________________
૧૪૮
- આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો - ૩
-
67e
જ રાખવી જોઈએ. કાળજી રાખવા છતાં પણ મિથ્યાત્વ સેવાઈ જાય, તો તો એની શુદ્ધિ પણ થાય અને ભવાંતરે પણ સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ સહેલાઈથી થાય, પણ કાળજી જ ન રાખે તો ભવાંતરમાં સમ્યકત્વ પ્રાપ્તિની સામગ્રી પણ સહેલાઈથી ન મળે. અજ્ઞાનથી મિથ્યાત્વ સેવનાર દયાને જ પાત્ર છે, પણ તિરસ્કારને પાત્ર નથી એ સાચું : તે છતાં પણ જો તે આત્મા સમજાવનાર આત્માની સામે બાથ ભરવા જાય, સમજે નહિ અને ઝઘડા કરે, તો તો તે તિરસ્કારને જ પાત્ર ઠરે છે. એટલે કે એની પછી તો ઉપેક્ષા કરવી પડે અને બીજા એનામાં ન ફસાય એ પૂરતી જ ચેતવણી આપીને અલગ થઈ જવું પડે. જે કોઈ કહે તેને સાંભળે નહિ, રીતસર વાતચીત ન કરે, આગમના અર્થનું ચિંતવન ન કરે અને કેવળ ઝઘડા જ કરે, તે દયાને પાત્ર નથી રહેતો. આ શાસનમાં માર્ગાનુસારી આત્મા પણ તે જ કહેવાય છે, કે જે જ્યાંથી સારું મળે ત્યાંથી લે અને ખોટાનો ત્યાગ કરે. અજ્ઞાનતાથી કદાચ ખોટો માર્ગ સેવે, પણ જ્યારે સગુરુ દ્વારા ખોટો જણાય, કે તરત જ એનો ત્યાગ કરે, એ જેવી તેવી વાત નથી.
શ્રી ઇદ્રભૂતિજીને મિથ્યાત્વ હતું : “પોતે જ સર્વજ્ઞ' એવું અભિમાન હતું : પણ જ્યારે એમણે જોયું કે “સર્વજ્ઞ તો આ શ્રી ભગવાન મહાવીર જ, ત્યારે તરત જ માન્યું કે “મારું અભિમાન ખોટું છે. અને એમ માનીને ઝટ શિર ઝુકાવ્યું તો પામ્યા : પણ જે આત્મા પ્રભુના કહેલા માર્ગને છતી સામગ્રીએ સાંભળે જ નહિ, ત્યાં તો સમ્યક્ત્વ છે જ નહિ પણ મિથ્યાત્વ જ છે. સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા તો મોક્ષની સાધનામાં ઉદ્યમની જ પ્રધાનતા માનનાર હોય છે. સમજીએ તે જ અને તેટલું જ કરીએ, એવું સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને હોય, પણ તે પુણ્યાત્માને તો દિવસે દિવસે અધિક અધિક સમજવાની અને અધિક અધિક ઉત્તમ કરણી કરવાની જ ભાવના હોય, અને તો જ એ આત્માનું સમ્યકત્વ નિર્મળ થવા સાથે સ્થિર થાય. ભૂતકાળના નિનવો અને આજના કુલાંગારો વચ્ચેનો તફાવત :
આ શાસનમાં એ સમ્યકત્વ ઉપર જ બધો આધાર છે. એના અભાવે ગમે તેવાની પણ આ શાસનમાં કિંમત નથી. નિહ્નવોને સંઘ બહાર કેમ કાઢયા ? મિથ્યાત્વના ઉદયે આગ્રહી બન્યા માટે જ ! સમજાવવા છતાં પણ ન માન્યું તે જ માટે ! સંઘ ભેગો કરી યુક્તિથી અને આગમથી સમજાવવા છતાં પણ મિથ્યાત્વઉદયે હઠ ન મૂકી, તે માટે જ તેઓને બહાર કરવા પડ્યા ! જે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org