adarza mukha 2. meDhAmukha 3. aje mukha ane 4. gomukha e cAra dviIpa che. ' Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jena tatva prakAza tethI AgaLa 600 ejana jaIe tyAM 600 ejana lAMbA pahoLA 1, azvamukha rahastImukha, 3. siMhamukha ane, 4. vyAghamukha e cAra dvIpa che. tethI AgaLa 700 yojana jaIe tyAM 700 jana lAMbApahoLA, 1, azvakarNa, 2; siMhakarNa 3. akaNuM ane 4. karNa pAuraNa e cAra dvIpa che. tethI AgaLa 800 jana jaIe tyAM 800 jana lAMbApaLA 1. ulkAmukha, 2. meghamukha 3. vidyutamukha ane 4 vijajudaMta e cAra dvIpa che. tethI AgaLa 900 jana jaIe tyAM 900 ejana lAMbApahoLA 1. ghanadaMta, 2. lakhadaMta, 3. gUDhadaMta ane, 4. zuddhidaMta e nAmanA cAra dvIpa che. cudghahimavaMtanI peThe ja aivita kSetranI maryAdA karanAra zikharI parvatanI 4 dADhAo para paNa uparokta nAmanA 28 aMtaradvIpa che. bane maLI 56 aMtaradvIpa che 4. temAM pApamanA asaMkhyAtamAM bhAganuM AyuSya ane 800 dhanuSyanA dehamAnavALAM yugala manuSya rahe che. A chappana aMtaradvIpamAM trIjA ArA jevI racanA sadaiva hoya che. tyAMnAM manuSya paNa marIne devagatimAM jAya che. jaMbudvIpanAM cAre dvArathI paMcANuM hajAra yojana dura lavaNa samudramAM jaIe tyAM vajaratnanA 4 pAtAla kalazA Ave che. te 1 lAkha ejananA UMDA che, 10000 yajana vacce pahoLA che, 1000 yojanA taLiye ane 1000 yojana meDhA pAse pahoLA che. 100 yojananI jADI ThIkarI che. tenAM nAma pUrvamAM valaya mukha, dakSiNamAM ketu, pazcimamAM yUpa ane uttaramAM Izvara. * jIvAbhigama sUtramAM dADhAonAM nAma na hovAthI koI AcArya kahe che ke culahimavata ane zikhara parvatanA bane khUNAthI lavaNa samudramAM upayukta aMtarathI alaga alaga beTa che. tethI tene aMtarIpa kahe che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juH siddha 105 eka eka kalazanA traNa traNa kAMDa (vibhAga) che. prathama kAMDamAM 333333 janamAM vAyu, bIjA 333333 ejanamAM vAyu ane pANI ane sAthe ane trIjA 33333 janamAM ekaluM pANuM bharyuM che. A cAre kalazanI madhyanA cAra AMtarAmAM vajaratnamaya nAnA kaLazanI 8-9 paMktio che. pahelI paMktimAM 215, bIjImAM 216, trIjImAM 217, cothImAM 218, pAMcamImAM 219, chaThThImAM 220, sAtamImAM 221, AThamImAM 222 ane navamImAM 223 kalaza che. A nAnA kalaza 1000 ejana UMDA, vacce 1000 jana pahoLA ane taLiye tathA meDhIe 100 ejana pahoLA che. tenI ThIkarI 10 ejana jADI che. te pratyeka kalazanA traNa kAMDa che. temAM 333 ejana jhAjherAmAM vAyu, 333 jana jhAjherAmAM pANI ane vAyu tema ja 333 yojana jhAjherAmAM phakta pANI bhareluM che. nAnA moTA kalaza maLI kula 7888 che. A kalazanA nIcenA kAMDano vAyu jyAre zuM jAyamAna thAya che tyAre uparanA kAMDamAMthI pANI UchaLI nIce darzAvelI dagamALAthI pANe be kesa upara caDI jAya che. AThama ane pAkhIne divase pANI vizeSa UchaLe che. jethI samudramAM bharatI Ave che. A kalaza para 174000 nAgakumAra jAtinA deva senAnA kaDachAthI pANIne dabAve che. tene velaMdhara deva kahe che. lavaNa samudranI madhyamAM 10000 jananI pahoLAImAM 16000 ejana UMce dagamALA che. arthAt samudranI vacce jANe 16000 jananI UMcI ane 10000 jananI jADI evI pANInI dIvAla che. jaMbudvIpa ane dhAtakIkhaMDamAM rahelAM tIrthakara, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA samyagdaSTi Adi uttama puruSonAM tapa, saMyama, dharma, puNyanA atizayathI samudranuM pANI kadI paNa mAjhA mUkatuM nathI. - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jena tatva prakAza jaMbudvIpanAM cAre dvAra ane cAre dizAomAM betAlIza hajAra yeAjana upara 1721 jana UMcA, nIce 1022 jana paheLA, upara 424 yojana pahoLA 8 parvate che + te upara velaMdhara devanA. AvAsa che. temAM teo saparivAra vase che. A ThekANe 10000 (dasa hajAra) janana gItamadvIpa che. temAM lavaNa samudrane mAlika "susthita deva saparivAra rahe che. | lavaNa samudranI cAre tarapha vaTaLAyele cAra lAkha yeAjana pahoLe dhAtakIkhaMDa' nAme dviIpa che. tenI madhyamAM 500 yojana UMcA. dhAtakIkhaMDanI pahoLAI jeTalA lAMbA, uttara dakSiNa dvArathI nIkaLelA be ikSukAra" parvata che. teNe dhAtakIkhaMDa dviIpanA 1. pUrva dhAtakIkhaMDa ane 2. pazcima ghAtakIkhaMDa evA be vibhAga karyA che. banne vibhAgamAM eka eka meru parvata che. te banne meru 84 hajAra yojana UMcA ane bhUmi para 8400 jana pahoLA che. upara caDatAM naMdana vanamAM 9250 jana, somanasa vanamAM 3800 ejana ane zikhara para 1000 jana pahoLA che. pUrva dhAtakIkhaMDanA madhyamAM "vijaya" nAmane ane pazcima dhAtakIkhaMDanA madhyamAM acala nAmano meru che. sama bhUmi para bhadrazAla vana che. tyAMthI naMdanavana pa00 yojana UMcuM che ane somanasa vana 550 ejana UMcuM che ane tyAMthI 28000 jana UMcuM paMDaga vana che. tyAM dhAtakIkhaMDamAM utpanna thatA tIrthakarone janmAbhiSeka thAya che. jambudvIpamAM kahyA pramANe paNa tethI bamaNuM saMkhyAmAM kSetra, parvata, draha, nadI, mahAvihera kSetra, Adi badhA padArtho che, te zAzvata che. dhAtakIkhaMDanI cotarapha "padmavadikA" che. * pUrvamAM gothubha parvata, dakSiNamAM udakabhAsa parvata, pazcimamAM zaMkha parvata, uttaramAM dakasIma parvata. e cAra parvata para rahevAvALA devane vela dhara nAgarAjA kahe che. ane IzAna khUNAmAM karNATaka parvata, agni khUNAmAM vidyutaprabha parvata, naiRtya khUNAmAM kelAsa parvata, vAyavya khUNAmA arUNaprabha parvata che. e cAra parvata para rahenArA devone aNuvelaMdhara nAgarAjA kahe che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju' : siddha 107 dhAtakIkha'Da dvIpanI cAre tarapha vITaLAyelA 8 lAkha ceAjananA paheALA ane A kAMThethI sAmA kAMThA sudhI eka sarakhA 1000 yAjanaUMDA kAleAdhi nAme samudra che. tenA pANInA svAda sAdhAraNa pANInA jevA che. temAM be gautamadvIpa ane 108 caMdra sUryanA dvIpa che. kAleAdhi samudranI cAre tarapha vITaLAyelA 16 lAkha ceAjananA paheALA 'puSkaradvIpa' che. tenI madhyamAM 1721 ceAjana UMcA, mULamAM 1022 yAjana pahALeA ane zikharamAM 424 yAjana paheALA valayAkAre (kaMkaNanA AkAre) mAnuSyottara nAme pata che. teNe puSkaradvIpanA e bhAga karyA che. mAnuSyottara parvatanI aMdaranA bhAgamAM ja manuSyanI vastI che. bahAra manuSya vasatA nathI, eTalA mATe te mAnuSyottara kahevAya che. dhAtakIkhaMDa dvIpa jevA ja A a puSkaradvIpamAM madhya bhAge e IkSukAra parvata che. tethI tenA paNa pUrva ane pazcima puSkarA evA be bhAga paDI gayA che. dhAtakIkhaMDanA jevA ane jeTalA ja UcA ane paheALA e meru parvata AmAM paNa che. 1. pUrva puSkarAmAM 'mandira' meru ane 2. pazcima puSkarAmAM 'vidyutpAlI' meru che. A sivAya badhA zAzvata padArtha dhAtakIkha'Da peThe jANavA. upara pramANe 1 lAkha yAjananA jabudvIpa, anne bAju thaIne 4 lAkha yeAjananA lavaNa samudra, banne bAjunA 8 lAkha yojananA dhAtakIkhaDa, banne bAju 16 lAkha ceAjananA kAlAdhi samudra ane banne bAju thaI ne 16 lAkha yojananA ardha puSkaradvIpa e sa maLI 45 lAkha yojananA aDhI dvIpa ane e samudra che. temAM 79228162, 51422643, 3759354, 3950336 + manuSyA haiAya che. eTalA mATe ene manuSya leAka kahe che. x aDhI dvIpamAM rahe aMke manuSyanI saMkhyA kahI che, para Mtu kSetraphaLanA hisAbe teTalI sakhyA samAya nahi ema paNa abhiprAya che, tethI koI kruhe che ke garbhAvAsamAM utkRSTa 8 lAkha sanI manuSya Upaje te badhAnI sakhyA gaNI harI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jaina tatva prakAza aDhI dvIpanI bahAra 1, manuSyotpatti, 2. bAdara agnikAya, 3, draha, i. nadI, pa. garava, 6, vidyuta, 7. vAdaLAM, 8. varasAda, 9. khADA ane 10. duSkALa, e dasa vastu hotI nathI. mAnuSyattara parvatanI bahAranA puSkarAI dvIpamAM devanAM tathA tiryaMcAdinAM nivAsasthAne che. have ahIM dvIpa ane samudronAM nAma kahevAmAM Ave che? puSkaradvIpanI comera vIMTaLAyelo 32 lAkha yojana pahoLo puSkara samudra che. te pachI eka dvIpa ane eka samudra ema anukrame ekekathI bamaNI pahoLAInA comera vIMTaLAyelA che. (1) jaMbudvIpa pachI lavaNa samudra. (2) dhAtakIkhaMDadvIpa, kAlodadhi samudra, (3) puSkaravArIpa, puSkarodadhi samudra, (4) vAruNIvaradvIpa, - keI kahe che. bhagavAna ajitanAthane vAre A saMkhyA hatI. aDhI ThapamAM jeTaluM manuSyanuM AyuSya te pramANe hAthI ane siMhanuM AyuSya, manuSyanA cethA bhAganuM gheDanuM AyuSya, ane AThamA bhAganuM gheTAM, bakarA ane ziyALanuM AyuSya, pAMcamA bhAganuM gAya, bheMsa, ura ane gadheDAnuM AyuSya, ane dazamA bhAganuM kUtarAnuM AyuSya jANavuM. | x lavaNa samudramAM namaka jevuM pANI, kAledadhimAM sAdhAraNa pANI jevuM pANa, vAraNa samudramAM madirA jevuM pANI kSIra samudramAM dUdha jevuM pANI -bRta samudramAM ghI jevuM pANI, ane asaMkhyAta samudromAM ISpharasa je pANIne svAda che. naMdIzvarIpamAM traNe cAturmAsInA divase devo tIrtha karanA paMcakalyANa Adi zubha divasamAM ATha divasane aDhAI mahetsava kare che. rUcakIpa sudhI jaMghAcaraNa muni jAya che. rUcakakIpanI madhyamAM valayAkAra rUcaka parvata che. te upara 40 dizAkumArI devI bo rahe che. 8 naMdanavanamAM ane 8 gajadaMtA parvata para ema sarve maLI 56 digU kumArikA che. aDhI uddhAra sAgarepama arthAta 25 kroDAkoDI uddhAra palyopamanA jeTalA samaya thAya teTalA (asaMkhyAtA) dvIpa samudra che. tathA jagatamAM suprazasta (sArI vastuonAM jeTalAM nAma che te dareka nAmanA asaMkhyAtA asaMkhyAtA dvIpa samudra che. jammu nAmanA paNa asaMkhyAtA dIpe che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : siddha 109vAruNadadhi samudra, (5) kSIravaradvIpa, kSIrodadhi samudra, (6) ghatavaradvIpa, vRtavara samudra, (7) IkSuvaradvIpa, IkSudadhi samudra, (8) naMdIzvaradvIpa, 16. naMdIzvarasamudra, (9) aruNadvIpa, aruNadadhi samudra, (10) aruNuvaradvIpa, 20mo aNavarodadhi samudra, (11) aruNaharAvabhAsadIpa, rama aruNa varAvabhAsa samudra, (12) kuMDaladvIpa, kuMDalodadhi samudra (13) kuMDalavaradvIpa, kuMDalavaradadhi samudra,(14) kuMDalavarAva bhAsaddhIpa, kuMDalavarAvabhAsa samudra, (15) rucakaddhIpa, ruca,dadhi samudra, rucakavaradvIpa, 30me rucakavarodadhi samudra, 31 me rucakavarabhAsaddhIpa, 3ramo rucakavarabhAsa samudra, 33 hAradvIpa, 34 mo hArodadhi samudra. A pramANe eka eka nAmanA traNa dviIpa ane traNa samudra kahevA. yAvat sUryAvarabhAsadvIpa, sUryAvarabhAsadadhi samudra. AgaLa jatAM devadvIpa, devadhi samudra, nAgadvIpa, nAgadadhi samudra, yakSadvIpa, yakSasamudra, bhUta dvIpa, bhUta samudra, svayaMbhUramaNadvIpa, svayaMbhUramaNa samudra A pramANe eka ekane pharatA asaMkhyAtA dvIpa ane asaMkhyAtA samudra che. badhAne vistAra eka ekathI bamaNa jANavo. chellA ardha rAja jeTale pahoLo svayaMbhUramaNa samudra che. tenAthI 12 jana aleka che. ane upara jyotiSacakathI 1111. yojana dUra alaka rahele che. tiSa cakra jabudvIpanA sudarzana meru parvatanI najIka, samabhUmithI 790 jana upara tArAmaMDaLa che. ardho gAu lAMbA pahoLA ane pA gAu. UMcA tArAnA vimAna che. jaghanya palyopamano AThame bhAga ane. utkRSTa pA palyanuM tArAnA devanuM AyuSya che ane jaghanya patyano AThamo. bhAga ane utkRSTa palyanA ATha bhAga jhAjheruM tArAnI devIonuM AyuSya che. tArAnA vimAnane 2000 devo upADe che, tArAmaMDalanA 10 ejanTa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jaina tattva prakAza upara sUryAMnuM vimAna che, te v yAjana lAMbu* paheALuM tathA rRSa ceAjana UMcu' aMka ratnamaya che. sUrya vimAnavAsI devAnuM jaghanya pA pakSanu', utkRSTa 1 palyeApama ane 1000 varSanuM AyuSya che. tenI devIonu -jaghanya pA palyanuM; utkRSTa ardhA palya ne 500 varSanuM AyuSya che. sUryanA vimAnane 16000 deveza upADe che, sUryanA vimAnathI 80 ceAjana upara caMdramAnuM vimAna che, p yAjana lAMbuM paheALu (a) ane 2 yAjana UMcu sphaTika ratnamaya chex. cadra vimAnavAsI devAnuM jaghanya pApalyanuM', utkRSTa eka patyeApama ane 1 lAkha vanuM AyuSya che. temanI devIonuM jaghanya pA palyanuM, utkRSTa ardho paDyeopama ane 50 hajAra varSanuM AyuSya che. caMdravimAnane paNa 16000 devA UpADe che. ca'dravimAnathI 4 ceAjana Upara * nakSatramALa che. tenAM vimAna pAMce ratnamaya che. te eka eka gAUnAM lAMbApaheALAM ane ardhA gAunAM UMcAM che. nakSatra vimAnavAsI deveAnuM jaghanya pA paklyApamanuM, utkRSTa ardhA patyeApamanuM AyuSya che. ane tenI devIonu jaghanya pA paDyeApama, utkRSTa pA paDyeApamathI jhAjheruM AyuSya che. nakSatranA vimAnane 4000 devatAe upADe che. nakSatramALanI upara (4 ceAjana)UMce 'grahamAla' che. grahanAM vimAnA paNa pAMce varNanAM ratnamaya che. grahanAM vimAna mukhme keAsanAM lAMbAM paheALAM ane eka kAsanAM UMcAM che. vimAnavAsI devAnu AyuSya jaghanya * caMdra sUryAdi jyAtiSInAM vimAtAnAM yojana, kAsa, vagere ... mApa zAzvata jANavuM, arthAt 4000 azAzvatA kAsanA eka zAzvatA yojana thAya che. (a) sUryanAM vimAnethI 1 yeAjana nIce mRtunuM vimAna che ane caMdramAnA vimAnathI 1 yAjana nIce rAhunuM vimAna che. x digambara matanA mithyA Dana sUtramAM lakhyu` che ke caMdramAnuM vimAna sAmAnyapaNe 1800 keAsa paheALuM che. sUryanuM vimAna 1600 kesa paheLuM che. ane grahanakSatra tArAnAM vimAna jadhanya 125 kAsa utkRSTa 500 kesa paheALAM che tevI ja rIte. 1600000 krAsa sUryanuM vimAna ane 10000 caMdramAnuM vimAna samabhUtaLathI UMce che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2juM: sidhdha 111 mA pApamanuM, utkRSTa ardhA palyopamanuM che. grahanAM vimAnane 8000 devo UpADe che A. grahamALathI 4 jana UMce lIlA ranamaya "budha"ne tAro che. tyAMthI 3 ejana UMce sphaTikaratnamaya "zukane tAre che. tyAMthI 3 ejana UMce pILA ratnane "bRhaspati" nAme tAre che. tyAMthI 3 yojana UMce rakta ratnamaya 'maMgaLa' ne tAro che. tyAMthI 3 yojana UMce jaMbunaMda ratnamaya "zani ' no tAro che. A cArenAM AyuSya tathA vimAnavAhaka deva grahamALamAM kahyAM mujaba jANavA. Upara pramANe sarva jyotiSa caka samabhUmithI 900 jananI UMcAI sudhImAM trichA lekamAM che. jambudvIpanA meru parvatathI 1121 jana tarapha dura rahI jyotiSka vimAna pharatAM rahe che. jambudvIpamAM 2 caMdra ane 2 sUrya, lavaNa samudramAM 4 caMdra ane 4 sUrya, ghAtakIkhaMDamAM 12 caMdra ane 12 sUrya, kAledadhi samudramAM 42 caMdra ane 42 sUrya, puSkarAI dvIpamAM 72 caMdra ane 72 sUrya ema aDhI dvIpanI aMdara badhA maLI 132 caMdra ane 132 sUrya pAMce meru parvatanI cAre tarapha sadaiva pharatA rahe che. aDhI dvIpanI bahAra asaM khyAta caMdra, asaMkhyAta sUrya sadA sthira rahe che.B aDhI dvIpanI bahAra caMdrasUryAdi tiSInA vimAnonI laMbAI, pahoLAI ane UMcAI A jyotiSInA vimAnavAhaka deva jeTalA kahyA che tenA cAra vibhAga karavA, jemAM 1 vibhAga pUrva dizAmAM siMharUpe; bIje dakSiNamAM hastIrUpe, trIje pazcimamAM belArUpe ane vibhAga uttara dizAmAM gheDAnAM rUpe vimAna uThAvI pharato rahe che, B asaMkhyAta dvIpa samudramAM caMdrasUryanAM vimAnanuM pramANa nIcenA hisAbe che, ghAtakIkhaMDamAM 12 caMdra, 12 sUrya kahyA che. tene traNa guNA karavA 12 x 3 = 36 thayA temAM jambudvIpanA 2 sUrya lAvaNa samudranA 4 maLI ke umeratAM 42 thayA, e pramANe 42 caMdra ane 42 sUryakAledadhi samudramAM che pachI kAledadhinA 42 ne traNe guNatAM 126 thayA. temAM jaMbudvIpanA 2, lavaNanA 4 ane dhAtakIkhaMDanA 12 ema 18 bheLavatAM kula 144 thayA, e pramANe 144, caMdramA ane 144 sUrya puSkaradvIpamAM che. temAMthI 72 manuSyattara parvatanI aMdara Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jaina tatva prakAza aMdaranA karatAM ardhA jANavAM. aDhI dvIpanI aMdaranA jotiSInAM vimAne ardhA kaviThA (keDuM) phaLanA AkAre, nIcethI goLa ane upara samatala che. ane aDhI dvIpanI bahAranA jyotiSInAM vimAna iMTanA AkAre (laMbAI vadhAre ane pahoLAI ochI) che. bahAranAM vimAnane prakAza paNa maMda hoya che. eTale udaya thatAM sUryacaMdranA jevuM teonuM teja hoya che. aDhI dvIpanI aMdaranA jyotiSI pharatA rahevAthI rAtridivasa Adi samaya palaTa thayA kare che. ane tenAthI AvalikA, muhUrta, Adi kALanuM pramANa thaI zake che. ane bahAranA jyotiSI sthira rahevAthI jyAM rAtri tyAM rAtri ane. divasa tyAM divasa kAyama rahe che sarva jyotiSanA IMdra caMdramA ane sUrya che. pratyeka caMdrasUryanI. sAthe 88 graha, + 28 nakSatra ane chAsaTha hajAra navase. ane 72 bhAnubettaranI bahAra che. e ja pramANe, AgaLa kramazaH triguNa karatA javA ane pAchaLanA dvIpa samudranA bheLavatA javuM A rIte hareka dvIpa samudranA caMdrasUryanuM pramANa jANI zakAya che. aDhI dvIpanI bahAra caMdrasurya vacce 500000 yojananuM aMtara che. caMdra caMdra tathA sUrya sUrya vacce 1 lAkha jananuM aMtara che. e rIte sarva sthAnamAM jANI levuM. 4 88 grahanA nAma:- 1. aMgAraka, 2. vikAlaka, 3 lehitAkSa, 4. zanizcara, 5 Adhunika, 6. pradhunika, 7. kaNa, 8. kaNaka, 9. kaNakaNaka, 10. kavitAnI, 11. kaNazatAnI, 12. soma, 13. sahita, 14. azvazata, 15. kArSotvata, 16. kaka, 17. ajaka, 18, duhabhaka, 19. zaMkha, 20. zaMkhanAma, 2. zaMkhavarNa, 22. keza, 23. kezanAma, 24. kezava 25. nIlA 26. nIlamAsa, ra7. rU5, 28. rUpAyabhAsa, 29. bhasma, 30. bhasmarAsa, 31. tila, 32 tilapuSpavarNa, 33. daka, 34. dakavarNa, 35. kAya, 36. badhya 37. IdrAMgI, 38 dhumaketu, 39. hari, 40. piMgalaka, 41. buddha, 42. zuka, 43. bRhaspati, 44. rAhu 45. agamya, 46. mANavaka, 47. kALa , 48. dhuraka 49. pramukha, 50. vikaTa, 51. viSakalpa, para. prakalpa, 53. jayela. 54. arUNa, 55. anila, pa6 kALa, 57. mahAkALa, 58. svastika, 59. sovastika, Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 prakaraNa 2 ju : siddha paMceAtera kroDAkroDa tArA che. pratyeka jyAtiSInA mAlikane 4 agrahiSI ( iMdrANI ) che. pratyeka agramahiSIne cAra cAra hajAra devIonA parivAra hAya che. cAra hajAra sAmAnika deva che. 16000 AtmarakSaka deva che, AbhyaMtara pariSadanA 8000 deva che, madhya pariSadanA 10000 deva che. ane bAhira pariSadanA 12000 deva che. 7 prakAranI (aNikA) senA che. bIjo paNa ghaNA parivAra che. pUrva upArjita puchyAnAM phaLeA bhAgavI rahyA che. upara pramANe 900 caiAjana upara ane 900 yAjana nIce ema kula 1800 yAjanamAM tirachA leAka che. tenuM varNana saMpUrNa thayuM. meru paryaMte traNe leAka sparyAM che. te 100 ceAjana adheAleAkamAM, 1800 ceAjana tirachA leAkamAM ane 98100 ceAjana urdhva leAkamAM che. urdhva (UMcA) lAkanuM varNana zanizcaranA vimAnanI dhvajAthI 15 rAja upara 19 / / ghanarajA jeTalA vistAramAM ghanAdadhanA AdhAra para lagaDAne AkAre jammunA merupa tathI dakSiNa dizAmAM pahelu 'sudharma" ane uttara dizAmAM khIjuM araja, 60 vR mAna, 61. pAlambeka, dura. nityeAdaka, 63. svaya'prabha, 64 AbhAsa, 65. prabhAsa, 66. zreyaskara, }7. kSema kara 68 Abhakara, 69. prabhakara, 70. 71. vija 7ra. Azeka, 73. tAroka, 74. vimala, 5. vitata, 76. trivastra, 77, vizAla. 78. zAla, 74. sutrana, 80 anivRta, 81. eka jaTI, 82. dvijaTI, 83. karI, 84. karIka, 85. rAjA, 8. ala,, 87. puSpaketu, ane, 88. bhAvaketu. x 28 nakSatronAM nAma:- 1. abhica. 2. zravaNa, 3. dhaniSTA, 4. zatabhiSA, 5. purvAbhAdrapada, 6. uttarAbhAdrapada, 7. revatI, 8. azvinI, 9. bharaNI, 10. kRttikA, 11. hiNI, 12. mRgazara, 13. AdrA, 14. punaHva'su 15 puSpa, 16, aleSA, 17. mA, 18. pUrvA phAlgunI, 19. uttarA phAlgunI, 20 hasta, 21. citrA, 22, svAti, 23. vizAkhA, 24. anurAdhA, 25. jyeSThA, 26. mULa 27. pUrvASADhA ane, 28. uttarASADhA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jaina tatva prakAza "IzAna devaloka che. A banne devalokamAM 13-13 pratara che. temAM pAMca pAMcase ejananAM UMcAM ane ra700 jananAM bheMyataLiyAvALAM pahelA devalokamAM 32 lAkha vimAna che ane bIjA devalokamAM 28 lAkha vimAna che. pahelA devalokanA iMdranuM nAma zakedra che. tene ATha agramahiSI che. ane bIjA devalokanA IzAreMdrane paNa ATha amahiSI che. pratyeka iMdrANIne soLaseLa hajAra devIono parivAra che. pahelA devalokanA devatAnuM jaghanya 1 palyopama ane utkRSTa 2 sAgaropamanuM AyuSya che. tenI parigrahitA devInuM jaghanya 1 palyopamanuM ane utkRSTa 7 palyopamanuM AyuSya che. bIjA devalokanA devanuM jaghanya 1 palyopama jhAjheruM, utkRSTa 2 sAgaropama jhAjheruM AyuSya che. tenI parigrahitA devInuM jaghanya 1 palyopama jhAjheruM ane utkRSTa 9 palyopama jhAjheruM AyuSya che. ahIMthI uparanA devalokamAM devIo utpanna thatI nathI. uparanA bane devalokanI eka rAja upara 16 ghanarajaju vistAramAM ghanavAtane AdhAre dakSiNa dizAmAM trIjuM "sanakumAra ane 'uttaramAM cothuM "mAhendra devaloka che. bannemAM bAra bAra pratara che. temAM 600 yojana UMcAM ane 2600 ejana bhUmitalavALAM trIjAmAM 12 lAkha ane cothAmAM 8 lAkha vimAna che. trIjA devalokanA devonuM jaghanya 2 sAgaropamanuM, utkRSTa 7 sAgaropamanuM ane cothA devalokanA devenuM jaghanya 2 sAgaropamajhAjheruM ane utkRSTa 7 sAgaropama jhAjheruM AyuSya che. ukta bane devalokathI arthe rAja UMce 18 ghanarajajunA * vistAramAM merU parvata para barAbara madhyamAM ghanavAtanA AdhAre pAMcamuM brahmaleka devaka che. temAM cha pratara che. temAM 700 jana UMcA tathA 2500 ejana bhUmitalavALAM cAra lAkha vimAna che. ahIMnAM devanuM jaghanya 7 sAgaropama ane utkRSTa 10 sAgaropama AyuSya che. - jema makAnamAM mALa (majalA) hoya tema devalokamAM pratara che. jema mALanI aMdara eraDA keya che tema develekamAM vimAna che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juMH siddha 115 pAMcamA devalokanA trIjA ariSTa nAme prataranI pAse dakSiNa dizAmAM trasanAlanI aMdara pRthvI pariNAmarUpa kALA raMganI akhADAnA AkAre nava kRSNarAju x che.temAM 4 dizAe cAra, 4 vidizAe cAra ane eka madhyamAM ema nava vimAna che. temAM kAMtika jAtinA deva rahe che. temanAM nAma A pramANe che. 1. IzAna koNamAM "acI vimAna che. temAM "sArasvatI deva rahe che. . pUrvamAM "arcimAlI vimAna che. temAM "Aditya deva rahe che. e banne devone 700 devane parivAra che. 3. agnikoNamAM "verocanaM vimAna che. temAM vahi deva rahe che. 4. dakSiNamAM "prabhaMkara vimAna che, jemAM "varuNa deva rahe che. A banne devone 14000 devone parivAra che. 5. naiRtya koNamAM "caMdrAbha vimAna che, temAM gayA deva rahe che. 6. pazcimamAM "sUryAbha" vimAna che. temAM "tuSita' deva rahe che. e bannene 7000 devone parivAra che. 7. vAyavya koNamAM "zakAbha vimAna che. temAM "avyAbAdha deva rahe che. 8. uttara dizAmAM "supratiSTha vimAna che, temAM "agnideva" rahe che. 9. sarvanI madhyamAM " riSTAbha vimAna che, temAM "ariSTa deva rahe che. A traNene 900 devone parivAra che. x asaMkhyAtamA arUNavara samudramAMthI 1721 jana pachI bhIMta samAna ane aMdhakAramaya "tamaskArya" nIkaLIne upara caDhatIne cAra devalokane peTALamAM lai pAMcamA devalokanA trIjA pratara pAse pahoMcI che. te samudramAMthI nIkaLatAM eka eka pradezanI hoya che. upara jatAM pradeza pradeze eka eka pradeza vadhatAM pAMcamA devaleke asaMkhyAta jana jADI hoya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jaina tava prakAza A nava devatA samakitI hoya che ane tIrthakarone dIkSA levAne avasare temane cetavaNI Ape che. thoDA ja bhavamAM mekSa prApta karavAvALA che. loka (trasanAla)nA kinArA para rahevAvALA hovAthI kAMtika kahevAya che. ukta pAMcamA devalakathI ardhI rAja upara 18 ghanarajajunA vistAramAM ghanavAya ane ghanodadhinA AdhAra para chaThuM lAMtaka devaloka che. temAM 5 pratara che. temAM 700 ejana UMcAM ane 2500 jana bhUmitalavALAM 50 hajAra vimAna che. chaThThI devakanA devanuM jaghanya 10 sAgaropama ane utkRSTa 14 sAgaropamanuM AyuSya che. chaThThA devakathI pA rAja upara 7 ghanarajaju vistAramAM ghanavAya ane ghanedadhinA AdhAre sAtamuM "mahAzuka" devaloka che. temAM 4 prata che. 800 ejana UMcAM ane 2400 ejana bhUmitalavALAM 40 hajAra vimAna che. ahIMnA devenuM jaghanya 14 sAgaropamanuM ane utkRSTa 17 sAgaropamanuM AyuSya che. sAtamA devalakathI pa rAja upara 7 ghanarajaju vistAramAM ghanavAta ane ghanedadhinA AdhAre AThamuM "sahastrAra devaloka che. temAM 4 pratara che. ane 800 ejana UMcAM tathA 2400 yejana bhUmitalavALAM 6000 vimAna che. ahIMnA devanuM jaghanya 17 sAgaropama ane utkRSTa 18 sAgaropamanuM AyuSya che. AThamA devakathI che rAja UMce 12 ghanaraju vistAramAM methI dakSiNa bAju navamuM "ANata" ane uttara tarapha dasamuM "prANuta" devaloka che. banne devaloka lagaDAne AkAre che. bannemAM cAra cAra pratara che. temAM 900 jana UMcAM ane 2300 ejana bhUmitalavALAM banenAM maLI 400 vimAna che. navamA devalokanA devanuM jaghanya 18 sAgaropama ane utkRSTa 19 sAgaropamanuM AyuSya che. ane dasamA devakanA devanuM jaghanya 19 sAgaropama ane utkRSTa 20 sAgaropamanuM AyuSya che. ) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : siddha 117 navamA dasamA devalokathI ardhI rAja UMce 1 ghanarajaju vistAramAM meruthI dakSiNa dizAmAM 11muM "AraNa ane uttara dizAmAM bAramuM "azruta devaloka che. baMnemAM cAra cAra pratara che. temAM 1000 jana UMcAM ane 2200 jananAM bhUmitalavALAM baMnenAM maLI 300 vimAna che. agiyAramA devalekanA devanuM jaghanya 20 sAgaropamanuM ane utkRSTa 21 sAgaropamanuM tathA bAramA devalokanA devenuM jaghanya 21 sAgaropama ane utkRSTa 22 sAgaropamanuM AyuSya che. pahelA sudharmA devalokamAM "aparigrahItA" devIonAM 6 lAkha vimAna che. temAM rahenArI devIonuM jaghanya 1 palyopama, utkRSTa pa0 palyopamanuM AyuSya che. temAMthI eka palyopamanA AyuSyavALI devIo ja pahelA devalokanAM upabhegamAM Ave che. eka palyopamathI eka samaya adhikathI te 10 palyopamanA AyuSyavALI devIo trIjA devalokanA devane bhagayogya hoya che. 10 palyopamathI eka samayAdhika 20 popama sudhInA AyuSyavALI devI pAMcamA devalokanA devane bhogayogya, 20 popamathI samayAdhika 30 palyopama sudhInA AyuSyavALI davIo sAtamA devalokana devane bhegagya hoya che. 30 papamathI eka samayAdhika 40 palyopamanA AyuSyavALI devIo navamA devalokanA devane bhAga hoya che. 40 palyopamathI eka samayAdhika ane 50 palyopama sudhInA AyuSyavALI devIo 11mA devalokanA devone bhogayogya hoya che. bIjA devalokamAM aparigrahItA devIonAM 4 lAkha vimAna che. temAM rahenArI devIonuM jaghanya 1 palyopama jhAjheruM ane utkRSTa papa palyanuM AyuSya che. jemAMthI eka palya jhAjherAnA AyuSyavALI devIo ja bIjA devalokanA denA upabhogamAM Ave che. eka palyopama jhAjherA samayAdhithI te 15 palyopama sudhInI cethA devaloke, 15 thI 25 palyopama sudhInI chaThThI devaloke, 25 thI 35 AThamA devaloke, 35 thI 45 dasamA devaloka ane 45 thI 55 palyopama sudhInI bAramA devaleke vasatA devane upabhegamAM Ave che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jaina tatva prakAza pahelA, bIjA devalokanA deva manuSyanI peThe kAmaga seve che. . triIjA, cothA devalajjA de devInA sparza mAtrathI tRpta thAya che. pAMcamA, chaThThA devalokanA deva devInA viSayajanaka zabda sAMbhaLI tRpta thAya che. sAtamA, AThamA devalokanA deva devInAM aMgopAMganA nirIkSaNa (rUpa)thI ja tRpta thAya che. ahIM sudhI pahelA bIjA devalokanI aparigrahitA devIone devatA teDAve che. navamA, dasamA, agiyAramA ane bAramA devalekanA deva svasthAnake rahI bhoganI icchA kare che, te vakhate pahelA, bIjA devalokamAM rahelI temane bhagayogya devInuM mana temanA tarapha AkarSAya che. deva avadhijJAnathI tenA vikArI mananuM avalokana karIne ja tRptaka thaI jAya che. bAramA devalokathI uparanA devone bhoga icchA thatI nathI. A ekeka idrane 7 prakAranI aNikA (senA) che. 1. gaMdharva 2. nATaka, 3. hastI, 4. ghoDA, 5. ratha, 6. pAyadaLa, 7. vRSabha. jema ahIM rAjAone umarAva hoya che tema 64 iMdrone sAmAnika deva hoya che. purohitanI samAna pratyeka Indrane 33 trAyasUciMzaka devo hoya che. aMgarakSaka samAna AtmarakSaka deva hoya che. salAhakAra maMtrInI peThe AtyaMtara pariSadanA deva hoya che. teo idra jyAre bolAve che tyAre ja jAya che. kAmadAro samAna zreSTha kAma karanAra madhyama pariSadanA devo hoya che. teo IdranA teDAvyA paNa jAya ane vaNateDAvyA paNa jAya. kiMkaranI peThe saghaLAM kAma karanArA bAhya pariSadanA devo hoya che. teo jema nAgaravelanAM pAna hajAro gAu dUra laI javAmAM Ave paNa ahI tenI velane kaMI nukasAna pahocatAM dUra raheluM pAna kharAba thaI jAya che. temaja bAramA devalokanA deva dUra rahevA chatAM paNa bIjA devalokanI devInI sAthe mAnasika bega vicAramAtra-(By mental thought)thI karI zake che. - Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM: siddha 119 vaNateDAvyA Ave che. ane potapotAnA kAryamAM tatpara rahe che. dvArapALa samAna 4 kapALa deva hoya che. senA samAna sAta aNikAne deva hoya che. teo potapotAnA adhikAra pramANe hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLa, AdinAM rUpa banAvI yAcita rIte IndranA kAmamAM Ave che. gaMdharvonI aNikAnA deva madhura gAnatAna kare che. nATakaaNikAnA deva mane rama nRtya kare che. Abhigika deva iMdranA AdezathI kArya karavAmAM tatpara rahe che. ane prakIrNa deva vimAnomAM rahenArA prajA samAna hoya che. dareka idronuM AyuSya utkRSTa hoya che. A pramANe devatA pUrvopArjita puNyanAM phaLa bhogavatA thakA sukhathI kAlAtikramaNa kare che. - jema manuSyamAM caMDAla Adi nIca jAtinA manuSyo hoya che, tema devamAM kurUpa, azubha kriyA karanArA mithyAtvI ane ajJAnI "kilviSI nAme devo traNa prakAranA hoya che. pahelA bIjA devalokamAM 3 palyopamanA AyuSyavALA, cothAmAM 3 sAgara AyuSyavALA ane chaThThA devalokamAM 13 sAgaranA AyuSyavALA kilivaSI hoya che. teo anukrame traNa paliyA, traNa sAgariyA ane tera sAgariyA kahevAya che. deva guru dharmanI niMdA karanAra ane tapa saMyamanI corI karanArA marIne kilivaSI deva thAya che. saMkhyAta ejananA devasthAnamAM saMkhyAta ane asaMkhyAta jananA devasthAnamAM asaMkhyAta devane utpanna thavAnI "utpAta zayyA" che. te upara devaduSya (vastra) DhaMkAyeluM rahe che. temAM puNyAtmAo utpanna thAya che tyAre te zayyA aMgAra upara nAkhelI roTalInI peThe phUle che. tyAre nikaTavatI devo ghaMTanAda kare che, tyAre tenA tAbAnAM badhAM vimAnamAM ghaMTanAda thAya che. AthI devadevIo utpAta zayyA pAse ekaThAM thaI jAya. che ane jayadhvanithI vimAna gajAvI mUke che. aMtamuhUrtamAM te deva AhArAdi cha paryAptithI paryApta thaI, taruNa vayavALA jevuM zarIra dhAraNa karI tathA devaduSya dhAraNa karI beThA thAya che. tyAre devo prazna kare che ke Ape zAM dAna dIdhAM? zAM puNya karyA ke amArA nAtha thayA? tyAre te avadhijJAnathI pUrva janmanuM Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devalokanAM nAma 1 sudha ra IzAnedra IMdranAM nAma zakrendra IzA 3. sanatakumAra | sanatkumArendra 4 mAhendra mAhendra 5 brahmalAka brahmendra huM lAMtaka lAMtakendra 7 mahAzuka mahAzukrendra 8 sahasrAra sahasrArendra 9 ANuta 10 prANata 11 ANa 12 adbhuta bantA eka prANatendra bannenA eka acyutendra sAmAnika | AtmarakSaka | abhya'tara va deva 84000 80000 72000 70800 10000 50000 40000 30000 20000 1 0 0 0 0 336000 320000 288000 280000 240000 200000 1 - 0 0 0 0 12000 3 80000 40,000 madhya gAma piSadanA piraSadanA pariSadanA cihna dehamAna va deva va 1208 0 10000 8000 6000 40 . 2000 1000 100 250 125 14000 12000 10000 8000 6 0 0 0 4000 200 1000 500 250 16000 14000 12000 varAha siMha bakarA deDakA 10000 8000 }000 000. azva hAthI sapa gaDA vRSabha 50 zAhamRga mama mahiSa 2000 1000 cha hAtha 7 ma 5 ,, ha 4 ,, 3 .. .. 4 mR 36 jaina tattva prakAro Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: siddha 12 avalokana karI kahe che ke, huM mArA svajana mitrone jarA sUcana karI AvuM ema kahI taiyAra thAya che. tyAre te devadevIo kahe che ke tyAM jaIne Apa ahIMnI zI vAta karaze ? jarA eka muhUrta mAtra nATaka te jotA jAo. tyAre nRtyakAra aNikAnA deva jamaNuM bhujAthI 108 kuMvara tathA DAbI bhujAthI 108 kumArikAo kADhIne 32 prakAranuM nATaka kare che, ane gaMdharvanI aNikAnA deva 49 jAtinAM vAjiMtronI sAthe 6 rAga, 36 rAgiNInA madhura svarathI AlApa kare che. temAM te ahiMnAM be hajAra varSa vItI jAya che. te deva tyAMnA sukhamAM lukhya thaI pUrvopArjita puNyanAM phaLa bhogavavAmAM tallIna thaI jAya che. agiyAramA bAramA devalokathI 2 rAja upara ane 8 ghanaraju vistAramAM gAgara beDAne AkAre uparAuparI AkAzane AdhAre nava veyaka che. tenI traNa trikamAM 9 pratara che. | pahelI trikamAM 1. bhadra 2. subhadra, 3. sujAtA A traNa greveyaka che. traNenAM 111 vimAna che. bIjI trikamAM 4. sumAnasa, 5. sudarzana 6. priyadarzana e traNa zaiveyaka che. temAM 107 vimAna che. trIjI trikamAM 7. Amoha 8. supratibhadra, 9. yazedhara e traNa veyaka che. traNenA 100 vimAna che. A badhAM vimAna 1000 jana UMcAM che. ane 2200 jananAM bhUmitala che. ahIMnA devanuM be hAthanuM dehamAna che. AyuSyapahelI greveyakamAM jaghanya 22 sAgaropama utkRSTa 23 sAgaropama che, bIjImAM, jaghanya 23 utkRSTa 24, trIjImAM jaghanya 24 utkRSTa 25, cothImAM jaghanya 25 utkRSTa 26, pAMcamImAM jaghanya ra6 ukRSTa 27, chaThThImAM jaghanya 27 utkRSTa 28, sAtamImAM jaghanya 28 utkRSTa 29, AThamImAM jaghanya 29 utkRSTa 30, navamImAM jaghanya 30 utkRSTa 31 sAgaropamanuM AyuSya hoya che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza nava caiveyakathI 1 rAja upara 6aa ghanarajjunA vistAramAM cAre dizAmAM cAra vimAna 1100 ceAjana UMcAM ane 2100ceAjana bhUmitalavALAM asa`khyAta ceAjananAM lAMbAMpaheALAM che. madhyamAM eka lAkha ceAjana lAMbuM, paheALuM, gALa pAMcamu vimAna che, tenAM nAma-1. pUrva mAM vijaya. 2. dakSiNamAM vaijaya'ta, 3. pazcimamAM jayaMta, 4. uttaramAM aparAjita, ane 5. madhyamAM sarvAsiddha vimAna che, e pAMce vimAnavAsI devAnu eka hAthanu dehamAna che. ane cAra vimAnAnA devAnu jaghanya 31 sAgarApama ane utkRSTa 33 sAgarApamanuM AyuSya che. ane sarvAsiddha vimAnanA devAnu jaghanyAtkRSTa 33 sAgaropamanuM AyuSya che. badhA vimAnAmAM A pAMca vimAna zreSTha hAvAthI tene anuttara vimAna kahe che. sarvArthasiddha vimAnanI chatanI madhyamAM 253 meAtInA eka caMdaravA che. temAM madhyanu 1 meAtI 64 maNanuM che. cAtaram cAra mAtI 32-32 maNanAM che. tenI pAse ATha meAtI 16-16 maNanAM che. tenI pAse 16 meAtI 8-8 maNanAM che. tenI pAse 32 mAtI 4-4 maNanAM che. tenI pAse 64 meAtI 2-2 maNanAM che. ane tenI pAse 128 meAtI eka eka maNanAM che. te mAtI havAthI paraspara athaDAya che tyAre temAMthI 6 rAga, 36 rAgaNI nIkaLe che. jema madhyAhnanA sUrya sava ne mastaka para dekhAyache tema A caMdaravA paNa sarvAsiddha vimAnanA sadAne peAtAnA mastaka para dekhAya che. A pAMce vimAnAmAM zuddha sayama pALanAra cauda pUrvAMdhara sAdhu ja utpanna thAya che. tyAM teo sadaiva jJAna dhyAnamAM nimagna rahe che. jyAre temane kaMika saMdeha utpanna thAyache, tyAre te zayyAthI nIce UtarIne ahI birAjamAna tIrthaMkara bhagavAnane namaskAra karI prazna pUche che. ane bhagavAna te praznanA uttarane dravya manAmaya pudagaleAmAM pariNamAve che. tene tee avadhijJAnathI grahaNa karI samAdhAna pAme che. pAMce vimAnanA devA ekAMta samyagdaSTi hAya che. cAra anuttara vimAnanA devA sakhyAta bhava karIne ane sarvArtha siddhanA deveA eka ja bhava karI meAkSa pAme che. ahIMnA devA sa`thI adhika sukhI che. rara Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : siddha 123 nava greveyaka ane pAMca anuttara vimAnamAM sAmAnika, AtmarakSaka Adi nAnAmoTA deva keI nathI. saghaLA samAna ridhdhivALA che. tethI teo "ahamendra kahevAya che. ahIM phakta sAdhuo ja AyuSya pUrNa thaye utpanna thAya che. ukta bAra devaka, nava raiveyaka, pAMca anuttara vimAna e 26 svarganA 62 pratara ane 84,97,023 (corAzI lAkha sattANuM hajAra trevIsa) vimAna che. te badhAM ratnamaya che. aneka sthaMbha parimaMDita, anekavidha citrothI citrita, aneka khatIo tathA lIlAyukta pUtaLIothI zobhita, sUrya jevAM cakacakita ane sugaMdhathI maghamaghAyamAna hoya che. pratyeka vimAnamAM cotarapha bagIcA hoya che. jemAM ratnanI vAvaDI, ratnamaya nirmaLa jaLa ane kamaLothI mane hara che. ratnonAM suMdara vRkSa, vallI, guccha, gulma, tRNa, vAyuthI paraspara athaDAvAthI temAMthI 6 rAga 36 rAgiNI nIkaLe che. tyAM senA rUpAnI. retamAM vidhavidha Asane hoya che. ati suMdara sadaiva navayauvanathI lalita, divya teja kAMtinA dhAraka samacaturasa saMsthAne saMsthita, atyuttama maNiratnanAM vastrAbhUSaNathI alaMkRta devadevIo Icchita bhoga bhogavatAM pUrvopArjita puNya phaLa anubhavatA vicare che. je devanuM jeTalA sAgaropamanuM AyuSya hoya te deva teTalA pakhavADiye zvAsozvAsa le che, ane teTalA ja hajAra varSe AhAranI IcchA Upaje che. jemake sarvArtha sidhdhavAsI devenuM 33 sAgaranuM AyuSya che te 33 pakhavADIe (16o mahine) zvAse zvAsa le che. ane 33 hajAra varSa AhAra grahaNa kare che. devone kavala AhAra nathI, paNa rema AhAra che. arthAt jyAre temane AhAranI IcchA thAya. che tyAre acita zubha pudgalene rAmarAmathI kheMcIne tRpta thaI jAya che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -124 jaina tatava prakAza ukta sarvArthasiddha mahA vimAnathI 12 jana upara 11 ghanaraju 4 vistAra jeTalI jagyAmAM zeSa badhe leka rahyo che. sarvArtha siddhathI 12 jana upara 45 lAkha jana lAMbI, pahoLI, goLa, madhyamAM 8 jana jADI ane cotaraphathI kramazaH ghaTatI ghaTatI kinArA para mAkhInI pAMkhathI paNa pAtaLI, 1,42,30,249 ejananA pari- ghavALI, zveta suvarNamaya, nagArAne AkAre siddhazilA che. tenAM 12 nAma che. 1.IsativA, 2.IsIprabhArAtivA, 3. taNutivA 4. tayariyativA, 5. siddhitivA, 6. siddhAlayativA, 7. muttitivA, 8. muttAlayativA, 9. loyaggativA, 10. loyagna thabhiyAtivA, 11. leyagna bujhamAnativA, 12. savapANabhUyajIva satta sahavAtivA. A siddhazilAthI 1 yojana upara jatAM upalA kesanA chaThThAbhAgamAM manuSyalakanI barAbara upara agrabhAga para 45 lAkha yojana lAMbA, pahoLA ane 333 dhanuSya 32 aMgUla jeTalA UMcA kSetramAM anaMta siddha bhagavAna rahyA che. Iti lokAlokanuM saMkSipta varNana samApta thayuM. 14 * sara lekanA 343 ghanarajajune hisAbanigodathI sAtamA naraka sudhI dhanaraju ke trIjuM cothuM devaloka . dhanarajaju 16 sAtamAthI chaThThA naraka sudhI ,, , 401 pAMcamuM chaDuM devaloka. , , 3chA chaThThAthI pAMcamA naraka sudhI , , 34 sAtamuM AThamuM devaleka, , pAMcamAthI cothA naraka sudhI, , 28 | navamuM dasamuM devaleka. , , 12. cothAthI trIjA naraka sudhI , ,, 22 agiyAramuM bAramuM deva , 10 trIjAthI bIjA naraka sudhI ,, , 16 navaraiveyaka ... ... >> 8 bIjAthI pahelA naraka sudhI 10 | pAMca anuttara vimAna... che ke pahelI narakathI trIchA leka sudhI ,, , 10 siddha kSetra ... ... 11 paheluM bIjuM devaka. , , 19] kula sarva lokanA ghanAkAra rajaju 343 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125: prakaraNa 2 juH siddha siddha bhagavAnanuM varNana 15 prakAre jo siddha thAya che. 1. tIrthaMkara pada pAmIne siddha thayA te "tIrthakara siddhA" 2. sAmAnya kevaLI tarIke siddha thayA te "atIrthakara siddhA." 3. tIrthaMkaranA zAsananAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA siddha thayAM te "tIrthasiddhA." 4. tIrthanI sthApanA thayA pahelAM siddha thayA tathA tIrtha vicchedagayA pachI siddha thayA te "atIrtha siddhA." pa. jAtismaraNAdi jJAnathI gurU vinA svayaM dIkSA dhAraNa karI siddha thayA te "svayaM buddhasiddhA." 6. vRkSa, vRSabha, zmazAna, viyega, rogAdine joI anityAdi bhAvanAthI prerita thaI svayameva dIkSA laI siddha thayA te "pratyeka buddha siddhA." 7. AcAryAdinA pratibaMdhathI dIkSA laI siddha thayA te buddha -bodhi' siddhA." 8. veda-vikArane kSaya karI phakta strInA avayava rUpa zarIrathI siddha thayA te "strIliMga siddhA. ' 9. tevI ja rIte, puruSaliMgathI siddha thayA te purUSaliMga siddhA." 10. tevI ja rIte napuMsaka liMgathI siddha thayA te napuMsakaliMga siddhA." 11. muhapatti, rajoharaNa Adi sAdhune veSa dhAraNa karI siddha * thayA te "svaliMga siddhA." 12. keI anya veSe duSkara tapAdikarI virbhAgajJAnI thAya, pachI jaina zAsanane anurAgI thaI ajJAna maTADI avadhijJAnI thAya ane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jaina tatva prakAza pachI vizuddha pariNAme caDatAM parama avadhi ane pachI kevaLajJAna pAme ane AyuSya alpa hovAthI veSapalaTa karavA pahelAM ja siddha thAya te anyaliMga siddhA" 13. gRhasthaliMgamAM dharmAcaraNa karatAM vizuddha pariNAmenI vRddhi thatAM kevaLajJAna thAya ane AyuSya alpa hovAthI muniveSa dhAraNa karyA pahelAM ja mokSe jAya te "gRhasthaliMga siddhA." 14. eka samayamAM 1 siddha thAya te "eka siddhA. 15. eka samayamAM bethI mAMDIne 108 siddha thAya te aneka siddhA. bIjA paNa 14 prakAre siddha thAya te 1. tIrthanI pravRttimAM eka samayamAM 108 sidhdha thAya. 2. tIrthanA vicchedamAM eka samayamAM 10 siddha thAya. 3. eka samayamAM tIrthakara 20 siddha thAya. 4. sAmAnya kevaLI 108 siddha thAya. 5, svayaM buddha 108. 6. pratyeka budhdha 10 siddha thAya. 7. budha bethika 108 siddha thAya. 8. svaliMga paNa 108 siddha thAya. 9. anyaliMgI 10 siddha thAya. 10. gRhaliMga 4 siddha thAya. 11. strIliMga 20 siddha thAya. 12. puruSaliMga 108 sidhdha thAya. * navamA suvidhInAthajI ane sattaramA kuMthunAthajI sudhI vaccenAM AMtarAmAM tIrya viccheda gayuM. te vakhate siddha thayA te atItha siddhA jANavA. marudevI mAtA paNa atIrtha siddhAmAM Ave; Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 prakaraNa 2 juMH siddha 13. napuMsaka liMga eka samayamAM 10 siddha thAya. ane, 14. badhA ekatra maLI eka samayamAM 108 siddha thAya. pUrva bhava Azrita-pahelA bIjA, trIjA narakanA nIkaLyA eka samacamAM 10 siddha thAya. cethA narakanA nIkaLyA 4 siddha thAya. pRthvI pANInA nIkaLyA 4 siddha thAya, vanaspatinA nIkaLyA 6 siddha thAya. paMcendriya garbha ja tiryaMca tiryaMcaNI tathA manuSyanA manuSya thayelA 10 siddha thAya. manuSyanA AvelA 20 siddha thAya. bhuvanapati, vANavyaMtara ane tiSInA nIkaLelA 10 siddha thAya. bhuvanapati vANavyaMtaranI devInA nIkaLyA 5 siddha thAya. tiSiNI devInA nIkaLyA 20 siddha thAya. vaimAnika devanA nIkaLyA 108 siddha thAya ane vaimAnikanI devInA nIkaLyA 20 siddha thAya. kSetra Azrita-UMcA lekamAM 4 siddha thAya, nIcA lekamAM 20 siddha thAya. tirachA lokamAM 108 siddha thAya. samudramAMka 2, nadI pramukha sarovaramAM 3, pratyeka vijayamAM alaga alaga 20 siddha thAya. (te paNa 108 thI adhika eka samayamAM siddha na ja thAya). meru parvata para bhadrazAlavana, naMdanavana, somanasa vanamAM 4, paMDagavanamAM 2, akarmabhUminAM kSetramAM 10, karmabhUminAM kSetramAM 108, pahelA bIjA ane pAMcamA chaThThA ArAmAM 10, trIjA cothA ArAmAM eka samayamAM 108 siddha thAya* avagAhanA Azrita-jaghanya be hAthanI avagAhanAvALA eka samayamAM 4 siddha thAya. madhyama avagAhanAvALA 108 ane utkRSTa 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA eka samayamAM 2 siddha thAya. * akarmabhUminAM kSetro ke parvatemAM kaI haraNa karI samudra, nadI, sarovaramAM nAkhe ne tyAM kevaLajJAna pAmIne mekSa jaI zake che. upara siddha hevAnI je saMkhyA darzAvI che te eka samaya AthI jANavI. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jaina tatva prakAza siddha kevI rIte thAya ? -aDhI dvIpamAM rahelA, 15 karmabhUminAM kSetramAM utpanna thayelAM manuSya ke jemaNe AThe karma kSaya. karyA hoya te audArika, tema ja kAmaNa zarIrane sarvathA tyAgIne jema. eraMDAnuM bIja uparanuM paDa tUTavAthI uchaLe che tema jIva, zarIra vimukta thavAthI mokSa sudhI pahoMce che. jema paththarathI bAMdhela tuMbaDuM pANImAM DUbeluM hoya te baMdhana chUTavAthI pANInI upalI sapATIe pahoMce che, tema karmabaMdhana chUTavAthI urdhvagamana karI jIva siddha kSetramAM samazreNIe. eka samayamAtramAM pahoMcI jAya che. jeTalA AkAza pradezane te jIve. avagAhyA hoya te sivAyanA anya zreNInA AkAza pradezone sparyA. vinA vAMkI gatirahita sIdhA mekSamAM jAya che. saMsArAvasthAmAM dUdha ane pANInI peThe Atmapradeza ane karmapradeza maLelA hoya che. jyAre siddhAvasthA prApta thAya che tyAre karma pradeza. bhinna thaI jAya che ane kevaLa Atmapradeza ja rahe che. te ghanarUpa banI jAya che tyAre ahiMnA zarIrathI trIjo bhAga kama siddha avasthAmAM AtmapradezanI avagAhanA rahe che. jemake-ahIthI 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA siddha thayA che temanI 333 dhanuSya, 22 aMgUlanI avagAhanA rahe che. je sAta hAthanA zarIravALA siddha thayA che temanI 4 hAtha ane 16 aMgUlanI avagAhanA rahe che. ane je be hAthanA vAmana saMsthAnavALA siddha thayA che temanI 1 hAtha 8 aMgUlanI avagAhanA rahe che. A ke kama avagAhanA, Atmapradezone 14 mA guNasthAnamAM ghana banavAthI thAya ke tarata siddha gati gamana thAya che. siddhanA 8 guNa-1. pAMca prakAranAM jJAnAvaraNIya karmane kSaya thavAthI anaMta kevaLajJAna guNa pragaTa thaye che, jethI sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvane jANe che. ' 2. nava prakAranAM darzanAvaraNIya kamane kSaya thavAthI anaMta kevaLadarzana guNa pragaTa thayo che jethI sarva dravyo dekhe che. 3. baMne prakAranuM vedanIya karmakSaya thavAthI nirAbAdha (vyAdhi. vedanA rahita) Atmika sukhane prApta thayA che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : siddha 129 4. be prakAranAM mehanIya karmane kSaya thavAthI kSAyaka samakita. ane sarva guNonI sthiratA pAmyA che. 5. cAra prakAranAM AyuSya karma kSaya thavAthI ajarAmara thayA che. 6. be prakAranAM nAmakarma kSaya thavAthI amUrta (nirAkAra) thayA che. 7. be prakAranAM gotrakarma kSaya thavAthI aDa (apalakSaNa rahita) a guru-ladhu thayA che. 8 pAMca prakAranAM aMtarAyakarma kSaya thavAthI anaMta zaktivaMta thayA che. AcArAMga" sUtra prathama zrutaskaMdha, pAMcamA adhyAyanA chaThThA uddezAmAM siddha svarUpanuM varNana nIce pramANe karyuM che :jAthA -saze anar niyati, tA tha = fast, mai tattha Na gAhiyA, oo appaiTTANassa kheyanne / sUtra :- se Na dIhe, Na hasse, na baTTe, Na taMse Na cauraMse, Na parimaMDale, Na AitaMse, Na kiNhe, Na nIle, Na lohio, Na hAlide, Na sukkile, Na surabhigandhe, Na durabhigandhe, Na titte, Na kaDue Na kasAe, Na aMbile, Na kakkhaDe, Na maura; Na gurUe, Na lahue, Na sIe, Na uNhe,. Na nidhdhe, Na lakkhe, Na kAu, Na rUde, Na saMge, Na itthI, ja kurise, na annA, pari, ra, 3vamAM ja virati, arIsattA, apAThya payAdhi re ja kare, . Na gadhe Na rase, Na phAse, icceba tibemiH // atha-siddha avasthAnuM varNana karavAne kaI paNa zabda samartha nathI, keI paNa kalpanA tyAM pahoMcatI nathI. kevaLa sapUrNa jJAnamaya ja AtmA tyAM che. muktisthAnamAM rahelA jIva dIrgha (lAMbA) nathI. hasva (TUMkA) nathI, goLa nathI, trikoNAkAra nathI, catuSkoNAkAra nathI, kaMkaNAkAre nathI, teo kALA nathI, lIlA nathI, rAtA nathI, pILA nathI, dhoLA nathI, sugaMdhI nathI, durgadhI nathI, tIkhA nathI, kaDavA nathI, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 jena tattva prakAza kaSAyelA nathI, khATA nathI, mIThA nathI, bhAre nathI, halakA nathI, zIta nathI, uSNa nathI, snigdha nathI, rUkSa nathI, kaThaNa nathI, sukumAra nathI, teo strI nathI, puruSa nathI, napuMsaka nathI. Ama hovAthI mukta jIvone mATe kaI paNa prakAranI upamA ja nathI. teo arUpI ane alaya che. eTale teonuM varNana karavAne kaI paNa zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparzamAM zakti ja nathI. A pramANe anupama, akathya, nirAmaya, sat - cit AnaMdarUpa siddha svarUpa che. bhaktAmara stotrakAra kahe che : svAmavyaya vibhu macintyamasaMkhyamAdya, brahmANamIzvaramanaMtamanaMgaketum / yogIzvaraM vidita yogamanekamekaM, jJAnastha mama gavarita rata: rajhA artha -ahe prabho ! Apa sthira, eka svabhAvI hovAthI avyaya che, parama adharyayukta hovAthI "vibhu' cho jenI kalpanA na thaI zake evA acitya che, guNavAcaka nAma paryAya tathA pradeze karI asaMkhya cho, Adi rahita che, sarvajJa hovAthI brahma che, sarva aizvaryayukta hevAthI "Izvara che, aMta sahita ane anaMta guNa yukta hovAthI "anaMta che, ketugrahanI samAna kAmadevanA nAza karanAra hovAthI anaMga ketu che, jJAna, darzana, cAritrarUpa gapathanA jJAtA hovAthI aneka che, sarvanuM eka AtmarUpa hovAthI eka che, aDhAra doSarUpa maLa rahita havAthI "amaLa" che. A pramANe saMta puruSa ApanuM svarUpa anyane kahI samajAve che. AryA -vadesu nimmalayarA, Aiccesu ahiyaM payAsayarA / sAgara vara gaMbhIrA, siddhA siddhiM mama disaMtu / / artha -aDe! caMdra thakI paNa nirmaLa, sUrya thakI paNa adhika prakAza karanAra, samudra samAna gaMbhIra siddha bhagavanta ! mane Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 prakaraNa 2 juM : siddha siddha svarUpanuM darzana de. evA anekAneka zuddha guNAtmamaya siddha bhagavaMtane mArI trikaraNa zuddhithI trikALa vaMdanA ho ! zA ddhAraka, bAlabrahmacArI, RSi sampradAyAcArya sva. munizrI amalakhaRSijI mahArAja dvArA viracita "zrI jaina tava prakAza" nuM siddhastava nAmaka bIjuM prakaraNa ahIM samApta thayuM. saMjayANaM ca bhAvao.x bhAvArtha - "yati" zabdamAM ya dhAtu che. tene artha kAbUmAM rAkhavuM" (To Restrain) e thAya che. yati zabdane sad upasarga lagADavAthI "saMyati" zabda bane che. tene artha dharAI AtmAnaM nayatIti saMsthati" arthAt svavaza karI potAnA AtmAne jIte, pApAcaraNathI roke te saMyati kahevAya che. kemake narakAdi catugaMtimAM parAdhInatAthI anaMta vAra svaAtmA vaza karAya che ? 1. narakamAM pratyeka bhavamAM jaghanya 10000 varSa, utkRSTa 33 sAgaropama paryata anaMta sudhA, zIta, tApa, roga, zoka, tADana Adi dukhe jIva khame che. 2. tiryaMca gatimAM parAdhInatAthI vanavAsamAM tathA nirdaya janenA vize paDIne, naraka samAna anaMta duHkha bhogave che. 3. manuSyapaNAmAM daridrAvasthAmAM, rogAvasthAmAM, kArAgrahavAsamAM parAdhInapaNe ghaNuM duHkhAnubhava kare che. prazakAmAM kahelI gAthAnuM A bIju pada che. prathama padanA artharUpe be prakaraNa thayAM. have bIjA padanA artharUpa AgaLanAM traNa pada kahevAze. A padane paramArtha e che ke : zAstra prarUpaka zrI tIrthakara bhagavAna pitAnAthI sAmAnya padadhAraka AcAryAdine pratyakSa namana nahi karatA hovAthI mANase arthAta bhAvathI namana kartA kahyA che, tathA zAstra gUMthaNuM kartA gaNadharathI paNa te ja prakAre arthanI rojanA karavI ghaTe che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 4. devatAnA bhavamAM paNa AbhiyAgAdi paNe utpanna thaI nRtya gAnAdi kare che, deva thaI pazunu rUpa dhAraNa karI pazunAM kAma kare che, vA-prahArAdi kaSTa sahana kare che. 132 paraMtu te saMta kahevAtA nathI. kAraNa ke: deza vaikAlika" sUtranA kathanAnusAra tA je prApta kAmaleAganA padArthone pITha TTha che-- tyAge che te ja saMyati kahevAya che. evA sauMyati traNa prakAranA hAya che; 1. AcAryajI, 2. upAdhyAyajI, 3. sAdhujI. have pRthaka pRthak prakaraNadvArA A traNenA guNAnu varNana karavAmAM Avaze. * dazavaikAlika " sUtra adhyayana 2, gAthA 3 mAM kahela che ke, 66 je ya kaMte pie bhora, ladhdhe vi piTThikuvbAi | sAhiNe cayai bhoe, se hu cAiti vaccai // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa trIjuM AcArya AcAra" eTale AcaravA gya. AcaravA gya vartana e ja hoya che ke jenAthI sukhanI prApti thaI zake. sukhaprAptinA kAraNabhUta pAMca padArtha che: 1. jJAna, 2. darzana, 3. cAritra, 4. tapa ane pa. vIrya. A pAMca AcAranuM jeo samyapha prakAre AcaraNa kare che, te AcArya kahevAya che. AcAryajI 36 guNonA dhAraka hoya che. - AcAryajInA 36 guNa gAthA -vaMvida paMvALo, tad navavida caMmara juttidhare ! cauviha kasAya mukko, iha aTThArasa guNehiM saMjutto // 1 // paMca mahavvayaM juto paMcavihAyAra pAlaNa smttho| paMca samii ti gutto, iha chattIsa guNehiM guru majjhaM // 2 // artha:- 5 mahAvrata. 5 AcAra +, 5 samiti, 3 guptisahita, 5 iMdriya vaza kare, 9 vADa vizuddha brahmacarya pALe ane 4 kaSAyane tyAge. e 36 guNothI yukta te AcAryajI che. paMca mahAvrata. paheluM mahAvrata "navAlo vALavAvALo veramAM" arthAt prANIvadhathI sarvathA prakAre niva. prANane dhAraNa kare te prANa. 10 prakAranAM che. (+) pAMca AcAranuM vistRta varNana A ja prakaraNamAM AgaLa karyuM che. je aMdara rahIne zabdAdi viSayane grahaNa kare che, te Ikriya che. eTalA mATe pAMcamuM sparzendriyabalaprANa te zIta uSNAdi vedavAvALuM ane AThamuM kAyabala. prANa te pratyakSamAM dekhAtuM zarIra jANavuM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 1. zrotendriyabalaprANa, 2. cakSuridriyamalaprANa, 3. ghrANendriyakhalaprANa, 4. rasendriyamalaprANa 5. sparzendriya khalaprANa, 6. manakhalaprANa, 7. vacanakhalaprANa, 8. kAyamalaprANa, 9. zvAseAzvAsa alaprANa, 10. AyuSyaalaprANa x. 134 A dasa prANAmAMthI kevaLa sparzendriya dhAraNa karavAvALA pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati A pAMca sthAvaramAM 4 prANa hAya che. 1. sparzendriya, 2. kAyakhala, 3. zvAseAdhAsa 4. AyuSyabalaprANu, 5. kAyA ane mukhavALA zaMkha chIpAdi beIMdriya jIvAne 6. prANa hAya che. pUrvAkata 4 mAM rasendriya ane vacanabaLa e be prANu vadhyA. kAyA, mukha ane nAkavALA tedriya jIvA jU, mAMkaDa, vagerene 7 prANa hAya che. ghrANendriya vadhI. kAyA, mukha, nAka ane AMkhavALA caurendriya jIvAne 8 prANa hoya che. cha pUrvokata ane 8 muM cakSurindriyakhalaprANa. kAyA, mukha, nAka, AMkha ane kAnavALA asaMjJI pacendriya X jIvAmAM 9 prANa hAya che. pUrvokta 8 ane 9 mu zrotendriyamalaprANa. manavALA saMjJI paMcendriya jIvAne 10 prANa hAya che. pUrvokta 9 tathA 10 su' maneAkhalaprANu. A sarva prANIonI hi'sAnA trividha trividha + tyAga kare. A pahelA mahAvratanI 5 bhAvanA :- 1. jamInane joyA ke pramAA~ vinA cAle nahi. te iriyA samaI bhAvaNA, 2. je dharma kare tene bhaluM jANe. pApa kare tenA upara yA lAve. zatrumitra para tathA dhI-adhamI para samabhAva rAkhe te 'maNu pariI bhAvaNA.' * jenA baLa (AdhAra)thI jIva kArya'mAM pravRtti karI zake tene annaprANa kahe che. + je mAtApitAnA sayAga vinA samUIima utpanna thAya che, tene mana nathI hAtu' te asannI kahevAya che. x trividha trividhane mATe jue pRSTha 3 nI noMdhaH Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 prakaraNa 3 ju: AcArya 3. hiMsaka, sadoSa, agya vacana na bole te "vatti paribhAI bhAvaNI." 4. bhaDapakaraNa-vastra pAtrAdi pramANapata-parimita ane yatanAthI grahaNa kare ane rAkhe te "AyANa bhaMDa mataniphavaNa samiI bhAvaNuM" ane. 5. vastra, pAtra, khAnapAnAdi koI paNa vastune daSTithI joyA. vinA tathA rajoharaNAdithI pramAryA vinA upayogamAM na le te. alaya pANa bhayaNa bhAvaNI."+ pahelA mahAvratanA 36 bhAga-1. prANa x 2. bhUta, 3. jIva. ane 4 satva e cArenI hiMsA 9 koTie na kare, ema 9*4=36 bhAMgA thAya che. keTalAka 1. sUkama 4 2. bAdara 0 3. trasa ane 4. sthAvara A cAranI hiMsA 9 keTie na kare e rIte 36 bhAMgA. e 36 prakAre 1. divase, 2. rAtre, 3. ekalA rahIne, 4. pariSadamAM rahIne, 5. nidrAvasthAmAM, ke 6. jAgRtAvasthAmAM ema che prakAre hiMsA kare nahi. eTale 3646=316 bhAMgA pahelA mahAvratane thayA. keTalAka 486 bhAMgA kahe che. te A pramANe 1. pRthvI, 2. pANI, 3. agni, 4. vAyu, 5. vanaspati, 6. beidriya, 7. teIMdraya, 8. cauM-- AcArAMga sUtranA 24mA adhyayana pramANe A bhAvanA kahI che. + prANa vikalaiMdriya, bhUta vanaspati, jIva=pacaMdriya ane sattva=pRthvI pANI, agni, ane vAyukAya. * je daSTithI dekhAya nahi, vijaya bhIMtamAMthI nIkaLI jAya ane koInA mAya mare nahi-AyuSya pUrNa thaye ja mare te sUkSma jIva te 343 ghanarajaju. pramANa lekamAM sarvatra ThAM -ThAMsa bharelA che. * je pratyakSa dekhAya che, bIjAnA mAravAthI mare ane lekanA deza. vibhAgamAM che, te bAdara chava, be IdriyAdi 4 trasa jIva ane pRthvI Adi5 sthAvara jIve. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jaina tatva prakAza ridriya, ane 9 paMcendriya ema 9 ne nava koTie guNatAM 81 thAya ane e 81 ne divasa, rAtri vagere 6 bolanI sAthe guNatAM 486 thAya. 2 juM mahAvrata -sUtra "saghaLo muvAcako temane " arthAt krodha, lobha, bhaya ane hAsyane vaza thaIne kadApi vividha jUThuM bole nahi. bIjA mahAvratanI pa bhAvanA. 1. kaI jIvane bUruM na lAge, koIne duHkha na thAya, keIne paNa ghAta na thAya evuM nirdoSa, madhura, satya, tathya, pazya, vacana (With deliberation) pahelAM vicAra karIne pachI bole te "AvII bhAsI bhAvaNuM." 2. kodhane vaza thavAthI jUThuM bolI javAya che. eTalA mATe krodhanA udaya samaye mauna rahe, kSamA dhAraNa kare te keha parijAI - bhAvaNuM." 3. lobhane vaza paNa jUThuM bolI javAya che. tethI bhedayamAM ele nahi. saMteSa dhAraNa kare te "leha parijAI bhAvaNuM." 4. bhayane vaza paNa jUThuM bolAya che tethI bhAdayamAM bole nahi, dharma dhAraNa kare te "bhaya parijANaI bhAvaNa." 5. hAsyane vaza jUThuM bolAya che, tethI hAsyadayamAM paNa mauna dhAraNa kare te "hAsaM paribhAI bhAvaNuM." 1. krodha, ra. lebha, 3. bhaya ane 4. hAsya e cArane 9 keTie guNavAthI 36 bhAMgA bIjA mahAvratanA thAya che, ane te 36 ne divasa rAtri vagere 6 e guNavAthI 216 bhAMgA bIjA mahAvratanA thAya che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juna : AcArya 137 3 juM mahAvata -sUtra "ravA bAvAgo verama" arthAt gAma, nagara ke jaMgalamAM 1. a5 (thaDI ke thoDA mUlyavALI) vastu. 2. bahu (ghaNa ke ghaNA mUlyavALI) vastu. 3. aNu (nAnI) vastu. 4. skUla (meTI) vastu. 5. sacitta (manuSya, pazu, pakSI, dhAnyAdi sajIva) vastu 6. acitta (vastra pAtrAdi nirjIva) vastu, tenA mAlikanI AjJA vinA trividha trividha grahaNa kare nahi, sarvathA prakAre cerI kare nahi. A trIjA mahAvratanI pa bhAvanA. 1. nirdoSa sthAnaka tenA mAlikanI ke nekaranI AjJAthI grahaNa kare te "miugnahe jAti bhAvaNI." 2. guru Adi jyeSTha puruSonI AjJA vinA AhAra vastrAdi bhagave nahIM te "ANuNa viNa pANa bhega bhAvaNuM." 3. sadaiva dravya, kSetra, kALanI maryAdAyukta gRhasthanI AjJA grahaNa kare te "ugatuM signavisaMti bhAvaNa." 4. sacitta ziSyAdi, acitta tRNAdi, mizra upakaraNayukta ziSyAdi vAraMvAra AjJA laIne maryAdAyukta grahaNa kare te "ugraha vA ugrahisA abhikhaNuM bhAraNA." pa. eka sthAnamAM sAthe rahenArA svadharmIonAM vastra-pAtrAdi temanI AjJA laIne grahaNa kare te "aNuvII mitto graha jAtI bhAvaNa" tathA guru, vRddha, rogI, tapasvI, jJAnI ane nava dIkSitanI vaiyAvacca kare. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jene tattva prakAza uparyukta 1. a5, 2. baha, 3. nAnI, 4. moTI, 5. sacitta, 6. acitta e 6 ne nave guNavAthI pa4 bhAMgA trIjA mahAvratanA thAya che ane te 54 ne divase rAtrie Adi 6 e guNavAthI 5446=324 bhAMgA trIjA mahAvratanA thAya che. bIjI rIte paNa adatta 4 prakAranAM kahyAM che. 1. svAmI adatta (kaI vastu agara makAna tenA mAlikanI AjJA vinA aMgIkAra kare te. 2. jIva adatta (keI paNa jIva pitAne mAravAnI AjJA ApatuM nathI tethI jIva hiMsA karavI te). 3. tIrthakara adatta (tIrthakara bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana karIne viparIta veSa ke AcAra seve ke prarUpe te). 4. guru adatta (gurnAdikanI AjJAno bhaMga kare te). A cAre prakAranAM adattane tyAga kare. * 4 thuM mahAvata :-sUtra "savAro medukhAzo maLe" arthAt sarvathA prakAre maithunathI viramavuM. sAdhue devI, manuSyaNa ane tIryacaNanI sAthe ane sAdhvIe deva, manuSya ke tiryaMcanI sAthe vividha vividha maithuna sevanane tyAga kare. cethA mahAvratanI pa bhAvanA-1. strIne hAvabhAva, vilAsa, zRMgAranI kathA kahe nahi te "ne IthINuM kahA kaha Itae bhAva." 2. strInAM gupta aMge pAMga vikAra daSTithI jue nahi te "no Niggathe IWINa maharAi idiyAI aleettae nijhAIttae bhAvaNa." 3. gRhasthAzramamAM bhagavelA kAmone saMbhAre nahi te che Niggathe ItthINuM puvarAyAI puvaeNkiliyAI sumarittae bhAvaNa". vanadi nirjana sthAnamAM AjJA ApanAranA abhAve nibhramI vastu zakendranI AjJA laIne paNa grahaNa karI zakAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : AcArya 139 4. maryAdA (bhUkha) thI adhika tathA kAmottejaka sarasa AhAra sadaiva bhogave nahi te paNie bhatta paNa bhoyaNuM bhoI bhAvA." 5. je makAnamAM strI, pazu, paMDaga (napuMsaka) rahetAM hoya tyAM rahe nahi te "Ne siggathe IthI pazu paMDaga saMsatAI saNasaNAI sevittae bhAvaNuM. strI, pazu, paMDaga e traNane 9 koTie guNavAthI ra7 bhAMgA cothA mahAvratanA che. * 5 muM mahAvata :-sUtra "savAo parigrahAo veramaNa' arthAta, 1. a5 2. bahu 3. nAnA 4. meTA 5. sacitta ane 6. acitta parigrahane + trividha trividhe tyAga kare. pAMcamA mahAvratanI 5 bhAvanA. 1. zabda, 2. rUpa, 3. gaMdha, 4. rasa ane 5. sparza. e pAMce manojJa maLavAthI rAga na kare ane amanejha maLavAthI daiSa na kare, nArAja na thAya. = mUlameya-mahammassa mahAdosasamuslayauM / taddA maigr ', nizA vaEyaMti i | dazavaikAlika adhyAya 6, gAthA 17. atha-maithunanuM sevana mahI anarthanuM mULa che. e vadhumAM vadhu 9 lAkha saMjJI manuSya ane asaMkhyAta asaMsI manuSyanI ghAtarUpa mahAdoSanuM sthAna ane pAMce mahAvratanuM ghAtaka che. eTalA mATe nigraMtha munio mithunanI irachA thAya. tevA saMsarga-paricayano tyAga kare che. * zrI daza vaikAlikanA" chaThThA adhyayanamAM kahyuM che ke, saMyama pALavA ane lajAnuM rakSaNa karavA je vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNAdi sAdhu rAkhe che te parigraharUpa nathI paNa dharmopakaraNa che. paraMtu vastrAdi para mamatvabhAva zakhe te te parigraha kahevAya che. upadhi te bAjue rahI paNa zarIra paranuM mamatvate parigraha che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jena tatva prakAza uparokta apa, bahu, vagere 6 nekeTie guNavAthI 54 bhAMgA, pAMcamA mahAvratanA thAya che, ane te 54 ne divase Adi 6 e guNatAM 324 bhAMgA thAya che. paMcAcAra jJAnAcAra-jJa=jANavuM e dhAtu parathI jJAna zabda bane che. jJAna vinA IsitArthanI siddhi na hoya. tethI jJAna AcaraNIya che. AcAryajI pote jJAnasaMpanna hoya che ane anyane jJAnavAna banAvavA prayatna kare che. zrI tIrthaMkara praNita ane gaNadhara racita dvAdazAMgI zAstrone nimnakta 8 doSarahita pote bhaNe che ane bIjAne bhaNAve che. jJAnanA 8 AcAra kAle viNae bahumANe, uvahANe taha aNiNhavaNe / vaMjaNa attha tadubhae, aviho nANamAyAro // 1 // artha--divasanA ane rAtrinA pahelA ane chellA (thA) pahoramAM kAlika sUtra ane anya kALamAM utkAlika sUtra + 34 asajhAya * TALIne yathAyogya kALe zAstrapaThana kare. 2. viUTU-jinazAsananuM mULa vinaya che. eTalA mATe jJAnInI AjJAmAM rahIne temane AhAra, vastra, pAtra, sthAna AdithI cita zAtA upajAve, teo jJAnane prakAza kare "tahata pramANa", "jI" ItyAdi vacanathI AdarapUrvaka temanAM vacanane svIkAra kare. jJAnanAM sAdhana pustakAdine nIce agara apavitra sthAne na rAkhe. A vinayapUrvaka grahaNa kareluM jJAna suprApya ane cirasthAyI thAya che. + 32 sutromAM 11 aMga 7 upAMga (jambudvIpa prajJapti, caMdra prajJapti ane niriyAvalikA paMcaka) 4 chedasUtra ane 1 uttarAdhyayana sUtra e 23 sUtra kAlika che. bAkInAM 5 upAMga ane 3 mULa sUtra utkAlika che. ane 32 muM Avazyaka sUtra kAlika utkAlika che. arthAta Avazyaka bhaNavAmAM kaI prakAranA samayane bAdha nathI. x 34 asajajhAya-1, ulkApAta-tAre khare te eka muhUrta asvAdhyAya, 2, dizAdAha-dizAdAha prAtaH ane saMdhyAkALe lAla raMganAM vAdaLa rahe tyAM sudhI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 nuM AcArya 14. 3. vaghumALe-jJAnadAtAne bahu Adara kare ane 33 AzAtanA 4 TALe. 4. varALa-zAstrapaThana karatA pahelAM ane karI rahyA pachI upadhAna (AyaMbila, Adi tapa) vidhisaha kare. asvAdhyAya 3. garjita-akALe meghagarjana thAya te eka muhUrta asvAdhyAya4. vidyuta-akALe vIjaLI thAya te eka muhUrta asvAdhyAya (AdrathI svAti nakSatra paryata gati , vidyutanI asvAdhyAya gaNAtI nathI.) 5. nirdhAta-kaDAkA thAya te 8 para asvAdhyAya. 6. bAlacaMdra-zukala pakSanI 1-2-3 e traNa rAtrimAM caMdramAM rahe tyAM lagI asvAdhyAya. 7. yathApti -vAdaLAMmAM manuSya, pazu, pizAcAdinAM cihna dekhAya tyAM sudhI asvAdhyAya. 8. dhumikA-kALA raMganuM dhummasa paDe tyAM lagI asvAdhyAya. 8. mahikA-taraMgane dhummasa-meghara. paDe tyAM lagI asvAdhyAya. 10. rajovRSTi-AkAzamAM dhULanA goTA caDelA dekhAya tyAM lagI asvAdhyAya. 11. mAMsa-mAMsa daSTimAM AvatAM sudhI asvAdhyAya 12. zeNita-rakta dekhavAmAM Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. 13. asthi-hADakAM dekhAya tyAM sudhI asvAdhyAya. 14. azuci-viSTa dekhAya ke vAsa Ave. tyArathI te dUra thatAM sudhI avAdhyAya. 15. smazAna-smazAnathI cetarapha se hAtha sudhI asvAdhyAya. 16. rAyamaraNa-rAjA, senApati, nagarazeTha, saMghapatinuM mRtyu thatAM tenI haDatALa rahetAM sudhI asvAdhyAya. 17. rAjya saMgrAma-rAjAo vacce yuddha cAlatuM hoya tyAM te cAlatAM sudhI aravAdhyAya. 18. caMdragrahaNa. 19. sUryagrahaNa (bane grahaNa khagrAsa hoya to 12 paheranI ane kAma hoya te kamI samayanuM asvAdhyAya) 20. vasati-paMcendriyanuM kalevara paDayuM hoya tyAMthI cotarapha 100 hAtha paryata asvAdhyAya. 21. Azvina zukalA pUrNimA. 22. Aso vada 1.. 23. kArtika sudi 15. 24. kArtika vada 1.25. caitrasuda 15. 26. caitra vada 1. 27. aSADha suda 15. 28. aSADha vada 1. 29. bhAdaravA suda 15. 30. bhAdaravA vada 1. (A ATha divasa rAtrimAM devenuM gamanAgamana adhika hovAthI azuddha uccAra thatAM kadAca vidana prApta thAya. tethI zAstrane svAdhyAya na kare) 31. prAta:kALa, 32. madhyAhnakALa, 33. saMdhyAkALa 34. ardha rAtri. ukta 34 asajhAyamAM zAstra bhaNavAthI tIrthakaranI AjJAna bhaMgane doSa lAge che. eTalA mATe 34 asvAdhyAya vajIne zAtrAdhyayana karavuM. + tetrIsa AzAtanA : 1-2-3 gurvAdika vaDIlenI AgaLa, pAchaLa ke barAbara aDakIne bese. 4-5-6 AgaLa, pAchaLa ane barAbara Ubhe rahe. 7-8-9 AgaLa, pAchaLa ane barAbara cAle. 10. gurunI pahelAM zuci kare. 11. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMkara jaina tatva prakAza pa. zivALa jJAnadAtA, vidyAguru nAnA hoya athavA ati prasiddha na hoya te paNa temanA guNane chupAve nahi. arthAt potAnA vidyAguru tarIke anya koI prasiddha vyakitanuM nAma na Ape. 6. vaMDaLe zAstranA vyaMjana, svara, gAthA, akSara, pada, anusvAra, visarga, liMga, kAlAdika jANe. arthAt vyAkaraNane 4 jJAtA hoya. jUnAdhika ke viparIta prarUpaNa kare nahi. gunI pahelAM iravihI pratikrame. 12. guru sAthe vArtAlApa karanAra pratye ziSya prathama vArtAlApa kare. 13. rAtrie guru pUche ke kaNa jAge che tyAre jAgatA chatAM uttara na Ape. 14. gocarInAM anAdi prathama guru pAse lAvavAM joIe ane gara samIpa gocarI AvavI joIe te bIjA pAse prathama Ave. 15. te pramANe bIjAne prathama dekhADe. 16. te pramANe bIjAne prathama nimaMtre 17. gurune pUchyA vinA anyane pitAnI IcchAnusAra AhArAdi Ape. 18. gurune nimaMtraNa nahi karatAM pote manejha AhAra bhogave. 19. gurUnA belavA chatAM uttara na Ape. 20. guru belAve tyAre tenI sAmA thaI "mane ja dekhe che? bIjA keIne kema bolAvatA nathI ?" vagere anucita vacana bole. 21. gurune Asana para beThAM beThAM uttara Ape. 22. mAthuM dhuNAvI "zuM kahe che ?" ema gurune kahe. 23. guru Adeza kare tyAre kahe ke "Apa karI le." 24. guru sevA karavAno upadeza Ape tyAre javAba Ape ke "tame kare." 25. guru dharmakathA kahe tyAre pite anumodanA na kare. 26. guru vyAkhyAna kare tyAre tamane sAMbharatuM nathI, Ane artha A che." ema kahe. 27. guru kathA kahetA hoya tyAM tene chedI pote bele. 28. guru dezanA detA hoya tyAre kahe ke "bhikSAdikane avasara thayo che" ema kahI gurunI pariSadAne bhaMga kare. 29. gurunI pariSadA beThI hoya tyAre betraNa vAra tenI te ja kathA pite kahyA kare. 30. gurunI zayA, saMstA. rakane paga vaDe saMghaDho kare. gurunI zayAmAM bese. sUve ke Ubhe rahe. 32. gara karatAM pitAnuM Asana UMcuM rAkhe ane 33. gurunI barAbara pitAnuM Asana rAkhe. A tetrIsa AzAtanA dazAzrutaskaMdha sUtramAM che. naka AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA trIjA adhyayanamAM sAdhue 16 prakAranA vacananA jJAtA thavuM ema kahyuM che; 1. ekavacana-ghaTa, paTa, manuSya, ItyAdi, 2. dvivacana-ghaTI, paTI, manuSya, Adi, 3. bahuvacana-ghaTADapaTA, manuSAra vigere 4. strIvacana-nadI, nArI, vagere; 5. puruSa vacana-deva, nara, vagere; 6. napuM. saka vayana-kamala, mukha, ItyAdi; 7. adhyAtmaka vacana-manamAM hoya te mukhathI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcAya 143 7. gastha zAstranA yathAtathya a kare, paNa mana:kalpita a kare nahi 8. tarumaN mULa pADe ane artha zuddha ane satya bhaNe, bhaNAve, sAMbhaLe ane sA~bhaLAve. jJAnanA AcAramAMthI viSNue aDumANe ane aNuiThThavaNe zvetAM, sAdhue guru (dIkSAcArya ke vAMcanAcAya ke upAdhyAya) pAsethI ja sUtra jJAnanA abhyAsa karavA ema sAbita thAya che. darzananA 8 AcAra dunAcAra-padArthanA bhAva hRdayamAM dekhavA tene dana kahe che, darzananA be prakAra che. 1. satya padArthanuM satya svarUpa, ane asatya padAnuM asatya svarUpa. ema je padArthanu' jevuM svarUpa hAya tevA ja bhAva hRdayamAM darzAya te 'samyagdarzana' ane, 2. jema kamaLAnA rogavALe! zveta padArthane paNa pILA dekhe tema asatyane satya ane satyane asatya je darzAve te mithyAdarzana'. AcAyajIne mithyAdanane kSaya thayA haiAya che ane samyagdananA nIce jaNAvela 8 doSothI teo pAte dUra rahe che ane bIjAnA dASA cheDAve che. ele, 8. utkaSa` vacana-guNAnuvAda 9. apaka vacana-avaLu vAda; 10. utkRSTa apakarSa -prathama guNAnuvAda ane pachI avarNavAda. jemake sAkara mIThI che paNa zaradI kare che; 11. apakarSa utkarSa vacana-pahelAM avarNavAda pachI guNAnuvAda. jemake lI'maDo kaDavA che paNa Arogyaprada che; 12. bhUtakALa vacana-kayu., ApyuM, lIdhuM, vagere; 13. vamAnakALa vacana-kare che, Ape che, le che, vagere; 14. bhavikALa vacana-karIza, ApIza, laIza, vagere; 15. pratyakSa vacana-A che; 16. parAkSa vacana-te che. AmAMthI jyAM jevuM vacana - khelavA cegya hAya tyAM tevu ja khele. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jaina tattva prakAza jAthA-niSi niritra, niritinichA samUDhii ka .. uvabUha thirIkaraNe, vacchalla pabhAvaNe aTTha // 2 // artha -1. nirasaMjhi-potAnI alpamatithI zAstranI kaI vAta samajamAM na Ave te temAM zaMkA kare nahi. kAraNa ke sAgaranuM pAchuM jema gAgaramAM samAya nahi tema anaMtajJAnI praNita gahana tattvajJAnane ApaNuM a95 buddhi pace nahi, paraMtu jema mUlyavAna ratnonI kiMmata niSNAta jhaverI karI Ape tyAre tenI para vizvAsa, bese che, tevI ja rIte jinavacana para pratIti rAkhavI. vItarAga bhagavAna kadI paNa nyUnAdhika ke asatya prarUpe nahi, teoe anaMta kevaLajJAnamAM je bhAva dIThA te ja prakAzyA che, e. vizvAsa rAkhe. ra. nivRtti anya matAvalambInAM gAna, tAna, bhega, vilAsamahimA, pUjA, camatkAra Adi oDakhara joIne te matane svIkAra karavAnI abhilASA kare nahi tathA ema kahe nahi ke ApaNA dharmamAM evuM hota te ThIka thAta. mithyA DhagathI AtmakalyANa thatuM nathI. bAdAtyaMtara tyAga ane AmadamanathI ja kalyANa thAya che. 3. niviiAchI mane tapa, saMyamAdi dharmAcaraNa karatAM karatAM ATale dIrghakALa vItyA, chatAM Aja paryata tenuM kazuM phaLa daSTigocara na thayuM to have zuM thavAnuM hatuM! na mAluma A kaSTanuM kazuM phaLa haze ke nahi ! A karaNInA phaLamAM saMdeha kadApi na karavo. jema yegya kSetramAM vAveluM bIja vRSTinA yogathI kALAMtare phaLadAyI nIvaDe che tema A marUpa kSetramAM vAveluM karaNIrUpa bIja zubha pariNAmarUpa jalavRSTithI yathAyogya kALe paripakava thaI avazya phaLadAyI nIvaDe che. karaNa kadApi vAMjhaNuM hotI nathI evI daDha zraddhA rAkhavI. 4. mUviTTI-jema mUDha manuSya goLa, baLa, senuM, pIttaLa sarakhAM mAne che tema bheLA manuSyo badhA dharma samAna mAne che, paraMtu jineMdrapraNita dayAmaya + parama dharmanI barAbarI kaI paNa * zaramana sini jevAM na ramAvo je pitAne bU lAgatuM hoya te bIjA pratye paNa na AcaravuM. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju` : AcA 143 mata karI zake nahi. AvA sarvotkRSTa dharma mane prApta thayA che, e mArAM ahAbhAgya che. AvI dRDha zraddhA rAkhavI. 5. vaghu samyaktvI ane sAdharmikanA alpa guNanI paNa zuddha manathI prazaMsA tathA vaiyAvRtya karI tene utsAhI karaveA. 6. cirIi-kAI sAdharmikanuM mana upasarga prApta thavAthI athavA anya danInA sa MsargathI satya dharmathI vicalita thayuM hoya te tene svayaM upadeza ApIne sattamAgama karAvIne, yasthAcita sahAya dvArA zAtA pamADIne tene dharmomAM sthira karavA, dRDha zraddhAvata banAvavA. 7. vada-gAya jema vAcharuM para prIti rAkhe che tema sAdhamika prati prIti rAkhavI. rAgIne auSadheApacArathI, vRddha, jJAnI, khAla ane tapasvIne AhAra, vastrAdvi Icchita padArthathI zAtA upajAvI vAtsalya kare; dharmamAM premanI vRddhi kare. 8. mAvaLaeNcapi jaina dhama peAtAnA guNAthI svaya'prabhAva che, teA paNa duSkara kriyA, tAcaraNa, abhigraha, kavitvazakti, avadhAna, sadbhAdhAdi dvArA saddharmane vizeSa pradIpta kare. A badhA sadguNAnA svIkAra AcAryajI svayaM kare che ane bIjAne karAve che. cAritranA 8 AcAra 3 cAritrAcAra-dhAdi cAre kaSAyeAthI athavA narakAdi cAra gatithI cheDAvI AtmAne meAkSagati prApta karAve te cAritrAcAra. zuddha AtmasvarUpanI prAptimAM gamana karAve te cAritrAcAra. gAthA:-nidAna nona nutto, vaMca miTTi' siddinunnidhi / esa carittAyAro, aTThaviha hoi nAyakvA || r // aH-- 1. iryAM samiti-yatanApUrvaka cAle tenA 4 prakAra : 1. Ala`bana-IryAsamitivaMta sAdhune jJAna, darzIna ane cAritranuM ja avalaMbana che. 10 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jaina tattva prakAza 2. kALa-rAtre mArgItikramaNa karavAthI traNa sthAvara jIvonI tathA rAtrimAM sadaiva varasI rahelA sUkSama pANInI rakSA thaI zakatI nathI. tethI sAdhu sUryAsta pahelAM makAna, vRkSAdi je AzrayasthAna maLe tyAM rahI jAya. rAtre laghuzaMkAdi mATe gamanAgamana karavAne prasaMga paDe tyAre vastrathI zarIranuM AcchAdana karI, rajoharaNathI bhUminuM pramArjana karate thake divase joI rAkhelA sthAnamAM jaI tatkALa svasthAnamAM AvI jAya. 3. mArga-unmArgamAM udhaI, kIDInAM dara ane aspRzya bhUmimAM sacetapaNuM tema ja kAMTA kAMkarA hevAthI jIvahiMsA thAya ane zarIrane bAdhA pahoMce tethI unmArgamAM gamanAgamana na kare, 4. yatanA-yatanA cAra prakAre thAya che? 1. dravyathI-nIcI daSTi rAkhI cAle, 2. kSetrathI-deha pramANa [ 1 ghanuSya) AgaLa je te cAle, 3. kALathI-divase jaIne ane rAtre pijIne cAle, 4. bhAvathI-raste cAlatAM nIce pramANe 10 bola vaje. (raste cAlatAM bIjA kAma karavAthI upayoga-zUnyatAne lIdhe barAbara catanA jaLavAtI nathI.] 1. zabda-vArtAlApa kare nahIM, sAMbhaLe nahIM. 2. rUpa-zRMgAra tamAsAdi jue nahIM. 3. gaMdha-kaI vastu sUve nahIM. 4. rasa-kaI vastu cAkhe nahIM. 5. spaza-kamaLa, kaThaNa ke zIta uSNAdi sthAnamAM pariNAma sthira rAkhe. 6. vAcanA-paThana kare nahIM. 7. pRcchanA-prazna pUche nahIM. 8. parivartanA-zIkheluM pharI gokhe nahIM. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prakaraNa 3 juM : AcArya 9. anuprekSA-saMbhAre nahIM. 10. dharmasthA-upadeza kare nahIM. 2. bhASA samiti-yatanA pUrvaka bele tenA 4 prakAraH 1. dravyathI-karkaza, kaThora, chedakArI, bhedakArI, hiMsaka, pIDAkArI, sAvadya, mizra, keLakAraka, mAnakAraka, mAyAkAraka, lobhakAraka, rAgakAraka, SakAraka, apratItakArI ane vikathA e 16 prakAranI bhASA bele nahIM. 2. kSetrathI-raste cAlatAM vArtAlApa kare nahIM. 3. kALathI-pahora rAtri vItyA pachI ucca svare bole nahIM. 4. bhAvathI-deza kAla ucita satya, tathya, pazya vacana bole. 3. eSaNa samiti-1. zayyA (sthAnika) 2. AhAra, 3, vastra, 4. pAtra nirdoSa grahaNa kare. tenA 4 bheda : 1. dravyathI-4ra tathA 96 doSarahita zayyAdi cAre vastu bhogave. * 96 deva-1. sArA-samuccaye sAdhu mATe banAvela Ape te AdhAkamI. 2. tiraM--eka sAdhune uddezIne banAvela te udezika. 3. kuti -gRhastha nimitta banelA AhAramAMthI sAdhune vahorAvatA eka kaNa paNa paDI gayuM hoya te te paNa le kape nahIM. 4. mitra-gRhastha ane sAdhu mATe bheLuM banAve te mizra. 5. davA-A cIja te sAdhune ja ApIza ema sthApana karI rAkhe. 6. duriyA-kAle sAdhujI gocarI karavA padhAraze te kAle mahemAnone paNa jamADIza ema kahI de. 7. pAkA-dIpaka AdithI aMdhArAmAM prakAza karIne Ape. 8. ziyANa-sAdhu mATe vecAtuM laIne Ape te. 9. mI -udhAra lAvIne Ape. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 2. kSetrathI-khAnapAnAdika vastu be keAsathI vadhu dUra laI jaI bhAgave nahIM. 148 10. ciTTe-khIjAnI pAse adalabadala karIne Ape. 11. mitte sthAnakamAM ke rastAmAM sAmu' lAvIne Ape. 12. minne-mATI, lAkha vagerenI baraNI ke zIzInuM mADhu N baMdha karyuM hoya te sAdhune mATe kheAlIne Ape. 13. mAhodada-uparathI nIce lAvIne Ape. 14. acchinne sabaLa vyakti nirbaLanI pAsethI chInavIne Ape. Te-mAlika ke bhAgIdAranI AjJA vinA Ape. 15. 16. annoya sAdhune AvatA sAMbhaLI leTamAM leTa, dALamAM dALa, tyAdi adhika bheLavI de. A 16 doSa udgamananA te bhadrika sarAgI manuSya dAna devAnA utsAhathI lagADe che. paNa muni tene ka`baMdhanA hetu jANI kahe ke :-ahIM AyuSyamAna ! mane A kalpe nahI. 17. dhArUM gRhasthanAM bALakone ramADIne muni AhAra le te dhAtrIka AthI brahmaca mAM zaMkAdi Upaje. 18. duThThuM-trAmAMtare ke gRhAMtare saMdeze paheAMcADIne le. 19. nimitte-bhUta, bhaviSyanI vAta saMbhaLAvIne ke svapna sAmudrikanAM phaLa batAvIne le. 20. AnIva-jAti ke sagAI batAvIne le. 21. nimana-bhikSukanI peThe dInatA karIne le. 22. nijI-auSadhApacArAdi batAvIne le. 23. johe-krodha karIne le. 24. mAne--abhimAna karIne le. 25. mAyA-kapaTa karIne le. 26. hoddelAbha-lAlaca ApIne le. 27. puSpa vacchA saMZ-dAna lIdhA pahelAM guNAnuvAda kara. pachI dAtAranA 28. vijJA--vidyAnA prabhAvathI rUpa badalIne le. 29 maMtta-vyaMtara, sApa, vIMchI, AdinA maMtra, vazIkaraNa, sthaMbhanAdi maMtra karIne le. 30. jIne-pAcakAdi cUrNa karI ApIne ke karavAnI vidhi zIkhavIne le Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcArya 149 3. kALathI-pahele pahore lAvela khAnapAnAdi cothA paheramAM bhagave nahI. 31. roje-taMtravidyA, ijALa, Adi tamAsA batAvIne le. 32. muDhAme-garbhadhAraNa, garbhapAta, staMbhana Adi prayoga batAvIne le. A 17 thI 3ra sudhInA 16 doSa utpAdanA, te rasanA leluMpI sAdhu lagADe che. 33. ui-AdhAkamI Adi devanI zaMkA paDavA chatAM le. 34. trive-sacitta pANI Adi hAthanI rekhAmAM kiMcitmAtra hoya tenA hAthathI le. 35. nikriyate-sacitta pRthvI, pANI agara kIDInAM dara upara rAkhelI vastu le. 36. dipa-sacitta vastunI nIce acitta vastu rAkhI hoya te le. 37. jJAti -sacitta vastunI madhyamAM rAkhelI acitta vastu le. 38. rAjA-ati vRddha, nAnuM bALaka, napuMsaka, bImAra, khasane dadI, stanapAna karAvatI mAtA, sAta mahinA thayA pachInI garbhavatI strI, Adi dAtAnA hAthathI le. 39. mijha-caNAnA oLA, ghauM, bAjarI, juvAra ke makAIno pika ItyAdi mitra vastu le. 40. praNita-tAjuM dhAvaNa, taratanI vATelI caTaNI (pUrA jIva cavyA na hoya) eka muhUrta vItyA agAu le. 41. ditta-taratanuM lIMpela hoya te upara gamanAgamana kare. 42. ri-TeLatAM ke veratAM thakAM vahorAveluM le. A 10 deva sAdhu ane gRhastha bane maLIne lagADe. 43. saMjogaUr-bhikSA laI sthAnake AvyA bAda dUdha che, mATe sAkara lA, e rIte svAda nimitte saMga meLave te. 44. mA-pramANuthI adhika lAvavuM ke khAvuM te. 45. zaMkAsTa---svAdu AhAranI prazaMsA kare te aMgAra eTale kelasA je saMyama bane. 46. dhuma-besvAda AhAranI niMdA kare to dhutra je saMyama bane. 47. To-sAdhu 1. sudhA vedanIya upazamAvavA. 2. gurvAdinI vaiyAvacca karavA, 3. IsamitinuM pAlana karavA, AMkhanI rakSA mATe, 4. saMyamane nirvAha karavA, 5. prANI rakSA karavA, pratilekhanAdi kriyA karavA ane, 6. dharmadhyAna karavA e ja kAraNe AhAra kare. ane 1. ragotpatti thaye, 2. upasarga Avye, 3, brahma Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jaina tatva prakAza bhAvathI-saMjanAdi mAMDalAnA 4 doSo vajIne AhArAdi bhogave. AhAra, vastra, pAtrAdi para mamatva rAkhe nahIM. samaya para nirdoSa je maLe tenAthI saMtoSa mAne ane zAstrokta kiyA samaya para samAcare. 4. " AdAna bhaMDamA nikSepaNuM samiti"--yatanApUrvaka bhaMDepakaraNa grahaNa kare, sthApita kare te. bhaMDepakaraNa be prakAranAM hoya che. 1. sAdhune sadaiva upayogamAM Ave-jevAM ke rajoharaNa, mukhavastrikAdi. tene uSNahika kahe che. 2. prajanathI kAmamAM Ave che. pATapATalA vagere. te uvagahika kahevAya che. sAdhune upakaraNa saMbaMdhI zAstramAM A pramANe AjJA che. caryamAM daDha rahevA, 4. jIvarakSA karavA, 5. tapa karavA, 6 anazana karavA, e che kAraNe AhArane tyAga kare. vinA kAraNa AhAra kare te deva. A pAMca maMDaLanA depa te AhAra karatI veLA lagADe. 48. 33 vAru-dvAra kholAvIne le to pa. 49 maMra -devadevIne caDAvavA karela AhAra le. 50. vaDhiurg-bali-bAkunA uchALavA karela AhAra le. 51. avi-bhata ke kapaDAne aMtare rahelI na dekhAtI vastu le. para. TAir gbApa-sAdhune mATe sthApanA karI rAkhelI vastu le. 53. rilA-prathama nIrasa AhAra Avyo hoya te paDI de ane bIje sAre AhAra lAve. 54. vAda-brAhmaNadine dAna devA mATe banAvela AhAra le. 55. gurTTA-mRta manuSyanI pAchaLa puNyArthe banAvela AhAra le. 56. samagaTTA-zAkAdi zramaNa, bAvA, jegIne arthe banela AhAra le. 57. vAmajA-dAnazALA (sadAvrata)nuM le. 58. nisAna-nitya eka ja gherathI le. 59. reSAMtara-jenI AjJA laI makAnamAM utare tenA gharanuM le. 60. Trai3-rAjAnA gherathI balITa kAmottejaka AhAra ke auSadhi le. 61. viAmijI-kAraNa vinA manejha cIja lAve ke khAya. 62. saMgha-mATI, pANI, agni, vanaspati, Adi sacittane saMko thayeluM le. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 prakaraNa 3 ju : AcArya 1. kASTanuM 2. tuMbaDAnuM ane, 3. mATInuM e traNa prakAranAM pAtra AhAra, pANI, auSadhAdi grahaNa karavA mATe rAkhe; keI jIvanI 63. -khAvuM thoDuM ane nAkhI devuM jhAjhuM evuM che. 64. parada-vezyA, bhIla, cAMDAlAdi nIca kuLane AhAra le. 65. mAmA-jeNe manA karI hoya ke amAre tyAM AvavuM nahIM tenA gharane AhAra le. 66. pudAma tarachAra-gRhastha AhAra vaherAvyA pahelAM ke pachI sacita pANIthI hastAkSAlanAdi doSa lagADe tyAMthI le. 67. citta-vyabhicAriNI strI ke jAtibahAra mUkelA evA apratItakArI gharane AhAra le. A paMdara doSa dazavaikAlikamAM kahyA che. 68. sagAirfis-sAmudANI bAra kuLanI gocarI na kare, paraMtu svajatinI ja bhikSA le te deva. 69. gha -jJAti Adi paMgata jamavA beThI hoya tene oLaMgIne le. A be deva uttarAdhyayanamAM kahyA che. 70. grgrmatta-mahemAnone mATe banAvela AhAra teo jamyA pahelAM le. 71. -jaLacara, sthalacara, becarAdi javAnuM mAMsa le. 72. sara-sarva jAtine kiMvA gAmane jamADavA bhojana karyuM hoya te le. 73. sarvada-dhAra para bhikhArI UbhuM hoya tene oLaMgIne le. 74. saravarthanA-grahasthanuM kaMI kAma karI ApavAnuM vacana ApIne le.. A pAMca deva sthAnAMga sUtramAM kahyA che. 75. sUryodaya pahelAM ke sUryAsta pachI le. 76. Truta-tIrthakaranI AjJAnuM ullaMghana karIne le athavA bhogave.. jemake pahelA pahoranuM laveluM eka pahoramAM bhogave. 77. sAvaMta-mArganI maryAdA be gAu) uparAMta jaI bhagave. 78. gADau-je AmaMtraNa kare tenA gharanuM le. 79. tArAmatta-aTavInuM ullaMghana karIne Avela tene mATe banAveluM le.. 80. Tuddhimatta-dukALapIDita le che mATe banAveluM le. 81. nidAnamatta-rogI ke vRddhane mATe banAveluM le. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 jena tattva prakAza hiMsA na thAya tevo Una, aMbADI ke zaNane rajoharaNa bhUmi AdinuM pramArjana karavA mATe rAkhe. AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke chIMka, bagAsuM ane zvAsazvAsathI jIvahiMsA thAya che, tethI vastranAM ATha paDanI mukhavastrikA dorA sahita mukha para ahoniza bAMdhI rAkhe, Una, sUtara, rezama 82. vADhiyAmatta-ativRSTi prasaMge garIbo mATe banAveluM hoya te le. 83. -khulluM rAkhavAthI sacitta raja caDI gaI hoya te le. A deva AcArAMga sUtramAM che. 84. gataro-jenAM varNa, gaMdha, rasa, sparza badalI gayAM hoya te le. 85. sacArI-gRhasthanA gharamAMthI pitAnA hAthe uThAvIne le. (gRhasthanI AjJAthI pANI levAnI manA nathI). 86. vArdUitra-ghara bahAra UbhA rAkhI aMdarathI lAvIne Ape te le. 87. monna-dAtAranA guNAnuvAda karIne le. 88. vADhaTTA-bALakane mATe banAvyuM hoya te tenA khAvA pahelAM le. A 5 dIpa prazna vyAkaraNamAM che. 89. divAdA-garbhavatI mATe banAveluM tenA khAdhA pahelAM le. 90. -kaI dAtA che ? ema pikArIne le. 91. amitta-aTavI, parvatAdinA nAkA paranI dAnazALAmAMthI lAve. 92. tithamatta-gRhastha bhikSA karI lAvyo che, tenI pAsethI le. 93. gharathamatta-AcArabhraSTa sAdhune vepa paherI AjIvikA karatA hoya tenI pAsethI le. 94. supAMchamatta-ayogya, dugachanIya, eThuM, vagere le. 5. rAjArAna -gRhasthanI sahAyathI AhAra pANI Adi prApta kare. A 7 deza nizItha sUtramAM kahyA che. 96. ricAra-bhikSukone ApavA mATe ghaNA vakhatathI saMgharI rAkhela hoya te bhikSuka na laI jAya ane pachI sAdhune Ape te sAdhu le to doSa. A dapa nizItha tathA bRhatkalpa banemAM kahyo che. uparyukta 96 rahita AhAra, vastra, pAtra, zAdi grahaNa karIne - sAdhuoe saMyama tapana nirvAha karavo joIe. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcArya 153 ane zagunI veta raMganI ane pramANopeta (mApasara) vastranI 3 cAdara (oDhavA mATe) rAkhe, eka colapaTa (paheravA mATe) +rAkhe, eka bichAnAnuM vastra rAkhe, eka gucchaka (gura cho) vastra, pAtra tathA zarIra para rahetA jIvonuM pramArjana karavA rAkhe. khALa, gaTara, vageremAM laghunIti (pezAba) karavAthI durgadha utpanna thAya, regAdi Upaje, cepI rogane paNa Dara rahe. tenI sAthe samUrNima manuSya jIvanI hiMsA thAya. tethI eka pAtramAM laghunIta karI ekAMta jagyAmAM chUTuM chUTuM paraThI de. bhikSA lAvavAnAM pAtra rAkhavAnI jhoLI, pANa gaLavAnuM gaLaNuM, pAtra sApha karavAnuM kapaDuM, vagere upakaraNa sAdhu sadaiva pAse rAkhe che. ane khapa paDe tyAre pATa, pATalA, parALa (ghauM ke cAvalanAM chotarAM) gRhasthane tyAMthI vAcI lAve che, ane kAma patI gaye pAchAM Ape che. ukta upakaraNane 1. dravyathI--yatanAthI grahaNa kare, yatanAthI rAkhe, binajarUrI bagADa ke nAza na kare. 2. kSetrathI-gRhasthanA gharamAM rAkhIne rAmAnugrAma vihAra kare nahIM. kAraNa ke pratibaddha thavAya che ane pratilekhananA pramAdane doSa lAge che. 3 kALathI-prAtaHkALa ane saMdhyAkALa bane vakhata badhAM vastra, pAtra ane upakaraNonuM pratilekhana kare. paDilehaNa karatAM vAta * pratilekhananA 25 prakAra :vastranA 3 vibhAga karI pratyeka vibhAganI upara, nIce ane madhyamAM ema 3 ThekANe daSTithI de, e 3 X 3 = 9 akhoDA thayA. e ja pramANe, vastranI bIjI bAju jue te 9 pakheDA. ema 18 thayA. temAM jIvanI zaMkA paDe to AgaLanA 3 ane pAchaLanA 3 ema 6 vibhAganI gucchAthI pramArjanA kare. e che purIbhAe 24 prakAra thAya, ane 25 me prakAra zuddha upayoga rAkhavo te. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 154 jena tattva prakAza kare nahIM tema ja Amatema jue nahi, pratilekhana karela vastrAdine pratilekhyA vinAnAM vastrAdi sAthe bheLavI de nahIM. prathama muhapattI, pachI guccha, colapaTa, cAdara, haraNa, vagerenI kamazaH pratilekhanA kare. 4 bhAvathI-upaga sahita upakaraNe vApare. uttarAdhyayana sUtranA 23 mA adhyayanamAM 32 mI gAthAmAM kahyuM che ke : " Wya 2 corasa" arthAt sAdhunA veSathI lokone pratIti thAya che ke, A sAdhu che. eTalA mATe vastrAdi dhAraNa karavAnI jarUra che; nahi ke abhimAna kivA dehamamatvane kAraNe. pa. pAriThAvaNiyA samiti-uccAra" vaDInIta, "pAsavaNa" laghunIta, khela baLakhe, "jala" mela, "siMghANa lIMTa vagerene 1. dravyathI--catanApUrvaka pAThave. jyAM jIvajaMtu na hoya, che, bIja, vagere na hoya tyAM jatanAthI nAkhe. 2. kSetrathI-jenI mAlikInI te jamIna hoya tenI AjJA le. agara mAlika na hoya ane jagyA apratItakArI kaleza utpanna karAvavAvALI na hoya te tyAM zakedrajInI A AjJA laIne paraDave. 3. kALathI--divase sArI rIte joIne ane rAtre, divase joI rAkhelI niravadya jagyAmAM paraThave. 4. bhAvathI-zuddha upayukta yatanApUrvaka paraThe. jatI vakhate "Avasahi" (huM Avazyaka kAme jAuM chuM) kahe. paravatI vakhate mAlikanI AjJA che, eTalA mATe "aNujANaha me mi ugaha" kahe, paraThavyA pachI A vastuthI have mAre kaMI prajana * dakSiNArdha lekanA mAlika zakeMdra, bhagavAna mahAvIrane kahI gayA che ke : sAdhu Adi cAre tIrthane niravagha kAmamAM mArI mAlikInI jagyAno upayoga karavAnI mArI AjJA che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3ju' : AcA vAsIreha ' zabda 3 nathI, eTalA mATe AvatAM nisIhi' zabda 3 vAra kahe. A pAMca samiti thaI. 6 155 2 vAra kahe. svathAnake pAchA pachI IryAvahI paDime 6-9-8 mane gupti, vacanagupti, rAyagupti : mana, vacana ane kAyA e traNe evAM prabaLa zastra che ke ghaNI vAra mahApAtakI vicAra, uccAra ane AcAra vaDe jIva niraka karmAMdha karI le che. 1. sAra'bha-paritApa upajAvavAnA vicAra, 2. samAraMbhaparitApa upajAvavAnI sAmagrI ekaThI karavAnA vicAra, ane 3. AraMbha-jIva kAyA judAM karavAnA vicAra, e traNe prakAranA vicArathI manane! nigraha karI dharmadhyAnamAM manune joDe te maneApti. ra. vacanagumi-ukta traNa prakAranA sadoSa vyavahArathI vacanane nigraha kare. 3. kAyakrupti-ukta traNe prakAranAM AcaraNAthI kAyAnA nigraha karI tapa, sayamAdi satyakAmAM kAyAne joDe, e traNa gupti thaI. ema pa samiti ane 3 trupti e cAritrAcAranA ATha guNa che. AcAryajI tevA doSane dUra karI guNonuM pAlana pote kare ane bIjA pAse karAve. tapanA 12 AcAra 4. tapAcAra :--jevI rIte mATI mizrita suvarNAdi dhAtune agnimAM tapAvavAthI te dhAtu mArTIthI chUTI paDI peAtAnuM asalI rUpa dhAraNa karI zake che, tevI rIte karUpa melathI kharaDAyeleA jIva tapazcaryA rUpa agninA prayAgathI zuddha thai nija rUpane prApta kare che. zrI uttarAdhyayana adhyAya 30 mAM tathA zrI vavAI sUtramAM tapanA bheda nIce pramANe kahyA che H : Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 156 jena tatva prAkAza gAthA:- to suvilo vRtto, vAdadiratane tadA ! bAhiro chaviho vutto, evamanbhintaro tavo // 7 // aNasaNa muNoyariyA, bhikkhAyariyA ya rasa priiccaao| kAyakileso saMloNayA ya, bajjo tavo hoi // 8 // pAyacchittaM viNao, veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ca viussago, aso abhitaro tavo // 30 // atha -tapanA be prakAraH 1. bAhya ane 2. atyaMtara. temAM bAhya tapa cha prakAranAM tema ja atyaMtara tapa paNa cha prakAranAM kahyAM che. 1. anazana, 2. udarI, 3. bhikSAcarI, 4. rasaparityAga, 5. koyaleza, ane 6. pratisalInatA. A cha prakAranAM tapane bAhya arthAt pratyakSa tapa kahyAM che. ane 1. prAyazcitta, 2. vinaya 3. viyAvRtya 4. svAdhyAya, 5. dhyAna ane, 6. vyutsarga, A cha prakAranAM tapane - AtyaMtara (gupta) kahyA che. bAhya tapa karatAM AtyaMtara tapamAM karmanI nirjarA adhika thAya che. A bAre tapanuM savistRta varNana nIce karavAmAM Ave che. 1. anazana tA:- 1. asaNuM-anna, 2. pANuM-pANI, 3. khAimaM-me. sukhaDI, 4. sAIma-mukhavAsa. A cAra prakAranA AhArano tyAga kare tenuM nAma anazana. tenA be bheda che -1. ittariya-amuka maryAdita kALa mATe tapa karavuM te 2. - avakahiyA-jAvajajIva tapa kare te. Ittariya tapanA 6 prakAra-1. zreNI tapa, 2. pratara tapa, 3. ghana tapa, 4. varga tapa, pa. vargIvarga tapa, 6. prakIrNa tapa. 1 cotha bhakta (1 upavAsa) chaDuM bhakta (2 upavAsa) aThThama bhakta (3 upavAsa) ema kamazaH caDhatAM caDhatAM pakSa, mAsa, dvimAsa, yAvat Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcArya 157 cha mahinAnA upavAsa. (cha mahinAthI adhika upavAsa pAMcamA ArAmAM. thaI zakatA nathI) AvuM tapa kare te zreNuM tA. bAjunA koThAmAM batAvyA pramANe -prata2 tapa 1 upavAsa. pachI chaDuM, pachI aThThama, pachI. cAra upavAsa, pachI cha pachI aThThama, e pramANe tapa kare te pratara tapa. 2. e ja prakAre 1644=64) | 3 4 1 2 : khAnAnuM kepTaka karatAM aMka Ave te pramANe tapa kare te ghana tapa. 3. e ja rIte da4464=4096. kaThAnA aMka pramANe tapa kare te varga 5 4. e ja pramANe 4096406=1,67,77,216 kaThAnA aMka pramANe tapa kare te vargavaga tapa. ane kanakAvalI tapajha ratnAvalI tapa, muktAvalI tapa, ekAvalI tapa, bRhasiMhakIDA tapa, laghusiMhakIDA tapa,guNaratna saMvatsara tapa,vaja madhya pratimA tapa,javA madhya pratimA tapa, sarvate bhadra1* pratimA tapa, mahAbhadra pratimA 11 tapa, bhadrapratimA2 tapa, AyaMbila vardhamAna tapa, ItyAdi prakAranA tapa kare te prakIrNa tA. A Ittariya tapanA 6 bheda kahyA, ane AyuSyano aMta najIka Avye jANI athavA maraNAMta upasarga prasaMge jAvajajIvane tapa kare te avakahiyA tapa. tenA be bheda - 1. bhatta pratyAkhyAna-te jIvanaparyata cAre AhAra bhogavavAnI baMdhI. * kanakAvalI Adi tapanuM svarUpa pRSTa 173 paranAM yaMtrothI jANavuM. * eka AyaMbila karI eka upavAsa kare, be AyaMbila karI eka upavAsa kare, traNa AyaMbila karI eka upavAsa kare, ema kramazaH AyaMbilanI vRddhi kare. madhyamAM eka eka upavAsa kare. yAvat 100 AyaMbila karI 1 upavAsa kare, te AyaMbila vardhamAna tapa. A tapamAM 14 varSa lAge che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza ra. pAdApagamana-cAre AhAra tathA zarIra badhAMnA tyAga karI vRkSanI zAkhA samAna halana-calana rahita eka ja Asane cAvajIvana rahe te pAdApagamana tapa. 158 Ama, be prakAranA sathArA hoya che. 2. UNAdarI tapaH-AhAra, upadhi tathA kaSAya kamI kare te UNeAdarI tapa. tenA be prakAra-1. dravya ane 2. bhAva. dravyathI UNAdarInA 3 prakAra-1. vajra pAtra kama rAkhe te upakaraNaUNAdarI. tethI mamatva ghaTe; sAnadhyAnamAM vRddhi thAya; sukhe vihAra thAya. 2. puruSane 32 grAsa (kavala)ne AhAra temAM 8 grAsa laI satASa mAne te pAdona UNeAdarI, 16 grAsa le te a uNAdarI, 24 grAsa le te pAda UNAdarI, 31 grAsa le te kicit UNeAdarI. AhAra Ache levAthI pramAda ghaTe che. IcchA niredhanI Teva paDe che, zarIra nIrAgI rahe che, buddhinI vRddhi thAya che, ItyAdi aneka guNNAnI prApti thAya. 2. bhAva UNAdarI-krodha, mAna, mAyA, lAbha, rAga, dveSa, capalatAdi doSo kamI kare. 3. bhikSAcarI tapaH-ghaNAM gharathI thoDA thoDA AhAra lAvIne sayama nihai. jema gAya upara uparathI cADu thADuM ghAsa khAI peAtAne nirvAha kare che, tema sAdhu paNa gaucarI kare che. zrI dasa vaikAlikanA prathama adhyayanamAM kahyuM che keH gAthA :-va = vitti samAmo, ya o, samar_| ahAgaDe rIyaMte, puSphesu bhamarA jahA | * || artha :-jema gRhasthAe peAtAnA ArAma mATe banAvela bagIcAmAM jaIne bhramara puSpane ki McitmAtra duHkha detA nathI, ane aneka phUlAmAMthI gheADA thADA rasa grahaNa karIne peAtAnA AtmAne tRpta kare che, te ja pramANe sAdhu paNa gRhasthAe peAtAnA ke peAtAnAM Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju: AcArya 159 kuTumbIjane mATe nIpajAvelA AhAramAMthI dAtArane saMkeca na paDe tema thoDe nirdoSa AhAra ghaNAM gharomAMthI laI saMtoSa mAne che. bhikSAcarI tapanA 4 prakAra che. 1. dravyathI, 2. kSetrathI, 3. kAlathI, 4. bhAvathI. dravyathI ra6 prakArano abhigraha. 1. ukipatta cara-vAsaNamAMthI vastu kADhIne Ape te levI. 2. nikhitta caraenvAsaNamAM vastu nAkhatAM je te levI. 3. ukikhatta, nikhitta cara-vastu bahAra kADhIne pAchI aMdara nAMkhatAM de te levI. 4. nikhitta uphikhata carae-vAsaNamAM nAkhI pAchI kADhatI vakhate je te levI. 5 vaTTIjajamaNa carae-bIjAne ApatAM madhyamAM de, te levI. 6. sAhirijajamA carae-bIje lete hoya tenI madhyamAM de te levI. 7. uvaNie cae-bIjAne devA laI jato hoya ne te levI. 8. avaNie carae-bIjAne devA mATe lAvatA hoya ane Ape te levI. 9. uvaNiya avaNiya carae-koIne devA jaIne pAchA pharatAM Ape te levI. 10. avaNiya uvaNie carae-bIjAnuM laIne pAchuM devA jatAM je te levI. 11. saMsaTha carae-bharyA hAthe de te levI. 12. asaMsaTha cara-khAlI hAthe de te levI. 13. tajajAe saMsaTha carae-je vastu hAthamAM hoya te de te levI. 14. annAe carae-ajJAta kuLathI levI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jaina tatva prakAza 15. maNa cae-vinA balya de te levI. 16. diThuM lAbhae-dekhAtI vastu le. 17. adiThTha lAbha- vinA dekhAtI vastu le. 18. puThThalAbha-amuka lezo, ema pUchIne Ape te levI. 19. apuThTha lAbhae--vagara pUchaye de te levI. 20. bhikhalAbha-niMdA karIne de tyAMthI levI. 21. abhikha lAbha- stuti karIne Ape tyAMthI levI. 22. annagilAe-duHkhaprada AhAra le. 23. uvaNihie-gRhastha bhojana karatA hoya temAMthI je te levI.. 24 parimita piMDa varie--sAro AhAra maryAdAmAM le. 25. suddhasaNa-coksAI karIne le. 26. saMpAdarIe-vastunI ke mApanI gaNatarI karIne le. 2. kSetrathI bhikSAcarInA ATha prakArano abhigraha. 1. peTIe?-cAre khUNAnA cAre gherathI le. 2. adhapeTIpe - khUNe AvelAM be gherathI le. 3. gomutta-zomUtra-jevA vAMkA, eka ghara A lAInanuM eka ghara sAmI lAInanuM, e rIte le. 4. pataMgIe -pataMga Amatema UDe te rIte chUTaka chUTaka gharanI gocarI kare. - pa. atyaMtara saMbAyate pahelAM nIcenA gharathI pachI uparanA gharathI le. 6. bAhira saMprAyate -prathama uparanA gharathI, pachI nIcenA gharathI. le. 7. gamaNe jatI vakhate le, vaLatAM na le. 8. AgamaNe jatAM na le, vaLatAM le. 3. kALathI bhikSAcarInA aneka prakAranA abhigraha. jemakeprathama praharanuM lAveluM trIjA praharamAM bhagave. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcArya 161 bIjA praharamAM lAveluM cothA praharamAM bhogave. bIjA praharanuM trIjAmAM. bhogave ema ghaDI vagerenA abhigraha kare. 4. bhAvathI-bhAvathI paNa bhikSAcarIne aneka prakAra-jema ke: badhI vastu alaga alaga lAve ane ekaThI karIne khAya. Icchita vastuno tyAga kare, AhAra karatAM mamatva na kare. rukSavRtti rAkhe. ItyAdi. 4. rasa parityAga-jIbhane svAdiSTa lAge, balavRddhi thAya evI vastuone tyAga kare te rasaparityAga tapa. rasane lelupI rogI bane che. mATe telupatA tyAgavI. A tapanA 14 prakAraH 1. nIvigaedUdha, dahIM, ghI, tela mIThAI e pAMca vigaya tyAge. 2. pariesaparicae-dhAre ghI vagere na le. 3. Ayamasinthabhee-esamaNamAMthI dANA khAya. 4. arasa AhAre-rasa masAlA rahita AhAra le. pa. virasa AhAre-jUnuM dhAnya rAMdheluM le. 6. aMta AhAresekelA caNA, aDadanA bAkaLA, vagere le. 7. paMta AhAre-TADha, vAsI AhAra le. 8. lukakha AhAre-lU AhAra le. 9. tuccha AhAra-nisAra, baLeluM, satvarahita le. 10, arasa, 11. virasa 12. aMta 13. prAMta ane 14. saphakha-rukSa AhArathI saMyamane. nirvAha kare. 5. kAyakleza-tapa-vecchAe, svAdhInapaNe, nirjarA arthe kAyAne kaSTa de te kAyakaleza tapa. tenA aneka prakAra-kAyetsarga karI. UbhA rahe te "ThANAThitiya." kAyotsarga karyA vinA Ubho rahe te ThANaIye", bane DhIMcaNa vacce zarIra jhukAvI kAryotsarga kare te ukaDAsaNie " ane "paDimAThAIe" te sAdhunI 12 DimA (pratijJA) dhAraNa kareH 11 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakAza 1. pahelI pratijJAmAM eka mahinA sudhI eka + dAta AhAranI ane eka dAta pANInI le. 2. bIjI pratijJAmAM be mahinA sudhI be dAta AhAranI, be dAta pANInI le. 3. trIjI pratijJAmAM traNa mahinA sudhI traNa dAta AhAranI, traNa dAta pANInI le. 4. cothI pratijJAmAM cAra mahinA sudhI cAra dAta AhAranI, cAra dAta pANInI le. 5. pAMcamI pratijJAmAM pAMca mahinA sudhI pAMca dAta AhAranI, pAMca dAta pANInI le. 6. chaThThI pratijJAmAM cha mahinA sudhI cha dAta AhAranI, cha dAta pANInI le. 7. sAtamI pratijJAmAM sAta mahinA sudhI sAta dAta AhAranI, sAta dAta pANInI le. ( 8. AThamI pratijJAmAM 7 dina sudhI ekAMtara covihAra upavAsa kare; divase sUryanI AtApanA le, rAtre vastra rahita rahe, rAtrinA catte athavA eka ja paDakhAbhera sUI rahe agara kAussagnamAM besI rahe. A traNa paikI kaI paNa eka Asane sthira rahe. deva, manuSya, tiryaMcanA upasarga Ave te sahana kare. paNa calita thAya nahIM. 4 sAdhue vahorAvatI vakhate eka vakhate jeTaluM annAdi pAtarAmAM paDe te AhAranI eka dAta ane pANInI dhAra khaMDita na thAya tyAM sudhI pANInI eka dAta gaNAya che. abhigraha heya tethI vadhu dAta na levAya, ochI le te harakata nahIM, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcAya 163 9. navamI pratijJA paNa AThamI jevI jANavI, paNa eTaluM vizeSa ke, rAtre daMDAsana (Ubho rahe) ke lagaDAsana ( paganI eDI ane mAthAnu zikhArathAna jamInane lagADI AkhuM zarIra kamAnanI peThe addhara rAkhe) ke uDuM Asana (banne ghUMTaNa vacce zira jhukAvIne rahe) e traNamAMthI kAi paNa eka Asane AkhI rAta rahe. 10. dasamI pratijJA paNa AThamI jevI jANavI. vizeSamAM gedAhAsana, ( gAya dohavA bese tema rahe) vIrAsana ( khurazI upara beThA ( pachI khurazI laI lIdhI hAya ane e ja sthitimAM rahe te) zIrSAsana (mAthuM nIce ane paga upara) A 3 mAMthI keAI eka Asane rAtri pUrNa kare. 11. agiyAramI pratijJAmAM chaThThuM kare, khIje divase gAma bahAra AThe paheAra kAryAtsaga karI UbhA rahe. 12. bAramI pratijJAmAM aThThama (telA) kare. trIje divase mahAkALa (bhaya'kara) zmazAnamAM eka ja vastu para acaLa dRSTi sthApI kAusagga kare. deva, manuSya, tiyaMca saMbaMdhI upasarga Ave te samabhAve sahe AmAMthI kadAca calita thaI jAya tA 1. vikalatA ( unmAda ) prApta thAya 2. dIrgha kALapayata rahe tevA rAga utpanna thAya ane 3. jinapraNIta dharma thI bhraSTa thAya. ane jo nizcaLa rahe tA 1. avadhijJAna, 2. mana:paryavajJAna ane 3. kevaLajJAna. A traNamAMthI kAi paNa eka jJAna upaje. A khAra pratijJA uparAMta leAca karavo, grAmAnugrAma vicaravuM, zIta tApa sahevAM, kharaja khaNavI nahIM, mela utAravo nahIM. ItyAdi kaSTa sahe te kAyakaleza tapa. 6. pratisa'lInatA tapa- tenA 4 bheda che. 1. rAgadveSa utpanna thAya tevA zabdathI kAnane, rUpathI AMkhane, gaMdhathI nAkane, rasathI jIbhane ane sparzathI zarIrane rokI rAkhe, Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jaina tattva prakAza iMdriyAnA viSayanA saMbadha prApta thatAM manane vikArI na kare, te indriya pratisa'lInatA tapa. 2. krodhanA kSamAthI, mAnanA vinayathI, mAyAnA saraLatAthI ane lAbhanA satASathI nigraha kare te kaSAya pratisa lInatA tapa. 3-4. asatya x ane mizra mananA ceAganA nigraha karI satya x satya vicAravuM te satya mana, asatya vicAravu te asatya mana, sAce, khATA mizra vicAra te mizra mana. ane jema gAma AvyuM, dIveA khaLe che, vagere vicAra kare te vyavahAra mana. 1. satya khele te satyabhASA, 2. asatya ele te asatya bhASA, 3. kAMIka satya kAMIka asatya khele te mizra bhASA ane lAkavyavahAra pramANe kheAle te vyavahArabhASA. tenA vistAre 42 prakAra che. satya bhASAnA 10 prakAra. 1. janapadasacca-deza badalavAthI nAma bakle, chatAM potAnA dezamAM je nAma khelate hAya te khele te. 2. samanta sacca-sAdhu-muni, zramaNu, vagere eka vyaktinA guNanI apekSAe aneka nAma khelAya te. 3. sthApanA sacca-rUpiyA, maheAra, paisA, maNu, zera, vagere lokoe je nAma sthApana karyuM" hAya te. 4. nAma sacca-kulavaCna, lakSmI vagere nAma (guNa nahIM chatAM) pADayuM hAya te nAme khelAve te. kahevA te. 5. rUpa sacca-sAdhu brAhmaNanA guNa vinA veSa mAtrathI tene sAdhu brAhmaNa 6. pratIta sacca-zrImatanI apekSA garIba, visanI apekSA rAtri ema apekSAthI kahe te. 7. vyavahAra sacca-tela baLatuM hoya chatAM kahe, ke dIvA baLe che. pote gAma tarapha jatA hoya chatAM kahe ke gAma Avyu, evI lokamAM pracalita bhASA khele te. 8. bhAva sacca-AgalA zveta, kAgaDA kALA, vagere (pAMce raMga che chatAM) mele te. 9. yogya sacca-lakhavAnA dhadhA kare sonu ghaDe te sonI, vagere kAmadhaMdhA parathI nAma paDe te. 10. upamA saccanagara devalAka jevuM, ApavI te. A dasa prakAranAM satya vacana jANavAM. lahIe, citra kADhe te citrakAra, ghI kapUra jevuM, vagere upamA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : AcArya 165 ane vyavahAra mana pravartAve.asatya ane mizravacanane tyAga karI satya ane asatya bhASAnA 10 prakAra. 1. keha asacca-kadhavaza pitA putrane kahe-tuM mAre putra nahi. 2. mAna aca-abhimAnathI khoTI prazaMsA kare. 3. mAyA a -kapaTayukta vacana kahe. 4. lebha asagna-lebha vaza, vyApArAdimAM ja bele. 5. rAga asa-rAgane vaza strI AdithI ja bole. 6. dveSa asatya--pane vaza beTuM ALa caDAve. 7. bhaya asatya-bIkane lIdhe cAra vagere jUThuM bele. 8. hAsya asatya-mazkarI karatAM jUThuM bele. 9. AkhyAyikA asatya-vyAkhyAnAdimAM vadhArIne vAta kare. 10. zaMkA asatya-saMzaya vaza zAhukArane paNa cora kahe. upara pramANe krodhAdi durguNane vaza belAyelAM vacane asatya kahevAya che. mizra bhASAnA 10 prakAra. 1. A ja dasa janmyA ema kahe paraMtu cUnAdhika hoya te utpanna mizra. 2. A ja dasa maryA te vigata mitra. 3. A ja dasa jamyA, dasa maryA te ubhaya mizra. 4. kIDAne ja joIne kahe : sarva jIva che temAM koIka rela paNa hoya te jIva mi. pa. ghaNu marelA joI kahe H badhA marI gayA te ajIva mizra. 6. ukata ane vAta sAthe kahe te jIvAjIva mizra. 7. pratyeka vanaspatine anaMtakAya kahe te anaMta mizra. 8. anaMtakAyane pratyeka kahe te parita mizra. 9. saMdhyA samayane rAtri kahe te kALa mizra. 10. reDhAne bora kahe te adhdhA mizra. have sAcuM paNa nahIM ne huM paNa nahiM evI vyavahAra bhASAnA 12 prakAra. 1. he devadatta ! ItyAdi nAme saMbodhana kare. devadatta jIvanuM nAma nathI, kavipata nAma che, chatAM bolAya che te AmaMtraNa. 2. tame Ama karo ItyAdi AjJA kare te AjJApanI. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jaina tattva prakAza mizra, * vaikriya, kA`Nu kAyayeAga pravartAve te cega- 6 vyavahAra-vacana pravarte, audyArika, audArika vaikriya mizra, AhAraka, AhAraka mizra, ane e sAta kAyayeAgamAMthI azubhane chAMDI zubha pratisalInatA tapa.' 3. amuka mane Apo ItyAdi yAcanA kare te yAcanI, 4. A kema thayuM ? ItyAdi prazna pUche te pRcchanI, 5. pAMpa karaze te du:khI thaze ema kahe te prajJApanI. 6. A kRtya huM nahi karuM ema kahe te pratyAkhyAnI. 7. praznanA uttaramAM kahe, IcchAnusAra kareA te IcchAnulomA. 8. artha samajyA vinA kahe, tamArI marajI te anabhiihatA. 9. artha samajI athavA gabharAne kahe, have zuM karuM ? te abhigRhitA. 10. kAI kahe siMdhava lAva, tyAre vicAre ke ghoDo, puruSa, vastra ane nimaka e cArene siMdhava kahe che, have zuM laI jAuM ? te saMzayakAriNI. 11. A ene pitA ja che, evA spaSTa avALI bhASA Ale te vyAkRta ane. 12. baccAne DarAvavA mATe kahe ke : hAu AvyuM, paNa hAu zu ? AvI bhASA mele te abhyAkRta A cAra bhASAno 42 prakAra kahyA. temAMthI asatya ane mizra bhASAnA 20 prakAra cheADIne ane vyavahAra bhASAnI 22 prakAranI bhASA prayAjana nimitta yatheAcita ele. x 1 hADa, mAMsa, vagere sAta dhAtunuM pUtaLuM-manuSya tiryaM canuM zarIra te audArika yAga. 2. audArika zarIra pUrNa paNe niSpanna na thatAM sudhI anya zarIranu mizraNuM rahe, te audArika mizrayAga. 3. vividha rUpone (vikriyAne) dhAraNa karI zake eTaluM nAnu meTu, eka aneka rUpe thaI zake tevu deva, nArakanuM zarIra te vaikriya yAga. 4. vaikriya zarIra pUrNa niSpanna na thatAM sudhI vaikriya mizra yoga 5. cauda pUrvadhArI munirAja saMzaya utpanna thatAM AhAraka samuddhAta karI eka hAthanuM pUtaLu banAvI tIrthaMkara ke kevaLI pAse mAkale te AhAraka yoga. 6. AhAraka zarIra karatI ke samApti vakhate pUrNa na thatAM sudhI AhArakamizra kAyayoga. 7. eka zarIra cheADI khIjA zarIramAM jatAM vaLAvIAnI peThe sAthe rahe te ' kAmhaNu kAyayeAga. ' A sAta kAyAnA yogamAM jyAM jeTalA yAga hAya teTalAne unmArge jatAM zake ane sanmArge pravartAve te yogapratisa lInatA tapa.. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcArya 167 4. vADI, bagIcA, udyAna, devasthAna, paraba, dharmazALA, koDha, dukAna, havelI, upAzraya, piSadhazALA, khAlI kaThAra, sabhAsthAna, guphA, rAjasabhAsthAna, chatrI, zAsana, vRkSanI nIce e 18 prakAranAM sthAnamAM jyAM strI, pazu ane napuMsaka na rahetAM hoya tyAM eka rAtri Adi yathocita kALa rahe te virakta zayanAsana pratisaMlInatA tapa." e che prakAranAM bAhya tapa. have cha prakAranAM AtyaMtara tapa te nIce pramANe. 7 prAyazcitta tapa -pApanA paryAyanuM chedana kare te prAyazcitta tA. pApa 10 prakAre lAge. 1. kaMdarpa (kAma)vaza; 2. pramAdavaza 3. ajJAnavaza 4. kSudhAturapaNe, 5. kaSTa paDatAM, 6. saMzayavaza, 7. unmattapaNe. 8. bhayathI 9. SathI ane, 10 parIkSA karavAne. ukta 10 prakAre lAgelA doSanI avinIta ziSya 10 prakAre AlocanA kare. 1 kola karIne, 2. prAyazcittanA bhedo pUchIne, 3. bIjA dekhI gayA hoya teTaluM ja kahI zeSa chupAve, 4. niMdAnA bhayathI. nAnA nAnA doSa kahe. pa. nAnA doSone nirmAlya samajI moTA meTA ja doSa kahe. 6. kaMIka samajAya kaMIka na samajAya ema gaDabaDa goTA karI kahe. 7. prazaMsA arthe lokone saMbhaLAvIne kahe. 8. ghaNAnI sanmukha kahe. 9. prAyazcittanI vidhinA ajANa hoya tenI sanmukha kahe. 10. haLavuM prAyazcitta Ape evI IcchAthI sadoSInI saMmukha kahe. have vinIta ziSya 10 guNene dhAraka hoya te zuddha AcanA kare che. 1. svayaMzuddha pApabhIruM. 2. uttama jAtivaMta 3. uttama kulavaMta 4. vinayavaMta. 5. jJAnavaMta. 6. darzanavaMta. 7. cAritryavaMta. 8. kSamAvaMta-vairAgyavaMta, 9. jitendriya ane 10. pApane pazcAttApa karanAra. nIcenA 10 guNono dhAraka prAyazcitta ApI zake che. 1. zuddhAcArI. 2. zuddha vyavahArI, 3. prAyazcittanI vidhine jANe, 4. zuddha zraddhAvaMta, pa. lajajA dUra karI pUchavAvALA 6. zuddha karavAmAM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jaina tattva prakAza samartha 7. sAMbhaLelA doSa koIne kahe nahIM tevo gaMbhIra, 8. doSInA mukhathI doSa kabUla karAvI prAyazcita ApanAra, 9. sAnamAM samaje te vicakSaNa ane, 10. jene prAyazcitta Ape tenI zaktino jANakAra. 10 prakAranAM prAyazcita 1. pitAne mATe athavA AcArya, upAdhyAya, ravira, tapasvI, rogI, vRddha, bAlaka sAdhune mATe AhAra, auSadha, vastra, pAtrAdi levA athavA keI kAma prasaMge bahAra jAya ane pAcho guru samIpa Ave te daramyAna je je atikrama-vyatikama thayA hoya te badhA guru Adi merAnI samIpa kahevAthI ajANapaNe lAgelA doSothI zuddha thavAya te AlecanA prAyazcitta" 2. vihAramAM, AhArama, pratilekhanama, belavAmAM. cAlavAmAM, ajANatAM je doSa lAgyA hoya tenI pratikramaNathI nivRtti thAya te pratikamaNa prAyazcitta'. 3. bIjA prAyazcittamAM kahelAM kAmomAM upayoga sahita doSa lagADyA hoya te guru Adi samakSa kahIne mithyAdukRta AdithI zuddha thAya te "tadubhaya prAyazcitta. 4. azuddha, akalpanIya tathA traNa pahorathI vadhAre vakhata rahela. -AhAra paraThI devAthI zuddha thAya te viveka prAyazcitta. pa. duHsvapnAdinuM pApa kAyotsarga karavAthI dUra thAya te "kAtya prAyazcitta" 6. pRthivyAdi sacittanA saMghaTAnuM pApa AyaMbila upavAsAdi tapa karavAthI dUra thAya te "tapa prAyazcitta." 7. apavAda mArga sevana kare, kAraNavazAt jANIbujhIne doSa lagADe te pAMca dina Adine cheva kare eTale dIkSAnA samayamAMthI kamI kare te cheda prAyazcitta. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju AcArya 156 8. AkuTI jANIbujhIne hiMsA kare, jUThuM bole, corI kare, maithuna seve, dhAtu pAse rAkhe, rAtri bhojana kare tene bIjI vakhata dIkSA Ape te "mUla prAyazcita. 9. je kaI kuratAthI potAnA ke paranA zarIra para lAkaDI, muSTi Adine prahAra kare, garbhapAta kare tene saMpradAyathI alaga rAkhI tene eka ja sthAna para besI rahevuM vagere duSkara tapa karAvI pharI dIkSA de, te "aNavaThThiya prAyazcitta." 10. pravacana uthApaka, utsava prarUpaka sAdhvInuM vrata bhaMga karanAra evAne veSa parivartana karAvI jaghanya cha mAsa, utkRSTa bAra varSa paryata saMpradAyathI alaga rAkhI duSkara tapa karAvI grAmAnugrAma pheravIne bIjI * vakhata dIkSA Ape te "pAraciya prAyazcitta. chellA be prAyazcitta A kALamAM apAtA nathI.) 8. vinaya tapa-guru Adi vaDIlena, vaye vRddhanAM, guNavRddhanAM satkAra sanmAna kare te viyetapa. vinayatapanA 7 prakAra che -1. jJAna vinaya, 2. darzana vinaya, 3. cAritra vinaya, 4. mana vinaya, pavacana vinaya, 6. kAyA vinaya, 7. lekavyavahAra vinaya. 1. temAM jJAna vinayanA 5 prakAra che-1 upAtikI + Adi buddhinA dhAraka te "matijJAnI." 2. nirmaLa upayogI zAstra te "zrutajJAnI". 3. maryAdAmAM rahela rUpI dravyone jANe te "avadhijJAnI" 4. aDhI dvIpamAM rahelA saMjJI paMceMdriyanA manogata bhAvane jANe te "mana:paryavajJAnI". ane 5. sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvane jANe te - "kevaLajJAnI. A pAMca jJAnIne vinaya kare te jJAna vinaya. 0 buddhi 4 prakAranI-1. navI vAta Upaje hAjarajavAbIpaNuM vagere * utpAtikI, 2 vinayathI prApta thAya te nacikI, 3. kAma karatAM vadhe te kArtikI ane, 4. vaya vadhatAM vadhe te pariNAmikI buddhi. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 170 jaina tattva prakAza 2. darzana vinayanA be prakAra-1. zuddha zraddhAvaMta Ave tene satkAra de. AsanathI uThI AmaMtraNa kare, UMcA sthAne besADe, vaMdanA guNAnuvAda kare, namaskAra kare, potAnI pAse uttama vastu hoya te tene samarpaNa kare, yathAzakti yAcita sevAbhakti kare, te zuzruSA vinaya ane 2. anAzAtanA vinaya. tene 4pa prakAra che -1. amuka arihaMtanA nAma smaraNathI duHkha ke upadrava thAya, dhana, strI, putrane viyega thAya tathA zatrune. nAza thAya ItyAdi kahe te "arihaMta AzAtanA." 2. jaina dharmamAM snAna, tilakAdi kaMI avalaMbana nathI te sAru, nahIM, ema kahe te "arihaMta praNIta dharmanI AzAtanA." 3. pAMca AcAranA pAlaka, dIkSA-zikSAnA dAtA AcAryajI vayamAM ke buddhimAM nyUna hoya te kAraNe temane vinaya na sAcave te. "AcArya AzAtanA." 4. dvAdazAMgI zAstranA pAThI, ravasamaya parasamayanA jANuM ane zuddha saMyamanA pAlaNahAranA avarNavAda bole, satkAra-sanmAna na kare. te "upAdhyAya AzAtanA." pa. e pramANe vayasthavira (60 varSanI umarana), dIkSA vira, 20 varSanI dIkSAvALA) ane jJAna sthavira (sthAnAMga samavAyAMga sUtranA. rahasyanA jANakAra) e traNe sthavirenI AzAtana kare te "sthavira AzAtanA. 6. eka gurUnA aneka ziSyo paraspara AzAtanA kare te - "kuLa AzAtanA." 7. saMpradAyanA sAdhu pararapara AzAtanA kare te "gaNa AzAtanA" 8. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMghanI AzAtanA kare te "saMgha AzAtanA." 9, zAstrokta zuddha kiyA karanAranI AzAtanA kare te "kiyAvaMtanI AzAtanA." 10. eka ja maMDalamAM AhAra karavAvALAnI AzAtanA kare te saMbhogInI AzAtanA." Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 prakaraNa 3 ju AcArya 11 thI 15. matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI ane kevaLajJAnIH e pAMca jJAnInA guNa eLave te "pAMca jJAnanI AzAtanA." A 15 nI 1. AzAtanA vaje , 2. A 15 nI premapUrvaka bhakti kare ane 3. A 15 nAM guNakIrtana kare ema 15*3=45 bheda AzAtanA vinayanA jANavA. 3. cAritra vinayanA 5 prakAra:-1. sAmAyika (na+A+= samabhAva rUpa lAbhamAM pravartana), mana, vacana, kAyAnA vegane sAvadya (pApakArI kAryathI trividhe roke te "sAmAyika cAritrI" 2. chedapasthApana (che+thApana) pahelA ane chellA tIrthakaranA sAdhuone jaghanya 7 me divase, madhyama 4 mahine ane utkRSTa 6 mahine mahAvatAropaNa kare tathA mahA doSIne punaH mahAvatAropaNutapa kare te pasthApana cAritrI" 3. parihAra vizuddhi-9 varSanI vayavALA, 9 puruSa dIkSA le. 9 pUrva pUrNa ane 10 mAM pUrvanI trIjI AcAravaltha sudhI bhaNane 20 varSanI dIkSA thayA bAda tIrthaMkaranA athavA pUrvanA parihAra vizuddhi cAritrInA mukhathI parihAra vizuddha cAritra grahaNa kareuSNakALamAM 1-2-3 upavAsa, zItakALamAM 2-3-4 upavAsa, varSAkALamAM 3-4-5 upavAsa e rIte ja puruSa tapa kare, 4 temanI vaiyAvacca kare ane 1 vyAkhyAna vAMce. te pUrNa thaye tapa karanArA vaiyAvacca kare ane vaiyAvacca karanArA tapa kare, 1 vyAkhyAna de. punaH cha mahinA pUrNa thayA bAda vyAkhyAna vAMcavAvALA tapa kare ane AThe temanI sevA bhakti kare. ema, 18 mahinA A cAritranuM pAlana kare. teju, paddha ane zukla e traNa lezyA ja pariName te "parihAra vizuddha cAritrI 4 sUkSma-saMpAya. sUkSma=kiMcittasaMpAya=kaSAya. dasamA guNasthAnavatI jIvane aMtamuhUrta mAtra saMjavalanane yatkiMcit lebha rahe te "sUvama saMparAya cAritrI pa. yathAkhyAta cAritrI-sarvajJa deve je rIte kahyuM che tema, mULaguNa-mahAvratamAM, uttaraguNa-samiti, gupti AdimAM kiMcit doSa na lagADe, vItarAganA kathanAnusAra vItarAga Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 172 jena tanya prakAza bhAvathI cAritra pALe te "yathAkhyAta cAritrI. A cAritravALAne aMtamuhUrtamAM kevaLajJAnanI prApti thAya che. A pAMce cAritravALAno vinaya kire te "cAritra vinaya'. 4. aprazasta, karkaza, kaThora, chedaka, bhedaka, paritApakArI evA vicAra manamAM na AvavA de ane prazasta, kamaLa, dayALu, vairAgI vicAra kare te "mana vinaya'. 5. karkaza, kaThora, chedaka, bhedaka paritApakArI ItyAdi vacane cAra - na kare ane prazasta vacanoccAra kare te "vacana vinaya. 6. gamanAgamana karatAM, UbhA rahetAM, besatAM, sUtAM. sarva - iMdriyone aprazata kAryothI rokI prazasta kAryamAM pravartAve te "kAya vinaya. 7. leka vyavahAra vinaya-tenA 7 prakAra che- 1. gurunI AjJAmAM va. 2. guNAdhika svAmInI AjJAmAM vate 3. svadharmanuM kArya kare. 4. upakArIne upakAra mAne. 5. anyanI ciMtA TALavAno upAya kare. 6. dezakALane ucita pravRtti kare. 7. vicakSaNatA, niSkapaTatApUrvaka sarvane priya lAge tevAM sarva kAma kare. 9 vaiyAvacca tapanA 10 prakAra:-1. AcArya, 2. upa- dhyAya, 3. ziSya 4. glAna (regI), 5. tapasvI, 6. sthavira, 7. svadhAmI, 8. kula (gurubhAI), 2. gaNa (sampradAyanA sAdhu) ane 10. saMgha (tIrtha). A dasane AhAra, vastra, pAtra, auSadhopacArAdi joIe te lAvI Ape, paga caMpI Adi kare te "vaiyAvacca tapa." 10 sajhAya tapanA 5 prakAra- 1. gItArtha-bahusUtrIne prasanna karI tenI pAse zAstrAbhyAsa kare te vAcanA. 2. sUtrArthamAM saMzaya paDe te jarA paNa zarama rAkhyA vinA vinaya pUrvaka praznottara karI saMdehanI nivRtti kare te pRcchanA 3. saMdeharahita grahaNa karelA jJAnane vAraMvAra yAda kare jethI jJAna nizcala thAya, smaraNazakti vadhe te "pariyakRNA". ka. punarAvRtti karatAM popaTanI peThe zUnyacitta na rAkhe paNa tenA artha paramArtha prati dIrgha upaga rAkhe te "anuprekSA. AthI zuddhinI vRddhi ane mahAnirjarA thAya che. ane, 5. ukta cAra prakAranA nizcala niHsaMdeha prApta karelA jJAnano lAbha bIjAne paNa Ape arthAt pariSadamAM upadeza de te "dharmakathA', jethI zAsananI unnati, dharmavRddhi Adi mahA upakAra thAya, te pAMca prakAranAM svAdhyAya ta5. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju' : AcArya kanakAvalI tapa 2) 1 sy 3 * 3 9 10 11 12 13 17 15 " " . ya || ra o y ) 3 my_m jI jI jI jI 3 3 3 3 3 3 *3 3 m 3 my mom yo 3 jI jI jI jI jI jI jI ja jI jI : 3 * 3 jI 3 3 3 10 11 12 13 14 15 16 3 3 3 kanakAvalI tapanI eka paripATImAM tapanA divasa 434 ane pAraNAM 88. tenA mAsa 17, dI. 12 thAya che. cAra paripATInAM 5 va 9 mAsa 18 divasa lAge che. x 4 ratnAvalI tapa ' 1 ' ' ' ' " 11 12 ja jI re 13 14 15 16 2 2 2 * ja ja ja n 2 2 , 2 2 2 2 2 22 2 2 2 2 22 2 2 2 2 4 4 4 4 4 1 a _ ( ~~~ 12 13 14 1 ratnAvalI tapanI eka paripATImAM tapanA dina 384 ane pAraNAM 88. tenA mAsa 15, dI. 22 thAya che. cAra paripATInAM 5 vaSa~ 2 mAsa 28 divasa lAge che. ekAvalI tapa 11 12 13 14 15 1 173 * 1 1 1 1 1 1 11 12 17 14 15 1 16 1 1 1 11 1 1 1 1 1 1 1 1 11 1 1 1 1 1. 1 1 ekAvalI tapanI eka paripATInA tapanA visa 334 ane pAraNAM 88. tenA mAsa 14, dIvasa 2 thAya che. cAra paripATInAM 4 va 8 mAsa 8. divasa lAge che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 174 jaina tatva prakAza muktAvalI bRhatasiMha kIDA -- - - cha m ) mh hh 'lasiMha kIDA vaja madhya pratimA sudi ekame eka 1.grAsa le pachI 3 nitya eka eka 2grAsa vadhatAM ane 4mAvAsyAnA divase 3 paMdara grAsa khAya. 5 vadi paDavAnA diva4 se cauda grAsa khAya ema ghaTatAM pUrNi pamAne upavAsa kare te vaja madhya pratimA. jha ` fy h my x my ` m m m m m ? ne ja ja che ja >> ja 4 >> x 4 9 M N " " ? = - V 0 9 0 ne ja ne >> P = = * = 2 ~ V S = 4 ra ra ja sa ra je 4 ra ra : a 4 0 my hmh hm mym my @ m m m @ my@ my@ mrb` m m m m @ m q m t myn my @ m 0 0 0 4 yava madhya pratimA sudi paDavAne divase paMdara grAsa khAya, pachI nitya eka eka grAsa kamI karatAM amAvAsyAne upavAsa kare ane pharI paDavAno eka grAsa khAya. ema vadhatAM vadhatAM pUname paMdara grAsa khAya te yava madhya pratimA. - cha ja jha Ta Ta . >> 16 15 16 muktAvalI tapanI eka bRhatasiMha krIDA tapanA laghusiMha krIDA tapanA - paripATInA tapanA divasa 47 pAraNa divasa 154 pAraNuM 300. 61 tenA mahinA 18 33 sarva mAsa 6 divasa 60 tenuM pUruM dina 18. thAya che dina 7. cAra zreNInA eka varSa thAya che. cAre zreNI 6 varSa, 2 varSa 28 divasa cara paripATI 4 2 mahinA 11 diva- lAge che. virSamAM pUrNa thAya che. samAM pUrNa thAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju` : Aca satA bhadra pratimA 5 6 7 8| 9 10 11 8 9 10 11 5 6 11 5 6 7 8 7 8 9 10 11 6 7 6 7 8 9 10 11 9 10 11 5 6 cha 10 11 5 3ra 3. 28 26 24 33 9 10 5 6 pAraNAM 441 sA bhadra pratimA divasa 392 49 sa maLI divase te tapa pUrNa thAya. temAM 14 mahinA 21 divasa lAge. tapa dina 30 27 24 21 24 25 24 24 30 16 8 9 1 8 mahAbhadra pratimA 4 1 2 3 4. 6 7 1 16 15 14 13 12 4 7 11 11 10 10 9 9 8 8 7 7 23 4 5 5 6 7 1 2 mahAbhadra pratimA tapanA divasa 196 pAraNAM 49 sa maLI 245 dina, ATha mAsa ane pAMca divase A tapa pUrNa thAya che. guNaratna savatsara tapa 16 15 14 13 12 3 3 3 2 2 2 2 ra 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 10 9 8 7 5 1 4 3 3 3 5 5 5 5 5 4 4 6 7 1 3 4 1 1 2 5 6 7 1 3 4 4 4 7 3 3 3 3 2 2. re 2. 2 bhadra pratijJA tA 1 2 3 4 3 4 5 5 1 2 3 3 4 5 1 4 5 1 2 3 bhadrapratimA tapanA divasa 75 pAraNAM 25 aMdhA maLI divasa 100 e tapa 3 mahinA ane 10 divase pUrNa thAya che. pAraNAMnA sa dina dina 2 ra 2 2 2 3 3 3 3 175 3 4 5 8 10 1 1 1 1 1 16 34 32 30 28 26 36 33 30 27 24 28 30 30 32 30 32 uparyukta tapanuM nAma zrI uvavAI sUtramAM che. ane te tapamAMthI keTalAka pa karanAranAM nAma paNa aMtagaDa sUtramAM che. ukta tapanI 4 pirapATI karavAmAM Ave che arthAt pUrNa tapa cAra vakhata karAya che. temAM pahelI vakhata tapa karatAM Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jaina tattva prakAza4. 11 muM dhyAna tapa. tene 48 prakAra -dhyAna 4 prakAranAM che, temAM 1. Arta ane 2. raudra e be azubha che ane 3. dharma ane 4. zukala e be zubha che. 1. ArtadhyAnanA 4. vicAraH 1-2. manez zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparzane soga i che ane amane zabdAdino viyoga che. 3-4. varAdi rogone nAza irache ane prApta kAmabhoga acaLa rahe ema i che. A cAra vicAra te ArtadhyAna, ArtadhyAnInAM 4 lakSaNa 1. AkaMda-rudana kare, 2 zeka, ciMtA kare, 3, athupAta kare. 4. valopAta kare. raudradhyAnanA 4 vicAra H 1. hiMsA karavAne, 2. jU huM belavAno 2. corI karavAno, ane 4. bhogapabhogane vicAra kare te raudradhyAnI. raudradhyAnInAM 4 lakSaNa : 1, hiMsAdi kRtya kare. dhRSTatApUrvaka vAraMvAra hiMsA kare. 2. ajJAnatAthI hiMsAmaya dharmanI sthApanA. kare tathA kAmazAstrano abhyAsa kare, ane 4. mRtyuparyata pApanuM prAyazcitta kare nahIM. | dharmadhyAnanA 4 pAyA H 1. re jIva! vItarAga prabhue te AraMbha parigrahane saMsAra vadhAranAra kahyo che ane tuM te temAM lubdha thaI rahyo che! tArI zI gati thaze! A pramANe vItarAganI AjJAno vicAra kare te "AjJAviya. 2. re jIva tuM rAgadveSarUpa. baMdhanathI baMdhAya eTale catutimAM anaMta paritApa sahyo; have te cetI apAyakAraka rAgaDha thI nivRtta thA. Avo vicAra kare te "apAyaricaya" 3. re jIva ! tArA zubhAzubha karmAnusAra sukharUpa mIThAM phaLa ane duHkharUpa kaDavAM phaLa tane prApta thayAM che; have te bhagavyA vinA chUTake nathI, mATe mithyA harSa, zeka ze kare che? ema vicAre te vipAka vicaya" ane, 4, Urdhva ane adhe sarva rasa sahita pAraNAM kare che. bIjI vakhata tapa karatAM pAraNAmAM pAMca viyane tyAga kare che, trIjI vakhata pAraNAmAM viyano lepa mAtra paNa vaje che. ane cothI vakhata tapa karatAM pAraNe AyaMbila kare che. A pramANe mamatvane tyAga kare, te mokSane prApta karI zake che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 prakaraNa 3ju AcArya tiryapha ema traNa lokanA AkAranuM svarUpa vicAre te "saMtAna vicaya. dharmadhyAnanA 4 lakSaNa-1. vItarAga praNIta zAstrAnusAra kriyA karavAnI rUci te "AjJAruci, 2. jIvAdika 9 tatvanuM satya svarUpa jANavAnI svAbhAvika ruci te "nisarga ruci." 3. guru Adina soLa zravaNa karavAnI ruci te "upadeza rUci." ane, 4. AcArAMgAdi sUtra sAMbhaLavAnI. ruci te "sUtraruci. dharmadhyAnanAM 4 AlaMbana : 1. vAcanA, 2. pRcchanA. 3. pariyaTTaNI, ane 4. dharmakathA (Ano artha svAdhyAya tapamAM kahyo che) dharmadhyAnanI 4 anuprekSA. re jIva ! puraNagalana eTale bhegA thavuM ane vIkharAvuM evA svabhAvavALA paugalika padArthomAM tuM ropA rahe che, paNa pugala paranI e prIti ja tane duHkharUpa thaI paDavAnI che. kAraNa ke puNya khUTatAMnI sAthe ja jotajotAmAM. tene nAza thaI jaze. agara AyuSya khUTatAM te badhuM choDIne cAlyA javuM paDaze. jene tuM sukharUpa mAne che te sukharUpa nathI, kevaLa duHkharUpa ja che. ema vicArI enA uparathI mamatva choDI sukhI bana. Avo vicAra kare te "anityAnuprekSA." 2. re ! ramaitanya ! tuM svajanone AdhArabhUta mAnI rahyo che, paraMtu jyAM sudhI tArI pAse dhana che, tAruM zarIra sazakta che, tyAM sudhI teo tArI sahAyatA karo. jyAre tuM nirdhana ke azakta banaze tyAre teo ja tAro tiraskAra karaze. sAco mitra ane sahAyaka te zrIjinezvara deva praNIta dharma ja che ema jANI bIjAnI AzA choDa ane saddharmanuM zaraNa grahaNa kara. evo vicAra kare te "azaraNAnuprekSA." 3. re! jIva ! tuM ekalo Avyo che, ekalo ja javAno che.. jene te prANathI payAruM gaNI pALIpoSI khUba sukhI rAkhyuM che te zarIra paNa tArI sAthe nahIM Ave, to pachI dhana kuTumbAdinuM te kahevuM ja zuM! tuM to sat cit AnaMdarUpa che ane A saghaLo saMyoga vinAzI che. saMsAranA kSaNabhaMgura padArthonA saMgathI te A saMsAramAM anaMta viTaMbaNA bhegavI che, chatAM paNa tenAthI 12 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jaina tatva prakAza tAruM mamatva chUTatuM nathI, karoLiyAnI jema pote bAMdhelI jALamAM pote ja sapaDAya che ane duHkhI thAya che. re! mUDhaziromaNi! tane dhikakAra che. are ! have te mehanidrAmAMthI kaMIka jAgRta thA. mAruM zuM ane parAyuM kayuM tene viveka zIkha, parapadArthonI prIti cheDa. nija padArtha jJAna, darzana, cAritrarUpa ratnatrayanI prIti karI sukhI thA. Avo vicAra kare te "ekavAnuprekSA." 4. re Atman ! te narakamAM kSetravedanA, paramAdhAmIkRta vedanA, tiryaMcamAM chedanabhedana, tADana tarjana, parAdhInatA, manuSyamAM daridratA, rogazokAdi ane devatAmAM Abhiyogika devapaNe halakAM kAma karyo tathA vajI prahAro sahyA. Ama, cAre gatimAM anaMta duHkha sahana karatAM karatAM anaMtAnaMta kALa vI. kaSTothI karma nirjarI puNyanI vRddhi thatAM manuSyajanmAdi sAmagrI maLI, te have tuM AraMbha parigrahane trividha trividha tyAga karI, kodhAdi prakRtiono nAza kara ke jethI tuM A badhI viTaMbaNAthI chUTe ane mokSarUpa paramapadane prApta karI sukhI thAya. Avo vicAra kare te "saMsArAnuprekSA." A dharmadhyAnanA 16 bheda thayA. have cothA zukaladhyAnanA-4 pAyA. 1. anaMta dravyAtmaka lekamAMnuM eka dravya grahaNa karI tenA 1 utpatti, sthiti, nAza, mUrtatva, amUrta Adi aneka dharmonuM ciMtana kare; artha uparathI zabda upara ane zabda uparathI artha upara ciMtana mATe pravate te dhyAna "pRthaphavitarka savicAra kahevAya che. 2. utpAdAdi dravyanI eka ja paryAyane bhedabhAva rahita, ekatrapaNe, AkAzAdi pradezanuM avalaMbana karI rahe. tene vicAra kare. vicAra palaTe nahIM ane AgaLa vadhatA jAya athavA AtmAnA eka Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3ju AcArya 179 zuddha bhAvaparyAyamAM lIna thaI javuM te dhyAna "ekavavitarka nirvicAra" kahevAya che. 3. eka samayanI sthitivALI sarvathI ati sUkama IryApathikI kiyA ja mAtra jemane hoya che tevA teramA guNasthAnavatI sagI kevaLInuM yegenuM rUMdhana karatI vakhatanuM dhyAna te "sumakriyA apratipAti" kahevAya che. 4. jyAre zarIranI zvAsa prazvAsa Adi sukramakriyAo paNa aTakI jAya tyAre te Atma pradezanuM sarvathA merunI peThe akaMpapaNuM prakaTe. ane Atmapradezane ghana banI jAya tyAre te dhyAna "samucchinnakiyA anivRtti dhyAna kahevAya che. zukala dhyAnanAM 4 lakSaNa : 1. jema talamAM tela, dUdhamAM ghI, mATImAM dhAtu ekarUpa thaI rahela hoya che, paraMtu maMtrAdi prayogathI te alaga thAya che, tema jJAnAdi traNa rananI kSAyikabhAve ArAdhanA karavAthI AtmA karmathI mukta thAya che. A pramANe, karmathI alipta rahe ane parabhAvane tyAga karIne AtmabhAvamAM lIna thavuM te viveka. 2. pUrve te mAtApitAdinA ane pazcAt te sAsusasarAdinA saMga temaja viSayakaSAyAdi AtyaMtara saMga ema banne prakAranA saMgane tyAga ane rAgadveSano tyAga te vyutsarga.' 3. strI AdinA hAvabhAva te anukuLa upasarga ane devadAnavAdikRta duHkha te pratikuLa upasarga, e banne prakAranA upasargathI calita na thAya. idranI apsarA ke vikarALa daitya jemane dhyAnamAMthI kiMcit mAtra paNa calAvI na zake te "abUchuM." Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 4. maneAjJa, amaneAsa, zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparzImAM rAgadveSa na kare te asamAha. 180 zukaladhyAnanAM 4 avalambana : sAra 1. kAi paNa joyelA ke sAMbhaLelA padArthoM mAMthI sAra grahaNa kare, asArane cheADI de, kadApi kicitmAtra krodha na kare ane samatArasamAM lIna rahe te kSAnti.' ra. kAi paNa vastu para mamatva na kare ane Atma satASamAM lIna rahe te mukti." 3. kAI nA 8 Ava.' doSa na jue, mAhyAbhya tara sarala rahe te 4. sadaiva dravya bhAvathI kAmaLanamra rahe te mArdava. zukaladhyAnanI 4 anuprekSA ( vicAraNA ): 1. hiMsAdi pAMce AzravAne duHkhanu mULa jANI tyAge te sukhI, evA vicAra kare te 'apAyAnuprekSA.' 2. saMsAra bhramaNa ane tenA kAraNe! badhA azubha che, tene tyAge te sukhI thAya, evA vicAra kare te 'azubhAnuprekSA.' 3. A jIva jagatamAM anAdithI che, ananta pudgala parAvartana karyA che paNa bhavanA aMta AvyA nahIM. bhavabhramaNathI nivRtta thAya te ja sukhI che, AvA vicAra kare te 'anaMtati yAnuprekSA.' 4. saMdhyArAga, iMdradhanuSya, jhAkaLabiMdu Adi kSaNabhara zeAnika dekhAIne naSTa thAya che te ja rIte sAMsArika vaibhavA paNa kSaNabhaMgura che ema jANI tenI IcchAnA tyAga kare, te sukhI. AvA vicAra kare te vipariNAmAnuprekSA.' Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 prakaraNa haju AcArya zukaladhyAnanA 16 bheda thayA, ane cAre dhyAnanA 8+8+16+16=48 bheda pUrNa thayA. temAM A raudra dhyAnanA 16 bheda heya ( tyAjya) che ane dharma ane zukaladhyAnanA 32 bheda upAdeya (AdaravA yogya) che. e dhyAna tapa thayuM. 12 muM vyutsarga tapaH tenA 7 prakAra-choDavA cogya vastune choDe te vyutsarga tapa. tenA be prakAra : 1. dravya vyutsarga ane 2. bhAva vyutsarga. dravya vyutsarganA 4 prakAra. 1. zarIra mamatva choDe. vibhUSA-zuzraSA na kare te zarIra vyutsarga. 2. jJAnavaMta, kSamAvaMta, jitedriya, avasarano jANa, dhIra, vIra, daDha zarIrI, zuddha zraddhAvaMta e ATha guNono dhAraka sAdhu gurunI AjJA laI sampradAya choDI ekala vihArI thAya te gaNa vyutsarga. 3. vastra, pAtra ochA rAkhe te "upAdhi vyutsarga." 4. namukkArasI, pArasI Adi tapa kare tathA khAnapAnAdi padArthonuM parimANa kare te "bhaktapAna sarga. bhAva vyutsarganA 3 prakAra. 1. kodhAdi cAre kaSAye kAma kare "te kaSAya vyutsa.' 2. mahAraMbha, mahAparigraha, madyamAM sevana ane paMcendrighAta e 4. kAraNe jIva narakamAM jAya che. kapaTa, vizvAsaghAta, jUTha, ane khoTA telamApa rAkhavAM e ja kAraNe jIva tiryaMcagatimAM jAya che. vinaya, bhadrika pariNAma, dayALutA ane guNAnurAgI e cAra kAraNe jIva manuSyagatimAM jAya che. sarAgasaMyama ( ziSya ke zarIrAdi paranuM mamatva te sarAga.) saMyamasaMyama (zrAvaka), akAma nirjarA ( parAdhInatAthI duHkha sahe) ane bAlatapasvI (paMcadhUrNa Adi tapa kare,) e cAra kAraNe jIva devagatimAM jAya. e cAre gatimAM gamana karAvanAra upara kahela 16 kAraNe tyAga kare ane jJAna, darzana, cAritra ane tapa e 4 mekSagatinAM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jaina tatva prakAza kAraNenuM pAlana kare te "saMsAra vyutsarga, ane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya e ATha karmane bAMdhavAnAM kAraNono tyAga kare, te "kama vyutsarga. 4 AcAra ratnAkara graMthamAM 8 karmabaMdhanAM kAraNe A pramANe kahyAM che - (1) jJAnAvaraNIya karma 7 kAraNethI bAMdhe. 1. zAstro vecI AjIvikA kare 2. kuLadevanI prazaMsA kare. 3. sajJAnamAM saMzaya kare, 4. kuzAstranI prazaMsA kare. 5. siddhAMtanA mULa pAThane utthApe, 6. anyanAM dUSaNa pragaTa kare ane 7. mizyA zAstrano upadeza kare. (2) darzanAvaraNIya karma 10 kAraNe bAMdheH 1-4 kudeva, kuru, kudharma, kuzAstranI prazaMsA kare. 5. dharmanimitte hiMsA kare. 6. miyA buddhi rAkhe che. adhika ciMtA kare, 8 samyaktvamAM doSa lagADe. 9. mizyA AcAra seve ane 10. jANIbujhIne anyAyanI rakSA kare. (3) zAtA vedanIya karma 14 prakAre bAMdhe. 1. dayA kare, 2. dAna de, 3. kSamA kare, 4. satya bole, 5. zIla pALe. 6. Indriyadamana kare, 7. saMyama pALe. 8. jJAnamAM nimagna rahe, 9. bhakti kare, 10. satya puruSane vaMdana kare. 11. zAstrArtha vicAre, 1ra. sAdha de, 13. anukampA kare ane, 14. satyAcAranuM sevana kare. azAtA vedanIya karma 16 kAraNe bAMdhe. 1. vAta kare, 2. chedana kare, 3. bhedana kare, 4. paritApa de, pa, cugalI kare, 6. duHkhI kare, 7. trAsa de, 8. AjhaMda karAve, 9. droha kare, 10. thApaNa DUbA, 11. asatya bole, 12. vera virodha kare, 13. jhaghaDA kare, 14. krodha mAna utpanna kare, 15. paraniMdA kare, ane 16, svayaM duHkha zoka kare. () mohanIya karma 6 kAraNe bAMdhe. 1. antanI niMdA kare, 2. anta- praNIta zAstranI niMdA kare, 3. jaina dharmanI niMdA kare, 4. saddagurunI niMdA kare, 5. usUtra prarUpe ane, 6. kupaMtha calAve. (5) devAyu 10 kAraNe bAMdhe. 1. alpakaSAyI hoya, 2. nirmaLa samyakatva pALe, 3. zrAvakanAM vrata zuddha pALe 4. gata vastu-iSTa viyoganI ciMtA na kare. 5. dharmAmAnI bhakti kare, 6. dayA dAnanI vRddhi kare, 7. jaina dharmAnurAgI heya. 8. bAlApa kare, 9. akAma nirjarA kare, ane, 10. sApunAM vrata zuddha pALe. (6) tiryaMcanuM AyuSya 20. kAraNe bAMdheH 1. zIyaLa bhaMga kare, 2. ThagAI kare, 3. mizyAkarma Acare, 4. khoTo upadeza de, pa. kUDAM tola kUDAM mApa rAkhe, 6. dagAbAjI kare, 7. jUThuM bole, 8. juThI sAkSI pUre, 9. sArI vastumAM kharAba vastu meLavIne Ape. 10 vastunuM rUpa pheravIne vece, 11. pazunuM rUpa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju: AcArya 183. A cha prakAranA atyaMtara tapanuM varNana thayuM ane tapAcAranuM varNana paNa samApta thayuM. pUrvokata prakArathI-1. jJAnAcAranA ATha prakAraH 2. darzanAcAranA. ATha prakAra, ane, 3. cAritrAcAranA ATha prakAra ema 843424 prakAra. temAM aticAra doSa na lagADe ane guNe grahaNa kare ane karAve tathA tapAcAranA 12 prakAra kahyA te mujaba tapa kare ane karAve. palaTAvIne vece, 12. kharAba vastu para giliTa caDAvIne vece, 13. kaleza kare 14. niMdA kare, 15. corI kare, 16. aogya kAma kare, 17-18-19kRSNa, nIla, kApata e traNe azubha lezyAnA pariNAmavALA ane, 20. ArtadhyAnI eTalAM kAraNathI tiryaMcanuM AyuSya baMdhAya che. manuSyanuM AyuSya 10 kAraNe bAMdheH 1. devagurunI bhakti kare, 2 nI dayA kare, 3. zAstronuM paThanapAna kare. 4 nyAyathI lakSmI upArjana kare, 5. ullAsa pariNAme dAna Ape, 6. niMdA na kare, 7. koIne pIDe nahIM, 8. AraMbha ghaDADe. 9. mamatva daTADe ane, 10. sadaiva sarala svabhAvI rahe. naranuM AyuSya 20 kAraNe bAMdhaH 1. ati lobha kare, 2, matsara bahu kare, 3. krodha bahu kare, . mirayA karma Acare, 5. paMcendriyano vadha kare. 6. mATaluM ja bole, ha. maTakI corI kare, 8. vyabhicAra sevana kare, 9 kAmabhogamAM ati rata hoya, 10. pArakAM chidra khullAM kare, 11. pAMca I trionA viSayamAM to dudha hoya, 12. saMdhanI ghAta kare, 13. jinavacana utthApe, 10. tIrthakaranA mArganI pratiSThA ochI kare, 15. madirApAna kare, 16. mAMsa khAya, 10. rAtribhojana kare, 18. kaMdamULa vagere abhakSya khAya, 19. dhyAna dhyAve ane, 20 kRSNa Adi traNa lezyAnA pariNAmamAM mRtyu pAme. (6) zubha nAma ke 3 kAraNathI bAMdheH 1. jaina dharmamAM tallIna hoya, 2. dayAdAnavALo hoya ane 3. mokSano abhilASI hAya. azubha nAma kI 8 kAraNe bAMdheH 1. mithyA upadeza kare, 2. kumArga grAhuNa kare, 3. dAna de nahi, devA de nahi, 4. kaThora asatya vacana bole, pa. mahA AraMbha kare, 6. paraniMdA kare, 7. sarva jIvone droha kare ane. 8. matsara pariNAma dhAraNa kare. (7) UMca gotra 16 kAraNe bAMdhe 1. samakti nirmaLa pALe, 2. vinayavaMta hAya, 3. ziyaLa Adi vrata nirmaLa pALe, . jJAnamAM vAraMvAra upayoga lagADe, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jaina tatva prakAza e pramANe 24+1=36 guNa paNa AcAryajInA thAya che. e 36 guNonA vikAsamAM AcAryajI pote vIrya pherave che ane bIjAne vIrya phurAve che. te varyAcAra have kahevAmAM Ave che vIcAra pa. vIryAcAra-zrI bhagavatIjI tathA vyavahAra sUtramAM pAMca prakAranA vyavahAra kahyA che -sutra "paMcare vAre gute, te vAM jAme, sukha, zALA, dharA, "i arthAt 1. tIrthakara bhagavAna, kevaLajJAnI tathA 14 pUrva thI 10 pUrva sudhInA sUtranA pAThaka (jJAtA) emanI upasthitimAM emanI AjJAmAM vate te "Agama vyavahAra." pa. vairAgyamAM vRddhi kare, 6. yathAzakti dAna de, 2. nirmaLa tapa kare. 8. cAra tIrthane samAdhi upaja-vaiyAvRtya kare 9 thI 1ra arita. AcArya, bahuzruta ane zAstranI bhakti kare, 13. bane vakhata pratika paNa kare, 1. akhaMDa kSamA rAkhe. 15 jenamArganI prabhAvanA kare, 16, rAmanI vAtasalyatA kare e 16 prakArathI UMca gotra karma bAMdhe. - nIca gotra 6 kAraNe bAMdheH 1. tIvra krodhAdi ;Aya kare, 2. anyanA guNa oLave. 3. niMdA kare, 4. cUgalI kare, pa. jasANI pUre, ane. 6. vAsA Adi pApano AraMbha kare. (8) aMtarAya karma 18 kAraNe bAMH 1. dayA-karuNA-rahita, ra. dIna jIvone aMtarAya pADe, 3. asamartha upara phodha kare, . ane tika gurunI vaMdanAno niSedha kare, 5. jinamArganI utthApanA kare, 6. siddhAMtane artha uthApe. 7. jaina dharma dhAraNa karanArano niSedha kare, 4. jJAtIjana-guNIjananI avahelanA, niMdA, AzAtanA kare, 9. vArtha bhaNanArane aMtarAya pADe, 10. dAna piti na de ane bIje detA hoya teno niSedha kare, 11. dharmakAryamAM vidana kare, 12. dharma thAtI hAMsI mazkarI kare, 13. viparIta upadeza kare, 14. asatya bole, 15. adatta le, 16. dAna, lAma, bhAga, upabheganI aMtarAya pADe, 17, guNInA guNa meLave, ane, 18. anyanA dopa prakaTa kare. aMtarAya karma bAMdhanAra Icchita vastu pAme nahi. pAme to zI zake nahIM, du:khI dariTI hoya, evuM jaNI azubha karma bAMdhavAnAM kAraNothI ApaNA AtmAne avazya bacAvavo joIe. karmabaMdhanathI AtmAne bacApa te karmansaga tA. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 prakaraNa 3ju : AcArya 2. temanI anupasthitimAM tIrthaMkara praNita, gaNadhara grathita AcArAMgAdi sUtra vartamAnamAM jeTalAM upalabdha hoya temAM kathita AcArAnusAra pravRtti kare te "sUtra vyavahAra." 3. tenA abhAve je vakhate je AcAryajI hoya temanI AjJAmAM varte tathA teo dezAMtaramAM rahyA thakA anya dvArA AjJA kare te pramANe varte te "AjJA vyavahAra." 4. tenA abhAve AcArya pAsethI ApaNuM gurvAdie je prakAranI dhAraNA karI hoya tathA paraMparAthI dhAraNA cAlI AvatI hoya te pramANe varte te "dhAra vyavahAra." 5. tenA paNa abhAve dravya, kSetra, kALa, bhAvamAM pharaka paDe jANI, saMghayaNa AdinI hInatA joI, caturvidha saMgha ekatra thaI je nirava maryAdA-kAnUna bAMdhe ane te pramANe varte te "jIta vyavahAra." A pAMce vyavahAranA AcAryajI samyapha prakAre jJAtA hoya che. ane te pramANe pravRtti kare-karAve che. niraMtara jJAna, dhyAna, tapa, saMyamamAM tathA sadupadezAdi dharmavRddhinA pratyeka kAryamAM pravRtta rahI baLa, vIrya, parAkrama pherave che ane anyane samajAve che ke aho bhavya jIvo ! A jIve bhavabhramaNa karatAM sudhA, tRSA, zIta, tApa ItyAdi dukha paravazapaNe anaMta sahya, paNa tethI kazI garaja sarI nahIM, sakAma nirjarA thaI nahIM. UlaTuM, karmabaMdhana karI adhikAdhika duHkha pAmyo. mATe he jIva! tuM paravaze sahelA duHkhane anaMtame bhAga paNa svavaze dharmAthe sahana kara. prApta kAmogAdino tyAga karI saMyamAcaraNa kara, grAmAnugrAma vihAra kara. Arya anArya taraphathI prApta thatA anukULa pratikULa pariSadane samabhAve sahana kara, AMtarika viSaya, kaSAya, mada, matsara, ahaMtA, mamatArUpa zatruonuM damana kara. niraMtara dharmArAmamAM ramaNa kara ke jethI alpakALamAM AtmA Adhi, vyAdhi upAdhirUpa trividha tApathI temaja bhavabhramaNathI chuTakAro pAme, mekSanA paramAnaMdane prApta kare. A parame ttama avasara prApta thaye che, mATe Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jaina tatva prakAza. ceto! cete ! pramAda tajI alabhya lAbha meLavo, ItyAdi bodhathI samajAvI lokone dharmamArgamAM joDe, tathA cAre tIrthane yathocita sahAya pote ApIne tathA bIjA pAse apAvIne dharmavRddhinA kAmamAM vIryabaLa pherave che, te vIryAcAra. varyAcAranA traNa bheda -1. upagapUrvaka gharma karavuM 2. dharmakAryamAM virya gopavavuM nahi. 3. yathAzakti dharmakArya karavuM. AcAryajI A pramANe kare ane bIjA sAdhuo pAse karAve. pAMca samiti ane traNa guptinuM varNana cAritrAcAramAM kahevAI gayuM che. pAMca Idriya nigraha 1. zroteMdriya- tenA 3 viSayaH 1. manuSya, pazu, pakSI Adi bele te "jIva zabda, 2. bhata vagerenA paDavAthI zabda thAya te "ajIva zabda" 3. vAjiMtra vagADanAra jIva tathA vAjiMtra ajIva e bannenA saMge zabdotpatti thAya te mizra zabda" zroteMdriyanA 12 vikAra. jema puNyAtmA bole te sAruM lAge, pApAtmA bole te kharAba lAge. e jIva zabdanA be prakAra. rUpiyAne avAja sAro lAge, bhIMta paDavAno avAja kharAba lAge. e ajIva zabdanA be prakAra. utsavanAM vAjiMtra sArAM lAge, mRtyunAM vAjiMtra kharAba lAge che. mizra zabdanA be prakAra. ukta 3. zabdo zubha ane 3 azubha ema cha prakAra thayA. vaLI, e ja prakAranA zabdo kyAreka sArA lAge ane kyAreka kharAba lAge che. jema lagnanAM phaTANAM kharAba chatAM kaI sArAM mAne. ane lagna prasaMge "rAma bolo bhAI rAma e vAkya sAruM hovA chatAM kharAba lAge. ukta chane rAgadveSathI bamaNuM karatAM zroteMdriyanA 12 vikAra thAya che. zroteMdriyanA viSayamAM Asakta thavAthI haraNa prANamukta thAya che, sarpa baMdIvAna bane che, te manuSyanI zI gati thaze ema vicArI rAgadveSa utpanna thAya tevA zabda sAMbhaLe nahi, kadApi sAMbhaLavAmAM Ave Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju: AcArya 187 te te upara rAgadveSa karI karmabaMdha kare nahIM. zratendriyathI kamabaMdha karanAra prANI bhavAMtare baherA tathA kAnanA aneka rogavALA thAya che athavA caturindriyAdi bhava pAme che, ke jyAM kAna ja hotA nathI. ethI UlaTuM, je zrotendriyane kAbUmAM rAkhe che, te kAnanuM Arogya pAmavA uparAMta maMgaLakArI vacano sAMbhaLI kramazaH viSane jItI mokSa prApta kare che. 2, cakSurindriya - tenA pa viSayaH 1. kALe, 2. lIlo, 3. rAte, 4. pILe, pa. dhaLe, A pAMca viSayone uparyukta prakAre sajIva, nijIva ane mizra e traNe guNatAM 15 bheda thayA. tene zubha azubha bee guNatAM 30 thayA. tene rAgadveSa bee guNatAM 60 vikAra cakSurindriyanA thAya che. cakSurindriyanA viSayamAM Asakta thavAthI pataMga dIpaka para pRpApAta karI maraNane zaraNa thAya che. te manuSyanA zA hAla! Ama, vicArI rAgadveSa Upaje tevAM rUpa jovA nahIM. jovAmAM Ave to tenA para rAgadveSa karI karmo bAMdhavAM nahIM, cakSurindriyathI karma bAMdhanAra prANI AMdhaLe, kANe ke AMkhanA rogavALA thAya che. athavA te Idriya AdinI gatimAM jAya che, jyAM AMkha hotI nathI. je cakSurindriyane kAbUmAM rAkhe che, te tasaMbaMdhI karma bAMdhatA nathI ane divya cakSu pAme che. sArA rUpanuM avalokana karavAvALA thAya che. tatpazcAt . Indriyanigraha karI kamazaH mokSa pAme che. 3. dhrANendriya- tene 1. surabhigadha ane, 2. durabhigaMdha e be viSaya che. tenA sacita, acita ane mizra ema cha bheda thayA. te cha upara rAga ane dveSa karavAthI prANendriyanA 12 vikAra hoya che. dhrANendriyanA viSayamAM Asakta thaI bhamarA puSpamAM phasAI. mRtyu pAme che, te manuSyanA zA hAla, ema vicArI rAgadveSa upaje tevI gaMdha suMghavI nahIM. vAsa Ave tyAre tene upara rAgadveSa karavA nahIM. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza ghrANendriyathI karyuM --baMdha karanAra jIvane nAkanA vividha roga thAya che. * nakaTA thAya che, athavA jyAM nAka nathI evI dvidriyAdi gati pAme che. je ghrANendriyane vaza kare che te nAkanuM AreAgya pAme che, surabhigaMdhanA bhAktA bane che. ane aMte bhegane cheADI meAkSagati pAme che. * 188 1. tIkhA, 2. kaDavA, 4. rasendriya- tenA pAMca viSaya: 3. kasAyalA, 4. khATA ane, pa. mIThA. A pAMca rasamAM sacitta, acitta, mizra traNe prakAranA padArtho heAya che. ema 5 x 3 = 15 thayA. 15 zubha ane 15 azubha maLI 30 thayA. tene rAga ane dveSe guNatAM 60 vikAra rasendriyanA che. rasendriyanI leAlupatAne lIdhe mAchalAM akALa mRtyu pAme che. tA manuSyanI zI gati, ema jANI rAgadveSa Upaje tevA rasa bhAgave nahI. bhAgave teA rAgadveSa kare nahIM, samabhAva rAkhe. kSaNamAtranA jIbhanA svAdane khAtara bahukALa paryaMta duHkhI thavuM paDe tevAM karma bAMdhI jIva bhaviSyamAM mUMgeA, tAtA ke jIbhanA aneka rAgathI pIDita thAya che athavA jyAM jIbha nathI tevI ekendriyanI jAtimAM upaje che ane je jIbhane vaza rAkhe che te spaSTavaktA, miSTabhASI, ane IcchAnusAra rasane prApta karavAvALA thAya che, pachI tapasvI anI kramazaH mekSa pAme che, eka rasendriyane jItavAthI badhI iMdriyAne jItI zakAya che. mATe rasaleAlupatA cheADI khAnapAnamAM niyamita ane parimita thavu... joIe. 5. sparopendraya tenA ATha viSaya:- 1. kaza, 2, suMvALA, 3. bhAre, 4. haLavA, pa, zIta, 6. uSNu, 7. rUkSa ane, 8. snigdha, e ATha sacita, acita ane mizra e traNe prakAre hAya eTale 24 bheda thayA. 24 zubha ane 24 azubha maLI 48 bheda. tene rAga ane dveSe guNatAM kula 96 vikAra sparzendriyanA che. sparzendriyane vaza paDI hAthI khAImAM paDI mRtyu pAme che. mATe rAgadveSa vadhAranArA sparza sevavA nahIM. prApta thayelA spa para rAgadveSa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 : AcArya 189 karavo nahIM. kemake rAga dveSathI karmabaMdha thAya che ane tenA pariNAme. gaDa, muMbaDa, kuSTa, Adi aneka rogo tathA apaMgapaNuM vagere dukha pAme che. sparzendriyane vaza karavAthI nIrogI, sazakta zarIra ane bhegopabheganI sAmagrI prApta thAya che. aMte tene paNa tyAga karI kemazaH mekSanAM anaMta sukhane prApta kare che. praloka :-kuraGga mAtaGga pataMga! bhRGaga mIna hatA paMca bhireva paMca / ___ ekaH pramANIzca kathaM na halya, sevate paMca bhireva paMca // artha:(sayA)dIpaka dekha pataMgajalA, aru zabda suna mRga duHkha pAI sugaMdha leI marA bhamarA, aru rasake kAja macchI biralAI kAmake kAja khutA gajarAja, yaha parapaMca hue duHkhadAI, paDe pAMca vaza kyA gati tasa, esAjana paMhi vaza kara bhAI . brahmacaryanI nava vADa jema kheDuta khetaranI rakSA mATe cotarapha vADa kare che, tema brahmacArI puruSane brahmacaryanI rakSArthe nava vADa uttarAdhyayana a. 16 mAM kahI che. Alao thIjaNAiNNo, thIkahA ya maNoramA / saMyavo ceva nArINaM, tAsiM iMdiyadarisaNaM // 11 // kuiyaM ruiyaM gIyaM, hasiyabhuttAsiyANi ya / paNiyabhattapANaM ca, aimAyaM pANabhoyaNaM // 12 // gattabhUsaNamiLuca, kAmabhogA va dujjayA / narassa'ttagavesissa, visaM tAlauDaM jahA // 13 // 1. bA - uMdara ane bilADI sAthe rahe te uMdaranuM mRtyu thAya, tevI ja rIte jyAM strI, pazu ke napuMsaka vasatAM hoya te ja : sthAnamAM brahmacArI vase te tenA brahmacaryano nAza thAya che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 190 jaina tatva prakAza zrI "dakAlika"mAM kahyuM che - hattha pAya paDicchinnaM, kanna nAsa vigapiyaM / abi vAsalayaM nArI, baMbhayArI vivajjae / artha - jenAM hAtha paga, nAka, kAna chedAyelAM hoya tevI so varSanI vRddhA paNa je makAnamAM rahetI hoya tyAM brahmacArIe rahevuM nahIM. 2. thA -strInA sauMdarya, zaMgAra, hAvabhAvanuM varNana, Adi viSayavardhaka vikathA karavI nahIM. jema AMbalI ke lIMbunuM nAma mAtra sAMbhaLavAthI pANI chUTe che, tevI rIte ukta vikathA vikAra upajAve che. . -jema ghauMne loTa bAMdhyA pachI tenI pAse bhU chuM keLuM rAkhavAthI leTane kasa UDI jAya che, tema strI-puruSa eka Asane besavAthI brahmacaryane nAsa thAya che. 4. tA-jema sUryanA sAmuM vadhAre vakhata jovAthI netranuM teja - ghaTe che, tema strInAM aMgopAMga viSaya buddhithI jovAthI brahmacarya naSTa thAya che. 5. 30-jema meghagarjanAthI mera harSa pAme che tema bhIMta ke khapeDAne AMtare rahetAM saMyegI daMpatInA zabda sAMbhaLavAthI vikAra utpanna thAya che. 6. ma-jema keI musAphare eka DezInA gharanI chAza pIdhelI te pachI cha mahine pAcho AvatAM te DozIe kahyuM, "tamArA gayA bAda chAzamAMthI marelo sApa nIkaLyA hatA. tame jIvatA rahyA te joI mane AnaMda thaye." ATaluM sAMbhaLatAM ja te musApharane jhera caDayuM ane te marI gaye. AvI ja rIte, saMsArAvasthAmAM bhegavelA bhegenuM smaraNa karavAthI brahmacarya naSTa thAya che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcArya 7. pa0 -jema sannipAta javaravALAne dUdha-sAkara ahitakara nIvaDe che, tevIja rIte haMmezAM sarasa kAmeAttejaka AhAra levAthI brahmacaya nAza pAme che. 191 8. 10--jema zeranI hAMDImAM khazera khIcaDI kAI pakAve tA hAMDI phUTI jAya che, tema bhUkhathI adhika kheArAka levAthI brahmacaya'nA ghAta thAya che. 9. sa0--jema daridrInI pAse ciMtAmaNi ratna rahetu nathI tevI rIte snAna, maMjana, vilepana, zu'gArAdi vaDe zarIranI vibhUSA karavAthI brahmacarya nAza pAme che. Ama vicArI brahmacArI janAe uparyukata nava vADe vizuddha brahmacarya pALavu... joie. vibhUsAvattiya bhikkhu, kamma baghaI cikaNa saMsArasAyare ghore, jeNaM paDai durutare dasa0a0 6, gAthA 6 ajema sAdhu snAna za`gArAdithI zarIranI vibhUSA kare che, te cIkaNAM karma khAMdhI dustara evA ghAra sa'sAramAM DUbe che. mATe brahmacArIe zuMgArAdi va vAM joie. vaLI,darpaNamAM mukha jovuM,mAthAmAM tela nAkhavuM, vALa oLavA, puSTikAraka khArAka levA, vagere pariNAme zarIranI vibhUSAmAMthI janme che. ane te brahmacaya pALavAmAM vinnarUpa che. ukta nava vADamAMthI koI eka vADanA bhaMga karanAra brahmacArI sAvA zaMkA kare ke hu* brahmacarya pALu` ke na pALuM ? athavA anyane zakA Upaje ke te brahmacaya pALatA haze ke nahI ? jevA vA-bhAgeApabhAga bhAgavavAnI kAMkSA (IcchA) thAya 3. vittinicchA=ATalI mudata brahmacarya pALavA chatAM kaMI phaLa na maLyuM, tA have AgaLa zuM maLavAnu hatu...! evI vicikitsA thAya. 4. meya vAhagmegmA-Ama sa'kalpa vikalpathI kAI vakhata brahmacarya ne naSTabhraSTa karI nAkhe. 5. kumbhAya Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19ra. jaina tatva prakAza vA vALAM -mana ane zarIramAM unmAda utpanna thAya ane vizeSa abhilASA-viSayAsaktithI. 6. sIdAsTIca va reTyaM surajJA-dIrgha kALa paryata Take tevo cAMdI, prameha, zULAdi roga utpanna thAya ane 7. vaDhiUttA ghara senA aMte kevaLInA prarUpelA brahmacaryarUpa dharmathI bhraSTa thaI anaMtakALaparyata saMsAramAM paribhramaNa kare che, evuM jANI AcArya bhagavaMta nava vADa vizuddha brahmacarya-dharma pALe che ane bIjAne paLAve che. 4 kSAyathI mukta =saMsAra+gA--lAbha arthAt jenAthI saMsAranI vRddhi thAya te kaSAya. jevI rIte kalaI vinAnA pIttaLanA pAtramAM rahela dUdha ADhi uttama vastu kaTAyelI (badavAda) banI jAya che, tevI ja rIte kaSAyarUpa durguNathI AtmAnA saMyamAdi guNe naSTabhraSTa thaI jAya che. kaSAya 4 prakAranA che. krodha, 2. mAna, 3. mAyA, 4. lAbha 1. kodha 4-ko. mehanI karmanI prakRti badhA AtmapradezamAM hoya che, paNa kodhane udaya caherAmAM pratyakSa jaNAya che, te apekSAe. kodhanuM nivAsasthAna kapALa gaNAya che. koIne zAstrakAroe cAMDAlanI upamA ApI che. te manuSyane kaeNra, nirdayI banAvI de che. phodhAviSTa manuSya mAtA, pitA, brAtA, bhaginI, putrI, strI, svAmI, sevaka, guru, zikhya, ItyAdinI ghAta karavAmAM vilaMba karate nathI. adhika saMtApa thatAM krodhI manuSya AtmahatyA paNa karI nAkhe che. zrI uttarAdhyayanajInA 23 mA adhyayanamAM bhagavAna kezI svAmI kahe che "saMjJajiyA ghora ni vira A2mA" arthAt aho gautama! saMprajavalita ane ghera-bhayaMkara agni hRdayamAM rahyo che. A agni te krodhAgni ja che. jyAre te pragaTa thAya che tyAre kSamA, dayA, zIla, saMtoSa, tapa, saMyama, jJAnAdi uttamottama guNone bhasmIbhUta karI de che. caitanya para mithyAvarUpa kALuM paDa caDAvI de che. x te apekSAe krodhanuM nivAsasthAna vyavahArathI kapALa gaNAya che Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 nuM AcArya 193 krodhAgnithI baLate manuSya bIjAne paNa bALe che. krodharUpa madirA pInAra mANasa bebhAna banI potAnI ati priya vastune paNa toDIphADI nAkhe che. ane pAchaLathI pazcAttApa kare che. sAruM ke narasuM kaMI dekhI nahi zakavAne lIdhe kodhI manuSya AMdhaLA jevo banI jAya che. upakArInA anahada upakArone kSaNamAtramAM bhUlI jaIne krodhI manuSya kRtaghI bane che. hodo dharuM gurr " koI prItine nAza kare che. kodhI manuSya mahAprayatna prApta thatA sugane sahajamAM TALI nAkhe che. krodha karavAthI jIva kurUpa, sattvahIna, apajazI ane anaMta janmamaraNa karavAvALo thAya che. tethI koi e haLAhaLa jhera che. A vagere anaMta durgaNono dhAraka krodha che, ema jANe AcAryajI kadApi saMtapta thatA nathI. teo pote sadaiva zAnta-zItaLIbhUta rahe che ane anyane paNa zAnta, zItaLa banAve che. 2 mAna-mAnamehanIya karma badhA AtmapradezamAM hoya che. paNa bola uparathI mAna kaLI zakAya che. te vacananuM utpattisthAna DokamAM che ane te vakhate Doka akkaDa lAge che, te apekSAe mAnanuM nivAsasthAna garadana che. te manuSyane akkaDa banAve che. "mANe Liya nAtaLoarthAt mAna vinayane nAza kare che. vinaya vinA jJAna nahIM, jJAna vinA jIvAjInI oLakhANa nahIM, jIvAjIvanI jANa vinA dayA nahIM, dayA vinA dharma nahIM, dharma vinA karmone nAza nahIM, ane karmanA nAza vinA muktanuM zAzvata sukha nahIM. eTale mekSagatine aTakAvanAra abhimAna che. o When passion cnters at the foregate, wisdom goes out from the posterior. (Fielding's Proverbs) jyAre krodha Agale bAraNethI praveza kare che tyAre buddhi pAchale bAraNethI palAyana karI 04 9. Anger begins with Folly and ends with repentance. (Manders' Proverbs) arthAt krodhanA AraMbhamAM mUrkhatA ane aMtamAM pazcAttApa hoya che. 13 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza moTA moTA jJAnI, dhyAna, tapasvI, saMyamI puruSo paNa mAnane vaza paDI pitAnAM pApone chupAvI rAkhe che. ane tenA pariNAme virAdhaka (jinAjJAno bhaMga karanAra) banI durgati pAme che. mAnathI aMdha banelA jIva, dhana, kuTuMba ane pitAnA zarIrane paNa tRNavat gaNI tene nAza karatAM acakAtA nathI ane mahA duHkhI thAya che. mAnIne svabhAva sadeva avaguNagrAhI hoya che.--parAyAM chidro zodhyA kare che. ityAdi duryAnamAM rahevAthI niraMtara tene karmabaMdha thayA kare che. jyAM mAna hoya tyAM koI paNa hoya ja. mAna ATha prakAre utpanna thAya che. 2. jJAti 2. 34 rU. 24 ka, ama va. 3 6. tA 7. zrata .vaizvarya. 1. mAruM mosALa khAnadAna che, mArI mAtA suzIlAdi guNasaMpanna che, ItyAdi mAtAnA pakSanuM abhimAna karavuM te " jAtyAbhimAna." - 2. mArA pitA, pitAmaha kevA mahAna che! huM brAhmaNa, kSatriya, zeTha, paTela, Adi uttama kulatpanna chuM, ema pitAnA pakSanuM abhimAna kare te "kulAbhimAna." 3. meM AvAM parAkrama karyA che. konI tAkAta che ke mArI sAme thAya ? ItyAdi baLanuM abhimAna kare te "balAbhimAna." 4. huM kamAuM chuM, athavA gaucarImAM huM houM tyAre Icchita vastu maLe che ItyAdi kahe te "lAbhAbhimAna." 5. mArA sarakhuM svarUpavAna ke tejasvI bIjuM koNa che ema kahe te "rUpAbhimAna." 6. huM mahAna tapasvI chuM, amuka upavAsa to mArI gaNatarImAM ja nahIM ema kahe te "tapAbhimAna." 7. sarva zAstrane jJAtA chuM, meM ATalA graMtha racyA, vADI mArI sAme TakI zake ja nahIM, ItyAdi garva karavo te "zrutabhimAna." Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju AcArya 195 8. mAre ATale parivAra che, huM sampradAyane svAmI [pUjya chuM. baghA mArI AjJAne zirasAvaMdya kare che, evuM abhimAna kare te aizvaryAbhimAna." je manuSya je prakAranuM abhimAna kare che te ja prakAranI hInatA bhaviSyakALe pAme che. arthAt jAtyAbhimAnI nIca jAti, kulAbhimAnI nIcakuLa, belAbhimAnI nirbaLatA, lAbhAbhimAnI daridratA, rUpAbhimAnI kurUpatA, tapAbhimAnI taparahitapaNuM, zrutAbhimAnI mUrkhatA ane ezvaryAbhimAnI nirAdhArapaNuM pAme che. je uttama vastu vizeSa uttamatA prApta karavA mATe sAMpaDI che te ja vastu dvArA nIcatA prApta karavI e keTaluM zocanIya che. Ama vicArI AcArya mahArAja sadaiva nirabhimAnI-mahAvinIta rahe che. 3. mAyA--mAyAmahanI karma prakRtie sarva AtmapradezomAM che, paNa mAyA (krodha ane mAnanI jema) kaLI zakAtI nathI ane piTamAM rahelI vastu paNa kaLI zakAtI nathI, te upamAnI apekSAe mAyAnuM nivAsasthAna peTa che. te prakRtine vaka banAve che. zAstramAM sthAna sthAna para "mAyAmithyA" zabda kahyo che. mAyA hoya tyAM mithyAtva paNa hoya che. je puruSa mAyA kare che, te marIne strI thAya che. strI mAyA kare te marIne napuMsaka thAya che. napuMsaka mAyA kare te marIne tiryaMca thAya che. ane mAyAvI tiryaMca ekendriyapaNuM pAme che. Ama, mAyAthI nIca gati thAya che. mAyA sahita karelA tapasaMyamanuM phaLa paNa thazecita prApta thatuM nathI. zrI "dazAzrutaskaMdha" sUtramAM mahAmahanIya karma bAMdhavAnAM trIsa sthAna kahyAM che. 1. trasa jIvane pANImAM DubADI mAre. " 2. zvAsanuM ruMdhana karIne mAre. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakA2 196 3. dhumADAthI rUMdhIne mAre. 4. mastakamAM ghA karIne mAre. 5. mastaka para cAmaDAnI vAdharI bAMdhIne mAre. 6, mUrkha, apaMga ke pAgalano upahAsa kare. 7-8 pote anAcAranuM sevana karI chupAve ane bIjA para te deSa TALe. 9. sabhAmAM mizrabhASA bole. 10. bhogInA bhoga balAtkAre cheDAve. 11. brahmacArI na hoya chatAM pitAne brahmacArI kahevaDAve. 12. bAlabrahmacArI na hoya chatAM bAlabrahmacArI kahevaDAve. 13-14. saue maLIne jene meTero sthApe te duHkhadAyI nIvaDe tathA sau te meTerAne duHkha de. 15. strI-puruSa paraspara vizvAsaghAta kare. 16-17. eka dezanA kiMvA aneka dezanA rAjAnI ghAta ciMtave. 18. sAdhune saMyamathI bhraSTa kare. 19-20-21. tIrthakaranI, tIrthaMkarapraNIta dharmanI ane AcArya, upAdhyAyanI bhakti kare nahi. 22. AcArya upAdhyAyanI niMdA kare. 23. bahusUtrI na hovA chatAM bahusUtrI kahevaDAve. 24. tapasvI na hovA chatAM tapasvI kahevaDAve. 25. jJAnI, vRddha, regI, tapasvI, navadIkSita emanI sevAbhakti kare nahIM. 26. cAra tIrthamAM phUTa paDAve, kaleza karAve. ra7. jyotiSa maMtrAdi pApasUtra ce. 28. aprApta deva manuSyanAM sukhanI IcchA kare. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 prakaraNa 3 nuM AcArya 29. dharma karIne devatA thAya, temanI niMdA kare. 30. potAnI pAse devatA na AvatuM hoya chatAM kahe ke devatA Ave che. A 30 mAMthI koIpaNa eka sthAna seve te jIva mahAmahanIya* karma bAMdhe che. jenA udayathI jIvane 70 kroDAkeDa sAgaropama sudhI bedhibIja-samyaphavaratnanI prApti thatI nathI. zrI dazavaikAlika sUtranA 5 mAM adhyayanamAM kahyuM che ke - nAthA-tA tene vara tene, java tene AyAra bhAva teNe ya, kuvvai devakivvisa // 46 // artha- 1. durbaLa zarIra jeI kaI pUche ke tapasvI che ke? tyAre tapasvI na hoya chatAM kahe : sAdhu te sadA tapasvI ja hoya che, te tapane cAra. 2. keInA zveta vALa joI keI kahe H Apa sthavira cho? tyAre sthavira na hovA chatAM kahe ke sAdhu te sthavira ja hoya, te vayano cora. 3. rUpavaMta, tejasvI jeI kaI pUche ke, amuka rAjAe dIkSA lIdhI che, te zuM Apa ja che? tyAre kahe ke sAdhu chatI riddhinA tyAgI ja hoya che. te rUpane cera. 4. aMdara te anAcaraNa seve ane uparathI malina va dhAraNa karI zuddhAcArI nAma dharAve te AcArane cora. 5. cora chatAM zAhukArI batAve, Thaga chatAM bhaktibhAva batAve te bhAvane cora. eka eka narake aneka vAra jAya, te mahA mehanIya karma. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 jaina tatva prakAza A pAMca prakArano cora marIne devatAmAM cAMDALa samAna, nIca jAtivALe, mithyASTi, durgachanIya, niMdanIya evo kilivaSI devatA thAya che. tyAMthI cavIne bakare vagere thaI, tyAMthI marI naraka tiryaMcAdi nIca gatimAM anaMta kALa paryata paribhramaNa kartA rahe che, paraMtu tene bodhibIjanI prApti thavI bahu ja durlabha hoya che. AvuM duSTa pariNAma dagalabAjInuM che. Ama vicArI AcAryajI kadApi mAyAnuM sevana karatA nathI. bAhyAvyaMtara vizuddha, nirmaLa, sadaiva saraLa svabhAva rahe che. 4. lobha-tenuM nivAsasthAna romeromamAM che. "sodo saMdavizALo" lAbha sarva saddaguNono nAza kare che, enI jALamAM phasAyelA prANI sudhA, tRSA, zIta, tApa, apamAna, mAra, Adi anekavidha duHkhane bhaktA thAya che. te gulAmI kare che, garIbone phasAve che, kuTuMbene dago de che, jAti ane dharma viruddha kRtya kare che. paMcendriyanI ghAta kare che. ItyAdi aneka akRtya karatAM karatAM mRtyunA mukhamAM paDe che tyAM sudhI paNa tene tRpti thatI nathI. kapila kevaLI kahe che-huM rAmo tA DhomAM arthAt jema lAbha vadhatuM jAya tema lobha paNa vadhato jAya che, paNa tRSNanI khAI kadI purAtI nathI. aMte te mahAmusIbate upArjita karela dravya ahIM ja cheDI karelAM pApano piTale sAthe laI naraka tiryaMcAdi durgatimAM cAlyA javuM paDe che. lebha (labha eTale asaMtoSa)ne aneka anarthonuM mULa jANI AcArya mahArAja sadaiva saMteSamAM magna rahe che. ukta cAre kaSAyenA para00 bhAMgA thAya che. 1. je kaSAya samyakatvanI prApti thavA na de te anaMtAnubaMdhIne coka. 1. dha-te parvatanI phATa samAna, te dhathI dilamAM paDelI phATa kadI purAya nahIM. 2. mAna-paththaranA staMbha samAna, te kadI name nahIM. 3. mAyA-vAMsanI gAMTha samAna, mahA kapaTI ane 4. lAbha-kiramajanA raMga samAna, kapaDuM baLe paNa raMga na jAya. e cAre anaMtAnubaMdhI kaSAyanI sthiti yAjajIvananI. tenA udayamAM samakitanI prApti na thAya. ane A kaSAyamAM maravAvALe naraka gatimAM jAya. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcA 199 2. jenA uyamAM sakAmanirjarA rUpa pratyAkhyAnanA lAbha na thAya te apratyAkhyAnAvaraNIyanA cAka. 1. krodha-taLAvanI tirADa samAna, je varasAda varasatAM maLI jAya, 2. mAna-hADakAMnA sthaMbha samAna, je mahA kaSTa name, 3. mAyA-meDhAnAM zIMga jevI, AMTA pratyakSa dekhAya, 4. lAbha~te nagaranI khALanA kama samAna, jenA DAgha kSAranA prayAgathI ja jAya. e cAkanI sthiti eka varSanI. ghAta kare zrAvakanA vratanI. A kaSAyavALA marIne tiya ca gatimAM jAya. -25% 3. jenA udayathI sarvavirati (sAdhu) na thaI zake te pratyAkhyAnAvaraNIyanA cAka. 1. krodha-veLunI lITI samAna, je havAthI maLI jAya. 2. mAna-kAnA stha bha samAna, je sahelAIthI name. 3. mAyA-cAlatA baLadanA pezAba jevI, jenI vakratA spaSTa dekhAya. 4. lAbha-kIcaDanA raMga jevA, je sukAvAthI kharI paDe. A cekanI sthiti 4 mahinAnI. tene sAdhupaNuM na Ave. A kaSAyamAM mare teA manuSya gatimAM jAya. tarata 4. yatkiMcit kALa rahe te ' saMjavalana' cAka H 1. krodhasamudramAM bharatI vakhate thatI pANInI lITI (nizAnI) khIjI vakhatanA juvALa vakhate maTI jAya che, tenA jevA. 2. mAna-netaranA sthaMbha samAna, je pavana lAgatAM namI jAya. 3. mAyA-vAMsanI cheAI samAna. sIdhI thaI jAya. 4. lAbha-pataMganA raMga samAna, je taDakeA lAgatAM UDI jAya. A ceAkanI sthiti 15 dinanI * A kaSAyavALAne kevaLajJAnanI prApti thatI nathI. A kaSAyamAM AyuSya pUrNa karavAvALA devagatimAM jAya che. A 4 kaSAyanA 444 = 16 bheda thayA. 1. keTalAka jANe che ke kaSAya ahitakara che, tA paNa jAya che. x saMjvalana krodhanI sthiti 2 mahinAnI, mAnanI sthiti 1 mahinAnI mAyAnI sthiti 15 dinanI ane lAbhanI sthiti aMtamunI. A prakAranu kathana zrI prajJApanA sUtramAM che. thaI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakAza 2. keTalAka kaSAyanA phaLane nahi jANatA thakA ajJAnavaza kaSAya kare che. 3. keTalAka thoDA jANapaNAmAM ane thoDA ajANapaNAmAM kaSAya 4. keTalAka kaSAya karavAno hetu samajatA nathI paNa dekhAdekhIthI karavA lAgI jAya che. pa. keTalAka potAne arthe kaSAya kare che. 6. keTalAka bIjAne mATe kaSAya kare che. 7. keTalAka potAnA tathA paranA bannenA artha kaSAya kare che. 8. keTalAka vinAkAraNa (svabhAva paDI gayA hovAthI) kaSAya kare che. 9. keTalAka upaga sahita kaSAya kare che. 10. keTalAka zUnya upage kaSAya kare che. 11. keTalAka kaMIka upayoga sahita ane kaMIka upayoga rahita ema kaSAya kare che. 12. keTalAka egha saMjJAthI kaSAya kare che. e 12 belane 4 kaSAye guNavAthI 1244=48 thayA. ane temAM pUrvokta 16 kaSAyanA bhera bheLavatAM 64 thayA. te 64ne 24 daMDaka ane 25me samuccaya jIva ema pacIse guNavAthI 64425=1600 bhAMgA thayA. te kaSAyanA pugalone jIva 1. "caNIyA" ekaThAM kare. 2. "upacaNIyA" jamAve. 3. "baMdhe baMdhana kare (ema traNa prakAre bAMdhe) ane, 4. bAMdhelAM karma pudagalone Atmapradeza dvArA "veda" 5. jema jema vidate jAya tema tema "udIraNA thatI jAya. ane, 6. keTalAka bhavya jo pazcAttApathI tathA keTalAka tapazcaryAthI "nirjare"--kSaya karI de. * 24 daMDaka-7 narakane 1 daMDaka, 10 bhuvanapatinA 10, pAMca sthAvaranA 5, traNa vikaseMdriyanA 3 e 19 thayA. 20mo tiryaMca paMcendriyane, 21 me manuSyane, 22 me vANavyaMtarane, 23 me tiSIne ane 24 me vaimAnika devone. tenuM savistRta varNana bIjA prakaraNamAM thaI gayuM che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 jI' : AcA e cha khela bhUta, bhaviSya ane vamAna e 3 kALa Azrita hAvAthI traNa guNA kare eTale 643=18 thAya. te 18 svaAzrita ane 18 parAzrita ema bamaNA karatAM 36 thayA. te 36 ne 24 daMDaka ane 25 me samuccayajIva ema 36x25='00 thayA. tene 4 kaSAyathI cAcuNA karatAM 3600 thayA. temAM pUrvokta 1600 bheLavatAM para00 thayA. eTalA bhAMgA cAra kaSAyanA thayA. ATalA moTA parivAra 4 kaSAyAnA heAvAthI te bhayaMkara zatru che. koho pI paNAse, mANo viNayanAsaNo / mAyA mittANi nAsera, loho sagvaviNAsaNo // 201 daza vaikAlika a. 8/38 artha : kredha prItine; nAza kare che, mAna vinayano nAza kare che, mAyA mitratAnA nAza kare che ane lAbha sarva sadguNone nAza kare che, eTalA mATe tene nIcenI rIte pratikAra karavA. uvasameNa haNe koha, mANaM mahavayA jiNe / mAyA mavamAvaLa, hoddo saMtono nine // a. 8/39 artha : upazama (kSamA)thI Adhane jIte, mAva (vinaya)thI abhimAnane jIte, Arjava (saraLatA)thI mAyAnA parAjaya kare ane satASathI lAbhane jIte. A 5 mahAvrata, 5 AcAra. 5 Indriyanigraha, 5, samiti, 3 gupti, 9 vADa brahmacayanI ane 4 kaSAyane nigraha maLI kula 36 guNayukta AcArya bhagavAna heAya che. 36 guNanA dhAraka AcAya thaI zake. 1. jemanI jAti (mAtRpakSa) nirmaLa hoya te 'jAtisaMpanna' 2. kuLa (pitRpakSa) nirmaLa hoya te 'kuLasaMpanna' 3. kALa pramANe uttama Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jaina tatva prakAza saMghayaNa (parAkamI) hAya te "bala saMpanna,' 4. samacatustrAdi uttama saMsthAna (zarIrane AkAra) hoya te "rUpasaMpanna, pa. kamaLa (namra) prakRti hoya te vinaya saMpanna", 6. mati kRtAdi nirmaLa, jJAnavaMta tathA aneka matamatAntaranA jJAtA hoya te "jJAnasaMpana", 7. zuddha zraddhAvaMta hoya te "darzana saMpanna", 8. nirmaLa cAritrI zuddhAcArI hoya te "cAritra saMpanna 9. apavAda (niMdA)thI lajijata thAya te lajajAvaMta 10. dravyathI upAdhi (bhaMDopakaraNa)e ane bhAvathI kodhAdi kaSAyee karI haLavo hoya te "lAghavasaMpanna, (A 10 guNa avazya heya). 11 pariSaha Avye vairya dhAraNa kare te "uryAsI (ejI ) 12 pratibhAzALI hoya te "teyaMsI" (tejasvI), 13. keInI jALamAM na phasAya evI caturAIthI bole te "vaaisI' (varcasvI), 14 jasaMsI-- yazasvI (A cAra guNa svAbhAvika hoya che). 15. kSamAthI krodhane jIte te "jIya kahe, 16. vinayathI mAnane parAjaya kare te "jIyamANe, 17. saraLatAthI mAyAno parAjya kare te "jIyamA, 18. saMtoSathI lebhane jIte te 'jayalohe, 19. indriyone kAbUmAM rAkhe te "jaikriye" 20. pApanI niMdA kare paNa pApInI niMdA na kare tathA nidakanI darakAra na kare tema ja ra9pa nidrA le te "jayaniMda', 21 sudhAtRSAdi bAvIsa pariSahane jIte te "jIya pariSa), 22 jIvitanI AzA ane mRtyuno bhaya na rAkhe te "jIviyAsamaraNa-bhayavimukA' (A 8nA jaya karanAra heya che). 23 mahAvratAdimAM pradhAna zreSTha hovAthI vayaspahANe, 24. kSAti Adi guNomAM pradhAna hovAthI "guNahANe, 25. yAcita kriyA yathAsamaya (kALe) kare te kiyAnA ha0 guNamAM pradhAna hovAthI "karaNapahANe, 26. nitya pAlana kare te cAritranA 70 guNamAM pradhAna hovAthI "caraNapahANe, 27 anAcaraNanA niSedhamAM pradhAna arthAt . akhalita AjJAnA pravartaka hovAthI nigaha5hANe, 28 iMdra ke rAjAdithI paNa kSobha ne pAme. dravya, naya, pramANAdinA sUkrama jJAnano nizcaya karavAmAM pravINa hovAthI "nizcayapradhAna', 29. rohiNI, prajJapti pramukha vidyAnA dhAraka hovAthI vidyA pradhAna", 30. viSaapahAra, vyAdhinivAra, vyaMtaropasarganAzaka Adi maMtranA jJAtA hovAthI "maMtra Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : AcArya 202: pradhAna.' 31. RgvedAdi cAre vedanA jJAtA haiAvAthI vedapradhAna'. 32.. brahmacaryAmAM sthita hAvAthI tathA AtmasvarUpanA yathAtathya jJAtA haiAvAthI (ne phLa naLarU te sajja bALaTM) ane paramAtma svarUpanA anubhavI hAvAthI 'brahmapradhAna', 33. nigamAdika sAte naya sthApavAmAM pradhAna hAvAthI 'nayapradhAna,' 34. abhigrahAdi niyamanA dhAraka tathA prAyazcittavidyAnA jJAtA haiAvAthI 'niyamapradhAna' 35. satya ane acala vacana khelatA haiAvAthI 'satyapradhAna'ane, 36. dravyathI leAkeA niMdA kare tevAM malina vastrAdi dhAraNa kare nahi ane bhAvathI pAparUpa mela na rAkhe te zaucapradhAna' (e 14 guNomAM pradhAna heAya che). A 36 guNayukta je sAdhu Aya che temane AcAryapada para sthApe che ane temane caturvidha saMghanA nAyaka banAve che. AcAya nI 8 saMpadA gRhastha jema dhana kuTubAdinI sapadAthI ze|bhe che tevI rIte AcAryajI 8 sapadAthI tathA pratyeka sapanAnA cAra cAra prakAra ema 32 tathA 4 vinayanA guNu maLI kula 36 guNe karI zaiAbhAyamAna hAya che. 1. jJAnAdi pAMca AcAra AcaraNIya che tenuM AcaraNa kare te. 'AcArasaspadA'. jenA 4 prakAra-1. mahAvrata, samiti, guptirUpa e 13 cAritranA guNamAM va, nizcala-aDAlavRtti nira'tara rAkhe te caraNuguNuvajoga jutte' 2. jAtyAdi 8 madanu mana karI sadaiva nirabhimAnI rahe te "mahtva guNasa'patna", 3. zIta, uSNu kALamAM gAmamAM eka rAtri ane nagaramAM pAMca rAtrithI adhika, vinA kAraNa na rahe ane cAturmAsanA cAra mAsa eka sthAnamAM rahe, ema navakalpI x vihAra karatA rahe te 0 AcAryajI vidhImatranA jJAtA hoya paNa upayoga na kare. x ravivArathI ravivAra sudhI rahe te eka rAtri ane 5 ravivAra pa ta rahe te pAMcarAtri. eka mAsamAM 5 ravivAra Ave che. jyAM eka dinaneA AhAra maLe tyAM eka rAtrithI adhika na rahe ane me!tuM zahera hoya tyAM pAMca rAtri (eka mahinAthI) adhika na rahe. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 204 jaina tattva prakAza aniyata vRtti + ane, 4. manohara divya rUpa sammadAnA dhAraka hovA chatAM paNa nirvikArI saumya mudrAvALA rahe te "acaMcalaguNa." 2. zAstranA artha paramArthanA jJAtA hoya te bIjI "sUtrasaMpadA." tenA 4 prakAra 1. je kALamAM jeTalAM zAstra hoya te sarvanA jJAtA hevAthI sarva vidvAnomAM zreSTha heya te "yugapradhAna," 2. zAstrIya jJAnanI pariaNu (parivartanA) karatA rahI nizcala jJAnI banavAthI Agama paricita", 3. kadApi kiMcitmAtra doSa na lagADe te utsargamArga ane anivArya kAraNe pazcAttApayuta kiMcit doSa lAge to prAyazcitta karI zuddha thaI jAya te "apavAdamAga. te bane mArganA vidhinA yathAtathya jJAtA hoya te "utsarga apavAda kuzalA" ane, 4 svasamaya (jainadarzana) tathA parasamaya (anyadarzana )nA zAstranA jJAtA hovAthI svasamaya-parasamaya dakSa guNa. 3. suMdarAkRti-tejasvI zarIranA ghAraka hoya te trIjI "zarIra sammadA". tenA 4 prakAra-1. pitAnA mApathI pitAnuM zarIra eka dhanuSya lAMbuM hoya te "pramANe peta." 2 laMgaDo, lUle, kANuM 19 ke 21 AMgaLIvALe ItyAdi apaMga doSarahita hoya te "akuTaI," 3 badhira, aMdhatvAdi doSarahita hoya te pUrvedriya ane, 4 ta5 vihArAdi saMyamanA tema ja upakAranA kAryamAM thAke nahIM evA daDha saMgharaNanA dhAraka hoya te "daDha saMghayaNuM" guNa. 4. vAkacAturyayukta hoya te cothI vacana sapadA. tenA 4 prakAra 1. kaI paNa khaMDana na karI zake tevA sadaiva uttama vacananA belanAra, keIne tuMkAre na lAve, emanAM vacana sAMbhaLI parapravAdI paNa sAnaMdAzcarya pAme te "prazastavacanI," 2. kamaLa, madhura, gAMbhIryayukta susvarathI bele te "madhuratA," 3. rAgadveSa, pakSapAta tathA kaluSitapaNa rahita bole te "anAzrita" ane, 4. gaNagaNATa Adi doSarahita, spaSTa, bALaka paNa samajI zake tevAM vacana bole te "phuTatA" guNa. + jJAnAdi guNanI vRddhi athe, vRddhAvasthA ke rogAdi kAraNe adhika rahevuM paDe che te vAta alaga che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 nuM AcArya 205 pa. zAstra ane graMtha vAMcavAnI kuzaLatA te pAMcamI vAcanAsammadA" tenA 4 prakAra-1. ziSyanI yogyatAne jANa, yogya ziSyane te grahaNa karI zake teTaluM ja jJAna Ape. dugdhapAna sApane viSapaNe pariName che tevI rIte kuziSyane ApeluM jJAna durguNavardhaka nIvaDe che. tethI tevAne jJAna na de te. 2. samajAya nahIM, ruce nahIM, tevuM jJAna samyak prakAre pariNamatuM nathI ane dIrgha kALa TakatuM nathI ema jANI ziSyane race ane te pacAvI zake teTaluM jJAna Ape te "praNita.' 3. je ziSya vizeSa buddhimAna hoya, sampradAyano nirvAha karavA tathA dharma dIpAvavA samartha hoya tene anyAya kAryomAM thoDo rokI, AhAravastrAdinI zAtA upajAvI tathA protsAhana ApI zIvratAthI sUtra pUrNa karAve te "nirayApayitA" ane, 4. jema pANImAM telanuM bindu phelAI jAya tema anyane jJAna pariName te pramANe zabda thoDA ane artha ghaNe evA sarala zabdomAM vAcana Ape te "nirvAha Na" guNa. 6. buddhi prabaLa hoya te chaThThI "matipadA-tenA 4 prakAraH 1. zatAvadhAnInI peThe dekhI, sAMbhaLI rAkhI, ghelI ke sparzelI. vastunA guNane eka ja kALamAM grahaNa kare te "avagraha', 2. ukta pAMceno tatkALa nirNaya kare te "Iha." 3. ukta prakAre vicAraNA karI takALa nizcayAtmaka bane te "apAya." ane, 6. nirNita vastunuM dIrghakALapayata vismaraNa na thAya, samaya para zIdhra smRtigocara thAya, acUka hAjarajavAbI hoya te "dhAraNA' guNa. 7. parapravAdIone parAjaya karavAnI kuzaLatA te sAtamI. prayogasaspadA.tenA 4 prakAra-1. AnI sAthe saMvAdamAM, praznottaramAM huM jItIza ke nahIM e pramANe prativAdInI ane pitAnI zaktine vicAra karI vAda kare te "zaktijJAna." 2. vAdI kayA matane anuyAyI che te jANuM laI tenA ja matanAM zAstrothI samajAve te puruSajJAna." 3. A kSetranA loka uddhatAIthI apamAna kare, prathama mIThuM mIThuM bele ane pachI badalAI jAya-prativAdIne maLI jAya evA kapaTI te nathI ne? mithyAtvanA ADaMbarathI calita thaI jAya evA. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :2 06 jaina tattva prakAza asthira teA nathI ne ? ItyAdi kSetranA vicAra karI vAda kare te 'kSetrajJAna.' ane, 4. kadAca vivAda prasa`gamAM rAdikanuM Agamana thaI jAya te te rAjAdika nyAyI che ke anyAyI, saraLa che ke kapaTI, namra che ke abhimAnI ItyAdine jANa hAya. kemake AgaLa jatAM kaI rIte apamAna te nahi kare ! vagere vicAra karI vAda kare te vastujJAna. ' 8. sAdhuone upayegI vastunA pahelethI ja sa'graha karI rAkhe te 4 sa'grahasa'padA. ' tenA 4 prakAra-1. bALaka, duLa, gItA, tapasvI, rAgI, navadIkSita evA sAdhuone nirvAha thaI zake tevAM kSetre dhyAnamAM rAkhe te ' gaNuyAga ', 2. peAtAnA ke bahAranA sAdhuone samaya para kAmamAM Ave evAM sthAna, pATa, pATalA, parALa, vagerenA saMgraha rAkhe te 'sa'sakta ', 3. je je kALamAM je je kriyAo karavAnI hAya te te kALamAM te kriyAnAM upayAgI sAdhanAnA sagraha rAkhe te kriyAvidhi' ane, 4. vyAkhyAnadAtA, vAdI, vijayI, vaiyAvaccI, ItyAdi ziSyAne saMgraha rAkhe te ' ziSyApasaMgraha ' guNa. cAra vinaya 1. sAdhune AcaravA yeAgya guNAnuM AcaraNa kare te AcAravinaya. tenA 4 prakAra-1. peAte saMyama pALe, bIjAne paLAve, sayamathI DagamagatAne sthira kare te sayama samAcArI.' ra. aSTamI ane pAkhI Adi parvanAM tapa pAte kare tema ja bIjA pAse karAve te-tapa samAcArI.' 3. tapasvI, jJAnI, navadIkSita vagerenu pratilekhanAdi kA svaya' kare, bIjA pAse karAve, te 'gaNusamAcArI' ane, 4. avasara ucita peAte ekalo vihAra kare, anyane ceAgya jANI ekaleA vihAra karAve te * ekAkI vihAra samAcArI. ' 2. sUtrAdinA vinaya kare te 'zruta vinaya.' tenA 4 prakAra1- pAte bhaNe, bIjAne bhaNAve 2. a yathAtathya dharAve, 3. je ziSya je jJAnanA adhikArI heAya tene te jJAna Ape ane, 4. AraMbhela sUtra pUrNa karAvI khIjuM bhaNAve. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2017 prakaraNa 3 ju : AcArya 3. aMtaHkaraNamAM dharmanI sthApanA kare te "nikSepa vinaya.' tenA 4 prakAra : 1. mithyAtvane samakitI banAve, 2. samakitIne cAritrI banAve, 3. samakita cAritrathI bhraSTa thatAne sthira kare ane, ja. navA samakitI, navA cAritrI banAvI dharmanI vRddhi kare. 4 kaSAyAdi doSone parivAta (nAza) kare te "doSa parighAta vinaya." tenA 4 prakAra- 1. keAdhIne krodhanA avaguNa ane kSamAnA guNa batAvI kSamAvaMta banAve te dha parighAta." 2. viSayathI unmatta banelAne viSayanA avaguNa tathA zIlanA guNa batAvI nirvikArI banAve te viSaya parighAta", 3. rasalupa heya tene lubdhatAnA avaguNa ane tapanA guNa batAvI tapasvI banAve te "annaparighAta" ane, 4. durguNathI duHkha ane sadguNathI sukhanI prApti batAvI nirdoSI banAve te AmadeSa parighAta." A 8 saMpadAnA 32 ane 4 vinaya ema AcAryajInA 36 guNanuM varNana thayuM. AvA jJAnapradhAna, darzanapradhAna, cAritrapradhAna, tapapradhAna, zUra, vIra, dhIra, sAhasika, zAnta, dAna, cAre tIrthanA vAlezvara, jinezvaranI gAdInA adhikArI, jainazAsananA nirvahaka, pravartaka Adi Adi aneka guNagaNalaMkRta AcArya bhagavantane mArA trividhe trividha vizuddha bhAve vAraMvAra namaskAra ho. ziddhAraka bAla brahmacArI RSi saMpradAya AcArya sva. munizrI amalakhaRSijI mahArAja dvArA viracita. jena tattvaprakAzanuM "AcArya stava' nAmaka trIjuM prakaraNa samApta. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNuM 4 thuM upAdhyAya jeo guru vagere gItArtha mahAtmAonI pAse haMmezAM rahI, vinayabhakita karI, vicakSaNatApUrvaka teone prasanna rAkhI temanI AjJAnusAra zubhaga tathA upadhAna (tapazcaryA) AdarIne madhura vacanothI saMpUrNa zAstrone abhyAsa karI pAraMgata thayA che, jeo ghaNu sAdhu tathA gRha sthAnI pAtra apAtranI parIkSA karIne yathAyogya jJAnane abhyAsa karAve che, tevA sAdhuone upAdhyAya kahe cheH jJAna grahaNa karavAne ayogya mANasa mATe uttarAdhyayana sUtranA 11 mA adhyayanamAM kahyuM cheH aha paMcahi ThANehi, jehi sikkhA na lagbhai / thaMbhA kohA pamAeNa, rogeNAlassareNa ya // 3 // A pramANe je pAMca kAraNethI hitazikSA meLavAtI nathI te pAMca kAraNeH 1. ahaMkAra, 2. kodha 3. pramAda 4. roga ane, 5. ALasa. jJAna grahaNa karavAne yogya-1. thoDuM hasanAra, 2. hamezAM AtmAne damanAra, 3. nirabhimAnI, 4. paramArthane zodhanAra, pa. potAnA cAritrane cheDe yA ghaNe aMze kalaMka na lagADanAra, 6. rasaneMdriyanA alolupI, 7. kSamAvaMta, 8. satyavAdI : e ATha guNavALA manuSya hitanI vAte grahaNa karI zake che. avinItanAM 14 lakSaNe-1. vAraMvAra krodha kare athavA dIrghakaSAyI, 2. nirarthaka kathA vArtA kare, 3. sanmitrane dveSa kare, 4, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 cuM : upAdhyAya 209 nija mitranI gupta vAta pragaTa kare, pa. jJAnanA gava kare, 6. peAtAnA vAMka pArakA upara oDhADe, 7. nija mitra para gusseA kare, 8. sa`kha dharahita (meLa vagaranuM) bhASaNa kare, 9. drohI, 10. ahaMkArI, 11. ajitendriya, 12. asaMvibhAgI (maLelI vastu samabhAve vaheMcI na Ape te), 13. apratItakArI, 14. ajJAnI : e pramANe 14 avaguNavALAne avinIta kahe che. evAne jJAna yathAtathya pariNamatuM nathI. UlaTuM, nukasAnakAraka nIvaDe che. vinItAnAM 15 lakSA-1. gatimAM zAMta, nivAsasthAne zAMta, vANImAM zAMta ane bhASAmAM zAMta ema cAra prakAre sthira ke zAntasvabhAvI, 2. saraLa cittavALA, 3. kRtuhalarahita, 4. koInu` apamAna ke tiraskAra na karanAra. pa. vizeSa vakhata krodha na rAkhanAra, 6. mitrAthI haLImaLI rahenAra, 7. jJAnanA gava rahita, 8. peAtAnA doSa pragaTa karanAra paNa khIjA upara ALa nahi caDAvanAra, 9. svadhamI upara krodha na karanAra, 10 duzmananA guNane paNa vakhANanAra, 11 keAInI chAnI vAta pragaTa na karanAra, 12. vizeSa ADaMbara na karanAra, 13. tattvane jANanAra, 14. jAtiva ta, 15. lajajAvata tathA jitendriya e 15 guNA dhAraNa karanAra vinIta kahevAya. evA vinIta ghaNI saraLatAthI jJAna grahaNa karI zake che ane bhaviSyamAM svaparahita sAdhI zake che. : upAdhyAyajInA 25 guNA. gAthA : vArasaga viu buddhA, karaNa caraNa juo / pavbhAvaNA, joga niggo, uvajjhAya guNaM vaMdA // artha-12 aMganA pAThaka, 13-14 karaNasittarI, caraNasittarI tenA guNayukta, 15-22 ATha prabhAvanAthI jaina dharmane dIpAve, 23-25 mana, vacana kAyAnA yAgane kAbUmAM rAkhe tevA guNuyukta upAdhyAyane vaMdana karU chuM. ', dvAdazAMgasUtra-jema aMga (zarIra)nA AdhAre jIva jagatamAM rahe che, tevI ja rIte jJAnanA AdhArathI dharma A vizvamAM rahe che. 14 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 210 jaina tatva prakAza AvA mukhya jJAnamaya je graMthe che tene aMga sUtra kahe che. te bAra che. 1. AcArAMgasUtra-tenA be zrataskaMdha che. temAM prathama zruta- skaMdhanA 9 adhyayana che. - (1) "zastraparijJA adhyayana-tenA sAta uddezA che. jemAM anukrame dizAonuM, pRthvIkAyanuM, apakAyanuM, agnikAyanuM, vanaspatikAyanuM, trasakAyanuM ane vAyukAyanuM kathana che. (2) "loka vijaya adhyayana -tenA cha uddeza che. jemAM anukrame viSaya tyAganuM, mada tyAganuM, svajanathI mamatva tyAganuM, dravyathI mamatvatyAganuM ane hitazikSaNanuM kathana che. | (3) "zItoSNIya adhyayana tenA 4 udeza che. jemAM kamazaH supta tathA jAgRtanuM, tattvajJa atatvajJanuM, pramAda tyAganuM ane "je eka jANe te sarva jANenuM kathana che. (4) "samyakatva adhyayana-tenA 4 udeza che, jemAM anukrame dharmanuM mULa dayA, sajJAna ajJAna, sukha prAptine upAya ane susAdhunAM lakSaNanuM kathana che. (6) "AvaMtI keyAvaMtI (bIjuM nAma "lokasAra) adhyayana. tenA cha udeza che, jemAM kamazaH viSayAta sAdhu nahIM, sAvadyAnuSThAnanA tyAgI te sAdhu, kaMcana kAminInA tyAgI te sAdhu, aparipakava sAdhu ekalA na vicare, jJAnI ajJAnImAM zuM pharaka ane pramAdI apramAdImAM zo pharaka tenuM varNana che. (6) dhUtA adhyayana'-tenA pAMca udezA che. jemAM kAmAsaktanA duHkhanuM, rakta viraktanA duHkha sukhanuM, jJAnI sAdhunI dazAnuM, gaurava(traNa - mArava) tyAganuM ane uttama sAdhunAM lakSaNanuM kathana che. mahA pariNA (A adhyayana viracheda gayuM che.) Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prakaraNa 4 zuM : upAdhyAya 211 (8) "vimokSa -tenA ATha udezA che. temAM matAntara ane sAdhu, akalpanikano parityAga, zaMkAnuM nivAraNa, vastratyAganuM ane bhakta pratyAkhyAna maraNa, IMgita maraNa ane pAdopagamana maraNa, A traNe paMDita maraNano vidhi che. (9) "upadhAna zrata--tenA cAra udeza che, jemAM anukrame mahAvIra svAmI vastra sahitanuM, mahAvIra svAmInA sthAnanuM, mahAvIra svAmInA pariSahonuM, mahAvIra svAmInA AcAra ane tapanuM varNana che. bIjA taskaMdhanAM 16 adhyayana che. temAM anukrame (1) piDapaNa"--temAM AhAra levAno vidhi (2) "zayyA" sthAnakane vidhi (3) 'IryAkhyA-IrSA samiti, (4) "bhASAsamiti'nuM (5) "vaaiSaNA vastra levAnI vidhinuM, (6) pASaNa-pAtra grahaNa karavAno vidhi (7) "avagraha-AjJA levAno vidhi, (8) "ceSTikA" ubhA rahevAno vidhi (9) nisahiye besavAno vidhi (10) uracAra pAsavarNa-laghunIti vaDInIti paraDavavAne vidhi (11) "zabda-zabda sAMbhaLavAne vidhi, (12) rUpAkhyA-rUpa jovAno vidhi, (13) "prakiyA'--gRhastha pAse kAma karavavAne vidhi, (14) "anya kriyAkhyA-paraspara kiyA karavAne vidhi, (15) "bhAvanAkhyA-mahAvIra svAmInA caritranuM tathA pAMca mahAvratanI 25 bhAvanAnuM kathana ane, (16) "vimukta" adhyayana, temAM sAdhunI upamAnuM varNana che. AcArAMga sUtranAM agAu 18000 pada hatAM. have mULamAM phakta 2500 leka che. * 2. sUyagaDAMga sUtra--tenA paNa be mRta skaMdha che-prathama zrutaskaMdhanA 16 adhyayana che. : - 32 akSarane eka leka evA 15,0486,846 kanuM eka pada gaNAtuM hatuM. A kathana digambara aAyA bhagavatI arAdhanA zAstramAM che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jaina tatva prakAza (1) "svasamaya parasamaya adhyayana-temAM bhUtavAdI, sarvagatavAdI tajajIva ta7rIravAdI, akriyAvAdI, AtmavAdI, aphalavAdI, niyatavAdI, ajJAnavAdI, kiyAvAdI,IzvaravAdI, devavAdI, iMDAmAMthI leka pedA thaye vagere mata matAntaranuM svarUpa darzAvyuM che, tathA keTaluMka sAdhunA AcAranuM kathana che. (2) tAlaya adhyayana-temAM zrI RSabhadevajInA 98 putrane upadeza che. tathA viSaya-tyAgavAnI yukti ane dharmanuM mAhAmya batAvyuM che. (3) "upasarga parijJAkhyA" adhyayana-temAM zrIkRSNa ane zizupAlano daSTAMtathI vIratva kAyaratvanuM varNana karyuM che tathA svajanonA pariSahano adhikAra che. (4) "zrI pariNA" adhyayana-AmAM strI caritranuM--strInA saMgathI duHkha prAptinuM kathana che. (5) "naraka vibhakti adhyayana-AmAM naranAM duHkhanuM varNana che. (6) "varastuti" adhyayana-AmAM mahAvIra prabhunI stuti aneka upamAo sahita karelI che. (7) "kuzIla paribhASA" adhyayana-AmAM paramatanA kuzIla ane svamatanA suzIlanuM kathana che tathA hiMsAnuM khaMDana karyuM che. (8) vIryAkhyA" adhyayana-AmAM bAlavIrya ane paMDitavIryanuM svarUpa che. (9) dharma adhyayana-AmAM dayA dharmanuM tathA sAdhunA AcAranuM varNana che. (10) "samAdhi" adhyayana-AmAM dharmanuM sthAna je samAdhibhAva che tenuM svarUpa darzAvyuM che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4thu upAdhyAya 213 (11) 'mokSamArga" adhyayana--AmAM sAdhunA AcAranA mizra praznottara che. (12) 'samavasaraNa" adhyayana-AmAM kriyAvAdI vagere cAre vAdIonA matanuM khaMDana karyuM" che. (13) 'thAtathya' adhyayana-AmAM svacchaMdAcArI tathA avi nItanAM lakSaNa tathA zuddhAcArI dharmopadezakanAM lakSaNu khatAvyA che. (14) 'graMthAkhyA' adhyayana-AmAM ekalavihArI sAdhunA doSa atAvI hitazikSA ApI che. (15) 'ADhAnAkhyA'adhyayana--AmAM zraddhA, dayA, vIratva, daDhatA, Adi meAkSanAM sAdhanAnuM kathana che. (16) 'gAthA' adhyayana--temAM sAdhunAM 4 nAmeAnA guNu batAvyA che. A sUtranA bIjA zrutaskaMdhanAM 7 adhyayana che. (1) 'pauMDarika' adhyayana-AmAM puMDarika kamaLanAM dRSTAMtathI cAre vAdIenuM svarUpa samajAvyuM che. ane pAMcamA madhyastha uddhAra karyA te batAvyuM che. (2) 'kriyAsthAna' adhyayana-AmAM 13 kriyAnuM kathana che. (3) 'AhAra prajJA' adhyayana-AmAM jIvAne AhAra grahaNu karavAnI rItanuM tathA utpattinuM kathana che. (4) pratyAkhyAna' adhyayana--AmAM duSpratyAkhyAna supratyAkhyAnanuM svarUpa che. tathA aviratithI duHkhaprAptinuM kathana che. ane (5) 'anAcAra' zrutApyA' adhyayana--AmAM anAcAranA doSanuM tathA zUnyavAdInA matanuM khaMDana karyuM" che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza (6) 'ArdrakumAra'nuM adhyayana--AmAM Ardra kumAre paramatavAdIonI sAthe dha carcA karI te adhikAra che. 214 (7) 'udaka peDhAla putra' nuM adhyayana--AmAM udaka peDhAla putra zrI gautamasvAmI sAthe carcA karI te adhikAra che. A sUyagaDAMga sUtranAM pahelAM tA 36000 paTTo hatAM. hAla 2100 zleAka mULanA che. 3. ThANAMga sUtra-tene eka zrutaskaMdha che ane 10 ThANAM (adhyayanA) che. pahelA ThANAmAM eka eka beAla, bIjA ThANAmAM be-be meAla, trIjAmAM traNa traNa beAla ema anukrame dasamA ThANAmAM dasa dasa khela. A saMsAramAM kANu kANu che tenA adhikAra che. dvibhaMgI, tribhaMgI ceAbhaMgI, saptabha'gI uparAMta sUkSma khAdara aneka khAkhatAnuM jJAna che. tathA sAdhu zrAvakanA AcAra vicAranuM kathana che. A dANAnI gaNatarI karatAM vidvAna leAkeA jyAre cAbhaMgI geAThave che tyAre jJAnarasanI adbhUta jamAvaTa ane AnaMdanI relamachela thAya che. zrI ThANAMga sUtramAM pahelAM tA 42000 pada hatAM, hAla 3770 gleAka mULa che. 4. samavAyAMga sUtra--tene paNa eka ja zrutaskaMdha che. adhyayana nathI. AmAM eka, e yAvat se, hajAra, lAkha ane kroDAkoDa ela sa'sAramAM kayAM kayAM lAbhe che tenuM sakSipta kathana che . ane dvAdazAnI saMkSipta hUMDI paNa AmAM che. tathA jyAtiSacakra, daMDaka, zarIra, adhijJAna, vedanA, AhAra, AyuSmaMdha, virAdhaka, sauMghayaNa, sasthAna, traNe kALanA kulakara, vartamAna cAvIsInuM lekhuM, cakravatI, baLadeva, vAsudeva, prativAsudevanAM nAma, tenA mAtApitAnAM pUrva bhavanAM nAma, tIrthaMkaranAM pUrva bhavanAM nAma,iravata kSetranI cAvIsI, vagerenAM nAma che. A zAstra anekavidha gahana jJAnanA khajAnA che. A sUtranAM pahelAM 164000 pada hatAM, have tA mULanAM 1667 zloka che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM H upAdhya ya 215 5. vyAkhyA prajJapti (bhagavatI sUtra)-AmAM eka ja zrutaskaMdha ane 41 zatakanA 1000 udezA che. zrI gautama svAmIe mahAvIra prabhune pUchelA 36000 praznottara che. bIjA paNa aneka praznottara che. 1. prathama zatakanA pahelA udezAmAM-navakAra, brAhmI lipi, namaskuNuM, maitamasvAmInA guNa, 9 praznottara, AhAranA 63 bhAMgA, bhavanapati, sthAvara, vikalendriya, AtmAraMbhI, saMvuDa, asaMvuDa, avirati ane vyaMtara devanA sukhanuM kathana che. bIjA udezAmAM-narakanI lazyAne saMciThThana kALa, bAra prakAranA jIva devalokamAM jAya tathA asaMjJInA AyuSyanuM kathana che, trIjA udezAmAM-kAMkSAmahanIyakarma ane ArAdhakanAM lakSaNa batAvyAM che. cothA udezAmAM-karma prakRti, apakramaNa, karma-bhagavyA vinA mokSa nahIM, pudgala, java, chamastha ane kevaLInuM kathana che. pAMcamA udezAmAM-narakanuM, bhavanapatinuM, pRthvInuM, jyotiSanuM, mAnikanuM varNana che tathA kaSAyanA bhAMgA ane daMDaka che, chaThThA udezAmAM -sUrya daSTi viSaya, kAloka, kriyA, rohA aNagAranA praznottara, lekanI sthiti tathA AdhAra, jIva ane pugala saMbaMdha ane sUkSama varasAdane adhikAra che. sAtamA uMdezAmAM-nArakInI utpatti, vigrahagati, devanI durgacchA, garbhotpatti, mAtAnAM aMga ane garbhane jIva naraka ane svargamAM jAya teno adhikAra che. AThamA udezAmAM-ekAMta bAla paMDitanuM Ayu, mRgavaghakanI kriyA, agni saLagAvavAnI kriyA, jaya parAjayanuM kAraNa ane vIrya avIryanuM kathana che. navamA udezAmAM gurU laghunA praznottara, susAdhunuM, eka samayamAM AyubaMdhanuM, prAzuka AhAranuM ane asthira padArthanuM kathana che. dazamA udezAmAM-anyatIthI tathA eka samayamAM be kriyAnuM kathana che. . bIjA zatakanA pahelA udezAmAM-zvAse zvAsanuM, prazukabhAjI sAdhunuM, baMdhaka sanyAsInuM, sAMta ananta jIvanuM, siddhanuM, bAlapaMDita maraNanuM, bhikSunI pratimAnuM tathA guNaratna saMvatsara tapanuM varNana che. bIjA udezAmAM-samudraghAtanuM varNana che. trIjA udezAmAM 8 - Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jaina tatva prakAza pRthvInuM varNana che. cothA udezAmAM IdriyonuM kathana che. pAMcamA udezAmAM garbhasthitinuM, manuSyanA bIjanuM, eka jIvanA pitAputranuM, maithunamAM hiMsAnuM, tuMgIyA nagarInA zrAvakenuM ane drahanA garama pANInuM kathana che. chaThThA udezAmAM-hAriNI (avadhAriNI) bhASAnuM kathana che. sAtamA udezAmAM-devatAno adhikAra che, AThamA udezAmAM asurendranI sabhAnuM varNana che. navamA udezamAM aDhI dvIpanuM varNana che ane dazamA udezAmAM AkAzAstikAya tathA uthAnAdinA guNa che. 3. trIjA zatakanA pahelA udezAmAM-ndronI riddhinuM, tiSyagupta aNagAranuM, kurudatta aNagAranuM, tAmalI tApasanuM, saudharmendra-IzAnendranA jhagaDAnuM, tathA sanakumArendranA pUrvabhavanuM varNana che. bIjA udezAmAM asurakumAra, vaimAnika devanI corInuM, asurakumAra sudharma devaloke gaye tenuM, pUraNa tApasanuM ane vAnI gatinuM varNana che, trIjA udezAmAMmaMDitaputra gaNadharanA praznottara, aMtakriyAnuM ane samudranI bharatInuM varNana che. cothA udezAmAM-sAdhunA ane devanA jJAnanA bhAMga, vAyukAyanA vakriyanuM vAdaLAMnAM vicitra rUpa ane parabhavanI lazyAnuM kathana che. pAMcamA udezAmAM-sAdhunuM kriya rU5 banAvavAnuM varNana che. chaThThA udezAmAM virbhAgajJAnanuM. sAtamA udezAmAM-cAra lekapAlanuM, ADamA udezAmAM dasa prakAranA devatAnuM, navamA udezAmAM IndronI pariSadanuM varNana che. 4. cothA zatakamAM IzAnendranA cAra lokapAlanuM, temanI rAjadhAnInuM, nArakInuM ane paraspara lezyAnuM varNana che. 5. pAMcamA zatakanA pahelA udezamAM-cAre dizAmAM sUryodayanuM dina rAtrinuM parimANa, Rtu pariNamavAnuM ane aDhI dvIpanuM sUryodayanuM kathana che. bIjA udezAmAM-vAyukAyanuM dhAnya dhAtu AdinuM ane lavaNa samudranuM pramANa che. trIjA udezAmAM-AyuSyanuM kathana che. cothA udezAmAM-chadmastha ane kevaLInuM, hasavAthI tathA nidrAthI karmabaMdhananuM, hariNagamelI deva ane garbhaharaNanuM, evaMtAkumAre pAtaruM pANImAM tarAvyAnuM, zukra devalokanA devonuM, deva asaMyatinuM, devatAnI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 chu. upA yAya amAgathI bhASAnuM, cAra pramANanu, anuttara vimAnavAsI devanA praznottaranuM, kevaLI nAIndriya che ane pUrva dhArI sAdhunI zaktinuM varNana che. pAMcamA udezAmAM chadmastha siddha na thAya tenuM ane bharatakSetranA 15 kulakaranAM nAma che. chaThThA udezAmAM alpAyu ane dIrghAyu, zubha Ayu ane azubha Ayu kevI rIte baMdhAya, ceArInA mAlanuM, vastu levA vecavAvALAnI kriyAnu', agni saLagAvanAranAM karatAM bujhAvanArane evuM pApa lAge te, dhanuSyanA khANanI kriyAnuM, nArakI jIvA400-500 ceAjana UMcA UchaLe che tenu', sadoSa sthAnakanu, AcAryAdikanA sanmAnathI meAkSaprAptinuM ane kala`kanA badale kalaMkathI maLavAnu` kathana che. sAtamA udezAmAM-paramANu pudgalanuM ane pAMca hetunuM kathana che. AThamA udezAmAM nAradaputra nigraMthanI carcA, jIvanI avasthitatA, sAvacayA sAvacayAnuM kathana che. navamA udezAmAM-rAjagRhInuM, udyota tathA aMdhakAranuM, manuSyaleAkamAM ja kALa hAvAnuM, asaMkhya leAkanuM, anaMta ahArAtrinuM kathana che. dasamA udezAmAM caMdramAnA nivAsasthAnanuM varNana che. 6. chaThThA zatakanA pahelA udezAmAM mahAveDhanA mahAnirjarAnI cAbha'gI tathA karaNavedanA ane nirAnu, bIjA udezAmAM-AhAranA adhikAra. trIjA udezAmAM vasra kanu daSTAMta ane karmanAM 16 dvAra. ceAthA uddezAmAM jIva, kALa, sapradezI apradezInuM tathA 24 daMDakamAM pratyAkhyAnanuM. pAMcamA udezAmA tamaskAyanuM, kRSNarAjInuM tathA leAkAMtika devAnu vadhu na che. chaThThA udezAmAM naraka ane devanA AvAsanuM ane mAraNAMtika samudghAtanuM kathana che. sAtamA udezAmAM dhAnyanI ceininu kALa pramANa che tathA pahelA ArAnuM varNana che. AThama! udezAmAM narakanuM, cha prakAranA AyuSa dhanuM, lavaNa samudranA pANInuM kathana tathA dvIpa samudronAM nAma che. navamA udezAmAM eka karmonI sAthe anya karma bAMdhavAnuM, devatAnA vaikriyanu, zuddhAzuddha laizyAnuM varNana che, dasamA udezAmAM sukhaduHkhanAM puddagalanuM, jIva ane caitanya ekanuM, jIva ane prANa alagatuM, bhavyaabhavyanuM, sukhaduHkhanu, AhAranAM kSetranuM ane kevaLI nAIndriyanu kathana che. 217 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jana tatva prakAza 7. sAtamA zatakanA prathama dizAmAM AhAraka aNahAraka lakanA saMsthAnanuM, zrAvakanI sAmAyikanuM, pRthvI khodatAM trasanA ghAtaka nahIM hovAnuM, zuddha AhAradAtA sahAyaka thaI mekSa prApta karavAnuM, akarmo gati gamana karavAnuM, sAdhune pApa, IgAla, dhumra, kSetrAtikAMta, kAlAtikAMta, mArgItikAMta; zAstrAtati, eSaNIya, gaveSaNa, sAmudANI AhAranA arthanuM varNana che. bIjA udezAmAM supratyAkhyAna pratyAkhyAnanuM ane jIva zAzvata azAzvatanuM svarUpa che. trIjA udezAmAM vanaspatikAya anaMtakAyanuM, vezyAnusAra karmasaMcayanuM, vedanA nirjarAnuM ane nArakInI sAtA asAtAnuM varNana che. cothA udezAmAM-saMsArI jIvanuM, pAMcamA udezAmAM-becaranI traNa yoninuM, chaThThA udezAmAM-ahIM Ayu bAMdhe tyAM bhegave, ahIM alpavedanA tyAM mahAvedanA, AbhegI aNabhegInuM, 18 pApathI karkaza karmabaMdhananuM, dayAthI zAtA prApta karavAnuM, duHkha devAthI duHkha prApta karavAnuM ane chaThThA ArAnuM varNana che. sAtamA udezAmAMsaMvRtta sAdhunI kriyAnuM, kAmaganuM, avadhi parama avadhinuM, asaMjJInI akAma vedanAnuM kathana che. AThamA udezAmAM hAthI ane kaMthavAnAM samAna jIvanuM, dasa saMjJAnuM ane narakanuM varNana che. navamA udezAma-sAdhunA vekiyanuM, koNika ane ceDA rAjAnA saMgrAmanuM, zakeMdra keNika rAjAnA mitra, saMgrAmamAM mare te deva kevI rIte thAya tenuM kathana che. dasamA udezAmAM-anyatIrthanuM, pApa puNyanuM, agni saLagAvanAra karatAM bujhAvanAra a5kamI, acitta pudgala prakAzavAnuM ane tejalezyAnuM kathana che. 8. AThamA zatakanA-pahelA udezAmAM prayogasA, mithasA ane visasA pudgalenuM. bIjA udezAmAM sApa, vIchI ane manuSyanA viSanuM, chedrastha dasa vAta na jANe tenuM tathA jJAna ane ajJAnanuM kathana che. trIjA udezAmAM vRkSenA prakAra, zarIranA TukaDAmAM pradezanuM, pRthvInA caramAcaramanuM kathana che. cothA udezAmAM-pAMca kiyAnuM varNana che. pAMcamA udezAmAM sAmAyikamAM corI konI hoya, gatakALanA pratikamaNAdinuM ane gozALAnA zrAvakanuM varNana che. chaThThA udezAmAM sAdhune zuddha AhAra ApavAthI ekAMta nirjarA, azuddha ApavAthI a5 pApa bahu nirja 2 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thu : upAdhyAya 219 tathArUpa asaMyatIne devAmAM pApa, je sAdhune mATe AhAra ANyA hAya te ja sAdhune ApavA, AleAcanAnA ardhA mare to paNa ArAdhaka, dIpakanuM ane zarIranI kriyAnuM kathana che. sAtamA uddezAmAM sthavira ane anyatIthI nAgati pravAhanuM kathana che. AThamA udezAmAM--gurupuddagalAnI gatinA samUhanu', pAMca vyavahAranuM, iriyAvahI ane sAMprAyika kriyAnA bhAMgA, tathA 22 pariSaha kayA kathI hAya te, sUnA tApanuM, aDhI dvIpanI aMdara bahAranA jyeAtiSInuM kathana che. navamA udezAmAM baMdhanuM ghaNAM vistArathI varNana che. dasamA udezAmAM-jJAnakriyAnI cAbhaMgI che. jJAnAdi traNe ArAdhanAnA adhikAra che, puddagala pariNAma, karma, jIva, pudgala, puddagalInuM svarUpa che. 9. navamAM zatakanA-pahelA udezAmAM jaMbudrIpanuM varNana che. khIjA udezAmAM aDhI dvIpanA jyAtiSInI saMkhyA che. trIjA udezAthI trIsa uddezA sudhI dakSiNa dizAnA 28 aMtarIpAnuM varNana che. ekatrIsamA udezAmAM-asAcA kevaLInu vana che. khatrIsamA udezAmAM gAMgeyaaNugAranA bhAMgA, tetrIsamA udezAmAM-RSabhadatta brAhmaNa ane devAnaDhA brAhmaNIne ane jamAlInA adhikAra che. cAtrIsamA udezAmAM gheADAnI ghAta, RSine mAranAra ananta jIvane! ghAtaka, ekane mAratAM anekathI vera kare ane sthAvaranA zvAseAzvAsanuM varNana che. 10. darAmAM zatakanA-pahelA udezAmAM dizAnuM tathA pAMca zarIranu` kathana che. bIjA udezAmAM savRttasAdhunu', yAninuM, vedanAnu' ane AleAcanAthI ArAdhanAnuM kathana che. trIjA udezAmAM AtmariddhinuM, alpapatinuM, mahaddhi ka devanuM, azvanA zabdanu ane bhASAnuM kathana che. cothA udezAmAM trAyasUtrizakadevanuM, pAMcamA udezAmAM agrahiSI devInuM ane chaThThA udezAmAM saudharma sabhAnu tathA uttara dizAnA 28 aMtaradvIpanuM varNana che. 11. agiyAramA zatakanA-ATha udezAmAM anukame upalanuM, sAlunu', palAzanuM, ku'bhInu', nAlikanu, padmapatranu, karNikAnuM ane nalinInuM vadhu na che: navamA udezAmAM zivarAja RSinu varNana che. dasamA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jana tatva prakAza udezAmAM lokAlokanuM pramANa, agiyAramA udezAmAM sudarzana zeThanuM ane mahAbala kumAranuM varNana che. bAramA udezamAM AlaMbhikA nagarInA zrAvanuM, pugalanuM ane parivrAjakanuM kathana che. 1ra. bAramA zatakanA-ATha udezAmAM zaMkha pokhalajI zrAvakanuM varNana che. traNa jAgaraNAnuM, paraspara kalezathI karmabaMdhanuM svarUpa. bIjA udezAmAM jayaMtIbAInA praznottara, trIjA udezAmAM narakanAM nAmagega, cothA udezAmAM paramANu yugalanuM, pudgala parAvartananuM varNana, pAMcamA udezAmAM ja kaSAyanAM nAma ane rUpI arUpIne zeka, chaThThA udezAmAM caMdra sUryanAM grahaNa, rAhunuM kathana. sAtamAM udezAmAM jIve sarva loka spa, sarva jI sAthe sarva prakAranA saMbaMdha joDavA. AThamA udezAmAM devatA nAganI maNimAM utpanna thaI pUjAvAnuM ane hiMsaka pazu kugatimAM jAya tenuM kathana che. navamA udezAmAM pAMca devano thaka, dasamA udezAmAM ATha AtmAno paraspara saMbaMdha, AtmAnA praznottara che. 13, teramAM zatakanA-pahelA udezAmAM narakAvAsamAM jIvanI utpatti ane vezyAnAM sthAna bIjAmAM devasthAna. bIjAmAM devatAnI paricAraNAno adhikAra. cothAmAM narakanuM, traNa lekanuM, dasa dizAnA lokanuM, astikAyanuM ane loka saMkeca vistAranuM kathana che. pAMcamAmAM traNa prakArano AhAra, chaThThImAM bhAMgA, camacaMcA rAjadhAnInuM ane udAyana rAjAnuM varNana che. sAtamAmAM bhASAnuM ane pAMca mRtyunuM kathana che. AThamAmAM karma prakRtinuM svarUpa. navamAmAM gaganagAmI sAdhunuM kathana, dasamAmAM chadmasthane samuddaghAtanuM varNana che. 14 caudamA zatakanA-pahelA udezAmAM sAdhunuM maraNa, parabhavagati, anantara paramparanuM kathana. bIjAmAM yakSanA unmAdathI mehano unmAda javara, kALathI ane IMdrathI varasAda varase, tamaskAyamAM devakRta kAryanuM kathana. trIjAmAM sAdhunI vacce thaI deva na jaI zake. 24 daMDakamAM satkAra, devanI vacce thaI deva jaI zake. ane narakamAM pudgala pariNAma cothAmAM pudagaLa, sukhaduHkhanI joDa,paramANunuM svarUpa ane caramAcaramanuM kathana che. pAMcamAmAM 24 daMDakanA jIvo agnimAM jAya che? dasa sukha Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya ane 24 daMDakamAM devone pudgaLa grahaNa karavAnuM, chaThThAmAM AhArapariNAma ane indronA bhogane adhikAra. sAtamA mAM mahAvIra prati, gautama svAmIne prema, dravyAdinI tulanA, bhaktapratyAkhyAnIne AhAra ane lavasaptama devanuM kathana che, AThamAmAM ratnaprabhAthI vaimAnika sudhInuM aMtara, zAla vRkSanuM varNana, aMbaDa saMnyAsInA 700 ziSyano AcAra, devanAM sukha ane zakti, jAMbhakA devAnuM kAma. navamAmAM sAdhunAM karma, vezyA, sukhaduHkhanAM pudagaLa, deva hajAra rUpa banAvI hajAro bhASA bole, sUrya zuM che? adhika dIkSita, adhika tejalezI. dasamAmAM kevaLI siddhane jANe, kevaLIne badhA dekhe. 15, paMdaramA zatakano eka udeza che. temAM gauzALA nimittajJAna bhaNya, tejalezyA prApta karI, jina nAma dharAvyuM, bhagavaMta pAse gaye, sAta paTTADhi mithyAvAda karyo, be sAdhuone bALyA, bhagavaMtane bALavA jatAM pote ja baLyo. maratI vakhate samyaktva prApta karyuM, revatI gAthApatnIe keLApAka vahorA, bhagavAna sAtA pAmyA. AgalA bhavamAM sumaMgala sAdhu gozALAnA jIvane bALaze, gazALA anaMta saMsAra rakhaDI daDha prati kevaLI thaImekSamAM jaze vagere kathana che. 16. sImA zatakanA-pahelA udezAmAM agni vAyune saMbaMdha, bhaThThI saMDAsanI kriyA, jIvanI adhikaraNI kiyA, bIjAmAM zArIrika mAnasika duHkha, kendra bhagavAnane AjJA ApI, ughADe moDhe bolatAM pApa, jIvakRta karma, trIjAmAM jIva svayaMkRta karma veda, sAdhunA auSa pacAramAM kriyA nahIM, cethAmAM tapanuM phaLa, tapathI karmayanuM daSTAMta, pAMcamAmAM zakrendrathI uparanA devo adhika tejavAna, devariddhi kevI rIte maLe? chaThThAmAM svapnane adhikAra, tIrthakaranI mAtA dekhe te 14 svapna, mahAvIra svAmIe dekhelAM 10 svapna, mekSagatinAM 16 svapna, sAtamAmAM be prakAranA upayoga, AThamAmAM lokanuM, dizAmAM jIvapradezanuM eka ja samayamAM paramANuM lekAMta sudhI jAya, varasAdamAM hAtha laMbAvatAM pApa, navamAmAM belendranI sabhA, dasamAmAM avadhijJAna, agiyAramAmAM dvIpakumAranuM kathana ane bAramAmAM udhikumAranuM kathana Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 17. sattaramAM zatakanA-prathama udezAmAM uDhAyana ane bhUtAnanda hAthInuM kathana tathA kriyAnuM kathana. khIjAmAM dhamI adhamI, paDitakhAla, vratI-avatInu kathana. trIjAmAM zailezI halanacalana na kare, pAMca prakAre halanacalana, meAkSanAM phaLa. ceAthAmAM prANAtipAtAdi kriyA, du:kha AtmatRta. pAMcamAmAM izAne dranI sabhA, chaThThAthI khAramA sudhI sthAvaranuM kathana. teramAthI sattaramA sudhI bhavanapati devAnu` kathana. 22 18. aDhAramA zatakanA pahelA udezAmAM caramAcaramanuM, khIjAmAM kArtika zeThanA adhikAra, trIjAmAM pRthivyAdi manuSya thAya, carama nirAnAM puddagala leka sparze, dravyabaMdha, bhAvabaMdha, pApa karyuM' ane karaze temAM phka, nArakInAM AhAra pariNAma, ceAthAmAM 18 pApa, 18 dharma, cha kAya, cha dravya, kRtyugmAdi, pAMcamAmAM e deva, e nArakI bhalAM bhUrAM kevI rIte ? vartamAna Ayu veda, Agala mAMdhe. chaThThAmAM bhramara pApaTanA varNa, paramANu skaMdha, sAtamAmAM kevaLI devAdhiSTathI paNa satya ja mele, upadhi parigraha traNa prakAre, supraNidhAna, dupraNidhAna, maMDuka zrAvake anyamatIne harAvyA, devatA rUpA banAvI paraspara laDe, deva rucaka dvIpa sudhI jai zake, AThamAmAM sAdhune kUkaDInA IMDAnI kriyA, gautamasvAmI sAthe anya tIthI nI carcA. chadmastha paramANu na dekhe. navamAmAM bhavya dravyanArakInuM kathana, dasamAmAM bhAvitAtmA sAdhu zasrathI chedAya nahIM, vAyu paramANune sparze, mahAvIra svAmI ane seAmila brAhmaNanA praznottara. 19. egaNIsamA zatakanA-pahelA bIjA udezAmAM lezyAdhikAra, trIjAmAM pRthvI AdinAM 12 dvAra, sUkSma bAdaranA alpamahutva, pAMce sthAvaramAM sUkSma khAranuM dRSTAMta, pRthvInA zarIranI sUkSmatA, saMghaTTAthI duHkha, ceAthAmAM Asrava kriyA, nirjarA, vedanAnA 16 bhAMgA, pAMcamAmAM carama paramanA adhikAra, 24 daMDaka. chaThThAmAM dvIpa samudranAM parimANa, sAtamAmAM naraka, devanA vAsa. AThamAmAM nivRttinA 82 ela. navamAmAM karaNanA papa ela. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM: upAdhyAya 223 20. vIsamA zatakanA-pahelA udezAmAM trasa tiryaMcano AhAra; bIjAmAM lokAlokamAM AkAza, trIjAmAM 18 pApa, cothAmAM pAMce Indriyone upacaya, pAMcamAmAM pugalenA maraNanA bhAMgA, chaThThAmAM pa sthAvara svargamAM Upaje, sAtamAmAM traNa baMdha karmo upara, AThamAmAM karmabhUmi akarmabhUmi, manuSya, bharata, Iravata ane mahAvideha kSetramAM dharmanuM vizeSapaNuM, cevIsa tIrthaMkaranAM AMtarAno kALa, bhAratamAM 1000 varSa sudhI pUrvanuM jJAna rahe, 21 hajAra varSa jaina dharma rahe, tIrthakara te tIrthakara, tIrtha te tIrtha, dharmArAdhaka mekSa pAme. navamAmAM vidyAcAraNa jaMghAcAraNanI gati viSe, dasamAmAM sopakamI nirupakamIAyuSya, A mariddhi pariddhi, Amaprayoga, paraprAga, kari akatti saMcaya, cha bAra cerAzI parimArjita. ra1. ekavIsamA zatakanA-sAta varga. pratyekanA dasa dasa udezA, jemAM dhAnya tRNanuM kathana. rara, bAvIsamA zatakanA-cha varga, pratyekanA dasa dasa udezA temAM tADa Adi vRkSa, latAdinuM kathana. ra3. trevIsamA zatakanA varga. pratyekanA dasa adhyayanamAM baTATA Adi sAdhAraNa vanaspatinuM kathana. ra4. vIsamA zatakamAM- 24 daMDakanuM kathana. rapa. pacIsamA zatakanA-pahelA udezAmAM 14 prakAranA jIvanuM, bIjAmAM jIva ajIva dravyano upabhega; trIjAmAM 5 saMsthAna, AkAzazreNI, dvAdazAMga, cothAmAM kRtayugmAdithI dravyAdino a5bahutva, pAMcamAmAM kAlaparimANa, be prakAranA nigonuM varNana chaThThAmAM prakAranA nigraMthane thaka, sAtamAmAM 5 prakAranA saMyatina thaka, AThamAmAM narakespatti, gati, gamana, navamAmAM naraka prativAda. 26. chavvIsamA zatakanA-11 udezAmAM kamazaH pApakarmabaMdhanAM 10 dvAra, anapattanAM 11 dvAra, anantara paramparAvagADha, AhAra paryAptA aparyAptA, carAcaramanuM kathana che. . Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jena tatva prakAza ra7, satyAvIsamA zatakanA-11 udezAmAM pApakarma saMbaMdhI 26 mA zataka jevuM ja che. 28. aThAvIsamA zatakanA-11 udezAmAM pApakarma samAcaraNa bAbata. 29 ogaNatrIsamA zatakanA-11 udezAmAM pApakarma vedavA bAbata. 30. trIsamA zatakanA-11 udezAmAM kiyAvAdI Adi 4 samavasaraNa. 31. ekatrIsamA zatakanA-28 udezAmAM khuDAga kRtayugma 3ra. batrIsamA zatakanA-28 udezAmAM khuDAga kRtayugmanArakInI utpatti. 33. tetrIsamA zatakanA pratizataka 12 che. pratyekanA 11-11, udezA che. temAM ekedriyanuM kathana che. 34. cetrIsamA zatakanA pratizataka 12 che. pratyekanA. 11-11 udezA che. temAM ekedriyanuM svarUpa che. 35. pAMtrIsamA zatakanA pratizataka 12 che. pratyekanA 11-11 udezA che. temAM mahAkRtayugmanuM kathana che. 36. chatrIsamA zatakanAM pratizataka 12 che. pratyekanA 11-11udezA che. temAM ekeMdriyanA kRtayugmanuM kathana che. 37. sADatrIsamA zatakamAM-teIdriyanuM. 38. ADatrIsamA zatakamAM-caurindriyanuM. 39 ogaNacAlIsamA zatakamAM-asaMjJI paMcaMdriyanuM 40. cAlIsamA zatakamAM-saMjJI paMceMdriyanuM. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4thuM H upAdhyAya 225 41. ekatAlIsamA zatakamAM-19 udeza che. temAM-rAzi kRtayugma nArakI Adi covIse daMDakanuM kathana che. sAmprata samaye sarvathI moTuM ane vidhavidha adhikArothI bharapUra A bhagavatIjI sUtra che. A sUtrane pahelAM te rara,88,000 pada hatAM, hAla phakta 15,7para lejha pramANa mULa sUtranA rahyA che. 6. jJAnAdhama kathAga -tenA be zrutaskaMdha che. pahelA taskaMdhanAM 19 adhyayana che - 1. meghakumAranuM, 2. dhanAsArtha vAhanuM, 3. moranAM IMDAMnuM, 4. be kAcabAnuM, 5. thAvasthA- putranuM, 6. tuMbaDInuM, 7. rohiNInuM, 8. mallinAthajInuM, 9. jinarakSita jina pAlitanuM', 10. caMdramAnuM, 11. dAvadrava vRkSanuM, 12. subuddhi pradhAnanuM, 13. naMda maNiyAranuM, 14. tetalI pradhAnanuM, 15. naMdIphaLanuM 16. draupadInuM, 17. kIrNa dezanA ghaDAnuM, 18. susuma putrInuM ane, 19. puMDarika kuMDarikanuM. kathArUpe uttama daSTAMta ApIne satyanI ane zIlanI vAta ghaNI majapta karI che. bIjA zrata7 dhamAM 8 varga ane 266 adhyayano che. temAMthI pahelA varganA 6 adhyayanamAM amarendranI 6 agramahiSIonuM kathana che, bIjA varganA 6 adhyayanamAM belendranI 6 agramahiSIonuM varNana che. trIjA varganAM papa adhyayanamAM dakSiNa dizAnA navanikAya devonA 9 idronI pAMca pAMca amahiSIonuM kathana che. cothA varganAM papa adhyayanamAM uttara dizAnA navanikAya devonA 9 idronI pAMca pAMca amahiSIonuM kathana che. pAMcamA varganAM 64 adhyayanamAM dakSiNanA vANavyaMtara devonA 16 iMdronI cAra cAra amahiSIonuM kathana che. chaThThA vargane 64 adhyayanamAM uttara dizAnA vANavyaMtara devonA 16 idronI cAra cAra agramahiSIonuM kathana che. sAtamA varganAM ATha Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 jaina tattva prakAza adhyayanamAM saudharmedranI ATha agamahiSIonuM kathana che. ane AThamA varganAM ATha adhyayanamAM IzAnendranI ADa amahiSIonuM kathana che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanI 266 AryAjIo saMyamathI zithila banI devIo thaI tenuM saMkSepamAM varNana che. pahelAM A sUtranAM 55,56,000 padomAM 35,00,00,00 dharmakathAo hatI. have te phakta 5500 leka vidyamAna che. 7. ""upAsaka dazAMga -A sUtramAM eka zrutaskaMdha che ane tenAM 10 adhyayane che, temAM bhagavAna mahAvIranA 10 uttama zrAvakeno adhikAra che. teoe 20 varSa zrAvakanAM vrata pALyAM. temAM 14 varSa gharamAM rahyA ane panA varSa gRhakArya choDI paSadhazALAmAM rahI zrAvakanI 11 paDimAnuM ArAdhana karyuM. upasarga prApta thavA chatAM calAyamAna na thayA. badhA eka mahinAne saMthAro karI pahelA devalokamAM devapaNe UpajyA. badhA ja pApamanuM AyuSya pAmyA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM ke janma laI mekSa jaze. A sUtramAM zrAvakenI dinacaryAnuM paNa rUDI rIte digdarzana karAvavAmAM AvyuM che. Adarza gRhastha ane uttama zrAvaka thavA icchanAra dareka vyaktie A sUtrano abhyAsa avazyameva karavo joIe. ke jethI temanA dhArmika jIvanamAM parama sahAyatA, utsAha ane daDhatAnI prApti thavA pAme, kAraNa ke gRhastha dharmanAM 12 vrata ane 11 DimAnuM Ama savistRta varNana che. zrAvaka zabda te avirati samakita daSTi ane dezavirati ema banne guNasthAnakene mATe rUDhithI pracalita che, paraMtu zramaNopAsaka" zabda te kevaLa dezavirati gRhasthane mATe ja vaparAyele che. A sUtranAM prathama te 11,70,000 58 hatAM, jemAMthI atyAre mAtra 812 zleka pramANa sUtra rahela che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 7 prakaraNa 4 yuM H upAdhyAya 8 zrAvakanAM nAma AnaMda kAmadeva nagaranAM strIonAM gAyAnI nAma nAma saMkhyA 3 cUlaNI pitA vArANasI 4 surAdeva vArANasI 5 cUlaNIzataka AlaMbhikA bahulA 6 kuMDakAlika kapilapura : pusA vANijyaprA ma zivAnaMdA 40000 khar kADa ca'pAnagarI bhadrA zyAmA huM naMdinIpitA zrAvastI 10 sAlihIpitA zrAvastI dhananI saMkhyA dhannA sAnaiyA | jJAnaneA 60000 24 kre. 60000 18 ke,, pizAcAdi 3 upasaga 60000 18 krA.,, 60000 18 ke.,, 60000 18 krA., ,, zakaDAlaputra pelAsapura agnimitrA 10000 3 phrA. mahAzataka rAjagRhI revatI 20000 24 kre Adi 13 azvinI 400000 12 ke, " bhadrA,, mAtAnA ,, avadhi aruNu 227 vimAna revatI strIne aruNanAbha aruNaprabha 16rAganA aruNukAMta strIne aruNuriSTa aruNAja dha carcAne strIdhAtane aruNabhUta aruNA vata saka upasargo aruNuga nahi phAlgunI 40000 12 ke.,, upasa aruNakila nahi 8. "atagaDedazAMga"--AmAM 8 varga che : prathama varganAM 10 adhyayana- 1. gautamakumAra,x 2. samudrakumAra, 3. sAgarakumAra, 4. gaMbhIrakumAra, 5. stimitakumAra, 6. acalakumAra, 7. kapilakumAra, 8. akSeAbhakumAra, 9. prasenakumAra ane, 10. viSNukumAra. ema 10 adhyayana che. x AmAM dvArikA nagarInu varNana che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 7. pUraNa ane, khIjA varganAM 8 adhyayana-1. akSobha, 2. sAgara, 3. samudravijaya, 4. himavanta, 5. acala, 6. dhAraNa, 8. abhicaMdra. A AThe aMdhakaviSNunA putra jANavA. trIjA varganAM 13 adhyayana-1. aNuiyasena, 2. anantasena, ajitasena, 4. anihataripu, pa. devasena, 6. zatrusena, 7. sAranakumAra, 8. gajasukumAra, 9. sumukha, 10. dukha, 11. kupaka, 12. dAruka ane, 13. anAdikumAra. 3. cothA varganAM 10 adhyayana- 1. jAlIkumAra, ra. mayAlIkumAra, 3. uthayAlI, 4. puruSasena, 5. vArisena, 6. pradyumna, 7. sAMma, 8. aniruddha, 9. satyanemI ane, 10. dRDhanemi, pAMcamA varganAM 10 adhyayana- 1. padmAvatI - rANI, 2. gaurI, 3. gAMdhArI, 4. lakSmaNA, 5. susImA, 6. jAMbuvatI, 7. satyabhAmA, 8. rukimaNI ( A ATha kRSNanI paTarANI ) 9. mUlazrI ane, 10. mUladattA rANI. 228 chaThThA varganAM 16 adhyayana- 1. makAI gAthApati, 2. kakama gAthApati, 3. meAgarapANi yakSa (arjuna mALI),+ 4. kAzyapa gAthApati, 5. kSemaka gAthApati, 6. dhRtidhara gAthApati, 7. kailAsa gAthApati, 8. haricandana gAthApati, 9. vAstu gAthApati, 10. sudarzana gAthApati, 11. pUrNa bhadra gAthApati, 12. sumanabhadra gAthApati, 13. supratiSTha gAthApati. 14. megha gAthApati, 15. atimukta kumAra x ane, 16. alakha rAjA. sAtamA vanAM 13 adhyayana- 1. naMdArANI, 2. naMdumatI; 3. naMdAttarA, 4. naMdasenA, pa. mahyA, 6. sumatA, 7. mahAmarutA 8. marudevI, 9. bhadrA, 10. subhadrA, 11. sujAtA, 12, sumati, 13. bhUtadinnA rANI. (A tere zreNika rAjAnI rANIo jANavI.) vistArathI rasika varNana che. = : AmAM dvArikA saLagI tenuM tathA zrIkRSNa tIrthaMkara thaze te varSoMna che. + A 1141 manuSyano dhAtaka cha mahinAmAM meAkSamAM gayA tenu varNana che. x ATha varSanI vaye dIkSA lIdhI tenuM camatkArika varNana che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 229 AThamA varganAM 10 adhyayana- 1. kAlI rANI, 2. sukAlI, 3. mahAkAlI, 4. kRSNA, 5. sukRSNa, 6. mahAkRSNA, 7. vIrakRSNa, 8. rAmakRSNa, 9. pitRsekRSNA, 10. mahAsenakRSNa rANuM. (A dase zreNika rAjAnI rANIo che) A raNuoe--kanakAvalI, ratnAvalI, muktAvalI Adi ghora tapa karelAM. A badhA maLI 90 je kevaLajJAna prApta karI mekSamAM padhAryA che. pahelAM A aMtagaDa sUtramAM 23,28,000 pado hatAM, atyAre mULa pAThanA 900 zloka rahyA che. 9 "anuttarovavAI"--A sUtranA 3 varga che. prathama varganAM 10 adhyayana- 1. jAlIkumAra 4 2. mayAlIkumAra, 3.upajAlIkumAra, 4. puruSanakumAra, pa. vAriNakumAra, 6. dIrghadaMtakumAra 7. lakattAMtakumAra, 8.halakumAra, 9. hAyakumAra ane, 10. abhayakumAra bIjA varganAM 13 adhyayana- 1. dIsenakumAra, 2. mahAsenakumAra, 3. laSThadAMtakumAra, 4. gUDhadAMtakumAra, 5. zuddhadAMtakumAra, 6. hallakumAra, 7. dumakumAra, 8. dumasena, 9. mahAmasena, 10. siMha, 11. siMhasena, 12. mahAsiMhasena ane, 13. puNyasenakumAra (bane vargamAM kahelA trevIse kumAra zreNika rAjAnA putra samajavA). trIjA varganAM 10 adhyayana- 1. dhannA aNugAra,+ 2. sunakSatra aNagAra, 3. RSidAsa, 4. pellaka, 5. rAmaputra, 6. caMdrikumAra, 7. puSTimAtRka, 8. peDhAlakumAra, 9 poTilakumAra ane, 10. vihala kumAra. (A dase gAthApati jANavA). * aMtagaDa sUtramAM jAlIkumAra kahyA che, te jAdavakuLanA jANavA ane ahIM jAlIkumAra te zreNika rAjAnA putra jANavA. + A sUtramAM dhannA aNagAranuM caritra savistRta che. bAkI nava kumAranAM kartha na saMkSepamAM che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jaina tattva prakAza A 33 mahApuruSa anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA che; badhA eka bhava karIne mekSamAM jaze. A sUtranAM pahelAM 94,04,000 pado hatAM. hamaNAM phakta 292 zleka mULapAThanA che. 10 "praznavyAkaraNa-AmAM be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM 5 AsavadvAranAM 5 adhyayana che. jemAM 1. hiMsA2. jUTha. 3. corI. 4. maithuna, ane 5. parigrahathI pApa nipanna hovAnA kAraNa tathA tenAM phaLanAM kathana che. bIjA zrutaskaMdhamAM saMvaradvAranAM 5 adhyayana che. jemAM 1. dayA, 2. satya, 3. acaurya, 4. brahmacarya ane, 5. nirmamava. A pAMcenAM aneka nAma niSpanna thavAnAM kAraNa ane tenAM phaLanuM kathana che. AmAM pahelAM 9,31,16,000 pado hatAM. hamaNAM 1250 kaleka mULapAThanA che. 11. "vipAka sUtra--AmAM paNa be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdha duHkhavipAka che. temAM 10 adhyayana-1. mRgA loDhiye, 2. ujijatakumAra, 3. abhaMgasena cera, 4 zakaTakumAra, pa. bRhaspatidatta, 6. naMdIsenakumAra, 7. umbaradatta, 8. zauryadatta machI, 9. devadattA, rANu ane, 10. aMju rANI. A dase jaNa pApAcaraNa karI tenAM phaLa svarUpe ghora duHkhe pAmyAM. aneka bhavabhramaNa karI mekSamAM jaze. bIje taskaMdha sukhavipAka che. temAM 10 adhyayana....1. subAhukumAra, 2. bhadranaMdIkumAra, 3. sujAtakumAra, 4. suvAsavakumAra, 5. jinadAsakumAra, 6. dhanapatikumAra, 7. mahAbalakumAra, 8. bhadranaMdIkumAra, 9. mahAcaMdrakumAra ane, 10. varadattakumAra - duHkhavipAkanuM varNana te savistara che. sukhavipAkamAM prathama adhyayana sivAya zeSa saghaLAnuM varNana saMkSepe che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231. prakaraNa 4 thuM = upAdhyAya A dase kumAro tapodhana sAdhuone uttamadAna ApI mahA sukhanA bhaktA thayA. AgaLa tapasaMyamanuM ArAdhana karI keTalAka jIva sAta. bhava devanA ane ATha bhava manuSyanA karI sukhe sukhe mokSa prApta karazeane keTalAka jIve te ja bhave mokSa jaze. A sUtranAM pahelAM 11. adhyayana ane 1,84,32,000 pado hatAM, hamaNuM 1216 zleka mULapAThanA che. 12daSTivAda sUtra--AmAM pavityu (vastu) che-1. parikarma, 2. sUtra, 3. pUrvagata, 4. anuga ane, pa. cUlikA. AmAM pahelA parikamanA 7 prakAra-1. siddhazreNikA, 2. manuSyazreNikA (A benA 11 prakAra che), 3. puSTazreNikA, 4. avagADhaNikA, 5. upasampAdAna zreNikA. 6. viprahANa zreNikA ane, 7. zrutAgruta. zreNikA (AnA 11-11 prakAra che) sUtranA 88 prakAra-1. jusUtra, 2. pariNatA pariNata, 3.. bahusaMgika, 4. vijayacarita, 5. anantara, 6. paraspara, 7. AsAna. sUtra, 8. saMyutha, 9. saMbhinna, 10. yathAvAda, 11. sauvastika, 12. naMdAvarta, 13. bahula, 14, pRSTapRSTa, 15, vyAvarta, 16. evabhUta, 17. drikAvarta, 18. vartamAna pada, 19. samabhirUDha, 20. sarva bhadra, 21. praziSya, ane 22. dupratigraha. A 22 ne 1. saMgraha, 2. vyavahAra, 3. RjusUtra ane 4 zabda-A cAra nayathI cAra guNa kare tyAre 88 thAya che. pUrvagatanA cauda prakAra te nIce pramANe (1) "utpAda pUrva"--emAM cha dravyanI paryAya utpanna thavAnuM kathana hatuM, e pUrvanI 10 vastu ane 4 cUlikA vadhu hatI ane tenAM eka jhADa pada hatAM. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza (2) agrAhyaNIya pUrva"--emAM dravya, guNa, paryAya viSe varNana hatuM. e pUrvanI 14 vastu ane 12 cUlikA vatyu hatI ane temAM channu lAkha pada hatAM. 232 (3) " vIya pravAda pUrva '-emAM sarva jIvAnAM baLa, vIya, puruSAkAra parAkrama viSe varNana hatuM. e pUrvanI 8 vastue tathA 8 cUlikA vaghu hatI ane temAM sittera lAkha pada hatAM. (4) " asti nAsti pravAdapUrva-emAM zAzvatI ane azAzvatI vastunuM svarUpa darzAvela hatuM. e pUrvanI 18 vastue ane 10 cUlikA vatyu hatI ane temAM sATha lAkha pada hatAM. (5) ' jJAna pravAda pUrva "-emAM pAMca jJAnanuM varNana hatuM.. e pUrvanI khAra vadhu ane temAM eka kreDamAM eka pada edhyuM hatuM. 66 (6) satya pravAda pUrva "-emAM 10 prakAranAM satyanuM varNana hatuM. e pUrvanI be vahyu ane temAM eka kreDa ne cha pada hatAM. (7) AtmapravAda pUrva"-emAM ATha prakAranA AtmAnuM varNana hatuM. e pUrvanI 16 vao ane temAM chavvIsa kreADa pada hatAM. (8) " karmapravAda pUrva "--emAM ATha karmonu varNana hatuM. e pUrvanI 30 vattha ane temAM eka kreDa ne eMzI hajAra padya hatAM. (C (9) pratyAkhyAna pravAda pUrva "--emAM 10 paccakhANanA bhedanu varNana hatuM. e pUrvanI 20 vatyu ane temAM ceArAzI lAkha padma hatAM. 66 (10) < vidyAnuM pravAda pUrva "--emAM reAhiNI, prajJapti Adi vidyA, mA~tra, jaMtra, vagere vidhiyukta hatAM. e pUrvanI 15 vatyu ane temAM eka kreDa dasa lAkha pada hatAM. (11) '* avaya pravAda pUrva"--emAM AtmAnuM' tapa- saMyamathI zI rIte kalyANa thAya tenI vAtA hatI. e pUrvanI 12 vattha ane temAM chavvIsa krADa pa4 hatAM. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 233 (12) "prANAyupravAda pUrva" emAM cAra prANathI mAMDIne dasa prANa lagIne jIvonuM varNana hatuM. e pUrvanI 13 vadhu ane temAM eka koDa chappana lAkha pada hatAM. (13) " kriyAvizAla pUrva"--emAM sAdhu ane zrAvakanA AcAra tathA 25 kiyAonAM varNana hatAM. e pUrvanI 30 vatyu ane temAM nava karoDa pada hatAM. (14) "leka biMdusAra pUrva-emAM sarva akSaronA sannipAta (utpattisaMga) ane sarva lekanA sAra sAra padArthonuM varNana hatuM. e pUrvanI 25 vatyu ane temAM sADA bAra keDa pada hatAM. ema kahevAya che ke, eka hAthI DUbI jAya teTalI zAhI pahelA pUrvanuM jJAna lakhatAM vAparavI paDe. bIjA pUrvanuM jJAna lakhatAM be hAthI DUbe teTalI zAhI; trIjA mATe cAra hAthI DUbe teTalI; ema kAma bamaNAM karatAM caudamAM pUrvane lakhatAM 81962 hAthI DUbe teTalI zAhI joIe. e hisAbe caude pUrva lakhavAne kula 16383 hAthI DUbe teTalI zAhI joIe. Ama keIe lakhela nathI; paNa anumAnathI darzAvyuM che. daSTivAda aMganI pAMca vaghumAMnI trIjI vadhumAM upara pramANenA 14 pUrvanuM jJAna hatuM. have cothI vadhumAM cha bAbate hatI. pahelI bAbatamAM pAMca hajAra pada hatAM. bIjI, trIjI, cothI, pAMcamI ane chaThThI bAbatanAM judAM judAM vIsa karoDa, aThThANuM lAkha, nava hajAra ne baseM pada hatAM. daSTivAda aMganI pAMcamI vadhune cUlikA kahe che. temAM dasa karoDa, ogaNasATha lAkha, beMtAlIsa hajAra pada hatA. a vuM mahAna daSTivAda aMga viccheda thatAM jaina dharmanA jJAnane ghaNe jabaro dhakako lAge che. je vakhate A bAre aMga pUrNa ane vidyamAna hatAM e vakhate upAdhyAyajI e saumAM pAraMgata hatA. hAla agiyAra aMga je pramANe rahyAM che te pramANe je jANe temane upAdhyAyajI kahIe. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jaina tattva prakAza khAra upAMga dRSTivAda aMga sivAyanAM khAdInAM agiyAra aMga ane khAra upAMga zrIgaNadhara AcAye banAvyAM che. aMga eTale zarIra ane upAMga eTale zarIra, hAtha, paga, AMgaLI e pramANe kahe che. have mAre upAMganAM nAma ane saMkSepe varNana kahe che. vavAI"--A upAMga " AcArAMga sUtranu' che. 1. zrI A upAMgamAM caMpAnagarI, kaiANikarAjA, zrI mahAvIra prabhu, sAdhujInA guNNA, tapanA khAra prakAra, zrI tI kara mahArAjanA sameAsaraNanI racanA, cAra gatimAM javAnAM kAraNeA, dasa hajAra varSanA AyuSyathI mAMDIne meAkSa maLe tyAM sudhInI karaNI, kevaLasamudmAta, meAkSanuM sukha, ItyAdi khAkhatenuM mahu vistArathI varNana che. e upAMganA mULa zlAka 1167 che. 2. " zrI rAyapaseNI "--A upAMga "sUyagaDAMga" sUtranu che. emAM zrI pArzvanAtha prabhunA satAniyA (celAnA celA) zrI kezI svAmI sAthe zvetAMbikA nagarInA nAritaka matavALA paradezI rAjAnA saMvAda " che. enA mULa zlAka 2078 che. ''. ,, zrI zvetAMbikA nagarInA paradezI rAjAne citta nAme pradhAna hatAe citta pradhAna bheTa laI zrI sAvathI nagarInA jitazatru rAjA pAse gayA. zrI sAvathImAM zrI kezI svAmI pAse citta pradhAne upadeza sAMbhaLyA ane zrAvakanAM vrata aMgIkAra karyA. zrI kezI svAmI pratye citta pradhAne zrI zvetAMbikA nagarIe padhAravAnI vinaMti karI ke jethI upadezanI asarathI nAstika paradezI rAjA dhama pAme ane yA mArgone prabhAva vadhe. upakAranuM kAraNa jANI zrI kezI svAmI zrI zvetAMbikA nagarIe padhAryA. citta pradhAnane mahArAja padhAryAnI khabara paDatAM azvaratha pheravavAne bahAne paradezI rAjAne je bagIcAmAM zrI kezI svAmI birAjatA hatA tyAM lAvyA. sAdhune joI rAjAe pradhAnane pUchyuM ke A koNa che ? pradhAne kahyuM ke jIva ane kAyA baMne judAM che. ema mAnanAra sAdhu che. te ghaNA ja vidvAna che ane uttama upadeza Ape che, ema meM sAMbhaLyu che. AthI paradezI rAjA tarata zrI kezI muni pAse Ava savAla javAba karavA lAgyA. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM upAdhyAya 235 3. jIvAbhigama-A upAMga zrI ThANuga sUtranuM che. tenI nava pratipattI che. prathama navakAramaMtra che. pachI arUpI rUpI jIvanA bheda che, jemAM siddhanA 15 prakAra kahyA che. tyArabAda saMsArI jInI 9 pratipattI che. prathama pratipattImAM cha kAyamAM traNa traNa sthAvara tenA upara 23 dvAra che. bIjI pratipattImAM traNe vedanI sthiti, aMtara, a95bahuva ane viSayanA bheda che. trIjI pratipattImAM narakanA traNa dizAmAM narakanuM varNana che. tiryaMcanA 2 udezAmAM tiryaMcanuM varNana che. sAdhunI avadhi vezyAnuM, aMtaradvIpa manuSyanuM, karma bhUminAM manuSyanuM, bhavanapati, vANavyaMtara, tiSI devenuM varNana che. asaMkhyAta dvIpa samudronuM tathA jaMbudvIpanuM vistArathI varNana che. vijayadevanuM vistArathI varNana che. lavaNasamudra, pAtALa kaLazA, pANInI zikhA, nAgadeva, velaMdhara deva, dhAtakIkhaMDa dvIpa, kAlodadhi samudra, puSkaradvIpa, mAnuSettara parvata, jyotiSInA iMdranuM cyavana, puSkara samudra, varuNa, kSIra, dhRta, Izu, naMdIzvara, aruNa A nAmanA dvIpa tathA samudranuM yAvat svayaMbhUramaNa samudra sudhI varNana che. tathA dvIpa samudronuM parimANa, samudranA macchanuM parimANa, iMdriyone viSaya, samabhUtalathI jyotiSI devanuM aMtara, jotiSInI gati, Rddhi, vaimAnika devanA be udezA ItyAdi varNana che. paradezI rAjA-are, zuM Apa jIva ane zarIra e baMnene judAM mAne che ? zrI kezI muni-he rAjana ? tuM mAre cora che. paradezI rAjA-(camakIne) zuM huM ? nahi. meM koI divasa paNa cerI karI nathI. zrI kezI muni-zuM tArA rAjamAM dANacorI kare tene tuM era nathI kahete ? (catura rAjA A uparathI tarata cetI gayo ke meM munine vidhipUrvaka vaMdanA namaskAra nathI karyA tethI meM dANacerI je ja emane aparAdha karyo che ema muninuM kahevuM che ema vicArI vaMdanA karI kahevA lAge.) Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -236 jena tattva prakAza cothI pratipattImAM ekendriyanA 5 prakAranuM varNana che. pAMcamI pratipattImAM cha kAyanuM kathana. charI pratipattImAM sAta prakAranA jIvanuM varNana. sAtamImAM ATha prakAranA jIvanuM varNana. AThamImAM nava prakAranA jIvanuM varNana. navamI pratipattImAM dasa prakAranA jIvonuM varNana tathA aMtamAM samuccaya jIvAbhigama che. A jIvAbhigama sUtramAM mULa loka 4700 che. 4. "pajavaNu sUtra--A upAMga zrI samavAyAMga sUtranuM che. tenAM 36 paDha che. paradezI sajA-mahArAja ! huM ahIM besuM ? zrI kezI muni--A pRthvI tArI che. (AvA vicitra paNa asarakAraka pratiuttara sAMbhaLI rAjAne vizvAsa beTho ke, A sAdhu ghaNu hoziyAra che ane mArI ghaNu vakhatanI zaMkAnuM samAdhAna nakkI karaze.) - paradezI rAjA-Apa jIva ane kayA be judAM judAM mAno che ? zrI kezI muni-hA, maraNa samaye zarIra ahIM paDayuM rahe che ane aMdara jIva bIjA zarIramAM utpanna thaI pitAnAM pUrvanAM puNya-pApanAM phaLa bhagave che. pazI rAjA-mArA dAdA ghaNA pApI hatA, tethI ApanA kahevA pramANe te teo narakamAM gayA haze ane tyAM ghaNuM duHkha bhogavatA haze. te je tyAMthI AvI mane ahIM cetave ke he putra ! tuM pApa na kara, pApa na kara. pApa karavAthI mArA jevAM narakanAM duHkha tAre paNa bhogavavA paDaze. A pramANe je mArA dAdA mane kahevA Ave te huM java ane kAyA judAM che ema mAnuM. zrI kezI mani- tArI sUrIlaMtA rANInI sAthe koI pApI mANasane vyabhicAra karatAM te je, te tuM te vakhate zuM kare ? paradezI jAte ja ThekANe ThAra mAruM. zrI kezI muni-e mANasa kadApi hAtha joDI araja kare ke "he rAjana ! mane pa kalAkanI rajA Apa, ke jethI mArA dIkarAne upadeza ApI AvuM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM upAdhyAya 230 (1) prajJApanApa--temAM jIvanA 563 bheda. siddhanA 15 prakAra, pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, tiya ca pacendriya, azAliyAnI utpatti, kulakeADinI saMkhyA, manuSyano prakAra, anArya dezeAnAM nAma, ke "bhAI, koI vyabhicAra na karo, karaze ! mArI peThe du:khI thaze. "" e pramANe kahI pAche ApanI sajA bhogavavA AvIza ema kahe, te| tuM te! mANasane teTalo vakhata rajA ApI choDIza kharo ke ? C paradezI rAjA evA kANu mUrkha hoya ke gunegAranA khelavA para vizvAsa rAkhe ! zrI kezI muni jyAre tuM eka pApa karanArane tArI rAjasattAnI aMdara jane pAchA AvavAnI pA kalAkanI rana ApI zakatA nathI, te tArA dAdA ke jeNe aneka pApo karyAM hatAM tene narakAsathI ATale dUra AvavA sAru zI rIte chUTI maLe ? paradezI rAjA--ThIka, paNa mArI dAdImAe hu dharma karyo hato, te potAne dharmanAM uttama phaLa maLelAM che te kahI batAvavAha svarga ADI ahIM zA mATe na Ave ? zrI kezI suni--koI bhAMgI tane potAnI gajoDImAM khelAve te jo kharA ke ? paradezI rAjA--are ! A Apano savAla kevA vicitra che! huM zuM rAnta thaine dudhinA bhaMDArarUpa apavitra jhu MpaDImAM paga kharA ke ?" kadI nahIM. zrI kezI suni--to zu' tArAM dAdImA svargonAM aneka uttama sukhAmAM garakAva thayelAM te durgandhayukta A manuSyalokamAM AvI zake kharAM ke ? manuSyaleAkanI durgaMdhi 400-500 yojana sudhI UMce arAra kare che. paradezI rAjA--DIka, A bAbata paDatI melIe. huM Apane bIjo prazna pRhyuM. eka vakhate me eka gunegArane loDhAnI keDImAM pUrI te koThI cAre taraphathI majabUta baMdha karI. theDI vAra pachI te karI ughADI joyu te te gunegAra mANasa maraNa pAmyA hatA, paNa tenA zarIramAMthI jIva keAI tarapha jatA me joye nahi, te jIva judA hoya to koThImAMthI zI rIte ne kayAMthI nIkaLI gayA? zrI kezI muni--koi guphAnAM majabUta bAraNAM baMdha karI aMdarathI kAI mANasa moTethI Dhola vagADe te te DholanA avAja bahAra Ave che ke nahi ?' paradezI rAjA--Ave che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jena tattva prakAza sADI pacIsa Arya dezonAM nAma, AryajAti, Aryakarma, AryabhASA, Aryalipi ane jJAna, darzana, cAritranA prakAra tathA devatAnA 108 bhedanuM varNana che. zrI kezI muni-evI rIte deharUpI guphAmAMthI jIva nIkaLI zake che, paNa te daSTigocara thato nathI, paramajJAnI mahAtmA ja te vAta jJanathI jANIne dekhI zake che. paradezI rAjA-e pramANe eka corane meM koThImAM pUrI, te keDI cAre taraphathI sajajaDa baMdha karI hatI. ghaNA divasa gayA bAda meM te corane bahAra kADhaye te tenA zarIramAM asaMkhya kIDA paDI gayA hatA, te te kIDA baMdha keThImAM zI rIte peDA ? zrI kezI muni-leDhAne khUba nakkara goLe agnimAM tapAvIe te tenI aMdara badhI tarapha je rIte agni praveza kare che te pramANe baMdha kaThImAM ceranA zarIramAM kIDA UpajyA. (cho bahArathI AvI kIDArUpe UpajyA). paradezI rAjA-koI paNa jIvAtmA sadA ekasarakho ja rahe che, ke nAne moTe, ochA vadhAre, e pramANe thAya che ? zrI kezI muni-kaI paNa jIvAtmA pote te sadA ekasarakho ja rahe che. paradezI rAjA-jo ema che te, juvAna mANasanA hAthathI jevI rIte bANa chUTe che tevI rIte te mANasa vRddha thatAM zA mATe chUTatuM nathI ? zrI kezI muni-jema navuM dhanuSya (kAmaThuM) hoya, tenA para koI bANu caDAvIne pheMkIe te jeTale dUra ane jeTalA jorathI jAya tema jUnA dhanuSya para te bANa caDAvatAM thatuM nathI tenI peThe samajavuM. paradezI jA-juvAnathI eTale bhAra upADAya che teTale gharaDA mANasathI UpaDato nathI tenuM zuM kAraNa? zrI kezI muni- navuM zIkuM, jeTaluM vajana uThAve che teTaluM jUnuM zIkuM uThAvatuM nathI tenI peThe samajavuM. paradezI rAjA-meM eka jIvatA corane je, pachI tene gaLe cIpa daI zvAsa rUMdhI mArI nAkhIne je te prathamanA jeTaluM ja vajana thayuM. je jIva ane kAyA alaga alaga mAnIe te kAyAmAMthI jIva nIkaLI gayA pachI zarIranuM vajana ochuM thavuM joIe, te kAM na thayuM ? zrI kezI muni-cAmaDAnI mazaka (kothaLI) ne prathama temAM havA bharI jokhI juo, te pachI temAMthI havA kADhI nAMkhIne tenI juo te baMne vakhatane tala eka sarakhe rahe che tenI peThe samajavuM. paradezI rAjA-meM eka coranA kaTake kaTakA karI joyuM te temAM meM Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 prakaraNa 4 yuM ? upAdhyAya (2) saMsthAnapadamAM ra4 daMDakanAM jIvonAM nivAsasthAnanuM vistArathI varNana che, siddhazilA ane siddha bhagavAnanuM kathana che. koI sthaLe jIvane joye nahi, te pachI zarIramAM jIva kayAM haze ? zrI kezI muni-he rAjana ! tuM eka kaDiyArA jevo mUrkha lAge che. eka vakhata keTalAka kaThiyArA vagaDAmAM lAkaDAM kApavA gayA. teoe pitAmAMnA eka kaThiyArAne eka jagyAe besADI kahyuM ke bhAI tuM ahIM besaje. A araNInA lAkaDAmAMthI agni saLagAvI bhojana taiyAra karaje. ame badhA lAkaDAM kApIne AvIzuM tyAre amArAM lAkaDAmAMthI tane bhAga ApIzuM. bIjA badhA lAkaDAM kApavA gayA. pachI A kaThiyAre raseine mATe agni meLavavA araNInA choDanAM lAkaDAM lAvI tenA kaTake kaTakA karI nAMkhyA paNa temAMthI devatA maLI zako nahi. chevaTe badhA kaThiyArA lAkaDAM kApI tyAM AvyA ane A kaThiyArAne araNInA lAkaDAnA kaTakA kara tathA temAM agni zodhate joI hasI paDyA. tarata ja teoe potAnA hAthe araNInA lAkaDAne paraspara khUba ghasI agni utpanna karI rasoI banAvI. he rAjana ! tuM paNa pelA kaThiyArA je mUkhe che paradezI rAjA-muni mahArAja ! huM emAM kaMI samajyo nathI. mane te pratyakSa dAkhale ApI zarIramAM jIva che e sAbita karI batAve te mAnuM. zrI kezI muni-bhalA, A sAmenA jhADanAM pAMdaDAM zAthI hAle che ? paradezI rAja-havAthI. zrI kezI muni-e havA kevaDI moTI che tathA teno raMga ke che ! paradezI rAjA-e havA dekhAtI nathI tethI huM zI rIte kahI zakuM ? zrI kezI yuni-havA dekhAtI nathI, chatAM te zI rIte jANyuM ke havA che ? paradezI rAjA-A pAMdaDAM hale che tethI. zrI kezI muni-basa, e pramANe zarIranI hAlavA-cAlavA vagere kriyAthI ApaNe jANIe ke temAM jIva che. paradezI rAjA-mahArAja ! Ape kahyuM ke badhA jIva ekasarakhA che, te kIDI nAnI ane hAthI moTo zI rIte hoI zake ? zrI kezI muni-eka dI vATakAnI aMdara jema vATakA jeTalI ja jagAmAM prakAza phelAve che ane te ja dIvo mahelanI aMdara mahela jeTalI jagAmAM prakAza Ape che te vakhate dIvAnI jyota kaMI nAnImoTI hatI nathI paNa ekasarakhI ja hoya che, te pramANe jIvanuM zarIrarUpI gharamAM samajavuM. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 jaina tattva prakAza (3) bahu vaktavyapadamAM gati, jAti, kAyA joga, veda, kaSAya, vezyA, daSTi, jJAna, darzana 11, saMyati', upayAga 2, AhAraka, bhASaka', paripa, paryApta, sUma . saMjJA, paradezI rAjA-mahArAja, ApanI A badhI vAte te nyAya pakSanI che. paNa mArA bApadAdAnA vakhatathI je dharma huM pALuM chuM te mArAthI zI. rIte choDAya ? * zrI kezI mani-nahi che . to leha vANiyA enI peThe tArA hAla thaze. leha vANiye potAnI ke huM rAkhavAnI ha6 na cheDIne pachI khUba pastAve. karavA lAge tema thaze. paradezI rAjU-mahArAja ! lehavANiyAe zuM karyuM hatuM, vAta kaheze ? zrI kezI muni-sAMbhaLa. cAra vANiyA eka vakhata kamAvA mATe paradeza nIkaLyA. rastAmAM eka jagAe leDhAnI khANa AvI. tyAre ja te khANamAMthI leDhAnI gAMsaDI bAMdhI lIdhI. AgaLa cAle te eka jagAe trAMbAnI khANuM AvI. e khANane joI traNa jaNe te leDhAne phekI daI trAMbAnI gAMThaDI bAMdhI lIdhI. cothAe kahyuM ke ApaNe te lIdhuM te lIdhuM; ema vicArI leDhAnI gAMDaDI ja rAkhI. AgaLa jatAM rUpAnI, te pachI senAnI khANa AvI. te vakhate traNe jaNe trAMbAnI gAMThaDI choDI rUpAnI ane rUpAnI gAMThaDI choDI senAnI gAMThaDI bAMdhI lIdhI, Akhare hIrA mANekanI khANa AvI tyAre paNa senAnI gAMThaDI cheDI hIrA mANekanI bAMdhI laI kamANI karI ghaNuM sukhI thayA paNa pelA leha vANiyAe te leTAnI gAMThaDI lagI cheDI ja nahIM ne nahika leDhAno bejo upADI du:khI thayo ane garIba rahyo. e pramANe tuM kadara (haTha) rAkhI tArA bApadAdAne dharma nahi cheDe te du:khI thaIza. A sAMbhaLI rAjAe jaina dharma aMgIkAra karyo. samakita sahita vapaccakhANa dhAraNa karyA. pitAnI rAjalakSmInA cAra bhAga karI eka bhAga dAna mATe rAkhe ane chaha chAnAM pAraNAM zarU karyA. mahArAja kezI muni tyAMthI vihAra karI gayA. rANa sUrIkenAe potAnA svAmI (paradezI rAjA)ne dharmacusta jANI tema ja saMsArane raMgaraMga bhogavilAsathI virakata joI, bhAre have te nirupayogI che ema samajI teramA choDane pAraNe viSa khavarAvyuM. rAjAne viSa khavarAvyAnI khabara paDI chatAM samabhAva rAkhI samAdhibhAvamAM mRtyu pAmI pahelA devakanA sUryAbha nAmanA vimAne devapaNe UpajyA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM manuSyapaNe Upajaze, saMyama laI mokSa padhAraze. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 chuM : upAdhyAya 241 bhavya19, astikAya., carama21, kSetra2, badha23, pudgala24. A 24 dvArA upara 14 jIvanA bheda, 14 guNasthAna, 15 cega, 12 upayega, 6 glezyA, e 61 ane bAsaThame alpabahu. ema 62 khela utAryA che. jIvanA 256 DhagalA ane 98 khelanA alpakhaDutva dvAra paNa AmAM che. (4) sthitipadamAM-24 daMDakanA aparyAptA paryAptAnI, narakanA pAthaDAnI, bhavanapati deva, pAMca sthAvara, traNa vikalendriya tathA tIrthaMkaracakravartI, baLadetra, vAsudeva, aka bhUmi, jyAtiSI, devaleAka e badhAMnI alaga alaga sthiti (ayuSya) batAvela che. (5) paryAyapadamAM-24 daMDakanAM AyuSya, avagAhanA tathA rUpI, arUpI, ajIva, paramANuzrI anaMta pradezI skaMdha AdinuM kathana che. (6) virahapadamAM-cyavana, udbananuM, prati samaya AzrayI viraDu (aMtara) paDavAnuM, gatAgatinuM ane parabhavanA AyuSma'dhanu kathana che. (7) zvAsozvAsapadamAM 24 daDakanA zvAsozvAsanuM piramANu che.. (8) saMjJApadamAM 10 saMjJAnAM nAma tathA saMjJA kayA karmothI thAya che, te tathA 24 daMDakamAM keTalI saMjJA lAle te tathA alpabahu che. (9) ceAnipadamAM khAra prakAranI ceAninA 24 daMDaka para alpabahutva che. (10) caramapadyamAM sAte narakanuM, leAkAlAkanuM, paramANuthI mAMDI anaMtapradeza ska Mdha sudhInuM tathA sthiti, bhava, bhASAdinA caramAcaramanu kathana che. (11) bhASApadamAM avadhAraNI bhASA, satya bhASA, asatya bhASA, mizra bhASA ane vyavahAra bhASA, A cAra bhASAnA 42 prakAra kahyA. che. tathA bhASAnI Adi batAvI che. bhASaka, abhASakanuM, bhASAnAM dravya 16 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza grahaNa karavAnuM, pAMca puddagalanA pariNAmanA 26 prakArathI khulAse vagere che. 242 (12) zarIrapadamAM pAMca zarIranAM nAma ane artha, 24 daMDakanAM zarIra, khadhelagA, mulagAnuM kathana che. aDhI dvIpanAM manuSyanI sakhyAnA 29 AMka tathA tenI gaNatarInI vidhi batAvI che. (13) pariNAmapadamAM-chatra-pariNAmapatramAM 41 bheda cAvIsa TruDaka upara utAryAM che. ajIva-pariNAmanA 36 bheda kahyA che. pira NAmanA 50 bela 24 daMDaka upara utAryA che. (14) kaSAyapadamAM 5200 bhAMgA cAra kabAyanA kahyA che. (15) indriyapadya--tenA be udezA che. prathama udezAmAM pAMca indriyanAM 25 dvAra che, te 24 daMDaka upara utAryAM che, indriya sparzIne viSaya batAvyA che. mArIsAnA praznottara che. AkAza pradeza ane avagAhanAnuM kathana che. 40 dvIpa samudranAM nAma che. alAkanA AkAzanu kathana che. ane bIjA udezAmAM pAMca indriyAnAM 13 dvAra che, te 24 daMDaka upara utAryAM che. eka jIva, aneka jIvanI pRthak pRthak tathA paraspara bhAvendriya keTalI hoya te kathana che. (16) cegapadamAM 15 yeAgamAMthI 24 daMDakamAM keTalA yeAga hoya te kathana che tathA 5 zarIranA bhAMgA ane pAMca prakAranI gati atAvI che. (17) lephyA padamAM-cha udezA che. temAMthI pahelA udezAmAM lephsAnAM 9 dvAra che. te 24 daMDaka upara utAryA che. bIjA udezAmAM 24 daMDakanI lezyAne alpakhaDutva ane riddhinuM kathana che. trIjA uddezAmAM gatimAM utpanna thavAnI lephyAnu, adhijJAnanI lezyAnu ane lezyAmAM jJAnanuM kathana che. ceAthA uddezAmAM cha lezyA upara 14 dvAra che. pAMcamA udezAmAM cha lezyAnAM paraspara pariNAma che. chaThThA uMdezAmAM manuSyamAM lechyA pariNAma vizeSa batAvyu che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya (18) kAyasthitipadamAM kAyasthitinAM 22 kAranuM vistArapUrvaka varNana che. (19) daSTipadamAM traNa daSTimAMthI 24 daMDakamAM keTalI dRSTi lAbhe te batAvyuM che. (20) aMtakriyApadamAM-aMtakiyAnAM 9 dvAre 24 daMDaka upara utAryA che. aMtakiyakanI saMkhyA tathA siddhasvarUpa darzaka 8 dvAra upara 16 dvAra utAryA che. jIvanI paraspara utpatti, dharma ane mokSaprAptinuM kathana che. 23 padavI kayA kayA che prApta kare? kayA kayA jIva kevA kevA deva thAya tathA asaMjJInA prakAra ItyAdi varNana che. (21) zarIrapadamAM-5 zarIranAM ATha dvAra, 24 daMDakanI avagAhanA, saMsthAna, narakanA pAthaDA ane devakanA prataranI alaga alaga avagAhanA, AhAraka, tejasa ane kArmaNa zarIranuM svarUpa, mAraNAMtika samaghAta kevI rIte hoya? zarIrane paraspara saMbaMdha ane dravyapradezane alpabaddhatva che. (22) kriyApadamAM-kAyikI Adi 5 kiyAH sakriya, akriya, kiyAthI karmabaMdha, paraspara kiyA, kAla kSetra jIva AzrayI kriyA, AraMbhiyA Adi 5 kiyA 24 daMDaka upara, paraspara kiyAthI nivRttinA cAra bhAMgA ityAdi kathana che. (23) karmabaMdha padanA be udezA che. prathama udezAmAM-karmabaMdhanAM pa dvAra ane karmabaMdhanI vidhi che. bIjA udezAmAM-ATha karmanI uttara prakRtinI sthiti, ekendriyathI paMcendriya sudhInI karmaprakRtinI sthiti ane karma prakRtinA baMdhanuM kathana che. (2) karmasthitipadamAM eka prakRtimAM anya prakRtine baMdha thAya ane baMdhanA bhAMgA batAvyA che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jaina tatva prakAza (25) karmavedanApadamAM eka karma bAMdhatAM keTalAM karma vede te batAvyuM che. (26) karma prakRtipadamAM eka karma vedatAM keTalAM karma bAMdhe tenA bhAM che. (27) kriyApadamAM eka karma vedatAM keTalAM karma vede te darzAvyuM che. (28) AhArapadamAM AhAranAM 11 dvAra 24 daMDaka upara utAryA che. (29) upagapadamAM bAra upayoga 24 daMDaka upara utAryA che.. (30) pazyatApadamAM dekhavAvALA 9 upaganuM kathana che. (31) saMjJIpadamAM-24 daMDakamAM saMjJI asaMjJInA bheda batAvyA che. (32) saMjayApadamAM - saMyati Adi 24 daMDakamAM koNa te batAvyuM che. (33) avadhipadamAM - avadhijJAnanuM svarUpa 10 tAre karI batAvyuM che. (34) paricAraNA padamAM-devadevInA bheganuM varNana che. (35) vedanApadamAM-vividha vedanAnuM kathana che. (36) samughAtapadamAM-sAte samudraghAtanuM bahu vistArathI kathana che. A pannavaNA sUtramAMthI seMkaDo thekaDA nIkaLe che. gahana jJAnane sAgara A zAstra che. tenA mULapAThane 7787 leka che. 5. jabudvIpa prajJapti-A zrI bhagavatI sUtranuM upAMga che. AmAM jaMbudvIpanI jagatI, bharatakSetra, vaitADhaya parvata, RSabhakaTa, cha ArA, aSabhadevajInuM caritra, nirvANa mahotsava, utsarpiNInuM varNana, vinItA nagara, bharata cakravartInuM varNana, cakraratnanI utpatti, digvijaya Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 245 pakhaMDasAdhana, traNa tIrtha, vaitADhayanI timisA guphA, umagajalA ane nimagajalA nadI, ApAta calAta, maleccha sAthe laDAI, gaMgA siMdhu devI, nava nidhinI prApti, vinItA nagarImAM cakavatIne praveza, rAjya rehaNa mahotsava, cakavartInI trAddhi, arIsAbhavanamAM bharatajIne kevaLa jJAnanI prApti, cullahimavaMta parvata, hemavayakSetra, mahAhimavaMta parvata, harivAsakSetra, niSadha parvata, mahAvidehakSetra, gajadaMtA parvata, uttarakurukSetra yamakadevanI rAjadhAnI, jaMbuvRkSa, kacchAdi 32 vijaya, sItA mukha vana, meru parvata, nIlavaMta parvata, ramyavAsakSetra, rUpaparvata, hiraNyavayakSetra, zikharI parvata, IravatakSetra, A badhAMnuM savistara varNana che. tIrthakarenA janmAbhiSekanuM savistRta varNana che. khaDAjaNane cheka 10 dvAra, caMdra sUryanI saMkhyA, sUryamaMDalanuM aMtara, lAMbAM pahoLAM, meruthI aMtara, hAni vRddhi, udaya astanI rIta, saMvatsaranAM nAmaka mahinAnAM nAma, pakSanAM nAma, tithinAM nAma, rAtrinAM nAma, muhurtanAM nAma, karaNanAM nAma, caLa-sthira karaNa, nakSatra, nakSatranA deva, tArAnI saMkhyA, nakSatranA zetra, nakSatranAM saMsthAna, nakSatrane caMdra sAthe saMga, kula upakula nakSatra, rAtri pUranArAM nakSatra, pirasInuM parimANa, adhe urva tArA, vimAnavAhaka de; jyotiSInI riddhi, paraspara, aMtara, agra mahipI, 88 grahonAM nAma, jabudvIpanA uttama puruSa. jaMbudrIpanI laMbaI pahoLAI, jaMbudvIpanI sthiti ityAdi varNana che. tenA mULa leka 4146 che. 6-7. caMdraprApti tathA sUryaprajJapti sUtra A jJAtA sUtranAM be upAMga che. bannenAM vIsa vIsa prAbhRta che. pahelA prAbhRtanAM 8 pratiprAbhRta che. temAM pahelA pratipAbhUtamAM maMDala pramANa che. bIjAmAM maMDala saMsthAna che. trIjAmAM maMDalanAM kSetra * temAM agAu 305000 pada hatAM, caMdraprajJaptitAM pa5000 pada hatAM sUrya prajJaptinAM 350000 pada hatAM. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 246 che. ceAthAmAM jyAtiSInAM aMtara che, pAMcamAmAM dvIpAdimAM jyAtiSInI gati ane atara che. chaThThAmAM rAtridinanA kSetra sparzI che. sAtamAmAM mAMDala sasthAna ane AThamAmAM pramANa patAvyu che. bIjA prAmRtanAM traNa pratiprAmRta che. temAM pahelA pratiprAbhUtamAM tichI gatinuM pramANa che. khIjAmAM maDalasa'kamaNu kevI rIte thAya te kathana che ane trIjAmAM eka muhurtamAM gatinuM pramANa che. trIjA prAbhUtamAM kSetra pramANa che. cothA prAbhUtamAM tApakSetranu pramANa che. pAMcamA prAkRtamAM sakSipta pratighAtanuM svarUpa che. chaThThA prAkRtamAM prakAzanuM pramANa che. sAtamA prAbhUtamAM saMkSipta prakAzanuM pramANu che. ArDamA prAkRtamAM udaya astanuM pramANa che. navamA prAbhUtamAM puruSa chAyAnuM pramANa che. dasamA prAmRtanAM 21 pratiprAmRta che. jemAM pahelA pratiprAkRtamAM nakSatranA cadra sAthe cega batAvela che. khInna pratiprAbhUtamAM nakSatranI muhurta gatinuM pramANa che. trIjAmAM nakSatranI dizA batAvI che. ceAthAmAM yuganI AdinAM nakSatra batAvyA che. pAMcamAmAM kula, upakula ane kulepakula nakSatra batAvyAM che. chaThThAmAM pUrNimA amAvAsyAe nakSatranA cAga batAvyA che, tathA pa, tithi, nakSatra gaNavAnI vidhi tAvI che, sAtamAmAM nakSatranA sannipAta batAvyA che. ADamAmAM nakSatranAM saMsthAna kahyAM che. navamAmAM nakSatranA tArAnI sakhyA kahI che. dasamAmAM aherAtri pU karavAvALAM nakSatra kahyAM che. agiyAramAmAM caMdra sAthe nakSatranA mA batAvyA che. bAramAmAM nakSatranA adhiSThita devAnAM nAma kahyAM che. teramAmAM trIsa muhurtInA nAma, caudamAmAM tithinAM nAma, paMdaramAmAM tithi zodhavAnI vidhi batAvI che. seALamAmAM nakSatrAnAM geAtra kahyAM che. sattaramAmAM 28 nakSatramAM sukhaprada bhAjana patAvyAM che. aDhAramAmAM caMdra, sUryanI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya gatinuM pramANa che. ogasamAmAM bAra mahinAnAM nAma, vIsamAmAM pAMca saMvatsaranuM varNana, ekavIsamAmAM cAre dizAnAM nAma tathA bAvIsamAM pratiprAbhRtamAM nakSatranA dega batAvyA che. agiyAramA prAbhRtamAM saMvatsaranA Adi-aMtanuM svarUpa che. bAramA prAkRtamAM saMvatsaranA pariNAma che. teramAmAM caMdranI hAnivRddhinuM svarUpa che. caudamAmAM zukalapakSa kRSNapakSanuM kAraNa batAvyuM che. paMdaramAmAM jyotiSInI zIghra-maMda gati batAvI che. keLAmAM udyotanAM lakSaNa karyo che. sattaramAmAM caMdrasUryanA cyavananuM kathana che. aDhAramAmAM tiSInI UMcAI batAvI che. ogaNIsamAmAM caMdra sUryanI saMkhyA kahI che. vIsamA prAbhRtamAM caMdrasUryanA anubhava, tiSInA bhegana uttamatAnAM dRSTAMta ane 88 grahanAM nAma che. A banne upageno samAsa ekasarakhe ja che. nAmamAtranI bhinnatA che. A sUtra jJAnagamya che. bannenA pRthak pRthaka mULapAThanA 2200 zleka che. 8. "niriyAvalikA"--e zrI upAsakadazAMganuM upAMga che. tenA 10 adhyayana che. temAM zreNika rAjAnA 1. kAla, 2. sukAla, 3. mahAkAla, 4. kRSNakumAra, pa. kRSNakumAra, 6, mahAkRSNakumAra, 7. vIrakRSNakumAra 8. rAmakRSNakumAra, 9. priyasenakumAra ane, 10. mahAsenakRSNakumAra e 10 kumArane adhikAra che, zreNikane putra koNika pitAnA pitAne mArIne rAjA thaye. tyArabAda pitAnA nAnA bhAI vihalakumAra pAsethI hAra ane siMcAnaka hathiI balAtkAre pAvI levA tatpara thaye. vihallakumAra pitAnA nAnA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 248 ceDA mahArAjAne zaraNe gaye. banne vacce ghera saMgrAma thaye. ceDA rAjAe pitAnA dharmamitra 9 malI ane 9 lacchI ema 18 rAjAonA 57 hajAra hAthI, gheDA ratha ane pa7 keDa pAyadaLa sAthe ane keNika potAnA 10 bhAIonA 33 hajAra hAthI, gheDa, ratha ane 33 karoDa pAyadaLa sAthe sAmasAmA saMgrAmamAM UtaryA. ceDA rAjAe keNikanA dasa bhAIene mArI nAMkhyA. chevaTe keNika rAjAe camareMdra ane kendranI sahAyathI rathamuzala ane mahAzilAkaMTaka saMgrAma karyo. jemAM 1 keDa 80 lAkha manuSya mAryA gayA. temAM eka manuSya devagatimAM ane eka manuSyagatimAM ane bAkInA badhA naraka tiryaMca gatimAM gayA. hAra devatA laI gayA ane si cAnaka hAthI agninI khAImAM paDIne marI gayo. ceDA rAjAne bhuvanapati deva laI gayA ane vihallakumAre dIkSA laI AtmArtha sAthe vagere varNana che. 9 "kampavaDisiyA"- e zrI aMtagaDa dazAMga sUtranuM upAMga che. tenA 10 adhyayane che. emAM zreNika rAjAnA pautra te kAliyAdika dasa kumAranA dIkarA padma, mahApadma, vageree dIkSA lIdhI, ane kALa karI devalekamAM UpajyA tene adhikAra che. 10. "zrI pupisyA" - e zrI anuttara tavAi sutranuM upAMga che. enAM dasa adhyayane che ane emAM caMdra, sUrya, zuka, maNibhadra, pUrNabhadra; ItyAdinI pUrvabhavanI karaNane tathA semala brAhmaNa tathA zrI pArzvanAtha svAmIne saMvAda, bahaputtiA deva, vagerene adhikAra che. 11. zrI puSka cUliyA"- e zrI prazna vyAkaraNa sUtranuM upAMga che. tenAM 12 adhyayana che. temAM zrI hI ddhi, kiti, buddhi, lakSmI, IlA, surA, rasa ane gaMdha devI ke je pArzvanAtha bhagavAnanI sAdhvIo hatI ane saMyamanI virAdhanA karI devIo thaI tene adhikAra che. 12. "zrI vahina dazA"- e zrI vipAka sUtranuM upAMga che; enAM 10 adhyayane che. temAM baLabhadrajInA nidrakumAra vagere ke Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 249 jeo saMyama laI anuttara vimAnamAM devatA thayA tenA pUrva bhava vagerenuM varNana che. (niriyAvalikA, kapUvaDisiyA pachI puphaliyA ane vadizA, e upAMganuM eka jUtha che. e pAMcanuM jUtha "niriyAvalikA" e nAmathI prasiddha che. emAM mULa leka 1109 che.) 4 dasUtra jevI rIte vastra phATe ke pAtra phUTe te tene thIgaDAM Adi lagAvI sAMdhIne barAbara ThIka karI levAmAM Ave che tevI ja rIte, grahaNa karelAM saMyamatratamAM nAnAmoTA doSa lAgavAthI te khaMDita thAya tyAre prAyazcita laIne tene sAMdhavA ke zuddha karavAnuM nimnakta sUtramAM kathana che. tethI tene chedasUtra kahevAmAM Ave che. 1. vyavahAra sUtra-tenA 10 udeza che. pahelA udezAmAM niSkapaTa sakapaTa AlecakanuM prAyazcitta. prAyazcitta lIdhA pachI pharI prAyazcittanuM kAma kare tenuM, parihArika tapa vaccamAM cheDavAnuM, ekalavihArinuM, zithilane pADe gamAM levAnuM kAraNa ane prAyazcitta batAvyAM che. paramata AzrayI gRDastha thaI punaH sAdhu thavAnuM ane AlocanA kenI pAse karavI tenuM kathana che. bIjA udezAmAM be athavA ghaNA sAdhu ekasarakhI samAcArIvALA sadoSI hoya tene sadezI rogInI paNa vaiyAvacca karavAnuM, anavasthita punaH saMyamAre paNa, ALa caDAvanArA, gaccha choDI pAchA gacchamAM Ave tathA ekapakSI sAdhu sAdhunA parasparanA saMganuM kathana che. trIjA udezAmAM gacchAdhipati koNa thaI zake ? temanA AcAra, cheDA kALanAne paNa AcArya banAve, yuvAvasthAvALA sAdhu kevI rIte rahe, gacchamAM rahIne ke cheDIne anAcaraNa seve ane mRSAvAdIne padavI na devAnuM kathana che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 jaina tattva prakAza cethA udezAmAM AcAryane parivAra, AcAryane vihAra, AcAryanuM mRtyu thaye zuM karavuM? yuvAcArya sthApana, bhegAvalI upazamana, vaDI dIkSA, zAstrAdi artha, anya gacchamAM javAnuM, sthavirane vinA AjJAe vicaravAnuM, guru kevI rIte rahe ? bane barAbarInA thaIne na rahevuM; ItyAdi kathana che. pAMcamA udezAmAM sAdhvIne AcAra, sthavira sUtra bhUle te paNa padavI megya, sAdhu sAdhvInA 12 saMjoga, prAyazcitta devA yogya AcArya ane sAdhu sAdhvI paraspara vaiyAvacca kevI rIte kare tenuM kathana che. chaTTA udezAmAM sAdhune sAMsArika saMbaMdhIone ghera javAnI vidhi, AcArya, upAdhyAya AdinA atizaya, apaMDita tathA paMDita sAdhu, khulA ane DhaMkAyelAM sthAnaka AzrayI, mithuna IcchAnuM prAyazcita, anya garachathI sAdhu sAdhavI kema vartAva kare ityAdi kathana che. sAtamA udezAmAM sagI sAdhu sAdhvIne AcAra, pakSa visabhegIe zuM karavuM ? sAdhu sAdhvIne dIkSA kevI rIte ApavI ? sAdhu sAdhvIne AcAranI bhinnatA, rudhirAdi asajhAya TALavI, sAdhusAdhvIne padavI ApavAne kALa; eciMtA sAdhu mRtyu pAme te zuM karavuM ? sAdhu rahetA hoya te te makAnane bhADe Ape athavA vecI nAMkhe te zuM karavuM? rAjAne palaTo thAya te AjJA levI ItyAdi kathana che. AThamA udezAmAM comAsAne mATe zA-pATa yAcavAnI vidhi, bhUleluM upakaraNa grahaNa karavAnI vidhi, sAdhue anya sAdhu mATe upakaraNa yAcavAnI vidhi banAvI che. navamA udezAmAM zayyAtaranA mahemAna pAsethI AhAra levAnI vidhi, sAdhunI pratijJAnI vidhi batAvI che. dasamA udezamAM javamadhya pratimA, madhya pratimA, pAMca vyavahAra savistara, vividha caubhaMgI, bALakane dIkSA devAnI vidhi Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 251: keTalA varSanI dIkSAvALA sUtra bhaNe? dazaprakAranI vaiyAvacathI mahAnirjarA, prAyazcittane khulAse ItyAdi che. A sUtra agragaNya sAdhu sAdhvIe avazya bhaNavuM joIe. A vyavahAra sUtranA mULa zloka 600 che. ra, bRhata ka5 sUtra-tenA cha udeza che. pahelA udezAmAM keLAM levAnI vidhi, sthAnaka 10 prakAranAM kalpa, mAtariyA rAkhavAnI vidhi, jaLAzayanA kAMThe 16 kAma karavAM, paraspara kaleza upazamAva, cAturmAsamAM ane zeSakALamAM kevI rIte rahevuM, gaucarI karatAM AhAra sivAyanI vastu levAnI vidhi, rAtrie sthAnaka, pATa levAnI vidhi. rAtrie vastrapAtra levAnI tathA vihAra karavAnI manA ane AryadezanI hada batAvI che. bIjA udezAmAM dhAnyavALA makAnamAM rahevAnI vidhi, madirA pANI, miSTAnnavALAM makAnamAM rahevAnI vidhi, sAdhu sAdhvIne rahevA gya sthAnaka, zayyAtaranA gharethI AhAra levAnI manA ane vastra grahaNa karavAnI vidhi batAvI che. trIjA udezAmAM sAdhune sAthvInA upAzrayamAM javAne niSedha, cama levAnI vidhi, vastra laMgoTa paheravAnI vidhi, gaucarI karatI vakhate vastra levAnI vidhi, dIkSA letI vakhate upakaraNa levAnI vidhi, mAsAmAM vastra levAnI manA, nAnA moTAnI maryAdA, gRhasthanA gharamAM 14 kAma karavAnI manA, pATa pATalA levAnI vidhi, bIjA sAdhu Ave tyAre makAnanI AjJA levAnI vidhi, aMtaravALA ane nadhaNiyA makAnamAM rahevAnI vidhi, senAne paDAva hoya tyAM rahevAnI manA ane savA jana AhAra Adi kalpavAnI vidhi batAvI che. cothA udezAmAM moTA prAyazcittane adhikArI dIkSAne ayogya, sUtrajJAna ApavAne gAyega, sAdhu sAdhvInuM saMghaTTana, prathama prahara AhAra, be gAu upara AhAra, sadeSa AhAranuM zuM karavuM ? AhAra Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 252 levAnI caubhagI, khIjA gacchamAM javAnI vidhi, anya gacchanA sAdhu pAsethI jJAna grahaNa karavAnI vidhi, mRtaka sAdhune paraDavavAnI vidhi, kaleza thAya tyAre khamAvyA vinA AhAra karavAnI manA, parihAra vizuddha cAritranI vidhi, nadI UtaravAnI vidhi ane tRNunA gharamAM rahevAnI vidhi atAvI che. pAMcamA udezAmAM vaikriya strI puruSanA saMghaTTAnA doSa, sAdhu sAdhvIe paraspara kaleze:pazamana karavu, sUryadaya astamAM AhAra levAnI ceAbha'gI, rAtrie eDakAra (ghacarake) Ave te doSa, sAdhvIneA vizeSa AcAra, mAtrA ghaNuM karavAnuM kAraNuM, prathama praharamAM lAvelu' aMtima praharamAM vAparavAnI manA, sugaMdhI dravya zarIre lagADavAnI manA, parihAra vizu ddhinI vaiyAvacca, sarasa AhAra karIne tarata tapa karavA ema kahyu che. chaThThA udezAmAM cha prakAranA vacana na le, cha prakAranAM prAyazcitta le, sAdhu sAdhvIe paraspara saMghaTTana karavAnuM kAraNa, cha prakAre palImancu ane cha sayamana! kalpa khatAvyA che. A bRhatkalpa sUtranA 473 kSeAya che. 3. nizIthasUtra-nA 20 udezA che. pahelA udezAmAM gurumAsika prAyazcita, bIntI pAMcanA udezA sudhI laghumAsika prAyazcitta, cha thI agiyAramA udezAmAM guru comAsika prAyazcitta, khAramAthI egaNIsamA udezA sudhI laghu caumAsika prAyazcitta ane kayAM kayAM kAma karavAthI kayAM kayAM prAyazcitta Ave che tenI 1590 kalame (kAnUna) batAvela che. ane vIsamA udezAmAM prAyazcitta ApavAnI vidhi batAvI che. sAdhu sAdhvIe A sUtra bhaNyA vinA agresara thaI vihAra karave! nahI tenA mULa 815 zrloka che. 4. dazAzrutake dha-AmAM 10 dazA che. pahelI dazAmAM trIsa asamAdhi doSa, bIjImAM 21 sakhaLA doSa, trIjImAM 33 AzAtanA, cethImAM AcAryanI 8 sapadA, pAMcImAM cittasamAdhinA 10 sthAna, chaThThImAM zrAvakanI 11 pratimA, sAtamImAM sAdhunI 12 pratimA, ATha Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 - prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya mamAM mahAvIra svAmInAM pAMca kalyANaka, navamImAM mahAmahanIya karma baMdhavAnAM 30 sthAna ane dasamI dazAmAM nava niyANAnuM vistArathI varNana karyuM che. A sUtranA 18030 mULa leka che. 4. mULa sUtra jema vRkSanuM mULa dRDha hoya te te cirakALa TakI sArAM phaLa ApatuM rahe che, tema nIce batAvelAM 4 sUtrAnAM paThana ane zravaNathI. samyakatva vRkSanuM mULa dRDha thAya che, tethI tene mULa sUtra kahyAM che. 1. dazavaikAlika-A sUtranAM 10 adhyayana che. 1 lA adhyayanamAM dharmano mahimA ane dharmAcaraNa karavAnuM kartavya batAvyuM che. bIjA adhyayanamAM brahmacaryane mahimA ane sAdhunuM mana sthira karavAnA upAya batAvyA che. jA adhyayanamAM para anAcaraNe, dhAmAM chakAya jIvanuM, 5 mahAvratanuM, jJAnathI dayA ane dayAthI kamazaH mekSanI prApti zI rIte thAya tenuM varNana che. pAMcamA adhyayanamAM sAdhue AhAra grahaNa karavAnI tathA bhegavavAnI vidhi, 6 ThuM adhyayanamAM sAdhune 18 rathAna anAcaraNIya batAvyAM che. 7mA adhyayanamAM bhASA samitinI vidhi che. 8mA adhyayanamAM AtmAne tArAne vividha prakAre bedha che. 9 mA adhyayanamAM vinaya avinayanuM phaLa, dRSTAMta, vinItanAM lakSaNa batAvyAM che. 10mA adhyayanamAM sAdhunuM kartavya samajAvyuM che. zrI daza vaikAlika sUtranA mULa 700 zloka che. 2. uttarAdhyayana sUtra-tenAM 36 adhyayana che. 1 lA adhya yanamAM vinItanAM lakSaNa, vinayanI vidhi ane phaLa batAvyuM che. bIjAmAM 22 pariSaha sahevAnI vidhi upadezayukta batAvI che. 3 jAmAM manuSyatva,. kRti, zraddhA ane saMyamamAM baLa parAkrama pheravavuM e cAra aMganI durlabhatA batAvI che. kathAmAM AyuSya tUTyA pachI saMdhAtuM nathI mATe pramAda na kare vagere vairAgyapadeza che. pAMcamAmAM sakAma akAma maraNa, Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rala che. AratA, 11 cAMDAla 254 jaina tatva prakAza chaQAmAM vidyAvaMta avidyAvaMtanuM lakSaNa, 7mAmAM bokaDAnuM daSTAMta ApI rasalapI na thavAne bedha, 8mAmAM kapila kevaLIe tRSNA tyAga karavA vagere bAbatene amUlya upadeza karela che. 9mAmAM nami rAjaSi ane zakeMdrane saMvAda, 10mAma AyuSyanI asthiratA, 11mAmAM vinIta avinItanAM lakSaNa ane bahusUtrInI 16 upamA, 1ramAmAM cAMDAla jAtimAM UpajelA harikezI aNagAranA tapanuM mahatva ane brAhmaNothI saMvAda tathA jAtithI nahi paNa guNakarmathI mahAna thavAya che, vagere hakIkata che. 13mAmAM citta muni ane brahmadatta cakavatInA cha bhavanA saMbaMdhanuM ane citta munie karelA upadezanuM varNana che. 14mAmAM IkSakAra rAjA, kamaLAvatI rANI, bhRgu purohita, tenI bhAryA ane be putro maLI che jene adhikAra che. 15mAmAM sAdhunuM kartavya, 16mAmAM brahmacaryanI 9 vADa ane 10 mo ke tenuM svarUpa, 17mAmAM pApazramaNakusAdhunAM lakSaNa, 18mAmAM saMyati rAjA zikAre game tyAM gardabhAlI munine bheTo thaye, gardabhAlInA upadezathI rAjA bodha pAme, dakSita thaye, saMyatI ane kSatriya rAjaSine saMvAda, tema ja cakavata baladeva Adi rAjAonAM guNakathana che. 19bhAmAM mRgAputrane mAtApitAthI saMvAda che. temAM saMyamanI duSkaratA tema ja durgatinAM duHkhonuM hRdayadrAvaka varNana che. 20mAmAM anAthI mukti ane zreNika rAjAne saMvAda, 21mAmAM pAlita zrAvakanA putra samudrapAlajIne vairAgya ane AcAranuM varNana che. bAvIsamAmAM neminAtha bhagavAne prANurakSA mATe rAjula jevI strIne cheDI, rAjule rathanemi sAdhune saMyamamAM daDha karyA, vagere varNana che. 23mAma pArzvanAthanA saMtAnika kezikumAra zramaNa ane gautama gaNadharane saMvAda, 24mAmAM pAMca samiti, traNa guptinuM varNana, 2pamAmAM jayaghoSa draSi, vizeSa brAhmaNane yajJanI hiMsAthI bacAve che tenuM vana, 26mAmAM sAdhunI 10 samAcArI ane pratikramaNanI vidhi, 27mAmAM gargAcAryo duSTa ziSyane parityAga karyo te, 28mAmAM dravya, guNa, paryAyanuM svarUpa ane jJAna, darzana, cAritra ane tapa e mokSane mArga, 29mAmAM 73 praznotara dvArA dharmakRtyanuM phaLa batAvyuM che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 255 30mAmAM bAra prakAranA tapanuM varNana, 31mAmAM cAritranA guNa, 3ramAmAM pramAdasthAna temAM pAMca indriyane jItavAno upadeza, 33mAmAM karma prakRti, karmanI sthiti, anubhAga, pradezanuM kathana che. 34mAmAM che leDyAnAM 11 dvAra, 35mAmAM sAdhunA guNo ane 36mAmAM jIvAjIva vibhakti nAmanA adhyayanamAM pa63 bheda jIvanA, pa60 bheda ajIvanAnuM, sthitinuM, sthAnanuM ane siddhanA svarUpanuM kathana che. bhagavAna mahAvIre mekSa padhAratI vakhate 18 dezanA rAjA vagere pariSada samakSa vipakanAM 110 ane uttarAdhyayananAM 36 adhyayananuM vyAkhyAna 16 prahara paryata ApeluM. uttarAdhyayananA mULa leka 2100 che. 3. naMdI sUtra-temAM prathama sthavirAvalImAM mahAvIra prabhu pachI anukane thayela 27 AcAryonAM guNa kathana, yogya agya zrotAenuM kathana, 5 jJAna, 4 buddhi, zAnAM nAmanI TIpa, vagere che. enA mULa leka 700 che. - 4, anugadvAra sUtra-AmAM zratajJAnano mahimA, dravya bhAva, Avazyaka, upakama, AnupUva, samAvatAra, anugama, dravya-kSetrakALa-bhAvanI anupUrvI, 10 nAma vistArathI 6 bhAva, 7 svara, 8 vibhakti, 9 ratnapramANa, 3 prakAranAM AMgUla, palyopama-sAgarepamanuM parimANa, 5 zarIra, garbhaja manuSyanI saMkhyA, 4 pramANa, 7 naya, saMkhyAta, asaMkhyAta, anaMtanuM kathana, e upakama, sAdhunI 84 upamA, sAmAyikanA praznottara ItyAdi. A zAstramAM ghaNe ja gahana viSaya che. anugadvAra sUtranA 189 mULa zleka che. 1. Avazyaka sUtra-AmAM cha adhyayana che. AmAM cha Avazyaka (pratikamaNa) sUtranAM che. temAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAnI Avaka karaNI ane temAM dotpattinAM kAraNa saMkSiptamAM paraMtu badhA jijJAsu samajI zake evI khUbIthI darzAvela che. AnuM jJAna catuvidha saMghane prathama Avazyaka che, tethI A sUtranuM "Avazyaka' nAma che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 jaina tattva prakAza tenA mULapAThanA 100 zloka che. e pramANe 11 aga, 12 upAMga, 4 cheda ane 4 mULa sUtra maLI 31 ane ra ` Avazyaka sUtra gaNatAM hAla kule 32 sUtro pramANu gaNAya che. (A badhAM sUtreAne samAveza pUrvokta dvAdazAMgI sUtromAM thai jAya che. A sarva zAstronA pATha, a, hetu, niyukti sahita sa pUchyuM jANanArA upAdhyAyajI hAya che.) raNa sittarI upAdhyAyajInA guNu viSenI gAthAmAM karaNa caraNa jue" arthAt karaNanA 70 ane caraNanA 70 kheAla kahyA che. tethI yukta caraNa eTale cAritra ane karaNa eTale je vakhate jeve kriyA karavAmAM Ave te. karaNanA 70 bela che. avasara tevI * zrI naMdIjI sUtramAM sUtronAM 72 nAmeA kahyAM che. temAM 41 sUtra kAlika che. tenAM nAma--1. zrI AcArAMga 2. zrI sUyagaDAMga, 3. zrI ThANAMga, 4. zrI samavAyAMga, 5. zrI bhagavatI, 6. zrI jJAtA, 7. zrI upAsaka dazAMga, 8. zrI aMtagaDa dazAMga, 9. zrI anuttarAvavAI, 10. zrI prazna vyAkaraNa, 11 zrI vipAka 12. zrI uttarAdhyayana, 13. zrI dazAkalpa 14.zrI vyavahAra, 16 zrI nizItha, 16 mahAnizIya, 17,zrI RSibhASita. 18. zrI jambudrIpa prajJapti 19. zrI dIpa sAgara prajJapti, 20. ii caMdra prapti, 21 zrI buDiyA vimAna vibhi 22. zrI mahaliyA vimAna vibhUtti, 23. zrI aMgacUliyA, 24. zrI gaMga cUliyA, 25. zrI vivAha gUliyA, 26. zrI aAvavAi, 27. zrI varuNeAvavAI 28. zrI garuDAvavAi, 29. zrI gharaNeAvavAI, 30. vesamaNeAvavAi, 31. vela dharAvavAi, 33. uThANa sUe, 34. samuThANa sUe, 35. nAga pariyAvaliyAu, 36, niriyAvaliyA, 37. kayA, 38. kaDi sayA, 39. pulphiyA, 40. purUliyA, 41. hinadazAo, e 41 sUtro kAlika hovAthI divasanA paheAramAM bhaNavAmAM Ave che. bAkInA vakhatamAM nahi. ane rAtrinA pahelA ane ceAthA Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thru : upAdhyAya gAthA : : - piNDavisohI samii, bhAvaNA paDimA iMdiyaniggaho / paDilehaNAM guttio, abhiggahaM ceva karaNaM tu // 25 a ---- 4 piMDa vizuddhi, 5 samiti, 12 bhAvanA, 12 paDimA, 5 IMdriyanigraha, 25 pratilekhanA, 3 gupti ane 4 abhigrahu ema kula 70 etra karaNa sittarInA che. temAM AhAra, vastra, pAtra ane sthAna e 4 nirdoSa bhAgave te piDavizuddhi, tenuM varNana eSaNA samitimAM thaI gayu. samitinA pAMca bheda : tenuM varNana cAritrAcAramAM 30 sUtra utkAlika che. tenAM nAmeA :-1 dasa vaikAlika 2. kampiyAkappiya, 3. cUkSakalpa, 4. mahAkasUrya, 5. UvavAI, 6 rAyapaseNI, 7. jIvAbhigama, 8. pAvaNA, 9. mahA pAvaNA, 10 pammAya pavAya', 11. naMdI, 12. anuyogadvAra, 13. devedrastava, 14. tadulaveyAliyA, 15. caMdAvijaya', 16. sUra prajJapti, 17. perasI maMDaLa, 18. ma`DaLapraveza, 19. vidyAcaraNa viNicchi, 20. gaNitavidyA, 21. jhANa vibhatti, 22. maraNa vibhatti, 23. AyaviseAhI, 24. vIyAsUma, 25. salehaNAsUya 26. vihArakappA, 27. caraNavihI, 28. AurapaccakhANa, 29 mahA paccakhANa, 30. dRSTivAda. A 30 sUtra utkAlika hovAthI batrIsa prakAranI asajhAi TALI dareka vakhate bhaNavAmAM Ave che. uparanAM 41 kAlika sUtra, 30 utkAlika sUtra maLI 71 che. ane 72muM Avazyaka sUtra che, temAM asajhAya doSa TALavAnI kazI jarUra nathI. e pramANe 72 sUtreA zAstrAnusa 2 jaNAvyAM che. e 72mAMnAM keTalAka hAla che ja nahi te bAbatanA khulAsA 'pAkSika' nivRttimAM nIce pramANe che. A kALamAM 1. buDiyA vimAna vibhatti. 2. mahAliyA vimAna vibhatti, 3. aMga sUliyA, 4. varaMga cUliyA, 5. vivAha cUliyA, 6. aruNAvavAI 7. varNAvavA, 8. garuDAvavAI, 9. dharaNeAvavAi, 10. vesamaNeAvavAI. 11. veladharAvavAI, 12. devi dAvavAI, 13. uTaThANa sUe, 14. samuThThANa sUe, 15. nAga parimAvaliyA, 16. kalpiyA kampiyANa 17, Asi viSa bhAvaNANa, 18. diThi viSa bhAvaNANa', 19. caraNa bhAvaNANuM, 20. mahAsumiNa bhAvaNANuM, 21. teyAganisagANuM e 21 kAlika sUtranI hAla nAsti che eTale che ja nahi. 17 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 258 thaI gayuM. sAdhunI 12 DimAH tenuM varNana kAyakaleza tapamAM thaI gayuM. pa iMdriyanigraha karavAnuM kathana pratisa'lInatA tapamAM thayuM. 25 pratilekhanAnu varNana ceAthI samitimAM thayuM. ane 3 guptinu kathana cAritrAcAramAM thaI gayu che. eTale bAkI rahela 12 abhigrahanu varNana ahI karavAmAM Ave che. bhAvanA ane 4 vaLI, 1. kayiA, 2. cUla kalpa sUrya, 3. mahA kalpa sUrya, 4. mahApannavaNA, 5. pammAya pamAya, 6. pArasI maMDaLa, 7. maMDaLa praveza, 8. vighAcaraNa viNi7, 9. jANa vibhaktti, 10. maraNa vibhaktti, 11. Aya visAhI, 12. saMlehaNA sUrya. 13. vIyarAya sUrya, 14. vihArakappA, 15 caraNa viseAha......... e 15 utkAlika sUtrI paNa hAla che nahi, paraMtu enA nAmane maLatAM bIjA sUtro hAla jovAmAM Ave che, te arvAcIna kALanA AcAryoe banAvyAM haze ema mAlUma paDe che. dAkhalA tarIke-- caMdravijaya payatnomAM eka gAthA che : ujjeNIe nayarIe, AvaMtI nAmeNa vissuo / susANa mAjhiyarA thA || AsI pAuvagga pavAnno, A gAthAmAM kahelA AvatIsukumAra te pAMcamA ArAmAM thayA che, eTale A sUtrane prAcIna kevI rIte mAnI zakAya ? vaLI, mahAnizItha sutra hAla upalabdha che te zrI haribhadra, zrI siddhasena, vRddhavAdI, pakSasena, devagupta, yazeAdhara, vigupta ane skaMdilAcArya e ATha AcAryanA banAvelAM kahevAya che. yadyapi A badhA AcAryo samakAlIna nathI, tathApi jyAre jyAre thayA tyAre tyAre teoe temAM adhyayanonI vRddhi karI evA emanA lekhathI ja bhAsa thAya che. jema ke eka sthaLe lakhyuM ke: be muhupattI rAkhanAra sAdhu marIne jaLa-manuSya thaI ghaMTImAM pilAyA ane bIje sthaLe lakhyuM che ke: sAdhune maithunanI prabaLa icchA thAya te teNe amuka upAyathI dravya prApta karI te pUrNa karavI.' vaLI, eka sthaLe lakhyuM che ke--kamaLaprabha AcArye prathama zuddha prarapA karIne tIthaMkara geAtranAM dalika ekatra karyA ane pachI maMdira banAvavAnA upadeza karavAthI anaMta sasArI thayAM ane bIje sthaLe lakhyuM che ke-'maMdira para jhADa UgyAM hoya te sAdhu yatanAthI tene kApI nAkhe, AvAM paraspara virodhI vacanA tathA vratakhaMDananA upAyo jemAM batAvyA hoya te zAstra kevI rIte pramANabhuta mAnI zakAya ? A uparAMta, zaMkarAcArye tathA musalamAna bAdazAhoe paNa jainazAstrone ghaNuM nukasAna pahoMcADayuM che. AthI jaina-zAnanI bhAre hAni thai che. vi. saMvata 1500 AsapAsa paDelA bIjA mahAduSkALa vItyA bAda (gujarAta)nA upAzrayanA jaina jJAnabhaMDAramAMthI 32 zAstra akhaMDita nIkaLyAM. amadAvAda Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM" : upAdhyAya 259 12 bhAvanA 1. anitya bhAvanA-ema citave ke A jagatamAM gAma, gaDha, bagIcA, kuvA, vAva, mahela, havelI, dukAna, pazu, pakSI, ghareNAM, anAja, ityAdi sarva vastu anitya che. paNa he jIva! tu ajJAna dazAmAM mUta thaI ne e sava vastune zAzvatI (sadAkALa rahenArI) mAnI beTho che. khIjA jaDa padAtheAMnI TApaTIpa karI zarIrane ane gharane zaNagArI tu hu'mezA khuzI thayA kare che, paNa para pugaLAthI karelI zAbhA dApi ekasarakhI rahenArAM nathI. AvI bhAvanA zrI bharatezvara cakravatI e bhAvI hatI. zrI RSabhadevajInA putra ane sumagaLA rANInA jAyA, zrI bharatezvara cakravatI rAjA hatA. temanI rAjadhAnI vinatA nagarI hatI. eka divase zrI bharata mahArAjA seALa zaNagAra sajI peAtAnA arIsA bhuvana (kAcanA mahela)mAM peAtAnA zarIranuM pratibiMba jotA hatA. evAmAM hAthanI TacalI AMgaLImAMnI mudrikA (vITI) nIkaLI paDI. tethI te AMgaLI ghaNI kharAma lAgavA mAMDI. e vAta upara vicAra karatAM zrI bharata mahArAjA Azcarya pAmyA ane peAtAnA zarIra uparanAM ekeka AbhUSaNa tathA vastra anukrame utAratAM utAratAM nagnasvarUpa thaI UbhA rahyA, ane peAtAnA manane kahevA lAgyA ke jo, tAru rUpa te AvuM ja che, phakta pArakA padArthonA ThAThamAThathI tArI zeAbhA hatI. e pArakA padArthA (para pudagaLA) tA tArA che ja nahi. e para-pudagaLeA tA vinAzI che ane tu (AtmA) te! avinAzI che. e pramANe bannenI bhinna bhinna prakRti che, teA pachI tArI ne tenI prIti zI rIte TakI raheze ! * bAkInAM zAstrAne udhaIe khAdhelA. A kAraNe sthAnakavAsI jaine 32 zAstrone sarvAze mAne che. bAkInAM zAstrAmAMthI je uparyukata 32 sutrAthI aviruddha kathana hoya tene mAnavAmAM koI harakata nathI. zrI naMdI sutramAM kahelAM nAmeA paikI e ja nAmanAM keTalAMka sutrA Aje maLI Ave che, paraMtu temAM pUrvApara virodha hovAthI A sUtra vizvasanIya nathI. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 jaina tattava prakAza he Atmana ! je tuM enI sAthe vadhAre prIti karIza te tAre jarUra revuM paDaze. tArA dekhatAM e vastune nAza thaze te tuM pazcAttApa karIza ke hAya re! mArI amuka amuka pyArI cIje kayAM gaI? je tuM e vastuone choDI jato rahIza te paNa tuM revA mAMDIza ke hAya re huM A badhI saMpattio choDI ekale jAuM chuM." A pramANe A mAmale kharekhara vicitra hevAthI tArI pitAnI chatI zakti che tyAMlagI A badhI nAzavaMta cIjo jene tuM mAlika che ema mAnI beTho che, tene khuzIthI tyAga karI cAlI nIkaLa ane sukhI thA. e pramANe zrI bharatezvara mahArAja vicAra para caDayA ane vicAratAM vicAratAM tarata tyAM ja kevalajJAnanI prApti thaI. te ja vakhate zrI jaina zAsananA rakSaka devatAe AvI sAdhuveza, rajoharaNa, muhupattI Adi samarpaNa karyA, tarata dIkSA laI sabhAmAM AvI pratibodha karatAM, 10 hajAra meTA moTA rAjAo dIkSA levA taiyAra thayA. te saune dIkSA daI janapada dezamAM vihAra karI karmane kSaya karI te ja bhave mokSe padhAryA. 2. "azaraNa bhAvanA"--e vicAra kare ke jIva! A jagatamAM tane zaraNa (AdhAra ApanAra) keI che ja nahi. badhAM sagAMvahAlAM svArthanAM ja sebatI che. svArtha na hoya te te tamAma tArAM sagAM che ja nahi. jyAre karmanA udaye tArA para dukha AvI paDaze tyAre tane sahAya karavA keI paNa mANasa UbhuM raheze nahi. tArI dilagIrI, tAre regatArA paranI Aphata, tArI garIbAI, vagere badhAM duHkhamAM kaI bhAga paDAvaze nahi. A azaraNa bhAvanA zrI anAthI nigraMtha mahAtmAe bhAvI hatI. eka vakhata rAjagRhI nagarInA zreNika rAjA havA khAvA sAruM pitAnA maMDikakSI nAmanA bagIcAmAM gayA, tyAM eka jhADa nIce ati suMdara ne mane hara rUpavALA, zAMta, dAMta ane dhyAnastha muninuM rUpa joI ati AzcaryanI sAthe vaMdana karI zreNika mahArAja pUchavA lAgyA ke, he mahAnubhAva mahAtman ! Apa AvI bharajuvAna avasthAmAM sAdhu zA mATe thayA ? Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya muni mahAtmAe javAba dIdhuM ke he rAjana, huM anAtha chuM. A javAba sAMbhaLI zreNika rAjAne temanA para dayA AvI ane kahevA lAgyA ke A5 anAtha he te Apane nAtha huM banIza. cAle, mArA rAjadarabAramAM. tyAM huM mArI hAlI kanyA paraNAvIza ane rAjya ApI sukhI karIza. zrI anAthI muni mahAtmAe kahyuM ke he rAjana ! tuM pote ja anAtha che te bIjAne nAtha tuM zI rIte thaI zakaze ? A vacana sAMbhaLI rAjA ghaNo dIlagIra thaye ane kahevA lAge ke jenI AjJAmAM tetrIsa hajAra hAthI, ghoDA, ratha che, tetrIsa keDa pAyadaLa che, pAMcaso rANI che ane eka karoDa ekotera lAkha gAma che, evI riddhivALA mane, Apa anAtha kahe che te Apane mRSAvAdane doSa zuM nahi lAge ? zrI anAthI munie javAba Apyo ke he rAjana ! tuM anAthasanAthane bheda samajI zake nathI. sAMbhaLa, huM kauzAMbI nAme nagarInA prabhatadhana saMcaya nAme zeThane putra chuM. eka divasa mArA zarIramAM IMdranA vajanA prahAra jevI ati AkarI mahAvedanA utpanna thaI. e vedanA koI paNa upAye zAMta na thaI. ghaNAM ghaNuM vaidya, maMtra, taMtra, vAdI, potapotAnA zAstramAM ghaNA ja kuzaLa evA mArI vedanA maTADavA AvyAM ane auSadha, upacAra, pathya, yatna, vagere tamAma karI cUkyAM, paNa roga za nahi. mane prANathI adhika pyAre gaNanArA mArAM sarva svajana hatAM, te sau tana ane dhanathI mahenata karI karIne thAkI gayAM, paNa koI dukha maTADI zakayuM nahi. mArI marajI pramANe ja cAlanArI ane mane sadA rAjI rAjI rAkhanArI evI mArI pativratA strIoe mArI pIDAnA duHkhathI duHkhI thaI, bhajana ane snAnane tyAga karyo, ane rAtadivasa ciMtAtura rahI mane rogarahita jevA IcchatI evI mArI strIe paNa mAruM dukha maTADI zakI nahi. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 jaina tattva prakAza | badhAne thAkI gayelAM joI, meM mArA mana sAthe vicAra karyo ke, je huM A vedanAmAMthI chUTuM, ane mAruM duHkha dUra thaI jAya te tarata ja AraMbha parigrahanA tyAgI, zAMta-dAMta evA muninA padane svIkAra karuM. ATale nizcita vicAra karyo ke tarata ja mArI vedanA adazya thaI gaI. pachI kuTuMbIjanenI AjJA laI meM dIkSA grahaNa karI ane pharate pharate ahIM Avyo chuM. A vRttAMta sAMbhaLIne zreNika rAjAne anAtha-sanAthapaNAnuM rahasya jANavAmAM AvyuM ane bauddha dharmane tyAga karI jainadharma svIkAryo. munine bheganuM nimaMtraNa kareluM te mATe kSamA yAcI svasthAnake gaye. anAthI nigraMtha paNa vizuddha karaNI vaDe karmane kSaya karI mekSamAM gayA. A kathana zrI uttarAdhyayana sUtrane 20 mA adhyayanamAM che. 3. saMsAra bhAvanA e vicAra kare ke he jIva! anaMta janma-maraNa karI te sarva saMsAramAM bhaTa. vALanI aNI jeTale A jagatane bhAga tArA janma-maraNa vinAne khAlI nathI. vaLI, he jIva! te sarva jI sAthe sarva jAtanAM sagapaNa karyA. jenI tuM mAtA hate tenI tuM strI thaye, eTale mAtA marIne strIrUpe thaye, ane vaLI strI tarIke marIne pAcho mAtArUpe thaye. e ja pramANe, jyAM tuM pitA hate tyAM tuM putra thayo ane putra hatuM tyAM pinApaNe Upaje. A pramANe paraspara sarva jAtanAM sagapaNe anaMtIvAra tuM karI AvyuM. A bAbatane sUkSma vicAra karIe te jagatavAsI sarva jIve ApaNuM svajana che. A bhAvanA zrI mallinAthanA cha mitree bhAvI hatI. zrI mithilA nagarInA kuMbha nAme rAjAnI prabhAvatI nAme rANInI kUkhe mallikuMvarI nAme putrI avatarI. mallikuMvarI traNa jJAna sahita hatAM. e mallikuMvarIe eka mehanaghara (mana haraNa kare e baMgale) banAvyuM, jenI barobara vacamAM pitAnA jeTalI ja meTI ane rUpALI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4thuM : upAdhyAya 263. sonAnI eka pilI pUtaLI banAvI. mallikuMvarI bhajana kare tyAre te. pUtaLInA mAthA uparanuM DhAMkaNuM ughADI temAM haMmezAM bhejanane eka grAsa (keLiya) nAMkhI pAchuM DhAMkaNuM baMdha karI detAM. eka vAra cha dezanA rAjAo mallikuMvarIne mahArUpano mahimA sAMbhaLI lazkara laI mithilA nagarImAM AvyA. kuMbha rAjA pAse mAMgaNI karI ke tamArI putrI amane paraNa. kuMbha rAjA ciMtAmAM paDyo ke cha rAjAmAMthI kene mallikuMvarI paraNAvuM ne kene nahi ? pitAnI ciMtA sAMbhaLI mallikuMvarIe kahyuM, pitAjI! Apa ciMtA. na karazo. huM e rAjAne samajAvI daIza. pachI mallikuMvarIe chIe rAjAne judA judA teDAvI mehanagharanI che keTaDIomAM judA judA pUrI te koTaDIo baMdha karI dIdhI. keTarInI jALImAMthI chae rAjA vacamAM rahelI pUtaLInuM rUpa joI tenA para atyaMta meDita thayA che evuM mallikuMvarIe jANyuM ke tarata ja e pUtaLInuM DhAMkaNuM ughADI nAkhyuM. A pUtaLImAM ghaNe vakhata thayAM rAMdheluM anAja nAMkhavAmAM AvatuM tethI te bhAre durgadhI saDI gayelA dhAnanI nIkaLI. A durgadhathI chae rAjA akaLAI gayA eTale mallikuMvarIe tyAM AvIne kahyuM ke he naredro ! je pilI pUtaLIne joIne tame sau meDita thayA hatA tene ja dekhatA have gabharAo cho zA mATe ? senAnI pUtaLImAM ja bhejanane grAsa nAMkhavAthI AvI durgadha nIkaLI, te A mArA zarIrarUpI hADa, mAMsa, tvacAvALI pUtaLImAM te. reja aneka grAsa (kebiyA) anAja paDe che tethI durgadhI keTalI haze ? AvI durganDInA bhaMDArarUpa kethaLI jeIne zuM meDita thAo che ?" tamArA pAchalA bha yAda kare. trIje bhave huM mahAbala rAjA hatuM, ane tame che mArA maMtrIo hatA, ApaNe sAte jaNe dIkSA lIdhI hatI. e dIkSAnA samayamAM meM dharmanA kAmamAM kapaTa kareluM tethI huM tame juo che tema strIne avatAra pAmI chuM. saMsAranuM svarUpa te vicAre ! tame mane paraNavA taiyAra thayA che ! ! dhikAra che A saMsArane ! Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 jaina tattva prakAza A vAta sAMbhaLI chae rAjAne jAtismaraNa jJAna (pAchaLanA 'bhave jANavAnuM jJAna) utpanna thayuM. chae jaNa pratibaMdha pAmyA. zrI mallikuMvarIe dIkSA lIdhI ane zrI mallinAtha tIrthakaranuM pada pAmyA. tyArabAda chae rAjAoe paNa temanI pAse dIkSA lIdhI, chevaTe kevaLajJAna prApta karI mekSe padhAryA. A kathana zrI jJAtAsUtranA AThamA adhyayanamAM che. 4. ekatva bhAvanA-e vicAra kare ke he jIva ! A jagatamAM kaI kaInuM sebatI nathI. tuM ekale Avyo che ane eka ja javAne che, pApa karIne te je dhana vagere riddhisiddhine saMgraha karyo che, ane pUrvanA karmane yuge tane je kuTuMba parivAra maLyo che te tArA maravA samaye sAthe AvanAra nathI. dhana dharatI para ke dharatImAM jyAM haze tyAM dharyuM raheze. pazu pakSI gharamAM rahI jaze, tArI vahAlI strI daravAjA lagI ane kuTuMba parivAra ramazAna lagI Avaze. tane atyaMta priya evuM tAruM A zarIra paNa citAmAM baLI khAkha thaI jaze paNa sAthe Avaze nahi. evuM jANuM ekAMtapaNuM dhAraNa kara. evI ekAMta bhAvanA zrI mRgAputra bhAvI hatI. zrI sugrIva nagaramAM balabhadra rAjA hatA. tene mRgA nAme rANI hatI. tenA putranuM nAma mRgAputra hatuM. te mRgAputra eka prasaMge pitAnI suMdara ne manahara strIonI vacce potAnA ratnajaDita mahelanI aMdara besI bajArane ThATha jotA hatA. evAmAM raste jatAM eka durbaLa paNa tapodhanI (taparUpI dhanane saMgraha karanAra) sAdhune joI zrI mRgAputrane jAtismaraNa jJAna prApta thayuM. pUrvanA bhavamAM pote paNa saMyama pALela te jANI saMyamI thavAnI prabaLa IcchA thaI. saMyama laI jaMgalanA mRganI piThe ekalA vanavAsI rahI khUba karaNa karI mekSa pahoMcyA. A kathana uttarAdhyayananA 19 mA adhyayanamAM che. 5. anyatva bhAvanA-e vicAra kare ke he jIva! A jagatamAM sau svArthI che, pitAnI matalaba hoya tyAM lagI sau ApaNane Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 265 mAna Ape, ApaNuM AjJAmAM rahe ane jI, jI kahI hukama uThAve. matalaba pUrI thaI ke pachI kaI kaInuM nathI. evI bhAvanA zrI namirAja RSie bhAvI hatI. zrI mithilA nagarImAM zrI namirAjane eka vakhate dAhavara (zarIramAM agni vyApe teno raMga pedA thaye. e reganI zAMtine mATe emanI 1008 rANIo bAvanA caMdananuM lAkaDuM ghasIne pitAnA vahAlA patinA zarIrane copaDatI hatI. te vakhate te rANIonA hAthamAM paherelAM aneka kaMkaNa (cUDIo)ne khaDakhaDATa kAnamAM paDavAthI zrI namirAjane vizeSa darda thavA mAMDyuM. vicakSaNa rANIoe dardane bheda samajI pitAnA hAthamAMnAM tamAma kaMkaNa kADhI nAkhI phakta maMgaLanI nizAnI mATe ekaeka kaMkaNa hAthamAM rAkhI bAvana caMdana ghasavA lAgI. kaMkaNane avAja baMdha thavAthI zrI namirAje pUchyuM ke pahelAM bahu khaDakhaDATa thatuM hatuM ane have kema nathI thatuM? rANIoe sAcesAcI vAta karI dIdhI. anekathI gaDabaDa paNa ekathI nahi, e vAta upara vicAra karatAM karatAM vairAgya utpanna thaye ane nizcaya karyo ke oho ! huM A badhAMnA saMjogamAM rahyo chuM te ja duHkhI chuM. e vicAra thatA roga zamI gaye, ane nidrA AvI gaI. nidrAmAM svapna AvyuM, temAM sAtamuM devaleka dIThuM. e devaleka dekhatAM AMkha UghaDI gaI. jAgRta dazAmAM pAchA e ja vicAra upara caDyA, tarata jAti-smaraNa jJAna thayuM. putrane rAja ApI cAritra laI, vanavAsa svIkAryo. | zrI namirAja jevA uttama rAjAne viyoga thatAM sarva prA, e viga-dukhathI gabharAIne vilApa karavA lAgI. e vilApa sAMbhaLI zakeMdrane dayA AvI. namirAja SinA cAritrabaLanI-daDhatAnI parIkSA levA mATe zaka eka vRddha brAhmaNanuM svarUpa laI kahyuM ke ahe rAjarSi ! Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jaina tattva-prakAza A badhA leke zA mATe vilApa kare che? nami rAjaSi e javAba dIdhuM ke A nagarInI bahAra eka ati suMdara vRkSa che. te phaLa, phUla, pAMdaDAM ane DALathI bhAre khIlyuM che. e jhADa upara ghaNAM pakSIo AvI ArAma letAM hatAM. eka divasa vAyunA tephAnathI te vRkSa tUTI paDyuM ane tenuM mAtra ThuMThuM rahI gayuM, te vakhate sarva pakSIo potapotAnA svArthanI vAta yAda karI vilApa karavA ne revA lAgyAM. he iMdra ! te ja rIte nagarInA badhA leko potapotAnI matalabane (mAre viyega nahi) viga joI rue che. e pramANe zake ke 11 prazno pUchyA. te agiyAnuM samAdhAna karyuM. tethI idra zrI namirAja Sine namaskAra karyA ane pitAne mAge svargamAM ja rahyo. zrI namirAjarSi utkRSTa karaNI karI mekSamAM padhAryA. (uttara a. 9) 6. azuci bhAvanA-evo vicAra kare ke he jIva! tuM tArA zarIrane snAna, maMjana, lepana vagerethI zuddha karavA Icche che, paNa te kaI divasa zuddha thavAnuM nathI. kAraNa ke tenI utpattine tathA tenI aMdara zuM che tene jarA vicAra te kara. prathama te te mAtAnuM rakta (raja) ane pitAnuM zuka (vIrya) e bene AhAra karI banyuM che. mAtAnA udaramAM te azuci sthAnamAM eTale jyAM viSTA-mUtra rahelAM che tyAM vRddhi pAmI raktanA nALAmAMthI bahAra nIkaLyuM. bahAra AvyA pachI mAnuM dUdha pIne meTuM thayuM. mAnuM dUdha paNa jema zarIramAM lehI-mAMsa rahe che te pramANe rahe che. hAla e zarIra anAja khAya che te anAja paNa azucimaya khAtaramAMthI pedA thAya che. have zarIranI aMdaranA padArthone jarA vicAra kara. zarIramAM sAta dhAtu che (1) rasa, (2) lehI, (3) mAMsa, (4) meda, (5) hADa (6) majajA, (7) zuka. je AhAra karavAmAM Ave che te pittanA tejathI pAkIne pahelA cAra divasamAM rasa thAya che. bIjA cAra divasamAM Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 267 rasanuM lehI thAya che. ema cAra cAra divase ekeka dhAtu banatAM banatAM chevaTe 1 mahine chelle dhAtu zuka (vIrya) bane che. zarIramAM sAta dhAtu. che. (1, 2, 3) jIbhane, netrane ane gaLAne mela ane rasa, (4) kAnane mela ne mAMsa, (5) vIsa nakhanAM hADakAMnI upadhAtu, (6) AMkhanA gIDa mIjInI dhAtu, (7) mAM uparanI cIkaNAza-zukanI upadhAtu mAMsarUpa je dhAtu che tene "vasA" tathA "oja' kahe che. e mAMsa ghI jevuM cIkaNuM, AkhA zarIramAM sarva ThekANe raheluM, zItaLa ane puSTikAraka baLavAna che. cAmaDAnI sAta jAta che. (1) bhAminI eTale upalI cAmaDI. te cIkaNI che ane zarIrane zebhAvanArI che. (2) lAla raMganI cAmaDI emAM tala Arya pedA thAya che. (3) zveta eTale dhaLI cAmaDI, temAM carma raLa pedA thAya che. (4) tAMbAnA raMga jevI cAmaDI, emAM koDha rega pedA thAya che. (5) chedanI cAmaDI, emAM soLa prakAranA roga. pedA thAya che. (6) rahiNI nAme cAmaDI, emAM gUmaDAM, gaMDamALa, vagere roga pedA thAya che. (7) sthaLa tvacA, emAM vidradhi pedo thAya che. traNa doSanuM svarUpa- (1) vAta (vAyu), (2) pitta, (3) kapha. e traNane keTalAka traNa deva kahe che ane koI traNa mela kahe che. tenuM vivecana (1) vAyu-zarIramAM sarva ThekANe vastuonA vibhAga karavAnuM kAma vAyu kare che. e vAyu, sUphama, zItala, halaka ane caMcaLa che. je vastu khAvAmAM Ave che tene e vAyu taraphathI naLIo mAraphate gya ThekANe pahoMcADavAmAM Ave che. e vAyunAM pa sthAna che (1) maLanuM sthAna, (2) kaTho eTale paTa, (3) agnisthAna, (4) hRdaya, (5) kaMTha. e pAMca sthaLe vAyu. rahe che. (1) gudA (maLadvAra)mAM rahenAra vAyune apAna vAyu kahe che. (2) nAbhImAM rahe che te vAyune sapAna vAyu kahe che. (3) hRdayamAM rahe che te vAyune prANavAyu kahe che. (4) kaMThamAM rahe che. te vAyune udAna vAyu kahe che. (5) zarIramAM sarva sthaLe ramI rahela che te vAyune vyAna vAyu kahe che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jaina tatva prakAza vAyu-prakRtivALAnAM lakSaNe-mAthAnA vALa TUMkA, rUkSatAne lIdhe zarIra dukhavuM, mana caMcaLa ane belavAmAM vAcALa hoya che. vAyuprakRtivALAne AkAzamAM UDavAnAM svapna Ave che. e prakRtivALAne rajoguNI kahe che. (2) pitta-e garama, pAtaLuM, pILuM, kaDavuM, tIkhuM, ane dagdha hovAthI khATuM thaI jAya che. e pitta zarIramAM pAMca sthaLe rahIne pAMca prakAranA guNo pedA kare che. (1) AzayamAM tala jeTaluM agni thaIne rahe che. e agni pAMca prakAranI asara pedA kare che. (1) maMdAgnithI kapha thAya che. (2) tINa agnithI pitta thAya che. (3) viSama agnithI vAta thAya che. (4) sama agni sAre. (5) viSama agni naThAro. (2) tvacAmAM (cAmaDImAM) pitta rahIne suMdaratA upajAve che (3) netramAM pitta rahIne vastuo dekhADe che. (4) prakRtimAM pitta rahIne khAdhelI vastuone pacAvI temAMthI rasa ne lehI banAve che. (5) hRdayamAM pitta rahIne buddhi utpanna kare che. buddhinAM pAMca nAme che. (1) pAcaka, (2) jaMjaka, (3) raMjaka, (4) elacaka, (5) sAdhaka, pittaprakRtivALAnAM lakSaNa-juvAnImAM dheLA vALa thAya, buddhimAna hoya, paraseve ghaNo Ave, krodha hoya, ane svapnamAM teja bhALe, pitta prakRtivALAne tamoguNI kahe che. (3) kapha e cIkaNe, bhAre, ThaMDa ane mIThe hoya che, dagdha thAya te khAro thaI jAya che. ene rahevAnAM pAMca sthAna che. (1) AzayamAM, (2) mastakamAM, (3) kaMThamAM, (4) hRdayamAM, (5) saMdhimAM, e pAMca ThekANe kapha rahIne sthiratA tathA kamaLatA pedA kare che. enAM pAMca nAma che (1) kaledana (2) snehana, (3) eSaNa, (4) avalaMbana, (5) gurutva. kapha prakRtivALe gaMbhIra ane maMda buddhi hoya che. tenuM zarIra cIkaNuM ane keza baLavAna hoya che. svapnamAM paNa dekhe che. kaphaprikRtivALAne sattvaguNa kahe che. zarIramAM mAMsa, hADakAM ane meda ene bAMdhanArI je je nase che tene snAyu kahe che. A zarIra hADakAne AdhAre UbhuM rahe che. e hADakAne sanAyune AdhAra che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 269. zarIramAM sauthI moTI 16 naso che. e soLa nasone karaDa kahe che. e kAMDa zarIrane saMkecavAnuM tathA pracAravAnuM baLa Ape che. mAMsaraMdhAnuM svarUpa-kAnanAM, nAkanAM ane AMkhanAM babbe chidra maLI cha chidra-(7) jananeMdriya-chidra, (8) gudA dvAra, (9) mukhadvAra e. pramANe 9 chidra ke dvAra puruSane hoya che. e uparAMta strIne (10) garbhAzayanuM chidra (11-12) be parasthAna eTale stananAM chidra; e pramANe, bAra chidra hoya che. bIjAM jhINAM jhINAM chidro te aneka che. zarIramAM kALajAnuM vajana 25 pala, AMkhanuM 2 pala, zukanuM 30 TAMka, lehInuM eka aDhaka, carabInuM adhe aDhaka, mAthAnA bhejAnuM (magajanuM) eka pAtha, mUtranuM eka aDhaka, viSTAnuM eka pAthA, pittanuM eka kabala, ane legsa (kapha)nuM eka kabala che. e pramANe zarIranuM vajana che. e vajanathI vadhu thaI jAya te roga pedA thAya ane ghaTe te mata nIpaje. zarIramAM 160 nADIo nAbhinI upara rasa dharanArI che, ekaso sATha nAbhinI nIce che, eka sATha trachI (trAMsa nAjumAM) eTale hAtha vageremAM lapeTANI che. 160 nADIo nAbhinI nIce mudAne vIMTAI rahI che, 25 nADI zleSmane eTale kaphanA sthAnane, pacIsa nADI pittanAM sthAnane, ane dasa nADI zukane dharanArI che. pramANe sarva maLI 700 nADIo che. zarIramAM be hAtha; be paga, ema cAra zAkhA che. dareka zAkhAmAM. 30-30 hADakAM hovAthI 120 hADakAM che. vaLI, 5 jamaNe kamaramAM,. 5 DAbI kamaramAM, cAra nimAM, cAra gudAmAM, eka trikanamAM, tera be pasavADAmAM, trIsa vAMsAmAM, ATha hRdayamAM, be AMkhamAM, nava DokamAM, cAra gaLAmAM, be haDapacImAM, 32 dAMta mAM, eka tALavAmAM, e. pramANe sarva maLI 300 hADakAM che. - zarIramAM sADAtraNa keDa rema eTale rUMvADAM che. jemAMthI be. kareDa ekAvana lAkha rUMvADAM gaLAthI nIce ane navANuM lAkha gaLAnI upara che. e pramANe aneka rIte zarIra azucithI, apavitratAthI, , Adhi, vyAdhi ane upAdhithI pUrNa bhareluM che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza jayAM lagI puNyanI prakhaLatA che, tyAM lagI e badhI apavitratA -azuci gupta rahI che ane upara gArI, kALI, rAtI cAmaDI DhaMkAI rahI che. paNa jyAre pApanA uDDaya thAya che eTale, pApanAM phaLa pragaTe che tyAre zarIrane bagaDanAM jarApaNa vAra lAgatI nathI. A azuci bhAvanA zrI sanatakumAra cakravatI e bhAvI hatI. .270 ayeAdhyA nagarImAM mahArUpavaMta zrI sanatakumAra nAme cakravartI rAjA hatA, tenA rUpanI praza'sA pahelA devaleAkanA iMdra devasabhAmAM karI, te eka devatAe mAnI nahi. parIkSA karavA te deva tarata vRddha brAhmaNanu rUpa dhAraNa karI cakravatInI pAse AvyeA. zrI sanatakumAra cakravartInu rUpa joI deva ghaNuM acaraja pAmyA. e vakhate cakravatI snAna karatA hatA, teNe devane pUchyuM, are vipra ! kayAMthI cAlyA AvA che ? deve javAba dIdhA ke cheka nAnapaNamAM ApanA rUpanI prazaMsA sAMbhaLI me tarata ja cAlavu zarU karyuM. cAlatAM cAlatAM mArI ATalI vRddha uMmara thaI gaI. Aja mane ApanAM darzana thayAM ane mAre manAratha pUrNa thaye. A vAta sAMbhaLIne cakravatIne abhimAna thayuM ane gava ANI belve, hamaNAM tuM mAruM rUpa jue che tenA karatAM jyAre huM soLa zaNagAra sajI rajasabhAmAM tamAma parivAra sAthe besa' tyAre jo joIza tA atizaya Azcaya pAmIza. AvI garviSTha vANI kahetAM ja cakravatInuM zarIra ekadama bagaDI gayuM ane temAM kIDA paDI gayA. zarIranI evI dazA joI cakravatI ne tarata vairAgyadazA AvI ke zarIrane meM ati uttama mAlamalIdA khavarAvyA, vidhavidha zaNagAra sajAvyA, aneka jAtanAM sukhA ApyAM, te ja zarIre mane dagA dIdhA; te kuTuMba piravAra, nAkara vagerenu tA kahevuM ja zuM? huM teA ema mAnatA hatA ke mAruM zarIra TheTha lagI Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 271 ekasarakhuM ja raheze. dhikkAra! dhikkAra ! dhikkAra A saMsArane ! ema kahI tarata sarva rAjariddhine tyAga karI, sAdhupada grahaNa karyuM. sAdhu thayA pachI 700 varSa lagI e rega zarIramAM rahyo, pachI nIrogI thaI, mekSe padhAryA. (kaI kahe che ke devalekamAM padhAryA) (uttaa. 18nI kathAmAM). 7. Asava-bhAvanA-e vicAra kare ke, he jIva ! te anaMta saMsAra asaMtI vAra paribhramaNa karyo, e badhAnuM mULa kAraNa Asava ja che. kAraNa ke pApane te A jIve anaMtIvAra cheDayuM paNa AsavanAM dvAra baMdha karyA vinA dharmanuM pUrNa phaLa maLI zakatuM nathI. e Asrava vIsa prakAre Ave che. paNa temAM mukhya prakAra agratane eTale upabhoga (je cIjo eka vAra ja bheLavavAmAM Ave che te jevI ke AhAra vagere), paribhega (je cIjo vAraMvAra bhegavavAmAM Ave che te jevI ke vastra ghareNAM vagere), dhana, bhUmi, vagerenI maryAdA na karavI, AzA-tRSNA-IcchAne na rekavI, e Asava ja A bhavamAM mahAtRSNArUpa sAgaramAM gothAM khavarAve che ane maraNa pachI durgatimAM laI jaI anaMta kALa sudhI viTaMbaNA bhegavAve che, evuM jANI he jIva! have te Asavane cheDa, vrata paccakhANa jarUra Adara. AraMbha parigrahane bane teTale tyAga kara. evI Asava bhAvanA zrI samudrapALe bhAvI hatI. | caMpAnagaromAM pAlita nAme zrAvakane samudrapALa nAme putra hate. te eka divasa pitAnI strI sAthe havelImAM gebamAM beTho beTho nIce bajAranI racanA jete hate. evAmAM aneka rIte bAMdhelA evA eka cerane vadhasthAna tarapha laI jata je. zrI samudrapALa vicAra karavA lAge ke jue. A azubha karmane udaya ! e cAra paNa mArA je manuSya ja che, paNa kamane vaza pacce thake atyAre paravaza thaI gayo che. ane kaI vakhata mArAM azubha karmane udaya Avaze te mane koNa cheDAvaze ? e karmodaya Asavane laIne ja che, mATe udaya thayA pahelAM ja Asavane kSaya karI sukhI thAuM. e vicArazreNI para caDatAM chevaTe dIkSA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 jaina tattva prakAza karaNIthI kamane e mA padhAryA (uttara 8. savAra grahaNa karI, bhAre tapa saMyama AdarI, ati duSkara karaNIthI karmane kSaya karI, kevaLajJAna pAmI mele padhAryA (uttaa. 21). 8. saMvara bhAvanA-evo vicAra kare ke, he jIva! saMsAramAM rakhaDAvanAra kharekhara eka asava ja che. e Asavane rokavAne upAya phakta saMvara karaNa ja che. mATe have huM mana, vacana ane kAyAnI IcchAone rokI ekAMta samatA rUpI dharmamAM ja tallIna thAuM. evI bhAvanA zrI harikeza raSie bhAvI hatI. e harikezI munie pUrva bhavamAM jAtine mada karyo hato tethI cAMDALa kuLamAM avataryA hatA. tenuM beDoLa moDhuM joI harikezI nAma ApyuM. jyAM jAya tyAM kUbaDA rUpane lIdhe apamAna thavA lAgyuM, tethI gabharAIne ApaghAta karavA jatA hatA. evAmAM eka sAdhujIe dIThA ane temaNe upadeza karyo ke bhAI ! manuSya janma rUpI ciMtAmaNi ratna Ama pRpApAta karI zA mATe gumAve che? ApaghAta karyA pachI sukha maLaze nahi. UlaTuM, duHkhane vadhAre thaze, vagere sadbodha sAMbhaLatAM harikezIne vairAgya Upaje. te sAdhujI pAse dIkSA grahaNa karI gurune namaskAra karI mAsa-mAsanAM mAsakhamaNa tapa AdaryA. pharatAM pharatAM banArasI nagarInI bahAra yakSanA devaLamAM dhyAna dharI UbhA rahyA. rAjAnI putrI devaLamAM kurUpa sAdhune je tenA upara ghUMkI. bhUMkavAnI sAthe ja te rAjaputrInuM meM vAMkuM thaI gayuM. rAjAne khabara paDI. tapasvI RSinA zApathI DarI rAjAe pitAnI te kanyA te dhyAnastha munine arpaNa karI. harikezI muni dhyAna pALI rAjAne kahevA lAgyA ke rAjana! ame brahmacArI sAdhuo! strIne manathI paNa na iccha.e. rAjA ghaNe ja gabharAye. vicAra karavA lAgyuM ke have A kanyAnuM zuM karuM? purohitane. lAvI pUchyuM. purohite kahyuM ke tArI rAjakanyA RSipatnI che, tethI. keI brAhmaNane daI de. | bheLA rAjAe te kanyA te purohita brAhmaNane ja arpaNa karI, pANigrahaNane vakhate eka yajJa AraMbha karyo. jogAnujoga, e ja Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zu' : upAdhyAya yajJamAM hArakezI muni bhikSA levA padhAryAM. ghaNAM mALako A beDoLa sAdhune joi yajJanI bahAra lAkaDI, patharA, vagere mAravA lAgyAM. tyAre te rAjakanyA belI ke "are mUrkha bALako ! tamAruM mAta AvyuM che ke zu ?"" eTaluM kahetAM ja te tamAma yuALako aceta thaI pRthvI para paDI gayAM. badhA brAhmaNA gabharAI ne deDayA. rikezI muni pAse khALakAnA aparAdhanI mAphI mAgavA lAgyA. 273 munie kahyu` ke bhAI, ame sAdhue ! game te du:kha paDe chatAM manathI paNa koI bUruM icchIe nahi. khALakone bebhAna karavAnu` kAma tiduka nAmanA yakSathI thayu hoya te jJAnI jANe. pachI badhA brAhma Ae, munine pUrNa bhAvathI pAraNuM karAvyu. pachI munie brAhmaNe ne upadeza ApyuM! ke, he vipre!! A AtmA anAdi kALathI hiMsAmaya dhama mAM vITAI rahyo che. A manuSya janma paNa teee tevI rIte gumAvyo. have adha rUpI-hiM sArUpI yajJane tyAga kare. jIvarUpa kuMDamAM, azubha karmArUpa IMdhana (lAkaDAM) tapa rUpI agnie karI bALA ane pavitra thAo. tamArA A yajJa teA Ava yajJa che. mATe te AsavayajJanA tyAga karI, sa'vararUpI pavitra ne dayAmaya yajJa Adarza. e ja yajJa AtmAne tAranAra ne zaraNarUpI che. brAhmaNeAne A upadeza ruce! ane hiMsAdhane! tyAga karI dhI banyA. pachI muni tyAMthI vihAra karI anukrame uttama karaNI karI karmane bALI prajaLI mekSamAM padhAryA (utta. a 12.) 9. nirjarA bhAvanA eve vicAra kare ke, he jIva! te savarakaraNI karI navAM AvatAM pApane rokayAM, paratu te pahelAM karelAM che te pApAne kSaya karanArI tA eka nirjarA ja che. e nirjarArUpa tapazcaryAM 12 prakAranI che. temAM cha bAhya nirA ane cha abhyaMtara nirjarA. e 12 prakAranI tapazcaryAM A leAkanAM tathA paraleAkanAM kaI paNa sukha ke kIrtinI icchA rahita thaIne phakta meAkSArthe ja karo, te tamAruM jarUra parama kalyANa thaze. e nirAbhAvanA arjuna mALIe bhAvI hatI. 18 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 jaina tattva prakAza zrI rAjagRhI nagarInI bahAra eka bagIcAnA arjuna mALInI baMdhumatI nAme strI mahAsvarUpavAna hatI. baMdhumatInuM rUpa joI cha laMpaTa puruSa tenA para meDita thayA. temaNe te bagIcAnA megarapANi nAmanA yakSane je vakhate arjuna mALI namaskAra karato hato te vakhate tene majabUta bAMdhI tenI baMdhumatI strI sAthe vyabhicAra karyo. arjunamALInA vacanaprahArathI prerita thaI yakSe arjuna mALInA zarIramAM praveza karIne cha laMpaTa purU tathA sAtamI baMdhumatI e sAtane mArI nAMkhyAM ane tyAMthI te yakSa devatA, arjuna mALInA zarIramAM rahI roja nirdoSa game te che puruSa tathA sAtamI eka strI e pramANe khUna karavA maMDe. e pramANe pAMca mAsa ne 13 divasa lagI karyuM ane tethI 1141 manuSyone ghANa nIkaLI gaye. gAmanA badhA leke gabharAyA. e taraphanA tamAma rastA ujajaDa thaI gayA. evAmAM puNyadaye zrI mahAvIra svAmI pitAnA sAdhu-parivAra sAthe padhAryA. ane te ja bagIcAmAM UtaryA. prabhunA darzanane vAte daDhadhamI sudarzana zeTha nIDara banIne nIkaLyA. zeTha gAma bahAra nIkaLyA tevAmAM arjunamALI pitAnA hAthamAM raheluM mudgala uchALa uchALate Ave, paNa sudarzana zeThanuM dharmateja jotAM ja arjuna mALInA zarIramAMthI yakSa nIkaLI bhAgI gaye. tethI arjuna mALI mUcha khAI jamIna para paDI gaye. zrI sudarzana zeTha arjuna mALIne uThADIne zrI mahAvIra prabhu pAse lAvyA. prabhune upadeza sAMbhaLIne arjuna mALIe dIkSA lIdhI. chaThachaDanA upavAsa zarU karyA. pAraNAne divase rAjagRhI nagarImAM bhikSA levA jAya tyAre jenA jenA kuTuMbanAM mANasane mAryA hatAM te sau arjuna mALIne joI, gharamAM pUrI khUba mArakUTa kare, chatAM arjuna muni samabhAva ANuM sahana kare ane mAranArane kahe ke, meM te tamArA kuTuMbIone prANarahita karyA che, chatAM tame mane phakta mArakUTa ja kare che, paNa jIvate choDe che e mArA upara atizaya moTo upakAra che. evI mahA kSamA dhAraNa karI, bhAre tapazcaryA karI, cha mAsamAM karmonA samU hane teDI mekSa padhAryA. (aMtagaDa sUtra.) Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 275 10. loka saMsthAna bhAvanA-e vicAra kare ke, A lekanuM (jagatanuM) zuM saMDANa eTale AkAra che? A lekanuM saMDANa TrI karavAnA traNa keDiyAMnA jevuM che. (lekanA saMThANanuM vigatavAra varNana bIjA prakaraNamAM AvI gayuM che). e lekabhAvanA zivarAja trIzvare bhAvI hatI. banArasI nagarInI bahAra ghaNA tApasa hatA, temAM jabarI -tapazcaryA karanAra zivarAja nAme eka tApasane "vibhaMga jJAna" utpanna thayuM. e vilaMga jJAnanA baLe te sAta dvIpa ane sAta samudra jeTalI pRthvI jaI lokone kahevA lAgyo ke, mane brahmajJAna utpanna thayuM che. e brahmajJAnanA jorathI huM sAta dvIpa tathA sAta samudrarUpa saMpUra pRthvI dekhuM chuM. basa, ATalI ja pRthvI che ane te pachI AgaLa naradama aMdhakAra che. pachI te gAmamAM bhikSA levA AvyA tyAre gAmanA badhA mANaso kahevA lAgyA ke, zrI mahAvIra svAmI te asaMkhyAtA dvIpa ane asaMkhyAtA samudro che ema pharamAve che. ane zivarAja naSi sAta dvIpa ane sAta samudra kahe che e zI rIte meLa khAya ? e vAta sAMbhaLI zivarAja trASie vicAryuM ke huM zrI mahAvIra svAmI pAse jaIne carcA karuM ke mArI najaronajaranI (pratyakSa) vAta zI rIte kheTI hoya ? huM jouM chuM te uparAMta pRthvI hoya te mane batAve. ema vicAra karate te zrI mahAvIra bhagavAna pAse AvyuM. zrI mahAvIra prabhunAM darzana thatAM trASine virbhAgajJAnanuM avadhijJAna thayuM, jethI te sAta dviIpa, sAta samudrathI vadhAre jovA lAgyo. uttarottara teNe asaMkhyAta dvIpa ane asaMkhya samudra joyA. tarata prabhujIne namaskAra karI temanA ziSya thayuM. chevaTe karmane kSaya karI zrI zivarAja kaSIzvara mokSe padhAryA. * (bhagavatI sUtra) * vaiSNava loko A kAraNane lIdhe sAta dvIpa ne sAta samudra mAnatA hoya to koNa jANe. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 11. edhIja bhAvanA-eve vicAra kare ke he jIva! tArA nistAra (mAkSa) kaI karaNIthI thaze ? jIvane mekSanAM sukha prApta karavAmAM mukhya sAdhana samyakatva che. samyaktva vinA jIva UMcAmAM UMcI karaNI karI ng: nava greveyA lagI avatAra dhAraNa karI Avye, paNa tethI kaMI kharuM kalyANa na thayuM. have samyakRtva pharasavAnA mahAna avasara Avye che. mATe kaSAyAdri prakRtine zamAvI samyaktvarUpI ratna meLava. samyaktva che te dora parevelI seAyanA jevuM che. dorA pAvelI seAya kacarAmAM khAvAI jatI nathI, te pramANe samitI jIva saMsAra sAgaramAM bahu paribhramaNa karate nathI. vadhumAM vadhu a pugaLa parAvananI aMdara samikatI jIva avazya meAkSa meLave che. eSibIja ( samyaktvano ) bhAvanA zrI RSabhadeva mahArAjanA 98 putrAe bhAvI hatI. 276 zrI RSabhadeva mahArAjanA moTA putra zrI bharatezvara cha khaDa sAdhI pAchA AvyA, chatAM cakraratna AyudhazALAmAM praveza na kare. ethI rAjanA purahitane pUchatAM teNe kahyuM ke, cha khaMDa sAdhI ApanI. ANu cemera varatANI, paNa mApanA 99 bhAie che temaNe ApanI AjJA svIkArI nathI. zrI bharatezvare tarata kRta mAkalI bhAIone kahevarAvyuM ke, tame sau sukhe rAja karo, paNa tame sau mArI AjJAne svIkAra kare. 99 mAMthI 98 bhAIe khelyA ke, pitAjI amane rAja ApI gayA che tethI ame temanI pAse jaine pUchIzuM. tee jema pharamAvaze. tema karIzuM. e pramANe kahI 98 bhAIe zrI RSabhadeva bhagavAna pAse AvI kahevA lAgyA ke bharata bahu riddhinA gamAM AvI amane satAve che, tethI have ame zuM karIe ? zrI RSabhadeva svAmIe pharamAvyu ke he rAjaputrA ! savuAr navu ! sadivajIvekhta kuddA / / pratidha pAme, Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM : upAdhyAya 277 tamane AvuM rAjya te agAu anaMtIvAra maLyuM, paNa badhibIja je samyakatva che tenI prApti thavI atizaya durlabha che, mATe samyakatva ane cAritrane svIkAra karI mokSanagarInuM mahAna ane akSaya rAja meLavo. e rAja upara zrI bharata cakavartInuM paNa jora cAle nahi. zrI trASabhadeva bhagavAnanI uttama bedhadAyaka hitakara vANI sAMbhaLI eka sAthe 98 bhAIo pratibaMdha pAmyA. dIkSA laI uttama karaNa karI karmane saMpUrNa kSaya karI mokSa padhAryA. (sUyagaDAMga a0 2 nI kathAmAM) 12. dharmabhAvanA-e vicAra kare ke he jIva! manuSyane avatAra te kevaLa nirvANa (makSa ) meLavavA mATe ja che. manuSyabhava sivAya mokSagati prApta paNa thatI nathI. e mokSa phakta dharmakaraNI karavAthI ja maLe che. narabhava mAtra dharmakArya karavA mATe ja maLyo che. kahyuM che ke, " vize ru mAnavAnAm dhana DhInA ghamaH samAnAHpazuo karatAM manuSyajanmamAM phakta dharma ja vizeSa che. dharmakaNI vinAne manuSya dharmakaraNI avazya karavI. zrI jinezvara bhagavAne dharmanuM mULa dayA che ema pharamAveluM che. kahyuM che ke "dayA dharmakA mUla hai " dharmanuM lakSaNa ja anukaMpA" che. e dharmabhAvane zrI dharma ruci aNagAre bhAvI hatI. zrI caMpA nagarImAM zrI dharma ruci aNagAra potAne mA khamaNanuM pAraNuM karavAnuM hovAthI nAgezrI brAhmaNane ghera vahoravA padhAryA. te ja rija nAgezrIe kaDavA tuMbaDAnuM zAka bhUlathI banAvyuM hatuM, te zrI dharma ruci mahArAjane vaherAvI dIdhuM. munie te laI potAnA gurujIne batAvyuM. gurujIe hukama karyo ke bhAre tapazcaryA karavAthI tamAre koThe nirbaLa thaI gayuM che tethI A viSamaya zAka khAze te tamAruM akALa mRtyu thaze, mATe keI niravadya (jyAM pApa na lAge tevI) jagA hoya tyAM paraThI Ave. zrI dharmaruci munie zAka laI ITavADAnI bhaThThI hatI tyAM jaI zAkamAMthI prathama eka TIpuM nAkhyuM. tarata ja te TIpA ghara aneka kIDIo caDI gaI ane marI gaI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza munie vicAra karyo ke gurujIe pharamAvyuM che ke niravadya (pAparahita jagA, jyAM koI jIva na mare tevI) jagAe paraDI Avo. eka TIpuM nAkhatAM ATalI kIDIe marI gaI ne bhAre anatha thaye.. te tamAma zAka paraDavAthI bhAre julama thaze. vicAra karatAM chevaTe sUjhyuM ke khAsa niravadya jagA te! mAruM peAtAnuM peTa ja che; ane deha te nAzavaMta che. evA dehamAM zAka nAkhavAthI ghaNA jIveAnI rakSA thAya. evA upakAra nAzavaMta zarIrathI ane e tA bhAre lAbhanuM kAraNa che, ema ci'tavatAM viSamaya tamAma zAka peAte ja khAi gayA. 278 gheADI vAra na thai tyAM zarIramAM agni (dAha) pragaTyo, chatAM samabhAve AyuSya pUrNa karyuM ane sarvArthasiddha vimAnamAM UpajyA. bhavAMtare karmonA sathA kSaya karI mekSa padhAryAM. (jJAtA a0 16) A mAre bhAvanAmAMthI jeNe jeNe eka eka bhAvanA mAtra bhAvI temanA AtmAnuM paNa parama kalyANa thayu, te je jIva khAre bhAvanA bhAvaze te te jarUra meAkSa pAmaze evuM jANI zrI upAdhyAya. bhagavAna mAre bhAvanA sadA bhAve che. 4 abhigraha abhigrahanA cAra prakAra che H 1. dravyathI, 2. kSetrathI, 3. kALI,. 4 bhAvathI. e cAra jAtanA abhigraha upara zrI mahAvIra svAmInu dRSTAMta-chadmastha dazAmAM vihAra karatA zrI vIraprabhue eka vAra 13 khelane eve! abhigraha dhAraNa karyAM 3--(1) dragraMthI aDadanA mAkaLA sUpaDAnA khUNAmAM heAya; (2) kSetrathI-dAna denArI strI gharanA daravAjAmAM beThI hAya, daravAjAnI aMdara' eka paga heAya ane eka paga bahAra hoya; (3) kALathI, divasapane trIjo paheAra hAya; (4) bhAvathI-dAna denArI rAjAnI kanyA hAya, tenA pagamAM beDI, hAtha mAM hAthakaDI, mAthe muDA, kacchoTo vALelA, AMkhamAM AMsu ane anumanI tapazcaryAM-12vALI hoya ane te mane AhAra13Ape te mAre levA. O Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 279 evuM banyuM ke caMpAnagarInA dadhivAhana rAjAnuM rAja, bIjA rAjAe laI lIdhuM. tethI dadhivAhana rAjAnI dhAraNI rANI pitAnA ziyaLanI rakSA karavA sAruM jIbha karaDI eka putrI caMdanabALAne cheDI maraNa pAmI. eka sainike caMdanabALAne laI kauzAMbI nagarImAM eka zeThane tyAM vecI. zeThanI gerahAjarImAM zeThanI strI mULAe caMdanabALAnuM mAthuM muMDAvyuM, kaccha paherA, hAthamAM beDI nAMkhI, ane talagharamAM (gharanA nIcenA bhaMDakama) rAkhI pote pitAne ghera jatI rahI. traNa divasa bAda zeTha AvyA. temaNe bheMyarAmAMthI caMdanabALAne bahAra kADhI. e vakhate bIjuM kaMI na hovAthI aDadanA bAkaLA sUpaDAmAM nAkhI tene khAvA ApyA. evAmAM zrI mahAvIra svAmI tyAM padhAryA. prabhune joI caMdanabALA ghaNe harSa pAmI. AMkhamAM harSane lIdhe AMsu AvyAM. e sthitimAM satI. caMdanabALAe pAMca mAsa ne pacIsa divasanA upavAsane pAraNe zrI prabhune aDadanA bAkaLA vaharAvyA. uttama prasaMge uttama bhAvathI dAna detAM satIe anaMta saMsAra parita karyo. AkAzamAMthI bAra koDa nAmahane varasAda varasya, satInI beDI tUTI gaI ane mAthA para vALa AvI gayA. chevaTe prabhune te kevaLa jJAnanI prApti thaI ane mokSa padhAryA. satI caMdanabALAe paNa saMyama lIdhe ane mokSa pahoMcyAM. e cAra prakArane abhigraha zrI upAdhyAya dhAraNa kare che. karaNasittarInA bolamAM 4 piMDa vizuddhi, 5 samiti, 12 bhAvanA, 12 paDima, pa iMdriya nigraha, 25 paDilehaNA, 3 gupti, 4 abhigraha e pramANe sarva maLI 70 bela thayA. caraNa cittarI gAthA-vaya samaLadharmo, saMlama vepAvara vaMmaro . nANAi tiyaM tava, koho niggaya hoI caraNameya / / artha-mahAvrata pAMca, zramaNadharma dasa prakArane, sattara prakAre saMjama, dasa prakAre vaiyAvacca, nava prakAre brahmacaryanI gupti traNa prakAre Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 jaina tatva prakAza jJAnAdi ratna, bAra prakAre tapa, ane cAra prakAre krodhAdi kaSAyane nigraha e pramANe cAritra guNanA kula 70 bela che. "caraNanA 70 belane vistAra have darzAve che. varca-eTale vrata, te pAMca mahAvrata jANavAM. tene adhikAra trIjA prakaraNanI zarUAtamAM AvI game che. samA dha zramaNa eTale sAdhujI, temano dharma 10 prakArano che. gAthA-vaMti mutti 2 sarasava | maya para savaM !! saMjama tava ceIya / babhaceravAsIya // * artha-1. kSamA, 2 mukti (nirlobhatA) 3. Arjava (saraLatA), 4. mArdava (mRdutA-namratA), pa. lAghava (laghutA), 6. satya, 7. saMyama, 8. tapa, 9, jJAna, 10. brahmacarya e dasa prakArane sAdhujIne dharma che. tenuM vivecana TUMkAmAM kahe che. 1. khaMti(kSamA-koSa rUpI mahAna zatrune mAre enuM nAma kSamA-che. keI kharAba vacana kahe te vakhate jJAnIjana e vicAra kare ke meM ene aparAdha karyo che ke nahi? je ene aparAdha karyo hoya te ema mAne ke meM eno aparAdha karyo che ke tene te kharAba badale le che e te ghaNuM sAruM thayuM. ahIM ne ahIM badalo cukAvI lIdhuM. nahi te pachInA janmamAM vyAja sahita badale deve paData. e vicAra karI badale lenArane kSamAnA baLathI zAMta kare. have je ahIM aparAdha na karyo hoya ne sAmo dhaNI gALa Ape te ema mAne ke ApaNe tenA aparAdhI nathI, mATe ApaNane gALa * dhRti kSamA damo'steya, zaucamindriyanigrahaH / thI rvicA taimatro, aaiN dharmarakSaNa / manusmRti a. 6 zloka 23. artha-pRti, kSamA, dama, asteya, zauca, indriyanigraha, dhairya, vidyA, satya, ekrodha ane namratA e dharmanAM 10 lakSaNa manue paNa kahyAM che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thru : upAdhyAya lAge ja nahui, gALeA ApI ApIne te peAtAnI meLe ja thAkIne gALA ApatA pdha thaze vaLI, gALa khAnAra mANase ema vicAra karaveA ke sAmA dhaNI mane cera, durAcArI, vyabhicArI, ThaMga, kapaTI, cAMDALa, vagere zabdo kahe che te te gALe mArA pUrva bhavanuM smaraNa karAve che. huM agAu anaMta vakhata eva! bhava karI Avye chuM, chatAM hajI mArI akkala ThekANe nathI AvI, te ThekANe lAvavI joie. vaLI, keTalIka gALA to AzIrvAdarUpa che. jevI ke :- (1) * tAruM nakhAda jAya ', e pramANe kahe te samajavuM ke 'huM mekSamAM * jAuM tyAre ja mAruM nakheda jAya.' (2) 'kahIna'-kahe teA ci'tave ke halakAM kama agara kama rahita te! zrI bhagavAna ja hoya che.' ! kamI te zrI siddha bhagavAna " uttama janane sarvAM strIo huM sALA thAuM, e pramANe (3) 'akasI' kahe te ema mAne ke ' " che.' (4) * sAlA ' kahe te vicAre ke bahena sama!na che tethI bahenanA svAmInA badhI khAkhatA savaLI grahaNa kare X 281 * doharo--dIdhI gALI eka paNa, palaTI gALa aneka; jA gALA dezA nahIM, raheze pahelI eka. koie ApaNane gALa dIdhI, e gALa ApaNe sahana karI laIe ane sAmI gALa na daie te te mAtra ekanI eka ja rahe che paNa jo teNe eka gALa dIdhI ane ApaNe be dIdhI, jethI teNe cAra dIdhI ema vistAra vadhatA * jAya che, ane gALAnA pAra rahetA nathI. mATe cUpa rahevuM e ghaNuM ja sArU che. x doharo--sIdhI gaNatAM meAkSa che, UlaTI durgati deta, traNa akSarane oLakho, be laghu che gurU eka. abe laghu ne eka gurU akSara che evA zabda 'samatA' che. jo e zabdane sIdhe grahaNa kare te samatA dhAraNa karatAM meAkSa dazA maLe. paNa 'mamatA' zabdane UMdhA karI grahaNa kare te 'tAmasa" zabda thAya che. te tAmasapaNuM grahaNa karavAthI durgaMtimAM javuM paDe che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza vaLI, eve vicAra kare ke jevI jenI pAse cIja hoya tevI te Ape che; kadoine tyAM jAe te mIDAI maLe che ane meAcIne tyAM jAe te joDA ja maLe che. jo tane gALo kaI Ape ane tane kharAba lAge teA tuM te gALe tArA pavitra hRdayamAM grahaNa karI zA mATe malina aMtaHkaraNa kare che ? koI paNa sArA mANasa peAtAnA senAnA thALamAM viSTA kaDhI paNa bharaze nahI'. evI gALe! tuM grahaNa nahi kare te tane krodha paNa pedA nahi thAya. 282 vaLI, evA paNa vicAra karavA ke gALa denAra te ghaNA ja upakArI che. kAraNa ke te peAtAnA puNyanA khajAne khuTADI (ApaNe sahana karIe te) ApaNAM kanI nirA kare che. Ave vakhata pharI pharI AvavA muzkela che. evu jANI gALAne samabhAvathI sahana karavI. jo tuM sahana na kara ane tenA jevA ja thaiza te pachI jJAnI ne ajJAnImAM phera ze! rahyo ? baMne sarakhA ja thayA. mATe jJAnI rahevu' ane gALe! sahana karavI. * doharA-je pAse je cIja che, tevI te Ape ja, rAma nAma pApaTa lahe, kA kA kAga kahe . dAharA--gALa khamA te guNa ghaNA, gALa dIyA bahu doSa, eka meLave nArakI, eka meLave meAkSa. Who so ever shall smite thee on thy right cheek, turn to him the other also (jo tane koI DAbA gAla upara tamArA mAre te tuM jamaNeA gAla bIjo tamAcA khAvAne tenI tarapha dharaje.) Bless them that course you' je tane zApa Ape tene tuM AzIrvAda de. (Matt. V.A A) akosejA pare bhikkhu, na tesiM paDisaMjale / sarito ho, vAjALa, taddA miphlU, na saMnaGe ii utta.bAraka. artha sAdhune koi kaThaNa vacana kahetA teNe tenA upara krodha karavA hi kAraNa ke Akroza vacana kahenAra te ajJAnI che, paNa sAdhu teA jJAnI hovAthI tenA para kopa kare te pachI ajJAnI ne jJAnI banne ekasarakhA gaNAya. ema vicArI eve prasaMge sAdhu kSamA dhAraNa kare. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283: prakaraNa 4 zu yAdhyAya vaLI, sAmeA mANasa krodhamA AvIne kaDaNu vacanA kahevA mAMDe. te te dareka vacananA artha para manamAM vicAra karavA ke e kahe che te sarva durguNu mArI AtmAmAM che ke nahi ? jo te badhA durguNe! mArA AtmAmAMthI nIkaLI jAya te huM ghaNA ja khuzI thAuM. vaidyarAja te nADI joine daradIno roga batAve che, paNu eNe tA nADI joyA vagara mArA durguNarUpI rAga batAvyA ! tethI e teA mahAn upakArI che. have batAvelA dugu NurUpI rAganA IlAja karIne tenI jaDa kADhuM jethI huM pavitra manuM. vaLI, te kaThaNu vacana kahenAranA jevA durguNe! tArA AtmAmAM na heAya te ema vicAra karavA ke, zuM enA kahevAthI huM pavitra chuM. te apavitra-khATo thaI javAnA hatA ? hIrA sAcA che tene kaI kAca kahe tethI hIrA zu' kAca thaI jaze ? kaDhI nahIM. koI mAre te jJAnI puruSa evA vicAra kare ke e mAranAra mArA pUrva janmanA koI verane badaleA mAgatA ja haze, te atyAre levA AvyeA che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM pharamAvyuM che ke hrakALa janma[[ na mAgava asthi karelAM karma nA badalA dIdhA vagara kadI chuTakAre che ja nahI. jo huM e badale atyAre khuzIthI nahi levA dauM' teA have pachInA khIjA trIjA bhavamAM paNa devA tA paDaze ja. atyAre ja zAMta pariNAma rAkhI samabhAvathI badaleA levA dau tA thADAmAM chUTakAro thaze. X * dAhara--bUrA bUro saune kahuM, bUro nahi te hoya, jo ghaTa zeAdhu mAharA, muja sama bUrA na koya. bUro bUrA tujane kahe, tuM bhaleA karI mAna, bUruM mIThuM hoya che, sarva bane pakavAnna. -bAIbalamAM Luke V1 37 mAM kahyuM che ke :~ "Forgive and you shall be forgiven" eTale, kSamA kara, tane kSamA maLaze ja. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza jema koI garIba mANasane sA rUpiyAnu deNuM bharI ApavAnI zakti na hAya ane te naramAzathI zAhukAra pAse 75 rUpiyA dharI kula karajanI phAragatI mAge te! zAhukAra namratA ane garIbAi para khyAla karI phAragatI jarUra Ape evI samajaNa rAkhI zatrunI pAse jai namratAthI kahe ke, mArAthI kaI aparAdha thayA hoya te mApha karo. ityAdi zAMtivALA upayAgathI zatrune zAMta kare te tarata mAphI maLe ane vaira vadhatu aMdha thAya. mahAvALA lAgI hoya te paNa pANIthI bujhAI jAya che te! hRdayathI dekhADelI namratAthI kema zAMta na thAya ? jarUra thAya ja. evI namratAthI prathama zatrune zAMta karI pachI tenI bhUla, durguNa ke samajaphera thaI hoya te batAvI tenAmAM paNa sudhArA karavA. 284 vaLI, jJAnIjana peve vicAra kare ke mane koI mAre che te pugaLAthI anelA mArA zarIrane mAre che. ane zarIra te eka vakhata jarUra maravAnuM che, mArA AtmAne keI mArI zakatuM nathI. mArA AtmA te ajara ane amara che, ene mAravAne traNe lAkanI aMdara koI samartha nathI. vaLI, e mAranAra te tArI parIkSA letrA Avye che ke A jJAnIe kSamArUpI dharma aMgIkAra karyAM che ke DhoMga kare che ? mATe e vakhate kSamAdhama mAMthI pAchuM na haDavu. paNa parIkSA levA devI ne temAM pAsa thavu'. evA kasoTInA prasa`geA na Ave tA khAtarI paNa zI rIte thAya ke mar3AvIra prabhue pharamAvelI yatidharmanI 10 AjJAmAMnI pahelI AjJA je khaMtI (kSamA) che te kharAkhara pALI zakAya che ke nahi ? naraka gatimAM paramAdhAmInA bhayaMkara mAra sahana karyAM ane pazu AditiyaMcagatimAM aneka jAtanA praDAra ne mArakuTa thaI te khamI, enA jevI teA hAla kaI che nahi, chatAM zA mATe bhAge che? jo A prahAra samabhAva rAkhI sahana karIza teA pachI naraka vagere gatinAM duHkha khamavAM nahi paDe. kaThaNa vacana kahenAra ane mArakuTa karanAra puruSa na hAta te zI rIte leAkamAM khakhara paDe ke tuM kSamAvata che ? e te tArI prakhyAti kare che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 285, vicAra te kara ke, tArA mahAna dharmapitA zrI mahAvIrasvAmI anaMta zaktionA dharanAra hovA chatAM, daSTi mAtrathI sAmA mANasane bhasma karI nAkhe evA hovA chatAM, e mahA samartha puruSane gevALiyAe mAryA tyAre temanA upara jarA paNa kodha na Aye, vaLI, emanA para zALAe tejalezyA phekI ke je te prabhue chadmastha hatA tyAre tenA tarapha zItaLatezyA nakhI tApasane tejulezyAthI bacAvI zItaLa karyo hate, e mahAna dharmapitA zrI mahAvIra prabhunuM anukaraNa tAre avazya karavuM joIe. je vera levA pUrNa samartha che chatAM kSamA kare tenI ja balihArI che. bAkI, nirbaLa dazAmAM narakagati vageremAM te na chUTake te azaktinI kSamA ja che. e kSamA te kharI kSamA nathI. kSamAne uttama artha paNa e che ke sabaLa chatAM vera na levuM. evI kSamA dhAraNa karanAra mahApuruSe ja mekSa meLave che. vera levuM e te ghaNuM saheluM che, mAphI ApavI e ja bahu muzkela che. AvA uttama vicAro karI jJAnI kSamAvAna puruSa sAgara, caMdana, phUla, vRkSa, nadI je sadA rahe che. duHkha denArane paNa sukhI kare che. tArA kSaNabhaMgura zarIranA vinAzathI bIjAone sukha thatuM hoya te thavA de. tuM bIjAone sukhI dekhI sukhI thA e ja kSamA che. ane e ja kSamA A lekamAM ane pahelekamAM parama sukhadAtA che. saMsAra sAgara tAranArI, jJAnAdi parama guNe dhAraNa karanArI, aneka guNo pragaTAvanArI eka kSamA ja che. evI kSamA ciMtAmaNi, kalapavRkSa, kAmakuMbha, kAmadhenuM vagerethI paNa atizaya sukhakAraka che. manane pavitra karanAra zarIranuM mAtA pramANe rakSaNa karanAra, jagatane vaza karavAmAM mahinImaMtra barobara, e kSamA che. kSamAvaMta puruSa koInuM paNa bUruM IcchatuM na hovAthI tene kaI paNa verI hotA nathI. * * "Forgiveness is the noblest revenge." Matt V. 39. kSamAM che te sarvathI UMcA prakAranuM vera che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 jaina tatva prakAza A jagatamAM je je zubha guNo che te sarvane samAveza kSamAmAM thAya che. kSamAe te sarva guNo dhAraNa karyA che. kSamA vinA eke saddaguNa Take ja nahIM. teTalA mATe kaheluM che ke kSamA sthAne dharmanA kSamA dharmanuM sthApana kare che arthAt dharmane rahevAnuM sthAna kSamA che. vaLI kahevuM che ke - "kSamA tulya to nArita" kSamAnA jevuM bIjuM eke tapa nathI. adhyAtma prakaraNamAM lakhyuM che ke-6,60,000,00 upavAsanuM je phaLa che tenA karatAM, samartha chatAM eka gALa samabhAvathI sahana karanArane vizeSa phaLa maLe che, evuM mahA lAbhanuM kAraNa jANI mumukSu janoe kSamAdharmanI ArAdhanA karavI. zrI upAdhyAyajI mahArAja mArUpa sadAcaraNa dhAraNa karI mokSarUpa anaMta sukhane meLave che. 2. muttinirlobhatA kadI tRSNAne vadhAro thAya te e vicAra kare che, jeTalI vastune tane saMjoga maLavAnuM che eTale ja maLaze. saMjoga karatAM vadhArenI IcchA karIza te dhAryo artha sarase nahi, ane vadhArAmAM karmabaMdhanuM kAraNa thaze. vaLI, jayAM vizeSa saMpatti che tyAM vizeSa duHkhane vAsa che. 4 kahyuM che ke - "saMpatti tyAM vipatti". cakravartI rAjA jeTalI ane devaleka jeTalI riddhisiddhi maLI chatAM saMtoSa na thaye, to have mATInI jhUMpaDIthI zI rIte tRSNA maTavAnI che? sAdhune te vizeSa upakaraNa thAya te vihAra vagere samaye bhAre kaSTa uThAvavuM paDe che, vizeSa upakaraNe hoya te paDilehaNa vagere kiyAmAM ghaNe vakhata jAya * musalamAnI gIjhanI vaMzanA sulatAna mahamude soLa vakhata hiMdustAna upara caDAi karI bahu ja dravya lUMTayuM. verAvaLanA somanAtha mahAdevanA maMdiramAMthI 20 maNa javAhIra, 200 maNa sonuM, 2000 maNa cAMdI ane agaNita rokaDa nANuM laMTI bheguM karyuM hatuM. jyAre maravA paDayo tyAre dhanano Dhagalo karI tenA para besI rahevA lAgyo ke arere ! ! A tamAma dhanane choDI huM to jAuM chuM. AmAMthI eka koDI paNa mArI sAthe nahi Ave. e pramANe vRNA bahu ja du:kha denArI che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 287 tethI jJAna dhyAnamAM ghaNI khAmI Ave che. upakaraNe gRhasthIne ghera te rekhAya ja nahi, kAraNa ke mahA pratibaMdha thAya che tathA aneka AraMbha lAge che. evo vicAra karI sAdhune te jeTalAM ochAM upakaraNa heya teTaluM vizeSa sukhanuM kAraNa che. je sAdhuo lAlacu thaI gayA che tenI eka keDI jeTalI paNa kiMmata rahI nathI, te bicArA koDI keDIne vAste rakhaDe che, chatAM tiraskArane pAtra thAya che. paNa je sAdhu saMtoSI che, ane saMgraha karatA nathI evAne te kaI vAtanI khoTa nathI. AvA sAdhuonI AjJA thatAM aneka dharmakArya nIpaje che. saMte naraM vana" saMtoSI jana, naMdanavanamAM ramaNa karanArA dethI paNa vizeSa sukhI che. evo vicAra karI je vastu maLI che enA para paNa mamatva na rAkhavuM. je sarakhA sahadhamI sAdhune jaga maLe te tevAne AmaMtraNa kare ke he kRpAsiMdha ! mArA upara kRpA karI vastra, pAtra, AhAra, vagere che temAMthI ApanI IcchA hoya te grahaNa karI mane pAvana kare ! je teo grahaNa kare che ema mAne ke Aja huM kRtArtha ne pAvana thaye. eTalI vastu mArI lekhe lAgI. A ja mArAM dhanya bhAgya ! A ja mArI dhanya ghaDI! e pramANe pitAne dhanya mAne evI nirlobhI, nimamatvavALI dazA dhAraNa karavAthI A bhavamAM sarva Icchita vastu maLe che tathA sarvamAnya thavAya che ane parabhavamAM mokSagAmI thavAya che. A pramANe mutti--dharmanI ArAdhanA 'upAdhyAyajI kare che. 3. ajava (saraLatA nikapaTapaNuM)-kahyuM che ke ( 3 nu dharma ? tajenAmAM saraLatA haze te ja dharma dhAraNa karI zakaze. evuM jANI jevuM bahAra tevuM ja aMdara rAkho. banI zake teTalI zuddha kriyA karavI. jo zakti na hoya te sApha kahI de ke mArA AtmAnI nabaLAI che, huM barAbara saMyamatrata pALI zakatuM nathI. je divase huM vitarAga prabhunI AjJAnuM yathAtathya ArAdhanA karIza te ja divasa mAro parama kalyANakArI che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza. vaLI divase divase yathAzakti zuddha kriyAne vadhAre kare. phakta * liMga eTale veza dhAraNa karavAthI Atmasiddhi thatI nathI. liMga (lekhanAM sAdhanA) te leAkeAnI pratIta upajAvavAne mATe mAtra che. lekhathI te parakhAya che ke A gRhastha che, A sAdhu che, A rAjA che. sAdhunA veza rAkhI gRhasthanA jevAM kAme kare te te mANasa petAne mATe anaMta saMsAra vadhArI DUbe che evuM jANI sAdhupaNuM zu che tenA pahelethI pUrNa khyAla karIne ja bhekha dhAraNa karavA, ane eka vakhata lekha grahaNa karyAM te pachI jarA pazu deSa na lagADatAM zuddha pravRtti rAkhI jainazAsanane khUma dIpAvavu. je keI bAhya ane abhyatara pravRtti zuddha rAkhe che tene ceDI kriyAthI satvara mekSa maLe che. upAdhyAyajI sadaiva saraLa svabhAvI rahe che. 288 ja 4, 'ma' (namratA)--vinaya che te jainazAsananu` mULa che, ane mekSa dAtA che. vinayavata saune vhAleA lAge che. vinIta ya te sarvottama guNe! soMpAdana karI zake che.te kadI abhimAna rUpI daga AvI jAya teA abhAnathI chUTA kevA vicAre karavA te jaNAve che. * "An actor is no king Though he struts in royal oppendage bAdazAhI ThAmAryo lUmanAya ane rAjAne padaM bhajavanArA nATakIo kaI kharekharA rAjA nathI. X o jiNa sAsaNe mUla, viNao nivvANa sAhugo / viNao viSamukarasa kao dhammo kao tatro || ajaina zAsananuM mULa vinaya eTale namratA che, vinItane ja mekSa maLe che. jenAmAM vinaya paNa nathI tenAM dharma ane tapa vya che. viNayAo nANaM, nANAo daMsaNa, daMsaNAo caraNa caraNa ti mokho / a -vinayathI jJAna, jJAnathI samakita, samaktithI cAritra ane cAritrathI meAkSa maLe che. e pramANe eka vinaya guNathI anukrame uttame!ttama guNAnI prApti thai aMte meAkSanAM anaMta sukhA maLe che. 9 Huminity is the foundation cf every virtue.' arthAt-dareka sadaguNAnA pAyA namratA che. 'Men's merits rise in proportion their modesty jema jema manuSya namra thAya che tema tema tenI lAyakAta vadhatI jAya che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 289 (1) jAtinuM abhimAna Ave te vicAra kare ke he jIva! tuM anaMtI vAra caMDALa vagere nIca jAtimAM janma dhAraNa karI aneka kharAba kAme karI AvyuM che, te badhuM bhUlI have zuM baDAI mAre che? (2) kuLanuM abhimAna Ave te vicAravuM ke, he jIva! tuM aneka vAra varNazaMkara kuLamAM janma dhAraNa karI, aneka durAcAra sevI AkhA jagatathI tiraskArapAtra thaI have ahIM Avyo che. (3) baLanuM abhimAna Ave te vicAre ke tIrthakara, cakravartI ane vAsudeva jevAnA baLa AgaLa tAruM baLa kaI gaNatrImAM che ! vaLI, tuM aneka vAra kIDI kaMthavA jevAM nirbaLa prANIrUpe UpajI Avyo che tene jarAka vicAra kara. (4) lAbhanuM abhimAna Ave te vicAre te labdhivaMta muni rAjanI AgaLa tAre lAbha khaDanA taNakhalA barAbara nathI. tuM te zuM meLavI zakavAne hatuM? (5) rUpanuM abhimAna Ave te vicAre ke audArika zarIramAM aneka raMga bharyA che, te tArA rUpane vinAza thatAM vAra nahi lAge. zrI tIrthakara maDArAja ke jeo 1008 uttama lakSaNane dhaNI che ane jenI AgaLa svarganA IMdranuM teja paNa sUryanI pAse gharanA dIvA jevuM lAge che, te zrI tIrthakara prabhunA rUpa AgaLa tAruM rUpa ke gaNatarImAM che ? vaLI, tuM Dukakara, dhAna, pADo, kAgaDe, vagere prANIrUpe hatA tyAre tAruM rUpa kyAM gayuM hatuM ? (6) tapanuM abhimAna Ave te ema vicAre ke zrI mahAvIra prabhue je tapazcaryA karI tenI apekSAe tAruM tapa te sAgara pAse TIpA barAbara che. zrI mahAvIra prabhu sADAbAra varSa ne paMdara divasa chadmasthapaNe rahyA, temAM eka chamAsI tapa, eka chamAsamAM pAMca divasa ochA e abhigraha tapa, comAsI tapa nava, traNamAsI tapa be, bemAsI tapa che, aDhI mAsI tapa che, ardhA mAsane tapa tera vAra, bhadra, mahAbhadra, ane zivabhadra paDimAM anukrame saLa, paMdara ane soLa divasanI, bAramI 19 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza bhikSunI paDimA, aThThama tapavALI khAra vakhata, chaThanI tapasyA khasA ogaNIsa vAra, tamAma meLavIne gaNIe te te samatha puruSe sADA bAra varSa ne paMdara divasamAM mAtra agiyAra mAsa ane egaNIsa divasa ja chUTaka chUTaka AhAra karyAM che. kayAM A ghAra tapazcaryAM ne kayAM tArI alpa tapazcaryA ! vicAra kara ke e prabhunI tapazcaryA jotAM tArAthI zuM banavAnuM hatuM ? :290 (7) zrutinuM (jJAnanuM) abhimAna Ave te vicAre ke buddhine mada zA mATe kare che ? gaNadhara mahArAjanI buddhi para najara tA kara. tee eka muhUrtamAM upanneIvA ( utpanna thanAra padArthI), vigameIvA (nAza thanAra padArtha), veIvA (zAzvatA padArtha) e traNe pada jANe ke tarata ja cauda pUrvInuM jJAna kaDAgra thaI jAya che. e 14 pUrvAMnuM jJAna lakhavA bese tA 16383 hAthI DUbe teTalI zAhI joIe, tArAthI A thaI zake tema che ? kadI nahIM. (8) * envaya' mada ' Ave te vicAre ke tIrthakara mahArAjanA piravAra ane sattA AgaLa tArI sattA ane piravAra zI gaNatarImAM che ke tu tenA mada kare che? A pramANe AThe madanA saMbaMdhamAM sUkSma uttama vicAra karI jJAnIjana jarA paNa abhimAna na kare, te sa guNasa'panna thAya che. chevaTa sane prema meLavI theADA vakhatamAM mekSa meLavI zake che. jAti vagere ATha uttama sAmagrI prApta thaI te te sAmagrIne, abhimAna karavArUpI nIca kavyamAM na vAparI nAkhatAM, e ATha sAmagrInA vizeSa namratA dhAraNa karavAmAM, vizeSa tapa, saMyama ane vaiyAvacca jevAM uttama kAmeAmAM upayeAga karI uttamatA prApta karavI e uttama puruSAnu kanya che. 5. lAghava--jema sAmAnya nadInA tAruM ( taranAra ) paNa lagATa sivAya vizeSa vajana pAse rAkhatA nathI, teA A mahAna saMsAra rUpI duraMta samudra taravAvALAe te atizaya halakA hovu joI e. evI - laghutA (halakApaNuM) e prakAre dhAraNa thAya che. 1. dravyathI, 2. bhAvathI. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya dravyathI laghutA te upakaraNe ochA karavA ane bhAvathI laghutA te prakRtione mAre ane kaSAyane ghaTADe. jaDa ane caitanyane eka nahIM paNa bhinna samaje. divase divase jaDa padArtho uparanI prIti ochI kare. ApaNe AtmA jaDanI (jaDa karmanI) sAthe rahIne Aja lagI aneka viTaMbaNu bhegavI cUkI che, te paNa hajI jaDa sAthenI prIti ochI karI nahi. jaDa sAthene prasaMga samajaNapUrvaka ocho karavAne hAla mahAna avasara AvyA che e vicAra karI keI paNa padArtha para meha ane mamatva na rAkhe. e rIte rahevAthI jIvane bhAra e che te jAya che. ane jema jema jIva halake thato jaze tema tema te UMce Avate jaze. zAstramAM kahyuM che ke tuMbaDI laI tenA para mATInA ATha lepa caDAvI pANImAM nAkhavAthI te DUbI jAya che, pachI pANInI asarathI jema jema te lepa gaLavA mAMDe ane eAchA thAya tema tema te tuMbaDI Akhara upara Ave che. e ja dRSTAMta pramANe, jIve potAnA para A kSaNabhaMgura saMsAranI sUkSama (te kAma, krodha, lobha, vagere) ane sthULa (te strI, dhana, vagere) vastuone bhAra lAdave nahi. bhAra AvI paDe ja hoya te ekadama na bane te dhIme dhIme kamI kare, te mekSanA sukha maLatAM vAra nahi lAge, vaLI lAghava guNa dhAraNa karanAra ema vicAre ke A saMsAramAM moTAmAM moTuM duHkha "huM ne mArApaNuM" rAkhavAmAM che. samudramAM je nhAya che ne DUbakI mAre che tenA para kare maNa pANI AvI jAya che chatAM te pANIne jarA paNa bhAra * mArApaNAne viSe eka ThekANe kahyuM che ke : mArUM tyAM lagI mahAdukhI ciMtA jyAM lagI zoka, jJAna vinA e nava maTe, jAlIma moTA roga, vaLI, zAstramAM kahyuM che ke :thA-ghoDaduM natni me bro, nA-mAsa spar . evaM adInamaNaso, appANamaNusAsai artha :-huM ekalo chuM, mArUM koI che nahi, ane huM paNa koIne nathI. ema ziMgavata dInapaNA rahita AtmA para kAbu rAkhI vire. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 jena tatva prakAza lAgatuM nathI, paNa e pANIne eka ghaDo bharI le che ke tarata ghaDA jeTalA pANIne bhAra lAge che. ene sAra e che ke snAna vakhate samudranA pANI upara mAlikIrUpI mamatvabhAva (mArApaNuM) na hatuM te tethI tene jarA paNa bhAra lAge nahi, paNa je eka ghaDe bharI lIdhe ke tarata ja ghaDAmAMnA pANI para mArApaNArUpI mAlikI AvI ane tethI tene bhAra lAge. basa, A saMsAramAM mArApaNuM ja mahAduHkhadAtA che. he prANI! tuM jarA vicAra kara, ke tAruM pitAnuM A jagatamAM keNa che? pitAnuM te ja kahevAya ke je ApaNA hukama pramANe varte, ApaNe AjJA sadA uThAve. have je ke tAruM zarIra, jene tuM sauthI pyAruM ane tAruM potAnuM ja gaNe che te ja tArI pitAnI AjJA mAnatuM nathI. tuM pite rega, ghaDapaNa, nabaLAI, vagerene jarA paNa Icchate nathI, chatAM tAruM zarIra tArI AjJA na mAnI tenI sebata kare che. tuM tArA zarIrane mATe ema kahe che ke A mAruM zarIra, tArA mAtApitA, e ja zarIrane mATe kahe che ke, mAro putra, tArAM bhAIbahena ema kahe che ke mAre bhAI, tArI vhAlI patnI kahe che ke mAro pati, e pramANe sarve svajane tArA zarIrane "mAruM mA? kahI bolAve che. zarIra eka ane dhaNI ghaNa! have vicAra kara ke A zarIra kevuM che? kahyuM che ke "nA ghara terA, nA ghara merA, cIDiyAM rena baserA hai." kharI vAta e che ke, AvuM pyArAmAM pyAruM zarIra paNa tAruM thatuM nathI; te dhana, kuTuMba, vagere te tArAM zI rIte hoI zake ? evA evA vicAro ane citavaNA karI sadA amamatvapaNe rahe ane laghutA grahaNa kare. - sacce (satya)-sAca saune vahAluM lAge che. koIne ApaNe jo kahIe te tene ghaNuM kharAba lAge che. jahuM evuM kharAba che chatAM duniyA evI bUrI cIjone zA mATe svIkAratI haze ? satyanAti para ghama" satya samAna bIjo koI uttama dharma nathI. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM: upAdhyAya 293 dharmanuM mULa satya che, ane satya vacanane mATe mukhamAM baMdobasta paNa bahu che. dehare--vacana rana mukha keTaDI, haTha kapAya jaDAya; paheregIra batrIsa che, rakhe paravaza paDI jAya. marUpI gharamAM hoTharUpI kabATa che, temAM satya vacanarUpI mahAna rane sAcavI rAkhyAM che, ane tenI sAcavaNane mATe batrIsa sipAI rAkhyA che. rakhene, te rane pArakAne hAtha jatA rahe ! matalaba ke vacana che te ratna che. te kADhatA pahelAM khUba vicAra kara. paravaza thaIne eTale gamAra thaIne meMmAMthI javuM vacana na kADhavuM; paravazapaNe vacana jematema bolI na nAMkhavuM. vaLI, jaThuM eTale huM e artha karIe te eThavADane kaI paNa uttama puruSa svIkAra karatA nathI. satya che te manuSyarUpI uttama avatAranuM meTuM bhUSaNa che, evo vicAra karI nirarthaka vAtamAM, vikathAmAM, gapasapamAM rAjI na thAya ane e rIte A manuSya janma gumAvI na de. keIne duHkha lAge evuM vacana kahevuM e paNa jUTha ja che. kANAne kAraNe, napuMsakane hIjaDe, koDhavAnane keDhIo, vagere duHkhakArI ane nukasAna thavAnI sAthe pApa lAge tevAM vacana belavA ja nahi. satya, tathya, priya, avasarane yegya, nirdoSa bhASA uccAravI joIe ka satyavaMta prANa A duniyAmAM nIDara, sAhasika, * satyaM brUyAt priyaM brUyAt , na brUyAt satyamapriyam // priyaM ca nAnRtaM brUyAt eva dharma sanAtanaH // 138 / / bhadraM bhadramiti brUyAt bhadram bhadramiti vadet / zuSkaM vairaM vivAda ca, na kuryAt kenacit ruha // 135 / / manusmRti adhyAya 4 artha-sadA satya ane priya bolo. satya hoya paNa apriya hoya te na bolo, bIjAne khuza rAkhavA jUThuM kadI na bolo. e sanAtana Aryadharma che. he bhadra ! sadA hitakara bolo, koInI sAthe nAhaka vera ke viSAda thAya evuM na bolo, vacananuM bhUSaNa e ja che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 jaina tattva prakAza sateja ane daDha rahI ujajavaLa yaza prApta karI AgaLa jatAM jarUra mokSa meLave che. 7saMyama- AtmAne rUDI rIte kAbUmAM rAkhave enuM nAma saMyama che. AtmA para saMyama meLava mahA muzkela kAma che. zAstramAM 39 jAtanA manuSyane saMyama (dIkSA) ApavAnI manA karelI che. kAraNa ke anubhavathI ema jaNAyuM che ke e 39 manuSyane dIkSA devAthI-saMyama adarAvavAthI kalyANa nathI. e 39 manuSya A pramANe che: (1) ATha varSathI nAnI uMmara hoya tene, (2) sittera varSathI moTI uMmara hoya tene, (3) strIne dekhI kAmAtura thaI jAya tene, (4) puruSa vedane udaya vadhAre hoya tene, (5) deha jaDane (bahuja jADuM zarIra hoya tene), vacana jaDane (pUruM na belI zake tene), svabhAva jaDane (kadAgrahIne) (6) keDha, bhagaMdara, saMgrahaNI, kSaya vagere maTA roga hoya tene, (7) rAjAnA gunegArane, (8) deva agara zaradI vagerenA jegathI gAMDa thaI gayA hoya tene, (9) cArane, (10) AMdhaLAne, (11) golAne (dAsIputrane), (12) mahAkrAdhIne, (13) mUM-bheLAne, (14) hInAMgIne (nakaTo, kANa, laMgaDe, vagerene) tathA hIna jAti te bhaMgI-bhIla-DheDane (15) bahuja karajavAnane, (16) matalabIne, (17) AgaLa pAchaLa kaI jAtane Dara hoya tene (18) svajananI AjJA na hoya tene, e pramANe 18 bela puruSanA ane evA ja 18 bela strInA gaNavA eTale 36 ane e uparAMta strInA 2 bela vadhAre gaNavA te (37) garbhavatI strIne (38) bacca dhAvaNuM hoya tene, e pramANe 38 ane (39) napuMsaka x hoya tene, e pramANe 39 sivAya bIjA je kaI abhilApI jana hoya tene dIkSA ApI zakAya. * cha kAraNe napuMsaka thayo hoya tene dIkSA ApavAmAM jarA paNa harakata nathI 1. rAjAnA janAnakhAnAmAM rahevA sArU gupta aMga chedana karyuM hoya tene, 2. AghAta lAgatAM aMga zithila thayuM hoya tene 3. maMtrathI, 4. auSadhathI, 5. RSizApathI ane, 6 daivayogathI purUSAtana rahita thayo hoya tene, paraMtu je janmathI napuMsaka hoya tene dIkSA na apAya. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 295. saMyama e mahAsukhanuM sthAna che. saMyama vinA mekSa nathI. sarva prakAranI upAdhi ane ciMtAthI mukta thaI jeNe saMyama grahaNa karyo che ane jene lAbha, sukALa, dukALa, janma, maraNa vagere samaye kaI prakArano harSa zeka thatuM nathI, evo saMyamadharma AdaravAthI pAmara manuSya paNa Indrane ane rAjAne namavA gya ane pUjya thAya che. saMyama e mahAna lAbhanuM kAraNa che. kahyuM che ke - thA-Are mAre 9 vAje, kuLa tu muMgA , na so suyakkhAya dhammassa, kalaM agghai solasi / / u. 944 arthAta-mithyAtvI ane hiMsAdhamI mANasa koDa pUrva lagI mAsamA khamaNa tapa kare, mA khamaNanA pAraNane roja DAbha nAme paDanI. aNI para rahe teTalA ja anane mAtra AhAra kare, ane aMjalimAM Ave teTaluM ja pANI pIe, e pramANe A janmAro tapa kare ne je phaLa pAme te phaLathI samyakatvI prANanI eka nekArasI (be ghaDInAM paccakakhANa)nuM phaLa vadhI jAya che. vaLI, dezavirati (pAMcamA guNasthAnakavALA)nA AkhA janmanA vrata paccakhANanAM phaLa karatAM dIkSA lIdhelA saMyamInI eka ghaDI vadhI jAya, evuM mahA lAbhanuM sthaLa saMyama che. evA ciMtAmaNi ratna jevA saMyamane kAMkarAnI peThe gaNI je pheMkI de che, te mahA adhama prANI che. paNa e ja saMyamane traNa karaNa ane traNe jagathI zuddha ArAdhanA, zuddha. pratipAlana ane zuddha pharasanA kare te A bhavamAM paramapUjya, paramasukhI ane mahApuruSa banI, AgaLa upara mekSarUpI mahAlakSmIne. avazya meLave ! 8. tave (5)-jema mATImAM maLI gayeluM sonuM, agninA jene pitAnuM mULa svarUpe pragaTa kare che ane mATI judI thaI jAya che te pramANe karmarUpI mela vALe AtmA, parUpa agninA pratApe nijasvarUpa (siddha svarUpa)ne prApta thAya che. iMdriyenuM damana karavAne, karmarUpI. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 296 mela khALavAne ane AtmAne aMkuzamAM rAkhI uttama mArga tarapha vaLavAne tapa e mATe upAya che. he jIva ! teM A jagatamAM jeTalA uttama uttama padArtha khAvA yogya che te anatI vAra khAdhA. eka, e nahi, paNa anaMta meru paryaMta thAya teTalI khAMDa ane meTAmAM meTo samudra-svayaMbhUramaNu samudra tevA anaMta samudra jeTaluM dUdha ane ghI khAdhuM teA paNa tAruM peTa hajI bharAyu. ni. have vicAra kara ke, e tuccha vastuethI zuM IcchA tRpta thavAnI che? evuM jANI jJAnIjana aneka prakAranI tapasyA Adare. keTalAka kahe che ke dayAdhamI thaine bhUkha vagerenAM duHkha sahana karI AtmAne zA mATe duHkha de che ? tevAne kahIe ke bhAI! tame kaDavAM esaDa laI ne pathya pALA che te e auSadhane ane pathyane duHkha mAne che ke sukha ? jema esaDa kaDavuM lAge che ane pathya pALavu paNa duSkara gaNA che paNa bhaviSyamAM te sukhadAyaka thAya che. te ja pramANe, tapa karatI vakhate du;kha lAge che pazu bhaviSyamAM mahA sukha ApanAra te uttama cIja che. vaLI, tapanI sAthe zarIra paranA mamatvane tyAga karI, Atma bhAvamAM rahevAthI zarIranuM duHkha jaNAtu nathI, paNu Atmika sukhane anubhava thAya che. koI vaLI ema kahe che ke, pApa te kAyA kare che ane tapa karIne te jIvane duHkhI kare che e kayAne nyAya ? evA prazna pUchanArane kahevuM ke bhAI ! tame ghImAM rahelA melane kADhavA sAru lAkaDA kema bALA che ? jema lAkaDAM bALyA vinA dhIneA mela khaLatA ke judo paDatA nathI ane thI zuddha thatu' nathI tema deDhune tapathI tapAvyA vinA AtmA zuddha thate nathI. jema kALA keAyalA agnimAM tapAvyAthI baLIne tenI dheALI rAkha thaI jAya che tema mahA ghezvara pApAthI kALA thayelA prANI peAtAnA AtmAne tapa rUpI agnimAM khALI pavitra thaI jAya che. tapasvI puruSo moTA meATA deva ane rAjAe vagerene pUjya che. tapanA prabhAve aneka camatkArI labdhie tathA siddhi maLe che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 zrakaraNa 4 thuM : upAdhyAya karma rUpI vagaDAne bALavAne mATe tapa che te sAkSAt dAvAnaLa che; tapa e kAmadeva rUpI mahAna zatrune nAza karavAmAM mahAdevarUpa che, tRSNA rUpI velane UkheDI nAkhavAnuM jabaruM hathiyAra che, ane Akhara mahA nibiDa (cIkaNAM) karmonuM paNa nikaMdana karI alpakALamAM mekSasthAna Ape che. 9. ceIe (jJAna)-vastune yathArtharUpe samajavI tene jJAna kahe che. zrI vIra prabhue pharamAvyuM che ke "paDhamaM nALa to cA," paheluM jJAna meLavyuM haze te dayA barAbara pALI zakAze. mekSa meLavavAnAM cAra sAdhanemAM prathama sAdhana jJAna che, te ja mANasanuM rUpa che. bhartuharie paNa kahyuM che, ke "vidyA vinA pazu?" jJAna vinA mANasa pazu samAna che. zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke jJAnI sarvathI ArAdhaka che. zrI uttarAdhyayanamAM kahyuM che ke "nona vinA na duti raju ' jJAna vinA zuddha cAritra dharmanI prApti thatI nathI. zrI yajurvedamAM kahyuM che ke e vicAmRtamarUnu che jemAM parama sukhanI prApti che tene vizvA kahe che. e pramANe ghaNAe dAkhalA vidyAnA viSayamAM che. badhI vidyAomAM dharmatatvajJAnarUpI vidyAne prathama darajajAnI gaNI che. eTalA mATe mekSasukhanA IcchanArA prANIoe jJAnAbhyAsa avazya karavuM joIe. sAMsArika vidyAo karatAM dharmajJAna atizaya phAyadAkAraka che. dharmajJAna jANanAra pApa, akRtya, abhakSya-bhakSaNa, vage. rethI ghaNe Dare che. dharmajJAnavALe pANI nigha karmothI-niMdavA gya kAmamAMthI pitAnA AtmAne alaga rAkhI bacAvI le che. A samayamAM dhana meLavavAne Atura ghaNA jaNa hoya che, paNa vidyAnA zokhIna bahu ja theDA hoya che. dhananA lebhathI ema nathI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 298 jANatA ke, lakSmI te vidyAnI dAsI che. sAMsArika vidyA bhaNanArA karatAM AtmAnI pichAna karanAra-dhama tattvajJAnanA abhyAsa karanAra teA cheka AchA che. jagatanI jALa cheADanAra ane sAdhupaNu aMgIkAra karanAra evA puruSo paNa A jamAnAmAM AtmajJAnanA apUrva abhyAsa iMDI kathA, kahANI, rAsa, vageremAM paDI gayA che, te pachI bIjA sa'sArI enI tA vAta ja zI karavI ? ghaNAM zAstrAne abhyAsa karavAthI jJAnI kahevAtA nathI, paNa jenAmAM 10 lakSaNa zaiAbhatAM hoya te jJAnI kahevAya che. (1) kredha rahita (2) vairAgyavata (3) jitendriya, (4) kSamAvata, (5) dayAvaMta (6) sane priyakArI, (7) nirlobhI, (8) ni.ya, (9) zaiAkarahita, (10) dAtA. e dasa lakSaNavALA je hAya tene jJAnI kahevAmAM Ave che. jJAnI mahAtmA A bhavamAM samAnya thAya che, ane parama sukhazAMtithI AyuSyane vyatIta kare che. parabhavamAM svarga ane akSaya mokSasukhane meLave che. 10. abhaceravAse-brahmacaya eTale zIlavrata dhAraNa karavuM te. brahmacArIne khuda paramezvara t vamAM mAtra " e pramANe zabdothI peAtAnA jevA kahe che, eTale brahmacArI pAte bhagavAna che. mahAbhAratanA zAMti pamAM 243mA mahA adhyAyamAM kahyuM che. // brahmacaryeNa vai lokAn janayanti paramarSayaH // mahARSie e brahmacaryanA pratApathI lekamAM vijaya karyAM hatA. vaLI, kahyuM che ke--A kAca mayuvyavAraLam | AyuSya eTe jiddagImAM badhI rIte hitakartA brahmacarya ja che. vaLI: Ayukteno caruM vIca, prajJAbodha mahArAya : II puNyaM ca matpriyatvaM ca hayante'brahmacaryayA // gItamUsmRti adhyAya 4 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya eTale jeo brahmacarya pALatA nathI, tenuM baLa, vIrya, buddhi, AyuSya, teja, zobhA, zaurya, saudarya, dhana, yaza, puSya, ane prItane. nAza thAya che. e pramANe aneka zAstromAM sthaLe sthaLe brahmacaryanI prazaMsA ane guNo tathA abrahmacaryanA durga batAvyA che, evuM jANuM kAma vAsanAne nAza karI brahmacaryavrata akhaMDa dhAraNa karavuM. kadApi strI vagere bhegavilAsanA padArtho dekhI mana calAyamAna thaI jAya te te padArthonA durgaNe upara dhyAna lagAvavuM. te evI rIte ke he jIva, tuM zuM joIne. meDita thAya che ? je te kharo ke strInA zarIranI aMdara zI zI vastuo bharI che. tenA kAnamAM mela che, AMkhamAM cIpaDA, nAkamAM lIMTa, meMmAM cUMka, peTamAM viSTA, (maLa) ane AkhA zarIramAM hADakAM, mAMsa, lehI, vagere sarve apavitra padArtho paripUrNa bharelA che. gAthA : nA sugI pUrUchI, nitijJarU savyo gvuM surasIsTa pariLa, muddata nivasiT ! utta) a. 2/4 jevI rIte, eka bhUkhe kutare sukAI gayele hADakAne kaTake maLatAM tene AnaMdathI cATyA, cAvyA kare che, ane ema karatAM. hADakAMnI aNIdAra kaTakIo tene tALavAmAM vAgatAM kANuM paDe che, ethI tALavAmAMnuM lehI pelA hADakAnA kaTakA upara paDatAM kutarAne vizeSa svAda Ave che. ane hADakA para ghaNe mehita thaI vadhAre ne vadhAre cAle che, Akhare tALavAmAM kANuM vizeSa paDe che, tene duHkha thavA mAMDe che, eTale duHkhanuM kAraNa hADakAne kaTaka nAMkhI daI pote pitAnuM lehiyALuM meM cATI AnaMda mAne che. ema thatAM tALavAmAMnAM kANAM saDe che, temAM kIDA Upaje che, meM ghaNuM ja vAsa mAre che. te ghaNoja duHkhI thAya che ane jyAM jAya che tyAMthI sau tene kADhI mUke che, tyAre bhUkhyo tarasya dUbaLe thaI tALavAnI pIDAthI mAthAM pachADI marI jAya che.. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 jaina tatva prakAza kutarAnI peThe viSayamAM lukhya che tevA mANase e strIrUpI hADakAMnA khokhAmAM ati mohita thaI, pitAnuM vIrya kSaya pAme che, chatAM khuzI mAne che! vIrya kSaya thavAthI, tema ja citta viSayamAM ja parevAyeluM rahe che tethI cAMdI, visphaTaka, badagAMTha, raktapita, vagere garamInA rogo thAya che. Akhare atizaya pastAvo karatAM karatAM maraNa pAmI durgatimAM : avatAra levo paDe che, e vicAra karI kAmavAsanAmAMthI manane kheMcI - brahmacarya tarapha vALavuM. brahmacArIe haMmezAM e vicAra kare ke he Atmana ! tuM je ThekANe asahya pIDA sahana karI utpanna thaye, pA che te ja malina jaga para mohita thaI viyarUpI kAdavamAM khUMcavA jAya, te tane kaMI paNa zarama nathI thatI? ApaNI mAtA, bahene, vagerenA zarIrane je je rIte dekhAva, rUpa, AkAra che te ja pramANe sarva strIonuM che. chatAM kharAba dRSTithI keI paNa strI jAti upara jovAya ja kema? vagere vicAro karI kAmarUpI IcchAone dabAvI manane pUrNa zAMtimAM lAvavuM. jevI rIte gUmaDAne ArAma thavA mAMDe che tyAre temAM caLa ghaNI Ave che, eve samaye jo khaMjavALavA mAMDe te gumaDAmAMthI lehI nIkaLe che ane tene maTatAM ghaNI vAra lAge che, paNa je AtmAne vaza rAkhI gUmaDAne hAtha na lagADe te thoDA vakhatamAM te gUmaDuM maTI jAya che ane pUro ArAma AvI jatAM sukha thAya che. e rIte, A manuSya bhavamAM kAmavikArUpI gUmaDuM maTI mikSarUpI ArAma meLavavAne samaya Avye che, tyAre bIjI traNa gati karatAM mANasanA janmamAM kAmavAsanAno udaya (manuSyane maithuna saMjJA ghaNuM) vadhAre hoya che. e samaye AtmAne kabajAmAM rAkhI viSayanuM sevana * 'loka-darzanAt harati citta', sparzanAt harati balam , / saMbhogAt harati vIrya, nArI pratyakSa rAkSasI // artha-strIne jovAthI te cittane harI le che, sparza karavAthI baLane harI le che, bhogavavAthI vIryano nAza kare che, eTalA mATe strI pratyakSa rAkSasI- sarva sukhano nAza karanArI che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thru : upAdhyAya 3011 na kare, ane brahmacarya pALe te gheADA kALamAM janma, jarA, maraNu, Adhi, vyAdhi, upAdhi, vagere sarva rogeAnA sapUrNa nAza thaI jAya ane zAMta svarUpanI prApti thAya, evA evA vicAro karI te vicAronu pAlana karI jJAnIjanA AtmAne zAMta kare ane strI tathA puruSA sarve akhaMDa brahmacarya pALe. zleAka :- trAvakSya cattuLa jhUnu staM vasuSira 2 / / Ajanma maraNAdyastu brahmacArI bhavediha // 1 // na tasya kiM cidaprApya, miti viddhi narAdhipa / bahavaH koTyastvRSINAM brahmaloke vasantyuta satye ratAnAM satataM, santAnA mUrdhva cetasAm // brahmacarya vahedrAjan, sarva pApamupazitam // 3 // bhISmapitAmaha yudhiSThirane kahe che; huM yudhiSThira ! brahmacaryanA guNI sAMbhaLe. jeNe maraNapayaMta zuddha brahmacaryuM paLyu tene koI paNa zubha guNanI khAmI na ja hoya. khuda paramAtmA tathA sarva RSi munie tenA guNa gAya che. A janmamAM te aneka sukhA bhAgavI, chevaTe parama padavI-siddhapadma-meLave che. brahmacArI janetara satyavAdI, jitendriya, zAMta AtmA, zubha bhAvothI bharelA, roga rahita, parAkramI, zAstrAnA anubhavI, prabhunA bhakta, uttama dharmIguru banIne tamAma pApene nAza karI siddhagati meLave che. sattara prakAranA saMyama-caraNasittarInA 70 melamAMnA 17 prakAra sajamanA che te varNave che. (1) hiM'sA, (2) jUThThu, (3) cerI, (4) maithuna, (5) parigraha, e pAMca AsravathI nivarte, (9) zretra, (7) cakSu, (8) ghrANu (nAka). (9) rasanA (jIbha), (10) sparzendriya (cAmaDI) e pAMca iMdriyA vaza sAdhu purUSanA 10 guNeAnA adhikAra jANavA IcchA hoya te parama pUjya mahArAja ameAlakhaRSijInI banAvelI 'dha tattvasaMgraha' nAmanI cApaDI avazya vAMcavI, vicAravI. A graMtha sAdI hiMdI bhASAmAM che. * Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 jaina tattva prakAza kare, (11) krodha, (12) mAna, (13) mAyA (kapaTa), (14) lebha, e cAra kaSAyathI chUTe, (15) manathI keInuM bUruM ciMtavavuM (16) vacana khoTuM bolavuM (17) kAyAne ajatanAthI pravartAvavI, e traNa daMDathI mukta thavuM e pramANe saMyama 17 prakArane che. bIjI rIte 17 prakArane saMyama : 1. pRthvIkAya saMyama-eka juvAranA dANA jeTalI pRthvIkAyanI kaNImAM asaMkhyAtA jIve che. e mAMhene eka jIva nIkaLIne kabUtara jevaDI kAyA banAve che te kaNImAMnA ja eka lAkha jejana lAMbA pahelA jaMbudviIpamAM samAya nahi, pRthvIkAyanA jInuM piMDa e pramANenuM jANI, saMyamadhArI munie tene jarA paNa duHkha na thAya tema vicare. pRthvIkAyane sparza na kare. makAna bAMdhavAM, dhULa kheravI, khetara kheDavAM, bAga karavA, vagere je je kAmethI pRthvIkAyanI hiMsA thAya e upadeza te munithI thAya ja zI rIte ? 2. "apakAya saMyama'-apa (pANI) kAyanA eka jhINA TIpAmAM asaMkhyAtA jIve che. emAMthI ekeke jIva nIkaLIne sarasavanA dANA jevaDI kAyA kare te jaMbudvIpamAM samAya nahi. apakAyanA jInI e pramANenI hakIkata jANI saMyamadhArI muni mahArAja kAcA pANIne sparza na kare. snAna karavuM, rAI karavI, vastra vAM, vagere bAbatane upadeza te temanAthI thAya ja zI rIte ? 3. teukAya saMyama-teu (agni)nA eka taNakhAmAM asaMkhyAtA jIve che. temAMthI ekeka jIva nIkaLIne khasakhasanA dANA jevaDI kAyA kare te jabudvIpamAM samAya nahi. e pramANe jIvana svarUpa jANI saMyamadhArI muni agnine sparza na kare. devatA kare, bhaThThI saLagAvavI, dhUpa kara, vagere upadeza te temanAthI thAya ja zI rIte ? 4. vAukAya saMyama-vAyu (havA)nI eka nAnAmAM nAnI laheramAM asaMkhyAta ja che. ane eka vAra ughADe moDhe bolatAM asaMkhyAta Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 303 jIve haNAya che. temane ekeka jIva nIkaLIne vaDanA bI jevaDI kAyA kare te jaMbudvIpamAM samAya nahi. e pramANe samajIne saMyamadhArI munirAja mukha para mukhavastrikA bAMdhe che. paMkho nAkha, hIMcake hIMcakavuM. yaMtro pheravavAM, vagere pavananI ghAta thAya tevAM kAmane upadeza te temanAthI thAya ja zI rIte ? agnikAyanA jIvathI vAyukAyanA jIve vadhAre sUkSma che. 5. vanaspatikAya saMyama-vanaspatimAM traNa prakAre che hoya che. keTalIka vanaspatimAM eka zarIre eka jIva hoya che. jemake anAjanA dANA, bI, vagere keTalIeka vanaspatimAM saMkhyAtA ane asaMkhyAtA jIve hoya che. jemake pAMdaDAM, zAka, vagere keTalIeka vanaspatimAM eka zarIramAM anaMtA jevo hoya che. jemake kaMdamULa ane kamaLa (kuNI) vanaspati vagere. evuM jANuM vanaspatine sparza saMyamadhArI munirAja na kare te phUla teDavAM, phaLa vAparavAM, phaLa-phUlanuM chedanabhedana, phUlane hAra-gajarA banAvavA vagerenA upadeza devAnuM rahyuM ja kayAM! keI kahe che ke pRthvI vagere pAMca sthAvara kAyanA jIvamAM halanacalana vagerenI zakti che nahi, tethI tene sparza vagere karatAM tene duHkha zI rIte thAya? na ja thAya. A bAbatanuM samAdhAna zrI AcArAMga sUtranA pahelA adhyayananA bIjA udezAmAM kahyuM che ke kaI mANasa janmathI AMdhaLe, janmathI bahere ane janmathI mUMge hoya, tevA asamarthane bIje kaI mANasa pagathI mAMDIne TheTha mAthA lagI aMga, upAMganA zastra vaDe kaTake kaTakA kare te tene kevI pIDA thAya che? e mANasanA manamAM je pIDA thAya che te jJAnI puruSa jANe che, paNa pIDA pAmanAre mANasa potAnA ghera duHkhanI vAta keIne kahI zakatuM nathI. te pramANe pAMca sthAvaranA jIne aDavAthI, kApavAthI, chedanabhedanathI asahya pIDA thAya che, paNa te pIDA batAvavAne tene vANI vagere sAdhana nathI. karmanA udayathI teo paravaza-lAcAra Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 jaina tattva prakAza thaIne paDyA che tethI te bicArA zuM kare? evI rIte e jIvane azaraNa ane anAtha jANI saMyamI muni tenA pitAnA AtmAnI peThe rakSA kare che. 6. be Idriya saMyama-kAyA ane mukha e be iMdriyavALA jaLa, keDA vagere 7. teIdriya saMyama-kAyA, mukha, nAka e traNa IndriyavALAkIDI, mAMkaDa, vagere. 8. cendriya saMyama-kAyA, mukha, nAka ane AMkha e cAra IndriyavALA, mAkhI, macchara vagere. e traNa prakAranA vikaLa Indriya jIvonI saMyamadhArI muni rakSA kare che. 9 paMcendriya saMyama-kAyA, mukha, nAka, AMkha ane kAna e pAMca IndriyavALA nArI, tiryaMca (pazu, paMkhI, sarpa, mAchalAM, magara, UMdara, vagere) manuSya ane devatA, e cAranI saMbhALa kare. evI rIte ekendriya jIvo tathA be IdriyathI paMcendriya lagInA trasa prANIonI traNa kara ane traNa jagathI rakSA karI kiMcit mAtra dukha na upajAve. keTalAka mANase (1) AyuSya nabhAvavAne arthe eTale zarIranA nirvAhane athe (2) yaza, kIti meLavavA sArU chava vagere karavAmAM, (3) mAnanI magarUrI vadhAravA sArU pUjAsatkAra karAvavA, (4) janma maraNathI chUTavA sArU eTale dharma thAya ane mekSa maLe e hetuthI (5) duothI chUTavA sArU. e pAMca kAraNe chakAyanA jInI jeo hiMsA pote kare che, bIjA pAse karAve che, ane bIjAo je hiMsA karI rahyA che tene bhaluM jANe che e sarvane mahAmUrkha jANavA. jo ke teo te sukha meLavavA hiMsA kare che, paNa bhaviSyamAM teone Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 305 duHkharUpa ja thaze. e pramANe zrI vIraprabhue zrI AcArAMga sUtranA pahelA adhyayanamAM darzAveluM che. 10. ajIvakAya saMyama-vastra, pAtra, pustaka, vagere ajIva vastuone jatanAthI (saMbhALapUrvaka) vApare nahi, ethI te cIjo lAMbo vakhata na TakatAM tarata nakAmI thAya che ane bIjI levI paDe che, ane AraMbhanI kriyA lAge che. duniyAmAM koI paNa cIja vagara AraMbhe nIpajatI nathI, tema gRhastha lekene te maphata maLatI nathI. evI vastune gRhastha leke kevaLa dharmane arthe sAdhuone vaherAve che, te saMyamadhArI sAdhuone yogya e che ke bIjI sArI vastunI lAlacanI khAtara, agara ajatanAthI pitAnI pAsenI vastuone nAza na karavA joIe. ajIva vastu para mamatva na rAkhavuM temaja jatanathI vAparavI ke jethI jIvahiMsA na thAya. 11. peha saMyama-kaI vastune je ! tapAsyA vinA upayogamAM levI nahi. ema, je tapAsIne vAparavAthI jherI jaMtuo vagerenA viSanI asara thatI nathI ane zarIranI rakSA thAya che, tema ja jIvarakSA paNa thAya che. 12. upahA saMyama-mithyAtvIo ane AcAramAM bhraSTa thayA hoya temane samAgama cheDe-kaI paNa divasa saMga na kare, mithyAtvI hoya tene samakitI jaina banAve. vaLI, jena gRha hoya temane sAdhunA mArganI samajaNa Ape ane dharmathI Dagate heya tene bacAvI daDha kare. saMghanI kaI vyakti paDavAI thAya te tenI upekSA na karavI paNa sudhAravA mahenata karavI. keI mithyAtvI na mAne te tenA upara TheSa na kara paNa madhyastha (taTastha) rahevuM. 13. pramAjanA saMyama-aMdhArAvALI jagAmAM tathA rAtrine vakhate rajoharaNathI pRthvIne pUjyA vinA hAlacAla na kare. vastra, pAtra, pustaka ane pitAnA zarIra para keI jIva jovAmAM ke jANavAmAM Ave te gucchA agara puMjaNIthI pUcha pachI tene dUra kare. 20 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 14. pariAvaNIA saMyama--maLa, mUtra, vagere paraDavAnI cIjone jyAM lIletarI, anAjanA dANA, kIDI vagere na heAya tyAM sabhALa rAkhI parave. 306 15. mana--mana vaza rAkhA, sakalpa vikalpa ( ADAavaLA vicAra ) na kare. 16, vacana--asatya na meleA. 17. kAyA--jatanAthI zarIrane pravartAve. evI rIte saMyamanA sattara prakAra che. e sattara prakAranA saMyamane zrI upAdhyAya sapUrNa rIte pALe che. dasa prakAranI vaiyAvacca--(1) AcArya (2) upAdhyAya, (3) tapasvI, (4) navadIkSita, (5) glAni ( rAgI ), (6) sthavira (7) svadhamI', (8) kuLa, (9) guNa (10) saMdha. e dasanI yathAyeAgya sevAbhakti kare. e 10 prakAranI vaiyAvacca zrI upAdhyAya humezAM kare che. babhaguttio--nava vADa vizuddha brahmacarya pALe. e viSenuM vivecana 3 jA AcAryajInA prakaraNamAM vistArathI karyu che. nANAditiyajJAnAdi traNa ratnanI samyak prakAre ArAdhanA kare. (1) jJAnathI hareka vastunu yathAtathya svarUpa jANe, (2) darzanathI hareka vastune yathAtathya saradhe, (3) cAritrathI grahaNa karavA ceAgya grahaNa kare. tava--khAra prakAranuM' tapa kare. e bAbatanuM varNana AcAya jI viSenA trIjA prakaraNamAM vistArathI ApeluM che. mAna, kAheAnigrahiya-krodha, kaSAcAnA nigraha kare. mAyA, lAbha e cAra Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM : upAdhyAya 307 enuM vana trIjA prakaraNamAM savistara AvI gayu che. e pramANe pa mahAvrata, 10 prakAre yatidharma, 17 prakAre sayama, 10 prakAre vaiyAvaccha, 9 prakAre brahmacaryanI vADa, 3 ratna, 12 prakAre tapa, 4 kaSAyane nigraha, kula cha guNu caraNa sittarInA thayA. sittera-sittera guNathI zrI karaNasittI ane caraNasittarInA upAdhyAya mahArAja sadA zAle che. 82 prabhAvanA raNAgaLa cauda guNA AvI gayA che. have zrI upAdhyAya mahArA mAM 8 prabhAvanA guNu hAya che te varNave che. dharma ne phelAvavA, dIpAvave, ane pragaTa karavA tene prabhAvana.' kahe che. evI dharmaprabhAvanA ATha jAtanI che. ga 1. pravacana prabhAvanA--je kALamAM jainanAM jeTalAM ane zAstro heya tene jAge, je sarva zAstramAM pravINu hoya te ja sane cegya jJAna daine dharmane dIpAvaze. tIthaMkaranAM vacanene jagajAhera karavAM te pravacana prabhAvanA che. jainetara zAstroe jaina dharmanu keTaluM grahaNa karyu che, kevI rIte pheraphAra karI bhUla karI che te batAvavA mATe jainetara zAstro paNa vAMce 2. dha kathA prabhAvanA--zrI DAAMga sUtramAM cAra prakAranI kathA kahI che. te darekanA cAra cAra bheda gaNatAM seLa prakAranI dezanA thAya che. te sALa dezanA eTale dhakathA karI jaina mattune dIpAve. cauvihA kahA jannatA taMjJadA-(1) AkSepaNI (2) vikSepI, (3) saMvedaNI, (4) nivedinI, * je kAma haMmezAM karavAmAM Ave tene "caraNa " kahe che ane kAra 2 eTale praye!jana athaeN karavu. paDe tene karaNa kahe che. 39 << Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 jaina tattva prakAza (1) "AkSepaNI-sAMbhaLanAranA hRdayamAM jaina dharma AbehUba ThasI jAya tevI kathA, tenA 5 bheTa cheH (1) sAdhunA AcAra ane zrAvakanI kriyA vagereno upadeza kare. (2) vyavahAramAM zI rIte cAlavuM, sabhAmAM kaI rIte upadeza Ape ane prAyazcitta ApI AtmAne zI rIte zuddha kare te batAve. (3) manamAM prazna dhArIne koI Avela hoya te tene saMzaya dUra thaI jAya e upadeza kare. koI prazna vagere pUche, te tene evA mArmika zabdothI uttara Ape ke jethI pUchanAranA. remeromamAM te vAta pAkI ThasI jAya. (4) vyAkhyAna vakhate sAte nayanI rIte syAdvAda zailIthI sarvane saraLa ne zobhatI, paraspara virodha na Ave tevI, bIjAnI niMdA na thAya evI, ane pitAnA dharmanA guNo ane siddhAMta bIjAnA manamAM ThasI jAya evI zabdaracanAvALI vANI, prakAze. (2) vikSepaNuM"--sanmArga cheDI unmArge jatuM hoya evAne pAche sanmArga para sthira kare, samAga para sthApI daDha kare te vilepaNa kathA. tene 4 bheda che. (1) svamatanI dezanA ApatAM vacamAM vacamAM bIjA dharmazAstronA evA artha kare ke jethI sAMbhaLanArane jainadharmanA mahatvane vizvAsa Ave. (2) sabhAmAM anya matavALAnI saMkhyA vizeSa hoya te tenA dharmanI vAta karatAM vacamAM varamAM zuddha dharmanuM rahasya batAve, jethI anya matavALA samaje ke jaina dharma zuddha ane camatkArI che. tethI mithyAtvane tyAga karavAnI marajI thAya (3) samyaktva vagerenuM svarUpe pragaTa karatAM vacamAM mithyAtvanuM svarUpa dekhADe, jethI tAjana, mithyAtvathI pitAnA AtmAne bacAvI zake. (4) mithyAtvanuM svarUpa samajAvatAM vacamAM sakhyatvanuM svarUpa paNa kahe, jethI rotAjananI samakatva grahaNa karavAnI IcchA thAya. (3) " saMvedaNI "--je kathA sAMbhaLatAM sAMbhaLanAranA aMtaHkaraNamAM vairAgya Upaje ane mokSanI IcchA thAya tevI kathA. enA 4 bheda cheH (1) A duniyAnuM anityapaNuM batAve, ane manuSya janma, samyakatva dharmanI prApti, sanzAstronuM zravaNa, sAdhu mahArAjane samAgama, Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya vagerenI durlabhatA batAve. jethI sAMbhaLanAranu'citta sAMsArika padArtha uparathI UtarI, dharma grahaNa karavA tarapha kheMcAya. (2) paraleka, devatA, iMdra ane cakravatI mahArAjAnI riddhi, mAkSanuM sukha, pApanA mAThAM phaLa ane narakagatinAM du:khAnu varNana evA vistArathI kare ke sAMbhaLanArA pApanAM mAThAM phaLa ane duHkhathI DarI pApakarmo na kare, ane devalAka tathA mAnAM sukha levAnI IcchA kare, (3) svajana, mitra, jJAtijana, vagerenuM svAthI pazu vistArathI khatAvI, emanA uparane mamatvabhAva Ache karAve. tathA satsaMganA mahimA darzAvI sAdhu sa`ti karavA utsuka nAve. (4) rAtadivasa parapudgalomAM ja mana ramyA kare che, jethI mahA pavitra Atmapradeza: mahina thayela che ane satya vastu tathA asatya vastunI kharekharI oLakha thatI nathI evuM jJAna ApI, jJAna, darzana ane cAritrarUpI traNa ratnone pavitra banAve. jethI Atma svarUpa pragaTa thatAM anaMta sukhanI prApti thAya, vagere vivecana karI zrotAjananA hRdayamAM sAve. (4) " nivedanI "--je kathA sAMbhaLatAM sa sAra uparathI mana UtarI, saMyama levAnI icchA thAya te " nivedanI kathA." enA 4 bheda che: (1) keTalAMka phaLa duHkhadAyI thAya che. jemake-cerI karavAthI pagamAM kheDI jaDAya che. vyabhicAra karavAthI cAMdI, prameha, vagere raMga ane mAta paNa thAya che vagere samajAvI saMsAra upara zreAtAjanane udvega thAya evuM phasAve (2) A bhavamAM keTalAMka zubha karmanuM phaLa A bhavamAM ja maLe che evuM batAve. jemake :-tapa ane saMyama pALavAthI tamAma jAtanI ci'tAthI mukta tathA pUjya thAya che. (3) A bhavamAM karelAM azubha karmonA phaLa have pachInA bhavamAM naraka vagere azubha gati pAmI te bhagave che, enu` svarUpa batAve. (4) gayA bhavamAM karelAM zubha karmonA phaLarUpe A lokamAM riddhi vagere sukha maLyAM che te darzAve. 3. nirapavAda prabhAvanA-TAI sthaLe jaina dharmabhraSTa karavAnuM zarU karyu. huMya ane adekhA mANase matavALAne jaina sAdhunA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 jaina tattva prakAza mahimA saMbhaLI carcA karavA AvyA che, te prasaMge vivekI sAdhu caturAIthI svamatanAM ane aneka paramatanAM zAstronAM pramANa ApI, vAdI prativAdIrUpe kharAkhoTA pakSanuM svarUpa batAvI svamata (jainadharmane sthApe. 4. trikALajJa prabhAvanA - jaMbudvIpa prajJapti, caMdraprajJapti vagere zAstromAM bhUgoLa, khagoLa, nimitta, tiSa, vagere je je vidyA che temAM pAraMgata hoya. jethI bhUta, bhaviSya, vartamAna, e traNe kALanI sArI ane naThArI tamAma vAtanuM jJAna thAya. lAbhahAni, sukha, duHkha, jIvitavya-maraNa, vagere jANI upakAraka ane kalyANakArI sthaLa prakAze. jethI jaina dharmanI zraddhA thAya paNa nimitta bhAkhe nahi. ApadAne samaye sAvadhAna rahe. pa. tapa prabhAvanA - yathAzakti duSkara (kaThina) tapazcaryA kare ke je tapazcaryA joI lene camatkAra Upaje. anya matavALAonI pizcaryA te kevaLa nAmanI ja che. teo te eka upavAsamAM paNa miSTAnna jamI tapa karyAnuM jaNAve che, paNa jenI tapasyA te duSkara che, jethI lokone camatkAra Upaje. 6. zrata prabhAvanA - vigayane tyAga, apa upAdhi, mauna, sakhta abhigraha, kAusagga, bharajuvAnImAM iMdriyanigraha, duSkara kiyA, vagere tra dhAraNa karI lekene camatkAra upajAve. 7. vidyA prabhAvanA - rohiNI, prajJapti, adaNa, parazarIrapravezinI, gaganagAminI, vagere vidyA, maMtrazakti, aMjanasiddhi, guTikA, rasasiddhi, ItyAdika aneka vidyAmAM pravINa hoya, chatAM e vidyAne upayoga na kare. koI khAsa moTuM kAraNa upaje te lokone jaina dharmanuM mahattva batAvIne camatkAra upajAve, paNa pachI prAyazcita laI zuddha thAya. kAva prabhAvanA - aneka prakAranA chaMda, kavitA, DhALa, jeDa, stavana, vagere uttama kAvya banAvI, temAM anubhava rasa vaDe bharapUra Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zu : upAdhyAya 311 gUDhA meLavI AtmajJAnanI zakti khIlavI jaina dharmane dIpAve, eTale rage rage tyAga vairAgya zraddhA pragaTI jAya evI kavitA gAI matAve. e ATha prabhAvanA vaDe jainamatane dIpAve. paNa abhimAna na kare ke huM kevA vidvAna, hoziyAra ane jaina dharmane zezabhAvanAra chuM ! abhi mAnInI vidyA phaLatI nathI ane lekamAM apamAna thavAnA sa'bhava che, mATe ATha prabhAvanAvALA upAdhyAya guNI thaI sadA nagna bhAva rAkhe. " joga nigraha "--mana, vacana ne kAyA e traNa jogane kamajAmAM rAkhe. e pramANe zrI upAdhyAya, (1 thI 12) aMganA jANakAra, (13-14) karaNa sittarI ane caraNa sittarInA guNe! sahita, (15 thI 22) AThe prabhAvanA yukta (23 thI 25) traNa cegane vaza rAkhe. kula 25 guNa zrI upAdhyAya bhagavatanA pUrNa thayA. zrI upAdhyAyanI 16 upamAo zrI uttarAdhyayana sUtranA 11 mA adhyayanamAM mahArAjane 16 upamAthI alaMkRta kahyA che. upAdhyAyajI (1) "zaMkharUpa"-jema dUdhe bharele! zakha zekhe che. ane temAMnu dUdha bagaDatuM nathI te pramANe zrI upAdhyAya mahArAjamAM jJAna zailI rahe che ane te jJAnane koI divase vinAza thatA nathI. vaLI, jema zrI vAsudevanA paMcAyana za`khanA avAjathI moTuM sainya paNa nAsI jAya, te pramANe zrI upAdhyAya mahArAjanA upadezathI sarve pAkhaDIe bhAgI jAya. (2) " arUpa ''-jema kabeAja dezanA gheDo banne tarapha vAjitrAne lIdhe zeAbhA Ape che. tevI rIte zrI upAdhyAya bhagavaMta sajjhAyarUpI vAjiMtra vaDe pUrNa zaiAbhA Ape che. (3) " "subhaTarUpa"-jema zUro subhaTa eTale kSatriya rAjA ceAtaram biradAvalI khelatA aneka maMdInAthI zAbhatA, zatruone Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 jaina tatva prakAza parAjaya kare che, tevI rIte te upAdhyAya caturvidha saMghathI zobhatA mithyAtvIone parAjaya kare che. (4) "hAthIrUpa" -jevI rIte sATha varSane juvAna hAthI, hAthaNIonA parivAramAM zobhe che tevI rIte upAdhyAya mahArAja bahu sUtranA jJAnarUpa yuvAvasthA prApta karIne tathA jJAnIonA parivArathI zebhe che, ane hAthInI peThe sthira rahI keI paNa vitaMDAvAdIothI pAchA haThatA nathI, kintu temane haThAve che. (5) "vRSabharUpa"--jevI rIte baLada pitAnAM bane aNudAra ziMgaDAMthI gAnA ToLAmAM zebhe che tema zrI upAdhyAyajI mahArAja nizcaya ane vyavahArarUpI ziMgaDAM vaDe paramatavAdIone haThAvIne munimaMDaLamAM zebhe che. (6) "siMharUpa"--jevI rIte kesarI siMha tINa dADho vaDe jaMgalamAM sarva jAnavarone bha upajAve che tevI rIte zrI upAdhyAyajI mahArAja sAta naya vaDe sarva kadAgrahIone harAve che. (7) "vAsudevarUpa" -jevI rIte trikhaMDAdhipati vAsudeva sAta ratnanI madadathI tamAma verIone haThAvI traNa khaMDanA dhaNI thAya che, tevI rIte zrI upAdhyAyajI mahArAja tapa, saMyama vagere zastrathI karmarUpI verIone parAjaya karI jJAna, darzana ane cAritrarUpI traNa ratnanA ArAdhaka thAya che. (8) "cakavatIrUpa--jema cha khaMDanA svAmI cakravatI mahArAja 14 ratno vaDe narendra, surendra, saune pUjya thAya che, tema zrI upAdhyAyajI 14 pUrvanI vidyA meLavIne jagatamAM pUjya thAya che, | (9) "IndrarUpa" -jema zakedra pitAnI hajAra AMkhothI ja pUrvanA bhavamAM zrI zakendrane jIva kArtika zeTha hato. kArtika zeThe pitAnA 1008 gumAstA sAthe dIkSA lIdhI. ethI kArtika zeThano jIva IMdranI padavI pAmyo ane temAMnA pa00 gumAstAo marIne sAmAnika (barAbarIA) deva thayA, ke je devo sadA indranI sAthe ja rahe che, e rIte 500 devAnA netro sAthe gaNatAM zakeMdra sahastranetrI kahevAya che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : upAdhyAya 313 devatAonI sabhAne mohita kare che, tema zrI upAdhyAya mahArAja anekAMtasyAdvAda mAgane prakAza karIne bhavya jIvone mohita kare che. (19) "sUryarUpa'--jema sUrya ati tejasvI prabhA vaDe aMdhakArano nAza kare che tema zrI upAdhyAya mahArAja nirmala jJAnane prakAza karIne bramarUpI aMdhakArano nAza kare che. (11) "caMdrarUpa--jema pUrNa kaLA vaDe caMdramA, graha, nakSatra ane tArAnAM jhUmakhAMnA parivAra vaDe rAtrine manohara banAve che, tema zrI upAdhyAya cAra tIrthanA parivAra vaDe jJAnarUpI zItaLa ane pUrNa kaLA vaDe sabhAnuM mana haraNa kare che. (12) "kaThArarUpa"-jema (cera, muSakadinA upadrava sAme) surakSita ane vividha prakAranAM dhAnyathI bharelA gRhasthanA kahAra bhe che tema nizcaya vyavahArarUpa daDha kamADo ane 11 aMga, 12 upAMgarUpa dhAnyathI bharelA upAdhyAyajI mahArAja zebhe che. (13) jaMbu sudarzana vRkSarUpa" jevI rIte uttarakuru kSetramAM jaMbudvIpanA adhiSThAyaka aNADhiya devanuM nivAsasthAna jaMbusudarzana vRkSa patra, puSpa, phaLAdithI zobhe che, te rIte zrI upAdhyAya mahArAja Arya kSetramAM, jJAnarUpI vRkSanA deva banIne, aneka guNorUpI pAMdaDAM phaLa, phUla, vagerethI zobhe che. (14) "sItA nadI rUpa--jevI rIte mahAvideha kSetranI satA nAme moTI nadI, pAMca lAkha batrIsa hajAra nadIonA parivAra vaDe bhe che, tevI ja rIte zrI upAdhyAyajI mahArAja hajAro zrotAgaNanA parivArathI zebhe che. (15) "merU parvata"-jema sarve parvatane rAjA meru parvata, aneka uttama auSadhio tathA cAra vanathI zebhe che, tema zrI upAdhyAya mahArAja aneka labdhio tathA cAra saMgha (caturvidha saMgha) vaDe zebhe che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza (16) "svayabhUramaNu samudrarUpa-sauthI moTA ravayaMbhUramaNu mahAsamudra akSaya ane svAdiSTa pANI vaDe zobhe che, tema zrI upAdhyAyajI mahArAja akSaya jJAne karI bhavya jIvene ruce tevI rIte te jJAnanA prakAza karatA zeAbhe che, ityAdi aneka zubha upamAyukta zrI upAdhyAya mahArAja virAje che. 314 vaLI, zrI upAdhyAyajI guru mahArAjane, bhaktimAna, apaLa (zAMta), kautukarahita (gabhIra), mAyA kapaTa rahita, koI nA paNa tiraskAra na kare evA, sarva sAthe mitrabhAvavALA, jJAnanA bhaMDAra chatAM abhimAna rahita, bIjAnA doSa na jonAra, zatrunI paNa niMdA (avarNavAda) nahi karanAra. kalezarahita iMdriyAnA damanAra lAvata, vagere aneka vizeSaNAthI zeAbhe che, evA jina kevaLI teA nahi paNa " ajiNA jiNa saMjA'kevaLI nahi paNa jina kevaLI jevA sAkSAt jJAnanA prakAza karanAra, zrI upAdhyAyajI bhagavAnane ApaNA trikALa vaMdanA namaskAra hAjo. gAthA :-samudra-gIra-samAM durAmAM, badhA veLapha yu suyassa puNNA viularasa tAiNo, khavettu kammaM gaimuttamaM gayA || | uttarAdhyayana sUtra 11-31 artha :-samudra jevA gaMbhIra eTale kei divasa chalake nahi, koI parAbhava karI na zake tevA, kAIthI pAchA hake nahi tevA, sUtranA jJAne karI pUrNa bharelA, chakAyanA jIvenA rakhavALa, evA zrI upAdhyAya mahArAja kano kSaya karI jarUra mekSa padhAraze. tene mArI-tamArI trikALa ane trikaraNa zuddha vadanA namaskAra hojo. zAstroddhAraka bAlabrahmacArI RSi sapradAyAcArya sva. munizrI ameAlakhaSijI mahArAja dvArA viracita jaina tattva prakAza nu * zrI upAdhyAya ' nAmaka cAthuM prakaraNa samApta. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM sAdhujI jema maMtravAdI pitAne artha siddha karavA sAru tamAma lakSa te tarapha kheMcI aneka upasargo pUrNa daDhatAthI sahana kare che, tema ja puruSa pitAnA AtmAnI siddhi karavA tarapha najara rAkhIne eTale ekAMta mokSanA hetu mATe ja AtmasAdhanA kare che tene sAdhu kahe che. zrI sUyagaDAMga sUtranA 1lA zrutaskaMdhanA 16 mA adhyayanamAM zrI sAdhune 4 nAmathI varNavyA che. ___ sUtra-"ahAha bhagavaM-avaM, se daMte davile, vosaThThakAtti vacce 1 mAhaNettivA, 2 samaNetti vA, 3 bhikkhUtti vA, 4 NiggaMthetti vA, te na vRk mAmunt | paDiAha-bhaMte kaha nu datte davile vosaThThakAetti vacca mahaNetti' vA, samagetti vA, bhikkhUtti vA, jiggattheti vA, taM no bUhi mamu | 2 |. artha-zrI tIrthakara bhagavAna damiteMdriya, muktiga ane jeNe azubha yegane tyAga karyo che evA sAdhune 4 nAmathI varNave che. (1) mAhaNa, (2) samaNa, (3) bhikhu, (4) ninya. tyAre zive prazna karyo ke ahIM bhagavaMta! e cAra nAmanA guNanI judI judI vyAkhyA kahI batAvaze?" (1) mAhaNa kone kahe? (2) samaNa kene kahe? (3) bhikhu kene kahe? ane, (4) nintha kene kahe ? Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 (?) sUtra-tti vie savva pAmmudi, bAvA, temunna, parivA, rU, ra, haMsaLasaddha vine, saribe sadbei, sA mAdati vacce a--tethI zrI bhagavata mANa guNa anukrame pharamAve che. jaina tattva prakAza tendra, rAsa, r, mAAmona, micchAlabe, no yukte, no mALI, vagere zabdanA artha ane he ziSya ! je kAyika vagere sava kriyAthI tathA sarva pApa karma rAga, dveSa, kaleza, cADI, niMdA, hu, zeka, kapaTa heta jUhu' khelavuM. khATA matanI zraddhA, ityAdithI nirvyA che ane pAMca samiti sahita, chakAyanA jIvAnI ane sayamanI sadAkALa rakSA karana!ra, krodha vagere cAra kaSAyathI rahita ane guNadhArI chatAM guSNeAnA ga vagaranA che temane 'mANu ' eTale 'mahAtmA kahevA (2) sUtra - " atthavi samaNe aNissae aNiyANe AdANaM ca atiyAya' Sa, munnAvAya, ddhi 6, do 6, mALa 6, mAya ca, loha ca, pejja' ca, dosa ca, iccaiva jao jao AdANa appaNopado sa he tao tao AdANAto purva paDivirie, pANAivAyAi, siyA dete davie, bosaTTakAe samaNetti bacce." a--have samaNa (zramaNa-sAdhu)nAM lakSaNA kahe che. koInA pratibi`dha eTale nezrA tema ja Azrayarahita, karaNInA phaLanI vAMchanArahita; kaSAyarahita (zAMta); hiMsA, jUDa, cArI, maithuna, krodha, mAna, mAyA leAbha, rAga, dveSa, vagere pApasthAnakanA sarvathA tyAgI, je je evA karma baMdhananA ane avaguNakAraka kAraNeA dekhe tenAthI prathamathI ja nivanAra, potAnI IndriyAnuM sadA damana kare, ane je mamatAne cheDe tene "sama" arthAt sAdhu kahevA. * 6 mAhaNa' zabdanA artha 'brAhmaNa' paNa thAya che, e pramANe guNA jenAmAM hoya tene 'brAhmaNa' kahevA. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 317) (3) sUtra-atyavi bhikkhU aNunnae viNIe nAmae, daMte dAMvae vosakAe saMvidhuNIya, viruvaruve, parIsahobasagge, ajhappajoga, suvALe, 3, pa, rakva, ratta morU umaNUti vaje, artha_" bhikhu" arthAta "bhikSuka" nAM lakSaNo kahe che. jeo niravadya (pApathI rahita) bhikSA mAgIne potAnA zarIrane nirvAha kare che, abhimAnathI rahita ane vinaya-namratA Adi guNo sahita che, iMdriyenuM damana kare che, devadAnava-mAnava vagerenA karelA upasargo samabhAvathI sahana karI niraticAra potAnAM mahAvrate pALe che, adhyAtma yogI eTale AtmajJAnamAM sadA joDAyelA che, mokSanI gAdI meLavavA sAru sAvadhAna thaI saMyama-tapa vagere zubha karaNamAM sthira che. ane keIna nimitta banAvela AhAra vagere grahaNa karatA nathI tene. " bhikhu" arthAt "bhikSuka kahe che. | () mUtrasthavi LijAM, je viDa, yuddha no susaMjae, susamie, musAmAiye, AyavAyapatte, * viu duhuu, vi soyapalichinne No puyAsakAra lAmaTThI, dhammaTThI, dhammaviU, NiyAgapaviNe, samiyaMvare, dete davie vosaTTakAe, niggaMtheti bacce. artha-have nigraMthanAM lakSaNo darzAve che. sadA rAgadveSarahita,. ekAkI, tatvajJa Asavano sarvathA rodha karyo che evA, rUDe prakAre AtmAne vaza karela che evA, susamitivaMta, Atma tatvane jANanAra, zuddha jJAnamAM pravINa, dravya ane bhAva e baMne rIte AsravathI rahita, samAdhi (cittanI sthiratA) sahita, mahimA-pUjA-kAra-sanmAnanI IcchA rahita, ekAMta nirjarAnA ane dharmanA artha, kSamA, vagere dasa vidhi dharmanA judA judA bhedo jANanAra, mokSamArga aMgIkAra karIne, temAM samyapha prakAre pravarta, damitendriya, zarIranI mamatArahita. eTalA guNavALAne "nircatha" kahevA. sAdhunA 27 guNa gAthA-vaMja maMca gutto, viiiA saMvALo, cauviha kasAya mukko, tao samAdhAraNayA // 1 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 jaina tattva prakAza ti sacca saMpanna tio, khaMti saMvega rao / veyaNa maccu bhayagaya, sAhu guNasattavIsa // 2 // artha-(1 thI 5) pAMca mahAvra, pacIsa prakAranI bhAvanA sAthe nirdoSa pALe. (6 thI 10) pAMca IndriyanI trevIsa jatanA viyathI nivarse. (11 thI 14) cAra prakAranA kaSAyathI nivate, e pramANe 14 guNone vistAra zrI AcAryanA trIjA prakaraNamAM karyo che. (15) "mana samAdhAraNayA" pApamAMthI manane kheMcIne dharmamArgamAM jeDe. (16) "vaya samAdhAraNayA" khapajogI nirdoSa vANI bole, (17) "kAya samAdhAraNayA" kAyAnI capaLatA roke. (18) "bhAva sacce-aMtaHkaraNanA bhAve nirmaLa karI dharmadhyAna ane zukaladhyAnamAM AtmAne joDe. ' (19) "karaNa sacce karaNasittarInA sirora guNe sahita tathA sAdhune je je kiyAe je rIte karavAnuM zAstramAM pharamAvyuM che te sadA egya vakhate kare. jemake pAchalI rAtane eka pahora bAkI rahe -tyAre jAgRta thaIne AkAza tarapha najara karI tapAse ke kaI prakAranI asajhAya te nathI ne? je dizAo nirmaLa hoya te zAstranI sajajhAya kare. pachI "asajhAya' (asvAdhyAya)nI dizA eTale lAla dizA thAya tyAre pratikramaNa kare. sUryodaya thayA pachI pratilekhanA (paDilehaNa) eTale vastra vagere sarva upakaraNa jue. pachI IriyAvahIne kAusagga karI guru Adi vaDIla sAdhune vaMdana karI pUche ke-huM svAdhyAya karuM? vaiyAvacca karuM ? athavA -auSadhAdi lAvavAnuM kAma hoya te te karuM ? gurnAdi AjJA kare te pramANe, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI kare. vaLI, eka paheAra pUro thAya tyAM lagI svAdhyAya kare. tathA zrotAenA cAgya samudAya hoya te dharmopadeza (vyAkhyAna) Ape. te pachI dhyAna ane zAstranA arthAnuM ciMtvana kare. ne bhikSAne kALa hoya te gocarI nimitte jaI zuddha AhAra, zAstranI vidhi pramANe lAvI zarIrane bhADu Ape-zarIrane nabhAve. 319 ceAthA ArAmAM eka gharamAM 28 puruSa ane 32 srI heya tA te ghara gaNatarImAM levAtu' ane sAr3a manuSyanI rasAI taiyAra karatAM saheje e paheAra divasa vahyo jatA. vaLI, te vakhate badhA mANase eka ja+ vakhata bhAjana letA hatA, e vagere kAraNeAthI cethA ArAmAM sAdhue trIje paheAre bhikSA levA mATe jatA hatA. zAstramAM kahyuM che ke, 'jAhe vATa' samAcare' eTale je sthaLamAM bhikSAne mATe je kALa hoya te vakhate gAcarIe javuM. [bhikSAnA kALanA vicAra karyAM vagara agAuthI ke pAchaLathI jAya teA geAcarI mATe ghaNuM pharavuM paDe. dhArelA AhAra na maLe, zarIrane kalAmanA thAya. lokomAM paNa niMdA thAya ke, TANuM kaTANuM joyA vagara sAdhu zA mATe krUratA haze ! svAdhyAya ane dhyAnane vakhata paNa cukAya, tethI aMtarAya paDe, vagere deSonA vicAra karI sAdhue kALanA vicAra karI bhikSA levA sAru javuM] eTale zAstrokta vidhithI AhAra kare. pachI pAchu dhyAna ane zAstronI ciMtavanA kare. chevaTe, divasanA cAthe paheAre pharI piDalehaNa [pratilekhanA] karI svAdhyAya kare, sAMje asajjhAyane vakhate devasI pratikramaNa kare. ane asajjhAya nivatI gayA pachI rAtrinA pahelA paheAre sAya kare. bIje pahere dhyAna ane zAstravicAraNA kare ane trIjA paheArane aMte nidrAmAMthI mukta thAya. rAta divasanI sAdhunI kriyA zrI * pahelA ArAmAM mANasone traNa traNa divasane AMtare, bIje Are babbe divasane aMtare, trIje Are eka eka divasane AMtare ane cAthA ArAmAM eka divasamAM eka vakhata bhAjananI IcchA thatI hatI. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza uttarAyana sUtranA chavvIsamA adhyayanamAM kahelI che. e sivAya kriyAnA nAnA nAnA bheda ghaNA che te guru mahArAja pAsethI dhAraNa karavA, (20) 'joga sacce'-mana, vacana ane kAyAnA ceganI satyatA tathA saraLatA rAkhe. yeAgAbhyAsa, AtmasAdhana, zama, 'krama, upazama vagere sAdhanAenI pratidina vRddhi kare. . 320 (21) 'sa'pannati'-sAdhu traNu vastu sahita che. (1) nANu sa'panna--te matijJAna, zrutajJAna, aMga, upAMga, pU, vagere jJAna je kALamAM jeTaluM hoya tenA umaMga sahita abhyAsa kare, vAcanA-pRcchanA paTanA vagere karIne jJAnane Dha kare ane bIjAne yathAyeAnya jJAna ApI jJAnavRddhi kare. (2) dasaNu sapane-darzaname dunIyanA kSayepazama ke kSaya karI zuddha samyakatvadhArI ane devAdika upasarga AvI paDe te paNa samakitathI Dage nahi, ane zaMkA vagere doSa TALI nirmaLa samyaktva pALe. (3) 'citta sa'panna'-sAmAyika, chedepasthApanIya, parihAraiizuddha, sUmasa'parAya ane yathAkhyAta e pAMca cAritra yukta thAya, (A kALamAM pahelA e cAritra che. cAritranu vana tranta prakaraNamAM vinaya tapanA sAta bhedamAM (cAritra vinayamAM) vistArathI AvI gayu che. (24) 'kha'tI'-kSamAvata. (25) 'saMvega'-sadA vairAgyavata. A saMsAra zArIrika ane mAnasika vedanAthI atizaya pIDita che, e vedanAne joine tathA saMsA ranA satra sa Mjogo IndrajALa tathA svapna jevA che ema jANIne saMsArathI DaravuM tene 'sa Mvega' kahe che. (26) vedanA sama ahiyAsaNayAe kSudhA, tRSA, vagere 22 pari Saha utpanna thAya, te te sama pariNAmathI sahana kare. (27) 'mAraNAMtiya sama ahiyAsaDDayAe'-mAraNAMtika kaSTa Ave te te vakhate ane maraNa samaye jarA paNa na Dare; paraMtu samAdhimaraNathI AyuSya pUrNa kare. A pramANe sAdhunA 27 guNA che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa padma : sAdhujI 321. 22 pariSaha (1) kSudhA pariSaha-munirAjane bhUkha lAge tyAre zAstrAjJA pramANe bhikSA mAgIne peAtAnI kSudhAne zAMta kare-zarIranA nirvAha kare. kadApi zAstrAjJA pramANe AhAranA dvega na ane tA maraNAMta kaSTa sahana kare, paNa AjJA ullaMghI, saceta anna, vanaspati vagere pannA seve nahi. tema vANI vagerethI tevA padArtho banAvaDAvIne sadoSa paDhArtha bhAgavavAnI icchA paNa na kare. saMdeva udayabhAvamAM rahevu, kSudhAvedanIya kama jItavuM ghaNuM dula bha che. (2) 'pivAsA pariSaha '-tarasa lAge te aceta jaLa zAstrAjJA pramANe UtuM pANI, dheAvANu, vagere meLavI tRSA zAMta kare. paNa unA pANIne! kadApi dvega na maLyA tA saceta jaLanI icchA paNa na kare. (3) * sIya pariSaha '-Da...DIthI bacavA mATe sagaDI karavI, maryAdA uparAMta vastro rAkhavAM ane maryAdAnI aMdara paNa sadoSa tathA akalpanika vastro grahaNa karavA vagere zAstra viruddha khAkhatAnI IcchA sarakhI paNu kare nahi. (4) ' usiNa pariSahu '-uSNatA agara tApathI AkuLa vyAkuLa thAya te paNa snAnAdi kriyA na kare. (5) 'g'samasaga pariSaha-DAMsa, macchara, mAMkaDa, vagere jaMtuo pIDA kare tA te samabhAvathI sahana kare. (6) 'acela pariSaha' vacce phATI gayAM hAya agara sAva junAM thaI gayAM haiAya ke cora vagere vasra laI gayA haiAya te paNa AjIjI karI vastrAnI mAMgaNI kare nahI.. tathA doSa lAge tevI rIte vA bhAgavavAnI icchA kare nahI. 6 (7) arai pariSaha '-anna-vasra vagerenA joga na maLe te paNu manamAM ati (glAni ke ciMtA) Upaje nahi. paNa naraka, tiya ca, vagere gatimAM paravazapaNe je duHkhA sahana karyAM che tene yAda karI * araI pariSahu 'samabhAvathI khame. 21 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 jana tattva prakAza (8) "IthI pariSaha"--kaI pApiNI strI viSaya bhogavavA mATe kahe agara te hAvabhAva kaTAkSa karI mana kheMcavAnI ceSTAo kare te paNa potAnA manane lagAmamAM rAkhe. zrI dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke, samAi pehAI parivyayaMto / siyA mago nissarai bahiddhA // na sA mahaM no vi ahaM pitise / icceva tAo viNaejja rAgaM // artha-strI vagere joIne kadI sAdhunuM mana saMyamathI khasI bhramita thaI jAya to evo vicAra kare ke A strI mArI nathI, tema huM ene nathI. e pramANe vicAra karI tenA parano sneha-rAga nivAravo. ema chatAM mana zAMti na pAme te, AyAvayAhI caya sogamalaM / kAme kamAhi kamiyaM khu dukkhaM // chiMdAhi dosaM viNaejja rAgaM / evaM suhi hohisi saMparAo // 5 // artha-zarIranuM sukamALapaNuM choDI sUryanI AtApanA levI, UNedarI vagere bAra prakAranuM tapa karavuM, AhAra ocho kare, bhUkha sahana karavI. e pramANe karavAthI zabdAdika kAmaga ane tenAthI utpanna thatA rAgadveSa dUra raheze ane AtmAne sukha prApta thaze. | (9) "cariyA pariSaha"--eka jagAe rahevAthI premarUpI baMdhanamAM phasAI javAya che. mATe sAdhue gAmAnugAme vicaravuM joIe. 8 mahinAmAM ATha vihAra ane comAsAmAM eka ema kula nava kalpI vihAra te karavA ja joIe. vRddha, rogI ane tapasvI hoya tene tathA temanI sevA karanArane tema ja jJAnanA abhyAsa nimitte rahevAmAM harakata nahIM. (10) "nesahiyA pariSaha"--cAlatAM cAlatAM sAdhune rastAmAM vizrAma levA sAru eka ThekANe besavuM paDe, eve prasaMge sArInarasI jamIna maLe to rAgadveSa na kare. (11) "sejajA pariSaha"--kaI jagAe eka rAta ane kaI jagAe cAturmAsAdika, adhika kALa rahevuM paDe, tyAM mananI ruci pramANe Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa muM : sApujI rara3 ziyyA, sthAnaka, vagere na maLe paNa khaMDera jevAM ane TADha tApa vagereno upadrava thAya tevAM makAna ane zayyAno saMyoga bane to manamAM jarA paNa udvega na ANe. (12) "Akroza pariSaha"--gAmamAM rahetA sAdhunI kriyA, veza, vagere joI keI adekhe ane para dharmano abhimAnI manuSya kaThora vacana kahe, niMdA kare. ALa caDAve. Thaga, pAkhaMDI vagere zabdo kahe, te samabhAva rAkhI sahana kare. (13) "vadha pariSaha"--ke manuSya krodhamAM AvI jaI mAre, te paNa muni zAMta samAdhithI sahana kare. (14) " jAyaNA pariSaha"_osaDa vagere cIjanI jarUra paDatAM yAcanA karavA javuM paDe te ema na mAne ke "huM meTA gharane putra thaIne zI rIte mAguM?" evuM abhimAna, zarama ke glAni na ANe. paNa ema vicAre ke sAdhuna nirvAha te yAcanA (mAgaNI karavA para ja che. (15) " alAbha pariSaha "--yAcanA karavA chatAM paNa Icchita vastu na maLe te jarA paNa kheda na ANe. (16) " roga pariSaha "--zarIramAM koI paNa jAtane roga thayo hoya to, hAya hAya voya mADI ! trAhi trAhi ! vagere dIna zabdo na bole. (17) "tRNaphAsa pariSaha"--rogathI durbaLa thayelA zarIrathI pRthvIne kaThaNa sparza sahana na thAya te prasaMge sAdhune gAdItakiyo te khape nahi paNa kada vagerenA narama parALanA bichAnA para zayana kare. e parALa-ghAsane sparza paNa na khamAya to gRhasthAvAsane saMbhAre nahi. (18) " jala pariSaha"--mela, parasevo, vagerethI gabharAIne sAdhu nAnanI IrachA na kare. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 jaina tatva prakAza ' (19) "sakkAra purakAra pariSaha "--sAdhune kaI vaMdanA namaskAra na kare, sarakAra na Ape, tethI jarA paNa mAThuM na lagADavuM joIe tema ati mAna maLe to te paNa sama bhAvathI sahana karavuM joIe, (20) "prajJA pariSaha"--sAdhu vizeSa jJAnI hoya tethI ghaNA. jaNa temanI pAse sUtranI vAMcaNI levA Ave. keI prazna pUchavA Ave, te prasaMge kecavAI jaIne ke gabharAIne ema ciMtavaNA na kare kehuM mUrkha rahyo hato te AvI takalIpha uThAvavI na paData. (21) " ajJANa pariSaha "--ghaNI mahenata karyA chatAM paNa jJAna caDe nahi, yAda rahe nahi ke samajAya nahi te kheda na pAme. vaLI kaI mUrkha, bhoLo, vagere kaTu zabda kahe tyAre ema na vicAre ke huM AyaMbila Adi tapa karuM chuM, jJAnaprApti mATe aneka kaSTa sahuM chuM, chatAM mane jJAna prApta thatuM nathI tethI mAro janma vyartha che. paraMtu, ema vicAre ke huM anyane tArI na zakuM to khera, mArA AtmAnuM te kalyANa karI zakIza. bhagavAne te ATha pravacana (pa samiti, 3 gupti)nA jJAtA jaghanya jJAnIne paNa ArAdhaka kahyA che. (22) "daMsaNa pariSaha"--ATalAM varSathI huM saMyama pALuM chuM paNa mane keI labdhi prApta na thaI. na keI deva vagerenAM darzana thayAM, te karaNanuM phaLa haze ke nahi, svarga naraka haze ke nahi? AvA vitarka kare nahi. kAraNa ke "mALI sIMce te ghaDA, RtuviNa phaLa na. hoya." sthiti paripakava thaye karaNanuM phaLa avazya maLavAnuM. kevaLajJAnIoe je bhAvo je prakAre joyA che te prakAre prakAzyA che. temAM pUrNa zraddhA rAkhe. leza mAtra zaMkA na veda. A bAvIsa pariSaha je samabhAve sahe che te sAdhu che. zrI uttarAdhyayana sUtranA bIjA adhyayanamAM A bAvIsa: pariSahanuM vistArathI varNana che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 325 bAna anAcaraNa sAdhujIe saMyama zuddha pALavA mATe nIcenAM bAvana anAcaraNathI bacavuM joIe. (1) "uddezaka"--AhAra, vastra, pAtra, sthAnaka, vagere sAdhune mATe banAveluM hoya te anAcaraNa. (2) kRtagaDa" -sAdhu mATe kaI paNa vastu kharIda karIne Ape to anAcaraNa. (3) "nityapiMDa"--eka gherathI nitya vahore te anAcaraNa. (4) "abhyAhata"--upAzraye athavA anya sthAne kaI AhArAdi sanmukha lAvIne vahorAve te le te anAcaraNa. (5) "rAtribhakta"--anna, pANI, sukhaDI, mukhavAsa ke sUMghavAnI tamAku sarakhI paNa rAtre bhegave te anAcaraNa. (6) "snAna"--hAthapaga dhovA te dezasnAna ane sarva zarIre nahAvuM te sarvasnAna. e banne prakAranAM snAna kare to anAcaraNa. (7) "gaMdha"--cUvA, caMdana, attara, Adi sugaMdhI padArtha, vinA kAraNa zarIre lagAve to anAcaraNa. (8) "mAlya"-puSpAdi ke maNi, motI, AdinI mALA pahere to anAcaraNa. (9) "vIyana"--paM, pUMThuM ke vastrAdithI pavana nAkhe te anAcaraNa. (10) "snigdha"-vRta, tela, geLa, sAkara Adi rAtre pAse rAkhe to anAcaraNa. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 jena tatva prakAza (11) "gRhapAtra-gRhasthanAM pAtra, thALI, kaTorA, AdimAM bhojana kare te anAcaraNa. (12) "rAjapiMDa"--cakavatI Adi rAjAone mATe banAvela baliSTa AhAra bhegave te anAcaraNa. (13) "kamirichaka "-dAnazALA, sadAvratanI jagA vagere sthaLethI. AhAra le to anAcaraNa. (14) "saMbohana"-kAraNa vagara zarIre tela vagere + coLe. kiMvA mAthAmAM tela nAMkhe te anAcaraNa. (15) "daMtadhAvana"--rAkha, maMjana Adi dAMtanI ka zobhAne. mATe ghase te anAcaraNa. (16) saMprazna-gRhasthane ke asaMyatine sukhazAtA pUche te anAcaraNa. (17) " deha pralocana -kAca, pANI, vageremAM potAno cahero jue te anAcaraNa. (18) "aSTApada-jugAra rame tathA aSTAMga nimitta prakAze te anAcaraNa. ' (19) "nAlika"--copATa, gaMjIpo, zetaraMja, Adi reme te anAcaraNa. (20) "chatra'-chatra dhAraNa kare te anAcaraNa. (21) "tigiracha "--vinA kAraNa balavRddhi Adine mATe auSadha le te anAcaraNa. * rogAdi kAraNe tela cALe to harakata nahi. 4 dAMtamAM rasI vagere roga tho hoya tevA prasaMge oSadhi tarIke vApare to harakata nahi. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pa mu : sAdhujI 327 (22) "vAhanI" -oDA, cAkhaDI, mojAM, vagere pagamAM pahere to anAcaraNa. (23) " tyAraMbha-dIpaka, cUlo, Adi agnino AraMbha kare te anAcaraNa. (24) "zayyAtara piMDa"--jenI AjJA laIne makAnamAM utaryA hoya tene tyAMthI AhAra pANI le te anAcaraNa. (25) "AsaMdI"khurazI, khATalo, vagere netara ke sIMdarI AdithI bharelA Asana para bese te anAcaraNa. (26) "gRhAMtarasadhyA-vRddhAvasthA, roga ke tapazcaryAdi kAraNa vagara gRhasthane tyAM bese te anAcaraNa. (27) "gAtramardana"-pIThI Adi zarIre lagAve te anAcaraNa. (28) "gRhI vaiyAvRtya"--gRhasthanI vaiyAvacca kare athavA gRha pAse veyAvacca karAve to anAcaraNa. (29) "jAyAjavI"--sagapaNa, oLakhANa, vagere meLavI AhAra pANI le te anAcaraNa. (30) taptAnivRtta--je vAsaNamAM pANI garama karyuM hoya te vAsaNa upara, nIce temaja madhyamAM garama thayuM na hoya tevA vAsaNanuM pANI le to anAcaraNa. (31) "Atura zaraNa-roga, duHkha, vagerethI gabharAIne kuTuMbIonuM zaraNa vAM che te anAcaraNa. (32 thI 45) mULa, Adu, IkSakhaMDa, (zeraDI), sUraNAdi kaMdamULa, jaDI, phaLa, bIja, saMcaLa, siMdhAluNa, agaranuM mIThuM, rAma dezanuM mIThuM, samudranuM mIThuM, pAMzukSAra, kALuM mIThuM e cauda vastu saceta grahaNa kare te anAcaraNa. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 jaina tatva prakAza (46) vastrAdine sugaMdhI dravyane dhUpa de te anAcaraNa. (47) vinA kAraNe vamana kare te anAcaraNa. (48) bastIkarma kare, [gudA dvArA pANI ke davA prakSepa karI maLatyAga kare te anAcaraNa. (49) virecana-vinAkAraNa julAba le te anAcaraNa. (50) aMjana-zobhAne mATe AMkhamAM kAjaLa, suramo vagere Aje to anAcaraNa. (51) "daMtavaNe-dAMta raMge to anAcaraNa. (52) "gAtrabhaMga"--kasarata, malakustI, vagere kare te anAcaraNa. uparyukta bAvana anAcaraNane tyAga karI sAdhujI zuddha saMyama pALe. zrI dazavaikAlika sUtranA trIjA adhyayanamAM para anAcaraNa batAvyAM che. 20 asamAdhi deza 1. jaladI jaladI cAle te, 2. prakAzita sthAnamAM dRSTithI joyA vinA cAle ane aprakAzita sthAnamAM haraNAdikathI pUjyA vinA cAle te, 3. pUje bIjI jagAe ne paga mUke bIjI jagAe te. 4. pATa, pATalA, bAjoTha vadhAre bhogave te, 5. ratnAdhika guNavaMtanI sAme bole te, 6. sthavira sAdhunuM meta Icche te, 7. sarve prANa, bhUta, jIva, ane sattvanI ghAta I che to. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 mu`H sAdhujI 329 8. ghaDI ghaDImAM gusse thAya tA, 9. niMdA kare teA, 10. vAraMvAra nizcaya bhASA (A kAma karIza, A sthaLe jaIza, vagere) bale tA, 11. navA navA ghaDA upajAve tA, 12. jUnA kajiyA ukheLe gujarI gayelI vAteA pAchI sabhAre agara khamata khAmaNAM karyA pachI pAchI laDAI kare te, 13. trIsa prakAranI asAyamAM sajjhAya kare tA, 14. rastAnI dhULathI eTale saceta rajathI paga bharyA hAya ne pUjyA vinA Asana upara bese tA, 15. pAchalI eka paheAra rAta hAya tyArathI sUrya Uge tyAM lagI jorathI khele tA, 16. mAta thAya tevA kajiyA kare teA, 17. kaTu vacana mele tA, 18. peAtAnI ane khIjAnI asamAdhi thAya evu vacana bele tA, 19. savArathI sAMja lagI, gAmamAMthI lAvI lAvIne khA--khA kare te! [nAkArasI vagere paccakhkhANa na kare teA,], 20. cAkasAI karyA vinA AhAra vagere lAve tA, A 20 prakAre asamAdhi doSa lAge che. jema mAMdagI AvatAM mANasa namaLe! paDI jAya che tema je kAma karavAthI sayama zithila paDI jAya tevA kAmane asamAdhi doSa kahe che. AtmasukhanA icchanArA sAdhuo asamAdhinA 20 doSa tajIne vicare che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jaina tatva prakAra 21 sabaLA (meTa) deva 1. hatakarma kare te, 2. maithuna seve te, 3. rAtrie cAra AhAra bhegave te, 4. AdhAkama AhAra eiTale sAdhune nimitte nIpajAvelA AhAra bhogave te, 5. "rAjapiMDa" [bahu ja pauSTika AhAra, ke je rAjavaMzIo mATe banAvela hoya, jemAM dArU mAMsAdika padArtha Ave tevuM AhAra bhagave te, 6. "kIyagaDe " vicArtA lIdhe "pAmIcaM' [udhAra lIdhelo a " nirbaLanA hAthamAMthI paDAvI lIdhelo "aNisi" [dhaNInI rajA vinA lIdhelA, "abhiDa 'sAme lAvIne devA AvelA A pAMca doSa lagADIne AhAra bhegave te, 7. vAraMvAra paccakhANa laI laIne bhAMge to, 8. vagara kAraNe cha mahinA pahelAM saMpradAya badale te, 9. eka mahinAmAM 3 maTI nakkI Utare . 10. eka mahinAmAM 3 vAra kapaTa kare che, 11. sejAMtara makAnamAM UtaravAnI AjJA denAra nA gharano AhAra bhogave te, 12 thI 14. AkuTI (IrAdApUrvaka) hiMsA kare, asatya bele, cArI kare te, 15. saceta pRthvI para bese te, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muH sAdhujI 331 16. saceta dhULanI rajathI bharelA pATa, pATalA bhAgave tA, . 17. saDelI pArTA, jemAM jaMtuonAM iMDAM utpanna thayAM hoya . te bhAgave tA, 18, 'kaMda' [ mULanI jaDa ], * khaMdha " [ uparanuM thaDa ], 'zAkhA' [ meATI DALeA ], 'pratizAkhA'[ nAnI DALa], 'tvacA' [chAla ] 'pravAla' [ kUpaLA ], pAMDhaDAM, phUla, bIja, harita e pramANenI 10 kAcI lIleAtarI.. bhAgave tA, 19. eka varasamAM 10 vakhata nadI Utare te, 20. eka varSamAM dasa vakhata mAyAsthAna seve te, 21. citta pANIthI, lIleAtarIthI, ke evA koi citta. padArthathI bharelAM bhejanavALAM AhAra, pANI vagere le te, A pramANe 21 prakAre sabaLA doSa lAge che. jema naLeA mANasa gajA uparAMta bendre upADe te! marI jAya che tema A 21 doSita kAma karavAthI saMyamarUpI dhanane! nAza thAya che. e 20 asamAdhi dveSa ane 21 sabaLA doSanuM varNana dazA zrutaskaMdha" sUtranA pahelA-khIjA adhyayanamAM che. atrIsa yogasa'graha yeAga eTale mana, vacana, kAyAnA zubha ceAganA khatrIsa prakAranA . saMgraha, je vaDe ceAgAbhyAsa rUDI rIte thaI zake evAM 32 kAme ceAgIone hRdayakArAmAM saMgrahI rAkhavA yAgya hAvAthI tene cegasaMgraha - kahevAmAM Ave che. 1. je doSa lAgyA hAya te tarata gurunI pAse kahe, 2. ziSyane vAMka khIjAnI AgaLa guru prakAze nahi. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 332 jaina tatva prakAza 3. kaSTa paDe te paNa dharmamAM daDha rahe. 4. tapasyA karIne A lokamAM yaza-mahimAnI, sukhanI IcchA, tema ja parakamAM devapada, rAjapada maLe tevI IcchA kare nahi. pa. "AsevanA" ( jJAnAbhyAsa saMbaMdhI) "grahaNa" (AcAra te gocarI saMbaMdhI), zikSA ( zikhAmaNa) keI Ape te hitakArI mAne. 6. zarIranI zobhA vibhUSA, ( TApaTIpa, ThAThamATha) kare nahi. 7. gupta tapa kare, (gRhasthane khabara na paDavA de ke sAdhune tapa che) tathA lAbha kare nahi. 8. je je kuLamAM bhikSA levAnuM zrI prabhujInuM pharamAna che te tamAma kuLamAM gecarI arthe jAya. 9. pariSaha Ave te caDatA pariNAma rAkhI sahana kare, paNa krodha na kare. 10. sadA saraLatAthI eTale niSkapaTapaNAthI vicare. 11. saMyama (Atmadamana) kare. 12. samakita sahita eTale zuddha zraddhAyukta rahe. 13. cittane sthira kare. 14. jJAnAcAra, dazanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane varyAcAra e pAMca AcAramAM pravate. 15. vinaya eTale namratA sahita pravarte. 16. tapa, japa, kriyA, anuSThAna, vageremAM sadA vIrya-- parAkrama pherave. 17. sadA vairAgyavaMta rahe. 18. nija AtmAnA guNane eTale jJAna, darzana ane cAritrane ratnanA khajAnAnI peThe baMdobasta karI sAcave. 2nanA khajA Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 333 , 19. pAsasthAnA eTale jeo DhIlA ne zithila paDI gayA che. temanA jevAM pariNAma na AvatAM caDatA ane vadhatA pariNAmathI rahe. 20. upadezarUpe ke pravRttirUpe paNa sadA saMvarakaraNane puSTi maLe tema rahe. 21. potAnA AtmAnA je je durguNe dhyAnamAM Ave tene TALavAnA upAya kare. 22. kAma ( zabda, rUpa saMbaMdhI), bhega (gaMdha, rasa ne . | sparza saMbaMdhI)ne saMjoga maLe te lubdha na thAya, 23. niyama, abhigraha, tyAga, vairAgyanI haMmezAM yathAzakti - vRddhi kare. 24. upAdhino=vastra, pAtra,sUtra, ziSya, vagerene ahaMkAra kare nahi. 25. mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA e pAMca pramAdano sadA tyAga kare. 26. DuM bole ane je je vakhate je je kiyA karavAnI che . te barAbara kare. ra7. Ad, raudra e be dhyAna choDIne dharma ane zukala e be . dhyAna haMmezAM dhyAya. 28. mana, vacana ane kAyAne sadA zubha kAryamAM pravartAve. 28 mAraNAMtika vedanA Ave te paNa pariNAmanI dhArA dharmamAM sthira rAkhe. 30. sarva saMgane tyAga kare. 31. gurunI pAse AleyaNA, niMdaNA kare, eTale gupta pApano prakAza karI prAyazcitta le ane potAnA AtmAnI niMdA kare. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 33 jaina tatva prakAza 32. maraNano avasara nikaTa jANI saMthAro kare. AhAra ane zarIrane paNa tyAga karI samAdhibhAvamAM dehotsarga kare. A 32 bAbate sAdhue saMgraha karI eTale hRdayamAM dhArI te pramANe caDatA pariNAme haMmezAM yathAzakti pravRtti karavI. puruSArtha karavAthI dareka cIja sAdhI zakAya che. mATe udyama karo. A kara ga zrI "samavAyAMga" sUtramAM che. e pramANe sAdhune mATenI aneka kriyAonuM zAstramAM varNana che, e varNana pramANe je pavitra AtmAne saMpUrNa guNa prApta thAya to tene yathAkhyAta cAritra kahe che. A paMcamakALamAM saMpUrNa guNadhArI mahAtmA maLavA muzkela che, chatAM ema kadI na mAnavuM ke pAMcamA ArAmAM sAdhu ja nathI. e bAbatanuM samAdhAna karavA zAstramAM cha prakAranA niyaMThA (ni ) kadyA che. prakAranA niyaMkA (nigraMtha) jeo dravyathI parigrahanI gAMTha bAMdhe nahi, ane bhAvathI ATha karmone tathA rAga, dveSa, meha ane mithyAtvane nAza kare teone niyaMThA [ nigraMtha ] kahe che. enA 6 prakAra che. 1. "pulAka niyaMThA "--jema kada tathA ghauMnuM khetara laNa tene parALa sahita Dhagalo kare, temAM dANA cheDA ane khaDano bhAga ghaNo tema pulAka niyaMThAmAM guNa thoDA ane durguNa ghaNA hoya che. pulAka niyaMThAnA be bheda che. [1] labdhi pulAka-keIe mATe aparAdha karyo hoya to te prasaMge pulAka labdhithI cakavatInI senAne paNa bALI nAMkhe. e "labdhi pulAka nigraMtha" kahevAya. [2] "AsevanA pulAka"--te jJAna, darzana ane cAritranI virAdhanA kare. A prakAranA niyaMThA hAla che nahi. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 prakaraNa 5muM : sAjI 2. " basa niyA -kameda tathA ghauMnA choDanA parALa sahita Dhagale hoya temAMthI ghAsa juduM pADI nAMkhe ane uMbIone Dhagale kare to te DhagalAmAM prathamanA karatAM ghAsa DuM che, te paNa dANa karatAM vadhAre che. te pramANe bukkasa nirgamAM paNa guNa dheDA ne durguNa vadhAre hoya. bukkasa niyaMThAnA vaLI be bheda che. [1] " upakaraNa bukkasa te lUgaDAM ne pAtarAM [pAtra-bhAjana vizeSa rAkhe, khArA vagerethI dhove te [2] "zarIra bukkasa " te hAtha paga dhove, keza nakha samAre, zarIranI vibhUSA kare, paraMtu kama khapAvavAne udyama te kare. 3. "kaSAya kuzIla niyaMThA ghauM ane kamodanA choDanI uMbInA DhagalAmAMthI mATI, kacaro vagere tAravI, khaLAmAM baLadanA pagathI kacarAvI dANA chuTA pADayAM, te vakhate dANu ane kacaro lagabhaga barAbara hoya che, tema kaSAya kuzIla nigraMtha saMyama pALe, jJAnAbhyAsa kare, tapazcaryA yathAzakti kare, bIjI paNa kriyAo kare, chatAM kaSAyane ceDA udaya thAya te jJAna vaDe dabAve, paNa Akhare hRdaya baLyA kare, ke InAM kaDavAM veNa ane niMdA sAMbhaLI koya kare, pitAnAM jJAna, kiyA, tapa, vagerenAM vakhANa sAMbhaLI abhimAna kare, kriyA karavAmAM tathA anya manavALAnI sAthe carcA karI teno parAjaya karavAmAM mAyA kapaTa kare, tema ziSya, sUtranI vRddhine lebha paNa kare. e cAre kaSAya ceDA thoDA Ave te paNa AtmAnI niMdA karI tarata zilyarahita thaI jAya. 4. << pratisevanA niyaMThA -khaLAmAM uMbIo kacarAyA pachI, pavana hoya tyAre tene UpaNe che, e UpaNelA DhagalAmAM dANA ghaNuM ane taNakhalAM-kacaro-thoDo hoya che. te pramANe pratisevanA niyaMThAvALe sAdhu, mULa guNamAM, pAMca mahAvratamAM ane rAtribhojanamAM jarA paNa doSa lagADe nahi. paNa dasa paccakhANa vagere uttama guNomAM zUnya upayogane lIdhe jarA jarA doSa lagADe che. evA doSanI khabara paDe tyAre tarata prAyazcitta laI zuddha thAya che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 jaina tatva prakAza. pa. nigraMtha niyaMTho -khaLAmAM cekha karelA dANAne pAtharI, AMkhe joI hAthathI tamAma kAMkarA ane kacaro kADhI vizeSa zuddha kare che, tevI rIte nigraMtha niyaMThAnuM samajavuM. enA be bheda cheH [1] " upazama kaSAyI "--jema cUlAmAM. rAkhanI nIce agni bhArelo che (dabAyelo che) te pramANe kodhAdi kaSAyane jJAnAdi guNethI dabAyele, paNa hajI e tapAvelA kaSAyane udaya thavAne svabhAva che. [2] " kSINa kaSAyI "--jema devatA upara pANI chAMTI tene sAva ThArI nAkhe che, te pramANe kaSAyarUpI agnine zAMta karI potAnA AtmAne mULa guNo, uttara guNe vagereno jarA paNa doSa lAgavA de nahi. phakta keI upazama niyaMThAne maraNa samaye saMjavalanano lAbha kiMcit mAtra rahe che, bAkI sarva prakAre zuddha che. guNasthAna 11, 12. 6. "snAtaka niyaMThA -kacaro ne kAMkarA vaNIne zuddha karelA dANuM pANIthI dhoI, sApha lUgaDAthI lUche te rajamerahita, ati zuddha ane nirmaLa thAya che, te pramANe snAtaka nigraMtha cAra ghanaghAtI karma rahita, yathAkhyAta cAritravALA, ane khuda tIrthakara bhagavAna agara te kevaLI bhagavAna samajavA. guNasthAna 13, 14. A cha prakAranA niyaMThA che, temAMthI 1, 4, 5, 6 e cAra niyaMThAno janma paMcama kALamAM niSedha che. phakta bIjA prakAranA "bukkasa" ane trIjA prakAranA kaSAya kuzIla" e be jAtanA niyaMThA hoya che. niyaMThA saMbaMdhI varNana jANI, sAdhuonuM nyUnAdhika jJAna ane kiyA jovAmAM Ave te pakSapAta vadhAravA nahitema rAga dveSanI vRddhi karavI nahi. mAtra yathAtathya guNanI parIkSA karavI. so rUpiyAne paNa hIro hoya che ane lAkha rUpiyAne paNa hIro hoya che ema vicAravuM. se rUpiyAvALA hIrAne keI kAca nahi kahe, paNa hIro ja kaheze. kAca te tene kahevAya ke jemAM saMyamane jarA paNa guNa nathI, evA pAMca prakAranA saMyama rahita sAdhu avaMdanIya kahyA che. A Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM: sAdhujI 337 5 prakAranA avaMdanIya sAdhu (1) "pAsasthA" (2) "usana" (3) "kuzIliyA (4) "saMsattA" (5) "apachaMda". have tenuM varNana kare che. 1. pa tthA --enA be bheda che. (1) "sarvatrata pAsasthA" te jeo jJAna, darzana ane cAritrathI taddana braNa hoya, bahurUpI bhAMDabhavAyAnI peThe mAtra vezadhArI ja hoya. (2) "dezavrata pAsasthA" te cha-- doSavALo AhAra le ane leca kare nahi. 2"usanA "--enA be bheda che. (1) "sarva usanA-te sAdhune mATe napajAvelA pATa, sthAnaka, vagere bhegave, (2) "deza unnA - te be vakhata paDilehaNa, paDikamaNuM, gocarI na kare, sthAnaka chaDI gharaghara pharate phare ane agya sthaLe athavA gRhasthane ghera vinA kAraNe bese. 3. "kuzIliyA" -tenA traNa bheda che. (1) "nANakazIliyA te rAnanA ATha aticAra deva lagADe, (2) daMsaNa kuzIliyA te darzananA ATha aticAra deze lagADe. (3) "cAritra kuzIliyA" te cAritranA ADa aticAra de lagADe (e covIsa prakAranA atisAradoSonuM varNana trIjA prakaraNamAM paMcAcAranA viSayamAM vistArathI AvI, gayuM che. vaLI, kuzaliyA 7 karma kare che. (1) "kautuka kama -- auSadha upacAra vagere kare. akhaMDa saubhAgya rahevA strIone nAnAdika kriyA karAve (2) "bhUtakama'-bhUta, palitanA tathA vAyu vagerenA maMtra, taMtra, jaMtra kare ane dorA karI Ape, (3) "praznakarma -ramaNa vivA, zakunAvalI vidA, vagerenA coga jaNAvI praznonA uttara ane lAbha hAni batAve, (4) " nimitta karma-jyotiSanI rIte nimitta bhAkhe ane bhUta, bhaviSya tathA vartamAnanI hakIkata jaNAve. (5) "AjIvikA karma'...enA sAta bheda che. pitAnI jAti jaNAvIne, kuLa jaNAvIne, zilpakaLA jaNAvIne, dhaMdhe jaNAvIne, vepAra jaNAvIne, guNo jaNAvIne ane sUtrajJAna, jaNAvIne, pitAne nirvAha kare. (6) "kalka kurUka karma"--mAyA kapaTa kare 22. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 jaina tattva prakAza dabha kare, DhoMga kare ane lokone bivaDAve, (7) 'lakSaNa kama '-strIpuruSAnAM sAmudrika vidyAnI rIte hAtha paga vagerenAM lakSaNA khatAve. tala, masa, lAkhuM, vagerenA guNeA batAve. e sAta kakare te kuzIliyA sAdhu che. 4. 'sa'sattA '-jema gAyane khANa ApatI vakhate sAruM narasuM tamAma bhegu karIne Ape tema jenA AtmAmAM guNa avaguNu tamAma bheLaseLa hAya, peAtAnA guNa avaguNanu bhAna na hAya, dekhAdekhIthI sAdhunA bhekha laI le, peTabharAI kare, tathA tamAma matavALA sAthe ane pAsaddhA vagere sAthe maLIne rahe, kaI bhinnabhAva samaje nahi ane " sa`sattA ' kahe che. saMsattAnA be bheda cheH 1. saliSTa eTale kaleza yukta 2. asa liSTa eTale kaleza rahita. 6 5. apachaThThA '-gurunI, tIrthaMkaranI ane zAstranI AjJA teADI, peAtAnI IcchA pramANe varte. Rddhine, rasanA ane zAtAne ga kare. utsUtraprarUpaNA marajI mAphaka kare te . e pAMca prakAranA sAdhu satkAra, sanmAnane lAyaka nathI. ApaNA sanAtana ane satya jaina dhamamAM guNunI pUjA, zlAghA, vaMdanA, satkArasanmAna che. mATe gurunI parIkSA jarUra karavI joie. * A paMcamakALamAM phATaphuTa paDavAnuM, saMvatsarI pamAM paNa bhaMga paDavAnuM, ane najIvI bAbatamAM kaleza kharuM kAraNa, apachaMdA sAdhune vaMdanA karavI, tenI sAthe vyavahAra rAkhavA, je kharA guruonI niMdA kare tenI ja AjJA pALavI, jarA jJAna ke kriyAnA guNa dekhavAmAM Ave ke tarata bIjI kaMI paNa parIkSA karyA vagara temAM lubdha thaI javuM e vagere che. kharI vAta e che ke jeNe gurunI AjJA toDI ane svacchaMdaAcArI thayo tene koIe satkAra devA na joIe. ema karavAthI tene rUDo AtmA haze te tarata peAtAnI meLe ThekANe AvI jaze; ane ThekANe na Ave te tene AtmA jANe; paNa evAne AdhAra na ApavAthI saMdhamAM phATaphUTa ke phajetI na thAya, mATe sujJa janAe zAsananI unnati ane saMpanI vRddhi arthe apachadAne madada na karavAnI bAbata khAsa dhyAnamAM rAkhavI. jevA meATA dha - karI dharma ne lajAvavAnuM Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 339 deharo-I, bhASA, eSaNa, oLakhajo AcAra, guNavaMta sAdhu dekhIne, vaMde vAraMvAra sAdhunI 84 upamA gAthA-uraga giri jalana, sAgara nahatala tarugaNa samo ya jo hAi / bhamara miya dharaNI, jalaruha ravi pavaNa samo ya so samaNo / (1) uraga (sarpa) 2. giri (parvata), 3. jalana (agni) 4. sAgara pa. nahatala (AkAza) 6. tarugaNa (vRkSe) 7. bhramara 8. miya (mRga), 9. dharaNI, 10. jalaruha (kamaLa) 11. ravi (sUrya) 12. pavana e bAra upamAmAMnA darekanA sAta guNe gaNatAM 1287=44 upamA thAya che. 1. * uraga-1. sapanA je sAdhu hoya che. jema sarSa bIjAne mATe nIpajAvelI jagAmAM rahe che, tema sAdhu gRhastha potAnA nimitte banAvelA sthAnakamAM rahe che. 2. jema agaMdhana kuLanA sarSo, vamana karelA jherane pharI vAra bhegave nahi, tema sAdhu chaDelA sAMsArika bhegenI vAMchA kadI kare nahi. 3. jema sarSa sIdho cAle che tema sAdhu saraLapaNAthI mokSamArgamAM pravarte che. 4. sarpa jema bIlamAM sIdhe praveza kare che tema sAdhu AhArane grAsa meDhAmAM Amatema nahi mamaLAvatAM sIdhe gaLe utAre. 5. jema sarpa potAnI kAMcaLI choDIne tarata nAsI jAya ane te tarapha pAchI najara sarakhI paNa na kare tema sAdhu saMsAratyAga karyA pachI tenI leza mAtra IcchA na kare. 6. jema sarpa kAMTA, kAMkarA, vagerethI DarIne potAnuM zarIra saMbhALIne cAle che tevI rIte sAdhu doSathI tathA pAkhaMDIothI saMbhALI vicare. 7. jema sarSathI tamAma Dare che tema labdhivaMta sAdhuthI rAjA, deva, iMdra sau Dare che, te bIjA sAmAnya manube Dare temAM zI navAI ! 2. "giri-sAdhu parvatanA jevA hoya che. 1. jema parvatamAM aneka prakAranI jaDIbuTI, auSadhio hoya che te pramANe sAdhu paNa akSINa, mANasI, vagere aneka labdhi dharAvanArA hoya che. 2. jema Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza patane vAyu DolAvI zakatA nathI tema sAdhu upasargAM, pariSaheA paDe chatAM, kaMpAyamAna na thAya, aDaga rahe. 3. jema paryaMta sa jIveAne AdhArabhUta (ghAsa, lAkaDAM, paththara, mATI, phaLa, vagerethI anekanI upavikA calAvanAra) che, tema sAdhu chakAyanA jIveAnA rakSaka-AdhArabhUta che. 4. jema patamAMthI nadIe! vagere nIkaLe che tema sAdhumAMthI jJAna vagere guNe! pragaTe che. pa. jema meruparyaMta sava pateAmAM UMcA che tema sAdhu sarve javAmAM ucca guNenA dhAraka hoya che. 6. jema keTalAka padegtA ratnamaya che, tema sAdhu traNa ratna (jJAna-dana-cAritra)nA ArAdhaka che. cha. jema paryaMta mekhalAthI zeAbhe che tema sAdhu ziSyA tathA zrAvakothI zAbhe che. 340 3. jalaNuM "-sAdhu agni jevA che. 1. jema agnimAM. lAkaDAM, khaDa, vagere iMdhaNa nAMkhavAthI tRpti pAme nahi tema sAdhu jJAnAdi guNAthI tRpti na pAme. 2. jema agni peAtAnA teja vaDe dIpe che tema sAdhu tapa, sayama vagere Rddhi vaDe dIpe che. 3. jema agni kacarAne bALI nAMkhe che tema sAdhu karmarUpI kacarAne tapa vaDe mALI nAMkhe che. 4 jema agni adhakArano nAza karI prakAza kare che tema sAdhu mithyAtvarUpI aMdhakArano nAza karI dharmanA udyota kare che. pa. jema agni suvarNa, cAMdI, vagere dhAtune zekhIne nirmaLa kare che tema sAdhu bhavya jIveAne vyAkhyAna, vANI, vagerethI mithyAtvarUpI maLathI rahita kare. 6. jema agni dhAtu ane mATIne judAM pADI Ape che tema sAdhu jIva ane kamane judAM pADe che. cha. jema agni mATInAM kAcAM ThAmane pakAvIne pAka kare che tema sAdhu kAcA ziSyene ane zrAvakane upadeza ApI dhamAM pAkAM-dRDha kare. 66 , 4. "sAgara '-sAdhu samudra jevA che. 1. sAgaranI peThe sadA gabhIra rahe. 2. jema samudra mAtI, paravALAM, vagere ratnAnI khANa che ane tethI ratnAkara kahevAya che tema sAdhu jJAnAdi ratnAnI khANa che. 3. jema samudra maryAdA cheDe nahi tema sAdhu zrI tItha kara mahArAjanI AjJAnI maryAdA oLaMge nahi. 4. jema samudramAM tamAma nadIe Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI AvIne maLe che tema sAdhumAM utpAtiyA vagere cAre buddhi hAya che. pa. jema samudra maccha, magara, vagerenAM taphAnothI kSeAbha pAme naddhi tema sAdhu parigrahathI, pAkhaDIothI kSeAbha pAme nahi. 6. jema samudra blake nahi tema sAdhu chalake nahi. 7. samudranA pANInI peThe sAdhunuM hRdaya sadA ni`La rahe. 341 pa. " nahatala "-sAdhu AAkAza jevA che. 1. AkAzanI peThe sAdhunuM mana sadA nirmaLa rahe. ra. jema AkAza AMbhalA, bhIMta, vagerenA AdhAra rahita rahela che, tema sAdhu gRhasthIe vagerenA Azrama ke netrA rati vicare che. 3. jema AkAzamAM sarva padArthoM samAya che tethI te sarva padArthAne rahevAnA pAtrarUpe che, tema sAdhu jJAnAdi sarva guNAnuM pAtra che. 4. jema AkAza TADha, tApa, vagerethI karamAya nahi tema sAdhu apamAna, niMdA, vagere thAya te paNa udAsa na ane. pa. jema AkAza varasAda vagerenA yAgathI praphullita na ane tema sAdhu satkAra, vaMdanA, mAna pAmatAM khuzI thAya nahi. 6. jema AkAza zastra vagerethI chedanabhedana na pAme tema sAdhunA cAritra vagere guNeAnA keAI nAza karI zake nahi, cha. jema AkAza anata che tema sAdhunA pAMca AcAra vagere guNA paNa anaMta che. 6. "tagaNuM"-sAdhu vRkSa (jhADa) jevA che. 1. jema vRkSa TADha, tApa vagere duHkhe! sahana karIne mANusa, pazu, 5'khI, vagere AzritAne zItala chAyA vagere sukha Ape che tema sAdhu paNa aneka upasarga -parisaDu sahana karIne cha kAyanA jIvAne sodha vagere ApI AzrayabhUta ne sukhadAtA thAya che. ra. jema vRkSanI sevAthI phaLanI prApti thAya che tema sAdhunI sevAthI dasa guNanI prApti thAya che. 3. jema vRkSa musApharone-vaTemArgu ene vizrAmadAtA che tema sAdhu, paNa cAra gatimAM bhaTakatA jItrAnA AdhArabhUta che. 4. jema jhADane kuhADAthI kApavAmAM Ave chatAM gusse thAya nahi tema sAdhu paNa upasaga ApanAra ke niMdA karanAra vagere para krodha kare niDu. pa. jema jhADane koI sukhaDa, ku, kesara cepaDe te AnaMda na pAme tema sAdhu satkAra-sanmAna Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 jaina tattvaprakAza maLatAM khuzI na thAya, 6. jema vRkSa potAnAM phaLa, patra, phUla, vagere bIjAne ApIne badale levAnuM che nahi. tema sAdhu jJAnAdi guNa daIne ke upadeza ApIne badale levAnuM Iche nahi 7. jema vRkSa tApa, TAi, pavana, duSkALa, vagerenI asasthI sukAI jAya chatAM potAnuM sthAna che ke nahi, tema sAdhu paNa prANAMta kaSTa prApta thAya te paNa cAritrAdi dharmane nAza thavA na de, Dage nahi, paNa sthira rahe. 7. "bhramara" sAdhu bhamarA jevA che. 1. jema bhamara phUlamAMthI rasa grahaNa kare chatAM phUlane pIDA na upajAve, tema sAdhu AhArapANI vagere levA chatAM dAtArane jarA paNa duHkha na upajAve. 2. jema bhamare phUlane makaraMda (rasa) grahaNa kare chatAM kaIne aTakAva na kare. tema sAdhu gRhasthane tyAMthI AhAradika vahere chatAM keIne aMtarAya nA pADe, 3. jema bhamare aneka phUlemAM paribhramaNa karI pitAne nirvAha. calAve tema sAdhu aneka gAmamAM paribhramaNa karI, aneka gharo pharI AhArAdi meLavI zarIranuM piSaNa karuM. 4. jema bhamaro ghaNo rasa maLavA chatAM saMgraha na kare tema sAdhu AhAradine saMgraha na kare. 5. jema bhamaro vagara belAbe phUlemAM ociMte bhame che, tema sAdhu paNa bhikSA nimitte gRhasthanA bolAvyA vinA eciMtA jAya che. 6. jema bhramarane prema kamaLa upara vadhAre hoya che tema sAdhuno nirdoSa AhAra para tathA cAritra dharma para adhika prema hoya che. 7. jema bhamarA mATe vADI, bagIcA, vagere banAvyA nathI, tema gRhasthA taraphathI je AhAra vagere sAdhune mATe na nIpajAvyuM hoya te ja sAdhune kAma Ave che. 8, "miya'-sAdhu mRgatulya che. 1. jema mRga siMDathI Dare che tema sAdhu pApathI Dare che. 2. je ghAsa upara thaIne siMha cAlyA hoya te dhAsa haraNa khAya nahi, tema je AhAra doSita thaye hoya, te sAdhu kadI paNa bhegave nahi. 3. jema mRga siMhanA DarathI eka sthaLe rahe nahi, tema sAdhu pratibaMdhathI Dare, ane maryAdA ullaMghI eka sthAnamAM na rahe. 4 jema mRgane roga thAya te paNa te eDa kare Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 343 nahi tema sAdhu paNa pApakArI tema ja sacitta auSadha kare nahi. 5. jema rodine kAraNe mRga eka sthAnamAM rahe tema roga, vRddhapaNuM, vagere kAraNothI sAdhu eka sthaLamAM rahe. 6. jema mRga rogAdi kAra mAM svajanenI sahAya Icche nahi tema sAdhu paNa roga pariSaha, upasarga thAya tyAre gRhasthanuM tema ja svajanenuM zaraNa Icche nahi. 7. jema mRga nIrogI thatAM te sthAna cheDI anya sthAne vicare tema sAdhu paNa kAraNamukta thatAM grAmAnugrAma vihAra kare. 9. dharaNI"--sAdhu pRthvItulya che. 1. jema pRthvI TADha, tApa, chedana, bhedana, vagere duHkha samabhAvathI sahana kare che, tema sAdhu paNa samabhAvathI parivaha, upasarga, vagere sahe che. 2. jema pRthvI dhanadhAnya vagerethI bharapUra che tema sAdhu saMvega, zama, dama, vagere guNothI bharelA che. 3. jema pRthvI tamAma bIja vagerenI utpattinuM kAraNa che tema sAdhu, sarva sukhadAtA dharmabIjanI utpattinuM kAraNa che. 4. jema pRthvI potAnA zarIranI saMbhALa kare nahi tema sAdhu pitAnA dehanI mamatvabhAvathI sArasaMbhALa kare nahi. pa. jema pRthvIne kaI chede, bhede, maLamUtra kare te paNa koInI pAse rAva-phariyAda na kare tema sAdhune kaI mAre, pachADe, apamAna kare te paNa gRhasthane jaNAve nahi. 6. jema pRthvI anya saMjogethI utpanna thayelA kAdavane nAza kare che tema sAdhu, rAga dveSa, kaleza, vagere kAdavane nAza kare che. 7. jema pRthvI sarve prANI, bhUta, vagerenA AdhArarUpa che tema sAdhu paNa AcArya - upAdhyAya, ziSya, zrAvaka, vagerenA AdhArarUpe che. 10. "jalasRha-sAdhu kamaLanA phUla tulya che. 1. jema kamaLanuM phUla kAdavamAMthI utpanna thayuM, pANInA saMjogaNI vadhyuM, chatAM temAM pharI vAra lepAya nahi, tema sAdhu gRhasthane tyAM UpajyA, gRhasthane tyAM bhega bhegavI meTA thayA, chatAM te ja kAmagamAM levAya nahi paNa nyArA rahe. 3. kamaLanuM phUla sugaMdha, zItaLatA, vagerethI vaTemArga ene sukha upajAve che, tema, sAdhu upadeza ApIne bhavya jIne sukha upajAve che. 4. jema puMDarika kamalanI sugaMdha cAre tarapha phelAya che Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 jaina tattva prakAza tema sAdhunA zIla, satya, tapa, jJAna, darzana, vagere guNonI sugaMdha cogaradama vistare che. 4. jema caMdravikAsI, sUryavikAsI kamaLa anukrame caMdra ane sUryanAM darzanathI khIle che tema guNanA meLApathI mahAmunionAM hRdayakamaLa khIle che. da. jema kamaLa sadA prakulita rahe che tema sAdhu sadA khuza rahe che. 7. jema kamaLa sadA sUrya ane caMdranI sanmukha rahe che, tema sAdhu tIrthakara devanI AjJAnI sanmukha rahe che eTale jJAnusAra varte che. 8. jema puMDarika kamaLa ujajavaLa che tema sAdhunuM hRdaya paNa dharmadhyAna tathA zukaladhyAna vaDe sadA ujajavaLa che. 11. "ravi--sAdhu sUryatulya che. 1. jema sUrya pitAnA tejathI aMdhakArano nAza karI jagatanA sarva padArthone prakAzamAM lAve che tema sAdhu jIva, ajIva, vagere nava padArthonuM kharekharuM svarUpa bhavya jInA hRdayamAM pragaTa kare che. 2. jema sUryanA udayathI kamaLonuM vana prakulita thAya che tema sAdhunA AgamanathI bhavya jenAM mana praphulita thAya che. 3. jema sUrya rAtrinA cAra pahoranA ekaThA thayelA aMdhakArane kSaNa mAtramAM nAza kare che, tema sAdhu anAdikALanA mithyAtvano nAza kare che. 4. jema sUrya tejanA pratApe dIpe che tema sAdhu tarUpI tejathI zobhe che. pa. jema sUrya prakAza thatAM graha, nakSatra ane tArAonuM teja jhAMkhuM paDI jAya che tema sAdhunA padhAravAthI mithyAtvIo ane pAkhaMDIonuM teja maMda paDI jAya che. 6. sUryano prakAza thatAM jema devatA (agninuM) teja phikku paDI jAya che, tema sAdhune jJAnarUpa prakAza koparUpI agnine maMda kare che. 7. jema sUrya potAnAM hajAra kiraNathI zobhe che tema sAdhu jJAnAdika hajAro guNe vaDe tathA cAra tIrthanA parivAra vaDe zobhe che. 12. "paNa"--sAdhu pavanatulya che. 1. jema pavana sarve sthAnamAM gamana kare che tema sAdhu sarva sthaLe svecchAcAre vicare. 2. jema pavana apratibaMdha vihArI che tema sAdhu gRharI vagerenA prati baMdhathI rahita thaIne vicAre che. 3. jema vAyu halake che tema sAdhu Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 345 daLe ne bhAve (cAra kaSAya pAtaLA pADayA che tethI) halakA che, (4) jema vAyu cAlatAM cAlatAM kayAM kayAMya nIkaLI jAya tema sAdhu paNa aneka dezamAM vicare. (5) jema vAyu sugaMdhI ane durgadhIne prasAra kare che tema sAdhu dharma, adharma, puNya, pApa, vagere zubha azubha padArthonuM svarUpa batAve che. (6) jema vAyu keIne aTakAvyA aTake nahi tema sAdhu maryAdA uparAMta keInA rokyA rokAya nahi. (7) jema vAyu uSNatAne maTADe che tema sAdhu saMvega, vairAgya ane sabodharUpI pavanathI - Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpI uSNatAne nivArI zAMti zAMti prasarAve che. sAdhujInI bIjI 3ra upamA 1. "kAMsI patra Iva" jema kAMsAne vATake pANIthI bhedAya nahi tema muni mehamAyAthI bhedAya nahi. 2. "saMbaIva"--jema zaMkhane raMga caDe nahi tema muni snehathI raMgAya nahi. 3. "jIva gaI Iva"--jema jIvane parabhavamAM jatAM tenI gati kaI rokI zake nahi tema muni apratibaMdha vihArI thaI vicare che. 4. "suvanna Iva--jema sonAne kATa lAge nahi tema sAdhune pAparUpa kATa lAge nahi. 5. "miMga Iva" jema arIsAmAM rUpa dekhAya tema sAdhu jJAna vaDe nijatma svarUpa dekhe. 6. "kume Iva" jema koI vananA sarovaramAM ghaNA kAcabA rahetA hatA. teo AhAra karavA sAru pANImAMthI bahAra nIkaLatA. te vakhate vanamAM rahenAra aneka ziyALa temane bhakSA karavA AvatAM. jeo hoziyAra hatA teo ziyALane joI AkhI rAta pitAnAM paMcAMga (cAra paga ane pAMcamuM mAthuM ema pAMca aMga) DhAla nIce chupAvI sthira Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 jaina tattva prakAza paDayA rahetA. ane sUrya udaya thavA TANe sau ziyALa jatAM rahetAM tethI pitAne ThekANe (pelA sarovaramAM) paheAMcI sukhI thatA. paNa keTalAka kAcabAo, utAvaLA thaI ziyALiyAM jatAM rahyAM che ke naDi te jevA DhAlanI bahAra mAthuM kADhatA ke tarata ja saMtAI beThelAM pApI ziyALiyAM temanuM zarIra kheMcI teDI mArIne khAI jatAM. e pramANe. sAdhu pAMca indriyane jJAnarUpI DhAla nIce AkhI jiMdagI dabAvI rAkhe che. strI, AhAra, vagere bhegarUpI ziyALanA kabajAmAM AvI paDatA nathI ane chevaTe zAMtithI AyuSya pUrNa karI mekSarUpI. sarovaramAM samAI sukhI thAya che. 7. "padma kamaLa Iva"-jema padma kamaLa kAdavamAM pedA thAya, che, pANImAM vRddhi pAme che, chatAM pANIthI asaMga rahe che, lekhAtuM nathI, tema sAdhu saMsAramAM utpanna thayA, moTA thayA, paNa tyAgI thayA pachI saMsAranA bhegamAM lepAtA nathI. 8. "gagaNa Iva"--jema AkAzane kaI thAMbhale nathI, nirAdhAra chatAM AbAda TakI rahela che tema sAdhu keInA Azraya vinA rahI AnadathI saMyamarUpI jIvatara vyatIta kare che. 9"vAyu dava "-vAyu jema eka ThekANe rahe nahi tema sAdhu vicaryA kare che. 10. "caMdra Iva"--caMdramAnI peThe sAdhu sadA nirmaLa ne ujavaLa hRdayavALA ane zItaLa svabhAvI hoya che. 11. "AIcca Iva' jema sUrya aMdhakArane nAza kare che tema. sAdhu mithyAtvarUpI aMdhakArane nAza kare che. 12, "samudra Iva"-jema samudramAM aneka nadIonuM pANI Ave che, chatAM chalakAtuM nathI-maryAdA oLaMgate nathI, tema sAdhu sarvanAM zubha-- azubha vacane sahe, paNa kepa na kare. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 13, 'bhAra'Da Iva'-bhAra'Dapa'khIne e mukha ne traNa paga hAya che. te pakhI sA AkAzamAM ja rahyA kare che. phakta AdgAra leA TANe pRthvI para Ave che tyAre pAMkhA paheALI karI bese che. eka mukhathI cAre tarapha joyA kare che ke keI taraphathI mane kaMi paNa duHkha na thAya ane bIjA mADhethI AhAra kare che. jarA khaDakhaDATa thAya ke zakA paDe . tA tarata ja UDI jAya che. tevI rIte, sAdhu sadA sayamamAM ja peAtAnA sthAnamAM rahe. phakta AhAra vagere saMyamanA nirvAhanA kAma prasaMge - gRhasthane ghera jAya, tyAre dravya dRSTi (carmacakSu) te! bahAranI tarapha rAkhe, ane aMtara dRSTithI avaleAkana karyAM kare ke mane kaI prakAranA doSa lAgI na jAya. jo jarA paNa doSa lAgavA jevuM dekhe agara zakA paDe tA tatkSaNa tyAMthI cAlyA jAya. 347 14. 'maMdara Iva'--jema meru paryaMta pavanathI kaMpe nahi tema sAdhu piraSahu- upasarga vagere Ave te saMyamathI calAyamAna na thAya. pANI sadA nirmaLa rahe 15. 'teya iva'-jema zarada Rtunu tema sAdhunuM hRdaya sadA nirmALa rahe. 16. 'khaMgIDutthI vi'-jema geMDA nAmanA pazune eka ja dAMta hAya che ane te saunA parAjaya karI zake che, tema sAdhu eka nizcaya para sthira rahI, ATha ka rUpa sarva zatruenA parAjaya kare che. 17. 'gadhahuthI iva'-jema gaMdhahastIne saMgrAmamAM jema jema bhAlAnA ghA vAge tema tema vizeSa zUrA anI zatruone parAjaya kare che tema sAdhu, jema jema pariSaha vagere AvI paDe tema tema vizeSa khaLa, vIrya phAravI zUrA khanI karma zatrunA parAjaya kare. 18. 'vRSabha Iva' jema mAravADa dezanA dhArI baLada upADelA bhAra prANa jAya te paNa vacamAM paDatA mele nahi paNa ThaMDa pahoMcADe tema sAdhu pAMca mahAvratarUpI mahAna bhAra prANAMta kaSTa sahana karIne vacamAM mUkI na detAM sahIsalAmata hai pAra pahAMcADe. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 19. 'siMha i'-jema kesarI siMhu kAI paNa pazune DarAvyo Dare nahi, tema sAdhu koI paNa pAkhaDIthI calAyamAna thAya nahi. : 348 20. 'puDhavI Iva'-jema pRthvI TADha, tApa, gaMgAjaLa, mUtra, nirmaLa ane malina cIjo sarva samabhAvathI sahana kare che, ane dharatImAtA kahI jee pUjA kare che teonI tarapha tema eMThavADa, gaMdavADa nAMkhe che ane beDhe che tenI tarapha samabhAva rAkhe che te ja pramANe sAdhu zatru ane mitro tarapha samabhAva rAkhe tema ja nika ane pUjaka anene uttama ane ekasarakhA upadeza karI saMsAra-sAgarathI tAre che. 21. 'vitta iva'-ghI nAMkhavAthI agni jema keMddIpyamAna thAya che tema sAdhu jJAnAdi guNa! vaDe dedIpyamAna thAya che. 22. geAzISa caMdana I-jema caMdanane kApe tathA khALe tema tema sugadhI Ape che tema sAdhu pariSadu ApanArA tarapha tene peAtAnAM kama kApanAro upakArI jIva jANI samabhAvathI sahana kare. *uparAMta upasaga denArane paNa upadeza ApIne tAre. 23. 'dravi'--draha (pArthane dhare) cAra prakAranA che : (1) cullahimavaMta padmAdi vagere vadhara paryaMtanA drahamAMthI pANI bahAra nIkaLe che paNa bahuAranuM pANI aMdara Avatu nathI temakoi koi sAdhu khIjAne zIkhave che paNa pAte keinI pAsethI zIkhatA nathI (2) samudra'nI peThe pANI aMdara Ave che paraMtu aMdaranuM pANI bahAra nIkaLatu nathI, tema keTalAka sAdhu bIjAnI pAsethI jJAna zIkhe che paNa pAte keI ne * zIkhavatA nathI. (3) 'gaMgA prapAta kuMDa' vageremAM pANI Ave paNa che ane bahAra paNa jAya che tema keTalAka sAdhu jJAna khIjA pAsethI bhaNe ane bIjAne bhaNAve paNa che. (4) aDhI dvIpanI khahAranA samudromAM pANI bahArathI aMdara Avatu nathI. aMdarathI bahAra paNa jatuM nathI, tema sAdhu bIjA pAsethI jJAna zIkhatA nathI ane anyane zIkhavatA paNa nathI. vaLI, jema dramAMnuM pANI sadA akhUTa hoya che tema sAdhunI pAse sadA akhUTa jJAnabhaMDAra hoya che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI 34924. "khillI iva'-jema khIlI para hathoDI mAratAM te ekasarakhI dizAmAM praveza kare che tema sAdhu sadA ekAMta mekSa hetu tarapha najara rAkhI pravarte che. 25. "sUnya geha Iva'--jema gRhastha khaMDera jevAM sUnAM gharanI sArasaMbhALa kare nahi tema sAdhu zarIrarUpI gharanI saMbhALa kare nahi. 29. "iva'-jema samudramAM gothAM khAtA prANIno dvIpa (be) AdhArabhUta che tema saMsAra-sAgararUpI pANImAM paDelA traNasthAvara, vagere sarve ne sAdhu AdhArabhUta eTale anAthanA nAtha che. ra7. "zastradhAra va--jema karavAnI dhAra eka ja dizAmAM , vaheratI AgaLa vadhe che tema sAdhu karma zatrunuM nikaMdana kADhatA ekAMta AtmakalyANanA mArgamAM cAle che. 28. "sa Iva'--jema sarSa kAMTA vagerethI DarIne cAle tema, sAdhu karmabaMdhananA hetuthI DarIne cAle. 20. "sakuna vi'-jema pakSI kaMI paNa AhAra rAtavAsI, na rAkhe tema sAdhu cAre ahAra rAtre pAse na rAkhe. 30. "priya vijema haraNa nitya navAM navAM sthAna bhegave, zaMkAne ThekANe vizvAsa na kare, te pramANe sAdhu ugra vihArI rahe che, ane zaMkAne ke doSa lAgavAne sthaLe jarA paNa vizvAsa na kare. 31. kaTa Iva_jema lAkaDuM kApanArane ane pUjanArane baMnene sama jANe tema sAdhu zatru ane mitrane sama jANe. 32. "sphaTika yaNa Iva-jema sphaTika ratna bahArathI ane . aMdarathI ekasarakhuM nirmaLa che tema sAdhu bAhyAbhyatara sarakhI vRttivALA hoya che, ane kapaTakiyA jarA paNa hotI nathI. evI evI aneka uttama padArthonI upamA sAdhu munirAjane . ApavAmAM Ave che. jemake "pArasamaNi', "ciMtAmaNi, "kAmakuMbha, Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 'kalpavRkSa', 'citravelI', vagerenI upamA apAya che eTale e uttama padArthA jenI pAse hAya tenI sarve manakAmanA pUrNa thAya tema sAdhu bhavya jIvAne jJAnAdi uttama guNA ApI tenA manoratha siddha kare. A 350 jema chidra vagaranuM vahANa pAte tare che ane bIjAne paNa tArIne pAra utAre che tema sAdhu kanaka kAminIrUpI chidrothI rahita che tethI potAnAM Azritajanene saMsAra samudrathI pAra utAre che, jema phaLa AvelA jhADane koi patharo mAre teA paNa te jhADa patharA mAranArane phaLa Ape che, tema sAdhune! koi apakAra kare te tevA apakArIe upara paNa sAdhu upakAra varasAve che vagere aneka upamAe sAdhu munirAjane apAya che. evA aneka zubha upamAyukta, AtmAthI, lukhavatI (udAsI bhAvavALA athavA niSkAmavatI), mahApaMDita, zera, vIra, dhIra, zama, dama, yama, niyama, upazamavata, aneka prakAranAM tapanA karanAra, aneka AsananA sAdhanAra, sa`sAra tarapha pITha dai meAkSa mArgane ja najara sAme rAkhanAra, sarve jIveAnA hitAthI, anekAneka uttama guNunA dharanAra, zrI sAdhu munirAjane mArI traNe kALa, traNe karaNathI zuddha vaMdanA namaskAra ho. upasaMhAra // namo ariha'tANuM // name 5 name| uvajjhAyANaM ! tame (namaskAra) mahAmaMtra : siddhANaM || namA AyariyANaM lAe savvasAhuNuM ! Iti navakAra e paMca parameSThI padmamAM zrI arihaMta-tIthaMkaranA 12 guNu, zrI siddhanA 8 guNa, zrI AcAryanA 36 guNa, zrI upAdhyAyanA 25 guNa, ane zrI sAdhunA 27 guNu e pramANe sarve guNA maLI 108 thAya che. tethI ja mALAnA pArA (maNukA) paNa 108 rAkhyA che. A saghaLA guNAnuM varNana pUrvokta pAMca prakaraNamAM alaga alaga kahevAI gayuM che. jevI rIte vedAntI, zaiva, vaiSNava, Adi sa'pradAyAmAM gAyatrI maMtra ane islAma dharmImAM kalamA'mAnanIya che, tevI rIte khalke, Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAdhujI tethI paNa adhika jaina sa pradAyamAM navakAramaMtra mAnanIya ane parama AdaraNIya che. gAyatrI ane kalamA te matamatAMtarane kAraNe aneka thaI gayAM che, paraMtu jainanA sarva sapradAyAmAM navakAra mahAmatra eka ja che. atima maoNMgalAcaraNa zArdula vikrIDIta chaThThuM arhanto bhagavanta indramahitA; siddhA siddhisthitAH / AcAryA jinazAsanonnatikarAH pUjyA upAdhyAyakAH // zrIsiddhAMtapAThakA munivarA, ratnatrayArAdhakAH paMcaite parameSThinaH pratidinaM kurvantu vo maMgalam // 351 Iti paramapUjya, nyAyAMbhenidhi, syAdvAdazailIda ka, zrI zrI 1008 zra RSijI mahArAjanA saMpradAyanA, kriyApAtra, jJAnanidhizrI 1008 zrI khUbARSijI mahArAjanA ziSya Arya muni zrI zrI 1008 zrI canASijI mahArAjanA ziSya bAlabrahmacArI paMDita munivara zrI ameAkharUSijI mahArAja viracita "jaina tattva prakAza" nAmanA graMthanuM "sAdhujI" nAmanuM pAMcamu prakaraNa ane jaina tattva prakAza' graMthano pUrvArdha prathama khaMDa samApta. kAnajI zrI Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namaH siddhebhyaH dvitIya khaMDa droid not did not arranged pravezikA uttarA gAthA atyadhammagaI tacca', anusiThi suNeha me // A jaina tattva prakAza nAmanA graMthanA prAraMbhamAM je gAthA lakhI che, tenA pUrvanA vistAraka, mAMgalika nimitte zrI paMca parameSThI padane guDDAnuvAdayukta vaMdanA namaskAra karavAmAM prathama khaMDa pU thayA. temAM zrI arihaMta deva eTale tItha kara prabhu, siddha bhagavAna, zrI AcAryajI, zrI upAdhyAyajI ane zrI sAdhujI e paMca parameSThInA guNezanu savistRta kathana prathama khaMDamAM karavAmAM Avyu che. have e gAmanA uttarA padanuM varNana A bIjA khaMDamAM ApavAmAM AvyuM che. AtmAne Icchita atha siddha thAya eTale janma, jarA ane maraNarUpI mahAduHkhenA nAza thaI, anaMta, akSaya, agAdha evAM meAkSanAM sukhAnI prApti kare evA, yatathya satya evA, uttama sukhanA athI e eTale mumukSuone ghaNu karavA yeya zruta ane caritra dharma je. me' guru mahArAjazrInI kRpAthI aNya che tenA upadeza anya bhavya jIvAne karavA ane e rIte mArI jJAnakAnarUpI pharaja barobara jAvavA, AkhIA khaMDamAM (1) 'dharmanI prApti'(2) 'sUtra dharma" (3) 'mithyAtva'(4) 'samyaktva' (5) 'sAgArI dharma" ane, (6) 'atima zuddhi' evAM cha prakaraNA gaDhavI varNana karyuM che. na he bhavya javA ! huM sabhya jane ! e uttama dharmane nija AtmAnuM hita karanAra samajI, sArI rIte mana, vacana ane kAyA e traNa yegane Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 prakaraNa 5 muM : sAdhujI sthira karI, ekacitta thaI sAMbhaLaje, zIkhaje, jethI tamane akathya. Atmika sukhanA lAbhanI prApti thaze. chamastha hovAthI agara zaratacUkathI mArAthI kaMI doSa thaI jAya te huM jJAnI puruSa pAse kSamA mAguM chuM. ane vinaMti karuM chuM ke, haMsanI peThe pANIrUpa durguNone dUra karI dUdharUpa saddaguNonA grAhaka banIne je paThana pAThana karazo te akathya Atmika sukha prApta karI sva-parahita sAdhI zakaze. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pahelu dharmanI prApti gAthA-8damati vinA moLe, ramati puigat labhanti puttamittaM ca, ago dhammo na labbhai // A jagatamAM tamAma jIvone ekAMta sukhanI abhilASA che, te abhilASA pUrNa karanAra A vizvamAM je koI paNa padArtha hoya te eka mAtra dharma che. kemake je kaI bIje padArtha ekAMta sukhanI abhilASA pUrNa karanAra hota to kaI prANI Aja sudhI dukhI raheta nahi. hAla je bhava che tenI pahelAMnA bhAvomAM dareka prANIo devatAnA tathA manuSyanA aneka ane anaMta bha karIne pAMce IndriyenA bhogavilAsa bhogavyA, devatAonA ratnajaDita mahela, divya vastrAbhUSaNe, vagere saMpatti anaMtI vAra maLI. putra, mitra ane svajanathI sukha maLatuM hota to te paNa anaMtI vAra maLyuM, chatAM ekAMta sukhanI prApti thaI nahi. e ekAMta sukhanI (je sukha te hamezAM sukha ja rahe che, duHkhamAM pheravAI jatuM nathI tenI) prApti te mAtra dharmanuM zaraNa grahaNa karavAthI thAya che. evo mahA uttama dharma meLavavA duSkara che. kahyuM che ke- na sA joi na sA joNI, na taM kulaM na taM ThANaM // na jAyA na muA jattha, savve jIvA aNaMtaso // artha-A jagatamAM evI kaI jAti, ni, kuLa ke sthAna nathI ke jyAM A jIva janme na hoya, sArAMza ke, sava jAti, sava yoni, sarve kuLa ane rathAnamAM A pramANe jIva anaMtI vAra utpanna thayo che ane maraNa pAmyo che. A jagatamAM jeTalA jIvo che Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM : dharmanI prApti 355 te sarvenI sAthe mAtA-pitA-bhAI-bahena-strI-putra vagere je je jAtanA saMbaMdho jagatamAM che te sarva saMbaMdha anaMtAnaMtavAra ApaNo jIva karI Avyo che. koI paNa jIva sAthe kaI paNa jAtano saMbaMdha thavo bAkI rahyo nathI. chatAM kaI paNa tenI IcchA pUrNa karI zakayuM nahi. ane jIvane joIe che te Icchita akhaMDa sukha ApI zakayuM nahi. sukha na ApI zakavAthI jIva te sarvane choDIne AvyuM che. keTalIka vAra te ApaNA jIvane lIdhe je svajanone revuM paDyuM hatuM, ane keTalIka vAra e svajanane lIdhe ApaNA jIvane rahevuM paDayuM hatuM, je e badhA sthAnaka ane saMbaMdho akhaMDa sukha detAM heta, te rudana karI duHkhI thavAnuM zuM kAraNa? uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke - gAthA-mAthA vizA phuvA mAyA, maMjJA purA 2 jA ! nA laM te tava tANAya, luppaMtassa sakammuNA // artha-mAtA, pitA, putranI vahu, bhAI, bhAryA, putra, vagere saMbaMdhIe tane cokkasa trANa zaraNarUpa (sukhadAtA) nathI. kAraNa, te bicArAM pitapotAnAM karmanA udaya pramANe pIDA bhogavI rahyAM che. tethI tane zI rIte sukhI karI zake? evuM jANuM he bhavya prANIo! A vizvamAM tamAruM kharekharuM hita ane sukha karanAra je kaI hoya te eka ja dharma ja che, ema satya samajaje. e sukhadAtA dharma maLa bahu ja muzkela che, eTalA mATe A prakaraNanI pahelI gAthAmAM darzAvyuM che ke "jo ghamo na dama" te barobara che. A jagatamAM uttama gaNAtI vastu jevI ke suvarNa, ratna, vagere bahu ja thoDI che ema vicAra karatAM pratyakSa samajAya che. x A eka vyAvahArika vacana che. jemake muMbaI ghaNuM varasa lagI rahenAra mANasa kaheH "meM tamAma muMbaInagarI joI che. paraMtu kharI rIte jotAM tamAma muMbaIne te joI zakyo nathI. tevI rIte avyavahAra rAzimAMthI taratanA nIkaLelA che sAthe A saMbaMdhonI vAta baMdhabesatI nathI. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 jaina tattva prakAza suvarNa ane ratna jevA padArthothI dharma anaMta gaNo kImatI che. e dharmanI prApti keTalI muzkelI bhAgavyA pachI thAya che te viSe sAMbhaLe : anuSA baLata vutto " (athavA) ana tI vAra sarve jIvo saMsAramAM paribhramaNa karI AvelA che. e padamAMnA aduvA " eTale "" athavA zabda uparathI evA nizcaya thAya che ke A jIva 'itara nigeAda' eTale 8 avyavahAra rAzi' (ke je jIvarAzimAMthI anata jIvo hajI sudhI peAtAnuM ekedriyapaNu cheADI eiMdriya vageremAM AvyA nathI te)mAM prathama hatA, e avyavahAra rAzimAM tene anaMtakALa vyatIta thayeA; ema kALa vyatIta thatAM thatAM akAma nirA vaDe ( mana vinA TADha, tApa, kSudhA, sAMkaDa, vagere * Religion what treasures untold, Reside in that heavenly world, More precious than silver and gold, Or all this erath can afford. 66 tr rUpu, dhama e svagIya zabdamAM keTalA akathya khajAnA rahe che! sAvuM, ratna, motI ane pRthvInI sarve` cIjothI paNa dharmAM atizaya mUlyavAna che ! + A pATha zrI bhagavatI sUtramAM tathA jamuddIpa pati sUtranA chellA bhAgamAM che. tema ja, zrI hemAcA' kRta syAdavAda mAMjarInI TIkAmAM paNa kahelA che. gAthA--olhAya asaMlinA, aAMca vijoya zohako rmALo / ikikka Nigoyamha, aNanta jIvA muNeyavvA // 1 // a-nigodamAM geLA asaMkhyAtA che, eka eka gALAmAM asaMkhyAtA nigodanAM zarIra che, tathA eka eka zarIramAM anaMta anaMta jIva che. gAthA--ziAMti RtiyA lajI, TM saMvavaDhArAnI Tro theti aNAi vaNassara, rAsI do tatiyA tamhi // avyavahAra rAzimAMthI jeTalA jIvA siddha gatimAM jAya che, teTalA jIvo, anAdi nigeAda nAmanI vanaspatinI rAzimAMthI nIkaLI vyavahArarAzimAM AvI jAya che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu: dharmanI prApti 357 khamatAM kaika karyA pAtaLAM paDayAM tyAre vyavahArarAzimAM AvyA ane 'anaMta sutto " anaMta vAra eTale anaMta pugaLaparAvartana karyAM. e pugaLa parAvartananA viSaya ati sUkSma che te varNave che. pudagaLa parAvartana jIva A pudgaLa parAvartana kare che. (1) dravyathI (2) kSetrathI (3) kALathI, (4) bhAvathI. e cAramAMnA darekanA vaLI e bhedya che. (1) khAdara, (2) sUkSma. e rIte 8 bheke puddagala parAvartana thAya che. tenA vistAra kahe che. * 1. dravyathI bAdarapudagaLa parAvartana '-(1) ' audArika zarIra' ke je zarIra hADa, mAMsa ane cAmaDInA pUtaLArUpe manuSya tathA tiya cane hoya che. (2) 'vaikriya zarIra' ke je anya naThArAM athavA sArAM pudgaleAnA pUtaLArUpe nArakI ane devatAone hAya che. (3) * tejasa zarIra x ke je zarIra, aMdara rahIne, AhArane pacAve che te zarIra saMsArI sa jIvAnI aMdara heAya che. (4) * kANu zarIra " ke je grahaNa karelA AhAra tathA karma puddagalanA vibhAga karI tenA rasane yathAyeAgya ThekANe pahoMcADe che. e zarIra paNa sarva sa'sArI jIvAne zloka--atava = vidvattu, mukhyamAnepu satatam / brahmANDa loka jIvAnAmanantatvAt zUnyatA // 3 // artha --eTalA mATe sa'sAramAMthI jJAnI chyo niraMtara meAkSagAmI thAya che. chatAM saMsArI jIva rAzi anaMtarUpa hAvAthI koI divasa ene| aMta AvatA nathI. zlAka--sthya nyUnatiSThitve, kcane miLavat // vastunyaparimeyastu, nUnaM teSAmasaMbhama // 4 // artha :- je vastunuM saMkhyAtAnI gaNatarIe parimANa thAya che, e vastune keI vakhate paNa aMta Ave che, echI thAya che ane samApti paNa AvI jAya che; paNa je vastunu parimANa koi rIte thatuM nathI eTale aparimeya che te vastune kadI aMta paNa AvatA nathI, kadI dhaTatI paNa nathI ane kadI samApti paNa pAmatI nathI. x ahIM trIju AhAraka zarIra lIdhuM nahi. kAraNa ke e zarIra cauda pUrva dhArI AhAraka labdhiva'ta munine ja prApta thAya che. jyAre kAI caturdazapUrvI ne Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 jaina tattva prakAza nA sarva hoya che. e pramANe cAra zarIra levAM(5) managa (6) vacanoga x (7) zvAsozvAsa e sAta belanAM jeTalAM pudgala lekamAM hoya te sarvane jIva pharasI Ave to te dravyathI "bAdara pudgala parAvartana" thayuM kahevAya. 2. "kalyathI sUkSma pudagala parAvartana -upara kahI te sAta vastunAM puddagaLane anukrame pharase. jemake prathama te dArika zarIranAM jeTalAM puddagaLe lokamAM hoya te sarvane pharasI le, pachI vikiya zarIranAM sarva pudagaLo anukrame pharase, te pachI te ja pramANe taijasa zarIranAM ema kArmaNa zarIranAM, ema manajoganAM, vacanoganAM ane zvAsozvAsanAM sarva pudagaLa anukrame pharase. audyArika zarIranAM pugaLe anukame pharatAM pharatAM hajI pUrepUrAM pharasI lIdhAM nathI tevAmAM je vikiyAdikanAM pugaLe pharasavAmAM Ave to dArika zarIranAM je pudagaLo prathama pharasI lIdhAM hatAM te gaNatarImAM na letAM pharI pahelethI kArika zarIranAM puduMgaLa pharasavA mAMDe, ema zarUthI te chevaTa sudhI dArika zarIranAM pugaLo anukrame pharasI le, te te gaNatarImAM levAya. e rIte sAtamAMnA darekanAM puddagaLa anukrame pharasI pUrAM kare te tene " dravyathI sUkSama pudgaLa parAvartana " kahe che. zarIranA karavIvA gahana viSayamAM saMdeha thAya ane sarvattanuM saMnidhAna na hoya tyAre te dArika zarIra vaDe anya kSetramAM javuM asaMbhavita samajI pitAnI viziSTa ladhine prayoga kare che ane te dvArA hAtha jevaDuM nAnuM zarIra banAve che. te zubha pugaLAthI utpanna thayeluM hovAthI suMdara hoya che, prazasta udezathI banAveluM hovAthI niravadya hoya che. ane atyaMta sUma hovAthI avyAghAtI hoya che, eTale ke koIne roke ke keIthI rokAya evuM hotuM nathI. AvA zarIrathI te anya kSetramAM sarvajJAnI pAse jaI saMdeha dUra kare che; pachI e zarIravikharAI jAya che. A kArya phikta aMtarmuhUrtamAM thaI jAya che. labdhi phoravI tenuM prAyazcitta laI zuddha thAya che. A muni ardhA pudgaLa parAvartanathI vadhAre saMsAra paribhramaNa karatA nathI, tethI pugaLa parAvartanamAM AhAraka zarIrane gamyuM nathI. * zarIranAM nAme prathama AvI gayAM che, tethI kAyayoga ahI gaNe nathI. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM : dhanI prApti 6 4 3. 'kSetrathI khAdara pudagaLa parAvartana '-meru parvatathI Arabha karIne sarva dizAo ane vidizAomAM AkAza pradezanI asaMkhyAtI zreNIo TheTha aleka lagI geTavANI che. e tamAma AkAzapradezAne janma mRtyuthI pharasI le, eka vAlAtha jeTalI jamIna paNa khAlI na cheDe tene kSetrathI khAdara pugaLa parAvartana kahe che. 4 kSetrathI sUkSma pudagaLa parAvartana '-meru paryaMtathI upara pramANe je AkAzanI zreNIo nIkaLI che, temAMnI eka AkAzazreNI upara anukrame janma-maraNa karatAM karatAM TheTha aleka lagI, vacamAM te zreNIne eka paNa AkAza pradeza paDatA mUkayA vinA pharase, pachI lagAlaganI bIjI AkAza zreNI methI anukrame lai te upara janma maraNa kare, te pachI trIjI zreNI para, ema anukrame asaMkhyAtI AkAzapradezanI zreNIo janma maraNa karI pharase, eka zreNI meruthI mAMDIne anukrame janma maraNathI pharasatAM pharasatAM hajI pUrI pharasANI nathI tevAmAM jo e ne e AkAza pradeza para agara khIjA sthAna para bhava kare tA te zreNI gaNatarImAM na levI. prathamathI te zreNI jeTalI pharasANI te vyartha gaNavI. meruthI mAMDIne pharIthI anukrame te zreNInA AkAza pradeza phase, e pramANe lage.laganI bIjI zreNI, pachI trIjI zreNI ema kAzanI madhI eTale asakhyAtI zreNIe anukrame janma-maraNa karI *se te tene ' kSetrathI sUkSma pudgaLa parAvartana ' kahe che. 5. kALathI bAdara pudagI parAvartana '-(1) samaya (2) AvalikA-AMgaLIne jaladI dArA vIMTatAM eka AMTAmAM jeTalA vakhata lAge tene eka-AlikA kahe che. (3) zvAseAzvAsa (4) stAka (sAta zvAseAzvAsa jeTalA vakhatane 1 sneka kahe che ) (5) lava (ghaNI utAvaLathI ghAsa kApatAM jeTalA vakhatamAM eka keALI kapAya teTalA vakhatane 1 lava kahe che) (6) mutRta-(be ghaDI) (7) aheArAtri (dinarAta), (8) pakSa (pakhavADiyuM) (9) mAsa, (10) Rtu (vasaMta, grISma vagere khambe mAsanI), (11) ayana, dakSiNAyana, uttarAyana te cha mAsanuM) (12) saMvatsara (1 varSa ) (13) yuga ( 5 varSoMnA eka yuga ) 359 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jena tattva prakAza (14) pUrva ( 70 lAkha, 56 hajAra karoDa varSanuM 1 pUrva) (15) palya ( zAstramAM kahela mApane 1 kR vALanA agra bhAgathI bhare e daSTAMte 1 palya) (16) sAgara (dasa kreDakroDa palyane 1 sAgara), (17) avasarpiNI kALa (Utarate kALa tenA cha ArA eTale 10 koDADa sAgara) (18) utsarpiNI kALa ( caDate kALa tenA cha ArA eTale 10 kroDA kroDa sAgara (19) kALa caka(eka avasarpiNa ne eka utsarpiNa maLIne thAya eTale vIsa kroDAkoDa sAgara) e sarva kALane janma maraNe karIne pharase tene kALathI bAdara puddagaLa parAvartana kahe che. 6. "kALathI sUkSma pudgaLa parAvartana -eka samayathI mAMDIne kALacaka lagI anukrame janma-maraNa karI pharaze. jemake-pahelI sarpiNano kALa bese tenA pahelA samayamAM janmIne mare, pachI bIjI vakhata sarpiNI kALa bese tene bIjA samayamAM janmIne mare. e pramANe karatAM AvaLikAno kALa pUre na thAya tyAM lagI kare. pachI vaLI sarpiNa kALa Ave tyAre tenI pahelI AvaLikAmAM janmIne mare, samayanI peThe staka pUro thAya tyAM lagI AvaLikAmAM anukrame janma ne mare. e pramANe stoka, lava, vagere 17 prakAranA kALamAM anukrame janmamaraNa karIne pharasI le tyAre kALathI sUma pugaLa parAvartana thayuM ema kahevAya. 7 "bhAvathI bAdara pudgaLa parAvatana?-kALo, lIlo, rAte, paLe ne gheLe e pAMca varNa, sugaMdha ane durgadha e be gaMdha, khATo, mIThe, tIkho, kaDavo ne kaSAyale e pAMca rasa; halake, bhAre, TADhA, Una, lUkha, cepaDyo, suMvALa, kharakhare e pramANe 8 sparza e 20 belavALAM sarva pudgaLAne janma-maraNa karIne pharase te bhAvathI pugala parAvartana thayuM. 8. "bhAvathI sUkSma pudagaLa parAvartana"--pahelA kALA raMganAM jeTalAM puddagaLe lekamAM che te sarvane anukrame janma-maraNa karI pharase, jema ke, pahelAM eka guNa kALA gugaLane, pachI be guNa kALA Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu : dharmanI prApti 361 pudUgaLane ema anaMta guNa kALA pudgaLa anukrame pharatAM pharatAM vacamAM bIjA varNa, gaMdhAdikanAM pudgaLa pharasI le te cAlI AvatI pharasanA gaNatarImAM na levAya ane pharI pahelethI pharasanA zarU karavI. e pramANe vIse bela pahelethI chelle anukrame pharase te tene bhAvathI sUma puddagaLa parAvartana kahe che. e ATha prakAre parAvartana karatAM eka pudgaLa parAvartana thayuM, evAM evAM anaMta pudagaLa parAvartana A saMsAramAM jIve karyA che. pudagaLa parAvartana viSenA sUtama jJAna upara dIrgha dRSTithI vicAra karavo ke he jIva! janmI janmane ane marI marIne A saMsAra anaMtI vAra pUro karyo ! evI rIte paribhramaNa karatAM karatAM anaMta bhede anaMtA puNyane udaya thayo tyAre sarve paribhramaNa maTADanAra manuSyadeha mAMDa mAMDa prApta thayo che.* 1. manuSyabhava 1. manuSya dehanI prApti-anaMta puNyanI vRddhi thAya tyAre manuSya janma maLe che. je prathama te avyavahAra rAzimAM eTale nigodamAM janma maraNa karI anaMtakALa kADhayo. anaMta puNyanI vRddhi thaI tyAre tyAMthI nIkaLI vyavahAra rAzimAM bAdara ekedriyapaNe Upo . + kALa sauthI bAdara dravya che. tenuM daSTAMta-(1) jema ghaNAM pAnanI thikaDImAM koI mahA parAkramI puruSa jorathI soya ghace te samayane eka pAnane vIMdhI bIjA pAna lagI pahoMcatAM asaMkhyAtA samaya jeTale kALa vItI jAya. | (2) samaya karatAM AkAza kSetrane pradeza asaMkhyAta gaNe sUkSma che. kAraNa ke eka AMgUla jeTalA bhAgamAM asaMkhyAtA AkAza pradeze ane tenI asaMkhyAtI zreNIo che. e zreNIomAMthI eka zreNI eka AMgUla jeTalI lAMbI ane eka AkAza pradeza jeTalI mAtra pahoLI levI, eka eka zreNImAMthI eka eka samaye eka eka AkAzapradeza kADhIe te asaMkhyAtA kAlacakranA samaya vItI jAya to paNa e eka zreNInA AkAzapradeza khUTe nahi. (3) AkAza pradezathI pudgaLa paramANu dravya anaMtagaNuM sUkSma che. te Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 jena tattva prakAza e bAdara eke driyanA pAMca bheda che. (1) pRthvIkAya (mATI) enI 7 lAkha jAti + che ane bAra lAkha karoDa kuLa che. pRthvInA jIvonuM utkRSTa AyuSya bAvIsa hajAra varSanuM che. (2) apakAya-(pANI) enI sAta lAkha jAti che. sAta lAkha kreDa kuLa che. enuM utkRSTa AyuSya sAta hajAra ema ke eka AkAza pradeza upara anaMta paramANu dravya che te paramANuomAMthI eka eka paramANune eka eka samaye kADhIe te anaMta kALacakranA samaye vItI jAya chatAM eka AkAza pradezamAMnAM paramANuM dravya khUTe nahi; eTalAM paramANuo eka AkAza pradeza para che. e pramANe lekanA sarva AkAza pradeza para che ema jANavuM. (4) dravyathI bhAva anaMtagaNe sUkSma che, kAraNa ke eka AkAza pradeza para anaMtA paramANuo che ane te anaMtA paramANuonA anaMtA paryAya che. eka paramANumAM jemake eka varNa, eka gaMdha, eka rasa ane be sparza che. vaLI, varNa varNamAM phera che. koI eka guNa kALe, ke I be guNa kALe ema letAM koI anaMta guNa kALo paramANu hoya che. e pramANe pAMce varNa, be gaMdha, pAMca rasa ne cAra sparzanuM samajavuM. vaLI, eka AkAza pradeza para bepradezI pudagaLa skaMdha, ema gaNatAM anaMta pradezI pugaLaskaMdha paNa hoya te te dareka skaMdhanA varNa, gaMdha, rasa ne sparzanA anaMta bhedo thAya. have AkAza pradeza para rahelA pudagala dravyanA bhAvanA anaMtAnaMta paryAya. thayA. temAMnA samaye samaye ekeka paryAya kADhatAM anaMtA kALacakanA samaya vItI jAya chatAM eka AkAza pradeza para je anaMtA paramANuo chUTA che tenA paryAya khUTe nahi; to pachI dri pradezI pudagala dha, tridezI pugaLa, vagerenA poya kADhavAnuM te kyAM rahyuM ? e pramANe lekamAMnA asaMkhyAta AkAza pradeza upara varNAdika bhAvanA anaMtAnaMta paryAya jANavA, e pramANe kALathI sUkSma kSetra, kSetrathI sUkSma paramANu pudagala dravya, ane paramANu pudagaLa dravyathI bhAva dravya sUkSma che. vaLI, sthULa daSTAMta-kALa caNA pramANe, kSetra juvAranA dANA pramANe, pudgaLa dravya bAjarAnA dANuM pramANe ane bhAve khasakhasanA dANA pramANe che. + jAtinuM pramANa evI rIte che ke-pRthvIkAyanA mULa prakAra, ene pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza ane pAMca saMDANathI anukrame guNatAM 350454245484=70 0000 (sAta lAkha) jAti pRthvIkAyanI thaI e pramANe apakAya, teukAya ane vAyukAyanuM samajavuM. vanaspatinA mULa prakAra 1200 che. tene pRthvIkAyanI peThe anukrame guNatAM 12004pa425485-24,00,000 (vIsa lAkha) jAti thaI e pramANe Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM : dharmanI prApti 363 varSanuM che. (3) teukAya (agni-enI sAta lAkha jAti che. traNa lAkha phoDa kuLa che. enuM utkRSTa AyuSya traNa ahorAtrinuM (traNa rAta ne traNa divasanuM) che. (4) vAukAya (havA)enI sAta lAkha jAti che. sAta lAkha kroDa kuLa che. enuM utkRSTa AyuSya traNa hajAra varSanuM che. e cAra sthAvaromAM ApaNA jIve ekIsAthe asaMkhyAtA kALa vitAvyo. (5) vanaspati kAya--enI covIsa lAkha + jAti che. aThThAvIsa kroDa kuLa che. enuM dasa hajAra varSanuM utkRSTa AyuSya che. emAM nigoda gaNIe te anaMta kALa gumAvyo. tyAMthI anaMta puNyanI vRddhi thatAM ekaMdriyamAMthI beIdriya (kAyA ane mukha e be iMdriyavALA -kIDA vagere) mAM AvyuM. e beIdriya jInI be lAkha jAti che. sAta koDa kuLa che. enuM utkRSTa AyuSya 12 varSanuM che. tyAMthI anaMta puNyanI vRddhi thaI tyAre teIdriya (kAyA, mukha ane nAka e traNa idriyavALA jI-mAMkaDa, kIDI, vagere)mAM Upajyo. enI be lAkha jAti che. ATha lAkha koDa kuLa che, enuM utkRSTa AyuSya 49 divasanuM che. tyAMthI anaMta puNyanI vRddhi thatAM cIraMdriya (kAyA, mukha, nAka ane AMkha e cAra iMdriyavALA cha-mAkhI, marachara, vIchI, vagere)mAM janma thaye. enI be lAkha jAti che. nava lAkha karoDa kuLa che. enuM AyuSya utkRSTa cha mahinAnuM che. jenI jenI jeTalI lakha jAti hoya tethI ardhA sau prathama laI tene upara pramANe 54254845=2000 guNanAM kula jAti (ni) Avaze. e pramANe tamAma kAyanI thaIne 84 lAkha yoni thaze. jene varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMThANa eka hoya tene eka jAti kahevI. jAti che te mAtAne pakSa che. (2) kuLanI samajaNanuM dRSTAMta-bhamare e eka jAti, te paNa eka bhamare phulamAMne, eka bhamaro lAkaDAmAM ane eka bhamare kacarAmAMne e pramANe bhamarAnI eka jAtinAM traNa kuLa thayAM. e pramANe tamAma kuLonI saMkhyA jJAnIe pharamAvI che te satya karI jANavI. + vanaspatikAyanI 24 lAkha jAti (ni) che. temAM 10 lAkha jAti pratyeka vanaspatinI ane 14 lAkha jAti sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvonI che. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 jena tatva prakAza beIdriya, teIdriya ane cIraMdriya jIne vikaseMdriya jI kahevAmAM Ave che. e traNa vikaseMdriya jIvomAM janma maraNa karIne ekasAthe saMkhyAne kALa kADhaye. + tyAMthI anaMtI puNyavRddhi thaI tethI "asaMjJI tiryaMca pacaMdriya" thaye. ane tyAMthI paNa anaMta puNyanI vRddhi thaI tyAre "saMjJI tiryaMca paMcedriya" thaye. e asaMsI ane saMjJI tiryaMca paMcendriyanI cAra lAkha jAti che ane 5 bheda che. te pAMca bheda varNave che. (1) "jaLacara" (pANImAM rahenArA maracha, kAcabA, vagere jIvo) enAM sADAbAra lAkha kroDa kuLa che. saMjJI, asaMjJI baMne jAtanA jaLacara jInuM utkRSTa AyuSya koDa pUrvanuM che. (2) thaLacara (pRthvI upara cAlanArAM gAya, ghoDA, vagere prANI) enAM dasa lAkha keDa kuLa che. asaMsI thaLacaranuM utkRSTa AyuSya corAsI hajAra varSanuM ane saMjJInuM utkRSTa AyuSya traNa palyanuM che. (3) "becara" (AkAzamAM UDanAra kabUtara, popaTa, vagere pakSI) enAM bAra lAkha koDa kuLa che. asaMsI khecaranuM utkRSTa AyuSya tera hajAra varSanuM ane saMjJI khecaranuM utkRSTa AyuSya palyane asaMkhyAta bhAga che. (4) "upara" (peTa para cAlanArAM sApa, ajagara, vagere prANI, enAM dasa lAkha koDa kuLa che. asaMjJI uparanuM utkRSTa AyuSya trepana hajAra varSanuM ane saMjJI uparanuM utkRSTa AyuSya koDa pUrvanuM che. (5) "bhujapara" (bhujAnA jorathI cAlanAra uMdara vagere prANIo), enAM nava lAkha koDa kuLa che. asaMjJI bhujaparanuM utkRSTa AyuSya beMtALIsa hajAra varSanuM ane saMjJI bhujaparanuM utkRSTa AyuSya koDa pUrvanuM che. + nigedathI mAMDIne asaMsI tiryaMca paceMdriyapaNe Upaje tyAM lagI che, paravazapaNe bhUkha, tarasa, TADha, tApa, chedana, vagere ghaNuM duHkho sahana karatI vakhate "akAmanirjarA" thAya che, te paNa puNyavRddhinuM kAraNa che. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luMH dharmanI prApti e pAMcamAM jIva utkRSTa 8 bhava lagolaga kare. e AThabhavamAMnA sAta bhava saMkhyAnA AyuSyavALA ane eka bhava asaMkhyAta varSanA AyuSyavALo hoya che. pharate pharate jIva naraka gatimAM avatAra le, te narakanA jInI 4 lAkha jAti che. pacIsa lAkha kroDa kuLa che. utkRSTa AyuSya 33 sAgaranuM che. narakamAM jIvane eka sAthe eka ja bhava thAya che. lagolaga bIje bhava thatuM nathI. 4 paribhramaNa karate jIva devagatimAM Upaje te tyAM cAra lAkha jAti che. devatAnAM chavIsa lAkha karoDa kuLa che. utkRSTa AyuSya tetrIsa sAgaranuM che. devagatimAM paNa jIvane eka ja bhava thAya che. e pramANe manuSya gatimAM AvatA pahelAM jIvane bIjI traNa gatimAM atizaya paribhramaNa karavuM paDe che. te paribhramaNa karatAM anaMta puNyano udaya thAya te te manuSya gati pAme che. e manuSya gatimAM cauda lAkha jAti che. bAra lAkha koDa kuLa che. utkRSTa AyuSya 3 palyanuM che. manuSya gatimAM paNa je jugalIA manuSya. tarIke Upaje te eka ja bhava thAya che. ane karmabhUmi manuSyamAM bhadrika pariNAmI tarIke Upaje te lagolaga sAta bhava karmabhUmi * naraka ane svarga (devaleka) ne eka bhava ja thAya che. narakano jIva. bharIne narakamAM na Upaje tema devatA marIne devatA paNe na Upaje. vaLI, narakane jIva marIne devatA paNe na Upaje ane devatA marIne nArakIpaNe na Upaje. kAraNa ke vizeSa zubha ane vizeSa azubha karmo karavAnuM sthaLa khAsa karIne mRtyulokamAM (ticha lekamAM) che. ahIMnAM karelAM zubha karmone badale svargamAM devapaNe UpajavAthI maLe, ane azubha karmanuM phaLa naraka gatimAM nArakIpaNe UpajavAthI maLe che. dAMtaH-koI mANasa potAnI dukAne mojamajA cheDI pramAdarahita thaI kamANI kare che te pitAne ghera jaI sukhethI ArAma pAme che. paNa je mANasa. dukAne mejamaja uDAvI pramAdI banI pitAnA paisAmAM Aga lagADe che tene potAne ghera ekAdazI karavI paDe che, arthAta garIbAI vagere duHkha bhogavavuM paDe che. dukAnane bhaya leka samaje, ane ghara svarga tathA naraka gaNe. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza manuSyanA thAya che. e pramANe aneka muzkelIo vaTAvyA pachI manuSya gatimAM avAya che. zrI pannavaNa sUtramAM jenI aNuM prakAre gaNatarI karI che. temAM sarvathI thaDA garbhaja manuSya kahyA che. garbhaja manuSyane UpajavAnuM sthaLa trachA lekamAM mAtra aDhI dvIpanI aMdara che. AkhA lokanuM ghanAkAre parimANa 343 rAju che. temAM aDhI dvIpa te mAtra 45 lAkha jejanamAM ja che. vaLI, te 45 lAkha jejanamAM paNa be lAkha ne ATha lAkha jejananA pahoLA evA meTA samudro paDayA che. e sivAya dvIpanI bhUmimAM paNa nadIe, pahADa, vana, vagere ghaNu sthaLe manuSyarahita che. e badhe vicAra karatAM manuSyabhava maLa ghaNe duSkara che. 2. AryakSetra 2. " Arya kSetra"--manuSyano avatAra mAtra maLavAthI kaMI dharmaprApti thaI gaI ema na samajavuM. manuSya gati te maLI, paNa temAM AryabhUmi + maLavI bahu durlabha che. manuSyanI utpattinA aDhI dvIpanI aMdara trIsa kSetra te akarma bhUmi (jugalIA) manuSyanAM che. ane chappana kSetra aMtara dvIpanAM manuSyanAM che. e chiyAsI kSetranAM manu dharma-karmamAM bilakula samajatAM nathI. e manuSyo te pitAnAM pa karelAM puNyonAM phaLe devatAonI peThe sukharUpe bhagave che. mATe aDhI dvipamAM karma bhUmi manuSyanAM paMdara kSetra mAtra dhamakaraNa karavAnAM ra. e paMdara kSetramAM pAMca mahAvideha kSetra che tyAM te sadAkALa jaina dharma pravarte che, ane bAkInAM pAMca bharata kSetra ane pAMca Iravata zretramAM dasa keDArkoDI sAgaranA sarpiNa kALamAMthI eka koDAkoDa sAgarathI saheja vadhAre vakhata dharmakarma karavAno rahe che. e sarva maLI 84 lAkha jIva yoni thaI ane eka karoDa sADIsattANuM lAkha eTalI keDanAM kuLa thayAM. + anAya paradezI rAjAne zrI kezIzramaNa AcArye dharma samajAvyo hato. e AcArya mahArAja e dezanI jeTalI jagAmAM vicaryA teTalI jagA AryabhUmi thaI; bAkInI anArya bhUmi rahI. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1luM : dharmanI prApti 17 pAMca bharata ne pAMca Iravata e dasa kSetramAMnA ekeka kSetramAM batrIsa hajAra deza che. batrIsa hajAra dezamAMthI paNa dharmakarma karavAnA te mAtra sADI pacIsa Arya deza ja che. sADIpacIsa Arya dezanAM nAme*. tenuM mukhya zahera ane gAmanI saMkhyA kahe che. (1) "magadha deza--enI rAjadhAnI rAjagRhI nagarI che ane e dezamAM eka keDa chAsaTha lAkha gAma che. (2) "aMga deza-caMpAnagarI ane pacAsa lAkha gAme. (3) "vaMga deza--tAmraliptI nagarI ane eMzI hajAra gAme che. (4) "kaliMga deza--kaMcanapura nagara ane aDhAra hajAra gAme che. (5) kAzI deza-vArANasI nagarI ane eka lAkha paMcANuM hajAra gAme che. (6) "kezala deza--zAketapura nagara ane nava hajAra gAma che. (7) "kurudeza-gajapuranagara, paMcAvana hajAra gAma. (8) "kuzAvartadezasaurIpura nagara, chAsaTha hajAra gAma. (9) "paMcALa deza--kapilapuranagara ane traNa lAkha ne vyAsI hajAra gAme che. (10) jaMgala deza-ahi chatrA nagarI, aThThAvIsa hajAra gAme. 4 kaleka-prANamudrAnu vai pUrvAr mAtamuratu pazciAt | to revAtAM jorAvarta vidu yuvA: paracA manasmRti artha-uttaramAM himAlaya parvata, dakSiNamAM viMdhyAcaLa parvata ane pUrva pazcime samudo enI vacce Arya bhUminI hada che. kaleka-sAvatI rava northataY IP tadeva nirmitaM dezamAryAvarte pravakSyate // manusmRtiH zleka 17 adhyAya 2. artha-sarasvatI nadInI pazcime, aTaka nadInI pUrvamAM, himAlayanI dakSiNamAM rAmezvaranI uttare e cAre dizAnI vacce jeTale deza che te AryAvarta kahevAya che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 jaina tattva prakAza (11) "seraTha deza-dvArikAnagarI, cha lAkha eMzI hajAra traNa tetrIsa gAme. (12) "videha deza-mithilA nagarI, ATha hajAra gAme. (13) "vatsa deza-kauzAMbI nagarI, aThThAvIsa hajAra gAme. (14) "zAMDilya deza-naMdIpura nagara, ekavIsa hajAra gAme. (15) "malaya deza-bhadilapura nagara, sAta hajAra gAme (16) "vaccha deza-virATapura nagara, aThThAvIsa hajAra gAme. (17) "varaNa deza-arachA nagarI, betAlIsa hajAra gAme. (18) dazA deza-mRtikAvatI nagarI, tetAlIsa hajAra gAme(19) "cedi deza-zauktikAvatI nagarI tetAlIsa hajAra gAme. (20) siMdhu "sauvIra deza--vitabhaya nagara, cha lAkha paMcyAsI hajAra gAmo. (21) "zUrasena deza-mathurA nagarI, ATha hajAra gAme. (22) "baMga deza-pAvApura nagara, chatrIsa hajAra gAmo. (23) "purivartA deza-mAsa nagara, eka hajAra cArase vIsa gAme (24) kuNAla dezazrAvastI nagarI, tetrIsa hajAra gAme. (25) "lATa deza--keTivarSa nagarI, be lAkha betAlIsa hajAra gAma (2pA) kekaiya deza" (a)-tAmbikA nagarI, be hajAra pAMca gAme. A badhA 2pA Aryadeze che. bhavyo ! jarA dIrdhadaSTithI vicAro ke saMpUrNa lekanA hisAbe AryakSetra keTaluM kama che ! A kSetromAM manuSya janma maLa mahAdurlabha che. 3. uttama kuLa 3. "uttama kuLa"--evA Arya dezamAM janma thayA pachI uttama kuLane jega maLa bahu ja muzkela che. mahAna puNyazALI hoya tene ja Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 prakaraNa 1luM : dharmanI prApti uttama kuLamAM janma thAya che. keTalAka 'kulIna mANase putra na hovAne lIdhe bhAre Atura rahe che. paNa pUrvanA mahAna puNyasamUha vinA putraprApti thatI nathI. kAraNa ke A duniyAmAM puNyazALI jI thoDA hoya che. paNa nIca kuLamAM je te pApI jananI pedAza ghaNI ja jevAmAM Ave che. kAraNa ke A jagatamAM pApI jIvo bahu ja jovAmAM Ave che. vaLI, kevaLa jAti mAtrathI ja UMca-nIca kahI zakAya nahi, kAraNa ke zarIranI AkRti, avayava, zarIranA aMdaranA vibhAga te sarva manuSyanA ekasarakhA ja hoya che. paraMtu zAstramAM UMca-nIcapaNuM : jAtithI nahi paNa guNa, karmathI kahyuM che. uttama guNavALA ane satkarma karanArA manuSya UMca gaNAya che ane nIca karma karanArA manuSya nIca gaNAya che. zrI uttarAdhyayana sUtranA 25 mA adhyayanamAM zrI jayASa muni A pramANe kahe che - gAthA-kammuNA bhaNo hoi, kammuNA hoi khttio| vaisso kammuNA hoI, suddo havai kammuNA // 33 // arthAt karma pramANe brAhmaNa, kSatriya vaizya ane zudra kahevAya che. "tra nAnAtIti grAhaLa" je brahma eTale AtmAne jANe-AtmajJAna prApta kare te ja brAhmaNa kahevAya. "kSAsUtrAyate thaH H hAtri' : anAthenuM rakSaNa kare te ja kSatriya, vANijya (nItithI vepAra kare te vaizya kahevAya ane sevA kare te zudra kahevAya che. vaLI, graMthAMtaramAM nIca jAtinAM lakSaNe A pramANe batAvyAM che. na vizeSa iti varNAnAm sarva brahmamayaM jagat / brahmaNapUrva zreSThaM hi, karmaNA varNatAM gatam // (mahAbhArata zAMti parva). 24 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi70. jena tatva prakAza - atha-varNanuM kaMI vizeSapaNuM nathI. A badhuM jagat brahmamaya che. prathama badhA brAhmaNa hatA, pachI jevAM jevAM karma karyA tevA varNane teo prApta thayA. "adharmacaryayA pUrvA varNo jaghanyaM 2 varNamApadyate jAtiparivRtto' arthAta-uttama varNavALA paNa adharmAcaraNathI nIcatAne prApta thatA jAya che ane "varmA sabhyo varSa pUrNa 2 varSanA te artha-nIca varNavALA paNa gharmAcaraNathI uttamatAne prApta thatA jAya che. A pramANe Apastaba dharmasUtranA prazna 2 paTala mAM kahyuM che. vizvAmitro vasiSThazca, mataMgo nArade'pi ca / tapo vizeSa saMprAptA, uttamatvaM na jAtinaH // [zukanIti adhyA0 4, prakaraNa 4 ] vizvAmitra, vasiSTha, ane nArada RSi nIca jAtimAM utpanna thayA chatAM paNa, tapazcaraNa karIne uttama thayA che, eTalA mATe jAtinuM kazuM vizeSatva nathI. ___ japo nAsti, tapo nAsti, nAsti cendriyanigrahaH / dayA dAnaM damo nAsti, iti caMDAlalakSaNam // arthAt -paramezvarane japa, smaraNa, dhyAna, guNAnuvAda, stavanakIrtana na kare, rAtadina potAnA gharadhaMdhAmAM ja racyApacyo rahe, vrata-niyama-upavAsa na kare, paNa sadA khAIpIne zarIrane hRSTapuSTa banAvavAmAM AnaMda mAne, bhaNya abhakSya vastuno paNa vicAra kare nahi. paNa agninI peThe kaMI paNa na choDatAM sarvane AhAra kare, pAMca idrine kharAba raste jatI roke nahi, paNa haMmezAM gAnatAna, mejamA, nATaka caTaka tathA parastrIo sAthe viSayalega bhogavI AnaMda mAne, kaI paNa duHkhI prANIne dekhIne dilamAM anukaMpA lAve nahi ane sadA pRthivyAdika chae kAyanA jIve nI hiMsA karyA kare ane Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 prakaraNa 1 luMH dharmanI prApti madyamAMsanuM bhakSaNa kare, keIne paNa kiMcitmAtra dAna Ape nahi. mahAparigrahI, kaMjUsa ane mUjI banIne bIjo koI udAra jana dAna karatA hoya tene aTakAvI aMtarAya kama bAMdhe. Atmadamana, niyama, vratapazca khANa kaMI paNa kare nahi; e pramANenAM lakSaNe jemAM hoya tene nIca caMDALa jAtino gaNave. e durgaNe jenAmAM na hoya, yathAzakti japa, tapa, iMdriyadamana, dayA, dAna kare tene uttama kuLano kahe. evuM uttama kuLa te jainakuLa che, ane jaina kuLamAM janma tha mahA muzkela che. 4. dIgha AyuSya 4. dIrgha AyuSya-uttama kuLa to maLyuM paNa tenI sAthe lAMbuM AyuSya maLavuM joIe. evuM lAMbuM AyuSya maLavuM paNa mahA mukela che. trIjA tathA cothA ArAnA manuSyonAM AyuSya pUrve jeTalAM hatAM, emanA AyuSyanA jeTalA seMkaDo thAya teTalA zvAsozvAsanuM AyuSya paNa hAla rahyuM nathI. so varSanA kula zvAsozvAsa cAra abaja, sAta karoDa, aDatAlIsa lAkha ane cALIsa hajAra thAya che evAM so varSa sukhe sukhe pUrAM karanAra te kaIka mahAbhAgyazALI hoya che. zleka - ghuvaM kRri offmata, rAga sAraM tasyArghasya pazAcArdhamaparaM, baalttvvRddhtvyoH|| zeSa byAdhiviyogaduHkhasahitaM, sevAdibhinIyate / jIve vAritaraMgacaMcalatare, saukhyaM kutaHprANinAm // sArAMza--sa varSanI jiMdagImAM mANasane keTaluM sukha maLe che, te jarA vANiyAnI rIte hisAba karIne joIe. eka varSanA 360 divasa thAya che tethI 100 varSanA 36000 divasa thayA. e chatrIsa hajAramAMthI ardhA eTale aDhAra hajAra to nidrAmAM gayA ! kAraNa ke nidrA gurujI! vaNamota mUA" he gurujI! vagara mete matarUpa nidrA che. nidrAmAM sukhaduHkha vagerenuM kaMI paNa bhAna rahetuM nathI. bAkInA aDhAra hajAra divasanA traNa bhAga kare. cha hajAra divaso bALapaNamAM jatA rahyA. te paNa ajJAna dazAmAM ja gumAvyA gaNAya, kAraNa ke bALakane satyAsatyanuM Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 jaina tatva prakAza jJAna hetuM nathI. bIjA cha hajAra divase jarA avasthA (ghaDapaNa) mAM koyA. vRddhAvasthA paNa mahAduHkhanuM kAraNa che, ema zAstramAM sthaLe sthaLe batAvela che. ( Tu kA phuvaM') e avasthAmAM mana mojazokha bhogavavA icchA kare che paNa iMdriya ghaNuM ja nabaLI paDI jAya che. tethI khAnapAnAdi bhegavavA chatAM duHkhane kharekhara vadhAre ja thAya che* ghaDapaNamAM AMkhe barAbara dekhAtuM nathI, kAne saMbhaLAtuM nathI, dAMta paDI javAthI khAvAmAM majA AvatI. nathI ane khorAka cavAto na hovAthI pacatuM paNa nathI. apace thavAthI aneka rogo utpanna thAya che. vRddhanuM zarIra azakta, nakAmuM tathA aLakhAmaNuM lAge evuM thatuM jatuM hovAthI svajane paNa apamAna kare che ItyAdi aneka duHkho jarA avasthAmAM che. e rIte bALapaNa ne ghaDapaNanA maLI bAra hajAra divase phegaTa gayA. have je cha hajAra divase juvAna avasthAnA rahyA temAM paNa kaI vAra zarIramAM aneka prakAranA roga utpanna thAya che, rogathI mukta thAya te keI svajananA viyeganuM duHkha paDatAM vilApa karavAmAM divase zleka-afmaghamatta, taii tuM AiraH gAtrANi zithilAyante, tRSNakA tarUNAyate // artha - ghaDapaNamAM menI cAmaDI sukAIne karacalIvALI thaI gaImAthAnA vALa dhoLA thaI gayA, ane bIjAM badhAM aMge DhIlAM paDI gayAM, chatAM eka tRSNa javAna thaI rahI che. zloka-mojA na mujA, rameva mujA to na tad, vameva tatA Ar kAlo na yAto, vayameva yAtAH / tRSNA na jIrNA, vayameva jIrNAH // athara-vRddha puruSe bhogene bhogavyA nahi paNa bhegethI pote bhogavAI ga. eTale, pite bhogane choDyA nahi paNa bhogoe tene choDI dIdho. tapa karIne teNe zarIrane sUkavyuM nahi paNa duHkha-upAdhirUpI tApa vaDe zarIra sAva jIrNa ne dabaLuM thaI gayuM. kALane teNe cha naTi paNa kALe tene jItI lIdhe eTale maraNa pAme. tRSNa gharaDI na thaIpaNa pote ja gharaDo thaI gayo. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM : dharmanI prApti - 373 jAya che. emAMthI paNa kaMI ArAma maLe tyAM te leNa, deNu, AbarU, lAbha, hAni, teja, maMdI, kajIyA, kaMkAsa, sagapaNa, vivAha, vagere aneka upAdhio AvI paDe che, he! hisAbI sujJa baMdhuo! have vicAra to kare ke so so varSanuM AyuSya chatAM temAMnA keTalA divase tame sukhamAM gALI zake che? vaLI, kahyuM che ke - gAthA-mAmati suvAvuthA, nA ghA varitaddA kumAra ) jovaNagA maujhamA theragAya, yayaMti Ayukkhaya palINA // . sUyagaDAMga sUtra sArAMza-bhaga bhogavavA TANe nava lAkha saMjJI paMcendriya manuSya strInA garbhAzayamAM Upaje che. emAMnA eka, be ke cAra jIvatA rahe che. bAkInA badhA puruSanA vIryanA sparzathI marI jAya che. te pachI paNa keTalAka garbhAzayamAM tarataja, keTalAka garbhAzayamAM thoDA mahinA thayA pachI, keTalAka anya asahya saMga thavAthI, keTalAka prasavatAMja ADA Ave che, tyAre kApIne kADhavA paDe che. tethI keTalAka janma thayA bAda mUrkhAIne lIdhe bALapaNamAM ane keTalAka bharajuvAnImAM mRtyu pAme che. badhA vidathI bacI je kaI ghaDapaNu lagI Take che te tene chevaTa kALa te Ave ja che. jema pharatI ghaMTInAM be paDa vacce je dANuM AvyA te AkhA ne AkhA rahevAno bharoso rahetuM nathI, ghaMTInA keTalAka AMTA pharyA pachI tene leTa thavAne ja; te pramANe kALarUpa ghaMTI che, tenAM be paDa che; bhUtakALarUpI nIcenuM eka sthira paDe ane bhaviSya kALarUpI A zleka--satvarA matAtti saMsI govinaM vyApAra bahukAryabhAragurubhiH, kAlo na vijhAyate // dvaMdvA janma jarA vipatti maraNaM trAsazcanotpadyate / pItvA mohamayIM pramAda madIrA, munma-tIbhUta jagate // atha-sUrya udaya-asta thavAthI divase divase AyuSya ghaTatuM jAya chatAM aneka kAmakAja ane upAdhiomAM gUMcA hovAthI jIvane kALanI khabara Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 jaina tattva prakAza uparanuM pharatuM paDa ema be paDa che; e be paDanI vacamAM sAMsArika anaMta jIvo AvelA che. have e jIvonI kAyAne zo bharoso ke ATalA divasanI aMdara kAyA paDI jaI tenI bhasma thaze ja ! emanI kAyAne eka divasa aMta Avaze eTalI vAta te nakkI ja che. - karoDa upAya kare paNa kALathI kaI bace nahi. vaLI, kALa game tyAre AvIne Ubho rahe che. te zubha ke azubha, sukha, duHkha, rAjA, raMka, bALaka, yuvAna, vRddha, vagereno kaMI paNa vicAra karato nathI, vagere vagere vicAra karatAM lAMbI AvaradA hovI e mahA durlabha che ane kadI hoya che e mahAbhAgyanI ne puNyanI nizAnI che, paNa temAM dharmakaraNI karavAne jarA paNa pramAda na kara. pa. pUrNa ikiyo pa. pUrNa indri-lAMbuM AyuSya paNa kaI puNyanA jogathI maLI gayuM paNa teTalAthI kaMI AtmakArya siddha thatuM nathI. lAMbA AyuSyanI sAthe "pAMce Idriya pUrI ne nIragI e pAMcamuM sAdhana maLavuM ghaNuM kaThina che. pAMca iMdriye nirogI maLyA vinA dharmakarma thaI zakatuM nathI. zAstramAM kahyuM che ke - / vahivA na dA ta tAva ghaH samAre che jyAM lagI idriAnI nirbaLatA nathI thaI tyAM lagI dharmakaraNI karI le. kAne bahero hoya te dharmazravaNa karI zake nahi ane dharmazravaNa vinA mokSajJAna paNa na thAya. AMdhaLA mANasane paNa dharmazravaNa vinA mekSajJAna na thAya. AMdhaLo mANasa gharmazravaNa kare paNa AMkhe vinA jIvonI dayA (jAtanA) zI rIte pALI zake ? mATe paMcA iMdriye nIrogI maLavI mahA muzkela che. paDatI nathI. vaLI keTalAkane pote janma, jarA ane maraNanAM duHkho bhagavatAM jue che chatAM trAsa thatuM nathI ke huM paNa marI javAno chuM, mATe zubha dharmakarma sAdhI lauM ! ! nizcaya e satya che ke mehathI bhareluM pramAdarUpI dArUne. pAle pIne jagata unmatta (gAMDu) banI gayuM che. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 prakaraNa 1 luMH dharmanI prApti 6. naregI zarIra 6. "nIrogI zarIra" pUrNa taMdurasta zarIranI prApti" e chaThThA sAdhana-vinA dharmakriyA banavI muzkela che. keIka pUrA bhAgyazALIne ja pUrNa nIrogI zarIra sadA kALa mATe rahe che. zAstramAM kahyuM che ke, te vAdI gAva va8 tAva dharma samAre # jyAM lagI zarIramAM vyAdhie jera nathI karyuM tyAM lagI dharma karI le. ApaNuM zarIramAM pAMca karoDa, aDasaTha lAkha, navANuM hajAra, pAMca corAsI (5689584) rogo guptapaNe rahelA che. puNya karmane udaya che tyAM sudhI te sarva rogo aMdara dabAI rahelA che. paNa jyAre pApano udaya thayo ke tarata te roge bahAra nIkaLI zaiDI vAramAM zarIrane vinAza karI nAkhaze. tAva, mAthAno duHkhAvo, peTamAM vAyunI pIDA, vagere roga haMmezAM rahyA kare te dharmakaraNa zI rIte bane? kahyuM che ke, "paheluM sukha nIrogI kAyA." je zarIra nIrogI hoya te tamAma kAma sArAM lAge che, ane dAna, japa, tapa, dhyAna, saMvara, vagere mokSakaraNa sadhAya che. mATe zarIra nIrogI maLavuM ghaNuM muzkela che. kaI kaI sthaLe chaThThA sAdhana tarIke nIrogI zarIrane badale "dhananI jogavAI " paNa gaNAvela che. marAThI bhASAmAM kahe che ke, "pahile paTebA, maga viThobA" eTale prathama gujarAnanuM pUrva sAdhana maLe to pachI paramezvaranuM nAma yAda Ave che. lakSmIno rUDo joga hoya ane temAM saMtoSarUpI guNa bhaLe te nizcitatAthI dharmadhyAna karI zakAya che. mATe lakSamInI jogavAI paNa maLavI muzkela che. 7. sadagurU saMga 7. sadaguru saMga-agAunI cha jogavAI e te jIvane anaMtI vAra maLI chatAM kAryasiddhi na thaI, kema ke sAtamuM sAdhana "saddagurunI. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 jaina tatva prakAza "saMgata" maLavI bahu ja kaThaNa che. A jagatamAM pAkhaMDI, durAcArI, svAthI, DhoMgI guruo te ghaNA che ane evAne mAnanArA bheLA ke paNa ghaNuM che. eka sthaLe kahyuM che ke - ; doharo-pAkhaMDI pUjAya che; paMDita para nahi dhyAna, gerasa tye gharaghara kahe, dArU maLe dukAna. - dUdha je uttama padArtha vecavA dUdhavALI ghera ghera phare che chatAM dUdha. lenArA ghaNA thaDA nIkaLe che !! paNa dArU-zarAba jevI mahA apavitra ne niMdya cIja tenA pIThAmAM ja vecAya che, chatAM tyAM joIe to lenArAnI keTalI bhIDa thaI hoya che! e pramANe gAme gAma vicaranArA uttama gurune mAnanArA jagatamAM thoDA hoya che. paNa pAkhaMDIone satkAra sanmAna ApanArA, temanI AjJA uThAvI te pramANe cAlanArA, temanA para dhana-kuTuMba vagere kurabAna karanArA, are aphasesa ke potAnI pyArI dharma patnIne paNa temanI sevAmAM premadArUpe hAjara karanArA A jagatamAM ghaNA mANase che. AthI vadhAre ajJAnapaNuM ne bheLapaNa bIjuM zuM hoI zake ! kahyuM che ke, dohara-guru lebhI celA lAlacu, done khele dAva, done bUDe bApaDe, beTha paththarakI nAva; lobhI guruone celA paNa lAlacuM maLe che; baMne potapotAnA vArthanA dAva khelI ekabIjAne ane A duniyAnA bheLA lokone bharamAvI aneka cALe caDAve che. paNa evA guruo ane celAo Akhare saMsAra sAgaranA kIcaDamAM kheMcI aneka duHkha bhegave che, jema paththaranA banAvelA vahANa para besanAra khalAsI ane utAruo sarve DUbI mare che, tevI rIte lebhI guru ane lAlacu celAnA hAla thAya Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 prakaraNa 1 luM : dharmanI prApti che. evA pAkhaMDIone maLavAthI AtmakalyANa zI rIte bane? jene pitAne nIca svArtha sAdhavAnI ja sagAI che ane citta paNa svArthamAM ja mazagUla che teo bIjAne zI rIte tArI zake? deharo-kAniyA ! mAnatA kara, tuM cele huM gara, piye nALiyera dhara, cAhe DUba ke tara. pAkhaMDI guru potAnA bheLA bhaktane kahe che ke he kAniyA ! mArI mAnatA kara. kAraNa ke tuM mAro celo thayo che ane huM tAre guru chuM. rUpiye ne nALiyera mArAM caraNamAM dharI de, pachI cAya te tuM phUba ke mara, tenI mane paravA nathI !! e pramANe jeo kanaka ane kAntAne sevanArA, chakAya AraMbha karanArA, saMsArIothI paNa vizeSa ghAtakI, lebhI ne laMpaTa evA gurue pote paNa DUbe che ane potAnA celAone paNa pAtALamAM ( narakagatimAM) letA jAya che. je guru lebhI haze tene bIjAnI garaja haze ja ane tethI kharekharo baMdha ke jJAna te Apaze nahi. te ema samajaze ke je bhaktane vadhu kahevAze te tene beTuM lAgaze ane phALAmAM (kharaDAmAM) eAchA rUpiyA maMDAvaze! eTalA mATe zrotA lokone sAruM sAruM lAge tevuM jhaTa jhaTa saMbhaLAvI matalaba sAdhI le che. zrotAo DUbe ke tare tenuM tene kAma nathI !! tene te mAtra rUpiye vagere hAtha karavA sAthe ja levAdevA che ! ! evA pAkhaMDI guruone mATe nIcenuM kAvya yaMgya che. sayA choDake saMsAra chara, chArase vihAra kare, mAyAke nivArI, phira mAyA dila dhArI hai ! pichalA te dhoyA kaca, phira kIca bIca rahe, done paMtha ke, bAta banI so bicArI hai , Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 sAdhu kahalAya nArI, nirakhata lAbhAya aura, kaMcanakI kare hAya, prabhutA sArI hai / / lInI hai phakIrI, phi amIrITI Aza kare, kAkA dhikkAra siTI pagaDI utArI hai ! ! jaina tattva prakAzaH je kAI sujJajanane sukhadAtA satyadharmanI IcchA hAya tA teNe kanaka ane kAMtAnA tyAgI, nirlobhI, sadguru zeAdhI tenA svIkAra karavA. evA sadgurU ja satya dharmanI prApti karAvaze ane mithyAtva rUpa aMdhakAranA * nAza karAvaze, zuddha upadeza karanAra gurumAM je 25 guNo hAya te darzAve che. saktAnA 25 guNA 1. daDha zraddhAvaMta upadezaka sadgurU pUrNa zraddhALu hoya teA ja zrotAone zaMkArahita karI dRDha zraddhAvata banAvI zakaze. 6 ra. vAcanA kalAvata 'vAMcavA sAMbhaLavAnI kaLAmAM kuzaLa hAyakAI paNa prakAranAM zAstro vAMcatAM jarA paNa aTake niha. zuddhatA ane saraLatAthI zAstra suNAve. 3. ' nizcaya ane vyavahAranA jANakAra' je vakhate jevI piraSada (sabhA) ane avasara hAya te pramANe zrotAjananA AtmAne ruce ane teo dhAraNa kare tevA sadbodha Ape. 4. 'jinAjJAnA bhagathI Dare'-eka dezanA rAjAnI AjJA bhaMga karavAthI zikSA thAya che, te! traNa leAkanA nAtha tIrthaMkara bhagavAnanI AjJAnA bhaMga karaze tenA zA hAla thaze ! ! evu... jANI vItarAgadevanI AjJA virUddha prarUpaNA (upadeza) na kare. * gukArastvandhakAraH syAdukArastannirodhakaH // andhakAra vinAzitvAda, gurustvabhidhIyate // arthAt gu pa6 aMdhakAra mATe che, ane ' rU'pada te aMdhakAranA nAza mATe che, mATe aMtakaraNanA ajJAnarUpI aMdhakAranA nAza kare che te guru kahevAya che. > Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luMH dharmanI prApti 379 5. "kSamAvata'-krodhI haze te potAnA durguNathI Daraze ane tethI kSamA vagere dharmanI yathAtathya sthApanA karavI joIe tevI prarUpaNuM nahi karI zake. vaLI kaI vakhata krodha karatAM raMgamAM bhaMga karI nAkhaze; mATe upadezaka (vaktA) kSamAvaMta hovA joIe. da. "nirabhimAnI"-vinayavaMtanI buddhi ghaNI prabaLa rahe che ane tethI yathAtathya upadeza karI zake che. abhimAnI satyAsatyane vicAra karato nathI. potAnI beTI vAtane aneka kahetu upajAvIne siddha karaze ane bIjAnI vAtane utthApaze. 7. "niSkapaTI"--saraLa hoya te ja yathAtathya upadeza karI zake che. kapaTI hoya te te potAne durgaNa chupAvavA mATe kharI vAtane pheravI nAkhaze. 8. " nirlobhI "--nirlobhI upadezaka haMmezAM beparavA rahe che. rAjA ane raMka saune ekasarakhe satya upadeza karI zake che.jha paNa * daSTAMta-kaI lebI ane lAlacu paMDita eka malecharAjanI sabhAmAM ajANapaNAthI belI UThaye, zleka :- "tirApa mAvaMtu, je mAMa mati te narA naraka gacchanti, yAvaccaMdradivAkarau // " arthAta-je mANasa tala ke sarasavanA dANu jeTaluM paNa mAMsa khAze te narakagatimAM jaze ane jyAM lagI sUrya caMdra raheze tyAM lagI mahA duHkha pAmaze. paMDitane kaleka sAMbhaLI rAjA bolyo, ame te peTa bharIne mAMsa khAIe chIe, paNa tala ne sarasavanA dANA jeTaluM khAtA nathI, te amArI zI gati thaze ? paMDita bolyA ke, Apa te vaikuMThamAM jaze. kAraNa ke zlekamAM te tala jeTaluM mAMsa khAnArane naraka gati kahelI che, paNa peTa bharIne je khAze ane pitAnA Atmadevane saMtoSa upajAvaze tene te svarga maLaze. A tarapha naraka kuMDa che ane pelI tarapha ravarga kuMDa che. peTa bharIne khAnAra jorathI ilaMga mAraze to svargamAM jaI pahoMcaze. juo A lebhI paMDitane upadeza ! Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 jena tattva prakAza je lebhI ne khuzAmatakhora hoya te zrotAnAM manane duHkha na lagADavA satya vAtane pheravI nAkhe che. 9zrotAonA abhiprAyane jANanAra -je je prazno zrotAnA manamAM Upaje te temanI mukhamudrAthI jANa tenuM pote ja samAdhAna karI de. 10. dhairyavaMta-zrotAonA hRdayamAM Utare te rIte dareka bAbata dhIrajathI kahe. praznonA uttara paNa madhuratAthI tema ja pUchanAranA manamAM ThasI jAya te rIte saMkSepamAM kahe. 11. "haThAgraha nahi?-keI paNa praznano uttara pitAne na AvaDe te haTha pakaDI jUThI sthApanA na kare. paNa namratAthI kahe ke mane e praznane uttara AvaDato nathI, tethI kaI jJAnI mahAzayane pUchI nizcaya karI javAba ApIza. 12. " niMdya karma thI rahita "cArI, vyabhicAra, vizvAsaghAta, vagere niMdya kAme teNe karyA na hoya. kAraNa ke sadaguNa hoya te ja keIthI dabAtuM nathI. 13. "kuLahIna na hoya" (kulIna hAya-halakA kuLane hoya te zrotAo tenI maryAdA rAkhe nahi. ane tenAM satya vacana paNa mAnya na kare. 14. "aMgahIna na hoya-aMgahIna hoya te zobhe nahi. 15. "kusvarI na hoya."-kharAba avAjavALAnAM vacano zrotAne - sArAM lAgatAM nathI. 16. buddhimAna hoya, 17. miSTa vacanI heya, Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM : dharmanI prApti 38. 18. kAMtivALo hoya. 19 samartha hoya, eTale upadeza detAM thAke nahIM. 20. ghaNA graMthanuM avalokana karyuM hoya. 21. adhyAtma arthane jANa hoya. 22. zabdanA rahasyane jJAtA hoya. 23. arthane saMkeca tathA vistAra karI jANe. 24. aneka yukti tathA tarkane jJAtA hoya. 25. sarve zubha guNayukta hoya. e ra5 guNa jenAmAM hoya te ja asarakAraka ne yathArtha sadupadeza ApI zake. evA ja guNayukta saddavaktA sAdhune joga maLo ghaNe muzkela che. saddagurunA saMgathI 10 guNonI prApti thAya che ema zrI bhagavatIsUtramAM kahyuM che. gAthA :- vaLe nA vinAza, pAkavA ja saMgame che aNaNhaye tave ceva, vodANe akiriyA siddhi // bhagavatI 2/5 0 sadaSTa taraMgiNI nAme digaMbara AmnAyanA graMthamAM kahyuM che ke :vaktA ATha guNane dhAraNahAra hovo joIe-- zloka :- madhara vaguru, sAdR Dhoya mArA pichakhimaya vIyarAgo sisAhita ucchoyA ava gurupujo| artha -(1) samabhAvI eTale kSamAvaMta (2) damiteMdriya. (3) zrotAothI adhika jJAnI, (4) sarva jIvonA sukhane IcchanAra. (5) laukika sAdhanonI kaLAMne jJAtA. (6) kSamAvaMta. (7) vItarAgI aMgara vItarAganA mArgane anuyAyI ane, (8) ziSyanA hitane IcchanAre te guru pUjya che.. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 jena tatva prakAza artha-sAdhunA samAgame prathama jJAna sAMbhaLavA joga bane. (2) je sAMbhaLe tene avazya jJAna prApta thaze. (3) jJAna meLavyA pachI vijJAna ( vizeSa jJAna) thavuM e svAbhAvika che. (4) jJAna thatAM sukRta ane duSkatanAM phaLano jJAtA thAya, tethI duSkatanAM paccakhANa kare. (5) duSkatanAM paccakhANa thavAthI saMyama (AsavanuM rUMdhana karyuM mATe) the. (6) AsavanuM rUMdhana karyuM eTale tIrthaMkaranI AjJAne ArAdhaka thayA(7) AsavanuM rUMdhana karyuM ane tIrthakaranI AjJAne ArAdhI te tapa che. (8) e tapanA prabhAve karma kapAya che. (9) karma kapAyAthI akiyAvaMta eTale ajogI ane sarva pApathI rahita thAya che. (10) sarva pApathI rahita thAya tene mikSaprApti eTale siddhagati che. e pramANe sAdhunA saMga ane darzanathI moTA moTA lAbha thAya che. 8, zAstrazravaNa 8. zAstrazravaNa-sadupadeza eTale satvaktAne jega prApta thaye, paNa AtmAnuM kalyANa na thAya. kAraNa ke zAstra zravaNa karavuM e AThamuM sAdhana ghaNuM muzkela che. A duniyAmAM dharmazAstra zravaNa karavAmAM ruci rAkhanArA bahu ja thoDA hoya che. keI kahe ke bhAI! sAdhu mahArAja padhAryA che, vyAkhyAna vAMce che, sAMbhaLavA vAste cAle. tene uttara sAme mANasa e Ape ke, sAdhu te navarA che ! emane e vinA bIjuM kAma ja nathI ! ApaNI pAchaLa te bALabaccAM, gharabAra, dhaMdhe, vagere aneka upAdhi lAgI che. zuM ApaNe saMsAra cheDI bAvA thavuM che ke vakhANavANI sAMbhaLyA karIe ! evAmAM kaI bIje mANasa AvIne kahe ke, Aja navIna prakAranuM nATaka AvyuM che. e sAMbhaLatAM tarata pUchaze ke kenuM nATaka che? TikiTane zo bhAva che ? Aja zAno khela che? maherabAnI karIne amane sAthe laI jaze? Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu : dharmanI prApti ema kahI mAkhApanI AjJA lIdhA sivAya, khAdhmaccAMne rAtAM mUkI, bhUkha, tarasa, TADha, tApa, aMdhAru,vagere kazAnI darakAra rAkhyA vagara TAIma pahelAM tyAM pahoMce. mahA pApathI kamAyelA paiseA vAparIne TikiTa le, nIca jAtivALAnA dhakkA khAtA aMdara jAya, aMdara besavAnI jagA na maLe teA AMkhA cALI, pANI chAMTI parANe jAgRta rahe ! jANe kema ApanA garAsa hAtha karavA hAya ! pezAba aTakavAthI ane TAIma pramANe UMgha na letAM ujAgarA karavAthI aneka rAga bhAgavavA paDe che vaLI e nATakamAM kRSNa, rukmaNi, ItyADhi uttama puruSo ane satIenI sAme kudRSTithI jue, kuceSTA kare. te kAi mANusa prekSakanI mAbahenanAM rUpe anAvI nATakazALAmAM nAce te prekSakane keTaluM kharAba lAge ? 383 are ajJAnIe ! jarA vicAra te karA ke jene tame paramezvararUpe, saMtarUpe ane satIrUpe mAne che. enuM nATaka tame nAcI kUdIne jue che ! kaMi lajjA nathI AvatI ! jenI pUjAbhakti, smaraNAdithI tame duniyAmAM sukha bhegavA che! ene ja tame UMce Asana para besIne dAna puNya kareA che ? kai zarama Ave che ke nahi ! evA adhamI, mahApAtakI nATakaceTaka, bhAMDa bhavAyAnA khelamAM doDayA doDayA jAme che ane dharmazAstra zravaNa karavAmAM lajajA ANeA che ane bahAnAM batAve che ! mahApApInA nasIkhamAM uttama dharma zI rIte Ave ? vaLI, keTalAka kahe che ke amArAthI dharmakaraNI ane nahi. tethI sAMbhaLavAthI zeA lAbha ? evAne mATe enA javAba e che ke, bhAi! je sAMbhaLaze te avazya eka divasa karaze. jema keie sAMbhaLyuM ke, phUlANA makAnamAM bhUta rahe che, teA te makAnamAM tenu cAlaze tyAM lagI te jaze nahi. kadI javAnI jarUra paDI teA paNu manamAM Daraze ke ahI bhUta thAya che; rakhene mane kaI harakata kare. tyAM eka paheAranuM kAma haze to eka ghaDInI aMdara te kAma pUruM karI te makAnamAMthI tarata nIkaLI jaze. e makAnanI aMdara raheze tyAM lagI khIka khanI raheze. e pramANe zAstra zravaNu karavA AvanAra ema Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakA sAMbhaLe ke amuka kAmathI pApa lAge teA banaze tyAM lagI te kAma te nahi kare. kadApi ghaNI jarUra paDI ne te pApakArI kAma karavuM paDayuM te pApanA DarathI theADAmAM pUruM karaze ane pApathI DaratA raheze. ema karatAM karatAM eka divase pApane paNa cheADI deze. 384 keTalAka vaLI ema paNa kahe che ke, dharmazAstronA zravaNamAM amane samajaNa nathI paDatI. tethI sAMbhaLIne zuM karavuM! enA uttara e che ke keAIne sarpa agara vIMchI karaDe che tyAre tenuM jhera utAravA sAru. ma'travAdI tenI sAme besI maMtra bhaNe che. jherathI piDAtA mANasane e. matrAnI koI samajaNa paDatI nathI, chatAM jhera tA Utare che. evI rIte sUtra sAMbhaLavAthI peAtAnAM pApA echAM thaze. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM samajaNa paDavA lAgaze, ema sAMbhaLavAthI avazya lAbha thaze ja. kahyuM che ke : soccA jANai kallANaM, soccA jANai pAvagaM // ubhayaM'pi jANai soccA, jaM seyaM taM samAyare // [daza.4-11 atha--zAstra zravaNu karaze teA jANaze ke amuka kAmeAthI puNya thAya che, ane amuka kAmothI pApa thAya che. puNya-pApathI anukrame sukha ane duHkha thAya che. e baMnenAM phaLa jANI je zreyakArI mAlUma paDe tenA svIkAra karaze. eTalA mATe avazya sadgurunA upadeza sAMbhaLavA joI e. zrotAnA guNA (1) dharmanI khAsa parIkSA hAya. jema kAine amuka sArI vastunI pasaMdagI karavI hAya teA te vastunI keTalIya rIte parIkSA kare che, jema ke eka paisAnA mATInA ghaDA levA hAya tA paNa tene UMce nIce aMdara tapAsIne le che. vaLI, ghareNAMne tapAvIne parIkSA kare che. lUgaDAnuM peAta ane kumAza joI parIkSA kare che. ityAdi sarva vastuo judI judI rIte parIkSA karI levAya che. evI nAzavaMta vastuo bhale parIkSA Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 prakaraNa 1 luMH dhamanI prApti karIne lIdhI hoya tema ja tene ghaNI saMbhALathI sAcavI hoya te paNa teno nAza thAya che. vaLI, tevI vastu sukha denArI hoya chatAM duHkha ApanArI paNa nIvaDe che. have dharma jevI vastu to sadA sukha ja ApanArI che, tema koI divasa tene vinAza paNa thato nathI. tenI te pUrNa parIkSA karavI joIe. emAM koI zaka nathI, chatAM dharmanI parIkSA karanArA mANase ghaNu ja thoDA dekhAya che. eka kAvyamAM kahyuM che ke - aka ako pIche cale, rastA na koI sUjatA / aMdhe phase saba ghorameM, kahAMtaka pukAre sUjhatA // baDA uTa Age huvA, pIche huI katAra / saba hi DUbe bApaDe, baDe uTake lAra // e pramANe duniyAmAM aMdhAdhUMdhI ane AMdhaLAnI hAra cAlI rahI che. anAdi kALathI evI ja racanA cAlI Ave che. keTalAka vaLI ema kahe che ke amArA bApadAdAne dharma paraMparAthI amArA gharamAM paLAte Ave te ame zI rIte choDIe? paraMtu ene eTaluM pUchIe ke, bhAI ! tamArA bApadAdA te garIba hatA. chatAM tame zA mATe paisAdAra thayA ? zuM atyAre paise che te phekI temanA jevA garIba thaze ? tamArA bApadAdA to AMdhaLA, laMgaDA, kANuM ane baherA hatA, to tame paNa tamAruM aMga bhaMga karI tevA. thaze ?" evI rIte kahIe chIe tyAre teone kharAba lAge che ane nA pADe che. tyAre zuM uttama dharmane svIkAra karavAmAM bApadAdA ADA Ave che ? ke nA pADavA Ave che? kharI rIte, zrotAoe dharmamArga viSe jarA paNa pakSapAta rAkhyA vinA tapAsa karavI joIe. jema sonAnI parIkSA karavA sArA tene kasavuM, kApavuM, tapAvavuM tathA TIpavuM paDe che ane te pachI te grahaNa 25 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 jaina tatva prakAza karAya che tema kudaratI buddhi sAthe tathA zAstronA nyAya sAthe dharmane meLavI parIkSA karI pachI grahaNa karavAnI sujJa jana IcchA rAkhe che. (2) duHkhane Dara hoya-je narakAdika duHkhathI Dare te ja 'dharmakathA zravaNa karIne pApakarma karatAM Daraze. pApa karavAmAM nIDara hoya tene upadeza zI rIte lAge? x (3) sukhano abhilASI hoya-je svarga ane mokSanAM sukhane mAnate hoya te ja dharmakathA zravaNa karI dharmamAgamAM potAnI zakti vAparaze. (4) buddhimAna hAya-buddhimAna hoya te ja dharmanAM rahasyone samajI zake, ane buddhi vaDe cALI, tala karI satya dharmane svIkAra karaze. (5) manana kartA hoya-sAMbhaLIne tyAM ne tyAM choDI de, te tene kaMI phAyado thAya nahi. je kaMI dharmanI vAto sAMbhaLe te hRdayamAM dhArI manana karI vicAre te ja satyAsatyane nirNaya karanAra thAya. (6) dhAraNa karanAra hoya-dharmanI bAbate ghaNe vakhata hRdayamAM dhAraNa karI rAkhe evo hoya. 4 dharmanI parIkSA kasI, chedI ane tapAvIne kevI rIte karavI te nIce darzAvyuM che. prANavadha vagere pApasthAnone niSedha ane dhyAna adhyayana vagere satkarmonI AjJA e dharmano kasa (kasoTI) che. je bAhya kriyA vaDe dharmanA viSayamAM bAdhA na pahoMce arthAta malinatA na AvI zake paNa pavitratA vadhatI rahe ene dharma viSe cheda kahe che. jenA vaDe pUrvanA karelA karma baMdha chUTI jAya, ane navIna karmabaMdha na thAya e rIte jIvAdi padArthonuM jemAM kathana hoya ene dharmane tApa samaja. e rIte kasIne, chedIne ane tApa lagADIne dharmanI aNu parIkSA karI pachI grahaNa karo. * dRSTAMta-kaMdamULa khAnAra eka jainane eka sAdhue kahyuM ke ghaNuM pApa karaze to narakamAM javuM paDaze ! jene pUchayuM-mahArAja ! narakanAM sthAna keTalAM? sAdhue kahyuM, naraka sAta che. jene kahyuM : are mahArAja huM to paMdara naraka kamara para bAMdhIne beThA hatA ane Ape to ardhA paNa na batAvyAM, have phikara rahI nahi ! evA nIDara zrotAne upadeza zI rIte lAge ? Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 prakaraNa 1 luMH dharmanI prApti (7) heya, reya ane upAdeyanA jJAtA hoya--heya eTale choDavA yogya bAbata hoya tene cheDe, ya eTale jANavAjoga bAbata hoya te jANe ane upAdeya eTale aMgIkAra karavA (AdaravA) jega bAbata hoya te Adare, evo zrotA hovo joIe. (8) nizcaya ane vyavahArane jJAtA hoya-sAMbhaLavAmAM te aneka vAte Ave che. emAMthI nizcayanI vAtane nizcayamAM ane vyavahAranI bAbatane vyavahAramAM samaje. vikhavAda-kaleza kare nahi, jemake nizcayanI apekSAe te jIva adhUre AyuSya mare nahi. paNa vyavahAranI apekSAe sAta kAraNe AyuSya tUTI paNa jAya. e pramANe apekSA samajanAra heya. (9) vinayavaMta hoya-sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM saMzaya Upaje te ati namratApUrvaka ene nirNaya kare. (10) avasarane jANa hoya-je vakhate je upadeza calAvavAne avasara hoya te pramANe pite namratAthI upadezakane prazna pUchI upadeza calAvavAne yatna kare. (11) daDha zraddhAvaMta heya-zAstranA aneka sUkSama bhAva sAMbhaLI cittane DAmADoLa na kare ane satya vacanane hRdayamAM saradhe. keI vacana samajaNamAM na Utare te potAnI buddhi ochI che ema gaNe. (12) phaLamAM nizcayavaMta hoya-vyAkhyAna sAMbhaLavAthI mane jarUra phAyado thaze evo daDha nizcaya rAkhe. (13) utkaMThAvALA hoya-bhUkhyAne bhejananI, tarasyAne pANInI, rogIne osaDanI, lobhIne dhananI ane bhUlA paDelAne sathavArAnI jeTalI utkaMThA hoya che teTalI utkaMThA zrotAne jinezvaranI vANI zravaNa karavAmAM hovI joIe. (14) rasagrAhI hAya-jema sudhAtura mANasa Icchita vastune joga maLatAM premathI te vastu bhegave, tema jinezvaranI uttama vANI sAMbhaLa Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 jaina tatva prakAza vAne jega maLyo hovAthI temAMthI pUrNa rasa grahaNa kare. . (15) A lekanA sukhanI tathA mAnakIrtinI IcchA rahita thaI suNe. (16) paralokamAM paNa ekAMta mekSanAM hetu mATe ja sAMbhaLe. (17) vaktA upadezakane tana, mana, dhanathI yathAyogya sahAya de. (18) vaktAnuM mana prasanna rAkhe. (19) sAMbhaLelI vAtanI coyaNuM karI nizcaya kare. (20) sAMbhaLyA pachI sagAM, snehI, paDozI vagerenI pAse dharmakathA pragaTa karI temane paNa dharma upara prema utpanna karAve. (21) sarve zubha guNone grAhaka hoya. * uttama zretAnA guNa viSe chIpaya zretA guNa che prathama neha bhara nayaNAM nIrakhe, hasta vadana hoMkAra sAra paMDita guNa parakhe; zravaNa dhare guru vacana, suNatAM rAkhe sarakhe, bhAva bheda rasa prIcha, rIjha mana mAMhI harakhe; samaje vinaya vicAra, sAra caturAI AgaLA, kahe "kRpA" evI sabhA, taba dAkhe paMDita kaLA. 1 have kuaotAnAM lakSaNo kahe che. chappaya kAI beThA UMghe ja, jAya koI adhavaca UThI, herata kare kaI ToLa, kare niMdA bahu rUThI, keAI ramADe bALa, dharma mata gapa che juThI, koI na letA sAra, vacce koI pADe truTI; gaLe hAtha ko" daI karI, gapa vacce ghAle gaLA, kahe "kRpA" evI sabhA, paMDita kayama dAkhe kaLA ! 2. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM: dharmanI prApti 389 eTalA ra1 guNe zrotAmAM hoya te yathAtathya jJAna meLavI pitAnA AtmAne tAre. dharma prApta kare; mATe saddagurunA samAgama samaye e zrotA banIne zAstra sAMbhaLavuM ghaNuM muzkela che . * sudRSTataraMgiNI nAmanA digaMbara AmnAya (mata) nA graMthamAM zretAnA ATha guNa varNavyA che. gAthA-vIMchI savaLa nag, ghara, sanna puti jaze Nicaya eva sumevo, sotAguNa eva sugAsivade // artha :- (1) dharmanI ane jJAnanI vAMchA (cAhanA) vALA. (2) ekAgratAthI sAMbhaLanAro, (3) grahaNa karavA yogya upadezane yathAzakti grahaNa kare evo, (4) grahaNa karelI bAbatane lAMbA kALa sudhI dhAraNa karI rAkhe che, (5) dhArelI bAbatanuM vAraMvAra smaraNa kare evo, (6) saMzaya Upaje to tarata pUchIne nirNaya kare evo, (7) jyAM lagI pUro khulAso na thAya tyAM lagI pUchapUcha karyA kare e , (8) je vAtane saMvAda kare agara zravaNa kare tene nizcaya kare evo, evA 8 guNa zretAmAM hovA joIe. zrI naMdI sUtramAM 14 prakAranA zrotA kahyA che. 1. "cALaNI jevA -jema cAraNuM sAruM sAruM anAja choDI potAnAmAM asAra (photarAM, taNakhalAM, kAMkarA, vagere) padArtha dharI rAkhe che. te pramANe keTalAka zrotAo sAdha zravaNa karI temAMthI sAra vastu, guNagrAhakapaNuM choDI asAra vastu agara avaguNane ja pakaDe che. 2. "mAra jevA "-jema mAMjAra eTale bilADI, dUdhane prathama jamIna upara DhoLI nAkhe pachI jamIna parathI te dUdha cATI cATIne pIe che ema keTalAka zretAo prathama vaktAnuM mana duHkhAvI pachI upadeza zravaNa kare che. 3. "bagalA jevA-jema bagalA uparathI dhoLA majAnA lAge che paNa aMdara kapaTa rAkhe che ke kyAre mAchalAne pakaDI lauM tema keTalAka zretA uparathI te vaktAnI bhakti kare che paNa aMta:karaNa bagalAnA jevuM malina hoya che. jeNe jJAna zravaNa karAvyuM enI ja sAthe dago kare che. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 jaina tava prakAza 9, zuddha zraddhA 9. zuddha zraddhA-zAstra zravaNa karavAno joga te maLe paNa navamuM sAdhana je "zAstra sAMbhaLI tenA para zuddha zraddhA besavI" e mahA muzkela che. sAMbhaLyuM te ghaNue vAra, paNa prabhue kahyuM che tema "sA parama tustrA " zraddhA parama durlabha che. jeo zAstra sAMbhaLavA jAya che temAMnA keTalAka te bApadAdAnA kuLanI rIta che mATe, keTalAka pite jaina kuLamAM avatAra lIdho che 4. "pASANa (paththara) jevA'--paththara upara varasAda varase tA upara palaLyo lAge che paNa aMdara pANIno jarA paNa praveza thato nathI, tema keTalAka zrotAo sadabodha sAMbhaLatAM bhAre vairAgyabhAva dekhADe che chatAM duSkRtyo karavAmAM jarA paNa DaratA nathI; tethI jaNAya che ke aMdara to kaThaNa paththara jevA che. 5. "sarpa jevA--jema sa5ne dUdha pAIe to paNa te dUdhanuM jhera ja thAya che tema keTalAka zrotAo pote jenI pAsethI jJAna grahaNa karyuM tenI tathA tenA dhamanI utthApanA karavA maMDI jAya che. 6. "bheMsa jevA -jema pADo pANuM pIvA utare che tyAre prathama te ja pANImAM podaLo kare che, mUtare che, ane pANuMne DoLuM malina banAvI pote te pIe che, tema keTalAka zrotAo sabhAmAM AvI prathama vikathAo, kadAgraha, kaleza ane vikhavAda karI gaDabaDa macAvI de che, upadeza sAM maLe che. 7. "tUTelA ghaDA jevA-jema phUTelA ghaDAmAM pANI rahetuM nathI. tema keTalAka zretAo upadeza sAMbhaLIne tyAM ne tyAM mUkI de che, te bilakula yAda rAkhatA nathI. 8. "DAMsa jevA keTalAka zretA kuvacanarUpI caTake bharI, jJAnInA dilane dubhAvI pachI jJAna grahaNa kare che. 9. "jaLa jevA-jaLa jema sAru lohI cheDI kharAba lohI pIe che, tema keTalAka zrotAo saddabodhane, saddabodha denArane ane saguNIne choDI durgaNane tathA durguNane grahaNa kare che. e nava jAtanA zrotA adhama, pApAcArI ane kaniSTha gaNAya. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luM: dharmanI prApti mATe vyAkhyAna sAMbhaLavuM joie teTalA mATe, keTalAka peAte nAmAMkita gRhastha che, sabhAmAM sauthI AgaLa bese che, peAtAne sau dharma kahe che. teTalA mATe, keTalAka peAtAnA gAmamAM sAdhu padhAryA che mATe 5-10 jaNa maLIne sAMbhaLavA javuM joie. nahi javAya te peAtAnA gAmanuM ghaNuM kharAba kahevAze teTalA mATe, keTalAka lAbhe lAle eTale 'karu gA 396. 1. pRthvI jevA ' jema pRthvIne vadhAre UMDI khAde tema vizeSa kaiAmaLa (suvALI) Ave che ane bIjI utpatti vizeSa thAya che tema keTalAka zrotAo prathama ghaNI takalIpha ApI jJAna grahaNa kare, paNa guNavAna thai nAnAdi guNane phelAve! ghaNI sArI rIte kare che 6 11. attara jevA '-attarane jema masaLe tema tema vadhu ne vadhu sugaMdha Ape tema keTalAka koAtAo preraNA-buddhivALA hAi ghaNA heAziyAra hAya che ane jyAM jyAM ya che tyAM dharmarUpI sugaMdha phelAve che. 10 ne 11 e be prakAranA zrotA madhyama che. 12. 'bakarI jevA' jema bakarI nItaryuM ane uparanuM ja pANI pIe che, paNa pANIne jarA paNa gADe nahi tema keTalAka zrotAe upadezaka vaktAne jarA paNu takalIpha detA nathI. temanI alpajJatA vagere durguNa tarapha najara karatA nathI. paNa sadguNane grahaNa karI tRpta thAya che. 13. 'gAya jevA'--jema gAya eThavADa, gaMdavADa vagere niHsAra padArtha ne khAIne paNa uttama dUdha Ape che, tema keTalAka zrotAe theADuM jJAna grahaNa karIne paNa, dAtAne AhAra, vastra, pAtra, zAstra, auSadha, ItyAdi Icchita ane nirdoSa dAna daI, satkAra-sanmAna guNagrAna karI khUba sAtA upajave che, 14. 'haMsa jevA'-kaTalAka zrotAe haMsanI peThe zuddha meAtI jevA, bAhya ne abhyaMtara ati pavitra zAstra-vacana grahaNa karIne zAMta ane sanesukhadAtA ane che. 12 thI 14 e traNe prakAranA zrotA uttama che. e pramANe 14 prakAranA zrotAnA guNa jANI adhamatA tyAgI, madhyamatA,. uttamatA ane guNane yathAzakti je grahaNa karaze te ja nAnAdi guNNAne varaze. - Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 392 samAi 1 tA hAvegA kamAi 2" karIza je aDAi 3 tA maLaze mIThAI ema vicArI sAdhu mahArAjanuM mana bahu ja khuza rAkhe che ane kaMIka maMtra, taMtra, jaMtra, vagere batAvI nyAla karaze, teTalA mATe, keTalAka mAna magarurIthI eTale vyAkhyAnamAM jaie te leAkeAmAM dhI kahevAie teTalA mATe, keTalAka dekhAdekhIthI eTale pAtAnuM kuTuMba vagere sAMbhaLavA jAya che teA peAtAne paNa javuM joie teTalA mATe, keTalAka moTA mAlusAnI zaramane lIdhe; ema aneka bahAne zraddhA vagara jee zrI vItarAganI vANI zravaNa kare che ene dharmajJAna ane tenA uttama lAbha prApta thavA muzkela che . doharA --dIdhI paNa lAgI nahi, rIte cUle phUMka, guru bicArA zuM kare, celAmAMhI cUka. aH--jema agnirahita paNa rAkha sahita cUlAmAM phUMka mAravAthI mADhuM rAkhathI bharAI jAya paNa agni pradIpta thAya nahi. tema ja, ayeAgya zrotAne dharma saMbhaLAvatAM vaktAne parizrama paDe paNa upakAra na thAya, temAM jJAnI guNI vaktAnA kaze| doSa nathI. vaLI, bhartRharI kahe che. zloka :- patra naiva yadA karoraviTape, doSo vasaMtasya kim // nogatsurarkate yadi divA, sUryasya kiM duSaNam // varSA naiva pataMti cAtakamukhe, meghasya kiM duSaNam // yadabhAgyaM vidhinA lalATalikhitaM, karNasya kiM duSaNam // 1--sAmAyika. ra-lAbha, kamANI. 3-Ai upavAsa * yartha nAsti svayaM prajJA, cAhya tattva rAti jim / hevanAcyAM vidvInanya, na rivRtti | cANakacanIti aza :- AMdhaLAne daSNu nirupayeAgI che tevI ja rIte jenAmAM svayaM prajJA nathI hotI tene zAstra nirupayeAgI che. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 luMH dharmanI prApti 393 vasaMta Rtu beThI chatAM keraDAnAM jhADane pAMdaDAM na Ave te temAM vasaMta Rtune ze doSa? jAjavalyamAna sUryane prakAza chatAM divase ghuvaDa na dekhe te temAM sUryane ze doSa? varasAda khUba varasya chatAM cAtaka pakSInA mukhamAM pANInuM TIpuM na paDe te temAM varasAdane zo doSa? e pramANe je jIva bhAre kamI che, jenA bhAgyamAM ajJAna ane mithyAtva ja lakhyuM che tene sadaguru upadeza Ape chatAM sudhare nahi, tema ja dharma para zraddhA na rAkhe to temAM gurU zuM kare? tema, tenA kAna paNa zuM kare ? jene karmanI bahoLatA che, tene game teTaluM badha ApavA chatAM sudharaze ja nahi. keraDuM magane hajAro maNa lAkaDAM bALI, pANImAM bAphatAM te baphAtA nathI ane evA ne evA rahe che, tema abhavya tathA bhArekamI jIvonuM samajavuM deharo-cAra kesakA mAMDalA, ve vANI ke dhere, bhAre kamI jIvaDA, vahAM bhI raha gaye kere. gAyanA AMcaLamAM ItaraDI nAme jIvaDuM coTe che. te eka cAmaDI jeTale AMtare AMcaLamAM majAnuM dUdha bharyuM che, chatAM te choDI lehIne ja cUse che tema bhAre kamI cha sadagurunA sAghane zravaNa karI temAMthI sArI vastu cheDI asArane ja grahaNa kare che ane niMdA kare che ke, zuM sAMbhaLIe? sAdhu to pitAnI ja vAta laIne beThA che. dayA pALe, satya bela vagere, paNa evI rIte cAlanAra Aja che keNa ? niMdAra mANase jANavuM joIe ke - ghare vAre nidhanAni, yogane rasazva ! bhAgyahInA na pazyanti, bahuratnA vasuMdharA // atyAre paNa chatI riddhinA tyAgI, mahA vairAgI, paMDita, tapasvI, kiyApAtra evA evA aneka guNadhAraka sAdhu sAdhvIo pRthvIne zAbhAvI rahyAM che, tema ja dayAvaMta, dAnavaMta, dayAdhama, alpAraMbhI, alpa Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza parigrahI saMsAramAM rahyA chatAM paNa aneka dharmakaraNI karIne peAtAnA AtmAne sudhAranArAM ghaNAM zrAvaka zrAvikAo virAje che 394 vaLI, pAMcamA ArAnA cheDA lagI evI rIte cAre tItha (sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikA) kAyama virAjaze, paNa uttama vastu thADI maLe e svAbhAvika che, tethI zraddhA vagaranA mANasAnI najare kayAMthI Ave! teTalA mATe vAraMvAra kahevAmAM Ave che ke zraddhA-pratIti-AsthA prApta thavI mahA muzkela che. 10. zuddha pherasanA 10. zuddha phasanA phakta zraddhAthI paNa kAryasiddhi thatI nathI, paNa tenI sAthe dasamuM sAdhana " zuddha phasanA hAvI" e paNa bahu ja muzkela che; arthAt peAte jANItA lIdhuM ke, zrI jinezvara mahArAjanA upadeza taddana satya che. chatAM azubhane tyAga na kare ane zubha vastu Adare nahi, tA meAkSaprApti AtmAnI siddhi zI rIte thAya ? dhanI zraddhAvALA samakitI jIvA cAre gatimAM anaMtA che, paraMtu pUrNa paNe dharmanI spanA karavAnI zakti teA kevaLa manuSyamAM ja hAya che. manuSyeAmAM paNa keTalAka uttama sAdhanA prApta thavA chatAM paNa dhathI vaMcita rahI jAya che. tenAM e kAraNa che. 1. svAbhAvika-pratyAkhyAnAvaraNIya Adi cAritrameAhanIya kaprakRtinA udayathI zreNika mahArAja, kRSNa vAsudeva, vagerenI peThe dharmanuM svarUpa samajavA chatAM paNa ane karavAnI IcchA chatAM paNa tratAcaraNarUpa dharma karI zakatA nathI. tathApi temanuM kartavya che ke, jevI rIte ukta ane narezvarAe tana, mana, dhana, dharma arthe arpaNa karI peAtAnAM prANapyArAM strI-putrAdine dIkSA apAvI dIkSAnA mahAtsavA karyAM. dIkSA lenAranAM kuTuMbanuM peAtAnA kuTuMbanI peThe pAlana karyuM', anAtheAnI Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1 lu: dharmanI prApti 3954 sahAyatA karI, amArIpaDaha vagaDAvyeA. AvI ja rIte dharmavRddhi karI lAbha levA joie. (2) jemaNe dharmanuM ArAdhana-vrata pratyAkhyAna karavAnI cAgyatA prApta karI che temanuM kartavya che ke, pramAdanA tyAga karI banI zake tyAM sudhI te savirati (sAdhu) paNuM aMgIkAra karavu joIe. jo dIkSA levAnI ceAgyatA na hAya tA zrAvakanAM vratA avazya svIkAravAM joI e. dharmArAdhanAnA zAstramAM pAMca sAdhanA batAvyAM che. 1. utthAna sAvadhAna thavu', 2. kamma-pravRtta thavuM, 3. khala-svIkAra karave!, 4. vI - pAlana karavuM ane, pa. purUSAkAra parAkrama pAra pahoMcADavuM. A A pAMcene kramazaH agIkAra karanAra kartavyanuM cathAtathya phaLa prApta karI zake che. eTalA mATe sAdhakAnA psitAnI siddhinA aMtima dasamA bela che. AvA sAdhakAe kapila kevaLInA nimnalikhita pharamAnane peAtAnuM lakhi du banAvavu. joI e gAthA H-- adhuve asAsayami saMsArammi dukkha paurAe // vida nAma dona maya, tenuM mukhanuM na che u. 8-1 azAsvata jagatamAMnI tamAma vastu adhruva che, nizcita nathI, che. jevI atyAre vastu dekhAya che tevI sAMje haze nahi, ane vaNasatAM vaNasatAM tenA nAza paNa thaI jAya che. vaLI, asAra sasAra Adhi, (ci'tA), vyAdhi (roga) ane upAdhi (kAmakAja) rUpI duHkhAdhI pUrNa bharelA che, emAM rAjA ke raMka paNa sukhI che nahi. kAi navi suhI devatA devaloe, navi sahI puDhavIpa rAyA / navi suhI seTha seNAvaie, egaMta suhI muNi vIyarAgI // eka vItarAgI yathAkhyAta cAritravAna sAdhu sivAya devatA, rAjA, zeTha ane senApati, koI sa'sAramAM sukhI nathI. evAM evAM zAstravacanA sAMbhaLI vicAra karavA ke "mane paNa uMmaranAM ATalAM varSe gayAM chatAM. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 jaina tatva prakAza kharuM sukha prApta thayuM nahi. jene jene meM sukha gayuM te te AvatI kAle duHkha thaIne UbhuM rahe che, to have pachInI uMmaramAM enA e ja saMsAramAM sukha kayAMthI maLe? mATe kaI evI karaNI che ke jethI mane durgati ane duHkha prApta thAya ja nahi? zubha karmonAM phaLa zubha che ane azubha karmonAM phaLa azubha che, e paNa meM sArI rIte jANyuM. mATe mAre have azubha karmono tyAga karI zubha karaNI sAdhavA mAMDavuM joIe. te vinA satya sukhanI prApti keIne thaI nathI ane mane paNa nahi thAya. ema vicArI saMvarakaraNanI sevA kare. evI rIte dasamuM sAdhana "dhama karaNInI yathAtathya pharasanA" hovI te atizaya kaThina che. aho bhavya gaNe ! e dasa sAdhane uparathI Apa sau ApanA manamAM dIrghadraSTithI vicAra karo ke saddharmanI prApti keTalI badhI muzkela che! mahAna puNyanA udayane lIdhe hAla emAMnAM ATha sAdhananI prApti thaI che ema vicAra karaze te jaNAze. ane have chellAM be sAdhane zraddhA ane sparzanA A be ja meLavavAM bAkI che. ane have banne sAthane maLI jAya te e dasa sAdhanano upayoga zrI vItarAga praNIta dharma karavAmAM karI manuSyajanma sArthaka karavo joIe, evI mArI ati namra vinaMti che. manahara-(dasa mahAna lAbhanI prApti viSe). pAmyo nara deha bhAI, Arya kSetra sukhadAI UMcA kuLanI vadhAI, Ayu pUrNa pami, pAMca Idri pUrI kharI, kAyA te nIrogI dharI, lakSmI bega prApti bhalI, sAdhu saMga pAmiya; sUtra taNe jogavAI, zraddhAmAM kara savAI, karaNa kare dharAI,pUrNa lAbha pAmiye; "amela" e bela dasa, maLe sadabhAgya vaza; karmadaLa bALa basa, mokSagati pAmi. Iti parama pUjya zrI kAnajI RSinA saMpradAyanA bAlabrahmacArI amolakhaRSijI viracita zrI " jena tatva prakAza" graMthanA dvitIya khaMDanuM dhArita " nAmaka prathama prakaraNa samApta. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bIju sUtra dharma gAthA - nA tamo sA, dik sava raMgA annANI kiM kAhI, kiMvA nAhI seya pAvagaM // [ dazavaikAlika sUtra adhyayana 4, gAthA 10 ] prathama jJAna ane pachI dayA" jJAnathI jIva ajIvane jANe te ja tenI rakSA karI zake. mATe sarve dharmAtmAoe prathama jJAnano abhyAsa jarUra karavo joIe. jene jJAnano abhyAsa nathI, te potAnA AtmAnuM sukha-kalyANa kayAM karmothI thAya che, ane duHkha kyAM karmothI Ave che, te jANI nahi zake. je sukhaduHkha lAvanArAM karmone nahi. jANe te zuM karI zakaze ? kaMI ja nahi. gAthA -nALA davA gaurIg, annA mola vivApApa ! rAgassa dosassa ya saMkhaeNaM, egata sukkhaM samuvei mokkha // [ u. 32]. hRdayamAM jJAnarUpI divya prakAza thavAthI, ajJAna ane mohane nAza thAya che. ajJAna ane mehane nAza thavAthI hRdayamAM jJAnamaya mahAna divya prakAza pUrNa svarUpe pragaTe che. e divya prakAzathI jagatanA tamAma padArthonuM ane rAgadveSathI thatA karmabaMdhanAM phaLonuM hastAmalakAvat jANapaNuM thAya che. e jJAna vaDe je kaI tamAma karmonuM mULa rAgadveSa ja che ema jANI tene tyAga karaze te ekAMta. zAzvata ane avinAzI mekSanA sadaiva bhegavanAra thaze. mATe sAcA sukhanI IcchAvALAM prANI-- oe saddajJAnano abhyAsa prathama karavo joIe. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 398 rva pradeza, jaina tatva prakAza e jJAna to apAra ane anaMta che. teno saMpUrNa pAra to : zrI kevaLajJAnI pAmI zake che ane teo ja sarvajJa che. te paNa potapotAnI zakti pramANe sau jJAnAbhyAsa karI zake che. zakti pramANe thaDe ke vadhAre jJAnAbhyAsa jeo karaze teone bhaviSyamAM anukrame eTale kevaLajJAnInI padavI prApta thaze ja. have ahIM jJAnarUpI mahAsAgaramAMthI biMdurUpe jJAnanI je je - khAsa bAbatonI mekSAbhilASI prANIone AvazyakatA che, te saMkSepamAM yathAmati darzAvuM chuM. 9 tAva, 7 naya, 8 nikSepa, 4 pramANa, vagere upayogI bAbatonuM jJAna thavAthI prANa potAnA A mAne kayAMthI ane kaI rIte sukha maLaze te zedhI zakaze. | nava tatva - gAthA-lIlIva dhaMdhojha 4, puna vADo taEURT saMvaro nijjarA mokUkho, santee tahiyA nava // u. a. [ 28/14] arthAtu-1. jIva, 2. ajIva, 3. baMdha, 4. puNya, 5. pApa 6. Azrava. 7. saMvara, 8. nirjara, ane 9 mekSa, e nava tatvanA jJAnane je svabhAvathI arthAt jJAnAvaraNIya karmano kSapazama thavAthI jAti smaraNAdi jJAnane prApta karI gurnAdinA upadeza vinA svabhAvathI jANe athavA gurnAdinA upadezathI jANe te samakitI jANo. tatvane nAtA hoya te ja samakitI thaI zake che. ane samakita e mokSanuM prathama pagathiyuM che. samakita vinA mekSanI prApti thatI nathI. eTalA mATe mumukSujanoe prathama nava tatvanuM jJAna prApta karavuM ja joIe. tethI ahIM nava tatvanuM svarUpa naya nikSepAdi sahita darzAvavAmAM AvyuM che. ka A gALAmAM baMdhatatva trIju jaNAvyuM che, ane kharekhara baMdhatatva trIju ja joIe. kAraNa ke jIva ane ajIva banene saMbaMdha thavo te baMdha che. hAlamAM rUDhinI prabaLatAthI te AThamuM bolAya che. tethI A graMthamAM hekaThekANe AThamuM lIdhuM che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 prakaraNa 2 jusUva dharma - jIva tattva jIva e anAdi zAzvata padArtha che. jIvane kadI keIe banAvyA nathI. arthAt te svayaMsiddha che. sadAkALa jIvita rahe che, tethI te jIva kahevAya che. jema agnine guNa prakAza te agnithI bhinna rahI zake nahi tema jIvane guNa jJAnadarzana te jIvathI pRthaka na hoya. sarva bhavya jIva kevaLajJAna kevaLadarzananI sattAnA dhAraka che. paNa jema vAdaLAMthI AcchAdita sUryane prakAza dabAI rahe che tema kama sahita jIvanA jJAna, darzana guNa jJAnAvaraNIyAdi karma pudagalothI DhaMkAI rahyAM che. vAdaLAMthI DhaMkAyela hovA chatAM paNa sUrya rAtri ke divasano vibhAga darzAvI zake che tevI ja rIte nibiDa karmothI AcchAdita banelA AtmAnA paNa jJAnAdi guNo sarvathA aprakaTa rahetA nathI.arthAt rautanyanuM pratibhAsana sadaiva niraMtara thayA ja kare che ane tenAthI atirikta jaDa tattva che te cetanA rahita che. eTale tene jJAna guNa nathI. vAdaLAMmAMthI pasAra thaI AvatAM sUryakiraNe samAna kevaLajJAna kevaLadarzananAM kiraNe te mati, zruta, avadhi ane mana, paryavajJAna che ane cakSu, acalsa ane avadhidarzana che. te paikI mati, zrutajJAna ane acakSudarzana e traNa upayoga vinAno to koI paNa jIva hoto ja nathI. jevI rIte raMgIna kAcamAMthI paDatAM sUryanAM kiraNe lAla, lIlA, vagere raMganAM dekhAya che, tevI ja rIte mithyAtvane udayathI jJAnane viparIta prakAza paDe che. ane tene ja ajJAna kahe che. - it * jIva jJAnadarzanane dhArakahevAthI rautanya kahevAya che, ane tethI ja sukha duHkhane jANe che ane vede (bhagave) che ane davAne kAraNe te karmathI baMdhAya che ane chUTe paNa che. * * tamArA * Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza karI kevaLajJAna Ama karatAM karatAM kAi vakhata keAI bhavyAtmA karmarUpa badhAM vAdaLAMne dUra karI sapUrNa nija guNane pragaTa kevaLadeza namaya paramAtmA banI jAya che. A ja kAraNe AtmA anaMta zaktivaMta kahevAya che. jema paramANue ekaThA thai tenA skaMdha ane che, tema asaMkhya pradezAtmaka jIva che. paramANuone te sayeAga viyeAga thAya che, ekaThAM maLe che ane vaLI vikharAI jAya. che. paNa AtmAnA pradeza kI vikhUTA paDatA nathI. ana`takALa paryaMta AtmA asakhyAta pradezamaya rahe che. 400 zrI ThANAMga sutramAM bIje ThANe be prakAranA jIva kahyA che. " havInIvA ceva avInIvA ceva" arthAt je karahita, zuddha, svaccha, saccidAnaMda siddha paramAtmA che te arUpI jIva che. ane arUpI hAvAne lIdhe ja rUpI karmo temane spA zakatAM nathI. tethI temanI avasthA athavA svabhAvane palaTA kadApi thatA nathI. anaMta kALa sudhI teo eka ja avasthAmAM sasthita rahe che. saMsArI jIvanI khAkhatamAM jema mATI ane seAnuM anAdri kALathI bheLAM ja che tema jIva ane karma anAdi kALathI sAthe ja che ane te ka pudagalA puddagalA ja lAhacuMbakanI peThe anya karmIpuddagalAnuM AkaSa Nu karI grahaNa kare che. A karmInI nyUnAdhikatAne lIdhe ja jIva gurutva-laghutvane prApta thAya che. (halakA bhAre bane che), tethI ja te UMca nIca ceAnimAM jAya che. aneka prakAranA zarIrA dhAraNa karI rUpAMtara pAmyA kare che. A badhA jIvanA paryAya kahevAya che. jIva judAM judAM rUpeA dhAraNa. kare che tethI tenA judA judA bheda kahevAya che. evA bhedo jJAnInI dRSTie te| anaMta che, paNa mumukSu jIvAne sulabhatAthI bedha thavAne mATe zrI jinezvara deve teneA maryAdita sa.khyAmAM samAveza karyo che. jIvanA bhedo :--1. bheda-sarva jIvAnu caitanya lakSaNa eka che tethI sagrahanaye eka bheda jIva kahevAya. 2. bheda-siddha ane saMsArI 0samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke meAhanIya karmanI 28 prakRtimAMthI abha-- jIvAne 26 prakRtinIja sattA che. samakti mehanIya ane mizra meAhanIyanI sattA nathI, eTalA mATe samaktinI sattA na heAvAthI kevaLajJAnanI paNa sattA nahi. Ama keTalAka mAne che. tattva kevaLI gamya. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dharma 401 3. bheda-traNa sthAvara, ane siddhi. 4 bheda-strIvedI, puruSavedI, napuM. sakavedI, ane avedI. pa bheda-nArakI, tiryaMca, manuSya, devatA ane siddha 6. bheda-ekedriya. beIdriya, Iti, caurindriya, padriya ane anindriya. 7 bheda-purva kAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, trasakAya ane akAya. 8 bheda-nArakI, tiryaca, tiryaMcaNI, manuSya, manuSyaNI, devatA, deva ane siddha. 9 bheda-nArakI, tiryaMca, manuSya ane devatA e cAranA aparyApta + ane paryApta. maLI 8 ane 9 siddha 10 bheda-puthvI, japa, tela, vAu, vanaspati, beidriya, teIdriya, careiMdriya paMceMdriya, 10 mA siddha. 11 bheda-pRthvI, apa, teja, vAyu, vanaspati e 5 sUkSma ane 5 bAdara X ema daza ane 11 me siddha. 12 bheda-pRthvI, apa, teja, vAyu, vanaspati, trasa e cha ne aparyApta ane paryApta maLI bAra, 13 mA siddha. 14 bheda-nArakI, tiryaca, tiryaMcaNI manuSya, manuSaNI, bhavanapati, vANavyaMtara, jotiSI ane vaimAnika e cAra devatA, ane 4 tenI devIo maLI tera ane 14mA siddha. 15 bheda-sUkSma ekedriya, bAdara ekedriya, beIdriya, te Indriya, caurindriya, asaMjJI paMcendriya ane saMjJI paMcendriyI e sAtanA aparyAptA ane paryAptA maLI cauda ane 15 mA siddha. * trasa eTale hAlatA cAlatA jIva te be IMdriyathI mAMDI pAMceITrika sudhI ane sthAvara eTale pRthvIkAya vagere sthira rahenArA ekendriya jIvo. + AhAra, zarIra, Idriya, zvAsocchavAsa, bhASA ane mana e cha paryApti che. temAMthI pahelI trAga paryApti badhA jIva bAMdhe che. bAkInI paryAptimAMthI je gatimAM jeTalI bAMdhavAnI hoya teTalI pUrepUrI na baMdhAI rahe tyAM sudhI aparyApta kahevAya ane jeTalI bAMdhavAnI che teTalI bAMdhI le tyAre paryApyo kahevAya. pAMpe sukSma sthAvarakAya saMpUrNa lokamAM ThAThAMsa bharI che, temanuM zarIra atyaMta bArIka hovAthI carmacakSuvALA joI zakatA nathI ane mATI pANI Adi je joi zakAya che te bAdara kahevAya che. 0 je mAtApitAnA saMyogathI manuSya, tiryaMca utpanna thAya, devatAnI zAmAM deva utpanna thAya che, tathA narakanI kuMbhIomAM nArakI utpanna thAya che te saMjJI jIva. te sivAyanA badhA samUrNima jIva, je manuSya tiryaMcamAM utpanna thAya che te asaMjJI jIva jANavA. saMjJIne mana hoya che; asaMjJIne mana hotuM nathI. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 jaina tatva prakAza vistArathI jIvanA bheda pa3 thAya che. temAM nArakInA 14 bheda, tiryaMcanA 48 bheda, manuSyanA 303 bheda ane devatAne 198 bheda che. nArakInA 14 bheda 1. dhamA, 2. vaMzA, 3, zIlA, 4. aMjanA, 5. riDrA, 6. maghA. ane7. mAghavaI e sAta nArakI jInA paryAptA ane aparyAptA eTale 74ra=14 bheda nArakInA thayA. tiryaMcanA 48 bheda 1. iMdI thAvarakAya (pRthvIkAya) tenA 4 bheda-1, sUkSma pRthvIkAya, ke je sarva lekamAM kAjaLanI kaMpanI peThe ThAMsoThAMsa bharelA che paNa ApaNane daSTigocara thatA nathI te 2. bAdara pRthvIkAya, ke je lekanA dezavibhAgamAM rahelA che ane temAMnA keTalAka ApaNe joI zakIe chIe ane keTalAka joI zakatA nathI. e beno aparyAptA ane paryAptA maLIne 4 bheda pRthvIkAya chanA jANavA. - have temAMthI bAdara pRthvIkAyanA vizeSa bheda kahe che. 1. kALI mATI, 2. lIlI mATI, 3. lAla mATI, 4. pILI mATI, 5. sapheda mATI 6. pAMDu ane, 7. gopIcaMdana ane komaLa mATIne 7 prakAra che. 1. khANanI mATI, 2. maraDiyA kAMkarA, 3. veLu-retI, 4. pASANapaththara, 5. zilA, 6. nimaka, 7. samudrane kSAra, 8. leDhAnI mATI, 9. tAMbAnI mATI, 10. taruAnI mATI, 11. sIsAnI mATI. 12. cAMdInI mATI, 13. senAnI mATI, 14, vo hIrA, 15. haratAla, 16. hIMgaLe, 17. manasIla, 18. ratna, 19 surame, 20. pravAla, 21. abhraka ane, 22. pAre, e 22 prakAra kaThaNa pRthvIkAyanA che. temAMthI rananA 18 prakAra kahyA cheH 1. gomI ratna, 2. caka ratna, 3. aMka ratna, 4. raphaTika ratna, 5. lehitAkSa ratna, Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dharma 403 6. marakata ratna, 7. masalaga ratna 8. bhujamecaka ratna, 9. iMdranIla ratna, 10. caMdranIla ratna 11. geruka ratna, 12, haMsagarbha ratna, 13. palaka ratna, 14. caMdraprabha ratna, 15, vaiDUrya ratna. ItyAdi aneka prakAra pRthvIkAya (mATI)ne jANavA. pRthvIkAyanA 4 bheda cheH 1. sUkSama pRthvIkAyanA aparyAptA, 2. sUkSma pRthvIkAyanA paryAptA, 3. bAdara pRthvIkAyanA aparyAptA 4. bAdara pRthvIkAyanA paryAptA. 2. baMkhI thAvarakAya (apakAya)-tenA 4 bheda-1 sarva leka vyApta sUkSma apakAya ane, 2. lekanA deza vibhAgamAM rahelA bAdara apakAya. te bannenA aparyAptA ane paryAptA ema 4 bheda. temAMthI bAdara apakAya (pANI)nA vizeSa bheda kahe che-1 varasAdanuM pANI, 2. sadaiva rAtrinA samaye varase te ThAranuM pANI, 3. bArIka bArIka buMda paDe te megharavAnuM pANa. 4. dhUmasanuM pANI, 5. ghaDAnuM pANI, 6. esanuM pANI, 7. UnuM pANI, (pRthvImAM ghaNe ThekANe gaMdhaka vagerenI khANanI asarathI kudaratI garama pANI nIkaLe che. te paNa saceta pANI jANavuM), 8. ThaMDuM pANI, 9. lavaNa samudranuM tathA anya kUvAdinuM khAruM pANI, 10. khATuM pANI, 11. dUdha jevuM (kSIra samudranuM) pANI, 12. vAruNInuM-madirA jevuM pANI, 13. ghI jevuM (vRta samudranuM) pANI, 14. mIThuM pANI, (kAledadhi samudranuM) 15. Izka (zeraDInA rasa jevuM pANI (asaMkhyAtA samudranuM pANI evuM che,) ItyAdi aneka prakAranuM pANI che. apakAyanA 4 bheda cheH 1. sUkSma apakAya aparyAptA, 2. sUkSma apakAya paryAptA, 3. bAdara apakAya aparyAptA, 4. bAdara apakAya paryAptA. 3. zapi thAvara kAya (teukAya) tene pahele bheda sUkSma che. te sUkama teukAyanA jIve AkhA lekamAM ThAMsaThAMsa bharyA che, sUkSma Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 jaina tava prakAza teukAyanA be bheda che. (1) aparyAptA sUkSma teukAya (2) paryAptA sUma teukAya. teukAyane bIje bheda bAdara che. te bAda teukAya lekanA deza bhAgamAM (amuka ja bhAgamAM) che. tenA paNa be bheda che, (1) aparyApta bAdara teukAya (2) paryAptA bAdara teukAya. bAdara teukAyanA 14 bhedanAM nAma. 1. nidhUma agni 2. kuMbhAranA nIbhADAne agni. 3. tUTatI jvALA, 4. akhaMDa jvALA. 5. cakamakane agni. 6. vIjaLIne agni, 7. tArA khare tene agni 8. araNIne lAkaDAne agni, 9. vAMsane agni, 10. kASTane agni 11. sUryakAMta kAcane agni (AIglAsane) 12 dAvAnaLane agni 13. ulkApAta (AkAzamAMthI vinAzakALe agni varase te)ne agni. ane, 14. vaDavAnaLane agni (samudramAMthI pANIne zeSaNa karanAra agni). e cauda nAme agninAM che. ItyAdi ghaNI jAtanI teukAya che. teukAyanA mukhya cAra bheda che. 1. sUkSma teukAyanA aparyAptA (2) sUma teukAyanA paryAptA (3) bAdara teukAyanA aparyAptA (4) bAdara teukAyanA paryAptA. e pramANe 4 bheda thayA. 4. sumati thAvara (vAyu) kAya-enA be bheda che. sUkSma ane bAdara. e bene vaLI babbe bheda che. aparyAptA ane paryAptA tethI vAyukAyanA mukhya 4 bheda thayA. (1) sUma vAyukAyanA aparyAptA (2) sUkSma vAyukAyanA paryAptA (3) bAdara vAyukAyanA aparyAptA (4) bAdara vAyukAyanA paryAptA. sUma vAyukAya dezabharamAM ThasoThAMsa bharyA che. ane bAdara vAyukAya lekanA deza bhAgamAM (amuka bhAgamAM) che. vaLI, bAdara vAyukAyanA 16 bheda che. 1. pUrvane vAyu 2. pazcimane vAyu, 3. uttarane vAyu, 4. dakSiNane vAyu, pa. UMcI dizAne vAyu, 6. nIcI dizAne vAyu, 7. tirachI dizAne vAyu, 8. vidizAne (IzAna vagere cAra khUNune) vAyu 9. bhramara vAyu (cakkara paDe te) 10. maMDaLavAyu (cAra khUNe phare te) 11. guMDaLavAyu Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 405 (UMcA caDe tevA,) 12 guMja vAyu (vAjA vAge evA avAja Ave te) 13. jhaMjhAvAyu (jhADa ukheDI nAkhe te) 14.. zuddha vAyu (madhura madhura cAle te) 15. ghana vAyu, 16. tana vAyu ( e e vAyu naraka ane sva'nI nIce che.) e pramANe 16 nAme che. ItyAdi vAukAyanA aneka prakAra che. 5. payAvacca (vanaspati) sUkSma ane mAdara. temAM sUkSmanA paryAptA. sthAvara kAya-enA e bhedaH vaLI e bhedya- aparyAptA ane bAdara vanaspati kAyanA be bheda che. pratyeka ane sAdhAraNa emAM 1. sUkSma, ra. pratyeka ane 3. sAdhAraNa, e traNanA aparyApta ane paryApta ema vanaspati kAyanA kula cha bheda thayA. (1) sUkSma vanaspati kAyanA aparyAptA (3) sUkSma .vanaspati kAyanA paryAptA (3) pratyeka vanaspati kAyanA aparyAptA (4) pratyeka vanaspati kAyanA paryAptA (5) sAdhAraNa vanaspati kAyanA aparyAptA (6) sAdhAraNa vanaspati kAyanA paryAptA. sUkSma vanaspati kAya AkhA leAkamAM ThAMsAThAMsa bharI che. khAdara vanaspatikAya leAkanA deza vibhAgamAM hAya che. pratyeka vanaspati tene kahe che ke jemAM eka zarIre eka jIva hAya che. te pratyeka vanaspati kAyanA mAra bheda che. 1. rUkhA 2. gucchA 3. gummA 4. latA, pa. vallI, 6. tRNA, 7. vallayA, 9. kUNu 10. jalaruA. 11. usahI, 12. rikAya. e khArane vistAra karI dekhADe che. 8. pannagA 1. rUkhAnA be bheda che. eDDiyA ane bahuTThiyA. temAM ekaTTiyAmAM eka ja khI hAya che. ekamAM jema ke haraDe, AmaLAM, baheDA, arIThAM, bhilAmA, AsopAlava, AMbA, jAMbu, mera, mahuDAM, rAyaNa, vagere ghaNA bhedo che. bahuDiyA jema ke jAmaphaLa, sItAphaLa, dADama, bIlIphaLa, kADhuM, keraDAM, lI'bu, ItyAdi bahu bhedo che. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 jaina tattva prakAza. 2. gucchA-nAnA choDane gucchA kahe che. jemake-rIMgaNI, javAsA, tulasI, puMvADIA, ItyAdi bahu bheda che. 3. gummA-kUvAnAM jhADane gummA kahe che. jema ke jAI, juI, ketakI, kevaDo, vagere. 4. latA-je dharatI para phelAIne UMcI rahe. jema ke nAgalatA, AlatA, padmalatA, vagere. 5. valI-velA ane velaDI cAle che. jema ke ghaseDAne, kAkaDIne, cIbhaDAne, kArelAne, kaMkoDAne, tuMbaDAne, tarabUcane, vAlArane, vagere ghaNI jAtanA velA hoya che. 6. tRNa-(khaDa, ghAsa) jema ke dharo, DAbha, vagere. ghaNI jAtanAM ghAsa che. 7. vallayA-je jhADa UMce jatAM goLAkAra thAya. jema ke sepArI, khAreka, khajUra, dAlacInI (taja), tamAla, nALiyera, elacI, laviMga, tADa, keLa. vagere ghaNI jAtanAM che. 8. pazvagA-je choDanA thaDa ane DALamAM gAMTha hoya. jema ke zeraDI, eraDe, netara, vAMsa, vagere. 9. kUhaNA-je dharatIne pheDIne jerathI nIkaLe che. jema ke mIMdaDInA velA, kutarAnA Topa, vagere. 10. jalahA-je pANImAM pedA thAya che. jema ke kamaLa, siMghADuM, kamaLakAkaDI, sevALa, vagere. 11. osahI-cavIsa prakAranAM anAjane sahI kahe che. enA be. bheda che. (1) lahA (dALa na thAya evAM) (2) kaThoLa (dALa thAya evAM) emAM lahAnA caMda bheda che. 1. ghauM 2. java. 3. jAra. 4. bAjaro, 5. kamoda, 6, varI. 7. varaTI. 8. rAla, 9. kAMgaNe 10.. kedarA, 11, maNacI, 12. makAI, 13. kurI, 14. alasI Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 nuM sUtra dharma 407 have kaThoLanA dasa bheda che. 1. tuvera, 2. maTha 3. aDada 4 maga, 5. ceLA. 6. vaTANA, 7. tivaDA 8. kaLathI, 9. masUra, 10 caNA e sarve maLI 24 prakAranAM anAja (osahI) che. 12. harikAya-bhAjapAlAne harikAya kahe che. jema ke mULAnI. bhAjI, methInI bhAjI, vathavAnI bhAjI, edalAInI bhAjI, sUvAnI bhAjI, vagere jAtanI bhAjI che. e bAra jAtanI pratyeka vanaspatimAM, UgatI vakhate anaMta che, maTI thayA pachI lIlI rahe tyAM lagI asaMkhyAtA che ane pAkI gayA pachI bI jeTalA jIva agara eka, be ema saMkhyAtA jI hoya che. sAdhAraNa vanaspatikAya-jamIkaMda athavA kaMdamULane sAdhAraNa vanaspatikAya kahe che. tenA ghaNA bheda che. mULAnA kAMdA, Adu, piMDALuM, lasaNa, DuMgaLI, suraNa, vajakaMda, gAjara, Alu, (baTeTA), musaLI, khurazANI, amaravela, zera, haLadara, siMha karaNI, sakarakaMda, vagere ghaNI jAta che. seyanA agrabhAga upara rahe eTalI sAdhAraNa vanaspatimAM asaMkhyAtI zreNI (gharonI zerI) emAMnI ekeka zreNamAM asaMkhyAtI pratara (gharanA mALA), emAMnI ekeka prataramAM asaMkhyAtA goLA (aphINanA geTAnI peThe ghara), ekeka geLAmAM asaMkhyAtAM zarIra (jema puddagaLaskaMdhamAM paramANunI racanA che tema) ane ekeka zarIramAM anaMtA jIva rahyA che. seyanA agra bhAga upara rahelI sAdhAraNa vanaspatimAM rahelA * koi zaMkA kare ke soyanI aNI upara rahelI kaMdamULanI kaTakI ghaNI nAnI hoIne jagA paNa bahu ja thoDI roke che. eTalI thoDI jagAmAM anaMta jIvono samAveza zI rIte thAya ? to teno uttara e che ke-eka mANase karoDa auSadhio bhegI karI tene arka kADhI tela banAvyuM, agara to karoDa auSadhine khUba vATI tenuM cUrNa banAvyuM. have temAMthI royanA agra bhAga upara je tela ke cUrNa Ave temAM karoDa auSadhi che tevI rIte samajavuM. hAla paNa eka vIMTImAM bAjarAnA dANA jeTalo kAca hoya che. temAM moTA moTA mANasenA ATha phoTogrApha dekhAya che. kRtrima padArthomAM eTalI sattA che to pachI kudaratI padArthonuM to zuM kahevuM? mATe jina prabhunAM vacanomAM jarA paNa saMdeha lAvavo nahi. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 jena tattva prakAza jIne vicAra karatAM e vanaspatine sparza karatAM paNa anaMta jInI hAni thavAthI keTaluM pApa lAge te saheje samajI zakAya che. jena tathA viSNunA dharmamAM batAvyuM che ke e sAdhAraNa vanaspatine AhAra kare e mahA pApanuM kAraNa che. sAdhAraNa vanaspati e naradama anaMta chane pIMDa che. jamInamAMthI kaMdamULa bahAra kADhavAM e strIne kAca garbha bahAra kADhavA jevuM che. jamInamAM rahetAM kaMdamULa sadA kAcAM hoya che. keI divasa pAkatAM nathI, tethI abhakSya kahela che. sAdhAraNa vanaspati kAyanA jIvo eka zvAsozvAsa jeTalA vakhatamAM 1LA janmamaraNa kare che. e lekhe eka muhurtamAM 65536 bhava kare che pRthvI, pANI, apa ane te e cAra sthAvarakAyamAM asaMkhyAtA ja hoya che tyAre pAMcamI vanaspatikAyamAM saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anaMta ja hoya che. 6. jaMgamakAya (trasa jIva)-chakAyanA jIvanA bhedamAM chaThTho bheda jaMgamakAya che. jaMgama kAyanA jIvane trasa jIva" kahe che. e jaMgamakAyanA jInA kula 541 bheda che, temAMthI manuSyanA 303, devatAnA 198 ane AgaLa varNavyA te nArakInA 14 bheda maLI 515 bheda bAda karatAM bAkI 26 bheda tiryaMca jaMgamakAyanA che. be iMdriya jIva, teIdriya jIva, caurendriya jIva, e traNa vigaleMdriyanA aparyAptA ane paryAptA gaNatAM tiryaMca vigateMdriyanA cha bheda thayA. jaMgamakAya (trIsa)mAM je tiryaMca paMcaeNpriya che, tenA jaLacara thaLacara, urapara, bhujapara ane khecara ema pAMca bheda che. te darekanA saMmUrNima ane garbhaja ema be vage che tethI dasa bheda thayA. ane te dasenA aparyAptA ane paryAptA gaNatA tirya"ca paceMdriyanA kula vIsa bheda thayA. temAM vigateMdriyanA cha umeratAM chavvIsa bheda thayA te X eka muhartamAM pRthvI, pANI, agni ane vAyunA jIvo 12824 bhava kare che. pratyeka vanaspatinA jIvo 32700 bhava kare che. sAdhAraNa vanaspatinA jIvo 65536 bhava kare che. beiMdriyanA 80, teiMdriyanA 60, cauriMdriyanA 40, asaMjJI paMceMdriyanA 24 ane saMjJI paMcedriyanA jIvo 1 muhUrtamAM utkRSTo 1 bhava kare che.. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrakaraNa 2 ja : sUtra dharma agAu varNavelA pAMca; sthAvara kAyanA khAvIsa bheddemAM umeratAM agAu jaNAvela che tema, ti canA kula 48 bheda che. have "jagamakAya" eTale trasa jIvAnu` vistArathI varNana karIe chIe. 409 jagamakAyanA jIvA 8 prakAre Upaje che; 1. 'aMDayA' iMDAMthI. te pakSI vagere, 2. pAyayAM' kethaLIthI. te hAthI vagere. 3. 'jarANuyA' garbhAzayathI. te gAya, manuSya, vagere, 4. 'rasiyA' rasathI te kIDA vagere, 5 'sa'seIyA' parasevAthI. te jU, mAMkaDa, vagere. 6. 'samucchimA' samUcchima te kIDI, mAkhI, vagere, cha, uyiA' pRthvI phADIne nIkaLe te tIDa vagere, 8. 'uvavAdayA' zayyAmAM ke kU bhImAM Upaje te devatA, nArakI. e pramANe 8 rIte trasanI utpatti che. have trasa jIvAnAM lakSaNa kahe che. abhikata sAmA Ave paDika'ta'-pAchA jAya, 'saMkuciya" zarIrane sakoce. 'pasArIya" zarIrane pasAre: roya" rudana kare; 'satta" bhayabhIta thAya; 'tasIya" trAsa pAme; palAIya" nAsI jAya, AgaI gaI-gamanAgamana kare, vagere trasa jIveAnAM nava lakSaNa che. trasa jIveAnA iMdriya pramANe cAra bheda che. 1. eiMdriya-kAyA ane mukha e e iMdriyavALA jIva. jema `ke za`kha, chIpa, koDA, mAmadgamuMDA, jaLA, laTa, aNusiyAM (sApeAliyAM), pArA, karamiyA, vagere. 2. teindriya-kAyA, mukha ane nAka ema traNa iMdriyavALA jIva. jema ke jU, lIkha, kIDI, mAMkaDa, kathavA, dhaneDA, itaraDI, UdhaI, makoDA, gadhaiyAM, vagere. 3. cArendriya-kAyA, mukha, nAka ane AMkha e cAra iMdriyALA jIva. jema ke-DAMsa, macchara, mAkhI, tIDa, pataMga, bhamarA, vIMchI, Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410. jaina tatva prakAza'. khaDamAMkaDI, phUdAM, karoLiyA, bagAM, kaMsArI, vagere. e traNa jAtanA traNa jIvone vikaseMdriya tiryaMca kahe che. 4. paMcendriya-kAyA, mukha, nAka, AMkha ane kAna e pAMca iMdriyavALA jIva-tenA cAra bheda che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane devatA. temAM nArakanuM varNana AgaLa AvI gayuM che. ahIM tiryaMca paMcendriyane vistAra kare che. | tiryaMca paMcendrinA be bheda cheH garbhaja (garbhathI pedA thAya) ane samUrNima (pitAnI meLe pedA thAya). e darekanAM pAMca bheda che. te kahe che. 1. "jaLacara-pANImAM rahenArA jIva. jema ke macha, kaccha, magara, susumAra, kAcabA, deDakAM, vagere. 2. "thaLacara'-pRthvI para cAlanArA jIva. tenA cAra bheda che. (1) eka khurA-eka kharIvALAM te gheDA, gadheDA, khaccara vagere (2) dokhurA kharInI vacamAM phATa hoya tethI be kharIvALAM te gAya, bheMsa bakarAM, gheTA, vagere. (3) "gaMDIpayA sonInI eraNa jevA pagavALA te hAthI, UMTa, geMDA, vagere. (4) "saNapayA paMjAvALA te siMha, cittA, bilADI, kUtarAM, vAMdarAM, vagere. 3. "urapara-peTanA jorathI cAlanArA jIva. tenA cAra bheda che. 1. ahi (sarpa). temAM eka pheNa mAMDe che ane bIjA pheNa mAMDatA nathI. e sapa pAMca jAtanA hoya che. 2. "ajagara- mANasa vagerene gaLI jAya che te. 3. "aLasiyAM moTI. ja senAonI nIce pedA thAya che te. 4 "mahAraga' lAMbI avagheNuM * cakravatI mahArAjA tathA vAsudevanAM puNya khUTI jAya che tyAre temanA ghoDAnI lAdamAM 12 jojana (48 gAu)nI lAMbI kAyAvALAM aLasiyAM Upaje che ane mare che. e aLasiyAnA taraphaDavAthI pRthvImAM moTA khADA paDe che. temAM tamAma sainya, kuTuMba, gAma dabAI jai nAza pAme che. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 prakaraNa 2 juM : sUtra dharma vALA lAMbAmAM lAMbuM eka hajAra jojananuM zarIra hoya che. (4) "bhujapara "--bhujA (hAtha)nA jorathI cAlanArA jIva. UMdara, neLiyA, ghUsa, kAkIDA, vismarA, garoLI, ghAyarA, ghe, vagere. (5) khecara " AkAzamAM UDanArAM pakSIo. tenA cAra bheda-1.. carama-paMkhI cAmaDInI pAMkhavALAM, cAmAcIDiyAM (kAnakaraDiyA), vaDavALAM (vaDa vAMdarI). vagere; 2. "romapaMkhI" ruvAM romarAya vALa ke pIchAMnI pAMkhavALAM paMkhI-mera, cakalAM, kabUtara, popaTa, menA, jaLakukaDI, cIla, bagalAM, keyela, tetara, bAja (zakaro), holAM, caMDUla vagere. 3. "vitata paMkhI"--pAMkha sadA pahoLI ja rahe tevAM paMkhI. (4) "samuga paMkhI-DAbalAnI peThe gela ane sadA biDAyelI rahe tevI pAMkhavALAM paMkhI. trIjI ane ethI jAtanAM paMkhI aDhI dviIpanI bahAra ja che. manuSyanA 303 bheda manuSyanA mukhya be bheda garbhaja ane samUcchima. temAM garbhamAM 15 karmabhUmi 30 akarmabhUmi ane pa6 aMtaradvIpavAsa maLI 101 bheda che. te 101 jAtanA manuSyanA aparyAptA ane paryApta evA babbe bheda gaNatAM 202 prakAra garbhaja manuSyanA thayA. e 101 prakAranA garbhaja manuSyamAMthI nIkaLatI maLamUtra vagere cauda prakAranI vastuomAM je manuSya Upaje che tene samUrNima manuSya kahe che, te aparyAptA ja mare che tethI samUmi manuSyanA 101 bheda thAya che. ema garbhajanA 202 ane samUrNimanA 101 maLI manuSyanA kula 303 bheda che. tene vistAra karI batAve che. garbhaja manuSyanI jAtamAM 15 karmabhUmi manuSya che. jeo asi" hathiyAra bAMdhIne, "mAsI" lakhANa, vepAravaNaja karI; ane "kasI" kRSikarma eTale khetIvADI karIne, ema traNa prakAranAM karmo karIne AjIvikA (udara pUti) kare che tene "karmabhUmi " manuSya kahe che. * e aDhI dvIpanI bahAra thAya che. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -41 2 jaina tatva prakAza tene rahevAnAM 15 kSetra che. eka bharata, eka Iravata ane eka mahAvideha ema karmabhUmi manuSyanAM traNa kSetre jaMbudvIpamAM che. be bharata, be eravata ane be mahAvideha ema cha kSetre dhAtakIkhaMDa dviIpamAM che, e ja pramANe be bharata, be aravata ane be mahAvideha maLI cha kSetro puSkarAI dviIpamAM che; 3, 6. ne 6 maLI kula paMdara kSetre karmabhUmi manuSyanAM aDhI dvIpamAM che. akarmabhUmi manuSya-jene asI, masI ane kasI e traNa prakAranA vyApAra (karma) nathI paNa dasa prakAranAM che. kalpavRkSe tenI IcchA pUre che tevAM manuSyane akarmabhUminAM manuSya kahe che tene rahevAnAM 30 kSetra che. temAM eka devakupha, eka uttarakuru, eka harivAsa, eka ramakavAsa, eka hemavaya ane eka hiraNyavaya ema akarmabhUmi manuSyanAM cha kSetra jabudvIpamAM che. be devaku, be uttarakura, be parivAra, be ramyavAsa, be hemavaya ane be hiraNyavaya ema bAra kSetra dhAtakIkhaMDa dvIpamAM che ane te ja pramANe, bAra kSetra puSkarArdhadvIpamAM che. 6,12 ane 12 maLI kula trIsa kSetre akarmabhUmi manuSyanAM aDhI dvIpamAM che. aMtaradvIpanA manuSya-lavaNa samudranAM pANI upara ATha dADhA che temAM badhA maLI chappana dvIpa che tene aMtaradvIpa kahe che, ane temAM rahenArA manuSyane aMtaradvIpanAM manuSya kahe che. bharatakSetranI uttare culahimavaMta " tathA aravatanI dakSiNe "zikharI" nAme parvata che. te darekane bane cheDe babbe dADha (hAthInA bahAra nIkaLelA dAMtanI peThe) nIkaLIne lavaNa samudramAM gayelI che. emAMnI ekeka dADha upara sAta sAta dvIpa AvelA che. tethI badhA maLI 7483pa6 aMtaradvIpa * thayA. teo paNa akarmabhUminAM manuSyanI peThe 10 prakAranAM kalpavRkSa vaDe sukha bhegave che. 15 karmabhUminA, 30 akarmabhUminA ane pada * kalpavRkSa saMbaMdhI vizeSa hakIkata pahelA khaMDamAM ArAnuM varNana che tyAM jovI. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharmAM aMtaradvIpanA maLI 101 bheda garbhaja manuSyanA thayA, tenA aparyAptA ane paryAptA ema abbe bheda gaNatAM 202 bheda garbhaja manuSyanA thayA. samumi manuSya--e 101 kSetranA garbhaja manuSyanA zarIramAMthI nIkaLatI cauda X vastuomAM je jIva pedA thAya che tene samumi manuSya kahe che. te aparyAptA ja mare che. mATe tenA 101 bheda gaNatAM kula 303 bheda manuSyanA thayA. devatAnA 198 bheda 413 10 bhavanapati devatA, 15 paramAdhAmI devatA, 16 vANu tara devatA, 10 jabhakA devatA, 10 jyAtiSI devatA, 3 kinniSI devatA, 12 devalAkanA devatA, 9 leAkAMtika devatA, 9 traiveyakanA devatA, 5 anuttara vimAnanA devatA, e sarvAM maLI 99 jAtanA devatA che. tenA aparyAptA ane paryAptA evA babbe bheda che. tethI 94ra=198 bheda devatAnA thayA. + x samUrchi ma manuSyA Upaje te cauda sthAnakanAM nAma--. uccAresu vA--jhADA (viSThA) mAM Upaje, te 2. pAsavaNesu vA--pezAbamAM Upaje te, 3. khelesu vA--baLakhAmAM Upaje te, 4. saMghANesu vA--nAkanI lIMTa (zeDA)mAM Upaje te, 5. vatesu vA-vamana (UlaTI)mAM Upaje te, 6. pittosu vApittamAM Upaje te, 7. pueNsu vA--paru, rasImAM Upaje te, 8. sANiesu vAlAhImAM Upaje te, 9. sukkesu vA-zukra-vIryamAM Upaje te, 10. sukkA pegalaparisADiyesu vA sukANA vIryAdikanAM puddagala bhInAM thAya tyAre Upaje te, 11. vigayajIvakalevaresu vA-mUelA manuSyanA kalevara (zarIra)mAM Upaje te, 12. inthIpurisa sogesu vAstrI puruSanA saMjogamAM Upaje te. 13. nagaranidhamaNesu vA--nagaranI bALa vageremAM Upaje te, 14 savvasu ceva asuiThANesu vA--manuSya saMbaMdhI save azucinAM sthAnaka (cIpaDA vagere)mAM Upaje te. e cauda vastu manuSyanA zarIramAMthI dUra thayA pachI aMta hU jeTalA vakhatamAM temAM asaMkhyAtA samUchima manuSya utpanna thAya che ane mare che ene sparzI karavAthI samUrchima manuSyanI ghAta thAya che mATe azucinAM sthAnakanI jatanA karo teA dravya (bAhya) ane bhAve (abhyaMtara) ghaNA lAbha thaze. * sarva devatAonuM vizeSa varNana prathama khaMDanA bIjA prakaraNamAM thai. gayuM che. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 14 nArakInA bheda; 48 tiyacanA bheda, ane 198 devatAnA bheda kula maLI 563 bheda jIvanA utkRSTA bheda tA anaMta thAya che. e rIte eTale jANavA yogya che. / vRtti nIva tattva / / 303 sarva jaina tattva prakAza manuSyanA bheda jIvAnA thayA. " jJeya ' "" jIvatattva 2. ajIva tattva ajIva tattvanAM lakSaNa-jIvanuM pratipakSI tattva te ajIva tattva che. te jaDa, cetanArahita, akartA, abhaktA, anAdi, anaMta ane sadA zAzvata che. sadaiva kALa nirjIva (jaDa) rahevAthI te ajIva kahevAya che. ajIva tattvanA mukhya be bhedgha che. 1. arUpI: tenAM nAma dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa. 2. rUpI. te pudgalAstikAya-varNa, gaMdha, rasa ane sparzI e puddagalanA guNa che. te puddagalathI kadI pRthaka thatA nathI. eka paramANumAM 1 vaNu 1 gaMdha 1 rasa ane 2 spaza lAle che. dvipradezI skaMdhamAM 2 varNa 2 gaMdha, 2 rasa, 4 sparzI lAle che. A rIte paramANuone! samUha thavAthI, temAM 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, 8 sparzI ane 5 saMsthAna lAbhe che. jenA e vibhAganI kalpanA paNa thaI zake nahi evA ma pudgalane paramANu kahe che. A rIte pudgalAmAM bheda sadhAtana paramANu kadApi nAza pAmatA nathI. tema ja utpanna thatA nathI. anAdi kALathI jeTalA e paramANu maLavAthI dvipradezI skaMdha, traNa paramANu maLavAthI tripradezI skaMdha yAvat sakhyAtA paramANu maLavAthI sa`khyAtapradezI skaMdha, asaMkhyAta pradeza maLavAthI asa`khyAta pradezI skaMdha ane anaMta A skaMdha paramANuonA meLApathI ana'ta pradezI skaMdha kahevAya che. bheda paDavAthI kamI paNa thAya che ane saMyoga pAmIne adhika paNa thAya che. thatAM ja rahe che. paraMtu koI paNa paramANu navIna paramANue che teTalA ja Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 415 anaMta kALa sudhI raheze. abhavya jInI rAzithI anaMta guNa adhika ane siddhanI rAzine anaMtame bhAge kama eTalA paramANuone je skaMdha bane che te ja sakarmaka thaI AtmAne grahaNa karavA yogya pudgalaskaMdha hoya che. evA anaMta pudgalaskanI karmavaNathI karmaprakRti . bane che. A pramANe jeTalAM pudgale AtmasaMgI che te "pregasA pudagala kahevAya che. AtmAne lAgIne je pudgale alaga thaI gayAM che te "mizrApudgala kahevAya che ane je pudgalene AtmA sAthe saMbaMdha thayuM nathI te "vizvasA" pudgala kahevAya che. A traNe prakArane pudgala dvidezI Adi skaMdha ane paramANuo sapUrNa lekamAM anaMtAnaMta che. tethI pudgalenA bheda paNa anaMtAnaMta thAya che. paraMtu bhavyAtmAone sulabhatApUrvaka baMdha karAvavAne mATe ajIvanA saMkSiptamAM 14 bheda kahyA che ane vistAre pa60 bheda thAya che. ajIva tatvanA 14 bheda-1. dharmAstikAya, 2. adharmAstikAya, 3. AkAzAstikAya. e traNanA dareka traNa traNa bheda che 1. skaMdha (dharmAstikAya ane adhamastikAya e be dravya leka-vyApaka hovAthI te bannene skaMdha leka pramANe che ane AkAzAstikAya dravya lekAleka - vyApI hovAthI tene skaMdha lekalika vyApI che. 2. deza (kaMdhane amuka vibhAga) 3 pradeza (jenA be bhAga kalpI zakAya) ema 3839 bheda thAya ane 10me kALa e dasa bheda arUpI ajIvanA saMkSepamAM thayA. ane 4 bheda rUpI ajIvanA te 1. pudgalAstikAyane skaMdha, 2. pulAstikAyane deza, 3. pudgalAstikAyane pradeza ane 4 paramANu pugala. (skaMdhanI sAthe joDAyele paramANu te pradeza kahevAya ane chUTo hoya te paramANu kahevAya) e sAmAnya prakAre 14 bheda ajIvatattvanA thayA. vistAra karatAM ajIva tattvanA pada, bheda thAya che. temAM Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 jaina tatva prakAza ajIvanA kahyA che te bAkInA vIsa bhedo dravya, kSetra, kALa, bhAva. ane guNa e pAMca bola dareka arUpI ajIva upara lagADatAM thAya che.. temAM dharmAstikAyanA pAMca bheda che. dharmAstikAya e dravyathI eka ja che. kSetrathI lekamAM saMpUrNa vyApI rahela che. kALathI Adi aMta rahita. athavA anAdi anaMta che, bhAvathI arUpI-avaNe, agadhe, arase. ane aphAse che. guNa thakI sakama jIne (saMsArI jIne) tathA pugaLane calaNa sahAyadAtA che. adharmAstikAyanA pAMca bheda che. adharmAstikAya e dravyathI eka ja che, kSetrathI-lekamAM saMpUrNa vyApI rahela che; kALathI--Adi aMta rahita athavA anAdi anaMta che. bhAvathI arUpI, avarNa, agadhe, arase ane aphA guNathI-jIva pudgalane sthira rahevAmAM sahAyabhUta che. AkAzAstikAyanA pAMca bheda che. AkAzAstikAya e dravyathI. eka ja chekSetrathI-leka ane alekamAM saMpUrNa vyApI rahela che. (e pilAra rUpa che. kAkAzamAM te aneka dravyo che, paNa alekAkAzamAM. AkAzanI zUnyAkAra pilAra sivAya koI paNa dravya nathI. ) kALathI. Adi aMta rahita athavA anAdi anaMta che; bhAvathI arUpI, ava, agadhe, arese ane apaze. guNathI--avagAhanA dAna avakAza-devAno kALanA pAMca bheda che. kALa e dravyathI-aneka rIte che. temAM anaMtakALa vItye ane bhaviSyamAM anaMta che, kSetrathIvyavahAra kALa te aDhI dvIpanA caMdra, sUrya cAle che, tethI samaya, ghaDI, prahara, rAta, dina, pakSa, mAsa, varSa te TheTha sAgaropama vagere sudhI gaNAya che.. aDhI dvIpanI bahAra caMdra sUrya sthira che. tethI tyAM rAtri, dina, vagere kaMI nathI. naraka ane svargamAM paNa tridivasa che nahi. mATe aDhI. dvIpanI bahAra sarva sthaLe kALanuM parimANa nathI. chatAM aDhI dvIpanA kALanI gaNatarI pramANe, jI vagerenI sthiti batAvI che. bAkI mRtyu kALa te phakta-siddha bhagavaMta sivAya sarva jIvane AyuSya pUrNa thaye. bhakSaNa karI rahyo che, kALathI Adi aMta rahita athavA anAdi anaMta che, haMmezathI che, ane hameza haze. bhAvathI-arUpI, avaNe, agadhe, Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 417 arase, aphAse guruthI--paryAyanuM parivartana karanAra, navAne jUnuM kare ane jUnAne khapAve, e rIte sarve para vatI rahyo che. ema ekekanA pAMca bheda gaNatAM 45=00 bheda thayA te pradhama 10 mAM meLavatAM ajIva arUpInA vistArathI 30 bheda thayA e cAre arUpI ajIva tatva sadA zAzvatA che. have rUpI ajIva tatvanA vistArathI pa3 bheda varNave che. rUpI ajIvanA 30 bhedarUpI ajIva tatva te pugaLa. temAM 5 varNa 2. gaMdha, pa rasa, 5 saMDANa ane 8 sparza rahelA che. have. pAMca varNamAMnA eka varSamAM 2 gaMdha, pa rasa, 5 saMDANa ane 8 sparza e 20 bela lAze tevI (kALa, lIle, rAte, pILe ne dhoLo e pAMca varSamAM) 2045=100 loTa thayA. have surabhi gaMdha eTale, sugaMdha ane durabhi gaMdha eTale durgadha e be gadhamAMnA darekamAM 5 varNa, pa rasa, 5 saMThANa ane 8 sparza maLI 23 bola lAbhe, tethI be. gaMdhanA 2342=46 bheda thayA have tIkhe, ka, kasAyela, khATo ane mIThe, e pAMca rasamAMnA darekamAM pa raMga, 2 gaMdha, 5 saMDANa ane 8 sparza maLI 20 bela lAbhe. tethI pa rasanA 2045=100 bheda thayA. have parima Dala (cUDelI jevuM), vaTTa (gaLa lADu jevuM). trasa (trikoNa), caurasa (cekhUNu) ane Ayata (naLAkAra lAMbuM) e pAMca saMDANamAnA dareka saThANamAM 5 raMga 2 gadha, pa rasa, ane 8 sparza maLI 20 bela lAbhe. tethI pAMca saMThANanA maLI 2045=100 bheda thayA. have kharakharo, suMvALa, bhAre, haLave, TADha, Una. cepaDyo ane lukhe, e AThamAMnA akeka sparza pa raMga 2 gaMdha pa rasa, 5 saMDANa ane (dareka sparzamAM te spaze tathA tene pratipakSI saze ema babe sparza na gaNavA; kharakharo ane saMvALe e. be pratipakSI che, tema ja bhAre ne haLave e be, TADhe ne Une e be, cepaDyo ne lUkho paraspara pratipakSI che, tethI) 6 sparza maLI, 23 bola lAbhe, tethI AThe sparzanA 2348=184 - 27 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 jaina tattva prakAza bheda thayA. badhA maLI 100+4+100+100+184=pa30 bheda rUpI ajIva tatvanA thayA, temAM arUpI ajIva tatvanA 30 bela agAu darzAvyA te meLavatAM arUpI, rUpI baMne ajIva tatvanA pa60 bheda thayA. 3. puSya tattva zubha kamANIe karI, zubha karmanA udaye karI jenAM phaLa bhogavatAM AtmAne mIThAM lAge tene puNya kahe che. puSya e zubhakarma che. mana, vacana, kAyAnA zubha vyApArathI AtmA je zubha karma pudgalene grahaNa kare che te karma pudgalene puya kahe che, ane e traNe azubha yogethI je kama pudgale grahaNa karAya che te pApa kahevAya che. puNya sukharUpa phaLa Ape che. ane pApa dukharUpa phaLa Ape che. jevI rIte sAMsArika sukhanAM sAdhanabhUta sthAna, vastra, bhejanAdi sAmagrI prApta karavA jatAM prathama DuM kaSTa paDe che, paNa pachI lAMbA kALa sudhI te sukha Ape che, dhIraja rIte puNya upArjana karavAmAM prathama te kaSTa sahana karavuM paDe che, paNa pachI dIrdhakAla paryata ghaNuM sukha maLe che. kahevata paNa che ke, duHkha aMte sukha. puNya upArjana karavuM mahA muzkela che. pudgale parathI mamatva UtaryA vinA, guNajJa thayA vinA, AtmAne vaza karI gene zubha kAryamAM lagAvyA vinA puNyAnubaMdhI puNya pArjana thatuM nathI. puNya nava prakAre baMdhAya che; 1. annapune- ( annadAna ApavAthI), pANapune-(pANInuM dAna ApavAthI) 3. layaNapune- (patra-vAsaNanuM dAna devAthI) 4 sayaNapune-ziyyA, makAna devAthI), 5. vadhune-vastra devAthI) 6. manapune- (manathI sarvanuM bhaluM ciMtavAthI 7, vacanapune-(vacanathI saunA guNAnuvAda karavAthI tathA vaiiyAvacca karavAthI ane guNI manuSyone zAtA upajAvavAthI), 9. namaskAra pune(-gya ThekANe namaskAra karavAthI tathA sarvenI sAthe vinaya rAkhavAthI). ne, Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM sUtra dharma 419 e nava prakAranAM puNya karatI vakhate pugaLa uparathI mamatA utAravI paDe che, mahenata paNa karavI paDe che, e puNyanAM phaLa bhagavatI vakhate ArAma ane sukha maLe che. e nava prakAre bAMdhelAM puNyanAM phaLa 42 prakAre bhagave che. tenAM nAma-1 sAtavedanIya, 2. UMca zetra, 3, manuSya gati, 4. manuSyAnupUvI e 5. deva gati, 6 devAnupUvI, 7. paMcendriyanI jAti, 8. audyArika zarIra, 9. vaikriya zarIra, 10. AhAraka zarIra, 11. tejasa zarIra 12. kArpaNa zarIra, 13. audArika zarIranAM age pagax, 14. vaikiya zarIranAM aMgopAMga, 15. AhAraka zarIranA aMgopAMga, 16. vASabhanArA saMghayaNa, 17. samacaturasa saMDANa, 18. zubha varNa, 19. zubha gaMdha, 20 zubha rasa 21. zubha sparza 22, agurulaghunAma (pitAnuM zarIra halakuM ke bhAre lAge nahIM te A karmathI) 23. parAghAta nAma (bIjAthI hAre nahi) 24. udhAsa nAma (pUre uzvAsa le) 25. AtApa nAma (pratApI) 26. udyota nAma (tejasvI) ra7. zubha cAlavAnI gati 28. nirmANa nAma (aMgopAMga barAbara yegya sthAne hoya) ra9 trasa nAma 30 bAdara nAma 31. paryApta nAma 32. pratyeka nAma (eka zarIramAM eka jIva), 33. sthira nAma (zarIrane bAMdhe daDha hoya). 34. zubha nAma 35. saubhAgya nAma 36. susvara nAma, 37. Adeya nAma (sarva jana vacana mAnya kare), 38. yazekIti nAma, 39. devatAnuM AyuSya. 40. manuSyanuM AyuSya 41. tiryaMcanuM AyuSya jugalavat 42, tIrthakara nAmakarma (tIrthakaranI padavI pAme) e 42 prakArathI puNyanAM phaLa bhagave che. puNyanuM jANapaNuM sUma buddhithI karavAnI ghaNI jarUra che. vaLI puNyakarma jyAM AdaravA joga hoya tyAM jarUra Adare ane choDavA joga hoya tyAM jarUra cheDe e bAbatamAM vivekabuddhithI vicAra kara. * jIvane eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM laI janArI prakRti te anupUva. 4 aMga eTale zarIra ane upAMga eTale hAtha, paga, AMgaLI vagere. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 jaina tatva prakAza joIe. ekAMta pakSa tANa nahi. puNya karma choDavuM ja joIe ema ekAMta kahe. te jene phaLamAM tIrthakara gotra upArjana karavAne lAbha batAvyuM che tevI uttama vastunuM uthApana thayuM. vaLI puNya karma AdaravuM ja ema paNa ekAMta pakSa tANa nahi, puNya karma AdaryA karIe te tenAM phaLa bhegavavAM joIe. ane phaLa bhegavavApaNuM jyAM lagI che tyAM lagI mekSane anupama sukha zI rIte maLe? tethI te mokSane aTakAvanAra puNya karma thAya che. mATe jyAM lagI jIva mekSa najIka nathI thaye tyAM lagI puNya karma AdaravA yogya che. zAstramAM puNyane mahimA ThekaThekANe batAvyuM che. TheTha teramA guNasthAnake paNa puNya prakRti che. mATe ekAMta sthApana ke utthApana na karavuM, puNya tatvamAM viveka rAkhave ane puNyanA phaLanI IcchA na rAkhavI e samyakatva lakSaNa che. A viveka te gurusthAna bhede bhinna bhinna vyavahAra samaje te che. 4. pApa tattva pApanAM phaLa kaDavAM che. pApa karavuM ghaNuM saheluM che. tenAM phaLa bhegavavAM ghaNAM duHkhakara che. aDhAra prakArathI pApa baMdhAya cheH 1. prANAtipAta (jIvanI hiMsA, 2, mRSAvAda (juThuM bolavuM.) 3. adattAdAna (cerI) 4. mithuna strI AdisaMga), pa. parigraha (dhana vagerene saMgraDa ane mamatva), 6, kedha (gu). 7. mAna (ahaMkAra), 8. mAyA (kapaTa), 9. lobha (tRSNA) 10. rAga (prema-Asakti, 11. dveSa (Izca-adekhAI) 12. kalaha (kaleza) 13. abhyAkhyAna (khoTuM ALa), 14. "zUnya (cADIcUgalI) 15. para parivAda (niMdA), 16. rati arati (harSa zeka), 17 mAyA meso (kapaTa sahita jaThuM), 18 micchA daMsaNa salla (asatya mata saMpradAyanI zraddhA hevI) e 18 karma AcaravAthI pApane azubha baMdha paDe che. e 18 pApasthAnakanAM azubha baMdhanA azubha phaLa 82 prakAre bhogave che. tenAM nAma-1. matijJAnAvaraNIya, 2. zrutajJAnAvaraNIya Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM: sUtra dharma 421 3. avadhi jJAnAvaraNIya, 4. manaHparyava jJAnAvaraNaya, 5. kevaLa jJAnAvaraNIya (e pAMcanI aMtarAya paDe) 6. dAnAMtarAya (dAna daI na zake), 7. lAbhAMtarAya (kamANamAM lAbha meLavI na zake.) 8. bhegAMtarAya (eka vAra ja bhegavAya evI cIja jevI ke, khAnapAna vagere bhegavI na zake) 9. upabhegarAya (vArevAre bhegavAya evI cIja jevI ke, vastra AbhUSaNa, strI, gRha vagere na bhegavI zake), 10. vIAMtarAya (tapa, saMyama, dharma, karI na zake) 11. nidrA (je nidrA sukhathI na Ave ane jemAMthI sukhethI na jagAya). 12. nidrAnidrA (je nidrA muzkelIo Ave ane jemAMthI muzkelIe jagAya), 13 pracalA (beThAM beThAM nidrA Ave), 14. pracalA pracalA (cAlatAM cAlatAM nidrA Ave), 15. thiNaddhi nidrA (je nidrAmAM vAsudevanuM adhuM parAkrama Ave te), 16. cakSu darzanAvaraNIya (AMdhaLo hoya te) 17. acakSu darzanAvaraNIya (AMkha vinAnI cAra iMdriyenI hInatA heya) 18. avadhi darzanAvaraNaya; 19. kevaLa darzanAvaraNIya, 20. asAtA vedanIya, 21. nIca gotra, 22. mithyAtva mehanIya (jema keI na karI bezuddha thayele UlaTuM samaje tema mithyAtva mihanIvALe java dharmane adharma, adharmane dharma samaje), 23. sthAvarapaNuM, 24. sUphamapaNuM 25. aparyAptapaNuM, 26. sAdhAraNapaNuM, (eka zarIramAM anaMtA jIva hoya tevuM), 27. asthira nAma, (zarIrane zithila bAMdhe) 28. azubha nAma, 29. durbhAgya nAma, 30. dusvara nAma, 31. anAdeya nAma, (keI mAne nahi), 32. ayazakIti nAma, 33. naraka gati, 34. narakanuM AyuSya, 35. narakAnupUvI, 36. anaMtAnubaMdhI krodha, 37. anaMtAnubaMdhI mAna 38. anaMtAnubaMdhI mAyA 39. anaM. tAnubaMdhI leja, 40. apratyAkhyAnI krAdha, 41. apratyAkhyAnI mAna, 42 apratyAkhyAnI mAyA, 34. apratyAkhyAnI leja, 44. pratyAkhyAnI krodha, 45. pratyAkhyAnI mAna, 46. pratyAkhyAnI mAyA, 47. pratyAkhyAnI lebha, 48. saMjvalanane kodha, 49. saMjavalananuM mAna, 50. saMjvalananI mAyA, 51. saMjavalanano lobha, (36 thI 51 lagI seLa kaSAya che ka ) para, hAsya (hasavuM), 53. rati, 54. arati, 55. e 16 prakRtinA arthane mATe pahelAM khaMDanuM trIjuM prakaraNa jovuM Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 jaina tatva prakAza bhaya 56. zeka, pa7. dugaMchA, 58. strI veda, 59. puruSa veda, 60. napuMsaka veda, 61, tiryaMcanI gati, 62. tiryaMcanI anupUrvI, 63. ekendriyapaNuM 64. beIdriyapaNuM, 65. teIdriyapaNuM, da6. cauraMdriyapaNuM, 67. azubha cAlavAnI gati, 68. upaghAta nAma karma, (potAnA zarIrathI pitAnuM mRtyuM thAya), 69. azubha varNa, 70. azubha gaMdha, 71. azubha rasa, 72. azubha sparza, 73. SathanArA saMghayaNa 74. nArAca saMghacaNa, 75. ardha nArA saMghayaNa, 76. kilaku saMghayaNa, 77. chevaTu saMghayaNa, 78. nigeha parimaMDaLa saMDANa, 79. sAdi saMDANa, 80 vAmana saMThANa, 81. kunja saMThANa, 82. huMDa saMThANa. e 82 prakArathI pApanAM phaLa bhogavavAM paDe che. e pApa heya eTale cheDavA gya che. 5, Asava tatva AsavanI vyAkhyA-jema vahANamAM kANanI mAraphate pANI AvavAthI te bharAI jAya che tema jIvarUpI taLAvamAM AvarUpI chidro vATe karma pAparUpI pANI AvavAthI jIva pApe karIne bharAI jAya che ane saMsAra sAgaramAM DUbe che. AsavanAM dvAra-Asava eTale pApa AvavAnAM nAnAM 20 che. (1) mithyAtva Asava (kudeva, kuguru, ane kudharmanI zraddhA tathA pacIsa prakAranA mithyAtvanuM sevana) (2) avata Asava (pAMca iMdriye, mana, e cha mekaLAM rAkhe ane chakAyanA jenI hiMsA ema bAra prakAre atrata lAge che te (3) pramAda Asava (mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA) (4) kaSAya (16 kaSAya ane 9 nekaSAya maLI 25 che) (5) azubha ga (mana, vacana ane kAyAnI azubha pravRtti) (6) prANAtipAta (7) mRSAvAda (8) adattAdAna, (9) mithuna, (10) parigraha, (11 thI 15) zroteMdriya cakSuIdriya, ghANedriya, raseMdriya ane sparzendriya e pAMca Idriyane azubha kAmamAM lagAve (16 thI 18) mana, vacana ane kAyAnA vegane azubha kAmamAM pravartAve (19) laMDa upakaraNa eTale vastra, pAtra, vagere Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM ! sUtra dharma 423 jatanA rahita le te, (20) sUI kusagga kare (sAya ane mAtra jevI vastu paNa ajatanAthI le ane rAkhe) AsavadvAranA vizeSe 4ra bheda che--1. mithyAtva, ra. anana, 3. pramAda, 4, kaSAya, pa. azubha yoga, 6. prANAtipAta, 7. mRSAvAda, 8. adattAdAna, 9, maithuna, 10. parigraha, 11. krodha, 12. mAna, 13. mAyA, 14. lAbha, 15. azubha manayega, 16. azubha vacanayega 17 azubha kAyayeAga e 17 ane 25 kriyA ema kula 42 bheda thayA. 25 prakAranI kriyA jenAthI kama Ave tene kriyA kahe che. e kriyAnA be bheda che.. (1) jIvathI lAge te jIvakriyA, ane, (2) ajIvathI lAge te ajIva kriyA. jIvathI lAge tenA be bheda che. (1) samyaktvI jIvane lAge te samakitI jIvanI kriyA. (2) mithyAtvI jIvane lAge te mithyAtvI jIvanI kriyA. ajIvakriyA e prakAranI che, (1) sAmparAyika kriyA-kaSAyAdayavALA AtmA kAyayeAga Adi traNa prakAre zubha azubha yAgathI je ka khAMdhe che te ane, (2) dhairyApathika kriyA-upazamakaSAyI, ane kSINakaSAyI (akaSAyI) vItarAgIne phakta cetranI pravRttithI lAge te. temAM iA~pathika kriyA phakta eka prakAranI che. ane sAMparAyika kriyAnA 24 prakAra che. (1) kAyikI kriyA--duSTabhAvayukta thaI ne kAyayeAga prayatna karavA athavA ajatanAnAM kAryamAM kAyAne pravartAvavI te kAyikI kriyA. mAruM zarIra du`La thai jaze ItyAdi vicArathI vrata niyamAdinuM pAlana ke dharmAcaraNa kare nahi tene paNa kAyikI kriyA lAge che. tenA be bheda che: (1) anuparata kAyikI kriyA--jemaNe A bhavamAM vratapaccakhkhANa dvArA AsavanA niredha karyAM nathI temane sa`sAramAM jeTalAM AraMbha samArabhanAM kAmeA thaI rahyAM che te madhAMnI nira'tara avratanI Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 424 kriyA AvyA kare che, te atratInI kAyikI kriyA ane, (2) duprayukta kAyikI kriyA-re sAdhu-zrAvaka vratapaccakhkhANu karyA pachI paNa ayatanAe zarIra pravartAve te vratanI kAyikI kriyA. (1) adhikaraNukI kiyA--cAku, charI, sAya, kAtara, talavAra, bhAlA, barachI, dhanuSyabANu, baMduka, tApa, kodALI, pAvaDA, haLa, ghaTI, sAMbelu, vagere zastronA sa graDa ke prayAga karavAthI tathA kaThora, duHkhaprada ghAtaka zastro samAna duHkhadAtA vaneccAra karavAthI adhikaraNikI kriyA lAge che. tenA be prakAra che: (1) saMyeAjanAdhikaraNikI-zastra adhUrAM hoya te pUrAM karavA--jemake talavAranI mUTha, ghaTIneA khIlaDo, cappunA hAthe, vagere besADavAM. vaLI, mUThThI dhArane tIkSNa dhAra karavI, jethI te zastra upayegamAM Ave ane ArabhanAM kAme cAlu thAya. vacanazastranI kriyA jUnA kajiyA ukheLavAthI lAge (2) nitra nAdhikaraNikI -zastro navAM banAvI ekaThAM kare ane vece, e zastrothI jagatamAM jeTalAM jeTalAM pApa thAya tenI kriyA banAvanArane lAge che. vacanarUpI zastrathI navA kajiyA upajAve to kriyA lAge. vacanarUpI zastrathI maraNa pAmelA jIvA krutimAM ati duHkha pAme che, mATe vacanarUpI zastrathI paNa adhikaraNikI kriyA lAge che. kaI zastranA peAtAne arthe upayAga karavAthI paNa kriyA lAge che. (3) prATruSikI kriyA-adekhAInA vicAra karavAthI A kriyA lAge che. khIjAne dhanavAna, baLavAna, sukhI, sattAdhIza, vidvAna dekhI dveSabhAva lAve, IrSyA kare ane evu' ci'tave ke e kayAre duHkhI ne pAyamAla thAya ! vaLI, lebhiyA, cAra, jUDo, vagere jIvA duHkha pAme agara nuka sAna thAya teA te khuzI thAya ane khelI nAMkhe ke, bahu sAruM thayuM. e pApI e ja lAganA hatA, duSTa janA upara to duHkha paDavuM ja joI e, vagere. prAdbhaSikI kriyAnA be bheda che. (1) jIva upara dveSa lAvavemanuSya, pazu, vagere jIvAne du:kha thAya agara marI jAya agara Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 prakaraNa 2 juM : sUtra dharma nukasAna thAya te rUDuM mane, (2) ajIva upara dveSa lAvava-vastra, ghareNAM, makAna, vagere ajIva cIjone vinAza kyAre thaze ema ciMtave e baMne karmabaMdhanA hetu che. ajIva vastu upara sUga Ave te paNa kriyA lAge. (4) paritApanikI kiyA-te hAthanI mUThI, lAkaDI, vagerethI zarIranAM avayava chedavA ke tADana tarjanathI paritApa upajAvatAM lAge che. tenA be bheda cheH (1) " svahasta '-pitAne hAthe ane vacanathI pitAne ane bIjAne duHkha de; (2) "parasta"-bIjAne hAthe ane vacanathI pitAne ke bIjAne duHkha devarAvavuM te. (5) prANAtipAtikI kriyA-viSa, zastra, vagerethI jIvanI ghAta kare te prANAtipAta kiyA lAge che. tenA be bheda cheH (1) "svahasta'-pitAne hAthe ane mAre, zikAra khele, vagere (2) "parahasta"--bIjAnI pAse jIvane marAve, zikArI kUtarA, cittA, vagere janAvarane chUTAM mUkI nI ghAta karAve agara mAranArane "mAra, mAra, mAra, zuM joI rahyo che ? !" vagere zabdathI, zAbAzI de, InAma paNa de. (6) AraMbhikI kriyA-pRthvI, paNa, agni, vAyu, vanaspati ane hAlatAM cAlatAM prANI, chakAyanI hiMsAno tyAga nathI karyo tyAM lagI emane jeTale AraMbha A jagatamAM thaI rahyo che, te sarva pApanI kriyA lAge che. tenA be bheda cheH (1) jIne AraMbha thaI rahyo hoya tenI (2) ajIva (nirjIva vastu)ne AraMbha thAya tevI. . (7) pArigrahinI kriyA-dhana, dhAnya, dupada, catuSpada, vagere parigraha rAkhavAne tyAga na hoya te AkhA lekamAM jeTalA parigraha che tenI kriyA tene lAge che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 jaina tatva prakAza enA be bheda cheH (1) "jIvapArigrahika kriyA -dAsa, dAsI, pazu, pakSI, anAja, vagerenI mamatA karavAthI hamezAM lAge (2) "ajIvaparigrAhika kiyA'-vastra, pAtra, bhUSaNa, dhana, makAna, vagerenI mamatA karavAthI haMmezAM kiyA Ave che te. tyAga na karyo hoya te vastunI kiyA lAge tema ja dravyathI tyAgelI vastu para mamatva karavAthI paNa kiyA lAge. saMyama nibhAvavA mATe je vastunI jarUra che tenA para mamatva karavAthI kiyA vAge. (8) mAyApratyayA kiyA-kapaTa karavAthI kiyA lAge che te. tenA be bheda cheH (1) AtmabhAva vakatA-pite pitAnA AtmAne ja chetare, mAyAyukta vicAra kare, dagAbAjI kare, jagatamAM uttama dharmAtmA kahevarAve ane aMdara taddana zraddhArahita haya, vepAra vagere aneka kAmamAM kapaTa kare (2) parabhAva vakatAkheTAM telAM, mApa rAkhavAM, vastumAM bheLaseLa karavI vagere aneka rIte bhoLA ne ThagavAnI kaLA bIjAne zIkhave tathA IndrajALa, maMtra-zAstra, vagere zA bIjAne bhaNAve te. | (9) apratyAkhyAna pratyayI kriyA-upabhoga (eka vAra bhegavI zakAya tevI cIja, bhojana, mukhavAsa, vagere) ane paribhoga (vAraMvAra bhogavI zakAya tevA padArtho, vastra, pAtra, makAna, vagere) e be jAtanI vastuo jagatamAM je kaMI che te bhogavavAmAM Ave agara na Ave paNa tene tyAga nathI karyo tyAM lagI tenI diyA lAge che te - tenA be bheda cheH (1) jIva'-manuSya, pazu, pakSI, dhAnya, vage. renA paccakhANa na hoya te. (2) "ajIva'-nuM, cAMdI, ratna, vagerenAM paccakhANa na hoya te. zaMkA-je vastu kaI divasa kAne sAMbhaLI nathI, ane jenA para amAruM mana paNa nathI, te enI kriyA amane zI rIte lAge? samAdhAna-pitAnA makAnamAM kacaro bharavAnI koInI IcchA hotI nathI paNa jyAM lagI kamADa khullAM che tyAM lagI aneka jAtane. kacare gharamAM AvavAne ja. paNa je bAraNAM baMdha karyA te gharamAM Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 427 kacara AvatuM nathI. te pramANe, je vastu ApaNe dekhI nathI, sAMbhaLI nathI, IcchA paNa nathI chatAM jyAM lagI paccakhANa laIne Astra AvavAnAM kamADa baMdha nathI karyA tyAM lagI pAparUpa kacaro AtmArUpI. gharamAM AvavAno ja. paNa vrata pazcakhANarUpa daravAjA baMdha karavAthI AsavarUpI kiyA AvatI nathI. vaLI, je vastune tyAga nathI te vastu kadAca hAthamAM AvI jAya te bhegavI paNa levAya. je vastu kAne sAMbhaLI che paNa dIThI nathI te jovAnuM mana thaI jAya, kAraNa ke manarUpI mahA caMcaLa ghaDe che ane hajI te vastune tyAga vItarAganI sAkSIe karyo nathI tethI aMdara IcchA te bharI che. te IcchA badhI indriyane gulAma banAvI de che mATe IcchAne nirodha hoya te vrata paccakhANa te zrI vItarAgadevanI sAkSIe karI ja levAM, jethI mana mahA daDha thAya che ane apaccakhANanI kriyA lAgatI nathI. (10) mithyAdarzana pratyayI kriyA-kudeva, kuguru ane kudharmanI zraddhA rAkhe che. tenA be bheda che: (1) "ochI adhikI micchA dasa variyA kiyA-zrI jinezvara devanA jJAnathI ochuM adakuM sahe tathA prarUpe te, jema ke kaI kahe ke jIva talamAtra che, taMdulamAtra che te ochI prarUpaNa. kaI jIva AkhA lekamAM vyApI rahyo che te adhikI prarUpaNa (2) viparIta micchAdaMsaNa vattiyA kriyA-zrI jinezvara devanA mArgathI UlaTI rIte sardehe tathA prarUpaNa kare che. jema mithyAtvanA jorathI keTalAka kahe che ke, pAMcamahAbhUtamAMthI AbhA utpanna thayo che, deha paDayA pachI AtmA pAMca mahAbhUtamAM maLI jaze ane pAchaLa kaMI raheze. nahi. evA nAstika matavAdIne pUchIe ke, bhAI ! ema hoya te. punarjanma, pUrva janma. puNyapApanAM phaLa, vagere kaMI nathI ema Thare che. paNa duniyAmAM joIe chIe te tevuM pratyakSa dekhAtuM nathI. pUrvajanma na hoya te ahIM eka duHkhI ane eka sukhI kema thAya che ? paMcamahAbhUtathI sane AtmA utpanna thayo hoya te sau ekasarakhA sukhI va duHkhI zA mATe na hovA joIe ? Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 jaina tatva prakAza kaI nAstika javAba de che ke, je AtmAne pUrvajanma hoya te te pUrva janmanI amane zA mATe khabara na paDe ? pAchalA bhavenuM jJAna kema na hoya ? te bhamAM AtmA aneka varSo lagI rahe te badhuM zI rIte bhUlI gayA ? ene e javAba che ke, bhAI ! pUrva janmanI vAta te dUra rahI, paNa tame A bhavamAM mAtAnA udaramAMthI nIkaLyA che e vAta te sAva sAcI che. kahe tyAre mAtAnA udaramAM zI zI racanA hatI ? ane tame zI rIte tyAM rahyA hatA ? bhAI, jAgRta dazAmAMthI svapna dazAmAM Ave che tyAre jAgRtinI sthitinuM ane zarIranuM bhAna paNa bhUlI jAo che tene, tathA svapnanI vAte jAgRta thatAM sAMbharatI nathI tene khyAla kare. e vicAratAM pUrva bhavanI vAta te keTalI dUra rahI che te kayAMthI yAda Ave ? vaLI, haLukama ne evA pUrva bhavanI vAta yAda AvI paNa jAya che ane teoe pUrva bhave tAdrazya dIThA che, mATe haLukamI (alpakamI) bane ane mithyAtvIonA kutarkathI bharamAe nahi. 25 prakAranA mithyAtva sevavAthI tathA 363 pAkhaMDInA matemAMthI koI paNa matanuM kaMI paNa kArya sevavAthI mithyAtva pratyayI kiyA lAge che. (11) dRSTikI (diDhiyA) kiyA-kaI vastune jevAthI kriyA lAge che. tenA be bheda cheH (1) jIva diDhiyA-strI, puruSa, hAthI, ghoDA, bAga, bagIcA, nATakaTaka, vagere jovA javAthI lAge te. (2) ajIva. didiyA-vastra, AbhUSaNa, dhana, makAna, vagere jevA javAthI kriyA lAge che. (12) syuTikA (puphiyA) kriyA-kaI paNa vastune sparza karavAthI je kiyA lAge te tenA be bheda cheH (1) "jayapukriyA-strI, puruSa, pazu, pakSI, vagere jenAM aMgopAMgane tathA pRthvI, pANI, agni, vAyu ane Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 429 vanaspati vagerene sparza karavAthI je kiyA lAge che. keTalAka bheLA. mANase kaMI paNa svArtha ke kAma vinA dhAnyanI vATakI laI javA maMDI jAya che. tema ja keI paNa sajIva cIja levAmAM Ave te tene sparza karavA maMDI jAya che. temaNe khUba vicAra karavAne che. jJAnI puruSoe kahyuM che ke, kaI ghaNe ja vRddha puruSa hoya, ane te roga tathA zokathI zarIre sAva jIrNa thaI gayo hoya ane keI batrIsa varSane juvAna ddho mukIprahAra (ThaMsAbAjI) kare tethI jevuM duHkha thAya tevuM duHkha pRthvI, pANI, dANA, vagere ekendriya jane sparza karavAthI tene thAya che. ekendriyanA keTalAka sukamaLa che te evA sparzathI marI paNa jAya che. evuM anarthanuM kAraNa jANa khAsa kAraNa vinA sajIva vastune sparza na karavo. (2) ajavapukriyA vastra, AbhUSaNa vagere ajIva cIjane sparza karavAthI A kriyA lAge che. mATe parIkSA mATe paNa vagara nimitte ajIva cIjono (aceta vastune) paNa sparza na kare. (13) pratItikA (pazciyA) kiyA-koInA upara kevabhAvajha rAkhavAthI je kriyA lAge che te. tenA be bheda cheH (1) jIva pADuzciya'-mA, bApa, strI, putra, mitra, ziSya, guru, zatru, khUnI, adhama, bheMsa, gheDA, sApa, vIchI, kUtarAM, mAMkaDa, macchara, kIDA, vagere sajIva vastuo upara TheSa lAvavAthI lAge che te. (2) "ajIva pADuzciyA-vastra, ghareNAM, makAna, jhera, maLamUtra, vagere cIjo para dveSa rAkhavAthI kriyA lAge che te dveSI prANIo. dveSabhAvanAnA jere A bhavamAM aneka pApAcaraNa AraMbhI de che. ane parabhavamAM * zatAvadhAnIjI zrI ratnacaMdrajI mahArAja dvArA saMpAdita "ardhamAgadhI koSamAM pADazciyA kriyAno artha A pramANe che : "bahAranI vastune AkAya karavAthI lAgatI kriyA-karmabaMdha" ane paM. haragoviMdadAsakRta "pAIe sadda mahaSNavomAM paNa evo ja artha karyo che. -anuvAdakaH Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 430 jaina tattva prakAza halakI gatimAM avatAra dhAraNa karavuM paDe che. ghama mANasa hoya paNa tenAmAM dveSabhAva hoya te te marIne vANavyaMtara deva thAya che, mATe tene tyAga karavo. (14) sAmAnta panapAtikI (sAmaMtavaNIvAIA) kiyAaneka vastuone samudAya meLavavAthI (ekaThI karavAthI) kiyA lAge che. tenA be bheda cheH (1) "jIvasAmatavaNIA -dAsI, dAsa, ghoDA, hAthI, baLada, bakarAM, kUtarAM, gheTAM, bilADI, popaTa, vagerene saMgraha karI rAkhe, te jovAne ghaNuM leke Ave ane saMgrahanI prazaMsA kare te sAMbhaLIne harakhAya. tema ja tevI saMgraha karelI vastuone vepAra kare tethI je kiyA lAge che te. (2) "ajIva sAtavaNuM- kariyANuM, ghara, mahela, vastra, vagere vastuone ghaNe kALa saMgraha karI rAkhe, tevA mAlanI prazaMsA sAMbhaLI harakhAvuM tathA vecavuM te. keTalAka evo artha paNa kare che ke, dUdha, dahIM, ghI, tela, chAza, rAba, pANI, vagere pravAhI padArthane ThAma ughADAM rAkhatAM, temAM jIvajaMtu paDIne maraNa pAme che agara duHkhI thAya che tethI je kiyA lAge che. (15) svAhastikA (sAhathiyA) kiyA-paraspara laDAI karAve te. tenA be bheda cheH (1) jIva sAhasthiyAM-meMDhAM, kukaDA, sarpa, sAMDha, hAthI, geMDA, vagerene paraspara laDAve, tathA manuSyane kustI karAve athavA cADI-cUgalI khaTapaTa karI vaDhavADa karAve te. (2) "ajIva sAhatyiyA-lAkaDIthI lAkaDI bhAMge ema keI paNa be ajIva vastuone sAmasAmI aphALIne toDe te ajIva vastuone mAMhe mAMhe athaDAve. bIjo artha ema paNa thAya che kepitAnA zarIrane athavA bIjA manuSya, kutare, vAgha, bilADI, gAya, bheMsa, azva, popaTa, vagerene vadha yA baMdhana kare te jIva sAhathiyA' ane vastra, bhUSaNa vagere ajIva vastuone teDe, bAMdhe te "ajIva sAhithiyA' kiyA kahevAya. (16) naisagnikI (nesalviyA) kriyA-koI vastune jatanA vinA nAkhI devI te. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 prakaraNa 2 juM : sutra dharma tenA be bheda cheH (1) "jIva nesalviyA--jU, lIkha, mAMkaDa, vagere jhINAM jIvajaMtuone ane moTA jIvene uparathI pheMkI de, takalIpha upajAve tethI lAge te. (2) "ajIva nesalviyA-za, astra vagere ajIva vastu ayatanAthI phekI de tevI lAge te. (17) ajJAnikA (ANavaNiyA) kriyA-dhaNInI AjJA vinA kaI paNa vastu grahaNa kare che tathA kaI vastu maMgAvavAthI je kriyA lAge che. tenA be bheda cheH (11) "jIva ANavaNiyA kiyA-sajIva vastuo maMgAvavAthI lAge te. (2) "ajIvanAvaNiyA kiyA-nirjIva vastuo maMgAvavAthI lAge te. bIjA, ema paNa artha kare che ke nokara, majUra, vagere pAse tene mAlika hukama daIne je kAma karAve tenI kiyA mAlikane lAge che te. (18) vedAraNikA (vecAraNiyA) kriyA-keI varane vidAre eTale chedanabhedana- TukaDA kare tethI kriyA lAge che. tenA be bheda cheH (1) "sajIva yAraNiyA -zAka, bhAjI, phaLa, phUla, anAja, manuSya, pazu, pakSI vagere sajIva vastunA TukaDA karavAthI lAge te. (2) "ajIva yAraNiyA-vastra, dhAtu, makAna, lAkaDA-paththara, ITa, vagerene teDe-sahaja teDI nAkhe, agara kaSAyane vaza thaI kaTakA kare tethI je kiyA lAge che. keI, e paNa artha kare che ke, hRdaya bheTe evI kathA karavAthI je kiyA lAge che. tenA be bheda cheH (1) "sajIva'-strIonA, pazuonA, vagerenA hAvabhAva karI, rUpa batAvI, harSa upajAvanArI agara zeka, dilagIrI ane mRtyunA dekhAva karI kheda upajAvanArI kathA karavAthI lAge te. (2) "ajava" -vastra, bhUSaNa vagerethI harSa upajAvanArI agara jhera, azuci, hathiyAra, vagerethI zeka upajAvanArI kathA karavAthI lAge che.' (19) anAgapratyayI (aNubhagavattiyA kiyA upayogarahita eTale jatana vinA kAma karavAthI je kiyA lAge che. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 jaina tatva prakAza. tenA be bheda cheH (1) vastra, pAtra vagere sAdhana vagara joye, asAvadhAnapaNe grahaNa kare tema ja jyAM tyAM rAkhe tethI kiyA lAge che. (2) vastra pAtra vagere sAdhananuM asAvadhAnapaNe paDilehaNa kare, pUje tenI kiyA lAge te. (zAstramAM kahyuM che ke, sAdhu ajatanAthI kiyA kare temAM kadAca koI jIvanI hAni na thAya te paNa tene hiMsaka kahe, ane jatanA upayogathI kriyA karatAM chatAM keI jIvanI ajANamAM hiMsA thaI jAya te paNa tene dayA kahe) (20) aNuvakaMkhavattiyA kriyA-hiMsAmAM dharma darzAve, tapa, saMyama, vagere mahimA mATe kare, A leka tathA paralaka viruddhanAM kAmo karavAthI je kriyA lAge che. bIje e paNa artha thAya che ke--kaI kAma karavAnI abhilASA nathI paNa svabhAvabaLe te thaI ja jAya. jema ke lUgaDAM melAM karavAnI IcchA nathI, chatAM kapaDAM paDyAM paDyAM paNa melAM. ane jIrNa thaI jAya. tenA be bheda cheH (1) potAnA zarIrathI halana, calana vagere kAma karatAM lAge te (2) kalezane vaza thaI pitAnA hAthathI potAnA zarIrane tyAga karatAM lAge che. na karavA jevuM kaMI paNa kAma karavAthI A kriyA lAge. (21) aNeegavattiyA kriyA-be vastuone saMjoga meLavI ApavAnI pote dalAlI kare tethI je kriyA lAge che. tenA be bheda cheH (1) "sa "--strI puruSane, gAyabaLadane vagereno saMga meLavI ApavAnI dalAlIthI (2) "ajIva"-vepAra kariyANuM, bhUSaNa, vastra, vagerenI dalAlI karavAthI je kriyA lAge che. mATe pApa karmanI dalAlIthI bacavuM joIe. bIje e artha che ke, asAvadhAnapaNe pApakArI (sAvadya) bhASA bele, gamanAgana kare, zarIrane saMkece, prasAre, tathA bIjAnI pAse kAma karAvatAM hiMsA thAya te. apagavattiyA kiyA" kahevAya. (22) sAmudANiyA kriyA-eka kAma ghaNuM jaNa maLIne kare te sAmudANiyA kiyA kahevAya. kaMpanI karI vepAra kare, bheLA thaInATaka Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ja : rAtra dharma 433 jue, maMDaLa baMdhAI sedA kare, ToLe maLI capATa, gaMjIpa, vagere. ramata che. hajAro loko eka sAthe phAMsInI zikSA jue, bajAramAM. vecAtI cIja ghaNuM jaNa sahiyArI vecAtI le, vezyAno nAca je. meLe, jAtrA, mahotsava vageremAM mANaso ekaThAM maLe, vagere prasaMgamAM. sAmudANiyA kiyA lAge che. evA prasaMgomAM sarva manuSyanA ekasarakhA pariNAma (vicAra) thAya che, tethI ekasAthe karmano baMdha paNa paDe che ane tenAM phaLa paNa AgamAM, vahANa-AgaboTa DUbe temAM ane plega vagere marakInA. prasaMge ekasAthe maraNa pAmI bhogave che. sAmudANiyA kiyAnA traNa bheda cheH (1) "sAMtara-sAmudANIkAma aMtarasahita keTalAka kare, sI maLI eka vakhata karyA pachI vacamAM thoDo vakhata choDI de che. vaLI, ghaNA divasa pachI te kAma kare che. niraMtara-sAmudANI kAma keTalAka niraMtara kare, vacamAM choDI de nahi. (3) "tadubhaya--keTalAka aMtara sahita sAmudANuM kAma kare ane aMtararahita paNa kare. (23) pajavattiyA kriyA-premabhAvanA udayathI jekiyA lAge che te. tenA be bheda cheH (1) mAyA kapaTa karavAthI (2) lobha karavAthI A sthaLe mAyA ane lAbha te rAganI prakRtiomAM gaNI che eTale e be kaSAyane peTAmAM gaNI che. . (24) devariyA kiyA-dveSabhAvanA udayathI je kriyA lAge che te. tene be bheda cheH (1) phodha karavAthI, (2) mAna karavAthI. A sthaLe kodha ane mAnane dveSa kaSAyanI prakRtimAM gaNI che. e pramANe saMparAya kiyAnA 24 bela thayA. (25) IriyAvahiyA kiyA-11-12-13mAM guNasthAnakavata vitarAgI bhagavaMtone nAmakarmodayathI manAdi traNa yoganI zubha pravRttix * kevaLajJAnIonA mane yoganI pravRtti sarvArthasiddha vimAnanA devone praznano uttara ApavAmAM, varAyoganI pravRtti vyAkhyAna tathA prakArane uttara, ApavAmAM ane DAyayoganI pravRtti udayavalImAM AvelAM dravya, kSetrAdinI sparza nAmAM ityAdi zuddha kAryamAM ja hoya che. 28 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 jaina tatva prakAza thAya che. tethI sAtA vedanIya karmanAM dalike ekaThAM thAya che. paraMtu teo akaSAyI hovAthI prakRti ane pradeza e be baMdha thAya che, paNa sthiti ane anubhAga e be baMdha thatA nathI. kema ke kaSAya vinA kevaLa coga karmabaMdhaka thato nathI. AthI vItarAgane prathama samaye lAgelAM sAtavedanIya karma pudgale bIje samaye vedI trIje samaye nirjare che. arthAta dUra kare che. tenA be bheda che. (1) chaghasthinI-11mA tathA 12mAM guNavasthAnavatI sAdhune hAlatAM cAlatAM lAge che. (2) "kevaLInI--zrI yogI (13mAM guNasthAnavata) kevaLI bhagavAnane hAlatAM cAlatAM je kiyA lAge che te. e pacIse kiyA karmabaMdhanuM kAraNa jANI samadaSTi prANIe e choDI devI joIe. e rIte nava tattvamAMthI pAMcamA Asrava tattvanA 4ra bheTa che. te heya eTale tyAgavA gya che. 6. saMvastattva karma pAparUpI pANIthI jIvarUpI vahANa bharAI gayuM che. tethI AsavarUpI chidronI ADe vrata paccakhANa Adi pATiyAM lagADavAM, jethI pAparUpa jaLane pravAha AvatA baMdha thAya tene saMvara kahe che. e saMvaranA 20 bheda che. saMvara ane Asrava e paraspara virodhI che. jyAM Asava tyAM saMvara nahi ane jyAM saMvara tyAM Asava nahi. saMvaranA 20 prakAra AsavanA 20 prakArathI UlaTA che. (1) samyapha va, (2) vratapaccakhANa kare, (3) pramAda cheDe. (4) kaSAya cheDe. (5) yogane sthira kare. (6) jIvadayA pALe. (7) satyavacana bele (8) dattatrata Adare, (9) brahmacarya pALe, (10) parigraha choDe, (11thI15) zrotra, cakSu, thrANa, rasanA, sparzanA e pAMca Idriye vaza kare, (16thI18) mana, vacana ane kAyAnA traNa yaMga vaza kare, Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUva dharma 435 (19) bhaMDa, upakaraNa upayoga sahita le ane mUke, (20) sUI kusagna na kare eTale soya ane taNakhalA jevI nAnI cIja paNa jatanAthI le ane rAkhe. e 20 prakAre saMvara thAya che. vizeSa rIte saMvaranA pa7 bheda thAya che. 1. irSA samiti, 2. bhASA samiti, 3. eSaNa samiti, 4. AdAna bhaMDa nikSepanA samiti 5. pariThAvaNiyA samiti, e pAMca samiti tathA 6. managupti 7. vacana guti 8. kAyagupti e traNa gupti maLI ATha pravacana mAtAne pALe; 9. sudhA, 10. tRSA, 11. zIta, 12. uSNa, 13. daMzamasa (DAMsa-macchara), 14. acela, 15. arati, 16. strI, 17. cariyA (cAlavuM), 18. nisihiyA (besavuM), 19. zayyA, 20, Akroza vacana 21. vadha, 22, yAcanA, 23. alAbha, 24, rega, 25. tRNa sparza, 26. mela, 27. satkAra puraskAra, 28. prajJA, 29. ajJAna, 30 darzana. e 22 pariSaha jIte. 31. khaMti (kSAMti-kSamA), 32. mutti [nirlobhatA], 33, ajajava [niSkapaTatA-saraLatA], 34. makva, [kamaLatA, 35. lAghava [laghutA] 36. sacce [satya], 37. saMyama, 34. tapa, 39. riyAe [tyAga], 40. brahmacarya [ziyaLa], e daza prakAranA yatidharmane ArAdhe, 41. anitya, 42. azaraNa, 43. saMsAra, 44. ekatva, 4pa. anyatva, 46. azuci, 47. Asava, 48. saMvara, 49 nirjarA, 50. loka, 51. bedhibIja, para. dharma, e bAra bhAvanA bhAve, 53. sAmAyika, 54. chedo pasthApanIya, papa. parihAravizuddha, pa6. sUkama saMparAya, 57. yathAkhyAta; e pAMca cAritra pALe. e sattAvana prakAre saMvarakaraNa AdaravAthI AtmArUpI vahANamAM AsavarUpI chidromAMthI pAparupa pANI AvatuM baMdha thAya che ane vahANa saMsAra samudrane pele pAra sahIsalAmata pahoMce che. - 7. nirjarA tattva AtmArUpI vahANamAM karma pAparUpI pANI AvatuM hatuM te te saMvara karaNIrUpI pATiyAM ADAM daI kayuM paNa te pahelAM AvI Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 jaina prakAza gayeluM pANI UlecIne vahANane pANI vagaranuM karavuM joIe, te ja vahANa pele pAra pahoMce. mATe saMvarakaraNa AdarIne pUrva karmanAM je je daLiyAM Atma pradezamAM che te daLiyAne khapAvI AtmAne mekSa gatine gya kare tene nirjarA tatva kahe che. e nirjarAnA bAra prakAra cheH 1. aNasaNa-anna vagere cAra AhAra thoDo vakhata agara jAvajIva lagI choDe 2. UNodarIAhAra ane upakaraNa ochAM kare, 3. vRtti saMkSepa-bhikSAcarI eTale gocarI kare 4. rasaparityAga-rasane tyAga kare, 5. kAyakaleza-kAyAne jJAna buddhithI kaSTa Ape, 6. paDisaMlIyA-AtmAne vaza kare. e cha prakAra bAhya eTale pragaTa tapa Adare, 7. prAyazcita-pApanuM nivAraNa-te thayelAM pApothI nivavA daMDa le, 8. vinayanamratA rAkhe 9. vaiyAvRtya-guru vagerenI bhakita-sevA kare, 10. sajajhAyazAstra bhaNe, 11 dhyAnazAstranA arthanI vicAraNA kare, 12. kAussagna [kAyotsarga] e che atyaMtara eTale gupta tapa che. kula 12 bheda nirjarAnA che te AdarI AtmAmAM rahelAM karmanAM daLane kSaya kare 4 8. baMdhatattva jema dUdhamAM pANI, mATImAM dhAtu, phUlamAM attara, talamAM tela rahela che, tema Atma pradeza ane karma pudgaLa ekabIjAmAM baMdhAI rahela che tene baMdhatatva kahe che. e baMdhatatvanA cAra prakAra che; 1. prakRtibaMdha 2. sthitibaMdha, 3. anubhAgabaMdha ane 4. pradezabaMdha. (1) prakRtibaMdha prakRtibaMdha te kamane svabhAva tathA pariNAma. have AThe karma keTalI rIte bAMdhe che ane tenAM phaLa keTalI rIte bhagave che te varNave che. 1 x nirjarA tatvane vizeSa vistAra prathama khaMDanA trIjA prakaraNamAM tapAyAra' nA bheda che temAM che. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa raju: sUtra dharma 437 1. jJAnAvaraNIya karma-jJAnAvaraNIya karma cha prakAre bAMdhe che. 1 nANapaDiNiyAe-jJAna tathA jJAnInI niMdA kare, 2. nANaninhavaNiyAe-jJAnInA upakAra eALave (chupAve), 3. nANa AsArANAe jJAna tathA jJAnInI AzAtanA (apamAna-tiraskAra) kare, 4. nANa aMtarAeNuM-jJAnIne tathA zIkhanArane aMtarAya pADe, 5. nANa paumeNuM-jJAnI upara dveSa kare. 6. nANu visaMvAyaNa jegeNuM-jJAnI sAthe khoTA jhaghaDA vikhavAda kare. e cha prakAre bAMdhelAM jJAnAvaraNIya karmanuM phaLa dasa prakAre bhegave cheH 1. mati jJAnAvaraNIya-buddhi nirmaLa na maLe. 2. zrata jJAnAvaraNIya-upayoga zrati nirmaLa na pAme, 3. avadhi jJAnAvaraNIyaavadhijJAna pAme nahi, 4. manaH paryava jJAnAvaraNaya-mana:paryava jJAna pAme nahi. 5. kevaLa jJAnAvaraNaya-kevaLajJAna pAme nahiM. 6. soyAvaraNa-bahero hoya, nettAvaraNe AMdhaLA hoya, 8. ghANAvaraNe -gUga hoya, 9. rasAvaraNa-babaDe-maMga hoya ane svAda na laI zake, 10. phAsAvaraNe-kAyA zUnya hoya eTale kAyA bahera mArI gaI hoya. 2. dazanAvaraNIya karma--darzanAvaraNIya karma cha prakAre bAMdhe che. te chae bela jJAnAvaraNIya karmabaMdhanA je rIte che te rIte ahIM darzanI-jenAra upara utAravA. have cha prakAre bAMdhela darzanAvaraNIya karmanAM phaLa nava prakAre bhogave che. 1. cakSu darzanAvaraNIya 2. acakSu darzanAvaraNIya, 3. avadhi - ke I sthaLa nIce pramANenA dasa prakAre jJAnAvaraNIya karmanAM phaLa bhogave che. ema jaNAvyuM che. 1. zrotra AvaraNa, 2. zrotra vijJAna AvaraNa, 3. netra AvaraNa, 4. netra vijJAna AvaraNa, 5. ghANa AvaraNa, 6. dhrANa vijJAna AvaraNa, 7. rasa AvaraNa 8. rasa vijJAna AvaraNa, 9. sparza AvaraNa, 10. sparza vijJAna AvaraNa. vaLI, bIje sthaLe 5 prakAre bhegave che ema darzAve che. pAMca prakAra. 1. mati jJAnAvaraNIya, 2. zruta jJAnAvaraNIya, 3. avadhi jJAnAvaraNIya, 4. mane paryava jJAnAvaraNIya 5. kevala jJAnAvaraNIya. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza danAvaraNIya, 4. kevaLa danAvaraNIya, pa. nidrA (sukhe jAgRta thAya) 6. nidrA nidrA (duHkhe jAgRta thAya), 7. pracalA (beThAM beThAM nidrA Ave), 8. pracalA pracalA (raste cAlatAM nidrA Ave) 9. ciddhinidrA (A nidrA cha mahine Ave, temAM ardho vAsudevanuM baLa hAya. A nidrAmAM mare te narkamAM jAya. ) 438 3. vedanIya kamavedanIya kramanA be bheda che. 1. sAtAvedanIya ane, ra. asAtAvedanIya. sAtAvedanIya kama 10 prakAre khAMdhe che. 1. pANANuka payAe- prANI (be indriya, te indriya, caurendriya) para dayA lAve, ra. bhrayANu ka'payAe--vanaspati para anukapA lAve, 3. jIvANu kapayAepa'cendriya jIvAnI dayA lAve, 4. sattANuka payAe-pRthvI, pANI, agni ane vAyunI dayA pALe, bahu' pANANu. bhrayANuM jIvANu. sattANuM 5, anuAMNayAe-ghaNAM prANI, bhUta, jIva ane satvane duHkha na de. 6. asAyaNAe-zAka na upajAve, 7. ajhuraNayAe-jhuraNA ( trAsa ) na karAve, 8. aTiyAe rudana na karAve, 9. apiTTaNayAe mAre nahi, 10.aparitAvaNayAe-paritApa na upajAve. e dasa prakAre khAMdhelAM sAtA vedanIya karmanAM zubha phaLa ATha prakAre bhAgave che. 1. maNunA saddA-manapasaMda zabda-rAga rAgaNI sAMbhaLe, 2. mannAvA-manapasaMda rUpa-strI, nATaka, vagere jue. 3. macchunnA gadhA manapasaMda gadha-attarAdi ghe. 4. madhunA rasA manapasaMda rasa-mIThAI, mevA, vagere bheAjana maLe. pa. maNunnA fAsAmanapasa sparza eTale zayyA, Asana, vagere maLe. 6. manasudyA mana AnaMdamAM rahe 7. vacana sudyA-vacana madhura hAya. 8. kAya suhyA-kAyA nIrogI ane svarUpavAna hAya. asAtA vedanIya kama khAra prakAre khAMdhe che 1. prANI bhUta, huM kAI bAra prakAra A prakAre gaNe cheH 1. paradukhaNayAe, 2 paraseAyayAe. 3. parajIyAe, 4. pariTayAe, pa, pariyAe, 6. pariyAvayAe, 7. bahuNa pANANa yAgu jIvANu sattANu dukhayAe, 8. sevayAe, 9. jharaNyAe, 10. TippaNayAe. 11. piMNayAe, 12, paritAviyAe. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUtra dharma 439: jIva, satvane duHkha de. 2. zeka karAve, 3. jhuraNuM karAve, 4. rudana karAve, 5 mAre, 6. paritApa upajAve. e ja rIte sAmAnyapaNe kare. ane cha rIte vizeSapaNe kare, ema bAra rIte azAtA vedanIya karma bAMdhe che. tenAM azubha phaLa ATha prakAre bhogave che. 1. amaNunA saddA, 2. amaNunnA rUvA; 3. amaNunnA gaMdhA, 4. amaNunnA rasA, pa. amANunA phAsA, 6. maNa duhyA-mana udAsa rahe.-7. vacana duhyA-vacana. kaThora hoya, 8. kAya dudyA-kAyA rogI ne kurUpa hoya. e ATha prakAra: sAtA vedanIyathI barobara ulaTA gaNavA. 4. mehanIya kama-A karma cha prakAre bAMdhe che. 1. tIvra kodha, 2 tIvra mAna, 3. tIvra mAyA, 4. tIvra lobha, 5. tIvra darzana mehanIyadharmane nAme adharma AcaraNa karavAthI, tIvra cAritra-mehanIyaacAritradhArI athavA kucAritra jevAM AcaraNa AcaravAthI, ema cha prakAre mehanIya karma baMdhAya che, tenAM phaLa pAMca prakAre bhegave che. 1. samyapha va mehanIya. 2. mithyAtva mehanIya 3. mizra mehanIya 4. kaSAya mehanIya-krodhAdi cAra kaSAyavaMta agara anaMtAnubaMdhI vagere seLa kaSAyavaMta thAya, 5.. nakaSAya mehanIya-hAsya vagere nava kaSAyavaMta thAya. e pramANe pAMca prakAre athavA vistAra karIe te 3 darzana mehanIya, 16 kaSAya mehanIya ane 9 nokaSAya cAritra mehanIya kula 28 prakAre mehanIya karmanAM phaLa bhogave che. 5. AyuSya kama-AyuSya karma kula 16 prakAre bAMdhe che. temAM nArakInuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe che. 1. mahAraMbhayAe. -chae kAyanA jIvonI jemAM sadA hiMsA thayA kare tevAM kAma karavAthI 2. mahAparigdahiyAe-mahAlobhI, athavA moTA pAyA para parigrahane. saMgraha rAkhe. 3. kuNimaMsAhAreNuM-maghamAMsane AhAra karavAthI, 4 paMciMdiya vaheNuM-paMceMdriya jIvonI ghAta karavAthI. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 jaina tatva prakAza tiryaMcanuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe che. 1. mAIlayAe-kapaTa sahita jUThuM bele, ra. niyaDilayAe-niviDa (mahA) dagAbAja hoya, 3. -khaliyavayaNeNuM-jUThuM bole, 4. kuDatAle kuDamANe-khoTAM tela ne khoTAM mApa rAkhe. manuSyanuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe che. 1. pagaIbhayAesvabhAvathI ja niSkapaTI, 2. pagaI viNayAe-svabhAvathI ja vinIta, 3. sANasayAo-saraLa athavA dayALu. 4. amarachariyA e-IrSArahita. devatAnuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe che. 1. sarAga saMjameNuM- saMjama pALe paNa zarIra tathA ziSya vagere para mamatvabhAva rAkhe, 2. saMjamA-saMjameNu-zrAvakanAM vrata pALe, 3. bALakameNuM-jJAnarahita tapa kare, 4. akAma nijarA-paravazapaNe duHkha sahe. paraMtu samabhAva rAkhe. e rIte cAra gatinuM AyuSya 16 prakAre bAMdhe che ane tenAM phaLa te te gatinAM AyuSyarUpe bhegave che. tenA 4 prakAra che. (1-2) naraka ane devatAnuM AyuSya jaghanya dasa hajAra varSa ne aMtarmuhurta adhikanuM ane utkRSTa 33 sAgaropamane pUrva koDInA trIjA bhAga adhikanuM, (3-4) tiryaMca ane manuSyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM, utkRSTa traNa palya ne pUrva koDIne trIjo bhAga adhika eTaluM bhagave che. 6. nAma kama-nAma karmanA 1. zubhanAma, 2 azubha nAma evA be bheda che. zubhanAma cAra prakAre bAMdhe che. 1. "kAyujIyAe -kAyAnI saramaLatA rAkhe. 2. "bhAsujIyAe -bhASAnI saraLatA rAkhe 3. bhAvujuyAe mananI saraLatA rAkhe 4. "avisaMvAyaNAgeNuM -vikhavAda jhaghaDA rahita pravarte. e zubha nAmanAM phaLa cauda prakAre bhogave che. 1. "iDDAsA ISTa eTale mane zabda, 2. "I rUvA" manojJa rUpa; 3. "IThThA gaMdhAmanejha gaMdha4. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUtra dharma 441 IThThA rasA--manasa rasa, pa. "IThThA phAsA-mane sparza, 6, IThThA gaI -manojJa gati, 7. IThThA ThiI -sukhakArI AyuSya, 8. "IDrA lAvaNuM-jenA zarIranI lAvaNyatA manojJa hoya, 9. "Ic. jasekirI-manojJa jazakIrti, 10. "I haeN uThThANa kamma bela variya purisAkAra parakkamenmajJa eTale Icchita, uThThANa, karma bala, vIrya, puruSAkAra ane parAkrama (keI cIja paDI che te levAnI IcchA thAya te, "uThThANa', tene levA javuM te karma. tene upADavI te "bala', upADIne regya sthaLe zarIra para levI te "vIrya, upADI laI cAlavuM te "puruSAkAra" ane dhArela sthaLe jaI barAbara mUkavI te "parAkrama; e che zubha maLe. 11. "IDrA sarayA-madhura svara, jene svara (gAyana) sAMbhaLavA lokone game 12. "kaMta sarayA" valabha svara, 13 "piya sarayA-priya svara, 14. magunnA sarayAmanejha svara. e cauda prakAre bhagave che. azubhanAma karma cAra prakAre bAMdhe che. (1) kAyANajayAe-kAyAnI vakratA (2) bhAsANajayAe-bhASAnI vakatA-kaThoravacana (3) bhAvANajayAe-mananI vakratA-mananI malinatA (4) visaMvAyaNa jegeNuMkadAgraha kare. e cAra prakAre bAMdhe te. tenAM phaLa cauda prakAre bhagave che. 1. aNiThThA "saddA 2. "aNiThThA rUvA", 3. aNiThThA gaMdhA, 4. "aNi rasA", 5. "aNiThThA phAsA, 6. aNiThThA gaI, 7. "aNiA kiMI 8. 'aNiThThA lAvI 9. "aNiThThA jasakittI 10. aNiddA uThThaNa kampabala vIrya purisAkAra parakkame', 11. hINa sarayA" halakA vacana, 12. "daNa sarayA, dInavacana 13. "aNakU sarayA'--kaThora vacana, 14. "anaMta sayA - apriya zabda. e pramANe 14 rIte bhegave che. nAmakarmanI 93 athavA 103 prakRti thAya che-4 gati, 5 jAti, 5 zarIra, 3 zarIranAM aMgopAMga, 5 zarIranAM baMdhana, * aMga ATha 8 che. 1, mastaka, 2, chAtI, 3, peTa, e. pITha, pa-6 be hAtha, 7-8 be jAMga; AMgaLIo vagere upAMga kahevAya che; ane nakha vagere aMgopAMga kahevAya che, - zarIrane grahaNa karavA yogya pagalone grahaNa karI rekatra kare te saMdhAna ane bAMdhIne sthira kare te baMdhana kahevAya che, Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 5 zarIranA saMghAtana, 6 sAThANu, 6 saMghayaNu, 5 varNa, 2 gaMdha, pa 2sa, 8 5, 4 anupUrvI (cAra gatinI), 2 vihAyAta (zubha vihAyAta te gaMdhahastI tathA rAjahaMsa jevI cAla ane azubha vihAyeAgati te UMTa jevI cAla.) e pramANe pAMsaTha piDaprakRti thai, 66. parAghAta nAma-peAtAnA zarIrathI sarpanI peThe khIjAnI ghAta thAya, 67, uzvAsa nAma, 68. agurulaghunAma, (leADhAnA gALA jevu zarIra chatAM phUla jevuM lAge), 69. AtApa nAma,-sUrya'nI peThe tejasvI, 70. udyota nAma-caMdranI peThe zItaLa; 71. upaghAta nAma-peAtAnA zarIrathI rAjhanI peThe pAte ja mare, 7ra. tIrthaMkara nAma, 73. nirmANa nAma, 74. trasa nAma, 75. khAdara nAma, 76. pratyeka nAma, 77. paryApta nAma, 78. sthira nAma, 79. zubha nAma, 80. saubhAgya nAma 81. susvara nAma, 82. AdaeNca nAma, 83. jazeAkIrti nAma, 84 sthAvara nAma, 85. sUkSma nAma, 86. sAdhAraNa nAma, 87. aparyApta nAma, 88. azubha nAma. 89. asthira nAma, 90. durbhAgya nAma, 91. dusvara nAma, 92. anAya nAma, 93. ajazeAkIti nAma; e 93 prakRti nAma karmanI thAya che. dhananI pAMcanA badale 15 prakRti gaNatAM 103 442 AmAM prakRti thAya che. * je kama jIvane khIjA bhavamAM laI ya te anupUrvI kahevAya, x nAmakarmanI 93 prakRtimAM badhana nAmanA 5 bheda ja gaNavAmAM AvyA che, paraMtu vistArathI baMdhana nAmakarmanI pane badale 15 prakRti gaNavAmAM Ave che tyAre nAmakarmanA 13 bheda thAya che te 15 bheda nIce mujaba che, (1) audArika audArika baMdhananAma (2) audArika taijasa badhana nAma (3) audArika kArpaNa budhananAma (4) vaikti vaikriya baMdhananAma (5) vaikriya tejasa badhananAma (6) vaikriya TANu baMdhananAma (7) AhAraka AhAraka budhananAma (8) AhAraka taijasa budhananAma (9) AhAraka kANuM budhananAma (10) audArika taijasa kANu baMdhana (11) vaidhdhi tejasa kANu baMdhana (12) AhAraka taijasa kANu baMdhana (13) tejasa rojasa baMdhana (14) rojasa kANa baMdhana (15) kANu kANubdhana. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa : sUtra dharma 443. 7. zetra karma--gAtra karmanA UMca netra ane nIca gotra evA be bheda che. UMca gotra ATha prakAre bAMdhe che. 1. jAI amathuM jAti eTale mAtAnA pakSanuM abhimAna na kare 2. kula amaNuM- kula eTale pitAnA pakSanuM abhimAna na kare, 3. bala amaNuM - baLa eTale parAkramanuM abhimAna na kare, 4. 05 amaNuM-rUpanA maTa na kare, pa. tava amaNuM-tapazcaryAno mada na kare, 6. sUyAmaNuM sUtrajJAna eTale buddhine garva na kare, 7. lAbha amayeNuM-lAbhane mada na kare; 8. Ismariya amaNuM -azvayano mada kare nahIM, e ATha prakAre zubha gotra bAMdhe. tenAM phaLa paNa e ja rIte ATha prakAranAM bhegave che. 1. jAivisiThiyA-uttama jAti pAme. 2. kula visiThiyA-uttama kuLa pAme. 3. bala visiThiyA-bhAre baLavAna thAya, 4. rUpa visiThiyA-ati rUpavaMta hoya. 5. tava visiThiyA-tapamAM zUravIra thAya. 6. sUtra visiThiyA-sUtrajJAnamAM vidvAna hoya. 7. lAbhavisiThiyA-cAhe te vastune lAbha pAme. 8. Isariya visiThiyA-moTA samudAya eTale parivArane mAlika bane. e ATha prakAranA lAbha bhegave che. nIca gotra karma ATha prakAre bAMdhe. te uracA gAtramAM kahyA pramANe paNa jyAM "abhimAna na kare" ema che tyAM "abhimAna kare ema samajavuM. e ATha prakAre nIca gotra bAMdhyAnAM phaLa paNa ucca gotrathI viparIta rIte bhagave. ucca gotramAM uttamatA maLe che ane nIca getramAM e ja bAbatanI hInatA-nIcatA maLe che ema samajavuM. 8. atarAya kama-aMtarAyakarma pAMca prakAre bAMdhe che. 1. dAnAMtarAya-kAIne dAna ApavAmAM harakata karejha che. lAbhAMtarAya keInI * AjakAla keTalA loko bhraSTAcArI rasIne dAna devAnI manA kare che ane keTalAka vaLI paMca mahAvratadhArI sA sivAya bIjane dAna devAnI manA. kare che, e baMne dAnAMtarAya ne bAMdhe che, zrI sUyagaDAMga sUtramAM kahyuM che ke hiMsaka dAna ApanAranI je prazaMsA kare che tene hiMsaka kahe ane hiMsakane. dAna ApavAno je niSedha kare tane aMtarAya pADanAra gaNa. gAthA- 2 vALa paraMpati, vamirjIta HinLo, | je ya dANA paDiseyaMti, aMtarAya karaMti te / / Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 jaina tatva prakAza AvakamAM harakata kare, 3. bhogAMtarAya-keIne khAnapAna jevI cIjonI aMtarAya pADe. 4. upabhegAMtarAya-keIne vastrAbhUSaNa jevI cIjonI aMtarAya pADe che. pa. vIAMtarAya-keIne dharmadhyAna karavA na de athavA saMyama na levA de. e pAMca prakAre bAMdhelAM aMtarAya karmanAM mAThAM phaLa pAMca prakAre bhagave che te paNa bAMdhyA pramANe ja jANavAM. 1. dAnAMtarAya-dAna daI zake nahi, 2. lAbhAMtarAya-lAbha meLavI zake nahi. 3. bhegAMtarAya annAdi jevI eka vakhata bhogavI zakanArI cIjo bhogavI zake nahi, 4. upabhogatarAya-vastrAdi jevI vAraMvAra bhegavI zakAya evI cIjo bhogavI zake nahi. 5. vIryA rAya-dharma, dhyAna, tapa, saMyama karI zake nahi. e pramANe 8 karma bAMdhavAnI tathA tenAM phaLa bhogavavAnI rIta jANavI. jJAnAvaraNIya karmanI 6, darzanAvaraNIya karmanI 6, vedanIya karmanI 22, mehanI karmanI 6, AyuSya karmanI 16, nAma karmanI 8. gotra karmanI 16. ane aMtarAya karmanI 5 e sarva maLI 85 prakRtie ATha karma bAMdhavAnI thaI. vaLI, jJAnAvaraNIyanI 10 dazanAvaraNIyanI 9, vedanIyanI 16 mehanIyanI pa, AyuSyanI 4. nAmanI 28, gotranI 16 ane aMtarAyanI pa maLI 93 prakRti, ATha karmanAM phaLa bhogavavAnI thaI. ema 85+93 maLI ekaMdara 178 prakRti che paNa temAM nAmakarmanI 103 prakRti vistAre kahI che te meLavIe te 281 prakRti thAya che. e pramANe ATha karmanI prakRtino baMdha tene prakRtibaMdha kahe che. (2) sthiti baMdha (2) sthiti baMdha-have AThe karmanI sthitine kALa kahe che. 1. jJAnAvaraNIya. ::upadeza ApI vairAgya bhAvathI koIne bhoga upabhoga toDAve te agara dayA nimitto choDAve to te "aMtarAya karma nahi. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 prakaraNa 2 nuM sUtra dharma 2. darzanAvaraNIya. 3. aMtarAya e traNa karmanI sthiti, jaghanya aMtarmuhUrtanI. ane utkRSTi trIsa kroDAkoDI sAgaropamanI che. te traNe karmano abAdhAkALa traNa hajAra varSano che. 4. sAtA vedanIya karmanI sthiti jaghanya 2 samayanI (IriyA vahiyA kiyA Azraye gaNatAM) ane usmRSTi 15 kroDAkoDI sAgaranI che. abAdhAkALa kare te jaghanya aMtamuhUrta ane uSkRSTa doDha hajAra varSano che. asAtA vedanIya karmanI sthiti jaghanya 12 muhUrtanI ane utkRSTa trIsa koDAkoDI sAgaranI che. eno abAdhAkALa jaghanya aMtamuhUrtane utkRSTa traNa hajAra varSa che. 5. mehanIya karmanI sthiti jaghanya aMtamuhUrtanI utkRSTa 7koDAkoDI sAgaropamanI che. teno abAdhakALa jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa sAta hajAra varSano che. 6. AyuSya karmanI sthiti, cAre gatinI riti batAvI che te pramANe jANavI. nArakI devatAnI sthiti jaghanya 10 hajAra varSanI, utkRSTa 33 sAgaropamanI-manuSya tiryaMcanI sthiti jaghanya aMtamuhUrta utkRSTa 3 patyanI, abAdhAkALa jaghanya aMtamuhUrta utkRSTa saMkhyAtA varSanA AyuSyavALAne bhogavatA AyuSyanA trIjA, navamAM, 27mAM bhAgano yAvat aMtima AyuSya aMtarmuhurta rahe tenA paNa trIjA bhAgane jANavo. ane asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALAne abAdhAkALa 6 mahinAno jANa. karma bAMdhyA pachIthI te udaya Ave eTale tenAM phaLa bhogavavA paDe) che tyAM lagIno kALa te, abAdhAkALa" kahevAya, eTale bAMdhavuM. ane bhogavavuM e benI vacce kALa, zrI pannavaNA sutramAM eka sAgaropamanA 7 bhAga karIne temAMnA 3 bhAga. ane eka palyano asaMkhyAtamo bhAga uNAnI kahI che te: diya: AzrayI. jANavI. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 446 jena tatva prakAza (7-8) nAma ane getra kamanI sthiti jaghanya ATha muhUrtanI utkRSi 20 kaDAkoDa sAgaropamanI che. teno abAdhAkALa be hajAra - varSa che. e pramANe ATha karmanI sthiti bAMdhe tene sthitibaMdha kahe che. (3) anubhAga baMdha (1) jJAnAvaraNIya karma AtmAne anaMta jJAnaguNa DhAMkaye che. (2) dazanAvaraNaya karma AtmAne anaMta darzana guNa DhAMke che. (3) vedanIya kameM AtmAnuM anaMta avyAbAdha Amika sukha karyuM che. (4) mehanIya karme AtmAnA anaMta kSAyika samakitane guNa rio che. (5) AyuSya karma AtmAno akSaya sthitine guNa roke che. (6) nAmakarma AtmAne amUrti paNAno guNa roke che. (7) gotra kameM AtmAne agurulaghu guNa rokyo che. (8) aMtarAya kameM AtmAne anaMta Atmika zaktine guNa rokyo che. karmone radaya be prakAre thAya cheabhavya tathA ekendriyAdi ane tIvra radaya hovAthI teo parAdhIna thaI Atmika guNone pragaTa karavAmAM asamartha banelA che. ane je bhavya jIvonA daya maMda paDatA jAya che te akAma nirjarA ke sakAma nirjarAthI jema jema karmonA rasa pAtaLA pADe che, tema tema uccavane prApta thatAM thatAM saMpUrNa Atmika guNane pragaTa karI de che. (4) pradeza baMdha AThe karmonA pradeza (karma pudagalanAM dalika) AtmapradezanI sAthe kevA prakAre saMbaMdhita che te daTata dvArA darzAve che. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUtra dhana 447 (1) jema sUryanI ADe vAdaLAM AvavAthI sUryane prakAza maMda paDe che tema jJAnAvaraNIya karmanA ArachAdanathI AtmAne jJAnarUpa prakAza maMda rahe che. - (2) jema AMkho para pATo bAMdhavAthI padArtho dekhI zakAtA nathI, agara raMgIna camAM caDAvavAthI viparIta raMgano bhAsa thAya che. tema darzanAvaraNIya karmanA pATA ke camane lIdhe padArtho dekhI zakAtA nathI athavA dekhe che to yathAtathya samajamAM AvatA nathI. (3) jema madha copaDelI talavAra cATavAthI prathama sahaja mIThAza lAge paNa pAchaLathI mahA duHkhadAyaka nIvaDe che. tevI ja rIte. sAtA vedanIyamAM lubdha che kiMcit sukhabhegamAM lubdha thavAthI mahAduHkha prApta karI le che, ane aphINathI kharaDAyela talavAra cATavAthI pUrva pazcAt ubhaya prakAre du:kha thAya che. te ja pramANe, asAtavedanIya karma bAMdhatAM ane bhogavatAM banne vakhata duHkha Upaje che. (4) jema dArUDiyA sudhabudha vIsarI bhAna bhUlI jAya che tema mehanIya karmanA udayathI jIva AmabhAna bhulI vibhAva pariNAmI thaI pudagalAnaMdI banI jAya che. (5) jema jelamAM paDela manuSya yatheccha gamanAgamana karI zako nathI tema AyuSya karmanA udayathI jIva deharUpI kArAgRhamAM phasAI rahe che. (6) jema citrakAra marajImAM Ave tevAM citravicitra citro banAve che tema nAmakarmanA vegathI vicitra prakAranAM zarIra ane nAnAvidha rUpa dhAraNa kare che. (7) jema kuMbhAra eka ja mATImAMthI aneka prakAranAM vAsaNa banAve che tema gotrakarmanA udayathI eka ja prakAranA zarIre karI anekavidha jAtine anubhava kare che. * jJAnAvaraNIya karmane kaI AMkhanA pATA samAna kahe che, ane darzanAvaraNIya karmane rAjanA dvArapALa samAna kahe che, Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 jaina tatva prakAza (8) jema rAjAnI AjJA thaI ke amuka manuSyone amuka rakama ApavI chatAM bhaMDArI (koSAdhyakSa) Ape tyAre ja tene lAbhanI. prApti thaI zake. tevI ja rIte, sattAmAM te sarva jIvanI pAse sarva sukha prApta karavAnI zakti che, paraMtu aMtarAya karmanA udayathI Icchita vastu prApta karI zakAtI nathI. A pramANe AtmapradezanI sAthe karma pradezane saMbaMdha thavAthI AmA karma pudagale (pradeza)nA udayAnusAra saMsAramAM vicitratA pAme che. e cAre baMdha upara dRSTAMta-(1) sUMTha, methI, vagere cIjo nAkhIne lADu banAvyo. te lADu vAyu, pitta, vagereno nAza kare te tenI. prakRti (svabhAva) kahevAya. (2) te lADu eka mahine be mahinA ema jeTalo samaya tene te svarUpe rahe tene sthiti (kALanuM pramANa) kahevAya. (3) te lADu kaDa, mIThe ke tIkho hoya te rasa (anubhAga) kahevAya. ane, (4) te lADamAM koI ceDA daLane pariNAme nIpaje, keI bahu daLane pariNAme nIpajo. ema lADu viSenuM dravyanuM ochAvattApaNAnuM je pramANa (pradeza) tene pradezabaMdha kahevAya che. e daSTAMtathI cAre baMdhanuM svarUpa samajavuM. 9 mekSa tatva baMdhano pratipakSI mekSa che. cAre baMdhathI baMdhAI rahele jIva, tamAma karmabaMdhathI chUTI mukata thAya tene mikSa kahe che. e mekSa cAra prakAre maLe che. zrI uttarAdhyayana sUtranA 28 mA adhyayanamAM kahyuM che ke nANeNa jANaI bhAve, desaNeNa ya sadahe / cari-taiNa ya giNhAi, taveNa parisujjhaI // 35 artha-1. samyajJAne karIne, nitya, anitya, zAzvata, azAzvata, zuddha, azuddha, hita, ahita, leka, aleka, AtmA, anAtmA, ItyAdi sarva vastuonuM svarUpa jANe. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM sUtra dharma 449 2. samyagdarzane (samyakatve) karIne jJAna vaDe je svarUpa jANyuM che tene tathArUpe sAcuM karIne daDha mAne tathA zaMkA vagere doSarahita rahe. ka. sabhyazcAritra vaDe, darzana karIne je je dRDha mAnyuM che temAMthI Atmahitakara-mekSadAtA mAluma paDe tene AcaraNamAM utAre, ane choDavA. yogya hoya tene cheDe; cAre gatimAMthI tarI pAMcamI mekSa gatie pahoMcavAnA upAya Adare. 4. tape karIne, cAritra vaDe je je upAye AdaryA che te vadhatA jatAM zuddha utsAhathI nibhAvI pAra pADe, e cAra kAraNathI mokSa maLe che je mekSa zAstranA pahelA ja sUtramAM kahyuM che ke "ratanajJAna trini mAmA" arthAt samyagdarzana, samyajJAna ane sammacAritra e traNe maLI mokSanuM sAdhana che. e cAramAMthI jJAna ane darzana e bane te AtmAnA anAdi anaMta khAsa niguNo che. te mekSa gayA pachI paNa sarva karI zAzvata rahe che. e banne guNo sahacArI hoya che. jema sUryane tApa ane prakAza ekabIjAne choDIne rahI zakatA nathI tema ja, samyagdarzana ane samyajJAna ekabIjA sivAya rahetAM nathI. arthAt jJAna vinA darzana nahi ane darzana vinA jJAna nahi + e bannene nirmaLa karI saMpUrNatA prApta karavAnAM sAdhana cAritra ane tapa che. e banne guNe sAdi sAta che. arthAt mokSaprApti thatA sudhI tenI AvazyakatA che. * mokSa tattvane vizeSa vistAra prathama khaMDanA trIjA prakaraNamAM che. te samyagdarzananI prApti pahelAM ja mati Adi ajJAnarUpe jIvomAM hoya che te mithyAdaSTinI nivRttithI samyarUpe pariNata thaI jAya che. eTale te mati Adi jJAna kahevAya che. 29 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4_ jaina tattva prakAza uparyukta cAre prakAranA gurAdhanathI ja mekSa prApta thAya che. nava tattvanI carcA drAdhika nayanI apekSAe vicAra karIe te, naye tattvanA so!mAM che. tattvamAM samAveza thAya che. (1) jIva, (2) jIva. jIva che te sada! jIva ja che, ane achata che te sadA ajIva ja che. ahIMnAM sAta tattvo paryAyAdhika nathanI apekSAe vicAranAM jIva ane ajIva e emAM samaya che. kAraNu ke te sAte tA e bemAMthI utpanna thayAM che. prathama e sAtamAMnAM puNya, pApa, Asava ane badhae cAranA mukhyatAthIne gauNutAthI vicAra karIe. e cAra tattva mukhya tAe te ajIvamAMthI utpanna thayAM che. e cAre kama sa`cayaka che ane tene sakamI chatra ja niSpanna kare che ane jIve grahelAM evAM cepharasI rUpI pudgaLe che. have gauNatAe vicArIe te me sAre tattva jIvanA paryAyamAM paNa maLe che. paNa e cAra tattvAnu nija svarUpa vicArIe te te cAre tattva heya (chADavA ceAgya padArthI) che. kAraNa ke e cAre game tevAM hAya tAya e kamanA baMdha kare che ane sakamI jIva ja (kagrahita jIva-saMsArI jIva ja) e cAra tattvAne nipajAvI zake che. jIva-ajIvanA sayeAgathI e cAre tattva nIpaje che. bAkInAM saMvara, nirjarA ane mekSa e traNa dharmatattva che ane jIvanA nijaguNathI utpanna thAya che mATe tene jItra kahevAM. vaLI, saMgraha nayanI apekSAe vicArIe teA traNe tattvAnA svabhAva, AtmAmAMthI karUpa puddhaLAne dUra karavAnA che. mATe pugaLasayeAgathI pugaLI paNa kahI zakAya. saMvara, nirjarA ane mokSanAM upAdAna kAraNeA AtmAnA zuddha bhAvA che tethI AtmA (jIva) che. te AtmA sAthe je kama che tene dUra karavA ane navAM na AvavA devA Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dha mATe te bhAvo utpanna thAya che, te bhAvamaya AtmA pudgaLa sayegI hAvAthI pudgalI gAya. jema daDavALA mANusa dAMDI kahevAya tema. zuddha vyavahAranI mukhyatArame tA dhama tattva ja che, jIvanA nijaguDunI pedAza che ane arUpI che mATe nizcaya nayanI apekSAe e traNe tattvane jIva gaNavAM. e pramANe nava tattvanA be tattva (jIva ane ajIva)mAM samATeksa thaye. punya, pApa, Asava ane adha tattvamAM je kama paramANue che tenuM upAdAna karaNa pudgala che ane nimitta kArajhu jIvanA vikArabhAva che. te banne heya che, temAM upAdAna kAraNu kArUpe pariName mATe ahIM ava tattvanI mukhyatA che. 451 prazna-jIvanA azubha cegane AsUtra kahe che teTalA mATe Asanane jana gaNe te zI harakata che ? samAdhAna-jIvana azubha bhAva te Azravanu kAraNa che. kAra NamAM kArya nA upacAra karavAthI azubha bhAvane Asrava kahevAya che, paNa Ava eTale karmInI Avaka. te kaMtu upAdAna kAraNa pudgala che ane nimitta kAraNu jInanA azubha bhAva che ane karma vinA azubha bhAva utpanna thAya ja nahi. jo kama vinA azubha bhAva utpanna thAya tA siddha bhagavAna ( je karahita che te)ne paNa Asrava lAge, paNa siddha bhagavAnane te kaDDI paNa Azrava lAgatA ja nathI. e vicAraNAthI nizcaya thAya che ke jIva ane karmanA sanhega anAdikALathI che ane sakamI jIva Asavane vraNa kare che. tenu mukhya upAdAna kAraNe ka ja che, mATe asatra pazu ajIva che. zItala pANImAM uSNatA ANanAra agni che, pANI nathI. te pramANe Asavane nizcayathI karyAM ajIva che, ane vyavahArathI nimittarUpe kartA jIva che. jyAM upAdAna kAraNe jIva che tyAM te tattvanI mukhyatA che. ane jayAM upAdAna kAraNe pugaLa che tyAM ajIva tattvanI mukhyatA samajavI. upAdAna kAraNu kArya rUpe pariName che tethI tenI mukhyatA samajavI ane nimitta kAraNu kArya Upaje eTale chUTI jAya tethI tenI gauNatA -samajathI, paNa ekAMtavAdamAM UtaravuM nahi. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaina tatva prakAza sAta naya nayanA vyAkhyA 1. anaMta dharmAtmaka vastuomAMthI kaI eka vizeSa dharmane grahaNa karI, anya dharmo tarapha udAsIna bhAva rAkhIne padArthanuM je varNana karavuM tenuM nAma naya che. 2. pramANane aMza te naya. 3. nayavAda eTale apekSAvAda. 4. nayavAda eTale vicAronI mImAMsA. pa. koI paNa viSayanuM sApekSapaNe nirUpaNa karanAra vicAra e naya. Ama, vidvajanee nayanI judI judI rIte vyAkhyAo karelI che. te sAmAnyapaNe nayanA be prakAra che : 1. vyavahAranaya-je vaDe vastunuM bAhya svarUpa jANavAmAM Ave tathA je apavAda mArgamAM lAgu paDe te vyavahAranaya, ane 2. nizcaya naya-je vaDe vastunuM atyaMtara svarUpa jANavAmAM Ave tathA utsaga mArgamAM lAgu paDe te nizcayanaya. vizeSapaNe nayanA 7 prakAra che-1. naigamanaya, 2. saMgrahaya, 3. vyavahAranaya, 4. jusUtranaya, 5. zabdanaya, 6. samabhirUDhanaya ane 7. evabhUtanaya. e sAte nAnuM svarUpa kahe che. 1. negamanaya-"ho jo vivo artha zuM nAma pRthaka pRthA sAmAnya vizevyoga bAta" aneka prakArathI sAmAnya ane vizeSa grahaNa karavAthI nagama kahevAya che. eka gamathI nahi paNa * dareka naya varatumAM potapotAno aMza batAve che, sarva nayonA sarva aMzono samanvaya karavo tenuM nAma syAduvAda ane svAduvAda apekSAvALuM hoine vastu svarUpa barAbara batAvI zake che, mATe te pramANarUpa che. eka ja nayanA abhiprAyane Agraha ane bIjI nayonA abhiprAyano niSedha te durnaya (mithyAtva) che. eka naya potAno abhiprAya batAvIne bIjI nayono niSedha kare te sunaya che ane te syAdvAdamAM dAkhala thaI zake che. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvakaraNa 2 juM : sUtra dharma 4pa3 aneka gAmathI, aneka prakArathI ane aneka mArgathI je naya kaI paNa vastune mAne che te nayane naigamana kahe che. naigamanayavALe sAmAnya mAne eTale kaI paNa vastumAM tenA nAma aMza mAtra guNa hoya te paNa tene pUrNa vastu mAne. vaLI, vizeSane paNa mane eTale kaI paNa vastumAM tenA nAma pramANe pUrNa guNa hoya te paNa te vastu mAne. gayA kALamAM kAma thaI gayuM tene, vartamAna kALamAM kAma thAya che tene ane AvatA kALamAM kAma banaze e traNe kAryane satya mAne. naigamanayavALo nikSepa cAre mAne. ra. saMgrahanaya-saMskRtti vizeghAna sAmAnya sattAM ao jati cAra rAMdU-arthAt vizeSa padArthone je sAmAnyapaNe grahaNa karI levA tenuM nAma saMgrahanaya. jemake eka nAma levAthI te nAmane sarvaguNa, sarvapayAMya, ane sarva parivAra sAthe grahaNa kare. theDAmAM ghaNuM samaje; udAharaNa--keI zAhukAre tenA nekarane kahyuM ke "dAtaNa lAvo" tyAre nokare eka dAtaNa' zabdanA anusAre dAtaNuM, pANIne leTo, arIse, dAMtiye, daMtamaMjana, saLI, sura, vagere vastu lAvI mUkI. vaLI zeThe kahyuM ke, pAna lAve" eTale teNe pAna, sopArI, kAze, cUne, masAle, vagere ANuM AgaLa mUkyuM. e pramANe keIe bagIcAnuM nAma lIdhuM te saMgrahanayavALe jhADa, phaLa, phUla vagere tamAma samaje che. saMgrahanayavALe sAmAnyane mAne che paNa vizeSane batAvatuM nathI. e nayavALe traNa kALanI vAta mAne ane nikSepa cAre mAne. dravyanA samUhomAMthI je badhAne lAgu paDe evI sAmAnya sattA batAve te saMgrahanaya. jemake lekamAM cha dravya ane alekamAM eka dravya tethI dravyatvathI leka ane alakanuM ekatva batAve, ghaNu manuSya hoya temAM manuSyatvathI sarva manuSyanuM ekatva batAvI de, sarva jIne eka jIva -zabdathI belAve. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 jena tevuM prakAza 3. tAvahAranaya-vi vize camata thoDala veva arthAt sAmAnyane vizeSatayA caDazuM karavuM te - vihAranaya. saMgreDanayathI graDaNa karelA padArthone vivipUrvaka bhinna bhina. kare tene vyavahAranaya kahe che. A nayavALe vastunA bAhya svarUpanA guNane te vastu mAne. pratyakSa dekhAya teTalA guNone mAne paNa aMdaranA pariNAmenI vyavahAranayavALAne kaMI jarUra nahi. tenI dRSTi te AcAra, kiyA ane pravRtti tarapha hoya che. jema naigamanayavALAne AMtarika guNa vinA bAhya guNanA aMza mAtranI tathA saMgrahanayavALAne vastunI sattAnI jarUra che tema vyavahAra- vALAne kriyA tathA AcAranI jarUra che. udAharaNaH--vyavahAramAM keyala kALI, popaTa lIlA ane haMsane gheLe ema eka raMga ja mAnaze. (nizcayanayathI vicArIe te darekamAM pAMca raMga che.) vyavahAranayavALe sAmAnyane nahIM mAne paNa vizeSane mane, traNe kALanI vAtane mAne; ane nikSepa cAre mAne. saravALe jene jIva evA eka zabdathI lAve temAM vyavahAranayALA ne guNasthAna bheTe judI judI jAtanA vyavahAravALA onI nimnanA batAve che. 4. jUsUtra naya-tradamanane mUtrati vastutathI vapati, dra vArasUtro-je mukhyatayA vartamAnakALanAM dravyane ja svIkAra kare che te. trAju eTale saraLa, sUtra eTale sUcana athavA ciMtvana arthAt saraLa citrana e nayavALAno. sadA saraLa vicAra rahe che. sUtra nayavALA sAmAnyane nahIM mAne, viSane mane, bhUta ane bhaviSyakALanI vAtane aNuupagI jANe, mAtra vartamAna kALanI vAtane ja grahaNuM kare che. udAhuraNa :-koIe kahyuM ke, so varSa pahelAM senayA (mahero nI vRddhi thaI hatI, tathA se varSa pachI sonaiyAnI vRSTi thaze. e baMne vAtane e nayavALe niHsAra ane nakAmI samaje Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa prakaraNa 2 6 : sUtra dharma che. kAraNa ke bhUta ane bhaviSyakALanI vAtrI ApaNI zI matalaba sarI ! e te AkAzanA phUla jevI vAta che. ne nayavALe A cAra nimAMthI eka bhAva nikSepane mane. dauta - koI zeTha sAmAyikamAM beThA hatA. tevAmAM temane koI belAvavA AvyuM tyAre zeThanA dIkarAnI vahu, ke je sujANa ane vicakSaNa hatI teNe javAba dIdho ke zeThajI camArane ghera jaDA kharIdavA gayA che. te bicAra camArane tyAM jaI AvyA ane kahevA lAgyA ke bAI, zeDajI camAranI dukAne che nahi. tyAre vahue kahyuM ke, zeThajI gAMdhInI dukAne suMTha levA gayA che. vaLI gAMdhInI dukAne jaI Avyo tyAM paNa zeTha maLyA nahi tethI gabharAIne kahevA lAge, bAI ! mane nAhaka AMTA zA mATe khavarAve che? zeDa kyAM che te maherabAnI karI sAcuM kaho. evAmAM te zeThanuM sAmAyika pUruM thayuM ane sAmAyika pArI zeDa bahAra AvyA. vahu upara nArAja thaI kahevA lAgyA ke, tame ATalAM DAhyA thaIne gapa zA mATe mArI ? vinaya sahita vahue kahyuM ke, sAmAyikamAM beThAM beThAM ApanuM mana camAra ane gAMdhInI dukAna para nahotuM gayuM zuM ? e sAMbhaLI zeTha Azcarya pAmI chelyA ke, hA ! mana te gAyuM hatuM kharuM, tamane zI rIte mAluma paDyuM? te belI, ApanI aMga ceSTA uparathI. * e data pramANe jusUtra nayavALo vartamAna kALanA bhAvane ja zreSTha mAne che. gAthAvasthamajaMjAra, aba na ca | acchadA je na bhujati, na secAI tti buccaI // [ dasa vai. adhya. 2 gAthA 2.] * koi kahe che ke, vahune jAtisamaraNa jJAna thayuM hatuM. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 jaina tattva prakAza artha -je sarva saMsAra choDIne tyAgI banyA che teo uttama vastra-bhUSaNa-strI-pacyA ItyAdi bhogavatA te nathI, paNa bhogavavAnI abhilASA kare che tene tyAgI kahevA nahi. gAthA - 2 vare mopa, a vi piTTi guaruM ! sAha vaca mA, te du "ra" tti 3 dA disa vai0 su. aA0 2] artha :-je gRhasthAvAsamAM rahIne vallabhakArI, priyakArI, Icchita bhegane saMjoga maLyo che chatAM bhogavato nathI, tene tyAgI kahe. A vacana jusUtra nayanA AdhAre jANavuM. trAjusUtra nayavALo phakta bhAva nikSepa ja satya mAne che. pa. zabda naya-varjirjinaina na tulya paryA sNa imeva vacce mAnaH rAdo naca - paryAyabheda hovA * chatAM paNa je kALa liga vAcaka zabdone ekarUpe mAnavA te zabda naya. | kaI vastunuM je nAma heya te nAmanA zabdanA arthane ja grahaNa kare. eka vastunAM ghaNAM nAme hoya te te nAmanA zabdanA artha uparanA arthane ja zabda nayavALe dhyAnamAM rAkhe che. judAM judAM nAmanA zabdonA artha pramANe te vastumAM guNa che ke nahi te zabda nayavALe jete nathI paNa mULa nAmane ja mAne che. IdranAM zakeMdra, puraMdara, zacipati, deveMdra, vagere ghaNuM nAma che, chatAM te badhA zabdone eka "Idra nAmane ja artha grahaNa kare che. judA judA nAmanA zabdanA judA judA arthane grahaNa kare nahIM. ' zabda nayavALo, liMga zabdamAM bheda mAnato nathI. sAmAnyane nahi paNa vizeSa grahaNa kare. vartamAna kALanI vAtane mAne ane cAra nikSepamAMthI phakta bhAva nikSepane mAne. zabda nayamAM phakta zabdanuM vizeSapaNuM lIdhuM che. 6. samabhirUDha naya - sabhya prajAja cApa Dhamartha tavaiva minnavAyaeN majyanA tamAma naca -samyak prakArathI yathA- Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM sUtra dharma 457 rUDha arthane te ja prakAre bhinna vacce je mAnavuM te samabhirUDha naya. | zabdamAM ArUDha thaI vyutpatti bhede tene artha kare eTale zabdanA artha pramANe guNa hoya te mAne. zabdanA artha pramANe vastumAM pUrNa guNa pragaTyo na hoya, paNa kaMIka ochI hoya te e mAne. ema dhAre ke pUrNa guNa kyAreka pragaTaze ja. jema ke :-arihaMta bhagavAnane pahelA prakaraNamAM siddha' gaNyA te samabhirUDha naya pramANenuM vacana gaNavuM. zabda naya karatAM 'samabhirUDha nayamAM eTaluM vadhAre che ke chaThThA nayavALe zabdanA arthane kAyama kare che (sthApe che.) udAharaNa :-IndranuM nAma zaoNMdra tyAre ja mAne ke jyAre siMhAsana para besI pitAnI zaktithI nyAya kare, ane sarva devatAone pitAnA hukama pramANe, te ja pramANe, hAthamAM vA laI devatAonA baMDane maTADe to ja "puraMdara" mAne, IdrANIonI sabhAmAM besI batrIsa prakAranAM nATaka jue tyAre "zI pati che ema mAne. ane sAmAnika AtmarakSaka vagere devatAonI sabhAmAM bese tyAre ja devendra mAne. samarUiDha nayavALo liMga zabdamAM bheda mAne che. sAmAnya nahi mAne, paNa vizeSane mAne. vartamAna kALanI ja vAtane mAne ane cAramAMthI eka bhAva nikSepAne ja mAne che. 7. ramevaM bhUta naya-mUttarazaStra sucavAthI ghaMthA vAca zabde yo vyutpattirupo vidyamAnortho'sti tathA bhUtatulyA'rtha kriyaakaameiva vastu vastunanya mAnaH mUte na-bhUta zabda tulya arthane vAcaka che eTalA mATe je zabda vidyamAna arthane vAcaka ane artha kriyAkArImAM barAbarI rAkhe che tene evabhUtanaya kahe che. vastunuM jevuM nAma, tevuM ja tenuM kAma ane pariNAmanI dhArA paNa tevI ja. e pramANe traNa bAbata sapUrNa hoya tene ja mAne, vastu pitAnA guNamAM pUrNa heya, te pramANe ja kriyA kare, te vastunA dravya, guNa, paryAya tathA vastunA dharmo sarve pratyakSa dekhavAmAM Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 jaina tattva prakAza Ave tene ja eva'bhUta nayavALo vastu tarIke svIkAraze. sa'pU guNamAMthI eka aza paNa karI haze te tene vastu nahi kahe. A nayagALo sAmAnyane na mAne paNa vizeSane ja mAtte. phakta vartamAna kALanI vAtane ja mAne. ane cAramAMthI eka bhAva nikSepane ja mAne che, dRSTAMta-zakraMdra jo ke sihAsana para besIne nyAya te kare che. paNa tenuM mana devIomAM heAya te te vakhate zakrendra na kahetAM zacipati' kahevA, e pramANe sarva sthaLe samajI levuM. vastune jevA upayega heAya te pramANe ja kare. asa'khyAta pradeza yukta je dharmAstikAya dravya hAya tA ja tene dharmAstikAya drazya mAne, paNa becAra pradezane dharmAstikAya dravya na mAne. A nayavALAnI dRSTi phakta upayega tarapha ja rahe. sAmAyikamAM beThelA zeThanI vahunuM dRSTAMta paNa kaI ahI Ape che. sAtu naya para dRSTAMta have sAte naya upara samuccaya (ekasAthe) dRSTAMta kahe che. daSTAMta paheluM :-koI e koine pUchyuM ke, bhAI, tame kAM raheA che ? tyAre teNe kahyuM ke huM lekamAM rahuM chu azuddha naigama nayavALe kayA lAkamAM rahe che ? che ke leka te traNa che, temAM tame zuddha naigama nayavALAe javAma dIdho ke, hu trIchA lokamAM ra53 6. vaLI pUchyuM ke, trIchA lekamAM te che. temAM tame kayA dvIpa samudramAM raho che ? eNe kahyuM ke, huM ja budvIpamAM rahuM chuM. drIpa-samudra asaMkhyAtA Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 459 vaLI eNe pUchyuM, jabudvIpamAM te ghaNuM kSetra che, tame kayA kSetramAM rahe che ? vizuddha nema nayavALo elyo, huM bharatakSetramAM rahuM chuM. vaLI pUchayuM, ke bharata kSetramAM te cha khaMDa che, tame kyA khaMDamAM raho che ? ati zuddha naigama nayavALA be ke huM dakSiNa bharatanA madhya khaMDamAM rahuM chuM. vaLI pUchayuM ke madhya khaMDamAM te ghaNA deza che. tame kayA dezamAM raho che ? javAba dIdhuM ke huM madha dezamAM huM chuM. vaLI pUchyuM ke magadha dezamAM te ghaNAM game che. tame kayA gAmamAM raho che ? javAba dIdhuM ke rAjagRhI nagarImAM rahuM chuM. vaLI pUchyuM ke rAjagRhI nagarImAM te 13 pADA (parA) che, tame kayA parAmAM raho che ? javAba dIdhuM ke huM nAlaMdA pADAmAM rahuM chuM. vaLI pUchyuM ke nAlaMdA pADAmAM te sADA traNa koDa ghara che, tame kayA gharamAM raho che ? javAba dIdho ke huM vacalA gharamAM rahuM chuM. eTalI vAta sAMbhaLI naigama nayavALo bolate baMdha thayuM. tyAre saMgraha nayavALA be ke vacalA gharamAM te ghaNuM khaMDa che. te ema kaho ke huM mArA bichAnA jeTalI jagAmAM rahuM chuM. tyAre vyavahAra navA be ke tame tamArA badhAM bichAnAmAM raho cho ? javAba dIdhuM ke mArA zarIre AkAza pradeza praNa karyA che - teTalAmAM rahuM chuM. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza Rju sUtra nayavALe elyuM ke zarIramAM te| hADa mAMsa cAmaDI keza vagere che. asakhya sUkSma sthAvarakAya ane bAdaravAyu kAya vagere jIvA che tathA eindriya (karamiyA) pramukha ghaNA rahe che teTalA mATe ema kaho ke mArA AtmAe jeTalA AkAza pradeza avagAhyA (grahuNa karyAM) che; temAM huM rahuM chuM. ke Atma pradezamAM te dharmAstikAya pradeza che, tethI ema kaho ke 460 zabda nayavALo melyuM vagere pAMce astikAyanA asakhya huM mArA svabhAvamAM rahuM chuM. sabhaDha nayavALA be ke svabhAvanI pravRtti tA kSaNe kSaNe khale che. temAM yeAga, upayAga, lezyA vagere ghaNI vastu che. mATe ema kaho ke huM mArA nitma-guNumAM rahuM chuM. tyAre chevaTe eva'bhUta nayavALA khelyA ke, niAtma zuzumAM te jJAna dana ane cAritra e traNa che ane prabhue pharamAvyuM che ke eka samaye e ThekANe upayAga rahI zake nihu mATe ema ja kaheA ke huM mArA zuddha niAtma guNanA je vakhate upayega pravarte che temAM rahu" chuM. sAta nayanuM A dRSTAMta zrI anuyAga dvAra sUtramAM batAvyuM che. dRSTAMta bIju--koI naigama nayavALA sutAra, pAlI ( anAja bharavAnuM lAkaDAnuM mApa) banAvavAne mATe lAkaDu levA tyAre vyavahAra nayavALe prazna karyAM ke, kayAM jAo che ? sutAre javAma dIdheA ke pAlI levA jAu chuM. jatA hatA, te pachI lAkaDuM' kApatI veLA, lAkaDuM laI ghera AvatI veLA, pAlI manAvatI veLA, ema je je vakhate pUchyu. te te vakhate javAma dIdhA ke pAlI banAvuM chuM. jyAre evA avAja sAMbhaLye ke 'pAlI' banAvI tyAre vyavahAra nayavALA cUpa rahyo. e samaye sagraha nayavALA khelyA ke, anAjanA sagraha karo tyAre pAlI kahejo. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dharma 461 RjusUtra nayavALo khelyA ke, dhAnyane saMgraha karavAthI pAlI kahevAya nahi, paNa dhAnyanuM tenAthI mApa karo tyAre pAlI kahevAya. zabda nayavALo kahe ke, dhAnyanuM mApa karI eka pAlI, e pAlI, traNa pAlI ema gaNA tyAre pAlI kahevAya. samabhirUDha nayavALo Avye ke koI kAryathI mApa thaze tyAre pAlI kahevAze. eva'bhUta nayavALe kahyuM ke pAlIthI mApatI vakhate te mApamAM . upayega haze te ja pAlI kahevAze. e pramANe aneka dRSTAMtathI sAte nayanu' svarUpa jANyuM. e sAta nayathI sa` vastuone mAne te samitI gaNAya. je eka nayane ja mAne agara kaI vAtamAM eka naya tANe ene mithyAdRSTi jANavA. kAraNa ke eka vastuthI pUrNa kArya thatu nathI. dareka kA nIpajAvavAmAM jeTalA jeTalA saMyeAganI jarUra che teTalA teTalA sayeAga maLe tyAre te kAryo pUrNa nIpaje che. dRSTAMta-keie pUchyuM ke anAja zAthI utpanna thAya che ? tyAre eke javAba dIdheA ke pANIthI. bIjAe kahyuM ke, pRthvIthI, trIjAe-haLathI, ceAthAe-vAdaLathI, pAMcamAe-bIthI, chaDDAe RtuthI, sAtamAe-nasImathI nIpaje che. have kahA ke sAta javAmamAMthI kaye javAma sAcA ane kayA javAba khoTA kahevAya ? jo sAte vastu alaga alaga rahe te koI paNa kArya nIpa nahi. tethI dareka vastu khATI TharI. paNa sAta vastu ekatra thAya te kAma . vakhatasara siddha thAya, tethI sAte cIja sAcI TharI. e pramANe hareka kArya sAta nayanA samAgamathI thAya che ema jANI sAte nayanI ape kSAthI niSpakSapAtI vacana heAya te ja satya mAnavuM. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 jaina tattva prakAza sAta jyamAM 1. naigama, 2. saMgraha, . vyavahAra ane 4. jusUtra, e cAra ya vyavahAramAM gaNAya che; pa. zabda, da. samabhirUDha che. evaMbhUta e traNa naya nizcayamAM gaNAya che. koI vakhate bAju sUtra nayane paNa nizcayamAM gaNe che. jenAthI vastunI mukhyatA (pratyakSa guNa-bahya guNa) tarapha vicAraNA thAya tene nizcaya naya kahe che. nava tatva upara sAta naya jIva tatva-1. nigama naya vALe-paryAna, prANu vagerenA samUhavALuM, pragasA pudgaLonA sAganuM baneluM je zarIra dekhAya che tene jIva kahe che. jemake-baLada, rAya, mANasa, vagere vastuomAM gamanAgamana vagere kiyA dekhAya che, tene gata kahe che ke e "jI" che. gamanaya vALo eka aMzane pUrNa vastu mAne che, ane kAraNane kArya mAne che. 2. saMgraha nayavALo-asaMkhyAta pradezI avagAhana vALI vastune "jIva" kahe che. 3. vyavahAranayavALo-IdriyonI sattA, dravya yoga ane dravya lezyAnA vyavahAramAM heya tene jIva kahe che kemake jIva ja rahyA pachI IdriyenI sattA rahetI nathI. 4. jusUtra nayavALo-upayegavaMtane jIva kahe che. 5. zabda nayavALo-jyAM artha maLe tyAM jIva mAne che. jema ke bhAva prANathI jIve te jIvane jJAna, darzana, sukha, vIrya. 6. samabhirUDhanayavALo zuddha sattAdhAraka, jJAnAdi nija guNamAM ramaNa karanAra, kSAyaka samyaphavIne jIva mAne che. 7. evaMbhUtanaya vALo-siddha bhagavAnanA jIvane ja "jIva' kahe che. ajIva tava-ajIva tattvanA mukhya 5 prakAra cheH 1. dharmAstikAya, 2. adharmAstikAya, 3. AkAzAstikAya, 4. kALa. 5. - pudagalAstikAya e pAMca upara sAta naya lAgu paDe che. 1. nigamanayavALo aMzane pUrNarUpe mAnate hovAthI dharmAstikAyanA eka pradezane paNa dharmAstikAya mAne che, kAraNa ke tenA eka pradezamAM paNa calaNasahAyanI sattA che. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUtra dharma 463 ra. saMgrahanayavALa jaDa cetana-badhAmAM calaNamunI sattA dharmAstikAyanI che te calana karatA progathI pudgalane dharmAstikAya mAne che. e pradezAdi grahaNa karato nathI 3. vyavahAranayavALo-jIva pugalanI calana zaktimAM SaDraguNa 4 hAnivRddhi thAya che tene dhatika mAne che. 4. sUtranayavALo-jIva tA pudgala je vartamAna kALamAM dharmAstikAyanA calaNasahAya guNathI gati kare tene dharmAstikAya kahe che. bhUta-bhaviSya kALane greDANa karatA nathI. pa. zabdanavALo deza pradezanI apekSA rAkha nathI. dharmA stikAyanA svabhAva mAtrane ja dharmAstikAya mAne che. 6. samabhinayavALo calaNa sahAya je svabhAvika dharmAstikA yane upakAra che tene dhamastikAya kahe. 7. evaMbhUtanayavALo - saptabhaMgI cha saptaya ItyAdithI dharmAstikAyanA guNa siddha karI zake e jJAnI jJAtA hoya tene ja dharmAstikAya mAne che. vaDaguNa hAni vRddhinuM varNana-1. saMkhyAna guNa adhika, 2. arakhyAta guNa adhika, 2. anaMta guNa adhika, 4. saMkhyAta bhAga adhika, pa. asaMkhyAta bhAga adhika, 6. anaMta bhAga adhika. tevI ja rIte, 7. saMkhyAta guNa hIna, 8. asaMkhyAta guNa hIna, 9. anaMta guNa hIna, 10. saMkhyAta bhAga hIna, 11. asaMkhyAta bhAga hIna 12, anaMta bhAga hIna: ema traNa bela guNa AzrayI. ane traNa bAla bhAga AzrayI e cha bola adhikatA AzrayI. ane cha bola hInatA AzrayI. te paDaguNa hAnivRddhi jANavI. * saptabhaMgInI samajaNa. 1. pratyeka padArtha potapotAnA dravya, kSetra, kALa, bhAvanI apekSAthI atirUpa che. tethI pahelo bhaMga "svAdAsta (cA+sti). 2. e ja padArtha para dravya, para kSetra vagerenI apekSAthI nAsti rUpe che tethI bIjo bhaMga "syAnnAsti" ( nAsti). Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza adharmAstikAya para paNa sAta naya dharmAstikAyanI peThe ja jANavA. temAM eTaluM vizeSa ke jyAM, calanasahAya guNa kahyo che tyAM adharmAstikAyane sthiti guNa samajave. 464 AkAzAstikAya para 7 naya-1. naigamanayavALo AkAzanA eka pradezane AkAzAstikAya mAne che. 2. sagrahanayavALo skaMdha, dezanI apekSA rAkhyA vinA te hopa ne bahopa arthAt eka leAkAkA, eka aleAkAkAza ene AkA zAstikAya mAne. 3. vyavahAranayavALo ughna, adhe ane tirthaMka leAkanA AkAzane AkAzAstikAya mAne che. 4. jhutranayavALo AkAza pradezamAM je samaye je vastu AkAza pradezamAM hoya tene AkAza kahe. jema ke, ghaTAkAza. paTAkAza. je jIva ane pudgala rahe temAM pagu hAni vRddhinA pramANe je kriyA kare che tene AkAzAstikAya kahe che. 5 zabdanayavALo--avagAha (avakAza) lakSaNa vALI peAlArane AkAzAstikAya kahe che. 6. samabhirUDhanayavALo vikAsa guNane AkAzAstikAya kahe. 7. eva'bhUtanayavALo AkAzAstikAyanA dravya, guNa, paryAya, utpAda, vyaya, tra, e sarvenA nAyakane temAM upayega hoya tyAre AkAzAstikAya kahe che. kALa para sAta naya-1. naigamanayavALo samayane kALa kahe. kAraNa ke traNa kALanA samayanA ekasarakhA guNu che. 2. saMgrahanayavALo-eka samayathI mAMDIne kALacakra lagInAM tamAma mApane kALa kahe. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465. prakaraNa 2 6 : sUtra dharma 3. vyavahAranayavALa-divasa, rAta, pakhavADiyuM, mAsa, varasa vagerene kALa kahe; te aDhIdviIpanI bahAra kALa mAne nahi. 4. vAjasUtranayavALe-vartamAna samayane kALa mAne. atIta. (go) ane anAgata (Avate) e be kALane na mAne. 5. zabdayavALo-jIva ane ajIvanA paryAne palaTAvate thake. pravarte tene kALa mAne. 6. samabhirUDhanayavALe-jIva ane pugaLanI sthiti pUrI karavAmAM sanmukha heya tene kALa kahe che. 7. evaMbhUtanayavALa-kALanA dravya, guNa, paryAyanA jJAyakane. temAM upayoga pravate tyAre kALa kahe che. pudagalAstikAya para sAta nayaH 1. naigamanayavALA-pudugaLanA kaMdhanA eka guNanI mukhyatAne grahaNa karI varNa, gaMdha, rasa, sparzanA eka guNane pugaLa mAne che. 3. sarva padArtho potapotAnI apekSAthI atirUpa che ane paranI apekSAe nAstirUpa che tethI 'syAsta svAnAsti ) 4. padArthonuM svarUpa jevuM che tevuM ekAMtapakSe kahyuM jAya nahi. kAraNa ke asti rUpe kahe te nAsti rUpano abhAva thAya ane nAsti rUpe kahe to astino abhAva thAya athavA ekI sAthe banne pakSanI vAta thaI zake nahi tethI "syAdavaktavya (cAta avataca). 5. eka ja samayamAM sarva svaparyAyono sadubhAva astitva rUpe che chatAM te sarva bhAva eka ja vakhate kahI zakAya nahi. tethI "svAdasti avaktavya 6. e pramANe eka ja samaye nAstitvanA sarva bhava kahI zakAya nahi tethI sthAnAsti avaktavya. 7. padArthanA astitvamAM baMne bhAva to eka samayamAM ane nAstitva eka sAthe che paraMtu eka samayamAM ekI sAthe kahI zakAya nahi. kAraNa ke vANI te. karma pudagaLa che. tethI svAdasti nAsti avaktavya e pramANe saptabhaMgIthI sarva padArthonuM svarUpa samajavuM. sAta bhaMgathI vadhAre bhaMga kadApi thAya nahi. 30 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 jaina tattva prakAza 2. saMgrahanayavALo-dareka pugaLanI paryAyane eka pudgaLa nAmathI elAve. 3. vyavahAranayavALo vizrasA, misrasA, ane prayAgasA e traNa prakAranA pudgalenA je vyavahAra STigocara thatA hoya tene pudgalAsti kAya kahe. 4. RjusUtranayavALo--je pugaLa vamAna kALamAM puraNa galana rUpI svabhAvamAM varte tene pudgalAstikAya kahe. 5. zabdanayavALo-pudgalanI puraNugalanarUpI je kriyA tene pudgalAstikAya kahe. 6. samabharUDhinayavALo-pudgalanI-SadguNa hAni, vRddhi, utpAdavyaya, dhruvatA ene pudgalAstikAya kahe. 7. eva'bhUtanayavALA-pudgaleAnA dravya, kSetra, kALa, bhAva, tenA dravya-guNa-paryAya vagerenA nAyakanA temAM upayAga hoya te vakhate pudgalAstikAya kahe. e pramANe ajIva tattva upara sAta naya lagADayA. puNya tattva upara sAta nayaH 1. naigamanaya puNyanAM phaLane puNyatattva mAne. jemake keI ne tyAM drupada, ceApada, dhana, dhAnya vagere bahu ja Rddhi eTale zubha pudgalene sacega joIne leko kahe che ke jue, A puNyazALI jIvane puNyanA cegathI Ave! rUDo saMcega maLyA che. e pramANe puNyanAM kArya ne (zubha puddagaLonA saMjogane) kAraNarUpe eTale puNya tattvarUpe mAne che. 2. saMgrahanaya Atma pradeze! sAthe puNya prakRtinA baMdha ane sattA batAve che. puNya tattvanA sabhedene eka sAmAnya saMjJA puNyamAM dAkhala kare che. * dravya be 1. jIva dravya 2. ajIva dravya. darekanA guNa jIvane guNa jJAnAdi, ajIvane guNa pudagaLanI apekSAe varSAda paryAya be--1. AtmabhAva ane, 2. karma bhAva. ajIvanA dravya guNa, paryAyamAM ajIva ane jIvanA dravya, guNa, paryAyamAM jIva grahaNa karavo. ajIvanA samuccaya guNa-jaDatA. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 zuM H sUtra dharma 467 3. vyavahAra nayanuM punya tattva-UMca kuLa, jAti, pAMca indriya, saMpUrNa nIrogI zarIra, nava prakAre puNya vyavahAra, vagere vyavahAramAM upayegI vastu batAve che. zArIrika, mAnasika, sukharUpI puNya prakRtinA vyavahArane joI tene puNyavaMta kahe che. kAraNa ke idrinA viSayanI rIte jotAM e puNya prakRtine vyavahAra jaNAya che. 4. jhAjhutranayavALo vartamAna prakRtine udaya batAve che. laDAImAM UtarelA cakavatIne pApatattvamAM samaje. zubha karmanA udayathI saMpUrNa manejha vastu prApta thAya, eTale jyAM jAya tyAM AdaramAna pAme. Icchita vastune saMga maLe, vagere jaIne kahe ke e puNyavaMta che. 5. zadaya vALo vartamAna kALamAM je sukha bhegavI rahela che. tene ja puNyavaMta mAne che. te puNyanA zubha bhAva ane puNyanA phaLanA anubhavamAM sukharUpI ISTa bhAva batAve che. vyavahAranayavALo, traNe kALamAM puNyanA vahevAramAM rahenArane puNyavaMta mAne che. ane zabdanayavALo te eka vartamAna kALamAM je sukha bhegave te ja vakhate puNyavaMta mAne che. jemake keI cakravatI mahArAjA UMghamAM sUtA che. e vakhate vyavahAranayavALe te ene puNyavaMta kaheze. kAraNa ke eNe gayA kALamAM sukha jogavyuM che ane AvatA kALamAM sukha bhegavaze paNa zabdanayavALo ene puNyavaMta nahi kahe. kAraNa ke UMgha che te pApa karmane udaya che. je vakhate te cakavatI UMghamAMthI jAgI sAtavedanIya karma bhegavI sukha pAmaze tyAre puNyavaMta kaheze. vartamAna kALa AzrI rAjusUtranaya ane zabdanayanuM ekatva jaNAya che. paNa jusUtravALo puNya prakRtine udaya batAve che ane zabdanayavALe ISTa bhAva batAve che. 6. samabhirUDhaya-puNya prakRtinAM nimittathI AnaMdamAM lIna thAya tyAre puNyavaMta mAne. 7. evabhUtanaya-puNya prakRtinA guNajJAyakane puNyavaMta mAne eTale puNya tatvanA upagamAM vartate jJAyaka jIva, Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 jena tava prakAza (4) pApa tava para sAta nayaH puNya tatvanI peThe pApatattvane paNa samajI levuM. (5) Asava tatva upara sAta nayaH 1. naigamanaya karma rUpe pragame evAM pudgala (karma vaNA)ne Asava kahe. 2. saMgrahanaya-mithyAtva vagere pudgale pragasA pudgala rUpe pariName te karmanAM daLIne Asava kahe. ATha karmonuM AtmapradezomAM Agamana. 3. vyavahAranaya-apratyAkhyAnanA udayathI thatI azubha ganI pravRttine azubha Asava ane zubha ganI pravRttine zubha Asava kahe ane zubhAzubha ganI pravRttine mizra Asava kahe che. 4. jusUtranaya-vartamAna kALamAM zubhAzubha yoga pravarte tene Asava kahe. pa. zabdanaya-je Asrava AvavAnA mithyAtva, avirati, pramAda kavAyarUpI pariNAmenuM sthAna che tene Asava mAne che. 6. samabhirUDhanaya-karma grahaNa karavAnA je guNe rAga ane dveSa bhAva tene Asava kahe. 7. evaMbhUtanaya- gI AtmAnuM sakaMpapaNuM tene Asava kahe. mana-vAjasUtranaya vALAe phakta yugane ja Asava kahyo, te mithyAtva, achata, pramAda ane kaSAya e cArane kema na gaNyA? samAdhAna-ga te dravya prANane viSaya che ane mithyAtva Adi pariNAme te bhAva che. prazna-AtmA, yeAga dvArA aMtarAlavata (dara)nAM pudgalene grahaNa kare che ke bane nAnA viSaya judA che? dareka naya potapitAne viSaya batAve che? Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 469 prakaraNa 2 juM: sUtra dharma uttara-AtmAvagAhI pudgalene ja grahaNa kare che. dUranAM nahi. sUcanA-zubhAzubha yogamAM SaguNa hAni vRddhi thAya che. ahIM ekAMtapaNAne saMbhava nathI. kemake ekAMta zubha ga agara ekAMta azubha ga maLa muzkela che. kevaLIne ane sakaSAyI jInA zubha yugamAM keTale pharaka che te dIrgha dRSTithI vicArI levuM. jyAM phakta IriyAvahi kiyA ja che (gu. 11, 12, 13) tyAM ekAMta zubhaga che. prazna-eka samayamAM be kAryanI nA kahI che te pachI zubhAzubha Asava kevI rIte kahyo? uttara-jevI rIte zAstramAM dhammAvAsA, adhammAvAsA % ane dhammAdhammAvAsA tema ja mizaguNasthAnaka ane mizraga ghaNe ThekANe kahela che tevI ja rIte gauNatAthI bIjA yogane saMbaMdha hoya che paNa mukhyatAmAM eka vakhate eka ja yugamAM prayatna athavA upaga hoya che. (6) saMvaratatva para sAta nayaH 1. nagamanaya-kAraNane kArya mAne che. azubha jegamAMthI nivRtti tethI zubha bhegane saMvara kahe. 2. saMgrahanaya-saMvaranA sarva bhedone eka saMvara sAmAnya nAmathI belAve. saMvara tattvamAM rahelA sarva jIvonI judI judI saMvarakarIne eka saMvara saMjJAthI bolAve te sarvamAM saMvararUpe eka sAmAnya tattva che. * upAdAna kAraNa ane nimittA kAraNane khulAso-daSTAMta:-upAdAna gAya ane donAra nimitta maLavAthI dUdha utpanna thayuM. upAdAna dUdha ane nimittA chAza (meLavaNa) tethI dahIM utpanna thayuM; upAdAna dahIM ane nimittA ravaiyo tethI mAkhaNa thayuM, e pramANe upAdAna mAtA ane nimitta pitA. tethI putra thayo. e pramANe upAdAna ane nimittano bheda samajavo. * mukhyatA gauNatAno khulAso-daSTAMta:- mukhyatAe haMsamAM eka dhoLo raMga che paNa gauNatAe to haMsanAM raMgamAM pAMca raMga che. e pramANe aneka rItithI mukhyatA ane gaNatAnuM svarUpa jANavuM. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 jaina tava prakAza 3. vyavahAranaya-paMca mahAvrata Adi cAritranA sarva vyAvahArika bhedanI kriyAne saMvara kahe. 4. jusUtranaya-vartamAna kALamAM AsavanuM nijdhana karI navA karmane roke evA bhAvane saMvara kahe. 5. zabdanaya-samyakatva, vratapazcakhANa, apramAda, akaSAya ane kega sthiratA e pAMcane saMvara kahe che. 6. samabhirUDhanaya-mithyAtva vagere pAMce AsavanI karma vagaNathI alipta rahe, enI asarane maMda kare tathA lukSa (lukhA) pariNAma karI karma prakRtithI lepAya nahi. rAgadveSane abhAva tene saMvara kahe che. 7. evabhUta naya-raulezI (parvatane Iza je tenA jevI sthira) ane akaMpa AtmAvasthAne saMvara kahee sthiti 14mA guNasthAnaka vALAnI gaNavI. zrI bhagavatI sUtranA navamA udezAmAM stra vicAra saMva, mAyA saMvarasa maTe e pADamAM AtmAne saMvara kahela che te AdhAre ahIM paNa AtmAne saMvara kahela che. (7) nirjarA tattva upara sAta nayaH 1. nigamanaya-azubha pariNAmanI nivRttithI thatI nirjarAne paNa nirjarA kahe. 2. saMgrahanaya-karmavagaNAnA pagale AtmapradezathI alaga thAya tene nirjarA kahe. 3. vyavahAranaya-bAra prakAranI tapazcaryAnA vyAvahArika AcaraNane nirjarA kahe. kAraNa ke tapa che te karmanI nirjarane vyavahAra che. 4. jusUtranaya-vartamAna kALamAM zubhadhyAnayukta hoya tene nirjarA kahe. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dha pa. zabdanaya--upazama, kSayeApazamabhAvapUrvaka zubha dhyAnathI sakAma nirA karavAvALA, dhyAnAgninA prayAgathI karUpI kASTane khALe tene nirA kahe. 6. samabhirUya-AtmAnA ujjavala guNanI sanmukha thaI zukaladhyAnathI kSapaka zreNIe caDe tene nirjarA kahe. 471. 7. eva bhUtanaya-mehanIka rUpa kalaMkathI rahita athavA te jenuM nizcayathI mokSa pratye gamana che evA zuddhAtmA tene nirjarA kahe, kSAyaka bhAvamAM (12, 13, 14 guNasthAnavI) zuddhAtmA. (8) aMdhatattva upara sAta naya-baMdhanatvaH 1. nigamanayaH- sAMsArika 'dhana. jemake jela, gatikha dhanaAyuSyama dhana, vagere. 2. saMgrahanaya: kanA AtmapradezamAM adha tathA sattA. 3. vyavahAranaya:-azubha yoga pravRtti athavA zubhAzubha sa`parAya. kriyA yukta yAga. 4. Rjutranaya-sa'parAya kriyA yukta mAnasika upayega. 5. zabdanaya-AzravanAM sava pariNAme. 6. samibharhanaya-rAgadveSa pravRtti. 7. eva bhUtanaya--rAgadveSamAM vatA jIva. (9) mokSatattva upara sAta nayaH nizcayanayanI apekSAe tA mekSamAM nayanA vyavahAra che ja nahi paNa paryAyAthi kanayathI bheda prakAzavA rUpe mekSatattva upara naya utAre che.. 1. naigamanaya-cAre gatinA baMdhathI chUTavuM tene meAkSa kahe. 2. saoNMgrahanaya-pUrve karelAM karmAthI chUTIne nirAvaraNa Atma pradeze. tene meAkSa kahe. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 jene tava prakAza 3. vyavahAranaya-yAkhyAta kSAyaka cAritra te vyavahAranayanuM mikSa kahe. 4. jusUtra-vartamAna samaye te sarva karmane abhAva-tene mekSa kahe. pa. zabdanaya-kSAyaka ane zuddha pAriNAmika bhAra. 6. samabhirUDha-siddhagati gamana. 7. evabhUtanaya-je siddha kSetramAM sthita siddha bhagavaMtane mikSa mAne che. cAra nikSepa kaI paNa eka nAmavALI vastumAM guNanuM ke avaguNanuM avalokana karIne tenuM zuddha ke azuddha svarUpe pragaTa karavuM tene nikSepa kahe che. evA nikSepa cAra cheH 1. nAma nikSepa, 2. sthApanA nikSepa, 3. dravya nikSepa, 4. bhAva nikSepa. 1. nAma nikSepa-je kahevAthI vastune baMdha thAya tene nAma kahe che. te nAma traNa prakAranAM hoya che. (1) yathArtha nAma-jemake ujajavala havAthI haMsa, cetanAyukta hevAthI caitanya, sadaiva jIvita rahe tethI jIva, prANone dhAraka hovAthI prANI. A prakAre nAma pramANe jemAM guNa hoya tene yathArtha nAma jANavuM. (2) ayathArthanAma-nAma pramANe jyAM guNa na hoya; jemake vyaktinuM nAma hIrAcaMda, matIbAI, kacarAbhAI, vagere heya che paNa te nAma pramANe guNa hetA nathI. (3) arthazUnya nAma-jene koI artha na thAya tevuM nAma. jemake-vAjAMnA avAja, pazu pakSIonA avAja, khAMsI, chIMka, bagAsuM, vagere. e nAmane kaMI artha thatuM nathI. 2. sthApanA nikSepa-je vastu mULa vastunI pratikRti, mUti athavA citra hoya athavA jemAM mULa vastune Aropa karyo hoya te. ene 48 bheda che. (1) karphe kamamevA-lAkaDAnI, (2) citta kamevA Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrakaraNa 2 juM: sUtra dharma 473 citranI, (3) pita kamevA-pita (cIDanI, (4) lepa kamevA-khaDI Adine lepananI, (5) gaMDImevA-dorA, derI, vagerenI gAMThanI, (6) pUrImevA-bharata bharIne athavA dhAtu gALI saMcAmAM bharI vastu banAve, (7) veDhI mevA-keraNI karIne zaMkhalAdinA veSTanathI banelI, (8) saMghAImevA-kaI vastune saMjoga meLavIne banAve te, (9) aphavA -akasmAta, kaI vastunA paDavAthI AkAra banI jAya che, tathA (10) varAhaevA-cekhA vagerethI banelI. ukta 10 prakAranI vastunI kaI manuSya, pazu, pakSI, deva tathA dvIpa, samudra, makAna, bagIcA AdinI AkRti banAve. te 10 prakAranA baLe bheda che. 1. eraMvA-eka AkAra banAve, 2. bahusaMvA-vizeSa AkAra banAve. e rIte 20 prakAra thayA. e vIsa rathApanA be prakAre thAya che? 1. saddabhAva sthApanA-mULa jevI vastu athavA manuSya ke prANI hoya te pramANe AbehUba, lakSaNa, nizAnI, laMbAI, pahoLAI jADAI, vagere bAbara banAve. jema hAla pheTogrApha pADe che, chabI, pUtaLAM banAve che, tema najare jotAM ja te vastu ke prANune tAzya bhAsa thAya. evI sthApanAne sadbhAva sthApanA kahe che. 2. asaddabhAva sthApanA-mULa vastu ke prANIne jevuM rUpa, laMbAI, pahoLAI, AkAra, vagere nahi paNa mana kalpita jema AvyuM tema kaI paNa vastuone saMyoga meLavI te AkAra banAve. jema ke geLa paththarane tela siMdUra lagAvI bhairavI, hanumAnanI, gaNezanI mUrti sthApe. e rIte vIsa prakAranA babbe bheda gaNatAM sthApanA nikSepanA kula cAlIsa bheda thayA. 3. dravya nikSepa-pANI ke padArtha te che, paraMtu temAM tenA nAma pramANe guNa nathI athavA hajI sudhI guNa pragaTa thayA nathI te 0 dravya nikSepa. 0 je artha bhAvanikSepano pUrvarUpa athavA uttararUpa hoya arthAt enI pUrva athavA uttara avasthArUpa hoya te dravyanikSepa. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 jaina tatva prakAza tenA be bheda che, (1) AgamathI--zAstra bhaNe, paNa tene kaMI artha samaje nahi. tema ja upaga rAkhyA vagara zUnya cittathI. ane pariNAmanI dhArA bIjI tarapha rAkhIne bhaNe tene "Agama"thI draDha. nikSepa kahe che. (2) ne AgamathI-tenA traNa bheda che. 1. jANaga zarIra dravyA vazyaka-jema koI zrAvaka Avazyaka sUtra (pratikramaNasUtronA jaNa-- paNavALe AyuSya pUruM karI marI gaye. tenuM zarIra jIvarahita paDyuM che, tene ema kahe ke, "A zrAvaka Avazyakano jJAtA hate. daSTAMta--jemAM ghI bharAtuM hatuM tevA khAlI ghaDAne dekhI kahe ke "A, ghaDo ghIne che." 2. bhaviya zarIra dravyAvazyaka--keI zrAvakane ghera putra thaye, te putrane kahe ke "A Avazyaka sUtrane jJAtA thaze." daSTAMta- sAva koro ghaDe che tene joIne kahe ke "A ghIno ghaDo thaze." 3. jAga bhaviya vyatirika zarIra dravyAvazyaka. enA vaLI traNa bheda. 1. laukika, 2. kupravacanika 3. lekara. te traNano vistAra varNave che. (1) laukika-rAjA, zeTha, senApati haMmeza sabhAmAM jaIne karavA yeca kAma kare te laukika dravya Avazyaka (2) kukAvacanika-jeo jhADanI chAla ane pAMdaDAMnAM vA paheranAra (cakaciriyA) che. mRgacarma-vyAghacarma rAkhanArA (camakheDAM) che, bhagavAM vacce paheranArA (pAMDuraMgA) che, mAtra nAmadhArI tApasa (pAlyA) che, evA aneka jAtanA sAdhu, vairAgIo, potAnA nitya niyama pramANe SkAra vagerenuM dhyAna kare, tema ja kriyA kare, te kukhAvacanika dravya Avazyaka (3) kennara-jeo (Ime samaguNa mukkA) sAdhunA guNothI rahita che, (jega chakAya niraNukaMpA) cha kAyanA jInI dayA na pALanArA, (yAdavaudamA) gheDAnI peThe unmatta, (gayA Iva niraMkurA) hAthInI peThe aMkuza rahita, (ghaTTA) zarIranI zuzraSA-TApaTIpa kare (maDhA) maThadhArI, (tipuThThA) tapa rahita, (paMDura paTTA) jhaveta vastradhArI, (jiNANuM ANa rahitA) zrI jinezvara devanI AjJAnuM ullaMghana karanArA ane Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 475 . (ubhaya kAle AvarUgA ThavaMti) baMne vakhata pratikramaNa karanArA che tene lekettara dravya Avazyaka kahe che. teo sAdhunA veSamAM che kharA, paNa sAdhunA guNavALA nathI. 4. bhAva nikSepa-je arthamAM zabdanuM vyutpattinimitta ke pravRttinimitta barAbara ghaTatuM hoya te bhAvanikSepa (vastu nijaguNa vastumAM hoya tene bhAva nikSepa kahe che.) jIvane nisaguNa, je jJAna, darzana, vagere jIvamAM hoya, pudagaLa ajIvane nisaguNa-varNa, gaMdha, vagere ajIvamAM hoya te te bhAva nikSepa gaNAya che. bhAva nikSepanA be bheda che, (1) AgamathI bhAva Avazyaka-zuddha upa sahita eTale bhAvArtha para upaga lagADI eka citta ane aMtaHkaraNanI rucipUrvaka zAstra bhaNe ane tenA bhAva bheda samaje te. (2) noAgamathI bhAva Avazyaka sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA savAra sAMja baMne vakhata zuddha uga sahita pratikramaNa kare te AgamathI bhAva Avazyaka guNa rUpa che ane AgAmathI bhAva Avazyaka guNarUpa che. e cAra nikSepamAMnA pahelA traNa (nAma, rathApanA ne dravya) nikSepa guNarahita nirupayegI hovAthI "avaltha" eTale avatu (nakAmA) kahyA che ane ce bhAvanikSepa guNayukta hovAthI upayogI kahyo che. e cAre nikSepanuM varNana zrI "anugadvAra" sUtramAM che. nava tatva para cAra nikSepa (1) pahele jIva tatva para nikSepa-1. nAma nikSepajIva athavA koI vastunuM jIva' evuM nAma rAkhe te nAma nikSepa. 2. sthApanA-nikSepa-citra, mUrti AdinI sthApanA kare te sthApanA nikSepa. 3. dravya nikSepa-cha dravyamAMthI jIva je dravya asaMkhyAta pradezI che te 4. bhAva nikSepa--udaya bhAva, upazama bhAva, kSapazama bhAva, kSAyika bhAva ane pariNAmika bhAva e pAMca bhAvamAM pravarte te* * e pAMca bhAvanI pa3 prakRtio che. temAM 1. udayabhAvanI prakRti 21 che, 4 gatinI, 6 vezyAnI, 4 kaSAyanI, 3 vedanI, 1 asiddhanI 1 annANInI, 1 avratInI ane 1 mithyAtvanI : kula maLI 21. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 476 jaina tatva prakAza (2) ajIva tatva para cAra nikSepa-1. nAma nikSepa-ajava" evuM nAma te. 2. sthApanA nikSepa-ajIvanI sthApanA karI ajIvanuM 2. upazama bhAvanI 2 prakRti che 1. upazama samakitanI 2. upazama cAritranI: kula 2. 3. kSAyika bhAvanI 9 prakRti che-pa dAnAdi aMtarAyano kSaya, 1 kevaLajJAna, 1 kevaLa darzana, 1 kSAyika samyakatva ane 1 kSAyika yathAkhyAta cAritra : kula maLI 9. 4. kSayopazama bhAvanI 18 prakRti che. 4 pahelAM cAra jJAna, 3 ajJAna, 3 pahelAM traNa darzana, 5 aMtarAya. 1. yopazama cAritra, 1 kSayopazama samyakatva ane eka saMcamArAMyama kula maLI 18. 5. pAriNAmika bhAvanI prakRti 3 che. 1. bhavya pariNAmI, 2. abhavya pariNAmI 3. jIva pariNAmI : kula 3, 18, 3 kula maLI paDe che. - have pAMce bhAvanA vizeSa bheda jaNAve che. (1) udayabhAvanA be bheda-1. "udaya" ane 2. udaya niSpanna. temAM 1 udaya eTale AThe karmono udaya thavo te ane 2. udaya niSpannanA be bheda che: 1. jIva udaya niSpanna ane 2. ajIva udaya niSpanna' temAM jIva udayaniSpannanA 33 bheda che, 4 gati, 6 kAya, 6 lezyA, 4 kaSAya. 3 veda, 1 mithyAtva, 1 avrata, 1 ajJAna, 1 asaMjJIpaNuM, 1 AhArakapaNuM, 1 saMsAraavasthA, 1 mastha, 1 sayogI, 1 addhi , 1 akevaLI, kula maLI 33 che. have ajIva udayaniSpannanA 30 bheda che-pa zarIra, 5 zarIramAM pariNamelAM pudgala, 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, 8 sparza : kula maLI 30. (2) upazamabhAvanA be bheda che-1. upazama te mohanIya karmano upazama 2. upazamaniSpanna tenA 11 bheda che- kaSAyane upazama, 5 rAgano upazama, 6 8Sano upazama, 7 darzana mehanIyano upazama, 8 cAritra mehanIyano upazama evuM 8 mehanIyanI prakRti ane 9 uvasamiyA daMsaNaladdhi te samakita, kula maLI 11. (3) kSAyikabhAvanA be bheda che-1. ya ATha karmono kSaya, 2. kSayaniSpanna tenA 37 bheda che- 5 jJAnAvaraNIya, 9 darzanAvaraNIya, 2 vedanIya, 8 mehanIya. 4. kaSAya (rAga, dveSa, darzana mohanIya ane cAritramohanIya) 4 AyuSya 2 nAma. 2 gotra, 5 aMtarAya, kula maLI 37 prakRtino kSaya kare che. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dha rUpa banAve te. 3. dravya nikSepa-dharmAstikAya dravya, adharmAstikAya dravya, AkAzAstikAya dravya, kAla dravya, puddagala dravya e pAMca ajIva draSya. 4. bhAva nikSepa-e pAMce ajIvadravyanA je je sadbhAvarUpe (kharekharA) guNeA che tene 'bhAva' kahIe. jemake dharmAstikAya calaNasahAya, adha sthirasahAya, AkAza avagAhanA dAtA, kALanI vartanA ane pugaLanA vaNuM, gadha, rasa, sparzAdi. 477' (3) puSyatattva upa2 4 nikSepa-1. nAmanikSepa te koI paNa vastunuM 'puNya' evuM nAma rAkhyu` te 2. sthApanA nikSepa te puNyanA akSarAdinI sthApanA kare te. 3. dravyanikSepa te zubha vaNAnAM puddagalA jIvanA pradezeAnI sAthe piraName te. 4. bhAnikSepa te puNya prakRtinA udayathI jIva, harSa, AhlAda vagere sAtA vede te. (4) pApatattva upara cAra nikSepa-1. nAmanikSepa-te koI prANI padAnuM pApa' evuM nAma te. sthApanAnikSepa te akSara, citra vagerethI pApane sthApI batAve te. 3 dravya nikSepa te azubha karma puddagaLAnI (4) kSayApazamabhAvanA be bheda che. 1 kSayApama te cAra ghAtIrmAnA kSayApazama 2. kSayApazamaniSpanna tenA 30 bheda che--4 jJAna pahelAM, 3 ajJAna, 3 darzana pahelAM, 3 dRSTi, 4 cAritra pahelAM, pa dAnAdilabdhi, IMdriyonI labdhi, 14 pUrvadhara, AcArya dvAdazAMgInA jANa e sarve maLI 30 prakRtinA kSopazama. (pa) pAriNAmika bhAva. tenA be bheda-1. sAdi pariNAmI. 2. anAdi pariNAmI, temAM sAdi pariNAmInA aneka bheda che. jemake--jUnA dArU (pIvAnA), jUnuM ghI, jUnA cAkhA, ajhe, ajharUkha, gadhanagara, ulkApAta, dizidAha, garava, vIjaLI, nirthAta, bAlacaMdra, yakSacinha, dhuMvara, esa, rajaghAta, caMdragrahaNa, sUrya grahaNa, praticaMdra, pratisUrya, IMdradhanuSya, udakamaccha, ameghavarSA, varasAdanI dhArA, gAma, nagara, parvata, pAtALakaLazA, narakAvAsa, bhuvana, sudharma - lAkathI mAMDIne iSaprAkbhArA pRthvI (mukitazilA) sudhI paramANu pudgalathI mAMDIne anaMta pradezI skaMdha sudhI e sarvane sAdI pariNAmI kahIe. have anAdi pAriNAmikanA aneka bheda che. jema ke dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, jIvAstikAya, ahrAsamaya, leAka, alAka, bhavasiddhiyA, abhavasiddhiyA ItyAdi che. e pramANe pAMca bhAA che. e pAMca bhAvAmAM jIvanA pariNAma pravarte tyAre jIvatattva upara bhAvanikSepa lAgu thAya che. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 478 jaina tattva prakAza vagaNa jIvanA pradezanI sAthe pariName che. 4. bhAvanikSepa te prakRtinA udayathI jIva zoka, bhaya vagere duHkha vede te. (5) Azravatatva upara ja nikSepa-1. nAma nikSepa che keInuM "Azrava evuM nAma de te 2. sthApanA nikSepa te akSarAdithI AzravanI sthApanA karI batAve, 3. dravyanikSepa te yugenA kAraNe karma pudgaLanuM Atma pradezamAM Agamana te dravya Azrava. bhAvanikSepa te mithyAtva vagerenI prakRtiene udaya thaI javanA pradeza para pariName ane rAgadveSarUpI bhAva Upaje te bhAva Azrava. (6) saMvaratatva upara ja nikSepa-1. nAmanikSepa te keInuM saMvara evuM nAma de te 2. sthApanA nikSepa te akSarAdi sthApe te. 3. dravyanikSepa te samyaktva, vratAdi dhAraNa karI AtmAmAM karma pudgaLa AvatAM ke te 4. bhAvanikSepa te dezathI ke sarvathI yeganuM nirdhana karI AtmAnuM akaMpitapaNuM (sthiratA) prApta karavuM te tathA rAgadveSanuM maMda karavuM ane tene abhAva kare. (7) nirjarAtatva upara cAra nikSepa 1-2. nAma ane sthApanA nikSepa agAunI peThe samajavA. 3. dravyanikSepa te jIvanA pradezathI karmayugale khare te. 4. bhAvanikSepa te AtmA ujajavaLa thaI jJAnalabdhi, kSapazamalabdhi, kSAyikalabdhi ItyAdi labdhi prApta karIne parabhAvane tyAga karIne Atmika sukhamAM lIna thAya. (8) baMdhatattva upara cAra nikSepa-1-2. nAma ane sthApanA pUrvavatuM. 3. dravyanikSepa te karmavargaNAnAM pugale AtmapradezanI sAthe baMdhAya te 4. bhAvanikSepa te madyapAna (dArU pIdhA)nI peThe karmabaMdhano na caDe te rUpI rAga ane dveSa. (9) kSatattva upara cAra nikSepa-1-2. nAma ane sthApanA pUrvavatu. 3. dravyanikSepa te chavadravya karma rahita nirmaLa bane che. ane, 4. bhAvanikSepa te kSAyika samyakta, kevaLajJAna, kevaLadarzana pragaTa thaI Atma siddhasvarUpI bane te. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 479 prakaraNa 2 juM : sUtra dhama cAra pramANa jenA vaDe vastunI vastutA siddha thAya tene pramANa kahe che. naya ane pramANa ane jJAna ja che. vastunA aneka dharmomAMthI jyAre koI eka dharma dvArA vastune nirNaya karavAmAM Ave tyAre naya kahevAya ane aneka dharma dvArA vastune aneka rUpathI nizcaya karavAmAM Ave tyAre te pramANa kahevAya. naya vastune eka daSTie grahaNa kare che ane pramANa ene aneka draSTithI grahaNa kare che. pramANa cAra che :-1. pratyakSa pramANa, 2. anumAna pramANa, 2. Agama pramANa ane 4, upamA pramANa. 1. pratyakSa pramANu -vastunuM pratyakSapaNe jJAna thAya che. tenA be prakAra -1. iMdriIya pratyakSapramANa. 2. neIdriya pratyakSapramANa temAM iMdriyapratyakSanA be prakAra :-1. draleMdriyapratyakSa. ane 2. bhAveMdriyapratyakSa. temAM dravyedriyapratyakSanA vaLI. be prakAra 1. nivRtti ane, 2. upakaraNa. temAM nivRttinA vaLI be prakAra :-1. atyaMtara nivRtti te je netrAdi IdriyanI AkRti rUpa banIne svasthAnamAM Atmapradeza rahe che. ane, 2. bAhyanivRtti te je nAmakarmanA udayathI pAMce IdriyanA AkArarUpa pudgalasamUha AtmapradezanI sattAne avagAhyA kare te. have bIjuM upakaraNa (upakArI hoya te) te paNa be prakAranuM cheH 1. atyaMtara upakaraNa te je netremAM kRSNa veta maMDala che te. ane, 2. bAhya upakaraNa te je dhULa, tRgu AdithI AMkhanuM rakSaNa karI rahela che. popacAM, pAMpaNa, vagere. bhAvaI driyanA paNa be prakAra cheH 1. labdhi. te jJAnAvaraNIya karmanA pazamathI je ItimAM jANavAnI zakti prakaTe te ane, 2. upayoga-je labdhinA sAmarthyathI AtmA idrinA viSayamAM pravRtta thAya, arthAt samayasara Idriye yacita kAma Ape. jemake-1. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 jaina tattva prakAza zvete'driya sAMbhaLavAnuM, 2. cakSurindriya dekhavAnu, 3. ghaNendriya vAsa jANavAnu` 4. rasendriya svAda jANavAnuM ane, 5. sparzendriya zIta, uSNa vagere sparzI jANavAnuM kAma Ape che. temAMthI (1) ekendriyanI sparzendriyanA viSaya 400 dhanuSyane che. (2) e IMdriyanI e IMdriyAmAMthI pahelI sparzendriyanA viSaya 800 dhanuSyanA che ane bIjI rasendriyanA viSaya 64 dhanuSyanA che (3) te indriyanI sparzendriyanA viSaya 64 dhanuSyane, rasendriyanA 128 dhanuSyane ane ghrANendriyane 100 dhanuSyanA che. (4) caturindriyanI sparzendriyane viSaya 3200 dhanuSyana, rasendriyanA viSaya 256 dhanuSyano, prANendriyanA 200 dhanuSyane, ane cakSurindriyanA viSaya 254 dhanuSyane che. (5) asaMjJI pacendriyanA viSaya 6400 dhanuSyane, rasendriyanA 512 dhanuSyano, ghrANendriyano 400 dhanuSyane, cakSurindriyanA 5906 dhanuSyanA ane zreAtandriyanA viSaya 800 dhanuSyanA che. ane sa'nI paoNMcendriyanA sparzI, rasa ane zreAtendriya e traNa iMdriyAnA viSaya 12-12 ceAjanane, prANendriyanA viSaya 64 cejananA ane cakSurindriyanA viSaya 47263 ceAjananA hAya che, kemake ATale dUrathI UgatA sUrya dRSTigocara thAya. che. A badhA utkRSTa viSaya jANavA. A Indriya pratyakSa pramANanI vAta thaI. have nAIndriya pratyakSa 2. prakAranA-1. dezathI ane, 2. sa^thI. temAM dezathInA 4 prakAraH--1. matijJAna, 2. zrutajJAna 3 avadhijJAna ane 4. mana:paryavajJAna ane 2 sa`thI naiMdriya pratyakSa pramANane eka ja bheda te kevaLajJAna. have A pAMce jJAnanuM svarUpa vistArathI kahe che. ahI pAMca IndriyA ane mana pratyakSa je kahyuM te vyavahArika pratyakSa che. tethI parekSa che, AtmA pratyakSa nathI tethI tenI sahAyatAthI thatAM mati ane zrutijJAna paNa parAkSa che, AtmA pratyakSa nathI. 1. mati jJAna--pa iMdriya ane chaThThuM mana e cha vaDe je jANavu thAya te matijJAna. tenA 28 bheda--1 avagraha (avyakta jJAna arthAt Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 481 nAma, jAti Adi vizeSa kalpanAthI rahita je sAmAnya jJAna hoya te avagraha) 2 IhA (avagrahathI grahaNa karelA sAmAnya viSayane vizeSarUpe nizcaya karavA mATe je vicAraNA thAya che te IhA.) 3. avAya (Iha dvArA grahaNa karelA vizeSane kaMIka adhika ekAgratAthI je nizcaya thAya che te avAya athavA apAya), 4. dhAraNa (avAyarUpa nizcaya amuka samaya Take, vaLI lupta thAya chatAM AgaLa upara egya nimitta maLatAM e nizcita viSayanuM smaraNa thaI Ave te dhAraNA.) uparanA cAra bheda paikI avagrahanA be bheda che. (1) caMjanAgraha ane, arthAvagraha. vyaMjanAvagraha-vastunI sAthe Indriyeno prathama saMga te vyaMjanAvagraha kaI paNa IdrayathI dravyanuM saMpUrNa jJAna na thaI zake. pratyeka indriyathI dravyanA amuka paryAyanuM ja jJAna thAya che. cakSu ane mana sivAyanI cAra (tendriya, ghrANendriya, rasendriya ane sparzendriya) prAyakArI indriyathI thatuM jJAna pahelAM vyaMjanAvagrahathI thAya che ane pachI arthAvagrahathI thAya che. * jema mATInA korA zarAvalAmAM eka eka buMda pANI nAkhavAthI te pANI zoSAtAM jyAre badhA pradeza pUrNa thai jAya che, tyAre temAM pANI bharAtuM jAya che. tevI ja rIte nidrAdhIna manuSyanI Indriyo darzanAvaraNIyanA udayathI rUkSa thai jAya che. tene avAja karatAM zabdanAM pugalo vaDe tendriyanA pradeza pUrNa bharAyA pachI te zabda grahaNa kare che. A " avagraha' thayo. pachI te vicAre che ke, mane koNa bolAve che ? Ama vicAravuM te "ihA'. pachI amuka ja vyakti mane bolAve che evo nizcaya thAya te "avAya' ane te sAMbhaLelA zabdone dhArI rAkhe ane ghaNA kALa pachI prasaMgopAta kahe ke A e ja vyakitane avAja che, ke jeNe mane te divase jagADayo hato, te "dhAraNA." jevI rIte chetendriyanA avagraha IhA, avAya ane dhAraNA e cAra bola kahyA, tevI ja rIte cakSurindraya. dhANendriya, rasendriya, sparzendriya ane mana upara cAra cAra bela te te Indriyana viSaya AzrayI jANI levA. 31 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 jaina tattva prakAza ' arthAvagraha-mana ane cakSu e be aprApyakArI che. te dvArA thatuM jJAna arthAvagrahathI ja thAya che. te dvArA vyaMjanAvagraha thatA ja nathI. AMkhamAM nAkheluM kAjaLa AMkha joI zakatI nathI, paNa dUranI vastune joI zake che. ane mana paNa tevA prakAranuM che tethI te banne vyaMjanane vastunA saMganI jarUra hatI nathI. arthAvagraha chae Indriyone heya che. matijJAnanA 28 bheda-pAMca Indriye ane chaDuM mana. tene avagraha, IhA, avAya ane dhAraNA ema cAra bheda darekanA gaNatAM 64=44 thayA. temAM prApyakArI cAra IndriyenA cAra bheda vyaMjanAvagrahanA thAya che te bheLavatAM 24+4=28 bheda thayA. bIjI rIte che IndriyenA IhA, avAya ane dhAraNA maLI 18, cha indriyenA arthAvagraha 6 ane cAra IndriyenA vyaMjanAvagraDa 4 ema kula maLI 18+6+4=28 bheda. vistArathI matijJAnanA 340 bheda thAya che. upara prathama zretendriyane avagraha kahyo tenA 12 prakAra che. jemAM aneka prakAranA vAjiMtra vAge che ane aneka manuSya sAMbhaLI rahyA che paNa temAMthI matijJAna kSapazama pramANe-(1) bahu-keI eka ja vakhate ghaNuM zabda grahaNa kare. (2) abahute kaI thaDA zabda grahaNa kare. (3) bahuvidha-te A Dhela che, A trAMsAM che, vagere bhedabhAva sahita grahaNa kare. (4) keI bhedabhAvane samaje nahi. (5) kSipra-te kaI zIghratAthI samaje. (6) akSipra-te keI vilaMbathI samaje. (7) saliMga-te kaI anumAnathI samaje. (8) aliMga-te kaI anumAna vinA samaje (9) saMdigdha-te keI zaMkAyukta samaje. (10) asaMdigdha-te kaI zaMkArahita samaje. (11) dhruva-te kaI eka ja vakhatamAM badhuM samajI jAya. ane, (12) adhuvate kaI vAraMvAra jANavAthI samaje. jevI rIte A zretendriyanA avagrahanA 12 bola kahyA tevI ja rIte chetendriyanA ihAnA 12 bela e pramANe je upara 28 bheda kahyA che te dareka bela upara 1212 bela UtAravA, e rIte Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 483 28812336 bheda matijJAnanA thayA. A 336 bheda kRtanizcita (sAMbhaLyA vacanane anusAre mati vistare te kRtanizrita) matijJAnanA jANavA. have matijJAnane bIjo prakAra amRtanizrita (te nahIM sAMbhaLyuM, nahIM joyuM, te paNa temAM mati vistare te) matijJAna. tenA cAra bheda te cAra prakAranI buddhi (1) autpAtikI (koI prasaMga para kArya siddha karavAmAM buddhi ekAeka pragaTa thAya che) (2) vainAyikI (guru AdikanI vinaya bhakti karavAthI prAptabuddhi) (3) kArmikI (tAM, lakhatAM, cItaratAM, vaNatAM, vAvatAM, Adi aneka zilpakaLAne abhyAsa karatAM kuzaLa thAya te) ane, (4) pariNAminI (vaya pariName tema buddhi pariName tathA bahusUtrI, sthavira, pratyekabuddha, vagerene Alecana karatAM buddhinI vRddhi thAya te) A pramANe kRtanizritanA 336 ane amRtanizritanA 4 bheda maLI 340 bheda matijJAnanA thayA. 2. zratajJAna-sAMbhaLavAthI ke dekhavAthI je jJAna thAya te zrutajJAna. tenA 14 bheda. akSarazrata. a, I. vagere svara. ane ka, kha, vagere vyaMjana e vaDe je jJAna thAya te. 2. akSara zrata-te akSaranA uccAra vagara khAMsIthI, chIMkathI, hAthathI, netrAdinI ceSTAthI jJAna prApta thAya te. 3. saMjJIzrata-vicAravuM, nirNaya kare, samuccaya artha kare, vizeSa artha kare, anuprekSA karavI ane nizcaya kare A cha bola saMjJI mAM hoya che. e cha belathI sUtrAdi dhAraNa kare. 4. asaMjJI zrata-ukta cha bela rahita pUrvApara nirNaya rahita bhaNe, bhaNave, sAMbhaLe, saMbhaLAve te. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 jaina tattva prakAzya pa. samyak kRta-ahaMtapraNIta, gaNadharagrathita, tathA jaghanya 10 pUrvanuM pUrNa jJAna bhaNelA hoya tene racelAM zAstro te. 6. mithyAzrata-pitAnI mati kalpanAthI banAvelA che jemAM hiMsAdi pAMca Asava sevana karavAne upadeza hoya, jemake vaidika, tiSa. 7. sAdikRta-Adi sahita kRtajJAna. 8. anAdimRta-Adi rahita zruta jJAna. 9, saparyavasita zrata-aMtasahita zrutajJAna. 10. aparyavasita-aMtarahita kRtajJAna. 11. gamikazrata-daSTivAda aMgenuM jJAna. 12. Amika-zrata-AcArAMgAdi kAlika sUtranuM jJAna. 13. aMgapraviSTha-dvAdazAMga sUtra. 14. aMgabAhya-tenA be bheda (1) Avazyaka-sAmAyikAdi 6 Avazyaka ane (2) Avazyaka vyatirikta-kAlika utkAlikAdi sUtrA. * dasa pUrvathI nyUna jJAnavALAnA banAvelA grantho pUrNa vizvasanIya na gaNAya. kAraNa ke nava pUrva sudhInuM jJAna abhavya jIva paNa prApta karI zake che. + sAdi, anAdi, saparyavasita zrutano khulAso : (1) dravyathI-eka jIva adhyayana karavA beTho. te adhyayana pUrNa karaze teno Adi aMta hovAthI eka jIva A8AyI sAdi sAMta. ghaNA jIvo bhUtakALamAM anAdikALathI bhaNyA che ane bhaviSyamAM bhaNaze. teno Adi aMta na hovAthI anAdi anaMta. | (2) kSetrathI-bharata airAvata kSetramAM samayanuM parivartana hovAthI sAdi sAMta zrata hoya che ane mahAvidehamAM sadaiva sarakhe kALa hovAthI anAdi zrata hoya che. (3) kALathI-utsarpiNI kALa AzrI sAdi sAMta ane avasarpiNI noutsarpiNI AzrI anAdi anaMta. (4) bhAvathI-pratyeka tIrthakaranA prakAzita bhAva AzrI sAdi sAMta ane kSayopathamika bhAva AzrI anAdi anaMta zrutajJAna jANavuM. * daSTivAda aMgeno khulAso prathama khaMDanA cethA prakaraNamAM che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 485 ukta mati ane kRtajJAnane paraspara kSIranIranI peThe ghaniSTa saMbaMdha che. jagatane koI paNa jIva A be jJAna vagarane hote nathI. paraMtu samyagdaSTivALAnA jJAnane jJAna kahe che ane mithyASTinA jJAnane ajJAna kahe che. utkRSTa matizrutajJAnane dhAraka sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvane jANe che tethI te zrutakevaLI kahevAya che. jAtismaraNajJAna te matijJAnane e prakAra-dhAraNa-temAMya samAya che. jAtismaraNa jJAnathI utkRSTa 900 bhava (je saMjJI paMcendriyanA AMtararahita navase bhava karyA hoya te) joI zakAya che. 3. avadhijJAna-maryAdAmAM rahelA rUpI padArthone iMdriyanI apekSA vinA je jJAna vaDe jANI zakAya te avadhijJAna. tenA 8 prakAraH 1. bhedakAra-avadhijJAna be prakAranuM che. (1) bhavapratyaya (utpattinI sAthe ja prakaTa thAya che te) devatA, nArakI ane tIrthakarene hoya che. ane (2) labdhipratyaya-manuSya-tiryaMcane karaNI karavAthI kSayapazamathI thAya che. 2. viSayaDhAra-avadhijJAnathI sAtamI narakanA nArakI jaghanya arthe gAu dekhe, utkRSTa eka gAu dekhe, chaThThI narakavALA jaghanya 1 gAu utkRSTa nA gAu dekhe; pAMcamI narakavALA jaghanya 1 gAu utkRSTa 2 gAu, cethI narakavALA jaghanya 2 gAu, utkRSTa rA gAu. trIjI narakavALA jaghanya rA gAu, utkRSTa 3 gAu, bIjI narakavALA jaghanya 3 gAu, utkRSTa 3 gAu dekhe, pahelI narakavALA jaghanya 3 gAu utkRSTa 4 gAu avadhijJAnathI jANuM dekhI zake che 9 asurakumAra deve jaghanya 25 pejana utkRSTa asaMkhyAtA dvipa samudra dekhe. tene navanikAyanA deve jaghanya 25 pejana, utkRSTa saMkhyAta dvIpa samudra dekhe. vANavyaMtara deve jaghanya 25 pejanA '* nArakI jIvo mahAvedanA anubhavavAthI ke jAtismaraNajJAnathI pAchalA bhavanI vAta jANI zake che paNa dekhI zakatA nathI. kAraNa ke te pakSa jJAna che. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 jaina tatva prakAza utkRSTa saMkhyAta dvIpa samudra dekhe. tiSka deva jaghanya utkRSTa saMkhyAta dvIpa samudra dekhe, vaimAnika de UMce pitAnA vimAnanI dhvajA sudhI dekhe che ane sAgaropamanA AyuSyavALA asaMkhyAta dvIpa samudra dekhe, ane nIce pahelA bIjA devakanA deve prathama naraka sudhI dekhe. trIjA ne cothA devakanA deve bIjI naraka sudhI dekhe. pAMcamA chaThThA devalokanA devo trIjI naraka sudhI dekhe. sAtamA AThamA devalenA deve jethI naraka sudhI dekhe. navamA, dasamA, agiyAramA ane bAramA devalekanA deve pAMcamI naraka sudhI dekhe. nava greveyakanA de chaThThI naraka sudhI dekhe. cAra0 anuttaravimAnanA deva sAtamI naraka sudhI dekhe. ane sarvArthasiddhi vimAnavAsI deva sapUrNa lekamAM kaMIka kama jANe dekhe. saMjJI tirthanca paMcendriya jaghanya aMgUlane asaMkhyAtame bhAga ane utkRSTa asaMkhyAta dvIpa samudra dekhe. saMjJI manuSya jaghanya aMgUlane asaMkhyAta bhAga ane utkRSTa saMpUrNa leka ane leka jevaDA alakamAM asaMkhyAtA khaMDa dekhavAnI zakti che. te 3. saMsthAna dvAra-avadhijJAnathI nArakI tripAIna AkAre dekhe, bhuvanapativAlA (TopalA)ne AkAre dekhe, vyaMtara paDAne AkAre dekhe, tiSI jhAlarane AkAre dekhe, bAra devakanA deve mRdaMgane AkAre dekhe. raiveyakanA deva phUlanI chAbaDIne AkAre dekhe, anuttaravimAnavAsI kumArikAnI kaMcukIne AkAre dekhe. ane manuSya tiryaMca avadhijJAnathI jALInA AkAre aneka prakAre dekhe che. * pahelA bIjA devalokanA devo ane kilvipI devo paikI jemanuM palyopamanuM AyuSya che te ja saMkhyAtA dvIpa samudra dekhe che. bAkInA badhA asaMkhyAtA dvIpa samudra dekhe che. | 0 koI sthaLe pahelethI chaThThI veyaka sudhInA deva chaThThI naraka sudhI ane upalI 3 greveyakanA deva sAtamI naraka sudhI dekhe che ema jaNAvyuM che. + je avadhijJAna aMgUlano asaMkhyAtame bhAga kSetra dekhe che te kALathI AvalikAnA arAkhyAtamA bhAganA kALanI vAta jANe che. aMgUlane saMkhyAno bhAga Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dharma 487 4. bAhyAvyaMtara dvAra-nArakI ane devatAne atyaMtara avadhijJAna hoya che. tiryaMcane bAhya avadhijJAna hoya che. ane manuSyane bAhyAtyaMtara banne prakAranuM avadhijJAna hoya che. 5. anugAmI ananugAmIdvAra-nArakI devatAne anugAmI (sAthe Ave tevuM) jJAna hoya che. ane manuSya tiryaMcane anugAmI tathA ananugAmI (jyAM utpanna thayuM tyAM ja hoya tevuM) baMne prakAranuM jJAna hoya che. 6. dezathI sarvathI dvAra-nArakI, devatA ane tiryaMcane dezathI (apUrNa) avadhijJAna thAya che, ane manuSyane dezathI tathA sarvathI (pUrNa) banne prakAranuM avadhijJAna thAya che. 7. hAyamAna vaddhamAna avaDDiyA dvAra-utpanna thayA bAda ghaTatuM jAya te hIyamAna, vadhatuM jAya te vamAna ane utpanna thatI vakhate hoya teTaluM ja rahe te avasthita. nArakI devatAne avasthita avadhijJAna hoya che ane manuSya tiryaMcane traNe prakAranuM hoya che. 8. paDivAI apaDivAI dvAra-utpanna thaIne cAlyuM jAya te pratipAtI ane kAyama rahe te apratipAtI avadhijJAna. nArakI devatAne apratipAtI avadhijJAna hoya che. manuSya tiryaMcane baMne prakAranuM hoya che. kSetra dekhe te eka AvalikAnA saMkhyAmAM bhAganI vAta jANe, eka aMgUla kSetra dekhe te AvalikAmAM kaMika kama kALanI vAta jANe. pratyeka (9) aMgUla kSetra dekhe te purI AvalikAne jANe. eka hAtha dekhe te aMtarmuhUrnanI vAta jANe. eka dhanuSya kSetra dekhe te pratyeka (9) muhurta jANe, eka kosa kSetra dekhe te eka divasanI vAta. jANe. eka yojana dekhe te pratyeka divasanI vAta jANe. 25 yojana dekhe te 1 pakSamAM kaMIka kamanI vAta jANe. bharata kSetra pUrNa dekhe te pUrNa pakSanI vAta jANe. jaMbudrIpa dekhe te 1 mahinAnI jANe. aDhI dvIpa dekhe te 1 varSanI jANe. 15mo rucIpa dekhe te pratyeka varSanI jANe. saMkhyAta dvIpa samudra dekhe te asaMkhyAtA. kALanI vAta jANe. parama avadhijJAna Upaje to lokAloka dekhe. ane aMtamuM hUrtamAM kevaLajJAna thAya. alakamAM avadhijJAnathI dekhavA jevuM kazuM nathI, paraMtu avadhijJAnanI utkRSTa zakita batAvI che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 4. manaHpavajJAna--saMdIpa'cendriyanA maneAgata bhAvane jaNAvanAruM jJAna. tenA be bheda; (1) Rjumati sAmAnyarUpe jANe. (2) vipulamati-vizeSarUpe jANe. deSTAMta-koie manamAM ghaTa ciMtanye tene RjumativALA phakta ghaDo ja jANaze, paNa vipulamativALA citavele ghaDo dravyathI mATIne, kASTanA ke dhAtunA che, kSetrathI pATalIputrAhimAM anelA che, kALathI ziyALA ke unALAmAM manelA che ane bhAvathI dhI, dUdha, Adi bharavAnA che vagere vigatavAra jANe. 488 Rnugati tA pratipAtI paNa hoya che. para`tu vipulamativALA avazya kevaLajJAna prApta kare che. mana:paryaMtrajJAnI (1) dravyathI rUpI dravyane jANe. (2) kSetrathI nIce ratnaprabhA narakanu` uparathI nIcenuM nAnuM pratara, upara jyeAtiSInu uparanu taLuM ane trIchA aDhI dvIpa pramANe dekhe che. (jemAM RnnumativALA rA agUla ochu dekhe che.) (3) kALathI palyeApamanA asakhyAtamA bhAga bhUtakALanI ane palyanA asaMkhyAtamA bhAga bhaviSya kALanI vAta jANe che. ane, (4) bhAvathI sa sattI jIvAnA mananI vAta jANe. manaHpavajJAna ka`bhUminA, sa'jJI, saMkhyAtA vanA AyuSyavALA, paryAptA, samyagdaSTi, sa yati, apramAdI ane labdhivaMta eTalA guNNAnA dhAraka manuSyane ja utpanna thAya che. avadhijJAnathI manaHpa`vajJAnanI vizeSatA-1. avadhijJAnathI manaH paryAMvajJAnanuM kSetra thADuM che, para`tu vizuddhatA adhika che. 2. avadhijJAna cAre gativALAne thAya che, paNa mana:parya vajJAna teA kevaLa manuSyagatimAM apramatta sAdhune ja thAya che. 3. adhijJAnathI jaghanya aMgUlanA asaMkhyAtA bhAga jeTalu kSetra jANe che tathA adhika paNa jANe che. paNa manaH vajJAna te aDhI dvIpa pramANe ja hoya che. 4. je rUpI sUkSma paryAyAne avadhijJAnI jANI zakatA nathI tene manaHvajJAnI jANI zake che. 5. kevaLajJAna-sathI naindriya Atma pratyakSa pramANunA eka ja bheda che te kevaLajJAna. A jJAna manuSya, sa`zI, karmabhUminA, saMkhyAta-varSAyuvALA, Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 489 prakaraNa 2 juM H sUtra dharma paryAptA, samyagdaSTi, saMpati, apramAdI, avedI, akaSAyI, cAra ghAtikarmavinAzaka, 13mAM guNasthAnakavatIne ja prApta thAya che. kevaLajJAnamAM sarva dravya, sarva kSetra, sarva kALa ane sarva bhAva hastAmalakata prakAzita thAya che. A jJAna apratipAtI hoya che. arthAta kevaLajJAna prakaTa thayA pachI jaghanya aMtarmuhUrtamAM ane utkRSTa 8 varSa kama kroDa pUrvamAM avazya mekSa prApti thAya che. (2) anumAna pramANa--anumAnathI vastunuM jJAna thAya, tenA traNa prakAraH 1 pUvaeN, 2 se savaeN, 3 diThThI sAma. (1) pUvaeN te keIne putra bAlyAvasthAmAM paradeza gaye ane yuvAna thaI pAchA AvyA tyAre tenI mAtA tenI dehAkRti, varNa, tila, masAdi pUrvanA pramANee karI tene pichANe te. (2) se savaM. tenA para bheda; 1. kajeNuM, 2. kAraNeNaM, 3. guNeNaM, 4. avayavayANa, pa. AsareNuM. temAM 1. kajoNuM, te jema merane kekAravathI, hAthIne gula- gulATa zabdathI, ghoDAne haNahaNavAthI ItyAdi kAryathI pichANe te kajeNuM. 2. kAraNeNaM te vastranuM kAraNa taMtu paNa taMtunuM kAraNa vastra nahi. gaMjInuM kAraNa ghAsa, paNa ghAsanuM kAraNa gaMjI nahi. jeTalInuM kAraNa leTa paNa leTanuM kAraNa roTalI nahi, ghaDAnuM kAraNa mATI paNa mATInuM kAraNa ghaDo nahi. muktinuM kAraNa jJAna, darzana, cAritra, paNa jJAnAdinuM kAraNa mukti nahi. ItyAdi kAraNathI vastune pichANe te kAraNeNaM, 3. guNaNuM, te nimakamAM rasa guNa, phUlamAM gaMdha guNa, suvarNamAM koTI guNa, ityAdi guNe karI vastu pichANe te guNeNaM, 4. avayavayANuM-te ziMgaDAthI bheMsane, kalagIthI kUkaDAne, dAMtathI suvarane nakhathI vAghane, kezavALIthI kesarI siMhane, sUMDhathI hAthIne, zastrathI subhaTane, kAvyAlaMkArathI kavine, eka dANe dabAvI pakAvelAM dhAnyane pichANe ItyAdi avayave karI pichANavuM te avayavayANuM ane, pa. AsareNuM dhumrathI agnine, vAdaLathI meghane, bagalAthI jalAzayane ane uttama AcaraNathI uttama puruSane pichANe te AsareNuM. (3) diThThI sAma. tenA be prakAra-1. sAmAnya, 2. vizeSa, temAM sAmAnya te jema eka rUpiyAne levAthI tenA jevA ghaNA Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAzyu rUpiyAne jANe. mAravADanA eka dhArIne jovAthI tenA jevA ghaNA dhArI (baLada)ne pichANe, dezAMtaranA koi eka manuSyane joI tenA jevA ghaNA manuSyAne jANe. eka samaSTine jovAthI tenA jevA ghaNA samaSTine jANe, ItyAdi prakArathI jANe te sAmAnya ane, 2, vizeSa-jema kei vicakSaNa sAdhujIe vihAra karatAM rastAmAM ghaNuM ghAsa UgeluM joyuM, pANInAM navANu bharelAM joyAM, khAga bagIcA lIlAchama joyA. tethI jANe ke ahIM bhUtakALamAM vRSTi ghaNI thaI hatI. AgaLa jatAM joyuM tA gAma nAnuM. gAmamAM zrAvakanAM ghara thADAM, zrAvakanA gharamAM sapatti paNa gheADI, paNa zrAvaka zrAvikA ghaNAM ja bhaktivaMta, udAra pariNAmI, utkRSTa bhAvathI dAna devAvALAM, tyAre anumAnathI jANyuM ke ahIM vartamAnakALamAM A zrAtranuM kaiMka bhalu thavAnu che. vaLI AgaLa cAlyA. jue che te pahADa patA manohara, havA ghaNI ja sArI, tArA ghaNA khare nahi. gAmamAMnI tathA bahAranI jamIna raLiyAmaNI lAge tyAre samaje ke AvatA kALamAM A jagyAe kaMIka sAruM thavAnuM. jaNAya che. e pramANe traNa kALanI sArI sthiti jANe. e pramANe koI munirAja vihAra karatAM karatAM, rastAmAM khaDa vagaranI bhUmi dekhe. mAga bagIcA sukAI gayelA dekhe, kUvA vagere navANu niLa dekhe. tyAre samaje ke bhUtakALamAM ahIM varasAda thADo thayA che. AgaLa cAlatAM gAmamAM gayA, teA gAma moTuM, zrAvakonAM ghara ghaNAM, gharamAM sapatti ghaNI, paNa zrAvaka vinayarahita, abhimAnI, leAbhI, dAna devAnA bhAva vinAnA, tyAre samaje ke vartamAnakALamAM ahIM kaiMka kharAba thavAnu jaNAya che; vaLI AgaLa cAlyA tA pahADa pate amaneAjJa (nApasaMda), havA ghaNI kharAba, gAmanI bahAra tathA aMdara khAvA dhAya tevuM, dharatI bahu ja dhruje, tArA bahu khare, vIjaLI bahu camake tyAre ema samaje ke AvatA kALamAM ahI' kaIka azubha thavAnu jaNAya. che. ema dRSTithI joIne traNe kALanA jJAtA thAya te vizeSa. 490 (3) 'Agama pramANa' te Apta puruSa dvArA kathita zAstrAthI padArthanuM jJAna thAya te. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dha tenA traNa bheda : 1. suttAgame te-dvAdazAMgI rUpI jinezvara prabhunI vANI, tathA echAmAM ochA dasa pUtra lagInA jJAnavALA munIzvarAnA banAvelA graMthA te 'suttAgame'. 491 2. 'atyAgame' te-pUrva kahelAM sUtra tathA graMthanA badhA samajI zake tevI bhASAmAM tevA dasa pU lagInA jJAnavALA AcArya mahArAja vageree je artha racyA te atyAgame.' 3. 'tadubhayAgame'-e pramANenAM sUtra ane graMthAnA tathA temanA arthAMnA maLatA AvatA je samAsa samUha te 'tadubhayAgame.' e pramANe Agama pramANa jANavuM. (4) 'upamA pramANa'-enI cAbha'gI che. 1. chatI vastune chatI upamA devI te. jemake AvatA kALamAM pahelA padmanAbha tIrthaMkara thaze, te cAlu kALamAM cAvIsamA tIrthaMkara mahAvIra svAmI jevA thaze. 2. chatI vastune achatI upamA devI te. jemake-naraka ane devatAmAM AyuSya palyApama ane sAgare pamanAM che te vAta chatI che paNa palya ane sAgaranA vakhatanI gaNatarI mATe cAra kesanA kUvAnuM agara pAlAnuM dRSTAMta Apyu che, te kUvA koie bharyAM nathI, bharatA nathI ane bharaze paNa nahi e achatI upamA. 3. achatI vastune chatI upamA devI te. jemake dvArakA nagarI kevI ? meAtInA dANA jevI; AgiyA keve ? sUrya jevA vagere. 4. achatI vastune achatI upamAM devI te. jemake ghoDAnAM zi'gaDAM kevAM ? gadheDAnAM zigaDAM jevAM, gadheDAnAM ziMgaDAM kevAM ? ghoDAnAM zigaDAM jevAM vagere e pramANe upamA pramANunA cAra prakAra che. nava tattva upara cAra pramANa 1. jIvatattva--(1) pratyakSa pramANathI, cetanA lakSaNayukta, (ra) anumAna pramANuthI. bALaka, juvAna, vRddha, trasa ane sthAvaranAM zAstramAM kahelAM lakSaNavALA, (3) upamA pramANathI, arUpI AkAzanI peThe pakaDAyA. nahi. dharmAstikAyanI peThe anAdi anaMta, tathA talamAM jema tela che, Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 jaina tattva prakAza dUdhamAM jema ghI che, ane agnimAM jema te ja che tema zarIramAM vyApI rahele te jIva che. (4) Agama pramANathI-nIcenI gAthA pramANe. gAthA-"mA bApa nIvo, zakya chattA nIva TucALavo aruvI Nica aNAi, eya jIvassa lakkhaNaM // artha-zubhAzubha karmone kartA, bhaktA ane vinAzaka te jIva. te arUpI ane zAzvata che ItyAdi zAstrIya pramANathI jIvanuM svarUpa siddha karavAmAM Ave te Agama pramANa. 2. ajIva tatva-(1) pratyakSa pramANathI - jalakSaNavALuM, jIvanuM pratipakSI, pugaLaAzrI varNAdi paryAye jANuM zakAya evuM ane maLavA vIkharAvavAnA svabhAvavALuM tattva . (2) anumAna pramANathI-navA jUnApaNuM kare. paryAya badale tethI kALanuM anumAna thAya che. jIvanI gati sthiti, vikAsa, vageremAM sahAyaka ItyAdi anumAnathI pichANe te; jema ke jIvane sakaMpa dekhIne anumAnathI jANe ke e dharmAstikAyanA svabhAvathI che. akaMpa dekhIne jANe ke e adharmAstikAyanA svabhAvathI che. dUdhathI pUrNa bharelA pyAlAmAM khAMDa samAI jAya te dekhIne anumAnathI jANe ke pudagalane samAvavAne AkAzAstikAyane svabhAva che ane pudgaLane maLavAnuM ane vIkharavAne svabhAva che, vagere (3) upamA pramANathI-jema iMdradhanuSya ane saMdhyAne vAna badalAI jAya tema paryAye badale. jema pIpaLAnuM pAna, kuMjarane kAna, saMdhyAne bhANa caMcaLa che tema pudgalone svabhAva caMcaLa che, vagere upamAthI pugaLa ajIvane oLakhe. (4) Agama pramANathI zrI bhagavatIsUtranA 20mA zatakamAM pudgalaparyAyane ghaNe vistAra che. dharma, adharma, AkAza e traNanuM eka eka dravya skaMdha, deza, pradezamaya che. pratyeka pradezanI aneka paryAya che. kAraNa ke anaMta jIva ane pugalenI gati, sthiti ane avagAhanamAM te sahAyaka thaI rahyA che. tevI ja rIte kAladravya, vastune navI purANuM banAvavAmAM sahAyaka che. A cAre dravya anAdi, anaMta, arUpI, acetana che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya asaMkhyAta pradeza che, AkAza anaMta pradezI che, kAla apradeza che. ane pudgaladravya paramANuMthI skaMdhaparyata pravartaka che. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM : sUtra dharma 493 eka paramANunI apekSA 1 varNa, 1 gaMdha, 1 rasa ane 2 sparza. aneka paramANunI apekSA pa varNa, 2 gadha, 5 rasa, 4 athavA 8 sparza ema 16 athavA 20 bola pudgaladravyamAM hoya che. A pAMce ajIvadravya guNaparyAyayukta che. 3.puNyatattva-(1) pratyakSa te zubha varNa, gaMdha, rasa, sparza, mana AnaMdI, vacana harSayukta, kAyAthI sAtavedanIya vedato joI tene puNyavaMta kahe. (2) anumAna -jAti, kuLa, baLa, rUpa, saMpadA, aizvarya uttamatA joI anumAna kare ke A puNyavaMta che. (3) upamA-goLa nAkhIe tevuM gaLyuM thAya tevI rIte puNyanA rasamAM paNa paDuguNa hAnivRddhi jANavI. puNyanI anaMta paryAya ane anaMta varganuM che. jemake puNyadayathI devAyune baMdha paDyuM, paNa kALanI apekSAthI caThANavaDiye rasa hoya che. jema jema zubha ganI pravRtti vadhAre tema tema puNyanI vRddhi thAya che. vaLI, paNa puNyAnubaMdhI puNya te tIrtha karavatu. puSyAnubaMdhI pApa te harikezIvat , pApAnubaMdhI puNya te gozAlAvat tathA anArya rAjAvat ane pApAnubaMdhI pApa te nAgezrIvat ItyAdi upamAthI puNyanuM svarUpa samaje te upamA pramANa. vaLI, puNyavaMtane puNyavaMtanI. upamAthI pichANe. jemake "deve deguMda jahA." arthAt iMdranA trAyatrizaka (gurusthAnI) deve samAna puNyavaMta prANI sukha bhogave che, tathA caMdo Iva tAraNuM bharo Iva maNussAthuM" arthAt jema tArAgaNamAM caMdra zebhe tema mANasanA vRdamAM bharata mahArAjA zebhe che. ItyAdi (4) AgamapramANu-sUtra "sucinA kammA sucinnA phalA bhavaMti" arthAt sArA karmanAM sArAM ja phaLa prApta thAya che. tathA devAyu, manuSyAyu zubha anubhAga ItyAdi, puNyaprakRtinuM kathana zAstramAM che te AgamapramANu jANavuM. 4. pApatattva-1. pratyakSa--nIca jAti, nIca kuLa, kurUpa, saMpattinI hInatA joIne pratyakSamAM pApI jANe te. 2. anumAna che duHkhIne joI anumAna kare che ane pApane udaya varte che. 3. upamA -A bicAre narakanAM jevAM duHkhe bhagave che. 4. Agama-pApanI. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza prakRti, sthiti, rasapradeza, ItyAdi pApakarmanAM ba'dhananuM kathana zAstramAM che te Agama pramANu. 494 5. Asravatattva--(1) pratyakSa--mana, vacana, kAyAnA vyApAra pratyakSa dekhAya tethI pichANe (2) anumAna-te atratIpaNu joI anumAnathI jANe. (3) upamA--te taLAvanuM garanALu, gharanuM dvAra, sAyanuM nAkuM, vagere upamAthI AsavanuM svarUpa jANe. (4) Agama-te anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane sajavalana e cAre prakAranA krodha, mAna, mAyA, lAbha e kaSAyAnA dalarUpa skaMdha AtmAnA pradezathI saMbaMdha kare evu AgamathI jANe te AgamapramANa. 6. savaratattva--(1) pratyakSa-te yAgAne vaza kare. sa viratithI ane zrAvaka deza viratithI yAgeA para aMkuza lAve te saMvara pratyakSa che. (2) anuMmAna--sAvadyayeAga-tyAganA anumAnathI sa'vara kahe. (3) upamA pramANa--jema garanALAM baMdha karavAthI taLAvamAM pANI AvatuM baMdha thAya, dvAra baMdha karavAthI kacarA AvatA aTake, jema vahANamAM chidro baMdha karavAthI pANInuM Avavu' baMdha thAya che tema, tyAga vrata pratyAkhyAna karavAthI, yAganuM nirUdhana thatAM savara thAya che. (4) Agama pramANathI--AtmAnuM sthirapaNuM, dezathI ke sa`thI mana, vacana, kAyAnA cegA rUdhana tene Agama pramANathI sa`vara kahe. 7. nirjarA tatva--(1) pratyakSa mAra prakAranA tapathI karmInuM ucchedana kare (2) anumAna-jJAna, dana, cAritra tathA samikatanI vRddhi thatI dekhI, ane devatAnuM AyuSya vagerenI prApti joI ne nirAnuM anumAna thAya. (3) upamA-jema kSArathI dheAtAM vastrane mela dUra thAya che, TaMkaNakhAra, navasAra, vagerenA sayeAgathI sonuM nirmAMLa thAya che. ane pavanathI sUrya para chavAyeluM vAdaLa dUra thAya che tema tapazcaryAthI nirjarA thAya e upamA pramANu. (4) AgamapramANa-phaLanI vAMchA rahita samyaktvayukta tapa karavAthI sakAmanirjarA thaI Atmazuddhi thAya che ema kahe te Agama pramANu. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jI : sUtra dharmAM 495 8. aMdha tatva-(1) pratyakSa--te kSIranIranI peThe jIva ane pugaLa lAlIbhUta thaI rahela che ane jene lIdhe prayAgasA pugaLa rUpe zarIranA sayeAga thayelA pratyakSa dekhAya che te. (2) anumAna pramANa--zrI tIrthaMkara, kevaLI, gaNadhara ke sAdhujInA upadeza grahaNa kare chatAM asaMyama, vibhrama, ajJAna jAya nahi e anumAnathI jANe ke ka"prakRtinA kaDaNu aMdha che. jema citta RSie brahmadatta cakravatI ne kahyuM ke niyANumasuha kaDa...' arthAt he rAjana! pUrve karelA niyANAnA yAgathI tane upadezanI asara thavI muzkela che. vaLI, nIcenAM lakSaNeAthI kai gatimAMthI jIva AvyA tenuM anumAna kare. jemake 1. dIgha kaSAyI, 2. sadA abhimAnI 3. mUkhathI prIti, 4. mahAkApavaMta, 5 sadA rAgI ane, 6, khujalInA rogavALAne joI anumAna kare ke A narakagatimAMthI AvelA dekhAya che. 1. mahAleAbhI, 2- anyanI sa`padAnA kAmI, 3. mahAkapaTI. 4. bhUkha, 5. bhUkhALave, 6. ALasu, e cha lakSaNathI anumAna kare ke A tiryaMca gatimAMthI AvyA jaNAya che. 1. alpaleAbhI, 2. vinayatrata, 3. nyAyI 4. pApabhIru, pa. nirabhimAnI e 5 lakSaNathI jANe ke manuSyagatimAMthI AvyA jaNAya che. 1. dAnI, ra, miSTavacanI, 3. mAtA, pitA, ane gurunA bhakta, 4. dharmAnurAgI, 5. buddhivaMta. e lakSaNethI jANe ke A devagatithI Avye dekhAya che ityAdi anumAna pramANa (3) upamApramANa pANImAM gheADI sAkara nAkhavAthI thoDu ane vadhAre nAkhavAyI vadhAre mIThuM thAya che e rIte zubha kamanAM phaLa jANavAM. ane pANImAM thADu mIThuM nAkhavAthI thoDuM ane adhika nAkhavAthI adhika khAru thAya che. te mujaba azubha kamanAM phaLa jANavAM * ema ja tIvra madu rasabaMdha jANavA. vaLI, jema amarakhanA eka TukaDAmAM aneka paDa hAya che tevI ja rIte Atmapradeza para karma vagaNAnAM paDa lAgelAM che, ItyAdvi upamAthI samajAya te upamApramANu. (4) AgamapramANu-jIvanA zubhAzubha cega, dhyAna, lezyA, pariNAma ityAdi tathA 4 gatimAM AvavAnAM 16 lakSaNa te AgamapramANa jANavuM. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAnA nAma vizvAnAM vaNa, gaMdha, rasa, ane spa va ~ kRSNa gadha-du dha kRSNa lezyA | rasa--kaTu sparza --tIkSNa va -lIlA nIla | gaMdha durgaMdha lezyA | rasa -tIkhA sparzI -kharakharA vaNa -- kApAta gaMdha-durgaMdha lezyA| rasa-kasAyelA sparza --kaThaNa 15 --lAla tejo | gaMdha-suga dha lerayA | rasa--khaTamITho 25 --narama vaNa --pILA gaMdha-sugaMdha lezyA | rasa--mIThA padma pa ---kAmaLa vaNa sada zukala gaMdha-sugaMdha lezyA | rasa--madhuro sparza -sukomaLa lezyAnAM lakSaNa. pama 3. 33 sAgaro aMtarmuhUta adhika 5 Asava seve, sevarAve 3 yoga, 5 IMdriya ja. aMtarmuhUta mAkaLI mUke. tIvra pariNAme cha kAyane AraMbha kare, hiMsA karatAM Dare nahi. kSudra pariNAmI, ubhaya lAkanA du:khathI Dare nahi. irSyAvata, bIjAnA guNa sahana karI zake nahi jJAnAbhyAsa Adi kare nahi. karavA de nahi. rasaguddhi, IMdriyanA viSayamAM laMpaTa, sAtAnA gaveSaNahAra. vAMkuM bole, vAMko cAle, pArakA doSa prakAze, petAnA doSa DhAMke. bAla kaThAra vacana cArI kare. parastrInI IcchA kare. nyA, sthi citta, sarala, kutUhalarahita, vinIta, jJAnI, damite driya, daDhadhI priya dhI, pApabhIru, taparavI. kaSAya pAtaLA pADe, sadA upazAMta kaSAyI, 3 yoga vaza rAkhe, alpabhASI, damite driya lezyAnI jaghanya lezyAnI jaghanya lephsAnI madhyama utkRSTa sthiti gati gati ja. aMta u. pa sAga, palyanA asaMkhyAtabhAga adhika ja. ata u. 3 sAga, palyanA asa. bhAga bhuvanapati vANavya tara anArya manuSya ja. aMta. u. 33 sAga. aMta. adhika adhika ja, aMta. u.2 sAgarAma. 5. ne aMsa. adhika ja. ata. u. 10 trIjuM sva sAga. aMtamu hU adhika 5 sthAvara 3 vikaleMdriya tiryaMca pacendriya manuSya bhuvanapati vANavya tara, aMtaradvIpa manuSya pRthvI, pANI bhavanapati, vANa vanaspati jugala vyatara jyotiSI manuSya ti 'ca paMcendriya cAlu svarga 5 sthAvara 3 bhuvanapati vANavya tara, vikale. tiyaMca pAMcamI naraka trIjI, cAthI, karma bhUmi 5ce. chaThThAthI bAramA svarga sudhI | 5 sthAvara 3 vikale. tiyaMca paMcendriya dharma zukala dhyAna dhyAya A rodra dhyAnavaja , rAgadveSa pAtaLA pADe agara virame, mite driya samiti, guptiva ta, saragasaMyamI ke vItarAgI samatAva te kApAta vezyAnA varNa, aLasInA phUla, koyalanI pAMkha athavA pArevAnI Doka jevA hoya che, 9 gre veyaka 4 anuttara vimAna vezyAnI gati utkRSTa pAMcamI, chaThThI, sAtamI naraka pahelI, bIjI, trIjI naraka paheluM bIju sva pAMcamuM svaga savArtha siddha vimAna 6 lezyAnuM yaMtra Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUtra dharma 49 9. mekSa tatva-(1) pratyakSa pramANe--tIrthakara kevaLI bhagavAna ane siddha bhagavAnanuM astitva kevaLIne pratyakSa che. mahAvideha kSetranA manuSyane kevaLI bhagavAnanuM astitva pratyakSa che, te pratyakSa pramANa ratnatrayanI ArAdhanAthI samatA rasa (zAMtarasa)no anubhava thAya te mekSanA sukhanI vAnakI sva-pratyakSa che. (2) anumAna pramANu-saddadharmanA. astivathI anumAna thAya che ke mokSa che. AtmAnA anubhavathI sukha upaje che te uparathI anumAna thAya che ke saMpUrNa zuddha ane nirAvalaMbI AtmA anaMta sukha bheLave che te ja mokSatatva che. (3) upamA pramANa- jema baLelA bIne vAvatAM aMkura na phUTe tema mokSanA ane karmAkura na phUTe. jema agnimAM ghI nAMkhavAthI te sateja thAya tema vItarAgabhAve jIvone jJAnAdi guNo AvI jAya tyAre karma kSaya thAya ane zuddha AtmA pragaTa thAya. (4) AgamapramANa-jema jema AgamamAM kahelI. prakRtie 4 thI 14 guNasthAna sudhImAM khapAve tyAre jIva mekSa jAya cauda guNasthAnonA kama mujaba e guNo pragaTe che. ahIM te saMkSepathI batAve che. 1. mithyAtva guNasthAnaka-anAdithI mithyAtva guNasthAnake pravartata jIva zrI vItarAga prabhunI vANIthI ochuM, adhika, viparIta sadehe, prarUpe ane spaze ane tenA pariNAme 4. gati, 24 daMDaka ane 84 lAkha jIvanimAM paribhramaNa karatAM karatAM anaMtAnaMta. pudagaLaparAvartana karyA. 2. sAsvAdana guNasthAnaka-darzana mehanIyanA kSapopazame karI samakita prApta karyuM paNa punaH te ja prakRtio udayamAna thatAM samakitathI patana thayuM. A patana thatI vakhate jema vRkSathI tuTeluM phaLa pRthvI para paDayuM nathI, vaccamAM che tyAM sudhI sAsvAdana guNa sthAnaka rahe che. jema ke puruSe khIrakhAMDanuM bhajana karyuM, pachI vamI nAkhyuM, vamatI vakhate paNa kaMIka svAda rahI jAya te samAna sAsvAdana. A jIva kRSNapakSI maTI zukala pakSI thaIne deze UNuM ardha pudagaLaparAvartanamAM saMsArano pAra pAmaze. 32 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 jaina tatva prakAza 3. mizraguNasthAnaka-te mithyAtvI jIva samyapha vAbhimukha thaye paNa samakita pAme nahi. jema zikhaMDa khAvAthI kaMIka khATo ane kaMIka mIThe lAge tema khaTAza samAna mithyAtva ane mIThAza samAna samyakRtva, ema mizrapaNuM hoya che. A jIva sarva dharma sarakhA mAne che, kAraNa ke tene sUkSamatA tAravatA AvaDatI nathI. A jIva daze uNa ardha pudagalaparAvartanamAM saMsArane pAra pAme. 4. avirati samyagdaSTi guNasthAnake vartate jIva anaMtAnubaMdhI 4 kaSAya tathA darzana mehanIyanI 3 prakRti e sAtano upazama, kSaye pazama ke kSaya karI sudeva, suguru, sudharma para zradhdhA ANe. sAdhu Adi cAre tIrthano upAsaka bane. je pUrve AyuSyane baMdha paDaye na hoya te 1. narakagati, 2. tiryaMcagati, 3. bhavanapati, 4. vANuvyaMtara, 5. jyotiSI, 6. strIveda ane, 7, napuMsakaveda e sAta bolanuM AyuSya na bAMdhe arthAt e sAta bolamAM Upaje nahIM. kadAcita AyubaMdha paDI gayA hoya te te bhogavI pachI ucca gatine pAme che. 5. dezavirati guNasthAnaka-pUrvokta 7 prakRtine kSaye pazama, upazama ke kSaya kare ane apratyAkhyAnAvaraNIyanA cekano kSaye pazama kare, prakRtione kSapazama Adi karIne zrAvakanAM 12 vrata, 11 pratimA (pratijJA), navakArazI Adi chamAsI tapa ItyAdi dharma kiyAmAM yathAzakti udyakata rahe, te jIva je paDivAI na thAya te jaghanya trIje bha, utkRSTa 15 bhave mekSa jAya. da. pramatta saMyati guNasthAnaka-pUrvokata 11 prakRti ane pratyAkhyAnAvaraNaya kaSAyano cika e 15 prakRtinA kSapazamAdi karI sAdhu bane, paraMtu daSTicapaLa, bhAvacapaLa, bhASAcapaLa ane kaSAyacapaLa e cArenI capaLatAne lIdhe pramADha rahe ane zuddha sAdhuvratanuM pAlana karI na zake, te jIva jaghanya trIje bhave, utkRSTa 15 bhave mokSe jAya. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUtra dharma 499 7. apramatta saMyati guNasthAnaka-te 1. mada, 2. viSaya, 3. kaSAya, 4. niMdrA ane, 5. vikathA e pAMca 0 pramAdarahita zuddha saMyamanuM pAlana kare te jaghanya te ja bhave, utkRSTa trIje bhave mokSe jAya. 8. niyaTTIbAdara guNasthAnaka-pUrvokta 15 prakRtine tIvratAthI pazama kare ane ahIM be zreNInI taiyArI thAya che. ahIM pUrve kadI nahi kareluM evuM apUrvakaraNa - (kaSAyanI maMdatA) kare che. je prakRtiono upazama kare te upazamazreNI pratipanna thaI 11mAM guNasthAnaka sudhI caDI pAcho paDe che. ane je prakRtiono kSaya kare te kSepaka pratipana thaI navamAM, dazamA guNasthAnake thaI sIdho bArame guNasthAnake jAya ane tatkALa terame guNasthAnake jaI kevaLajJAnI thAya che. 9 aniyaTTIbAdara guNasthAnaka-pUrvokata 15 tathA hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, durgachA prakRti ane saMjavalana trika (kodha, mAna, mAyA) tathA 3 veda (strI, puruSa, napuMsaka) ema 27 prakRtine upamAve athavA khapAve te avedI, Avo saraLa svabhAvI jIva jaghanya te ja bhave utkRSTa trIje bhave mekSe jAya. - gAthA -suvarI bAhAra, jhuimarU vasaMteTI 13 paur[ phiti mayamAMd, mAM tame ra3 jarUca ! ! artha-sutakevaLI, AhAraka zarIra, jumatI mana:paryavajJAnI, ane upazAtamoDI evA uttama puro paNa pramAdAcaraNa karI caturgatimAM anaMta saMsAra paribhramaNa kare che. A pAMce pramAdo mahAbhayaMkara che. eTalA mATe sApue tenA phaMdAmAM phasAvuM na joIe. : pahelAM je karma pravRtione kadI kSaya karyo na hatA tane ahIM kSaya thavAthI apUrvakakaraNa guNasthAna kahevAya che. : prazna-AThamuM nivRtibAhara ane navamuM anivRti bAdara evo UlaTA kama zA mATe kayo ? uttara-cAritramonIyanI apekSAe darzanamohanIya bAbara che, tenI nivRtti AThame guNathAnake thAya che tethI tene nivRtti bAdara kahyuM ane kiMcitarAtra mohanaya karmanI prakRti sattAmAM rahI jAya che tethI navamuM anivRtti bAdara guNa sthAnaka chuM, A bane nAma sApekSa che; tatvadevalI mya. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 jaina tattva prakAza 10 sUkSmasaM5rAya guNasthAnaka-pUrvokata 27 prakRti ane saMjavalanano lobha e 28 prakRtine upazamAve te upazamazraNa kare. ane khapAve te kSapakazraNa kare. A jIva avyAha, avibhrama, zAntisvarUpa, jaghanya te ja bhave utkRSTa trIje bhave mokSa jAya. 11. upazAMta mehanIya guNasthAna-mohanIya karmanI 28 prakRtione rAkhamAM bhArelA agninI peThe upazamAve, tene yathAkhyAta cAritra hoya. ahIM je kALa kare to anuttara vimAnamAM upaje. tyAMthI manuSya thaI mokSe jAya. ane je upazamAvela saMjavalana lobhane udaya thAya (vAyuthI rAkha UDe ane bhArelA agni prajavale tema) te pAcho paDI dasame navame guNasthAnake thaI AThame Ave, tyAM sAvadhAna thaI je pAcho kSapakazraNa kare che te ja bhavamAM mekSa jAya. tema nahi te cothe AvI kaI jIva samakitI rahe, te paNa trIje bhave mekSa prApta kare che. ane je karmasaMge pahele guNasthAnake AvI jAya te deze uNu ardha pudagaLa parAvartanamAM mekSa pAme che. 12kSINu mehanIya guNasthAnaka-mehanIya karmanI 28 prakRtione sarvathA prakAre khapAvelI hovAthI (pANIthI agni bujhAve tema) ahIM 21 guNa pragaTe che, jema ke-1. kSapakazreNI, 2. kSAyikabhAva, 3, kSAyika samyakatva, 4, kSAyika yathAkhyAta cAritra 5. karaNasatya, 6. bhAvasatya, 7. gasatya, 8. amAyI, 9. akaSAyI, 10. vItarAgI 11. bhAvanircatha, 12. saMpUrNa saMvuDa, 13. saMpUrNa bhAvitAtmA, 14. mahAtapasvI, 15. mahAsuzIla, 16. ahI, 17. avikArI 18. mahAjJAnI, 19. mahAdhyAnI, 20. viddhamAna pariNAmI, 21. apratipAtI. e 21 guNone prApta karI aMtarmuhurtamAM pa jJAnAvaragya, 9 darzanAvaraNIya ane 5 aMtarAya karma e traNe karmanI 19 prakRtine khapAve che ane tatkAla 13 muM sagI kevaLI guNasthAnaka prApta thAya che. A jIva kevaLajJAna, kevaLadarzana sampanna, sagI, sazarIrI, salezI,zuklalezI, yathAkhyAtacAritrI, kSAyika samyaktvI, paMDitavIryavaMta, Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 ju: sUtra dharma 501 zukladhyAnayukta hoya che. jaghanya aMtamuhUrta utkRSTa deze UNuM (9 varSa kama) pUrvakoDa sudhI rahI pachI 14muM agI kevaLI guNasthAna prApta kare che. A jIva zukaladhyAnanA cothA pAyAne dhyAtA, samucchinna kiyA anaMtara, apratipAtI anivRtti dhyAtA thaI, mana, vacana ane kAyA e traNe yegone nigraha karI, zvAsozvAsanuM nirdhana kare che. A pramANe agI kevaLI banI rUpAtIta (siddhasvarU5) AtmAnA anubhavamAM atyaMta lIna thaIne zailezI (sudarzana meru parvata) samAna nizcala rahI bAkI rahelAM vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e cAre karmono kSaya kare che. ane audArika, tejasa ane kAmaNa e traNe zarIrane cheDIne jema eraMDAnuM bIja baMdhanamukta thavAthI UchaLe che tevI rIte karmabaMdhanathI mukta thayela jIva mukti tarapha gamana kare che. jema agnijavAlAne urdhvagamanane svabhAva che tema niSkAmI jIvana urdhvagamanane svabhAva hovAthI te samazreNI jugati, anya AkAzapradezanuM avagAhana karyA vinA, vigraha gati rahita, eka samaya mAtramAM mokSasthAnane prApta karI anaMta, akSaya, avyAbAdha, anupama sukhane bhetA bane che te AgamapramANa jANavuM. ne e pramANe sAta naya, cAra nikSepa, cAra pramANa, ityAdi aneka rIti vaDe nava tatvanA svarUpanuM saMpUrNa jANapaNuM hovuM te sUtradharma che. vaLI, A sUtradharmanA peTAmAM dvAdazAMgI vANI vagere sarve jJAnane samAveza thAya che. e jJAnane kaI pAra pAmI zake nahi. paNa temAMthI yathAzakti prApta karI levuM e ja mumukSunuM kartavya che. zAstrajJAna anaMta che, vidyAo ghaNuM che paraMtu manuSyanuM AyuSya alpa che ane vine aneka che, mATe jema haMsa pANIne choDIne dUdhane grahaNa kare che tema vivekI puruSe sarvamAMthI sAra grahaNa karI levo joIe. zAstrajJAna aneka zaMkAone cheda karanAra, mokSamArgadarzaka ane sarva jIvonA netrarUpa che. zAstrajJAnarUpa netra jemane nathI te aMdha samAna che. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52. tatva prakAza gAthA -nipAvathaLe aNuvattA, nivayA re nata mAM | amalA asa kiliThThA, te honti parittasaMsArI // [utta. a. 36 gAthA ra61] artha-je liSTa pariNAmarahita, nirmaLa bhAvavALA hoya che te zrI jinavarapraNIta vacanamAM anurakta (prItiyukta) bane che. ane jinavacananI je ArAdhanA kare che te saMsArane pAra pAme che. zAstroddhAraka bAla brahmacArI kavi saMpradAyAcArya sva : munizrI amalakhaRSijI mahArAja viracita "jaina tava prakAza graMthanA dvitIya khaMDanuM "sUtradharma" nAmaka dvitIya prakaraNa samApta. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa trIjuM mithyAtva. bujhiJjatti tiTTijA, baMdhaNa parijANiyA ! kimAha badhaNAM vIro, kiMvA jANa tiuTTaI ? !! ( sUyagaDAMga 1 zrutaskaMdha adhya 0 1) artha-manu ye bedha prApta karavo joIe, tathA baMdhananuM svarUpa jANI tene teDavuM joIe. zrI vIra prabhue baMdhananuM svarUpa zuM batAvyuM che? ane kevuM jJAna prApta karavAthI jIva baMdhanathI mukta thaI zake ? karmabaMdhanathI AtmAne bacAvavA mATe karmabaMdhananuM mukhya kAraNa je "mithyAtva che tenuM svarUpa batAve che. yogazAstramAM kahyuM ke - anityAzaci duHkhAnAtmamu nityazuci sukhAtmakhyAtiravidyA" arthAt anityane nitya, azuddhane zuddha, duHkhane sukha ane AtmAne anAtmA mAno te ja vidyA (mithyAva) che. mithyAtvanA 3 prakAra che? 1. aNuIyA apajajavasiyA (anAdi anaMta) mithyAtvanI Adi paNa nathI ane aMta paNa nathI. abhavya jIvone evuM mithyAtva hoya, tema ja anaMta bhavya jIve paNa evAM che, Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 jaina tatva prakAza ke je anaMtAnaMta kALathI avakAhika (avyavahAra rAzi) nimedanI rAzimAM paDelA che. teo e kendriya paryAyane cheDI hajI sudhI beIdriya paNa thayA nathI ane bhaviSyamAM thaze paNa nahi. ra. aNuIyA sapajavasiyA (anAdi sAta) : saMsArI jIvo anAdi mithyAtvI hovAthI jenA mithyAtvanI Adi te nathI, paraMtu keTalAka bhavya jIvo samyaktva prApta karavAne cagya hovAthI mithyAtvano aMta kare che. 3. sAIyA sapajavasiyA-je samyaktva prApta karI pachI paDivAI thaI jAya che eTale punaH mithyAtvI thAya che, tenuM mithyAva Adi ane aMta sahita hoya che. mithyAtvanA svarUpane vistArathI samajavA mATe tenA 25 prakAra kahIe chIe. mithyAtvanA pIsa prakAra 1. abhigrahika mithyAtva. keTalAka loko ema mAne che ke ApaNe dhyAnamAM Ave te ja sAcuM, bAkI tamAma khATuM che, evA loke, pote mAnelI zraddhAmAMthI rakhe paDI jAya evA vicArathI, sadagurune samAgama paNa karatA nathI. zrI jinezvara bhagavAnanI vANInuM zravaNa vAMcana paNa na kare. 0 saMsAramAM jIvo 3 prakAranA che: 1. vaMdhyA strI jevA-ke je purupane saMsarga thavA chatAM putravatI thatI nathI tevI ja rIte abhavya jIva vyAvahArika jJAnAdinI ArAdhanA karI priya sudhI jAya che, paNa pAchaLa anaMta saMsAramAM 'paribhramaNa kare che. paNa kadApi mAsa pAmatA nathI, 2. vidhavA strI samAnavidhavAne putra prApta karavAnI sattA to che, paraMtu puruSanA saMyoganA abhAve putra prApti thatI nathI. je avakArI nigodamAM rahelA bhavya jIve che te temAMthI kadI nIkaLaze ja nahi, guNa prApta karI zakaze nahi ane mokSa paNa jaze nahi. tevI ja rIta nigodamAMthI nIkaLelA anaMta bhavya jIvo evA che ke jeo saMsAramAM parimANa karatA ja raheze. kadApi mesa pAmaze nahi. 3. sadhavA strI samAnasadhavA strI purupanA yogathI putra prApti karI zake che tevI ja rIte nikaTabhava bhavya jIva jJAnAdi guNa prApta kare che ane mokSamAM paNa jAya che. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 05 prakaraNa 3 juH mithyAtva satyAsatyano nirNaya paNa na kare, haThAgrahI banI pote mAnelA tathA rUDhithI cAlyA AvatA mArgamAM magna rahe. tevAone kaI satya dharmanI samajaNa Ape te kahe ke, amArA bApadAdAne dharma ame zI rIte choDIe? kharI rIte te bApadAdAnI dharma paraMparAne jevI rIte vaLagI rahe che tevI rIte saMsAranI bIjI bAbatamAM vaLagI raheto nathI, ema jarA vicAra karatAM tarata jaNAze. jemake-bApadAdA kadI AMdhaLA, baherA, bhUlAM, laMgaDA hoya te ApaNe, AMkha, kAna phADI, hAtha paga toDI tevA thaI javuM joIe ke nahi ? bApadAdA nirdhana hoya ane ApaNane dhana prApta thayuM hoya to te dhanane pheMkI daI nirdhana banavuM joIe ke nahi? je satya dharmane aMgIkAra karavAmAM bApadAdAnI paraMparAne na choDe te A bAbatamAM paNa bApadAdA jevA thavuM joIe, paNa tema te keI karatA nathI, phakta dharmanI bAbatamAM ja bApadAdAne nAhaka vacamAM lAve che ane mithyAmata-mithyAdharmano tyAga karatA nathI. keTalAka vaLI ema kahe che ke, amArA dharmamAM meTA meTA vidvAna, dhanavAna ane sattAvAna leke che, te badhA zuM mUkha che? paNa evo vicAra na kare ke moTA moTA vidvAna, dhanavAna ane sattAdhArI loko jANIbUjhIne nAdAna banI, beAbarU banI zarAba pIe che tenuM kema? te vakhate teo mUkha nathI te zuM che? kharI vAta to e che ke, mohanIya karmanI zakti ghaNI prabaLa che. e zaktinA pratApathI kharA dharmanI parIkSA thaI zakatI nathI. meharUpI madirAnA nazAmAM badhuM viparIta bhAse che. cetana, mehane vaza thaI gharmanA nAme paNa pApa karavAmAM ati AnaMda mAne che. AtmAne pApakarmanI pichAna anAdi kALathI che tethI te vagara zIkhavyuM tene AvaDI jAya che. juo, bALakane garbhAzayathI bahAra nIkaLatI vakhate tarata rovAnuM ane dudha pIvAnuM tema ja moTA thayA pachI strInI sAthe kriDA karavAnuM keNa zIkhave che? anAdi kALathI AtmA evAM kAma anaMtIvAra karIne AvyuM che. e anubhavane lIdhe tene vagara Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakA 506 zIkhavyuM evI vAtA yAda AvI jAya che ane karavA ma`DI jAya che, evuM jANI haThAgrahI, kadAgrahI, durAgrahI na anatAM, tema ja dhanavAna--vidvAn tathA saMsArI jane! tarapha na jotAM, potAnA AtmAnA zubhAzubha tarapha najara karI, Abhigrahaka mithyAtva chAMDI satya dhamAM pravartavuM. 2. anAbhigrahaka mithyAtva keTalAka leAkeA haThAgrahI hAtA nathI, para Mtu temAM dharma-adharma, nijaguNa-paraguNa ane satya-asatya pArakhavAnI buddhi ja nathI hAtI, janmathI svAbhAvika rIte mUDhatA hAya che jethI satya dharma ane pAkhaMDInA dharmonA nirNaya karI zakatA nathI. jema zIrA vagere aneka rasadAra miSTAnnamAM kaDachI | kharI paNuM peAtAnA jaDa vabhAvane lIdhe svAdanI parIkSA na karI zake, tema keTalAka bheALA prANIe A jagatamAM ghaNA vakhata thayAM hoya chatAM dharma sabaMdhI pUchatAM javAba Ape che ke, "amAre pakSapAtamAM paDavAnI zI jarUra che ? koInA dha`ne kharAba zA mATe kahevA joie ? kANu jANe kayA dhama sAcA haze ane kayA dharma jUThA haze ? vadhAre vicAra karatAM amane tA ema lAge che ke badhA dharmo sarakhA che. kAI khATe nathI. kAraNa ke sarve dharmamAM meTA vidvAna, mahAtmA, paMDita, dharmopadezaka dekhAya che, te sarve zuM jUThA che ? ame te kANu bicArA ke temanAthI vadhu sAcA gaNAie ? amAre te koI dharmanA jhaghaDAmAM paDavu' nathI. amAre te sa sarakhuM ane sAcu' che. saunA deva, gurune pUjIzu, vaDhIzu ane ArAdhIzuM jethI amArA uddhAra thAya." AvI rItanA vicAra rAkhanArA bicAra! vacamAM ja rahI jaze.. na A tIre ke na pele tIre, evA bhALA leAkAe eTale tA khyAla karavA joie ke jo badhA dharma ekasarakhA che te te savamAM eTaleA bheda ane aMtara zA mATe paDe che ? sau potapeAtAnA pakSa zA mATe tANe che ? eTalAthI ja siddha thAya che ke badhA dharmomAMthI kAI eka dhama sAcA che. have sAcA dharma kayA che te jANavAnI jarUra paDI che tA AtmAnubhavathI, dIrgha dRSTithI, nyAyadRSTithI ane niSpakSapAtapaNe vicAra Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 507 : prakaraNa 3 ju : miyAtva kara ke je eka mahAna ane sarvamAnya vastune AdhAre badhA dharmo cAle che, ane je te badhA dharmavALAe uttama mAnI che te varatu saMpUrNa paNe jemAM hoya te dharma sarva dharmothI sAco gaNavo joIe. evI mahA pavitra, mAMgalika ane vaMdanika vastu kaI che ane tenuM nAma zuM che? e mahAna vastunuM nAma dayA 4 che. diMra para dhamaH che evI bhagavatI dayA mAtA je dharmamAM sarvAze virAjatI hoya te dharma sAce ane bIjA sarve kapoLakalipata mAnavA. zakA -dharmanI saccAI mATe eka dayAnuM nAma lIdhuM, te satya, zIla, saMtoSa, kSamA, vagere kema na gaNAya ? samAdhAna-aho bhAIsarva guNano e dayA mAtAmAM samAveza thaI jAya che. dayA aneka prakAranI che. (1) svadayA-potAnA AtmAnI saMsAra bhramaNAmAMthI bacIne dayA pALavI te. khAnapAna, bhegavilAsa karI AtmAne pudagalAnaMdamAM garakAva karI sukhI thavuM te kharI svadayA nathI. pugaLano AnaMda e kharuM sukha nathI; e te mAtra mAnI lIdheluM sukha che. evA bhogavilAsamAM racyA pacyA rahevAthI ane pApapuNya vagerenA vicAra vagara jiMdagI pUrNa karavAthI tenuM pariNAma mahA duHkhadAtA thAya che. zAstramAM kahyuM che ke ! matta| vADhayu vaLI anAthALa du meTT ll arthAt -kAma (zabda ne rU5) bhAga (rasa, gaMdha ne sparzI apathya AhAranI peThe kSaNa mAtra sukha ApanAra ane anaMtakALa lagI duHkha denAra ane mahA anarthanI khANa che. je cIja kiMcit mAtra sukha Ape ane ghaNA vakhata lagI duHkha Ape, je uparathI sukha ApatI lAge ane aMte dukhanA nivAsarUpe hoya ane je kharA sukhanI prAptimAM aMtarAyarUpa hoya tene sukhakAraka kema kahevAya ? kadI na kahevAya. leka-coda: sarvabhUteSu, mA manamAM ziT ! anugrahazca dAna ca, satAM dharma : sanAtana // artha:-- mana, vacana ane kAyAthI prANI mAtrane droha na karavo, sarva prANI para anugraha (dayA) rAkhavo ane dAna e ja sanAtana dharma che. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza "" kahyuM che ke " je sukhanI aMdara duHkha vase te sukha che duHkha rUpa tethI svayA tene samajavI ke peAtAnA AtmAnI sAthe jJAnapUrvaka vicAra karavA ke re Atman ! je tuM hiMsA, jUTha, cArI, maithuna, vagere aDhAre pApasthAnakanuM sevana karIza tA A bhavamAM tA zArIrika, mAnasika pIDA vagerethI piDAIza eTaluM ja nahi paNa parabhavamAM naraka, tiya ca vagerenI anaMta vedanA pAmIza, evu' samajIe pApakArI karmAthI alaga thA, tA tuM gheADA kALamAM parama sukhI thaIza. evI svadayA ANI peAtAnA AtmAne akAthI bacAvI leve. - 508 (2) parayA--pRthvI, pANI, vagere chakAyanA jIvAne peAtAnA AtmA samAna gaNI temanu rakSaNa karavuM. svaDhayAmAM parayAnI niyamA che eTale svayA pALanAra AtmA parayA pALe che ja. paNa parayAmAM svadayAnI bhajanA che eTale parayA pALatA AtmA svayA pALe che ja ema na kahevAya. svadayA hAya vA na paNa heAya. e rIte eka dayAmAM ja save sadguNenA samAveza thayA x evA je dayAmaya dharma che, te ja sAcA dharma che, ane tene ja grahaNa kare. (3) dravyadayA--jIvAnA dravya prANAne IjA karavI nahi. (4) bhAvadA--jIvAnA bhAvaprANA, jJAna, dana, sukha, vIya ne vighna thAya evuM kAma karavuM nahi-ahiM sAbhAva dhAraNa karavA. (5) vyavahArayA--sAdhu ane zrAvakanA AcAra upayAgamAM lAvI jIvanI rakSA karavI. (6) nizcayayA--kama agrahaNurUpI saMpUrNa saMvara svarUpa 14 me guNasthAne prApta thAya che tenI bhAvanA bhAvavI. OM ahiMsaiva parodharma:, zeSAstu vratavistarAH // 3 yasyAstu parikSAyai, pAdapasya yathAvRtiH // a-- parama dhama ahiMsA 1 ja che, satyAdi ne vistAra tA ahiMsA vratanI sarva prakAre rakSAne mATe ja che. jema jhADanI saMbhALa mATe vADa che tema. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju: mithyAtva pa09ghaNuM mahAtmAo, nija-AtmAnI ane para-AtmAnI sarvathA dayA paNa pALavAmAM samartha, hAla virAje che ane evI ja dayA pALe che. prazna-paMca mahAvratadhArI sAdhu AhAra vihAra vagere aneka kartavya kare che temAM hiMsA nahi thatI hoya ? samAdhAna-AhAra vihArAdi kartavyamAM upayoga rAkhavA chatAM akasmAta rIte hiMsA thAya che paNa tethI pApakarma baMdha thato nathI. zrI jinezvara deve pharamAvyuM che ke - vacaM vare, vace riTe, jaya mAre, jayaM jaya bhujatA bhAsato, pAk kammaM na badhaI // jatanAthI IrSA samiti sahita cAlavAthI, jatanAthI UbhA rahevAthI, jatanAthI zayana karavAthI, jatanAthI bhojana karavAthI ane jatanAthI (bhASA samiti sahita) bolavAthI pApakarmano baMdha paDato nathI. e pharamAna pramANe paMca mahAvratadhArI munie sarve kAma jatanApUrvaka kare che tethI pApakarmane baMdha paDato nathI, chaghasthapaNAne lIdhe yogathI cUkI jatAM hiMsA thAya pote pazcAtApa sAthe prAyazcitta (daMDa) laIne zuddha thAya che. AthI karI muni mahArAja sarvathA ahiMsAvratadhArI kahevAya che. prazna-sAdhu te sarvathA dayA pALI zake, paNa ame te gRhastha chIe. tethI amArAthI evI saMpUrNa dayA zI rIte paLe? samAdhAna-tamAruM kahevuM satya che. gRhasthapaNAnI sthitimAM saMpUrNa dayA pALavI ghaNuM ja muzkela che. chatAM potAnAthI jeTalI paLe teTalI dayA avazya pALavI. ane je je hiMsA pitAthI thAya tene hiMsA samajI tene pazcAttApa avazya karavo. bane tyAM lagI dinapratidina maryAdA karI hiMsA kamI karavI, hiMsAne sarvathA tyAga karavAnA abhilASI rahevuM. sarvathA hiMsA tyAganAra mahA puruSanA guNa grAma karavA ane avasara para pote sarvathA hiMsA choDI munipada dhAraNa Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 jaina tattva prakAza karI peAtAne kRtA ane bhAgyazALI banavAnI bhAvanA bhAvavI. gRhasthane mATe A mahAna sAra che, evI samajaNa rAkhI bheALA, vivekahIna ane bhayabhIta na thatAM satyAsatyanA nirNaya karavA ane abhihika mithyAvanA tyAga karavA. 3. Abhinivezika mithyAtva keTalAka haThAgrahI leAkeA peAtAnA manamAM teA peAtAnAM dharma, mAnyatA ane kalpanAone jUThI samajI jAya che, paNa mAna-magarurIne lIdhe vezane tyAga karatA nathI; tema pAte grahelI haThanA tyAga na karatAM peAtAnI vAtane TakAvI rAkhe che. kAi zAstra pAraMgata mahAtmA temane nyAyapuraHsara samajAve te na samajatAM temanI sAme aneka prakAranAM kutarko, kheATI racanAe, kuhetue ane yuktio racI peAtAnA kumatane sthApe che, siddha kare che. peAte utsUtra prarUpaNA karatAM DaratA nathI. zrI jinezvara prabhunuM eka vacana utthApatAM tene lagatAM aneka vacana utthApI nAMkhe che; uttara na jaDe tA tatkSaNa krodhane vaza thaI zubha zikSA denAra gItA mahAtmAnA tiraskAra kare che. gussAmAM ne gussAmAM je je zAstrArtha potAnA matane harakatakartA hAya te tamAma ulaTAvI de, svamati- kalpanAthI khATA khATA graMtha, kathA, caritramAM peAtAnI vAta sthApe che ane e rIte anaMta sa`sAranI vRddhi karanArA pApathI DaratA nathI. bhALA DhAkAne peAtAnA mata pramANe bharamAvI pavitra ane sAcA sAdhuonI saMgata cheDI, tevA sAdhuone dAna-mAna-sakAra ApavAnu adha karAvI phUTela nAvanI peThe DUbI peAtAnA anuyAyIone DubADI pAtALamAM laI jAya che. satya dharmanI IcchAvALA bhavyAne AvA utsUtra prarUpaka, haThAgrahInI khakhara na paDe tyAM sudhI teA lAcAra, paNa jyAre eLakhANa paDI ke tarata tenI saMgata cheADavI, ane enA upadeza sAMbhaLavA nahi. peAtAnA AtmAnuM hita cAhanAra sarvenI khAsa pharaja che ke peAtAnI mAnyatA kheATI mAlUma paDe tyAre haThAgrahI, kutakI temaja krodhI na thatAM tarata te mAnyatAonA tyAga karI je satya dharma mAlUma paDe tene svIkAra Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 511 prakaraNa 3 ju: miyAtva karo ane Abhinivezika mithyAvathI nivRtta thavuM.mithyAbhAva, mithyAvacana ane khoTI kriyAne kutarkathI piSavI, zAstranA artha pitAnI marajI pramANe karI batAvavA ke jethI hiMsAnuM piSaNa thAya, te sarva Abhinivezika mithyAtva che. 4. sAthe ke mithyAtva keTalAka evA jaina bhAI e che ke, zrI vItarAga vANInI keTalIka gahana vAto samajaNamAM na Ave, ane bIjA dharmavALAthI ke Adhunika-pAzcAtya mAnyatAothI viruddha mAlUma paDe tethI jainamatamAM zaMkA lAvI kahe che ke A vAta sAcI che ema zI rIte mAnyuM jAya ? kAM te zrI prabhue je huM pharamAvyuM che agara AcAryoe jUThuM lakhyuM che, evI DAmADoLa sthitivALuM mana kare che. paNa ema nathI vicAratA ke saMpUrNa paNe dayA pALanAra ane satyane saMpUrNa paNe jANanAra, kevaLa niHsvAthI jinevara deva jUTho upadeza zA mATe kare? zuM vItarAga prabhune potAne mata calAvavAnuM abhimAna hatuM ? zuM temane pakSa hato, ke jethI jaThI prarUpaNa kare ? sujJa vicArakane zAstranI vAta samajamAM na Ave to potAnI buddhinI maMdatA samajavI. zrI tIrthakara prabhu ke gItArtha AcAryano jarA paNa doSa kADhavo nahi. jyAre jyAre jJAnI AcAryane jega maLe tyAre tyAre zaMkAonuM samAdhAna karavuM, chatAM zaMkA rahI jAya te jJAnAvaraNIya tathA darzana-mohanIya karmano udaya jANa kevaLInAM vacanane satya mAnavuM. samudramAnuM pANI leTAmAM zI rIte samAya ? te pramANe anaMtajJAnI mahArAjanAM vacane alpajJa ane chaghasthanI samajamAM pUrNa paNe kyAMthI Ave ? e pramANe vicAraNA karI sAMzayika mithyAtvano tyAga kare. 5. anAmega mithyAtva anAga mithyAtva, aNasamajathI, ajJAnapaNathI tathA bheLapaNathI lAge che. ekedriya, beIdriya, teIdriya, caurendriya ane asaMgrIpaMcendriya A sarvajIne te A mithyavaniraMtara hoya che. beIndriyathI asaMjJI paMcendriya sudhInA jIve ne mana na hovAthI keI prakAranuM bhAna Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 jaina tattva prakAza hAtu nathI, tethI te paNa sadaiva ajJAnI ja rahe che. A kAraNe tene A mithyAtva sahaja lAge che, paraMtu koI vakhate koI jIva sakitathI patita thaI vikalendriya ke asa'nI tiya ca paMcendriyamAM AvIne utpanna thAya che te vakhate tenAmAM sAsvAdana samakita lAbhe che, tenI sthiti 6 AlikA jhAjherI che, tethI temanI aparyAptAvasthAmAM A samakita alpa kALa mATe rahe che, te pachI te niyamA mithyAtvI banI jAya che. A prakAre AmAM paNa anAbhAga mithyAtva hAya che. vaLI, ghaNA saMjJI paMcendriya jIve paNa asa'jJI jevA ajJAna che. teo bicArA dharma-adharma tathA tatva-atavamAM kaMI samajatA ja nathI. AvA asaMkhyAtA pazu pakSI che. ane sakhyAtA bheALA manuSyA paNa che. teo paNa A ja mithyAtve karI grasita thaI rahyAM che. uparyukta 4 mithyAtva karatAM A pAMcamA mithyAtvavALA jIvA vadhAre che. 6. laukika mithyAtva (1) A bhavamAM putra, putrI, sagAM, sa`patti, vagere paulika sukhanI lAlace gaNapati, hanumAna, melaDI, pIra, aMbikA, zItaLA, vagere aneka prakAranA devA ke jenI pUjA mithyAtvI leAkA aihika sukha mATe kare che, tenI pUjA karavI te laukika devagata mithyAtva. A devAmAMnA koI kalpita, kAI pUrva kALamAM thayela manuSyane nAme, kAi vyatarAdi deva ane keAI cavI gayelA deva hAya, kuLadeva ke devI paNa ahIM AvI jAya che. (2) laukika gurugata mithyAtva --nizALanA mAstara, agAu kaLA zIkhavavA mATe kaLAcAya pAse chekarA meAkalatA te kaLAcAya, vaDIleA, gRhasthanA veSamAM guru tarIke prakhyAti pAmanAra-A sarve laukika guru kahevAya che. temanA tarak ceAgyavinayAdi rAkhavA, paNa temanAmAM mekSa arthe dharmabuddhi rAkhavI te mithyAtva che. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 jI : mithyAtva 513 (3) laukika dhagata mithyAtvaH- snAna, lagna, kamAvA mATe je dhaMdhA ke nokarI hoya temAM peAtAnI ceAgya pharaja majAvavI, putra putrAdinu pAlana vagere aneka sasArI kAryAM je vyavahArathI karavAnAM hAya che ke zarIrAdinA kAraNe karavAnAM hoya che te laukika dhama kahevAya. temAM mokSArthe dharma mAnave te mithyAtva. jemake mithyAtvIe snAnane dha mAne che. dhanu nAma teA rAkhyu. paNa dhanAM kRtya bilakula na kare.. ekAMta adhanAM kAme kare ane tene dha karI mAne. jemake pRthvIkAyathI dharmasthAna devAlaya ADhi banAve, navANu khAdAve, ItyAdri pRthvIkAyanAM AraMbhanAM kAmeA karI svargamAM javAnI abhilASA rAkhe, e pramANe jo svarga maLatuM hoya te cakravatI mahArAjAoe ratnA vaDe dharmasthAnaka kema na baMdhAvyAM ? zA mATe sayama (dIkSA) lai AtmAne tapAdi kaSTa ApyAM ? sa'sAranAM kAI kAmeAne meAkSArtha mAnavAM te laukika dharmagata mithyAtva che. tIrtha sthAnamAM nahAvAdhI ja pApanA nAza thatA hoya te kaDavu... tuMbaDuM tI jaLamAM se| vAra sApha karatAM mIThuM kema thatuM nathI ? tuMbaDAnI kaDavAza na gaI tA snAna karanAranAM pApa zI rIte jaze ? tIsthAnanA pANImAM snAna karavAthI ja meAkSasukha maLatuM hoya te tyAM te pANImAM haMmezAM rahenAra mAchalAM vagere jIvAne paNa mokSasukha maLavu joi e. vaLI, tIsthAnamAM rahevAthI ja pApano nAza thatA heAya te te sthAnamAM rahenAra svecchADhi, pazu, pakSI, sanA mekSa thavA joie. moTA meTA tapasvIoe mahAghera tapazcaryA karI tanane zA mATe tapAvyuM ? are bhAI ! tI jaLamAM ane ApaNA gharanA jaLamAM evI rItanA pharaka che. ja nahi. pApI lekeAne te gaMgA paNa zuddha karI zakatI nathI. zlAka-nAyate 6 yiMte ganveya nahausaH / na gaccheti te svargamavizuddha manomalaH / / 33 Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 514 jaina tava prakAza gaMgAjImAM rahenAra jaLacaLa prANIo temAM ja janme che ane temAM ja mare che. manane mela gayA vinA temane paNa svarga maLatuM nathI, te pachI bIjAnuM zuM kahevuM? kaloka-vitta rAdhimi masTivanavuiM | jIvahiMsAdibhiH kAyo gaMgA tasya parAGamukhI / / rAgadveSa vagere dethI jenuM mana, asatya vacana vaDe jenuM mukha ane hiMsAdi pApathI jenI kAyA apavitra thaI rahI che tenAthI te gaMgAjI paNa meM pheravIne rahe che, arthAta nArAja rahe che ane tevAne pavitra karI zakatI nathI, 7. lekettara mithyAtva kottara mithyAtvanA paNa 3 bheda che (1) lakattara devagata mithyAtva (2) lekettara gurugata mithyAtva (3) lakattara dharmagata mithyAtva. svaliMgamAM akevaLI pitAne kevaLI mane, bIjA tene paNa tema mAne te kettara devagata mithyAtva. tIrthakaranuM nAma tathA veza dhAraNa kare, paNa tIrthakaranA lezamAtra guNa heya nahi (jema ke jamAlI). aDhAra deSathI bharela hoya, evAne deva mAne te lekara devagata mithyAtva. vaLI, vItarAgadevanA nAmanI - mAnatA tathA bAdhA rAkhI A lekamAM sukha, dhana, putra, nIrogI kAyA, gharanI aneka upAdhinuM nivAraNa, vagerenI IcchA kare athavA te te kAmanI siddhine mATe tIrthakara devanuM maraNa, raTaNa, vrata vagere kare tene lekettara devagata mithyAtva kahe che. jaina sAdhunuM nAma, veza tathA upakaraNa dhAraNa karyA hoya, paNa jemAM sAdhupaNAnA guNe na hoya, pAsasthA (bhraSTa sAdhu)nAM pAMca dUSaNa sahita hoya, pAMca mahAvrata, pAMca samiti ane traNa guNirahita hoya, Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 jI" : mithyAtva chakAyanA jIvAnI ghAtanA AraMbha kare, evA sAdhune guru tarIke mAnavA tene lekettara gurugata mithyAtva kahe che. jainadharma niravadya (pApathI rahita) che. te dharmane AdaravAthI nirAkhAdha ane akSaya mekSanAM sukha maLe che. chatAM tevAM uttama sukhane cheDI dhanu' AcaraNa A lAkanAM sukhA prApta thAya teTalA sAru kare. jemake mane putra thaze te kanakAvalI tapa karIza, hu kareDapati thAuM teA rAja e sAmAyika karIza. pAkhInA pauSadhavratanu phaLa mane vepAramAM lAbha thAya te rIte maLajo, duzmanane ghera nukasAna thAya teA aThama karIza, vagere. A rUDhi je pradezamAM hAya te atizaya hAnikAraka che. te rUDhine TALavAne prayatna jarUra karavA ja joie. 515 anaMta janma maraNanA pherA jevuM mahAna du:kha TALI nAMkhe evI sattA dhanA AcaraNanI che. phaLa levAne khale A jagatanAM kSaNika sukhA, azucimaya sukhA, je sukhanA bharosA nahi tevAM sukhA meLavavA mATe dharmakaraNI thAya e te hIrA ApI paththara levA jevu che, jaina dharma pALanAra vaNikaputra 1 rUpiyAnA mAla padara Ane paNu nahi vece, ane vece te te mUrkha gaNAya, teA anaMta sukhanuM phaLa ApanAra evA dharmAcaraNanA vepAra kSaNika sukhanA badalAmAM kare ene sunna jaina zI rIte kahevAya ? Ama vicArI lokottara dhama gata mithyAtvathI AtmAne bacAvavA. 8. kaeNprAcana mithyAtva kuprAvacana mithyAtva:-te mithyAtvanA traNa bheda che. x (1) devagata (2) gurugata ane, (3) dharmagata mithyAtva. x leAka-aheve TevavRddhiryA, gurudhInuI 2 ca // adharme dharmabuddhiva, midhyAtvaM tad viparyayAt // Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza (1) devagata mithyAtva-jemanAmAM zAstrakathita devanA jJAnAdi guNA na heAya evA nAmadhArI devAne deva karI mAne te devagata mithyAtva kahevAya. keTalAka manuSyeA citra, vastra, kAgaLa, mATI, paththara, kASTa, vagere sAdhanAthI peAtAne hAthe deva banAvI tene deva tarIke sthApe che; je mAtra jaDa che; jemAM jJAna, darzana, cAritranA bilakula guNu nathI, chatAM tene dharmAMdeva kahe che, mAne che, pUje che. koi deva pAse strI hAya che e uparathI jaNAya che ke hajI tee kAmazatrunA parAbhavamAMthI bacyA nathI, paNa viSayaSubdha che. koI deve hAthamAM zasro dhAraNa karelAM hAya che tethI zatrunI hatyAnuM kAma karavAnuM temane mATe hajI bAkI lAge che. keTalAka deva vAjiMtra vagADe che; te jANe hajI potAnAM tathA khIjAnAM manane udAsa cittamAMthI vAjitrA vagADIne prasanna karavA Icche che. koI e mALA dhAraNa karI che te paNa apUrNa che. dhyAnamAM ekAgra citta rahI zakatuM na heAvAthI athavA gaNatarI smRtimAM rahetI na hovAthI mALAnu sAdhana rAkhavuM paDyuM che. agara mALA vaDe tenAthI paNa koI anya moTA devanA jApa karavA mALA rAkhI che. je devanI pAse bIjA devanI mUrti besADI che te ni`La che, tene hajI bIjAnI sahAyanI jarUra che. athavA khIjAthI peAtAnI zAbhAmAM vRddhi thaze ema mAne che. 516 dararAja snAna kare che, tenAmAM milanatA che. je mAMsabhakSI che te anAya che. je anna, phaLa Adi saMceta vastunA bhAgI che te atratI che. je deva puSpa, attara Adi sUdhe che te atRpta che. tenI iMdriyA nirakuza che. je pUjAnA Icchuka che te abhimAnI che. je deva ruSTa thaye duHkha de che ane tuSTa thaye sukha de che te rAgadveSayukta che. je devA pratiSThAnI cAhanA kare che te DhoMgI che, teNe hajI abhimAna cheDayuM jaNAtu nathI. ItyAdi aneka dugu NuthI bharela devAne devabuddhithI zI rIte manAya ? vaLI, e te deva che ke manuSya che ke koI anya cIja che te paNa emanAM zAstrothI nizcaya thato nathI. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 517 prakaraNa 3 nuM mithyAtva daSTAMta-kahe che ke, brahmamAMthI mAyA utpanna thaI. mAyAmAMthI satva, raja ane tamas e traNa guNa utpanna thayA. vaLI, satva guNamAMthI viSNudeva, rajoguNamAMthI brahmadeva ane tamoguNamAMthI zaMkaradeva pedA thayA. have te para vicAra karIe. brahma che te cetana che, mAyA che te jaDa che, te cetanamAMthI jaDa zI rIte saMbhave ? vaLI, e jaDa mAyAmAMthI traNa guNa ane traNa guNamAMthI traNa cetanadeva brahmA, viSNu ane maheza, te e paNa zI rIte bane ? kemake guNImAMthI guNa Upaje paNa guNamAMthI guNI kevI rIte thAya? mATImAMthI ghaDo bane paNa ghaDAmAMthI mATI rIte zI bane? keInI niMdA arthe A vAta kahevAmAM AvatI nathI, paNa satya vicAraNuM karavA sAru darzAvI che. satya batAvavuM te kaMI niMdA nathI. vaLI, devanA 24 avatAramAMthI keTalAka pUrNa avatAra ane keTalAka aMza avatAra jaNAve che. e paNa vAta navAI jevI che. Izvarane pUrNa avatAra thavA TANe, sarva brahmane pUrNapaNe te avatAramAM samAveza thaye, te bIje ThekANe brahmane abhAva thatAM sarva jagata zUnyarUpa thayuM. have aMza avatAra Izvare dhAraNa karyo, chatAM Izvarane te sarva jagatamAM vyApaka mAne che, te sarva jagatanA che ane IzvaramAM phera che ? sau ekasarakhA thayA, ItyAdi kupravacana zAstromAM deva vizenI ghaNI bAbate che, temAMnI keTalIka jaina baMdhuone samajavA mATe ahIM carcA che, mATe evA devane deva tarIke mAnavA nahi e hetu che. vaLI, keTalAka jaina bhAIe paNa sureMdra, nareMdranA vaMdanika, pUjanika, evA parama pUjya zrI arihaMta tIrthaMkara devanuM zaraNa mUkI, je de, nAca-gAyana-kutUhala-chaLakapaTa-parastrIgamana ane putrIgamana karanArA che, sAta mahA durbhusana seve che, jemanA makAnamAM najara AgaLa bicArAM niraparAdhI pADA, bakarAM, kUkaDAM, gheTAM, vagere anAtha cha kapAya che, Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 jaina tatva prakAza lehInI nIka vahe che tathA mAMsanA DhagalA thAya che, jeo madirApAna pasaMda kare che, ItyAdi aneka anarthanA mULarUpa che, tene mAne che, temanAM maMdira-makAna-AzramamAM jAya che, tyAM aneka jAtanAM bhajana-bAnapAna nIpajAvI pite khAya che ane devane tathA devanA Azritane khavarAve che. aneka rIte madada kare che ane jainadhamI chatAM tevA denA anugrahathI dhana, putra, nigIpaNuM, zatrukSaya vagerenI vAsanA pUrNa thavAnuM mAne che, sASTAMga daMDavat namaskAra kare che, pite Dare che ane bIjAne paNa DarAve che, ane bhega paNa dhare che. ema nathI vicAratA ke, devatAnI mAnatA karavAthI ja jo putra thata hoya te kaI paNa strIne paraNAvavAnI jarUra ja zA mATe paDe ? tema ja vidhavA ane vaMdhyA strIo putravatI zA mATe thatI nathI? vaLI, je deva pitAnA bhakta pAsenI vastu upara tRpta thAya che te bhaktane zuM deze ? je bIjAnI IcchA pUrNa kare evI zakti enAmAM heya te temanA caritramAM jaNAvyA pramANe teo zA mATe duHkhI thayA? he bheLA bhAIe ! evuM jANI A laukika devagata mithyAtvane tyAga kare ane niHsvAthI, nirmAnI, niSkapaTI, jarA paNa lAlaca vinAnA sarva guNasaMpanna devane zuddha citte bhaje. (2) gurugata kupAvacana mithyAtva-guru (sAdhu)nuM nAma te tAravyuM paNa jemAM gurunAM lakSaNa che nahi evA jegI, saMnyAsI, phakIra, bAvA, sAMI, pAdarI, vagere aneka nAma dhAraNa karanArA jeo hiMsA kare che, jUThuM bole che, cerI kare che, strI vagerenuM sevana kare che, dhana vagere parigraha rAkhe che, rAtribhojana kare che, kaMdamULa Age che, gAMjo, bhAMga, aphINa, carasa, tamAku vagere pIvAnI dhUnamAM macyA rahe che; tilaka, mALA, tela, attara, vastra, bhUSaNa, vagerethI zarIrane zaNagAre che, raMgaberaMgI kapaDAM pahere che, jaTA vadhAre che, bhabhUta (bhasma) lagAve che. nAgA rahe che, are ! mAMsanuM paNa bhakSaNa kare che. Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva 519: ItyAdi aneka rUpe pAkhaMDa karI peTabharAI karI pharatA phare. evAne mAne pUje tene gurugata mithyAtva kahe che. A sthaLe jaina matamAM darzAvelA pAMca samavAya jANavAnI khAsa jarUra che. e pAMca samavAya jANavAthI, 363 pAkhaMDIonA matanuM svarUpa lakSamAM AvatAM kuguru viSenuM kharuM jANapaNuM thaze. 363 pAkhaMDamata pAMca samavAyanuM svarUpa pAMca samavAyanAM nAma-(1) kALavAdI, (2) svabhAvavAdI, (3) (3) niyati-bhavitavya-(hAnahAra vAdI), (4) karmavAdI. (5) udyamavAdI. ekAMtavAdanA (matanA) sthApaka uparyukta pAMca prakAranA hoya che. have te pAMcanuM svarUpa kahe che. 1. kALavAdI-A jagatamAMnA sarva padArtho kALanA kabajAmAM che. eTale sarva padArtho para kALanuM adhipatipaNuM che. kALa saune kartA-bhartA-hartA che. strI garbhAdhAna viSe vicAra karIe te gya uMmaranAM strI puruSanA saMgathI strIne viSe garbha dhAraNa thAya * pAkhaMDI gurune mATe kahyuM che ke : kals=dharma dhvajI, sadA lubdha chadhi kolokadambhakaH baiDAlavattiko jJeyo, hiMsraHsarvAbhisaMdhakaH // adhoiSTi na kRtikaH svArthasAdhanatatparaH zaTo mithyAvitazca, bakavRtticaro dvijaH // [ manusmRti adhyAya 4 ] atha-dharmanA nAmathI lokone Thage, sadA lobhI, kapaTI, lokamAM potAnI baDAI karanAra, hiMsaka, vaira (IrSA) rAkhe, thoDAM guNovALo chatAM bahu ja abhimAna kare, khoTuM karIne potAno svArtha sAdhe, potAno pakSa khoTo jANe to paNa haTha choDe nahIM, jUThA sogana khAya, uparathI ujajavala ane aMdarathI melA e pramANe bagalA jevA cittavALA eTalAM lakSaNavALAne pAkhaMDI dvija kahevo. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u20 jaina tattva prakAza che, strI vRddha thayA pachI puruSane saMga thayA chatAM garbhadhAraNakiyA baMdha thAya che. garbhamAM avatAra dhAraNa karanAra jIva garbhAzayamAM cagya samaya sudhI pAke te pachI ja bALakarUpe prasare che. e bALaka paNa yogya uMmarane thaze, tyAre cAlavA, samajavA mAMDaze ane vidyAbhyAsa karaze, yuvAna vaya thatAM idrinA viSayanI vizeSa samajaNa paDaze. vRddha avasthA thatAM keza dhoLA thaze, dAMta kharI paDaze, zakti maMda paDaze, ema karatAM kALa pUrNa thaze tyAre mRtyune vaza thaze. e pramANe mANaso upara jema kALanI sattA che tema sthAvara jIve upara paNa che. vanaspatine tene kALa paripakva thAya tyAre ja aMkura phUTe che, pAMdaDAM Ave che, phaLaphUla lAge che, bIja rasa pragaTe che, ane kALa pUrNa thatAM saDI-bagaDI sukAI jAya che. | sarva duniyA kALane AdhAre ja cAle che. sUrya, caMdra, vagere pitAnA vakhata pramANe Uge-Athame che, rAtridivasa thAya che. zItakALamAM ThaMDaka, uSNakALamAM garamI ane comAsAmAM varasAda e paNa -kALa pramANe ja paDe che, kALa pramANe na paDe te e ja ThaMDI-garamI ane varasAda regAdi aneka upadrava utpanna kare che. sukhama sukhama Adi cha ArAnI avasarpiNa paNa kALa pramANe ja pravarte che. tIrthakara, cakavatI, baLadeva, kevaLI, sAdhu, zrAvaka, e paNa yogya kALamAM utpanna thAya che ane megyakALe viccheda pAme che. varNa, rasa, gaMdha, vagere paNa kALane vaza che, vizeSa zuM kahIe! saMsAra paribhramaNa karavAnuM ke paritasaMsArI banI mokSa prApta thavAnuM paNa kALane AdhIna che. kALane pUrNa paripAka thatAM mokSa thAya che. e pramANe pitAnA matane pratipAdana karanAre kALavAdI kahe che ke sarvamAM zreSTha kALa ja che. mATe sarva kALane ja kartA mane. ekAMtakALavAdI mithyAtvI che paNa kALane bIjA samavAya sAthe meLave te syAdavAdI samakitI che. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 521 prakaraNa 3 juM : mithyAtva 2. svabhAvavAdI-je kaMI thAya che te svabhAvathI ja thAya che. je yogya kALe kArya banatAM hoya te strI juvAna vayanI thayA chatAM tene dADhI mUcha zA mATe nathI AvatAM ? vadhyA strIne saMtAnaprApti kema thatI nathI? hatheLImAM vALa zA mATe UgatA nathI? jIibhamAM hADakAM kema nathI ? vanaspatimAM paNa aneka jAta che. dareka vanaspatine tenA svabhAva pramANe ja rasa pragaTe che. kALane paripAka thavA chatAM keTalAMka vanaspapatine phaLa thatAM ja nathI. e pramANe mAchalAM vagere jaLacara prANuone jaLamAM rahevAne, pakSIone AkAzamAM UDavAne ane UMdara, ghe, sarpa, vagerene bhUmimAM rahevAne svabhAva che. kAMTAnI tIkSNatA, haMsanuM saraLapaNuM, bagalAnuM kapaTIpaNuM, meranI raMgaberaMgI pAMkha, keyalane madhura svara, kAgaDAnI kaThora vANuM, sarpanA meMmAM prANahara viSa, sarpanI maNimAM viSaharaNa guNa, pRthvInI kaThaNAza, pANInuM pravAhIpaNuM ane ThaMDaka, agninI uSNatA, havAnI capaLatA, siMhanuM sAhasikapaNuM, ziyALanI luccAI, aphINanI kaDavAza, zeraDInI mIThAza, paththaranuM pANImAM DUbavApaNuM, lAkaDAne pANImAM taravAne guNa, kAna sAMbhaLe, AMkha dekhe, nAka sUMghe, jIbha rasAsvAda le. kAyAne sparzani guNa, mananuM capaLapaNuM, pagathI cAlavuM, hAthathI kAma karavuM, sUryanuM teja, caMdranI zItaLatA, narakamAM duHkha, devagatimAM sukha, siddhanuM arUpIpaNuM, dharmAstikAyane calaNa sahAya guNa, adharmAstikAyane sthirasaDAya gugu, AkAzane vikAsa guNa, kALane vartana guNa, jIvane upaga guNa, pudgaLane puraNa galana guNa, bhavyanuM mekSa, gamana, abhavyanuM anaMta saMsAraparibhramaNa, ItyAdi vastu keNa banAve che ? kaI ja nahi. mAtra svabhAvathI ja badhuM thAya che svabhAvathI ja rahe che ane svabhAve ja jAya che. e rIte svabhAvavAdI kahe che ke, mAre mata sAce che, mATe bIju badhuM choDI mAtra svabhAvane ja sAce mAne (AvuM ekAMte mAnanAra mithyAtvI che, paNa svabhAvane bIjA samavAya sAme joDIne syAdavAda mAne te samakitI che.) 3. niyativAdI-niyativAdI bolyo ke, are ! kALavAdI ane svabhAvavAdI! tame baMne jUThA che, tamArAthI kaMI paNa banatuM Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza banyA kare che. jue, Ave che, chatAM mAra kharI jAya che. ane che. game teTalA nathI. ma'dAdarI 522 nathI. jema bananAra hAya tema ja adhAM ja kAmA vasaMta RtumAM AMkhAnA jhADane pAra vagaranA meAra pramANe phaLe thatAM nathI. kharavAnA hoya te mAra jeTalI kerI lAgavAnI hatI teTalI ja DerI lAge yatna kare paNa bananAra vAta koI rIte mithyA thatI satIe ane vibhISaNe sItAjIne soMpI devA mATe samajAvye paNa enu mAta AvavAnuM hatu N tethI mAryAM gayA. dvArakA banI jaze evu' zrI kRSNe jANatA hatA, prayatna paNa ghaNA karyAM. chatAM kRSNanA dekhatAM ja dvArakA baLavAnI hatI tethI maLI gaI; parazurAme peAtAnA parazu (kuhADI)thI lAkhA kSatriyeAne mAryAM, paNa emanu' meAta AvyuM tyAre suma cakravatI nA hAthathI tenuM mAta thayuM. vaLI eka khAsa dRSTAMta ApuM chuM, tethI mArA mata tameAne pUrNa sAcA lAgaze. eka vakhata eka jhADa para hAle ne hAlI beThAM hatAM. emane mAravA mATe zikArIe tenA upara peAtAnA zakarA (bAja pakSI)ne choDI melyA, ane nIcethI peAte bANa tAkavA lAgyA. devayeAge eka sa tyAMthI nIkaLI pAradhinA pagamAM DaMkha mAryAM, tethI tenA hAthamAMnuM khANu chUTI gayuM ane potAnA ja zakarAne vAgyu'. tethI zakarA marI gaye. ane nIce pAte paNa marI gayA ane pelu' pakSInu joDuM sahIsalAmata. bacI gayuM ! jue bhAI e ! nasIbanA joga keTaleA baLavAna che? meTAM khUnakhAra ne bhayaMkara yuddhomAM ati viSama ghA vAgavAthI sakhata ghAyala thayela laDavaiyo, ane plega jevI bhayaMkara bImArImAM kevaLa mRtyu tulya ane bhAMye lIdhelAM manuSyo paNa henahAranA pratApe bacI jaI ghaNAM varSAM lagI jIve che. dariyAnA bharataphAnamAM mATI mATI sTIma garaka thAya che tyAre, meTAM zaheramAM jakharI Aga lAge che tyAre, dharatIka'pa-jvALAmukhInA vikaTa prasaMgomAM, ane akasmAta mATa makAno jamInadosta thAya che tyAre, je keTalAMka nAnAMmoTAM mANase rAvaNane ghaNA ja peAtAnA cakrathI ja pote Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva 523 keI aNadhArelA banAvane vakhate aNizuddha ane salAmata rahe che te paNa A niyati-honahArane ja pratApa che. e uparathI siddha thAya che ke, niyati ja satya che ane badhAne cheDI tene ja mAnavuM. (AvI rIte) ekAMtika niyatavAdI mithyAtvI che paNa niyatine bIjA samavAya sAthe rIte samanvaya karanAra samakitI che vATI-katArI ja thatuM hAya .. 4. karmavAdI-karmavAdI e traNene (kALa, vibhAva, niyatane) jUThA kahIne kahe che ke, traNathI kAMI ja thatuM nathI, paNa potAnAM karelAM karmonAM phaLa pramANe ja badhuM thAya che. jevuM karma karyuM hoya tevAM ja tenAM phaLa maLe; karaNI tevAM phaLa, vAve tevuM laNe, kare tevuM pAme. e badhI vAte sAva sAcI che. A jagatamAM paMDita, mUrkha, zrImaMta, daridrI, svarUpavAna, kurUpavAna, naregI, regI, kobI, kSamAzIla, vagere je je dekhAya che e sarva pitatAnAM karmane lIdhe ja che. jagatamAM dekhAtAM mANase sau ekasarakhA lAge che paNa temAM eka mANasa pAlakhImAM bese che ane bIjA mANasa upADe che, eka Icchita bhejana khAya che, ane ekane lU, sUke juvArane Tale paNa maLI nathI. keI dekhate te koI AMdhaLo, koI spaSTavaktA te ke I meMge, keI rAjA, kaI raMka, keI zeTha, te koI nekara, e vagere tamAma karmanI vicitratA che. karmonA pratApe zrI AdinAtha bhagavAnane bAra mahinA lagI anna-jaLa na maLyuM, zrI mahAvIra svAmInA kAnamAM khIlA ThekANA, paga para khIra raMdhANI, govALiyAe mAryA, e pramANe aneka kaSToupasargo sADAbAra varSa ne eka pakhavADiyA lagI paDyAM. sagara nAme cakravartInA sATha hajAra putro ekasAthe marI gayA, sanatakumAra cakravatInA zarIramAM 700 varSa lagI keDha rega rahyo, rAma lakSmaNa vanamAM vasyA, sItAjI para kalaMka AvyuM. laMkA agnimAM baLI, kRSNa vAsudevane janmatI vakhate AnaMda maMgaLanAM gIta gAnAra ane maratI vakhate kaI Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -para4 jaina tattva prakAza AzvAsana denAra ke renAra na rahyuM, evI evI viTaMbaNuM uttama puruSane paDI, te bIjAnuM te zuM gajuM ! e karmo ja jIvane ekedriya, naraka vagere nIca gatimAM ane manuSya-svaga vagere UMca gatimAM laI jAya che. vizeSa zuM kahuM? e kama dUra thAya tyAre ja mekSa prApta thAya che. karmavAdI be ke, mATe ja karma mahA baLavAna che ane "karmavAdIne-mAro mata ja sAce che. (karmavAdanI sAthe puruSArtha ane bAkInA 4 samavAyo joDavAthI ja svAduvAda prarUpaNa thAya che. dAkhalA tarIke, eka jIvane mekSa thaye temAM pAMca samavAya Ave che. 1. sarva karma alaga thayAM, 2. puruSArthathI sarva karma baMdhane alaga karyA. 3. mekSane samaya paNa kALane ja paryAya che. 4. bhavI hoya te ja mokSanI sAdhanA karI zake, kAraNa ke tene svabhAva te che. 5. jIvane te vakhate mekSa thavAne hatuM eTale ke mokSanI sAdhanAmAM te vakhate tene naMbara lAge ane te kevaLI bhagavAnanA jJAnamAM paNa tema ja hatuM. lekasvabhAvanI vartAnAmAM tene vAre Avyo. AvI rIte pAMce samavAya sAthe rahe che.) karmavAdI matane badale keI A jagAe e IzvaravAdI mata sthApe che. je kaMI thAya te IzvarathI ja thAya che, ane te ja kartA che. Izvarane hukama vinA eka pAMdaDuM paNa hAlI zakatuM nathI. sukhaduHkha, svarganaraka, seve ApanAra ane sarva kAryane mAlika-kartA Izvara ja che. Izvara=jene ezvaryA che te Izvara. azvarya=siddhi. te 10 bAhyaprANa rUpI bAhyasiddhi ane 4 bhAva prANarUpI bhAva siddhi eTale Izvarane artha jIva thayo. jIva potapotAnAM karma ane bhAvane kartA ane bhaktA che tethI potapotAnI suSTine kartA ane bhoktA che. A artha karavAne badale mithyAtvIe Izvarane bIjI rIte mAne che te sarvathA mithyAtva che. 5. udyamavAdI-udyamathI ja tamAma bane che ane kALa, svabhAva, niyati ane karmathI kaMI thatuM nathI, ema udyamavAdI jaNAve Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM H mithyAtva para5che. te kahe che ke, karma te nirbaLa che, jaDa che. tenAthI kaMI thatuM nathI. juo puruSanI 72 kaLA, strInI 64 kaLA udyama karavAthI AvaDe che. ghoDe, popaTa, vAMdare, kUtare, hAthI, vagere pazu hovA chatAM udyama karavAthI aneka kaLA zIkhI jAya che. mahela, makAna, vastrAbhUSaNa, vAsaNa, pakavAna save udyamathI ja taiyAra thAya che ane udyama vaDe ja bhogavI zakAya che. mATImAMthI senuM, dariyAnI chIpamAMthI metI ane paththaramAMthI hIrA paNa udyama vaDe ja nIkaLe che. udarapoSaNa paNa udyama karavAthI ja thAya che. bilADI udyama kare che te ja dUdha ane malAI khAya che. deza paradeza aneka jAtanA dhaMdhA kare che te ja mANase gujarAna calAve che. madhamAkhIo madha, kaLiyAo jALa ane pakSIo pitAnA mALA udyamathI ja banAve che. nirudyamI manuSya, nirudyamI kIDI ane nirudyamI paMkhI bhUkhe mare che. udyamathI ja zrI rAmacaMdrajI sItAjInI khabara meLavI zakyA ane temane laIne AvyA. udyamathI ja lakSmaNe rAvaNane mAryo, udyama karIne draupadIne kRSNa laI AvyA. zrI. kezI svAmIe udyama karyo te ja paradezI rAjA svargamAM gayA. vizeSa zuM kahuM ? sAcA manathI udyama kare te e udyamanA pratApe svalpa kALamAM ajarAmara akSaya sukhane bhaktA thAya. (udyamavAdanI sAthe. samakita che.) e pramANe pAMca samavAyane vivAda anAdi kALathI cAlI rahyo che. e pAMce, pitapatAnI eka eka bAbatane grahaNa karI potAne pakSa tANe che ane bIjA pakSane cheTo kahe che. eTalA mATe e pAMce ekAMtavAdI kupravacana dharmagata mithyAtvI che, e pAMca potapotAnA pakSa cheDI ekatra thaI jAya te nyAya pakSa Ave che ane samadaSTi thAya che. te upara eka daSTAMta eka ThekANe pAMca AMdhaLA beThA hatA. tevAmAM tyAM eka hAthI nIkaLe. pAMce AMdhaLA hAthI pAse jaI tenA ekeka aMga para hAtha Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza pheravI pitapotAne ThekANe jaI beThA ane hAthIne rUpanI aMdara aMdara puchagAcha karavA maMDayA. eke kahyuM, hAthI thAMbhalA jevuM che. bIje kahe, nahi, hAthI aMgarakhAnI bAMya jevo che. trIje kahe, sUpaDA jevo che. cethe be, sAvaraNa jevo che. ane pAMcame belyo ke cabUtara (TA) je che, ema kahI ekabIjA laDavA maMDyA. eka kahe, huM sAce ane tame badhA kheTAM, bIjo kahe, huM kahuM chuM tema ja hAthI che, tame badhA AMdhaLA che. e joI eka dekhatA mANase kahyuM ke, tame ekeka kahe che teTaluM ja je manAya te tame sarve beTA che, paNa saune mata bhege karIe te sAcA che. je thAMbhalA je kahe che te hAthInA paga che. aMgarakhAnI bAMya jevI hAthInI sUMDha che. sUpaDA jevA kAna che. sAvaraNI jevI puMchaDI che. ane cabUtarA jevI pITha che. ema pAMcenA matane ekatra karavAthI hAthI thAya che. e pramANe pitapatAnA ekAMta mata sthApanAra pakSagrAhIone mithyAtvI kahe che. e pAMca samavAyanA saMyegathI vividha prakAranA pAkhaMDIonAM 363 mata thAya che te jaNAve che. pAkhaMDI matanA mULa cAra prakAra che. (1) kiyAvAdI, (2) akiyAvAdI, (3) ajJAnavAdI, ane, (4) vinayavAdI. 1. kiyAvAdInA 180 prakAranA mata thAya che. kALa, svabhAva, niyata, karma, ane udyama e pAMca samavAyane sva AtmA ane para AtmA upara lagADatAM dasa bheda thayA. e dasa upara zAzvata ane azAzvata e bela lagADatAM vIsa bheda thayA. nave tava upara e sarva bola lagADatAM kula 180 bheda kriyAvAdInA thayA. pa4ra4ra4-180 bheda kula che. kriyAvAdIne e mata che ke, jIvane pApa-puNyarUpa kiyA lAge che, ane tethI A leka ane para lekane te svIkAre che. kiyAvAdI haMmezAM kriyAnAM ja vakhANa kare che. ane ekAMtapaNe kriyAne ja sthApI, jJAna, darzana vagerenuM utthApana kare Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA, rastAmAM te Izvara yA eka AdhI savAramAM so prakaraNa 3 jU : mithyAtva para7 che. paNa eNe eTale vicAra kare joIe ke, satya jJAna vinA kiyAnuM svarUpa zI rIte jANavAmAM Avaze ? jJAna vinA kiyA zUnya che. jJAna ekaluM pAMgaLuM ane kiyA ekalI AMdhaLI che. e ane saMyega maLaze te ja dhAryA kAmanI siddhi thaze. daSTAMta-keTalAka mANasa musApharI karatA hatA. rastAmAM kaI jagAe jaMgalamAM rAta rahyA. savAramAM sau UThI pitapotAne mArge cAlyA gayA paNa eka AMdhaLe ane eka laMgaDe (pAMgaLe) be jaNa sUI rahyA. eTalAmAM e jaMgalamAM dAvAnaLa lAge, jenAM tApathI baMne jaNa gabharAIne jAgI UThayA. baLI maravAnI bIkathI AMdhaLe te Amatema doDavA lAgyo. tene joI pagale sAda karIne pitAnI pAse bolAvyuM ane kahyuM, je bhAI! ApaNe chUTA rahIzuM te baMne dAvAnaLamAM baLI marIzuM. tuM mane tArI khAMdhe besADa, ane huM tane kahuM te pramANe tuM cAla, jethI ApaNe baMne bacI jaIe; ane kaI gAma bheLA thaI jaIe. AMdhaLe tenA kahevA pramANe cAlyo tethI baMne sukhI thayA. e ja pramANe saMsArarUpa jaMgalamAM mRtyarUpI sakhata Aga lAgI rahI che. temAMthI ekale jJAnI paNa bacate nathI, tema ekale. kriyAvaMta paNa bacatuM nathI. je jJAnapUrvaka kriyA kare te ja matarUpI dAvAnaLamAMthI bacI Akhare zivapura nagare pahoMce che. 2. akiyAvAdI-A matavALA kahe che ke saMsAranA sarva padArtho asthira che tema ja AtmA paNa asthira hovAthI tene kiyA (puNya-pApa) nathI. vaLI, keI kahe che ke AtmA AkAzavata sarvavyApaka ane nirAkAra hovAthI te sarvadA akriya che; puNya-pAparUpa kiyA tene sparzI zakatI ja nathI. AtmA nilepa hovAthI te paramAtmA che, enAthI para kaI paramAtmA che ja nahi. je svarga, naraka mekSAdi prarUpe che te duniyAne Thage che. vaLI, keI kahe che ke AkAza, vAyu, teja, apa ane pRthvI e pAMca bhUtethI 25 tatva utpanna thayAM che te ja AtmA che ane dAvAnaLamA bacata nathI. tenI paNa bacata nathI. sakhata Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa28 jaina tattva prakAza mRtyu thAya che tyAre paMca bhUte potapotAmAM bhaLI jAya che tyAre AtmA naSTa thAya che. AtmA bIjI kaI vastu nathI. na koI paramAtmA che, na keI puNya pApa che. A badhA kumationA bhrama che, ene cheDe ane nizcitapaNe-nirbhayapaNe mojamajA uDAve. AvuM kahenArane. akiyAvAdI ane nAstika paNa kahe che. akiyAvAdInA 84 prakAre che. pAMca samavAya ane IcchAthI utpanna thayela jagata ema 6 bAbatane sva AzrI ane para AzrI lagADatAM 12 mata thayA. e bArane sAta tattva (puNya pApa sivAyanAM) para lagADatAM 84 mata thayA. 6x287=84. puNya pApanAM phaLa AtmAne bhegavavAM paDatAM nathI ema akiyAvAdImAne che. tene pUchIe ke bhAI ! puNya pApanAM phaLa keIne bhegavavAM paDatAM na hoya te duniyAmAM eka sukhI ane eka duHkhI kema che ? eka haMmezAM dina prati cAra vAra icchita bhejane karAvI AnaMdathI. jame che. pAMca vAra pazAka badale che ane saMsAranAM sukho bhegave che. tyAre bIje cAra ghaDI rAta bAkI hoya tyAre savAre vahele UThI jagalamAMthI lAkaDAMnI bhArI lAvI bapora sudhI gAmamAM rakhaDIne vece che. tenA paisAnuM anAja lAvI hAthe daLI paheAra rAta jAya. tyAre lakhI sUkI rAbaDI pIne sUI rahe che. vaLI, haMmezAM tevuM saMkaTa sahana karavA chatAM peTa pUratuM anna, eba DhaMkAya teTalAM lUgaDAM ane rahevAne jhUMpaDI paNa pAmate nathI, enuM zuM kAraNa ? kAraNa e ja che ke puNya-pApa che ja ane tenAM phaLa sau bhegave. che. Ama vicArI nAstikenA phaMdamAM na phasAtAM sukhAbhilASI manuSyae. dharmArAdhana karavuM joIe. 3. ajJAnavAdI-ajJAvAdInA 67 mata che. ajJAnavAdI sAta. prakAre saMkalpa vikalpa kare che. 1. jIva chate che. 2. jIva chate. achate bane che. 3. jIva achata che. 4. jIva chate che paNa kahevuM nahi, 5. jIva achata che paNa kahevuM nahi. 6. jIva chate achata baMne che. 7. jIva chate paNa nahi ane achate paNa nahi. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 nuM mithyAtva pa29 saMkalpa vikalpanI e sAta rIte nava tatva upara lagADatAM 947=63 mata thAya che. temAM sAMkhyamatavAdI, zivamatavAdI, vedamatavAdI ane viSNumatavAdI e cAra mata kaI kaI pakSanuM grahaNa karI meLavavAthI 67 mata thAya che. ajJAnavAdI kahe che ke jJAna te sAva khoTuM che. kAraNa ke jJAnI te vivAdI hoya che. ane vivAda karavAmAM sAmA pakSavALAnuM baTuM ciMtavavuM paDe che, tenuM pApa lAge che, vaLI jJAnI pagalepagale Dare che, tethI tene hareka vakhate karmane baMdha paDeye ja jAya che. ame ajJAnavAdIo tenAthI sArA chIe, nahI jANavuM ke nahI tANavuM, jANe ene tANe, na kei sAthe vivAda kare, na koIne sAcuM ke khoTuM kahevuM, tema ane puNya pApamAM samajatA paNa nathI. eTale amane jarA paNa doSa lAgatuM nathI evA ajJAnavAdIne eTaluM pUchIe ke, tame je bole che te jJAna hovAthI bele che ke ajJAnatAthI bole che ? je tame jJAnathI bolatA ho te tamAro mata ja judo the, kAraNa, ajJAnIne vaLI jJAna kyAMthI ? ane ajJAnathI belA ho te ajJAnIthI uttara ja zI rIte devAya? ane kadI uttara devAya te te uttara apramANa che. vaLI, tame kaho cho ke-ame ajJAnavALAo, ajJAnatAthI--aNasamajathI pApa karIe chIe, jethI amane pApa lAgatuM nathI. " te bhalA, ajJAnapaNe jhera khAo te jhera caDe ke nahIM ? je jhera caDe te ajJAnatAthI kareluM pApa paNa lAge ane tenAM phaLa bhegavavAM paDe. bhAI ! kharI vAta te e che ke jJAnI karatAM ajJAnIne vadhAre pApa lAge che. jJAnI te jANe che ke, A jhera che, te khAIza te marI jaIza, mATe tenAthI te sadA dUra rahe che; kadI auSadha vagere kAraNe jhera vAparavuM paDe te paNa pramANa jeTaluM ja ane te paNa anapAna vidhi sahita ja vApare che ane tethI jhera vAparatAM chatAM mRtyuthI bace che. paNa ajJAnI ajANatAM, pramANa rahita jhera khAI jAya che tethI mRtyune vaza thAya che. . 34 2 vaza thAya che. tenI Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :530 jaina tattva prakAza e ja pramANe jJAnI jANe che ke pApa mane duHkhadAtA che. tethI te pApathI dUra rahe che. paNa kadI karma roganA jorathI pApa karaze te paNa te khapa pUratuM ja, eTale kArya karyA vinA cAle nahi teTaluM ja ane te paNa DaratAM DaratAM karaze. ethI temane AtmA anartha- daMDathI bacI jaze, tema ja vakhata para prAyazcita laI zuddha thaze. paNa ajJAnI te bicAre pite mAnI lIdhelA ajJAna sAgaramAM ja DUbI jaze. 4. vinayavAdI-tenA 32 mata che. te A rIte che. 1. sUryane vinaya; 2. rAjAne vinaya, 3. jJAnIne vinaya. 4. vRddhane vinaya, 5. mAtAne vinaya, 6. pitAne vinaya, 7. gurune vinaya, 8. dharmane vinaya, e ATha vinayane manathI rUDe jANe, vacanathI guNagrAma kare, kAyAthI namaskAra kare ane bahumAnapUrvaka bhakti kare, e rIte 844=32 bheda thayA. e vinayavAdIne e mata che ke, badhAya guNomAM vinaya guNa zreSTha che, sauthI namI-bhajIne rahevuM. kaI game te hoya te, paNa ApaNe te tene ekasarakhe gaNave, ane keInA pakSane nidave nahi; e vinayavAdI "anAbhigrahika mithyAtvI" jevA jANavA. ahIM jJAna, guru ane dharma kevaLIne vacana anusAra nathI. bAkInA laukika vinaya che. vaLI, ekAMtavAda paNa che tethI mithyAtva che. e pramANe kiyAvAdInA 180 , akiyAvAdInA 84, ajJAnavAdInA 67 ane vinayavAdInA 32 maLI kula 363 pAkhaMDI mata ekAMtapakSInA thayA. ene mAne te laukika gurugata mithyAtva gaNavuM. agnine sadA jAgate rAkha, dhUpa, dIvA karavA, dhUNI tApI tapa kara, ane yajJa ane havana vagere karavAM, emAM keTalAka dharma mAne che. ene paNa jarA vicAra karIe. agni jevI rAkSasI cIjane tRpta karavAne A duniyAmAM kaI samartha nathI. je dizAmAM agni jAya che te dizAnAM sarva prANImAtranuM Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 jI : mithyAtva bhakSaNa kare che evA sabhakSI--sadA--atRpta--sadA bhUkhyA agninu pASaNa karavAmAM dharma zI rIte heAya ? 531 hAya te aTakatA ? havananI sugaMdhIthI rAganA nAza thAya che, ema plega vagere rAkSasI rAgathI sRSTine saMddhAra thatA kema nathI havananA dhumADAthI vAdaLAM thaI vRSTi thatI hAya tA aneka dezeAmAM duSkALane lIdhe lAkho manuSyA kALanA koLiyeA thaI rahyA che, tathA sadaiva pANI vinA prANImAtra herAna herAna thAya che ene zA mATe thatA nathI ? dhumADAthI vRSTi thatI hAya ta sRSTimAM dharAmAM harahameza rAMdhavA, pacana pAcananI kriyA thai rahI che tenA pArAvAra dhumADe thAya che, chatAM duSkALa kema paDe che? e badhI sama jaNu ajJAna dazAnuM ja kAraNa che. aTakAva save keTalAka anAya te vaLI eTale sudhI mAne che ke " cannArtha vAva: zreOM" yajJane arthe agnimAM pazuone hAmavAM e bahu ja uttama che. azrvamedha, gaumedha, ajA (makarI) medha ane naramedha yajJA karI agninA kuMDamAM jIvatAM gheADA, gAya, bakarI ane mANasane khALI nAMkhavAthI svarga maLe che, varasAda thAya che ane icchita sukhanI prApti thAya che. * asAsa ! hajAra vAra aphsAsa ! keTalI adhama ane Azcayajanaka mAnyatA ! je uttama prANIethI A sRSTi vahevAra rUDI rIte cAlI rahyo che, jee na heAya tA sarva sRSTi sUnakAra thaI jAya, tene ja agnimAM khALavAthI puNya thatu hAya teA pachI pApa zAmAM gaNavu' ? bicArAM garIba ane nirdoSa prANIone ja heAmavAnuM ghaNAkharA " zlAka- yUpa chitvA pazUn hatvA kRtvA rudhiraM kardamam / yadyeva gacchate svarga, narake kena gacchate // a vedokata rIte yajJanA sthaMbhane chedIne pazuone mArIne, pRthvI para rudhirane kAdava macAvIne jaje yajJanA kartA svarge jAya, te pachI narakamAM koNa jaze ? yajJAthe pazubhAva: koSTha: 18 pApasthAna pazubhAvamAM che, eTale vagara vicAryuM. pApakarma che. te pApasthAna rUpI bhAvA che te bhAvAne vRttikSepa ane dhyAnarUpI yajJathI bALI nAMkhavAM ema artha kare te te artha barAbara bese che. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 jaina tattva prakAza kahe che, paNa tevI rIte koIe vAgha, cittA, siMhane homavAnuM kahyuM heta te kharI khabara paData. vaLI, e nirdaya leke evI zekhAI kare dharma nimiro pazuhiMsA kare te adhogati prApta thAya che. tenAM dRSTAMta kaleka tevopara vyAna, ejJa cAna je thavA | ghnantijantUn gataghRNA, ghorAM te yAnti durgatiM / artha-devatAne bheTa ApavAnA ke yajJanA bahAnA nIce je pura bedarahita banI, bicArAM prANIone mAre che teo marIne ghora durgati (sAtamI naraka vagere)mAM jAya che, ema tattvajJa puruSoe pharamAvyuM che. blaka-caMdhe tamati mamnti, pazumirca thanAma " hiMsAnAma bhaved dharmo, na bhUto na bhaviSyati / / artha--jeo pazuothI devatAonI pUjA kare che teo anya tamasU (sAtamI naraka agara aMdhakAra)mAM DUbI jAya che. kAraNa ke hiMsAmAM dharma kadApi thayo nathI ane thaze paNa nahi. nirdoSa yajJa vize daSTAMta - zleka-jJAna paDhi parikSaka, trahArthe rAmasi | snAtvIta vimale tIrthe, pApa SaD tApahAriNi / / (zrI vyAsa RSi) artha-jyAM jJAnarUpI taLAva che, dayA ane brahmacaryarUpI pANI bharyuM che, evA (Atma) tIrthamAM nAhIne pApane tathA kAmakrodhAdi tApane zamAvo. vaLI, nirdoSa yajJa mATe kahe che ke :ka-canAnI navavuM 3, 6 mAta pitte asatkarma samit kSepe, ragni hotraM kuruttamam / / kaSAya pazubhi duSTai, dharma kAmArtha nAzakaH / zama maMtra hutaiyajJa, vidhehi vihita budha : // artha-1. jIvarUpI kuMDamAM. damarUpI pavanathI, dIpa evo je dhyAnarUpI agni che, temAM ATha karma rUpI lAkaDAM nAMkhI uttama agnihotra yajJa kare. 2. vaLI, dharma-artha-kAmano nAza karanAra samatAjapa maMtranI Ahuti apANI che evA duSTa kaSAyo (krodhAdi) rUpI pazuo vaDe jJAnI janenI sahAyathI thatA yajJa karo. azvamegha yajJa te manarUpI ghoDAno, gaumedha yajJa te asatya vacanarUpI gAyana, ajAmedha yajJa te IndriyorUpI bakarInA, ane naramedha yajJa te kAmadevarUpI purUSano, upara lakhyA pramANe kuMDanI agnimAM yajJarUpe karavAthI svarganI prApti thAya che, jo sAco yajJa karavo hoya to e karo. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 jI : mithyAtva 533 che ke pazu vagere anAtha jIve A sa'sAramAM annajaLa vinA mahu duHkhI thAya che. tema ja bIjA pramaLa prANIe paNa teone trAsa Ape che, e badhA duHkhAmAMthI mukta karavA ane devatAi sukhA bhAgavavA ame teone yajJamAM hAmI svage paheAMcADIe chIe. evA pApI leAkAne mATe dhanapALa kavi kahe che keH nAhaM svargata lopabhogatRSito nAmyarthitastvaM mayA // saMtuSThastRNabhakSaNena satataM sAdho na yuktaM tava // svarge yAMti yadi tvayA vinihitA, yajJe dhruva prANino // yajJa kiM na karoSi mAtRpitRbhiH putraistathA bAMdhavai // > // pazu kahe che he yajJakartA ! mane svarga sukhanI jarA paNa IcchA nathI, tema meM tArI pAse te sukhanI yAcanA paNa karI nathI, ke mane te sukha Apa. huM mArA kuTuMba parivAra sAthe jaMgalamAM tRNujaLa khAipI pUrNa saMtuSTa chuM ane svarga karatAM paNa vizeSa sukha mANuM chuM; chatAM mane niraparAdhIne nAhaka zA mATe mAre che ? are bhAI ! yajJamAM heAmavAthI svarga maLe che evI tArI pUrNa pratIti hoya te tArAM mAtA, pitA, bhAi, putra, vagere vahAlAM svajanAne havananA kuMDamAM hAmIne zA mATe svanAM sukho temane apAvatA nathI ? vaLI zrImad bhAgavatamAM prAcInamahI rAjAne nArada RSie upadeza ApyA che keH-- bho bho prajApate rAjan, pazuna pazya saMjJApitAn jIva saMdhAn nirghuNan ete tvAM saMparetamayaH tvayAdhvare / sahasrazaH // saMpratikSate smarato vaizasa tava / kUTai cchidaMtyusthita manvayaH 11 [zrImad bhAgavata, adhyAya 25, zloka 7-8] nArade kahyuM ke he prajApati-prAcInakhahI rAjana ! teM ghaNA ja anyAya karyAM che. kruguruonA asatya upadezane AdhAre, ane vedanI Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 jaina tattva prakAza AjJAnAM rahasya samajyA vinA tene avaLA artha karIne rAMka pazuonI pazutA tarapha najara sarakhI paNa na karatAM bicArAM barADA pADatAM hajAro pazuone te yajJamAM bALI nAMkhyAM che. e sarve pazuo tArI pAsethI badale levA mATe tArA mRtyunI rAha jotAM beThAM che. tAruM AyuSya khUTayuM ke tarata ja je teM emane vadha karyo che te ja teo tAre judo judo vadha karaze ! evuM sAMbhaLI prAcInabahIM rAjAe hiMsA dharmane tyAga karyo. juo bhAIo ! hiMdu dharmanA mukhya zAstrone ke sAce upadeza che ! evI satya vAtane na svIkAratAM, manasvIpaNe leko anaWkArI hiMsA karI rahyA che, temanI zI gati thaze? sArAMza e che ke, agninuM piSaNa karavAthI dharma nathI, tema agni keI divasa tRpti pAmate nathI, evuM nizcayapUrvaka jANI agninA AraMbhathI baco. vAyukAya hiMsA dharma-keTalAka leke pitAnA mAnelA prabhune tathA gurune hiMDoLAmAM jhulAve, temanI pAse aneka jAtanA vAjiMtra vagADe, paMkhAthI pavana nAkhe, vagere kriyAthI tema ja tenA jevA DhaMgasega, cenacALAthI dharmanI unnati mAne che. e paNa eka jAtanI beTI mAnyatA che. ethI te nAhaka vAyukAyanA jIvenI hiMsA thAya che. ane evI ayatanAthI prabhu rAjI thAya ke dharmanI zobhA vadhe evuM bane zI rIte ? mATe evI ajJAnadazAmAMthI nivavuM. vanaspatihiMsA -vanaspatine te hiMduzAmAM pUjavA yogya kahI che. zloka-mUtve trahamAM tyAM viSNu che, zA phAMza meva ja che patre patre deva nAma, vRkSAyaM namo'stute / / -viSNu purANa hareka vRkSanA mULamAM brahmA, chAlamAM viSNu, DALIomAM zaMkara ane pAMdaDAMmAM devane vAsa che. mATe he vRkSatane namaskAra ho, evuM Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva 535. bolanAra, samajanAra ane mAnanAra paNa ajJAnadazAthI aMdha banI. vRkSanAM aMge jevAM ke patra, puSpa, phaLa, mULa, vagerene teDI IcchA mujaba tenI racanA karI dene samarpaNa kare che ane ema karavuM tene dharma mAne che. tulasInA choDane viSNunI strI tarIke tema ja pitAnI mAtA tarIke mAne che. tenAM pAMdaDAM teDI dharmane nAme devene caDAve. che e DuM bhoLapaNa che? vaiSNava bhAIo kahe che ke, sarva sRSTi viSNu bhagavAne banAvI che, ane sRSTi uparanA sarva padArthonA te ja mAlika che. ema che, te viSNunI cIje viSNune devAthI teo zI rIte prasanna thaze ! zuM viSNu bhagavAna-pAna, phaLa-phUlanA bhUkhyA che ? ane te bhUkha paNa tame vastuo Apaze tyAre ja bhAMgaze ane tRpti thaze ? evI aneka ajJAnatAvALI dharma mAnyatAone lIdhe keTalAka te moTAM moTAM vRkSone paNa jaDamULathI ukheDI nAkhe che. choDanI kAcI kaLIo tathA phUlelA phUlone seMkaDe baMdha toDI nAMkhe che. kumaLA tema ja tAjA cakacakita pAMdaDAne paNa teDavAmAM meja mAne che ane e badhI vanaspatio prabhune caDyA pachI game tyAM rakhaDe che, ragadoLAya che ane hajAra mANasanA paga taLe kacarAya che. agara pANImAM padharAvAya che. e sivAya, prabhune bhega lagAvavA nimitte kaMdamULAdi vanaspatione saMhAra thAya che. ethI vizeSa ajJAnatA bIjI kaI gaNavI? dharmane nAme trasa hiMsA-keTalAka leke kIDI, mAMkaDa, DAMsa, macchara, jU, lIpa, vIchI, sApa, maMkaDA, ItyAdine pralayanA (maravA mATe ja sarajAyelA) jI kahe che. te che saMsAramAM kaMTaka eTale duHkharUpa che mATe mAravAmAM pApa nathI ema paNa gaNe che. evA bheLA. bhAIone pUchIe ke, bhAIo! ene kaMTaka zA mATe kahe che ? tyAre javAba Ape che ke amane duHkha de che mATe teo kaMTaka che. ThIka, paNa teo te kaMTaka jIve che. vaLI, aNasamaju che. paNa kaTaka jIne mAranAra tamArA jevA samaju ene kevA nAmathI oLakhIzuM ? Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza teonuM mahAkaM Taka nAma ke nahi ? kaTaka jIve ne (pralayanA jIvAne) tame cheDatA nathI te tamane mahAkaTakane (maDApralayanA jIvAne) kaNa cheDaze? bhAie ! jo tame izvarane sarva sRSTinA kartA mAne che te jema tamane Izvare pedA karyA che tema te jIvAne paNa tamArA mate Izvare ja banAvyA che. ane koI ne koI hetuthI banAvyA haze, te evI mahAna IzvarI sattAnA majAnI cIjone anupakArI samajI e nAnAM prANIonA vadha karI tame izvaranA gunegAra anyA ke nahi ? kuMbhAre anAvelA ghaDo koI phADI nAkhe te tene kuMbhAra paNa sajA karyAM vagara rahetA nathI, teA IzvarI cIjone tame toDI-phoDI-kacarI mArI nAkhaze tA te, tamane zI rIte cheDaze? zuM Izvara tamAre mitra che? ane te bicArAnA zatru che? are ! izvare tA kahyu che ke : 136 mRgoSTrakharamarakAkhusarIsRpamakSikAH / AtmanaH putravat pazyet teSAM madhye kimantaram // mRga, UMTa, gadheDuM, vAMdarA, UMdara, sarpa, pakSI ane mAkhI, vagere prANIone paNa peAtAnA AtmA jevA tema ja peAtAnA pyArA putra jevAM gaNavAM, jarA paNa aMtara na rAkhavuM. temanI sAthe paNa mitrabhAva rAkhaveA. zAstrakAro AthI vadhAre zuM kahe ? vaLI, AzcaryanI vAta teA e che ke, je je pazuone eka vakhata te duzmana gaNe che tenI pUjA paNa kare che. je sarpane duzmana gaNI mArI nAkhe che te ja sapne nAgapaMcamInA roja dUdha pivarAve che, pUjA kare che. tenA citrA gharanI bhIMteA para cItarI AnaMda ne pavitratA mAne che. sAkSAt sa na maLe te citrAmaNathI ALekhI pUjA kare che. kRSNane sarpanI zayyA para suvarAvyA che. mahAdevajInA gaLAmAM sapa vITALela che. e pramANe je praNIo prabhune paNa priya che tene mArI nAMkhe te prabhunA kaTTA verI ke nahiM ! vaLI, keTalAka anAryAM devane nAme ane dha thAya te hetuthI raMka bicArAM bakarAM, Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa37 prakaraNa 3 juM : mithyAtva kUkaDA jevAM pazuone mAre che ane pachI pote tenuM mAMsa khAya che, tene mAravAnuM pApa potAnA mAthe na letAM devane mAthe rAkhe che. matalabIpaNAnI hada AvI rahIne ? are bheLA bhAIo ! deva dayALu hoya ke hiMsaka hoya? tame pote jIbhanA lupI che, hatyArA che, tethI bIcArA devane paNa hatyArA banAve che. devanAM paNa bhaktone pratApe bhAgya UghaDayAM, paNa teo samajatA nathI ke, satIne mAthe paNa vyabhicArIpaNAnuM kalaMka caDAvavAthI jeTaluM pApa che teTaluM ja pApa dayALu devane hiMsaka (hatyArA) banAvavAnuM che. viSNupurANamAM kahyuM che jale viSnu, sthale viSNu, viSNu parvata mastake / jvAlA mAlA kule viSNu, viSNu sarva jaganmayaH / / he pArtha! huM jaLamAM chuM, sthaLa (pRthvI) mAM chuM. parvatanA mAthA upara (vanaspatimAM) chuM, javAlA (agni)mAM chuM, mAlA (havA)mAM chuM, kula (hAlatAM cAlatAM prANI) mAM chuM. e cha kAyArUpI sarva jagatamAM vyApI rahyo chuM. jema ke rAjAne cha putra heya, temAMthI ekane mArI kaI mANasa rAjAne caDAvIne pUche ke, he rAjana! tame saMtuSTa thayA ? te vakhate rAjA saMtuSTa thAya ke nArAja tene vicAra karI le. evI rIte chakAyanA jIvonI hiMsA karI prabhune khuza karavA jeo cAhe che tenA upara prabhu khuzI thatA ja nathI, paraMtu ati nArAja thAya che. * pada-devake Age beTA mAge, goTe so to Apa hI Ave, jaga cale upharaMTe, takhato to nArela kare; unako caDAve na roTe; jUTheko sAheba kese bheTe ! (kabIra) Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 jaina tattva prakAza khuda kRSNa arjunane kahe che ke - zloka-cicA mAruM pArtha vAyAvana skecaE vanaspatigatazcAhaM, sarvabhUtagatopyahaM // yo mAM sarvagataM jJAtvA, na vihiM set kadAcana // tasyAhaM na praNazyAmi, sasaca me na praNazyati / / artha aho pArtha (arjuna) ! huM mATI, pANI, agni, havA, vanaspati ane sarva bhUta (hAlatAM cAlatAM prANa)mAM vyApI rahyo chuM, e pramANe mane sarvamAM vyApaka jANIne je mArI hiMsA karatuM nathI, (arthAt chakAyanA jIna vadha nathI karate) tene huM paNa vadha karate nathI. vaLI, lAka-ra ra ra ra nathI, te sA dayAne zleka-1 nA rIkSA ne nA mikSa, tAna ra tarata na tajJAnaM na taddhyAnaM, dayA yatra na vidyate / artha-jenA hRdayamAM dayA nathI, tenI dIkSA, zikSA, dhyAna, tapa, jJAna, dAna, sarva mithyA che. zAstrakAroe te dayAne evI rIte mahimA batAvIne avadhi karI che. e pramANe hiMsAmAM dharma mAne che tene laukika dharmagata mithyAtva kahe che. mithyA parvo jevAM ke, hoLI, divALI, dazerA, rAkhaDI paDavA, guDI paDe (caitra sudi 1), bhAIbIja, kAjaLI trIja, akSayatRtIyA (akhA trIja), gaNezacotha, nAgapAMcama, rAMdhaNa chaTha, zItaLAsAtama, janmASTamI, rAmanavamI, dhUpadazamI, jhUlaNa agiyArasa, bhIma ekAdazI, vatsabArasa dhanaterasa, rUpacaudaza, zaradapUnama, hariyALI, amAvAsyA, vagere tahevArane mAne, vrata kare, e vakhate mithyAtvI devenI pUjA kare, te. paNa laukika dharmagata mithyAtva che. keTalAka ekAdazI vagerene upavAsa kare che, temAM upavAsanuM te nAma mAtra che ane khAya che roja karatAM ghaNuM vadhAre, tethI upavAsanuM sArthaka zuM? Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : mithyAtva nArAyaNa kavi kahe che ke : giriaura kada vAre khAya, kisamisa aura sAMThe aura si"gheADese, hAta TThila AMkha jAMbu guMgiri kalAka Dha, aravI kuMdana ke peDa khAya, leTe kharamUje tarabUje aura si'gADe ke zIrase bhUkhako kaheta huM nArAyaNa, karate haiM kUNI hANu, dvAdazIkI dAdI hai // 1 // bhagA kahenekI ekAdazI, pana aura khaDI badAma cAya; svAdI hai // sarakaMda ; gAdI hai ! lIMbu jora; dI hai !! anna kaMda phala tyAgaM, nidrAzayyAM maithunam / vyApAraM vikrayaM kSauraM snAnaM daMtadhAvanam // ' 539 a-anna, ka N, phaLa, zayyA, nidrA, maithuna, levu', 'vecavu', hajAmata karAvavI, snAna ane dAtaNa e 11 vAnAM ekAdazImAM vajra vAM joI e. upara pramANenu kaSTa ekAdazIne divase sahana na thavAthI hAlamAM aneka DhoMga cAle che. keTalAka bhAjananA kIDA jevA mANase te vaLI ema paNa kahe che ke, naranuM zarIra che te nArAyaNanuM ja zarIra che. tevA zarIrane jarA paNa kaSTa devu na joIe, mATe thADuMghaNuM te jarUra khAvu joie. je pAtAnA zarIrane duHkha deze ane peTa bALaze te jarUra narakamAM jaze. evA mANasone dhArmika purUSo pUche che ke vizvAmitra, parAzara vagere RSioe sATha sATha hajAra varasa sudhI tapa karI leADhAnA kATanuM bhakSaNa karyu ane zarIra sAva sUkavI nAkhyuM. vaLI, navanAthe (nava jogI lAke) bAra bAra varSa sudhI sUyA (kAMTA) para UbhA rahI tapa karyuM, e badhA zuM narakamAM gayA haze kadI nahi. AvA gapADA purANu kahenArA mANasone zI rIte samajAvavA ? temanI pAse te cUpa rahevuM e ja sAruM che. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 jaina tatva prakAza jeo zAstranA AdhArathI vAta kare tene te pahoMcIe-samajA- vIe. paNa jeo pudgalAnaMdI (viSayamAM ja AsaktivALA) che temane tapanI vAta kaI divasa sArI lAgatI ja nathI. evA bheLA bhAIone khabara nathI ke, AtmAne damyA vinA A lekamAM ane paralekamAM kadI paNa sukha maLaze ja nahi, e vAta cakkasa che-"sute yu" eTale duHkhane aMte sukha hoya che. tema ja dasavaikAlika sUtranA AThamAM adhyayanamAM kahyuM che ke, "da Turva ma hara" dehane zAstranI rIte (deha parathI mamatva dUra karavA) duHkha ApavuM e mahA phaLanuM kAraNa che. A lekamAM paNa vidyAne abhyAsa kara, vyApAra kare, gharanAM aneka kAma pAra pADavA, vageremAM prathama duHkha dekhAya che, ane chevaTe sukhanI prApti thAya che, paNa bheLA bhAIo e duHkhane duHkharUpe gaNatA nathI. vaLI, roga maTADavA osaDa levuM, tenuM pathya pALavuM, vagere kAmamAM paNa prathama duHkha ja che. paNa regI tene dukha gaNate nathI ane AzAmAM ke lAlacamAM roga maTADavA icche che. te ja pramANe gharma kAryanuM paNa samajajo. dharmanAM kAmamAM vrata, niyama, tapa, vagere karavAmAM prathama duHkha dekhAya che tene duHkha kahevAya ja nahi. kAraNa ke aMte te te duHkhamAM parama sukha rahela che. dharmakAryamAM te alapa duHkha ne mahA sukha che evuM jANI laukika mithyAtvane tyAga karI, satya deva, satya gurU ane satya dharmane svIkAra kare ane parama sukhI thAo, 7. lekesara mithyAtva kottara mithyAtvanA paNa 3 bheda che (1) lekara mithyAtva (2) lekottara gurugata mithyAtva ane, (3) kettara dharmagata mithyAtva. tIrthakaranuM nAma tathA veza dhAraNa kare paNa tIrthakaranA lezamAtra guNa heya nahi, aDhAra deSathI bharela hoya, evAne deva mAne. vaLI, vItarAgadevanA nAmanI mAnatA tathA bAdhA rAkhI A lekamAM sukha, ge sI che ema rahela che. kahevAyA. Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva pa41 dhana, putra, nigI kAyA, gharanI aneka upAdhinuM nivAraNa, vagerenI IcchA kare athavA te te kAmanI siddhine mATe tIrthakara devanuM smaraNa, raTaNa, vrata, vagere kare tene lekara devagata mithyAtva kahe che. jaina sAdhunuM nAma, veza tathA upakaraNa dhAraNa karyA hoya, paNa jemAM sAdhupaNane guNe na haya, pAsasthA (bhraSTa sAdhu)nAM pAMca dUSaNa sahita haya, pAMca mahAvrata, pAMca samiti ane traNa gupti rahita hoya, chakAyanA jIvenI ghAtanA AraMbha kare, evA sAdhune guru tarIke mAnavA tene lekara gurugata mithyAtva kahe che. jainadharma nivadya (pApathI rahita) che. te dharmane AdaravAthI nirAgAdha ane akSaya mokSanAM sukha maLe che. chatAM tevAM uttama sukhane cheDI dharmanuM AcaraNa A lekanAM sukha prApta thAya teTalA sAru kare. jema ke mane putra thaze te kanakAvaLI tapa karIza, huM kaDapati thAuM te reja 2 sAmAyika karIza, pAkhInA piSadhavratanuM phaLa mane vepAramAM lAbha thAya te rIte maLaje, duzmanane ghera nukasAna thAya te aThThama karIza, vagere. A rUDhi je pradezamAM hoya te atizaya hAnikAraka che. te rUDhine TALavAne prayatna jarUra kare ja joIe. anaMta janma maraNanAM pherA jevuM mahAna duHkha TALI nAkhe evI sattA dharmanA AcaraNanI che. te phaLa levAne badale A jagatanAM kSaNika sukhe, azucimaya sukhe, je sukhane bhare nahi tevAM sukha meLavavA mATe dharmakaraNI thAya e te hIro ApI paththara levA jevuM che. jenadharma pALanAra vaNikaputra 1 rUpiyAne mAla paMdara Ane paNa nahi vece. ane vece te te mUkha gaNAya. te anaMta sukhanuM phaLa ApanAra evA dharmAcaraNane vepAra kSaNika sukhanA badalAmAM kare ene sujJa jaina zI rIte kahevAya? Ama vicArI lekottara dharmagata mithyAtvathI AtmAne bacAvo. 8. kumAracanika mithyAtva enA paNa traNa bheda che. 1. devagata-te, hari, hara, brahmA, vagere anya matanA devane mokSa prAptine mATe mAne, pUje, 2. guggata Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza te khAvA, jogI, vagere kuguruone kharA guru mAnI mekSa prAptine arthe temanI sevA bhakti-pUjA--lAghA kare. 3. dharmAMgata--te anya matanI saMdhyA, snAna, japa, hAma, vagere karaNIne mekSanI icchAne mATe 'gIkAra kare, je devA ane je gurue peAte mekSa meLavI nathI zakayA teo bIjAne zI rIte mekSa meLavI Apaze ? mATe mithyAzAstrAmAM evA devene mahimA sAMbhaLI samaSTi jaine emAM meAhita na thavuM. 542 9. jinavANIthI AchI prarUpaNA karavI te mithyAtva koI kahe che ke, AtmA tala ke sarasava jevaDo che, koI aMgUThA pramANe kahe che. tizraguptAcArye eka pradeza pramANa AtmA prarUpyA te ochI prarUpaNA kahevAya. peAtAnA matathI maLatA na thAya tevAM vacanAne uDAvI de, palaTAvI de, manamAnyA a kare te paNa mithyAtva che. 10. jinavANIthI adhikI prarUpaNA karavI te mithyAtva jema keTalAka, AtmAne sa'pUrNa brahmAMDamAM vyApelA mAne che vaLI, keTalAka sAdhunAM dharmAMpakaraNAne parigraha kahI evu' prarUpe che ke sAdhuoe sAva nAgA ja rahevu joIe ema kahe. tema ja zrI mahAvIra prabhunA 700 kevaLI zAstramAM kahyA che tene badale adhika kahe arthAt 1500 tApasAne kevaLajJAna prApta thayuM hatuM ityAdi zraddhA kare te adhika prarUpaNA. paNa mithyAtva che. 11. jinavANIthI viparita prarUpaNA karavI te mithyAtva jaina zvetAMbara digaMbara Adi sAdhu nAma dharAvI raktAMbara, pItAMbara, kRSNAMkharAdi dhAraNa kare. muhapatti Adi upakaraNAne viparIta prakAre rAkhe. vaLI, keTalAka matavALA kahe che ke :- A duniyA brahmAe banAvI che, * viSNu tenuM pAlana kare che. ane maheza (zaMkara) sRSTinI utpattinA saMbaMdhamAM veda, upaniSado ane purANeAmAM nAnAvidha vikalpA jovAmAM Ave che, temAMthI gheADA ahIM kahIe chIe. * Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva 543 tene saMhAra kare che. brahmAne IcchA thaI ke "USE vAcA" arthAt huM eka chuM te anekarUpa banI jAuM. (1) kRSNa yajurvedanA jotiriya upaniSadUnI brahmavallImAM kahyuM che ke paramAtmAthI AkAza, AkAzathI vAyu, vAyuthI agni, agnithI pANI, pANIthI pRthvI, pRthvIthI ASadhi, auSadhithI anna, annathI vIrya ane vIryathI puruSa utpanna thayo. Ama, sRSTi utpanna thaI. | (2) gaveda 1 144 5 mAM kahyuM che ke " sa vijhA vadhA vanti " arthAt te eka ane sat sadaiva sthira rahe che, paraMtu tene loko aneka nAmathI pokAre che. () tenA viruddha daveH 2-76-7 mAM rahyuM che ke, arthAt devAnI paNa pahelAM asatuthI arthAt avyaktathI satu arthAt vyakata sRSTi utpanna thaI. (4) A sivAyanA koI ne koI dazya-tattvathI sRSTi utpanna thavAnA viSayamAM anvedamAM bhinna bhinna aneka varNana che; jemake pRthvInA prAraMbhamAM mULa hiraNyagarbha (brahma) hato. amRta ane mRtyu e bane tenI chAyA che ane AgaLa jatAM tenAthI ja badhI sRSTi utpana thai che. (5) Rgvada 10-121-1-2 mAM kahyuM che ke prathama virATarUpI puruSa hato ane tenAthI yajJa dvArA samasta sRSTi utpanna thaI che. (6) Rgvada 10-90mAM kahyuM che ke : pahelAM pANI hatuM, tenAthI prabhApati utpanna thayA. (7) Rgvada 10-72-6 mAM tathA 10-2-6 mAM kahyuM che - Rtu ane satya pahelA utpanna thayAM. pachI aMdhakAra (rAtri) pachI samudra (pANI) ane pazcAta saMvatsara ItyAdi utpanna thayAM. AvAM AvAM bIjAM paNa aneka pramANa maLI zake che. A badhAM pUrvApara virodhavALAM pramANa, jJAnanI apUrNatAne siddha kare che. kAraNa ke eka ja zAstramAM aneka vikalpa hovAnuM kAraNa bIjuM zuM mAnI zakAya? satya kathanamAM to be mata kadApi hotA nathI. AthI sRSTino koI kartA che ema mAnavuM e pramANasiddha nathI. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 jaina tatva prakAra pUrvapakSI-pahelI avasthAmAM kaMIka duHkha heya te ja bIjI avasthA dhAraNa karavAnI IcchA thAya che. te pramANe brahmA jyAre prathama ekalA ja hatA, tyAre zuM duHkha hatuM, ke jethI A pramANe anekarUpa banAvavAnI IcchA thaI? pratipakSI-duHkha te kaMI na hatuM paNa parabrahma pitAnI meLe. kautuka karyuM. pUrvapakSI-sukhanI jene vizeSa abhilASA hoya te ja kautuka kare che te parabrahmane prathama DuM sukha hatuM ? ane pachI bahurUpe thatAM vizeSa sukha thayuM ? je parabrahma prathamathI ja saMpUrNa sukhI heya te avasthA zI rIte badalAve ? na ja badalAve. prajana vagara kaI paNa kArya bane ja nahi e siddhAMta che. have parabrahmane bahurUpe pragaTa thavAnI IcchA thaI, mATe bahurUpe pragaTa thayA te pahelAM te dukhI hatA e kAraNa spaSTa nIkaLe che. pratipakSI-kArya banAvatAM parabrahmane vAra lAgatI ja nathI.. tenI IcchA thaI ke kArya tarata banI jAya che. pUrvapakSI-e vAta te gaNatarImAM lAMbA kALane mATe che. paNa sUkSyakALanA mApane vicAra karIe te icchA thavI ane kArya banavuM e baMne eka samaya jeTalA kALamAM kadI bane ja nahi. IcchA ane te IcchA pramANe kArya thavuM e benI vacce theDe kALa paNa thavuM ja joIe eTale baMne bAbatane kALa bhinna he ja joIe, athavA ema kahe ke prathama parabrahmanI IcchA ane te IcchA pramANenuM kArya pratipakSI-parabrahmane IcchA thAya ke tarata mAyA utpanna thAya. che. ane pachI mAyA ja sRSTinI utpatti kare che. pUrvapakSI-parabrahmanuM ane mAyAnuM eka ja rUpa che ke juduM juduM? Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : mithyAta 4 pa4pa. pratipakSI-juduM juduM che. parabrahma te saccidAnaMdarUpa che. ane mAyA te jaDa che. pUrvapakSI-tamArA mAnanIya gautama RSipraNIta nyAyadarzananA cothA adhyAyamAM kahyuM che ke arthAt "pratyakSa vastuthI vastunI utpatti. thAya che e pratyakSa pramANathI siddha che. jaDathI cetananI ke cetanathI. jaDanI utpatti kadApi thaI zakatI ja nathI. te pachI rautanya rUpa apratyakSa brahmathI mAyArUpa jaDanI utpatti kema saMbhave ?" ahIM pratipakSI javAba daI zakato nathI.' pUrvapakSI-vAru, jIvanI utpatti brAthI thaI ke mAyAthI ? 'pratipakSI-brahmathI. pUrvapakSI-to pachI mAyAthI zuM thayuM? pratipakSI-mAyA vaDe te jIva bhramamAM paDe che. - pUrvapakSI-brahma ane jIva eka che ke judA? jo tame eka che ema kaheze te te vacana gaMDA mANasanA bakavAda jevuM thayuM. kAraNa ke jIvonI pAchaLa mAyA lagADIne jIne ajJAnamAM (bramamAM) nAkhyA. vaLI, jIva ane brahma eka kaho cho tyAre to jIvanI peThe brA paNa mAyAnA bhramamAM paDela gaNAya. kaI mUrkha mANase potAnI ja talavArathI potAno hAtha kApyA, e dRSTAMta pramANe bratye potAnA aMzarUpa jIvane avidyA rUpI mAyAthI bhramamAM nAkhyA. , have, jIva ne brahma judAM che ema kahezo to brahma nirdaya gaNAze. kema ke koI paNa kAraNa vagara jIvanI pAchaLa mAyAne lagAvI tene duHkhI karyo. je mAyAthI zarIra vagere upAdhi thaI ema kaheze te mAyA pote hADa, mAMsa, rudhirarUpa gaNuNI. ane e zArIrika pudagala varNa, gaMdha, rasa, sparzamaya rUpa hovAthI arUpI brahmamAM zI rIte samAya? je samAya che ema kaheze te brahma paNa rUpI Tharaze. AthI brahmanI arUpI avarathA nAza thAya che. 35 Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -546 jaina tattva prakAza pratipakSI-mAyAthI sattva, rajasU ane tamasU e traNe guNo utpanna thAya che. traNa pati kema pUrvapakSI-e traNa guNa te cetanano svabhAva che ane mAyA te jaDa che. jaDathI cetananI utpatti kema thaI? je thaI ema kaheze te sUkA kAkhamAthI paNa A traNa guNe utpanna thavA joIe. e traNa guNathI traNa deva eTale rajoguNathI brahmA, savaguNathI viSNu ane tamaguNathI zaMkara pedA thAya che. A vAta svIkArIe te e zaMkA thAya che ke guNamAMthI guNa (traNa deva) zI rIte utpanna thAya? ane mAyA maya vastu pUjya zI rIte hoI zake? tyAre kahe che ke e devo mAyAne AdhIna thaIne e dee nirlaja kAma, cerI, vyabhicAra vagere kAma keTalAMya karyA che, tyAre ene javAba Ape che ke e cerI, jArI, vagere to prabhunI lIlA che. prabhunI lIlAnA saMbaMdhamAM pUchIe ke lIlA te prabhunI IcchAthI thaI ke vagara IcchAthI thaI? je IcchAthI lIlA thaI ema kaheze te strI sevananI IcchA enuM nAma kAmaguNa che. ane e guNa rajeguNamAM Ave che; yuddha karavAnI IcchA enuM nAma krodha che te tame guNamAM Ave che. ethI spaSTa jaNAya che ke e deva mAyA vaza ja che. prabhunI lIlA prabhunI IcchA vinA thaI jAya che ema kaheze te zuM devo paravaza thayA ? ethI paNa te vAta maLatI AvatI nathI, kAraNa ke deva mahA samartha heIne paravaza zI rIte bane? deve karelI cerI, vagerene kadI lIlA kaho te zAstramAM kAma, kodha, vagere durgaNe tyAgavAne upadeza zA mATe karyo che? devanAM kukarmone lIlA kahI DhAMkavAmAM Ave to samaya, zIla, kSamA, dayA, vagere guNe zuM upayogI che ? ane evA uttama guNone jUThA TharAvanAra de paNa zA kAmanA ? tyAre javAba Ape che ke, e devoe te saMsArIone saMsAra vyavahAranI rIta zIkhavavA sAru lIlA karI hatI, paNa AvA javAbathI to e devonI UlaTI apakIrti thAya che ! Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : mithyAtva 547 keAI duSTa pitA peAtAnA putrane vyabhicAra kevI rIte karavA te prathama zIkhave ane te pachI putra vyabhicAra kare eTale tene--gunA gaNI pitA sajA kare. e sthiti devAnI thAya che. devAe lIlA karIne saMsArIone anAcAra zIkhavyA, ane te anAcAra pramANe leAkeA vavA mAMDayA tyAre tene naraka vagerenI zikSA karI! e zuM Izvaranu kAma che? evA prabhu zA kAmanA? e tA anyAyI ja kahevAya. vaLI, keTalAka kahe che ke A duniyAmAM bhaktonI rakSA karavA ane duSTone! saMhAra karavA prabhu avatAra dhAraNa kare che. tevA lAkone pUchavAmAM Ave ke avatAra levAnuM kAma prabhunI peAtAnI IcchAthI thayuM ke icchA vagara thayu? jo icchAthI avatAra dhAraNa karyAM hAya tA evuM thayuM ke zeThe pAtAnA nAkarane hukama karI kAI mANasane mArI naMkhAvyA te chatAM zeTha nAkarane gunA baddala sajA karavA maMDayA x. jo icchA vagara enI meLe avatAra dhAraNa thaI gayA hAya tA zuM prabhune eTaluka paNa jJAna na hatuM ke AvA duSTa lAkA banAvIza te te mArA bhaktAne duHkha deze mATe tevA duSTa lAkone peDhA ja na karuM. duSTA pedA na thAya eTale avatAra dhAraNa karavAnuM ane nigraha karavAnuM rahyuM ja karyAM? enA javAbamAM vaLI e lAkA kahe che ke avatAra dhAraNa karyA vagara paramezvaranI kIti zI rIte jagatamAM phelAya ? e vAta mAnIe to pachI Izvara peAtAnA mahimA vadhAravA khAtara athavA mahimA vadhe tA ja bhaktanu pAlana kare che ane duSTanA saMhAra kare che. evI IcchAvALA Izvara teA rAgI ane dveSI gaNAya, ane rAga ane dveSa tA karmabaMdhananuM--mahAna duHkhanuM mULa che. izvaranuM A kAma ghaNuM ja vikaTa che, kAraNa ke mAtra IcchAthI ja bhaktapAlana ane duSTanuM nikaMdana thaI jatu hAya tA avatAra dhAraNa karavAnI ane lIlA karavAnI takalIpha kANa uThAve? enuM nAma nyAyI svAmI nahiM paNa anyAyI ja kahevAya. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza vaLI, teo kahe che ke, sRSTinAM tamAma sArAM-mAThAM kAmA prabhunI IcchA pramANe thAya che, tA e kAmo karanArA tamAma jIvA pAse peAtAnA mahimA zA mATe na manAvyeA ? tamAma jIvA prabhune gamatAM kAme, prabhunA mahimA vadhe tevAM kAmA karyAM kare che? tenA javAbamAM jaNAve che ke, prabhu peAtAnI icchA pramANe kAmeA karAvI alaga ja (nyArA) rahe che. are bhAI! icchA pramANe kAmA karAvI kartAnuM pada prApta karI vaLI akartArUpe rahevu' e zI rIte bane ! e tA AkAzanA phUla jevI galata vAta thaI ! 148 vaLI, kahe che ke, traNa devAmAMnA brahmA A duniyAne banAve che, viSNu duniyAnuM rakSaNa kare che ane zaMkara (mahAdeva) sinA saMhAra kare che, A vAta mAnIe tA brahmA ane zaMkarane kAi mATuM vera hAvu joie ja, nahi teA zA mATe brahmAe banAvelI sRSTinA mahAdeva nAza kare? tyAre teo kahe che ke emAM baMnene veravirAdha zAnA ? paribrahma peAte ja peAtAnAM traNa rUpa banAvI utpanna, pAlana ne saMhAra kare che. ema kadI hAya tA e pUchIe ke bhAI ! pAtAnI banAvelI sRSTi prathama sArI lAgI ane pAchaLathI kharAba lAgI ! pAchaLathI kharAba lAge ne nAza karavA paDe tevI sRSTi samatha deva thaI ne prathama banAvI ja zA mATe ? , jo izvaranA svabhAva peAtAnI banAvelI sRSTino nAza karavAno thayA ke pharI vaLI banAvavAno thayA hoya tA tevu zA kAraNathI manyu' te jaNAveA. pRthvIno pAtAno svabhAva nAza pAmavAno thayA tA te teA jaDa che ane khIjAthI utpanna thayelI che te peAtAnI icchAthI badale--nAza pAme-navI thAya ema kema bane? ! koI gRhasthe havelI khanAvI hAya tA prathama ITa, cUno, lAkaDAM, vagere sAmagrI bhegI kare, makAnanA namUnA mATe nakazA kare, tyAra pachI banAvavAnuM banAvavA mAMDe. jo brahmAe e pramANe sRSTi Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju: mithyAtva 549 banAvavAnuM karyuM hoya te pRthvI banAvavAnI sAmagrI brahmAe kayAM kayAMthI bheLI karI? pRthvI banAvatA pahelAM brahmA pate eka ja hatA, te pachI sAmagrI AvI kyAMthI? sRSTinA namUnA mATe nakazo zA pramANe utAryo? vaLI sRSTi banAvI te prathamanI sRSTio hatI tenA jevI banAvI ke sAva navI ja banAvI ke potAnAM aneka rUpo karIne ekadama banAvI? A praznonA je javAba Apaze te tamAma eka bIjAthI UlaTA jaze ne tUTI jaze. - je rAjA pote kaDiyA, sutAra, vagerene hukama kare tema karAvI hoya che tema kahe. evAM kAma karanArA kArIgaro sAmAna kyAMthI lAvyA? navI sRSTi banAvatI vakhate temAM badhI sArI sArI cIja banAvI ke sArI ne narasI tamAma banAvI ? je sArI sArI cIjo banAvyAnuM kaheze te sRSTimAMnI sapa, vIMchI, vachanAga, semala, vagere cIjo kese banAvI? je sArI-narasI baMne vastu brahmAe banAvI ema kaheze te vachanAga, siMha, mAMkaDa, naraka, vIMchI, vagere duHkhadAyI cIjo ke je keIne sArI lAgatI nathI, tema banAvanAranI paNa sevA karatI nathI, te zA mATe banAvI? je te kharAba cIjo kaI bIjAe banAvI kahezo te brahmA sivAya bIjo koI banAvanAra che? - AnA javAbamAM teo ema kahe che ke sI prANIo potapotAnAM karmane laIne nIca nimAM avatAra laIne duHkhI thAya che. kadI e vAta svIkArIe to brahmAmAM kartA tarIkene guNa rahyo nahi. paNa sau potapotAnAM karmanAM phaLa bhogave che ema TharyuM. Ama paraspara virodha Ave che. - jIvane prathama banAvyA tyAre te saghaLAne nirmaLa banAvyA hatA ke pApI banAvyA hatA? je nirmaLa banAvyA hatA ema kaheze te pAchaLathI temane pApa kevI rIte cAMTayuM ? banAvatI vakhate te nirmaLa banAvI zakAyA paNa pAchaLathI brahmAnA hAthamAM nirmaLa ja Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza rAkhavAnI sattA zuM" na rahI ? kadI ema kaheze ke, pApa te brahmAe pAchaLathI lagADayuM. teA peAtAnA banAvelA jIvone pAchaLathI pApa lagAvIne du:khI zA mATe karyA? ethI brahmA nirdaya Thare che. 550 uparanAM kAraNeAthI brahmAe sRSTi banAvI che e vAta; athavA brahmAmAM kartApaNAno guNa che e vAta TakI zakatI nathI. have viSNudeva sRSTinuM pAlana kare che ema kahenArAne pUchIe ke bhAI ! je khIjA badhAyane du:khI thavA na detAM, temane maLeluM sukha chUTI na jAya, tema rakSA kare, enuM nAma pAlanakartA kahevAya, paNa AkhA vizvamAM najara karIe chIe teA tethI UlaTu najare Ave che. jagatamAM sukhI jIvA thADA dekhAya che ane duHkhI jIvA ghaNA dekhAya che. vizeSa bhAga kSudhA, tRSA, TADha, tApa, saMyAga, viyeAga, rAga, zAka vagere upAdhiothI herAna thaI rahyo che, te viSNudevanu` rakSakapaNu kayAM rahyuM ? enA javAbamAM teo kahe che ke, jIvamAtranAM sukha duHkha to karmAdhIna che. sau saunA karmAnusAra tamAma jIvA sukha duHkha bhAgave che. A javAba te vaidyanA jevA TharyA. rAgIne ArAma thAya tA Thagavaidya kahe che ke ene mArI davAthI ArAma thayA che paNa rAgInA rAga vadhe athavA marI jAya te Thagavaidya kahe che ke e te karmAdhIna che. tenuM AyuSya nahi tethI marI gayA. e pramANe pAtapAtAnAM karmothI ja javAnuM bhaluM bhUruM thatu hAya che, pachI tame prabhunuM nAma zA mATe leA che ? tyAre teo kahe che, ame tA Izvarane bhaktavatsala kahIe chIe. ThIka, je prabhune tame bhaktavatsala heA che. tA sAmanAtha pATaNanu devaLa mahamada gIjhanIe toDyuM, tyAre temaNe peAtAnA devaLanI rakSA kema na karI ? ane sAmanAtha mahAdevanA aneka bhaktone te sthaLe mleccha lokeAe ghaNu duHkha dIdhu', chatAM sahAyatA kema na karI ? Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papat prakaraNa 3 ju : mithyAtva je ema kaheze ke viSNumAM eTalI zakti na hatI, te. malecchothI paNa ochI zaktivALA tamArA paramezvara che? ane je ema kaheze ke, mahamada gajhanInA julamanI prabhune khabara na hatI te. prabhuno aMtaryAmI, sarvajJa vagere nAmane mahimA kayAM rahyo ? prabhu jANatA hatA chatAM sahAya na karI ema kahezo te prabhunuM bhaktavatsalapaNuM kayAM gayuM ? e rIte pAlanakartA deva viSNumAM bhaktavatsalapaNuM che, agara te sRSTinuM rakSaNa kare che, A vAta vRthA che. trIjA deva zaMkara, ke je sRSTine saMhAra kare che tene viSe te lekene pUchIe ke zaMkaradeva pralayakALa Ave tyAre saMhAra kare che ke haMmezAM saMhAra karyA kare che ? potAnA hAthathI saMhAra kare che ke bIjA pAse saMhAra karAve che ? je potAnA hAthathI saMhAra karatA hoya te. A jagatamAM kSaNa kSaNamAM anaMta jIvo mare che tene saMhAra ekale. hAthe kevI rIte zake ? zaMkara bIjAnI sahAya laIne saMhAra karatA hoya te te saMhAra karanArAnAM nAma batAvo. je zaMkara devanI IcchA mAtrathI saMhAra. thaI jato hoya te zuM evI meTI padavIvALA devanI vRtti "mAra, mAra ne mAra" evI adhama haze? zeDA jIvane saMhAra karanArane duSTa, pariNAmI kahevAmAM Ave che to AvA anaMta jIvono saMhAra karanA-- rane ke nirdaya kahevo ? tyAre teo kahe che ke e saMhArane hiMsA kahevAya ja nahi. emAM hiMsA che ja nahi; e te mAtra eka tamAzo che. sRSTine. vikherI nAkhavAne prasaMga AvatAM vikherI nAMkhe emAM hiMsA zAnI? vAha bhAI ! vaLI tame tamArA prabhune tamAzAgIra banAvyA, tamAzAgIrane sAruM lAgyuM tyAre tamAro banAvyuM ane bUruM lAgyuM- tyAre tamAro vikherI nAkhyo. chatAM kaI paNa jIvanI hiMsAne doSa na. lAge, tema rAgadveSa paNa na caDyAM, e vAta zI rIte mAnI zakAya ! Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza vaLI pUchIe ke, pralaya kALamAM badhA jIvAnA sahAra thatAM te jIvA marIne kayAM jaze?tyAre kahe che ke bhakta haze te parabrahmamAM maLI jaze ne bAkInA jIve mAyAmAM maLI jaze. ThIka ! pralaya thayA pachI mAyA paNa parabrahmathI judI rahe che ke eka thai jAya che ? jo judI rahe che ema kaheze to mAyA paNa parabrahmanI peThe anAdi ane nitya TharI, ane jo mAyA pralaya kALamAM brahmama maLI gaI ema kaheze te sarva jIvA paNa brahmamAM maLI gayA gaNAya. ane ema thAya to bhakta ane duSTanA bheda kayAM rahyo ? tema ja mekSane upAya je yama-niyama, prANAyAma, samAdhi, vagere zA mATe karavAM jeI e ? bapara bhalA, pralaya kALa pachI jyAre navI sRSTi thaze tyAre agAunA jIvA navI sRSTimAM Avaze ke navA peDhA karavA paDaze ? je ema kaheze! ke agAunA jIve navI sRSTimAM Avaze te parabrahmamAM badhA javA judA judA rahyAM gaNAya, paNa ekatra thayA na gaNAya. AthI agAu kahela brahmamAM jIvA ekarUpa thaI gayelAnI vAta khUTI thaI. ane jo navI sRSTimAM navA jIveA upajAvyA ema kaheze| tA jIvanu astitva (AvApaNuM) rahyuM nahi. tethI mekSa meLavavAnA upAya paNu vya thayA. kAraNa ke eka pachI eka navI navI sRSTi thatAM jUnA jIvAnA nAza thaI javAne mAyA mUrtimaMta (sAkAra) che ke amUrta (nirAkAra) che? jo sAkAra kahezeA te nirAkAra brahmamAM tenA samAveza zI rIte thAya ? vaLI, mUrtimaMta mAyA nirAkAra brahmamAM bhaLI gaNe tA brahma paNa mUrtimaMta gaNAya agara mUrtImU (sa!kAra nirAkAra-mizra ) thAya. mAyAne nirAkAra. gaNaze te pRthvI, pANI, vAyu, vagere spaSTa dekhAtA mUrtimaMta (sAkAra) padArtho, nirAkAra mAyAmAMthI zI rIte bane ? e vagere yuktiethI parabrahma mAyA, brahmA, viSNu, mahAdeva ane sRSTi saMbaMdhI vicAra karatAM. " izvara sRSTino mahAt niyaMtA che, brahmA pedA karanAra che, viSNu pAlanakartA che. ane mahAdeva saMhArakartA che" vagere sarva vAto kapAlakalpita eTale geAThavI kADhelI jaNAya che. Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : mithyAtva papa3 . mATe he bhavya jIvo ! evA bhramamAM na paDaze, ane pRthvI, pANa, agni, vAyu, vanaspati, beIdriya, teIdriya, coredriya, pazu, pakSI, jaLacara, manuSya, naraka, svarga e sarva padArthone anAdi mAnaje. ene koI pedA karatuM nathI. iMDu ane pakSI, bIja ane vRkSa, strI ane puruSa, emAM paheluM kone gaNavuM ? sarva eka ekamAMthI utpanna thayela che. teTalA mATe anAdi jANavuM, teono keI utpanna karanAra nathI agara pralaya karanAra paNa nathI. . keI pUche ke, e tamAma vagara banAvyuM zI rIte bane ? te tene pUchIe ke, bhAI! Izvarane kese banAvyA? tyAre kaheze ke e te svayaMsiddha che-anAdi che, ene kaI banAvI zake ja nahi. te ja rIte ApaNe paNa temane kahIe ke bhAI! tame jema parabrahmane svayaMsiddha mAno cho te ja rIte ame paNa pRthavyAdika dravyArthika padArthone naye svayaMsiddha eTale anAdi anaMta mAnIe chIe. zrI bhAskarAcArya siddhAMta ziromaNi graMthanA gela nAmaka adhyAyamAM kahyuM che ke caMdra, budha, zuka, sUrya, maMgaLa, guru, zani ane nakSatronA vartula mArgathI gherAyela, koInA paNa AdhAra vinAnA, pRthvI jaLa, teja, vAyu ane AkAzathI vyApaka hoI A bhUpiMDa goLAkAra banI potAnI zaktithI AkAzamAM niraMtara rahe che. ane tenA pRSTha para deva, dAnava, mAnava, vagere sahita vizva cAre tarapha rahyuM che. " have ahIM koI prazna kare ke -jIvane sukhIduHkhI keNa kare che ? ene uttara e che ke, jIva puNyakarmanuM upArjana kare to tenI phaLa sukharUpe bhegave ane pApakarma kare te tenAM phaLa duHkharUpe bhegave. sukhasya duHkhasya na ko'pi dAtA, paro dadAtIti kubuddhireSA / " ahauM karomIti vRthAlimAna :, svakarmasUtra grathitohi lokaH // >> arthasukha ane duHkhano denAra koI nathI. arthAta Izvara Ape che ema kahevuM te kubuddhine hetu che ane huM karuM chuM ema R , Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 jaina tatva prakAza mAnavuM e paNa mithyAbhimAna che, kharI vAta to e che ke potAnA karmarUpa sUtrathI gUMthAyelo A leka che. zrImadda bhAgavatanA 10 mA skaMdhanA 24 mA adhyAyamAM kahyuM che ke - karmaNA jAyate jaMtuH, kamaNaiva vilIyate / sukhaM duHkha bhayaM kSema, karmaNaivAbhipadyate // 13 // artha-karmathI ja jIva janma le che ane karmathI ja mare che. sukha, duHkha, bhaya ane kSemakuzaLa e badhuM karmathI ja thAya che. vaLI, bhagavadagItAnA 5 mA adhyAyamAM kahyuM che ke, na kartRtvaM na karmANi, lokasya sRjati prabhuH / na karmaphala saMyoga, svabhAvastu pravartate // artha-prabhu koInA karmane sarjatA nathI, tema prabhu lokene utpanna karatA nathI temaja karmanAM phaLa paNa ApatA nathI, paraMtu sarva kAryo svabhAvathI ja thAya che. IslAmamAM paNa kahyuM che ke, zera arabbI- "esAlI mujaraka vajAta tasara phebI IlAta" arthAt - jIva daryAphata karavAvALe cheH pote pitAthI ja pitAne. ojAranI sAthe kabaje rAkhanAra che. jIva saMsAramAM sukha dukha bhogave che te potapotAnA saMcita karmAnusAra jANavuM. anyanuM te zuM kahevuM paNa khuda brahmA, viSNu, maheza, sUrya, caMdra, vagere paNa karmAdhIna sukhaduHkha bhegave che. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 jI : mithyAtva brahmAyena kulAlavanniyamitu, brahmAMDabhANkodare / viSNuyena dazAvatAragrahaNe, kSipto mahA saMkaTe / rudroye na kapAlapANipuTake, bhikSATanaM kAyate / sUryo bhrAmyati nityameva gagane, tasmai namaH karmaNe // (bhatRhira) 555 karma vaza brahmAne kuMbhAranI peThe jIvanA zarIrarUpa vAsaNA ghaDavAM paDe che, viSNune dasa avatAra dhAraNa karavArUpa mahAsa kaTa veThavu paDe che, zivajIne manuSyanI khAparI hAthamAM lai bhikSA mAgavI paDe che ane sUryane gaganamAM rAtridivasa bhaTakavAnuM kaSTa bhAgavavuM paDe che. eTalA mATe karmane namaskAra. jo ke A traNe deve kalpita che paNa bhatRhari paNa te dvArA ka ane kaphaLa kabUla kare che. prazna--jIva zubha karma karI sukhI thavA samartha che, te pachI azubha karma karI te duHkhI zA mATe thAya che ? duHkha to koine vahAluM nathI lAgatuM. uttara-ajJAnathI tema ja mAhAyanI prabaLatAthI te duHkha pAme che. jema vakIla berisTara jANe che ke, madirApAnathI bhAna bhUlI javAya che, tana, mana, dhananI hAni thAya che, chatAM te madirApAna karI pAgala bane che. nyAyAdhIza maMdirApAna karanArane zikSA kare che ane peAte ja brAMDInI. khATalI gaTagaTAvI jAya che. vicAra! meAhanI keTalI ajaba gati che. AvI ja rIte ghaNA jIvA duHkhaprada karma sukhane mATe kare che. paNa tenuM pariNAma duHkharUpa ja hoya che. ane je jJAnavaMta prANI (mAha. maMda paDavAthI) duHkhaprada nA tyAga kare che te sukhI thAya che. mATe A satya hRdayamAM dhArA ane sAcI zraddhA rAkheA. kuhetuothI kadApi bhramamAM paDe nahi, satyanA svIkAra karo ane parabhava che ema nizcaya mAnA ! 7 nihaeNva jinapraNIta zAstrothI viparIta prarUpaNA karanAra 7 ninhavA prAcIna kALamAM thaI gayA che. e khAtanI TUMkAmAM hakIkata uvavAi. sUtramAM varNavI che. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - papa6 | jaina tatva prakAza (1) jamAlIjI-zrI mahAvIra prabhunA ziSya jamAlI potAnA 500 ziSya sahita vicaratA hatA. temane ekadA tAva caDI AvyA eTale ziSyane kahyuM, mArA mATe pathArI bichAve. ziSya pathArI karavA lAgyA, eTalAmAM jamAlIe pUchayuM-pathArI bichAvI? ziSya kahyuM, ha. bichAvI. jamAlI jaIne jue te pUrI bichAvelI nahi, tethI ziSyane pUchayuM, tuM jUTha kema belyo? ( ziSya kahyuM, bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, " mAne ?" arthAt kAma karavA mAMDyuM te karyuM kahevAya. - jamAvI belyA, zrI mahAvIra svAmInuM e kathana khoTuM che. kAma pUrNa thaye ja pUruM thayuM ema kahevuM. A pramANe bhagavAnane jUThA kahevAthI teNe mithyAtva upArjana karyuM. . (2) nizragupta-zrI vasu AcAryanA ziSya tizragupta eka divasa AmapramAda-pUrvanI svAdhyAya karatA hatA temAM evo adhikAra Avyo ke, aho bhagavad AtmAnA eka pradezane jIva kahevo ? bhagavAne kahyuM, nahi. AvI rIte be, traNa yAvat saMkhyAta pradeza lagI pRcchA karI te paNa bhagavAne nA kahI. pharI pUchyuM, ahe bhagavanasaMkhyAtA pradezamAM eka pradeza kamatI hoya te tene jIva kahe? bhagavAne kahyuM, nahi. jeTalA Atmapradeza che teTalA pUrA hoya te ja jIva kahevo. A uparathI tizragupta AtmAnA aMtima pradezane jIva mAnyo. ane eka-pradezI AtmA prarUpavA lAgyo. gurujIe bahu samajAvyuM, paNa samakyuM nahi. chevaTe tene gaIthI bahAra kADhaye. - jema gherathI ke muMbaI javA nIkaLyo te bhale muMbaI pahoMcyo nahi to paNa loke te muMbaI gayo che ema ja vyavahArathI kaheze. A nyAye je kAma karavA mAMDayuM te kaema kahevAya. nizcayathI jeTalA samayanI kriyA thaI te karI ja gaNAya, phakta chellA samayanI kriyAne ja kiyA kahIe to eka samayamAM sarva kriyA thaI na zake mATe kheDyuM che. bhaviSyanuM vartamAnamAM Aje paNa nigamanayartha thAya che ane koI nayane ekAMta niSedha karavuM te paNa mithyA che Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : misyAtva 557 anyadA te tizragupta amalaka pA nagarImAM sumitra zrAvakane ghera bhikSArthe gayA, tyAre te zrAvake DhALanA ane ceAkhAnA eka eka dANA bhikSAmAM ApyA, tyAre tizragupta benceA-kema bhAI, mazkarI karI che ? zrAvaka khelyA-nahi mahArAja, huM te ApanI zraddhA pramANe ja karuM chuM. eka AtmapradezanI avagAhanA teA agUlanA asaMkhyAtamA bhAganI hAya che. ane cAvala, dALanI avagAhanA te aMgUlanA saMkhyAtamA bhAganI che. te! ATalA AhAra paNa ApanA AtmAthI asakhyAta gaNA, adhika hAvAthI vadhI paDaze. ATaluM sAMbhaLatAM ja tenI zraddhA zuddha thaI gaI. teNe bhAvakanA upakAra mAnyeA. sumitre javAba dIdhA, mahArAjazrI ! Apane mArA anekavAra namaskAra che, mArA jevA alpajJa zrAvaka pAsethI Ape sIdhI vAta grahaNu karI tethI Apane dhanyavAda che. (3) aSADhAcA-aSADhAcAryajI alpajJa ziSyAne choDI AyuSya pUrNa karI devatA thayA, ane punaH pAtAnA mRtaka zarIramAM praveza karI ziSyAne bhaNAvyA. pachI zarIra che|DI svarga'mAM jatI vakhate bheda khullA karI dIdhA. AthI ziSyA zaMkAzIla banI gayA ke, are! ATalA divasa ApaNe atratI devane namaskArAdi karyo. kadAca bIjA sAdhuonA zarIramAM paNa devatAnA vAsa hAya. Ama vicArI badhA sAdhue thI vanA vyavahAra baMdha karI dIdhA. e trIjA nindvava thayA.. (4) rAhagupta-zrI guptAcAryanA ziSya rAhagupta kAIka vAdInI sAthe carcA karatA hatA. carcA daramyAna pelA vAdIe jIvarAzi ane ajIvarAzi ema be rAzinI sthApanA karI. te vakhate zrI rAhaguptajIe sUtaranA eka dorAne vaLa caDAvI te dorA nIce mUkI carcA karanArane pUchyuM ke, A doro kaI rAzi ? jIvarAzi ke ajIvarAzi ? je tame jIvarAzi kaheze| to sUtara e ajIva padArtha che. jo tame ajIvarAzi kaheze| tA A ajIva sUtara A pramANe halanacalana kema kare che? e pramANe sAMbhaLI tema ja sUtaranA dorAne joI carcA karanAra cUpa rahyo tyAre zrI rAhaguptajI khelyA ke, bhAI A sUtaranA dorA che. Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --558 jaina tatva prakAza te jIvarAzi ke ajIvarAzi na kahevAya. paNa "jIvAjIva" nAmanI trIjI rAzimAM gaNAya. e pramANe vAdIne carcA karanArane) harAvIne pitAnA gurujI pAse AvyA. carcAmAM chatyAnI tamAma vAta gurujIne karI. gurujIe kahyuM, zrI mahAvIra bhagavAne jIvarAzi ane ajIvarAzi ema be rAzi ja zAstramAM pharamAvI che ane tame A pramANe svakalpita trIjI rAzi sthApI te mizyA hovAthI sabhAnI samakSa "mithyA me duSkRta" le. zrI rahaguptajIe mAna magarurIne vaza thaI pitAnI haTha choDI nahi ane "micchAmi dukkaDa" na lIdhuM tethI teo nindava gaNAyA. (5) zrI dhanaguptAcAryanA ziSya evI vAta sthApI ke "eka samayamAM be kiyA lAge che. jemake keI manuSya nadI Utare che, have te vakhate tenA paga te nIce nadInA ThaMDA pANImAM zItaLatA bhagave che ane mAthA para sUryane taDake lAgatuM hovAthI uSNatA paNa te ja vakhate bhagave che. e dRSTAMte te ziSyanI zraddhA pharI gaI paNa te ziSya ema na jANyuM ke samaya e kALane sUkramamAM sUkSama bhAga che, ke teTalA vakhatamAM AtmA be upaga rAkhI zake nahi, tethI be kiyA bhegavI (vedI) zake ja nahi. je vakhate zItaLatA veda che te vakhate uSNatA bhegavI zake nahi ane uSNatAnI asara bhegave te vakhate zItaLatA (ThaMDaka) bhegavI zake nahi. A satya vAta te ziSyane haiiye na beThI ne zraddhA pharI tethI te nindava thayA. | (6) prajApta sAdhu--zrI bhagavAne jIva ane karmane saMbaMdha dUdhamAM ghI, talamAM tela, puSpamAM sugaMdhanA je kahyo che, jyAre prajAsa sAdhue sarSa ane kAMcaLInA je saMbaMdha che evI sthApanA karI ane bhagavAnanAM vacana usthApavAthI te chaThTho nindava thayo. (7) azvamitra-A sAdhue narakAdi gatinA jIvonI viparyAya kSaNa kSaNamAM parAvRtta thAya che evI sthApanA karI. bauddhanA kSaNikavAda jevI emanI zraddhA hovAthI te sAtame ni~va thayo. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3juM : mithyAtva 559 A sAta sivAya keTalAka ATha ane kAI vaLI 9 ninheva kahe che. e pramANe bhUtakALamAM thayelA sAta nirhaveAnu varNana vAMcI te upara jarA vicAra karatAM jaNAze ke, je mahAtmAe nava caiveyaka sudhI paheAMcI zake evI jabarI kriyA karanArA hatA, teoe mAtra zrI prabhunA eka vacanane UlaTI rIte prarUpyu tA nihava tarIke gaNAyA, tyAre hAlanA lUkhI karaNI karanArA ane khAlI DALa dharAvanArA sAdhue tathA zrAvaka prabhunAM zAstromAMthI pAThanA pATha utthApI deche ane UMdhA arthA karI upadeza Ape che, uttama zAstrane adhama zasrarUpe pariNamAve che, anaMta bhavAthI uddhAranAra evAM parama pavitra vacanAne anata bhavabhramaNa vadhI jAya tevI rIte sthApe che ane koI zAstrajJa tathA zraddhAvALA temane kharA artha samajAve te tene tiraskArI kADhe che. tevAnI zI gati thaze ? enA khyAla karatAM kaMpArI chUTe che! he bhavya jIvA! Apa hRyamAM jarA vicAra karo. keTalAka dravya, kSetra, kALa, bhAvane anusarIne dharmakriyA karavAnA manakalpita atha karI zuddha tattvamAM azuddhinI sthApanA kare che ane hAziyArInI khaDAi mAre che, tene cakravRddhi vyAjanI mAphaka mithyAtvanA lAbha thAya ane anatA sasAra rakhaDe. zuddha jainadharma -siddha, buddha ane mukta thavAnA mahAmArga chatAM A paMcamakALamAM tenA anuyAyIonI pravRtti oine Azcarya thAya che. zAstranI kAI paNu khAkhatanA nirNaya karavAmAM ghaNAnI buddhi vibhramamAM paDI jAya che. eka ceya" zabda ja laI e. ceIya'ke caitya zabde jaina samAjamAM keTalA kAlAhala macAvyA che ! keAI bhAI ceIya' zabdanA artha jJAna kare che teA koI pratimA kare che. zrIThANAMgajI sUtramAM kahela che ke "lepsI" cakavIsApa titvavALa vavIsa ceca aa calA vaLatA" arthAta 24 tIrthaMkarAne jJAna utpanna thayAnAM 24 vRkSa kahyAM che. sUtrapAThathI ceya' nA artha jJAna che e siddha thAya che ane jo phakta jJAna ja artha karIe te guNuzilA nAma 'ceiya' tenA artha ze ? guzilA jJAna' ema karavA ? Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 : jaina tatva prakAza. * guNazilA e te bagIcAnuM nAma che. ItyAdi vicArathI niSpakSa thaI je sthaLe je artha yogya hoya te sthaLe te artha karavo ucita che. . (2) AvI ja rIte, keTalAka kahe che ke "dayAmAM dhama, te keTalAka kahe che ke "AjJAmAM dharma. have vicAra karo ke bhagavAnanI AjJA ane dayA emAM kaMI bhinnatA che? zuM bhagavAna kadApi hiMsA karavAnI AjJA Ape che? kadApi nahi. te pachI nirarthaka kheMcatANa karI kaleza zA mATe karI ? - (3) keTalAka RSabhadevajInA samayamAM banelI vastune zrImahAvIrasvAmInA samaya sudhI rahI hovAnuM kahe che. paraMtu zrI bhagavatIsUtranA 8mA zatakanA mA udezAmAM kRtrima vastunI sthiti saMkhyAtA kALanI ja kahI che. ane RSabhadevajIne thayAM eka koDAkoDI sAgaropamamAM thaDe kama eTalo kALa vItI gayo che. eTalo kALa vastu kevI rIte TakI zake?+ . (4) bhagavatIsUtranA chaThThA zatakanA sAtamA udezAmAM 1 vaitADhaya parvata, (2) gaMgA ane, 3. siMdhu nadI, 4. RSabhakUTa ane, 5. lavaNa samudranI khADI. A pAMca vastu bharatakSetramAM zAzvatI kahI che. paraMtu keTalAka zatruMjaya parvatane paNa zAzvate kahe che ane vaLI kahe che ke, zrIRSabhadevajInA samayamAM A parvata bahu ja meTe hatA, kamazaH ghaTatAM ghaTatAM chaThThA ArAmAM ghaNe nAna rahI jaze te zuM zAzvatI vastu paNa nAnImoTI thaI zake kharI * * * * * * * '' ' kaTalAka kahe che ke kRTa para bhUtakALanA cakravatIe potAnuM nAma lakhyuM hoya te bhuMsADIne vartamAnakALanA cakravatInAnuM nAma aMkita kare che. A mithA dAkhalAthI kRtrima vastunI asaMkhyAna kALanI sthiti hovAnuM siddha kare che, paraMtu jaMbudvIpa prAptimAM nona bhuMsADavAno ullekha nathI." * * zrI jene AtmAnaMda saMbhA-bhAvanagarathI prasiddha thatA "AtmAnaMda prakAza mAsikanA 15mA pustakanAM 10 mAM aMkamAM lakhe che ke-"dharmaSa sUrie potAnA prAkRta kalpamAM saMprati ane vikrama ane zAlivAhanarAjane A Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva 561 (5) pannavaNA sUtramAM manuSyanA zarIrathI dUra thatI azucinAM 14 sthAnakamAM samUrcchima manuSyeAnI utpatti kahI che. Ama chatAM keTalAka thUMkamAM tathA parasevAmAM paNa samUminI utpatti kahe che. teA A 15muM ane 16muM sthAna zAstrapramANathI viruddha kayAMthI lAvyA ? temaja tiryaMcanA zarIrathI utpanna thatAM dUdha ane mAkhaNa vageremAM paNa. samUrcchima pacendriya jIvAnI utpatti batAve che, paraMtu A kathana paNa zAstrAnukULa nathI. (6) bhagavatI sUtranA 16 mA zatakanA bIjA udezAmAM kahyuM che. ke he gautama ! zakrendra ughADe mATe ele teA sAvadya bhASA ane mukha para vastrAdi rAkhIne bele tA niravadya bhASA kahevAya. have je munie mukha para mukhavacikA khAMdhyA vinA Ale che temanAthI keTalI vAra ughADe mATe kheAlI javAya che te vicAravu joie. (zatruMjaya) girivaranA uddhAraka batAvyA che, paNa tenI vadhAre satyatA mATe hajI sudhI kAI vizvasanIya pramANa maLI zakyuM nathI. "bADa" maMtrIne uAra vamAnamAM je mukhya maMdira che te vizvasta pramANathI jaNAya che ke, gura mahAamAtya bAhuDa (vAgbhaTa) maMtrI dvArA uSkRta thayela che. vikramanI teramI sadInA prAraMbhamAM je vakhate mahArAja kumArapALa rAjya karatA hatA, te vakhate tenA uta pradhAne peAtAnA pitA udayana maMtrInI IcchAnusAra te maMdira banAvyu che. prabaMdha ciMtAmaNinA kartA meruttu Mgara A uddAranA saMbaMdhamAM jaNAve che ke kAyiAvADanA kAI suvara nAmanA mAMDalika zatrune jItavA mATe mahArAjA kumArapALe peAtAnA maMtrI udayanemeTI senA ApIne meklyA, vaDhavANa zaheranI pAse maMtrI paheAMcyA te vakhate zatru Mjaya najIka rahyo jANI sainyane AgaLa kAThiyAvADamAM ravAnA karyuM, pote girirAjanI yAtrA karavA zatru Mjaya tarapha ravAnA thayeA. jaladIthI zatru Mjaya para paheAMcI tyAM bhAgavata pratimAnAM dana, vaMdana ane pUjana karyuM. te vakhate te maMdira paththaranuM nahi, paraMtu lAkaDAnuM hatuM. maMdiranI sthiti bahu ja hatI ane aneka ThekANe phATaphUTa paDI gaI hatI. maMtrI pUjana karI prabhuprArthanA karavA mATe raMgamaDapamAM kheDA ane ekAgratAthI stavana karavA lAgyA. te vakhate maMdiranI kAI phATamAMthI eka UMdara nIkaLyA, te eka dIvAnI vATa meAMmAM laIne kAMka cAlye gaye. 36 Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 jaina tatva prakAza jeo mukha para muhapattI bAMdhavAno niSedha kare che temanA ja mAnanIya graMthamAM mukha para muhapattI bAMdhavAnuM kahyuM che. 1. e ghaniryuktinI 1063 ane 1064nI gAthAmAM lakhyuM che ke, eka veMta cAra aMgUlanI muhapattImAM mukhanA pramANa jeTaluM doro nAkhI mukha para muhapattI bAMdhavI joIe." pravacana sAroddhAranI paramI gAthAmAM kahyuM che ke-mukha para muhapattI AcchAdana karI bAMdhavI joIe. mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke-mukhavastrikA vinA pratikramaNa kare, vAcanA le athavA de, vaMdanA, svAdhyAyAdi kare te purimaDhanuM prAyazcita Ave. yogazAstra vRttinA pRSTha 261mAM lakhyuM che ke, havAmAM UDatA jIva tathA vAyukAyanA jIvanI uSNa zvAsathI thatI virAdhanAthI bacavA mATe muhapattI dhAraNa karavAmAM Ave che. A prasaMga dekhIne maMtrIne dilagIrI sAthe vicAra thayo ke maMdira kASTamaya ane jIrNa hovAthI AvI rIte dIvAnI vATathI koI vakhate agni lAgI jAya to tIrthanI bhAre AzAtanA thavAno bhaya che. mArI ATalI saMpatti tathA prabhutA zA kAmanI che ? ema dilagIra thaI te maMtrIe pratijJA karI ke, A yuddha pUrNa thayA bAda A maMdirane jIrNoddhAra karIza, kASTane sthAne patharanAM majabUta maMdira baMdhAvIza, vagere. tadaaMtara e maMtrI to saMgrAmamAM kAma AvI gayA, paNa pitAnI AjJAnusAra bAhuDa ane avaDa nAmanA temanA bane putroe saMvata 1311mAM eka koDa sATha lAkha rUpiyA kharca karI aneka maMdira banAvyAM. A kathana uparathI pADakagaNe zatruMjyanuM zAzvatapaNuM ane jinamaMdira kyAre banyAM te viSe khyAla karI levo. zatruMjaya udhArakAnAM je je nAmo batAvyAM che temane paNa pramANabhUta pUro pate te meLavI zakayA nathI, to pachI anya kathanonI satyatA kema svIkArI zakAya ? zatruMjaya nAnomoTo thavA bAbata gaMgA siMdhu nadInuM daSTAMta Ape che paNa te vAstavika nathI. kemake gaMgA siMdhunuM pANI ochuM adhika thAya che paNa tenI laMbAI pahoLAinuM kSetra te teTaluM ja rahe che. Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juna : miyAtva 563 5. AcAra dinakara graMthamAM ane zatapadI graMthamAM aneka pramANa muhapattI bAMdhavAnAM maLI Ave che. zrI hemacaMdrAcAryanI racanAnusAra udayaratnajIne saM. 1769mAM cela bhuvanabhAnuM kevaLIne rAsa che tenI 86 mI TALamAM A pramANe che. dAhI muMhapattI mukha bAMdhI re, tuma bese che jema gurujI, tima mukha DUcA daIne re bIjAthI besAye kema gurujI cheDA mukha badhI muninI pare re, paradoSa na vade prAhI gurujI sAdhu vinA saMsAra mere, kyAre ke dIThA kyAMhI gurujI 54 e ja khulAsAvAra lekha hitazikSAnA rAsamAM tathA haribaLa macchanA rAsamAM che. ane zrAvaka bhImasI mANeka taraphathI prakAzita jaina kathA ratna keSa"nA 7mA bhAganA 405 mA pRSThanI 16 mI paMktimAM chApela che ke "upAzrayamAM rahetA sAdhu mAMhelA keTalAka sAdhuo te muhapattI bAMdhyA vinA ja bolyA kare che ! x haste pAtra dadhAnAca, tuNDe vastrasya dhArakAH / malinAnyeva vAsAMsi, dhArayanto'lpabhASiNaH // [ zivapurANa a. 21] artha- hAthamAM pAtra ane mukha para vastra rAkhavAvALA, malina vastro dhAraNa karanAra ane thoDuM bolanAra jaina dharmanA sAdhu hoya che, A pramANe anya matAvalambIonAM zAstra pramANathI paNa jana sAdhuoe mukha para muhapara bAMdhavI joIe evuM siddha thAya che, jahona marDaka [ela. ela. DI.] e I. sa. 1902 mAM jagatanA dharmo nAme pustaka racyuM che tenA 128 mA pRSTha para nIce pramANe che The yati has to lead a life of continence. He should wear a thin cloth over his mouth to prevent insects from flying into it. artha-brahmacarya pALavuM ane sUkSma jIvonI rakSAne mATe mukha para vastra bAMdhI rAkhavuM e yati dharma che. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 jaina tatva prakAza prakaraNa graMthamAM lakhyuM che ke-gAthA parvata mAyA, solasaMgula vicchiNo / caukkAra saMjuyAya, muhapatti arisA hoi / arthAt 21 aMgUla lAMbe ane 16 aMgUlane pahoLe evA vastrakhaMDanAM ATha 5Da karI derAthI mukha para bAMdhe, tathA gAthA-- "muhaNatageNa kaNNoThThiyA / viNA baMdhai je ko vi sAvae / ghammakiriyA ja zAMti, tarasa rUrisa mAphaLa pachi mavati | arthAta mukha para mukhavastrikA bAMdhyA vinA sAmAyikAdi dharmakaraNI kare tene 11 sAmAyikanuM prAyazcita Ave che. A pramANe zAstromAM tathA graMthomAM khule khulluM kathana hovA chatAM e graMthanA mAnavAvALA ja mukha para muhapattI bAMdhyA vinA dharmakriyA kare che. te jinezvara temaja gurunI AjJAnA ArAdhaka kevI rIte kahevAya? digambara matanA graMtha gomaTasArajI ane sudaSTa taraMgiNamAM lakhyuM che ke, 48 puruSa, 40 strI ane 20 napuMsaka ema 108 eka samayamAM utkRSTa pade mekSamAM jAya. chatAM strI-mokSane e ja lako niSedha kare che. tattvArtha sUtramAM kevaLajJAnInA 11 pariSadamAM sudhA pariSaha grahaNa che, chatAM tene mAnanAra kevaLInA AhArane niSedha kare che ane hirAnane" e sUtrano artha paNa mArI macaDIne kare che. vaLI, e ja sUtramAM 12 svarga kahyAM che; chatAM tene mAnanAra digaMbara bhAIo 16 svarga kahe che. aSTapAhuDa graMthanA bedhapAhuDanI 7 mI gAthAmAM siddha samAcIna munine "siddhAyatana" kahyA che. 8mI gAthAmAM zuddha jJAnanA dhAraka munine "caitya kahyA che. triratnanA ArAdhaka munine "pratimA " kahela che; kASTa pASANAdinI pratimA mAnavAno niSedha karyo che. 13mI gAthAmAM jagama pratimA muninI ane sthAvara pratimA siddhanI kahI che. 16mI gAthAmAM AcAryane "jinabimba' kahyA che. ane 28 thI 40 sudhInI gAthAonA cAra Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva 565 nikSepe tIthaMkaranuM svarUpa kahyuM che. Ama chatAM ene mAnavAvALA ja viparIta vartAva karI rahyA che. bhagavatI ArAdhanA graMthanI 7mI gAthAmAM apavAda mAga thI sunine 16 hAtha vastra dhAraNa karavA hyuM che, 110 mA pRSThamAM talanuM ane cAkhAnuM dheAvANa munie grahaNa karavu ema kahyuM che, chatAM e ja leAkeA vadhArI tema ja dhAvaNu pANI vaheAranAra sAdhu mahAtmAnI nidA kare che! A ja pramANe, sAdhumAgI jenAmAM paNa keTalAka, sthAnakamAM UtaranAra sAdhune pAsasthA kahe che, teA keTalAka gRhastha rahe te makAnamAM UtaranArane jinAjJA viruddha vartanAra kahe che. sthAnaka nAma tA makAnanu che, kaM sthAnaka e nAmamAM doSa AvIne ghUsI gayeA nathI. makAna game te bhale hAya paNa zAstrokta nirdoSa makAnamAM rahevu ucita che. 66 vaLI, keTalAka peAtAnA sa*pradAya sivAyanA sAdhune AhArAdi devAmAM, vaMdanA namaskAra karavAmAM ekAMta pApa batAve che. jemanA nAmathI pUjya banyA che te ja bhagavAna mahAvIra prabhu paNa * cUkI gayA" evuM kaDe che. je dharmAMnuM mULa dayA, dAna, vinaya che tenA ja mULamAM kuhADI mAre che, to bIjAnu tA zuM kahevuM ? A pramANe A huMDAvaNInA pAMcamA ArAmAM jaina dharma cALaNInI peThe caLAI rahyo che. hareka sa`pradAyavALA pAtapeAtAnA sapradAyanI zraddhAne zrI tIrthaMkara devanI zraddhA mAnI rahyA che. sasad vivekabuddhithI sanyAsatyanA nirNaya karanAra niSpakSa puruSA bahu thADA jovAmAM Ave che, jayAre Apa sthApanA ane para utthApanAmAM kartavyanuM pavasAna samajanArA haThAgrahIo ThekaThekANe najara Ave che. matAgrahane lIdhe sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAo prApta jJAnanA upayAga bahudhA mithyAtvanI puSTi karavAmAM karI rahyA che, e keTalu badhu zAcanIya che ? jenA badhA eka mahAvIra prabhunA ja anuyAyI haiAvA chatAM paraspara ekabIjAne mithyAtvI TharAvI rahyA che. AvI viSama paristhitimAM Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 jena tatva prakAza samadaSTie mahAmusIbate prApta karelA samyaphavaratnanI jatanA karavI e paNa ati muzkela thaI paDayuM che. AtmAthI manuSyoe A prakAranA jhaghaDAthI dUra rahI AtmasAdhanAmAM tatpara rahevuM ane jinavANIthI viparIta zraddhA prarUpaNAthI AtmAne bacAvavA sAvadhAna rahevuM. 12. dharmane adhama saha te mithyAtva zrI AcAraMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA samyaphavAkhya nAmanA cethA adhyayananA pahelA udezamAM zrI jinezvara deve dharmanuM svarUpa nIce pramANe darzAvyuM che - se bemi je ya atItA, je ya paDDapannA, je ya AgamissA, arahaMtA bhagavaMto, sabve ve evamAikaravaMti, evaM bhAsaMti evaM paNNaviMti, evaM paruvitisace pANA, sabve bhUyA, samve jIvA, samvesattA, Na haMtavvA, Na ajjAveyavvA, Na parighettatbA, Na pariyAveyavvA, Na udaveyadhvA / esa ghamme suddhe, Nitie, sAMsae, samecca loya kheyannehiM paveie, ta jahA uDhiesu vA, aNuchiesu, kA, uvarayada Desu vA, aNuvarayadaMDesu vA, sovahiesu vA, aNovAhaesu vA, saMjogaraesu vA, asaMjogaraesu vA, ta Aitu na nihe ja nikijave ghraNitu, dhamaM nahIM-ta che artha-zrI sudharmA svAmI kahe che ke, he jaMbu ! je arahaMta bhagavaMte pUrve thaI gayA che, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM thaze te badhAyanuM ema ja kahevuM che ke, koI paNa prANI (dvidriyAdi), bhUta (vanaspati) jIva (paMceMdriya) ane sattva (pRthvI, pANI, agni-vAyu) e sarve prakAranA jIvonI hiMsA karavI nahi; temanA para hakUmata calAvavI nahi. temane kabaje karavAM nahi, teone mArI nAMkhavAM nahi ane teone herAna karavAM nahi. A pavitra ane zAzvata dharma jagatanAM duHkhone jANanAra bhagavAne, sAMbhaLavA taiyAra thayelAone, nahi thayelAone, munione, gRhasthane, rAgIone, tyAgIone, bhegIone tathA yegIone batAvyo che. e dharma yathAtathya -kharekharo ja che ane mAtra jina pravacanamAM ja varNavelo che. jIva te samakitane prApta karI zrata cAritra dharmane jANIne tene cheDe nahi. Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju : mithyAtva 567 A parama hitakArI, sadA AdaraNIya ahiMsA dharma che. tene mithyAtva mehanIyanA udayathI kuguruonA upadezathI bhramamAM paDIne adharma kahe chanI rakSA karavAmAM, dayA pALavAmAM, maraNubhimukha thayelA jIvone bacAvavAmAM-choDAvavAmAM. pApa samaje, "jIva mAravAmAM eka pApa bacAvavAmAM 18 pApa" AvI AvI usUtra prarUpaNa kare; khoTA hetu daSTAMto ApI aMtakaraNamAMthI samyakatvane khAsa guNa je anukaMpA che tene ja aLage kare tene ane tenA anuyAyIone mithyAtvI jANavA. 12, adhamane dhama saEhe to mithyAtva uparyukta dharmanAM lakSaNethI je UlaTAM kRtye arthAt prANI, bhUta, jIva, satvanI hiMsAnAM kAryo, homa, havana, yajJa, kanyAdAna, RtudAna, nRtya, gAnatAna, nATaka, tamAzA, rAsa ramavA, ItyAdi kRtyamAM dharma mAne te mithyAtva. jyAM coganI pravRtti che tyAM Asrava te avazya hoya che ane yeganI pravRtti vinA dharmArAdhana thavuM paNa muzkela che. AvA sthAnamAM AsavarUpa adharmane, dharmarUpe sarda have te mithyAvathI AtmAnI rakSA kevI rIte thaI zake e vicAraNIya prazna che. paraMtu zuddha zraddhAvaMtanI daSTi vyApArInA jevI hoya che. kharca karavAmAM vyApArI khuzI te na hoya, paraMtu kharca karyA vinA vepAra cAlatuM nathI, ane vepAra karyA vinA kamANI thavAno saMbhava nathI; tethI kamANI karavA mATe kharca karavuM paDe che tyAre De khace kAma saratuM hoya tyAM vizeSa kharca karatA nathI, ane chevaTe naphA teTAnuM saravaiyuM kADhI kharcathI lAbha adhika thayela hoya te AnaMda pAme che. tevI ja rIte dharmAtmAone dharma vRddhinAM kAma karatAM gamanAdi kriyArUpa kharca thAya che, paNa temAM khuzI mAnatA nathI, tene te pApa ja mAne che, ane je AtmaguNonI vRddhi, dharmonnati, sva-para AtmAne Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 568 upakAra lAbha thAya che temAM dharma mAne che. AvI zuddha zraddhA rAkhavAthI A mithyAtvathI bacI zakAya che. A bAbatanA khulAse " jatanAthI cAlavuM, UDavu, besavu, sUvuM, vagere sarva kriyA jatanAthI karavI" nA pAThathI thai jAya che. vaLI 11, 12, 13 guNasthAne phakta irIyAvahi kriyA che, 7 mAthI 12mA guNasthAna sudhI dhyAnastha avasthA che. prasthane ane kAyAne vyavahAra sAmAnya rIte chaThThA guNasthAna sudhI che. A badhuM samajAya to badhA bhrama ApeAApa maTI jAya, paNa jene karavuM nathI kaMi ane vAtA kayAMyanI kayAMya laI javI che te eka jAtanA vilAsa che. 14. sAdhune asAdhu sahe te mithyAtva pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti, paca iMdriyAnA nigraha, cAra kaSAyAnI upazAntatA, jJAna, dhyAna, tyAga, vairAga, damitAmA, ityAdi sAdhunA je je guNA zAstramAM kahyA che evA guNAe karI yukta sAdhuone, mithyA mehAdayathI kugurunA bharamAvavAthI, vivekahIna ane matAgrahI manuSyeA asAdhu kahe che, prabhunA cAra kahe che, DhIlA, pAsasthA athavA melAghelA Adi apazabdothI upahAsa kare che, nidA kare che. gacchamamatva ane sa`pradAyanA meAhane lIdhe peAtAnA matane ja satya mAnI anyanI niMdA kare che, vaMdhruNA namaskAra karavAthI ke AhAra pANI ApavAthI samyakRtva cAlyuM jaze ema mAne che. ane AvI pravRttinA pariNAme jJAnI, yAnI, tapasvI, sayamI, ityAdi aneka guNavaMta mahAtmAonA droha karI mithyAtva upArjana kare che. ane anyane paNa unmArge dore che. AvA leAkAe vicAravuM joI e ke, bhagavAna mahAvIra svAmInA samayamAM 14000 sAdhue hatA. te badhA samAna guNanA dhAraka nahAtA. jo ema hAta teA badhA ja kevaLajJAnI thaI jAta, paraMtu kevaLI te 700 thayA che, chatAM bhagavaMte sAdhu kahyA che. jema eka hIrA khase! rUpiyAnA hAya ane eka hIrA kroDa rUpiyAnA paNa hAya, te badhA hIrA Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 569 prakaraNa 3 ju H mithyAtva ja kahevAya, sarvane kAcanA TukaDA na kahevAya. guNonI nyUnAdhikatA hovA chatAM sAdhunAM mahAvratamAM mULa doSa na lagADe che te sAdhu ja kahevAya. bhagavAne pAMca prakAranA nirca thanA AcAra pRthapha pRthapha batAvyA che. keTalAka potAnA saMpradAyanI ekatAnI prazaMsA ane bIjA saMpradAyamAM paDelA phAMTAonuM pradarzana karAvI niMdA kare che. potAnI zuddhatA, satyatAne paricaya A rIte Ape che. paraMtu temaNe vicAravuM joIe ke, prabhu mahAvIranA 11 gaNadharonA 9 ga7 hatA. garacha alaga hovAthI zuM teo sAdhu nahatA ? cheda zAstramAM prabhue pharamAvyuM che ke, cha mahinA pahelAM gaccha-saMpradAya badale to prAyazcita Ave che, AI. samajavuM joIe ke gaccha-saMpradAya te anAdi kALathI che. vaLI, ekatAnI tArIpha karanAre jANavuM joIe ke, kaMI badhAM rUDAM kAmamAM ja ekatA hoya che evuM banatuM nathI. ceramAM ane dhADapADuomAM paNa ekatA hoya che. kema ke ekatA na rAkhe te sapaDAI jAya ane maraNane zaraNe thavuM paDe. AvI rIte, potAnA anAcAra chupAvavavA mATe ekatA rAkhe che. tevI ekatA prazaMsanIya nathI. A badhI vAta dhyAnamAM laI je sAdhuoe mULa guNone bhaMga karyo na hoya, je pitAnA gurunI AjJAmAM vartatA hoya, jemane vyavahAra zuddha hoya te badhA susAdhuoe samabhAva dhAraNa karI A mithyAtvathI potAnA AtmAne bacAvavo. sAdhu para jugupsA karanArane cIkaNuM pApakarma baMdhAya che. tenA phaLarUpe caMDAla, nIca jAti, azucivALA vyApAra, nIca gati, roga bhavAMtare prApta thAya che. 1 eka bAIe sAdhunI durgachA karI tethI tenuM te ja bhavamAM AkhuM zarIra saDI gayuM. tenuM keI zubha karma pharI jaI azubha phaLa Ape, paNa AgaLa ghaNuM duHkha veThavAnuM bAkI rahe che. mATe sAdhune kadI melAghelA kahevA nahi. susAdhunI niMdA karanAra kividhI thAya che, te te devanuM AyuSya bAMdhavA jevuM karma hoya to, nahitara durgatimAM keTalIya vAra bhramaNa karavuM paDe che. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 jena tatva prakAza15. asAdhune sAdhu sadaMhe te mithyAtva uparyukata sAdhunA guNethI rahita, gRhastha samAna, mAtra veSadhArI, dasa prakAranA yati dharma rahita, maThAvalaMbI, aDhAre pAponuM svayaM sevana kare, bIjA pAse karAve, pApAcaraNanI anumodanA kare, ta ane mAno peka (pramANa sahita) vastra rAkhavAne badale pILAM, rAtAM, lIlAM, kALAM, bhagavAM, ItyAdi vastro dhAraNa kare, chakAya jenI ghAta kare, dhAtu, parigraha rAkhe evA tathA mahAkrodhI, mahA abhimAnI, dagalabAja, mahA lAlacI, niMdaka, ityAdi durgaNonA ghArakane sAdhu mAne te mithyAtva. keTalAka bheLA jIvo kahe che ke, ame te veSane vaMdana, namana karIe chIe. temaNe vicAravuM ghaTe che ke, bahurUpI-bhAMDa athavA nATakanuM kaI pAtra sAdhuno veSa dhAraNa karIne Ave te zuM temane paNa sAdhu mAnI vaMdana karavuM ? evuM karanArane te ApaNe jinazAsanane drohI ja samajIe. "apane te guNakI pUjA, niguNeke pUje vaha paMtha hI dhrujA." keTalAka kahe che ke, paMcamakALamAM zuddhAcArI sAdhu che ja nahi. je zuddhAcAra prarUpe te tIrthane ja viccheda thaI jAya ! evA nAstike ane kAryakaroe samajavuM joIe ke zrI bhagavatI sUtramAM zrI bhagavaMte pharamAvyuM che ke pAMcamA ArAnA aMta paryata arthAta 21000 varSa lagI mAruM zAsana cAlaze. A vAta keI kALe mithyA thaI zake ja nahi. hajI te pUrAM aDhI hajAra varSa paNa vItyAM nathI. pahelo ja prahara che. atyAre A AryAvartamAM aneka mahAtyAgI mahArAgI mahAtmAo, sAdhu, sAdhavI, zrAvaka, zrAvikAo vidyamAna che ane pAMcamA ArAnA cheDA sudhI cAra jIva ekAvatArI haze. mATe AcArabhraSTa vedhArIonA phaMdAmAM na phasAtAM susAdhu hoya tene ja sAdhu mAnavA. pAMcamA ArAmAM kaI sAdhu. ja nathI ema prarUpanAra durlabhadhi thAya che. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 ju: miyAtva pa7 11. jIvane ajIva zradhe te mithyAtva paryApti, prANa, roga, upayoga, ItyAdi jIvanAM lakSaNa zAstramAM kahyAM che, teNe karI sahita je ekedriyAdi jIve che tene jIva na mAne te mithyAtva che. keTalAka kahe che ke, sarva padArtha manuSyanA bhegane arthe ja bhagavAne banAvyA che, je tene na bhogavIe te te saDIne nirupayogIthaI jaze. ethI bhagavAnanuM apamAna thaze ! AvuM vacana te mahA ajJAnI DhAMgInuM ja hoya. vicAravuM joIe ke, je manuSyanA bhegane mATe ja badhI vastuo banAvI hoya to te badhI vastu svAdiSTa, Arogyaprada, sukhaprada, utpanna karavI joIe, paNa tevuM dekhAtuM nathI. kaDavI kAMTALI, kaThaNa, jherI, badasvAda evI paNa ghaNI vastuo che, te bhagavAne zA mATe banAvI? zuM bhagavAna paNa koInI sAthe mitratA ane keInI sAthe zatrutA rAkhe che? tamArA bhogane mATe anna phalAdi jevI rIte utpanna karyA che tevI ja rIte siMha, vAgha, AdinA bhegane mATe tamane paNa banAvyA haze! kAraNa ke tamane jema phaLAdi priya che tevI ja rIte temane paNa manuSyanAM lohImAMsa bahu priya hoya che. maravuM te eka divasa che ja mATe cAlo ApaNe siMhane bhakSa banI jaI e, e vicAra kadI svapna paNa Ave che kharo ? bhogage, kadI siMhAdine bheTa thaI gayo hoya te to kevI kaMpArI chUTe ? jAna bacAvavA kevAM valakhAM mAravAM paDe ! ! are siMha te dUra rahyo paNa mAMkaDane khorAka te manuSyanuM lohI che, tene karaDavAthI meta thatuM nathI, te paNa tene keTalAka nirdayI manuSyo tarata mArI nAkhe che. bhAIo ! tamane jIvatara jevuM vahAluM che tevuM ja tene paNa che. mATe jIvane jIva tarIke jANe tene jIvavA do. nahitara tamArI paNa te ja dazA samajI levI. potapotAnA karmAnusAra UMcanIca nine teo prApta thayA che. paraMtu bhagavAne keAIne banAvyA nathI e nizcaya samajaje. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -572 jaina tatva prakAza 17. ajIvane jIva zradhe to mithyAtva sUkA kASThanI, nirjIva pASANanI, pittaLa Adi dhAtunI ke vastrAdinI jIvana jevI AkRti banAve, tene sAkSAt tadarUpa mAne te paNa mithyAtva che. kAraNa ke te nirjIva mUrti che. vaLI, jemanI mUrti banAvI che, temane najare paNa dIThA nathI te yathArtha AkRti kema banI ? koI kaheze zAstrakathita AkRti banAvI che. te te paNa zI rIte banI zake ? tIrthakaro 1008 uttama lakSaNa ane 34 atizayAdithI alaMkRta hatA. mUrtimAM te eka paNa lakSaNa ke atizayo patto lAgate nathI. tIrthakaro birAjatA tenI cotarapha se so gAumAM kaI prakArane upadrava thate nahi, jyAre mUrtine teDanAra ke tenA ghareNAM coranArane paNa te kazuM karatI nathI. rAmacaMdrajI ane kRSNajInuM nAma sAMbhaLatAM ja durjananA hAjA gagaDI jatA hatA, Aje temanI mUrtinAM AbhUSaNe cArAyAnA aneka prasaMge bane che. eTalA mATe mUrtine mUrti tarIke mAne te kaMI harakata nathI, paNa sAkSAt bhagavAna mAne te mithyAtva che. 18. sanmArgane umA zradhe te mithyAtva jJAna, darzana, cAritra, tapa, dAna, zIla, saMtoSa, saraLatA, dayA, satya, ItyAdi je muktino mArga che tene karmabaMdhane, saMsAravRddhine mArga kahe; dayA dAnane bUDavAnuM kAraNa batAve te mithyAtva. keTalAka kahe che, "jIvane mAravAmAM te eka hiMsAnuM ja pApa lAge che, paNa bacAvavAthI te jeTalAM pApa karaze te pApane adhikArI tene bacAvanAro thaze. kema ke tene bacAvyA to te pApa karavA lAgyo. te te bacAvavAvALA aDhAre pApanA adhikArI thAya che ! !" AvI kuyuktio lagAvI bicArA jInA hRdayamAMthI anukaMpArU5 kalpavRkSanA aMkurane ukheDI nAkhe che. kasAI samAna kaThora hRdayI * jina pratimA jina sAkhI, kahe te mizyAdraSTi pratimAne pratimA kahe, bhATho kahe te bhraSTa Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 nuM mithyAtva pa73 banAvI de che, pachI te temanA samakSa kaI jIva marate hoya, agnimAM keI jIva baLato haya, pANImAM DUbate hoya te paNa te beThA beThA joyA kare che, paNa tene bacAvavAno yatna karatA nathI. are ! keI bacAvatuM hoya to tene pApI TharAve che! aphasesa !. nirdayI mata paNa jaina dharmamAM A kALe pravartI rahyo che. agara emane pUchavAmAM Ave ke, (1) zrI RSabhadevajIe kalpavRkSa naSTa thavAthI jIvane duHkhI dekhI traNa prakAranAM karmone pracAra karyo. (2) zrI zAMtinAtha bhagavAna garbhAzayamAM hatA, temanA puNyapratApe dezamAM phelAyela mahAmArIne upadrava nAza pAmya ane zAMtino pracAra thayo, jethI uttarAdhyayana sUtranA 18mA adhyayanamAM "sati saMti koNa arthAt lokamAM zAMtinA karavAvALA zAMtinAtha bhagavAna e pramANe prazaMsA che. (3) zrI ariSTanemi bhagavAne pAMjarAmAM purAyelA jIvone choDAvI sArathine InAma ApyuM tenI tArIpha uttarAdhyayananA 22mA adhyayanamAM che-sAbuno vi dila" arthAta anukaMpA lAvI. januM hita karyuM-jIvone baMdhanamukta karyA. (4) pArzvanAtha bhagavAne lAkaDAmAM baLatAM nAganAgaNane bacAvyAM tenI tArIpha kalpasUtramAM che. (5) zrI mahAvIra svAmIe sAdhu avasthAmAM gozAlakane telezyAthI baLate bacAvyo. tIrthakara bhagavAna vicAre che temanI cAre tarapha rAga, duSkALa, manuSya, pazune upadrava thato nathI ane prathama thayela hoya te dUra thaI jAya che, ane zrI samavAyAMga sUtramAM tIrthakarane atizaya kahyuM che. AvI rIte khuda tIrthakaroe paNa jenI rakSA karI che, te zuM teone paNa aDhAra pApa lAgI gayAM ? paraMtu je pramANe A loke Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza khuda bhagavAna mahAvIranA anuyAyI hovA chatAM kahe che ke "gozAlakane bacAvyA te bhagavAnanI bhUla thaI." AvI rIte tIrthakaro upara paNa doSAropaNa karatAM acakAtA nathI. vaLI, AvA usUtra prarUpakane pUchIe ke, bhAI! pApI jIvo narakamAM jAya che tyAM temane vizeSa pApa karavAno prasaMga paDato nathI, paraMtu temane tamArA guru gharmopadeza ApI dharmAtmA sAdhu zrAvaka banAve che te dharmanA pratApe devalokamAM jaze ane devAMganA sAthe kAmaga bhegavaze. bIjA paNa aneka pApAcaraNa karaze te tenuM paNa pApa je gurunA upadezathI sAdhu zrAvaka devalokamAM gayA haze te tamArA gurujIne lAgavuM joIe. tyAre kaheze ke, "je karaze te bhogavaze." te evI ja rIte samajavuM joIe ke, keI dayALu puruSe maratA jIvane upadezathI ke dravyAdinI madadathI bacAvyo to tene abhayadAna ApavAne lAbha prApta thayo. "bAga jhuM samajyA arthAt sarva dAnamAM abhayadAna zreSTha che ema zrI sUyagaDAMga sUtranA chA adhyayanamAM pharamAvyuM che. bacele jIva bhaviSyamAM je pApakarma karaze te tenAM phaLa te te karavAvALA ja bhagavaze. vaLI, A paMthavALA leke potAnA paMthanA sAdhu sivAya bIjAne dAna devAmAM ekAMta pApa batAve che ane zrI bhagavatI sUtrano pATha batAvI bheLA bhAIone dAna devAthI vaMcita kare che, paraMtu e ja sthaLe tene khulAse je pUrvAcAryoe karyo che, tene svIkAratA nathI. rAyapaNI sUtramAM zrI kezI svAmIne upadeza sAMbhaLI pradezI rAjAe dAnazALA sthApI che. dazAzrutaskaMdhamAM zrAvakanI 11 mI pratimA bhikSepajIvI hevAnI vidhi bhagavAne batAvela che. uvavAIjI sUtramAM aMbaDa saMnyAsIe vaikiya labdhinA prabhAvathI nityaprati 100 ghare chaThanuM pAraNuM karyAnuM varNana che. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 : mithyAtva pa75 zAstramAM AvA khulAsA hovA chatAM paNa sAdhu sivAya anyane ApavAmAM pApa batAve tene jana kema kahevAya? AvA upadeza sAMbhaLIne sanmArgane choDI unmArge na jazo, ane A mithyAtvathI AtmAne bacAva. jana dharmanI zAkhA, prazAkhAomAM jeo zuddha dharmanI zraddhAvALA che tene unmArgamAM samajanAra ane tenI niMdA karanAra cIkaNA mithyAtvanAM dalike ekaThAM kare che ane durlabhadhi thAya che. 19. unmAna samArga zodhe te mithyAtva pRthivyAdika che kAya jIvonI hiMsA, puSpa, phaLa, dhUpAdika dene dharavAM, yajJa havanAdi karavAM, durbasano sevavAM tema ja strI AdinA bhoga, nRtya, nATakAdi je saMsAra paribhramaNanA hetubhUta che tene tathA upara je paMtha unmArgarUpa batAvyo che, tene karma kSaya karavAne muktino mArga zradhe te mithyAtva. AsavanA hetune saMvarano hetu mAne te unmArga che. keI jJAnI AsavanA hetu prApta thaye zuddha adhyavasAyathI saMvara nirjarAmAM jAya paNa Asavano hetu te Asavane hetu ja gaNAya. 20 rUpIne arUpI zradhe te mithyAtva vAyukAyAdi keTalAka AspazI rUpI (sAkAra-mUrtimanta) padArtho che paraMtu bArIka ane pAradarzaka hovAthI te dRSTigocara thaI 4 lUkhI (kerI) namaskAra-manahara chaMda jaLa jo caDhAuM nAtha, kaccha ma0 pIvo kare; dUdha je caDhAuM deva vacchakI jabhara che ! phUla je caDhAuM prabho, bhaMga tAthi suMdha jAta; patra je caDhAuM iza, vRkSakA ujAra hai | dIpa je caDhAuM nAtha, zalabha tehi bhasma hota; dhUpa je caDhAuM vahI, anike AhAra hai ! mevA miSTAna sAme sakhI mukha DAra jAta; phala je caDhAuM sahI, totikI jaThAra hai it etI evI vastue hai sabakI hai devayukta; yAta mahArAja merI, lUkhI namaskAra hai | Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 jaina tatva prakAza zakatA nathI. tevI ja rIte, karma pudgala paNa cAraspazI rUpI pudgala che te dRSTigocara na thavAthI tene arUpI kahe te mithyAtva. ra1. arUpIne rUpI zradhe te mithyAtva dharmAstikAyAdi je arUpI che tene rUpI mAne. tathA zrI siddha bhagavAna avaNe, agadhe, arase, aphAse ityAdi guNasaMpanna che ema zAstramAM pharamAvyuM che. temane rakta varNa Adi mAne athavA prathama Izvarane arUpI (niraMjana nirAkAra) kahIne pachI kahe ke, dharmanA ke bhaktanA rakSaNArthe 24 avatAra dhAraNa kare che. tevI ja rIte siddha bhagavAna amUrta che temanI mUrti banAve ItyAdi arUpIne rUpI kahe te mithyAtva. jANavuM. AkAza arUpI che, chatAM temAMthI zabda utpanna thAya che ema kahenArane paNa mithyAtva maLe che. rara. avinaya mithyAtva zrI jinezvara bhagavAnanAM tathA sadagurunAM vacanone utthApe, AjJAnuM ullaMghana kare, bhagavAna bhUlI gayA ema kahe, sAdhu sAdhavI, zrAvaka, zrAvikA, guNavaMta, jJAnavaMta, tapasvI, tyAgI, vairAgI, ItyAdi uttama puruSonI niMdA kare, kRtakanI bane, chidragaveSI bane te avinaya mithyAtva. jeo vinaya guNa tathA vinaya dharma sAdhananI AsAtanA kare che teo avinaya mithyAtvaparyAya meLave che. 33. AzAtanA mithyAtva AzAtanAnA 33 prakAra che. 1. arihaMtanI AzAtanA. 2. siddhanI AzAtanA. 3. AcAryanI AzAtanA. 4. upAdhyAyanI AzAtanA. 5. sAdhunI AzAtanA. 6. sAdhvInI AzAtanA. Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 : mithyAtva 577 A pace padavIdhArakanA chatA guNone oLave ane achatA denuM AropaNa kare te AzAtanA. 7. zrAvakanI AzAtanA 8. zrAvikAnI AzAtanA (zrAvaka-zrAvikAne kupAtra kahe, jheranA TukaDA kaheH teone padhavA tevAmAM pApa batAve te AzAtanA.). 9. devatAnI AzAtanA. 10. devInI AzAtanA. 11. lekanAM AzAtanA. 12. pahelekanI AzAtanA. 13. kevaLI prarUpita dharmanI AzAtanA. 14. deva, manuSya sahita je leka che, tenI AzAtanA. 15. sarva prANI, bhUta, jIva sattvanI AzAtanA. (jIvanI hiMsAmAM dharma ane rakSAmAM pApa batAve tathA jIvane jIva mAne nahi. te AzAtanA lAge). 16. kAkAla (thA samaya yAcita kiyA samAcare nahIM te kAla)nI AzAtanA 17. zAstranAM vacana utthApe tathA viparIta pariNamAve te sUtranI AzAtanA. 18. jemanI pAsethI zAstra jJAna saMpAdana karyuM. temanI AzAtanA te sUtradevanI AzAtanA. * jaina jyotiSa vidyAnA pracAranA abhAve sAmprata samaye kALane yathArtha nirNaya karavAmAM goTALo thai gayo che, tethI pAkhI, mAsI, saMvatsarI, Adi parvatithionI yathocita kALe ArAdhanA-karavAnuM paNa muzkela thai paDayuM che. tathApi ghaNA vidvAno ekamata thaIne A saMbaMdhI je nirNaya kare te pramANe parvArAdhana karavAthI paNa bhagavAnanI AjJAnA ArAdhaka (vyavahArasUtra kathita pAMca vyavahArane anusAre) thaI zakAya che. Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jaina tattva prakAza 19. jemanI pAsethI sUtrArtha dhAraNa karyA temanI azAtanA kare te vAcanAcAryanI azAtanA. A 19 nA guNonuM AcchAdana kare-DhAMke, avarNavAda bele, apamAna kare te AzAtanA lAge che. 20. javAIddha-zAstranAM pada pahelAMnA pachI ane pachInAM pahelAM ema AghApAchA uccAre te AzAtanA. 21. vacceAmeliya-vacce vacce sUtra pATha Adi cheDI de. 22. hINuphakharaM-sUtra pAThanA svara vyaMjanAdinA pUrNa uccAra kare nahi. kamI kare te AzAtanA. 23. accakhara-adhika svarAdi bele te AzAtanA 4 24. payahINuM-pada pUrNa uccAra kare nahi tathA padane apabhraMza kare te AzAtanA. 25. viNahINuM-vinayabhakti rahita ahaMkArIpaNe bhaNe te AzAtanA. * jANI bUjhIne eka akSara paNa nyUnAdhika kare to mithyAtvI thaI jAya, paraMtu jJAnAvaraNIya karmane jeTalo kSayopazama thayo che ane tadanusAra jeTaluM jJAna zrApta thayuM che te pramANe paThana pAThana karatAM jJAnanA ArAdhaka gaNAya che. kema ke tIrthakaroe je pramANe pharamAvyuM che tevuM gaNadhara mahArAja paNa kahI zakatA nathI. kAraNa, vANI guNanA atizayano abhAva che. ane jevuM gaNadharoe kahyuM tevuM AcArya jI kahI zakatA nathI. kAraNa, tripadI labdhino abhAva che. to pachI alpajJanuM zuM gajuM ! jo koi sUtra bhaNavAnI manA kare to bhramamAM na paDatAM pitAnA kSayopazama anusAra zuddha paThana pAThana karatA rahevuM joIe. IrAdA pUrvaka azuddha na bolavuM ane ajANapaNe azuddha uccAra thaI jAya to te badala vAIddha Adi pATha belI micchAmi dukkaDe kahI AtmAne zuddha karI levo joie. Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 tru : mithyAtva 26. jogaDINa--svAdhyAyAdi karatI vakhate mana, vacana, kAyAnA ceAgAnI capaLatA kare te AzAtanA. 579 27. ghAsahINuM--hUstra dInA bhAna vagara spaSTa uccAra vinA Ale teA AzAtanA. 28. hunni-vinayavaMta, bhaktivaMta buddhivaMta, dharmI pradIpaka, ItyAdi sadguNAlaMkRtane jJAna na bhaNAve te AzAtanA. 29. 6ThThapaDisTiMga avinItapaNe jJAna grahaNa kare tathA abhimAnI, avinayI, dharma vasaka, AjJAbhaMga karanArane jJAna bhaNAve tA AzAtanA 30. akAle kae sajjhAe--kAlika utkAlikanI samajaNu vagara akALe zAstra bhaNAve te AzAtanA. sajjhAe--pramAdavaza 31. kAle na kae caiAgya samaye svAdhyAya kare nahi te AzAtanA. svAdhyAya karavA 32. asajhAI e sajjhAya--asvAdhyAyanA prasa`gAmAM zAsranA svAdhyAya kare te AzAtanA. 33. sajjAI e na sajjhAya---pramAdane vaza paDI maMtrIza asvAdhyAya rahita sthAnamAM ane yAgya kALe svAdhyAya kare nahi te AzAtanA,4 + jema sApane pAyeluM dudha paNa viSarUpa pariName che, tema ayogya vyaktine ApeluM uttama jJAna paNa mithyAtvanI vRddhi karanAra nIvaDe che. jo ke honahAra (niyati)ne teA tItha kara paNa TALI zakatA nathI, tathApi yathA upayAga yAgyAyogyatAnA khyAla to avazya rAkhavA ja joie. ane yAgyatAnusAra jJAna ApavuM joIe, x zAstranA svAdhyAya sarva du:khane nAza karanAro che, evuM zAstranuM kathana che. mATe sUtrajJAnanA dhArakoe nitya theADoghaNA svAdhyAya karavA joIe. Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza A pramANe 33 AzAtanA kahI che te AzAtanA jANIbUjhIne kare te mithyAtva 580 ninhava be prakAranA che-1. pravacana nindvava ane, 2niMdaka nindvava temAM je pravacana nindvava heAya che te te| navagraM veyaka sudhI jAya che, paNa niMdaka ninjIva tA kiviSImAM ja utpanna thAya che. bhagavatIjImAM jamAlIne nirmaLa cAritranA pALanAra kahyA che, tathApi te kikvipI devapaNe UpajyA tenuM kAraNa paNa e ja che. zAstramAM pravacana nihavanA karatAM paNa niMdaka ninhevane kharAba kahyA che. * DhArA--AcAre adakA kahyo, niMdaka nindvava jANa, pacama aMge bhAMbhakhayA, che vhele guNaThANa, pravacana ninjIva mAtra pravacananI utthApanA kare che, paNa niMdaka nindvava te pravacananI ane pravacananA prarUpaka kevaLajJAnI, dharmAcArya, caturvidha saMgha e sarvanI mAyA kapaTa sahita niMdA kare che ane kahe che ke huM je kahuM chuM te ja satya che, zAstra tA theAthAM che. zAsravacana mithyA che, ame zeAdhaka buddhithI karelA niya te ja sAcA che. ItyAdi vacane garva sahita uccAre che, guru AdithI paNa vimukha thaI uddhRtapaNuM kare che. jinAjJAnuM ullaMghana karavA jevAM pAtAnAM duSkRtyone paNa aneka kuhetuo dvArA sukRtya batAve che ane bhALAM pAmara manuSyone mArgacyuta karavAmAM majhA mANe che. AvA niMdaka nindvava jinazAsananA zatru ane mahAmithyAtvI jANavA. zrI uttarAdhyayana sUtranA 36mA adhyayanamAM kahyuM che ke zrutajJAnI, kevaLajJAnI, dharmAcA, gurudeva ane caturvidha saMgha eTalAnA avarNavAda bAlavAvALA kilviI devatA thAya che ane tevAM vacanane mAnanArA bhagavaMtanI AjJAthI bahAra ane mithyAtvI ja heAya che. te game teTalA zuddha ane utkRSTa AcAranuM pAlana kare to paNa temanA karatAM pAsasthA-zithilAcArI lAkha darajje sArA che. pAsasthA to mAtra cAritranA ja virAdhaka hAya che, paNa samaktinA ArAdhaka hoya che, tethI temanuM AtmakalyANa zIghra thai jAya che, jue jJAtAsUtra bIjA zrutaskaMdhamAM bhagavAna pArzvanAthanI 256 AryA pAsathI hatI, paraMtu samakita zuddha rahevAthI badhI devalAkamAM gaI ane mahAvidehamAM janma lai meAkSamAM jaze. bIjuM kAraNa e paNa che ke, pAsasthAnI zraddhA prarUpaNA zuddha hoya che, paraMtu cAritra mehanIyanA udayathI spanA zuddha thaI zakatI nathI. AthI te potAnA AtmAnuM ahita kare che paNa bIjAne DubADato nathI ane niMdaka te Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 : huM mithyAtva - 581 24. akiyA mithyAtva akiyAvAdInI peThe teo kahe che ke, "AtmA che te ja paramAtmA che. eTale, akiya AtmAne puNya pApanI kriyA lAgatI nathI. je puNyapApanA bhramamAM paDI AtmAne duHkhI kare che, arthAt khAnapAna, bhegavilAsa, ezaArAmathI vaMcita rAkhe che; bhUkha tarasa, TADha, brahmacaryAdi dharmanuM pAlana karI AtmAne duHkhI kare che te badhA narakamAM paDaze !" gurnAdikathI alaga thai potAno nirALo paMtha ja sthApana kare che ane potAnI pAchaLa bIjA paNa aneka AtmAone bhavasAgaramAM DubADe che. vaLI, pAsatyA to anukULa avasara maLatAM nizItha sUtranA kathanAnusAra AlovI, paDikkamI, niMdI, ni:zalya thaIne sudharI paNa zake che. kiMtu kumata pakSamAM baMdhAyelA nihuvanuM ThekANe AvavuM-sudharavuM-asaMbhavita che. A mATe zAstranuM pharamAna che ke koi guNamAM nAdhika haze to tenAM hAnilAbha tenA potAnA AtmAne ja thaze, paraMtu pArakI khaTapaTamAM paDatAM jo kadAca susAdhune kusAdhu ke guNIne durguNI mAnavAmAM AvI jaze te ApaNe AtmA mithyAtva upArjana karI bhavasAgaramAM gothAM khAze, mATe kadAcit koinAmAM doSa che evuM jANavAmAM AvI paNa jAya to tene dekhyuM aNadekhyuM, sAMbhaLyuM aNasAMbhaLyuM karI devuM. juo sUyagaDAMgasUtra zrutaskaMdha 1 adhyayana 13, gAthA 5 mI. je kodhane vaza kANAne kANo, AMdhaLAne AMdhaLo, hinAcArIne hinAcArI ityAdi jevuM dekhe tevuM kaheze ane upazamAvelA kalezanI udiraNA karaze te jevI rIte aMdha manuSya hAthamAM lAkaDI hovA chatAM paNa raste cAlatAM pIDA pAme che tevI rIte caturgatirUpa saMsAramAM du:kha pAmaze. jyAre doSIonA doSa prakAzavAmAM paNa ATaluM pApa batAvyuM che to pachI pitAnA AcArya, upAdhyAya ke jJAnadAtA gurujInA guNo oLavI tenA avaguNo gAya tenI kevI gati sthiti thAya teno vicAra karI levo. samavAyAMga sUtranA 30 mA ThANAnI 24-25 gAthA juo. temAM kahyuM che ke "je AcArya upAdhyAye zAstra athavA vinayAdinI zikSA ApI hoya, temanI jo koI niMdA karaze, temanAthI vimukha vartaze, temanAM satkAra sanmAna nahi kare te mahAmahanIya karma bAMdhI 70 koDA koDa sAgaropama sudhI bodhibIja samakitanI prApti nahi karI zake. eTalA mATe sarva jIvanA bhalA mATe sUcanA karIe chIe ke avinaya ane azAtanA mithyAtvane ati dukhaprada jANI AtmAne temanAthI bicAvo. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 jaina tatva prakAza AvA mithyAtva matapravartakane jJAnI puruSe kahe che ke, vAha re ! bhAI ! tame te paramAtmAne paNa narakamAM dhakelI dIdhA! bhaMgI, bhIla, camAra, kasAI ItyAdi nIca jAtinA ane nIca karmavALA banAvI dIdhA ! paNa bhAI ! AtmarUpa paramAtmAne poSavAvALA duHkhI kema dekhAya che ? parabhava te dUra rahyo paraMtu A bhavamAM paNa jeo AtmAne kAbUmAM nathI rAkhatA teo duHkhI dekhAya che. jemake abhakSya-apathyanuM bhakSaNa karanArA vAta, pIta, kaphAdi aneka regathI gherAI pIDA pAme che, cerI-karanArA kArAgRhamAM jAya che, ane vyabhicAra karanArane cAMdI, prameha, Adi bhayaMkara roga thAya che, jene pariNAme teo saDI saDIne akALe mare che. samAjamAM haDadhUta thAya che. zuM AtmA-paramAtmAnAM A lakSaNa che ? bheLA leke AtmAne paramAtmA te kahe che ane pAchA anya jIvane haNI e paramAtmAnA dehanuM bhakSaNa karI jAya che. AvA pAkhaMDIo, bhraSTAcArIe narakamAM jaze ke AtmAne kAbUmAM rAkhanArA narakamAM jaze ? Ane nirNaya dareka sujJajane pitAnI savivekabuddhi dvArA karI le. duSkarmothI AtmAne bacAvaze te ja sukhI thaze. jeo jaina nAma dharAvI kriyAne niSedha kare che teo ninhava thaIne paDIne mithyAtva pAme che ane jeo jainetara akriyAvAdI che teo puNya pApa dharma ke kriyAne mAnatA nathI teo Arthika matavAdI che. tethI teo sarvathA nAstika che. 25. ajJAna mithyAtva jyAM mithyAtva hoya tyAM ajJAna niyamo hoya ja che. arthAta mithyAtvI ajJAnI ja hoya che. mithyAtvamahinA udayathI tene badhuM viparIta bhAse che. A huMDAvasarpiNI kALamAM mithyAtvanuM jera khUba vadhI paDayuM che. ajJAna ane mehanA prAbalyathI satazAstra viruddha aneka matamatAMtare pravartI rahyA che. eTaluM ja nahi paNa, prakRtithI paNa pratikULa evA aneka mata pracalita thAya che ane thatA jAya che. jyAM Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 juM : mithyAtva 583 juo, tyAM mAnanI mArAmArI che. DuMka vAkacAturya prApta thayuM ke tarata kubuddhi dvArA kuyuktio lagAvI Apta purUSanA siddhAMtane uthalAvI vANInA ADaMbarathI manakalpita paMthanI sthApanA kare che, mAyAjALamAM phasAyelA lokone game te prakAre lAlacamAM nAkhI pitAnA banAvI le che ane dharmanA nAmanI otha laI manamA zikAra khele che, gheDA ja varSa pUrve eka "satpathI lekane mata cAlu thaye che. temanI raheNI te badhI hiMdunA jevI che. paNa karaNI badhI musalamAnane dharma pramANe che. teoe hiMdudharmanA graMthamAM pheraphAra karI navIna graMthanI racanA islAma majahabane anusaratI karI che. teo kahe che ke viSNunA maccha, kacchAdi 10 avatAramAM dasame avatAra niSkalaMkIne thaye te musalamAnI dharmanA cothA khalIphA "alI hatA, emaNe kAzI vizvanAtha nAma dhAraNa karI kAliMga daityane mArI pachI avatAra lIdho. temanA putra hasana ane husena thayA. musA nabIkRta tereta kitAba te "kveda, dAuda nabIkRta "jabUra kitAba te. yajurveda, IsAruha allAkRta "aMjali kitAba te "zAmaveda' ane mahammada payagambara kRta "kurAna te "atharvaveda e vagere managhaDaMta. vAta lakhI che. ane hagatatIrtha (pIrANa nAme gAma gujarAtamAM che) ne tIrthadhAma kahyuM che. A pramANe, A paMcamakALamAM navA navA mate sthApanA karI pitAnA IsitArthanI sAdhanA karavAmAM loke tatpara banyA che. AvA te bIjA aneka mata vartamAnamAM pracalita che. Ama, ajJAnavaza mithyAtvamAM phaselA chane joI zrI jinazAsananA anuyAyIoe sAvadhAna rahI durlabhatAthI prApta thayela samyatvaratnane saMbhALI rAkhavuM joIe. jeo jJAnane niSedha kare che athavA jJAnAvaraNIya karma baMdhane Asrava seve che tema ja jJAnanI AzAtanA kare che teone ajJAna. mithyAtva paryAyavALA samajavA. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 jaina tatva prakAza gAthA-sadasadavisesaNAo, bhavaheu jahacchi ovale bhAo / NANa phalA bhAvAo, micchAdidvirasa aNNANaM // artha-sat ane viveka na hovAthI, saMsAranA kAraNarUpa karmone baMdha jemane tema rahevAthI ane satya jJAnanA abhAvathI mithyAdaSTi jIve ajJAnI ja hoya che. ajJAnavAdInI peThe "jANe tene tANe" ItyAdi kuhetu vaDe ajJAnanI sthApanA karI bheLA lekene sadjJAnanI prAptithI vaMcita rAkhe che tene ajJAna mithyAtva kahevuM. upara pramANe 25 prakAranA mithyAtvanuM saMkSipta svarUpa varNavyuM. gAthA-micchea aNaMta dosA, payaDA disati navi guNa lesA / taha viya ta ceva jIvA, ho mohadha niseveti // 9 // [ vairAgyazataka ] artha-mithyAtvamAM kiMcitmAtra guNa nathI, paNa anaMta doSanuM pratyakSa sthAna che, tathApi mehAMdha banelA che tenuM AcaraNa kare che ! Iti sakhedAzcarya ! zAstrobAraka bAlabrahmacArI RSi saMpradAyAcArya sva. munizrI amalakhaRSijI mahArAja dvArA viracita jaina tatva prakAza" graMthanA bIjA khaMDanuM mithyAtva nAmaka trIjuM prakaraNa samApta. Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritradharma zrI ThANAMga sUtranA bIjA DANAmAM kahyu` che ke, "vaghne duvid vaLate-tanA mukhyadharma caitra vRttidharma ceva " arthAt zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra svAmIe dhama be prakAranA kahyA che. 1. sUtradharma ane, 2. cAritradharma. A be prakAranA dharmoMmAMthI zrutadha athavA sUtradhanuM savistara varNana tA A khIndra khaDanA bIjA prakaraNamAM thai gayuM che. have cAritradharmanuM vana AgaLanAM prakaraNeAmAM karavAmAM Avaze. samyakajJAnapUrvaka yoga ane kaSAyeAnI nivRtti thavAthI je svaruparamaNutA thAya te samyaphacAritra kahevAya che. Di'sAdi doSone parihAra ane prANAtipAta viramaNa Adi vratanuM pAlana te paNa sabhyazcAritra kahevAya. jJAnaca TuM vistRta jJAnanuM phaLa virati che, cAritra che. cAritra narakAdika cAra gatimAMthI AtmAne tArIne pAMcamati mekSamAM paheAMcADe che. cAritradharmanA bhagavAne be prakAra kahyA che. 1. dezathI cAritra ane, 2. sa`thI cAritra. temAM savathI cAritra dhAraNa karavAvALA te sAdhu munirAja hAya che. temanA AcAranuM varNana prathama khaMDanA trIjA, ceAthA, pAMcamA prakaraNamAM agAu thaI gayu` che. ane dezathI cAritra tenA paNa e prakAra che. 1. samyaktva ane, ra. dezivarati. e bannenuM kathana A bIjA khaMDanA cethA, pAMcamA prakaraNamAM karI, tapazcAt chaThThA 'a'timazuddhi' prakaraNamAM manuSya janmanI tathA samitI, dezivarati ane sa`viratie AyuSyane aMte kevI rIte zuddhi karavI tenu varNana karI A graMtha samApta karIzu. mithyAtvane samULagA nAza thavAthI ja samyaktva prApta thAya che. eTalA mATe 25 prakrAranA mithyAtvanu vistRta varNana trIjA prakaraNamAM apAI gayu che. have A cAthA prakaraNamAM samyaktva athavA sakitanu kathana karIe chIe. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa cothuM samyakatva gAthA-nathi carittaM samyattavihUNaM dasaNe u bhaiyavvaM / sammattacarittAI, jugavaM puvvaM va sammattaM // [ uttarAdhyayana a. 28 gA. 29 | artha-je jIvane samyakatvanI prApti thaI nathI temane cAritradharmanI prApti thatI nathI. jemane samyakatvanI prApti thaI che temanAmAM cAritradharmanI bhajana jANavI arthAta temanAmAM cAritra hoya ane na paNa heya. samakita cAritranI sAthe paNa rahe che ane cAritra vagara paNa rahe che. samakita vinAnA cAritrathI sakAma nirjarA thatI nathI tethI samakita vinAnI karaNIthI akAma nirjarA ane puNya thAya che. tethI samakitanI prApti thatAM anya badhA AdhyAtmika guNe kamazaH prApta thatA jAya che. gAthA-nAdaMsaNissa nANaM, nANeNa viNA na hunti caraNaguNA / aguNisma nasthi mokkho, nathi amokkhassa nivvANaM / / [ u. a. 2837 ] artha-samyaphadarzana vinA samyakajJAnanI prApti thatI nathI, ane jJAna vinA cAritranA guNo pragaTa thatA nathI. cAritranA guNanI prApti vinA karmabaMdhathI chuTakAro nathI ane karmone nAza thayA vinA mekSanI prApti thatI nathI arthAt samakitathI jJAnanI prApti thAya che samakti thavA pahelAM jeTaluM jJAna hoya che te mithyAjJAna kahevAya che ane samakti thatAM ja te mithyAjJAna samyajJAna banI jAya che. samyAna vinA ahiMsA Adi vrata ane piMDavizuddhi Adi guNa utpanna thatA nathI. Atma-vikAsanA vicAra karatAM jaNAze. Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM H samyakatva 587 ke, AtmonnatinuM mULa samakti che samakitanI prAptine upAya ane tenuM svarUpa zrI uttarAdhyayana sUtranA 28 mA adhyayanamAM nIce pramANe batAvela che : gAthA-tahiyANaM tu bhAvANaM, sabhAve ubaasaNaM / bhAveNaM saddaha tassa, sammataM taM viyAhiyaM // 15 / / (u. a. 28-gA. 15) artha yathAtathya (vAstavika) bhAvanA astitvane upadeza de ane zuddha bhAvathI tenA upara zraddhA rAkhavI tenuM nAma samyakta. je padArtha jevA svarUpe che tene tevA ja svarUpe jANe, saradhe, prarUpe te samakita kahevAya. samaktinI prApti be prakAre thAya che? artha :-te (samyadarzana) 1. nisargathI eTale svabhAvathI ane, 2. adhigamathI eTale gurnAdikanA upadezathI e be prakAre thAya che. nizcayamAM te anaMtAnubaMdhI catuSka ane darzana mehanIya traNa prakRti e sAta prakRtine kSaya, upazama ke kSapazama thavAthI kSAyika upazama ke kSaye pazama samakitanI prApti thAya che, tethI mati, zrata ke jAtismaraNa jJAna prApta thAya tathA tIrthakaranA ke saddagurUnA upadezathI jaDa cetananA bhedavijJAnane prApta karI chavAjIva, dharmAdharma vagerenA yathAtathya tAdazya svarUpane jANIne tevuM ja zraddhAna kare tene samakitI kahe. "labdhisAra' nAmaka graMthamAM mithyAtvI jIvane samakita prApta thavAnuM vidhAna nIce pramANe darzAvyuM che. saMjJI, paryApta, maMdakaSAyI, bhavya, guNadoSane vicAravALe, sAkArapagI (jJAnI), jAgRta avasthAvALe eTale guNavALo je jIva hoya te ja samyakatva prApta karI zake che. samakita prApta karavAvALAne pAMca labdhi hoya che 1. pazama labdhi, 2. vizuddhi labdhi, 3. dezanA labdhi, 4. prayoga labdhi ane, 5. karaNa labdhi. have A pAMce labdhinuM svarUpa kahe che. Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 588 jena tatva prakAza 1. anaMta saMsAramAM paribhramaNa karatAM keI vakhate kaI AtmAne e yuga bane ke, jJAnAvaraNIya Adi AThe karmonI sarva aprazasta (bUrI) prakRtionA anubhAga (rasa)ne samaye samaye anaMtaguNa ghaTADatAM ghaTADatAM kramazaH upara Ave che tyAre kSapazama labdhi prApta thAya che. 2. A pazama labdhinA pratApathI azubha karmanA radaya ghaTe che. tethI saMkiSTa pariNAmanI hAni ane vizuddha pariNAmanI vRddhi thavAthI jIvane sAtavedanIyAdi zubha karma prakRtiene baMdha karavAvALA dharmAnurAgarUpa zubha pariNAmonI prApti thAya che te vizuddha labdhi . 3. A vizuddha labdhinA prabhAvathI AcAryAdinAM darzana karavAnI ane vANI zravaNanI abhilASA jAgRta thAya che ane satsamAgama karI paDadravya, nava tatva ItyAdine jJAtA bane, te dezanA labdhi. 4. uparyukta traNa labdhi pAmele jIva samaya samaya vizuddhatAnI vRddhi karate AyuSya sivAyanAM sAte karmonI sthiti eka kADAjheDa sAgarathI kamI kare, ghAtikarmane anubhAga (rasa), je parvata samAna kaThaNa hate tene kAcha tathA latA samAna rAkhe. ane aghAtikarmane anubhAga haLAhaLa viSarUpa hatuM tene lIMbaDA tathA kAMjI samAna rAkhavAnI yogyatAne pAme te praga labdhi. A cAra labdhi bhavya tathA abhavya banene hoya che. 5. A prayoga labdhinA prathama samayathI mAMDIne pUrvokta eka koDAkoDI sAgaropamamAM kaMIka kama sthiti rAkhI hatI tene (AyuSya sivAyanAM bIjAM karmonI sthitine) pApamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI kamI kare. (digaMbara mata pramANe 700 tathA 800 sAgaropama kamatI thaI jAya) tyAre pAMcamI karaNa labdhi prApta thAya che (A labdhi bhavya jIvane ja hoya che). ahIM traNa karaNa kare che. 1. adhaHpravRtti kareNa, 2. apUva karaNa, ane3. anivRtti karaNa (kaSAyanI maMdatAne karaNa kahe che). Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 589: prakaraNa 4 thuM : samyaktva A trajhu karaNamAM anivRtti karaNanA kALa te phakta aMtarmuhanA ja che. tenAthI asaMkhyAta guNNA kALa pUrvakaraNanA che ane tenAthI sakhyAta guNeA kALa adhaHpravRtti karaNanA che. te kALa paNa aMtarmuhanA ja jANavA (aMtarmuhanA paNa asakhyAta bheda che.) A karaNalabdhine prApta thayelA traNe kALavatI aneka jIvAnA karaNanI vizuddhatA rUpa pariNAma te| asakhyAtA leAkapramANa thAya che. te pariNAma adha:pravruttikaraNanA jeTalA samaya che te pratyeka samayamAM vRddhi pAme che. koI vakhate nIcenAM pariNAmenI vizuddhatAvALAM uparanAM pariNAmeAnI vizuddhatAmAM maLI jAya che tethI tene adhaHpravRttikaraNa kahe che. A prakaraNamAM 4 Avazyaka che. (1) pratisamaya ana`taguNI vizuddhatAnI vRddhi, (2) pUrvokta sthitimadhathI anukrame ghaTatA jatA sthitibaMdha, (3) sAtA vedanIya Adi prazasta (sArI) kama prakRtinA samaye samaye vRddhi pAmatA geALa, khAMDa, sAkara ane amRta samAta cADavaDaye rasa; arthAt anubhAga aMdha, (4) asatAvedanIya Ai aprazasta kama prakRtiene ataMtaguNa ghaTane nAkha kAMDa samAna anubhAga aMdha. A 4 Avazyaka thAya che. A adhaHpravRttikaraNanA aMtarmuhanA bIjuM apUrNAMkaraNa kare che. temAM ghaNA jIvAnI asaMkhyAta guNI pariNAmanI dhArA hoya che, paraMtu eka jIvanI apekSAe tahanA samaya jeTalA piraNAma heAya che. samaye samaye pariNAmeAnI vizuddhatA vadhatI jAya che, prathama samaya karatAM bIje samaye pariNAmeAnI vizuddhatA asakhyAtaguNI adhika hoya che. ema kramazaH vRddhi pAmatA pariNAmenuM apUrva paNu' A karaNamAMhevAthI tene apU karaNa kahe che. A karaNamAM pravatA AtmA, mithyAtva mahune mizra mehanIyapaNe pariNumAvI pachI samyaktva mehanIyamAM pariNamAvI de che. kALa pUrNa thayA mAda apekSAe te leAkathI ahIM paNa 4 Avazyaka hAya che. 1. guNazreNI, 2. guNa saMkramaNa, 3. sthitikhaMDa, 4. anubhAga khaMDa, Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza (1) pUrve AdhelAM ane sattAmAM rahelAM karma puddagala dravyanI udIraNA karI pa`ktibadha samaye samaye asakhyAta gaNI nirA kare te guNa zreNI. : 190 (2) samaye samaye sattAmAM rahelAM kama prakRtinAM paramANuone palaTAvI de, saMkramaNa (sajAtIya ekabheda maTI anya bhedarUpa thavuM te ) kare te guNu sa`kramaNa. (3) sattAmAM rahelI prakRtiemAMthI azubha prakRtienI sthiti kamI karavI te sthitikha'Da (4) pahelAMnI sattAmAM rahelI azubha prakRtine anubhAga kama kare te anubhAga khaMDa, A cAra kArya apUrvakaraNamAM avazya thAya che. A pramANe samaye samaye azubha kama prakRtine anubhAga anaMtaguNA kamI thAya che ane zubha kama prakRtinA anubhAga anaMta anaMta guNa vRddhi pAme che. Ama, anivRttikaraNanA a'tima samayamAM 3 darzana mahunIya ane anaMtAnubaMdhI catuSTaka e sAta prakRtinAM prakRti, sthiti, anubhAga ane pradezakha'dhanA udaya thavAnI yeAgyatA naSTa thavAthI te upazama rUpe rahe che. tyAre AtmA jinapraNIta tattvArthanuM zraddhAna yathAtathya karatA thaye samyagdarzana prApta karI upazama samitI banI jAya che. pAThekagaNu, A sthananA jarADhI dRSTithI vicAra karo ke A saMsAramAM AtmAne samakitane lAbha prApta thavA keTalA dula bha che! savaiyA bhavasthiti nikada hAI, karyAM kabaMdha maMda hAi prakaTe prakAza nija, AnaMdake kaMdo ! hitako darzAva hAI, vinayako baDhAva hAI, Upaje aMkura jJAna, dvitIyA ke caMdako ! sugati nivAsa hAi, kugatiko nAza hoi, apane utsAha dAhA-phera ka ka dako sukha bharapUra hoI, doSa du:kha dUra hoi, yA te guNavaMdaka he samyaktva suchaMda ko Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyakatva 591 arthAt jIvane jyAre samyaktva prApta thavAne avasara prApta thAya che, tyAre prathama te tenI bhavasthiti paripakava thaI hevI joIe, karmane baMdha paNa kroDAkoDa sAgaranI sthitinI aMdara rahI ane te paNa maMda rasamaya rahevo joIe. sukhamAM harSa nahi, duHkhamAM udAsa nahi, sadA AnaMdamaya mukhamudrA hoya. tenuM aMtaHkaraNa paNa sAkSIbhUta thaI jAya ke have mArI bhalAIne samaya prApta thayA che. svAbhAvika rIte ja temanAmAM vinayabhAva, karuNAbhAva jAgRta thaI jAya. sarvanuM sadA kuzaLa Iccha, abhimAna, akkaDAI rahe nahi, dvitIyAnA caMdra samAna jemanA hRdayamAM jJAnane aMkura phUTI nIkaLe. A jIva keIne dabANathI nahi paNa pitAnA utsAhathI ja karmazatruonI sanmukha UbhuM rahI mehanIya karmanI mAyAjALa che temAM phasAya nahi. UlaTuM, tene nAza karavAmAM tatpara rahe, jethI saheje ja temanI durgati thatI aTake ane sadgatimAM nivAsa thAya. pariNAme te sarva duHkhane aMta karI parama sukhI banI jAya che. ATalA guNone dhAraka hoya te samyaktva prApta karI zake che. samakitanA pAMca prakAra 1. upazama samyakatva-jema nadImAM paDele paththara pANInA AvAgamanathI ghasAI ghasAIne geLa banI jAya che, te pramANe saMsArarUpa nadImAM anAdikALathI paribhramaNa karate jIvarUpa paththara zArIrika, mAnasika duHkhethI tathA bhUkha, tarasa, tApa, chedana, bhedana, Adi aneka kaSTo dvArA thatI akAma nirjarArUpa pANIthI ghasAIne rAgadveSa rUpa pariNAmathI utpanna thayela anaMtAnubaMdhIne ceka ane traNa mohanIya e sAta karmaprakRti rU5 graMthine rAkhathI bhArelA agninI peThe upazamA-DhAMke, paraMtu sattAmAM prakRti rahe tene upazama samakti kahe che. AvA upazama samakita tathA upazama zreNI saMpanna prANInA upazama samakitanI sthiti aMtarmuhUrtanI hoya che. jema vAdaLAM dUra khasavAthI sUryanAM kiraNe jhagamagATa kare che, tema AvA nuM samakUjJAna prakAzamAna thAya che. A samakti sarvabhava AzrI jIvane jaghanya Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jaina tatva prakAza eka vAra utkRSTa pAMca vAra Ave che. upazama samaktinA kALamAM zaMkAdi keI doSa utpanna thatuM nathI. A samakitane kALa pUro thAya eTale kAM te kSapazama samakitamAM jAya, nahitara paDavAI thAya te sAsvAdanamAM jAya. pachI pahelA guNasthAne Ave. 2. sAsvAdana samyakatva-ahIM mithyAtva mehanIya ane mizra mehanIya ema be prakRtine udaya nathI ane samakita mehanIyane vizeSa udaya thAya tenI sAthe anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya thAya tethI, te paDavAI thAya che. dAkhalA tarIke, keI manuSya UMcA minArA uparathI pRthvInuM avakana karate hoya te vakhate cakkara AvavAthI nIce paDI jAya, minArAnI TocethI paDatAM hajI dharatIe pahoMcyuM nathI. madhyamAM che te prakAra sAsvAdana samakitane jAva. arthAt cothA guNasthAnavatanI, upazama samaktirUpa minArA para caDhaye paNa para vabhAvarUpI pRthvInuM avakana karatAM anaMtAnubaMdhI kaSAdayarUpa cakkara AvavAthI paDe. mithyAtvarUpa dharatIe pahoMcyo nathI, rastAmAM che tyAM sudhI sAsvAdana. jema AmravRkSanI DALethI phaLa (kerI) tUTayuM paNa dharatIe pahecyuM nathI tyAM sudhI sAsvAdana. jIvarUpa , tenI pariNAmarUpI DALa ane samaktirUpa phaLa, te anaMtAnubaMdhI kavAyarUpa vAyuthI TayuM, mithyAtvarUpa pRthvIe pahoMcyuM nathI, rastAmAM che tyAM sudhI sAsvAdane. jema keI manuSya khIrakhAMDanuM bhejana karyuM, pachI tene vamana thayuM. vamana karatI vakhate zeDo svAda rahI jAya che te samAna sAsvAdana. jevI rIte ghaMTAne nAda prathama gahera gaMbhIra hoya pachI raNake rahI jAya che. gahera gaMbhIra samAna samakita ane raNako rahI gaye te samAna sAsvAdana. jema ghaMTAne raNakAra alpa samayamAM naSTa thAya che tevI rIte sAsvAdana samakita paNa utkRSTa 6 AvalikA ane 7 samaya bAda naSTa thAya che ane te jIva mithyAtvI banI jAya che. A samatinI prApti jaghanya eka vAra utkRSTa pAMca vAra thAya che. Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4thu : samyatva pa93 3kSayapazama samyakatva-upazama samakitane kALa puro thaye. vizuddha thayelA mithyAtvanA pugaLanA nimittathI je bhAva Upaje te kSapazama samakita, 7 prakRtiomAMthI anaMtAnubaMdhI catuSka ane mithyAtva mehanIya ane miTA mehanIya, e be mehanIya e cha prakRtiene pradezaudaya khapI jAya. maMdaudayathI samakita nAza thatuM nathI. pANIthI. bujhAvela agninI peThe kSaya kare ane anudaya prakRtio upazamamAM rahe tethI kSapazamabhAva rahe tathA samati mehanIya DhAMkelA agninI peThe kaMIka upazamAve ane kaMIka udayamAM rahe athavA eka samakita mehanIyanI prakRtine kaMIka upazamAve ane bAkI che prakRtiene kSaya kare. kSapazama samakitanA ghaNA vikalpa thAya che. pukta 7 prakR-- timAMthI cArane kSaya kare. bene upazama kare ane je eka prakRtine sattAmAM rasa che tene vede athavA pAMcane kSaya kare. bene upazama kare ane ekane veda. samakitathI samyagrajJAna vizeSa nirmaLa bane che. A samakita jIvane asaMkhyAta vAra Ave che. tenI sthiti 40 aMtarmuhurtanI utkRSTa 66 sAgara ane traNa koDa pUrva adhika. A samakitamAM zaMkAdi deSa utpanna thAya che paNa tarata ja khulAso karIne doSanuM nivAraNa thAya che eTale samakita cAlu rahe che. 4. vedaka sabhyatva-pazama samakitathI AgaLa vadhatAM ane kSAyika samyakatva prApta thatA pahelAM phakta eka samaya vedaka samaktinI prApti thAya che. pizama samakitane samakita mehanIyano chelle hise je samaye vedIne khapAvAya te samaye vedaka samakita hoya. A samakita jIvane eka ja vAra Ave che. kAraNa ke tene pAmele jIva takSaNa ane avazya kSAyika samyatva prApta kare che. vedaka samakitanI. sthiti mAtra eka samayanI ja che. 5. kSAyika samyakatva-vedaka samakti bIjA samayamAM nizcaya kSAyika samyatva prApta kare che. uparyukta sAte prakRtiene pANIthI bujhAvelA agninI peThe kSaya karyA pachI prApta thAya che. A 38 Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 594 jaina tatva prakAza samakita AvyA pachI jatuM nathI, kSAyika samakitI utkRSTa trIje bhave mekSe jAya che. noMdha- (1) anaMtAnubaMdhIne ceka ane traNe mehanIyane khulAse nIce pramANe che : anaMta kALathI jenuM baMdhana AtmAnI sAthe cAlI rahyuM che tevAM kodha, mAna, mAyA ane tIvra udayane anaMtAnubaMdhI ceka kahe che. A cekaDIne dUra karyA vinA mithyAtva mehanIya, mizra mehanIya ane samakita mehanIyanuM baLa maMda paDatuM nathI arthAt tene kSaya, upazama ke kSayapazama thatuM nathI. have mehanIya karmanA be prakAra che- 1. dazamehanIya ane 2. cAritramehanIya. yathArtha zraddhAne darzana kahe che. te darzanane je mohita kare (vikRta kare) te darzana mehanIya ane cAritra prApta karavAmAM ke pALavAmAM jIvane mugdha banAve te cAritra mehanIya. karmanA phaLa saghana hovAthI mithyAdaSTi thAya che. A vakhate te mithyAtvanI vargaNa kaMIka sattAmAM rahe ane kaMIka udayamAM Ave te zuddha deva, guru ane dharmanI pichANa thavA de nahi. tethI jIva tenAthI vimukha rahe te mithyAtva mehanIya. mizra mahunIyanuM svarUpa mizra samakitanA jevuM jANavuM. ane samakti mehanIya te kSAyika samakitanuM DhAMkaNa che. tenAthI samaktiguNanI pUrNa ghAta te na thAya paNa temAM cala, mala ane agADha deSa utpanna thAya che. mithyAtvI jIvene A mehanIya hotI nathI, paraMtu kSapazama samakitane hoya che. tenI upasthitimAM samakita malina rahe che. kemake zaMkAdi deSayukta hoya che. jema keI vRddha puruSanA hAthamAM Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4thuM : samyaktva 595 lAkaDI hoya te majabUta pakaDI paNa na zake tema cheoDI paNa zake niha. tevI ja rIte tene paNa bhagavatIsUtramAM kahyA pramANe cala, mala, agADha doSa utpanna thAya che. tethI piraNAmeAmAM garabaDa rahe che. keTalAka bheALA jIveA deva, guru, dharma para anurAga karavA tene samakita mehanIya kahe che. paNa A kathana kharAmara nathI. kAraNa ke deva, guru, dharma upara anurAga te AThamA guNasthAna sudhI heAya ema keTalAkanuM mAnavuM che paNa A kathana apekSAvALuM samajavuM. zrI mahAvIraprabhunA upara gautama svAmInA anurAga hatA tema. zrAvakonA guNamAM paNa kahyuM che ke ' pemANurAgarattA' mATe AvA prazasta rAgane sakita mAhanIya na kahevAya. samakitI jIva laukika devagurune dhabuddhie ke svArtha sAdhana mATe kadApi mAnatA nathI, paraMtu leAkeAttara deva, guru, dharmanI upAsanA svArtha sAdhavAnI buddhie kare te samikata meAhanIyarUpI maLa vadhe. AvI bhramaNA kSAyika samakitIne kadI hAtI nathI, te te svakRtakanA ja badhA doSa athavA guNa mAne che. (2) 7 prakRtinA kSayApazamAdi vaDe samyaktva prApti tA thaI gaI hAya, paraMtu aMkhaDa saMnyAsI tathA maricInI peThe veSaparivartana karyuM na hoya chatAM bhAvathI te te samikalI che, paraMtu vyavahAramAM mithyAtvI veSe hovAthI tene keTalAka mithyAtva samakita kahe che, paNa kharI rIte bhAva samakitanA heAvAthI tee samikatI ja che. (3) abhavya jIva satsa`ganA prasa`gathI paudgalika sukha tathA mAna pratiSThA prApta karavAnI abhilASAe zrAvaka tathA sAdhunAM vrata Acare, veSa paNa dhAraNa kare ane vizuddha prakAre pAlana kare. nava pU sudhInuM jJAna paNa prApta karI le che, paraMtu abhavyapaNAnA svabhAvane lIdhe dana mehanIyanI prakRtienAM kSaye pazamAdi thatAM nathI. tethI te vyavahAramAM samikatI najara AvavA chatAM nizcayamAM mithyAtvI hoya che. tene paNa keTalAka mithyAtva samakita kahe che, paNa A dIpaka samakti kahevAya che. teo bhAvathI mithyAtvI heAvAthI mithyAtvI ja che. Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596 jena tattva prakAza (4) mithyAtva guNasthAnaka 4 (mithyAtvane paNa guNanuM sthAnaka) gaNeluM che. saMsArasthita anaMta ja mithyAtva sthAnamAM ja rahelA che. teo tyAM rahyA thakA paNa akAma nirjarA dvArA karmo kSaya kare che, tyAre ja upara caDe che. jaina dharmanI dravya karaNI karI, 69 kroDAkoDa sAgara jeTalI karma sthiti mithyAtvamAM ja khapAvavI paDe che. AtmAne samyakatvAbhimukha karavAne guNa A sthAnamAM ja utpanna thata hovAthI mithyAtva guNasthAna kahevAya che. kemake nigamanayavALA eka aMzane paNa pUrNa vastu mAne che ane vyavahAra nayavALA vyavahArane tathArUpa mAne che. A apekSAe A gurusthAna kahevAya che. (5) mizra samyakatva-mithyAtva mehanIyanAM daLiyAM bhegavatAM bhegavatAM ceDAM avazeSa rahyA te vakhate zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharma e traNa tava prati dveSabhAva paNa nahi tema tenI AsthA paNa nahi. tevI ja rIte kudeva, kuguru, kudharma prati aMtaraMgamAM anurAga paNa nahi ane tene bUrAM (ahitakara) paNa jANe nahi. kAraNa ke tene e baMnenI samajaNa ke parIkSA karavAnI vivekabuddhi prakaTI nathI, tene mizramehanIya guNasthAna kahevuM. dAkhalA tarIke, zIkhaMDamAM mIThAza ane khaTAza banenuM mizraNa hoya che. DAmADela cittayukta aMtarmuhUrta paryata rahe che. daSTAMta-jema prAtaHkALe rAtridivasanI mitratA (saMdhyA) prakAzane vadhAratI jatI pUrNa prakAzamaya banI jAya che, te ja pramANe nikaTabhavI bhavya jIvanuM mizra guNasthAna te jIvane zuddha samakitavaMta banAvI de che. jema saMdhyAkALanI rAtridivasanI mitratA pUrNa aMdhakAramaya banI jAya che tevI ja rIte jemane mekSa dUra che tevA bhavya jInuM mizra guNasthAna tene punaH mithyAtvamAM ghasaDI jAya che. bIjuM daSTAMta-nagara bahAra sAdhu mahApuruSanuM Agamana thayuM sAMbhaLI temane vaMdana karavAnI abhilASAe kaI manuSya tyAM gayo, paNa 4 zAstramAM guNaThANAne jIvaThANAM kahyAM che. Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 597 prakaraNa : 4 zuM samyaktva sAdhujI te maLyA nahi eTale khAvA jogI je maLyA temane vaMdana-- namana karI susAdhunAM darzana jeTaluM phaLa temAM mAnI lIdhuM. A lakSaNane keTalAka mizra samakitanu' kahe che. A mizra bhAva jIvane 1 bhavamAM utkRSTa 900 vakhata prApta thai zake che, ahI samitInA kharA bhAva na hAvAthI mizra guNasthAnavALe samakita kahevAya nassi. kriyAbhAva ane rucinI apekSAe bIjI rIte samakitanA pAMca prakAra (1) kAraka samakita-pAMcamA, chaThThA ane sAtamA guNasthAnakavatI zrAvaka ane sAdhujImAM A samakita hoya che. A samakitavALA manuSyA aNuvrata tathA mahAvratanuM aticAra rahita zuddha pAlana kare che. vrata, pratyAkhyAna, tapa, saMcamAdi kriyA svaya kare che ane upadeza, Adeza dvArA anya pAse karAve che. (2) recaka samati----ceAthA guNasthAnakavatI jIva zreNika mahArAjA ane kRSNa vAsudevanI mAphaka jinapraNIta dharmanA dRDha zraddhALu hAya che. tana, mana, dhanathI jinazAsananI unnati kare che; cAre tInA sAcA bhakta, bhaktithI ane zaktithI paNa anyane dharma pravRttimAM joDAvanAra heAya che, dharmavRddhi karavAmAM AnaMda mAne che, vratapratyAkhyAna AcaravAmAM utsuka hoya che, paraMtu pratyAkhyAnAvaraNIya kamedayathI eka navakArasI tapa paNa karI zakatA nathI. (3) dIpaka samiti--jema dIpaka prakAza Ape che, paraMtu tenI nIce te aMdhakAra rahe che tevI ja rIte dravyajJAna sapAdana karI satya, saraLa, rucikara, zuddha upadezAdi prakAza dvArA anya aneka vyaktione saddharmAvalaMbI banAvI svaga tathA mAkSanA adhikArI banAve che, paNa temanI nIcenA arthAt hRdayanA aMdhakAra nAza karI zakatA nathI. te evA dhamaDa rAkhe che ke, ApaNe te sAdhu thayA eTale have koI prakAranuM pApa ApaNane lAgatuM ja nathI ane kdAca thoDuM paNa Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 jena tattva prakAza lAgI jaze te upadeza dvArA thatA upakArothI te dUra thaI jaze. Ama, te aMtarAtmAmAM doSane Dara na rAkhatAM vyavahAra na bagaDe tevI rIte gupta apakRtya paNa karI bese che. yadyapi te vyavahAramAM te sAdhu ke zrAvakAdi dekhAya che, tathApi mithyAtva guNasthAnakathI UMce caDyA hatA nathI, temane atyaMtara bhAve zraddhA hatI nathI. (4) nizcaya samakita-samakitane AvaranArI (darzana meha) karma. prakRtiene kSaya karI jemaNe AtmAmAM samyakatva guNa prakaTa karyo che, teo divya prakAzaka nijAtmAne deva mAne che, sva-para bhedavijJAnanA darzaka jJAnane guru mAne che ane AtmAnA vizuddha upagamAM ramaNatApUrvaka vivekayukta karelI kiyAne dharma mAne che. A rIte traNe tattvamAM nizcayAtmaka daDha zraddhALu bane che, kAraNa ke - 1. abhavya jIva jJAnAdi guNonI ArAdhanA karI zakatuM nathI ane bhavya jIvamAMthI paNa jemane AtmA vizuddha thaye haze teo ja svabhAvathI athavA guru upadezathI AtmakalyANAbhimukha thaI zakaze devatatva pragaTa karavAmAM pitAne AtmA upAdAna kAraNa che ane deva-guru nimitta kAraNa che. upAdAna kAraNa kArya rUpe pariName che tyAre nimittakAraNa chUTI jAya che. vaLI, jeo paramAtma padane pAmyA che te AtmA ja hatA eTalA mATe nizcayamAM sAro deva AtmA ja che. 2. vi TUTY TNA je jJAnayukta, jJAnAdhika hoya che te ja gurupada prApta karavAne gya hoya che. eTalA mATe guruone paNa guru jJAna ja hoya che. tathA prathama jJAna guNa prakaTa thavAthI mekSamArganuM svarUpa jANI zakAya che. eTalA mATe sAco guru jJAna ja che. 3. zuddhopagapUrvaka karelI dharmakiyA ja nirjarAnA hetubhUta hoya che tathA upaga zuddhine arthe ja badhI dharmakaraNa karAya che. eTalA mATe sAce dharma vizuddha upagamAM ja che. Ama nizcayamAM AtmAvalaMbIne A traNe samyakatvanAM tattva heya che. A prakAranI jenI zraddhA hoya tevA bhAvamAM ramaNatA kare tene nizcaya saMmati jANa. Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyaktva nizcaya samakitanAM lakSaNa-appaya chada rAgadveSa aru meha, nahIM nijamAMhI nirakhata; darzIna, jJAna, cAritra, zuddha Atmarasa cakhata; paradrayasetI bhinna cinha caitanya padma mAMDita; vedata siddhi samAna, zuddha nija rUpa akha'Dita, sukha anaMta jisa pada vasata, se| nizcaya samyak bhae vicakSaNu bhavikajana, zrI jinada isa vidhi kahata. mahata; 599 aH--je javane nizcaya samakitanI prApti thAya che te jIva potAnA AtmAmAM rAga, dveSa ane meDune dekhate x nathI. e traNe deSA tenA maMda paDI jAya che. eTale te deASAne utpanna thavA detA nathI. paraMtu jJAna, darzIna ane cAritra rUpa AtmaguNAne je parama rasa che, tenuM AsvAdana kare che. jaDa cetanane bheda samajIne parabhAva rUpa pudgalapirItathI AtmAne aLagA karI dehamAM rahevA chatAM dehAtIta siddha samAna sukhanA anubhava kare che. A pramANe A nizcaya samyaktva anaMta sukhanuM sthAna evI je siddha gati che tene prApta karAvanAra che, evuM zrI jinendra bhagavAnanuM kramAne che. jyAre AtmA peAtAnA jJAna, darzana, cAritranA anubhavamAM lIna hoya, jJAnathI peAtAnA ja AtmAne jANe, danathI peAtAnA ja AtmAne dekhe ane cAritrathI peAtAnA ja AtmAne anubhave temAM lIna thAya ane Atmikasukha samatA rasanA anubhava kare tyAre te nizcaya samatimAM hoya. (5) vyavahuAra samakita-anata catuSTaya, aSTa prAtihAryuM, ADhi guNu sahita evA arihata prabhune deva karI mAne, chatrIsa tathA 27 guNayukta nidhane guru karI mAne ane kevaLInA prarUpelA dhane dha karI mAne che. Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $30 jaina tattva prakAza vyavahAra samakitanAM lakSaNu-chapaya chaMda heAM dravya nava tattva, bheDha jAke sama jAne; doSa aThArA rahita, deva tAko pramAne; sayama sahita susAdhu, hAya nigraMtha nigI; mata avidha graMtha, tAhi mAne para tyAgI; kevalabhASita dharma dhara, guNasthAna khujhe parama bhaIyA nihAra vivahAra yaha, samyak lakSaNa jina dharama. atha H--jemane dharmAstikAya Adi cha dravya ane jIvAdi nava tattvanuM jJAna, dravya, guNuM, paryAyanA bhAva bheda sahita yathA hAya, je aDhAra doSa rahita arihaMtane deva karI mAne, zuddha sayamadhArI nigraMtha sAdhune guru karI mAne, jinezvara bhASita dharmathI je avirodhI hoya tene dharmazAstra karI mAne, kevaLajJAnIne pharamAvelA ( dayAmaya ) tene dhama karI mAne, ane je 14 guNasthAnakanA manA rUDe prakAre jANakAra hAya tene vyavAra samitI jANavA. dha vyavahAra samakitanA 67 khela 4. zraddhAna, 3 liMga, 10 vinaya, 3 zuddhatA, 5 lakSaNa, 5 dUSaNa, 5 bhUSaNa, 8 prabhAvanA, 6 yatanA, 6 AgAra, te sthAnaka ane, 6 bhAvanA e sarva maLI 67 khela thayA. tenu varNana : pahele bele 4 zrI gAthA - paramattha saMthavo vA suThThi paramatya sevaNA vAvi / 1 vAvanna kudaMsaNa vajjaNA, sammattarasa sadahaNA || 1. paramatya sathavA :--AtmAnA parama utkRSTa atha je mekSa prApti ane te sAdhavAnA je jJAnAdi ratnAdi ratnatrayIrUpI upAya te ja paramAtha kahevAya che. meAkSa prAptinA upAyarUpa nija jJAna, darzana, cAritrathI peAtAnA AtmAnA anubhava karavA te parama anA paricaya che. te nava tattva ane cha dravyanA jJAna thayA pachI Ave. Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyakatva 601 2. sudi paramatya sevaNa -jemaNe sudaSTie-samyaphadaSTie paramArthane jANyA che evA ratnatrayInA ArAdhakanI sevA-bhakti karavI, saMga kare. jema rAjAnI sevA karanAra rAjariddhine bhaktA bane che, tema tatva-paramArthajJa ane sudaSTivaMtanA upAsaka hoya te paNa paramArthamsa ane sudRSTivaMta arthAt samakitI bane. tenA je jJAtA hoya temane paricaya karA-satsaMga kare. kema ke caMdanavRkSanI AsapAsanAM bAvaLanA jhADa paNa sugaMdhita banI jAya che ane lIMbaDA najIkanA AMbAnAM phaLamAM paNa kaDavAza pariName che. tevI ja rIte, satsaMgatithI saguNanI ane kusaMgatithI durgaNanI prApti thAya che. vaLI, yAda rAkhavuM joIe ke, jeTalI zIghratAthI jheranI asara thAya che teTalI zIvratAthI auSadhanI asara zarIramAM thatI nathI. A nyAye kusaMganI asara bahu tvarAthI thAya che ane tenAM pariNAma paNa viSa samAna duHkhadAtA nIvaDe che. jyAre satsaMganI asara dhIme dhIme thAya che, paNa tenAM pariNAma uttama auSadhanI peThe sukhadAtA nIvaDe che. 3. vAvana vaja-vyApanna eTale samakti jeNe vamI nAkhyuM che evA bhraSTone saMga varja. kema ke jevI rIte vyabhicAriNI strI satI strInA upara paNa aNachatAM ALa caDAve che tevI ja rIte jeo samyatvathI bhraSTa thayA che teo sAcA dharmAtmA sAdhu pramukha cAre tIrtho para aNuchatA doSAre paNa kare che. bheLA ajJAna prANIone bhramamAM nAkhI durguNAmAM paNa sadguNanI bhrAMti karAve che. devALiye hoya te bIjA aneka devALiyAnAM nAmo AgaLa dharI pate temanA karatAM sAro che ema jaNAve che. tevI rIte dharmabhraSTa manuSya puruSo upara paNa mithyA davAropaNa karI potAnI eba DhAMkavA yatna kare che. dRSTAMta--koIka dubuddhivALA manuSyane vyabhicAranA gunA badala rAjakarmacArIoe pakaDI tenuM nAka kApI dezanikAla karyo. paradezamAM A mANase pitAnI eba chupAvavA sAdhune veza dhAraNa karI lIdhe. Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 jaina tattva prakAza mukha para kRtrima hAsya lAvI nAcavA kudavA lAge ane lokone kahevA lAgyuM ke, abhimAnanI nizAnIrUpa nakAmA nAkane dura karavAthI ja paramAtmAne sAkSAtkAra thAya che, nAkane meha cheDaDyA vinA prabhu prApta thatA nathI. aho ! mArAM sadbhAgya che ke have saccidAnaMdanA parama AhalAdaka, parama kalyANakara darzana huM pratyakSapaNe karI zakuM chuM. prabhu prItyarthe vecchApUrvaka nAka kapAve tene ja Ave apUrva lAbha prApta thAya che ! A sAMbhaLI bheLA leke paramAtmAnAM darzana mATe utsuka banyA ane potapotAnAM nAka kapAvI tenA celA banavA lAgyA. gurumaMtra ApavAne bahAne pele nakaTo guru, celAne kAnamAM kahe che ke, huM mArI eba DhAMkavA Ama karuM chuM. have jo tuM Ama nahi kare te huM lekene kahIza ke A te kaI mahApApI manuSya che, tethI tene paramA tmA darzana ApatA nathI. vaLI, leke paNa tane nakaTa, pApI, vagere kahI dhikkAraze. A gurumaMtra sAMbhaLI cele DarI gayo ane vicAravA lAgyuM ke nAka te gayuM, have pAchuM AvavAnuM nathI. mATe have te AmanuM kahyuM mAnavuM te ja ThIka che. Ama vicArI te paNa tevA ja TaeNga karavA maMDI paDe. AvI rIte pelA dhUrta, DhegI, nakaTA gurue 500 celAnI jamAta jamAvI dIdhI. ane tenAM yazagAna thavA lAgyAM. A lokone upadeza sAMbhaLI eka rAjA potAnuM nAka kapAvavA mATe tatpara thaye tyAre tene jainadhamI pradhAna hatuM te be ke, rAjana ! nakaTA thavAthI. te kaMI prabhu dekhAtA haze ? rAjAe kahyuM ke zuM A 500 sAdhu jUThA che? pradhAna mauna radA ane nakaTAnA gurune lAlaca ApI. ekAMtamAM belAvI pUchayuM ke bola, tane kharekhara prabhu dekhAya che ke DhoMga kare che? be Tu belIza te tAruM cAmaDuM UtaraDI nAkhIza. ema kahI cAbuka lagAvavA mAMDayA. cAbuka lAgatAM ja te pokArI UThe Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 603 prakaraNa 4thuM : samyakatva mane mAre nahi, huM sAcesAcuM kahI dauM chuM. meM gune karele, tethI rAjAe mAruM nAka kapAvI nAkhyuM hatuM, paraMtu mArI eba DhAMkavA huM Ama karuM chuM. ame badhA kheTA chIe. AvI rIte rAjA ane bIjA loke bacI gayA. AvI rIte jinapraNata duSkara karaNI ane nirAlambana vRttine nirvAha na thavAthI keTalAka maMtrAdi aneka lAlaca ApI athavA indriyenA dharma tarIke apanAvIne bheLA lokone bhramamAM phasAve che. ane satya dharmathI bhraSTa banAve che, ane te lAlacu leke mAna, pUjA, pratiSThAnI lAlacamAM paDI temanA kahyA pramANe kare che, paraMtu pradhAnanI peThe sujJa ane buddhivaMta hoya te pAkhaDIonAM pAkhaMDane ughADAM pADI. AtmAthI ne temanA paMjAmAMthI bacAve che. 4. kudaMsaNa vajajaNa kudeva, kuguru, kudharma ane kuzAsana mAnavAvALA, jinapraNIta kathanathI viparIta kiyA karavAvALA evA kadAgrahI mithyAtvInI saMgati na karavI, kAraNa ke anaMta kALa paryata ApaNe mithyAtvamAM ramaNa karyA karyuM che, eTale mithyAtvane ApaNane gADha saMparka che, tethI mithyAtvanI vAtenI zIvra asara thaI jAya che. A kAraNathI mithyAtvIothI prathamathI dUra rahevuM te hitAvaha che. bheLA ane bramaNAmAM nAkhavA keTalAka kudarzanIo kahe che ke, tamArA dharmanI peThe ja amAre paNa ahiMsA dharma che, vizeSa kaze pharaka che ja nahi, AvuM sAMbhaLI bheLA leke temane samAgama kare che, pachI te samajAve che, ke ApaNuM sukhabhegane arthe hiMsA karavI te pApa che. paraMtu dharmArthe karelI hiMsA te ahiMsA gaNAya, jema tamArA sAdhujI dharma paramAthe nadI Utare che tema, ItyAdi sAMbhaLI te bheLA ke bhramamAM paDe che. sujJa jana hoya te tarata uttara Ape ke, eka ja dezamAM vizeSa kALa rahevAthI sAdhune kSetrapratibaddhatA Adi doSane saMbhava che tethI bacavA tema ja upakAranuM kAraNa jANI te hiMsAnA pApathI DaratA. ane pazcAttApa karatA thakA vidhiyukta yatanApUrvaka nadI Utare che. paNa. Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 jaina tatva prakAza temAM teo dharma mAnatA nathI ane deSa lAge tenuM prAyazcitta laIne zuddha thAya che. dezAMtaramAM vicarI mahAna upakAra kare che. paraMtu tame leke dharmArthe hiMsA karI AnaMda pAme che. ane cIkaNuM karmo bAMdhe che tema teo karatA nathI. vaLI, sAMsArika karmomAM thatI hiMsAne tame pApa mAne che ane dharmAthe thatAM pApakAryomAM pApa mAnatA nathI. A te kevA prakAranI dhRSThatA ! ! anya sthAne kRtaM pApaM, dharmasthAne vimucyate / dharma sthAne kRtaM pApaM, vajralepo bhaviSyati // artha -saMsAramAM karelAM pApanI nivRtti mATe dharmasthAnamAM jaI dharmakriyA karavAthI tenI mukti thaI zake che, paNa dharmasthAnamAM jaIne je pApa karavAmAM Ave che te te vajalepa jevAM thaI jaze. pachI te pApAcananuM sthAna rahyuM ja nahi, eTalA mATe jema sAdhu nAma dhAraNa karI anAcAra sevanAra vAlepa samA niviDa karmo bAMdhe che, tema dharmasthAnamAM ke dharmane nAme karAyelI hiMsA paNa vA karmabaMdha karanArI nIvaDe che. vartamAnamAM hasatAM hasatAM je karmabaMdha kare che te bhaviSyamAM retAM retAM paNa chUTavAM muzkela che. Ama vicArI pAkhaMDIothI dUra rahevuM. temanA pheMdamAM kadI phasAvuM nahi. A pramANe samakitanI 4 zraddhA-AsthA jANavI kudarzana te mithyAtva che, te 25 prakAranAM mithyAtva che tenA peTA bhemAM 363 mata che. tenAM asaMkhyAta mithyA adhyavasAya sthAne che. bIje bele-liMga 3 liMga eTale cita, jema dhumranA citathI agninuM anumAna thAya che tema nimnakta traNa cihnathI samakitanI pichANa thAya che. 1. jema 32 varSane ddho, rUpayauvanasaMpanna 16 varSanI kumArikAnA hAvabhAva, vilAsa ane saMgamamAM Asakta bane che, tevI ja rIte bhavya samakinI jIva jinavANuM zravaNa karavAmAM Asaktadatta citta rahe che. jina praNata zAstranuM paThana ke zravaNa karatI vakhate temAM tanmaya banI jAya che. 2. jema prabaLa jaTharAgnivALo puruSa ke je eka prahara paNa bhUkhe rahI zakate na hoya, tene kamagathI traNa athavA sAta divasa Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4thuM : samyakatva 605 sudhI bhUkhyA rahevuM paDyuM hoya ane pachI tene kSIra Adi ISTa ane miSTa bhajananI prApti thaI hoya, tyAre te bhojana prati tene keTale badhe Adara hoya che! A ja Adara jinavANI zravaNa karavAnA pyAsI samakitI jIvane zAstra zravaNa karavAnA avasare hoya che.. dharmopadezakonAM vacanane te pUrNa premapUrvaka "tahati" Adi vacanothI vadhAvate thake AdarapUrvaka grahaNa kare che. 3. jema koI kuzAgra buddhivALA manuSyane vidyAbhyAsa karavAnI tIvra abhilASA hoya ane tene bhaNAvavA mATe zAMta, tejasvI,. autpattikI Adi buddhisaMpanna paMDitagurune vega maLI jAya, te te jevI rIte harSotsAhapUrvaka vidyA grahaNa kare che ane paThana karelI vidyAne vAraMvAra yAda karI hRdayamAM cirasthAyI karI le che, tevI ja rIte samakitI jIva paNa harSollAhayukta jinavANI grahaNa kare che, ane tenuM vAraMvAra smaraNa, manana ane nididhyAsana karIne tene AtmAmAM cira sthAyI banAve che. 1. zAstra zravaNa, 2. sAmAyika Adi kiyA, 3. supAtradAnathI gurunI vaiyAvacca tathA vaMdana namaskAra, A traNamAMnA koI eka cihnamAM je dekhAya te uparathI anumAna thAya che ke A lakSAgu samAMtInuM che tethI te jaina have joIe. jevI vANI saMbhaLAya che tevA vicAra prAyaH thAya che. ane te vicAro kAlAMtare AcArarUpe pariNata thAya che. zuddha kathananA zravaNathI zuddha ane azuddha kathananA zravaNathI azuddha vicAra ghaNe bhAge thAya che, temAM paNa zuddhatA karatAM azuddhanI asara ghaNI tvarAthI ane sacoTa thavA pAme che. vezyA ke nartakI AdinAM nRtya gAyana jovA sAMbhaLavAne prasaMga prApta thatAM mRdaMga, tabalAmAMthI avAja nIkaLe che ke, "Dubaka, Dubaka" arthAt "DUkhyA DUkhyA" tyAre sAraMgImAMthI praznarUpe avAja nIkaLe che ke, "kina kina? (koNa koNa) tyAre te vezyA jANe tene pratyuttara ApatI hoya tema ghUmatI cakkara lagAvatI banne hAtha Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r-606 jena tava prakAza, pahoLA karIne kahe che ke - "ye ja bhalA ye ! arthAt A badhA kudRSTithI nirIkSaNa karavAvALA DUbe che. paraMtu idrinA viSayamAM lubdha banelA prekSako mugdha (mUDha) banI javAthI A rahasyane samajatA nathI ane vezyAnA kAmottejaka hAvabhAva, kaTAkSa, vagere nihALatAM tenA zabdomAM Asakta thaI vAraMvAra tenuM smaraNa, raTaNa karyA kare che, athavA tevAM gAyanAdi pite gAI AnaMda pAme che. A rIte viSatpAdaka zabdonI zrotA para jevI asara thAya che tevI asara vairAkhyatpAdaka zabdonI thavI mahA muzkela che. jevI rIte lImaDA, kArelAne kaTu svAdamAM AnaMda mAnanAra kIDI sAkaramAM rAkhavAthI mRtyu pAme che, tevI rIte viSayAsakta bharekamI jIva DUbavAnA kAmamAM majA mAne che, ane dharmakathAnA nAma mAtrathI bhaDake che; e mithyAtvInAM cihna che. paraMtu je samyaphadaSTi che te te AgaLa kahI gayA chIe tema jinavacanamAM anurakta rahe che. A samakitanAM 3 cihna che. trIje bele-10 prakArane vinaya dharmanuM mULa vinaya che. eka vinaya guNanuM jyAM astitva hoya tyAM anya aneka saddaguNa kamazaH AkarSAIne Ave che. samakita hoya tyAM vinaya namratAne guNa svAbhAvika rIte ja hoya che. keTalAka khuzAmatiyA leke rAjA, amaladAra ke zeTha-zAhukAra vagerene te bahu vinaya kare che ane mAne che ke ema karavAthI amane sukhanI prApti thaze. temanI sahAyatAthI ame Icchita sukha prApta karI zakIzuM, paraMtu vartamAnamAM AthI UlaTuM ja pariNAma ghaNI vAra AvatuM najare Ave che. * nara rAma visAra ke kAma race, zuddha sAdhu kathA na game tinako ! dAma da kara rAmA bulAya le, lAgata rAmA nacAvanako / dhika che dhika he mRdaMga kahe, tava tAla kahe kinako kinako? | rAmAM hAtha dhumAke kahe, dhika he dhika hai Inako Inako che. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyakatva 607 dAkhalA tarIke, rAvabahAdura, dIvAna bahAdura, onararI mejisTreTa ItyAdi padavI (upAdhi) sarakAranA amaladAro prasanna thAya tyAre enAyata kare che. jenI temane eka keDI paNa kharcavI paDatI nathI, ane maphatamAM ja pitAnA nokara sadaza banAvI temane phasAve che ke, teone ApelI upAdhi kadAca pAchI kheMcI le te jagatamAM meTuM dekhADatAM paNa zaramAya che, ane kavacita keI ApaghAta paNa karI bese che. AvI kRpA ane AvI upAdhi zA kAmanI ! vaLI, zrImAne te zrImAnene ja pasaMda kare che. garIbene tuccha samajI temanI sAthe vAta karatAM paNa lajavAya che, acakAya che. tethI garIbo mATe tevAo taraphathI sahAyatAnI AzA AkAzakusumavata mithyA che. garIbonA belI evA zrImAne A kALamAM bahu thoDA che. cakkasa mAnajo ke, samaya para garIbe jeTalA kAmamAM Ave teTalA zrImAna kAmamAM AvavA muzkela che. vaLI jagatamAM ApaNe sukhopabheganA je je padArtho prApta karI rahyA chIe tene utpAdanamAM vizeSa hise garIbene ja hoya che. AvuM jANavA chatAM paNa adhikAMza leke rAjA ane zrImAnone ja vinaya kare che, ane dharmAtmAo tathA garIbonA vinayathI vaMcita rahe che, e ghaNA ja khedanI vAta che. temaNe jANavuM joIe ke rAjAdine vinaya svArtha sAdhananA hatarUpa hovAthI vinayarUpa saguNamAM tenI gaNanA thaI zakatA nathI. pAramArthika buddhithI guNavRddha vyaktione vinaya karavAmAM Ave te ja sAce vinaya che. ane tevA vinaya vaDe ja AdhyAtmika vikAsa thaI zake che. AvA vinayanA 10 prakAra kahyA cheH-1. arihaMtane vinaya 2. siddhine vinaya, 3. AcAryane vinaya, 4. upAdhyAyane vinaya, pa. sthavira (jJAnavRddha, guNavRddha ane vayevRddha)ne vinaya 6. tapasvIne | vinaya, 7. samAna sAdhune vinaya, 8. gaNusampradAyano vinaya 9. caturvidhA saMghane vinaya ane 10. zuddha kiyAvaMtane vinaya* * vizujha kriyAthI jemane laukika vyavahAra zuddha hoya ane je ghaNA lokonA mAnanIya hoya te kadAca jJAnamAM caDiyAtA na paNa hoya, to paNa gaccha. mamatva choDIne temane vinaya kara joie. Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 jaina tattva prakAza cothe bele zuddhatA 3 jema lehIthI kharaDAyeluM vastra lehImAM chevAthI zuddha thatuM nathI. UlaTuM, vizeSa bagaDe che. tevI ja rIte AraMbha samAraMbhanA kRtya karI jeo Atmavizuddhi karavA Icche che temane AtmA UlaTo vadhAre malina bane che, ane Avo malina banele AtmA nirAraMbhI-niravadya kriyA karavAthI ja pavitra bane che, AvuM jANI je samakitI jIva hoya. che te pitAnA AtmAne vizuddha karavA mATe AraMbhanA kAmethI yathAzakti dUra rahe che ane AraMbhanAM kAryomAM rakta deva, guru, dharmane tyAga kare che. kAraNa ke jemanI upAsanA. sevAbhakti, dhyAna, smaraNa ke saMgati karavAmAM Ave che tevI ja buddhi thaI jAya che. ema kahevAya che ke, bhamarI kIDAne pakaDI lAve che ane pachI. tene mATInuM ghara banAvI temAM gAMdhI rAkhe che, amuka samaya bAda te kIDe bhamarI banI bahAra nIkaLe che. dhyAnanuM mahattva ane saMgItanuM phaLa samajAvavA mATe zAstravettAo A daSTAMta Ape che. AvI ja rIte, kAmAdi SaDu ripuonA pAzamAM phasAyelA deva, guranA jeo upAsaka bane che, temanA darzAvelA dharmanuM AcaraNa kare che te jIva kamI, kadhI thaI mAyAjALamAM phasAI bhavabhramaNa vadhAre che; ane kAmAdi zatruone jItanArA deva gurunI upAsanA kare che, temaNe batAvelA dharmanI ArAdhanA kare che, teo kAmAdi zatruone chatI A bhava parabhavamAM parama sukhI bane che. AvuM jANuM samakitI jIva nirAraMbhI deva, guru, dharmane manathI bhalA jANe che, vacanathI temanAM guNagAna kare che ane kAyAthI temane ja namaskAra + kare che, AthI temanA vicAra, uccAra ane AcAra e + bhavanti namnAstaravaH phalauddagamai, navAmbubhibhUmivIlambitA dhanAH / anuddhatAH satpuruSAH samRddhibhiH vinamnatohyeva paropakAriNAm / artha-phaLa AvavAthI vRkSo name che, jaLa bharAvAthI megha pRthvI para jhake che, te ja pramANe samRddhi prApta thatAM puruSo uddhata na thatAM vizeSa namra bane che. namratA e ja paropakArI janonuM bhUSaNa che. Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 609 prakaraNa 4 thuM : samyakatva traNe yoganA vyApAre vizuddha rahe che. (1) manathI kaSAye dUra karavA, (2) vacanathI satya vacana ane (3) kAyAthI jatanA pravartana. e paNa traNa zuddhi che. pAMcame bole-dUSaNa paNa vAta, pitta ane kaphanA prakopathI jevI rIte zarIra regI ane nirbaLa banI jAya che, tevI ja rIte nIce jaNAvelAM pAMca dUSaNe vaDe samyaktva dUSita thatAM AdhyAtmika baLa kSINa thAya che. A pAMca dUSaNenAM nAma-1. zaMkA. 2. kaMkhA, vitigicchA, 4. parAsaMDaprazaMsA ane parapAkhaMDasaMthe. 1. zaMkA-zrI jina vacanamAM saMdeha rAkhe che. jemake (1) eka TIpA pANImAM asaMkhyAtA jIva kahyA, ane asaMkhyAtA samudranA badhA pANInA maLIne paNa asaMkhyAtA jIva kahyA, te A kathana satya kema manAya ? Ama kahenAra ke mAnanAre samajavuM joIe ke, bene paNa saMkhyA kahevAya ane sahasa, lAkha, kroDa yAvata parAIne paNa saMkhyA kahevAya, paraMtu bemAM ane parArdhamAM keTale badhe. - taphAvata che ? AvI ja rIte, eka TIpAnA ane asaMkhya samudranA pANInA jIvo bane asaMkhyAtA temAM taphAvata jANa. asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bheda che. (2) AvI ja rIte, keTalAka zaMkA kare che ke eka TIpA. pANImAM te vaLI asaMkhyAtA che samAI zakatA haze? temaNe vicAravuM joIe ke jevI rIte koI manuSya koDa auSadhione arka kADhI tela banAvyuM hoya te telanA eka TIpAmAM koDa auSadhione samAveza thaye ke nahi ? je manuSkRta padArthomAM paNa A prakAre samAveza thaI zake che, te kudaratI padArtha eka buMda pANImAM asaMkhya jIva hoya temAM Azcarya pAmavA jevuM kazuM nathI. asaMkhyAtA te zuM paNa anaMta jIvone samAveza aMgUlanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanAvALA sAdhAraNa vanaspatinA eka zarIramAM thaI zake che. Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '610 jaina tattva prakAza ApaNI buddhi ati alpa che te anaMta jJAnInAM kahelAM tane samajI na zake, te prasaMge zraddhA rAkhavI, paNa saMzaya na vedavo. saMge saMmatta nArU " e AcArAMga sUtranA kathanAnusAra zaMkAthI samakitane nAza thAya che. AvuM jANuM samakitI jIva hoya te mithyAtvIonA kuta, kuhetuothI bhramamAM paDI jinavacana para kadI paNa zaMkA rAkhatuM nathI, ane je kaI vAta na samajAya te pitAnI alapajJatAne ja doSa jue che. ane nirgathe pravacanane parama satya ane parama hitakara samajI tenA para pUrNa pratIti ANe che. arihaMtadeva sarvajJa temaja vItarAga hovAthI bhUla kare ja nahi temaja asatya bole nahIM ema jANI samakitIe jina vacana para zaMkA karavI nahi. 2. kaMkhA (kAMkSA)-mithyAtvadarzananI cAhanA-ahitakara tane abhilASa. zrI jinevara praNIta vinayamULa, dayAmaya, satyamaya dharma, ke je DhaMgadhaturA vinAne satyadharma che. dharma pALanAra paikI kaI anya matAvalaMbIomAM thatA mithyA ADaMbare, juThA camatkAra AdithI vAha pAmI te mata aMgIkAra karavAnI abhilASA kare te kAMkSA duSaNa. A dUSaNane parityAga kare. hega, dhaturA, bAhyADaMbarathI kadI paNa AtmakalyANa sAdhI zakAtuM nathI. mithyAtvanAM pustaka paNa vAMcavAnI icachA na karavI. jaina darzanathI vamelA koI mithyAtvInuM eka paNa vacana grahaNa karavuM nahi tema ja jaina pustakamAM sAmela karavuM nahi. daSTAMta-eka kaMdoInI dukAna pAsethI UMTa pasAra thayuM. te UMTe dukAna najIka lIMDAM karyA, temAMnuM eka lIDuM UchaLIne cAsaNInA tAvaDAmAM paDI gayuM ane tenA upara sAkarane galepa caDI gaye. kadaIe tene lADunI sAthe sAmela karI dIdhuM ane te lADunA bhAvamAM ja khapI gayuM. khAnArane jyAM lagI galepa hatuM tyAM lagI te svAda mITho lAge ane majA paDI paraMtu aMte te lIMDuM ja rahyuM ! AvI ja rIte, bAla tapasvIo lAMbA nakha vadhAre, UMce mastake TIMgAya, zarIra sUkavI nAkhe, paMcAgni tape, kaMdamULAdinuM bhakSaNa Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyakatva 611 kare, ItyAdi anekavidha tapAcaraNa kare che, teo kaMdamULanA aneka che, agninA asaMkhya che ane agninA praNe bIjA aneka trasa jenI hiMsA kare che. teo bicArA jIva, ajIva, puNya, pApa, baMdha, mekSa, AditatvanA anabhijJa hovAthI anyanI dekhAdekhIthI AvuM kare che ane ajJAna kaSTathI bheLA lokone vyAha upajAve che. teo A lekamAM mahimA-pUjA prApta kare che ane paralokamAM Abhigika (cAkara) devatA paNa (akAma nirjarA thavAthI) thAya che. paugalika sukhane bhaktA paNa thAya che. paraMtu corAzInA pherAmAMthI tene chUTakAro thatuM nathI. uttarAdhyayana sUtranA navamA adhyayanamAM zrI namirAjaSie zakeMdrane kahyuM che ke :gAthA - mAre mAre tu jo vAro, yusaLe tu muMnA na so su-yakkhAya ghammassa, kalaM agghai solasI * // 44 // artha -je ajJAnI manuSya eka mahinAnA upavAsa kare che, ane pAraNAnA divase kuza (eka jAtanuM ghAsa)ne agra bhAga upara rahe * mehana guNamALA nAmaka graMthamAM dharmanI 16 kaLA A pramANe batAvI che. 1 lI kaLA-akSarane anaM tame bhAga je cetanakaLA ughADI rahe che te. 2 jI kaLAyathApravRttikaraNamAM vardhamAna pariNAmanI dhArA thatAM AyuSya sivAya badhAM karmanI sthiti aMtokroDAkoDI eTale eka koDAkroDa sAgaramAM kaMIka nyUna rAkhe che. 3 jI kaLA-apUrvakaraNa arthAtu graMthibheda kare te. 4 thI kaLA-anivRttikaraNamAM mithyAtvano parihAra thAya che te. 5 mI kaLA-zuddha zraddhA arthAt samyakatvanI prApti te. 6 ThThI kaLA-dezaviratipaNuM prApta karavuM te. 7 mI kaLA sarvaviratipaNuM-caritranA guNa prakaTe te. 8 mI kaLA-dharma dhyAnanI ekAgra dhArA thavI te. 9 mI kaLA-kSapaka zreNi caDe te. 10 mI kaLA-avedI thai zukala dhyAnanI dhArA pragaTe che. 11 mI kaLA-sarvathA lobhane kSaya karI, Atmajyoti pragaTAve te. 12 mI kaLA-ghanaghAti karmono kSaya thAya te. 13 mI kaLA-kevaLajyoti pragaTe che. 14 mI kaLA-yogonuM nirdhana kare te. 15 mI kaLA-ayogI thai sarva karmano kSaya kare te. 16 mI kaLA-siddha padanI prApti. uparyukta 16 kaLAmAMthI ajJAna tapa karanAra prathama kaLAmAM ja rahe che. bhale te cAra veda, paDazAstrono pAraMgata hoya chatAM ahIM gaNatarImAM lIdhA nathI. kAraNa ke jIvAjIvanA jANapaNA vinAnI vidyA te ajJAna ja che. sutrAkhyAta dharmanI jaimane prApti thaI hoya temanI ja karaNI ukata kaLAone pragaTAvI zake che "laM aThThAI solasiM' enuM parya A uparathI samajAze. Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAzA teTaluM mAtra bhojana kare che, te manuSya tIrthaMkara bhagavAnanA varNana karelA cAritradharmInA seALamA bhAganI kharAkharI karI zakatA nathI. are ! samyagdaSTinA eka navakArasI tapanI tulanA paNa karI zakatA nathI. kAraNa ke samikatInA tapa bhavakaTI karavAvALA che. 612 A paramAnA ajANa samitI jIvA pUrvokta prakAranI ghera tapazcaryA joI ema vicAre ke ATaluM kaSTa, AvuM duSma tapa te ApaNA matamAM nathI mATe te paNa mukitane mAga che, tene svIkAra karavA joI e, AvA vicArane kAMkSA doSa kahe che. samakitI te jANe che ke mokSanA mArga e nathI. sAce mokSamArga tA vItarAgapraNIta yAmULa dhama ja che. te gAna, tAna, nRtya, tamAzA, snAna, zaMgAra tathA hiMsaka kriyAthI thatI anya danInI dhamAlane saMsAravaka jANI temAM kadI paNa byAmeAha pAmate nathI. zrI vItarAgapraNIta jainadhama sivAya te bIjA koI paNa matanI kAMkSA-vAMchA svapnamAM paNa karatA ja nathI. 3. vitigicchA (vicikitsA)-dhama karaNInAM phaLa mATe sadeha ANavA te. keTalAka jainadharmAvala'khIe upavAsAdi tapa, sAmAyikAdi dha karaNI, dAnAdi dharma, vagerenuM pAte pAlana kare che, ane anyane pAlana karatA jue che, paraMtu A leAkamAM tenA pratyakSa phaLa najare nahi AvavAthI tathA dharmAtmAone duHkhI dekhIne manamAM saMdeha ANe che ke, A ATalI badhI dharmakaraNI kare che chatAM tenA phaLa kema kaMI dekhAtA nathI ! tA zuM dharmArtha ATaluM kaSTa uDAvIe chIe te badhuM nirarthaMka ka-kAyA kalezarUpa tA nahi hoya ? lANeA zrAvaka ATalAM varSoMthI dharma kare che, chatAM hajI sudhI tene kazuM phaLa prApta thayuM nahi, te mane zuM thavAnuM hatuM !! AvA AvA vicAra karavA tenuM nAma vitigicchA doSa. * AvuM vicAranArAee samajavu joie ke karaNI kadApi vAMjhaNI hAtI nathI. sArI ke mAThI dareka karaNInA sArAM ke mAThAM phaLa tenA kALa paripakava thaye avazya maLavAnAM. rogI esaDa pIe che ke Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 613 prakaraNa 4 thuM : samyakatva tarata ArAma thatuM nathI, paraMtu niyamasara keTaleka kALa tenuM samaya samaya para sevana karate rahe ane pathya barAbara pALe te tene guNakArI nIvaDe che. te he bhavyo ! vicAra karo ke cheDA ja kALathI utpanna thayelA rogane nAza karavAmAM paNa ATale kALa lAge che te anAdi saMbaMdhavALA bhavarogane nAza tatkALa kema thaI zake ? jeo vizvAsapUrvaka dharma karaNarUpa auSadhanuM sevana karI, devatyAga rUpI pathyanuM pAlana karatA raheze, temane tenuM phaLa sukha saMpadAnI prApti rUpa kAlAMtare avazya maLaze. AgrAdi vRkSane nitya pANI sIMcatA rahIe, tenuM barAbara jatana rAkhIe te paNa phaLanI prApti to kALa paripakava thaye ja thAya che. AMbe ropIne tarata ja phaLa khAvAnI IcchA te mUrkha sivAya bIjuM keNa karaze? mahA parizrame khetarane kheDI zuddha karI temAM vAveluM bIja paNa kAlAMtare ja phaLadAyI nIvaDe che. tevI ja rIte, karaNInAM phaLa paNa abAdhAkALa paripakava thayA bAda avazya prApta thAya che. daSTAMta : koIe vaidyarAjane pUchayuM ke, baLavardhaka kaI vastu che? vaidyarAje kahyuM ke dUdhanuM sevana karavAthI baLa vadhe che. A sAMbhaLI te mANase te ja vakhate peTa bharIne dUdha pI lIdhuM ane pachI mallenI sAthe kustI laDe, paNa mallakustImAM te hArI gaye, tyAre ke dhAtura thaI vaidyarAjane kahevA lAgyuM ke tame AvI jUThI davA batAvIne phekaTa mArI phijetI karAvI ! vaidyarAja hasIne bolyA, bhAI! mArI davA te sAva sAcI che, paNa guNa te jema thatuM hoya tema egya kALe ja thAya. AvI ja dazA keTalAka uchAMchaLA manuSyanI jovAmAM Ave che ke jeo dharmakaraNanAM phaLa tatkALa maLavAnI apekSA rAkhe che. vartamAnamAM dharmAtmAnI duHkhI avasthA dekhAya che te hamaNAM karela dharmakaraNInuM phaLa nathI. paNa pUrvopArjita pApa-karmodayanuM ja baLa che, dharma te nizcayathI sukhadAtA ja che, paraMtu pUrve upajelAM azubha karmone kSaya thayAM vinA zubha karmodaya zI rIte thAya ? Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza jevI rIte Arogya prAptine mATe vaidya prathama jhulAba ApI peTa sApha kare che--jUnA jAmelA maLane dUra kare che. ane pachI auSadhi ApI pathya paLAvI nIrogI manAve che, tevI rIte dhama karatAM duHkha Ave te tene julAba samAna Atmazuddhikara jANI samabhAve veThI levAM. azubha karmAMya aMdha paDatAM sukhanI prApti tatkALa thaze. dha karaNInAM phaLa sukharUpa hoya temAM saMzaya rAkhavA na joie. jene samatAmAM rahIne karaNI karatAM AvaDe che tene te cAkkasa sukhanI paraparA vadhe ja che. zrI uvavAIsUtranA uttarArdha vibhAgamAM karaNInAM phaLa sa`kha`dhI zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIre zrI gauttamasvAmInA praznonA uttara nIce pramANe ApyA che 614 1. grAma agara (suvarNAdrinI khANa najIkanI vastI), nagara, kavaDa (kasa), ma`Dapa (zaherane nikaTavartI), droNumukha (baMdara) pATaNa, Azrama (tApaseAnI vastI), saMvAha (parvAMta paranI vastI) ane sanniveza (jyAM geApAlaka leAka rahe che te) ityAdi sthAnAmAM rahenAra manuSyA annapANI na maLavAthI kSudhA tRSA sahana kare, strI Adi na maLavAthI brahmacarya pALe, marusthalAdi sthAnamAM pANInI atyaMta taMgI hAvAthI snAna madegjana na kare, sthAnaka ane vastra na maLavAthI TADha, tApa, DAMsa,. macchara, mAMkaDa AdinA daza ityAdri kaSTa sahana kare; Ama, IcchA vinA (akAma) thADA kALa ke bahu kALa kaSTa sahana kare che tee ukta kaSTa sahuvAthI puNyeApAna kare che ane mRtyune avasare jo zubha pariNAma rahe te 10000 (daza hajAra) vanA AyuSyavALA vANavyatara jAtinA devatA thAya che. 2. ukta grAmAki 10 sthAnamAM kArAgraha AdimAM rahenArA manuSyA jemane lAkaDAMnI heDamAM, leDhAnI eDImAM keda karyAM hAya, rassI AdithI jakaDIne AMdhyA hAya, hAtha, paga, kAna, AMkha, nAka, hArTa, dAMta, jIbha, mastakAdi aMgopAMganuM chedana karyu" hAya, zarIranA rAI rAI jevaDA TukaDA karyAM hAya, khADAmAM ke bhoMyarAmAM utAryAM hAya, vRkSa sAthe bAMdhyA hoya, caMdanAdminI pere zilA para dhasyA hoya, kASTanI. Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyakatva 615 peThe vAMsalAthI zarIrane chelyuM hoya, zULImAM parovyA hoya, ghANImAM pItyA hoya, kSArAdi tIrNa vastunAM pANInAM zarIra para siMcana karyA hoya, agnimAM bALyA hoya, kAdavamAM dATayA hoya, bhUkhyA tarasyA rAkhI ribAvI ribAvIne mAyAM hoya, tathA mRga, pataMga, bhramara, maccha, hastI, AdinI peThe indriyenA vize paDI mRtyu pAmyA heya, vratanI virAdhanA karI tenI AlecanA karyA vinA mRtyu pAmyA hoya, vera-virodha upazamAvyA vinA, khamAvyA vinA mRtyu pAmyA hoya, parvatathI ke vRkSathI paDIne maryA hoya, hAthI AdinA mRtaka kalevaramAM praveza karI maryA heya, athavA viSa ke zasathI mRtyu pAmya hoya, ItyAdi kaSTothI puNya upArjana karI mRtyusamaye je zubha pariNAma AvI jAya te 12000 varSanA AyuSyavALA vANavyaMtara deva thAya che. 3. ukta grAmAdimAM rahenArA je manuSya svabhAvathI ja bhadrika --sarala svabhAvI heya, svabhAvathI ja kSamAvaMta-zItaLa svabhAvI hoya, svabhAvathI ja vinIta namra hoya, svabhAvathI ja krodhAdi cAre kaSAyethI UpazAMta haya, idrine pAvanAra-kAbUmAM rAkhanAra hoya, gurunI AjJA pramANe vartanAra hoya, mAtApitAne bhakta hoya, mAtApitAnI AjJAnuM ullaMghana karatA na haya, alpa tRSNAvALA, alpa AraMbhI, niravadya vRttithI upajIvikA karanAra hoya, te AyuSya pUrNa karI 14000 varSanA AyuSyavALA vANavyaMtara deva thAya che. 4. grAmAdikamAM je strIo rAja aMtaHpura (paDadA)mAM rahe che, dIrghakALaparyata patine saMga na maLavAthI, patinuM videzagamana hovAthI, patinuM mRtyu thavAthI, patinI aNamAnItI hevAthI, bAlavaidhavya prApta thavAthI, mAtAnI, pitAnI, patinI, jAtinI, sAsunI ke sasarA ItyAdinI lajajAthI athavA emanA taraphanA pAkA baMdobastathI manamAM bheganI IcchA hovA chatAM paravazapaNe brahmacaryanuM pAlana kare che. snAna, maMjana, tailamardana, puSpamAlA dhAraNa ItyAdi zaMgAra taje che. zarIra para mela, prada Adine pariSaha khame che, dUdha, dahIM, ghI, tela, geLa, mAkhaNa, madirA, mAMsa ItyAdi baliSTa ane svAdiSTa bhajanane tyAga kare Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 jaina tattva prakAza .. che, alpa AraMbha samAra'bhathI peAtAnI upajIvikA kare che ane jeNe potAnA pati sivAya anya puruSanuM sevana karyuM nathI, evI strIo mRtyu pAmIne 64000 varSanA AyuSyavALA vANavyaMtara deva thAya che. pa. ukta grAmAdimAM rahenAra manuSyA anna ane pANIe e dravya sivAya bIjuM kazuM na bhagave e ja pramANe traNa, cAra, pAMca yAvat agiyAra dravya sivAya bIjuM kaI na bhogave, gAyanI bhakti karanAra, deva tathA vRddhanA vinaya karanAra, tapa vratanuM AcaraNa karanAra, zrAvakadharmanAM zAstronu zravaNa karanAra, dUdha, dahI, ghI, tela, gALa, madirA, mAMsane tyAga karanAra, phakta sarasavanuM tela ja grahaNa karanAra marIne 84000 vanA AyuSyavALA vANavyaMtara deva thAya che. 6. ukta grAmAdimAM rahenAra je tapasvI agnihe|tra karanAra, phakta eka ja vastra rAkhanAra, bhUmizayyA karanAra, zAstravacana para zraddhA rAkhanAra, AchAM upakaraNa rAkhanAra, kamaMDaladhAraka, phaLabhakSI, pANImAM rahenAra, zarIra para mATIne lepa karanAra, sadaiva UbhA ja rahenAra, Udhva (UMcA) daMDa rAkhI pharanAra, mRga tApasa, hastI tApasa, * pUrvAMDha cAre dizAne pUjanAra, valkaladhArI, sadaiva rAma rAma, kRSNa kRSNe raTanAra, khADAmAM ke khIlamAM rahenAra, vRkSanI nIce rahenAra, phakta pANI pIne ja rahenAra, vAyubhakSI, mUla AhArI, kaMda AhArI, patra AhArI, puSpa AhArI, snAna karI bhAjana karanAra, pa'cadhUNI tapanAra, zItatApAdi kaSTa sahanAra, sUryanI AtApanA lenAra, prajavalita aMgAranI pAse sadA rahenAra, ityAdi aneka prakAranAM ajJAna tapa karanArA AyuSya pUrNa karI utkRSTa eka palyApama upara eka lAkha varSanA AyuSyavALA (caMdra vimAnavAsI) jyAtiSI deva thAya che. * eke driyanI apekSA paMce driyanI anaMtaguNI punAI adhika hAvAthI pa`ceMdriyanA vadhamAM bahu pApa thAya che. paMcendriyavadha narakAvatAranA kAraNabhUta che. A prakAra nI sAcI samaja A tApasAmAM na hovAthI ane sarva jIvAne samAna mAnatA heAvAthI mAtra eka ja jIvanA vadhathI ghaNA divasa pa ta peAtAnI upajIvikA calAvavAmAM dhama mAnIne hAthIne ke mRganA vadha karI tenuM bhakSaNa kare che tevA tApase. Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thru : samyaktva 617 7. ukta grAmAkimAM keTalAka jaina dIkSA dhAraNa karelA sAdhu hAya che. teo sAdhunI kriyAnuM pAlana te kare che, paraMtu kAma jAgRta thAya tevI vikathA karavAvALA, netra mukhAdikanI kuceSTA karavAvALA, ayogya nija vacana elavAvALA, vAjiMtranI sahAyathI sa`gIta karavAvALA, svaya' nRtya kare, anyane nacAve, ityAdi karmAnuM upArjana karatA thakA ghaNAM varSa sudhInI-kriyAnuM pAlana kare che, paraMtu ukta pApakanI AlecanA, niMdA, gAM karyAM vinA ja AyuSya pUrNa kare tA eka palTa para eka hajAra varSoMnA AyuSyavALA pahelA sudha devalAkamAM kadrupa jAtinA devatA thAya che. * 8. ukta grAmAdikamAM dIkSita tApasa jevA ke--sAMkhya mati, aSTAMga ceganA jJAtA ane sAdhaka, kapilakRta zAstranA mAnanAra, vanamAM nivAsa karanAra, nagna rahenAra sadaiva paribhramaNa karanAra tathA 'bharata cakravartInA putra maricie zrI RSabhadeva bhagavAna pAse jaina dIkSA lIdhI hatI, paraMtu sAdhunAM duSkara vratonuM pAlana karavA te asama banyA ane puna: saMsArI thavAmAM zarama mAnI eTale mana:kalpita veSa dhAraNa karyo. te vicAravA lAgyA ke, anya sAdhue niLa vrata pALe che ane huM te vratabhaMga karI malina banyo eTale mAre bhagavAM vastra dhAraNa karavAM ucita che, anya sAdhu te jinAjJArUpa chatranA dhAraNahAra che; meM tA jinAjJAnA bhaMga karyo eTalA mATe mAre vAMsanuM chatra dhAraNa karavuM ucita che. anya sAdhu manAdi traNa daMDathI viramyA che, huM e traNe daMDathI daDita banyo tethI mAre tridaMDa (trikoNa lAkaDI ) rAkhavuM ucita che, ItyAdi mana:kalpanAthI navA veSa dhAraNa karI, RSabhadeva bhagavAnanI sAthe vicaravA lAgyA. samavasaraNanI bahAra rahIne lokone upadeza karatA hatA; ane jemane vairAgya Upaje temane bhagavAna pAse dIkSA levA meAkalatA. anyadA rici bImAra thayA tyAre vaiyAvRtya arthe ziSya banAvavAnI temane IcchA thaI; te arasAmAM kipala nAmanA eka gRhastha AvyA ane upadeza sAMbhaLI vairAgyavaMta thayA. temane bhagavAna RSabhadeva pAse javAnuM kahyuM, paNa teo gayA nahi tyAre maricie temane peAtAnA ziSya banAvyA, tatpazcAt marici mRtyu pAmI deva thayA. tyArabAda kapilane asurI nAmaka ziSya thayA, tene apaThita cheADI kapila paNa mRtyu pAmyA ane brahmaleAka devalAkamAM devatApaNe UpajyA; ane devaleAkamAMthI pAchA AvI asurIne bhaNAvyA, kapile sAMkhyamatanA zAstronI racanA karI Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618 jaina tattva prakAza maThAvalaMbI rahI kSamA, zIla, saMteSAdi guNanA dhAraka, nArAyaNanA upAsaka, Tveda, yajurveda, atharvaveda, itihAsa, purANa, nighaMTu, vyAkaraNa, taMtrazAstra, tiSa, ItyAdi zAstro tathA tenA artha gurugamathI dhAraNa karI svayaM pAragAmI banelA, bIjAne bhaNAvanAra; akSaranI utpatti, chaMda banAvavAnI rIti, uccAraNa karavAne vidhi, anvaya, padaccheda karavA ItyAdi yegyatA prApta karanAra, dAna devuM, zuci rAkhavI, tIrthATana karavuM ityAdi dharma pite pALe, bIjA pAse paLAve, A tApase bIjAnI AjJA laIne phakta gaMgAjaLa grahaNa kare che, bIjA jaLAzayanAM pANuM paNa letA nathI. gaMgAjaLane paNa gaLIne upayogamAM le che. aNagaLa pANI pItA nathI. gADI, ghoDA, nAva, Adi pharatAM, caratAM ke taratAM kaI paNa vAhanamAM besatA nathI, koI prakAranA nATaka, ceTaka, utsava, khela, tamAzA jotA nathI, vanaspatine AraMbha paNa svayaM karatA nathI, strI Adi cAra vikathA kare nahi, tuMbaDuM ane kRtikAnA vAsaNa sivAya. anya dhAtupAtra dhAraNa kare nahi, pavitrI (mudrikA) sivAya anya AbharaNa dhAraNa kare nahi, geruA raMga sivAya anya raMganAM vA rAkhe nahi. gopIcaMdana sivAya bIjA kazAnuM tilaka kare nahi-evA. AcAranA pAlaka, daMDadhAraka brAhmaNa jAtine ATha tapasvI thayA, tenAM nAma 1. kRSNa, 2. karakaTa, 3. avaDa, 4 4. parAzara, 5. kaNika, 6. dvIpAyana, 7. devaputra, 8. nArada no mata calAvyo. vaiSNava dharmanA graMthamAM kahyuM che ke, bhagavAnanA putra manu, manunA putra maricinA putra kapila thayA. 4 kapilapuranA aMbaDa saMnyAsIe zrI mahAvIra svAmInA upadezathI zrAvakadharma aMgIkAra karyo hato, paraMtu potAnA matAvalaMbIone jainadhamIM banAvavA mATe temaNe veza palaTAvyo nahi. aMbaDa bhadrika bhAvathI chaTha chaThanAM pAraNAM karatAM hatA. UMcA hAtha rAkhI sUryanI AtApanA letA hatA. AthI temane vaikiyalabdhi (aneka rUpa banAvavAnI zakti ) tathA avadhijJAna prApta thayAM hatAM. labdhinA prabhAve te pAraNA mATe 100 gharanAM AmaMtraNane svIkAra karI 100 ghera pAraNuM karavA mATe jatA. teo samAdhi maraNe mRtyu pAmI pAMcamAM brahma devalokamAM deva thayA; ane tyAMthI cyavI mahAvidehamAM manuSya janma laI mokSamAM jaze. A aMbaDa saMnyAsIne Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM: samyakatva 619 AvI rIte kSatriya jAtinA paNa 8 tapasvI thayA. 1. silAI, 2. zazihara, 3. nagnaI, 4. bhagaI, pa. videhI, 6. rAjA, 7. rAma, ane, 8. khalabhadra. A prakAre jJAnanA dhAraka ane kriyAnA pAlaka tapasvI AyuSya pUrNa karI utkRSTa 10 sAgaropamanA AyuSyavALA pAMcamA brahmaleAka devalekamAM devatA thayA. 9. ukta grAmAdikamAM vicaratA jaina sAdhue, jeo sAdhunA AcAra te barAbara pALe che, paraMtu AcAya, upAdhyAya, kula, gaNusaMpradAyanA sAdhu, ityAdi guNavaMtonA pratyanika ( verI ) khanIne temanI niMdA kare, dveSabhAva dhAraNa kare te tenA piraNAme te samita vamI mithyArdaSTi banI jAya che, ane marIne utkRSTa 13 sAgarApamanA Ayu700 ziSya ( sanyAsI ) hatA. ekadA te jeTha mahinAmAM kapilapurathI nIkaLI purimatAlapura jatA hatA, peAtAnI sAthe je pANI hatuM te khUTI gayuM. ane pANI levAnI AjJA denAra anya koi manuSya temane araNyamAM maLyuM nahi. atyaMta tRSAtura thayA eTale paraspara kahevA lAgyA : have zuM karavuM ? jo AmAMthI ekAda sanyAsI vrata bhaMga karI gaMgAmAMthI pANI levAnI AjJA Ape te| bAkInA badhA bacI jAya; paNa potapAtAnA vratane prANathI paNa adhika priya gaNanAra saMnyAsImAMthI koI paNa vrata bhaMga karI AjJA ApanAra nIkaLyo nahi; ane koIe AjJA ApI nahi. AthI teo badhA najIkanI gaMgA nadInI dhagadhagatI retImAM besI gayA ane arihaMta, siddha tathA dharma gurune nameAtkSaNanA pAThathI namaskAra karI jAvajIvane mATe 18 pApa, 4 AhAranAM trikaraNa triyAge pratyAkhyAna karI saMthArA karI lIdheA ane te paNa samAdhi maraNe marI brahma devalAkamAM dasa sAgaropamanA AyuSyavALA devA thayA. vratanI keTalI badhI AzcaryakAraka dRDhatA ! ! ahIM koI zaMkA kare ke, jIva rakSAmAM dharma che te te 700 saMnyAsImAMthI eka jaNe pANI grahaNa karavAnI AjJA ApI hota te keTalA mahAna upakAra thAta ? AvA praznakArane pUchIe ke bhAI ! koI kasAie 500 gAyo katala mATe UbhI karI che tyAM koI dayALu jaina jai caDayA. teNe kasAine kahyuM; bhAI ! ene mArIza nahi; badhI gAyonI kiMmata huM bharI ApI temane mAre tyAM laI jAuM, tyAre kasAie kahyu', ema nahi, paNa jo tuM phakta ekaja grAsa gaumAMsane grahaNa karI letA ho to huM badhI gAyA ema ne ema cheADI dauM. kahA, te A puruSa mAMsa khAze . khare ? kadI paNa nahi khAya. A ja pramANe, te 700 sanyAsIne potAnAM vrata prANathI paNa adhika priya hatAM, tethI vratabhaMga karavAnuM anucita mAnI sa thArA karI svargamAM cAlyA gayA. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza SyavALA kilviSIdeva thAya che. manuSyamAM jema cAMDALa jAti halakI gaNAya che tema devemAM kilpiSI detra halakA gaNAya che. AcArya ke gurunI niMdAthI saMyamadhArI paNa cAMDALa jAtinA devatA thAya che. AvuM jANI upakArIjaneAnI niMdAthI avazya khacavuM. * 620 10. ukta grAmAdimAM sannI tiyaca pacendriya, pANImAM rahenAra mAdi jaLacara, pRthvI para cAlanAra gavAdi sthalacara, AkAzamAM UDanAra ha'sAdi khecara, temAMthI koine vizuddha pariNAmeAnI pravRtti thavAthI jJAnAvaraNIya karmono kSayApazama thai jAtismaraNa jJAna UpajI jAya che. te jJAnanA prabhAvathI tene bhAna thai Ave che ke mAnavabhava pAmIne me' vrata paccakhANa nirmaLa pALyAM nahi ane tenI virAdhanAnA phalasvarUpa atyAre patiya capaNuM mane prApta thayuM. Ama, pazcAttApa karatA pUpati jJAna ane pUrvAcarita tene punaH grahaNa kare che. zrAvakanAM pAMca aNuvratAdikanu pAlana kare che, sAmAyika *, poSadhavrata, Adi savarakaraNI kare che te AyuSyane aMte salekhA sahita samAdhi maraNe marI aDhAra sAgaropamanA AyuSyavALA AThamA devalAkanA devatA thAya che. 11. ukta grAmAdimAM AjIvika matanA zramaNa ( geAzALAnA sAdhu ) eka, be, yAvatu aneka gharanA aMtarathI bhikSA grahaNa kare evA, aneka prakAranA abhigraha dhAravAvALA, keTalAka niyama vratanA paNa Aca-- raNa karavAvALA hAya che, te AyuSya pUrNa karI utkRSTa 22 sAgaropamanA AyuSyavALA khAramA devalAkanA deva thAya che. 12. ukta grAmAdimAM vicaranAra jaina dharmanA sAdhu pacamahAvratAdinA pAlaka hoya, paraMtu maDhamAM chakelA, peAtAnI prazaMsA, anyanI niMdA karavAvALA, maMtra, yaMtra, taMtra, jyeAtiSa, nimitta, auSadhinA pANImAM rahIne sAmAyika pratikramaNa kevI rIte karatA haze ? AvI zaMkA saheje thAya; tenuM samAdhAna e ke jevI rIte cAlatI gADImAM besIne ekAsaNuM thaI zake che tevI rIte jalacara jIvA sAmAyika pratikramaNanA kALa daramyAna nizcaLa rahI vratAcAraNa kare che. * Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyakatva 621 prarUpavAvALA, pAdaprakSAlanAdi tathA pAMDura vastrAdithI zarIranI vibhUSA karavAvALA, A pramANe ghaNAM varSa sudhI sAdhunI kriyA pAlana karI ukta pApanI AlecanA, niMdA karyA vinA ja AyuSya pUrNa karI utkRSTa 22 sAgarepamanA AyuSyavALA bAramA devakanA devatA thAya che. 13. ukta grAmAdimAM jinavacanane gepavanAra (utthApanAra) . viparIta pariNamAvanAra-1. jamAlI, 2. tisagupta, 3. ASADhAcArya, 4. azvamitra, pa. gargAcArya 6. gaSTamahilA, ane 7. prajApata (jemanuM varNana mithyAtva prakaraNamAM AvI gayuM che te) e sAta niblava samAna bIjA paNa je kadAgrahI hoya teo vyavahAramAM jaina dharmanI kriyAnA pAlaka hoya che, paraMtu azubha pariNAmethI mithyAtvanuM upArjana karI mithyAtvI bane che, chatAM duSkara karaNInA prabhAvathI kadAcit utkRSTa 31, sAgaropamanA AyuSyavALA nava raiveyakavAsI deva thAya che. 14. ukta grAmAdimAM rahenAra keTalAka manuSya mithyAtvane tyAga karI keTalAka avirati samyagdaSTi (cethA guNasthAnakavatI) ane keTalAka deza virati (paMcama guNasthAnakavatI) zrAvaka banyA che. teo zrata ane cAritradharmanuM yathAzakti svayaM pAlana kare che ane anya pAse karAve che. samaktimAM aticAra paNa lagADatA nathI. suzIla suvatI hoya che ane sAdhunI sevAbhakti karatA hovAthI zramaNopAsaka kahevAya che. evA zrAvakamAMthI keTalAka zrAvakee prANAtipAtAdi pApanA -AraMbha samAraMbhane tathA vadha, baMdhana, tADana, tarjanane tyAga karyo che, tathA teo snAna, zaMgAra, zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza Adi idrienA viSayasevana ItyAdimAMthI nivRtti pAmyA che ane keTalAke ukta kAryonI nivRtti na paNa karI hoya, paraMtu teo jIva, ajIva, puNya, pApa, Asava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, (karmabaMdhananAM kAraNa * ukata 13 kalamomAMthI 10 mI kalamamAM kahelA jIvo sivAya bAkInA badhA jIvonI karaNI jinAjJAnI bahAra hovAthI temane ArAdhaka kahyA nathI: arthAt teonI karaNI vItarAganI AjJA bahAra che. ane pachInI kalamomAM kahelA sarva jIvo ArAdhaka hoya che, temanI dharmakaraNI jinezvaranI AjJAmAM che.. Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 922 jaina tattva prakAza tathA zastra), baMdha ane mekSa e tanA jANa banI jinapraNata dharmamAM evA nizcala bane che ke, temane deva, dAnava, mAnava, Adi kaI paNa calAyamAna karI zakatuM nathI. teo jinavacanamAM kadApi, zaMkA, kAMkSA, vitigicchAdi aticAra sevatA nathI, jemanI hADa hADanI mijAe dharmane raMga lAgI gaye che, teo zAstranA zravaNa paThananA avasare zravaNa, paThana kare che ane tenA artha paramArtha samyak prakAre hRdayamAM dhAraNa kare che tema karatAM - kadAca saMzaya Upaje te gItArtha-bahusUtrIne pUchI nirNaya karI le che. jyAre paNa anya keInI sAthe vArtAlApane prasaMge prApta thAya che tyAre teo kahe che ke he devAnupriya! kevaLa eka jinezvarane dharma ja A jagatamAM sArabhUta che, zeSa sarva asAra che. - jemanAM hRdaya sphaTika ratna jevAM nirmaLa che, jeo anAtha, apaMga, nirAdhAra janenA piSaNArthe gharanA daravAjA ughADA rAkhe che, jemaNe janatA para eTale vizvAsa jamAvI dIdhuM che ke teo kadAca rAjAnA aMtaHpuramAM ke bhaMDAramAM cAlyA jAya te paNa temane avizvAsa keIne paNa kadApi thatuM nathI. teo AThama, caudaza, pAkhI, tIrthakarenAM kalyANaka, Adi parvatithie pratipUrNa pauSadhadrata kare che. vaLI sAdhu -sAdhvIjIne suga sAMpaDe tyAre teo temane cAra prakAranA AhAra, vastra, pAtra, Adi kalpatI vastu samullAsapUrvaka udAra pariNAme pratilAle che. AvA zrAvako AyuSyane aMte AlecanA-niMdanAyukta samAdhipUrvaka AyuSya pUrNa karI utkRSTa ra0 sAgaropamanA AyuSyavALA bAramA devakanA deva thAya che. 15. ukta grAmAdamAM vicaranAra keTalAka mahAtmAo evA che ke, jemaNe trividha trividha AraMbha parigraha tathA 18 pApa, pacana, pAcana, tADana, tarjana, vadha, baMdhana, snAna, zaMgAra, zabdAdi pAMce idrinA viSaya ItyAdine parityAga karI jeo sAdhu banyA che, jeo paMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa guNi ItyAdinA vizuddha pAlaka che, Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 623 prakaraNa 4 thuM : samyakatva jinezvaranI AjJA pramANe pravarte che evA sAdhu samAdhi bhAvamAM AyuSya pUrNa karI je sarvathA karma kSaya thaI gayAM hoya te mokSa prApta karI le che. ane je sAta lava jeTalA AyuSyamAM tathA eka belAnA tapathI kSaya thAya teTalAM karma bAkI rahI jAya te 33 sAgarepamanA AyuSyavALA sarvArthasiddha mahAvimAnamAM deva thAya che. 16. ukta prAmAdimAM je mahAtmA rAga, dveSa, viSaya, kaSAya, meha, ItyAdi karmabaMdhanA hetune sarvathA parityAga karI yathAkhyAta cAritra ane zukala dhyAnathI sarva karmane kSaya kare te mokSa prApta karI le che. ' he bhavya! zrI uvavAIjI sUtranA A pramANathI nizcayAtmaka mAne ke karaNInAM phaLa avazya maLe ja che. jinAjJAnusAra karaNI karavAthI bhavabhramaNa ghaTe che ane AjJA vinAnI zubha karaNathI puNya phaLa prApta thAya che. te ja pramANe, azubha karaNIthI pApaphaLa prApta thAya che. mATe Astika banIne vitigicchA doSathI samyakatvane dUSita na karaze. jinAjJAnuM ArAdhana karatA raheze te sukhI thaze. 4. parAsaMDa prazaMsA-para eTale jena sivAyanA bIjA 363 pAkhaMDI matanI sAraMbhI kiyA, mithyADaMbara, ajJAnakaSTa AdinI prazaMsA-mahimA samakitI kadApi kare nahi. kAraNa ke sAraMbhI kriyAnI anamedanAthI paNa pApanA bhAgIdAra thavAya che. eTaluM ja nahi paNa, anya aneka dhamI jene pariNAma asatya dharma tarapha DhaLe che ane A rIte te samakitane ghAtaka ane mithyAtvane piSaka bane che. mATe AvuM dUSaNa sevI AtmAne doSita kare nahi, mithyAtvI pustakonI paNa prazaMsA karavI nahi. pa. parapAsaDa saMtha (paricaya)-jevI rIte mIThAnI saMgatathI dUdha phATIne bagaDI jAya che, te dharUpe rahetuM nathI. tema, tenuM dahIM paNa banatuM nathI, mAkhaNa paNa nIkaLatuM nathI ke chAza paNa banatI nathI, ema sarva prakAre te nirarthaka banI jAya che. evI ja rIte, Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624 jaina tattva prakAza asara' e kahevata AtmAnuM sAdhana sAkhatamAM rahe te " pAkhaDIonI sAmatamAM rahevAthI sAkhata evI pramANe teo samyaktvathI bhraSTa banI jAya che. karI zakatA nathI. jevI rIte satI strI vezyAnI bhraSTa thaI jAya che. ane parapuruSanI prazaMsAthI badanAma thAya che, tevI ja rIte, chellA be aticArAnAM sevanathI samitInI paNa dazA thavA pAme che. mithyAtvI sAhityane vAMcavArUpe paNa karavA joie nahi, evI ja paricaya ceAthA ane pAMcamA aticAranI AdimAM para' zabda lagADaye che tenA jainee dIdha dRSTithI vicAra karI sAra graruNu karavAnA che. svamatanA anuyAyIethI matabheda heAya te paNa temanA chatA guNeAnI praza'sA karavI, paNa niMdA tA karavI ja nahi. AjakAla hai'mileA ane pustako dvArA jainA paraspara nidA ane gAlipradAna karI AnaMda mAne che, te ghaNA khedanA viSaya che. AvI anicchanIya pravRttiethI jainazAsana nakhaLuM paDe che. keTalAka jaineA zraddhAbhraSTa thaI anyamati banI jAya che. mATe matabheda hAya chatAM paNa mahAvIranA anuyAyIonI niMdA karavAnu pApa tA sevavuM ja nahi. uparyukta pAMca dUSaNeAnu vizeSarUpe sevana karavAthI samitinA nAza thAya che. ane gheADA sevanathI samiti milana bane che, evuM jANI vivekI janA pAMce dUSaNeAthI peAtAnA AtmAne acAvI nirmaLa rAkhe che. chaThe ele-lakSaNa pa jema prakAzanA lakSaNa vaDe sUryanI pichANa thAya che, zItaLa prakAza vaDe caMdranI pichANa thAya che tevI ja rIte nimnAkta pa lakSaNeAthI samitI jIvanI pichANu thaI zake che. 1. sama upazamabhAva rAkhe--zatru, mitra para ane zubhAzubha prasaMgeDamAM samabhAva rAkhe arthAt mitra para mAhurAga kare nihuM ane * zubha vastune zubha ane azubhane azubha jANe te sujJajanAnuM lakSaNa che. agnine dajhADanAra jANI tenAthI dUra rahe, viSane prANahara jANI tenuM bhakSaNa na kare teA te kaMi dveSa karyo kahevAya nahi, tevI ja rIte pAkhaMDIonA saMga na karavA te kai dveSa nathI, ane zarIra nirvAhAthe AhAra vasrAdi grahaNa karavAM, guru AdinA guNAnuvAda karavA, te rAga na kahevAya. je vastu je svarUpe che te yathAtathya jANe che te samakitI che. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM H samyakatva 625 zatrunu khruru' ciMtave nahi. zubhAzubha prasaMgeAmAM samakitI evA vicAra kare che ke je kaI bhaluM mrUruM, napho nukasAna, yaza apayaza, vagere thAya che tenuM upAdAna kAraNa meM pUrve sa McelAM zubhAzubha karyAM ja che. amuka vyakti tA nimitta mAtra che. uttarAdhyayana sUtranA 20 mA adhyayanamAM anAthI muni zreNika rAjAne kahe che keH-- appA kattA vikattA ya, duhANa ya suhANa ya / alpA mitta'mAM 2, TurRica, surTrako // (gAthA 37) AtmA ja a--sukhaduHkhane kartA tathA nAza karanAra A che. zubha kAryo karavAthI te mitranI garaja sAre che, ane azubha kA karavAthI zatru samAna bane che. sadAcArane sevanAra ane durAcAramAM pravanAra paNa AtmA ja che. AthI siddha thAya che ke je sArA mATho banAva ApaNe mATe bane che te ApaNAM ja sArA-mAThAM karyAMnu phaLa che. A prakAranI sAcI samajaNa samitIne hAvAthI tee "mittIme savva mUbenu, ver mA na merU arthAt sarva jIvAthI mAre maitrI che. koInI paNa sAthe vaira nathI, AvI maitrIbhAvanA bhAvatA rahI samabhAvane dhAraNa kare che. nizcayathI teA zubha karmodayathI sukhanI prApti hoya che, paNa vyavahArathI samakitI jIva manathI paNa koInuM bUruM ciMtave nahi, vacana sAcAM, hitakara ane parimita bele. kAyAthI koI ne koI prakAranuM duHkha na de evI pravRtti karavAthI, tathA namra ane sevaka banI rahevAthI te saghaLAM prANIne mATe mitravat sukhadAtA banI rahe che. have nizcayathI te azubha karmAMdayathI duHkhanI prApti thAya che. paNa vyavahArathI mane karI bIjAnuM bUruM' ci'tave, vacane karI asatya, kaTu ane nukasAnakAraka vacana mele, ane kAyAthI koI ne duHkha de, te te sAmI vyakti duzmana banI jAya che ane duHkha devA pravRtta thAya che. 40 Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza have dhAro ke anyanI sAthe sArA vartAva karavA chatAM paNa te ApaNI sAthe bUrA vartAva kare teA citavavuM ke tenI sAthe koI pUrvanA verAnuba'dha che te udayabhAvamAM AvyA che, te tA bhogavyA vinA chUTako ja nathI . dALa mALa na mokala sthi" have jo huM punaH dveSabhAva Adi vera virAdha vadhArIza te AgaLa jatAM vadhAre duHkhI thaIza. jANI bUjhIne koinu khUru karavu. te jJAnIne mATe ucita nathI; dveSanA nAza dveSathI hi, premathI ja thavAnA che. Ama vicArI samakitI jIva duzmananuM bhaluM ja cAhe che. 626 vaLI, koinA taraphathI sukha prApta thAya che tyAre vicAre che ke, A mArAM zubha ka nA uDDayanuM phaLa che. jagatanA sarva jIvA pAtapAtAnA svArtha sAdhavAmAM tatpara rahe che, sAceA--satya svArtha koI sAdhatuM nathI, mAruM bhaluM bUruM te huM ja karI zakuM tema chuM. Ama jANI rAgabhAva dhAraNa na kare AvI ja rIte, zubhAzubha pudgalAnA sabaMdhamAM paNa vicAra kare ke, pudgalAnA svabhAva kSaNabhaMgUra che. te sArAnAM mAThAM ane bhADAnAM sArAM thAya che. je bhAjana bhogavatAM sArAM pudgaleA lAge che te ja vamana karatAM kharAma lAge che. mATI ke paththara ayeAgya sthAne paDelAM kharAba lAge che, paraMtu te upara kAraNI Adi karI yogya sthAne rAkhavAthI sArAM dekhAya che. A pramAthe jenAM pariNamana nitya palaTAyA kare che tenA para rAgadveSa karavA mithyA che. ItyAdi vicAra karI samikatI jIva dareka anAvamAM samabhAvI rahe che, * dAhA--badhA sAhI bhAgave, kazubhAzubha bhAva; phala nirjarA hAta haiM, yaha samAdhi citta cAva. zloka - na kazcitkasyacinmitra, na kazcitkasyacidripuH / arthatastu nidyante, mitrANi ripavastathA // a--koI koInuM mitra ke zatru nathI paraMtu svAztrathI ja mitra zatru thAya che. Ama mahAbhArata zAntipa nA 138 mA adhyAyamAM kahyu che. Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM : samyakatva 2. savega--aMtaHkaraNamAM niratara vairAgyabhAva rAkhe. zloka--zarIramanasA jaMto, rvedanA prabhavAdbhavAt / svapnondajAla saMkalpAdaratiH saMvega ucyate // 627 ane mana : atha--deDu sauMbaMdhI rogAdi duHkha te zArIrika saMbadhI ci MtAdi duHkha te mAnasika A banne prakAranAM duHkha vaDe sa'sArI jIve duHkhI thai rahyA che. vaLI, dhana kuTu khAdi paulika saMpadA che te paNa svapnavat ke IMdrajALanA jevI mithyA ane nAzavaMta che, tenA sacegathI sukhanI prApti koI paNa prakAre thatI nathI. ema samajI samikatI jIva sa`sAranA sarva saMmadhathI udAsIna bhAva dhAraNa kare, niraMtara vairAgyabhAtramAM ramaNa kare te saMvegI kahevAya che. 3. nive--Arabha parigrahathI nivRttibhAva dhAraNa kare. kAraNa ke AraMbha parigraha mahA anatha nuM mULa che, dAvAnaLanI peThe kSamA, zIla, saMtAyAdi guNAnA ghAtaka che. mitratAne nAzaka ane vairivarodhane vadhAranAra che. aneka avaguNAnA bhaMDAra che. Ara'bha parigraDuno tyAga karavAthI AtmA nijaguNa pragaTa karI zake che. AvuM jANI samikatI jIva tene pratidina kamI karatA rahe che. tema ja pAMca indriyAnA bhAgepaleganI sa sAmagrI tathA rAjariddhi prApta thavA chatAM paNa temAM lubdha thatA nathI, nira`tara rukSavRtti rAkhe che. * koI bhikSuke rAjariddhi tathA kaMdoInI dukAna para ghevarAdi mIThAI joI; rAtre kSudhApIDita sUtA. svapnamAM jue che te zaheramAM rAjA mRtyu pAmyA che ane tene sthAne te rAjA banI gayA che, ane peTapUrNa ghevarAdi miSTAnna khAi sUvAnI taiyArI kare che. eTalAmAM kaMI avAja thavAthI tenI AMkha UghaDI gai. te rovA lAgyo tyAre koIe pUchyuM bhAi ! kema rue che ? teNe kahyuM, mArI rAjariddhi, mIThAI, vagere badhuM kayAM cAlyuM gayuM ? ahIM teA mArI phUTI hAMDalI ja che. have huM zuM karuM ? loko kahevA lAgyA, dIvAnA thai gayA. mATe he bhavya jIvo ! A badhI prApta riddhi svapna samAna che. tenA meAhamAM paDI mAnava janmanuM sAka nahi karo te AyuSya pUrNa thayA bAda bhikSukanI peThe rAvuM paDaze. Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628 jaina tatva prakAza 4. anukaMpA-anyane duHkhI joIne ApaNuM hRdaya kaMpe, dayAbhAva pragaTe tenuM nAma anukampA. zloka-satvaM sarvatra vittasya dayArdratva dayAvataH / dharmasya parama mUlamanukampA pravakSyate / / artha--dharmanuM utkRSTa mULa anukaMpA che. A mULa dharmAtmAna aMtaHkaraNamAM hovAthI tene sukhAbhilASI jIva para duHkha paDeluM dekhIne anukaMpA Upaje che. ane duHkhathI piDAtAM te bicArAM prANIone yathAzakti sukhopacAra karI sukhI banAve che. zrI tIrthaMkara prabhu paNa sarva jIve samajI zake te prakAranA vacanAtizaya dvArA dezanA pharamAve che. sAdhu mahApuruSe paNa sudhA, tRSA, zIta, tApa, mArgItikamaNane parizrama, ItyAdi pariSaha sahIne paNa grAmAnugrAma vihAra karI upadeza ApatA rahe che, tene paNa mukhya hetu jagatanA jIvane zArIrika, mAnasika dukhethI chUTavAne upAya batAvavAne ja hoya che, e paNa anukaMpA ja che. zrAvake paNa bhUkhyAM ne anna ane tarasyAne pANI vagere ApI duHkhIyAne duHkhamukta kare che te paNa anukaMpA che. anyane duHkhI, dekhI dilamAM anukaMpA na Ave te abhavyanuM lakSaNa che. IMgAlamardana AcAryavat ja sAmprata samaye keTalAka abhigrahika + doho-dayA dharmaka mUla hai, pApa mUla abhimAna, tulasI" dayA na choDIe, jaba laga ghaTameM prANa. * pATaliputra nagaranA caMdragupta rAjAe pAkhIne piSo karela. rAtre temaNe svapnAmAM joyuM ke pa00 hAthIne nAyaka eka bhuMDa sUvara banyo che. savAre 5:0 sAdhunA parivAre ukta AcArya AvyA. temanI parIkSAne arthe rAjAe teo je sthAnamAM utaryA hatA tenI najIka rAtrinA samaye kolasA bichAvI dIdhA. rAtre mAtra parAvavA jatAM badhA sAdhu "jIvaDA" che evI bhrAtithI pAchA pharI gayA. ane AcArya te kolasA khUMdatA cAlyA gayA. buddhivAna rAjA samajI gayo ke, bhaMDa samAna anukammA rahita AcAya koi abhavya jIva dekhAya che. prAta:kALamAM sAdhuone samajAvIne temane AcArya padathI dUra karyA ane anya yogya sAdhune AcArya banAvyA. A pramANe, abhavyane anukaMpA hotI nathI. Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 prakaraNa 4 thuM : samyakatva mithyAtvI durAgrahI banI vItarAga vacanane viparIta pariNAvI bheLA jIvone bhramamAM phasAvavA kahe che ke, maratA jIvane bacAvaze te te jIvita rahI che je pApa karaze tenI kiyA (pApane hI) bacAvanArane lAgaze! kema jANe mRtyuthI jIvane aMta AvI jate heya athavA bhavAMtare kazuM pApa te karavAne ja na hoya ! AvA lokone dilamAM anukaMpA hotI nathI, paNa anukaMpAvata bheLA manuSyanI anukaMpAne paNa uccheda karI utsutra prarUpaNu vaDe anaMta saMsAra vadhArI de che. te DUbe che, bIjAne DUbaDe che. samakatI ja te jANe che ke, "karaze te bhagavaze." tIrthaMkara prabhu ane temanA zAsanapravartaka AcArya, upAdhyAya, aNagArAdi jagajajIne duHkhamukta karavA mATe dharmopadeza Ape che ane tenA pariNAme aneka sAdhune ke zrAvakane dharma aMgIkAra karI sadgati pAme che. badhA ja kaMI mokSamAM jatA nathI. paNa meTo bhAga te devagatimAM ja jAya che. tyAM devAMganAo sAthe viSaya-sevana Adi pApa kare che, te zuM te pApane hi tIrthakarAdi dharmopadezakane lAgaze khare? jo Ama hoya te pachI dharma ke dharmopadezaka badhuM nirarthaka ja banI jAya. AvI ja rIte samakitI ke zrAvake anAtha, apaMga tema ja mRtyunA mukhamAM paDatA jIne duHkhamukta karavAnA AzayathI bacAve che, temane sUyagaDAMga sUtranA chaThThA adhyayanamAM kahyA pramANe rANAte macaHthALa" sarva dAnamAM zreSTha abhayadAnanuM phaLa prApta thAya che. ciMtAmaNi ratnanA badalAmAM prANa ApavAnuM keIne kahevAmAM Ave te te tatkAla ciMtAmaNine phekI deze ane potAnA prANa bacAvaze. AthI samajAya che ke, traNa lekanI saMpadAthI paNa prANa adhika priya che. DuM dravya ApavAthI amUlya prANa bace te jIvane bacAvavA te mahAna lAbhanuM kAraNa che. Atamavana sarva mUtAni ca ArUti saH jarUti " arthAt simyagdaSTi te pitAnA prANa jevA ja sarvanA prANane priya samaje che ane yathAzakya anya jIne abhayadAna ApavAmAM tatpara rahe che. teo te kasAI Adi duSTa prANuone paNa anukampA buddhithI duSTa karmothI cheDAvavA yathAzakita prayatna karatA rahe che. Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza jo te pApakama choDe teA ThIka, na cheDe te temAM azubha karmAMnA udayanI pramalatA jANI temanA para dveSa karatA nathI. jevI rIte gRhastha peAtAnA kuTuMbane duHkhathI bacAvavA upacAra kare che tevI rIte samyagdaSTi paNa sarvAM prANIone peAtAnA mitra mAnIne mittta me sa~bhuues e jinAjJAne anukULa AcaraNa karI. 'vasudhaiva kuTumna arthAt sarvAM jIvAne peAtAnA kuTuMbavat mAne che ane temanA hitanI, sukhanI ceAjanA kare che. , 630 DAhyA puruSAe dAnathI paN yA-anuka'pA adhika kahI che. kAraNa ke dhana khUTI javAthI dAna devAnuM banI zakatuM nathI, paNa anukaMpAnuM jharaNu te samaSTi jIvAnA hRdayamAM niratara vahetu ja rahe che. ane A anukapA e samikatInuM lakSaNa che. 5. AsthA-zrI jinezvarabhASita dharma ane dharmazAstra para dRDha zraddhA-pratIti rAkhe. kahevata che ke, AsatA sukha sAsatA arthAt AstAthI zAzvatA sukhanI prApti thAya che. maMtra, yaMtra, jaDIbuTTI auSadha, vyApAra ane dharma Adi dareka viSayamAM vizvAsa (AsthA) hAya tene phaLa prApti thAya che. bhUtakALa tarapha najara karIzu te arahannakajI, kAmadevajI, mahUkajI * zreNika mahArAjA ane kRSNa vAsudeva Adi samyagdaSTi zrAvake keTalI badhI dRDha zraddhAnA dhAraka hatA ! arahannaka, kAmadeva, koNika ane kRSNajInuM caritra ghaNA jainaba dhu jANatA hAya che. paraMtu maDUka zrAvaka viSe ghaNA ajJAna hAya che, tethI ahI temanA TUMko paricaya ApIe chIe. zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke, rAjagRhau nagarInA guNazIla caityamAM mahAvIra prabhue paMcAstikAya vize vyAkhyAna pharamAvyuM tenI samaja kAliyAdi anya tI ine na paDavAthI te samavasaraNanI bahAra nIkaLI upahAsa karavA lAgyA. eTalAmAM maMDUka zrAvaka prabhu danArthe jatA hatA tene joI bAlyA ke tArA guru mahAvIra te gappAM mAre che. Aje vyAkhyAnamAM kahyuM ke dharmAstikAya calanasahAya che vagere; paNa ame te tene jarA paNa joI zakatA nathI. ma`DUkajI vizeSajJa tA nahotA, paNa utpAtikI buddhithI tarata javAba Apyo ke, A vRkSanAM pAMdaDAM koNa halAve che ? temaNe kahyu ke pavana. maMDUkajI bAlyA--pavanane tame joI zako che ? te kahe, nA. te pachI pavananuM nAma zA mATe le che ? tyAre te kahe-pAMdaDAM hAlatAM joIne. tyAre maMDUkajI bAlyA--jema vAyu sUkSma che tema dharmAstikAya paNa sUkSma che, ane jema vAyu pAMdaDAM halAvavAmAM sahAyaka che tema dharmAstikAya calana zaktimAM sahAyaka che, ItyAdi pratyuttarathI pratipakSane niruttara banAvI teo samavasaraNamAM AvyA. bhagavAne cAre tI sanmukha temanI tArIpha karI. * Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thru : samyaktva 6311 kicit paNa maraNAMta upasathI ke devatAnA DagAvavAthI te calAyamAna thayA na hatA. eTalu ja nahi paNa, temanI dharmAMdRDhatA joI ne upasa denArA paNa mithyAtvanA tyAga karI samakitI khanI gayA hatA. AvI dRDha zraddhAthI ja te ekAvatArI thayA athavA tIrthaMkara nAma kama uparAjI zakayA. mATe dharmamAM dRDha zraddhA rAkhavI. keTalAka anya matAvalakhIe jaina dharmane arvAcIna khatAve che. ane khetapeAtAnA dharmone prAcIna batAvI jainAne zraddhAbhraSTa batAve che. paraMtu temaNe jANavuM joie ke, veda, purANa tathA anya aneka graMthAthI jaina dharma badhA dharmothI prAcIna che-anAdi che evuM siddha thAya che. AnA aneka pramANeA che, temAMthI gheADAka nIce ApIe chIe. (1) OM namo'rhanto RSabho vA OM RSabhaM pavitram / yajurveda adhyAya 25, maMtra 19 (2) 3 traioca pratighnatAnAM, viti tItharALAm / RSabhAdi vardhamAnAntAnAM, siddhAnAM zaraNaM prapadyate // [ngavedamAM A maMtra che.] a--RSabhadevathI vamAnaparyaMta je cAvIsa tIrthaMkarA traNa leAkamAM pratiSThita che temanuM mane zaraNu hA. (3) OM rakSa rakSa ariSTanemi svAhA / vAmadeva zAntyarthamupavidhIyate so'smAkaM ariSTanemi svAhA || [yajurveda a. 25] (4) 3 svastiAne ndro vRdghazravAH, svastittaHpUrA vizvaveH / svastinastArkSyo ariSTanemiH, svastino brahaspati dadhAtu // [gveda aSTaka 1, adhyAya 6. ukta ane ma MtrAmAM khAvIsamA tIrthaMkara zrI ariSTanemi bhagavAnanuM nAma che. A pramANe vedomAM jaina tIrthaMkaronAM nAma che. AthI sAbita thAya che ke vedonI racanA thaI te pahelAM paNa jaina dharma vidyamAna hatA. ' Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 632 jaina tatva prakAza have purANanA dAkhalA laIe. (6) raiyatA nino nemisuri misTAnDe ! RSiNAmAzramAdeva, muktimArgasya kAraNam / / [prabhAsa purANa arthAtu-revatagirI upara neminAtha, vimalAcala upara jhASabhadevA ? emaNe traSionA AzramathI muktino mArga calAvyuM. (6) nAhaM rAmo na me vAMchA, bhAveSu ca na me manaH / zAntimAthAtu micchAmi, vAva vino cathI che artha gavAsiSThamAM vaziSTha RSine zrI rAmacaMdrajIe kahyuM che ke, huM rAma nathI. mArI keI kAryamAM IcchA paNa nathI. huM te jinadevanI peThe AtmazAMti prApta karavA IcchuM chuM. (7) daza bhojitai vibhi, yatphala jAyate kRtaupraiH / munimarhantabhaktasya tatphalaM jAyate kalau // nagara purANa artha-satayugamAM 10 brAhmaNone bhejana devAmAM jeTaluM phaLa thatuM hatuM teTaluM kaliyugamAM ahaMtanA bhakta munine bhejana ApavAthI thAya che. (8) tainA anaiva vastuni mace nirukti ]prabhAsa purANa artha--jaine phakta eka jIvamAM ja kartutva-bhephatRtvanuM nirUpaNa (3) navatna varALAM, surAsuranamaskRtaH | nItitritaya kartA yo, yugAdau prathamo jinaH // [manusmRti] artha-vIra puruSone mArga batAvanAra, deva ane daithI namaskAra pAmelA, yuganI AdimAM traNa prakAranI nItinA sthApanartA evA prathama jina thayA. Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM samyaktva (10) eko rAgiSu rAjate, priyatamA dehArdhadhArI haro / nIrAgeSu jino vimukta lalanA, saGago na yasmAtparaH || arAgIomAM te eka zAMkara ja zAle che ke jemaNe peAtAnA ardhAMgamAM patnIne rAkhyAM che, ane nirAgIemAM jemaNe lalanAne tyAga karyA che evA jina (vItarAga) zreSTha che. (1) nAmistu nanayaputra, maPage #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634 jaina tattva prakAze nathI. gautama RSie te grevIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA lIdhI hatI. zrIpAla purANanA 73 mA adhyAyamAM kahyuM che ke - (14) gautamo'pi tato rAjan ! gato kAzmIrake tataH / / ___ mahAvIra dikSayA ca, dhatte jaina tvamipsitam // 12 // artha-vasiSTha RSi mAMdhAtAne kahe che ke, he rAjana gautama kAzmIra dezamAM gayA ane mahAvIra pAse dIkSA laIne IcchatArthanI siddhi karI. (1) krisa nA vAMganuM , madrA: sTiyuna ca | tadA jAto mahAvIro, deze kAzmIra ke nRpaH // 3 // gautamopi tadA tatra, dhArituM jainadharmakam / zrIyAvAkyena saMtuSTho, jagAma zrIniketanAm // 4 // (zrImAlapurANa adhyAya 74) artha-he rAjana ! jyAre kaLiyuganAM be hajAra varSa gayAM tyAre kAzmIra deze mahAvIra utpanna thayA. te vakhate lakSmInA kahevAthI temanI pAse gautama dIkSA levA gayA. (16) mo mAM svAminAra, kSiA reDhi mama pramo . jainadharma saMgRhItu nIti tava sannidhau || 6 | artha-gautama belyA ke, he mahAvIra prabhe ! mane dIkSA Apa. huM ApanI pAse jainadharma dhAraNa karavA Avyo chuM. A badhAM pramANethI sAbita thAya che ke jaina dharma gautama traSithI pahelAMne che. have keTalAka kahe che ke jaina dharma bauddha dharmamAMthI nIkaLe che. paraMtu A kathana paNa satya nathI. kemake (1) zrI mahAvIra svAmIne janma "kSatriyakuMDa" nagaramAM thayuM che ane buddha ( zAkyasiMha) ne janma "kapilavastu" nagaramAM thayo che. (2) mahAvIrasvAmInA mAtApitA mahAvIra svAmI 28 varSanA thayA tyAre mRtyu pAmyAM ane buddhanAM mAtA buddhane janma thatAM ja mRtyu pAmyAM che (3) zrI mahAvIrasvAmIe pitAnA moTA bhAInI AjJAthI dIkSA lIdhI che ane budhe pitAnA Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyakatva 635 kuTuMbanI AjJA lIdhA vinA ja dIkSA lIdhI che. (4) mahAvIra svAmIe 12 varSI ane 15 divasa tapazcaryA karI ane budhe cha varSI tapazcaryA karI che. (5) mahAvIre tapazcaryAne dharmanu mukhya aMga eTale muktinu kAraNu khatAvela che. ane budhdhe tapazcaryAMnA samayane phekaTa kahyA che. (6) mahAvIra pAvApurImAM nirvANa pAmyA ane budhdhanA dehAtsaga ku DikuMDamAM thayeA. AthI e siddha thAya che ke, mahAvIra ane buddha e-banne bhinna vyakti hatI. temaja mahAvIre pravartAvela jaina dhama ane budhdhe pravartAvela bauddha dharmanA siddhAMtomAM paNa taphAvata che. jaina dharme hiMsAnA kAraNabhUta mAMsabhakSaNanI sAk manA karI che ane budhdhe gRhasthAe taiyAra kareluM mAMsa peAtAnA sAdhu grahaNa kare te pravRttine nirdeSa batAvI che. jainamata syAdvAda che. bauddha mata kSaNikavAda che. jainadhama e bauddha matanI zAkhA nathI e vAta have siddha thaI. cUkI che. pAzcAtya vidvAnAnI e bhramaNA have dUra thaI che. kAraNa ke khuda bauddhanAM dharmAMzAstromAMthI ja enI puSTinAM aneka pramANA maLI Ave che. jevAM ke--1. ' mahAvIra ' nA chaThThA adhyayanamAM lakhyuM che ke. mahAvIranA siMhu nAmanA zrAvake buddhadevanI mulAkAta lIdhI hatI. ra.. 8 majhimanikAya " mAM lakhyu che ke, mahAvIranA upAlI nAmanA zrAvake buddhadevanI sAthe zAsrA karyAM hatA. AvAM AvAM ghaNAM pramANAthI sAbita thAya che ke bauddha dharmAMthI paNa jaina dharma prAcIna ane svataMtra che. vedamAM paNa tIrthaMkaronI stuti hAvAthI jaina dharma vedothI paNa prAcIna che. pahelA tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavAna thaI gayAne asa`khya varSo vItyAM che ane RSabhadevanI pahelAM paNa jaina dharma nahotA ema nathI. bhUtakALamAM anaMta cAvIsI thaI gaI che. vaLI, mahAvidehamAM sadAkALa jaina dharma pravartamAna hAya che. eTalA mATe jaina dhama sanAtana ane satya che evI dRDha AsthA rAkhI koInA caLAvyA kadI paNu calAyamAna thavu nahi. samakitamAM dRDha raheze te ja AtmAnuM parama kalyANa karI paramAnaMda prApta karI zakaze. Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza hAlamAM jainA ane vizeSataH sAdhumAgI jainomAM ghaNe aMze zraddhAnI nyUnatA najara AvI rahI che. chANamAM kheDelA khIle jema namAve tema namI jAya ane narmadA nadInA gAlaka pASANa jema doDAve tema daDI jAya, evI sthiti keTalAka bhAI enI dhazraddhA viSaye thaI gaI che. ane tethI ja A mahAna prabhAvaka, parama kalyANakArI jainadharmanA pAlaka, ane icchita ladAtA navakAramaMtranuM' smaraNa karanAra hAvA chatAM paNa dina pratidina dhanamAM, janasakhyAmAM, sukhamAM ane dharmImAM avanatine prApta thatA rahe che, ane ghaNA bhAga du:khI dekhAya che. e joI sakhedAzcaya thAya che. 636 temAMnA keTalAka zrImaMtA ceDA ke ghaNA kALane mATe sukhasAmagrInA parityAga kare che ane vyavahArika karaNI jevI ke, cAre skaMdha dhAraNa karI levA, duSkara tratAcaraNa, duSkara tapazcaryAM, sAmAyika, pauSadhavrata Adi kare che, paraMtu dRDha zraddhAnI anupasthitimAM te karelI karaNInuM yathAtathya phaLa prApta karI zakatA nathI. kAraNa ke temAMnA ghaNAka tA sAnanA abhAvathI yaza ane mAnapUjAnA bhUkhyA khanI karaNI kare che. te kareDone mAla kaDI badale kheAI ese che. mATe huM bhabyA ! deha, dhana, yaza ane sukhAdinI prApti tA anatI vAra thaI gaI che. tenAthI jIvanI kazI garaja sarI nahi paraMtu ** saTTA parama vuddA ". eka zraddhA ja parama dubha che. veThaveA paDe che. te teA karI karaNI karavAmAM te mahA parizrama le che, paNa vagara parizrame prApta thai zake tevI zraddhA rAkhavAmAM zithila khanI jAe che, e ghaNA khedanI vAta che. mATe ceteA ! ane sadbhAgyeAdayathI prApta thayelA satyadharma para nizcala zraddhAvAnlR rahI dhana, strI, putra, yazAdinI spRhA Do. zradhdhApUrvaka yathAzakti karaNI karI tenuM mahAna phaLa-mAkSane najIka lAvanAruM phaLa prApta karavA udyukta aneA. uparyuM`kta 1. zama, 2. savega, 3. niveda, 4. anuka MpA ane, pa. AsthAH A pAMca lakSaNa jenAmAM hoya tene samitI jANavA. Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyatva 637 A lakSaNathI pite pitAnI atyaMtara bhAve parIkSA karI zake che ke mane samati thayuM che ke nahi! sAtame bele bhUSaNa 5 AbhUSaNothI jema manuSya zobhe che tema nIce darzAvelA pAMca prakAranA guNarUpa bhUSaNathI samakitI zele che. 1. dharmamAM kuzaLa heya-dharmamAM kuzaLatA 32 sUtranA jJAnathI Ave che. kuzaLatApUrvaka karAyeluM hareka kArya sAruM hoya che. DAhyo mANasa keI paNa pravRtti hAtha dharatA pahelAM te saMbaMdhInuM Avazyaka jJAna prApta karI le che ane mArgamAM AvatI muzkelIone dhIrajathI sAmane karI tene pAra pahoMcADe che. keIne DagAvyo Dagate nathI. tevI ja rIte, samakitI paNa dharmakAryane tathArUpa tathA yathArtha phaladAyI banAvavAne mATe prathama te gItArtha guru AdinI pAsethI tadviSayaka jJAna prApta karI dharmakAryamAM kuzaLa bane che ane pachI te jJAnanA prabhAvathI jJAna, darzana, cAritrarUpa dharmane pradIpta karavA mATe aneka navI yuktionI yejanA kare che. upadezamAM, vratamAM, tapAdimAM kauzalya (caturAI) batAvI anya. aneka bhavya AtmAonAM mana te tarapha AkarSe che ane pAkhaMDIonA kutarkavAdanA chalathI calita na thatAM utpAtikI buddhithI temanA kutarkonuM khaMDana karI nyAyayukta satya pakSanuM sthApana kare che. 2. tIrthasevA kare-dustara saMsAra sAgaranA tIre eTale kinAre raheluM je mekSasthAne tene prApta karavAnA adhikArI je sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, ane zrAvikA e cAra tIrtha che, temane dharmArAdhananA me murzidAbAda ajimagajanA bAbu dhanapatasiMhajI taraphathI prakAzita naMdIsUtra pRSTha 224 mAM kahyuM che ke, nadI tathA yAtrA karavAnAM tIrtha te sarva dravya tIrtha, jisa kara saMsAra na nirAya, ane sAvadya kartavya. tIrthakara tIranA nahI he. Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 jena tatva prakAza kAryamAM sahAyatA devI, sevAbhakti karavI e samakitInuM bhUSaNa che. jevI rIte rAjAnI sevA karatAM rAjyasukhanI prApti thAya che tevI rIte caturvidha saMghatIrthanI sevA paNa muktidAyaka nIvaDe che. | tIrthasevakonuM kartavya che ke sAdhu sAdhvInI ananyabhAve bhakti kare, guNagrAma kare, yAcita nirdoSa sthAnaka, AhAra, pANI, vastra, pAtra, auSadhopacAra Adi je joIe te svayaM Ape. anya pAsethI apAve, vyAkhyAna zravaNa karI hRdayamAM dhAre, yathAzakti vrata niyama svayaM kare, anya pAse karAve, tana, mana, dhanathI yathocita dharmonnati - svayaM kare ane anya pAse karAve. cothA ArAmAM sAdhue gAma bahAra UtaratA hatA, tyAM paNa leke dharmalAbha levA jatA hatA, sarvasvanuM balidAna karI dharmonnati karatA hatA, paraMtu AjanA jamAnAmAM keTalAka bhArekamI che evA che ke, gharanI najIkamAM UtarelA sAdhunAM darzana ke vANIzravaNane lAbha paNa laI zakatA nathI. je bhAva tIrtha te caturvidha saMgha ja jJAnAdi sahita, je bhAvathakI tIre te bhAva tIratha tathA krodhAgni dAha upazamAvavo, lobha, (tRSNA) TALavo, karmamala pheDavuM athavA jJAna, darzana, cAritra e vize ravIvo tINane bhAvatIrtha kahIe." - zrI yogIMdradeva racita "zrI anubhavamALA" aparanAma "svAnubhava darpaNa" jenuM bhASAMtara zrI mANekalAla ghelAbhAI tathA phatecaMda kapUracaMda lAlane maLI karyuM che, ane je saM. 1962 nA aSADhamAM muMbaI nirNayasAgara presamAM chapAyela che tenA bAvanamAM pRSTha para lakhyuM che kedeharA-bhame kutIrthe tyAM sudhI, kare dhUrtatA Dhaga; sagura, vacana na sAMbhaLe, kare kugurane saMga. tIrthe ne daherAM vize, nizca deva na jANa; jina guru vANI Ima kahe, dehamAM deva pramANa. tanamaMdiramAM jIva jina, maMdira-mUrti na deva; rAjA bhikSArthe bhame, evI janane Teva. nathI deva daherA viSe, che murti citrAma, jJAnI jANe devane, mUrkha bhame bahu ThAma, kharo deva che dehamAM, jJAnI jANe te; tIrtha devaLa deva nahi, pratimA nizcaya eha. Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM ; samyaktva kahyuM che ke puNyahIna pAme nahIM, bhalI vastune joga; drAkSa pAkI tyAM thayA, kAga kaThamAM roga. 639 arthAt jyAre drAkSa pAke che tyAre kAgaDAne kaMThamALanA roga thAya che, tethI te drAkSa khAI zakatA nathI, paNa lI kheALIe pAke tyAre te nIrogI thaI jAya che. tevI rIte huM bhAIe ! dhana sampaDhAdinA cega te anaMta vAra maLI gayA che ane pharI paNa maLaze, paraMtu munidananA yoga maLavA mar3A muzkela che. suMdaradAsajIe satya ja kahyuM che ke : mAta mile, suta bhrAta mile, puni tAta mile, manavaMcchita pAi / rAga mile, nagavAni mile, mutra sAna miTe, yuvati suvAr || ihaloka mile, paraloka mile, saba thoka mile svarga sidhArU | "suMdara" saba sampati Ana mile, pana sAdhu samAgama durlabha bhAi || AvuM jANI sadbhAgyanA uyathI sAdhu sAdhvInA suyeAga maLI jAya te temanI sevAthI samakitI jIva kadApi vAMcita rahetA nathI. A ja pramANe, svadhI zrAvaka zrAvikAnI sevAbhaktimAM paNa lAbha samajavA joIe. zrAvaka karaNInI sajjhAyamAM kahyu` che ke "svAmI vatsala karaje ghaNA, sagapaNu meTA svAmI taNA." ahI svAmIne artha sAdhI samajaveA. (sAhummI) mAta, tAta, bhrAta, strI, putrAdi je sAMsArika saMbadha che te teA badhA svAnA che ane AtmAdvAranA kAryoMmAM vighnakartA che. ane sAdhamI bhAInuM sagapaNa che te pAramArthi ka ane AtmAnnatinA kAryoMmAM sahAyaka che; eTalA mATe svadhamInI vAtsalyatA-sevA bhaktimAM samitI jIva sadaiva tatpara rahe che. jJAnanA abhilASIne pustakAdi jJAnanAM upakaraNA Ape che, tapasvIne UnuM pANI lAvI ApavuM, tela vagerenuM mardana karavu, pathArI Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 jaina tattva prakAza karI ApavI, DileNu karI ApavuM, aMtarvAraNe temaja pAraNe sAtA upajAvavI, vizeSajJa dharmAMpadezakane sukhApajIvI banAvavA, anAtha, sAdhI apaga garImAne dravya, AhAra, vastrAdinI sahAyatA devI, vyApArAdimAM yathAcita sahAyatA ApavI, guNagAna-samakatInA guNAnuvAda, satkAra, sanmAna karavAM; haeNreka prakAranI sahAyatAthI sAdhIne dharmArAdhanamAM utsAhI banAvavA ItyAdi dhama-vRddhinAM kAryoMmAM yathAzakti sahAyatA samikatI jana karatA ja rahe che. A prakAre sevA bhakti svayaM kare che ane anya pAse paNa karAve che. 3. tInA guNunA jANu hAya-ukta cAra tItha kahyAM tene samAveza guNanI apekSAe emAM thAya che. 1. sAdhu ane 2. zrAvaka. temAM sAdhunA 27 ane zrAvakanA 21 guNu kahyA che te guNAnu jJAna samyagdaSTine avazya hevu joIe. kAraNa ke ApaNe te guNanA pUjaka chIe, veSa ke vayanA pUjaka nathI. hAlamAM keTalAka mAyAvI manuSyA uttarapASaNArthe guNanI prApti karyAM vinA ja sAdhu ke zrAvakanA veSa dhAraNa karI kapAlakalpita gapADA mArI bheALA leAkeAne bharamAve che, ThagAI kare che, svArtha sAdhavA arthe maMtra, ta Mtra, auSadhAddhi kare che tathA keTalAka vyabhicAranuM sevana karI dharmane kalakita kare che. AvAone joI ne bhALA mANasA sAcA sAdhu zrAvakane paNa Thaga samajI zraddhAbhraSTa bane che. paraMtu sAdhu zrAvakanA guNAnA jJAtA hAya te AvA DhAMgIenI bhramajALamAM phasAze nahi. kAraNa ke tee satyAsatyanI parIkSA karIne ceAgya vyaktine ja Adara satkAra karaze. nirguNInA kadApi saMga nahi kare. DhAMgIene padabhraSTa karI jainadharmanI jyAti prasarAvaze, pete dRDha banelA anya anekane paNa draDha banAvaze. 4. dha thI asthira thayelAne sthira kare-keI sAdhu, zrAvaka ke samakitI anya matAvalInA saMsargathI zraddhAbhraSTa thaI jAya tA samitInu kanya che ke, temanI zaMkAonu samAdhAna karavAnI Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM H samyaktva 64 pitAnAmAM zakti hoya te pote samAdhAna kare ane pote samartha na hoya te koI vizeSajJa gItArthane vega meLavI saMvAda dvArA zaMkAnuM samAdhAna karAve ane tene daDha banAve. kaMi saMkaTamAM AvI paDatAM keI kadAca dharmabhraSTa thayo hoya te tene saMkaTa nivAraNArthe pote samartha hoya te svayaM tene saMkaTathI mukta kare, agara pote samartha na hoya te anyanI sahAyathI tenuM saMkaTa nivArI dharmamAM sthira kare. kadApi evuM na bane te tene samajAve ke, bhAI ! karmanI gati bahu vicitra che. tIrthakara ane cakravatI jevA mahAna puruSone paNa kameM choDyA nathI to ApaNuM zuM gaju ! paraMtu saMkaTa samaye saMta ane satIe dharmamAM acaLa rahyAM che, teo alpa samayamAM samasta duHkhano aMta ANI mahA sukhanA bhaktA banI gayAM che ane potAnA nAmane saMsAramAM amara karI gayAM che. zAstramAM, graMthomAM, kAvyamAM temanAM ja yazogAna gavAya che ke jemaNe sukhI avasthA karatAM paNa duHkhI avasthAmAM dharmanuM adhika pAlana karyuM hoya che. karmane naSTa karanAra dharma ja che, bIjuM kaI nathI eTale saMkaTathI chUTavA mATe saMkaTa samaye adhika utsAhathI dharmArAdhana karavuM. jema sammukha cAlavAthI zvAna paNa dUra thai jAya che, tema saMkaTa paNa teno bhaya cheDI sAmA thavAthI dUra bhAgI jaze. karmazatruone harAvI akSaya sukha prApta karavuM e ja A parama puNyodaye prApta thayelA mAnava janmanuM sArthaka che. atyAre je karmo udayabhAvamAM AvelAM che te tamane te karmothI mukta karavA mATe ane chevaTe sukha ApavA mATe ja manahara chaMda AdinAtha ane bina mAsa dvAdazA rahe, mahAvIra sADe bAra varSa duHkha pAye hai sanatakumAra cakrI kuSTi varSa sAtasele, brahma cakrI aMdha rahI nake sidhAye hai. ItyAdika IMdra narendra karmavaza bane, viTambaNuM sahI terI ginatI kahalAye hai kahata "amola" jina vacana hRdaya tela, samatAse kama De, sukha sahI pAye hai 41. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642 jaina tattva prakAza tamArI sanmukha thayAM che mATe tenAthI gabharAvuM nahi, paNa samabhAve sahI laI tene nAza kara. je kSatriya yuddhamAM UtaryA pachI pAchA bhAge che tenI ghaNI kharAbI thAya che, tevI ja rIte je tame karmanA udayathI (duHkhathI) DarI jaI pAchA bhAgaze arthAt dharmabhraSTa thaze te jevI rIte hArelA ane pAchA haThatA rAjAnI, zatru rAjA phajetI karI vadhu herAnagati kare che, tevI rIte karmo paNa tamane vizeSa herAna karaze. matalaba ke hAlanA duHkha karatAM paNa naraka tiryaMcAdi gatimAM anaMta ghaNuM adhika duHkha bhogavavAM paDaze. ethI UlaTuM, je dharmamAM daDhatA rAkhaze te svalpa kALamAM azubha karmo naSTa thaI jaze, ane A lekamAM tathA pAkamAM paramAnaMdanI prApti thaze. suvarNane jema jema adhika tapAve che, tema tema tenA guNamAM adhika vRddhi thAya che, paraMtu pittaLa kALuM paDatuM jAya che. mATe ApaNe te suvarNa samAna ja banavuM joIe. keTalAka ajJAnI cha saMkaTa samaye e vicAra kare che ke, huM jyArathI dharma karavA lAgyo chuM, tyArathI mArA para duHkha paDavA lAgyuM che. AvA vicArathI dharmane kalaMkita kare che ane karmone vajana lepa samAna baMdha kare che. emane cetavIe chIe ke, bhAI! tame ATalo te daDha vizvAsa rAkhajo ke dharma karavAthI duHkhanI prApti thatI ja nathI. hAla je duHkha prApta thayuM che te pUrvakRta karmanuM phaLa che. jema hADe besI gayele tAva auSadhinA prayogathI UbharAIne bahAra AvIne pachI haMmezane mATe dUra thaI jAya che, athavA julAbanA pragathI peTa sApha thaI jAya che, tevI ja rIte dharmanA pragathI A kaSTa naSTa thavAne arthe ja tene julAba thaI rahyuM che. je julAbane alpa duHkhathI gabharAI jaI kupathya seve che te bahu duHkha pAme che. A ja pramANe je karmodayathI gabharAIne dharmabhraSTa thAya che, ane adharmAcaraNa kare che te A bhava parabhavamAM anaMta duHkhane pAme che. eTalA mATe AtmabaMdhuo! nizcaya rAkhajo ke, azubha karma naSTa Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 yu H samyakUva 643 thayA vinA sukhanI prApti thatI nathI. A duHkha che te sukhanuM sAdhana che. Ama vicArI AnaMdapUrvaka duHkhane gheADA kALa mATe bhAgavI laI sukhI banavuM joie. jema rAtri pachI divasa Ave che tema duHkhane aMte sukha taiyAra ja che, ityAdi upadeza dvArA tathA sahAya dvArA dhathI paDatAne sthira kare te samakitInu bhUSaNa che. 5. dhamamAM dhyeya vAna hAya--cAthA bAlamAM teA anyane dhaiya ApavA kahyuM che paNa, pAvaze rAhA, danti varve nAH | svavAkyeSu anuraktA, viralA ko'pi labhyate // arthAt anyane upadeza devAmAM kuzaLa teA jagatamAM ghaNA manuSyeA hAya che, paNa peAte kahe tevuM karavAvALA kAI ja virala puruSA hoya che. jee peAtAnA AtmAne sthira karI tadanusAra vartana karatA haze temanA ja upadeza khIAne sthira karavAmAM saphaLa thaze. eTalA mATe samakitInu kartavya che ke khuda peAtAne rAga, zAka, iSTanA viyeAga, aniSTanA saMyeAga, ityAdi duHkhanA prasaMga prApta thAya tyAre pAte nizcaLa rahe, A, raudra dhyAna dhyAve nahi; zAka, saMtApa, valeApAta kare nahi; saMkaTa samaye paNa sukhI avasthAmAM hatA tevA ja harSoMtsAhI banIne dharmanI adhikAdhika vRddhi karatA rahe. jethI khIjAnA aMtaHkaraNa upara paNa dharmanI rUDI chApa paDe. AvI rIte satya dharmanA paricaya jagatane batAve, peAtAnAM svajana mitrAdi A dhyAna--zAka saMtApa karatAM hoya te temane zikhAmaNa ke upAlaMbha ApI zake, maLavA mATe AvatA kuTuMbI ke mitrAdi samakSa peAtAnuM ki`cit paNa du:kha darzAve nahi, vairAgyeApadeza kare. AvA dharmAvalaMbI dharmAtmA svaya' sukhI rahe che ane anyane paNa sukhI banAve che. vaLI, saMkaTanA samayamAM dhairyapUrvaka samabhAva rAkhavAnA pratApe karmInI mahAnirjarA thAya che, eTaluM ja nahi paNa, aneka jIvAne ka baMdhanathI bacAvIne unmArge jatA rokI sanmAge caDAve che. i Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAzya uparyukata pAMca prakAranAM bhUSaNa vaDe samakitI jIva peAtAnA samakitane dRDha karatA tathA dIpAvatA thake anyanAM mana paNa samakita tarapha AkarSe che. 644 AThame mele prabhAvanA 8 je kRtya karavAthI ApaNA svIkRta dharmanA prabhAva anyanA upara paDe, dharmanuM mAhAtmya vadhe, tenI prazaMsA ane prakhyAti cAmera prasare, ane janatAnuM dharma prati AkarSaNa thAya tene prabhAvanA kahe che. AjakAla patAsAM ke sAkara vaheMcavI eTalA pUratA ja prabhAvanAnA a leAkeA samajI beThA che, paratu tenA artha bahu vizALa ane vyApaka che. prabhAvanA nIce jaNAvelA ATha prakAre thAya che. 1. pravacana prabhAvanA-zrI jinezvara bhagavAnanAM vacananigraMtha pravacananI prabhAvanA (pracAra) kare. vartamAna kALamAM zAstra ja dharmanA satya prabhAvaka che. bhUtakALamAM kevaLI tathA zrutakevaLI mahApuruSo dvArA jinapraNIta dharmAMnA advitIya prabhAva jagatamAM paDI rahyo hatA, paraM'tu vartamAnamAM tevA mahApuruSonA abhAva che, chatAM ApaNAM ahAbhAgya che ke, temanI vANI zrI gaNadhara devAe jhIlI sUtrarUpe gUthI che, te vANI alpAMze paNa Aje meAjUda che ane e ja jinapravacana hamaNAM ane bhaviSyamAM dharmanA AdhArasthaMbha rUpe rahI jagatanuM kalyANa sAdhe che, ane sAdhaze. zrI uttarAyadhyanajInA 10mA adhyayanamAM kahyuM che ke-- na hu jiNe ajja dissara, bahumao divasa maggadesi | saMpai neyAuo pahe, samayaM gAyama mA pamAya // 31 // arthAta bhagavaMta zrI mahAvIre meAkSa padhAratI vakhate kahyuM che ke, he gautama! pAMcamA ArAmAM jina ( tI"kara )nAM darzana te thaze nahi, paraMtu muktimArganAM daka sUtreA--zAstro ane tenA upa . 0 gAthAmAM vartamAnakALano prayoga chatAM azrvamAM bhaviSyakALa vAparyAM che, AnuM rahasya gItA guru pAsethI dhAravuM. bhaviSyakALanuM vartamAnakALamAM AvepaNa vAta samajAvatI vakhate thaI zake che te nigamanayanA vyavahAra che. pU. zrI dhArIlAlajI ma sA. kRta u, sUtra pAnA 506mAM vadhAre khulAsA che. ) Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 yu : samyaktva 645 dezaka ghaNA thaze, eTalA mATe nyAyAnugata-nyAyAcita patha eTale mAkSamA prApta karavAmAM bhavya jIvAe eka samaya mAtrane pramAda karavA ucita nathI. eTalA mATe jinapraNIta zAstronuM jJAna samakitI janAe prApta karavu' e paramAvazyaka che. Apta puruSAnAM kathana gahana ane paramAdaka hAvAthI gurugamathI dhArI svayaM zAstranuM zravaNa, pahena, manana kare ane anyane karAve. ane e rIte jJAnamAM AgaLa vadheleA ane tattvanI yathArtha samajaNu ane zraddhA pAmelA samakitI peAtAnA tema ja paranA AtmAne unmAge jatA rAkI sanmArge vALavA zaktimAna haiAvAthI te dharmonA prabhAvaka kahevAya che 4. 2 dhamakathA prabhAvanA-dharma kathA dvArA jinazAsananI prabhAvanA kare, arthAt dharmopadeza dvArA paNa dharmanA prabhAva, pracAra thai zake che, tethI samyaphLI strI puruSo sabhAmAM, sAsAyaTImAM, konpharansamAM, keoNMgresamAM athavA jyAM jayAM janasamudAya ekatrita thatA hAya tevA samUhamAM ke meLAvaDAmAM upasthita thai dravya,kSetrakALa,bhAvane joIne samayeAcita upadeza sau samajI zake ane sarvAMne rucikara tathA hita thAya tevI bhASAmAM Ape, temAM jinapraNIta dharmanAM tattvAne aneka matamatAMtAnAM dAkhalA dalIle| sahita, syAdvAdazailIthI sarala banAvIne mahAmaMDANathI dharmakathA kare ane e rIte satya dharmanA prabhAva anyanA hRdayamAM aMkita kare (prathama khaMDanA trIjA prakaraNamAM ThANAMgajI zAsrakathita cAra prakAranI dha kathAnuM savistara varNana karyu* che tyAMthI dharmakathAnA vidhi samajI leve.) 3 nirapavAda prabhAvanA--anaMtajJAnIe prarUpelAM zAstranA vacana mahu gahana heAya che, sa`kSiptamAM ane anekAthI hAya che. gItAthI + dakSiNa haidrAbAda nivAsI rAjA bahAdura lAlAjI sukhadevasahAyajI javAlAprasAdajIe rU. 42000nuM kharca karI batrIse sUtreAne uddhAra karAvI 1000 sthaLe zAstrabhaMDAra karI ApavAthI teozrIe zAstrajJAna prApta karavAnI uttama sagavaDa karI ApI che. Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakAza vinA harekanI samajamAM AvavAM mahA muzkela che. tethI keI anabhijJa viparIta artha karI jene mArganI avahelanA thAya tevuM apavAdayukta kaMI karatA hoya te samakitInuM kartavya che ke, satyArtha prakAza dvArA tenuM nirAkaraNa karI apavAda dUra kare. AvI ja rIte, kaI mithyADaMbarI-pAkhaMDI, samakitIone dharmabhraSTa karavA prayatna sevatuM hoya to saMvAda tathA zakti dvArA tene parAjaya karI samakitIone bacAve. kadAcit kaI kSetranA manuSyothI anabhijJa sAdhune chaLavA ke pAkhaMDI Ave te sAdhune samasyAthI samajAvI tenAM chaLathI kaI chetarAvA na pAme tevo upAya che ane hareka prakAre dharmanA apavAdanuM nirAkaraNa kare ane mithyA doSAropaNa dUra kare. + zatAvadhAnI paMDita munizrI ratnacaMdrajI mahArAje mAgadhI bhASAno apUrva ane sarvAga saMpUrNa kaSa banAvI gahana zabdonuM dIkaraNa karI zakA samAdhAna karavAnuM anupama sAhitya taiyAra karI mahAna upakAra karyo che. * vartamAnamAM keTalAka pAzcAtya vidvAna jainazAstronuM mahattva samajyA che tethI teoe jenA sutronAM aMgrejI, jarmana Adi bhASAmAM bhASAMtara karyA che, paraMtu keTalAka sthaLe ardhamAgadhI bhASAne guhya arthanI temane pUrI samaja na hovAthI arthano anartha karI dIdhA che. jethI parama dayALa jenI upara paNa mAMsa-madirAi hovAnuM kalaMka mUkavAnuM temaNe sAhasa karyuM hatuM. te apavAdanuM nivAraNa karavA mATe pahelA paNa keTalAka vidvAnoe puSkaLa prayatna karI bhrama dUra karyo che. Ano vizeSa khulAse paMDita munivarya zrI mohanalAlajI viracita praznottara mehanamALAnA uttarArdhamAM karyo che tene ahIM thaDo ullekha karIe chIe. AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA pahelA adhyayanamAM e pATha che ke masaga macchaga bhoccA aThiyAI kaTae gahAya se taMjAba parivejjA eTale mAMsa bhakhejA aThiyaM ahiyaM paraThajA ema kahevAmAM Ave che tenuM kema ? A artha sadaMtara beTa che. kemake zrI sUtrakRtAMga sUtranA bIjA bhutaskaMdhanA bIjA adhyayanamAM 72 me bele kahyuM che ke sAdhu samajJamaMarm eTale madhamAMsanA parityAgI hoya che, zrI praznavyAkaraNa sUtranA cothA saMvaradvAranI pAMcamI Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyaktva 646 jaina sUtronA keI paNa zabdano artha ahiMsA, saMyama ane tapane virodhI nathI chatAM koI evo artha kare te tene khulAso ahiMsA-saMyama ke tapa" rUpI tattva anusAra karI batAvavo. bhAvanA mAM "maTu manna naMg farp sittatta" eTale madhu magha.. mAMsa, khajaka Adi vigarano tyAga karavA kahyuM che, | zrI uttarA dhyayana sUtranA pAMcamA ane 19 mA adhyayanamAM tathA ThANAM gajI Adi ghaNAM sUtro mAM mAMsabhakSIne ajJAnI kahyA che; narakagAmI batAvyA che, tevI ja rIte madirApAnanA paNa dazavaikAlika sUtranA pAMcamA adhyayanamAM ghaNu deva batAvyA che ane madirApAna karanArane paNa narakagAmI kahyA che, eTale jainadhanI mAMsa, maccha, madirA, Adi abhaya vastunA bhagI kadApi hoya ja nahi. eTale sUtramAM jayAM mAMsa, maccha, aThThI, vagere zabda Ave che tyAM mAMsane artha vanaspatine gIra, phaLe mAM rahele narama bhAga e thAya che. ' (1) dazavaikAlika adhya. 5 gAthA 13 mAM phaLanI goTalIne "akriya" kahela che. (2) pannavaNuM chamAM prathama adhyayananA 12 mA sUtramAM phaLanA garane (garabhalAne) mAMsa kahela che. (3) e ja padamAM vRkSanA be prakAra kahyA che, dizA, vAvIyA (3) hemacaMdrAcArya kRta kezamAM amuka jAtanI vanaspatinAM nAma che, temAM nIce mujaba nAma ApavAmAM AvyAM che. uttara di nADumasyA gharanI pArTInI A che nAnAmAM zuM nAma "mA" che. (5) zabda ciMtAmaNi ( gujarAtI zabdakoza) mAM matsyagaMdhA, matsyaDI, masyapisA, satyAsI, masyAgI, matsyadanI ema pAMca vanaspati macchanI nAmanI kahI che. (6) AcArAMga sUtranA piMDeNA nAmanA adhyayananA AThamA udezAmAM phaLonA dhovANanuM pANI levAnuM kahyuM tyAM pANImAM "akriya" goTalIo hoya te. kADhI nAkhavA kahela che. (7) praznakAkaraNa cothA saMvaradvAramAM "mA " te machanAM IMDAM nahi paNa khAMDa sAkaranuM nAma che. khAMDa mAchalInAM IMDAM jevI hovAthI tene atyaMDI kahe che. bakhaMDI khAMDa kahevAya che. bakhaMDI te maTyuDInuM apabhraMza che A dAkhalAthI nizcaya karavo ke zAstramAM sAdhunA AhAra saMbaMdhI mAM" zabda Ave tyAM phaLane gara grahaNa kare, maccha' Ave tyAM maccha nAmanI vanaspati athavA pANImAM utpanna thanAra ziMgoDAM Adi phaLa samajavAM, ane ahiyaM zabdathI phaLanI goTalI athavA ThaLiyo grahaNa karavo. Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 4. trikAlajJa prabhAvanA-bhUta, bhaviSya ane va mAna ema traNe kALanA khanAvAne jANavAvALA paNa dharmanA prabhAvaka thai zake che. kemake bhUtakALamAM thaI gayelA bhalA ke khUrA puruSonAM jIvanavRttAMta tathA vartamAna 648 have bhagavatI sUtranA 15mA zatakamAM zramaNa bhagavata mahAvIra svAmIne leAhIkhaDavALAnI khImArI thaI gaI hatI, tenA upacArane mATe sihA aNugArane mokalIne me'Dhika grAmamAMthI revatI gAthA patnIne gherathI auSadha magAvyuM che tyAM sUtrapATha che ke, 'mama aDDA juve voyasarIA vADhiyA teane kaTTA, se apaNe pAriyAsi majArakaDe kukkuDamaMsa tamAharAhi teNa aTThA' arthAt mArA mATe e kapAtanAM zarIra taiyAra karyAM che te levAM nahi, paraMtu khIjAne mATe mArzvarakRta kukkaDamAMsa nAvela che te lAvavu. AmAM je kapAta ( kabUtara ), majAra ( bilADI ) ane kukkaDa zabda Ave che, tenA paNa yathAtathya artha na samajavAthI lokeA za kAzIla banI jAya che. temaNe jANavuM joIe ke, kapAta zabdathI kapeta pakSInA zarIra sarakhA vaNavALAM e kRSmAMDa phaLa te bhUrA keLanAM phaLaneA pAka, mAra zabdane a vAyurAga tenI upazAMtine mATe tathA bilInAM phaLanA gara jANavA. kukuDanA a bijorAM nAme phaLa jANavuM DokaTara hAle aMgrejI bhASAntaramAM kabUtara, billI, phUkaDA, vagere a karela che. te sUtranA ajANapaNAthI karyA che tene satya mAnaveA nahi. vamAna kALamAM paNa udaravyAdhi tathA leAhIkhaMDavALA upara bilI (jenAM pAMdaDAM mahAdevane caDAve che te vRkSanuM phaLa )nAM phaLanA garabha, kukaDavelanA phaLane garbha ApavAmAM Ave che, evo aneka vaidyone mata che. vaLI, manuSya tiya``canAM nAmanI aneka vanaspati zAstramAM batAvI che. jue. pannavaNA sUtranA prathama padamAM nAgarukSa' (nAga%0kSa), mAtuliMga (borAM), 'erAvaNa'vanaspatinu nAma che vanaspatinu nAma che ane gevALane paNa kahe che. 'kAgalI'vanaspati che ane pakSInuM (kAgaDAnI mAdAnuM) paNa nAma che. 'ajuNa' vanaspatinuM nAma che ane pAMDavonA bhAInuM paNa nAma che. evI ja rIte sAdhAraNa vanaspatinA nAmamAM paNa azvakaNI, siMhakaNI, evAM aneka nAma che. 'zAligrAma nitra'Tu bhUSaNam' nAmanA koSa che, temAM pratyeka vanaspatinAM 12 nAma che temAM (1) pRSTha 67 mAM kastUrInuM nAma mRgamada, mRgatAbhI, aDujA, mRgI, mArI, zyAmA, ityAdi nAma che ane te nAma mRga pazunuM paNa che. kastUrI pazu nathI paNa tenAthI utpanna thayelI auSadhi che. Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM ? samyakta 649 samayanA jJAtA jJAnIjana dharmakarmanI vicitratA ane kALanI gahana gatithI calAyamAna thatA nathI, Azcarya ke aphasa pAmatA nathI tema ja vartamAnamAM dravya, kSetra, kALa, bhAvane anusAra sudhAraNA karI zake che ane jyotiSa vidyAnA prabhAvathI tathA anumAna pramANathI bhaviSyane jANatA hovAthI duSkALa, roga, Adi upasargomAMthI pitAne tema ja pitAnA dharmabaMdhuone bacAvI sukhI kare che. tevI ja rIte kALajJAnane jJAtA paMDita mRtyune samaya nikaTa Avyo jANI samAdhimaraNa dvArA potAnA tathA anyanA AtmAnuM kalyANa sAdhI zake che. (2 pRSTha 28mA nagaranuM nAma hastI che. (3) pRSTha 40 mAM zelArasane kapinAmAM kapila, kapIza, kapi, kapicaMcala kahe che kapine artha vAMdaro paNa thAya che. (4) pRSTha 48mAM elacInAM mahilA, kanyAkumArI, kumArikA, pRthvIkAntA, bALA, vagere nAme cheA nAma strInAM paNa hoya che. (5) pRSTha 51 mAM caNakabAbane kela kahela che. kela thresane paNa kahe che. (6) pRSTha 53 mAM nAgakesarane nAga kahela che. (7) pRSTha 67mAM geracaMdanane gelecana kahela che. (8) pRSTha 106 mAM AMbaLAMne aMDA kahela che. (9) pRSTha 12 mAM citrakane citto kahela che. (10) pRSTha 320 mAM garaNInuM nAma keyala che. evI ja rIte IMdrANI, zakrANI markaTI, zuka, vAnarI, lAlamUrgA, kokilA devI caMDA, kAkajaMdA kAkanAsikA, dasI, rAjahaMsI, haMsarAja, haMsapadI, pArvatI, (kAjukeLiyA) putrajIvI, kauteya, kRSNa, zRMga, nAga, sIsuM), mayUra (morathuthu) Adi aneka vanaspati, prANIone nAme kahI che eTalA mATe zAstranA zabdonA artha yathArtha-cita samajavA joIe. mahAdayALu jainadhamI svapnamAM paNa ukta abhakSya vastunI IcchA paNa kare nahi, te pachI tIrthakaro ane sAdhuonuM te kahevuM ja zuM ? arthAta jaiina dharma mAMsa, maccha, madirAne AhAra karavAvALA hoya ja nahi, e nizcayapUrvaka satya mAnavuM. Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 5. duSkara tapa prabhAvanA duSkara, kaThina, ghAra tapazcaryAthI paNa dharmanI ghaNI prabhAvanA thai zake che, kAraNa ke anya matAvala bIe te phakta anAjanA tyAga karI mevA, mIThAI, phaLa, kaMdamULAdinuM bhakSaNa karI tapa mAne che. AvI ja rIte muslima bhAie paNa rAtre peTapUrNa bhAjana karatA rahI divase bhUkhyA tarasyA rahevAmAM tapa samaje che, ane A prakAranA tapa karanArane mATe paNa leAkeA dhanyavAda Ape che. tA pachI nirAhAra tapathI Azcaya pAme e svAbhAvika ja che. eTalA mATe upavAsa, elA, telA, aThThAI, pakSApavAsa, mAsakhamaNu yAvat chamAsI tapa tathA AyuSyanA aMta nikaTa AvyA jANI yAvava cAre AhAra tathA udhinA tyAga karI vagere tapazcaryA dvArA samyaktvI dharmanI prabhAvanA kare che. bharI sabhAmAM duSkara tapanI pratijJA levAthI prabhAvanA thAya che. jaina dharmanA zIlavrata-tapAdine jAhera karavAthI paNa prabhAvanA thAya che. 650 6. sarva vidyAdhAraka prabhAvanA--jagatanA sarva padArthane prakAzamAM lAvanAra eka vidyA ja che. AthI aneka vidyAnA dhAraNahAra paNa dharmanA prabhAvaka thaI zake, aneka bhASA ane aneka lipine jANanAra, jaina tattvanA vividha bhASA dvArA pracAra karI zake che ane te te bhASAnA jANakAranu citta dhama prati AkarSI zake che. tethI dharmanA prabhAva ane gaurava vadhe tathA vaidyakavidyA, ma`travidyA AdinA jANakAra samakitI anya koInA camatkAra joI vyAmeAha pAmatA nathI, tema pAte udarapeASaNArthe AvI vidyAonA upayAga karatA paNa nathI, paraMtu dharmanI hAninA samaye vidyAenA pratyeAgathI dharmAti kare che. 7. pragaTa thatAcaraNa-prabhAvanA-duSkara tratAcaraNa karavAthI paNa dharmanA sArA prabhAva paDe che, kAraNa ke sAMsArika mAha mamatvane cheDavAM, chidyA ane manane kAbUmAM rAkhavAM e mahAmuzkela kAma che. mamatA cheDayA vinA tAnu samAcaraNa thavuM azakya che. tethI mamatvaparAjayI samakitI dharmanI prabhAvanA arthe -mAnakIrtinI AkAMkSA rAkhyA vinA maheAsavapUrNAMka bahujana samudAyamAM, zarIre sazakta chatAM sajoDe Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 651 prakaraNa 4thuM H samyaktva brahmacaryavrata aMgIkAra kare, (zIlane skaMdha), rAtrinA cAre AhAra bhogavavAne (cavihArane skaMdha) tyAga kare, lIlotarI jIvanabhara khAvAne tyAga kare ( lIlotarI skaMdha) ane saceta pANIno tyAga svIkAre (kAcA pANIne skaMdha) A pramANe cAre skaMdha aMgIkAra kare tathA yuvAvasthAmAM aneka pratyAkhyAna karI mamatvI lokone camatkAra upajAvI dharmano prabhAva vRddhigata kare che ane A badhuM potAnA Atmika vikAsanI bhAvanAe ja kare che. 8. kavitva zakita prabhAvanA-saMgItamAM paNa ajaba zakti che. ghaNIvAra upadezathI je asara na thAya te saMgItathI-uttama kAvyathI thAya che. kavitA dvArA paNa anya jenA upara dharmane sAro prabhAva pADI zakAya che. tethI je samakitIne jJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI kavitvazakti prApta thaI hoya temanuM kartavya che ke, teo kAmottejaka, vikAravardhaka, ItyAdi kumAge potAnI kavitva zaktine apavyaya na karatAM sAdhu, sAdhI, zrAvaka, zrAvikA, saMta, satI, dharmAtmA, vagere guNavaMtonA guNAnuvAda rUpa stavana, pada, savaiyA, chaMda, vagere kavitA banAvI tathA AdhyAtmika vairAgya rasotpAdaka gRDha gahanArthathI bharapUra kavitAo racI, yAcita rAgamAM saMbhaLAvI lokonA dila para dharmane prabhAva pADe, dharmanA anurAga je jainadharmanA prabhAvathI ApaNe AtmA unnata ane zAzvata sukhanI sanmukha thayo che te dharmano prabhAva bIjAne batAvI temane saddharmanA zaraNe lAvI sukhI. karavAnI bhAvanA samakitIonA hRdayamAM sadAya jAgRta rahe che, ane svaparahita sAdhanane te potAnuM sAcuM kartavya samaje che. A kartavyapAlana arthe uparyukta ATha prabhAvanAmAMthI jemanI jelI zakti hoya. te pramANe prabhAvanA karI dharmonnati ane dharmavRddhi kare, paraMtu prabhAvaka thaIne huM prabhAvaka chuM, huM dharmadIpaka chuM ke zAsanadivAkara chuM evA prakAranuM abhimAna lAvI prApta thayelA mahAna phaLane naSTa na karavuM. A vAta khAsa lakSamAM rAkhavA yogya che. navame bole jayaNuM-catanA 6 1. alApa-projana vinA tema ja pitAne bolAvyA vinA mithyAvInI sAthe bele nahi ane samakitI lAve athavA na paNa bolAve chatAM temanI sAthe yathocita vArtAlApa kare. Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jena tatva prakAza 2. salApa-mithyAtI chaLakapaTathI bharelA mAyAvI hoya che, teo sahajamAM samakitane baTTo lagADI de che. eTalA mATe temanI sAthe vizeSa vArtAlApa kare nahi, ane samakitInI sAthe dharmacarcAdi vArtAlApa vAraMvAra kare. 3. dAna-duHkhI, daridrI, anAtha, apaMga vagere upara dayA lAvI dAna ApavuM te te samakitInuM kartavya che, paraMtu temane dAna ApavAthI mane mokSa maLaze evI IcchAthI mithyAne dAna Ape nahi ane potAnI pAse je zreSTha devA yogya vastu hoya te grahaNa karavA samakitane AmaMtraNa kare, temane je joIe te Ape. garIba vadhamIone yathAzakita sahAya avazya kare. 4. mAna-mithyAtvIonuM sanmAna kare. kemake te joI samakitIenAM mana mithyAtvI tarapha AkarSAya ane teo zithila banI jAya ke anyamati banI jAya. samakitInAM mAna sanmAna avazya kare, jethI teo daDhadhamI bane ane samakitInuM mAna-mahAtamya vadhatuM jaI mithyAtvIonAM citta paNa samakitI tarapha AkarSita bane ane teo paNa jaina dharmAnurAgI bane. 5. vaMdanA-mithyAtvIonAM ADaMbaranI, temanI riddhisiddhinI, saMpanI tathA hiMsaka kriyAonI prazaMsA kare nahi, ane samakitIe karelAM dharma kRtyenI temanA audAryAdi guNonI vAraMvAra prazaMsA kare, guNavaMtenA guNane dIpAve. 6. namaskAra-mithyAtvane namaskAra kare nahi, ane jevI rIte zaMkha zrAvakanI strI uppalAbAIe pokhalIjI zrAvakane tikhuttanA pAThathI namaskAra karyA tevI ja rIte potAnAthI guNamAM, jJAnamAM ane vayamAM vRddha hoya evA svadharmIone namaskAra karavA joIe. dareka svadharma sAthe sadaiva savinaya namratApUrvaka pravRtti karavI joI e. jevI rIte vaiSNava "jaya gopALa" musalamAne "salAma" Adi tipitAne devanAM nAma laI namana kare che, tevI rIte sama Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 yu : sabhyatva }53 kitIonuM paNa kartavya che ke jayAre svadhIne namana karavAnA prasaMga prApta thAya tyAre 'jaya jinendra" zabdanA uccAra kare. samakitIone mATe A potAnA dharmane darzAvavAnuM cihna che. paraMtu 'jayageApALa', 'salAma' vagere zabdo kahI peAtAnA dharmane lupta, gupta ane kalakita karavA kadApi cita nathI. jevI rIte dhanika manuSya peAtAnA dhananuM cArAdikathI rakSaNa karavA prayatna kare che tevI ja rIte samakitIe paNa peAtAnA samyaktvarUpa dhananuM mithyAtvarUpa ceArAthI rakSaNa karavA upara kahelA cha prakArathI yatanA karavAnI parama AvazyakatA che ane samyaktvanA guNanI vRddhi karavA tathA samakitIonI vRddhi karavA cha yatanAnuM yatheAcita samAcaraNa karavu joie.. dazame bele AgAra 6 1. rAjAnA sAmata " rAyAbhiAgeNaM ''--rAjA athavA nAkarAdika kadAcit samitInAM jAna, mAla, Ijjata haravAnI dhamakIApIne samakita viruddha kArya karavAnA hukama kare ane samikatI rAjAnA julamathI TharI samakita viruddha kArya padhdha tApayukta kare te samakitanA bhaMga thAya nahi. 2. gaNAbhiAgeNaM--upara pramANe samakitInAM kuTu'bI, jJAti, samAja, vagere jee anya matAvalaMbI hAya teo jAti bahAra karavA AdinI dhamakI ApIne kuladeva, kulaguru Adine namana pUjana karavAnuM dakhANa kare ane samikatI bhayabhIta thaIne te kArya pazcAttAyukta kare. teA samakitanA bhaMga thAya nahi. 3. alAbhiegeNuM--kadAca kei dhanakhalI, janakhalI, tanakhalI athavA vidyA (maMtrAddhi) khalI samakitIthI viruddha AcaraNa karavAnuM samakitIne kahe, ane samakitI tene vazavatI thai, temanA julamathI DarI pazcAttApayukta te kArya kare teA samakitanA bhaMga thAya nahi. Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654 jena tatva prakAza 4. surAbhieLeNuM-kadAca kaI duSTa devatA jAnamAlane nAza karavAnI dhamakI ApIne samakitathI viruddhAcaraNa karavAnuM kahe ane tenA upadravathI DarIne samakitI te kAma pazcAttApayukta kare te samakitane bhaMga thAya nahi. 5. guru nijhAreNuM-(1) kadAcita kaI mAtA, pitA, bhAI tathA ghaNAnA mAnanIya maTerA puruSa "gharamAMthI kADhI mUkIza vagere, dhamakI ApIne samakita viruddha kAma karAve. (2) samakitInA deva gurU dharmanI prazaMsA kaI mithyAtvI kare ane tenA anurAgathI tenAM sakArAdi kare. (3) samakitIne keI anya utkRSTa dharmalAbhane arthe avasaracita samakitathI virUddha kArya karavAnuM kahe ane karavuM paDe, e traNa prakAre ke samakita viruddha kArya kare te samakitane bhaMga thAya nahi. 6. vittirkatAreNuM-raste bhUlA paDavAthI keI samakitI jIva mahA aTavImAM jaI caDaye heya te prasaMge potAnA tathA potAnA kuTuMbanA rakSaNArthe maryAdA uparAMta vastune pazcAttApayukta bhegave, temaja tyAM kaI mAge caDAvavAnI lAlaca ApI samakita virUddha AcaraNa karavAnuM kahe tyAre samakitI prANa, svajana, dhanAdinI rakSA mATe te kArya kare te paNa samakitano bhaMga thato nathI. A chene keI cha AgAra paNa kahe che ane keI tene chiDI (galI) paNa kahe che. jema raste cAlatAM kaI prakAranI naDatara Ave tyAre galI kUMcImAM thaIne pAchA mukhya rastA upara AvI javAya che, tevI ja rIte samakitanuM pAlana karatAM kaI prakAranI gaMbhIra muzkelI UbhI thavA pAme, te, upara kahelI galIomAMthI pasAra thaIne pAchA mukhya saDaka (samakita) upara AvI jAya che. A AgAra kaMI badhA samakitIo mATe nathI. jeo zUra, vIra, dhIra, sAhasika, daDha samakitI hoya che, jemane hADahADanI majajAe dharmane raMga kiramajanA raMganI peThe aTaLa lAgI gayuM hoya che teo te jAnamAla, Ijajata, vagere sarvasvano nAza thaI jAya te Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyaktva 655 paNa samyaphavamAM kadApi kiMcit mAtra paNa doSa lagADatA nathI. araNaka, kAmadevAdi zrAvakonI peThe prANAMta saMkaTamAM paNa kadI calAyamAna thatA nathI. je kAyara che ane saMkaTamAM dharmane nirvAha karI zakatA nathI teo A cha AgAra para daSTi rAkhIne samakita viruddha AcaraNa karavA chatAM paNa dharmathI bhraSTa thatA nathI paraMtu dotpatti hoya che. A mATe samakitIonuM kartavya che ke jyAre paNa uparyukta prasaMgo prApta thAya tyAre tenAthI potAnA samakitanuM rakSaNa kaI prakAre thaI zake tema nathI ema jaNAya ane na chUTake viruddha AcaraNa karavuM ja paDe, te tene prasaMge manamAM to evo ja vicAra rAkhe che, je meM dIkSA lIdhI hota to-saMsAra choDe hata-te mArA mATe AvA prasaMge upasthita thAta nahi ane mAre doSanuM sevana paNa karavuM paData nahi. dhanya che te mahApurUSone ke jeo AthI paNa ghaNA vadhAre pariSado prApta thayA chatAM paNa leza mAtra doSa lagADatA nathI. dhikkAra che mane, ke huM A prakAre akRtya karI rahyo chuM. jyAre huM nirmaLa samakitanuM pAlana karIza tyAre ja mArAM janma-jIvatara saphaLa thaze ane te ja mAro parama kalyANakAraka divasa haze. A prakArane zuddha manathI pazcAtApa karI lAgelA doSothI turata nivRtta thaIne guru Adika pAse te pApanI AlocanA, niMdA karI prAyazcita laIne potAnA samyakatvane zuddha kare , paNa kaI paNa gAma * savaiyA-rAjakA hAMsala kauna bharegA ? je kaI vastu mela legA bhArI lagA te deSa kauna ginegA ? sAdhu zrAvaka je vratadhArI | jo ke I deva laga gayA te le kara daMDa lagA devo kArI caDegA catura paDegA ghaDese, kayA paDegI kahe pIsaNahArI ! artha--je vepAra karaze te dANa bharaze. sAdhu zrAvakanA vrata dhAraNa karaze te lAgelA dezonI gaNatarI karaze ane tenuM prAyazcitta laI zuddha paNa thaze, je catura puruSa ghoDe caDaze te paDaze, paNa daLaNuM daLanArI ghoDA parathI kevI rIte paDaze ? Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakA ke rAjya, gaNu, balavAna, sUra ke vaDIlane vahAlA thavA mATe athavA prakhyAta thavA mATe athavA khAsa kAraNa vagara chIMDIne seve te te mithyAtva meLave. atyAre kuLadeva ke keAi deva AvatA te nathI chatAM temanAthI kheATI rIte bhaya pAmIne pUje tA te mithyAtva meLave. agiyArame bele bhAvanA }pa pratyeka kArya siddha karavA mATe bhAvanAnA baLanI paramAvazyakatA che, ' yAzI bhAvanA yasya siddhirbhavati tAdazI jevI jenI bhAvanA hAya che tevu ja tene phaLa maLe. eTalA mATe bhAvanAthI vizuddha ane tenuM baLa vadhAravA nira'tara prayatnazIla rahevuM joie ane tema karavA mATe nIce lakhelA 6 prakAranA kathanane labindu banAvavAthI samakitI samatimAM nizcalatA prApta karI zake che. , 1. dhama vRkSanuM samyaktva mULa-vRkSanuM mULa majabUta hAyatA ja te vAyu Adi upadravAnI sAme TakI zake che ane zAkhA, pratizAkhA, patra, puSpa, phaLa vagerathI phAlIphUlI ghaNA kALa paryaMta TakI zake ane ghaNAM prANIone vividha prakAranAM sukha ApanAra nIvaDe che tevI ja rIte dharmarUpa vRkSanuM samyaktvarUpa mULa che, te dRDha rahevAthI dharmAtmAe mithyAtvarUpa vAyunA upadravathI parAbhava pAmatA nathI, ane nizcaLa rahI caAAkItirUpa zAkhA prazAkhAthI vistRta thaI dayArUpa patranI chAyA, sadguNurUpa puSpa ane niAmaya sukharUpa phaLathI peSakane sukhI banAve che. 2. dharmAMnagarane satirUpa koTa athavA daravAjo jema nagarane! kATa ane daravAjA majabUta hAya tA duzmanA tenA parAbhava karI zakatA nathI, tevI ja rIte vividha prakAranI karaNIrUpa riddhithI bharapUra dharUpa nagaranA jo samakitarUpa keATa majabUta haze, teA pAkhaDa rUpa zatru-sainya tenA parAbhava karI zakaze nahi. vaLI, jevI rIte daravAje thaine nagaramAMjaI sukha prApta karI zakAya che tevI rIte samakita rUpa daravAjAmAM thaIne ja dharUpa nagaramAM praveza karI zakAya che. samakita Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 prakaraNa 4 thuM H samyakatva e dharmano daravAje che, ane dharma e Amika riddhi ane parama sukhanI prAptinuM sarvotkRSTa sAdhana che. 3 dharmaprAsAdano samakita pAye-je ImArata ke mahelane. pAyo majabUta hoya te tenA upara game teTalA mALa karavA hoya to thaI zake ane cirasthAyI rahI zake. tevI ja rIte, dharmarUpa makAna tenA samakitarUpa majabUta pAyA vaDe ja TakI zake che ane tenA upara saMvarakaraNI vagere majalA banAvI zakAya che ane te acala rahI zake che. 4. dharmaratna samakinarUpa peTI-jevI rIte majabUta peTI (tijorImAM rAkheluM javAhira cAra laI jaI zakatA nathI, tevI ja rIte samaktirUpa majabUta peTImAM sthApana karela dharmakaraNIrUpa ratnone kAma, krodhAdi cera paNa kadI laI jaI zakatA nathI. 5 dharma bhajana, samakita bhAjana-jema vRta, pakavAna sAkara, cokhA, vagere bhejane thALI, kaTorA vagere dhAraNa karI rAkhe che, tevI ja rIte dharmakaraNI rUpa AtmaguNanA piSaka ISTa miSTa bhojanane samakita rUpa bhAjana pAtro dhAraNa karI rAkhe che. bhAjana vinA bhajana rahI zakatuM nathI tevI ja rIte samakita vinA dharma paNa rahI zake nathI. 6 dharma kariyANuM ane samakita keThI-jema majabUta keThImAM rAkhelAM badAma, pistA, vagere kariyANAM kIDA, UMdara tathA corAdinA upadravathI surakSita rahI zake che, tevI rIte samakita rUpa kaDImAM sthApita karelA dharmakaraNI rUpa kariyANAne mithyAtva, viSaya, kaSAya Adi kIDA, UMdara, cAra upadrava karI zakatA nathI. samakitI te dharmane. rakSaka che. - ukta cha prakAranI bhAvanA je samakitI bhAvato rahe che ane te pramANe vartana karato rahe che te samakita ane dharmane anya kAryakAraNa bhAvarUpa jANI temAM daDha-nizcala rahI zake che. 42 Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658 jaina tattva prakAza bArame mele sthAnaka 6 1. AtmA che-ghaTapaTAdanI peThe AtmA pratyakSa gAcara thatA na heAvAthI keTalAka nAstike kahe che ke, jema sUtradhAra vacce ke kASTanI pUtaLIone dorIthI bAMdhI nRtya karAve che, tema izvara paNa 'peAtAnuM citta prasanna rAkhavA manuSya, pazu, pakSI, kIDA vagere pUtaLAM anAvI nacAve che ane te derIsa cAra karatA khaMdha paDe eTale badhuM aMdha paDI jAya che; paraMtu AtmA nAmanA keAi padArtha che ja nahi, emane pUchIe ke, bhAI! A prakAranI kalpanA kare che te kANu che ? zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparzanuM vijJAna keAne thAya che ? svapnAvasthAmAM dekhelA padArthonuM jAgRtAvasthAmAM smaraNu kANu kare che ? zarIramAMthI tyAre kaNa nIkaLI jAya che ? ItyAdi pratyakSa lakSaNaiAthI jaNAya che te ja AtmA che; te ja jIva che. AzcaryanI vAta teA e che ke khuH AtmA ja AtmAnA viSayamAM zaMkAzIla khane che. teNe svaya' samajavu' joie ke A zaMkAne karanAra'che te ja AtmA che. A pramANe nizcaya kareA ke AtmA che. AtmA na hAya teA Izvara paNa kAMthI hAya ? AtmAnA guNNAnA sva pratyakSa anubhava karavAthI AtmA sva pratyakSa thAya che. je peAtAnI ja preraNAthI kriyA karatA dRSTigeAcara thAya che te parAkSa rIte paNa AtmA sASita thAya che. 2. AtmA nitya che : uparyukta yuktithI keTalAka AtmAnA astitvanA tA svIkAra kare che, paNa kahe che ke, pRthvI, pANI agni, vAyu ane AkAza e pAMca bhUtAthI 25 tattvanI X utpatti thAya che ane tethI ja jIvanI utpatti thAya che. zarIramAM jIva raktax (1) kAma, krodha, zeka, meha ane bhaya e pAMca tattva AkAzanAM, (2) dhAvana, khalana, prasAraNa, Acana ane niredhana e pAMca tattva vAyunAM. (3) kSudhA, tRSA, Alasya, nidrA ane maithuna e pAMca tattva tejanAM (4) lALa, mUtra, rakta, majA ane vI' e pAMca tattva pANInAM ane (5) hADa, nADI, mAMsa, tvacA ane rezama e pAMca tattva pRthvInAMH ema pAMca bhUtathI 25 tattvanI utpatti thAya che. Ama 'paMcIkaraNa' nAmaka graMthamAM lakhyuM che. Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa - 4 zuM H samya 659 rUpe, vAyurUpe tathA agnirUpe pariName che. jyAre tenA nAza thAya che tyAre jIvanA paNa nAza thAya che, ane je jagatanA padArtha giAcara thAya che te badhA kSaNa kSaNamAM rUpAMtara pAmyA kare che. tevI ja rIte AtmAnuM paNa rUpAMtara thayA kare che. eTalA mATe AtmA paNa anitya, azAzvata che. Avu' kahenArAoe jANavu joie ke, jaDamAMthI cetananI utpatti koI kALe thAya ja nahi ane caitanamAMthI jaDanI utpatti paNa traNa kALamAM thAya ja nahi. jaDa sadAkALa jaDarUpe rahe che ane cetana sA cetanarUpe rahe che. jeTalA jIva che ane jeTalA jaDanA paramANu che teTalA ja te anAdi kALathI anaMta kALa sudhI raheze, temAM eka jIvanI ke eka paramANunI kadApi vadhaghaTa thaze nahi, paraMtu paramANumAM ekaThA thavAnA tema ja vIkharAvAnA svabhAva hAvAthI jaDa padArthonuM rUpAMtara thatu rahe che, paNa jIvamAM Ama thatu na heAvAthI te sadaiva ekarUpe zAzvatA rahe che. tenI sAbitI e che ke pahelI kSaNamAM ApaNane je anubhava thayeA hateA tenuM jJAna pachInI kSaNamAM paNa kAyama rahe che eTale vastune teA palaTe thAya che paNa tene anubhava karanAra ( AtmAnA )nA palaTA thatA nathI x. jo jIvanI utpatti ke nAza thatAM hoya tema ja kSaNa kSaNamAM tenA palaTA thatA rahetA hoya teA pachI dharma, adharma, puNya, pApa, vagerenAM phaLa bhAgavanAra jagatamAM kAI rahe nahi. paNa A vAta pramANu viruddha che. kemake jagatamAM koI sukhI, keAI duHkhI, kAI + koI paNa padArthane mULamAMthI kadApi nAza thatA nathI, kevaLa rUpAMtara ja thAya che. jema ghaDo phUTavAthI ghaDAtI paryAya ( AkAra ) te nAza thaye, paraMtu kRtikAnA nAza thayo nathI. smRtikAnA khArIka aNue chUTA paDI gayA pachI paNa kALAMtare te ja paramANu mATInA vAsaNanI paryAyarUpe banI zake. Ama, jaDa padArthoM paNa samULa nAza thato nathI. to pachI cetananetA nAza kevI rIte thAya ? ghaTa paTAdinI paryAya jema palaTe che tema zarIranI pA~yA paNa palaTatI rahe che, paNa jIvatA nAza kadApi thatA nathI. jIva asakhyAta pradezI dravya che tevu' ja sadA zAzvata rahe che. Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660 jaina tatva prakAza zrImaMta, keI garIba, vagere anekavidha vicitratAo pratyakSa joI zakAya che, ane te jIvanAM svakRta karmanuM ja phaLa che. vaLI, UMdara ane bilADIne janmathI ja vera che e pUrvajanmane siddha karanAruM pramANa che. jo pUrve karelAM karma hamaNAM bhegave che; hamaNuM kare che tenAM phaLa bhaviSyamAM bhagavaze. jIvanA zarIrane palaTe thatuM rahe che paNa jIvane pitAne palaTa thato nathI, te te sadA zAzvata che. tene asaMkhyAta pradezamAM eka pradeza paNa jUnAdhika thatuM nathI, A nizcaya mAnavuM. dravyathI AtmA nitya che, paryAya (avasthA)thI anitya che. 3. AtmA kartA che ? ukta pramANethI keTalAke AtmAne nitya to mAne che paNa kahe che ke, AmA svAdhIna nathI, paNa IzvarAdhIna che, eTale IzvaranI IcchA pramANe ja saMsAranAM saghaLAM kAryo thatAM rahe che. je AtmA svAdhIna hota te duHkhI zA mATe thAta ? tethI AtmA kartA nathI. AvuM mAnanArAoe samajavuM joIe ke je kare te ja bhagave. jeNe karma karyuM teNe ja tenuM phaLa bhogavavuM joIe. je izvara ja badhuM karanAra hoya te karaNInAM phaLa Izvare ja bhegavavAM joIe. pachI IzvaramAM ane jIvamAM kazuM aMtara rahyuM nahi. pAchalA prakaraNomAM A viSe ghaNuM vivecana thaI gayuM che, ane aneka yukitao ane pramANethI siddha karI cUkyA chIe ke karmane kta AtmA ja che. vyavahArathI AtmA karma kartA che ane nizcayathI potAnA bhAvane kartA che. 4. AtmA bhoktA che ? ukta pramANothI AtmAnA karavapaNane te keTalAka svIkAra kare che arthAt AtmA karmane kartA che ema mAne che, paNa karma jaDa hovAthI te gamanAgamana karI zakatAM nathI tethI te ahIM ja rahI jAya che arthAt jIvanI sAthe jatAM nathI ane teTalA mATe kRtakarmanuM phaLa bhogavanAra AtmA nathI. AvuM mAnanAre vicAravuM joIe ke, jema madirApAna karanAranI sAthe madirAno zIze Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }}1 prakaraNa 4 zuM H samyaktva jatA nathI tathApi te madirApAna karanAra jyAM jAya che tyAM te jaDa madirAnA guNanA pariNAmarUpa naze| tenI mudata pAkatAM jarUra caDe che, tevI ja rIte kRtakanA rasa AtmapradezamAM pariNamI jIvanI sAthe jAya che ane tenA zubhAzubha kuLa akhAdhAkALa ( aMtara kALa ) pUrNa thayA Ada avazya bhagavavAM ja paDe che. vyavahArathI AtmA karma phaLanA bhaktA che ane nizcayathI peAtAnA bhAvanA bheAktA che. 5. AtmAnA meAkSa che H uparyukta pramANeAthI keTalAka AtmAnuM astitva, kartRtva ane bhAtRtva vagere svIkAre che; paNa kahe che ke, jevI rIte A sasAra anAdi anaMta che tevI ja rIte AtmA ane karmonA saMbaMdha paNa anAdi anaMta che. kama karavAM ane tenAM phaLa bhAgavavAM evA vyavahAra anAdi kALathI cAlatA AvyA che ane anaMtakALa sudhI cAlatA raheze. keTalAka evuM mAne che ke, je padArthanI Adi hAya tenA ja aMta hAya ane je anAdi hAya che te ja anaMta hAya che. emaNe jANavu joie ke, vaMzapara'parA anAdi che. e manuSyanI pitA, pitAmaha, vagere peDhIe gaNatAM tenI kayAMya Adi hAtI nathI, matalaba ke te anAdi che, chatAM keAI manuSya khAlabrahmacArI rahe athavA nivaza marI jAya teA vazapara parAnA je anADhi sabaMdha te tUTI jAya che, arthAt tyAM anAdi sAMtanA vikalpa lAgu thAya che. evI ja rIte mRtikA ane suvarNanA sabadha anAdi kALane hevA chatAM agni, kSAra ane suvarNakAra vagerenA ceAga maLatAM te anAdi saMbaMdha chUTI zuddha suvarNa mATIthI alaga thaI jAya che. e ja pramANe AtmA paNa anAdi karma saMbaMdhathI chUTI mekSa prApta karI zake che. sabaMdha e prakAranA che. 1. samavAya ane, 2. sa'ceAga. AtmA ane tenA upayAga guNu, suvaNu ane tenA pILApaNAnA guNu e samavAya sauMbaMdha kahevAya. te anAdi anaMta sa`baMdha che. paNa jIva ane karA athavA suvaNa ane mATInA saMbaMdha te saceAga saMbaMdha che; ane te anAdi sAMta paNa hAi zake che. jIvane anAdi kALathI ka Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }}ra jaina tattva prakAza lAgelAM che e kharu che. paNa je karmo anAdikALa pahelAM hatAM tenAM te ja atyAre paNa che ema nathI. kanI utkRSTa sthiti tA 70 kraDAkreDa sAgarApamanI che. eTale karma bAMdhavAM, cheADavAM, vaLI bAMdhavAM vagere vyavahAra anAdi kALathI cAlyA AvatA hatA te pUrvokta vaMzaparaMparAnA dRSTAMte aMdha paDatAM AtmAnA meAkSa paNa thaI zake che. navAM kama AvatAM AchAM echAM thatAM jAya ane jUnAM karma vadhAre vadhAre khapatAM jAya te eka vakhata evA Ave ja ke sarvakanA nAza thai jAya. 6. meAkSanA upAya che--uparanu` kathana sAMbhaLIne mumukSuone meAkSa prApta karavAnA upAya jANavAnI jijJAsA thAya e svAbhAvika che. temaNe jANavu joie ke, jevI rIte suvarNakAra mATImAMthI seAnAne pRthak karavA mATe kulaDImAM seAnAne sthApana karI kSAra ane agninA prayAga vaDe mATIne khALIne zuddha suvarNa kADhI le che, tevI ja rIte jJAnarUpa suvarNakAra dvArA samajANu` ke ATha karmarUpa smRtikAmAM AtmasuvaNu mizrita che tene pRthak karavuM ucita che. tyAre khadhA guNanA bhAjana samAna samyaphrUpa kulaDImAM sthApana karI, tenI sAthe AtmA ane kane chUTA pADanAra cAritrarUpa kSAranA prayAga meLavI arthAt cAritradharmInA svIkAra karI ka rUpa melane bhasmIbhUta karanAra taparUpa agninA prayAgathI bALI nAMkhe, khAdya tapathI bAhya upadhine bhasma kare, abhyaMtara tapathI atyaMtara upadhine bhasma kare. A prakAre AtmA ane paramAtmAnI ekatArUpa dhyAnathI ka rUpa melathI AtmArUpa suvarNane pRthak kare arthAt mekSa prApta kare. jevI rIte bhaTakatA mANasa svasthAnane prApta karI sthira thaI sukhI thAya che, tevI ja rIte anAdi kALathI mithyAmArge caDI bhUle paDelA AtmA ukta cha sthAnanA vicAra karI, saddharmanA svarUpane yathAtathya samajavAthI samyaktva sthAnamAM sthira thaI sukhI thAya che. 4 zraddhAna 3 liga, 10 vinaya, 3 zuddhatA, 5 lakSaNa, 5 dUSaNa, 5 bhUSaNa, 8 prabhAvanA, 6 catanA, 6 mAgAra, 6, Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM H samyaktva sthAnaka ane 6 bhAvanA ema sarva maLI 67 bela vyavahAra samakitanA thayA. ATalA guNo je AtmAmAM hoya tene vyavahArathI samakitI jANo. samyakatvanI 10 ruci 1. nisarga ci-guru Adino upadeza sAMbhaLyA vinA ja samyaktvanA AvaraNarUpa prakRtio naSTa thaI javAthI samyaktvanI prApti thaI jAya. jemake, (1) kaliMga dezanA rAjA "naragati' senA sahita vanamAM gayA. eka ramaNIya AmravRkSane joI tenI maMjarI teDI, pachI badhI senAe maMjarI, pAMdaDAM vagere teDI lIdhAM eTale vRkSa DUThA jevuM thaI gayuM. pAchA pharatI vakhate eka zubhanika AMbAne A pramANe aramaNika thaI gayela joIne rAjAne vairAgya Upaje ane te samaye ke jagatmAM sabhA pudgalonI che. (2) paMcAla dezano dvimukha rAjA prathama te mahotsavane mATe zaNagArelA sthaMbhane joI khuzI thayA. pachI mahotsava pUrNa thaye staMbha tUTI paDaye te joI vairAgya pAmya, ke saMsAramAM pratiSThA puNyasaMge prApta thAya che ane puNya khUTavAthI A sthaMbhanA jevI sthiti thaI jAya che. (3) videha dezanA rAjA "namirAjane dAhajavara thayelo, tene upazamAvavA 1008 rANIo caMdana ghasavA lAgI. temanA hAthamAMnAM kaMkaNono zera sAMbhaLatAM rAjA dita thayA. AthI rANAe eka eka cUDI rAkhI bAkInI utArI aLagI karI ane zerabakora baMdha paDI gayo. A prasaMgathI rAjA ekatvabhAvane bhAvatAM bhAvatAM virAgya, pAmyA. anekanA saMga vaDe ja duniyAmAM duHkhanI prApti hoya che. ekalo AmAM sukhI thAya che. (4) kaMcanapura ane caMpAnagarInA rAjA karakaMDae sAMDhane gAnA. nUDamAM ghUsate joyela. tyAra bAda e sAMDha durbaLa thaI nIce paDI gaye. Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza tyAre gAya vagere keIne tenI pAse na joyAM. A uparathI tene vairAga Upajyo ke, A saMsAramAM badho prema matalabane che. (A cAre pratyekabuddha rAjAe dikSA laImekSa padhAryA che.) ' A ja pramANe koI paNa prANI ke padArthane jevAthI ke sAMbhaLavAthI jAtismaraNa Adi jJAnanI prApti thAya, tenA pariNAme pUrva bhavamAM je jIvAdika nava padArthanuM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI yathArtha jANa paNuM karyuM hoya tenuM smaraNa thaI Ave ane jinapraNIta dharma para ruci thAya, dharmane svIkAra kare tema ja keI anya matAvalaMbIne ajJAna tapanA prabhAvathI karmane kSopazama thatAM tene vibhaMga jJAnanI prApti thAya tene lIdhe jaina dharmanI vizuddha pravRtti joI te jaina dharma ne anurAgI bane ane samyakatvanI prApti thatAM ajJAnane nAza thaI avadhijJAnano prakAza thAya. tethI nirAraMbhI, niparigrahI jaina dharmanI ArAdhanA karavAnI rucivALa bane tene nisarga ruci kahevAya. 2. upadeza raci-je kaI tIrthakare, kevaLajJAnIo, sAmAnya sAdhuo tathA zrAvake vagerenA upadezathI jIvAdi nava padArthonuM yathAtathya svarUpa samajIne tattvajJa bane ane tene dharma karavAnI ruci jAgRta thAya tene upadeza ruci kahIe. 3, AjJA sacite rAga, dveSa, mithyAtva, ajJAna, ItyAdi durgaNone nAza karI AtmAne jJAnAdi aneka sadaguNomAM rathApana karavAvALI anaMta bhavabhramaNanAM duHkhono nAza karI muktipaMthamAM pravartAvavAvALI evI anekAneka guNenI khANa te zrI jinezvaradevanI AjJA che. tene ArAdhavAnI arthAt te pramANe pravRtti karavAnI je IcchA thavI tenuM nAma AjJAruci. 4. sUvaraci--zrI jinezvarapraNIta ane gaNatharAdi 10 'pUrva sudhInuM jJAna dharAvanArAoe racelAM dvAdazAMgI Adi je sUtro che tenuM paThana karI karAvI temAM rahelAM adabhuta jJAnane anubhavamAM Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 zuM ; samyaktva pa pariNamAve, apUrvajJAnanA rasamAM AtmAne tallIna banAve ane utsAhapUrvaka tenuM ja vAraMvAra zravaNa, paThana manana karavAnI utkaMThA jAgRta thAya tene sUtraruci kahe che. 5. mIjaruci jevI rIte haLa vaDe kheDelI, khAtara pUrelI ane vRSTithI tRpta thayelI karALa dharatImAM vAveluM khI aneka khIjanu utpAdana karanAra nIvaDe che, tevI ja rIte viSaya kaSAya kamI karavAthI zuddha anelA, guruupadezathI peSaNa pAmelA ane saMtASAdi guNAthI tRpta thayelA bhavya jIvanA hRdayarUpI khetaramAM vAveluM jJAnarUpa bIja vRddhi pAme che. tathA jevI rIte pANImAM nAkhelu telanu biMdu prasare che, tevI ja rIte eka pAnu jJAna prApta thatAM aneka padarUpe pariName-vistAra pAme te bIja rucivALA kahevAya. 6. abhigamaruci-koine zrutajJAnanI vizuddhi thatAM te aMgopAMga, payannA. dRSTivAda, Adi sUtra ane tenA artharUpa jJAnanA abhyAsa karatAM vizuddha jJAna thavAthI samikatanI prApti thAya tene abhigama ruci kahe che, ane te bhAve! bIjAne sabhaLa!vatAM saMbhaLAvatAM te zrotAne samyaktvanI prApti thAya tene paNa abhigama ruci kahevAmAM Ave che. 7. vistAraruci-jIvAdi nava tattva, dharmAsti Adi cha dravya, naigamAdi 7 naya, nAmAdi 4 nikSepa, pratyakSAdi 4 pramANa, teno dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI vistArapUrvaka jJAnAbhyAsa karatAM karatAM samyaktvanI prApti thAya te vistAra ci. 8. kriyArUci-samyajJAna, darzana, cAritra, tapa, vinaya, satya, kSamA Adi tathA pAMca samiti ane traNa gupti rUpa ATha pravacana mAtAnuM pAlana karavAmAM utsAha jAgRta thAya, pratikrina AcAra kriyAnI vizuddhi karatA rahevAnI IcchA rahe, te kriyAruci jANavI. 9. sakSeparUci-keTalAka haLukamI jIva evA che ke, te dharma adharmanA kaze bheda jANatA nathI hotA, paraMtu anAbhigrahika mithyAtvInI peThe badhA dharmAne mAne che, tevA jIvA kadAcit puNyadayathI Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 666 jaina tatva prakAza satsaMgatine prApta karI sad jJAna zravaNa karavAne suyoga maLavAthI sa6guNanuM saMkSipta kathana zravaNa karI tatkALa bhAvabhedane samajI jAya ane mithyAtvane parityAga karI saddharmano svIkAra karI le tene saMkSepa rucivALe jANo. 10. dharmArUci-samyaphavAdi sUtradharma ane tratAdi cAritradharma tathA kSamA, nirlobhatA Adi yatidharma ItyAdi prakAranA dharmanuM kathana zAstramAM je pramANe kahyuM che te ja pramANe tenuM zraddhAna karI ArAdhanA karavAnI ruci thAya, tathA dharmAstikAya Adi cha dravyanA sUkama bhAve tathA gAMgeya AdinA bhAMgA zravaNa karI, saMdeha rahita satya zraddhAna karI utsAhapUrvaka dharmAnuSThAna, dharmakaraNanuM samAcaraNa kare tene dharmarucivALe jANo. jevI rIte varane nAza thavAthI manuSyane bhajananI ruci jAgRta thAya che ane rucipUrvaka karAyeluM bhejana sukhakartA nIvaDe che, tevI ja rIte mithyA-varUpa varane nAza thavAthI dasa prakArathI dharmanuM ArAdhana karavAnI ruci jAgRta thAya che ane rucipUrvaka-utsAhapUrvaka AcaraNa. karelo dharma yathArtha phaLadAtA banI AtmAne akSaya sukhI banAve che. samakitIne hitazikSA prathama AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA cothA adhyayanamAM zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra svAmIe nIce pramANe samakitIone hitazikSA ApI che. 1. bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALanA sarva tIrthakaronuM pharamAna che ke, be IndriyAdi prANI, vanaspatyAdi bhUta, paMcaeNkriyAdi jIva, tathA pRthavyAdi sattvanI jyAM kiMcit mAtra paNa hiMsA kadApi thatI nathI, kiMcit mAtra duHkha utpanna thatuM nathI tyAM ja satya, zuddha sanAtana dharma che. rAgIona, tyAgIone bhegIone ane gIone ema sarvane te dharma ekasarakhe AdaraNIya che. 2. ukta dharmano svIkAra karI tene pAlanamAM kadI paNa pramAdI banavuM na joIe; paraMtu niraMtara sudaDha-acala banIne tenuM pAlana karavuM joIe. 3. mithyAtvIonA mithyA ADaMbara Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyaktva 667 pAkhaMDAcArane joIne vyAha pAmavo nahi. 4. saMsAramAM rahelA samakitIoe mithyAtvIonuM anukaraNa (dekhAdekhI) na karavuM joIe. 5. je mithyAvIonuM anukaraNa karatA nathI tenAthI kumati sadaiva dUra rahe che. 6. ukta dharma para zraddhA nathI te ja meTAmAM moTI kumati che. 7. sarva tIrthakaree kevaLadarzanathI joI kevaLajJAnathI jANI ane yathAkhyAta cAritrathI pUrNAnubhavayukta thaIne uparyukta dharmanuM pharamAna karyuM che. 8. saMsArI ja mithyA pAzamAM phasAyelA rahI anaMta saMsAra paribhramaNa kare che. 9. tattvadazI mahAtmA e ja che ke, je pramAdane niraMtara tyAga karI sAvadhAnapaNe dharmapaMthe vicare che. Iti prathamadeza. (1) je karmabaMdhanane hetue che te samakitIone mATe vakhata para karma choDavAnA hetu nIvaDe che. (2) ane je karma choDavAnA hetuo che te mithyAtrIone mATe karmabaMdhananA hetu nIvaDe che. (3) jeTalA karma bAMdhavAnA hetu che teTalA ja karma choDavAnA hetu che. (4) jagajajaMtuone karmothI pIDita thatA joIne kaNa dharma karavAmAM pravRtta nahi thAya? sukhAthI haze te te avazya thaze. (5) viSayAsakta ane pramAdI jIva paNa jainazAstranuM zravaNa karI dharmAtmA banI jAya che. (6) ajJAnIo kALane keLiyo banavA chatAM paNa AraMbhamAM tallIna banI bhavabhramaNanI vRddhi kare che. (7) narakanA duHkhanA paNa zokhIna keTalAka jIvo hoya che. teo punaH punaH narakagamana karavA chatAM paNa tenAthI tRpta thatA nathI. (8) krura karma karanAra duHkha pAme che ane tene choDe che te sukhI thAya che. (9) kevaLInAM vacana jevAM ja dasa pUrvanA dhAraka zrutakevaLInAM paNa vacana hoya che. (10) hiMsAnA kAmamAM je doSa mAnatuM nathI te anArya che. (11) evA anAryanAM vacana pAgala manuSyanA bakavAda jevAM che. (12) jIvanI ghAta karavI te bAju para rahI, paraMtu temane duHkha paNa detA nathI te Arya che. (13) temane sukha vahAluM che ke duHkha ? A prazna anAryone pUchavAthI satya gharmane nizcaya temanA uttaramAMthI ja maLI raheze. Iti dvitIye. 1. pAkhaMDI jananI cAlacalagata para lakSa ApatA nathI te dharmAtmA che. 2. hiMsAne dukhadAtA jANI tene parityAga kare, zarIra Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 68 para mamatva na kare, dharmanAM tattvAnA jJAtA bane, kapaTarahita kriyAnuM samAcaraNa kare ane karma teADavAmAM sadaiva tatpara rahe te ja samakitI che. 3. banatAM sudhI khIjAne duHkha na de te ja dharmAtmA che. 4. jinezvaranI AjJAnuM pAlana kare, AtmAne ekale! jANe, tapazcaryAthI tanane tapAve te ja paDita che. 5. purANA kASTanI peThe dehamamatvanA zIvratAthI tyAga kare ane tapa agnithI kane khALe te ja muni che. 6. manuSyanuM AyuSya alpa jANI keAdhane jIte te ja sa Mta che. 7. kreAdhAdika kaSAyane vazIbhUta aneluM jagata du:khI thaI rahyuM che evA vicAra kare te ja jJAnI che. 8. kaSAyane upazamAvI zAMta ane te ja sukhI che. 9. kredhAgnithI prajvalita na bane te ja vidvAna che. iti tRtIyAdeza. (1) prathama thADu ane pachI vizeSa ema krame krame dharma ane tapanI vRddhi karavI joIe. (ra) zAnti, sayama, jJAna, ItyAdi saguNeAnI vRddhi karavAnA niratara udyama karavA joIe. (3) muktinA mA mahA vikaTa che. (4) brahmacaryaMnuM pAlana karavAnA tathA meAkSanI prApti karavAnA mukhya upAya tapazcaryA ja che. (5) je sayamadhathI bhraSTa banelA che te kazA kAmanA nathI. (6) meharUpa adhArAmAM AthaDatA jIvA jinAjJAnA lAbha prApta karI zakatA nathI. (7) gata janmamAM jemaNe jinA. jJAnuM ArAdhana karyuM nathI te have zuM karaze ? (8) jee jJAnI banIne AraMbhathI nivarte che te ja prazaMsanIya che. (9) aneka prakAranAM duHkhA AraMbhathI ja utpanna thAya che. (10) jee! dharmAthI che te pratibaMdhanA tyAga karI ekAMta meAkSAbhimukha hAya che. (11) kRtakanAM phaLa avazya bhogavavAM ja paDaze. evuM jANI karmabaMdhana karatAM DaravuM joie ane, (12) je sadughamI, satyadharmAvala bI, jJAnAdi guNamAM ramaNa karanAra, parAkramI, AtmakalyANa arthe dRDha lakSayukta, pApakA thI nivRtti pAmelA ane yathArtha lekasvarUpane darzaka hoya che tene kAI paNa duHkhI karI zakatuM nathI. ti caturthAM uddeza. A tattvadazI satpuruSAne abhiprAya che ke je kAI te pramANe cAlaze te Adhi, vyAdhi, upAdhi adi sarva duHkhAne nAza karI anaMta, akSaya, avyAbAdha sukhane bheAktA banaze. Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM : samyaphad upara pramANe samyaktvanuM svarUpa zAstro ane graMthomAM darzAvyuM che. te ja pramANe ahIM kahevAmAM AvyuM che. dharmanuM pagathrui samati che, athavA samakita sahita karelo dharma ja anaMta karmavargaNAnI nirjarArUpa mahA phaLane ApanAra nIvaDe che. ema jANI dharmanA yathArtha phaLane IcchanAre samyakatva ratna avazya. prApta karavuM joIe. uttarAdhyayana sUtranA 36 mA adhyayanamAM kahyuM che ke, sammadasaNarattA, aniyANA sukkalesamogADhA / iya je maraMti jIvA, tesi sulahA bhave bohI // 259 // artha je jIva mithyAtva ane rAga-dveSanA maLarahita hoya che. tathA kalezarahita zAMta svabhAvI banI jAya che ane jinapraNIta zAstrAnusAra tathA niyANuM rahita nirmaLa karaNI karavAmAM tatpara rahe che te ja sva95 saMsArI thAya che. arthAt bhava bhavamAM sulabhatAthI bodhibIjane prApta karI zIdhra mokSane prApta karI le che. micchA desaNarattA, saniyANA kanhalesameDhA / iya je maranti jIvA, tesi puNa dullahA boho // 26 // artha-je jIva mithyAdarzanamAM anurakta rahe che. te pApakarma kare che ane kRSNa lezyAvALA thAya che ane evA javane bodhi (saddhamanI prApti) durlabha thaI paDe che. jiNavayaNe aNurattA, jiNavaya je karenti bhAveNa / amalA asaMkiliTTA, te hoMti parittasaMsArI // atha-je jIva jinavacana (siddhAMta vANImAM anurakta rahe che ane te pramANe bhAvathI AcaraNamAM utArI varte che te maLarahita ane meha matsarAdi, kalezarahita thAya che ane kALe karIne saMsArathI mukta thAya che. zAddhAraka bAlabrahmacArI RSi saMpradAyAcArya sva. munizrI amalakhaRSijI mahArAja dvArA viracita * jaina tattva prakAza graMthanA bIjA khaMDanuM samyakatva nAmaka cothuM prakaraNa samAta, Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNuM pAMcamuM sAgArI gharma--zrAvakAcAra zrI narenamati: zAstra vinatanA tattvAtatvavicAraNe nipuNatA, satsayame bhAvanA / samyaktve rUcitA aghopazamatA, jIvAdi ke rakSaNA / satsAgAriguNA jinendrakathitA, yeSAM prasAdAcchivam // 1 // artha- zrI jinendra bhagavAne sAgAradharma eTale zrAvakadharmanA guNe A pramANe kahyA cheH zrI sarvajJanI AjJAnuM pAlana kare te ja temanI sevA che. temaja tenI mati joDAyelI rahe, Apta puruSo dvArA prarUpAyelA AgamanA artha vicAravAmAM je sadaiva tatpara rahe, tavAtattva, gharmadharma, nyAya, anyAya, vagereno nirNaya karavAne mATe buddhine sadupayoga kare, saMyamanI bhAvanA bhAve, samyakatvanI rucivALo hoya, pApane ghaTADavAne niraMtara prayatna karato hoya, traNa sthAvara januM rakSaNa yathAzakti karatA hoya ane jinendrakathita mArgane anusaranAra hoya te jIva temanA prasAda vaDe sukhI thAya, zivasukha pAme. nyAyopAtta dhanA janA guNA guruH sadamistrivargabhaja- / navanyonya guNavAMstathaiva gRhiNI, jJAnAlayA himayaH / yuktAhAra vihAra AryasamitI, prajJaH kRtajJA, vshii| zruNvandhavidha dayAluraghasIH sAgAradharmAcaret // 2 // artha :-nyAyathI dravyapArjana karanAra hoya, guNAnurAgI hoya, dharma, artha ane kAma e traNanuM yathocita sevana karanAra hoya, paraspara gaNone jenAro, jJAnanA bhaMDArarUpa, lokApavAdathI lajajAne dhAraka hiya, potAnI strIne paNa dharmamArgamAM pravartAvanAra hoya, sadaiva Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma 671 kulanI, dharmanI, rAjanI maryAdAnI aMdara rahenAra hoya, zrAvaka dharmane gya AhAra ane vyApAranI AjIvikA karanAra hoya, sapuruSanI saMgati karanAra hoya, keIsalAha mAge tene subuddhipUrvaka sAcI salAha ApanAra hoya, mahA buddhivaMta hoya anyanA alpa upakArane paNa mahAna mAne, kRtajJa hoya, kAma, krodha, mada, meha, lobha ane matsara A cha ripuone vaza karanAra hoya, sazAstranuM zravaNa karanAra hoya, sAmAyika, pratikamaNa, pratyAkhyAna Adi dharmakiyAnukAnanuM vidhipUrvaka ArAdhana karavAvALA hoya, mahA dayAvAna hoya, ane pApakRtyathI sadA bhayabhIta banI rahetuM hoya. A badhA guNe zrAvakane AdaraNIya che. arthAt A guNothI alaMkRta-zobhita hoya tene ja zrAvaka kahevo. 1. AgAra eTale ghara. gharamAM arthAt gRhasthAvAsamAM rahIne dharAdhana karAya che te sAgAradharma kahevAya. vyavahAramAM tene artha evo paNa karavAmAM Ave che ke sAdhunAM vrata muktAphaLa (metI) samAna che. arthAta motI akhaMDita dhAraNa karAya che. tevI rIte sAdhujI sAvadya ganAM trikaraNa viyege ema nava keTie pratyAkhyAna karI paMca mahAvrata pALe che, paNa ekabe vratanA dhAraka hoya te sAdhu kahevAtA nathI. AvI rIte sAdhunAM vrata akhaMDita hovAthI, temAM kaI prakArano AgAra na hovAthI teo aNagAra kahevAya che athavA sAdhu gharanA tyAgI hovAthI paNa aNagAra kahevAya che, ane zrAvakanAM vrata suvarNa samAna che. arthAt sonuM vAla, be vAla, tole, be tolA ema marajI mujaba athavA zakti mujaba kharIda karI zakAya che. tevI ja rIte zrAvakanAM vrata paNe yathAzakti aMgIkAra karI zakAya che. keInI IcchA eka vrata dhAraNa karavAnI hoya te eka vata dhAraNa kare, keI be vrata dhAraNa kare yAvat keInI icchA bAra vrata dhAraNa karavAnI hoya te bAra vrata dhAraNa kare. vaLI, koInI IcchA eka karaNa eka mege, keInI eka karaNa traNa yoge, keInI be karaNa traNa yoge, vrata dhAraNa karavAnI hoya te pramANe te vrata aMgIkAra karI zake che. jeTalI mUDI hoya teTaluM senuM jema gRhastha kharIde che, tema eTale Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67ra jena tattva prakAza kSepazama, jeTalI zakti teTalA pramANamAM te dhAraNa kare. zrAvakanAM vatamAM e Agraha nathI ke amuke ATalAM vrata grahaNa karavAM ja joIe. A kAraNathI te sAgAradharma kahevAya che. arthAt AgAra sahita vratanA dhAraka ane pAlaka te zrAvaka kahevAya che. 2. ukta sAgArI dharmane pAlakanuM apara nAma zrAvaka paNa che. zrAvaka e zuM dhAtu uparathI banela zabda che. zru eTale sAMbhaLavuM. je zAstranuM zravaNa kare te zrAvaka kahevAya. vaLI vyavahAramAM zrAvakano artha A pramANe paNa karavAmAM Ave che. zraddhAvaMta + va=vivekavaMta - ka=kiyAvaMta. arthAt zraddhAyukta vivekapUrvaka kriyA kare te zrAvaka. tathA zra=sara+Avaka=Ave. jevI rIte taLAvanI pALa tUTavA na pAke teTalA mATe taLAvanA pANInA nikAla ardha sara (nALuM) rAkhe che tevI ja rIte AzravarUpa taLAvanI saMvararUpa pALa bAMdhIne temAM saMsAranAM kAma calAvavAnI amuka amuka chUTachATa rAkhe te zrAvaka kahevAya che. trIjuM nAma zramaNopAsaka paNa che. zramaNa = sAdhu + upAsaka= bhakta arthAt sAdhunI sevA bhaktinA karanAra te zramaNopAsaka. * zrI ThANAMga sUtramAM cAra prakAranA zramaNopAsaka kahyA che ? cattAri samaNobAsagA paNNattA taMjahA-ammApita samANe, bhAIsamANe, mitta samANe, savatisamANe. arthAta bhagavaMte cAra prakAranA zramaNopAsaka kahyA che te A pramANe : 1. mAtApitA samAna-jevI rIte mAtApitA potAnA putranuM rakSaNa kare che ane sArasaMbhALa kare che tevI ja rIte keTalAka zrAvake sAdhu taraphathI koI prakArano pitA para upakAra thayuM na hoya chatAM paNa svabhAvathI ja sAdhu sAdhvInI sAra saMbhALa lenAra hoya, te zrAvaka mAtApitA samAna jANavA. 2. bhAI samAna-bhAIe paraspara vizeSa prema te batAvatA nathI. paNa jyAre bhAI upara kaMI Aphata AvI paDI hoya tyAre bhAI potAnuM sarvasva arpaNa karIne paNa tenI sahAya kare che, tevI ja rIte keTalAka zrAvake sAdhu sAdhvI pratye vizeSa premabhAva te rAkhatA nathI hotA, paNa kaI vakhate sAdhunA upara kaMI Apatti AvI paDe te pitAnuM sarvasva arpaNa karIne paNa temanI sahAya kare che. hRdayanA sAcA premathI ane vAtsalyabuddhithI bhakti kare che. Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra te padanI prApti be prakAre thAya che: nizcayamAM darzanameAhanIya karmInI 3, anaMtAnubaMdhInA cAka 4 ane apratyAkhyAnInA cAka 4, ema mAhanIya karmanI 11 prakRtienA kSayeAzama thavAthI ane vyavahAramAM 21 guNa, 21 lakSaNa, 12 vrata ane 11 pratimA ityAdi guNNAneA svIkAra karavAthI zramaNApAsaka athavA zrAvaka kahevAya che. }73 paraspara ekabIjAne upakAra kare che. sAme upakAra kare ane ApA paDe ja rIte keTalAka zrAvaka sAdhu sAdhvI pAsethI te sAdhu mArA upakArI che evuM jANI temane AdithI yathAcita sAtA upajAve che, ane Apatti AvI paDe te yathAzakti sahAya karI 3. mitra samAna~vI rIte mitre eka mitra kaI upakAra kare te bIjo tyAre yatha zakti sahAya kare tenI jJAnAdi guNa grahaNa kare che ane AhAra, vastra, auSadhA cAra kadAca sAdhu para koI prakAranI sAtA upajAve che. 4. zekaya samAna jevI rIte kayA . paraspara irSA, niMdA kare che, zApa Ape che, pati pAse ekabIjAtI cADI-cugalI kare che, mALa caDAve che, mAnabhaMga karavAnA prayatna kare che, tevI ja rIte keTalAka zrAvaka sAdhunI ryAM kare, nidA kare, sAdhunuM bhrUruM citave anyanI pAse tenA avarNavAda ele, ALa caDAve, yAdi prakAro vartAva kare te zakaya samAna jANavA. vaLI paNa H cattAri samaNovAsamA pa. taM. ahAgasamANe, paDAgasamANe, khANusamANe, kharakaTasamANeH arthAt cAra prakAranA zramaNepAsaka kahyA che H 1. arIsA samAna-jevI rIte arIsAmAM potAnuM jevuM rUpa hoya tevuM ja dekhAya che, tevI ja rIte keTalAka zrAvaka vyAkhyAnAdi zravaNa karatAM sAdhujI utsa apavAda jevA mArga prarUpe tene satyameva saradhe, sAdhunAM vacanono niHzaMkapaNe svIkAra kare. 2. patAkA samAna je bAjuneA pavana heAya te bAju dhajA pharatI jAya che, tema keTalAka zrAvako jemane upadeza sAMbhaLe temanA matamAM maLI jAya. A sAcuM ke te? A grahaNa karu` ke te ? ema cittanu` DAmADoLapaNuM sadA rahyA kare. sAraasAra samare nahi. 3. khIlA samAna-jema khIlo UMDo khoDavA .pachI te hale hui tevI rIte keTalAka zrAvako potAnA kadAcahane cheDe nahi. carcA vArtAmAM petAnA ja kakko khara karavA mATe jhaghaDA kare. huM kahuM chuM te ja sAcuM che evA haThAgraha kare. 43 Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza zrAvakanA 21 guNa kArya-akhudA ruva paggaiseomA lokapiyAo / ___akurA bhIru asA dakSiNeo lajjAlu dayAlu // 1 // majjhatthI sudichI guNAnurAgI supakkhajutto sudIhI / visesannu baddhAnuga vinIta kayannu parahiyakatA laddhalakkhI // 2 // 1. azudra pariNamI haiya-duHkhada svabhAvavALAne sudra kahe che. zrAvaka pitAnA aparAdhIne paNa dukhaprada thato nathI te anyanuM te kahevuM ja zuM? arthAt keIne paNa duHkhadAtA na hovAthI zrAvaka akSudra hoya che. 2. rUpavaMta heya-vathAkRti tathA pravRttiH arthAt jevI zarIranI AkRti tevI prAyaH prakRti paNa hoya che. tadanusAra zrAvaka pUrvepArjita puNyanA prayogathI harata pAdAdi cUrNa aMgavALA hoya che, karNa, cakSu, AdithI pUrNa idrivALA hoya che ane suMdarAkRti, tejasvI tathA sazakta zarIravALo hoya che. 3. prakRti saumya hoya-jevI rIte bAhya dekhAvamAM suMdara hioya tevI ja rIte zAnta, dAna, kSamAmAna, zItaLa svabhAvI, milanasAra, vizvAsapAtra, ItyAdi guNoe karI aMdarathI paNa suMdara hoya che. 4. lokapriya heya-A leka ane paraloka viruddha kAryone parityAga karavAthI zrAvaka sarvane priyakara hoya che. guNavaMtanI niMdA, durgaNao tathA mUrkhAonI hAMsI mazkarI, pUjya puruSonI IrSA, janasamudAyanA virodhI sAthenI mitratA, dezAcAra ullaMghana, ane chatI 4. tINa kaMTaka samAna-jema kAMTo vAgavAthI te khaTakyA kare che, duHkha de che, jherI kAryo hoya te aMdara saDe utpanna kare che, tevI ja rIte keTalAka zrAvaka dhananA garvathI ke jJAnanA abhimAnathI garviSTa thaI, kAMTA samAna tINavacana bolI sAdhunAM mana duHkhAve, 3STa thaI sAdhune samULage nAza karavAnI paNa pravRtti kare. A pramANe ATha prakAranA zramaNe pAsaka zAstramAM kahyA che, temAMthI mAtApitA samAna, bhAI samAna, mitra samAna, arIsA samAna te sArA che. temanA jevA thavuM joIe. ane zakaya samAna, patAkA samAna, khalA samAna ane kaMTaka samAna e kharAba che. tevA kadApi na thavuM joIe. Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM sAgArI dharma-zrAvakAcAra 675 zaktie svajana mitrone sahAya na karavI, ItyAdi kAryo A loka viruddhanAM gaNAya che, ane keTavALI, IjArA rAkhavA, vana kapAvavAM, ItyAdi kAryo yadyapi leka viruddha gaNAtAM nathI. tathApi paralokamAM duHkhaprada nIvaDe che, ane sAta + durbasanuM sevana bane leAka viruddha ane dukhaprada karma che. A traNe prakAranAM niMdanIya karmone parityAga karI zrAvaka jagajjanane prItipAtra bane che. x dyutaM ca mAMsa ca surA ca vezyA, pApArdha cArI paradAra sevA / etAni saptAni vyasanAni leoke, ghorAtighoraM naraka nynti|| artha :-1. jugAra-hAra jItanAM jeTalAM kAma tathA khela che te badhA jugAramAM gaNAya che. copaTa tathA gaMjIpAnA khela tathA saTTAne dhaMdhe te paNa jugAra kahe vAya che. jugAra e manuSyanI buddhine tathA tenA sadgaNa ane sukha saMpattine nAza karI tene durguNa ane duHkhI banAvI de che. 2. mAMsane AhAra paNa hiMsAnI vRddhi karanAra, svabhAvane kura banAvanAra tathA kuSTa Adi rogone utpAdaka hoya che. vaLI, pazuonA tarapha nirdayI banelAM manuSyo samaya para manuSyanAM paNa ghAtaka bane che. ane tenAM pariNAme tene narakanAM ghera duHkha bhogavavAM paDe che. 3. madirApAna paNa zuddhi, buddhi, rUpano, baLane, dhanano ane AbarUne nAza kare che. dArUnA nazAmAM bhAna bhUlI na karavAnuM kare che. mAtA, bhaginI, AdithI vyabhicAra seve che ane kalezanI vRddhi karI narakamAM jAya che. 4. vezyAgamana karanAra pitAnI tithI, dharmathI ane samAjathI bhraSTa thaI Ijatane nAza kare che, tathA cAMdI, prameha, badagAMTha, Adi bhayaMkara rogone bhoga banI saDIne akALe mRtyu pAme che ane narakagAmI thAya che. 5. zikAra karavAvALA paNa anAtha, garIba niraparAdhI pazuo ke jeo bicArAM ghAsa, pANI Adi je kaMI thoDuM ghaNuM maLe tenAthI nirvAha calAvI mAnavajAta para upakAra kare che evAM pazuo tathA jalacara, khecara Adi jIvonI nirdayapaNe hiMsA kare che te mRtyune aMte narakagAmI thaI paramAdhAmInA zikAra banaze ane mahA bhayaMkara duHkha pAmaze. 6-7. cerI ane parastrIgamana karanAra paNa jagatamAM tiraskRta thaI rAjA ke samAjane aparAdhI banI ghaNuM duHkha pAme che ane marIne narake jAya che. A sAte vyasane A leka ane paralokamAM duHkhadAtA hovAthI ubhayaleka viruddha gaNAya che. Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 676 jaina tattva prakAza 5. akUra hoya-kara svabhAva ane dUra daSTino parityAga karI saraLa svabhAvI ane guNagrAhI thAya. parAyAM chidro jenAranuM citta haMmezAM malina rahe che. ATalA mATe bIjAnAM chidro kadI paNa jue nahi, ane pitAnA avaguNone jotA rahe, jethI svabhAva namrabhUta banI jAya. 6. bhIru heya-lokApavAdathI, karmabaMdhathI tathA narakAdi durgatinAM duHkhothI haMmezAM Darate rahe. pApakarmanuM tema ja lekaviruddha kAryonuM AcaraNa kare nahi. 7. azaTha heya-mUkhane sArImAThI vastune viveka hota nathI. tethI te ghaNuM garabaDa karI de che, pApanA kAryane puNyanuM ane puNyanA kAryane pApanuM samajI bese che. paNa zrAvaka puNya ane pApanA svarUpane jANato hovAthI tevI garabaDa kare nahi. dharmanA ane adharmanAM, puNyanAM ane pApanAM phaLane pRthaka pRthapha samajI adharma tathA pApane ghaTADe ane dharma tathA puNyanI vRddhi karate rahe. te Thaga na hoya, zaTha -lu na hoya. 8. dakSa heya-zrAvaka ghaNe vicakSaNa hoya. daSTi mAtrathI ja manuSyane tathA kAryane samajI jAya. samacita kArya karavAvALo hoya ane pAkhaMDIonA chaLathI kadI paNa chetarAya nahi evI hoziyArI rAkhe. 9. lajajAvaMta hAya-anaMtajJAnInI tathA mahApuruSonI lajajA, rAkhatA thake gupta ke pragaTa kukarmonuM AcaraNa kadI paNa kare nahi, vratone bhaMga kare nahi,lajajA sarva guNenA bhUSaNarUpa kahI che. pApI kAma karatAM lAje. - 10. dayAvaMta heya-dharmanuM mULa dayA che. ema jANI sarva jIva upara dayA kare. + duHkhI jaIne anukaMpA lAve, yathAzakti sahAya karI duHkhamAMthI bacAve, metanA paMjAmAMthI choDAve. x jayaM nijaH paro veti gaNanA laghucetasAm / udAracaritAnAM tu vasudhaiva kuTumbakam // atha- A mAruM, A bIjAnuM, A vicAra tuccha buddhivALAne hoya che. udAracarita manuSya te pRvInAM samasta prANIone pitAnA kuTumba samAna ja samaje che. Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 677 11, madhyastha heya-sArI ke mAThI vAta sAMbhaLIne athavA bhalI bUrI vastune joIne rAga tathA Samaya pariNAma kare nahi. tevI ja rIte, kaI paNa padArthamAM atyaMta Asakti dhAraNa kare nahi. kemake rAgadveSa ane vRddhatA e cIkaNAM karma bAMdhavAnAM mukhya kAraNa che.* Ama vicArI zrAvaka sarva padArthomAM ane sArA mAThA banAvomAM madhyastha rahe, rukSa, zuSkavRtti dhAraNa kare che jethI cIkaNuM karmo baMdhAya nahi, ane pUrvopArjita karma zithila thaI jAya, jethI zIgha tene chuTakAro thaI jAya. 12. sudaSTivaMta heya-idrimAM vikAra utpanna karavAvALA padArthonuM avalokana karI aMtaHkaraNane malina na banAve. daSTine pheravI le. AMkhamAM amI hoya, vikAravALI daSTi na kare. 13. guNAnurAgI hoya jJAnI, dayAnI, tapasvI, saMyamI, zuddha kriyAnA pAlaka, brahmacArI, kSamAzIla, dhairyavaMta, dharmapradIpaka, dAnadharI, ItyAdi guNavA para prema rAkhe, temanuM bahumAna kare, mAhAmya vadhAre, yathAzakti sahAya kare, guNenI prazaMsA kare, ane vicAre ke mArA ahobhAgya che ke, mArA kuLamAM, gAmamAM ke samAjamAM AvA AvA guNavAna upasthita che, temane lIdhe mArA kuLanI ke dharmanI unnati thaze, ItyAdi vicArathI temanA guNane premI heya. 14. supakSayukta hoya-nyAyane pakSa grahaNa kare ane anyAyane pakSa choDe. ahIM keI zaMkA kare ke, samakitIe rAgadveSa 4 samakita dRSTi chavaDo, kare kuTuMba pratipALa, aMtarathI nyAro rahe, jima dhAva khilAve bALa. artha-jevI rIte oramAna mAtA athavA dhAva mAtA baccAnuM lAlanapAlana karatI hoya, paNa manamAM samajatI hoya ke A bALaka mAruM nathI, jyAM sudhI huM stanapAna karAvuM chuM tyAM sudhI te mane mAtA mAne che. dUdha chULyA pachI te mane saMbhAraze paNa nahi. tevI ja rIte samakita daSTi paNa kuTuMbanuM pAlana-poSaNa karatA aMtaHkaraNathI sarvane svArthanAM sagAM jANIne tenAM meha, mAyA ane prapaMcathI alipta rahe. Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 678 jaina tatva prakAza cheDavAM joIe ane je te nyAyane pakSa dhAraNa kare ane anyAyano pakSa cheDe te rAgadveSa thayo ke nahi? samAdhAna-jherane jhera ane amRtane amRta jANavuM ane kahevuM tene rAgadveSa zI rIte kahevAya? samakita daSTi te ja che ke je vastunA yathAtathya svarUpane samajIne AdaraNIya hoya te Adare ane chAMDavA gya chAMDe, zrAvake nyAyapakSI jarUra thavuM joIe. Ane bIje e paNa artha thAya che ke, zrAvakanAM mAtA, pitA, strI, putra, mitrAdi, svajana, zuddhAcArI, dharmaparAyaNa hovAthI zrAvaka supakSayukta kahevAya che. koIne paNa khoTo pakSa le nahi. 15. dIghadraSTi hoya keI paNa kAryanA pariNAmane dIrdhadaSTithI vicAra karI je kArya bhaviSyamAM Atmika guNane vikAsa karanAra, sukhadAyaka ane prAmANika manuSya dvArA prazaMsanIya hoya tevuM ja kArya zrAvaka kare che. ane niMdya tathA duHkhaprada kArya choDI de che. Ama kare te sukhI ane yazasvI thAya che ane vagara vicAryuM kArya karanArane pazcAttApa karavo paDe che. 16. vizeSajJa heya-gAyanuM ane AkaDAnuM dUdha temaja senuM ane pittaLa raMgamAM sarakhAM hoya che, paraMtu guNanI apekSAe temAM AsamAna jamIna jeTaluM aMtara hoya che. tenI parIkSA te vizeSajJa- vijJAnI puruSa hoya te ja karI zake che. teo bAhya dekhAva joI bhramamAM paDatA nathI, paraMtu aMdaranA guNonI tapAsa karI yathocita pravRtti kare che. AvI ja rIte zrAvaka paNa nava tattvanA jJAna vaDe vizeSajJa banIne jANavA yogya jANe, AcaravA gya Acare ane chAMDavA gya chAMDe che. 17. vRddhAnugAmI hoya-vayevRddha ane guNavRddhanI AjJAmAM rahenAro hoya, temanA uttama guNono svIkAra kare, temanA jevA sadAcaraNa thavA yathAzakti prayatna kare, temanI yAcita bhakti kare, ane vRddhajananA jJAnAdi guNonuM anukaraNa karate rahe. * x tapaH zruta dhRti dhyAna, viveko yamaH saMyamo / ___ ye vRddhAsteSu te vRddhAH, na puna: palitAMkurAH / atha-je tapamAM, jJAnamAM, dhairyamAM, dhyAnamAM, vikamAM, yamamAM, saMyamamAM ityAdi guNamAM vRddha che te khare vRddha che. ekalA sapheda vALathI vRddha kahevAtuM nathI Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 678 18. vinIta hAya-vino jhINAsaLe mUro arthAta jinazAsanamAM dharmanuM mULa vinaya kahyuM che. evuM jANI mAtA, pitA, vaDIla bhAI, guru, Ada vaDerAone yAcita vinaya kare. tema ja badhAnI sAthe namrabhAve vate. guruno yathAyogya vinaya sAcave. 19, kRtajJa heDaya-karelA upakArane jANavA tenuM nAma kRtajJatA. keIe ApaNA upara kiMcit mAtra paNa upakAra karyo hoya te tene mahAna upakAra mAnI upakArathI traNax (devA)mAMthI mukta thavAne yathAzakti prayatna kare, karelA upakArane eLavavo te kRtaLatA, kRtanI manuSya A pRthvIne bhArarUpa kahyo che. * zrI ThANAMga sUtramAM 3 jaNanAM guNane badale vALavo muzkela kahela che. 1 garbha dhAraNa karyo tyArathI 4 vaya thatAM sudhI aneka kaSTo svayaM sahana karI aneka upAyo dvArA rakSaNa karanAra mAtA ane pitAne kaI putra svayaM snAnAdi karAve, vastra-AbhU NathI alaMkRta kare, Icchita bhejana Ape ane AjJAnusAra vartana karI temane saMtuSTa rAkhe-hiM bahunA kaMdha para besADI pherave chatAM paNa guno badale maLe nahi paraMtu jiteMdra praNIta dharma temane aMgIkAra karAvI, samAdhi maraNa karAve to RNa mukta thaI zake. 2 kaI zeThe kaI daridrane dravyAdinI madada ApI dhaMdhe caDAvyo ane zrImaMta banAvI dIdhuM. pachI karmayoge te zeTha daridra banI gayA, te vakhate te gumAsta zeDane potAnI badhI lakamI arpaNa karI de ane uparyukta kathanAnusAra AkhI jiMdagI teno dAsa thaI sevA kare to paNa RNamukta na thAya, paraMtu jidrabhASita dharmamAM sthApI samAdhi maraNa karAve to traNamukta thAya. 3 koI dharmAcAryanA dharmopadezathI dharma pAmI dharmArAdhananA pariNAme devagati pAmya, te deva te AcAryanI yocita bhakti kare. pariSaha-upasarga, durbhizva, duSkALAdithI temanuM saMrakSaNa kare ItyAdi vaiyAvRtya karavA chatAM RNamukta na thAya. paraMtu kadAcita karmayoge AcArya mahArAjanA pariNAma dharmathI-saMyamathI calita thaI jAya te temane yAcita upA dvArA dharmamAM-saMyamamAM sthira karI. de te devAmAMthI mukta thAya. ___x na me ke parvatA bhArA, na me bhArAH sarvasAgarAH / kRtaghnAstu mahA bhArA, bhArA vizvAsaghAtakAH // artha-pRthvI kahe che ke, mane parvatane ke samudrone bhAra lAgata. nathI paNa kRtanI ane vizvAsaghAtIno mane ghaNe bhAra lAge che. Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakAza ra0. parahita kartA heya-yathAzakti ane yAcita sadaiva para upakAra karato rahe. kadApi paropakAranAM kAma karavA jatAM potAne duHkha kiMvA koI prakAranI hAni thatI hoya to paNa paropakAra karavAthI vaMcita rahe nahi. ghoghArAva ratAM vimutayaH sa puruSonI vibhUtio paropakArane arthe ja hoya che, vaLI paNa kahyuM che ke, popAya juvAra arthAt paropakAra karavo e ja puNya che. 21. labdhalakSI hoya-jema lebhIne dhananI tRSNA hoya ane kAmIne strInI lAlasA hoya che, tema zrAvakane jJAnAdi guNanI lAlasA hoya che nitya thoDuM thoDuM jJAna prApta karatA rahevAthI paMDita thaI zakAya che. "paDhatAM paMDita nIpaje, lakhatAM lahiye thAya" AvuM paje, lakhatAla jANe zrAvaka sadaiva na navA abhyAsa karato rahe che. ane A rIte Asa labdhalakSI-dhyeyanI prApti karanAro bane che. tathA je je guNavAnanI saMgati thAya temanA eka eka guNane grahaNa karatAM karatAM aneka guNone dhAraka banI jAya che. tevI ja rIte zrAvaka aneka zAstra ane graMthenA paThana pAThana karanArA hoya. uttarAdhyayana sUtranA 21 mA adhyayanamAM kahyuM che ke, "nirAze pAcaLe, sAva seDava #viga" arthAt campA nagarIno pAlita zrAvaka nigraMtha pravacanamAM kevida eTale pravINa hatuM. ane rara mA adhyayanamAM kahyuM che ke, "zivattA vasuyA " arthAt rAjematIjI zIlavaMta ane bahuzruta hatAM. AvAM AvAM aneka udAharaNa che. tene sArAMza e che ke, bhUtakALamAM zrAvaka zrAvikAo aneka zAnAM jANakAra banatAM hatAM. AvuM jANe sAmAyikathI zarU karI dvAdazAMgI sudhI jJAnane tathA samyakatvathI mAMDI sarva viratInI kriyA sudhIno abhyAsa karatAM karatAM avasara prApta thaye sarva guNanA dhAraka banI jAya che. ukta ra1 prakAranA guNanA je dhAraka hoya che te zrAvaka kahevAya che evuM jANI zrAvaka nAma dharAvanAranuM kartavya che ke, ekavIsa guNomAMthI yathAzakti guNone svIkAra kare. Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI-dha zrAvakAcAra 681 zrAvakanAM 21 lakSaNa 1. alpa icchA-zrAvaka dhananI, viSayanI tRSNA AchI karI apa tRSNAvALA hAya che. dhana ane viSaSanI prApta sAmagrImAM paNa atyaMta lubdha thatA na heAvAthI alpa icchAvAna ane che. 2. apAra bhI-je kAryamAM pRthvI Adi cha kAyanI hiMsA thatI hAya tevAM kAryAnI vRddhi kare nahi, paraMtu pratidina kamI karatA rahe, anarthAda...DathI sadaiva dUra rahetA hovAthI apAra'bhI hAya che. 3. arUpa parigraha-zrAvakanI pAse jeTale parigraha (sa*patti) hAya che teTalAthI saMteASa mAnI athavA 9 prakAranA parigrahanuM parimANu karI tethI vadhAre meLavavAnI icchAnA nirodha kare che. puNyAye prApta thayela parigrahane sanmArge vyaya paNa karatA rahe che. ane anyAyepArjita dravyeAnA aNuvacchaka hovAthI alpaparigrahI kahevAya che. 4 suzIla--zrAvaka parastrInA tyAgI te! hAya che paNa svadArAthI paNa maryAdita hAvAthI zIlavaMta kahevAya che. 5. suvatI--zrAvaka grahaNa karelAM vrata, pratyAkhyAnane niraticArapaNe ane caDate pariNAme pAlana karatA heAvAthI 'sutratI' bhalAM vratavALA kahevAya che. 6. dharmiSThe-dharmakaraNImAM niraMtara icitta rahevAthI zrAvaka dharmiSTha kahevAya che. 7. dhavRtti-zrAvaka mAdi traNe yeAgathI sadaiva dharmAM mAmAM ramaNa karanAra heAvAthI dharmamAM ja vanAra hAya che. 8 5 ugravihArI-dharmanA je je kalpa arthAt AcAra temAM zrAvaka ugra eTale apratibaddha vihArane karanAra ane upasa Adi prApta thaye kadApi dharma viruddha AcaraNa na karanAra hovAthI te peAtAnA kalpamAM ugravihArI hoya che. Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 jaina tattva prakAza 9 mahA saMgavihArI-zrAvaka nivRtti mArgamAM vairAgyamAM) ja sadaiva tallIna rahetA hovAthI mahA saMvegavihArI hoya che. 10. udAsI-zrAvaka saMsAra I je hiMsAdi akRtya karavAM paDe te karavA chatAM temAM udAsIna (rukSa) vRtti rAkhe che. 11. vairAgyavaMta-zrAvaka AraMbha ane parigrahathI nivRttino irachuka hovAthI vairAgyavaMta hoya che. 12. ekAMta Arya-zrAvaka bAhyAbhaMtara ekasarakhI zuddha ane saraLa vRttivALo hoya che. AdarUpa, niSkapaTI hovAthI te ekAMta Arya kahevAya che. 13. samyagamAgI-samyajJAna, darzana, cAritrarUpa mArgamAM cAlato hovAthI zrAvaka samyagyAga kahevAya che. 14. susAdhu-zrAvake pariNAmathI te avratanI kriyAonuM rUMdhana sarvathA karI dIdhuM hoya che. phakta saMsAranA kArya arthe je dravyahiMsA karavAmAM Ave che te paNa anicchAe, nirupAye X ane udAsIna bhAve karavI paDe che te karavA chatAM paNa dharmanI vRddhi karato. rahe che tethI tathA AtmasAdhana karanAra arthAt mokSa mAgane sAdhaka hovAthI susAdhu kahevAya che. 15. supAtra-suvarNapAtramAM jema siMhaNanuM dUdha jaLavAI zake che tema zrAvakamAM samyaphavAdi sadguNe surakSita rahI zakatA hovAthI te supAtra kahevAya che athavA zrAvakane ApelI sahAya nirarthaka thatI nathI tethI te supAtra che. 4 hiMsA-ahiMsAnI bhagI-1. dave ane bhAve hiMsA te kasAI pAradhi vagere jIvahiMsA kare che te. 2. dravyathI hiMsA ane bhAvathI ahiMsA. te paMca mahAvratadhArI hiMsAnA tyAgI sAdhuthI AhAra vihArAdi pravRtti karatAM uga rAkhavA chatAM je hiMsA thaI jAya che. 3. dravyathI ahiMsA bhAvathI hiMsA. te adravya ke vyaliMgI sAdhu pramArjanAdi karI gamanAgamanAdi kriyA kare che te ane 4. dravyathI ahiMsA ane bhAvathI paNa ahiMsA te apramAdI. tathA kevaLI sAdhunI ahiMsA. Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 683: prakaraNa 5 muM : sAgArI-dharma: zrAvakAcAra 16 uttama zrAvaka-mithyAtvanA karatAM anaMta gaNa vizuddha paryAyane dhAraka hovAthI uttama che. 17. kiyAvAdI-zrAvaka puNya pApanAM phaLane mAnanAra tathA baMdhakSane mAnavAvALe hovAthI kiyAvAdI che. 18. Astika-zrI jinendranAM tathA susAdhunAM vacane para zrAvakane pratIti hoya che, tethI te Aritaka che. 19. ArAdhaka-zrAvaka jinAjJAnusAra dharmakaraNa karate hovAthI ArAdhaka che. 20. jaina mArgano prabhAvaka-zrAvaka manathI sarva jIvo para maitrIbhAva rAkhe che, guNAdhika pratye pramAda (harSa) bhAva rAkhe che. duHkhI jI para karuNA bhAva rAkhe che ane duSTa tarapha mAdhyastha bhAva rAkhe che. vacanathI tathya pazya vacaccAra kare che. tathA samakitIthI mAMDIne siddha bhagavaMta paryata guNavaMtanAM guNakIrtana kare che ane dhanathI dharmonnatinAM kAryomAM udAratA ane vivekapUrvaka dravyano niraMtara sadavyaya karato hovAthI te jaina dharmane prabhAvaka, jinazAsanano dIpAvanAra hoya che. 21. arvatanA ziSya-ahata arthAt tIrthakara devanA yeSTha ziSya te sAdhu ane laghu ziSya te zrAvaka eTale zrAvaka te arihaMta bhagavAnanA ziSya che. ukta 21 guNa ane lakSaNa arthAt cihna jemanAmAM hoya te ja suzrAvaka kahevAya che. A zrAvake bAra prakAranAM vratonuM AcaraNa kare che. zrAvakanA guNa (manahara chaMda) mithyA matabheda TALI, bhayA aNuvrata dhArI; ekAdaza bheda bhArI, hirada vahata hai, sevA jinarAjakI hai, yaha siratAjakI hai, bhakti munirAjakI ha, cittameM cahata hai, Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 jaina tattva prakAza nivArI viSaya aru, bhajana abhakSya prIti, Idriyako jItI, citta sthiratA gahata hai, dayAbhAva sadA dhare, mitratA pramANa kare, pApa mala paMka hare, zrAvaka se kahata hai. artha-samati prApta karyA pachI je zrAvaka vrata dhAraNa kare che te mithyAtvanA badhA rItarivAjane choDI de che. ane aNuvrata, guNavrata tathA zIlatratanuM pAlana kare che. avasara prApta thatAM zrAvakanI 11 paDimA paNa Adare che. AvA zrAvake vItarAganI AjJAmAM ja dharma mAne che. sadaiva munirAjonI sevA karatA rahe che, viSaya kaSAya maMda pADavAmAM niraMtara udyamI rahe che. rasendriyane kAbUmAM rAkhI IndriyanI lolupatAne tyAga kare che, jitendriya thaIne cittavRttine sthira kare che. sarva prANIo para dayAbhAva tathA maitrI bhAva rAkhe che. anAtha, apaMga, duHkhI jene yathAzakti sahAya kare che ane kaThora vRttino tyAga karI sadA namrabhAva dhAraNa kare che. ATalA guNona dhAraka hoya te zrAvaka kahevAya che. zrAvakanAM 12 vrata jevI rIte taLAvamAM pANInI Avaka rokavA mATe temAM je je pANa AvavAnAM nALAM hoya tene baMdha karI devAM paDe che, tevI rIte AtmArUpa taLAvamAM pAparUpa pANI AvatuM rokavA mATe IcchAnuM nirUdhana karavuM paDe che. IcchAone rokI pApathI viramavuM tene vrata kahevAmAM Ave che. A vrate be prakAre grahaNa karI zakAya che. 1. jeo sarvathA pApa vyApArathI nivate che tevA sAdhu sarvavirati kahevAya che. ane, 2. jeo AvazyakatA anusAra chUTa rAkhI zakti pramANe IchAno nirodha kare che teo dezavirati (zrAvaka) kahevAya che. temanAM 5 aNuvrata, 3 guNavrata ane 4 zikSAvrata e pramANe bAra vrata hoya che. pa aNuvrata jema pitAnI apekSAe putra nAnuM hoya che tevI ja rIte A pAMca vrate sAdhuonAM pAMca mahAvratanA mukAbale nAnAM hovAthI aNuvratA Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI-dhama zrAvakAcAra 685. kahevAya che. ANu eTale pAtaLuM. karmane pAtaLAM pADanAra hovAthI paNa te vrate avrata kahevAya che. tenA pAMca prakAra che. paheluM aNuvrata sthUla prANutipAta viramaNa pahelA aNu-nAnA vratamAM zrAvake skUla jIvonI hiMsAthI nivartavuM. jIva be prakAranA hoya cheH 1. sthAvara jIva ane, 2. trasa jIva, te sthUla. temAM gRhasthone sthAvara jIvonI hiMsAthI nivartavuM duSkara che. kAraNa ke saMsAra saMbaMdhI aneka kAryomAM pRthvI, pANI, agni, vAyaro ane vanaspatinI hiMsA karavAno prasaMga zrAvakone vAraMvAra prApta thAya che. eTalA mATe "skUla pANAIvAyAo ramaNa" arthAt sthUla trasa jIva. (be iMdriyathI paMcendriya sudhInA)ne jANIne, prIchIne eTale oLakhIne, mAravAno saMkalpa karIne AkuTTi-jANI joIne udezIne svayaM haze nahi ane bIjA pAse haNAve nahi ema 2 prakAranA karaNa ane manathI haNavA haNAvavAne vicAra kare nahi, vacanathI haNavA haNAvavAnuM kahe nahi, ane kAyAthI haNavA haNAvavAnAM kRtya kare nahi, e rIte be karaNa ane traNa vegathI trasanI hiMsAnI nivRttirUpa vratanuM AcaraNa kare. pahelA vratanA AgAra-1. gRhasthane trasa jIvanI hiMsAnAM kAryanI anamedanA-prazaMsAthI nivartavuM durlabha che. kema ke nokara vagere dvArA karAvelAM gRhakAryomAM keI jIvanI hiMsA thaI gaI hoya te paNa te kAryane bhaluM batAve che. tathA rAjA pramukha sAthenA saMgrAmamAM verIne parAjaya karI AvyA hoya tenI prazaMsA janatAnI samakSa karavI paDe, najarANAM tathA utsava paNa karavA paDe. ItyAdi kAraNathI anumodana karavAne AgAra rAkhe che. 2. pitAnA zarIramAM ke mAta, pitA, strI, putrAdi svajananA zarIramAM dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, gheDA, ItyAdi AzritanA zarIramAM kRmi Adi chatpatti thaI gaI hoya te tene mATe julAba vagere auSadha, malamapaTA, Adi upacAra karavA paDe che. 3. paracakI Adi zatru tathA cera, dhADapADu, vagere potAne mAravAne AvyA hoya, tene potAnI ane potAnA kuTuMba Azrita vagerenI rakSAmATe saMgrAma karavo paDe-mAravA paDe. Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 686 jena tatva prakAza 4. pRthvI datAM kadAcit trasa jIvanI ghAta thaI jAya, pANI gaLIne vAparavA chatAM sUkama trasa jIva temAM rahI jAya. anine AraMbha karatAM temAM trasa jIva paDI jAya, vAyunI jhapaTamAM AvIne trasa jIva marI jAya, vanaspatinA chedana bhedana karatAM temAMnA trasa jIva marI jAya, gamanAgamana karatAM ke zayanAzana karatAM koI trasa jIva caMpAIne marI jAya; Ama bacAvavAno upaga rAkhavA chatAM paNa trasa jIvanI hiMsA thaI jAya tenuM pApa lAge che, paNa vratane bhaMga thatuM nathI. bAra prakAranAM atrata kahyAM che. 6 cha kAyanAM avata, 5 pAMca idrinAM ane 1 mananuM. A bAra avatamAMthI paMcama guNasthAnavatI zrAvakane trasa jIvanA eka atrata sivAya bAkInAM 11 atratta lAge che. trasa jIvanI hiMsA thAya tevAM kAryo jANIbUjhIne kare te zrAvaka nahi. eTalA mATe je je kAryomAM trasa jIvonI hiMsA thatI hoya tevAM kAryomAMthI keTalAka ahIM darzAvIe chIe, tenAthI zrAvake nivRtta thavuM joIe. 1. prahara rAtri gayA bAda ane sUryodaya pahelAM bulaMda avAje bAlavuM nahi. kemake AvA avAjathI hiMsaka prANIo jAgRta thaI hiMsAmAM pravarte, najIkamAM rahenAra manuSya, pazu jAgRta thaI mithuna, khAMDavuM, pIsavuM, rAMdhavuM, ItyAdi AraMbha karavA lAgI jAya che. mATe ukta samaye jorathI bolavuM nahi. 2. rAtrinA samaye rAMdhavuM, jhADu kADhavuM, chAza pheravavI, snAna karavuM, kapaDAM dhovAM, musApharI karavI, khAnapAna karavuM vagere pravRttiothI * mRtasvajanagopi sUtaka jAyate kila / ___asta gate dinAnAthe, bhojana kriyate katha? // 1 // artha-svajana, svagetrInuM mRtyu thaI gayuM hoya to sUtaka pALI ApaNe bhojana karatA nathI, te pachI dinane nAtha surya asta thaI gayA bAda bhojana zI rIte karI zakAya ? Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI-dharma zrAvakAcAra 187 trasa jIvanI hiMsA thAya che tathA sApa, vIMchI, vagere jherI janAvarothI ApaNuM paNa jIvana jokhamAya. tethI upara batAvelAM kAryo rAtrine vakhate na karavAM. raktaM bhavanti toyAni, annAni vizitAnyapi / rAtribhojana raktasya, bhojanaM kriyate katha? // 2 // artha-rAtrinA samaye pANI rakta samAna ane anna mAMsa samAna banI jAya che. eTale rAtri bhojana karanArane raktapAna ane mAMsabhakSaNanA jevuM pApa lAge che. Ama mahAbhAratanA anuzAsana parvamAM kahyuM che. udaka naiva pAtavyaM, rAtrAveva yudhiSThira / tapasvinA vizeSeNa, gRhiNA ca vivekinA // 3 // he yudhiSThira ! vivekI gRhasthAe ane khAsa karIne tapasvIoe rAtre pANI pIvuM na joIe, ne rAtrau sarvadA''hAraM varjayanti sumedhasaH / teSAM pakSopavAsasya, phalaM mAsena jAyate // 4 // arthaje buddhimAna manuSyo rAtribhojana hamezane mATe cheDe che temane dara mahine 15 upavAsanuM phaLa prApta thAya che. naivAsuti 4 ranari', a zrAd revaMtAnam | dAna na vihita rAtrau, bhojana tu vizeSataH // 5 // atharAtre devanI Ahuti snAna, zrAddha, devapUjana, dAna, eTalAM kAma karavAM nahi ane rAtribhojana te bilakula na karavuM. hannAbhipadmasaMkocA, caNDarogazca jAyate / to na ja maradazaM, sUkSmaLavAnA idhA (Ayurveda) artha-hRdaya ane nAbhikamaLa sUryAsta thatAM saMkocAI jAya che. tethI tribhejana regotpAdaka che. vaLI, rAtre sUma cho paNa kherAkamAM AvI jAya che. meghAM pipIlikA hanti, yUkA karyAjalodara / kurute makSikA vAnti, kuSTaroga ca kolikaH // kaTaka dArukhaMDa ca, vitanoti galavyathAm / palita vyaMjanAdapi, tAlu vidhyati vRzcikam // artha-rAtribhojanamAM je kIDI khavAI jAya te buddhino nAza thAya che. ja khAvAthI jaladara, mAkhI khAvAthI UlaTI, kaLiye khAvAthI kaSTa riga, kAMTA khAvAthI kai rega, saDelAM zAkathI dhoLA vALa ane vIMchIno kAMTo khAvAthI tALavuM chedaya che. AvAM AvAM aneka nukasAna rAtribhojanathI thAya che. Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 688 jena tattva prakA - 3. pAyakhAnAmAM dizAe javAthI ane gaTara, merI, vageremAM pezAba karavAthI asaMkhyAtA saMmUrchAima manuSya tathA kRmi Adi jaMtuenI ghAta thAya che. vaLI, durgadhathI tathA rogI manuSyonA pezAba para pezAba karavAthI cAMdI vagere cepI roga lAgu paDI jAya che. mATe jAjarU, gaTara, vagereno upayoga na karatAM zrAvake khulI jamInamAM maLamUtrano tyAga karavo. 4. dharatInI phATamAM, daramAM, rAkha, chetarAM, ghAsa, chANane Dhagalo, vagere upara pezAba ke jhADo karavAthI tenI aMdara rahelA traNa jInI ghAta thavA saMbhava che mATe tyAM na besavuM. pa. pratilekhana karyA (bArIkAIthI najare joyA) vinA vastro dhebIne ApavAthI, khATalA vagere pANImAM DubADavAthI tathA te upara garama pANI. reDavAthI tene Azrita rahelA mAMkaDa vagere trasa jIvonI ghAta thAya che. 6. dazerA, divALI, Adi parva dina comAsAmAM Ave che te vakhate dIvAla vagere upara mAMkaDa Adi jaMtuo hoya che, paraMtu lekarUDhine anusarI lIpaNa, dhAvaNa, gheLAvavA, vagere karavAthI trasa jIvanI ghAta thAya che. 7. leTa, dALa, zAke sukavaNI, pApaDa, vaDI, seva masAlA pakavAnna, Adi khAdya padArthone ghaNA divasa sudhI saMgraha karI rAkhavAthI. temAM trasa jIvanI utpatti thaI jAya che, tema ja te te cIja vagara, je khAvAthI trasa jIvonuM bhakSaNa thaI jAya che. 8. cUle, ghaMTI, chANa, lAkaDAM, loTa, dALa, zAka, mazAlA, vAsaNa, khANi, Adi koI paNa vastune vinA dekhe kAmamAM levAthI trasa jIvanI. ghAta thaI jAya che. 9. comAsAnA divasomAM jamIna para chANAM, lAkaDAM, mATInAM vAsaNa, vageremAM kaMthuA Adi jaMtuonI utpatti thaI jAya che, tethI tevI vastuone Una ke zaNanI jaNIthI pajyA vinA upagamAM levAthI trasa jIvanI ghAta thAya che. Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 mu : sAgArI-dharma zrAvAyAra 689 10. cUlA, pANiyArAM, ghaMTI, khANiye, rasoDuM, jamavA besavAnuM sthAna, vagere upara caMdaravA na bAMdhavAthI upara chAparAmAM cAlatA jIvo temAM paDI mRtyu pAme che ane vastunI kharAbI thavA pAme che. 11. aNagaLa pANI pIvA ke vAparavAthI temaja pANI gaLyA bAda saMkhALAnuM barAbara jatana na karavAthI paNa trasa jIvonI ghAtaka thAya che. 12. dhAnyane, kariyANAne, mila jinane, mevA mIThAIne, tela, ItyAdi rasano, lAkho, gaLIno, chANAM, lAkaDAne, bhAjI, phaLane, ItyAdi vepAramAM vizeSa karIne trasa jIvonI ghAta thAya che. 13. dUdha, dahIM, ghI, tela, chAza, pANI, murabbA, ItyAdi pravAhI ke ardha pravAhI padArthonAM vAsaNa temaja davA, cUlA, sagaDI, khAlI vAsaNa, ItyAdi khullAM vagara DhAMkelAM-rAkhavAthI UMdara vagere trasa jIva temAM paDI mRtyu pAme che. *sUkSmAni jati jalAzrayAni, jalasya varNAkatesaMsthitAni / tasmAjjala jIvadayAnimittaM, nimra thazUrAH parivarjayanti // artha-bhAgavatapurANamAM kahyuM che ke pANInA jevA ja raMgavALA aneka sUma jIvo pANI mAM rahe che, tethI nigraMthazaroe-munioe jIvadayA nimitte saMceta (kAyuM) pANI tathA aNagaLa pANI vAparavuM temaja pIvuM nahi, vizatyagulamAnatu trizada gulmaayt| taddhastra dviguNIka ya, pAlayejjalamApiyan // tasmin vastre sthitAn jIvAn , sthApayejjalamadhye tu / avaM kRtvA pibejjala, sa yAti paramAM gati // artha-20 AMgaLa pahoLuM ane 30 AMgaLa lAMbu evuM vastra bevaDuM karIne tenA vaDe gaLAyeluM pANI pIvuM, pANI gALatAM gaLaNAmAM rahI gayelA jIvone je ThekANethI pANI bharI lAvyA hoIe te ja pANImAM pAchA nAkhI devA; A vidhi sAcavI pANI pInArA paramagatine pAme che, Ama mahAbhAratamAM kahyuM che, 44 Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 14. makAInA DoDA zekavAthI, ghauM, bAjarA ke juvAranA pAMka pADavAthI, caNAnA eLA pADavAthI, bekara, nAgaravelanAM pAna, mULA, methInI bhAjI, miSTa phaLa, saDelI vastu, ityAdimAM trasa jIva hAya che tethI tevI vastu zekavAthI ke khAvAthI temAM rahelA trasa jIvanI ghAta thAya che. 690 15. gAya, bheMsa, gheADA, vagerenA rahevAnA sthAnamAM vADI karavAthI sa jIvanI ghAta thAya che. 16. nALa ke khIlAvALAM pagarakhAM paheravAthI paga nIce ghaNA trasa jIve cagadAI mare che. A temaja AvA ja prakAranAM bIjAM je je kAme trasa jIvanI hiM'sAnAM che tenA zrAvaka vivekabuddhie vicAra karI tyAga kare che. ane e rIte pahelu sthUla prANAtipAta viramaNavrata pALI sAcA zrAvaka bane che. have sthAvara jIvAnI hiMsAthI sarvathA nivRtta na thaI zakAya tA paNa nIce pramANenI sAvacetI zrAvake avazya rAkhavI joI e. 1. pRthvIkAya--khetIvADI karavAnAM, jamIna kheAdavAnAM, mIThu, khArA, khaDI, hiMgaLA, geru, Adi pRthvIkAyanA vyApAranAM, saceta kSArAthI vastra dhAvAnAM, saceta mATIthI dAtaNa karavAnAM tathA cUlA, kAThI, Adi upakaraNa ane makAna banAvava vagere prakAranAM pRthvIkAyanI hiMsAthI nivavA yathAzakti yutanA kare. vinA kAraNa pRthvIkAyanI hiMsA kare nahi ane pRthvIkAyanI catanA kare. 2. apakAya--nadI, taLAva, kUvA, vAva, Adi jaLAzayAmAM aMdara paDI snAna karavAthI pANI durgaMdhayukta thaI rAgiSTha khanI jAya che. ane apakAya jIvAnI tathA tenI nizrAe rahelA trasakAya jIvAnI moTA pramANamAM hiMsA thAya che. keTalAka ajJAnI manuSyA peAtAnA svajana, kuTuMbI vageremAM keAInu mRtyu thayu hAya tene svarga pahAMcADavAnA hetuthI tenA zarIranI rAkha Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI-dharma zrAvakAcAra 691 vagere pANImAM nAMkhe che, tenA pariNAme pANI garama thaI temAM rahelA macchAdi paMcenidraya jIva paNa marI jAya che. te pachI porA vagere nAnA jIvonuM te kahevuM ja zuM? rAkhamAM paNa kSAra hovAthI rAkha mizrita pANIne vega jeTale dUra pahoMce che, teTale dUra sudhInA traNa sthAvara jIvo marI javA pAme che. maranAra te mare che, te te te ja kSaNe je gatimAM javAno hoya che tyAM cAlyA jAya che, tyAMnuM jeTaluM AyuSya bAMdhyuM haze te pUrNa karyA vinA tyAMthI te nIkaLavAnuM nathI e nizcaya rAkhaje. ghaNuM pApa karIne narake gayela manuSyanI rAkha ke hADakAM gaMgAjImAM padharAvazo te paNa te jIva narakamAMthI uDIne svargamAM pahoMcavAne nathI ja. vaLI, keTalAka ajJAnI manuSya grahaNanI chAyAthI bacavA mATe gharamAMnuM DhAMkeluM pANI te bahAra pheMkI de che. paNa nadI, kUvA, vagerenuM vagara DhAMkeluM pANI pavitra mAnI pAchuM gharamAM laI Ave che !! emane pUchIe ke, bhAI! pANIne grahaNa lAgyuM ane dudha, dahIM, ghI, tela, vagerene zA sAru na lAgyuM ? kharuM kAraNa te e che ke, ukta padArthonA paisA bese che ane pANI to makta maLe che. AthI pANIne vyaya karavAmAM ghaNI bedarakArI rAkhe che. A lake eTaluM nathI samajatA ke pANI to jagata badhAnuM jIvana che. dUdha-ghI vinA te karoDo manuSya Akho janma vyatIta karI de che, paraMtu pANI vine eka divasa kADha paNa mahA muzkela thaI paDe che, tethI pANI te badhA padArthathI adhika mUlyavAna che evuM jANI zrAvaka, mithyAtvInI dekhAdekhIe AvA pApa kadApi karatuM nathI, arthAt grahaNAdi prasaMge pANI pheMkI deto nathI, pANImAM hADakAM ke rAkha nAkhatuM nathI, pANImAM paDI snAna karato nathI, aNagaLa pANI pIte ke vAparate nathI, vinA prayajana pAchuM DhaLato nathI, hoLInA tahevAre pANI uchALavuM, raMga chAMTavA, koIne raLavA, vagere karIne pANInuM nukasAna karauM nathI. Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692 jaina tatva prakAza keTalAka dharmaniSTha zrAvake saceta pANI pIvAnA paNa paccakhANa. karI le che. tathA pANI ghInI peThe vApare che. ghI to nirjIva che. paNa pANImAM te asaMkhyAtA jIva che. 3. teukAya-agni dazadhAruM khaDraga che. arthAt tenI daze dizAethI jhapaTe caDatA trasa sthAvara jIvonuM te bhakSaNa karI le che, ema jANI agninA AraMbhathI AtmAne vizeSataH bacAvavo joIe. keTalAka lokone oDhavA paheravAne aneka vastrono roga hovA chatAM garIbanI dekhAdekhIe rastAne kacaro ekaTho karI tApaNuM karI tApe che athavA sagaDI vageremAM chANAM, lAkaDAM, vagere saLagAvI tApavA bese che. khetImAM khUba upayogI thatuM chANa ane anya raI vagere aneka kAryamAM upayogI thatAM lAkaDAMno potAnA kSaNika sukhane mATe A rIte durvyaya kare che. AvI rIte tApavAthI rUpane nAza thAya che; AgaLanA bhAgamAM garamI ane pRSTha bhAgamAM zaradI sahevAthI taMdurastIne hAni pahoMce che ane bhogajene kadAca vastrAdine jhALa aDI jAya to akALa mRtyu paNa nIpaje che. vaLI, keTalAka loke lagnAdi utsavamAM ke dIpotsavI Adi prasaMge kSaNika majhAne mATe dArUkhAnuM phaDe che, temAM aneka trasa jIvenI ghAta uparAMta ghaNI vAra manuSyanI tema ja mAlamilakatanI paNa hAni thaI jAya che ane dravyane paNa durupaga thAya che. mATe A rivAja paNa anarthakAraka che. dIvALInI lakSmIpUjA lakSamInA Agamana mATe karavAmAM Ave che, paNa bhalA ! lakSmImAM Aga lagADavAthI lakSamI kevI rIte Avaze? A sivAya hamaNAM hamaNAM tamAku pIvAnAM vyasano paNa khUbaja ja vadhI gayAM che. tamAkumAM kazeya svAda nathI. khAnAra, pInAra ke sUMghanAranA meDhA ane nAkamAMthI durgadha nIkaLe che. hoTha, hAtha ane kalejAmAM DAgha paDI jAya che. kALajuM baLI jAya che, kSaya vagere roganI utpatti thAya che. ane vakhate akALa mRtyu paNa thAya che. ItyAdi hAnione pratyakSa jANavA chatAM paNa hukakA, calama, bIDI, sigAreTa, Adi Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 693 prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra pIe che ! zrAvake A prakAranA vyasananA phaMdAmAM kadApi na phasAvuM joIe ane upara batAvelA agninA AraMbha samAraMbhathI dUra rahevuM joIe. tevI ja rIte, dharma nimitte dhUpa, dIpa, yajJa, havanAdi paNa na karavo joIe. ane cUlA, bhaThThI, divA, sagaDI, Adi saMsArArthe AraMbha karavA paDe te jeTaluM banI zake teTale ochAmAM ocho AraMbha karavo joIe. 4. vAyukAya-paMkhAthI, hiMDoLAthI, vAjiMtra vagADavAthI, jhApaTa nAMkhavAthI, phUkavAthI ane ughADe moDhe bolavAthI vAyukAyanA jIvonI ghAta thAya che. vAyunA jhapATAmAM AvIne trasa jIvo paNa marI jAya che. te tenI hiMsAthI jeTale aMze bacI zakAya teTale aMze bacavA prayatna karo. vAyukAyanI rakSA thavI bahu duSkara che. 5. vanaspatikAya-tenA 3 prakAra che: 1. ghauM, caNA, juvAra, bAjarI, Adi dhAnya tathA sUkAM bIja, geTalI, vageremAM eka jIva hoya che. 2. kAcAM phUla, phaLa, bhAjI, taraNAM, pAMdaDAM, DAMkhaLAM, vagerenA seyanA agrabhAga jeTalA eka TukaDAmAM asaMkhyAtA jIva hoya che. ane, 3. kaMdamULa vageremAM anaMta jIva hoya che. saceta vastu bhegavavAne tyAga bane to ghaNuM uttama che, anna vinA te kAma cAlavuM duSkara che. paraMtu lIlatarInA bhakSaNathI te jarUra bacavuM joIe. ane kaMdamUlAdine te sparza sarakhe kare paNa Ucita nathI, te bhakSaNa karavAnI vAta ja jyAM rahI? arthAt anaMtakAya kaMdamUlAdi kadApi khAvAM na ja joIe. dayALu manuSyo pAMca IdriyomAMthI ekAda Idriya kAna, AMkha, vagere kene ochI hoya arthAt baherA, AMdhaLA, mUMgA ke lUlA laMgaDA hoya te temane joI dayA lAve che. to bicArA ekendriya jIvone eka nahi paNa cAra Idriyo ochI che, mAtra eka ja Idriya che, eTale teo te vizeSa dayApAtra che. sthAvara jIvo bicArA karmodaye karI paravaza paDelA kRtakanA phaLe bhegavI rahyA che ane jeo temanI ghAta Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 694 jaina tatvaprakAza kare che temane ghaNuM karmo baMdhAya che, evuM jANI zrAvaka yathAzakita sthAvara jIvenI paNa rakSA kare che ane karAve che. 0 pahelA vatanA 5 aticAra 1. baMdha-keI jIvane gADha baMdhanamAM bAMdhe te aticAra - graMthamAM kahyuM che ke, sAdhujI vIsa vasA dayA pALe che, sAdhunI apekSA zrAvakanI dayA savA vasAnI hoya che, gAthA-jIva suhumA thUlA, sakapA Arabha bhave duvihA / savarAha niravarAha, sAvikkhA eva niravikkhA // artha-sAdhujI tA trasa ane sthAvara bane prakAranA enI dayA pALe che, paraMtu zrAvakathI sthAvaranI dayA pALavI dura hovAthI 20 vasAmAMthI 10 vasA kama thayA. sAdhujI to saMkalpa karI athavA jANIne tathA ajANapaNe ema bane prakAre hiMsAnA tyAgI hoya che, ane zrAvaka saMkalpathI tA basa jIvanI hiMsAnA tyAgI hoya che, paraMtu sthAvaranA AraMbha karatAM kadAcita trasa jIvanI hiMsA paNa thaI jAya che, tethI 10 vasAmAMthI 5 vasA kama . sAdhu to aparAdha ane niraparAdhI banenI rakSA kare che ane zrAvakane to niraparAdhIne haNavAno tyAga che, paraMtu A vratanI dhAraNa karanArA rAja paNa hoya che ane temane saMgrAmAdino prasaMga paNa prApta thAya che. tathA anya zrAvakane corAdino prasaMga paNa prApta thAya che ane cora tathA za mAravA mATe Ave tene mAravAne prasaMga paNa AvI jAya che ityAdi kAraNothI aparAdhIne rakSA karavI dura hovAthI pa vasAmAMthI rA vasA kama thayA, have ratAdhu tA sApekSakAraNavazAta ane nirapekSa-vinA kAraNa bane prakAranA hiMsAnA tyAgI che, ane zrAvaka nirapekSa hiMsAnA to tyAgI hoya che, paraMtu sApekSa hiMsAno tyAga karavo duSkara che, kemake cAlatA baLada azvAdine cAkhU: AdithI prahAra kare, tathA zarIramAM kRmi Adi jIva saheje utpanna thAya tene mATe julAba Adi auSadhopacAra kare che eTalA mATe 2 vasAmAMthI 1aa vaso dayA ja pALI zake che, * 1, jema koIne amuka vastunA pratyAkhyAna hoya chatAM te vastu grahaNa karavAno prayatna kare te atikrama; 2. te vastunI pAse jAya te vyatikrama; 3. tene grahaNa karI le te aticAra, ane, 4. te vastu bhole to anAcAra, ati kamanuM pApa pazcAttApa karavAthI, vyatikramanuM pApa AlocanAthI, aticAranuM pApa prAyazcitathI ane anAyAranuM pApa mULa vatAcAra karavAthI prAyazcita thAya. A cAra prakAranA upAyathI te pApa dUra thAya che A cAra prakAranAM pApamAMthI aticAra e trIjA prakAranuM pApa javuM. Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65. prakaraNa 5 muM : sAgArI dhazrAvakAra lAge. jema putra, bhAI, strI, mitra, zatru, dAsa, dAsI, Adi manuSya, gAya, bheMza, azva, Adi pazu, popaTa, menA, kUkaDA, Adi pakSI, sApa, ajagara, Adi apada, ItyAdi prANIone doraDethI ke sAMkaLathI bAMdhe, heDamAM nAMkhe, hAthapagamAM beDI nAkhe, khoDanI sAthe. bAMdhI mUke, makAnamAM, pAMjarAmAM ke TopalA vageremAM pUre, A pramANe baMdhanamAM nAMkhavAthI aticAra lAge che. kemake te bicArA jIvo paravaza paDI ati kaSTa pAme che, gabharAya che, taraphaDe che, mATe AvAM dayAhIna kRtya zrAvakane karavAM yaMgya nahi. kadAcit koI manuSya gunAhita kRtya karavAthI zikSAne pAtra jaNAya temaja kaI pazu kAbumAM rahetuM na hoya, nukasAna karatuM hoya ane te vacananI zikSA mAtrathI samajatuM na hoya ane tene kadAca baMdhanamAM nAkhavAnI khAsa jarUra paDe e prasaMge prApta thatAM majabUta baMdhane na bAMdhe ke jethI tene IjA pahoMce athavA Amatema pharIharI na zake, temaja agni Adi upadrava prApta thatAM te chUTI potAne bacAva paNa na karI zake. AvA gADhA baMdhane bAMdhavAthI kaI vakhate te jIva mRtyu pAmI jAya te paMcendriya jIvanI hiMsAnuM pApa lAgI jAya che. vaLI, zrAvakoe pakSIone paNa pALavA na joIe. pakSIone pAMjare pUrI temane mevA miSTAna khavarAve to paNa tene baMdhana samajI bahu duHkhI thAya che. kadAcit ghAyala thayela pakSIne tenI rakSA nimitte pAMjarAmAM rAkhavuM paDe to ArAma thayA bAda baMdhanamukta karI devuM. 2. vahe-koI paNa prANIne prahAra kare, mAra mAre te aticAra lAge. upara kahyA pramANe kaI gunegAra vacanathI ke baMdhanathI samajatA na hoya, temaja pazu vagere sIdhe raste cAlatAM na hoya. ane temane lAkaDI, cAbuka AdithI prahAra karavAnI jarUra UbhI thAya te nirdayapaNe evo mAra na mAre che, jethI tene aMga upara seLa. UThI Ave, lohI nIkaLe, mUchita thaI jAya ane mRtyune prApta thAya. Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na tatva prakAza AvA prakAranA prahAra zrAvaka kadApi na kare. vaLI, je ThekANe eka vAra mAra mAryo hoya te ja ThekANe bIjI vAra prahAra na kare, tema ja zira, gudA, guptadriya, hADakAM, vagere marmasthAna para prahAra kare nahi. kAraNa ke marmasthAna para prahAra karavAthI temane bahu duHkha thAya che. evuM jANuM evA sthAna para prahAra na kare. 3. chavie--aMge pAMganuM chedanabhedana kare te aticAra lAge. keTalAka ajJAnI jana gAya, bheMsa, baLada, ghoDA, vagerene AjJAmAM calAvavA mATe tenAM nAka vIMdhI natha nAkhe che, gheDAne loDhAnA kAMTAvALA cokaDAM caDAve che, pagamAM khIlA ane nALa jaDAve che, tathA zobhA nimitte trizUla cakAdi tapAvelAM leDhAM tenA aMga para cAMpI daI cAmaDuM bALI de che, kAnanuM chedana karI kaDIo paherAve che, pUMchaDAM chede che, zIMgaDAM kApI nAMkhe che. guplendriyanuM chedana kare che, khasI karI puruSatvahIna karI nAkhe che. ityAdi nirdayatAnAM kAma karavAM ke karAvavAM te zrAvakane bilakula ucita nathI. kadAcit koI aMga saDI jAya athavA gaDa, guMbaDa, rasaLI, vagere thavAthI tene duHkhamukta karavA mATe aMgopAMga chedAvavAM paDe te ArAma thatAM sudhI tenI pAsethI kAMI kAma na le. tevI ja rIte, putra, putrI, zrI Adine dAgInA paherAvavAne mATe tenAM kAna, nAka Adi vIMdhAvavAM paDe te temanI icchA viruddha balAkAre kadI paNa na vIMdhAve. 4. aIbhAre-manuSya, pazu, vagere pAse tenA gajA uparAMta bhAra lAde athavA kheMcAve to aticAra lAge jemake gADI, ghaDAM, baLada, pADA, majUra, ItyAdi dvArA koI sthaLe kaI mAla pahoMcADavAne prasaMga prApta thAya, to jenI pITha para, kAMdha para gaDa, muMbaDa, cAMdAM Adi kaI prakAranuM darda thayuM hoya athavA te bhUlo, laMgaDo, apaMga, durbaLa, rogiSTha, ochI umaravALA ke vRddha umaravALA tathA hIna ziktivALo hoya to tenA upara kaI prakAranuM vajana lAde nahi. kema ke te bicArA bahu ja duHkha pAme che, ane koI vAra temanuM mRtyu paNa thaI jAya che. Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma--zrAvakAcAra kadAcit kaI majUra garIba hoya ane udaranirvAha arthe vajana uThAvavuM kabUla paNa karI le, te tenA para dayA lAvI kAma lIdhA vinA ja yathAzakti sAtA upajAvavI te dayALu zrAvakanuM kartavya che. paNa je nIrogI, hRSTapuSTa, vajana uThAvavAne sAmarthyavAna hoya to paNa tenI pAse zaktithI adhika athavA dezakAlanI pracalita maryAdAthI vadhAre je upaDAve nahi. pazu para pramANasara bhAra bharyA pachI te upara svArI kare nahi. svArI karavI hoya te A che bhAra bhare. manuSyane vajana uThAvavA ApatI vakhate pUchI le ke tuM ATaluM vajana upADI zakIza? vadhAre uThAvavAnuM kadI kahe nahi. tathA savAmaNa hoya te vastune eka maNa che evuM asatya kadApi bole nahi, tema ja gajA uparAMta vadhu paDato paMtha karAve nahi. 5. bharUpANayue-bahAra pAne viga paDAve, aMtarAya pADe te aticAra lAge. svajana, mitra, gumAstA, dAsI, gAya, ghoDA, vagere pazu pitAne Azrita rahetAM hoya temane koinA AvezamAM AvI che ke gunAnI zikSA karavA mATe athavA moMghavArI ke duSkALAdi prasaMge bhUkhyA tarasyAM rAkhe nahi. bhUkha tarasathI koi ane veranI vRddhi thAya che, tenA AtmAmAM bahu ja kaluSita bhAva rahe che. tethI cIkaNuM karma baMdhAya che. keTalAka nirdaya ane ravAthI loko vRddhAvasthAne kAraNe athavA rogAdithI nirbaLa ane nirudyamI thayelAM mAtApitAdi svajana, dAsa, dAsI, gAya, baLada, Adi pazuone niHsatva, vAsI athavA kharAba khorAka Ape che. nokaronA pagAra ghaTADI nAkhe che, ghAsa, dANANI, vagere kharAba khorAka Ape che tathA kamatI Ape che. dUjhaNa pazu dUdha ApatAM baMdha thAya eTale tene peTapUrNa ghAsacAro ke khANa Ape nahi, ane keTalAka duSTa to mRtadanI banI vRddha ane nakAmAM pazuone kasAIkhAne athavA khATakIne vecI de che. AvA ghera anyAya kare che. AvAM kAma karavAM zrAvakane bilakula ucita nathI. kemake sukha Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 698 jaina tattva prakAza ane ArAma ApaNane jeTalAM priya che teTalAM ja temane paNa priya che. peAte meAjazeAkha uDAvavA ane AzritAne talasAvavAM te dayALunu vya nathI. peAtAnAM mAtApitA, vajana ke jemaNe ApaNA upara ghaNA ghaNA upakAra karyA che ane mahAkaSTa prApta karelI lakSamI paNa ApaNane suparata karI che, A badhuM eTalA mATe karyuM che ke, amArI vRddhAvasthAmAM tee amane sukhI karaze, pAlana pASaNa karaze. Ama chatAM temanI sAthe kRtaghnatA karavI, vizvAsaghAta karavA te dhAra pApa che. jemanI dolata vaDe pAte sukhApabhAga karI rahyA che, evAM mAbApa athavA jemanA parizramanA pariNAme paisA prApta thayA che evA gumAstA, dAsa, dAsI ke jemaNe AkhI umara mahenata majUrI karI zeThanuM ghara bharyuM... hAya, te vRddha thAya ke rAgAdi kAraNe azakta ane tyAre temane duHkhita dazAmAM cheADI devAM, pagAra baMdha karavA, AjIvikA teDI nAkhavI e paNa vizvAsaghAta ja che. ane emAMthI adhika upakAra pazuonA che. bicArAM nirmAlya ghAsacArA khAi ne dUdha, ghI, mAveA, mAkhaNa, malAI, chAza Adi baLaprada ane svAdiSTa padArtho ApIne ApaNuM pASaNa kare che. temanA janatA upara keTaleA mahAna upakAra che? je mAtAnuM varSa be varSa dugdhapAna karIe chIe temanI umarabhara sevA karIe chIe, teA pachI varSonAM varSo sudhI eTale jIvanabhara dugdhapAna karAvanAra mahAmAtA gau Adi prANIonI keTalI sevA majAvavI joie ? vaLI, eka mAtAnuM dUdha pInArA be bhAie paraspara kevA saMbaMdha rAkhe che! te pachI gaumAtAnA putro pratye paNa ApaNe premabhAva zA mATe na rAkhIe? enA upara julama karIe, ane jiMdagIbhara napuMsaka banAvI daI e e keTalI kRtaghnatA ! keTalI nirdayatA ! sagA bhAI e vakhate meimAna bane che paNa pazu tA. bhAithI paNa vizeSa madadarUpa nimakahalAla ane upakAraka hAya che. Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra jarA AMkha ughADIne juo te kharA ! gAyanA putro jagata para keTale anahada upakAra karI rahyA che ! haLa kheMcI anna, vastra, utpanna karavAmAM madada kare che, kesa vaDe kUvAmAMthI pANI kADhavuM, gajA uparAMta bhAra bharyo hoya chatAM Icchita sthaLe pahoMcADI de, bhUkha, tarasa, TADha tApa sahIne khADA, TekarA, pahADa ke ujajaDa jamIna vagerenI darakAra ryA vagara avirata parizrama karI mAnavajAtanAM anekavidha kAryomAM madadagAra thavuM, sumitranI peThe pAlaka pratye premabhAva rAkhavo, suziSyanI peThe tADanatarjana sahetAM sahetAM sevA karavI, vizvAsu nokaranI peThe paheregIrI karavI, sAdhunI peThe jevo maLe tevo rAka khAI saMtuSTa rahevuM e badhuM pazu vinA koNa karaze? UnanAM garama vastro ane kastUrI jevA bahu mUlyavAn padArtho. paNa pazuone pratApe ja prApta thAya che. vizeSa zuM kahIe ? pazuonA zarIrathI utpanna thatAM chANa, mUtra paNa nakAmAM jatAM nathI. khAtararUpe, baLataNarUpe, auSadharUpe, ghara svaccha karavAmAM ema aneka prakAre upayogI nIvaDe che. teo marI gayA pachI paNa temanA zarIrano koI padArtha nakAme jato nathI. temanA cAmaDAnAM pagarakhAM bane, te kAMTA kAMkarA, tApa, TADhathI paganuM rakSaNa kare, hADakAM khAtaramAM upayogI thAya; evAM upayogI. ane upakAraka prANIo sAthe vizvAsaghAta karavo, kRtaghanatA karavI e mahApApa che. Ama vicArI je dharmAmA hoya te pazuonuM temanI jiMdagI. sudhI potAnA kuTuMbIonI peThe pAlanapoSaNa kare che. dUdha detAM baMdha thAya, vRddha, azakta ke rogI thAya to paNa temane khAnapAnanI aMtarAya pADatA nathI, kADhI mUkatA nathI ke ghAtakI manuSyone vAdhIna. karatA nathI. kadAcit manutha athavA pazu dvArA kaMI bagADa thaI jAya te. vicAravuM ke jANI joIne te koI kharAbI karatuM ja nathI, koI kAraNathI * yasmina jIvati jIvanti, bahavaH santu jIvati ! jAveda ji ni yukate, caMdavA vApUjana !! artha--jenA AzrayathI dhaNA jIva jIvita rahe te ja jIvatara che, nahi. te pitAnuM peTa to kAgaDA paNa bhare che. Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza bhUlathI ke paravazapaNAthI A kharAbI thaI haze, te jevI rIte ajJAna bacuM kaMI bagADa kare te tene nAdAna jANa kSamA karavI joIe, vacana dvArA karAtI zikSA ghaNI mAnI levI, paraMtu bhUkhyA tarasyAM rAkhavAM anucita che. kadAcita ema paNa banavA joga che ke, bhUkha tarasane daMDa ApyA vinA te sudhare tema nathI te jyAM sudhI temane khavarAve pIvarAve nahi tyAM sudhI pote paNa khAnapAna bhagave nahi. javarAdi roganI nivRtti mATe lAMghaNa karAvavI paDe che te vAta alaga che 4. ukta pahelA vratanA pAMca aticAra adhogatimAM laI javAvALA che. tenAthI AtmAne bacAvavAne mATe tenuM jANapaNuM te jarUra karavuM joIe. paNa te aticArone AcaravA nahi-aMgIkAra karavA nahi. A pramANe prathama vratanuM arthAt bhagavatI dayAnuM je jIva samyapha prakAre ArAdhana karaze te bane lokamAM Arogya prApta karaze, baLavaMta thaze, jaya ane ezvaryAdi aneka sukhone bhetA banI kamazaH thoDA ja bhavamAM mokSanAM anaMta sukha prApta karaze. : zrI upAsaka dazAMga sUtranA prathama adhyayanamAM bhagavaMta zrI mahAvIra svAmIe AnaMdazrAvakane vratAnA aticAra batAvatAM prathama vatanA pAMcamA aticAramAM kahyuM che ke "mattairl kuchag arthAta zakti hovA chatAM paNa jo koIne AhAra pANInI aMtarAya pADIza to tArA pahelA vratamAM aticAra lAgaze. eTalA mATe zrAvake savA pahAra divasa caDe tyAM sudhI potAnAM gharanAM dvAra ughADAM (abhaMgadvAra) rAkhatA hatA, kAI paNa bhUpo to potAnAM dvAra para AvI nirAza thaI pAchA na phare. ahIM ke kahe ke, zrAvaka tA sApune dAna devA mATe ughADAM dvAra rAkhatAM hatA. to A sthana zAstrathI maLatuM nathI. kema ke cothA ArAmAM to sAo be pahora divasa caDayA pachI ja gocarIe jatA hatA. tethI A niyama abhyAgatane mATe ja hatA, aphasosanI vAta to e che ke, A zAstrane mAnanArA ja bhUkhyA tarasyAM abhyAgatAne annapAna devAmAM ekAMta pApa batAve che, teo ukta jinavANIne viparIta pariNamAnI bheLAone bhramamAM nAMkhe che, sujJa janoe AvA utsava prarUpakonA phaMdAmAM phasAvuM na joIe, Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 701. prakaraNa 5 muM : sAgArI dharmazrAvakAcAra jahA dhannANa khakhaNaTTA, kara ti vaio jahana he vattha ! taha paDhama vaya rakkhaNaTThA, karati vayAi sesAi !! artha jema dhAnyanA khetaranI rakSAne athe tenI cAre tarapha kAMTAnI vADa kare che, tevI ja rIte A prathama vratanA rakSaNArthe AgaLa kahIe chIe te badhAM vrata vADarUpe jANavAM. bIju aNuvrata sthala-mRSAvAda ramaNuM sAdhunI peThe sarvathA mRSAvAdathI nivRtta thavuM e gRhasthane mATe muzkela che. kemake gRhasthathI sahajamAM badalAI jAya che ke, UTha ! UThe ! pahora dI caDI gayo, ane divasa te eka ghaDI paNa caDe na hoya ityAdi aneka prakAranAM nAnAM nAnAM jUTha vacana saheje belAI jAya. sthUla mRSAvAda pAMca prakAranAM kahyA che. tene tyAga karavo. 1. kanAlika-kanyA saMbaMdhI mRSAvAdaH jema keTalAka zrImAne pitAnI putrIne zrImantane ghera ApavAne mATe, dravyanA lAlacuo dravyapArjana karavAne mATe, tema ja sagA saMbaMdhIo tathA mahAjananA movaDIo khuzAmata karavAne mATe ItyAdi aneka kAraNothI vevizALanA kAmamAM varakanyAnI gyAyegyatA ke ummaranA saMbaMdhamAM asatya bole che. AMdhaLI, kANI, baherI, lUlI, laMgaDI, kulakSaNI, aMgahIna, rUhIna, buddhihIna, ityAdi durguNo kanyAmAM hovA chatAM tene chupAvI, kanyAnI khoTI prazaMsA karIne saMbaMdhIone phasAvI de che. lagna thayA bAda jyAre te kanyAnA durguNa pragaTa thAya che, tyAre tenA patine tema ja kuTuMbIene ghaNe pazcAttApa thAya che. aneka jhaghaDA UbhA thAya che, saMtApa. ane kalezathI te daMpatIne janmAro vyatIta thAya che. AghAta paNa lAge che. A ja pramANe, 12 varSanI bALakIne 60 varSanA buThThA sAthe paraNAvI de che, bIbI gharoga thAya tyAre miyAM ghara (kabara) joga thAya e kahevatane caritArtha kare che. vaLI, 16 varSanI kanyA ane 10 varSano pati evAM kajoDAM joDI Ape che. A prakAranA ayogya saMbaMdha joDavAthI aneka anartha utpanna thAya che. dayAmULa parama jaina dharmanA Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * '7012 jana tatva prakAza pALanArA ane mahAjana nAma dharAvanArAmAM AvuM bane to te sadAzcaryanI vAta che. keTalIka halakI gaNAtI kemomAM paNa atyaMta garIbInA duHkhathI pIDita hovA chatAM paNa teo kanyAvikA nimitte eka koDI paNa letA nathI. balka kanyAne yathAzakti kariyAvara kare che. vaLI keTalIka komamAM putrInA gharanuM pANI pIvAnuM paNa niSedha karyuM che. teo putrIne gharanuM pANI paNa kadI pItA nathI. ghaNA loko dravyanI lAlace potAnA peTanI dIkarIne gAya bakarInI peThe vece che. maDe mIMDhaLa bAMdhe che. te bicArI Akho janmAro roI roI pUrI kare che. AvA duHkhanI khAImAM dIkarIne dhakelI detA mAbApane jarA paNa dayA ke zarama AvatI nathI! are, kasAIthI paNa adhika nirdaya kaThora haiyAvALA banIne potAnI pyArI putrInA raktamAMsanuM zoSaNa thaI jAya, bicArI jhurI jhUrIne mare, evAM ghera apakRtya karatAM lagAra paNa acakAtA nathI, kajoDAM ane kanyAvikrayanA kAraNathI bAlavidhavAonuM pramANa divase divase vadhatuM jAya che. eTaluM ja nahi paNa vyabhicAra, garbhapAta, bAlahatyA ane AtmahatyA jevA ghara anartho thaI rahyA che chatAM paNa mahAjanonI AMkha hajI ughaDatI nathI. AvAM kRtya kare che te zrAvakapadane to lAyaka nathI. paNa temanAmAM mANasAI paNa nathI, ema kahIe to paNa jarAya atizayokti nathI. ATalA mATe je zrAvaka hoya che te kannAlikane tyAga avazya kare che. kannAlika zabdamAM vara x alika eTale vara saMbaMdhI jaThuM bolavuM tene paNa samAveza thaI jAya che. viSayalelupI vRddha vaye paraNavAne taiyAra thanAra leka paNa samAjane zApa samAna che. AvA lokene sahakAra Apa e paNa mahA anarthanuM kAraNa che. buDhApAmAM vararAjA banavAnI abhilASAe kalapa lagAvI dhoLA vALane kALA kare che, paththaranA dAMtanI batrIzI caDAve che, vagere DhagathI potAnI ummara nAnI batAvI bIjAone phasAve che. keI pUche ke keTalAM varSa thayAM? te vApha paTutAthI tene chetare. AvAM kRtya zrAvakone mATe taddana anucita che. Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM: sAgArI dharma-zrAvakAyAra AvI ja rIte. dattaka putra levA mATe ke ApavA mATe, gumAstA nAkara rAkhavAne mATe temanA yathArtha guNa avaguNane chupAvI asatya khele che. A mANasa satyavaMta che, zIlavaMta che, dayALu che, pramANika che, sAhasika che, udyamI che, ItyAdi khATu melIne anyane phasAve che. pachI te cAra, bharADI, vyabhicArI, Adi dugu NuvALA nIkaLe to paraspara anene aneka kaSTa uThAvavAM paDe che. A ja pramANe, peApaTa, menA, kamRtara; Adi badhAM dvipadI pakSIonA sabaMdhamAM paNa jANavuM. zrAvakoe AvI jAtanA pRSAvAdathI nivavu jeI e. 2. gavAlika--gau saMbaMdhI mRSAvAda-catuSpadomAM gAya zreSTha hAvAne lIdhe ahIM gau zabda grahaNa karyA che paraMtu badhAM catuSpadonA AmAM samAveza thAya che. eTalA mATe gAya, bheMsa, gheADAM, hAthI, baLada, pADA, UMTa, bakarAM, vagere pazuone vepAra karavA te zrAvakone anucita che ja; paNa kadApi ghara saMbaMdhI pazu Adi vecavAnA prasaMga prApta thAya te zrAvaka jarA paNa asatya khele nahi. jevI rIte ajJa leAbhIjane auSadhAdi prayAga karI gAya, bheMsa, vagerenA Au meTA banAve che. athavA zI'gaDAM vAMkAMcUkAM ke kharAkha AkRtimAM hAya tene sArI AkRtimAM banAvI de che ane kahe che ke, A gAya vA bheMza bahu sArI che, seAjI che, ghaNuM dUdha de che. A baLada ke gheADA cAlavAmAM teja che, umaramAM nAnA che, vagere khATA guNa batAvI vece che. ane pachI kahyA pramANe na hAya tA kharIdanArane ghaNA pastAvA thAya che ane pazu duHkha pAme che mATe evu* kRtya. zrAvake karavuM anucita che. zrAvake catuSpada saMbaMdhanA jUDathI nivavu' joIe. 3. bhAmAlika-jamIna saMbaMdhI mRSAvAda-jamIna be prakAranI hAya che. 1. kSetra-khullI jamIna te khetara, vADI, khAga, jaMgala, kUvA, taLAva, vAvaDI, vagere ane, ra. vattha DhAMkI jamIna te ghara, havelI, dukAna, vakhAra, vagere jamIna saMba'dhI jUTha bAle. jemake, je khetara ke bAga bagIcAmAM dhAnya ke phaLAdinI utpatti thADI hAya athavA halakA prakAranI hAya tene vizeSa ane UMcA prakAranI utpatti thatI hAvAnu 703 Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 704 jaina tatva prakAza kahe, je jaLAzayanuM pANI kharAba ane rogiSTa hoya tene svAdiSTa svaccha, Arogyaprada ane akhUTa batAve, makAnamAM vyaMtarAdine ke sarpadino upadrava hoya-viSama sthAna Adi doSayukta hovA chatAM nirUpadravI sAtAkArI kahe. A pramANe kharAba vastune sArI kahI bIjAne UMcI kiMmate vece, vizvAsaghAta karI bIjAne phasAve, tathA duzmanonI sArI vastune kharAba batAvI tenA grAhakone bharamAvI lAbhAMtarAya pADavAthI aneka jhaghaDA utpanna thAya che, ane zrAvakane vizvAsa uThI jAya che. bIjA paNa ghaNu anartha thavA pAme che. eTalA mATe upara kahelAM jUTha bolavA nahi, dago kare nahi. bhomAlika zabdamAM badhI apada (paga vagaranI) vastuone samAveza thAya che. AthI saceta mATI, pANI, vanaspati, phaLa, phUla, dhAnyAdi mATe tathA aceta vastu vastra, bhUSaNa, sUvarNa, cAMdI, vAsaNa, vagerene mATe, mizra vastu kariyANA Adine mATe paNa asatya na bolavuM. kemake jeo ukta prakAranuM juTha bole che te paNa anarthanuM kAraNa che. evuM jANuM zrAvake apada vastuone mATe paNa juTha bolavuM na joIe. 4. thApaNumesa-keInI thApaNa oLavavA juThuM bolavuM te thApaNamese. keI manuSya mahA parizrame yogyAyegya karmo karIne dravyapArjana kare ane te dravya samaya para mane kAmamAM Avaze ItyAdi vicAra karI pitAnAM saMbaMdhI janone te prANathI paNa adhika priya evuM dravya gupta rAkhavA mATe Ape. mitra athavA zAhukAra upara vizvAsa rAkhI chAnI rIte sepI jAya, pachI te dravyanA lebhamAM lebhAIne mitra athavA zAhukAra te dravya athavA AbhUSaNAdika (thApaNa mUkela padArthone) chupAvI de, bhAMgaphoDa karI tenuM rUpAMtara karI nAkhe athavA vecI nAkhe. ane jyAre te pAcho levA Ave tyAre "ra koTavAlane daMDe" e kahevata pramANe pitAnI corI chupAvavA mATe te bicArAne cora TharAvI tenA para juThAM kalaMka caDAve, bicArA nirdoSa garIbanI phajetI kare, kemake tenuM sAkSIbhUta to kaI hotuM nathI. Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma zrAvakAcAra 705 AvA jalama joIne te bicArA dimUDha thaI jAya che. keTalAka te gAMDA banI jAya che. koI te te ja vakhate dahezatane mAryo hebatAIne marI jAya che. ane keI jiMdagIbhara nUrInUrIne mare che. AvA vizvAsaghAtI, mitradrohI manuSyono pApano ghaDo jyAre bharAya che tyAre phUTI jAya che. ane te A bhavamAM badhe phiTakAra pAme che, aneka kaSTa bhagave che ane marIne durgatimAM jAya che. anyAyathI upArjana kareluM dravya kadApi sukhadAtA nIvaDatuM nathI ane vizeSa TakatuM paNa nathI. thApaNa oLavavAvALA kukama AgAmI bhamAM vidhavApaNuM, vAMjhiyApaNuM, daridrIpaNuM pAme che tathA naraka, tiryaMcagatinAM ghora duHkhane pAme che. AvuM anarthanuM kAraNa mRSAvAdane jANI zrAvakoe evA harAmanA dhananI svane paNa IcchA na karavI. pa kUDI sAkSI-nyAyAlayamAM beTI sAkSI ApavI e paNa mahA anarthanuM kAraNa che. keTalAka vakIla, berisTaro dravyanI lAlacamAM paDIne, keTalAka nyAyAdhIze lAMca rUzvata khAIne, keTalAka harAmakhoro paisAnI lAlace kerTa kacerImAM beTI sAkSI ApIne, keTalAka khuzAmatiyA leke mitra svajanAdinA mehamAM ke zaramamAM paDIne rAjasabhAmAM, paMca samakSa, athavA anya janasamUhamAM beTI sAkSI pUre che, khATAne sAco ane sAcAne peTa TharAve che, nyAyIne anyAyI ane anyAyIne nyAyI TharAve che. jyAre eka sAro mANasa beTe kare ane tene vAjabI haka mAryo jAya tyAre tenA AtmAne keTaluM aparimita duHkha thatuM haze tene khyAla karatAM paNa kaMpArI chUTe che. ghaNI vAra AvA viSama prasaMge keTalAkane ApaghAta karavA paDayA che. kUDI sAkSIrUpa mRSAvAda mahApApanuM kAraNa che. te A bhava ane parabhavamAM parama duHkhadAtA che. tane navase aMte satyano ja jAya che. e kahevata pramANe jyAre satya prakaTa thaI jAya che. + tyAre te asatya sAkSIDhArene rAjadaMDa, + pApa chipAyA nA chipe, chipe te moTo bhAgya, dAbI dubI na rahe, rUI lapeTI Aga. artha-jema rUmAM aMgArA chupAvI zakAtA nathI, tema pApa paNa chAnuM rahI zakatuM nathI. 45 Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 706 jaina tattva prakAza paMca daMDa, apayazaAdi aneka saMkaTonI prApti thAya che, zrAvaka beTI sAkSI kadApi Apate ja nathI. uparyukta pAMca prakAranAM jUThamAM prAyaH badhAM jUThane samAveza thaI jAya che. zrAvaka tenA pratyAkhyAna pahelA vratanI peThe be karaNa traNa joge kare che. phakta anumodana khulluM rahe che. kemake kadAca koI kahe ke, tamArI bheLI kanyAnuM vevizALa sAcuM khoTuM bolIne amuka sAre ThekANe karI Avyo chuM, athavA tamAruM makAna ke khetara sArA bhAve vecI nAMkhyuM che. tamArA putrane choDAvavA mATe mAre kerTamAM ATaluM beTuM te bolavuM ja paDayuM. thApaNa mUkavAvALo marI gayo athavA nirvaza gaye vagere sAMbhaLatAM cittamAM prasannatAnI prApti thAya che-thaI jAya che. jo ke sujJa zrAva ke te A prakAranI anumodanAthI paNa AtmAne bacAvo joIe. bIjA vratanA pa aticAra 1. sahasA abhakhANe-sahasAvyAkhyAna arthAt keIne prAsake paDe tevuM bele to aticAra lAge. jema kAgaDo hRSTapuSTa pazune Ine duHkhita thAya che, kemake tyAM tene khAvAnuM kazuM maLatuM nathI. paNa bhADuM paDayuM hoya, keI aMga saDyuM hoya, vagere joIne te khuzI thAya che. AvI ja rIte chidroveSI mANase jJAnI, guNI, zuddhAcArI, zrImAna, buddhimAna, tapasvI, kSamAvaMta ItyAdi guNothI alaMkRta mahApuruSone joIne, temanI kIrti-mahimAne sAMbhaLIne tene sahana na karatAM UlaTa mAtsaryabhAva dhAraNa kare che. kemake satpuruSanAM sadAcaraNa joIne sAmAnya manuSya evA durgAnAM durAcaraNane jANI zake che, tethI durAcaraNa ane kukarmIone potAnI yatheccha pravRttio calAvavAmAM aMtarAya UbhA thAya che. AthI teo potAnI nIcatA chupAvavA tema ja pApa-pravRttio cAlu rAkhavA puruSenA upara mithyA kalaMka caDAve che ane kahe che ke, ame emane bahu sArI rIte oLakhIe chIe. teo brahmacArI kahevarAve Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM ; sAgArI dharma-zrAvakAcAra 307 che paNa guptapaNe vyabhicAra seve che, kSamAvaMta dekhAya che paNa prasaMga paDatAM amArAthI paNa vizeSa krodheAdvaita banI jAya che, uparathI zuddhAcArI dekhAya che paNa aMdarakhAne badhu peAla peAla calAve che, paDitAInA DALa kare che, paNa ame praznAdi dvArA parIkSA karI lIdhI che; kaMI jANutA nathI. ItyAdi aneka prakAranAM mithyA deSArApaNuM karI, jJAnI guNI mahApuruSo ke mahAsatInI niMdA karI cIkaNAM karma bAMdhe che. A karmonA udaye karI A bhavamAM ane parabhavamAM aneka prakAranA kalaCkI kalakita thAya che, ema bhagavatI sUtranA 5 mA zatakanA chaThThA uddezAmAM kahyuM che. eTaluM ja nahi paNa, te mukhapAkAdi aneka rAgethI piDAya che ane naraka tiya "cAdi gatimAM anaMta kALa paryaMta paribhramaNa kare che. mATe A aticArane duHkhanuM kAraNa jANI AtmAthI zrAvaka tene parityAga kare che. vagara vicAryuM* khelavuM nahi. keAIne AghAta thAya evuM evuM nahi. 2. rahasA ambhakakhANe--koInAM rahasya eTale chAnI vAta ke chidra ughADAM pADe teA aticAra lAge. chadmastha bhUlane pAtra hAya che. vItarAga sivAyanAM badhAM manuSyeAmAM guNa ane avaguNu banne heAya che. keAIka ja evA vila manuSya hAya che ke jemAM keAI dugu Nu na heAya. durguNI manuSya peAtAnA durguNa tarapha aa lezamAtra lakSa ApatA nathI, para`tu chidragrAhI thaine anyanA avaguNAne grahaNa karI le che. ane aghaDA Adi prasaMgamAM peAtAnI khaDAI ane anyanI laghutA batAvavA mATe sAmAnA durguNNAne jAhera karatA thakA kahe che ke-zuM mADhuM' laI ne mArI sAme khele che! huM tane ane tArA bApadAdAne sArI peThe eLakhuM chuM ! amuka apakRtya te... nathI karyu ke ? tArA amuka sagAe ke bApadAdAe Ama nahAtu karyuM"? AvAM vAkayA sAMbhaLIne sAme mANasa atyaMta zaramiMdo banI jAya che ane tenA dilane ghaNA ja AdhAta paheAMce che. janatAmAM peAte pratiSThita gaNAtA hoya ane A rIte ekadama tenAM chidro khullAM paDavAthI Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 708 jaina tatva prakAza tene meTuM batAvavuM bhAre thaI paDe che, ane keTalAka te ApaghAta karI bese che. AvI ja rIte koI ekAMtamAM vArtAlApa karatAM hoya temane joI temanI aMgaceSTA AdithI saMzaya lAvI rAjamAM jaI cADI kare ke phalANe rAja viruddha SayaMtra racI rahyo che. AnA pariNAme te bicArA binagunegAra upara rAjAne ke rAjakarmacArIone kopa thAya, tene pakaDI kedamAM pUre athavA bIjI rIte herAna kare. vaLI, keTalAka visaMtaSIo mitromAM phATaphUTa paDAvavA cADIcugalI karI jhaghaDA karAve che, gupta vAte pragaTa karI niMdA kare che, mAnahAni kare che, prIti toDAve che, kaleza karAve che, phajetI kare che ane tenA pariNAme te vajakarmo bAMdhe che. A bhava parabhavamAM aneka prakAranAM dukhe te karmodaye karIne pAme che, ema jANI zrAvakoe badhAne pitAnA AtmA samAna jANI "sAgara para gaMbhIra samudra jevA gaMbhIra, banavuM joIe. dekhavAmAM ke sAMbhaLavAmAM AvelI keInI kharAba vAtane kadApi. pragaTa karavI ja nahi. A pramANe pArakAnA rahasyane pragaTa karavAnA tyAgI hoya te ja zrAvaka kahevAya che. 3. sadAramaMtabhee-pitAnI strInA marma ughADA pADe te aticAra lAge. strInA hRdayamAM vAta echI Take che, eTale te potAnA pyAre. pati upara vizvAsa rAkhI tenI pAse huya khAlI kare che. na kahevAnI vAta paNa kahI de che. AvI vAtomAMthI strInI koI chAnI rAkhavA jevI agya vAta puruSa bIjA koI pAse pragaTa karI de ane strInI jANamAM AvI jAya te tene jabaro AghAta pahoMce che. ane strInI jAta pAchaLamatilI hovAthI te ApaghAta paNa karI bese che. ItyAdi anarthanuM kAraNa jANI strInI kahelI gupta vAta anyane kahevI nahi. tema ja strIonuM paNa kartavya che ke, patie mahAdhIna banI kaMI marma vAta. kahI dIdhI hoya te bIjA keIne kahevI nahi. Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 704 A pramANe ja mitra svajanAdi paNa vizvAse rahI koI gupta vAta kahe te kaIne kahevI nahi. ukta traNe aticArone sArAMza e che ke, je ApaNAthI banI zake te guNavaMtanA guNAnuvAda karavA, paraMtu durguNa te keInA paNa kadApi pragaTa karavA ja nahi. 4. mA vase-mRSA eTale jUTho upadeza Ape to aticAra lAge. jemake hiMsA vagere pAMca Azrava sevavAne upadeza, aSTAMga nimittano upadeza, maMtra, yaMtra, taMtra, auSadhAdine upadeza, pUjA, yajJa, havanane upadeza, snAnane tathA phaLa, phUla, patrAdi teDavAno upadeza, garIba, anAthone annAdithI poSavAmAM pApa che evo upadeza, kaleza utpAdaka ke kalezavardhaka upadeza, pitA-putra, strI-bhartAra, zeTha-nokara bhAI-bhAI, vageremAM paraspara virodha pADavAno upadeza, strIkathA, bhattakathA, dezakaghA, rAjakathA, ItyAdi vikathAo karavI, khoTA prapaMca racIne anyane parAjaya karavAnI saMmati ApavI, ItyAdi prakAranA upadeza te mRSAupadeza kahevAya che. jenA upadezathI je AraMbha athavA kaleza niSpanna thAya che te pApane adhikArI te upadezaka thAya che. asatya upadeza Apavo, anucita ke anupayogI vAte karavI te zrAvakanuM kAma nathI. prasaMga prApta thaye pramANe peta satya + nirdoSa vacaccAra karI AtmAne pApathI bacAve te ja zrAvaka kahevAya che. 4 zrAvake bhASAnA 8 guNa dhAraNa karavA joIe. 1. avasare theDuM bele, bahu bela bela karavAthI kiMmata ghaTe che. 2. thoDuM bole te paNa ISTa, miSTa ane manejha bele koIne jarA paNa du:kha Upaje tevuM ke niMdAyukata na bole. 3. miSTa vacana bele, ane te paNa samayocita bele. rAma nAma sAruM che chatAM lagna prasaMge "rAma bolo bhAI rAma," ema na bolAya. 4. samayocita bole ane te paNa caturAI sahita bele. vAkyAturyathI rAjA mahArAjA temaja moTI pariSadane maMtramugdha banAvI zakAya che Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAra pa. phUDa leha karaNe-khATA lekha lakhe te aticAra lAge, keTalAka lAlacu lAkA bheLA leAkeAne lUTavA athavA adAvatathI bIjAne phasAvavA dagAbAjI kare che. jemake, seAnA AMka upara mI Du caDAvI hajAra banAvI de che. bIjAnA jevA akSare lakhI khATI hUM'DI ciThThI patra lakhe che, khATA dastAveja banAve che, garajavAna manuSyane rU. 100) dhIrI rU. 200) nuM khAtuM paDAvI le che ane tene sAvI vyAja sahita rU. 200) vasUla kare che. lAMca ApIne kheATA sAkSI UbhA kare che, ane rAjamAM khATI arajI ane khATA sAkSIe ApI phariyAda kare che. 10 dedArane jyAre A hakIkata jANavAmAM Ave che tyAre te khicArA garIbane phALa paDe che. te ghaNA ja kakaLATa kare che. paNa sattAvAna leNiyAta AgaLa tenuM kazuM cAlatuM nathI. bicArA peAtAnI AbarU jALavavA dAgInA, kapaDAM, makAna vecI athavA gIre mUkI tenA paMjAmAMthI mahAmahenate chUTe che. ane keTalAka tA AvI ApattimAM phasAI prANamukta paNa thaI jAya che, kadAcit AvI kapaTajALa pragaTa thaI jAya te te dagalabAjanA gharanI ane AbarUnI pAyamAlI thAya che, janasamAjamAM haDadhUta thAya che ane tene jelamAM paNa javuM paDe che. 5. caturAIthI khele ane te paNa abhimAnarahita bole. potAnI prazaMsA pote na kare; tema karavAthI laghutA thAya che, paraMtu anyanA guNAne prasiddhimAM lAvavAthI gaurava vadhe che. 6. abhimAna rahita khole ane te vacaneA bolavAthI, anyanA durguNa prakAzavAthI 7. mabheka na bole ane te paNa evAM vacana samAnya thaI rAke che. paNa marmabhedaka na khole. mArmika ghaNAM aniSTa nIpaje che. zAstranI sAkSIyukta bole. kAraNa, 8. zAstranI sAkSIyukta khole. ane te paNa sa` prANIone sAtAkArI bole. zAstramAM jJeya (jANavA yogya), heya (chAMDavA yogya), upAdeya (AdaravA cogya) ema traNa prakAranAM kathana che. tethI keTalAMka zAstranAM kathana paNa adhikArI c ajJajAne du:khaprada thaI paDe che, jemake A pAThanA artha avasara bvene ja bhUtA diyANaM tamaM tameNaM karI zakAya. Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharmazrAvakAcAra 711 ane garIbonI AMtaraDI kakaLAvIne anyAyathI meLaveluM dhana paNa vizeSa vakhata TakatuM nathI. anyAyopArjita vitta, daza varSANi tiSThati / prAptetu akAdaze varSe, samUla ca vinazyati // artha :-anyAyathI meLaveluM dravya daza varSathI adhika TakatuM nathI, ane kadAcit 11muM varSa TakI jAya te pahelAnuM prApta kareluM dravya paNa tenI sAthe nAza pAme che. A pramANe bIjA vratanA 5 aticAranuM svarUpa samajIne sujJa zrAvake potAnA vratanI rakSA mATe te pAMca prakAranA doSathI hamezAM dUra rahe che. jUTha belavAnAM mukhya 14 kAraNe 1. kepa-kedhane vazIbhUta thayele manuSya keI vAra evuM asatya belI nAkhe che ke jethI padriya jIvanI ghAta thaI jAya che. 2. mAna-abhimAnane vaza paDIne paNa evAM vacana bole che ke jANe mArA sarakhe saMsAramAM kaI thayo nathI, thaze nahi. 3. kapaTabAjI e to jUThanuM mULa ja che. 4. lobha-lAbhane vaza paDI vepArI, brAhmaNa ane nAmadhArI sAdhue jUTha bole che. pa. rAga-rAgane vaza putrAdine ramADatAM jUTha bole che. 6. SaSane lIdhe rujha thaI duzmane upara kalaMka caDAve che, jUThI sAkSI pUre che. 7. hasI-hasI mazkarI karatAM, gappAM mAratAM jUTha bole che. 8. bhaya-bIkane mAryo rAjA, zeTha adhikArI sanmukha pitAnuM apakRtya chupAvavA jUTha bole che. Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1712 jaina tatva prakAza 9. lajajA-zaramano mAryo durgaNa chupAvavA jUTha bole che. 10. kIDA-strI sanmukha jUTha bole che. 11. harSotsAha-usavAdi prasaMge harSAvezamAM jUTha bole che. 12. zAka-viyegAdi prasaMge zaMkAkula thaI jUTha bole che. 13. dAkSiNya-potAnI caturAI bIjAne batAvavA vakIla, beriTara, Adi jUTha bole che. 14. bahu bolavAthI-bahu bola bola karavAnI Teva hoya che. tenAthI paNa jUThuM bolAI jAya che. zrAvakoe uparanAM 14 kAraNone vaza paDavuM nahi, ane kadAcit vaza thavAya te paNa jUTha te bolavuM ja nahi. bIjAM keTalAka satya vacana paNa asatyanA jevAM ja hoya che, jema ke, AMdhaLAne AMdhaLo, kANAne kANo, keDhiyAne keDhiye, napuMsakane nAmarda, hIjaDe, corane cora, labADane labADa, vyabhicArIne vyabhicArI, golAne golo, vidhavAne rAMDa ane vaMdhyA strIne vAMjhaNa kahe. ItyAdi vacana yadyapi satya che, te paNa te vacane manuSyane dukhaprada ane amanojJa hovAthI bhagavAne tevAM vacanane paNa jUThamAM gaNyAM che. zrAvake evAM vacana bolavAM ucita che nathI. jUTha vacananuM phaLa-jUTha belanAranA badhA saddaguNe nAza pAme che, jUTha bolanArane keI vizvAsa karatuM nathI. tenAM maMtra, yaMtra taMtra, vidyA, auSadhi Adi niSphaLa jAya che. jUTha bolanArane vakhate kamote maravuM paDe che. jUThAne leke gappI, labADa, lucce, Thaga, x na satyamapi bhASet parapIDAkAraka ca / loke pi jayate, yasmAt kauziko naraka gataH // artha-je vacane anyane pIDAkArI te satya hoya te paNa bolavAM nahi. kema ke laukika zAstramAM ema saMbhaLAya che ke, kauzika muni anyane duHkhaprada vacana bolavAthI narakamAM cAlyA gayA. Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 713 badamAza, dhUrta, Adi lajajAspada nAmathI saMbodhe che. A pramANe lekamAM aneka hAni thAya che ane mRtyu bAda paralokamAM te mUMge, tetaDe, kaTubhASI, durgadhayukta mukhavALa Adi meDhAnA aneka rogothI grasta thaI duHkhI thAya che. ekendriyAdi jAtimAM utpanna thAya che. tathA narakagatimAM jAya che tyAM paramAdhAmI tenA moDhAmAM kAMTA ke me mAre che, jIbha kheMcI kADhe che, ItyAdi jUTha vacananAM mAThAM phaLane jANIne sujJa jIvoe jUThano sarvadA sarvathA parityAga karavo joIe. satyanuM phaLa-satya saghaLA saddaguNone kheMcI lAve che. satyavaMta sarvane vizvAsapAtra hoya che. karelAM zubha karma ke dharmanAM sarvottama phaLane dAtA satya + ja che. kahevata che ke, "satyakI bAMdhI lamI phira milegI Aya." jyAM satya che tyAM lakSmIne nivAsa che. satyavaMtanuM kArya zIdhra siddha thAya che. satyanA prabhAvathI mahA bhayaMkara rogo paNa nAza pAme che. satyathI saMgrAmamAM tathA saMvAdamAM vijaya prApta thAya che. satyavaMtanAM maMtra, yaMtra, taMtra, vidyA, auSadhAdi tatkALa phaLadAyI nIvaDe che. satyavaMta sadaiva nizcita ane nirbhaya hoya che. tene kayAreya paNa moTuM saMtADavuM * atharvaveda maMDuke paniSadamAM kahyuM che ke, rAjyameva jhare nAstRta arthAta satyane ja jame che; asatyane nahi. nAsti satya samo dharmo, na satyAdvidyate paraM / na hi tIvrataraM kiMcidanRtAdiha vidyate // [mahAbhArata Adi parva ] artha-jagatamAM satya samAna keI dharma nathI ane satyathI ke zreSTha nathI ane asatya samAna keI pApa nathI ane tenA jevuM kaMI bUruM paNa nathI. satyapratiSThAyAm kriyAphalAzrayatvam / [ pAtaMjala yogadarzana ] artha-satyanI siddhi thatAM arthAt satyanuM AcaraNa karatAM kriyAnA phaLanI siddhi thAya che. eTale ke satya AcaranAra je kaMI kahe te pramANe kriyAnuM pariNAma Ave che. Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 714 jaina tattva prakAza paDatuM nathI. satyavaMtanAM kathana nareMdra, surendrane paNa mAnanIya hoya che. satyavaMtanI pAse mahAna puruSo paNa salAha pUchavA Ave che. satyathI duzmana paNa vaza thaI dAsa banI rahe che. satyavaMta A lokamAM naredradevendrane pUjya hoya che ane bhaviSyamAM paNa iSTa, miSTa, priya, Adeya. vacanI ane svarga mekSanAM sukhane bhaktA bane che. trIjuM aNuvrata-zUlAe adinnAdANuo veramaNuM sAdhunI peThe sarvathA prakAre aNadIdhI vastu grahaNa karavAthI arthAt corIthI nivavuM gRhasthane mATe muzkela che. kAraNa ke dhULa, kAMkarA, tRNa, Adi nirmAlya vastuo grahaNa karatI vakhate gRhastha keInI AjJA meLavavAnI darakAra karatA nathI. tema ja kharIdIne lAvelI vastu kadAcita sAmAnI najaracUkathI DI adhika AvI gaI hoya to te pAchI ApavA paNa kaI bhAgye ja jAya che. Ama, saMsAra vyavahAranAM aneka kAmamAM nAnI nAnI corInA doSa sevAI jAya che. ' A prakAranI corI yadyapi lokaviruddha gaNAtI nathI, tathApi lakattara viruddha te avazya che. AnAthI bacAya te ghaNI sArI vAta che. nahi te nIce jaNAvelI cAra prakAranI skUla corI karavAnAM paccakhANa te dareka zrAvake avazya karavAM joIe. 1. khAtarakhaNI-gRhasthane dhana prANathI paNa adhika vahAluM hoya che. dhanavAna manuSya dhananA rakSaNa mATe potapotAnI buddhi pramANe upAye yoje che. jamInamAM dATe che, tijorImAM mUke che, cokI pahere goThave che. jAgate sUve che, ItyAdi prayatna dhananI saMbhALa mATe kare che. paraMtu jeo anyAyathI dravyopArjana karanAra hoya che temane dhanavAnAM tevAM duHkhanI kazI paNa paravA hotI nathI. teo te keza, kodALI, Adi zastraprayAgathI bhIMta vageremAM bAkoruM pADI, bArIbAraNuM teDI, vaMDI vagere oLaMgI guptapaNe rAkhelA dhanane uThAvI jAya che. mAlika jyAre A vAta jANe che tyAre te bicArAne bahu AghAta thAya che, khUba khUba dukha thAya che ane valopAta kare che. Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 715 keTalAka to prANamukta paNa thaI jAya che. kadAcita te cora pakaDAI jAya te tene paNa mArapITa, kArAvAsanAM kaSTa, sudhA, tRSAdi aneka pari tApa veThavA paDe che. ane vakhata para akALa maraNe marI naraka, tiryaMca gatinAM apAra duHkhane bhaktA bane che. mATe corIne banne lokamAM duHkhadAtA jANIne zrAvaka corIne parityAga kare che. 2. gAMsaDI choDI-kaI grAmAMtara ke dezAMtara jatI vakhate tathA. corAdikathI bacavA mATe potAnA prANathI paNa adhika priya dhanane peTI, paTArA, kabATa, DabbA, kethaLI, vageremAM rAkhI athavA gAMsaDI poTalI bAMdhI potAnA pADozI ke mitra svajana para bharose rAkhIne temane tyAM sAcavavA mUke che, pachI te dhanane sAcavanAranI buddhi bagaDe ane lAlacamAM paDI te peTI, gAMsaDI, vagerene khelI temAMthI mAla kADhI le. ane pote zAhukAra che evuM batAvavA temAM bIje kharAba athavA ochI kiMmatane mAla bharI de ane peTI, gAMsaDI, vagere je sthitimAM hatAM tevI ja sthitimAM rahevA de. jyAre mULa mAlika te vastu pAchI levA Ave tyAre tene te soMpI de ane potAnI zAhukArI dekhADavA kahe ke bhAI! joI leje; barAbara saMbhALI leje. pachI ame javAbadAra nathI. te bicAro meLo ane vizvAsu tenA upara vizvAsa rAkhI bahArathI badhuM hatuM temanuM tema jevAthI vagara tye ja potAne ghera laI jAya che. ane ghaNuM ja utsAhapUrvaka peTI Adi khole che. paraMtu jyAre pote mUkelo mAla: temAMthI nIkaLatuM nathI tyAre te bicAro gabharAI jAya che. eka pasAnuM paNa nukasAna thatAM gRhasthane khAvuM bhAvatuM nathI. te pachI jenA upara AkhI jiMdagIne AdhAra hoya tevI vastuo cAlI javAthI tene keTaluM badhuM duHkha thAya ! te vAcake ja vicArI levuM. AvA vizvAsaghAta-mahApApane zrAvaka parityAga kare che. 3. tALuM para pheMcIe karI-kaI manuSya ghara, dukAna, vakhAra, tijorI, peTI, vagerene tALuM vAsI potAnA vizvAsu manuSyane tenI . Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 716 jaina tatva prakAza cAvI seMpI de che. pachI cAvI levAvALA mANasa dhananI lAlacamAM paDI dhaNanI gerahAjarImAM te cAvI vaDe tALuM khelI mAla kADhI laI pAchuM tALuM vAsI che. te ja pramANe, keTalAka munIma, gumAstA, pADozI, eka mALAmAM rahevAvALA, vagere manuSya gharadhaNInI gerahAjarImAM bIjI kUMcI lAgu karI te vaDe athavA khIlA vagere sAdhana vaDe tALuM khelI temAMthI - sAra sAra vastu kADhI le ane pAchuM tALuM vAsI de che. bicArA mAlikane ghara AdimAM pote rAkhelI vastu maLatI nathI tyAre te bahu phikaramAM paDI jAya che. paNa zuM kare? konuM nAma le? ane kadAca nAma le to paNa zuM vaLe? ceranAra sahelAIthI te kabUla kare ja zene? AvAM vizvAsaghAta ane corInAM kRtya baMne bhavamAM bhayaMkara duHkhadAtA nIvaDe che evuM jANuM zrAvaka tevAM karmone parityAga kare che. 4. 5DI vastu dhaNiyAtI jANa grahaNa kare -keInI kaMI vastu kadAca rastAmAM paDI gayelI hoya, athavA kyAMya mUkIne pachI te levI bhUlI gayo hoya te vastu zrAvakane najare caDe ane te jANe ke A vastu phalANuM mANasanI che, grahaNa kare ane chupAvIne potAnI karI rAkhe te zrAvakanuM kAma nahi. AvA prasaMge paMcanI sAkSIe te vastu saMbhALI rAkhe ane mAlika Ave tyAre tene seMpI de ane mAlika na maLe te prApta dravyane paropakAranA kAmamAM vAparI nAMkhe athavA sarakArane svAdhIna kare. paNa aNahakanuM dravya zrAvaka kadApi potAnuM karIne rAkhe nahi. ukta cAra prakAranI corI karanAra rAjathI daMDAya che, kemAM niMdAya che, marIne durgatimAM jAya che ane aneka duHkha pAme che. cerI karavI te laukika lokottara banethI virUddha kRtya che, evuM jANI zrAvaka tene sarvathA parityAga kare che. trIjA vratanA 5 aticAra 1. tenAhaDe-corIne mAla kharIde ke rAkhe te aticAra lAge. keTalAka cerIne tyAga te kare che, paNa prasaMge pAta mUlyavAna Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 717 vastu sastAmAM maLatI joI lalacAIne kharIdI le che. teo manamAM te samaje che ke, A corIne mAla have joIe. paNa vicAre che ke, mAre corIne tyAga che, paNa corAu mAla levAmAM mane zI harakata che, ityAdi kuvicArathI corAu mAla kharIdI manamAM prasanna thAya che ke Aje mane ThIka kamANa thaI. paNa evuM nathI vicArate ke, je A vAta, prakaTa thaI jaze te anekagaNuM dravya devA chatAM paNa IjjatanI rakSA thavI mukela thaze. keTalAka to spaSTatApUrvaka kahe che ke, amane zI khabara ke A corIno mAla che? paNa lAlacanAM paDaLane dUra karI jarA dIrdhadaSTithI vicAre to saheje mAlUma paDI jAya ke A 100 no mAla 75 mAM Ape che tenuM kaMI kAraNa hovuM joIe. vivekI zrAvaka AvI lAlacamAM kadI phasAta nathI, paraMtu corIno mAla kharIda karo te paNa corI samAna jANI tene parityAga kare che. 2. takkarapage-corane corI karavAnI preraNA karI uttajana Ape, te aticAra X lAge. keTalAka lobhI manuSya cirInA mAlamAM adhika lAbha jANI te cArane cerI karavAnA upAya batAve, 4 zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM coranI 18 prasukita kahI che. 1. cerane kahe, huM tArI sAthe chuM, kAma paDaye madada karIza. 2. coranI sukhasAtA pUche. 3. AMgaLI cIMdhI corInuM sthAna batAve. 4. prathama zAhukAra banI rAjA, zeTha, vagerenAM sthAna joI Ave, pachI te sthAnanI mAhitI cerane Ape. 5. cerane saMtAvAnuM sthAna batAve. 6. cerane kaI pakaDavA Ave tyAre te pUrvamAM gayo hoya te pazcimamAM game ema viparIta batAve. 7. corane rahevA makAna, besavAne Asana, suvAne pathArI, vagere Ape. 8. cora paDI javAthI athavA zastrAdithI ghAyala thatAM tene ghera pahoMcavA azvAdi vAhana Ape. 8. zeranI ghera javAnI zakti na hoya te pitAnA gharamAM chupAvI rAkhe. 10. zerane mAla kharIde. Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 1718 jaina tatva prakAza khAnapAna, zastra, makAnAdi je joIe te sahAya Ape. cerane kaheDaravuM nahi, saMkaTa paDeye huM madada karIza? tAro saghaLe mAla vecI ApIza, ItyAdi prakAre corane sahAya kare che teo paNa cora kahevAya che. ane rAjathI daMDAya che. AvA kRtyane zrAvako anucita jANI tene - sarvathA parityAga kare che. 3 virUddha rajAIme-rAjya viruddha pravRtti kare te aticAra lAge. rAjanA lAbhArthe ane prajAnA sukhAthe rAjya kAyadA kAnUna ghaDe che. tenuM pAlana karavuM e prajAnuM kartavya che. teno bhaMga kare, arthAt dANacorI kare, pratibaMdhita cIjono vepAra kare, rAjakarmacArIene lAMca ApI potAno svArtha sAdhe, ItyAdi rAjyavirUddha kAma karayAthI kArAvAsa Adi zikSA bhogavavI paDe che. lokone vizvAsa UThI jAya che, beIjajatI Adi kaSTa bhegavavAM paDe che. AthI prajAnuM hita karavAvALA rAjyanA kAyadAone bhaMga zrAvakoe kare nahi. 4. phaDale phaDamANe-beTA telAM ke beTAM mApa rAkhe to aticAra lAge. keTalAka lobhI loko anyAyathI dravyopArjana karavA 11. corano satkAra karI UMcA Asane besADe. 12. gharamAM cora hoya ane pakaDavA Ave tyAre nathI ema kahe. 13. ghara AvelA cArane anna vastrAdithI sAtA upajAve ane jatI vakhate bhAthuM Ape. 14. cerane je je vakhate je je cIje jyAM jyAM joIe te te vakhate te te cIjo tyAM tyAM pahoMcADe. 15. thAkelA cerane telAdinuM mardana kare, karAve, snAna karAve, goLa, phaTakaDI, vagere khavarAve, zeka ke malamapaTI kare. 16. cerane bhejana banAvavA agni Adi sAmagrI Ape. 17 erI lAvela dhana, dhAnya, vastrAbhUSaNa, gau, ghoDA, pazu vagerene rAkhavA gharamAM sarva prakArane baMdobasta karI rAkhe. 18. zerane sarva prakAranI sAtA upajAve. A 18 prakAre carane sahAya denAra paNa zera kahevAya che, ane rAjyanA kAnUna pramANe paNa te cora samAna zikSAne pAtra thAya che. Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 719 mATe vyApAramAM dagophaTako kare che. levAnAM talAM (maNa, zera, Adi ane mApa (pAlI, gaja, vagere) meTAM rAkhe che. devAnAM tela, mApa ochAM rAkhe che, ane dekhADavAnAM tela, mApa barAbara rAkhe che. Ama, judAM judAM tolamApa rAkhI lokone chetarI, vizvAsaghAta kare che. tevI ja rIte, telamApa karatI vakhate chetarapiMDI karIne ochuM Ape che ane vadhu laI le che. garIba bicArA dinabhara tanatoDa parizrama karI rojanA cAra cha AnA muzkelI kamAya che. ane tenA upara tenA AkhA kuTuMbanA nirvAhane AdhAra hoya che teno kaze vicAra ke kazI darakAra karatAM nathI. teo nAme zAhukAra chatAM kameM cAra ja che. garIbanI sAthe A prakArano vizvAsa karavo e akSamya gune che. Ama karavAthI tAtkAlika DoghaNo lAbha mAlUma paDe che, paNa pariNAme ghaNuM hAni thAya che. AvuM karanAra vepArIo janatAne vizvAsa gumAve ane pariNAme dhaMdho sAva paDI bhAMge che, rAjadaMDa vagere aneka * vartamAnamAM bheLaseLavALI vastuone pracAra khUba ja vadhI gayo che. UMcI kiMmatanI sArI vastumAM chUpI rIte nIcI kiMmatanI halakI vastu bheLavI tene sArI vastunA bhAvamAM vecI dhana kamAnArA vadhI paDyA che. videzI sAkaramAM hADakAne bhUko bheLave che. tene sapheda banAvavA gAya ane suvara vagerenA lehIthI te dhUe che. ghImAM carabI bheLave che. bheMsanA ghImAM vejiTebala ghI meLavI tene bheMsanuM ghI kahI vece che, talanA telamAM mAMDavInuM tela bheLavI talanuM tela kahI vece che. sAbumAM carabI meLave che. kesaramAM paNa gAyanI nasanA bArIka taMtu vagere meLave che. AvI rIte ApaNA vaparAzamAM AvatI vastuone videzI lokoe bhraSTa -banAvI mUkI che, ane sastI jANI badhA te levA lalacAya che. dharmabhraSTa thaI tene kaze khyAla karatA nathI, ane tene kharIdI paMceMdriya jIvonA vadhane uttejana ApI mahApApanA bhAgIdAra bane che. khAMDa vageremAM gAya ane sUvaranAM hADakAM, lehI, vagerene upayoga thato hovAnI vAta have jagajAhera thaI cUkI che. te hiMdu musalamAna darekanI pharaja che ke AvI dharmabhraSTa karanArI cIjono sparza paNa na kare. pitAnA dharmakarmamAM pavitra rahevuM te dharmAtmAo ane ImAnadAra manuSyanuM khAsa kartavya che. Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra 0 jaina tatva prakAza Apattione sAmane karavo paDe che. AvuM jANI zrAvakoe cerInA AvA dareka kAmamAMthI sarvathA dUra rahevuM. pa. tapaDirUgavavahAre-tapratirUpa vastu meLavIne Ape te aticAra lAge. lAlacuM loke bahumUlya vastuomAM tenA jevI ja halakI kiMmatanI vastuo bheLavI vece che. jemake ghImAM carabI athavA vejITebala ghA, svadezI khAMDamAM paradezI khAMDa, dUdhamAM pANI, ItyAdi bheLavIne sArA bhAvamAM vece che. keTalAka namUno sAro batAve che paNa mAla halako Ape che. corAu vastunuM rUpa parivartana karI vece che. pazuona aMgopAMga chedI. tenA rUpamAM pheraphAra karI vece che. ItyAdi moTI corI kahevAya che. dharmAtmA zrAvakee AvI cerIone sarvathA tyAga karavo joIe. upara mujaba trIjA vratanA aticAronuM svarUpa samajIne je je cArInAM kRtyo che tene prathama kamI kare che tyAM sudhI te te aticAra rUpe rahe, paNa lobha vadhatAM te karma anAcAra rUpe karavA lAgI jAya. che, tethI vratane bhaMga thAya che. A prakAranA vyavahArathI vyApArIone vizvAsa ghaTatuM jAya che. cerI tathA dagAbAjIthI vepArIne ghaNe phaTako. paDyo che. bhAratanI daridratAnuM e paNa eka kAraNa che. nyAyAlayamAM nyAyAdhIza jeTalo vizvAsa majura varganA mANasone kare che teTale zAhukArone karatA nathI e zaramanI vAta che. mATe jAti ane dharmanuM gaurava jALavavA ane vadhAravA tathA pApathI bacavA nyAyathI upArjita dravyathI ja saMtoSa dhAraNa karavo joIe. duSkALa vagere prasaMge dhAnyAdi ghaNuM ja meMghAM thaI gayAM hoya tyAre zrAvakanuM kartavya che ke, potAnA dharmano prabhAva janatA para pADavA mATe tema ja garIbonA para anukaMpA lAvI thoDe naphe saMtoSa mAne. vyAja paNa garIbo pAsethI vAjabI ja che, paNa sAmAnI nirAdhAratA ke garajano lAbha laI garIbanAM gaLAM karavAM e zrAvakanuM Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 721 kAma nathI. satASI rahI garIbenI AziSa meLavavAthI leAkeAmAM evI chApa paDaze ke, jainA ghaNA ja dayALu ane saMteSI hoya che. Ama, dharmanI prabhAvanA karavI e zrAvakanu khAsa kavya che. AdaranArA trIjA vratanI samyak prakAre ArAdhanA karanAro zrAvaka, rAjAnA bhaMDAramAM, zAhukAranI dukAnamAM kadApi cAlyuM jAya te tenI koI apratIti karatuM nathI. rAjA prajAne te mAnanIya ane vizvAsapAtra hAya che. temanI nyAyApArjita lakSmI bahu kALa paDUta sthira rahe che, vRddhi pAme che ane sukhadAtA paNa nIvaDe che. A trIjuM vrata sadaiva niya rahe che, temanA hRdayamAM bhagavatI krayAnuM nivAsasthAna hoya che. te vratapratyAkhyAnanA nirmALapaNuM nirvAha karI zake che. aneka vighnAthI peAtAnA AtmAne bacAve che. saMteSanA pratApe A bhavamAM sukhI rahe che ane paraleAkamAM paNa svaga ane kramathI meAkSanAM sukhA prApta kare che. ceAthuM aNuvrata-thulAe meruNAe veramaN sAdhunI peThe sathA brahmacarya vrata pALavuM te gRhasthane mATe duSkara che. anya gatinI apekSAe manuSyagatimAM maithuna saMjJAnA udaya adhika hAya che. * tattvanA jANu ane zUra, vIra, dhIra, evA ja manuSya mAhurAjAnA prabaLa AkramaNa sAme TakI zake che ane sarvathA brahmaca dharmanuM pAlana kare che. te potAnA ISTa anI siddhi-meAkSaprApti karI zake che. nava nava keTie AvA ati duSkara brahmacaya vratanuM pAlana te sarvIsaMgaparityAgI sAdhu munirAjo ja karI zake che. zrAvakAthI tema ekAeka na bane, te paNa dhIme dhIme kAne sa`ga cheDavA mATe prathama sthUla maithuna " thI nivarte che. arthAt svadyArAthI sa MteSa rAkhI zeSa maithuna sevanane parityAga kare che. kAraNa ke pacanI sAkSIe jenuM pANigrahaNa karyu" evI strIne patinA AjIvana brahmacarya vrata dhAraNa karavAnA vicArathI bhAre AghAta paheAMce. narakamAM bhaya saMjJA adhika, tirya McamAM AhArasaMjJA adhika, devatAmAM parigraha saMjJA adhika ane manuSyamAM maithuna saMjJA adhika hoya che. 4 * 66 Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 722 jaina tatva prakAza kadAca te ApaghAta paNa karI bese athavA vyabhicAranuM sevana karI kULane kalaMka lagADe. AthI bhayabhIta thayela zrAvaka svastrIthI saMbaMdha kare che, paNa viSayalelupIpaNAthI strIsaMga karatuM nathI, kemake jinavANInuM pAna karyuM hovAthI te samaje che ke, viSayAsakti e cIkaNAM karma bAMdhavAnuM ane bhavabhramaNanuM kAraNa che. viSayAsakta manuSyanI buddhi maMda paDe che ane baLa kSINa thAya che. jJAnadaSTi vaDe A rukSavRtti dhAraNa karanArA zrAvakone daDha pratIti hoya che ke hajAro varSa kAyama rahe evA bhega hajAro devAMganAonI sAthe ApaNe anaMtI vAra bhegavI AvyA chIe, te paNa tRpti thaI nahi. te pachI manuSya saMbaMdhI azucimaya ane kSaNabhaMgura bhogathI tRpti zI rIte thAya ? bhega bhogavavAthI tRpti kadApi thatI nathI, paraMtu tene tyAga karavAthI ja saMtoSa thAya che. AvA suvicArathI zrAvaka saMteSa dhAraNa kare che. ane pitAnI strIthI paNa temaja bIja, pAMcama, AThama, agiyAraza, caudaza, pUrNimA ane amAvAsyA tathA tIrthakaronAM kalyAhaka Adi parva tithie sarvathA brahmacarya pALe che. kema ke divase strIsaMga karavAthI viSayAsakti, nirbaLatA ane kharAba saMtatinI utpatti vagere dotpatti Ave che. ane tithione divase strIsaMga karavAthI durgatine Ayurbadha paDe che, eka tathA kugarbhanI utpatti thAya che. AvI ja rIte * vaimAnika deveno 2000 varSa parvata, jyotiSI devono 1500 varSa pata. bhavanapatine 100 varSa payaM ta ane vANavyaMtarane 500 varSa paryata saMyoga rahe che, ema graMthamAM kahela che. + paMca parvemAM brahmacaryanuM pAlana karavAnuM kAraNa e che ke-zAstranuM kathana che ke-asaMkhyAta varSAyuvALA nArakI devatA ane yugalika manuSyo jyAre che mahinA AyuSya bAkI rahe che tyAre AgalA bhavanuM AyuSya bAMdhe che ane saMkhyAta varSanA AyuvALA tiryaMca ane manuSyo AyuSyano trIjo, navamo, sattAvIsa vagere bhAga bAkI rahe tyAre athavA aMtarmuhUrta AyuSya bAkI rahe tyAre parabhavane AyubaMdha kare che. saMbhavata: e kAraNathI karuNAsiMdhu jinendra prabhue ane AcAryoe azabha Ayune baMdha na paDe teTalA mATe parva tithie kAyama karI che. jema ke Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 723 prakaraNa 5 muM : sAgArI dharmazrAvakAcAra zrAvaka eka rAtrimAM be vAra maithuna seve nahi, kAraNa ke taMdulaviyAliya pannAmAM kahyuM che ke, eka vakhata maithuna sevyA bAda 12 muhUrtaparyaMta ceni saceta rahe che. utkRSTa 9 lAkha 0 saMjJI manuSya ane asaMkhya asaMjJI manuSyanI utpatti thAya che. bIjI vakhatanA saMgamAM te badhAne nAza thaI jAya che. gRhasthane mAtra putraprAptine arthe ja strIsaMganI AvazyakatA hovI ghaTe. adhika bhega bhegavavAthI putpattine saMbhava paNa ocho rahe che. vezyAne adhika saMtati thatI nathI te paNa e ja kAraNa jaNAya che. eTalA mATe zrAvake mitavyayI ane saMyamI rahevuM e parama hitAvaha che. trIjA ane cotha e be bhAga gayA eTale trIjo bhAga pAMcamano Ave, evI ja rIte chaTha ane sAtama be bhAga gayA eTale trIjo bhAga AThama Ave ema kramaza: ekAdazI tathA caturdazI Ave che. Ama, A tithio trIjA bhAgamAM Ave che (pUrNimA ane amAvasyA e pAkSika parva che). A divasomAM parabhavanuM AyuSya baMdhAvAno saMbhava che. eTalA mATe haMmeza brahmacarya paLAya to ThIka, nahi to parva tithiomAM to saMsAranAM kAryothI virakata thaI dayA, zIla, saMtoSa, sAmAyika, papadha, Adi dharmakaraNI karavI ja joIe, ke jethI durgatinuM AyuSya na baMdhAvA pAme. omehuNasaSNArUDho Navalakkha, haNei suhumajIvANaM / kevaliyA paNNatta, sadahiyavyA sayA kAlaM // 1 // ijoNie saMbhavati, beiMdiyA u je jIva / ikko vA do vA tiSNi vA, lakkha puhuttaM tu ukkosaM // 2 // puriseNa saha gayAe, tesiM jIvANaM hoi udvaNaM / veNugadidruteNaM, tattAyasalAgaNANaM // 4 // _zI sarvajJa prabhue kahyuM che ke, strInI yonimAM koI vAra be. koI -vAra traNa ema utkRSTa nava lAkha sUkSma jIvo utpanna thAya che. jema vAMsanI naLImAM bharelA talamAM tapAvelo leDhAno saLiyo nAkhavAthI te tala baLI jAya che. tevI ja rIte strI puruSanA samAgamathI te badhA jIvo mRtyu pAme che. A kathananuM satya zraddhAna karI evAM pApathI baco. Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 724 jaina tattva prakAza ceAthA vratanA 5 aticAra 1. ittariya parigahiyAgamaNe--potAnI paraNelI nAnI ummaranI strI sAthe gamana karyu. hAya, lagna thaI gayA pachI paNa jyAM sudhI zrI RtumatI na thAya tyAM sudhI tenI sAthe gamana kare te aticAra lAge. kAI evA vicAra kare ke, mAre parastrInAM paccakhkhANu paraMtu vezyA te koInI strI nathI. mATe tene thoDu dravya ApIne parapuruSathI te amuka samaya pa ta gamana na kare tevA adekhasta karI teTalA samaya mATe mArI strI manAvI lauM' te zI harakata che ? ityAdi vicArathI vezyA sAthe gamana kare te doSa lAge. kema ke jyAre te koInI paNa strI nathI teA tamArI paNa zI rIte thai zake ? svadArA teA te ja kahevAya che ke, jenuM pacanI sAkSIe pANigrahuNa karavAmAM AvyuM hAya, te sivAyanI badhI parastrI jANavI. je ukta vicArathI vezyAgamana kare che tene anAcAra lAge che arthAt tenA vratano bhaMga thAya che. 2. aparihiyA gamaNe--pANigrahaNa thayA agAu jenI sAthe mAtra sagapaNu ja thayu' che tevI strI sAthe gamana kare tA aticAra vAge. paMciMdiyA maNussA, egagara bhuttaNArinabbhammi / ukkosaM NavalakkhA, jAyaMti pagavelAe // 1 // NavalakkhANaM majjhe jAyai, ikkassa doNha va samattI / sesA puNa emeva ya, vilayaM vacyati tattheva ||2|| lAkhAMzI atha--eka vakhatanA strI samAgamamAM utkRSTa nava paoNMcendriya manuSya, garbhamAM utpanna thAya che, temAMthI koI vAra eka, kayAreka be ane kayAreka traNa bace che. bAkInA badhA nAza pAme che, ema taMdula viyAlImAM kahyuM che. strI saMbhoga bAda bAra muhUta yAni saceta rahe che, arthAt temAM jIvAnI utpatti ane mRtyu thayAM kare che. te 12 muhUrtanI aMdara koI paNa gatimAMthI manuSyanuM AyuSya bAMdhyuM heAya tevA jIva te yonimAM manuSyayAnipaNe utpanna thaI zake che.. Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pAMcamuM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 725 (1) koI e vicAra kare ke, mAre parastrIgamananAM paccakhANa che, paraMtu A kumArikA hajI keInI strI thaI nathI te tenI sAthe gamana karavAmAM zo doSa che ? Ama vicArI kumArikA sAthe gamana kare te anAcAra lAge. kAraNa ke te kAma rAjyaviruddha, jAtiviruddha ane anItinuM che. je kadAcit garbha rahI jAya te jagatamAM bahu niMdA thAya che ane garbhapAta tathA AtmaghAta Adi mahA bhayaMkara duSe nIpaje che. (2) keI e tarka kare ke vidhavAne kaI mAlika nathI, tethI vidhavAne mArI strI banAvIne rAkhuM te zuM doSa che ? Ama vicArI vidhavA sAthe gamana kare te anAcAra lAge. kAraNa ke patinA mRtyu pachI paNa te vidhavA tenI strI kahevAya che, tethI parastrI ja che. vidhavAgamanathI kApavAda, vyAbhicAranI vRddhi, garbhapAta, bALahatyA ke AtmaghAta Adi aneka mahA bhayaMkara detpatti hoya che (3) keI e vicAra kare ke, vezyA te keInI strI nathI ema vicArI tenI sAthe gamana kare te anAcAra lAge. cAhe kumArikA ho, vidhavA ho ke vezyA che, te badhI ja parastrI kahevAya che. tenuM sevana uttama puruSe kadApi karatA nathI. tema karavuM e laukika temaja lakattara banne prakAre niSiddha che. tema ja A bhava ane parabhava bane temAM duHkhaprada che. vaLI, vezyA te jagatanI eMDa che. svArthanI sagI che. svArthavaza AMdhaLA, lUlA, laMgaDA, kuSTarogI, caMDAla, Adine paNa te potAnA prANapyArA banAvI tenI sAthe gamana kare che. ane svArtha sarate baMdha paDe eTale te prANapyArAne paNa dhakko mArI bahAra kADhI mUke che. vaLI, vezyAgAmI puruSo vakhatasara mAtA, bahena ke putrInI sAthe gamana karavAnuM mahA bhayaMkara pApa paNa gaharI le che. kAraNa ke vezyAnA makAna upara evuM sAInabarDa lagAveluM hetuM nathI ke amuka sAheba ahIM padhAre che. - je vezyAne tyAM bApa ja hoya che tyAM beTo paNa jAya te tene mAtRgAmI kahevAmAM zI harakata che? ane bApanA saMbaMdhathI utpanna thayelI vezyAnI chokarI sAthe gamana karanArane bhaginIgAmI (bahenanI sAthe Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra6 jaina tattva prakAza bhega bhegavanAra) kahevAmAM zI harakata che? ane pitAnA ja saMbaMdhathI utpanna thayelI vezyAnI putrI sAthe paNa raMDIbAja leke bega bhegavatAM lajavAtA nathI ! AvA puruSone putragAmI kahevAmAM paNa zI. harakata che ? ahA ! je zabda jagatamAM mA bahenanI gALarUpe sAMbhaLatAM lake kedhAtura banI jAya che, tevA ja kukarma karavAmAM teo tatpara bane che ! AthI vadhAre dhRNAspada ane khedajanaka bIjuM zuM hoI zake ! AvA mahAna anartha ane julamanAM kAma vezyAgamananA pariNAme thAya che. A sivAya vezyAgAmIne cAMdI, prameha, Adi aneka kharAba rege lAgu paDatAM te rIbAI rIbAIne, saDI saDIne akALe mare che. maryA pachI paNa narakamAM paramAdhAmI deve tene dhagadhagatI leha pUtaLInI sAthe, leDhAnA tIrNa khIlAyukta tathA tapta zayyA para suvADI AliMgana, karAve che. upara mugalene prahAra kare che. AvI rIte bane bhavamAM vyabhicAra bhayaMkara duHkhanuM kAraNa jANI zrAvaka parastrIgamanane sarvathA parityAga kare che. 3. anaMgakIDA-kUcamardanAdi anere aMge kAmakrIDA kare te aticAra lAge. kei ema vicAre ke mAre parastrIgamananAM mAtra eka kAyAnI koTie paccakhANa che. pachI parastrInA adhara (haTha) cuMbana, kUcamardana, AliMganAdi karavAmAM zuM doSa che ? Ama kare te aticAra lAge. kemake te paNa eka prakArane vyabhicAra che ane anaMgakaDA bAda brahmacarya pALavuM muzkela che. brahmacArIne mATe te gupta aMge paganuM dUrathI nihALavAnuM paNa zAstramAM niSiddha che. tevI ja rIte kASTa, mRttikA, vastra, carmAdinI pUtaLInI sAthe paNa kAmakrIDA karavAthI anaMbakIDAne aticAra lAge che. vaLI, keTalAka hastakarma tathA napuMsaka gamanane paNa anaMgaDA kahe che. A karma mehatpAdaka, viSayavardhaka che ane e rIte varyapAta thavAthI zArIrika, mAnasika bhAre hAni thAya che. aneka bhayaMkara rege. Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 727 utpanna thAya che. tethI tevAM nIca, nigha, nirarthaka ane nAlAyakIbharyA karmono zrAvaka sarvathA parityAga kare che. 4. paravivAha karaNe-svajana sivAya anyanA lagnasaMbaMdha karAve te aticAra lAge. keTalAka anya matAvalaMbIo kanyAdAna karavAmAM dharma mAnI ane keTalAka mithyAbhimAnI leke nAmanAne khAtara pADozInA, gAmanA, jAtine ke dezanA manuSyanA vivAha saMbaMdha joDI Ape che. AvAM kArya zrAvakane mATe anucita che. kemake AvAM kAma mithuna-vRddhinAM ane saMsAra vRddhinAM kAraNarUpa che. vaLI, daMpatI samAna AcAra vicAranAM na hoya ane temAM jIvanabhara kaleza rahe ke kajoDAM thAya vagere kAraNe apayaza phelAya che. koIne nisAsA levA paDe che. tethI zrAvaka pArakA vivAha saMbaMdha joDavAnAM paccakhANa kare che. pitAnAM putra, putrI vagerenA saMbaMdha karyA vinA chUTake thatuM nathI. eTalA mATe svakuTuMbIo sivAya anyanA saMbaMdha joDavAnI jhaMjhaTamAM te paDato nathI. pa. kamabhAgesu tivAbhilAsA-kAmaga sevavAnI tIvra abhilASA kare te aticAra lAge. tedriya ane cakSuriTriyanA viSayane kAma kahyo che ane zeSa traNa I drinA viSayane bhega kahyo che. 1. taMdriyathI vividha prakAranAM vAjiMtronI sahAyathI rAgarAgaNI ane gAnatAnamAM tallIna rahe. 2. cakSurindriyathI gupta aMge paganAM nirIkSaNamAM tathA nagna citra, nATaka, ceTaka ke sinemAnA nirIkSaNamAM lubdha bane tenuM nAma kAma 3. ghaNendriyathI attara, puSpAdi sUMghavAmAM lubdha bane. 4. rasendriyathI, dUdha, dahIM, ghI, tela, mIThAI e pAMca vigaya tathA mAkhaNa, madha, madirA ane mAMsa e cAra mahAvigaya bhegavavAmAM ane mane bhejana ArogavAmAM tanmaya bane. Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 728 jaina tattva prakAza pa. sparzendriyathI vastrAbhUSaNa, zayyAsana tathA strI AdikanA sparza sevanamAM tallIna bane. e pramANe pAMca indriyanA viSayamAM lubdha bane tene kAmagamAM tItrAbhilASI kahe che. keTalAka leke viSayAsakta banI snAna zaMgArAdithI pitAnA rUpane AkarSaka banAve che. gupta aMgopAMga dekhAya tevAM ArIka e nirlaja vastra dhAraNa kare che. attara, puSpa tema ja kAmatejaka bhUSaNa sajIne, rasAyaNa, sthabhanaguTikA vagerenuM sevana karIne viSayavRddhi kare che ane bhege pagamAM lukhya bane che tethI cIkaNuM karma baMdhAya che. ane vakhate rasAyaNAdi phUTI nIkaLe te kuSTAdi rAjarogane bhega bane che. garamI, zUla, cittabhrama, kampavA, mUccha, sustI, vikalatA, kSaya, nirbaLatA, Adi aneka regathI saDI saDIne mare che. ame mane zvetAnA ulamA nti zuM arthAt kAmaganA prArthI manuSya kAmaganuM sevana karyA vinA ja marIne narakAdi durgatimAM cAlyA jAya che. AvuM jANuM zrAvaka jana A pAMcamA aticAra doSathI AtmAne bacAvI viSayavRddhinAM kAmathI alaga rahe che. kAmaganI IcchAne nirodha karavA mATe potAnI strI sAthe paNa eka pathArI para zayana karatuM nathI. AyaMbila, upavAsa, Adi tapa karate rahe che. * vastra paheravAno mULa udde za zarIranuM ane lajajAnuM rakSaNa karavAne che; paraMtu bArIka vastro te bemAMthI ekeyanuM rakSaNa karI zakatAM nathI, UlaTAnuM te baMnene hAnikara nIvaDe che. uttama jAtinI strIomAM paNa AjakAla bahu bArIka vastro paheravAno rivAja jovAmAM Ave che. AvAM vastro paherIne lagnAdi mAMgalika prasaMge bharabajAramAM phaTANAM gAtI keTalIka strIo dhoLe divase nIkaLe che, e ghaNI ja zaramanI vAta che. pati AvAM bArIka vastro lAvI Ape che te paNa ghaNuM ayogya che. eka rAtrau vinasyAya, yA gati brahmacAriNA / na sA Rtu sahastreNa, prApta sakyA yudhiSThira / / artha--aho yudhiSThira ! eka rAtri brahmacarya pALanAranI jevI uttama gati thAya tevI uttama gati hajAra yajJa karavAthI paNa thatI nathI. Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharmAM--zrAvakAcAra brahmacArI satIsatAnA zujhukIna karI, temanAM ujajavaLa caritranu panapAThana karatA rahI vizuddha cAritravAna bane che. 729 brahmacarya rUpa zreSTha vratanuM pAlana karanAranI devA paNa sevA kare che. vizvamAM temanI kIti vistare che. buddhi, baLa ane tejanI vRddhi thAya che, duSTo taraphathI thatAM maMtra, taMtra, yaMtra, kAmaNamaNu, vagere temane kazI asara karI zakatAM nathI. byatarAdi duSTa devA upadrava karI zakatA nathI. agni pANI samAna, ane samudra sthaLa samAna thaI jAya che. siMha vagere vikarALa prANIe temanI AgaLa makarI samAna anI jAya che. sarpa puSpamALA samAna, vana gAma samAna ane viSa amRta samAna banI jAya che. Ama, aneka aniSTa padArthA iSTakArI banI jAya che. pratidina karoDa saunaiyAnuM dAna devAthI je phaLa nathI thatu te phaLa eka divasanA brahmacaryathI prApta thAya che. brahmacArI A leAkamAM aneka sukhAnA bhaktA thAya che ane bhavAMtare svarga, mokSanAM sukha pAme che. pAMcamu aNuvrata-thUlAo pariggahAe vesaNu sAdhujInI peThe sathA niSparigrahI rahevu' e gRhasthane mATe muzkela che. kahevata che ke, "sAdhu keoDI rAkhe teA koDInI kimmatanA, ane gRhasthanI pAse kADI na hoya te koDInA" A pramANe potAnI AmanuM saMrakSaNa karavA, zarIra ane kuTubanA nirvAha karavA ityAdi kArya ne arthe gRhasthane dravyanI AvazyakatA rahe che, eTalA mATe pU puNyAdayathI athavA nyAyapUrvaka karelA vyApArAdithI je dravya prApta thAya che temAM zrAvaka sa MteSa dhAraNa kare che; tRSNAne adhika vadhAratA nathI. tRSNA parama duHkhanuM kAraNa che. tRSNA gurUjI ! bina pAla saravara" arthAt jevI rIte pALa vinAnA sareAvaramAM game teTaluM pANI Avatu. hAya to paNa te kadI bharAtuM nathI, tevI ja rIte tRSNAtura manuSyane game teTaluM dravya maLI jAya te paNa satASa thatA nathI. (( Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 730 jaina tattva prakAza - "1 ra ta ho, cA Dhoddo veDha" jema jema lAbhanI vRddhi thAya tema tema tebhanI paNa vRddhi thAya che. pratyakSa pramANathI paNa joI zakAya che ke jemanA pUrvaje jhADanAM pAMdaDAnAM vA paheratA, mATIthI zarIra raMgatA, pazunAM cAmaDAMthI maDhelI vAMsanI heDImAM besIne zikAra karatA evI dInahIna sthitine badale Aje teonA vaMzajo rAjAmahArAjA banI beThA che, te paNa temane hajI sudhI tRpti thatI nathI, ane rAja saMpadAnI vRddhine mATe Azritane droha kare che, tathA kareDe manuSya, pazuone saMhAra kare che, evAone kvacita AkhI pRthvInuM rAjya prApta thaI jAya te paNa tRpti thavAnI ja nahi. AvI hIna sthitinA leke ATalI UMca sthiti pAmyA chatAM tRpta thayA nahi te pachI hajApati, lakhapati ke koDapati thavAthI sAmAnya jane tRpta zI rIte thavAnA hatA ! eka saMteSa vinA kaI paNa tRpta thaI zakavAnuM nathI. mATe sukhathI jIe prApta dravyathI ja saMtuSTa rahevuM joIe. keTalAka evA hetuthI dravya saMcaya kare che ke, amArI gerahAjarImAM amArA putra pautrAdi dhananA pratApe supabhegI bane. paraMtu temaNe vicAravuM joIe ke je putra kupAtra thaze te dravyane barabAda karI deze ane je putra supAtra haze te tamArA dravyanI darakAra paNa nahi kare. eTale putrane mATe dravyasaMcaya karavAnuM kaSTa uThAvI tamArA potAnA mATe pApakarmone saMcaya zA mATe kare che? kaI kaIne sukhI ke duHkhI karI zakatuM ja nathI. kRta karyAnusAra badhA ja sukhaduHkha bhegave che. keI nirdhana mAtApitAne putra karoDapati banI jAya che ane tAlevaMtane putra bhikhArI paNa banI jAya che. atyAre tame putrarakSaNanI ane zarIra rakSaNanI ciMtA karI che, paNa garbhamAM jyAre jaTharAgni para UMdhe mAthe laTakatA hatA tyAre tamAruM rakSaNa tyAM keNe karyuM hatuM ? bahAra AvatAM veMta mAtAnA dugdhapAnanI AvazyakatA rahe che te keNa utpanna karI zake che ? A badhuM tamArA AyuSyabaLa ane puNyabaLanA pratApe thayA kare che. te have peTa bharavAnI, zarIra piSavAnI ane putrAdinI Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 731 AjIvikAnI ATalI badhI ciMtA zA sAru kare che ? saune pitA potAnAM pUrvakRta karmanA udayAnusAra sAdhana sAmagrI maLatI ja rahe che, ane bhaviSyamAM paNa maLatI raheze. AvuM jANuM anyane mATe anucita karma karI karmabaMdhathI AtmAne bhAre kare na joIe. AnaMdajI Adi suzrAvakoe je pramANe dravya-maryAdA (parigrahaparimANI karI lIdhI, potAnI pAse hatuM teTalA ja dravyathI saMtoSa mAnya, adhika rAkhavAnA paccakhANa karyA, tevI rIte zrAvake parigrahanI maryAdA karI saMteSa rAkha joIe. kadAcit te pramANe tRSNane nirAdha na thaI zake te pitAnI IcchAnusAra parimANa karI laI vadhAre rAkhavAnAM paccakhANa avazya karavAM joIe. kaI kaheze ke, pAse 100 rUpiyAnI pUMjI na hoya ane lAkha uparAMta rUpiyA na rAkhavA, evAM paccakhANa karavAthI zuM phaLa? temaNe jANavuM joIe ke, "hIvaritra puruSa mA seve sfpa na kAnAna, manuSya" arthAt puruSanA bhAgyane deve paNa jANI zakatA nathI, te manuSyanuM zuM gajuM ! pratyakSa ja joIe chIe ke gAya ane bakarAMnA cAranArA rAjA mahArAjA banI gayA che. jemane parigrahanI maryAdA haze teo adhika prAptinA samaye saMteSa dhAraNa karI maryAdA uparAMta grahaNa nahi kare. parigraha adhika nahi vadhAre te pApathI temane AtmA bacaze. pratyAkhyAna karyA vinA saMteSa the muzkela che. * AvuM jANI zrAvaka nimnata 9 prakAranA parigrahanuM parimANa kare che 1. "khera yathA parimANu"---khettannakSetra eTale khullI jamInanuM Icchita parimANa kare, bAga, bagIcA, khetara, vADI, jaMgala, ItyAdi khullI jamInane parigraha rAkhavAnuM banatAM sudhI te zrAvaka ucita samajatA nathI. kAraNa ke temAM bahu kALa paryata chakAya jIne * jahA jahA appa loho, jaha jaha appa pariggahAraMbho / taha taha suha pavaDDhai, dhammassa ya hoi siddhi / artha-jema jema labha ghaTe che tema tema AraMbha ane parigraha paNa ghaTatA. jAya che. ane tema tema sukha ane dharmanI paNa vRddhi thatI jAya che. Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza AraMbha thatA rahe che. vakhate pAMcendriya jIvAnI paNa hiM'sA thaI jAya che, tema chatAM kadAcita rAkhave paDe te tevAM tevAM sthAnAnI lakhAI, paheALAI ane saMkhyAnuM parimANu karI adhika rAkhavAnAM pratyAkhyAna kare. vizeSa rAkhe nahi ane rAkhyAM hAya temAMthI paNa kamI karatA jAya. 332 2. "vattha parimANu"--DhAMkelI jamInanu IcchAnusAra paramANu kare. ghara (mALa vinAnuM), mahela (mALavALAM makAna), prAsAda (zikharabaMdha), dukAna, vakhAra, talaghara (bheAMyarAmAMnu ghara), baMgalA (bagIcAmAMnuM makAna) kuTira (brAsanuM jhu'paDuM'), ItyAdi prakAranAM makAnomAMthI jeTalAMnI jarUra hAya tenI lAMbAI paheALAI ane saMkhyAnI maryAdA karI adhika rAkhavAnAM pratyAkhyAna kare. rahevApUratI makAnanI sagavaDa hoya te navAM makAna AMdhavAnA AraMbha samAraMbha kare nahi. kAraNa ke temAM paNa chakAya jIvAnI ane vakhate pacendriya jIveAnI paNa hiMsA thaI jAya che. kAcit rahevA ceAgya makAna na hoya ane taiyAra makAna vecANu maLI zakatAM hoya te kharca vadhu thAya te tarapha na jotAM peAtAnA AtmAne ArabhanAM kAmathI bacAvavA tarapha adhika lakSa ApavuM. tema chatAM paNu kAma cAle tema na hoya teA makAnanI saMkhyA, laMbAI, paheALAInI maryAdA karI tethI adhika makAna banAvavAnA tathA peAtAnI nezrAyamAM paNa rAkhavAnA tyAga karI de. 3-4. hiraN sAvana parimANu--hiraNu=cAMdI ane seAvana sonuM, tenuM Icchita parimANu kare. jemake lagaDI, pATa, vagere, vagara ghaDeluM sonu, rUpuM, ane vIMTI, kaDI kaDAM, hAra, nepura, Adi dAgInA te ghaDeluM sonu rUpuM, tenI kiMmatanI, naMganI, vajana AdinI maryAdA kare, jUnA dAgInAthI kAma cAlatuM hoya tyAM sudhI navA dAgInA na banAve. kAraNa ke jyAM agninA AraMbha thAya che, tyAM chaye kAyanA jIveAnI ghAta thAya che. ane dhAtune gaLAvavAmAM paNa ghaNuM pApa kahyuM che. ghaDelA taiyAra dAgInA maLatA hoya te Arabha karI nAhaka karmIkhaMdhana karavAM te zrAvakane ucita nathI. kadAcit kAma na cAle te Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 733 banAvarAvavAnAM naMga, tela ane kiMmatanuM parimANa kare tathA pitAnI nizrAmAM rAkhavAnuM paNa parimANa kare. tenAthI adhikane tyAga kare. 5. dhana parimANu-kaDa nANAMnuM Icchita parimANa kare. jema pAI, paisA, AnI, beAnI, pAvalI, ardhA, rUpiye Adi je sikkA cAlatA hoya te tathA hIrA, pannA, mANeka, motI, paravALA, AdinI kiMmatanI tathA saMkhyAnI maryAdA kare, adhika rAkhavAnAM pacca khANa kare. pRthvI badAvI paththara pheDAvI jhaverAta kADhavAnAM tathA chIe cirAvI motI kADhavAnAM kAma kadI na kare. kemake pRthvIne khedavAthI tathA aneka prakAranA mazAlAnA prayogathI trasa jIvanI paNa ghAta thAya che. ane chIpa te pratyakSa beidriya prANI che. tene cIravAthI lAla raMganAM rakta jevAM pANI nIkaLe che. tathA teo arerATa zabdathI rudana paNa kare che. AvuM nirdaya kRtya zrAvake karavuM te ghaNuM anucita che. | sarva prakAranA padArtha taiyAra maLI zake che te pachI anartha karI: karma bAMdhavAnuM zuM prajana? chIpa cirAvavAnA dhaMdhA te kadApi karavA ja nahi ane jhaverAta rAkhavAnI maryAdAthI adhikanAM paccakhANa karI levAM. da. dhAna parimANu-dhAnyanuM Icchita parimANa kare, jema ke cekhA, ghauM, juvAra, bAjarI, maga, makAI, maga, caNA, Adi 24 prakAranAM dhAnya ane dhAnyanA ja jevAM rAjagare, khasakhasa vagere aneka che te tathA dhAnya zabdamAM mevA, mIThAI pakavAnna, ghI, goLa, sAkara, kariyANA, tela, mIThuM, vagere aneka vastu che tenI gharakharca mATe AvazyakatA hoya teTaluM ja rAkhavAnuM. zera, maNa, AdinuM parimANa kare ane tethI vizeSa rAkhavAne tyAga kare. A vastuone vizeSa kALa rAkhavAthI temAM trasa jIvanI utpatti thAya che, tethI tene rAkhavAnA kALanI paNa maryAdA karavI ucita che. adhika samaya sudhI saMgraha karI rAkhe ucita nathI, ane tene vyApAra kare te paNa zrAvakane mATe ucita nathI, kAraNa ke tene Azra Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 734 jena tatva prakAza cIne rahelA trasa jInI paNa ghAta thAya che. vaLI, AvI cIjone vepAra karanAra duSkALa paDavAnI paNa bhAvanA bhAvyA kare che. kAraNa ke tevA prasaMge pote adhika lAbha prApta karI zake che. AvA A raudra dhyAnathI cIkaNuM karma baMdhAya che. kadAcita tevA vepAra vinA kAma cAlI na zake te vastunA vajananuM ane rAkhavAnA kALanuM parimANa kare. maryAdA uparAMta vastu rAkhe nahi tema ja duSkALa paDe te ThIka evA vicAra kadApi manamAM AvavA de nahi prANImAtranuM hita ciMtave. 7. dvipada yathA parimANa-dvipada (bepagavALA)nuM icchita parimANa kare. dAsa, dAsI, nekara, cAkara, tathA piopaTa Adi pakSIo te dvipada parigraha gaNAya che. zrAvakee dAsa, dAsI, nokaracAkara adhika rAkhavA te ucita nathI. kAraNa ke tema karavAthI pramAdanI vRddhi thAya che. vaLI, jAte kAma karavAthI jeTalI jatanA thAya che teTalI anya pAsethI kAma letAM thaI zakatI nathI. Ama chatAM nokaracAkara rAkhavAM ja paDe te jyAM sudhI svadharmIne jega maLe tyAM sudhI anya dhamane rAkhe nahi. svadharmIne sahAya pahoce ane te yatanApUrvaka tema ja nimakaDulAlIthI kAma kare che. vaLI, tema karavAthI pAkhaDInA saMstava paricayarUpa samakitanA aticArathI paNa bacI zakAya che. kadAcit anya dharmIne rAkhavA paDe te temane svadharmAnurAgI banAvavA prayAsa kare. temanA kAma para pUrI dekharekha rAkhe ke jethI keI kAma ajatanAthI na thavA pAme ane dharmAtmAnI saMgatinuM phaLa tene paNa prApta thatAM te paNa dayALu dharmAtmA banI jAya. tevI ja rIte, gADI, ratha, vagere vAhana paNa adhika rAkhavAM na joIe, kemake tethI paNa pramAdanI ane ajatanAnI vRddhi thAya che. kadAcita rAkhavAM paDe te ajatanA ochI thAya te viveka rAkhe. dAsAdinI temaja zakaTa (gADI) AdinI maryAdA kare. maryAdAthI adhika rAkhavAnAM paccakhkhANa kare. pakSIone te prathama vratamAM ja niSedha karI dIdho che. Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 mu : sAgArI dha-zrAvakAcAra vaLI, evu. paNa piramANu kare ke, ATalAM putraputrI thayA khAda huM akhaMDa brahmacarya vrata dhAraNa karI laIza. 135 8. catuSpadru yathA parimANa--cepagAM pazuonuM icchita parimANa kare. jemake gAya, bheMsa, gheDA, hAthI, UMTa, gadheDAM, bakarAM, kUtarAM, ityAdi pazuonA AvazyakatAthI adhika saMgraDa karavA zrAvakone ucita nathI, kemake tenA mATe vanaspatti, pANI, AdinA adhika AraMbha karavA paDe che. kadAcit pazuo rAkhavAM ja paDe te aMtarAya--kaba'dhanathI tema ja hiMsAmRtyathI jeTalu khacAya teTalu` khacavA kALajI rAkhe, tema ja amuka pramANathI adhika catuSpada nahi rAkhuM' tevAM paccakhkhANa kare. 9. kutriya yathA parimANa--gharavakharInI icchita maryAdA kare. vastra, pAtra, pharnicara, vagere sAmagrI AvazyakatAthI adhika na rAkhe. parigraDa thADe teTalI upAdhi paNa cADI. kahyuM che ke " sa`patti teTalI vipatti" dAkhalA tarIke, vaparAzamAM thoDAM vAsaNA AvatAM hAya chatAM sArasaMbhALa te gharamAM jeTalAM vAsaNA hoya teTalAM badhAMnI karavI paDe che. vaLI, gharavakharI adhika pramANamAM hoya ne temAM lIphUga vagere anaMtakAya jIvAnI temaja trasa jIveAnI utpatti thavAno saMbhava che. temanI sArasaMbhALa karatAM tevA jIvAnI hiM'sA thaI jAya che, evu jANI sujJa zrAvake adhika upAdhi vadhAravI niha. jarUra pUratAM rAkhavAnI maryAdA karI tenAthI adhika rAkhavAnAM paccakhkhANa karI levAM. A pAMcamuM vrata eka karaNa, traNa yAgathI graNa karAya che. arthAt amuka parimANuthI adhika parigrahaNa mana, vacana, kAyAnA cegathI huM nahi rAkhuM, evA niyama zrAvaka kare che. kAraNa ke prasaMgeApAta putrAdine vyApArAdi dvArA dhana vRddhi karavAnu` kahI devAya che. tema ja tene dhanaprApti thayAnuM jANI khuzAlI paNa Upaje che. Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 736 jaina tatva prakAza pAMcamA vratanA 5 aticAra 1. kheravadhu pamANaIkame-kSetra ane ghara vagerenuM parimANa atikame-ullaMghe te aticAra lAge. jemake maryAdA karatI vakhate eka khetara rAkhyuM hoya pachI tene lagatuM bIju khetara maLI jAya te maryAdA oLaMgI bIju khetara prathamanAmAM bheLavI daI ekanuM eka khetara rahyuM ema manAve. tevI ja rIte, ghara sAthe (dIvAla teDIne bIjuM ghara bheLavI daI saMkhyAnuM parimANa kAyama rAkhI jagyA vadhAre te aticAra lAge. kemake parimANa karatI vakhate laMbAI pahoLAInuM kadAca mApa na rAkhyuM hoya te mana te sAkSI pUre che ke A ghara ke khetara bIjAnAM che ane have huM mArAmAM bheLavI dauM chuM. tethI zrAvake tema karavuM ucita nathI. kadAcit adhika ghara AvI jAya tene paropakArArthe samarpaNa karI de. 2. hiraNuM sevana pamAIkkame-cAMdI senAnuM parimANa atikrame te aticAra lAge. maryAdAthI adhika cAMdI senuM AvI jAya te tene prathamanI DhALamAM, laMgaDImAM ke dAgInAmAM bheLavI de athavA svayaM kamAIne putrAdine ApI de te aticAra lAge. je paropakArArthe vApare te puNya upArjana kare. 0 0 keTalAka kahe che ke, "parigraha anarthanuM mULa che. tenAthI dharma ke puNa thatuM ja nathI. temane pUchIe ke, ukata nava prakAranA parigrahamAM bagIcA, ghara paNa che. te jo sAdhujIne UtaravA Ape to zuM phaLa maLe ? dripada-putra putrI te paNa parigraha che. tene dIkSA apAve to zuM phaLa maLe? tene e ja uttara maLaze ke, sAdhujIne dAna devAthI ke dIkSA ApavAthI ekAMta dharma thAya che. je pramANe A dharma parigrahanA tyAgathI thayo te ja pramANe jANavuM joIe ke, je sukRtyamAM parigrahano sadvyaya karaze tene dharma tathA puNya baMne thaze kema ke anna, pANI, layaNa, sayaNa, Adi parigraha ja che ane tenAthI puNya thAya che evuM ThANAMga satramAM kahyuM che. ane je duSkRtyamAM parigrahano upayoga karaze tene pApa paNa thaze.. Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 737 3. dhanadhAna pamANukrame-rokaDa nANuM, jhaverAta ane dhAnyanuM je parimANa karyuM hoya tenAthI adhika rAkhe athavA pite utpanna karI putrAdine Ape te aticAra lAge. kemake IcchAne nirA karavA tathA pApa ghaTADavA mATe ja parimANa karAya che. tema na karata. svayaM vyApArAdi dvArA dravya utpanna karI te putrAdinI mAlikInuM batAvI pite saMteSI banavA cAhe, paraMtu kevaLajJAnIthI te bhAva chUpA rahetA nathI. maryAdAthI adhika dhanadhAnya thaI jAya tene dharmanA ke puNyanA kAmamAM vApare te doSita na bane. 4. duSpada cauSpada pamANume-dvipada nakarAdi tathA catuSpada te pazu tenuM je parimANa karyuM che tenAthI adhika rAkhe te aticAra lAge. gAya vagere gharamAM rAkhelAM pazuonAM baccAM mATe paccakhANa karatI vakhate AgAra rAkhavAne upaga rAkhe te ThIka che, nahi te temane sukha sthAnake pahoMcADe te ja aticArathI bacI zake. kadAcit bhUlAM, laMgaDA pazune tathA mRtyunA mukhamAMthI bacAvelAM pazupakSIne anya sthAne mekalavAne yogya te na thAya tyAM sudhI anukaMpAbuddhithI rakSaNa karavA sAru rAkhe te doSa nahi, lebha nimitte na rAkhavAM joIe. 5. kaviya pamAIkkame-gharavakharInAM vAsaNa, kUsaNa, pharnicara, vagere adhika thaI gayAM hoya tene putrAdinA nAmanAM karI laI rAkhe te aticAra lAge. eka seya sarakhI paNa maryAdAthI adhika rAkhavAthI duSapAtra thavAya che. tRSNA e duHkhanuM mULa che. dravyopArjana karavAne mATe TADha, taDake, bhUkha, tarasa, gulAmI, Adi aneka kaSTo sahevAM paDe che. dhananI vRddhi thatAM kuTuMbanA tathA rAjyanA aneka jhaghaDA upasthita thAya che. kupaNa manuSya te khAtAM-kharcatAM paNa duHkhI thAya che, agni, pANI, cera, ItyAdinA prAge kadAcit dhanane nAza thaI jAya, te paNa dhanane mAlika duHkha veThe che. Ama jANI zrAvaka sarvathA tRSNAne parAjya karI na zake te paNa Aste Aste mamatva ghaTADavAno prayatna kare. parigrahanI maryAdA zrAvake avazya karavI joIe. 47 Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza vaLI, vicAravuM ke game teTalI dravyanI vRddhi thAya teA paNa mane zA kAmanI che ? hajAra gheADA gharaAMgaNe heya tA paNa savArImAM tA eka ja ghoDo kAma AvavAnA che. game teTalA makAna haze te paNa huM te eka ja makAnamAM rahIza. Ama che te vinA kAraNa parigraha vadhArI nakAmI upAdhi ane AraMbha samAraMbhanAM pApa zA mATe vadhAravAM ? A pramANe vicAra karI satISa dhAraNa karI maryAdita thavuM ane je dharma tathA puNyanA pratApathI dravya prApta thayuM che te ja mAge prApta dravyanA sarvyaya karavA. 738 jJAna vRddhi, dharmAMnnati, dayA, dAna, ItyAdi sukRtyamAM jeTalu dravya vaparAze teTaluM ja dravya tamAruM' che. khAkI raheze tenA mAlika te tamArI hayAtImAM agara hayAtI khAdya khIjA banaze ane te dhanane upArjana karavAmAM je je pApa thayuM haze tenI gAMsaDI te tamArI sAthe ja Avaze. te pApa puNyanAM phaLa bhAgavatI vakhate tamArA dravyathI meAjamajA uDAvanArA svajana ke mitro keI sahAya karavA ke duHkhamAM bhAga levA AvanAra nathI, ATaluM teA satra koI samajI zake che. chatAM vyarthoM meDamAM phasAIne kuTuMbAdinA kAraNe kaSTo veThI dravyepAna karI du:khane nAtaravuM e sujJa zrAvako mATe ucita nathI. mATe zrAvake saMtASa dhAraNa karaveA. vaLI, dharmomAM dravyanA amuka hissA lagADavAnA saMkalpavALAnI lakSmI acaLa rahe che. yazeAkItinI paNa vRddhi thAya che. janasamAjamAM paNa mAna mahattva maLe che. hRdaya saMtuSTa rahe che. A pramANe sukhapUrvaka jIvana vyatIta karI AgaLa upara svarga nAM ane anukrame meAkSanAM sukha prApta karI zake che. traNa guNavrata jevI rIte kAThAramAM rAkheluM dhAnya vinAza pAmatu nathI te ja pramANe nimnAkta guNavrata dhAraNa karavAthI ukta pAMce aNuvratanuM saMrakSaNa thaI zake che. tathA sarva dizAnI ane sa` padArthonI niraMtara Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharmAM--zrAvakAcAra atratanI kriyA AvatI rahe che tene saMkoca thavAthI AtmaguNeAnI vizuddhatA ane vRddhi guNavrata kahevAya che. huM vrata kSetrathI, mu` vrata drabyAthI ane 8muM vrata bhAvathI maryAdA karIne AzravanA sakoca kare che ane saMvaraguNunA vadhAro kare che. 739 mukhya dizA traNa che. 1. uSNa (UMcI) dizA. 2. adhA (nIcI) dizA ane, 3. tirachI dizA. tenA 1. pUrva, 2. dakSiNa, 3. pazcima, 4. uttara, pa. Urdhva ane, 6. adhe! ema cha prakAra paNa kahI zakAya. 1. pU, 2. agni, 3. dakSiNa, 4. naiRtya, pa. pazcima 6. vAyavya, cha. uttara, 8. izAna, 9.Urdhva ane, 10. ardhA e rIte 10 prakAra paNuM thaI zake ane vistAre 18 prakAranI dizAe kahI che4 dizA, 4 vidizA (khUNA) e 8 tathA 8 AMtarA e 16 tathA Urdhva ane adhA maLI 18 prakAranI + dizA che; paraMtu ahI mukhyatAe prathama kahI te 3 dizA ja grahaNa karI che. temAM gamanAgamana karavAnI maryAdA na heAvAthI jevI rIte khArIkhAraNAM khullAM rAkhavAthI gharamAM kacaro bharAya che tevI rIte dizApiramANu na karanArane samasta jagatamAM thatAM pApakarmAMnA hissA (rAvI) Ave che. ane maryAdA karanArane te jeTaluM kSetra khullu rAkhyu che teTalAnA ja pApanA hissA Ave che. bAkI AkhA lokane Asava baMdha thAya che, eTalA mATe zrAvaka * 1. Udhva dizAnuM yathAparimANuUMcI dizAmAM gamana karavAnu piramANu kare. jema ke pahADa para, vRkSa para, mahela para, minArA para, 18 bhAva dizA--1. pRthvI, 2. pANI, 3. agni, 4. vAyu (e 4 sattva), 5. agrabIja, 6. mUlabIja, 7. skaMdhabIja. 8. pUrva bIja (e cAra bheda vanaspati), 9. beIndriya, 10. teIndriya, 11. carindriya, 12. paMcendriya (e 4 tiryaMca), 13. samUrchima, 14. karmabhUmi, 15. akarmabhUmi, 16. aMtaradvIpa (e 4 bheda manuSyanA, 17. naraka ane 18. devatA emAM badhA samI jIvA gamanAgamana kare che. Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 740 jaina tattva prakAza tathA devanAM ke vidyAdharanAM vimAnamAM besIne athavA havAI jahAja (balUna)mAM besIne AkAzamAM gamana karavuM paDe ne tenA mAilanuM paramANu kare. 2. adhA dizAnuM yathA parimANu arthAt nIcI dizAmAM gamana karavAnuM parimANu kare, jema ke-talaghara, bhoMyarAM, suvarNAdinI khANa guphA, kUvA, vAvaDI, vagerenuM keTalA mAIla javuM tenuM parimANa kare. 3. "trIchI dizAnuM yathA paramANu" arthAt trIchI dizAmAM gamana karavAnuM piramANu kare, jemake pUrvamAM, dakSiNamAM, pazcimamAM uttaramAM ATalA kesathI adhika mAre javuM nahi ema paccakhANa kare. A paccakhkhANu e karaNa traNa ceAgathI thAya che. tenA hetu maryAdita kSetranI bahAra jaIne 18 pApa ane 5 AsavathI nivavAne che. paraMtu koI jIvane bacAvavA mATe, sAdhunAM darzanArthe, koI mahA upakAranAM kAmane mATe tema ja dIkSA dhAraNa karyAM pachI maryAdita kSetra bahAra jAya tA vratabhaMga thatA nathI. chaThThA vratanA 5 aticAra 1-2-3 urdhva, adhe, tiya gadazA parimANuatikramaUMcI, nIcI ane trIchI krizAmAM gamana karavAnu... je piramANu karyuM. che tenu' samajaNapUrvaka ullaMdhana kare te anAcAra lAge ane karelAM parimANane bhUlIne nazAnA vazamAM bebhAna thaI ne, mahAvAyu-havAmAM havAI jahAja dvArA UDI jAya tA, relamAM, meTaramAM nidrA AvI javAthI, jahAja ke sTImaramAM taphAna Adi thaI javAthI ane deva tathA vidyAdhara haraNa karI laI javAthIkadAcit maryAdA uparAMta cAlyA jAya ane tyAM jaine pAMca AzravamAMthI koI Azravanu sevana kare te aticAra lAge ane evI rIte maryAdA bahAra javAnuM jyAM bhAna thayuM tyAMthI ja pAchA krU ane maryAdita kSetranI aMdara Ave tyAM sudhI Azravanu sevana kare nahi. tevI ja rIte, vAyumAM UDIne koI vastu maryAdita kSetranI mahAra cAlI gai hAya, kUpAdimAM paDI gaI hoya tene levA Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 741 mATe pite jAya athavA bIjA pAse maMgAve te aticAra lAge, paraMtu koIne kahyA vinA ja bIjuM koI lAvI Ape tene grahaNa karI le te doSa lAge nahi. 4. kSetravRddhi-kSetramAM vRddhi kare te aticAra lAge, jemake cAre dizAe 50-50 gAu kSetra rAkhyuM hoya ane kadAcit pUrvamAM 100 gAu javAne prasaMga paDe tyAre vicAra kare ke, pazcimamAM javAnuM mAre kaMI kAma paDatuM nathI, mATe pazcimanA 50 gAu che te pUrvamAM meLavI dauM. Ama vicArI pUrvamAM 50 gAuthI adhika jAya te aticAra lAge. Ama zrAvake na karavuM joIe. 5. saIaMtaradhAe saMdeha paDyA chatAM AgaLa vadhyuM hoya. cittabhrama Adi kAraNe vismaraNa thaI jAya ke meM pUrvamAM 50 gAu rAkhyA che ke 75 gAu ? jyAM sudhI smaraNa na thAya tyAM sudhI 50 gAuthI adhika jAya te aticAra lAge. 6ThuM vrata dhAraNa karavAthI 343 ghanarajajunA vistAravALA saMpUrNa lekanuM je pApa AvatuM hatuM te rokAIne jeTalA gAunI maryAdA karI hoya teTalA ja kSetranuM pApa Ave che. tRSNane nirodha thaI jAya che, ane manane zAMti thAya che. vratadhArI zrAvaka svarganAM ane keme karI mekSanAM sukha prApta karI le che. sAtamuM upabhega-pariga parimANa vrata AhAra-anna, pANI, pakavAna, zAka, attara, tabalAdi je -vastu eka ja vAra bhegAvavAmAM Ave te upabhega, ane sthAna, vastra, bhUSaNa, strI, zayanAsana, vAsaNa, Adi je vastu vAraMvAra bhegavavAmAM Ave te paribhega, e banne prakAranI vastunA mukhyatve 26 prakAra kahyA che tenI maryAdA, zrAvaka kare che. 1. ullaNiyAvihi-zarIra sApha karavAnA ke zekha nimitte rAkhavAnA rUmAla TuvAlanI maryAdA. Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 742 jaina tattva prakAza 2. daMtaNu vihi'- dAtaNanI maryAdA. 3. phaLiviThuM-kerI, khAvAnAM tema ja mAthAmAM nAMkhavAnAM AMkhaLAM vagerenI maryAdA, jA'bu, nALiyera, nAra'gI, 4. abh'gaNaviRsi-attara, tela, phUlela, Adi zarIre cALa- vAnAM teleAnI maryAdA, ADhi phaLa 5. uvaTTavihi'-zarIrane svaccha sateja karavA mATe pIThI. vagere cALavAnI maryAdA. 6. mavihi-snAna pANInI maryAdA. 7. vihi'vastranI X jAta ane saMkhyAnu' mApa, 9. puviDi-phUlanI jAta ane saMkhyA, 10. AbharaNuvihi'-ghareNAMnI jAta ane sakhyA 8. vilevavihi'-vilepana jevAM ke sukhaDa, kesara, agara attara, tela, senTa vagerenI jAta ane mApa. * eka gajarezama banAvavAmAM hajAro kIDAnI ghAta thAya che. rezamanA kIDAe peAtAnA mukhamAMthI lALa kADhI pAtAnA ja zarIra para lapeTelI hoya che. te jo aMdaranA kIDA enI meLe ja yogya samaye bahAra nIkaLe to badhA taMtu kApIne nIkaLe eTale tene UnA khadakhadatA pANImAM nAkhI kIDAne mArI nAkhe che ane pachI rezama ukelI le che, rezamI vastra paheranAra A pApane bhAgIdAra thAya che. mATe zrAvake rezamI vastra paheravAM nahi. x phUla adhika komaLa hovAthI temAM anaMta jIvA hAya che, tema ja temAM trasa jIveAnuM nivAsasthAna paNa hoya che, tenuM chedanabhedana karavAthI trasa jIvAnI hiMsA thaI jAya che. keTalAka ajJa jIveA devadevIne phUla caDAvavAmAM dharma mAne che. zrAvake Ama karavuM ucita nathI. nAgaravelanAM pAna sadaiva pANImAM bhIMjAyela rahetAM hAvAthI temAM tevA ja raMganA trasa jIveA tathA lIlaphUganI utpatti thAya che, tethI te khAvA yogya nathI.. Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 743 11. dhUpa vihiM-dhUpanI jAta ane vajana, 12. jijavihiM-dUdha, rAbaDI, zarabata, cA, kephI, ukALA Adi pIvAnI vastunI maryAdA. 13. bhampaNavihiM-pakavAna ke mIThAInI jAta, 14. eNavihiM-cekhA, khIcaDI, thUlI AdinI jAta, 15. sUpavihiM-caNA, maga, maTha aDada, AdinI dALa tathA 24 prakAranAM dhAnya. 16 vigayavihi-ha, dahIM, ghI, tela, goLa, sAkara, 17. sAgavihiMmethI, tAMdalaje pramukha bhAjI-tathA turiyAM, kAkaDI, galakAM, bhIDe, vALa, Adi zAkanI jAta, 18. mAhuravihi-badAma, pistAM, cAroLI, khAreka, drAkSa, aMgura Adi mevA tathA AMbaLA Adina murabbA gulakaMda Adi. 19. jamaNavihiM bhejanamAM jeTalA padArtha bheLavavAmAM Ave te. 20. pANIvihiM-nadI, taLAva, kuvA, naLa, nahera, kuMDa athavA varasAdanuM pANI, tevI ja rIte khAruM, mIThuM, meLuM, Adi pANInI jAta. 21. mukhavAsavihiMpAna, sopArI, laviMga, elacI, jAyaphaLa, cUrNa, khaTAI, pApaDa Adi mukhavAsanI jAta. 22. vAhanavihiM-hAthI, ghoDA, UMTa, baLada, pramukha caratAM, gADI, bagI, meTara, sAyakala, myAnA, pAlakhI pramukha pharatAM vahANa, machavA, hoDI, sTImara, Adi taratAM vimAna gabhArA Adi UDatAM ItyAdi jeTalAM savArInA upayogamAM Ave te vAhana. 23. uvAhanavihiM pagarakhAM, caMpala, cAkhaDI, majA, vagerenI jAta. 24. sayaNavihiM-khATalA, palaMga, pATa, keca, Tebala, khurazI, bichAnAM, vagerenI jAta. 25. sacittavihiM-kAcA dANuM, kAcI lIlevarI, kAcuM pANI, mIThuM, ityAdi saceta vastu Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 744 jaina tatva prakAza 26, dazvavihiM-jeTalA svAda palaTe teTalA dravya. jemake, ghauM eka vastu che paNa tenI roTalI, purI, thulI, Adi ghaNI cIjo bane te judAM judAM dravya thayAM. vaLI, taLelI purI, ane tavAmAM karelI purI ema be dravya thaI gayAM. ema darekamAM dravyanA bheda jANavA. upara kahelI 26 vastumAM keTalIka te upabheganI che ane keTalIka paribheganI che. temAM sarva vastuone samAveza thaI jAya che. zrAvakanuM kartavya che ke je adhika pApakArI vastu hoya tene tyAga kare ane je vastu bhegavyA vinA cAlI zakatuM nathI tenI gaNatarI tathA vajananuM parimANa kare ane bAkInAM paccakhANa kare. parimANa karelI vastumAMthI paNa avasaracita kamI karato rahe, paraMtu lubdhatA kadApi dhAraNa kare nahi. * 22 abhakSya 1-5. vaDa, pIpaLo, pIpara, uMbaro ane keDa e pAMcenAM phaLamAM jhINAM jaMtuo ghaNAM hoya che. ane temAM trasa jIvanI utpatti paNa adhika thAya che. umbarAnAM phaLane pheDavAthI pratyakSa UDatA che temAMthI nIkaLatA dekhAya che. 6. madirA-mahuDAM, khajUra tathA drAkSAdine soDave che, temAM besumAra kIDA utpanna thAya che. tene arka kADhatI vakhate kIDAne paNa artha nIkaLe che. tene madirA athavA dArU kahe che. tenuM sevana karanAra pAgala banI jAya che, jematema bake che, maLa mUtra Adi gaMdakInAM sthAnamAM paDI jAya, mAtA, bhaginI, putrI, AdinI sAthe kukarma che paNa karI le che. dhana, mAla barabAda karI de che, ane kaMgAla banI jAya che. * A 22 abhakSyanAM nAma graMthamAMthI lIdhAM che te badhAne ekasarakhAM samajavAM na joie. keTalAMka bahu pApanAM sthAna che, keTalAMka thoDA pApanAM sthAna che. keTalAMka sparza karavA yogya paNa nathI ane keTalAMkane auSadhimAM grahaNa paNa kare che. vivekI zrAvako mATe jeTaluM ochuM pApa thAya tema sAruM che. Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 745 prakaraNa 5 mu : sAgArI dharma-zrAvakAcAra nazAbAja bhakSyAbhaDhyane kaze vicAra karatA nathI. tenA gharamAM niraMtara laDAI jhaghaDA cAlu rahe che. te mAtA, pitA, strI, putrAdine mArepITe che. kadAca vadhu paDate dArU pIe che te akALe mRtyu pAmI narakamAM cAlyA jAya che. AvuM mahAna anarthanuM kAraNa jANI IslAmadharmanA kurAne zarIphamAM paNa nazA mAtrane harAma batAvyuM che. mATe tenuM sevana karavuM te hiMdu-musalamAna sarvene mATe anucita che. 7. mAMsamaccha, karacha vagere jaLacara prANI, gAya, bheMsa, bakarAM, Adi gAmamAM rahenArA sthaLacara prANI, haraNa, sasalAM, sUvara Adi jaMgalamAM rahenArAM prANI, cakalAM, kukaDAM, kabUtara, Adi UDatAM prANI; ItyAdi jIvonI hiMsA thavAthI ja mAMsa taiyAra thaI zake che, mAtra peTane khADo pUravA mATe ja upayogI ane upakArI prANIo dUdha jevA piSTika padArtho, una jevAM vastrAdi denArA ane ghAsa, taraNuM, Adi nirmAlya vastuthI pitAnI AjIvikA calAvanArAM bicArAM niraparAdhI jIvonI katala karavI te ghaNuM ja kRtanatAnuM kAma che. prAcIna kALamAM evI nIti pracalita hatI ke je kaTTara zatru paNa mukhamAM taraNuM laI le te tene paNa abhayadAna maLatuM, te pachI nitya tRNa bhakSaNa karanArAM pazuo para ghAtakIpaNuM te muddala na ja karavuM joIe. koI paNa pazunI ghAta kadI paNa na karavI joIe, tema ja mAMsa paNa khAvuM na joIe. IslAma dharmanA pAlaka pizAbane ghaNe nApAka samaje che ane tene DAgha kapaDAne na lAge teTalAM mATe ja vaju kare che, mATIne DhephAthI gupta aMga sApha kare che, te pachI pezAbathI utpanna thayelI vastu mAMsa te sparza karavA gya paNa nathI. kurAne zarIphanA surAyane pArAmAM gestane harAma batAvyuM che. surAha hajanI 36 mI AyAtamAM khuda allAhatAlAe pharamAvyuM che, ke gesta ane lehI mane pahoMcI zakaze nahi, paraMtu eka parahejagArI pApane Dara ja pahoMcaze. bAIbalanA 20mA prakaraNamAM kahyuM che ke, "Thou shall not kill" arthAt hiMsA karavI nahi. A pramANe hiMsA karavAnI manA Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 746 jaina tatva prakAza badhA dharmanAM mAnanIya zAmAM che ane hiMsA vinA mAMsa thatuM nathI. tethI mAMsa khAvAnI kudaratI ja manA thaI gaI. vaLI, mAMsa azucithI bhareluM ane durgadhIyukta hoya che. ane kSaya, gaMThamALa, raktapitta, vAta, pitta, saMdhIvA, tAva, atisAra, Adi aneka rogone utpAdaka mAMsane kherAka che. tevI ja rIte jAti ane dharmathI bhraSTa karanAra tathA bhaviSyamAM narakagatimAM ja laI janAra ane mahA dukhadAtA mAMsane kherAka che. tethI te abhakSya che. * tuhaM piyAI maMsAI / khaMDAI sollagANi ya / khAio mi-sa-masAi / aggivaNNAiNegaso // (u. a. 19. gAthA. 69) artha--nArakIne paramAdhAmI kahe che ke tane mAMsa bahu priya hatuM, tuM, mAMsanA TukaDAne taLIne khAto hato, to have tArA ja zarIranuM garamAgarama mAMsa ame tane khavarAvIe chIe, te tAre khAvuM joIe. Ama kahI tenA zarIranuM mAMsa cImaTA vaDe toDI toDI tene agnimAM garama karI khavarAve che. Ama, mAMsAhArInI narakamAM bhayaMkara durdazA thAya che. hiMsAmUla mamedhya mAMsyadamalaM dhyAnasya raudrasya yad / bIbhatsaM rUdhirAvila kRmigRhaM durgandhipUyAdikaM // zukrA sRkaprabhavaM nitAMta malinaM sadbhiH sadA ninditaM / ko bhUkte narakAya rAkSasa samo, mAMsa tadAtmadui / artha-mAMsa te hiMsAnA mULa kAraNabhUta che, apavitra che, raudradhyAnanuM kAraNa che. dekhAvamAM malina che. lohIthI bhareluM, durgadhavALuM, vIrya tathA lohIthI utpanna thayeluM eTalA mATe atyaMta malina che. sarva saMpurae tenI niMdA karI che. AvA mAMsanuM bhakSaNa to te ja kare che ke je AtmadrohI ane rAkSasa samAna hoya che. paraMtu sArA mANase kadApi mAMsabhakSaNanI IcchA paNa karatA nathI. yo'ti yasya ca tanmAMsa, mubhayo pazyatAMtaraM / ekasya kSaNiko tRpti, ranya prANairviyujyate // artha--je mAMsa khAya che, ane jenuM mAMsa khavAya che te baMnenA sukhadu:khamAM keTalo badho taphAvata che? teno jarA vicAra karo ! mAMsa khAnArane kSaNika tRpti thAya che ane te bicArAM prANInAM amUlya prANono samULa nAza. thai jAya che. Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI--dharma zrAvakAcAra 747 8. madha paNa abhakSya che. madhamAkhIo aneka vanaspatine rasa eka sthAne ekaThA karI te upara besI rahe che. vAgharI; bhIla, vagere halakI jAtanAM manuSya agnipragathI mAkhIone dajhADI, bhagADI tene mahAmusIbate taiyAra karelA madhapUDAne kapaDAmAM bAMdhI nIcavI le che. temAM mAkhIonAM iMDAne paNa rasa bhaLe heya che. AthI dhRNAspada ane pApathI pedA thatA padArtha khAvAyegya nathI. 9 mAkhaNa-chAzathI alaga thayA bAda thoDA ja kALamAM mAkhaNamAM kRmi ane jIvanI utpatti thaI jAya che. tathA lIla phUga paNa AvI jAya che tema ja mAkhaNa kAmavikArane vadhAranAra hevAthI paNa abhakSya che. keTalAka kahe che : ame hAthathI hiMsA karatA nathI, paraMtu taiyAra mAMsa kharIda karI khAIe chIe to emAM amane zo doSa? paNa te emanuM kathana ajJAnatAnuM che. kAraNa ke manusmRtinA pAMcamA adhyAyanA trIjA bhAgamAM mana mahArAje ATha jaNane ghAtaka kahyA che. anumantA vizasitA, ninhantA krayavikrayA / saMskRtA copahartA ca, khAdakazceti ghAtakA // artha-1. prANI vadhanI AjJA denAra, 2. zarIrane ghA karanAra, 3.. mAranAra, 4. vecAtuM lenAra, 5. vecanAra, 6. pakAvanAra, 7. pIrasanAra ane, 8. khAnAra e ATheya ghAtaka hiMsaka che. mAMsa bhakSayitA'mutra, yasya grAMsa mihAdmayahaM / otanmAMsasya mAM stava, niruktaM manurabravita // artha-manujI kahe che ke nirukatathI mAMsane artha A pramANe thAya che. mAM mArA-sa-samAna arthAt je pramANe tuM mAruM bhakSaNa kare che te ja pramANe bhavAMtare huM tAruM bhakSaNa karIza. Avo mAMsano artha thAya che. amAsu ya pakkAsu vipaccamANAsu ya mAMsapesIsu / __ Aya tiya muvavAo, bhaNio huNigo ya jIvANaM // atha-digambara jaina AmnAyanA zAstramAM kahyuM che ke, kAcA mAMsamAM, pAkA mAMsamAM, raMdhAtA mAMsamAM ane mAMsanI pratyeka avasthA mAM anaMta nigo. diyA jIvonI temAM utpatti thatI ja rahe che. Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 10. hima-barak te kAcA pANIne jamAvela hAvAthI asakhya jIvAnA piDa heAvAthI abhakSya che. 748 11. viSa-jherI padArthA jevA ke, aphINa, vacchanAga, sAmala, bhAMga, gAMjo, tamAku, ItyAdi naze utpanna karanAra vastu paNa abhakSya che. AvI vastue keTalAka zAkha nimitte khAya che ane keTalAka rogAdine kAraNe khAya che. eka vAra khAvuM zarU karyAM pachI te cheDavu' ghaNuM ja muzkela thai jAya che. AvA padArtho kSaNika jussA Ape che, paNa pariNAme zarIranI ghaNI ja kharAbI karI nAkhe che. kephI vastune sevanAra manuSya khalaDIna, tejahIna, rUpahIna banI jAya che. tenA svabhAva cIDiyA thai jAya che. samaya para keph karavAnI vastu na maLe te rAIrAI, taraphaDI tarakkI akALa mRtyu pAme che. vaLI, aphINa Adi jherI padArtho banAvavAmAM aneka trasa jIveAnI ghAta thAya che. eTalA mATe koI paNa prakAranA kephI padArthoM sevana karavA cegya nathI. 12. karA-AkAzamAMthI paDatA karA paNu asaMkhya apakAya jIvAnA piDa ane rAgeAtpAdaka heAvAthI khAvA yegya nathI. 13. mATI, geru, gApIcaMdana, khaDI, manazIla, pAMce raMganI mATI khAvAthI patharI, pAMDuroga, udaravRddhi, maMdAgni, adhakoza, Adi aneka roga utpanna thAya che. tathA asaMkhya jIveAnA piDa hAvAthI te vastu khAvAye|gya nathI. 14. rAtribhojana-sUryAsta pachI ane sUryAsta pahelAM koI paNa vastunuM khAnapAna karavuM te tadana anucita che. kAraNa ke rAtribhojanane AMdhaLu bhojana kahyuM che. tema karavAthI aneka trasa jIvAnu bhakSaNa ane regAtpatti thAya che. karoLiyA, garALI ane sarpanI garala Adi rAtri bhAjanamAM khAI ne ghaNA mRtyu pAmyAnA dAkhalA meAjUda che. 15. paMpoTa la-dADama, jAmaphaLa, aMjIra, ItyAdi phaLe ke jemAM ghaNAM khIja hAya che. ane jeTalAM khIja teTalA jIva temAM jANavA. Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 749 16. anaMtakAya (1) sUraNa. (2) vajakaMda. (3) lIlI haLadara, (4) Adu (5) kacarA, (6) savatArI, (7) birAlI (8) kuMvAra, (9) thera, (10) gulabela, (11) lasaNa, (12) vaMza kArelI, (13) gAjara, (14) sAjIvRkSa, (15) padmakaMdI, (16) girakaraNI (navAM pAMdaDAMnI vela) (17) khIrakaMda (18) thegI, (19) lIlImothe (20) leNu vRkSanI chAla (21) khiluDA kaMda, (22) amaravela (23) mULA, (24) bhUmipheDA, (25) viruDA (dhAnyanA aMkurA) (26) Dhaga bathavA (27) DuMgaLI, (28) pAlanuM zAka, (29) Amaliye na baMdhANa hoya tevI kAcI AmalI, (30) Alu, (31) piMDAluM ane, (32) jene teDavAthI dUdha nIkaLe tathA jenI saMdhi tUTayA bAda uSNa lAge. gAMTha pratyakSa dekhAtI hoya, koI paNa goTalIvALA phaLamAM geTalI baMdhANI na hoya tema ja maga, caNA, maTha, Adi pANImAM bhIMjavavAthI temAM aMkura phUTI gayA hoya te badhA anaMtakAya jANavA. temAM anaMtAnaMta jIne piMDa hevAthI te anaMtakAya khAvA gya nathI. 17. athANAM-kerI, lIMbu, maracAM, AdinAM athANuM AcyA bAda te jhaTa gaLatAM nathI, ghaNA divasa bAda temAM lIlakuMga tathA trasa jenI utpatti thaI jAya che, saDI jAya che. evAM athANAM paNa khAvA gya nathI. 18. dahIMvaDAM-kAcA dahIMmAM pANI bheLavI tenuM ghoLavuM karI temAM vaDAM nAkhe che. te amuka kALa pachI khadabadI jAya che. padmapurANamAM kahyuM che ke lasunaM gajanaM ceva, palAMDa, piNDamUlakaM / matsyo mAMsa surA caiva, mUla kasatu to adhikaM // 1 // varaM bhukta putramAMsaM, na ca mUla tu bhakSaNaM // bhakSaNaM jAyaMti narakaM, vajanaM svarga gacchatA // 2 // atha- lasaNa, DuMgaLI, mULA, mAMsa ane madirA tenuM kadApi bhakSaNa na karavuM. kadApi duSkALa paDI jAya to marelA putranuM mAMsa khAvuM sAruM paNa kaMdamULa kadApi na khAvuM. kema ke kaMdAdi khAnAra narakamAM jAya che ane teno tyAga karanAra svargamAM jAya che. Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 750 jaina tattva prakAza 19. rIgaNAM temAM ghaNAM bIja hAvAthI abhakSya che. 20. ajANyAM phaLa--jenu nAma ane guNadoSa jANavAmAM na hAya tevAM phaLa khAvAM nahi. kemake tema karavAthI rAgeAtpatti thAya che ane vakhate akALa mRtyu paNa thaI jAya che. 21. tuphaLa-jemAM khAvuM theDuM ane nAMkhI devu... ghaNuM. zeraDI, sItAphaLa, bora, jAMbuDAM, vagere. 22. rasa calita-je vastu bagaDIne tene rasa palaTI gayA hAya, durgaMdhavALI banI gaI heAya evI vastuthI paNa regeAtpatti tathA asakhya javAnI ghAta thavAnA sa`bhava che. sAtamA vratanA 20 aticAra bheAjana saMbadhI pa aticAra : 1. sacitAhAre zrAvakane saceta vastu-kAcu pANI, lIletarI AdinAM paccakhkhANu hAya ane bhejanamAM tevI kaI vastu AvI gaI hAya tyAre te saceta che ke aceta tene pUro nirNaya thayA vinA te vastu bhegavavI na joI e. chatAM bhogave te aticAra lAge. kadAcit sarvathA sacetanAM pratyAkhyAna na thaI zake te tenuM icchita parimANu kare ane tenAthI adhika bhogavavAnAM paccakhkhANu kare. parimANa keTaluM' karyuM. tenuM vismaraNa thaI jAya tA jyAM sudhI pUruM smaraNa na thAya tyAM sudhI saceta vastu khAvI nahi. khAI le te aticAra lAge. 2. sacita pariadAhAre-kerI, tarabUca vagere uparathI te nirjIva che paNa aMdaranI geATalI, khIja saceta che tathA vRkSathI taratanA lIdhele guMda, taratanI vATelI caTaNI, taratanuM dhAvALu pANI, vagere sacitta pratibaddha AhAra kahevAya che. AmrAdi phaLanI goTalI alaga karyAM pahelAM tathA caTaNI Adi para pUru zastra pariNamyA pahelAM sacetanAM paccakhkhANuvALA tene bhagave te aticAra lAge. Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 7pa1 3. a5liosahi bhakhayA-kAcI kerI, keLAM, vagere pakAvavA mATe ghAsa AdimAM dabAvI mUkyAM, paraMtu pUrAM pAkayAM nahi, tema ja zAka pUruM ceDavyuM nahi, kaMIka saceta, kaMIka aceta hoya tevuM utArI lIdhuM, ghauM, caNA, bAjare, makAI, vagerene piMka ghAsanA agnimAM zekIne pADe temAM paNa ghaNuM dANA saceta rahI gayA hoya tene acetanI buddhithI khAI jAya te aticAra lAge. 4. duSpaulisahi bhakhaNayA--je vastu bahu pAkIne bagaDI gaI hoya, saDI gaI hoya, vAsI thaI gaI hoya, trasa jIva utpanna thaI gayA hoya athavA bhaDathuM karI duSTa rIte pakavela heAya evI vastu khAya te aticAra lAge. pa. tuccha sahi bhakhaNuyA-zeraDI, sItAphaLa che, bera Adi jemAM khAvAnuM zeDuM ane pheMkI devAnuM ghaNuM evI vastu khAya te aticAra lAge. karma (vyApArI saMbaMdhI 15 aticAra- (1) aMgAra karma-kelA banAvI vecavAne vepAra tathA luhAra, sutAra, kuMbhAra, halavAI bhADabhuMjA, bebI, kaMsArA, mila, kArakhAnAM, vagere je vepAra agninA AraMbhathI thAya che te. (2) vanakarma -bAga, bagIcA, vADI, AdimAM phaLa, phUla, zAkabhAjI, vagere utpanna karI vece. bakAlAne vepAra kare tathA vanamAMthI ghAsa, lAkaDAM, kaMdamULa, Adi lAvIne vece, vRkSAdinuM chedana karI lAkaDAne vepAra kare. (3) zakaTa karma-gADA, gADI, ratha, ghoDAgADI, myAnA, pAlakhI, nAva, ItyAdi banAvIne vece tathA tenAM upakaraNa, paiDAM vagere vece. 0 zeraDInAM chotAM, sItAphaLanAM bIja rastAmAM pheMkI devAthI kIDIo tathA mAkhIone kaccaraghANa nIkaLI jAya che tene bacAva karavo. Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 752 jaina tattva prakAza (4) bhATaka karma-uMTa, gheDA, gadheDAM, belagADI, jahAja, Adi anyane bhADe Ape te bhADI karma. (5) pheTa karma-khANa, kUvA, taLAva, khetara, Adi davAdAvavAnA vepAra kare te pheDI kame. (6) daMta vANijya-4 hAthIdAMta, zIMgaDAM, hADakAM, jIbha chIpa, vagerene vepAra kare karAve te. (7) lakha vANijya-lAkha), capaDI, guMda, manasIla, dhAvaDInAM phUla, haDatALa, gALI, mahUDAM, sAjI Adi kSAra, sAbu ItyAdi vastuone vepAra + lakhavANijyamAM gaNAya che. (8) rasa vANijya dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa, sAkara, zarabata, murabbA, madha, madira, vagere pravAhI padArthonA vepArane rasa vANijya kahe che. * UDe khADo khodI tenA upara pAtaLA vAMsa bichAvI tenA upara kAgaLanI hAthaNI UbhI rAkhI che. tenA bhogane mATe jaMgalI hAthI Ave che. ane khADAmAM paDI mRtyu pAme che. tenAM hADakAMnA cUDA vagere banAve che. sAMbhaLyuM che ke, cUDA mATe prativarSa 70 hajAra hAthIone mArI nAkhavAmAM Ave che. tenA pApanA bhAgIdAra hAthIdAMtanAM vAparanArAM bane che. jaina jevI dayALu jAtimAM AvI halakI prathA che teno nAza karavo joie. 0 milamAM ane jinamAM cAmaDAMne puSkaLa upayoga thAya che. vepArIo copaDAnAM pUMThAM paNa cAmaDAnAM rAkhe che. pAkITa, kammarapaTTA, gAdI, vagere ghaNI cIjomAM cAmaDuM vaparAya che. AthI cAmaDuM moMghu thayuM che. ane anArya loko dravyanA lobhe hajAro pazuonI ghAta cAmaDA mATe kare che. tenA pApano hisso cAmaDAnI vastuo vAparanArane Ave che. cAmaDuM apavitra che ema jANI tenI banelI vastuo vAparavI na joie. + vRkSone chedI ke TocI temAMthI rasa kADhe che tenI lAkha banAve che. lAkha AdimAM aneka trasa jIvonI hiMsA thAya che. 1 x pravAhI vastuomAM vakhate paMceMdriya jIvo paDI marI jAya che. tathA mIThAimAM kIDA makoDA Adi jIvonI utpatti adhika thAya che, te jIvo paga nIce caMpAIne marI jAya che, tema ja vastu vAparatAM paNa temanI ghAta thaI jAya che. Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 7pa3 (9) viSa vANijya-jherI prANaghAtaka vastu jevI ke, aphINa, vacchanAga, semala, dhatUro, ItyAdi jherI auSadhio tema ja upalakSaNathI talavAra, dhanuSya, cakra, bhAlA, barachI, baMka, tapa, tamaMcA, capu, charI, kaTArI, ka ityAdine vepAra paNa viSa vANijya kahevAya che. (10) keza vANijya-manuSya, pazu, pakSInA vALa ke pIchAMnI banelI vastu 4 jevI ke, dhAbaLA, zAla, UnanAM vastra, mejA, TopI, tathA camarI gAyanA vALanAM banelAM amara Adi vece tathA manuSya, pazu, pakSIne vecavA te paNa keza vANijyamAM gaNAya che. (11) yaMtra pIlana karma-tala vagere pIlavAnI ghANI, kapAsa laDhavAnA carakhA, zeraDI pIlavAnA sIceDA, jina +, mila, cakkI, vagere vece athavA tenAM caka, paTA, pulI, khalA, Adi sAmAna vece te yaMtrapAlana karma jANavuM. (12) nilaMchana karma-baLada, gheDA Adi pazuone khasI kare (guhyAMganuM chedana kare), kAna, nAka, zIMga ke pUMchaDAnuM chedana kare; manuSyane nAjara ) banAve che. A badhAM nilaMchana karma che. * zastrothI jeTalI jIvahiMsA thAya che tenA pApane hisso zastra banAvanArane, vecanArane ane vAparanArane saune lAge che. * TopI Adi para pakSIonAM pIchAM lagAvavA mATe hiMsaka loko jIvatAM pakSIonI pAMkho ukheDI le che. te bicArAM taraphI taraphaDIne marI jAya che. -- kapAsamAM jIvaDAM bahu hoya che. te carakhAnA rolamAM pilAIne marI ja che. tema ja mila to mahA AraMbhanuM sthAna che. temAM te vakhata para manuSya jevA paNa akasmAtathI marI jAya che. 0 bicArAM parAdhIna pahelAM anAtha pazuonAM gupta aMgonuM chedana karatI vakhate keTalAMka pazu to akALa mRtyu pAme che; khUba-khUba asahya du:kho bhogave che. A kAma ghaNuM ja nirdaya ane niMdanIya che. = rajavADAMmAM keTaleka ThekANe dAsIputrane nAnapaNathI ja aMgabhaMga karI nAmarda banAve che. ane pachI te moTo thAya tyAre rANIonA rakSaNArthe paheregIra tarIke tene rAkhe che. A lokone nAjara kahevAmAM Ave che. 48 Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 754 jaina tattava prakAza (12) davAnidApana karma-jaMgala khetara, bAga, bagIcA, AdimAMthI kacaro ghAsa vagere sApha karavA mATe Aga lagADe. (14) saradraha talAva zeSaNa karma-talAva, kaha (kuMDa), kuvA, vAva, nadI, nALAM, Adi jaLAzayanAM pANI ulecAve tathA taLAva AdinI pALa pheDI khetara, bagIcA, vagerene pANI pAvAne mATe nIke vahevarAve tema ja jaLAzaya sApha karavAne mATe pANI ulecAve te saraha talAva parizeSaNa karma. (15) asatIjana poSaNa karma asatInuM poSaNa kare arthAt bakarIone vecANa laIne ke dAsIonuM khAna, pAna, vastrAbhUSaNa, AdithI piSaNa karIne temanI pAse vezyA jevAM karma karAve ane tenAthI prApta thayelAM dravyane grahaNa kare, tathA uMdara mAravAne bilADI pALe, bilADIne mAravA kUtarA pALe, ityAdi chavaghAta karavAnI abhilASAthI jIvenuM piSaNa kare, zikArI, bilADI, kutarA, zakarA, AdinuM piSaNa karIne tene vece. pipaTa, menA, kAbara, kabUtara, maraghAM, AdinuM pioSaNa karI vece 4 ItyAdi vepAra kare che. dayA ke rakSA nimitte piSe te harakata nahi. * jaMgalamAM dava lagADavAthI ekedriyathI mAMDI paMcendriya paryata ghaNA jIvo bhasmIbhUta banI jAya che. asatIono vepAra e ghaNuM nirlajaja karma che. prasaMgopAta te garbhapAtAdi mahA doSanuM sthAna thaI paDe che. keTalAka "asaI jaNa pisaNayA" pATha pheravI tene badale "asaMjai jaNa poSaNayA" bole che ane kahe che ke zrAvakoe asaMjaInuM poSaNa na karavuM joie. paNa A pATha ane arthazAstra viddha che. kema ke upAsaka dazAMgamAM kahyuM che ke AnaMda Adi zrAvakone 40 hajAra gAyo hatI. bhagavatI sUtranA taMgiyA nagarInA zrAvakanI riddhinuM varNana karatAM kahyuM che ke, zrAvakone tyAM gAya, bheMsa, bakarAM Adi pazuo ghaNAM hatAM. A badhAM pazuo asaMyatI hoya che. ane zrAvake tenuM pAlanapoSaNa kare che. kAraNa ke jo poSaNa na kare te pahelA vratane pAMcamo aticAra "bharUpANa voIe" lAge. AvI rIte je sUtrapATha palaTAvIne UlaTA artha kare che. temane karmano vajabaMdha thAya che, mATe bhramamAM na paDatAM upara darzAvelA zAstrokata artha mAnavo joIe ane dayA pALavA tathA dAna devAthI vaMcita rahevuM na joIe. uparyukta 15 karmAdAnanAM kArya baMne lokamAM ghora du:khanAM denAra che evuM jANI yathAzakita teno tyAga karavo joie. Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 755 prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra ukta 15 karmAdAna (karmabaMdhana)nAM kArya che. kema ke A vepA ramAM trasa jIvonI ghaNI hiMsA thAya che. AmAMnA keTalAka vepAra anarthakArI ane niMdanIya zrAvakee karavA yogya nathI, kadAcita e vepArathI AjIvikA cAlatI hoya ane bIje keI upAya na hoya te tenI maryAdA karavI joIe. jema ke AnaMdajIe 500 haLanI maryAdA rAkhI, zAkaDAlajI kuMbhAra nibhADA pakavIne ja upajIvikA calAvatA hatA. A pramANe 20 aticAra rahita sAtamA vratanuM pAlana kare che tenuM meru parvata jeTaluM pApa to rekAI jAya che ane phakta rAI jeTaluM pApa vyatIta karI bhaviSyamAM svarga ane mokSanA anaMta sukhane bhetA bane che. AThamuM anartha daMDa viramaNa vrata daMDa be prakAranA kahyA che, 1. artha daMDa ane, 2. anartha daMDa. 1. zarIra, kuTuMba, Adi AzritanuM pAlana-poSaNa karavAne chakAya jIvane AraMbha kare paDe che te arthadaMDa kahevAya che. 2. vinA kAraNa tathA jarUratathI vadhAre pApa karavAmAM Ave che te anarthadaMDa kahevAya che. anarthadaMDane mukAbale arthadaMDamAM pApa ochuM hoya che. kemake te karyA vinA saMsAranuM gADuM cAlavuM muzkela che. eTalA mATe arthadaMDa zrAvake kare paDe che, tathApi zrAvaka temAM anurakta banatuM nathI. je kAmamAM AraMbha thAya che te karatA thakA anukaMpA ane viveka rAkhe che. ane avasara Avye sarvathA tyAgavAnI abhilASA seve che, ane jemAM pitAne kaze svArtha na hoya evAM hiMsAdi pApa banatAM sudhI zrAvaka karatA nathI. anarthadaMDanA mukhya 4 prakAra kahyA che. 1. apadhyAnAcarita-khoTA vicAra kare. jevA ke, (1) ISTakArI (strI, putra, svajana, mitra, sthAna, bAna, pAna, vastra, bhUSaNa, Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 756 jaina tattva prakAza Adi) padArthone saMvega maLe tyAre AnaMdamAM tallIna banIne harSita thavuM ane dhana svajanAdina viyege hAya hAya karavuM, mAthuM phUTavuM tene ArtadhyAna kahe che. 2. hiMsAna, jUhanAM, cerInA kAmamAM tathA bhogapabheganAM saMrakSaNanAM kAmamAM AnaMda mAna; duminenI ghAtanuM ke nukasAnanuM ciMtana karavuM tene raudradhyAna kahe che. A banne prakAranAM dhyAna dhyAvAM te apadhyAna Acarita anarthadaMDa che. A prakAranA vicAra zrAvake karavA te ucita nathI. kadAcita tevA vicAra manamAM Ave te ciMtavavuM ke re cetana ! tuM devatAonAM sukha ane narakanAM dukha anaMta vAra bhegavI AvyuM che. tenA anaMtame bhAge paNa A sukha-duHkha nathI. vaLI, pApAraMbhanAM kAmamAM AnaMda mAnavAthI cIkaNuM karma baMdhAya che. te bhegavatI vakhate ghaNuM duHkha thAya che, mATe vinA kAraNe karmabaMdha na kara, ItyAdi vicArathI samabhAva dhAraNa karo. eka muhUrtathI adhika kheTo vicAra rahevA na de. 2, pramAdAcarita-pramAdanuM AcaraNa kare. pramAda pAMca prakAranA che. mada viSaya kasAyA, nidA dikahA paMcamA bhaNiyA / ___ e e paMca pamAyA, jIvA pADaMti saMsAre / / artha-(1) mada-jAti Adi 8 prakAranA mada, (2) viSaya -pAMca idrinA 23 viSayenI lelupatA (3) kapAya-kedhAdi cAra kaSAyane ubhAva, (4) niddA-nidrA ane, (5) vikahA-strI Adi 4 prakAranI vikathA. e pAMcamAMthI eka eka pramAdanuM AcaraNa karanAra mahApuruSa paNa anaMta saMsAra paribhramaNa kare che, te je pAMcenuM AcaraNa karaze tenI kevI kugati thaze? mATe zrAvakee pAMce pramAdane ochA karavA saMdeva udyamavaMta rahevuM joIe. Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 757 bIjI rIte paNa 8 pramAda kahyA che: (1) ajJAnatAmAM ramaNa karavuM, (2) vAtavAtamAM zaMkA karavI, (3) pApatpAdaka kahANIo, nevela, ThokazAstrAdi pustakonuM paThana, (4) dhana, kuTuMbAdi para atyaMta lubdha banavuM, (5) duzmana para tathA malina vastu para dveSabhAva dhAraNa kare. (6) dharmAtmAne Adara satkAra na karavo, (7) dharmakaraNa AdarapUrvaka na karavI, ane, (8) khoTA vicAra, uccAra ane AcArathI traNa gene malina karavA. A ATha pramAda saMsAra samudra taravAnA abhilASIe sadaiva tyAgavA joIe. tenAthI koI paNa prakArane lAbha nathI ane karmabaMdha te saheje ja thaI jAya che. keTalAka loko gaMjIpa, capATa, zetaraMja AdinI ramatamAM, phigaTanA gaDA mAravAmAM ke kharAba pustake vAMcavAmAM evA te mazagUla thaI jAya che ke temane vakhatane bhUkha, tarasa, TADha, taDakAne paNa khyAla rahetuM nathI; AthI teo aneka vyAdhionA bhoga banI bese che, temAMthI tareha tarehanA jhaghaDA utpanna thAya che, sAjanene paNa zatru mAnI le che. ramatamAM je hArI jAya che te atyaMta zaramiMdA ane durgAnI banI jAya che. Ama, khelatAM khelatAM tene jugArane zekha paNa lAgI jAya che. pachI te jugArI saTTAbAja banI, dhana ane AbarUnI dhULadhANI karI vakhate rAjane paNa kedI banI jAya che athavA akALa mRtyu pAme che. samayane A pramANe apavyaya karavAne badale je vyAkhyAnazravaNa, 'dharma pustakanuM paThana, sapuruSane guNAnuvAda ke sadupadezAdi rUDAM kAryamAM sadvyaya kare che te dharmAtmA sapuruSa kahevAya che. aneka manuSyanA te priya ke pUjanIya bane che. yazasvI ane sukhI thAya che. AvuM jANa zrAvakoe nivRttine samaya kharAba kAmamAM na vitAvatAM dharmalAbha le. keTalAka anna manuSya nirdoSa mArga cheDIne ADe mArge cAle che tathA kAcI mATI, pANI, lIlotarI, kIDIyArAM Adine khUMdatA cAle che. vine kAraNa vRkSanI DALa, pAMdaDAM, puSpa Adi teDI nAkhe che. hAthamAM seTI hoya te vRkSane, gAyane ke zvAna Adine mAratA cAle che. Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 758 jaina tava prakAza sArI jamIna choDIne mATI, mIThuM ke anAjanA DhagalA para, guNa upara ke lIlA ghAsa upara besI jAya che. dUdha, dahIM, ghI, tela, pANI, chAza, vagerenAM vAsaNa ughADAM mUkI de che. khAMDavuM, daLavuM, lIMpavuM, rAMdhavuM, chevuM, sIvavuM, vagere kAma tathA khANiye, sAMbeluM, ghaMTI, cUle, vastra, vAsaNa, vagere vastuone vagara jeye ja kAmamAM le che, tethI ghaNI vakhata traNa jIvanI ghAta thaI jAya che. A badhAM kAma pramAdAcarita jANavAM. AmAM lAbha te muddala nathI, paraMtu hiMsAdi pApanuM AcaraNa thatAM vA karmabaMdha thavA pAme che, ke je retAM paNa chUTavAM muzkela che. AvuM jANI zrAvakee. pramAdAcaraNa anarthadaMDa seva ucita nathI. hiMsampayANuM-hiMsAkArI zAnuM pradAna, je zastro vaDe jIvanI ghAta thAya tevAM zastro saMgrahI rAkhe ane jarUra paDatAM pADozI vagerene tevAM za-charI, cAku, trikama, kedALI, pAvaDA, vagere vAparavA Ape. Ama karavAmAM pitAne kaze svArtha na hovA chatAM vinA kAraNe pApanA bhAgIdAra thaI pitAnA AtmAne daMDe che. zrAvake AvuM karavuM te ucita nathI. 4. pAvakameva ese-pApakarmopadeza. pApa karmane upadeza. pApakarmane upadeza Ape, jema ke dharmazALA, devAlayane mATe makAna baMdhAvavAmAM, kUvAdi jaLAzaya khedAvavA tathA baMdhAvavAmAM tIrtha-snAnAdi karavAmAM, dharmasthAnamAM paMkhA lagAvavAmAM, nagArAM, jhAMjha Adi vAjiMtra bajAvavAmAM, patra, puSpa, phaLa, dhAnya, Adi devane caDAvavAmAM, mAMkaDa, macchara, sApa, vIchI Adi zudra jAnavarane mAravAmAM bheMsa, bakarAM, pADA, kUkaDA, Adine rudrANI, bhairava Adine bhoga caDAvavAmAM jatudAna devAmAM, lagnAdi karAvavAmAM ItyAdi hiMsaka kAryomAM dharma thAya che e upadeza kare. tathA laDAI jhaghaDAne, bIjAne herAna karavA khoTA mukaddamA karavAne, bheganAM 84 Asana vagere kekazAstrane, jyotiSa, nimittane, yaMtra maMtra taMtrane, trasa jIvonI hiMsA thAya. evA auSadhopacAranAM zAne upadeza kare. Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 759 tene sAMbhaLIne manuSya je je pApakarmanuM AcaraNa karaze te te hiMsAne bhAgIdAra te upadezaka banaze tathA mithyAdharmanI vRddhi thavAthI aneka AtmAo saMsAramAM DUbaze. te badhAM pApa te upadezakane lAge che ane tenA hAthamAM kazuM AvatuM nathI. AvA anarthadaMDathI potAnA AtmAne daMDita kare te zrAvakane ucita nathI, eTalA mATe A anarthadaMDane be karaNa ane traNa jegathI tyAga karI prathama vrata pramANe A vrata paNa zrAvaka aMgIkAra kare che. AThamA vratanA 5 aticAra 1. kaMdapekaMdarpa-kAmetpAdaka kathA kare. jemake strIo samakSa puruSanA ke puruSa samakSa strInA hAvabhAva, vilAsa, khAna, pAna, zaMgAra, bhegepaga, gamanAgamana, hAMsI, mazkarI, gupta aMge pAMganuM varNana, ItyAdinI vikAretpAdaka kathAo karavAthI kahenAra ane sAMbhaLanAra sarvane vikAra utpanna thAya, aneka prakAranI mAThI kalpanAo janma pAme, kukarma karavA prerAya, ItyAdi anartha thavAthI aticAra lAge che. 2. kuzkeIe-kaukuNya arthAt kuceSTA, jema ke bhrakuTI caDAvavI, AMkhanA izArA karavA, hoTha vagADavA, nAka mareDavuM, mukha malakAvavuM, hAthapaganI AMgaLI vagADavI, hAthapaga nacAvavA, dIna vacana athavA bIbhatsa zabdoccAra karI vikAbhava thAya tevI aMgaceSTA karavI, tevI ja rIte hoLInA tahevAramAM nagna pUtaLuM besADavuM, nagna rUpa dhAraNa karI bIbhatsa nRtya-gAnAdi karavAM, kAmavikAranI vRddhi thAya evAM nRtya karavAM, vagere pravRttithI aticAra lAge che. 3. meharie-maukharya, luccAI AdithI mukhanuM nirarthaka vAcALapaNuM, bahu bela vApaNuM, athavA verInI peThe vacana bele, je vacana bolavAthI pitAnA ane paranA AtmaguNanuM, dravyanuM ke manuSyanuM nukasAna thAya, asaMbadva vacana bele, vacananI capaLatA kare, gALe de. tuccha vacana bole, ItyAdi kharAba vacaccAra kare te aticAra lAge. AvAM vacana bolavAthI jagatamAM nidA thAya, jhaghaDA thAya, mArAmArI Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza vagere aneka Apatti utpanna thAya che. AvAM kRtya ajJAnI mANaso ja kare che. ajJAnInI dekhAdekhIthI zrAvaka AvuM kRtya kare ja nahi chatAM kare te tene aticAra lAge. 2. saMjuttAhigaraNe-saMyuktAdhikaraNa-arthAta zastrane saMbaMdha meLave. jemake khANiye hoya te sAMbeluM ane sAMbeluM hoya te khANiye na banAve. ghaTInuM eka paDa hoya te bIjuM paDa navuM banAve. capu, charI, talavAra, vagerene hAthA ke mUTha banAve. dhAra buThThI thaI gaI hoya te tINa banAve. kuhADI, bhAlAM, barachI, vagerene hAthA ke bhalakA lagAve. Ama, apUrNa upakaraNane pUrNa karavAthI te zastra AraMbhanI vRddhi karanAruM banI jAya che. bIjo koI mAge te tene paNa devuM paDe che tethI aticAra lAge che. je te apUrNa hoya te saheje bacI javAya che. AvuM jANI apUrNa zastrane prayajana pUrNa na karavuM tathA AvazyakatAthI adhika zastrane saMgraha paNa na kare. gharamAM je za hoya tene paNa evI rIte gupta rAkhavA ke te bIjAnA hAthamAM javA na pAme. vaLI, keTalAka mAnanA bhUkhyA nApaTela ke mahAjananA mevaDI banI bese che ane lagna, kAraja Adi AraMbhanAM kAmamAM AgevAna thaIne tAvaDA besADavAnI, khAMDa, sAkara, vagerenI cAsaNuM karavAnI, zAka vagere sudhAravAnI AjJA Ape che. tathA pApAraMbhanAM kAryane uttejana Ape che. evAM kAma pate kare che ane bIjA pAse karAve che. divALI, dazerA, hoLI, Adi parvane mATe lIMpaNa, gUMpaNa, raMgavuM, devuM, rAMdhavuM, taLavuM, makAna dhaLAvavAM Adi AraMbhanAM kAryo badhAMnI pahelAM prAraMbha karI de che. te joI bIjAo paNa AraMbha karavA maMDI paDe che. AthI tevAM kAmanI pApanI kriyAne adhikArI te prAraMbha karanAra bane che, A paNa anarthadaMDa che. AtmA tethI vinA kAraNa daMDAya che. mATe zrAvoe tema karavuM nahi. 5. upaga paribhAga aIrate--upabhega-paribhegamAM ati Asakta bane. jemake nATaka, ceTaka, khela, tamAzA, strI-puruSAdinA Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharmazrAvakAcAra 761 rUpanuM nirIkSaNa karavAmAM, rAga, rAgaNI, vAjiMtre sAMbhaLavAmAM, attara, puSpAdinI sugaMdhamAM, maneNa rasavatInA upagamAM, strI AdinA saMbaMdhamAM ItyAdi pravRttimAM ati Asakta bane. vAha! kevI majA paDe che ! ! ItyAdi zabdoccAra kare. A pramANe bhogapabhegamAM mazagUla banavAthI jIva tIvra rase cIkaNuM ane dIrgha sthitinAM kaThaNa, durbhedya karmo bAMdhe che. AvuM jANI zrAvaka aprApta bhegenI IcchA mAtra karatA nathI, ane jemAM paNa lubdha banatA nathI. lAlA raNajitasiMhajIe buDadAleyaNAmAM kahyuM che ke samajJA saMke pApase, jana samajJA harSanta; ve lukkhe cIkane, isa vidha karma baMdhanta, samajJa sAra saMsArameM, samajJA TAle doSa, samajha samajha kara jIvaDe, gaye anaMte mokSa. artha-samaju mANasa te pApakarmanuM AcaraNa karatA ja nathI. kadAcat kAraNavazAt karavuM paDe che te manamAM zaMkAya che. pApathI DarIne kAma kare che tethI tenI rukSavRtti rahe che. Ane lIdhe jema retInI mUThI bhIMta upara phekavAthI tyAM cATatI nathI paNa tarata nIce paDI jAya che, tevI ja rIte tenAM karma paNa tapa, japa ane pazcAttApAdi karavAthI chUTI jAya che. saMsAramAM manuSya janma prApta karyAne sAra e ja che ke, samajaNa (jJAna) prApta karI jJAnI banavuM. jJAnI haze te pApa puNyanAM phaLane yathAtathya samajaze. puNyanAM phaLa sukhadAtA ane pApanAM phaLa dukhadAtA che evuM jJAna jenAmAM haze te puNyanI vRddhi karaze ane pApane kamI karatAM karatAM te vakhate te sarva-pAparahita banI jaze ane puNyathI svabhAvataH nivRtti pAmIne mekSa prApta karI leze. - have je ajJAnI manuSya che te pApAcaraNa karIne AnaMda pAmaze. AthI jema bhIne cIkaNo kAdava bhIMta upara pheMkavAthI te tyAM tarata Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza caMTI jAya che ane muzkelIo tyAMthI chUTo paDe che, tevI ja rIte tenAM karma paNa naraka tiryaMcAdi durgatinAM mahAduHkha denArAM retAM retAM bhagavyA chatAM jaladI chuTakAro na thaI zake tevAM cIkaNuM baMdhAya che. rukSatAthI bhegapaga bhega, cAhe lubdhatAthI bhegave, jemake sAkarane rukSabhAve khAnArane paNa te mIThI lAge che ane lelupatAthI khAnArane paNa te mIThI lAgaze. te pachI lubdha banIne cIkaNAM karma zA mATe bAMdhavAM ? alapa sukhane mATe mahAduHkha upArjana karI levuM te sujJa manuSyane ucita nathI AThamA vratanuM A saMkSipta svarUpa samajI jaIne jeTalAM anadaMDanAM kAma che tenAthI sujJa zrAvakee pitAnA AtmAne bacAva, ke jethI te aneka prakAranAM pApothI ane cIkaNuM karmabaMdhanathI bacI jaI A jagatamAM sukhopajIvI thaI bhaviSyamAM svarga ane mekSanAM sukha. prApta karI zakaze. uparyukta 5 aNuvrata ane 3 guNavrata e ATha vrata jAvajajIva dhAraNa karI zakAya che. 4, zikSA vrata 1. jevI rIte ratnAdi mUlyavAna padArtha keIne saMpIne ApaNe evI zikhAmaNa ApIe chIe ke, Ane rUDI rIte sAcavajo, gumAvaze nahi, tevI ja rIte ukta ATha gratAcaraNa rUpa ratnanI prApti karanAra jIvene nIce jaNAvelAM cAra vatemAM pravRtti karavAthI bhUtakALamAM lAgelAM pApanI samaja ane bhaviSyamAM nirdoSa rahevAnI sAvadhAnIrUpa zikSA (zikSaNa) prApta thAya che. AthI te zikSAtrata kahevAya che. 2. jema pAThaka zikSakanI upAsanA karI vidyApAtra banI saMsAramAM sukhI thAya che tevI ja rIte nimnakta cAre zikSAtrata aMgIkAra karanAra ja ADe tenuM vAraMvAra smaraNa ciMtana Adi karI tene sukhathI nirvAha thaI zake te prakAranuM AtmabaLa prApta kare che te kAraNe paNa te zikSAtrata kahevAya che. zikSAtrata AtmabhAvamAM dAkhala thavAne abhyAsa karAve che. anubhavajJAna svAnubhUti zIkhave che. Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 763 : prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 9 navamuM sAmAyika vrata jIvAjIva sarva padArtho para tathA zatru mitra para jyAre samabhAva thavArUpa lAbhanI prApti thAya tyAre te nizcaya sAmAyika ' kahevAya. sAmAyika karatI vakhate saMsAranAM sarva kAryothI nivRttibhAva dhAraNa karI pRthvI, pANI, agni, puSpa, phaLa, dhAnyAdi je sacita vastu che te badhAthI alaga ekAMta sthAna-paSadhazALA, upAzraya, sthAnakAdimAM sAMsArika svarUpanAM darzaka pAghaDI, aMgarakhu, dAgInA vagere dUra karI, oDhavAnA vastramAM kaI paNa saceta vastu ke jaMtu Adi rahevA na pAme teTalA mATe tenuM pratilekhana karI nijIva phAsuka bhUmikAne gucchA ke piMjaNIthI pajI pramAjI eka Asana (pAtharaNuM) Una, sUtara ke zaNanuM bichAve temaja ATha paDavALI muDapattI paDilehIne (bArIkAIthI najare joIne) mukha para bAMdhe. pachI sAdhu sAdhvIjI heya te temane namaskAra karI sAmAyikanI AjJA mAge. na hoya te pUrva tathA uttara dizA sanmukha mukha rAkhI prathama navakAra maMtra bhaNe, pachI zrI sImaMdharasvAmIne tikhunno--traNa vAra UThabesa karI, "AyohiNuM"--be hAtha joDI, jamaNA kAnathI pharI 1 sama=samabhAva+jJAcaklAbha-pha#_vALuM-jenAthI samabhAvane lAbha thAya te sAmAyika athavA jemAM AtmAne zAMta rasa prApta karanAra jJAna, darzana, cAritra, tapane lAbha te sAmAyika. 2 upAsaka dazAMga sUtramAM kuMDakAlika zrAvake sAmAyika karyuM hatuM tyAre nAmAMkita mudrikA (vIMTI) dUra rAkhI hatI. AthI ema samajAya che ke, sAmAyikamAM aMga upara koi prakArane dAgIne rAkhavo na joIe. 3 egavIsaMgulAyAya, solasaMgula vicchiNo / caukkAra saMjuyAya, muhapatti orisA hoi // atha-21 aMgUla lAMbA ane 16 aMgUla pahoLA vastra khaMDanAM ATha paDa, karIne tenA madhyamAM doro nAkhIne mukha para bAMdhe tene muhapattI kahevAya che. muhaNaMtageNa kaNNATThiyA viNA baMdhai je kovi sAvAe dhamma kiriyAya karaMti, tassa akArassa sAmAdhieNaM pAyacchitaM bhavaI // arthAta-muhapattI bAMdhyA vinA sAmAyika kare to 11 sAmAyikanuM . prAyazcitta Ave. Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' 764 jaina tatva prakAza jamaNA kAna sudhI "payAti-pradakSiNA karIne, "vaMdAmi--guNagrAma kare, "namaMsAmi-namaskAra kare, "sakAremi-satkAra de, "sammAmi - - sanmAna de, "kadyaNuM"-kalyANakArI jANe, "maMgala"--maMgalakArI mane, 'devayaM"--dharmadeva+mAne "I-jJAnavaMta mAne, "pajajuvAsAmi-paryuM pAsanA-sevA kare "ma(c)eNa-vaMdAmi' mastake karI vaMde. A pAThathI namaskAra karIne pachI UbhA rahIne kahe ke, ahe bhagavad ! ApanI AjJA hoya te huM sAmAyika vrata AdaryuM. A pachI IcchAmi paDikakamiu IcchuM chuM pApathI nivavAne, "iriyAvahiyAe - rastAmAM cAlatAM, "virANAe -virAdhanA thaI haya, "gamaNagamaNe - gamanAgamana karatAM, pANakkama -prANIne karyo hoya, "bIyakkamaNe -bIja kacaya heya, hariyamaNe-vanaspati kacarI heya, "osA" jhAkaLanuM pANI, uniMga-kIDIonAM dara, "paNa--lIla kuga. "daga'-pANI, "maTTI - mATI, "makakaDA'-kaLiyAnAM paDa, "saMtANA-kareliyAnI jALa, "saMkramaNe - karyA hoya, je me javA virAhiyA-meM je koI jIvanI virAdhanA karI hoya, "ebiMdiyA-ekendriya, bediyAbeIdriya, te diyA'-te Iidriya, "cauridiyA-caturiMdriya, paMcidiyA-paMcendriya, "abhiyA" sAmAM AvatAM haNyA hoya, 'vattiyA-dhULa AdithI DhAMkyA hoya, lesiyA -masaLyA hoya, 'saMghAIyA-mahomAMhe athaDAvyA hoya, saMghaTiyA-sparza karyo hoya, "pariyAviyA paritApa upajAvyA heya, "kilAmiyA-duHkha dIdhuM hoya, "uddaviyA-phALa pADI hoya, "ThANAoThThANuM -eka sthAnethI bIje sthAne "saMkAmiyA-mUkyA hoya, jIviyAo"--jIvatarathI "vavariyA-judA karyA hoya" "tassa micchAmi duka"--te beTu kIdheluM niSphaLa thAo. tasa uttarIkaraNeNuM-tene vizeSa zuddha karavA mATe, "pAyacchita karaNe -prAyazcita karavA mATe, " vihIkaraNeNuM-vizuddhikaravA karavA mATe visallI 1 bhagavatI sUtramAM 5 prakAranA deva kahyA che : 1. "bhaviya dravya deva'- je jIvo marIne devatA thaze te, 2. "naradeva-cakravatI' mahArAjA, 3. 'devAdhidevatIrthakara bhagavAna, 4. "dharmadeva'--sAdhu munirAja ane 5. 'bhAvava'-cAre jAtinA devone kahevAya che. Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma --zrAvakAcAra karaNeNa" zalyarahita karavA mATe,'pAvANu kammANu'-pApakarmAne,nigdhAyaNaDDAe' -TALavAne, 'DAmikAussagga'-kAyetsaga karuM chuM', annatya-ATalI chUTa rAkhuM chuM,Usisaezu"-UMcA zvAsa levAthI, nIsieNa'nIcA zvAsa mUkavAthI khAsieN"-khAMsI-udharasa AvavAthI, chIeNu'--chI'ka AvavAthI, 'jabhAieNu"-bagAsuM AvavAthI uD huM e'-oDakAra AvavAthI, gAyanisageNa'-vA saravAthI, 'bhamalie'-cakkara AvavAthI, 'pittamucchAe'-pittakApathI-mUrcyA N AvavAthI, 'suhume,i aMgasa cAleDi' --jarAka zarIra halavAthI, 'suhumeDi khelasa cAlehi --jarAka aLakhA halavAthI, 'muhumehi diDisa cAlehi"jarAka sRSTi halavAthI. evamAiehi'--e vagere, 'AgArehi"--AgAra eTale chUTathI,' abhaggA' --abha'ga, 'avirARsie'--akhaMDita, 'huja'--hAjo, 'me'-mArA, kAussaggo- kAussagga, 'nava'--jyAM sudhI, 'arihaMtANu bhagavaMtANuM arihaMta bhagavAne "nameAkkAreNa"--namaskAra karIne, 'na pAremi'--pAru nahi, 'tAva'--tyAM sudhI, 'kAya"--kAyAne, 'DANeNu"--sthira rAkhIne, meNeNu"....mauna rahIne, jhANeNu"--dhyAna vaDe apANa"--AtmAne vAsirAmi'--pApathI dUra karuM chuM. (A pramANe pATha kahIne banne hAtha kharAkhara sIdhA laTakatA rAkhI; paganA agUThA upara dRSTi rAkhI. sthira thaI iriyAvahInA kAussagga kare, ane namA arihaMtANuM kahI kAussagga pAre) pachI be hAtha joDI nIce pramANe sAmAyikanA pAMcame pATha kahe 765 legasa ujoyaga'--lAkamAM udyota karanAra, 'dhammatitthaya' -dharUpa tInA sthApanAra, 'jiNe'--rAgadveSa jItanAra, 'arihate' --aDuntAne, kittaImsa"--stavIza, cavasa' pi kevalI--cAvIsa tIrthaMkaraH ane kevaLajJAnI, 'usabha'--1. RSabhadeva, 'majiya'ca'--ane 2. ajItanAthane, 'OM"--vAMdu chuM, 'sabhava''--3. sabhavanAtha, 'mabhina RRNu ca'--ane 4. abhinaMdana, 'sumaIM ca'--5. sumatinAtha ane paumapahu - 6. padmaprabha, 'supAsa'--cha. supArzvanAtha, 'jiNa"--jina 'ca'--ane 'ca'daMpatu--8 caMdraprabha, 'vaMde'-vAMdu chuM.... 'suvihi" ca 9. suvidhinAtha, puSpada'ta'' bIjuM nAma puSpada'ta, 'sIala'-10, zItaLanAtha, 'sijja sa'-11. Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 766 jaina tattva prakAza zreyAMsanAtha, "vAsupujajaMca-12. vAsupUjya ane vimala-13 vimalanAtha, maNuta ca-ane 14. anaMtanAtha "jiNuMjina, dhamma"--15. dharmanAtha saMti-16.-zAMtinAtha, "ca"--ane 'vaMdAmi-vAMdu chuM. kuMthuM-17 kuMthunAtha, "are ca-ane 18. aranAtha, "mahila-19. mallinAtha, "vaMde -vAMduM chuM. muNisunvayaM-ra0. munisuvrata "naminiNaM ca ane-21. nami jinezvarane, vaMdAmi-vAMdu chuM. "ri nemi-22. neminAtha, 'pAsaM-23. pArzvanAtha "tahe-temaja "vaddhamANe ca-24. viddhamAna svAmIne, "evuM--e pramANe ma-, abhithayA--stuti karI. "vihuyarayamalA karmarUpa jamelane TALyA che, paNa jara-maraNa -jarA ane mRtyunA duHkhane khapAvyAM che, cauvisaMpi jiNavarA-vIse jinezvara "tisthayarA me pasIyaMtu--tIrtha karo mArA upara prasanna thAo, "kittiya-vacanathI kIrtana karyuM, "vadiya kAyAthI vAMghA, mahiyA-manathI bahumAna-sevA bhakti karI, je e legassa-je A lekamAM "uttamAsiddhA" uttama siddha bhagavaMta, "ArUSNaroga rahita, behilAbha samakitanI prApti "samAhi vara muttama" uttama samAdhi, "dita-A. "caMdasu nimmalayarA"--Apa caMdramAthI adhika nirmaLa che, "AInsesu ahiya payAsayarA-sUryathI adhika prakAza karanArA, "sAgara vara gaMbhIrA -meTA sAgara jevA gaMbhIra, "siddhA siddha mama disaMta -he bhagavate mane sidhapada (mekSa) Apo. ( A pramANe vidhi karIne je sAdhu, sAdhavI ke vaDIla zrAvaka hAjara hoya temanI pAsethI ane keImeTerA na hoya te IzAna keNa tarapha mukha rAkhI hAtha joDI pachI nIce mujaba sAmAyika aMgIkAra karavAne pATha bela.) karemikaruM chuM, "bha te-aho bhagavAna ! sAmAIya-sAmAyika vrata. "sAvaja jega" paccakhAmi-pApakArI vyApAranI baMdhI, jAva niyama-jyAM sudhI niyamane ( eka sAmAyika mATe 48 miniTa ) pajajuvAsAmi-sevuM. pAlana karuM tyAM sudhI, "duvihaM,-be karaNe ane tiviheNuM-traNa jege pApanAM kAma, "na karemi-huM karuM nahi, "na kArami-karAvuM nahi, "maNasA-mane karI, "vayasA vacane karI, "kAyasA" Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dha --AvakAcAra --kAyAe karI * tusa' te pApa vyApArIne bhate'-ahe bhagavAna ! 'paDikkamAmi'-pratikramuM chuM, niAmi'-nidu chuM.. garAmi'-guru sAkSIe nidu chuM. apANu vesarAmi-AtmAne pApa kAryAMthI alaga rAkhuM chuM. A pramANe vrata vratuNu karI, pachI DAbe DhIMcaNa UMcA rAkhI bese ane be hAtha joDI prathama siddhane ane pachI arihu tane ema namAtthaNa le. 767 navamA vratanA 5 aticAra 1. 'maNu duppaNihANe' manamAM kharAba vicAra kare te aticAra lAge. jaMgalI gheADAnI peThe mana sanmAga cheDI unmArge doDI jAya che, teTalA mATe jJAnarUpa lagAmathI manarUpa ghoDAne kAbUmAM rAkhI sanmArge pravartAvavA te sAmAyikadhArI zrAvakanu ka bya che. mananA 10 doSa kahyA che. (1) 'aviveka doSa'-viveka vinA sAmAyika kare te (3) 'lAbhavAMchA doSa'-dhanAdi lAbhanI IcchAthI kare te. (2) 'yazavAMchA doSa'-yazakIti arthe kare te. (4) gava doSa -mArA jevuM zuddha sAmAyika kaNa karI zake evA gava kare te. (5) 'bhayadASa'-koI vyakti ke ni MdAnA bhayathI sAmAyika kare te. (6) 'nidAna doSa'-sAmAyika karIne tenuM phaLa dhana, strI, Adi icche te. 1 be karaNa ane traNa joganA cha bhAMgA thAya che, 2. karuM nahi manathI, 2. karuM nahi-vacanathI, 3. karuM nahi kAyAthI, 4. karAvuM nahi manathI, pa. karAvuM nahi vacanathI, 6. karAvuM nahi kAyAthI, AmAM anumedanA eTale bhaluM jANavAnA 3 bhAMgA khullA rahI jAya che. kAraNa ke gRhasthathI maneAnigraha thave bahu muzkela che. jema ke, sAmAyika aMgIkAra karyA pachI koI kahe ke tamAre putrAdinA lAbha thayo che tyAdi. AvAM vacana sAMbhaLatAM manamAM khuzAlI Upaje che. vacanathI huMkArAdi zabda nIkaLI jAya che ane kAyA praphullita paNa banI jAya che. eTalA mATe anumeAdanAnA traNe bAla zrAvaka zrAvikA khullA rAkhe che. Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 768 jaina tattva prakAza (7) 'sa zaya deSa'-sAmAyikanuM phaLa haze ke nahi evA saMdeha ANe te. (8) kaSAya deSa-sAmAyikamAM krodha, mAna, mAyA, lebha kare te. (9) avinaya deSa-deva, guru ane dharmanI AzatanA karavI te. (10) 'abahumAna doSa'-bahu mAnathI, bhaktipUrvaka sAmAyika na kare te. A dasa prakAranA doSa TALIne sAmayika karavuM, 2. ' vaya duppaNihANe'--vacana mAThuM pravartAve--kharAba vacana bAle. dhaNuM khela khela karavAthI sahajamAM sAvadya vacana lAI jAya che, mATe sAmAyikamAM trinA prayeAjana khelavuM nahi ane prayeAjana heAya teA nIcenA 10 doSa TALIne khelavuM. (1) 'kuvacana de'-sAmAyikamAM kuvacana bele. (2) sahassAtkAra deSa'-vicAryA vagara bele (3) 'sneha doSa'-sAmAyikamAM rAga utpanna karanArAM sa'sAra saMbaMdhI gAyana gAya. (4) saMkSepa doSa-sAmAyikanAM pATha ane vAkayo TUkI rIte ele. (5) 'kalaDu doSa-kalahakArI vacana mele. (6) 'vikathA deSa'-srIkathA vagere 4 vikathA kare. (7) 'hAsya doSa-keAInI hAMsI mazkarI kare. (8) 'azuddhi doSa'-sUtrapAr3a nyUnAdhika ke azuddha khele. (9) 'nirapekSA doSa'-sAmAyikamAM upayeAga vinA bele. (10) 'musmaNu de" spaSTa uccAra na karatAM guNa guNu avAjathI bele. 3. kAya duppaNihANe--zarIranI adhika capaLatA karavAthI doSa lAge che. mATe sAmAyikamAM vinA pratyeAjana halana calana karavuM nahi ane kAyAnA 12 doSa vane sAmAyika karavu. " (1) * kuAsana deSa'- sAmayikamAM aceAgya AsanathI bese. Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 769 6 (2) calAsana deSa '-sAmAyikamAM sthira Asana rAkhe nahi. Asana badale, capaLatA kare. (3) * calaSTi doSa'-sAmAyikamAM dRSTi sthira na rAkhatAM jyAM tyAM najara pheravu. (4) ' sAvakA doSa '-sAmAyikamAM kaMI pApakriyA ke tenI saMjJA kare. (5) 'ADI ane doSa'-sAmAyikamAM bhIMtArdikanu eThIgaNa le. (6) 'AkuMcana prasAraNa doSa'-sAmAyikamAM vinA prayeAjana hAtha pagalA TUMkA kare. (9) ' Alaya doSa 'sAmAyikamAM aMga maroDe, bagAsAM khAya. (8) 'ekaTana doSa'-hAthapaganA TacAkA phoDe. (9) 'mala doSa-sAmAyikamAM mela utAre. (10) 'vimAsaNa doSa'-lamaNe ke gAle hAthe rAkhI zekAsane bese, pUjyA vinA khaNe, pUjyA vinA hAlecAle. (11) ' nidrA doSa '-sAmayikamAM niMdrA le. (12) 'vArA kAcanA doSa '--sAmAyikamAM TADha pramukhanI khIkathI. vacce sa kAce te. upara kahelA kAyAnA 12 doSa TALIne sAmAyika karavuM. Ama 3ra doSarahita sAmAyika vratanuM pAlana karavAthI zuddha sAmAyika thAya che. ma sAmAIyassa saI akaraNayAe '-nidrA, mUrchA, cittabhrama, ADha kAraNathI sAmAyikanA kALamAM saMzaya utpanna thAya ke, vakhata pUrA thaye ke huM? te! jyAM sudhI e sa zayanuM nirAkaraNa na thAya, samaya pUro thayAnA nizcaya na thAya ane sAmAyika pAre tA aticAra lAge. jevu Ie tevuM kharAkhara vrata na thayu hoya tA aticAra. 49 Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 5. 'sAmAIyassa aNuvaDiyassa karaNayAe 'sAmAyika anyasthitapaNe karyuM... hAya, niMdA, vikathA, ADhi prapa camAM paDIne sAmAyikanA kALa vya gumAve. 6770 uparyukta pAMca aticAra rahita zuddha sAmAyika samAcaravAthI navamA vratanu' ArAdhana thAya che. prazna- kALamAM Avu zuddha sAmAyika thavuM muzkela che. tethI azuddha sAmAyika karavA karatAM na ja karIe teA zuM? samAdhAna-A kathana te! evu` thayu` ke, khAvuM teA pakavAna ja khAvu, nahi tA bhUkhe marI javuM; paheravuM te ratnaka bala ja paheravu, niha teA nAgA pharavuM. AvA vicAravALA vaNameAte maraze. paraMtu pakavAnna khAvAnI IcchA manamAM hevA chatAM jyAM sudhI pakavAnna na maLe tyAM sudhI roTalA roTalIthI kAma calAvaze ane pakavAnta prApta karavAnA prayatna karatA raheze teA vakhata Avye pakavAnna paNa prApta karI zakaze. AvI ja rIte, UtaratA kALanA kAraNe, saMghayaNanI hInatAne lIdhe tathA pramAdAdinA kAraNathI kadAcit zuddha sAmAyika na khanI zake teA jevuM ane tevu' kare. doSa lAgI jAya tene pazcAttApa kare, ane zuddha karavAnA udyama jArI rAkhe te! koIka vakhate zuddha sAmAyika paNu karI zakaze. jeTalI sAkara nAkhazeA teTalI miThAza jarUra Avaze. yAda rAkhavuM ke koI paNa kAma ekadama sudharI javuM muzkela che. {vadhA prApta karavI e bahu duSkara che ema jANI keAI bhaNavuM ja cheADI OM, te te mUkha ja gaNAya athavA prathama chApela akSara jevA suMdara akSara na thavAthI lakhavuM ja cheADI de tA te paNa mUDha gaNAya, pachI tene sudharavAnI AzA AkAzakusumavat che. paDhatAM paMDita nIpaje, lakhatAM lahiye! thAya ' e nyAye haMmeza sAmAyika karatAM karatAM keAI vakhate zuddha sAmAyika paNa banI jaze. eka samaya mAtra paNa samabhAva AvI jAya te! te nizcaya sAmAyika Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 771 thaI jAya che, te zuM eka muhUrta jeTalA kALamAM eka samaya paNa zuddha pariNAma nahi Ave? zuddha sAmAyika karavAnA udyamIne eka samaya te zuM paNa vizeSa kALa sudhI pariNAma zuddha rahI zake che. A vizvAsa rAkhIne haMmezAM bane teTalAM sAmAyika avazya karavAM joIe. sAmAyika vrata e saMyama dharmanI vAnagI che. saMyama jAvajajIvano hovAthI saMyamI sAdhujI zAstravidhi pramANe khAna, pAna, zayanAdi karI zake che. ane gRhasthanuM sAmAyika vrata sva95 kALanuM hovAthI teo khAna, pAna, zayanAdi karI zakatA nadhI. sAmAyikanuM phaLa bhAryA:-divasa divasa lakkhaM, dei suvaNassa khaMDiyaM ego / iyaro puNNa sAmAiyaM, na pahupyaho tassa koi // ( [ saMbodha sittarI ] artha-nityaprati lAkha khAMDI senAnuM lAkha varSa paryata + kaI dAna de tenuM puNya te eka sAmAyika vratanA phaLanI barAbarI karI zake nahi. kAraNa ke te dAna puNyavRddhinuM kAraNa che. tethI bhaviSyamAM sukha saMpadAnI prApti thaI zake che, paraMtu sAmAyika te bhavabhramaNathI cheDAvI mekSanAM anaMta sukhane ApanAruM che. gAthA-sAmAiyaM kuNato samabhAvaM, sAvao ghaDIya huggaM / Au surassa baMdhai, iti agitAI paliyAI // 1 // vANavai koDio, lakkha guNasaTThI sahassaM paNavIsaM / navasIe paNavIsAe; sattiya aDabhAga paliyassa // 2 // [ puNya pramANa ] atha-je zrAvaka samabhAvathI be ghaDI (48 miniTa)nuM eka sAmAyika yathAvidhi karaze te 2; 59, 25, 2pa3 (bANuM karoDa, ogaNasATha lAkha, pacIsa hajAra, navase pacIsa palyopama ane eka pApamanA ATha bhAga karIne temAMnA 3 bhAga) eTaluM devagatinuM AyuSya bAMdhaze. * deha-lAkha khAMDI senA taNuM, lAkha varSa de dAna, sAmAyika tulya nahIM, bhAkhyuM zrI bhagavAna. Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza pAraNAmAM kuzAgra Upara rahe teTalu' anna ane aMjalimAM rahe teTaluM pANI grahaNa karI mAsa mAsa khamaNanAM tapa kreDa varSa sudhI karanAra ajJAna tapasvInA tapanu phaLa samakitI zrAvakanA eka sAmAyikanA phaLanA seALamA bhAganI paNa kharAkharI karI zakatu nathI. AvA mahAna lAbhane ApanA sAmAyika vrata che. eTalA mATe jo vadhAre na banI zake tA savAra-khapeAra, sAMja maLI traNa sAmAyika jarUra karavAM joI e. kadAcit traNa vAra na banI zake tA savAra sAMja maLI e sAmAyika avazya karavAM joIe. ' AThe prahara kAja kI tA dA ghaDI jinarAjakI' AThe paheAra ghara dhadhAmAM racyA pacyA rahevAne badale be ghaDI AtmAnA uddhArAthe jarUra khacAvavI joI e. 772 sAmAyika vratanuM samyak prakAre ArAdhana karavAthI cittasamAdhi prApta thAya che. AtmAnI anaMta zakti prakaTa thAya che. rAgadveSa rUpI duya zatrunA nAza thAya che. jJAnAdi traNa ratnAnA lAbha thAya che. janma, jarA, mRtyurUpa jAlima duHkhAnA aMta Ave che ane bhaSyamAM svanAM ane kramazaH meAkSanAM anaMta sukheA prApta thAya che. dasamu' dezAvakAzika ta pUrvokta chaThThA vratamAM dizAnuM ane sAtamA vratamAM bhAgeApabhAganuM parimANu jAvajIvane mATe karyu che. paraMtu eTalA badhA kSetramAM javAnuM ane bhAgeApabhAga bhAgavavAnuM niraMtara kAma paDatuM nathI. ane avatanI kriyA teA cAlu ja rahe che, mATe AtmAthI sujJa zrAvake peAtAnA AtmAne pApathI bacAvavAne mATe haMmezAM prAtaHkALamAM eka ghaDInAM, eka paheAranAM, eka aheArAtrinAM athavA pakhavADiyuM ke mAsanAM ema jeTalA kALanI maryAdA karavI ghaTe, teTalA kALamAM ane jeTalA kSetranI bahAra jai hiMsA, ju, cArI, maithuna ane parigraha e pAMce AzravA sevavAnAM paccakhkhANu sAmAyika vratanI peThe be karaNa traNa joge karI levAM. tema ja maryAdAnI aMdara rahIne paNa sAtamA vratamAM bheAgeApabhAganAM chavvIsa khelanI je maryAdA karI heAya temAMthI jeTalI AvazyakatA Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra ooo hoya te uparAMta bhogapabhoganAM paccakhANa eka kAraNa traNa jege karavAM, temAM AgAra-je rAjAnI AjJAthI maryAdA uparAMta javuM paDe, devatA ke vidyAdhara haraNa karI maryAdA bahAra laI jAya, unmAdAdi rogathI vivaza thaI maryAdA bahAra cAlyuM javAya, ane sAdhujInAM darzanArthe javuM paDe ke maratA jIvane bacAvavA Adi meTA upakAranA kAma mATe javuM paDe te vratabhaMga thAya nahi. maryAdA bahAra gayA bAda bane tyAM sudhI hiMsAdi 5 Azrava sevavA nahi. 17 niyama dasamA vratanuM sahelAIthI samAcaraNa karavA mATe nIcenA 17 niyame yojyA che. (1) "sacitta'-sajIva vastu jevI ke nimaka Adi kAcI mATI; naLa, kUvA, vAva, taLAva, AdinA pANa; cUlA, sagaDI, calama, bIDI, hukkA, dIpaka, Adi agni, paMkhA, jhUlA, vAjiMtra Adi vAyu, phaLa, phUla, bhAjI, Adi kAcI vanaspati, kAcuM dhAnya, mevA Adi sajIva vastu, (2) dravya-khAvA, pIvA ke suMghavAnA padArtho (3) "vigaya -ghI, dUdha, dahIM, tela, mIThAI tathA taLelI vastuA vigayamAMthI ekAda te avazya cheDavI joIe. (4) patnI"-pagarakhAM, mojAM, cAkhaDI, Adi pagamAM paheravAnI vistu, (5) " tabala--pArI, laviMga, elacI, cUraNa, vagere. (6) "kusuma'-tamAku, attara, puSpAdi sUMghavAnI vastu (7) "va"-paheravA oDhavAnAM vastra (8) "sayaNa'-palaMga, gADI, zetrujI, Adi bichAnAM, (9) "vAhana" ghoDA, baLada, gADI, TAMgA, rela, meTara, sAyakala, jahAja, vimAna, Adi svArI. Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 774 jaina tattva prakAza (10) "vilavaNa -tela, pIThI, kesara, caMdana, ItyAdi (11) "akhaMbha'-strI puruSathI kuzala sevavAnI. (12) "dizA"--pUrvAdi cha dizAmAM gamanAgamana karavAnuM. (13) "nAvaNa dhAvaNa-nAnAM moTAM snAnanAM tathA vastrAdi devAnAM (14) "bhattesu"--khAvApIvAnI badhI vastunA sAmAnya vajananuM parimANu. (15) "asi"--paMcendriyanI ghAta thAya tevAM talavAra Adi zastrono tyAga ane cAku, suDI, charI, vagerenI maryAdA. (16) "masi"-khaDiye, kalama, kAgaLa, copaDA tathA jhaverAta, kapaDAM, kariyANuM vyAja Adi vepAra. (17) "kasi -khetara, bagIcA, vADI, vagere. A 17 prakAranA niyamamAM keTalAkamAM saMkhyAnuM ane keTalAkamAM vajananuM parimANa karavAnuM hoya che. parimANathI adhika vastu bhegavavAnA paccakhANa eka karaNa ane traNa vegathI kare, mana, vacana, kAyAthI svayaM bhegave nahi. kuTuMbAdinuM pAlanapoSaNa karavAne je je bhejanAdine AraMbha karavuM paDe, vastrAdi devAM paDe tene AgAra che. savAre dhArelA niyame saMdhyA samaye yAda karI le, bhUlathI kaI vastu adhika jogavAI gaI hoya to mithyA duSkRtya kare. ukta 17 niyamenuM savistara varNana sAtamA vratamAM thaI gayuM che. dayApAlana vrata eka ahorAtri athavA adhika kAla paryata saceta vastu bhogavavAnAM, ughADe moDhe belavAnAM, pagarakhAM Adi paheravAnAM, purUSane strI ane strIne purUSane saMghaTTo karavAnAM, vyApArAdi saMsArI kArya karavAnAM paccakakhANa kare ane anyane mATe banAvelAM taiyAra acetA AhAra paNa bhagavAne AThe pahora dharmadhyAnamAM vitAve kamamAM kAma Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paracanikAra karI rahyA prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 775 11 sAmAyika to avazya kare. AvuM dayApAlana vrata te paNa dasamA vratamAM che. 10 pratyAkhyAna 1. namukkAra sahiyaM--"uggae sUre, namukkAra sahiyaM . paccakhAmi cauvihu pi AhAra-asaNaM, pANuM khAimaM, sAimaM, annAthANAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, sirAmi." pahelA navakArasInA pratyAkhyAnamAM be AgAra H 1. bhUlathI kaI vastu meMmAM nakhAI jAya ane, 2. kArya karatAM vastu moDhAmAM paDI jAya, jemake gAya dotAM dUdhanA chAMTA mukhamAM paDI jAya te AgAra. 2. parisI- "uggae sUre parisiM paccakhAmi, asaNaM, pANuM, khAImaM, sAimaM, sahasA gAreNaM, pachaknakoleNuM, disA maheNuM, sAhuvayaNeNaM, savasamAhivattiyAgAreNuM vosirAmi." A porisI pratyAkhyAnanA cha AgAra H 1-2 upara pramANe, 3. vAdaLAmAM sUrya DhaMkAvAthI mAluma na paDe, 4. guru AjJA kare che, 5. rogAdi kAraNe auSadha levuM paDe che. ane, 6. paravaza paDI jAya te. 3. deperisI-"uggae sUre parimaNUkaM5 paccak khAmi, asaNaM, pANuM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchannakAleNuM, disAheNuM, sAhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savasamAhivattiyAgAreNuM vosirAmi." tenA 7 AgAraH cha upara mujaba ane 7 adhika upakAranA kAma mATe AhAra karI le che. + bhagavatIjI satramAM tugiyA nagarInA pi khalijI Adi zrAvakoe bhajana karIne piSadha vrata karavAno adhikAra cAlyo che te A dayApAlana vrata hovuM joIe * pANI sivAyanA 3 AhAranAM paccakhANa karatI vakhate paNa zabda na bolavo. > divasanA 16 mA bhAgane navakArazI kahe che, tathA navakAra maMtra bhaNIne je pratyAkhyAna pALavAmAM Ave che te. - divasanA cothA bhAgane (pahorane) porisI kahe che. * madhyAhna kALane be parisI kahe che. Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakrAza 4. egAsaNa + pucakhANa-" egAsaNa paccakhkhAmi; asaNu, khAIma', sAIma, annathANAbhAge, sahasAgAreNa (sAgArI AgAreNu'), AuTTa -pasAregu',gurU ammu NeNu (pAriDAvaNiyAgAregu), mahattarAgAreNuM, savvasamAhittiyAgAreNa vosirAmi" tenA 8 AgAra 1-2 upara pramANe, 3 gRhasthanA AgamanathI UThe teA, 4. hAthapaga lAMbATUMkA kare tA, 5 gurunA AgamanathI satkAra ApavA mATe Ubhe thAya tA. 6. anya sAdhunA AhAra vadhI jAya te paraThavavAnA AhAra bhAgave tA, 7-8 upara pramANe, 77 (6 5. ekalANAnAM paccakrRkhANu + egANu. paccakhAmi, asa', pANa', khAIma', sAIma', annathANAbhAgeNaM, sahasAgAreNaM, (sAgArI AgAreNuM) guruabhuMDANuM (pAriDAvaNiyAgAreNu'), savva samAhivattiyAgAreNuM vosirAmi. " tenA 7 AgAra upara pramANe. " 6 nivigaInAM paccakhANa4. niviMgaIya paccakhkhAmi; asaNuM, pANa', khAIma', sAIma', annatthANAmAgeNaM, sahasAgAreNaM, levAleveNa',(gihattha sa'safeNu)uphikhata vivege paDuyacca vigaeNNu,pArirAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savpa samAhivattiyAgAreNa vosirAmi" tenA 9 AgAra che, temAMthI 5 AgArane artha upara pramANe jANavo. 6. lUkhI roTalI copaDelI para rAkhavAthI lepa lAge te, 7. katAra vigayavALA hAthe vastu de te!, 8. geLa Adi sUkI vastu Aya bilanI vastu upara rAkhI de ane tene pAsa lAgI jAya tA ane, 9. pUrI, roTalI vagerenA paDamAM keI vigayane lepa lAgela hAya te. :: eka Asane besI eka vakhata AhAra kare te ekAsaNu. + eka ja sthaLe besI AhAra-pANI karI le, pachI AkhA divasa ane AkhI rAta kazuM paNa khAyapIe nAMhe te. AmAM 5 vigayane! tyAga karavAmAM Ave che; lUkhI reTalI ane chAza che. khavAya = Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI-dharma zrAvakAcAra 777 7. AyaMbilanAM paccakhANa-AyaMbila paccakhAmi, asaNaM, pANuM, khAImaM, sAimaM, anna-thANabhegeNaM, sahasAgAreNaM, levAleveNuM (gihatya saMsa heNuM). uphikhara vigeNuM (pAriThThAvaNiyAgAreNuM) + mahattarAgAreNaM, savva samAvivattiyAgAreNuM sirAmi." tenA 8 AgAra upara pramANe jANavA. 8 abhattaka upavAsa)nAM paccakhANa +-"ugae sUre abhattaDuM paccakhAmi. asaNaM, pANuM, khAimaM, sAimaM, rathANA bhegeNaM, sahasAgAreNuM (pAriThThAvaNiyAgAreNa), mahattarAgAreNaM, sava samAhittiyAgAreNuM sirAmi." tenA 5 AgAra upara pramANe. 9. divasacarima paccakhANadivasacarimaM paccakhAmi, asaNaM, pANuM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva samAhittiyAgAreNuM, sirAmi. tenA 4 AgAranA artha upara pramANe jANavA. 10 gaMThI muThinA paccakhANu+- "gaThI sahiya paccakhAmi, asaNaM, pANuM, khAimaM, sAimaM, annatthaNAbhogeNuM sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva samAvivattiyAgAreNaM, sirAmi. ke zekeluM ke rAMdheluM lUkhuM dhAnya pANImAM bhIMjavI eka ja vakhata khAya, pachI rAtri divasa kaMI na khAya te AyaMbila tapa. * je zabdo ( ) kausamAM che te sAdhu AzrI AcAra jANavA. = upavAsane abhattaTha paba kahe che ane cauthabhatte arthAta cothabhakta paNa kahe che. bela ne chaThabhakta, telAne aDamabhakta kahe che. ema babbe bhakta vadhArIne Icchita upavAsanA paccakhANa A pADathI karI zakAya che. // AmAM divasane thaDe bhAga bAkI hoya tyArathI saMpUrNa rAtri parvata cAre AhArano tyAga kare che. + vastra ke coTalInI gAMTha vALI pachI te choDe nahi tyAM sudhI koI vastune bhagave nahi te gaMThI paccakhANa ane DAbA hAthanI mUDI khelyA bAda khAya nahi te mUkI sahiya paccakhANa. A paccakhANa karatI vakhate gaMThIne badale mUThI zabda bolavo. Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 778 jaina tatva prakAza uparanAM dasa pacakhANano samAveza A dasamA vratamAM thaI jAya che. tema ja atithi saMvibhAga vrata sivAyanA 11 vratone paNa temAM samAveza thAya che. vartamAna kALe A vrata AdaranAnA be prakAra che. gujarAta, kaccha, kAThiyAvADa Adi dezanA zrAvake te A vratanA pAThanA kathanAnusAra prAtaHkALathI ja dharmasthAnake jaIne dizAnI ane upaga-paribheganI maryAdA karIne, badhI saceta vastu bhegavavAnA, strIno saMghaTa nahi karavo, vagere pUrvokta dayApAlana vratamAM kahyA pramANe maryAdAnuM pAlana kare che. bIjAne mATe banAvela AhAra prApta karI bhogave che. (2) mALavA, mAravADa, mevADa, dakSiNAdi dezomAM zrAvake upavAsamAM pANI pIvuM hoya, aphINa lIdhuM hoya, tamAkuM sUMghI hoya ema kaI paNa vastunuM sevana karyuM hoya che. tema ja upavAsa karanArA A divasa saMsAranAM kAryo karI thoDA divasa bAkI rahe tyAre saMvara karavA sthAnakamAM Ave che ane te dasamuM vrata aMgIkAra kare che. dasamA vratanA pa AticAra 1. ANavaNa5oge--maryAdAnI bahArathI kaI vastu anya dvArA maMgAvavI te. - 2. pisavaNupuo- maryAdAnI bahAra kaI cIja mekalavI te. 3. sadAvAo-maryAdAnI bahAra rahelA manuSyAdine zabdaprayoga karI belAvavo te. 4. savANuvAe-maryAdAnI bahAra pote na jatAM mukha Adi aMga dekhADIne manuSyAdine bolAvavAnI ceSTA kare te. 5. bahiyA pugala paphae-maryAdita kSetranI bahAra paththara kAMkarI, Adi pheMkI belAvavAne saMketa kare te. Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgAre. dharma-zrAvakAcAra 679 A pAMca prakArathI aticAra lAge che, kAraNa ke dizAnI maryAdA be karaNa ane traNa vegathI karelI che. ukta pAMce kAryomAM traNe ganI pravRtti thAya che. ukta 5 aticAra to kevaLa dizAnI maryAdAnA ja kahyA che, paraMtu A vratamAM upabheganI paNa maryAdA karelI che ane 17 niyama tathA 10 pratyAkhyAna paNa A vratamAM ja che. tethI tenA paNa 5 aticAra A pramANe kahyA che. (1) jeTalAM dravyAdi rAkhyAM hoya tenAthI adhikanI prApti thaye prathamanAmAM te svAda nimitte bheLavIne bhagave. jemake dUdhamAM sAkara bheLavIne eka dravya mAne. (2) maryAdA bahAranI vastune mATe anyane kahe ke, hamaNAM A vastu rahevA do, mArAM paccakhANa pUrAM thaye huM te khAIza ke paherIza. athavA amuka kAma karIza. (3) pratyAkhyAna karelI vastuno svIkAra karavA arthe tenI AkRti citrAdi karIne batAve. (4) patra para lakhI potAnA mATe jagA rahevA devI evo saMketa kare. (5) maryAdita vastu bhegavatAM temAM atyaMta Asakti rAkhe. A pAMca aticArathI AtmAne bacAvavo joIe. 11 agiyAramuM dhaSadhavrata jJAnAdi trirana rUpa dharmanuM piSaka ane nisaguNemAM ramaNa karAvI atyaMtara saMyamathI AtmAne poSanAra tema ja chakAya jIvanA rakSaNa dvArA bAhyasaMyamathI AtmAnuM poSaNa kare te piSadhavrata, tene dhAraNa karavAnI vidhi; je divase poSe karavAnuM hoya tenA AgalA Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 780 jaina tattva prakAza divase " mA~ ja mogha " arthAt eka vakhata uparAMta bhejana kare nahi, ahorAtri akhaMDa brahmacaryanuM pAlana kare. bIje divase prAtaHkALamAM piSadhazALA, upAzraya, Adi dharmasthAnamAM athavA gharanA ekAMta sthAnamAM jyAM gRhakArya dRSTigocara na thatuM hoya, jyAM dhAnya, kAcuM pANI, vanaspati tathA kIDI vagerenAM dara na hoya, tathA jyAM strI, pazu ke napuMsaka rahetAM na hoya evA prakAranA sthAnamAM eka muhUrta rAtri bAkI hoya tyAre rAtripratikamaNa kare, pachI jaMgalamAM javuM vagere kAma patAvI sUryodaya thatAM ja oDhavA, pAtharavAnAM vastronI pratilekhana kare. 72 hAthathI vadhAre vastra na rAkhe. pachI rajoharaNathI bhUmipramArjana kare, jethI kIDI vagere jaMtu praveza karavA na pAme. A pramANe Asana jamAvI meDhe muhapattI bAMdhe, pachI hari yAvahI, tasmauttarIne pATha saMpUrNa bolIne IriyAvahIne kAussaga kare, namo arihaMtANa" kahI kAusagga pArIne legassa bole. pachI nIce mujaba pATha bole "paDikamAmi-pApathI nivat chuM. "caukAla divasa tathA rAtrinA pahelA tathA cothA paheramAM sajajhAyarsa- zAstranI svAdhyAya, "akaraNayAe -na karI hoya "ubhae kAlaM"--divasanA pahelA ane chelA pahoramAM "bhaDe vagaraNusa(vastrAdinI, rajoharaNAdi, ampaDilehaNAe--pratilekhanA na karI hoya, duppaDilehaNAe -cakSuthI sArI rIte nirIkSaNa karyuM na hoya, "appamajaNue-rajoharaNAdithI pramArjana na karyuM hoya " dupama jaNAe" - mAThI rIte pramArjana karyuM hoya, "aIkame-atikrama (kharAba vicAra,), "vaImenyatikrama (kharAba pravRtti), "aIyAre" - aticAra (kharAba sAmagrI meLavavI) aNAcAra-anAcAra (kharAba kAma karavuM te,) "je -e pApamAMthI je kaI pApa meM, "devasio"--divasa saMbaMdhI "AIAro kA'AcaraNa karyuM hoya te, "tassa micchAmi dukakaDa...te mAruM pApa dUra thAo, eTaluM kahIne pachI "IriyAvahI ane tassauttarIne pATha bole, pachI kAussaga pArIne logassa" bole. Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 781 prakaraNa 5 muM : sAgArI-dharma: zrAvakAcAra pachI je sAdhu sAdhvIjI hoya to temanA mukhAraviMdathI poSadhanAM paccakhANa kare, sAdhu sAdhvIjI na hoya to vAvRddha vratI zrAvaka pAse ane te paNa na hoya te svayaM pUrva tathA uttara dizA sanmukha mukha rAkhI zrI sImaMdhara svAmInI AjJA mAgIne paMca parameSThiIne vaMdanA-namaskAra karIne nikta pAThathI piSadha vratano svIkAra kare. "agiyAramuM poSahtrata asaNaM, pANuM, khAimaM, sAI cauvihe pi AhAraM, paccakhkhAmi, akhaMbha, parISnAmi, mAlAvarnaga vilavaNuM paracakhAmi, maNisovanna paccakhAmi, satyamusalAdi sAvaja jega paccakhAmi, jAvaahorAtta pajajuvAsAmi, duvihaM, tiviheNuM, nakaremi nakArami, maNasA, vasA, kAyA, tarasa bhaMte paDikamAmi niMdAmi, gariyAmi, appAnuM sirAmi. arthAtR-agiyAramA poSadhavratamAM ana, pANI, sukhaDI ane mukhavAsa e cAre AhAranAM tathA pi zabdakI bIjA paNa sUMghavA Adi vastunAM, maithuna sevavAnAM, puSpa suvarNAdinI mALA Adi bhUSaNenAM-harA, pannA, metI, ratnAdi jhaverAtanAM tathA suvarNAdinA AbhUSaNonA, tela, caMdanAdi vilepananAM, kesara Adi tilakana, muzala, caka, khaga, Adi zastranAM ane anyane duHkha Upaje tevA mana, vacana ane kAyAnA yoga pravartAvavA prathama vratanI peThe be kAraNe ane traNa coge pratyAkhyAna kare. pachI sAdhu-sAdhvIjI sanmukha athavA pUrva uttarAbhimukha bese. pachI DAbo DhIMcaNa UbhuM rAkhIne be hAtha kamaLa DeDAnI peThe joDIne mastake sthApI, nIce jhukIne be vAra "namuthurNa kahe. pachI jeNe vrata samAcayuM nathI evA gRhasthanI pAsethI paiSadhazAlAmAM rahelA gura cho, raharaNa, laghunIta paraThavavAnuM bhAjana vagere jevA mUkavAnI AjJA le. Ama vidhipUrvaka piSadhavata grahaNa karIne pachI ahorAtri vyAkhyAnazravaNa, paThana pAThana, jJAna dhyAna, paricaTTaNa (parAvartana) nAmasmaraNa, dharmakathA Adi dharmadhyAnamAM vyatIta kare. je kadAca laghunItanI. Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1782 jena tatva prakAza jarUra paDe te upAzrayamAM rahelA kRtikAdikanA bhAjanamAM kAraNathI nivRtta thaI sthAnaka bahAra pariThave. pariThavavA jatI vakhate "Avasahi' zabda traNa vAra kahe ane nirjIva jagyA joI rajoharaNathI pramArjana karI kahe ke "aNajANaha jasa ugaha" A zabdathI zakeMdranI AjJA mAge, pachI mAtrA (pezAba) chUTuM chUTuM paraThavIne "sirAmi zabda 3 vAra kahe. pachI sthAnakamAM AvatI vakhate "nisahi" zabda traNa vAra kahI praveza kare. bhAjanane sUkavI yatanAthI eka bAju mUke. pachI IriyAvahI paDikkame, kAussagga pArIne logassa bole ane pachI kahe ke, "pariThavavAnI kriyA yathAvidhi karI na hoya, chakAya jIvanI virAdhanA thaI hoya te tassa micchAmi dukkaDa. kadAcit vaDI nItanuM kAraNa utpanna thAya te poSadhamAM dhAraNa karelAM vastra, muhapattI vagere tema ja rahevA daI keI gRhasthanA gherathI aceta pANI leTA vageremAM grahaNa karI, ekAMta niravadya bhUmikAmAM jaI nivRtta thaI badhI vidhi laghunItamAM kahyA pramANe kare. kadAcit pittakepa thaI jAya-UlaTI thAya te paNa te paraThavavAnI vidhi paNa upara mujaba kare ane te upara dhULa, rAkha, vagere nAkhI devAthI trasa jIvanI ghAta tema ja samUrNimanI utpattithI bacI zakAya che. zleSmAdi paraThavavAnI vidhi paNa te ja pramANe jANavI. piSadhavratamAM vinA kAraNe divase sUvuM nahi. divasanA cothA pahoramAM pitAnA vAparavAnAM vastro, rajoharaNa, guccha, vagerenI pratilekhanA kare, temaja rAtre laghunItanuM kAma paDe te mATenI bhUminI paNa pratilekhanA kare. upara pramANe IriyAvahI paDikkame, sAMje devanI pratikramaNa kare. pahora rAtri vIte tyAM sudhI dharmadhyAna kare. pachI nidrA levAnI jarUra hoya te bhUmi ane bichAnAnI rajeharaNathI prArthanA kare. dhyAna smaraNa karIne pachI hAtha pagane lAMbATUMkA na karatAM nidrA le. nidrAmAMthI pAra rAtri bAkI rahe tyAre jAgRta thaI IriyAvahi paDikame tathA 4 logassana ane pahelA samaNa sUtrane Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 783 kAussagna kare. namo arihaMtANuM kahI kAusagga pAre. pachI pragaTa legassa bele. pachI nIce mujaba pahelA samaNusUtrane pATha bele. IcchAmi IcchuM chuM. paDikkamiuM - pApathI nivartavAne, pagAmasijajAe-maryAdAthI adhika upakaraNavALA bichAnAmAM ghaNuM sUI rahyo che, nigAmasijajAe-vadhAre paDatuM sUI rahyo houM. "saMthArA uvaTTaNIe"-pathArImAM sUtAM sUtAM vagara pUjya paDakhuM badalavAthI pariyaDraNAe -vAraMvAra pAsuM pheravavAthI, AuTTaNae-hAthapaga vagere aMga saMkecavAthI, "pasAraNue-aMga pasAravAthI, "chappAIsaMghaTTaNIecha pagI (jU)ne dAbI hoya, "kuI e khule moDhe bolavAthI, kakakarAIe -dAMta pIsyA hoya, "chIIe-khule maDhe chIMka khAdhI hoya. "jabhAIe, -khule moDhe bagAsuM khAdhuM hoya, "Amese"--zarIra pUjyA vinA khAja paNa hoya, "sasarakhAmese-sacitta rajathI bharelA bichAnA upara vagara pUjaye sUte beThe houM, "AulamAulAe-AkuLa vyAkuLa banyo houM, "aNuvattiyAe"-kharAba svapna AvyAM hoya, IthIviSpariyAsiyAe -svapnamAM strIsevana karyuM hoya, diThThIviSpariyAsiyAe--svapnamAM daSTinuM viparIta pariNAma thayuM hoya, "maNuvimpariyAsiyAe -svapnamAM mana kharAba pravaryuM hoya, "pANAyaNa vipUriyAsiyAe -svapnamAM AhAra paNa bhagavyAM hoya, "je meM je kaMI mane, "rAIo-rAtrimAM, "AIAra kA'-aticAra lAgyA hoya te "tassa micchAmi dukkaDa' te mAruM pApa mithyA thAo. ATaluM kahIne punaH maunastha thaI dharmadhyAna kare. sUryodaya thayA pahelAM rAtri pratikamaNa kare. sUryodaya pachI vastrAdikanI pratilekhana kare, kadAca temAM keI jatunuM kalevara nIkaLe te tene yatanAthI ekAMtamAM paraThavIne tenuM prAyazcita laI zuddha thAya. paSadhagatanA 18 deza pikva nimitte piSadhane Agale divase (1) hajAmata ke snAnAdi dehabhUSA kare, (2)mithuna seve, (3) sarasa AhAra bhegave, (4) vastra dhove Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divase kare te "yAvacca kAlInA pATalI 784 jena tatva prakAza (5) dAgInA pahere ane, (6) vastra tathA hastAdi raMge, eTalAM kAryo piSadhanimitte Agale divase kare to doSa lAge. tathA piSadha karyA bAda (7) aviratine satkAra ke Asana Ape, vaiyAvacca kare, (8) zarIranI vibhUSA kare. jema ke zarIranA vALa, dADhI, mUcha, samAre, dhotInI pATalI jamAve, (9) pitAnA ke paranA zarIrane mela utAre. (10) divase zayana kare ane rAtre be pahorathI adhika nidrA le, (11)gucchA vagerethI zarIrane pUjyA vinA kharaja khaNe, (12) deza dezAntaranI, rAjarajavADAnI, laDAI jhaghaDAnI, strInA zuM zara, hAvabhAva, bhogavilAsanI, bhojana banAvavAnI, svAMdanI, ItyAdi vikI kare, (13) cADI cugalI niMdA ke ThaThThAmazkarI kare, (14) vyApAra, leNadeNanI, hisAbanI kathA kare, gappAM mAre, (15) pitAnA zarIranuM ke strI AdinA zarIranuM saragadaSTithI nirIkSaNa kare, gosa, jAti, jJAti, vagere sAMsArika saMbaM dhanI vAto kare, (17) ughADe meDhe bele tathA jemanI kane saceta vastu, hoya tenI sAthe vArtAlApa kare ane (8) pASadhamAM rudana kare te doSa lAge. poSa vratanuM samAcaraNa karanAre upalA 18 doSane parityAga karavuM joIe. paSadhavratanA 5 aticAra 1. apaDilehiya-paDilehiya sijA saMthAre--je sthAnamAM poSe karyo hoya te sthAnanuM tathA bichAnuM, oDhavAnA vastra, parAla pATa AdinuM sUma daSTithI pratirekhana karyuM na hoya, pUrepUru dekhyA vinA pratilekhana karI kAmamAM lIdhAM hoya tathA halanacalana karatAM, gamanAgamana karatAM jamInanI ke pathArInI pratilekhana na kare athavA kharAba rIte pratilekhana kare te aticAra lAge. kAraNa tema karavAthI trasasthAvara jIvonI hiMsA thavAno saMbhava che pratilekhana-jevuM, tapAsavuM, nirIkSaNa karavuM. Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma--zrAvakAcAra 2. alpamajiya--duSpamajiya sijjAsa'thArae -~upara mujaba dRSTithI dekhavA chatAM kei sthaLe jIvanI za'kA paDe ta tyAM agara dRSTi kharAbara na paheAMce tevA aMdhakAravALA sthAnamAM rajoharaNu, gucchakAdithI pramAna karyAM vinA gamanAgamana kare tathA sthAna, pATa, bichAnanAM tema ja eDhavAnAM vastrAdi pramAna karyA vinA kAmamA le athavA kharAma rIte pramArjana kare te aticAra lAge. 785 3. apaDilehiya-dupaDilehiya uccArapAsavaNa bhUmi -vaDI nIta, laghu nIta, vamana, Adi paraThavavAnI bhUmine sUkSma dRSTithI dekhyA vinA tema ja rAkha, chANa, kacaro, vagerenA DhagalA upara parave athavA najara khIje hAya ane parAve khIje te aticAra lAge. kAraNa ke A pramANe parijhavavAmAM hiMsA thavAnA sa'bhava che. 4. appamajiya duppamajjiya uccAra pAsavaNa bhUmi --najare joyA chatAM koI paNa jIvajaMtu hAvAnI zaMkA hAya te athavA aMdhakAradinA kAraNe dRSTinA upayoga na paheoMce tevA sthAnamAM gucchA ke rajoharaNathI pramAna karyAM vinA laghu nIta, vaDI nIta Adi parave te aticAra lAge athavA duSTa rIte pramAna karavAthI aticAra lAge. 5. peAsahassa sama' aNuNupAlaNayA--peSadhApavAsa vratanu samyak prakAre anupAlana na kare. tenI je vidhi kahI che te pramANe kare nahui athavA karyAM bAda samyak prakAre pALe nahi. uparyukta 18 doSomAMthI koI paNa doSa lagADe. Aja mAre amuka kArya karavAnuM hatuM, me nAhaka peSA karyo, ityAdi pazcAttApa kare, pAraNAmAM khAvApIvAnI vastu viSe vicAra kare. pASA karyAM pachI amuka samArabhanAM kAryAM karIza evA nizcaya kare. asabaddha vacana khale, AraMbhanI vRddhinAM vacana mele, ayatanAthI gamanAgamana kare, sAdhu, sAdhvI tathA zrAvaka zrAvikAnuM apamAna kare, pASAnA samaya pUrNa thayA pahelAM pASA pAravAnI garabaDa kare. pASA pAravAnI, pratilekhanA t 50 Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 786 jaina tattva prakAza karavAnI, caturvizati stavana karavAnI pUrI vidhi kare nahi, te aticAra lAge. upara pramANe pAMca aticAra tathA 18 deSarahita nirdoSa piSadhavratanuM samAcaraNa karavAthI ra7,77,77,77,777 (sattAvIsa abaja, 77 kareDa, 77 lAkha, 77 hajAra sAtaso sittottara palyopama ane eka palyane navame bhAga adhika) jeTaluM devagatinuM AyuSya baMdhAya che. A vyAvahArika phaLa jANavuM, ane nizcayamAM te eka ja piSadhavratanuM samyapha prakAre ArAdhana karanAra anaMta bhavabhramaNathI mukta thaI cheDA ja bhavamAM mokSa prApta karI le che. cakavatI mahArAjA svArtha sAdhanAthe dravya tapa-dravya piSa kare che, te paNa aThama piSAthI cha khaMDanA rAjyanA bhoktA banI jAya che. hajAre deva temanI AjJAmAM pravarte che. 9 nidhAna, 14 ratna Adi mahAsiddhi prApta kare che. AvI ja rIte, vAsudevAdi aneka puruSee eka ja telAnA piSadhavratamAM moTA moTA devatAone potAnA vazavata banAvI dIdhA che, temanI pAse aneka kAryo karAvyAM che. te jeo nizcaya piSadhavrata karaze, jinAjJAnusAra tenA ArAdhaka banaze to tenuM phaLa te akathya che. piSadhavratane Ama AtmaguNanAM anaMta sukhane dAtA samajIne sujJa zrAvaka mahinAmAM che pASA (be AThamanA be ane caudaza pAkhInA be chaTha poSA) avazya kare. kadAcita cha na banI zake te be AThama ane be pAkhI ema mahinAmAM 4 SiA te jarUra kare. ane 4 paNa na bane te be pAkhIne be piSA te jarUra ja kare. mahinAmAM 28 divasa bhale peTa bharIne khAo, paNa be divasa te upavAsa sahita piSA avazya karavA joIe. keTalAka jIve dekhAdekhIthI pAkhInA upavAsa te kare che paNa saMsAranA dhaMdhA rojagAra temane eTalA priya hoya che ke, upavAsane divase paNa teo tene cheDI zakatA nathI. kadAcita kaI piSadhavrata karavAne IrAde kare che, te Akho divasa baMdha karI divasa asta * Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 787 thavAne vakhate doDate deDate upAzraye Ave che ane bichAnuM nIce paTakI jhaTapaTa kapaDAM kholI, hAtha joDI munirAjane kahe che ke, meM pANI pIdhuM nathI, mane pi karAve, poSa paccakhIne paDikamaNuM karyA bAda soDa tANa sUI jAya che. ane eka divasa Uge tyAre jAge che. ane "name hatyANuM, "nAma sadhyAruM bolatAM kapaDAM paherI bichAnuM bagalamAM dabAvI "matyaeNe vaMdAmi' kahetAM evI rIte bhAge che ke jANe jelamAMthI chUTayA! vicAravuM joIe ke saMsAranI lAlasA keTalI badhI jambara che! ane dharmane ke nakAme samaje che ! sujJa AtmAthI zrAvakanuM te kartavya che ke, AvI kurUDhine cheDI sAcuM zuddha piSadhadrata karavAne prayatna karavo joIe ane anyane paNa sudhAravAno prayatna karavo joIe. zuddha piSadhavratanA samAcaraNathI AnaMda, kAmadeva, Adi zrAvake ekAvatArI thayA che. bAmuM atithi saMvibhAga zrata jeo nitya bhikSALe na Ave, vAre nakkI karI te pramANe paNa bhikSArthe na Ave tathA AmaMtraNa ApavA chatAM paNa na Ave arthAt jemanA AvavAnI kaI mukarara tithi nathI te atithi kahevAya che. evA atithi viSaya kaSAyanA zamAvavAvALA, zuddhi mATe zrama karanArA zramaNa kahevAya che. tathA dravyathI parigraha rahita ane bhAvathI karmagraMthine bheda karanAra hevAthI nigraMtha kahevAya che. evA zramaNa nigraMtha sAdhuone mATe sadaiva acitta ane auSaNika nirdoSa bhejanAdine samavibhAga kare arthAt prApta bhejanAdimAMthI amuka hise vaherAvavAne mane ratha zrAvaka kare ane sAdhune vega prApta thaye pratilAbhe tene "atithi saMvibhAga" vrata kahe che. 1 tithiparvotsavA sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithiH sa vijAnIyA, ccheSamabhyAgataM viduH / / artha_je mahAtmAe tithi parva, utsavAdino tyAga karyo che arthAta phalANe divase ja phalANAne tyAM bhisAthe ja evo niyama bAMdhIne AvatA nathI teo ja atithi kahevAya che zeSa bhikSuka abhyAgata kahevAya che. Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 788 jaina tattva prakAza. gRhasthanA gharamAM je bhajana niSpanna thayuM che, temAM kuTuMbAdi, bhegavavAvALA sarvane hisso che, paraMtu jamatI vakhate thALImAM pirasAyelA bhejananA mAlika ApaNe pite chIe. ApaNA hissAmAMthI munirAjane vaherAvatAM ApaNane mahAna lAbhanI prApti thAya. che. A prakAranA lAbhane abhilASI zrAvaka jamavA bese tyAre saceta vastune saMga jarA paNa thAya tevuM na rAkhe. gAmamAM sAdhujI hoya ke na hoya te paNa bhejanane grAsa grahaNa karavA pahelAM Do. samaya dhIraja rAkhI bAraNA tarapha najara kare ane manamAM ciMtave ke, kaI sAdhu sAdhvI padhAre te tene dAna daI kRtArtha thAuM. kema ke apratibaddha vihArI sAdhu kadAcit acAnaka paNa AvI caDe che. sAdhu sAdhvI daSTigocara thaI jAya te bhANAmAM koI jaMtu na paDe te baMdobasta karIne tatkALa sAdhujInI sanmukha AvI namaskAra kare, ati AdarapUrvaka bhejanazALAmAM laI jaIne utkRSTa UlaTabhAvathI AhAra pratilAle. sAdhujane 14 prakAranI vastuo apAya che. (1) "asaNuM"--anna, pakavelA annamAMthI je joIe te Ape. (2) "pANuM-pANI, UnuM pANI, drAkSAdinA dhAvaNanuM pANI, chAzanI parAza, zarabata, zeraDIne rasa, Adi hAjara hoya te vahorAve. (3) "khAIma"--pakavAna, sukhaDI ' adya mevo, mIThAI (4) "sAIma'--sopArI, elacI, laviMga, cUrNa, Adi. (5) "vattha'-sUtara, zaNa ke rezamanAM veta vastra. 1 chAla rahita pAkAM keLAM, Amrarasa, pAkI kerInI kAtarI, pipaiyAM (bIjarahita), tUTelI badAma, pistAM, koparuM, ityAdi aceta me sAdhujIne kAmamAM AvI zake che. Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra 789 (6) "paDignehaM"--pAtra; lAkaDAnAM tuMbaDAnAM ke mATInAM. (7) "kabala"--UnanAM vastra, dhAbaLe, banAta, phalAlIna, Adi. (8) pAyapucchaNe -rajoharaNa, zu che tathA bichAvavAnuM jADuM vastra. A ATha vastu te ApyA pachI pAchI levAtI nathI. (9) "pIDha - AhAra paNa rAkhavA tathA besavAne nAne pATale. (10) "phlaga'-sUvAnI pATa athavA pRSTa vibhAgamAM sthApana karavAnuM pATiyuM. (11) "sejajA"--rahevA mATenuM makAna. (12) "saMthAra -vRddha, tapasvI, regI, sAdhuonI pathArI mATe ghauMnuM, zALInuM, kedravA, vagerenuM parALa. (13) "osaha"--auSadha, sUTha, aceta mIThuM, himeja, marI, Adi. (14) bhesaja -zatAkAdi tela, cUrNa, gALI, vagere taiiyAra karelI davA. AmAMthI je je vastuonI ApaNe tyAM jogavAI hoya tenuM AmaMtraNa karavuM. vaherAvatI vakhate garabaDa karavI nahi, gabharAvuM nahi, sAdhunA pUchavAthI jevI hoya tevI satya vAta kahevI. aka5tuM ke asUjhatuM vaherAvavuM nahi. asUjhatuM vaherAvavAthI TUMkuM AyuSya baMdhAya che, eTalA mATe jevuM che tevuM kahI devuM, ane sAdhu kahe ke ahe ! AyuSyaman ! A amAre kape nahi. A prasaMge zrAvaka potAnA dAnAMtarAya karmane udaya jANI pazcAttApa kare. ane te divase kaMIka paccakhANa kare ane kadAcita jevuM hoya tevuM kahI dIdhA bAda kaI Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 790 jaina tatva prakAza rasalupI pramAdI sAdhu te azuddha AhAra grahaNa kare che temAM gRhasthane doSa nathI. kema ke zrAvakanAM te abhaMga dvAra kahyAM che. sAdhu munirAja AhArAdi grahaNa karI pAchA phare tyAre temane sAtaATha DagalAM pahoMcADI namaskAra karI kahe ke, ahe pUjya ! Aje te Ape mahAna lAbha Ape. AvI dayA vAraMvAra karaje. je sAdhusAdhvIne pratibhavAne avasara maLatuM na hoya te ema vicAre ke dhanya che te gAma-nagarane ke jyAM sAdhu sAdhvI birAje che ane dhanya. che te puNyazALI ne ke, jeo 14 prakAranAM dAna pratilAle che. bAramA vratanA pa aticAra 1-2. "sacitta nibaeNvaNuyA" ane "sacitta hiNayA" arthAt sAdhujI sacitta vastunA saMghaTTAvALI kaI paNa vastu grahaNa karatA nathI. AvuM jANavA chatAM paNa sAdhune devA gya vastu na devAnA IrAdAthI, sacitta vastu upara rAkhe athavA nIce rAkhe te aticAra lAge. vicAre ke yAcanA karaze tyAre vastu hovA chatAM nA te nahi kahI zakuM, paraMtu sacittane saMghaTTo haze te teo grahaNa nahi kare. AvA vicArathI jabaruM aMtarAya karma baMdhAya che. A be aticArathI bacavA mATe dAtAnuM kartavya che ke, sAdhune mATe te sacitta vastune acitta vastuthI alaga na kare, paraMtu gRhakAryane mATe saheje ja alaga karI hoya te pharIthI tene sacittanA saMghaDhAmAM rAkhe nahi 3. kAlAIkrame"--bhikSAne kALa vItI gayA pachI sAdhujIne dAna ApavAnuM nimaMtraNa kare athavA vastune kALa vItI gayA pachI bagaDI gayelI vastu vaherAvavAnuM mana karavuM te. 4. "parevase-pite sUjha hovA chatAM ALasa ke abhimAnane lIdhe UThe nahi ane hukama calAve ke, sAdhujI AvyA che, emane kaMIka ApI de athavA na devAnI IcchAthI pitAnI vastu hovA. chatAM te paranI che ema kahe te aticAra lAge. Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma--zAvakAcAra 5. 'macchuriyAe ' -matsarabhAva dhAraNa kare. jema ke, (1) sAdhu te maDayA ja che, jo nahi Apu N te nidA karaze evA vicArathI Ape (2) sArI vastu hevA chatAM paNa kharAba vastu Ape. (3) mArA jevA koI paNa dAtA nathI tethI ja te sAdhu pharI pharIne mAre ghera Ave che, evuM abhimAna kare. (4) sAdhunuM zarIra tathA vajra malina joIne ducchA kare. (5) A sAdhu amArA gacchanA nathI ema jANI yatheAcita bhaktibhAva na kare, phakta leAkalajjAe dAna Ape. (6) A sAdhu sAdhvI saMsArapakSe mArAM saMbadhI che, temane devu ja joI e, A rAgabhAva ane A bicArA sAdhu ApaNA jainanA che, temane ApaNe nahi ApIe te khIjuM keNu Apaze e dveSabhAva e banne prakAranA bhAvathI Ape te aticAra lAge. 1 791 ThANAMgajI sUtramAM dasa prakAranAM dAna kahyAM che temAM sava dAna karatAM dharmAMdAnane ekAMta 2 niravadya khatAvyuM che, ane tenu phaLa saMsAra paritta karI mekSaprApti che. 1 tahAruvaM samaNaM vA mAhaNaM vA hIlitA niMditA khiMsitA garihitA avamAnitA annayareNaM amaNunneNaM apIikAraNa asaNaM pANa khAima sAimeNa paDilabhitA evaM khalu jIvA asuha dIhAutIya kamma pakareMti !-bhagavatI sUtra. atathArUpa jinazAsananA liMgatA dhAraNa karanAra sAdhu ke zrAvakanI koi helanA, niMdA, gahaM, apamAna karaze ane amaneAjJa apriyakArI rogAtpAdaka AhAra, pANI, pakavAnna, mukhavAsa Adi Apaze te dIrghAyuSya te pAmaze, paraMtu du:khathI pIDita thaI janma pUro karaze. 2 gAthA - aNukaMpA saMggahe ceva, bhaye kAlUNiiya / lajjAe gAraveNa ca, ahamme puNa sattama // dhammeya aTTama butte, kAuiya jyotiya / / [ThANAMga sUtra, bhAga pa, pAnuM 551] 1 ' anukaMpAdAna '-du:khI jIvAne du:khamukta karavAne koi vastu Ape. 2 ' saMgrahadAna '--saMkaTagrasta jIvAne saMkaTamAMthI cheDAve. Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 792 jaina tatva prakAza A pramANe bAramA vratanA aticArenA sevanathI dukhatpatti thAya che. ema jANI sujJa jane evAM kAmathI AtmAne bacAvaze ane supAtra dAnane yathocita lAbha prApta karaze te ahIM paNa yaza, sukha, saMpattine bhaktA banaze ane paralokamAM devAdikane pUjanika banaze ane kadAcit utkRSTa rasa AvI jaze te tIrthakara gotra bAMdhI trIje bhave tIrthakara thaI sarva jagatane pUjanika banI jaze ane mokSa prApta karI leze. keTalAka nAmadhArI mahAtmA ane zrAvaka evA che ke, je pote dAna ApavA-apAvavA samartha hovA chatAM paNa pakSapAta, dveSa athavA lebhane vaza paDI tei dAna ApatA nathI ane bIjA ApatA hoya te temane aTakAve che. pitAnA saMpradAya sivAya bIjAne mithyAtvI, pAkhaMDI, bhagavAnanA cera, Adi mithyA kalaMka caDAve che. bIjAne devAmAM samakitane nAza thAya ane narakagAmI thavAya evuM kahI bhramamAM phasAve che. pitAnA sivAya bIjAne dAna ApavAnAM paccakhANa paNa karAve che. | bheLA bhakto evA pAkhaMDIonA mithyA upadezane satya mAnI tene svIkAra kare che ane teo tyAgI, vairAgI, jinAjJAmAM vartatA susAdhuonA SI banI jAya che. ane bAvA, jegI, phakIra ane brAhma 3 "abhayadAna-sAta prakAranA bhayathI bhayabhIta banelA jIvone abhaya karavA ane maraNonmukha prANIne mRtyuthI bacAvavA vastu Ape te abhayadAna. 4 "kAruNyadAna'-svajanAdinA mRtyu bAda abhyAgatAdine Ape te. 5 "lajjAdAna'-koInI zaramamAM AvI kaMika dAna kare che. 6 "gauravadAna-abhimAnamAM AvIne kaMIka Ape te. 7 "adharmadAna'-vezyA Adi kukarma karanArane Ape che. 8 "dharmadAna'-sAdhu zrAvakane phAsuka AhArAdi Ape te. 9 "kariSyatidAna"--ANe mArA upara upakAra karyo che mATe tene kaMIka ApavuM joIe evA vicArathI Ape te. 10 'katadAna-A mANase mArA upara ghaNA upakAra karyA che. A bhAvanAthI prerAine dAna devAya che te. Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-AvakAcAra 793 zudithI paNa jaina sAdhuone kharAba samaje che. mAna sanmAna ApavuM te bAjue rahyuM, paNa temanuM cAle tyAM sudhI susAdhuone pariSaha ApavAmAM paNa prayatnazIla rahe che. vadhAre zuM kahIe? keTalAka te sAdhunI ghAta karavAnuM paNa cUkatA nathI. AvA jainAbhAsIothI cetatA rahevuM. bhagavate te zrAvakanA pahelA vratamAM bhAta pANInI aMtarAya paDAvavI tene aticAra kahyo che. rASabhadevajIe pUrvabhavamAM eka baLadane meMDhe chIMku caDAvyuM hatuM te 12 mahinA sudhI AhAra na maLe. | tIrthakarone paNa kameM na choDayA te bIjAnuM zuM gajuM? mATe dAnamAM aMtarAya na paDAva ane supAtrane yuga prApta thatAM yacita lAbha levuM joIe. kema ke zrAvakanAM 11 vrata te tiryaMca paNa dhAraNa karI zake che. paraMtu bAramuM vrata Arya manuSya sivAya anya kaI paNa niSpanna karI zakatuM nathI. 1 sukAvaka prathama sAdhu sAdhvIne yathAvidhi dAna ApI pachI pAraNuM kare. kadAcihna yoga na hoya te dizAvalokana karI pAraNuM kare. sAdhune devAyoga vastu jo sAdhuno yoga hoya to temane ApyA vinA pote bhogave nahi. sthAna, zayyAzana, AhAra, pANI, auSadha, vastra, pAtra, Adi je potAnI pAse hoya temAMthI kaMika paNa hisso sAdhune avazya Apavo joIe. vizeSa devAno avasara na hoya to thoDAmAMthI thoDuM paNa detA rahevuM. Ama upadezamAlAmAM kahyuM che. 2 ahIM manuSya lokamAM zrAvakanuM vrata laI pachI tene bhaMga kare che, temAMthI keTalAka manuSya AyuSya pUrNa karI asaMkhyAtamA "aNavara' nAmanA dvIpamAM saMkhyAtA jojana lAMbuM pahoLuM mAna sarovara che, temAM macchAdipaNe utpanna thAya che. te sarovaranA kaMThasthaLa upara ratnamaya retI che ane siMhAsanabhadrAsana bichAvelAM che tyAM jyotiSI devo krIDA karavA Ave che. te devadevIone joIne jalacara jIvone avagraha, IhA, avAya, anuprekSA karavAthI jAtismaraNajJAnanI prApti thaI jAya che. tethI teo bhUtakALamAM manuSyanA bhavamAM karelAM vratabhaMga mATe pazcAttApa kare che ane bhaviSyamAM potAnA AtmAnuM zreya karavA mATe zrAvakanAM 11 vrata aMgIkAra kare che. pANImAM rahyA thakA Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza vamAnamAM subhAgye dayathI sAdhu sAdhvIne dAna devAne suavasara sAMpaDayA che, te utsuka bhAve bhaktipUrvaka yathAcita dAna daI mahAlAbha prApta karaze te A leka paraleAkamAM sukhI thaze ane anukrame mekSanAM anaMta sukhAne meLavaze. 794 A 5 aNuvrata, 3 guNavrata ane 4 zikSAvrata e 12 vratanu sakSipta varNana karyuM. jo zakti hoya te khAre tenuM pAlana karavu. nahi te zakti anusAra ane teTalAM vrata 'gIkAra karI jema jema avasara prApta thatA jAya tema tema temAM vRddhi karI bAra vratadhArI zrAvaka banavuM joie. zrAvakanI 11 pratimA uparyukta khAre tenuM yathAvidhi zuddha samAcaraNu karatAM karatAM vairAgyabhAvamAM vRddhi karatAM karatAM jyAre vizeSa vairAgyabhAva Ave che tyAre zrAvaka adhika dharmAMvRddhi karavAnA abhilASI gRhakArya ane parigrAdinA bhAra potAnA putra ke bhrAtA vagere, je tenu nivahana karavAne samaM hoya tene soMpI de che, ane pote gRhakuTuMbanA mamatvathI nivRtti pAme che. ane dharmavRddhinAM upakaraNa jevAM ke, Asana, gu, rajoharaNa, mukhavasikA, mALA, pustaka tathA eDhavA bichAvavAnAM vastra Adi grahaNa karIne peSadhazAlA Adi dharmasthAnakamAM cAlyA jAya che, ane pachI nIce pramANe zrAvakanI 11 paDimA (pratimA)nuM yathAvidhi samAcaraNa kare che. 1 dasaNa DimAeka mahinA paryaMta niLa samakita pALe, zakA, kAMkSAdghi pAMca aticAramAMthI kAi paNa AMtacAra kicitmAtra paNa zarIrane sthira rAkhI saMvara, sAmAyika, pratikramaNa, pASadhApavAsa Adi dharmanuM pAlana kare che, paraMtu manuSya leAkanI bahAra sAdhune yoga na hovAthI . atithisaMvibhAga vrata niSpanna na thatuM hAvAthI pazcAttApa kare che. yathAzakti dharmanuM ArAdhana karI AyuSyane aMte samAdhimaraNe marI utkRSTA AThamA devalAkamAM devapaNe Upaje che ane thoDA ja bhavamAM mekSa prApta karI le che. Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95'. prakaraNa 5 muM : sAgAra-dharma zrAvakAcAra seve nahi. gRhasthane tathA anya tIthane namaskArAdi kare nahi. 2. "trata paDimA-be mahinA paryata samyaktvapUrvaka ukta bAre vratanuM 75 aticAra rahita nirmaLa pAlana kare. kaI paNa aticAranA sevanarUpa kiMcita doSa lagADe nahi. 3. "sAmAyika pratimA-arthAt 3 mahinA paryata sadaiva samyaktvapUrvaka prAtaH, madhyAna ane saMdhyA ema trikAla 3ra doSarahita. zuddha sAmAyika niraMtara kare. 4. pauSadha pratimA-cAra mahinA sudhI samyakatva, vrata ane sAmAyikapUrvaka 18 deSarahita dara mAse cha poSA kare (2 AThama, 2 caudaza, 1 amAvAsyA ane 1 pUrNimA). 5. niyama pratimA-pAMca mAsa sudhI samakti, vrata, sAmAyika ane piSadhapUrvaka pAMca prakAranA niyamanuM samAcaraNa kare. (1) bhAre snAna kare nahi, (2) rAtribhojana kare nahi) (3) dhatInI eka lAMga khullI rAkhe cheDe khose nahi), (4) divase brahmacarya pALe ane, (5) rAtrimAM maithunanuM parimANa kare tema ja eka rAtrinI upAsaka pratimAnuM paNa sArI rIte pAlana kare. 6. brahmacarya pratimA-cha mahinA sudhI samakita, vrata sAmAyika, piSadha niyamapUrvaka kare. nava vADa vizuddha akhaMDita brahma caryanuM pAlana kare. 7. "sacita parityAga pratimA-sAta mahinA sudhI samakita, vrata, sAmAyika, paSadha, niyama ane brahmacarya pUrvaka sarva prakAranI sacitta vastunA upaga paribhegane parityAga kare. 8. "aNAraMbha pratimA-ATha mahinA paryata samakita, vrata, sAmAyika, poSadha, niyama, brahmacarya ane sacitta parityAgapUrvaka chekAyane svayaM AraMbha kare nahi. Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 796 jaina tattva prakAza 9pesAraMbha pratimA-nava mahinA sudhI samakita, vrata, sAmAyika, piSadha, niyama, brahmacarya, sacitta tyAga ane aNurabha pUrvaka cha kAya jIvene AraMbha anya pAse paNa karAve nahi. 10 "udiSTabhakta pratijJA-dasa mahinA sudhI samakita, vrata, sAmAyika, poSadha, niyama, brahmacarya, saciratyAga, aNAraMbha ane pesAraMbhanA parityAgapUrvaka potAne mATe bIjA keIe cha kAyane AraMbha karI vastu banavelI hoya tene grahaNa na kare tema ja te hajAmata karAve che athavA bAla rAkhe che. huM jANuM chuM ke huM nathI jANa e be bhASA ja bolavI tene kape che. 11. "samaNubhaya pratimA-samyakatvAdi 10 belapUrvaka 11 mahinA sudhI jaina sAdhune veSa dhAraNa kare. traNa karaNa traNa vegathI - sAvadya karmane tyAga kare. mastaka, dADhI ane mUchane leca kare, zikhA (TalI) rAkhe, zakti na hoya te hajAmata paNa karAve. rajoharaNanI dAMDI para kapaDuM na bAMdhe, khullI dAMDIne rajapuraNa rAkhe, dhAtunAM pAtra - rAkhe ane svajAtimAM bhikSAvRttithI 42 deSarahita AhArapANe Adi je vastunI jarUra hoya tene grahaNa kare, keI gRhastha sAdhu athavA mahArAja Adi zabdathI saMbedhana kare tyAre spaSTa kahI de ke, huM sAdhu nathI, paNa DimAdhArI zrAvaka chuM. bhikSAvRttithI grahaNa karelA AhAra Adine upAzraya Adi sthAnakamAM lAvIne mUracha rahita bhegave. A pramANe 11 pratimAnuM pAlana karavAmAM pa varSa lAge che. pachI zArIrika zakti kSINa thaI jAya, AyuSyane aMta najIka jaNAya te saMthAre karI de. ane AyuSya adhika hoya te dIkSA levI hoya, te dIkSA le. pUrvokta prakArathI 1. jaghanya zrAvaka samakitI kahevAya che. 2. madhyama zrAvaka vratadhArI kahevAya che. ane, 3. utkRSTa zrAvaka paDimAdhArI kahevAya che. ema 3 prakAranA zrAvaka hoya che. Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 797 prakaraNa 5 muM : sAgArI dharma-zrAvakAcAra - sAcA zrAvakanAM lakSaNe AryA-kaya vaya kammo taha, sIlavaM ca guNavaM ca ujju vavahArI / guru susuo pabayaNa kusalo, khalu bhavao saddho // atha-1. samakita gratAdi zrAvakanAM karmanuM samyapha prakAre samAcaraNa karyuM hoya. 2. kSamA zIlAdi guNe alaMkRta hoya. 3. nyAyapakSI, satyavAdI, guNagrAhI heya. 4. niSkapaTa saraLatAthI vyavahAra calAvatA hoya. 5. guru Adi sAdhunI tathA caturvidha saMghanI tana, mana, dhanathI sevA bhakti karate hoya. ane 6. pravacana zAstronA abhyAsathI kuzaLa banyo hoya te ja sAce zrAvaka kahevAya che. agArisAmAiyaM gANi, saDDhI kAeNa phAsae / posahaM duhao pakkhaM, egarAyaM na hAvae // 23 // evaM sikkhAsamAvanne, gihavAse vi suvvae / muccaI chavipavvAo, gacche jakkhasalogayaM // 24 // (utta. a. 5) atha-dIkSA grahaNa karavAmAM azakta hoya te gRhavAsamAM rahIne paNa samakitapUrvaka sAmAyika Adi vratanuM zraddhAna ane sparzana kare che, bane pAkhInA piSA kare che te ane rukSavRttithI saMsAra pakSanuM ane premAnurAga rakta thaI dharmapakSanuM pAlana kare che. dharmanI karaNI karavAmAM eka rAtrinI paNa hAni karatuM nathI, arthAt nitya niyama pramANe dharma karaNInuM samAcaraNa kare che. A pramANenI zikSAe saMpanna je gRhastha che tene vizuddhavatI kahe. te hADa, carma, mAMsAdi azuddhithI bhareluM A dArika zarIra cheDI atyuttama vaikiya zarIrane dhAraka-IcchA pramANe rUpa banAvanAra mahAriddhivaMta devatA thaze ane bhaviSyamAM theDA ja bhavamAM janma, jarA, maraNa ane Adhi, vyAdhi, upAdhirUpa sarva duHkhane aMta karI, mekSanAM anaMta sukhone bhoktA thaze. zAstroddhAraka bAlabrahmacArI RSi saMpradAyAcArya sva. munizrI amalakhatraSijI mahArAja viracita ' jaina tattva prakAzanuM' 'sAgArI dharma" nAmaka pAMcamuM prakaraNa samApta Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 huM aMtima zuddhi mRtyumArga pravartasya, vItarAgo, dadAtu me / samAdhibodhapAtheya, yAvanmuktipurI puraH // (mRtyu mahotsava) arthAt jevI rIte paradezamAM rahelA pitAnA putrane ghera belAAvavAne mATe dayALu pitA patra dvArA rastAnI mAhitI Ape che ane kharacIne mATe dravya paNa mokale che, jethI te sukhe sukhe raste pasAra karI ghera pahoMcI zake. tevI ja rIte, he parama dayALu pitA vItarAga deva ! huM paNa mRtyumArgamAM pravRtta ane muktipurI prApta karavAne abhilASI chuM, eTalA mATe Apa mArA upara kRpA karIne muktine sukhethI prApta karI zakuM evI cittanI samAdhi ane jJAnAdi traNa ratnarUpa badhinuM bhAthuM ApIne muktipurImAM mane teDAvI le. mRtyunA 17 prakAra 1. utpanna thayA pachI pratisamaya AyuSya kamatI thatuM jAya che te aviciya mRtyu. 2. vartamAna kALamAM je zarIrarUpa paryAya prApta thaI che tene abhAva thAya te "taddabhava mRtyu 3. gata bhavamAM Ayurbadha karI ahIM utpanna thAya te Ayu ane ahIM pUrNa thAya te "avadhi mRtyu 4. sarvathI ane dezathI Ayu kSINa thAya tathA baMne bhavamAM eka ja prakAranuM mRtyu thAya te "AghaMta mRtyu Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM : aMtima zuddhi pa. jherathI, zastrathI, agnithI, pANIthI, pahADathI paDIne ItyAdi prakArathI AtmaghAta karI mare, tathA jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA rahita ajJAnatAthI mRtyu pAme te * bAla mRtyu' 6 799 6. samyajJAna, samyagdarzana, samyacAritra sahita samAdhibhAvathI AyuSya pUrNa thAya te 'paMDita mRtyu' 7. saMyamavratathI bhraSTa thaIne mRtyu pAme te 'Asana mRtyu", 8. samyaktva sahita zrAvakanAM tenuM AcaraNa karyAM bAda samAdhi- bhAvathI mRtyu pAme te ' AlapaDita mRtyu. ? 9. mAyA, nidAna ane mithyAtvadarzana zalya e traNamAM koI paNa eka zalya sahita mRtyu pAme te * sazalya mRtyuM 6 10. pramAdane vaza thaI tathA atyaMta saMkalpa vikalpa pariNAmeAthI prANamukta thaI jAya te ' palAya mRtyu. , 11. iMdriyAne vaza paDI, kaSAya, vedanA ke hAMsIne vaza paDIne mRtyu pAme te ' vazAta mRtyu ' 12. saMyama zIlavratAdinA nirvAha na thavAthI ApaghAta kare te viprANu mRtyu.' ' 13. saMgrAmamAM zauya dhAraNa karI maraNa pAme te ' gRpRSTa mRtyu. ' 14. yathAvidhi traNa AhAramAM yAvajIva paccakhkhANu karI mRtyu pAme te 'bhakta pratyAkhyAna mRtyu.' 15. saMthArA karyAM bAda anyanI pAse sevA cAkarI na karAvatAM thakA mRtyu pAme te 'IMgita mRtyu.' 16. AhAra ane zarIra bannenA yAvajjIva tyAga karI svavaza -halanacalana karyAM vagara mRtyu pAme te 'pAdApagamana mRtyu.' Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 800 jaina tattva prakAza 17. kevaLajJAna prApta thayA bAda dehAtsaga thAya te 8 kevaLI mRtyu.' A 17 prakAranAM mRtyunuM kathana aSTapAhuDa graMthanA pAMcamA bhAvapAhuDamAM kahyu che. zrI uttarAdhyayana sUtranA pAMcamA adhyayanamAM mRtyunA mukhya e prakAra kahyA che. bAlANaM akAmaM tu, maraNa' asaI bhave / paDhiyALa sAma tu, koseLa sarUM mane prA a --mAla ajJAnI jIvA akAma maraNe mare che. temane vAravAra maravu paDe che ane paMDita puruSA je sakAma maraNe mare che tene utkRSTa eka ja vakhata maravu' paDe che. arthAt mekSa prApta karI le che. eTalA mATe AtmahitAthI ee baMne prakAranu svarUpa samajavAnI AvazyakatA che. paraleAkane nahi mAnanArA evA keTalAMka ajJAnI manuSya kahe che ke, - jo paraleAka hota te ApaNAM ATalAM ATalAM sagAM snehIe marIne gayAM temAMthI koInA paNa samAcAra AvyA hAta. 6 vaLI, hamaNAM je kAmabhoge prApta thayA che tene choDI devA ane bhaviSyanA sukhanI AzAe bhUkha, tarasa, TADha, tApa, Adi kaSTo uDAvavAM e te narI mUrkhAI ja che. tenAM karatAM te hAlamAM je bhAge prApta thayA che te ja bhAgavI levA sArA che. A bhava mITho tA parabhava kaNe dITho ' Aveza bakavAda karavAnI dhRSDatA kare che ane 'isA, jU, cArI, vyabhicAra, Adi pApAcaraNa karatAM jarA paNa acakAtA nathI. svAthe ke vinA svArthe sahajamAM trasa, sthAvara jIveAnI hiMsA kare che, mAMsamadirA seve che, parastrI ke vezyAnu sevana kare che. Ama, viSayamAM atyaMta Asakata banIne gADhAM kama khAMdhe che. dharmanA nAmathI bhaDake che, pApakAryAmAM hautsAha dhAraNa kare che. sAdhujI ke satpuruSonI saMgatithI dUra bhAge che. cAra, Thaga, vyabhicArInI seAkhatamAM Ana mAne che. AvI rIte jIvanabhara pApakanuM AcaraNa kare che. pachI jayAre mRtyunA meDhAmAM paDe che--atisAra, koDha, jalAdara, bhagaMdara, Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 801 prakaraNa 6 ThuM : aMtima zuddhi zULa, pha, Adi duSTa rezothI gherAIne trAsa pAme che ane baraDA pADe che ke hAya ! hAya ! have huM mahAkaSTa prApta karelI sukhopabheganI A sarva sAmagrI tathA prANapyArA kuTuMbane cheDI cAlyA jaIza. A pramANe mRtyunI IcchA vinA ja je guraNA karate, trAsa pAmate mRtyune prApta thAya che tene akAma maraNa kahe che. A maraNathI maranAra prANI A saMsAramAM anaMta janma maraNane prApta thAya che. jyAM sudhI AvA ekama maraNe mare che tyAM sudhI saMsAranAM dukhethI chUTI zaka nathI, mokSa prApta karI zakatA nathI. AvAM maraNa karI anaMta kALa vinAvI dIdho. Ama, saMsAranAM mahAkaSTa bhegavatAM jogavatAM jayAre koI bhaLI jIva sarva kamenI sthiti eka koDAjhoDa sAgaropamanI aMdara rahe teTale haLukamI thAya tyAre kaMIka dharmArAdhananI. bhAvanA jAgRta thAya che. sadbhAgyeAdayathI sadagurunI saMgati pAmIne saMsAranA svarUpane samaje che, bhavajamAnAM duHkhane jANe che tyAre te dukhothI trAsita bane che. janma, jarA, maraNanuM svarUpa samajavAnI saheje abhilASA utpanna thAya che. ane sakAma maraNane mATe jema ke zUra, vIra, dhIra kSatriya rAja para kaI paracakro rAja caDAI laIne AvyA hoya tyAre tenA AgamananA samAcAra sAMbhaLatAM ja te vIra kSatriyana remaromamAM vIrarasa vyApta thaI jAya che ane te tatkALa caturaMgiNI senA sAthe sajaja thaI rAjagukhane parityAga karI de che, bhUkha, tarasa, TADha, tApa, Adi kaSTonI tathA zastra tathA astrAdinA prahAranI leza paNa paravA karatA nathI. ulaTe, te duone paNa sukhanuM sAdhana samajI pitAnA parAkramathI, kauzalyathI zatru senAne prajAvato tene parAjya karI pote viyavaMta bane che ane pitAnA rAjane nivina banAve che. AvI ja rIte sakAma maraNano Icchuka mahAtmA kALarUpa zatrune. regAdi ta dvArA nikaTa Abe jANe tatkALa sAvadhAna thaI jAya che ane zArIrika sukhane parityAga karI sudhA, tRSAdi duHkhanI kiMcita 51 Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 802 jaina tatva prakAza paNa darakAra na karatAM jJAna, darzana, cAritrya, taparUpa catura'giNI senAthI sajja thaIne sakAma maraNurUpa saMgrAma dvArA kALarUpa duSkRta zatrune parAjaya kare che, tethI anata akSaya Atmika sukhanI prApti rUpa meAkSarAjyane prApta karI sadAne mATe nirvighna thai jAya che. jenA janma thaye tenuM mRtyu teA eka divasa avazya thavAnuM che. mRtyuthI khacavAnA jagatamAM kei upAya che ja Du, te pachI mRtyune vaNasADI AtmAnI kharAbI zA mATe karavI joie ? zA mATe anaMta maraNeAne vadhAravAM joIe? eka ja vakhatanA mRtyuthI pharI kadI paNu maravuM ja na paDe evA upAya zA mATe na karave ? A upAya cAhe teTaleA vikaTa hoya te paNa eka vakhatanA mRtyuthI jeTaluM duHkha thAya che teTaluM duHkha samAdhi maraNe maratAM thatuM nathI, Ave nizcaya karI zUravIra mahAtmA ja sakAma maraNe marI zake che ane mRtyunA du:khathI sadAne mATe chUTI zake che. sakAma maraNunAM guNaniSpanna 5 nAma che. 1. 'sakAma macchu'--mumukSuonI kAmanA mRtyuthI bacavAnI che, te siddha thAya arthAt punaH maravuM na paDe te sakAma maraNu. 2. 'samAdhi maraNa'--sava prakAranI Adhi, vyAdhi, upAdhithI peAtAnA cittanI nivRtti karIne samAdhibhAva dhAraNa kare che te. * adRzya thavAnuM aMjana AMjIne eka ceAra haMmeza rAjAnI sAthe bhAjana karI jatA hatA. catura pradhAne rastAmAM sUkAM pAMdaDAM bichAvI dIdhAM. ceranA cAlavA vaDe pAMdaDAMnA khaDakhaDATa thatAMnI sAthe tene pakaDI lIdhA. rAjAe A cArane mahAbhayaMkara jANI hukama karyo ke, gA karoDa seAya garama karI cArane ruMvADe ruMvADe ghusADI de. pachI lIlA cAmaDAmAM tene maDhI daI daDIrUpa banAvI cekamAM rAkhI jAhera karo ke, raste cAlanAra dareka manuSya tene Thokare caDAvatA jAya. have kahA ke te cArane keTaluM du:kha thatuM haze ? AvuM du:kha garbhAzayamAM rahelA jIvane pahelA mahinAmAM thAya che. bIjA mahinAmAM tethI bamaNuM, trIjAmAM traNagaNuM ane navamA mahinAmAM navagaNuM du:kha thAya che. ane janmatI vakhate kroDagaNuM du:kha thAya che. ane maratI vakhate te cAranA du:khathI kroDAkroDagaNuM du:kha thAya che. janma maraNanAM AvAM mahA bhayaMkara duHkha che evuM zAsravacana che. Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 DuM : aMtima zuddhi 803 3. "anazana" -jAvajIva traNa ke cAra AhAranAM paccakhANa karI levAM te. 4. "saMthAre"--mRtyunA bichAnAmAM chellI vakhatanuM zayana karavA sajja bane che. 5. "saMlekhanA"--mAyA, nidAna ane mithyAtva e traNe zalyanI AlecanA, niMdaNA, gahaNa karI zuddha bane te, ItyAdi nAma sakAma maraNanAM kahyAM che. sAgArI saMthAre mRtyune bharoso nathI, keI vakhate aNaciMtavyuM mRtyu thatAM AtmA khAlI hAthe parabhavamAM cAlyA jAya e Dara lAvIne, dharmAtmA sadaiva sUtI vakhate Itvara (alpa) kALane mATe arthAta jAgRta thatAM sudhInAM ane kadAca nidrAmAM ja mRtyu thaI jAya te yAjajIvananAM pratyAkhyAna karI le che tene sAgArI 4 saMthAre kahe che. te A pramANe karI zakAya che. zayana karyA pahelAM navakAra, tikhutto, IriyAvahI tathA tassauttarIne pATha kahI cAra legassano kAussaga kare, pachI eka legassa pragaTa kahI be hAtha joDI kahe ke,- "bhammati, Dajhati, mAraMti kivi uvasageNaM mama Au aMta bhavati tathA zarIra saMbaMdha mAha mamatta afArasa pAvaThANuM cauvihaM vi AhAra sire" suha samAhieNuM niddA vaIEtti tao AgAra" arthA-nidrAmAM kadAcit sarSa siMhAdi bhakSaNa karI le tethI mRtyu thaI jAya, agni pragathI bhasmIbhUta thaI jAuM, pANImAM taNAI jAuM, zatru Adi mArI nAkhe, AyuSya pUrNa thatAM marI jAuM, tathA anya kaI paNa upasarga dvArA mArA AyuSyane aMta thaI jAya, te mAre zarIra saMbaMdha, meha, mamatva, * saMkSepamAM sAgArI saMthAro nIcenA eka doharAthI thaI zake che. AhAra zarIra ne upadhi, paccakhuM pApa aDhAra, maraNa Ave to vosiruM, jIvuM to AgAra. Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 804 jaina tattva prakAza 18 pApasthAnaka ane cAra prakAranA AhAra bhegavavAne tyAga karuM chuM. ane je sukhe samAdhie jAgRta thaI jAuM te huM sarva prakAre khule chuM. pachI navakAra maMtranuM smaraNa karate thake zayana kare. jAgRta thayA bAda pUrvokta prakAre 4 legassano kAussagna karI kahe ke,"paDikamAmi pagAmasijjAe jAva je me rAI aIyAre kao tasa micchAmi dukkaDa" pachI sAgArI aNasaNanuM paccakhANa pAratAM A pramANe bele. "sAgArI aNasaNanAM paccakhANa karyA hatAM te sammakAeNuM, phAsIyaM, pAliya, sahiya, tIriyaM, kIriyaM, ArAhiya ANae ApAlitA na bhavaI, tassa micchAmi dukkaDa" ja A sAgArI saMthArAnI vidhi kahI. cera, siMha, sApa, vyaMtara, agni, pANI, Adi kaI paNa prakAre prANuta upasarga prApta thAya tathA bImArI Adi prApta thatAM ja aNagArI saMthAro karavAne avasara na hoya te tyAM paNa upara pramANe, sAgArI saMthAro kare ucita che. aNagArI saMthAre-saMlekhanA prANuta upasarga Ave, annapANI na maLe e durbhiza-duSkALa paDe, vRddhAvasthAthI zarIra ati jIrNa thaI jAya, asAdhya rega utpanna thAya, ItyAdi prasaMgamAM prANa bacAvavAne kaI paNa upAya na hoya tyAre tathA kALajJAna graMthamAM varNavelAM + lakSaNothI pitAne aMtaH * namukkArasI Adi 10, pratyAkhyAna tathA sAmAyika, pauSadha Adi pAratI vakhate A pATha bolavo. + dahA-ati gAja, ati vija nahi, mUtra na kheDe dhAra; kara dIse jo staMbha sama, haMso hAlaNahAra. artha--kAnamAM AMgaLIo nAkhyA bAda gaNagaNATa thato avAja sAMbhaLavAmAM na Ave, AMkhanI uparano bhAga dabAvavAthI vIjaLI jevo camakAra dekhAya nahi, pezAba karatI vakhate madhyamAM rokI zake nahi, mastaka upara paMjo rAkhI hAthanuM kAMDuM jotAM jo hAtha sthaMbha jevo jADo dekhAya, ItyAdi lakSaNathI mAluma paDe ke have A haMsa ravAnA thavAno che. Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 ThuM ? aMtima zuddhi 805 samaya nikaTa jaNe tyAre pitAnA dharmanA rakSaNArthe je zarIrAdine tyAga kare che tene saMlekhanA tapa kahyuM che. salehagA duvihA, abbhatariyA ya bAhirA ceva / anbhatara kasAasu, bAhirA hoi hu sarIre // [ 211-bha0 A0] artha-1. krodhAdi kaSAyane kSINa karavA te atyaMtara saMlekhaNuM ane, 2. zarIrane parityAga kare te bAhya saMlekhaNa ema be prakAranI saMlekhaNa hoya che. have saMlekhaNa karavAnI vidhine sUtrArtha kahe che-"apachima mAraNaMtiya saMlehaNu nusaNuM ArohaNa"- have saMsAranuM kaI paNa kAma bAkI rahyuM nathI evAM sAMsArika kAmothI mana kAmanA *sasallo jaI vi kaThuraMga ghora vIra tavaM care / divyaM vAsa sahassaM tu, tao vi tassa niSphalaM / / artha-aMta:karaNamAM mAyA Adi zalya dhAraNa karIne hajAro varSa paryata karelI tapazcaryA paNa niSphaLa thaI jAya che. lahu AhalAda jaNaNaM, attha parinivitti ajjavaM sohI / dukkaraM karaNa ADhANaM, nisallaM tassa soIguNA // atha-mAsa mAsakhamaNanAM tapa karavAthI paNa AtmoddhAra thato nathI, paraMtu aMta:karaNanA zalya rahita AlocanA, niMdaNA karavAthI AtmAno uddhAra thAya che. mAsa khamaNa tapa ane AlocanA vagere bane karavAthI vadhAre ne vadhAre lAbha thAya che. nizItha sUtranI cUrNimAM kahyuM che ke, "taM turaM vaM vijJarU te Tu borUti " arthAtu anya tapAdi dharmakriyA karavI jeTalI duSkara nathI teTalI duSkara AlocanA karavI te che. niThaviya pAvapaMkA, samma AloIya guru sagAse / pattA taNata sattA, sAsayasuha aNAbAha // artha-zuddha pariNAmathI aMta:karaNanA zalya rahita thaI AlocanA karavAvALA anaMta jIvoe pAparUpa karmono sarvathA nAza karI avyAbAdha zAzvata mekSanAM sukhe prApta karelAM che evuM jANI guru samIpe ni:zaMkapaNe ane ni:saMkoce AlocanA karavI joie, Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 806 jaina tattva prakAza nivRtti pAmI che tethI "apachimachellI "bhAraNutiyaM maraNane avasare karAtI "saMlehaNuM"--tapathI zarIra ane kaSAyane pAtaLA pADavAnI kriyA, "jIsaNusevavAnI "mArAhaNuMArAdhanA karavAnI kiyAne prasaMge piSadhazALAne pramAI aMtaH samaye AtmasAdhanamAM tatpara thaye thake, prathama A bhavamAM samyakatvapUrvaka vrata dhAraNa karyA bAda te samati tathA vratamAM saupage je je doSa aticAra lAge hoya tenI gaveSaNuM (maraNa) kare ane smRtigocara deze je svavaze, paravaze, mohavaze, jANe ke ajANe lAgyA hoya te nAnA moTA saghaLA doSenI AlecanA pragaTa karavAne mATe gAMbhIryAdi guNayukta AcArya, upAdhyAya ke sAdhujI je nikaTa hoya temanA sanmukha pragaTa kare. kadAcit AleyaNA saMbhaLAvavA gya evA keI sAdhujIne vega na hoya to ukta guNayukta sAdhvIjI sanmukha AleyaNa kare. sAdhvIjIne yega na hoya te pUrvokta guNe karI sahita zrAvakajI sanmukha deSa prakAza kare ane zrAvakane paNa yaMga na hoya te ukta guNayukta zrAvikAjI sanmukha ane te paNa yuga na hoya te jaMgalamAM jaIne pUrva tathA uttara dizA sanmukha UbhuM rahI, be hAtha joDI sImaMdhara svAmIne namaskAra karI ucca svare kahe ke aho pratye ! meM amuka amuka anAcaraNanuM AcaraNa karyuM che, jenuM prAyazcitta amuka mArI dhAraNAmAM che, tene huM ApanI sAkSIe svIkAra karuM chuM. jUnAdhika hoya te tasamicchAmi dukaka. A pramANe niHzalya banI pachI jema kALA koyalA agnimAM paDyAthI tenI sapheda rAkha banI jAya che, te pramANe AtmAne ujjavaLa karavA mATe saMthArA (tapa)rUpa AgamAM jhukAvavuM. jyAM khAnapAna, bhegavilAsanA padArtho na hoya, sAMsArika zabda sAMbhaLavAmAM AvatA na hoya, jyAM trasa sthAvara onI hiMsAne saMbhava na hoya evA nirdoSa paSadhazALA, upAzrayAdi sthAnamAM athavA jaMgala, pahADa, guphA Adi sthAnamAM zilA AdinI upara jyAM cittasamAdhine yogya jaga hoya te rathAnane rajoharaNAdithI dhIme dhIme pramArjana kare, pachI laghu Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 : aMtima zuddhi 807 nIta-pItta, kSemAdi paraThavavAnI jagyAnuM pratilekhana kare, je jIva jaMtu ke vanaspati rahita hoya tene AMkhathI sUkSma dRSTithI joI le, pachI savAre karavAnA sthAna para AvI gamanAgamanane pApanI nivRtti arthe IriyAvahi parikame. kAtsarga pArI legasa belI kahe ke, pratilekhanAmAM pRthvIkAya. Adi chakAyanI virAdhanA thaI hoya te tarasa micchAmi dukkaDaM. pachI je kaSTa sahavA zarIra samartha hoya te jamIna para tathA zilA Adi para vastranuM bichAnuM karI te upara saMthAra kare ane je asamartha hoya te ghauM, cokhA, kedravA, AdinuM parALa ke tRNAdi je taddana sApha (dhAnyaraDita) maLI jAya te te lAvI tenuM kA hAtha lAMbuM ane 1aa hAtha paheluM bichAnuM kare, tene veta vastrathI DhAMkIne te upara pUrva tathA uttarAbhimukha payaMkAdi (palAMThI ke pAsana) Asane bese. athavA je Asana sukhada mAluma paDe, jenAthI cittanI samAvi rahe te Asane bese. je besavAnI zakita na hoya te bhIMtAdikane ThIMgaNe bese athavA sUI jaIne paNa IcchA mujaba sthira Asana kare. pachI bane hAtha joDI dase AMgaLIo ekatra kare. ane je pramANe anya dezanI AratI utAre che, te pramANe joDelA hAthane jamaNI bAjuthI zarU karI, pharI jamaNI bAju tarapha traNa vAra laI mastake sthApana kare. pachI namelyurNane pATha bhaNe. paheluM namathuNaM zrI siddha bhagavaMtane ane bIju zrI arihaMta bhagavAnane kahevuM, vizeSamAM chelluM pada-ThANuM saMpattA ne badale "ThANuM saMpAvi6 kAmaNuM (eTale siddha pada pAmavAnA Ika) kahevuM, pachI trIju namelyu "mama dhammaguru dhammAyariya dhamAladesaNassa jAva saMpAvie kAma" arthAt mArA dharmaguru, dharmAcArya, dharmopadezanA dAtAra yAvat mokSa prApta karavAnA abhilASI temane namaskAra che. A pramANe vaMdana-namana karIne pachI pUrve samAcaraNa karelAM samakita, vrata-niyamamAM Aja sudhI svavaze, paravaze, jANapaNe, ajANapaNe je kaMI deSa aticAra lAgyA hoya tenI AlecanA-vicAraNA karI tenAthI nivat chuM, Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 808 jaina tava prakAza gurUnI sAkSIe gaha (te pApanI niMdA ) karuM chuM. ema kahI pachI bhaviSyane mATe pratyAkhyAna karI mAyA, niyANuM ane mithyAtvadarzana e traNa zalya rahita bane. A pramANe zuddha nirmaLa thaIne bhaviSyamAM "savaM pANAivAya paccakhAmi-sarvathA prANAtipAtane tyAga karuM chuM, 'saa musAvAya paccakhAmi-sarvathA mRSAvAdane tyAga karuM chuM, "sarva adinnAdAnuM paccakhAmi-sarvathA adattAdAna tyAguM chuM. sava mehuNa paccakhAmisarvathA maithunane tyAga karuM chuM. savaM parigaNuM paccakhAmi) sarvathA parigreDane tyAga karuM chuM. "savaM kehaM, mANuM, mAya, lehaM, rAga, desa, kalahaM jAva micchA daMsaNuM sadbha, akaraNije gaMpaccakhAmi -sarva karodha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa, kaDu, abhyAkhyAna, pazunya, para parivAra, rati, arati, mAyAmRSA, mithyAdarzanazalya e anAcaraNIya ganAM pratyAkhyAna "jAvajIvAe tivihaM tiviheNuM-jIvuM tyAM sudhI traNa karaNa traNa vegathI karuM chuM. arthAt "na kami, na kArami, karata pi anna na samajANAmi maNasA, vayasa, kAyasa"--ukta aDhAre pApane huM pote karIza nahi, bIjA pAse karAvIza nahi ane anya keI karatuM haze tene rUDuM paNa jANIza nahi. | manathI, vacanathI ane kAyAthI Ama aDhAre pApanAM pratyAkhyAna karIne pachI "saghaM asaNaM, pANuM, khAimaM, sAimaM, cauvihaM, pi AhAra paccakhAmi-sarvathA prakAre kaMI paNa AgAra rahita anna, pANI, sukhaDI, mukhavAsa ane api zabdathI sUghavAnI ke AMkhamAM AMjavAnI vastu ItyAdi sarva vastunAM paccakhANa karuM chuM. Ama, cAre AhAranAM pratyAkhyAna karIne pachI kahe ke, "je piye Ima zarIraMA zarIra je mane ISTa-ISTakArI che, "ka"--kAMta -suMdara che, "piya"--priya vaDAluM che, "maNunna" -majJa che, "maNama - mane rama che, " dhiksa"--dhija=dharyarUpa che, "visAsiya-vizvasanIya che, samaya"--mAnanIya che, AgamayaM"--vizeSa mAnavA lAgyuM. "bahumayaM-ghaNuM mAnavA yaMgya che, "bhaMDa karaMDaga samANuM-AbhUSaNanA karaMDa (peTI) Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 DuM : aMtima zuddhi 809 samAna, " raNa karaDaMgabhUyaM-ratnanA karaMDiyA samAna che. te zarIrane mANesIaM-rakhe TADha vAya. "mANuM urDa-rakhe garamI lAge. "mANuM buhA' -rakhe bhUkha lAge. "mANuM pIvAsA-rakhe tarasa lAge, "mANuM bAlA'-rakhe sarpAdi (vyAla) DaMse, "mANe cerA-rakhe cera Adi upadrava kare, "mANaMdasa-rakhe kaMsa karaDe, "mANe masagA-rakhe machara trAsa Ape, "mArNavAIyaM pittiya-saMbhIma-sannivAIyaM-rakhevAta, saLekhama,sannipAta, vagere "vivihA re gAyaMkA parisahevasaggA - vividha prakAranI vyAdhio, pariSaho ane upasargo "phAsA kusaMtu-mArA zarIrane spaze ItyAdi je je dukhaprada saMyego utpanna thayA te te sarva upadrava tathA duHkhane pratikAra karI tathA satkAra sanmAna karIne A zarIranuM rakSaNa karyuM. | mArI A ajJAnatAno have mane kheda thAya che ke, je zarIrane meM prANathI pyAruM gaNuM sAcavyuM te ja mAruM zarIra Aja mane duHkha daI rahyuM che. A dagalabAja zarIrane meDa have huM beDuM chuM. eya piyaNa carameDuiM ukasAsa-nisAsehiM sirAmi-AvA zarIrane paNa aMtima zvAse chUvAsa paryata vosirAvuM chuM. havethI A zarIra mAruM nahi ane huM ene nahi. A pramANe mamatvabhAva parityAga karIne pachI kahe ke have jIvanaparyata A zarIranuM rakSaNa ke sukhepacAra nahi karuM. Ama, zarIra sirAvIne "kAla aNavarka pramANe vihurAmi-mRtyune nahi vAchate thake vicarIza. A aNagArI saMthArAnuM kathana saMthAro karavAnI vidhi sahita pUrNa thayuM. saMkhanAnA pAMca aticAra 1. IhalegAsaMsa5ge--mArA saMthArAnA phaLarUpe mane mRtyu bAda rAjA, rANI, pradhAna, zeTha, zeThANI, Adi padanI prApti thAo, senA, parivAra, riddhi, saMpadAnuM zreSThatva prApta thAo, badhAne vaMdanIya, mAnanIya, pUjanIya banuM, ItyAdi A leka saMbaMdhI sukhanI vAMchA kare te aticAra lAge. Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 810 jaina tatva prakAza 2. "paralagAsaMsapage -AvI ja rIte paraleka saMbaMdhI sukhanI vAMchA kare. jevI ke mane iMdra, iMdrANI, deva, devI ke ahemendrAdinI 0 padavI prApta thAya che, te aticAra lAge. 3. "jIviyAsaMsa5ge -saMthAro karavAthI mahimApUjA thatI joI vizeSa lekanuM Agamana joI icchA kare ke, huM vadhAre vakhata jIva rahe te ThIka. Ama ciMtave te aticAra lAge. 4, "maraNasaMsapege"--- zu tRSAdi vedanAe vyAkuLa thaI vicAra kare ke jaladI marI jAuM te ThIka. te paNa aticAra lAge. pa. " kAmogAsaMsaoge"sArAM rAga, rAgiNI, vAjiMtra vagere sAMbhaLavAnuM, nATaka, ceTaka, strI, AdinAM rUpa nirIkSaNa karavAnuM, attara puSpAdi sugaMdhI dravya sUMghavAnuM, pat rasa bhegavavAnuM, strI zayana nAsanAdi bhegavavAnuM niyANuM kare te aticAra lAge. saMthAro karanAra mahAtmAe ukta pAMce prakAranA vicAra kadApi na karavA joIe. ane saMtArAthI prApta thatA paramAnanda sukhanA lAbhane gumAvavuM na joIe. vizeSa lakhavAnI kazI AvazyakatA nathI. saMkSepamAM eTaluM ja kahevAnuM ke, mokSAbhilASIoe viSaya mAtrano sarvathA parityAga karavo joIe ke jethI zIdhra AtmakalyANa thAya. 0 tapazcaryA tathA saMthArA Adi dharmakaraNI karIne je ukata prakAre A lokaparaloka saMbaMdhI riddhisiddhi sukhaprAptino anubaMdha bAMdhe che te koDono lAbha koDImAM gumAvI bese che. ghoDI karaNInuM vizeSa phaLa maLatuM nathI, temaja karaNInuM phaLa paNa niSphaLa jatuM nathI. to pachI vAMchA karIne karaNInuM phaLa zA mATe gumAvavuM joIe? nirvAika karaNI dvArA mokSa prApta thAya che. mATe kevaLa mokSane artheja karaNI karavI ane tene mahAlAbha prApta karI levo. * vadhAre jIvavuM ke jhaTa maravuM e koInA hAthanI bAjI nathI. icchA karavAthI AyuSya ochuM--adhikuM to thatuM nathI, paraMtu karmabaMdha to avazya thAya che. mATe nakAmA vicAra karIne vinAkAraNa karma bAMdhavAM na joie. Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 811 prakaraNa 6 ThuM : aMtima zuddhi samAdhimaraNa (saMthArA)vALAnI bhAvanA 1. aho ! Iti Azcarya ! ke anaMta paramANu yugalene samUDa maLIne A zarIrapiMDa nirmANa thayuM hatuM ane jotajotAmAM te te pralaya thavA lAgyuM. aho ! pudgalenI kevI vicitratA che ! 2, aho ! jinendra bhagavAn ! Ape kahyuM che ke "adhu asAyazmi" arthAt A pudgalapiMDa adhava ane azAzvata che. A kathanane ATalA divasa meM khyAla karyo nahi, paraMtu have zarIranI A vinAzaka racanA joIne nizcayAtmaka banyuM chuM ke , ApanuM kathana yathAtathya che. 3. je pramANe manuSyano meLa kALAMtare vikharAI jAya che tevI ja rIte kuTuMbane saMbaMdha paNa saMsArarUpa meLe che. tene paNa vikharavAne svabhAva che. jema meLAmAM bheLA thayelA loko meLe vikharAI jaze tenI koI phikara karatA nathI, tevI ja rIte huM (caitanya) paNa prekSaka chuM. mane paNa A zarIraparyAya chUTavAnI phikara karavI te ucita nathI. 4. jagatane kartAhartA keI nathI. sarva saMga ravabhAvathI ja maLe che ane svabhAvathI ja vikharAya che. tevI ja rIte, A zarIrane soga paNa svabhAvathI ja maLyo che ane svabhAvathI ja vikharAze. mAre rAkhe raheze nahi, ane vikheryo vikhaze nahi, te pachI tenA viyoganI phikara zA mATe karavI joIe? thavAnuM haze te thayA karaze. pa. huM caitanya jJAyaka, svabhAvane kartA, bhaktA, anubhavI ane jJAnamaya chuM. mAro jJAyaka ravabhAva avinAzI che ane A zarIra nAzavaMta che. zarIrane nAza thavA chatAM paNa mArA svabhAvane nAza thata nathI. mATe mAre zarIranI ciMtA karavI anucita che. 6. aho ! jinendra! ATalA divasa huM zarIrane mAruM mAnate hatuM, paraMtu have mane satya bhAsa thaye ke, A mArI ajJAna Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 812 jana tattva prakAza natA che. kAraNa ke A zarIra mArI IcchA vinA ja mArA kaTTara zatru, je rega ane vRddhAvasthA che tene maLI gayuM ane mRtyune bheTavAnI paNa taiyArI karI rahyuM che. je e mAruM heta te mArA zatruone maLI mane duHkhI karavAne tatpara kema thAta ? AvA svAmIdrohIne mAruM mAnavuM te ucita nathI. eTalA mATe have te mAruM nathI, mATe bhale te rahe, cAhe jAo. 7. re bheLA jIva! A zarIrane mAtApitA mAre putra kahe che. bhAIbahena mAre bhAI kahe che, kAkA kAkI bhatrIje kahe che, mAmAmAmI bhANeja kahe che. strI pati kahe che. putraputrI pitA kahe che, ItyAdi sau pitapatAnuM kahe che ane tuM tAruM mAne che. have vicAra kara ke, A zarIra nuM che ? tatvadaSTithI jotAM te keInuM nathI. kAraNa ke tene rokavA koI paNa samartha nathI. mATe kuTuMba-saMbaMdhIonA mamatvabhAvane parityAga kara. aLage thaI nizcayAtmaka bana ke tuM saccidAnaMda che. eTalA mATe have nija svabhAvamAM ramaNa karavuM te ja mane zreyaskara che. 8. re Atmana ! A zarIra saMpadA iMdrajALa samAna che. bAle: yauvana sampadA parigataH kSitraM kSitA lakSyate / vRddhatvena yuvA jarA pariNato, vyaktaM samAlokyate / seo'pi kyApigataH kRtAntavazatA, na jJAyate sarvathA / pazyaidyatadi kautuka kimapare, staitindrajAlaH sakhe // | (vairAgyazataka) artha-A zarIra kALane vaza paDI iMdrajALanA tamAzAnI peThe kSaNamAM parivartana pAme che. tenuM jarA avakana kara. bAlyAvasthAmAM A zarIra sarvane priya lAge che, pachI zaniH zanaiH pudgale prAdurbhAvane pAmatAM pAmatAM yuvAvasthAmAM praveza karI A zarIra chaTAdAra manahara banI jAya che. strI puruSanAM manane haraNa karavA lAge che ane e ja rIte palaTatAM palaTatAM vRddhAvasthAne prApta thaI A zarIra galita (gaLeluM), pasita (paLA-dhoLA vALavALuM) thaI dhRNAspada thaI jAya che, tenAthI Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa chaThThuM : aMtima zuddhi 813 prema karanArane ja te khAru jhera lAgavA mAMDe che. tema ja tenA pAlakane paNa te glAninuM utpAdaka banI jAya che. aMte mRtyunA grAsa banI te muDadu' anI jAya che tyAre te ja svajanA tatkAla te zarIrathI meAhunA parityAga karIne agnimAM bhasmIbhUta karI de che. AvI kmA zarIranI ane kuTuMbIonI hAlata jANavA jevA chatAM paNu zarIra ane svajanathI meADu chUTatA nathI, e sakhedAdhdhanI vAta che! 9. je jIve che te maratA nathI ane je mare che te sadA jIvita rahetA nathI, arthAt AtmA avinAzI che ane zarIra vinAzI che. tethI mRtyu mAtra zarIrane grAsa karI zake che, nahi ke AtmAne. jyArathI zarIra utpanna thayu che tyArathI kSaNe kSaNe te kSINa thai rahyuM che. paraMtu huM to jevA hutaeN tevA ja chuM ane heIza. mRtyu mane prApta thayuM nathI, thatu nathI, ane thaze paNa na;i Ave nizcaya jemane sabhyajJAna dvArA thai cUkayA che temane mRtyunA bhAya kadApi hAtA ja nathI. 10. huM AkAzavat chuM, eTalA mATe agnimAM khaLatA nathI, pANImAM bhIMjAtA nathI, vAyuthI UMDate nathI. hutAdidhI brahmaNu karI zakA nathI, nAza pazu pAmatA nathI. vizeSamAM AkAza acaitanya, amRta che, ane hu' te caitanyavaMta mUta hAvAthI adhika sattAva'ta chuM, tethI mane koinA paNa bhaya kadApi hoya ja niha. 11. jevI rIte zrImaMtanA putranA aMne bAjunAM gajavAmAM mevA bharelA hoya tA te je bAjue hAtha nAMkhe te bAjuthI svAdiSTa padArtha ja maLe che, tevI ja rIte mArA paNa ane hAthamAM mevA che. arthAt jIvate chuM te sAMyama pALuM chuM-svAdhyAya, dhyAna, dAnAdi karuM chu, ane marIza te svarga ke meAkSanA sukhanA bhaktA banIza. mahAvideha kSetramAM sImaMdhara svAmI Adi tItha kare!nAM, gaNadharAnAM, sAdhu-sAdhvI. enAM danano lAbha prApta karIza, dharmopadeza sAMbhaLIza, praznottara dvArA saMzayanuM nivAraNa karI tattvajJa banIza, jethI rAgadveSanu ucchedana karavAmAM samartha banIza. ane pachI manuSyajanmane prApta karI sayama tapathI kAMnA kSaya karI mekSa prApta karIza. Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 12. jema koi gRhastha zrImaMta banI peAtAnA tUTayA phUTayA jINu thai gayelA gharanA parityAga karavAne mATe ghaNuM dravya khacI navI havelI khanAve che, ane pachI te taiyAra thayelI havelImAM ghaNA utsAha ane hapUrvaka purANA makAnanA tyAga karI navI havelImAM nivAsa kare che, tevI ja rIte A mArI AtmA tapa sayamAdrirUpa sadravyathI zrImata anyeA che. have A Adhi, vyAdhi, upAdhithI pUrita asthi, mAMsa, carmImaya, saDana, paDana svabhAvavALA audyArika zarIrarUpa jhUpaDIne tyAga karavAne mATe puNyarUpa dravyanA vyayathI taiyAra karela manovAMchita rUpAne karI zakAya tevI divya devatAnA zarIrarUpa havelImAM pahoMcADanAra mRtyurUpa sahAyaka prApta thayA che, te have devalekarUpa havelImAM nivAsa karavAne mATe EtsAhapUrNAMka A jhU'paDIne tyAga karavA joie. 814 13. jema leAbhI viNaka bhUkha, tarasa, TADha, tApa sahI aneka dezeAmAM bhramaNa karI mAlanA saMgraha kare che, tene bhaMDAramAM bharI aneka khaMdobasta karI sAcave che ane bhAva vadhavAnI rAha jue che. ane tejInA ra'ga Ave che tyAre ati kaSTa saMgrahelA mAlanuM mamatva DI tarata tene parityAga karI de che ane vecIne lAbha prApta karI le che. tevI ja rIte he jIva ! prANapyArA dhana kuTuMbano parityAga karI, aneka kaSTa sahana karIne zarIrathI tapa, sayama, dharUpa je mAla saMgraha ka che ane deSAthI bacAvI tene sAcavyeA che te mAlane badale have svaga - mekSa rUpa lAbha prApta karavAne mATe A mRtyurUpa tejInA bhAva Avye che, tA have zarIrathI mamatvano parityAga karI svarga, mekSarUpa lAbha prApta karI le. 14. jema divasabhara karelI majUrInu phaLa zeTha Ape che tevI ja rIte jiMdagIparyaM ta karelI karaNInuM phaLa mRtyurUpa zeThathI prApta thAya che, to have phaLa prApta karavAnA InkAra zA mATe kare che? tene tA Adara karavA joIe. 15. jema keAi rAjAne koI paracakrI rAjAe pakaDIne kedamAM ke kApiMjaramAM nAkhyA, ane kSudhA, tRSA, tADana, tanAdi duHkhathI Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 815 prakaraNa cha H aMtima zuddhi pIDita karavA lAgyo. A samAcAra tene kaI mitra-rAjA sAMbhaLI senA sahita Ave ane kArAgRha ke kASTa piMjarathI tene choDAvI sukhI kare tevI ja rIte caitanyarUpa rAjane karmarUpa paracakIe saMsAra kArAgRhamAM ane zarIrarUpa kASTapiMjaramAM kabaje karI rAkhyuM hatuM. regazeka, viyega, parAdhInatA, Adi vividha duHkhothI pIDita karI rahyo hatuM, te duHkhathI mukta karavAne mATe A mRtyurUpa mitra rogarUpa senAthI sajaja thaI mane duHkhathI mukta karavAne mATe AvyuM che tethI te upakAraka che. tenA pratApathI ja huM A sAMsArika dukhethI chUTI kSaNamAtramAM parama sukhI banI jaIza. A utsAha rAkhI samAdhimaraNa kare. 16. bhUta, bhaviSya ane vartamAnamAM jeoe uttama evAM svarga ane mekSanAM sukha prApta karyA che, kare che ane karaze te badhe samAdhimaraNane ja pratApa che ema jANavuM joIe. mATe he sukhathI Atmana ! tAre paNa samAdhimaraNa karavuM ucita che. 17. kalpavRkSanI chAyAmAM besIne manuSya sArI ke bUrI jevI IcchA kare tevAM phaLa tene maLe che. tevI ja rIte, mRtyu paNa kalpavRkSa samAna che. tenI chAyAmAM besIne arthAt mRtyu samaye je viSaya, kaSAya, meha-mamatvAdi kharAba IcchA kare che te naraka tiryaMcAdi durgatinAM dukhe pAme che ane je samakitayukta tyAga, vairAgya, vrata, niyama, satya, zIla, dayA, kSamA, Adi guNenA ArAdhana sahita samAdhibhAva dhAraNa kare che te svarga mekSanAM sukha meLave che. eTalA mATe mRtyurUpa kalpavRkSane prApta karIne have zuddha ane zubha bhAva rAkhe ja zreSTha che, ke jethI AtmA paramAnaMdI, paramasukhI banI zake. 18. azucithI bharelA phUTelA hAMDalA samAna sadeva sveda, mala, mUtrAdi azuci jharatAM evA A apavitra ane jarjarita audArika zarIranA phaMdAthI cheDAvI azarIrI banAvanAra tathA divya devatAnA zarIrane prApta karAvanAra mRtyu ja che. eTalA mATe mRtyunuM svAgata karavuM parama hitAvaha che. Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakA 19. jevI rIte dharmopadezaka muni mAtmA aneka naya, upanaya, pratyakSa, parAkSa, hetu, dRSTAMta Adi dvArA zarIranuM svarUpa samajAvI mamatva kamI karAve che, evI rIte mArA zarIramAM utpanna thayelA A rAga paNa mane pratyakSa pramANathI upadeza Ape che ke he jIva! tuM A zarIranuM mamatva zA mATe kare che? kema ke A zarIra tAruM nathI paNa mArA svAmI kALanA lakSa che. tA have tenAthI mamatA na kara. 816 20. ki'bahunA ! munirAjo paNa adhika asarakAraka upadezadAtA mane te A roga mAlUma paDe che. kemake je zarIrane meM prANapyAru gaNI aneka sukhe!pacArothI pepyu tema ja tenI khUbasUratI ane kemaLatA Adi guNNAmAM lubdha banI rahyo hato te prema munirAjanA aneka upadezathI paNa chUTavA muzkela hatA. have aneka upacArothI roga naSTa thatA nathI tyAre svabhAvathI ja naSTa thaI jAya che. 21. re jIva! jo A regeAdavanA duHkhathI tu gabharAtA hAya, kharekhara ! tane A roga kharAba mAlUma paDatA hoya ane tenAthI pUrepUro kaTALo Avye Dema, te tuM have khAdyopacArane parityAga karI de. kemake A roga kadhIna che; bAhyopacAramAM roga maTADavAnI sattA nathI. kadAcit ekAda roga kamatI paNa thaI gayA te zu thayu ? kALe karI punaH tenA prAdurbhAva thavAne ja che. paraMtu sa` rogAnA ane tenI acUka cikitsAnA jJAtA zrI trinedra bhagavAnarUpa parama vaidhanI batAvelI paramauSadhi samAdhimRtyurUpI che, tenu' sAcA dilathI sevana kara ke jethI Adhi, vyAdhi, upAdhirUpa sarva duHkho samUla nAza pAmI anata, akSaya, ajarAmara, avyAbAdha mokSanAM sukhA prApta thaI zake. 22. jema jema vedanIyatuM jera ati prakhaLa thatuM jAya tema tema pete adhika khuzI thatA jAya. kemake jevI rIte adhikAdhika tApa lAgavAthI suvarNa adhika svaccha, zuddha, niLa thaI kuMdana khanI jAya che, tevI ja rIte tIvra vedanIyanA udaya samaye sama pariNAma dhAraNu Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6ThuM : aMtima zuddhi 817 karavAthI kaThaNa karmone samULa zIghra nAza thaI jAya che ane AtmArUpa suvarNa zuddha, svaccha, nirmaLa thaI siddha svarUpa banI jAya che. agara deva te avazya thaI zake che. 23. jevI rIte gajasukumAlajInA mastaka para mila brAhmaNe aMgArA bharyA tenI mahuvedanA sahI, skaMdakajInA zarIranI sarva cAmaDI temanA banevInA anucaroe utArI lIdhI tenI mahAvedanA teoe samabhAve veThI, skaMdakajanA 500 ziSyone pAlaka pradhAne ghANImAM pIlyA tenI mahAvedanA sahI. A ityAdi mahApuruSoe tIvra vedanAnA udaya samaye samabhAva rAkhyo te temaNe tatkAla mukti prApta karI lIdhI. tevI ja rIte, tuM paNa samabhAva rAkhIza te tAruM paNa zIghra AtmakalyANa thaI jaze temAM saMzaya nathI. 24. he Atmana ! te narakamAM 10 prakAranI mahAkSetravedanA sahana karI che. paramAdhAmInA mAra Adi mahAkaSTo sahana karyA che. tiryaMca nimAM, sudhA, tRSA, tADana, paravazatA, Adi ghaNAM kaSTo sahana karyA che. devAmAM Abhigika deva thaIne vajImahArAdi kaSTo sahana karyA che. Ama, anAdi kALathI mahA duHkha veThayAM che, tevuM kaSTa te. ahIM nathI ja. paraMtu, jeTalA karmanI nirjarA anaMta kALamAM kaSTa sahana karavAthI nathI thaI teTalI baje tethI paNa anaMta gaNuM nirjarA ahIM je A prabala vedanAne samabhAve sahIza te thaI jaze ane te badhAM kaSTothI mukta thaI paramAnadI parama sukhI banI jaIza. 25. saMsAramAM jema leNadeNanA vyavahAramAM je kaMI karajadAra zAhukArane 100 rUpiyAnA badalAmAM 95 rUpIyA ApIne namratAthI phAragatI mAge te te ApI de che, ane je te dhRSThatA kare te savAyA dAma ApavAthI paNa chUTakAre che muzkela thaI jAya che. tevI ja rIte, ukata banne sakaMdakajI alaga jANavA. jemanI khAla utArI te mahAvIra svAmInA samayamAM thayA ane jemanA ziSyone ghANImAM pIlyA teo zrI munisuvrata svAmInA vakhatamAM thayA. para Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 818 jaina tatva prakAza A vedanIya karmarUpa pUrvabhavanA leNiyAta lezuM levA AvyA che, tene namratAthI chuTakAro karI de, jethI theDAmAM ja tAre chuTakAro thaI jAya. 26. "kaDANa kanmANa na mekha asthi arthAt kRtakarma bhagavyAM vinA chuTakAre nathI. A siddhAMta-vacana che. karmane badale devAne samaye tuM samartha thaIne meTuM zA mATe chupAve che? vyAja zA mATe vadhAre che? saghaLAM devone zIvra cukAdo karI phArega thaI javuM ja sAruM che, ke jethI AgaLa kaI harakata kare nahi; sIdhA mekSamAM cAlyA javAya. 27. jevI rIte vicakSaNa vaNika mahAmUlyavAna vastu, theDA dAmamAM maLatI hoya te gupacupa harSotsAhapUrvaka kharIdI le che, tevI ja rIte je svarga mekSanA sukhe muni maDAmAe duSkara tapa, saMyama, dhyAna, maunAdi karaNa dvArA prApta karela che, te kevaLa samAdhi maraNathI ja prApta thaI zake che. mahAmUlya nirvANanA sukhanI prApti paNa samAdhimaraNarUpa apa mUlyamAM prApta karavAne atyuttama avasara prApta thaye che. te have kaI paNa prakAranI AnAkAnI ke garabaDa na karatAM vyavahAramAM gupacUpa (mauna) rahIne ane nizcayamAM samAdhibhAva dhAraNa karIne jhaTapaTa karI le. 28. jevI rIte subhaTo dhanurvidyAdine abhyAsa karI, sAdhana dvArA siddhi karI sajaja rahe che, ane jyAre zatrune prasaMga prApta thAya che tyAre te siddha karelI vidyA dvArA zatrune parAjaya karIne karelI mahenatane saphaLa kare che, tevI ja rIte he Atmana ! te ATalA divasa je jJAnAbhyAsa ane tapa saMyamAdinuM sAdhana karyuM che, te A avasare AtmakArya siddha karavA mATe ja karyuM che. te avasara atyAre prApta thaI cUka che. mATe have sAcA dilathI rega, mRtyu, Adi zatruonI sanmukha thaIne samabhAva rAkhI IcchitAnI siddhi karI le. karmazatruone parAjaya karI sukhI thA. ra9. jene vizeSa paricaya hoya che tene svAbhAvika rIte ja prema ochuM thaI jAya che. tevI ja rIte audArikAdi zarIrane paricaya Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa chaThTha : aMtima zuddhi 819 paNa tane anAdi kALane che. te tene prema ocho kare joIe. arthAt A zarIra upara mamatva na rAkhavuM joIe. 30. vAparatAM vAparatAM jyAre vacce jIrNa thaI jAya che tyAre tenuM mamatva tyAgIne navAM vacce harSapUrvaka dhAraNa kare che, tevI ja rIte A zarIra paNa aneka kAmadhaMdhAmAM vaparAvAthI ane regAdi saMgathI tathA tapa, saMyama, vaiyAvRtyamAM vaparAvAthI jIrNa thaI gayuM che, have tene tyAga karI divya deva zarIranI prApti karavAnI che. eTalA mATe tenA paranAM moha mamatva kamatI karavAM joIe. purANAM vastra utAravAthI ja navAM vastra dhAraNa karI zakAya che. tema, A zarIra chUTayA sivAya devatAnuM zarIra maLavAnuM nathI. prazna-mRtyu AvyA pahelAM ja AhAra paNa Adine parityAga karI mRtyunI sanmukha thaI maravuM; temAM AtmahatyA (ApaghAta)nuM mahApAtaka nathI lAgatuM zuM ? samAdhAna-je kedha, mAna, mAyA, lebha, viSaya, kaSAya, ItyAdine vaza paDI anna, pANI, Adine tyAga karI mare te, tathA kedhAdinA AvezamAM agnimAM baLIne, pANImAM DUbIne, jhera khAIne ItyAdi prakAre mRtyu kare te AtmaghAtanuM pApa gaNAya che. paraMtu kedhAdi kaI paNa kAraNa vinA phakta pitAnA AtmAnA kalyANane mATe saMsAranA mahamamatvane parityAga karI, cAre ArAdhanApUrvaka je AhAra paNa Adine parityAga karI samAdhibhAvathI dehamamatva choDI saMlekhanA sahita mRtyu kare che tene AtmahatyA kahevAtI nathI. - vyavahAranuM pratyakSa daSTAMta paNa joI le-sudraDha ane nIrogI manuSya saMgrAmamAM mare che tene AtmaghAtI kaI paNa kahetuM nathI, te pachI karmazatruone saMhAra karavA bhAva-saMgrAmamAM pravRtta thaIne je zarIrane tyAga kare che, samAdhimaraNe mare che tene AtmaghAtI kevI rIte kahevAya? na ja kahevAya. "puruSArtha siddhayupAya" nAmaka graMthamAM kahyuM che ke hiMsAnA kAraNarUpa je kaSAya che tene ghaTADavAnI pravRtti te ahiMsA ja Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 820 jaina tattva prakAza kahevAya che. salekhanA vrata ahiMsAnI siddhi arthe karAya che. temAM AtmaghAtanA doSa kicit paNa nathI.' prazna--zAstrakAroe manuSyajanmane ghaNA duCbha khatAnyeA che. vaLI, A zarIranuM pAlanapoSaNa karavAthI ja zuddha upayega, vrata, saMyamAdi dharmArAdhana paNa thai zake che. tethI evA upakAraka zarIranu rakSaNa karavuM e ja ucita che. paratu tame sathAre karIne tenA nAza karavAnuM zA mATe kahA che ? uttara-- tamAruM kathana satya che. ame paNa ema ja mAnIe chIe. paratu jema keAI zAhukAra dravyaprAptine mATe dukAnanI sArasaMbhALa karatA hAya, tevAmAM daivayeAge agniprayAga thaI jAya teve prasaMge te zAhukAra peAtAnu jora cAle tyAM sudhI dukAna ane dravya banne bacAvavAnA prayatna kare che, paNa jyAre koI paNa upAye dukAnanI rakSA thaI zakaze nahi ema tene jaNAya che, tyAre temAMthI dravyane ja bacAvavAnA prayatna kare che, paraMtu dukAnanI sAthe dhananA paNa nAza thavA dete nathI. tevI ja rIte, ame paNa A zarIrarUpa dukAnanI sahAyathI tapa, sayama, popakArAdi aneka lAbha upArjana karatA hatA, ane e lAbhanI AzAe tenu' annavastrAdithI pASaNa paNa karatA hatA, paraMtu jyAre mRtyurUpI bhayaMkara Aga lAgavAnA prasaMga paDayA ane A zarIrane bacAva kAI paNa upAye thai zakaze nahi ema lAgyu, tyAre A maLatI khUM paDIne choDIne ane tenA rakSaNanA prayatna paNa cheDIne ame amArA potIkA jJAnAdi Atmika guNA rUpa ratnAnA rakSaNa (svarakSaNa) mATe udyata thayA chIe. kema ke Atmika guNanA prasAda vaDe ja ame akSaya, anaMta, nirAkhAdha mekSanAM sukhAne prApta karI zakIzu. yastavavijJAnajJAna bhavatyamanaskaH sadA'zuciH / na sa tatpadmApnoti, sa sAraM nAdhigacchati // 1 // yastu vijJAnavAna bhavati, samanaskaH sadA zuci / saMtu tatpadamApnoti yasmAd bhUyo na jAyate // 2 // a----je viveka rahita manuSya mananI pAchaLa cAle che, te paribhramaNa kare che, paraMtu huMmeza apavitra rahe che, anata sa'sAra Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta niraMtara Ata damaya thatAM vAsa ( pura , prakaraNa 6 huM aMtima zuddhi 821 zAMtapada (mekSa) prApta karI zakato nathI. ane je vivekI manuSya manane vaza karI niraMtara zuddha bhAvamAM ramaNa kare che tene pharIthI punarAvRtti karavI na paDe evA AnaMdamaya (mekSa) padane prApta thAya che. * samAdhi mRtyasthitanAM 4 dhyAna 1. padastha dhyAna-navakAra maMtra, legassa (caturvizati stava) nitthaNa, zAstrasvAdhyAya, AlecanA pATha, stavana, chaMda, mahApuruSa ane satIonAM caritra ItyAdinAM paThana, zravaNamAM manane sthira kare, tanmaya karI de te padastha dhyAna. 2. piMDastha dhyAna-zarIratpattithI zarU karIne zarIrane pralaya avasthA paryata thatI zarIranI vicitratAnA arthAt pudgalenA parAvartananA gAdi asamAdhi samayanA vairAgyamaya vicAronA, zarIranA bAhyAbhaMtara azuddha padArthonA, AkRtinA parivartananA tema ja zarIra ane AtmAnI bhinnatAnA vicAramAM manane sthira kare te piMDastha dhyAna athavA lekanA saMsthAnanuM tema ja bIjA prakaraNamAM darzAvela lekamAM rahelAM sthAnenuM ciMtana kare te paNa piMDastha dhyAna. 3. rUpastha dhyAna--prathama khaMDanA prathama prakaraNamAM varNavelA arihaMta paramAtmAnA guNenI sAthe pitAnA AtmAnA guNonI ekatAne tathA bhinnatva (pRthaphatva) paNAmAMthI abhinna banavAnA sAdhananA vicAra karI te guNamAM tallIna bane te rUpastha dhyAna. 4. rUpAtIta dhyAna-siddhinA guNenI sAthe AtmAnA guNenI ektA kare ke je pramANe siddha paramAtamAM vyakta rUpathI sat cit AnaMdamaya che te ja pramANe huM paNa zaktirUpe sat cit AnaMdamaya chuM. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra-anaMta Atmasukha, anaMtavIrya,arUpIpaNuM, akhaMDitatA, ajarAmarapaNuM, avinAzIpaNuM siddha * dharmapradhAna puruSa, tapasA hata kilviSam / ___ paraloka mayatyAzu, bhavAnta svazarIriNam // artha--je dharmapradhAna puruSe tapa vaDe kAma ane kAmanAno kSaya karyo che te AtmA nijasvarUpane prakaTa karI paramAtmAmAM maLI jAya che. Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 822 jena tava prakAza bhagavaMtamAM vyaktarUpa che ane mArAmAM zaktirUpa che. je guNe zaktirUpa che te vyaktarUpe (prakaTarUpe) thatAM huM paNa siddha banI jaIza. janma, jarA, maraNanAM jAlIma dukhethI vimukta thaI ajarAmara thaI jaIza. Adhi, vyAdhi, upAdhithI sarvathA mukta thaI saccidAnaMdamaya banI jaIza. ke jethI paryAyane palaTo kadApi thAya nahi. AvuM je dhruva pada che, jene aMza mAtra paNa nAza na pAme tenI prApti thatAM huM paNa khuda anaMta, akSaya, sukhamaya banI jaIza. A pramANe cAre dhyAnane bAhya bhAvathI dhyeyarUpa dhyAne ke pachI bAhyabhAvathI zArIrika avasthAmAM saMlagna bane. jema ke, (1) padastha dhyAna-te kamaranI nIcenA aMga tarapha prathama lakSa rAkhI pachI (2) piMDatha dhyAna-te kamaranI uparanA aMga tarapha lakSane caDAve pachI (3) rUpastha dhyAna-te grIvAnI uparanA aMga tarapha lakSa caDAve ane pachI rUpAtIta dhyAna-te sarva zarIravyApaka AtmAmAM lakSa sthira kare, ema mana ane zarIranuM nirUdhana karI pachI Atmadravya ane tenI paryAyamAM dhyAnathI ciMtana kare. A zula dhyAnane prathama pAye pRthakva vitarka nAmane jANo. pachI dravyamAM ane paryAyamAM saMcaravAnuM DI eka Atma dravyamAM ja sthira thaI jAya (te zukala dhyAnane bIjo pAye ekavitarka jANuM). A dhyAna vaDe zreNIsaMpanna banIne eka AtmaguNamAM garakAva thaIne daihika bhAvathI pRthak thatAM ja cAra dhanaghAtI karmone saze nAza kare ane kevaLajJAna, kevaLa darzanane prApta karI le. chevaTe zukala dhyAnane trIje pAye "sUkSmakriyApratipAti prApta karIne AyuSyakarmanA aMta sudhI pravartatA svabhAvathI ja zukaladhyAnane samucchinnakriyA nivRtti" nAmane ce pAye AvatAM ja AyuSyanA baLa upara nirbhara rahelAM vedanIya, nAma ane getra e traNa aghAtI karmo AyuSyane kSaya thatAM ja ekI sAthe sarva kSaya karI nAMkhe che. ane mokSagati prApta karI siddha bhagavAna banI kRtakRtArtha pUrNa niSkitArtha, anaMta parama sukhI banI jAya che. nita nava Ina kikaLAnA tAti Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 DuM : aMtima zuddhi 823 kadAcit zuddha dhyAnanI maMdatA ane zubha dhyAnanI vizeSatA. thaI jAya te sAta lava mAtra athavA adhika AyuSyanI nyUnatA hovAthI athavA eka chaTha (belA)nA prAgathI kSaya thAya teTalA athavA tethI thoDAM vadhAre karmo avazeSa rahI javAthI tene jogavavAne mATe te vimaLA puNyane puruSAthI banele jIva sarvArthasiddha mahAvimAna Adi UMcA devalekamAM ke 1. ahemendra, 2. iMdra, 3. sAmAnika, 4. trAyadgizaka ane, 5. lokapAla : e pAMca zreSTha padavIomAMthI kaI eka uttama devanuM pada prApta karI atyuttama sukhopabhega aneka sAgaropama paryata bhegavI punaH manuSya lokamAM nIcenA dasa bolane prApta karavAvALe uttama manuSya thAya che khitta vatthu hiraNNa ca, pasavo dAsa porasa / cattAri kAma khaMvANi, tatva se uvavajjaI / / 17 // mittava nAIva hoI, uccAgoje ya vnnv| apAyake mahA panne, abhijAo jo bale // 18 // artha- 1. khetara, bAga, bagIcA, 2. mahela, hATa, havelI, 3. dhanadhAnya, 4. azva, gaja Adi pazu tathA dAsa dAsI, e cAra bolane eka skaMdha (1 bela) jANa. arthAt e cAra vastu te avazya hovI joIe. jyAM A yoga hoya tyAM te devatA utpanna thAya che. 2-3. tenA mitro ane jJAtijane sukhaprada hoya, 4. te ucca getravALo hoya, 5. surUpavaMta hoya, da. tenuM zarIra rogarahita hoya, 7. mahA buddhivaMta haya, 8. vinayavaMta hoya, 9. yazasvI ane, 10. balavaMta heya. A dase belenI prApti karIne pachI bhegAvalI kamaeNdaya hoya te rakSavRttithI bhega bhegave ane punaH saMyamanuM samAcaraNa karI yathAkhyAta cAritra pALI, sarva kamazane kSaya karI, siddha, buddha, mukta, Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza parinirvANu khanI sa duHkharahita thaI, me!kSanAM anaMta sukhane bhaktA anI jAya. 824 atula suhasAgara gayA, avvAbAha savva maNAgaya N maddha, ciThThati suhI avamaM pattA | suha pattA || mn [ uvavAI, chellI gAthA a--anya koI paNa sukhanI jene upamA ApI zakAtI nathI, evA anupama, atula, nirAbAdha sukhasAgaramAM nimagna banelA, anAgata kALamAM ekAMta sukhI ja sukhI rahe che. zAnti zAnti zAnti zAstroddhAraka bAlabrahmacArI RSisaMpradAyAcA 1. amAlakhaRSijI mahArAja dvArA viracita jaina prakAza ' graMthanA bIjA khaMDanuM aMtima zuddhi ' nAmaka chaThThuM prakaraNa samApta. munizrI tattva Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 825 prakaraNa 6 ThuM H aMtima zuddhi upasaMhAra esa dhamme dhUve nicce, sAsae jiNadesie / siddhA sijhaMti cANeNa, siddhisaMti tahAvare // ttibemi // 17 / / artha-A "zrI jaina tatva prakAza" graMthanA dvitIya khaMDamAM sUtra ane cAritradharmanuM vistArapUrvaka kathana karyuM che, te dharma bhUtakALamAM je anaMta tIrthakaro thayA che, temaNe te ja pramANe pratipAdana karyo che, vartamAnakALamAM mahAvidehu kSetramAM vIsa tIrthaMkara vicare che teo paNa te ja pramANe pratipAdana kare che ane bhaviSyakALamAM je anaMta tIrtha kare thaze te badhA e ja prakAre pratipAdana karaze arthAta A graMthane je mULa Azaya che te jinAjJAne saMmata hovAthI A dharma prAye karI nizcala che, dravya karI nitya che ane vastutaH zAzvata avinAzI che. satya, tathya ane pathya che, tethI sarvane mAnanIya ane AdaraNIya che, kemake A dharmanuM paramArAdhana karIne bhUtakALamAM anaMta jI siddha thayA che, vartamAnakALamAM saMkhyAta jIvo siddhagatine prApta kare che ane bhaviSyakALamAM anaMta jI siddhagatine prApta karaze. ema zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmInA pAMcamA gaNadhara zrI sudharmAsvAmIe potAnA yeSTha ziSya zrI jaMbusvAmIjIne kahyuM che. aMtima maMgalam aya Na dhamme peccabhave, ya ihabhave ya hiyAo suhAo / khemAle hisseyasAo, aNugAmIyattAle bhavissai / / artha-A dharma A jIvane A bhavamAM, parabhavamAM, hitakArI, sukhakArI, kuzaLa kalyANa karanAra, nistAra karavAvALo ane anugAmI eTale sAthe rahI kamazaH mekSanAM aparimita sukha denAre thaze. tathAstu. iti paramapUjya nyAyAbhAnidhi, syAdvAdazailIdarzaka, zrI zrI 1008 zrI kahAnajI RSijI mahArAjanA saMpradAyanA kiyApAtra, jJAnanidhi, zrI zrI 1008 zrI khUbARSijI mahArAjanA ziSya Arya muni zrI zrI 1008 zrI racanAvijI mahArAjanA ziSya tapasvIrAja zrI kevaLaRSijI mahArAjanA anuyAyI zAstroddhAraka bAlabrahmacArI 5 Dita munivara zrI amalakha RSijI mahArAja viracita :zrI jainatattva prakAza graMtha samApta. Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 826 jaina tatva prakAza maMgaLa stotram ahe te bhagavaMta iMdramahitaH siddhAzca siddhisthitA, AcAryA jinazAsanannatikarAra pUjyA upAdhyAyakAra zrI siddhAMtasupAThakA munivarA, ratnatrayArAdhakAra pacaMte parameSThinaH pratidina, kuvaMtu ve maMgalama-(1) brAhmIcaMdanabAlikA bhagavatI, rAjImatI draupadI, kauzalyA ca mRgAvatI ca sulasA, sItA subhadrA zivA, kuMtI zIlavatI nasyadayitA, culA prabhAvatyartha padmAvatyapi suMdarI pratidina, kuvaMtu te maMgalama-(2) vIraH sarva surAsuredra mahine, vIra budhAH saMzritA, varaNAbhihataH svakarma nizcaye, vIrAya nitya namaH varAttIrtha midaM pravRttamatula, vIrasya ghora tapa, vIre zrI vRti kIti kAMti nicaya zrI, vIrabhadra diza--(3) ahaMte maMgala nitya, siddhA jagati maMgalama. maMgala sAdhavaH sarve, jainadharmostu maMgalama-(1) maMgala bhagavAna vIra, maMgala gautama prabhu, maMgala sthUlabhadrAghA, jainadharmoDatu maMgala ma--(2) sarva maMgala mAMgalya, sarva kalyANa kAraNe, pradhAna sarva dha ma Na, jaina jayati zAsanama(3) caturda namaskAra 1. 30 asiAutAya namaH 2 zrI rASabhadevAya namaH 3. zrI zAMtinAthAya namaH 4. zrI pArzvanAthAya namaH . zrI vIra vardhamAnAya namaH 6. zrI gautama gaNadharAya namaH 7. zrI sudharma svAmIne namaH 8. zrI jinaMdrAya namaH 9. usabhAI mahAvIra vaMdAmi jirNa cauvisa 10. caturvidha saMghAya namaH 11. vaMde pravacana mAtaraM 12. vaMde dayA mAtaraM 13. vIra vaMde 14. ahaM namaH Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza mahAvIra svAmIne chaMda cAvIsamA mahAvIra, zu 2 thI 2 mahAdhIra; vANI mIThI dUdha khIra, siddhAratha naMda hai,--1 nAgiNIzI nArI jANI, ghaTamAM vairAga ANI, joga lIe jagabhANu, TALyA meha kda hai,--ra cauda hantara saMta, tAra dIyA bhagavaMta, kakA kace| aMta, pAmyA sukha kada hai,--3 kahe kavi caMdrabhANu,' sUIA hA vivekavAna, mahAvIra kIyA dhyAna, Upaje AnaMda huM,--4 pUrva triyAsI lAkha, liyA jinarAja sukha, eka lAkha rahI jama, aise dila dhArI hai,--1 dhana, suta, badhava, nArI, dekhIye anitya sahu, kAma nahui Ave, aisI jinajI vicArI hai,--ra bharata elAI samajAI, sahu rAja dIyA, Apa leca lekhe bhayeA, mahAvrata dhArI hai,--3 prathama ese jinendra caMdra, kaDuta binAdIlAla, nAMbhina'kranake vaMdanA humArI huM,--4 827 zrI zAMtinAtha svAmInA chaMda zArada mAya namuM zira nAnI, huM guNa gAuM' tribhuvanake svAmI, zAMti zAMti jape saba koi, te ghera zAMti sadA sukha hoI.-1 zAMti japI je kIje kAma, sAhI kAma, heAve abhirAma; zAMti japI paradeza sadhAve, te kuzaLe kamaLA leI Ave.-2 ga thakI prabhu mAri nivArI, zAMtijI nAma ciA hitakArI; je nara zAMti taNA guNa gAve, Rddhi aciMtI te nara pAve. rU Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 828 jaina tatva prakAza je narakuM prabhu zAMti saDAI, te narakuM kyA AratI nAhI; je kahyuM vache sahI pUre, duHkha dAridra mithyA mati cere.-4 alakha niraMjana ta prakAzI, ghaTa ghaTa aMtarake prabhu vAsI, svAmI svarUpa kahyuM navi jAya, kahetAM muja mana acaraja thAya.-5 DAra dIye saba hI hathiyArA, jItyA meha taNuM daLa sArA, nArI tajI zivazuM raMga rAce, rAja tame paNa sAhiba sAce.-6 mahA baLavaMta kaDIje devA, kAyara kuMthu eka haNevA, saddhi sabaLa prabhu pAsa lIje, bhikSA AhArI nAma kaDIje-7 nidaka pUjakakuM sama bhAyaka, paNa sevakakuM he sukhadAyaka, tajI parigraha huvA jaganAyaka, nAma atithi sarva siddhi lAyaka-8 zatru mitra sama citta gaNaje, nAma deva arihaMta bhaNI je, sakaLa jIva hitavaMta kahIje, sevaka jANI mahApada dIje-9 sAyara jaisA heta gaMbhIrA, dUSaNa eka na mAMhe zarIra, meru acaLa jima aMtara jANa, paNa na rahe prabhu ekaNa DhAmI-10 leka kahe nijI saba dekhe, paNa supanAMtara kabaDu na pekhe, rIsa vinA bAvIsa parIsA, senA jItI te jagadIza11 mAna vinA jaga ANa manAI mAyA vinA zivazu laya lAI labha vinA guNa rAzi prIje, bhikSu bhAve trigaDe sevije.-12 nircathapaNe zira chatra dharAve, nAma yati paNa camara DhaLAve, abhayadAna dAtA sukha kAraNa, AgaLa caka cAle aridAraNa-13 zrI jinarAja dayALa bhaNaje, kama sarve mULa khaNIje; cauviDa saMghaha tIratha thApe, lacchI ghaNI dekhe navi Ape-14 vinayavaMta bhagavaMta kahAve, nAhI kisIkuM ziza namAve; akaMcana ko biruda dharAve, paNa sevana pada paMkaja ThA-1pa rAga nahi paNa sevaka tAre, dveSa nahi niguNA saMga vAre; tacha AraMbha nija Atama dhyAve, ziva ramaNIke sAtha calAve-16 Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 829 tere mahimA adabhuta kahIe, terA guNako pAra na lIje; tuM prabhu samaratha sAheba merA, huM mana mehana sevaka terA-17 tuM re trika taNe pratipALa, huM re anAtha tuM re dayALa; tuM zaraNAgata rAkhata dhIrA, tuM prabhu tAraka che vaDa vIrA-18 tehi same vaDa bhAgaja pAye, te mere kAja caDe re savA; karajeDI prabhu vinavuM tamaNuM, karo kRpA janavarajI amazuM.-19 janama maraNanA bhaya nivAra, bhava sAgarathI pAra utAre, zrI hatthiNApura maMDaNa sahe, tyAM zrI zAMti sadA mana mahe-20 padmasAgara gururAya pasAyA, zrI "guNa sAgara" kahe mana bhAyA, je nara nArI eka citte gAve, te manavAMchita ni pAve.-21 zrI gautama svAmIno chaMda vIra jinezvara ke ziSya, gautama nAma japo nizadiza, je kIje gautamanuM dhyAna, te ghara vilase na nidhAna-1 gautama nAme girivara caDe, manavAMchita hela saMpaDe; gautama nAme nA roga, gautama nAme sarva saMga-2 je vairI virUA raMkaDA, tasa nAme nA TukaDA, bhUta preta navi maMDe prANa, te gautamanAM karuM vakhANa-3 gautama nAme nirmaLa kAya, gautama nAme vAdhe Aya, gautama jina zAsana zaNagAra, gautama nAme jayajayakAraka zALa dALa gerasa vRta goLa, manavAMchita kApaDa taMboLa, ghara sudharaNI nirmaLa citta, gautama nAme putra vinIta.-5 gautama Uge avicaLa bhANa, gautamanAma japo jaga jANa; meTA maMdira merU samAna, gautama nAme saphaLa vihANa-6 ghara mayaMgaLa ghaDAnI jeDa, vAru pahoce vAMchita keDa; mahiyaLa mAne meTA rAya, je seve gautamanA pAya.-7 gautama praNamyA pAtaka TaLe, uttama naranI saMgata maLe; gautama nAme nirmaLa jJAna, gautama nAme vAdhe vAna-8 puNyavaMta avadhAre sahu, guru gautamanA guNa che baha; kahe "lAvaNya samaya" karajeDa, gautama tUThe saMpatti koDa-9 Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 830 jaina tattva prakAza zrI ciMtAmaNi pArzvanAthanA chaMda ( dAhA ) kalpavela ciMtAmaNi, kAmadhenu guNa khANu, alakha agocara agama gati, cidAnaMde bhagavAna--1. parama jyeAti paramAtmA,nirAkAra kiratAra, niya rUpa jyeAtisarUpa, pUraNa brahma apAra.--2. avinAzI sAhikha dhaNI, ciMtAmaNi zrI pArzva, araja karuM kara joDa ke, pUrA 'chita Aza. 3. mana citita AzA phaLe, sakaLa siddhave kAma, ciMtAmaNikA jApa japa, ciMtA hare e nAma--4. tuma sama mere ke nahIM, ciMtAmaNi bhagavAna, cetanakI eha vinatI, dIje anubhava jJAna.--pa. ( cApAI ) prANata devalAkathI Aye, janma vaNArasI nagarI pAye, azvasena kuLa ma`Dana svAmI; trIhu jagake prabhu aMtarajAmI, 6 vAmA devI mAtAke jAye, lachana nAga Ni maNi pAe, zubha kAyA nava hAtha vakhANu!, nIla varaNa tanu nima La jANeA.mAnava yakSa seve prabhu pAya, padmAvatI devI sukhadAya, iMdra caMdra pArasa guNa gAve, kalpavRkSa ciMtAmaNi pAve-8 nita samare ci'tAmaNi svAmI, AzA pUre aMtarajAmI, dhanadhana pArzva, purisAdANI, tumasama jagameM ke nahI...nANI---- tumArI nAma sadA sukhakArI, sukha upaje duHkha jAya visArI, cetanako mana tumhAre pAsa, mana vaMchita pUrA prabhu Aza.-10 ( dohA) U=' 3 bhagavaMta ciMtAmaNi, pArzva prabhu jinarAya, namo namo tuma nAmase, rAga zeka miTa jAya.--11 vAta pitta krUre TaLe, kapha nahI Ave pAsa, ciMtAmaNi ke nAmase, miTe zvAsa aura khAMsa.--12 Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tatva prakAza 831 prathama dUsare tIsare, tAva ethIye jAya; zULa bahotera dUra rahe, dAdara khAja na thAya.--13 visphoTaka gaDa gUmaDAM, koDha aDhAre dUra, netra roga saba parihare, kaMThamALa cakacUra-14 ciMtAmaNike jApase, roga zaga miTa jAya. cetana pArva nAmaka, samAre mana citta lAya.-15 | (ce pAI) mana zudhdha samaro bhagavAna, bhayabhaMjana ciMtAmaNi dhyAna, bhUta preta bhaya jAve dUra, jApa jape sukha saMpatti pUra-16 DAkaNa zAkaNa vyaMtara deva, bhaya nahIM lAge. pArasa seva, jaLacara thalacara upara jIva, Inake bhaya nahi samare pIva-17 vAgha siMhake bhaya nahi hoya, sI geDu Ave nahi keya, vATa ghATameM rakSA kare, ciMtAmaNi ciMtA saba hare-18 ToNa TAmaNa jAdu kare, tamAre nAma letAM saba Dare, Thaga phAMsIgara taskara hAya, dveSI duzamana duSTa ja keya-19 bhaya saba bhAge tumAre nAma, mana vAMchita pUro saba kAma, bhaya nivAraNa pUre Aza, cetana japa ciMtAmaNi pA -20 | dehA) ciMtAmaNike nAma, sakala siddhave kAma, rAja riddhi ramaNI maLe, sukha saMpatti bahu dAma-21 haya gaya ratha pAyaka maLe, lamITe nahi pAra, putra kalatra maMgaLa sadA, pAve ziva darabAra.--22 cetana ciMtA haraNa ke, jApa japo tIna kALa, kara AMbila paTa mAsake, Upaje maMgaLa mALa.-23 pArasa nAma prabhAvathI, vAdhe baLa bahu jJAna, manavAMchita sukha Upaje, nita samare bhagavAna.--24 saMvata aDhArA upare, ADatrIsake parimANa, piSa zukala dina paMcamI, vAra zanizcara jANa-25 paDhe guNe je bhAvazuM, suNe sadA citta lAya, cetana saMpatti bahu maLe, samaro mana vaca kAya-26 Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 832 jaina tattva prakAza zrI sAdhu vaMdanA prAraMbha namuM anaMta vIzI, kASabhAdika mahAvIra, jeNe Araja kSetramAM, ghAlI dharmanI zIra.--1 mahA atulya baLi nara, zUra vIra ne dhIra, tIratha pravartAvI, pahoMcyA bhavajaLa tIra-2 sImaMdhara pramukha, jaghanya tIrthakara vIza, che aDhI dvIpamAM, jayavaMtA jagadIza-3 ekase ne sittera, utkRSTa pade jagIza, dhanya moTA prabhujI, tehane namAvuM zIza.-4 kevaLI deya koDI, utkRSTa nava phoDa, muni deya sahu koDI, utkRSTA navasahastra keDa.-pa vicare videhe, meTA tapasI ghera, bhAve karI vaMduM, TALe bhavanI kheDa-6 vIse jinanA, saghaLA e gaNadhAra, caudase ne bAvana, te praNamuM sukhakAra.--7 jina zAsana nAyaka, dhanya zrI vIra niNaMda, gautamAdika gaNadhara, vArtA ANaMda-8 zrI rASabhadevanA, bharatAdika se putra, vairAgya mana ANI, saMyama liye addabhuta-9 kevaLa uparAyuM, karI karaNa karatUta; jinamata dipAvI, saghaLA mokSa pahaMta-10 zrI bharatezvaranA, huA paTodhara ATha, Aditya jazAdika pahoMcyA zivapura vATa.--11 zrI jina aMtaranA, huvA pATa asaMkhya, muni mukta pahoMcyA, TALI karmane vaMka-12 dhanya kapila munivara, nami namuM aNagAra, je tatkSaNa tyAge, saDatra ramaNI parivAra-13. Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 833 muni baLa harikezI, citta munizvara sAra, zuddha saMyama pALI, pAmyA bhavane pAra-14 vaLI IkSakAra rAjA, ghera kamaLAvatI nAra, bhRgu ne jazA, tehanA doya kumAra-15 chaye riddhi chAMDIne, lIdhe saMyama bhAra, INa a9pakALamAM, pAmyA mokSa dvAra-16 vaLI saMyati rAjA, haraNa AhiDe jAya, munivara gardabhALI, A mAraga ThAya-17 cAritra laIne, bheTayA gurUnA pAya, kSatrirAja vIzvara, carcA karI citta lAya-18 vaLI dase cakavatI, rAjya ramaNI riddhi choDa, dase mukate pahoMcyA, kuLane zobhA eDa-19 INa avasarpiNImAM, ATha rAma gayA mokSa, baLabhadra munIzvara, gayA paMcame devaloka-29 dazArNabhadra rAjA, vIra vAMdyA dharI mAna, pa che iMdra haThA, diye chakAya abhedAna-21 karaThaMDu pramukha, cAre pratyeka buddha, muni mukate pahoMcyA, jItyA karma mahA juddha.--22 dhanya meTA munivara, mRgAputra jagIza, munivara anAthI, jItyA rAga ne rIsa-23 vaLI samudrapALa muni, rAjematI rahanema, kezI te gautama, pAmyA zivapura kSema-24 dhanya vijayaSa muni, jayeSa vaLI jANa, zrI gargAcAryaja, pahoMcyA che niravANa-25 zrI uttarAdhyayanamAM, jinavare karyA vakhANa, zuddha manathI dhyAve, manameM dhIraja ANu-26 vaLi baMdhaka saMnyAsI, rAge gautama sneha, mahAvIra samIpe, paMca mahAvrata leha-27 13 Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jaina tattva prakAza tapa kaThaNa karIne, keMsI ApaNI deha, gayA ayyata devaloke, vI leze bhava cheha-28 vaLI RSabhadatta muni, zeTha sudarzana sAra, zivarAja jhASIzvara, dhanya gAMgeya aNagAra-29 zuddha saMyama pALI, pAmyA kevaLa sAra, e cAre munivara, pahoMcyA mokSa majhAra -30 bhagavaMtanI mAtA, dhana dhana satI devAnaMdA, vaLI satI jayaMti, choDa diyA ghara phaMdA.-31 sati mukate pahoMcyA, vaLI te varanA naMda, mahAsatI sudarzana, ghaNuM satIonAM vRMda-32 vaLI kArtika zeThe, paDimA vahi zUravIra, ja mahArA upara, tApasa baLatI khIra-33, pachI cAritra lIdhuM, mitra eka sahastra ATha dhIra, marI huA zakendra, cyavI leze bhava tIra.-34 vaLI rAya udAyana, diye bhANejane rAja, pachI cAritra laine, sAyaM Atama kAja-35 gaMgadatta muni ANaMda, taraNa tAraNa jahAja, kuzala muni raho, diye ghaNAne sAja-36 dhanya sunakSatra munivara, sarvAnubhUti aNagAra, ArAdhika huIne, gayA devaloka mejhAra-37 eNvI mugate jAze, vaLI siMha munIzvara sAra, bIjA paNa munivara, bhagavatImAM adhikAra-38 zreNikane beTe, mATe munivara megha, tajI ATha aMterI, a mana saMga-3 vIrape vrata laIne, bAMdhI tapanI tega, gayA vijaya vimAne, cyavI leze ziva vega-4) dhanya thAvaracA putra, taja batrIse nAra, tenI sAthe nIkaLyA, puruSa eka hajAra-4o Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakAza 85 zukadeva saMnyAsI, eka sahastra ziSya dhAra, paMcazayasuM zelaka, lIdhe saMyama bhAra-42 sarva sahastra aDhAI ghaNA jIvone tAra, puMDaragiri upara, kiye pApagamana saMthAra-43 ArAdhaka huIne, kIdho beDe pAra, huA meTA munivara, nAma liyAM nistAra-44 dhanya jinapALa munivara, doya dhanAvA sAdha, gayA prathama devaloke, mekSa jAze ArAdha -45 mallinAthanA cha mitra, mahAbaLa pramukha munirAya, sarve mukate sidhAvyA, moTI padavI pAya-46 vaLI jitazatru rAjA, subuddhi nAme pradhAna, bane cAritra leIne, pAmyA mokSa nidhAna-47 dhanya tetali munivara, diye chakAya abhedAna, piTilA pratibedhyA, pAmyA kevaLajJAna-48 dhanya pAMce pAMDava, tajI draupadI nAra, sthaviranI pAse, lIdhe saMyama bhAra-49 zrI nemi vaMdanane, eha abhigraha kIdha; mAsa mAsakhamaNu tapa, zetruMjaya jaI siddha-50 dharmaSa taNuM ziSyadharmarUci aNagAra; kIDIonI karUNA, ANuM dayA apAra-pa1 kaDavA tuMbAne, kIdhe saghaLo AhAra, sarvArthasiddha pahoMcyA, cavI leze bhava pAra-para vaLI puMDarika rAjA, kuMDarika giyo jANa; pote cAritra leine, na ghAlI dharmamAM hANa -53 sarvArthasiddha pahoMcyA, cyavI leze niravANa, zrI "jJAtAsUtra"mAM, jinavare karyA vakhANa-54 gautamAdika kuMvara, sagA aDhAre bhrAta; sarva aMdhakaviNu suta, dhAriNI jyArI mAta-papa Page #861 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta tajI ATha ATha ateurI, kADhI cAritra laI ne, jaina tattva prakAza dIkSAnI vAta, kIdhA muktine sAtha--56 bhAya, zrI anekasenArdika, ye saheAdara vasudevanA jyArI mAya--17 mAhAvaI jANuM, vaya bA.-- 62 naMdana, devakI bhAlapura nagarI, nAga suLasA ghera vadhiyA, sAMbhaLI neminI vANu.--58 tajI khatrIsa khatrIsa aMteurI, nIkaLIyA chaTakAya; naLa-kubera samANA, bheTayAM zrI neminA pAya.--59 karI cha chaThe pAraNAM, maname vairAgya lAya; eka mAsa sathAre, mukti khirAyA jAya.-- 60 vaLI dAruka sAraNa, sumukha drumukha munirAya, vaLI kuMvara anASTi, gayA muktigaDhamAMya.--61 vasudevanA naMdana, dhanya dhanya gajasukumAra, rUpe ati suMdara, kaLAva'ta zrI nemi samIpe, cheAyA meAha ja jALa, bhikSunI paDimA, gayA dekhI seAmila kApyA, kheratA khIrA, zira muni najara nakhaMDI, meTI mananI jALa, pariSaha sahIne, mukti gayA tatkALa.-65 dhanya jALI mayALI, vayAlAdika sAdha, sAMkha ne pradyumana, anirUddha sAdhu agAdha.--66 vaLI saccanemi dRDhanemi, karaNI kIdhI sAtha, dase mukta paheAMcyA, jinavara vacana ArAdha.--67 dhanya arjunamALI, kicA kadAgraha 6; vIrape vrata leI ne, satyavAdI huvA zUra. 68 karI chaThe chaThe pAraNAM, kSamA karI bharapUra; che mAsanI mAMhI, ka kayAM cakacUra.--69 kuMvara aImutte, dIThA gautama svAma, suNI vIranI vANI, kIdhA uttama kAma.--70 masANa mahAkALa.-63 mastake bAMdhI pALa, DhaviyA asarALa. 64 Page #862 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 837 jaina tatva prakAza cAritra leIne, pahoMcyA zivapura ThAma, dhura Adi makAI, aMta alakSa muni nAma-71 vaLI kRSNarAyanI, agramahiSI ATha, putra vahu daye, saMcyA puNyanA ThATha-72 jAdavakuLa satiyAM, TALyo duHkha ucATa, pahoMcyA zivapurameM, e che sUtrane pATha-73 zreNikanI rANI, kAlIAdika jANuM, dase putra viyoge, sAMbhaLI vIranI vANa-74 caMdanabALApe, saMyama laI huvA jANa, tapa karI deha eMsI, pahoMcyA che. niravANu-75 naMdAdika tere, zreNika nRpanI nAra, saghaLI caMdanabALApe, lIdhe saMyama bhAra-76 eka mAsa saMthAra, pahoMcyAM mukti mejhAra, e nevuM jaNAne, "aMtagaDa" mAM adhikAra-77 zreNikanA beTA, jAliyAdika tevIsa, vIrapuM vrata laIne, pALyo vizvAvIsa-78 tapa kaThaNa karIne, pUrI mana jagaza, devaloka pahoMcyA, mekSa jAze tajI rIsa-79 kAkadine dhane, tajI batrIse nAra, mahAvIra samIpe, lIdho saMyama bhAra-80 karI chaTha chaTha pAraNuM, AyaMbila ucchita AhAra, zrI vire vakhANyA, dhanya dhanno aNagAra-81 eka mAsa saMthAre, sarvArthasiddha pahRta, mahAvideha kSetramAM, karaze bhavane aMta-82 dhannAnI rIte, huvA nave saMta, zrI "anuttarovavAI"mAM, bhAkhI gayA bhagavaMta-83 subAhu pramukha, pAMca pAMcase nAra, tajI vIra lIdhA, paMca mahAvrata sAra-84 Page #863 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 838 jaina tattva prakAza cAritra leIne, pALyAM niraticAra, devaloka pahoMcyA, "sukhavipAke adhikAra-85 zreNikanA pautra-pautrAdika huvA dasa, vIrapuM vrata leIne, kADhaye dehane kasa-86 saMyama ArAdhI, devalokamAM jaI vasa, mahA videha kSetramAM, mekSa jAze leI jaza.-87 baLabhadranA naMdana, niSadhAdika havA bAra, tajI pacAsa pacAsa aMtekarI,tyAga diye saMsAra-88 sahu nemi samipe, cAra mahAvrata lIdha, sarvArthasiddha pahoMcyA, hoze videhe siddha.-89 dhane ne zAlIbhadra, munIzvaronI jeDa, nArInAM baMdhana, tatkSaNa nAkhyA troDa-90 ghara kuTuMba kabIle, dhana kaMcananI kroDa, mAsa mA khamaNa tapa, TALaze bhavanI khaDa-91 zrI sudharma svAmInA ziSya, dhana dhana jaMbusvAma, tajI ATha aMteharI, mAta pitA dhana dhAma-92 prabhavAdika tArI, pahoMcyA zivapura ThAma, sUtra pravartAvI, jagamAM rAkhyuM nAma-93 dhanya DhaMDhaNa munivara, kRSNarAyanA naMda, zuddha abhigraha pALI, TALI diye bhava phaMda-94 vaLI baMdhaka RSinI, deha utArI khAla, pariSaha sahIne, bhava pherA diyA TALa-lpa vaLI baMdhaka RSinA, havA pAMcase ziSya, ghANImAM pItyA, mukti gayA tajI rIsa-996 saMbhUti svAmInA ziSya, bhadrabAhu munirAya, cauda pUravadhArI, caMdragupta A kAya--97 vaLI AdrakumAra muni, sthUlabhadra naMdipeNa, aNika aImutta, munizvaronI zreNa-18 Page #864 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tattva prakAza 839 vIsa jina munivara, saMkhyA aThThAvIsa lAkha, upara sahastra aDatALIsa, sUtra paraMparA bhAkha- 9 keI uttama vAMce, moDhe jayaNa rAkha, ughADe mukha belyAM, pApa lAge "vipAka"--100 dhanya marudevI mAtA, thayuM nirmaLa dhyAna, gaja hade pAmyA, nirmaLa kevaLajJAna-101 dhanya AdIzvaranI putrI, brAhmI suMdarI doya, cAritra leIne, mukti gayA siddha hoya.-102 covIse jinanI, vaDI ziSyaNI covIsa, satI mune pahoMcyA, pUrI mana jagIza.-103 covIse jinanAM, sarva sAdhavI sAra, aDatALIsa lAkha ne, AThase sittera hajAra-104 ceDAnI putrI, rAkhI dharmazuM prIta, rAjematI vijayA, mRgAvatI suvinIta.-105 padmAvatI, mayaNarehA, draupadI, damayaMtI sIta, ItyAdika satIo, gaI janmAre jIta-106 vIse jinanAM, sAdhu sAdhavI sAra, gayAM makSa devaloka, hRdaye rAkhe dhAra-107 INa aDhI dvIpamAM, gharaDA tapasI bALa, zuddha paMca mahAvratadhArI, name na traNa kALa-108 e yatio sationAM, lIje nitya prate nAma, zuddha manathI dayA, eha taraNane ThAma.-109 e jati satIzuM, rAkhe ujajavaLa bhAva, ema kahe RSi jela, eha taraNane dAva.-110 saMvata aDhAra ne, varSa sAte ziradAra, zahera jhAlora mAMhI, eha kahyo adhikAra.-111 iti zrI sAdhu vaMdanA samApta Page #865 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 jaina tattva prakAza cattAra ma'gala' / cattAri magala-ariha tA maMgala-siddhA moMgala -sAhu mA~gala" -kevala pannatA dhammA maMgala' / cattAri leguttamA, arihaMtA leAttamA, siddhA leAguttamA, sahu leguttamA, kevala pannatA dhammA lAguttamA / cattAri saraNa. vAmi, arihaMte saraNuM vajrajAmi, sidhdhe saraNuM pavAmi, sAhu saraNa pavAmi, kaili paNta dhamma saraNa' pavAmi ! cArazaraNuM kare jeha, bhavasAgaramAM na bUDe teha, sakaLa karmanA ANe aMta, mekSa taNAM sukha le ana ta, bhAva dharIne je guNa gAya, te jIva tarIne mukate jAya, sauMsAra mAMhI zaraNA cAra, avara zaraNu nahi kAya, je naranArI Adare, tene akSaya avicaLa pada hAya, aMgUThe amRta vase, labdhitaNA bhaMDAra, guru gautamane samarIe tA, manavAMchita phaLa dAtAra. Page #866 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuccakhANa pAravA mATenuM kAyamI koSTaka 841 jAnyuArI - | tArIkha | sUryAsta ne kArasI pirasI | be pirasI traNa pirasI ka. mi. ka. mi. ka. mi. ka. mi. ke. mi 6 14 8 15 10 9 12 2 8 ? 30 7 27.6 33 8 12 13 14 13 0 15 phebruArI - | tArIkha sUryodaya | sUryAsta nakArasI pirasI be pirasI traNa pirasI ka. mi. | ka. mi. ka. mi. ka. mi. ke. mi. | ka. mi. 7 27 6 35 8 15 10 14 13 1 15 6 37 8 13 12 13 13 1 ! 6 38 8 11 11 12 13 1 6 43 8 8 10 11 13 1 6 45 8 5 10 9 13 2 14 6 48 8 2 10 8 13 1 : ? che che Page #867 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 842 jaina tatva prakAza mArca | tArIkha sUryodaya sUryAsta kArasI pirasI be pirasI traNa pirasI ka. mi. ka. mi. | ka. mi. ka mi. ka. mi. | ka. mi. 7 11 6 49 7 59 10 1 13 7 7 6 pa1 | 7 55 10 3 12 3 [ { " : 2 0 4 6 7 36 6 48 6 43 6 59 0 0 9 47 12 para 15 57 eprila sUryodaya sUryAsta nakArasI | pirasI be pirasI ! traNa pirasI ja | kami . ke. mi. ka. mi. ka. mi. | ka. mi. | 6 42 7 0 7 30 9 47 12 6 35 | 7. w 8 9 w w 5 [ 15 57 w 30 : 6 18 7 11 7 6 | 8 31 | 12 Page #868 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccakhANa pAravA mATenuM kAyamI kASTaka me tArIkha 5 10 15 20 25 30 tArIkha 5 15 sUryodaya sUryAsta kAsI perasI e pArasI traNa pArasI ka. mi. ka. mi. 3. mi. ka. mi. ka. mi. mi. 25 6 16 6 14 30 6 11 6 9 du ' 10 6 na m 7 OM 6 4 4 7 12 4 7 14 4 7 25 un 7 16 1 $ 4 7 25 6 para ha 7 17 7 19 7 21 ja z 4 ra jUna sUryAMya | sUryAsta tAkArasI pArasI ka. mi. | ka. mi. ku. mi. ke. mi. 7 31 6 paTTa 7 32 6 57 6 55 6 54 6 para 727 6 para 7 28 6 para 7-30 6 para 6 13 6 54 9 30 7 33 6 15 9 29 9 27 9 26 9 25 9 25 9 24 9 24 9 25 9 25 9 26 8 27 9 28 9 29 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 45 12 44 15 18 e pArasI mi. ka. 12 44 12 44 43 43 44 45 4 46 47 48 49 50 15 16 16 16 16 2m- 16 1 in 16 16 16 59 traNa porasI ka. mi. 16 16 1 1 1 3 pa ha G ' 9 10 843 11 Page #869 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 844 m]>IP - p 10 25 30 "alP 15 6 13 5 20 6 14 10 15 20 25 sUryAMdaya ka. mi. ka. mi. ta 30 8 7 33 e 7 33 6 11 6 17 6 19 6 19 6 21 6 23 sUryAsta nAkArasI ka. mi. 6 25 6 27 6 28 6 31 7 33 19 33 7 32 6 9 30 7 27 7 34 7 21 7 18 7 27 7 7 14 sUryodaya | sUryAsta ne kArasI ka.mi. ka.mi. ke. mi. 7 10 6 pa 7 05 6 57 julAI 6 19 ja 7 7 2. 1 ha 5 G 7 9 7 11 7 13 7 15 pArasI | e pArasI ka. mi, ka. mi. 9 16 9 29 ogasTa 7 19 9 30 9 32 9 33 9 34 9 35 9 36 9 38 9 38 12 9 39 12 9 39 12 40 12 32 9 37 12 12 12 pArasIe pArasI ka. mi. ka. mi. 12 51 7 9 36 12 53 16 12 51 12 pura 12 53 53 13 53 12 para ... 51 jaina tattva prakAza 49 traNa porasI 3. mi. 48 16 13 16 16 16 16 16 16 para 1} 1 16 12 traNa po mi. 3. 15 12 15 13 12 11 10 10 9 m 16 4 w 59 56 Page #870 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccakhkhANa pAravA mATenuM kAyamI phebruka allp 1 5 10 15 20 25 30 ^]>IP 1 5 10 15 20 25 30 sUryAMya sUryAsta nAkArasI ka. mi. ka. mi. ke. mi. 6 31 6 32 6 32 6 35 6 36 6 37 6 38 sUryodaya ka. mi. 6 40 6 40 6 42 6 43 6 45 6 48 6 51 jI 3 6 18 } pa 6 49 6 45 6 40 } 36 6 34 sapTembara 6 31 6 25 6 22 6 19 6 14 7 19 720 720 7 23 7 24 7 25 7 26 7 28 7 28 7 30 7 31 pArasI ke. mi. sUryAsta neAkArasI pArasI ka. mi. ke. mi. ka. mi. 9 38 7 33 9 39 7 36 6 11 7 39 9 39 ekaTAbhara 9 38 9 38 9 38 9 38 - 38 9 38 9 38 9 38 9 39 8 40 9 41 J e pArasI mi. I H 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 47 12 45 44 42 41 39 37 37 36 34 33 32 31 traNa pArasI mi. 3. 31 15 51 e pArasI traNa pe.rasI ka. mi. OM. mi. 15 15 15 15 15 51 50 332 46 15 36 15 44 15 40 15 36 15 15 34 15 30 15 28 25 22 845 21 Page #871 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 846 jena tatva prakAza navembara sUryodaya sUryAsta nakArasI pirasI, be pisI traNa pirasI, ka. mi. ke. mi. ka. mi. ka. mi. ka. mi. | ka. mi. ! 16 pa1 6 10 7 39 9 41 12 31 15 21 41 | 12 3 8 8 0 7 48 | 9 8 2 | 19 54 30 7 10 6 1 7 58 | 9 53 12 36 15 19 Disembara - sUryodaya | sUryAsta ne kArasI pirasI be pirasI traNa pirasI ka. mi. ka. mi. ke. mi. ka. mi. ka. mi. ka. mi. Da - tArIkha, che ke Ta Tha 7 58 | 7 13 6 2 8 1 7 16 | da 38 4 7 19 6 5 8 7 22, 6 7 8 : 7 24 6 10 8 12 | 7 26 | 6 12 8 14 10 8 12 ja Page #872 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena tatva prakAza 847 sUryodaya, asta, kArasI, pirasI, be pirasI, traNa pirasIne nIce lakhelA gAma mATe nIce mujaba miniTa umeravI tathA ghaTADavI. gAma miniTa umeravI gAma miniTa ghaTADavI ribaMdara vAMkAnera geDala vaDhavANa jUnAgaDha dhrAMgadhrA jAmanagara lIMbaDI cUDA pAlitANuM dvArakA bATAda che. bhAvanagara 6 mAMgaroLa verAvaLa + 5 prabhAsapATaNa) morabI jetapura dAkhalA tarIke - tArIkha 1 lI phebruArInA roja nIce pramANe che. sUrya udaya asta nakArazI parasI be pArasI traNa pirasI ka mi. ka. mi. ka. mi ka. mi. kemi kA mi. rAjakoTa-7-27 6-35 8-15 10-14 1-1 15-47 jAmanagara 7-29 6-37 8-17 10-16 1-3 15-49 (2 miniTa vadhatAM) lIMbaDI 7-23 6-31 8-11 10-10 12-57 15-43 (cAra miniTa ghaTADatAM) e mujaba dareka gAma mATe gaNI levuM. jJAna bhaNavAnAM na - mRgazIrSa, Adra, traNa pUrva, mULa, hasta, azvalekhA, citrA, puSya. dIkSAnAM nakSatre- traNa uttarA, rohiNI, hasta, anurAdhA, zatabhiSA, pUrva bhAdrapada, puSya, punarvasu, revatI, azvinI, mULa, zravaNa, svAti- e zubha che. Page #873 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 848 jena tattva prakAza phAMkaDuM- ekamane zanivAra, bIjane zukravAra, trIjane guruvAra, cothane budhavAra, pAMcamane maMgaLavAra, chaThane somavAra, sAtamane ravivAra, A yoga vihAra tathA : pravezamAM tyAgane che. sthira nakSatro- rohiNI, traNa uttarA. raviyega- sUrya nakSatrathI gaNatAM dina nakSatra sudhI. 4, 6, 9, 10, 13, 20 muM nakSatra raviyega gaNavuM, te dareka zubha kAma tathA prayANa vageremAM uttama. lecanAM nakSatro-punarvasu, puSya, zravaNa, ghaniSThA e zubha che. kRtikA, vizAkhA, maghA, bharaNI e varyuM che. bAkInAM nakSatre madhyama che. zanivAra maMgaLavAra vajya che. riktA (4-9-14) chaTha, 8, 0)) tithi virya che. nagarapraveza hasta, azvinI, citrA, anurAdhA, uttarA, traNa rahiNI, puSya, mULa, mRgazIrSa, revatI nakSatra, soma budha guru zuka ravivAra zubha che. sthAnakavAsI jaina saMpradAya dareka tithi sAMjanA samaye je pragatimAna hoya te ja dharma kAryamAM dAkhala kare che, Page #874 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIT TArsala zrI gAyatrI prinTama, nAgaravADA, sAMkaDIgIrI, amRvavAda.