Book Title: Agam 01 Ang 01 Acharanga Sutra Part 03
Author(s): Ramchandrasuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004827/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArazaMat 'zvAdhyayana'nAM vyAkhyAno pravacanakAra pUjayapAda AcAryadeva zrImad ' vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA ra saMpAdaka - pUjayapAda AcAryadeva zrImad 'vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vyAkhyAna zA mATe ? AcArAMga zA mATe ? 'dhUnana zA mATe ? 'pyAkhyAna e ja TIkA che.TIkAkArasanna uparaTIkA kare ane huM (1mANa para TIkA kare. jo ahIM besIne zAstranI paMkitao ja vAMcavAoLI hoya to gaoo upara 'besI vAMcatA nathI AvaDatI ? je anAjanA ' roTalI, zeTalA baoLAvavALA hoya to cvINavuM, ' daLavuM, khAMDavuM, cUle caDAvavuM aoo zekavuM paDe. '(1mArI sAthe kAma paDyuM to temane paNa zekavA paDe. yAkhyAna (inoo lAyaka banAvavA mATe che ho ? 'HaiArA baghApApanI TIkA thAya to tame lAyaka baLo kaeNiTIkA thayA vinA ? cvyAyAofe jaTIkA che. ' mArI e ja uiAvaLAcherDa- (1mo baghAvoparanloka ' (1rapha jodi karavA. (1mArI baMsthAolI jaiSTi A loka, 'paralokathI khaseDI pajhaloDa vola tarapha vALavI 'aoo e mATe ja pyAkhyAot ciAMguM chuM. emAM jo phaLIdid thAuM, to A Agama (1ra0 (1mANa 'dayamAM soMsaruM utarI jAya. ApaNe AkAzamAM 'vAMcavuM che, emAMya chachuM zl oldio] adayayaol ' vAMcavuM che. zrI eTale zUolo1. zUoloLa eTale [LamAMthI lAvI khaMkheravAnI kriyA. maLaani pesIcho je je doSonI saMdiAvanA hoya, tene pakaDI pakaDIne halAvavAnI khaMkheravAnI kriyA ghuoloLa thAya tyAM majabauAdamI Take. tamAzAthe 'anAdikALathI je viSayakaSAyAdioLA pAyA 'afjabUnA karyA che, to tamArA hAthe ja khodANacalol 'che. mATe ja tadiarveidanI vAta mAMDI. kAraNa e AdhyAtrinA zolo1zakaya 61 baoo. - prakhara pravacanakAra pUjaya munirAja zrI rAmavijayajI mahArAja Jain Education a l Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtigraMthamALA-113 AcArAMgasUtranAM (dhUtAdhyayananAM) vyAkhyAno bhAga-3 pravacana-1 thI 13 saLaMga 38 thI 50 peja-1 thI 212, saLaMga 529 thI 740 : pravacanakAra : pUjya munirAja zrI rAmavijathajI mahANAja vyAkhyAnavAcaspati suvizALa gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA H saMpAdakaH pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja : prakAzaka : jabhAI pradAna Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra(dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno ISBN-81-87163-29-1 : prakAzaka : saMparkasthAna - prAptisthAnA zve. mU. tapa. jene ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa: 5352072 Email : sanmargp@lcenet.net AkhA seTanuM mUlya : rU. 2000-00 nakala: 2000 prakAzana: vi. saM. 2057I.sana-2001. muMbaI. 4 -40 saMparkasthAna - prAptisthAna -69----- : amadAvAda : sanmArga pradazana jJAryAlaya : muMbaI: jI. esa. javelarsa enDa kuM. 3-A, pahele mALa, rAjAbahAdura baMsIlAla bilDIMga, operA hAusa, 62-68, gIragAma roDa, muMbaI-4OOOO4. phona : (0) 36 30 340 (R) 369 148 ? surataH vipula DAyamaMDa 205-206. AnaMda, bIje mALa, jadAkhADI, mahIdharapurA, surata-395003. phona : (O) 421205, (R) 220405 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I jya dAdA neminAtha zrI neminAtha bhagavAna-lorola nathI Jain Education InternatdhIna : 38dyApa rU nA guzita. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prakAzakIya ja saMghasanmArgadarzaka vyAkhyAtRcUDAmaNi suvizALa tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnAM jinAjJAnAM rahasyone sAva sahelA zabdomAM rajU karatAM pravacanone pustakAkAre prakAzita karavA mATe amoe pUjyapAdazrIjInA kALadharma bAda teozrIjInA puNya nAmane anusAra pU. A. zrI vijya rAmacaMdrasUrismRti graMthamALA guMthavAnI zarUAta karI hatI. jemAM pAMceka varSamAM 108 bahuraMgI pravacana pustakonA seTa uparAMta anya paNa aneka daLadAra pustako prakAzita karavAno amane lAbha maLyo hato. zrI AcArAMgasUtradhUtAdhyayana aMgenAM pUjyapAdazrInAM pravacanonA pUrA seTane eka sAthe prakAzita karavAnI amArI yojanA cokkasa avarodhonA kAraNe pUrNa na thaI zakI teno amane kheda che. Ama chatAM Aje moDe moDe paNa e ardhA seTanuM prakAzana karavA amo samartha banyA chIe ane najIkanA bhaviSyamAM bAkInA ardhA seTanuM prakAzana karI zakIzuM eno amane varNanAtIta AnaMda che. zrI AcArAMgasutra-dhUtAdhyayananAM A samasta pravacanonuM athathI Iti saMpAdana paramatAraka parama gurudevazrIjInI tAraka AjJAthI teozrIjInA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pUjaya AcAryadeva zrImad vijya kItiyazasUrIzvarajI mahArAjazrIe ati vyastatA vacce paNa samaya phALavI karI ApyuM che, te badala amo tamozrIjInA RNI chIe. A AcArAMga-dhUtAdhyayananAM pAMcaso vyAkhyAno paikI A 38 thI 50 ema kula-13 vyAkhyAno A trIjA bhAga rUpe prakAzita karAI rahyAM che. zrI AcArAMga sUtrano paricaya, pUjyapAdazrIjIe je paristhitimAM A pravacano karyA, teno citAra ane saMpAdana zailI aMge vigatavAra noMdha pUjya saMpAdakazrIjIe karelI hoI ame eno ullekha atre karatA nathI. varSo pUrve vIra zAsana kAryAlaya taraphathI chapAyela AcArAMganAM vyAkhyAno pustakamAM chapAyelI graMtha ane graMthakArano paricaya karAvatI vistRta prastAvanA ame A bhAgamAM ApI che. amArAM dareka prakAzanonI jema prastuta prakAzanamAM anugraha vRSTi karanArA prazAMtamUrti savizALa gacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijya mahodayasUrIzvarajI mahArAjA tathA vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijya guNayazasUrIzvarajI mahArAja vagere sarva vaDIla pUjyonA caraNe vaMdanA samarpavApUrvaka bhAvimAM paNa amo AvA satsAhityanA prakAzanamAM nimittarUpa banIe evI kAmanA karIe chIe. - janmArza prakAzana Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 .... sabhA prakAzana dvArA Ayojita pUjyapAda AcAryazrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtigraMthamALAnA upakrame prakAzita thatA AcArAMgasUtra(dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno bhAga-3 pustaka prakAzanano lAbha lenAra liMbodrA nivAsI zAhamAnacaMda dIpacaMda parivAramAMthI vi.saM. 2016, mahA suda-10nA zubha divase vatanabhUmi liMbodrAmAM siddhAMtamahodadhi karyasAhitya karNadhAra pU. AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnI punita nizrAmAM tathA teozrInA prabhAvakapaTTadhara vyAkhyAnavAcaspati pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna namaskAra mahAmaMtrArAdhakapU. AcAryadevazrI yazodevasUrIzvarajI mahArAja temaja pU. AcAryadevazrI trilocanasUrIzvarajI mahArAja Adi vizALasaMkhya sAdhusamudAyanI pAvana upasthitimAM paramatapasvI pU. AcAryadevazrI himAMzusUrIzvarajI mahArAjanA zubhAzIrvAdathI prazAMtamUrtipU. AcAryadevazrI nararatnasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna tarIke dIkSita thayela, pU. munirAjazrI vinayacaMdravijayajI mahArAjanA saMyama jIvananI anumodanArthe temaja tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA paramapUjya gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnA anaMta upakAronI puNyasmRtimAM zeThazrI maMgaladAsamAnacaMda dIpacaMda parivAra: sva. zrI mANaMda dauthaMe uoraMvAra# mAgavaMnA sabhyo: sva. zrI ratilAla mAtacaMda zrI maMgaladAsa mAtacaMda a.sau. AnaMdIbena maMgaladAsa zrI amRtalAla nAnacaMda ane supatro zrI sevaMtIlAla mAnacaMda zrI ramezacaMdra maMgaladAsa zrI bhogIlAla mAtacaMda zrI lAlabhAI maMgaladAsa tathA zrI surezacaMdra mAtacaMda zrI rAjendrakumAra maMgaladAsa Ape karelI vyutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li.janmArza prakAzana iv. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha bhagavAna - bhorola tIrtha www.jainelibrety org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjayapAda manipravara zrI rAmavijayajI mahArAjamAMthI vyAkhyAna vAcaspati, suvizALa tapAgacchAdhipati, saMghasanmArgadarzaka Jain "jaf dida rajA rAcadeva zrImad dhiAja TAkSarAMsUrIzvarajI mahArAI jaelibrary.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha ane graMthakAra || jha marda nama: | abhidheya, saMbaMdha ne prayoga : sAhityanI sRSTimAM prastAvanA kiMvA bhUmikAnuM sthAna suviziSTa che. zuM sAmAjika ke zuM rASkIya, zuM naitika ke zuM dhArmika, dareka vibhAganA sAhityamAM prastAvanA agra ane anivArya sthAna bhogave che. graMthanI AkhIya vastunuM saMkucita chatAM spaSTa sUcana bhUmikAmAMthI maLI rahe che. prastuta graMtha koNe racyo, kayA saMyogo vacce ro, kayA hitasAdhaka tattvanI pracAraNArthe ro. te hitasAdhaka hetunI siddhi arthe kayA viSayanuM khaMDana-maMDana karyuM. temaja e graMtha racanA keTale aMze hetusAdhaka banI zake tema che ane e dvArA kalyANamAM eno zo phALo raheze, e vagere mahattvanuM varNana prastAvanA pUruM pADe che eTaluM ja nahi, paraMtu prastAvanAnA vAMcana vinA pustakanuM vAMcana apUrNa gaNAya che. AthI ja pUrva kALanA maharSio maMgalAcaraNa karyA bAda, "abhidheya, saMbaMdha ane prayoktanuM pratipAdana karatA ane Aje paNa e prastAvanA dvArA karAya che. prastuta graMtha ke je "zrI AcArAMga nAme suprasiddha che, tenI TIkA lakhanAra parama upakArI maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA paNa maMgalAcaraNa karyA bAda, e ja prathAne aMgIkRta karIne lakhe che ke; "A sUtramAM kahevA yogya AcAra che ane A AcArAMga sUtra "bhagavAn zrI mahAvIra deve jyanA hitane mATe je rIte kahyuM che, te ja rIte huM paNa kAMIka kahuM chuM. A eka TUMkA vAkyamAM TIkAkAra maharSie abhidheya, saMbaMdha ane prayojana, e traNe darzAvyAM che. AcAra,' e "abhidheya" che; 'bhagavAna zrI mahAvIradevathI cAlyuM Ave che, e "saMbaMdha che ane jagatanuM hita', e "prayoi che. A kathanamAM aneka satyone ke jenI sAme AjanA jaDavAdanA raMge raMgAyelA nmAnAvAdIonuM bhayaMkara' ane pracurI chatAM 'AtmanAzakone lahana AkramaNa che, te satyone TIkAkAra maharSie prarUpyAM che. pravacanakAranuM lakSya ane kArya : vAtamAM mtanA hitArthe kahevA yogya jo koI paNa vastu hoya, to te zrI jinezvara devoe darzAvela AcAra ja che. A AcAranuM kathana paNa bhagavAna zrI mahAvIradevanA graMtha ane graMthakAra [2] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharamAna mujaba ja karAya ane ema karavAno hetu paNa mAtra gatanA Atmahita pUrato ja hovo joIe. arthAt zrI jinezvara devanA sAdhuo anaMtajJAnIe upadezela AcArano ja upadeza ApI zake ane te paNa mtane e AcAranuM rAgI banAvI, e AcAramAM joDavAnA ja hetuthI ! A ja kAraNe koI paNa jaina sAdhu na to manathI, na to vacanathI ke na to kAyAthI saMsAra (durAcAra) poSaka athavA saMyama (sadAcAra) zoSaka vicAra vicArI zake, kathana kahI zake ke kriyA karI zake ! eo je kAMI vicArI zakatA hoya, kahI zakatA hoya ke karI zakatA hoya, to te mAtra bhagavAn zrI mahAvIra deve kahela AcAra ja, sadAcAra ja che. eTale AvA graMthanA AdhAre thayelAM pravacanomAM paNa eja sadAcAranuM poSaNa ane teTalA jekhAtara durAcAranuM unmelana hovuM ja joIe ane te che; kAraNa ke, A graMthamAM mUkAyelAM pravacanonA dAtA eka te mahAt jenasAdhu che, ke jemaNe potAnuM jIvana brahacaryAvasthAmAMthI ja zAsanane samarpI daIne, sva-para kalyANa sAdhanAmAM vipulane 'pracaMDa' evA pratikULa saMyogo vacce paNa makkamatA dAkhavI che ane dAkhavye jAya che, jemanuM dhyeya ja eka mAtra vizvane saMpUrNa. sthAyI ane duHkhanA lezathI rahita sukha prApta karAvavAnuM che ane mATe ja teoe mAnava jIvanamAM ane khAsa karIne jena jIvanamAM jaDa ghAlI cUkelA anekAneka jhINA jhINA chatAM AtmanAza karI rahelA doSonuM nidarzana karAvIne, sadAcAranuM samarthana karyuM che. astu. vAcakano vizvAsa : have prastuta graMthanA saMbaMdhamAM vizeSa UMDe UtaratAM pUrve, graMthakArano paricaya Apavo Avazyaka che. kAraNa ke, "puruSavizvAse vanavizvAsa:" "vAcaka pratyenA vizvAsathI vacana pratye vizvAsa nme che." evuM jJAnI puruSonuM kathana che ane te satya ja che. kevala vacana' uparathI ja enA vAcakane viSe mata bAMdhavAmAM ghaNIvAra "bhUla' thavAno saMbhava rahe che. vacanano vizvAsa enA vAcaka pratinA vizvAsane vadhu avalaMbelo che. vAcaka upara vizvAsa AvyA bAda, jyAre jyAre gahana viSayamAM 'zaMkA upasthita thAya che ane e vacananI gahanatA sudhI vAcakanI buddhi pahoMcI zakatI nathI, tyAre tyAre e kaMTALIne paNa vAcakanA vacanane asatya'mAnavA prerAto nathI. paraMtu enI 'agamyatAne zodhavA mathe che. Ama thatAM enuM khUba mananane parizIlana karatAM vAcakanI gahanatAnA vamaLamAM aTavAyelI buddhi [ 2 ] graMtha ane graMthakAra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyane prAya zodhI zake che ane kadAca tema na bane to paNa e vAcaka vAcakanA vacanane 'doSita mAnavA na prerAtAM, koI jJAnI pAsethI khulAso meLavavA ja prerAya che; ATaluM chatAMya jo te nathI samajI zakato, to paNa te mAne ke, "zAstra gahana che ane mati alpa che. pariNAme te UMdhI dizAe nahi doravAtAM satyane pAmI zake che, mATe ja mokSamArgarUpa samyagdarzanasamyajJAna ane samyaphacAritramAM samyagdarzanane prathama mUkela che. samyagdarzana eTale zrI jinezvara deve kahelAM tattvonI zraddhA ane ruci.' avizvAsanA yoge? AthI viruddha jeone vAcaka upara vizvAsa nathI hoto, teo to vAcakanAM vacanone potAnI buddhinI kasoTIe caDAve che ane potAnI alpa buddhinA yoge na samajAtAM, e vacanone doSita mAnI le che. Ama jijJAsA vRtti' marI jyAM te saheje unmArge dorAya che. trikAlajJAnI' sarva je vastu nirdiSTa karI tenI samaja zakya che ke, "alpajJAnI evA ApaNane na paNa paDe, paraMtu tethI vastune jakhoTI mAnI levAya, to pariNAme ApaNe DUbIe ane bIjAne DubAvIe. samartha zAstrakAroe paNa jyAM gahanatA anubhavI ne na samajAyuM, tyAM kahI dIdhuM ke; "tattva tu gam" tattva jJAnI jANe ane e rIte bhaviSyanI prajAne mATe jevuM ne tevuM nirdoSa ane nirvikAra jJAna mUkyuM. Aje jaina samAjamAM potAne sudhAraka tarIke oLakhAvanArAonAM 'kaoNnpharansane yuvaka saMghanAM maMDaLanI utpattinuM ane hayAtInuM kAraNa paNa e ja che ke, teo potAnA 'malIna mAnasane anukULa Ave te rUpamAM zAstrAjJAone pheravavA mAge che ane mATe ja 'nirmala zAstrone vikArI sAhityanuM, kevala sva-para kalyANArthe zAstraracanA karanArA 'upakArIone svArthI' - 'IndrajAlIyA ane itihAsanI kalaMkita AvRtti jevAM vizeSaNo teo dvArA apAyAM che ! eTale vAcakanA sArA paNa vacana upara vizvAsa pedA karavAne mATe vAcaka uparano vizvAsa anivArya che. graMthakArano paricaya zA mATe ? A vIsamI sadInA parama prabhAvaka, pAMcAla dezoddhAraka, svargastha nyAyAmmonidhi AcAryadeva zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajI mahArAjazrInI prabhAvaka pATe, sakala sAdhu maMDaLa ane zrAddhasamUha dvArA sthapAyelA ananya paTTadhara, saddharmasaMrakSaka sUripuraMdara zrImad vijayakamalasUrIzvarajI mahArAjazrInA paTTa prabhAvaka, sadbhAgama rahasyavedI AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrivaranA parama vinaya, siddhAnta mahodadhi mahopAdhyAya zrImad premavijayajI gaNivaranA ziSyaratna, bAla brahmacArI, zAsana prabhAvaka, samartha vidvAna, graMtha ane graMthakAra 3 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAna vAcaspati, paMnyAsapravara zrImad rAmavijayajI gaNivara, e A pustakamAM prasiddha thatAM dhArmika vyAkhyAnonA dAtA che. Aje jaina ane jainetara jgata eozrIne judI judI dRSTie jANe che ane te tyAM sudhI ke, e mahAtmAno paricaya ApavAne mAtra nAmanirdeza paNa basa gaNAya. paraMtu Aje 'jaina kulomAM jnmavA pUratI ja yogyatAthI' potAne 'jaina' manAvI rahelA ane 'jainatvano droha karanArAM kAryo karanArAo'e, chApAMnI devaDIe ubhI jgatane e mahAtmAnA 'vAstavika svarUpathI' aparicita rAkhavAnA ane taddana khoTA svarUpe cItaravAnA eTalA 'adhama' ane eTalA 'kSudra' prayAso karyA che, ke jethI aneka ajJAna jaino ane jainetaro e mahAtmAnI vAstavikatAthI ja ajANa che; eTaluM janahi paNa ghaNAo to eozrIne mATe taddana viparIta jJAna jadharAve che. AvAo jyAre 'AyAse' ke 'anAyAse' e mahAtmAnA sIdhA 'paricaya'mAM AvI zake che, tyAre teo khUba khUba pazcAttApapUrvaka potAnI 'ajJAnatA' svIkArI, svArtha sAdhanA mATe aneka asatyonA Azraye jIvatA e 'dharmadrohIo'ne potAnuM Atmadhana harI lenAra 'coTTAo' ke Atmahitane haNanArA 'khUnIo' mAne che ane mAnyA che. eTale A pU. pravacanakAra mahAtmA saMbaMdhI keTalAka khulAsA karavA A sthAne suyogya lAge che. graMthakAra : bALavayamAM jainadIkSA aMgIkAra karIne, pUjya gurudevonA jIvanamAMthI saMskAra pAmIne, vyAkaraNa, nyAya, SaDdarzana Adi viSayomAM niSNAta banI zAstronA avalokanamAMthI sajJAna pAmIne ane potAnA AtmAne cAritravAn ane khUba 'upakAra parAyaNa' banAvIne, A pravacanakAra paMnyAsapravarazrIe, jaina natAmAM koI 'divya sacetanA' pedA karI che. potAnI prabhAbharI vaktRtva zakti dvArA emaNe aneka AtmAonI 'jIvana jyota'ne AvI che. viSaya ane kaSAyamAM DUbelA, ajJAnamAM saDatA, sanmArgathI aparicita, dharmahIna pazujIvana jIvanArA ane evAM evAM anekavidha pApomAM jIvana barabAda karanArAone A mahAtmAnAM nIDara pravacanoe 'jIvana mukti'nA sAdhaka saMyama mArge doryA che. jainakuLamAM jgyA chatAM jainatvathI aparicitone jainatvanI 'jANa' karAvI che, sAcA jaina banAvyA che. AtmA, puNya, pApa, paraloka vageremAM zraddhA utpanna karI keTalAyane 'pApabhIru' banAvyA che. tyAga, virAga, niHspRhatA ane niHsaMgatAnI vAMchA tevA jmomAM paNa utpanna karI che ke, jeo bhogasukhanI sAdhanA pAchaLa gAMDA-ghelA banelA hatA. AvI aneka bAla jIvonI uddhAraka vibhUtino jgatane paricaya karAvavo, e paNa 'puNyakArya' che ane jyAre jaDa graMtha ane graMthakAra 4 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ klAnAvAdanA upAsaka pudagalAnaMdIo unmAdabharyA prayatno dvArA jyatAnI AMkhamAM dhULa nAMkhI pudagala' premane poSavA mathatA hoya, tyAre evA puNya nAmadheya mahAtmAnA satya svarUpathI mtane paricita banAvavuM, e moTAmAM moTI "AtmasevA che; "bhakti' che; kahevA do ke, "karmanirjarA che ! ane e ja eka puNyAbhilASA pUrvaka A paricaya lakhAya che ke, jethI ajJAna jamatA uMdhe mArge doravAI hoya ke doravAtI hoya to bacI jAya ! zuM upadeze che ? kevala dhArmika AcaraNAomAM ja dinarAta pasAra karanArane jaina zAstrakAroe 'sarvavirati ke sAdhu nAmathI saMbodhyA che ane amuka pramANamAM jadhArmika AcaraNAo karanAra saMsArIone dezaviratiM' tarIke jJAvyA.je AtmAo saMsArane choDI zakatA nathI, aMze paNa virati ArAdhI zakatA nathI, paraMtu je "saMyama ane mokSa e bejavastuone sArabhUta mAnI. saMsAra paratve 'abhAva dharAve che, te samyagdaSTi gaNAya che. A traNe AtmAo muktinA ArAdhaka kahevAya che ane tethI ja jainazAstromAM sauthI pahelAM saMsAravirAga' upadezAyo che. koI paNa jainazAstranI eka paNa paMkti evI nathI ke. je saMyama bhAvanAnI vighAtaka hoya ke saMsAra bhAvanAnI poSaka hoya. sAruM vizva sukhanuM artha che sukha prApti e saunuM dhyeya che ane te mukti vinA anyatra nathI ja. anaMta kALathI duniyA dunyavI sukhane mATe prayatna karyo jajAya che. e mATe eNe khUba khUba sahyuM che ane sahe che; vahAlAM mAtA-pitAne, priya patnIne, nmabhUmine, snehI-saMbaMdhIone temajalakSmI vagerene e eja kAraNe choDI zake che dunyavI sukha eTale ke, kaMcana ane kAminInI pAchaLa gAMDA-ghelA banelA viSe to aneka viplavo LAvyA che, anekanAM karapINa khUna kyAM che; ejalAlasAmAM aneke potAnAM jIvananI Ahuti ApI che; potAnI lAlasAne ADe AvatA anekone yena kena, duHkhI karI ke saMhArI, emanAM Azritone kaMgAla banAvyAM che. are, mtamAM pravartI rahelI azAMti, klezamayatA ane dukhAvalinuM eka ja kAraNa e lAlasA che. jema jema e lAlasA vadhe che, tema tema manuSya mAnavatAthI para banato jAya che ane enAmAM pazuvRtti ane pachI rAkSasI vRtti nme che. Ama chatAM jema eka "nazAkhora aneka ciMtAothI mukti meLavavAnA upAya tarIke nazo kare che ane ema karatAM graMtha ane graMthakAra Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNAme bhayaMkara vinAzane pAme che, te ja rIte artha ane kAmanI badI'mAM sapaDAyelA saMsArIo, emAM sukha kalpIne potAnI jAtane phanA karavA sAthe, saMparkamAM AvanAra jyone paNa phanA kare che. eTale dharmopadeza mAtra artha ane kAmanI e bhAvanAne naSTa karavA mATe ja hoI zake. kAraNa ke, mta e jherI ane cepI rogathI bace teTalA ja khAtara jaina zAsananI sthApanA che. jaina zAsana' eTale artha ane kAma-kaMcana ane kAminIrUpa viSane jaDamULathI utAranAra jaDIbuTTI !' mATe ja jaina zAsana pAmanArane kevala dIna ane duHkhInI ja dayA nathI AvatI, paraMtu sArAya vizvanI, rAjA ne raMka, saunI dayA Ave che. agara dayAne pAtra koI na hoya, to te jaina sAdhuo ja che ke, jeoe 'paudgalika sukho' ane paulika sukhonI vAsanA', ubhayano parityAga karI, kevala "muktisAdhaka zubha AcaraNAonuM sevana karavA mAMDyuM che. bAkI dunyavI sukhamAM rAcI-mAcI rahelAone mATe to kvala dayApAtratA jahoIne, bhAvadayAthI bhIMjAelA puNyAtmAo emane jaina zAsananA rAgI banAvavA jaicche che. rAjA ane raMkamAM pharaka eTalo ja che ke, ekanI pAse paudgalika sukhanI sAmagrI che ane bIjA pAse te nathI. paraMtu sAmagrI saMpanna jyAM sudhI e sAmagrImAM sukha mAnI ene saMrakSavAne vadhAravA icche che, tyAM sudhI e paNa hadayano raMka ja che ane dIna pAse paulika sukha sAmagrI nahi hovA chatAMya, ene meLavavAnI ne meLavIne bhogavavAnI lAlasA beThI che, eTale e paNa raMka che. bAkI duniyAno raMkamAM raMka paNa jo e lAlasAne, paudgalika saMbaMdhone kSaNika','asAra ane AtmaghAtaka tarIke varNavIne, gatane enA saMparkathI, ene meLavavAnI bhAvanAthI alaga rahevAnuM upadezI bane to "sarvavirati, tena bane to dezavirati, teyanabane to samyagdaSTi ane teTaluMya na bane to mArgAnusArI' bane tevuM upadezya che. AthI ja dareka jaina sAdhunA vyAkhyAna dAnano hetu, mtane artha ane kAmanI sAdhanA ane lAlasAthI para banAvavAno ja ane saMyamamAM joDavAno jahoya ane ethI jaA graMthakAra mahAtmA paNa evA jabhAvArthano upadeza Ape "je AtmAo saMpUrNa zAzvata ane duHkhanA leza vinAnuM sukha meLavavA IcchatA hoya teoe Indriyone ane manane kAbUmAM rAkhatAM zIkhavuM joIe. saMsAranA padArthonI lAlasa choDavI joIe ane AtmAnI pIchANa meLavavAnA prayatno karavA joIe. potA pratye [ 6] graMtha ane graMthakAra Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAnuM je je AcaraNa na gamatuM hoya, te te AcaraNa pote anya pratye na ja AcaravuM joIe viSayavirAga, kaSAya tyAga, guNAnurAga ane zubha kriyAomAM apramattatA keLavavI joIe. pote koIno nathI ane potAnuM koI nathI, arthAt mAtA-pitA. svaksa-parivAra ke sukha-duHkha, e badhuM karmakya che', ema mAnI mohanAM baMdhana DhIlA karavA joIe ane e badhAnA hetubhUta karmano nAza karanArI pravRtti AdaravI joIe; potAnA AtmAnI pote dayA ciMtavIne pApathI sadAya DaratA rahevuM joIe. A mATe jema bane temanisaMgAvasthA keLavavAnI jarUra che ane saMpUrNa niHsaMga banelA AtmAo jasaMpUrNa zAzvata ane duHkhanA leza vinAnuM sukha anubhavI zake che, jyAre aMze aMze nisaMga banelA AtmAo te pramANamAM sukha pAme che." A vastuonI zraddhA te samyagdarzana', AnuM jJAna te samyajJAna ane Ano AcAra te "samyaphacAritra.' A upadezamAM traNeno samAveza thaI jAya che ! A ratnatrayInA upadezamAM sAdhudharma ane gRhastha dharma ubhayano samAveza thaI jAya che. upara darzAvelA dharmanA sevanathI ja sukha che ane ethI rahita kAryamAM, pApakarmamAM kevaLa duHkha ja che, ema samajAvatAM pU. pravacanakAra mahAtmA eka sthaLe pharamAve che ke, "jJAnIoe zAstromAMthI sAranuM dohana karIne be vastu kahI ke, dharma karavo e sukhanuM sAdhana ane pApa karavuM e duHkhanuM sAdhana." Ama kahIne dharmanuM svarUpa TUMkamAM chatAM spaSTapaNe samajAvatAM teo pharamAve che ke, "ApaNI jAtane bhayaMkara lAge, duHkhamaya lAge te pArakA pratye AcaravuM nahi, enuM nAma dharma. je je banAvothI mane takalIpha thAya, te mAre mArI jiMdagImAM bIjA pratye AcaravA nahi. A manaHkAmanA Ave toja saMpUrNa sAdhupaNuM (saMpUrNa dharmapaNuM) thAya." A rIte dharmano upadeza ApyA bAda parama upakAra parAyaNa pravacanakAra mahAtmA sukhanA eka mAtra sAdhanarUpa dharmanAM sAdhano darzAvatAM te ja sthaLe pharamAve che ke, (1) pahelI haMmezAM bane to covIsa kalAka, kAyAthI na bane to hadayathI, hRdayanA bahumAnapUrvaka sAdhu eTale guNoe karI vRddha mahApuruSo, emanI sevA, emanI AjJAnuM pAlana. A sAdhananI sevAthI lAbha traNa, 1 - suMdara upadezanI prApti; 2 - dharmAtmAnAM graMtha ane graMthakAra Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana; 3 - sthAne vinaya. (2) paramArtha vRttithI duniyAnAM prANIo pratye, vizva pratye, badalo levAnI icchA vinAnI prIti - saunA hitanI ciMtA. AthI zubha bhAvanA thAya ane dveSarUpa agni bujhAI jAya. (3) duniyAdArInA svayameva nAzavaMta, mUkIne javAnA, tevA padArtho pratye mArApaNAnI khoTI - kalpI kADhelI buddhino nAza, te trIjuM sAdhana. AthI tRSNA ke je saghaLA doSonI mAtA che ane saghaLA guNono ghAta karanArI che, teno nAza thAya che. A mAnavajIvana saphaLa karavA mATe bahu ja zuddha hRdayapUrvaka je traNa sAdhano sevavAnAM batAvyAM, te AtmAne A bhavamAM zAMti pamADe ane tethI bhavAMtaramAM paNa zAMti Ape evAM che ane tenA ArAdhanathI bhaviSyamAM evI kAryavAhI thaze ke. AtmAnI sAthe anAdikALathI lAgela karmamaLa sApha thaze ane je sukhane prANI mAtra icche che. te muktinuM advitIya sukha, ke je du:khanA leza vinAnuM pUrepuruM ane zAzvata che, te maLI zakaze ane te AtmAne saghaLAM duHkhanA dAvAnaLo sparzI paNa zakaze nahi ane to ja maLela Aryadeza, AryakuLa ane AryajAtinI saphaLatA thaze." dharmajhanUnI che ke dharmazraddhALu ? pUjya pravacakAra mahAtmAnAM A ja bhAvArthane darzAvatAM pravacanonI sAme koI ja dharmArthI jainone kiMvA jainetara sujJajanane paNa 'virodha' na ja hoya. emAM kevaLa potAnA ane paranA kalyANanI ja bhAvanA che. paraMtu dharmane nAme jIvavA chatAM ane dharmabakhtarathI rakSita chatAM, adharma karanArA tathA potAnA adharmanA bacAvane khAtara dharmane paNa 'adharmarUpa darzAvavAnuM pApakarma karI, mtane pApakarmamAM vadhu rasika banAvanArAo, Aje AvA kalyANakara upadeza sAme paNa virodha uThAvI rahyA che. eTaluM ja nahi paNa teo sIdhI rIte dalIlomAM nahi phAvavAthI, vizvamAtranA Atmika kalyANane icchatA A mahApuruSane halakAM pADavAnA AzayathI, jaina ane jainetara mtamAM A tarkaTI' bAbata phelAvavAnI duzleSTA karI rahyA che. evAo ja A mahAtmAne "dharmajhanUnI manAvavA mithyA prayAso kare che. e mATe pramANa tarIke amadAvAdanA zrImaMta milamAlika aMbAlAla sArAbhAIe saMvatsarI jevA parama parvane dine kUtarAMo upara karAvelA goLIbAranA saMbaMdha. vIrazAsananA taMtrI ane prakAzaka | 8 | graMtha ane graMthakAra Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAme cAlelA kesamAM, mejisTreTa, 'te muni rAmavijayajI eka "dharmajhanUnI' sAdhu che', evA jjamenTamAM lakhelA zabdo TAMke che. paraMtu e kesanI apIlanA jjamenTamAM vidvAna nyAyAdhiza mi. DevIse pahelAMnA jjamenTamAM ja aneka sudhArA karyA hatA, tema e paNa "sudhAro karyo hato ke, te muni rAmavijayajI eka dharmazraddhALu' sAdhu che', dharmajhanUnI nahi ! vadhumAM bAI ratane karelA kesanA saMbaMdhamAM paNa jemanI jubAnI vizvAsapAtra gaNavAmAM AvI hatI, te amadAvAdanI smaoNla kaoNjha korTanA jaja rA. sUracaMda pI. badAmIe jubAnImAM pU. pravacanakAra mahAtmA saMbaMdhamAM jaNAvyuM hatuM ke, huM rAmavijayajIne oLakhuM chuM; teo jainadharmanA sAdhu che; huM temane guru tarIke mAnuM chuM; rAmavijayajIno upadeza meM sAMbhaLyo che, temanA AcAra-vicAra jaina dharmane taddana anusaratA che. A banne (pU. rAmavijayajI ane teo zrImadbhA guru siddhAMtamahodadhi zrI premavijayajI mahopAdhyAya) sAdhuonA cAritra viSe mane UMco abhiprAya che ane teo banne UMcI koTinA sAdhu che. jyAre meM rAmavijayajIne pAnasaramAM pahelI ja vAra sAMbhaLyA, tyAre mane lAgyuM ke, e proDIjI (Prodigy - asAdhAraNa) thaze ane temanA gura AtmArAmajInuM* nAma rAkhaze ane te pachInA anubhavathI mAro te abhiprAya haju badalAyo nathI." A uparAMta pU. pravacanakAra mahAtmAnA virodhIo teo zrImadgI sAme asabhya bhASAno, praznakArone halakA pADavAno temaja teozrIne sAMbhaLanArAomAM kusaMpavRtti LAvavAno asatya AkSepa kare che. te saMbaMdhamAM muMbaInI smaoNla kaoNjha korTanA mAjI nyAyAdhiza, suprasiddha sAkSaravarya, divAna bahAdura zrIyut kRSNalAla mohanalAla jhaverI jevI eka vidvAna jainetara vyaktie potAno je anubhava kahyo che. te ja darzAvavo kadAca basa gaNAze. A rahyo te anubhava. * pU. AtmArAmajInA paTTadhara vijayakamalasUrijI; temanA paTTadhara vijayadAnasUrijI; temanA mukhya ziSya premavijayajI ane teozrInA ziSya graMthakAra mahAtmA; paraMtu A sAdhusamUha zrI AtmArAmajInA saMghADA tarIke oLakhAto hoIne, zrI badAmIe graMthakArane temanA ziSya kahela che; pU. AtmArAmajI vIsamI sadInA eka parama prabhAvaka hatA. graMtha ane graMthakAra | 9 | Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "munizrI rAmavijayajI mahArAjanAM vyAkhyAnonI soe so TakA khUbI ane kiMmata to te vyAkhyAno sAMbhaLavAthI samajAya, vAMcavAthI nahi. A bAbatano anubhava levA mATe meM munizrInA "dharma" uparanA eka vyAkhyAnamAM khAsa hAjarI ApI ane temanA prabhAvazALI vaknatvano lAbha lIdho. sacoTa, saraLa ane tarata hRdayamAM utarI jAya tevI zailI vAparavAmAM eo ekkA che. emano zrotA varga moTe bhAge keLavaNI, zikSaNa ane saMsAra vyavahAranI daSTie jotAM paNa madhyama vargano - Middle Class no hoya che, eTale temanA mana upara asara karavA mATe vyAkhyAnonI bhASA gharagaththu lokapriya hovI joIe ane daSTAMto sahelAIthI samajI zakAya tevAM apAvAM joIe ane munizrI kharekhara te ja dhoraNe vyAkhyAna ApI zravaNa karavA beThelI maMDaLInA hRdayamAM potAnA vicAro soMsarA pesADI de che. vacamAM vacamAM praznottara paNa thatA jAya che. game tevo kaThina prazna ekAeka emanI samakSa mUkavAmAM Ave che, chatAM paNa magajanuM samatolapaNuM na khotAM, potAnI vicAra zreNImAM truTi na AvavA detAM, naisargika hAjara javAbInA guNano upayoga karI, te praznano pote uttara Ape che. pustaka rUpe to emanAM vyAkhyAnono mAtra sAra ja apAya, kAraNa emanA bolabola, emanI bhASaNa karavAnI chaTA, emanA mananA bhAvanuM pradarzana vagere kAMI TAIpamAM mUkI zakAya nahi, paraMtu e sAranuM paNa je rIte dohana karavAmAM AvyuM che te prazaMsanIya che. chapAyelAM vyAkhyAno jo moTethI ane yogya gyAe bhAra daI vAMcavAmAM Ave, to jANe munijIne sAMbhaLatA hoIe evo AbhAsa thAya che. tenuM kAraNa e che ke, banI zake tyAM vyAkhyAnakartAe uccArelA zabdo tathA bola sAcavI rAkhavAmAM, utArI levAmAM, lakhI levAmAM AvelA che ane tethI e vyAkhyAnonuM vyaktitva (Individuality) jaLavAI rahyuM che. vyAkhyAnomAM kartAe Apelo bodha tathA jaNAvelI hakIkatanuM temaja hAlanA jamAnAmAM thayelI AcAronI zithilatA, sAdhutA jALavavAnI AvazyakatA vagere jarUrI viSayonuM bahu sArI rIte spaSTIkaraNa thayuM che. kaTAkSarUpe je samaje tene emaNe sakhata cAbakhA paNa mAryA che. emAMnI ghaNI hakIkata jaina tathA jainetara bannene sarakhI rIte lAgu paDe che, eTale banne komane e graMtha ane graMthakAra 10 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana vAMcavAthI lAbha ja thaze. munizrInAM pravacana AvI rIte saMgrahI rAkhavAno prayAsa stutya che, ema kahevAnI jarUra nathI." vadhumAM A pU. pravacanakAra mahAtmAnAM mananIyatA ne bodhakatAnI sAthe rasikatAbharyA pravacanone prasiddha karatA sAptAhika "jaina pravacananA saMpAdaka pAse seMkaDo vaNamAgyA abhiprAyo AvyA che ke, jemAM A mahAtmAne koIe 'divya puruSa kahela che, koIe 'sarasvatInA lADIlA kumAre kahela che, koIeA jamAnAnA puruSa pravara' kahela che, koIe jaina samAnnA mahAnuM uddhAraka kahela che ane koIe pUrvabhavanA mahA saMskArI paNa kahela che. temajaA mahAtmAnAM puNya pravacano saMbaMdhI ghaNA ja UMcA abhiprAyo darzAvI, AvAM pravacanonA prakAzana dvArA mta upara mahAn upakAra karanAra tarIke enA saMpAdakane paNa dhanyavAda Apela che. paraMtu te badhAnuM atre avataraNa karIe, to ekabIjo graMtha taiyAra thAya; eTale emAMnA mAtra thoDA ja abhiprAyo apAya che; (1) ujjainathI zrIyut dIpacaMda koThArI lakhe che ke: "patranI bhASA, rocakatA, kAgaLa, chapAInI zuddhatA... lekhanazailI Adi bahu ja suMdara che ane teno viSaya uccAti ucca ane jaina siddhAMtanA rahasyane samajAvanAra che. Azcarya che ke, patranI zarUAtathI Aja sudhI eka ja rasabharyo dhArApravAha cAlu che. patranI bhASA ane bhAva. viSaya ane Adarza AdinI goThavaNI, evA to vicArapUrvaka karavAmAM AvI che ke, enI koI paNa praNAlImAM leza mAtra pheraphAranI jarUra jaNAtI nathI. jenAM AvAM vyAkhyAno che. te mahAtmAzrI, kharekhara jainazAsananA zaNagAra che. jainAgamano yathArtha artha karanAra che.' kaccha : nalIyAthI zeTha vardhamAna rAmajI haMsarAja lakhe che ke; 'yaMga InDIyA ane navajIvana' je pracArakArya karI rahelAM che, tethI paNa adhika ApanAM vyAkhyAnomAM loko ulaTabhera rasa laI rahyA che.' (3) eka bhAI lakhe che ke, 'tamArA vyAkhyAnathI mane bahu asara thaI che. . Apane sarasvatI devIno paDacho jarUra che.' (4) kapaDavaMsthI avala kArakuna lallubhAI ratanacaMda lakhe che ke, "jaina pravacananA ekanavA grAhakarA.rA.trivedI maNIlAla jAdavarAyathayA che.temaNe graMtha ane graMthakAra 111 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA aMko vAMcyA che ane temane sAro rasa paDyo che. te eka brAhmaNa jJiAsu sajja che. pravacana akhaMDa cAlu rahe evI amArI icchA che. rA.trivedI tene bahu jaAdarathI vAMce che, jaina temajajainetaramAM te bahu japriya thaI paDe temAM kAMI ja zaMkA nathI." (5) sAyalAthI eka sthA. sAdhu lakhe che ke, 'rAmavijayajI jevA prakhara vaktAnA AdhArathI jaina zAsana TakI rahyuM che. seMkaDo varSothI sUtelI jenaprajAne LADavAmAM siMhanAda che. bIjA bhAvamAM kahuM to kharekhara uSA pragaTI che.' (9) kAvIthI eka bhAI lakhe che ke, 'A patra mane bahuja game che, vyAkhyAnakAra koI devatAI puruSa lAge che.' uzkeraNI kare che ? jyAre dharmadrohIo pU. pravacanakAra mahAtmAne dharmajhanUnI tarIke puravAra karavAmAM niSphaLa nIvaDe che. tyAre teo 'sAdhue bhASAsamiti rAkhavI joIe ane te mATe sAmAne kacavATa na thAya tevuM kahevuM joIe', ema kahe che. saMsAramAM jeone vaDIla tarIke zikhAmaNa devAnA avasara AvyA haze, teo to saheje kalpI zakaze ke te sAmAne kaTu lAge che mAtra yogya AtmAo ja teno svIkAra karI zake che. kaDavuM to karIyAtuM hoya ane jhera paNa hoya; eka jIvADe ane bIjuM mAre, pahelAnA asvIkAramAM prANanAzano bhaya vadhe ane bIjAnA svIkArathI nAza thAya. eTale gabharAvAnuM kaDavAzathI nahi, paNa jherathI !teja rIta upadeSTha mATe che. enuM kathana sAcuM ne hitakArI hoya to emAM kaDavAza chatAM e durAcAra rUpa roganuM nivAraNa kare che. mATe ja satyanI vyAkhyAmAM tathya, priya, mita ne hita vacana bolavuM ema kahyuM, chatAM khulAso karyo ke, priya na hoya to cAle, mita na hoya toya cAle. paNa hitakara na hoya to te na ja cAle ane tethI ja jJAnI puruSoe pharamAvyuM che ke: " pa DavA tulaDavA, diyA mAsA mAsiyallA " "sAmo roSa pAmo yA toSa, paNa hitakArI bhASA bolavI joIe." A badhA uparathI vAcako spaSTa rIte samajI zake tema che ke pU. pravacanakAra mahAtmA upara mUkAto dharmajhanUnano Aropa sarvathA asatya che ane teo zrImadranAM pravacana 12 | graMtha ane graMthakAra Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uzkeranArAM nahi, paraMtu Atmaprabodha karanArAM che, temaja teo zrImadbhI zubheccha' mtane sthAyI, zAzvata ane du:khanA leza vinAnuM sukha pamADavAnI ja hoIne, teozrI tenA eka mAtra sAdhana ahiMsA, saMyama ane parUpa dharmane ja upadezanArA che. pU. zrIsaMghanI avagaNanA? dharmadrohIo taraphathI evuM paNa pracAramAM Ave che ke, "pU. pravacanakAra mahAtmAzrI pacIsamA prabhusama pUjya zrIsaMghanI avagaNanA kare che. paraMtu vAstavika tema nathI ja. eozrIe pU. zrIsaMghanA svarUpane darzAvatAM je vyAkhyAno ApyAM che ane jenuM sArabhUta avataraNa "jaina pravacana' sAptAhikamAM pragaTa thaI gayuM che ane thaye jAya che, te vAMcatAM koI ja ema kahI zake nahi ke, teozrI pU. zrIsaMghanI avagaNanA kare che. AthI spaSTa kahevuM joIe ke, "jeo kliAzAne avagaNIne paNa mAnAvAdanI moralIe nAcavA icchavA chatAM, potAne pacIsamAM prabhusa' manAvavAnI durlAlasAmAM DUbyA che ane zrI jinazAsananA ArAdhaka zrI saMghamAM movaDI' banI sattA smAvavA cAhe che, teonI ayogyatA bahAra AvavAthI. roSathI pIDAIne te bicArAo AvA Aropo mUkvA dvArA, pote ja potAnA bhAvamaraNane noMtare che. bAkI pU. zrI saMghanA saMbaMdhamAM to pU. pravacanakAra mahAtmA pharamAve che ke, "saMdharUpa nagara-guNarUpa makAnothI gahana hoya, zrutajJAnarUpI ratnothI bhareluM hoya, tyAMnI samyagdarzanarUpa vizuddha zerIonI dhULa paNa saMsArane asAra kahe, ke je zerI dvArA nagaramAM javAya ane e nagaranA rakSaNa mATe akhaMDa cAritrarUpa killA hoya. AmAM mULa guNa, uttara guNa, samyagdarzana ane zrutajJAna, A cAra sivAya bIjuM kaMI che ? A jenAmAM hoya te saMdha, na hoya te bahAra; A hoya te saMdha pUjya. evA zrI saMghane je na pUje te prabhu zAsananI bahAra ane AthI UMdhA saMghane pUje te paNa zAsanathI bahAra ! ghara tathA vyavahAra sAcavavA paNa AvA UMdhA saMghane pUjatA mA ! atyAre pAMca-daza paDakhe haze, paNa ekalA ho, gharane tALA mArI bhAgavuM paDe, to te hA ! paNa ayogyane zaraNe na javAya. A haTha nathI paNa pavitra pratijJA che, ema nizcayapUrvaka mAnajo ane tenA pAlanamAM graMtha ane graMthakAra 13 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthira rahevuM, emAM ja AtmakalyANa che." "have zrI saMdharUpa nagaramAM vasanAra potAnA saMsArane chedavA ja icche. saMsArane chedavA icchatA mATe zrI saMdha cakranuM kAma kare emAM Azcarya zuM ? je zrI saMgha saMsArano chedaka banavAne badale poSaka bane, tenAmAM paNa saMdhatva nathI TakatuM, mATe te paNa pUjya nathI ja. saMsAra poSavAnI kriyA dhamadhokAra karye ja jAya ane emAM ja AnaMda mAne, enI pUjA e paNa paramatAraka zrI tIrthaMkara devonI AzAtanA ja che ane e puNya puruSonI AzAtanAnuM phala anaMta saMsAra, e vAtamAM jarA paNa zaMkA nathI ane ApaNI icchA saMsArane vadhAravAnI nathI, eTale ApaNe tevA saMdhane kema ja pUjIe ? zrI saMdharUpa cakramAM sattara prakAranAM saMyamarUpa tuMbo che, bAra prakAranA taparUpa ArA che ane samyaktvarUpI dhArA che. dhArAnuM kAma e ke cheke. dhArAnI majabUtIthI AA majabUta rahe ane to ja tuMbo dhAryuM kAma Ape. zrI saMdharUpa cakranI samyagdarzana rUpI dhArA evI teja hoya ke, saMsAranI lAlasAne kAgye ja jAya. poSavAnuM kAma enuM nahi. e vAsanA kapAI ke bAra prakAranA taparUpa ArA majabUta bane ane tema thAya to sattara prakAranuM saMcama dIpe. e dIpe ke pUjyatA Ave : e pUjyatAnA yoge pUjya banelA zrIsaMdhane avazya pUjIe." "zrI tIrthaMkara devanI gerahAjarImAM zrI saMgha e ja kalyANarUpa che. zrI tIrthaMkara deva to gayA, paNa zrI saMghane sthApatA gayA ke, jethI ApaNe sukhapUrvaka dharmanI ArAdhanA karI zakIe." A kathananA kahenAra mahApuruSane kayo sujJajja ema kahe ke, teo pU. zrI saMghane avagaNanAra che ? bezaka, guNahIna guNavAna tarIke pUjAvA mathe, to sAco pUjya ene na ja pUje te svAbhAvika ja che. je pU. zrIsaMgha nagararUpa banI cAritra ane cAritradharanI rakSA kare, je pU. zrIsaMgha cakrarUpa banI saMgha nagaramAM rahenArAnA saMsArane chede, je zrIsaMgha ratharUpa banI yogya AtmAone mokSa mArge laI jAya, te zrIsaMgha jyAre cAritranA mArgamAM kAMTA vere, saMyamadharonA saMyamanI lUMTa calAve, saMsAra vAsanAnuM viSa vadhe to temAM jaina zAsananI ane jainatvanI unnati manAve ane je mokSamArganA pravAsamAM kevaLa kaSTo ja khaDAM kare, to tene mATe bhagavAnazrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA 'dusaMdhAo', 'hADakAMno Dhagalo' 14 graMtha ane graMthakAra Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI upamA Ape che ane te ja zabdo guNahIna eTaluM ja nahi paNa guNadrohI banIne paNa 25mA prabhusama' pUjavA icchanArAo mATe pU. pravacanakAra mahAtmA kahe che. mAtra dIkSAno ja upadeza? pU. pravacanakAra mahAtmA upara evo paNa AkSepa karavAmAM Ave che ke, teozrI mAtra dIkSAno ja upadeza Ape che ane gRhastha dharma viSe kAMI ja kahetA nathI.' A vAta kevaLa banAvaTI ane jUThI che. e to jaina pravacana sAptAhikano koI paNa vAcaka svIkArI zake tema che. chatAM mAtra dalIla khAtara tema svIkAravAmAM Ave to paNa teozrI kyAM bhUle che. e koI ja rIte puravAra thaI zake tema nathI. kAraNa ke, 1 - saMpUrNa, zAzvata ane dukhanA leza vinAnuM sukha prApta karavAne mATe mokSamArganuM sevana eja eka upAya che. 2 - anaMta jJAnIoe samyagdarzana, samyajJAna ane samyapha- cAritrarUpa ratnatrayIne ja mokSamArga kahela che; 3 - samyagdarzana ane samyajJAnanA sadbhAvamAM sammacAritrano abhAva hoI zake che, jyAre samyagdarzanathI suviziSTa samyajJAna na thAya tyAM sudhI sammacAritra hoI zakatuM janathI. eTale - 4 - mokSasAdhana mATe sarvottama Adarza samyAritra ja che. e vinA saMpUrNa karmakSaya nathI ane ethI mukti paNa nathI ja 5 - jJAnI puruSoe jJAnanuM phaLa virati, tyAga, dIkSA ja kaheluM che. eTale ke, ka - samyaphacAritra, samyajJAna vinA hoI zake janahi ane samyajJAna, samyagdarzana vinA hoI zake nahi. 7 - AthI puravAra thAya che ke, samyaphacAritranA, dIkSAnA upadezamAM alpAtsalpa dharmAnuSThAnathI mAMDIne sarvocca cAritrano samAveza thaI jAya che. Ama vicAratAM pU. pravacanakAra mahAtmA kevaLa dIkSAno ja upadeza ApatA hoya to paNa jAya asthAne nathI. paraMtu virodhIo kahe che ke, to pachI prabhue gRhasthadharma prarUpyo ja zA mATe ?' ApaNe A vastune praznottaranA rUpamAM mUkIe. graMtha ane graMthakAra 15 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna : "mukti meLavavAnI jarUra zI?" jvAbaH 'nma-maraNa tathA Adhi, vyAdhi, upAdhithI bacavA mATe !' prazna : muktino upAya zo?" vAbaH pratyeka pApano pazcAttApa ane pApathI bacAva.' prazna : 'pApano bacAva vadhAre kyAM thAya ? sarvaviratimAM, dezaviratimAM, samyagdaSTimAM, mArgAnusArImAM ke mithyAdaSTimAM?" vAba: "sarvaviratimAM.' prazna : 'amuka dharmAcaraNa mohetu che, e zAthI NAya?' jvAbaH jJAnI mahArAjA dharmanuM svarUpa darzAvatAM pharamAve che ke, "jatthaya visayavirAo, kasAyacAo guNesu aNurAo / rimANu apamAgo, to thama sivasudovAno pAzA" je dharmanA sevanathI viSayavirAga, kaSAyatyAga, guNAnurAga ane zrI tIrthaMkara deve pharamAvelI kriyAomAM apramattabhAva Ave, te jadharma zivasukhano upAya che.' prazna : 'upara darzAvelI dharmasevanathI pamatI vastuo sAdhu jaldI pAme kegRhastha?' javAba: "sAdhu, kAraNa ke, jenAmAM viSayavirAga, kaSAyatyAga, guNAnurAga ane dharmakriyAomAM apramattatA prApta karavAnI bhAvanA AvI jAya, te saMsAramAM koI rIte rasapUrvaka na rahI zake. kAraNa ke, saMsAra eTale ja viSayaroga, kaSAyasadbhAva, durguNAnurAga ane dharmakriyAmAM pramAda; jo ema na hoya to anaMtakALathI saMsAramAM ja bhaTakavA chatAM mukti kema na thaI ? kAraNa ke, saMsAra pAparUpa che.' prazna : to pachI dharma mAtra saMsArathI viraktone mATe ja ne?" javAba: hA, emaja.saMsAranI viraktatAvinAdharma hoI zake janahi ane mATe ja pahelAM saMsArano bhaya ne mokSanI kAMkSA pedA thavI ja joIe.' prazna : 'eno artha e ja ke sAdhu eTalA dharmIne bAkInA adharmI?" javAba : hA, saMpUrNa dharma sAdhuo ja kahevAya. chatAM bIjA adhama nahi, kAraNa ke, thoDo thoDo dharma AcaranAra paNa bAkInA adharmathI bhaya pAmato ja 16. graMtha ane graMthakAra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. temaja mAtra dharmane ja kalyANakara mAnI enA AcaraNanI bhAvanAvALo paNa adharmI kaMpato hoya che. eTale eka ekathI utaratA. prazna : 'to pachI dezavirati dharma ane samyaktadharma kone mATe? jvAba : "jeo sarvavirati na svIkArI zakatA hoya teo dezavirati bane ane teTalIya tAkAta vinAnA samyagdaSTi bane, chatAM traNemAM pApanI bhIrutA ne saMyamanI ruci hoya ja mAtra pharaka eTalo ke. eke potAnI bhAvanAne saMpUrNa amalamAM mUkI, bIjAe azaktinA yoge thoDo amala karyo ane trIjo sAva nirbaLatAnA kAraNe amala rahita che. TUMkamAM saMsAranI bhIrutA vinA mokSaruci me nahi, mokSaruci khyA vinA saMyamanI icchA thAya nahi ane saMyamanI icchA thavA chatAM paNa karyAvaraNathI dabAyelI zaktinA pramANamAM amala thAya: arthAt sarva jIva dIkSA ja laI zake nahi, mATe teo yathAzakti amala karI zake. tadarthe gRhastha dharma chechatAM emAM bhAvanA ane dhyeya to saMyamanuM ja AviSayamAM khUba khUba pramANo TAMkI zakAya tema che. paraMtu te kAMI ahIM banI zake tema nathI. mAtra ApaNI uparanI mAnyatA zAstra pramANathI siddha che. ema jaNAvavA mATe kalikAla sarvajJa bhagavAnazrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA zabdo ja TAMkIe. teozrI pharamAve che ke, 'je AtmAmAM sarvavirati pratye prema nathI, tenAmAM dezaviratinA pariNAma paNa AvatA nathI !' - ane vAta paNa sAcI che ke, aMze aMze paNa karAyelA tyAgamAM je dezaviratidhara AtmakalyANa mAnato hoya, tene sarvathA tyAga pratye abhAva hoI jana zake ane bAkInI avirati chatAM e potAnA jIvanane kemeya sarvathA niSpApa na mAnI zake ! e badho vicAra karatAM saheje samajAze ke, jagatanA parama upakAraka mahAprabhue te ja AtmAone mATe gRhastha dharmanI sthApanA karI che ke, je AtmAomAM saMsArano bhaya ane mokSanI ruci pedA thayA chatAM tene ja anurUpa vartana karI zakatA nathI, paraMtu thoDo prayatna kare che. AthI ja sAdhuone mATe pAMca mahAvratamAMthI eka paNa ochuM le te na ja cAle ema kahyuM. kAraNa ke, graMtha ane graMthakAra 17 | Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhujIvana kevaLa niravagha ja banavuM joIe ane gRhasthone mATe koI pUrAM bAra, koI agIyAra, koI daza, koI nava ane yAvat, eka paNa vrata-aNuvrata le: jevI jenI zakti. eTale emAM hetu mAtra eTalo ja che ke, ema dhIre dhIre paNa emane A viratinA mArge laI AvavA. AthI ja pUrvAcAryoe gRhasthadharmane aMge paNa jhINavaTabharyuM vivecana karIne Atmabodha Apyo che ane vartamAnamAM gItArtha guruvaro Ape che. pU. pravacanakAra mahAtmA paNa samaye samaye e upadeza Ape ja che. chatAM e viSenA praznanA uttaramAM bolatAM teo zrImade pharamAvyuM che ke, "pUrvAcAryo ane temanA graMthone pUrepUruM mAna ApIe chIe ane zrAvakadharma zrAvakone ekavAra nahi paNa anekavAra, vakhato vakhata batAvIe chIe ane samajAvIe chIe. zrAvakapaNuM. samyakva, mArgAnusArIpaNuM, sAmAyika, pratikramaNa, pUjA, guruvaMdana, parvatithioe pauSadha, dAna, zIla, tapa, bhAva e vagere zrAvakanI karaNIo anekavAra upadezIe chIe ane game tyAre paNa e batAvavA ame yathAzakya rIte taiyAra chIe. tethI zrAvakadharma nahi batAvavAno Aropa eka kSaNa paNa amArA upara TakI zakato nathI." A uparAMta jo TIkA karanArAo ughADI AMkhene nirmaLa hadaye' pU. pravacanakAra mahAtmAnAM vyAkhyAno vAMce, to teo samajI zake che. teo moTe bhAge mAnavatA keLavavAno upadeza Ape che. teozrI vAraMvAra jainomAM ghUselI badIo vize sacoTa upadeze che. durbasanonA tyAga mATe punaH punaH sUcana kare che; jIvananI jarUriyAtone ghaTADavI. mojazokha ochA karavA, lakSmIvAna banavAnI lAlasA choDavI, saMtoSa keLavavo, zIlavAna banavuM. tapazcaryA karavI vagere vagere bAbato samajAve che. paraMtu sAthe tenA aMtima dhyeyane paNa darzAve ja che. dhyeya to samyaphacAritranA pAlana dvArA saMpUrNa karmanirjarA karI mokSa meLavavAnuM ! vadhumAM teo zrImad khAsa kahe che ke, Aje jJAnI puraSoe kevaLa mokSArthI banIne ja karavA mATe upadezelI kriyAonA hetu visarAyA che ane ene ja pariNAme e kriyAo dvArA je hetune siddha karavo che, te hetune ldIthI siddha karI ApanArI dIkSA sAme unmAda jAgyo che. eTale dharmadrohIo jyAre koI ja rIte phAvatA nathI, tyAre AvA asatya Aropo mUkyA kare che. bAkI te dharmadezanA ja zAnI kahevAya, ke je dharmadezanAmAM bhavanirvedanuM poSaNa na hoya ane pudagala premanuM poSaNa hoya ! | 18 | graMtha ane graMthakAra Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAne soMghI karI che? vAstavika dharmopadezanI sAme ceDAM karanArAo kahe che ke, pU. pravacanakAra mahAtmAe dIkSA, dIkSA kahI ene bajAra vastu banAvI dIdhI che. A AkSepa keTalI adhamavRttimAMthI myo che. te kahevAnI zI jarUra che? vAstavikatA to e che ke, jyAre dharmadrohIoe dIkSAnI kriyA, dIkSito, are, dIkSAnA zabdoya nAbUda karavAnI vAto karavA mAMDI, tyAre e dIkSAnI mahattAne mtamAM A pU. pravacanakAra mahAtmAe vistArI che. je jainadarzana samyagdarzana viziSTa samyajJAna yukta, samyaphacAritrane ja mAtra mokSa mArga kahe, te jenazAsananA dharmopadezamAM te cAritranI bhAvanA, te cAritranI banatI ArAdhanA ane te cAritranuM suyogya pAlana, e sivAyanI vAta hoya ja kema? mAnAne nAme jenone pApamAM joDavA ke temane mATe kArakhAnAM kholavAnuM upadezavuM, e jaina zAsane jemane mATe mithyASTinI upamA ane zAsananA virAdhakanI upamA nakkI karI che, te temane ja hoya. bAkI jeo eka samyaphacAritrane ja muktinA sAdhana 25 zraddhApUrvaka mAnatA hoya, teo samyaphacAritrathI rahita pApanaka koIpaNa kAryano upadeza ja kema ApI zake? ane tevo upadeza je sAdhutAnA lebAzamAM besI dharmane nAme de, e zAsanano kaTTara virodhI che ! zAsananA khullA zatruo karatAM ya vadhu bhayaMkara che ! eTale koI paNa jaina ke jainano sahavAsI, dIkSA zabdathI ajANa na ja hoya. dhyeyasiddhinA ekanA eka mukhya sAdhanathI ajANa hoya te beyane sAthe ja zI rIte ? dIkSA zabdane nAme hAMsI UbhI karanArA ane ene vagovanArA temaja te tarapha ghuNAbhAva utpanna karanArAo to te che, ke jeoe zAnathI aMdha banIne dIkSA viSe yahvA taddA bolavA mAMDyuM che, jemaNe pApI lAlasAone AdhIna banI jagatabharanA kalyANane karanAra mArgane Aje daMbhI pracAra kArya dvArA hAu' rUpa banAvI dIdho che. teo ja dIkSA mATe thatI niMdA ane ayogya TIkAnA jvAbadAra che. bAkI dIkSA zabda ghaDI ghaDI lAvavAmAM kadAgraha nahi, paraMtu kevala kalyANa bhAvanA ja che, te samajAvatAM pU. pravacanakAra mahAtmA eka sthaLe pharamAve che ke, "ahIM pAlItANAmAM ApaNAM vyAkhyAnomAM, manuSyanmanI durlabhatA ane tenI sArthakatAnAM sAdhano sivAya bIjuM kAMI kahevAyuM nathI. e kahevAmAM dIkSAnA bhAvavALI vAto AvavAnI ane AvavI joIe. kAraNa ke, jenA aMge jJAnIoe manuSya janmanI durlabhatA graMtha ane graMthakAra 19 | Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 kahI che, ene kahyA sivAya chUTako che ? koI pUche ke, 'manuSyati durlabha zAthI ?' to tame zuM kaho ? devargAta ane manuSyarthAta e be sArI gati gaNAya che ane devargAta to amuka dRSTie manuSya ti karatAM ghaNI UMcI che. RddhisiddhithI bharelI che. aciMtya zakti ane vipula jJAnathI sahita che. eo keTalAye zrI tIrthaMkara devo pAse jaI zake che; je viziSTa sthaLo jJAnIo batAve te jAte jaIne joI Ave; chatAM ene rnAha vakhANatAM manuSyati kema vakhANI ? eno hetu lAvo ! enA varNanamAM dIkSAne sthAna che ke nahi ? enI prazaMsA karavI mAMDI vALI manuSyatinI daza daSTAMtothI durlabhatA zA mATe darzAvI ? je hetue e varNavI te hetune bhUlI jvAya, to kAMI paNa varNavI zake ema che ? viratidharmane bAjue mUkI daIe, to manuSyagatine adhika varNavavAnuM kAraNa zuM rahe che ? kAMI ja nahi. AthI e vastune vacamAM lAvyA sivAya chUTako ja nathI. zrI dazavaikAlika sUtranA pahelA adhyayananI pahelI gAthAmAM, cauda pUrvadhara sUtrakAra maharSi zrI zaZbhavasUrijI mahArAjA pharamAve che ke; 'ahiMsA, saMyama ane taparUpa dharma je AtmAnA hRdayamAM vase, tene devatAo paNa name che.' devo sukhI jIvanavALA chatAM dharmane Ama namyA sivAya teone chUTako ja nathI. namana kone karavuM ane zA mATe karavuM ? jaina zAsanamAM namana karavuM, hAtha joDavA ke mastaka namAvI devuM, e sabhyatA mATe nathI; agara jene namIe tenAthI cheke bhAgavA mATe nathI; agara je vastu che te nahi levA mATe nathI. namaskAramAM traNa vastu che; namaskAra, namaskAra jhIlanAra ane namaskAra karanAra ! have jene namaskAra karIe eTale ke, je vyakti namaskArane yogya che, tenI ane ApaNI vacce pula banAvavA mATe namaskAra karavAno ke divAla banAvavA mATe namaskAra karavAno ? jenAM caraNomAM mAthuM mUkavAnuM, tenA jevA banavAnA prayatno hovA joIe ke tenAthI kAyama khAte dUra rahevAnA ? kevaLa sabhyatA khAtara jaina graMtha ane graMthakAra Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanamAM namaskAra yojAyA ja nathI. hadayamAM daMbha rAkhIne sAmAne sAruM manAvavA khAtara ke chUTako nathI ema na icchAye paNa karavAnA nathI. devatAo paNa namaskAra kare che enuM kAraNa e vastu pAmavA mATe che. devagati e viratinI prAptimAM aMtarAyarUpa che, tethI zrI jinezvara devonI AjJAne sArI rIte ArAdhI zakIe e sthiti kyAre maLe ? e mATe manuSya gatinI mAgaNI kare che. je vastunA yoge manuSyabhava durlabha varNavyo tene chUpAvavA mAgIe, to AjJApAlaka kahevAIe ke virAdhaka ? tAkAta na hoya to anaMta jJAnIonI saghaLI AjJAnuM pAlana na karI zakAya e zakya che, emanI badhI AjJAnuM pAlana karavAnI zakti meLavavA mATe na mAlUma haju keTalAye bhavo karavA paDaze, paNa e AjJAnI virAdhanAthI bacavuM e ApaNo dharma kharo ke nahi ? e dharma pALavo hoya to dIkSAne mahatva ApyA sivAya chUTako che ? prabhumArganI AjJAne vaLagIne, jagatane sukhano mArga batAvanArathI dIkSAne vegaLI mUkI zakAya ema che ? dIkSAnA bheda pachI game teTalA pADo; sarvathI, dezathI ke chevaTa bhAvathI, paNa mAla badho batAvavo joIe, jevo grAhaka : jenAthI jeTaluM levAya teTaluM le ! paNa badhI sAmagrI AMkha sanmukha rahevI joIe. lenArane toSa na thavo joIe, kiMtu utkaMThA vadhavI joIe. badhI vastu AgaLa rAkhavAmAM Ave, tene kadAgraha kahI zakAto nathI. manuSya janmanI durlabhatA ke saphaLatA mATe, karavA lAyaka karavA mATe, e vastune pradhAnatA ApyA sivAya rasto nathI. e vastune prAdhAnya che ja. ApaNe kAMI navuM ApavuM paDatuM nathI. zrI jinezvara devo kahI gayA che ke, enA vinA amAro paNa chUTako ke upAya nathI. ame anubhavyuM ke, ratnatrayI sivAya saMsArathI taravA mATe eka paNa amogha mArga nathI, ethI pote anubhavelo, jAtathI sevelo ane jagatanAM prANIo mATe jarUrI che, e mATe jAtanA hitane mATe kaho." zaSyamoha ne nAsabhAga ? AthI ajJAnatAbharI dalIlomAM paNa jyAre teone niruttara banI paDe che. tyAre graMtha ane graMthakAra 21 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo anekavidha jUThANAM phelAve che. keTalAko kahe che ke, "pU. pravacanakAra mahAtmAne 108 celA mUDIne gaNadhara thavuM che - mATe mA-bApanI rajA vinA chokarAMne bhagADe che ne bharamAvIne dIkSA ApI dIkSAne halakI pADe che. Ama bolanAramAM jaina zAsananuM jJAna che ema manAya nahi. zrI tIrthaMkara deva jemane sthApe te jagaNadhara kahevAya che ane tenI yogyatAnuM mApa 108, 1008, 10008, 100008 ke asaMkhya ziSyo uparathI nathI ja nIkaLatuM. jainazAsanamAM ziSyavRddhithI koI pada maLatuM ja nathI. paraMtu Ama kahevAmAM teono bUro Azaya ziSyamoha ne mAnalAlasA jevA achatA durguNone paNa siddha karavAno ja che. bAkI pU. pravacanakAra mahAtmAzrIe to anekavAra e bhAvArthanuM kahyuM che ke, "ekathI eka koDa, abaja ke asaMkhya ziSyo maLe to paNa mukti maLI jAya ema na mAnatA. ziSyo vadhAravAthI ja kalyANa thaI jatuM nathI ane ziSyamoha to evI bhayaMkara vastu che ke, viveka tanAve; hajAro ziSyo chatAM DUbI javAya ane kaI ziSyo vinAnA tarI gayA ane je AtmA mAnalAlasAmAM DUbI jAya che, te khacIta ja potAnA AtmAnI barabAdIne UbhI kare che. mAna e bahu bhayaMkara durguNa che. apamAna vakhate sAmAnI dayA khAvI e jeTaluM saheluM che, teTaluM ja mAna vakhate na phalAI javuM e muzkelI bharyuM che. seMkaDo moTaravALA lAla pAghaDI paherIne vaMdana kare ke jhUke tethI ja kAMI kalyANa thaI jatuM nathI. paraMtu je AtmAmAM viSayavirAga, kaSAyatyAga, guNAnurAga ane dharmakriyAomAM apramattatA jevA sarvottama guNo Ave che, te ja AtmA AtmakalyANa karI zake che." vadhumAM teozrI to tyAM sudhI kahe che ke; "durguNonuM pariNAma saune bhogavavuM ja paDe; karma pAse koInIya zarama na aDe; ame ke tame je hoIe te pApa karIe to DUbIe ja. koIne paNa dIkSA apAya te enA AtmAnA kalyANanI apekSAthI ja ApI zakAya, paraMtu ziSyamohathI nahi. temaja bahu ziSyo thAya temAM phelAvAnuM na hoya. je ziSyamohamAM paDe, ziSyavRddhithI phulAya ane moTAInI lAlasAmAM paDe te svayaM DUbI ja jAya ne ?" Ama spaSTapaNe pU. pravacanakAra mahAtmA jyAre kahe che, tyAre dharmadrohIo kahe che ke, [ 22 ! graMtha ane graMthakAra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "phosalAvI, phasAvI, nasADI dIkSA Ape che. A vAta paNa tadana juThI che. A saMbaMdhamAM teozrIe celenja karI che ke, atyAre apAtI dIkSAo ke je gItArtha munivaro dvArA apAya che, tene jo zAstrathI viruddha sAbita karavAmAM Ave, to ame e pravRtti baMdha karavA taiyAra chIe." dharmadrohIo A celenja na svIkArI zakyA, kAraNa ke, teo e vAta te barAbara ja jANe che ke, sarva padArthonuM prarUpaNa karavA chatAM nivRtti mArganuM pratipAdana ne unmArganuM umUlana, eTale ke, kevala niravaghatAne ja poSatuM jaina zAstra dIkSAnI dalIlothI ja bharapUra che ane Aje apAtI dIkSAo mATe zAstrIya purAvA che ja. eTale teo sIdho rasto na letAM adhamatAbharI rIta akhatyAra karyo ja jAya che. A paNa tevuM ja eka jUThANuM che ane temAM vicArahInatA ane avAstavikatA ja bharI che. ziSyamoha saMbaMdhI dharmadrohIonI adhama kalpanAnA saMbaMdhamAM, pU. pravacanakAra mahAtmA enI pAchaLa rahelI hArdika palaTatA'nI upekSA karIne, mAtra vastu svarUpane ja samajAvatAM pharamAve che ke, "sarva viratino bodha e jo celA vadhAravAno moha gaNAto hoya, to AjIvana e mohanI icchA che. mArA upadezathI jo sarvaviratinA rasiyA koI banatA hoya, to tethI amane koI paNa jAtanuM lAMchana nathI. sAdhu vadhAravAnI IcchA to ame bhavobhava mAgIe chIe, paNa enI sAthe bIjI icchA (eTale ke potAnA mAnapAnanI ke kIrtilolupatAnI icchA) Ave, temAM amAro nAza pahelo che ane jo jagatamAM amArA upadezanA yoge sAdhu ja vadhatA hoya to mukti na thAya tyAM sudhI bhavobhavanI amArI e mAgaNI che." AmAM pU. pravacanakAra khAsa kahe che ke, jo ziSyamoha amArAmAM hoya to e amAro ja ghAta kare ane vAta paNa sAcI ja che ke, "sArI paNa kriyAno Azaya pharI jAya, to e tAraka kriyA paNa DubADanArI janIvaDe.' A saMbaMdhamAM samajAvatAM teozrI eka sthaLe pharamAve che ke, "azuddha dhyeyathI sArI kriyA paNa nAza lAve che. bagalAnI zAMta, graMtha ane graMthakAra T 231 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna ane sthiratA kevI? ene vakhANAya? nahi. kAraNa ke, je dhyAna, zAMti ane sthiratA koIne duHkha na thAya te mATe hatI, te ja jIvonA ghAta mATe karAI eTale UlaTI thaI gaI. e ja pramANe zrI vItarAga devanA nirgatha guruo ane te tArakoe prarUpelA dharmanI sevA jo rAga ane parigraha mATe, eTale ke, saMsAranI Rddhi-siddhi vadhAravA mATe karavAmAM Ave, to e zrI vItarAga deva, nigraMtha guruo ke e tArakoe kahelA dharmanI sevA nathI. paraMtu saMsAranI, pApanI sevA che ane tene to A prabhuzAsanamAM tyAjya gaNela che." Ama je mahAtmA svayameva ja khullI rIte ziSyamohamAM AtmanAza darzAve che, teozrI zA mATe ziSyamoha rAkhe? eka tarapha AtmakalyANa arthe dunyavI sukho tajyAM, ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, aparigrahanAM mahAvrata lIdhAM, duniyAnA rasikane kedI jevuM lAge tevuM jIvana svIkAryuM, jIvanamAM svAbhAvika rIte thatI aneka icchAone niyaMtrita karI ane dharmadrohIoe teo sAme aneka tarkaTo UbhAM karavA chatAM, jAheramAM galIca niMdA karavA chatAM, jainetaromAM taddana banAvaTI vikRta svarUpe cItaravA chatAM, evI duniyAnI kSaNika kIrtimAM lobhAyA vinA je mahAtmAe zrI jina zAsananI sevAmAM ja zreya mAnyuM che. te zuM AvA durguNane AdhIna banI jaI ATalA tyAga upara pANI pherave ? ema mohane ja vadhAravo hoya to evI bhayaMkara mAnahAni kema sahI zake ? paraMtu nahi, jene e mAnanI paDI ja nathI ane jeo ema mAne che ke, duniyA mAna Ape ke apamAna, tenI sAthe muktine kAMI ja saMbaMdha nathI,' te mAtmA ziSyamohamAM phase e lpanAmAM keTalI hadayahInatA che? keTalI adhama mAnasanI chAyA che? ane jyAre ziSyalobhano AkSepa Ama TaLI jAya che, tyAM nasADI-bhagADIne dIkSA Ape che e Aropa paNa saheje UDI jAya che. vartamAna saltanatanA kAyadA mumba koI paNa sagIrane nasADI-bhagADI zakAya tema nathI. temaja jaina zAstrakAroe paNa soLa varSanI aMdaranAne mATe mA-bApa kiMvA vAlInI rajAne mahattvanI janahi, paraMtu anivArya gaNI che. bhagavAn zrI hemacaMdrasUrijIne dIkSA apAvavA mATe gurue ane gurudevanI preraNAthI zrIsaMghe temanA pitAne samajAvyA hatA ane saMmati meLavI hatI. Aje paNa ema ja thAya che. pU. pravacanakAra mahAtmAzrIe soLa varSanI uMmara pahelAM anekone dIkSA ApelI che, paraMtu te badhI javAlIonI saMmati pUrvaka ja! jo ema na hoya to sagIrapaNAthI mukti meLavelAne mATeya bhayaMkara udhamAto macAvanArAo ane uzkeraNI karI kesa UbhA karAvanArAo Aya pe kharA ke ? mAtra pU. pravacanakAra mahAtmA [24] graMtha ane graMthakAra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse janahi. paraMtu bIjA ghaNA AcAryAdikanI pAse soLa varSanI umara pahelAM pravrajita thayelA che ane te badhA ja vaDIlanI anujJApUrvaka ja ! tema ja jyAre zAstra paNa tyAM sudhI saMmati vinA dIkSA ApavAthI 'AzA bhaMgano doSa' ane ziSyacorI' pharamAve che, tyAre eka zAstrAzAne ja avalaMbI rahevAmAM dunyavI pratiSThAno bhoga ApanAra ane mokSa meLavavAnI bhAvanAvALA, tevI AjJA virAdhanA kare ja kema? eTale soLa varSa pahelAM to beu daSTie zAstranA ne rAjyanA kAyadAnI daSTie nasADAya ja nahi ane chatAM koI tema kare, to eka tarapha 'kniAzAno virodha karI pU. zrIsaMghanI zikSAne pAtra thAya ane bIjI tarapha manuSaharaNanA kAyadAno bhaMga thato hovAthI rAjyanI zikSAne pAtra thAya. have soLa varSanI uparanAnI vAta vicArIe. e umare manuSyanI svAbhAvika buddhi khIlI hoya che ane jo tene nasADavo hoya, to enAmAM saMsArano virAga ane saMyamano rAga utpanna karavo ja joIe. chatAM kahevAya che ke. lalacAvIne phasAve che. paraMtu saMyamamAM lalacAvavAnuM zuM? paiso rakhAya nahi, strIsevana thAya nahi, yatheccha hAya-phAya nahi, managamato ja khorAka maLe nahi. UghADe page vihAra karatAM TADha, taDako, bhUkha, tarasa vagere sahana karavuM paDe. potA mATe karelAM doSita anna-pANI levAya nahi, nATaka-sinemA jovAya nahi, pAna vagere khavAya nahi. kapaDAM paNa sIvaDAvyA vinA ja maryAdA jALavavA oDhavAnAM, hajAmata karAvavAnI nahi ane tene badale cha-cha mahine keza gUMcananuM kaSTa sahevAnuM, snAna karavAnuM nahi, vyasananI baMdhI, abhyAsa ne dharmakriyAmAM dattacitta rahevAnuM, ema aneka rIte Indriyo ane manane kAbUmAM levAnI pravRtti jyAM karavAnI hoya, tyAM saMsArano viroga ane saMyamano rAga', e sivAya bIjI koI jadunyavI lAlasA lalacAvI zake tema che? lalacAve tevI vastu to haju saMsAramAM che ke, jyAM svecchAthI AhAra ane vihAra karI zakAya che. chatAM mAno ke lalacAve che, to zuM soLa varSanI uMmara pachI enAmAM samazakti nathI hotI? are, rAjyano kAyado paNa soLa sudhI ja manuSya haraNa'no Aropa mUke che ane pachI sAmAe game tema phosalAvyo hoya to paNa tene manuSya haraNa'no Aropa lAgu thaI zakato nathI. paraMtu jeo mAtra durAzayathI pU. pravacanakAra mAtmA ane pU. gItArtha guruvarone ja halakA pADavA icchatA hoya, teo A badhuM vicAre ja zA mATe? bhAge che ke bhagADe che ? have duniyAmAM mUMjhAyelA AtmAomAM sva-paranA kalyANane mATe 'saMsArano virAga ane graMtha ane graMthakAra 25 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamano rAga' utpanna karavo, e to pratyeka sAdhano ane sAdhutAnA pUjArIno parama dharma che. A dharmanuM sevana karatAM laghukarmI AtmAne saMyamanI bhAvanA thAya che ane te saMyama grahaNa karavA udhukta thAya che. soLa varSanI uparanI vayano AtmA Ama taiyAra thAya, tyAre enAM snehI, svambha saheje mahAdhIna banI 'AnAkAnI kare; chatAMya jo na ja mAne to tene mATe saMsAramAM paDyA rahevAnuM zAstrakAroe sUcavyuM ja nathI. zrI aSTakajImAM jyAM mAtA-pitAnI bhakti ne "dIkSAno viSaya cAle che, tyAM te zlokonI TIkAmAM zrI jinezvarasUrijI mahArAjA ane zrI abhayadevasUrijI mahArAjAe rajA na Ape to kapaTa karIneya rajA meLavavA mathavuM ane tema chatAMya rajA na maLe to paNa dIkSA levI, ema jJAvyuM che. e adhikAramAM dIkSA laIne sva-para kalyANane sAdhavAnI icchAvALA mumukSu AtmAne mATe pharamAvyuM che ke, "atha nAnujAnIta, tadA aNuvahe ceva avahiM juttesiyA, alpAyurahamityAdikAM mAyAM kuryAdityarthaH evamupAyapravRttamapi yadA na mutkalayataH tadA tau tyajet, na ca tau tyajatastaJcittasaMtApe'pi tasya doSo, vizuddhabhAvatvAt, yadAha; "savvahA apaDivajamANe caejA addhANe gilANa osadhatthacAganAeNaM" yathA'dhvani glAnibhUtayoH pitrorauSadhAdyarthaM gacchatastattyAgo'tyAga eva bhAvataH, evaM tayoH svasyAnyeSAM copakArAya pravrajata iti jJAnabhAvanA, ata eva, "soyaNamakkaMdaNavilavaNaM ca, jaM dukkhio tao kuNai / sevai jaMca akajaM, teNa viNA tassa so doso / / " - paMcavastu : gAthA-80 ityAdikamAkSipyaivaM parihatama - "abbhuvagameNa bhaNiyaM, na u vihicAgo vi tassa heutti / sogAimmi vi tesi maraNaMca visuddhacittassa / / " / - paMcavastu : gAthA-90 artha kadAca te mAtA-pitA AjJA na Ape to manamAM mAyA (kapaTa) rahita chato mAyAvALo thAya, eTale have mAruM AyuSya alpa che, ityAdika mAyA kare. evI rIte mAyA upAya karatAM paNa jo rajA na Ape, to te mAtA-pitAne choDI de. zAstrakAra kahe che ke, 'dIkSA lenArano bhAva zuddha hovAthI te dIkSA lenAra mAtA-pitAne choDe ane tethI teone cittasaMtApa thAya, to paNa dIkSA lenArane doSa nathI. je mATe kahe che ke, mAtA-pitA sarvathA graMtha ane graMthakAra 26 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAne to mlamAM mAMdA thayela mAtA-pitAnA auSadhAdi mATe jyAmAM te bhAvathI choDyA kahevAya nahIM, evI rIte mAtA-pitAnA, potAnA ane anya bhavya jIvonA upakArane mATe dIkSA lenAra paNa mAtA-pitAne choDI de te bhAvathI choDavuM nathI. eTalA ja mATe, zoka, AhaMdana ke vilApa kare athavA te kuTuMba duHkhI thaIne je kAMI kare ke te dIkSA lenAra vinA je kAMI akArya seve, teno doSa dIkSA lenArane lAgavo joIe. "evo pUrva pakSa karIne uttara pakSamAM paMcavastukAre paNa jaNAvyuM ke, "abhyapagama mAtrathI te vAta alpa pIDA AdithI parihAra karatAM kahI che. paNa vidhie karAto mAtA-pitAdino tyAga dIkSA lenAranA doSa mATe nathI. jevI rIte nirmaLa bhAve maranAranI pAchaLa zokAdi thAya to paNa maranArane koI paNa doSa nathI, tevI rIte ahIM paNa jANavuM !' A saMbaMdhamAM Adi tIrthaMkara zrI RSabhadeva svAmIe dIkSA lIdhI, tyAre mohAdhIna banelAM madevA mAtA rudana karatAM karatAM AMkha gumAvI beThAM che; zrI neminAtha svAmIe zvasuranagarane nAkethI bhAvadayAmaya banIne ratha pAcho vALyo, tyAre teonAM mAtA-pitAe ghaNI ghaNI kAkalUdIbharI vijJapti karI ane teonI dharmapatnI rAmatI mUrjIvaza thaI, chatAM teoe makkama jarahI saMsAranI asAratA darzAvI dIkSA lIdhI che; zrI pArzvanAtha prabhue dIkSA lIdhI tyAre teonI priyA khINa khINa rotI hatI ane carama tIrthaMkara zrI mahAvIra paramAtmAnA mAtA-pitAnA jIvanakALa sudhI dIkSA nahi levAnA abhigrahane zAstrakAroe mohanIya karmanuM kAraNa darzAvyuM che ane jyAre teoe paNa dIkSA lIdhI, tyAre teozrInA vaDIlabaMdhunaMdIvardhane karelo dayArTeknakavilApa, e badhuM vicArAyo mAtA-pitAnI bhaktine nAme dIkSAno niSedha karavA dvArA pU. pravacanakAra mahAtmAne vagovanArAonI kuyukti eka kSaNavAra paNa TakI zake tema nathI. mAtA-pitAnI bhaktinA saMbaMdhamAM to pU. pravacanakAra mahAtmA vAraMvAra upadeza Ape che ane samajAve che ke, "zAstrakAroe mAtA-pitAnA upakArane duSpatikArya kahela che : je saMtAna saMsAramAM rahevA chatAMya emanI bhakti-sevA, AjJAdhInatA kare nahi, te kusaMtAna che. paraMtu Aje to yogya maryAdAonuM ullaMghana karI svecchAcAra sevanArAo, mAtA-pitAnI avagaNanA karatAM ke patnInI khAtara temano tyAga karatAM khacakAtA nathI. mAtA-pitAnA upakArano badalo zAstrakAra kahe che ke, "emane dharma pamADavAthI ja graMtha ane graMthakAra | 27 | Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALI zakAya. mAtA-pitAno parama bhakta to te ja ke, je svayaM sadadharma pAme ane temane pamADe. Aja eka uttama bhAvanAthI mumukSu AtmA jo teo koI ja rItie saMmati na Ape to paNa pravajyA grahaNa kare ane tethI Azaya vizuddhine aMge enI pAchaLa thatA AjaMdAdine mATe te doSapAtra Tharato ja nathI, eTaluM ja nahi paNa - "o jANa macANa, veva cANa" - A vAkyathI samajAve che ke, teo mohAdhIna banIne dIkSA mATe saMmati na ja Ape to paNa dIkSA lenAro mA-bApanA hitane karanAro che ane te vakhate mA-bApanI darakAramAM saMsAramAM paDI rahenAra, mAtA-pitAnuM ahita karanAra che. bAkI jeo Aje dIkSA sAme ja mAtA-pitAnI bhaktinI vAto kare che ane bIjI tarapha kAmAMdha ke ajJAnAdha banIne pote ja mAtA-pitAno tyAga kare che, teonI vAtane dharmArthIe sAMbhaLavI ja nahi e ja hitAvaha che ane jeo sarvavirati dharmane aMgIkAra na karI zakatA hoya, teoe mAtApitAnI sevA karavA sAthe temano bojo pote UThAvI laIne paNa, teone dharmakaraNImAM joDavA joIe ane evA ja saMtAnane susaMtAna" kahevAya che." A badhuM vicAratAM spaSTa thAya che ke, "sAdhuo dIkSA mATe koIneya bhagADatA nathI, paraMtu jyAre mAtA-pitA rajA na ApatAM mArga ruMdhe ane dharmadrohIo baLAtkAra kare, tyAre AtmakalyANane icchatA AtmAne ja teothI dUra cAlyA vuM paDe che.' phleza pharAve che? vAraMvAra prasaMge prasaMge Avo sambodha ApanAra mahAtmA mAtA-pitAnI bhakti karavAnI nA pADe che, ema kahevuM, e kevaLa draSamayatA vinA bIjuM zuM che? AmAM to mAtA-pitAnI sAcI bhaktinI preraNA jabharI che. have jyAre e dalIlamAM paNa teo phAvatA nathI, tyAre teo kahe che ke A pU. pravacanakAra mahAtmA zrIsaMghamAM kleza che. zrIsaMghanI avagaNanA? - e vize vicAratAM phakarAmAM ApaNe joI gayA chIe ke, jeo potAnAmAM saMghatvanI aMzopi yogyatA keLavI zakyA nathI ne keLavavA icchatA nathI, chatAM zrIsaMghane nAme sattA [28] graMtha ane graMthakAra Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calAvavAnI ane 25mA prabhusama pUjAvAnI jemanI durlAlasA che, teo vAraMvAra dharmapravRtti upara AkramaNa kare che. AvA prasaMge pU. pravacanakAra mahAtmA, pU. zrIsaMghanA kartavyanuM bhAna karAve che ane enA yoge dharmAtmAo potAnA dharmane saMrakSavA mATe pelAonI Apakhuda' ane AtmanAzaka sattAne AdhIna na thAya tyAre saheje tyAM be vibhAga paDI ja jAya che. paNa ethI kAMI satyano upadeza baMdha karAya? nahi ja bAkI dharmadrohIo to prabhunA varaghoDAmAM. guruvAranA sAmaiyAmAM ane dharmavyAkhyAnamAM paNa guMDAzAhI batAvavAnuM cUkyA nathI jane ? chatAM Aje corI ne uparathI zirajorI karAya che. pU. pravacanakAra mahAtmA to pharamAve che ke, "ame jaina sAdhu thayA te paNa AgamanA pratApe ane tame zrAvaka kahevAo te paNa AgamanA pratApe; AgamanA abhAve na hoya sAdhupaNuM ke na hoya zrAvakapaNuM! mATe je je viSayo carcAspada che, te te viSayono nirNaya AgamanAM pramANo dvArA je Ave te svIkAravAnuM sau koI kabUle to jaina samAjamAM vyApI rahelI A azAMti sahejamAM dUra thAya ane zAMti thatAM sau koI jo dharmamArge pragati karavA mATe ja prayatnazIla bane, to potAnA AtmAnuM paNa kalyANa sAdhI zake ane Itara tane paNa A prabhumArge dorI zake. bAkI jeo Agamane ja pramANabhUta mAnavAne taiyAra na hoya, teonuM zrAvakapaNe bIjI koI ja rItie siddha thatuM nathI ane tevAonA nAmathI Itara jAta chetarAI prabhu dharma saMbaMdhI gerasamajamAM doravAya nahi te mATe ghaTatA prayatna karavAnI jarUra che. mAruM to mAnavuM che ke, teo jo sarvajJa prabhue kahela Agamane pramANabhUta mAne to vagara samAdhAne samAdhAna thaI jAya tema che. kAraNa ke, ApaNI to pU. Agama graMthone paMcAMgI sahita pramANabhUta mAnavAnI pratijJA che. emAM ja ApaNe to sAdhupaNuM ane zrAvakapaNe mAnIe chIe." Ama, kleza karAve che, e Aropa paNa TakI zakato nathI. kleza to te karAve che ke, jeo niAjJAone uthalAvavA icche che. bAkI jo dharmavirodhIoe pU. AgamonI AjJA viruddha pagalAM na bharyA hota to Aje jaina samAjaAvA pU. pravacanakAra mahAtmAne pAmIne naMdanavana samo ja banyo hota ne ? graMtha ane graMthakAra 29 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaviruddha ane lokavirodhano bheda : jyAre Ama koI paNa rIte teo potAnI mAnyatAne siddha karavAmAM saphaLa nIvaDI rAtA nathI, tyAre teo ema kahe che ke, 'pU. pravacanakAra mahAtmA lokaviruddha dIkSAo Ape che ! ane tema na thavuM joIe !' tadarthe 'jyavIyarAya' sUtramAM AvatA 'logaviruddhAo'nuM pramANa rajU kare che. lokathI viruddha je kAryo eTale sujJa jmothI nidita kAryono tyAga karavAnuM A sUtramAM darzAvyuM che. A graMthamAM pAMcamA vyAkhyAnathI e ja'thavIyarAya sUtra' upara vivecanA karavAmAM AvI che. roja prabhu pAse e sUtra dvArA thatI mAgaNIo samajAvAI che ane A graMthanA-241mA pAnAthI (A navI AvRttinA sattaramA pravacanathI) 'logaviruddhaccAo' sUtranI kalikAla sarvajJazrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe racelI TIkAno AdhAra laIne 'lokaviruddha' ane 'lokavirodha' e be vastu vacce rahelA bhedano suMdara sphoTa karyo che. koIpaNa avasara, bhUta-bhAvi ke vartamAna kALamAM evo nathI Avyo, nathI AvavAno ke nathI atyAre, ke jyAre sarvajano eka jamatanA hoya. dharma ane adharma, satya ane asatya, nIti ane anIti, sadAcAra ane durAcAra, moha ane nirmoha, e be rahevAnAM ja ane teTalA ja khAtara asad vastunI upAsanAmAM bhAnabhUlelA sastuno virodha karatA ja rahevAnA ane tethI jo sastuno tyAga karAya, to pariNAma e ja Ave ke sastuno lopa thAya. paraMtu sastunA upAsako tene taje ja nahi. eTale je je lokaviruddha teno tyAga kharo ja ane tethI to enI TIkAmAM loviruddha kAryonI gaNanA karI bAkI jyAM jyAM lokavirodha, teno teno tyAga na ja karAya. vaLI samajyuM joIe ke, 'e lokaviruddha kAryono tyAga paNa prabhumArganI ArAdhanA thaI zake ane te dvArA e mukti pArma zakAya teTalA ja mATe che.' jyAre atyAre dharmadrohIo eja zabdone nAme potAnI prabhumArgana vinAzaka pravRttione poSavA mathe che; anaMta jJAnIoe upadezelA mArgano nAza karavAma paNa, eja anaMta jJAnIoe kevaLa AtmakalyANa mATe ja upadezela AjJAne dArUgoLa banAve che. uparAMta e paNa vicAraNIya ja che ke, jyAre eka tarapha teo zAstrane 'vikArI ane zAstrakArone 'svArthI-IndrajAlIyA' vagere zabdothI saMbodhe che, tyAre A sUtranI A vastuno upayoga kema karAya che ? vaLI jo teo 'loviruddhaccAo'mAM mAnatA hoya, te tejasUtramAM darzAvela 'bhanirveda', 'mArgAnusAritA', 'ISTalanI siddhi', 'gurujana pUjA' graMtha ane graMthakAra 30 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'parArthakaraNa', 'zubha guruno yoga', 'temanA vacananI bhava rahe tyAM sudhI akhaMDa sevA' temaja *bhave bhave zrI jinezvara devonA caraNanI sevA' vagerene kema mAnatA nathI ? jeo saMsArathI virAga meLavavAnI ane samyagdarzana, jJAna, cAritrarUpa mokSamArge cAlavAnI mAgaNI kare, te vairAgyano vairI hoya ? te vItarAga prabhunA vacanano durUpayoga karI 'dIkSA'no virodha kare ? nahi ja. eTale ajJAna lokanA virodhane leza paNa macaka dharmI AtmAo ApI jazake nahi ane tethI jateo zrImad lokavirodhano sAmano karIne paNa potAnA AtmabaLathI sanmArgano pracAra karI rahyA che. eTale dharmavirodhIo taraphathI thato A AkSepa paNa niSphaLa nIvaDe che. pUrvanA paNa aneka maharSioe bhayaMkara lokavirodha vacce jarAya namatuM mUkyA vinA zAsanasevA karI che ane vIsamI sadInA parama prabhAvaka zrImad vijyAnaMdasUrIzvarajI mahArAjAe paNa eja rIte zAsanasevA bajAvI che. dharmanAzakonI dazA H A rIte anekAneka doSAropaNa chatAM teo koI ja rIte phAvI zakyA nathI, tyAre teoe zAsanahIlatAno 'hAu' Ubho karavAnI dhamAla macAvI che. koI sthaLe koI bhAgyavAna AtmA pravrukti thanAra hoya ke, tarata dharmavirodhIo tyAM pahoMcI jAya ane taddana gappAM calAvI tyAMnI jmatAne uzkere, rAjyanA amaladArone UMdhuM samajAvI manAI hukama kaDhAve, tenA kuTuMbanI bAMhyadharI karI dIkSA lenAra sagIra na hoya toya sagIra kahevaDAvI kesa Ubho kare, vihAramAMthI pU. munivaro upara AkramaNa karIne dIkSitane upaDAve, temaja bane teTalI dhAMdhala macAve ane jyAre ekeyamAM na phAve tyAre chApAnI kolamomAM dIkSita thanAra puNyAtmA ane dIkSA ApanArane vagovavAne mATe nahi banelI ane achatI bAbato lakhI, pote ja tenA upara TIkA kare ane zAsana hIlanAnAM rodaNAM rovAnI dAMbhikatA seve. AthI sujJajjo ethI UMdhe mArge doravAI jaIne dIkSAvirodha karI baLAtkAre paNa dIkSita thanArane patita karI bhayaMkara mahApApamAM na DUbe, te mATe zAstrakAroe A viSayamAM karelo khulAso rajU karavo sthAne gaNAze. pU. pravacanakAra mahAtmAzrIe, zrI dezavirati dharmArAdhaka samAjanA amadAvAdamAM maLelA pAMcamA adhivezanamAM bIjA divasanI kAryavAhI mujba, keTalAkoe pUchelA praznonA khulAsA karyA hatA. temAM pahelo prazna e hato ke; *dIkSA lenArane eka paNa divasa tenI marajI vinA parANe rokavAmAM Ave ane te graMtha ane graMthakAra 31 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNAma cUkI jAya, to tene baLAtkArathI rokanAra jaina zAstro mumba kyA prakAranA karmano baMdha kare ?" A praznano uttara pU. pravacanakAra mahAtmAzrIe te prasaMge vistArapUrvaka sajjaDa dalIlo dvArA ApIne samajAvyuM hatuM ke koI paNa dIkSitane, dIkSA levAne taiyAra thayelAne patita karanAra mahAmohanIya karma bAMdhe. potAnA e kathanane siddha karatAM teo zrImade je Agama pramANa darzAvyuM hatuM te A rahyuM. zrI gaNadhara deva eTale bhagavAnazrI jinezvara devanA hastadIkSita, dvAdazAMgInA svayaM praNetA. zAsananA parama AdhArabhUta evA maharSi, tene haNI nAMkhanAra je jAtinuM karma bAMdhe, te jAtinA mahAmohanIya karmane saMyama levA taiyAra thayelAne baLAtkAre patita karanAra badhe. A bAbatane batAvatI cothA aMgasUtra zrI samavAyAMga sUtranI mULagAthA A rahI - "uvaTThIyaM paDivirayaM, saMjayaM sutavassiyaM / gurama thAga mele mAnoraMpavu razaTI8" 'je AtmA saMyama levA upasthita thAya che athavA saghaLAM saMsAranAM baMdhana choDI saMyamI banyo che, te saMyata, sutapasvI AtmAne baLAtkArathI dharmamArgathI bhraSTa kare, te mahAmohanIya karma bAMdhe. ema cothA zrI samavAyAMga sUtramAM bhagavAnanA hastadIkSita pAMcamA gaNadharadeva zrI sudharmAsvAmijI mahArAjA kahe che. have e ja gAthAnI TIkAmAM gAthAnA bhAvane spaSTa karatAM TIkAkAra maharSi sApha lakhe "upasthitaM pravajyAyAM-pravivrajiSumityarthaH, 'prativirataM' sAvadhayogebhyo nivRttaM pravrajitamevetyartha: 'saMyata' sAdhu 'sutapasvinaM' tapAMsi kRtavantaM zobhanaM vA tapAzritaM-AzritaM kvacit 'je bhikkhaM jagajIvaNaM' tipAThaH' tatra jagantijaMgamAni ahiMsakatvena jIvayatIti jagajIvanastaM vividhaiH prakArairupakramyAkramya balAdityarthaH dharmAt-zrutacAritralakSaNAd bhraMzayati yaH sa mahAmohaM prakarotIti gaTAliza 28" saMyama levAnI icchAvALA AtmAnI ane jeTalA pApavyApAse, tenAthI nivRtti pAmelA saMyamI sutapasvI AtmA, jeNe uttama prakAranA tapane jIvanamAM Azrita karyo che. jjatanA jeTalA jIvo, tene jIvanadAna ApanAra, ene vividha prakAranA upAyo karIne, ADuM avaLuM [32] graMtha ane graMthakAra Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajAvIne, bhayaMkara jAtinAM AkramaNa karI, baLAtkAre zrutacAritrarUpI dharma, enAthI je AtmA eno pAta kare, e AtmA mahAmohanIya karmathI AtmAne lipta banAve che." A rIte eka dIkSA levAne taiyAra thayelA AtmAne baLAtkAre patita karanAra vyaktine, Avo doSa lAge che. ema jANyA pachI paNa kayo kalyANakAMkSI AtmA dIkSA levAnI bhAvanAvALAne dIkSA leto aTakAvavAnA 'mahAmohanIya karmanA bhaka kAryane kare? eTale A vAMcanArane AgrahapUrvaka nivedana che ke teoe Aja sudhImAM ajANapaNe evA pApakRtvamAM bhAga lIdho hoya, to paNa teno pazcAttApa karI, gItArtha guru pAse enuM prAyazcitta laIne bhaviSyamAM tevA AtmaghAtaka kyathI potAnA AtmAne bacAvI levo. bAkI jeo dIkSA virodhane aMge pU. pravacanakAra mahAtmAzrInI paNa avahelanA karI rahyA che, teoe to jyAM asatyasevanane karmAvaraNano bhaya ja choDyo che, tyAM temane AvA karmano Dara ja kyAM lAgavAno che? paraMtu enA vipAka vakhate emanI je phraNa hAlata thavI che, enI kalpanA paNa prakaMpa upajAve che. tevAo emanAM pApa kRtyomAM phAvI jaIne dharmadhvaMsa karI zake, te pUrve dharmIoe to eno dareka rIte pratikAra karavo ja joIe ane sAthe ja tevA paraloka ane pApakarmathI nIDara banelAonI bhAvadayA paNa ciMtavavI joIe. rAjakIya caLavaLano virodha? pU. pravacanakAra mahAtmAzrI sAme gAvavAmAM AvelA anekAneka udhamAtamAM eka e paNa che ke, teozrI rAjakIya caLavaLanA virodhI che. A vAta paNa pahelAMnI vAto jeTalI ja ajJAnatAbharI ane teTalI ja asatya che. jaina sAdhuonA AcAra ja evA che ke, temane rAjakIya caLavaLa sAthe kAMI ja saMbaMdha na hoya. teonuM jIvana dharmAcAramaya hoya che. teono upadeza dharma saMbaMdhI ja hoya che ane teo mAtra dharmatatvanA pracAramAM ja mtanuM kalyANa mAnI mtamAM vicare che ane tethI ja jyAM jyAM dharmane nAme dharmaghAtanI pravRttio maMDAtI hoya, tyAM azAna vizva mUMjhAIne unmArge na doravAI jAya te pUrato ja teo e viSayano satya sphoTa kare che ane tethI tene rAjakIya caLavaLano virodha kahevA karatAM, adharmano virodha ja kahevo joIe. hiMdamAM cAlelI chellI kAyadA bhaMganI caLavaLa prasaMge je rIte dezahitanA kAryamAM kalyANa mAnanArAo taraphathI patine patnI choDavAnuM, putrane mAtApitAnI AjJAnI avagaNanA karIne paNa joDAvAnuM, snehI-saMbaMdhIne graMtha ane graMthakAra Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavAnuM ne mota mATe taiyAra rahevAnuM sUcavAyuM hatuM. te saMbaMdhI pU. pravacanakAra mahAtmAzrIe vivecana karIne e rIte apAtI ane levAtI sva-para kalyANa karanArI dIkSAnuM paNa pratipAdana kyuM hatuM. A sivAya teo zrImad kAMI jate saMbaMdhI vadhA na hatA, paraMtu muMbaImAM sthapAyelA dharmadrohI jaina yuvaka saMghe jema ghaNIvAra jUThANAMo dvArA pU. pravacanakAra mahAtmAnI sAme jaina kulAMgArane chAjyAM lakhANo lakhyAM hatAM, te ja rIte cAlu rAkkIya caLavaLanI otha zodhIne, taddana jUThANAMbharI bAbata prasarAvI hatI ke - 'pU. pravacanakAra mahAtmA yaMtravAdane poSe che. svadezIne niMde che, taklI pheravavAmAM milanA saMcA karatAMya vadhAre pApa kahe che ane gAMdhIjIne mIThA cora kahI mIThAnA kAyadA bhaMganI pravRttine niMde che.' AvA bhAvArthanuM lakhANa enI dainika zailI mumba taddana galIca bhASAmAM mUkavAmAM AvyuM hatuM ane potAnI lAgavagavALAM patromAM paNa enuM prakAzana karAvAyuM hatuM. AthI jena ke jainetara mta e prapaMcanuM bhoga na bane teTalA jakhAtara, tA. 29-3-30ne dine potAnuM dainika pravacana pUrNa karatAM pUrve je khulAso pU. pravacanakAra mahAtmAe karyo hato, te potAnI saMpAdakIya noMdha sAthe jaina pravacananA saMpAdake pragaTa karyo hato. te A rahyo : jANakAra'nA takhallusathI jaina yuvaka saMgha patrikA'e phelAvelI tadana banAvaTI aphavA ! munipravarazrI virodhIonA AMtara svarUpanuM udghATana kare che. muMbaImAM sthapAyelA jaina yuvaka saMghanI dharmanAzaka pravRttithI koI ajANyuM nathI. teNe pUjya muni mahArAjaneniMdavAnI pravRttio karavAmAM AjasudhI kazI jakamInA nathI rAkhI. potAnA parama gurudevonI chatrachAyA nIce ahIM lAlabAgamAM virAjyA munipravara zrImad rAmavijyajI mahArAja ke jeo unmArgonuM umUlana karanArI ane mokSamArganuM pratipAdana karanArI dezanA niraMtara ApI rahyA che, teone halakA pADavA mATe ane teonI dezanA aTakAvavA mATe anekAneka prayatna karavA chatAM niSphaLa nIvaDavAthI, hAryo jugArI bamaNuM rame e kahevata anusAra eka chello dAva khelavAmAM Avyo che ane te dvArA iDyuM che ke - munivara zrImad rAmavijyajI mahArAjakoIpaNa rIte halakA paDe ane ApaNe ApaNuM dhAryuM karI zakIepaNa teonI te dhAraNA AkAzakusuma meLavavA jevI che. A chellA dAvamAM teoe bhayaMkara jUThanuM sevana karavA sAthe mUrkhatAnuM paNa vicitra pradarzana karyuM che. te darzAvavA mATe budhavAra, tA. 29-3-30nA divase vyAkhyAna samApta thavA agAu munipravarazrIe je khulAso karyo che, te jyatAnI jANa mATe nIce rajU karavAmAM Ave che: graMtha ane graMthakAra Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. munipravarazrIno khulAso : "niraMtara vyAkhyAnamAM AvatA tame jANo ja cho ke - vartamAna rAjadvArI hIlacAlanA saMbaMdhamAM, te hIlacAlamAM prakaTa thayelI ApaNane hitakArI eka be bAbato sivAya, koI paNa divasa ApaNe kazuM ja bolyA nathI. virodha karanArAoe Aja sudhI aneka rIte virodha karyo, paNa teo taddana unmArge hovAthI jarA paNa phAvI zakyA nathI. ekAMta hitabuddhithI kahevAyelA eka vAkyane upADI ThAma ThAma doDAdoDa karI ane vastusthitithI ajJAna lokone bheLA karI TharAvo karyA ane kAgaLanA dhoDe te TharAvone doDAvyA. paNa temAMye teoe bhayaMkara niSphaLatA meLavI ane pariNAme e caLavaLanA eka AgevAnane kabUla karavuM paDyuM ke - "dArU-IMDA prakaraNanI carcA koI tatva upara UbhI thayelI nahotI, tethI tene lagatI AkhI hIlacAlamAM ApaNe pahelethI chelle sudhI khAlI Avezane vaza banIne dhamAla karI che, ema kahyA vinA nahi cAle ane tethI ja ApaNe A bAbatamAM jainetara vargamAM bhAre hAMsIpAtra banI rahyA chIe, ema taTastha jonArane kabUla karavuM paDaze. pravacanakAra ke upadezakArane AvI rIte upadeza karavAno hakka che. prastuta carcA "nirarthaka hatI ane anarthakAraka banI che" vagere. A uparAMta vyAkhyAna baMdha karAvavA mATe paNa badhe pharI vaLyA, paNa temAMya pAchA paDavAthI have teo eka navo ja dAva khelI jue che ane koI paNa rIte dhULa uDADavAno kUTa prayatna Adare che. eoe joyuM ke - atyAre satyAgrahanI hIlacAla jozabhera cAlI rahI che, eTale tene mATenA kaMIka ayogya zabdo mahArAjanA mukhamAM mUkIe, to ApaNI phAvaTa thAya ema mAnI eka athaDAmaNa UbhI karanAro kisso upasthita karyo che. paNa e kisso Ubho karavAnI ghelachAmAM ane tenI prasiddhi karI levAnA tAnamAM teo e paNa bhUlI gayA ke, zrI kleizvara devanA pravacanane pAmelo ane prabhumArgane jANanAro evuM gADuM na ja bole, ke graMtha ane graMthakAra 35 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja cAranA vacce puravAra karavu bhAra paDa : paNa bicArA virodha karanArA sIdho hallo na lAvI zake, eTale banAvaTI vAto na nIpajAve to bIjuM kare paNa zuM? huM to roja kahuM chuM ke, duniyAnI kAryavAhI sAthe sAdhuone kazuM ja lAgatuM vaLagatuM nathI. sAdhu to sArAya saMsArane eTale ke rAjya, Rddhi, siddhi ane sAhyabI vagere tamAmane asAra mAne che : kevaLa eka mokSane ja vAstavika rIte sArabhUta mAne che. zrI jinezvara deve e ja kahyuM che ane ame paNa e ja mAnIe chIe ane ahIM Ave ene roja e ja saMbhaLAvIe chIe. darzana, jJAna ane cAretra sivAya cothI koI vastunI vAta ApaNe karatA nathI. mAtra e ratnatrayInuM ja maMDana karIe chIe. AthI to virodhIo samajyA ke "ahIM to samyagdarzana, samyajJAna ane samyakyAritra sivAyanI cothI vAta ja thatI nathI. eTale ja e lokoe navo dAva pheMkyo ane A (muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA) patrikAmAM "jANakAra'nA takhallusathI jAhera karyuM ke - "rAmavijayajI kahe che ke - "A laDatamAM gAMdhIne paisAnI ke mANasanI madada karavI te pApa che, kAraNa gAMdhI mIThAnI corI karavA jAya che, tethI zrAvakono corImAM kadApi koI prakArano sAtha hoya ja nahi." temaja "khAdI na paheravAnI bAdhA ApI rahyA che - vagere A pramANenI jAherAta karIne teoe potAnI jAtane barAbara oLakhAvI che. satyAgrahanI hIlacAlanA nAyaka pote jAtanA cogAnamAM khulluM kahIne jAya che, potAne kema pakaDatA nathI evI dAMDI pITI pITIne jAya che, eMsI jaNa sAthe na pakaDe te eMsI hajAra sAthe kema pakaDaze? - ema kahIne AvI khullI rIte janArane koI paNa cora kahe kharo ? kharekhara, A patrikAnA kADhanArAoe buddhino saheja paNa upayoga karyA vinA ja A lakhANa pragaTa karyuM che. IrSyAthI AvI rIte pAmara AtmAo banAvaTI vAto ubhI kare che. A badhuM kahevAnI ApaNane jarUra nahotI, paNa A lokoe ApaNane pharajayAta bolavAno prasaMga Apyo che. je vakhate je pravRtti cAlatI hoya, tenA oThA taLe viplava LADavAnI eonI duSTa manovRti | 361 graMtha ane graMthakAra Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spaSTa thAya che. jaina yuvaka saMghanA sekreTarIo solIsiTara, prophesara ane anya DigrIone dhAraNa karanArA che H enA sabhyomAM paNa ela. ema. enDa esa. ke ema. bI. bI. esa. vagere DigrIdharo che : paraMtu durbhAvanA jAge tyAre vidyAno durupayoga karavAnuM ja mana thAya che, tenuM A spaSTa udAharaNa che. durbhAvanAne AdhIna thayelo khoTuM bolatAM ke lakhatAM jarAye acakAto nathI, paraMtu huM kahuM chuM ke - AthI emanI pratiSThA ghaTe che ane DigrIo lAje che. jemanA pagale cAlavAno teo dekhAva kare che, emaNe to kahyuM che ke - 'A laData zarU thayA pachI bhaNanAra vidyArthI, kolejIyana, vakIla ane vepArI jo skUla, koleja, korTa ke dukAna na choDe to te dezanA drohI che." have vicAra karazo to mAlUma paDaze ke - dezanA vAstavika drohI koNa che ? jeo Aje vAto kare che, teone tapAso to vastutaH daMbha jaNAI Avaze. dezanI hIlacAlanA nAyako AvAone sArI peThe oLakhe che. dezanAyako je kolejone poSavAnI pokArI pokArIne nA kahe che, te kolejone A loko ja puSTa karI rahyA che. hiMsA karIne paNa DAkTarI lAIna calAvI rahyA che, e zuM ochuM zaramabharyuM che ? je samaye rAjkIya pravRttimAM paNa ahiMsaka rahevAnI udghoSaNAo thAya che, te samaye vidyAbhyAsamAM paNa hiMsAnuM samarthana karanArA A loko ja che. korTamAM gayA vinA eka divasa paNa rahI zakatA nathI, rAjyanAM khAtAone e nibhAve che, kArakhAnAo kholAve che ane vaLI dezabhaktinA dAvAo paNa eo ja kare che ! dezahitathI viparIta vartana karanArA A DigrIdharo che ke jaina sAdhuo che - te AtathI ajANyuM nathI. temanAmAMnA keTalAye vakIlAta choDI ? keTalA ghara choDI gayA ? keTalA jelamAM jvA taiyAra thayA ? huM to kahuM chuM ke - dezanI suleha thAya tyAre dezadrohI tarIkenA prathama cAMdane lAyaka AvAo ja Tharaze. ApaNe to kahI zakIe tema chIe ke - ame dharmakriyAomAM rakta hatA, dara paMdara divase dezanI, dezanAyakonI, purajmonI aneAbharanI zAMti mATe 'zAMtirbhavatu'nA pAThathI zAMti icchatA hatA. duniyAbharanI zAMti mATe amArI prArthanA cAlu graMtha ane graMthakAra 37 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hatI." eTale deza tathA duniyA mATe ApaNI pravRti to upakAraka che. yaMtra, mila, kArakhAnA - e badhAne jaina zAsanamAM pApa mAnela che. jaina dharmanI daSTie paMdara karmAdAna (hiMsaka vyApAro)nA ApaNe sakhta virodhI chIe. vartamAnamAM AraMbha-samAraMbhane vadhAranAruM che zikSaNa duniyAmAM apAI rahyuM che, tenI to jaina sAdhuo nA pADatA ja AvyA che. Aje dezanA nAme vAto karanArA e zikSaNa choDI zakatA nathI, enuM zuM kAraNa che ? zuM tamane ema nathI lAgatuM ke - A vAto karanArAone kAMI paNa amala nathI karavo ane mAtra dharma pratye ja vaira keLavavuM che ? mArI tamane salAha che ke - evAone jhapATe caDI dharmane na bhUlazo. dharma bhUlyA to badhuM barabAda ! dharma bhUlIne dezanI ke kazAnI AbAdI koI karI zakyuM nathI, karI zakatuM nathI ane karI zakaze paNa nahi. deva-guru-dharmane AghA mUkyA to barabAda thazo ane gAMDAmAM khapazo. paramatAraka zrI jinezvara devanI AjJAnuM pAlana thAya evI badhI ja pravRti karo ane e AjJAno ghAta thAya evI pravRttione choDI gho! e paramatArakanI AjJAnA sevamAM ja svanuM, paranuM ane samasta vizvanuM kalyANa samAyeluM che." gAMdhIjI viruddha pracArakArya ? uparanA pU. pravacanakAra mahAtmAzrIe karelA khulAsAmAM aneka bAbato teo zrImade spaSTa karI che. dharmadrohIo evI evI anekavAra juThANAMnI jALa bIchAvavAmAM paNa Akhare khullA paDI jAya che. teo rAkkIya caLavaLano bIjI rIte paNa lAbha uThAve che - uThAvavA taraphaDIyA mAre che ane pU. pravacanakAra mahAtmAzrI - gAMdhIjInI niMdA kare che' - evuM asatya pracAre che. koI paNa rAjakIya netAe potAnA te vyaktitvano lAbha laIne koIjadharmane aMge azAnapaNe TIkA na ja karavI joIe. chatAM gAMdhIjI tethI alipta rahyA nathI ane temaNe aneka vAra dhArmika carcAomAM bhAga laIne temaja potAnI mAnyatAnA samarthanamAM dharmasiddhAMto viSe unmArgagAmI carcA karIne, dharma puruSone tenuM khaMDana karI nmatA samakSa satya svarUpa rajU karavAnAM kAraNo ApyAM che. emaNe karelI ahiMsAnI vyAkhyA jaina dharmanI ahiMsAne baMdhabesatI nathI ane tethI ja kUtarAM uparanA goLIbAra prasaMge, vAcharaDAnI karavAmAM AvelI hatyAnA prasaMge, vAMdarAone 38 graMtha ane graMthakAra Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAgraha AzramanAM zAka bacAvavA mATe mAravAnA prasaMge, tema ja bIjA ghaNA prasaMgoe teoe jaina dharmanI ahiMsAne niSkAraNa saMDovI gerasamaja UbhI karI hatI. AvA prasaMge dharmadhvaMsane nahi icchatA pU. paMnyAsapravarazrI jevA mahAtmAo e viSayamAM yogya khulAso kare, e kAMI gAMdhIjInI niMdA nathI ane jo ene ja niMdA kahevAmAM Ave to pariNAme gAMdhIjI khuda paNa niMdA karanAra Thare tema che. paraMtu koInAya adhArmika vicAronA pracArathI bhadrazno jo unmArge doravAI jAya tema hoya, to upakArI mahApuruSa avazyameva teno pratikAra kare ja. bAkI jeo pU. pravacanakAra mahAtmAzrIne gAMdhIjInI niMdAne nAme ja vagovavA icche che, teo koI paNa prasaMge teo zrImade uccArelA zabdo rajU karI zakyA nathI ane chatAM vagara pramANo TAMkya lAgyuM to tIra nahi to thothuM' e nyAye temanI adhama prakRti mujaba taddana jUThANAMbharyuM pracArakArya karyuM jAya che. eTale atre sApha sApha kahI devuM jarUrI che ke - pU. pravacanakAra mahAtmAzrIne e rAkkIya caLavaLanI ke gAMdhIjInI niMdA karavAnI kAMIja jarUra nathI teo kare janahi eozrInA pratyeka prayatnanuM dhyeya eka mAtra dharmapracAra ja hoya ane che. keLavaNIno virodha ? A uparAMta pU. pravacanakAra mAtmAzrIne vagovanArAo, eozrIne keLavaNInA virodhI tarIke cItaravAnI pAchaLa paNa potAnI zaktino durvyaya karavAnuM cUkatA nathI. je pU. pravacanakAra mahAtmA anaMta jJAnIonI AjJAo samajIne jIvanamAM utAravAmAM ja AtmalyANa samajyA hoya ane jeo samyajJAnane mokSa prAptimAM anivArya darzAvatA hoya, teozrInA upara "keLavaNInA virodhI' evo karavAmAM Avato AkSepa kyAMthI satyAMzavALo paNa hoya ? jeo zAstrakAra maharSioe kahelAM - " nAragorA" "paheluM jJAna ne pachI kiyA, nahi koI jJAna samAna re" "jJAna - kriyAo mokSaH " "jJAnI je karmano kSaya kSaNa mAtramAM kare, te karmano kSaya karavAne ajJAnI pUrva koDa varSa lagI mathe toya kSaya na thAya." "sapana-jJAna-nniji mokSanA " graMtha ane graMthakAra 39 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevAM suvAkyonA pratipAdanamAM anekAneka pravacano ApIne mtane sajJAna meLavavAnI punaH punaH preraNA karatA hoya, te pU. pravacanakAra mahAtmAne keLavaNInA virodhI jJAvavA, emAM sivAya ajJAna bIjuM kAMI ja nathI. paraMtu Aje to e dharmadrohIo potAnI dareka pravRttine dharmapravRtti tarIke ja poSavA icche che ane bhadra jyatAnA dharmapremano lAbha laI potAnI durlAlasAne poSavA mathe che. teo artha ane kAmanI rasikatAne vadhAranArI keLavaNIne paNa "samyajJAnanuM upanAma ApavA mAge che ane e rIte bhayaMkara jherane amRtanA upanAme khapAvavA cAhe che. paudgalika padArthonA mamatvane keLavatI keLavaNIne koI jasamyajJAna" kahI zake nahi, kAraNake, jJAnI puruSoe jJAnasya OM viratiH' jJAnanuM phaLa virati hoI zake temaja"sA vidyA yA vimupve" "te javidhA kahevAya ke je muktine mATe thAya AvAM kathana dvArA "samyajJAna kone kahevAya te darzAvyuM che. AthI ja viratine nahi pedA karanAra jJAnane ajJAna tarIke varNavyuM che. bAkI samyajJAna ane mithyAzAnanI parIkSA eka rIte thAya ke - je jJAnaprAptithI viratinI bhAvanA pedA thAya te samyajJAna ane je jJAnaprAptithI sAMsArika vAsanAo me te mithyAjJAna, mithyAjJAnanA yoge manuSyanI mAnavatA parAya che, jyAre samajJAnanA yoge enI prabhutA vikase che. pU. pravacanakAra mahAtmAzrIne 'baLa'nA, "vidyAnA ke vijJAnanA virodhI tarIke cItaranArAone teozrInA ja zabdo samarpavA ThIka che. A rahyA che : "ame baLanA, vidyAnA ke vijJAnanA virodhI nathI. paNa vighAnA, vijJAnanA, unnatanA ke baLanA nAme, manuSyane manuSya maTADI rAkSasa banAvAtA hoya, to enA ame kaTTara virodhI chIe. je vidyA, je vijJAna ane je baLa prabhunA mArgathI AtmAne parAkkha banAve, te vidyAne, vijJAnane ke baLane vakhANavA ame haragija taiyAra nathI. je vijJAna, je vidyA ane je baLa pApabhIru banAvavAne badale pApamAM rakta banAve, AraMbha-samAraMbhamAM thaI jatI kaMpArIne rokI nAMkhe, vItarAganA vacana uparanI zraddhAne naSTa-bhraSTa karI nAMkhe ane AtmAne tyAga dharma tarapha vaLato aTakAvI saMsAranA rAgamAM mahAlato banAve, e vidyA, vijJAna ke baLa jarUrI ke hitakara che, ema to amArAthI 40 graMtha ane graMthakAra Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadI ja nahi kahevAya. je vidyA ane vijJAna satya sAMbhaLavA jeTalA sahanazIla paNa na banAvI zake ane mAtra potAnA ja kalpita vicAronA pUjArI banAvI, satyanI sAme kalyANanA mArganI sAme baLavAkhora banAve, ene vidyA ke vijJAna tarIke kema ja oLakhI zakAya ? bAkI tame nirbaLa thAo - DhIlADhapha thAo evuM koI icche kharuM ? tame vidyA na bhaNatAM mUrkhA raho ema ame icchIe ? tamane duHkhI jovAno amAro IrAdo hoya ? tamane duHkhI jovA icchanAra bhagavAnazrI mahAvIranA zAsanamAM rahevAne lAyaka nathI. tamane sukhI, vidyAvAn, kaLAvAn jovA icchIe, paNa kaI rIte ? prabhunA mArgamAM rahIne, paNa ayogya mArge nahi." parama zAsana prabhAvaka : A rIte dharmadrohIo dvArA pU. pravacanakAra mahAtmAzrI upara karAtA AkSepo keTalA asatyapUrNa, keTalA dharmadveSabharyA ane keTalA durbuddhithI bharelA che, te ApaNe vicArI gayA. A badhA uparathI eka tAravaNI avazyameva nIkaLe che ke - "pU. pravacanakAra mahAtmA eka 'mahAn zAsana prabhAvaka' che." zAsana prabhAvaka te ja thaI zake ke, je potAne maLelI sAmagrIno upayoga kevaLa zAsana pracAraNArthe kare che. A. pU. pravacanakAra mahAtmAzrIe to potAnuM sAruM ya jIvana zAsanane caraNe samarpI daIne, potAnI Ijjano bhoga ApIne, potAnI prabhAbharI vyAkhyAnazaktino jnatAmAM jaina zAsananI pavitra mAnyatAonA pracArArthe upayoga karIne ane dharmavirodhIonA anekavidha viplavone hasate mukhe vadhAvI laIne, 'sahanazIlatA'ne 'makkamatA' pUrvaka Adarela puNyakAryanI pUrNAhuti mATe je 'hemata' uThAvI che ane uThAvye ja jAya che, e jotAM 'zAsana sevA'mAM jarakta e mahAtmA AjanI sadInA parama zAsana prabhAvaka che, ema kahyA vinA cAle tema nathI. jaina gatamAM eozrIe je jIvaMta vRtti keLavI che, te jevI tevI nathI. ApaNe teozrIne sAMbhaLatA hoIe tyAre ApaNane lAge ke - emanA rome romamAM zAsana sevAnI bhAvanA ThAMsIne bharelI che. eozrInI dinacaryA paNa khare ja AzcaryakArI che. savAranA cArathI rAtanA agIyAra sudhI dharmakriyAonuM sevana, vyAkhyAnadAna, zaMkAnivAraNa, paThana-pAThana vagere kAryo, teo pramAdarahita banI karye ja jAya che : nathI kaMTALo anubhavatA ke nathI emane thAka lAgato. AvA eka puNya puruSanA paricaya mATe to jeTaluM lakhAya teTaluM thoDuM graMtha ane graMthakAra 41 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja gaNAya ane eozrInI jANa ApavA mATe jo dhArIe to graMthonA graMtho paNa bharI zakAya. vaMdana e zAsana prabhAvaka mahAtmAne ! mahAna sAhityakAra : A pU. pravacanakAra mahAtmA jema eka parama dhArmika puruSa tarIke amara banyA che, te ja rIte teozrI bhAvikALamAM eka mahAnuM sAhityakAra tarIke paNa prajAmAnasamAM jIvatA rahevAnA che. teozrInAM pravacanonA dara aThavADIye mAtra traNa ja pharamAM prasiddha thAya che, jyAre dara aThavADIye teozrInAM pravacanonuM pramANa dasathI paMdara pharamAM jeTaluM thAya che. vadhumAM teozrI dvArA thatuM sAhityanuM sarjana jema suviziSTa che. tema cetanatAbharyuM paNa che. AjanuM laukika sAhitya jyAre mtanI artha-kAmanI nAzaka tRSNAne vadhArI rahyuM che, AjanuM sAmAjika sAhitya jyAre dharma sAme viplavavRtti keLavI rahyuM che, AjanuM rAkkIya sAhitya jyAre baLavAkhora mAnasanuM ghaDatara karI rahyuM che. tyAre A sAhitya kevaLa dharmavRtti-sAttvika vRtti ja keLavI rahyuM che. eka paNa durguNanA Agamanano bhaya nahi ane kevaLa sadguNa keLavavAnI saMbhAvanA ane jema A sAhitya vartamAnamAM lokanI durbhAvanAne bhedanAra nIvaDyuM che. temaja bhaviSyane mATe paNa te prajAnA mAnasamAM sadabhAvanAnAM aMkurA pedA karavAmAM mukhya bhAge raheze, ema koI paNa kahI zake tema che. eTale bhaviSyanI prajA paNa A pU. pravacanakAra mahAtmAnI jhaNI ja raheze ane eozrInI mahAna sAhityakAra tarIkenI gaNanA ItihAsane pAne suvarNAkSare noMdhAze. amaratAnA upAsako emanI ziSTa pravRtti dvArA kaI rIte vinA icchAe paNa amara bane che, e samajavA mATe A pU. pravacanakAra mahAtmAnuM jIvana kadAca AdarzarUpa lekhAya. graMtha paricaya : jaina zAstrakAroe kALanI gaNanAmAM "avasarpiNI kALa ane 'utsapiNI kALa, ema be mahAna yuga darzAvelA che. avasarpiNInA cha ArA ane utsarpiNInA che ArA avasarpiNInA ArAo vakhate zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzamAM divase divase hAsa thato jAya ane utsarpiNImAM vRddhi thatI jAya. dareka utsarpiNIne avasarpiNImAM covIza covIza zrI tIrthaMkara devo thAya che ke, jeo duSkara cAritra svIkArI, kevaLajJAnanI prApti dvArA trikAladarzI banI. sarva vastuonA sarva paryAyone jANIne mtanA hitane mATe 427 graMtha ane graMthakAra Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazAsananI jaina zAsananI sthApanA karI, nivRttimArganuM pratipAdana kare che. sarva padArthonI prarUpaNA kare che ane mithyAmArganuM umUlana kare che. cAlu avasarpiNInA pAMcamA ArAmAM parama tIrthaMkaradeva zrImad mahAvIra vibhue sthApeluM zrI vIra zAsana Aje pravartI rahyuM che. zrI tIrthaMkaradevanA paTTaziSyo zrI gaNadhara bhagavAna kahevAya che ane teo pravrakni thayA bAda prabhune pUche che ke - "majAvaM ! kiM tatta?" - "prabho! tattva zuM? - tyAre prabhu e praznanA uttaramAM pharamAve che ke : "vaphA " - "utpanna thAya che." - AthI gaNadhara bhagavAna punarapi eno e prazna pUche che, tyAre prabhu pharamAve che keH vikhera vA" - nAza pAme che.' - A pachI gaNadharadeva trIjI vAra e ja prazna kare che, tyAre prabhu pharamAve che keH "yuvera vA" - sthira rahe che." ATalI tripadI uparathI zrI gaNadhara bhagavAna dvAdazAMgInI racanA kare che. e dvAdazAMgI paikInuM pahelAmAM paheluM aMgasUtra te "zrI AcArasaMga che. AnA mULa kahenAra zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra deva : tenI racanA karanAra prabhunA pAMcamAM gaNadhara zrI sudharmAsvAmIjI : niryuktinI racanA karanAra zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI ane tenI "zrI gaMdhahastioe racelA zastra pariNAvivaraNa uparathI TIkA racanAra zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA che. A graMthamAM caraNakaraNAnuyoganuM vivecana che. A graMthanA avalaMbana dvArA pU. pravacanakAra maharSie A graMthamAM prakAzita thatAM vyAkhyAno ApyAM che. zarUmAM TIkAkAra maharSie maMgalAcaraNa rUpe karelI tIrthanI stutinA vivecana dvArA tIrtha kone kahevAya, te kevuM che ane tene sevanAra kaI rIte seve, e pU. pravacanakAra mahAtmAe samajAvela che. A pachI zAstronA rahasyane kladIthI samajAya te mATe teozrIe vacce ja zrI jayavIyarAya sUtra upADyuM che ane temAM roja sAdhu ane zrAvaka dvArA prabhu pAse karAtI mAgaNIono rahasyamaya ukta darzAvyo che. A pachI maMgalAcaraNa bAda TIkAkAra maharSie karela abhidheya, saMbaMdha ane prayojyanuM kathana paNa keTalI bodhakatAbharyuM che e graMtha ane graMthakAra 43. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzAvyuM che ane ema A graMtha (graMthanA prathama bhAga) samApta thAya che. vacce vacce teozrIe vartamAna vAtAvaraNane sparzIne paNa vivecana karela che. temaja keTalAMka Adarza jIvana caritranA prasaMgo rajU karela che. A badhAnI mahattA ! to vAcaka vAMcavAthI ja samajI zake. racanA prasaMge : A vyAkhyAno teo zrImade potAnA paramagurudeva tathA pU. gurudeva sAthe muMbaIlAlabAgamAM vi. saM. 1985nA karela cAturmAsa daramyAna apAyAM che. muMbaImAM A pU. pravacanakAra mahAtmAnAM vyAkhyAnoe navacetanA pragaTAvI hatI ane dharmadrohIonA unmAdabharyA ATalA prayatno chatAM, pravRttimaya muMbaI nagarImAM roja be hajArathI vadhu saMkhyAmAM zrotAgaNa A pravacano prasaMge hAjarI Apato. bAkI te vakhatanA muMbaInA vAtAvaraNanI jhAMkhI to "jaina pravacana, bhAga-pahelo" nAmanA graMthamAM karAvAyela hoIne ane jjatA ethI paricita hoIne, te saMbaMdhI vizeSa ullekha atre teTalo mahatvano nathI. 'zrI AcArAMga-dhUtAdhyayana'nAM A mAtra 22 vyAkhyAno ja che, jyAre enI pUrI saMkhyA to lagabhaga pAMcaso jeTalI hovAnuM saMbhave che. aMtima H graMtha ane graMthakArano paricaya jo ke sAmAnya dRSTie khUba lAMbo thaI jvA pAmyo che, paraMtu AmAM to mAtra vastu nirdeza ja che ane te Avazyaka ja hato. zakya che ke - pAThako ane jijJAsuo mATe A vadhu rasaprada nIvaDaze. bAkI vAcakazekhara zrI umAsvAti mahArAjA pharamAve che ke - 'zrotAne lAbha thAo kiMvA nahi, paraMtu zubhAzayavALA vaktAne to lAbha thAya ja che' - te ja rIte lakhanArane to enuM suphta maLI ja gayuM che ane enI icchA paNa e jache ke - vAMcanAra paNa evuM ja suphta icche H evI kAryavAhI ane evI zubhecchAmAM to ekAMte kalyANa samAyeluM che, kAraNa ke - tenI utpatti sarvotkRSTa bhAvanAmAMthI thAya che ane te bhAvanA che - "savi jIva karuM zAsanarasI" ('vIrazAsana' kAryAlaya taraphathI prakAzita "zrI AcArAMga-dhRtAdhyayana" pustakamAMthI) 44 graMtha ane graMthakAra Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtra-dhUtAdhyayananAM vyAkhyAno bhAga-3 prAstAvikam bIjA bhAgamAM mukhyatve maMgaLAcaraNanA zlokonA AdhAre aneka viSayo upara prakAza pAtharI pUjya pravacanakArazrIjIe A bhAgamAM zrI AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA prathama adhyayananA pahelA sUtranI vivecanAno prAraMbha karyo che. sUrya je mAusaMte' - nA maMgala nAdapUrvaka parama vinIta sva-ziSyottama zrI bUsvAmIne gaNadhara bhagavAnazrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA te vANI saMbhaLAvI rahyA che ke, je teo zrImade paramatAraka parahitaikavatsala paramAtmAzrI mahAvIra devanA caraNonI sevA karatAM karatAM teozrIjInA zrI mukhe sAMbhaLelI. A bhAganAM zarUnAM traNa pravacanamAM e mULa sUtradhAre dhyeyanI zuddhi, niyamapAlananI daDhatA, Indriyavijaya, sAdhunA AzIrvAdano prakAra, caDelAne ja raheto paDavAno bhaya, viSayakaSAyanAM baMdhano ane gurunI pharaja temaja zAsananA aMgomAM lAgelA saDAne dUra karavo anivArya : jevA viSayonuM skuTa vivaraNa karyuM che. tyArabAdanAM traNa pravacanomAM bhagavAne AcAra (AcArAMga) kyAre kahyuM ?" e praznanI vizad carcA karatAM dharmanA prabhAve svayaM maLatAM sukho ane temAM jIvane maLatI virakti ane mAMgIne meLavelAM sukhamAM thatI jIvanI rati AdinuM varNana karyuM che. emAM zAsananI maryAdAo temaja jJAnanA svarUpanI pIchANa paNa karAvI che. sAtamAM pravacanamAM zastra parijJA adhyayananuM pratipAdana karI vartamAna zikSaNa zailI para barA prahAra karAyA che. AThamAmAM e ja adhyayananA vibhinna uddezAomAM karAyelI vAtone temaja bIjA lokavijaya adhyayana ane trIjA zItoSNIya adhyayanamAM kahevAyela vAto suMdara rIte rajU karI che. emAM duniyAdArI sAthe sAdhuno saMbaMdha, rASTradharma zuM ?, zarIranI rakSA ke sevA ? RSabhadeva prabhue rASTradharma kema na kahyo ? jevA viSayo chaNyA che. navamA pravacanamAM vRttinA AdhAre jaina zAsananA pAyArUpa samyavanI vAta karI trIjAcothA adhyayanano saMbaMdha batAvyo che. tyAra pachInA pravacanamAM kyAM kyAM adhyayano kayAM kayAM tattavonAM pratipAdanane kare che te paNa jaNAvyuM che. agyAramA pravacanamAM cothA samyakta adhyayananA AdhAre darzanapUrvakanA jJAnanI ja kiMmata che, ema batAvI bAramAmAM pAMcamA lokasAra adhyayananA vivaraNa rUpa lokamAM sArabhUta vastuo kaI kaI che, te jaNAvatAM AzApUrvakanA tapanuM mahattva, AbhA saMzodhakonI hIna manodazA Adi bAbato carcA chellAM pravacanamAM "zrutanuM avalaMbana e ja AdhAra' e viSayane vistArathI sparyuM che. A bhAgamAM saLaMga-38 thI 50 ema kula-13 pravacano levAyAM che. AcArAMga graMtha ane pravacanakArazrInI suMdaratama paricaya karAvatI 'graMtha ane graMthakAra" nAme vistRta prastAvanA paNa A ja bhAgamAM apAI che. prAstAvikama 45 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 46 1 - 38 2 - 37 AcArAMgasUtramAM (dhRtAdhyayananAM) vyAkhyAno bhAga trIjo pravacana kramadarzana pravacana viSaya graMtha ane graMthakAra sadAcAranuM mahattva samajo ! caDanArane caDavA do, pADo nahi ! 3 - 40 e saDAne dUra karo ! 4 - 41 Agamano sAra zuM ? 5 - 42 zrI jaina zAsananI ujjvaLa maryAdAo 6 - 43 samyajJAna ane mithyAjJAna vacceno bheda 7 - 44 zikSaNano hetu zo ? 8 - 45 badhuM ja cha-kAya jIvonI rakSA mATe 9 - 46 jaina zAsanano pAyo samyaktva 10 - 47 11 - 48 12 - 49 samyagdarzana eTale aMkuza 13 - 50 zrutanuM avalaMbana e ja eka AdhAra susAdhunI siMhanAda samI zuddha prarUpaNA darzananA udyotathI jJAnano udyota pRSTha ma 1 1 ? na ra 7 339985 56 90 105 125 144 162 177 194 saLaMga pRSTha ma 529 545 559 573 588 604 618 633 653 672 690 705 722 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI muMbaI muMbaI AghANa thaMbha sanmArga prakAzananA zubhakAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArasthaMbha bananArA puNyavAnonI zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla muMbaI 2. hasamukhalAla cunilAla modI muMbaI 3. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha 4. mANekalAla moholAla jhaverI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla surata 6. bhorolatIrtha nivAsI voharA jevatalAla svarUpacaMda amadAvAda 7. zAha premacaMda IzvaralAla 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha. virendrabhAI (sAInTIphIka leba)amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI muMbaI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa ha. zAha dinezabhAI je. muMbaI 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra muMbaI 12. zAha bhAIlAla vardhIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. navasArI 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI surata 14. zAha dalapatabhAI kakalabhAI (pIlucAvALA) surata 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla surata 16. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra uMbarI 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI pATaNa hastagiri pratiSThA smRti nimitte 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda muMbaI 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA muMbaI 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA muMbaI 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda muMbaI 22. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA muMbaI 23. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI navasArI 24. suzIlAbena pratApabhAI dalAla pATaNa, 25. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI amadAvAda 23. zAha jayaMtilAla AtmArAma amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI muMbaI 28. zrImatI savitAbena maphatalAla vArIyA ha. kIrtibhAI maphatalAla vArIyA muMbaI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahathoDI sanmArga prakAzananA zubhakAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali. 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI muMbaI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha surata 3. ramaNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha surata 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI muMbaI 5. zrImatI nirmaLAbena hiMmatalAla dozI ha. zrI bharatabhAI hiMmatalAla dozI muMbaI 6. zrI kezavalAla dalapatalAla jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI muMbaI 7. zrI maNIlAla nIhAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha muMbaI 8. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA bhAMDotarA temanA dharmapatnI pArUlabahena mULacaMdajI parivAra 9. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda muMbaI 10. zAha pArUbahena mayAcaMda varaghAjI jetAvADA 11. zAha maNIlAla haragovanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI surata 12. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI muMbaI 13. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA surata 14. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA muMbaI 15. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI muMbaI 16. zAha mANekalAla nAnacaMda muMbaI 17. zAha mayAcaMda mulakacaMda parivAra muMbaI 18. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnA DIsAvALA) 19. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA muMbaI 20, vIracaMda punamacaMdajI dalAjI (bApalAvALA). ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena 21. a.sau. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha AlavADA 22. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA AdhoI-kaccha 23. sva. rasIkalAla cimanalAla jhaverI ha: abhayabhAI muMbaI 24. zAha maphatalAla jezIMgabhAI : bharatabhAI navasArI 25. vINAbena dhIrajalAla kapAsI muMbaI 23. zrImatI AzAbena kIrITabhAI zAha muMbaI muMbaI muMbaI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1H sadAcAranuM mahattva samajo ! 38 >> jJAna bhaNyo paNa saravaiye zuM ? zrI vastupALa vagere prabhAvaka zAthI banyA? che thoDI paNa kriyA dhyeyazuddhipUrvaka karo ! - samyapha ane mithyA pravRttimAM nidAna samajo : * cAritrahIna jJAnI sadgatino bhAgIdAra nathI! 0 yogyatA mujaba ja vastu pariName : * zrI kumArapALa mahArAjAnuM daDha niyamIpaNuM ! * bhalAnI bhAvanAe kaTu paNa kahevAya : jiteMdriyatAno pragaTa prabhAva : viSaya : dhodhazakti, jJAna ane kriyA baMnenI AvazyakatA, niyama jALavavAnI anivAryatA, jitendriyatA svapararakSaka. anuyoganI AvazyakatA ane mukhya anuyoga to caraNakaraNa ja e vAta pharIthI pIThikArUpe samajAvI A pravacanamAM pUjyapAde jJAna bhaNyA bAda paNa beyanI zuddhi na thAya ane dhyeyane AMbavA mATe jarUrI puruSArtha na thAya tenuM jJAna bhArabhUta ja che e vAta sarasa rIte samajAvI che. kumArapALa mahArAje niyama jALavavA mATe sAmAyikamAM maMkoDAnI karelI rakSAno temaja pharI lagna na karavAno prasaMga, vastupALa tejapALano yuddhamAM paNa prathama prahAra na karavAno prasaMga varNavyo che. eka ja pravRtti sArAne sArI rIte ane nabaLAne nabaLI rIte pariName emAM doSa vastuno nathI paNa dRSTina che, e vAtamAM prabhu mahAvIra devane saMgame karelo upasarga ane kAlasaukarika kasAInI aMtima kSaNo paNa varNavI. chevaTe sva-paranI rakSA mATe modInAM patnIe rAjAne pratibodha kaI rIte pamADyo te vAta sAthe pravacana pUrNa karavAmAM AvyuM che. muvAkyAtRd * je jJAnanA yoge AtmA caraNakaraNAnuyogathI pAcho haThe te jJAna paNa samyapha nathI ane evuM jJAna ApatuM zAstra paNa samyapha nathI. * uttama sAdhanA karavI hoya, tyAM vAta paNa sAravALI ja hovI joIe. sAra vinAnI vAta karanArA ane sAMbhaLanArA ajJAnI che. * dhyeyapUrvaka thatI ghoDI kriyAthI paNa anupama lAbha maLe ane pariNAme sAdhyanI siddhi thAya. * dharma vinAnuM zarIra, dharmakriyAmAM rata nahi evuM zarIra AtmAne DubADanAra che. * jJAna kaMI pakaDI rAkhe ? bacAve to kriyA ja. jJAna to dizA batAve, paNa cAlavAno amala to kriyA kare. * kevaLa jJAnavAdI ke koro kriyAvAdI nakAmo, je ubhayane mAne tenuM kAma thAya. * eka eka dharmakriyA karatI vakhate, duniyAnA padArtho parathI prema chUTavo joIe ane ahIM sadbhAva thavo joIe, tenuM ja nAma samyakatva. * dharmakriyA karanAranuM aMtara duniyAthI juduM ja hoya. * prANImAtranA zira upara aMkuza hovo ja joIe. aMkuza vinAnA mAnavI e vastutaH mAnavI nathI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1H sadAyAranuM mahattva samajo ! jJAna bhaNyo paNa saravaiye zuM? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI pharamAvI gayA ke jyAM sudhI zrI arihaMtadevanA vacanano upadeza na maLe, tyAM sudhI sAco viveka jAgato nathI. sAco viveka jAge nahi, tyAM sudhI heya ane upAdeya padArthanuM vAstavika jJAna thAya nahi. e heya ane upAdeya padArthanuM vAstavika jJAna thAya nahi, tyAM sudhI rAga, dveSa ane moha ghaTe nahi. e tripuTI ghaTe nahi tyAM sudhI duHkha dUra thAya nahi ane sukhanI bhAvanA phaLe nahi. mATe duHkhane dUra karavA tathA icchita sukhane meLavavA mATe, zrI arihaMtadevanA vacanano anuyoga karavo joIe. anuyoga karanAre zrI arihaMtadevanA ja vacanano anuyoga karavo joIe ane sAMbhaLanAre te ja sAMbhaLavo joIe, kAraNa ke AtmAno udaya enA vinA nathI, uddhAra enAthI ja che. e ja anuyoga evo che, ke jenAthI AtmA sAco viveka pedA karI zake ane te viveka vaDe heya ane zeya tathA upAdeyanuM svarUpa samajI zake. heya, breya ane upAdeyanuM svarUpa samajAyuM ke tarata ja rAga, dveSa ane moha pAtaLA paDe. e pAtaLA paDyA ke du:kha ApoApa jAya ane sukha cAlyuM Ave. sIdhesIdhuM cAlyuM Ave, levA na javuM paDe. e anuyoga na thAya, tyAM sudhI duHkha to che ja. emAM bIjuM duHkha umerAtuM jAya ane sukha cheTe cheTe jatuM jAya. zrI arihaMtadevanAM vacanane cAra vibhAgamAM vaheMcyAM che. e cAre vibhAgamAM cotho "caraNakaraNAnuyoga mukhya che. enA vinA eTale ke enI prApti ke ruci vinA, prathamanA traNe anuyogo niSphaLa che. enI prApti ke ruci vinAnuM jJAna, phaLa vinAnuM thaI jAya che. vAta paNa kharI che ke jenA mATe che, tenAthI tenI prApti na thAya to kahevuM ja paDe ke te niSphaLa gayuM ! AthI spaSTa che ke zrI jinapraNIta "dharmakathAnuyoga, gaNitAnuyoga tathA dravyAnuyoganuM pravacana karanArAothI paNa caraNakaraNAnuyogane Avo na ja karAya. e to sAthe ne sAthe ja rahevo joIe." Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 531 -1 : sadAcAranuM mahattva samajo ! - 38 - dharmakathAo sAMbhaLavI, padArthonI gaNatarI jANavI, dravyamAtranuM svarUpa samajavuM' e vagerenuM dhyeya zuM ? e badhuM zA mATe ? kahevuM ja joIe ke caraNa mATe ! to pachI tene kema ja dUra karI zakAya ? koI kahe ke "paradeza jaI Avyo, bahu mahenata karI, roja dukAne bAra-bAra kalAka besato hato.' paNa ene pUchIe ke "pariNAma zuM ? e kahe ke "gumAvI Avyo', to tamArA taraphathI paNa zuM kahevAya ? e ja ke "mahenata dhULamAM gaI. mahenata game teTalI karo, paNa saravaiye zuM ? khADo hoya to e mahenata zA kAmanI ? tema traNe anuyogonA abhyAsanuM saravaiyAnuM pariNAma zuM? caraNakaraNAnuyoga na Ave, agara tenA pratye aruci thAya, to "traNe anuyogo niSphaLa ja gayA" ema kahevuM paDe, emAM Azcarya zuM? caraNanI prAptimAM zreya nahi mAnanArA AtmAo mATe "dharmakathAnuyoga' Adi traNe anuyogo suMdara ane anupama chatAM, niSphaLa banI jAya che. evA AtmAo potA mATe ane potAnA anuyAyI varga mATe samyajJAnane mithyAjJAna ane samyakazAstrane mithyAzAstra tarIke banAvI le che. e paNa satya ja che ke je jJAnanA yoge AtmA caraNakaraNAnuyogathI pAcho haThe, arucivALo thAya, te jJAna paNa samyagu nathI ane evuM jJAna ApatuM zAstra paNa samyapha nathI. sAco upakArI paNa te ja, ke je svaparanA AtmAne caraNakaraNAnuyogamAM joDe, je AtmAo kama tAkAtanA yoge na joDAI zake tevA hoya, tevAone tenA rasiyA banAve, kAraNa ke tenA yoge ja A AtmAno saMsArathI uddhAra che. traNe anuyogonI saphaLatA tenA ja upara avalaMbe che. mATe te dRSTi bahAra na ja thavo joIe. thoDI paNa kriyA dhyeyazuddhipUrvaka kare! bAkI vAto to bhATacAraNo paNa kyAM nathI karatA ? ujAgarAvALAne paNa UMgha na Ave evI vAto kare che. AkhI rAtanI rAta vAta calAve ane sAMbhaLanAra sAMbhaLe, evI enAmAM kaLA hoya che, paNa ene dharmakathA kahevAya ? nahi ja, kAraNa ke enuM aMtima zuM? hA-hA, hI-hI, hasavAnuM ane gammata karavAnuM. ene dharmakathA kema kahevAya ? e to vastu vinAnI vAta kahevAya. evI vAto kare koNa ane sAMbhaLe koNa ? kahevuM ja paDe ke navarA hoya che. dukAne paNa kaI vAta karo ? dukAna upara gaMjIpo khelo kharA? nahi ja. kema ke khelo to peDhInI AbarU jAya. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 538 dukAne to hAMsI paNa na hoya, kAraNa ke ethI to peDhInuM vajana ghaTe. eTale peDhI upara to bhAvatAlanI ane mAlanI ja vAto hoya. vepAranI ja vAto hoya tyAM hAMsI-ThaThThA na ja hoya. mitrane paNa kahI devuM paDe ke, bhAI ! ADIavaLI vAto mATe ghera Avaje . ghare paNa dIvAnakhAnAmAM nahi; enAM to sthAna ja judAM, kAraNa ke emAM AbarU nathI. AthI spaSTa che ke uttama sAdhanA karavI hoya, tyAM vAta paNa sAravALI ja hovI joIe. sAra vinAnI vAta karanArA ane sAMbhaLanArA ajJAnI che, paNa jJAnI nathI. traNe anuyogono sAra caraNakaraNAnuyoga che. mATe enuM kadI ja vismaraNa na thavuM joIe. jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSanI korI vAto kAMI mokSamAM na laI jAya. vidvAnamAM khapavA ke prasiddhimAM AvavA mATe tattvanI vAto karavAnI nathI! tattvanI vAto to "caraNakaraNAnuyoga" tarapha saMpUrNapaNe jhUkavA ane jhukAvavAnuM sAmarthya keLavavA mATe ja karavAnI che. "cAre anuyogomAM "caraNakaraNAnuyoga mukhya che, ane e meLavavA mATe ja prathamanA traNa anuyogo sevavAnA che." ATalI vAta jo barAbara samajAI jAya : to tarata ja AtmAnI badhI dazA palaTAI jAya : paNa e tarapha jhoka namavo joIe. atyAre to eka ja vAta che ke "vAto badhI karo, paNa dhyeyane sparze ja nahi. sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, dAna, zIla tapa, e badhuM karavAnuM kaho, paNa zAne mATe, e paMcAtamAM na Utaro!! enuM kAraNa e ja che ke e Ave eTale duniyA taraphano rasa UtarI jAya che. "zrAvakane sevA, pUjA, guruvaMdana, vyAkhyAna zravaNanuM kaho, paNa zAne mATe e na kaho." Ama kahevAnuM kAraNa e ja che ke "zAne mATe ?' e samajAyuM, eTale duniyAno raMga choDavo paDe che ane ahIM raMga joDavo paDe che. paNa huM kahuM chuM ke kriyA badhI karo, paNa e vinA eTale ke jyAM sudhI duniyAno raMga chUTe nahi ane AcaraNano raMga AtmAne lAge nahi tyAM sudhI badhuM dhULa upara lIMpaNa jevuM che. sabhA : kriyA taddana niSphaLa? nA, niSphaLa evuM nahi. phaLa mAnyuM. phaLano inkAra nathI. paNa pachI zuM? mAno ke TheTha nava raiveyaka sudhI pahoMcADyA, pachI zuM? cAlanAro cAle te game Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : sadAcAranuM mahattva samajo ! - 38 tyAM jAya to kharo ja, koI paNa gAme ke jhUMpaDe jaIne bhaTakAya to kharo ja, paNa jyAM javuM hoya tyAM na javAya to zuM ? javuM hoya pUrva dizAnA gAmamAM ne javAya sAmenI dizAnA gAmamAM, to thAya zuM ? nukasAnabharI niSphaLatA ke bIjuM kAMI ? e ja. e to duniyAnI sAdhanAnI kriyA che. jo e paNa niSphaLa na javA devAya ane nukasAna UbhuM na thavA devAya, to dharmakriyA kema tevI rIte niSphaLa javA devAya ? evI kriyAnuM phaLa to maLyuM paNa pariNAma zuM ? evI kriyAnA yoge paNa amuka maLaze to kharuM ja, paNa te dhyeya ane dhyeya taraphanA prema vinAnI hovAthI je meLavavAnuM che, tenAthI cheTA javAze. e ja phaLamAM besI rahevuM hoya, to kaMI phaLano inkAra nathI : paNa kahuM chuM ke AvI bhAvanAne laIne ja dhyeya upara dhyAna apAtuM nathI. 'kriyAnuM phaLa kaMIka to maLazene !' Ama manamAM hoya che, paNa e kAmanuM zuM ? maLyuM ane dhakko mArIne gayuM, emAM vadhyuM zuM ? dhyeyapUrvaka yatI thoDI kriyAthI paNa anupama lAbha maLe ane pariNAme sAdhyanI siddhi thAya. yAritrahIna jJAnI sadgatino bhAgIdAra nathI ! 533 zrI nAgaketune pUjana karatAM puSpamAMthI nAno sarpa nIkaLyo ane Dasyo. paNa e calAyamAna na thayA. zAthI ? emaNe nakkI karyuM hatuM ke zarIra mAruM nathI ane choDavAnuM to che ja. mamatA choDelI hatI. Avo prasaMga Ave tyAre ArIranA mohanI khAtara dharmane choDavAmAM DahApaNa nathI. zarIra AtmAne upakArI che ema nathI, paNa jo AvI kriyAmAM rata rahe to zarIra paNa upakAranuM sAdhana che. zarIra khAtara dharmane pheMkI devA icche, e to zarIrano rasiyo kahevAya. dharma vinAnuM zarIra, dharmakriyAmAM rata nahi evuM zarIra, AtmAne bADanAra che. kevaLajJAna thAya kyAre ? dhyeyazuddhi hoya to ! pa zrI nAgaketune tyAM ja kevaLajJAna thayuM. AthI kahuM chuM ke zarIra mAruM nathI bane te choDavAnuM che, e dhyAna dharmImAtrane hovuM joIe. je AvA dhyeyavALo ze, te aNIne vakhate dharmano nAza nahi thavA de. A dhyeya na hoya to e kaI khate uttama vastuno nAza kare e kahevAya nahi. zarIra paheluM ke dharma ? dharmanuM sAdhana zarIra e ThIka, paNa zarIra dharmathI raheluM che, ema to na ja manAya. dharmanuM sAdhana zarIra kharuM, paNa paheluM zuM ? nAnIe to za2I2ne dharmanuM sAdhana kahyuM, paNa AjanA e za2I2sevakoe to mene dharmathI paNa paheluM mAnyuM ane manAvavA mAMDyuM che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 jJAnIe to kahyuM ke vivekapUrvaka zarIrane gumAvIne paNa dharmane sevavo. paNa dharmane gumAvIne zarIrane sevavAnI manaHkAmanAo na karavI. Aje to ema kahevAmAM Ave che ke cheka na jAo, ane zrI jinezvaradevanI AjJA cheka sudhInuM dhyeya jovAnI che, eTale e AjanAo sAthe meLa maLe zI rIte ? A to kahe che ke amAre to duniyAnA raMgamAM paNa rahevuM ane ahIMnA paNa raMgamAM rahevuM, dahIMmAM paNa ane dUdhamAM paNa ! zAstra kahe che ke duniyA na ja chUTe ane rahevuM ja paDe, to nAmanA raho ane ahIM kAmanA raho ! A to kahe che ke dhArmika kriyAmAM nAmanA ane duniyAmAM kAmanA rahIe. A meLa kAM maLe ? taddana UlaTuM hoya tyAM zuM thAya ? 7 zAstra kahe che ke game tevI sArI kriyA paNa jo dhyeya vinAnI hoya, to nizAna vinAnA bANa jevI che. dhAreluM nizAna tAkI na zake evuM bANa pheMkanAra dhanurdhara zAno ? kriyA thoDI hoya, paNa dhyeyathI bharelI hoya to kAma thAya. badhuM karo paNa muddAnI vAta Ave tyAM khaso to zuM thAya ? 534 jJAnIe dvAdazAMgI racI eno sAra zo ? caraNa (cAritra). zAstra kahe che ke caraNathI hIna jJAnI, jJAnano bhAgIdAra che, paNa sadgatino bhAgIdAra nathI. caudapUrvI mATe paNa pramAda kare to nigoda taiyAra che, saMsAramAM rUlavAnuM taiyAra che, jJAna kaMI pakaDI rAkhe ? bacAve to kriyA ja. jJAna to dizA batAve, paNa cAlavAno amala to kriyA kare. 'copATIno rasto jANuM chuM' ema koI kahe ane besI rahe paNa cAle nahi, to copATI Ave ? e ema kahe ke 'rasto jANuM chuM mATe UThuM nahi' to copATI Ave ? 'tAru' eTale game tevo taranAra paNa jo pANImAM paDyA bAda, hAthapaga na halAve to DUbI jAya. kinAre Ubhelo kahe ke 'hAthapaga halAva, nahi to DUbIza.' e jo ema kahe ke 'zA mATe halAvuM ? taravuM kema e jANuM chuM.' to kahevuM paDe ke 'e bevakUpha che.' tema zAstra kahe che ke 'kevaLa jJAnathI ja je mukti mAne che, te mithyAvAdI che, mithyAjJAnI che.' sabhA H kriyA e karma kharuM ke nahi ? UMdhI kriyA kare to karma. sIdhI kriyA kare to karmano nAza thAya. kevaLa jJAnavAdI ke koro kriyAvAdI nakAmo. je ubhayane mAne tenuM kAma thAya. 'jJAna ane kriyA' banne bhegAM maLaze, tyAre ja kAryasiddhi thaze. kriyA evI cIja che Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 535 - 1 : sadAcAranuM mahatva samajA ! - 38 ke sarvatra hovI joIe. jJAnaprAptinI pUrve paNa, jJAna meLavatAM paNa, ane pachI paNa kriyA hovI joIe, kAraNa ke tenA vinA kAryanI siddhi thatI ja nathI. zrI kumArapALa mahArAjAnuM daDhaniyamIpaNuM! muddo e che ke kriyA nizrAvALI hovI joIe. jJAnInI pAchaLa cAlavuM joIe, paNa A to na jJAnI, na jJAnInI nizrA, tyAM hAlata kaI thAya ? AgaLanA je je mahApuruSa zAsananI prabhAvanA karI zakatA hatA, enuM kAraNa e hatuM ke pAchaLanA badhA nizrAmAM hatA. eTalI dRSTie yogyatA jovAvI joIe, teTalI dRSTie nakkI kare ke "A yogya che, prabhumArgathI juduM kahenArA nathI." ATaluM nizcita thayA pachI to eka ja vAta ke "AjJA." kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA maLyA pachI, pUjyabhAva thayA pachI, mahArAjA zrI kumArapALane eka ja vAta ke "AjJA." gurudevanI anumati na hoya, tyAM je te na thAya. gurudevanI nizrAmAM rahevAthI to mahArAjA zrI kumArapALe dhArelI ArAdhanA karI. alpa samayamAM to evI anupama ArAdhanA karI ke enA yoge rAjA chatAM UMcAmAM UMcI hadanuM AtmakalyANa sAdhI gayA. enA yoge emane jAtajAtanAM vizeSaNo ApavAnuM bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijIne paNa mana thaI jatuM. 'paranArI - sahodara, paramAItuM ane vicAra catarmukha" AvAM AvAM aneka vizeSaNo ApyAM che, kAraNa ke divase divase nizrA evI vadhatI gaI ane rAjakArabhAra paNa evo anupama cAlyo ke na pUcho vAta. rAjA chatAM game tevA prasaMge paNa aMgIkRta karelA niyamanuM pAlana aNIzuddha karI zakatA hatA. potAnI "bhopaladevI" nAmanI paTTarANInA avasAna bAda, sAthIo vageree kahyuM ke dareka maMgalamaya kriyAmAM rANI joIe. sAmaMtoe, maMtrIoe punaH paraNavAno ghaNo Agraha karyo che. dalIlo paNa aneka karI. te chatAM paNa zrI kumArapALa mahArAjA makkama rahyA che, paraNyA nathI ane badhAne saMbhaLAvI dIdhuM ke rANI vinA na ja cAlatuM hoya, to "bhopaladevInI suvarNanI mUrti banAvo ane te te samaye mArI pAse mukAvo. zrI kumArapALa mahArAjAnuM jIvana to jarA tapAso ! kayuM bhogajIvana bhogavyuM ? emanI pacIsa varasanI ummarathI, rAjyanI prApti thaI tyAM sudhI to emane nAsabhAga karavI paDI. e nAsabhAgamAM sukhano anubhava kyAMthI ? gAdI maLyA bAda thoDA vakhata pachI rANI marI jAya che, paNa punaH pANigrahaNa nathI karatA. e aDhAra Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 dezanA mAlika mahArAjA paNa comAsAmAM sarvathA pAMca vigaIno tyAga karatA, vanaspati mAtrano tyAga karatA, niyamita ekAsaNuM karatA. aDhAra dezanA mAlika mATe A badhuM saheluM che, ema ? nahi ja. dharma pariNata thayA vinA e badhuM saheluM nathI ja lAgatuM. ATalo ATalo tyAga chatAM kAMI parAkrama ghaTI gayuM hatuM ? nahi ja. ATalI moTI uMmara bAda to e mahApuNyazALI AtmAe abhyAsa karyo, sArA kavi banyA, karmanA graMthonA viSayamAM paNa pravINa thayA. trikALapUjana, ubhaya TaMka Avazyaka, niyamita vyAkhyAnazravaNa, rAjakArabhAra calAvavo ane emAM abhyAsa karyo. bAdhA pahoMcI ? harakata AvI ? nahi ja. ane jIvana evuM jIvyA ke sAmaMta Adi badhA ja khuza rahetA. kharekhara, dharmapariNata AtmAonI dazA ja judI hoya che. . zrI vastupALa vagere prabhAvaka zAthI banyA ? samyagdaSTipaNuM AvyA bAda, dhyeyanI zuddhi to thavI ja joIe. ekeeka dharmakriyA karatI vakhate, duniyAnA padArtho parathI prema chUTavo joIe ane ahIM sadbhAva thavo joIe. tenuM ja nAma samyaktva. 536 zrI kumArapALa mahArAjA eka vakhata sAmAyikamAM hatA, tyAre page maMkoDo coMTyo : UkhaDe nahi. capputhI cAmaDI kApI ene Agho mUkaco, paNa ukhADyo nahi, maMkoDAne pIDA na thAya e ja hetu. 'yuddhamAM paMcendriya jIvono ghAta karanArA ApaNe, ene vaLI A maMkoDAbaMkoDAnI zI dayA ? evuM emane na thayuM. rAjakArabhArane aMge yuddha karavAM paDe, paNa ene e ka2NIya mAnatA ? nahi ja. vicAro ke maMkoDA jevA nAnA jaMtu pratye paNa dayA keTalI ? cAmaDI kApavI sahelI che, ema ? e hRdaya kayuM ? khUba vicAro ! AjanA lebhAguo vAto badhAnI kare ke 'kumArapALa Ama karatA hatA, vastupALa, tejapALa, vimaLa maMtrI vagere Ama karatA hatA' paNa 'kyAre, kema ane kevI rIte ?' e na samaje. AthI ja kahevuM paDe che ke dRSTAMtone UMdhI rIte na lyo. eka rAjAne saMdhi mATe kahevarAvatAM, e rAjAe ema kahevarAvyuM ke 'e bhAjIkhAu vANiyA zuM karavAnA hatA ?' vastupALa - tejapALa maMtrIoe lakhI mokalyuM ke, bhAjIkhAu kevA che, e jovuM hoya to 2NasaMgrAmamAM Avajo. saMgrAma thayo. maMtrIone A niyama che ke sAmA hathiyAra calAvyA pahelAM hathiyAra calAvavuM nahi. atyAre jIvana jokhamamAM che, saMgrAmabhUmi che, duzmana sAme che Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 537 - 1 : sadAcAranuM mahatva samajA ! - 38 - 9 baLazakti che, hAthamAM hathiyAra che pachI jhAlyuM rahevAya ? paNa niyamanI AdhInatA che ! pelo kSatriya rAjA kahe che ke "vANiyA para pahelo ghA karatAM zarama Ave che, mATe tame pahelo ghA karo.' maMtrI kahe che ke "rAjan ! ghA karo ane pachI anubhava lo ke vANiyA kevAka che. bAkI ema nA mAnazo ke AvezamAM AvI jaIne paNa huM pahelo ghA karuM. kadI pahelo ghA huM nahi karuM." vicAro ke pratijJAmAM dhIratA keTalI ? dharma to tyAM vase che. | niyama e ke "niraparAdhI trasa jIvane mAravAnI buddhie saMkalpapUrvaka mAruM nahi.' AvA niyamadhArI AtmAne aparAdhI pratye paNa bhUMDAnI bhAvanA to na ja hoya. gharabArI che, vyavahAramAM phaselo che, mATe aparAdhI pratye zAMti rAkhI zakato nathI, mATe pote chUTa rAkhI, paNa kaMI jJAnIe chUTa nathI ApI. Aje to aparAdha na hoya to paNa kalpI levAya che. aparAdhI upara paNa duSTa, eTale ke tenA ahitanI bhAvanA AvI ke samyakatva meluM thAya ane pariNAme kadAca cAlyuM paNa jAya. zrI vastupALa, tejapALa tathA zrI vimala maMtrInAM nAma to le, paNa emanI kAryavAhI na jue. ema tarata kahI de ke "e badhA yuddhamAM paNa vizArada hatA, to ame kema na thaIe ?' paNa e pahelo dharmane mAnatA ke A badhI dhamAcakaDIne, e na jue, ema kahI de ke "e maMtrI hatA mATe prabhAvanA karI." paNa e na vicAre ke "maMtrI to ghaNAye thayA che, badhAe kema na karI ? AmaNe ja kema karI ? zrI vastupALa Adie prabhAvanA karI, te e maMtrIpadane AdhIna hatA ethI ke dharmane svAdhIna hatA ethI ? e jANyuM che ? jo e na jANyuM hoya to jANI lo ke e to dharma jato hoya to maMtrI mudrA paNa pheMkI devAne taiyAra hatA. vyavahAramAM rahyA mATe teTalA pUratI maMtrI mudrAnI jarUra mAnatA, paNa enI khAtara dharmane javA devAnuM mAnatA nahotA. dRSTAMto lo to dharmakathA rUpe lo, paNa vikathArUpe na lo. pelA rAjAe bANa pheMkavuM, pachI vastupALa-tejapALa maMtrIoe yuddha karyuM ane e rAjAne bAMdhI potAnA rAjA pAse lAvyA. AvI sthitimAM niyamamAM sthira rahevAno guNa kyAre Ave ? dharmakriyAnA dhyeyane hRdayamAM sthApe to ! dharmIe zarIrane pArakuM to mAnavuM joIe ne ! zarIra choDavA jevuM ke rAkhavA jevuM ? choDavA jevuM nahi mAno, toye choDyA vinA cAle ema nathI. vaLagI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 538 rahezo toye javAnuM che, niyata samaye javAnuM che, game te samayamAM, game te sthAnamAM, game te saMyogomAM ho, paNa zarIrane choDyA vinA chUTako ja nathI. zarIra pArakuM che, javAnuM che, ene potAnuM ane sthira mAnIne dhamAcakaDI karavI, emAM kaI buddhimattA che ? zrImAna hoya, lAkhonI Avaka hoya, saghaLI hoziyArI hoya, chatAM e badhuM cAlyuM jAya che. AdamI game teTalo hoziyAra hoya, to paNa e zarIra javAnuM. javAnuM te rahevAnuM nathI, rAkhIe to paNa rahevAnuM nathI. koI sattA nathI ke rAkhe. AvA zarIra pAchaLa, AvA duniyAnA padArtho pAchaLa, jiMdagI barabAda karavI - emAM kayuM DahApaNa che? je zAstrane paNa na mAne ne anubhavane paNa na mAne, tenuM thAya zuM ? pArakAne potAnAM mAnI mAnIne badhAnI jema marI javuM che, ke jaina tarIke jIvana-maraNano phaDaco lAvavo che ? pArakAne pArakuM mAnavAmAM ATalI badhI mUMjhavaNa kema ? caitanyane ane jaDane saMbaMdha zo ? beya cIja judI che, ema nizcitapaNe samajI zaktino sadupayoga karo, to ja prabhAvanA thaI zake ! samyapha ane mithyA pravRttinAM nidAna samajo bhagavAna zrI mahAvIradeva dhyAna dhare, zrI sudharmA-iMdra prazaMsA kare, ane saMgama' nAmanA devanA aMtaramAM lAhya lAge, enuM kAraNa zuM ? bhagavAna zrI mahAvIradeva eTale chae kAyanA pAlaka pitA. e bhayaMkara aTavImAM ekalA dhyAna dhare ane emanI apUrva dhIratA joI asaMkhyAta devonA svAmI iMdrane AnaMda Ave, e kadI prazaMsAnA be bola kahe, emAM saMgamane gusso Ave enuM kAraNa? e ja ke A pApAtmAnI mithyAdRSTitA ! pApanA udayavALAne pApa bAMdhavA mATe AvAM nimitto maLe. zAstra kahe che ke saMgamane ghora mithyAtvano udaya che ane teno AtmA abhavI che. jo ema na hoya, to cha mahinAnI dhIratA joyA bAda palaTo thayA vinA na rahe. eNe prabhune je takalIpha dIdhI che, te hada bahAranI che. sAdhuonI sAme, sajjananI sAme, bIjA paNa dhamAcakaDI kare, paNa be-cAra-cha divasa pachI dhIratA joI palaTo thAya; paNa durbhavI hoya ke abhAvI hoya ene palaTo to na thAya, paNa jema jema dhIratA dekhAtI jAya, tema tema gusso caDe. chevaTe cha mahine saMgama thAkyo. "have cAlaze nahi' ema joyuM, eTale hAtha joDyA. te paNa zA mATe ? idra nArAja thaze, pesavA nahi de, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 539 1 : sadAcAranuM mahattva samajo ! 38 e mATe ! hAtha nahi joDAya to tyAM dazA mAThI thaze, e mATe ! kAMI enA hRdayano palaTo nahoto thayo. 11 dhyAnI dhyAna kare, prazaMsaka prazaMsA kare, emAM trIjAne zuM lAgevaLage ? sudharmA iMdra ema bolyA ke "bhagavAna dhyAnamAM evA magna che, evA dhIra che, ke te mahApuruSane surezvaro paNa caLAyamAna karI zake tema nathI." AvuM paNa suMdara varNana surAdhama saMgamathI na sahevAyuM, eTaluM ja nahi paNa UlaTuM ene to ema lAgyuM ke 'AkhI devajAtinuM apamAna karyuM. e manuSya mAtra koNa ? svAmIne to IMdrapadanuM abhimAna che, eTale game tema bole che !' vicAro, AmAM devatA jAtinuM apamAna hatuM ? prazaMsA karanAra pote paNa IMdra hatA ke nahi ? avadhijJAnavALA bIjA iMdrone paNa apamAna lAgyuM ? nahi, mAtra saMgamane lAgyuM. astu. have koI ema pUche ke saMgamane Ama kema thayuM ? uttaramAM ema ja kahevuM paDe ke pApano udaya Avyo hoya, tyAre sArI vastu paNa khoTArUpe pariName. emAM bhagavAnanA dhyAnano paNa doSa nathI, ane sudharmA iMdre karelI prazaMsAno paNa doSa nathI. doSa saMgamano potAno ja che. mATe ja kahuM chuM ke mithyA pravRttinAM nidAna parakho. yogyatA mujaba ja vastu pariName : dRSTimAM je jAtanI grahaNazakti hoya, tevuM grahaNa thAya. jevI yogyatA hoya tevuM levAya. miSTAnna badhA khAya, paNa cAra mahinAnI pathArIe paDelA pAse laI jAo to kahe ke 'AdhuM nAkho !' vastumAM kaDavAza che ? nahi, paNa roganA pariNAme sArI cIja paNa na game. roja pAMcaso pADA mAranAra kAlasaukarika kasAIne aMte dhAtuviparyayano roga thayo. ene koI rIte cena na paDe. eno putra sulasa pitRbhakta hato. bApa, 'hAya bApa !' ane 'hAya mA' ema kare, eTale caMdananA lepa kare. 'nathI phAvatuM' 'nathI phAvatuM' kahe, ke tarata puSpanI zayyAmAM suvADe. UMcAmAM UMcI cIjo khavarAve, badhI rIte bhakti kare toye darada vadhe. AthI sulasane kheda thAya che ke bApane koI paNa rIte zAMti thatI nathI. eNe vicAryuM ke zrI abhayakumAra pAse jAuM. e buddhinidhAna che, vastuono jJAtA che ane zrI jinezvaradevano Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 anuyAyI che. e khoTI salAha to na ja Ape. eNe AvIne zrI abhayakumAra pAse potAnA pitAnI dazA jaNAvI. zrI abhayakumAre jaNAvyuM ke, "sulasa ! tuM bhakti kare che, paNa e khoTI che. tAro bApa roja pAMcaso pADA mAranAro, ene narake ja javAnuM hoya. bhagavAne paNa kahyuM che ke sAtamIe javAno che. tyAM javAnI A badhI taiyArI che. dhAtuviparyaya thayo che. ene puSpanI zayA na rUce. e to khUMce. bAvaLanI zULonI zapyA joIe. caMdananA lepa ene na game, ethI to e baLe, ene to viSTAnA lepathI TADhaka vaLe. miSTAnna e na khAya, e to kaDavA-tIkhA padArtho, pAMdaDAM khAya. tArA bApane jo thoDI paNa zAMti ApavI hoya, to A rIte bhakti kara !" sulasane vizvAsa to pAko hato. tarata bAvaLanI zayyA karI emAM suvADyo ke "hA. Aza, kAMka ThIka thayuM ema kAlasaukarika bolyo. sulasa to stabdha ja thaI gayo. viSTAnA lepathI e kasAI vadhAre zAMta thayo. Akhare e marIne sAtamIe gayo. enA maryA pachI kuTuMbIo bhegAM thaI tulasane kahevA lAgyAM ke "have pAMcaso pADA roja mAravAno kuladharma te Adara !" sulasa kahe che ke, "meM pratyakSa phaLa joI lIdhuM che, anubhavyuM che, mATe e mArAthI nahi thAya." kuTuMbIo : "tArA duHkhamAM ame bhAgIdAra thaze." kAlasaukarika kasAIne AvI rIte maratAM jema sulase joyo hato, tema kuTuMbIoe paNa joyo hato, paNa hInabhAgyane asara na thAya.Akhare sulase eka kuhADo maMgAvI potAnA paga upara mAryo. lohI nIkaLyuM, mUrzita thayo, bUmAbUma pADavA lAgyo, kuTuMbIo bhegA thayA, ane "zuM thAya che ?' ema pUchavA lAgyAM, tulasa kahe che ke, "marI gayo, thoDuM thoDuM duHkha vaheMcI lo !" kuMTubIo : "duHkha vaheMcI levAya evuM sAMbhaLyuM che ?" sulasa : "tyAre pahelAM zuM joIne bolatAM hatAM ?" zrI abhayakumAra kuThAranA ghAthI pIDAtA sulasane zAMti ApavA gayA ane kahyuM ke, "badhuM ja ame sAMbhaLyuM, eTale AnaMdathI huM ahIM Avyo chuM kharekhara, kAdavathI jema loko dUra khase tema tuM pitAnA pApathI dUra thaI gayo che, mATe dhanyavAdane pAtra che." Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 541 -- - 1 : sadAcAranuM mahattva samajo ! - 38 - 13 A pramANe tame koInA mitra bano, to evA banajo ke tamAro mitra paNa kAMIka pAme. paNa tamArAmAM hoya, ahIM haiye paNa hoya, te pAme ne ! zrI abhayakumAranI yojanAo ja evI hatI ke rojanA pAMcaso pADA mAranAranA dIkarAne paNa e evo banAvI zakyo. azubhodaya vakhate sArI cIja paNa kharAba nIvaDe. dareka cIjane tenA svarUpamAM mAno, to samAdhimaraNa thAya. vAtavAtamAM mUMjhAo to kAmano aMta na Ave. je vastu je rIte hoya, te rIte te vastune mAno to badhI kriyA phaLe, nahi to dhULa upara lIMpaNa. bhalAnI bhAvanAe kaTu paNa kahevAya ? dharmakriyA karanAranuM aMtara duniyAthI juduM ja hoya. vratadhArInI vAta to dUra rahI, paNa samyagdaSTine paNa zAstra alpasaMsArI kahyo che. e paNa zrI arihaMtadeva tathA nigraMthanI sevA kare che, te paNa cAritranI ja sevA che ne ! samyagdaSTi AtmAnI devagurunI sevA akhaMDita hoya. jANo cho ke samyakatvanuM trIjuM liMga kayuM ? na jANatA ho to jANo ke - "vaiyAvacca gurudevanuM, trIjuM liMga udAra : vidyAsAdhaka taNI pare, ALasa navi ya lagAra re. prANI" traNa liMga kayAM ? zuzruSA, dharmarAga ane vaiyAvacca. zuzruSA eTale zrI sarvajJadevanA zAstrane sAMbhaLavAnI icchA. e kevI hoya ? enuM varNana karatAM zrI upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che ke - "taruNa, sukhI, strI paravAryo re, catura suNe suragIta; tehathI rAge ati ghaNe re, dharma suNyAnI rIta. prANI" taruNa hoya, sukhI paNa hoya, strIthI parivarelo hoya, catura hoya, eTale pAMce iMdriyonA viSayonA upabhogamAM tIvra kuzaLatA dharAvanAro hoya ane devatAI gAnatAnamAM gulatAna hoya, AmAM je rAga hoya tethI ati ghaNA rAgathI dharma sAMbhaLavAnI rIta che. A kyAre thAya ? A Agama, A dharma pratye te jAtano sadbhAva Ave to ne ? viSayAMdhoe strInAM aMgopAMgone je je kalpita upamA ApI che, te pratye mahApuruSoe bhayaMkara TIkAo karI che. e bhayaMkara TIkA karavAno hetu e Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 542 ja ke, ajJAna AtmAo khoTo moha na pAme. viSayAMdha AtmAone "rAsabha' ane "zUkara' AdinI upamAo upakArI puruSoe ApI che. sabhA: paNa e to aDhAramI sadImAne are, pAMcamA ArAnA cheDe paNa kahevAya. bhalAnI bhAvanAe kaTu vacana paNa kahevAya. bhAvanA bhalAnI hovI joIe. sabhA cUkarano artha samajAvo. zkara eTale bhUMDa. enuM svarUpa : "kaNanuM zuM paraharI, viSTAzuM tasa rAga.' - A bhUMDanI jema viSayAdhIna AtmAne paNa sArI vastumAM rasa na Ave. e to malinatArUpa kIcaDamAM ja coMTe. jitendriyatAno pragaTa prabhAva: jitendriya AtmA svaparanuM rakSaNa kevI rIte karI zake che, enuM eka TUMkuM dRSTAMta samajavA jevuM che. eka rAjA hato. ene eka modI hato. e rAjamodI kahevAto. e modInA aMtaHpuramAM strIratna hatuM, arthAt modInI strI atyaMta rUpALI hatI. saguNasaMpanna paNa hatI. susaMskArAnvitA hatI. A joI vighnasaMtoSIone irSA thaI. emaNe jaIne rAjAne kahyuM ke "rAjan ! ApanI pAse badhuM che, kaMI kamI nathI, paNa ApanA eka adanA sevaka pAse je strIratna che, tevuM Apa pAse jyAM sudhI na hoya, tyAM sudhI A badhI riddhisiddhimAM dhULa paDI hoya evuM che. A sAMbhaLI rAjAe tarata modIne bolAvIne kahyuM ke "kAle mAre tAre tyAM jamavA AvavuM che.' modI to gabharAyo, paNa kare zuM ? kabUlyuM. ghera AvI strIne vAta karI. strI paNa pAmI gaI ke rAjAnuM mana bagaDyuM che. bIje divase rAjA Avyo. jamavA beTho. pirasAyuM. e kyAM jamavA Avyo hato ? e to jame ke jue ? te divase to rAjA jamIne gayo. bIje divase rAjAe koI kAmanA bahAne modIne bahAragAma javAno hukama saMbhaLAvI dIdho. pote to nokara. zuM kare ? strIe kahyuM ke "tame jAo, jarA paNa mArI phikara na karatA. rAjAnuM hRdaya huM pAmI gaI chuM, paNa puNyaprabhAve potApaNuM sAcavavAnI tAkAta mArAmAM che." Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 503 - 1 : sadAcAranuM mahatva samajo ! - 38 - 15 | vicAro, ahIM kaI sthiti che? sAmAnya kuTuMba, pati daridra, musIbatavALuM jIvana, muzIbatano prasaMga ane rAjA paNa rUpe, raMge rUpALo, Atura, chatAM paNa A strIno A sadbhAva konA baLe Takyo ? dharmarAganA baLe. modI bahAragAma gayo. rAjAo nagaracaryA jovA nIkaLatA ane aDadhI rAtre paNa phAve tyAM pesatA. aDadhI rAtre kamADa ThokI rAjA aMdara dAkhala thayo. strIe AvakAra Apyo, sanmAna ApyuM, rAjAne besADyo. viSayAMdhanI buddhi tathA zakti naSTa thaI jAya che, nahi to adanA sevakanI strI pAse prajApAlaka rAjA potAnI duSTa bhAvanA vyakta karI zake ? paNa karI. strI zANI hatI. samaya vicArI kahyuM ke, "Apa mArI sevA to svIkAro !" ahIM samaya vicAravAno. zIladharmanA saMrakSaNa mATe samaya vicAre che. samaya, dharmanA rakSaNa mATe jovAya, paNa nAza mATe nahi ! pote badhI taiyArI to karI ja hatI. jANatI ja hatI ke Aje ja rAtre Avaze. kAmIne dhIraja na hoya. pote eka thALamAM pAMca pyAlA lAvI. pAMce pyAlA judA judA raMganA hatA ane ekathI bIjo ema ekathI eka caDiyAtA hatA. thoDuM thoDuM ema pAMce pyAlAmAM eka pyAlA jeTaluM dUdha bhareluM hatuM. rAjA khuza thayo. kAmI che. rAjAe jANyuM ke jema pyAlA UMcI UMcI jAtanA che, tema darekamAM dUdha paNa judA judA svAdanuM haze. rAjAe pIdhuM, je svAda pahelAmAM. te ja bIjAmAM, trIjAmAM, cothAmAM ane pAMcamAmAM. rAjAe kahyuM ke "tAre jo eka ja jAtanuM dUdha pAvuM hatuM, to A judA judA pyAlAmAM zA mATe pAyuM ? eka ja pyAlAmAM pAvuM hatuM ne ! pAMca pyAlA zuM kAma bagADyA? strI : "Apano aMdhApo TALavA." kevA zabdo che ? yogya ja. sAdA hoya ja nahi. rAjA : "mane aMdhApo ? zI rIte ?" strI : "pyAlA joI vastunI kiMmatamAM malakAyA, e aMdhApo nahi ? uparanA raMgarAga sArA hoya, mATe aMdara bIjuM hoya che ? pyAlA judA mATe cIja judI ? cAmaDI judI, paNa cIja eka ja. hADa, cAma ane mAMsa jANe gaMdhAtI gaTara. tamArA aMtaHpuramAM paNa e ane ahIM paNa e ja ane caMDALane tyAM paNa e ja ! paNa, AMkho phUTI gaI hoya e dekhe ? prajAno pitA, putrIne Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 tyAM atyAcAra karavA Ave ? hajI paNa kahuM chuM ke sthAnamAM nahi raho to rAjabhraSTa thazo !" A sAMbhaLI rAjAnI viSayavAsanA marI gaI. 16 strIe 'he bhAIzAba' karyuM hota, to zuM thAta ? strInI iMdriyo potAnA kAbUmAM na hota to pariNAma bhayaMkara ja Avata. AthI spaSTa ja che ke jitendriya beyanuM rakSaNa karI zake. strInA hRdayamAM ziyaLano raMga hato, dharmano raMga hato, ane duniyAnI vastune e tuccha samajatI hatI, to ja A supariNAma lAvI zakI. rAjA : "tuM devI cho." strI : "nahi rAjan ! huM mAnuSI chuM." rAjA : "koI jANe nahi." 544 strI : "Apa, huM ane mArA mAlika to jANe che ja. teo kaLI gayA che. bIjuM koI nahi jANe." rAjA : "mArI bhUla thaI." strI : "tame bhUla sudhArI eTale have tame mAlika (rAjA) thayA. atyAra sudhI lUMTArA hatA. rAjan ! huM tamArI dIkarI chuM, bALaka chuM, avajJA mApha karajo ! strInA jitendriyapaNAe beyano dharma sAcavyo. prANImAtranA zira upara aMkuza hovo ja joIe. aMkuza vinAnA mAnavI e vastutaH mAnavI nathI. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : caDanArane caDavA do, pADo nahi AcArazuddhi vinA samyaktva Take nahi : samyagdaSTi : 39 muni, gRhastha karatAM UMcI koTinA zAthI ? * prAyazcittanI yojanA zA mATe ? niMdApAtra koNa ? caDIne paDelo ke nahi caDelo ? sAdhu darekane dharmalAbha ja Ape : samyagdaSTi bhAvine ja pradhAnatA na Ape : munine dharmadAnano ja adhikAra che : paDatAne Teko Apo ! caDatAnA paga na kheMco ! viSaya : caDelo ke caDanAro ja paDe, nahi caDanAro to paDelo ja che. patana ane punarutthAna : sAdhanAjIvananAM be pAsAM A saMpUrNa pravacana ApaNA AtmAnI anAdinI tAsIra upara vivecanA prastuta kare che. anAdikAlIna saMskAronA kAraNe sAdhanAjIvananI zarUAta karI vikAsanAM sopAna sara karato AtmA paNa paDe tema bane che. eve avasare e AtmAe zuM karavuM joIe ? anyoe enA pratye kevo vyavahA2-bhAva rAkhavo joIe ane paDavAnAM nimittothI satata kaI rIte bacyA karavuM temaja caDavAnA nimittone kaI rIte vaLagI rahevuM ? - vagere sAdhanAjIvananI aMtaraMga vAtono khulAso atre pada padamAM prApta thAya che. naMdiSaNanA dRSTAMtane khUba sUkSmatAthI e ja pariprekSyamAM vicAryuM che. aMte zAlibhadra ane dhanAjIne sAdhanamAM vighnabhUta banatA parivArane zreNika mahArAjA ane abhayakumAra kevI rIte vALe che ane caDatAne pre2ka AlaMbana pUruM pADe che e vAta sAthe pravacana parisamApta thayuM che. suvAvAstRta parataMtratAnAM baMdhana chUTyA sivAya svataMtra kaI rIte thavAya ? 7 caDatAne paDavAnI bIka hoya, caDe ja nahi ene bIka zI ? muninI pAse je Ave te badhAne dharmalAbha de. pUrato prayatna karavA chatAM viparIta thAya to samajavuM ke bhAvi bhayaMkara hatuM. mAganArAne rAjI rAkhavA mATe je potApaNuM gumAve che, te kharekhara badhuM ja hArI jAya che. sAco gRhastha paNa artha-kAma devAno rasiyo na hoya. artha de te paNa bhakti mATe, sAmAnA zreya mATe, sAmAne dharmamAM sthira karavA mATe ! muni, dharma sivAya artha-kAma vagere devA ja mAMDe, to dAtAra maTI ghAtaka thaI jAya. * cIja badhI devAya, paNa sAmAnuM ekAMte kalyANa thAya tevI. dharmanuM sevana ane dharmano pracAra e ja muninuM dhyeya hoya che. tamArI duniyAnI kAryavAhImAM hastakSepa karavAno adhikAra munine nathI tema tamArAthI munine emAM na ja nAkhI zakAya. A munipaNAno veSa to zrAvake ghare rAkhavo joIe, e tame rAkhavo baMdha karyo, mATe meM batAvavo zarU karyo che ! 0 caDatAne caDavA do ne paDatAne jhIlo ! Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2H caDanArane caDavA do, pADo nahi? AcArazuddhi vinA samyattva Take nahi TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI pIThikAmAM pharamAvI gayA ke zrI arihaMtadevanA vacananA anuyoga sivAya, sAco viveka jAgato nathI ane tevo viziSTa viveka jAgrata na thAya, tyAM sudhI heya tathA upAdeya padArthonA svarUpanuM vAstavika jJAna thatuM nathI, heya-upAdeyanA vAstavika jJAna vinA rAga, dveSa ane moha ghaTatA nathI, e ghaTe nahi tyAM sudhI duHkha dUra thatuM nathI ane sukhanI bhAvanA phaLatI nathI. bhagavAna zrI arihaMtadevanI vANIne cAra vibhAgamAM vaheMcavAmAM AvI che, jemAM "caraNakaraNAnuyoga mukhya che. traNe anuyoganA phaLarUpa ane cAre anuyogamAM pradhAna "caraNakaraNAnuyoga" che. enA vinA bAkInA traNe anuyogo AtmAne je vastunI jarUra che te ApI zakatA nathI. sAdhyanI siddhi mATe, cothA anuyoganI prApti ke ruci vinA, traNe anuyogo upayogI thaI zake tema nathI. e traNe anuyogonI sahAyathI cotho bahu majAno, zuddha ane rasALa bane, to e traNe anuyogo upayogI che. mATe jacotho anuyoga mukhya che. zrI gaNadharadeve racanA paNa pahelI A zrI AcArasUtranI karI, kAraNa ke te "caraNakaraNAnuyogane pratipAdana karanAruM prathama aMgasUtra che. AcAra, e mukhya vastu che. AcArazuddhi vinA vicArazuddhi paNa thatI nathI. ayogya AcAramAM rahelo koI AtmA vicArazuddhi kadAca pAmI paNa jAya, paraMtu enuM dRSTAMta na levAya. bahulatA to, AcArazuddhi vinA saMpUrNa vicArazuddhi bhAgye ja hoya, nathI kahIe to cAle. ayogya AcAra karavA paDe mATe kare ane karavA mATe kare e bemAM aMtara che. thaI jAya che emAM ane karavA paDe che emAM ghaNuM aMtara che. samyagdaSTi AtmA, duniyAdArInA AcArane karavAnI icchAvALo nathI hoto, teno prazaMsaka nathI hoto, chatAM enA hAthe thaI jAya che, ene paNa karavA paDe che te vAta jadI. chatAM emAM e lIna to nathI ja thato. thaI jAya athavA karavA paDe mATe Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : caDanArane caDavA do, pADo nahi : - 39 kare che. e rIte karanAra AtmAne malina AcAra eTalo malina nahi kare, ke jeTalo "karavo joIe" ema mAnIne kare, e AtmAne malina kare. AcAra nathI mATe to samyagdaSTine paNa zAstra bALakoTimAM mUkyA. jyAM paMDitamaraNanI vAta Ave che, tyAM muninA maraNane paMDitamaraNa kahevAya che. vratadhArI dezavarati zrAvakanA maraNane bAlapaMDitamaraNa kahevAya che ane bAkInAM badhAM maraNane bAlamaraNa kahevAya che. emAM samyagdaSTi paNa AvI jAya. 547 samyagdaSTi : yogya rIte jyAM AcArazuddhi paNa na keLavAya, tyAM AvI gayeluM samyaktva paNa TakavuM bahu kaThina che. dravyAnuyogamAM je tattvaciMtA che, te bIje kyAMya nathI, paNa te tattvamAM ramaNatA thavI joIe. koI kahe ke 'cAritrya na Ave paNa tattvajJAtA hoya to tattvaramaNatA kema na Ave ?' bAhya saMyogomAM atizaya gUMcAI gayelA AtmAne e saMyogonI gUMca nIkaLyA vinA, joItI tattvaramaNatA AvatI nathI. parataMtratAnAM baMdhana chUTyA sivAya svataMtra kaI rIte thavAya ? samyagdaSTi paNa cAritrI nathI banato, e icchAthI ke parataMtratAthI ? jo irAdApUrvaka cAritrI na banato hoya, to e samyagdaSTi ja nathI. 'parataMtratA vaLagelI che, mATe e cAritrI nathI banato' e vAta judI, paNa te irAdApUrvaka na bane, e to banavA joga ja nathI. 19 have vicAravAnuM e che ke parataMtratA majabUta che ke majabUta mAnI lIdhelI che ? zrI zreNika mahArAjA ane zrI kRSNa mahArAjA mATe to A mudrAmAM kahI zakIe ke e parataMtra hatA, paNa tema bIjA mATe nahi kahevAya : kAraNa ke tyAM to jJAnIe nizcita kahyuM hatuM. te chatAM paNa e mahApuNyazALIonA AkhA jIvanamAM, vicAramAM ane prayatnomAM to sarvaviratinA dhodha vahetA hatA. bhale e letA nahotA, paNa prazaMsA tathA saghaLA prayatnothI tenI ArAdhanA mATe to teo sajja ja hatA. ATalI bhAvanA, ATalA prayatno ane 'badhA pAme to sAruM' evA vicAro chatAM, emanAthI na banI zake to to manAya ke parataMtratA che, paNa jyAM bhAva na hoya, bahumAna na hoya, te tarapha dRSTi na hoya, koI jAtano prayatna sarakho paNa na hoya, to enA mATe na kahI zakAya ke e parataMtratAmAM paDelo che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 548 mosama barAbara cAlatI hoya, evAmAM bImArI AvI jAya, bahAra na nIkaLI zakAya evI bImArI AvI jAya tyAre e zuM kahe ? potAnA putra Adine kahe ke AvI kamANInA samaye durbhAgye bImArI AvI. mAre to paDyA rahyA vinA chUTako nathI, paNa tame to jAo. A mosamanA divase gayA to badhuM gayuM. varasa AkhuM gayuM. chokarAo tathA kuTuMbIo paNa vaida DokTarane lAve ane kahe ke jhaTa maTADo, jhaTa UbhA karo. becAra AnI maTe, lAkaDI laIne cAlI zake evo thAya. toye jhaTa vepAra karavA e jAya. mAMdI hoya tyAre paNa kuTuMbIo putrane kahe ke, pAse besavA jevuM che, to paNa pitA kahe ke, nA bhAI, tuM tAre jA paNa mosamane na gumAva. muddo e che ke kaI icchA ? kaI bhAvanA ? samaje che ke tyAM javAnuM jarUrI che. mosamanI kiMmata samaje che. mosamanA marmane samaje che. nathI javAtuM. e khAmI che ema mAne che. ahIM paNa AvI dazA hoya, e samyagdaSTi che. AvI bhAvanAvALA mATe kahevAya ke e pathArImAM paDyo nathI, paNa paDI rahevuM paDavuM mATe paDyo che. Ubho thavAnI zakti nathI, azakta che, Ubho thatAM cakkara Ave che, mATe paDI rahyo che, paNa enI najara, vRtti to mosama tarapha ja che. tevI ja rIte cAritra meLavavA mATe samyagdaSTi AtmAne pUrI AturatA hovI joIe. na meLavAya mATe pazcAttApa kare. koI meLave eTale enA AnaMdanI avadhi na hoya. sAthenAo - sahacArIo, jhaTa e meLave e bhAvanA hoya ane yathAzakti preraNA paNa hoya. niMdApAtra koNa? caDIne paDelo ke nahi caDelo? A vastu barAbara pariName, to duniyAnI cIjane jovA paNa nahi rahe. baMdhano tathAvidhapaNe dUra na thAya tyAM sudhI tathA prakAre tattvaramaNatA thaI zake nahi. bhaNelAo paNa ayogya saMsargamAM phasAyA hoya to jhoka khAI jAya. zAstra AtmAne bhAvuka dravya kahyuM che. eTale enA upara bAhya saMyogonI asara thayA vinA rahetI nathI. UMcAmAM UMco mahAvratadhArI sAdhu, ene mATe paNa ema kahyuM ke teNe strI, pazu, paMDakathI varjita vastImAM rahevuM. caDatAne paDavAnI bIka hoya, caDe ja nahi ene bIka zI ? paDavAnI bIka, caDatAne ke nahi caDatAne ? UbhelAne ke beThelAne ? ke sUtelAne ? paDe che ke je caDyo hoya, caDato hoya. caDelo agara caDato paDe te niMdAne Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : caDanArane caDavA do, pADo nahi : - 39 pAtra ke paDavAnI bIke caDato ja nathI te tiraskArane pAtra ? pelo paDyo, paNa caDIne paDyo. cAkhavAnuM cAkhI Avyo, jovAnuM joI Avyo. koI kahe ke 'phalANo paDyo.' ene kaho ke 'tuM to ahIM ja che ! e to eTalo udyama karI paNa cUkaco ane tuM to edI ja rahyo. e to dizA joI paNa Avyo, eNe mArga joyo, have jyAre enuM mana thaze tyAre UlaTabhera jaze, paNa tuM to paga bhAMgIne ja beTho che ! 549 21 ja skUlamAM janAra pAsa ke napAsa thAya, paNa na jAya tene pAsa ke napAsa thavAnuM che ja kyAM ? nahi janAro koI ThoTha 'bhalene e skUlamAM gayo, eNe vAMcyuM toye napAsa thayo. to huM sAro ne ke, vAMcato ja nathI,' A pramANe kahe to DAhyo mANasa ene e ja kahe ke 'mUrkha ! tArAmAM ne enAmAM phera che. e to amuka mArka khUTavAthI nApAsa thayo, paNa tuM to mIMDAmAM rahyo. AvuM kahevA chatAM paNa ThoTha to e na ja jue. A uparathI paDelAno bacAva karavAmAM nathI Avato. paDelAne mATe paNa jaina zAstra bhayaMkara zabdo kahyA che. paDelo paNa gabaDyA kare, to evo gabaDe ke patto ja na lAge. patto lAgatAM lAMbo kALa joIe, paNa kahyuM ke e paDelo game tyAM jAya, paNa caDavA mATe jyAre nimitta maLaze ke tarata caDaze, paNa paga bhAMgIne beThelo to javAno ja nathI. paDelAne jovA karatAM, e jovuM jarUrI che ke caDyA keTalA ? caDe che keTalA ? caDanAra keTaluM caDI rahyA che te keTaluM caDyA ? paDelA paNa keTaluM sAdhI AvyA ? Aje e badhuM jovuM nathI ne koI paDe, lAga Ave to pote ja ene pADavAmAM hissedAra thayA hoya, athavA game te prakAre koI paDe, te mATe moTA moTA vicAro karavA che ane badhI buddhino khajAno khAlI karavo che. eTale ke potAnI yogyatA tapAsyA vinA patitanI niMdA ja ka2vI che ane vadhumAM evA 'patita' kahevAtAone potAnI nAstika mAnyatAonA pracAramAM bheLavavAnI kUTanItio vAparatAM, pelAnA sadbhAgye niSphaLatA maLe, tyAre evA tarapha AMgaLIo cIMdhI sanmArgane ane enA pracArakone bhAMDavA che. paNa jo buddhipUrvaka vicAravAmAM Ave to samajAya ke niMdApAtra koNa ? caDIne paDelo ke nahi caDelo ? sAdhu darekane dharmalAbha ja Ape : zrI naMdISeNa paDyA, paNa caDyA to paDyA. paDyA paDyA paNa emanI e dazA te caDavAne AbhArI che. caDatI vakhate paDavAnI bhAvanA na hoya. 'paDyA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ----- 550 to zuM ?' evI pahelethI bhAvanA rAkhanAra to lucco kahevAya. raNasaMgrAmamAM gayA pachI TakI na zakAya ane kadAca bhAgavAnI bhAvanA thAya e vAta judI, paNa raNasaMgrAmamAM jatAM pahelAM ja bhAgavAnA mArga, chIMDAM gote, bhagAze kyAMthI e gote, e to bahetara che ke na ja jAya. evAothI koI kALe jIta na thAya. zrI naMdiSaNajIne paDavAnI bhAvanA nahotI. paDyA e vAta kharI, paNa na paDAya mATe pUratA prayatna karyA hatA. aMte karmodaye paDyA e vAta kharI. paDIne rahyA kyAM ? sAmAnya dharmI paNa na rahe tyAM ! vezyAne tyAM. kevI rIte ? ogho Agho mUkIne. paNa haiyethI ene bhUlyA nahotA. pote pramatta banyA, dharmalAbhanA badale arthalAbha ApavAno svIkAra karyo mATe paDyA. sAmAnI arthalAbhanI mAgaNImAM lalacAyA mATe paDyA. nisaraNInuM eka pagathiyuM cukAya to gabaDyA samajo. sAdhu pAse zuM hoya? dharmalAbha. koI mAre ene paNa dharmalAbha, koI page lAge ene paNa dharmalAbha. bhikSA levA jAya tyAM bhAvathI bhikSA vahoranArane paNa dharmalAbha ane "nathI ApatA, cAlyA jAo, bahAra nIkaLo" ema kahenArane, are dhakkA mArI kADhanArane paNa dharmalAbha : "Avo' kahenArane, paNa dharmalAbha ane jAo kahenArane paNa dharmalAbha : rAjI thanArane paNa dharmalAbha ane nArAja thanArane paNa dharmalAbha !sAdhu pAse A sivAya bIjo AzIrvAda ja na hoya. koI mAravA Ave enuM paNa kalyANa thAo e ja bhAvanA. saunuM kalyANa thAo e ja manoratha. e na hoya to mahAtmApaNuM gayuM. rahyuM kayAM ? muninI pAse je Ave te badhAne dharmalAbha de. raMkane paNa dharmalAbha ane rAjAne tathA cakravartIne paNa dharmalAbha! indra Ave to indrane paNa e ja dharmalAbha ! mahAtmAoe A eka ja dhyeya mATe AkhI duniyAno tyAga karyo che. e dhyeyane mUkIne mahAtmA bIjuM zuM Ape ? samyagdaSTi bhAvine ja pradhAnatA na Ape : zrI naMdiSaNa vezyAnA gharamAM gayA, dharmalAbha dIdho, e vakhate vezyAe kahyuM ke "ahIM to arthalAbha joIe." zrI naMdiSaNa muni, "amArI pAse arthalAbha nathI' ema kahIne cAlI gayA hota to vAMdho hato ? nahi ja. sabhA bhAvi. (bhavitavyatA) Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : caDanArane caDavA do, pADo nahi H - 39 zrI naMdiSaNajInI bAbatamAM 'bhAvi' (bhavitavyatA) e vAta taddana sAcI, bAkI samyagdaSTi AtmA bhAvine pradhAnatA na Ape paNa gauNa kare. jo bhAvine ja pradhAna karAya, to to pApathI bacavAnA ugra prayatnomAM maMdatA Ave. prayatna karyA pachI saphaLatA na maLe to ja bhAvi. AMkhe dekhanAro upayoga vinA cAle ane thAMbhale TicAya tyAM bhAvino vAMka kADhavo, e mUrkhAI che. jovA chatAM, kALajI rAkhavA chatAM, TicAya to ja bhAvino vAMka ! samyagdaSTi AtmA puruSArthane pradhAna mAne. e to kahe ke 'mane tattvanI khabara che, puNya-pApa jANuM chuM, AzravanA mArga jANuM chuM, kema bacAya e jANuM chuM, saMvarane kema svIkArAya e jANuM chuM. baMdhathI bacavA mATe zuM karavuM tathA nirjarA kevI rIte karavI e jANuM chuM, to pachI jANanArathI prayatna vinA kema rahevAya ? pUrato prayatna karavA chatAM viparIta thAya to samajavuM ke bhAvi bhayaMkara hatuM. jo Ama na thAya ane mAtra bhAvine ja pradhAnatA apAya, to puruSArthanI mahattA ekadama ghaTI jAya. muni, gRhastha karatAM UMcI koTinA zAthI ? 551 zrI naMdiSaNa munivaranA prasaMgamAM to bhAvi mAnyuM. paNa temAMya nimitta kayuM e vicAro. 'arthalAbha' devAnI icchAnA nimitte patana thayuM. arthalAbha devA Atura na thayA hota, to patana thAta ? mAganArAne rAjI rAkhavA mATe je potApaNuM gumAve che, te kharekhara badhuM ja hArI jAya che. mAgaNI karanAra to ajJAnI che, mATe game te mAge, paNa ApanAre sAvadha rahevuM joIe. mAge te apAya ? kampAunDaranI pAse zIzA to ghaNAye paDyA hoya, daradI kahe ke moTA zIzAmAMthI Apo to e Ape ? nahi ja, e to DokTare lakhI ApyuM hoya te ja Ape. enA mAgyA mujaba Ape ane kAMI thAya to zuM thAya ? DokTara kAraNa pUche ane te ema kahe ke 'daradIe e mAgyuM hatuM mATe ApyuM.' to cAle ? DokTara tarata kahe ke 'daradI mAge te ApavA tamane rAkhyA che ke huM lakhI ApuM te ApavA tamane rAkhyA che ? paNa kaho cho ke samajadAra kampAunDara bIjuM Ape ja nahi, kAraNa ke ene potAnI nokarI ane sthitinI darakAra che. davA paNa Ape te pramANa hoya te mujaba mApa mApIne ja Ape, paNa anumAnathI na Ape : bahu anubhava thayo hoya, te anumAnathI Ape, te paNa mApa mujaba ja ApI zakato hoya to te vAta judI che. paNa ema karatAM daradIne nukasAna thAya to eno e 23 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 --- 552 bacAva koI sAMbhaLe nahi, e Disamisa thAya. yAcaka mAge te ApavuM e dAtAnuM kAma na kahevAya, paNa yogya ane sAmAnuM hita thAya evuM dAtA yAcakane Ape. salAha paNa zreyakara apAya. muni pAse to devAno eka dharmalAbha ja che. muni pAse eka dharma ja che. tamArI pAse dharma, artha ane kAma e traNe thoDA thoDA che. amArI pAse paNa e traNe thoDA thoDA hoya, to tame amArI sAme A rIte beso ? nahi ja. kAraNa ke beya sarakhA, aMtara zuM ? tamArI pAse traNa : dharma, artha ane kAma, ane amArI pAse eka dharma. ekavALo zrImAna ke traNavALo ? tamArI pAse pelA be je artha ane kAma che, te pelA pahelAne bagADanArA che. tame dharma upara makkama na raho, e bethI bacavAno prayatna na karo, to dharma bace nahi. pelA be evA che ke kharAba karI nAkhe. tamArI pAse traNa che mATe, eTale aMze UtaratI koTinA. muni pAse to dharma ja, mATe te UMcI koTinA. e be vacce aMtara keTaluM? zAstra kahe che ke meru ane sarasava jeTaluM ! zAthI ? ethI ja ke gRhastha arthakAmamAM gUMcAyelo che. sAco gRhastha paNa artha-kAma devAno rasiyo na hoya. artha de te paNa bhakti mATe, sAmAnA zreya mATe, sAmAne dharmamAM sthira karavA mATe ! muni pAse dharmArthI zA mATe Ave che? babbe kalAka sAMbhaLavA Avo enuM kAraNa eka ja hovuM joIe ke mArAmAM pelA artha ane kAma adhika pravezelA che ne pravezI rahyA che, te nIkaLI jAya ane e bene laIne dharmamAM maMda paDyA cho tethI teja thAya. dharmanI icchA chatAM, dharmane sAro mAnyA chatAM, pelA benA sahayoge je dharma nathI thaI zakato, te dharma karI zakAya ane artha-kAmanI mamatA je chUTatI nathI e choDI zakAya. AthI spaSTa ja che ke jenI pAse ekalo ja dharma che, ene dharmalAbha sivAya bIjuM ApavAno adhikAra nathI. prAyazcittanI yojanA zA mATe? muni, dharma sivAya artha-kAma vagere jevA ja mAMDe, to dAtAra maTI ghAtaka thaI jAya. muni pAse to eka dharma ja che. ane e devAmAM koInuM paNa ahita thavAno saMbhava nathI ja. sArI ane khoTI mizrita cIja hoya, tyAM dAna detAM vicAra karavAno, paNa mAtra sAruM ja hoya tyAM vAMdho zo ? patharAnA DhagalAmAM paDelA hIrAne levo hoya to jhaverInuM kAma paDe, kema ke hIro letAM patharo na Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : caDanArane caDavA do, pADo nahi : - 39 pa AvI jAya, e mATe jhaverInI jarU2, paNa hIrAnA DhagalAmAMthI hIrA levA hoya to to khobA ja bharAya. sAmAnya mANase hIro levo hoya to sIdhuM jhaverIne ghare javuM paDe, bhaya to nahi ? sArI ne khoTI be cIja hoya tyAM vicAra. 553 vaida to badhI mAtrA batAve, judAM judAM pathya hoya te paNa batAve, paNa Ape yogyane ! tema muni paNa sarvavirati kyAre Ape ? artha ane kAmano taddana tyAga karIne Ave tyAre ! rAtI pAI paNa na rakhAya, ema mAnIne Ave tyAre ! sarvaviratine ApanAra 'karemi bhaMte' cAre uccArAvAya ? tyAre ja, ke jyAre zarIra upara vAlanI vIMTI paNa na hoya. mAbApane, baMgalAbagIcAne bhUle tyAre ! devAnuM badhuM paNa zarata kharI. jIvatAM sudhI badhuM choDavuM paDe. manathI, vacanathI ane kAyAthI. kAyAthI e ke have gharamAM nahi javAya, vacanathI ghara mAruM nahi bolAya ane manathI ghara mAruM nahi manAya. A pathya. cIja badhI devAya, paNa sAmAnuM ekAMte kalyANa thAya tevI. vaida mAtrA Ape, paNa kahe ke, 'telane AMgaLI paNa nahi aDADAya. ghI, ghauM, dUdha, sAkara vagara kAMI nahi khavAya. jo bIjuM khAIza to mArI mAtrA phUTI nIkaLaze, kIDA paDaze, pAchuM vAraNa nahi thAya, bacAva nahi thAya, bacAvanI eka paNa bArI nahi rahe ane masANesmazAne javuM paDaze.' joke vaida kuTuMbIne kaheto jAya ke kaMI goTALo thAya to tarata khabara Apajo, paNa e vAta banatAM sudhI daradIne to na ja kahe. daradIne to cokhkhuM AvuM ja kahe. vaida pAse vAraNa to hoya. vAraNa na hoya e vaida nahi . evA vaidanI davA khAvI nahi. je pratikAra na karI zake, tevo upakArI na joIe. ApyA pachI pheraphAra thAya to sudhAro karI zake, evo upakArI joIe. zAstra eTalA mATe to prAyazcitta rAkhyAM. prAyazcitta levAM paDe evI kriyA karavI joIe nahi, paNa thaI jAya to prAyazcitta che, kAraNa ke chadmastha mAtra bhUlane pAtra che. tamArI pAsenI keTalIye cIjo ApavA jevI nathI ane bhogavavA jevI paNa nathI. paNa muni jo potAnA munidharmamAM niSTha rahe to enI pAse ghAtaka eka paNa cIja nathI. AthI ughADuM ja che ke munithI dharmalAbha sivAya bIjuM kaMI kahevAya nahi. vezyAe arthalAbha mAgyo . muni 'arthalAbha nathI' kahIne cAlyA gayA hota to kaMI nahotuM, paNa zrI naMdiSaNa munivarane tyAM karmodaye ahaMkAra Avyo. 'zuM mArI pAse arthalAbha nathI ?' ema thayuM. 'zuM huM kama chuM ?' ema thayuM. mArI pAse arthalAbha nathI' ema kahevAmAM za2ma zI ? Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - -- 554 - sAdhune koI bhikhArI kahe, to sAdhu vAMdho mAne ? nahi ja. bhikhArI be jAtanA. eka peTabharA ane eka AtmabharA. peTabharA bhikhArIne ahIM kalpa nahi. cakravartIne paNa A ogho devAya ane bhikhArIne paNa A ogho devAya. paNa kayAre ? cakravartI cakravartIpaNuM choDe ane bhikhArI bhikhArIpaNuM choDe tyAre ! cakravartIthI "huM rAjA' ema na kahevAya ane bhikhArIthI "roTalA Apo' ema na kahevAya. cakravartImAM "cakravartIpaNuM e khAmI ane bhikhArImAM bhikhArIpaNuM ' e khAmI che. e khAmI nIkaLI jAya tyAre ja prabhumArganI sarvavirati svIkArI zakAya ane te dvArA vAstavika AtmakalyANa sAdhI zakAya. munine dharmadAnano ja adhikAra cheH sarvaviratinA svIkAra pachI jIvana tanmaya ja banavuM joIe. sarvaviratino dharanAra muni je dAna kare che, e dAna to AtmAne avazya upakAraka ja che, kAraNa ke munine dharmadAna sivAyanA bIjA dAnano adhikAra ja nathI. zuM mArI pAse artha nathI?" e bhAvanA zrI naMdiSaNa' jevA munivarane paNa pADanArI thaI, mATe jeno meLa maLI na zake, te meLa meLavavAnI icchA paNa na karavI joIe. zrAvaka tathA sAdhune kevo ane keTalo meLa? kahevuM ja joIe ke dharma pUrato ja ! tamArA vepAra-rojagAra, bajAra, bhAva-tAla, mAla, Avaka-jAvaka, paisoTako, baMgalA, bagIcA, vArasa, chokarAMIyAM vagere jANavAnuM munine kAma nathI. pUjA, sAmAyika, pauSadha, pratikramaNAdi tame karo cho ke nahi, e ja muni jANe. e jANavAne vAMdho nahi, kAraNa ke dharmanuM sevana ane dharmano pracAra e ja muninuM dhyeya hoya che. sAdhu-zrAvake parasparanI nIti-rIti jANavAnI jarUra che. tame tamArI pharaja samajo. jene sAdhu mAno, tenA pratye kayo vartAva rAkhavo joIe, e bAbatamAM zAstrasiddha maryAdAono abhyAsa karo. tamArI duniyAnI kAryavAhImAM hastakSepa karavAno adhikAra munine nathI tema tamArAthI munine emAM na ja nAkhI zakAya. tamAre to munine ema kahevuM joIe ke "ame Adhi, vyAdhi tathA upAdhithI saLagI rahyA chIe, amane dharmarUpa nIrathI kAMIka ThaMDA pADo !" A eka ja mAgaNI pUrI pADavAnuM kAma muninuM che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakaka - 2 H caDanArane caDavA do. pADo nahi ? - 39 - - 27 zrI naMdiSaNe arthalAbha dIdho to ogho khIMTIe mUkI vezyAne tyAM rahyA, ane saMyamathI patita thayA. labdhinA jore sADAbAra karoDa sonaiyA varasAvyA, vezyA vaLagI, "have to ahIM rahIne bhogavo, nahi to A sonaiyA gADAM bharIne sAthe laI jAo !" muni namelA to hatA ja, vadhu namyA. tyAM beThA. veSa dUra karyo. paNa caDelA hatA, varSo sudhInI ArAdhanA hatI, enA yoge AtmA DaMkhyo, ane pariNAme abhigraha karyo ke "roja dasane A cAritranA, prabhumArganA raMgI banAvuM nahi, tyAM sudhI jamuM nahi ! paDatAne Teko Apo ! have vicAro ke sAdhupaNuM mUkIne vezyAne tyAM beThelA paNa A cAritranA rAgIne Avo niyama hoya to sAdhupaNAmAM rahelAne A saMyama ApavAnI, A koI le tevA prayatno karavAnI, ogho vAraMvAra batAvavAnI, A vastu tarapha AkarSavAnI bhAvanA thAya ane ema varte, to emAM "AnI ogho vAraMvAra batAvavo e oghAnI AzAtanA che', ema eka sAdhue kahyAnI vAta AvI hatI. AzAtanA zI ? vezyAne tyAM rahenAranI A bhAvanA zAthI? kahevuM paDaze ke svAda cAkhIne AvyA hatA ethI. ethI ja emane ema thayuM ke e svAda cAkhavA bIjAne paNa mokaluM. to munipaNAmAM sthira rahela muni ogho batAve, ogho yAne rajoharaNa ApavAnA prayatno kare, e tarapha AkarSe, emAM AzAtanA zI? A munipaNAno veSa to zrAvake ghare rAkhavo joIe. e tame rAkhavo baMdha karyo, mATe meM batAvavo zarU karyo che. zAstra kahe che ke zrAvaka ghera A veSa rAkhe, pUje, hAtha joDe, bhAvanA kare ke kyAre pAkuM ? A rIta tame baMdha karI, eTale meM batAvavuM zarU karyuM. emAM AzAtanA zI ? naMdiSeNe saMyama mUkyo, paNa saMyamanA rasiyA hatA. vezyAne tyAM rahI dazane pratibodhe e haiyAmAM vairAgya keTalo bharyo haze? zrAvakanI ke sAdhu thanAranI ke sAdhunI bhAvanA zuddha joIe. saMsAramAM asAratAnI mAnyatA joIe. roja saMyamazuddhinI bhAvanA joIe, haiyAM zuddha joIe. vinayaratnanI jema kapaTathI cAritra pALanAra na joIe. zrI naMdiSeNa ghaNA vakhata sudhI e rIte rahyA ane roja dazane pratibodha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 55s pamADatA. chelle eka divasa eka maLyo. e divase nava to gayA, paNa eka mAne nahi. e eka kahevA lAgyo ke, "badhI vAta sAcI, saMsAra khoTo, viSayo viSa jevA. badhuM kabUla, paNa tame kema paDI rahyA cho ?" zrI naMdiSeNe samajAvyuM ke karmodaye patita thayo chuM, paNa mArga e che." rakajhaka cAlI. rasoI taiyAra thaI eTale vezyA bolAvavA AvI ke, "rasoI karI jAya che, jamavA cAlo, kyAM sudhI rakajhaka karazo ?" zrI naMdiSeNe kahyuM ke "A dazamo mAnato nathI." vezyAe kahyuM "dazamA tame thAo. zrInaMdiSaNane dharma pratye rAga to hato ja, mAtra nimittanI ja jarUra hatI. tarata UbhA thayA, veSa paheryo, vezyAe ghaNuM kahyuM, paNa have e ochA ja pAchA vaLe ? tarata gayA. guru pAse jaI prAyazcitta laI, AlocanA karI, pharI dIkSA lIdhI. caDe e paDe paNa kharA, mATe caDIne paDelAnI ThekaDI karavA karatAM caDanArAnAM dRSTAMto juo. caDanArAnI bhAvanAvALAne Teko Apo. caDavuM sAruM ema mAno. caDatAne caDavA do ne paDatAne jhIlo ! caDelAne hAtha joDo, jhUko. caDavA icchanArane salAha Apo, preraNA karo, sahAya Apo, sAmagrI Apo, gabaDe to jhIlo. zrI meghakumAra jyAre dIkSAnI rajA levA Ave che, tyAre mAtA kahe che ke "A paDyA, te paDyA tyAre zrI meghakumAra kahe che ke "mA ! tane bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsanamAMthI A ja dRSTAMta jaDyAM ? hajAro, saMkhyAbaMdha caDyA, caDI rahyA che te na dekhAyA ?" AvuM kahenAra zrI meghakumAra pahelI rAtre paDyA ane bhagavAne TakAvyA, paNa bhagavAne ema to na ja hyuM ke "tuM tArI mAne moDhe to DAhI DAhI vAto karato hato ane Ama kema ? jA, jA pALyuM e to!" paNa bhagavAne to emane TakAvI lIdhA ane tarata ja zrI meghakumAre AMkho sivAya zarIra mAtranI paricaryA na karavAno abhigraha karyo. caDatAnA paga na kheMco ! vaiibhAragiri para zrI zAlibhadrajI tathA zrI dhannAjIe anazana karela che, te vakhate zrI zAlibhadrajInI mAtA potAnI putravadhUo sAthe vaMdana karavA bhagavAna pAse Ave che. tyAM zrI zAlibhadrajI tathA zrI dhannAjIne na jotAM, bhagavAnane pUchyuM, bhagavAne anazananI vAta karI. bhagavAne kahyuM ke, "tamAre Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 557 2 H caDanArane caDavA do. pADo nahi : - 39 - 29 tyAM AhAra levA gocarIe AvyA hatA, paNa tame ahIM AvavAnI dhamAlamAM emane joI na zakyAM, teo to pAraNuM karI vaibhAragiri upara gayA ane tyAM anazana lIdhuM che." tyAMthI mAtA tathA batrIse strIo rotI rotI vaibhAragiri upara jAya che. tyAM jaIne paNa sakhata AkaMda kare che. evuM rudana kare che ke pakSIo paNa rovA lAgyAM. vilApa karatI mAtAne zrI zreNika mahArAjA tathA zrI abhayakumAra kahevA lAgyA ke "he jagatapUjya jananI ! jeno Avo puNyazALI dIkaro ane jamAI, te Ave samaye AkraMda kare ? atyAre A beya puNyazALIo, bhagavAna zrI mahAvIradevanA ziSya tarIke muktimArganI ArAdhanA karI rahyA che. he mAtA ! tame prabhunA mArgane samajo cho, tamArAthI Amane mokSamArganI kAryavAhImAM vighna karAya ? emano mArga nirvighna thAya evA AzIrvAda Apo !' tetrIsenAM AMsu sukAI gayAM. AjanA kahevAtA sudhArakomAMno koI tyAM hoya to ? tamArAmAM paNa je koI evA che, emAMno koI tyAM bhUlecUke bheTI gayo hoya to? zuM kahe ? e ja "che kAMI dayA? mA raDe che toye haiyuM pIgaLe che? dIkarA AvA hoya ? A dharama ? Avo dharama koNe kahyo ? zikhavADyo koNe ?" A pramANe kahI bhegA poka mUke. paNa A koNa hatA ? zrI zreNika mahArAjA ane zrI abhayakumAra. banne bhagavAna zrI mahAvIradevanA mArganA marmane samajanArA ane sAcA bhakta hatA. paDatAne caDAvavA e AnuM nAma. zrI zreNika mahArAjA tathA zrI abhayakumAra banneya kriyAnI aMtima ArAdhanAnuM svarUpa samajatA hatA. A prasaMge vilApa cAlu rahe, anazana karanAranuM dhyAnabhagna thAya, to samIpa rahelI sadgati UDI jAya ane UlaTI gati bagaDe. eTale zrI zAlibhadrajInI mAtAne stuti dvArA mArganuM bhAna karAvyuM ane e puNyazALI mAtAe paNa ekadama vilApa baMdha karIne kahyuM ke "tame bhagavAna zrI mahAvIranA putro cho. AtmAne mATe A ja mArga zreyaskara che. amArA AkaMdamAM paNa tame aDaga rahyA, e joI AnaMda thAya che. tamAro mArga nirvighna ho ! vilApa karI tamArI karelI AzAtanAnI mAphI mAgIe chIe." kevI umadA bhAvanA thaI ? pratApa kono ? zrI zreNika mahArAja tathA zrI abhayakumArano ! mATe kahuM chuM ke caDAvo, caDavAnI salAha Apo, caDatAne sahAya karo, e na bane to caDatAne paga pakaDIne nIce to na ja paTako. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 eka AdamI UMcI bhAvanAvALo hoya, ene pAMca hajAra pADavAnI peravI kare, to pachI e Take kyAM sudhI ? 'gharanI kanaDagata judI, bahAranI judI : cAritranI bhAvanAvALo banyo ke ThekaDI zarU thAya : 'A dharamanuM pUMchaDuM' vagere vagere bolAya : A rIte gharanI dhamAla judI, bahAranA nAmacIna bole e judA, lakhanAra-bolanAra bhAMgaDo vATe e judA ane pAchA gapagoLA cAle te judA.' A dazAmAM saMyamanAM pariNAma TakAvavAM keTalAM muzkela ? AvI muzkelIonA yoge koka gabaDe, to kahe ke "joyuM ! nahotA kahetA ?" paNa vicAre nahi ke e pote paDyo ke pADyo ? sIDI caDanAra sAme moDhe caDe ane pAchaLathI TAMTiyo pakaDIne kheMcIne koI paTake, tyAM thAya zuM ? hAthanuM doraDuM chInavI laI, TAMTiyo pakaDI paTake, pachI kahe ke 'paDyo.' AvI sthitimAM Aje dharmanAM pariNAma sAcavavAM muzkela che. bhalabhalA dharmInAM paNa citta vihvaLa thayA vinA rahI zake tema nathI. ghoMghATa, gapagoLA, ADIavaLI vAto, asabhya lakhANa ane vacano vagere sAMbhaLIne kaMpI UThe ane ema thAya ke 'nirvAha kema thaze ?' 30 pahelAMnA puruSo caDanArAne caDavA de. paDavAnI taiyArImAM hoya ene paNa evI zikhAmaNa de ke paDatAM bIe, pAcho sthira thAya ane kadAca koI paDe to paNa AzvAsana de ke 'hoya, karme uchALo mAryo, mArga joyo che to phe2 javAze.' Aje to caDanArane pAchaLathI TAMTiyo pakaDI paTake. A dazA ghaNI ja bhayaMkara che, mATe kahuM chuM ke caDatAnA paga na kheMco ! 558 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3H e saDAne dUra karo ! (40) * jJAnInA vartanamAM prazno ja na hoya : * mithyAtva chatAM guNasthAnaka kema kahyuM ? * kayo zAnI karma khapAve ? * saDelo bhAga dUra karavo te dveSa nathI ! * baMdhananAM doraDAM vadhAre te guru nahi ! viSayaH maMgaLavAdamAM Adi-madhya-aMtya maMgaLa zA mATe? jJAnanuM svarUpa, sAyo jJAnI koNa? samyagdaSTinI bhAvanA. karmano kacaro kADhyA vinA ghAtI khape nahi. A pravacananI zarUAtamAM graMthakAre batAvela AdinuM madhya ane aMtya maMgaLanA hetuo aMge spaSTatA karyA bAda : jJAnI jJAnathI avazyabhAvI ghaTanAo jANatA hovA chatAM AcaraNa kare che, e mudo samajAvavA mATe bhagavAna zrI mahAvIradevanA jIvananI ghaTanAnuM varNana karavA sAthe jJAnanuM ajIrNa zuM ? jJAna kone apAya ? AmnAya ane gurusevAnI mahattA zI ? jJAnano upayoga zo ? vagere muddAo upara zAstrIya chaNAvaTa karI jJAnI ane ajJAnInI ceSTAnuM svarUpa batAvyuM. sAthe samyagdaSTi AtmAnI saMsAra pratye manobhAvanA kevI ? sAcuM gurutatva zuM kare ? guNa na hovA chatAM guNasthAnaka nAma kema ? e praznonA uttara ApavApUrvaka chevaTe AtmA upara lAgelo karmano kacaro sApha karyA vinA mokSa na maLe e vAtane puSTa karavA taMboLI vagerenA prasiddha prasaMgono upayoga karI pravacana pUrNa karyuM che. muvAkSAta * jyAM AjJAnI AdhInatA hoya, tyAM ja sAco namaskAra saMbhave che. * "abhimAna' e jJAnanuM ajIrNa kahevAya che. * niMdA sAMbhaLavI ane ethI akSubdha rahevuM saheluM, paNa prazaMsA sAMbhaLavI ane e jIravavI e kaThaNa che. 0 jJAna paNa yogyatA joIne ja devAya. * jJAna e ADaMbara karavA mATe ke aDaMgo jamAvavA mATe nathI ja paraMtu tenI prApti dvArA mana, vacana ane kAyA upara majabUta kAbU meLavI karmakSaya karavA mATe che. * saMsArane agni samAna mAnato aMtarAtmA samyagdaSTi AtmA, koI paNa bhoge enAthI bacavAnA prayatno kare, e vakhate koI bAMdhavA Ave to tene apakArI ja lAge. 0 sadguru to baMdhananAM doraDAM kApyA vinA rahe ja nahi ane baMdhananAM doraDAM vadhAre te guru ja * dharmIne dharma maLyo che mATe e bhaktipAtra ane kamanasIbIne laIne adharmIne dharma maLyo nathI, mATe e dayApAtra ! paNa trIjo virodhI to AMkho kADhanAro, eTale enI to gaNanA ja nahi. * dayA enuM nAma nathI ke jenAthI AtmAno ghAta thAya. * saDelo bhAga Adho rAkho temAM kAMI vairabhAva nathI. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3H e saDAne dUra karo ! jJAnInA vartanamAM prazno ja na hoya : TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA pharamAve che ke zrI arihaMtadevanA vacananA anuyoga sivAya sAco viveka jAgato nathI. e jAge nahi tyAM sudhI heya tathA upAdeya padArthonuM jJAna thatuM nathI. ane e heyopAdeyanuM jJAna na thAya tyAM sudhI rAga, dveSa ne moha ghaTatA nathI, temaja e ghaTe nahi tyAM sudhI duHkha dUra thatuM nathI ane sukhanI bhAvanA phaLatI nathI. eTalA mATe sukhanA arthIe, sukhanA arthI mATe zrI arihaMtadevanA vacanano ja anuyoga karavo joIe. zrI arihaMtadevanI vANIne cAra vibhAgamAM vaheMcavAmAM AvI che, jemAM caraNakaraNAnuyoganuM mukhya che. ane e caraNakaraNAnuyoga nuM mukhya pratipAdaka, "zrI AcArAMga' nAmanuM prathama aMgasUtra che. te paramapadanI prAptimAM hetubhUta che, mATe vipnamaya che, ane eTalA mATe maMgala avazya karavuM joIe. eTale te maMgala - "AdimaMgaLa, madhyamaMgaLa ane aMtamaMgaLa" - ema traNa rIte A sUtranI aMdara kahevAmAM AvyuM che. AdimaMgaLarUpa prathama sUtramAM arthathI dvAdazAMgInA praNetA bhagavAna zrI mahAvIradevanuM smaraNa tathA e tArakanI AjJAnI AdhInatA ane e tArakanI AjJAmAM ja kalyANa ,evo niradhAra karIne kareluM maMgaLa, e jevuM tevuM maMgaLa nathI. tArakane namaskAra zA mATe karavAno ? AdhInatA batAvavA ! jyAM AjJAnI AdhInatA hoya, tyAM ja sAco namaskAra saMbhave che. namaskAra, sevA ke pUjA karatAM paNa AjJAdhInatAnI kiMmata vadhI jAya che. have prazna e che ke "e AdimaMgaLa zA mATe ?' eno uttara e che ke sUtrArthanA pArane pAmavAmAM paNa vighno hoI zake che, mATe nirvighnapaNe icchita zAstrArthanA pArane pAmavA mATe AdimaMgaLa che. madhyamaMgaLa' tarIke "lokasAra' nAmanA pAMcamA adhyayananA pAMcamA uddezamAM AvatA sUtrathI drahanA guNothI AcAryanA guNonuM utkIrtana karavAmAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 - - 3 : e saDAne dUra karo ! - 40 - AvyuM che. "AcArya' paNa parameSThi maMtramAM trIje pade birAje che. mATe emanA guNonuM samutkIrtana, e paNa maMgaLarUpa che. ane e "madhyamaMgala abhilaSita zAstranA sthirI-karaNane karavA mATe che. aMtamaMgala' rU5 'upAdhAnazruta' nAmanA navamA adhyayanamAM AvatuM chelluM sUtra che, kAraNa ke te dhyAna karAvanAruM che. dhyAna, saMsArarUpa mahAtarunA skaMdano (mULa) cheda karAvavA dvArA paramapadanI prAptimAM hetubhUta che, mATe e maMgaLarUpa che. ne e "aMtamaMgala' A zAstra ane teno artha ziSyapraziSyanI paraMparAmAM avicchinnapaNe cAlu rahe e mATe che ! sabhA : zrI gaNadharadeva to jJAnI hatA. to pachI teone maMgalanI AcaraNA karavAnI zI jarUra? jJAnI puruSonI AcaraNAo aneka hetuthI hoI zake che. "maMgala karaNIya che' - e vastu ziSyajanane bodha karAvavA mATe paNa hoI zake. evA evA aneka hetuonI kalpanA jJAnInI AcaraNAomAM karI zakAya. bIjuM - "jJAnI jANatA hatA, mATe zuM kAma maMgaLa kare ?' - e prazna ja na hoI zake. kAraNa ke jJAnI ema paNa jANatA hatA ke "maMgaLa karavuM joIe ane maMgalanA yoge nirvijJa samApti vagere thaze.' mATe jJAnInI vAtomAM AvA prazno ja na hoya. jJAnI jema e jANatA hatA ke "A thavAnuM che tema ema paNa jANatA hatA ke Ama karavAthI A thavAnuM che." zrI tIrthaMkaradevo to garbhathI ja badhI vAto jANe. janmasamaya, dIkSAkALa, kevaLajJAnaprApti kyAre thaze te ane nirvANano samaya, e badhuM ja jANe. e jANe ke mukti thavAnI che, paNa sAthe e paNa jANe ke dIkSAnA yoge, upasargAdi sahavApUrvaka, tapazcaryAthI nirjarA karavA dvArA kSapakazreNInA yoge kevaLajJAna meLavyA bAda ja mukti thavAnI che. bhagavAna zrI mahAvIradeva jANatA hatA ke botera varSanI vaye mukti thavAnI che, to cAritra zuM kAma lIdhuM ?" Ama pUchanArane kahevuM ke "muktie javAno chuM" ema je rIte jANatA hatA, tema sAthe ema paNa jANatA hatA ke rAjapATa choDI, tyAga svIkArI, upasargAdi sahana karI, kevaLajJAna meLavyA bAda ja mukti maLavAnI che." ane "teo amuka vaye kema nIkaLyA ?' eno Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ----- S: paNa uttara e ja ke "e jANatA hatA te vaye nIkaLyA' ane 'amuka vaya sudhI kema na nIkaLyA ?" - Ano paNa uttara e ja ke "e paNa jANatA hatA ke tyAM sudhI nIkaLavAnuM nathI, mATe na nIkaLyA." arthAt jJAnI jANe tema kare, temAM ajJAnIo mATe praznane sthAna ja nathI. sAcuM jJAna ke sAcA jJAnanA svarUpanuM jJAna nathI, ethI ja evA evA prazno thayA kare che. kayo jJAnI karma khapAve ? zrI jainazAsanamAM kriyArahita jJAnanI kiMmata nathI, kAraNa ke zrI jainazAsane jJAnane nirjarA mATe svIkAryuM che. je jJAna baMdhanuM kAraNa thAya e jJAna vastutaH jJAna nathI. A eka jJAnanI kasoTI che. je jJAnathI AtmA viSayakaSAyamAM vadhu lepAya, viSayakaSAya tarapha vadhu DhaLe, te jJAna ajJAnarUpe pariNamyuM kahevAya. ane e ja kAraNe "abhimAna' e jJAnanuM ajIrNa kahevAya che. e "abhimAna' rUpa ajIrNa badhAne thAya e kAyado nathI, paNa jene jene jJAna te rUpe na pariName, tene thavA saMbhava che. mATe jJAnIe sAvaceta rahevuM, e to jarUrI ja che. badhAne ja thatuM hota, to tene ajIrNa na kahevAta paraMtu kaMIka ene pacAvI zakyA che ane enA yoge kalyANa sAdhI cUkya che. eTale je bhaNatarathI AtmA viSaya-kaSAyamAM lIna bane ane abhimAjethI Ave te ajIrNa ! bAkI jema jema jJAna vadhu ne vadhu AvatuM jAya, te tema viSaya-kaSAyanI bhAvanA maMda paDatI ja jAya che. jJAnaprAptinA pariNAma jo "abhimAna' Ave, to samajavuM ke "jevuM joIe tevuM jJAna pariNA pAmyuM nathI." jJAna, e mAtrA che. mAtrA lIdhA pachI pathya na paLAya, to phU emAM navAI paNa zI ? letAM bhAvanA sArI hoya, lIdhuM hoya paNa vinayathI paraMtu lIdhA pachI- "huM paNa kAMka chuM' - ema thAya, to paNa pariNAma bhayaMka Ave ! maLyA pachI je jAtanI jokhamadArI che, te jAtanI jokhamadArI maLyA pUrve nahotI. pahelAM to meLavavAnI lAlasA hatI. arthI bane tyAre to laghutA Ave, paNa maLyA pachI te laghutA TakAvavI emAM kharI khUbI che. niMdA sAMbhaLavI ane ethI alubdha rahevuM saheluM, paNa prazaMsA sAMbhaLa ane e jIravavI e kaThaNa che niMdA sAMbhaLI zAMti rAkhanArA thoDA nIkaLe paNa nIkaLe to kharA ja : jyAre prazaMsA sAMbhaLI samapaNuM jALavanAra ba ja thoDA. AMgaLInA Terave Ave eTalA ja ! Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : e saDAne dUra karo ! 40 anAdinI vAsanAthI TevAyelA AtmAmAM, doSa cAre prAdurbhAva pAmaze te na kahevAya. kALajI na rAkhe to vikAra thavAno saMbhava che. AhArano upayoga karavAthI darekane ajIrNa thAya ja ema nahi, tema ja darekane jJAnaprApti thayA bAda 'abhimAna' thAya ja ema paNa nahi ! ane darekane ja ema thatuM hoya to to ene ajIrNa na kahevAta, paNa vinAza kahevAta. kAraNa ke AhArano apaco hoya, jherano nahi ! viSa to mAre. eTale jema koIne ajIrNa' thavAno saMbhava, tema ja koIne 'abhimAna' paNa thavAno saMbhava ! mATe to vidhi bAMdhI ke jJAna paNa yogyatA joIne ja devAya. 563 amuka zAstra, saMyama lIdhAne amuka varSo thayA bAda tapoyogAdi karavA vaDe apAya e vidhi che. yogyatA vinA devAya to pariNAma viparIta Ave, te taddana svAbhAvika che. gRhasthane sUtrAdinA vAMcananI manAI, enuM kAraNa paNa e ja ke e gharabArI, game tevo toye tenI najara to ghara tarapha ja. zrI vajasvAmIjI bALavayamAM zravaNamAtrathI agiyAra aMga bhaNyA, badhAne vAcanA ApI ane emanI pAse vAcanA lenArA ziSyoe bhagavAna zrI vajasvAmIjIne 'vAcanAcArya' banAvavA mATe gurudevane vinaMtI karI : tenA uttaramAM gurue kahyuM ke - 'avrajAma vayaM grAma- mAcAryo'yaM ca vo'rpitaH / ata eva yathAvitya, yUyamasyedRzAn guNAn / / 1 / / anyathA vAcanAcArya padavIM nAyamarhati / purvavatta yatoDanena, harSAzrutyAne zrutam / / " 'eTalA ja mATe ame gAma gayA hatA ane AcArya tarIke tamane A vajrane arpaNa karyo hato, ke jethI tame AnA AvA prakAranA guNo jANI zako. anyathA A 'vajra' 'vAcanAcArya'nI padavI mATe yogya nathI, kAraNa ke ANe gurue nahi ApeluM zruta karNanI zrutithI grahaNa kareluM che.' 35 AthI spaSTa che ke pUrvanA kSayopazama yoge jJAna to thaI jAya, paNa gurugamanI khAmI to 2he ja. game tevo buddhimAna paNa gurunI nizrAe jJAna meLave nahi, to AmnAya vinA Thokara khAya. zuM nAgArjunamAM buddhi kama hatI ? nahi ja, chatAM paNa bhagavAna zrI pAdaliptAcArya pAsethI pAdalepanuM vidhAna Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 nahi meLavI zakavAthI ane nitya sevAmAM rahetA hovAthI, eka vAra paraThavI dIdhelA te pAlepavALA pANInI sugaMdhIthI, te pAdalepamAM AvatI saghaLI vastuo temaNe jANI lIdhI. vicAro ke buddhi keTalI ? ATalI tIvra buddhi chatAM gurunizrAnA abhAve, jANelI te vastuono pAdalepa banAvI UDavA mAMDyuM, paNa UDe ane paDe. kAraNa ke AmnAyanI khAmI rahelI hatI. jyAre sAmAnya vastumAM A hAlata thAya, to pachI paramatA2ka anaMtajJAnI zrI jinezvaradevanA AgamanuM rahasya, AmnAya vinA kema jANI zakAya ? 37 zuddha hetu vinAnA jJAnathI ajIrNa thavAno saMbhava che, mATe roja jovuM, vicAravuM ane tapAsavuM ke jJAnanA yoge AtmAnI kaI sthiti che ? jo viparIta dizAmAM AtmAnuM vartana hoya, to samajavuM ke jJAna je rIte pariNAma pAmavuM joIe, te rIte pariNAma pAmyuM nathI. jJAna, e nirjarAnuM kAraNa che ane nirjarA mATe ja jJAnano svIkAra hovo joIe. je jJAna mana, vacana ane kAyA upara kAbU meLavavAmAM sahAya na kare, te vAstavika rIte jJAna nathI. 'jJAnI zvAsozvAsamAM, karma khapAve jeha; pUrva kroDa varasAM lage, ajJAnI kare teha' A doharo te ja jJAnI mATe che, ke je jJAnI mana, vacana ane kAyAnA yogo upara potAno kAbU jamAve. A doharA uparathI jeo zuSka jJAnanI mahattA sthApita karavA mathatA hoya, teo vAstavika rIte jJAnI ja nathI. A ja vAta. AcAra zAstranI maMgalamayatA siddha karatAM TIkAkAra maharSie pharamAvI che ane te ApaNe joI paNa gayA chIe. temAM te maharSie sApha sApha pharamAvyuM che ke 'A zAstra jJAnarUpa hovAthI AkhuMya maMgalarUpa che. kAraNa ke jJAna, e nirjarA mATe che. ane jJAnanI nirjarArthatA vivAda vagara siddha che. kAraNa ke jJAnI puruSa pharamAvyuM che ke - "jaM annANI kammaM khavei bahuyAI vAsakoDIhiM / taM nANI tihiM gutto khavei ussAsamitteNaM ||1|| 564 ghaNI varSa koTioe karIne ajJAnI je karmane khapAve, te karmane 'managupti, vacanagupti ane kAyagupti' - A traNa guptiothI gupta thayela jJAnI eka ucchvAsa mAtre karIne khapAve che.' Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 565 3 : e saDAne dUra karo ! - 40 A uparathI spaSTa ja che ke jJAna e ADaMbara karavA mATe ke aDaMgA jamAvavA mATe nathI ja paraMtu tenI prApti dvArA mana, vacana ane kAyA upara majabUta kAbU meLavI karmakSaya karavA mATe che, ane jJAna dvArA karmakSayarUpa sAdhyanI siddhi te ja AtmAo karI zake che, ke jeo potAnA mana, vacana ane kAyAnA yogone aMkuzamAM rAkhavAnA prayatna to karyA ja kare. te ja jJAnI tevI rIte karma khapAvavAnI tAkAta dharAve che, ke je traNe yogone kAbUmAM rAkhI zake. 37 'traNe yoga phAve tema kare, temAM mane zuM ?' - ema jJAnIthI kahevAya ja nahi. manane game te mana kare, vacanane phAve tema e bole ane kAyAne game tema te kare' - AvAM vacana jJAnInA mukhamAMthI kadI ja na nIkaLe. mana, vacana ane kAyA, enuM kAma kare che evo bacAva paNa jJAnI to na kare. vyavahAramAM paNa guno karyA pachI ema kaho ke 'guno AtmAe nathI karyo, paNa zarIre karyo che' to nyAyAdhIza paNa kahe ke 'ame sajA paNa kAyAne karIe chIe, tyAM vAMdho zo ?' ja zrI tIrthaMkaradevo paNa bhogane roga pare ciMtavI bhogavatA. te jJAnI mahApuruSa to ema kahI paNa zake ke 'AtmAthI bhoga nathI bhogavyA; paNa zarIrathI bhogavyA che.' kAraNa ke evI ja rIte upasarga sahana karavA paNa teo taiyAra hatA. upasarga vakhate te mahApuruSo zarIrano jarA paNa bacAva nahotA karatA ane paga upara khIra raMdhANI, kAnamAM khIlA ThokANA tathA zarIrathI evAM evAM aneka bhayaMkara kaSTo sahyAM ! paNa jeo Aje eka nAnA kAyotsargamAM athavA bIjI avasthAmAM, eka nAnA jaMtunA sparzane paNa nathI sahI zakatA ane UlaTA te jaMtunI kamabakhtI karI nAkhe che, tevAo ema kahe ke 'lukhkhA manathI duniyAnI kAryavAhI ame karIe chIe' te kema manAya ? arthAt na ja manAya. AthI spaSTa che ke, jeo yathecchapaNe mana, vacana ane kAyAnA yogone pravartAve che ane uparathI 'jJAna thayA pachI mana, vacana, kAyA game tema varte temAM zuM ?" A pramANe kahe che, teo irAdApUrvaka pApanA mArgane poSanArA che. haju ema kahe ke 'meM jANyuM che, paNa hajI mana, vacana, kAyAnA yoga upara svAmitva nathI meLavyuM.' to to e vAta judI che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - SES baMdhananAM doraDA vadhAre te guru nahi! bAkI Aja to jJAnanA nAme, jJAnanA bahAne evI chUTa levAmAM Ave che, ke je chUTa ajJAnI paNa nathI letA. ajJAnI to eTale aMze kadAca sArA kahevAya ke zAstranI vAta Ave tyAM kahI de che ke "ame nathI jANatA." paNa AjanA ADaMbarI jJAnavALAo to kahe che ke "mane zuM vAMdho ?" Ama ne Ama cAle to to enA nimitte hajAro AdamI unmArge jAya. AthI ja zAstra kahyuM ke tattvajJAnI te, ke je manathI kharAba ciMtana na kare, hRdayamAM nakAmA vicAro pedA thavA ja na de, kadAca citta zuddha bhAvanAthI suvAsita na rahe ane kharAba vicAra thaI jAya, to paNa tevA vicArone vANImAM to na ja utAre arthAta bole nahi ane mUrkhanI sobatathI kadAca bolI javAya, to paNa vartAva to kharAba kare ja nahi. chatAM jo e kare, to to te tattvajJAnI ja nahi. kAraNa ke ema karavAthI to jJAnI ane ajJAnI beya sarakhA ja thayA gaNAya. jJAnIthI ajJAnI jevI ceSTA thAya ja kema ? dharma kahevarAvavuM ane adharmathI DaravuM nahi, e bane kema ? muktie javAnuM kahevuM ane saMsAranA saMgathI tasubhara khasavuM nahi, e kema cAle ? potAnI jAte ja thAMbhale vaLagavuM ane 'choDAvo' evI bUma mAravI, e kevuM viparIta kahevAya ? vadhumAM koI choDAvavA Ave, to pAchA thAMbhalAne jorathI bAjhavuM e kevuM ? huM tamane pUchuM chuM ke "tame jAte baMdhAyelA cho ke tamane koIe bAMdhelA che ?" "karmathI baMdhAyelA cho' - e vAta to mAnI, paNa tamArA prayatno bAMdhavAnA cAlu che ke chUTavAnA cAlu che ? chUTavAnI bhAvanAvALA AtmAonI manodazA kevI hoya, e kadI vicAryuM che ? enI kAryavAhI zI hovI ghaTe, e kadI zocyuM che ? saMsAranuM svarUpa kevuM che, e jANo cho ? eka makAna vacce eka thAMbhalo che. temAM eka AdamIne doraDAthI majabUtapaNe bAMdhyo che. evAmAM cAre tarapha agni saLagyo ane ene mAlUma paDyuM ke cotarapha agni saLagyo. te vakhate enuM zuM thAya ? tene manathI ema ja thAya ke "huM kayAre chUTuM !- vacanathI bole ke "koI Avo, koI Avo : mane ekadama choDAvo, baLI gayo re !" ane kAyAthI paNa bAMdheluM doraDuM DhIluM karavA tamAma koziza kare, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 39 567 - 3H e saDAne dUra karo ! - 40 - doraDuM toDavA bacakAM bhare. vAru, e vakhate ene vahAluM koNa lAge ? choDAvavA Ave che, ke vadhu bAMdhavA Ave te ? koI upakArI AvI pahoMce ane mane choDAve' - evI bhAvanA hoya ke bIjI ? bUma paNa zI mAre ? doDo, doDo, baLI jAuM chuM, marI jAuM chuM. koI jhaTa choDAvo !' e ja ke bIjI ? e ja. e vakhate tenA hRdayamAM chUTavA sivAyanI bIjI bhAvanA paNa na hoya ane koI na Ave tyAM sudhI rADo pADato jAya tathA sAthe dAMtathI bacakAM bharI doraDuM kApavAnuM kAma paNa cAlu ja hoya! Ama chatAM ene koI choDAvanAra na maLe, to "doraDuM tUTatuM nathI, marI gayo, jhaTa Avo, choDAvo !" evA jorapUrvaka vacanathI ghAMTA pADe ane manathI paNa potAnI kamanasIbI mATe niHzvAsa nAkhatAM e ja citavato hoya ke koI AvatuM nathI. arere ! have huM zI rIte ane kyAre chUTIza ?' jema jema agninI jvALA vadhatI jAya, tema tema tevA prayatno te jorabaMdha kare. zarIrabaLa vAparI dhamapachADA kare, bUmo paNa jorathI mAre ane jvALA vadhe tema chUTavAnI bhAvanA paNa vadhatI ja jAya, tIvra banatI jAya. maMda to na ja bane. e vakhate jo koI AvIne doraDuM toDI bacAve to ene te upakArI mAne, ane potAnA prayatnathI tUTe to pApa chUTuM ema mAne. paNa te pachI te tyAM Ubho rahe kharo ? nahi ja. chUTyo ke tarata bhAgavA ja mAMDe ane bhAgatAM bhAgatAM kadAca bhaDAkAmAMthI pasAra thavuM paDe to tema paNa kare, dAjhI javAya evA aMgArAne aDakI javAya to paNa vAMdho nahi, paNa nAce, kUde ane nIce paDatuM paNa mUke. nIce patharo hoya to paNa vicAra na kare. kadAca devatAnA aMgArAthI phollA paDaze to davA thaze ema mAne, hADakAM bhAMgaze to saMdhAze ne be mahinA bImArI bhogavI sAjA thavAze ema mAne, paNa tyAMthI bhAge ja. jyAre bAhya agninA bhayathI bacavAnI icchAvALAnI A dazA hoya, to AkhA saMsArane agni samAna mAnanArA aMtarAtmAnI A kAramAM karmabaMdhanothI chUTIne bhAgavA mATenI kevI manodazA hoya ? sabhA saMsAra duHkharUpa ja kyAM manAya che ? A bhAvanA kayA guNaThANAnI ? cothA guNaThANAvALAnI A bhAvanA hoI zake. emAM taratamatA hoya, paNa nirUpaNa to aMtima ja thAya. saMsArane agni samAna mAnato aMtarAtmA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 568 samyagdaSTi AtmA, koI paNa bhoge tenAthI bacavAnA prayatno kare, e vakhate koI bAMdhavA Ave to tene apakArI ja lAge. e vakhate mAta-pitAno saMbaMdha na gaNAya. tene to baMdhanathI je choDAve te pUjya ane baMdhana vadhAre te pUjya nahi, paNa apakArI ! kuTuMba pratye paNa A mAnyatA, to guru pratye kaI hoya ? sadguru to baMdhananAM doraDAM kApyA vinA rahe ja nahi ane baMdhananAM doraDAM vadhAre te guru ja nahi! A vAta samyagdaSTi AtmA mATenI che, e yAda rAkhajo ! mithyAdaSTinI, dharmanA viSayamAM taddana navAnI vAta judI che. khulAso karI dauM ke, pahelA guNaThANAvALA mATe dezanA judI. samyagadaSTi mATe dezanA judI tathA dezavirati ane sarvavirati mATe paNa zAtre dezanA judI kahI che. pahelA guNaThANe keTalAka evA paNa che, ke jene dharmanI darakAra paNa nathI. te ayogya che. mithyAtva chatAM guNasthAnaka kema kahyuM? " tyAM paNa "bhadrakapaNuM'- komaLatA'-saraLapaNuM' "satyanuM arthIpaNuM' e vagere guNo che mATe ! jenAmAM A guNa hoya, te pahelA guNasthAnakavALA ! A paNa na hoya te e guNasthAnake, paNa nAmanA ! pelA arthApakSayA ane A rUDhinI apekSAe ! hajI jene AtmAnuM bhAna nathI, evA bhadrakvAdi guNavALA pahelA guNasthAnake rahelA karatAM samyagdaSTinI, enAthI dezaviratinI ane enAthI sarvaviratinI yogyatA vadhatI jAya che. aMtarAtma dazA jAgrata thAya tyAre AtmA zuM icche ? e vicAro ! tame zrAvaka tarIke janmyA, suzrAvaka lekhAo, to vyavahArathI mAre to tamane cothA-pAMcamA guNaThANe mAnavA joIe ne ! samyagdaSTinuM cothuM guNaThANuM, dezaviratinuM pAMcamuM guNaThANuM ane muninuM chaThTha! tyAre mArgAnusArInuM guNasthAnaka paheluM ! mArgAnusArImAM amuka pramANamAM guNa ane pravRtti beya hoya. sabhA mArga pratye viruddha bhAva hoya che ? te samyagdaSTi paNa nahi ane mArgAnusArI paNa nahi. e to ethI paNa gayo. sabhA: tyAre zuM samyaktvanI prApti vinAnA badhA ja prathama guNasthAnake ? Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaas 3H e saDAne dUra karo ! - 40 - - 41 hA. samyatvanI prApti vinAnA badhA ja pahelA guNasthAnake. tyAM paNa UMcA-nIcAnA bheda paDe. koI ghora mithyASTi, to koI sAmAnya mithyAdRSTi ! mithyAtva' guNasthAnake rahelA chatAM paNa, bhadrikatAdi guNonA yoge mArgAnusArI AtmAo paNa saMsAra pratye bahumAnavALA nathI hotA. bImArane jema anAjanI ruci na hoya, paraMtu na chUTake che, e rIte samyagdaSTi AtmAne saMsAra pratye ruci na hoya. roja e sthiti mATe AtmAne pUcho ! mArgAnusArI AtmA paNa jyAM jyAM tyAga jue, tyAM tyAM enI romarAjI vikasvara thAya. tyAgIne te hAtha joDe ane icche ke "e dazA kayAre Ave ?" dharmo ane adharmI beya hajI sthAna para che. jemAM dharma nathI te adharmI - e dRSTie adharmI mAtra dayApAtra che, paNa e dharma tarapha lAla AMkha karato nathI, DoLA kADhato nathI, mAtra dharma pAmyo nathI eTaluM ja ! dharmIne dharma maLyo che mATe e bhaktipAtra ane kamanasIbIne laIne adharmIne dharma maLyo nathI, mATee dayApAtra ! paNa trIjo virodhI to AMkho kADhanAro, eTale enI to gaNanA ja nahi. eka mANasa koInuM bahumAna kare, gAdIe besADe, mAnasanmAna kare, AgatAsvAgatA kare, to tyAM prema thAya, AnaMda thAya. bIjo eka mANasa bolAve paNa nahi, toya thAya ke "kAMI nahi." paNa eka evo ke ene oTale paga mUko ke gALa da, dAMtiyA kare, to AvanArane bhAvanA kaI thAya ? te vakhate dharmIne paNa thAya ke "bicAro pApAtmA che pApanA yoge A kaMgAliyata pAmyo che ane AvI kAryavAhIthI vadhu ne vadhu pApano bhAra saMgharato jAya che. dharmI tyAM potAnA dharma khAtara sahanazIlatA rAkhe, tyAre keTalAka saMsArIo azaktithI athavA to potAnI AbarUne baTTo na lAge mATe sahana kare, ane kahe ke ame jAtavAna chIe mATe ATaluM sahyuM paNa avasare batAvazuM." duniyAmAM A bhAvanA Ave che. evI ahIM dharma mATe Ave to dharmanA rakSaka banI zakazo, nahi to khAmI AvavAnI. dharmIe ATalI vastu samajavI ja joIe. peDhI calAvavI hoya te vepArIe, peDhI upara AvanArAone oLakhavA joIe ane sahu sAthe ghaTato vartAva rAkhavo joIe. gAdI lAyaka gAdIe bese, sAme besavA lAyaka tema bese, ne UbhA rahevA lAyaka Ubho rahe te peDhI cAle. munIma game tevo sAro hoya, bahu ja hoziyAra hoya, bhale bAre mahine Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ---- -- 570 sArAmAM sAruM ene inAma apAtuM hoya, paNa te zeTha sAme to e rItasara ja vartAva kare. aMdhavizvAse jo zeTha ema kahI de ke "tuM ja zeTha" ane pote kAMI khabara na rAkhe to ? trIje divase peDhI UDI jAya. tyAM to tame badhuM jANo cho. dhIratA hoya tyA dhirAya, apAtA hoya tyAM apAya, devAtA hoya tyAM ja devAya ane levAtA hoya enA ja levAya ! AmAM pola calAvo to peDhI na cAle. kone oLakhavA jaIe, ema vyApArI kahe ? nahi ja. paNa badhAne oLakhe, pagathI oLakhe ! to pachI ahIM kema loco vALe ? sAmAnya duniyAnA vyavahAramAM ATalI kuzaLatA dharAvanAra AdamI, bhavatAraka cIja mATe locA vALe, e buddhimAna mATe zobhAspada nathI. dharma, adharma pratye karuNA dAkhavI zake, paraMtu dharma ne dharmI sAme lAla AMkha karanArane aTakAvI nirAbAdhapaNe dharmArAdhanA cAlu rahe, evI to enI kAryavAhI hoya ja. A vAta Aje ja nathI kahevAtI. paNa muddo e che ke hajI e vastu pariNAma pAmI nathI. enI ja A khAmI che, nahi to A dazA hoya ja nahi. "vastunA zuddha pariNamanamAM ja AtmAno udaya che.' ATalI vAta samajAI ja javI joIe ane e ja samyajJAna che. evA anupama samyajJAnano svAmI banelo jJAnI mana, vacana ane kAyAnA yogane yatheccha na ja pravartavA de. saDelo bhAga dUra karavo te dveSa nathI ! mana, vacana ane kAyAne kAbUmAM rAkhanAro jJAnI, eka zvAsocchavAsamAM eTalAM karma khapAve, ke je aneka koTi varaso sudhI aneka takalIpho veThavA chatAM paNa, ajJAnI AtmA na khapAvI zake. jyAre mokSamAM javuM haze, tyAre aMtarmuhUrtamAM karma mAtra khaseDavAM paDaze. e aMtarmuhUrta mATe A badho abhyAsa che. vidyArthI bAra mahinA mahenata kare, te jema parIkSAnA be-cAra kalAka mATe, tema A badho abhyAsa e aMtarmuhUrta mATe che ! cAre ghAtI karmane aMtarmuhUrtamAM ja bhedavAnAM che. dazame guNaThANethI bArame Ave, tyAM AtmA sthiratA bhogave. AThame-navame-dazamethI laMghIne Avyo. svayaMbhUramaNa samudra taravo sahelo, paNa ATale javuM kaThina che. asaMkhya koTAkoTi yojana pramANano svayaMbhUramaNa samudra che. tIrthAlokamAM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 571 - - 3H e saDAne dUra karo ! - 40 - 43 asaMkhyAtA sAgara ane asaMkhyAtA dvIpa che. temAM chello A che. ene bhUjAthI tarAya ? chatAM e saheluM, paNa zAstra kahe che ke AtmAne mATe apramAdI banI karmano chedabheda karI bArame guNaThANe AvavuM kaThina ! bArame guNaThANe AtmA sthira thaI jAya. tyAM jarAye kallola nahi. mohanIya gayuM. badhIya mArAmArI mohanIyane AbhArI che. dezamAM guNaThANAnA aMte mohanIya sApha thAya, paNa kSepaka zreNIvALAnuM khape ane upazama zreNIvALAnuM dabAya. kacaro pANInI nIce beTho, jarA pANI DahoLAya ke upara Ave. mATe kacaro to bahAra ja kADhavo. rahI jAya to kAMI nahi, evo loco na vALatA. kAMkarA vINanArI strI, barAbara na dekhAya to cazmAM rAkhe, paNa jo barAbara na viNe ne be kAMkarA rahI jAya, to badhI roTalImAM kacakaca thayA kare. rahI gayelA pAMca ja kAMkarA paNa zera zera loTane pheMkI devA jogo karene ? mATe kacaro rAkhavAnA lobhamAM na phaso, kacaro rAkhavAnI kAryavAhImAM na raho, paNa kADhavAnI kAryavAhImAM raho. taMbolInI kAtara cAlu ja hoya. pAna khaMDita thayuM tyAM kAtara calAvyuM ja jAya. saDelo bhAga kADhe. na kADhe to Akho karaMDiyo bagADe. saDelo bhAga dUra karavo, emAM enA pratye dveSa nathI, paNa AkhA karaMDiyAne na bagADe e mATe ja taMbolInI kAtara cAlu hoya ! pAna khavaDAvanArA sAmagrI keTalI rAkhe ? kAtho, cUno jInatAna badhuM rAkhe. pAnanI peTI hoya, paNa kAtara pahelI. taMbolIne to kAtara vinA cAle ja nahi. teja rIte zAtre kahyuM che ke zrI saMghe jo potAno bacAva karavo hoya, to ninavatA, unmArgagAmitA, Adi saDA upara kAtara calAvavI joIe. jo ema na thAya, to Agamano ane dharmano keTaloya nAza thAya. eka saDela hajArane saDAve, kAraNa ke e cepI roga che. zAstra zrI saMghane sAvadha rahevAnI bhalAmaNa pUrepUrI karI che. jeTale aMze e bhalAmaNano svIkAra, teTale aMze zreya ! saDelo bhAga Agho rAkho temAM kAMI verabhAva nathI, tyAM durbhAvanA nathI, paNa saDelA bheLA bhaLI saDavAno ke zakti chatAM enuM durlakSya karavAno athavA tene vadhavA devAno zAstra inkAra kare che. dayA enuM nAma nathI, ke jenAthI AtmAne ghAta thAya. saMyamadhara paNa jo rogI hoya, to tene mATe sAmagrI alaga rAkhavAnI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 572 kahI che. vaiyAvacca pUrI karavI, samAdhi pUrI ApavI, paNa sAmagrI alaga. kAraNa ke roga e saMyamaghAtaka che. emAM bIjA saMyamIne saMyamamAM vAMdho na Ave e hetu che. keTalIka vAra roganA pariNAme upacAra karatAM pakAyanA jIvonI virAdhanA thaI jAya che eTalA mATe to zAstra kahe che ke sahanazakti hoya, ArtadhyAna na thatuM hoya, to to auSadha na levuM paNa e sthiti na Take, to samAdhinA hetuthI auSadhano yatanApUrvaka ane vidhipUrvaka upayoga kare. astu. koDhiyAne evI kuTeva hoya che ke "badhAne ja aDavAnuM ene mana thAya." ene "nA" pADe toye e badhAne irAdApUrvaka aDe. enI bhAvanA evI thAya, tema nAkakaTTA paNa badhAne ja potAnA jevA jovA icche. evI ja rIte usUtrabhASI ane unmArgagAmInI bhAvanA paNa koDhiyA jevI thAya che, mATe evAothI dUra rahevAmAM ja AtmAnuM kalyANa che. joke evA paNa sanmArge Avo, e bhAvanA na javI joIe, paNa doSo nibhAvavAnI vRtti paNa na ja hovI joIe. jo e kAyado na rAkhIe to ApaNA paNa nAzano saMbhava che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4H Agamano sAra zuM ? 41 * zrI AcArAMga e prathama aMga che ane te zrI jina pravacanano sAra che : * sArAmAM sArabhUta zuM ? * avyAbAdha sukha mokSa vinA bIje nathI : mAMgIne meLavanAranI avadazA kevI ? 1 Apatti karatAM saMpattithI vadhu Daro ! 7 munipaNuM zAthI kaThina jaNAya che ? * nArakIne duHkha keTaluM ane te pharI nArakI kema na thAya ? * devo marIne deva na thAya tenuM kAraNa ? viSaya: Agamano sAra zuM? AcArAMgano sAra zuM? anuyogano sAra zuM? prarUpaNAno sAra zuM cAritrano sAra zuM ane nirvANano sAra zuM? zarUAtamAM niryuktikAra ane TIkAkAra maharSinA zabdonA AdhAre uparokta praznonI carcA karyA bAda dvAdazAMgInA sArane koNa meLavI ane pacAvI zake ? e vAtanA nirUpaNamAM dvAdazAMgIthI zuM maLe ane zuM meLavavA yogya che e vAta jaNAvI mAMgIne meLavanAranI avadazA kevI e aMge vigatathI phoDa pADI jaNAvyuM che. AvI maLelI ratithI virakti vadhe ane mAgIne meLavela ratithI virakti vecAI jAya' - A muddo khUba ja gaMbhIra zailImAM samajAvyo che. enA ja anusaMdhAnamAM Apatti-pratikULatA karatAM saMpatti-anukULatAmAM TakI rahevuM kaThaNa che, munipaNAnI kaThaNatA enA ja AdhAre, nArakInuM duHkha ane devonuM sukha temaja temanA pharI te gatimAM nahi utpanna thavAnAM kAraNo darzAvIne manuSya jIvananI mahattA sarvAdhika kema te jaNAvI pravacana pUrNa karyuM che. muvAkyAtRta * sukha joIe che avyAbAdha ane kAryavAhI judI hoya to e sukha na ja maLe ! 0 mAgavAthI maLeluM paulika sukha, duHkhanA khADAmAM gabaDAvyA vinA prAyaH rahetuM nathI. rati AvI maLe tyAM virakti vadhe che ane rati mAgI maLe tyAM virakti vecAI jAya che. * samyagdaSTi AtmA avasara maLe to duniyAnA raMgarAgane - duniyAnA padArthone vagove kharo, paNa vakhANe to nahi ja. * azubhodaya karatAM zubhodaya bhogavavo kaThina che. * samyagdaSTi lakSmI Ave to nAce nahi ane jAya to mUcchita paNa thAya nahi, ane mithyAdiSTa Ave to paga pachADe ane jAya to mAthuM phoDe ! * samyagdaSTi sukha Ave to paNa mUMjhAya nahi ane jAya toye mUMjhAya nahi. * samyagdaSTi AnaMda ke zokano atireka kare ja nahi. * viSayanI sAmagrIthI dUra raho to vAsanA to ApoApa marI jaze. * jinezvaradevanI AjJAnA AdarzanI nikaTa manuSya pahoMcI zake che. manuSyanA saMyogo evA che ke jethI devo paNa tene pahoMcI na zake. * koIne UMcakIne mokSamAM koI mUkI de', evo kAyado ahIM nathI. tame kAryavAhI nahi karo to tamane paNa mokSa nahi ja maLe. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4H Agamano sAra zuM? zrI AcArAMga e prathama aMga che ane te zrI jina pravacanano sAra che? atyAra sudhImAM TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjAe ApaNane samajAvI dIdhuM ke "saMsArI prANI mAtra rAga, dveSa ane mohathI abhibhUta hovAthI zArIrika ane mAnasika aneka ati kaTuka duHkhothI pIDita che. teNe jo potAnAM te duHkho dUra karavAM hoya, to heya ane upAdeya padArthonA parijJAna mATe prayatna karavo joIe. kAraNa ke heya ane upAdeya padArthonuM samyajJAna thayA vinA e duHkhano nAza koI paNa rIte zakya nathI. te heya ane upAdeya padArthonA jJAna mATeno vAstavika prayatna paNa viziSTa prakAranA viveka vinA thaI zakato nathI. ane e viziSTa vivekanI prApti paNa sakala atizayothI saMpanna AptapuruSanA upadeza vinA azakya ja che. Akha paNa te ja kahevAya che, ke jenA rAga, dveSa ane mohAdika doSono AtyaMtika kSaya thayo hoya. ane rAgAdika doSono tevo kSaya zrI arihaMtadeva sivAya anya koIno ja hoI zakato nathI. mATe sukhanA arthIe potAnA ane anya prANImAtranA hita mATe, zrI arihaMtadevanA vacanano ja anuyoga karavo joIe.' vadhumAM e paNa samajAvyuM ke "zrI arihaMtadevanA vacanano anuyoga - 1- dharmakathAnuyoga, 2- gaNitAnuyoga, 3- dravyAnuyoga ane 4- caraNakaraNAnuyoga' A cAra vibhAgamAM vaheMcAyelo che ane temAM pradhAnatama anuyoga "caraNakaraNAnuyoga" che. e sarvapradhAna anuyoganuM mukhya pratipAdaka A "zrI AcArAMga' sUtra che : te paramapadanI prAptimAM hetubhUta hovAthI vipnamaya che e kAraNathI A aMgasUtramAM saghaLAM vighnonA upazama mATe karavA yogya maMgala - AdimAM, madhyamAM ane aMtamAM karavAmAM AvyuM che. Adi maMgala abhilaSita zAstra ane tenA arthano nirvighnapaNe pAra pAmavA mATe karavAmAM AvyuM che, madhyamaMgala abhilaSita zAstrArthane sthira karavA mATe karavAmAM AvyuM che ane aMtya maMgala A sUtra ane teno artha ziSya ane praziSyanI paraMparAmAM avicchinnapaNe cAlu rahe, e mATe AcaravAmAM AvyuM che !" Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : Agamano sAra zuM ? - 41 47 A uparathI spaSTa che ke zrI jinezvaradevanA zAsanamAM AcAranI mukhyatA che ane e ja kAraNe AcAranA pratipAdaka A zrI AcArAMgasUtranA arthanI utpatti paNa prathama thaI che ane sUtranI racanA paNa prathama ja thaI che. prazno... ane uttaro H 575 "vhalA punarbhavatA'DacAra: prIta: ?" 'zrI tIrthaMkara bhagavAne AcAranI racanA kyAre karI ?' A praznono uttara ApatAM zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhu svAmIjIe paNa pharamAvyuM ke "savvesiM AyAro titthassa pavattaNe paDhamayAe / sesAI aMgAI ikkArasa ANupuvIe / / 1 / / " 'saghaLA zrI tIrthaMkaradevonA tIrthanA pravartanamAM AcAranI pravRtti (racanA) prathama che ane bAkInAM agiyAre aMgonI pravRtti kramasara te pachI che.' zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjInA kathanane spaSTa karatAM, TIkAkAra maharSi paNa pharamAve che ke - "sarveSAM tIrthakarANAM tIrthapravarttanAdAvAcArArthaH prathamatayA'bhavadbhavati bhaviSyati ca tataH zeSAGgArtha iti, gaNadharA apyanupUrvyA sUtratayA grathnantIti" / / 'sarva zrI tIrthaMkaradevonA tIrthapravartananI AdimAM prathama AcArano artha ja thayo che, thAya che ane thaze. te pachI ja bAkInAM aMgono artha. zrI gaNadharadevo paNa e ja krame sUtraracanA kare che.' 'zrI AcArAMgasUtra' sarvathI prathama kema ? bAre aMgomAM A zrI AcArAMgasUtranI racanA prathama kema ?' A praznanA uttaramAM bAre aMgomAM te prathama che, teno hetu darzAvatAM zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjA pharamAve che ke - 14 'AyAro aMgANaM paDhamaM, aMgaM duvAlasapi / phatha ya moovAo, sa ya sAro pavayaLastra / / / / " 'zrI AcArAMgasUtra e bAre aMgomAM paNa prathama che, kAraNa ke zrI AcArAMgasUtramAM mokSanA upAyabhUta 'caraNakaraNa'nuM pratipAdana che ane AkhAye pravacanano te sAra che.' Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 576 - A uparathI e khyAla Avavo joIe ke, zrI AcArAMga e prathama aMga che ane te zrI jinapravacanano sAra che. kAraNa ke, temAM mokSanA upAyarUpa caraNakaraNanuM pratipAdana che. sAramAM sArabhUta zuM? pravacanano sAra AcAra che. AnuM kAraNa e che ke pariNAme avyAbAdha sukhanI prApti che. A vastu batAvavA mATe zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjA pharamAve che ke - "aMgANaM kiM sAro? AyArotassa havai kiM sAro? aNuogattho sAro tassa vi ya parUvaNA sAro / / 1 / / sAro parUvaNAi caraNaM tassa vi ya hoi nivvANaM / nivvANassa u sAro avvAvAhaM jiNA biMti / / 2 / / " bAre aMgomAM sArabhUta zrI AcArAMgasUtra, zrI AcArAMgasUtrano sAra teno vyAkhyAnabhUta artha, te vyAkhyAnabhUta arthano sAra, tenI yathAsthita prarUpaNA, te yathAsthita prarUpaNAno sAra cAritra, cAritrano sAra nirvANa ane e nirvANa eTale mokSa, teno sAra avyAbAdha eTale ke koI paNa jAtanA duHkhanA leza vinAnA sukhanI prApti !" - ema zrI jinezvaradeva kahe che. A saghaLuM jotAM sahajamAM samajI zakAya tema che ke AcArahInatAmAM mAnatA AtmAo zrI jainazAsananI ArAdhanA koI paNa rIte karI zakatA nathI. kAraNa ke A zrI jinazAsanamAM AcAra e ja mukhya vastu che ane e paramazuddha AcAranuM pratipAdana, A zrI AcArAMgasUtramAM kareluM che. tethI te bAre aMgasUtromAM sArabhUta aMgasUtra che. te aMgasUtrano sAra anuyogArtha eTale vyAkhyAnabhUta artha che, te vyAkhyAnabhUta arthano sAra prarUpaNA che, te prarUpaNAno sAra cAritra che, te cAritrano sAra mukti che ane muktino sAra avyAbAdha sukhanI prApti che. ane AthI e siddha thAya che ke AkhI dvAdazAMgIno sAra eka ja ane te e ja che ke AtmA jaDanA saMsargathI chUTI anaMta sukhano bhoktA thAya. anaMta sukhanA bhoktA thavuM hoya to saMsAra choDIne mokSamAM javuM ja paDe ane mokSamAM tyAre ja jaI zakAya, ke jyAre sarva saMsArano tyAga jemAM samAyo che, tevA caraNano svIkAra thAya. sarvatyAgamaya caraNanI prApti paNa tyAre ja thAya, ke Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ar - 4 : Agamano sAra zu? - 41 - -- 49 jyAre zuddha prarUpaNA thAya ane zuddha prarUpaNA paNa te ja karI zake, ke je zrI AcArAMgasUtranA vyAkhyAnabhUta arthanA suMdara jJAtA hoya.jeo zrI AcArAMgasUtranA vyAkhyAnabhUta arthanA suMdara jJAtA hovA sAthe, teno anuyoga karavAmAM pravINa hoya, te evI suMdara prarUpaNA kare, ke jenA yoge aneka AtmAone caraNanI prApti thAya, ne jethI mukti thAya ane muktinA yoge anaMta sukhanI paNa prApti thAya ! e ja A AkhI dvAdazAMgIno sAra che. sukha joIe avyAbAdha ane kAryavAhI judI hoya to e sukha na ja maLe ! avyAbAdha sukha mokSa vinA bIje nathI ? avyAbAdha sukha mokSa vinA bIje koI paNa sthaLe nathI. je sukha AtmAne joIe che, te jJAnI kahe che ke duniyAmAM koI sthaLe nathI. saMsAranAM jeTalAM sukho che, te badhAM ja saMyogajanya che. mATe saMsAramAM avyAbAdha sukha che ja nahi. saMyogajanya sukhono abhAva jarUra hoya che. saMyogajanya sukha to Ave ane jAya, mATe e sukha to duHkhanuM ja kAraNa che, mATe e sukha te sukha kahevAya ja nahi, paNa duHkha ja kahevAya. duniyAnA jIvo je ekAMtika, AtyaMtika ane saMpUrNa sukhanI icchA rAkhe che ane zAstra je sukhane iSTa ane upAdeya tarIke oLakhAve che, te sukha mokSa sivAya bIjo koI paNa sthaLe nathI, mATe ja upakArI mahApuruSo kahe che ke AtmAnI dRSTi duniyAnA sukha tarapha DhaLelI che, te pheravIne mokSa tarapha vALavI joIe. dRSTi saMsAra taraphathI khase nahi tyAM sudhI mokSa tarapha vaLe nahi ane tyAM sudhI A badhI vAto kAma paNa Ave nahi. AkhA saMsAra taraphathI dRSTi parivartana pAme ane mokSa tarapha DhaLe, tyAre ja A dvAdazAMgI zAMtipUrvaka saMbhaLAya ane temAMthI jIvanamAM utAravA jevuM jIvanamAM utArAya. dvAdazAMgIne koNa sAMbhaLI zake ? pacAvI koNa zake ? jIvanamAM koNa utArI zake? dvAdazAMgI artharUpe zrI jinezvaradevoe kahI ane sUtrarUpe zrI gaNadharadevoe gUMthI e zA mATe ? e kahevAmAM ane racavAmAM hetu kayo ? A badhuM vicAravuM ane samajavuM ja joIe. zrI dvAdazAMgI kahevAmAM ane racavAmAM eka ja hetu che ke jagatanA yogya jIvo tenA dvArA jaDanA saMsargothI bacI anaMta sukhanA dhAmarUpa muktinI sAdhanA karI zake, kAraNa ke duniyAnA prANImAtrane je sukha joIe che te anaMta sukha duniyAmAM nathI paNa mokSamAM ja che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 578 mAMgIne meLavanAranI avadazA kevI? dvAdazAMgInA sevanathI vastu aneka maLe che. enuM sevana karanArane, enI AjJA pALanArane koI cIja na maLe tevuM to nathI ja. mokSanI bhAvanAvALo AtmA duniyAmAM janme to kyAM janme ? sArI ja jagyAe. ene maLe te badhuM ja sArAmAM sAruM maLe. dvAdazAMgInA sevanathI maLe badhuM, paNa tenI mAgaNI kaI ? rAjya, riddhi, cakravartIpaNuM, iMdrapaNuM vagere badhuM ja maLe, paNa te mAge zuM ? eka mokSa ja. duniyAnI cIjo to mAgo toye maLe, ane na mAgo toye maLe. dharmanA prabhAvathI mAgo ke na mAgo toya cIjo badhI ja maLe, paNa mAgyethI maLe ane na mAgyethI maLe, emAM ghaNo ja bheda che. niyANuM karavAthI paNa anekane maLyuM che. eka cIja mAgI eTale enI AdhInatA thaI ane nahotI mAgI tyAM sudhI AdhInatA nahotI. nItizAstra paNa kahyuM ke "AzA e ja mahAduHkha che.' AzA AvI eTale parAdhInatA thaI. parAdhInatAne laIne sukha paNa duHkhamAM ja pariName. mAgavAthI maLeluM polika sukha, duHkhanA khADAmAM gabaDAvyA vinA prAyaH rahetuM nathI. zrI vItarAga stotramAM kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke "he nAtha ! jyAre Apa nareMdrapaNAnI ane devapaNAnI lakSmIne bhogavatA hatA, ane jyAM tyAM kevaLa AnaMdanI ja sAmagrI mojUda hatI, tyAM paNa tame virAgI ja hatA. jyAM rati, rati ane rati ja hatI, tyAM paNa tamArI virakti kAyama ja rahetI hatI. have vicAro ke ratimAM virakti kone rahe ? jeo mAgIne rati le teone rahe ? je mAgIne rati le ene virakti Ave ? je viraktine rati khAtara vecI, te virakti ratimAM Ave kyAMthI ? tyAgadharmanA phaLa tarIke mAgelI rati, viraktine AvavA kaI rIte de ? A dharmanA yoge, AcArapAlananA yoge, dvAdazAMgInI AjJAnA pAlananA yoge rati maLI paNa jAya, paNa te rati meLavavA mATe virakti vahI na jAya enI kALajI pUrepUrI rAkhavI joIe. ane ethI maLI jAya to bhale, paNa te mAgavI to nahi ja. viraktinA phaLa tarIke rati mAgo, to virakti vecAI jAya emAM Azcarya paNa zuM ? Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4: Agamano sAra zuM? - 41 - 51 - rati eTale duniyAnA sukhanI sAmagrImAM AnaMda. ArAdhaka AtmAonI virakti ratimAM paNa jAgRta rahetI hatI. vicAro ke ratimAM virakti kyAMthI AvI ? kahevuM ja paDaze ke te puNyapuruSoe rati mAgI ja nahotI, paNa te mahApuruSone to puNyabaLe AvI ja maLI hatI. mAgI hota to virakti cAlI ja jAta, paNa rati AvI maLI hatI mATe ja emAM virakti kAyama hatI. "rati mAgI maLe ane rati AvI maLe" emAM ghaNo ja phera paDe. - rati AvI maLe tyAM virakti vadhe che ane rati mAgI maLe tyAM virakti vecAI jAya che. rati AvI maLe tyAM AtmAnI mAlikI kAyama rahe che ane rati mAgI maLe tyAM AtmA mAlika nathI rahI zakato, paNa gulAma banI jAya che. AtmA mAgIne devAdikanAM sukho meLave, varSo sudhI, palyopama sudhI, sAgaropama sudhI bhogave, paNa chevaTanA chellA cha mahinA eTaluM duHkha thAya che ke pahelAnuM tamAma sukha emAM svAhA thaI jAya che, e sukhamAM paDIne je gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya che, te te vakhate dekhAya ane pachI hAya bApa vagere cAlu thAya. hAya nadI, hAya vAvaDI, hAya vimAna, AvA AvA karuNa zabdothI vilApa zarU thAya che. kSaNabharanI paNa zAMti e vakhate hotI nathI. zAthI ? mAgIne meLavyAM che ethI ! mAgIne nathI meLavatA tene to chellI ghaDI sudhI ekasarakhI ja sthiti rahe che. uttama puNyazALI devatAonI to puSpamALA paNa karamAtI nathI. e jANavA dhAre to potAnI gati jANe, paNa e puNyAtmAone mUMjhavaNa na thAya. kAraNa ke e puNyazALIone duniyAnA padArthonI paravA ja nathI, icchA ja nathI ane e padArtho pratye tevo anurAga paNa nathI. zrI dvAdazAMgInI AjJAno ArAdhaka AtmA duniyAnAM sukhone tilAMjali ja Ape. enAthI to e sukho icchAya ja nahi. Apatti karatAM saMpattithI vadhu Daro ! zAstra kahe che ke, samyagdaSTi AtmA avasara maLe to duniyAnA raMgarAganeduniyAnA padArthone vagove kharo, paNa vakhANe to nahi ja. samyagdaSTi hoziyAra hoya, ene TAima maLe to duniyAnA sukhanI evI vagovaNI kare ke sAmAne paNa saheje tenA pratye aruci thAya paNa te AtmA prazaMsA to na ja kare. samyagdaSTi Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ---- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 590 AtmAno A eka moTAmAM moTo guNa che. te AtmA to saMveganA yoge- "suranara sukha je duHkha karI lekhave, vache zivasukha eka.' AvI saMveganI bhAvanAvALo duniyAnAM pautralika sukhone mAge ? nahi ja. ratinI sAmagrImAM vitarAgadevanA AtmAne virakti TakI rahI, enuM kAraNa eka ja ke e sAmagrI maLI gayelI paNa mAgIne meLavelI nahi ja ! maLI jAya e bhogavavA mAtrathI mithyAtva na lAge ane samyakatva na cAlyuM jAya, paNa mAgIne meLavyuM hoya athavA meLavavA jevuM ane bhogavavA jevuM mAne to mithyAtva lAge che ane samakita cAlyuM jAya. jyAM sudhI sarva karmanA baMdhanathI rahita na thavAya, moha upara sarvathA vijaya na meLavAya, tyAM sudhI mukti maLe ema nathI ja. mukti maLe tyAM sudhI maLatuM paudgalika sukha bhogavAya e judI vAta paNa bhogavavA jevuM agara meLavavA jevuM manAya to mukti dUra ja thAya. "padgalika sukha meLavavA jevuM ane bhogavavA jevuM manAI na jAya.' - eTalI Atmazuddhi jALavI rAkhavAnI jarUra che. jo e zuddhi rahI zake to e AtmAne koI paNa pApasaMsarga AdhIna banAvI zakato nathI. zrI tIrthaMkaradevanI stuti karatAM, zrI vItarAgadevanI stavanA karatAM, zrI hemacaMdrasUrijI kahe che ke "he bhagavan! duHkhanA hetumAM tane je virAga nahoto, tevo virAga sukhanA hetumAM hato !" duHkhanA hetumAM virAga sAmAnyane paNa Ave, paNa bhagavAnane to duHkhanA hetumAM je virAga nahoto, te sukhanA hetamAM hato. jo ema na hoya to devalokamAM virAgIpaNuM Take zAnuM? samyagdaSTi AtmA ApattithI jeTalo na bhAge teTalI saMpattithI bhAge. e samaje che ke Apatti yogya rIte sahana thAya to karmakSayanuM sAdhana che, paNa moTe bhAge saMpatti to karmane vadhAranAra ja che, mATe e AtmA saMpattithI Dare. ApattimAM to "o bApare" karatAM paNa bhagavAna yAda AvI jAya, paNa saMpattimAM to koI viralAne ja yAda Ave. saMpattimAM to bhagavAnane daherAmAM rAkhe, jyAre du:khamAM to duHkhane kADhavA mATe paNa bhagavAnane yAda kare. azubhodaya karatAM zubhodaya bhogavavo kaThina che. nArakI marIne nArakI na thAya paNa manuSya marIne nArakI thAya. nArakIne ekalI duHkhanI sAmagrI che. tyAM game tevI dhamAla karAya chatAM nArakInuM AyuSya na ja baMdhAya. zAthI ? duHkhanI viTaMbaNAthI nArakI kAyara banelo che. ene tyAMthI chUTavAnI bhAvanA cAlu ja rahe che, kAraNa Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaan -4: Agamano sAra zuM? - 41 - 53 ke azubhodaya che. zubhanA udayamAM paDelAo potAne javAnuM che ema jANavA chatAM, emane e sAhyabI vakhate pazcAttApa nathI Avato. pudgalAnaMdamAM badhuM visarI javAya che. muddo e che ke, kharo vairAgya keLavavA mATe je bhAvanA jAmavI joIe te jAmatI nathI. munipaNuM zAthI kaThina jaNAya che? ahIMnI vAtamAM "AvuM AvuM na thAya' ema bolAya che ane duniyAnI kAryavAhImAM badhuM thAya che enuM kAraNa ? e ja ke duniyAnI kAryavAhIo pratye jeTalo rAga che, teTalo rAga dharmanI kAryavAhIo pratye nathI. paNa bhAgyazALIo! duniyAnI kAryavAhIonuM pariNAma zuM ?' - e vicAro ! pariNAma sudhI pahoMcazo eTale to ApoApa ja aTakI paDazo. ane pariNAma sudhI pahoMcavuM ja joIe. jo pariNAmano vicAra na thAya to, mAno ke samyakatva hoya to paNa te nirmaLa zI rIte rahI zake ? dhArmika kriyAmAM A na thAya, A na thAya" ema thAya ne duniyAnI kAryavAhImAM "A majethI thAya' ema bolAya, evA vicAro thAya to samyakatva sudhare ke bagaDe ? bagaDe ja. tamAre to vicAra karavo nathI. saMbhaLAvavuM paNa mAre ane tamArI vatI vicAra paNa mAre karavo, ema ? jo ema ja hoya to te na ja pAlave. vicAra to tamAre tamArI jAte ja karavA joIe. Aje pUchanAra kadI Ave to ema pUche che ke "roja tyAganI vAta kema karo cho ?" paNa thoDAka apavAdo bAda karatAM koI evuM pUchavA nathI AvatA ke "amArAthI kema chUTatuM nathI ?' koI koI bhUla kema kADho cho ?' ema pUchavA Ave che, paNa bhUla kema nIkaLatI nathI ?' ema pUchatA nathI AvatA. tamAre vicAravAnI vAto amAre vicAravI paDe enI asara zI ? tamane vicAra thAya to ja kAma Ave. A vicAra mATe TAIma niyata karyo che ? sAmagrI yojI che? ene mATe jJAnIoe niyata karelA TAimano paNa upayoga karAto nathI. eTalI kriyA na thAya te mATe pazcAttApa thAya, to paNa AtmA jAgato thaI jAya. Aje vihita kriyAonA karanArA paNa keTalA ? veDhe Ave eTalA. kare te paNa bahulatayA phonogrAphanI cUDI ane pIna jevA. Aje parvAdhirAja paryuSaNa parvano Agalo divasa che. tenI ArAdhanA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 mATenI tamAre taiyArI karavI paDazene ! AvyuM ane gayuM ema to na ja thAyane! parvamAM moTI kAryavAhI zuddhi paNa che ne ? AtmAnI zuddhi e paNa eka kArya che. A AThe divaso evA majAnA che ke na pUcho vAta. A parvamAM dareka kAMI ne kAMI kare. chevaTa darzana, vyAkhyAnazravaNa, pUjana, saMvatsarI pratikramaNa, kSamApanAdi kare. A parvanuM ArAdhana evuM karavuM joIe ke ochAmAM ochI bAra mahinA sudhI to enI asara aMtaramAM rahe. zAstra kahyuM che ke zrI kalpasUtra ekavIsa vAra sAMbhaLe to te sAta-ATha bhavamAM mokSe jAya, paNa te kaI rIte sAMbhaLe to ? ekAgratApUrvaka, vidhividhAnapUrvaka ane hRdayanA ullAsathI sAMbhaLe to ja ! paNa ADIavaLI bIjIbIjI bhAvanA Ave to nahi ja. A bhAI kahe che ke ratinA sthAnamAM jJAnIne paNa virakti rahI kyAMthI ? eno uttara huM ApI gayo chuM te ja che ke "e rati mAgI meLavI nathI mATe !' rati maLe enA bhogamAM samyaktva na jAya, paNa mAgavAmAM jAya. magAya zuM ? "bhavanibaeNo." je ratine mAge che te viraktine vece che. viraktinuM mUlya ApI mAlamAM rati kharIdAya che. erAvaNanA badalAmAM rAsanI kharIdI thAya che. kiMmatamAM ciMtAmaNi ApI mAlamAM kAcano TukaDo levAya che. virakti vecI rati mAgavAmAM samyakatva Take ? samyagdaSTine viraktine badale rati mAgavAnI bhAvanA kema thAya ? rati na mAgavI emAM dIkSA Ave che ? dharmanA phaLa tarIke paugalika rati na mAgo ema kahuM, emAM dIkSA kyAM Ave che ? "dharmanA phaLa tarIke paugalika rati na mAgavI' - e zuM kaThina che ? koI nahi bole mane khAtarI che. e bhAvanA UDI jAya to ratinA bhogavaTAnI lahejata UDI jAya. lahera na Ave, kema? paNa jyAre e taraphathI moTuM pharaze tyAre ja udayanI taiyArI thaze ! tame kyAM jAgo cho ane kyAM UMgho cho? dvAdazAMgInA sAra tarIke je vastune sUtrakAra kahe che, te hRdayamAM kotarI rAkhavI joIe. A ja dvAdazAMgI pAmIne anaMtA tarI gayA, saMkhyAbaMdha tare che ane anaMtA taraze, tevI ja rIte je paugalika ratinA rasiyA hatA, te A ja dvAdazAMgIne pAmIne anaMtA DUbI gayA, saMkhyAbaMdha DUbe che ane anaMtA DUbaze. yogyatA na keLavAya to je tAre te ja DubADe. calAvatAM na AvaDe to potAnuM hathiyAra potAne ja mAre. vyavahAramAM paNa kahevata che ke "sonAnI charI peTamAM na marAya.' Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 ka83 - - 4 : Agamano sAra zuM? - 41 - dvAdazAMgInI AjJAnuM pAlana majAnuM che. e badhuM ja Ape. saMsAranuM sukha paNa Ape ane mokSanuM sukha paNa Ape, paNa tenA phaLa tarIke magAya to mokSa ja. AnI ArAdhanA vinA saMsAranuM paNa yogya sukha maLatuM nathI. saMsAranuM paNa je yogya sukha maLe che, te paNa AnI ArAdhanAthI ja ! zrI dvAdazAMgImAM badhuM ja che, paNa jene je hitakara nIvaDe te anuyoga karanAra kahe. bAra aMganA sAra tarIke AcAra mukhya che. A cIja evI che ke duniyAnA koI paNa AtmAne mUMjhave nahi. badhAmAM mukhyatA AnI ja kema ? ethI ja ke suMdara pariNAma emAM ja che. jema jema jJAna vadhe, samajazakti vadhe, tema tema AcArazuddhi vadhe tathA svamAM ane paramAM, mitramAM ane zatrumAM samAnatA Ave. evo puNyazALI AtmA to AtmAne kalyANakArI jeTalI pravRtti hoya temAM ja atizaya apramAdI hoya ane hAnikara pravRttimAM to bahero, AMdhaLo ane mUMgo ja hoya, eTale ke tevI pravRttine sAMbhaLe nahi, jue nahi ane bole paNa nahi tathA te haMmezAM eka mokSapadanA ja dhyeyavALo hoya. ane AvA yogamAM ja sAcI samAnatA Ave. je Atmika pravRttimAM pUrepUro sajAga hoya ane parapravRttimAM AMdhaLo bahero, mUgo hoya te ja sadA cidAnaMdAdopayogI thAya paNa je parapravRttimAM AMdhaLo, bahero ane mUMgo na hoya, te kadI ja sadA cidAnaMdapadopayogI' na thAya. kaho, tame kyAM jAgatA ane kyAM UMghatA cho? kaho ke Atmika pravRttimAM atyaMta jAgrata rahevAnI ane parapravRttimAM baherA, AMdhaLA ane mUMgA rahevAnI sthiti Ave kyAre ? zuddha AcAra pariName tyAre ! mATe kahuM chuM ke roja AtmAnI parIkSA karo. tame musApharI to roja karo cho, paNa tamAre javuM che kyAM eno patto nathI. gAmaDiyo musAphara hoya, ene paNa musApharInuM sthAna niyata hoya ! tamArI musApharI to dhamadhokAra cAlu che, paNa niyata sthAnano patto nathI. jyAM javAyuM tyAM kharuM' - ema ne ? e te musAphara kahevAya ke mUrkha ? - ke jenA sthAnano patto nathI ke kyAM javuM ? tamane vicAra karavAnI taka paNa maLe che, te chatAM paNa tame to vicAra karatA ja nathI. vepArIne tyAM paNa kAyado ke eka udhAre to bIjo pelAnA jamA kare. beyanA copaDe rakama paDe. A to huM boluM ane tamane to yAda ja nahi. tame vicAro to tamArAmAM A praveze, barAbara praveze ane enI khumArI rahe. duniyAnI pravRtti Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 lUkhI thAya, lUlI thAya ane pariNAme ghaTe. bhale "A dIkSA' A bhavamAM hAthamAM na Ave, paNa bhavAMtaramAM to Ave ? bhavAMtaramAM hAtha Ave te mATe paNa A bhavamAM kAMI to karavuM ja paDazene ! A vicAra karo to potapotAnA hRdayanuM mApa kADhI zako. hRdayamAM kayo raMga che te parakhAya. saMsArano raMga beTho hoya to samajavuM ke, samyagdarzanamAM zrI jinezvaradevanA vacana pratinI zraddhAmAM hajI khAmI che. ATaluM manAya to A vastu pariNAma pAme. nArakIne duHkha keTaluM ane te pharI nArakI kema na thAya? nArakInA duHkhanI to vAta ja javA do. eka nArakInA ja jIvo evA che, ke jeone maravAnI ja bhAvanA thAya. bIjI traNa gatinA AyuSyane puNyaprakRtimAM gaNyAM che, jyAre naraka gatinA AyuSyane pApaprakRti kahI che. tyAM to bhayaMkara trAsa ane AyuSya paNa nirUpakama. mATe ja kahuM chuM ke baMdha pahelAM vicAra karo. zrI zreNika mahArAjAne AyuSyano baMdha thayo che, bhagavAna pAse emaNe upAya paNa pUkyo che, paNa bhagavAne kahyuM ke eka vAra to javuM paDaze, bhogavavuM paDaze. hAlanI ArAdhanAnuM phaLa maLaze, paNa pachI. pahelAM to bAMdhyuM te bhogavavuM paDaze. narakanAM mAnasika, vAcika tathA kAyika duHkhonI vAta ja na pUcho. tyAMnAM duHkhono kaMI pAra che ? sAruM dhAre toye kharAba thAya. tyAMnuM sthAna, dekhAva vagere saghaLuM ja bhayaMkara, AvAM bhayaMkara duHkhomAM paDelA AtmAone tyAM pazcAttApa paNa thAya, paNa zuM kare ? azubhano vipAka bhogavyA vinA kAMI chUTako ocho ja che ? tyAM kevaLa bhogavavAnuM ja mATe. ane naraka yogya baMdha nahi hovAthI nAraka marIne nArakI thaI zake nahi. samyagdaSTi AtmA paNa tyAM bUmo na ja pADe evuM nahi paNa samyakatvanA prabhAve karmasthiti samaje ane eTale aMze ene zAMti anubhavAya. kSetrapIDA, deva - paramAdhAmI kRta pIDA, e badhI pIDA to ene paNa hoya, paNa potAno AtmA kAbUmAM hoya mATe zAMti mAne. manathI mAne ke bAMdhyuM te bhogavyA vinA chUTako ja nathI. be sarakhI sthitinA gRhastha hoya, beyanI viSama sthiti AvI. eka je samyagdaSTi hoya tene na lAge ane bIjo mAthuM kUTe. lakSmI jAya tyAMye samyagdaSTi mAne ke zubhodaya bhogavAI gayo, pIDA gaI ane sAcavavI maTI, tyAre pelo bIjo vastune nahi jANanAro mAthAM phUTe. samyagdaSTi lakSmI Ave to nAce nahi Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55. -- 4 : Agamano sAra zuM? - 41 -- - pa7 ane jAya to mUcchita paNa thAya nahi. ane pelo mithyAdRSTi Ave to paga pachADe ane jAya to mAthuM phoDe! AkhI dvArikA saLagI, bacAvavAne mATe emaNe prayatna thAya teTalo karyo paNa kSAyikasamyagdaSTi zrI kRSNa mahArAjAnA AtmAe Akhare vicAryuM zuM ? e ja ke "bhagavAnanuM vacana asatya na ja thAya." samyagdaSTi sukha Ave to paNa mUMjhAya nahi ane jAya toye mUMjhAya nahi. parivAra vadhe ke ghaTe toya ene kAMI na thAya. beya vakhate samAna. samyagdaSTi AnaMda ke zokano atireka kare ja nahi. e jANe che ke "evA prasaMge AyuSya baMdhAI jAya to ghaNuM ja aniSTa thAya !" azubha tathA zubhanA yogo game eTalA Ave paNa ekamAM na bhaLavuM. zrI tIrthaMkaradevane upasarga karanArAe upasarga karyA ane bhakti karanArAe bhakti karI, paNa e to beyamAM samAna. zrI tIrthaMkaradevane na Ave roSa ke na Ave toSa. jo rAga-dveSa Ave, to kevaLajJAna paNa kema thAya ? devo marIne deva na thAya tenuM kAraNa? devone pudgalanI AdhInatA eTalI badhI che, pudgalanA sukhamAM e eTalA lIna che ke na pUcho vAta. ane tyAM paNa devagatine yogya baMdhanI sAmagrI na hovAthI, pharI deva AyuSya bAMdhe evAM enAM pariNAma thatAM nathI. devo zrI tIrthakaranI bhakti karavA jAya, tyAM paNa e mULarUpe to potAnA sthAne ja rahe. jyAre manuSya to gharabAra vagere temaja kuTuMba Adine tajIne pUjA karavA jaI zake che. zAstra kahyuM ke bAhyadhUnana vinA AMtaradhUnana thAya nahi. jJAnI kahe che ke viSayanI sAmagrIthI dUra raho to vAsanA to ApoApa marI jaze. jo ke AMtarazuddhi vinA bAhya vastu barAbara phaLatI nathI, paNa bAhyazuddhi vinA AMtarazuddhi thatI ja nathI. dhUnana paNa sauthI paheluM svajananuM kahyuM. svajana chUTe to badhuM Ave. e chUTe to AtmakalyANa thavA mAMDe. zAstra kahe che ke ayogya bhAvanAvALA na thavuM hoya, to ayogya saMsargathI dUra rahejo. koI kahe ke "ayogyamAM rahI bacavA mAgIe chIe' to mAnavuM ke te daMbha che. UlaTI e to ayogyamAM rahevAnI sArI vastunA nAme chUTa mAge che. koI ema kahe ke "mana sAruM che to ayogya saMsargamAM rahevAmAM vAMdho zo ?" to kahejo ke jenuM mana sAruM te evA ayogya saMsargamAM rahe zuM kAma ? ene Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 rahevAnI bhAvanA paNa kema thAya ? ghaNA dasa-paMdara upavAsa kare che, e joIne koI ema kahe ke 'mArAmAM tAkAta nathI' e to ThIka, paraMtu ene badale 'paNa; na karIe toye zuM ane karIe toye zuM ?' - ema kahe te to ayogya ja che, kAraNa ke ema kahevAmAM to dAMbhika vRtti che. 58 manuSyane prabhunI bhakti karato joIne devo tuSTamAna thatA sAMbhaLyA che, paNa iMdrane bhakti karatAM joI enA upara koI iMdra paNa tuSTamAna thatA sAMbhaLyA che ? iMdra bhakti kevI kare ? cheka kSIrasAgarathI pANI lAve, pAMca rUpe bhakti kare, eka rUpe vajra laIne doDe, eka rUpe pAchaLa chatra dhare, be rUpe cAmara vIMjhe, ane eka rUpe prabhune le. AvI rIte pAMca rUpe bhakti kare che, chatAM koI tuSTamAna thayA nahi ane manuSya upara devo tuSTamAna thAya che, kAraNa ke jinezvaradevanI AjJAnA AdarzanI nikaTa manuSya pahoMcI zake che. manuSyanA saMyogo evA che ke jethI devo paNa tene pahoMcI na zake. 586 devatAnI bhakti manuSyanI bhaktinI tole nahi Ave. paNa hAla je bhakti thAya che te na mAnatA. iMdra mahArAja to bhagavAnane bahumAnathI be hAthe letA ane Aja to bhagavAnanI mUrtine prAyaH ghaNA taraphathI gaLethI pakaDAya che. jANe duzmanane ja na pakaDatA hoya ! zrI siddhacakrajInA gaTTAonI to eka upara eka ema thappI kare che. koI jue to paNa trAsa thAya. jo koI tema na karavA kahe, to sAme ema ja kahe ke 'besa, besa, ame to roja ema karIe chIe.' avidhi koI vakhata thAya te pramAdathI, bhUlathI, paNa vidhinI darakAra ja na karAya, koI kahe to paNa amala na thAya ane avidhino goTALo kAyama ja rakhAya, e bhakti kema phaLe ? iMdronI bhakti kama nathI, paNa e paudgalika saMsargamAM tallIna che, phaselA che. manuSya je bhAvanA meLavI zake te meLavavAnI emanAmAM tAkAta nathI. zrI dazArNabhadra rAjA sAme prabhubhaktinA varaghoDAne aMge iMdre bahu karyuM, paNa e rAjAe jyAM mukuTa utArI saMyama lIdhuM ke tarata ja iMdra namyA ane kahyuM ke, 'huM hAryo.' manuSya AgaLa iMdro bhoganA viSayamAM pahoMce, paNa tyAgamAM nahi. AtmasiddhinI vAta Ave tyAM to iMdro paNa pAchA ja haThe. sarvArthasiddha vimAnanA devone paNa mokSe javA manuSyalokamAM AvavuM paDe. tyAMthI siddhazilA phakta bAra ja yojana UMcI, chatAM tyAMthI na javAya, ane Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 537 - 4 : Agamano sAra zuM ? - 41 - - 59 ahIMthI sAta rAjaloka dUra paNa ahIMthI eka samayamAM jaI zakAya. e deva ahIM AvI manuSya banI, saMyamadhara banI, kevaLajJAnI bane tyAre ja mokSa meLave. koIne UMcakIne mokSamAM koI mUkI de evo kAyado ahIM nathI. tame kAryavAhI nahi karo to tamane paNa mokSa nahi ja maLe viziSTa tAkAta, e manuSyanI yogyatA che. AthI "ame devathI UMcA' ema roja na bolatA. je ArAdhanA karato hoya ane bole tenI vAta judI. jene laIne manuSyabhava UMco che, te vastune samajo. jo e na samajAya to e manuSyabhavanI kiMmata bahu kama che. UMce javuM hoya to UMcI pravRtti karavI ja paDaze, nahi to AtmA adhogatie ja jaze. devatAo pudgalamAM phaselA che mATe nathI karI zakatA. mokSamAM javA icchanAre jaDathI chUTA thavuM ja paDaze ane doSane tajI guNane grahaNa karavA ja paDaze. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5: zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo : 42 * caraNanI ruci vinA badhuM ja hAnikara ! * jJAnIonI maryAdAone na cUko! * maryAdAo zAthI khUMce che ? * maryAdAmAM TakanAranI ja mukti ! viSayaH dharmopadeza karanAra tathA sAMbhaLavAre karavAnuM maryAdApAlana, cAre anuyogomAM cothA anuyoganuM ja mahattva che. bAkInA traNe anuyogo paNa cothA mATe ja. A pUrvamAM kahevAyelI vAtane pharIthI alaga alaga dRSTikoNathI pUjyapAde A pravacananA prAraMbhe samajAvI che. tyAra bAda sarvavirati, dezavirati ke samyagdaSTi : harakoI mATe svabhUmikA yogya maryAdAonuM pAlana karavuM kevuM ane keTaluM anivArya che, maryAdAnA nAzamAM sva-parano nAza kaI rIte che e vAta khUba ja vistArathI samajAvI che. mahAsatI mRgAvatIjIne AryA zrI caMdanabALAjIe ApelA ThapakAno prasaMga varNavI enA mAdhyamathI mahAsatIjIe karelI vicAraNA ane pariNAme kevalyaprApti thaI emAM paNa kAraNa jinazAsananI ujjavaLa maryAdAnuM uttama pAlana ja hatuM - ema kahI upasaMhAra karyo che. zAstropadeza karanAra, sAMbhaLanArane paNa maryAdA pALavI keTalI jarUrI che e atre supere jANavA maLe che. mulAkAta * je yogo saMsAra tarapha DhaLI rahyA hoya, pApapravRttimAM racyApacyA hoya, temane saMyama tarapha vALI iMdriyanigrahamAM rasika banAvavA joIe. 0 yogya AtmAne mATe je sAdhano muktinAM kAraNa bane che, tenAM te ja sAdhano ayogya AtmAne mATe saMsAramAM rakhaDAvavAnAM sAdhano banI jAya che. * sArI cIja paNa guNa kone kare ? je vidhi mujaba upayoga kare tene ! * dRSTAMta levAmAM paNa buddhi zuddha hovI joIe, nahi to e ja mahApuruSonAM dAMto jherarUpa thAya. * mohathI mUMjhavaNa to thAya, paNa aMdaranI vastu samyaktva, e AtmAne sIdhe mArge lAvyA vinA rahe nahi. * cAra jJAnanA dhaNI ane traNa ja vacana uparathI dvAdazAMgInI racanA karanAra jevA samartha mATe paNa 'rUchAI gho na kahyo, tyAre ApaNe mATe to phulDA ghama' hoya ja kema ? 'gAgho' 'AjJAmAM ja dharma' kahyo paNa matikalpanAmAM na kahyo. * dharmakaraNI sivAya muni gRhastha sAthe bIjI vAto ke paricaya paNa na kare. * baMdhanano hetu eTalo ja ke ghaNA guNa pAmelo AtmA paNa guNathI gabaDI na jAya. * je bhakSyamAM lobhAyo, tene abhakSyamAM lobhAtAM vAra keTalI? * maryAdAne choDI A zAstrane vAMcanArA virodhI banI, A zAstranA duzmana banyA. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo H caraNanI ruci vinA badhuM ja hAnikara ! zrI AcArAMga sUtramAM atyAra sudhImAM ApaNe joI gayA ke TIkAkAra maharSie maMgalAcaraNa karatAM samajAvyuM ke A tIrtha sadAne mATe jayavaMtu varte che. kema ke temAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI tathA eka paNa yogya vicArano inkAra nathI. eTalA ja mATe te zAzvata che, anupama che, ane sadhaLA zrI jinezvaradevothI namaskAra karAyeluM che. AgaLa cAlatAM ApaNe e paNa joyuM ke kalyANanA arthI AtmAe kalyANanA arthI AtmAne mATe, zrI arihaMtadevanA ja vacanano anuyoga karavo te ja yogya che. kAraNa ke e sivAya sAco viveka Avato nathI, sAco viveka AvyA vinA heya tathA upAdeya padArthonuM jJAna thatuM nathI. heya tathA upAdeya padArthonuM jJAna thayA vinA rAga, dveSa tathA moha ghaTatA nathI, ane e rAga, dveSa tathA moha na ghaTe tyAM sudhI Adhi-vyAdhi-upAdhirUpa du:kha tema ja janmajanmAMtaranA paribhramaNarUpa duHkha dUra thatuM nathI ane sukhanI prApti paNa thatI nathI. eTale ke je AtmA svakalyANanI kAmanAvALo hoya teNe AtmakalyANanI kAMkSAvALA AtmAne mATe, zrI arihaMtadevanAM ja vacanano anuyoga karavo e ja iSTa che, ane ethI ja sAcA vivekanI, sAcA jJAnanI tathA sAcA sukhanI prApti thaI zake tema che. zrI arihaMtadevanA vacananA anuyogane cAra vibhAgamAM vaheMcavAmAM Avyo che : 1- dharmakathAnuyoga, 2- gaNitAnuyoga, 3- dravyAnuyoga ane 4- caraNakaraNAnuyoga. A cAre anuyogomAM mukhyatA caraNakaraNAnuyoganI che, kAraNa ke jyAM sudhI e caraNakaraNAnuyoganI prApti na thAya, tyAM sudhI pUrvanA traNa dharmakathAnuyogAdi anuyogo vAstavika rIte joIe teTalA saphaLa thatA ja nathI. pUrvanA traNa anuyogo cothA caraNaka2NAnuyoganI prApti mATe ja che. ane mATe ja e vinAnA pahelA traNa anuyogona Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno vAstavika saphaLatA nathI. eTaluM ja nahi paNa, jo cothA anuyoga para bilakula ruci ja na hoya, to to e traNe anuyogathI prApti kadAca phAyadAne badale nukasAna paNa karI bese; e ja traNa anuyogo AtmAnA nAzaka paNa banI jAya ! 72 - 3 cAritranI ruci vinAno A traNe anuyogone vAMce ja zA mATe ? kahevuM ja paDaze ke kAM to peTa bharavA, kAM to paMDitamAM khapavA, kAM to mArganI viruddha pralApa karavA ! kaho, A sivAya bIjA kayA hetuthI e dharmakathAo vAMce, varNano vAMce, ke dravyAdinAM svarUpa samaje ? kathAo sAMbhaLIne karavAnuM zuM ? varNano vAMcIne samajavAnuM zuM ? ane dravyAdinuM svarUpa zA mATe samajavAnuM ? caraNanI prApti mATe ane enA nirmaLa paripAlana mATe ! mATe ja kahevAya che ke caraNakaraNAnuyoganI prApti na hoya to paNa kadAca pahelA traNa anuyogo lAbhadAyI nIvaDe, paNa cothA pratye ruci ja na hoya, to to e ja traNa anuyogo AtmAne ghAtaka nIvaDe, kAraNa ke rucine mArga to joIe ja. eka bAjunI ruci (saMsAranI) to cAlu rahevAnI ja. 590 jyAM sudhI karmAvaraNa che, tyAM sudhI mana, vacana tathA kAyAnI pravRtti to akhaMDapaNe cAlu rahevAnI ja. yoganI pravRtti sarvathA to caudame guNasthAnake ja baMdha thavAnI. e yogone - e rucine sIdhe mArge na lAvo to UMdhe mArge to e che ja; tenI tevI pravRtti to cAlu che ja ane rahevAnI paNa. nadInuM pUra ema ne ema rokAyuM rokAya nahi. eno pravAha evo prabaLa hoya ke e ADe AvatA pahADane bhedIne paNa mArga kare. paraMtu e pUrane jo hAnikara na banAvavuM hoya, to ene yogya mArge vALavuM joIe, ane tema thAya to enuM e hAni karanAruM pUra, hAni karavAne badale phAyado karanAruM paNa nIvaDe. tevI ja rIte yogonA UlaTA pravAhane sIdhI dizAmAM vALavA mATe enI dizA phe2vavI ja joIe, eTale ke je yogo saMsAra tarapha DhaLI rahyA hoya, pApapravRttimAM racyApacyA hoya, temane saMyama tarapha vALI iMdriyanigrahamAM rasika banAvavA joIe. Ama thAya to ja pahelA traNe anuyogo lAbhadAyaka nIvaDe, anyathA enA e traNe anuyogo AtmAnA ahitanA ja kAraNarUpa banI jAya, AthI ja jJAnI puruSoe pharamAvyuM che ke 'yogya AtmAne mATe je sAdhano Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaLA - 5 zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo - 42 - - 13 muktinAM kAraNo bane che, tenAM te ja sAdhano ayogya AtmAne mATe saMsAramAM rakhaDAvavAnAM kAraNo banI jAya che. tyAre samajo ke A traNe anuyogo apAya kone ? zuddha rucivALAne ja ! caraNanI prApti mATe kaThinatA batAvAya ke e mATe potAnI nirbaLatA darzAvAya, ane enI ruci hRdayamAM sthira karAya, toya A traNe anuyogo phaLa Ape. paNa ene badale caraNanI rucimAMya vAMdho hoya, e kema pAlave ? have ApaNe AgaLa cAlIe. e caraNanI ruci kayAre pedA thAya ? jyAre saMsAranI vAsanA ghaTe tyAre ja ! saMsAranI vAsanA kyAre ghaTe ? jyAre saMsAra kaDavo jhera jevo lAge tyAre ja! saMsAra kaDavo kyAre lAge ? tyAre ja ke jyAre AtmAne hitakara evuM kaDavuM paNa satya kahIne sanmArge doranAranI pAsethI premapUrvaka saMsAranuM yathAsthita svarUpa samajAya to ! tyAre caraNanI ruci pedA karavA mATe tamAre satyane satya tarIke sAMbhaLavA ne samajavA taiyAra thavuM paDazene ? kadAca ekadama UMce na avAya, to kramasara to AvavA kabUla chone ? tame bhaNyAgaNyA, kAryakuzaLa banyA, vidvAna thayA te keTalIya Thokaro ane thappaDo khAIne ke ekadama jyArathI janmyA tyArathI ja AjanA jevA? mahAnubhAva! pUrvanI ArAdhanayoga na hoya ne tethI tIvra ruci pedA na thAya, paraMtu ruci pedA karavA mATe kramasara prayatna to karavo ja paDaze ne e rUcine jAgrata karAvavAnA ja A prayatno che. ane e ja kAraNe vAraMvAra vicAravuM paDe che ke dharmakathAnuyogAdi pahelA traNa anuyogo muktinA sAdhanarUpa kharA, paNa te kone ane kyAre ? jemane A saMsAranI Asakti ghaTI hoya temane ane saMyamanI ruci pedA thAya tyAre ! A traNe anuyogomAM to badhuM ja varNana Ave che. jema aneka puNya karaNIonuM tathA samyaktvAdi guNonuM varNana Ave che, tema mithyAtva, avirati, kaSAya tathA pramAdanA prakAra, enI hAlata, tathA enA pariNAmanuM paNa varNana Ave che. cakravartInI, indranI ane kevaLajJAnInI sAhyabInuM paNa varNana hoya ane jIvatAM cAmaDI Utare chatAM Atmamagna rahenAra sAdhupuruSonuM paNa varNana hoya. riddhisiddhi meLavyAnI vAta paNa hoya ane e meLavIne sadupayogathI taranAra tathA durupayogathI DUbanAranI vAta paNa hoya. emAM vyabhicArInAMya varNana hoya ane saMkaTa samaye paNa zIlathI nahi cUkanAranuM varNana hoya. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 zAstramAM zuM na hoya ? kharAbane choDAvI sAruM svIkA2vA mATe badhuM ja varNana kare. paNa varNana evuM hoya ke e vAMcatAM ja kharAba kharAbarUpe lAge ane sAruM sArA rUpe ja lAge. kharAbane choDAvavuM hoya mATe kharAbane AvavAnA mArga, enA prakAra, enI lAlaca, e vagerenuM varNana karyuM hoya ane darzAvyuM hoya ke AmAM phasanArA DUbyA. tema ja sArA mATe paNa samajavuM. sAruM pAmIne, enI ArAdhanA karIne, muktie javAya, mATe enA prakAra vagere darzAvyuM hoya. TUMkamAM kahIe to zAstramAM to badhuMye che : paNa lenAro le zuM ? eka ja vAtamAMthI amuka vastuno svIkAra ane amuka vastuno asvIkAra, e AtmAnI ruci upara AdhAra rAkhe che. Aje ghaNA kahe che ke 'zAstra jene tene devAmAM vAMdho zo ?' paNa zAstrakAra kahe che ke vAMdho che : kAraNa ke 'yogyatAnA abhAve e zAstra paNa UMdhA rUpe pariNamatAM ene tathA parane paNa nukasAna kare che.' zAstra je dRSTie veMcAya, tevI asara thAya. sAgaramAM ratno paNa che, paththara paNa che ane khAra paNa che. eTale temAMthI lenAra jevo hoya tevuM laI zake. jevI ruci tevI prApti. 592 sArI cIja paNa guNa kone kare ? je vidhi mujaba upayoga kare tene ! bhasma vagere davA zakti ApanAra che. mAno ke eka davAnI zIzI so goLIthI bharelI che. vidhi mujaba eka eka goLI le to zarIra tAMbA jevuM thAya evI hoya, paNa soe goLI ekasAthe le to zuM thAya ? athavA mAno ke eka eka goLI khAya, paNa pathya na pALe - khaTAza, khArAza, tIkhAza, badhuMye khAya - to zuM thAya ? AmAM khAmI konI ? goLInI ? kahevuM ja paDaze ke e khAmI goLInI nahi, paNa khAnAranI. e ja goLI vidhipUrvaka khavAya to phAyado jarUra thAya. strI paNa ghaDo ane doraDuM kUvAmAM nAkhe ane e ja ghaDo pANI bharIne pAcho Ave, paraMtu e badhuM kyAre, ke jyAre cAra AMgaLa doraDuM hAthamAM rAkhe to ! evI rIte pANI lAvIne tRSA ThAre, paNa jo doraDuM ja cAra AMgaLa hAthamAM na rAkhe, to ghaDo paNa jAya ane doraDu paNa jAya. pachI pANInI to AzA ja zI ! tema ja vaLI loka bevakUpha kahe e vadhArAmAM ! bImAra AdamIne miSTAnna kaDavuM lAge, tethI miSTAnnane kaDavuM na kahevAya. jema maMdAgnivALAne amuka cIja na pace, emAM e cIjano doSa nathI paNa khAnAranI jaTharAgnino doSa che, tevI ja rIte ahIM paNa vidhi mujaba saMbhaLAya, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo - 42 65 vicArAya ane pariNata karAya to traNe anuyogomAM tAkAta ghaNI che. e to kevaLa uttama ruci ja nahi, paNa uttama guNo pedA kare ! paraMtu e kyAre ? cothAnI rucithI saMbhaLAya to ane AdaravAmAM Ave to ! 593 caraNakaraNAnuyoganI ruci eTale e meLavavAnI ruci athavA 'e uttama che' eTalI ruci ! te hRdayamAM rAkhavApUrvaka vaMcAya to A traNe anuyogo lAbhadAyI thAya. athavA A saMsAramAM AnaMda nathI paNa vAstavika AnaMda to bIje ja che, ema mAnI tenI rucithI jo saMbhaLAya to jarUra lAbha thAya, paNa jyAM beTho chuM tyAM ja majAnuM che ane evuM ja vadhAre maLe, e mATe ja saMbhaLAya to pariNAma zuM Ave ? -- keTalAka zrI zreNika mahArAjAnuM dRSTAMta laI kahe che ke emaNe kayAM viratinuM sevana karyuM hatuM ? emaNe paNa vagara viratie tIrthaMkara nAmakarma upArjya che, to ApaNane zo vAMdho? AvuM kahenArA mATe upAdhyAyajI mahArAja zrImad yazovijayajI gaNivarane paNa kahevuM paDyuM ke, 'zreNika sarakhA avirati thoDalA.' e bhale avirati hatA, paNa virati pratye sadbhAva keTalo hato ? viratidAtA pratye pUjyabhAva keTalo hato ? A dazA AvavI kaThina che. emanI aviratinI vAtane dRSTAMtamAM lIdhI, paNa emanI ja samyaktvanI kriyAne choDI dIdhI. dRSTAMta levAmAM paNa buddhi zuddha hovI joIe, nahi to e ja mahApuruSonAM dRSTAMto jherarUpa thAya. ghI guNakara chatAM tene jhera banAvI zakAya che, mATe dRSTAMta kahetAM pahelAM hetu, Azaya, paristhiti AkhI jovI joIe ane kahenAre paNa zrotAnA dilamAM e dRSTAMtanA vAstavika Azayane ThasAvavo joIe. hAlata evI kaphoDI che ke saheje arthakAmanI lAlasA to beThI che, duniyAdArInA vyavahAra to saheje ja mIThA lAge che, pUjA-sAmAyika-pratikramaNa-vyAkhyAnazravaNAdi kriyA vinA calAvI levAya che. paNa duniyAnA tamAma vyavahAra - cApANI koI Ave jAya tene khAna-pAna-mAna ityAdi vyavahAra vinA na calAvAya ema mAnavuM to saheje che ja, temAM jo A dRSTAMtamAMthI AvuM ja samajAvAya ke 'AvA paNa AvuM karatA to ApaNe koNa ?' to enuM pariNAma zuM ? pUrvAvasthAnuM varNana pakaDe ane chelle jAya ja nahi. muddo e che ke cAlu duniyAdArInI kriyA AtmAne ghAtaka che, e samajAtuM ja nathI. are ! Aje to saMyamanI rucine badale Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 - - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 54 pratipakSa bhAvamAM ja ruci thAya che. jyAM A dazA beThI hoya, tevA hRdayamAM AvuM zAstra zI rIte pariNAma pAme ? sabhA zreNika mahArAjA kSAyika samakitI chatAM meghakumArane gAdIe besADyAne ? barAbara, ane e mohanI tIvratA ! dezaviratine ane prasaMge sarvaviratine paNa moha mUMjhave , to samyagdaSTi zA hisAbamAM ? paNa gAdIe besADyA pachI have tAruM zuM karuM ?' A pramANe pUchyuM. enA javAbamAM zrI meghakumAre dIkSAnAM upakaraNo mAgavAthI e paNa zreNika mahArAjAe rajU karyo, e kema bhUlI javAya che ? aDadhI vAta yAda rahe ane aDadhI bhUlI javAya che kema ? chokarAne varaghoDe caDAvI pachI paNa kadI pUchayuM che ke "hajI zI icchA che ?' mohathI mUMjhavaNa to thAya, paNa aMdaranI vastu samyakatva, e AtmAne sIdhe mArge lAvyA vinA rahe nahi. tamArA praznathI to e muddo spaSTa thAya che ke caraNakaraNAnuyoganI prApti na thAya, temAM to traNa anuyogonI saphaLatA nahi, paNa jo enA upara ruci ja na hoya to to e traNe anuyogo hAni karanAra nIvaDe che. upayogI cIjanI ruci nahi ane tyAjya cIja pratye aruci nahi, arthAt sArA ane khoTAno jarA sarakho paNa viveka nahi, tyAM A zAstra ke zAstravAto lAbha zuM kare ? yogya ruci cAlu na rahe, to prApta thayeluM paNa cAlyuM jAya. jJAnIonI maryAdAone na cUko ! pramAdavazAtuM cauda pUrvadhara paNa gabaDI gayA. pramAdanuM jora bhayaMkara che mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAya game tevA AtmAne paNa mUMjhavyA vinA na rahe. "samaya mAtra paNa pramAda na karIza" - evuM zrI gautamasvAmIjI mahArAja jevAne paNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIjI vAraMvAra kahetA. cAra jJAnanA dharNa ane traNa ja vacana uparathI dvAdazAMgInI racanA karanAra jevA samartha mATe paNa "phacchA tho' na kahyo, tyAre ApaNe mATe to 'rUchAI gho' hoya ja kema ke emanI icchAmAM doSano saMbhava haze ane ApaNI icchAmAM to nahi hoya, ema kemeya manAya kharuM ke ? emaNe pote paNa gAWIv go' "AjJAmAM ja dharma kahyo, paNa matikalpanAmAM na kahyo, to pachI ApaNAthI to kema ja kahevAya bhagavAna zrI mahAvIradevanA cauda hajAra munivaromAM sAtaso kevaLajJAnI tyAre emanA prAyaH sarva ziSyo kevaLajJAnI! hajAro kevaLajJAnInA gurue paNa potAnI icchAmAM dharma ema potA mATe paNa na kahyuM, kAraNa ke e jANatA ja Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 595 - 5 zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo - 42 - 17 hatA ke game tevA to paNa chamastha chIe ! chabastha eTale ghAtakarmane vaza paDelo AtmA ane ghAtakarmo eTale AtmAnA mULa guNone ghAta karanArA karmo ! jyAM sudhI AtmAne ghAtakarmanI parAdhInatA che, tyAM sudhI anaMtajJAnIonI AjJAnI parAdhInatAmAM rahIne ja AtmAe pravRtti karavI joIe, ke tethI ghAtakarma phAvI na jAya. duzmanathI bacavuM hoya to dRSTi pheravavI ja joIe. e duzmanane AdhIna thavAnI vRtti jevuM eka paNa pApa nathI. zrI jinezvaradevanI AjJA sivAyanI icchAo e viSayakaSAyanAM ja rUpako che. e rUpakothI AtmA DUbI jAya che, to zrI jinezvaradevanI AjJA pAmyA pachI evI icchAo kayo kalyANArthI kare ? paNa kharI vAta e che ke - hajI zrI jinezvaradevanI pUrI pichANa ja nathI thaI, jyAM sudhI tArakanA svarUpane oLakhyuM nathI, tyAM sudhI te tArake darzAvelI maryAdAothI gabharAmaNa thAya che, paNa "maryAdAmAM, baMdhanamAM, aMkuzamAM gaMbhIra hetu haze, tyAre ja anaMtajJAnIe e pharamAvela hazene ?' A rIte vicArI nathI zakAtuM : UlaTA koI koI to ema kahe che ke "munie to gharabAra tajyAM, have strI, pazu, paMDagAdithI rahita vasati-upAzrayamAM rahevAnI AjJAno hetu zo ?' paNa e bicArA nathI samajI zakatA ke emAM koI paNa AtmA gabaDI na jAya, evo heta te anaMtajJAnIno che. ane e ja hetuthI dharmakaraNI sivAya muni gRhastha sAthe bIjI vAto ke paricaya paNa na kare, ema zAstra to pharamAve che. zAstra kahe che ke, munine gRhasthanI nizrAnI jarUra che, kAraNa ke e vinA saMyamano nirvAha nathI, chatAM te kamaLanI jema taddana nirlepa ja rahe. nizrA rAkhavAnI te jarUra pUratI ja che, paNa te nizrA khAtara gRhasthanAM vakhANa karavA kAMI munithI na ja besI javAya. sabhAH zrAvaka mAMdo hoya to muni jovA jAya ke nahi ? nahi ja, aviratidhara zrAvakane zarIranA kSemakuzaLa bAbata sAdhuthI pUchavA ke jovA javAya ja nahi, paraMtu aMtima vakhate e AtmAne dudhyArnamAMthI sadUdhyAnamAM sthApavA, pApano pazcAttApa karAvavA ane te AtmAne tenA svarUpamAM jAgrata rAkhavA, yogya niyamAdi ApavA tathA paMcaparameSThInA smaraNAdika vaDe te AtmAne durgatimAMthI bacAvI sadgatie sthApavA zakya prayatnorUpa je nirdhAmaNA, tene karAvavA muni gRhasthanA bolAvavAthI yogya jaNAya to jAya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 -- See eTale ke gRhasthanA zarIrane jovA ke hAtha paMpALavA nahi, paNa enA AtmAne zuddha karavA jAya - duniyAnAM du:kha rovAM nahi, paNa paraloka sudhAravA jAya ! muni gRhasthano paricaya kema na kare ? Ano uttara e ja ke gRhasthane koTe ghara vaLagyuM che, mATe rakhe muni paNa emAM na levAya. A baMdhanano hetu eTalo ja ke ghaNA guNa pAmelo AtmA paNa guNathI gabaDI na jAya. maryAdAne nahi pALanAra vastutaH maryAdAne samajatA ja nathI. zrAvakanI maryAdA zI ? pApa kare to paNa baLate hRdaye. pANI pIe to paNa vicAra kare ke hajI huM kAcuM pANI choDI zakato nathI. khAtAM khAtAM paNa jarUra karatAM rasalolupa banI vadhu cIja khAtI vakhate vicAre ke huM pApAtmA hajI rasatyAga karI zakato nathI ! Aje maryAdAmAM nahi mAnanArAne e duHkha thayuM che ke roja khAvuM ne roja rovuM, A kema pAlave ! roja A zI baLatarA! mATe ja maryAdA gamatI nathI. paNa huM pUchuM chuM ke jo badhAne ja e maryAdA game, khAtApItAM evI maryAdAnA vicAro Ave, to koI paNa abhakSyabhakSaNa tarapha jAya ? are, bhaNyanA bhakSaNathI pAcho vaLe to abhakSmabhakSaNanI to vAta ja zI ? bhakSya cIja paNa AtmAnI svAdhInatAne dabAvatI hoya, eno paNa je tyAga kare - te abhakSyano to vicAra ja zeno kare ? je bhayamAM lobhAyo, tene abhakSyamAM lobhAtAM vAra keTalI ? pachI to e svAdamAM paDyo. svAdamAM ja paDe e gabaDe. ene pachI bhaThya-abhayano viveka paNa rahe nahi. vepArI jo nItine Adarza banAve, to to nItine khAtara lAkhane paNa lAta mAre, paNa jo lAkhane Adarza banAve to nItine lAta mAratAM vAra keTalI? ane pachI dazA e thAya ke potAnI anItine paNa nIti tarIke jAhera karavAnA prayatno kare, temaja pote ja kharo nItivAna che, ema jaNAvIne sAcI nItithI rahenArA ane sAcI nIti jANanArA jyAre e kahevAtI nItine vAstavika svarUpamAM rajU kare, eTale ke anItine anIti tarIke oLakhAve, tyAre emane paNa te anItimAna kahevAne taiyAra thaI jAya. eTale AtmAe vastuno viveka karatAM zIkhavuM ja joIe. mATe kahuM chuM ke nItine Adarza rAkhazo to tamArI nIti bhayamAM nathI, bAkI lAkhane Adarza banAvI nIti sevatA hazo, to paNa te bhayamAM che ane kayAre te anItine mArge dorAze e nakkI nathI. anItine nIti kahenAra to kaMIka Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo - 42 se kutarka upajAve ane bhoLI janatA potAnAM pApone paNa puNya kahenArane vadhAvI le, emAM to navAI pAmavA jevuM che ja zuM ? 597 maryAdAo zAthI khUMce che ? Aja to keTalAko kahe che ke 'jJAnIe amArI takalIphano vicAra kema na karyo ?' paNa huM kahuM chuM ke 'tamArI takalIphano vicAra karyo, tyAre to e anaMtakaruNAsAgara anaMta jJAnIe A badhI AjJA pharamAvI ane maryAdA jALavavA jaNAvyuM !' paNa Aja to e vAsanA rUDha thatI jAya che ke 'vartamAnanA sukhanI vAta kema na karI ? amane gamatI vAta kema na kahI ?' AnI sAme huM kahuM chuM ke 'vyavahAramAM paNa tema banI zakatuM nathI. vyavahAramAM paNa jeTaluM sAMbhaLo cho, teTaluM karNapriya ja hoya che ke ? jema tyAM saMsAranA hita mATe kaDavuM paNa satya kahevAya che, tema ahIM paNa tamArA Atmahita mATe tamane na gamatuM paNa satya kahevAya che.' muddo e che ke maryAdAmAM emaNe mAnI lIdhelo AnaMda lUMTAI jAya che. e mUMjhavaNano ja A mUMjhAro che. mUMjhAro e roga che. e roga bhayaMkara che. e rogane AdhIna thayelA AtmAnI hAlata bahu ja bhayaMkara che. zAstrakAra cetave che ke, zAsanamAM rahenArathI zAsananI maryAdA laMghAya ja nahi. e maryAdA jeTalI laMghAze teTalo mAra khAvo ja paDaze. bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsanamAM maryAdA pALanAranI mukti che. svacchaMdIne A zAsanamAM sthAna ja nathI. je maryAdA pALe tene ja sthAna che. bhagavAna zrI mahAvIradevanuM samavasaraNa, bhagavAna pote hayAta ane zrImatI mRgAvatI jevI mahAsatI ! sUryacaMdra mULa rUpe vAMdavA AvelA mATe enA prakAzathI rAtane nahi jANatAM, beThelI evI mRgAvatIjIne paNa zrI caMdanabALA kahe che ke 'he kulIne ! tAre mATe A yogya nathI.' AnuM nAma maryAdA ! sthAna kevuM ? jyAM viSayo zAMta thaI jAya, viSayI gayo hoya to tenI paNa viSayavAsanA zamI jAya ane mAramAra karato gayo hoya te zAMta thaI jAya evuM samavasaraNa ! temaja jyAM aneka atizayothI saMpanna bhagavAna pote virAjelA che ! kevaLa jyAM vairAgyanuM ja vAtAvaraNa che. jyAM unmatta paNa zAMta thaI jAya che. AvuM majAnuM sthAna ane mRgAvatI jevI mahAsatI, tathA te paNa sUryacaMdranI hayAtIne laIne prakAza mAnIne beThI hatI. e gayA ke aMdhakAra vyApyo, ke tarata ja mRgAvatIne Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 598 bhUla lAgI ane tarata sthAna para AvI. chatAM paNa te kulIne ! tane A yogya nahi AvuM zrI caMdanabAlA sAdhvIe kahyuM. A maryAdA ! AnI sAme zrI mRgAvatIjIe eka paNa dalIla na karI. eka paNa bacAva na karyo, ema paNa na bolI ke "bhagavAnanA samavasaraNamAM zuM vAMdho ? ane te paNa kyAM irAdApUrvaka beThI chuM?' AnuM nAma maryAdA. A maryAdA game kone ? jene bhagavAnanA mArga pratye zraddhA hoya tene ja bhagavAnanI AjJAmAM mukti mAnanArane ja game. paNa bIjAne nahi. jeTalA aMze zrI tIrthaMkaradevoe darzAvelI maryAdA tUTI, teTalA aMze AtmAno nAza thayo, thAya che ane thaze. samyagdaSTie zrI jinezvaradeve bAMdhelI maryAdA sAme UMcI AMkhe jovAnuM nathI, paNa nIcI mUMDIe te svIkArI ja levAnI che. rAjyanI maryAdA paNa kevI hoya che?moTA amaladAra pAse kema javAya ? enA paTAvALA pAse paNa vAta zI rIte thAya ? tyAM maryAdA choDo to ? samajo cho ke tyAM tema karavAmAM dhakkA khAvA paDe. paNa tyAM to eka dhakke kadAca pate, paNa ahIMnA dhakkA to evA paDaze ke comera duHkha ne duHkhanI jhaDI varasaze. jema sthAna UMcuM, tema maryAdA UMcI, dhyeya sAcavanArathI maryAdA na ja choDAya. maryAdAnA kAraNe rAjataMtra Take che. enI badhI khUbI, kAryavAhI, yojanA evI ke tyAM sthAna ja jovAya. e sthAna para AdamI game tevo hoya, paNa e sthAna pAse moTAmAM moTo paNa Ubho rahe. korTamAM be hajAra rojanA kamAnAra dhArAzAstrI karatAM paNa so rUpiyAnA pagAradAra mejisTreTanuM sthAna UMcuM che. ekavAra dhAre to e mejisTreTa pelA dhArAzAstrIne korTamAMthI cAlyA javAnuM kahe. jo e hukama ene ayogya lAge to, pachI bhale bahAra jaI e apIla kare, paNa te vakhate to te dhArAzAstrIe bahAra nIkaLavuM ja paDe. AnuM nAma maryAdA. tyAM e mejisTreTane pelA dhArAzAstrIe paNa "nAmadAra' kahevA ja paDe. tyAM e maeNjisTreTa pAMcano daMDa kare to bharI Apavo ja paDe. tyAM polIsa kono hukama mAne ? jo pelo be hajAra rojanA kamAnAra dhArAzAstrI paNa ADAI kare, to polIsa hAthakaDI paNa kare. dhArAzAstrI game tevo hoya, paNa te korTanA kampAunDamAM to mejisTreTanuM ja sthAna UMcuM che. AnuM nAma maryAdA ane A maryAdAthI AkhuM rAjataMtra cAle che. game teTalAM tophAnI vAdaLo vacce ane cora-lUMTArA vagere hayAta chatAM, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 - 5 zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo - 42 --- 71 rAjataMtra cAle che te maryAdAthI. tevI ja rIte kalyANakArI prabhuzAsananI maryAdA paNa sacavAya, to konI magadUra che ke zAsana sAme AMgaLI kare ? paNa Aje to zAsanamAM rahevAnI vAta karanArane paNa maryAdA pALatAM mUMjhavaNa thAya che. kevaLajJAna paNa maryAdA ja pamADe ane maryAdA choDI to AvelA guNo paNa cAlyA jAya. kAjo kADhatAM munine avadhijJAna thayuM, paNa e avadhijJAnamAM IdraIMdrANInI ramatagamata joI hasavuM AvyuM, ke avadhijJAna cAlyuM gayuM. AvI kriyA joI mAtra hasavuM ja Ave, to paNa AveluM jJAna cAlyuM jAya, mATe zAsananI maryAdA rAkhanAre ja A pustaka hAthamAM levuM. nAnAmAM nAnI kathA paNa jojo. zAsananI maryAdA rAkhIne vAMcazo to eka eka vAte verAgyanAM jharaNAM jharaze ane maryAdA choDIne vAMcazo to eka eka vAtamAMthI pudgalAnaMdIne ruce tevuM ja jaNAze ! maryAdA svIkAravAmAM kAMI paNa mAnahAni nathI ja. - Aja to evA kutarka thAya che ke "strI, paza, paMDaga varjita vasatimAM rahevAnI AjJA, e to munisaMsthAnuM apamAna che. zuM muni caLavAnA hatA ?" AvI buddhi Ave ane marajImAM Ave tyAM vasavA mAMDe, to munijIvana hatuM na hatuM ja thaI jAya. e nizcita che. kutarka karanArA kahe che ke "maryAdA e to manuSyajAtinuM apamAna che. manuSya icchAmAM Ave tema kare, tyAM rokaToka zI ?' AjanA vAtAvaraNano A pratidhvani che. AnI sAme zAstra kahe che ke "maryAdA e AtmAne sthira karavA mATe che, nahi ke apamAna karavA mATe !" maryAdA uttama cIjane ja hoya. vADa paNa kyA khetarane hoya ? sArA khetarane ja vADa hoya, paNa tamAkunA khetarane vADa hoya ? nahi ja, kAraNa ke ene gadheDuM paNa na suMdhe. jema cIja uttama, tema maryAdA paNa UMcI ja joIe. chUTA paisA to vakhate khIsAmAM paDyA rahe, paNa beAnI pAvalI pAkITamAM rahe ane gInI to tenA paNa jhINA ja khAnAmAM ! pAkITane khAnAM keTalAM hoya ? kahone ke ghaNAya. vAru, paNa hIrA-mANeka-pannA vagere kyAM rahe ? kaho ke tijorImAM. temAM paNa amuka khAnAmAM, dAbaDAmAM ane DabbI vageremAM ! jema cIja uttama, tema killA-rakSaNa- jokhamadArI vagere moTI ja. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM paNa maryAdAnI ja kiMmata che. ahIM AMkho Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - kADhIne, chAtI phulAvIne na ja calAya. e badhuM bahAra ! zrI jinezvaradevanA zAsanamAM to hAtha joDIne ja UbhA rahevAya. je jAtanI rItabhAta hoya te mujaba ja bolAya. A maryAdA samajAya, paLAya, to to sUtranuM vAMcana phaLe. e to anubhavasiddha che ke maryAdAne choDI A zAstrane vAMcanArA virodhI banI, A zAstranA duzmana banyA che. zAthI? maryAdA na svIkArI mATe ! hareka zAsanavartI AtmAe A maryAdA svIkAravAnI che. taryA paNa te ja, ke jemaNe maryAdA svIkArI. e maryAdA Aje kema khUMce che ? kahevuM ja paDaze ke jIvana svachaMdI banyAM mATe ! mAnasika sthiti kSaNekSaNe palaTAya che. ghaNA evA che, ke jemane eka paNa uttama vicAra hRdayamAM Avato nathI : ane kadAca AvI jAya, to Avelo Takato nathI. enuM kAraNa ? maryAdA nathI ! pUrve kuTuMbonI paNa maryAdA ajaba hatI ke anicchAe paNa dharmanuM pAlana thatuM. cakravartInA ghoDA baLavAna rahe, mATe baLAtkAre brahmacarya paLAvavAmAM Ave che, tema dharmakuTuMbamAM anicchAe paNa dharmanuM pAlana thaI jAya che. maryAdAmAM TakanAranI ja mukti ! sabhA : baLa to kasaratathI maLe ke brahmacaryathI ? brahmacarya vinA kevaLa kasaratathI na maLe. AthI tyAM paNa brahmacaryanI yojanA che, to AtmAnA kalyANa mATe kema nahi ? chokarAne skUlamAM zuM karavA mUko cho ? ene marajI thAya, e potAnI meLe kahe, tyAre ja skUlamAM mUkavo e niyama karI zako cho ? bALakane skUla javAnA saMskAra nAkhavA ja nahi, enI ramatagamatanI icchAnI ADe AvavuM ja nahi, e kabUla che ? e AtmAne marajI mujaba vartavA done ! tijorImAMthI paisA pheMke to pheMkavA done ! e ajJAnane jJAnI banAvavAno tamane hakka zo ? sabhA : soLa varSanI aMdara bALaka hitAhita na samaje, mATe mAbApane tema karavuM paDe che. tyAre soLa varSanI aMdaranA bALakane mAbApa hitAhita joI sanmArgamAM joDe e kabUla che ne ? ema karavAmAM guno to nathI ne ? sabhA: e to juduM thayuM. e judu zAthI lAge che ? e juduM lAge tyAM ja vAMdho che. Aje kahevA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 801 - 5 zrA janazAsananA ujavaLa mayAdAA -42 - 73 che ke "icchAne dabAvAya nahi.' ema kahenArane pUcho ke nAnA bALakane je te khAvApIvAnI, kajiyA karavAnI, sApane pakaDavAnI, aMgArAmAM hAtha nAkhavAnI, moMmAM dhULa-mATI-kolasA nAkhavA vagerenI icchA thAya che, to zuM e badhuM bALakane mAtA karavA de kharI ? ane karavA de to e mAtA kharI ?" temaNe paNa kahevuM ja paDaze ke nahi ja. are, uparathI evuM kahevuM paDaze ke are, mAtA to evI cokIdAra bane ke bALaka mATI moMmAM ghAle to moMmAM AMgaLAM nAkhIne paNa mATI kADhe. vAru, aDhAra varSanA chokarAne icchA mujaba vartavA devA, emAM to kabUla cho ne ? vyavahAranI vAtamAM paNa kabUla cho ? sabhA : are sAheba, vaMThI jAya, soLathI paccIsa varSanI vaya to gadhdhApacIsI kahevAya. tyAre tyAM paNa tame aMkuza mAnyo. vAru, pacIsa varSa pachI ? pachI paNa aMkuza to cAlu ja che ane cAlu haze to ja vyavahAramAM nabhAze. lejdevuM, khAtAvahI, copaDA, khAvuM- khavarAvavuM, A badhA aMkuzathI to ghara ane peDhIo nabhe che. svataMtratAnI vAto karanArA gharamAM ane bajAramAM svataMtra rIte vartatA hoya to to khabara paDe. jo tyAM ema varte to to cothe divase koI peDhI para paga mUkavA na de. sodAmAM khoTa Ave to "meM to napho dhArIne kAma karyuM hatuM, mATe khoTa nahi ApuM" ema kahevAze ? nahi ja, kAraNa ke tyAM to kAyado ja che ke sodo karyo eTale napho hoya to napho laI jAo ane khoTa hoya to khoTa ApI jAo ! e aMkuza, e maryAdA ! are, gharamAM paNa badhAnA mATe karelI rasoI khAvI paDe che. pacIsa mANasanA kuTuMbamAM jo darekanI vRtti judI judI hoya to nabhe ja nahi. moTA gharanA kharca e maryAdAthI ja nabhe che. jyAMthI maryAdA khasI ane svataMtratA - kahone svacchaMdatA - AvI, tyAM bhikhArI vRtti Ave ane pAyamAlI paNa cAlI ja Ave. vyavahAramAM paNa A sthiti, to pachI zrI jinezvaradevanA zAsananI maryAdA mATe to pUchavuM ja zuM? pustaka vAMcanAre ane sAMbhaLanAre maryAdAne vaLagIne ja rahevuM joIe. samyagdaSTi tathA dezaviratidhara ane sarvaviratidhara AtmA jo maryAdAne ne vaLagI rahe, to prabhunA zAsanamAM cirasamaya TakI zakato ja nathI. ciMtAmaNi ratna paNa kone phaLe ? aThThamano tapa karI tenI ArAdhanA kare, enuM svarUpa oLakhe, yogya rIte enuM sevana, zuzruSA kare ene ! anAja paNa kAcuM phoko to puSTi Ape ? keTalI kAryavAhI thayA bAda e pAcaka tathA poSaka bane Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - ! che? ghauMnA khobA ja moMmAM nAkho to ? e to poSakane badale nAzaka ja thAya. tevI ja rIte dharmakathAnuyogAdi traNe anuyogonA sevanamAM maryAdA sacavAya to ja mukti maLe. traNe anuyogono rasa gaLAmAM utAravo paDaze ane enA rasathI jIvana rasamaya banAvavuM paDaze ane tema thaze to cotho caraNakaraNAnuyoga AtmA sAthe ekAkAra thaI jaze : ane enI ArAdhanA mATe maryAdA e ja moTo killo. maryAdAnI AdhInatAthI ja kevaLajJAna ane muktie paNa javAya. AthI siddha che ke caraNanI ruci ja na hoya, to traNe yoga lAbha nahi paNa hAni kare che. zrI zreNika mahArAjAnuM dRSTAMta lenArAoe vicAravuM joIe ke "zrI zreNika mahArAjA virati aMgIkAra karatA nahotA ke karI zakatA nahotA?" kahevuM ja paDaze ke "karI zakatA nahotA.' karavI ja nathI evuM teo kadI bolyA che? virati pratye sadbhAva pUro ke adhUro ? arihaMtapadanI ArAdhanA kevI? evI ke bhagavAna zrI mahAvIradevanA samAcAra sAMbhaLI romarAjI vikasvara thatI, samAcAra denArane prItidAna ApatAM ! samAcAra mATe to comera dUta rAkhyA hatA ! samAcAra maLe ke samAcAra ApanArane dAnathI saMtuSTa karI, siMhAsana ane pAdukAno tyAga karI, pAMca-sAta DagalAM jaI, vaMdana karI, pachI siMhAsana upara besatA. keTalI bhakti? zAthI ? maryAdAnA guNane laIne ja ! maryAdA vagara samyagdaSTipaNuM, dezaviratipaNuM ke sarvaviratipaNuM Take zI rIte ? zrAvakane peDhI para besavAnuM paNa na chUTake che. na chUTake peDhI para besavAnuM hoya, e zrAvaka peDhI para besIne asatya, anIti, prapaMca seve kharo ? jJAnIe tamArI badhI vastu upara maryAdA mUkI che. bhojana, vastra, badhAM upara maryAdA che, mATe ja AjanA svacchaMdavAdIone A zAsana khaTake che. chUTa ApavAnI vAta ahIM nahi. zrAvaka maryAdAmAM Ave to dharma dIpe. maryAdA jAya eTale lobhano thobha na rahe ane tRSNAno tAga na rahe ! pachI te AtmAne game kyAMthI ? A gumAvavA mATe to saghaLI saMsAranI vAsanAo kApavI paDaze ane e kapAvavA mATe sAdhuoe prayatna karavo paDaze kharo ke nahi ? evo prayatna karavA mATe cAnaka lAge, evuM kahevuM paDaze kharuM ke nahi ? evI baLatarA thAya evuM kahevuM joIe kharuM ke nahi, ke jethI evI bhAvanA thAya ke kyAre A pApa choDIe, ke roja ne roja A sAMbhaLavuM maTe ? sAMbhaLavuM maTe eTale AvavuM baMdha karavuM ema Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 H zrI jainazAsananI ujavaLa maryAdAo - 42 nahi, kAraNa ke evo vicAra naThora vidyArthI kare. soTI khAvAthI sArA vidyArthIne to ema ja thAya ke have evuM lesana karuM ke soTI khAvI ja na paDe, paNa naThora vidyArthI to skUle javAnuM ja mAMDI vALe. ene to bhAgavAnI ja bhAvanA thAya. ahIM to suvighArthI jevA banavA mAMge tenI vAta che. 603 zrI caMdanA sAdhvIe eTaluM kahyuM, emAM mRgAvatIne ema ja thayuM ke evI mAphI mAguM, ke pharI Avo samaya Ave ja nahi. evo samaya na ja Avyo ane tarata ja kevaLajJAna thayuM. zrImatI mRgAvatIjInI irAdApUrvakanI bhUla nahotI, paNa AtmAno anupayoga to kharone, ema emaNe pote mAnyuM. tame paNa hAtha joDo to saMyamanA rAgathI joDajo, kevaLa pAmavA mATe joDajo ! maryAdA vinAnAne zAsanamAM 2hevAno hakka paNa nathI. dharmakathA saMbhaLAvanAra munie paNa maryAdAmAM ja rahevuM paDe che ! 75 bharata mahArAjA arIsAbhuvanamAM kevaLajJAna pAmyA, e vAta jANIe chIe, mATe tame cakravartI bano, roja arIsAmAM rUpa juo, paTiyAM pADo ema ame kahIe ? nahi ja. kAraNa ke emane kevaLajJAna thayuM te cakravartIpaNAthI ke arIsAthI nahi, paNa mudrikA sarI paDI enA yoge je zubha bhAvanA AvI ethI ! teo tyAgano mahimA samajyA hatA, eTale e bhAvanA AvI. ane eTale ja vicArI zakyA ke 'A zobhA pArakI hatI. A zobhA potAnI nahotI.' anyatva bhAvanA AvI ane pUrve karela ArAdhananA yoge AtmA bhAvanArUDha thayo, ke kevaLajJAna thayuM. tyAra bAda paNa sudharmA iMdra kahe che ke 'Apa jJAnI banyA, paNa muniTiMgane aMgIkAra karo, pachI niSkramaNa mahotsava karuM. Apane kevaLajJAna thayuM e vAta sAcI, paNa liMganI maryAdA lupta na thavI joIe.' bharata mahArAjAe paNa e maryAdAno svIkAra karyo. maryAdAne kevaLajJAnI paNa tajatA nathI. ethI nizcita che ke AvI kalyANakArI maryAdAmAM TakanAra AtmAnI ja mukti thAya. paNa bIjAnI nahi ja ! Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6H samyajJAna ane mithyAjJAna vacceno bheda : | 43 * jJAna zA mATe jarUrI che? * jaina samAjane kaI keLavaNInI jarUra che? * moTAmAM moTuM pApa karyuM ? * yogIo bhogIonA roTalA para jIvatA nathI ! * jainazAsana jayavaMta kyAre bane ? ... duniyAmAM moTAmAM moTo pApI ane nAstika * duniyAmAM moTAmAM moTo pApI ane nAstika koNa ? koNa ? viSaya: caraNAnuyoga mATe ja bAkInA traNe anuyoganuM zikSaNa. tyAganA lakSya vinAnuM zikSaNa mithyA, tyAganA lakSyavALuM zikSaNa sa. anuyoganI vAtanA anusaMdhAnano ja dora AgaLa calAvatAM prastuta pravacanamAM suMdara vaLAMka Apyo che. zikSaNanI prAsaMgika jarUrane lakSyamAM laI sAcuM zikSaNa kayuM ? AtmAne jaDanA saMgathI choDAvI tyAganA mArge joDI svabhAvadazAnI prApti karAve che ke pachI jaDano ja saMsarga karAvI bhoganA mArge joDI vibhAvadazAmAM sabaDatuM kare che ? A muddAnI AsapAsa suMdara zabdo ane zabdasamUho dvArA avasare saNasaNatA cAbakhA mAratA na hoya evI zailIthI A pravacana thavA pAmyuM che. gavarnamenTano paTAvALo bhale nAno paNa eno saMbaMdha gavarnamenTa sAthe tethI tenI kiMmata vadhI jAya tema zAsananA ApaNe nAnA chatAM paTAvALA banIe e bhAvanAne sarasa rIte zabdadeha Apyo che. gozALAnA prasaMgano paNa samucita upayoga karyo che. chelle "yogIo bhogIonA roTalA para jIvatA nathI' e phakaro to tyAgI saMsthAnI khamIrI para prakAza pADavA pUrato che. muvAkyAtRta * sArA mANasathI bhUMDuM thAya toye "sArAe bhUMDuM karyuM ema kahevAya nahi ane khoTAthI sAruM thAya to te "khoTAe sAruM karyuM" ema kahevAya nahi, paNa "anAyAse thaI gayuM' ema kahevAya. AtmAmAM jema jema uparanI jAtanuM manuSyapaNuM khIlatuM jAya, tema tema te AtmA maryAdAzIla banato jAya che. game tevA vaktA Ave ane phAve tema kahe, to paNa zrI tIrthaMkaradevonA dharmatIrthanI sthApanAno hetu samajo, to mUMjhavaNa mAtra dUra thAya. jene artha-kAmanI lAlasAnuM bhUta vaLagyuM hoya, te nIti ane dharmane Agho ja mUkavAnA ane khoTAmAM paNa vacce deva, guru ane dharmane lAvIne goThavavAnA. 0 A vizvamAM je AtmA "pApane pApa na mAne te moTAmAM moTo pApI, moTAmAM moTo nAstika, DhoMgI ane dhUrta che. * "jenI jarUriyAta temAM pApa nahi AvI ja mAnyatA thaI jAya, to to jagatamAM pApanuM nAma ja rahe nahi. * jo bhagavAna satya na kahe, to lAkho AtmAne anartha thAya. tyAganI ruci ane prAptivALA banelA, duniyAnA sarva prANI pratye zAMtidAyaka bane. svayaM tare ane bIjAne tAre. 0 AtmA suyogya bane tyAM sAhyabI to gulAma che. AtmA na keLavAya to chatI sAhyabIe gulAmI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : samyajJAna ane mithyAjJAna vacceno bheda : jJAna zA mATe jarUrI che ? TIkAkAra maharSi jaNAvI gayA ke zrI arihaMta devanA vacanano anuyoga cAra vibhAgamAM vaheMcAyelo che, jemAM cotho caraNaka2NAnuyoga pradhAnapade che. jo enI prApti na hoya, to prathamanA traNa anuyoga saphaLa thaI zakatA nathI ane jo cothAnI ruci ja na hoya, to e traNe yoga lAbhane badale hAni kare che. jJAnano jema sadupayoga thaI zake che, tema durupayoga paNa thaI zake che. jo jJAna samyag hoya to mAno ke sadupayoga thavAno ane mithyA hoya to durupayoga jarUra ja thavAno. jema sAruM karavAmAM jJAnanI jarUra che, tema khoTuM karavAmAM paNa jJAnanI jarUra che, bhale e UMdhI jAtanuM hoya. jene caraNa pratye ruci ja na hoya, te pahelA traNe anuyogonuM jJAna koI anya ja uddezathI meLave che ane e anya uddezathI maLeluM jJAna AtmAne unmArge ghasaDI jAya che. temAM khAmI kAMI e jJAnanI nathI, paNa e AtmAnI che. vyavahAra paNa kahe che ke 'sArA mANasathI bhUMDuM thAya toye sArAe bhUMDuM karyuM' - ema kahevAya nahi ane khoTAthI sAruM thAya to te 'khoTAe sAruM karyuM' ema kahevAya nahi, paNa 'anAyAse thaI gayuM' ema kahevAya. hoziyAra vepArI devALuM kADhe to kahevAya ke nasIbano vAMka, paNa daridrI ke kamaakkalane khoTa Ave to kahevAya ke mUrkhAne kazuM AvaDatuM ja nahotuM. e ja nyAya ahIM paNa lAgu thAya che. samyajJAnamAM sAruM pariNAma lAvavAnI zakti che, jyAre mithyAjJAnamAM UMdhuM pariNAma lAvavAnI zakti che, yogya AtmAnA hAthamAM khoTuM jJAna jAya, to paNa te teno sAro ja upayoga karI le. eTalA mATe kAMI e mithyAjJAna sAruM kahevAtuM nathI, agara thaI jatuM nathI. temaja samyajJAnano koI ayogya AtmA durupayoga kare, to temAM paNa e sArA jJAnano doSa nathI ja. traNe anuyogo che UMcA, paNa caraNanI rucithI paNa rahita AtmAne te anuyogo lAbha ka2vAne badale hAni kare che : kAraNa ke te traNe anuyogonI prApti karavAmAM teno irAdo ja koI judo hoya che. 'jyAM bhaNavuM, gaNavuM - ane Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAna - 3 - 605 zikSita thavuM e zA mATe ?' - eno ja vicAra na hoya, tyAM thAya paNa zuM? traNe anuyogomAM apUrva zikSaNa che. dharmakathAnuyogamAM uttama, madhyama tathA adhama ema traNeya jAtinAM daSTAMto che : gaNitAnuyogamAM duniyAnA sarva padArthonI gaNanA che ane dravyAnuyogamAM duniyAnA saghaLA jIvonuM svarUpa ne ajIvonuM svarUpa che. A zikSaNanI AvazyakatA kAMI ochI nathI, paNa e saghaLuM zikSaNa "caraNa eTale sarva pApavyApArano tyAga thAya to ja saphaLa thAya. paNa e tyAga upara je AtmAne ruci ja na hoya, te AtmAne e ja traNe anuyogonuM zikSaNa hAniprada thAya, emAM Azcarya paNa zuM? jJAnI to kahe che ke zAstrane pAmI tarI javAya. paNa jo arthakAmanI lAlasA mATe ke kevaLa AjIvikA mATe ja A bhaNavAmAM Ave, to A ja zAstra AtmAne DubADanAra thAya che. sAruM chatAM bhinna irAde levAya, to e AtmAno prAyaH adhaHpAta ja kare. tame bhaNo cho, keLavaNI lo cho, eno hetu zo ? paisA kamAvA, baMgalA bAMdhavA ane mojazokha karavo e ja ne ? manuSyapaNAne khIlavavAno hetu temAM che? kadI vicAryuM che ke "manuSyapaNuM eTale zuM? jo 'nA' to kahevuM ja paDaze ke dharmapaNAne to haju bahu vAra che. "svaparanA hitano vicAra karI vivekayukta pravRtti karavI tenuM nAma manuSyapaNuM che ane dharmIpaNuM to ethIye ghaNuM dUra che. AtmAmAM jema jema uparanI jAtanuM manuSyapaNuM khIlatuM jAya, tema tema te AtmA maryAdAzIla banato jAya che. Aje kahevAmAM Ave che ke "aMkuza, maryAdA ke baMdhana, kazuMye amAre na joIe. ame to icchA mujaba ja vartavAnA." A mAnyatA upara zAstra bhAre AkramaNa kare che ane ethI ja zAstranI AjJA janatAnA ucchaMkhala bhAgane rucikara nIvaDatI nathI. zAstra to badhe ja maryAdA batAve che. vicAra karavAmAM, bolavAmAM ane vartavAmAM badhe ja darekane mATe maryAdA batAve che. jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya, tyAM sudhI maryAdA vinA chUTako ja nathI. Aje zAstranA eka vibhAgarUpa dharmakathAmAMthI zuM zodhavAmAM Ave che? eka ja ke pUrve lakSmI, sAhyabI ane raMgarAga vagere keTalAM hatAM? ane atyAre keTalAM che ? tathA e badhuM maLe kevI rIte ? AnA pariNAme zAstromAMthI paNa sAmAnI AMkhamAM dhULa nAkhI svArtha kema sAdhavo, tenI ja preraNA AjanA pAmaro meLavI rahyA che. AvA irAdAthI meLaveluM jJAna AdamIne AdamI maTADI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u07 - 6 : samyajJAna ane mithyAjJAna vacceno bheda ? - 43 - 79 pazu jevA banAve emAM Azcarya paNa zuM? bhaNavAmAM copaDIe AgaLa vadhyA, eTale ke be, traNa, cAra ema AgaLa vadhyA e vAta sAcI ane amuka vAMcavAnI, lakhavAnI ke bolavAnI kaLA vadhI e paNa sAcuM, paNa tenAthI AtmA pApathI pAcho haThyo ke AgaLa vadhyo e kadI vicAryuM che ? "tamArAmAM sAmAne UMdhuMcatuM samajAvavAnI zakti paNa vadhI' e paNa mAnyuM, paNa teno aMtima upayoga kayo ? A badhuM vicArAya nahi tyAM sudhI zrI jinezvaradevanuM zAsana zuM che, te kadI ja samajI zakAya tema nathI. jJAna na joIe" evuM to koI ja vicakSaNa na kahe, kAraNa ke "jJAna vinA koI paNa kAryanI siddhi ja nathI. sAruM kAma karavAmAM paNa jJAna joIze ane khoTuM kAma karavAmAM paNa; tenA joguM paNa jJAna to joIze." ema sahu koI samaje che, paNa jJAnaprAptino hetu to samajAvo ja joIe. jJAnI kahe che ke ATalI ATalI tattvaciMtA karI jhINAmAM jhINI vastunuM prakAzana karyuM, jIvanA bhedaprabheda kahyA, jIvonI utpatti ane nAza vagerenA hetuo vagere batAvyuM, te badhuM hiMsAthI bacAvavA mATe, paNa vadhu hiMsaka banavA mATe nahi ! Aje to hamaNAM jo "amuka yoge amuka thAya che' - evuM badhuM batAvIe, to ApoApa doDyA Ave, paNa AnuM pariNAma zuM ? kahe che ke jJAnIe e badhI vastuo kema gupta rAkhI ? to eka ja hetuthI gupta rAkhI ke e dvArA ApaNe ApaNA ane paranA AtmAnuM ahita na sAdhIe. moTAmAM moTuM pApa karyuM? bhaNatara vadhe tema mANasanuM ucchaMkhalapaNuM vadhe ema mAno cho ? jenAmAM jJAna Ave te maryAdAhIna bane, e vAta gaLe Utare che? nahi ja. "Aje jJAna vadhyuM che ?' kahevuM paDaze ke "nathI ja vadhyuM." jJAna nathI vadhyuM paNa zudra ADaMbaro vadhyA che. je AtmAmAM sAcuM jJAna vadhe te AtmAmAM jJAnI puruSonA vacanathI viparIta bolavAnI ucchaMkhalatA Ave ja nahi. jJAnI pApathI pAcho haTha ke pApanI sAme dhase? anIti, anyAya tathA prapaMcanI sAme jAya ke enAthI pAcho haThe ? je vastuthI yogya banavAnI bhAvanA hoya, te vastu meLavanAre jIvana tarapha dRSTi phevI joIze ke nahi ? pustaka vAMcanAranI dRSTi kaI hoya ? graMthakAra kahe kAMI ane ApaNe levuM kAMI ema Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - thAya ? A graMthonA lakhanArA tyAgI hatA, to evA tyAgI puruSoe paNa zeThazAhukAronAM, rAjAmahArAjAo vagerenAM caritro lakhyAM, eno hetu zo ? e game tevA riddhisiddhivALA, paNa teonI sAthe A mahAtmAone saMbaMdha zo ? badhAnAM jIvana A mahApuruSoe zA mATe lakhyAM ? rAjAnI senA ATalI, sAmaMta rAjA ATalA, deza ATalA, A badhuM tamArI pAse rajU karavAno hetu zo ? A hetu hAthamAM na Ave, tyAM sudhI emAMthI zuM levAya ? A hetu nakkI nathI thato, enI ja badhI dhamAla che. vAtavAtamAM mUMjhavaNa paNa ethI ja thAya che. "sAdhue devuM zuM ane zrAvake levuM zuM tathA sAdhu-zrAvake vartavuM kema ? A badhuM ja jANavuM joIe. sAdhu ane zrAvaka beyanA zire AjJA to che ja ne ? anaMtajJAnI zrI tIrthaMkaradeve jyAre dharmatIrthanI sthApanA karI, tyAre "duniyAnA jIvo arthakAmamAM rAcatAmAcatA thAya evuM emanA haiyAmAM haze, ke "saghaLA pariNAme tyAgI ane virAgI thaI, muktipadanA bhoktA thAya evuM haze ? A nakkI karo, to jarAye mUMjhavaNa na thAya. game tevA vaktA Ave ane phAve tema kahe, to paNa zrI tIrthaMkaradevonA dharmatIrthanI sthApanAno hetu samajo, to mUMjhavaNa mAtra dUra thAya. jarAya paNa mUMjhavaNa na thAya. zrI tIrthaMkaradeve sthApanA karelA dharmatIrthanA hetune huM khaMDita karuM, to huM nakAmo. tame paNa ene khaMDita karo, to tame nakAmA. ane je koI paNa ene khaMDita kare te badhA ja nakAmA ! jyAM sudhI tame dharmatIrthanI sthApanAnA hetune na samajI zako, tyAM sudhI tamArA hRdayamAM dharma pariName zI rIte ? sAdhu zrAvakane bhale kahyA kare ke "anIti na karavI ane jUThuM na bolavuM' paNa zA mATe nahi, eno hetu jyAM sudhI nahi samajAya, tyAM sudhI tenuM vAstavika pAlana nahi thaI zakavAnuM. jene arthanI ane kAmanI lAlasAnuM bhUta vaLagyuM hoya, te nIti tathA dharmane Agho ja mUkavAnA ane khoTAmAM paNa vacce deva, guru ane dharmane lAvIne goThavavAnA. sabhA : devadevInI sthApanA zA mATe thAya che ? e prabhuzAsananI Apatti dUra kare che, mATe emane mAna-sanmAna devAmAM Ave che. vyavahAramAM paNa sAruM kAma karanAranuM bAvaluM rakhAya che. rAjyamAM paNa senApatinAM bAvalAM enA zauryanA smaraNa mATe rakhAya che. sAdhuno tathA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 609 - 6 : samAna ane mithyAjJAna vacceno bheda : - 43- 81 zrAvakano badhAno hetu kevaLa eka ja ke mokSamArgane akhaMDita rAkhavo. emAM sahAya karanAra devanuM smaraNacihna paNa rakhAya. badhAno saMbaMdha mokSamArga sAthe che : saMsAranI sAthe to nathI ja. mokSamArganA arthI tarIke ahIM Avo, ane jo e mATe Avo to tamArAmAM rahelI badIo sAMbhaLavA taiyAra raho ane sAMbhaLIne e badIo kADhavAno yathAzakti prayatna karo. jyAM sudhI tame tamArI khAmI na samajo, tyAM sudhI denAro mokSamArga de kaI rIte ? Aje kahe che ke "sAdhune A zI paMcAta ? "nIti pALo, jUThuM na bolo' - evA sIdhA upadeza ja ApavA joIe." huM kahuM chuM ke evA upadeza ApIe ane e paNa kahevAya che, paNa eTalA mAtrathI sAMbhaLanArA sArA thAya ? saMpUrNa na ja thAya, ame kahIe ke "nIti pALo, jUThuM na bolo." pachI koI pUche ke "e badhuM pALavuM zA mATe ?' enA javAbamAM amAre kAMI kahevuM ke mauna ja rahevuM ? sabhA : kahevuM che ke, pApathI bacavA mATe. eTale to je kahevAya che, temAM badhuM AvI ja jAya che. vAru, pApa keTalAM? sabhA : aDhAra. e aDhAramAM moTAmAM moTuM pApa pApane pApa na mAnavuM' te che. chelle aDhAramuM pApasthAnaka mithyAtvazalya che te ! e moTAmAM moTuM pApa che. A vizvamAM je AtmA pApane pApa na mAne te moTAmAM moTo pApa, moTAmAM moTo nAstika, DhoMgI ane dhUrta che. DhoMgI ane dhUrta eTalA ja zabdo na pakaDatA, paNa AkhuM vAkya lejo. hiMsA karanAro, jUThuM bolanAro, corI karanAro tathA vyabhicArI jeTalo paNa pApI nathI, eTalo pApI pApane puNya mAnanAro che. enAthI kasAI paNa sAro, kAraNa ke e paNa kahe che ke, peTa paDyuM che mATe karuM chuM, paNa vAjabI karuM chuM, ema e nathI kaheto. je AtmAne "pApane pApa kahevuM' e paNa bhayaMkara lAgatuM hoya, te AtmAmAM samyaktva hoI zakatuM ja nathI. evo mANasa AtmAne paNa mAne che evuM koNe kahyuM? "mAnuM chuM' ema dekhADato hoya to paNa te DhoMgI che mAtra duniyAmAM pUjAvA ane mAnapAna mATe ja te AtmAne kabUla karanAra che, paNa nahi ke vAstavika rIte. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 60 dharmanI rakSA mATe, satya sAcavavA mATe, kharekhara, A samaya bahu ja bhayaMkara che. badhI sthiti ahIM khovI paDaze. paiso, pAghaDI, nAka ane jAna paNa jAya, to paNa satyanA arthIe Atmazreya kAje satyanA paDakhe UbhuM rahevuM paDaze. saMsAramAM rahela gRhasthathI pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ane trasakAyanI hiMsA thaI jAya che. paNa e karatAM jo enuM aMtara kaMpe nahi, mUMjhAya nahi, to huM ene zrAvaka-samyagdaSTi to nathI mAnato, paNa duniyAno sAmAnya Astika paNa nathI mAnato. Astikane kAMI khAsa cihna nathI hotuM ane nAstikanA mAthe zIMgaDAM nathI hotAM. kharI parIkSA ja ahIM che. dareka darzanakAra, pApane pApa to mAne che. jenI jarUriyAta temAM pApa nahi AvI jo mAnyatA thaI jAya, to to jagatamAM pApanuM nAma ja rahe nahi. jarUra vinA karuM chuM, evuM koNa kaheze ? Aje to vadhAre bhADuM bharI bajAranA mokhare dukAna lenArane pUcho ke bhAI, barAbara AgaLanA bhAgamAM dukAna kema lIdhI ? to, jo te dharmano DhoMgI haze, to kaheze ke "grAhakane takalIpha na paDe te mATe mokhare dukAna lIdhI che. paNa 'grAhaka bahu Ave mATe lIdhI che" ema nahi kahe. AvI dazAvALA AtmAomAM dharma pariNAma pAme jakaI rIte ? AthI siddha ja che ke caraNarAga vagara dharmakathA ke tattvaciMtA na ja phaLe. caraNarAga vinAnA AtmA to ajJAnI ja rahevAnA. jainazAsana jayavaMta kyAre bane? Aje kahevAmAM Ave che ke "jainasamAjamAM keLavaNInI bahu ja khAmI che, jainasamAjane zikSaNa ApavAmAM AvatuM ja nathI, jainasamAja bilakula ajJAna ja che, mATe tene mATe keLavaNInI bahu jarUra che. kharI vAta, huM kahuM chuM ke jainasamAjane keLavaNInI bahu jarUra che. janmyA tyArathI maravA sudhI jarUra che. janmathI maraNa paryata je jAtanI keLavaNI ApavI joIe, te jAtanI keLavaNI jaina samAjane kayAM apAya che ? ane e keLavaNI na apAya, tyAM sudhI jainajAtinI AbAdI koI kALe paNa thAya nahi, e taddana sIdhI, sAdI ane svAbhAvika vAta che. hiMdustAnamAM agara bIje, jainazAsana jIvavuM che, evuM batAvavA tamAre zuM karavuM joIe ? tamArAmAM zuM jue to sAmAne jainazAsana jIvatuM lAge ? tamArA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ int - 6 : samyajJAna ane mithyAzAna vacceno bheda ? - 43-- 83 dupaTTA, pAghaDI, makAno ke peDhIthI sAmo jainazAsanane jIvatuM mAnaze ? "amane jainazAsananI bahu dhagaza che' - evuM kahenArA vicAraze ke "zAsana te pUtaLAmAM che ke Agamane anusaratI pravRttimAM che ?' nAnA paTAvALAne paNa pUchajo ke "tuM kono?" te tarata ja kaheze ke, "eno - gavarnamenTano. je raste javAno manAI hukama hoya te raste janAra koTyAdhipati hoya to paNa tenuM kAMDuM pakaDuM." dasa-paMdarano pagAradAra paTAvALo paNa Ama ja kahe. tame paNa jainazAsananA paTAvALA cho ke nahi ? tame ane ame, mAno ke jainazAsananI prabhAvanA na karI zakIe, zAsanane dipAvI na zakIe, paNa paTAvALA thavAnI bhAvanA hoya ke nahi ? jainazAsananA paTAvALAnI pharaja zI? jainazAsanamAM rahela jyAM jAya tyAM bole zuM ane varte kema ? vakhANe zuM ane niMde zuM ? - have to nizALa mAMDavI paDaze. vAto karavI jainazAstranA udayanI ane arthakAmamAM lapAtA javuM, e kema bane ? jainazAsana jayavaMta kahevuM ane pApane pApa mAnatAM paNa AMcako khAvo, e kema pAlave ? jarA tamArA pUrvajonAM jIvana to tapAso ! ame to jJAnI tene na kahIe, ke je pApane pApa kahI enAthI pAcho na haThe ! evA badhA ja mUkha. pApane pApa na kahI pApanI sAme dhasyo janAra game teTalo vidvAna hoya, chatAM e to mUrkhazekhara ja che. duniyAnA badhA jIvo pApathI pAchA haThe, to eka paNa gunAno kesa na bane. jJAnanA jamAnAmAM dahADe dahADe pApa vadhe ke ghaTe ? Aje to hiMsA, jUTha, corI e badhAno pahelethI ja bacAva karavAmAM Ave che. "AnA vinA cAle ?' - e moTo bacAva. bhalA ! koI garIba corI kare ane korTane kahe ke "khAdhA vinA cAlatuM nathI mATe corI karI, chokarAM ghaNAM che, bhUkhe mare che, mATe emane sukhI karavA corI karI che." to korTa ene choDI de ? nahi ja. duHkha to e thAya che ke hajI keTalAka jainane paNa jyAre pApane pApa samajatAM muzkelI paDe che, tyAre tenAthI zAsana kaI rIte samajAya ke bIjAne samajAvAya ? duniyAmAM moTAmAM moTo pApI ane nAstika koNa? duniyAmAM moTAmAM moTo pApI ane nAstika te ja che, ke je pApane na Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 - - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 2 mAne. ane jANavA chatAM chatI zaktie na cetave, te to ethIye moTo pApI, moTo gunegAra. najare khADo dekhanAra raste janArane na bacAve - na cetave, te gunegAra kharo ke nahi ? are, kadAca Aropa paNa lAgu thAya. A sarakArano nyAya to purAvA upara AdhAra rAkhe che, paNa karmasattA to gunAno badalo cakravartI vyAja sAthe leze. maryAdita varSanA bhoga ane asaMkhyAta varSanA vipAka. cakravartI bahu sAhyabI bhogave, to coryAzI lAkha pUrva sudhI, paNa marIne tetrIsa sAgaropama sAgaropamanuM gaNita tamArI buddhimAM na Ave evuM che ane tyAMthI marIne paNa bharAya tema nathI. sabhA : pratyakSa kyAM dekhAya che ? jovAmAM Ave to jJAnIe kahelI badhI vastuo dekhAya che. pratyakSa kaMI eka prakAranuM che ? badhA jJAnano abhyAsa karavo paDaze. AMkhe joyeluM ja sAcuM mAnavAnI vAto karanArA vilAyata sAthe vepAra zI rIte kare che ? vilAyatanI peDhI ke vepArIo joyA che ? temane mAtra akSarathI-kAgaLathI TapAlathI ja oLakho cho ne ? sabhA baeNnkanuM pramANapatra hoya che. paNa lakheluMne ! tyAM kAgaLa pramANa ane ahIM Agama pramANa nahi ? kharekhara, tevAonI buddhi mATe hasavuM Ave che. pratyakSane ja mAnanAra ane e mATe ja Agamane na mAnanArathI TapAla, tAra ke Teliphonane manAya kema ? paNa svArthI e badhuM mAne, mAtra ahIM ja hambaga kahe. Agama lakhanArA kevA ? mahAvratadhArI tyAgIo ane TapAla lakhanAra kevA ? barAbara vicArajo. je gunAmAM AtmA phaselo hoya, tenAthI chUTavAnA prayatno hoya ke teno bacAva karavAno hoya ? jarA tamArI rasanA tarapha juo ke ene AdhIna thaI keTalAM abhakSyabhakSaNa karo cho ? zarIranI sevA mATe kaI cIjano upayoga karatAM jIvo pAchA phare che e vicAro. zarIra mATe zarIranA sevako je je kare che, te ame nathI jANatA ema tame mAno cho ? tamArI kAryavAhInI khabara amane na paDe ema ? pAMce iMdriyone AdhIna thayelo, zarIrane potAnuM mAnanAro potAnA AtmAne bhUlI jaI zarIra mATe zuM zuM kare, e badhuM jJAnI mahApuruSoe A zAstramAM akSarazaH varNavyuM che. e varNaveluM badhuM ja kahevAya to ahIM ja utpAta thAya. AmAMthI paNa jIravI zako teTaluM ja kahevAya che. A dvAdazAMgIma sArI duniyAnA anubhavanA bhaMDAra bharyA che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 - 6 : samyajJAna ane mithyAjJAna vacceno bheda : - 43 - 85 bhagavAna pote jANatA hatA ke gozALo Ave che. ene sAcI vAta kahevAthI haDakavA thaze ane jene tene karaDavA jaze, eTale bhagavAna zrI gautamasvAmI vagere badhA sAdhuone kahyuM ke "Ama tema cAlyA jAo." enAthI koI DaratA nahotA, paNa bhagavAna kahe che ke e pApAtmA evo che ke, sAcuM kahetAM UlaTo bhayaMkara banaze, paNa sAcuM kahyA vagara cAle tema paNa nathI. prabhu paNa pariNAma joIne ja bolyA hatA. bolanAra pariNAma joIne ja bole che. na mAnatA ke pariNAma joyA vagara bolAya che. Akasmika rIte nathI ja bolAtuM. vicAra karI karIne bolAya che. jema tema to avicArI hoya te bole. AvI pATa para pAgalane besavAno adhikAra nathI. jo bhagavAna satya na kahe, to lAkho AtmAne anartha thAya. mATe bhagavAnane sAcuM kahevuM ja paDyuM. Aje A dazA zAthI che? pahelethI cetavaNI na apAI tethI. A uddaghoSaNAo pahelethI ja thaI hota, to ATalI kharAba hAlata na hota. bALakane sAro banAvavA mATe zarUAtamAM cUMTI paNa khaNavI paDe. mUcha Ave tyAM sudhI mahAlavA dIdhA to juduM ja batAvaze. nokara paisA khAya, pachI ja copaDA rAkhavA ema kharuM ? nA, paNa tyAM to tame pAkA ja to ! paisA laI jAya tenI sahI levAno rivAja zA mATe ? zuM e sAmA upara Aropa che ? pelo ema kahe ke "amArA para vizvAsa nathI ? jA, sahI nathI ApatA.' to cAle ? A rivAja zAthI ? pApathI bacavA mATe ja ne ! koTyAdhipatine paNa sahI to ApavI ja paDe che. e ja rIte ahIM paNa sahI ApavI joIe. jaina samAjane kaI keLavaNInI jarUra che? tamane AtmAno prema vadhAre che ke zarIrano ? AtmAnI siddhi mATe vadhu mahenata karo cho ke zarIranI puSTi mATe ? zarIranI puSTi mATe pApa karatAM vAra lAge che ke jaladI thaI jAya ? bhayaMkara bImArI Ave ne DaoNkTara kahe ke "huM kahuM te khAya to ja bacavAnI bArI che' - to "e to nahi ja khAuM" ema kahenArA keTalA? 'tame badhA ja' ema huM mAnuM ne! kalpanA khAtara mAnuM, paNa tame zuM kaho cho ? jene AtmAno prema ghaTe ane zarIrano prema vadhe, e kayA pApathI Dare ? ekeya pApathI nahIM. duniyAnI badhI pravRtti pApanI che. pApa kare te pApI. covIsa kalAkamAMthI AtmaciMtAmAM keTalo vakhata ? trikAlapUjana, ubhayakAla Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 Avazyaka, sAmAyika, vyAkhyAna ane Atmahitakara bhaNavAgaNavAmAM keTalo TAima ? tamAruM TAimaTebala to kADho ! UMdhamAM keTalA kalAka ? bAra, daza ke ATha ? ATha gaNo, pachI khAvAmAM keTalA kalAka ? khAvuM keTalI vakhata ? A badhI kriyA AtmAnI ke zarIranI ? AmAM AtmA yAda Ave che ? zarIra vaLagyuM che, tyAM sudhI AtmAnuM pUrNa bhaluM thavAnuM nathI. tamArI ne amArI vacce virodha ja e che. 8 keLavaNI joIe e vAta sAcI, paNa jainasamAjane kaI keLavaNI maLe to udaya thAya ? zAstre traNa prakAranI keLavaNI kahI. dharmakathAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dravyAnuyoga. A zA mATe ? tyAganI ruci vadhe ane pariNAme tyAganI prApti thAya e mATe ! A keLavaNIno pracAra karavo ja joIe. kAraNa ke ethI tyAganI ruci vadhe ane prApti thAya. tyAganI ruci ane prAptivALA banelA duniyAnA sarva prANI pratye zAMtidAyaka bane. svayaM tare ane bIjAne tAre. A keLavaNI apAya che ? nahi ja, Aje to koI judI ja keLavaNInI bUma pADe che. bAkI heyano tyAga ane upAdeyano Adara karAvanAra keLavaNI to janmatAMthI te maratAM sudhI ApavI joIe. A keLavaNI ApavAmAM to sAdhu paNa tanatoDa mahenata kare. ene mATe jainazAsanamAM dAnanA daravAjA ughADA hovA ja joIe. Ane mATe dAtAro devAmAM kazI ja kamI na rAkhe. 614 AtmA suyogya bane tyAM sAhyabI to gulAma che. AtmA na keLavAya to chatI sAhyabIe gulAmI ja che. pratyakSa che ke AtmasvarUpa pragaTa karavA jeNe sarvasvano tyAga karyo, te svaparanA tArakanA caraNe sarvasva dharAya che, tyAM bhalabhalA zira jhukAve che. jeNe choDyuM nathI ane choDavAnI icchA paNa nathI, tenA haiyAmAM covIse kalAka ciMtAnI sagaDI saLagyA kare che. ene kaMI paNa kaho to kaheze ke 'TAima nathI.' prabhupUjA mATe 'phurasada nathI.' sAmAyika 'phAvatuM nathI.' ane pratikramaNamAM 'TesTa nathI paDato.' AjanI keLavaNI paisA kheMcI lAvaze ema ? AjanA keLavAyelAnI hAlata to vicAro ! khurazIe besavAne TevAyelAne besavA kothaLo paNa nathI maLato. chAtI kADhI cAlanAro jyAM tyAM nIcI mUMDIe cAle che ! pUcho ke 'svataMtratA kAM gaI ?' eno uttara nahi, paNa 'arthakAmane caraNe enI svataMtratA samarpAI ja gayelI che' ema samajo. jyAre AtmA keLavaNIvALo thAya, eTale ke jenI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 615 - 6 : samyajJAna ane mithyAzAna vacceno bheda : - 43 - 87 Atmazuddhi vadhe te to lakSmI jAya ke Ave to paNa samAna ja dazAmAM rahe. ahIMnI keLavaNIvALo daridrI paNa sukhI ane ahIMnI keLavaNI vagarano game tevo vidvAna paNa jarA viSamatA Ave ke tarata ja lamaNe hAtha de. koI AsAmI tUTe to kahe ke "marI gayo bApa ! roTaloye gayo ne oTaloye gayo !" jaDanI sobatathI jo sukha maLatuM hota, to zrI tIrthakaradeva jevA bhikSAvRtti aMgIkAra na karata. dIkSA, e kevaLa bhikSukoe nathI lIdhI, kaMkane capaTImAM coLavAnuM sAmarthya dharAvanArAoe paNa lIdhI che. tame koNa ? sabhA : zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmavA chatAM viruddha pravRtti kema kare? zrI jinezvaradevanI AjJA viruddha pravRtti kare te kAM to pAmyo nathI, ane pAmyo hoya to vartamAnamAM hArI gayo che ane mAno ke vartamAnamAM to mAtra nATakano veSa ja bhajave che. zrI jinezvaradevanA zAsanane pAmelo, jamAnAne ke samayane anukULa Agamane banAvavAno prayatna na kare. paNa Agamane anukULa jamAnAne ke samayane banAvavAno prayatna kare. je Agama choDe, AjJA avagaNe, te zuM bole e kahevAya nahi. e bolanArane potAne paNa bhAna na hoya. nATakanA sTeja parano naTa paNa bhegA thayelA oNDiyansane rAjI karI, tAlI paDAvI, "vansa mora' kyAre laI zake ? je rIte pATha ghaDAyo hoya, nAyake je rIte zIkhavyo hoya, je akSaro je rIte jyAM jyAM bolavAnA hoya, je abhinaya karavAno hoya, te ja rIte badhuM kare to ja e naTa tAlIthI vadhAvAya ane tene mATe 'vansa mora" thAya, paNa jarA pheraphAra thAya to na tAlI ke na "vansa mora'! jevo Avyo tevo TeM-TuM karIne cAlyo ja jAya. sAmAnya pagAradAra naTa paNa ATaluM kare, to Ane mATe kaMI ja nahi karavAnuM ema ? sabhA: tyAM cAbakA mAranAra che, ahIM nathI. nA, nA, ema nathI. roTalA ApanAranI akkala bahera mArI gaI che ethI. kaho ne ke peDhIno munIma vepAranA bhAvatAla hoya te kahe ke marajI mujaba kahe ? je sthAna para beso tene zobhAvo. sthAna khAmIvALuM lAge to e sthAna choDI do, paNa sthAna para besavuM ane bolavuM bIjuM te kema cAle? zrI jinezvaradevanuM Agama mane na game, to mAre kahI devuM joIe ke "mane catuM nathI, mATe A ogho dUra.' je ema kahe te mahAupakArI, kAraNa ke ene pahoMcAya ! paNa jene A zAsana game nahi, tathA AjJA avagaNavI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 - AcAzaMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - ane ogho hAthamAM rAkhavo ene na pahoMcAya. cAMllo karavo ane bhagavAna zrI mahAvIrane deva kahevA, paNa vIsamI sadInA jamAnAmAM bhagavAna zrI mahAvIradevanI AjJA na cAle ema kahevuM, e kema nabhe ? AjJA na game to cAMllo bhUMsI nAkho. pacIsaso varSa pahelAMnI AjJA kAma na lAge, to e cAMllo paNa zA mATe kAma lAge ? oNphisanuM kAma na karavuM ane oNphisanA mANasa gaNAvavuM te kema ja pAlave ? nyAyAsane besavuM ane anyAya Apavo, e to kapALamAM kalaMkane notaravA jevuM che. zrI jinezvaradevane sarvajJa mAno to emanI sAme AMkha UMcI na karo. ane emanA sarvajJapaNAmAM zaMkA hoya to emanA bhakta tarIke bahAra na Avo. keLavaNInI jarUra kharI, paNa te ja keLavaNInI jarUra ke jenAthI tyAgabhAvanA jAge, tyAga pamAya, pariNAme saMsAranAM baMdhana chUTe ane mukti pamAya. pahelAM Aptane oLakho. oLakhyA pachI emanA vacanane vaLago, ane te dvArA heyane tajo, ane upAdeyane Adaro. yogIo bhogIonA roTalA para jIvatA nathI ! A dvAdazAMgImAM sArabhUta zrI AcArAMga sUtrano sAra caraNa, ane te caraNa paNa mukti mATe ! muktinI bhAvanA vagaranuM caraNa paNa nukasAna kare. sArAmAM sArI cIja paNa durupayoga thAya to AtmAne hAni kare. dvAdazAMgI pAmIne DUbe e doSa AtmAno che, paNa dvAdazAMgIno nathI. AtmA ane karma khIranIra peThe maLyAM che. dUdha ane pANIne haMsa chUTAM kare che, cAMca mAre ke tarata dUdhanA phodA thAya ane pANI chUTuM paDe, kAraNa ke enI cAMcamAM khaTAza che. tamAre paNa khaTAzano upayoga karavo paDazene ! ahIM AtmA ane karmane alaga karanArI "khaTAza' kaI ? e ja ke "bhogano tyAga." tamane A bhogano tyAga pAlavaze ? ahIM banatuM nathI ane TapATapI thAya che, tenuM kAraNa A eka ja che. bhogaprAptinA prayatno vadhAravAmAM Ave to hamaNAM meLa bese, paNa amArI to bhoganA lUMTArA tarIkenI khyAti che. A khyAti sArI ke khoTI ? polIsa Ave to coTTAo UbhA rahe ke nAse ? polIsathI cora bhAgI jAya to polIsanI zAkha vadhe ke ghaTe ? sabhA: vadhe ja. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 617 - 6 : samyajJAna ane mithyAjJAna vacceno bheda ? - 43 - 89 to ame paNa bhagavAna zrI mahAvIradevanA polIsa chIe. amArI bUmathI bhoga ane bhoganA pipAsa nAse to ja amArI zAkha sArI. bhogInA roTalA upara yogI kadI na Ave. je yogI bhogInA roTalA upara ja jIve, te to bhogI karatAMye bhUMDA. zAstra to yogIone mudhArAthI" ane "pujAnIvI lakhyA che. dezanA de te paNa potAnA ane paranA kalyANa mATe ja ane AhAra paNa saMyamanI ja puSTi mATe ! bhogI ane yogIne dharmaprayojana sivAyano saMbaMdha ja na hoya. bhagavAna zrI mahAvIradevanA nAme roTalA ja nahi, paNa sarva kAMI maLe che e kharuM, paNa bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsanamAM vicaratA yogI, bhogInA mANasa to na ja hoya ! "annadAtA, Apo !' - ema to bhikhArI ja kahe, bAkI muni to "dharmalAbha' ja kahe. sattara pherI garaja hoya ane kalyANa dekhAtuM hoya, to ja gRhastha Ape. muni pAse to "dharmalAbha' ja hoya. Ape toye "dharmalAbha" na Ape toye dharmalAbha', ekasarakhI ja prasannatA. moTuM paNa bagADavuM nahi. dhakko mAre toye "dharmalAbha'. vidhi kevI uttama che ? zrAvaka zuM kahe ? "padhAro, pAvana karo, nikhAra karo, lAbha gho !" lAbha lyo nahi paNa gho ! Ape che pote, paNa kahe che ke "lAbha dho.' ghInI vADhI UMdhI vALo, te paNa potAno vistAra mAnIne ja ! mAgaNa banIe to e bhAvanA na ja rahe. roTalA ApanAranI AjJAmAM rahIe to zuM thAya ? svapara ubhayano vinAza ja ane pachI to moM ja jovAM paDe. A phalANA bhAI ! ane A DhIMkaNA bhAI ! padhAro ane pAvana karo' e zAthI ? tAraka manAya che ethI ja ! lo-lo kahe ane lenAra nA-nA kahe. zAthI ? rakhAya nahi ethI ! zAstra munine kukSisaMbala kahyA che. eTale saMyamanirvAha mATe jarUra hoya ane joIe tyAre ja levA jAya. jo rAkhavAnuM kahyuM hota, to to tame bolAvavA paNa na Avata. bhagavAnano mArga ja evo che ke gRhastha bolAvatA rahe ane muni "nA"nA" kahetA rahe. muni na vadhAre laI zake, ke na gRhastha bolAvatA aTake. zrI jinezvaradevanuM sAdhupaNuM paNa lokottara che. evA lokottara sAdhupaNAnA pAlaka ane pracAraka bhagavAna zrI mahAvIradevanA yogIo, bhogIonI gulAmI na ja kare ane to ja te bhagavAna zrI jinezvaradevanA mokSamArganI sAcI upAsanA ane teno sAco pracAra karI zake. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7: zikSaNano hetu zo ? 44 * zikSaNanA hetune na visaro : 9 bhaNanArAonI parIkSA lo : 0 zrI AcArAMganAM adhyanano keTalAM ane kayAM che tamArI lakSmIthI dharmanA ghAtaka UbhA na karo : kyAM ? rAganA sevaka vItarAganI sevA na karI zake : * rAganA sevaka vItarAganI sevA na karI zake : 1 bhaNanArAonI parIkSA lo : viSaya : paraloka sudhAravAnA saMskAra Ape te zikSaNa. sUtradhAre AcArAMganAM adhyayanonI saMkhyA ane nAma varNana. prathama zastraparijJA adhyayanano jIvasaMyama arthAdhikAra zA mATe? pUrvanA pravacanamAM sAcA ane khoTA zikSaNano taphAvata varNavyA bAda pravacanakArazrI A pravacanamAM e ja vAtane jarA vigatathI sparze che. ahIM zikSaNa ApavuM jarUrI che paNa e zikSaNa zA mATe ApavuM? e prazna caryo che. mAtra A loka tarapha DhaLe ke DhALe te zikSaNano heta nathI paNa vAstavika zikSaNano vAstavika hetu to AtmAne paraloka tarapha DhALavuM e ja che. jo e hetu sarato na hoya to evA zikSaNane koI paNa rIte Teko na ApI zakAya. temAM nANAM paNa na ja ApI zakAya. A ja pravacanamAM e zikSaNanI vAtanA anusaMdhAnamAM AcArAMga sUtranAM adhyayanonI saMkhyA ane nAmonuM paNa TUMkuM varNana karI prathama adhyayanamAM AvatI jIvasaMyamanI vAta paNa carcA che. mulAkSAgRd. * jJAna saphaLa thAya te mATe jJAna letAM pahelAM vinaya joIe. e vinaya na hoya to ajIrNa ja thAya. * zikSaNa letAM ke detAM pahelAM rUci keLavatAM zIkho. * zikSita to evo hoya ke darekane tenI sAthe vAta karavAnuM mana thAya. * tame koIne duHkhI karo ane tame sukhI thAo, e kadI ja nahi bane. * jJAnIoe jIvonuM svarUpa je batAvyuM che te pApathI bacavA mATe, nahi ke pApamAM bhaLavA mATe. * rAgIne vItarAga sAthe meLa na khAya, jo rAganI sAme thavAya to to A badhuM game ! * evA uttama zabdo bolo ke dUdha pItAM paNa bALaka e ja grahaNa kare. * vAstavika rIte dharmagurunA pade beThelo AtmA A loka tarapha jhUkI zake ja nahi. jarUra paDye zerIe zerIe pharI tyAgano pokAra karI zakAya che. * ame zAno pokAra karIe ? ghara maMDAvavAno ke vepAravaNaja karavAno ? evuM karIe to tame hamaNAM mAna Apo, paNa tamArA evA mAnamAM paDyA eTale to satyAnAza ja. tyAgIthI bhogInI AjJAne AdhIna na ja thavAya. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7H zikSaNano hetu zo ? zikSaNanA hetunena vIsaro: TIkAkAra maharSi pharamAvI gayA ke kalyANanA arthI AtmAe kalyANanA arthI AtmA pAse zrI arihaMtadevanA vacanano ja anuyoga karavo joIe. kema ke enA vinA sAco viveka jAgato nathI : sAco viveka jAgyA vinA heya tathA upAdeya padArthonuM jJAna thatuM nathI. heya tathA upAdeya padArthonuM vAstavika jJAna thayA vinA rAga, dveSa tathA moha ghaTatA nathI ane saMsAranI jaDarU5 rAga, dveSa tathA moha ghaTe nahi, tyAM sudhI duHkha dUra thatuM nathI tathA iSTasukhanI prApti thatI nathI. zrI arihaMtadevanA vacananA anuyogane cAra vibhAgamAM vaheMcavAmAM Avyo che. emAM caraNakaraNAnuyoganI pradhAnatA che. caraNanI prApti thAya to pahelAMnA traNe anuyogonI saphaLatA che ane jo caraNanI prApti na thAya, to e traNe anuyogonI tevI saphaLatA nathI. vadhumAM je AtmAne caraNanI ruci ja na thAya, tene to e traNe anuyogo lAbhane badale hAni paNa kare che. upayoga karanAra jevo hoya tevo ja jJAnano amala thavo, e svAbhAvika che. tyAganI ruci vinA jJAnarUpa vastuno amala judo thAya che. amala bhinna thayo eTale e anuyogo zrI jinezvaradeve kahelA anuyogarUpe sAdhI zakAtA nathI, mATe caraNanI ruci khAsa joIe. sArA kAmamAM paNa jJAna to joIe che, ne khoTA kAmamAM paNa jJAna to joIe che. A sthaLe eka vAta khAsa samajI levA jevI che ane te e ja ke khoTI rucivALo sArI cIjano khoTo upayoga kare. tethI e sArI cIja khoTI kahevAya nahi temaja sArI rucivALo khoTI cIjano sAro upayoga kare, tethI e khoTI cIja sArI kahevAya nahi.' kAraNa ke je vastu sArI te to sArI ja ane khoTI te to khoTI ja ! dvAdazAMgI pAmIne ayogya AdamI DUbe, ethI kAMI dvAdazAMgI khoTI na kahevAya ane mithyAzruta koI yogya AtmAnA hAthamAM Ave ne te AtmA tene lAbhadAyI banAvI le, tethI te kAMI samyakuzruta na kahevAya. zrI dvAdazAMgIno Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 -- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - - - 60 svabhAva to tAravAno che, paNa tene pAmanAro AtmA ja evo, ke je tare nahi paNa DUbe, to tethI dvAdazAMgI e DubADanAra che ema na kahevAya. ane zANA AtmAno svabhAva ja karavAno hoya eTale te kharAba cIjamAM paDyA chatAM paNa sAvadhatAthI tare, tethI kharAba cIja tAranAra na kahevAya. sArI cIjathI ayogya AtmA khoTuM pariNAma paNa nipajAve ane khoTI cIjathI yogya AtmA sAruM pariNAma paNa nipajAve. eTalA uparathI vastumAMnuM khoTApaNuM ke sArApaNuM nIkaLI jatuM nathI. je zuddha jJAnathI yogya AtmA karmano kSaya kare, te ja zuddha jJAnathI bIjo AtmA karma bAMdhe, temAM te zuddha jJAnano doSa nathI ja. zikSaNa detAM tathA letAM pahelA je bhAvanA hovI joIe, teno abhAva hovAthI AjanuM zikSaNa phaLIbhUta thatuM nathI ane sAmAnya rIte anarthakArI paNa nIvaDe che. jJAnanI prApti mATe paNa ATha AcArone sevavAnuM zAstra kahe che. jJAna bhaNatAM kALa samayane paNa sAcavavo, vinayane paNa sAcavavo, jJAna tathA jJAnInuM bahumAna paNa sAcavavuM, vidhAna mujaba tathAvidha tapa paNa karavo, gurune nahi oLavavA, zabda-artha tathA e beya je prakAranA hoya te prakAre ja bhaNavA tathA kahevA, vagere. jJAna saphaLa thAya te mATe jJAna letAM pahelAM vinaya joIe. e vinaya na hoya to ajIrNa ja thAya. bhojana letAM pahelAM ruci ja na hoya ne jamAya to pariNAme pathArI ja Ave. je vastu levA mATe je yogyatA joIe, tenI avagaNanA karAya to te vastu kaI rIte lAbha Ape ? zikSaNa letAM ke detAM pahelAM ruci keLavatAM zIkho. AMka tathA kakko zA mATe zIkhavo ? kakko zIkhIne khoTAM khata nathI lakhAtAM ? mAtApitA kaI manovRttithI kakko zIkhavADe ? ahIM kakko zIkhavAnI "nA" kahevAmAM Ave che ema na mAnatA. bhaNAvavAno irAdo zuddha hoya to te irAdo bALakanA kAnamAM paDavo joIe, ane te ocho bhaNela hovA chatAM paNa je lAbha karaze te vadhu bhaNelo nahi kare. Aje A khAmI che. zikSaNa letAM pahelAM, sAthe ane pachI je bhAvanA joIe, teno lopa thayo che. te bAbatanI koI ja rIte upekSA thaI zake ? tema nathI. satya mArga darzAvI devo, asatya mArgane geralAbha jaNAvavA ane satyanA sevana tathA asatyanA tyAga tarapha jagatane doravuM, e pharaja dareka samajunI che Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : zikSaNano hetu zo ?- 44 ane emAM svaparahita paNa raheluM che. lakhato, bolato ane vAMcato thAya, ene 'huM koNa' evo vicAra paNa na Ave, to pachI tene bhaNelo koNa kahe ? 'A thAya ne A na thAya' Avo viveka paNa jene na Ave tene bhaNelo kema kahevAya ? 621 Aje to 'bhaNelo koNa ?' enA javAbamAM 'huM' : ane e 'huM'mAMthI nIkaLatA badhA phuMphADA, potAne ane pa2ne badhAne bALe evA ja nIkaLe che. je AdamIne jema jema kAyadAnuM jJAna vadhe, te AdamI tema tema harAmakhorImAM vadhe ke pAcho paDe ? doSamAMthI bacavAne badale Aje to doSane evI rIte keLavAya che ke doSane guNa tarIke oLakhAvAya che. 93 Aje aparAdhane guNarUpe batAvavAnI sAdhanA sAdhanAra bahu hoziyAra lekhAya che. doSI bacavAnuM to dUra rahyuM, paNa UlaTuM emAM guNAropaNa karI kahe ke 'emAM vAMdho zo ? amuka yogyatAvALo AdamI amuka hAlatamAM phasAya, to patita na thAya te mATe batAvelI bArIne, Aje mArga gaNavAmAM Ave che. saMvatsarI pratikramaNa karanAranAM bAre mahinAnAM pApa jAya agara pAtaLAM thAya e kabUla, paNa kayAre ? roja pratikramaNa karato hoya tene bhAvanAnI vizuddhi te divase tathAprakAranI AvI jAya to ema bane, ane rojanA pratikramaNamAM vizuddhi to thatI ja hoya ! paNa Aje to mUrkhAomAM ema manAya che ke saMvatsarI pratikramaNa karyuM eTale bAre mahinAnAM pApa gayAM. eTale pachI roja pratikramaNanI jANe jarUra ja nahi. kharekhara, A bhayaMkara mAnyatA che ! divALIne divase gharanuM AMgaNuM dIpatuM karI tilaka Adi karAya, paNa e AMgaNuM evuM kyAre bane ? roja sApha rahetuM hoya to ne ! bAre mAsa sApha ka2vAmAM na Ave, kacaro rAkhI ja mUkavAmAM Ave to zuM thAya ? traNaso sAThame divase kaI sAvaraNIthI te sApha thAya ? bAre mAsa baMdha rahelA gharamAM to pesavuM paNa bhAre thaI paDe. jJAnIe sAdhu tathA zrAvaka mATe roja kriyA niyata karI, enuM kAraNa zuM ? e ja ke e kriyAthI AtmA pratidina zuddha ja banato jAya. kadAca A kriyA koIthI na thAya ane e na kare, to mAno ke cAle, paNa rUce ja nahi e kema cAle ? ane e jainazAsanano anuyAyI zI rIte ? bhagavAnane mAnavA, paNa bhagavAne kahyuM te ja na mAnavuM e kema cAle ? Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - * 62 zikSaNa badhA mAge che, azikSita rahevA koI na icche, paNa je hetu mATe zikSaNa levAnuM che, te vastu to romeroma pariNamavI joIe ja ne? "bhaNelAthI to Ama ja vartAya' - e to pariNamana thavuM ja joIe ne ? zAhukAranI chApa kaI ? ardhI rAtre nANAM Ape, kabUlAtathI eka miniTa paNa moDuM na kare, jarA paNa vacanaphera na bole, te zAhukAra. zAhukAra kahevarAvavuM ane pelI badhI kriyAne AghI rAkhavI te kema cAle ? zikSaNa ApavuM ane zikSaNa phaLe evA prayatno kazA ja na karavAmAM Ave, to zikSaNa phaLe kaI rIte ? zikSaNa pAmelo AtmA utpAtiyo kema ja bane ? dhArmika hetu vagaranA zikSaNathI ja utpAta jAge che. ane evuM zikSaNa meLavelAo samAjamAM kaMTakarUpa ja bane che. sabhA : roja bane che. bane che mATe to roja e pIMjaNa karavuM paDe che. bhagavAna zrI mahAvIradevano yoga nahoto thayo tyAM sudhI zrI iMdrabhUtijIne "huM sarvajJa' ema hatuM, paNa yoga thayA pachI e tarata ja nIkaLI gayuM. mithyAjJAna mithyA maTIne samyapha thayuM. tema ja zikSaNa mATe samajavuM. zikSita to evo hoya ke darekane tenI sAthe vAta karavAnuM mana thAya. AthI samajI zakazo ke jJAnaprAptino hetu caraNanI raci. eTale ke pApathI pAchA vaLavAnI ruci utpanna karavAno ja hovo joIe. zrI AcArAMganAM adhyayano keTalAM ane kyAM kyAM? AthI ja cAre anuyogomAM "caraNakaraNAnuyoga'nI pradhAnatA varNavavAmAM Ave che ane e anuyoganuM mukhyatayA pratipAdana A "zrI AcArAMga" nAmanuM prathama aMgasUtra che ane te bAre aMgomAM sArabhUta hoI sauthI prathama che. A zrI AcArAMgasUtranAM adhyayanonI saMkhyA ne tenAM nAma darzAvatAM pharamAve che ke - "satthapariNNA 'logavijao ya sIosaNijja "sammattaM / taha "logasAranAmaM 'dhuyaM taha mahApariNNAya / / 1 / / aTThamae ya 'vimokkho 'uvahANasuyaM ca navamagaM bhaNiyaM / icceso AyAro AyAraggaNi sesANi / / 2 / / " eSa navAdhyayanarUpa AcAro, dvitIyazrutaskandhAdhyayanAni tu zeSANi - AcArAgrANIti / " Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 623 - 7 : zikSaNano hetu za?- 44 - - 95 "paheluM zastraparikSA, bIjuM lokavijaya, trIjuM zItoNikA, cothuM samyakatva, pAMcamuM lokasAra, chaThuM dhUta, sAtamuM mahAparijJA, AThamuM vimokSa ne navamuM upadhAnazrata." A nava adhyayanarUpa zrI AcArAMgasUtra che ane bIjA zrutaskaMdhanAM adhyayana to zrI AcArAMgasUtranI cUlikArUpe che." rAganA sevaka vItarAganI sevA na karI zake ? nava adhyayanarUpa zrI AcArAMgasUtranA "zastraparijJA' nAmanA pahelA adhyayanamAM "jIvasaMyama' nAmano arthAdhikAra che, eTale ke emAM prathama jIvanuM astipaNuM - vidyamAnapaNuM sAbita karyA pachI pRthvIkAyAdika jIvonI siddhi karI, te sarva jIvonI hiMsAthI kema bacI zakAya, e vastunuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. A ja vastunuM pratipAdana karatAM zrI TIkAkAra maharSi pharamAve che ke "tatra zastraparijJAyAmayamarthAdhikAro- 'jiyasaMjamo' tti jIveSu saMyamo jIvasaMyamaH, teSu hiMsAdiparihAraH, sa ca jIvAstitva-parijJAne sati bhavatyato jiivaastitvvirtipratipAnamatrArthopAra: " "nava adhyayana paikInA prathama "zastraparijJA' nAmanA adhyayanamAM jIvasaMyama" nAmano arthAdhikAra che. jIvono saMyama eTale jIvonI hiMsA Adino parihAra che, ane te, jIvonA astipaNAnuM jJAna thAya tyAre ja thAya che? mATe AmAM prathama jIvonA astitvanuM pratipAdana ane te pachI tenI hiMsAdithI viratinuM pratipAdana, e A adhyayanano arthAdhikAra che?" A AkhAye adhyayanano sAra jIvonI rakSAmAM che. kAraNa ke "ahiMsA' e A dharmanuM mULa che. sva ane paranI ahiMsA mATe to A dharmanI sthApanA che. "avyAbAdha pada' joIe, te ahiMsA vinA maLe kaI rIte ? bIjAne vyAbAdhApIDA karanArAne zuM "avyAbAdha pada' maLe ? "avyAbAdha pada" eTale mokSa. tyAM javuM che, ke Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharelA A saMsAramAM rahevuM che ? jene ahIM ja rahevuM hoya, tene mATe A tIrthanI sthApanA ja nathI. tame koIne duHkhI karo ane tame sukhI thAo, e kadI ja nahi bane ! muktinA arthIe ahiMsaka banavuM ja joIe. je ahiMsaka na bane, te muktie na ja jAya. ane ahiMsaka bananAre hiMsA ane ahiMsAnuM svarUpa samajavuM ja joIe. hiMsAthI tyAre ja bacAya, ke jyAre jIvanuM astitva ane tenuM Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ---- ------ 624 svarUpa Adi samajAya. AtmA jIvonA nAzanI pravRttithI pAcho phare, tyAre ja sAco ahiMsaka bane. jJAnIoe jIvonuM svarUpa je batAvyuM che te pApathI bacavA mATe, nahi ke pApamAM bhaLavA mATe ! ahiMsaka thavAnI bhAvanA Ave, to tarata ja AtmAnI dazA palaTAya ane koI kahe ke "AmAM jJAnIe ghaNA jIva kahyA che - to tarata ja te kahe ke "to huM nahi khAuM." ahiMsaka thavAnI bhAvanAvALA AtmAne abhaNyanA bhakSaNathI bacatAM vAra ja nahi lAge. e to ema ja kahe che ane mAne che ke zarIranuM mamatva chUTatuM nathI, mATe enA TakAva pUratuM ja khAvuM paNa paDe che. evA AtmAone abhakSyanA bhakSaNathI bacAvavA bahu ja sahelA che. evAo 'kAcA dUdha, dahIM ke chAzamAM kaThoLa bhaLe to jIvotpatti thAya che ema jANe, ke tarata ja te kahe ke to havethI nahi vAparIe. samajavA mATe prazna kare e vAta judI, paNa evI vastuo vApare to nahi ja. paNa AjanAo to kahe che ke "emAM svAda bahu Ave che." abhaNyanuM bhakSaNa rasanAnI lAlasAthI thAya che; nahi to pAMca vAge jamelo mANasa pAcho rAtre khAya zuM kAma ? zuM peTa mAge che ethI e khAya che ? nahi ja, peTa mATe nahi paNa zokhathI khAya che ! e zokha lAgavAthI to Aje keTalAka, jIvane jIva tarIke nathI mAnatA ! jIvonI evI utpatti Adine jhINavaTapUrvaka varNavatA zAstrane nathI mAnatA ! evA apUrva ane anupama jJAnI puruSone paNa nathI mAnatA ! kharekhara, rAga e evo bhayaMkara durguNa che, ke je vItarAgane paNa na mAnavA de. rAgIne vItarAga sAthe meLa na khAya. jo rAganI sAme thavAya to to A badhuM game, paNa A to rAganA sAthI thavuM che, are, sAthI nahi, paNa sevaka ane te paNa vagara pagAranA ! rAganI sAme jeTalI vastu, tenI sAme ja AjanI laDAI ! AjanA moracA konI sAme sabhA : zrI vItarAgadeva ane temanA zAsananI sAme ! to have vicAro ke evAone jainatva kyAMthI rUce ane A badhuM game zI rIte? mULamAM ja khAmI hoya tyAM zuM thAya ? bhaNAvo, gaNAvo, hoziyAra banAvo, paNa mULamAM ja evuM poSo, ke jenA yoge jeTaluM Apo teTaluM badhuM ja lAbhadAyI ja nIvaDe. stanapAnathI ja evuM reDo. evA uttama zabdo bolo ke dUdha pItAM paNa bALaka e ja grahaNa kare. A ja to zikSaNa ja juduM. evuM ja saMbhaLAve Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : zikSaNano hetu zo ?- 44 ke 'nahi bhaNe to khAze zuM ? ane vagara bhaye pUchaze koNa ?" chokaro paNa samaje ke 'bhaNIne peDhI upara besavAnuM che. bApAjI kare tema karavAnuM che. grAhakanI sAthe bApAjI cAlabAjI kare te zIkhavAnI che. AMkhanA izAre vAto karI kAma kADhI levAnuM zIkhavAnuM che.' jyAM A rIte kevaLa artha ane kAmanI ja sAdhanA mATe ja zikSaNanI vAta cAlatI hoya, tyAM jaina samAjanA udaya mATe zikSaNa apAya che, e kaI rIte manAya ? udaya mATenA zikSaNa mATe to badhuMye samarpaNa ka2vuM joIe. paNa te che kAM ? AvI vAto AjanA dharmabhAvathI rahita banelAone ToNArUpa lAge che. ethI teo kahe che ke 'mahArAja ToNA bahu mAre che, mahArAje to basa sIdhuM sIdhuM vAMcye ja javuM joIe. 'tame zuM karo cho ?' evuM mahArAje pUchavuM karavuM na joIe.' paNa jo huM ema ne ema sIdhuM vAMcuM, to temAM zrI zreNika mahArAjAnI vAta Ave eTale teoe nakkI ja kareluM che ke 'A to badhuM zrI zreNika mahArAjA mATe, sAdhunI vAta Ave te sAdhu mATe ane zrAvakanI vAta te tevA zrAvaka mATe, paNa ApaNA mATe kAMI ja nahi.' AvI je bhAvanA AvI che, tene kADhavA mATe ja tamArA kahevAtA ToNA marAya che, kAraNa ke e bhAvanA nIkaLI jAya to je jAtanuM parivartana karavA mAgIe chIe, te tarata ja thAya. varSo sudhI abhyAsa karyA bAda, kaoNlejathI bahAra nIkaLyA bAda, kahI de ke 'sarvajJa e hambaga.' zuM AnuM nAma zikSaNa che ? sabhA : are, kahe che ke derAsaramAM javAthI lAbha zo ? eTale eno to 'baMgalAmAM, bagIcAmAM, nATakamAM ane sinemA AdimAM ja lAbha' - A ja arthane ? bhaNelo mANasa 'derAM na joIe, upAzraya na joIe, sAdhu na joIe' - ema bolI nAkhe, e zuM tAjjubInI vAta nathI ? 'jarmanI zuM kare che, phrAnsa kema AgaLa AvyuM, jarmanI zAthI hAryuM, briTana kema phAvyuM' - A badhAmAM yukti-dalIla AvaDe, e AdamI ATaluM paNa na jANe; e zuM saMbhavita che ? 'rAjataMtra kema calAvAya, rAjA kevA hoya, maMtrI kevA joIe. senApati kevA joIe, senA kevI joIe' e badhI vAto karatAM AvaDe evAo ahIM samajI nathI zakatA ema nathI, samajI zake che jarUra, paNa emanAmAM je jAtanA saMskAra pravezavA joItA hatA te pravezyA ja nathI, enuM ja A aniSTa pariNAma che. jenI vidyAne e le che teNe paNa 'carca' to rAkhyAM che. sAta divasamAM eka divasa ravivAre to jAya che. Izvarane AtmAne mAnatA 97 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ------- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 -- --- 828 hoya ke nahi te, te jANe, paNa jAya che jarUra. eka divasa to zAMtino teoe paNa kADhyo. paNa jarUra zI e prazna na kADhayo. tema ahIM paNa jeo roja covIse kalAka AtmaciMtanamAM pasAra na karI zake, teo mATe roja covIse kalAkamAM amuka kalAka kADhavA tevuM Atmatattva jyAM nathI eNe sAta divasamAM eka divasa kADhyo, tyAre Atmatattva mAnanAre covIsa kalAkamAM amuka kalAka kahyA hoya, emAM zuM Azcarya che? paNa muddo e che ke potAnI svacchaMdI pravRttimAM A vastu bAdhaka che, mATe ja teone nathI gamatI. pelAonI jema ahIM chUTa mukAtI hota to vAMdho nahoto. paNa teoe to joyuM ke ahIM javA mAMDyuM ke, aMkuza lAgu ja thayo. e aMkuza khamAto nathI. mATe ja Aje teo gAMDA thayA che. irAdApUrvaka gAMDA thayA che. kudaratI gAMDA thAya eno ilAja, paNa irAdApUrvaka gAMDA thAya eno ilAja zo? bhaNanArAonI parIkSA loH eka kavine kahevuM paDyuM ke ajJAnI sAro yA to samajadAra sAro, paNa trizaMku jevo ardhadagdha na joIe. pote samaje nahi ane samajuM chuM evuM mAne, tene koNa samajAve ! A to ema ja kahe ke jANuM chuM badhuM, paNa amala kAMI nahi. kAraNa ke jarUriyAta hoya te badhuM karavuM ja paDe ! AvAne kema ja samajAvAya, kAraNa ke teonI paraloka uparathI dRSTi ja khasI gaI che. jenAmAMthI paralokano khyAla ja UDI gayo che, tenuM tamAma jJAna ajJAnanI koTimAM ja che. mAtApitAe zarUAtathI ja e zikSaNa ApavuM joIe ke bhaNIgaNIne zarIrathI evI ja sAdhanA thAya, ke jethI Avato loka paNa sudhare. je paralokano vicAra ja na kare ane kevaLa vAhavAha ane mAnapAnAdi mATe ja ene Adeya mAnIne duniyAmAM jhukAve te parama nAstika che. bhale e moDhethI AtmAnI vAto kare, paNa mAno ke e gappIdAsa ja che. e AtmAnI vAto eTalA ja mATe kare che, ke jethI tene sau sAMbhaLe. Astiko paNa tenI pAse Ave ! moDhethI paralokane mAnavAnI vAto karavA chatAM paNa jeo duniyA ne duniyAdArImAM ja jhukAvya ja rAkhe, teo kharekhara AstikanA vezamAM chupAyelA bhayaMkara nAstiko ja che. duniyAdArImAM to badhA jhUkelA ja che. khurazI para kema besavuM, kapaDAM kema paheravAM, pAghaDI kema paheravI, paTiyAM kema pADavAM, tela kema copaDavuM, A badhuM kone priya nathI ? bhAgyayoge na maLe e vAta judI, bAkI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 e vastu to saMsAranA rasika badhAne priya che. arthakAmanI sAdhanA sahu koI saMsArapremIne iSTa che, mATe enA zikSaNanI mahenatamAM je dharmaguru paDyA, e dharmaguruno paNa dADo UThyo ja samajavo : kAraNa ke e badhuM to badhA bhaNIne 4 AvelA che. kAmazALA ke kapaTazALA kAMI kholavI nathI paDatI. koIne UThAM kema bhaNAvavAM, e to prAyaH bhaNIne AvelA hoya che. 327 7 : zikSaNano hetu zo ?- 44 : 'paralokane mAnuM chuM' ema kahenAro jo duniyAne A lokamAM ja jhukAvavAno prayatna kare, to e vastutaH 52lokane mAnato ja nathI, paNa Astikone pAse besADavA mATe ja tene mAnuM chuM ema kahevuM paDe che. vyavahAramAM paNa tame jenI pAse paisA mAMgo te ApIza, ApavAnA che, ema kahyu jAya ane paisA kothaLImAMthI kADhe nahi, to Akhare kahevuM ja paDe ke 'devALiyA, paisA Apane !' pelAne paisA ApavA nathI, kothaLImAM nathI, paNa jANe che ke nA kahevAthI mArAmArI thaze eTale ApIza, ApIza kahe, paNa nathI ApavA e nakkI che. eTale 'ApIza' kahe che emAM daMbha che. vAstavika rIte dharmagurunA pade beThelo AtmA A loka tarapha jhUkI zake ja nahi. tame je kAryavAhI karo cho, tethI jo paraloka sudharato hoya, to ahIM AvavAnI jarUrata nahotI. bhikSA mAgIne khAvuM, vihAra karavo, loca karavo, A badhuM zA mATe ? paraloka sudhAravA mATe ja ! AthI tame samajI zakazo ke ApaNe zikSaNa nathI icchatA ema kahevAya che te khoTuM che, bAkI ApaNe, jevuM zikSaNa teo icche che tevuM ja zikSaNa to nathI ja icchatA, e vAta taddana ja sAcI che : kAraNa ke ApaNe to te zikSaNa icchIe chIe, ke je zikSaNa paralokanI sAdhanAmAM upayogI thAya. A lokanuM zikSaNa apAya, te paNa paralokanA hitanI dRSTie ja ! jema sAdhu vyAkaraNa, nyAya vagere zIkhe che, paNa te zA mATe ? e mATe ja ke tenA dvArA zrI sarvajJadevanuM zAstra sArI rIte samajI zakAya eTale mithyAjJAna chatAM suzAstrane mATe hoI samyak ja che, paNa peTa mATe bhaNavuM te to mithyA ja che. dharma mATe bhaNanAranuM peTa to bharAvAnuM ja che. peTa konuM nathI bharAtuM ? peTa to bhikhArI paNa bhare che, mavAlI paNa bhare che. bIja vAve tyAM zuM ghAsa na thAya ? AnAthI peTa zuM na bharAya ? AnA vacanathI to lAkhonuM peTa bharAya che, to e zAstranuM ArAdhana karanAranuM peTa na bharAya ? bharAya ja. peTanI ciMtA karavI e ja vyartha che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 ----AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 828 je vastuthI paraloka suMdara bane, te vastuthI A loka to suMdara banelo ja che. paralokanI sAdhaka vastu, A lokanI sAdhaka to che ja, paNa paralokane suMdara banAvatAM takalIpha to paDe ja.paralokanI sudhAraNA karavA icchanArathI svacchaMdIpaNe na ja calAya ane unmattapaNe na ja rakhaDAya, tathA aMkuzamAM AvavuM ja paDe. tema DAhyA ane maryAdAzIla paNa banavuM ja paDe. jainazAsanamAM AvanAra maryAdAzIla avazya banavuM ja paDaze. A ja vastu AjanA uUkhalone khaTake che, mATe ja kahuM chuM ke zikSaNa lenArane pUcho, zikSaNa mATe madada mAganArane pUcho ke zA mATe bhaNavuM che ? bhaNIne zuM karavuM che ?' ke jethI temanA dhyeyanI khabara paDe. viradhavala rAjAne zrI vastupALa tejapALe zuM sUcavyuM hatuM, e to yAda che ne ? maMtrI mudrA letI vakhate teoe spaSTa sUcavyuM hatuM ke "rAjana ! ame saMsArI chIe, saMsAra choDavAnI amArAmAM tAkAta nathI, eTale amArI sthiti nibhAvavA amAre maMtrI mudrAnI jarUra che, paNa Apano naMbara cotho che. pahelo naMbara zrI jinezvaradevano, bIjo naMbara zrI jinezvaradevanI AjJAnusAra cAlanArA ane sUtrAnusAra kriyA karanArA nigraMtha gurudevano, ane trIjo naMbara te tArakanI AjJAno ! A traNamAMthI paravArIe pachI e traNamAMthI ekene bAdha na Ave te rIte ApanI sevA karavAnI ! ApanI icchA hoya to rAkho." AthI ja e prabhAvanA karI zakayA, paNa jo ema ja kahyuM hota ke lAvone mudrA, Apa pahelA ane dharma pachI, to prabhAvanA karata? prabhAvanA na karata paNa nAza ja karata! Aje bhaNavA-bhaNAvavAnI vAto karanArAonI parIkSA to lo ke bhaNIne zuM karavuM che? jene bhaNAvavA mATe paisA ApyA hoya, tenI parIkSA to lo. kacaro kADhanAra nokaranI paNa parIkSA to lo cho. cokhkho AdamI hoya ne kacarAmAM paiso jaDe to paNa mAlikane Ape tevAne rAkho ke coraTAne paNa gharamAM rAkho ? mATe jene bhaNavA mATe sahAya karI tene bolAvIne pUcho to kharA ke zA mATe bhaNavuM che ane bhaNIne zuM karavA dhAryuM che ?' tamArI lakSmIthI dharmanA ghAtaka UbhA na karo : nokara zeThane kyAM sudhI UMdhuM-chatuM samajAve, ke jyAM sudhI zeTha copaDA hAthamAM na le. zeTha mAMdo hoya, mAyakAMgalo hoya, akkalahIna hoya, to munIma paNa kahe ke copaDA nathI dekhADatA. are, avasare kAnapaTTI pakaDIne zeThane paNa kADhI mUke, evA dAkhalA paNa banyA che. tema Aje paNa keTalAka mAlikamAM evI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 7 : zikSaNanA hatu zA - 44 - - 101 AvaDatathI khAmI AvI gaI che, ke jethI teo mAlika chatAM mAyakAMgalA banI gayA che. je je prayatno AraMbhyA hoya, kiMvA AraMbho, tenA phaLa tarapha dRSTi ja na rAkho to zuM thAya ? jovAnuM tyAM na juo ane na jovAnuM tya juo to pariNAma UMdhuM ja Ave ne ? anukaMpA dAnamAM jovAno niSedha tyAM badhuM jue ane pAtrApAtra jovAnuM tyAM AMkho mIMcIne ja Ape, e kevuM kahevAya ? chokarAnuM zarIra bagaDe to cAra DaoNkTara bolAve, paNa chokaro unmArge jAya ane juThuM bole, to te mATe DaoNkTara nahi ! zarIra mATe moTAmAM moTo DaoNkTara pAMcasonI phI kahe to te Apa, paNa chokaro pUjA na kare, sAmAyika na kare, jUThuM bole, enA mATe kAMI paNa nahi, kema ? tyAM DaoNkTaranI davA daradI na pIe to parANe pAya ane ahIM kaMI ja nahi. je AtmAnI rakSA karavAnI ene mATe kaMI ja nahi, ane je zarIrane bALI mUkavAnuM tene paMpALe ! tamAre sagAI konI sAthe ? AtmA sAthe ke caitanyahIna zarIra sAthe ? kharekhara tamArI vAtothI dayA Ave che. sAMbhaLavA Ave ene kahuM chuM. sAMbhaLavA mAge ene kahuM chuM. e paNa nahi sAMbhaLanArane gamatuM nathI. "ame karIe paNa nahi ane tamane karavA daIe paNa nahi.' evI AjanI dazA che ! cha darzana che, paNa te sau saunA mArga che. vAdIno vakIla ema kahe ke prativAdInA vakIlanuM sAMbhaLo nahi to nyAyAdhIza kahe ke "cAragaNuM bolavAno ene hakka che. e na bole ema kahevAno tamane zo hakka che? e sAcuM bole che ke khoTuM, e mAre jovAnuM che. koraTa eTale zuM, e paNa jANo cho ? saMsAranA rasiyAo saMsArane khIlavavA prayatna kare, tema tyAganA rasiyAo tyAga mATe kare, temAM koIne viddha nAkhavAno ke virodha karavAno zo hakka che? tame dalIlono Dhagalo karone ! duniyAne rUcaze to te leze, paNa ghoMghATa zuM kAma ? are, jene tyAganI vAta rUce nahi te to ahIM Ave che ja zuM kAma ? nathI jANatA ke ahIM to e ja maLavAnuM che? amArA veSathI ja ame chIe tevA zuM nathI oLakhAtA? kApaDiyAne tyAM jaI gaMdhiyANuM mAge te mUrkha ja kahevAya, emAM Azcarya zuM? jarUra paDye zerIe zerIe pharI tyAgano pokAra karI zakAya che. pheriyAo potAno mAla mAthe upADI badhe phare ke nahi? ame zAno pokAra karIe? ghara maMDAvavAno ke vepAravaNaja karavAno? evuM karIe to tame hamaNAM mAna Apo, paNa tamArA evA mAnamAM paDyA eTale to satyAnAza ja. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 --- -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 890 tamArA mAnathI mukti hota, to tema paNa karata. paNa te to A nA ja pADe che. tyAgIthI bhogInI AjJAne AdhIna na ja thavAya. bhogI kahe tema ja tyAgI na kare. bhogInA roTalA khAya mATe e kahe tema tyAgI kare ema? A zAsanamAM evuM to che ja nahi. te chatAM paNa jo ema thayuM to munipaNuM paNa khaMDita thayuM ja samajavuM. vaida rogI kahe tema varte, to zuM thAya ? sabhA : rogI pathArImAMthI UThe ja nahi. koI svArthI cikitsaka evuM bhale icche, paNa kharo vaida to daradInI nADIne pakaDI spaSTa rIte pathya pALavAnuM kahI ja de. daradIno svabhAva to cIDiyo hoya. jema jema divasa vadhe, tema tema tenA svabhAvamAM cIDiyApaNuM vadhatuM ja jAya. khAvAmAM, pIvAmAM ane bIjI badhI vAtamAM paNa e cIDiyo thAya. paraMtu ethI kAMI enA kahevA mujaba hitaiSI varte ? bahu tAvamAM keTalAka daradIne paththara upara sUvAnuM mana thAya che, paNa hitaiSI sUvA de ? tema UMcAmAM UMcI koTino eTale ochAmAM ocho paNa bhogI kahe zuM ? enI sAthe tyAgIno meLa na ja khAya. tyAgI to kahI de ke "tArI sAthe tyAgane anusaratI vAtamAM ja mArI maMjUrI, bAkI bIjI lappana-chappana karato nA !' bhogI paNa evA joIe ke, teo paNa kahI de ke "amArAmAM tyAganI tAkAta nathI, paNa tyAganI vAta badhI ja maMjUra che.' zikSaNano A prakAra che. zrI AcArAMgasUtramAM A zikSaNa che. AcArazuddhi vinA sArAmAM sArI vastu paNa phaLe kaI rIte ? A to AcAranI ruci ja nathI, tyAM thAya zuM? mATe e ruci pedA karavA mATe dararoja kALajI rAkho ane pUcho ke bhaNavAnI jarUra zI ? vidvAna banavAno hetu zo ? paralokanI sAdhanAmAM A lokanI sAdhanA samAI ja jAya che ! somAM navvANuM-aThThANuM to AvI ja jAya. gharamAM paNa paralokanI vAto roja karo. jaina samAjanA zikSaNa mATe je vastu tame do, te zA mATe vaparAya che, e to barAbara pUcho. dAna detI vakhate ene kaho ke "bhAI ! aneka rItanI mahenatathI A paiso meLavyo che. enA uparanI mUccha utArI huM tane ApuM chuM. te mane Atmazreya dekhAya che mATe ! have e AtmayanI vAta tane anukULa che? jo e vAta tane anukULa na hoya ane tAre pratikULa ja banavuM hoya, to A mAro Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 631 - -- 3H zikSaNano hetu zo ?- 44 - 103 paiso tArA mATe nathI !' jaina samAjano paiso devagurune hambaga kahenArane apAya? haragija nahi, kAyado kahe che ke "na ja apAya.' pAMjarAmAM Ubho rAkhIne pUcho ke tuM zrI jinezvaradevane mAne che ke nahi ? jo "nA' pADe to Apelo paiso cakravRddhi vyAja sAthe pAcho laI zako cho. kAraNa ke e paiso zrI jinezvaradevano sevaka jANIne Apyo hato. zrI jinezvaradevano sevaka duHkhI na thAya mATe Apyo hato, paNa e zrI jinezvaradevanI AzAtanA thAya tema varte ane temane hambaga kahe, zrI jinezvaradevanAM anuSThAnone hambaga kahe ane temanI ThekaDI kare, tathA zrI jinezvaradevanI dIkSAnI hAMsI kare te mATe rAtI pAI paNa ApI nathI. zrI jinezvaradevane, zrI jinezvaradevanI AjJAne haDadhUta karavA rAtI pAI paNa ApI nathI. zrI jinezvaradevanI AjJA roma roma pariNamI hoya to pAkA thaIne AvuM bolajo. zrI jinezvaradevanI AjJAne hambaga kahenArane jaina samAja pAsethI eka paiso paNa levAno adhikAra zo che? jene zrI jinezvaraprabhunAM prarUpelAM anuSThAna na game, te jainazAsana pAse paiso mAgavA nAlAyaka che. garIba tarIke mAge paNa jena tarIke to nahi ja. jene jamAnAnI garaja che, te paiso paNa jamAnA pAse mAge, ahIM zuM kAma mAge? keLavaNI ke zikSaNa mATe paiso mAgavA Ave, tyAM zarata karo ke heta tAravAno che, paNa DubADavAno nathI. AvI tapAsa vinA calAvye rAkhazo, to lakSmIno durupayoga thaze ane tamArI ja lakSmInA yoge dharmanA ghAtaka thaI javAze. are, AjanA keTalAka kRtano to jenA paise bhaNyA che, tene paNa bevakUpha, aMdhazraddhALa. dharmanA hIMgalA vagere kahIne emanI pAsethI meLavelI madadanI sArthakatA (?) karI rahyA che ! tamArA ja paise bhaNelA tamane ja khoTI rIte aMdhazraddhALu, bevakUpha, ane dharmanA DhIMgalA kahe che ! saMgho pAse khoTA TharAvonI apIla kare che ane zAstraviruddha AcaraNAo kare che. A badhuM samajIne ane samaya joIne bolAya che. bolyA vinA chUTako nathI mATe ja bolAya che. tema karatAM AvatI tamAma Apatti sahevAnI taiyArI hovI ja joIe. A vakhate chatI zaktie na bolAya, to zAsananA nimakaharAma banAya che. e kalaMka na lAgavA devA mATe ja bolAya che. tame paNa khoTI zaramamAM na jAo - dharmanA virodhIonA saMsargathI tamArA makAnane apavitra na banAvo. emane nAlAyaka kahevAnI tAkAta na hoya, to ema kaho ke "ame aMdhazraddhALu chIe, mATe tamArA jevA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 puNyavAna mATe A makAna nathI. tamArI sAthe cA pIvAnI lAyakAta amArAmAM nathI." Ama to bolo ! pAMcame dADe kaMpa na thAya to kahejo, paNa dharmI to haze tyAre - haze tyAre kare, eTale pelA mAthe caDe emAM navAI zI? vepArI, ADatiyo game tevo hoya paNa enI sAthe saMbaMdha kyAM sudhI rAkhe ? paisAno vAMdho na paDe tyAM sudhI ja ! copaDA mAne ane vyavahAra sAcave tyAM sudhI. chUTa mAge e vAta judI paNa hisAba to cokhkho ja rAkhe, tyAM sudhI ! to prabhunA zAsana mATe A kAyado kAM nahi ? ane pAkhaMDIonI sAthe besavAmAM tamArI zobhA paNa zI ? tamane aMdhazraddhALu kahe, enI sAthe vAta karavAmAM tamArI zI zobhA che ? evuM kahenArA tamArI sahAyathI ja puSTa thayA che, chatAMya teo upakArano badalo apakArathI vALe che. chatAMya jo upakArI na samaje to e lAto mAre temAM navAI paNa zI? mATe kahuM chuM ke prabhuzAsanane pAmyA chatAM paNa AvA gAMDA na bano kiMtu DAhyA bano, ane tamArI pharajane samajo ! Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe : nave adhyayanonA arthAdhikAranuM varNana : 7 vizeSa prakAre vicAravA yogya : 7 AstiksanI AvazyakatA : lokavijaya : titikSA-sahanazIlatA : pharaja zAthI cukAya che ? 0 prazno ane uttaro : 45 * duniyAdArI eTale ja chakAyanI virAdhanA : muninI dareka kriyAno hetu zo ?' rASTradharma zuM mukti apAve ? zarIra 2kSaNIya ke sevya anukULa upasargothI sAvadha raho ! zarIranI rakSA hoya ke sevA hoya ? kSetra ne kALa kyAM jovAya ? * jinapUjana ane gurubhakti e rUDhi che ? viSaya : adhyayanono paricaya ane teno hetuH DhIkAnA mAdhyame A pUrvanA vyAkhyAnamAM prathama adhyayana aMge nirdeza karyA bAda atre bAkInAM dareka adhyayanonI racanA pAchaLanA uddezyonI TIkAkAranA zabdonA sahAre chaNAvaTa karela che. nizcita kalyANa thavAnuM jANatA hovA chatAM khuda tIrthaMkara paramAtmA paNa cAritrasvIkArAdino puruSArtha Acare che, to bAkInA dareka kalyANArthI mATe to dharmapuruSArtha keTalo Avazyaka banI jAya te A pravacanamAM suMdara rIte samajAvela che. AgaLa vadhatAM praznottara zailImAM aneka prAsaMgika praznonA manamohaka khulAsAo 52ma gurudevazrIjIe ApyA che. chevaTe devagurunAM namana pUjanAdi kalyANakArI kAryone rUDhi kahIne vagovanArA kamabhAgIone saNasaNatA cAbakhA phaTakArI e rUDhio kevI kalyANakA2ka che te supere samajAvI ApyuM che. suvAkayAAtRta Astiya vinA 'jainatva'nI ke 'samyaktva'nI kalpanA karavI, e AkAzane puSpa AvyAnI ke vaMdhyAne putra thayAnI kalpanA karavA jevuM che. - je AtmA potAnI rakSA na karI zake te pArakI zI rIte kare ? banne jAtanA upasargomAM kharI kaThinatA anukULa upasarga sahavAmAM che. * jene SaTkAyarakSaka banavuM che ane kahevarAvavuM che, tenAthI duniyAdArInI sAthe rahevAya nahi ja, kAraNa ke 'duniyAdArI eTale ja SaTkAyanI virAdhanA' ! manuSyane mAthe jo ATalo dharmano aMkuza na hota, to e nagaramAM pravezavA jogA paNa na hota ! dharmakriyA mAtra muktinA irAde ja ka2vI joIe, anya irAde kare to e puNyamAM pApAnubaMdhano aMza lAgatAM vAra na lAge. zAstrano managamato upayoga karanAra prabhunA zAsanamAM rahevA mATe lAyaka nathI. muninI kAryavAhI eka ja ke duniyAnA prANIne uttama mArge joDavA ! satyanI jijJAsA karatAM pote mAneluM kahenAra maLe e icchA vadhAre dekhAya che. potAnA vicArane puSTi kyAMthI maLe e ja Aje zodhAya che, AthI ja haiyAmAM satya UtarI zakatuM nathI. 7 je sArAM kAryomAM phALo na ApI zake te zarIranI rakSA paNa na hoya, to sevAnI to vAta ja zI ? samyagdaSTi AtmA jyAM kalyANa dekhe tyAM ja hRdayathI zira jhukAve, paNa bIje nahi, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe H nave adhyayanonA arthAdhikAranuM varNana H zrI AcArAMgasUtranA zrutaskaMdho be che. temAMno prathama zrutaskaMdha nava adhyayanamaya che : ane e ja zrI AcArAMgasUtra che, kAraNa ke bIjo zrutaskaMdha e cUlikArUpa che. nava adhyayanamaya A zrI AcArAMgasUtranA nave adhyayananA arthAdhikAro bhinna bhinna che. 'zastraparijJA' nAmanA prathama adhyayanano arthAdhikAra 'jIvonA astitvanuM ane tenI hiMsAthI viratinuM pratipAdana' A che, ema ApaNe joI AvyA. have bAkInAM je AThe adhyayanonA je je arthAdhikAra che, tenuM kramasa2 pratipAdana karatAM parama upakArI maharSio pharamAve che ke bIjA 'lokavijaya' nAmanA adhyayanamAM - "lokavijaye tuM ' logo jaha bajjhai jaha yataM pajahiyavvaM 'ti, vijitabhAvalokena saMyamasthitena loko yathA badhyate aSTavidheNa karmaNA yathA ca tatprahAtavyaM tathA jJAtavyamityayamarthAdhikAraH / " "kaSAyarUpa bhAvalokane jItanAra ane saMyamamAM sthita evA AtmAe 'loka jevI rIte ATha prakAranAM karma karIne baMdhAya che ane jevI rIte te baMdhanano nAza karI zakAya che' - A vAtane te rIte jANavA yogya che. A arthAdhikAra che." trIjA 'zItoSNIya' nAmanA adhyayanamAM -- "tRtIye tvayam saMyamasthitena jitakaSAyeNAnukUlapratikUlopasarganipAte sukhaduHkha viSayati / " "saMyamamAM sthita ane kaSAyone jItanAra evA AtmAoe anukULa ane pratikULa evA upasargo AvI paDe, tyAre tenA yoge thatA sukha ane duHkha pratye sahanazIlatA karavI - A adhikAra che." cothA 'samyaktva' nAmanA adhyayanamAM - "caturthe tvayam - prAktanAdhyayanArthasampannena tApasAdikaSTatapaHvinAmaSTaguNaizvaryamudvIkSyApi dRDhasamyaktvena bhavitavyamiti / " H khatitikSA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 635 -8: badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe ? - 45 - 107 "pUrvanAM traNe adhyayanomAM kahelA arthAdhikArothI sahita thayelA AtmAe kaSTakArI tapane sevanAra tApasa Adi lokonA aSTaguNa ezvaryane joIne paNa samparvamAM daDha rahevuM - A arthAdhikAra che." pAMcamA "lokasAra nAmanA adhyayanamAM - "paJcame tvayam caturadhyayanArthasthitenAsAraparityAgena lokasAraratnatrayaudyuktena bhaavymiti|" "prathamanAM cAre adhyayanamAM kahelA arthamAM sthita thayelA AtmAe asAra vastuonA parityAgapUrvaka lokamAM sArabhUta "samyagdarzana, samyajJAna ane samyakAritrarUpa ratnatraya, tenI ArAdhanAmAM ughukta rahevuM - A arthAdhikAra che." chaThThA dhUta' nAmanA adhyayanamAM - "SaSTetvayam- prAguktaguNayuktena nisaGgatAyuktenApratibaddhana bhAvyamiti / " "pUrvanAM adhyayanomAM kahelA guNothI yukta evA AtmAe nisaMgatAyukta' ane "apratibaddha thavuM' - A arvAdhikAra che" sAtamA mahApariNA' nAmanA adhyayanamAM - "saptame tvayam- saMyamAdiguNayuktasya kadAcinmohasamutthAH parISahA upasargA vA prAdurbhaveyuste sabhya soTavyA" "saMvamAdika guNothI sahita evA mahAtmAne koIka samaye mohanA yoge utpanna thayelA pariSaho athavA upasargo prAdurbhAva pAme, te sarve samyaka prakAre sahana karavA yogya che. A arthAdhikAra che." AThamA 'vimokSa' nAmanA adhyayanamAM "aSTame tvayam-nirvANam antakriyA sA sarvaguNayuktena samyag vidheyeti / " "uparanAM AThe adhyayanomAM kahelA je guNothI yukta evA AtmAe nirvANa' nAma aMtakriyA sakhyaprakAre karavA yogya che." navamA upadhAnazrata' nAmanA adhyayanamAM - "navame tvayam - aSTAdhyayanapratipAdito'rthaH samyagevaMvarddhamAnasvAminA vihita iti / " AThe adhyayanomAM pratipAdana karela artha, e rIte samyaka prakAre zrI vardhamAna svAmIe kareluM che - A arthAdhikAra che." Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - - vizeSa prakAre vicaravA yogya : A prakAre nave adhyayanonA arvAdhikAronuM pratipAdana karyA pachI, TIkAkAra maharSi pharamAve che ke navamA adhyayanamAM kahela arthAdhikAranuM pratipAdana karavuM, e zeSa sAdhuonA utsAhanI vRddhi mATe khAsa jarUrI che ane e ja kAraNe navamAM adhyayanamA niyuktikAra zrata kevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjIe pharamAvyuM che ke - "titthayaro cauNANI, suramahio sijhiyavvaMmi dhuvaMmi / aNigRhiyabalavirio, savvatthAmesu ujjamai / / 1 / / kiM puNa avasesehiM. dukkhakkhayakAraNA suvihiehi / haoNti nAmatharva, sapavA mAgu tArA" "cAra jJAnanA dhaNI ane sUrothI pUjita evA zrI tIrthaMkara bhagavAna nizcita siddhipadane pAmavAvALA chatAM paNa, baLavIryane gopavyA vinA sarvaprakAranA sAmarthya karIne udyama kare che. to pachI A pratyapAyavALA manuSyapaNAmAM dukhalayanA kAraNe bAkInA suvihita AtmAoe udyama kema na karavo joIe? arthAt karavo ja joIe." A uparathI sahajamAM samajI zakAya tema che ke manuSyapaNuM paNa ApattiothI grasta che. eTale e manuSyapaNuM pAmIne hitanA arthI AtmAoe duHkhanAM kAraNono kSaya karavA mATe paramAtmAnI AjJA mujaba A sUtramAM kahelA krama pramANe guNavattA meLavI prabaLa prayatno karavA joIe, kAraNa ke e rItanA prabaLa prayatno karyA vinA A duHkhamaya saMsArathI mukti koI paNa rIte thaI zake tema nathI. AstikyanI AvazyakatA : cAra cAra jJAnanA dhaNI ane sUrothI paNa pUjita evA zrI tIrthaMkaradevo paNa, potAnI siddhi nizcita hovA chatAM paNa baLavIryane gopavyA vinA sarva prakAranA baLe karIne udyama kare che, to bIjA siddhipadanA arthI AtmAoe udyama kema na karavo joIe ? arthAt karavo ja joIe.' - A pramANe mAnanAra AtmAoe "zastraparijJA' nAmanA prathama adhyayanamAM pratipAdana karyA mujaba, sAmAnya rIte jIvonA astitvamAM ane vizeSa prakAre pRthvIkAya' AdinA astitvamAM Astikya avazya dharavuM joIe. anyathA te ja adhyayanamAM Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ on - 8 : badhuM ja che kAya jIvonI rakSA mATe - 45- - 109 pratipAdana karela viratino svIkAra kadI ja nahi thaI zake. jIvonI hiMsAthI utpanna thatA karmanA baMdhathI bacavA mATe "pRthvIkAya' AdinA jIvo che ja ane tethI hiMsAthI bacavA mATe parama upakArI zrI jinezvaradevoe mukhyatayA upadezela sarvaviratino svIkAra karyA sivAya A bhayaMkara saMsArasAgarathI koI paNa AtmAno nisvAra thaI zake tema che ja nahi' - A prakAranA AstikazvanI AvazyakatA anivArya ja che. e rItanA Astikya vinA "natvanI ke samyakatvanI kalpanA karavI, e AkAzane puSpa AvyAnI ane vaMdhyAne putra thayAnI kalpanA karavA jevuM che, kAraNa ke "jainatva" ane "samyakta" e kAMI sAmAnya guNo nathI. e guNonI kalpanA game tevA svacchaMdI ane unmatta jevA AtmA sAthe karavI, e to te uttama guNonI bhayaMkara AzAtanA karavA jevuM che. Aje A guNonI kalpanA evA mANasa sAthe paNa karavAmAM Ave che, ke je mANasa potAnI manasvI kalpanAonA AdhAre aneka kukalpanAo karI, ajJAna AtmAone bhayaMkara pApanA mArge yukti-prayuktipUrvaka dorI rahyo che ! kharekhara, jaina" gaNAtA kuLamAM janmavA chatAM paNa "jainatva" ke "samyakta' jevA guNonA zuddha svarUpane nahi samajI zakelA AtmAo ja evA pAmara AtmAmAM A ane AthI paNa uttama guNonI kalpanA karavAnI nAdAniyata karI zake che. bAkI jainatva" ane "samparva' jevA uttamottama guNothI guNamaya banelA AtmAo to evA pApAtmAonI chAyA levAnuM paNa hitakara nathI mAnatA ane e ja vAjabI che kAraNa ke zrI jinezvaradevanI AjJA paNa e ja che. lokavijaya : "zastraparijJA' nAmanA prathama adhyayanamAM kahyA mujabanA jIvonA astitvane svIkArI, tenI thatI hiMsAnA baMdhathI bacavA mATe virati pAmelA AtmA mATe "lokavijaya' e paNa eka Avazyaka vastu che ane e ja kAraNe prathama adhyayana sAthe bIjA adhyayanano saMbaMdha joDatAM TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI pharamAve che ke "adhigatazastraparijJAsUtrArthasya tatpratipAditaikendriyapRthivIkAyAdizraddhAnasya samyak tadrakSApariNAmavata: sarvopAdhizuddhasya tadyogyatayA''ropitapaJcamahAvratabhArasya sAdhoryathA rAgAdikaSAyalokasya zabdAdiviSayalokasya vA vijayo bhavati tathA'nenAdhyayanena pratipAdyate / " "zastraparijJA" nAmanA prathama adhyayananA sUtrano ane arthano jANakAra, zastrapariNA' nAmanA adhyayana dvArA pratipAdana karela pRthvIkAya' Adi Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 82 ekeMdriya jIvone saddhanAra, eTale ke nizcitapaNe mAnanAra, te pRthvIkAyAdi ekedriya jIvonI sabhyaprakAre rakSA karavAnA pariNAmane dharanAra, sarva upAdhiothI zuddha ane te yogyatAnA AdhAre, guru dvArA pAMca mahAvratono bhAra jenA upara mUkavAmAM Avyo che. evo je sAdhu, teno je rIte rAgAdi kaSAyaloka' ane "zabdAdi viSayaloka sAthe vijaya thAya che, te A adhyayana dvArA pratipAdana karavAmAM Ave che." A uparathI spaSTa thaze ke kalyANanA arthI AtmA mATe lokavijaya' eTale "rAgAdi kaSAyaloka' ane "zabdAdi viSayalokano vijaye avazya karaNIya che ? kAraNa ke enA viSe vinA "zastraparijJA" adhyayana dvArA pratipAdita ahiMsAnuM yathAsthita pAlana thaI zakatuM nathI, kAraNa ke rAgAdi kaSAyaloka ane zabdAdi viSayaloka AtmAne AkuLavyAkuLa banAvI de che. A "rAgAdi kaSAyalokathI AtmAnA saghaLA AMtarazatruono ane "zabdAdi viSayalokathI AtmAnA saghaLA bAhya zatruono saMgraha thaI jAya che. kalyANanA arthI AtmAe A banne prakAranA zatruo upara vijaya meLavavAno satata prayatna karavo joIe. AkhA saMsAranI jaDa ja A be jAtanA zatruo che. A be zatruone AdhIna thayelA AtmA potAnA potApaNAne avazya visarI jAya che, ane ethI ja lokaherIne tajavAnuM ane lokeSaNAmAM nahi hasavAnuM, anaMtajJAnIonuM pharamAna che. A pharamAnanA pAlanamAM ja sAcI ahiMsA samAya che. rAgAdi kaSAyelokane AdhIna thayelo zabdAdi viSayaloka tarapha ghasaDAya che. zabdAdi viSayaloka tarapha ghasaDAyelo rAgAdi kaSAyalokane majabUta ane ugra banAve che. rAgAdi kaSAyalokamAM jema rAga, dveSa Adi gaNAya che tema zabdAdi viSayelokamAM zabda, rUpa ane rasa Adi viSayo tenI sAmagrIo ane svajanAdi parivAra gaNAya che. A badhAnI mamatAmAM paDelo AtmA pakAya jIvano rakSaka kaI rIte bane ? SakAyanA rakSaka banavA mATe badhI ja pratibaMdhaka vastuothI alaga thavuM paDaze. jyAM sudhI alaga thavAmAM na Ave, tyAM sudhI zastraparijJAmAM hiMsAthI bacavA mATe je kahevAmAM AvyuM, te banI zake tema nathI. loka ADe Ave, lokathI hRdaya mUMjhAya, tyAM sudhI ahiMsAnuM pAlana na karI zakAya. kAraNa ke parigraha beTho che. viSaya ane kaSAya jAgatA che. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAre bhayaMkara che. AnAthI AtmAthI potAnI paNa rakSA thaI zakatI nathI. je AtmA potAnI rakSA na karI zake te pArakI zI rIte kare ? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha37 -8 : badhuM ja che kAya jIvonI rakSA mATe : - 45 - 111 hiMsaka eTale ke hiMsaka pariNAmI hiMsA to kare tyAre kharI, paNa e pariNAmathI potAnA AtmAnI hiMsA to thaI ja jAya che. hiMsaka na banI javAya ane ahiMsakapaNAmAM TakI rahevAya te mATe, bIjuM adhyayana lokavijaya' nAmanuM kahyuM. ahIM lokano artha kyo karyo ? rAgAdi kaSAya ane zabdAdi viSaya e loka : kema ke lokanuM mULa ja e. ahiMsaka banavA mATe ane banyA pachI TakI rahevA mATe, e banne loka upara vijaya meLavye ja chUTako. rAgAdi upara ghaTato aMkuza mUkI viSayasAmagrI sAthe ane viSayasAmagrImAM yojanAra tathA preranAra svajana-kuTuMba-kabIlA sAthe sauthI pahelo vijaya karavo joIe. tyAMthI khasyo eTale te taraphanI abhilASAo ApoApa khase. paNa jo Ane ja vadhAravAnI bhAvanA thAya, to AgaLano vadhu vijaya thAya zI rIte ? na ja thAya. A ja kAraNe "lokavijaya" karavA prayatna karavo joIe. titikSA-sahanazIlatA: lokavijaya' karatAM ane karyA pachI paNa anukULa ane pratikULa upasargo AvavA e zakya che. e vakhate te banne jAtanA upasargone vikArarahitapaNe sahI levA mATe titikSA, eTale sahanazIlatAnI atizaya jarUra che. e batAvavA mATe "lokavijaya' nAmanA bIjA adhyayana pachI "zItoSNIya' nAmanA trIjA adhyayananI racanA che. A vAta bIjA adhyayana sAtheno trIjA adhyayanano saMbaMdha batAvatAM sArAmAM sArI rIte TIkAkAra maharSie phuTa karI che. bIjA "lokavijaya' nAmanA adhyayana pachI trIjA "zItoSNIya' nAmanA adhyayanano saMbaMdha zo che ? - e bAbatamAM TIkAkAra maharSi pharamAve che ke "adhyayanasambandhastu zastraparijJoktamahAvratasampatrasya lokavijayAdhyayanaprasiddhasaMyamavyavasthitasya vijitakaSAyAdilokasya mumukSoH kadAcidanulomapratilomAH parIvahA prAduSbhavanti, te'vikRtAntaHkaraNena samyaksoDhavyA, ityanena sambandhenAyAtamidamadhyayanam / " "zastrapariNA" nAmanA prathama adhyayanamAM kahela mahAvratothI saMpanna, lokavijaya' nAmanA adhyayanamAM prasiddha saMyamamAM vyavasthita ane kaSAyAdi lokanA vijetA mumukSune koI vakhata anukULa ane pratikULa upasargo pragaTa thAya che, to te upasargo teNe hRdayathI saheja paNa khinna thayA vinA samyaka prakAre sahana karavA joIe. - A saMbaMdhathI bIjA "valokavijaya adhyayana pachI A "zItoSNIya' nAmanuM trIjuM adhyayana che." Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 0 AthI taddana spaSTa che ke kalyANanA atha AtmAe AtmakalyANanI sAdhanAmAM AvI paDatA anukULa yA pratikULa upasargone sahavA mATe sajja rahevuM joIe, anyathA "zastraparijJA' nAmanA adhyayana dvArA kahela mahAvrato ane lokavijaya'nAmanA adhyayana dvArA batAve saMyamanI sAdhanA duSkara che. mahAvratonA pAlana mATe ane athavA to saMrakSaNa mATe jarUrI saMyamanA arthIe vAtavAtamAM AkuLa-vyAkuLa thaI javuM ke mAnapAnathI ane vAhavAhathI aMjAI javuM, e koI paNa rIte yogya nathI. koI kahe ke "mahAvrato ane tenA pAlana mATenA jarUrI saMyamanA pAlana mATe A badhuM choDavAnI zI jarUra ?' - to e na ja cAle, kAraNa ke tenI khAsa jarUra che. anukULa ane pratikULa upasargonA prasaMge sthira rahenAro AtmA ja, lokavijaya karI "zastraparijJA' nAmanA prathama adhyayanamAM kahela mahAvratonuM yathAsthita pAlana karI zake che. zastrapariNAno hetu vAstavika rIte astitvane bhogavatA pRthvIkAyAdi jIvonuM pratipAdana karI tenA vadhathI bacavA mATe uttama AtmAone mahAvratadhArI banAvavAno che : ane "lokavijaya'no hetu e mahAvratonA pAlana mATe jarUrI saMyamane batAvavAno che. jyAre A trIjA adhyayanano hetu AvI paDatA anukULa yA pratikULa prasaMgoe sahanazIla banAvavAno che, kAraNa ke evA anupama sAdhyanI siddhi mATe e sahanazIlatAnI ghaNI ja jarUra che. banne jAtanA upasargomAM kharI kaThinatA anukULa upasarga sahavAmAM che. pharaja zAthI cukAya che? Aje koI paNa gRhasthamaMDaLa ke koI paNa sAdhumaMDaLa pharajathI cUkatuM hoya, to te bahulatayA anukULa upasargathI ja! "Apa sAheba, Apa to zeTha, Apa to udAra, Apa to AvA' - kahIne gRhasthane dharmathI khaseDavAmAM ane enA hAthe na karavAnAM kArya karAvavAmAM paNa Aje vAra nathI lAgI. "Apa sAheba' thayA eTale phulAya ane pachI Agamane AghAM mUko ema kahetAM vAra nahi. A rIte phulAvIne kAma karAvanArAo kAma karAvIne cAlyA jAya, emAM jarA paNa vAra na lAge. mAnabhUkhyA sAdhune paNa AvIne kahe ke "Apa to tAraka, sAcA uddhAraka, Apa uddhAra nahi karo to koNa karaze ? Ape to amArI badhI khabara rAkhavI joIe, Apa vinA to jIvAya ja nahi." AvI mIThI mIThI cAra vAto Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 641 8 : badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe : - 45 113 evA sAdhu pAse kare, eTale e sAdhu paNa sAmo kahe tema ka2vA taiyAra thaI jAya e zAthI ? vicAra karatAM kahevuM ja paDaze ke e badhA anukULa upasargathI ! jJAnI kahe che ke pratikULa upasargamAM to hajI paNa TakAya, koI gALa de te kadAca sahana thAya, paNa mAnasanmAna, 'Apa sAheba AvA ane Apa moTA, Apa udAra ane Apa zrImAna' - A sahevuM ane AvAmAM TakavuM e bahu ja muzkela. 'zastraparijJA'nA kathanano saMpUrNa amala karavA khAtara, lokano vijaya karavA mATe AgaLa AvelAomAMnA paNa, duHkhanI vAta che ke te koI vakhata anukULa upasargathI paDI jAya che, to pachI bIjA ja irAde AvelA pAmara AtmAo mATe to pUchavuM ja zuM ? prazno ane uttaro : duniyAdArI eTale ja chakAyanI virAdhanA : sabhA : muni duniyAdArInI sAthe rahe emAM vAMdho zo ? 'karemibhaMte'nA paccakhkhANamAM ema hoya to rahe emAM kAMI vAMdho nahi, paNa ema che ? sabhA : paNa tyAM lAbha hoya to ? lAbha dekhADe. jyAM jyAM lAbha dekhAya, tyAM tyAM duniyAdArI sparzatI ja nathI. dRSTAMto juo, rAjAone ane maMtrIone kevA banAvyA, to e prabhAvaka banyA ! mahArAjA zrI kumArapALane evA banAvyA, ke jethI emanI eka ja bhAvanA ke 'kyAre chUTuM ! rAjya paNa mArA mATe kAmanuM nathI.' jo A bhAvanA na hota ane rAjyanI mamatA hota to pUjana karatAM, 'chae RtunA phUlathI jyAM sudhI pUjA na karI zakuM tyAM sudhI annapANI tyAga' - Avo abhigraha thAta ? jene rAjya vahAluM hoya, sAhyabI vahAlI hoya, te annapANI taje ? muddo e che ke jene SaTkAyarakSaka banavuM che ane kahevarAvavuM che, tenAthI duniyAdArInI sAthe rahevAya nahi ja, kAraNa ke duniyAdArI eTale ja SaTkAyanI virAdhanA ! e vinA duniyAdArI cAlatI ja nathI. tame munine zuM lakho ? SaTkAyarakSaka ke bhakSaka ? jo 2kSaka, to pachI tene duniyAdArI sAthe meLa zI rIte khAya ! kAraNa ke 'duniyAdArImAM to SaTkAyanI virAdhanA ja che.' sabhA : manuSya paMceMdriyanI to nathI ne ? maithunamAM paMceMdriya keTalA mare che ? bethI nava lAkha. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ----- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - sabhA: e to nAnAne ? hA ! have Avo moTAmAM. paMcaMdriya moTA te paNa tamArA svArthanI ADA Ave to tamane zI bhAvanA thAya ? zrAvaka bano to paNa tamAro niyama to niraparAdhI mATe ne! to pachI aparAdhI mATe zuM? tame jyAM tamAruM mAnyuM, tyAM je khalela kare tenI sAthe tamAre pAlavavAnuM che ja nahi. kharekhara, manuSyane mAthe jo ATalo dharmano aMkuza na hota, to e nagaramAM pravezavA joga paNa na hota. bajAramAM pharavA jogA je che, te paNa sAmAnya dharmanA aMkuzathI ! ATalo aMkuza paNa na hota to zuM thAta ? duniyAdArI e evI cIja che ke kaI vakhate te AtmAne pAyamAla karaze te na kahevAya ! tame bhAgyavAna ho, puNyavAna, ho, saMyogo sArA rahe ane pAyamAlI na thAya to sArI vAta, paNa sthiti phare tyAre duniyAdArImAM rahelo zuM karaze te na kahevAya. duniyAmAM manuSya je hAni karI che, tevI koNe karI che ? AthI ja jJAnI kahe che ke duniyAnI sAthe munine meLa na hoya. ATalA mATe to duniyAdArIthI viziSTa evA AtmAno tyAga karyA pachIthI ja ahIM avAya che. ___paDikkamAmi, niMdAmi, garihAmi, appANaM vosirAmi" pUrve sevelI duniyAdArIthI pAcho pharuM chuM, niMdu chuM, huM chuM, ane pApakriyAthI viziSTa evA AtmAno parityAga karuM chuM." A jANo cho ne! AthI ja munithI duniyAdArInI avasthAnuM smaraNa paNa na thAya. muni tamArA tAraka zAthI? dharmajJa, dharmakartA (dharmakAraka) ane dharmadezaka mATe ! dharmane jANe, eTaluM ja nahi paNa dharmane kare ane de to dharmane ja de, mATe muni tamArA tAraka ! dharmajJa na hoya, dharma na kare ane de to dharmanI ja dezanA na de, to upakAra kare zI rIte ? muni duniyAdArI sAthe bhaLyA ke munipaNuM vagara zaMkAe cAlyuM samajavuM. navakAranA pAMca padamAM munine pAMcame pade mUkyA che. zrAvaka ane zrAvikAmAM dharma sarvathA nathI ema nahi, che chatAMya e navakAranA pAMca padamAM nahi : kAraNa ke enAmAM sAvaghakriyAnI ja mAtrA vadhAre che ane muni to sarvathA sAvaghakriyAthI viramelA che. navapadamAM paNa pAMca pada e ane pachI darzana, jJAna, cAritra ane tapane lIdhAM, paNa zrAvaka-zrAvikAne na lIdhAM zrAvaka-zrAvikAne koI padamAM na rAkhyA, kAraNa ke e sAvadyamAM rahela che. enAmAM niravaghatAno aMza keTalo? Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba3 -8 : badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe ? - 45-- 115 zAstrakAre gRhasthane tapAvelA loDhAnA goLAnI upamA ApI che. e goLo gabaDyA ja kare. e goLo goLa-DhALa Ave tyAM gabaDe-Take ja nahi. sparzAya tyAM DAma thAya-kAM bhaDako thAya, kAM kALAza thAya. bahu vakhata rahe to bhaDako thAya nahi to kALAza kare : paNa kaMIka karIne to jAya. "loDhAno goLo' - e nAnIsUnI upamA che ? kAraNa e SakAyano virAdhaka che. jeTale aMze e dUra rahe eTale aMze ene lAbha! bAkI enAthI bIjuM thAya zuM? parameSThipadamAM to te ja hoya, ke jeNe sarva sAvaghano tyAga karyo hoya, ane to ja e tAraka banavAne lAyaka ! tathI to ja e tAravAnI kriyA karI zake che. muninI dareka kriyAno hetu che? sabhA : apavAde munine puNyAnubaMdhI puNya upAdeya kharuM? muni mATe koI paNa puNyanI kriyA ja nathI. muninI saghaLI ja kriyAo nirjarAnI ja che. astu. muktinA arthImAtranI icchA nirjarAnI ja hoya, chatAM paNa jo baMdha thAo to puNyAnubaMdhI puNyano thAo, ema iccha. muninuM tathA gRhasthanuM sthAna juduM che. mukti na maLe tyAM sudhI sAdhana to joIze, paNa pApa ke pApAnubaMdhI puNyano baMdha Avato hoya to te na Ave ane puNyAnubaMdhI puNya Ave e majAnuM che : dharmakriyA mAtra muktinA irAde ja karavI joIe. anya irAde kare to e paNayamAM pApAnubaMdhano aMza lAgatAM vAra na lAge. muninI tathA zrAvakanI maryAdA samajAya nahi, tyAM sudhI caraNakaraNAnuyoganuM pAlana kaThina che. tattvajJAnanI vAto vANIthI chAMTavI sahelI che : vAto badhI karAya, paNa jo caraNanI bhAvanA na hoya to e badhuM, mANasane labADa banAve. caraNanI ruci javAthI mANasa zAstrano managamato upayoga kare che. zAstrano managamato upayoga karanAra prabhunA zAsanamAM rahevA mATe lAyaka nathI. dravyAnuyoga jue ane bIjo yoga Apo mUke te kema cAle?badhA anuyoga bhegA thAya to phaLa thAyane ! je vastu je rIte jovAvI joIe, te rIte na jovAya tyAM sudhI lAyaka thaI zakAtuM nathI. hajI to ajJAnIo gRhasthadharma zuM e paNa samajatA nathI. eTale "ghara calAvavuM, lagna karavAM' - e badhAMne gRhastha dharma mAne che. bhagavAne be prakArano dharma kahyo, emAM AraMbha-samAraMbha, parigraha, raMgarAga nathI AvatA paNa A to tyAM ja vAMdhA che. Aja to kahe che ke rAjA hoya e rAja kare ane gRhastha hoya te ghara calAve, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 evo rAjadharma tathA gRhasthadharma bhagavAne kahyo. Ama kahenArane koI pUchatuMya nathI ke ema kahevAnI bhagavAnane jarUra zI hatI ? upadeza kyAM hoya ? je vastu upadeza vinA na thatI hoya tyAM bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIjInI pahelAM, eTale ke e tArake upadeza karyo te pahelAM A badhuM eTale rAjya ane gharabAra calAvavAM, peDhI calAvavI, e badhuM cAlatuM ke nahi ? rAjya calAvatAM calAvatAM gharabAra calAvatAM calAvatAM enA ja prabhAve muktie koNa gayuM ? koI ja nahi; to zrI jinezvaradeve mArga muktino sthApyo ke saMsArano ? sabhA : e to RSabhadevanI vAta kare che. zrI RSabhadevasvAmIe zuM kahyuM e kaho. RSabhakumAre ke RSabharAjAe zuM kahyuM ? - enI sAthe nisbata nathI : paNa zrI RSabhadevajIe zuM kahyuM ? -enI sAthe saMbaMdha che. vaLI emaNe paNa saMsAra choDatAM sarva sAvadhayoganuM paccakhkhANa kema karyuM ? rASTradharma zuM mukti apAve che ? sabhA : rASTradharma kyAre sthApyo ? tame jANo ! kevaLajJAna thayA bAda zuM kahyuM e to kaho ! vAru, tamArA kahevA mujaba jo rASTradharma sthApyo ema mAnIe, to kaho ke rASTrano te tA2ke tyAga kema karyo ? ane te pachI zrI bharatajIe paNa zrI bAhubaLIjI samakSa ema kema kahyuM ke 'je rAjyane bhavatarunuM bIja na mAne te adhama che ane e jANavA chatAM huM nathI choDato, mATe huM to adhamamAMye adhama chuM ?' jo rASTra eTale ke rASTrane lagatI pravRttio karavAmAM ja dharma jahato, to zrI bharatajIe rAjyane bhavatarunuM bIja kema kahyuM ? ane ema na mAne tene adhama kema kahyo ? tathA potAne adhamamAM adhama kema jaNAvyA ? zrI bharatajI konI AjJAthI A bolI zake ? jo rASTranI jIta e ja dharma hota to zrI RSabhadevasvAmInI AjJAnA pAlanamAM ja Atmazreya mAnanAra zrI bharata mahArAja rAjyane saMsAravRkSanuM bIja (kAraNa) mAnata ? zrI bharatajI konA putra ? zrI RSabhadevasvAminA ne ? 644 vAruM, dharma kone kahevAya ? durgatimAM paDatA jaMtusamUhane bacAve ane sArva gatimAM sthApana kare te ja dharma ne ? to rAjya durgatithI bacAve ke durgatimAM la jAya ? kalpasUtramAM AvatI harivaMzanI utpatti sAMbhaLIne ! rAjyAdika, - aM kAraNa zAnuM ? narakanuM ke svarganuM ? zrI brahmadatta ane zrI subhUmacakravartIne kaya Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hakaka - -8: badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe ? - 45 - 117. sukhanI khAmI hatI, ke jethI teo narake gayA ? bIjA rAjAne to kadAca mAno ke rAjya ochuM hatuM, paNa A to cha khaMDanA rAjA hatA, to pachI narake kema gayA ? duniyAmAM gAMDA paNa kahe che ke je be kalAka bhagavAnanuM nAma lIdhuM te ApaNuM; bAkI badhuM nakAmuM ! AryakSetramAM adhamakuLamAM avatarelA ane majUrI karanArAo paNa kahe che ke, - "je be ghaDI rAmanuM nAma lIdhuM te kAmanuM ?" to AjanA sudharelA gaNAtA jainone hajI to e zaMkA che ke rAjyAdi dharma ke AmAM kahyo che te dharma? paraMtu kharuM jotAM e zaMkA nathI, paNa irAdApUrvakanI pApa kAryavAhI che ! zarIra rakSaNIya ke sevya? sabhA : loka paNa kahe che ke rAjezrI te narakezrI. e to loka mAne che ne ! paNa kahevAto sudharelo jaina loka mAne che ? kharekhara, AvA sudhArako e jainasamAja mATe paNa zrApasamA che kAraNa ke zrI jinezvaradevanA nAme saMsAranI vAta karavI, enA jevuM duniyAmAM zAstraviruddha eTale ke asatya kathana eka paNa nathI. e to zAhukAranA nAme corInI sthApanA karavA jevuM che ! AthI ja vivekIo kahe che ane mAne che ke duniyAne tathA dharmane meLa to nathI ja. "karemi bhaMtemAMthI e to nathI ja nIkaLatuM ke munipaNAmAM duniyAdArI bAkI rAkhI che, kAraNa ke paccakakhANa tivihaM tiviheNa' che ane eTalA mATe ja muni parameSThipadamAM sthita che. muninI kAryavAhI eka ja ke duniyAnA prANIne uttama mArge joDavA. duniyAnAM prANIo uttama pade Ave e ja muninA manoratha. AvA manorathone seve ane potAnA munipaNAmAM rata rahe, to ja muni munipaNAne sAcavI zake, nahi to munipaNuM gumAvI de.. zrI jinezvaradevanA nAme, zrI jinezvaradevanA AgamanA nAme ane anaMta jJAnIonA kathananA nAme duniyAnA poSaNanI vAta hoI zakatI ja nathI. zAnIno eka ja upadeza che ke kalyANano arthI AtmA prathama darajaje to duniyAne taje, jo na jAya to duniyAmAM rahyA rahyA emAMthI thoDA thoDA paNa bacatA rahe ane tema paNa na thAya to duniyAne pApamaya to mAne che. AthI ja kahevuM paDe che ke duniyA na chUTe to paNa temAM bahu lIna na thavAya te mATe maryAdAzIla bano. duniyAmAM AtmA game teTalo maryAdAzIla bane, to paNa te SakAyano virAdhaka to kharo ja : mATe aMte to choDaye ja chUTako che, paNa je Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ---------- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ---- u4 AtmA maryAdA mUkI duniyAnI kAryavAhImAM niHzukapariNAmI thaI jAya che, te to mithyASTipaNAne ja pAme che. e pAmara zrI jainazAsanamAM nathI rahI zakato. zrI jainazAsanamAM rahenAra AtmA to duniyAdArInI kAryavAhIothI kaMpe ane ethI enuM to hRdaya mUMjhAya. vadhumAM tamo je duniyAnA sukha mATe phAMphAM mAro cho, te paNa maLe che to dharmanA sevanathI ja ! to pachI dharmano sabhAva jAya ane dharmamAM AnaMda na rahe, to te duniyAnAM sukho paNa kayAMthI ja maLaze? mATe kahevuM paDe che ke anukULa upasargothI dharma na bhUlo. anukULa upasargothI sAvadha raho. muni mATe anukULa upasargo bahu ja bhayaMkara che. gRhasthane paNa e upasarga mArI nAkhanAra che - duniyAnA snehIno jenA para bahu prema hoya tene vAMdho kyAM Ave ? je chokarA upara mAbApano ke sagA saMbaMdhIno bahu prema hoya, ene vAMdho kayAM Ave ? khAvApIvAmAM vAMdho Ave ? nahi, paNa dharmamAM ja vAMdho Ave. vahAlAmAM vahAlA dIkarAne mAbApa ekAsaNuM-upavAsa na karavA de. zaradImAM, garamImAM ke varasAdamAM tIrthayAtrAe na javA de, paNa khAvApIvAmAM, UMdhavAmAM, raMgarAgamAM, mojamajAmAM ke nATakaceTakamAM nA na pADe. duniyAdArInI anukULatA AtmAne kaI kriyAthI pAchA pADe che, e vicAro. A rIte vastusvarUpa vicAratAM ApoApa samajI zakAze ke duniyAdArIno prema dazamA "rAga' nAmanA pApasthAnakamAM ja cAlyo jAya che. hA, jo tattvajJa putrane ema thAya ke "mAtApitAne huM koI paNa rIte dharmamAM joDuM to ghaNuM sAruM - to upakArI pratyeno Avo prema e prazasta prema che : ane hitaciMtaka mAbApane paNa jo ema thAya ke putrane mokSamArgano musAphara banAvavo' - to e prema paNa prazasta ja. sAthe sAthe e paNa vicAro ke aMtima samaye sArI gatimAM javuM hoya, zubha AyuSyano baMdha karavo hoya, to zuM karavuM joIe ? hAya mA, hAya bApa, kare to AtmA marIne kyAM jAya? kaI bhAvanA yAda Ave to sadgatie javAya ? kahevuM ja paDaze ke dharmanI bhAvanA Ave to ja ! to pachI je bhAvanA aMtima samaye AvavI joIe, te vacce na AvavI joIe ema ? jiMdagI sudhI "mAruM-mAruM' karanArane aMtima vakhate uttama bhAvanA Ave kharI ? tame tamArI jAte vicAra nathI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A1 --- 8 : badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe :- 45 - 119 karatA enI ja A paMcAta che. A badhI to haiyAmAM Utare tevI vAto che. A samajAvavAnI mahenata hoya ? jamIna evI kharAba thaI gaI che ke kacaro ukheDatAM pAra na Ave. satyanI jijJAsA karatAM pote mAneluM kahenAra maLe e icchA vadhAre dekhAya che : potAnA vicArane puSTi kyAMthI maLe e ja Aje zodhAya che ? AthI ja haiyAmAM satya UtarI zakatuM nathI - satyanA anubhavo paNa asara nathI nipajAvI zakatA. tethI anubhavone chupAvIne paNa pApa tarapha dhasyA javAya che. zarIranI rakSA hoya ke sevA hoya? zarIra potAnuM nathI e koNa nathI jANatuM? nAstikane choDI do, zarIrathI AtmAne judo mAne tenI A vAta che. zarIra tathA AtmAne eka ja mAne athavA AtmAne na mAne e Astika ke nAstika ? zarIranI ja sevA karavAnI pravRttine AnaMdapUrvaka dharma mAnIne uttejana Ape, e Astika ke nAstika ? je zarIranI sevAmAM ja kalyANa mAne, enI sevAnI pravRttine dharmabuddhithI rasapUrvaka uttejana Ape, enI pITha thAbaDe, tenuM nAma nAstika ane evAo jo tArakanA lebAzamAM pharatA hoya to parama nAstika. zarIra tathA AtmA judA mAne tene mATe A badhI vAta che. AtmakalyANanA sAdhana tarIke zarIranI rakSA hoya, paNa rasapUrvakanI sevA hoya? zarIra sevya ke rakSaNIya? e rakSaNIya che. paNa sevya nathI muktinA mArgamAM sahAyako mATe rakSaNIya - muktimArgamAM sahAyaka na thAya to to tevuM paNa nathI. zarIrathI AtmAne judo mAnanAra AtmA zarIrane mAruM mAne ? je zarIrane choDI javAnuM che, ene mATe bhayaMkara dhamAcakaDI karavI e zuM vAjabI che ? je sArAM kAryomAM phALo na ApI zake te zarIranI rakSA paNa na hoya, to sevAnI to vAta ja zI ? rakSA paNa muktimArgamAM sahAyaka thAya te mATe karavAnI che. kahe che ke "ame AtmA, puNya pApa, vagere mAnIe chIe mATe Astika kaho." moDhethI "mAnIe chIe" - ema kahevA mAtrathI Astika kahevarAvavuM che? tamane Astika kahyA, paNa emAM kAMI vaLyuM ? moMthI paNa kaho cho enuM kAraNa khaMDana karavAnI tAkAta nathI e ja che ke kAMI bIjuM ? vAru, AtmAne zarIrathI judo mAnanAra ane puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa, - A badhAM tattvone mAnanAranI pravRtti kevI hoya ? Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 -- u48 paisA sAcavavA joIe ema samajo cho to tijorImAM rAkhavA ema tamane kahevuM paDe che ? tijorImAM paisA rAkhavAnuM tathA kUMcI keDe (kammare) bhiDAvavAnuM koNe zIkhavADyuM ? e tame jhaTa kema zIkhI gayA ? kAraNa e ja che ke "koI upADI jaze to bhIkha mAgIzuM.' - ema tame samajo cho, tema ahIM paNa A tattvo mAnatA ho to te rIte kahevuM paDe ane vartavuM paDe, kharuM ne ? kharI vAta e che ke AstikatAnI kAryavAhI svIkAravI nathI ane nAstikanuM upanAma gamatuM nathI evI dazA che ! zAhukArInI rUe cUkavavuM nathI ane devALiyA kahevarAvuM pAlavatuM nathI, AvuM keTalA dI nabhaze ? AstikatAmAMye zrI jinezvaradevanI AjJA mAnanArano naMbara vadhe. keTalAka Astika evA paNa che, ke jeone zrI vitarAgadevanA AgamapraNIta dharmano sparza nathI thayo evAne bAju rAkhIe, paNa jeo potAne zrI vItarAgadevanA anuyAyIo manAve che, teo bhagavAna zrI mahAvIradevanA nAme duniyAnI kAryavAhI karavA mAge teonuM zuM ? kSetra ne kALa kayAM jovAya ? - bhagavAna zrI mahAvIradevane mAnanAro jamAnAno gulAma kaI rIte thaI zake ? jamAno joIne je vihita rIte phelAvAya, te vihita rIte bhagavAna zrI mahAvIradevanI AjJAne phelAve e kharuM, paNa jamAnAnA nAme bhagavAna zrI mahAvIradevanI AjJAne Takkara lAge tevI kAryavAhI te kaI rIte kare ? sakalAtanI gAthA jANo cho ne ? "nAma tidravyabhAve punanninaLanam kSetre rAtre sami-taH samupama sArA" "sarva kSetramAM ane sarvakALamAM nAma, AkRti (sthApanA), dravya ane bhAva, e cAre nikSepAothI traNe jagatanA jIvone pavitra karatA zrI arihaMtadevonI ame upAsanA karIe chIe." A rIte mAnI zrI arihaMtadevano pUjArI banelo AtmA zrI arihaMtadevane tathA tArakanI AjJAnI adhInatA mUkI jamAnAne vaLage ? ema vicAre ke zrI jinezvaradevanI AjJA paNa atyAre kema kAma lAge ? citrakAra raMga pUravA mATe citramAM vAraMvAra jue ke citramAM kANAM pADavA mATe jue ? sabhA kSetre kAne 2' A kahyuM to hemacaMdrAcArye kahyuM ne!, ema kahe che tenuM zuM ? Ama kahenArA e kharA ja chUpA nAstiko che. ema kahIne ja te janatAne dharmahIna karI potAnI duSTa nema pAra pADavA icche che, paNa e nemama Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haA7 -8 : badhuM ja cha kAya jIvonI rakSA mATe : - 45 - 121 teo dharmosamAjamAM kadI ja phAvI zake tema nathI : kAraNa ke teo potAnA pUrvAcAryone sArAmAM sArI rIte pichANe che, astu. jeo AcArya mahArAjAonA kathanane mAnavA taiyAra nathI teo bhagavAna mahAvIra thayA e paNa zA uparathI mAne che ? arthAt kaho ne ke, e pApAtmAo to hRdayathI bhagavAna zrI mahAravIdevane paNa nathI ja mAnatA ? vAru, e rIte kazuM ja nahi mAnanArA teo potAnA sAtamI peDhInA dAdAnuM nAma zI rIte kahI zake che? tyAM to teo jhaTa kahe che ke amArA bApAjI kahe che tethI. to ahIM paNa e ja uttara che. bAkI jeone managamatI ja vAto mAnavI hoya teo mATe to sudharavAno koI upAya ja nathI. bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanA kathana mujaba koI paNa kSetramAM ane koI paNa kALamAM zrI arihaMtadevathI yogya AtmAne upakAra na thAya ema che ja nahi, kAraNa ke e tArakonA zAsanamAM to vagara ko na bane tevI vAtonI nA ja pADI che. jeTalAnI hA pADI che te bane evAnI ja jinakalpa svIkAravAnI nA kahI, kAraNa ke te tArakoe joyuM ke, havenA jIvomAM e tAkAta nathI. parihAravizuddhi, sUkSmasaMpAya, tathA yathAkhyAta cAritranI paNa nA pADI. A 'sAmAyika ane chedopasthApanIya' be cAritranI ja hA kahI. ane enAthI zAsana cAlavAnuM. je na banI zake tevuM hatuM, tenI to tArakoe pote ja nA kahI. kevA upakArI ? have e tArakoe yogya ane upakAraka jANIne je rAkhyuM, tene paNa ukheDavAnA prayatno, e to irAdApUrvakanA potAnI jAtane ja ukheDavAnA prayatno che ! bhagavAna zrI mahAvIradevane mAnanArAone A badhuM samajAvavAnuM hoya? UMcAmAM UMcA deva tathA UMcAmAM UMcA guru tamane maLyA ane teonI sevA svIkArI, te chatAM paNa, zarIrasevAmAM dharma nathI e kahevAnuM bAkI rahe ? zarIrasevAmAM dharma to pachI adharma kyAM? "sAta lAkha' roja bolo cho, corAzI lAkha jIvayonine khamAvo cho e zuM che ? nAza karyo hoya, nAza karAvyo hoya, nAza karavAnI anumodanA karI hoya, tenI AlocanA che. zarIrasevA pApasthAnaka na hoya to pachI AlocanA zI? aDhAre pApasthAnakanI AlocanA to karo cho ne ? pApasthAnakanI AlocanA hoya paNa pUjAnI AlocanA hoya ? nahi, zAthI? AjJA che. gharabAra calAvavAM, cUlo saLagAvavo, A lAbhanI kriyA ke pApanI? zrI jinezvaradeve zuM AnI chUTa ApI che?nahi, to zA mATe karo cho? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 2 ------ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 650 sabhA: peTa mATe. AnA karatAM ema kaho ke "cAlatuM nathI e mATe !! - "rahI zakatuM nathI te mATe !" - karavuM joIe ane karavuM paDe emAM kaMI bheda samajAya che? zrAvaka saMsAramAM rahevA mATe rahe ke rahevuM paDe mATe rahe ? saMsAramAM rahevAnI icchA zrAvakanI hoya ? nahi, kema na hoya ? saMsAra khoTo che, pApathI bharelo che, emAM jevI rIte joIe tevI rIte ahiMsA ane saMyama vagere pALI zakAtuM nathI mATe ! jinapUjana ane gurubhakti e rUDhi che? vAru, tamArA gurunI nAmanA zAthI ? kaMcanakAminInA tyAgathI ke tenA rAgathI ? e UMcA zAthI ? e beya emane na hoya ethI ja. vAru, temanI pAse jamIna hoya ? nA, e paNa na hoya. tyAre hoya zuM ? bhagavAne-zrI tIrthaMkaradevoe vihita karela ratnatrayI ane enAM upakaraNo. vAru, jeone gAmamAM ghara nahi, sImamAM khetara nahi ane mAthuM tathA paga ughADA, evAne tame zrImAno page kema lAgo ? zAthI page lAgo ? emane tame page lAgI eno hetu zo ? badhuM choDIne nIkaLyA emane tame baMgalAvALA bagIcAvALA, moTaravALA chatAM paNa pagamAM paDo enuM kAraNa zuM ? -te to samajAvo ke pachI kAMI sUjha nathI paDatI ? sabhA : prathAthI, rUDhithI. deva-guru-dharmane mAnavAnA e AtmakalyANanI dRSTie che, nahi ke prathAthI. samyagdaSTi AtmA jyAM kalyANa dekhe tyAM ja hRdayathI zira jhukAve, paNa bIje nahi. zAstramAM Ave che ke samyagdaSTi AtmAo evA paNa abhigrahavALA hatA ke "devaguru sivAya anyane namavuM nahi." ane devagurune name te paNa jema tema nahi, vidhipUrvaka name. Ane rUDhi na kahevAya. rUDhi konuM nAma, ke jenuM phaLa ja na hoya. rUDhi ja hoya to tamane koNe bAMdhI rAkhyA che ke tame page lAgo ! rAjyanI jema kAyado to nathI ja. ema kahyuM che ke zrI vItarAgadeva ane nigraMtha guru tathA dharma (AjJAonA pAlanamAM, pUjanamAM AtmAnuM hita che. hitanI darakAra hoya to mAno ane na hoya to saMsAramAM rUlo. vastune vastu tarIke samajanArane AmAM kazuM ja ajugatuM lAge tema nathI, paNa je vastutaH AtmAne ke AtmAnA guNone ja na mAnatA hoya ane e guNone khIlavavAmAM ja mukti Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 651 -8 : badhuM ja cha kAya javAnA rakSA mATe : - 17- 123 che evI zraddhA na dharAvatA hoya, teone anaMtajJAnIoe pharamAvelI kriyAo prathArUpa lAge, emAM kazuM ja Azcarya nathI. jyAM kevaLa janatAmAM Astika tarIke oLakhAvA mATe ja AtmAnI ane AtmaguNonI vAto thatI hoya, tyAM bIjuM thAya paNa zuM? bAkI zarIra AtmAthI juduM che, mane ke kamane choDyA vinA chUTako ja nathI, ane gayA pachI lAbhahAnino AdhAra zubhAzubha kAryavAhI upara che. - A manAtuM hota to A kriyAone rUDhi na ja manAta. AtmakalyANa mATe je je vastune je je svarUpe mAnavAnI ane pUjavAnI, te barAbara na samajIe ke na mAnIe to AtmakalyANa zI rIte thAya ? "peDhI upara jaIne kema beso cho ?" - Ama pUchanArane kahone ke "rUDhi !' nahi, tyAM to kahe che ke tyAM roTalA chupAyA che. AbarU ane zeThAI tyAM chupAI che. moTaragADI ane havAI vimAno e peDhImAM che. paNa rUDhi che mATe besavAnuM che, ema nathI kahetA. jo rUDhi mATe besAtuM hoya to to pArakI peDhIe ja kema na besAya? potAnI ja peDhIe besavAno hetu zo ? je sAdhanonI jarUra che te peDhIthI maLI zake tema che, mATe peDhIe besavAnuM ane e mATe nokaracAkara-Tebala khurazI-gAdI-takiyA-mAla vagere badhuM ja rAkhavuM paDe ! moTAM borDa, bhabhako, phezana, TApaTIpa, moTI pAghaDI, rItasara paheraveza badhuM ja AkarSaka rAkhavuM paDe ! samaje che ke milakata tyAM che. have ahIM maMdira-upAzraye jAo, vyAkhyAnazravaNa, pUjA, sAmAyika, dAna-zIla-tapa-bhAva, A badhuM karavAno hetu koI pUche to rUDhi kema kaho ? jema peDhI mATe kaho cho ke roTalA, moTara, strInA alaMkAra vagere tyAM che tema ahIM paNa kahevuM paDe ke nahi ? peDhImAM mAla hoya. grAhaka Ave, vakaro thAya to badhuM thAya. jevI peDhI tevuM kAma. eka peDhIvALo sonAnA ke cAMdInA thALamAM jame, bIjo pittaLanI thALImAM jame, ane koI ThIkarImAM jame : A phera zAthI ? vyAvahArika dRSTie to ema ja kahevAya che ne ke jevI jenI peDhInI khilavaTa ! have A jANyA pachI to tame saheje samajI zako tema cho ne ke pUjA, vyAkhyAna, Avazyaka, sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, dAna, zIla, tapa, bhAva, - e badhuM zA mATe ? AnA javAbamAM paNa jema "peDhI zA mATe ?' - enA javAbamAM badhuM bolAya che tema bolavuM paDe ! to kaho ke nAzavaMtA padArthomAM mArI mamatA evI vadhI gaI che ke, vItarAga deva ane nigraMtha gurunI sevAthI, e tArakonA sahavAsathI ane uttama vAtAvaraNathI ja e mamatA chUTe, e mATe ja maMdira ane upAzraya che, ke jethI AtmA upAdhi-Adhi Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 - AcArAgasUtranA vyAkhyAnA - 3 - 62 ane vyAdhithI chUTe ane du:khanA dariyAmAMthI nIkaLI sukhanA sAgararUpa muktimAM pahoMce, AvuM bolo. cotarapha A udghoSaNA karo. zrAvaka to ema kahe ke "mArA AtmAne moha bahu satAvI rahyo che, mATe emAMthI mukta thavA zrI vItarAgadevanA maMdiramAM gayo hato !' koI kahe ke - "to saMsAramAMthI nIkaLatA kema nathI ?' A praznano uttara e ja Ape ke "kamatAkAta chuM ke hajI mArA upara joIe tevI chAyA paDatI nathI. e mUrtie anekane tAryA che paNa huM hajI tevA prakArano lAbha laI zakato nathI. AraMbhAdi adharmamAMthI chUTAya e mATe ja maMdiramAM jAuM chuM!" AvuM kahe to itara paNa samaje ke nA, nA, bhAI, kaMIka paNa che. vAru, "tamArA sAdhu tamane zuM kahe ? jaMjALa choDavAnuM kahe ke vadhAravAnuM ?" - Ama pUchanArane zrAvaka to ema ja kahe ke "amArA nigraMtha to evA che ke, badhuM choDIne AvyA che ane salAha paNa tevI ja Ape. kaho, have Ane koI rUDhi kahe ? AvI mahattvanI kriyAne mazkarInA rUpamAM rUDhi kahevI, e apamAna karavA barAbara che ! mATe ema na kahetA - 'tame zA mATe jAo cho ?' - ema pUche to tame kaho ke "lAbha levA.' zAno ? tyAM je che teno. paisA to tyAM nathI. paisAno nahi paNa vItarAgatAno. emanI bhakti, sevA, pUjAmAM bhAvanA AtmakalyANanI ja rakhAya. zrI jinezvaradevanI pUjA ane nigraMthanI sevA, vagere vagere kriyAo kalyANArthIo mATe rUDha thaI gayelI hovAthI ja te kriyAone rUDhi kahevAtI hoya, to ema paNa bhale kahevAo, kAraNa ke AtmakalyANa karanArI kriyAo rUDha thaI gaI hoya e to AnaMdanI ja vAta che ane ethI e karavAmAM vAMdho ja nathI, eTaluM ja nahi paNa avazya karavI ja joIe. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9: jenazAsanano pAyo samyakta ! 46 * tattvanA jJAnanI ane zraddhAnI zI jarUra? - kaDavuM koNa kahe ane mIThuM koNa kahe ? * samyagdaSTine sAme pUre ja taravAnuM che! 0 ema kuputrane zAsana sajA kare che, temaja suputrane * dravya, kSetra, kALa, bhAvano viveka : AzvAsana Ape che : * samyakta vinA badhuM ja nakAmuM ! * "sune mATe badhuM ja sAruM che : kune mATe badhuM ja * samyakta to zrI jinazAsanano pAyo che : kharAba ! viSaya: AcAzaMga cothuM sakhyatvaadhyayanano saMbaMdha. sakhyatvavinA badhuM ja nakAmuM prathama adhyayanamAM pajavanikAyanI hiMsA ane ahiMsAnuM svarUpa batAvyA bAda bIjAmAM indriyaloka ane kaSAyalokane jItavAnI vAta kahI, e karavA mATe parISahone jItavA jarUrI che. mATe ja trIjA "zItoSNIya' adhyayanamAM parISahanI vAta jaNAvI. parISaho jItavA mATe samyakatva hovuM jarUrI che. "sakhyatva eTale ja tattvArthanI zraddhA'. e samyaktva kevuM ? enI rakSA, zuddhi vagere mATe zuM karavuM jarUrI che ? enuM jainazAsanamAM kevuM mahattva che ? samyaktva vinAnA ahiMsAdi guNo kevA ? upasargo ane parISahomAM bacavA ke tene jItavA samyakRtva kaI rIte sahAyaka bane che ? samyagdaSTi zeno arthI hoya ? zuM tyajIe to samyaktva Ave ? A ane AvA aneka prAsaMgika praznonA hRdayasparzI javAbo ApaNane A pravacana Ape che. atyaMta pravAhI AnI bhASA che. pravacanAte kaDavI paNa hitakara vAtane aMge je majAnI chaNAvaTa thavA pAmI che te khUba ja mohaka che. sadAlaputrano dAkhala samyaktva rakSA mATe apAyo che. * "samyagdarzanamAM kriyAnI AvazyakatA ja nathI' - ema kahenArA bhIMtanI bhIMta ja bhUle che. * vAto karavAmAM vighna nathI, vipna to amalamAM che. * samyakatva na hoya to game tevA dekhAvanA ahiMsakano paNa bharoso nathI, kAraNa ke ahiMsAne lAta mArI kaI vakhate te bhayaMkara hiMsaka bane te kahevAya ja nahi. * pratikULa upasarga vakhate to hajIye bacAya, paNa anukULa vakhate bacavuM e ghaNuM ja muzkela che. evA prasaMge to prabhumArganI zraddhAne makkamapaNe vaLagI rahenAro AtmA ja Take. dravya, kSetra, kALa tathA bhAvane joI AjJAnuM rakSaNa ane pAlana thAya tevuM koI paNa parivartana karavAnI gItArthone chUTa che. AjJA rahetI hoya, mULa siddhAMta na haNAto hoya ane koIpaNa sAvadya pravRttine uttejana nA maLatuM hoya to kazo ja bAdha nathI. , samyakatva poluM hoya to ene gabaDatAM vAra na lAge. * jyAM tattvazraddhA upara ja ghA thAya, tyAMthI samyagdaSTi vagara preraNAe paNa khasI ja jAya. * mithyAtvanA parityAga pachI ja samyaktva Ave. * bhUlano khoTo bacAva karo to A zAsana karaDA alaMkAra paherAvyA vinA na rahe. * prabhuzAsananA anuyAyI kahevarAvavuM hoya to prabhumArgathI viruddha na ja bolAya ane na ja vartAya. * dharmanuM apamAna karo to bhavAMtaramAM paNa e nahi maLe. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : jainazAsanano pAyo samyaktva ! tattvanA jJAnanI ane zraddhAnI zI jarUra ? A zrI AcArAMgasUtra, e zrI dvAdazAMgInuM sauthI prathama aMgasUtra che ane tenAM 'zastraparijJA' Adi nava adhyayano che. e nave adhyayanomAM kayo kayo arthAdhikAra che, e paNa ApaNe joI gayA ane te pachI ApaNe e paNa joI gayA ke 'prathama adhyayanamAM sAmAnya rIte jIvanuM astitva siddha karyA pachI, vizeSa prakAre 'pRthvIkAya' Adi jIvonA astitvane siddha karI, ema pharamAvyuM che ke te jIvonA vadhathI AtmAne karmano baMdha thAya che, mATe mokSanA arthI AtmAe thatA baMdhathI bacavuM hoya to 'virati' dharmano svIkAra karavo ja joIe. viratidharmano svIkAra karI baMdhathI bacavA mATe sajja thayelA AtmAe 'rAgAdi kaSAyaloka'no ane zabdAdi viSayalokano vijaya karavo e Avazyaka che : e mATe 'zastraparijJA' pachI 'lokavijaya' nAmanuM adhyayana kahevAmAM AvyuM che. A pachI je AvAM 'zastraparijJA'mAM kahelAM mahAvratothI prANImAtrano rakSaka banI 'lokavijaya' nAmanA adhyayanamAM prasiddha evA saMyamamAM vyavasthita ane kaSAyAdi lokano vijetA thaI mumukSu banyo che, te AtmAne paNa koI koI vakhata anukULa ane pratikULa upasargo utpanna thAya : te upasargone te AtmAe samyak prakAre sahana karavA joIe, - ema samajAvavA trIjA 'zItoSNIya ' nAmanA adhyayananI racanA che.' have A cothA adhyayanano saMbaMdha darzAvatAM TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA pharamAve che ke "iha zastraparijJAyAmanvayavyatirekAbhyAM SaDjIvanikAyAn vyutpAdayatA jIvAjIvapadArthadvayaM vyutpAditaM, tadvadhe ca bandhaM viratiM ca bhaNatA''stravasaMvarapadArthadvayamUce, tathA lokavijayAdhyayane loko yathA badhyate yathA ca mucyata iti vadatA bandhanirjare gadite, zItoSNIyAdhyayane tu zItoSNarUpAH parISahAH soDhavyA iti bhaNatA tatphalalakSaNo mokSo'bhihitaH, ya tatazcAdhyayanatrayeNa saptapadArthAtmakaM tattvamabhihitaM tattvArthazraddhAnaM ca samyaktvamucyate tadadhunA pratipAdyate.' " Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 9 : jainazAsanano pAyo sama ! - 46 - 127 "A zrI AcArAMgasUtranA "zastraparijJA' nAmanA prathama adhyayanamAM anvaya ane vyatireka dvArA chaye prakAranA javanikAyonuM pratipAdana karatAM sUtrakAra maharSie 'jIva' ane 'ajIva' A be padArthonuM pratipAdana karyuM ane te jIvonA vadhamAM baMdha thAya che, mATe viratino svIkAra karavo joIe, ema pharamAvatAM sUtrakAra maharSie "Azrava' ane "saMvara' A be padArthonuM kathana karyuM: 'lokavijaya" nAmanA bIjA adhyayanamAM "loka je rIte baMdhAya che ane je rIte chUTe che' te kahetAM sUtrakAra paramarSie "baMdha ane nirjarA' kahI tathA "zItoSNIya' nAmanA trIjA adhyayanamAM anukULa ane pratikULa parISaho sahana karavA yogya che? - A pramANe kahetAM sUtrakAra maharSie parISaha sahananA phaLarUpa mokSa kahyo. A rIte kahevAthI traNe adhyayana dvArA 11. jIva, 2. ajIva, 3. Azrava, 4. saMvara 5. baMdha, 7.nirA ane 7. mokSa' - A sAta padArtharUpa tattvanuM nirUpaNa karyuM ane A tattvonA arthonuM zraddhAna e ja "samyakatva' kahevAya che ane tenuM ja A cothA adhyayanamAM pratipAdana karavAnuM che." A rItanA saMbaMdha kathanathI spaSTapaNe samajI zakAya tema che ke traNe adhyayana dvArA pratipAdana karela jIvAdi tattvonA arthanI zraddhA e ja samyakatva che ane e samyakatva ja zrI jinazAsananuM mULa che. "jIva ke ajIvanA svarUpane samajyA vinA Azrava ke saMvaranuM svarUpa samajAtuM ja nathI ane e samajAyA vinA baMdhathI bacAtuM nathI ane nirjarA karI zakAtI nathI tathA baMdhathI bacyA vinA ane AtmA sAthe anAdithI lAgela karmonI nirjarA karyA vinA mokSanI prApti thaI zakatI nathI' - A vastusthitine yathAsthitapaNe samajyA vinA ne svIkAryA vinA athavA to tattvanA jJAtA, jJAnI gurunuM zaraNuM svIkAryA vinA, samyaktvanI prApti zakya ja nathI ane enI prApti vinA sAcuM Astikya AvatuM ja nathI. jeo Aje ema kahe che ke "ame AtmA, puNya, pApa, vagere mAnIe chIe ane eTaluM kahevA mAtrathI ja amArAmAM Astiya AvI gayuM' - teone A zAstra nA kahe che ane kahe che ke jo sAcI rIte mAno to pravRttimAM - tamArI pravRttimAM pheraphAra thavo ja joIe. jo cAlu pravRttimAM jarA paNa phera na thAya, to e mAnyatA sAcI nathI. samyagdarzanamAM kriyAnI AvazyakatA ja nathI, ema kahenArA bhIMtanI bhIMta ja bhUle che : bhale tyAM viratinI kriyA na hoya, paNa samyagdarzanane spaSTa ane nirmaLa karanArI tathA viratine kheMcIne paNa ANanArI kriyA na hoya e kema ja cAle? jo e na hoya to samyagdarzana che, tenI khAtarI paNa zI ? Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ---- -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 656 samatvanI hayAtIne batAvanArA saDasaTha bolo parama upakArIoe kahyA che. - cAra saduhaNA, - traNa liMga, - daza prakArano vinaya, - traNa zuddhi, - pAMca dUSaNa, - ATha prabhAvaka, - pAMca bhUSaNa, - pAMca lakSaNa, - cha jayaNA, - cha AgAra, - cha bhAvanA ane cha sthAna' - A saDasaTha bolone jANo ane vicAro to ApoApa ja daMbhIonI pola pakaDAI jAya tema che. A zAsanamAM eka kSaNa paNa pola nabhI zake tema nathI, kAraNa ke A zAsana zAzvata che ane tenI sthApanA anaMta jJAnanA dhaNI zrI arihaMtadevo kare che, bAkI A duniyAmAM korI tattvanI vAto karanArA to bahu che. jIvAdikanI vAto karanArA to itaramAM paNa bahu che. bhale e zrI jinezvaradevanA darzanane na mAne, chatAM zrI jinadarzanamAM jIvatattvanuM nirUpaNa vistArathI karyuM che ema kahI, e tattvonuM sArAmAM sAruM varNana kare : paNa jJAnI kahe che ke tattvArtha sAthe AtmA ekameka thavo joIe, eTale ke "je AtmA jIva tathA ajIvane jANe, e jANIne Azravane taje tathA saMvarano svIkAra kare, baMdhathI bace ne nirjarAne amalamAM ANe, te ja AtmAnI mukti thAya. bAkI je mAtra jIva ane ajIvane jANe, paNa Azravane taje nahi tathA saMvarano svIkAra kare nahi, baMdhathI bacavAnI ane nirjarA thAya tevI kAryavAhI na kare tene mukti kadI ja na maLe. Avo jene nizcaya hoya te ja AtmA samyaktvadhArI gaNAya paNa bIjo nahi. anukULa tathA pratikULa upasarga vakhate paNa TakAvanAra A ja samyaktva che. tattva jANyAM paNa karavuM zuM eno khyAla na Ave, to tattvajJAna phaLa zI rIte ? vAto karavAmAM viddha nathI, vina to amalamAM che. lakSAdhipati chIe ema kahevAmAM takalIpha nathI, paNa lakSAdhipati banavAmAM keTalI takalIpha che te tame jANo cho ne ? tema ahIM paNa kevaLa tattvanI vAto ja karyuM kAma kema thAya ? tattvanA arthamAM zraddhAvALAne tattvathI UMdhI vAto karanAra sAthe meLa kema khAya? coranI sAthe UbhA rahevA zAhukAra kadI lalacAya ? na oLakhAya tyAM sudhI vAta judI, paNa oLakhAyA pachI cora pAse zAhukAra kema ja Ubho rahe ? arthAtu na ja Ubho rahe. tevI ja rIte tattvanA arthamAM zraddhAvALA AtmAne, zraddhAhIna AtmA sAthe meLa koI paNa rIte na ja khAya ! jo evAnI sAthe e paNa meLa rAkhe, to tenuM jJAna niSphaLa jAya emAM navAI ja zI che ? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ us - 9 : jenazAsanano pAyo samajya ! - 46 ---- 129 sAta tattvo paikI jIva ane ajIva e be tattvo zeya che. koI kahe ke jANavA yogya tattvanuM ATaluM badhuM nirUpaNa zuM kAma ? eno uttara e ja ke jANavA yogyane yathArtha rIte jANyA vinA Azrava rokAya nahi ane saMvara svIkArAya nahi, baMdhathI bacAya nahi ane nirjarAnI kAryavAhI thAya nahi ane te kAraNathI mokSanI prApti paNa na thAya. sAtamAMthI "jIva" tathA "ajIva' e be tattvo zeya che, "Azrava" tathA "baMdha" e be tattvo hoya che, "saMvara" tathA 'nirjarA' e be tattvo upAdeya che ne "mokSa e sAdhya che. A ja kAraNathI jIva tathA ajIvane jANI, Azrava tathA baMdhano tyAga karI, saMvara tathA nirjarAno svIkAra karavo te mokSane mATe ja che. jIva-ajIva na jANe agara jANyA bAda Azravane roke nahi, baMdhathI bace nahi, saMvarane svIkAre nahi, nirjarAnI kriyAne Adare nahi, to mukti maLe tema nathI : mATe jIva-ajIva tattvo jANyA bAda koInI paNa zarama rAkhyA vinA, koInI paNa zehamAM dabAyA vinA, eka mokSa meLavavAnA ja AzayathI Azrava tathA baMdhathI bacavA mATe saMvara nirjarAmAM prayatnazIla thavuM ja joIe. samyagdaSTine sAme pUre ja taravAnuM che ! lokanI sAme vijaya karavAmAM AvatAM anukULa-pratikULa upasargomAM TakAya kyAre ? tyAre ja ke tattvanA arthamAM daDha zraddhA hoya. "zastraparijJA', "lokavijaya ane "zItoSNikA' e pratipAdana karelA arthamAM TakavAnuM mULa ja samyakatva che. A mULarUpa samyakatva na hoya to game tevA dekhAvanA ahiMsakano paNa bharoso nahi, kAraNa ke ahiMsAne lAta mArI kaI vakhate te bhayaMkara hiMsaka bane te kahevAya ja nahi : e lokanI sAthe kayAre bhaLI jAya te paNa kahevAya ja nahi : lokano artha bhUlatA nahi : zabdAdi viSaya ane rAgAdi kaSAya te rUpa loka-lokavijayanI taiyArI thAya tenI sAthe ja vipnonI paraMparA paNa taiyAra ja ! pratikULa upasarga vakhate to hajIye bacAya, paNa anukULa upasarga vakhate bacavuM e ghaNuM ja muzkela che. evA prasaMge to prabhumArganI zraddhAne makkamapaNe vaLagI rahenAro AtmA ja Take? jene prabhunAM vacana upara pUrepUrI zraddhA hoya te ja Take. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 dravya, kSetra, kALa, bhAvano viveka : dravya, kSetra, kALa tathA bhAvano jJAtA paNa koNa hoya ? te ja ke je prabhunI AjJAne vAstavika rIte jANe ! dravya, kSetra, kALa, bhAva jANuM chuM' - ema kahenAra prabhunI AjJA na jANe e kema pAlave ? prabhunI AjJA na jANanAro dravya, kSetra, kALa, ane bhAvane jANe paNa kaI rIte ? mAla jAtavAra bhale jANe, paNa enA bhAva na jANe te vepAra kaI rIte kare ? 658 keTalAka kahe che ke 'bAvIsa tIrthaMkaranA sAdhu, doSa lAge to pratikramaNa karatA ane bhagavAna mahAvIre phe2vyuM to kALa joyone !' A pramANe kahenArA khare ja ajJAna che, kAraNa ke 'jIva vizeSanI vAta che ke kAvizeSanI' - ema teo samajI nathI zakatA. bIjuM doSa lAge to pratikramaNa karavuM e vidhi to beya sthAne samAna ja che. bAvIsa tIrthaMkaradevanA sAdhuo doSa lAgyo ke nahi te prAjJa hovAthI jANI zakatA hatA ane sa2La hovAthI kabUlatA, mATe emane mATe e mArga hato : paNa bhagavAna zrI mahAvIradeve joyuM ke havenA jIvo jaDa ane vakra ja che, eTale na to sIdhuM samaje ke na to sIdhuM mAne, mATe emane to doSa lAgyA vinA rahe ja nahi, mATe teoe ubhaya TaMka niyamitapaNe pratikramaNa karavuM ja joIe. bIjuM A vAta kAMI bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsana mATe che ema ja nathI, dareka pahelA ane chellA tIrthapatinA zAsana mATe che. AvI vAto karIne yatheccha parivartananI vAto karavI, e to bhayaMkara ajJAnatAnI ja nizAnI che. dravya, kSetra, kALa tathA bhAvane jANavAnI vAto karanAro, AzAnA mULane na jANe, e kema ja nibhAvI levAya ? e yAda rAkho ke dravya, kSetra, kALa tathA bhAvane joIne AjJAnuM rakSaNa ane pAlana thAya tevuM koI paNa parivartana karavAnI gItArthone chUTa che : AjJA rahetI hoya, mULa siddhAMta na haNAto hoya ane koIpaNa sAvadha pravRttine uttejana na maLatuM hoya to kazo ja bAdha nathI. AthI ja kahevuM paDyuM che ke tattvazraddhA majabUta thAya to ja lokavijaya karatAM anukULa pratikULa upasarga prasaMge AtmA prabhuAjJAmAM sthira rahe.jeonI zraddhAmAM ThekANuM nahi hoya teone to loka jarU2 ghasaDI jaze. teo koI paNa rIte TakI nahi zake ! zrI jinezvaradevanA zAsanane sevavuM eTale to nadInA sAme pUre taravA jevuM che. sAme pura janArane dhasAro keTalo sahevo paDe ? AkramaNanI badhI cIjothI Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 659 - - 9 : jainazAsanano pAyo sama ! - 46 - - 131 bacavuM ane pANInA pUrane paNa pAchuM pADI sAme dhasavuM - e kyAre thAya ? "sAme pUre javAthI ja icchita sthAnanI prApti che. evI pUrNa khAtarI hoya to ja ! sAmo kinAro anupama che, tyAM javAmAM ja zreya che, evI khAtarI hoya to ja e sAme pUre javAya.jene vastu pratye prema na hoya, vastu maLI toye ThIka ane na maLI toye ThIka ema jene hoya, te eka ja dhakkethI pAcho phare emAM Azcarya zuM che? A duHkhamaya, duHkhaphalaka ane duHkhanI ja paraMparAthI bharelA ane e ja kAraNe prabhuzAsanamAM asAra tarIke gaNAtA saMsAramAM vAstavika sukha ja nathI, ane ekAMtika tathA AtyaMtika sukha to mokSamAM ja che. A zrI jinezvaradevanA vacana upara zraddhA che ? jo hoya to lokanA sAme pUre thaIne paNa tyAM javAze. "maLyuM toye ThIka ane na maLyuM toye ThIka' - A bhAvanA thaI to dharma anukULatA sudhI ja thavAno, ruce tyAM sudhI ja thavAno. "mAnyA to deva nahi to paththara' - enA jevuM ja thavAnuM. enuM pariNAma evuM ja Ave paNa sAruM na ja Ave. prasaMgo jItIne e AgaLa vadhe evuM bhAgye ja bane. zrI jinezvaradevanI AjJA pratye akhUTa zraddhA hoya to ja Akhara sudhI TakI rahevAnuM bane. zrI jinezvaradevanI AjJA e che ke jIva tathA ajIvane jANo, Azravane dUra karo ! AzravanA prakAra ghaNA, paNa pAMca to mukhya : prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna tathA parigraha - A pAMcane dUra karo, enuM viramaNa karo, saMvarane svIkAro, karmanA baMdhanathI baco, nirjarAnI kAryavAhI karI ne mokSanI sAme ja dRSTi rAkho. zrI jinezvaradevanI A AjJA upara arthapUrvakanI je zraddhA te ja samyakta. AmAM je dRDha hoya te ja game teTalA upasarga Ave, lokano dhasAro Ave, to paNa te prabhu-zAsananI ahiMsAthI na khase, nahi to tarata ja khase. anukULa upasargathI khasatAM to vAra ja nahi. 'tamArA jevA sArA mANasa' basa ATaluM kahevAmAM Ave ke tarata khase. AvAM bepAMca vizeSaNo ApI saheje unmArge laI jAya. munine paNa paDatAM vAra keTalI ? eka miniTa. paNa te kayA munine ? samyakatvanuM jenAmAM ThekANuM na hoya tene ja, bIjAne nahi. game tevo tyAgI, virAgI, guNavAna hoya paNa jo enuM samyakatva poluM to ene gabaDatAM vAra na lAge. samyakatva vinA badhuM ja nakAmuM ! daDha samyaktva vinA ahiMsA, saMyama tathA tapa paNa TakatAM nathI. ahiMsA, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - - - - 660 saMyama tathA tapa che anupama, che muktine ApanArAM, paNa e traNenI sthiti samyakatvane ja AbhArI che. samyakatva poluM hoya to e traNane naSTa thatAM vAra keTalI ? jarA paNa nahi. ahiMsaka pratye hiMsakone paNa prema Ave, saMyamIne AkhI duniyA pUje, ane tapa karanArane bhalabhalA name, paNa ahiMsA, saMyama ane tapa e traNe mahAguNanI sthiti samyaktvane ja AbhArI che ! samyaktva na hoya to e traNe rada che. samyakatva vinAnI ahiMsA e vAstavika ahiMsA nathI, saMyama e saMyama nathI ane tapa e vAstavika tapa paNa nathI. e kadI A lokamAM dunyavI mAna ane paralokamAM svarga Ape, paNa te pachI pariNAma zuM? sAmAnya phaLane laIne vaLagI na paDo. 'podaLo paDe to e paNa dhULa laIne UThe' - e vyavahAramAM kahevata che to tapa vagere kare tene svargAdika na maLe e bane ? maLe ja, paNa tethI vaLyuM zuM? maLeluM sArthaka thAya to ja vaLyuM kahevAya. keTalIka vakhata to e maLeluM paNa AtmAno sAmano kare, eTale ke e ja vastu AtmAne mUMjhavI pariNAme durgatie laI jAya : e maLeluM ja sanmArge jatAM roke : AtmA UlaTo enAthI ja lepAya. zAstra kahe che ke puNya sAruM paNa enA vipAka mahA bhUMDA ! puNyathI lalacAvuM nahi. puNyayoge cIja sArI maLe paNa eno sadupayoga koNa karAve ? cIja maLyA pachI zuM? jeo prabhumArga pAmyA nathI, tene lakSmInuM karavuM zuM enI ja mUMjhavaNa che. amuka dezamAM Aje dhanADhya ghaNA che, paNa teo pUche che ke lakSmI vAparavI kyAM ? tame puNyavAna evA cho ke tamArI pAse sadupayoganA rastA aneka che, paNa sthiti kaI ? amuka deza pAse amuka pramANamAM zarIrabaLa, vAbaLa, manobaLa badhuM che, sAmagrI bharapUra che, e badhuM chatAM hArIne cAlyA javAno samaya zAthI? puNyanI pAchaLa je joIe te nathI tethI ja ! lakSmI maLe tene bhogave koNa ? saMtoSI ke lobhI ? lobhI to maLelAne bhogavI paNa na zake, pUruM khAya paNa nahi, to dAna to de ja kayAMthI ? jyAM bhoganAM sAMsAM tyAM dAnanI vAta zI ? jenA yoge lakSmI maLe e puNya sAruM kharuM, paNa pAchaLanI sArI kAryavAhI jaDyuM hoya to ! mammaNa zeTha pAse ghaNI milakata hatI ane ethI kahevAya che ke eNe banAvelA baLadonAM ratnamaya zIMgaDAMmAM eka khUTatuM zIMgaDuM pUruM karavA pUratuM dhana paNa rAjA zreNikanA bhaMDAramAM nahotuM. enI milakata jonArA mUMjhAtA, paNa e to tela ane coLA ja khAto, majUrI divasa ane rAta Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 661 - 9 : jainazAsanane pAyo samparva ! - 46 - - 133 karato ane marIne sAtamI narake gayo. lakSmInuM puNya meLavyuM jethI lakSmI Ave ja gaI, paNa na to dAna dIdhuM ke na to bhogavI! kevaLa lobhavaza rahI Akhare narake gayo. e puNya zA kAmanuM ? puNyane suMdara banAvanAra samyakatva che. zrI jinezvaradevanA vacana upara akhaMDa zraddhA, enuM ja nAma samyaktva ! zrI jinezvaradeve kahelAM tattvone akhaMDapaNe svIkAro, e ja samyakatva ! jIva ajIvane jANo, paNa Azrava tajavAnI ane saMvara svIkAravAnI mAtra vAto karo ethI kAMI ja na bane ! nirjarAnA anuSThAnanuM to ThekANuM ja nahi ane muktirUpa dhyeya jiMdagImAM yAda paNa na Ave to zuM thAya ? mukti mATe vicAra sarakhoya kyAre Ave che ? "samyakatva nathI lAgatuM' ema kahevAmAM Ave to to kahezo ke samyaktva vinAnA kahyA ! mAnyuM ke samyakta che paNa tene yogya kAryavAhI to hovI ja joIe ne ? arthIne jenuM prayojana hoya te yAda ja na Ave ? dharmazravaNano pahelo guNa to arthIpaNuM che. je vastuno je arthI, te vastu tene jIvanamAM yAda ja na Ave ? ane yAda na Ave to e arthI kahevAya ? samyagdaSTi eTale ja muktino arthI ! mukti maLe evuM keTalI vakhata manamAM Ave che ? dhananA vicAro to TAimasara Ave che. cAlu che ja. A dazAmAM samyakatva rahe, Take ke khIle kaI rIte ? dhana mATe badhA TAima barAbara, mokSa mATe eka paNa TAima sIdho na sacavAya. AnuM kAraNa ? sAdhupaNuM ane zrAvakapaNuM na bane to vAta judI, paNa samyagdaSTipaNAnI kAryavAhI to joIe ne ? zrI jinezvaradevanI pUjA, susAdhusevA, vyAkhyAnazravaNa, sAmAyika, bhaNavaMgaNavuM, tattvagoSThi, - A badhuM rItasara thAya che ? "rItasara" kahuM chuM hoM! kriyA karavAmAM jo mokSanuM dhyeya na hoya to tattvArtha-zraddhA lAvavI kyAMthI ? tattvArtha-zraddhA e ja samyakatva. jene zraddhA AvI tene mokSanA vicAra AvyA vinA rahe ja kema ? kAraNa ke enuM sAdhya ja e. ene to romeroma vicAra ja mokSanA. jenuM sAdhya mukti thAya, tene zarIra, gharabAra, kuTuMba, svajanAdi, lakSmI vagere para tarIke bhAsyA vinA kema rahe ? tamane sAdhya juduM lAge che ? AvuM tamane nathI kahevAyuM ? ghaNuM kahevAyuM. ghaNIvAra tame sAMbhaLyuM. asara na thaI to Takora karavI joIe ne ! TakorathI paNa asara na thAya to zuM karavuM? sthiti AvI bagaDI zAthI ? moTA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ---- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - bhAge AjanA sahavAsa khoTA che, carcAo khoTI che, vAto khoTI che. vAtAvaraNa viruddha che. viSama che ane tyAM badhA jhUkyA che ethI ! atyAranuM vAtAvaraNa tattvazraddhA upara ja ghA karanAruM thaI paDyuM che. jyAM tattvazraddhA upara ja ghA thAya, tyAMthI samyagdaSTi vagara preraNAe paNa khasI ja jAya ane na ja khase to tenA samyakatvano nAza thaI jAya emAM Azcarya paNa zuM? samyakatva to zrI jinazAsanano pAyo che : saddAlaputra, gozALAno parama zrAvaka hato : paNa tene bhagavAna zrI mahAvIradeva maLyA, bhagavAne ene samajAvyo ane e samajyo ke tarata jabhagavAnano parama zrAvaka banyo. eTale kudeva, kuguru ane kudharmano tyAga karyo ane sudeva, suguru tathA sudharmano svIkAra karyo. gozALA pratyeno potAno prema hato to paNa tajI dIdho, kAraNa ke tema karyA vinA sAcI vastuno svIkAra na thaI zake ane kadAca svIkAra thaI zake to paNa pAchaLathI tene TakAvI zakAya nahi. vastunI kiMmata samajAyA pachI ene meLavatAM ane sAcavatAM jeTaluM jeTaluM tajavuM paDe, teTaluM teTaluM tajavuM ja joIe. amukanA yoge milakata nAza pAme evuM jANanAra milakatane enAthI bacAve ja, emAM vaLI zikhAmaNa devAnI hoya ? prabhunA dareka zrAvake paNa samyaktvane svIkAratAM pahelAM ja e niyama aMgIkAra karyo ke anya sthAnamAM rahelA caityane vaMdana nahi karuM.' samyakRtva svIkAratAM pahelAM mithyAtvano parityAga karavo ja paDe. anya sthAnamAM rahelAM caitya to kaMI bole nahi ne ? e na ja bole, jyAre sAdhu to bole, eTale jo e anya sthAne rahe athavA anya sthAnamAM doravAI jAya athavA to anya sthAnamAM potAnI vaDAI manAvavA mATe doDI jAya, to eno tyAga paNa jarUrI ja che ne ? mithyAtvanA parityAga pachI ja samyakatva Ave. saddAlaputra' prabhunA zrAvaka banyA pachI ekavAra jyAre gozALo potAne ghera Avyo, tyAre te sadAlaputra tene jovA chatAM paNa mauna dhArIne besI ja rahyA. paNa UbhA thaIne AdarasatkAra karyo ja nahi. AthI lajjita thayelA gozALAe bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnuM sArAmAM sAruM guNavarNana karyuM, tethI prasanna thayelA "zrI saddAlaputra' nAmanA parama zrAvake kahyuM ke "tame zrI sarvajJa paramAtmAnuM yathArtha guNavarNana karyuM che, tethI ja huM tamane satkArapUrvaka azana Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 663 - 9 : jainazAsanano pAyo samajya! - 46 - 135 vastra vagere ApuM chuM paraMtu dharmabuddhithI Apato nathI. A pramANe sAMbhaLavAthI gozAlo ghaNo ja vilakSa thaI gayo ane zrI sadAlaputrane prabhunA dharmamAM parama daDha thayela jANIne cAlI gayo. A dRSTAMta uparathI prabhudharmanA pAlaka AtmAmAM daDhatA kevI hovI joIe, e khAsa vicAravA jevuM che. AvI jAtanI daDhatA vinA sanmArgamAM kadI ja sthira rahI zakAtuM nathI. zrI sadAlaputranA dRSTAMtathI samajAze ke samyakatvarUpa ratnanI rakSA mATe khUba ja sAvadhAna rahevAnuM che. sAkSAt bhagavAnanA paNa hayAtIkALamAM ane te ja tArakathI pratibodha pAmelA AtmAo paNa samyakatvanI rakSA mATe ATalA badhA sAvadha rahe, to pachI atyAranA kALanA jIvoe kevI ane keTalI sAvadhAnatA rAkhavI joIe e khAsa vicAravAnuM che ? kAraNa ke dharmarUpa prAsAda mATe samyaktvarUpa pAyo to ghaNo ja UMDo ane sthira hovo ja joIe. kharekhara, samyakatva e zrI jinezvaradevanA zAsanano pAyo che. e pAyo majabUta hoya to ja ahiMsA, saMyama ane parUpa dharmaprAsAda Ubho thAya ane TakI rahe. e vAta khAsa vicAravA jevI che ane nizcita karavA jevI che ke "ahiMsA, saMyama, tathA tapa e zA mATe ?' tenuM dhyeya to mukti ja hovuM joIe. bhale zastraparijJA jANe, lokavijaya kare, e karavA mATe anukULa-pratikULa upasarga sahevAnuM sattva keLave, paNa jo samyaktva na hoya to e badhuM ja kSaNika athavA bhayaMkara che. ahiMsaka banavA mATe viSaya-kaSAyano (e rUpa lokano) vijaya karavo ja paDaze. viSaya-kaSAya na hota to saMsArathI badhA ja muktie pahoMcI jAta. saMsAramAM pakaDI rAkhanAra ja e che. kaDavuM koNa kahe ane mIThuM koNa kahe ? ahiMsA, saMyama ane parUpa dharma zA mATe karavAno ? viSaya-kaSAyano nAza karavA mATe ja ! paNa dharma karatAM viSaye yAda karAya to ? dharma karatAM phaLa tarIke viSaye maMgAya to ? dharmaguru pAse viSayanI sAmagrI maMgAya to ? dharmaguru viSayanI sAmagrI vadhe tevI yojanA karI Ape to zuM pariNAma Ave e vicAro. jenA nAza mATe dharmanuM nirmANa, tenI ja prApti mATe dharmano amala, e viSaya-kaSAyanI kevI ane keTalI bhayaMkaratA che e khAsa vicAro ane e vicArI tenAthI bacavA mATe eTalo nizcaya to avazya karavo ja paDaze ke viSaya ane kaSAya jenAthI nAza pAme te ja dharma : evA dharmane Ape te ja guru Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 888 kAraNa ke zrI jinezvaradeve evA ja dharmane sthApyo che. AthI spaSTa ja che ke enAthI UlaTo dharma sthApanAra te ApaNA deva nahi, UlaTuM kahenAra te ApaNA guru nahi, ane UlaTI kriyA te ApaNo dharma nahi. ATalI vAta to tamAre nizcayapUrvaka mAnavI ja joIe ke viSayakaSAyane vadhAranArI kriyAne zrI jinezvaradeva kahe nahi, nigraMtha guru kahe nahi ane samyagdaSTi e Adeya tarIke icche paNa nahi. pAmaratAthI tajAya nahi te vAta judI. pAmaratA kabUlanAra mATe to zAsana ghaNuM ja udAra che, "pAmara chIe' - ema kahenArane A zAsana dhutakAratuM nathI, paNa "emAM zuM? ethI zuM thaI gayuM ?" ema kahenArane to A zAsananA jevuM dhutakAranAra bIjuM koI ja nathI. chokaro kadAca cAha pI Ave. khAvA-pIvAmAM paisA kharace, to bApa calAve : haze kahI nibhAve; paNa paisA pheMkI de to nibhAve ? eka dI AMkha lAla kare to bIje divase moM lAla kare, ane trIje divase hAtha paNa calAve. zAthI ? to uttara eka ja ke "bApa che mATe." tema A zAsana to mAbApa vagere sarvasva che. bhUlano khoTo bacAva karo to A zAsana karaDA alaMkAra paherAvyA vinA paNa nahi rahe. kaDavuM osaDa to mAtA ja pAya. kaDavuM koNa kahe ? snehI kahe. luccAo, coTTAo ke uThAvagIro na ja kahe. e to mIThuM ja kahe, kAraNa ke mIThuM mIThuM kahevAthI ja lobhiyAo ane bhoLAo Ave ane teo Ave to ja hAtha barAbara mArI zakAya. "haze tyAre, davA nahi pAu' - ema koNa kahe ? sabhA : oramAna mA. barAbara, oramAna mAtA ja ema kahe : paNa sagI mAtA jo ema jANatI hoya ke A osaDa pIvAthI mArA dIkarAno roga jaze to ema na ja kahe. sagI mAtA to game te rIte davA pAya tyAre ja ene cena paDe kAraNa ke enA hRdayamAM bALakanuM hita che. tevI rIte kaDavI vAta kahe to A parama upakArI zrI jinezvaradeva, temanI AjJAmAM vartatA nigraMtha gurudevo ane A zrI jinezvaradevanuM paramazuddha Agama ja kahe ! kAraNa ke prANImAtranA hitanI emane kALajI che. marajImAM Ave te dharma' - ema A na ja kahe. pUrvAcAryoe tamArA AtmAne dAbI dIdhA, tamArI svataMtratA chInavI lIdhI' - ema prabhuzAsananA premI ane jJAtA na ja kahe. "je kALe, je dezamAM, je icchA thAya, te kALe te dezamAM tema vartavuM te dharma' - ema prabhuzAsanano eka sAmAnyamAM sAmAnya ane ajANa sAdhu paNa na ja kahe, to pachI potAne Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 665 - 9 : jenazAsanano pAyo samajja ! - 46 - 137 'mahAna manAvanAra tathA potAnI mahattAmAM aTavAI jaIne "mahAvIradeva' karatAM "mamatvane vadhu mahattva ApanAra e kahe tyAre samajavuM ja joIe ke ema kahevuM e enA mAnalAlasAnA durguNane ja AbhArI che ane e bicAro A pAmelAM parama kalyANakara zAsanane paNa hArI jAya che ne zAsananI virAdhanA karI durlabhabodhI bane che. evI rIte mUrkhAone ane arthakAmanA pipAsuone rAjI karavAnI mahApuruSonI bhAvanA hoya ja nahi. bhagavAna zrI gautamasvAmI jevAne paNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA e ja kahetA ke "kSaNa paNa pramAda na karIza.' chaThThane pAraNe chaThThano tapa karanAra, dvAdazAMgInA svayaMpraNetA, cAra jJAnanA dharanAra, saMpUrNa zrutajJAnI, hajAro AtmAne muktimArge laI janAra, pacAsa hajArane mAthe hAtha mUkIne kevaLajJAna ApanAra, evA zrI gautamasvAmIjIne paNa bhagavAna zrI mahAvIradeve ema na kahyuM ke tArI icchAmAM Ave tema kara', paNa ema ja pharamAvyuM ke "eka paNa samaya pramAda na kara.' kharekhara, kaDavuM A na kahe to kahe koNa ? tame jevA ho tevA A na oLakhAve to koNa oLakhAve ? mUrkha, ALasu ema kahI dhola, bApa na mAre to koNa mAre ? durguNa cAlavA koNa che ? jene hitanI ciMtA na hoya te ja ! kayo zikSaka chokarAne harAyA Dhora jevA banAve ? jene potAnA zikSakapaNAnI kadara na hoya te ! varSanI Akhare AvatA pariNAmanI jene paravA na hoya te ! evA zikSako Disamisa thayA. Agama ke Agamadhara kaDavuM na kahe ane mIThuM ja kahe e kema ja bane ? e tamAro bacAva paNa kare ane ADA jAo to kahe paNa, kema ke hiteSI che. tame hiteSI kone kaho cho ? hiteSI mAtApitA chokarAne kahe che ne ke jugArI sAthe pharaje mA, vezyAgamana karanAra vyabhicArIonI sobata karato mA, jUThAthI dUra raheje, coTTAno saMga karIza nahi, hiMsaka lattAmAM na jaje.' hitaiSI mAtApitA A badhuM kahe ja ne ? hitaiSI mAtApitA AvuM kahe, ethI pelA badhA badanakSI mAMDe to cAle ? DAhI sarakAra e arajIne svIkAre ja nahi paNa rada kare : kAraNa ke kumArge jatA dIkarAne bacAvavA bApane kahevAno hakka che. AvuM kahe te ja sAco bApa che, paNa na kahe te sAco bApa nathI ja : "phalANI peDhIne dhIrato nahi, kema ke e kAcI che' - ema to kaho ja ne? chokarAne A badhuM kahevA chatAM e na mAne ane nAza thAya evuM kare to zuM karo ? eka vAra to sAmAnya Thapako Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 -- -- - 686 ApI zikhAmaNa Apo ke havethI karIza nahi.' pharI kare to lAla AMkha karo, chatAM e chokaro pote ja jugArI bane to bahAra kADho, chatAM kyAMyathI tamArA nAme hajAra lAve to tame noTisa kADho, jAhera karo ke "mArA chokarAne je dhIraze te tenA potAnA jokhame che. e vakhate koI AvIne kahe ke chokarA mATe noTisa hoya?" bApa kahe ke "hA, enA bhalA mATe che. Aje to hajAramAM patyuM. hajAra ApI zakIza. noTisa na Ape to AgaLa vadhe e mArAthI pUrA na thAya ane ethI chokarAnA hAthe beDI paDe ne ene ja jelamAM javuM paDe ane huM paNa Aje to jugArIno ja bApa kahevAuM chuM ane pachI to kedIno bApa kahevAuM ane ethI mAre vadhu zaramAvuM paDe : mATe beyanA hita mATe noTisa ApI che." kaho, AvA prasaMge noTisa Apene? sabhA : Ape ja, Ape che ja. vagara vicAryuM ema ne ema hA, hA, na kaho. A to vyavahAranI vAta che, paNa upanayamAM eTale ke dharmanI vAtamAM paNa ema ja mAnavuM paDaze, e vAta bhUlI na jAva. jema kuputrane zAsana sajA kare che. temaja suputrane AvAsana Ape cheH vAru, chokaro jo bhUla kabUla kare, hAtha joDIne kahe ke "bApAjI ! bhUlyo, have nahi karuM' - to bApa e hajAra bharI de, chokarAne khoLAmAM besADe, badhuM kare, paNa "bApa zAno thayo che ? bharI de, milakatamAM mAro lAgo che' - ema kahe to ? bApane karaDuM thavuM ja paDe. hava bApa jo vaDIlopArjita milakata dharAvato hoya to to putranuM tophAna jarA cAle, paNa potAnI kamAyelI milakata hoya to to jarA paNa na ja cAle. e ja rIte A zAsanamAM che. A zAsana kAMI savopArjita milakata jevuM nathI, ke jethI emAM kAyadesara bhAga mAgI zakAya. jema svopArjita milakata pitA tuSTa hoya to ja putrane Ape ane na Ape to kAyado kAMI karI zakato nathI, temaja anyAyathI putra levA jAya to eneya sajA thAya che, te ja rIte A zAsananI milakata enA sevaka mATe ja che, enI upAsanA karanArane ja e maLe che. mATe ahIM unmatta banaze ene to ghaDInA chaThThA bhAgamAM zAsana phagAvI deze. e tArakanA zAsana pAse jo unmatta banI jematema mAgazo, to tamane phiTakArI ja kADhaze. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 687 - 9 : jainazAsanano pAyo samajya ! - 46 - 139 sAmAyika, pUjana Adi na karavuM joIe, ethI kalyANa thatuM nathI, ema kahenArane saMgha bahAra karavAnI A AgamanI AjJA che. A tAraka zAsana to badhuM ja kaheze. pagathI mAthA sudhI lAge tevuM paNa kaheze. jagatanA bhalA mATe, aneka kaSTo sahI, bhayaMkara upasarga-parISaha sahI, ghora tapazcaryA karI. tIvra saMyama pALI, kevaLajJAna pAmI jagata AgaLa zrI jinezvaradevoe mArga dharyo che. e na pAmo emAM kamatAkAtapaNuM kabUlo to to prabhu paNa kahe che ke "hoya, mohanuM jora che, dhIme dhIme paNa prayatna kara.' paNa mArgano virodha karo, mArgane Thokare mAro, pApane pApa tarIke na svIkAratAM ene puNyarUpe kahIne bacAva karo, e mATe unmatta bano, to to e ja zrI jinezvaradeva, tevAne durlabhabodhI, anaMta saMsArI, bhArekama vagere vagere badhuM ja kahe che. zuM "durlabhabodhI' vagere gALa che? nahi ja, e vizeSaNo to adhamakarma AtmAonuM svarUpa mAtra che, mATe e gALa nathI. e svarUpa jo A nahi kahe to bIjuM koNa kaheze ? "amane ema kahe ?' ema kahevuM e na cAle : AthI paNa vadhAre kahe. zrI jainazAsanamAM rahetA ho to badhuM ja kahe. prabhumArganA anuyAyI kahevarAvavuM hoya to prabhumArgathI viruddha na ja bolAya ane na ja vartAya. ane jo bolAya athavA vartAya to durlabhabodhI' Adi upanAmo lAgI ja jAya. pachI tyAM tame kaho ke huM houM? tIrthakara nAmakarmanAM daLiyAM bhegAM karelAM paNa anaMta saMsArI thayA. e cUkyA ke tarata emane paNa A Agame anaMta saMsArI ane sAvaghAcArya kahyA sAvadyAcArya eTale pApAcArya. bAkI bhAvAcArya to te, ke je zrI jinezvaradeve ja kaheluM prarUpe. je zrI jinezvaradevanuM kaheluM na prarUpe, tethI viparIta prarUpe, te nAmAcArya eTaluM ja nahi paNa pApAcArya kahevAya ane tevAone zAstra "adIThThakalyANakarA' kahyA che, eTale ke emane na dekhavA sArA ema zAstra kahyuM che. mokSamArge janArane A kahevAnI, cetavavAnI khAsa pharaja che. jIva ane ajIva jANavAnA zuM kAma ? zuM akhatarA karavA ? akhatarA karavA mATe e jANavAnuM nathI ja. saMhAranA prayoga, nAzanI kriyA rAcImAcIne karavA mATe e jANavAnuM nathI ja. hajI ema kahe ke "kamabhAgya ke pApI peTa khAtara, moha khAtara, huM pApapravRttine varjI zakato nathI, paNa kayAre tevo zubha dina Ave ke A badhuM choDuM to vAta judI, paNa pApano bacAva to na ja hoya. pApanI chUTa bhagavAna Ape ? ane mokSArthIthI chUTa maMgAya paNa kharI ? bhagavAna pAse Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 888 'tAro' ema kaho cho, arthAt taravAnI mAgaNI karo cho. to pachI taravA mATe pApathI dUra to rahevuM paDaze ke nahi ? prabhunAM stavana gAtAM emanA guNa ane potAnA doSano mukAbalo karavo paDaze ke nahi ? "mAre pApa vagara nahi cAle, mATe Apa pApanI chUTa Apo ane na cAle evA pApane karavAmAM vAMdho zo ?' - ema prabhu pAse kahevAya? nahi, tame amuka cIja tajI na zako, amuka kriyA grahaNa na karI zako, tyAM pAmaratA kabUlo to zrI jinezvaradeva eTalA udAra che ke tarata ja kahe che ke "karmanI Asakti, mohanuM jora e evAM che ke bicArA zithila bane che, paNa phIkara nahi : dhIme dhIme abhyAsa karatAM e paNa thaze." A rIte e karuNAsAgara bhagavAna AzvAsana Ape che. zrI meghakumAra savAre ghera javAnA irAde AvyA, tyAre bhagavAne emanuM apamAna karyuM ? nahi ja, bhagavAna to jANe che ke AtmAne moha mUMjhave che. zarIranI mUcha atyAre meghakumArane mUMjhavI rahI che. eTale tarata ja prabhu emane mArgamAM sthira kare che. pAmaratA kabUlanArane to AzvAsana apAya. paNa emAM zuM thayuM ?' kahI sAmo thAya, ene to kahI ja devuM paDe ke "tuM dhIThTho che !" cora corI karIne rUe, pastAya to hajI dayA Ave, paNa "corI na karuM to khAuM zuM? mATe huM to corI karavAno ja.' - ema kahe enA upara dayA zI rItanI Ave ? gunegArane guno gunArUpa lAge to to kadAca eno bacAva paNa thAya : paNa pApane pApa ja na mAne, pApa karavuM ja joIe ema kahevAya ane vadhumAM pApamAM puNya manAvavAnI vAto thAya tyAM zuM thAya ? A badhI oLakhANa ApavI joIe ne ? "sune mATe badhuM ja sAruM che : kune mATe badhuM ja kharAba ! A tIrtha kevuM che? evuM ke jemAM duniyAnA eka paNa suMdara vicArane sthAna nathI ema nathI temaja eka paNa duSTa vicArane sparzavAnI paNa jagyA nathI. A zAsanamAM jeTalo sadvicArano svIkAra che, teTalo ja duSTa vicArano inakAra che ane jeTaluM satya vastunuM khaMDana che, teTaluM ja asatya vastunuM khaMDana che. mahela jeTalo UMco bAMdhavo hoya teTalo ja nIco pAyo khodavo paDe, nahi to mahela Take nahi. satyanuM maMDana karanArane asatyanA khaMDana vagara kema ja cAle ? hiMsa kharAba che e na samajAya, tyAM sudhI sAcA ahiMsaka banAya ja nahi. satyane prApti mATe asatya kharAba che ema oLakhAvavAnI mahenata karavI ja paDe Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : jainazAsanano pAyo samyaktva ! - 46 anAdikALathI AtmA hiMsA, jUTha, corI, vyabhicAra-maithuna ane parigrahathI TevAyalo che. bALakane kIDI kema mAravI te AvaDe, paNa bacAvatAM na AvaDe. karyuM chatAM nA kahetAM, eTale ke jUThuM bolatAM tarata AvaDe. are, ghoDiyAmAM sUtelA bALakane dUdha pIvA mATe khoTuM rotAM koNe zIkhavADyuM ? samaje ke DhoMga nahi karuM tyAM sudhI mA nahi Ave. AMkhamAM AMsu vagara huM huM huM huM kare. khoLAmAM le ke taddana cUpa. sAcuM rue tyAre to DUsakAM Ave. moTAo paNa banAvaTI rue. rotAM rotAM bolI zake te banAvaTI. sAcuM ronArathI to spaSTa bolAya paNa nahi, kAraNa ke DUsakAM Ave ane haiyuM bharAI jAya. AMkhomAM khAlI pANI lAvanAro AdamI lUMTAro che, dhUtAro che, kAma kADhI lenAro che, e anubhava divase divase sAcA paDatA jAya che. 669 satyanI peDhI thoDI paNa cAlatI hoya tene baMdha karAvavAnI bhAvanA kema ja thAya ? devALIo paNa beMka tUTe evuM na icche. potAne baso-pAMcaso mUkavAnuM sthAna to e paNa AbAda ja icche. Aje satya dharma batAvanArA gaNyAgAMThyA ja sAdhuo che, chatAM eTalA paNa asatyanA pUjArIone ghaNA ja khaTake che. ane ethI ja AjanA asatyanA pUjArIo e icchI rahyA che ke asatyanI pUjA nirvighne nibhAvavA, satyanA pUjArI duniyAmAM rahevA ja na joIe : ane durjanonI bhAvanA bIjI hoya paNa zI ? paraMtu jJAnI puruSo pharamAve che ke durjanonA manoratho manamAM ja rahevAnA. jo durjanonA manoratho phaLe, to to duniyAmAM eka paNa sajjana jIvato na rahe ke majA na kare, kAraNa ke UMdhI koTinA, adhama koTinA AtmAonI icchA ja bhayaMkara ! 'badhA bhIkha mAgo ane mAruM bharAo.' - AvuM adhama AtmAo icche. paNa e kadI phaLe ? khoTAmAM khoTI hada A che. amukane amuka pAparuci na chUTe e vAta judI, paNa tethI pAparuci choDanAra sAme baLavo karavAnI AvazyakatA zI ? asatyanA gADha raMganuM ja A pariNAma che. AvuM satya batAvavAnI pharaja A zAsana na ja cUke. samyagdaSTi AtmA hiMsAnI, jUThanI ke maithuna vagerenI prazaMsA na ja kare ane krodhAdika kaSAyone na ja vakhANe. potAthI hiMsA AdinuM sevana thatuM hoya to kamajorI kabUle, paNa 'karavuM ja joIe' - ema kahe, e to zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahevA mATe yogya ja nathI. evA sAthe saMbaMdha rAkhavo te pApa che, ema ApaNe kahI rahyA chIe. 141 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 670 hiMsako sAthe ke asatya bolanAra sAthe kadAca meLa rAkhavo paDe to rAkhI zakAya : "kadAca " zabda dhyAnamAM rAkhajo hoM ! corI karanAra sAthe kadAca vAta karavI paDe to karI zakAya : bahu viSayAdhIna sAthe ke bahu parigraha rAkhanAra sAthe kadAca saMbaMdha rAkhavo paDe to rAkhI zakAya : paNa hiMsAmAM puNya kahenAra sAthe to pANI paNa na pIvAya. hiMsA, jUTha, corI, maithuna Adi pApasthAnone pApa na mAne, eTaluM ja nahi paNa puNya kahe, enI sAthe to pANI paNa kema ja pIvAya ? mAtra je pApa kare che te to nirbaLa, paNa je pApane sAruM mAne te to mahAbhayaMkara ja gaNAya. pApane je pApa mAne te parane hAni na kare, kAraNa ke ene pUcho to e pApa karavAnI nA ja pADe ane pote kahI de ke "huM pApI chuM, kamajora chuM, paNa tuM na kara !" paNa je pApane pApa ja na mAne, pApane ja puNya mAne, te to bIjAne paNa tyAM ja DhasaDaze ane ghasaDaze. pApa kare te to durbaLa, paNa pApane pApa na mAne, puNya mAne ane tevo upadeza kare te to durlabhabodhI paNa thAya ane anaMta kALa sudhI saMsAramAM rakhaDe. "durlabhabodhI' AtmAne bhavAMtaramAM paNa dharmanI prApti durlabha thAya che. tamAre tyAM mahemAna Ave tenuM tame sanmAna na karo to tene bahu duHkha nahi thAya, paNa apamAna karo to to e nirNaya ja kare ke "kadI paNa AnA oTale paga nahi mUke !" tema ja dharmanuM apamAna karo to bhavAMtaramAM paNa e nahi maLe. pApa karanAra pApa mAne tyAM sudhI to ThIka paNa "emAM zuM ? are, amuka evo vakhata che eTale e ja dharma !" - ema kahe ene to zAstra kahe che ke "tuM mahApApAtmA, tane kSaNa paNa nahi nibhAvAya." A kathanamAM kazuM ja vigraharUpa lAge che ? bApa potAnI peDhIne bacAvavA dIkarAne salAha Ape ke nahi ? huM paNa zAstraSTie salAha ApuM chuM ke bIjuM kaMI che ? pApane pApa na mAnanArano chAMyo na levAnI A salAha che. tame tamArA chokarAne kaho cho ne ke "juThAthI, vyabhicArIthI, jugArIthI ane corIthI dUra raheje !" ane te zA mATe kaho cho ? chokaro kuladIpaka nIvaDe te mATe ne ? tema mAre paNa kahevuM ja paDe ne ! ema paNa kaho cho ne ke "peDhIe AvatA uThAugIra grAhakathI sAvadha raheje. evAne pagalAMthI ja oLakhaje. enA vacanathI ja enI parIkSA karavI ghaTe . peDhI calAvanAre munIma paNa cokhA rAkhavA paDe, kacaro kADhanArane bhale be rUpiyA pagAra vadhAre Apavo paDe, paNa kacarAmAMthI pAI jaDe to paNa mAlikane Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sri - 9 : jainazAsanano pAyo samajja - 46 - 143 Ape evo kacaro kADhanAro mANasa rAkhe, kAraNa ke Aje pAI che, kAle hIro hoya. nANAM zAhukArane dhIrAya, DUbatI beMkamAM nANAM na ja mukAya. pAMca hAthanI peDhI ane pAMca-pacAsa lAkhanI milakata jALavavA mATe A badhuM karavuM paDe ane AkhuM bhagavAna zrI mahAvIradevanuM zAsana jALavavA zuM zuM karavuM joIe, te hajI zIkhavADavuM ja paDe ? tyAM jema bApa dIkarAne badhuM kahe, kaDavuM paNa kahe ane pariNAmanI e mIThAzanuM darzana karAve ke "jo Ama vartIza ane A rIte peDhI calAvIza, to mAre to be moTara che ane tuM to cAra moTara rAkhI zakIza.' - tema huM paNa kahuM chuM ke zrI jinezvaradevanI AjJA pratye bahumAna karazo to pariNAme muktipadane pAmazo. A mIThAza ochI che ? khAMDa-sAkara tamAre tyAM hoya, paNa amAre tyAM to mukti e ja mIThAza ! vacamAM svargAdi auSadha khAtara mIThAza devI paDe e vAta paNa kharI, paraMtu badhAM auSadha sAkara lagADelI kvinAIna jevAM na hoya. evAM paNa auSadha hoya ke jemAM sAkara nukasAna kare. atyAre evA kaTu auSadhanI jarUra che, ke jethI viSama vAtAvaraNathI bacI zakAya. atyAre paMpALavAnI jarUra nathI. zAstra kahe che ke paMpALavA yogya hoya tyAre paMpALavA. paMcamakALa, huMDAvasarpiNI, kRSNapakSIyA jIva, emAM kharAba saMsarga vadhatA jAya, AvA saMyogomAM paMpALavA kema ja besAya ? hitaiSI bApa paNa bALakane cUMTI sAthaLamAM khaNe ke je batAvAya ja nahi. saMsArInI dRSTie e subApa. e ja rIte A zAsanamAM paNa badhuM "su" joIe ! sudeva, suguru, sudharma, sumAbApa, sumitra : badhuM ja "su" Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA H | 47 mithyAtva e ja mahAdoSa ane bhUtakALanA nikUvo ane samyakta e ja mahAsaNa : AjanA kulAMgAro vacceno taphAvata : * zAsanarakSakonI javAbadArI : viSaya : samatva vinAnAM tapa, jJAna ane cAritra nakAmAM. zAsana rakSA mATe satva jarUrI samyaktvanI cAlu vAtano dora AgaLa calAvatAM parama tAraka gurudevazrIe A pravacananA prAraMbhamAM niyuktikArakRta gAthAonI sAkSI ApIne samyakatvanuM mahattva samajAvyuM che. samyaktva hoya to ja tapa jJAna cAritrAdi guNo kAmanA bAkI nakAmA, nukasAna karanArA - e vAta vigate samajAvI che. tyAra bAda vartamAnanI paristhitinA anusaMdhAnamAM pUrvakALanA nihanavo kevA hatA ane enI sAme AjanA zAsanadrohIo kevI upamAne varelA che e muddo khUba ja jvalaMta zabdomAM rajU karyo che. AjanA pariprekSyamAM zAsanarakSaka susAdhu ane suzrAvakonI zuM pharaja thaI paDe che, e mATe zuM zuM ane kevI kevI rIte karavuM paDaze e badhI vAtonI dhAradAra rajuAta karavAmAM AvI che. zAsanarakSA mATe jAtanA mAna-apamAnane gauNa karI kevA prayatno karavA joIe enuM suMdara dhyAna ApyuM che. muvAkyAtRta * sArI-narasI vastunuM pariNAma AtmAnI pariNati upara che. 0 AgaLa samyaktva thaze e bhAvanAthI je samyakatva pratye bedarakAra rahe ane mithyAtva seve, tene bhavAMtaramAM paNa tevI suMdara sAmagrI nathI maLatI. samyagdaSTi AtmA to mokSanI sAdhanAmAM udyamanI ja pradhAnatA mAnanAra hoya che. * je AtmAo mithyAtvane AdhIna thaI potAnI haTha na choDe ane unmArganI pravRtti vadhArye ja jAya, te AtmAo game tevA hoya to paNa teone saMgha bahAra karavAnI A zAsanamAM bhAremAM bhAre AjJA che. * jeo gADha mithyAtvanA udaye "mAruM te ja sAcuM' - pachI bhale sAcuM hoya ke khoTuM hoya ! "A mAnatA thaI gayA teoe ja prabhuzAsanamAMthI potAnuM sthAna gumAvyuM. AgamanA amuka vacana utthApe te ninava kahevAya. paNa jeo Aje ghaNI vastune utthApe che are eTaluM ja nahi paNa sIdhAnuM UMdhuM ja kare che, teone mATe zuM kahevuM, te mATe zabda ja nathI jaDato. * vicAra karyA vinA ja ayogya rIte maunanA upAsaka banavuM, e koI paNa rIte yogya nathI. * upadezanI pharaja sAdhunI ane amalanI pharaja zrAvakonI. * jagata icchA mujaba to vartI rahyuM che : have e svecchAcAritAmAM dharma batAvI jagatanI vadhA pAyamAlI na karo. * zAsanasevA karatAM dravyaprANa jAya to paNa bhAvaprANa to khIlavAnA ja che, to pachI phIkara zI ? Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10: susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA H mithyAtva e ja mahAdoSa ane samyakatva e ja mahAsaguNa: parama upakArI TIkAkAramaharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA , cothA adhyayanano saMbaMdha darzAvatAM pharamAvI gayA ke prathamanAM traNe adhyayano dvArA sUtrakAramaharSie sAta padArthonuM pratipAdana karyuM ane e sAte padArtho tattvarUpa che, tathA tenA arthanI je zraddhA, tenuM ja nAma samyakatva che. zrI sUtrakAramaharSie prathama "zastraparijJA' nAmanA adhyayana dvArA "jIva, ajIva, Azrava ane saMvara' - A cAra tattvo kahyAM : bIjA lokavijaya" nAmanA adhyayana dvArA "baMdha ane nirjarA A be tatvo kahyAM : ane trIjA "zItoSNIya' nAmanA adhyayana dvArA "mokSa' tattvanuM pratipAdana karyuM. A rIte pratipAdana karela sAte tattvonI arthapUrvaka zraddhA enuM ja nAma samyaktva che, kAraNa ke jIva ane ajIva tattvanuM anaMtajJAnIoe je rIte nirUpaNa karyuM che tenuM te rIte zraddhAna thayA vinA te anaMta jJAnIonI AjJA mujaba AzravathI aTakI, baMdhathI bacavAnI ane saMvaranI sAdhanAmAM sAvadhAna thaI, nirjarAne karavAnI tathA te dvArA mokSa meLavavAnI sAcI icchA jAgrata thatI ja nathI. e jAtanI icchA jAgrata thayA vinA, kadI ja AtmA samyagdaSTi banI zakato nathI ane samyaktvaprApti thayA vinA game teTalI nivRtti karavA chatAM, svajana, dhana ane bhogano tyAga karavA chatAM, ane aneka prakAranAM du:khone veThavA chatAM paNa mukti maLI zakatI ja nathI. A vAta samajAvavA mATe zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjA daSTAMtapUrvaka samajAvatAM pharamAve che ke "kuNamANo'vi ya kiriyaM, paricayato'vi sUyaNadhaNabhoe / dito'vi duhassa uraM, na jiNai aMdho parANIyaM / / 1 / / " "jema aMdha AtmA, kriyA karavA chatAM paNa, vajana, dhana ane bhogono parityAga karavA chatAM paNa ane duHkhane hadaya ApavA chatAM paNa, eTale ke aneka prakAranAM duHkhane hRdayathI bhogavavA chatAM paNa, duzamananA sainyane jItI zakato nathI." Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 -- -- - Gi "kuNamANo'vi nivitti, paricayaMto'vi sayaNadhaNabhoe / dito'vi duhassa uraM, micchadiTThI na sijjhai / / 2 / / " tema mithyAdaSTi AtmA anya darzane kahelI nivRtti karavA chatAM paNa svajana, dhana ane bhogono parityAga karavA chatAM paNa ane "paMcAgnitapa' Adie karIne paNa duHkhane hRdaya ApavA chatAM paNa, eTale ke aneka prakAranAM duHkhone hRdayathI bhogavavA chatAM paNa te samyagdarzanathI rahita hoIne siddhipadane pAmato nathI." "tamhA kammANIyaM jeumaNo, daMsaNaMmi pyijjaa| dasaNavao hi saphalANi, huMti tavanANacaraNAI / / 3 / / " te kAraNathI "karmarUpa senAne jItavAnA manavALA AtmAe samyagdarzanamAM, eTale ke samyagdarzananI prApti mATe prayatna karavo joIe. kAraNa ke tapa, jJAna ane cAritra samyagdarzanane dharanAra AtmAnAM ja saphaLa thAya che." A uparathI sArAmAM sArI rIte samajI zakAze ke samyagdarzana, e eka ghaNI ja mahattvanI vastu che. ane ethI ja e samyagdarzana vinAnAM jJAna, tapa ane cAritra e vastutaH nakAmAM ja che : kAraNa ke samyagdarzana vinA sAcuM dhyeya samajAtuM nathI. kare badhuM paNa enuM dhyeya kayuM ? tattvArthanI zraddhA vagaranA AtmAnuM dhyeya kayuM ? e ja : mukti nahi paNa je che te ja. evA (paudgalika) dhyeyathI nivRtti game teTalI kare, svajana-dhana tathA bhogano tyAga paNa kare, takalIpho paNa veThe, paraMtu e badhuM ja samyagdarzanarUpa mULa vastunA abhAve kiMmata vinAnuM ja gaNAya. cothuM adhyayana "samyakatva eTalA ja mATe rAkhavAmAM AvyuM che ke jo dhyeya samajAya ane sthira thaI jAya, to maLelI vastu joIto lAbha kare. e vastu pamAya che to aneka rIte, aneka lAlasAthI vastu pamAya che, aneka nimittone aMgIkAra karI vastu pamAya che, paNa zrI jinezvaradeve kahela samyaktva na jace, tattvArthazraddhA na thAya, dhyeya na samajAya, AjJA-svarUpa ane hetu na pariName, to barAbara vastu AvatI nathI : kadI Ave to TakatI nathI ? kadI Take to e vastu AtmAne evA svarUpamAM mUke che ke lAbhane badale AtmAne hAni thAya. AthI ja jJAnIo kahe che ke "mithyAdRSTipaNuM e ja moTAmAM moTo durguNa che Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 675 - 10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA - 47- 147 ne samyagdaSTipaNuM e moTAmAM moTo sadgaNa che, jyAre mithyAdRSTi AtmA guNane paNa doSa tarIke dekhe che ane guNane ja doSa tarIke pariNAve che, tyAre samyagdaSTi AtmA doSane paNa potAnI guNamayatAnA baLe guNarUpe pariNAve che. jema ke koI tiraskAra kare to te tiraskArane tathA te tiraskAranA karanArane samyagdaSTi AtmA karmakSayamAM sahAyaka mAne che ane ema mAnIne karmakSaya sAdhe che, tyAre e ja sAdhanathI mithyASTi AtmA karmabaMdha vadhAre che, kAraNa ke beyanuM dhyeya, bhAvanA ane vicAro judA che. sArI-narasI vastunuM pariNAma AtmAnI pariNati upara che. zrI jinamUrtine joI AtmAnaMdIne AnaMda Ave, tyAre unmArgagAmI banelA AtmAne kleza thAya. tapazcaryA e AtmakalyANanuM sAdhana che ema jANI eka AtmAne tapa pratye sadbhAva thAya, tapa karavAnI bhAvanA thAya, tapa karanArane hAtha joDe, tyAre bIjo AtmA tapa karanAranI mazkarI kare : are, tapa karanAra upara trAsa vartAve : rakhe tapa vaLagI jAya nahi, te mATe Agho bhAge. vicAro ke cIja eka ja chatAM paNa Avo bheda kema? kahevuM ja paDaze ke e mithyAtvarUpI mahAdoSano ja pratApa ! so maNa dUdhanA kaDAyAmAM somalano eka ja kaNiyo paDe, to te poSaka dUdha paNa nAzaka ja thAya : tema guNa badhA ja hovA chatAM paNa temAM mithyAtvarUpa somalano kaNiyo paDyo ke e ja poSaka guNo nAzaka bane, mATe ja parama upakArI zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjIe pharamAvyuM ke game tevI nivRtti pALe, svajanAdino tyAga paNa kare ane aneka jAtanI takalIpho paNa veThe, te chatAM paNa eka samyakatva vinA mokSanI prApti na thAya. sabhAH atyAre dharmojana mATe mokSa to nathI ane svargagati ja che, to ajJAnathI mithyAtva poSe ane cAritra pALe to devaloka maLe tyAM sakhyatva Ave, pachI kAMI vAMdho che ? ahIM mithyAtva daDha kare, to tyAM samyaktva Ave kayAMthI ? mukti nathI maLavAnI, chatAM paNa icchAya to mukti ja. AgaLa samyapha thaze e bhAvanAthI je samyakatva pratye bedarakAra rahe ane mithyAtva seve, tene bhavAMtaramAM paNa tevI suMdara sAmagrI nathI maLatI : mATe uttama zAsana pAmelA AtmAoe ajJAna ane ajJAnIothI sAvadha rahIne mithyAtva na poSAI jAya enI kALajI khUba Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 67e ja rAkhavI joIe. kALajI rAkhavA chatAM paNa mithyAtva sevAI jAya, to to enI zuddhi paNa thAya ane bhavAMtare paNa samyakatvanI prApti sahelAIthI thAya, paNa kALajI ja na rAkhe to bhavAMtaramAM samyakatva prAptinI sAmagrI paNa sahelAIthI na maLe. ajJAnathI mithyAtva sevanAra dayAne ja pAtra che, paNa tiraskArane pAtra nathI e sAcuM : te chatAM paNa jo te AtmA samajAvanAra AtmAnI sAme bAtha bharavA jAya, samaje nahi ane jhaghaDA kare, to to te tiraskArane ja pAtra Thare che. eTale ke enI pachI to upekSA karavI paDe ane bIjA enAmAM na phasAya e pUratI ja cetavaNI ApIne alaga thaI javuM paDe. je koI kahe tene sAMbhaLe nahi, rItasara vAtacIta na kare, AgamanA arthanuM ciMtavana na kare ane kevaLa jhaghaDA ja kare, te dayAne pAtra nathI raheto. A zAsanamAM mArgAnusArI AtmA paNa te ja kahevAya che, ke je jyAMthI sAruM maLe tyAMthI le ane khoTAno tyAga kare. ajJAnatAthI kadAca khoTo mArga seve, paNa jyAre saguru dvArA khoTo jaNAya, ke tarata ja eno tyAga kare, e jevI tevI vAta nathI. zrI idrabhUtijIne mithyAtva hatuM : "pote ja sarvajJa' evuM abhimAna hatuM : paNa jyAre emaNe joyuM ke "sarvajJa to A zrI bhagavAna mahAvIra ja, tyAre tarata ja mAnyuM ke "mAruM abhimAna khoTuM che. ane ema mAnIne jhaTa zira jhukAvyuM to pAmyA : paNa je AtmA prabhunA kahelA mArgane chatI sAmagrIe sAMbhaLe ja nahi, tyAM to samyaktva che ja nahi paNa mithyAtva ja che. samyagdaSTi AtmA to mokSanI sAdhanAmAM udyamanI ja pradhAnatA mAnanAra hoya che. samajIe te ja ane teTaluM ja karIe, evuM samyagdaSTi AtmAne hoya, paNa te puNyAtmAne to divase divase adhika adhika samajavAnI ane adhika adhika uttama karaNI karavAnI ja bhAvanA hoya, ane to ja e AtmAnuM samyakatva nirmaLa thavA sAthe sthira thAya. bhUtakALanA ninavo ane AjanA kulAMgAro vacceno taphAvata : A zAsanamAM e samyakatva upara ja badho AdhAra che. enA abhAve game tevAnI paNa A zAsanamAM kiMmata nathI. nihnavone saMgha bahAra kema kADhayA ? mithyAtvanA udaye AgrahI banyA mATe ja ! samajAvavA chatAM paNa na mAnyuM te ja mATe ! saMgha bhego karI yuktithI ane AgamathI samajAvavA chatAM paNa mithyAtvaudaye haTha na mUkI, te mATe ja teone bahAra karavA paDyA ! je Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6m - 10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA - 47- 149 AtmAo mithyAtvane AdhIna thaI potAnI haTha na choDe ane unmArganI pravRtti vadhAryuM ja jAya, te AtmAo game tevA hoya to paNa teone saMgha bahAra karavAnI A zAsanamAM bhAremAM bhAre AjJA che. A rIte eka eka nihnavane zrI saMghathI bahAra karavAmAM Avela che. jamAli' jevAne sAkSAt bhagavAnanI hAjarImAM paNa saMgha bahAra karavAmAM Avela che. nidbhava banelA goSThAmAhIlane saMghe samajAvyo, ghaNuM kahyuM, goSThAmAhIla kahe ke "zrI sImaMdhara svAmI kahe to mAnuM zrI saMghe ema paNa karyuM, ArAdhanAthI zAsanadevIne bolAvI, zAsanadevI zrI sImaMdharasvAmIne pUchI AvI ane zrI sImaMdharasvAmIe paNa e ja kahyuM, tyAre goSThAmAhIla kahe che ke "devI gappAM mAre che. enAmAM zI tAkAta baLI che ke tyAM jAya ?" AthI ene bhayaMkara durAgrahI jANIne tarata ja saMghe saMgha bahAra mUkyo, e mUkyAnI vAta yAda che ne ? sabhAH goSThAmAholamAM prathama samyaktva kharuM? pUrve hatuM, paNa pachIthI gayuM ane ghora mithyAtva udayamAM AvyuM ane enA yoge durAgrahI banI, unmArga prakAzavA mAMDyo te mATe ja saMgha bahAra karavAmAM AvyA. A ja rIte dareka nihnavo prathama to samyagdaSTi kharA ja. pAchaLathI ja te bicArA mithyAtvanA udaye nidbhava banelA. nidbhava banyA paNa jeo sudharI gayA ane punaH samyakatva pAmI gayA, teo to pAchA zAsanamAM sthAna pAmI ja gayA : paNa jeo gADha mithyAtvanA udaye "mAruM te ja sAcuM - pachI bhale sAcuM hoya ke khoTuM hoya ! AvuM mAnatA thaI gayA teoe ja prabhuzAsanamAMthI potAnuM sthAna gumAvyuM ane te pachI teoe game tevo tyAga ane saMyama sevyo, chatAM tenI kiMmata aMkAI nahi : kAraNa ke samyakatva prati bedarakAra banavAthI koI paNa kriyA saphaLa thatI nathI, evI A zAsananI majabUta mAnyatA che ane che paNa temaja ! e ja mATe kahevuM paDe che ke karmazatru upara jaya meLavavAnI jenI icchA hoya, teNe samyakatva meLavavA prayatna karavo joIe ane te pachI temAM daDha thavuM joIe. AgamanA amuka vacanane utthApe te nihnava kahevAtA. paNa jeo Aje paNI vastune utthApe che, are eTaluM ja nahi paNa sIdhAnuM ja UMdhuM ja kare che, teone mATe zuM kahevuM, te mATe zabda ja nathI jaDato. nIca ane kulAMgAramAM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 678 jeTalo bheda, teTalo A bemAM bheda pADI zakAya ema lAge che. khare ja, Aje A zAsanamAM ghaNA ja kulAMgAro pAkyA che, ke jeonI dazA ja vilakSaNa che. jeone jainazAsananI jarUra hoya te sivAyanI koI paNa vastu ja mAnavI nathI ane e ja kAraNe teo taraphathI potAnA kalpita pakSanA samarthana khAtara vartamAnamAM vicaratA AcArya Adi munivarone khoTA kahevAmAM Ave che ane ethI paNa AgaLa vadhI pUrvAcAryone paNa svArthI ane prapaMcI kahevAmAM Ave che. te kulAMgAro to tyAM sudhI kahe che ke e badhA ahamidroe potAnA svArtha khAtara AgamamAM paNa goTALA karyA che ane e badhA prapaMcI ja hatA. A rIte AjanA kulAMgAro potAnA pApamArgane poSavA mATe prabhumArgane, prabhumArganA pracArakone ane prabhumArganA anuyAyIone yatheccha rIte bhAMDI rahyA che. AjathI varSo pUrve paNa eka paMDita nAmadhArI taraphathI kahevAyuM hatuM ke 'bhagavAna mahAvIra pachI baso varasa pachInA badhA AcAryo ajJAnanA sa2dA2, mUrkhA ane juThThA hatA.' Aje paNa e ja rIte veSadhArIo ke jeo zAsanamAM kulAMgAra tarIke kAma kare che, teonI ane temanA sAgarItonI preraNAthI evA AzayanuM kahevAmAM Ave che ke 'bhagavAna zrI jaMbUsvAmI pachInA, eTale ke bhagavAna zrI mahAvIradevathI cosaTha varSa pachInA badhA AcAryo svArthI ane prapaMcI thayA che tathA gItArtha eTalA badhA ja, svArthI ane ahamidro thayA che.' A badhAnuM kAraNa eka ja che ke Ama kahyA vinA potAthI prabhunA zAsanamAM koI paNa rIte jIvI zakAya tema nathI. vicAro ke AvA AtmAonI manodazA kevI ane keTalI bhayaMkara che ! teoe joyuM ke 'ApaNe dIkSAnI vaya vagerenI carcA to uThAvI paNa vAta vadhaze ane vivAda karavo paDe to prabhumArgamAM rata sAdhuo to prabhuAgamane lAvIne AgaLa mUkaze, mATe ApaNe to atyArathI ja bacAvanI bArI karI rAkhavI, kAraNa ke AgamathI to koI paNa rIte phavAya tema che ja nahi, AgamathI to hAra ja khAvI paDaze, mATe e mULane ja kApo, Agamane ja banAvaTI kaho ane Agamadharane svArthI, prapaMcI, daMbhI, abhimAnI kahI do eTale pIDA patI.' AvI dazAvALA AtmAo ane temanA sAthIo 'kulAMgAra' sivAya kaI upamAne yogya che ? AvI jAtanA kulAMgAroe mahAna kulAMgAronI preraNAthI amuka kAryavAhI ka2vA mATe eka zAstraviruddha niyamAvalI ghaDI. enI sAme avAja thayo ke 'dIkSAnI amuka vaya vagere vAto zAstrasiddha Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 679 10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA H - 47che mATe ayogya udhamAta choDI do.' AthI e kulAMgAroe joyuM ke 'A to mAra khAvAnI vAta thaI.' eTale samajI gayA ane zAstrane ja banAvaTI kahevAnI yojanA ghaDI kADhI. ane jeTalA zAstranA racanArA, eTalA badhAne khoTA kahevAno TharAva karyo. nahi to vicAra to karo ke prabhumArganA rakSaka sAdhuo upara kalaMka, dhAMdhala ane hallA vagere zA mATe ? eka ja kAraNa ke emanI vAstavika mahattA dharmI samAjamAM jAmI che. tene game te rIte toDavA mATe ane te tUTe to ja emane phAvaTa thAya. vyavahAramAM paNa koIne toDavo hoya to toDanAra ema ja kahe che ke 'ThIka have, enI badhI vAta jANuM chuM, enI peDhImAM to pola che.' AvI ja vAta calAve, kAraNa ke 'pAMcaso sAMbhaLanAramAMthI baso to mAne ne ! basa e cAlyuM. tevI ja rIte A lokAe vartamAna AcArya Adine khUba khUba bhAMDyA, temAM thAkacA eTale zAstranA racanA2ne ja khoTA jAhe2 ka2vAnuM AraMbhyuM ane kahevA mAMDyuM ke 'e gItArtho ahamidra hatA, svArthI hatA, emaNe potAnI moTAI jALavavA phatavA kADhyA, mATe A zAstro upara vajana na mukAya.' jyAre tA2ka zAstro u52 vajana na mukAya to vajana kyAM mukAya ? sabhA : vajana konA upara mukAya ? e kulAMgAronA kathana upara. e kaMgAlo ema ja samajI rahyA che ke mahApuruSonI niMdA karavAthI teo halakA paDaze ane pachI ApaNuM ja vajana vadhaze ne ! paNa e taddana kamanasIba kaMgAlone khabara nathI ke evA paramajJAnI ane paramatyAgI paramarSionI niMdAthI vajana vadhaze nahi. paNa haze tenoya nAza thaze ane parabhavamAM bhayaMkara dazA thaze e judI ! vadhumAM bodhI eTale ke dharmanI prApti paNa durlabha thaze ane anaMta kALa sudhI A bhayaMkara bhavAraNyamAM bhaTakavuM paDaze ane tema karatAM dama paNa nIkaLI jaze. zAsanarakSakonI javAbadArI : sabhA : zuM e loko evI jAtanA kamaakkala che ? emAM prazna ja zo ? jo e kamanasIbo evI jAtanA kamaakkala na hota, to prabhuzAsananI avicchinna zuddha paraMparA upara kApa mUkavAnI dhRSTatA sevata ? zAsanane ja uDAvavA jevI nAdAniyatane Acarata ? paNa nahi, e kamaakkala Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 AtmAoe bhayaMkara pApone AcaryAM, pachI joyuM ke have zAsananA rasika ane sAcA parAkramI AtmAo ApaNane vAstavika carcAnA medAnamAM ghasaDyA vinA nahi ja rahe : kAraNa ke game tevA kamaakkala coranA aMtaHkaraNamAM paNa je mAla potAnA kabajAmAM Avyo che, te mAlanA mAlikanI to pUrepUrI bhIti hoya ja che ane te sadAne mATe ja rahe che. evI ja bhItinA yoge teo gabharAyA ane vastunA vAstavika svarUpane prakaTa karanArAM zAstrothI teo ghaNA ja gabharAI gayA ne e ja kAraNe e pApAtmAoe zAstrane banAvaTI tathA zAstranA kahenArane khoTA,svArthI,prapaMcI ane abhimAnI vagere vagere tarIke oLakhAvavAnI bhayaMkara jAlimatA aMgikAra karI ane tema karavAmAM temaNe potAnA paralokanI bhItine paNa tajI dIdhI, e zuM teonI ochI kamaakkala che ? A jAtanI kamaakkala emane mubAraka rahe, ema kahIne ApaNAthI cUpa ke zAMta besI zakAya tema nathI : kAraNa ke e karapINa AtmAoe potAnI kamaakkalathI jema potAno 52bhava saLagAvI mUkayo che, tema anya bhadrika AtmAonA parabhavone saLagAvI mUkavA mATe bhayaMkara lAhya saLagAvI dIdhI che. A vakhate to e lAgelI lAhya upara baMbAo ekadama laI ja javA joIe ane lAhya upara pahoMcatAMnI sAthe ja paMpo dvArA bhayaMkara pANInA mArA zarU karI ja devA joIe. emAM eka leza paNa vilaMba karavo pAlave tema nathI, kAraNa ke badhuM ja saLagyA pachI baMbA kAma nahi Ape. baMbAvALA paNa evI jhaDape doDe ke na pUcho vAta. kAyado che ke enAthI akasmAta thAya ane koI marI jAya to paNa e gunegAra nahi. e to doDIne ekadama pahoMce ane paMpo dvArA Aga bujhAve. baMbAnA sattAdhArIo baMbA rAkhI ja mUke ane kAmamAM na le to e kevA kahevAya ? 152 Aje ghaNAne jhaghaDA-ragaDAno bhaya lAge che, paNa mAno ke satyanI rakSA karatAM mUrkhAoe mAnelo jhaghaDo ane ragaDo paNa thAya ane temAM thaI thaIne thAya paNa zuM ? bahu bahu to marI javAya ane ethI A nAzavaMta khokhuM jAya, kAraNa ke uzRMkhala banelo sAmo varga bahu udhamAtiyo hoya to mAre, evA mAre ke mArI ja nAkhe, paNa ethI AtmAnA je vAstavika guNo che te jAya ke rahe ? A vicAra khAsa karavA jevo che, paNa vicAra karyA vinA ja ayogya rIte maunanA upAsaka banavuM, e koI paNa rIte yogya nathI. vadhumAM Aje je A jAtanI viruddha pravRtti cAlI rahI che, te maryAdA 680 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 681 --10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA - 47 - 153 kema mUkatI jAya che, enA upara khAsa vicAra karavAnI jarUra che : kAraNa ke badhI ja vastunI hada hoya che, ane maryAdA hovI ja joIe. jo e na samajIe, to pariNAma ghaNuM ja kharAba Ave. amuka vAta sAMbhaLI, vAMcI ke jANI pachI eTale ja na aTako, TheTha tenA mULa hetu sudhI jAo, vicAro ke bALadIkSA mATe sAmo pakSa ATalI dhAMdhala macAve che, paNa bALadIkSAo thaI keTalI ? kahevuM ja paDaze ke ghaNI nahi, paNa mAtra nAmanI ja thaI che : te chatAM ATalI badhI dhamAla thAya tenuM kharuM kAraNa tapAsavuM joIe ane te tapAsatAM tarata mAlUma paDaze ke tenuM kAraNa virodhIono virodhI svabhAva ja che. vAta vAMcI ke sAMbhaLI paNa lakhanAra ke kahenAra koNa, ane teno hetu zo che, e satyanA arthIe khAsa vicAravuM ja joIe. A to Aje A vAMce to e paNa ThIka ane kAle bIjuM vAMce to e paNa ThIka, evuM thAya e kema ja cAle ? mArgamAM rahevA icchanAramAM to ghaNI ja vivekabharI vicArazIlatA joIze. AgamanI AjJAthI viruddha mArgamAM beThelA Aje Agama tathA Agamadharane phAve te rUpamAM cItarI zake che, moTAmAM moTA mANasane paNa e game tevA alaMkArothI navAjI zake che ane te paNa chAtI kADhIne, bajAra vacce "basa kahevAnA, kahevAnA ane kahevAnA : thAya te karI lo' - e rIte, chatAM AgamanA bhakto, "ApaNe zuM karIe, enuM e jANe ?" - ema kahIne besI rahe eno artha ja zo ? AtmakalyANanA arthIone bhaya paNa zo ane gabharAmaNa paNa zI ? sAmA pakSathI AgamanuM AvuM bhayaMkara apamAna thAya ane te thatuM vaMcAya ane saMbhaLAya, te chatAMya haze tyAre, haze tyAre ema thAya eno artha zo ? bIjuM na thAya paNa "tAre ne mAre saMbaMdha nahi' - eTaluM to thAya ja ne ? vyavahAra e evI cIja che ke enA yoge cAra AdamI kahe ke "have tAre ne mAre saMbaMdha nahi pAlave' - to vyavahAra khAtara paNa evAne sIdhA cAlavuM paDe, garaje paNa mAne, na mAne to manamAM phUTyA kare paNa ughADo to na ja paDe. sAmo pakSa potAnA samarthanamAM pUrvAcAryone svArthI kahevA jevI hada sudhI potAnA vIryano ane potAnI zaktino upayoga karI zake che, tenI sAme sAcA mArgane ame pAmyA chIe ema mAnanAra AtmAoe potAnI dharmabhAvanAne chAjatuM ane zaktinA pramANamAM kaMIka karavA yogya karavuM paDaze kharuM ke nahi ? jo na ja karIe to Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ApaNe gunegAra nathI ema ? kahevuM ja paDaze ke gunegAra chIe. chatI zaktie ka2vA jevuM na ja karavAmAM Ave to gunegAra jarUra ja gaNAIe, emAM prazna ja zo ? sabhA : e to sAdhunI pharaja che : e pha2ja ekalA sAdhuonI ja nathI, paNa sAdhunI tathA zrAvakanI ubhayanI che. beyanI zI zI pharaja che te samajo. sAdhu to tamane samajAve. tamArI pAse satya mUke. zuM zuM karavuM ghaTe te tamArI pharajo tamane batAve. upadezanI pharaja sAdhunI ane amalanI pharaja zrAvakonI ! sAdhuo potAnA adhikAra mujaba sevA bajAve ane zrAvako paNa potAnA adhikAra mujaba sevA bajAve ! zAsana upara AvatA AkramaNa samaye bemAMthI ekethI paNa mUMgA na ja rahI zakAya. eve samaye chatI zaktie mauna karavuM, e to irAdApUrvaka ekendriyapaNAne AmaMtraNa karavA jevuM che : mATe potAne zAsananA rakSaka gaNAvAno dAvo karanArA ane potAne zAsananA custa anuyAyI kahevarAvanArAo zAsana upara AvatA AkramaNa samaye koI paNa rIte mauna nathI ja rahI zakatA. eve samaye mauna rahevAnI bhAvanA Ave to kharI rIte te virAdhaka bhAva che. 682 sabhA : zrAvakomAM samajavAnI buddhi ja na hoya tyAM sudhI zuM thAya ? - A prazna khoTo che. koNa ema kahI zake ke zrAvakomAM dIvA jevI vAtone samajavAnI buddhi nathI ? zuM tame kaMI buddhimAna nathI ? cho ja : 'tame samajI nathI zakatA' - ema koI kahe te huM zI rIte mAnuM ? roja pUjA karanArA, varasothI upAzraye AvanArA, kAyama khAte sAdhuonA sahavAsI, ghaNI ghaNI dezanAonA sAMbhaLanArA tame, sAdhu ane zrAvakanA sAmAnya dharmane paNa na samajo e kema ja manAya ? ane je samajo cho te taddana ja pheraphAra dekhAya, te chatAM paNa tene mATe tamAro yogya prayatna na hoya to, te na ja nabhe. jhINI bAbato na jANo te bane, paNa dIvA jevI bAbato na samajI zako e kema ja bane ? vAru, huM tamane pUchuM chuM ke 'kevalI sivAya bIjA koI dharma kahevA mATe adhikArI nathI.' - evuM koI sAdhu kahI zake ? ane evI vAta koI kahe to te tamane kabUla che ? Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 883 --10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA : - 47-155 tathA jo kabUla hoya to bhagavAna zrI jaMbUsvAmIjI pachInA badhAya mahApuruSone tame virAdhaka mAnavA taiyAra cho ? jo nA, to to e pramANe kahenAra virAdhaka kharo ke nahi ? jo kharo ja, to enI pAsethI yogya javAba kema na mAgavo joIe ? vAru, bIjI vAta pUrvAcAryoe tamArI svataMtratA dAbI dIdhI che' - AvuM koI paNa susAdhuthI kahevAya ? icchA pramANe vartavuM te ja dharma' - AvuM paNa susAdhuthI kahevAya ? ane 'bAIo phaTANAM gAya che' - ene koI paNa susAdhuthI dharma kahevAya? temaja "tamArA roTalA upara ame jIvIe chIe' - evA AzayanuM susAdhuthI bolAya ? zuM A badhI dIvA jevI vAto tame nathI samajI zakatA ? zANAo ane DAhyAo jaIne paga pakaDI vinaMti to karo ke "A zuM karavA beThA cho ? zAsana upara bhayaMkara AkramaNa na karo. jagata icchA mujaba to vartI rahyuM che : have e svecchAcAritAmAM dharma batAvI jagatanI vadhAre pAyamAlI na karo. tame tattvanI jhINI vAtomAM na samajo e mAnyuM, paNa A dIvA jevI vAto to samajo chone ! samajo cho to kaho ke e mATe zuM karyuM ? zrAvaka tathA sAdhunA sAmAnya AcAra to jANone ? AvI vAto najara sAme dIvA jevI dekhAya chatAM prayatna na karAya, to zAsanano avihaDa raMga nathI ema kahevAya : pachI bhale tame ho ke huM houM! A hAlata cAlI rahI che, A kAryavAhI thaI rahI che te nathI jANyuM ? jainonA paisAthI sArA banelA pApAtmAe tyAM sudhI kahyuM che ke "bhagavAna tIrthakara tIrtha sthApI zake nahi, tIrtha hoya ja nahi, vItarAgane vaLI ToLuM zuM? saMgha sthApanAnI vAta ja khoTI che. badhA pUrvAcAryoe mAkhI para mAkhI karI che, e pUchaDuM mUkanArA nathI." - vagere ! jaina samAjanA AzrayathI bhaNelA kahevAtA vidvAna paMDite zrI jaina saMgha para AvI jAtanuM tilaka karyuM che. e karAvanAra, e kAryavAhInA prerako, te Aje samAjamAM AgevAnIbharyo bhAga laI rahyA che ane AvAnI pITha Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - thAbaDanArAo Aje pUjya thayA che, chatAM udAsIna rahevAya che enuM zuM kAraNa, e vicAro ! peDhInI kAryavAhI ke copaDA mATe elaphela bole ke ADo vartAva kare, to bApa dIkarAne paNa lAta mAre : kAraNa ke sonAnI charI paNa peTamAM na ja marAya. chellA dasakA-vIsakAmAM lakhavA-bolavAmAM kazI ja kamI nathI rahI. badhA jANe che ke lakhanAra-bolanAra chaDecoka lakhe che ane bole che. A badhuM sAdhu tamane kahe ane samajAve. bIjuM sAdhu zuM kare ? tamAre paNa tenI sAme yogya karavA mATe daMDAnuM kAma nathI, kAraNa ke e kAma to emane ja mubAraka raho. mane gALa de tenI kiMmata kazI ja nathI, kAraNa ke zAstra to sadA jIvatuM ja che. tame ke huM marI jaIe tethI zAsanane kazo ja vAMdho nathI AvavAno, mATe tamAre ke mAre zAsanasevA potAnA kalyANa mATe ja karavAnI che. Aje mane AvIne koI kahe ke "tame to pUjya, tamArA paganI raja mAthe caDAvuM, paNa pUrvAcAryo to bahu prapaMcI' - to eNe mane pUjya kahyo e kAraNe ene huM bahu sAro" ema kahuM e zuM vAjabI che ? uttaramAM kahevuM ja paDaze ke nahi ja : kAraNa ke jo huM ene sAro kahuM to mArA jevo nAlAyaka paNa koNa ? potAnI pUjA khAtara, pUrvapuruSonI niMdA karanArAne pAse besADavA ane e rIte emane Teko Apavo, enA jevI bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsana pratyenI bIjI nimakaharAmI kaI che ? mAruM apamAna kare tenI darakAra mane na hoya, paNa bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsananuM rakSaNa karanAra samartha pUrvadharo mATe elaphela bole ane chatI zaktie sthAna parathI huM boluM nahi, uddaghoSaNA na karuM, to huM paNa gunegAra, huM paNa pApAtmA ! pUrvAcAryone khoTA kahe, gItArthone svArthI kahe, tyAM kayo sAdhu evo hoya ke je potAnI chatI zaktie virodha jAhera na kare ? bhale duniyAne pAlave to e mAne, ane na pAlave to na mAne. pAghaDIvALAthI munipaNAnI zobhA ke mukti nathI ja, e zobhAmAM paDAya to ogho na sacavAya. jenA yoge A pAmyA, vidvAna thayA, bolatA thayA, jAgrata thayA, pUjya koTimAM mukAyA , padastha thayA, tene ja bhAMDavAmAM Ave ane e sAMbhaLI rahe Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 685 - - 10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA - 47- 157 to eno artha eka ja che ke evA sAdhune mAtra pUjA, khyAti ke roTalAnI darakAra che, paNa tAraka evA munipaNAnA cihnarUpa ghAnI darakAra nathI. have A saMyogomAM AgamanI ke AgamadharanI sevA kyAre thAya ? kahevuM ja paDaze ke hRdayamAM Agama ke Agamadharo vase to ja! paNa ATalA ATalA virodhathI hajI hRdayamAM du:kha paNa na thatuM hoya tyAM zuM thAya ? Aje to koI jo kaMI karavA jAya to mAthAM phUTe ane AropI banAya. mAre koI. mAra khAya koI. mAranAra phariyAdI ane mAra khAnAra AropI. kAraNa ke AjanA tophAnIonA tophAnanI to Dhaba ja koI judI che je mATe A sthitimAM sevA karanArA prabhuzAsananA sAcA premIo hoya to ja TakI zakAya tema che. bAkI AjanA tophAnIo to Agama, Agamadharo ane AkhA zAsananA virodhI banyA che. emanuM jo cAle to teo Agamo ane Agamadharono nAza karavAnI peravImAM che, paNa vAta e che ke e pApAtmAo phAvI zakatA nathI. pUrve jema mUrtinA virodhIothI mUrtione bhoMyarAmAM rAkhavI paDatI hatI, tema AjanA zAsanavirodhIothI Agamane paNa AghAM ja rAkhavA paDe tema che. jeo atyArathI ja Agamane banAvaTI tathA Agamadharone svArthI ane prapaMcI kahevA lAgyA che, teo samaya Avye bIjuM paNa zuM na kare ? jenA nAmathI AtmA pavitra thAya tene paNa svArthI kahenAra sAthe ApaNane kema ja meLa hoya ? AvI vAta bahAra Ave eTale padastha hoya te agara muni hoya teNe ekavAra to kahevuM ja joIe ke "tame khoTA cho." bAkI haze tyAre haze tyAre' ema ja kahenArA to nakhkhoda ja vALanArA che. bhalA, e to vicAro ke je Agamane banAvaTI kahe, Agamadharane svArthI kahe, te vartamAnanA sAdhu pAse Ave paNa zuM kAma? eka ja hetu ke enA nimitte zAsanane dhakko mAravA potAnI vAtamAM sAkSI purAvavA mATe ja teo AjanA munine pUje. jeo Aje virodhIonI, pUrvAcAryone niMdanArAonI pUjAthI lalacAyA che, teone eka divase jarUra e pApa DaMkhavAnuM che ane ethI duHkhI thavAnuM che. are, hajI to A zAsanamAM evA paNa kulAMgAro paDyA che, ke je zrI mahAvIradevane sarvajJa nathI mAnatA. mukhe bolatAM jarA acakAya che, paNa hRdayathI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 888 to nathI ja mAnatA. have vicAro ke jeo zrI mahAvIradevane na mAne, je tArakanA Agamane na mAne, te AjanA munine zuM kAma mAne ? kahevuM ja paDaze ke svArtha pUratA ja mAne che. je dI e muni paNa jarA enAthI judA thayA, ke enI mahattAnA bajAra vacce ja kAMkarA thavAnA che. AthI ja kahevuM paDaze ke prabhunA zAsanamAM rahevAnI bhAvanAvALAoe cetavAnI khAsa jarUra che. Agama ane Agamadhara pramANabhUta che, e to nirNaya che ne ? ene sAcavavAmAM prANa jAya to kayA prANa jAya ? dravyaprANa ja ne ? dravyaprANa jAya paNa bhAvaprANa to khIle ja ne ? to pachI harakata paNa zI ? prANa amuka samaya pachI javAnA hatA, te pahelAM gayA eTaluM ja ne? ane khoTA prANa jaI sAcA prANa khIle temAM vAMdho paNa zo ? zAsanasevA karatAM dravyaprANa jAya to paNa bhAvaprANa to khIlavAnA ja che. to pachI phIkara zI ? paNa A badhuM kyAre thAya ? A praznano eka ja uttara ane te e ja ke jo dharma pariName to badhuM ja thAya. badhAM apamAna sahAya, paNa zAsanano nAza to na ja sahAya kAraNa ke e sahIe to to virAdhaka ja banIe ! pUrvAcAryoe eka eka vacana viruddha bolanAra sAme mahinAo sudhI ragaDAjhaghaDA karyA che : lohI ne pANI eka karyA che. eno hetu eka ja ke duniyA unmArge na jAya. "amArI hayAtImAM prabhumArgane avaLo samajAvanAra rahe ane duniyA unmArge jAya e na ja bane' - AvuM ja e mAnatA. zAstra kahe che ke chatI zaktie zAsananI rakSA na kare to saMsAramAM rakhaDe, kAraNa ke te virAdhaka thAya che. tamArI gALo vahAlI lAge mATe bolIe chIe ema na mAnatA ! kahe che ke "mahArAja bahu bole che." teone huM kahuM chuM ke "zAsana sAme bolavAmAM tame kyAM kamI rAkhI che ? bhagavAna zrI jaMbusvAmIjIthI laIne badhA pUrvAcAryone niMdI cUkayA, pachI bAkI zI rAkhI che ? Ave samaye amArAthI bolyA vagara kema rahevAya ? jene sAMbhaLavuM hoya tene saMbhaLAvuM chuM : na sAMbhaLavuM hoya tene huM kyAM kahuM chuM ? vyAkhyAna jene game tene mATe ja che ane A vacano ke jene 'ToNA" keTalAka kahe che. te ToNA paNa ruce tene mATe che : paNa na rUce tene mATe nathI ja. sAMbhaLavA icchIne sAMbhaLavA Ave ene huM kema na saMbhaLAvuM ? bhUla, doSa jANavAnI icchAvALAne te bhUla ane doSa kema na batAvuM? kAraNa ke vyAkhyAna e kevaLa sAruM lagADavA mATe che ja nahi. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 687 - 10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA - 47- 159 sabhA : sAheba ! sAruM lAge tevuM nahi, paNa sAruM thAya tevuM ja kaho. emAM ja ame rAjI chIe. have tame sAMbhaLo ane huM kahuM temAM trIjAne lAhya kema lAge ? doSathI bacavA icchanAra doSa sAMbhaLavA Ave ane huM hoya te doSone saMbhaLAvuM temAM trIjAne zuM? be ADatiyA gharamAM besI copaDA pherave, hisAba samaje, paraspara ApavA levAno nirNaya kare, le ane de, temAM pADozInA peTamAM kema duHkhe ? irSALu pADozIne ema thAya che ke jo A bene meLa khAya, to e enI AbarU vadhe ane amArI kiMmata UDI jAya, enA jevI A moMkANa che. nahi to huM ApuM ane tame lo temAM trIjAne zuM? ApaNA be vacce copaDA te Agama ! enA AdhAre paraspara Apa-le karIe, tamane ApavA joguM huM ApuM, mane ApavA joguM tame Apo, emAM trIjAne vAMdho zo ? bAkI dayALu ja hoya to dayAnAM sthAna eTalAM batAvuM ke teo karatAMye thAke, paNa A copaDAnI sAme AMkho lAla karavI ane ene AghAM mUkavAnuM kahevuM, tyAM zuM dayA che ? nahi ja, mATe teone kaho ke jeo copaDAne na mAnanArAo hovAthI zAsananA coTTA banyA che, teonI para dayA khAo ane kharI rIte dayA khAvA lAyaka paNa tevAo ja che. tyAre Aja to vicitra dayAno jharo kaMI UMdho ja vahe che. kaheva ja paDaze ke AjanA gAMDAo taraphathI to dayAnA nAme ghelachA prasarAvAya che sabhA : sAmAvALAo kahe che ke sAMbhaLanAra kevA che? temane kahejo ke tamArA jevAthI sArA che ane samajanArA che tathA DAhya che temaja vadhumAM lAkhkhono vahIvaTa karanArA paNa che." ane ethI AgaLa vadhavuM paDe to ema paNa kahejo ke tamArA jevA kaMkane jivADanArA e A sAMbhaLanAra che." tame cokkasa mAno ke tamAruM tathA amAruM baLa jo eka thaI jAya to emanuM baLa tUTe, e gabharAmaNanI ja A badhI dhamAla che. vAtavAtamAM kahevAmAM e Ave che ke "sAdhu mUMgA rahe to sAruM paNa e kahenArAone pUcho ke enuM kaMI kAraNa?vaLI saMsAramAM sevA ane viSayakaSAyane AdhIna evAo jo bolyA vinA na rahe, to saMsArathI vegaLA rahelA sAdhuo zA mATe lokone viSayakaSAyathI bacAvavA sAru na bole? coTTAo galI kUcImAM, Aghe Aghe khUNe pesI bole, kocavAnAM kAma kare ane rona mAranArI polIsa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - :: cUpa rahe e kema bane ? pelAo kocIne taiyAra kare ke rona mAranAra polIsa jAgajonI bUma mAre ane pelA bhAgAbhAga kare. UMghaNazI zeThiyAne A rona mAranAranI bUma na game ne phariyAda kare to kaMI cAle ? nahi ja, kAraNa ke bUma mAravA mATe to sarakAre rAkhela che. AvI jAtanI phariyAda karavA paNa sattA pAse gayA hatA, paNa tyAMye lAta paDI. jainazAsananuM sAdhupaNuM ja evuM che ke tyAM koI paNa satyAsatyano viveka karI zake evI athavA sAmAnya rIte mANasAIno dharma samajatI sattAno virodha ja na hoya, kAraNa ke hiMsAnI, corInI, jUThanI, jugAranI, vyabhicAranI nA kahenAro jaina sAdhu : eno tyAgI ane enA tyAgano upadezaka jaina sAdhu tyAM rAjano virodha kema ja hoya ? "nAthapanA zAMtirmavatu, pauramukyA zAMtirpavatuM" -vagere vagere jAtanA bhAvapUrNa udgAro kADhanArA sAdhu koIne paNa kema ja bUrA lAge ? mAtra coTTAone ja bUrA lAge, kAraNa ke teo ghara koce ke pelA jAgajo' kahe, eTale badhI ja mahenata dhULadhANI ane rakhA pANI thaI jAya che. sAdhu eTale zrI mahAvIranA zAsanamAM rona mAranArA. AvA upakArIo sAme sattA AgaLa paNa na cAlyuM eTale kAma badhuM ahIM AvyuM. ahIM vaLI sahIonAM nAmaThAma mAgyAM eTale javAba Apyo ke "ame navarA nathI' kAraNa ke pola nIkaLe ne ? sahIo konI ? Ave nahi, jAya nahi evA keMkanI mAgatAgIne bhegI karelI! phariyAdI AvA, eTale ke dIvAla ja polI mATe tarata bhUko thAya tevI. AthI ja kahuM chuM ke badhI satya paristhiti samajo, gabharAo mA, hallAthI mUMjhAo mA, hallo to Ave. zAhukArane tyAM coddAo Ave. bhikhArIne tyAM koNa jAya? mAtra pahero pakko rAkho. eTalAthI ja bhAgyahInone bhAgI javuM paDaze. mATe bilakula bhaya na dharo. kSatriya kevA ? gunegAra prati paNa dayALu, paNa duzmanane pITha na dekhADe tevA, pRthvIrAje zAhabuddInane sAta sAta vAra pakaDyo. paNa "tArI gau" kahyuM ke choDI dIdho : te chatAM paNa pAchI pITha ja batAvI. e pAmarone tame jo "Avo" eTaluM ja kaho, to to e gabharAya tema che, kAraNa ke evA to e parAkramI che ! tamane bhaya che ethI emane bhaya vadhAre che, kAraNa ke e to zarIranA pUjArI ja che, eTale tarata ja bhAgAbhAga kare, paNa pahelethI tame ja khoTA bhayathI bhAgo tyAM zuM thAya ? Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 zAsana upara kaTokaTIno samaya che. Ave samaye chatI zaktie pharaja na bajAve te mithyAddaSTipaNuM pAmI jAya ema zAstra kahe che. ane vAta paNa kharI che ke mAlikanI Apatti samaye ane tAraka sAme AkramaNanA samaye kema ja zAMta rahevAya ? nAva kANI thAya to besanAra kema karIne tare ? nAvamAM besanAre prANanA bhoge paNa nAvane kANI na thavA devI joIe. ApaNo e ja muddo che ke mithyAddaSTi game teTalI nivRtti kare, svajanAdino tyAga kare ane aneka prakAranI takalIpho veThe, paNa enI mukti e bAhya dharmAcaraNathI na ja thAya. 689 10 : susAdhunI siMhanAdasamI zuddha prarUpaNA : - 47 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : darzananA udyotathI jJAnano udyota : H * mithyAdaSTi zAthI siddhipada na pAme ? 7 darzanoghota vinA jJAnoghota saMbhave ja nahi ! jevo karmano rasa tevo vipAka : sakAma nirjarA ne akAma nirjarAno bheda : samyagdarzana jIvatuMjAgatuM hoya to ja jJAna sAruM ane saphaLa : viSaya : 'samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga: sUtrano paramArtha samyaktva vinAnA arthAt darzana vinAnA jJAna ane cAritrAdika e vastutaH nakAmAM ja che ema pUrvapravacanamAM samajAvyA bAda e ja vAtane A pravacanamAM aneka dAkhalAo ane dalIla sAthe puSTa karavAmAM AvI che. emAM prasaMgavaza dharmakriyAnuM vAstavika phaLa e mokSa ja che, svargAdika to enuM AnuSaMgika phaLa che, mukti mATe ja dharma karAya, e mATe dharma karanArane bhoga sAmethI AvI maLe, uttama maLe ane mUMjhave nahi evA maLe vagere bAbato temaja anya anya irAde dharmakriyA karanArane je maLe te kevI rIte mUMjhave ane mAre e badhI vAto kahyA bAda jJAnadarzana ane cAritramAM paNa mahattA to kharI rIte darzananI ja che e muddo khUba ja vigatathI chaNyo che. prasaMgopAta zreNika mahArAjA ane zAlibhadrano prasaMga laI darzanInI manodazAno suMdara citAra dorI Apyo che. 48 suvAkayAmRta tapathI karma tape enI hA, jJAnathI AtmA vivekI, virAgI ne nirviSayI bane enI paNa hA, ane cAritranuM paripAlana muktidAtA thAya eya maMjUra, paraMtu e samyagdarzana vinAnuM hoya to nakAmuM ! 0 cIja majAnI hovA chatAM paNa pariNAmano AdhAra lenAranI bhAvanA u52 che. 7 kriyAonA puNyapratApe svargAdi maLe, paNa svargAdi phaLa e vastutaH phaLa ja nathI. 7 mAgIne meLavelA bhoga to potAne naSTa kare. darzanane AdhuM mUkIe to e vinAnuM jJAna e jJAnarUpa nathI. je hita tathA ahita batAvI, ahitathI bacAve tathA hitamArge laI jAya te samyagnAna. tyAgIo je zarIrane muktinuM sAdhana banAve, te ja za2I2ne rAgIo narakanuM sAdhana banAve. 7 jeo pote mAtra svayameva vAMcI laIne manaphAvatI kalpanAo karavA maMDI paDe che, temane e vastu UMdherUpe pariName che ane pariNAme je zAstra anaMtAone tAryA, tAre che ane tA2ze, te ja zAstra tevA ajJAna AtmAone emanA ajJAnanA yoge bhavabhramaNanuM kAraNa banI jAya che. jema jJAna vadhe tema tame zrI jinezvaradevonAM vacano para prIti vadhe. e zAna banAvaTI che, nAzaka che, hAnikara che, ke je jJAnavRddhinA pariNAme darzana DhIluM paDe. darzana cetavyA kare. jhaTa virati tarapha moM vALe. sAmA para jJAnInI asara cAre thAya ? zubha pravRtti janme to. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11: darzananA udhotathI jJAnano udhotaH mithyAdaSTi zAthI siddhi pada na pAme? niryuktikAra maharSi zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjA pharamAvI gayA ke jyAM sudhI mithyAtvano parityAga na thAya, tyAM sudhI AtmA game tevI nivRtti kare, svajana, parivAra tathA dhana vagereno tyAga paNa kare ane aneka prakAranI takalIpho paNa veThe, to paNa tene siddhipadanI prApti thAya nahi. eTalA ja mATe karmarUpI senAne jItavAnI bhAvanAvALA AtmAe samyagdarzana pAmavAnI pravRtti karavI joIe. samyagdarzana Ave tyAre ja tapa, jJAna tathA cAritrya te rUpe saphaLa thAya che. samyagadarzana vinA e ja tapa, jJAna ane cAritra niSphaLa prAyaH thAya che, eTale ke enAthI je mukti maLavI joIe te mukti to maLatI nathI ja. zastraparijJA'mAM kahelA jIva tathA ajIvanA svarUpane jANyA bAda, samyaka prakAre ahiMsaka banavA taiyAra thanAra AtmAe viSaya-kaSAya upara vijaya meLavavo joIe, te mATe bIjuM adhyayana lokavijaya' kahyuM. e loka para vijaya meLavavA mATe vacce AvI paDatA anukULa ane pratikULa upasargamAM AtmAe barAbara sthira rahevuM joIe. evA upasarganA samayamAM sthiratA rahe kyAre ? tyAre ja rahe ke jyAre samyaktva hoya. A ja kAraNe trIjuM adhyayana "zItoSNIya' kahyA bAda cothuM adhyayana "samyaktva' kahyuM. zrI jinezvaradevanA vacana pratye pUrI zraddhA te samyaktva. e samyakatva vinA upasargonA prasaMge dharmamAM TakavuM e saheluM nathI ane e ja kAraNe zrutakevalI bhagavAne kahyuM ke game tevI nivRtti kare, svajana-dhanAdino tyAga paNa kare ane aneka prakAranI takalIpho veThe, to paNa mithyASTi AtmAne siddhipadanI prApti thatI ja nathI. mithyAtvanA yoge e nivRtti, e tyAga ane e takalIpha, e badhuM ja nakAmuM nIvaDe che : joIe che te phaLa ApI zakatuM nathI. kalyANakAMkSI AtmAne prabhunI AjJAmAM daDhatA pUrI hovI ja joIe ane te hoya to ja badhI uttama kriyAo paNa saMpUrNataH saphaLa thAya, nahi to nahi ja. tapathI karma tape enI hA, jJAnathI AtmA vivekI, virAgI ne nirviSayI bane enI paNa hA, Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 992 ane cAritranuM paripAlana muktidAtA thAya eya maMjUra, paraMtu e samyagdarzana vinAnuM hoya to nakAmuM : kAraNa ke hetu to saphaLa thAya nahi ! e uttama sAmagrIone paNa saphaLa karanAra to eka samyakatva ja ne ? zrI gaNadhara mahArAjAoe e mATe to e ja bhAvanA yojI ke tameva saruM ni:saMOM gaM nihiM paDAM . 'te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM ke je zrI jinezvaradeve kahyuM." A duniyAmAM tyAga be rIte thAya che. eka rIte jema AtmAnA udaya mATe tyAga thAya che , tema bIjI rIte mAnapAna, khyAti, pUjAnI lAlasA, ane paulika sukhanA phaLanI lAlasAe paNa tyAga thAya che. abhavI AtmA zrI tIrthaMkaradevanuM samavasaraNa jue, e Rddhi ne samRddhi jue, saMkhyAbaMdha idro tathA devatAothI thatuM mAna-sanmAna ane pUjA-prabhAvanA vagere jue, e uparathI ene paNa ema thAya ke A badhuM saMyamathI maLe, ane eTalA mATe abhavI AtmA paNa saMyama le. cIja majAnI hovA chatAM paNa pariNAmano AdhAra lenAranI bhAvanA upara che. sAcuM ane zaMkA vinAnuM te zrI jinezvare kahyuM - A mAnyatA sarvakALa mATe sarakhI che. e jo daDha thAya to tapa, jJAna, cAritra, nivRttirUpa tyAga, ane uThAvavAmAM AvatI takalIpho e badhuM ja phaLe. samyakta vagara e badhuM nakAmuM. e kriyAonA puNyapratApe svargAdi maLe, paNa svargAdiphaLa e vastutaH phaLa ja nathI. samyagdaSTi AnA phaLa tarIke e phaLane to na ja icche. ene to mithyAdRSTi icche. have ApaNe je na icchIe e maLe emAM AnaMda zo? tapathI - amuka dharmakriyAthI devaloka maLe, rAjaRddhi maLe, sukhasAhyabI maLe, paNa mahApuruSonI dRSTimAM e phaLa nathI, e sukha paNa nathI, eTaluM ja nahi paNa pariNAme du:kha che : mATe ja jJAnIe e vastunI kiMmata na gaNI ane emAM mUMjhAvAnI nA kahI. ema kahyuM ke dharmanA yoge, paripUrNa dharma na thAya tyAM sudhI, mukti na maLe tyAM sudhI, pudgalanI uttama uttama sAmagrI badhI maLe, paNa jo enI icchA kare to te pAparUpa thAya. maLe bhale, paNa jo icchA vagara maLe to te pAparUpa na thAya, kAraNa ke e ene ghasaDe nahi. bhautika sukhanI icchA vagara dharma sevanAra puNyazALIne bhogo maLe, e puNyavAna kadAca eno bhoga paNa bane, paNa bhogo ene anusare : e bhogo ene potAno na banAve. choDavA mAMDe tyAre bhoga ADA na Ave. A kone mATe ? muktinI bhAvanAthI dharma karanArane dharmanA prabhAve svayameva bhoga AvI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : darzananA udyotathI jJAnano udyota : - 48 195 maLe tene ! muktinI bhAvanA bhUlI jo mAgI le, to to bhoga enuM gaLuM ja pakaDe. mAgIne meLavelA bhoga to potAne naSTa kare. ene phaLa mAnavuM nakAmuM che. vastutaH e phaLa nathI. 693 'zrI jinezvaradeve kahyuM te sAcuM ane zaMkA vinAnuM' A mAnyatA dRDha thAya, to game tevA upasargamAM calAyamAna thavAya nahi. ane to ja 'lokavijaya' karI 'zastraparijJA'mAM kahelI ahiMsAnuM pAlana yathAsthita karI zakAya. samyaktva thayuM eTale samyaktva pUrvenuM ajJAna te paNa jJAnarUpa thaI jAya. viziSTa jJAna bAkI rahe, ethI ene viziSTa jJAnI na kahevAya, tema ajJAnI paNa na kahevAya, kAraNa ke tenuM ajJAna mAtra jJAna thaI gayuM. darzanane AchuM mUkIe to e vinAnuM jJAna e jJAnarUpa nathI. darzana kaho ke prabhunA vacanamAM zraddhA kaho e eka ja che. zraddhA eTale zrI jinezvaradeve pha2mAvela tattvo upara AtmAnI ruci. ane te rucine AvaranAra karma khase tyAre ja darzana thAya. darzana pUrvenuM je jJAna te samyajJAna nahi paNa ene sAmAnya rIte sArI vicArazakti kahI zakAya ane darzananI puSTinuM jJAna te to darzana thayA pachInuM jJAna. iMdrabhUtimAM kaI jAtanI vidvattAnI kamI hatI ? eTalI badhI sAmagrI hatI ke teo potAne 'sarvajJa' manAvI zakatA hatA. chatAM mithyAtvanA yoge e ja jJAne paramaprabhunI sAme thavAnI buddhi sujhADIne ? ane jyAM mithyAtvane vamI samyaktvane pAmyA ke tarata ja pUrvenuM jJAna je ajJAnarUpe hatuM, te jJAnarUpe pariNamI gayuM. AthI khAsa vicAravuM joIe ke samyajJAnano artha zo ? kakko ane ekaDo to badhA eka ja bhaNe che ne ? ekanuM bhaNatara ajJAna ane ekanuM bhaNatara jJAna enuM kAraNa ? samyagdarzana vinA sAco viveka nathI, mATe je hita tathA ahita batAvI, ahitathI bacAve tathA hitamArge laI jAya te samyajJAna. Aja to jema jema bhaNe, jema jema keLavaNI pAme, tema tema moTe bhAge AraMbhasamAraMbha vadhe che tathA mAnapAnanI lAlasA ane raMgarAga vadhe che. zAstra kahe che ke e ajJAna ! kAraNa ke samyajJAna to jema jema vadhatuM jAya, tema tema te AtmA to AraMbhasamAraMbha tathA pApathI vadhu ne vadhu kaMpe. bAkI ghaDAne ghaDo tathA duniyAne duniyA to samyagdaSTi ne mithyAdraSTi beya kahe. kakko to beyano sarakho, paNa bheda bhAvanAmAM ! sAdhu, zrAvaka tathA mithyAdaSTi - traNe A AMkhoe jue, paNa jovAmAM lAkha gADAMno phera ! traNe juduM juduM jue. cakSu eka ja jAtanuM, jovAnI cIja paNa eka ja, paraMtu traNenI bhAvanA ane ethI utpanna thatA vicAro Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 -- - --- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 694 judA ! traNe jue juduM ! traNe phaLa juduM juduM kADhane ? suMdara strInuM zaba kUtarAnI dRSTie paDe to khAvAnA kAmamAM le, kAmInI dRSTie paDe to na karavAnA vicAro kare - "jIvatI hoya to' - ema karIne potAnI bhAvanA pramANe vicAre, mithyAdRSTinI dRSTie paDe to e kahe ke "bicArIe zuM bhogavyuM ?' zrAvakanI dRSTie paDe to e ciMtave ke "Ama jo marI gayA to rahI jaIzuM, mATe dharma ArAdhavAmAM udyamazIla thavuM ane sAdhunI dRSTie paDe to e vicAre ke "asAra zarIramAMthI sAdhavA yogya dharma che. bAkI enA rUpa-raMga ne badhuM ja vinazvara che : chatAM ajJAna AtmAo emAM mUMjhAI potAnA hAthe ja potAnuM akalyANa kare che.' cIja eka ja che, paNa bhAvanA badhAnI judI che. chatAM suzrAvaka ane susAdhu benI bhAvanAno meLa khAya, bAkInAnuM to juduM ja ! koI pUche ke AMkhomAM zo phera ? AMkhamAM phera nathI paNa bhAvanAmAM phera che. kharekhara, samyagdarzanathI jiMdagImAM palaTo thAya che. jJAna to pahelAM paNa hatuM. "kane kAno kA' to AvaDato hato, paNa eno upayoga e samyagdaSTi mAphaka karI zakato nahoto. zarIra mumukSu munine sAdhaka ane saMsArI gRhasthane karma baMdhAvanAra ! muni e ja zarIrathI AtmakalyANa sAdhe, jyAre viSayAdhIna AtmAo e ja zarIrathI karma bAMdhe ! tyAgIo je zarIrane muktinuM sAdhana banAve, te ja zarIrane rAgIo narakanuM sAdhana banAve ! zarIra to te ja, paNa mAlikI judA judA AtmAnI che, eTale kAryavAhImAM pharaka che. eka zarIrane mokSArAdhanAnA sAdhanarUpa mAnI sAdhyamAM vidana na Ave te pUratuM sAcave che ane upayogamAM le che, jyAre bIjo zarIranI sukhAkArImAM paDI jaIne tenI jALavaNImAM mokSadAyaka anuSThAnono paNa tyAga karatAM acakAto nathI ? eTalA ja mATe mithyASTine nivRtti sAdhavA chatAM, tyAga ArAdhavA chatAM, ane anekAneka takalIpho uThAvavA chatAM paNa e kriyAonA sammadhyeyanA abhAve muktipadanI prApti thatI nathI. vastune tenA yathAsthita vastusvarUpe na mAnavuM te mithyAtva. AthI ja samyakatva pUrvenuM jJAna te jJAna kahevAtuM hoya to kahevAya bhale, paNa samyakatva pAmyA pachInA jJAnanI apekSAe to ene ajJAna tarIke ja varNavyuM che. darzano dhota vinA jJAnodyota saMbhave ja nahi! sabhA : jJAnodyotanA jamAnAmAM darzana na paNa hoya, e bane ke nahi ? je kALe samyagdarzana na hoya te kALe samyajJAnano udyota hoya ja nahi. samyagdarzana vinA samyagu jJAnodyotano jamAno hoya ja nahi, samyagdarzana Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 895 - 11 : darzananA udhotathI jJAnano udhota: - 48 - 107 vinA jaina zAstra samyajJAna mAnyuM ja nathI, to ekalA darzanavihIna jJAnodyotano jamAno Ave ja kyAMthI ? anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cokaDI tathA samyaktva mohanIya, mizra mohanIya, ane mithyAtva mohanIya, e sAta prakRtinA kSayathI, upazamathI ke kSayopazamathI je pariNAma thAya te samyagdarzana ! bhagavAna zrI umAsvAti vAcakavare paNa "tattvArthAdhigama'nuM paheluM sUtra e ja mUkyuM che ke " sa na-jJAna-ratrALa mokSamALa." samyagdarzana, samyajJAna ane samyapha cAritra, - e tripuTI mokSamArga che. emAMthI ekanA paNa abhAve mokSa maLe nahi. e traNamAMthI ekano paNa abhAva hoya tyAM sudhI muktimArganI saMpUrNa ArAdhanA thaI zake ja nahi. jo ke "jJAnakriyAkhyAM mokSa:" eTale ke jJAna ane cAritrathI mukti maLe che, ema A ja zAstrakAra maharSidevo pharamAve che, paraMtu e sahetuka che eTaluM ja nahi paNa e baMne kathana vacce leza paNa virodha AvI zakato ja nathI bhagavAna zrI umAsvAti vAcakavare paNa tattvArthAdhigamanI svopanna TIkAmAM e ja khulAso karelo che. paraMtu jeo pote mAtra svayameva vAMcI laIne manaphAvatI kalpanAo karavA maMDI paDe che, temane e vastu UMdhe rUpe pariName che ane pariNAme je zAstra anaMtAone tAryA, tAre che ane tAraze, te ja zAstra tevA ajJAna AtmAone emanA ajJAnanA yoge bhavabhramaNanuM kAraNa banI jAya che. eka ja sthaLethI eka vastu pakaDI laIne mAtra zabdagAhI banI javAmAM Ave to e vastu unmArge ghasaDI jAya che ane adhapAtanuM kAraNa bane che. eka kahe che ke "samyagdarzana, samyajJAna ane samyakSyAritra muktino mArga che.' - jyAre bIjA pharamAve che ke "samyajJAna ane samyakriyA eTale cAritrathI mukta che." Ama chatAM baMne vAkyo aNIzuddha satya che. kAraNa ke samyagdarzana vinA samyajJAna saMbhavI zakatuM nathI. samyagdarzana ane samyajJAnanI utpatti samakAle thAya che ane pachI emAM vizuddhi AvatI jAya che. sAthiyA vageremAM jJAna, darzana ane cAritra che, ethI ema nathI samajavAnuM ke prathama jJAna, pachInuM vizuddha darzana ane e be pachI ja cAritra ! tyAM prathama darzanapUrvakanuM jJAna, bAda jJAna pachInuM vizuddha darzana ane e be pachI ja cAritra ! ahIM eka samajavA jevI vastu che. samyajJAna eTale mahAna zrutajJAna ja ema nahi ! jo e artha karIe to to koI zrutajJAnI thayA vinA dIkSA ja na laI zake. samyajJAna eTale zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharmanuM amuka ja svarUpa hoI zake ane e tattvatrayIthI ja AtmA paramAtmA banI zake, vagere samyaku jJAna e samyajJAna Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno che pachI e jJAnane zrutajJAna to vadhAre sphuTa svarUpe batAve che. eTale samyagdarzana ane samyajJAnano saMbaMdha ekameka sAthe eka svarUpa sarakho saMkaLAyelo hovAthI ja arthAt samyagadarzana vinA samyajJAnanI saMbhAvanA nahi hovAthI ja, bIje sthaLe 'jJAna ane cAritrathI mukti che' - ema pharamAvyuM che. AthI spaSTapaNe samajAze ke jenazAsanano pAyo ja samyagdarzana che. samyagdarzana pAmyAthI dRSTi zuddha bane to ja guNa guNarUpe thAya, darzana hoya tyAM jJAna ane cAritra hoya paNa ane na paNa hoya : darzana samakAlIna jJAna to hoya ja paNa te sivAyanuM jJAna ne cAritra na paNa hoya ! samyajJAna hoya kAM samyagdarzana niyamA hoya ja, paNa cAritra hoya paNa ane na paNa hoya, paraMtu samyakcAritra hoya tyAM to samyagdarzana ane samyajJAna niyamA hoya ja. jJAnamAM darzana AvI jAya darzana vinA jJAna jJAnanI koTimAM AvatuM nathI. have vicAro ke darzananA abhAve jJAnano udyota hoya ja zAno ? 3 696 zrI tIrthaMka2devanuM zAsana kramasara cAlyuM, paNa jema jema samaya jAya tema tema jJAna ghaTavAnuM ke vadhavAnuM ? zrI jaMbUsvAmI pachI jJAna ghaTatuM ja gayuM. bhagavAnanA nirvANa pachI eka hajAra varSa bAda pUrva gayA. jJAnanA udyotano kALa to gayo ane ajJAnanA udyotano kALa Avato gayo che, paraMtu UMdhAM cazmAM caDAvIne ja jonArane ajJAna paNa jJAnarUpa bhAse ane enA yoge ene A jJAnoghotano kALa lAge, to temAM navAI pAmavA jevuM paNa zuM che ? jJAnoghotanA samayamAM to darzananI tema cAritranI paNa tIvratA hoya ane tema tema jJAna paNa vikAsa pAmatuM hoya. atyAre to darzanamAM DhIlAza ane cAritryamAM zaithilya, tyAM jJAnano udyota hoya ja kyAMthI ? pUrvanA mahApuruSonA jevuM cAritrya Aje che kAM ? e zraddhA Aje keTalA pramANamAM che ? mATe evA mUrkha pralApo karatI vakhate jarA haiye hAtha daIne eTaluM to vicAro ke jema jema jJAna vadhe, tema tema zrI jinezvaradevanAM vacano pratye prIti vadhe ke ghaTe ? jene jJAna pariName tene zrI jinezvaradeva jevuM bIjuM upakArI lAge koNa ? nAnAmAM nAnI vastunuM jhINavaTathI koIe paNa svarUpa kahyuM hoya to te zrI jinezvaradeve ! abhakSyanA bhakSaNamAMthI ugArI laI, abhakSyanuM svarUpa samajAvavA na dekhAya tevA jIvo paNa emaNe kahyA ! itaradarzanomAM je jIvonuM svarUpa Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : darzananA udyotathI jJAnano udyota : - 48 179 sAMbhaLavAno paNa samaya nathI maLato te jANavAnuM jaina kuLamAM janmelAne saheje AcArathI maLe che. ahIM to AcAra ja judo ! zrAvaka nIcuM joIne cAle : zrAvaka ghAsa para paga na mUke : anAja para paga na mUke. A badhuM samajAvanAra zrI jinezvaradeva jevA upakArI koNa ? koI kahe ke na samajAvyuM hota to emanuM zuM jAta ? paga mUkavAthI anyano AtmA haNAya ane ethI tamAro AtmA haNAya : e beya na haNAya mATe to A dayALuoe ATale sudhI kahyuM. AthI spaSTa che ke jema jJAna vadhe tema to zrI jinezvaradevonAM vacano para prIti vadhe. zrI jinezvaradevoe viSaya tathA kaSAyothI bacavAnuM batAvyuM : hiMsA, mRSA, corI, vyabhicAra, parigraha, e badhuM janme viSaya-kaSAyamAMthI ne ? e pApajanaka vastune tajavAnuM kahenAra jevA upakArI koNa ? jema jema jJAna thAya, tema tema zrI jinezvaradevanAM vacana para prema na thAya e bane ? itaro paNa tyAre A vastunuM svarUpa samaje che ane emanA ladhukarmIpaNAnA yoge jyAre emane viSaya- kaSAya kharAba lAge che, tyAre evA itarone paNa zrI jinezvaradevonAM vacano tarapha sadbhAva pedA thAya che ane ghaNA Aje sAcA hRdayathI ema kahyA ja kare che ke jo pahelethI AvuM zikSaNa maLyuM hota, to ame AvA na hota. jJAna vadhe enAthI zuM viSaya-kaSAyanI bhAvanA vadhe ? ane je viSaya-kaSAyanI bhAvanA vadhAre tene jJAna paNa kema kahevAya ? je jJAna pedA thavAthI viSayakaSAya ghaTe, te jJAnanA AvyA bAda zuM viSaya-kaSAya upara kApa mUkanArI zrI jinezvaradevanI AjJA na game e bane ? jyAM ekeeka pApa tajavAnI vAta, svaparano ghAta na thAya tenI ja jyAM ciMtA, vastusvarUpa vicAravAnA jyAM manoratha, ane koIne hAni na thAya e ja jyAM bhAvanA, tyAM AvI parama kalyANakArI AjJAo para bhaNelAone prema na thAya to evAne bhaNelA kema ja kahevAya ? jema jema bhaNatara vadhe, zakti vadhe, tema tema e zrI jinezvaradevanI AjJAnI nikaTa javAya ke dUra haTAya ? varasonI to zuM paNa jiMdagIonI mahenatathI paNa je na samajAya, te A tArakoe zarUthI kahyuM. Aja to amuka zodha keTalI mahenata pachI saMbhave che ane te paNa zaMkAspada to kharI ja, jyAre AmaNe to prathamathI je je rUpe che, te te rUpe nizcitapaNe kahyuM. ane e rIte vastusvarUpa kahIne paNa karavAnuM zuM batAvyuM ? pApanA saMsargathI bacavAnuM ja ! A ja to amuka bAbata jANavA mATe paNa pApanA akhatarA karavA paDe, e kevo 697 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAna - 3 - jJAnodyota? e jJAna banAvaTI che, nAzaka che - hAnikara che, ke je jJAnavRddhinA pariNAme darzana DhIluM paDe. samyajJAnathI to darzana sthira thAya. jJAnodyota hoya tyAM sAthe darzanodyota paNa hoya ja. muktinA irAde dharmanI ArAdhanA e ja tAraka che.' - e bhAvanA paNa jemAM nathI te jJAna kaI jAtanuM kalyANa kare ? jJAnano pAyo darzana ne jJAnanuM phaLa cAritra. jJAna to madhyamAM che. jJAnanuM bIja darzana ane jJAnanuM phaLa cAritra ane pariNAma mukti. tyAre tyAM ekamAM,-bIjamAM, phaLamAM ke pariNAmamAM saMsAra to nahine ? je jJAnamAM darzanabIja na hoya te jJAnane phaLa na Ave ane phaLa Ave to phaLa khAdhA vinA pariNAma kyAMthI Ave ? roja tapAso ke bhaNyA game eTaluM paNa darzanaruci che ? jo nathI to e jJAna nAzaka che paNa sAdhaka nathI. darzana vinAnuM jJAna durgatie laI jAya, mArI pADe, kAraNa ke enI bhAvanA ane enA vicAro ja judA hoya, kema ke vastutaH e ajJAna che. vyavahAramAM ene bhale jJAna kahevAmAM Ave, paNa vicAro ke e jJAnInI bhAvanA tathA vicAro kayA che ? e jJAnamAM jo darzananuM bIja haze, to e vicAra karaze ke vidvAnanI pravRtti A na hoya. darzana cetavyA kare. jhaTa virati tarapha moM vALe, paNa paudgalikatAmAM Asakta karanAra jJAnane pAmelAnI to bhayaMkara durdazA thAya che. e ema mAnato thaI jAya che ke huM jJAnI, bIjA ajJAnI, huM DigrIvALo !" ane pachI e ahaMkAramAM jJAna meLavavAnI taka paNa gumAvI bese che. ene koI pUche ke "pharaka zo ?' - to e batAve ke "huM kaMpanI calAvI zakuM chuM, lakSmI meLavI zakuM chuM, moTara doDAvI zakuM chuM, mojamajAnAM sAdhano meLavI zakuM chuM." basa, Ama kahI e aTake. ene pharIthI pUchavAmAM Ave ke "paNa pachI zuM?' - to e mUMgo ja rahe. pachI zuM batAve ? e ajJAnI karatAM paNa gayone ? je AraMbha-samAraMbha ane pApa pelA ajJAnIo paNa nathI karatA, te AraMbhasamAraMbha ne pApakAryavAhI A jJAnodyotamAM rahevAnI huMkAravRttimAM pharanAra mahAajJAnI kare che. vAstavika rIte eNe to evI kAryavAhI karavI joIe, ke je joIne na bhaNelA paNa jJAnane jarUranuM mAne ! sAmA para jJAnInI asara kyAre thAya? zubha pravRtti janme to ! jJAnano inkAra nathI, paNa jJAna, jJAna koTinuM thAya tenI kALajI hovI ja joIe. jevo karmano rasa tevo vipAka : jJAnanuM bIja darzana, phaLa cAritra ane pariNAma mukti ! darzana eTale zrI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 699 - - 11 H darzananA udhotathI jJAnano udhota - 48 - 171 jinezvaradevanI AjJA pratye ruci. anaMtAnubaMdhI kaSAya ane traNa mohanIyanAM paDaLa AvyAM che te khase, tyAre je svAbhAvika ruci AtmAne thAya te darzana ! jema bALakane janmatAM ja stanapAnanI ruci thAya che. ene enuM jJAna che ? nahi ja, paNa anAdinI e ruci che. AvaraNa khasavAthI thatI ruci tenuM nAma darzana. jema zrI nayasArane thayuM. akAma nirjarAthI paNa AvaraNa to khase. akAma nirjarAnA yoge AvaraNa khase ane yogya saMsarga thAya to palaTo paNa thaI jAya. sAmagrI pUrvathI laIne Ave che ane ruci ApoApa janme che. azubhanA udayane laIne, baLavAna AtmA paNa sArI jagyAe hovA chatAM, tyAMthI evo sare ke kyAM jaze tema kahevAya nahi ! saravAnI, na mAlUma paDe tevI kriyA cAlu ja hoya. ethI to kalyANakAMkSI AtmAone sadeva cetatA rahevAnI jJAnI puruSoe pharamAIza karI che. vastra peTImAM paDI rahyuM ane be varSa pachI jIrNa thayuM, kAraNa ke jIrNa thavAnI kriyA roja cAlu hatI, mAtra dekhAtI nahotI. yogya AtmAnuM paNa azubhanA udaye e rIte saravAnuM thAya ke ene kALajI na rahe, dhIme dhIme sarato jAya ane jyAre paDe tyAre ene potAne paNa bhAna Ave ke pote gabaDyo. pAlakha para citrane joto citrakAra dhIme dhIme pAcho khase. ene bhAna na hoya. e to pote dorelA citrane joto joto ane enI manoramatAmAM Asakta thato thato pAchale page haThato jAya, paNa kinAre Ave ke e paDe. tyAre e eka ja pagale paDyo ema na kahevAya. paDavAnI kriyA to pagale pagale cAlu hatI, paNa enI ene khabara nahotI. karmanI kAryavAhI evI che ke sthiti pUrI thAya tyAre khasavAnAM kharAM. karmanI khasavAnI kriyA eTale ApaNA mATe vipAkanI kriyA ! karma lAge tyAre to khabara paDe nahi, kAraNa ke bhAIbaMdha mojamAM hoya eTale mAluma na paDe, paNa khasavA mAMDe tyAre ja kharI khabara paDe ! e to coMTelI paTTI ! sAmAnya coMTI hoya to thoDI pIDAthI UkhaDe ane vALa sAthe barAbara coMTI hoya to navI upAdhi UbhI karIne UkhaDe. jevo karmano rasa tevo ane teTalo vipAka ! vipAka vakhate sAvadha thAya, samaje ke A azubha karmanuM phaLa che to to bace, paNa "o bApa' kare to nIce jAya : takalIpha jAya nahi, e to bhogavAya ja, paNa vadhArAmAM navA duzmanane gharamAM ghAle. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 samyaktva pAmyA pachI : sAta prakRtinAM pudgala khase, e maMda paDe, tyAre je svAbhAvika ruci thAya te samyagdarzana ! sAte prakRtinAM daLiyAM upazama pAme ane ruci thAya te upazama samyaktva : kSayopazamathI thAya to kSAyopazamika samyaktva : ane kSayathI pAme to to kSAyika samyaktva. upazamamAM pradezodaya nathI : kSayopazamamAM pradezodaya hoya che paNa viSAkodaya nathI hoto : eTale udaya 2he paNa vipAkano anubhava na karAve. apUrvakaraNa Ave tyAre ja graMthi bhedAya. AkhI jiMdagImAM, AkhA saMsAramAM, kadI nahIM AveluM pariNAma te apUrvakaraNa e Ave tyAre rAgadveSanI tIvra pariNatinI gAMTha bhede ane tyAre ja AtmAnI svAbhAvika ruci pedA thAya. kSAyika samyaktva kadIya jAya nahi : upazama samyaktva aMtarmuhUrta pachI niyamA jAya : kSayopazama to Ave ane jAya. e rahe to paNa vadhumAM vadhu kaMIka adhikatA sAthe chAsaTha sAgaropama sudhI 2he. AtmAno vAstavika anubhava to jJAnI kare. prabhupraNIta tattvamArganI ruci thAya te darzana. 700 yathApravRttikaraNayoge 'nadI-ghoLa-pASANa' nyAye graMthideze Ave ane te pachI apUrvakaraNa yoge graMthi bhedAya ane e ruci pedA thAya. e ruci pachI viziSTa guNo AvavA mAMDe. zAstra kahe che ke ekavAra AtmAnI svAbhAvika ruci thAya te pachI bhale paDIne mithyAtve jAya, to paNa tenI sthiti pUrve jevI hatI, tevI rahetI nathI. hADakuM bhAMgyuM te sAMdhe bhale, paNa pahelAM jevuM na thAya. graMthibheda karyA pachI pAcho paNa jAya, paraMtu evo na jAya ke ene tyAM AvatAM badhAnA jeTalI mahenata karavI paDe. ATalI yogyatA samyagdarzanathI Ave. mithyAtva sthAne hoya tyAM paNa tenI sthiti kAMIka judI hoya. karmanAM baMdhano AdhAra rAgadveSanA pariNAmanI tIvratA upara che. samyaktvanI prAptipUrvanAM pApa pariNAma samyaktva pAmyA pachI game tyAre paNa na hoya. khIra khAdhI, khAtAM vadhu khavAI gaI, ethI UlaTI thAya, ThIka na thayuM ema thAya, paNa khIranI ruci na jAya, bIjI vakhata khIra maLe tyAre bedarakArI na rahe . rItasara khavAya, peTa para hAtha pheravIne khavAya, khAmI vagere na Ave te joIne khavAya, paNa khavAya to kharI : kema ke svAda joyo che. jene samyagdarzananI ruci thaI, ane Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ on - 11 : darzananA udyotathI jJAnano udhota: - 48 - 173 enA sukhano sAkSAtkAra thayo te ene na bhUle. nimitta maLyuM ke jhaTa pAme. cauda pUrvI nigodamAM jAya paNa pAchA jhaTa nIkaLe. samyagdarzana pAmyA pachI to samaya niyata. ardhapudgala parAvartananI aMdara eno bhavanistAra thAya ja. utkRSTamAM utkRSTa samaya e. ethI vahelo paNa thAya. akAma nirjarA evI thAya ke sIdho jhaTa ThekANe paDe. samyagdarzanathI paNa dezaviratino ane tethIye sarvaviratino, muktine mATe niyata thayelo samaya ocho samajavo ! samyakatva pAmyA pachI vadhumAM vadhu thAya to kaMIka nyUna ardhapula parAvartana : bAkI aMtarmuhUrtamAM paNa vistAra thAya. zrI marUdevA mAtA samyakatva, virati, kevaLajJAna ane mukti badhuM tyAM ne tyAM pAmyAM. samyakatva bAda aMtarmuhUrtamAM paNa mukti thAya, eno niSedha nathI. nigodamAMthI nIkaLI, keLano bhava karI, tarata marUdevA thayAM. naraka vagere kaMI joyuM ja nathI. samyakta paNa hAthI upara thayuM. virati, kevaLajJAna ane mukti badhuM tyAM ja thayuM. sakAma nirjarA ne akAma nirjarAno bheda : sakAma nirjarA eTale dharmAnuSThAnAdi ArAdhavAthI karmakSaya thAya te; ane akAma nirjarA eTale icchA vinA paNa Apatti Ave, karmano vipAka bhogavavo paDe ane tene laIne karmakSaya thAya te ! nigodamAM avyakta vedanAno sumAra nathI, paNa vyakta vedanA vadhAremAM vadhAre nArakImAM che. tyAM to pIDAnI kAramI cIso paDe. nArakImAM to pAMca IMdriyo paNa che, jJAna paNa che, paNa nigodanI to vAta ja pUcho mA ! tyAMthI nIkaLanArA jIvo akAma nirjarAnA yoge bahAra Ave. nadImAM badhA patharA athaDAya che, paNa badhA goLa thAya?nahi. kAraNa?bhavitavyatA. jenA upara vadhu ghasAro thayo ane je evI rIte ghasAyA te goLa thayA. ema je AtmAnA karma para akAma nirjarAno vadhu ghasAro thayo, te jaladI bahAra Ave. akAma nirjarA jIva mAtrane cAlu che : pramANa ochuM-vadhatuM hoya. karmamaLa ocho thayA vinA guNaprApti na thAya. samyakatvapUrvakanA tapathI sakAma nirjarA samyakatva vagaranA lAMghaNathI akAma nirjarA ! mithyAdaSTinAM karma bhavitavyatAthI khase, jyAre samyagdaSTi e mATe prayatna kare. ATalI lAyakAta vadhI. sabhA : tiryaMcomAM paNa evuM jJAna ne evI zakti hoya ? Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 72 tiryaMco vratadhArI thAya. zrI baLadeva munine haraNiyuM vahoravA laI jatuM. zrI baLadevamunie siMha vagere tiryaMcone zrAvaka banAvyA hatA. sabhA : pachI siMha vagere khAya zuM? A prazna ja ayogya che. viveka thayA pachI emAM pUchavApaNuM rahetuM nathI. samajAyA pachI tIvra lAlasA rahetI ja nathI. koI AtmA Asaktine laIne lAlasA tarapha DhaLe to paNa kaMpe, paNa e abhakSyabhakSaNane poSaNa to na ja Ape. paNa Aja to poSaNanI vAto cAlI rahI che. kAraNa ? abhakSyabhakSaNathI AtmA malina thAya e khyAla jevo joIe tevo Avyo nathI ethI ane zrI jinezvaradevonAM vacano upara pUrI zraddhA nathI ethI ja ne ? samyagdarzana jIvatuM ne jAgatuM hoya to ja jJAna sAruM ane saphaLa : Aja to kahe che ke tamArI mAphaka ame paNa jo "pApa-pApa' karyA karIe, to amArI hAlata zI thAya ?' jJAnI kahe che ke "pApathI pAchA pharo to mukti maLe' paNa e kahe che ke "amArI mojamAM pULo mukAya tenuM zuM ?' tyAre mojamajAthI AtmA malina thAya che evuM daDha zraddhAna thayuM nathI ethI ja kutarka utpanna thAya che ne ? Aje darzanodyota khaTake che ane mAtra jJAnodyotane vadhAvavAnI vAto thAya che, enuM kAraNa e ja che : paNa ema karanArAoe khAsa samajI levAnuM che ke darzana vinAnuM jJAna AtmAne bacAvI zakatuM nathI, tyAre darzanavALuM jJAna AtmAne vAraMvAra ToNA mAre che ane AtmAno sArAmAM sAro bacAva kare che. zrI zreNika mahArAjAnAM darzanamAM A badhuM ja hatuM. pApanI vAte vAte e mahAna AtmAne AghAta thato. ratnakaMbala joI savA lAkha sonaiyAnuM mUlya sAMbhaLI, emane ema thayuM ke eTalA sonaiyAmAM to prajArakSaNanAM ghaNAM kArya thAya, mATe e ratnakaMbala na lIdhI. AthI spaSTa che ke samyaktvapUrvakanuM jJAna to AtmAne AtmAnI sAcI pharaja samajAve che. e ja kAraNe e AtmAo bhogI chatAM bhogamAM evA lIna na hatA ane na thatA ke jethI potAnI pharaja cUkI jAya. ekavAra zrI zreNika mahArAjAe zrI zAlibhadranuM makAna joyuM, potAnA vilAsabhavana karatAM paNa caDiyAtuM ! enA hasti Adine vasavAnuM sthAna joyuM ke tarata e ja thayuM ke "bhagavAna zrI mahAvIradeve kahelA puNyaprakAromAMno A paNa eka puNyano ja prakAra : mAre rAjapuNya che to ene bhogapuNya." Aja paNa kaMI zrImaMto evA che ke rAjAothI vadhI jAya. zrImaMtane bAra mahine pacAsa Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 703 - 11 darzananA udhotathI jJAnano udhota : - 48 - 175 lAkhanI Avaka hoya : jyAre koI rAjyane bAra mahine be lAkhanI ja Avaka hoya e chatAM paNa e koTyAdhipati enA rAjyamAM jAya to rAjAne ja salAma bharene ? e ja rAjapuNya. rAjA zrI zreNikanI jagyAe tyAM koI jalamI mithyAdaSTi rAjA hota to zuM karato ? tarata ema kahe ne ke "mAlikI mArI che, cAlyo jA !" paNa zrI zreNika mahArAjA to samyagdaSTi hatA. emanAmAM irSA nahotI. e to mAnatA ke "dhanya bhAgya mArAM ke AvA zrImAno, puNyavAno mArA rAjyamAM vase che.' zrI zreNikanA khoLAmAM besIne paNa jyAre zrI zAlibhadra kahyuM ke "devagurunI kRpAthI AnaMda che' - tyAre zrI zreNikane thayuM ke "dhanya che ! AvA bhogamAM paNa deva-guru-dharmane bhUlato nathI. tamAre ghera koI rAjA Ave to ? kahI done ke badhuM ApanA ja puNya !" tyAM deva-guru yAda Ave ? ThIka che, vyavahArathI aucitya karavuM paDe, paNa dharmAtmAnuM dhyeya kyAM ? tAraka koNa ? tAraka to hoya te ja. darzanodyotanuM jJAna te A jAtanuM ! tyAM duSTa bhAvanA ja na hoya. "A kriyA vAjabI nathI' ema samajAvI ayogya kAryavAhIthI samyagdarzana dareka prasaMge roke. samyagdarzana, e prakAza che : samyajJAna te prakAzanI sahAyathI padArthonA sArA-khoTApaNAno viveka karAve ? sacAritra kacaro kacaro sApha karAvIne mAla mAla rakhAve. samyagdarzana svaparano bheda batAvanArI lAiTa che. "A tAruM ane A pArakuM ? tuM judo ane ane A juduM - ema e batAve : e ja svaparano viveka karAve. duzmanamAM phasAnArane cheTethI izAro kare. duzmananA hAthathI kema chUTavuM te jJAnano viSaya che. sAdhaka zuM ?, bAdhaka zuM ?,' tyAMthI lAbha kema levAya ? ane hAnithI kema bacAya ? - eno viveka jJAna karAve. cAritra kacaro sApha karIne mAla mAla rAkhe. A traNa bhegAM maLe tyAre mukti thAya. mAla mAla rahe e mukti. AtmA e ja muktirUpa che. mAtra kacarAnA pratApe ja e AtmAnuM mULa vAstavika svarUpa prApta karI zakAtuM nathI. samyagdarzana to vastunI sAcI ruci pedA kare. zrI zAlibhadranA tyAganI vAta sAMbhaLI, tyAre paNa zrI zreNika mahArAjAne ema ja thayuM ke "bhogamAM paDelo huM kIDo chuM.' jyAM samyagdarzana jIvatuM ne jAgatuM hoya te ja jJAna sAcuM ne saphaLa ! darzana vagaranuM jJAna to rAsabha uparanA caMdananA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 bojA jevuM che darzana vagaranA jJAnIne to zAstrakAroe caMdanano bojo upADanAra rAsabhanA jevo kahyo che. ene e zo lAbha kare ? cauda pUrvadhara bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIe kahyuM che ke - " jahA kharo caMdanabhAravAhI, bhArassa bhAgI na hu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo, nANassa bhAgI na u suggaie ||2|| " "jema caMdanano bhAra vahana karIne janAra gadheDo mAtra upADavAnA ja phLane prApta kare che, paraMtu e bhArarUpa caMdanano upayoga karI zakato nathI, tema cAritravihIna jJAnI paNa jJAnano bhAgI hovA chatAMya sugatine pAmI zakato nathI." A uparathI samajI zakAze ke samyagdarzanapUrvakanA sajJAnane ja A zAsanamAM samyajJAna gaNavAmAM AvyuM che ane evuM jJAna to e pAmanAra AtmAne cAritranA mArge laI jaI mukti pamADe che. eTale ke jenAmAM cAritranuM ThekANuM nathI, cAritranAM pariNAma nathI, are - cAritranI ruci paNa nathI, te jJAnI mAtra potAnA jJAnano ja bhAgI che. paNa sadgatino bhAgI nathI. cAritravAna, cAritranA pariNAmavALA ane enI rucivALA sadgatie jAya. cAritra na paNa hoya paNa enAM pariNAma tathA rucivALA paNa sadgatie jAya ! kAraNa ke samyagdarzanapUrvakanA samyajJAna vinA tathA sanmArganI sanmukhatA vinA cAritranI vAstavika ruci thaI zakatI nathI, ane jo thAya che to te paNa pApavAsanAonA yoge ja ! eTale game teTalI nivRtti kare, svajana dhanAdino tyAga paNa kare ane aneka prakAranI takalIpho paNa veThe, chatAM paNa mithyAdRSTi AtmA siddhipadane pAmI zakato nathI. 704 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : samyagdarzana eTale aMkuza : 49 * samyagdaSTi ne mithyASTino dRSTiphera : * zAsananI maryAdA to kevaLI paNa na ja laMghI * samyagdarzana to svacchaMdAcArone rokanAra zake : suMdaramAM suMdara aMkuza che : * darzanahIna jJAnanAM kaDavAM phaLa : * darzanano prabhAva sarvatra pravarte che : viSaya : lokasAra" adhyayana. lokamAM sAra zuM enI vicAraNA. samyagdarzana aMge vadhu spaSTatA. samyagdarzana aMge pUrva be-traNa pravacanomAM suMdara samajaNa apAyA bAda cAlu pravacanamAM e aMge vadhumAM vadhu jhINavaTathI vicAraNA karI enI mahattA sthApita karavAmAM AvI che. jJAna tAraka kharuM, cAritra paNa upayogI kharuM paNa samyagdarzanapUrvakanuM ja. hAthI jo aMkuza vinAno hoya to kyAre mAre e kahevAya nahi, tema samyagdarzananA aMkuza vinA jJAnAdi mAraka banI jAya che. A vAtanI spaSTatA karavA pUrve niyuktikAranI gAthAonA AdhAre lokamAM sAra dharma dharmano sAra jJAna, jJAnano sAra saMyama (cAritra) ane saMyamano sAra nirvANa-mokSa che e vAta DaMkAnI coTa para vagADIne atre rajU karavAmAM AvI che. ekAMta jJAnavAdIonA jaDasu mata upara jinAjJAnusArI vacanarUpa saNasaNatA cAbUkanA phaTakA mArI parama tAraka gurudevazrIjIe samyagdarzanano udyota pragaTa karyo che. suvAkyAtRd * vrato, samyakatva mULavALA hoya to ja nabhe. samyaktva vinAnA vrato e vrato ja nathI. * darzananA udyota vinA jJAnAdikano udyota nathI ja. jenI jevI dRSTi hoya, tene tevI ja vastu sAra tarIke jaNAya. AjanA svecchAcArIone dRSTi sudhAravI nathI ane sAra joIe che : darzanano khapa nathI ane jJAnano udyota tathA cAritrano prakAza joIe che. 0 icchAnirodhanA abhAve AtmA potAnA tapane lukhkho banAve che. samyagdarzana e svachaMda vRtti upara ja ghA kare che. * samyagdarzana vinAnA jJAna, cAritra tathA tapa vagere svachaMda vRtti upara ghA nathI karatAM, bake puSTi paNa Ape che. * ziSTapuruSonI saMmati vinA-jJAnInI mahorachApa vinA eka paNa pravRtti thaI zakatI nathI. 0 A zAsanamAM to AjJA e ja dharma ! 0 jJAnI upara paNa yogya aMkuza A prabhudarzane mUkyo che, kAraNa ke enA vinA cAle ja nahi. * vagara gurue guru thavAno adhikAra to eka zrI tIrthaMkaradevane ja ! * samyagdarzananA yoge AtmAne ahaMtAno lepa na lAge. * ahIM to zAstra kahe te mati, bAkI badhI kumati : ema samyagdarzana kahe che. * laghutA Ave ke zAstrano bhAva jhaTa gaLe Utare. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12H samyagdarzana eTale aMkuza : samyagdaSTi ne mithyAdaSTino daSTiphera : niryuktikAra maharSi zrI bhadrabAhusvAmIjIe pharamAvyuM ke mithyAdaSTi AtmA game tevI nivRtti kare, svajanAdino, dhanano tathA bhogano paNa tyAga kare, to paNa te AtmAne mithyAtvanA yoge siddhipadanI prApti thatI nathI. jJAna, cAritra ane tapa tyAre ja saphaLa thAya, ke jyAre darzananI prApti thAya : darzana vinA e traNe saphaLa thatAM nathI. koI pUche ke nivRtti, tyAga ane takalIpha sevavAthI mukti na maLe ?' uttaramAM kahevuM ja joIe ke "darzana vinAnI nivRtti vagerethI mukti na ja maLe." tyAga, takalIpha ane nivRtti to dareka AtmA koI ne koI prasaMge seve to che ja. thAke tyAre paNa nivRtti le, na maLe to paNa tyAga thAya, tAkAta na hoya to paNa takalIpha to veThe. kayo mANasa evo che, ke je avasara pAmIne AvI rIte nivRtti na le, tyAga na kare tathA takalIpha paNa na veThe ? jo kevaLa ethI ja mukti hota to to saMsAramAM koI rahyo ja na hota, mATe to kahevuM paDyuM ke game tevI nivRtti kare, svajana, dhana tathA bhogano paNa bhale tyAga kare, ane game tevI takalIpho paNa veThe, te chatAMya mithyASTi AtmAne muktipada maLatuM nathI. jJAna, tapa tathA cAritra ane nivRtti, tyAga tathA takalIpha A badhuM ja saphaLa karavuM hoya ane te dvArA karmarUpI zatruone jItavA ja hoya, to samyagdarzananI prAptino prayatna karavo ja joIe. samyagdarzana na hoya tyAM samyajJAnAdika vastutaH hotAM ja nathI. sabhA : akAmanirjarAthI mukti na thAya? akAmanirjarAthI mukti na ja thAya ane koI samaya evo nathI ke baMdha ane nirjarA koI paNa AtmAne cAlu na ja hoya. eTale jo evI nirjarAthI mukti thatI hoya to to joIe paNa zuM ? abhavInuM ghora cAritra ane enI tamAma kriyAo kaSTarUpa ja che tathA enuM badhuMya jJAna ajJAnarUpa ja che. AthI paNa spaSTa che ke jJAna, cAritra tathA tapa vagere samyaktva hoya to ja phaLe che. koI paNa vakhata evo samaya na hato, ke jyAre darzana vinA jJAna, cAritra tathA tapa Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : samyagdarzana eTale aMkuza : - 49 179 dIptimAna hatAM, samyaktva sahita hoya to ja e traNe majAnAM. koI kahe ke darzananI mahattA ochI karI jJAnanI mahattA vadhAravAmAM vAMdho zo ? ene kahevuM ke zrI jainazAsanamAM darzana vinA samyajJAna, samyakcAritra tathA samyakRtapanI hayAtI ja mAnI nathI. tyAM bIjI vAta ja zI ? mithyAdRSTine paNa cAritra detAM pUrve dravya samyaktvano Aropa karAvyA pachI ja vrato uccarAvAya che. sarvavirati ane dezavirati uccarAvatAM pahelAM samyaktva. samyaktvamULa ja bAravrata hoya che. pahelI kabUlAta ja enI. vrato, samyaktvamULavALAM hoya to ja nabhe. samyaktva vinAnAM vrato e vrato ja nathI. 707 cAlavAthI ja dhArele ThekANe pahoMcAtuM hoya to mArga kayo e jovuM na paDe. UMdhe mArge cAle to to dhArela ThekANethI UlaTuM dUra ja javAya : cAlavAnuM vadhe ane sAMbhaLanAra mUrkha kahe. mithyAddaSTi AtmAnI dRSTi malina, mATe enAM cAritra, jJAna tathA tapa paNa malina : tethI ja te AtmA siddhipadane na pAme, kAraNa ke enI dRSTi ja siddhipadanI sanmukha na hoya. jyAM samyagdarzana nathI tyAM cAritra, jJAna tathA tapa paNa nathI. darzana vinAnuM cAritra, cAritra tarIke; jJAna, jJAna tarIke ane tapa tapa tarIke rahetuM ja nathI. jainazAsana rahe tyAM sudhI darzana rahevAnuM : darzana jaze tyAre jJAna, cAritra tathA tapa paNa jaze ja. darzananA udyotamAM ja jJAna, cAritra tathA tapano udyota che, paNa darzananA udyota vinA jJAnAdikano udyota nathI ja. nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI gaNIvare paNa "tapa guNa ope re rope dharmane, gope navi jina ANa; Azrava lope re navi kope kadA, paMcama tapasI te jANa. 1" -A pramANe kahIne e ja pharamAvyuM ke je tapasvI zrI jinezvaradevanI AjJAne gopave nahi te ja tapasvI prabhAvaka koTimAM jAya, paNa bIjo nahi. samyagdarzana eTale zrI jinezvaradevanI AjJA upara akhaMDita rAga, AjJA Ave eTale Azrava uparano rAga gayo ja samajavo. jJAna upara prema thAya to ja Azrava lopAya, mATe ja e dareka vastune uttama koTinI kahI, paNa darzananI hayAtI hoya to ja. jJAna, cAritra tathA tapanI prApti tathA khilavaNI mATe samyagdarzananI anivArya jarUra che. samyagdarzananA yoge AveluM jJAna AtmAne AraMbhasamAraMbha vagerethI svayameva bacAve che. e jJAna evuM suMdara thAya ke AtmA ayogya pravRttithI enI meLe ja bacI jAya ane samyagdarzana vagaranA jJAnathI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 to AraMbha-samAraMbha vagerenI vRtti UchaLyA ja kare. ethI ja samyagdarzanavALA jJAnanI jarUra che. ane je AtmAmAM nirmaLa samyaktva Ave, te AtmAne uttama zuM dekhAya ? e jaNAvavA pAMcamuM adhyayana 'lokasAra' nAmanuM kahyuM che, e vAta cothA sAthe pAMcamAno saMbaMdha jotAM spaSTa thAya che. cothA sAthe pAMcamA adhyayanano saMbaMdha darzAvatAM TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI pharamAve che ke 180 " ihAnantarAdhyayane samyaktvaM pratipAditaM tadantargataM ca jJAnaM, tadubhayasya ca cAritraphalatvAt tasyaiva ca pradhAnamokSAGgatayA lokasAratvAt tatpratipAdanArthamidamupakramyate / " "A zrI AcArAMga sUtramAM AnI pUrvanA eTale ke cothA 'samyaktva' nAmanA adhyayanamAM 'samyaktva'nuM pratipAdana karyuM, ane samyajJAnanuM pratipAdana to samyagdarzananA pratipAdanamAM AvI ja gayuM. have samyagdarzana ane samyajJAna e baMneyanuM phLa cAritra hovAthI ane te cAritra mokSanuM pradhAna sAdhana hovAthI lokamAM e ja sArabhUta vastu che : e ja kAraNe cAritranuM pratipAdana karavA mATe A pAMcamA adhyayanano upakrama karavAmAM Ave che." A uparathI spaSTapaNe samajavAmAM AvI jaze ke samyajJAna, e samyagdarzananA peTAmAM ja samAI jAya che. ane e baMnenA phaLa tarIke cAritra ja che. tema ja cAritra e samyagdarzana ane samyajJAnanA phaLa tarIke hovAthI ja te lokamAM eka sArabhUta vastu che. vadhumAM sArabhUta vastuonuM bhAna karAvavA mATe zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjA eka prazna karatI ane eka uttara ApatI, - ema be niryuktinI gAthAo lakhIne samajAve che ke "logassa u ko sAro ? tassa ya sArassa ko havai sAro ? | tasya sAro sAraM jar3a jANasi pucchio sAha / / 1 / / " "cauda rAjaloka svarUpa je loka, teno sAra koNa ? te lokanA sArarUpa sArano bIjo sAra koNa ? ane te lokanA sAranA paNa sArane jo tuM jANe che, to mArAthI puchAyelo tuM kahe." A prakAre prazna karI uttaramAM kahe che ke : 708 "logassa sAraM dhammo, dhammaM pi ya nANasAriyaM biMti / nANaM saMjamasAraM, saMjamasAraM ca nivvANaM / / 2 / / " "saghaLA paNa lokano sAra dharma che ane anaMta jJAnIe dharmane paNa jJAnarUpa sAravALo, jJAnane saMyamarUpa sAravALuM ane saMyamanA sAra tarIke nirvANane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700 - 12 : samyagdarzana eTale aMkuza - 49 - 181 kahe che, arthAtu lokano sAra dharma che, dharmano sAra jJAna che, jJAnano sAra saMyama che ane saMyamano sAranirvANa che." kharekhara, A rIte lokanA sAra tarIke dharma, dharmanA sAra tarIke jJAna, jJAnanA sAra tarIke saMyama ane saMyamanA sAra tarIke nirvANa, je AtmAne na dekhAya te AtmA mATe samyaktva ghaNuM ja cheTuM che. samyakatva vastu ja evI che ke enI prApti thatAMnI sAthe ja lokanA sAra tarIke dharmane, dharmanA sAra tarIke jJAnane, jJAnanA sAra tarIke saMyamane ane saMyamanA sAra tarIke nirvANane jANavAnuM sAmAnya jJAna to thaI ja jAya che ane e ja kAraNe samyaktvanI zrI jinezvaradevanA zAsanamAM ghaNI ja mahattA manAya che. e samyakta vinAnI koI sArI paNa karaNInI khAsa kiMmata aMkAtI nathI, eTaluM ja nahi paNa enA vinA karAtI kriyAo chAra upara lIMpaNa karavA jevI manAya che. samyagdarzana, e AtmAnI sAcI jJAnazaktine vikasita karanAra che ane e rItathI vikasita jJAnavALo thayelo samyagdaSTi AtmA mokSa ane mokSanA pradhAna aMgabhUta saMyamane sAra tarIke jue che. ethI e AtmAnI dRSTimAM e be ja Ave. duniyAnI bIjI ghaNIye vastu dRSTimAM to Ave ane jAya, paNa e AtmAnI dRSTine thaMbhAve to A be ja : A be ja e AtmAnI dRSTine kheMce. A be sivAya koI paNa vastu samyagdaSTi AtmAnI dRSTine rUMdhe nahi. duniyAnI cIja ene potAno na banAve. e AtmAnI dRSTi koI paNa jagyAe coMTe to A be ja jagyA che. samyagdaSTinI tathA mithyAdRSTinI dRSTimAM ATalo ja bheda ane te e ja ke mithyAdaSTi AtmAnI daSTi duniyAnA raMgarAgamAM ane AraMbhasamAraMbhamAM jhaTa besI jAya, ramI jAya ane coMTI jAya, tyAre samyagdaSTi AtmAnI daSTi tyAM e rIte coMTe ja nahi. e AtmAnI dRSTimAM nirvANa ane saMyama sivAyanI bIjI vastu sAra tarIke na dekhAya. samyakatvanI A parIkSA che. samyakatva vinAnA AtmAnI dRSTimAM nirvANa ane saMyama jevI vastuo ja sAra tarIke bhAsatI nathI, kAraNa ke jenI jevI daSTi hoya, tene tevI ja vastu sAra tarIke jaNAya. AjanA svecchAcArIone daSTi sudhAravI nathI ane sAra joIe che ? darzanano khapa nathI ane jJAnano udyota tathA cAritrano prakAza Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 - 182 joIe che, paNa e darzananA udyota vinA jJAnano udyota thato nathI, cAritrano prakAza paDato nathI ane tapanI tevI chAyA paNa paDatI ja nathI ! samyagdarzana to svacchaMdAcArone rokanAra suMdaramAM suMdara aMkuza che H tapasvI hoya ane khAvAno lAlacu hoya e kadI bane evI vastu che ? evo tapasvI prabhAvanA zI kare ? tapasvIno mukhya guNa kayo ? icchAno rodha. chatrIsa kalAkano upavAsa kare ene zarIra AdinA khAsa kAraNa vinA be ghaDImAM muzkela thaI jAya e zuM ? evo zaktisaMpanna AtmA be ghaDI thAya e vakhate pAraNAnI sAmagrI taiyAra na hoya ane vAra hoya to dhamapachADa kare, e tapa zobhe zI rIte ? vAra hoya to vicAre ke eTalo tapa vadhAre sahI. A bhAvanA kyAre Ave ? tapanI pAchaLa je joIe te bhAvanA hoya to ja ! e vakhate dhamAcakaDI kare to gharanA AdamIone paNa kaMTALo Ave ane kahe ke 'tapa nahoto karavo, moDuM paNa thAya !' paNa tapasvI kahe che ke 'vAMdho nahi, chatrIsa kalAka ane be ghaDI jo rahyo chuM, to hajI ghaDI be ghaDI paNa thaze to paNa AnaMdapUrvaka rahIza' - to gharanAone paNa cIvaTa thAya ane jhaTa kare. icchAnirodha agara icchAnirodha karavAnI abhilASA hoya to ja A thAya. icchAnirodhanA abhAve AtmA potAnA tapane lukhkho banAve che, tapa pratye bahumAnane badale koI vakhata jonArane tiraskAranI bhAvanA paNa pedA karAve che ane AthI ja kahevuM paDe che ke 'darzana jIvatuMjAgatuM na hoya to jJAna, cAritra ane tapa dIptimAna banI zake ja nahi.' AjanA keTalAkonI to vAta evI che ke 'game tema thAya to paNa jJAna evuM joIe, ke je amArI game tevI pravRttimAM paNa khalela na kare. ame game tema vartIe to paNa ame cAritrI chIe tevI jAherAta thAya, icchAnA gulAma chatAM tapasvI kahevAIe.' - A ja vAta upara samyagdarzana sahita jJAnanI caDAI che ane ethI ja e pAmarone darzana rucikara nathI thatuM. darzananI prazaMsA na karavAnuM ke ochI ka2vAnuM koI kAraNa hoya to te A ja che. emano A jamAno svacchaMda vRttino che ane samyagdarzana e svacchaMdavRtti upara ja ghA kare che. samyagdarzana vinAnAM jJAna, cAritra tathA tapa vagere svacchaMdavRtti upara ghA nathI karatAM, balke puSTi paNa Ape che. jJAnanI vAta nIkaLe ke badhA kahe ke game tene devuM. cAritrane paNa UMcuM kahevuM paDe. tapanAM paNa na 710 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 12 H samyagdarzana eTale aMza : - 49 - 183 guNagAna thAya, kAraNa ke samyagdarzana vinAnAM te svacchedavRtti upara ghA nathI karatAM, tyAre samyagdarzana to kahe che ke svacchedavRtti hoya tyAM sudhI jJAna, cAritra ane tapa e nakAmAM che. darzana eTale icchAne AthI mUkI, svacchedavRttine paNa AthI mUkIne AkhapuruSonI AjJA mujaba vicaratA evA ziSTa puruSa pravaronI pAchaLa javuM te athavA "te ja satya ane te ja niHzaMka ke je zrI jinezvaradeve kahyuM' - A ja eka nizcaya : paNa e nizcayanI sAme "huM mAnuM te ja sAcuM' - AvA durAgrahano sarvathA abhAva, e ja samyagdarzana. jJAnI kahe che ke vizeSa jJAna vinA nibhAvAya, 'ma ruSa' ane "mA tuSa' gokhatAM na AvaDe tene paNa mArge lavAya ane nibhAvAya, cAritramAM aMze zithilatA hoya tene paNa nibhAvAya, zakti na hoya ane tapa na kare - mAtra navakArazI kare to paNa tene tapanI koTimAM gaNI ene nibhAvAya, paNa darzananI khAmIvALAne nibhAvAya nahi. AjanA ucchaMkhalonA AgevAna kahe che ke darzanano jamAno gayo ane A to jJAnano jamAno Avyo.' - enuM kAraNa e che ke jJAna, tapa tathA cAritrane aMkuzamAM rAkhanAra mULa darzana guNa ja te pApAtmAone joIto nathI, kAraNa ke e guNa svacchedavRtti upara ja ghA kare che. e guNane laIne tArakonI sevAmAM zira jhukAvavuM paDe che, namavuM paDe che, namIne cAlavuM paDe che, vAtavAtamAM AjJA levI paDe che, ziSTa puruSonI saMmati vinA - jJAnInI mahorachApa vinA eka paNa pravRtti thaI zakatI nathI, mATe ja e uzruMkhalo ane tenA AgevAnane samyagdarzanarUpa guNa gamato nathI. samyagdarzana, e AtmAne unmArge jatAM aTakAvanAra eka suMdaramAM suMdara baMdhana che. gavarnamenTa paNa amuka amaladArone amuka sattA ApI, paNa tyAMye kAnUnanuM baMdhana to kharuM ja. jo baMdhana vagaranA banAve to rAjya eka dI paNa na nabhe. tema darzana badhI vastu upara baMdhana mUke che. daza pUrvadhara vicAre ke abhigraha dhAraNa karI, mauna dhArI, zAMtimAM jIvana gALe to te tema na karI zake. zAstra e maharSine ema karavAno niSedha karyo. emanuM to zAsanamAM khAsa kAma che, kema ke emanI dezanA amogha hoya che. zAsananI prabhAvanAmAM e to atizaya jarUrI che, mATe abhigrahAdi karI zAMtimAM jIvana gALavAno emane Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno -- 3 - 112 mATe niSedha - ema karavAnI emane AjJA nahi. A zAsanamAM to AjJA e ja dharma. nava pUrvanI aMdarano hoya tene paNa tema vartavAno ane ekAkI javAno niSedha. je maharSinuM jJAna navamA pUrvanI trIjI vastunuM hoya ane daza pUrvanI aMdara hoya temane mATe jinakalpAdi karavAnI vidhi tathA AjJA che. je maharSine daza pUrvanuM jJAna pUruM thayuM te to amogha dezaka zAsanane upayogI che ane nava pUrvanI aMdaranA jJAnavALA jinakalpAdi karavA mATe lAyaka nathI. ApaNo muddo e che ke ATalA jJAnIne paNa aMkuzamAM rahevuM paDe che. nava pUrva uparano ane daza pUrva aMdarano jJAnI paNa jinakalpAdi kriyA phAve tyAre kare ? nahi, potAnI pAchaLa zAsanarakSaka yogya ziSya meLavI, bojo upADe tevA samartha banAvyA bAda kare, paNa huM to A cAlyo' ema nahi. maDadAnI zAMti keLavavA e na jaI zake. jJAnI upara paNa yogya aMkuza A prabhudarzane mUkyo che, kAraNa ke enA vinA cAle ja nahi. zrI gaNadhara mahArAje aMtarmuhUrtamAM traNa pada uparathI dvAdazAMgI racI, paNa kahyuM e ke "kAzyapagotrIya bhagavAna zrI mahAvIradeve kahyuM che' - paNa - "meM kahyuM che." - ema nahi ! A aMkuza samyagdarzananA yoge kudaratI rIte ja Ave. zAsananI maryAdA to kevaLI paNa na ja laMghI zake ? vyavahAramAM paNa eka AdamI pAse eka jaNa amuka vastu zIkhyo hoya ane jo yogya hoya to te maratAM paNa ene na bhUle, paNa jene kuLamaryAdA hoya te ja tema varta. A zAsanamAM paNa jenAmAM samyagdarzana hoya tenAmAM svayaM e guNa AvI jAya che. zrI tIrthaMkaradevanA zAsanamAM kevalI paNa dezanA zrI tIrthaMkaradevanA nAmathI ja Ape. "bhagavAna zrI jinezvaradevoe kahyuM che' - ema kahe. e kevalI thAya zAthI ? zrI tIrthaMkaradevanA tIrthanI nizrAe ! zrI tIrthaMkaradevanI dezanA sAMbhaLI, svIkArI, AjJAno amala karyo to kevaLajJAna thayuM, mATe badhI vAta e tArakanA nAme ja ! zrI pratyekabuddha ziSya na kare, kAraNa ke e maharSione guru thavAno adhikAra nathI. vagara gurue guru thavAno adhikAra to eka zrI tIrthaMkaradevane ja. jagadguru to e eka ja. svayaM saMbuddha e pote. pratyekabuddha pAse koI dIkSA levA Ave to te tAraka pote bodha karI mokale prabhu pAse, agara prabhuzAsananA muni Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : samyagdarzana eTale aMkuza : - 49 pAse. zrI tIrthaMkaradevanA tIrthanI nizrAmAM rahelA kevalI paNa bhagavAnanA nAme dezanA de, mATe prabhumArgamAM maryAdA tUTatI nathI. kevalI paNa maryAdA svIkAre che. bIjI porasI vakhate chadmastha zrI gaNadharadeva chadmastha chatAM paNa emanI dezanAmAM kevalI bese. zAsananI dhurA bhagavAne pote emane soMpI che. e chadmastha che. kevalI e to sAdhu. kevalI sAdhu trIje pade thoDA AvavAnA che ? e tAraka to pAMcame ja parda AvavAnA. kevalI sAdhu ane sAmAnya sAdhu vacce ATalo bheda. chadmastha chatAM evA zrI gaNadha2devane chadmastha tarIke mAnya rAkhe. vItarAga paNa A maryAdAne na laMghe. A badhI ja maryAdA A samyagdarzanane ja AbhArI che. 713 185 anaMta jJAna, anaMta cAritra ane anaMta vIryane lAvanAra samyagdarzana che. paMdaraso tApaso aSTApada upara caDavAnI mahenata karatA hatA. tapa karI karI kRza thayelA paNa caDI zakatA nahotA. ahIM caDe te mokSe jAya Avo lokono praghoSa : ethI upara koI moTuM tIrtha che ema mAnI caDavAno prayatna karatA, paNa caDI zakatA nahotA. evAmAM bhagavAna zrI gautamasvAmIjIne AvatA joyA. e kevA ? chaThThane pAraNe chaThThano tapa karanArA, chatAM kAyA kevI ? mahAbalavAna ne puSTa ! e zAthI ? pUrvanA puNyathI, nahi ke kasarata AdithI ! zrI tIrthaMkaradeva ne zrI gaNadharadevonAM kAyabaLa, manobaLa ane vAgbaLa pUrvanA saMyama AdinI ArAdhanAthI ja hoya che. aMgUThe meru dabAvyo cAre ? janmyA tevA lAvyA tyAre ! e baLa levA kyAM gayA hatA ? kahevuM ja paDaze ke pUrvanI ArAdhanAnuM ja e baLa. mahenatathI maLatuM baLa Ave paNa ane jAya paNa : hADakAM AkhAM paNa thAya ane bhAMge paNa kharAM : vakhate maraDAI paNa jAya, koI vakhata marI paNa javAya : ane pUrNa ArAdhanAnA yoge maLeluM baLa akhaMDita ja hoya. suArAdhanAnA yoge maLelA baLano upayoga sAro ja thAya, paNa khoTo na thAya ane pelA baLano upayoga sAro thAya to thAya, teno sarvathA niSedha nathI, paNa khoTo thavAnI vadhAre bhIti che. gurusaMyoge ane zubha pariNatinA yoge zAsananI rakSAmAM paNa e baLa vaparAya eno niSedha nathI, paNa emAM ja vaparAya ema kahevAya nahi ane khoTo upayoga thavAnI to pUrI saMbhAvanA che ja. tApaso vicAre che ke 'ApaNe ATalI tapazcaryA karatAM caDI nathI zakatA, to A mahAkAya zI rIte caDaze ?' e vicAra kare che tyAM to bhagavAna zrI gautamasvAmIjI labdhinA baLe sUryanA kiraNanA AdhAre caDI paNa gayA. pelA paMdarasoe vicAryuM ke 'A upara Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 14 gayA. evA guru maLe to upara javAnuM bIjuM kAma paNa zuM? e Ave eTale e tArakane caraNe paDo : e kahe te ja karavAnuM : e ja guru !" basa, samyagdarzananI sanmukha vRtti thaI. bhagavAna zrI gautamasvAmIjI mahArAja paNa darzanadhara hatA, paNa ahaMdhara nahotA. jyAre teo pAchA padhAryA ke paMdarasoya pagamAM paDyA ane vinaMti karI kahyuM ke tame amArA guru." bhagavAna zrI gautamasvAmIjI mahArAja kahe che ke tamArA ane amArA guru mojUda che." tApaso : "tamArA guru ? e kevA che ?" gurunuM svarUpa sAMbhaLatAM badhAne uttama guNanI prApti thaI. zrI gautamasvAmI mahArAje Ama na kahyuM hota to A sthiti thAta ? nahi. beunA guru kevAka che, e samajAvatAM guNanI prApti thaI, pAraNuM karatAM, samavasaraNa jotAM tathA samavasaraNamAM pesatAM prabhunI mukhamudrA jotAM pAMcaso pAMcasone kramasara ema paMdarasone kevaLajJAna thayuM. AvA moTA paNa AjJAne AdhIna, e joIne sAmAnI bhAvanA paNa palaTAI jAya che. samyagdarzananA yoge AtmAne ahaMtAno lepa na lAge. Aje to keTalAya vidvAnane e ja ghamaMDa ke "mArA vicAra A. e nakAmA kema ja hoya ? bIjAnA vicAra bIjA jANe, paNa mArA vicAra to A ja. badhA potapotAnA abhiprAyanI vAto kare. abhiprAya ne abhiprAyamAM ja gADI guma thAya. bahumatI thAya eTale potAnuM choDavuM paDe eTaluM che, paNa e to mAtra sabhAmAM ja ! bahAra jaIne to pAchuM e ja bolavAnuM. ahIM evI bahumatI na cAle. ahIM to zAstra kahe te mati, bAkI badhI kumati ema samyagdarzana kahe che. AjanA uddhata vidvAnane A pAlave ? ene ema thAya ke huM bhaNelo ane A kahe tema kema thAya ? jo ema karuM to huM bhaNelo zAno ?' AjanA bhaNelA gaNAtAonI moTe bhAge A dazA che. darzanahIna jJAnanAM kaDavAM phaLa : Ajano evI dRSTie bhaNelo pustaka hAthamAM le, eTale paheluM to jue ke bhASA kaI sadInI ? be-pAMca pustako te sadInAM meLave, te parathI zabdonA anumAne kahe ke "A bhASA paMdaramI sadInI che, mATe gaNadhare lakhyuM ema na manAya, purANapAThI sAdhuo bhale kahe ke gaNadhare lakhyuM paNa manAya nahi !" Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 715 ------ 12 H samyagdarzana eTale aMkuza : - 49 - -- 187 tyAre kahyuM koNe ? - A gUMcavADo cAlyo. A paMdaramI sadInuM, A sattaramInuM ema ja cAle. bhASA kaI sadInI e vicAraNAmAM ja pacAsa-sATha varasanI jiMdagI pUrI kare, pachI OM phuT svAhA to che ja. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe evI majAnI graMtharacanA karI che ke itara paNa kheMcAya. dareka darzanavAdIne satya tarapha kheMcavA emaNe badhuM karyuM che. itara tathA virodhInI paNa "e mAtra vastusthitinA ja yathArtha vivecaka nahotA' - ema kahevAnI hAma cAle tema nathI. emanA thoDA ja samaya pahelAM Agamo lakhAyAM che. emaNe badhAM Agamo joyAM. itihAsa tathA bhASAnuM jJAna emane kharuM ke nahi ? pUrvAvasthAmAM e purohita hatA, cauda vidyAnA pAragAmI hatA ane koI paNa darzanano AdamI koI paNa darzananuM sUtra mULa bhale bole paNa na samajuM to teno ziSya thAuM' - Avo to emane abhigraha hato. kevA vidvAna haze ? jevA vidvAna hatA tevA pratijJApAlaka paNa pUrA hatA. eka vakhata maMdiramAM AvIne zrI jinamUrtinI mazkarI paNa karanAra e purohita hatA ! sAdhvInI gAthAno artha na samajyA, ke tarata AvIne kahyuM ke - huM tamAro ziSya." sAdhvIe kahyuM ke "amane adhikAra nathI." pote kahyuM ke tame kaho teno ziSya thAuM." sAdhvInI sAthe jainAcArya pAse jaI dIkSA lIdhI : abhyAsa karyo AgamonuM adhyayana karyuM ane adhyayananA yoge avicchinna paraMparAe akhaMDapa AvelAM Agamo A che evI kabUlAta e kare. jyAre AjanA kaMI navuM TIkhaLa kare e zAthI ? darzanarUpa aMkuza joIto nathI mATe ! samyagdarzana, e AdamInI badhI ja sthitine aMkuzamAM ANe che. darzane AvyuM eTale guNo AvyA, laghuta AvI. e to ema kahetA ke "ame koNa mAtra ?' bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnA graMtha upara TIkA karatAM zrI upAdhyAyajI mahArAja jevA paNa kahe che ke "kayAM e ane kyAM ame ?' AvI laghutA Ave ke zAstrano bhAva jhaTa gaLe Utare. ahaMtA AvI ke , koNa ?' - eTale gaLe aTake ane UlaTI thAya. samyagdarzana AvyuM eTa8 Ane anusarIne cAlavuM paDe che : AnA anuyAyI thavuM paDe che. bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajIe paNa kahyuM ke "bhagavAnanA ziSyo Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ----- The sAdhuoe siddhAMtano krama akhaMDapaNe cAlu rAkhyo che." varase varase vicAro badalAya to e cAlu rahe ? devagurune oLakho e kabUla : e parIkSAmAM vAMdho nahi : na jaNAya tyAM sudhI akkaDa raho, paNa devatva tathA gurutvano nirNaya thayA bAda to "huM tAro ane mAre cAlavAnuM, paNa he nAtha ! tArI AjJA mujaba ja' - e ja vAta. te pachI ADAavaLA prazna nahi. pachI to AjJA e ja mArga. jainazAsananI A sthiti che. AcAryoe bahu karyuM, paNa mULa mArgane anusarIne ja ane e A darzananA ja prabhAve ! AjanA jamAnAne A pAlave ? jo na ja pAlave to kahevuM joIe ke na Ave jJAnano udyota, cAritrano prakAza ke tapanI suMdara chAyA ! mahApuruSomAM jJAna, zakti ke vidyAnI kamI nahotI, paNa eka paNa vidyAthI AraMbha-samAraMbhanI zarUAta thaI? nahi ja. beThAM beThAM amuka padArtho bhegA karI siMha ke hiMsaka pazu pedA karI zake evI vidyA hatI. cauda pUrvadhara eTale vidyA tathA maMtra vagerenA to khajAnA ja. AjanAM yaMtro e tArakone navAM ke sahelo ? chatAM emaNe A badhuM banAvyuM ? koIneya emaNe batAvyuM? nahi ja, kAraNa ke e tArakonuM jJAna darzanavALuM hatuM. maryAdAvALI moTAIthI koIne ja pIDA na thAya. maryAdahIna moTAIthI zerInAM chokarAM paNa bhaDake, to ADozI-pADozIne to zAMti hoya ja zenI? pelA mahApuruSamAM jJAna hatuM paNa sAthe maryAdA paNa hatI. e kahetA ke pApa tyAjya, viSayakaSAyo tyAjya. A heya ane A upAdeya, - e tArakonA hRdayamAM lakhAyeluM hatuM. e jANatA badhuM paNa kahevA joguM ja kahetA, ApavA joguM ja ApatA, na ApavA joguM na ja ApatA, sAthe laIne ja jatA, paNa jene-tene ApatA nahi. Aja to eka sAmAnya vAta peTamAM rAkhavI bhAre thaI paDe. koIne vAta kahevAnI mUrkhAI thaI ane kahevAI gaI to paNa jo ene kaMI bhalAmaNa na thAya to to vakhate bhUlI jAya, paNa jo ene kahyuM ke "A vAta koIne kahIza nahi.' - to to tarata ja jAherAta. e paNa badhAne kahe ema ke "A vAta khAnagI che. e to huM mahArAja pAse besanAra te jANuM chuM, paNa koIne kahIza nahi." A to eka dRSTAMta mAtra che. adhUrI samajanA ne gaMbhIratA vagaranAonA peTamAM vAta TakavI muzkela thAya che. muddo e che ke pUrve vastu TakAvavAnI tAkAta hatI, kAraNa ke maryAdA hatI. Aja to bhaNelo pote potAne pacAsa jagyAe vidvAna na kahe, to ene zAMti na thAya. AcAryone tathA sAdhuone mUrkha kahetAM AjanA e bhaNelAo AMcako Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 - 12 : samagdarzana eTale aMkuza - 49 - 189 na khAya. e to kahe ke "huM bhaNelo, kAyado ne bhASA badhuM huM jANuM, sAdhuo samaje che zuM ?' vidvattAnA ajIrNanI mAtrA vadhI enuM ja e pariNAma che. corI kema thAya, jUThuM kema bolAya, pApa keTalA prakAre thAya, e badhuM varNana zAstramAM che : zA mATe ? bacavA mATe ! A vAMce ane bace e zAthI ? samyagdarzananA ja yoge ! darzana na hoya to to satyAnAza ja kADhe. darzana ema kahe ke "A jANavAnuM paNa AdaravAnuM nahi." paNa jo darzana vagaranAne apAya to to e eno amala ja kare. "be cIja bhegI thavAthI amuka prANIo pedA thAya' - e jANIne samyagdarzanavALo to bhUlecUke paNa e padArtho bheLA na thAya enI kALajI rAkhe, bheLA thatA jANe to AghA kare. ane darzana vagarano to irAdApUrvaka lAvIne bheLAM kare ane jyAM tyAM jIva utpanna kare. ema karavAnA akhatarA kare ane uparathI jovA-jANavA mATe karelA pApamAM vAMdho zo ?' - ema paNa kahe. darzanahIna jJAnathI ja AvI buddhi pedA thAya che. sabhA darzanahIna jJAnavALAnuM dhAMdhala AgaLa vadhe to? vastunA marmane nahi samajanArano udhamAta tyAM ja zame. zAstra kahe che ke koI koI kALamAM ema thAya, paNa enuM jIvana comAsAnA aLasiyA jeTaluM ja. pANI TapaTapa thAya tyAM sudhI aLasiyuM jIve ane sUryano tApa nIkaLyo ke khalAsa thAya. tamane vastu samajAvavA A kahevuM paDe che ke darzana vinAnuM jJAna A koTinuM che. darzanano prabhAva sarvatra pravarte cheH | darzanavALA hoya tene bolavAmAM-cAlavAmAM vicAra hoya, paNa darzana vinAnAne to bAreya bhAgoLa khullI ja hoya che : darzana vinAnuM jJAna e vastutaH jJAna nathI. jJAna, cAritra ane tapa darzanadhArIne ja saphaLa thAya, darzana vagaranAne saphaLa to na thAya paraMtu vakhate hAnikartA paNa thAya. AjanA jamAnAne darzana kema nathI gamatuM? te aMkuza mUke che mATe ! jJAna, cAritra ane tapa e to alaMkAra che. e saune game. kone na game? paNa Ama hAtha joDIne, mAthuM namAvIne UbhuM rahevuM e kone game ? darzanathI namavuM paDe. alaMkAro paheryA chatAM paNa namavuM paDe. darzana eTale namAvanAra. zrI iMdrabhUtijImAM pahelAM abhimAna hatuM, paNa bhagavAnane joyA ane vizeSatA joI eTale namI paDyA. tyAM emane abhimAna ADe nahotuM AvatuM. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 zAsanamAM pahelA naMbare bhagavAna zrI gautamasvAmIjI gaNadharadeva : e paNa hAtha joDIne UbhA rahe : e darzananA ja prabhAve. bhagavAna pAse AvyA pachI trIsa varSamAM eka divasa evo che ke prabhunI AjJA sAme emaNe prazna karyo ? zAna to cAra hatAM, te chatAMya zrI AnaMda zrAvakanI sAthe avadhijJAnanA viSayamAM matabheda paDyo. AnaMda zrAvake ema na kahyuM ke 'tame khoTuM kaho cho' - paNa kahyuM ke 'Apa ema kaho cho te ThIka hoya to paNa huM to najare jouM chuM' bhagavAna zrI gautamasvAmIjIe kahyuM ke 'bhagavAnane pUchI AvuM.' potAne cAra jJAna hatAM, upayoga karI zake tema hatuM, paNa prabhu mAthe hoya tyAM sudhI upayoga karavAnI jarUra zI ? AvIne pUchyuM paNa e ke 'bhagavan ! sAco AnaMda ke huM ?' bhagavAne kahyuM ke 'AnaMda sAco : micchA mi dukkaDaM do !' tarata tyAM gayA : micchA mi dukkaDaM dIdho : ane kahyuM ke 'bhagavAna kahe che ke, tuM sAco.' jJAna cAra dharAve che : zrutajJAna saMpUrNa tathA sarva atizayavALuM : zrutakevalIne zrI gaNadharadeva jevuM jJAna nahi. cAritra apramatta jevuM : tapa chaTThane pAraNe chaThTha karatA : te chatAM AjJA AgaLa e paNa zira jhukAvatA. bhagavAna dezanA de tyAre sAme hAtha joDI pUchatA. sAMbhaLe paNa Ubhe page besIne : tevI ja rIte zrI gaNadharadevanA ziSyo paNa zrI gaNadha2deva pAse tema ja varte. A badhuM darzananA prabhAve ! AjanA bhaNelA to zuM icche ? AcArAMga vaMcAya che ema jANe, eTale kahe ke 'ghera bhASAMtara che, joI laIza, saMskRta paNa jANuM chuM' - vagere kahe ! A mahApuruSo to jANatA, are banAvanAra pote chatAM sAMbhaLe. zrI gaNadha2devo to dvAdazAMgInA banAvanArane ? bhagavAna enI e vAta kahe, te chatAM paNa e mAnatA ke rAgAdirahitanA mukhakamalamAMthI nIkaLatA enA e zabdomAM paNa 'amArA karatAM keI guNI anupamatA hoya.' darzana A bhAvanA lAve. gaNadharadevo jANe che badhuM, paNa zrotAone adhika pratIti karAvavA pUche che. zrI gaNadharadevo paNa hAMdazAMgI racanAra pote chatAM dezanA roja sAMbhaLatA. 190 na sabhA : kevaLajJAnI bhagavAne pote e dvAdazAMgI kema na banAvI ? jainazAsanano to kalpa ja evo che ke gaNadhara jevA sarvottama ziSyo ja sUtrarUpe racanA kare. ane nizcita thayela kalpamAM prazna paNa na hoI zake. 718 sabhA : gaNadhara to chadmasthane ? paNa bhagavAne artharUpe ApI ane emaNe jhIlI. traNa pada bhagavAne kahyAM, te uparathI dvAdazAMgI zrI gaNadharadevoe racI. emanI dRSTi bahAranI to nahi Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : samyagdarzana eTale aMkuza : - 49 ja ne ? emaNe kabUla rAkhI. phe2phA2 hota to kaheta. zrI gaNadha2devoe saMtADI to nahotIne ? saMtADe to paNa bhagavAna zrI mahAvIradeva jevAthI kacAM saMtADe ? sabhA : Aja to AcAryone lahiyA kahe che. 719 191 kabUla, lahiyA paNa konA ? bhagavAna zrI mahAvIradevanA ja ne ? emAM vAMdho paNa zo ? sAcI vAta e che ke darzanavALAthI to lahiyA ja thavAya : kAraNa ke prabhue kahelI ja vAto mAtra ane te vAto paNa te ja svarUpe uccArI zakAya. ethI bIjuM bolanAra e to A zAsanano drohI : ethI lekhaka banavA karatAM to AnA lahiyA banavAmAM ja kalyANa che. bAkI evAo taraphathI AvuM to avajJA ja karavA khAtara kahevAya che, e yAda rAkhavAnuM che. darzana vinAnA ja nahi, paNa darzananA virodhI AdamIo emane lahiyA to zuM paNa majUra, svArthI, veThiyA, prapaMcI vagere badhuM ja kaheze. darzana vinAnuM eTale mithyAtvathI vyApta thayeluM, eTaluM ja nahi paNa viruddha bhAvane poSatuM jJAna lAhya ja lagADe. jo lAhya na lagADe to e bhayaMkara ajJAna zAnuM ? jema vyavahAramAM kahevAya che ke chAzamAM mAkhaNa na jAya to phuvaDa zAnI ? samyagdarzana vinAnA jJAnavALAne mAbApa upara paNa prema hoya ? nahi ja, ene to zakti na hovA chatAMya bApa karatAM potAne vadhAre DAhyo kahevarAvavAnI bhAvanA hoya. sAdhuone ane pUrvAcAryone lakIranA phakIra, purANapAThI, vagere badhuM kahe tyAre ene AnaMda Ave. darzana vinAnuM jJAna zuM zuM kare te batAvAya che hoM ! bAkI darzanavALo to jyAM zrI jinezvaradevanI AjJA jue, AzA anusAra tapa, tyAga ane prabhumArgane anusaravApaNuM jue, tyAM zira ja jhukAve. darzana AvyuM eTale jJAna, vinayAdi guNo, laghutA e badhuM ja Ave. zrI gaNadharadevanA ziSyo paNa emanI pAse Ubhe page bese - hAtha joDe, sUtra bhaNatI vakhate tapa karIne vigaI tajIne bese ane pagamAM mAthuM mUke, tyAre jJAna pariName. AjanA vidyArthI to kahI de ke 'zikSaka eTale pagAradAra nokara, ApaNe kahIe tema e varte, ApaNA upa2 ene hakka nathI : ame badhA prophesaranA bhAIbaMdha !' pUrve e bhAvanA hatI ke zikSakane maratAM sudhI na bhUle - game te sthitimAM paNa enuM sanmAna kare - hoddA para hoya to tyAMthI UThIne paNa sanmAna kare. A maryAdA hatI. Aje maryAdA vagaranuM ja jJAna che mATe A Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 20 badhuM gayuM ane AvI bhAvanA thaI. bUTa paherIne Aje vaMcAya e to ThIka, paNa ene pApa paNa na mAne ! ApaNo muddo e che ke darzananA udyota vagara jJAnano udyota na thAya ke na Take ! darzananA udyota vagarano jJAnano udyota jenAmAM thAya, e vastutaH jJAnI nathI paNa jJAnano vairI che. muninA sahavAsamAM AvanArane prabhumArgamAM rata banAvavA e muninI pharaja che. loka game te kahe tenI darakAra na hoya. mArI pAse kalyANanI bhAvanAe vizvAsa rAkhIne AvanArane huM vastu na samajAvuM ane chUpAvuM to mane paNa kalaMka che, mATe mAre yathAzakti satya ThasAvavA prayatna karavo joIe ne ? vidvAna AdamIne yogya vidvAna pAse namatAM zarama na ja Ave. samyagdaSTi zira kyAM jhukAve ? zrI arihaMtadeva tathA temanI AjJAmAM cAlatA nigraMtha munio tathA dharmIo pAse ! bIje to e zira na ja jhukAve. bhale duniyA abhimAnI kahe enI ene paravA na hoya. AthI spaSTa che ke samyagdaSTi AtmAne mukti tathA tenuM asAdhAraNa kAraNa cAritra, A be cIja ja kheMce. bIje dRSTi kheMcAya to pApa mAne ane e pApanI savAra-sAMja AlocanA kare. dRSTi mokSa tathA saMyama tarapha ja vahetI kare ane bIje aMkuzamAM rAkhe. dRSTi caLe to pApa mAne ane e pApanI savAra-sAMja AlocanA kare - pastAvo kare, e kevuM majAnuM lakSya che ? lokano sAra dharma, dharmano sAra jJAna, jJAnano sAra saMyama ane saMyamano sAra nirvANa ! lokano sAra dharma eTale darzana. darzana eTale jinAjJA para zraddhA - jinAjJA e ja dharma - jinAjJAnI ruci e ja darzana - emAM jJAna AvI ja gayuM ane jJAnathI saMyama Ave : saMyama AvyuM eTale mokSa hatheLImAM. eka samayanuM ja kAma. saMpUrNatayA saMyama AvyuM eTale sAta rAjaloka UMce rahela mokSamAM javAnuM mAtra eka samayanuM ja kAma ! pUruM saMyama na Ave tyAM sudhI to sarvArthasiddha sudhI jaIne paNa pAchuM ja AvavuM paDe che. caudame gayA eTale karma gayAM ane te ja samaye mokSa. mAtra eka ja samayanuM kAma. karmamaLa gayo eTale pahoMcatAM vAra zI? saMyama e muktinuM kAraNa ? jJAna e saMyamanuM kAraNa ? jJAnanuM kAraNa darzana. je jJAnanA yoge saMyamanI niMdA kare te jJAna nahi paNa ajJAna ! jJAnInI, enA AgamanI mazkarI kare te jJAnI kahevAya ? enuM jJAna te jJAna ke ajJAna ? Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 12 : samyagdarzana eTale aMkuza : - 49 - 193 sabhA : ajJAna. tame kaho cho hoM ! huM bhego bhaLIza. tame samajyA cho tenI A jAherAta thAya che, paNa jevuM ahIM bolo cho tevuM bahAra, bajAramAM, badhe ja bolatA thAo to ja e barAbara jagyuM kahevAya. samyagdarzana jAya te pahelAM maraNa Ave e ja sAruM. kSatrANIo aMboDAmAM khaMjara rAkhatI. viSama prasaMge ziyaLa sAcavavA prayatna karatI paNa jo ziyaLadharma javAno vakhata Ave to chAtImAM khosI marI jatI. ApaNe paNa darzana jatuM hoya to darzana jatAM pahelAM maravAmAM vAMdho che ? darzana jatAM pahelAM maravuM e sAruM. vyavahAramAM paNa AbarU jatAM pahelAM ghaNA jhera khAya che. e mohajanya hoI tyAM ApaghAta che. dharma jAya te pahelAM maravuM te ApaghAta nathI. je zarIranA mamatva khAtara dharma vece tenAmAM dharma zI rIte Take ? dharmanAM pariNAma AvavAM paNa kaThaNa. dharma jAya te pahelAM maravAnI icchA e ApaghAta nathI. zrI kalpasUtramAM sAMbhaLyuM e yAda che ne ? vratabhaMga karavA karatAM agnimAM paDIne maravuM sAruM. AthI have spaSTa thayuM ke cAritra, tapa, ane jJAna jo darzana hoya to ja saphaLa che. e darzana jatAM pahelAM ghara, paiso, kuTuMba ane khokhuM (zarIra) paNa choDavuM paDe, to te choDavAmAM kazI ja harakata ke hAni nathI. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13: zratanuM avalaMbana e ja eka AdhAra : 50 * ahiMsAnuM pAlana kyAre thAya ? 0 anyaliMge siddha kema thavAya che ? * guru vinAnAthI ziSya na banAvAya ! * zrutajJAna e ja AdhAra : * jevI yogyatA tevI AjJA : * virati prabhunA gharanI ane avirati mohanA dharanI ! * zuzruSA : * dharmarAga : * vaiyAvacca : viSayaH samatvamAM sthiratA. zrutajJAnanA AdhAre zAsana cAle. trIjA bhAganA A aMtima pravacanamAM pUjyapAdazrIjIe ghaNA viSayo AvarIne pUrvanAM aneka pravacanonuM sArabhUta avataraNa ja jANe karyuM che, chatAM navA aneka praznonAM preraka samAdhAno zAstrAdhAre rajU karyA che je khUba ja cittAkarSaka che. jJAnanuM phaLa - AzravathI dUra rahevuM ane saMvaranI sevA karavI A muddAthI zarU karI zAstrAjJAnA amala mATe "loka'no vijaya Avazyaka, e mATe parISahajaya jarUrI, e mATe samyaktvanI zuddhi anivArya vagere jaNAvI samyagdaSTi AtmAne dharma ja sArabhUta kema lAge tenI vicAraNA karI e mATe kAlasaukarika kasAInA dharmI putra sulasanuM dRSTAMta ApyuM. AgaLa vadhI "vastu svabhAva e dharma' evI dharmanI vyAkhyA karI te svabhAva pragaTa karavA meLavAya te jJAna ema jaNAvyuM. vacce anya lige siddha thanArA valkalacIrIno dAkhalo paNa Apyo. chevaTe guru koNa thaI zake ? zAsana mRtathI ja zA mATe cAle, sthApanA nikSepAnI anivAryatA, bhUmikA mujaba AjJA vagere vAto sAthe pravacana pUrNa karavAmAM AvyuM che. mulAkSAgRta * jIva-ajIvane jANavAnuM eka ja mAtra phaLa hovuM joIe ane te e ke AzravathI AghA rahevuM tathA saMvaranI sevA karavI. koI mAra-mAra karato Ave tyAM makkama rahenAra nIkaLe, paNa namato Ave tyAM makkama rahevAmAM ghaNA vAMdhA. sAmAnya rIte tyAM DhaLatAM vAra na lAge : mATe kahyuM ke pratikULa karatAM anukULa upasarga bhUMDA che. * jJAnI jyAM 'pApa' kahe tyAMthI eka vAra to kalyANa kAMkSI AtmA pAcho haThe ja. * paraMparAe paNa je mukti na Ape te saMyama zAnuM ? guNonA DhagalAmAMthI guNa na levAya tenAthI hajAro durguNomAMthI guNa zI rIte pamAya ? 0 zrI jinezvaradevanA zAsanamAM jene mAthe guru hoya tene ja ziSya karavAno adhikAra che. * zAsana zrutajJAnanA AdhAre che, nahi ke kevaLajJAnanA AdhAre ! * AkRti e bhAvanAnI vadhu ghAtaka che. nAmamAM to guNo saMbhaLAya, paNa AkRtimAMthI to guNonI dhArA chUTe. * jJAnIo paNa maryAdA pALe che, kAraNa ke e sarvottama maryAdAmAM ja jagatanuM kalyANa che. * vyavahAramAM rahelo AtmA kevaLa nizcayane vaLage, to tenuM munipaNuM vagere paNa cAlyuM jAya. * samyaktvanI vAta to miThThI che, paNa tene pALavuM e muzkela che. * virati e bhagavAnanA gharanI ane avirati e mohanA gharanI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 : mRtanuM avalaMbana e ja eka AdhAraH ahiMsAnuM pAlana kyAre thAya ? ApaNe A zrI AcArAMga sUtranAM prathamanAM je pAMca adhyayano che, teno pahelA sAthe bIjAno, bIjA sAthe trIjAno, trIjA sAthe cothAno ane cothA sAthe pAMcamAno je saMbaMdha che te joI AvyA pahelA zrI zastraparijJA' nAmanA adhyayanamAM pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAya vageremAM jIvo che te siddha karIne ema paNa darzAvyuM che ke paraspara te te jIvo zastrarUpa che ane jIvonA vadhathI AtmA saMsAramAM rakhaDAvanArAM karmothI baMdhAya che, tathA vadhathI virAma pAmelo AtmA karmanA baMdhathI aTake che, te paNa batAvyuM. ema karIne pahelA adhyayanamAM cAra tattvonuM nirUpaNa karyuM, jIva, ajIva, Azrava tathA saMvara : jIva tathA ajIvane jANavAnuM eka ja mAtra phaLa hovuM joIe ane te e ke AzravathI AghA rahevuM tathA saMvaranI sevA karavI. e mATe rAgAdi kaSAyaloka tathA zabdAdi viSayalokano vijaya karavo joIe, te batAvavA bIjuM adhyayana lokavijaya' nAmanuM kahyuM. viSaya-kaSAyarUpa loka kahevAthI enI eTale viSaya ane kaSAyanI sAmagrI pUrI pADanAra svajanAdi parivAra tathA dhana-dhAnyAdi parigraha paNa emAM AvI jAya che. kaSAyanuM kAraNa moha, mohanuM kAraNa viSayAbhilASA ane viSayAbhilASAnuM kAraNa viSayane poSanAra sAmagrI : eno vijaya na thAya tyAM sudhI je rIte thavuM joIe te rIte AzravathI AghA na thavAya ane saMvaranI sevA na thAya. AkhA saMsArano vijaya karavAnI icchAvALAe sauthI pahelI tarApa viSayanI sAmagrI para mAravI joIe. jyAM sudhI karma che tyAM sudhI saMsAra chUTavAno nathI ane mukti maLavAnI nathI. jyAM sudhI kaSAya che tyAM sudhI karma khasavAnAM nathI paNa vadhavAnAM che : jyAM sudhI moha che tyAM sudhI kaSAyo dUra thavAnA nathI : jyAM sudhI viSayAbhilASA che tyAM sudhI moha dUra thavAno nathI : temaja jyAM sudhI viSayanI sAmagrI che tyAM sudhI viSayAbhilASA maTavAnI nathI. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 viSayanI sAmagrImAM gharabAra, kuTuMba-parivAra, dhanadhAnya, - badhuM AvI gayuM samajavuM. enI mUrchA 52 jo kApa mukAya to ja tenI abhilASA maTe. AthI A ghora du:khamaya saMsArathI chUTavAnI bhAvanAvALAe sauthI pahelI tarApa viSayanI sAmagrI upara mAravI joIe. jyAM sudhI tyAM tarApa na marAya, tyAM sudhI AzravathI dUra na rahevAya ane saMvaramAM na TakAya, mATe je rIte thavuM joIe te rItanA sAcA ahiMsaka banavA mATe jIvonA ghAtathI bacavA mATe lokavijaya karavo joIe. lokanI vAtamAM 'hAjI hA' bhaNavAthI 'zastraparijJA' adhyayanamAM kahelI AjJAno amala na ja thAya. paNa e nathI bhUlavA jevuM ke 'lokavijaya' karavA taiyAra thanAranI sAme anukULa tathA pratikULa upasargonI paraMparA taiyAra ja hoya che. je ene jIte - e upasargonI hayAtInA vakhate makkama rahe, te ja 'lokavijaya' sAdhI zake, mATe trIjuM adhyayana 'zItoSNikA' nAmanuM kahyuM. zIta eTale anukULa ane uSNa eTale pratikULa upasarganuM varNana A adhyayanamAM che. evA sAnukULa ne pratikULa upasargonA prasaMge makkama rahevAnuM A adhyayanamAM zikSaNa che. 724 jIvAjIvanuM svarUpa jANyA vinA ane ekendriyAdimAM zraddhA thayA vinA, sAcA ahiMsaka banavAnI pravRtti thaI zake nahi ane vAstavika rIte hiMsAthI bacI zakAya nahi, mATe pahelA adhyayanamAM jIva-ajIvanuM svarUpa nirUpaNa karI tenI hiMsAthI bacavAnuM kahyuM ane eTalA mATe ja 'lokavijaya' karavAnuM bIjA adhyayanamAM kahyuM. 'lokavijaya' prasaMge anukULa tathA pratikULa upasarga Ave temAM makkama rahevAnuM trIjA 'zItoSNikA' nAmanA adhyayanamAM kahyuM : kema ke 'lokavijaya'nI pravRtti zarU thaI ke upasarganI hAramALA khaDI thavAnI. pratikULa upasarga karatAM paNa anukULa upasarga bhUMDA. koI gALo de e parISaha : paNa gALo sahevAnI tAkAta hajuya prayatnathI AvI jAya, paNa sAmo mANasa jo prazaMsA kare temAM mAna na Ave e bahu kaThina ! chokaro upavAsa karavA mAMDe ene dhamakAve ke 'besI jA, karyo upavAsa !' - to kadAca e majabUta paNa thAya ane kahe ke 'karavAno ja.' paNa - 'bhAI ! tAruM zarIra sAruM nathI : tuM nahi karI zake.' - ema kahe to pelo prAyaH DhIlo thAya. A anukULa upasarga. saMyamanA arthIne kahevAmAM Ave ke 'le to kharo, joIe chIe kevI rIte saMyama le che ?' Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 725 - 13: zratanuM avalaMbana e ja eka AdhAra : - 50 - 197 - to to pelo majabUta thAya, paNa ema kahe ke "bhAI ! tuM to amAro AdhAra che, tArA vagara kSaNa paNa nabhe tema nathI, tuM amAre ekano eka ja che, tArAthI to ame jIvIe chIe." - to pelo paNa kadAca DhIlo thAya. A anukULa upasarga che. koI "mAra-mAra' karato Ave tyAM makkama rahenAra nIkaLe, paNa namato Ave tyAM makkama rahevAmAM ghaNA vAMdhA. sAmAnya rIte tyAM DhaLatAM vAra na lAge : mATe kahyuM ke pratikULa karatAM anukULa upasarga bhUMDA che. e beya prakAranA upasargomAM sthira kyAre kahevAya ? prabhunI AjJAmAM sthiratA hoya to ! prabhunI AjJAmAM ja AtmakalyANa che, ema dRDha nizcaya hoya to ! jenA hRdayamAM "prabhunuM kahela vAjabI che ke nahi, atyAre yogya che ke nahi" - AvI zaMkA hoya te to svayaM paDelo ja che. e upasarga vakhate Take evI AzA paNa kema rakhAya ? "ekendriyAdika jIvo che, enI hiMsAthI Azrava thAya che ane e hiMsAthI virAma pAmavAthI saMvara sevAya cheA vastune hRdayamAM utArI, te vastune amalamAM mUkavA mATe AtmAne baMdhanathI khaseDavo joIe. baMdhano mAtra AtmAne hiMsAmAM joDanArAM che, hiMsAnI dizAmAM vadhu ne vadhu preraNA karanArAM che. kAlasIrika kasAI, ke je abhavI jIva che, je roja pAMcaso pADA mArato ane marIne je sAtamI narake gayo che, tenA putra sulase jo lokavijaya' na karyo hota, eTale ke kuTuMbIo uparanI mamatA na tajI hota, to te teTalA pramANamAM paNa ahiMsaka banI zakata nahi, e tadana khullI bInA che. kaLadharma aMgIkAra karavAno sulasane AkhA kuTuMbe Agraha karyo paNa je sulase potAnA pitAnI pIDA - kahone ke pApanuM phaLa - pratyakSa joyuM che, tethI te Agrahane sulase mAnyo nahi. kuTuMbIoe ghaNI rIte samajAvyo : "duHkhamAM, bhaviSyanI durgatimAM bhAga laIzuM' ema paNa jaNAvyuM ! chatAM zrI sulasa aDaga ja rahyo. jo "lokavijaya" na karata, anukULa-pratikULa upasargamAM TakavAnI tAkAta na hota, prabhue batAvelI ahiMsA upara pUrI dRDhatA na hota, zrI abhayakumAranI salAhano pUro vizvAsa na hota, bhagavAna zrI mahAvIradevanI AjJA sivAyanuM bIjuM kAMIpaNa zrI abhayakumAra salAharUpe kahe ja nahi evI daDha pratIti na hota, to tulasa aDaga na raheta paNa jarUra DhIlo thAta : kuTuMbIonI dayAmAM - paraMparAnI kriyAmAM jhaMpalAvatAM ene vAra na lAgata : paNa ene AtmakalyANa khAtara kuTuMbanI aprItinI paravA nahotI ! mArgamAM DhIlA na thavAno eno nirNaya hato. ane mATe ja e makkama Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - rahyo. kAyama makkama rahevA mATe pote potAnA paga para kuhADo mAryo ane ethI ja zrI abhayakumAra paNa gherathI doDI AvIne ene bheTyo. bheTIne kahyuM ke "AvA saMyogomAM paNa daDha rahenArA tArA jevo koka ja! AnuM nAma guNa ane AnuM nAma guNAnurAga. zrI sarvazadevanAM vacanomAM zraddhA na hoya to ahiMsA tathA dharmamAM TakAya nahi. game tevA saMyogomAM kuTuMbanI ke koInI pApakAriNI AzA to na ja manAya ? ane to ja sAcA ahiMsaka banAya. hiMsAnI preraNA keTalI ? dareka pravRtti hiMsAnI ja ne ? eTale hiMsAnI AjJA ane salAha to cAlu ja che : mATe AtmA potAnA nizcayamAM sthira bane to ja bacAya. jJAnInA vacana upara zraddhA hoya, daDhatA hoya, mArga pALavAmAM custatA hoya, to ja "zastraparissAmAM batAvelI ahiMsAnuM barAbara pAlana thaI zake. samyatvanI tAkAta : samyaktva AvyA bAda enI dRSTi kayAM kheMcAya ? lokamAM sArabhUta vastu kaI che te ja e jue. samyagdaSTi AtmA asAra mUke ane sAra le: asAra levuM paDe to paNa te kaMpate hRdaye ja che, paNa levuM joIe evI puSTi te na kare. samyagdaSTi eTale sAragrAhI ane ethI te AtmA asArathI bane teTalo Agho ja rahe. asAramAM javuM paDe to paNa ene aMte khoTuM ja mAne ane ene khoTA tarIke ja jAhera kare. samyagdaSTine eka dharma ja sArabhUta dekhAya. grAhya tarIke dharma sivAya enI dRSTi bIje na ja kheMcAya. vicAro ke A dazAmAM jIvana kevuM hoya ? ene anIti-prapaMca-pApa ochuM karavAnuM kahevuM paDe ? ene pApane pApa samajAvavAnI bahu mahenata karavI paDe ? koI jJAnI ene "pApa" kahe to te tarata ja tyAMthI pAcho haThavA prayatna kare. e vastumAM e tarka-vitarka na kare. zAnI jyAM "pApa" kahe tyAMthI eka vAra to kalyANakAMkSI AtmA pAcho haThe ja. hoTha sudhI AvelA dUdhanA pyAlAmAM jhera hovAnuM koI kahe to pyAlo ApoApa ja hAthamAMthI paDI jAya ne ? heTho mUkavo paNa na paDe, kAraNa ke jhera prANanAzaka che evI khAtarI che paNa pApane mATe evI khAtarI nathI ene ja laIne pApapravRttio vadhatI jAya che ne ? rakhe jheranI sugaMdhIthI paNa marAya nahi, - mATe pyAlo bhale phUTe, jagyA bhale bagaDe tenI ciMtA nahi, paNa pyAlo hAthamAMthI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rzi - 13 : mRtanuM avalaMbana e ja eka AdhAra - 50 - 199 paDI ja jAya. paNa "jhera kayAM ? batAva to ja mUkuM nahi to pIvAno ja' - evo Agraha tyAM nahi. are, khAtarI thAya ke dUdhamAM jhera nathI, to paNa dharakhe kadAca - ema mAnI e dUdha to na ja pIe. bhale e aradho zera dUdha nakAmuM jAya. pApanI vAtamAM e ja rIte samyagdaSTine tarka-vitarka hoya ja nahi. samyagdaSTinuM A svarUpa che. ene pApano bhaya che. A svarUpamAM jeTalo vAMdho teTalo jainazAsanamAM rahevAmAM vAMdho. ethI ja A samyagdarzana AjanA udghakhala ane vilAsI jagatane nathI rUcatuM. samyagdarzana rUpuM, prabhunI AjJA rUcI, eTale pApanAM pariNAma pAtaLAM thAya ja ane dareka pravRttimAM, mojazokhamAM, raMgarAgamAM, tathA khAnapAnanI Asakti vageremAM je AnaMdanA lahAvA luMTAI rahyA che te luMTAI jAya. samyagdarzanathI viziSTa jJAna te ja sAcuM jJAna, tevuM cAritra te ja sAcuM cAritra ane tevuM tapa te ja sAcuM tapaH enA vinAnuM jJAna te jJAna nathI, cAritra te cAritra nathI ane tapa te tapa nathI. sabhA : prathama adhyayananuM 'zastraparijJA' evuM nAma zAthI? pRthvIkAya e aplAyanuM zastra, aSkAya e agnikAyanuM zastra, agnikAya e aplAyanuM zastra, - ema paraspara te te jIvo zastrarUpa che. jemAM zastranuM parijJAna che te zastraparijJA adhyayana. zastra eTale hiMsA. ahIM zastra eTale pelAM hathiyAro nahi. hiMsAthI bacavuM te ahiMsA ane e mATe ja pRthvIkAyAdimAM jIvonI sAbitI karI te jIvo paraspara zastrarUpa thAya che te batAvIne chakAyanA vadhathI dUra rahevuM ema kahyuM. zastrapariNAthI amuka jIvo amukanuM zastra che, e badhuM jANI "ahiMsaka' banavA mATe "lokavijaya' karavo joIe. ane e mATe anukULa tathA pratikULa upasargamAM makkama rahevAnI tAkAta keLavavI joIe. prabhumArga upara avicaLa zraddhA, eTale ke jo samyaktva hoya to ja tyAM makkama rahevAya. samyakatva thayA bAda te AtmA A lokamAM sAra tarIke dharma sivAya bIjI koI paNa cIja dekhe nahi. lokamAM sArabhUta dharma, dharmano sAra jJAna, jJAnano sAra saMyama ane saMyamano sAra nirvANa. je jJAna dharmano sAra kahevAya te jJAna pAmelAne dharma tarapha arUci kema ja hoya ? ane je jJAna saMyama ke saMyama tarapha Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 728 ruci pedA na kare te jJAna zAnuM ? e to jJAna kahevAya ke ajJAna ? paraMparAe paNa je mukti na Ape te saMyama zAnuM? je mukti na Ape te sArabhUta saMyama nahi ane saMyama na Ape te sArabhUta jJAna nahi ane saMyamane ApanAruM je jJAna tene je pedA na kare te vastutaH dharma paNa nahi ! dharma che ke je saMyamane ApanAruM jJAna pedA kare : saMyama che ke je mukti Ape. muktimAM laI janAra saMyamanI pravRttine pedA karanAruM je jJAna te samyajJAna ane evuM je jJAna Ape te sudharma : ethI UlaTuM je jJAna te mithyAjJAna ane e jyAMthI maLe te kudharma ! e mithyAjJAna tathA kudharmane asAra jue te samyagdaSTi ! zuM khAvuM-pIvuM ane raMga-rAga karavA e dharma che ? nahi ja, dharma to 'vatyusadAvo cho !' - vastuno je svabhAva te dharma che. AtmA e vastu ane eno svabhAva anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta vIrya ! karmamaLanA paDadAthI AtmAno A svabhAva - A dharma dabAyo paDyo che. e dharma pragaTa karavA mATe sAdhanarUpa dharma joIe ane e dharma te A lokano sAra. zrI arihaMtadeva, te tArakanI AjJAmAM vartatA nigraMtha munio ane e tArakoe batAvelAM sAdhavA yogya sAdhano, - A traNemAM e tAkAta che ke te AtmAnA anaMta jJAna-darzana-cAritra ane vIrya e anaMta catuSTayarUpa svAbhAvika dharmane pragaTa kare. samajAvavA mATe sArabhUta jJAna karyuM ? saMyama sivAya badhAne ayogya samajAve te ! saMyama Ave eTale karma Take ja nahi ane karma na Take to AtmAno dharma pragaTa thAya. pachI bhaya, Adhi, vyAdhi ke upAdhi, - e kazAnI ja mUMjhavaNa nahi ! paNa A badhuM bane kyAre ? mULamAM samyapha hoya to ! samyakatva eTale tattvazraddhA : tattvazraddhA eTale zrI arihaMtadeva tathA te tArakanI AjJAmAM vicaratA nigraMtha vacana upara pUrI pratItiH arthAt - e tArakonI AjJAnA amala vinA koI paNa kALe kalyANa nathI evo daDha nizcaya. AtmAnA astitvanI zraddhA to anyane paNa che. bhale koI nitya mAne, koI anitya mAne, - ema judI judI rIte mAne, paNa eTalA mAtrathI samyaktva nahi ! paNa jenA yoge AtmAnuM astitva, teno mULa dharma, te mULa dharmane pragaTa karavAnAM sAdhano, -- e badhuM mAne, ene nirUpaNa karanAra AptapuruSane oLakhe ane tenA upara vizvAsu bane tenuM nAma samyakta ! Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 729 - 13 : zrutanuM avalaMbana e ja eka AdhAra : - 50 - 201 zrI arihaMta thaI gayA, guruo thaI gayA, - evuM mAtra mAnavuM e ja samyaktva nathI, paNa e tArakonI AjJAnA amala vinA cothe Are paNa mukti na thAya evo je daDha nizcaya te ja samyakatva. AjanA ucchaMkhalo to - "ame devagurune mAnIe paNa e kahe te na mAnIe" - e paNa kahe che : A kema ja cAle ? arthAtu - na ja cAle. anyalige siddha kema thavAya che? sabhA : anyaliMge siddha thayA tyAM jainadharma kharo ke ? AtmAnI zuddhi thAya tene kevaLajJAna thAya. rAga-dveSane jIte te jina kahevAyaH jinonA paNa AgevAna ane cotrIza atizayothI saMpanna te zrI jinezvaradeva kahevAya. ane e tArake kahelo je dharma te jainadharma kahevAya. e tattvo jace ane yogya vartAva thaI jAya tathA e zuddha vartAvanA yoge tevA prakAranI zuddhi paNa thaI jAya ! ane e tattvo jacavAM, ene yogya vartana thavuM, - e badhuM jainadharmanI ArAdhanA ja che ema kahI zakAya ane e rIte anyaliMga siddha thayA tyAM jainadharma kharo ema kahevuM sAcuM ja che. ApaNe kevaLa nAmanA ja pUjArI nathI, paNa kharI rIte guNanA pUjArI chIe. nAma game te ho, paNa je zrI arihaMta hoya te pUjya zrI RSabhadevasvAmIthI laIne zrI mahAvIrasvAmIjIne mAnIe chIe, enuM kAraNa e ke e badhA zrI arihaMta banyA hatA mATe ! arihaMta je hoya te badhA ja mAnya. zrI vItarAge kahelI vastusthitinuM yena kena prakAre bhAna thAya ane e tArakanI AjJAno saMpUrNa amala thAya to ja kevaLajJAna thAya. zrI valkalacIrInuM dRSTAMta juo. e anyaliMga kevaLajJAnI thayA che. zrI prasannacaMdra rAjarSinA e nAnA bhAI hatA. A zrI prasannacaMdrajI te ja, ke je pAchaLathI saMyamI bane che ane rAjarSi thAya che, kAyotsargamAM rahelA evA emaNe zrI zreNika mahArAjAnA be agra sainikonAM vacanonA yoge kSaNamAM sAtamI nArakIe javA jogAM pariNAma sevyAM ane te pachI munipaNAnA smaraNathI evAM pariNAma paNa pAmyA, ke jenA yoge kevaLajJAna upAmyuM. emanAM pitA tathA mAtA tApasa thayAM che. tApasa thayAM tyAre emanI mAtAne chUpo garbha che. vanamAM prasava thAya che. e A zrI valkalacIrI. mAtA marI jAya che ane pitA uchere che. aTavImAM Uchare che. pazu sAthe hare phare Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 3 : che. phaLa khAI nirvAha kare che. bIjuM kazuM jANato ja nathI. zrI prasannacaMdrane A vAtanI khabara paDI eTale ene nagaramAM lAvavAnA prayatna kare che. bApa lAvavA na de ane pelo hajI saMsAranI tevI koI ja vAtane samajato nathI ke Ave. prasannacaMdra rAjA ene nagaramAM lAvI nagarano rasiyo banAvavA cAhe che. bhAI tarIkenA mohanA yoge e ene saMsAramAM ghasaDavA cAhe che. koI paNa rIte valkalacIrIne lAvavAnI vAta sabhAmAM jAhera kare che. vezyAo ene lAvavAnuM bIDuM jhaDape che ane tyAM levA jAya che. e vezyAone dUrathI joIne - hai sAdhupuruSa ! tame koNa cho ?' ema valkalacIrI e vezyAone pUche che. kAraNa ke bIjuM kaMI e jANato ja nathI. vezyAo kahe che ke 'ame potanapura AzramanA tApaso chIe.' A pramANe kahIne e vezyAo zrI valkalacIrIne hetapUrvaka potAnA khoLAmAM besADe che ane potAnAM aMga upara eno hAtha pherave che. 'A aMga UMcuM kema, suMvALuM kema ? phUleluM kema ?' - ema zrI valkalacIrI pUche che. vezyA kahe che ke amArA AzramanAM phaLa khAvAthI zarIranAM aMgo AvAM thAya che ! valkalacIrI evA phaLanI mAgaNI kare che. vezyAo sAthe lAvela khAMDanI mIThAI eTale ke ramakaDAM vagere Ape che. pelo khAya che ane ene e navuM lAge che. evAmAM enA pitA tApasa AvI pahoMce che. ene joIne vezyAo nAsI jAya che. pAchaLathI valkalacIrI pelAM phaLonA lobhe potanapura Azrama zodhato zodhato jAya che. rastAmAM eka gADAvALo ene maLe che ane sAthe laI jaI potanapura nagara bahAra mUke che. te bhaTakato bhaTakato vezyAnA makAna AgaLa AvI pahoMce che. vezyAnA makAnamAM e pUchavA jAya che. have banavA ema pAmeluM ke thoDA vakhata pahelAM e vezyAne eka nimittiAe kaheluM ke tAre ghera eka jaMgalI dekhAvano mANasa amuka divase Avaze ane tene tuM tArI dIkarI paraNAvI deje, kAraNa ke e rAjA thavAno che. AthI valkalacIrInI rAha joIne beThI hoya tema vezyAe eaMdara bolAvyo ane enA vadhI paDelA nakha tathA vALa jyAre kapAvavA mAMDya tyAre e khUba cIso pADIne raDavA lAgyA, paNa 'amArA Azramano e rivAja che ema vezyA sAMtvana ApatI gaI ane ene bhojana karAvI, zaNagArI dhAmadhUmathI potAnI putrI sAthe paraNAvyo. - 730 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 731 - 13 : mRtanuM avalaMbana e ja eka AdhAra : - 50 - 203 bIjI tarapha pelI valkalacIrInA pitAnI dhAkathI bhAgI AvelI vezyAoe khabara ApatAM rAjA prasannacaMdra duHkhI thayo ke "are, meM kamabhAgIe pitA-putrano paNa viyoga karAvyo.' A duHkhamAM e saMtApa anubhavI rahyo che, tyAre pelI vezyAne tyAM lagnanI zaraNAI vAgatI sAMbhaLI saradAro pAse ene pakaDI magAve che, kAraNa ke rAjA duHkhamAM hoya tyAre prajAne tyAM utsava kema ja hoya ? bhayathI kaMpatI vezyA badhI ja vAta kahI de che, eTale rAjAne zaMkA paDe che ke "kadAca e ja valkalagIrI to na hoya !" pachI valkalacIrIne levA gayelI vezyAone tathA saradArone tyAM mokalI khAtarI karAve che ane khAtarI thatAM e varavadhUne hAthI upara besADI harSaghelo prasannacaMdra rAjamahelamAM lAve che. pachI ene rAjA uchere che, lAlanapAlana kare che, rAjya Ape che, ane dhIme dhIme e badhA sahavAsomAM valkalacIrIno anAdino bhoga bhogavavAno svabhAva tAjo thAya che : evo valkalacIrI paNa AvA saMyogomAM ekadama bhogasukhamAM lIna thaI jAya che. Ama karatAM bAra varSa vItI gayA bAda eka vakhata pitA yAda Ave che eTale khUba pastAya che. beya bhAI pitAne maLavA jAya che. tyAM zrI prasannacaMdra bahAra beThA che ane valkalacarI aMdara jaI bhAjana vagere upara paDelA kacarAnI pramArjanA kare che : e kriyAnA yoge pUrvabhavanI pratilekhanA yAda Ave che, jAtismaraNa thAya che ane pUrvabhave zrI jinezvaradevanA zAsananI karelI ArAdhanA tAjI thAya che. pachI bhAvanAe caDatAM kSapakazreNI upara ArUDha thaI tyAM ne tyAM kevaLajJAna pAme che. AvAM nimittothI anyaliMga paNa kevaLajJAna thAya che. amuka kriyAnA yoge karmanAM daLiyAM khase, te jAtanI zubha bhAvanA Ave ane pariNAme kevaLajJAnane yogya dazA Ave, to game te sthAnamAM paNa kevaLajJAna thAya ane ahIM saMyamI chatAM paNa jo UMdhI bhAvanA Ave to karma baMdhAya ane durgati paNa thAya. chatAM barAbara yAda rAkho ke A vezamAM kevaLajJAnanA je prasaMgo che te tyAM nathI : A sAdhana che, paNa te sAdhana nathI. anyaliMga ke gRhIlige evI bhAvanA - evA vicAro Ave, ke je aMtima dhyeyane anukULa hoya, AtmAnAM baMdhano baMdhanarUpa bhAse, e bhAvanA yoge - akAma nirjarA ke sakAma nirjarAnA yoge - baMdhana baMdhanarUpa bhAse, to zrI vItarAge kahelA dharma pramANe pariNAma AvyA vinA rahe ja nahi. paNa e jANo cho ne ke kevaLajJAna thayA pachI AyuSya bAkI hoya to e sAdhuliMgamAM Ave, kema ke mokSano Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 rAjamArga A ja che. AyuSya bAkI hoya to devatA muniveSa Ape ane e le paNa, kema ke rAjamArga na lopAya. ajANa AdamIne hIro joIe to te hIrAnA DhagalAmAM ja hAtha mAre. khuda jhaverI paNa banatAM sudhI ema kare. bAkI paththaranA DhagalAmAM jo hIro hoya to te zodhavAnuM kAma to jhaverInuM, kema ke ene hIrAnI parIkSA che. paNa binaparIkSAvALo AdamI hajAro paththaranA DhagalAmAMthI hIro lAvavA jAya to zuM lAve ? sabhA : moTo pANo ja lAve ! ahIM paNa vidhi e ke kevaLajJAna rUpI hIro pedA karavAnI khANa A che. A khANamAM maLe tyAM sudhI bIjI khANanI AzA nakAmI. A hIrAnI ja khAsa khANamAMthI maLavo muzkela thAya che, to bIjI khANamAMthI meLavavAnI AzA zI ? karmayoge maLe to levA inkAra nathI, paNa guNonA DhagalAmAMthI guNa na levAya tenAthI hajAro durguNamAMthI guNa zI rIte pamAya ? mATe uttamottama guNone pAmavAnuM sthAna ja A che, ema nizcaya karo. zrI bharata mahArAjAne arIsAbhavanamAM kevaLajJAna thayuM, paNa tethI arIsAbhavana e kevaLajJAnanuM kAraNa to nahine ? caMDakozIo prabhune Dasyo e nimitte ene jAtismaraNa-samakita vagere thayuM, paNa ethI samakitanuM kAraNa prabhune DasavuM e to nahine ? e to AzAtanA che. jyAM AtmA nirmaLa thAya, te game te sthaLa hoya to paNa tyAM guNaprApti thAya, paNa tyAMya kAraNa to hovuM joIe. 732 guru vinAnAthI ziSya na banAvAya ! pratyekabuddhone zuM zuM dekhIne vairAgya thAya che ? koIne kaMI nimitta ne koIne kaMI nimitta : tema eka pratyekabuddha maharSie prathama phUleluM-phAleluM jhADa joyuM ane pachIthI sukAI gayeluM joyuM. ATalA mAtrathI tarata ja vairAgya. evAM jhADa to tame roja juo cho paNa kema tamane vairAgya thato nathI ? emaNe to pUrve ArAdheluM che. pUrvanuM ArAdhana tathA akAma nirjarA ane sakAma nirjarA, e badhAnA yoge zuddha bhAvanA Ave. pUrva ArAdhanAnA uttama saMyogo atre nimitta pAmI jAgatA thAya. 'savi jIva karuM zAsanarasI' - A bhAvanAnI tIvratAnA yoge zrI tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA thAya che ane tenA yoge tIrthaMkara thavAya : kuTuMbanA uddhAranI bhAvanAnI tIvratAnA yoge gaNadharagotra baMdhAya jethI gaNadhara Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta3 - 13 : mRtanuM avalaMbana e ja eka AdhAra - 50 - 205 thavAya. te te bhAvanAnA yoge te te sthiti baMdhAya. astu. pratyeka buddha maharSi koI nimitta pAmIne vairAgya pAme ane pachI devatA veSa Ape, paNa teo mAthe guru na karyA mATe ziSya na kare. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM jene mAthe guru hoya tene ja ziSya karavAno adhikAra che. svayameva bodha pAmelAne jo adhikAra hoya to to naguro paMtha cAle. svayameva bodha pAmelA to badhuM jANe ane kahe, paNa e jo ziSya kare to e kahe ke "amArA gurune kyAM guru hatA ?" - ema thatAM e vakhata Ave ke, emane mAnanArA paNa vagara gurue dIkSA letA thAya ane naguro paMtha cAle. zrutajJAna e ja AdhAra : zrI bharata mahArAjA paNa kramasara zAsanamAM AvyA che. kayA AtmAne kayo adhikAra, e badhI zAsanamAM maryAdA che. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM nizcaya ane vyavahAra - e ubhayanuM pAlana ekasarakhI rIte thavuM joIe. je evA vyavahArane na mAne te to zAsanano viccheda karanAra che. vyavahAra eTale ghara tathA peDhI calAvavI e nahi, paNa ahIM to dharmavyavahAranI vAta che. zrutajJAnI muni zrutajJAnInI dRSTie beMtAlIsa doSarahita bhikSA lAve, e jo kevaLajJAnanI dRSTie doSita hoya to paNa kevaLajJAnI maharSi vApare ane kahe paNa nahi ke doSita che, kema ke doSita to kevaLajJAnanI dRSTie che, paNa zrutajJAnanI dRSTie to taddana nirdoSa che. eTale jo zrutajJAnanI dRSTithI zuddha bhikSAne zrI kevaLajJAnI maharSi doSita kahe, to pachI zrutajJAnI bhikSA lAvI ja na zake, kema ke e maharSinI doSanI zaMkA rahyA ja kare ane jo ema thAya to munipaNuM na Take ane zAsana paNa na Take. zAsana e zrutanA AdhAre che. bhagavAna zrImahAvIradeva pachI kevaLajJAnano samaya to traNa pATa sudhI, - zrI jaMbusvAmI sudhI : eTale ke cosaTha varSa sudhI ja. te pachI to bhagavAna zrI vIranuM zAsana to ekavIsa hajAra varSa cAlavAnuM che, to e konA AdhAre ? AthI spaSTa ja che ke zrutanA AdhAre ja zAsana Take che. eTale bhikSAnI paNa zuddhi-azuddhi jovAnI te zrutajJAnanA AdhAre ja ! kevaLajJAna karatAM zrutajJAna bahu upakArI che. kevaLajJAna to kevaLa svane prakAze, tyAre zrata e svapara ubhayane prakAze. zrI kevaLajJAnI maharSine paNa pote jANelI vastu anya pAse Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - - 74 prakAzavA zrutano ja AdhAra levo paDe. pAMca jJAnane prakAzita karanAra kevaLa zrutajJAna ja che. zAsana zrutajJAnanA AdhAre che, nahi ke kevaLajJAnanA AdhAre ! badhA muni cAle zrutanA AdhAre kahyuM kevalIe e vAta sAcI, paNa amAre AdhAra zrutano ! zrI jinezvaradevanA abhAve zrI jinamUrti ane zrI jinAgamano ja AdhAra che. zrI jinezvaradeva to amuka kALamAM ja hoya ane potAnI hayAtInA samayamAM paNa amuka amuka sthAnamAM ja hoya. Aje rAjagRhImAM hoya to kAle bIje hoya. eka zrI jinezvaradeva kaMI ekIsAthe badhe ja na hoya, eTale te samayanAo mATe paNa bAkInAone to AdhAra zrI jinezvaradevanI mUrtino tathA zrI jinezvaradevanA Agamano ja che. samavasaraNamAM paNa zrI jinezvaradeva pote to eka ja dizAmAM virAje che ane bAkInI traNa dizAmAM to zrI jinezvaradevanAM pratibiMba ja hoya che. zrI tIrthaMkaradevanA prabhAve devatAo pratibiMba kare te paNa prabhunA jevA ja dekhAya. koI ema na jANe ke pratibiMba che. badhAne prabhu ja jaNAya. zrI jainazAsanamAM zrI jinezvaradevanI mUrti paNa temanI jema zAzvatI ja che. eka mANasanuM nAma sAMbhaLyuM hoya, eTalA mAtrathI tene zodho to jhaTa patto na lAge, paNa phoTo joyo hoya to tarata ja patto lAge. AkRti e bhAvanAnI vadhu ghAtaka che. nAmamAM to guNo saMbhaLAya, paNa AkRtimAMthI to guNonI dhArA chUTe. AthI ja zrI jainazAsanamAM cAre nikSepo mAnya che. e ja saMbaMdhamAM kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA covIse zrI jinezvaradevanI stavanA karatAM lakhe che ke - "nAma kRtidravyamA punatrinALanamA. kSetre rAtre 2 sarvasmiAta samupAzmi pA" sarva kSetramAM ane sarva kALamAM nAma, AkRti (sthApanA) dravya ane bhAvathI traNe jagatanA lokone pavitra karatA zrI arihaMtadevonI ame upAsanA karIe chIe." zrI jinezvaradevanA zAsanamAM eka paNa vastu evI nathI, ke jene ApaNI icchA mujaba mAnI levAya. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM saghaLI ja vastune zrI jinezvaradevoe ane zrI jinezvaradevanA mArge ja cAlatA sUripuraMdaroe darzAvelI maryAdA mujaba ja manAya ane ene mATe AdhAra eka zrutano ja! have je AtmA ene ja na mAne e kema cAle ? kharekhara, prabhuzAsananI maryAdA ja UMcA Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 735 --- 13 : zrutanuM avalaMbana e ja eka AdhAra : - 50 2017 prakAranI che. ziSyane kevaLajJAna thayuM hoya te chatAM paNa te vAta jyAM sudhI guru na jANe tyAM sudhI te gurunI prathamanI mAphaka ja bhakti kare eTaluM ja nahi paNa svayameva potAne kevaLajJAna thayAnuM kahe paNa nahi. kharekhara, A rIte jJAnIoe batAvelI maryAdAmAM cAlavuM emAM ja Atmazreya che, jJAnIo paNa maryAdA pALe che, kAraNa ke e sarvottama maryAdAmAM ja jagatanuM kalyANa che. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM vyavahAra baLavAna che. vyavahAramAM rahelo AtmA kevaLa nizcayane vaLage, to tenuM munipaNuM vagere paNa cAlyuM jAya. chaThTha guNasthAnake rahelA muni Avazyaka paDilehaNA vagere na kare, to e sIdho pahele guNaThANe ja pahoMcI jAya che. AhAra-pANI vagere karanAra Avazyaka Adi vakhate dhyAna karavAno DoLa kare e cAle ? AhArAdika karavAnA ane Avazyaka Adi jarUrI kriyAo na karavI, e nyAya kyAMno ? muddo ja e che ke strAnusArI mArga upara prema nathI mATe ja ene mithyAtva lAge. je zrAvaka AraMbha-samAraMbha vagere badhuM ja kare ne pUjA vakhate "UMDuM kare e kema cAle ? "mana zuddha che to pUjA karavAnI zI jarUra ?' - A pramANe kahenArane kahI zakAya ke vepAra, bhAvatAla, Teliphona, tAra, TapAla e badhuM zuM kAma kare che ? zuM tyAM mana zuddha nathI ? mana zuddha rAkhIne pacAsa TakA phera bhAva bolane ?' paNa nahi, tyAM to te paNa ema ja kahe che ke 'ema bolIe to bhIkha ja mAgavI paDe.' AthI spaSTa che ke evA AtmAone AcArazuddhi tarapha ja bedarakArI che. samyagdaSTi AtmA vrata-tapa vagere badhuM na bane to na kare, paNa te samyagdaSTipaNAnI zrI jinapUjana, guruvaMdana, ane vyAkhyAnazravaNa vagere je kriyAo te na kare e kema cAle? zrI jinapUjA vagara samyagdaSTine khAvAnuM kema bhAve ? ene guruvaMdana vagara kema ja game ? ane zAstrazravaNa-vyAkhyAnazravaNa vagara ene cena zI rIte paDe? jenAmAM A badhI vastuo upara prema na hoya to tenAmAM samyaktva hoya ja nahi. samyagdaSTine zrI jinezvaradevanI AjJA ja na game e kema bane ? AjJAthI viparIta jue tyAM hRdaya kema DaMkhe nahi ? zuM tame loko peDhI upara nakAmA AdamIne besADo kharA?nahi ja, kAraNa ke tyAM "mArI peDhI' e bhAvanA che ane e bhAvanAnA yoge 'mArI peDhI upara to mArA ja bese, lAbha kare te ja bese, paNa hAni kare te to na ja besI zake'-Ama samajAya che, tema zAsanamAM paNa evuM mArApaNuM AvavuM joIe. e mArApaNuM e ja samyaktva ! A Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 --AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 ---- - 738 samyakatvanA yoge prabhue pharamAvela pApanivRttino sarvathA amala kare te sarvavirati sAdhu ane thoDo amala kare te dezavirati zrAvaka. ane kyAre eno amala karuM evI daDha bhAvanA sAthe saMsArane sAra mAnI, zuddha bhAve, lukhkhI rIte, badhAMne pArakAM mAnIne virati na ArAdhI zake te samyagdaSTi !tame A traNamAMthI zemAM? sabhA : sAheba ! A badhuM vicAratAM to ema ja lAge che ke ekamAM na hoIe ! ema nahi. AvuM thAya che e ja mArgamAM hovAnuM spaSTa kare che. bAkI samyaktvanI vAta to miTTI che, paNa tene pALavuM e muzkela che. samyakatvanI rakSA tyAre ja thAya, ke jyAre AgamanA akSareakSara upara avicaLa zraddhA hoya. dunyavI vyavahAramAM paNa AbarUdAra vepArI copaDA sApha rAkhe. aDadhI rAte koI hisAba mAge to paNa tenA copaDA to taiyAra ja hoya, paNa banAvaTI copaDA rAkhanAranuM haiyuM to dhoLe divase paNa kaMpatuM ja hoya ! te Dabala copaDA rAkhe ane kArIgIrI ghaNIya kare, to paNa bhIMta bhUle ja. UThAM bhaNAvanArAnI paNa pola khUlI ja jAya. khAnagImAM lakhanAra rAkhe enI paNa mati avarAya, paNa sAcA copaDA rAkhanAra to mAgo tyAre hAthamAM Ape ane banAvaTI copaDAvALo to copaDA hAthamAM detAM paNa kaMpe. "bacyA to bhAgya' - ema ja ene to thAya. tema dharmavyavahAramAM paNa Agama e ja copaDA. emAM ghAlamela kema ja thAya ? AgamathI eka kadama paNa AgaLa vadhavuM nahi. Agamane AvuM mUkI koI upakAranI vAta kare to spaSTapaNe nA kahevI, kAraNa ke AgamanI AjJA vinA upakAra thAya ja nahi. AgamanI AjJA vinAnI pravRttithI karavAmAM Avelo upakAra bhale dekhAvamAM lAbha dekhADe to paNa e hAnikartA ja che. zrI jinazAsananA rasiyA evA dekhAvamAM mUMjhAya ja nahi. aMbaDa parivrAjake zrI tIrthaMkaradevanuM rUpa vikuvyuM tyAre paNa tyAM na janAra zrImatI sulatAne kahenAre sUcavyuM ke "tyAM javAthI prabhAvanA thAya !" AnI sAme zrImatI salasAe e ja sUcavyuM ke "evI prabhAvanA bhave bhave na hojo. Aje A pacIsamo tIrthakara Avyo. kAle chavIsamo Avaze ane ema bhagavAna zrI mahAvIranA nAme unmArgIo DhoMga karaze, mATe evAthI to dUra ja rahevuM." jevI yogyatA tevI AzA : zrI jinezvaradevanA zAsananA rasiyAne dharmaghAtaka kutUhala jovAnI bhAvanA ja na hoya. ene nATakaceTaka, sinemA jovAnI tevI bhAvanA kema thAya ? " Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ar - 13 : zrutanuM avalaMbana e ja eka AdhAra : - 50 - 209 karmanA nATakane samaje te tyAM zuM jovA jAya ? tyAM koI pATha jarA vAra vairAgyano Ave, eTale kahe ke vairAgya thAya che. paNa zRMgAranA sthAnamAMthI vairAgya thAya ? jene zrI jinezvaradevanI mUrti vairAgya na kare, jene nigraMtha sAdhuothI vairAgya na thAya, jene tyAgamArganA paricayathI ke zravaNathI paNa vairAgya na thAya ane jene zrI vItarAgadevanI vANI sAMbhaLavAthIya vairAgya na thAya, tene nATakiyAthI vairAgya thAya? e jotAM jotAM paNa kahe ke A to pelo : hamaNAM viduSaka thaIne Avyo hato te. have A dazAmAM nATakiyAthI vairAgya thAya ? kharI vAta to e che ke saMsAranA rasika AtmAone vairAgya ja karaDo lAge che ane enA yoge svArthIonA svArtha paNa haNAya che. saMtAna pAse svArtha pUro karavAnI zrAvakanI bhAvanA na hoya : saMtAna virAgI kyAre bane evI ja bhAvanA zrAvakanI hoya : paNa ene badale svArthI bhAvanA ja Ave to enAthI prabhunA zAsananI prabhAvanA zI rIte thAya ? duniyAnI jema jene paNa svArthamAM paDe to zrI jinezvaradevanA zAsananI viziSTatA zI ? A badhuM vicAryA pachI AtmAne pUcho ke "jaina cho ?' AthI tame jaina nathI ema kahevA nathI mAgato, are huM to tamane jaina nahi paNa parama zrAvaka kahuM, paNa tethI tamAruM vaLyuM zuM? mATe kahuM chuM ke vicAro ane tevA na ho to bano : khAmIo ghaNI che tene sudhAro ane nAmanA maTI kAmanA bano : kAmanA thAo tyAre ja kharA. nAmanA maTI kAmanA thavuM e sAruM ke khoTuM ? ane kAmanA kayAre thavAya ? - e vicAro. saMsAranI vAsanA moLI paDe, parasparanI pharaja samajAya tathA sAcA kartavyano khyAla thAya to ja kAmanA thavAya. ane tema thavA mATe uttama dharmavyavahArane paripUrNa rIte vaLagavuM joIe. bAkI je Atmadharma gumAve, prabhuzAsanathI viparIta vartAva kare ane viparIta udghoSaNA kare, e jainazAsanamAM koI paNa rIte TakI zakato nathI. sAdhu tathA zrAvake potapotAnI bhUmikA upara sthira rahevuM ja joIe. samyagdaSTi AtmA jinapUjana, guruvaMdana tathA vyAkhyAnazravaNa vagere dharmakaraNIo kare ja je divase e na thAya te divasa ene vAMjhiyo lAge. te divasa enA AtmAne khaTake. jenA sevaka tenI pUjA hoya ? svAmInI AjJAmAM rahenArane guruvaMdana na hoya ? e kahe te saMbhaLAya nahi ? devagurunI AjJAnA amala vinA koI paNa kALe; cothA ArAmAM paNa AtmAnuM kalyANa nathI, evo daDha nizcaya te ja zraddhA. bhagavAna zrI mahAvIradeva covIsaso varasa upara thayA che, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAna - 3 - - 738 e ja jANavuM e samyaktva nahi : e to ghaNAya jANe che : mATe mumukSune to e tArakanI AjJAno ja AdhAra. e tArakanI AjJA traNe kALamAM abAdhita che. e tArakanI AjJAmAM parivartana karavAno koIne ja hakka nathI. e tArake badhA guNasthAnake AjJA judI judI karI che, kAraNa ke e tAraka sarvajJa hatA, paNa alpajJa nahotA. sAtamA guNaThANe apramattapaNAnI AjJA. chachuM guNaThANe sarvaviratinI, pAMcame dezaviratinI, cothe samyaktvanI ane pahele mArgAnusArIpaNAnI AjJA. keTalA upakArI ! koIpaNa kalyANano arthI rahI na jAya ! evA jamADanAra ke koI paNa jagyA vinA rahI javA na pAme. miSTAnna paNa che, roTalIvALAne roTalI, cokhAvALAne cokhA ane ghesavALAne mATe beMsa paNa parase. badhA mATe eka ja AjJA e tArake na kahI ane ema AjJA to je gAMDo hoya te ja kare. virati prabhunA gharanI ane avirati mohanA gharanI ! sabhA: pahele guNaThANethI nIce kaMI ? kaMI ja nahi : pachI to rakhaDatA kahevAya. kaMI ja levAnI tAkAta na hoya enuM sthAna kyAM ? tevA to gaNatarI vinAnuM jIvana jIvI rakhaDI khAya. prabhAvanA kare te khoLo dharanArane teTalAM patAsAM Ape, khobo dharanArane khobo bharI Ape, hAtha dharanArane pAMca-sAta Ape, nAnA bALakane eka patAsuM Ape, paNa hAtha jana dhare ene zuM Ape ? UMcAmAM UMcI AjJA apramattapaNA AdinI. e na Ave tyAM sudhI sarvaviratinI AjJA, tyAM vidhAna sarvaviratinuM paNa pramAdanuM vidhAna nahi ho ! pramAda e potAnI zithilatAne laIne che. pAMcame guNaThANe dezaviratinuM vidhAna : bAkInI aviratinuM vidhAna nahi e aviratinI chUTa paNa nahi, paNa je ene seve e potAnI zithilatAne laIne ! virati e bhagavAnanA gharanI ane avirati e mohanA gharanI. cothe guNaThANe samyattvanuM vidhAna. enI avirati e potAnI zithilatAne laIne ane mArgAnusArIpaNAnI AjJA pahele guNaThANe. e AtmA samyagdaSTi tarapha joyA kare. mArgAnusArInI badhI chUTachATa e badhI ja tenI potAnI ajJAnatAne ja AdhIna che. A badhAmAM virati e bhagavAnanA dharanI ane avirati e mohanA gharanI. ATaluM chatAM paNa avirati bhagavAnanA nAme caDAvAya to zuM thAya ? aviratine pApa mAnavI joIe ke nahi ? aviratino bacAva munithI thAya ? avirati vadhe tevI pravRttine uttejana munithI apAya ? aviratinI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 13 : zrutanuM avalaMbana e ja eka AdhAra : 50 anumodanA koI paNa sAco muni kare ? sAdhu tathA zrAvakanA virati vadhe tevA bhAva, pariNAma ane prayatna hoya ke nahi ? zrAvakano eka ja irAdo hoya ke kamatAkAta chuM ke 'mArAthI sarvavirati nathI levAtI, paNa je le tene dhanyabhAga ane ene huM banatI sahAya ApuM.' jo koI viratinA mArge jAya tene zrAvaka caDAve ke pAcho pADe ? na caDe te vAta judI, paNa zrAvaka zuM kare ? samyagdaSTine saMsAra pratye prAyaH jyAre nirveda hoya tyAre mArgAnusArIne saMsAra pratye bahumAna na hoya. jyAM dharma saMbhaLAya tyAM mArgAnusArI zIghra jAya. satya meLavavAnI enI tIvra jijJAsA hoya. tAkAtanA abhAve satya na samajAya te vAta judI ane ethI e kahe ke 'huM pAmara chuM paNa mAre to ziSTa kahe te pramANa.' jyAre mArgAnusArI AtmAnI A dazA hoya, tyAre have vicAro ke samyagdaSTi AtmAnI hAlata kevI hoya ? 739 zuzruSA, dharmarAga ane devagurunI bhakti A traNa to samyagdarzananAM liMgo che. e traNe liMgonuM varNana karatAM nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI gaNivara pharamAve che ke - 1. zuzrUSA : "taruNa sukhI, strIparivaryo re, catura suNe suragIta : tehathI rAge ati ghaNe re, dharma suNyAnI rIta, re prANI dhariye samakita raMga, jima lahiye sukha abhaMga re, prANI. 1." taruNa, sukhI, strIothI parivarelo ane catura je rAgathI suragItanuM zravaNa kare, tethI paNa ati ghaNA rAgathI dharma sAMbhaLavAnI rIta samyagdaSTi AtmAnI hoya che. dharmarAga : "bhUkhyo aTavI Utaryo re, jima dvija ghebara raMga : icche tima je dharmane, tehI ja bIjuM liMga re. prANI. 2." . bhUkhyo, aTavI Utarelo eTale thAkelo evA brAhmaNane jo bhojanamAM suMdara ghebara maLe, to tene tenA upara kevo rAga thAya ? jevo rAga tevA brAhmaNane te suMdara ghebara upara thAya, tevI ja rIte samyagdaSTi AtmAne dharma upara rAga hovo joIe. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 3 - 70 3. vaiyAvacca : "vaiyAvacca gurudevanuM re, trIjuM liMga udAra : vidyAsAdhakataNI pare re, ALasa naviya lagAre re. prANI. 3." jema vidyAsAdhaka ALasa varjI ekatAnathI vidyAno jApa kare che te ja rIte samyagdaSTi AtmA devagurunuM vaiyAvacca kare. have kaho ke samyagdaSTithI pUjA nathI karI' ema zI rIte bolAya ? mahinAmAM keTalA divasa pUjA karI ?' "ema pUche to "pAMca-sAta divasa TAima maLe tyAre karI" ema kahe ? ema kahenArane pUche ke "mAsamAM khAo keTalA divasa ?" e bAbatamAM to e ja uttara maLaze ke trIsa divasamAM nevuM TaMka to nakkI ane vadhumAM cavANuM juduM tathA hoTalamAM javuM paDe e paNa juduM : rAtre paNa vAMdho nahi, hoTalamAM jaI rAtre khavAya, sigAreTa ane pAna to cAlu ja hoya, hoTalamAM khAya zIkhaMDa, purI ane bhajiyAM, vidaLa-abhakSya Ave to paNa vAMdho nahi ? A badhI kaI dazA che e to vicAro ! A badhI ja dazA dharmabhAvanAthI hanapaNAne laIne ja thaI che. kharekhara, jene samyakta thAya te eka mukti ane tenA sAdhanarUpa saMyamane ja sAra tarIke dekhe ane e kAraNe e ni:saMga thavA icche che. (zrI AcArAMgasUtra (dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno | tRtIya bhAga samApta Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ the parama zAsana prabhAvaka vyAkhyAna vAcaspati suvizALa gacchAdhipati pU. AcAryadeva zrImadvijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA vikAnI 1952mI sAlanA phAgaNa vada cothanA zu muchyu revANamAM janmelA mA sAratha ane pitA choTAlAlanA lADakaNAyA tribhuvanakumAre 1969 poSa suda 13 dine saMghAratIrthamAM dokSA laI pUjya su.zrI.rAmavijayajI ma.bI pU.A.zrI.vi. premasUrIzvarajI mahArAjanA prathA ziSya banyA, e ja varSe phA. suda 2 nA vaDodarAmAM vaDIdIkSAne pAmI zAdhyiAna pravacana zAsanarakSAmAM uttarottara caDatAM kAryo karyA. pUjya gurUvaryonA hAthe 1987nA kA.va. 3 muMbaImAM maNipaMnyAsapade tathA vyAkhyAna vAtharAMta paDe, 1991nA ve.suda14 rAdhanapuramAM upAghyAyapade ane 1992aa vai.su. 6 muMbaI lAlabAgamAM mahAmahotsava sAthe AcAryapade sthapAyelA pUjyazrIe jaina zAsananI apratima prAvanA karI, suvizALa macchA adhipati tarIke pUrANI sakaLa jaina saMghanuM apUrva yogakSema karatAM karatAM 2047mAM a.va. 14 nA divase amadAvAdamAM samAdhipUrvaka kALadharmAne pAmyA, abhUtapUrva aMtima yAtrA sAthe a.va.0)) + zA.su.1 nA divase sAbaramatInA tIre emano pArthiva deha paMcabhUtamAM vilIna thayo. jyAM nirmANAdhIna (bhrayatama mArka pUjayazrInI yazobhAzAne mAI rahyuM che. kSaradehe to teozrI ApaNI sAthe nathI paNa akSaradehe teozrIjInuM vizALa sAhitya Aje paNa sau koIne muktimArgano aa thIMghI rahyuM che. A ga vaMdana ho e divyavibhUtine saMsArika dhaDatara H ratanabA EAR dIkSAdAtA : pU.mu.zrI. maMgaLavi.ma.sA. Tall & tell gurudeva * pU.A.zrI. vi.prema.sU.ma.sA. * pU.A.zrI.vi.dAnasU.ma.sA. jIvanaghaDatara navA ebra.org Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA 113 T! ! (iillite Jo mArI prakAranuM Tuulty Graphics W(022) 38732227 3884222 'ISBN - 81 - 87163 - 29 - 1