Page Text
________________
૧૭૨
આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો - ૩
સમ્યક્ત્વ પામ્યા પછી :
સાત પ્રકૃતિનાં પુદ્ગલ ખસે, એ મંદ પડે, ત્યારે જે સ્વાભાવિક રુચિ થાય તે સમ્યગ્દર્શન ! સાતે પ્રકૃતિનાં દળિયાં ઉપશમ પામે અને રુચિ થાય તે ઉપશમ સમ્યક્ત્વ : ક્ષયોપશમથી થાય તો ક્ષાયોપશમિક સમ્યક્ત્વ : અને ક્ષયથી પામે તો તો ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ. ઉપશમમાં પ્રદેશોદય નથી : ક્ષયોપશમમાં પ્રદેશોદય હોય છે પણ વિષાકોદય નથી હોતો : એટલે ઉદય ૨હે પણ વિપાકનો અનુભવ ન કરાવે. અપૂર્વકરણ આવે ત્યારે જ ગ્રંથિ ભેદાય. આખી જિંદગીમાં, આખા સંસારમાં, કદી નહીં આવેલું પરિણામ તે અપૂર્વકરણ એ આવે ત્યારે રાગદ્વેષની તીવ્ર પરિણતિની ગાંઠ ભેદે અને ત્યારે જ આત્માની સ્વાભાવિક રુચિ પેદા થાય. ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ કદીય જાય નહિ : ઉપશમ સમ્યક્ત્વ અંતર્મુહૂર્ત પછી નિયમા જાય : ક્ષયોપશમ તો આવે અને જાય. એ રહે તો પણ વધુમાં વધુ કંઈક અધિકતા સાથે છાસઠ સાગરોપમ સુધી ૨હે. આત્માનો વાસ્તવિક અનુભવ તો જ્ઞાની કરે. પ્રભુપ્રણીત તત્ત્વમાર્ગની રુચિ થાય તે દર્શન.
Jain Education International
700
યથાપ્રવૃત્તિકરણયોગે ‘નદી-ઘોળ-પાષાણ' ન્યાયે ગ્રંથિદેશે આવે અને તે પછી અપૂર્વકરણ યોગે ગ્રંથિ ભેદાય અને એ રુચિ પેદા થાય. એ રુચિ પછી વિશિષ્ટ ગુણો આવવા માંડે. શાસ્ત્ર કહે છે કે એકવાર આત્માની સ્વાભાવિક રુચિ થાય તે પછી ભલે પડીને મિથ્યાત્વે જાય, તો પણ તેની સ્થિતિ પૂર્વે જેવી હતી, તેવી રહેતી નથી. હાડકું ભાંગ્યું તે સાંધે ભલે, પણ પહેલાં જેવું ન થાય. ગ્રંથિભેદ કર્યા પછી પાછો પણ જાય, પરંતુ એવો ન જાય કે એને ત્યાં આવતાં બધાના જેટલી મહેનત કરવી પડે. આટલી યોગ્યતા સમ્યગ્દર્શનથી આવે. મિથ્યાત્વ સ્થાને હોય ત્યાં પણ તેની સ્થિતિ કાંઈક જુદી હોય. કર્મનાં બંધનો આધાર રાગદ્વેષના પરિણામની તીવ્રતા ઉપર છે. સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિપૂર્વનાં પાપ પરિણામ સમ્યક્ત્વ પામ્યા પછી ગમે ત્યારે પણ ન હોય. ખીર ખાધી, ખાતાં વધુ ખવાઈ ગઈ, એથી ઊલટી થાય, ઠીક ન થયું એમ થાય, પણ ખીરની રુચિ ન જાય, બીજી વખત ખીર મળે ત્યારે બેદરકારી ન રહે . રીતસર ખવાય, પેટ પર હાથ ફેરવીને ખવાય, ખામી વગેરે ન આવે તે જોઈને ખવાય, પણ ખવાય તો ખરી : કેમ કે સ્વાદ જોયો છે. જેને સમ્યગ્દર્શનની રુચિ થઈ, અને
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004827 |
| Book Title | Agam 01 Ang 01 Acharanga Sutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramchandrasuri |
| Publisher | Sanmarg Prakashan |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_acharang |
| File Size | 12 MB |