________________
– ૪: આગમનો સાર શું? - 41
–
૫૧
- રતિ એટલે દુનિયાના સુખની સામગ્રીમાં આનંદ. આરાધક આત્માઓની વિરક્તિ રતિમાં પણ જાગૃત રહેતી હતી. વિચારો કે રતિમાં વિરક્તિ ક્યાંથી આવી ? કહેવું જ પડશે કે તે પુણ્યપુરુષોએ રતિ માગી જ નહોતી, પણ તે મહાપુરુષોને તો પુણ્યબળે આવી જ મળી હતી. માગી હોત તો વિરક્તિ ચાલી જ જાત, પણ રતિ આવી મળી હતી માટે જ એમાં વિરક્તિ કાયમ હતી. “રતિ માગી મળે અને રતિ આવી મળે” એમાં ઘણો જ ફેર પડે. - રતિ આવી મળે ત્યાં વિરક્તિ વધે છે અને રતિ માગી મળે ત્યાં વિરક્તિ વેચાઈ જાય છે. રતિ આવી મળે ત્યાં આત્માની માલિકી કાયમ રહે છે અને રતિ માગી મળે ત્યાં આત્મા માલિક નથી રહી શકતો, પણ ગુલામ બની જાય છે.
આત્મા માગીને દેવાદિકનાં સુખો મેળવે, વર્ષો સુધી, પલ્યોપમ સુધી, સાગરોપમ સુધી ભોગવે, પણ છેવટના છેલ્લા છ મહિના એટલું દુઃખ થાય છે કે પહેલાનું તમામ સુખ એમાં સ્વાહા થઈ જાય છે, એ સુખમાં પડીને જે ગતિનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય છે, તે તે વખતે દેખાય અને પછી હાય બાપ વગેરે ચાલુ થાય. હાય નદી, હાય વાવડી, હાય વિમાન, આવા આવા કરુણ શબ્દોથી વિલાપ શરૂ થાય છે. ક્ષણભરની પણ શાંતિ એ વખતે હોતી નથી. શાથી ? માગીને મેળવ્યાં છે એથી ! માગીને નથી મેળવતા તેને તો છેલ્લી ઘડી સુધી એકસરખી જ સ્થિતિ રહે છે. ઉત્તમ પુણ્યશાળી દેવતાઓની તો પુષ્પમાળા પણ કરમાતી નથી. એ જાણવા ધારે તો પોતાની ગતિ જાણે, પણ એ પુણ્યાત્માઓને મૂંઝવણ ન થાય. કારણ કે એ પુણ્યશાળીઓને દુનિયાના પદાર્થોની પરવા જ નથી, ઇચ્છા જ નથી અને એ પદાર્થો પ્રત્યે તેવો અનુરાગ પણ નથી. શ્રી દ્વાદશાંગીની આજ્ઞાનો આરાધક આત્મા દુનિયાનાં સુખોને તિલાંજલિ જ આપે. એનાથી તો એ સુખો ઇચ્છાય જ નહિ. આપત્તિ કરતાં સંપત્તિથી વધુ ડરો !
શાસ્ત્ર કહે છે કે, સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા અવસર મળે તો દુનિયાના રંગરાગનેદુનિયાના પદાર્થોને વગોવે ખરો, પણ વખાણે તો નહિ જ. સમ્યગ્દષ્ટિ હોશિયાર હોય, એને ટાઇમ મળે તો દુનિયાના સુખની એવી વગોવણી કરે કે સામાને પણ સહેજે તેના પ્રત્યે અરુચિ થાય પણ તે આત્મા પ્રશંસા તો ન જ કરે. સમ્યગ્દષ્ટિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
