________________
૯૯
એ વસ્તુ તો સંસારના રસિક બધાને પ્રિય છે. અર્થકામની સાધના સહુ કોઈ સંસારપ્રેમીને ઇષ્ટ છે, માટે એના શિક્ષણની મહેનતમાં જે ધર્મગુરુ પડ્યા, એ ધર્મગુરુનો પણ દાડો ઊઠ્યો જ સમજવો : કારણ કે એ બધું તો બધા ભણીને ૪ આવેલા છે. કામશાળા કે કપટશાળા કાંઈ ખોલવી નથી પડતી. કોઈને ઊઠાં કેમ ભણાવવાં, એ તો પ્રાયઃ ભણીને આવેલા હોય છે.
327
૭ : શિક્ષણનો હેતુ શો ?- 44
:
‘પરલોકને માનું છું’ એમ કહેનારો જો દુનિયાને આ લોકમાં જ ઝુકાવવાનો પ્રયત્ન કરે, તો એ વસ્તુતઃ ૫૨લોકને માનતો જ નથી, પણ આસ્તિકોને પાસે બેસાડવા માટે જ તેને માનું છું એમ કહેવું પડે છે. વ્યવહારમાં પણ તમે જેની પાસે પૈસા માંગો તે આપીશ, આપવાના છે, એમ કહ્યુ જાય અને પૈસા કોથળીમાંથી કાઢે નહિ, તો આખરે કહેવું જ પડે કે ‘દેવાળિયા, પૈસા આપને !' પેલાને પૈસા આપવા નથી, કોથળીમાં નથી, પણ જાણે છે કે ના કહેવાથી મારામારી થશે એટલે આપીશ, આપીશ કહે, પણ નથી આપવા એ નક્કી છે. એટલે ‘આપીશ’ કહે છે એમાં દંભ છે. વાસ્તવિક રીતે ધર્મગુરુના પદે બેઠેલો આત્મા આ લોક તરફ ઝૂકી શકે જ નહિ.
તમે જે કાર્યવાહી કરો છો, તેથી જો પરલોક સુધરતો હોય, તો અહીં આવવાની જરૂરત નહોતી. ભિક્ષા માગીને ખાવું, વિહાર કરવો, લોચ કરવો, આ બધું શા માટે ? પરલોક સુધારવા માટે જ ! આથી તમે સમજી શકશો કે આપણે શિક્ષણ નથી ઇચ્છતા એમ કહેવાય છે તે ખોટું છે, બાકી આપણે, જેવું શિક્ષણ તેઓ ઇચ્છે છે તેવું જ શિક્ષણ તો નથી જ ઇચ્છતા, એ વાત તદ્દન જ સાચી છે : કારણ કે આપણે તો તે શિક્ષણ ઇચ્છીએ છીએ, કે જે શિક્ષણ પરલોકની સાધનામાં ઉપયોગી થાય. આ લોકનું શિક્ષણ અપાય, તે પણ પરલોકના હિતની દૃષ્ટિએ જ ! જેમ સાધુ વ્યાકરણ, ન્યાય વગેરે શીખે છે, પણ તે શા માટે ? એ માટે જ કે તેના દ્વારા શ્રી સર્વજ્ઞદેવનું શાસ્ત્ર સારી રીતે સમજી શકાય એટલે મિથ્યાજ્ઞાન છતાં સુશાસ્ત્રને માટે હોઈ સમ્યક્ જ છે, પણ પેટ માટે ભણવું તે તો મિથ્યા જ છે. ધર્મ માટે ભણનારનું પેટ તો ભરાવાનું જ છે. પેટ કોનું નથી ભરાતું ? પેટ તો ભિખારી પણ ભરે છે, મવાલી પણ ભરે છે. બીજ વાવે ત્યાં શું ઘાસ ન થાય ? આનાથી પેટ શું ન ભરાય ? આના વચનથી તો લાખોનું પેટ ભરાય છે, તો એ શાસ્ત્રનું આરાધન કરનારનું પેટ ન ભરાય ? ભરાય જ. પેટની ચિંતા કરવી એ જ વ્યર્થ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org