________________
500 – ૫ શ્રી જૈનશાસનની ઉજવળ મર્યાદાઓ - 42 ––– ૭૧ રાજતંત્ર ચાલે છે તે મર્યાદાથી. તેવી જ રીતે કલ્યાણકારી પ્રભુશાસનની મર્યાદા પણ સચવાય, તો કોની મગદૂર છે કે શાસન સામે આંગળી કરે ? પણ આજે તો શાસનમાં રહેવાની વાત કરનારને પણ મર્યાદા પાળતાં મૂંઝવણ થાય છે. કેવળજ્ઞાન પણ મર્યાદા જ પમાડે અને મર્યાદા છોડી તો આવેલા ગુણો પણ ચાલ્યા જાય.
કાજો કાઢતાં મુનિને અવધિજ્ઞાન થયું, પણ એ અવધિજ્ઞાનમાં ઈદ્રઈંદ્રાણીની રમતગમત જોઈ હસવું આવ્યું, કે અવધિજ્ઞાન ચાલ્યું ગયું. આવી ક્રિયા જોઈ માત્ર હસવું જ આવે, તો પણ આવેલું જ્ઞાન ચાલ્યું જાય, માટે શાસનની મર્યાદા રાખનારે જ આ પુસ્તક હાથમાં લેવું. નાનામાં નાની કથા પણ જોજો. શાસનની મર્યાદા રાખીને વાંચશો તો એક એક વાતે વેરાગ્યનાં ઝરણાં ઝરશે અને મર્યાદા છોડીને વાંચશો તો એક એક વાતમાંથી પુદ્ગલાનંદીને રુચે તેવું જ જણાશે ! મર્યાદા સ્વીકારવામાં કાંઈ પણ માનહાનિ નથી જ. - આજ તો એવા કુતર્ક થાય છે કે “સ્ત્રી, પશ, પંડગ વર્જિત વસતિમાં રહેવાની આજ્ઞા, એ તો મુનિસંસ્થાનું અપમાન છે. શું મુનિ ચળવાના હતા ?” આવી બુદ્ધિ આવે અને મરજીમાં આવે ત્યાં વસવા માંડે, તો મુનિજીવન હતું ન હતું જ થઈ જાય. એ નિશ્ચિત છે.
કુતર્ક કરનારા કહે છે કે “મર્યાદા એ તો મનુષ્યજાતિનું અપમાન છે. મનુષ્ય ઇચ્છામાં આવે તેમ કરે, ત્યાં રોકટોક શી ?' આજના વાતાવરણનો આ પ્રતિધ્વનિ છે. આની સામે શાસ્ત્ર કહે છે કે “મર્યાદા એ આત્માને સ્થિર કરવા માટે છે, નહિ કે અપમાન કરવા માટે !” મર્યાદા ઉત્તમ ચીજને જ હોય. વાડ પણ ક્યા ખેતરને હોય ? સારા ખેતરને જ વાડ હોય, પણ તમાકુના ખેતરને વાડ હોય ? નહિ જ, કારણ કે એને ગધેડું પણ ન સુંધે. જેમ ચીજ ઉત્તમ, તેમ મર્યાદા પણ ઊંચી જ જોઈએ. છૂટા પૈસા તો વખતે ખીસામાં પડ્યા રહે, પણ બેઆની પાવલી પાકીટમાં રહે અને ગીની તો તેના પણ ઝીણા જ ખાનામાં ! પાકીટને ખાનાં કેટલાં હોય ? કહોને કે ઘણાય. વારુ, પણ હીરા-માણેક-પન્ના વગેરે ક્યાં રહે ? કહો કે તિજોરીમાં. તેમાં પણ અમુક ખાનામાં, દાબડામાં અને ડબ્બી વગેરેમાં ! જેમ ચીજ ઉત્તમ, તેમ કિલ્લા-રક્ષણ- જોખમદારી વગેરે મોટી જ.
શ્રી જિનેશ્વરદેવના શાસનમાં પણ મર્યાદાની જ કિંમત છે. અહીં આંખો
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org