Book Title: Saman Suttam
Author(s): K G Shah
Publisher: Pradeepbhai Sheth Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005300/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 hI zrI ahaM nama : jaya savaSNu sAsaNa nametyu NuM samagasa bhagavae mahAvIrasva 5 5 5 jaina - darzananuM eka eva' advitIya pustaka zrI sa ma Na su tta (zramaNa sukta' urphe zramaNa sutra') ( jaina - dhama sAra ) 5 5 5 zrAvaka - rUpa kalpavRkSa jayavanu varto. " ucca : guNI : yasya nibaddhamUla', sat kIti zAkhA, vinayAdi patra', dAna phUla" mAgaNu - pakSi - aAji, jIyAt cira' zrAvaka kalpavRkSa : kayA zrAvaka kalpavRkSa samAna che? je zrAvakamAM UMcA sadaguNeA rUpI mULa sudRDha che, jenI zAkhA DALIe sat kIrti rUpa che, vinaya - viveka rUpa jenA pAMdaDAM che, jyAM dAna - rUpI phaLa che jene lAbha yAcaka - rUpI pakSIe meLave che - AvuM uttama - zrAvaka - rUpa kalpavRkSa cira - kALa jayavanta varto. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna samyam - darzana - jJAna - cAritrANi mokSa - mArga ! zIla vai ! A hA ! kevuM bhAgya jAgyuM, zrI vIranAM caraNe maLyAM, ma hA vI 2 nAM ca ra Ne maLyAM. 5 2 spa ra pa tha ha cha vA nA ma je Ne A tmA jA ye teNe sarva jA . - ni ga ntha pra va ca na . zrI sa ma 3% ( je na dha ma Na su tuM sA 2) 3% . . ha ha ha 9 - saM ka la na kA ra : pro. ke. jI. zA ha ( ja na na ya na ) M.A, LL.B., B.Ed., D.Com.(I.M.C.) (L.C.C.) huM hA 2 nI pa La, mA Ne ka ce ka pA se, a ma dA vA da : 38 0 0 0 1, : pra kA za ka : zrI pradIpa bhAI zeTha rUpA sUra caMda nI pioLa, mA Ne ka ce ka pAse, a ma dA vA da : 38 0 0 0 1, vikrama saMvata zrI vI 2 saM va ta IsvI - sa na | 2046 - 2047 2 5 16 - 17 190 - 91 | khAsa noMdha : bheTa pustaka TapAlamAM mokalAze nahi.' va. 8 A ja || jJA na - ma ya ki yA thI me thA ya. ] || bhAva Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALajIpUrvaka jJAnanI AzAtanA TALa-prabhu! khAsa vAMce dhArmika - AdhyAtmika pustakanA upayoga vize agatyanI sUcanA. eka jyAre ApanI pAse jaina dharmanuM (athavA jJAnanuM) kaI paNa pustaka Ave tyAre tarata ja prathama te pustakane suMdara majabUta pUThuM caDhAvavuM, ane pachI ja tene viveka- pUrvaka upaga kare. * jJAna pavitra che. tenI virAdhanA ke pustakano durupayoga pApa - baMdhana che. * jJAnane vaMde, jJAnI ma niMda, jJAnIe ziva- sukha - cAkhyuM, re bhavikA, siddhacakra pada vaMde. << jJAna ke jJAnInI niMdA, avajJA, AzAtanAthI ghAtI karma" - jJAnAvaraNIya - baMdhAya che, tethI, parabhavamAM smRti - buddhi - nAza, apamAna, majurIthI paNa peTa na bharAya vagere phaLa bhegavavA paDe che. A pustakane nIce jamIna para mukAya ja nahi.. ne pustakane thuMka lagADI pAnA pheravavAnI Teva gaMdI che. ja ajJAnI mUDha loko chApelA kAgaLa para bese ke pustakane mAthe ozIkA tarIke mUke te jJAnanI bhayaMkara virAdhanA che. * pustakane pAse rAkhI bhajana, jhADe, pezAba karAya nahi. tra he bhavya vicAraH hAlamAM dharmanI aphalAtuna kIMmatI AmaMtraNa -nimaMtraNa - patrikAo, prabhujInA, sAdhu - sAvIjInA (zrAvaka - zrAvikAonA) phaTAo, sAthe chapAya che tenI dazA vicAratAM dhrujI javAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUla kALIyu hoya te laI jaze ! bhUla zuM "viveka' nuM avasAna thayuM che? meha mahArAjAnA kAThiyA bhalabhalAne viveka - bhraSTa kare che! ahaM - mamatvanuM mahatva kayAM laI jaze? je pustakamAM zuddhi patraka ApyuM hoya te pustaka vAMcatA pahelAM dareka bhUla kALajIpUrvaka pustakamAM sudhArI levI. bhUla na sudhAravAthI arthane anartha, mahA anartha thavA saMbhava che. - ajJAnI samaje che ke jJAnanI pithI upara dhana mUkI, vAsakSepa nAMkhI, page lAgavAthI, tenuM bahumAna thAya che ! are re! sAcI samajanI jarUra che. - chelle, upAzraya - derAsaramAM leke phATelA - tUTelA, are, udhaIkhAdhelAM, gaMdA pAnAM - pustako - paMcAMga pustikAo mUkI jAya che. -vahivaTadAroe AvA pustaka - pAnAno cogya nikAla karavA joIe ane - DAM sArAM AkhA pustakane puDAM caDhAvI, ekAda nAnA kabATamAM vyavasthita rAkhavA joIe. - AzAtanA" eTale lAbhane badale nukasAna thAya tevuM agya vartana. jaina - jina paramAtmAnA siddhAntone ni:zaMka mAne. zrAvaka - zraddhA ane vivekapUrvaka kriyA kare te 4 - Just - pramANika hoya-nyAya saMpanna vaibhava meLave jJAna ne dAna vageremAM vApare. A - Affectionate : vAtsalya - pUrNa hoya. 1 - Introspective - Atma - nirIkSaNa kare. N - Noble - umadA hoya. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame jUe temane eLakhavAnA lakSaNA : re jJAnI " ne oLakhI " jJAnI enuM nAma, jenA mAha gayeA che tamAma, bhAI, jJAnI tenuM nAma. - Teka. ka Mcana ' ne te| kAdava jANe, rAja-vaibhava asAra, 'sneha' maraNu samAna che jene, 'meTAI ' lIMpaNu gAra, bhAI, jJAnI tenu nAma. 1. camatkAra che. jhera sarIkhA, 'riddhi''siddhi'azAtA samAna, jagatamAMhi 'pUjyatA' pAmavI, jANe anathanI khANu, bhAI, jJAnI tenuM nAma. 'bhega-vilAsa' che jALa samAna, arU 'kAyAne jANe rAkha, ghara - vAsa'che bhAlA jevA, 'kuTu'a-kAya' che jALa, bhAI, jJAnI tenuM nAma. 3. - . dazA deha chatAM jenI 'banArasI' evA jJAnI caraNe, Jain Educationa International zake kharA?' .3 lAkamAMhI lAja vadhAravI, e che mukhanI lALa, brIti -IcchA' mela jevI, 'puNya' che vizva samAna, bhAI, jJAnI tenuM nAma 4 che, vate de hA tI ta, kare vandana agaNIta, bhAI, nAnI 2. tenuM nAma. pa ( zrI anArasIdAsanI DhArI bhASAnu gujarAtI bhASAMtara che.) 5 Wan Wan For Personal and Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA cA . jai na ( zrI yazeAvijayajI upAdhyAya kRta ) jaina kahA kayuM hAve ? yu hAve ? darzana jaina vageAva, kahA kayu hAve ? Teka 1 kahata kRpA-nidhi sama-jaLa jhIle, kamamela ahula pApa-maLa aMga na dhAre, zuddha rUpa parama guru, jaina heA kayu syAdvAda' pUchuM je ge, 'naya' garbhita jasa vAcA, guNa' paryAya' dravya je mUke, sA hI jaina hai sAcA, parama guru, jaina kahe kayu mela je dheAve, nija jove, hAve ? 2 vA hAve ? 6 parama guru, jaina kahA gguru upadeza vinA jana mUDhA, parama guru, jaina kiyA mUDhamati je ajJAnI, cAlata jaina - dazA uname hI nahi, kahe se| parama guru, jaina kaDA kayuM para-pariNatI apanI karI mAne, unaku jaina kahA kayuM kahIe, se| gave theleA, pahelA, murakhame parama guru, jaina kahA kayu hAve ? 5 ziva sAdhana sahiye, bhAva udAse rahiye, jaina kaheA karyuM hAve? jaina - bhAva saba jJAnI mAMhI, nAma vezathI kAma na sIjhe, parama guru, jJAna sakaLa naya sAdhana sAdheA, kriyA karata dharama hai parama guru, Jain Educationa International kariyA cAla apUDI, sakha hI jUDI, haiAve? kriyA jJAnanI dAsI, mamatA, cAhi gale meM phrAMsI, jaina kA kayuM hAve? 7 For Personal and Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA vinA jJAna nahI kabaha, kriyA jJAna viNa nahi. kriyA-jJAna beu milata rahate hai, kyuM jaLa-rasa jaLa mAMhi,. parama guru, jaina kahe kayuM che ? 8 kriyA maganatA bahAra hI disata, jJAna zakti jasa bhAMje, saddaguru-zikha suNe nahi kabahu, so jana jagameM lAje, parama guru, jaina kahe kayuM che ? - tattvabuddhi jinakI pariNati hai, sakaLa sUtrakI pheMcI, jaga jazavAda vade unahI ke, jaina dazA jaba UMcI, parama guru, jaina kahe kayuM have? 10 ka 2 vi cA 2 te pa ma "ANAe dhamma" : "ANAe ta" prabhu AjJA jANe ne Acare tene dharma thAya. prabhu AjJA samajI tapa kare te sa - phaLa thAya. samabhAva - kSamA mokSa no bhavya daravAjo che. jeNe eka AtmAne jANyo, anubhavyuM, tene te pachI bIju kaMI jANavA cogya bAkI rahetuM nathI. jeNe AtmAne jAye nathI, anubhavyuM nathI, tenuM bIju sarva jJAna nirarthaka che. - mokSa keNa meLavI zake? zvetAmbara hoya ke digambara, buddha dhama hoya ke anya dhamI, jene AtmA "samabhAva" thI bhAvita che tenA AtmAne mekSa thAya emAM jarA paNa zaMkA nathI ema jinendra deve kahyuM che. sAcuM sAmAyika e ja samabhAva che, e ja mokSa che. vIra prabhunA zrImukhe prazaMsA pAmelA puNiyA zrAvaka" viSe vicAravuM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalanakAranA mAtuzrI saMkalanakAranA, pitAzrI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only ' hAjara sva. caMcaLabahena premacaMda zAha svazrI gokaLada sa maMgaLadAsanA patnI svama vAsa : vikrama saMvata 2011 Aso suda 10 : budhavAra tA. 26-10-1955 sva. zrI gokaLadAsa maMgaLadAsa zAha luhAranI pALa, amadAvAda, svargavAsa vikrama saMvata 2012 poSa sudi 4 4 maMgaLavAra tA. 17-1-1956 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Wan salanakAranA putra sva. bhAizrI azAkamAra kumudacaMdra zAhu 27-8-1945 2-1-1975 svargavAsa : vikrama saMvata 2031 mAgazara vadi 6 : zukravAra (beMka opha inDiyA) ma prakAzaka--sa lanakAra prA. zrI kumuaMdra gokaLadAsa zAha (aMgrejInA prAdhyApaka : rITAyarDa ) luhAranI pALa, amadAvAda. janma tA. 12 mArca 1916 vi.sa.-1972 3 phrAgaNu suda 8 : ravivAra 5 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA-pitAnA upakAranI stuti su kha dA tA mA tA - pitA bA La nA, upakArI te sama nahi hoya, name mAta tAtane : 1 dukhI dekhI sadA nija bALane, ati duHkhI hRdayamAM je hoya, namo mAta tAtane. 2 nava mAsa udara mAMhI rAkhatAM, kare mAtA ghaNI sAravAra, name mAta tAtane. 3 bhInAmAMthI sUkAmAM sUvADatAM, ke mAtA taNe upakAra, name mAta tAtane. 4 karI heta haiyAmAM dAbatI, mAtA harakhe hAlaraDAM gAya, name mAta tAtane. 5 duHkha veThI sadA sukha ApatI, kahe jananI kema visarAya, name mAta tAtane. 6 pitA poSaka pALaka ApaNuM, tenA agaNita che upakAra, name mAta tAtane. 7 pitA premathI bALa paDhAvatA, jJAna - dAna apAve sAra, name mAta tAtane. 8 mAta-tAta e jaMgama tItha che, karo bhAvathI temanI seva, name mAta tAtane. 9 mAta-tAtanI bhakti bhAvathI, mana rAkhe karavA Teva, name mAta tAtane. 10 te ku-putra ku-putrI jANavA, nava rAkhe je vaDIlanuM mAna, name mAta tAtane. 11 sarve zikSaNa A mana dhAra, karo mAta-tAta guNagAna. nAme mAta - tAtane. 12 F Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jananI uphe mAtA - Mother - "bA-mammI mIThAM madhune mIThA mehulA re lola, ethI mIThI te morI mAta re, jananInI joDa, sakhi! nahi jaDe re lola...Teka - 1 prabhUnA e prema taNuM pUtaLI re lola, jagathI jUderI enI jAta re, jananInI 0 2 amInI bharelI enI AMkhaDI re lola hAlanA bharelAM enA veNa re, jananInI 0 3 devone dUdha enAM dohyalAM re lola, zazIe siMcela enI seDaya re, jananInI 0 4 jagano AdhAra enI AMgaLI re lola, kALajAmAM kaiMka bharyA koDa re, jananInI 0 5 cittaDuM caDela enuM cAkaDe re lola, paLanA bAMdhela enA prANa re, jananInI 0 6 mUMgI AziSa ure malakatI re lola, letA khUTe na enI lhANa re, jananInI 0 7 dharatI mAtA e haze dhrujatI re lola, acaLA acUka eka mAta re, jananInI 0 8 gaMgAnA nIra to vadhe - ghaTe re lola, eka sarakhe mAnA premano pravAha re, jananInI - 9 varase ghaDIka vyoma vAdaLI re lola, mADIno megha bAre mAsa re, jananInI - 10 caLatI caMdAnI dIse cAMdanI re lola, mAnI cAMdanInA nahi Athame ujAsa re, jananInI joDa, sakhi ! nahi jaDe re, lela. 11 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 bhAva ane dAnanu mahatva kra (1) bhAve jinavara pUjiye, bhAve dIje dAna, bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLa jJAna, (2) dAnathI lakSmI prApta thAya che, zIlathI sukha sAMpadA maLe che. tapathI kamaneA nAza thAya che, bhAvanA bhava nazInI che. Wan zrImatI zrI zAnti nA thAya te ma dravya - sahAyaka (3) dAridra - nAzana Jain Educationa International pra bhA va tI ae na lu hA ra nI a ma DhA vAH : ajJAna nAzInI peA La, 38 0 0 0 1 dAna, zIla bhAvanA For Personal and Private Use Only praznA 5 maMgaLa dA sa duga*ti - nAzana', bhava nAzInI www.amelbrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e putrane dhikkAra che! mA - bApanuM mAne nahi, e putrane dhikkAra che, sevA karI jANe nahi, e putrane dhikkAra che. 1 bhInA karI kerA karyA, choTA thakI moTA karyA, upakAra na mAne mAtanA, e putrane dhikkAra che. 2 devuM karI paraNAvIyA, vaLI ghareNuM paNa apAvIyA, devuM bhare nA bApanuM, e putrane dhikkAra che. 3 paraNyA pachI jude rahyA, patnI laIne sAthamAM, damana - paNe dAvA kare, e putrane dhikAra che. 4 moje kare manaphAvatI, hoTala sInemAmAM jaI, mAta mare dANa vinA, e putrane dhikkAra che. 5 deva-maMdira samA ApaNA, mA-bApa sAcA deva che, AziSa lyo aMtara thakI, mAtA-pitA bhagavAna che. e upakAra kema bhUlAya? Taga - maga paga Takate nahi, khAI na zakato khAja, UThI na zakato ApathI, leza hatI nahiM lAja..1 te avasara ANI dayA, bALakane mAM - bApa, sukha Ape duHkha veThIne, e upakAra amApa...2 amRta chAyA amUlya sneha mAtA - pitA amRta chAyA, e avanimAM amUlya che, bALaka bhUle sevA karavI, e te hImAlayana bhUla che. 1 aDasaTha tIratha ghera AMgaNe, te tIratha karavA kAM jaIe? e caraNanA caraNAmRtathI, gaMgA-jaLanuM kAMI mUlya nathI. 2 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 saMtAna sukhI mA Apa sukhI, saMtAna duHkhI teA e duHkhI,, dhana kharace pAchA nA maLatAM, emanI mAyA amApa che. Pin mAtR devA bhava. 5 Wan Wan W svAdhyAya : (sva + adhyAya = Atma jJAna, svarUpA dana ) e ja uttamAttama tapa che - AMtarika - AtmAnu tapa che. AvuM tapa na bhUtA, na bhaviSyati, mATe AtmAthI AtmAe, dararAja, nIcenA sUtra, artha samajI, elI javA. E pitR devA bhava. 5 guru devA bhava. 1. navakAra maMtra. 4. jaya vIyarAya. 7. sasAra - dAvAnala. 2. lAga sa. 5. na suchu chuM. 8. pukhkharavara -divaDyuM. 3. uvasaggahara'. 6. kallANu-kaMda. 9. siddhANu - buddhANuM. ta 5 rAM ta Jain Educationa International tr dareka sAcA jaina mumukSue " cAra prakaraNeA " atha sahita, eka vAra tA khAsa ' vAMcavA -- samajavA-vicAravA. ( ' 1. jIva -vicAra prakaraNa. 2. nava - tattva pra ke ra Nu. 3. 4 Da ke 4. laghu-saMgrahaNI prakaraNa. For Personal and Private Use Only pra ka ra chu. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakAlIna" patramAMthI eka Adhunika kAvya - sAbhAra'(eka meDane yuvAnanI "mA" viSenI vikRta mAnyatA -- TIkA - TIppaNa vinA). * mA ? sA premikA jeTalI suMdara nathI hatI ane thoDI vRddha paNa hoya che. ApaNAmAM jyAre samajaNa AvI jAya che tyAre kahIe chIe. mA, tane kaMI samajaNa nathI paDatI." pachI mA kazuM bolatI nathI cUpacApa gharanA eka khUNAmAM besIne pitAnA vAthI pIDAtA pagane paMpALyA kare che eka divasa mA marI jAya che. ane ApaNe be hAtha joDIne kahI paNa zaktA nathI, mA pha karI de je mA." strI o nAM (preyasInAM) be stano vaccethI pasAra thatA rAja mArga para deDI deDIne eka vAra hAMphI jaIe tyAre IcachA thAya che mA nA vRddha paDachAyAmAM besIne ArAma karavAnI tyAre khyAla Ave che mA te marI gaI che mA je premikA jeTalI suMdara na hatI. (kirITa dUdhAta) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 * pitA karatAM zAstrAmAM pazu mAtAnA aparaMpAra mahimA atAvyA che. ( * sauthI paheluM tItha che mAtA.' -zrI mahAvIra catra. traNe leAkamAM mAtA samAna kAI mATe guru nathI- purANa. dhama je 'mAtA 'ne prasanna kare che te AkhI pRthvIne prasanna kare che-mahAbhArata. ( jUe gaNapati ane kAti keyane TucakA ) * tArAo e AkAzanI kavitA che te 'mAtA' e dharatI paranI kavitA che - hAragreva. * ArAdhanAmAM marU" rUpa A'tu, * cahuM janmA janme zizu tuja ne A smarIne prabhu ' rUpa pAmu < * "mAnava jAtinA hoTha paranA sauthI suMdara mA', ane sauthI suMdara 'sAda' jo mArI mA', . te sAda che 6 - , ne 'mA" tu ja tuM, tu ja tuM. Jain Educationa International ' mA' eka evA zabda che je AzA ane premathI bharelA che-e che eka madhura ane mAyALu zabda, je hRdayanAM UMDANamAMthI Ave che. zabda che kAI hoya te 8 mArA A '. 'mA' saghaLuM che - zAkamAM te ApaNu` AzvAsana che, duHkhamAM te ApaNI AzA che, duba LatAmAM te ApaNI zakti che - te prema, karuNA, sahAnubhUti ane kSamAzIlatAnA jhare che. For Personal and Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 * "mA", je saghaLAM astittvanuM prAraMbhika rUpa che te anaMta AtmA che - sauMdarya ane premathI bharapura." khalila jibrAna ja mAne dekhI bahu harakhAuM, deDI daDI sAme jAuM. * nArI tuM nArAyaNI ! nara tuM nArAyaNa! eka strI viSe sAmAnya daSTi be prakAranI cheH vi cA ro. eka strIthI saMsAra sukhI ke duHkhI ? vi cA re. ja strI viSe vartamAna patromAM aneka lekha Ave che- strIo : zuM karavuM, zuM na karavuM, vagere viSe lekhakolekhikAo dhodhamAra upadezo Ape che : Ama karavuM paDaze, tema karavuM paDaze-vagere vAMco cho ne? navarAtrInI pUrva saMdhyAe keTalAka loko potAnA gharamAM mAtAjInI sthApanA kare che, ane, nava divasathI paMdara divasa sudhI raMgaberaMgI garabA ne Disko-dAMDIyAnI ramajhaTa calAve che. zrI anila jozInA eka lekhamAMthI A utAre che ? ApaNe nivRtta nyAyamUrti dAdA dharmAdhikArIe ApaNI cAmaDI utaraDI nAMkhe te dhAradAra savAla pUche che :je samAjamAM mahilAo chAzavAre (are, lagabhaga dararoja), kerosIna chAMTIne "daheja" (paherAmaNI, Dowry) ne kAraNe baLI maratI hoya e samAja kayA meDhe potAnA mAtAjIne garabe padharAve che? kayA adhikArathI mAtAjInI. garabI gAya che ? Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * areH nakagAra samA gharamAMthI chUTavA A strI -ghaNIvAra Abha - hatyA ekalI karatI nathI - pitAnA jaNelAM paNa kamanasIba eka, be, traNa putra - putrIone sAthe laI kAM to kuvAmAM ke nadImAM jhaMpalAve che - kAM te phAMso khAya che. ke baLI mare che. are ! sagarbhA strIo kAM te pite mAnasika trAsathI chUTavA ApaghAta kare che, athavA, temane, patino sAtha laI, sAsu naNaMda vagere bALI mUke che !! AvA apamRtyu zekavA samAjanA mahilA maMDaLe kaMI karatA nathI jaNAtA (kemake pota potAnA kAryakramamAM A saMsthAo mastAna hoya che - ane - AvA maMDaLa bahudhA upalA varganA lAgaNIhIna lokonA heAya che!) lekho ke T. V. phIme paNa AvA lokone jhuMbeza karavA kema preratA nathI? strI saMsthAo be traNa varasa badhI pravRttio aTakAvI daI deza - vyApI jhuMbeza kema calAvatI nathI ? kaI khristI bhAI aThavADika lekha lakhatAM jaNAya che. kema keI hindu - jaina muslIma, pArasI, strIe jabbara vaTeLa jagAvatI nathI? strIo zA mATe Atma - samarpaNa karI de che? ApaNA kuTuMbamAM dIkarAne janma thAya tyAre hoze hoze mIThAInI ' lhANI karavAmAM Ave che. ane dIkarI janme tyAre (kahe zuM ? lakSamI padhArI) gharamAM "sAdaDI" besADI hoya tevuM gamagIna vAtAvaraNa chavAI jAya che. strIone pitAne paNa AnaMda thato nathI, e paNa eka Azcarya che ne ApaNe badhA utsavamAM phakta khoLiyuM rahyuM che ? AtmA te kayAraneAye UDI gayo che. kharekhara te navarAtrI e karuNA ane premane utsava che. "mA" kaI divasa "pAvAgaDha thI utarathI nathI paNa ApaNuM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gharanA dAdarathI utare che. kharekhara te ApaNe saMvedanazIlatA gumAvI che. hAla te bhaktinI jagyAe bhagata - veDA pisI. gayA che - amuka nAmAMkIta bhakato gAya ne strIo mAtra abhinaya karI laMbagoLa lAInamAM capaTI vagADe ke tAlIo pADe : kevI gujarAtanA garabAnI vikRti ! arere! ke ghAtakI jamAne pharIthI AvyA che A dezamAM. pahelAM bALaka janme tyAre "dUdha pItI" karatA hAla strI - bhUNane "keLavAyelI nArI " kAyadesara garbhapAta karAve che, ane, garbhapAta karAvanAra mukhyatve "strI narsa ke strI DokaTara" hoya che: lAbha-lobhI-dhana khAtara - are re. nAlAyaka rAjakAraNIo ane temanA camacAo vastI vadhArAnI bUmo pADe che...akkamI pApI badamAse jarA vicAre ane cagya AyeAjana grAma - zaheranI vastI mATe kare te vastI vadhAro abhizApa nahi- dezanI samRddhi mATe AzIrvAda samAna nIvaDe! mUDIvAdI parigrahI zaherI samAja gAMdhI cIMdhyA" mArge javAne badale nAlAyaka netA ciMdhe mArge jAya temAM "vastI vadhArA" nuM tUta calAve che- ane A DIMDavANAne pApIo Teke Ape che. ' je "be basane niyama ThIka heta te zrIkRSNa, ravIndranAtha jevA kayAMthI janmata! ane, bIjA seMkaDe dAkhalA Aja paNa dekhAya ja che ne ! eTale AvI gAMDI jhuMbeza deza virodhI jaNAya che, prabhu bALakIonuM "sArka varSa", ujavAI rahyuM che te prasaMge, jagatamAM strIono darajaje nIce che tyAM matanuM pramANa UMcuM che vicAre bhAratanI 80 karoDanI vastImAM, chokarAo karatAM vadhu sabaLa hovA chatAM, dara varSe traNa lAkha chekarIo mRtyu pAme che! Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 sI" ghaNIpAra strInI duzamana jaNAya che! are, dharama karatI dekhAtI strIo paNa! mukhya kAraNa : "sAcI keLavaNI"ne abhAva - Adhunika keLavaNI te mAnavane ghAtakI banAve tevI che: ajJAna moTuM pApa che. kahe nepoliyana dezane, karavA AbAdAna, sarasa rIta te e ja che, dho "mAtAne jJAna. - "kene hatI evI khabara che jIMdagI kevI saphara ? maMjhIla sudhI te laI jaze, ke rAkhaze maMjhIla vagara?". chevaTe. "mAtAne eka mAsika ke vArSika zraddhAMjali. ApI viramIe : mA mane sAMbhare re. - "mA tAre mahimA aparaMpAra ? vahAlI "bA", ATaluM bolatAM Aje keTalo bhAra lAge che !' pharI A divasa AvyA jyAre AkhA parivArane sUnuM pADI. "tuM" anaMtanI yAtrAe cAlI nIkaLelI. - sadAya hasatuM vadana ane prasanna - citta, nayanamAM bhArobhAra snehane karuNA. - vAtsalya-mUrti samAna "tuM". nAnA-moTAM sahune mATe eka preraNA svarUpa hatI. - Aje ame je kAMI chIe tenA pAyAmAM che tAruM amUlya saMskAra - sIMcana ane sa-rasa zIkhAmaNa - je Aje ucca saMskAra - rUpe, Adarza - rUpe. amArA jIvanamAM vaNAyAM che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. e ja tame amane ApelI amArI sAcI aNamola mUDI che, je sadAya amArI sAthe raheze, paNa vAtsalyanI saravANI have kayAM pAmavI? he paramakRpALu paramAtmA : mArI bAnA AtmAne parama zAMti Apaje e ja prArthanA."(AjanA "mammI ema" vALA bALake bicArA bA, mA, zabda bhUlI gayA che--mAne "mumny"ne dAdIne "moTI mammI" kahe che, je ke haju dAdImAne ghaNA bALako "bA" kahe chebA zabda ciraMjIva che. (nArI tuM te nyArI. ) zrI zAha sAhebanI pravRttino hetu ajANatA paNa mArA karathI, zreya avaranuM. thAo, tana-mana- dhana sahu sAdhana mArAM, e pathe e. * zaheramAM jarA vicitra ke asAmAnya gaNAya tevI - zrI zAha sAhebanI pravRtti pitAnA makAnanI be bAju leka borDaH jenA upara prasaMge pAta sAmAjIka, dhArmika, AdhyAtmika samAcAra, lakhavAmAM Ave che ? mArgamAM jatA jijJAsune vAMcavA vicAravA mATe. ja tadupadAMta gharamAM DroIga rUmamAM eka kAI beDa upara * * nIcenuM dhama - sAra jevuM " lakhANa che - khurazI upara besanAranI najara tenA upara paDe. " - B Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ # tata sata - parama kRpALu devakI jaya mahAvIrasvAmI bhagavAnakI jaya| pArasanAtha bhagavAnakI jaya AdinAtha bhagavAnakI jaya saba * sa ta na kI jaya huM zuddhAtmA chuM na dhI re se be le che ma se be le Adara dekara ba lo jarUrata hone para be - traNa tattva cAra bhAvanA mokSamA--traNa ratna 1 su - deva 1 maiitrI bhAvanA samyaga darzana 2 su - guru 2 pramAda bhAvanI samyagU jJAna 3 su - dharma 3. karuNuM bhAvanA samyagna cAri. 4 mAdhyastha bhAvanA - - - - - - asatyo mAMhethI, prabhu! parama satye tuM laI jA, UMDA aMdhArethI, prabhu ! parama teje tuM laI jA, mahA - AyumAMthI, amRta samIpe nAtha, laI jA, tuM hINo huM chuM te, tu ja darazanA dAna daI jA. 12 HvanA + 4 bhAvanA (bhAve kevaLajJAna) 1 anitya bhAvanA 5 azuci bhAvanA 9 saMsAra bhAvanA 2 azAraNa bhAvanA 6 Atmala bhAvanA 10 lekavAra bhAvanA 3 ekAda lA. 7 saMvara. bhAjaw 11 adhidula bhAvanA 4 anyatva bhAvanA je nijara bhAvanA 12 dha ma bhAvanA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 bha ga vA na kayAM 1 mA tApi tA nI se vA s pati tra tA C karanArane ghera. dhe ra. strI ne 3 atithi - sa hA 2 ka ra nA 2 ne dhe ra. 4 satyavAdI, pramANika, ImAnadAra vepArIne tyAM. 5 ji te ndri ya vya kti ne kephe 2 ja mAvanArane tyAM. me 2. 6 ni jhA pU su khI 1 la DA I de vuM zakti 3 su ja kha 4 jAmIna thatAM pahelAM 5 mAM dA tevuM paDAya 6 pA ya thA ya te vuM tha vA nA te vuM thA ya thA ya Jain Educationa International te vuM A ve che ? huM pA ya la vuM bU r ca vuM ddA na e e nahIM. na hI. ka 2 vu. vAra vicAravu". 1 jagatamAM phakta jIva astikAya, 3. dharmAM sti kA ya, A cha dravyA che : 1. 2. pu d ga la - asti kA ya. 4. adharmo-stikAya, 5. AkAzAstikAya ne 6. kALa. yAda rAkhA : kama sattA eTalI vyavasthita che ke tyAM lAM carU zva ta, ka Ta kI, kamIzana cAlatAM nathI. tyAM Thera paNa nathI ne aMdhera paNa nathI. ja ma vuM nahIM. 2 vuM na hI'. L huM koNa chuM ? " A vAkayane vivekapUrvaka vicAra karanAra, ane, deha tathA AtmAnuM bhedajJAna karanAra ja sAcA dhama ane dharma nA mama samajI zake. For Personal and Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 4 karmonA khela ajaba - gajaba che : nirALA che : citra vicitra che, jagatamAM cAre bAju najare paDe che. 5 dharmathI puya thAya-sukha maLe. pApathI duHkhuM duHkhA. mATe karma karatI vakhate ce. tenuM phaLa sArUM - narasuM avazya maLavAnuM ja. saMsAranuM mULa - cAra gatimAM bhaTakAvanAra "ga" che. mehanIya karma che. mehi eTale mithyAtva - ajJAna.. mahamahArAjA jIvane nAca nacAve che, ne cAra kaSAyakrodha, mAna, mAyA, lobha, karanArane cAre gatimAM bhaTakAve che. rAgane lIdhe kiSa-kaSAyo-thAya che. 7 vItarAga thayo te sukhI : mATe anAsakta thaI, ApaNuM AtmAne zarIra rUpI jelamAMthI choDAvavA prayatna kare, jethI AtmA mokSamAM zAzvata avyAbAdha sukha meLave. 8 saMsAra = svArtha. dararoja maraNanuM smaraNa karavAthI pApa thaze nahi, ane, dararoja "navakAra mahAmaMtrI nuM smaraNa karavAthI puNya thazeH A leka, para - lekamAM sukha prApti. saMsAra svapna che, ghara dharmazALA che, jIva musAphara che, rahevAnI mudata (AyuSya) pUrNa thaye eka kSaNa paNa rahevAze nahi. jIva ekalo Avyo che ekalo cAlyo javAne che: AMkha mIMcAyA pachI tuM eka paisAna paNa mAlika nathI. mATe dharma karo : dharma kare - te ja sAthe Avaze. sagAM-saMbaMdhI, mA-bApa, putra-putrI, pati-patnI, koI sAthe Avaze nahIM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 ka satpanuM ceAga - baLa jagatanuM kalyANa karo. - nIcenI bhAvanA bhAvavAthI Atma - kalyANa thaze savathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro, sarvatra divyatA vyApe, sarvatra zAMti vistare. che zAntiH zAntiH zAntiH - A kAma , temanI gAdI - takIyAnI beThakanA meja paranA kArDa - borDa upara : nIcenuM lakhANa pitAnA mArgadarzana mATe che te paNa jana samAjane upayogI thaI paDe tevuM che ? thoDI sa - rasa cintana - manana karavA jevI kahevato 1 je vuM a ne te vuM ma na. 2 je vuM pANI te vI vANI. 3 jevuM anna teve oDakAra. ja je vI mati te vI gati. 5 je vo bhAva te bha va. je vI daSTi tevI sRSTi. je vuM vAM ca na te ve vi cA 2. je va bhA pa ka te vI bhASA. je ve ka la kA ra te vI ka lA. khA De che ke te 5 De. vAve tevuM laNe kare tevuM pAme. hA tha nA karyA hai ce vA ge. m f m m h my Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 14 15 16 22 ugyu khI yu. ma ta la kha kI je ma ta la ma ke sA re sa' sA rI. 5 re| 5 kA 2 e sa ja nA nI vibhUti che. te A tha me. te kara mAya. saba duni yA dArI, mA re 17 18 zu bha kA ya mAM ya thA zakti pravavuM. u tA va Le A mA na pA ke. jevI je nI pAtratA teTaluM tenuM grahaNa. 19 mAtA ane mAtRbhUmi svarga'thI paNa adhika caDhiyAtI che. 20 jaina dhama nI prabhAvanA-sAMpradAyika ektA. vA Tvina kahAMse cAra saMpradAyavALA pAta - peAtAnA mata - bheda miTAvI eka mata thAya te ? Jain Educationa International mIle je sura merA tumhArA, te sUra ane hamArA, maLe sUra jo mhArA ne hArA, ane te sUra ApaNA ni rA che. 21 mA eTale prema ane prema eTale mA niHsvArtha, nima La sneha, vAtsalya, mA mane sAMbhare re. 23 Haste makes waste. Hurry makes you worry.. 23 Why worry? it won't happen. If, however, it happens, it will soon pass away. 24 khuza rahe pyAre, kyA cintA tumAre ? calatI hai taiyA, puNya ke sahAre. 25 prasannatAne kadI na tajIe, prasanna sau sthitimAM rahIe. 5 5 5 For Personal and Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 ka ra vi cA 2 to pA ma hindu - jene khAsa lagna vakhate vicAre 1 vItarAgone lagna jevA saMsArI prasaMgamAM AmaMtravA AmaMtraNa patrikA - lagnanI ne jamaNanI - derAsaro maMdiramAM mUkavI te bhayaMkara ajJAna che. ajJAnI gADarIyA pravAhamAM taNAya che, ne gheTAMnA ToLAM mAphaka aMdha - anukaraNa kare che. 2 dArUmAM devatAH keIpaNa prasaMge, ne lagna jevA saMsArika prasaMge dArUkhAnuM pheDavuM - phaDAvavuM te bhayaMkara pApa che. anaMta jIvonI hiMsA che. jaina kahevAtA zrAvaka zuM e akkamI che ke AvI jIva - hiMsA karatAM tenuM rUvADuM ya pharakatuM nathI? ahiMsA parama dharma che. zrI neminAtha prabhue jI para karuNa lAvI rathaDo pAcho vALyAH 'vicAre. dArUkhAnAmAM jIva - hiMsA pApa na samajanAra yuvAne kadAca AvI adhama hiMsaka ku - pravRti kare, paraMtu vAvRddha vaDIlonI AvI AghAta - janaka pravRtti aTakAvavAnI javAbadArI nathI? ane, rAtre DIke - Denso ne nAstA-pANu! pApanAM pradarzane ajJAnI lagna-yugala derAsara jaI vItarAgone page lAgavA jatA lAjatA nathI? thApA zA mATe lagAve che? 3 "puSpa-pAMkhaDI jyAMdubhAya, jinavaranI tyAM nahi AjJAya", phUlanI pAMdaDInI paNa hiMsA jaina dharmane mAnya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 nathI. jaina - vijJAna, anaMta kALathI kahe che ke vanaspati mAtramAM jIva che, ane, pUjA prasaMge ke lagna - prasaMge zA mATe avicArI hiMsA karavI - kasAI jema gheTAM - bakarAMnI hatyA kare tema nirdoSa nirmaLa kumaLA phUlonI AsopAlavanI katala karavI te bhayaMkara pApa che. DamarAnA cheDamAM anaMta jI heya che tene dhotA bicArA haNAya. che. lagna prasaMge sukhaDanA hAra vAparI zakAya ane zaNagAra mATe plAsTikanA phUla vagere vAparI zakAya. aTake te mATe prabhu : ajJAnI cha vicArI pApathI sanmati Apaje. 4 ane, rAtrI bhejana - samUhane - karma draSTie pApa, tathA aMgrejonuM aMdha anukaraNa? (buke Buffet-plate - DIza--tAsaka - rakAbI) gujarAtIonI svAzya prada - prathA -nirAMte besIne zAMtithI jamavuM : koTa pATaluna-penTavALAne paNa nirAMte khurazI Tebala para besI jamavuM - jamADavuM te mAnavIya che. haratA jAya - pharatA jAya - be lacakA khAtA jAya. A pAzavIya ku - prathAne tilAMjalI. ApavA jevI che ane ? sujJajano vicArI joje kharca vadhaze nahi - ane meMghA khAdya padArthono bagADa aTakaze. samyakatva = sudeva, suguru, sudharmanI ekatAmAM daDha acaLa zraddhA.. te sudharma" zuM che? * jA nA mi dha ma na ca me pravRttiH suryodhana 9 jA nA mi A dha ma na ca me nivRtta: duryodhananI ukti. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - AmAM pazcAtApa nathI paraMtu pitAnA "svabhAvanI vaicchika kabulAta che: "huM dharma jANuM chuM chatAM Acarate. nathI, ane adharma zuM che te paNa jANuM chuM chatAM adharma karavAthI aTako nathI." zuM A paristhiti ApaNAmAMnA ghaNA badhAnI nathI? jinezvara paramAtmAnA jaina darzanamAM AsthA, zraddhA, vizvAsa rAkhatA jaine - zrAvake - khAsa karIne vetAmbara mUrtipUjaka jaine mATe, parama kRpALu deva zrImad rAjacaMdranA keTalAka vacanAmRta : ahe! ahA ! zrI sata purUSanA jaga-hitakara vacanAmRta, * ka 2 vi cA 2 te pA ma. 9 janma - jarA - maraNa vagere duHkhe karI samasta saMsAra azaraNa che. jeNe sarva prakAre te saMsAranI AsthA tajI, te ja Atma-svabhAvane pAmyA che, ane, nirbhaya thayA che. vicAra vinA te sthiti jIvane prApta thaI zakatI nathI ane "saMganA mehe parAdhina evA A jIvane vicAra prApta thavo durlabha che. sarva kalezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAne AtmajJAna sivAya bIjo koI upAya nathI, ane, sadu-vicAra vinA AtmajJAna thAya nahIM. ja he jIva! kayA Ichata have ? he IcchA duHkha-zUla, jaba IcchA kA nAza taba, mITe anAdi bhUla. * tRSNa (IcchA, AkAMkSA, lAlasA, AzA) nAnA prakAre (judI judI rIte AvaraNa karyA kare...banatAM sudhI tRNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ochI karavI joIe je tRSNa rAkhe che tenA janma, jarA, maraNa che, mATe jema bane tema tRNA ochI karatAM javuM. * "Atama bhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re. rAka (dasa dekhAte durlabha e manuSya deha pUrve anaMtavAra prApta thayAM chatAM kaMI paNa saphaLa-paNuM thayuM nahi. (sujJa ja vicAro). (mULamAM kaI bhUla thaI che?) eka sarva karatAM jIvane jemAM adhika sneha (moha) rahyA kare che evI A kAyA, roga-jarA-janma-maraNathI AbhAne ja duHkharUpa thaI paDe che. deha kSaNabhaMgura che. dehanI ciMtA rAkhe che teTalI nahIM paraMtu ethI anaMtagaNuM ciMtA AtmAnI rAkha, kAraNa anaMta bhava eka bhavamAM TALavA che. * zrI sadgurue kahyuM che evA nigrantha mAgane sadAya Azraya raho ! huM dehAdi svarUpa nathI ane deha-strIputrAdi koIpaNa mArA nathI. zuddha caitanya-svarUpa avinAzI e huM AtmA chuM ema "Atma-bhAvanA karatAM rAga-dveSane kSaya thAya (je AtmAnA mokSanuM parama kAraNa che.) hamezA yAda rAkho : karma sattA mahAna che. "sakaLa jIva hai karmAdhInA" mATe, have vicAro : maMtra taMtra auSadha nahi, jethI pApa palAya, vItarAga vANu vinA, avara na koI upAya. 26 A te akhaMDa siddhAMta mAnaje ke, saMga-viga, sukha -du:kha, kheda-AnaMda, aNarAga-anurAga vagere coga kaI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 vyavasthita (dAdA bhagavAnanA zabdomAM : circumstantial evidence) kAraNane laIne rahyA che. ane, * A badhAnuM kAraNa 'mana'che jeNe manane vaza karyu teNe jagatane vaza karyuM, mana ja mANaseAne mATe kama -kha dhanu kAraNa che ane kama thI-mukata-zA, meAkSanu paNa kAraNa che. zarIranA A avayava upara zAntithI uMDA vicAra karA, ane A viSe bhagavata gItAmAM tathA ghaNA saMtesajjanAe peAtAnA vicArA vyakta karyo che, te jijJAsAthI jANe, nAMdhA ane cintayeA. hAlamAM leAkeAne vItarAga paramAtmA upara zraddhA ochI lAge che ane deva-devIo vagere tarapha bhakti-bhAva jaNAya che. para`tu eTalu` kema samajatA nahi hoya ke tamArA puNya kama vinA koIpaNa vyakti kaI paNa lAbha Apo zake nahi--hA, jyAre tamane te prApta thavAnu hoya tyAre kAganuM besavu ne tADanuM paDavuM te pramANe nimitta bane - mATe, * deva-devInI tuSmAnatAne zuM karIzuM? jagatanI tuSmAnatAne zuM karIzuM ? tuSmAnatA sat-puruSanI I. * mArgAnusArInA 35 guNamAM pahele sauthI agatyane guNa nyAya--sapanna vaibhava. suzrAvake : A guNa na hoya te dhama thAya kharA ? jo sAdhya pavitra hAya teA sAdhana paNa pavitra joI e. ( kALAM nANAMthI dhama thAya ja nahi ). lAbha pApanuM mULa che--pApanA bApa che--aAbhe lakSaNa jAya. A pApI 'kaSAya'tA bhalabhalA munivareAne pazu pADe che ! mATe tA badhA Aya dharmomAM 'aparigraha vrata" uttama kahyuM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. che. parigrahanI mUrchA-Asakti pApanuM mULa che du:khanuM kAraNa che. 'pari-graha' te| nava graha| tathA Agraha, kadAgraha. vagere gRhAthI paNa bhayaMkara che. mahAvIranA dasa mahA~ zrAvakA (upAsakeA) viSe jANI, samajI, vicArI 'parigraha parimANa' kare, je Atma-kalyANa hetu hAya tA. * ane mAna-SAya'-ahAhA ! mAna-sanmAna-mANasanu 'aha' pASI, AtmAne pADe cheH jo sAdhu-sa MtA kahe ke je karU-karAvu chuM te anAsakta bhAvathI che teA. te daMbha che, kemake, mAha-mahArAjA gupta rIte temane lalacAvI pADe che. A jo jagatamAM mAna' na hAta tA bhAkSa' hAta.. * mana, mAna, mAyA, meAha, mamatA, mRtyu, maraNa-'ma' kAra vAcaka dareka zabda vicArI nava AdhyAtmika dRSTithI. jIvatA marAya teA pharI na maravu paDe evu' maraNa IcchavA ceAgya che. zrImad rAjacaMdra ane (akhA) kahe che: maratAM pahelAM tuM jAne marI. * hA, jene (1) mRtyunI sAthe mitratA hoya, athavA (2) je mRtyuthI bhAgI chUTI zake tema hAya, athavA (3) nahi ja marU, ema jene nizcaya hAya te bhale sukhe sUe. mATe edhI bIjanA dhaNI, cAra jJAna dhAraka, zrI indrabhUti gautama gaNadharane prabhue kahyuM ke huM gautama, eka 'samaya ne paNa 'pramAda' karIza nahi. 'samaya' zabdane artha jANe. Eternal Vigilance-zAzvata jAgRti. ** jIva ! tuM A mAkhata nizcayathI sukha aMtaramAM che, bahAra zeAdhavAthI maLaze nahI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only aNu .. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 nA mokSano mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che, mATe AtmAne je, AtmA sAMbhaLa, bela, vicAro nididhyAsa,-bhAva, anubhava, AvuM vedamAM jaNAvela che. AtmAmAM rahevuM, AmAthe kiyA karavI, AtmAmAM samAI javuM. eka aho AbhA svAtmA atIta mana kAyA vacanathI, smarUM, bhAvuM, dhyAvuM, anubhavuM, sadA lIna manathI, anubhavuM, samAdhistha manathI. 19 AtmA nizcayanA AdhAre che, deha prArabdhanA AdhAre che, saMsAra saMkalapanA AdhAre che, mokSa kSamA-samabhAvanA, AdhAre che. * TekanIkala-1) "kriyA e karma, (2) upaga e dharma, (3) pariNAma e baMdha, (4) bhrama e mithyAtva, (5) brahma te AtmA, ane (6) "zaMkA e ja zalya che. "tapa" zuM che, zA mATe che, keTalA prakAranA che te vicAre.. sarvottama tapa kayuM che? upa-vAsa karo tenI vAta bahAra na karo. tapa vagere AtmAnA arthe karavAnA che, lokone dekhADavA arthe karavAnA nathI. kaSAya" (krodha, mAna, mAyA, lobha, ghaTe tene tapa kahyAM che. aMdarathI aMtaHkaraNa zuddha. thAya tyAre tapa kahevAya. ja kuguru ane ajJAna pAMkhaDIone A kALamAM pAra nathI.. (prabhunA vakhatamAM paNa 363 pAMkhaDIyA hatA, hAM. vicArI jAva) meTA varaghoDA caDhAve ne (kALAM) nANAM. kharace ema jANIne ke mAruM kalyANa thaze, arere ! jIvanuM keTaluM ajJAna. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * eka ajJAnInA karADa abhiprAyA che jyAre karADa jJAnIne eka abhiprAya che. AmA kevI apUrva vastu che! jyAM sudhI zarIramAM hAya, bhale ne se...kaDA va`, chatAM tyAM sudhI zarIra saDatu nathI, ane, jevA cetana AtmA gayeA ke tarata ja A ja zarIra maDaduM thaI saDavA mAMDe. 30 * prANI mAtrane rakSaka, khAMdhava, pAlaka, peASaka ane hitakArI evA kAI upAya hAya tA te vItarAganA dhama che. zA nti: zAnti: zA nti: 30 * khAsa sUcanA : jyAre kaMI paNa bAbata pUchavI hoya teA rIplAya pAsTa - kArDa vApare. athavA, kavaramAM jarUrI TIkITA khIDA. jaya ji ne huM 0. K. 5 Jain Educationa International Wan For Personal and Private Use Only 45 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 prastAvanA A etihAsika pustakane prastAvavAnI khAsa jarUra na hatI kema ke prakAzakIya noMdha jevI jANavA gya sarva hakikata A pustakanA pAnA naM. 1: samaNuM sutta (jaina - dharma - sAra - grantha) (zramaNa sukata athavA zramaNa sutta) thI pAnA naM. 27 sudhImAM AvI ja jAya che. A pustakanuM hasta - likhita meTara ame pa. pU. munizrI akalaMkavijayajI ma. sA. ne soMpeluM ane temaNe te presamAM ApI dIdhuM. tene pahelo pharmo sudhAravA mATe amane Apela, ane, A pustaka prakAzana amAre karavuM ema mahArAjazrIe vinaMtI karI. amoe 1990 nI sAlamAM eka suMdara pustaka "mannata jiNANuM ANuM chapAveluM, tethI amArI jarA-tarA anicchA hatI paraMtu ema thayuM ke gamatAno gulAla karIe, tethI A pustaka prakAzana, zrI. pradIpabhAI zeThanA Arthika sahakArathI mAthe lIdhuM. A pustaka 190 nA aMtamAM taiyAra thaI javuM joItuM hatuM, paraMtu mudrakanI akSamya DhIlathI have pragaTa thAya che. A pustakanA pAnA 1 thI 240 prathama mudrakanI chapAInA che, ane A mULa granthanA AgaLanA pAnA naM. 1 thI 32 tathA, pAchaLanA pAnA naM. 1 thI 80 anya mudrakanA che. eka nItihIna vilaMbakArI mudrakane prabhu saddabuddhi Ape che! A mukhya pustaka uparAMta, A pustakamAM bIjI cintana manana egya ghaNI bAbate, AgaLa-pAchaLanA pAnAmAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAveza karela che je anukramaNikAmAMthI jANI zakAze. A saMkalanamAM ghaNuM nAmI - anAmI vyaktionA zabdo - vAka levAyA che temano atre AbhAra vyakta karIe chIe. pAnA naM. pa upara che. ke. jI. zAhanA je traNeka pustaka prakAzana mATe taiyAra che ema chapAyuM che temAMthI jJAna - pada pUjAo"nuM pustaka "zrI akalaMka graMthamALA'nA puSpa naM. 117 tarike prakAzita thaI gayela che, jemAM pariziSTha-2 jaina darzanamAM cha dravya ane nava tatvanuM svarUpa, tathA pariziSTha-3 "svAduvAda athavA anekAntavAda chapAyA che, paraMtu pariziSTha1 pIstAlIsa Agama" vizenuM chapAyuM nathI te A grantha mALAnA AgAmI pustakamAM chapAze jemAM A bAbata jaNAvavAmAM Avaze-prAyaH "upAsaka dazAMga pustaka chapAya che temAM samAveza thaze. (A pustaka pAlitANAmAM chapAyela hovAthI ghaNI ja azuddhiovALA che.) A pustakanI chapAImAM bane teTalI kALajI lIdhA chatAM daSTi-doSa ke presa-doSa (Printer's Devil) thI kAI paNa azuddhi ke bhUla rahI gaI hoya to te mATe mithyA - duSkRta kahI prastAvanA samApta karIe chIe. juo pAnuM 7 - ame "zrI guru gautama barAbara sudhArIne ApeluM chatAM mudrake "gAtama" chApI nAkhyuM-be mAtrA presamAM uDADI dIdhA! avuiM che, zuM thAya. A ApaNA dezI presa! zarUAtanuM pAnuM 16 : "ghaNI vAra' vAMcavuM. vItarAga paramAtmA saune kalyANamaya sat-sukha meLavavA sadabuddhine preraNA Ape evI zubha bhAvanAthI viramIe chIe. jina ANa"virUddha pramAdathI ke ajJAnathI lakhANuM hoya te kSamA yAcIe chIe. OM tat sat H suSu ki banA? Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 namra vinaMtI * pustakane sArUM pUMThuM caDhAvI do jethI pustaka suvyavasthita rahe ane jJAnanI AzAtanA TALI zakAya. ja "savi jIva karUM zAsana rasI, je heve muja zakti IsI." narama dilathI, DAhI vRttithI, samajI vAMcaze, sukhIyA thaze, anubhavI haze, zuddha jANaze, vaLI vakhANaze, pA'Da , mAnazo. li. saMkalanakAra (prA.) kumudacandra gokaLadAsa zAhanA jaya jinendra tA. 12 mI mArca-191 zrI samaNa suttanA AgaLa-pAchaLanA gUMka uparanuM lakhANa 1. samagra jaina samAja saMmata evA 'samaNa suraM? nAmanA granthanI niSpatti thaI. bhagavAna mahAvIra nA 2500 mA varSanA avasare e eka moTI upalabdhi thaIema saue svIkAryuM. * muni zrI vidyAnaMdajI ja muni zrI suzIlakumArajI * muni zrI janaka vijayajI ja muni zrI nathamalajI * zrI jinendra vaNajI 2. jaina dhamI enI chellA be hajAra varasAmAM nahotI thaI tevI saMgIti bhagavAna mahAvIranA 2500 mA janma Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANakanA varSamAM thaI ane temAM jaina dharmanA tamAma saMpradAyanA munio ane agragaNaya zrAvakee hAjara rahI, amRta kuMbha samo sarva saMmata sAra - rUpa grantha Apyo te A "samaNa sutta che. 3. mArA jIvanamAM ane aneka samAdhAna prApta thayA che. e badhAmAM sauthI chevaTanuM, je kadAca sarvottama samAdhAna che, te A varSe prApta thayuM.prabhu mahAvIra janma kalyANakanA divase jaina dharma sAra'. jenuM nAma samaruM sutta' rAkhavAmAM AvyuM che te AkhAya bhAratane prApta thaze... jyAM sudhI jaina dharma raheze ane bIjA vaidika tathA bauddha, vagere dharmo paNa haze tyAM sudhI (A) jaina-dhama-sAranuM adhyayana thatuM raheze. - vinobA bhAve 4. A grantha "samaNu-suttanI saMkalanA pUjya vinobAjanI preraNAthI thaI che. e ja preraNA anusAra saMgItinuM Ayojana thayuM ane emAM AnA prArUpane svIkRti maLI. A eka viziSTa atihAsika ghaTanA che. samaNa satta parasparopagraho jIvAnAma 5. cAra khaDAmAM 756 gAthAomAM thaIne jaina dharma, tattva darzana tathA AcAra mArgano sarvAgINuM saMkSipta paricaya AvI jAya che, ema kahI zakAya...sAMpradAyika AgrahathI para, mULa rUpamAM jaina dharma siddhAntana, AcAra praNAline, ane, jIvananA kamika vikAsanI prakriyAne, sAmAnya mANasane paricaya karAvavA mATe A eka sarva saMmata pratinidhika grantha che. UH jaina jayati zAsanama UR Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 - zrI sa ma Nu su tta - a nu kra maNi kA kramAMka viSa pAnA naMbara I 1 kALajIpUrvaka jJAnanI AzAtanA TALe 2 jaina - zrAvaka - JAIN 3 "jJAnI"ne oLakhavAnA lakSaNe 4 sAce je na pa mA tA - pitA nA upakAranI stuti 6 jananInI joDa sakhI, nahiM jaDe re lola 7 e putrane dhi kA ra che. (svAdhyAya : 1) 8 "mA" - mAtA - pitA viSe su vi cAre 10 nA rI! tuM nA rA NI 11 "sAha sAheba" nI pravRttine heta 12 ka2 vi cA 2 to pA ma 3 a he! zrI sata pu rU Sa nA vacanAmRta 14 pra stA va nA (sUcanA pa-30) II 15 zrI "sa ma NuM sutta" nA paMThA uparanA phakarAo 33-34 16 a nu ke maNi kA 35-36 zrI. basa ma NajIttaje na dharma sA 2 1 thI 188 " nA pa ri zika - 1 - pAribhASika 189 thI 232 za Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 karmo nA svabhAvanuM spaSTIkaraNa 233 - 234 sonA cAMdInA varakha - carcA abhiprAya - 23pa thI 240 III 1 munizrI akalakavijyajInuM jIvana caritra 1 thI 7 tathA eka mAnasa zAstrIya hakikata 8 thI 16 2 sva. zrI dhanaMjayabhAInA jIvananI rUparekhA 17thI 22 3 pra. ke. jI. zAha sAhebanuM saMkSipta jIvana - caritra 23 thI 45 4 temanA dhArmika- AdhyAtmika pustake vizenA keTalAka abhiprAye 46 thI 2 5 "vicAra valeNuM" pustikAmAMthI thoDuM pauSTika navanIta . 6 vizeSa - samajaNa - manana mATe anupama pAtheya 69 thI 73 Arthika sahAgI zrI pradIpabhAInI vepAra jA 4 kha 8 mALo viMkhAI jAya -rAgya pradhAna kAvya 75 9 karma paccIsInI sajajhAya - 25 gAthA " tathA suvAkyo 76thI 80 TV pustakanA chellA paMThA upara mAtA - pitAnI stuti 74 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaNuM sutta (jaina-dharmasAra grantha) (zramaNa sukta athavA pramaNa sUtra) jena dharmanA zAsana nAyaka, arihaMta vItarAma paramAtmA zrI vardhamAna svAmI harSe A avasarpiNI kALanA zarama tIrthakara zrI mahAvIra svAmI nA 2500 mA " janma kalyANaka' nuM nimitta laI amuka mahAtmAone vicAra karyo ke jena dhamI enA badhA ja paze ane saMpradAyane mAnya ejena dharmane koI granya hoya te te Avazyaka che jemAM jena-dhama sAra AvI jAya. bhadra pariNAmI, dharmAnurAgI sva. AcArya zrI "vinegA bhAve e sarva-dhama-samabhAvanI bhAvanAthI vizvanA ghaNA dharmonA nicATa rUpa nIcenA pustakonuM prakAzana kareluMH (1) kAna sAra (muslIma dharma), (2) khrista-dharma sAra (jIsasa kAIsTanA "bAIbala'ne cAra ), (3) bhAgavata dharma-sAra (hindu dharma-vaiSNava dharma ), (4) gItA pravakane (hindu-vaidika-dhama), (5) japucha (zIkha dharma), (1) dhammapata (bauddha dharma), tathA, (7) tAo upaniSA. A dharma-sAra-mALAmAM eka mahatvane maNako khUTate. hate te vizvadharma "jaina-dharma sAra" je jana dharmanA badhA ja paze tathA saMpradAyane svIkArya thAya. A kAma atizaya muzkela hatuM kemake jemAM be mukhya paya che Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) zvetAMkhara sapradAya, tathA (2) Tvigambara saMpradAya, uparAMta (3) terApa thI (4) sthAnakavAsI--ema cAra patha uparAMta bIjA paNa sapradAyA che, chatAM zrI vineAkhAjInI sad-bhAvanA phaLe temAM kALa puruSane rasa haze tethI amuka nimitta kahe ke saMcAge, " pAMca samavAya ''bhegA thavAthI 'samaNu sutta' granthanu' prakAzana thayuM'. (1) bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA 2500 mA janmakalyANukanuM Agamana, (2) vikasita samAja-cetanA, ane (3) vAda-vivAda tathA dharma, nIti, paMtha, vagerenA sekreAthI para pratiSThita thayela zro vineAmAjInI dIrghakAlIna AAkAMkSA-A traNanA cege A granthanA avataraNa mATenI bhUmikA racI ApI. < ' Atma-prakAzI brahmacArI sva. zrI jinendra vaNI cha jevA tapasvI vidvAna mahAmuninA ( * pAgala ' nA) manamAM vinebhAjInI vAta vasI ane zrI vaNIjIe akhUTa adbhUta dhIraja, mahenata ane parAkASTAnA parizrame A granthane saMbhAvitatAnI kSitije lAvI dIdheA. A granthanu prAraMbhika jhulana athAka parizrama laI zrI vaNIjIe jaina dhama sArka e nAme prakAzita karyuM ane temAM jaina dhamI temaja jainetara sAdhuo tathA vidvAneAe meAlelA sudhArA tathA sUcanAne AdhAre bIju sakalana zrI dalasukhazAI mAlavaNiyAe karyuM, ane khIta aneka sUcanA AvatAM te tamAmanuM adhyayana karI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vaNIjIe trIju sakalana "jiNa dhamma" nAme prasiddha karyuM. jena dhamIonI chellAM 2000 varasamAM thaI nahitI tevI saMgItinuM AvAhana karavAmAM AvyuM ane jaina dharmanA tamAma saMpradAyanA munio ane agragaNya zrAvakenI hAjarImAM A "jiNa dhamma" saMkalana vicAraNA mATe raju karavAmAM AvyuM. sane 1974 nA 29-30 navembaranA divase dilhImAM maLelI uparokta saMgItinuM adhivezana be divasa cAlyuM temAM kula cAra beThake thaI zrI vaNajI uparAMta cAra beThakamAM cAra AsnAnA munizrIo adhyakSapade beThA. (1) digaMbara saMpradAyanA munizrI mazIlakumArajI,(2) sthAnakavAsI saMpradAyanA muni zrI nathamala, (3) teza paMthI saMpradAyanA muni zrI janakavijayajI, tathA, (4) vetAmbara saMpradAyanA upAdhyAya muni zrI vidyAnaMdajI. taduparAMta bIjA aneka nAmI-anAmI muni mahAtmAo, AcArya bhagavaMte temaja vidvAna-paMDitanA parizrama, saMzodhana ane parimArjananA puruSArtha rUpe zrI vaNajIe aMtima saMkalana karyuM je zuddha, paripUrNa ane sarva mAnya gaNI zakAya. A jena-samAja-saMmata saMkalana grantha te A "samaNu-sunaM. - saMgItine saphaLa banAvavAmAM prArabdha vege aneka lokee amUlya madada ane kiMmatI sahakAra Apela che je avarNanIya ane prazaMsanIya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparokta saMkalanamAM jaina dharmanA sarva zAmAMthI sarvamAnya gAthAo je mAgadhI (prAkata) bhASAmAM che te levAmAM AvI ane dareka gAthA sAthe tene suMdara saMskRta anuvAda paNa ApavAmAM AvyuM. A pustakane hindI anuvAda paM. kailAzacandrajIe tathA munizrI nathamalajIe karyo ane teno gujarAtI anuvAda zrI amRtalAla gopANIe karyo che. lagabhaga doDha dasakA bAda prAdhyApaka zrI kumudacandra gokaLadAsa zAha (ema.e., ela.ela.bI., bI. eTha, DI. kema. (AI. ema. sI.) ne eka vicAra Avyo ke prAkRta ardhamAgadhI-saMskRta gAthAo bahu kogya thAya nahi jethI phakta gujarAtI anuvAda gujarAtI janatA samakSa mukavAmAM Ave te A anupama pustakane lAbha gujarAtI janatAne maLe. A vicArane amalamAM mukavA uparokta granthamAMthI phakata gujarAtI anuvAda udhRta karI, gujarAtI vAcako samakSa raju karavAmAM AvyuM che. che. ke. jI. zAha sAhebe zALA-mahAzALAmAM lagabhaga naveka varSa zikSaNa kArya karyuM ane lagabhaga 21 varSa kemarsa-Asa kolejomAM aMgrejI bhASAnuM adhyApana karyuM tathA te samaya daramiyAna gujarAta yunivarsiTI saMcAlita pisTagrejyueTa (ema. e.) nA vargomAM iMglIza bhASA tathA sAhityanA soMpAyela vibhAganuM adhyApana karela che. nivRtti bAda teozrI eka dasakAthI jaina darzananI dhArmika adhyAtmika Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAtAmAM rasa le che ane temanAM vizALa vAMcananA lAbha jaina janatAne maLe te mATe A samaya daramiyAna teozrIe nIcenA pustakA saMkalita-prakAzita karela che: traNa nAnI pustikAo (1) mAtA-pitAzrInA zreyAthe smaraNikA, (2) mahAtapasvI zrI pU MjA muni, (3) zrI upadhAna tapa-vidhi vidhAnanI neTa, tathA, cha pustako (1) satI mANeka devI caritra, (2) jaina darzInamAM aticAra sUtreA tathA jaina dananuM jJAna-vijJAna, (3) jinendra bhakti-rasa-dhAra, (4) jaina darzanamAM paccakkhANu AvazyakanuM svarUpa, (5) zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha, tathA (6) mannaha jiNANu' ANu' (1990). taduparAMta traNeka pustako prakAzana mATe taiyAra cheH (1) savA--sAmAnI TUMka kema thai ? tathA zetru'jaya girirAja viSe aitihAsika, adbhuta tathA mananIya mAhitI viSenuM pustaka, (2) jJAna--pada pUjAe atha sahita, tathA, pIstAlIsa Agama', 'navatattva', 'cha dravya' vagerenA pariziSTa sAthenu pustaka, ane (3) 'maraNa para manana", yathA samaye bahAra paDaze tevI bhAvanA che. mumukSune lAbha levA AmatraNa che. jaina leAko vepArI prajA che. dhanuM ajJAna ghaNu ja jaNAya che ane phakta kriyAmAM ja dharma samAya che tevI rUDha mAnyatAne lIdhe jJAna tarapha ghaNA ja AchA rasa le che, jaDa kiriyAthI khAsa lAbha nathI. kriyA jJAna-maya ja joIe, tA lAbha thAya. jJAna dvIpathI ajJAna aMdhakAra dUra karavA joIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H A granthamAM rasa laI pra. ke. jI. zAhe A pustakanuM meTara taiyAra karI amane prakAzana karavAne lAbha Ape te mATe ame teozrInA AbhArI chIe zarUAtamAM zrI vinebAjIe uparokta grantha mATe samAdhAna nAmane nAnakaDe lekha, brahmavidyA maMdira, pavanAra, vardhA, tA. 25-12-174 nA roja lakhela te anupama mAhitIprada levAthI atre Apela che jaina darzananA agatyanA ta (1) vItarAga vijJAna (2) ahiMsA (3) anekAntavAda tathA dharma suMdara rIte samajAvavAmAM AvyA che ane pachI A pustaka paricaya ApavAmAM AvyuM che bhUmikA jema jema vadhAre vAra vAMcavAmAM Avaze tema tema jaina dharma - jaina darzananuM svarUpa ghaNuM ja spaSTa thaze. tyArabAda uparokta granthamAMthI A pustakanI rasaprada bhUmikA ApavAmAM AvI che, tyAra bAda zrI "samaNuM sutta" ne gujarAtI anuvAda, ane chelle pariziSTamAM pAribhASika zabda keza ApavAmAM Avela che. AzA che ke gujarAtI jaina-jainetara janatA A amulya granthane sAra e AdhyAtmika lAbha uThAvaze. A granthanA anuvAda prakAzanamAM che. zrI kejI. zAhanA parijhamane lAbha gujarAtI jaina janatA leze e AzA asthAne nathI. dareka jene A pustakanI eka nakala pitAnA dainika abhyAsa mATe vasAvavI ja joIe ane (pitAnI) bhaviSyanI prajA mATe vArasAmAM ApavI joIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra' bindu sayukta, nitya kAmada' mAsa caiva, moMgalamaya ma'galakaraNa, vItarAga vijJAna, name| tAhi jAte bhaye, arihaM'tA imahAna. mekSa mAsya netAra, bhettAra kama-bhUbhRtAm, jJAtAra' vizva-tattvAnAM, vande tadguNa laye, sa'sAra-satati cheda kAraNam mR jina-rAja pAMbhAja, smaraNuM zaraNu mama. anyathA zaraNa zaraNa. nAsti, tvameka zaraNu mama, tasmAt kAruNya-bhAvena, rakSa rakSajinezvara. ana tAna ta -- AsA sudi 10 e ze vikrama sa'. 1946 rA, 29 - 1990 za vA ra zAsana nAyaka samariye, bhagavata vIra jiSNu'6, aniSTa vighna dUre hare, Ape paramAna aMguThe amRta thase, vaizvi-taNA za'DhAra, zrIguru gatima samariye, mana-vAMchita La dAtAra. Ca. prakAzaka ni Jain Educationa International dhyAyanti cAginaH, kArAya. tame namaH. } { zrI pradIpabhAI aravindrabhAI zeTha, vIracaMda dIpacaMdanI havelI, rUpAsuracandranI pALa, mANekaceka pAse, amadAvAda-380001 For Personal and Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhAna" mArA jIvanamAM aneka samAdhAna prApta thayAM che. e badhAmAM sAthI chevaTanuM, je kadAca sarvottama samAdhAna che, te A varSe prApta thayuM. meM ene keTalIya vAra vinaMti karI hatI ke jema vedika dharmane sAra gItAnA 700 kalekamAM maLe che, bauddhone dhamma-pa4 mAM maLe che, tevI ja rIte jenadharmane paNa prApta tha joIe. paNa jene mATe A agharUM hatuM, kAraNa ke emanA aneka paMtha ane aneka granya che. bAIbala le, kurAna le, game teTalo maTe granya heya, paNa eka ja che, paNa jemAM zvetAmbara ane digambara, ema be uparAMta, terApaMthI, sthAnakavAsI, e cAra mukhya paMtha ane bIjA paNa paze che ane pratye te vIsa-pacIsa jeTalA che. meM emane vAraMvAra kahyuM ke tame loke, munio megA besI carcA kare ane jenone eka uttama sarvamAnya sAra rajU karI. chevaTe vaNajI nAmanA "pAgala" nA manamAM e vAta vAsI gaI. e adhyayanazIla che ane khUba mahenata karIne jene bhASAno eka koza paNa emaNe taiyAra karyo che. emaNe jana-dharma-sAra' nAmanuM eka pustaka taiyAra karyuM. enA eka hajAra nakala chApIne jaina samAjanA viddhAnene pa mokalI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhA vidvAnee je sUcano karyA tenA parathI e graMthamAM keTalIka gAthAo jeDI ane keTalIka kADhI nAkhI. Ama jiNa dhamma' pustakanuM prakAzana thayuM. vaLI pAchA mArA AgrahathI e grantha para carcA karavA mATe eka saMgIti maLI, emAM munio, AcAryo, vidvAne ane zrAvake maLI lagabhaga 300 jeTalA le bhegA maLyA. aneka vAra carcAne aMte enuM nAma ane enuM rUpa bAlyAM. chevaTe saunI saMmati sAthe "zramaNa suktam" jene ardhA-mAgadhImAM "samakSu sutta" kahe che te taiyAra thayuM. emAM kula 756 gAthA che. jenene 7 ne AMkaDa priya che. ne 108 vaDe guNae te 756 thAya che. sarva saMmatithI eTalI gAthA levAmAM AvI che. TharAvavAmAM AvyuM ke A varSa caitra suda terasa ne vardhamAna jayaMtIne divase-("yaMtI" ne badale kalyANaka' zabda vAparavo joIe.) 24 mI eprile A grantha atyaMta zuddha rIte chApIne prakAzita kare. "jayaMtIne divase jaina dharma -sAra jenuM nAma "samaNuM sutta rAkhavAmAM AvyuM che te AkhAya bhAratane prApta thaze. have AgaLa upara jyAM sudhI jaina dharma Takaze ane bIjA vaidika tathA bauddha vagere dharmo paNa haze tyAM sudhI jaina-dharma-sAra" nuM adhyayana thatuM raheze. chellAM hajAra hajAra varSamAM nahotuM thaI zakyuM tevuM eka bahu moTuM kArya saMpanna thayuM, emAM bAbA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 nimitta mAtra anyA, pazu mane pAkI khAtro che ke e bhagavAna mahAvIranI kRpA che. e kabula karU chu ke gItAnI mArA upara UDI asara che. gItA pachIthI mahAvIra bhagavAnathI vadhu bIjI koI vAtanI asara mArA citta para nathI, enu' kAraNa e che ke mahAvIra bhagavAne je AjJA ApI che te bAbAne pUrepurI bhula che, e AjJA che: " satyAgrahI " ane. OM Aje te je ALye te 'satyAgrahI' banI nIkaLe che. khApue bAbAne paNa satyAgrahI tarIke AgaLa karyAM hatA, paNa mAmA jANatA hatA ke e satyAgrahI nathI, 'satyagrAhI' che. dareka mAnava pAse enuM satya hoya che. ane tethI mAnava-janma sAka thatA hASa che, Ama tamAma dharmamAM, tamAma 5thAmAM ane tamAma mAnavAmAM je satyanA aMza che tene grahaNa karavA jeI e. bhagavAna mahAvIrane A upadeza che. gItA pachIthI bhAkhA para enI ja asara che. gItA pachIthI' ema kahu' chu' kharA, paNa ne' chu. tA mane e bannemAM koya ka jaNAtA nathI. brahma vidyA madira pavanAra, varSA, 25-12-74 Wan Jain Educationa International ma rAma { rAma ri rAma ra (vinAmAcha hastAkSaramAM ) 5 For Personal and Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA A granya "samaNa sutta nI saMkalanA pUjya vinebAjInI preraNAthI thaI che. e ja preraNA anusAra saMgItinuM AyeAjana thayuM ane emAM AnA prArUpane svIkRti maLI. A eka viziSTa aitihAsika ghaTanA che. vizvanA tamAma dharmonuM mULa che-AtmA ane paramAtmA. tasvarUpa A be staMbha para dharmanAM bhavya bhavana ubhAravAmAM AvyAM che. vizvanA keTalAya dharmo AtmavAdI che ane sAthe IzvaravAdI paNa che, te vaLI keTalAya nirIzvaravAdI che. izvaravAdI paraMparA tene kahevAya jemAM suSTine kartA, dhartA ane niyAmaka eka sarvazaktimAna Izvara athavA paramAtmAne mAnavAmAM Ave che. sRSTine tamAma AdhAra enA para ja che. ene ja brahmA, vidhAtA, paramapitA, vagere nAmathI oLakhe che. A paraMparAnI mAnyatA che ke pRthvI para jyAre jyAre dharmanI glAni thAya che tyAre tyAre bhagavAna avatAra le che, duSTane nAza kare che, suSTinuM saMrakSaNa kare che ane emAM sadAcAranAM bIja vAve che. nirIzvaravAdI paraMparA ? - bIjI paraMparA che te AtmavAdI che paNa sAthe sAthe nirIzvaravAdI che. e paraMparA vyaktinA svataMtra vikAsamAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAne che. pratyeka vyakti athavA jIva pitAne saMpUrNa vikAsa sAdhI zake che, pitAnAmAM rAga-dveSa-vihInatA athavA vItarAgatAne sarvocca vikAsa sAdhI e parama-padane pAmI zake che. e pite ja pitAne niyAmaka ane saMcAlaka che. pite ja pitAne mitra ane pote ja pitAne zatru che. jaina dharma A ja paraMparAmAne svataMtra vaijJAnika dharma che. A jaina paraMparA TuMkAmAM "zramaNasaMskRtine nAme oLakhAya che. A AdhyAtmika paraMparAmAM bauddha vagere dharmo paNa Ave che. jyAre izvaravAdI bhAratIya paraMparA "brAhmaNa saMskRti ne nAme oLakhAya che. prAcInatA ? keI paNa dhama prAcIna ke arvAcIna chevA mAtrathI te zreSTha che ema sAbita nathI thatuM, paNa je kaI dhArmika paraMparA purANa heya ane vIrya kALa sudhI te sajIva, sakriya ane pragatizIla rahI hoya tathA lekonnatimAM, natika vikAsa ane sAMskRtika samRddhimAM, prabaLa, preraka, tathA, sahAyaka nIvaDI heya te ene artha ema karI zakAya ke e dharmamAM TakA, sArvakAlika ane sArvabhaumika ta rahelAM che. jaina dharma AcAra ane vicAra banne draSTie bahu purANe dharma che. ItihAsakAroe have e vAta mAnI lIdhI che ke tIrthakara mahAvIra jaina dharmanA mULa saMsthApaka nahatA. emanA pahelAM bIjA paNa tIrthakare thaI gayA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA, emaNe jaina dharmanI punaHsthApanA karI hatI, ane enI prANadhArAne AgaLa vadhArI hatI. e kharuM ke jena dharmanA mULa ugama sudhI haju ItihAsa pahoMcyA nathI, Ama chatAM je purAtAtvika ane sAhityika tathya prApta che tenA niSpakSa vileSaNathI nirvivAda rIte siddha thayuM che ke jenadhAma eka ati prAcIna dharma che. vAtarazanA munie, kezio tathA vAtya-kSatrie viSe zveda, zrImad bhAgavata, Adi mahatvapUrNa graMthamAM saMkhyAbaMdha ullekhe maLI Ave che. - jenA itihAsamAM tresaTha "zalAka puruSa" nuM varNana Ave che. avasarpiNa ane utsarpiNI nAmanA pratyeka sudI kALakhaMDamAM A zalAkA puruSe janme che ane mAnava saMskRtinA vikAsamAM tathA dharma-nIti AgaLa vadhAravAmAM preraNA Ape che. A zalAkA puruSamAM 24 tIrthakaronuM sthAna sarvopari che. vartamAna avasarpiNI kALamAM enA caturtha kAlakhaMDhamAM je 24 tIrthakara thaI gayA temAM sauthI pahelAM rASabhadeva hatA. e rAjA nAbhi tathA mAtA marudevInA putra hatA. temane AdinAtha, Adi brahmA, AdIzvara, vagere, nAmathI oLakhavAmAM Ave che.. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sauthI chellA (24 mAM) tIthakara mahAvIra bhagavAna aDhI hajAra varSa pUrve thaI gayA, tathAgata buddha bhagavAna tathA mahAvIra bhagavAna samakAlIna hatA. bhagavAna mahAvIranA 250 varSa pUrve 23 mA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAna thaI gayA. e vArANasInA rAjA azvasenanA kuMvara hatA. bauddha bhAgamAmAM zrI mahAvIra bhagavAnanA ullekha 'nigaDhanAta-putta'nA nAme maLe che, jyAre pAzva paraparAnA ullekha 'cAturyaMma dha' tarIke maLe che. mahAvIra bhagavAna pazu pArzva paraparAnA pratinidhi hatA. Ama jovA jaIe tA kALanA anaMta atUTa pravAhamAM na tA RSabhadeva prathama hatA ke na mahAvIra chellA hatA. A te anAdi anaMta par'parA che. kANu jANe keTalIya ceAvIsI aAgaLa upara thaI gaI ane have bhaviSyamAM thaze ! sAMskRtika vikAsanI dRSTie jotAM tekhAI Ave che ke pAramArthika ane AdhyAtmika bhUmikAmAM vaizvika ane zramaNa saMskRtimAM jhAjho bheda nathI. khAma chatAM vahevAranA kSetramAM tamA khannenA tattvajJAnamAM, AcAramAM, ane, darzInamAM cAkhA se che. banne saMskRtie eka bIjAthI khAssI prabhAvita thaI che, bannemAM AdAna-pradAna khAssu thayu che, ane sAmAjika paristhiti tA anenI lagabhaga eka sarakhI ja rahI che. je je bheda dekhAya che te pazu samajamAM utare nahi tevA nathI. ulaTu mAnava 'skRtinA vikAsanA stare samajavAmAM e bahu Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sahAyaka thAya che. bhAratanA samRddha prAcIna sAhityamAM A banne saMskRtinA paraspara uparanA prabhAva ane AdAna-pradAnanI aneka dRzyA jovA maLe che. eka ja kuTu'bamAM judA judA vicAravALA loko pAtapeAtAnI rIte dharma sAdhanA karatA hatA. Aje je jaina dhama ne nAme oLakhAya che enu prAcIna kALamAM koI vizeSa nAma nahIM hoya. e kharUM' ke jaina zabda 'jina' parathI banyA che, Ama chatAM jaina zabdapramANamAM arvAcIna che. bhagavAna zrI mahAvIranA samayamAM ene mATe nigrantha' athavA nigrantha pravacana' zabda cAlatA ene kyAMka kyAMka Aya dha paNa kahyo che. zrI pArzvanAthanA samayamAM tene 'zramaNa dhama" paNu kahetA. zrI pArzvanAtha pahelAM je mAvIsamAM tIra zrI ariSTanemI ( zrI neminAtha bhagavAna ) thaI gayA tenA samayamAM mAne adbhuta dharma kahetA hatA. zrI ariSTanemI e zalAkA-puruSa zrI kRSNunA kAkAnA dIkarA hatA. zrIkRSNe gAyanI sevA ane gerasa (dUdha Adi) nA je pracAra karyAM te kharI rIte joI e tA ahi'saka-samAja-racanA mATe thayelA eka magaLa prayAsa hatA. bihAramAM jaina dharma AMta dhama nA nAme pracalita hatA. rAjarSi nami mithilAnA hatA ane rAjA janakanA vaMzaja hatA. emanI AdhyAtmika vRttinu jaina AgamamAM suMdara citraNa Ave che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsamAM vakhate-vakhata nA badalAtAM rahyAM haze, paNa A dharma paraMparA ane saMskRtinuM mULa, siddhAna kI ja te Aje che tenuM te ja hatuM-AtmavAda ane anekAntavAda. A ja AtmavAdanI bhUmi para jaina dharma paraMparAnuM kalpavRkSa vadhatuM gayuM che. jaina dhamI sAdhu Aje paNa zramaNa kahevAya che. zramaNa zabda "zrama, rAmatA ane vikAra-zamanane sUcaka che. emAM prabhUta artha samAyeluM che. jaina dharmane artha che ke jine upale athavA jine prasArelA kalyANa mArga. jina" ene kahe che jemaNe pitAnA dehagata tathA Atmagata eTale aMdara-bahAranA vikAra para vijaya prApta karI lIdhA hoya. AtmAnA sauthI prabaLa pAsu cheH rAga-dveSa mahAdi vikAre. eTale "jina" zabdane eka vizeSa artha che e koI amuka jAtinuM nAma nathI. Atmopalabdhi- AtmAnI prApti mATe je "jinanA mArge cAle che te jana che. vItarAga-vijJAnatA : jaina dharmanuM pUrNa karyA che vItarAgavijJAnanI prApti. A je vItarAga-vijJAna che te maMgaLamaya che, maMgaLa karanAruM che, ane enA ja prakAzamAM cAlI mANasa arahanta' padane pAme che. (vItarAga vijJAna kevaLajJAna.) * * Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 maoNMgalamaya moMgala karaNa, vItarAga vijJAna, nara tAhi jAte bharya, arihantAdi mahAna." A vItarAgatA samyag-dana, samyag-jJAna ane samyag-cAritra rUpI ratnatrayanI samanvita sAdhanAmAMthI prApta thAya che. zraddhA, jJAna ane cAritra e traNano samanvita patha ja mANusane mukti athavA siddhi sudhI pahoMcADe che. darzana, jJAna ane cAritrathA ja manuSya pUNu tAne prAma kare che. jaina dharmonA sauthI pahelA baMne mULabhUta upadeza e che ke zraddhA-pUrvaka, vivekanI AMkhA vaDe, sa'sArane joine enu yathArtha jJAna prApta karI ane ene jIvanamAM utArA, paraMtu saMpUrNa AcAravicAranu kendra bindu vItarAgatAnI prApti che. vItarAgatAnI sAme meATAmAM moTu azva paNa vyartha che. pravRtti hA yA nivRtti, gArhasthya / yA zramaNya, manne sthitimAM a'ttaramAM vItarAgatA vadhatI jAya ene ja zreyaskara gaNyu che, paraMtu anekAnta anekAnta daSTi maLyA vagara vItarAgatAnI prAptino rastA hAtha nathI lAgatA. khA anekAnta sRSTi ja, pravRttimAM nivRtti ane nivRttimAM pravRttinuM darzana karAvI, yathArtha nivRttinuM mA nana karI zake che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ahiMsA : jena AcAranuM mULa ahiMsA che. A ahiMsAnuM pAlana anekAnta daSTi vagara saMbhavita nathI, kAraNa jaina daSTie, mANasa hiMsA na karate heya chatAM hiMsaka hoI zake che, ane hiMsA karatA hoya chatAM hiMsaka na paNa hoI zake Ama, janadharmamAM hiMsA-ahiMsA kartAnA "bhAva" upara AdhAra rAkhe che, kriyA upara nahIM. bahArathI thanArI hiMsAne ja je hiMsA gaNI laIe te keI ahiMsaka hoI ja na zake, kAraNa ke jagatamAM sarvatra jIva vyApI rahelA che ane niraMtara emane ghAta thaI rahyo che, mATe je sAvadhAna rahIne pravRtti kare che ene bhAmAM ahiMsA che, ane je vyakti potAnI pravRttimAM sAvadhAna nathI hatI tenA bhAvamAM hiMsA che. Ama bedarakAra vyakti hiMsA na karatI hoya te paNa hiMsaka che. A badhuM pRthakkaraNa ane kAna daSTi vagara saMbhavita nathI, tethI jene anekAnta daSTi prApta thaI che te ja manuSya samyagadaSTivALo manAya che ane samyagna-dakiTavALe ja samyagU-jJAnI tathA savagU-cAritra-zIla hoI zake. jenI daSTi samyapha nathI enuM jJAna paNa sAcuM nathI ane AcAra paNa yathArtha nathI. Ane ja lIdhe jaina mArgamAM maphatva athavA samyagU-darzananuM mahatva vizeSa mAnyuM che. mekSa mAgane paNa e ja pAye che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra eka baMdhana che. jIva anAdikALathI emAM paDe che. e pitAnA yathArtha svarUpane bhUlIne A baMdhanane ja pitAnuM svarUpa samajI emAM ramamANa rahe che. A je prama che, pitAnA svarUpanI brAti che, pitAnI dRSTinI bhUla che, te ja enA baMdhananuM kAraNa che. A bhUla jyAre enI najare paDe che tyAre ja enI daSTi pitAnA svarUpa bhaNI jAya che ane tyAre ja ene samajAya che ke huM te caitanya zakti-saMpanna chuM; bhautika zaktithI paNa viziSTa zakti e mArU caitanya che e anaMta jJAna, anata darzana, anaMta sukha ane anaMta vIrya (zakti)ne bhaMDAra che. enAmAM A zraddhA jAgatAMnI sAthe ja ene samyam daSTi prApta thAya che ane e samyaga AcAra-dvArA potAnA yathArtha svarUpamAM sthira thavAne prayatna kare che. Ama jaina dharmane AcAra mArga samyagU-jJAnapUrvaka vItarAgatA sudhI pahoMcavAne rAjamArga che. anekAnta A vizALa "lokamAM dehadhArI vyaktinuM vadhumAM vadhu jJAna paNa sImita, apUrNa ane ekAMgI hoya che. vastunA anaMta guNene samagra anubhava vyakti eka sAthe karI zakatI nathI, te ene vyakta karavAnI vAta te AghI ja rahI. bhASAnI azakti ane zabdonA arthanI maryAdA jyAM tyAM jhaghaDA ane vivAda UbhA kare che. mANasane "ahama Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM umero kare che, jyAre anekAnta, samanvaya ane virodha-parihArane mArga dekhADe che. saunI vAtamAM satyano aMza hoya che, ane e satyane aMza samajIe te vivAda sahelAIthI TaLI zake che. jene pitAnI vAtanI haTha athavA potAnA ja sAcApaNane Agraha nathI hete evI ja vyakti anekAnta mAraphate gAMThene sArI rIte ukelI zake che. Ama te dareka manuSya anekAntamAM jIve che, paNa ene khabara nathI ke e jyoti tyAM che ane enAthI ja e prakAzita che. AMkhe para Agrahane pATA bAMdhela hoya tyAM sudhI vastu-svarUpanuM sAcuM darzana thaI zakatuM nathI. anekAnta daSTi vastu athavA padArthathI svataMtra sattAne uddeza kare che. vicAra jagatamAM ahiMsAnuM mUrta rUpa anekAnta che. je ahiMsaka haze e anekAntI haze ane je anekAntI haze te ahiMsaka haze. Aje jena dharmanuM ja svarUpa ApaNI sAme che te prabhu zrI mahAvIra svAmInI dezanAthI anuprANita thayeluM che. Aje emanuM dharma-zAsana pravatI rahyuM che. mahAvIra prabhu dharma ane darzananA samanvayakAra hatA. jJAna, darzana ane AcaraNano samanvaya ja manuSyane du:kha-mukti bhaNuM laI jAya che. jJAna-hIna karma ane karma-hIna jJAna vyartha che. jJAta satyanuM AcaraNa ane Acati satyanuM jJAna ane bhegAM maLIne ja sArthaka thaI zake che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastu svabhAva dhama : 46 vatyu sahAvA dhamme." vastunA svabhAva - A vAta jaina dazananI sauthI mahattvapUrNa ja dharma che. deNu che. 21 sRSTinA pratyeka padArtha pAtAnA svabhAva pramANe varatI rahyo che. enu astitva-utpatti, sthiti, ane vinAzathI yukta che. pA" jaDa hA yA cetana, pAtAnA svabhAvamAMthI haThatA nathI. sattAnA rUpamAM e sadaiva sthita hAya che. paryAya karatAM e niraMtara parivartanazIla che. A ja tripadI para sapUrNa jaina-dana Ubhu` che, ane A ja tripadInA AdhAra para saMpUrNu le-vyavasthAnuM pratipAdana e jaina-darzananI vizeSatA che. Sa-dravyeAnI sthitithI sApha thai jAya che ke A * leAka' anAdi ananta che. enA kartA, dharyAM, ke, nirmAtA kAI vyakti vizeSa athavA zakti-vizeSa nathI. deza-kALathI para, vastu-svabhAvanA AdhAra para AtmAnI sattA svIkAravAmAM Ave tA samAjamAM viSamatA, varga bheda, vaNu bheda, vagerenu sthAna rahetu nathI. AvI hAlatamAM vyavahAra jagatamAM prabhu mahAvIra jevA vItarAga tattvazI ema ja kahe che ke samabhAva e ja ahi'sA che, ane, manamAM mamatva na heAvu e ja aparigraha che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya zAstramAM nathI vasatuM, e te anubhavamAM vase che. - brahmanI caryA e ja brahmacarya karmathI mANasa brAhmaNa bane che ane karmathI ja kSatriya, karmathI ja vaizya ane karmathI ja zUdra cAritryahIna vyaktine saMpradAya, veza, dhana, baLa, sattA ane aizvarya, jJAna ane pithI bacAvI zakatAM nathI. devI, devatAo ke prakRtinI vibhinna zakitaone rIjhavavA mATe karAtAM jAtajAtanAM karmakAMDa yA anuSThAne paNa bacAvI zakatAM nathI. Ama - pratIti, Ama - jJAna ane AmalInatA-nijAnaMda rasalInatA ja manuSyane mukti apAvI zake A ja sAcuM samyakatva che. zrI mahAvIra prabhu sAcA arthamAM ninya hatA grantha ane nyio chedIne e dehamAM paNa videha hatA. emanI ja nirakSarI, sarva-bodha-gamya, amRta varasAvanArI vANunuM gUjana vAtAvaraNamAM che. zrAvakAcAra : sAdhanA sau saunI zakti anusAra ja thaI zake. Ane kAraNe jaina-AcAra mArganA zrAvakAcAra ane zramaNAcAra ema be bhAga pADhavAmAM AvyA che. zramaNanA AcAra Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM zrAvakone AcAra saheluM hoya che. AnuM kAraNa e che ke e loke gRha tyAgI nathI hotA ane saMsAramAM rata rahe che. Ama chatAM zrAvaka pitAnA AcAra para barAbara sAvadhAna rahe che. enuM lakSa zramaNAcAranI dizAmAM AgaLa vadhavAnuM hoya che. zrAvakanI Atma-zakti vadhe, rAga-dveSAdi vikAro ane krodhAdi kaSA para kAbu AvavA lAge tyAre e eka pachI eka zreNI vadhato zramaNa- pada para Daga devA mAMDe che. bAra vatanuM barAbara pAlana karatAM karatAM 11 zreNIe pAra karIne zrAvaka zramaNanI zreNImAM pahecI jAya che. Ama jovA jaIe te zrAvaka dharma e zramaNa dharmane AdhAra athavA pUraka dharma che. jaina dharmane tamAma AcAra AmalakSI che. emAM zrAvaka tathA zramaNa mATe vyavasthita eka pachI eka ema AgaLa vikAsanAM pagathiyAM upara laI jatI saMhitA prApta che. jaina dharmamAM kevaLa nIti-upadezanI daSTie athavA vahevAranI daSTie AcAraniyamo ghaDavAmAM AvyA nathI. zakti sApekSatA ane vikAsanI prakriyAmAM bAhya kriyAkAMDa athavA rUDhigata leka mUDhatA, deva mUDhatA athavA guru mUDhatAne emAM jarA jeTaluM paNa sthAna nathI. aNuvratAdinuM pAlana zrAvakane sAdhaka banavAnI preraNA Ape che te bIjI bAju samAjanA su -saMcAlanamAM paNa apUrva bhUmikA adA kare che, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka grantha paricaya samaNa sutta" granthamAM jainadharma-darzananI sArabhUta vAtanuM saMkSepamAM kramapUrvaka saMkalana karyuM che. A granthamAM 4 khaMDa ane 44 prakaraNe che. gAthAo kule 756 che. (75-6=18=1829) granthanI mULa saMkalanA prAkRta gAthAomAM karI che. A gAthAo geya che ane pArAyaNa karavA yogya che. jainAcAryoe prAkRta gAthAone "sUtra kahyAM che prAkRta "sura" zabdane artha "sUtra", "sukta" tathA "zruta" paNa thAya che. jaina paraMparAmAM "sUtra" zabda rUDha che, tethI A granthanuM nAma "samaNa sutta' (zramaNa sUtram) rAkhyuM che. gAthAonI pasaMdagI prAcIna mULa graMthamAMthI karI che. Ama A "samaNasutta Agamana jevuM svataH pramANa che. ApaNuM A pustakamAM phakta gujarAtI anuvAda gadyamAM ApavAmAM Avela che. vAcakane temAM rasa paDe te pachI ardhamAgadhI gAthAo je geya che tene rasAsvAda mULa pustakamAMthI mANI zake che. saMskRta loke prAkRta samajavAmAM madada rUpa che. (1) jyotirmukha : A nAma prathama khaMDanuM che. emAM vyakti "khAo, pIe, ne, moja mANe"nI nimna bhautika bhUmikA athavA bAhya jIvanathI upara UThIne AtyaMtara jIvananuM darzana kare che. e viSaya bhegane asAra, dukhamaya tathA janma-jarA-maraNa rUpa saMsAranAM kAraNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajI enAthI virakta thAya che. e rAga-dveSane ja potAnA sauthI moTA zatru samajI badhI rIte parihArane upAya kare che. krodha, mAna, mAyA, ane, lobhane ThekANe e anukrame kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa vagere guNene Azcaya le che. cAre kaSAyone nigraha karIne viSayamAM phasAyelI indriyone saMyamita kare che. badhAM prANuone Atmavata lekhe che ane emanAM sukha-duHkhane pitAnAM ja hoya tema anubhava kare che. bIjAonI jarUriyAtane samajI, enI kadarane bujhI, parigrahane yathAzakti tyAga kare che. pitAnI tathA bIjAnI tarapha sadA jAgrata rahe che ane yatanAcArapUrvaka mekSamArgamAM nirbhayatAthI vicaraNa kare che. (2) mokSa mAga : A nAma bIjA khaMDanuM che. AmAM Thaga denAra vyaktinI tamAma zaMkAo, bhayavALI saMvedanAo, AkAMkSAo ane mUDhatAe zraddhA (darzana)-jJAna - cAritranI, athavA jJAna-karma-bhaktinI trivemAM dhovAI jAya che. ISTa-aniSTanA tamAma dvaDho samApta thaI jAya che, ane samatA tathA vAtsalyanuM jharaNuM phUTI nIkaLe che. enuM citta saMsAranA bhege taraphathI virata thaI prazAMta bane che. gharamAM rahetA hoya, te paNa jaLamAM kamaLanI jema rahe che. vepAra dhaMdhe badhuM ja karatAM hovA chatAM e kazuM ja karatuM nathI. zrAvaka, zramaNa dharma kramaza : AdhAra laIne enuM citta sahaja rIte jJAna-vairAgya-ane-dhyAnanI vividha zreNIone Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra karIne dhIre dhIre upara tarapha gati karavA mAMDe che, aMte enI tamAma vAsanAo nirmULa thaI jAya che, jJAna--sUrya pUrI prakharatAthI prakAzavA mAMDe che ane AnaMda-sAgara uchaLavA mAMDe che. deha che tyAM sudhI e ahaMta athavA jIvana-sukta dazAmAM divya upadeza mAraphate jagatamAM kalyANa mArgane prasAra karatA vicaraNa kare che ane chevaTe deha-sthiti athavA AyuSya pUruM thAya che tyAre siddha athavA videha dazA pAmIne sadAne mATe AnaMda-sAgaramAM lIna thaI jAya che. (3) tAva-dazana : sAma trIjA khaMDanuM che. emAM jIva-ajIva vagere jAta tavenuM tathA pApa puNya vagere nava padArthonuM vivecana che. uparAMta jIvAtmaka pudagalaparamANu vagere cha dravyane paricaya ApIne enA sAga tathA vibhAga dvArA vizva sRSTinI akRtrimatA ane anAdi-anaMtatAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. (4) syAdvAda : nAma cothA khaMDanuM che. emAM anekAnta-vAdano saMkSipta paricaya apAya che. jenA darzanano pradhAna nyAya A ja che. A khaMDamAM pramANa, naya, nikSepa ane sapta bhaMgI jevA gUDha ane gaMbhIra viSayeno hRdayagrAhI saraLa saMkSipta paricaya Apyo che. chelle vIra stavanathI A pustaka samApta thAya che. samApana A cAra khaMDamAM 756 gAthAomAM thaIne jena-dharma, tattva-darzana tathA AcAra bhAgano sarvAgINa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 sakSipta paricaya AvI jAya che ema kahI zakAya. Ama te jaina sAhitya vipula che ane enI eka eka zAkhA para aneka grantha prApta che. sUkSma rIte adhyayana karavu. hoya te e badhA granthAno AdhAra levA jarUrI che, paraM'tu sAMpradAyika AgrahathI para, mULarUpamAM, jaina dharma siddhAntano, AcAra-praNAlIno ane jIvananA kramika-vikAsanI prakriyAno sAmAnya mANasane paricaya karAvavA mATe A eka sa-sa'mata pratinidhika grantha che. jaina' jaya ti zA sana. deva kI jina zAsana ma hA thI 2 svA mI Jain Educationa International bhagavA ta Wan Wan OM It Wan For Personal and Private Use Only ja ya. kI jaya. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only prakaraNa prathama khaDa viSaya magaLa 1. 2. jinazAsana sadha 4. nirUpaNu 5. sasAra cakra 6. ka 7. mithyAtva sUtra .. rAga-parihAra sUtra prakaraNa 16. 17. sUtra sUtra sUtra sUtra sUtra sUtra anukrama gAyA 1 thI 16 17 thI 24 25 thI 31 32 thI 44 45 thI 55 56 thI 66 60 thI 70 71 thI 81 dvitIya khaDa gAyA viSaya mekSa mAgasUtra 192 thI 207 ratna traya sUtra 208 thI 218 18. samyag darzana sUtra 219 thI 244 | prakaraNa 10. 11. 12. yAti kha viSaya dha sUtra sayama sUtra aparigraha sUtra ahiMsA sUtra sUtra sUtra sUtra 13. 14. ziznA 15. Atma apramAda gAyA 82 thI 121 122 thI 139 140 thI 146 147 thI 159 160 thI 168 170 thI 176 177 thI 191 mAkSa mAga viSaya mathA prakaraNa 26. samiti-gupti sUtra 384 thI 416 A va zya ke sUtra 417 thI 438 tra 439 thI 483 27. 28. ta 5 Ta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only prakaraNa viSaya gAyA 19. samyag jJAna sUtra 245 thI 261 20. samyag cAritra sUtra 262 thI sA ya nA sUtra 288 thI 295 287 21. 22. 300 23. dvividha dharmasUtra 296 thI zrAvaka dharma sUtra 301 thI 335 24. zramaNu dharma sUtra 336 thI 363 25. meM ta s tra 364 thI 383 tRtIya khaMDa : viSaya prakaraNa 34. ta tva 35. vya prakaraNa 37. 38. gAthA sUtra 588 thI 123 sUtra 624 tho 650 caturthAM khaMDa : viSaya gAyA ane kA ntasUtra 660 thI 673 sUtra 674 thI 689 pramA yu prakaraNa viSaya gAthA 29. yA na s tra 484 thI 504 prekSAsUtra 55 thI 530 30. anu s tra 531 thI 545 31. le kyA 32. AtmavikAsa sUtra 33. (guNu sthAna) 546 thI 566 saMle kha nA sUtra 567 thI 187 tattva darzana viSaya prakaraNa 36. sRSTi prakaraNa 41. 42. ni kSe 5 gAthA sUtra 651 thI 65 svAAda viSaya samanvaya AyA sUtra 722 thI 736 satra 737 thI 744 19 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only prakaraNa viSaya 39. na 40. gAyA sUtra 60 thI 713 ya aa dvA ke ta thA sapta bha'gI sUtra 714 thI 721 ma 55 66 prakaraNa 43. 44. huM zuddhAtmA chu. viSaya samApana zrI vIra stavana gAyA 745 thI 749 750 thI 756 30 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama khaMDa : jo ti mukha prakaraNa 1 : maMgaLasUtra zrI ahaM tene namaskAra, zrI siddhone namaskAra. zrI AcAryone namasakAra. zrI upAdhyAne namaskAra. lekavatI sarva sAdhuone namaskAra. 2. A paMca namaskAra maMtra tamAma pApano vinAza karanAra che, ane tamAma maMgalemAM prathama maMgala che. 3. a ha ta saM ga la che. 4 n sAdhu maMgala che. ke va li-pra Na ta tha ma ma ga la che. a ha ta le ke ta ma che siddha le ke ra ma che. sAdhu le ke na ma ke va li - pra Na ta tha e ke ta ma che. a huM te nuM za ra Na lau chuM. si & nuM za ra Na lauM chuM. sAdhu e nuM za ra Na ta i chuM. ke vali-pra Na ta dharma za ra Na lauM chuM. 5. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {. 7. 8. 10. 11. 12. 32 moMgalasvarUpa, cAra zaraNu rUpa tathA leAkeAttama, parama ArAdhya ane nara-sura-vidyAdharA dvArA pUjita, karma -zatruonA vijetA pAMca gurue ( parameSThi ) nuM dhyAna dharavuM joIe. saghana thAtI-karmono nAza karanAra, traNeya leAkamAM vidyamAna, bhaSya-jIva-rUpI kamaLAno vikAsa karanAra sUrya, anaMta jJAnI ane anupama sukhamaya ahetAnA jagatamAM jaya DhA, ATha karmothI rahita, kRtakRtya, janma-mRtyunA cakrathI mukta tathA sakaLa tattva rahesyanA draSTA siddha mane siddhi praznAna kare. pAMca mahAtratAne lIdhe samunnata, tatkAlIna stra--samaya ane para-samaya-rUpa zrutanA jJAtA tathA vividha guNasamUhathI paripUrNa AcAya mArA upara prasanna hai. jenI pele pAra javu kaThaNa che evA ajJAna rUpI ghAra adhakAramAM laTakanAra anya jIvAne jJAnano prakAza ApanAra upAdhyAya mane uttama gati Ape. zIlarUpI mALAne sthiratAthI dhAraNa karanAra, rAga rahita, yaza-samUhathI bharapUra ane pravara vinaya vaDe alaMkRta zarIravALA sAdhu mane sukha Ape. arhata, azarIrI ( siddha), AcAya, upAdhyAya ane muni A pAMcanA prathama pAMca akSara (a+a+A+u+ma) ne meLavavAthI OM ( kAra) For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 bane che je paMca parameThIne vAcaka che - bIja rUpa che. (ekAkSarI maMtra che.) huM 1. kaSabha, 2, ajita, 3. saMbhava, 4. abhinaMdana, 5. sumati, 6. pravra prabha, 7. supArzva, tathA 8. caMdraprabha prabhune vaMdu chuM. huM 9 suvidhi (puSpa daMta), 10. zItala, 11. zreyAMsa, 12. vAsupUjA, 13. vimala, 14. anaMta, 15. dharma, 16. zAtinAthane vaMdu chuM. 15 huM 17. kaMdhu, 18. ara, 19. mahilA, 20. munisuvrata, 21. nami, 22. ariSTa nemi, 23. pArzva, tathA 24. zrI vardhamAna svAmIne vaMdu chuM, caMdrathI adhika nirmaLa, sUryathI adhika prakAza karanAra, sAgaranI jema gaMbhIra siddha bhagavAna ane siddhi (mukti) pradAna kare. prakaraNa 2: dhajana zAsana satra 17. jemAM lIna thaI javAthI jIva anaMta saMsAra-sAgarane pAra karI jAya che tathA je tamAma cha mATe zaraNa samAna che, e jina zAsana brAMbA samaya sudhI samRddha rahe. viSaya-sukhanuM virecana karavA, janma-maraNarUpI vyAdhine dUra karavA tathA badhAM duHkhene nAza karavA A jina vacana amRtasamuM Sadha che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. 20. 21. 22. 23. 24 34 jeno upadeza atAe arUpe karyAM che ane jene gaNadharoe sUtra rUpe sArI rIte gUMthelu' che e zruta-jJAna-rUpI mahA samudrane bhaktipUrvaka zIra namAvI praNAma karU chuM. adbhutAnA mukhamAMthI utpanna thayelA tathA pUrvApara dveSa-rahita zuddha vacanone Agama kahevAmAM Ave che. e AgamamAM je kahevAmAM AvyuM che te satyA che. (aha'tAe upadezelu ane gaNadharAe gUMtheluM vrata Agama che, ) je jina-vacanamAM rAga dharAve che ane jinavacanonu bhAvapUrvaka AcaraNa kare che te ni`La tathA kaleza vinAno banIne parIta sasArI (alpa janmamaraNavALA ) khanI jAya che. he vItarAga ! huM jagadguru ! ApanA prabhAvathI mane sasArathI virakti, mAkSamArganuM' AcaraNu ane iSTa phaLanI prApti thatI raheA. je stra-samaya ane para-samayano jANakAra, gaMbhIra, dIptimAna, kalyANakArI ane saumya che tathA seMkaDa guNAthI yukta che e ja nigraMtha pravacananA sArane kahevAne adhikArI che. tame peAtAne mATe je IcchatA hai| te bIjA mATe paNa Icche ane je tamArA peAtAnA mATe na IcchatA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa 27. he e bIjA mATe paNa na cho. A ja jinazAsana-tIrthakareno upadeza che. prakaraNa 3: saMgha sUtra 25. guNenA samUhane saMgha kahe che. saMgha karmothI choDAve che. darzana, jJAna ane cAritrano saMcaya (ratnatrayanI prApti) kare che tene saMgha kahe che 26. ratnatraya ja " gaNu kahevAya che. meNA mArga upara gamana karavAne " cha" kahe che. "saMgha' eTale guNane samUha, ane nimaLI AtmA ja "samaya" kahevAya che bhayabhIta vyaktio mATe saMgha AzvAsana rUpa che, chaLa-kapaTa vinAnA vyavahArane kAraNe vizvAsabhUta che, sarvatra samatAne lIdhe e zItaLa gRha samAna che, e aviSamadazI che e kAraNasara mAtA-pitA tulya che, uparAMta, tamAma prANIo mATe zaraNa levA rUpa che, mATe tame saMghathI Daro nahi. saMghamAM rahela sAdhu jJAnane bhAgI (adhikArI) che; darzana ane cAritramAM e savizeSa sthira rahI zake che. jIvana paryata je gurukuLavAsane choDanA nathI te dhanya che 29. jene gurune mATe nathI bhakti, nathI Adara, nathI gaurava, nathI bhaya (anuzAsana), nathI lajajA, tathA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30-31, sa`gha kamaLa jevA che (kAraNa ke ) ka*-2ja-rUpI jaLa-samUhathI kamaLanI mAphaka e upara rahe che tathA alipta rahe che. zrutaratna (jJAna agara Agama ) ja eno dI nALa che, paMca mahAvrata ja enI sthira karNikA che, ane uttara guNa ja enI madhyavatI kesara che, zrAvaka-jana rUpI bhramara jene sadA gherI rahe che, jinezvara-deva-rUpI sUryanA tejathI je prabuddha thAya che tathA jene zramaNa gaNu rUpI hajAra pAMdaDAM che te saMgharUpI kamaLanuM kalyANa thAo. prakaraNa 4: nirUpaNa sUtra 32. 33. 36 nathI sneha e gurukuLavAsamAM rahe te paNa teno zuM aya? 34. pramANa, naya ane nikSepa dvArA je artha khAdha nathI karatA tene ayukta yukta jevu' ane yukta ayukta jevu jaNAya che. jJAna pramANa che. jJAtAnA hRdayagata abhiprAyane naya kahevAya che. jANavAnA upAyAne nikSepa kahe che, A pramANe yukti-pUka ane grahaNa karavA joI e nizcayanaya ane vyavahAranaya - A e naya khadhA nayenAM mULa che dravyArthika naya ane paryAyArthi ka nayane nizcaya-sAdhananA hetu rUpa jANavA. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35. 36. 37. 38. 39. 40. 37 akha' vastunA vividha dharmomAM kicita bhedanA je upacAra kare te vyavahA2e naya ane je A pramANe nathI karatA arthAt akha'Dha padAno anubhava akhaMDa rUpe kare che te nizcaya naya. jJAnIne caritra che, darzana che ane jJAna che ama vyavahAra naya kahe, jyAre nizcaya naya ema kahe ke jJAnIne nathI jJAna, nathI cAritra, ane nathI dana nathI. jJAnI te zuddha gAyaka che. A pramANe AtmAzrita nizcaya naya dvArA vyavahAra- nayanA pratiSedha karavAmAM Ave che. nizcaya-nayanA Azraya lenAra munijana ja nirvANa prApta kare che. ( paraMtu ) jevI rIte anA bhASA vinA anAya puruSane samajAvI na zakAya tevI rIte vyavahAra vinA paramAna padeza asa'bhavita che. vyavahAra naya abhUtA ( asatyA ) che ane nizcaya naya bhUtA ( satyA) che. bhUtA nA Azraya lenAra jIva ja samyagdaSTi heya che. nizcayanuM avala khana karanAra koIka jIvA nizcayane nizcayapUrvaka nahiM jANavAne kAraNe khAdA khAcaraNumAM AALasu ane svaya dvI ( AcAra-kriyA )ne nAza karI nAkhe che, manI caraNa-karaNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41. (AvA jIvonA saMbaMdhamAM AcArya kahe che ke, parama bhAvanA daSTA chanI mAraphate zuddha vastunuM kacana karAvanAra zuddha-naya ja jANavA lAyaka che, paraMtu aparama bhAvamAM sthita vyakti mATe vyavahAra nathI dvArA ja upadeza kare ucita che. 42. ka zramaNa kayA bhAvamAM sthita che e nizcayapUrvaka jANavuM kaThaNa che, eTale je pUrva-cAritramAM sthita che temanuM kutikarma (vaMdanA) vyavahAranayanI mAraphata cAle che. 43. eTalA mATe (samajavuM joIe ke) pitapotAnA pakSanAAgraha rAkhavAvALA tamAma naya mithyA che ane e badhA paraspara sApekSa bane eTale samyaka bhAvane prApta karI vALe che. jJAna vagere kArya, utsarga (sAmAnya vidhi) ane apavAda (vizeSa vidhi) ne lIdhe satya bane che. e evI rIte karavAmAM Ave ke tamAma saphaLa bane. prakaraNa 5 : saMsAra cakra sUtra 45. adhava, azAzvata ane dukha-bahula-saMsAramAM evuM kayuM karma che jene lIdhe huM durgatimAM na jAuM? A kAmaga kSaNabhara sukha ane dIrdhakALa dukha ApanArA che, jhAjhuM dukha ane DuM sukha denArA che. saMsArathI chUTavAmAM bAdhaka che ane anarthonI khANa che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47. khUba zodhavA chatAM keLanA jhADamAM jema DAI sArabhUta vastu dekhAtI nathI tema, kharAkhara tema, iMdriyeAnA viSayAmAM paNa kazuM sukha dekhavAmAM nathI Avatu. narendra surendrAdinA sukha paramAtha draSTie duHpa ja che, jo ke e che kSaNika chatAM enu pariNAma dAruNa hAya che. mATe, enAthI dUra rahevuM ja cita che. 49. khujalInA rAgI khoLe tyAre duHkhane paNa sukha mAne che. kharAkhara e pramANe, mAhAtura manuSya kAmajanita duHkhane sukha mAne che. 48. 50. AtmAne dUSita karanArA seAgAmiSa (Asakti-janaka bhAga )mAM nimagna, hita ane zreyasamAM viparIta buddhi dharAvanAra, ajJAnI, maMda ane mUDha jIva, kA aLakhA (karmAMmAM ) mAkhInI jema, krUsAI jAya che. janma, jarA ane maraNathI utpanna thanArA dukhane jIva jANe che ane enA vicAra paNa kare che, paraMtu niSaceAthI virakata thaI zakatA nathI. ahA! mAyA (4'bha)nI gAMThe keTalI majabUta che! para thI 54. sa'sArI jIvanAM (rAga-dveSa rUpa) pariNAma hAya che. pariNAmAthI karma baMdha thAya che, ka` aMdhane hisAbe jIva cAra gatiemAM jAya che-janma le che. janmathI zarIra ane zarIrathI iMdriyA prApta thAya che. jIva enA dvArA viSayAnuM grahaNa ( sevana) kare che. ethI vaLI rAga-dveSa utpanna thAya che. A pramANe jIva sasAra-cakramAM paribhramaNa kare che. enA paribhramaNanA heturUpa pariNAma ( samyag-STi prApta nathI thaI 39 51. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 eTale) anAdi-anaMta ane (samyagra daSTi prApta thAya eTale) anAdi-sAMta hoya che. 55. janma dukha che, ghaDapaNa dukha che, roga dukha che ane mRtyu dukha che ahe! saMsAra duHkha ja che. emAM jIvane kaleza prApta thatuM rahe che prakaraNa 6: karma sUtra 56. je bhAva je prakAre niyata heya che enAthI bIje (ja) rUpe ene mAna, varNavo ke Aca enuM nAma viparyAla agara te viparIta buddhi kahevAya. 57. je samaye jIva je bhAva dhAraNa kare che te samaye te tevA ja zubha-azubha karmo vaDe baMdhAya che. 58 (pramatta manuSya ) zarIra ane vANIthI matta bane che tathA dhana ane strIomAM gRddha (Asakta) bane che. aLasIyuM jevI rIte mukha ane zarIra ane vaDe mATI saMcaya kare che, tevI rIte te (vRddha manuSya) rAga ane dveSa ane vaDe karmamaLane saMcaya kare che. jJAti, mitra varga, putra ane baMdhue enA dukhamAM bhAga paDAvI zakatA nathI e ekale pite ja dukhane anubhava kare che kAraNa ke kama enA karanAranI pAchaLa pAchaLa jAya che. jevI rIte keI puruSa jhADa upara caDhatI vakhate sva-vaza hoya che paraMtu pramAdavaza e jyAre jhADa uparathI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 62. 63. 64. 65. pharma nIce paDe che tyAre e para-vaza banI jAya che, tevI rIte jIva sva-vazapaNe karma kare che paNa kanA udaya vakhate ane (4) seAgavavAM paDe che tyAre e paravaza banI jAya che. jevI rIte kayAreka (karaja dravya ApatI vakhate ) dhanika khaLavAna hoya che teA vaLI kayAreka ( karaja bharapAI karatI vakhate) karajadAra baLavAna hoya che, tevI rIte kayAreka jIva karmane khAdhIna hAya che teA vaLI kayAreka ka jIvane AdhIna hoya che. sAmAnyanI apekSAe kama eka che, ane drazya tathA bhAvanI apekSAe e ( prakAranAM ) che kamanA pudgalAnA pIDane dravya krama kahevAmAM Ave che ane emAM rahelI zaktine kAraNe eTale ke enAni mittathI jIvamAM thanArA rAga-dveSa rUpI vikAzane bhAva kama kahe che. iMdriyAdi upara vijaya meLavI je upayAgamaya (jJAna-darzana-maya ) AtmAnu dhyAna kare che tene ka baMdhana nathI. mATe, pauDhagalika prANa enI pAchaLa kevI rIte jaI zake? ( arthAt ene nave| janma levA paDatA nathI. ) (1) jJAnAvaraNu, (2) danAvaraNu, (3) vedanIya, (4) meADhanIya, (5) Ayu, (6) nAma, (7) geAtra, ane (8) a'-rAya - saMkSepamAM A ATha karmo che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66. A karmono svabhAva (1) pahada, (ra) dvArapALa, (3) talavAra, (4) madha, (5) haTha (lAkaDuM), (6) citAra, (7) kuMbhAra ane (8) bhaMDArI de che. * [AnI samajUtI mATe juo pariziSTaH 2] prakaraNa 7: mithyAtva sUtra 67. hA! kheda che ke su-gatine mArga nahi jANavAthI mUDhamati bhayAnaka ane bhavarUpI ghera vanamAM lAMbA samaya sudhI bhamate rahyo 68. je jIva mithyAvathI grasta thAya che tenI daSTi viparIta thaI jAya che. jevI rIte jvara-grasta manuSyane mIThe rasa paNa gamatuM nathI tevI rIte miAdaSTi jIvane dharma gamatuM nathI. da9 tIvra kaSAya-yukta banI mithyAdaSTi jIva zarIra ane jIvane eka mAne che-e bahirAmA che. 70, tattva-vicAra pramANe je nathI cAlate tenAthI meTa mithyAdaSTi bIje keNa heI zake? e bIjAne zaMkAzIla banAvI pitAnA mithyAtvamAM vadhAro karate rahe che. prakaraNa 8: rAga parihAra sUtra 71. rAga ane dveSa karmanAM bIja (mULa kAraNuM) che. karma mAhathI utpanna thAya che. e janma-maraNanuM mULa che. janma maraNane dukhanA mULa kahevAmAM AvyAM che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73, jAti 75 , 72. aMkuzamAM nahi rAkhavAmAM AvelA rAga ane dveSa jeTaluM nukasAna kare che teTaluM atyaMta tiraskArane pAmela baLavAna zatru paNa nathI karatA. jAti (janma), buDhApa (ghaDa5Na) ane maraNanA dukhathI gherAyelA jIvane A saMsAramAM keIsukha nathI, eTalA mATe mekSa ja prApta karavA yogya che. 74. je tuM ghera bhavasAgaranI pAra (taTa upara) javA mAgatA he te he suvihita! tuM tapa-saMyamarUpI nakAnuM tarata ja grahaNa kara 75. samyaktva tathA cAritrAdi guNone nAza karanAra, atyaMta bhayaMkara rAga-dveSarUpI pApane AdhIna na thavuM joIe 76. tamAma jIne, are ! devatAone paNa je kAMI kAyika ane mAnasika duHkha utpanna thAya che te kAma-bhAganI satata abhilASAne lIdhe thAya che. vItarAgI e dukhane aMta karI zake che. 77. jemAMthI vairAgya utpanna thAya che enuM AdarapUrvaka AcaraNa karavuM joIe. virakta vyakti saMsAranAM baMdhanathI chUTI jAya che, ane Asakta vyaktino saMcAra anaMta banatuM jAya che. 78. pitAnA rAga-dveSAtmaka saMkalpa ja dareka deSanuM mULa che. je A prakAranA ciMtana mATe prayatna zIla bane che Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA Indriya-viSaye denA mULa nathI-AvA prakArane je saMkalpa kare che tenA manamAM samatA utpanna thAya che. ethI, kAma guNemAM thanArI enI tRSNa prakSINa thaI jAya che. 79. nizcaya daSTi anusAra zarIra bhinna che ane AtmA bhinna che, eTalA mATe zarIranuM duHkhadAyaka ane kalezakArI mamatva che. mokSa prApti mATe, karmanA Agamana drAreAsano, tathA iMdriyana, traNa karaNa (mana, vacana, ane kAyA,) ane traNa vega (kRta, kArita, anumata) vaDe nirodha kare ane kalAne haNo. bhAvathI virakta thayele manuSya zoka-mukta banI jAya che. jevI rIte kamaLanA choDanuM pAMdaDuM pANathI lepAtuM nathI tevI rIte saMsAramAM rahyo thake paNa te virakta manuSya aneka duHkhenI paraMparAthI lepate nathI. prakaraNa 9 dharma sUtra 82. dhama utkRSTa maMgaLa che. ahiMsA, saMyama ane tapa enAM lakSaNe che. jenuM mana dharmamAM haMmezAM ramyA kare che tene deve paNa name che. 83. 1. vastune svabhAva e dharma che. 2. kSamA vagere bhAnI apekSAe e dhama dasa prakArane che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 3. ratnatraya (samyagadarzana, samyagrajJAna ane sabhya cAritra)tathA 4. nI rakSA karavI enuM nAma dhama. (1) uttama kSamA, (2) utama mArdava, (3) uttama Arjava (jutA, saraLapaNu ) (4) uttama satya, (5) uttama zauca, (6) uttama saMyama, (7) uttama tapa, (8) uttama tyAga, (9) uttama Acinya, tathA (10) uttama braghacarya-A dasa prakArane dhama che. 85. (1) deva manuSya ane tiya (pazuo) dvArA ghera ane bhayAnaka upasarga karavAmAM Ave te paNa je kedhathI tapta thatuM nathI teno e nimala kSamA dhama kahevAya. 86. huM tamAma jIne kSamA pradAna karuM chuM. tamAma jIve mane kSamA Ape tamAma prANue tarapha mane maitrI bhAva che. mane koI sAthe hera nathI. 87. ochAmAM ochA pramAdane laIne paNa meM ApanI tarapha ucita vyavahAra na karyo hoya te huM zalya tathA kapAya vinAne banI ApanI kSamA mAguM chuM. 88. (2) kala, rUpa, jAti, baLa, jJAna, tapa, cuta, ane zIlane je zramaNa jarA jeTale paNa garva karatuM nathI te tene mArdava dharma kahevAya. (ATha mada tyAga) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89, bIjAnuM apamAna karavAnA cheSane je sadA sAvadhAnI pUrvaka chAMDe te ja kharA arthamAM svamAnI che. guNa na hoya ane abhimAna karavuM tethI kaMI "mAnI banAtuM nathI. A puruSa anekavAra ucca netra ane aneka vAra nIca gotrano anubhava karI cuke che, eTalA mATe nathI keI hIna ke nathI koI atirikta, (eTalA mATe eNe ucca zetranI) IcchA na karavI. (A puruSa aneka vakhata ucca getra ane nIca zetrano anubhava karI cukayA che- ) AvuM jANyA pachI travAdI keNu hoI zake? koNa mAnavAdI hoI zake ? 91. (3) je kuTila vicAra nathI karate, kuTila kArya nathI karate, kuTila vacana nathI bela ane pitAnA de chupAvata nathI tene e AjIva dharma kahevAya. 92. (4) bIjAne saMtApa kare evAM vacano tyAga karI je bhikSu sva-para-hitakArI vacana le che teno e satya dharma kahevAya. asatya belIne paNa pote saphaLa na thaI zakyo e zika asatya bolyA pachI, asatyavAdIne thAya che ane ethI dukhI bane che. asatya bolIne e bIjAne ThagavAno saMkalpa karI rahyo che e vicArathI asatyavAdI asatya bolatAM pahelAM vyAkuLa bane che. kadAca koI potAnA asatyane pakaDI na paDe e 93. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94. 95. 97. 47 e vicArathI e dukhI bane che. mA pramANe, asatya vyavahAranuM pariNAma dukhajanaka che. A pramANe, viSayeAthI RtRpta khanI corI karatA ya e duHkhI ane AzarA vinAno banatA jAya che. 96. satyamAM tapa, sayama ane bAkInA tamAma guNNAne vAsa hoya che. jevI rIte nAgara mAchalAMnu AzrayasthAna che tevI rIte satya samasta guNAnu' AzrayasthAna che. 98. peAtAnA gaNavAsI ( sAthI ) e karelI hitakara vAta penAne madhura na lAgI hAya tA paNa, tIkhA oSadhanI jema, e piraNAme madhura phaLa ApanArI nIvaDe che. satyavAdI manuSya, mAtAnI mAphaka, vizvAsapAtra, mANasA mATe gurunI mAphaka pUjya, ane, sagAMvhAlAnI mAphaka aSAnuM prItipAtra bane che jema jema lAbha thAya che, tema tema lAla thAya che. lAbhathI lAbha vadhatA jAya che. e mAsA seAnAthI je kAma pAra pADI zake che te kAma karADo suvaNu -mudrAothI paNa pAra pADI zakatuM nathI. (kapila nAmanI vyaktinI tRSNAnA nyunASika pariNAmane darzAvanArUM A dRSTAnta che) kadAca seAnA ane cAMdInA kalAsa-samA asakhya paryaMta utpanna thaI jAya, to paNa leAbhI puruSane ethI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 kazI asara thatI nathI ( tRpti thatI nathI ) kAraNa ke icchA AkAza jeTalI anata che. lA. jevI rIte mRtaka IMDAmAMthI ane iMDuM matakamAMthI utpanna thAya che, tevI rIte tRSNA mehamAMthI ane meha tRSNAmAMthI utpanna thAya che. 100. (5) ( mATe ) samatA ane satASarUpI pANI vaDe tIvra leAbhI rUpI maLane je dhue che ane jene bhedajananI kazI paDI nathI tene vimaLa zauca dha lAdhe che. 101. (6) vrata-dhAraNa, samiti-pAlana, kaSAya-nigraha, mana-vacana-kAyAnI pravRttirUpa `DAno tyAga, pacendriya-jaya--A badhAne sayama kahevAmAM Ave che. 102, (7) iMdriya-viSaye tathA kaSAyAno nigraha karIne, dhyAna ane svAdhyAya dvArA AtmAne je bhAvita kare che teno e dharma tapa dhama kahevAya che 104. 103, (8) tamAma kubyAmAM utpanna thanArA mAhane tyAgI, traNa prakAranA niveda ( sa'sAra, zarIra, ane bhegA taraphano vairAgya ) chArA pAtAnA AtmAne je bhAvita kare che teno e dharma tyAga dhama kahevAya che ema jinendra deve kahyuM che. kAMta ane priya lAgeA peAtAne upalabdha DAvA chatAM enI sAme je pITha pheravI nAkhe che ane svecchAe bhAgAne chAMDe che e tyAgI kahevAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105, (9) tamAma prakAranA parigrahane chAMDI je ni: saga ( saMga rahita ) khanI jAya che ane potAnA sukhakArI ane dukhadAyI bhAva upara aMkuza sthApI nika ndrapaNe vicare che teno e dhama Akicanya dhama kahevAya che. 106. 107. 108, 109. 49 huM eka yuddha, dana-jJAnamaya, nitya ane arUpI chu.. A sivAya, bIjA badhA paramANue paNa mArA nathI. Ane Acinya dharma kahevAya che. ) jenI pAse amArU' peAtAnuM kahI zakAya evuM kAMi nathI evA ame sukhethI rahIe chIe ane sukhethI jIvIe chIe. mithilA saLagI rahI che paNa ethI mArU' kahI zakAya evu' kazuM' saLagI rahyuM nathI kAraNu ke je putra ane priyAthI mukta che ane vyavasAyathI nivRtta thayelA che evA bhikSune mATe nathI koI vastu priya ke nathI koI vastu apriya. ( rAjya choDI sAdhu anelA rASa nimanA vairAgyanA saMbaMdhamAM A vAta che.) je pramANe jaLamAM utpanna thayela kamaLa jaLa vaDe kaipAtuM nathI tevI rIte kAma-bhAganA vAtAvaraNamAM ucharela je manuSya enAthI lepAtA nathI ane ame brAhmaNa kahIe chIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 110. jene meha nathI, eNe dukhano nAza karI nAkhyo. jene tRNuM nathI eNe mehano nAza karI nAkhe. jene lema nathI teNe tRSNano nAza karI nAkhyA, (ane je akiMcana che, jenI pAse kAMI nathI eNe lobhano nAza karI nAkhe. 111. (10) jIva ja brahma che. dehAsaktithI mukta muninI brAne mATe je caryA che te ja brahmacarya. 112. strIonAM manarama savaMgane dekhatAM chatAM je enA mATe durbhAva nathI karata-vikAra pAmate nathI e ja kharI rIte kaSTa-pUrvaka dhAraNa karI zakAya evA brahmacarya bhAvane dhAraNa kare che. 113. jevI rIte lAkhane ghaDe agni vaDe tapta thAya te tarata ja naSTa thaI jAya che tevI rIte strInA sahavAsathI anagAra (muni) naSTa thaI jAya che. je mANasa A strI-viSayaka AsaktionI pelI pAra cAlyA jAya che tene mATe bAkI rahela badhI Asaktio, mahAsAgara pAra karanAra mATe gaMgA jevI moTI nadInI jema, sukhethI pAra karavA lAyaka banI jAya che. 114. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115. 116. 117. 18, jevI rIte zIla-rakSaka puruSe mATe strIo niMdanIya che tevI rIte zIla-rakSikA strIo mATe puruSe niMdanIya che. (bannee eka-bIjAthI bacatAM rahevuM , joIe.) paraMtu evI paNa zIla-guNa-saMpanna strIo che jemane yaza sarvatra vyApta che. e manuSya lekanI devatAo che ane dene vaMdana karavA yogya che. ' viSayarUpI vRkSa dvArA prajvalita thayela kAmAgni traNeya leka rUpI aTavIne bALI nAkhe che, paNa yauvana rUpI ghAsa upara cAlavAmAM kuzaLa evA je mahAtmAne e agni nathI bALa ke nathI vicalita karI zako te dhanya che. je je rAtrI vyatIta thaI gaI che te pAchI AvatI nathI. adharma karanAranI rAtrIe niSphaLa cAlI jAya che. jevI rIte traNa vANIyAo dravyanI amuka mULa rakama laIne nIkaLI paDyA. emAMthI eke lAja meLavyuM, bIje mULa rakama laIne pAcho pharyo, ane trIje mULa rakamane paNa gumAvIne pAcho AvyA. A vyApAranI upamA che. barAbara A pramANe dhamanA saMbaMdhamAM jANavuM- samajavuM joIe. AtmA ja yathAsthita (nija svarUpamAM sthita) AtmAne jANe che.eTalA mATe svabhAvarUpa dhama paNa Atma-sAkSI-rUpa hoya che. A dhamanuM pAlana (anubhava) AtmA e vidhithI kare che ke jethI e potAne mATe sukhadAyaka bane. . . 119. 120, 2 . Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 123. prakaraNa 10: saMyama sUtra 122. AtmA ja vaitaraNa nadI che. AtmA ja phUTazAmalI vRkSa che. AtmA ja kAmadUdhA gAya che ane AtmA ja naMdana-vana che. sukha-dukhane kartA AtmA ja che ane bhakatA (vikartA) paNa AtmA ja che, sat pravRtti karanAra AtmA ja potAno mitra che ane dupravRtti karanAra AtmA ja potAne zatru che. avijita e eka potAne AtmA ja potAno zatru che. avijita kaSAya ane indriye ja potAnI zatru che. he munIndra! emanA upara vijaya meLavIne huM nyAyapUrvaka (dharmAnusAra) vicAruM chuM, dujeya yuddhamAM je hajAra yoddhAone jIte che tenI apekSAe je ekalI potAnI jAtane ja jIte che teno e vijaya parama vijaya che. 126. bAhya yuddhothI zuM vanyu ? potAnI jAta sAthe ja svayaM yuddha karo. pitA vaDe pitAnI jAtane jItavAthI ja sAcuM sukha prApta thAya che. 1ra7. potAnI jAta upara ja vijaya prApta kara joIe. potAnI upara vijaya prApta kare e ja kaThaNa che. 125. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 Atma-vijayI ja A leka ane para-lekamAM sukhI bane che. 128. huM pote ja saMyama ane tapa dvArA potAnI upara vijaya meLavuM e ja egya che. baMdhana ane vadha vaDe bIjAo mAruM damana kare e ThIka nahi. 129 eka tarapha nivRtti ane bIjI tarapha pravRtti karavI joIe-asaMyamathI nivRtti ane saMyamamAM pravRtti. pApakAryamAM pravRtti karAvanAra rAga ane dveSa bane pApa che. je bhikSu Ane sadA nizaSa kare kare che e maMDaLa(saMsAra)mAM aTavAI paDatuM nathI paNa mukta banI jAya che. 131 jevI rIte lagAma dvArA ane baLapUrvaka karavAmAM Ave che, evI rIte jJAna, dhyAna ane tapanA baLa vaDe IdrinA viSayone ane kaSAyone jerapUrvaka rekavA joIe. 132. ati guNavAna munie zAMta karelA kaSAye jinezvara deva jevA cAritravAna ( upazAMta ane vItarAgI) munine paNa je pADI de che to pachI rAga-yukta muninI te vAta ja zI? 133. kaSAne upazAMta karele puruSa paNa jyAre anaMta pratipAta (vizaddha adhyavasAyanI anaMtahInatA)ne bhAgI bane che tyAre te pachI) bAkI rahI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134. gheADuMka devu, nAnA ghA, jarA jeTalI Aga, ane nahi jevA kapAya - A cAreyanA tamAre vizvAsa na karavA joIe, kAraNa ke A alpa hovA chatAM A vadhIne mahat (mATuM banI jAya che. 135. krodha prItinA, mAna trinayane, mAyA maitrInA ane lAbha tamAmanA nAza kare che. 136. kSamAthI krodhane geA, namratAthI mAnane chatA. saraLa svabhAvathI mAyA upara ane satASathI aAbha upara vijaya meLavA. 137. 14 gayelA thADA jeTalA kaSAya upara kevI rIte vizvAsa mUkI zakAya ? enA upara vizvAsa na karavA joI e. 138. 139. jevI rIte kAcae pAtAnAM aMgAne peAtAnA zarIramAM sameTI le che tevI rIte buddhimAna (jJAnI) puruSa pApAne adhyAtma mAraphata sameTI le che. jANye athavA ajANye koI adhama kAya thaI jAya tA peAtAnA AtmAne emAMthI tarata haThAvI levA joI e. pachI pharI vAra e kAma na karavuM. dau vAn dharUpI rathane calAvanAra, dharmanA udyAnamAM rata-lIna, dAnta ane brahmacarya'mAM cittanI zAMti prApta karanAra bhikSu dharmanA ArAma(bagIcA)mAM vicare. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 146. 142. prakaraNa 11 : aparigraha sUtra 140. saMga(parigraha)ne kAraNe jIva hiMsA kare che, asatya le che, corI kare che, maithuna seve che ane atyadhika Asakti kare che. (A prakAre parigraha pAMceya mahApAponI jaDa che.) sajIva ke nijIva svalpa vastune paNa je parigraha rAkhe che athavA bIjAne ema karavAnI anujJA Ape che te duHkhathI mukta thatuM nathI.' je parigrahanI vRddhine tyAga kare che te ja parigrahane tyAgI zake che. jenI pAse mamAyita (parigraha) nathI e munie mArganuM darzana karyuM che. parigraha be prakAra che : (1) AtyaMtara ane 144 (2) bAhya. AtyaMtara parigraha 14 prakAra che: (1) mithyAtva,(2) strIveda,(3) puruSada,(4) napuMsaka che, (5) hAsya, (6) rati, (7) arati, (8) bhaya, (9) zoka, (10) duga chA (jugupsA), (11) kedha, (12) mAna, (13) mAyA, (14) leba. bAhya parigraha 10 prakArane che. 1. khetara, 2. makAna, 3. dhana-dhAnya, 4. vastra, 5. bhAMTha (vAsa), 6. dAsa-dAsI, 7. pazu, 8. vAhana, 9 zA (bichAnuM), 10. Asana. 143. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 145. saMpUrNa parigrahathI mukta, zItIbhUta (sIjhI gayela), prasannacitta zramaNa jevuM mukti-sukha pAme che tevuM sukha cakravatIne paNa nathI maLatuM. 146. jevI rIte hAthIne kAbUmAM lAvavA mATe aMkuza ane zaheranI rakSA mATe khAI che, tevI rIte Idriya - nivAraNa mATe parigrahane tyAga (kahevAmAM Avya) che. parigraha - tyAgathI indriye kAbUmAM Ave che. - prakaraNa 12 : ahiMsA sUtra 147, jJAnI hevAne sAra e ja che ke (e) koI paNa prANInI hiMsA na kare. eTaluM jANavuM ja basa thaze ke ahiMsAmUlaka samatA ja dharma che, athavA e ja ahiMsAnuM vijJAna che. sava ja jIvavA mAge che, maravA nahi. eTalA mATe prANa-vadhane bhayAnaka jANI nigraMtha ene vaje che, chAMDe che. 149. lekamAM jeTalAM paNa basa ane sthAvara prANIo che ene nigraMtho jANyuM ke ajANya na haze athavA na haNAve. 150. jevI rIte tamane pitAne duHkha gamatuM nathI evI rIte bIjA jIvene paNa gamatuM nathI - AvuM jANI, pUrA Adara ane sAvadhAnIthI, AtmaupajyanI dRSTithI dareka upara dayA rAkhe. 40 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 151, jIvane vadha ApaNe pitAne ja vadha che. jIva upara dayA rAkhavI e ApaNA potAnA upara dayA karavA barAbara che. eTalA mATe Atma-hitaiSI (Atma-kAma) puruSoe tamAma prakAranI jIvahiMsAne tyAga karyo che. 15ra. jene tuM haNavAyegya mAne che te tuM pite ja che. jene tuM AjJAmAM rAkhavA gya mAne che te paNa tuM pote ja che. 153, zrI jinezvara deve kahyuM che. rAga vagerenI anu5tti ahiMsA che, ane enI utpatti hiMsA che. hiMsA karavAnA vicArathI ja kamabaMdha thAya chebhale pachI keI jIva mare ke na mare - nizcayanayane anusAre jenA karmabaMdhanuM TUMkAmAM A ja svarUpa che. 155. hiMsA karatAM hiMsAne bhAva-vicAra ja pariNAma, e ja hiMsA che. mATe jyAM pramAda che tyAM nitya hiMsA che. 15. jJAnI karmakSaya mATe prayatna kare che-hiMsA mATe nahi. niSkapaTa bhAve ahiMsA AcaravAne ene prayatna hoya che. e apramatta muni ahiMsaka hoya che. 157. AtmAja ahiMsA che ane AtmA ja hiMsA che. siddhAMtane A AkharI phesale che. je apramatta che e ahiMsaka che ane je pramatta che e hiMsaka che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158. meru parvatathI UMcuM ane AkAzathI vizALa jagatamAM kazuM nathI, tevI ja rIte ahiMsA samAna (jagatamAM) bIje kaI dharma nathI ema jANe. 159 munie kahyuM : he rAjana! tane abhaya che ane tuM paNa abhayadAtA bana. A anitya jIvalekamAM tuM hiMsAmAM zA mATe Asakta banI rahyo che ? prakaraNa 13 : apramAda sUkA A mArI pAse che ane A mArI pAse nathI tathA A mAre karavuM che ane A nathI karavuM-A pramANe mithyA bakavAsa karanAra puruSane, uThAvI levAnA svabhAvavALe, kALa uThAvI le che, te zA mATe pramAda karo? 161. A jagatamAM jJAnAdi sArabhUta vastu che. je puruSa sUte rahe che tene e artha naSTa thaI jAya che, eTalA mATe satata jAgaraNapUrvaka pUrva-ajita kane khaMkherI nAkhe. 162. dhArmika mATe jAgavuM zreyaskara che ane adhArmika mATe sUvuM zreyaskara che - AvuM bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe vansa dezanA rAjA zatAnIkanI bahena jayaMtI ne kahyuM hatuM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163. sUtelI vyaktionI vacce paNa Azu-prajJa pati jAgatA rahe che. pramAdamAM e vizvAsa nathI karatA. muhUrto ghaNA dhAra (niya) che, zarIra duLa che, mATe bhAra Da pakhInI mAphaka sAvadhAnIthI vicaravu joI e. 164 pramAdane karma mAsava) ane apramAdane akama (saMvara) kahevAmAM Ave che. pramAdane kAraNe manuSya khAla (ajJAnI) khanI jAya che, pramAda na hAya tA manuSya paoNMDita (jJAnI) khane che. (kama -pravRtti dvArA karmakSaya thaI zake che ema ajJAnI sAdhaka mAne che, paraMtu) karma dvArA kanA kSaya e karI zaktA nathI. dhIra puruSa akama" ( savara athavA nivRtti ) dvArA kakSaya kare che. leAbha ane mathI para banI, ane satASa keLavI, medhAvI puruSa pApa nathI karatA. pramattane badhI bAjuethI apramattane aya hAya che. kAI zaya nathI hAtA. 167. ALasune sukha nathI. nidrALune vidyAbhyAsa na hAya. mamatva rAkhanArane vairAgya na hoya, ane hiMsaka ne yA nathI hAtI. 165. paha 16. 168. manuSyA ! satata jAgrata raheA. je jAgatA DrAya che tenI buddhi vadhatI rahe che, je sUtA rahe che te dhanya nathI--bhAgyazALI nathI. dhanya-kRtakRtya e che je hamezAM jAgaraNuzIla che. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169. vastuone levA-mUkavAmAM, maLa-mUtra tyAga karavAmAM, balavA-cAlavA-pharavAmAM tathA sUvAmAM je dayAvAna puruSa hamezAM apramAda sevate heya e kharekhara ja ahiMsaka che. prakaraNa 14 : zikSA sUtra 170. avinayInA jJAnAdi guNene nAza thaI jAya che e enI vipatti che ane vinayIne jJAnAdi guNonI prApti thAya che e enI saMpatti che. A banne bAbatene jANakAra ja grahaNa ane Asevana-rUpa sAcI zikSA prApta kare che. 171. A pAMca kAraNene laIne zikSA prApta thatI nathI? (1) abhimAna, (2) krodha, (3) pramAda, (4) roga, ane (5) ALasa. 172. A ATha sthitio athavA kAraNene laIne mANasane 173. zikSazIla kahevAmAM Ave che: 1. hAMsI-majAka na uThAvavI, 2. haMmezAM iMdriya ane mananuM damana karavuM, 3. keInI gupta vAta prakAzamAM na AvI, 4. azIla (sarva prakAre AcAravihIna) na banavuM, 5. vizIla (dethI kalaMkti) na banavuM, 6. atirAya rasalupatA na hevI, 7. akadhI rahevuM, 8 satyamAM rata rahevuM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174. vyaktine jJAna ane cittanI ekAgratA adhyayana dvArA prApta thAya che. e pite dharmamAM sthira thAya che ane bIjAne paNa sthira banAve che, temaja aneka prakAranAM zAronuM adhyayana karIne e zruta-samAdhimAM lIna banI jAya che. 15. je haMmezAM gurukuLamAM vAsa kare che, je vegavAna che, upadhAna (zrutanA adhyayana samaye) tapa kare che, je priya kare che ane je priya le che te zikSA prApta karI zake che. 176. jevI rIte eka dIpamAMthI seMkaDo dIpe valI UThe che ane e pite dIpta rahe che tevI rIte AcArya dIpaka jevA che. e pite prakAzavAna rahe che ane bIjAne paNa prakAzita kare che. prakaraNa 15 : apta sarA 177, jIva uttama guNonuM AzrayasthAna cheH badhAM dravyamAM uttama dravya che ane sarva tattvamAM parama tatva che ema tame nizcayapUrvaka jANe. 178. jIva traNa prakAranA che. bahirAtmA, aMtarAtmA, ane paramAtmA paramAtmAnA be prakAra che? ahata ane siddha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 Indriya - samUhane AtmA mAnanAra bahirAtmA che; Atma-saMkalpa- dehathI bhinna AtmAne svIkAranAra aMtarAtmA che. karma-kAMkathI vimukta AtmA paramAtmA che. kevaLajJAna dvArA tamAma padArthone jANanAra sa-zarIrI jIva "ahaMtu kahevAya che, tathA, sarvottama sukha eTale ke mekSa jeNe meLavyuM che evA jJAna-zArIrI jIvane "siddha kahe che. mana, vacana ane kAyAthI baherAmAne cheDIne aMtarAtmAmAM ArahaNa kara ane e rIte paramAmAnuM dhyAna dhara, ema jinendra deve kahyuM che. caturgatirUpa bhavabhramaNa, janma, ghaDapaNa, maraNa, rega zeka, tathA kula, ni, jIvasthAna, ane mANAsthAna vagere zuddha AtmAmAM nathI. zuddha AtmAmAM varNa, rasa, gaMdha, sparza, tathA, strI, puruSa, napuMsaka, vagere paryAye tathA saMsthAna ane saMhanana nathI. 184. A sarva bhAve vyavahAranayanI apekSAe kahevAmAM AvyA che. zuddha naya(nizcayanaya)nI apekSAe saMsArI jIva paNa siddha svarUpa che. 185. vAstavika rIte zuddha AtmA arasa, arUpa, agaMdha, avyakta, caitanya guNavALa, azabda, aliMga-grAhyA (anumAnane aviSaya) ane saMsthAna rahita che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188. 186. AtmA mana, vacana ane kAyArUpI traNa dehathI rahita, nidraka, ekale, mamatva rahita, zarIra rahita, nirAlaMba (padravyanA avalaMbana vinAne), vItarAga, nidraSa (nirdoSa), meha rahita tathA bhaya rahita che. 187. e (AtmA) ninya (graMthi rahita) che, niHzalya (nidAnazalya, mAyAzalya ane miyAdarzana-zalya rahita), sarva dethI mukta che, niSkAma (kAmanA rahita) che ane niSThodha, nimIna tathA nimaMda che. AtmA jJAyaka che. je jJAyaka hoya che e nathI hate apramatta ane nathI lete pramatta. je apramatta ane pramatta nathI hote e zuddha hoya che. AtmA jJAyaka rUpamAM ja jJAta che ane e zuddha arthamAM jJAyaka ja che. emAM yakRta azuddhatA nathI. (guNasthAnanI dRSTie jIvane chaThThA guNasthAna sudhI "pramata" ane sAtamAthI "apramatta" kahevAmAM Ave che. A banne dizAe zuddha jIvanI nathI.) 189 huM ( AmA ) nathI zarIra, nathI mana, nathI vANI, ane nathI emanuM kAraNa. huM nathI kartA (karanAra), nathI karAvanAra ane kartAne nathI anamedanAra, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190. AtmAne zuddha svarUpane jANavAvALo tathA parakIya ( Atma vyatirikta) bhAvone jANavAvALe eka jJAnI haze je "A mAruM che" evuM kaheze? 191. huM eka chuM, zuddha chuM, mamatA rahita chuM tathA jJAna - dazanathI paripUrNa che. pitAnA A yuddha svabhAvamAM sthita ane tanmaya banI huM A badhA(parakIya bhA )ne kSaya karuM chuM. apUrva avasara e kyAre Avaze? kayAre thaI zuM bAhyAntara ninya ? sarva saMbaMdhanuM baMdhana tINa chedIne, vicarazuM kava mahatva puruSane paMthe re ? apUrva avasara e kayAre Avaze? F F. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142. 193. 194. 195. 65 samaNu sutta (jaina dhama sAra) Jain Educationa International dvitIya khaDa meAkSamA ga prakaraNa 16 : mAkSamArga sUtra jinazAsanamAM mAga" tathA mA phaLa' mA be praznArA kahevAmAM AvyA che. ' mA ' * mAkSa 'nA upAya che. enA phaLa' 'ni?' athavA mokSa' che. sabhya-daza na, samyagra-jJAna, samyapha-cAritra ( tathA tapane ) jinendradeve meAkSanA mArga hyo che. nizcaya ane vyavahAra ema be prakAranA e che, ajJAnavaza je jJAnI paNa evu' mAnavA lAge ke je zuddha sa'prayAga arthAt zakti vagere cubha bhAvathI 'mukti' maLe che teA. e paNa rAganA aMza heASAne kAraNe 5ra-samaya-rata anyA kahevAya. jinendradeva dvArA prarUpita vrata, samiti, gupti, zIta, ane, tapanuM AcaraNa karatA hAya chatAM 'abhavya jIva' ajJAnI ane mithyA-draSTi ja che. For Personal and Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 197. 198. 199. 200. 201. pAlana jinendradeve e upadeza ApyA che ke nizcaya ane vyavahAra-svarUpa ratnatraya (dana, jJAna, cAritra )ne je nathI jANatA tenuM tamAma AcaraNa mithyArUpa che. 'abhavya jIva' jo ke dhamAM vizvAsa rAkhe che, enI pratIti kare che, emAM ruci rAkhe che, enu pazu kare che chatAM e badhuM dharmAcaraNa oganuM nimitta ' samajI kare che, karma-kSayanuM kAraNa ' samajIne nathI karato. (e nathI jANatA ke) paradravyamAM pravRtta zubha pariNAma 'puNya' kahevAya ane azubha pariNAma 'pApa". (dharma) anyagata arthAt sva-dravyamAM pravRtta pariNAma che je yathAsamaya du:khAnAM kSayanuM kAraNa mane che. 6 je puNyanI icchA kare che te sa`sAranI ja IcchA kare che. 'puNya' 'sati'nA hetu (jarUra) che, paraMtu 'nirvANu' teA 'puNyanA kSayathI' ja thAya che. azubha karmane kuzIla ane zubha karmane suzIla jANA, paraMtu jenA dvArA sa'sAramAM praveza thAya che ene suzIla kevI rIte kahI zakAya ? puruSane ane meDIe bAMdhe che, bhale pachI e eDI senAnI (puNya) hAya ke leAkhaDanI (pApa) hoya. A pramANe jIvane enAM zubha-azubha karmo madhe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202. 203. 204. 205, 67 eTalA mATe ( paramArtha daSTie) banne praznAranA (zubha ane azubha ) karmane kuzIla jANI enI sAthe na rAga karavA joIe ane na enA sasa paNa, kAraNa ke kuzIla (ka) tarapha rAga ane sasa karavAthI svAdhInatA naSTa thAya che. 4 (tA paNa) vrata ane tapa vagere dvArA 'sva'prApti uttama che. e na karIe tA * narka " vagerenu duHkha uThAvavuM paDe e ThIka nathI, kAraNa ke kaSTa sahIne taDakAmAM UbhA rahevu' enA karatAM chAMyaDAmAM UbhA rahevu e ghaNuM sAru che. (A nyAye leAkamAM puNyanI sarvathA upekSA ucita na kahevAya. A kALamAM puNya upAdeya che. ) ( emAM satu natho ke) zubha bhAvapUrvaka vidyAdhara, deva, tathA, manuSyanI hAtha joDIne karelI stutio dvArA cakravatI samrATanI vipula rAjyalakSmI paNa prApta thaI zake che, paraMtu samyak-sadhI ? prApta nathI thatI. * yathAsthAna rahIne ( puNya pratApe ) devalAkamAM AAyuSya-phAya thayA pachI devagaNa tyAMthI pAchA pharI manuSya-yAtimAM janma le che, tyAM te dAMga lega-sAmagrI bhAgave che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306. 207 209. (a) vyavahAra ratnatraya H 208. 10. jIvana pa ta anupama mAnavIya bhAgAne bhAgavIne pU-janmamAM vizuddha yAgya dharmArAdhanane kAraNe niLa Adhine anubhava kare che ane cAra aMgA( manuSyatva, zruti, zraddhA tathA vI)ne dula bha jANI, e saMyamadhama nA svIkAra kare che ane pharI tapazcaryA dvArA karmonA nAza karI zAzvata siddhapadane pAme che. 68 prakaraNa 17 : ratnatraya sUtra 'dharmAM'vagere (cha dravya tathA tathAtha vagere )nI zraddAne 'samyaga-daza na' kahe che. aMgasUtra tathA pUrvInA jJAnane 'sabhyajJAna' kahe che. tapa mATe prayatnazIla banavu ene 'samyak caritra' kahe che. Ane vyavahAra mAkSamAga kahe che. manuSya jJAnathI jIvAdi padArthAne jANe che, dAnathI emAM zraddhA keLave che, cAritrathI ( karyuM-AsavanA ) nirodha kare che ane tapathI vizuddha mane che. ( traNeya ekabIjAnA pUraka che eTalA mATe ja kahevAmAM AvyuM che ke) cAztri vinAnuM jJAna, samyag-darzana vinAnuM laga grahaNa (muni-pachyu.) ane saMyama vinAnu' tapazcaraNu nika che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211. samyam darzana vinA jJAna thatuM nathI. jJAna vinA cAritra-guNa nathI. cAritra vinA mokSa (karmakSaya) nathI ane mekSa vinA nirvANa (anaMta AnaMda) nathI. 212. jevI rIte pAMgaLI vyakti vagaDAmAM lAgelI Agane joIne paNa bhAgavAmAM asamartha hovAthI baLI mare che, ane AMdhaLI vyakti doDI zakavA chatAM jovAmAM asamartha hevAthI baLI mare che-tevI rIte kriyA vinAnuM jJAna vyartha che ane ajJAnIonI kiyA vyartha che. 213. jevI rIte vagaDAmAM pAMgaLo ane AMdhaLe maLyA ane banenAM pArasparika saMprayogathI (vagaDAmAMthI sahIsalAmata nIkaLI)bane nagaramAM praviSTa thayA tevI rIte kahevAmAM Ave che ke jJAna ane yiAnA saMgathI ja phaLa prApti thAya che. eka paiDAthI ratha cAlatuM nathI. (A) nicaya ratnatraya : 214, je tamAma naya-pakSethI rahita che te ja "samayasAra che. , ene ja samyagdarzana tathA samyaga jJAnanI saMjJA prApta thAya che. 215. sAdhuoe haMmezAM dazana, jJAna ane cAritranuM pAlana karavuM joIe. nizcaya - naya anusAra A traNeyane AtmA ja samaja joIe. A traNeya Atma-svarUpa ja che, eTalA mATe nizcayathI AtmAnuM sevana ja ucita che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216. je AtmA A traNeyathI samAhita bane che ane bIjuM kAMI nathI karate tathA nathI kAMI cheDate ene ja nizcaya - nayathI "mokSamArga kahevAmAM Ave che. A daSTie AtmAmAM lIna AtmA ja "samaga-daSTa hoya che je AtmAne yathArtha rUpamAM jANe che e ja "samyaga-jJAna che ane emAM sthita thavuM ene ja "samyapha-cAritra" kahe che. 218 AtmA ja mAru jJAna che. AtmA ja darzana ane cAritra che. AtmA ja pratyAkhyAna che ane AtmA ja saMyama ane mega che, arthAt A tamAma mAtma-rUpa ja che. prakaraNa 18 : samyagU-dazana sUtra (a) vyavahAra-samyaktva: nizcaya samyakatva 21. ratnatrayamAM samyagU-dazana ja zreSTha che, ane ene ja mokSarUpI mahA-vRkSanuM mULa kahevAmAM AvyuM che. A dazana vyavahAra ane nizcaya ema be prakAranuM che. 220, vyavahAranayathI chavAditamAM zraddhA rAkhavI ene jina-ve samyakatva kahyuM che. nizcayanayathI te AtmA ja sabhya darzana che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 21. (athavA) nizcayanayathI je mauna che ene ja samyagu-darzana kahe che ane je samyagadarzana che e ja mauna che. vyavahArathI je nizcaya-samyagra darzanano hetu che te paNa samyagadarzana che. rarara. samyaktva vinAnI vyakti hajAra karoDo varSa sudhI rUDI rIte ugra tapa kare te paNa baddhi prApta karatI nathI. 23. je samyagadarzanathI bhraSTa che. te ja bhraSTa che. darzana-bhraSTane kadI paNa nirvANa-prApti thatI nathI. cAritravihIna samyagu-daSTi te (cAritra dhAraNa karIne) siddhi prApta karI vALe che, paraMtu samyagU-dazanathI rahita siddhi prApta karI zakatuM nathI. 224. (vAstavika rIte) je samyagU darzanathI zuddha che e ja nirvANa prApta kare che. samyaga- darzana-vihIna puruSa ISTa-lAbha nathI karI zakate. 225. eka tarapha samyakatvane lAbha ane bIjI tarapha zailejyane lAbha thatuM hoya te railokyanA lAbhathI samyagradarzanano lAbha zreSTha che. 226. vadhAre zuM kahIe ? atIta-kALe je zreSTha vyaktio siddhatva pAmI che ane bhaviSya-kALe je pAmaze te samyaktvanuM ja mAhAtamya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227. 228. 229. 230. 7 jema kamaLanA cheAThanuM pAMDu' svabhAvathI ja pANIthI lepAtuM nathI tema satpuruSa samyaktvanA prabhAvathI kaSAya ane viSayAthI lekhAtA nathI. samyag-dRSTi manuSya peAtAnI iMdriyA dvArA cetana tathA acetana dravyeAno je kAMI upabhAga kare che e tamAma karmInI nija rAmAM sahAyaka bane che. koIka tA viSayanuM sevana karatA hAvA chatAM sevana karatA nathI, ane, koI sevana na karatA DhAvA chatAM viSayAnuM sevana kare che. jevI rIte kAI puruSa vivAhAti kAya mAM lAgyA rahyo hAvA chatAM paNa e kAno svAmI nahi hAvAthI karyAM nathI gaNAtA. ( A pramANe ) kAmaseAga nathI karatA ane nathI karatA vikRti je emanA prati dveSa ane mamatva vikRtine prApta thAya che. ( A) samyag-dana aga 231. samabhAva utpanna eTale ke viSamatA, rAkhe che te emanAmAM samyag-dananA A ATha aMga cheH 1. niHzaMkA, ra. niSkAMkSA, 3. nivi'cikitsA, 4. amUDha dRSTi, 5. upaghana, 6. sthirIkaraNa, 7. vAtsalya, ane, 8. prabhAvanA. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232. 233. 234. 235 236. 237. .. sabhya-dRSTi jIva niHza'ka' hoya che ane e kAraNe nibha ya paNa DAya che. e sAta prakAranA bhacA--1. A leAkanA bhaya, 2. para-tAnA kSaya, 3. kharakSA bhaya, 4. anupti bhaya, 5. mRtyu-bhaya, 6. vedanA--bhaya, ane, 7, akasmAta-bhaya--thI rahita hAya che, eTalA mATe ni:zaka hoya che. (arthAt niHza MkatA ane nibha yatA banne ekasAthe rahenArA gutheA che. ) je samasta krama phaLAmAM ane saMpUrNa vastu-dharmAMmAM koI paNa prakAranI AkAMkSA nathI rAkhatA ene niSkAMkSa-sabhyadRSTi samajavA joI e. je satkAra, pUjA ane va'nA suddhAM paNa nathI cAhatA e koInI paNa prazaMsAnI apekSA kevI rIte rAkhe ! hai yAgI ! agara jo ta' paraleAkanI AzA kare che te khyAti, lAbha, pUjA ane satkArAddhi zA mATe cADe che? zu' ethI tane paraleAkanuM sukha maLaze ? 3 je samasta dharmAM ( vastu-gata svabhAva) prati glAni nathI karatA ene nivicikitsA guNanA dhAraka samyadRSTi samajavA joIe. - je samagra bhAveA prati vimUDha nathI - jAgarUka che, nirbhrAnta che, sRSTi-sa'panna che, e amRta-dRSTika samyag-dRSTi ja che. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238. jJAna, darzana, cAritra, tapa, kSati (kSamA) ane mukti (nirlobhatA) dvArA AgaLa vadhavuM joIe jIvanane vardhamAna banAvavuM joIe. 239 (amUDha-daSTi agara vivedI) koInA praznano uttara detI vakhate na te zAstranA artha chupAve ane na te apasiddhAMta dvArA zAstranI asamyak vyAkhyA kare, na mAna kare ane na potAnA vaDapaNanuM pradarzana kare, na na kaI vidvAnane parihAsa kare ane na keIne AzIrvAda che. jevI rIte jAtivaMta azva lagAma dvArA sIdhA rastA upara AvI jAya che tevI rIte jyAre koI vakhata pitAnAmAM duSTa prayoganI pravRtti dekhavAmAM Ave tyAre tene tatkALa ja mana, vacana ane kAyAthI dhIra (samyagU-daSTi) sameTI le. (5 upagrahana) 241. tuM mahAsAgara te pAra karI gayo che te pachI kinArA pAse pahoMcIne kema Ubhe che? ene pAra karavAmAM zIvratA kara. he gautama! kSaNabharane paNa pramAda na kara. (samaya, geyama ! mA pamAyae.) [6 sthirIkaraNa ] 20.. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 242. je dhArmika mANasamAM bhakti (anurAga) rAkhe che, parama zraddhAthI emanuM anusaraNa kare che tathA priya vacana bele che te bhavya samyagadaSTinuM vAtsalya batAve che. 243. dhamakasthAnA kathana dvArA ane nirdoSa bAhyA-ga (grISma RtumAM parvata upara ubhA rahIne, varSARtumAM vRkSanI nIce, zIta RtumAM nadInA kinAre dhyAna) dvArA tathA cha upara dayA athavA anukaMpA dvArA dharmanI 8 prabhAvanA karavI joIe. (1) pravacakuzaLa, (2) dharmakathA karanAra, (3) vArI, (4) nimitta-zAstrane jANakAra, (5) tapasvI, (6) vidyAsiddha, (7) addhi-siddhione svAmI, ane, (8) kavi (kAntadazI)-A ATha puruSane dhamaprabhAvaka kahevAmAM Ave che. 2Y, prakaraNa 19H samyagra-jJAna-sUtra 245. (sAdhaka) sAMbhaLIne ja kalyANa athavA Atmahitane mArga jANI zake che, sAMbhaLIne ja pApa athavA ahitanA mArganuM jJAna thaI zake che. eTalA mATe, sAMbhaLIne hita ane ahita banene mArga jANI je zreyaskara hoya tenuM AcaraNa karavuM joIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246. (ane pachI) jJAnanA Adeza mAraphata, samyaga-darzana mUlaka tapa, niyama, saMyamamAM sthira banI, karma-maLathI vizuddha (saMyamI sAdhaka) jIvana paryata niSkapa (sthira - citta) banI vihere che. 247. jema jema muni atizaya rasanA atirekathI yukta banI apUrva-zrutanuM avagAhana kare che tema tema navI navI vairAgyapUrNa zraddhAthI AhUlAdita bane che. 248. jevI rIte derI parelI seya paDI gayA pachI khevAI jatI nathI evI rIte sasUtra jIva arthAt zAstra-jJAna-yukta chava saMsAramAM hovA chatAM nAza pAmato nathI. 249 paraMtu samyaktvarUpI ratnathI rahita aneka prakAranA zAne sAtA, ArAdhanA vihIna heI, saMsAramAM arthAt narakAdika gatiomAM bhamyA kare che. 250. je vyaktimAM eka paramANu eTale paNa rAgAdibhAva 251, vidyamAna che e badhAM Agamane jJAtA hovA chatAM paNa AtmAne nathI jANate. AtmAne nahi jANavAthI anAtmAne paNa nathI jANate. A pramANe jyAre e chava-ajIva tatvane nathI jANatuM tyAre e samyaga-daSTi kevI rIte hoI zake? Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 2pa2. jenAthI tavanuM jJAna thaI zake che, cittane nirodha sAdhI zakAya che tathA AtmA vizuddha bane che ene jinazAsanamAM "jJAna" kahevAmAM AvyuM che. 253. je vaDe- je dvArA jIva rAgathI vimukha bane che, zreyamAM-hitamAM anurakta bane che ane maitrIbhAva vadhatuM jAya che ene jina zAsanamAM "jJAna" kahevAmAM AvyuM che. 254. AtmAne je abaddha-pRSTha (deha-karmAtIta), ananya (anyathI rahita), avizeSa (vizeSathI rahita), ane Adi-madhya-aMta vihIna (nivikala5) e che e samagra jinazAsanane dekhe che. 255. je AtmAne A apavitra zarIrathI tatvataH bhinna tathA jJAyaka-bhAva-rUpa jANe che e ja samasta zAstrone jANe che. 256. je jIva AtmAne zuddha mAne che e ja yuddha AsAne prApta kare che, ane je AtmAne azuddha arthAt dehAdiyukta jANe che, e azuddha AtmAne prApta kare che. 257. je adhyAtmane jANe che e bAhA (bhautika)ne jANe che, je bAhyAne jANe che e adhyAtmane jANe che. (A pramANe bAhA-atyaMtara-ekabIjA-sahavata che.) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258. je eka AtmAne jANe che, e tamAma (jagata )ne jANe che. je tamAmane jANe che e ekane jANe che. (mATe he bhavya !) tuM A jJAnamAM haMmezAM lIna rahe. emAM ja hamezAM saMtuSTa rahe. ethI ja tRpta bana. ethI ja tane uttama sukha (parama sukha) prApta thaze. 260. je ahanata bhagavAnane dravya-guNaparyAyanI daSTie (pUrNapaNe) jANe che e ja AtmAne jANe che. kharekhara tene meha vilaya pAme che. 21. jevI rIte koI vyakti khajAne prApta thAya eTale ene upayoga svajanenI vacce kare che tema - barAbara tema-jJAnI jana meLavelA jJAna-khajAnAne u5loga para-dravyonI vacce rahI pitAnA mATe kare che. prakaraNa 20: samyapha-cAritra-sUtra (a) vyavahAra-caritra : 262. vyavahAra-nayanA cAritramAM vyavahAra-nayanuM tapazcaraNa thAya che. nizcaya-nayanA cAritramAM nizcaya-nayanuM tapazcaraNa thAya che. 263. azubhanI nivRtti ane zubamAM pravRtti e vyavahAra-caritra che. tene pAMca vrata, pAMca samiti ane traNa guptinA rUpe jinadeve varNavyuM che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 264. zrutijJAnamAM nimagna jIva agara tapa-saMyama-rUpa yegane dhAraNa karavAmAM asamartha bane te mokSa prApta karI zakyuM nathI. ra6pa jevI rIte mArgane jANakAra dhArela dezamAM javA mATe samucita prayatna na kare te te tyAM sudhI pahoMcI zakate nathI athavA anukULa pavananA abhAvamAM naukA Icchita sthAna sudhI pahoMcI zaktI nathI, tevI rIte (zA dvArA mekSamArgane jANa lIdhA pachI paNa) sata-kriyAthI-hita-jJAna ISTa-lakSa prApta karAvI zakatuM nathI. jevI rIte aMdhanI AgaLa lAkhe-karoDa dIvA saLagAvavA vyartha che tevI rIte cAritra-zUnya puruSanuM vipula zAsa-adhyayana paNa arthahIna che. 267. cAritra-saMpanna puruSanuM a5mAM alpa jJAna paNa ghaNuM kahevAya ane cAritra-vihInanuM ghaNuM zrutajJAna paNa niSphaLa che. 26 6, (A) nizcaya cArika 268. nizcaya nayanA abhiprAya anusAra AtmAnuM, AtmAmAM AtmAne mATe tanmaya thavuM e ja samyaku-cAritra che. AvA cAritrazIla yegIne nirvANanI prApti thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22... jene jANI yegI pApa ane puNya banene parihAra kare che ene ja karma-rahita nirvikapa cAritra kahevAmAM Ave che. 270. je rAgane vaza thaI para dravyamAM zubhAzubha bhAva kare che e jIva pitAnA cAritrathI bhraSTa thaI para-caritAcArI bane che. 271. je saMma (parigraha) vinAne tathA ananya mana banIne AtmAne jJAna-darzana-maya svabhAva-rUpa jANe che dekhe che e chava svakIya-caritAcArI kahevAya che. 272. je (A prakAranA) paramArthamAM sthita nathI. enAM tapazcaraNa athavA zatAcaraNa vagerene sarvajJa deve bAla-ta5 (ajJAna tapa) ane bAla-bata( ajJAna vrata) kahyAM che. 273. je bAla (paramArtha zUnya ajJAnI) mahinA mahinAnuM tapa kare che ane (pAraNAmAM) dAbhanA agra-bhAga jeTaluM (eTale nAmamAtra) jojana kare che e sukhyAta dharmanI seLamI kaLAne paNa prApta karI zakate nathI. ra74. vAstavamAM, cAritra ja dhama che. A dhamane ['zama rUpa kahevAmAM Avyo che. maha ane -rahita AtmAnuM nirmaLa pariNAma ja zama athavA samatA rUpa che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205. 276. 270. 279. 81 samatA, mAdhyasthabhAva, zuddhabhAva, vItarAgatA, cAritra, dhama, ane, svabhAva-ArAdhanA A badhA ekAka zabdo che. jeNe (sva-dravya ane para-dravyanA bheda-jJAnanI mA tathA AcaraNa dvArA) padArthoM tathA sUtrane sArI peThe jANI lIdhA che, je sayama ane tapathI yukta che, vigata-rAga che, sukha-duHkhamAM samabhAva rAkhe che e zramaNane ja zuddopayAgI kahevAmAM Ave che. khAvA zuddha upayAgInA zrAmaNyane ja 'zrAmaNya' kahevAmAM Ave che. enAM darzana ane jJAnane ja 'na' ane 'jJAna' kahevAmAM Ave che. ene ja nirvANuprApti thAya che, ene ja siddhapada prApta thAya che. ene huM' namana karuM chu. 278. zuddha-upacegapUrvaka siddha bananAra AtmAeAne atizaya, AtmApanna, viSayAtIta arthAt atIndriya, anupama, anaMta ane avinAzI sukha prApta thAya che, je bhikSune tamAma dhrUjye prati rAga, dveSa ane mAha nathI tathA je sukha-dukhamAM samabhAva rAkhe che te bhikSune zubha-azubha karmAMnA Asava hotA nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (I) samanvaya : 280. nizcaya-caritra te sAdhyarU5 che, tathA sarAga (vyavahAra) caritra enuM sAdhana che. sAdhana tathA sAdhya-svarUpa bane cAritrane kramapUrvaka dhAraNa karavAthI jIvane "prabodha' thAya che 281. AtyaMtarazuddhi hoya bAhya-zuddhi niyamapUrvaka heya ja che. AtyaMtara-deSa heya te ja manuSya bAdA-doSa kare che. 282. mada, mAna, mAyA, ane, lebhathI rahita bhAva hoya tyAre ene "bhAvazuddhi kahevAya che. A upadeza loka-alakanA jJAtA, draSTA sarvajJa deve bhavya jIvone Apyo che. 283. pApa-AraMbha(pravRtti)ne tyAga karI zubha arthAta vyavahAracaritra pALavA chatAM jIva je mehAdi bhAvathI mukta thato nathI te e "zuddha AtmAne prApta karI zakatuM nathI. 284. (eTalA mATe kahevAmAM AvyuM che ke, jevI rIte zubha cAritra dvArA azubha(pravRtti)ne nirodha karavAmAM Ave che tevI rIte zuddha (upAga) dvArA zubha(pravRtti)ne nirodha karavAmAM Ave che. eTalA mATe A ja kramathI - vyavahAra ane nizcayanA pUrvApara kramathI - jogI AtmAnuM dhyAna kare. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285. nizcaya-naya anusAra cAritra(bhAvazuddhi)ne vAta thAya eTale jJAna-darzanane paNa vAta thaI jAya che, paraMtu vyavahAranaya anusAra cAritrane vAta thayo hoya te jJAna darzanane vAta thAya che ane nathI paNa thate. (vastutaH jJAna-darzananI vyApti bhAvazuddhinI sAthe che, nahi ke bAza kriyAnI sAthe.) 286. zraddhAnuM nagara, tapa ane saMvarane AgaLa, kSamAnA 287. burajo banAvI tathA tri-gupti( mana, vacana, kAyA)thI surakSita tathA ajeya sudaDha prAkAra (killo) racI, taparUpI bANathI yukta dhanuSa vaDe, karmanAM bakhtarane zerI (AMtarika) saMgrAmanA vijetA muni saMsArathI mukta bane che. prakaraNa 21 : sAdhanA sUtra 288. jinadevanA mata pramANe AhAra, Asana tathA nidrA para vijaya prApta karI, gurukRpA vaDe mAna meLavI, nijAtmAnuM dhyAna karavuM joIe. 89. saMpUrNa jJAnanA prakAzanathI, ajJAna tathA mehanA parihArathI, ane, rAgadveSanA pUrNa kSayathI chavA ekAMta sukha arthAt mokSa prApta kare che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 290. (1) guru tathA gharaThAM mANasanI sevA karavI, (2) ajJAnI lekanA saMparkathI dUra rahevuM, (3) svAdhyAya kare, (4) ekAntavAsa, (5) sUtra ane arthanuM samyapha ciMtana karavuM tathA (6) dhIraja rAkhavI - A duHkhamAMthI chUTavAnA upAya che. 291 samAdhine IcachanAra tapasvI zramaNa (1) parimita ane eSaNIya AhAranI ja IrachA kare, (2) tavArthamAM nipuNa (prANa) sAthIdAranI ja abhilASA kare, ane (3) viveka-yukta eTale ke vivikta (ekAMta) sthAnamAM ja nivAsa kare. 22. je manuSya hita, mita ane cheDe AhAra kare che ene kadI paNa vaidyanI cikitsA karAvavAnI AvazyakatA nathI paDatI. e te pite ja pitAne cikitsaka hoya che. pitAnI AMtarika zuddhimAM e lAge rahe che 23, rasanuM ati-adhika sevana na karavuM joIe. rasa sAmAnya rIte unmAda-vardhaka ane puSTi-vardhaka che. madathI vyAkuLa ane viSayamAM racyA-pacyA manuSyane kAma evI rIte satAve che ke jevI rIte svAdiSTa phaLavALA vRkSane pakSI satAve che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 jema auSadhithI parAjita athavA vinaSTa thayela vyAdhi pharI vakhata satAvatuM nathI tema je vivikta (strI vagerethI rahita) zayyAsanathI niyaMtrita (yukta) che, alpa AhArI che ane damitendriya (dAta) che enA cittane rAga-dveSarUpI vikAra parAjita karI zakatA nathI. 295, jyAM sudhI ghaDapaNa satAvatuM nathI, rogAdi vadhatA nathI ane Indriye azakta na banI gaI heya tyAM sudhI yathAzakti dhama-AcaraNa karI levuM (kAraNa ke pachI azakta tathA asamartha hendri dvArA dharma AcarI zakAtuM nathI.) prakaraNa 22 : dvi-vidha dharmasUtra 296. janma, ghaDapaNa, maraNathI mukta jinendra-deve A lekamAM be ja mArga batAvyA che - eka che uttama zramaNano ane bIje che uttama zrAvakene. ra7. zrAvaka dharmamAM dAna ane pUjA mukhya che jenA vinA zrAvaka banI zakAtuM nathI, tathA, zramaNa dhamamAM dayAna ane adhyayana mukhya che jene vinA zramaNa banI zakAtuM nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00, 298. jo ke zukrAcArI sAdhu badhA gRhasthAthI saMyamamAM zreSTha che te paNa keIka (zithilAcArI) bhikSuonI tulanAmAM agArastha (gRhastha, saMyamamAM zreSTha heI zake che. 299 je vyakti muMDita (pratrajita-dIkSita) banI anagAra (sAdhu) dharma svIkAravAmAM asamartha heya che e jinendradeva dvArA prarUpita bAra (vrata) prakAranA zrAvaka dharmane svIkAra kare che. zrAvaka dharma athavA zrAvaka AcAramAM pAMca aNuvrata tathA sAta zikSAtrata (zIlavatI Ave che. je vyakti A badhAnuM athavA amukanuM AcaraNa karate heya te (deza-yati) zrAvaka kahevAya che. prakaraNa 23H zrAvaka-dhama sUtra 301 je samyagadaSTi vyakti haMmezAM yatio pAsethI sAmAcArI (AcAra - viSayaka - upadeza) zravaNu kare che te "zrAvaka" kahevAya che. pa02, pAMca udubara phaLa (umara, kahumara, gUlara, pIpaLo tathA vaDa)nI sAthe sAta vyasana tyAga karanAra vyaktine "dArzanika vyakti kahevAmAM Ave che jenI buddhi samyaga-darzanathI vizuddha banI gaI hoya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304, 303. (1) parastrIno sahavAsa, (2) ghuta-krIDA (jugAra ), (3) magha (dArU), (4) mRgayA (zikAra), (5) vacana-paruSatA (ghAtakI vANuM), (6) kaThera daMDa tathA (7) artha-dUSaNa (cerI vagere) A sAta vyasana che. mAMsAhArathI uddhatAI vadhe che, uddhatAIthI manuSya dArU pIvAnI abhilASA kare che, ane pachI e jugAra paNa khele che. A pramANe (eka mAMsAhArathI ja) manuSya agAu varNavelA badhA denuM bhAjana (ghara, pAtra) bane che. 305. lauki zAstramAM paNa A ullekha maLe che ke mAMsa khAvAthI AkAzamAM vihAra karanAra brAhmaNa jamIna upara paDI gayuM eTale ke patita banI gayo, eTalA mATe mAMsanuM sevana kadApi na karavuM joIe. mAMsAhAranI mAphaka dArU pIvAthI paNa manuSya mada-heza banI niMdanIya kamI kare che ane phaLa rUpe A leka tathA para-lekamAM anaMta duHkhene anubhava kare che. 307. jenA hRdayamAM saMsAra tarapha vairAgya utpanna karanArI, zakaya vinAnI tathA meru jevI sthira ane aDaga jina-bhakti che tene saMsAramAM keIpaNa prakArano bhaya nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308, vinayavAna vyaktino zatru paNa mitra banI jAya che. mATe deza-virata athavA aNuvratI zrAvakee mana, vacana ane kAyAthI samyakatva vagere guNene tathA guNI janene vinaya karavuM joIe. (1) prANIvadha (hiMsA), (2) mRSAvAda (asatya), (3) adattAdAna (ApyA vinA paravastu laI levIcerI), (4) parastrI-sevana (abrahma-kuzIla), tathA (5) aparimita kAmanA (parigraha) - A pAMceya pApathI viratine "aNuvrata" kahe che. la, (1) prANavAthI virata zrAvake kedha vagere kaSAyathI manane dUSita karI pazu ane manuSya vagerenuM baMdhana, daMDa vagerethI mAravA karavAnuM, nAka vagere kApI nAkhavAnuM, zaktithI vadhAre bhAra lAdavAnuM ane temanAM khAna-pAna rokavAnuM vagere pApa-kAryo na karavAM joIe (kAraNa, A badhAM kAme paNa hiMsA jevAM ja che. e badhAne tyAga e "sthaLa" hiMsA-virata che.) (2) sthaLa (jADI rIte jotAM) asatya-virati bIju aNuvrata che. AnA paNa pAMca prakAra che? 1. kanyA lIka, 2. ge-alaka, 3. bhU-alIka, eTale kanyA, go (pazu) tathA bhUminI bAbatamAM jUThuM bolavuM, 4. keI nI thApaNuM eALavavI, ane 31. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. juThThI sAkSI ApavI. A badhAMnA tyAgane sthala" asatya-virati kahe che. 312. (sAthe sAthe) satya-ANuvratI 1. vicAryA vinA sahasA nathI keI vAta karate, 2. nathI keInI chUpI vAta kahI dete, 3. nathI pitAnI patnInI keI gupta vAta mitramAM pragaTa karate, 4. nathI mithyA (ahitakArI) upadeza Apate, ane, pa. nathI phUTa lekha kriyA (beTA hastAkSara agara khoTA dastAveja) karate. 313. (3) acaurya--aNuvratI zrAvake 1. na cArIne mAla kharIda joIe, ke 2. na keIne corI karavA mATe prera joIe, temaja, 3. rAjya-viruddha arthAt Tekasa-kara vagerenI cerI keniyama viruddhanuM koI kArya karavuM nahi joIe. 4. vastuomAM bheLaseLa vagere na karavI joIe. 5. khoTA sikkA ke neTa na banAvavA joIe. 314. (4) sva-strImAM saMtuSTa bahAcarya--aNuvatI zrAvake 1. vivAhita ke 2. avivAhita strIthI sarvathA dUra rahevuM joIe. 3. anaMga-kriIDA na karavI joIe. 4. pitAnA saMtAna sivAya bIjAnA vivAha vagere karAvavAmAM rasa na levuM joIe. (pitAne paNa bIjI vakhate vivAha na karavuM joIe e artha paNa AmAM zAmila che) 5. kAma sevananI tIvra lAlasAne paNa tyAga karavuM joIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o (5) aparimita parigraha anata tRSNAnuM kAraNa che. e bahu ja rayukta che tathA naraka gatinA mArgo che. parigraha-parimANu-aNuvatI, zrAvake 1. eTalA mATe vizuddha-citta kSetra-makAna, 2. seAnA-cAMdI, 3. dhana-dhAnya, 4. dvipada-catuSpada, tathA 5. bhaDAra (saMgraha) vagere parigrahanA agIkRta parimANunu RtikramaNa na karavu' joI e. 317. eNe satAya rAkhave joIe. ' A vakhate me' bhUlamAM thADu bhegu karyu., AgaLa AvazyakatA UbhI vadhu bhegu karI laIza" thatAM pharIthI AvA vicAra teNe na karavA joI e. 315, 316. 318. 319. zrAvanA mAta gustuta che: 1. 2 zIla-tratAmAM A deza-virati, Jain Educationa International anartha -N virati, de zA va Azi ke. - tA, 3. (6) ( vyApAra vagerenA kSetrane maryAdita karavAnI icchAthI )upara, heThe tathA AsapAsanI dizAmAM gamana, Agamana, athavA saparka vagerenI maryAdA khAMdhavAnu jemAM kahevAmAM Avyu che te (degU-vrata nAmanu pahelu guNuvrata che. ( zrAvakanA 12 vratamAM cha huM ) For Personal and Private Use Only zreNa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra0. (7) je dezamAM javAthI koI paNa vratane bhaMga thAya athavA emAM deSa Ave ema hoya te dezamAM javAnI niyamapUrvaka nivRttine "dezAvakAzika" nAmanuM bIju guNavata kahe che. (12 vratamAM sAtamuM) 321. (8) kAraNa vinA kArya karavuM athavA koI paNane satAvavAnI kriyAne "anarthadaMDa" kahe che. AnA cAra prakAra che. 1. apadhyAna, 2. pramAdapUrNa caryA, 3 hiMsAnA upakaraNa vagere ApavAM, ane 4. pApane upadeza-A cAreyanA tyAgane anartha-daMDa-virati nAmanuM trIju guNavrata kahe che. (12 vratamAM AThamuM) 32. Na ke prajanapUrvaka kAma karavAthI thoDuM karmabaMdhana thAya che ane prayajana vinA karavAthI ghaNuM thAya che, kAraNa ke sa-prayeAjana kAryamAM te deza-kALa vagere paristhitine gaNatarImAM levAnI heya che, paraMtu prajana vinAnI pravRtti te haMmezAM (amaryAditapaNe) thaI zake che. che pa nAnI hoya nAnI 323. anarthadaMDathI viramelA zrAvake 1. kaMI (hAsyapUrNa aziSTa vacanaprAga), 2. kIkuca (zArIrika kuceSTA), 3. maukharya (vyartha bakavAda), 4. hiMsAnAM adhikAraNenA sajananI tathA 5. upabhoga-paribhAganI maryAdAne atireka na karavo joIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra4. (zrAvakanA sAta zIla vratamAM) bAkInA cAra zikSAtrata nIce pramANe che. 1. bhegenuM parimANa, 2. sAmAyika, 3. atithi saMvibhAga ane 4. pauSadha-upavAsa. 325. (9) bhogapabhoga- parimANa (bhAga upabhega) vrata be prakAranAM cheH (1) bhajana-rU5 tathA (2) kArya athavA vyApArarUpa. 1. kaMdamUla vagere anaMtakAyika vanaspati, uduMbara phaLa tathA madha-mAMsa vagerenA tyAgane athavA parimANane bhejana - viSayaka bhege paga vrata kahe che, ane 2. "khara karma" arthAt hiMsA upara AdhAra rAkhanArI AjIvikA vagerenA tyAgane athavA parimANane vyApAraviSayaka bhege paga parimANa vrata kahe che. (12 vratamAM navamuM) 3ra6. (10) sAmAyika vrataH sAvadya pega arthAt hiMsA AraMbhathI bacavA mATe mAtra sAmAyika ja prazasta che. ene zreSTha gRhastha dharma jANI, vidvAne Atmahita tathA mekSaprApti mATe sAmAyika karavuM joIe. sAmAyika karavAthI arthAt sAmAyika karatI vakhate zrAvaka paNa zramaNa je (sarva sAvadha gathI rahita ane samatA-bhAvayukta) banI jAya che. eTalA mATe aneka prakAre sAmAyika karavA joIe. 3ra7. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330, 328. sAmAyika karatI vakhate je zrAvaka para-ciMtA kare che enuM dhyAna e AndhyAna kahevAya. enuM sAmAyika nirarthaka che. 3ra9 (11) pauSadha vrataH 1 AhAra pauSadha, 2. zarIra satkAra pauSadha, 3 abrahma pauSadha tathA 4. AraMbhatyAga pauSadha-A cAra pauSadha-upavAsa nAmanA zikSAvratamAM Ave che. A cAreyane tyAga AMzika paNa hoya ane sarvAza paNa hoya che. je saMpUrNapaNe pauSadha kare eNe niyamapUrvaka sAmAyika karavuM joIe. (12) udgama vagere dethI rahita, deza-kALa anukULa, zuddha anAdikanuM muni Adi saMyamIone ucita rIte dAna devuM ene gRhasthanuM atithi-saMvibhAga zikSAvrata kahe che. (je leke kaI paNa prakAranI sUcanA agAuthI ApyA vinA a-tithirUpe Ave che emane pitAnA bhejanamAM saMvibhAgI banAvavA e paNa Ano artha thAya che. 33. 1. AhAradAna,2. auSadhadAna, 3. zAzva-dAna, ane, 4. abhayadAna - Ama dAna cAra prakAre kahevAmAM AvyuM che. upAsaka adhyayanamAM arthAt zrAvakAcAramAM ene devA gya gaNavela che. 332. bhejana (AhAra) mAtranuM dAna karavAthI paNa gRhastha dhanya bane che. AmAM pAtra ane apAtrane vizeSa vicAra karavAthI zuM lAbha? Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333. je gharamAM sAdhuone kape tevuM (emane anukULa) kazuM paNa dAna devAmAM AvatuM nathI e gharamAM zAstrokta AcaraNa karanAra dhIra ane tyAgI su-zrAvaka bhajana karatA nathI. 334. je gRhastha munine bhojana karAvyA pachI baceluM bhajana kare che, vAstavamAM tenuM ja bhejana karyuM sArthaka thAya che. jinezvare kaheluM sAMsArika sArabhUta sukha tathA anukrame mokSanuM uttama sukha e prApta kare che. 335. mRtyunA bhayathI bhayabhIta nI rakSA karavI ene ja abhayadAna kahe che. A abhayadAna badhAM dAnamAM zirAmaNI samAna che. prakaraNa 24: zramaNa-dhama sUtra (a) samatA : 336. zramaNa, saMyata, RSi, muni, sAdhu, vItarAga, nagAra, mahaMta, dAMta - A badhAM zAstrokta AcaraNa karanArAnAM nAma che. 337. paramapadanI prApti mATe nirata sAdhu 1. siMha jevA parAkramI, 2 hAthI jevA svAbhimAnI, 3. vRSabha jevA bhada, 4. mRga jevA saraLa, 5 pazu jevA nirIka (IchA vagaranA), 6. vAyu jevA nitsaMga, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. sUrya jevA tejasvI, 8. sAgara jevA gaMbhIra, 9. meru jevA nizcaLa, 10. candra jevA zItaLa, 11. maNi jevA kAnimAna, 12. pRthavI jevA sahiSNu, 13, sarpa jevA aniyata AzrayI (jenuM Azraya karavAnuM aniyata- acokkasa che) tathA, 14. AkAza jevA nilaMba (avalaMbana vinAnA) hoya che. 338. (paraMtu) evA paNa ghaNA asAdhuo che jemane saMsAramAM sAdhu kahevAmAM Ave che (paraMtu) a-sAdhune sAdhu na kahevA joIe. sAdhune ja sAdhu kahevA joIe. jJAna ane darzanathI saMpanna tathA saMyama ane tapamAM lIna hoya temane tathA AvA prakAranA guNa dharAvanAra sAdhune ja sAdhu kahevA joIe. 340. mAthuM muMDAvavA mAtrathI kaI zramaNa banI zakate nathI, ne japa karavAthI koI brAhmaNa banI zakate nathI, araNyamAM rahevAthI keI muni banI jato nathI, ane, darbhanA vastra paheravA mAtrathI kaI tapasvI thaI jatuM nathI. paraMtu e "samatAthI zramaNa, brahmacarya thI brAhmaNa, "jJAna" thI muni, ane, "tapa" thI tapasvI banI zake che. 339 341, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342. (kaI paNa vyakti) gutho sAdhu ane aguNethI a-sAdhu bane che. mATe, sAdhunA guNene dhAraNa kare ane a-sAdhutAne tyAga kare. AbhAne AtmA dvArA jANIne je rAgadveSa vageremAM samabhAvamAM rahe che te pUjya che. 343. 1. deha vageremAM anurakta 2. viSayamAM Asakta, 3. kaSAya-yukta ane 4. Atma-svabhAvamAM supta sAdhu "samyaktva" thI zUnya hoya che. 344. gocarI arthAta bhikSA mATe nIkaLela sAdhu kAnathI paNa sArI-nArI vastuo sAMbhaLe che tathA AMkhathI paNa sArI-naThArI vastuo dekhe che paraMtu badhuM ja jeI, sAMbhaLIne paNa e keIne kAMI kahetuM nathI, balake "udAsIna rahe che. 345. svAdhyAya ane dhyAnamAM cIna sAdhue rAtre jhAjhuM sUtA nathI. sUtra ane arthanuM ciMtana karatAM rahetA hovAthI e nidrAne vaza thatA nathI. 346. sAdhu mamatva rahita, nirabhimAnI, nisaMga, gauravane tyAgI tathA trasa ane sthAvara jI tarapha samadaSTi-vALo hoya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s 347. sAdhu lAbha ane hAnimAM, sukha ane dukhamAM, jIvana ane maraNumAM, niMdA ane stutimAM, tathA mAna ane apamAnamAM samabhAva rAkhe che. 348. 349. 350. 351. 352. 9 e gArava ( traNa gaurava), kaSAya, daDha, bhaya, hAsya ane zAkarahita tathA nidAna ( niyANu) tathA adhana vinAnA DAya che. A leAka ane paraleAkamAM anAsakta, ene vAMsalAthI chole ke caMdananA lepa kare, tathA AhAra maLe ke na maLe- badhI vakhata e samabhAvI hAya che, tathA hai ke viSAda e nathI karatA. AvA zramaNu aprazasta dvArA ( hetu )thI AAvanArAM karmAMnA sa tAbhAvena avarAdha karI adhyAtma sabadhI dhyAna-ceAgAthI prazasta evA sayamamAM lIna thaI jAya che. bhUkha, tarasa, duSTa-zaiyA ( UMcI-nIcI patharALI bhUmi ), TADha, taDhake, marati, zaya vagerene duHkha anubhavyA sivAya sahana karavAM joI e, kAraNa ke zArIrika duHkhAne samabhAvapUrvaka sahana karavAM mahA-phaLadAyI che. sayamane anukULa vRtti ane sAthe sAthe divasamAM kevaLa eka ja vakhata bhAjana. bhaTThA ! badhA jJAnI puruSAe nitya anuSThAna( tapa-krama )nA kevA suMdara upadeza ApyA che! ! Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 354, 355. 353. zramaNa je samatA vinAne heya te vanavAsa, kAyakaleza, vicitra upavAsa, adhyayana ane maunabadhuM ja nakAmuM che. prabuddha ane upazAMta banIne saMyata (muni) bhAvapUrvaka gAmaDAmAM ane zaheramAM vicara ! zAMtinA mArganuM pabuhaNa kara. samaya geyam ! mA pamAyae (he gautama, kSaNa mAtrane paNa pramAda na kara. ) Aje eka paNa "jina" dekhAtA nathI ane je je mArgadarzaka che te dareka eka mata dharAvatA nathI evuM leke bhaviSyamAM kaheze, paraMtu tene te Aje nyAyapUrNa mAga maLI gaye che, mATe (samaya goyama! mA pamAyae) he gautama ! kSaNa mAtrane paNa pramAda na kara, (A) veza-liMga (sAdhunuM cihana, nizAnI) 356. (saMyama mArgamAM) veza ( sAdhunAM kapaDAM) pramANa nathI, kAraNa ke e te asaMyata (asAdhu) lokamAM paNa jovAmAM Ave che. veza badalanAra vyaktine zuM khAdheluM viSa (jhera) mAratuM nathI? (chatAM paNa) leka pratIti mATe vividha upakaraNonI ane veza vagerenI kalpanA karavAmAM AvI che. saMyamayAtrAnA nirvAha mATe tathAbaDuM sAdhu chuM" enI jANakArI mATe ja lekamAM liMga (sAdhu veza)nuM prayojana che. 7pa7. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358. 359. 360. 361. 362. 363. Chun leAkamAM sAdhue ane gRhasthAnA vividha prakAranA li'ga pracalita che jene dhAraNa karIne amuka liMga ( cihna ) meAkSanuM kAraNa che ema mUDha jana kahetA phare che. je liMga khAlI muThThIno mAphaka niHsAra che, khATA sikkAnI mAphaka apramANita che, vaisUrya' (ratna) jevI kAcamaNa samAna che tenu'kAI mUlya camakadAra jANakAranI dRSTimAM nathI. ( vAstavika rIte) bhAva ja prathama athavA mukhya li'ga che. dravyaliMga paramA nathI kAraNa ke bhAvane ja jina-deSa guNa-DhASAnu kAraNa kahe che. bhAvanI vizuddhi mATe ja bAhya grantha( parigraha )nA tyAga karavAmAM Ave che. jenA aMtaramAM granya ( parigraha )nI vAsanA che enA bAhya tyAga niSphaLa che, azuddha pariNAme rahetAM hAvA chatAM je yatti bAhya parigrahanA tyAga kare che tenu, Atma-sAvanA vinAnA bAhya tyAga zuM bhalu karI zake ? 1. je zarIra vagerenI mamatAthI rahita che, 2. mAna vagere kAyAthI pUrepUrA mukta che, ane 3. je peAtAnA AtmAmAM ja lIna che e sAdhu ja bhAva-ligI che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 prakaraNa 25: vrata sUtra 364, ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha - A * pAMca mahAvrata ne svIkAra karIne vidvAna muni jinezvara deve upadezelA dharmanuM AcaraNa kare. 365. nizalya vatI hoya tene ja mahAvrata hoya che, kAraNa ke nidAnazalya, mithyAva-zalya ane mAyAzalya - A trANa zalyathI mahAvratane ghAta thAya che. 366. je vratI ekSa-sukhanI upekSA athavA avagaNanA karIne (parabhavamAM ) asAra sukhanI prApti mATe nidAna agara IcchA kare che e kAcanA TukaDA mATe vaiDUrya maNine gumAve che. 367. (1) kula, eni, avasthAna, mAgaNAsthAna vageremAM jIne jANIne enI sAthenA saMbaMdhamAM AraMbhathI nivRttirUpa (AtyaMtara) pariNAma paheluM ahiMsA vrata kahevAya che. 368. ahiMsA tamAma AzramanuM hRdaya, tamAma zAstronuM rahasya, tathA tamAma ane guNene piMDabhUta sAra che. 369. (2) svayaM pitAne mATe athavA bIjAne mATe ke vagerene athavA bhaya vagerene adhIna thaI hiMsAtmaka asatya vacana na te pite bolavuM joIe ane na te bIjA pAse bolAvavuM joIe. A bIju satya bita kahevAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370. 371. 372. 373. 374. 375. 101 (3) gAma, nagara athavA araNyamAM paramA ( bIjAnI vastu ) joI ne ene grahaNa karavAnA bhAvane tajanArA sAdhunu e trIju` acAya vrata kahevAya. sacetana athavA acetana, the|Du athavA jhAjhuM, je sAdhune ApavAmAM na Ave te te letA nathI. dAMta sApha karavAnA braza jevI cIja paNa ApavAmAM na Ave te te letA nathI. gAcarIe janAra sAdhue vajya bhUmimAM praveza na karavA joIe. kula-bhUmi che evu jANI enA pagu maryAdita pravezamAM ja sAdhue gocarIe javu. ,, (4) " maithuna " adharmInu' mULa che, meATA deSonuM kAraNa che, eTalA mATe brahmacarya vrata' pALanArA nigraMtha sAdhu maithuna sevananA sathA tyAga kare che. -trika eTale gharaDI strI, mALA ane juvAna strI, athavA enI chabI, vagerene joI ne mAtA, putra ane bahena samAna gaNavI tathA strI-kathA( strInI vAta )thI nivRta thavu enu nAma brahmaca vrata. A brahmacarya' traNe leAkeAmAM pUjavA-lAyaka vastu che. (5) nirapekSa-bhAve cAritranA bhArane je vahe che te sAdhunA bAhya ane abhyaMtara sapUrNa parigrahanA tyAga enuM nAma pAMcamuM parigraha nAmanuM vrata, For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376. 307, 378. 379. 380. 102 apunarbhava kAmI ( meAkSanI icchAvALA ) mATe 'zarIra paNa parigraha che'- Avu kahIne enI upekSA karavAnu. bhagavAna arihaMta deve kahyuM che te pachI bIjA parigrahanI upekSA karavAnI vAta ja zI ? ( chatAM pannu ) je anivAya che, je asaMyamI jane mATe aprAyanIya che, mUrchA (mamatva) vagere pedA karatI nathI evI upaSi (vastu) sAdhu mATe upAdeya ( grahaNa karavA yogya che. AnAthI viruddha thADAmAM cADA paNa parigraha ane mATe upAdeya ( grahaNa karavA lAyaka ) nathI. AhAra ane vihAramAM deza, kALa, zraSa, kSamatA ( peAtAnI zakti ) tathA upadhine dhyAnamAM laIne zramaNa jo vatana kare te e alpa-lepI bane che arthAta ene ocho ka`dha paDe che. krAya rakSaka (tAyinA) jJAtaputre bhagavAna zrI ( mahAvIsvAmIe ) parigrahane parigrahe nathI kahyo. e mahi'e 'sRSTi' (Asakti)ne parigraha kahyo che. sAdhu lezamAtra paNa saMgraha na kare. pakSInI mAphaka sugrahathI kevaLa nirapekSa rahIne sayamanAM upakaraNa hAine vicare. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381. pathArI, pala ga, Asana ane AhAra-pANIne atilAbha hAya tA paNa je ceADI icchA rAkhIne ochAthI peAte sateSa mAnatA hoya ane vadhAre grahaNa karavAnI icchA na rAkhatA hoya evA sataSamAM mukhyapaNe anu-rakta sAdhu pUjaya che. parigrahathI sa```paNe rahita, samarasI sAdhue sUryAsta bAda ane sUryodaya pUrve koI paNa prakAranA AhAra vagerenI icchA manamAM paNa na lAvavI joI e. 382. 383. 103 A dharatI upara evA trasa ane sthAvara sUkSma jIvA hamezAM vyApta rahe che je rAtrInA A dhArAmAM dekhI zakAtA nathI, mATe tevA vakhate sAdhunI AhAranI zuddha gaveSaNA kevI rIte thAya ? prakaraNa 26: samiti-gupti-sUtra (a) AThe pravacana mAtA 384. 1. i samiti, 2. bhASA samiti, 3. eSaNA samiti, 4. AdAna--'--nizceSaNa samiti, ane, pa, pAriSTAyanikA ( utsaga` ) samiti - A pAMca samitie che. 1. manejhuti, 2. vacana gupti, ane 3. kAyagupti, A traNa gupta w che. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 36 ravA 385. A aSTa pravacana-mAtAo che. jevI rIte sAvadhAna-mAtA putranuM rakSaNa kare che, barAbara tevI ja rIte sAvadhAnIpUrvaka pAlana karavAmAM AvatI A ATha mAtAo muninA samyaga jJAna, samyagU-darzana ane samaphacAritranuM rakSaNa kare che. 386, A pAMca samitie cAritramAM pravRtta thavA mATe che ane traNa guptie tamAma azubha viSayathI nivRtta thavA mATe che. 387. gupti pAlana karanArane anucita gamanAgamanane deza jevI rIte nathI lAgatA tevI rIte samiti pAlana karavAvALAne paNa nathI lAgatA. AnuM kAraNa e che ke muni jyAre mane gupti vageremAM sthiti hoya che tyAre e agupti-mUlaka pramAdane roke che ke je dena kAraNa che. jyAre muni samitimAM sthita thAya che tyAre ceSTA karatI vakhate thanArA pramAda roke che. 388. jIva mare ke jIve ayatanA-pUrvaka cAlanArane hiMsA ne deva avazya lAge che, paraMtu je samitiomAM prayatnazIla che tenAthI bAho hiMsA thaI jAya te paNa ene karmabaMdha nathI thatuM. 38. (AnuM kAraNa e che ke, samitinuM pAlana karanAra 390. sAdhuthI je Akasmika hiMsA thaI jAya che e kevaLa dravya hiMsA che, bhAva hiMsA nathI, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 je asayamI phrAya che athavA ayatanAcArI hoya che tenAthI sAhi'sA thAya che. A leArA je jIvAne kI mAratA nathI tenI hiMsAnA doSa paNa emane lAge che. jevI rIte ayatanAcArI sayata (sAdhu) athavA asayata vyaktine kAI prANIno ghAta thavAthI 33. bya tathA bhAva banne prakAranI hiMsAnA deSa lAge che tevI rIte citta-zuddhivALA samiti-parAyaNu sAdhu dvArA (manathI) koInA ghAta na thavAne kAraNe ene dravya ahiMsA tathA bhAva ahi'sA - banne prakAranI ahi'sA thAya che. 392. 391- IrSyA-samiti-pUrNAMka cAlanAra sAdhunA paga nIce acAnaka koI nAnA jIva AvI jAya ane kacaDAI ne marI jAya te, AgamA bhAkhe che ke, ethI sAdhune sUkSma mAtra paNa madha nathI thatA. jevI rIte adhyAtma (zAstra)mAM mUrchAne ja'parigraha' kahevAmAM AvyA che tevI rIte ahI pramAdane ja hi~'sA' kahevAmAM AvI che. jevI rIte cIkaNA guju dharAvatu kamalinInuM pAMdaDu pANItho lepAtuM nathI, tevI rIte jIvAnI vacce samiti-pUrvaka vicaranArA sAdhu pApa (kra.-ma'dha)thI lepAtA nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394. 35. 36. 397 toe ' yatanA-cAritA 'dharmanI janmadAtrI che. yatanA cAritA dharmanI pAlanahAra che. yatanA--cAritA dharmonI vRddhi kare che. yatanA cAritA ekAnta sukhAvaha che. yatanA( viveka, athavA upayoga )pUrvaka cAlavu', yatanA-pUrvaka rahevu', yatanA-pUrNAMka esavu', yatanA-pUrNAMka sUvu', catanA-pUrNAMka khAvu, yatanA pUrvaka khelavu. - A karavAthI sAdhune pApa-kamanA baMdha nathI thatA. (jaya` care, jaya ci, jaya' Ase jaya sae. jaya bhuja tA sAsa'tA, pAva kamma' na badhI) (A) sa mi ti (1) kArya vaza divasamAM prAsuka mArga upara ( je rastA upara pahelethI AvavuM-javuM. zarU thaI gayu. hoya ), cAra hAtha bhUmine AgaLa rUkhIne jIveAnI virAdhanA karyA vinA cAlavu' ene IrSyA samiti kahe che. indriyAnA viSayane tathA pAMca prakAranA svAdhyAyakA ne choDIne mAtra javAnI kriyAmAM ja tanmaya thaI ne, tene ja vizeSa mahattva ApIne upayAgapUrNAMka ( jAgRtipUrNAMka ) cAlavu' joI e, For Personal and Private Use Only Jain Educationa International : Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 399, 398. vividha prakAranA jIvajaMtu, pazu-pakSI vagere ahIM tahIMthI cArA mATe ekaThAM thayAM hoya te emanI sAme paNa na javuM joIe jethI e bhayabhIta na thAya - A bAbatanI cAlatI vakhate pUrepUrI sAvadhAnI rAkhavI joIe. (2) (bhASA-samiti-parAyaNa sAdhu) koInA pUchavAthI paNa potAnA mATe, bIjAne mATe, ke bannene mATe sAvA eTale pApa-vacana na bele, ane na bole mama vidyAre tevAM vacana. 400 tathA kaThora ane prANIono upaghAta (AghAta, virAdhanA) pahoMcADe evI bhASA paNa bole nahi. pApano baMdha paDe evuM satya vacana paNa na bole. 401. (tathA) kANane kAraNe, napuMsakane napuMsaka, rogIne rAgI ane cArane cera paNa na kahe. 402. pazunya (cADIzugalo ), hAsya, karkaza vacana, pArakI niMdA, Atma-prazaMsA, vikathA (cAra vikathA-rAjakathA, dezakathA, bhakta-bhajana kathA, tathA strI vagerenI rasavardhaka athavA vikAravardhaka kathA) ne tyAga karIne, sva-para-hitakArI vacana bolavuM ene ja bhASA samiti kahevAmAM Ave che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403. 404. 405. 10x 1. AMkhe dekhelI vAtanuM ja nirUpaNa karatI hoya evI bhASA AtmavAn muni khAle uparAMta, e evI bhASA bole je 2 mita ( TUMkI ) hAya, 3. sadehajanaka na hAya, 4. svara-vyaMjana vagerethI pUrNa DhAya, 5. spaSTa DaeNAya, 6 kholAI hAya chatAM na kholAcA jevI eTale sahaja ' hAya, ane cha. udvega vinAnI hAya. sudhA-dAyI ( kAraNa vinA ApavAvALA) maLavA muzkela che, ane mudhA-jIvI ( bhikSA upara jIvana vitAvavAvALA ) paNa muzkela che. mudhA-dAyI ane mudhA-jIvI ane sAkSAt athavA paraparAthI su-gati athavA meAkSa prApta kare che. 6 (3) e muninI eSaNA samiti yuddha kahevAya je * udagama-dreSa, utpAdana-doSa ane azana-doSa rahita, bhAjana, upadhi, zayyA, vasati vagerenA upacega karatA hAya. *( AhAra manAvato tekhate je doSa lAge che tene ' urdUma vagere doSa kahe che. utpAdana vakhate lAgatA ', doSone utpAdana doSa' kahe che. karatI vakhI lAgatA doSane * azana deASa Jain Educationa International ( For Personal and Private Use Only AhAra grahaNa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40. 407 408. bhamarA jema phUlAne jarA paNa IjA pahoMcADhayA vinA rasa grahaNa kare che ane tRpti anubhave che tevI rIte leAkamAM vicaranArA, bAhyAMtara parigrahathI rahita zramaNa, dAtAne koI paNu prakAranuM kaSTa dvIdhA vinA, eNe ApelA prAsuka AhAra grahaNa kare che. A ja emanI eSaNA samiti che. 409. jo prAsuka-bhAjI sAdhu AdhAkama (adhika Arabha ane hiMsA dvArA taiyAra karavAmAM AveluM bhAjana )thI cukta ane peAtAnA mATe banAveluM bhAjana kare tA te dASita bane che, para'tu jo te uddagama vagere rASAthI rahita zuddha bhAjananI gaveSaNApUrvaka kadAcit AdhAkathI yukta bheAjana paNa karI le che te bhAvAthI zuddha havAne lIdhe te zuddha ja che. 109 zakti athavA AyuSya vadhAravA mATe, svAda mATe, deha-vRddhi ke teja-vRddhi mATe munijana AhAra lete natho. jJAna, saMyama ane dhyAnanI siddhi mATe ja e AhAra kare che. 410. (4) yatanA (viveka, upayAga )pUrvaka pravRtti karanArA muni peAtAnA ane prakAranAM upakaraNAne AMkhA vaDe joI, pujI, uDAve ane rAkhe - Ane AdAna-bha`Da-nizceSaNa samiti kahe che, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 411. (5) je sthAna ekAMtamAM haya, jyAM lIlI athavA bhInI vanaspati tathA trasa jIva na haya, gAmathI dUra hoya, je sthAnane kaI dekhI zakatuM na hoya, ane je vizALa-vistIrNa hoya ane je paratve koIne virodha na hoya tyAM sAdhue maLa-mUtrane tyAga kara joIe. Ane pratiSThApanA athavA utsarga samiti kahevAmAM Ave che (sAdhu-sAdhvI vicAre.) (I) gupti 412. (1) yatanA-sapana (jAgarUka, vivekI) yati saMbha, samAraMbha ane Are mamAM prarvatamAna manane roke, enuM gepana kare te mane guNi che. ' (2) yatanA-saMpanna (jAgarUka) ni saMraMbha, samAraMbha ane A bhamAM pravartamAna vacanane reke - enuM gopana kare te vacanagupti che. (3) yatanA-saMpanna (jAgarUka) yati saMraMbha, samAraMbha, ane AraMbhamAM pravartamAna kAyAne roke, enuM gepana kare te kAya-gupti che. jevI rIte khetaranI vADa ane nagaranI khAI athavA nagarane killo enI rakSA kare che, evI rIte pApa-nirodhaka guptio sAdhunA saMyamanI rakSA kare che. 413. 414, 15 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 41. je muni ATha pravacana-mAtAonuM san AcaraNa kare che e jJAnI saMsArathI tarata mukta thaI jAya che. prakaraNa 27: Avazyaka sUtra 417 A prakAranA bheda-jJAna (deha ane AtmA judA che te ) ne abhyAsa thaI gayA pachI jIva mAdhyastha bhAvayukta thaI jAya che ane ethI ene cAritralAbha thAya che. Ane daDha karavA mATe pratikramaNa vagere ( cha Avazyaka kriyAo) kahuM chuM. 418. para-bhAvane tyAga karI, nirmaLa svabhAvI AtmAno dhyAtA Atma-vazI hoya che. enA kamane Avazyaka kahevAmAM Ave che. 419. je tuM pratikramaNa vagere Avazyaka karmonI IcchA rAkhe che te tuM pitAne Atma-svabhAvamAM sthita, sthira rAkha. AthI jIvane sAmAyika guNa pUrNa bane che. enAmAM sa ma ta praveze che. je zramaNa Avazya karma nathI karate e cAritrathI bhraSTa kahevAya. eTalA mATe pUrvokta krame Avazyaka avazya karavAM joIe. 421. je nizcaya-cAritra-svarUpa pratikramaNa vagere kriyAo kare che e zramaNa vItarAga-cAritramAM samusthita athavA ArUDha bane che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara2, (paraMtu) vacanamaya pratikramaNa, vacanamaya pratyAkhyAna, vacanamaya niyama, vacanamaya AlecanA-A badhAMne kevaLa svAdhyAya kahevAmAM Ave che. (cAritra nahi. ) 423. (mATe ja) je karavAnI zakti ane saMbhAvanA heya te dhyAnamaya pratikramaNa vagere kara. A samaye je zakti nathI te e badhAmAM zraddhA keLavavI e kartavya che - zreyaskara che. 425, mazAla 424. 1. sAmAyika, 2. cauvisalya (legasTa, vIsa jinanuM stavana), 3. vaMdanA (vAMdaNa), 4. pratikramaNa, 5 kAryotsarga ane 6. pratyAkhyAna (pacca akhANI-A cha Avazyaka che. (1) tRNa ane sonuM, zatru ane mitramAM samabhAva rAkhave ene sAmAyika kahe che, eTale ke, rAga-dveSa-rUpa abhivaMga rahita (dhyAna athavA adhyayana rUpa) cagya pravRttipradhAna cittane sAmAyika kahe che. 426. je vacana-uccAraNanI kriyAne tyAga karI, vItarAga bhAvapUrvaka AtmAnuM dhyAna kare che ene parama-samAdhi athavA sAmAyika prApta thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 4ra7. je sarva sAvagha(AraMbhathI virata, tri-gupti-yukta che heya che-bane che-tathA Indriya upara vijaya meLavyuM che jeNe tenuM sAmAyika sthira keTInuM hoya che ema kevaLi bhagavAne bhAkhyuM che. 428. je sarva bhUte (sthAvara ane trasa jI tarapha samabhAvI che enuM sAmayika sthira prakAranuM hoya che. AvuM kevaLi zAsanamAM kahevAmAM AvyuM che. 429. (2) zrI kaSabhadeva vagere 24 tIrthakaronAM nAmanI nirukti tathA emanA guNene gAvA, gaMdha-papa-akSata vagerethI pUjA-arcA karI, mana-vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka praNAma karavA ene "ca vizati stavancIvisantha nAmanuM bIju a vazyaka kahe che. (3) zrI vIra prabhune vaMdana karavuM te "vAMdaNuM" nAmanuM trIju Avazyaka che. () ni tathA goMyukta sAdhunAM mana-vacanakayA dvArA, dravya, kSetra, kALa, bhAvanA vratAcaraNaviSayaka de agara aparAdhanI AcArya sAme AcanApUrvaka zuddhi karavI ene pratikramaNa Avazyaka kahe che Y30, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431. 432. 433. 434. 435. 114 khAlAcanA, niMdA tathA gA~ dvArA pratikramaNa karavAmAM tayA pharI vakhata doSa na karavAmAM prayatnazIla sAdhunA pratikramaNane 'bhAva pratikrama' kahe che. khAkI bIjuM badhuM ( ( pratikramaNu vageraeN pATha ) 'dravya pratikramaNa' kahevAya che. vacana-racanA mAtrane tyAgI, je sAdhu rAgAdi bhAvAne dUra karI, AtmAnu' dhyAna dhare enu e pAramArthika pratikramaNa kahevAya. dhyAnamAM DUbI mayeleA sAdhu badhA ASAne dUra karI zake che, eTalA mATe dhyAna ja samasta aticAro(dASA)nu' pratikramaNa che. (5) divasa, rAtrI, pakSa, mAsa, cAturmAsa vageremAM karavAmAM AvanArAM pratikramaNa vagere vakhate zAstrAkta niyama anusAra 27 zvAseAzvAsa sudhI athavA uparyukta kALa sudhI,jinendra bhagavAnanA guNNAnu ciMtana karatAM, zarIranI mamatAne choDI devI tenu nAma kAryotsarga Avazyaka che. kAryAtsa`mAM Aya te sAdhu-deve, manuSye, tiryaMce, acetane, karela ( eTale ke prAkRtika, Akasmika ) badhA upasargA ( badhAe, Apatti ) samabhAve rahe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436. 437. 438. 439. 440 (6) tamAma vAnika vikalpAne tyAga karI ane bhaviSyanA zubhAzubhanu' vivaraNa karI je sAdhu AtmAnu dhyAna dhare che enuM e pratyAkhyAna nAmanuM Avazyaka kahevAya che. 115 je peAtAnA bhAvane choDatA nathI, ane koi paNa para-bhAvane grahaNa karatA nathI, ane je badhAnA jJAtA-draSTA che e ( paramatattva) 'hu" ja chu' evu. ciMtana Atma-dhyAnamAM lIna jJAnI kare che. (a) bAhya tapaH ( e evA paNa vicAra kare che ke) je kAMI mAruM ducAritra che ene huM mana, vacana ane kAya ka tyAga karu' chu. ane nivikalpa banI traNa prakAre sAmAyika karu chuM. prakaraNa 28 ta sUtra tathA jyAM kaSAyAnA nirodha, brahmacaryaMnuM pAlana, jinapUjana anazana (Atmahita mATe) karavAmAM Ave che e badhuM 'tapa' che. vizeSatayA, mugdha eTale bhakatA e ja tapa kare che. Jain Educationa International tapa e prakAranuM' che : (1) mAtha ane (2) AbhyaMtara. bAhya tapa cha prakAranuM che. e pramANe abhyaMtara tapa paN cha prakAranu che. For Personal and Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 441. 1. anazana, 2. avamaMdarya ( darI), 3. bhikSAcaryA (vRtti saMkSepaNa), 4. rasa-parityAga, 5. kAyakaleza ane 6. saMsInatA - A pramANe bAhA tapa cha prakAranuM che. 44ra. (1 karmonI nirjarA mATe eka be divasa vagerenuM yathAzakti pramANa nakkI karI AhArane tyAga saraLatAthI kare che enuM e anazana tapa kahevAya che. 443. je zAbhyAsa (svAdhyAya mATe zeDe AhAra kare che, ene ja AgamAM tapasvI kahevAmAM AvyA che. zrutavihIna anazana tapa te kevaLa - bhUkhane AhAra - bhUkhe maravuM -lAMghaNa kahevAya che. 444. jethI manamAM koI paNa jAtanA amaMgaLanI ciMtA utpanna na thAya, IndrimAM zithilatA na Ave, ane je mana, vacana tathA kAyAnA yugamAM patananuM kAraNa na bane ene ja vAstavamAM "anazana tapa kahevAmAM Ave che. pitAnAM baLa, teja, zraddhA ane Arogyane dhyAnamAM laI kSetra ane kALane anusAra, pite upavAsa kare. (kAraNa ke zaktithI adhika upavAsa karavAmAM hAni thAya che. ) 445. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446. 447. 448. 449. 450. 117 TUMkamAM, indriyAnA upazamanane ja 'upavAsa' kahevAmAM Ave che. eTalA mATe ja, jitendriya sAdhu khAvA chatAM 'upavAsI' ja, kahevAya che. a-bahuzruta arthAt ajJAnInI jeTalI vizuddhi be-cAra upavAseAthI thAya che tethI vadhAre-dhaNI vadhAre-nizuddhi jJAnI tapasvI haMmezAM bhAjana kare teA paNa enI hAya che. (2) je jeTalu' bhAjana karo zakatA hoya tenAthI eka dANA ke keLiye ochu bheAjana kare te te dravyatho 'uNAdarI' kahevAya (3) Aje hu bheAjananuM pramANa ATaluM laIza, zikSA mATe Aje huM ATalAM gharamAM jaiza, Aje mane amuka prakAranA mANasA vaDherAvaze te ja laIza, Aje huM amuka jAtanA vAsaNAmAMthI vhArAvavAmAM Avaze te ja laIza, Aje mane mAMDA, sAthave, vagere gere bheAjana maLaze te ja karIza-AvA AvA vicArapUrNAMka AhAra grahaNu karanAra sAdhunuM e vRtti parisa`khyAna nAmaka tapa kahevAya. (4) dUdha, dahIM, ghI, vagere pauSTika seAjana-pAna Adi rasAnA tyAgane rasa parityAga' nAmanuM tapa ' kahevAya Ave che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 453. 451. (5) ekAMta, anApAta (jyAM keI AvatuM jatuM na hAya), tathA strI-puruSa vagerethI rahita sthAnamAM sUvuM ke besavuM - Ane vivikta zAsana (prati-saMlInatA) nAmanuM tapa kahe che. 452. (6) giri, kaMdarA vagere bhayaMkara sthaLomAM, AtmA mATe lAbhakArI, vIrAsana vagere ugra Asanane abhyAsa kare athavA e Asanene dhAraNa karavAM tene kAya-kaleza nAmanuM tapa kahe che. mukhapUrvaka prApta kareluM jJAna duHkha Ave tyAre naSTa thaI jAya che, eTalA mATe yogIe pitAnI zakti pramANe duHkhe dvArA arthAt kAya-kaleza-pUrvaka Atma-ciMtana karavuM joIe. 454. roganI cikitsAne hetu rogInuM kevaLa sukha ke 455. regInuM kevaLa duHkha nathI. cikitsA karAvatI vakhate regIne sukha paNa thAya ane duHkha paNa thAya. A pramANe mehanA kSayamAM pravRtta thayA bAda sAdhakane sukha paNa thAya ane dukha paNa thAya. (kAyakaleza tapamAM sAdhakane zarIragata dukha athavA bAhA regane sahana karavA paDe che paraMtu e meha-kSayanI sAdhanAnuM aMga hovAthI aniSTakArI nathI) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 (A) AtyaMtara tapa 456. 1. prAyazcitta, 2. vinaya, 3. vaiyAvRtya, 4. savAdhyAya, 5 dhyAna, ane 6. vyutsarga (kAryotsarga) A pramANe Abhya tara tapa cha prakAranuM che. 457. (1) vrata, samiti, zIla, saMyama, pariNAma tathA karaNa (idriya) nigrahane bhAva - A badhuM prAyazcitta tapa che, je niraMtara rtavya-nityakaraya che. 458. krodha vagere svakIya bhAvane kSaya athavA upazama vagerenI bhAvanA karavI agara nija guNonuM ciMtana karavuM e nizcaya prAyazcitta tapa che. 4pa9. anaMtAnaMta bhAmAM bAMdhelAM zubhAzubha karmonA samUhane nAza tapazcaraNathI siddha thAya che, mATe tapazcaraNa e prAyazcitta che. 46. prAyazcitta dasa prakAranuM che: 1. AcanA, 2. pratikramaNa, 3. ubhaya, 6. viveka, 5. butsarga, 6. tapa, 7. cheda, 8. mUla, 9. parihAra tathA 10. zraddhA. 461. mana, vacana ane kAyA dvArA karelAM zubhAzubha karmo be prakAranAM hoya cheH Aga kRta ane anAga kRta. bIjA dvArA jANavAmAM AvelAM karma Aga kRta kahevAya ane bIjA dvArA nahi jANavAmAM Avela Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 462. 463. karma anAbhega kRta kahevAya. ane prakAranA karmonI ane ethI lAgelA doSonI AlecanA guru athavA AcAryanI samakSa nirAkuLa citta karavI joIe. jevI rIte bALaka pitAnA kArya -akAryane saraLatAthI mAtA samakSa vyakta karI de che tevI rIte sAdhue paNa pitAnA badhA nI AlocanA mAyA-mada (chala-chagha) tane karavI joIe jevI rIte kAMTo lAgavAthI AkhA zarIramAM vedanA yA pIDA thAya che ane kAMTe nIkaLI gayA pachI zarIra zalyarahita arthAt sarvAga sukhI thaI jAya che, tevI ja rIte pitAnA dene na pragaTa karanArA mAyAvI duHkhI athavA vyAkuLa rahe che ane ene gurunI samakSa pragaTa karI devAthI suvizuddha banI sukhI thaI jAya che manamAM keI zalya rahI jatuM nathI. pitAnAM pariNAmane samabhAvamAM sthApita karI AtamAne enuM nAma ja AlocanA che. jinezvara deve A upadeza Ape che. (2) guru tathA vRddha mANasa sAme AvI rahyo hoya tyAre UbhA thaI javuM, hAtha joDavA, emane UMcuM Asana ApavuM, emanI bhAvapUrvaka bhakti ane sevA karavI A badhAne vinaya tapa kahe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467, dana vinaya, jJAna vinaya, cAritra vinaya, tapa vinaya ane aupacArika vinaya- vinaya tapanA pAMca bheda kahevAmAM AvyA che, je paMcama gati athavA mAkSamAM laI jAya che 468 469. 470. 471. 472. ekanA tiraskAramAM mAMne tiraskAra samAyelA che ane ekanI pUjAmAM badhAMnI pUjA AvI jAya che. ( mATe jyAM jyAre kAI pUjya ane vRddhajana dekhavAmAM Ave tyAM tyAre emanA vinaya karavA joI e.) jina-zAsananuM mULa vinaya che. sayama ane tapathI vinIta banavuM joI e je vinayahIna che ene kAMthI hAya dharma ane kayAMthI hAya tapa ? vinaya mAkSanuM dvAra che. vinayathI saMyama, tapa tayA jJAna prApta thAya che. vinayathI AcAya tathA sakaLa sadhanI ArAdhanA thAya che. vinayapUrNAMka prApta karelI vidhA A leAkamAM tathA paraleAkamAM phaLa ApanArI haiAya che. pANI vinA mAnya nathI. pAkatuM tema vinayavihIna vidyA phaLa ApatI nathI. eTalA mATe tamAma prakAranA prayatna karIne vinayane kadI na choDhavA joIe. ceAThA ja zrutajJAnanA mAlika paNa vinaya dvArA manA nAza karI zake che, For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475, 473. (3) pathArI, ghara, beThaka tathA pratilekhanathI upakRta sAdhupuruSenI AhAra, auSadhi, vAcanA, maLa-mUtra-visarjana tathA vaMdanA vagere dvArA sevA suzruSA karavI tene vaiyAvRtya tapa kahe che. 474. mArgamAM cAlavAthI je thAkI gayA che, cera, hiMsaka pazu, rAjA vagere dvArA je vyathita thayA che, nadInI rUkAvaTa, marakI, roga ane dukALathI je pIThA pAmelA che. temanI sArasaMbhALa ane rakSA karavI tene vaiyAvRtya kahe che. (4) svAdhyAya ta5 pAMca prakAranuM che. parivartanA (vAMceluM pheravI javuM), 2. vAcanA (vaMcAvavu), 3. pRcchanA (prane pUchavA), 4. anuprekSaNa (vicAraNA) ane 5. stuti - maMgaLapUrvaka dharmakathA. 476. AdarasatkAranI AzA choDI daIne, karmarUpI mela dhovA mATe bhaktipUrvaka je jina zAstrane bhaNe che tenuM zrutajJAna pitAne tathA bIjAne mATe sukhakArI che. svAdhyAyI arthAt zAstrane jJAtA sAdhu pAMca IndriyethI saMvRtta, traNa guNiethI gupta, vinayathI samAhita tathA ekAgra manavALe hAya che. 478. jJAnathI dhyAnanI siddhi thAya che. dhyAnathI badhAM karmonI nirjarA thAya che. nirjarAnuM phaLa mekSa che, mATe satata jJAnAbhyAsa kare joIe. 477, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 480, (pAMca muM AtyaMtara tapa dhyAna' mATe-29. dayAnasUtra) 479. bAhya ane AtyaMtara ema bAra prakAranAM tapamAM svAdhyAya jevuM kaI tapa nathI, hatuM nahi, ane, haze paNa nahi. (6) sUvA, besavA ane uThavA mATe bhikSue vyartha kAyika vyApAra-pravRtti na karavI ane lAkaDAnI mAphaka rahevuM ene chaThTha DuM kAyotsaganAmanuM tapa kahe che. 481. kAryotsarga karavAthI A lAbha prApta thAya che - 1. deha-jAya-zuddhi : kapha vagere deze kSINa thavAthI dehanI jatA hoya te naSTa thAya che 2. mati-jADhaya-zuddhi : jAgarUkatAthI buddhinI jaDatA naSTa thAya che. 3. sukha-duHkha-titikSAH sahana karavAnI zaktine vikAsa thAya che. 4. anuprekSA : bhAvanAo mATe samucita avasara maLe che. 5. ekAgratA : zubha dhyAna mATe cittanI ekAgratA prApta thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra4 482, 48 3. pitAnAM moTAM kaLAne tyAga karI jemaNe dIkSA lIdhI che teo Adara-satkAra mATe tapa kare che tyAre te tapa zuddha na kahevAya, eTalA mATe kalyANanI IcchAvALAe evI rIte tapa karavuM ke jenI bIjAne khabara sudhdhAM na paDe. potAnA tapanI prazaMsA paNa bIjA pAse na karavI joIe, na karAvavI joIe. jevI rIte vanamAM lAgelI pracaMDa Aga pAsanA gajanA gaMja bhasmIbhUta karI mUke che tevI rIte jJAnamayI vAyu ane zIla dvArA prajavalita tamaya agni-e bane maLIne saMsAranA kAraNabhUta karma -bIjane bALI nAkhe che. prakaraNa 29 : yAna sUtra (pAMcamuM AtyaMtara tapaH "dhyAna") 484. (5) jevI rIte manuSyanA zarIramAM mAthuM, ane jevI rIta vRkSamAM enI jaDa, mukhya che - utkRSTa che, tevI rIte sAdhunA tamAma dharmonuM mULa "yAna" che. 485. sthira adhyavasAya arthAt mAnasika ekAgratA ja dhyAna kahevAya che, ane, cittanI je caMcaLatA che tenAM traNa rUpa che: 1. bhAvanA, 2. anuprekSA, ane 3. ciMtA (ciMtana). Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 487 486. jevI rIte pANInA saMgathI mIThuM emAM egaLI jAya che tevI rIte jenuM citta nirvikalpa samAdhimAM vilIna thaI gayuM che enAmAM lAMbA vakhatathI saMcita thayelAM zubhAzubha karmone bhasma karanAra Ama-rUpa-agni pragaTa thAya che. jene rAga, dveSa ane meha nathI, tathA, mana, vacana, kAyArUpa yogane vyApAra (pravRtti) nathI tenAmAM zubhAzubha karmone saLagAvI nAkhanAre dhyAnAgni pragaTa thAya che. 488. pUrva athavA uttara dizAmAM meM rAkhIne beThele zuddha AcAra ane pavitra zarIravALe dhyAtA sukhAsanamAM sthira thaI samAdhimAM lIna thaI jAya che. 489. payaMkAsana lagAvI, mana-vacana-kAyAnA vyApArane rAkI, najarane nAkanA agra bhAga upara lagAvI, e dhyAna karanAra maMda maMda zvAse zvAsa le. jyAM sudhI pUrva-kamane nAza na thAya tyAM sudhI e potAnA pUrve karelA burA AcaraNanI niMdA karI, badhAM (satva) prANIonI kSamA cAhI, pramAdane dUra karI, tathA cittane nizcita karI dayAna dhare. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 41. jemaNe pitAnA yoga arthAt mana-vacana-kAyAne sthira karI dIdhA che ane jemanuM citta barAbara nizcala thaI gayuM che, e munionA dhyAnane mATe mANasathI bharapUra zahera athavA zUnya araNyamAM kazo phera nathI, 42. samAdhinI bhAvanAvALe tapasvI zramaNa IndriAnA anukULa viSayamAM (zabda, rUpa, vageremAM) kadI paNa rAga-bhAva na rAkhe ane pratikULa viSayamAM manathI paNa dveSabhAva na rAkhe. 493. saMsAranA svarUpathI je suparicita che, niHsaMga che, niya che, AbhArahita che tathA jenuM mana vairAgyathI bharapUra che e ja dhyAnamAM su-nizcala eTale ke rUDe prakAre sthira banI zake che. 494. je yegI, puruSanA AkAravALA, kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI pUrNa evA, AtmAnuM dhayAna dhare che e karmanA baMdhanane nAza karI daddha vinAne banI jAya che. 45. dhyAna-gI pitAnA AtmAne zarIra tathA samasta bAhya saMgothI vivikta (bhinna) dekhe che, arthAt deha tathA upakaraNeno sarvathA tyAga karI, niHsaMga banI jAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46. 47. 48. 499. 500. 127 << huM " nathI ' khIjA 'no ke nathI 9 - bIjA ' ( padmA ha " tA eka (zuddha : athavA bhAva ) ' mArA.' 1 buddha ) jJAnamaya (caitanya) chuM. Avu je yAnamAM ciMtave te zramaNa AtmAne dhyAtA che. jema bhAgyahIna vyakti ratna prApta karI zakatI nathI, tema dhyAnamAM rahe. yAgI, jo peAtAnA AtmAnuM saMvedana nathI karatA te e zuddha AtmAne prApta karI zakatA nathI. - dhyAna karavAvALA sAdhaka 1. 1. pi'stha, 2. padastha ane 3. rUpAtIta A traNa avasthAnI bhAvanA kare. piTastha yAnane viSaya che - chadmastha - deha-vipazyatva. padastha dhyAnanA viSaya che kaivalitya - kevali dvArA pratipAdita a.nu. anuciMtana, ane rUpAtIta dhyAnanA viSaya che -siddha-zuddhAtmA. UDuM vagere AsanAmAM sthita yA sthira thaI bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI yAna karatA hatA. UMcA, nIcA ane trAMsA leAkamAM rahelA padArthAMne e dhyeya banAvatA hatA. emanI dRSTi Atma-samAdhi upara sthira thayelI hatI. e saMkalpamukta hatA. tathAgata bhUta ane bhaviSyanA ane dekhatA nathI. kalpanA-mukta maharSi vata mAnane dekhe che. karma-zarIranuM zASaNa karI e kSINa karI nAkhe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 502, 503. 501. he dhyAtA ! tuM zarIra vaDe koI ceSTA na kara. vANu vaDe kAMI paNa na bola, ane manathI kazuM paNuM na vicAra A pramANe trigane nirogha karavAthI tu sthira banI jaIza. tAro AtmA Atma-rata thaI jaze. A ja parama dhyAna che. jenuM citta A prakAranA dhyAnamAM lIna che e Atma-dhayAnI puruSa kaSAyathI utpanna thayela ISya, viSAda, zeka, vagere mAnasika dukhethI bAdhA pAmane nathI. e dhIra puruSa "parISaha ' ane "upasarga thI vicalita tathA bhayabhIta thatuM nathI, tathA sUkSma bhAmAM ane devanirmita "mAyAjALamAM mugdha thatuM nathI 54. vAyuthI uddIpta thayelI Aga jevI rIte lAMbA vakhatathI ekaThA karelA lAkaDAnA samUhane tatkALa bALI nAkhe che tevI rIte dhyAnarUpI Aga aparimita karma-iMdhaNane eka kSaNamAM bALIne bhasma karI nAkhe che prakaraNa 39 : anupekSA sUtra (bAra bhAvanA) 505 mekSAthI muni sauthI pahelAM dha medAna dvArA pitAnA cittane barAbara bhAvita kare. pachI dharma -dayAna bAda paNa haMmezAM anitya, azara, vagere bhAvanAonAM ciMtana-mananamAM mazagula rahe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506. 107. 58. 509. 510. 9 129 1. anitya, 2. azaraNa, 3. ekatva, 4. anyatva, 5. sasAra, 6. breka, 7. azuci, 8. Asava, 9. sa vara, 10. nirA, 11. dhamabhAvanA, ane 12. edhi dubha bhAvanA A-bhAra bhAvanAonu ci'tana-manana karavuM. eI e. 1. janma mRtyu sAthe joDhAyelu che ane yauvana dRDhapaNa sAce. lakSmI ca'caLa che. A prakAre (saMsAramAM) badhuM ja kSaNabha'gura che, anitya che, dhruva che. mahA mAhane tyajIne ane tamAma viSayAne (indriyAne) kSasagura jANI, manane niviSaya banAve jethI uttama sukha prApta thAya. ( atitya bhAvanA) 2. ajJAnI chatra dhana, pazu tathA jJAtiba dhune peAtAna rakSaka athavA zaraNa AApavAvALA mAne che, eTale ke e mArAM che' ane 'hu emanA chuM' ema mAne che, paraMtu kharI rIte e badhAM nathI rahyA ke nathI saraNarUpa parigrahane huM jANIbujhIne choDuM chu... ane mAyA-zI, mithyAtva-zalya tathA nidAna-zalya-A traNa zalyAne mana-vacana ane kAyAthI dUra karuM chuM. pAMca samiti ane traNa gupti (aSTa pravacana mAtA ) mArA mATe rakSaka ane zaraNu che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 511. jyAM parama-rUpa-gavita yuvaka maraNa bAda potAnA e mRta (tyakta) zarIramAM ja kRmi(kIDA)rUpe utpanna thAya che evA A saMsArane dhikkAra che ! pa12. vALanA agrabhAga jeTalI paNa A lekamAM evI kaI jagyA nathI jyAM A jIve anekavAra janma, maraNanuM kaTa na gayuM hoya. ahoA bhavasamudra turaMta che eTale ke ene aMta bhAre muzkelIthI Ave te che. emAM vyAdhi tathA vRddhAvasthA ane maraNarUpI aneka magaramaccha che ane niraMtara janma rUpI jaLa-rAzi che. 514. kharI rIte, ratnatrayathI saMpanna chava ja tIrtha (taTa, kinAre) che kAraNa ke ratnatrayarUpI divya naukA dvArA saMsAra pAra karI zakAya che. (azaraNa bhAvanA) pa15. 3. ahiMyA dareka jIva pitAnAM karmonA phaLane pote ele ja bhegave che. evI sthitimAM ahiMyA keNa pitAnuM che ane koNa pArakuM che? (ekatva bhAvanA) 516. jJAna ane darzanathI yukta mAre e kale AtmA ja zAzvata che. bAkI bIju badhuM eTale ke zarIra tathA rAga vagere bhAva te saMyeAga lakSaNavALA che, eTale ke badhAnI sAthe mAro saMbaMdha saMyogavazAt che. e mArAthI bhinna che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 58. 51, 517. A saMgane lIdhe ja jIvane duonI paraMparA prApta thAya che. eTalA mATe saMpUrNa bhAvapUrvaka huM A saMga-saMbaMdhane tyAga karuM chuM. anya bhAmAM gayelA bIjA leke mATe bAla (ajJAnI) jIva zeka kare che, paraMtu A bhavasAgaramAM kTa bhegavI rahela potAnA AtmAnI ciMtA karatuM nathI. 4. A zarIra anya che. huM anya chuM. baMdhu bAMdhava paNa mArAthI anya che. AvuM jANuM kuzaLa vyakti emAM Asakta thatI nathI. (anyatvadA bhAvanA) para deha jIvanA svarUpathI tataH bhinna che evuM bhedajJAna jANI je AtmAnuM ciMtana-manana kare che tenI anyatva bhAvanA kAryakArI-phaLadAyaka che. para1. 7 mAMsa ane asthika(hADaka)nAM maLamAMthI utpanna thayela, purISa (La) tathA mUtrathI bhareluM, ane nava chidromAMthI asvaccha padArtha vahAvanArA A zarIramAM kayAMthI sukha hoI zake? (azucI bhAvanA) para2. 8. mehanA udayathI thanArA A sarva bhAve heya (tyajavAyegya) che evuM jANI upazama (sAmya, samatA, samabhAva) bhAvamAM lIna muni ane tyAga karI de che. A enI Asava anuprekSA (bhAvanA) che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra pa23. 9 traNa guptio dvArA Indriyene vazamAM rAkhanArA tathA pAMca samitionA pAlanamAM apramatta evA muninA Asava dvArane nirodha thaI gayA bAda navIna kamarajane Asrava thatuM nathI. A saMvara anuprekSA che. 524, 6 ane 5 "laka asAra che tathA A "saMsAra" eka dIrthayAtrA che ema jANIne muni prayatnapUrvaka "ka"nA sarvocca agrabhAgamAM sthita evA mukti-padanuM dhyAna dhare che ke jyAM mukta (siddha) jIva sadA sukhethI rahe che. para5. 11. dharma durlabha bhAvanAH jarA ane maraNanA A dezIlA pravAhamAM ghasaDAtA ane DUbatA prANIo mATe dharma ja dvIpa che, pratiSThA che, gati che, tathA uttama zaraNa che. para6. (pahelAM te cAra gatiomAM bhamanArA jIva mATe manuSya vigraha (zarIra) meLavavuM e ja durlabha che.chatAM) manuSya deha prApta thayA pachI paNa je dharmanA thavAthI ta5, kSamA ane ahiMsA prApta karI zakAya evA dhamanuM zravaNu te era kaThina che. (suI dhammasa dulahA) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 527. 528. para9. 530. 133 (12) edhi du`bha bhAvanA : kdAca dharma zravaNa thaI paNa jAya tA chevaTe enA upara (saddA parma dullahA) zraddA thavI mahA kaheNu kAma che. kAraNa ke ghaNA DhAkA nyAyayukta mAkSamArganuM zraSaNa karIne paNa emAMthI vicalita thaI jAya che. dharma --zravaNa tayA (enA tarapha) zraddhA chatAM pazu ('vIriya puN dulaha)-sacamamAM prayatna thavA atyaMta durlabha che. ghaNA loko sayamamAM abhiruci dharAvatAM hAvA chatAM paNa ene samyak svarUpe svIkArI zakatA nathI. (10. nirjarA bhAvanA kahevAya ?) thayA bAvanA yAgathI zuddha AtmAne jaLamAM naukA samAna kahevAmAM Avye che. jevI rIte anukuLa pavananA sahArA (Azraya) meLavI naukA krinArA pAse pahAMcI jAya che, tevI rIte zuddha AtmA sa'sAranI pAra paheAMcI jAya che jyAM tenAM tamAma dukhAnA a'ta AvI jAya che. ( badhI bhAvanA kramavAra nathI.) eTalA mATe bAra anuprekSAonuM ane pratyAkhyAna, pratikramaNa, AlecanA tathA samAdhinuM paNa bhAravAra ci'tana-manana karatAM rahevu' joi e. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532. prakaraNuM 31: lezyA sUtra pa31. dharma dhyAnathI yukta munine vizuddha 1. pIta 2 padma ane 3. zukala-A raNu zubha lezyAo hoya che. A leyAonAM tIvra-maMda rUpe aneka prakAra che. kaSAyanA udayathI anuraMjita mana, vacana ane kAyAnI yega-pravRttine leyA kahe che. cAra prakAranA karmabaMdha A benuM eTale ke 1. kaSAya ane 2. cAganuM pariNAma che. kaSAyathI karmonI sthiti-baMdha ane anubhAga-baMdha, tathA, yogathI prakRti-baMdha ane pradeza baMdha thAya che. 533, lezyA cha prakAranI che: 1. kRSNa lezyA, 2. nIla leyA, 3. kApata lezyA, 4. tene leyA (pIta zyA), 5. pa leDyA, ane, 6. zukala leDyA. kuNa, nIla ane kApata A traNa lezyA adharma athavA azubha lezyAo che. Ane kAraNe jIva vividha durgatiomAM utpanna thAya che. pa35. pati tene legyA), paddha ane zukala-A traNa lezyA dharma athavA zubha lehyA che. Ane kAraNe jIva vividha su-ganiomAM utpanna thAya che. 534. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 536. kRSNa, nIla ane kApata-A traNa azubha lezyAomAMthI pratyekanA tIvratama, tIvratara ane tIvaA traNa bheda che. bAkInI traNa zubha leyAmAMthI pratyekanA maMdatama, maMdatara ane maMda A traNa bheda che. tIvra ane "maMdInI apekSAe pratyekamAM anaMta bhAga-vRddhi, asaMkhyAta bhAga-vRddhi, saMkhyAta bhAga-vRddhi, tathA saMkhyAta guNa-vRddhi, asaMkhyAta guNa vRddhi ane anaMta guNavRddhi-A cha vRddhi ane A nAmanI ja cha hAnio sArA thatI rahe che. A kAraNe ja leyAonA bhedamAM paNa oTa bharatI thayA kare che. 537. daSTAnta : pa38. cha pathika (yAtrALuo) hatA. jaMgala vacce aTavAI paDayA. bhUkha satAvavA lAgI. thoDA samaya pachI teone phaLathI bharacaka eka jhADa dekhAyuM. teone phaLa khAvAnI IcchA thaI. AthI te che pathika manamAM ne manamAM vicAravA lAgyA. pahelAe vicAryuM ke jhADane jaDamULathI kApI tenAM phaLa khAIe. (kRSNa; bIjAe vicAryuM ke phakta thaDa ja kApI tenAM phaLa khAvAM. (nIla); trIjAe vicAryuM ke phakta DALIne kApavI.(kApata), cothAe DALIo kApavAne,(pIta) pAMcamAe phakta (phaLa) teDIne Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 539. 540. 541. 136 khAvAnA prastAva rajU karyAM (padma); jyAre chaThThAe vicAyuM ke jhArDane ke enA kAI paNa bhAgane kApavA nahi paNa jhADa parathI je pAkAM phaLa nIce paDayAM che tene vINIne khAvAmAM zu vAMdhe che ? (zula vaizya). A cha yAtrIonAM vicAra, vANI ane vana anukrame uparokta cha vezyAonA udAharaNa che. 1. svabhAvanI praca'DatA, veranI majabUta gAMTha, athaDhAkhAra vRtti, dharma ane yA rahitatA, samajAvavA chatAM na mAnavuM - A badhAM kRSNa -- vezyAnAM lakSaNa che, 2. maMdatA, buddhihInatA, ajJAna ane viSaya-lAlupatA - A 'kamAM, nIla - lezyAnAM lakSaNa che. 3. jaladI rAdhe bharAvuM, bIjAnI niMdA karavI, dveSa devA, ati zAkAyukta hovu', atyaMta bhayabhIta manI javuM, kA - akA na jANuvuM-- kApAta lezyAnAM kSaNa che. A .. 542. 4. krAya-akAryanuM jJAna, zreya-azreyanA tarapha samabhAva - dayA - dAnamAM A pIta athavA tejo - lezmAnAM Jain Educationa International 543. 5. tyAga - zIlatA, pariNAmAnI bhadratA, vyavahAramAM pramANiktA, kAryomAM RjutA, aparAdhI kSamAzIlatA, sAdhu - guru - janAnI pUjA - sevAmAM prati - www tatparatA A padma mezyAnAM lakSaNa che. viveka, badhA pravRtti - lakSaNa che. For Personal and Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544. pakSapAta na karavA, bhAgeAnI AkAMkSA na karavI, badhAnI sAthe samadazI pazu, rAga-dveSa-snehathI dUra rahevu. A zuddha vaizyAnAM lakSaNa kaSAyeAnI maMdatAthI Atma pariNAme vizuddha thAya che ane Atma pariNAmAmAM vizuddhi AvavAthI vaizyAmAM vizuddhi thAya che. prakaraNa 3ra : Atma-vikAsa sUtra ( guNa-sthAnaka ) 546. mAhanIya vagere karmAMnA uDDaya, (upazama, kSaya, kSaye pazama vagere)thI thanAra je pariNAmeAthI yukta jIvane oLakhI zakAya che emane sadazI jinendra deve 'guNu' athavA 'guNasthAna' sa'jJA ApI che. arthAt samyaktva vagerenI apekSAe jIvAnI avasthAnezreNIne-bhUmikAne 'guNasthAna'kahevAmAM Ave che 1. mithyAtva, 2. sAsvAdana, 3. mizra, 4, avirati samyagadaSTi, 5. deza-virata, 6. pramatta-virata, 7. apamatta-virata, 8. apUrva-karajI, 9. anivRtti-karaNu, 10. sUkSma-sa'parAya, 11. upazAMta-mAha, 12. kSINa-meAha, 13. sa-yAgI devaLijina 14. yAgI kaiLi jina - A anukume cauda jIva-samAsa athavA gurusthAna che. siddha jIvA guNasthAna-atIta hoya che. - 545. 130 547. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 550, 549, 1. tavArtha tarapha zraddhAnA abhAvane mithyAtva guNasthAna kahevAya che. mithyAtva traNa prakAranuM che - 1. saMzayita, 2. abhigrahita, ane 3 anabhigrahita. 2. (tattavAthe zraddhAnane samyakatva kahe che). A samyakatva-ratnarUpI parvatanA zikhara uparathI gabaDI paDIne jIva mithyAtva-bhAvanI abhimukha thaI gaye che - mithyAtvanI tarapha vaLI gayo che, paraMtu (samyakatvanaSTa thaI gayA pachI paNa) jeNe hajI sudhI paNa sAkSAt mithyAtva bhAvamAM praveza nathI karyo e madhyavatI avasthAne "sAsvAdana' guNasthAna kahe che. 551. 3. dahI ane goLanI meLavaNInA svAdanI mAphaka samyakatva ane mithyAtvane mizrita bhAva eTale ke pariNAma jene alaga na karI zakAya ene samyaphavamithyAtva athavA mizra guNasthAna kahe che. 4. IndriyanA viSayothI je virata thayA nathI tathA basa-sthAvara jIvonI hiMsAthI paNa uparata thaye nathI paraMtu kevaLa jinendra prarUpita tavAthamAM zraddhA rAkhate heya e vyakti aviratasamyagadaSTi guNasthAna-vatI kahevAya che. 552, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 553. 5. je trasa jIvonI hiMsAthI virata thaI gayA che. paraMtu ekendriya sthAvara jIve - pRthvIkAya, apUkAya, (paNa), teukAya (agni), vAukAya ane vanaspatikAyanI hiMsAthI virata nathI thaye tathA pratisamaya eka mAtra jina bhagavAnamAM ja zraddhA rAkhe che e zrAvaka dezavirata guNasthAnavatI kahevAya che. 554. 6. jeNe mahAvrata dhAraNa karI lIdhAM che, je sakala zIla guNethI yukta thaI gayo che chatAM jenAmAM vyakta-avyaktarUpe pramAda bAkI rahI gaye che e pramatta-sayata guNasthAnavatI kahevAya che. AnuM vrata-AcaraNa kiMcita sadeSa hoya che. jene vyakta-avyakta saMpUrNa pramAda naSTa thaI gayo che. ane je jJAnI hovA uparAMta vrata, guNa ane zIlanI mALA vaDe suzobhita che chatAM paNa je mohanIya karmane nathI te upazama karate ane nathI kSaya karI zakta te kevaLa AtmadhyAnamAM lIna rahelo hoya che e zramaNa 7. apramatta-saMyata guNasthAnavatI kahevAya che. ja vizeSa jANavA jevuM: apramatta-saMyata guNasthAnathI AgaLa be zreNuone AraMbha thAya che - (1) upazama-zreNa, tathA, (2) kSapaka-zreNuM. 555. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 (1) upazama-zreNavALe tapasvI mohanIya kamane upazama karatAM karatAM agiyAramAM guNasthAna sudhI caDhI gayA pachI paNa pharIthI mehanIya karmane udaya thavAthI paDI jAya che, paraMtu (2) zrapaka-zreNavALo tapasvI te mehanIya karmane samULa kSaya karI AgaLa vadhI jAya che ane mokSa prApta karI le che. 556. 8. A AThama guNasthAnamAM vibhinna samayamAM sthita chava evAM evAM apUrva pariNAme (bhAve) ne dhAraNa kare che je pahelAM kadi eNe dhAraNa karyA hatAM. A mATe AnuM nAma apUrvaka raNu guNasthAna che. 557. ajJAna rUpI aMdhakArane dUra karanAra (jJAna-sUrya) jinendra deve e apUrva-pariNAmI chane mehanIya kamane kSaya athavA upazama karavAmAM tatpara kahyA che. (mehanIya karmane kSaya athavA upazama te navamA ane dasamAM guNasthAnomAM thAya che, chatAM tenI taiyArI A AThamAM guNasthAnamAM ja zarU thaI jAya che.) 9. je lokonA pariNAma dareka samaye (niraMtara) eka ja vate che te anivRtti - karaNa guNasthAnavALA hoya che. (emanA bhAva AThamA guNasthAnavALAnI mAphaka visadaza nathI hotA.) A jI nirmalatara dhyAnarUpI agnizikhAo vaDe mane vanane bhasma karI nAkhe che. 558. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa9. 10. kasuMbAnA jaladI UDI jAya evA "rAga" (raMga)nI mAphaka jemanAM aMtaramAM phakta sUkSama rAga bAkI rahI gayA hoya te munione sUma-sarAga arthAt sUkSma - kaSAyavALA jANavA joIe. A sUma-saMpAya nAmanuM guNasthAnaka che. 560. 11. jevI rIte kataka (nirmanI) phaLathI yukta jaLa, athavA, zaradakAlIna sarovaranuM jaLa (mATI nIce besI jAya tyAre ) nirmaLa svaccha hoya che, tevI rIte jeone saMpUrNa mAha upazAMta thaI gayela che te nirmaLa pariNAmI upazAMta-kaSAya (upazAMta-meha guNasthAne) kahevAya che. (upazAMta kaSAya ane kSINa kaSAyamAM eTale ja pharaka che ke upazAMta-kavAya vALAno meha dabAyelA rahe che jyAre kSINa-kaSAya vALAne moha nAza pAme che.) chatAM paNa jevI rIte pANI hAlI jAya eTale nIce beThelI mATI upara AvI jaI pANI DahoLuM banI jAya che tevI rIte mehanA udayathI A upazAMta-kaSAya zramaNa sthAna-cuta banI sUkSama-sarAga dazAmAM (dasamAM guNasthAna ke) pahocI jAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 pa61. 12. saMpUrNa mAha pUrepUro naSTa thaI jAya eTale jemanuM citta sphaTika maNinA pAtramAM rAkhelA svaccha pANInI mAphaka nirmaLa thaI jAya che emane vItarAga deve "kSaNa kaSAya" nigraMtha kahyA che. para. 13. kevaLajJAna rUpI sUryanA kiraNa samUha vaDe pa63. jemane ajJAnarUpI aMdhakAra naSTa thaI gayA che tathA nava kevaLa ladhie (1, samyakatva, 2. anaMta-jJAna, 3. anaMta-darzana, 4. anaMta sukha, pa. anaMtavIrya, 6. dAna, 7. lAbha, 8. bhega, ane 9. upalega) pragaTa thavAthI jemane paramAtmAnI saMjJA prApta thaI che te Indriya vagerenI madadanI apekSA na rAkhanAra, jJAna-darzanathI yukta hovAne lIdhe kevaLI, ane kAya-gathI yukta hovAne lIdhe, "sagI kevaLI (tathA ghAtI karmonA vijetA hovAne lIdhe) * ja na ka he vA ya che. AvuM anAdi anaMta jinAgamamAM kahevAmAM AvyuM che. 564 14. je zIlanA svAmI che, jemanA badhA navIna karmonA Asrava avarUddha thaI gayA che tathA je pUrva saMcita karmomAMthI (baMdhathI) sarvathA mukta thaI gayA che e "agI -kevaLI, kahevAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 pa65. A (caudamA) guNasthAnane prApta karI lIdhA uparAMta e samaye ja UMce javAnA svabhAvavALA e agI - kevaLI azarIrI tathA utkRSTa ATha guNavALA banIne haMmeza mATe lekanA agrabhAga upara cAlyA jAya che. (emane "siddha) kahe che.) (siddhanA ATha guNaH ATha kamane kSaya thavA thI A ATha guNa pragaTa thAya che. 1. anaMta jJAna, 2. anaMta dazana, 3, avyAbAdha sukha, 4. anaMta cAritra 5. akSaya sthiti, 6. arUpIpaNuM, 7. agurulaghu, 8. anata vIya.) siddha jIva ATha kime (1. jJAnAvaraNIya, 2. darzanAvaraNIya, 3. vedanIya, 4. mehanIya, 5. AyuSya, 6. nAma karma, 7. zetra kamI, 8. aMtarAya karma) thI rahita, sukhamaya, niraMjana, nitya, uparokta ATha guNa sahita tathA kRtakRtya banI jAya che ane haMmezAM lekanA agrabhAga upara nivAsa kare che. prakaraNa 33H salekhanA sUtra (saMthAra) pa67. zarIrane nAva ane jIvane nAvika kahyA che. A saMsAra samudra samAna che jene maharSijana tarI jAya che. 566. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568. Urdhva arthAta muktinuM lakSya rAkhanAre sAdhaka kadi bAhya viSayenI AkAMkSA na rAkhe. pUrva karmonA kSaya karavA mATe ja A zarIrane dhAraNa kare. pa69. dhairyavAnane paNa nizcayarUpe maravAnuM che ane bIkaNane paNa. jyAre maraNa avayaMbhAvI che (nakkI che), te pachI dhIratAthI maravuM e ja uttama che. pa70. eka pati maraNa (jJAna-pUrvaka maraNa ) seMkaDe jAti eTale jamone nAza karI nAkhe che, eTalA mATe evI rIte maravuM joIe jethI maraNa" "su-maraNa" banI jAya. ( mRtyu mahatsava banI jAya.) pa71. asaMbhrAnta (niya) sapurUSa eka paMDita-maraNe mare che ane tarata ja anaMta maraNane - vAraMvAranA maraNano aMta karI nAkhe che. sAdhaka gale pagale dezanI AzaMkAne (saMbhAvanAne) dhyAnamAM rAkhI cAle. nAnAmAM nAnA deSane paNa pAza (jALa) samaje enAthI sAvadhAna rahe. navA navA lAbha mATe jIvanane surakSita rAkhe jyAre jIvana tathA zarIrathI lAbha che evuM dekhAya nahi tyAre parijJAna-pUrvaka zarIrane choDI de. pa72, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pa73. (paraMtu) jenI sAme potAnAM saMyama, tapa vagere sAdhanAne) keI kara athavA kaI prakAranI kSatinI AzaMkA nathI ene mATe bhojanano tyAga ucita nathI. je te (chatAM paNa bhejanane tyAga karI) maravA ja mAgatA hoya te kahevuM paDaze ke e munipaNAthI ja virakta thaI gayuM che. 574. saMkhanA be prakAranI che: 1. AtyaMtara, ane, 2. bAdA. kaSAne pAtaLA pADavA te AtyaMtara saMlekhanA ane zarIrane pAtaLuM pADavuM te bAda saMkhanA. pa7pa. (saMlekhanA dhAraNa karanAra sAdhu) kaSAyone pAtaLA pADI dhIre dhIre AhAranuM pramANa ghaTADe. je te regI hAya, zarIra atyaMta kSINa thaI gayuM hoya, te AhArane sarvathA tyAga karI de. 576. jenuM mana vizuddha che enI pathArI nathI thAsanI ke nathI prAsuka bhUminI. ene AtmA ja enI pathArI che. (noMdhaH saMlekhanA dhAraNa karI heya ene mATe prAsaka bhUmimAM ghAsanI pathArI karavAmAM Ave che jenA upara e vizrAma kare che- A lakSyamAM rAkhIne A bhAvanuM kathana karavAmAM AvyuM che.) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 578, pa77. duprayukta zama, jhera, vaitAla (bhUta) tathA duSaprayukta yaMtra, tathA kRddha sarpa vagere pramAdInuM eTaluM aniSTa nathI karatAM jeTaluM samAdhi kALe manamAM rahelAM mAyAzalya, mithyAtva zalya ane nidAna zakya (niyANuM) kare che. AthI bodhi prApti durlabha thaI jAya che tathA saMsArane aMta nathI thatuM. pa79 eTalA mATe gaurava rahita (abhimAna vinAne ) sAdhaka punarjanmarUpI latAnuM mULa arthAta miyAdarzanazalya, mAyA zalya ane nidAna zalyane aMtaramAMthI pheMkI de che. 580 A saMsAramAM je jIva mithyA-darzanamAM anurakta banI niyANa-pUrvaka ane kRNa leyAnI pragADhatA sahita maraNa pAme che temane mATe dhilAbha durlabha che. 581. je jIva samyagadarzanane anurAgI banI nidAna rahita tathA zukala lezyApUrvaka maraNa pAme che tene bodhilAbha sulabha che. 582. (eTalA mATe maraNa kALe rana-trayanI siddhi agara saMprAptinA abhilASI sAdhake) pahelethI ja parikama arthAta samyaktva vagerenuM anuSThAna karatAM rahevuM joIe kAraNa ke parikama athavA abhyAsa karatA rahenAranI ArAdhanA sukhethI thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 583. rAjakuLamAM utpanna rAjaputra haMmezAM samucita 584. (gya) zAbhyAsa karate rahe te enAmAM dakSatA AvI jAya che ane e yuddhamAM vijaya prApta karavA zaktizALI bane che. e pramANe je samabhAva-yukta sAdhu sadA vega parikarma (dhyAna-abhyAsa) kare che enuM citta aMkuzamAM AvI jAya che ane maraNakALe dhyAna karavAmAM samartha banI jAya che. 585. he bhavya tuM tArA AtmAnuM mokSamArgamAM sthApana karo enuM ja dhyAna dhara. ene ja anubhava kara tathA enAmAM ja vihAra kara. bIjA drAmAM vihAra kare choDI de. 58. A leka ane paralokamAM AzaMsA prayoga (kAmarbhAga, sukha vagere prApta karavAnI IcchA)nI tathA maravAnI IcchAne, saMlekhanA-rata sAdhake, maraNakALe choDavI joIe ane chellA zvAsa sudhI saMsAranA azubha pariNAmanuM ciMtana karavuM joIe. 587, para-dravya arthAt dhana-dhAnya, parivAra ane dehAdimAM anurakata rahevAthI durgati thAya che ane svadravya arthAta potAnA AtmAmAM lIna thaI javAthI sugati thAya che. AvuM jANuM sAdhake sva-dravyamAM anurakta ane para-dravyathI virata thavuM joIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 sama | su (jaina dharma sAra) tRtIya khaMDa tava-darzana prakaraNa 34 tatva sUtra 588. samasta avidyAvAna (ajJAnI puruSa) duHkhI che, dukhanA utpAdaka che. e viveka-mUDha, anaMta saMsAramAM vAraMvAra lupta thaI jAya che. 589 eTalA mATe, janma-maraNanA kAraNa samAna strI-putrAdinA saMbaMdha ke je aneka prakAranA pAza eTale baMdhanarUpa che tene pUrepUre vicAra karIne paMDita puruSa pite satyanI zodha kare ane badhAM prANa tarapha maitrIbhAva rAkhe. 590 tattva, paramArtha, dravya-vabhAva para-amara theya, '. zuddha, parama-A badhA zabdo ekAIka che. 51 jIva, ajIva, aMdha, puSya, pApa, Asava, - "saMvaranija, ane mokSa - A nava tasava, athavA, padArtha che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 593. 594. 592. (1) jIvanuM lakSaNa upaga che. e anAdi nidhana che. zarIrathI bhinna che, arUpI che ane pitAnA karmano kartA tathA lekatA che. (2) jene haMmezAM sukha-duHkhanuM jJAna nathI, je hita parikarma(pitAnA bhalA mATe udyama) karate nathI temaja jene pitAnA ahitane paNa Dara nathI ene zramaNa ane ajIva kahe che. ajIva dravyanA pAMca prakAra che: 1 pudgala, 2. dharmadravya, 3. adharma dravya, 4. AkAza, ane 5. kALa AmAM pudgala, rUpa vagere guNavALuM hovAne lIdhe, mRrtika (mUta) che. bAkInAM cAra amRtika (amUrva) che. 55. (3) AtmA (jIva) amRta che, eTalA mATe e Indri dvArA grAhyA nathI. vaLI amUrta pAthe nitya ' hoya che eTale AtmA nitya che. AtmAnA AMtarika rAgAdi bhAva ja nizcaya daSTie "baMdha' nA kAraNe che ane baMdhane saMsArane hetu karyo che. 56. rAga-yukta AtmA ja karmabaMdha kare che. rAga hita AtmA karmothI mukta bane che. jenA baMdhanuM A kathana saMkSepamAM nizcaya daSTie kahyuM che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 paha7. eTalA mATe mekSAbhilASIe sUma paNa rAga na kara joIe. Ama karavAthI e vItarAgI banI bhavasAgarane tarI jAya che. 598. karma be prakAranAM cheH 1. puNyarUpa ane, 2. pAparUpa. (4) puNyakarmanA baMdhane hetu svaccha athavA zubha bhAva che, ane (5) pApa karmanAM baMdhane hetu asvaccha athavA azubha bhAva che. maMdakavAthI jIva svaccha bhAvavALA hoya che. ane tIvrakaSAyI jIva asvaccha bhAvavALA hoya che. 59. sarvatra priya vacana bolavuM, duSTa vacana belanArane paNa kSamA ApavI, ane badhAnA guNene grahaNa karavA-- A maMdakaSAyI chanAM lakSaNa che. pitAnI prazaMsA karavI, pUjya puruSomAM paNa deSa jevAne svabhAva he, lAMbA vakhata sudhI veranI gAMTha bAMdhI rAkhavI-A tIvra kaSAyavALA javAnAM lakSaNa athavA cihna che. 601. (6) rAga-dveSathI pramatta thayela chava kandriyane AdhIna banIne, mana-vacana-kAyA dvArA, enA Asava dvAra barAbara khullA rahI gayA hovAne lIdhe niraMtara karma karate rahe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 602. jevI rIte samudramAM chidrovALI naukAmAM satata pANuM bharAtuM rahe che (ane aMte naukA DUbI jAya che) tevI rIte hiMsA vagere Asava-dvAre mAraphata hamezAM karmone Asava thatuM rahe che. ("ga" paNa Asava dvAra che.) mana, vacana ane kAyAthI yukta jIvane je vIya pariNAma athavA pradeza-parispaMdana-rUpa prANoga thAya che. tene jina paramAtmA "ga" kahe che 604 jema jema cAga aDhapatara thatuM jAya che tema tema baMdha" athavA "Asava paNa a5tara thato jAya che. jevI rIte kANAM vinAnA jahAjamAM pANIne praveza nathI thate tevI rIte yogane nirAdha thaI jAya eTale baMdha nathI paData. 605. 1. mithyAtva, 2. avirati, 3. kaSAya ane, 4. ga--A cAra AsavanA hetuo che. (7) 1. saMyama, 2. virAga, 3. darzana ane, 4. gane abhAva-A saMvaranA hetuo che. 606. jevI rIte jalayAna(vahANa)nA hajAre kANuM baMdha karI dIdhA pachI emAM pANI ghUsI zakatuM nathI, tevI rIte uparokta mithyAtva vagere cAra, dUra thaI gayA pachI jIvamAM savAra thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 607. 60 10. 68. mAkSAthI jIva samyaktva-rUpI daMDha kamADa dvArA mithyAtva rUpI mAsavadvArane 'dha karI de che ane deDha vrata rUpI kamAThathI rhiMsA vagere dvArane baMdha karI de che. 611, 12. 152 je sakaLa prANIone Atmavat dekhe che ane jeNe krama AsravanAM badhAM dvAra baMdha karI dIdhAM che e sayamIne pApa-ka'nA khadha nathI paDhatA. (8) pANI AvavAnA mArgane baMdha karI dIdhAthI ane prathamanA pANIne ulecI nAkhyAthI, jema sUryanA tApamAM kramazaH moTA taLAvanuM pANI sukAI jAya che, tema sayamInA karADA bhavamAM ekaThAM karelA kramanI, pApa karmonA praveza mArgane adha karI dIdhA pachI, tapa vaDe nirjarA thAya che. savara-vihIna munine kevaLa tapa karavAthI mekSa nathI maLatA evu' jina vacana che. pANI AvavAnA mArga khullA hAya tA taLAvanuM badhuM pANI sukAI jatu nathI. ajJAnI vyakti tapa dvArA karADe janmA athavA varSomAM jeTalAM kramanA kSaya kare che teTalAM karmonA nAza jJAnI vyakti traNa guptie dvArA eka zvAsa re Jain Educationa International mAtramAM For Personal and Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 613. jevI rIte senApati marAI gayA bAda senAnA nAza thaI jAya che tevI rIte eka meAhanIya kaeNnA kSaya thaI gayA pachI samasta krarma saheja rIte ja naSTa thaI jAya che. 614. 615. (9) kamaLathI mukta thaI gayelA jIva upara leAkanA 'ta sudhI paheAMcI jAya che ane tyAM sarvajJa ane sadazI nA rUpamAM atIndriya sukha bhAgave che. mAkSa che. A 617. cakravatI Ane, uttarakuru, dakSiNakuru vagere bhAga bhUmivALA jIvAne, tathA, phaNIndra, surendra ane aha'-Indrone traNa kALamAM jeTalu sukha maLe che tenAthI ana'tagaNu' sukha siddhone eka kSaNamAM maLe che. 616. mekSa avasthAnu zayadAmAM vaNu na karavuM zakaya nathI, kAraNake tyAM zabdAnI pravRtti nathI. vaLI tyAM takanI paNa koI pahoMca nathI, kAraNa ke mAnasavyApAra tyAM sa'bhava nathI. mekSa avasthA sakalpa-vikalpathI atIta che. sAthe sAthe samasta maLa-kala`kathI rahita hovAne kAraNe tyAM eja paNu nathI. rAga-atItapaNu hAvAne kAraNe sAtamA naraka sudhInI bhUminuM jJAna hAvA chatAM tyAM koI paNa prakAranA khedanI hAjarI nathI. jyAM nathI duHkha, nathI sukha, nathI pIDhA, nathI khAdhA, nathI maraNu ane nathI janma--bhAnuM nAma ja nirvANu. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 618. Sla zabai 20. jyAM nathI Indri, nathI upasarga, nathI moha, nathI vimaya, nathI nidrA, nathI tRSNA ane nathI bhUkha, - AnuM nAma ja nirvANa jyAM nathI karma, nathI ne-kama nathI ciMtA, nathI Ata-raudra dhyAna, nathI dharmadhyAna ane nathI zukaladhyAna - AnuM nAma ja nirvANa tyAM eTale ke mukta chamAM kevaLajJAna, kevaLadarzana, kevaLasukha, kevaLa vIrya, arUpIpaNuM, kevaLa cAritra, akSaya sthiti (astiva) ane aguruladhu (sapradezatA) A guNe Theya che. (siddhanA 8 guNe) je sthAnane maharSi ja prApta kare che te sthAna nirvANa che. e abAdha (bAdhA-pIDA vagaranuM) che, siddhi che, kAgra che, kSema, ziva ane anAbAdha che. jevI rIte tuMbaDuM mATIthI kharaDAyeluM hoya tyAre pANImAM DUbI jAya che paraMtu mATI dUra thaI jAya ke tarata e pAchuM pANI upara taravA lAge che, tevI rIte athavA, eraMDa phaLa taDakAmAM mukAyA pachI jema enuM bI upara thaI jAya che, athavA jevI rIte agni agara dhumADAnI gati svAbhAvika rIte ja uparanI dizAmAM thAya che athavA jevI rIte dhanuSyamAMthI chUTeluM bANa pUrva-prAgathI gatimAna thAya che, tevI rIte siddha jIvanI gati paNa svabhAvathI ja uparanI dizAmAM thAya che. 622. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 623, paramAtma-tattva avyAbAdha, atIndriya, anupama, puNya-pAparahita, punarAgamana-rahita, nitya, acaLa ane nirAlaMba hoya che. 624. 625. prakaraNa 35 dravya sUtra paramadarzI jinavaroe kaleka ne 1. dharma athavA dharmAstikAya, 2. adhama athavA adharmAstikAya, 3. AkAza, 4. kALa, 5. pugala ane 6. jIva- Ama cha dravyone banele kahyo che. AkAza, kALa, pudgala, dharma ane adharma-A prakhyAmAM jIvanA guNe nathI hotA tethI A pAMce ne "ajIva kahA che. 'jIva dravyane guNa maitanya - cetanatA che. AkAza, kALa, jIva, dharma ane adharma-A pAMce ka amUrta che. phakta pudgala dravya mUrti che. A cha dravyamAM phakta jIva dravya ja cetana che. jIva ane pudagala kAyama be dravye ja sakriya che. bAkInAM cAre dravya niSkriya che. "jIva' sakriya bane che temAM karma, karmarUpa pudgala bAhya sAdhana che, ane, pudgala sakriya bane che temAM kALa-dravya bAhya sAdhana che. 626. 627. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 628. dharma, adhama ane AkAza - A traNe dravya saMkhyAmAM eka eka che. (vyavahAra-) kALa, pudgala ane jIva - A traNeya dravya anaMta-anaMta che. 629. dharma" ane "adharma" - A bane dravya "leka pramANa che. "khAkAza" leka ane alakamAM vyApta che (AkAza nA be vibhAga-kAkAza ane alakAkAza). ( vyavahAra) kALa kevaLa "samaya-kSetra" eTale ke manuSya kSetramAM che. A badhAM dravya parasparamAM praveza meLave che. eka dravya bIjA dravyane avakAza ApIne raheluM che. A chaye dravyo A pramANe anAdi kALathI (ekabIjA-sAthe) maLelAM che chatAM eka paNa dravya pitAnAM svabhAvane cheDatuM nathI 631. (1) "dhamasta kAyarasa, rUpa, paza, gaMdha ane zabda rahita che. samasta lekAkAzamAM vyApta che, akhaMDa che, vizAla che ane asaMkhyAta pradeza che. jevI rIte A lokamAM pANI mAchalIonA gamanamAM anugraha (sahAya) kare che tevI rIte dhamastikAyadravya jIvo tathA pudagalonA manamAM sahAyaka athavA nimitta bane che. 632. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa7 633. dhamastikAya pate gamana karatuM nathI ane bIjA dravyane paNa gamana nathI karAvatuM. e te jIva ane pudagalanI gatimAM udAsIna kAraNa che. A ja dharmAstikAyanuM lakSaNa che. 634. (2) dharma-dravyanI mAphaka adharmAstikAya dravyanuM paNa samajavuM. phakta taphAvata eTale ja ke adharma-dravya e sthiti rUpa kriyAthI yukta jInI tathA puddagalanI sthitimAM, pRthvInI jema, kAraNabhUta nimitta) bane che. 635. (3) jinendra deve AkAza dravyane acetana, amUrta, vyApaka ane avagAha lakSaNavALuM kahyuM che. leka ane alekanA bhedane hisAbe AkAza be prakAranuM che A lekIne jIva ane ajIva-maya kahyo che. jyAM avane ekadeza (bhAga) mAtra AkAza hoya tyAM ene "aleka athavA alakAkAza kahe che. 637. (4) sparza, gaMdha, rasa ane rUpa vinAnuM, agurulaghu guNathI yukta, tathA vartanA lakSaNavALuM kALadravya - t ; kahevAmAM AvyuM che. darUTa jIva ane pagamAM haMmezAM thanArI aneka prakAranI rUpariNatio athavA paryAye mukhyapaNe kALa-dravyanA AdhArathI thatI hoya che, eTale ke emane , , , , , , Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 639. pariNamanamAM kALadravya nimitta bane che. (Ane AgamamAM "nizcaya-kALa' kahevAmAM AvyuM che.) zrI vItarAga deve kahyuM che ke "yavahAra kALa-samaya, Avali (eka zvAsozvAsane saMkhyAtamo bhAga), ucchavAsa, prANu, staMka (kALanuM eka jAtanuM pramANa) vagere rUpAtmaka che. 40. (5) "aNu ane skaMdharUpe pudagala dravya be prakAranuM cheH aMdha cha prakAranA che, ane paramANu be prakAranA che. 1. kAraNa paramANuM ane 2. kArya paramANa. kaMdha-pudgalanA cha prakAra A pramANe che: 1. atizULa, 2. sthaLa, 3. sthULa-sUkSma, 4, sUmi-sthaLa, 5. sUkama, ane6. ati sUkSma. pRthvI vagere A chAnA cha daSTAMta che. 64ra. 1. pRthvI, 2. jaLa, 3. chAyA, 4. netra tathA bAkInI cAra IndrinA viSaye, 5. karma ane 6. paramANu -A rIte jinendra deve skaMdha pudgalanA cha daSTAnta ApyAM che. (1. pRthvI ati-sthULanuM, 2. jaLa-dhULanuM, 3. chAyA-prakAza vagere negendriya viSaya sthaLasUkSamanuM, 4. rasa-gaMdha-sparza-zabda vagere bAkInA IndriyaviSaye sUkSama-sthULanuM, 5. kArmaNa-rakaMdha sUkamanuM ane paramANu ati-sUmanA, dRSTAMta che.) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63. 645. je Adi-madhya-aMta vinAnuM che, je kevaLa ekapradezI che, jenA be vagere pradeza nathI, jene Indriyo grahaNa karI zakatI nathI e vibhAga-vihIna-dravya "paramANu kahevAya che. jemAM pu6 (purAvAnI-pUraNanI) ane gal (gaLavAnI) kriyAo thAya che eTale ke je dravya tUTe che ane joDAya che e "pudagala' kahevAya che. skaMdhanI mAphaka paramANunA paNa rUpa, rasa, gaMdha, varNa, guNemAM haMmezAM purAvAnI ane gaLavAnI kriyAo thatI rahe che, eTalA mATe paramANu paNa pudgala kahevAya che. (6) cAra prANe vaDe vartamAnamAM je jIve che, bhaviSyamAM je Avaze ane bhUtakALamAM je jIvyA che te "jIva dravya che. prANa cAra che : 1. baLa, 2. indriya, 3. Ayu ane 4. ucchavAsa. (kula 10 prANa-mana, vacana, kAya-traNa baLa, pAMca Indriye, eka Ayu ne eka ucachavAsa) vyavahAranayanI apekSAe, samuddaghAta avasthAne cheDI, saMkoca-vistAranI zaktine lIdhe "jIva pitAnA nAnA athavA moTA zarIrane barAbara parimANane hoya che, paraMtu nizcayanayanI apekSAe "jIva' asaMkhyAta pradeza che. jevI rIte padharAga maNi dUdhamAM nAkhavAthI pitAnI prabhA vaDe dUdhane ujajavaLa banAve che ane dUdhanA vAsaNanI bahAranA koI padArthane nathI banAvatA 646. 27, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 64lma tevI rIte deDI (jIva) dehastha (zarIramAM) rahIne pitAnA zarIra mAtrane prabhAsita kare che. anya koI paNa bAhya dravyane nahi. 648. ( A pramANe vyavahAranayathI chava zarIravyApI che, paraMtu) e jJAna pramANa che, jJAna ya pramANa che tathA reya leka-alaka che, eTalA mATe jJAna sarvavyApI che. AtmA jJAna-pramANa hovAthI AmA paNa sarvavyApI che. jIva be prakAranAM che. saMsArI ane mukta. baneya cetanA svabhAvavALA ane upaga lakSaNavALA che. saMsArI jIva zarIra hoya che ane mukta jIva azarIrI. 50. saMsArI jIva paNa be prakAranA che. trasa ane sthAvara. pRthvIkAyika, jaLakAyika, tejakAyika, vAukAyika ane vanaspatikAyika, A badhA ekendriya sthAvara jIva che. zaMkha vagere be Indriya, kIDI, vagere traNa indriya, bhamare vagere cAra Indriya, ane, manuSya-pazu vagere pAMca IndriyavALA "trasa jIva che. prakaraNa 36 - sRSTi sUtra 651. vAstavika rIte A loka akRtrima, anAdinidhana, | - te svabhAvathI ja nimita, jIva ane ajIva drathI vyApta : je ane saMpUrNa AkAzane ja eka bhAga che tathA nitya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 653. 652. (lokamAM vyApelA) pugala paramANu eka pradeza che. be, traNa Adi pradezI nathI tathA e zabdarUpa nathI, chatAM emAM cIkaNA ane lakhA spazane e guNa che ke eka paramANu bIjA paramANuo sAthe joDAvAthI be-pradezI vagere skaMdhanuM rUpa dhAraNa karI le che. be-pradezI Adi tamAma sUkSma ane bAdara (dhULa) dha pitapotAnA pariNamana dvArA pRthvI, jaLa, agni, ane, vAyunA rUpamAM aneka AkAravALA banI jAya che. 654. A loka badhI taraphathI sUkSma-dhULa pudgala-dhathI khIcakhIca bharele che. AmAMthI pudgala karmarUpe pariNamavA gya bane che ane keIka e pramANe pariNamavA gya nathI banatA. 655. karmarUpe pariNata thavA yogya pudgala jIvanA rAgAdi (bhAva)nuM nimitta meLavI ApoApa ja karmabhAvane pAme che. jIva pite ene (baLapUrvaka) karmanA rUpamAM pariNata karatA nathI. 65. jIva potAnA rAga athavA heva rUpI je bhAvathI saMyukta banI indriyanA viSayanA rUpamAM AvelA padArthone jANe che-khe chetenAthI te upa-rakta bane che ane e uparAgane kAraNe navIna karmo bAMdhe che. 11 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 57. 58. 659. 162 tamAma chavA mATe sa Mgraha (buddha) karavA ceAgya ka pudgalA cha dizAmAM tamAma okAza pradezAmAM vidyamAna hoya che. e tamAma-kama-puddagala AtmAnA tamAma pradezeAmAM baddha thAya che. vyakti sukha-duHkharUpa athavA Acare che ane potAnAM e parabhavamAM jAya che. A pramANe karUpe pariNata thayela e pudgalene pi'Dha eka dehathI bIjA dehamAM--navIna zarIrarUpa parivatanamAM-prApta thatA rahe che arthAt pUrve bAMdhelAM kAMnA phaLarUpe navu zarIra bane che ane navuM zarIra meLavI navIna kAM khAMdhe che. A pramANe jIva nira'tara vividha ceAniemAM paribhramaNa karatA rahe che. Wan Wan Wan siddha zrI paramAtamA, ari-gajana arihaMta, ITa-devavadu sadA, bhayasa jana bhagavaMta, 1 arihA2 siddha samaru' sadA, uvajjhAya, 3 AcArja, 5 sAdhu sakaLa ke naMdu ziza zubha-azubha karmo kampanI sAthe Y Jain Educationa International caraNa huM, namAya. zAsana-nAyaka samariye, bhagavaMta zrI vIra-jiSNu's, aniSTha - vighna dUre hare, AApe paramAnaMda. 3 1 For Personal and Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 sa ma Na su tuM (jana dharma sAra ) caturtha khaMDa sthA dvA da prakaraNa 37: anekAnata sUtra 660. jenA vinA lekamAM vyavahAra bilakula cAlI zakate nathI ane vizvanA je eka ja guru samAna che. evA ane kAtavAdane huM praNAma karuM chuM. 'dravya guNono Azraya athavA AdhAra che. je eka kayane Azraye rahe che e "guNu kahevAya che. dravya athavA guNa bemAMthI ekane Azraye je rahe te "paryAya. 662. paryAya vinA dravya nahi ane dravya vinA paryAya nahi. 'utpAda, 'sthiti (dhavatA) ane vyaya (nAza) dravyanuM lakSaNu che. arthAt jemAM dareka samaye hatyA vagere traNeya ghaTI zakatAM hoya ene "dravya' kahe che. da63. bhaMga (vyaya) vinA bhava (utpAda) nahi ane saMbhava (utpAda) vinA bhaMga (vyaya) nahi. e ja pramANe trikAla sthAyI thravya (AdhAra) vinA utpAda ane vyaya banne nathI hotA. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 664. utpAda, vyaya ane dhrauvya (utpatti, vinA, ane, sthiti)-A traNa dravyamAM hatAM nathI paraMtu dravyanI nitya parivartanazIla paryAyAmAM rahe che. have paryAne samUha e ja dravya, eTalA mATe badhA dravya ja kahevAya. 665. kaya? eka ja samaye utpAda, vyaya ane drauvya nAmanA arthonI sAthe samata-ekameka hAtha che. eTalA mATe A traNeya vAstavamAM dravya che. 66. dravyano eka (uttaravatI) paryAya utpanna (pragaTa) thAya che ane anya (pUrvavatI) paryAya naSTa (adazya) thAya che, chatAM dravya nathI thatu utpanna ane nathI thatuM naSTa. dravyarUpe e haMmezAM dhruva (nitya, zAzvata) rahe che. 667. puruSamAM puruSa' zabdane vyavahAra janmathI mAMDI mRtyu sudhI thAya che. paraMtu vaccenA gALAmAM bALapaNa ghaDapaNa vagere aneka prakAranA paryAye utpanna thatA jAya che ane naSTa paNa thatA jAya che. 668. (eTalA mATe) vastuone je sadaza paryAya che lAMbA samaya sudhI TakI rahevAvALA che e ja sAmAnya kahevAya, ane enA je visadaza paryAya che te vizeSa kahevAya. A banne sAmAnya tathA vizeSa paryAye e vastuthI abhinna (DAka) mAnavAmAM AvyA che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69. sAmAnya tathA vizeSa-bA ane dharmothI yukta dravyamAM thanAruM virodha vinAnuM jJAna ja samyaktvanuM sAdhaka bane che. enAthI viparIta arthAt virodhayukta jJAna sAdhaka nathI banatuM. 670, eka ja puruSamAM pitA, putra, pautra, bhANeja, bhAI, vagere aneka saMbaMdha hoya che. ( eka ja samaye e pitAnA pitAne putra ane pitAnA putrane pitA hoya che) eTalA mATe ekane pitA hovAthI e badhAne pitA nathI thato. (A ja sthiti badhI vastuonA saMbaMdhe che.) 671. nirvikalpa tathA savikalpa-ubhayarUpa puruSane je phakta nivikalapa athavA savikalpa (eka ja) kahe che jenI buddhi, kharekhara ja, zAstramAM sthira nathI. 672. dUdha ane pANI mAphaka aneka virodhI pa dvArA paraspara ekabIjA sAthe maLI gayela padArthamAM "A dharma" ane "e dharma"--Ama vibhAga kare ucita nathI. jeTalI vizeSa paryA hoya eTale ja avibhAga samajavuM joIe. 673. sUtra ane arthanA viSayamAM zaMkArahita sAdhu paNa garva cheDI syAdvAda-maya vacanane upayoga kare. dharmAcaraNamAM pravRtta sAdhuo sAthe vicaraNa karate thake satya bhASA ane anubhaya (an+ubhaya=je na Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya satya ke na hoya asatya) bhASAne upayoga kare. dhanavAna athavA nirdhanane bheda pAyA vinA samabhAvapUrvaka dharmakathA kahe. prakaraNa 38 : pramANu sUtra (a) paMcavidha jJAna 674. 1. saMzaya, 2. vimeha (viparyaya) ane 3. vizvamAM (anadhyavasAya)-A traNa mithyA-jJAnethI rahita, pitAnA tathA paranA svarUpane grahaNa karavuM tenuM nAma samagra jJAna" kahevAya. A vastu-svarUpane yathAtha nirNaya karAve che tethI ja tene sAkAra arthAt savikalapaka (nizcayAtmaka) kahe che. AnA aneka prakAra che. 675. te jJAna pAMca prakAranuM cheH 1. abhini bAdhika athavA matijJAna, 2. zrata jJAna, 3. avadhi jJAna, 4. mana:paryAya jJAna, ane 5. kevaLa jJAna. 676. A prakAre mati, kRta, avadhi, mana:paryAya ane kevaLanA rUpamAM jJAna kevaLa pAMca ja che. AmAMthI prathamanA cAra jJAna kSApazamika che ane, kevaLajJAna sAyika che. (eka deza kSaya ane upazamathI utpanna thavAne lIdhe pahelA cAra jJAna apUNuM che che. ane samasta karmono kSayane kAraNe pAMcamuM kevaLajJAna paripUrNa che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 677. (1) 1. IhA, 2. apaha, 3. vimarza (mImAMsa ), 4. mArgaNa, 5. gaveSaNA, 6 saMjJA, 7. smRti, 8. mati ane 9 prajJA-A badhA abhinidhika athavA matijJAna kahevAya che 678. (2) (anumAna athavA liMgajJAnanI mAphaka) arthane (zabda) jANuM enA uparathI arthAtara (vAcyArthIne grahaNa kare enuM nAma zratajJAna. A jJAna niyamapUrvaka AbhinibAdhika jJAnapUrvaka thAya che. AnA be bheda che: 1. liMgajanya, ane 2. zabdajanya (dhUmADe dekhI thanAruM agninuM jJAna liMgaja' ane vAcaka zabda sAMbhaLI athavA vAMcI thanAruM jJAna "zabdajA') AgamamAM zabdaja zrutajJAnanuM prAdhAnya che. 69 indriya ane mananA nimittathI zratAnusArI thanAruM jJAna mutajJAna kahevAya che. e pitAnA viSayabhUta arthane bIjA dvArA vyakta karI zakAya tevuM hoya che. bAkInuM indriya ane manane nimittathI thanAruM amRtAnusArI avagrahAdi jJAna matijJAna kahevAya che. (AnAthI svayaM jANI zake che paraMtu bIjAne samajAvI zakAtA nathI.) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 680. AgamemAM kahevAmAM AvyuM che ke zratajJAna matijJAna pUrvaka thAya che, paNa matijJAna zrutajJAna pUrvaka nathI thatuM. A ja banne vacce aMtara che. "pUrva zabda "pR' dhAtuthI banyA che. ene artha "pAlana ane pUraNa" e thAya che. zratanuM pUraNa ane pAlana karavAthI zrutajJAna matijJAna pahelAM thAya che, eTalA mATe zrutane mati pahelAM thanAruM kahyuM che. 681. (3) "avadhIyate Iti avadhiHarthAt dravya, kSetra, kALa, ane, bhAvanI maryAdApUrvaka rUpI padArthone ekadeza jANavAvALA jJAnane avadhijJAna kahe che. AneAgamAM sImAjJAna" paNa kahyuM che. AnA be bheda cheH 1. bhava-pratyaya, 2. guNa-pratyaya. 82. ( (4) je jJAna manuSyalakamAM rahelA jIvanA ciMtita, je. aciMtita, ardha ciMtita, vagere aneka prakAranA artha dvArA manane pratyakSa jANe che te che mATe paryava jJAna. 683. (5) "kevaLa zabdane artha "eka", "zuddha', 'sakaLa", "asAdhAraNuM" ane "anaMta' vagere thAya che. eTalA mATe kevaLajJAna "eka che, arthAt Indrio vagerenI sahAyatA vinAnuM che, ane kevaLajJAna thavAthI bIjA badhAM jJAne nivRtta thaI jAya che, eTalA mATe kevaLajJAna ekAkI che. maLa-kalaMkathI rahita havAthI e zuddha che. saMpUrNa sene jANavAvALuM hevAthI e Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "sakaLa' che. enA jevuM bIjuM koI jJAna nathI eTalA mATe e "asAdhAraNa che, ane ene kadI aMta nathI mATe e "anaMta che. 684. kevaLajJAna leka ane alakane paripUrNarUpe jANe che. bhUta bhaviSya ane vartamAnamAM kazuM evuM nathI jene kevaLajJAna na jANatuM heya (A) pratyakSa-parokSa pramANa 685. je jJAna vastu-vabhAvane-pathArtha rUpane samyapha rUpe jANe che tene "pramANu kahe che. enA be prakAra che. 1. pratyakSa pramANa ane, 2. parokSa pramANa. jIvane "akSa' kahe che. A zabda "azu vyApta dhAtumAMthI baneluM che. je jJAnarUpe tamAma padArthomAM vyApta che ene "akSa arthAt jIva kahe che. "akSa" zabdanI vyutpatti bhejananA arthamAM "aza" (khAvuM) dhAtumAMthI paNa karI zakAya che. je traNa lekanI samagra samRddhi vagerene bhegave che ene "akSa" arthAt jIva kahe che. A pramANe bane vyutpattio dvArA (artha-vyApana athavA bhajanaguNathI)jIvane akSa' artha siddha thAya che. e "akSa" eTale "jIva'mAM thanAruM jJAna pratyakSa kahevAya che. AnA traNa bheda che: 1. avadhi 2.mana-paryAya ane 3. kevaLajJAna, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 687. pagalika hevAne lIdhe dravya-indriyo ane mana "akSa eTale "jIvathI "para" eTale bhinna che. eTalA mATe indriya ane mana dvArA thanAruM jJAna "pakSa kahevAya che. jevI rIte anumAnamAM dhUmADAthI agninuM jJAna thAya che evI ja rIte pakSa jJAna paNa paranA nimittathI thAya che. 688. jIvanuM 1. matijJAna ane 2. zrutajJAna-para' nA nimitta ne lai ne thatuM hovAthI "parokSa jJAna kahevAya, athavA anumAnanI mAphaka pahelethI ja upalabdha arthanA smaraNa dvArA thavAne lIdhe e para-nimittaka che, arthAt parane kAraNe che. (neMdha paranimittika eTale mana ane pAMca IndrinI madadathI thatuM jJAna.) 689dhUmADA vagere liMgane lIdhe thanAruM liMgaja-zrutajJAna te ekAMta rUpe pakSa ja che. avadhijJAna, mana:paryava jJAna ane kevaLajJAna - A traNeya jJAna ekAMtarUpe pratyakSa ja che. paraMtu Indriye ane manathI thanArUM "matijJAna" lekavyavahAramAM pratyakSa gaNAya che. eTalA mATe te "saMdhyAvahArika pratyakSa kahevAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 prakaraNa 39 : naya sUtra 690, zrutajJAnanA AzayathI yukta "vastunA aMzane grahaNa karanAra' jJAnInA vikalpane "naya' kahe che. e jJAnathI je yukta che te ja jJAnI che. da91. naya vinA manuSyane spAduvAdane baMdha nathI thatuM. eTalA mATe je ekAMtane athavA ekAMta Agrahane tyAga karavA mAge che eNe nayane jarUra jaNa joIe. 62. jevI rIte dharma-viheNe manuSya sukha icche che athavA kaI pAchuM vinA pitAnI tarasa chIpAvavA mAge che tevI ja rIte mUDha mANasa naya vinA dravyanA svarUpane nizcaya karavA mAge che. 63, tIrthakaranA vacanenA prakAra be cheH sAmAnya ane vizeSa banne prakAranAM vacanonA saMgrahanA mULa pratipAdaka "naya paNa e ja cheH 1. dvavyAkinaya ane 2. paryAyArthika naya. bAkInA badhA naye A be nAnA ja avAMtara bheda che. (dravyArthika naya vastunA sAmAnya aMzane pratipAdaka che ane paryAyArthika naya vastunA vizeSa aMzo pratipAdaka che.) dravyArthika nayanuM vaktavya (sAmAnyAMza) paryAyArthika nayane mATe niyamapUrvaka avastu che, ane paryAyArthika nayanI viSayabhUta vastu (vizeSAMza) dravyArthika nayane mATe avastu che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 695. paryAyArthika nayanI daSTi mujaba padArtho niyamapUrvaka utpanna thAya che ane naSTa thAya che, ane dravyArthika nayanI daSTi mujaba tamAma padArtho sadaiva anutpanna ane avinAzI che. 696. dravyArthika nayane hisAbe badhAM dravya che ane paryAyArthika nayanA hisAbe e anya-kanya che, kAraNa ke je samaye je nayathI vastu jovAmAM Ave e samaye e vasturUpe ja daSTigocara thAya che. 697. je jJAna paryAyane gauNa banAvI lekamAM dravyane ja grahaNa kare che ene "kavyArthika naya kahevAmAM Ave che, tathA, je dravyane gauNa karI paryAyane ja grahaNa kare che ene "paryAyArthika naya kahevAmAM Ave che. 698. (dravyArthika naya ane paryAyArthika nayanA bhedarUpe) mULa naya sAta che 1. naigama naya, 2. saMgraha naya, 3. vyavahAra naya, 4. jusUtra naya, 5. zabda naya, 6. samadhirUDha naya, ane 7. evaMbhUta naya. 699 upara jaNAvelA sAta mAMthI prathamanA traNa naya vyArthika che ane bAkInA cAra naya paryAyAcika che. sAta nayamAMthI pahelA cAra naya "ayapradhAna che ane bAkInA traNa naya "zabda pradhAna' che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 700. (1) sAmAnya jJAna, vizeSa jJAna, ane ubhaya jJAna rUpa je aneka "mAna lekamAM pracalita che emane je dvArA jANavAmAM Ave che te naigama naya che. eTalA mATe ene "yika-mAna" arthAt "vividha rUpe jANavuM" evuM kahevAmAM AvyuM che. 701. (bhUta, vartamAna, ane bhaviSyanA bhede gamanaya traNa prakArane che.) je dravya athavA kArya bhUtakALamAM samApta thaI gayuM che enuM vartamAnakALamAM Aje paNa karavuM e bhUta nagamanAya che. dA. ta. hajAre varSa pUrve thaI gayelA bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA nirvANa mATe nirvANa amAvAsyAnA divase "Aje vIra prabhunuM nirvANa thayuM che" ema belavuM te bhUta banaigamanayanuM daSTAMta thayuM. 702. je kArya hamaNAM ja prAraMbhaLyuM hoya enA saMbaMdhamAM loke pUche tyAre pUruM thayuM" ema kahevuM te vartamAna baigamanAya che. bhojana banAvavAno AraMbha mAtra ja karyo hoya te vakhate ja kahevuM ke "AjabhAta banAvyo che e vartamAna gAma nayanuM daSTAMta thayuM. je kArya bhaviSyamAM thavAnuM che enA saMbaMdhamAM thayuM na hoya chatAM thayuM ema kahevuM e "bhAvi gamanAya che. jevI rIte je haju gaye na hoya chatAM enA saMbaMdhamAM kahevuM ke "e ga" e "bhAvi auyamayanuM daSTAMta che. 703. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 704. (2) saMgraha nayanA be prakAra che. eka zuddha saMgraha naya ane bIje azuddha saMgrahanaya. "zuddha saMgraha naya"mAM paraspara virodha karyA vinA "sa" rUpe badhAnuM grahaNa thAya che. emAMthI eka jAti vizeSanuM grahaNa karavAthI e ja "azuddha saMgrahanaya thaye. 75. (3) saMgrahanaya dvArA gRhIta thayela zuddha athavA azuddha arthane je bheda kare che te vyavahAranaya che. ApaNa be prakAranuM che. eka azuddhArthabhedaka ane bIjo zuddhArtha -bhedaka che. 707. 706. (4) dravyamAM eka samayavatI (vartamAna) adhruva paryAyane grahaNa kare che tene sUkSma-sahaju-sUtra-naya kahe che. dA. ta. tamAma zabda kSaNika che. ane je pitAnI sthiti sudhI rahenArA manuSyAdi paryAyane eTalA samaya sudhI eka manuSyarUpe grahaNa kare che te sthaLa-tra ju-sUva-naya kahevAya che. 708, zapana" arthAt AhvAna zabda che, athavA je "zapati arthAta AhavAna kare che, e zabda che, athavA "zakhate je dvArA vastune kahevAmAM Ave che e zabda che. e zabdane vAcya je artha che (vAcyArtha) tene grahaNa karavAthI nayane pAga zabda (zabdanaya) kahevAmAM AvyuM che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 710, 709 je ekAryavAcI zabdomAM liMga Adi bhedane kAraNe arthabheda svIkAre che tene zabdanaya kahevAmAM Ave chedAkhalA tarIke "puSpa' zabda puliMgamAM nakSatrane vAcaka che ane puSpA" zabda (strIliMga zabda) strIliMgamAM tArikAne baMdha karAve che. athavA vyAkaraNathI siddha zabdamAM artha je vyavahAra karavAmAM Ave che te ja arthane zabda dvArA grahaNa kare ene zabdanaya kahe che. dA.ta. deva" zabda dvArA ene sArI peThe grahaNa karavAmAM Avate artha deva athavA surane ja grahaNa kare te. 711. 6. je pramANe pratyeka padArtha pitapatanA vAcaka arthamAM ArUDha che e pramANe pratyeka zabda paNa potapotAnA arthamAM ArUDha che, arthAt zabdabhedanI sAthe sAthe arthabheda paNa thAya ja che, dA.ta. Indra, puraMdara ane zakatraNeya zabda devenA rAjAnA bedhaka che, chatAM Indra zabdathI enA aizvaryane baMdha thAya che.ane "puraMdara zabathI "pitAnA zatruonA pura eTale zaheronA nAza karanArane baMdha thAya che. A pramANe zabdada anusAra arthahita karavAvALA nayane "samabhirUDha naya kahe che.) (A zabdane atharUDha ane arthane zabdArUDha kahe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 712. 713. 176 7. 'eva'' arthAt jevA zabdArtha DhAya tevA ja rUpamAM je yavahata thAya che e 'bhUta' arthAt vidhAna che, ane je zabdAthI anyathA che e a-bhUta arthAt avidyamAna che. je A pramANe mAne che e 'eva' bhUta naya' che. eTalA mATe ja zabdanaya ane samakSita nayanI apekSAe 'eva'bhUta naya' vizeSarUpe zabdArtha -tapara--naya che. 014. jIva peAtAnA mana, vacana ane kAyAnI kriyA dvArA je je kAma kare che e pratyeka karmanA eyaka alaga-alaga zabda che ane enA ja e vakhate prayAga karanAra 'eva'bhUta naya' che. dA.ta. pUjA karatI vakhate manuSyane pUjArI kahevA ane yuddha karatI vakhate ene cADho kahevA te A hakIktanA sAkSI che. prakaraNa 40 : syAdavAda tathA sasabhaMgI sUtra nayanA viSaya haiAya ke pramANanA, paraspara sApekSa viSayane ja sApekSa kahevAmAM Ave che, ane ethI viparitane nirapekSa kahevAmAM Ave che. (arthAt pramANanA viSaya sa` nayAnI apekSA rAkhe che, ane nayanA viSaya pramANanI tathA anya virAkhI nayAnI apekSA rAkhe che, tyAre ja e viSaya sApekSa kahevAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 715. je haMmezAM niyamane niSedha kare che ane nipAtarUpe siddha che e zabdane "syA' kahevAya che. A, vastune, sApekSa siddha kare che. 16. (anekAntAtmaka vastunI sApekSatAnA pratipAdanamAM pratyeka vAkyanI sAthe "syA para lagADI kathana karavuM e syANavAdanuM lakSaNa che.) A nyAyamAM pramANa, naya ane dunayanA bhedathI yukta sAta bhaMga thAya che. syAt' sApekSa bhagane "pramANu kahe che. nayayukta aMgone "naya' kahe che ane nirapekSa baMne "daya' kahe che. 717. 1 syAd asti, 2. syAt nAsti, 3. syAd asti nAsti, 4. syAdavakatavya, 5. spAdu asti avatavya, 6. syA nAsti avakatavya, 7. svAdu astinAsti avaphatavya-Ane pramANu sahasaMgI jANavI joIe. sava-dravya, sva-kSetra, rA-kALa ane svabhAvanI apekSAe dravya (1) ati svarUpa che. e ja para-dravya, para-kSetra, para-kALa, ane para-bhAvanI apekSAe (2) nAsti svarUpa che. 718 1ra. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 719. 720. 178 kahelAM cAra ) svadravyAkri catuSTaya ( upara ane paradravyAdi catuSTaya - bannenI apekSAe eka ja vastu (3) syAd asti ane sthAt nAsti svarUpa thAya che. banne dharmone eka sAthe kahevAnI apekSAe vastu avaktavyache. A pramANe tAtAnA nayanI sAthe anA ceAjanA karavAthI (4) syAduavaktavya, (5) sya asti avaktavya, (6) sthACnAsti avaktavya ane (7) sthAnlR-asti-nAsti avaktavya bane che ' * syAt ' padma tathA naya-nirapekSa DhAya tyAre ja sAteya bhaga du ya-bha MgI kahevAya che. jevI rIte ke vastu asti ja che, nAsti ja che, ubhayarUpa ja che, avaktavya ja che, asti avakRtavya ja che, nAsti avaktavya ja che athavA asti nAsti avaktavya ja che. (koi eka ja aMza athavA daSTikoNa upara jora devuM athavA Agraha rAkhavA tathA bIjAnI sa thA upekSA karavI te du'ya che.) 721. vastunA eka dharmAMne grahuNu karavAthI enA pratipakSI bIjA dharmanu paNa grahaNa ApoAApa thaI jAya che kAraNa ke banne dharma vastunA svabhAva che. eTalA mATe tamAma vastunA dharmAMmAM sasabhagInI ceAjanA karavI teI e. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 prakaraNa 41 : samanvaya sUtra 722. parekSarUpe samagra vastuone je anekAnta rUpe batAve che ane saMzaya vagerethI rahita che te zrutajJAna kahevAya che. 723. vastunA koI paNa eka dharmanI vivakSA athavA apekSA dvArA je lekavyavahArane sAdhe che e ya che. naya zratajJAnane bheda che ane liMga dvArA upana thAya che. 724. aneka dharmothI yukta vastunA koI paNa eka dharmane grahaNa kare te nayanuM lakSaNa che, kAraNa ke e samaye e ja dharmano vivakSA che, bIjA dhamenI nahi. 72 5. e na (virodhI hoya chatAM paNa) sApekSa hoya te sunaya' kahevAya che ane nirapekSa hoya te daya kahevAya che. sunaya dvArA ja niyamapUrvaka samasta vyavahAra siddha thAya che. 726. (vAstavamAM je joIe te lokamAM) jeTalAM vacana-paMtha che eTalA naya che, kAraNa ke dareka vacana vaktAnA keIne keI abhiprAya athavA arthane sUcave che, ane evAM vacanamAM vastunA keI paNa eka dharmanI ja mukhyatA hoya che, eTalA mATe jeTalA naya sAvadhA2Na (haThagrAhI) che e badhA parasamaya che, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 mithyA che, ane, avadhAraNa-rahita (sApekSasatyAgrAhI) tathA syAt zabdathI yukta samudita badhA naya samyaka hoya che nayavidhinA jJAtAe para-samaya-rUpa (ekAMta athavA AgrahapUrNa) anityatva AdinA pratipAdaka jusUtra Adi naya anusAra lekamAM pracalita matenuM nivartana athavA parihAra, nityAdinuM kathana karavAvALA dravyArthika naya pramANe karavuM joIe, tathA, sva-samaya rUpa je siddhAMtemAM paNa ajJAna athavA hevAdi dethI yukta keI vyaktie, deSa buddhithI keI nirapekSa pakSa svIkArI lIdhe hoya te enuM paNa nivana (nivAraNa) karavuM joIe 728. badhA potapotAnA vaktavyamAM sAcA che, paraMtu je bIjA nAnA vaktavyanuM nirAkaraNa karatA hoya te te mithyA che. anekAnta daSTine athavA zAstranA jJAtA e nAnA "A sAcA che ane "e juThThA che evI rIte vibhAga karatuM nathI. 729, nirapekSa-no sAmudAyikatA prApta karatA nathI ane sAmudAyarUpa karI devAthI samyak banatA nathI, kAraNa ke pratyeka nirapekSa naya mithyA hevAthI ene samudAya te mahA-mithyA-rUpa banI jaze. samudAyarUpa banavAthI paNa e e vastunA bAdhaka nathI banatA, kAraNa ke pRtha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 730. pRthak avasthAmAM paNa e bedhaka nathI, enuM kAraNa e che ke nirapekSa hovAne lIdhe duzmananI mAphaka e badhA paraspara virodhI che. jevI rIte vividha abhiprAya dharAvanArA aneka sevaka rAjA, svAmI ke adhikArInA vazamAM rahe che athavA ApasamAM laDavA-jhaghaDavAvALA vyavahArI mANasa keI udAsIna (taTastha) vyaktine vazavatI banI mitratA prApta karI vALe che, tevI rIte ja badhA paraspara virodhI naya syAdvAdane zaraNe jaI samyagubhAvane prApta kare che, arthAt syAdvAdanI chatrachAyAmAM paraspara virodhanuM kAraNa (sAdhAraNatA) dUra thaI jAya che ane e badhA sApekSatA-pUrvaka ekatra thaI jAya che. jevI rIte hAthInuM pUMchaDuM, paga, sUMDha vagere je sparza karIne e hAtho che evuM mAnanArA janmAMdha kene abhiprAya mithyA che tevI rIte aneka dharmAtmaka vastunA eka-eka aMza grahaNa karI "ame pUrI vastu jANuM lIdhI che" evI pratipatti-svIkRti karanArAonuM ta-vastu viSayaka jJAna mithyA gaNAya che. tathA jevI rIte hAthInA badhA avayavonA samUhane hAthI jANanArA cakSuSmAna (daSTisaMpanna)nuM jJAna samyapha bane che, tevI rIte samasta nAnA samudAya dvArA vastunI samasta paryAyane athavA enA dharmone jANanAranuM jJAna samyapha kahevAya che. 731. 732, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 733. 734. 735. 736. 182 saMsAramAM evA ghaNA padArthA che jenu vadhu na thaI zakatuM nathI. AvA padArthAneA anaMtamA bhAga ja kahevA ceAgya hoya che. AvA padmApanIya padArthonA ana'tame bhAga ja zAstramAM nibaddha che. ( AvI sthitimAM, e kevI rIte kahI zakAya ke amuka zAstramAM lakhelI vAta athavA amuka jJAnInI vAta nirapekSa satya che ? ) gheTalA mATe je puruSa kevaLa peAtAnA matanI ja prazaMsA kare che ane bIjAnAM vacanAnI nidA kare che ane e rIte peAtAnuM pAMDitya khatAve che e sa`sAramAM majabUta rIte jakaDhAI gayelA che. A saMsAramAM vividha prakAranA jIve che, vividha prakAranAM karyAM che, vividha prakAranI labdhie che, eTalA mATe kAI svadhamI hoya ke paradhamI', koInI paNa sAthe vAdavivAda karavA cegya nathI, mithyAdA nAnA samUharUpa amRta-rasa-pradAyI ane anAyAsa ja mumukSuenI samajamAM AvanArA va'dunIya jinavacananu` kalyANu he ! prakaraNa 4ra : nikSepa sUtra ge. yuktipUka, uparyukta mAgamAM prayAnavaza 1.nAma,ra sthApanA,3 dravya,ane 4. bhAvamAM padmAnI sthApanAne AgamamAM 'nikSepa' kahe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 738. dravya vividha svabhAvavALuM che. emAMthI je svabhAva dvArA e dhyeya athavA ( dhyAna athavA jJAna ) no viSaya bane che e svabhAvane nimitta banAvI eka ja dravyanA A cAra bheda pADavAmAM AvyA che. 739. ane eTalA mATe) nikSepa cAra prakAranuM mAnavAmAM Avyo che. 1. nAmanikSepa, 2. sthApanA nikSepa, 3. dravyanakSepa ane 4. bhAvanikSepa. (1) dravyanI saMjJAne "nAma" kahe che. enA paNa be bheda prasiddha che. 740. (2) jyAM eka vastune keI bIjI vastumAM Aropa karavAmAM Ave che tyAM "sthApanA nikSepa kahevAmAM Ave che. A be prakArane che ? eka "sAkAra ane bIjo "nirAkAra." kRtrima ane akRtrima ahatanI pratimA sAkAra sthApanA che tathA bIjA keI padArthamAM ahaMtanI sthApanA karavI te nirAkAra sthApanA che. (3) jyAre vastunI vartamAna avasthAnuM ullaMghana karI 742. ene bhUtakAlIna athavA bhAvI svarUpa anusAra vyavahAra karavAmAM Ave che tyAre ene dravyanikSepa" kahe che. AnA be bhedo che - eka "Agama" Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ane bIje Agama ' aha takathita zAstrane jANakAra je samaye e zAyAmAM pitAne upaga nathI lagAvate e samaye e Agama dravya-nikSepa anusAra ahata che. ne Agama dravya nikSepa nA traNa bhede che: 1. jJAyaka zarIra, 2. bhAvi, ane 3. karma. jyAM vastunA jJAtAnA zarIrane e vastu svarUpa mAnavAmAM Ave tyAM jJAyaka zarIra ne Agama dravyanikSepa che dA. ta. rAjanItijJanA mRta zArIrane dekhIne kahevuM ke rAjanIti marI gaI. jJAyaka zarIra paNa 'mUta, vartamAna ane bhaviSyanI apekSAe traNa prakAranAM, tathA bhUta-jJAyaka-zarIra 1. "cuta', 2. "tyakata" ane 3. "cAvita rUpe punaH traNa prakAranAM deya che. vastune je svarUpa bhaviSyamAM prApta thaze ene vartamAnamAM ja evuM mAnavuM ene "bhAvi-neAgama dravyanikSepa kahevAya che. dA. ta. yuvarAjane rAjA mAna, tathA keI vyaktinA karma jevAM hoya athavA vastunA viSayamAM laukika mAnyatA jevI thaI gaI hoya e anusAra grahaNa karavuM ene "ka" athavA "tadravyatirikta Agama dravyanikSepa kahevAya che. jevI rIte je Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 743 744. 74. 185 vyaktimAM daza navizuddhi, vinaya vagere tI kara nAmakarmanA ba`dha pADe evAM lakSaNa dekhavAmAM Ave tene tIrthaMkara ja kahe athavA pUchyuM kaLaza, daNu vagere padArthAna leAka mAnyatA anusAra mAMgalika kahevA. (4) tatkALavatI paryAya anusAra ja vastune sa MpreSita karavI athavA mAnavA ene 'bhAvinikSepa' kahe che. enA paNa be prakAre che. eka 'Agama-bhAva-nikSepa' ane khIjo 'nAmAgama-bhAva nikSepa.' dA ta RtuzAstranA jJAyaka je samaye enA jJAnamAM peAtAne upacAga lagADI rahyo hAya e samaye e ahuta che. A Agama-bhAva nikSepa'ye. je samaye emAM atanA tamAma guNNA pragaTa thaI gayA dAya e samaye ene aMta kahevA tathA e guNeAthI yukta thaI dhyAna karanArane kevaLajJAnI kahevA e nAAgama bhAva nikSepa' kahevAya. prakaraNa 43 : samApana A pramANene A hiteApadeza anuttarajJAnI, anuttara-jJAna-darzanane dhArazu anuttarardezI tathA sAtaputra bhagavAna karelA che jeNe evA zrImahAvIre vizAlA nagarImAM Idhe hatA. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 748. 746. sarvadazI jJAtaputra bhagavAna zrI mahAvIra sAmAyika vagerene upadeza dIdhuM hatuM paraMtu jIve ene sAMbhaLe nahi athavA sAMbhaLIne enuM samyapha AcaraNa karyuM nahi 747. je AtmAne jANe che, eka ne jANe che, Agati ane anAgatine jANe che, zAzvata-azAzvata, janmamaraNa, cayana ane upapAdane jANe che, Asava ane saMvarane jANe che, duHkha ane nijarane jANe che e ja kriyAvAdanu arthAt samyapha AcAra vicAranuM kathana karI zake che. 749. je mane pahelAM kadI prApta thayuM nahatuM e amRtamaya subhASita jinavacana Aje mane prApta thayuM che ane te pramANe meM agatino mArga svIkAryo che, eTalA mATe have mane maraNane kaI bhaya nathI. prakaraNa 44 zrI vIra prabhu stavana 750, jJAna mAruM zaraNa che, darzana mAruM zaraNa che, cAritra mAruM zaraNa che, tapa tathA saMyama mAruM zaraNa che, ane bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI mAruM zaraNa che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 751. 752. 753. 754. 187 e sagavana zrI mahAvIra-svAmI sadRzI, kevaLajJAnI, mULa ane uttara guNA sahita vizuddha cAritranA pAlana karanAra, dhaiyavAna, ane granyAtIta eTale aparigrahI hatA. teo ni ya ane Ayu-karma rahita hatA. e zrI vIraprabhubhUtipadmaH (ana tajJAnI) ane aniketucArA (anAgArA) hatA te sa`sAra pAra karanAra hatAM. teo dhIra ane anaMtaHzI hatA. sUryanI mAphaka atizaya tejasvI hatA. jevA rAte jhaLahaLatA agni a MdhakArane naSTa karI prakAza phelAve che. evI rIte emaNe paNa ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karI padArthAMnA satya svarUpane prakAzita karyu hatuM. jevI rIte hAthIomAM airAvata, pazuomAM siMhuM, nadIomAM ga'gA, pakSIomAM garuDa zreSTha che e pramANa nivaCvAdIonAM jJAtaputra zrI mahAvIra svAmI) zreSTha hatA. jevI rIte dAnAmAM abhayadAna zreSTha che, satya vacanAmAM anavadya cana (parane pIDA na upajAve evu') zreSTha che ane tapamAM uttama brahmacarya zreSTha che, tevI rIte jJAtaputra zramaNa lekamAM uttama hatA. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 755. jagatanA jIvonI ni arthAt utpattisthAnanA jANavAvALA, jagatanA guru, jagatane AnaMda ApanArA, jagatanA nAtha, jagatanA baMdhu, jagatanA pitAmaha bhagavAna jayavaMtA thAva ! 756. dvAdazAMgarUpa pratajJAnanA upattisthAnane jayajayakAra ho ! tIthakamAM aMtima tIrthakarane jaya he ! lokenA gurune vijaya ho! mahAtmA mahAvIrane jaya he ! kara kara kA (zrI samaNa sutta: jina dharma sAra) saMpUrNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 pariziSTa 1 : pAribhASika zabdakArA (kausamAMnA AMkaDA gAthAoneA kramAMka sUcave che. je AMkaDA sAthe 'sUtra' lakhyuM che te AMkaDhA prakaraNanA kramAMka sUcave che. ) aga samyag nanA ATha guNu (sUtra 18) agAra vezma athavA ghara (298) mehayukta mithyAjJAna (289) ajJAna ajJAnI - mithyAdaSTi (195) ajIva - sukhaduHkha tathA hita-ahitanA jJAnathI (593) ane cetanAthI rahita pudgala Adi pAMca dravya (925) aNunnata - zrAvakanA pAMca vrata (sUtra 300) - atithi sa'vibhAga-trata - sAdhune cAra prakAranu dAna devu (330-331) - atIndriya sukha - AtmAta nirAkuLa mAnada anubhUti (614-615) adattAdAna vrata -asau vrata (313) adhama dravya - jIva ane pudgalanI sthitimAM pRthvInI mArka sahAyaka, DhAkAkAza-pramANa eka amRta dravya (625, 629, 634) adhyavasAna - padA-nizcaya (545) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 pravasAya - krama-baMdhanuM kAraNa, jIvanI rAga-buddhi (154-392) adhyAtma - zuddhAtmAmAM vizuddhatAnuM AdhArabhUta anuSThAna (137) anagAra gRhatyAgI sAdhu (336) anabhigRhita mithyAtva - bIjAnA upadeza vagerethI nirapekSa janmajAta tattvanuM azraddhAna (549) anarthI' vrata - prayAjana vinAnAM kAryAMnA tyAga (321-322) anazana - kanI nirjarA mATe yathAzakti ekae divasa vagere . AhAra-tyAgarUpa vrata (442, 447) anitya anuprekSA - vairAgyavRddhi mATe jagatanI kSaNa-bha'guratAne vAravAra vicAra (507-108) - anivRttikaraNa - sAdhakanI navamI bhUmi, navam' guNasthAna, jemAM samAna samayavatI sAThenAM badhAM piraNAma samAna thaI jAya che ane prati-samaya uttarAttara ana tagaNI viSNuddhatA prApta thatI jAya che. (558) anuprekSA - vairAgyavRddhi mATe ciMtavana karavAmAM AvatI bhAra bhAvanAe (sUtra 30) anekAnta - vastunI svataMtra sattAnuM athatrA vastunI ana'ta dharmAtmaktAnu nirdezaka tattva; niyatva-anityatva vagere paraspara virAdhI aneka dharma -yugalethI yukta vastunA --vibhAjya ekarasAtmaka jAti 'tarasvarUpa (669-672) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 aMtarAtmA - dehAdithI bhinna AtmasvarUpane samajanAra samyam daSTi (179) aMtarAya-kama - dAna, lAbha, lega, upabhoga vageremAM bAdhaka karma (66) anyatva anuprekSA - pitAnuM svarUpa deha vagerethI bhinna che tevI bhAvanA (518-20) apa-dhyAna - rAga-dveSa vaza bIjAonuM aniSTa ciMtana (321) apara bhAva - vastune zuddha svabhAva athavA tattva (590) aparama bhAva - apara-bhAva-vat (pa90) apavAda - ochI zaktine lIdhe vItarAga mAgIone paNa AhAra vagere grahaNanI AjJA (44) apUrvakaraNa - sAdhakanI AThamI bhUmi (8 muM guNasthAna) jemAM praveza karyA pachI jIvenAM pariNAma prati samaya apUrva apUrva thatAM jAya che. (556-557) apradeza - jeno baje kaI pradeza nathI hote evA ekazI paramANu (65ra) apramatta - rAga-dveSa rahita, AtmA tarapha sadA jAgRta (166-169) apramatta saMyata - sAdhakanI sAtamI bhUmi (7 muM guNasthAna) jyAM kaI paNa prakAranuM pramAda vyakta nathI thate (555) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apramAda rAga dveSa vinAnI Atma-jAgRti (sUtra 13) abhayadAna maraNu vagerenA bhayathI grasta jIvAnI rakSA karavI (335) abhigRhita mithyAtva - khajAnA upadeza vagerethI asatya dha tathA tattvA tarapha upajelI zraddhA ane satya tarapha azraddhA (549) abhyaMtara grantha - mithyAdAna tathA kaSAya vagere 14 bhAva (143) abhyaMtara tapa - prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya vagere cha prakAranuM AMtarika tapa (456) abhya tarasa lekhanA - kaSAyAnuM pAtaLApaNuM (574) amUdraSTi tattvA tarapha abhrAMta sRSTi (237) amRta indriya jUI na zake tevAM jIva vagere pAMca dravya (55, 626) 192 yeAgI-valI - sAdhakanI 14 mI arahuta yA anta Jain Educationa International bhUmikA ( chelluM 14 muM mana, vacana ane kAyAnI zAMta thaI jaI zailezI sthiti guNasthAna ) jemAM khApI ceSTA prApta thaI che evA jIva (564) -- prathama parameSThI (1) jIvanmukta sajJa (7) je karIne deha dhAraNa karatA nathI te (180) For Personal and Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 arUpI - jue "amUrta (592) artha - jJAnane viSaya banI zake te dravya, guNa ane paryAya (32) aleka - "ka" nI bahAra kevaLa asIma AkAza (636) avadhijJAna - maryAdita deza-kALanI apekSAe aMtarita amuka dravyone tathA enA sUkSama bhAve sudhInI eka sImA sudhI pratyakSa karAvanAruM jJAna (681-689) avamaMdarya - udarI, AhAranI mAtrAmAM krame krame kamI karatAM eka cekhA" sudhI pahoMcavuM te (448). avirata samyagadaSTi -- sAdhakanI cethI bhUmi (cANuM guNasthAna) jemAM samyaga-dazana thaI gayuM hoya te paNa lege athavA hiMsA vagere pApa tarapha virati bhAva jAgRta na thayuM hoya te (papara) avirati - hiMsA vagere pAMca pApa karmomAM viraktine abhAva (608) azaraNa-anuprekSA - vairAgyavRddhi mATe dhana-kuTuMba vagere azaraNa che tevuM manana tathA dharmanuM zaraNuM svIkAravAnI bhAvanA (pa09-510) azuci - anuprekSA - vairAgyavRddhi mATe zarIra maLa-mUtrathI bhareluM asvaccha che tevuM satata manana (521) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azubha bhAva - tIvra kaSAya (198) azubha leDyA - kRSNa, nIla, kApita nAmanI tIvra kaSAya-yukta traNa vRttio (pa34) aSTa - 1. ATha kama, 2. siddhanA ATha guNa, 3. ATha pravacana mAtA, 4. ATha mada, pa. ATha siddhi (A badhAM ATha ATha che) asaMkhya pradeza - AkAza anaMta che jene madhya leka-bhAga kevaLa asaMkhyAta pradezapramANa che. dharma tathA adharma dravya paNa ATalAM ja parimANu vALAM che. jevadravya paNa paramArthata ATale jame che, paraMtu dehamAM saMkucita havAne lIdhe A parimANa avyakta che. enI kevaLa-samudughAta avasthA ja evI che ke eka kSaNane mATe e phelAIne leka pramANa jeTalI banI jAya che. (646) astikAya - jhava vagere cha dravya astitvayukta che paraMtu pradeza pracayayukta hevAthI kAya-vAna kevaLa pAMca che. paramANuvat samaya mAtra ekapradezI hevAne lIdhe kALadravya kAya-vAna nathI. (62-631) asteya - ApyA vinA kaI vastu grahaNa na karavAne bhAva athavA vrata (313, 370-371) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 ahaMkAra - zarIramAM huM paNane bhAva (346) ahisA - prAvadha na kare e vyavahAra ahiMsA che (148) ane rAga-dveSa na hove te bhAva-ahiMsA (151) athavA yatanAcAramAM apramAda e nizcaya-ahiMsA che. (157) AkAza - badhAM dravyane avakAza ApavAvALuM sarvagata amUrta dravya je loka ane alAka e be bhAgamAM vibhakta che. (625-629, 635). Akicanya - niHsaMgatA athavA akiMcana vRtti athavA nitAMta aparigrahavRtti. dasa prakAranA uttama dharmomAM navame uttama AkiMcanya dhama (105-110) Agama - pUrvApara virodha rahita jaina grantha, vItarAgavANI (ra0) Agama-nikSepa - vicAraNIya padArtha-viSayaka zAsane jJAtA puruSa paNa e nAme ja keI vakhata jANavAmAM Ave che. dA. ta., mazInarIne jANakAra mikenika (741-744) AcArya - sva-mata tathA paramatanA jJAtA saMdhinAyaka sAdhu (9-176) Atma - vyaktinuM nijatva athavA enuM jJAna-karzana-pradhAna cetana tathA amUrta aMtastatva (185) (sUtra 15) AdAna-nikSepaNa-samiti- vastuone levA-mUkavAmAM viveka, yatanAcAra (410) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAdhAka - gha`TI-cUlA vagerenA adhika mArabha dvArA karavAmAM G AvatuM hiM'sAyukta bhAjana (409) AbhiniSe|dhika jJAna - indriya-abhimukha viSayanuM graDhaNumatijJAnanuM bIju nAma (677) 196 Ayu-kama - AtmA zarIramAM rAko rAkhavAvALuM karma (66) Arabha - prANIone du:kha pahoMcADe evI hi~'saka pravRtti (412, 414) AAva - niSkapaTatA tathA saraLatA (91) Ata dhyAna -- iSTa viyeAga, aniSTa sayeAga tathA vedanA vagerenA kAraNe utpanna thanAruM du:kha athavA khedayukta mananI sthiti (328) AvAcanA - saraLa bhAvapUrvaka peAtAnA doSAnu' aAtmaniMdA karatAM karela pragaTIkaraNa (461-465) bhAvazyaka sAdhu dvArA nityakaraNIya pratikramaNa vagere cha kartavya (618, 620, 124) Asana 1 dhyAna tathA tapa vagere mATe sAdhue pALavAnI ke karavAnI besavA, UbhA rahevAnI vidhi, palthakAsana (489), vAsana (452) vagere bhedane laI ghaNA prakAranA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asava 197 mana, vacana ane kAyAnI pravRtti dvArA zubha-azubha karmInuM AvavuM (601-604) Ava vairAgya vadhAravA mehajanya bhAvAnI tathA mana, vacana anuprekSA ane kAyAnI pravRttio tyAga karavA caiAgya che tevu" ciMtana (522) sava-dvAra - krama Agamananu` mULa kAraNa - mithyAtva, avirati kaSAya ane yAga (905) indriya - jJAnanA pAMca karaNa--spana, rasanA, ghrANu, netra, ane zreAtra (47) cAmaDI, jIbha, nAka, AMkha ane kAna. Ihaloka - manuSyalAka ke tIoleAka (127) iryAM-samiti gamana--Agamana viSayaka yutanAcAra (396) uccA-samiti - jue pratiSThApanA samiti - uttamA -kALa salekhanAyukta maraNu-kALa (578) utpAda - dravyanI nitya navIna paryAyAnI utpatti (666-667) utpAdana-doSa - gRhasthAne emanI icchA pramANe vidyA, siddhi athavA cikitsA vagerenA upAya batAvavAthI - - prApta thaI zake tevI sadeSa zikSA (405) utsarga - jJAnAdi kAryanI saphaLatAnA sa`thA nirdoSa ati B kaza mArga jemAM sAdhu koIpaNa prakAranA parigraha grahaNa nathI karatA (44) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 uddagama-dreSa - peAtAnA nimitto taiyAra karavAmAM AvelA bheAjana athavA bhikSAnuM grahaNa karavu -sadoSa. (405) haMdu bhara upaghana - samyag-zananuM eka a Mga, - peAtAnA cuNA ane khIjAnA TASA pragaTa na karavA (239) upabhega Umara, vaDa, pIpaLA, gUlara, pAkara phaLa jemAM nAnA nAnA jIve DAya che. (302) upaSi vyaktinI ochapane kAraNe AhArAdi kaIka nirdoSa nigraMtha sAdhu grahezuM re tathA zAstrasaMmata padA te. (377-378) - A pAMca agrAhI vadhAre pramANamAM - upayeAga - AtmAnuM caitanya avidhAyI jJAna na yukta pariNAma (949) pakha haNa dhArmika bhAvanAthI khAtmika zaktionI abhivRddhi (238) karI karIne bhAgavavA lAyaka vasa, muzakAra, vagere padArtha athavA viSaya (323) upama samA-bhAva (136) upazamaka kaSAyenu' upazamana karanArA sAdhaka (555) upazamana dhyAna, ci'tana vagere dvArA kaSAyAne prazAMta karavA (557) - Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199, upazAnta-kavAya- sAdhakanI agiyAramI bhUmi (11muM guNasthAna) jemAM kavAyanuM pUrNa upazamana thaI javAne lIdhe e thoDAka samaya mATe khUba zAMta banI jAya che. (560) upazAnta-maha - upazAnta kaSAya guNasthAnanuM bIjuM nAma. upAdhyAya - pAMca parameSThImAM cethA parameSThI (1), Agama-jJAtA sAdhu (10) udarI - jue avAdarya. ajusUtra-naya - bhUta ane bhaviSyathI nirapekSa kevaLa vartamAna paryAyane pUrNa dravya tarIke svIkAranArI paNu-bhagavAdI daSTi (706-707) kaSi - riddhi siddhi saMpana sAdhu (336) ekava-anuprekSA - vairAgyamAM pragati karavA mATe potAnA karmonAM phaLane bhegavavAmAM badhA ja asahAya che tevuM ciMtavana (515). ekendriya - kevaLa sparza - Indriya dhArI - pRthvI, jaLa, vAyu, agni ane vanaspati vagere jIva (650) evaMbhatatvanaya - je zabdane kriyAvALo vyutpati-labhya artha thAya che te dvArA e kriyArUpa pariNata khAIne ja Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Roo ya jAcAra samaja. jevI rIte gamanAthaMka ge' zabda dvArA cAlatI gAyane ja samajavI, nahIM ke beThelI. (712-713) evaNa-samiti - bhikSA-caryAne lagate viveka, yananAcAra (404-409) karaNa - pravRttinA sAdhanarUpa, vacana ane kAyA (101) athavA indriye. karma - mana, vacana ane kAyAnI zubha athavA azubha pravRtti athavA vyApAra (601). e nimitte baMdhane pAmanAra karma-jAtIya sUkSma pudgala-skadharUpa dravyakama, je jJAnAvaraNIya vagere ATha prakAre che. karmanA phaLa udayane anusAra thanArA rAgAdi pariNAma bhAvakarma che. (sUtra ) kayAya - kedha, mAna, mAyA ane lebharUpI AtmaghAtaka vikAra ' (195-136) kAta-leyA -- traNa azubha lezyAomAMthI trIjI athavA jadhanya (534-541). kAma-ga - indri dvArA gya viSaya (4) kAya - aneka pradezanA pracaya athavA samUhe jethI yukta thayeluM dravya kAyavAna bane che (659). jIvanA pRthvI vagere pAMca sthAvarakAya tathA eka trasa-kAya - e pramANe cha jAtinA zarIrane che kAya kahe che (650) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 na karavAnA kAya-kaleza - garamInI Rtuma parvatanA zikhara upara utkaTa Asana lagAvIne AtApana ga dhAraNa karavo ane A prakAre zaradaRtumAM zIta-ga ane varSARtumAM varSA-ga dhAraNa kara; eka tapa () kAya-gupti - kAyAnI pravRttinuM gepana, saMkocana (414) kAyetsarga - (kAyA+utsarga) amuka samaya sudhI zarIrane lAkaDA jevuM gaNIne dhIrajapUrvaka upasarga sahana karavAnA rUpamAM karavAmAM AvatuM AtyaMtara tapa (434-435, 480) kALa - eka samaya pramANa, eka pradezI amUrta tathA niSiya dravya je tamAma dravyanA pariNamananA sAmAnya hetu che. (625, 629, 637-639) kula - jenI 199 lAkha kareTha jAtio (367) phUTa-zAmalI - nArakInuM ati pIDAdAyaka kAMTAvALuM jhADa (12) kRSNa-lezyA- traNa azubha lezyAomAMthI prathama athavA tIvratama lezyA (pa34, 539) kevaLa-jJAna - Indriya vagerethI nirapekSa tathA sarvagrAhI Atma-jJAna (684, 689) kevaLa-zana - kevaLajJAna-vat sarvagrAhI darzana (620) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 kevaLa-labdhi - kevaLajJAnanI mAphaka ahaMte tathA siddhonI nava labdhio - anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta samyakatva, anaMta cAritra athavA sukha, tathA anaMta dAna, lAbha, bhega, upalega tathA vIrya (562) kevaLa-vIrya - kevaLajJAnavat jANavA-javAnI anaMta zakti (620) kevaLa-sukha - (avyAbAdha sukha) kevaLajJAnavat indriya vagerethI nirapekSa anaMta-sukha athavA nirAkuLa AnaMda. (620) kevaLI - kevaLajJAna, kevaLa darzana vagere zaktiothI saMpanna ahaMta parameSThI (pa62-pa63). sapaka - kaSAyane kSaya karanAra sAdhaka (555) kSapaNuM - dhyAna vagere dvArA kaSAyane samULo nAza kare jethI e pharIthI utpanna na thavA pAme (557) kSamA - dasa uttama dharmomAMthI prathama uttama dharma (85, 135) kSINa-kaSAya - sAdhakanI bAramI bhUmi (12 muM guNasthAna) jemAM kaSAne samULago nAza thaI jAya che. (561) kSI-meha - kSINa-kaSAya guNasthAnakanuM bIjuM nAma khecara - vidyAnA baLa vaDe AkAzamAM vicaraNa karavAmAM samartha evA manuSyanI eka jAti-viroSa, vidyAdhara (24) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 khara-kama - kolasA banAvavA, pazuo pAse bhAra vahana karAva, vagere vagere evA vyApAra je prANuone pIDA pahecAyA vinA thaI zaktA ja nathI. (325) gaccha - traNathI adhika puruSa athavA sAdhuone samUha (26) gANa - traNa puruSa athavA sAdhuone samUha, athavA, sthavira sAdhuonI para parA (26) gaNadhara - tIrthakaranA sAdhu samudAyanA nAyaka je ata-upadiSTa jJAnane zabdabaddha kare che. (19) gati eka bhavathI bIje bhava javuM te. AvI gati cAra che 1. nAraka, 2. tiryaMca, 3. manuSya ane 4. deva (para) gaI - rAgAdine tyAga karI karelA doSane gurunI samakSa pragaTa karavA (430) guNa - dravyanA saMpUrNa pradezamAM tathA tenI samasta paryAmAM vyApI rahelo dharma, dA.ta. manuSyamAM jJAna ane kerImAM rasa (661) guNa-trata - zrAvakanA pAMca aNuvratamAM vRddhi karanArAM digavata, dezAvakAsaka vrata tathA anartha-kaMTha nAmanAM traNa trata (318) guNa-sthAna - karmonA udayane kAraNe utpanna thatI sAdhakanI uttarotara unnata 14 bhUmikAo (546-548) (vizeSa jue sUtra 32) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 gupti - samitiomAM sahAyaka mAnasika, vAcanika tathA kAyika pravRttionuM gepana (384, 386) (vizeSa jue sUtra 26 I) guru - samyakatva vagere guNe dvArA mahAna banyA hovAne kAraNe ahaMta, siddha vagere paMca parameSThI (6) grahita-mithyAtva - juo abhigrahita-mithyAtva. gotra-karma - je karmanA kAraNe jIva ucca tathA nIca kuLamAM janma le che. (66) gaurava - vacana, kalA, sAddhi tathA samRddhine laIne vyaktimAM utpanna thanAruM abhimAna (348) jJAnAvaraNa-karma - jIvanA jJAna guNane DhAMkanAruM athavA maMda karanAruM karma (66). grantha - 10 bAhya tathA 14 atyaMtara ema 24 prakAranA parigraha (143). ghAtI karma - jIvanA jJAna vagere anuchavI guNene ghAta karanAra cAra karma-jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, ane aMtarAya (7) catu - cAra arthanaya, cAra kaSAya, cAra gati, cAra nikSepa, cAra paryAyArthika naya, 4 zikSAtrata, vagere cAra cAra hoya che. caturindriya - spa, rasanA, ghANa tathA netra - A cAra IndriyevALA bhramara vagere jIva (650) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 caturdaza - cauda AvyaMtara parigraha, 14 guNasthAna, 14 jIva sthAna, 14 mArgaNAsthAna, A badhA 14-14 heAya che. cAritra - mana, vacana ane kAyAnI pravRttimAM nimitta rU5 guNavizeSa (36). cetanA - jIvamAM jJAna-darzananI tathA katRtva-bhakRtvanI nimittabhUta mULa zakti (185) cAvita-zarIra - AtmahatyA dvArA chUTanAruM zarIra (742) cutazarIra - AyuSya pUruM thatAM svayaM chUTanAruM zarIra (742) chaghastha- alpaNa (497) jina - Indriya - "ii tathA kaSAya - jaya vItarAgI anta bhagavAna (13) chava - cAra zArIrika prANAthI athavA caitanya prANuthI jIvavAne kAraNe Atma-tattva ja jIva che. (645) A upaga lakSaNavALuM (52, 649) diyAvAna amUrta dravya che tathA gaNanAmAM anaMta che. (625-628), jJAnane laIne sarvagata hevA chatAM (648)pradezonI apekSAe kAkApramANa che je pitAnI saMkeca-vistAranI zaktine kAraNe deha pramANa heya che. (646-647) cha-sthAna - jInA trasa, sthAvara, sUrama, bAdara vagere cauda bheda (182, 367) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jugupsA - pitAnA dene ane bIjAnA guNane chupAvavA athavA bIjA pratye glAnine bhAva (236). tatva - dravyane anya-nirapekSa nija svabhAva athavA sarvasva(pa90) ta5 - viSaya-kaSAnA nigraha, athavA, IcachAonA nirodha mATe bAhA tathA AtyaMtara rIte karavAmAM AvatI kriyAo. (12, 439). tIrtha - saMsAra sAgarane pAra karavA mATe tIrthaMkara prarUpita ratna-traya dharma tathA taghukta jIva. (14) teje-vezyA - traNa zubha lezyAomAMthI javanya athavA zubha heThyA. (534, 542) tyakta-zarIra - sulekhana vidhithI cheluM zarIra (742) trasa - rakSA mATe athavA AhAra vagerenI zodhamAM svayaM cAlavA-pharavAmAM zaktizALI be, traNa, cAra, pAMca indriyavALA badhA ja "trasa' kahevAya che. tri - traNa guNavata, traNa gupti, traNa gArava, traNa daMha, traNa dravyArthika-naya, tathA nirveda, naigamaya, baLa, bhuvana, mUDhatA, ga, leka, veda, zabda-naya, zalya, sAmAyika, vagere badhA traNa traNa che. triindriya - sparzana, rasanA tathA dhANa-A traNa IndriyavALA kIDI vagere cha (650) kahe - mana laMDa, vacana daMDa, kAya de (101) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 damana - jJAna, dhyAna ane tapa dvArA indriya-viSa tathA kaSAyane nirodha (127, 131) darzana - jJAnanA viSayabhUta padArthanA nirAkAra tathA nirvikalpa pratibhAsa karanArI cetanAzakti (36) dazanAvaraNa-kama - jIvanA darzana guNane DhAMkavAvALuM athavA maMda karanAruM karma (66) dasa - bAhya parigraha, tathA uttama dharma dasa dasa che. dAnta - Indriya tathA kaSAyAnuM damana karanAra (127) divrata - parigraha parimANa vratanI rakSA mATe vyApAra kSetrane sImita rAkhavAmAM sahAyaka guNavrata (319) durgati - naraka ane tiryaMca gati (587) darnaya - virodhI dharmanI apekSAne grahaNa na karanArI phakta pitAne ja pakSa pakaDanArI daSTi (725) dezavata yA dezAvakAzikavrata - dezadezAntaramAM gamanAgamana yA vyApAra saMbaMdhI maryAdA rUpa vrata athavA je dezamAM javAthI vratabhaMga thavAne bhaya che tyAM javAne tyAga (320) dravya - guNe ane paryAne AzrayabhUta padArtha (661) je jIva, pudgala vagere bhede cha dravya che. (624) dravya-karma - jIvanA rAgAdi bhAvenuM nimitta meLavI enI sAthe baMdhAvAvALA sUkSama pudgala skaMdha (62, 654-655) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 dravya-nikSepa - AgAmI pariNAmanI gyatA rAkhanAra koI padArthane vartamAnamAM ja e pramANe kahI devo dA.ta. rAjaputrane rAjA kaheve (741, 742) dravya-pratikramaNa - pratikramaNa pAThanuM uccAraNa mAga (422, 432) dravya-liMga - sAdhune bAhya veza athavA cihana (360, 362) divya-hiMsA - prANI vadha (389-390) vyArthika-naya - paryAyane gaNanAmAM lIdhA vinA dravyane haMmezA anutpanna tathA avinaSTa dekhanArI daSTi (694-67) dra - ISTa aniSTa, sukha dukha, janma-maraNa, saMga-viyoga vagere paraspara virodhI yugala bhAva (15) dvAdaza - tapa bAra che. zrAvakanA vrata 12 che. dvipada - zrI kuMTuMba vagere (144) dvi IndrIya-jIva - sparzana ane rasanA-AvA be IriyAvALA jaLo vagere jIva (650) leSa - aniSTa agara arucikara padArtho narapha aprItine bhAva (satra 8) dharma - jIvane nija svabhAva, athavA, samyagadarzana vagere, ahiMsA vagere, kSamA vagere, athavA, samatA vagere bhAva (83, 274, sUtra 15) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma anuprezA - vairAgya vadhAravA janma, jarA, maraNarUpa A be dukhamaya saMsAramAM dharma ja rakSaNa rUpa che evuM ciMtavana (para5) dharma-dravya - jIva tathA pudgalenI gatimAM sahAyaka hetu. kAkAza pramANa niSkriya amUrta dravya (625, 633) dharma-dhyAna - AtmAnA athavA anya siddha vagerenA svarUpanuM ekAgra ciMtavana tathA maMtra, jApa, vagere (505) dhyAna - Atma-ciMtavana vageremAM cittanI ekAgratA (485, sUtra 29). dhrauvya - dravyane nitya avasthita sAmAnya bhAva, jevI rIte bALapaNa, yuvAvasthA vagere avasthAomAM manuSyatva kAyamI che. (662-667) naya - vakatA jJAnIne hRdayagat abhiprAya (33) sakaLa-artha grAhI pramANa svarUpa zrutajJAnane vikalArtha-grAhI eka vikalpa athavA vastunA keI paNa eka aMzanuM grAhaka jJAna (100) nava - kevaLalabdhi nava che. tavArtha nava che. nAma-karma - jIva mATe cAreya gatiomAM vividha prakAranA zarIranI racanA mATe javAbadAra karma (66). nAma-nikSepa - pitAnI IcchAthI kaI paNa vastunuM kaI paNa nAma rAkhavuM (739) 14 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niza - vastunI tathA khyAti-jAga-pUlanI iAthI rahita niSkAma bhAva, samyam darzananuM eka aMga (233-25). nirAMkA - koI paNa prakAranA bhaya athavA AzaMkA vinAno bhAva, samyaga darzananuM eka aMga (232) niHsaMga - badhA bAhya pradArtho tathA emanI AkAMkSA vinAne ninya sAdhu (346) nikSepa - nAma-sthApanA, dravya ke bhAva dvArA kaI padArthane yukti - pUrvaka jANavAnuM tathA batAvavAnuM mAdhyama (23,737) nidAna - maraNa bAda sukha vagere prApta karavAnI abhilASA (366) nimitta-jJAna - tala, masA, vagere jeIne bhaviSya batAvanArI vidyA athavA tiSa (244). nanya - graMtha athavA graMthIrahita aparigraha. juo nisaMga". nirjarA - sAta temAMthI eka, jenA be bheda che. sukha-dukha tathA janma-maraNa vagere dvathI para chavanI kevaLa jJAnAnaMdarUpa avarathA (617-619) arthAt maNa (192 211). nirvANa - jue ekSa. nivicikitsA - jugupsAne abhAva, samyaga-darzananuM eka maga (236). niveda - saMsAra, deha tathA bhega traNethI vairAgya (22) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyana - anata-dharmAtmaka vastunA akhaMDa tathA vAstavika parUpane darzAvanAruM e jJAna je nathI guNa- 25 lepacAra karI nAkhyA karatuM ane navI bAhA nimitta-naimittika saMbaMdha-rUpa kaI abhedapacAra svIkAratuM (35) dA. ta. mekSamArgane samyagadarzana vagere rUpe trayAtmaka kahyA vinA sarva pakSothI para nirvikalpa kahevuM te (214), athavA kava-vadhane hiMsA nahi kahetAM rAgAdi bhAvane hiMsA kahevI te. (153) nIla-leyA - traNa azubha lezyAomAMthI bIjI athavA tIvratara (534, 540) nigama-naya - saMkalpa mAtranA AdhAra para gata padArthane athavA aniSpanna athavA ardhanipana padArthane vartamAnamAM avasthita athavA niSpanna kahe. (700-703) vizeSa jue bhUta, vartamAna ane bhAvi nagama-naya) nemittika - nimitta jJAnI (44) Agama-nikSepa - kaI padArthanA jJAtA vyakitanA karma ane zarIrane e padArtha kahI de dA. ta. mikenika nA mRta zarIrane 'A mikenika hatuM ema kahevuM (141, 744) norma - zarIrathI mAMDI je badhA daSTa padArtha che athavA enA kAraNabhUta suzama skaMdha che te tamAma karma Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 nimittika hAvAne lIdhe nA-kama kahevAya che. nA-indriya - cADu'ka indriya DhAvAne kAraNe 'mana'nu' nAma. aNuvrata 3. paMca 1. ajIva r 5. guru, 6. jJAna 9. sthAvara jIva-A badhAM spana vagere pAMceya indriyAvALA manuSya vagere jIvA (650) pati - apramatta jJAnI (164-165) pati-maraNu poMcendriya padmasya-dhyAna indriya 4. urdu baraphaLa, 8. samiti, vividha maMtranA jApa karavAmAM manane ekAgra karapu. (47) padmavezyA - traNa jIbha lezyAmAMthI bIjI athavA zubhatara (534, 143) 7. mahAvrata, pAMca pAMca che, - apramatta jJAnIonuM sa'lekhanA-yukta maraNa (570-571) pAtmA para-vya AtmAne cheDI dehu vagere sahita sa padmA (587) AtmAnA zuddha svabhAvane cheDI enA rAgAhi~ sa vikArI bhAva (188, 191) paraNAva parama-bhAva- tattva athavA vastunA zuddha svabhAva (590) paramANu tamAma skaMdhAnuM mULa kAraNu-kevaLa eka-pradezI avibhAjaya, sUkSma, pudgala dravya (943-652) ATha karmAMthI rahita tathA AtmAnA zuddha svarUpamAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthita ahata tathA siddha (178-179) paramArtha - tatva athavA vastune zuddha svabhAva (590) parameSThI - mumukSu mATe parama ISTa tathA maMgaLasvarUpa ahena, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e pAMca (1-2) paraleka - mRtyu bAda prApta thanAro bIjo bhava (127) para-samaya - Atma svabhAne choDI anya padArthomAM athavA anya bhAvamAM ISTa-aniSTanI kalpanA karanAra mithyAdaSTi (14-15) anya mata (23, 735) pakSapAta (72 6-728). parigraha - deha vagere sahita AtmA-atirikta jeTalA parapadArtha athavA para-bhAva che enuM grahaNa athavA saMcaya vyavahAra-parigraha che, ane, e padArthomAM IcachA tathA mamatva-bhAvanuM grahaNa e nizcaya parigraha che. (379) (sUtra 11) pari-bhaga - juo. upa-bhaga pariSaha - mArgamAMthI cuta na thavA mATe tathA karmonI nija mATe bhUkha, tarasa, tADha, taDake vagerene sahana karavA (53) parAkSa jJAna - Idriya ane mananI sahAyatAthI thanArA mati-jJAna ane zruta-jJAna (687) paryakAsana - bane ja dhone bhegI karI upara nIce rAkhavI (489) paryAya - vastunI utpanna-vaMsI pariNamana-zIla avasthAe Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra14 athavA guNeno vikAra jevI rIte manuSyanI bALa, yuvA vagere avasthAo athavA rasaguNanA khATA mIThA vagere vikAra (661-967). paryAyArthika-naya - trikALI dravyane dhyAnamAM nahi letAM enI vartamAna samayavatI kaI eka paryAyane ja svataMtra sattAdhArI padArtha tarike dekha (694-697). Aju-sUtra vagerenA bhethI cAra jAtanI (699) pistha-dhyAna - ahaMta ane siddhanA athavA dehakAra AtmAnuM dhyAna (497) pIta-leyA - juo teje-vezyA. pudgala - paramANu ane kaMdha rUpa sakriya tathA mUrta bhautika dravya je nitya pUraNu-galananA svabhAvavALuM che. (625-628, 640-444) pratikramaNa - niMdA gaINa vagere dvArA karelA denuM zedhana (430) pratilekhana - vastune letI-mukatI vakhate athavA uThatI-besatI te vakhate e sthAnane jIva rakSA mATe sArI rIte jevuM (paDilehaNa) (410) pratiSThApana samiti - maLa-mUtra vagere karavAmAM athavA paraThavavAmAM viveka-yatanAcAra (11) pratyA-jJAna - Indriya ane manathI nirapekSa kevaLa AtmANa - jJAna (686) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAkhyAna AgAmI dASAnA tyAganA saMkalpa (436-439) pradeza eka paramANu parimANu mAkAza e prakAre chatra vagere aSA kUbyAnAM padArthAnI sthiti (620, 657) ajAgarUka - pramatta -- athavA Atma--svabhAva prati susa (162-164) athavA rAga-dveSa-rata (601) pramatta-sayata - sAdhakanI AThamI bhUmI (8su' guNasthAna) jyAM sacamanI sAthe sAthe ma'4 rAgAdinA rUpamAM pramAda haiAya che. (554) - ma saMzaya vagerethI rahita sabhyajJAna (685) pramANa pramAda - 1.ma prasupta, cAritra pratye anusAha vA anAdara (sUtra 13) pramAda-caryAM - eThA beThA peAtAnA AsanamAMthI tANA vANA ke tRNu teDatA rahevuM, pANInA naLa khullA mukavA, vagere vagere akAraNu sAvadha kriyA (321) pramArjana - vastuone letI mUkatI vakhate, athavA uThatI khesatI vakhate e jagyA kSudra jIveAnI rakSA mATe kAI suvALA sAdhana vaDe vALavI-sApha karavI te (410) pravacana mAtA mAtAnI mAphaka ratna-trayanI rakSA karanArI.pAMca samiti ane traNa gupti (385) - Jain Educationa International prANa - mana, vacana, kAyA rUpa traNa baLa, pAMca Indriya, Ayu ane zvAseAvAsa-mA dasa prANa che, (645) For Personal and Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsuka - chanA saMga athavA saMcAra vagaranuM bhajana (49) - bhUmi (576) mArga (399) vagere. preSadhapavAsa - eka vAra bhajana karavuM te proSa ane bilakula bhajana na karavuM tenuM nAma upavAsa. parvanA Agale divase savAranA samaye ane enA pachInA divase sAMje phakta eka eka vakhata bhajana karavuM ane pava vALA divase banne vakhata bhajana na karavuM. (cetha bhakta). A pramANe 16 pahera sudhI sarva AraMbhane tathA bhejanane tyAga. (329) anya - javanA rAgAdi pariNAmenA nimino karma-jAtIya sUma pugala paramANuonuM jIvanA pradeze sAthe avasthita thaI javuM (556-57) maLa- traNa che. mane-baLa, vacana baLa, kAya-baLa (64pa) bahirAbhA - dehane AtmA mAnavAvALA mithyAdaSTi (6) bAla - ajJAnI, mithyAdaSTi (50, 272) bAhA - kSepa, makAna vagere 10 prakAranA parigraha (144) anazana vagere cha prAranuM tapa (41) deha - kRzatA-rUpa saMlekhanA (74) vagere. bAdhi-ratnatraya - (580-281). bhakta-pratyAkhyAna - saMlekhanA vidhimAM zarIrane pAtaLuM pADavA ' mATe dhIre dhIre bhejana tajavAnI prakriyA vizeSa (573) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. bhaMga - svAduvAda nyAyane anusAra anekAnta rUpa vastunA jaTila svarUpanuM paraspara-virodhI pratyeka dharma-yugalamAM sAta-sAta vikalapa uttapanna karI pratipAdana karavAnI paddhati (sUtra 40) bhaya - sAta che. A lekane bhaya, para lekane bhaya, vedanA bhaya, mRtyu bhaya, arakSA bhaya, agupti bhaya ane Akasmika bhaya (232) bhava - eka hathI bIjA dehanI prApti rUpa cAra gatiomAM bhramaNa (182) kAraDa pakSI - khAsa jAtanuM pakSI jenA eka zarIramAM be che, be Deka, ane, traNa paga heya che. jyAre eka jIva sUve che tyAre sAvadhAnI mATe bIjo jIva jAgate rahe che (163) bhAva-karma - dravya karmanI phaLa ApavAnI zakti athavA enA udayane kAraNe jIvanA rAgAdi bhAva (62). lAva-nikSepa- vivaNita paryAyayukta vastune ja e nAme kahevI te dA. ta. rAjyaniSTha rAjAne rAjA kahe. (743-744) bhAva-pratikramaNa - deSa kRddhi karavAmAM AvelI Atmani ane dhyAna vagere (431-432) bhAva-liMga - sAdhunA niHsaMga ane nikaSAyarUpa samatAbhAva Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za8 bhAva-hiMsA - Atma-havana svarUpa rAgAdinI utpattinA rUpamAM thanArI hiMsA (153-389-392) * bhAvi-nagama-naya - saMkalpa mAtranA AdhAre anutpanna pahAthane paNa e nAme kahe dA.ta. pASANa ne pratimA kahevI (703) bhASA-samiti - balavAnA saMbaMdhe viveka-yatanAcAra (391, 403) bhuvana - traNa che. urva, madhya ane adhei (7) bhUta-naigama-naya - saMka9pa mAtranA AdhAra para gata padArthane vartamAnamAM avasthita kare, dA.ta "Aje dIvALInA divase bhagavAna vIra nirvANa pAmyA" (701) bhoga-paribhega-parimANu-vrata - bheganA thAbha mATe bhoga tathA upaganI varatuo maryAdita karavI (35) matijJAna - jue AminibAdhika-jJAna. mata - garva ATha che. kuLamada, jAtimada, lAbhamada, baLada, rUpamada, jJAnamada, tapamada ane sattAmada. (88, 17) ane paryAva-jJAna-bIjAnA mananI vAta pratyakSa jANI levAvA managupti - mananI pravRttinuM gepana. (12) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAra ha gAtmAne IMDI khIjA badhA padArthomAM mArApaNA nA bhAva. (186, 346) mamatva samakAra. maLa - mala-karma skaMdha (58) maLa-ma-karma skaMdha (58) mahAvrata sAdhuonuM sadeza--nnata jue 'vrata' zabda mAdhyasthya-bhAva mAhu AAla viIna samatA athavA vizrAntabhAva (274, 275) - mAga - meAkSanA upAya. (1992) mANA-sthAna jenI jenI dvArA jIvAnu anveSaNa (zASa) karavAmAM Ave e tamAma dharma-cauda che. gati, indriya, kAca, cega, veda, kaSAya, saMyama, darzana,lezyA, bhavya, samyaktva, sajJitra, AhArakatva (182, 367) - - Jain Educationa International mA - abhimAna rahita mRdu pariNAma, dasa dharmomAMthI -- zrI (88) mithyAtva yA tattva pratye azraddhA, athavA viparita zraddhAthI mithyA-darzana - athavA tat pariNAma svarUpa yathA dharmAMmAM - aruci, cauda guNasthAnAmAM prathama gugusthAna (68, 549) . mitra - sASakanI trIjI bhUmi ( trIju guNasthAna ) jemAM enAM pariNAma nahI ane gALanA mizrita svAdanI mAphaka For Personal and Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 samyaktva tathA mithyAtvanA mizraNa jevA hoya che. (551) mUchA, - IcachA, mamatvabhAva, mahAdhatA athavA Asakti (379, 142) mUhatA - gADarIyA pravAhanI jema rUDhigata mithyA aMdhavizvAsa je traNa prakAra che--leka-mUDhatA, deva-mUDhatA ane guru-mUhatA. (186) mUrta - Indriya grAhA hovAne lIdhe mAtra padgala dravya (55, 626) mAkSa - tamAma karmo naSTa thaI gayA pachI kevaLajJAnAnaMdamaya svarUpa jIvane prApta thAya eTale zarIra chUTI gayA bAda enA udhvagamananA svabhAvanA kAraNe upara leka nA agra bhAgamAM hamezAM jIvanuM rahevuM te meNa, mukti, athavA nivaNa. (614-623) . moha-zreya-aoya vivekathI vihIna bhAva, arthAt mimA darzana. A mehaja rAga dveSanuM tathA kamabadhanuM mULa che. (71) mohanIya - dArUnI mAphaka zreya-azreyanA vivekane naSTa karanAra prabaLa karma (66, 613) yega - mana, vacana ane kAyAnI ceSTAne kAraNabhUta aMtaraMga prayatna athavA vIya pariNAma. (603) cAni - jIvonI utpattine cagya 84 lAkha sthAna (37) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatraya-ekSamArga-rUpa samyagadarzana, samyaga jJAna ane samyagacAritra (sUtra 17) rasa-parityAga - svAda (jIbha) upara vijaya meLavavA ghI, dUdha, namaka vagere rasonA tyAgarUpI bAhya tapa cethuM 450 rAga - ISTa viSaye prati prItine bhAva (sUtra 8) rukSa - paramANune vikarSaNa guNa je AkarSaNa sAthe maLavAthI baMdhane mULa hetu bane che. (65ra) rUpastha-dhyAna - aneka vibhUti-saMpana ahaMntanuM dhyAna (497) rUpAtIta-dhyAna - kevaLajJAna-zarIrI siddha bhagavAnanuM dhyAna athavA tat sadaza nija zuddhAtmAnuM dhyAna liMga - buddhi athavA anumAna jJAna (185) sAdhunuM bAhA - AtyaMtara-rUpa (sUtra 24-A) lephsA - mana, vacana, ane, kAyAnI kaSAya yukta vRttio jenAM savarUpanuM kathana kRNa, nIla, vagere cha raMgenI upamA dvArA karavAmAM AvyuM che (sUtra 31) leka - asIma AkAzanuM e madhyavatI puruSa-AkAra kSetra jemAM cha dravye avasthita che. (636, 651). leka che. traNa bhAgamAM vibhakta che. aleka (nAraka), madhya-leka (manuSya ane tiryaMca) tathA urdhva-ka (sva) (juo pRSTha 2010). kAvya - kAkAzane zISa bhAga (55, 621 - Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAta - tene aMtima bhAga athavA lekazikhara (14) vana-gupti - vacananI pravRttinuM gepana (413) vata mAna negama-naya - saMkalpa mAtranA AdhAra para koI kAma AraMbha karatI vakhate ja ene "thaI gayuM kahevuM. dA. ta. bhAta rAMdhavAnI zarUAta karatAMja kahI devuM ke "lAta thaI gaye." (72) viratAvirata - sAdhakanI pAMcamI bhUmi (pAMcamuM guNasthAna) jemAM trasa hiMsA vagere sthULa pApa tarapha te virakta thaI jAya paraMtu sthAvara hiMsA vagere sUkSma pApathI virati nathI thatI (553) virAga-cAritra yA) bAhyA-abhyatara sakaLa parigrahanA pUrNa tyAga vItarAga-cAritra - rUpa nirapavAda utsarga cAritra (421) vivikta-zAsana - ekAntavAsa (51) viSa - bIjanI apekSAe videza pariNAma dA. ta. bAlyAvasthA ane vRddhAvasthA paraspara visadaza hevAne lIdhe manuSyanA vizeSa dharma che. (668) vIrAsana - ane pagane bane jaNanI upara rAkhavA (52) vedanIya - dukha-sukhanI kAraNabhUta bAda sAmagrInA saMga vivegamAM heturUpa karma (66) be bheda-zAtA vedanIya, ane, azAtA vedanIya. vitaraNa - narakanI ati durgadhI rakta ane paruvALI nahI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vevalA - rAgI, sAna ane amita zamaNa vagerenI premapUrNa A sevA (473-474) pati-parisathAna - aTapaTA abhigraha laIne zikSAcaya mATe nIkaLavuM (449). vaya - dravyamAM nitya thate rahete pUrva paryAne nAza (666 667) vyavahAra-naya - anaMta dharmAtmaka vastunA eka rasAtmaka bhAvanA guNa-guNa vagere rUpa vizleSaNa dvArA bhedapacAra kathana athavA bIjI vastuo sAthe nimittakanaimittika saMbaMdharUpa abhedapacAra kathana (35) dA. ta. akhaMDa mokSamArgane samya-darzana, samyajJAna tathA samyapha cAritra rUpe kahe (21) athavA bIjA prANInA vAtane hiMsA kahevI (388-392) vyasana - kuTeva athavA bUrI Adate. jugAra khela, parastrI gamana vagere sAta vyasana che. bIjI badhI kuTevane AmAM aMtarbhAva thaI jAya che. (303) vrata - hiMsA vagere pApathI virati. ekadeza tathA sarva deza vratanA be prakAra che. ekadeza-vata "avata' kahevAya che ane sarva deza-trata "mahAvrata kahevAya che. (300) (sUtra 25) zAnaya - padArthonA vAcaka zabdomAM ja jene upayoga thAya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te naya "zabda-naya kahevAya che. e traNa prakArane che : zabdanaya, samabhirUDha naya ane evaM bhUta naya. e uttarottara sUmi che. (69) AmAMthI prathama zabda naya lekazAstramAM svIkRta ekAWvAcI zabdomAMthI samAna liMga, kAkavALA zabdane ja ekAAvAcI mAne che; asamAna liMga vALAne nahi. (708) zAsana - sAdhunA besavA, sUvA vagerenA upakaraNa phalaka, pATe vagere (473) zalya - kAMTAnI mAphaka pIDAkArI mAyAzalya, mithyAtvazalya ane nidAnazalya-A traNa bhAvarUpI pAramArthika zalya (577 579 zikSA-vata - zramaNa dharmanI zikSA athavA abhyAsamAM heturUpa ' sAmayika vagere cAra vrata (324) zIla - sAdhunA aneka guNa (555) zIla-vrata - zrAvakanA pAMca aNuvratanA rakSaka traNa guNavata ane cAra zikSAvrata (300) (sAta zIlavata) (zrAvakanA kula 12 vata) zukala-vezyA - traNa zubha legyAmAMthI aMtima utkaTa athavA zubhatama (534, 544) zaha-bhAva - karmonA udaya, upazama ane kSaya vagerethI nirapekSa jIvane zaikAlika svabhAva athavA tava (188, 59) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 zadropaga - jJAna ane cAritra yukta sAdhunI zubha-azubha bhAthI nirapekSa, kevaLa AtmAnA zuddha svabhAvamAM avasthiti athavA meha kSobha vihIna sAmyabhAva, (274-279) zAca - leba ane tRSNa hita saMteSabhAva dasa dharmomAMthI eka (100) zramaNa - mokSamArgamAM zrama karavAne kAraNe samatA dhArI (341) nircanya tathA vItarAgI (421), saMyata jana (336) (sUtra 24) zramaNadhama - AmAM dhyAna ane adhyayananI pramukhatA hoya che. (27) (sUtra 24) zrAvaka - guru mukhethI dharma upadeza sAMbhaLanAra dharmAtmA avirata athavA aNuvratI gRhastha (301) zrAvaka-dharma - AmAM dayA, dAna, bhakti, vagerenI pramukhatA heya che (297) (vizeSa jue sUtra 23) zruta - zAstra athavA Agama (174) zruta-jJAna - dhumADe joIne agni jANavAnI mAphaka arthathI arthAntara grahaNa karanArA mana ane IndriyanI sahAyatAthI thanAruM parakSa jJAna. vAcaka uparathI vAcothane grahaNa karanAruM zabda liMgaja jJAna (678) pa3 (cha) - 1. AtyaMtara tapa, 2. Avazyaka, 3. avakAya, 4. dravya, 5. bAhA-tapa, 6. vezyA, 7. aMdha A badhAM cha cha che. saMga - deva sahita samasta bAhA-AtyaMtara parigraha (363, 143 144) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgraha-naya - lesthita samasta jaDa-cetana dramAM astitva * sAmAnyanI apekSAe ekatvanI athavA pratyeka jAtinAM aneka dravyamAM e jAtinI apekSAe ekatvanI daSTi (704) saMgha - ratnatraya vagere aneka guNethI yukta pramANeno samudAya (sUtra ) saMjJA - indriyajJAna (677) athavA, AhAra, nidrA, bhaya, * * mithuna, parigraha, vagerenI vAsanAo. ! saMyama - vrata samiti vagerenuM pAlana, mana, vacana ane kAyanuM . niyaMtraNa, Indriya-jya, kaSAya nigraha, vagere badhA bhAve (101) (sUtra 10) { saMraksa - kArya karavAnI prayatnazIlatA (12-41) : saMvara - samyakatva vagere dvArA navIna karmonuM Agamana rokavuM te (605-608) savega - dharma prati anurAga (77) saMzaya-mithyAtva - tanA svarUpamAM "AvuM che ke evuM che , evA prakAranA saMdehamAM rahevuM (549) . saMsAra - janma-maraNa rUpa saMsaraNa (para-54) saMsAra-anuprekSA - vairAgya vRddhi mATe saMsAramAM janma-maraNa " rUpa bhaya dekhIne enAthI mukta thavAnI bhAvanAnuM pharIne ciMtana (para4) { . saMratara - saMkhanAdhArI sAdhune mATe vALI jhUDIne sApha karelI jaMtu vinAnI bhUmi athavA ghAsanuM bichAnuM (57) saMsthAna - zarIra tathA anya pudgala-saMghanA vividha AkAra : (183, 653) : Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMhanana - zarIranA hADakAonuM daDha athavA nabaLuM pana tA. jevuM vagere. saMhanana cha prakAranuM che (183). sama (sAta) -- 1. tA, 2. naya, . ga, 4. bhaya, . pa. vyasana, 6. samudughAtaA badhAM sAta sAta che. samatA - sukha-dukha, zatru-mitra vagere kaMkomAM eka sarakhuM, rahenAruM vItarAgIonuM maha-bha vinAnuM pariNAma | (ra79, 349, 274) . samadhirUDha-naya- traNa zakha-nAmAne bIje-je prathama naya dvArA svIkRta samAna liMga vagere vALA ekAryavAcI zabdomAM paNa arthabheda mAne che. (1) : samaya - AtmA (26) dharmapaMtha, dharmazAstra yA mata (23) ( siddhAnta.. samaya-sAra - sarva vikaTathI para AtmAne zuddha svabhAva . (214). juo zuddhabhAva samAdhi - AtmAnuM nivikalpa yAna (46) athavA { : zAsA adhyayanamAM tallInatA (174) samAraMbha - kAryane prAraMbha karavA mATe sAdhana bhegAM karavAM. | (412-41) samiti - ratanAcAra-pUrvaka pravRtti (386-388) , , (jue sUtra 26) samadudhAta - vedanA vagerenA nimitte dehamAM saMkucita AtmAnA amuka pradezanuM dehamAMthI bahAra nIkaLI phelAI javuM. samudughAtanA sAta prakAra che (646 samRtva jue "samyagrasana. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 samyapha-cAstri + ghata samiti vagerenuM pAlana vyavahAra cAritra'. che (263) ane nija svarUpamAM sthiti-svarUpa * (268), meha-lebha vinAnI samatA athavA - prazAMta-bhAva nizcaya cAstri" che. (274) samyakamithyAtva - juo 'mizra'. sabhya jJAna - samya-darzana-yukta zArajJAna vyavahAra samagra jJAna" (208, 245), ane, rAga vagerenI nivRttimAM preraka zuddhAtmAnuM jJAna "nizcaya samyaga-jJAna". (250-255) samyaga-darzana - (samyaktva) -sAta (nava) tanI zraddhA vyavahAra sabhya darzana," ane, Atmaruci nazcaya samyagadarzana' (220, 221) sALI-kevaLI - sAdhakanI teramI bhUmi (teramuM guNasthAna) jyAM pUrNa--kAma thaI gayA pachI paNa zarIra bAkI rahI gayuM hovAthI pravRtti cAlu rahe che. ahata athavA jIvanmukta avasthA. (562,63) sarAga-cAritra - vrata, samiti, gupti, vagerenuM dhAraNa ane pAlana thayuM hoya chatAM, rAga bhAvane kAraNe je cAritramAM AhAra tathA gya upAdhinA grahaNuM svarUpa threDoka apavAda svIkArI levAmAM Ave che, e sarAga cAritra kahevAya ane e nizcaya cAritranuM sAdhana che. (280) lekhanA - saMyamanI zakti bAkI na rahI hoya eTale gya vidhithI samatApUrvaka zarIrane tyAga karavo (sUtra 33) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra samAcAra - dharma upadeza (301) sAmAcArInA dasa prakAra che. sAmAnya - aneka visadaza padArthomAM eka sArA pariNAma dA. ta. bAlyAvasthA tathA vRddhAvasthAmAM manuSyapaNuM (667-68) sAmAyika - pApAraMbhavALa samasta kAryothI nivRttinuM nAma "vyavahAra sAmAvika' kahevAya (427). tRNa ane kaMcana vageremAM (425) athavA sarva bhUtemAM samabhAva (428) e "nizcaya sAmAyika kahevAya. sAvadya - prANIne pIDAkArI nIvaDe evI pApakArI pravRtti, bhASA tathA kArya (326, 391, 427) sAsvAdana - sAdhakanI bIjI bhUmi (bIju' guNasthAna) AnI prApti eka kSaNa mATe e samaye thAya che jyAre sAdhaka ka-udaya-vaza samyaktvathI cuta banI mithAva abhimukha bane che, paraMtu sAkSAt mithyAtva avasthAmAM praviNa nathI thatuM. (50) : sikaLa - bhAtane kaNa athavA cAvala (448) siddha - cauda bhUmi (caudaguNa sthAna)-LagI gayA bAda, ATha karmone nAza thavAthI ATha guNo pragaTe tenA phaLa svarUpe zarIra cheDI lakanA agrabhAga upara janArA (pa66) siddhi - mokSa prApti (621) sunaya - apekSAvAda dvArA virodhI dhamane samanvaya karanArI niSpakSa dRSTi (725) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suhamakavAya - sUkSama-sarAga, sUphama-sAMparAya : sAdhakanI dasamI. bhUmi (dasamuM guNasthAna) jayAM tamAma kaSAya upazAMta athavA kSINa thaI gayA pachI leja athavA rAgano koI sUma aMza chavita rahe che. (559) skaMdha - be athavA adhika paramANuonA saMgathI utpanna - lyANaka vagere cha prakAranA sUkSama-dhULa bhautika tatva (660-661, 648-950) - traNa prakAranI manuSyaNI, tiryaMcanI ane devI (374) sasthApanA-nikSepa - ke puruSa athavA padArthanA citrane, pratimAne - ' athavA kaI padArthamAM kalpita AkArane | } "A e ja che e mAnI vinayAdi rU5 . 1 vyavahAra kare (740) sthAvara - pRthvI, apa, teja, vAyu, ane, vanaspati pAMca kAvALA ekendriya jIva (pa) sthiti-karaNa - kaI paNa kAraNe adharmamAM pravRtti thaI gaI heya te pitAne athavA sAdhamI baMdhune vivekapUrvaka dharmamArgamAM pharI ArUDha kara. (240 241) siMdha - paramANune AkarSaka guNa je vikarSaNa guNane vega pAmI baMdhane hetu banI jAya che (para) sthAt - "AvuM ja che evI ekAMta hakane niSedha karI kadAca * : evuM paNa che. AvA prakArane samanvaya siddha karanAra eka nipAta (715). ' . .' ': ', Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdvAda - 'yAt' payukta vAkaya dvArA vastunA jaTila svarUpanu vivecana karavA sama samayakArI nyAya (sUtra 40) svadravya zuddha AtmA (587) sva-samaya svAdhyAya K cA zuddha AtmAmAM ja petApaNAne jovArA samyag dRSTi sva-samaya che (271). sva-mata (23, 735) paraspara virodhI matAnA yuktipUrNa samanvaya, sAdhakanA niSpakSa bhAva (026) zAstra yana rUpa tapa svAdhyAya tapa pAMca prakAranA hAya che (475) hiM'sA - jIvavadha athavA prANAtipAta vyavahAra hiMsA' che (389) ane rAgAdinA utpatti (153) athavA ayatanA cAra rUpa pramAda (157) nizcaya hiM'sA' che. hiMsA-dAna prANI pIDAkArI athavA vadhakArI upakaraNa-sAdhana ( karavata, cappu, charI, kodALI, uMdaranuM pAMjarU vagerenI leNa deNu (321) "pAribhASika zabda koSa'" sa MpUrNa ik Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha nA svabhAvanuM spaSTIkaraNa (1) jJAnAvaraNIya karmane paDadA sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jevI rIte paDado hoya te eraDAnI aMdara rahelI vastunuM jJAna thaI zakatuM nathI tema A karma, jJAnane rokavAnuM athavA eAchuM vadhatuM karavAnuM nimitta bane che A karmanA udayanI nyuna-adhikatAne kAraNe, keI a5 jJAnI ane keI viziSTa jJAnI bane che. (2) darzanAvaraNIya kamane dvArapALa sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jevI rIte dvArapALa darzanAthI ene rAjAnA darzana karavAmAM rukAvaTa kare che tevI rIte A karma - darzananuM (samatinuM) AvaraNa kare che. (3) vedanIya karmane madha ce5DelI talavAranI dhAra sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. talavAranI dhAra para lagAvelA madhane cATavAmAM madhura svAda Ave paNa sAthe jIbha kapAvAnuM asahya duHkha anubhavAya che tevI rIte vedanIya karma be jAtanA heya che. zAtA vedanIya ane azAtA vedanIya, Ama vedanIya karma sukha-dukha banenuM nimitta bane che (4) mehanIya kamane magha (madIrA, dArU) sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema dArU pIvAthI manuSya kephathI behezabebhAna bane che ane sUdhabUdha gumAvI bese che, tema mohanIya karmanA udayathI vivaza banele jIva potAnuM svarUpa bhUlI jAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 (5) Ayu kama ne haDa sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jevI rIte huDamAM paga nAkhethI vyakti hAlavA-cAlavAmAMthI zakAI jAya che tema Ayu karmanA udayathI jIva peAtAnA zarIramAM mukarrara samaya sudhI gAMdhAyele rahe che. (6) nAma mane citArA sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema citArA vividha prakAranA citra banAve che tema A karmanA udayathI jIvAnA vividha prakAranA dehAnI racanA thAya che. (7) getra kama'ne kuMbhAra sAthe sarakhAvavAmAM Ave che jema kuMbhAra nAnA moTA vAsaNa manAve che tema A karmAMnA udayathI jItrane ucca ke nIca kuLanI prApti thAya che. (8) aMtarAya ne bha`DArI (munoma) sAthe sarakhAvavAmAM Ave che, jema bhaMDArI (khajAnacI) dAtAne ApatAM ane mikSukane letAM zake che tevI rIte A karmonA udayathI dAna-lAbha vageremAM garabaDa ubhI thAya che cAra ka : (1) jJAnAvaraNIya (2) danAvaraNIya (3) mehanoya ane (4) aMtarAyane ghAtI kama' kahevAya che, kema ke te jIvanA mULa svarUpane ghAta kare che. jyAre bAkInA cAra kamA~ : (1) Ayu, (2) nAma, (3) geAtra tathA (4) vedanIya karmane aghAtI karmo kahevAya che, kema ke te jIvanA mULa svarUpane ghAta karatAM nathI. Jain Educationa International zAMti: zAMti: BH : samApta : zAMti: For Personal and Private Use Only my Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara vicAra te pAma cAMdI senAnA varakha (Cons & Pros.) eka saMkalana sevA-pUjAmAM ke khAvAmAM na vAparavA bhalAmaNa (1) ame jyAre lagabhaga 127 mAM amadAvAda, kAlupura, TaMkazAlamAM bhaNatA hatA tyAre TaMkazALanA nAke varakha banAvanAranI traNeka dukAne hatI ane tyAM kArIgaro cAmaDAnA paThamAM cAMdI mUkI, lAkaDAnI hatheDI vaDe, Tapa Tapa Tapa TIpatA-kaI kaI vAra zuMka bI lagADatA. (2) te pachI ghaNA varSo sudhI ame jatA AvatA jatA paraMtu A gaMdI prakriyA viSe dhyAna gayeluM nahi. | (3) tA. 18-12-1989 nA sthAnika patra "saMdeza' mAM "kharIdIne kasaba sthaMbhamAM "cAMdInA varakha banAvavA mATe vAparavAmAM AvatA pazuonA AMtaraDAM ke cAmaDIne ullekha karyo hate." A varakha mIThAI, sugadhI sepArI, phaLaphaLAdi upara te vaparAya ja che paraMtu jena derAsaramAM ne maMdiramAM paNa tene upayoga thAya che. (4) tyArabAda tA. 18-3-90 nA saMdezamAM "kharIdIne kasaba kalamamAM, "mukti dUta" nAmanA mAsikamAMthI AcAryadeva zrImadda bhadrakarasUrijI ma. sA ne, "dharakhamAM hiMsA ane zAstrIya mArgadarzana nA zIrSakavALuM nIcenuM lakhANa kSAyeluM che? vartamAnamAM hiMsAne prAdhAnya ApI, varakhane apavitra tarIke jaNAvAya te aMge tapAsa karatA jaNAyuM che ke prAraMbhakALathI varakha A rIte ja bane che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonA-cAMdIne kUTI phUTIne pAtaLuM paheNuM banAvAya che tene mRtaka baLadanA carma -AMtara carma athavA uparanI cAmaDInI aMdara bIjI pAtaLI cAmaDI hoya che te bahu ja majabUta hoya che. te cAmaDI kudarate marelA baLadone camAra leke laI jatA. temanI pAsethI A AMtara-camavecANa lAvI, tenA sahakArathI varakha banatA ne Aje paNa bane che. - 0 baLanI hiMsA te mAMsanA utpAdana mATe vadhI rahI che. temAM varakhanuM kaI paNa kAraNa nathI, 0 vaLI sonuM, cAMdI vagere dhAtuo apavitra thatI nathI? apavitrane pavitra kare che. 0 lekamAM AbhaDacheTa TALavA senAnA pazavALA pANI (senA-pANI) chAMTavAmAM Ave che. Aje paNa A mAnyatA rivAja cAlu che. (kayAM?) 0 varakhanA kAraNe hiMsA thatI jaNAvI nathI. 0 zIAkaranI peDhInA TrasTIoe tapAya karAvI A hakita meLavI che. (?) 0 hiMsAne mahatva apAya to eka paNa vastu hiMsA vinA pAkatI nathI. badhI vanaspatinAM prAraMbhamAM anaMtakAya heI anaMtA nA nAza pachI pratyeka vanane jIva pitAnA zarIrarUpI pratye vanaspati banAve che. kapAsIone dANa ke juvAra bAjarAne jANe paNa A rIte taiyAra thAya che te akapya banI jAya, vyavahAra naSTa thAya. nizcaya-vahevAranI sApekSatA UDI jAya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 0 azucine vicAra karIe te prAyaH pavitra badhI vastuo azucimAMthI upaje che. lohInA jharaNAthI dUdha, viSTAnA khAtaramAMthI anAja, baMgaLada kasturI kesara paNa vanaspati che. ghI-dUdhanuM dahIM banAvatA asaMkhya jIve upajyA pachI ja tene nAza karIne mAkhaNa ane ghI banAvAya che. ema chatAM vyavahArathI e badhuM pavitra ane nirdoSa gaNAya che, vagere vagere.......... eka jainAcArya dvArA varakhanI bAbatamAM AvuM mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che tethI amane huM Azcarya thayuM. 0 jagata ane jIvana hiMsAthI bharelAM che e vize be mata nathI chatAM jeo ahiMsAnA AgrahI che teo pitAnuM jIvana TakAvavA mATe tathA pitAnA vahevAro calAvavAmAM ochAmAM ochI anivArya hoya teTalo ja hiMsA thAya tene Agraha rAkhe che. 0 jainAcAryo meDhA para muDapatti rAkhe che ane 0 aMdhArA pachI bahAra cAlatA nathI ke 0 pagarakhAM paheratAM nathI. enI pAchaLa sUkSma ahiMsAnuM pAlana karavAne ja khyAla rahA he joIe. 0 devanI pUjAvidhimAM zuM varakha, kasturI aMbara vagere padArtho anivArya che? 0 dhAtuo te badhI sarakhoja che. senA-cAMdImAM pavitratAnA khAsa guNa che evu vaijJAnika rIte puravAra thayuM nathI. - 0 amAre ( ane A saMkalanakAra ) bahu ja spaSTa mata che ke jeo ahiMsAnA AgrahI che ane pitAnA pratyeka vyavahAramAM ahi sAne ja khyAla rAkhavA mAge che teoe jenI pAchaLa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsA AcAravAmAM AvI hoya te jIvana TakAvavA ke vahevAra nibhAvavA anivArya nA ja hoya te tene upayoga kare nahi. - 7 vaLI devanI pUjA-vidhi mATe te nahi ja. 0 emAM jeone dharma ahiMsA para AdhArita che evAonA dhama sthAnamAM te AvI koI vastu na vaparAya e ja IcachanIya gaNAya. kebA, zrImad rAjacandra A. sA. kendra prakAzita A. mAsika mukhapatra divya avaninA eprIla 1990 nA aMkamAM vizeSa vigata prApta thAya che. maghamaghatI mIThAI ane pAnane mohaka banAvavA cAMdIne varakha lagADavAmAM Ave che ane varakha-yukta cIjonA bhAva vadhAre levAya che. (levAya ja) keTalAka ahiMsAvAdI dharmonA devamaMdiramAM dharavAmAM AvatA prasAdamAM paNa varakha vaparAya che. A varakha banAvavAmAM katalakhAnAmAM kapAtA baLadanA AMtaraDAne upayoga thAya che. prANuM-premI zrImatI menakA gAMdhI IlasTreTeDa vIkalI opha InDIyAnA chelA aMkamAM, A varakha mAthI bane che te jANe cho? jANIne AghAta lAge tevuM chatAM sAcuM che ke cAMdInA bArIka patarAMne, katalakhAnAmAM kapAtA baLadanA tAjA kADhelA AMtaraDAnI cAmaDImAMthI banAvavAmAM AvelA pAtaLA pAnA vacce mUkavAmAM Ave che. talakhAmAMthI baLa4 kapAya te pachI tarata ja tenAM AMtaraDAM bahAra kADhI sApha karavAmAM Ave che. A AMtaraDAMnA kaTarA karavAmAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 Ave che ane enI pAtaLI cAmaDInAM pAnAM eka copaDImAM bAMdhavAmAM Ave che.varakha banAvavAnI A prakriyAmAM baLadanI tAjI cAmaDI (tenA pudgala paramANuM) gheDI ghaNI cuMTI jAya che. bicArA zAkAhArIe temane A prakriyAnI khabara ja nathI hatI. thoDAM varasa pahelAM InDIyana eralAInsane A vAtanI jANa thaI tyAre temaNe vimAnamAM pIrasavAnI khAdya sAmagrI banAvavA keTarara ne varakha lagADavAnI ja manAI karI dIdhI. kevuM sarasa ! ane have jUo jaina sAptAhika, bhAvanagara, ne 13-4-90 ne eka jemAM jinapUjAmAM upayogamAM levAtA varakhanA viSayamAM jJAnI, gItArtha jainAcAryonuM mArgadarzana chapAyeluM jinezvara bhagavAnanI pUjAmAM zuddha ane uttama dravya vAparavA joIe, paraMtu ahIM A zuddhatA loka-vyavahArane AzrayIne eTale loka vyavahAranI apekSAe samajavAnI che. dA. ta. (1) sonuM ke cAMdI caMDAla aDe chatAM azuddha gaNAtuM nathI. (2) nadImAMthI pANe caMDAla bhare chatAM tenA sparzathI nadInuM pANI azuddha banatuM nathI. (3) metI, kasturI, aMbara Adi svayaM zuddha che tethI tenI A utpatti azuddhamAM hovA chatAM te azuddha nathI. evI rIte cAMdInA varakha je bane che te cAMdImAMthI ja paNa banAvaTanI prakriyA keTalAka lokene (!!) azuddha lAgatI hoya chatAM varakha zuddha che, azuddha nathI. mATe ja pUrve paNa pAtaLA cAmaDAnA paDanI vacce cAMdInI patarI ne kUTIne varakha banAvavAmAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatA ane te Aja sudhI banAvavAmAM Ave che, ne bhAratanA sakaLa jena (zvetAmbara) saMgha varakhane zuddha ane pavitra tarIke vyavahAra karatAM AvyA che ane te vastu uttama paNa che! A ja rIte cAmaDAne upaga te cirakALathI vividha rIte Dhola-nagArA vagere dvArA derAsaramAM paNa thatAja Avyo che. ! (ane have vAMce. dhaMdhAdArI potAnuM bacAvanAmuM.) sAdhujI kahe cheH uparanuM kabula karyA pachI varakhanA viSayamAM AMtaraDAM vagerenI vAta te taddana banAvaTI lAge che. vizeSa te amadAvAda, surata, muMbAInA varakha banAvavAvALA te kahe che ke paradezathI rAsAyaNika rIte banelA sinveTika kAgaLanI taiyAra buka Ave che. ene kAgaLanA paDa vacce cAMdInA patarA ne kUTI varakha banAvAya che. (belo, kaMI kahevuM che?) ' ane, traNa prakAranI sAmagrI (jaghanya, madhyama, ane uttama) nuM varNana karI, taMtrIzrIe kahelA, jJAnI, gItArtha jainAcAryo (jemanAM nAma ApavAnI hiMmata nathI ema lAge che!) . mUrtipUjaka jaina zrAvakane salAha Ape che kemake digaMbara mUti pUjaka te prabhu pratimAne ekavAra abhiSeka sivAya aThakatA ja nathI ane aSTa prakArI pUjA, acitta dravyathI, prabhu sanmukha, hAthamAM dravya rAkhI, pUjAne duhA belI, dravya-padArtho thALImAM mUke che. anukaraNIya suMdara vidhi mAnIe chIe. ane sthAnaka vAsI-terApaMthIne te mUti -pUjA na hovAthI varakhane savAla ja nathI) ke (1) varakha vAparatA keIne aTakAvavA nahIM. (2) varakha viSe mAMsAhAranI vAta karavI te te taddana geravyAjavA ja che. (barAbara), ane. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 (3) jANa-bujhIne keTalAka loko taraphathI jina pUjAmAM aMtarAya karavA mATe, satyathI vegaLo ane jAmaka pracAra chellA eka-be mahinAthI calAvAI rahyo che tenAthI keIe paNa bharamAvAnI ke varakhathI pUjA baMdha karavAnI jarUra nathI. jina-pUjA-tAmbara kare che te lagabhaga ghaNA badhA derAsaramAM ame (ve. mU. pUjaka hevAthI) jAte joyeluM che. ane vidhi-vidhAne mahadAMze jaDa kriyAvAdI kare che temAM vItarAgonI bhArobhAra AzAtanA-virAdhanA jaNAyA che. mApha karaje, ame ghaNA varSothI sevA-pUjA gADarIyA pravAhamAM zeThA taNAIne karatA hatA, paraMtu have derAsara darzana mATe rUDhIgata jaIe chIe, bAkI have prabhuna aMgene aDIne dravya-pUjA baMdha karI che, ane, mukhya te bhAvapUjA ja che ne! dravya-pUjA to bhAva utpanna karavA nimitte ja che, ane, tethI te sAdhu-sAthvIne dravya-pUjA karavAnI manAI che. barAbara. je dravya-pUjA karma muktinuM kAraNa hota te vitarAgo temane zA mATe niSedha karata? 0. K. chello : cAmaDAnI pugala rajakaNe ceTelA varakha vAparavA nahi te vyAjabI pracAra karanAra ne ke bhautika lAbha thavAne hite? loke te bIcArA ajJAnI gheTAM jevA che, ja vadhumAM vAMce ? samakAlIna akhabAranI pUti, "varAITI" tA. 16-12-90, (2-12-90) mAMthI bIjuM ghaNuM lakhAyuM che paraMtu jagAnA abhAve ane viramIe chIe. sujJajanene vadhu zuM ? 1 samAsa , Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : t pU. munIzrI akalaMkavijyajInuM TUMku jIvana caritra pa. pUjya munizrI akalaMka vijyajI mahArAjane amezrIsamaNa suttanuM meTara prakAzana mATe sepeluMtemaNe presamAM ApI dIdhuM ne amane saMbhALI levA vinaMti karI. A kAma amane gamatuM hovAthI ame vIkArI lIdhuM : pro. ke. jI. zAha tapasvI munizrI akalaMka vijaya mahArAja sAhebane TUMka paricaya-phakta rekhA citra (vistRta paricaya mATe vAMce akalaMka graMthamALA puSpa 11 tathA pupa 76) (1) janma sthaLa - lIMca, chalA mahesANuM (2) janma tithi - 1970, phAgaNa suda 5 (zrI ke. jI. zAha 1972, phAgaNa suda 8) (3) saMsArI nAma :- zrI amRtalAla (4) pitAnuM nAma :-zivalAla tArAcaMda zAha (5) mAtAnuM nAma -DAhIbahena amRtalAlanI 11 varSanI uMmare mAtAnuM maraNa, (6) amRtalAlanA vaDavAo traNa peDhIthI dhoLakA pAse juvAla rUpAvaTImAM dhaMdhAthe rahetA hatA. (7) nAnapaNamAM dhArmika saMskAra - nAnI uMmare Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcapratikramaNa, navamara, traNa bhAga ne cAra prakaraNa kaThAge, ane dasa varSanI uMmare te jagudaNa gAme paryuSaNamAM pratikramaNa vagere kriyA karAvavA mokalavAmAM AvyA. putranA lakSaNa pAraNAmAMthI. dhArmika zALAmAM tathA vyavahArika zALAmAM prathama naMbare meniTara tarIke rahetA hatA. bAvaLAmAM aMgrejI pahelA dheraNa pachIno abhyAsa amadAvAda sI. ena. chAtrAlayamAM paraMtu Arthika muzkelIne lIdhe chAtrAlayamAMthI chUTA thaI dukAnamAM lAgI gayA. (8) pitAzrIo sAthe dIkSA levA samajAvyA paraMtu amRtalAle kahyuM ke devAdAra sthitimAM dIkSA levAthI niMdA thAya. (azaktimAna bhavet sAdhu) pitAzrInA be abhigraha (1) je amRta dIkSA le te tenI sAthe mAre dIkSA levI, nahitara tene paraNAvyA pachI be varSe mAre dIkSA levI. (2) jyAM sudhI devuM puruM thAya nahi tyAM sudhI vatana lIMgamAM praveza kare nahi. karmanI vicitratA te juo : zrI amRtalAlane vivAha zrImatI lIlAvatI sAthe nakkI thaye te vakhate pitA zivalAla punAmAM mAMdA paDayA. amRtalAla muMbaIthI punA AvyA paraMtu vAtacIta thaI zakI nahI. phakta temanuM meM jeIne deha cheDaH punAmAM agnikAra : amRtalAlanI umara lagabhaga 25 varSanI thaI. (gaddhA pacIsI) (9) lagna saMvata 195 nA mahA vadi 11, dhaMdhAmAM- jIvanamAM ghaNI uthala-pAthala thaI gaI. jIvana-caka evuM che Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vepAra -karI-pramANikatA-dharmaruci-tIrthayAtrAo-traNa upadhAna-vardhamAna tapanI oLIo, dhArmika adhyApaka tarIke nokarI-puNyane lIdhe kaI divasa nokarI dhaMdhA vagara rahyA nathI-dharma sAthe artha kAma-pravRtti, samaya kAte nathI- uMmara varSa 65 chatAM zArIrika zakti-patnI vagerenI saMmati laI-dIkSA sthaLa malADa : vaizAkha sudi 3 nuM muhUrta-mAmaMtraNa patrikA-vAyaNa-varasIdAna varagheDeseLa jaNAnI sAthe. saMvata 2035nA vaizAkha suda 3 (akSaya tRtIyA akhAtrIja) nA pavitra divase muMbaI malADa mukAme dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA guruH AcAryazrI vijaya bhuvana bhAnusUri. (10) ziSya celAnuM nAma je hAla che te muni akalaMka vijayajI, jJAna guru : AcArya zrI premasUri (11) jJAna kriyAbhyAM mikSa nakSInI ArAdhanA samyaga darzana jJAna cAritra darzana-jaina tatvajJAnane UMDe abhyAsa, jJAnadainika vAMcana, lekhana tathA putha lihANuM. cAritra-vardhamAna tapanI 154mI oLI cAlu che. (12) dIkSA pachInI pravRtti na dharmanA sAhityanuM saraLa, sudhi ane sugrAhya zailImAM lekhana-prakAzana-saMpAdanasaMkalana-pAMca varSanAM dIkSA paryAyamAM 10 pusta chapAvyA. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) mAnava avatAre siddhakSetra pAlitANA jevA divya dhAmamAM vardhamAna tapanI 100 mI eLI. vikrama saMvata 2040 nA vaizAkha suda 3 nA pAvana divase pUrNa karI. bAvanamI eLInuM, pAraNuM- 2046 zrAvaNa vadI 6ravivAra, amadAvAda, tA. 12-8-90 (14) zrI akalaMka graMthamALA munizrIne adbhuta abhigraha saMka95, 108 pustaka prakAzita karavA, prabhu kRpAthI nivine pUrNa thaze. amadAvAda cAturmAsa daramiyAna ane tenI cheralA dasa pustakanI vimecana vidhi raMge caMge patI gaI. tA. 12-8-1990 ravivAra (15) amadAvAdamAM "satu sAhitya prakAzana" ghaNA varSothI janatAne sAhitya-dharma-jJAna- vijJAnanAM pustake ochI kiMmate vece che, jethI lokone sArAM sArAM pustaka sulabha bane che, tevI rIte mahArAja sAhebe paNa lagabhaga mahadaMze jaina dharma jJAna-vijJAna-tatvajJAnanA dareka viSayane AvarI letA pustaka prakAzana karyA che- jevI jenI ruci heya tevI jJAnapipAsA saMtoSI zake. (16) mahArAjazrInuM phaLadrupa magajaH haju keTalAya navA navA viSaye prakAzana mATe ubharAya che. (17) jyAre 100 pustakanuM vimocana thayuM tyAre ame vaNamAgI salAha ApelI ke have AgaLa vadhavuM nahi, paraMtu savAdhyAya, mauna, ArAdhanA, sAdhanA, upAsanAmAM jIva lagAve, paNa teozrInI pustaka prakAzana pravRtti, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalI tIvra che ke ullAsa umaMgathI A umare, tapasaha, 125 pustaka sudhI pahoMcI gayA che. (18) A granthamALAno ekaeka TAITala-pustakanuM mathALuM vAMcatAM ja ahobhAva utpanna thAya che. jaina kathAo bhAga 5. prakAzanane lagabhaga cotho bhAga reke che. zrAvaka-zrAvikA, sAdhu-sAdhavajI, bALa-yuvAna-vRddha, darekane kaMIne kaMI lAbha thAya tevI graMthamALA kadAca aNadhArI rIte goThavAI gaI jaNAya che. graMthamALAnI A eka vizeSatA che. (19) ane mahArAjazrIne gRhastha tarIke tathA sAdhujI tarIkeno anubhava paNa sAre dezamAM paryaTanane che gujarAta, saiArASTra, mahArASTra, baMgALa ane bhArata sarahada bahAra cheka ne vALa khaTamaMDa sudhI-khaTamaMDumAM terApaMthI saMpradAya-kAma-ghara derAsaramAM sevA pUjA ne ophisa kAma. khaTamaMDumAM kASTha (lAkaDA)nA maMDapo ghaNA che tethI tenuM nAma kAThamAMDu-apabhraMza khaTamaDu-tyAMnA maMdIro mukhya (1) 84 AsanavALuM kAmadevanuM maMdira, (2) 2000 varSa jUnuM buddhanuM maMdira-nAma-suvarNamaMdira, tathA (3) pazupatinAtha (mahAdeva)nuM maMdira jyAM pazuonA balidAna apAtAM. lake mAMsAhArI-tethI muMbaI jema vejITerIyana ane maTana mArakeTa bhegI hatI. be mahinA tyAM rahelA. (20) dareka granthanI hajAra hajAra nakala, keTalAkamAM kiMmata chApelI che, paraMtu pusatake chuTathI bheTa apAya che. kudaratanA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI agamya kAraNathI granthamALAnA prathama puSpathI 108 puSya sudhInA badhA pustaka, munizrI jyAM comAsu haiyA tyAMthI mane mokalatA rahyA che te kaI pUrva--janmanA puNya saMskArane lIdhe ja haze. hAla paNa temanI kRpASTi cAlu che ane amadAvAdamAM hovAthI tathA mana-vacana-kAya-zakti, majabuta hovAthI mane ghera avAra-navAra dazanano lAbha Ape che. (21) chelave viziSTa hakIkata H (1) eka eLInuM pAraNuM amadAvAda zAmaLAnI poLamAM thayeluM (2) pustaka lekhana prakAzanamAM pretsAhana, amadAvAdamAM zrI kanacaMdrasUrijIne lakhela meTara batAvatA prastAvanA lakhI ApelI (3) caturtha caturmAsa : pU. vidyAnaMdavijaye saMghamAMthI jAhera karyuM ke (mahArAjazrInuM cothuM pustaka zrI neminAtha tathA kRSNa caritra) A pustaka keIe tevuM nahi ane lakhAyelA paisA keIe ApavA nahi. mahArAjazrI e kahayuM prabhunI nizrAmAM. prabhunA pustakane virodha kare tene huM guru ke sAdhu mAnate nathI, hA bhUla hoya te sudhArI laIzuM, A bAbatamAM mArA guru mahArAjanA ThapakAne pAtra mArA para AvyuM. meM temane rAjInAmuM lakhIne kahyuM e jo pAchA mAge... meM temane Ape, vagere vagere. (22) A graMthamALAne bahoLe pracAra ane phelAve thAya ane AbAlavRddha sarva jano "akalaMka sAhityano tana mana dhanathI lAbha laI Atma kalyANa sAdhe tevI zubha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmanA sAthe viramIe. (23) prabhu munizrIne zatAyu apI rapamAM tIrthakarazrI saMghanI samyagU jJAna dvArA sevA kare tevI prArthanA. (24) namAmi vIra giri-sAra dhIre. (25) zivamastu sarva jagata : (26) sidhdhA sidhdhi mama disatu. (7) A zAnti: zAnti : zAnti : tA.ka. AnaMdo! AnaMda ! janadharma premIo : AnaMdo !! jana dharmagranthanA aMgrejI anuvAdanuM le :rAjA philIsa ane rANI elIjhAbethe A ejana karela che ane te mATe (UK) yunAITeDa kiMgaDamanA rAjavI kuMTuba eka TrasTa banAvyuM che. have jana dhanA graMthane English bhASAmAM anuvAda thaze ane AkhA vizvamAM te vecAze vahecAze. sarva prathama "tatvArtha sUtrane anuvAda karavAnuM nakkI thayela te pramANe A prasaMganI maMgaLavadhi tAra kha 23-10-1990nA roja laMDana "bakiMgahAma pelesamAM thaI gaI haze ane temAM vizvanA paMdara jaina agraNIo (jemAM bhAratamAMthI pAMca mahAnubhAvo che, emaNe A lakhANa ane dastAvejo arpaNa karyA haze. have "bhagavAna mahAvIra ne divya ane vizvahitakArI saMdeza' duniyAnA dUranA dezamAM pahoMcaze te ApaNA saune mATe gaurava ane AnaMdane viSaya che ja Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mAnasa-zAstrIya hakikata (pro. ke. jI. zAha) evuM banatuM jovAmAM Ave che ke amuka vicAre amuka vyaktione amuka samaye Ave che, paraMtu te vicAranA avataraNa mATe amuka vyakti egya hoya che. zrI vinobAjInI preraNAthI zrI samaNumutta prApta thayuM. jenadharmanuM AvuM eka pustaka hoya te vicAra mane chellA ghaNA varSothI Avate hato ane tethI meM keTalAka vidvAnane tathA sAdhujI ne laMbANa-pUrvaka patra lakhelA. "ApaNe jANIe chIe ke jagatanA lagabhaga badhA dharmomAM te te dharmanA mULa siddhAMte darzAvatuM eka pustaka che ja dA-ta. (1) khristI dharmanuM "dhI bAIbala, (2) muslIma dharmanuM, ala kurAna, (3) hindu dharmanA ghaNA phAMTA che-temanA saMpradAyamAM rAmAyaNa, mahAbhArata, bhAgavata, gItA, gaNI zakAya, (4) svAmInArAyaNamAM zikSApatrI' (5) zIkha dharmamAM "japujI (5) pArasI dharmamAM "aMda avestA' (6) yahudI dharmamAM jUne karAra, (7) bauddha dharmamAM "dhammapada vagere, tarata ja smRtimAM Ave ane A pustako sulabha hoya che. te vakhate mane jANa nahi ke zrI vinobAjIe AmAMnA keTalAka dharmanA "sAra rUpa pustaka chapAvelAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have ApaNe koI jana pamI ne temanA mukhya pustaka viSe pUchIe te te kirtavya-mUDha banI jaze. ane game te ekAda nAma, kalpasUtra, taravArtha sUtra, evuM Apaze kemake AvuM eka pustaka tenA khyAlamAM nathI je kaI paNa dhamIne "jana dhama" nA pustaka tarIke bhalAmaNa karI zakAya ane tene jaina darzananA mekSa mAne, samagra khyAla ApI zakAya, tethI je ekAda pustaka 200 thI 300 pAnAnuM hoya te te lokapriya pustaka thAya ane lekhaka paNa "amara (!) kIti meLave. pustakanuM nAma Jainism at a Glance 24 991 The Essence of Jainism yAne "jaina dharmanuM mArgadarzana athavA je dharmanA mULa taApI zakAya, viSaye nakkI karI, vidvAna gItArtha munirAjenuM mArgadarzana meLavI-bhale samaya jAya ane puruSArtha kare paDe, paNa eka suMdara pustaka jIvana-bharanuM jJAna TuMkamAM DhALI zakAya te eka sarasa kAma thaI jAya. abhyAsI ane kAryakuzaLa evA ApazrI A bAbata hAthamAM je te asaMbhavita nathI. huM te ghaNA varSothI A vicAra karU chuM. paraMtu A bAbatanuM UDuM vAMcana nahI hovAthI mAruM gaju nathI, nahitara huM prayatna jarUra karatA te A bAbata khAsa vicArI, rasa laI, prayatna karo te jinazAsana deva paNa sahAya kare ane ApanuMbarachanuM-tathA deva guru dharmanuM-nAma rezana thAya." atu. javAba AvyA paNa ekeya AzAjanaka nahI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tame sUcavela kAma jarUra karavA jevuM che emAM zaMkA nathI. paNa A aMge pahelAM paNa prayatna thayA che. tenuM pariNAma jotAM sarvane svIkArya ane grAhya bane evuM kAma thavuM ApaNA samAjanA hAlanA saMgamAM zakaya nathI. zvetAmbara, digaMbara, sthAnakavAsI,-badhAne ema che. ke amArA vyaktigata vicAra-mAnyatAone paNa svIkAra thAya te e pustakane apanAvIe. jaina dharmane saMpUrNa paricaya sarvagrAhya bane te Apa leya te te mATe ghaNI taiyArI joIe. tame. lakhe che ke jIvanabharanuM jJAna TUMkamAM DhALIne ApavuM, te. haju jIvanabharanuM jJAna ja bheguM karavAnuM bAkI che ! AvA keTalAka prayatno thayA che. paraMtu sarva saMpradAyane svIkRta hoya ane pramANabata tarIke saue apanAvyuM hoya tevuM thayuM nathI." vagere, vagere." uparanuM lakhANa vAMcatAM eka khyAla e baMdhAya che ke zrI "samasutta paNa jaina dharmanA eka pustaka tarIke vizvavyApI thayuM nathI-kadAca haju te sarvamAnya banI zakayuM nathI ke zrI umAvatIjInA "tatvArtha sUtra gerenI jema zAstra tarIke badhAe apanAvyuM jaNAtuM nathI, chatAM eka amulya kArya te jarUra thayuM che. jaina dharma sAra' phakta, komAM che tene pAyA upara, dareka kalekanI zeDo samajutI sAthe, egya sudhArA vadhArA sAthe, "gha" (PROSE) mAM pustaka tarIke koI vidvAna sAdharmika ke gItArtha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru bahAra pADe-parizrama jarUra thAya-samaya paNa jAyapaNa "naMbara be tarIke jina zAsananI ananya sevA bhakita thAya ane dareka bhASAmAM bhASAMtara thAya te vizva vikhyAta thAya. zAsana deva A kArya mATe ke mumukSune preraNA Ape ! mULa pustakanA pUThA uparathI utArA (1) samagra jaina samAja saMmata evA "samaNa sutta' nAmanA graMthanI nipati thaI. bhagavAna mahAvIranA 2500mA varSanA avasare e eka moTI upalabdhi ema saue svIkAryuM. munizrI vidyAnaMdajI munizrI suzIlakumArajI munizrI janaka vijyajI munizrI nathamalajI zrI jinendra vaNajI (2) jana dhamI enI chelA be hajAra varSamAM nahatI thaI tevI saMgIti bhagavAna mahAvIranA 250 mA kalyANaka varSamAM thaI ane temAM jaina dharmanA tamAma saMpradAyanA munie. ane agragaNya zrAvakoe hAjara rahI, amRtakuMbha same, sarvasaMmata sArarUpa graMtha Ape te A samaNa sutta che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) mArA jIvanamAM mane aneka samAdhAna prApta thayAM che. e badhAmAM sauthI chevaTanuM, je kadAca sarvottama samAdhAna che, te A viSe prApta thayuM. zrI mahAvIra prabhunA kalyANakanA divase jana dharma sAra jenuM nAma samaNasutta rAkhavAmAM AvyuM che te AkhAya bhAratane prApta thaze. jyAM sudhI jaina dharma Takaze ane bIjA vaidika tathA bauddha vagere dharmo paNa haze tyAM sudhI (A) jaina-dharma-sAranuM adhyayana thatuM raheze. zrI vinobA bhAve (4) A graMtha samajuttanI saMkalanA pUjya vinebAjInI preraNAthI thaI che. e ja preraNA anusAra saMgItinuM AyeAjana thayuM ane emAM AnA prArUpane svIkRti maLI. - A eka viziSTa etihAsika ghaTanA che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samasutta viSe be bela saMkalakanakAranA A graMtha viSe khAsa kaMI kahevAnuM nathI kAraNa ke badhI jANavA jevI hakikata pustakanA pAnA 1 thI 27 sudhImAM AvI ja jAya che. tethI punaruktinI jarUra nathI. pAnA 4 para jaNAvyuM che tema A pustakane gujarAtI anuvAda, chapAvavAnI IcchAthI, ame ghaNA varSo pahelAM taiyAra karI rAkhele, paraMtu bIjA pustaka chapAtAM gayA ? A pustakanuM meTara paDI raheluM. pa.pU. munizrI akalaMka vijayajI ma. sAhebe jene dharmanA 108 pustaka chapAvavA thoDA varSo pahelAM saMkalpa karele ane lagabhaga 100 putaka chapAI gayelAM. A varSe teozrInuM mAsu amadAvAdamAM thayuM ane cheDA samayamAM 8 pustaka chapAyAM ane tenI vimecana vidhi paNa supere thaI. A samaya daramiyAna mahArAjazrI mAre tyAM avAranavAra AvatA. mArI pAse mArI nivRttinA samaya daramiyAna jana darzananA dhArmika-AdhyAtmika pustakonA vAMcana sAthe amuka noMdha lekhita thatI. AvA lagabhaga traNa cAra pustaka thAya tevA 400 500 lakhelAM pAnAM hatA ane ulekha "manaha jiNANuM ANuM" pustakamAM karela che, temAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A "samasutta"nA paNa pAnA hatA. A badhe masAle meM mahArAjazrIne Ape kemake teo zrIne haju paNa vadhu pustaka chapAvavAne adamya utsAha hate ne che. teozrInA ardho Dajhana pustakanuM prakAzana hAlamAM paNa cAlu che have evuM banyuM ke mahArAjazrIe "samaNuM sutta" ArabAra presamAM ApI dIdheluM ane tenA traNa pharmA 48 pAnAMnA kAcA chApelA mupha mane vAMcavA mokalyA jethI sudhAre vadhAre karI pAkuM chApakAma thaI zake. bAdamAM mahArAjazrI maLyA ane kahe ke A kAma tame laI le ane prakAzana tathA Arthika bAbata saMbhALI le. amane te A kAma gamatuM hatuM -eTale thayuM-cAle gamatAne gulAla karIe, paraMtu hamaNa zrI " "mannata jiNANuM ANuM" pustaka chapAveluM temAM ThIka ThIka Arthika vyaca karele eTale theDI anicchA hatI. ame amArA pustake amArA kharce chapAvI bheTa ApIe chIe. Arthika sahAya mATe koIne kahetA nathI. A pustaka bAbata amAe zrI pradIpabhAI zeThane vAta karI ane teoe prakAzananuM kAma cAlu karavA saharSa jaNAvyuM ane lagabhaga 50 TakA Arthika javAbadArI svikAratAM amArA u9lAsa-umaMgamAM bharatI AvI ane kAma AgaLa cAlyuM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 have 'zrI samasutta' chapAya temAM amArA pustaka prakAzananA rivAja mujaba mukhya viSaya sAthe 'jijJAsA' nA mathALA nIce jaina dharmanA jJAna-vijJAna-tattvajJAnanI vividha khAkhatA paNa chapAvavI evA saMkalpane amalamAM mukavA meMTara taiyAra karyuM, paraMtu A pustakamAM meTara bulky kada mATuM thaI jAya tethI 'jijJAsA' judA pustaka tarIke chapAvavA niyu ya karyAM, tethI e pustaka| chapAze ane enI sAIjha paNa judI haze, kAraNa ke mahArAjazrIe pustaka chApavA ApI dIdhelu tethI te krAuna sAIjhamAM chapAyu' che ane amArA chellA pustako DemI sAIjhamAM hAvAthI 'jijJAsA' paNa te DemI sAijhamAM chapAze. ame amArA pustakAnI chapAI fool-proof thAya, ekke bhUla na thAya tevI zALajI lIdhA chatAM daSTi doSa ke presa dvASa (Printer's Devil mudrA rAkSasa) ne lIdhe azuddhio rahI javA saMbhava che. dA. ta. pA. 7, jhumAM akhevAra gautama' hatuM, chatAM presamAM e mAtrA uDI gayA, gAtama' chapAyuM, zuM thAya ? sujJa pAThaka AvI azuddhi ke bhUlA jaNAya te sudhArI vAMcavA prAthanA. zrI 'jina ANuA' viruddha pramAda ke ajJAnathI lakhANuM ya te kSamA yAcIe chIe. Jain Educationa International satya 16, dharmacara svAdhyAyAta mA pramaddItavyama For Personal and Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu ! bhavya ane zudhdhAtmA prApta kare... zivamastu sarva jagata: micchAmi dukkaDaM: IcchAmi sukarDa % tata sata : suSu kiM bahunA? namra vinaMti pusatakane sAruM paMDuM caDhAvI gho jethI pustaka suvyavasthita rahe ane jJAnanI AzAtanA TALI zakAya. li. saMkalanakAra (prA.) kumudacandra gokaLadAsa zAhanA jaya jinendra khAsa noMdha (1) jyAre kaMIpaNa pUchaparacha karavI heya tyAre javAbI patra Reply vALA, TIkITavALA, tamArA pUrA saranAmA sAthe, sArA akSare, lakhavA vinaMti che. (2) pustaka TapAlamAM mokalavAmAM Avaze nahi. rUbarU rUpiye eka nemInala ApI laI javA vinaMti che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna svAmIne namo nama: azrubhInI bhAvabharI zraddhAMjalI I REATEST : EX. ka vaE . 8 - * karake dareka kika pradika kimI na karI - krima nuM H . ke = ' i - K " kaM u che = - " 4 s 2 - 6, karka ne + = ** = ELE. Eati = = . *"/ EA = - 11. kanakera 5 - ni ka mata 1 - - - - - - na ma ka va ke t + RE aa ma da ra aa t 1 - na 4 . ty 1 : che : it. 4 : e na * * * * : e==' ke A che 10 . - ka REST 4 4 1 2: 1 : * 1 st F* in: 8:: E = + t h #ja 1 1 : #F FEAT ** ** * . karI ke # E . * * * * ' i 1 : * . ra ka : * che = . = . - dArIka ke - 1 1 FEET - 8 + tet ke . . V . P + na = TERA I L * * * * * * * * * * - - - - - la = t 1 nA 1 nA vika ke mane ? * * ma ke raMka . . . sa 1 - + dara kI + 11 * mAra ka ka ka ka ka na ka na ka ka ka na ka ra sa tt 4 1 nuM 1 mAM 6 na. a ', ke kAkA , i . ; = . - 1 - - - nuM dAna karavA da sa che ja na ja na ka nAma na saTEE * ET : + 1 8i . . . ra . = ke eka che ke kaMkA paNa kana ka ke * 1 t. " ma ka , 1 1 * kaDaka + raka * * * zrI dhanajayabhAI kAntilAla jhaverI janma tA. 1-9-1952 avasAna tA. 20-12-1982 ApanA akALa avasAnane ATha ATha varSa vItI gayAM : tamAre mAyALu milanasAra svabhAva, vyavahArakuzaLatA, apUrva udAratA tathA vItarAganA dharma taraphanI lAgaNI vAraMvAra yAda Ave che. Apane AtmA jyAM haze tyAM zAnti ane saMtoSa anubhava haze evI amArI acaLa zraddhA che. amo chIe ApanA kuTuMbIjane tathA mitra-maMDaLa. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI samaNasutta nA Arthika sahayegI zrI pradIpabhAI zeThanA banevI sva. zrI dhanaMjayabhAIne saMkSipta jIvana paricaya anitya bhAvanA (upajAti chaMda) vidyuta lakSmI, prabhUtA pataMga, AyuSya te te jaLanA taraMga, puraMdarI-rApa anaMga-raMga, zuM rAcIe tyAM kSaNano prasaMga ? zrImad rAjacandra "na jANyuM jAnakInAthe, savAre zuM thavAnuM che?" "je jAyuM te jAya, je kulyuM te karamAya." A bhAvanA ane kahevata A yaMtra yuganA mAnavIne jIvananI kSaNabhaMguratA kSaNe kSaNe yAda karAve che. AvuM ja akasamAta aNadhAryuM banyuM yuvAna bhAI zrI dhanaMjaya mATe. kSaNavAramAM kumaLI kaLI murajhAI jAya tema karALa-vikarALa kALanI krUra thapATa vAgatAM bhAI zrI dhanaMjaye potAnI jIvanalIlA saMkelI lIdhI. kuTuMbIjano ane mitra maMDaLa upara jANe vaja-ghAta thayo. mehI svajanonA hRdayamAM akasmAtanA AghAtathI pArAvAra duHkha thayuM, paraMtu jaina dharmanA " kramabaddha paryAya) nA niyama anusAra e akasmAta na hatuM, paraMtu "jIva'nA paryAya'nI hAramALAmAM goThavAyelA krama anusAra A akasamAta eka "vyavasthita Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 bAbata samajavI joIe. je kaMI banavAnuM che te bane ja che ema je kaMI banavAnuM hatuM te ja banyuM che ema samajAya che. vidhine gamyuM te kharuM. uparokta vyavasthita kramane na to Indra pheravI zake, na te jinendra pheravI zake. A hakIkta kaI paNa AghAtajanaka duHkhada prasaMganuM sukhada samAdhAna gaNAya. samajune jinazAsanane ke upakAra ! jIva mAtranA badhA saMbaMdho "saMgI hoya che ane vIjaLInA jhabakArAnI jema viga" AvI paDe che. re saMsAra ! ema paNa kahevAya che ke sArA saraLa bheLA dilane manuSya yuvAna vayamAM maraNa pAme che. "zahANuM mAnuSa lAbhata nahi" ema marAThImAM kahevAyeluM che. jene izvara cAhe che te yuvAnImAM maraNa pAme che. Those whom the gods love die young. keTalIka vAra te kuTuMbane ekane eka putra maraNa-zaraNa thAya che. karmanI gati nyArI che : badhA ja karmavaza che. bhAI zrI dhanaMjayano janma saMvata 2008nA bhAdaravA sudi 11 nA amadAvAdanA samRddha jhaverI kuTuMbamAM thayo hato. jaina dharmanA saMskAro ane zuddha AdhyAtmika vicAro dharAvatA temanA pitA zrI kAnsiAla mohanalAla jhaverI temaja mAtA vidyAbenanA saMskAra siMcanathI zrI dhanaMjayanuM jIvana dina-pratidina navapallavita thatuM gayuM. - zAMta saraLa bAlyavaya abhyAsa tathA ramata gamatamAM vItAvI kolejanuM vidyArthI jIvana zarU thayuM ane gujarAta yunivarsiTInI bI.kema.nI DIgrI laIvepArI jIvana zarU karyuM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 yauvana vaya : lagna jIvana : prabhutAmAM pagalAM - amadAvAdanI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka jJAtinA sabhya zrI araviMdabhAI zeTha tathA zAradAbenanI suputrI kAzmIra sAthe zrI dhanaMjayanA lagna dhAmadhUmathI thayA. baMne pakSa sAdhana-saMpanna ane kAzmIrA-dhanaMjayanuM rUDuM rUpALuM yugala vidhAtAne ghaDatAM paNa kadAca IrSA upajAve tevuM. jIvana-pravAhamAM A jugala-jeDInI saMsAra-nAva AnaMda-maMgaLa-sukhapUrvaka sarakatI jatI hatI-pAMca varSa te AMkhanA palakArAmAM pasAra thayA tyAM to "kura vidhAtA" e pitAno kArame paje yuvAna dhanaMjaya para calAvyA. mAnavI potAnA jIvanamAM keTakeTalI AzAo ane keTakeTalA aramAno sevato hoya che paraMtu bhaviSyanA garbhamAM zuM chupAyeluM che tene khyAla bicArAne svapna paNa kayAMthI Ave ? kALane to kahIye zuM, jarAye nA cUki. pAMca AMgaLIomAMthI, aMguThe vADha mUkiyo." zrI umAzaMkara joSI haju te yauvananA AMgaNe pagaraNa-mAMDayA tyAM ja ATalI nAnakaDI jIMdagImAM kALa bharakhI gayA. pitAnA dhaMdhArthe dara mahine eka vAra muMbAI jatA. A vakhate paNa haMmezanI jema, mAtA-pitA-patnIne maLIne, phUla jevA kamaLa be bALake ("haSa" u. varSa 3, tathA kazA-u. varSa eka)ne ramADI, samajAvI, rAjI, karI, "kAle savAre te vahelA AvI jaIza" kahI, muMbAI tarapha prayANa karyuM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a re re ! che mAnavI jIvananI ghaTamALa evI, duHkha pradhAna, sukha a95 thakI bharelI." kAle vahele AvIza" ema kahenArane kayAM khabara hatI ke, "kAla kALa laI Avaze. uDI jaze va rA che." dara vakhatanI jema amadAvAdathI sAMje muMbAI jatI. lakajharI basamAM musApharI zarU karI tyAM te aDadhe raste basane akasmAta thatAM bhAIzrI dhanaMjaya A phAnI duniyAne tyAga karI, anya jagAe jIvana - yAtrA karavA cAlI nIkaLyA - saMsAranA badhA saMbaMdho toDIne - raDatA parivAra - mAbApa, patnI, be bALakone choDIne. na thobhyA pitAnI jIvana saMgInI - bALako, mAbApa, bhAI-bahena ke kuTuMba parivAranA sagAM -saMbaMdhI mitra parivAra mATe. kharekhara, kudarata AgaLa keInuM paNa DahApaNa cAlatuM nathI. mAnava bicAro lAcAra che tethI zoka-kaleza karI. ArtadhyAna na karavuM joIe. saraLa, pramANika, nyAyI,. dharma-niSTha jIvana patAvI zrI dhanaMjaya kahetA gayAH nava karaze koI zoka, rasikaDAM, nava karazo keI zakA" kAraNa AvA mRtyu vakhate kharekhara to "mRtyu marI gayuM re lola" Death, thou shalt die. mANasanuM maraNa kevI rIte thAya che te agatyanuM nathI paraMtu tenuM jIvana kevuM hatuM te agatyanuM che. kamaLa puSpa savAre khIlI sAMje karamAya che paraMtu kevI suvAsa mukatu jAya che, mATe to kahe che : kula gayuM, pherama rahI gaI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je ja tenuM mRtyu nizcita che ane mAre tene janma paNa nizcita che, mATe jIvana daramiyAna dararoja maraNa para manana karavuM joIe jethI pApa na thAya, ane navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karavuM joIe jethI puNya prApta thaI su-gati thAya? jyAM AtmA suMdara jIvana meLave. chevaTe dareka jaNe zrI bhagavata gItAnA eTale satya dharma mAtranA A vAkaye yAda rAkhI jIvana jIvavuM joIe jethI mRtyuno bhaya rahe nahi. Arya zA pUrva-janma ane punarjanmano siddhAMtamAM mAne che-Ama bhAratIya saMskRtie A siddhAnto ApIne mAnava jIvanamAM moTuM AzvAsana ane meTI AsthA ubhI karI che. mANasane mukhyatve be zarIra hoya che - eka sthaLa ane bIju sUma. maraNa samaye sthULa deha ahIM paDI rahe che paraMtu sUkSma zarIra badhA saMskAra sAthe punarjanma pAme che. jema pANInuM bASpIbhavana thaI vAdaLAM baMdhAya che ane varasAda rUpe pAchuM pharIthI varase che tema mAnavI ahIM mRtyu pAmI tarata ja bIjo janma dhAraNa kare che, jema manuSya jUnA vacce pheMkI daI navAM vastra dhAraNa kare che tema dehadhArI jIva, jIrNa thaI gayelA zarIrane cheDI daI, bIjAM navAM zarIra dhAraNa kare che." Arya zAstra pramANe AtmA te avyaya, ajanmA, zAzvata, purAtana che - te kadI janmato nathI ane marato paNa nathI tene za chedatAM nathI, agni bALato nathI, pANI palALatuM nathI tema vAyu sUkavI zakato nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. "bahu purUSa kerA puMjathI, zubha deha mAnavano maLe che te dharmamaya jIvana jIvI sArthaka karavuM joIe. A jagata eka gharmazALA che, musAphara-khAnuM che. relvenI yAtrA che, bhADAnuM makAna che, nATaka-zALAnI raMgabhUmi che, paMkhIno meLo che. "tana mana dhana tArAM nathI, nathI priyA paraNeta, pAchaLa sau rahaze paDyAM, ceta, ceta, nara, ceta." paMkhI ToLuM vRkSa para, haLI maLyuM che hAla, prAtaH same UDI jaze, koNe dIThI kAla? " nIkaLyo jyAM zarIramAMthI, pache tuM mAlika nathI, kahe dalapata ka thI re, pa ma ra prANI, cete te cetAvuM tane re, pAmara prANI." janma-maraNa pachI sUtaka lAge che tene su-taka, sArI taka mAnI, zoka tyajI, AtmAne jANo ne AbhAne tAre. maraNa maMgalaM camya, sakala tasya jIvana. ~ nA phAyadA ja nA rAha janma tA. 1-9-15ra mRtyu tA. 20-12-1982 zAsana deva sadagatanA AtmAne cIra zAnti Ape e ja abhyarthanA. (pre. ke. jI. zAha. ) cha zAnti: zAnti: zAntiH parama - kRpALu devakI jaya. zrI vardhamAna-svAmI bhagavAnane jaya he, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priya mitra che. kumudacaMdra gokaLadAsa zAha, ema.e.ela.ela.bI., bI.eDa, - DI kema. (I.M.)(L.C.C.) luhAranI piLa, amadAvAda-380 001, abhi naM da na H jaina sAhityanI sevA mATe zrImatI puSpAbahena tathA zrI lakSmIcaMda (bAbubhAI) che. saMghavI taraphathI phoravarDa enTaraprAijha, muMbaI-400 004. zrI ke. jI. zAhanI noMdha : jagatamAM jema niMdake heya che tema sArA kAmanI kadara (appreciation) karanAra paNa sajjane heya che. bAkI kavizrI kahe che tema ? "nathI AnaMda keIsiddhione nathI AnaMda keIprasiddhione, je AnaMda che te che eTale ke,sahunA hRdayamAM huM vasate rahuM chuM" 1 - - - - - - - - Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 Do. ke. jI. zAha sAhebane saMkSipta paricaya tathA temanA dhArmika-AdhyAtmika pustaka viSenA keTalAka abhiprAya: satyavada, dhamacara, svAdhyAyAta mA pramAditavyama. * Lives of great men all remind us, We can make our lives sublime, And departing, leave behind us, Foot-prints on the sands of time, - "che mAnavI jIvananI ghaTamALa evI, duHkha pradhAna, sukha alpa thakI bharelI." * Human life is such where there is less to enjoy and more to endure. gujarAtamAM keTalA mahAnubhAvoe potAnA jIvana caritra (Biography ane Autobiography)nA pustaka chapAvelA che je jIvana-ghaDataramAM upayogI thaI paDe, ane, temAMthI vivekapUrvaka je apanAvavA jevI bAbato lAge te apanAvavAthI ApaNuM jIvana unnata bane, ane, anyane paNa temAMthI mArgadarzana maLe. ahiM te zrI zAha sAhebane cheDe paricaya ApavA prayatana karIe chIe. AzA che ke te vAMcavAthI saMsAranuM svarUpa samajAze ane pAThaka pitAnA jIvana viSe paNa vicArI zakaze. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dareka prANI jIvanamAM du:kha ghaNeruM, sukha gheDaluM, tema zrI zAha sAhebanA jIvanamAM paNa keTalA ups and downs, vicissitudes-saM gonA pheraphAra-AvelA paNa prabhu kRpAthI temanuM jIvana zAMta saraLa rIte pasAra thayeluM jaNAze. puNyazALIne paNa dukha to Ave ane te karmanI vicitratA samajI samabhAvathI vede, paraMtu duHkha pAchaLa sukha laIne Ave che evuM dekhAze. thoDAM vidane AvelAM te AMkhanAM palakArAmAM pasAra thaI gayelAM ane jIvana-saritA hAla paNa saraLa rIte vahe che. zAstra vacana che : "heta AsavA parisavA." sAmAnya rIte Astra karma_baMdhananuM kAraNa che paraMtu dharmamAM daDha zraddhA rAkhanArane parisavanuM eTale saMvara-nirjarAkarma-muktinuM kAraNa thAya che. zrI zAha sAhebanA dAdA, zahera amadAvAdamAM, rAyapura, zAmaLAnI piLamAM, eka sukhI samRddha vahepArI : zrI maMgaLadAsa lallubhAI zAha hatA. jemanI jIvana jharamara zrI sAhebanA pustaka "zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha mAM vistArathI ApelI che. temane temanA dAdAzrI taraphathI jaina dharmanA saMskAra vArasAmAM maLelA je zrI zAha sAhebanA pitA zrI gokaLadAsamAM utarI AvelA ane te dviguNita thaI zAha sAhebamAM AvelA jaNAze. A saMskArane pratApe zrI zAha sAhebanA dAdAzrI tathA pitAzrIe jJAna pustaka prakAzanamAM ullAsabharyo bhAga lIdhelo ane A vAraso zrI zAha sAhebamAM utarI AvyuM jethI temaNe temanI nivRttine samaya 1976 thI 1991 no jaina Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 darzana-jJAnanA pustaka chapAvI bheTa ApavAmAM phALo ApyA che je zrI samaNa-suttanA pAnAM 4-5 thI joI zakAze. A kuTuMba zahera amadAvAdanI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka vizA zrImALI zrAvakanI phAtinuM "lANAdAra sabhya gaNAya. zrI maMgaLadAse, sAmAnya abhyAsa chatAM, pitAnI kuzAgra buddhithI amadAvAdamAM sau prathama "sika mIlsa'nI sthApanA karI hatI. temanA jIvana kALa daramiyAna teozrIe traNa vakhata lagna karelA. (pAThaka, Azcarya na pAmatA. AjathI sAta ATha dAyakA pahelAM stra maraNo vizeSa thatAM ane jJAtiomAM puruSe be traNa vakhata paraNe te sAmAnya gaNAtuM.) temane saMtAnamAM cAra putra ane eka putrI, thayelA, jemAM prathama patnIthI thayelA prathama jeSTha putra gokaLadAsabhAI hatA. temanA pitAzrI bIjI patnI paraNe tyAre oramAna mAtA sAthe saMbaMdho sArA rahe te mATe zrI gokaLadAsabhAI e pitAzrInuM ghara choDI, luhAranI piLamAM temanA sasarAnuM makAna hatuM te kharIdI lIdhuM. zrI kumudacaMdrane janma vikrama saMvata 1972 nA eka pavitra divasa phAgaNa sudi 8 ne ravivAre thayo hato? A divasa atyaMta pavitra gaNAya kemake dAdA zrI RSabhadeva tiratha nAyaka, nAbhike naMdana, marudevA mATe jAye, yugalA dharma nivAraka, jinapati, pUrva navvANuM vAra zrI siddhAcaLa zatruMjaya-A pavitra divase AvelA, tethI tyAM dara varSe phAgaNa sudi AThamane divase rathayAtrA - thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA 'rAyaNa RSabha samesaryA svAmI, pUrva navvANuM vAre re- dhanya bhAgya hamArA." ga eka pUrva eTale 84 lAkha 4 84 lAkha varSa. * pUrva 99 vAra eTale 84 lAkha 4 84 lAkha 4 99 (Azcarya na pAmatA-"utsarpiNa kALa" mAM AvuM hAya.) amadAvAdamAM paNa dilhI daravAjA bahAra, suprasiddha zrI haThisIMganA derAsaramAM, A divase bapore, rathayAtrA kaDhAya che ane seMkaDo mANase teno lAbha le che. zrI zAha sAhebanA janmanI aMgrejI tArikha joIe te te paNa pAchaLathI mo. ka. gAMdhIjInA gujarAtanA eka aitihAsika banAva sAthe joDAyelI cheH 1916 nA mArcanI bAramI tArikha (he jijJAsu pAThaka : A ghaTanA te khabara che ne-12 mI mArce asala "dAMDI kuca thayelI. dAMDI taNuM kinAre, mohana mIThuM pakAve." ane hamaNAM thoDA samaya pahelAM mAjI va. pra. zrI rA. gAMdhIe Aja divase nakalI dAMDI kuca kADhelI.) zrI zAhanuM prAthamika zikSaNa khADiyA, myunisipala zALA naM. 5 mAM thayeluM. te vakhatamAM zikSake niSThAvALA hatA ane lagabhaga badhA vidyAthIo myuni. zALAomAM gujarAtI bALapothIthI cAra dhoraNa sudhI abhyAsa karatAM. cAra varasamAM zALAnuM makAna (1) zAmaLAnI poLanA nAke "sAheba"nA makAnamAM (2) hanumAnajI sAmenA moTA makAnamAM, ane (3) baMdhArAnA khAMcAmAM badalAyeluM -hAlamAM paNa na. 5 nI zALA A khAMcAmAM myu. nA makAnamAM. bese che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyamika zALAnA abhyAsa kALa pUra TaMkazALamAM. kayuriyala hAIskUlamAM thayela A zALAnuM makAna hatuM tyAM pahelA bAdazAhI TaMkazALa hatI ane eka jAdugara Avela te kaheto ke haju paNa ahiMnI havAmAM dhana ubharAya che. ema kahI, havAmAM hAtha vIMjhI, rokaDA rUpIyA cAMdInA, DabAmAM nAkhI khakhaDAvato ! A zALA bAbata bIjI hakikata vicitra che. pachIthI te makAna bAdazAhI ghaDAra thayeluM tethI tyAMnI rUme. patarAMthI bAMdhelI-ghoDAnA tabelA mATe te-ane A rUmamAM zrI zAha sAhebanuM mAdhyamika zikSaNa thayeluM, je viSe, zrI sAhebe be lekha lakhyA che. eka to zALAnI rajata jayaMti vakhate, zALAe bahAra pADelA aMkamAM, ane, bIje zALAnA prinsipAla zrI vI. esa. trivedI, sAhebanA smRti aMkamAM. te vakhatamAM mAdhyamika zALAo dhoraNa pAMcamAMthI sAta varSa zikSaNa ApatI. chelluM varSa te jamAnAmAM keLavaNI mATe ghaNuM ja agatyanuM gaNAtuM. te "meTrIkyulezana-TuMkamAM, meTrIka (Matric) kahevAtuM, A dhoraNa pAsa thAya eTale nekarI paNa maLatI, ane, kolejamAM praveza paNa maLatuM. zrI ke. jI. zAha A zALAnA tejasvI vidyAthI hatA ane meTrIkanI parIkSAmAM 1933nI sAlamAM gujarAtanI badhI zALAomAM ane meTrIkanI te samayanI parIkSAo letI muMbaI yunivarsiTImAM aMgrejI viSayamAM 200 mAMthI 135 mArka meLavI prathama naMbare AvelA. temane sarakArI InAma maLeluM ane zALAnA AcAryazrIe spezyala meLAvaDe karI, yuvaka kumudacandrane, te samayanA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 1 uttara vibhAganA ejyukezanala InspekaTara sAheba mAraphata okasapharDa iMglIza DIkzanerI tathA anya pustaka ApelA. zrI zAha sAhebe A DIphazanerI Ajadina sudhI vAparI che ne teo haju paNa te vApare che. 1933 nI sAlanI temanI aMgrejI prejha-pieTrInI adbhuta TeksTa buka paNa temaNe jALavI rAkhI che jemAM chapAyelI gadya-padyanI aMgrejI ne dho temane kolejamAM zIkhavavAmAM paNa upayogI thayelI. AvI siddhi mATe teozrInA pitAzrI ghaNuM rAjI thayelA ane te vakhatanA gujarAta samAcAramAM temanA putrane pheTo chapAvela ane je mIlamAM nokarI karatA tyAM peMDA vahecelA. TayuTorIala hAIskUlanA prinsIpAla sAhebe paNa temane eka majAne pheTA zALAnA daravAjA pAse mukelo je kadAca haju paNa navA makAnamAM have jAIe. A zALAnA ItihAsamAM muMbaI yunivarsiTInI meTrIkanI parIkSAmAM 1923nI sAlamAM jANatA nyAyamUrti zrI niomAnabhAI mIyAbhAI AvelA ane 1933mAM zrI ke. jI. zAha AvelA. A zALAnI khAsiyata e hatI ke oraDA tabelA hatA paraMtu cAre bAju moTuM vizALa ekaThuM ane vacce vacce, kabIravaDanI yAda Ape teva, vizALa vaDa. kevuM sarasa khullI havA maLe tevuM kudaratI vAtAvaraNa. have joIe temanuM keleja zikSaNa: te vakhate gujarAtamAM eka ja koleja hatI, ane te paNa Asa keleja-gujarAta koleja-atyAre che te ja ane tyAM ja. kelejamAM bI. e. DIgrI mATe cAra varSa phasTa Iyara, InTara, ane juniyara-sInIyara bI.e, ane, ema. e. DIgrI mATe Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be varSa-juniyara-sInIyara. juniyara parIkSAo keleja letI. sInIyara parIkSAo muMbaI yunivarsiTI letI. bI. e.nI amadAvAdamAM, ane, ema. e.nI muMbaI yunivarsiTInA makAnamAM muMbAI levAtI. zrI kumudacandra F. Y. B. A. nI parIkSA sekanDa kalAsamAM (1933-34) pasAra karI, paraMtu temanA pitAzrInI IcchAthI koleja choDI daI, amadAvAdamAM yAjJika keleja opha komarsa (khAnagI Tayuzana ApatI saMsthA)mAM, eka varSa muMbaInI InDiyana maracanTasa cembarane "sekreTerIala DIlemAM korsa" tathA pITamensa zorTa-henDa kesa karyo ane temAM sArI phateha meLavI. taduparAMta A korsanI laMDana cembara opha komarsa, nI parIkSAo muMbaI levAtI, te paNa temaNe ApI ane DIsTIMkazananA saTIphIkeTa meLavyA. (1964-35) tyAra bAda eka mIlamAM sekreTarInA hAtha nIce eprenTIsa rahyA, paraMtu temAM kaMI rasa-kasa na jaNAtA zrI ke. jI. zAha InTara ATarsa no abhyAsa karavA pharIthI mAta-saMsthAmAM joDAyA lagabhaga 1936nA julAInI zarUAtamAM. saha-vidyArthIo kahe : ke. jI. zAha, tamane muzkelI paDaze, lAjIka viSaya ghaNo cAlI gayo che. prabhu IcchA baLavAna che. traNa cAra divasamAM lojIkanA zikSakanI badalI thaI ane navA lojIkanA zikSake eka lejIka (takazAstra)nA bane. vibhAgane AvarI letAM pustakanI bhalAmaNa karI. kumudabhAIe te pustaka kharIduM ne lagabhaga meDhe karI lIdhuM. kudaratanI karAmata te jue-khudA degA to chappara phADake detA haibane peparamAM prazno A pustakamAMthI. ke. jI. zAha kelejamAM. temanA viSayo-lejIka sAthe-mAM pharsTa AvyA, lojIkamAM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ra00 mAMthI 140 paraMtu InTara ATarsamAM pahelA naMbara methemeTIsa vALA vidyArthIne Avele-kAraNa svAbhAvika che. A viSayamAM hoziyAra vidyAthI ghaNuM mArkasa meLave eTale zrI ke. jI. zAhane naMbara kolejamAM bIje. skolarazIpa maLI. kolejanA be varSa eka viSaya : ardha mAgadhI hato. zAha sAhebe jaina-pAThazALAmAM sArUM dhArmika jJAna meLaveluM eTale emane phasTa Iyara tathA IMTaramAM 100 mAMthI 80 upara mAkarsa AvatA ane temanA prophesara sAhebe dareka pepara upara Good rImArkasa lakhatA. kamanI vicitratA te jUo : B. A. mAM spezyala viSaya (First love) tarIke adha mAgadhI viSaya rAkhavAnI tIvra IcchA svAbhAvika hoya ja, paraMtu takadIranI tadabIrate samaye B. A. mAM A viSaya rakhAte nahi tethI kumudabhAIe English aMgrejI viSaya pasaMda karyo ane muMbAI yunivarsiTInI B. A. nI parIkSA sekanDa kalAsamAM, kolejamAM bIjA naMbare, pasAra karI, 1938, ane skolarazIpa meLavI. A samaya daramiyAna amadAvAdamAM be kelejo navaraMgapurAmAM sthapAI H. L. College of Commerce ane L. D. Arts College. A samayamAM vidyArthIo M. A. sAthe LL. B. karI zakatA, kemake te kolejanA vargo sAMjanA levAtA. bI. e. pAsa karI eTale TayuTerIyala hAIskulanA prinsipAla sAhebe, zrI ke. jI. zAhane bolAvI, zALAmAM zikSakanI nokarI ApI ane M. A, nA pIrIyaDa bharavAnI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M. A. mAM English nA 8 pepara-parIkSA bIje varSe tethI M. A. nA pahelA varSamAM pahelI LL. B. nI parIkSA muMbaI yunivarsiTInI pasAra karI-(1939), bIjA varSe sInIyara M. A. nI parIkSA pasAra karI-(1940 mArca) (mArkasa-ahAhA) nasIbanI balihArIH mAsa 800 mAMthI 400, sekanDa kalAsa B.U. ane - 1940nA okaTobaramAM sekanDa LL.B. sekanDa kalAsa B. i. pAsa karI. te samaye M. A. mAM English viSaya 2AkhanAra phakta cAra pAMca vidyAthIo hatA ane temane amadAvAdanI traNe kolejomAM-gu. koleja, eca. ela. tathA ela. DI. aMgrejInA prophesarenuM mArgadarzana meLavavA javuM paDatuM. ghara je saMbaMdha. keTalI vAra te sAhebanA ghera babbe kalAka jJAna maLatuM. kevI majA hatI ! 1940nA jUnamAM rAjakoTa dhamendrasiMhajI kolejamAM aMgrejInA adhyApakanI jagAnI jA.kha. AvatA, tyAM temanI nimaNuMka thaI. pagAra (Arthyaya na pAmatA) rUA. 85-- 140, koleja rAjya taraphathI cAlatI. zrI zAha sAhebane tyAMnuM vAtAvaraNa anukULa na AvatAM temaNe rAjInAmuM ApyuM. A jagA khAlI paDatA sva. zrI esa. Ara. bhaTTa sAheba zrI ke. jI. zAhane puchavA AvelA ane te jagAe teozrIe aMgrejInA adhyApaka tarIke uparokta pagAramAM nokarI svIkArelI. zrI ke. jI. zAhane kudarata dareka rIte anukULa thatI Thaka pUrvanA pUNya pratApe." Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma sattAnA be vibhAga - puNya ane pApa Ape sukha ane duHkha. puNya : 24 varSanA yuvAna kumudabhAI-rAjakoTa InTaravyu ApavA sTezane TIkITa levA lAInamAM ubhelA. pAchaLa ubhelA eka bhAIe (dharmendrasiMhajI kolejanA cAlu prophesara jeo amadAvAda AvelA ne rAjakoTa javA mAM ubhA hatA ) pUchayuM : Apane kayAM javuM che ? javAba: rAjakoTa. prazna : rAjakoTamAM zuM kAma che? javAba : dharmendrasiMhajI kolejamAM aMgrejInA adhyApakanA InTaravyu mATe. tarata ja zrI vyAsabhAI kahe, cAlo, huM tyAM prophesara chuM. mArI sAthe amArI rUmamAM utarajo, tamAruM kAma patAvI daIzuM. zrI ke. jI. zAha temanI rUmamAM utaryA. rUmamAM be jaNa hatA. zrI vAsudeva vyAsa-sAyansanA prAdhyApaka ane zrI jamubhAI paMDayA : saMskRtanA vidvAna prAdhyApaka. traNanI tripuTI sumeLathI rahyA, rAjakoTa jAganAtha ploTamAM, majAnI bhADAnI rUmamAM, kolejanI sAme ja. juo : prabaLa puNya vyaktine aNadhAryo acAnaka ke sumeLa karAvI Ape che ! poor ke. jI. zAha A kAma kevI rIte pAra pADaze tenI akalpya muMjhavaNamAM hatA ane sadbhAgye kevuM suMdara milana karI dIdhuM !!! - karmanakI gati nyArI, baMdhu, karmanakI gati nyArI ! amadAvAda AvyA pachI dhI nyu ejyukezana hAIskUla. ne prinsipAla sAhebe temanI zALAmAM joDAI javA kahyuM ane buka-kIpIMgane navo viSaya dAkhala karyo 1941-42. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 bhAratanA ItihAsamAM kaTekaTIne samaya. zALAnI divasanI nokarI daramiyAna sAMjanA samaye zrI. ke. jI. zAha sAheba phatAsA paLamAM AvelI eka samRddha kApaDanI zeTha hIrAcaMda ratanacaMda nAmanI peDhImAM pArTa TAIma korasaponDansa TAIpIsTa tarIke paNa karI karatA. gujarAtanI zALAone kaTekaTIne samaya. zALAo lagabhaga cha mahinA baMdha. saMcAlake Arthika muzkelImAM. A samaye zrI zAha sAheba peDhImAM kula TAIma thaI gayA ane peDhImAM 1942 thI 15ra sudhI niSThAthI kAma karyuM. Arthika lAbha paNa sAro hato. kamanasIbe peDhIne muzkelI AvI ane zrI ke. jI. zAha sAhebanI nimaNuMka dhI vanitA vizrAma garlsa hAIskUlamAM zikSaka tarIke thaI. (mela karavata, phIra mocIkA mecI) chatAM kudarate eka divasa paNa bekAra rAkhyA nathI. (1952-53) A zALAmAMthI vagara pagAre rajA laI, zALA zikSaka mATe jarUrI B.Ed. nI DIgrI meLavI: gujarAta yunivarsiTI pharsTa kalAsa: 1953-54 ane zALAmAM joDAI gayA. 1954mAM L, D. ArsamAM aMgrejInAM adhyApakanI jagA khAlI paDI-nimaNuMka na thaI. kudaratanI karAmata, ane bIjA varSe H. L. kemasa kolejamAM aMgrejInA adhyApaka zrI K. C. parIkhanI nimaNuka G. U. nA rajIsTrAra tarike thatAM, te jagA jUnanA aMtamAM khAlI paDI. A vakhate amadAvAda ejyukezana sosAyaTInA mAnad maMtrI zrI s. M. zAha sAheba hatA. jeo 1935mAM F.Y. Arts mAM temanA methemeTIksanA prophesara hatA ane temane sArI rIte oLakhatA tethI temanI nimaNuMka, InTaravyunI kaDAkuTa vagara thaI gaI. zaikSaNika lAyakAtane cogya taka maLI gaI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 bAkInI vigata have lakhavI jarUrI nathI-155 thI 1961 kemarsa kolejamAM, ane, 161 thI 1976 nivRtti sudhI ArTsa kolejamAM. samaNasuraM pAnuM 4. zrI zAha sAhebanuM mULathI Strong English ane karma saMjoge cheka 194pamAM lIdhelA kemarsa DIplemAnA anubhavane lIdhe komarsa kolejamAM TIcIMga phAvI gayuM. ahiM eka ghaTanA jaNAvIe-vargomAM lagabhaga 150 uparAMta vidyArthIo heya ane upalA varganA vidyArthIo navA prophesaranI zarUzarUmAM majAka mazkarI kare tevA saMjogomAM zrI zAha sAhebane keleja choDI devAnI IcchA thaI AvelI paraMtu H. L. kolejanI zistane lIdhe gADuM gabaDyuM ane samaya pasAra thatAM gADI pATe caDhI gaI ane teozrI vivAthI-priya thayA. gamatAno karIe gulAla - bane kolejomAM temaja M.A. nA vargamAM temanI zikSaNa paddhati bhASAnA badhA prAdhyApako karatAM viziSTha hatI. A paddhati hatI-vargamAM cakAsTIka laIne javuM ane abhyAsakrama zIkhavatI vakhate bleka beDa upara zabda, vAka, vagere lakhatA javuM ane vidyArthIne nathI levA jaNAvavuM jethI temanA samaya daramiyAna keTaluM kArya thayuM te sArA vidyArthIne varSAne khabara paDe. . I.mAM keTalA varSa aMgrejInA spezyala vargo sAMjanA levAtA temAM paNa zrI zAha sAhebanI traNeka varSa yuniyara sarTIphIkeTa kesamAM aMgrejI zIkhavavAmAM nimaNuMka thayelI. M.A.nA vargo zaheramAM levAtA-taduparAMta temane M.A. nA vargo levA ravivAre pATaNa, surendranagara, vagere zaheromAM paNa javuM paDatuM. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S Now, see, what a chequered & lucky career Shri Shah Saheb's was ! It was a queer admixture of hard work, diligence & good-luck. Luck & Labour went hand-in-hand from 1933 to 1976. koleja samaya daramiyAna bane kolejanA prinsipAla sAheba sAthe zrI sAhebane saiddhAntika gharSaNa thayeluM paraMtu sosAyaTInI kArya-nItine lIdhe temane koI vighna naDeluM nahi. keleja samaya daramiyAna zrI sAheba temanI dhArmika vRttine lIdhe vidyArthI- vidyArthInIone jIvana - upayogI salAha paNa ApatA.eka rojanIzI rAkhI temAM agatyanA banAve nAMdhavAnuM kahetA. aMgrejInI TekasTa - muko tathA ne jALavI rAkhavAnuM kahetA-jethI bhaviSyamAM potAnI koleja lAIpha kevI hatI tenI smRti rahe. Arsa koleja savAranI : paTAvALe rUma sApha karI lAITa-paMkhA cAlu karI cAlyA jAya. zrI zAha sAheba kalAsa levA jAya tyAre dareka varganA vidyArthIone paMkhA-lAITane durvyaya aTakAvavA kahetA jAya. keleja samaya daramiyAna eka kuTeva vaLagelI-Smoking -lagabhaga dararoja koleja jatAM-AvatAM sAIkala upara besI sIgAreTa pIvAnI" ane, phrI pIrIyaDa daramiyAna paNa mitra sAthe "pI letA'. komarsa kolejanA prInsIpAla sAheba ceIna mekara hatA. 1976 mAM nivRtti pachI A kuTeva gaI te gaI-AjanI ghaDIne kAlane dahADe. nivRtti pachInuM jIvana saraLa pravAhI rIte vahI jAya che. zrI zAha sAhebanA pitAzrI viSe eka be bAbato Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 dhIe. teozrI amadAvAda sTeka eceInja (zera bajAra) nA kArDa holDara hatA ane sane 1940 AsapAsa te kArDa zAha sAhebane nAme TrAnsaphara kareluM. teozrIne jyotiSano gajabano zokha hato-zera bajAranA bhAvanI vadha-ghaTanuMgrahonI cAlanuM -danika raTaNa ane zera dalAlo sAthe tejImaMdInI "rUkha" "TIpa' vAtacita. hAla paNa A dalAlo temanuM nAma jyotiSI tarike jaNAve che. temanuM kArDa sAyalanTa" hatuM ane teo kadI saTTo karatA nahi te uttama TevathI kuTuMba sukhI rahI zakeluM- khAsa Arthika paristhiti sArI na hovA chatAM ane tivamAM mAno ke na mAno-keTalAka pavitra nisvArtha jyotiSio sacoTa bhaviSya bhAkhI zake che. zrI gokaLadAsabhAInA jyotiSanA zekhane lIdhe keTalAka jyotiSio avAranavAra ghera AvatA. AvA eka jyotiSie e zrI kumudacandra viSe te samaye be bhaviSyavANI karelI je te samaye te saMjogomAM azakya jevI lAgatI. (1) kumudabhAI moTI padavI meLavI sAruM kamAze ane (2) A ja jagAe baMgalo bAMdhaze. ane bhaviSyavANI 100 TakA satya nIvaDI. 1976mAM nivRtti pachI je makAna lagabhaga 100 varSa upara januM haze te paDAvI nakhAvI te jagA e pAyAmAMthI navuM makAna enjaniyare bAMdhyuM je paLamAM baMgalA jevuM ja lAge. Ama zrI sAhebanuM nivRti pahelAnuM jIvana puruSArtha prArabdhanA saMmizraNa jevuM lAge, ane, have chelle 1976 thI 11 sudhInA jIvananuM vihaMgAvalokana karIe. jaina dharmamAM-vItarAga paramAtmAmAM aTaLa-acaLa zraddhA ane Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 puNya-prakRtine lIdhe keTalAka kAme samayasara automatic thaI jAya che. nivRtti pachI zrI zAha sAhebe Arthika pravRtti-nAkarI, Tayuzana. vagere na karavAnuM nakkI karyuM ane peAtAnI pAse je che ane kudaratI krame AvI maLe temAM 8 raheje zAMti sa MtASe sadAye niLe citte '- ema rahevA nizcaya karyo. hA, kAI ne aMgrejI bhASA jJAna tathA dharma-jJAna tadna phrI zIkhavu hAya te Ave temanI phurasade, paraMtu A bhautikavAdanA jamAnAmAM vidyAthI e parIkSAlakSI hAI A takanA koI lAbha letuM nathI sivAya ke emanAM keTalAka kuTuMbIjanA nivRtti pachInuM dhyeya : svAdhyAya, mauna, ane teTalu asaMga thavu ane 24 kalAkamAM 8, 10, 12 kalAka vAMcana- lekhana pravRtti, AmAM jarA paNa atizayeAkti nathI. 'prArabdha uttama janA: na parityajanti' jehanA bhAgyamAM je same je lakhyu, te same tehane te ja pahoMce.' ema kahevAya che ke lakSmI ane sarasvatI sAthe rahI zake nahi para Mtu zrI zAha sAheba upara annenI mahera che tethI temane lIlA lahera che. temane kuTubIjaneAnA sahakAra sAre maLe che jethI temanA vAMcana-lekhana kAryamAM khalela paDe nahi. vahevAramAM patnInI salAha pramANe vartavuM. (A sukhI thavAne! mA che. virUddha vartAtAM du:khI thavAya-- samayA) ane, ekAntamAM zAstrIya-AdhyAtmika dainika, For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 mAsika, akhabAra tathA lekho, pustaka, vAMcana ane lekhanA je be traNa varasanA samaye ekAda pustakamAM pariName. zrI kumudacandranA pitA zrI gokaLadAsabhAIne zrImad rAjacandra nijAbhyAsa maMDapa, vaDavAnA, ArAdhaka eka zeradalAlabhAI sAthe gADha saMbaMdha hato tethI nAnI uMmaramAM zrI kumudabhAIne vaDavA laI gayelA ane tyArathI. zrImad rAjacandranA pustakano paricaya thayela. taduparAMta luhAranI poLanI pAThazALAmAM paMca pratikamaNa, sUtra, nava smaraNa vagerene bALapaNamAM abhyAsa karelo ane dhArmika parIkSAmAM InAma paNa meLaveluM. cAra kaSAyonI. sakjhAya, zrAvaka karaNInI sajhAya, samaktinA 67 belanI. sajhAya vagere artha sahita mATe karela. nAnapaNamAM sAdhu-samAgama paNa ThIka ThIka thayelo ane dharma-jJAnane lAbha maLe. aMgrejI-gujarAtI bhASA sAhityanuM vizALa jJAna tathA anekAnta daSTi hovAthI sarvadharma-samabhAvathI vicAratA tathA dareka dharmanA pustakano ThIka ThIka abhyAsa karela. jaina dharmanA aneka pustaka uparAMta hindu-dharma-pustako be mahAkAvyo (epics) rAmAyaNa ne mahAbhArata uparAMtazrI bhAgavata gItAnuM vAraMvAra pArAyaNa, muslima dharma pustaka kurAna aMgrejImAM, khristI dharma pustaka dhI hAlI bAIbalanA. be bhAga-cahudIonuM (olDa TesTAmenTa) jUnA karAra ane khristIonuM (nyu TesTAmenTa) no karAra aMgrejI-gujarAtImAM, svAmInArAyaNa zikSApatrI vagere. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kismata, mukaddara, prArabdha, nasIba, Fate A eka gUDha bAbata che je saMcita karma pramANe kAma karatuM haze. zrI zAha sAhebe tathA temanI patnI zrImatI prabhAvatIbahene chUTe hAthe dAna pravRtti hAtha dharelI che ane jema jema dhana vApare che tema tema te vadhatuM jAya che. derAsara, upAzraya, Abela zALA, rela rAhata, dukALa rAhata, sAdhanA kendro, citrapaTa sthApana, pratimA sthApana ane potAnA tathA anyanA prakAzana, vagere vagere. kismata karAve bhUla" -1976 pachI zera bajAranuM kArDa je temanA nAme "sAyalenTa hatuM phakta rU. 1500/- mAM bajAranA svAthI lokonA dabANathI ane thoDuM svecchAe (ApaNe saTTo kare nahi ane kAlane vahANe ApaNe na hAIe to kadAca putra kapUta pAke te bApanuM nAma baLe ema vicArIne) A kArDa samarpaNa karI dIdheluM - hAlamAM tenI kiMmata lAkhonI che-chatAM A bAbatane jarA paNa raMja ke zoka nathI ane kArDa gayA pachI paNa Arthika muzkelI paDI nathI-naDI ja nathI, keTalAka rUDhi custone zrI zAha sAhebanI pustaka pravRtti na game kemake jaDa kiyAvAdIo ghuvaDa jevA hoya che jyAM ja e tyAM kU De phUDa sA me sA mAM beThA ghU Da" paraMtu je samaju che temaNe zrI zAha sAhebanA pustakonI vivekapUrNa prazaMsA karI che je dareka puratakanA chApelA cheDA abhiprAyathI jANI zakAze. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmAnusAra saMsArI jIvana jIvatAM temane traNa putro ne traNa putrIone yoga prApta thayele jemAMthI hAla eka putra ane traNa putrI parivAra sahita hayAta sukhI che. | eka ghaTanA : be dasakA pahelA piosTa ophIse eka janA kADhelI: rU. 200) bacata khAtAmAM rAkhI mukanAranA khAtA naMbarone Dro dara mahine thate temAM (1) temanI patnIne rUA. 5000), (2) temanI eka putrIne rUA. pa00), ane (3) temane potAne rUA. 50)nA InAma lAgelA. pustaka prakAzanomAM temanI patnIne Arthika sahAga hoya che. madurA benka rU. 500) DIpojhITa mukanArane mATe paNa mAsika De rAkhele temAM paNa temanI eka putrIne rUA. 1000) InAma lAgeluM. cAlu sAla - 1990: janma varSa 1916 : 7pa mAM varSa praveza : patnIne paNa 72 muM varSa. vRddhAvasthA--Second Childhood from all otro Hill Hi Hidal (Cataract) nA oparezana karAvI Lens naMkhAvelA che. ane dara varSe pitAnI lImITamAM vadhu dhana zubha pravRttimAM vAparavAnuM nakakI karela che. jIvana kSaNabhaMgura che. prabhu kRpAthI karma saMge dhana vadhatuM jAya teno dara varSe sadupayoga karavo kemake pAchaLa paNa ghaNuM mukIne javAnuM che. keI amarapaTTo lAvyo nathI ane tAro AtmA nIkaLyA jyAM zarIramAMthI, pachI tuM eka paisAne paNa mAlika nathI, mATe dhana uparanI mUcha cheDI hAthe te sAthe" ema vicArI, dhana-kharca-pravRtti vikasAvavI. bhautika jarUriyAta mATe paNa kaMjusAI na karavI. "vidyuta lakSmI, prabhutA pataMga, AyuSya te te jaLanA taraMga" Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A anitya bhAvanA bhAvatAM puNya-baLe potAnA maLelA dhanane pustako prakAzana karI, bheTa ApavA uparAMta ThIka ThIka sadvyaya karelo che te vicAravA jevuM che; amadAvAda (1) luhAranI paLanA derAsara-upAzrayamAM (2) zAmaLAnI paLamAM cAMdImaya be adbhuta darzanIya citrapaTTazrI zaMkhezvarajIne tathA zrI rANakapuranA derAsarone (amadAvAda zaheranA lokone darzana karavA vinaMti) (3) zrI sametazIkharanI piLamAM sametazIkharanA gaDhamAM, punaroddhAra karI, vIsa pratimAmAMthI be pratimAonI pratiSThA. (4) luhAranI poLa, zAmaLAnI piLa, jhaverI vADa, naroDA tathA zaMkhezvara tIrthamAM AMbela zALAmAM sArI evI rakamanuM dAna vagere. (5) gujarAtamAM dukALa paDatAM sAteka pAMjarApoLone seMkaDe rUpIyAnuM dAna (6) byuTI vidhAuTa kUalTI-nA membara. bhalAmaNaH ahiMsA pracAraka saMsthAone protsAhana ApavA vinaMti. saranAmuM: adhyakSa, byuTI vidhAuTa kuelTI (bhAratIya zAkhA) 4, prinsa opha velasa DrAIva, vAvaDI, pUnA-411040. (7) zAha sAhebanI "dAna-pravRttinI eka khAsa vizeSatA che ke "hAthe ne sAthe ane nakakI karela rakama tarata ja ApI devI. eka divasa paNa udhAra nahi. Apa jANatA haze, kadAca anubhava haze ke ghaNA mahAnubhAve dharamanI rakama lakhAve paraMtu ApatA mahinA, are, varSo nIkaLI jAya. zAha sAheba to vyavahAranI bAbatamAM paNa je vastu kharIdI heya tenuM pemenTa te ja divase temanA saMparkamAM AvanAra A guNanI prazaMsA kare che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 he parama prabhu, jyAM sudhI AyuSya rekhA atUTa rahe tyAM sudhIzrI kumudacandrabhAI ne nireAgI rAkhaje jethI te teTaluM sva-para-kalyANa karI zake, and, zakaya leave behind him, Foot-Prints on the Sands of Time. 'Llife is a continual struggle for existence and Survival of the Fittest. Prof. K. G. Shah's life is an inspiring and. illuminating illustration of this dictum. ra bhuja muni bhakti zazI saMvatsare, phAgaNa zukala pakSa........ no aSTamI ne janmyA jananayana he kI sI' ga nI tha trA te amadAvAdanA yA trA ke rI ravivAsare, kumudacandra. vA DI e, thAya, saMdha te dina huM 2 mA ya. Jain Educationa International dina 5555 Wan 45 eka viziSTha kahe tA viziSTha, vicitra kaheA te vicitra, prA. zAha sAthenI chellA be dAyakAthI eka pravRtti bALa maMdiranA ATAne 9lAnA coka (alk-sticks), For Personal and Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ApavAnI. A temane bALa-zrema batAve che. nAnAM bALake. nirdoSa-prabhunA pagabara-heya che ane temane cekaleTa vagere khAvAnI cIja nahi paraMtu cAka jevI vastu ApavAthI rAjI rAjI thaI jAya - are, zALA jatAM bALaka raDatuM hoya to paNa zAMta thaI jAya - cAka meLavavAthI. jyAre paNa ghara bahAra nikaLe tyAre temanAM khIssAmAM acUka thoDA cAka heya ja ane zALAe jatAM AvatAM, poLamAM ramatAM, rIkSAmAM beThelAM. bALakone bolAvIne cAka Ape. zAha sAheba jatA. AvatA hoya te bALake "sAheba, cAka" belatAM Ave, sAmAnya moTA bALakane kaheH "sAheba" bela, "sAheba" eTale huM nahi paraMtu "bhagavAna". pachI savAla pUcheH bhagavAna kayAM hoya? bicArA bALake UMce AMgaLI karI kahe : AkAzamAM. zAha sAheba kahe : AkAza eTale khAlI khama. ApaNI cAre bAju AkAza che. ApaNuM zarIra pAMca mahAbhUtanuM putaLuM che, temAM paNa eka tatva AkAza. pachI. kahe: bAlo, AtmA bhagavAna che : AmA je bIje. kiI bhagavAna nathI, AtmA cetana che, bAkI badhA padArtho jaDa che. -dehamAMthI AtmA bhagavAna jatA rahe to zarIra maDadu thaI jAya - ATaluM bolI - bolAvI. bALakanI prasannatA joI zrI zAha sAheba cAlyA jAya. keTalAka mAbApo A pravRtti jANe eTale bALakane cAka ApavA paNa kahe. astu, ane eka jANavA je piolIsanI kinnAkhorIne eka romAMcaka banAva ane prophesarano aNadhAryo adabhuta macAva. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 svarAjyanI caLavaLa cAlatI hatI-te vakhate dukALa vakhate tAzA pioLamAM zeThanA makAnethI 0-6 AnA rokaDA (ke lagabhaga amuka nAnI rakama) laIne eka zera khIcaDI - ApavAmAM AvatI ane paracuraNa joIe tene ApavAmAM AvatuM. bapora pachI baMdha karavAmAM AvatuM H te ma nAM ja zabdo mAM vAMcI e "eka pilIsabhAI cAra vAge peDhI para paracuraNa levA AvyA. meM kahyuM : bhAI TAIma thaI gaye. kAle Avaje. have polIsa jenuM nAma koNa jANe kema? manamAM phAke rAkhI ga, jarA dhuvAMkuMvA thate pioLanA nAke "geTa" che tyAM. - have A bAbata normala hatI paraMtu A bhAI piolIsamAM - bIje divase huM peDhI para jatA hata-hAthamAM thelI hatI-pelo vATa joI ubhela-mane kahe: cAle geTa para. -zuM che thelImAM ? have te samaye koMgresa patrikAo prajAne samAcAra ApavA gupta rIte vahecAtI-mArI thelImAM to eka pustaka hatuM, chatAM paNa mane kahe-cAlo. huM A dara jAuM tyAM to eka polIsa InsapekaTara bhAI jALImAMthI jetA hatA. polIsa mane aMdara laI gaye ke tarata ja InspekaTare polIsane dhamakAvI kADhaye : 'alyA jete nathI -kene laI Avyo chuM ?" pachI mane kaheH "sAheba, jAva, A te murakha che." huM to Azcarya pAmyo : InspekaTara hatA mArA koI muslIma vidyArthI-pachI zuM thayuM te keLu jANe paraMtu zuM thayuM hata geTamAM-je huM nirdoSa na chuTa hota to !--e vicAratA Aje paNa kaMpArI chUTe che kemake Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kinnAkhorI keTalI hade jAya che te mArA anubhava-jJAnamAM che.. he prabhu! tAro AbhAra : 3 prabhuH " keTalIka kabulAto : confessions : 1. nAnapaNamAM derAsaramAMthI paise - be paisAnI nAnI corI. - pIparamITa mATe (te vakhate paisAnI kiMmata atyAranA 0-20 jeTalI gaNAya) (mAbApoe vicAravuM.) 2. peDhImAM-thoDI nAnI corI - tathA - kaTakI - kamIzana- | (saMsthAoe tathA samAje vicAravuM.) 3. B. Ed.nI parIkSAmAM noMdhamAMthI corI. (M.A., LL.B. sudhI kadI jarUra paDelI nahi, paraMtu nA chuTake karavuM paDeluM (jo ke A TreInIMga paNa upagI nIvaDelI) moTI uMmare--taiyArI te sakhata karelI paraMtu poInTasa vAra phAve te hetu) noMdha : mAnavInuM mana kevuM che! cAra-vRtti zAthI janma che?--hama saba cAra he !!! mAnasazAstrIya hakikta che! te nirmULa thAya-nAnapaNathI satata susaMskAra maLe te, ne, mAtA pitA satata jAgRta rahe to ! prabhu, prabhu. sabako sanmati de bhagavAna ! "hA pastAvo, vipula jharaNuM, svargathI utaryuM che, pApI temAM, DUbakI daIne, puNayazALI bane che." - - - - - - - kahevAmAM Ave nahIM, avaguNa bharyA anaMta, likhavAmAM kayuM kara likhuM, jANo zrI bhagavaMta." Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 "huM kevaLa pazcAtApathI dila dahuM chuM, muja ka-janya pApanI kSamA cAhu chu. OM tat sat ! micchAmi dukkaDaM: icchAmi su Wan Wan Long zrI zAha sAhebanA pustaka viSe abhiprAyA (1) smaraNikA (2) mahAtapasvI zrI pUjA muni 1956 1975 (3) satI mANekadevI caritra tathA svAdhyAya amRta 1977 (4) jaina darzanam aticAra sUtreA jinendra-bhakti-rasadhAra 1979 (5) zrI 1980 1984 (6) jaina darzanamAM paccakakhANu AvazyakanuM svarUpa 1983 (7) jaina dhama rahasya-dainika pArAyaNa mATe (8) zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha (9) zrI mannaha jiNANu' ANu * ane have prabhu kRpAthI - (1) zrI samaNusuttuM (2) jijJAsA . "nAmu` vIra je ajJAna - rAgAdi - ari saMhAratA, - namuM rAsa svarUpe ramaNa karatA patita jaga uddhAratA, je edhi upavana sIMcavA, zama-rasa-sudhA varasAvatA, sadguru kRpALu rAja va, mukti-paMtha darazAvatA." Jain Educationa International 1986 1990 1991 1991 For Personal and Private Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zAsana anAdinuM pravate karmAMnuM, jIva upare, tethI bhava-bhava duHkha dariye, jIva, hA! rUkhyA kare, zAsana pravarte Atmanu' tA, kama-mukta thatAM, are, sahajAtma-rUpI siddha padane pAmI, AtmA bhava tare," Pin 47 5 preA. ke. jI. zAhane temanA be dasakAnA dhAmika AdhyAtmika pustakA mATe maLelA thADA mumukSa bhavya sajjane nA-AtmAthI AtmAnA abhiprAyA : bhAI zrI kuM mu ca ke (1) "tame mAkalela banne pustakA (subhASita vyAkhyAna sa Mgraha tathA jaina darzanamAM paccakkhANunuM svarUpa) mATe tamArA RNI chuM. Apa vidvAna che. jaina dharmanA UMDA abhyAsI che ApanA abhyAsa A khAkhatane khUba khUba che. dI dRSTivALA che. paccakkhANa darzIna AMkheA kheAlanArU" darzana che. khUba khUba dhanyavAda. vyAkhyAna duna kharekhara prazasanIya che. tame temaja tamArA sva. pUjya pitAzrI-kuTuMbamAM-dharmo pratyenA anurAga ane sevA bhAva AvakAradAyI, khUba AvakAradAyI che. ApanI taMdurastI prArthu chuM. 3-5-1989 Jain Educationa International zrI ela. sI. saghavI (khAkhubhAI) fAravarDa enTaraprAIjha, mukhaI. For Personal and Private Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) pa.pU. munizrI bhuvanacaMdrajI ma.sA, devalAlI, tamArUM lakhANa rasaprada hoya che. mArmika ane haLavI zailI hovAthI vAMcavuM game. vaLI atyAranI paristhitinI AlocanA paNa bilakula ThIka hoya che. kharekhara te tamArA lekha sAmayikomAM AvavA joIe. pustake keTalA hAthamAM pahoMce ? (3) pa.pU. munizrI manecaMdrajI ma. sA. tamArI kRti paDa-rasa-pUtI maLI, vihaMgAvalokana karyuM. badhuM thoDuM thoDuM paNa ghaNuM badhuM pirasAyuM che. vartamAnamAM bahulatayA draSTi phera thaI gayo hovAthI badhAne na paNa game paraMtu A viSe je tame mahenata karI che te ApaNA mATe guNakArI ja che. (4) pa.pU. munizrI suyazacaMdrajI ThA. 4, bIkAnera. dharmAnurAgI bhaktivata atyaMta mAyALu saraLa-svabhAvI navakAra mahAmaMtranA ArAdhaka suzrAvakarana kumudacaMdrabhAI Adi samasta parivAra prati dharma lAbha... ApanI navIna pustaka zreNInI vAta jANI, AnaMda. jJAnasevA ja uttama sevA che. nA - - (5) jaya jinendra kalama-zrI dharmapriya-muMbaI samAcAra. (a) zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha : saMkalanakAra tathA prakAzaka . kumudacaMdra jI. zAha, luhAranI poLa, amadAvAda-380001 (ba) jaina darzanamAM aticAra sUtro-saMkalanakAra tathA prakAzaka upara mujaba. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ka) satI mANekadevI cAritra tathA svAdhyAya amRtaupadezaka munirAja zrI pUrNayazacandrajI ma.sA., saMpAdaka munirAja zrI pajJayazacandrajI ma.sA. prakAzaka upara mujaba. (Da) jaina dharma rahasya-saMkalanakAra prakAzaka upara mujaba. A pustako temanA nAma uparathI ja vastunuM sUcana kare che. che ke, jI. zAha prakhara vidvAna che ane jaina dharmanA abhyAsIo mATe gahana viSayo saraLa gujarAtImAM raju karI zake che e temanI viziSTatA che. koI pustaka upara kiMmata lakhI nathI kema ke ame dharmanA keI pustaka vecatA nathI paraMtu mumukSu AtmArthI AtmAone bheTa ApIe chIe) atu. satI mANekadevI caritra tathA svAdhyAya amRta (1978) 1. jaina patra - bhAvanagara. jagavikhyAta jagata zeThanA mAtA satI zrAvikAnuM caritra rAsa-rUpe vi. saM. 1728mAM racAyela. zailI saraLa pravAhI tathA bhAvavAhI che temaja stavane, sajhAyo, stutio vagere mAhitI-sabhara prakAzana banAvela che..... 2. pa. pU. munizrI hemakIti vijayajI ma. sA. ApazrI ati zraddhAvAna cho tethI patra lakhavAnI preraNa thAya che. ApazrIne zAsanadeva hamezAM dhama- prema-zakti Ape evI mArI zraddhA che. hamezAM ApanA AtmAne zAMti maLe, ucca sukha meLave e ja zubha kAmanA, Y Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzanamAM aticAra sUtra tathA jaina dha ma nuM jJAna-vijJAna (1979) 1. zrI labdhisUrIzvarajI zAstra saMgraha pannAlAla rAyacaMda vorA-cITanIsa. pustaka hajI vAMcela nathI paNa prastAvanA vAMcavAthI ja enI upayuktatA jaNAya che. zAstra-saMgrahamAM vijJAna-vRddhi thaze ema lAge che. 2. pa. pU. zrI bhuvanacandrajI ma. sA., bhadrezvara. pustaka joyuM. khUba saMtoSa thaye. ati upayogI kArya tame kahyuM che. meM tamane lakhela ke dharma tarapha leke rUci dharAvatA thAya evuM kaMIka karo. A pustaka te kAma kare evuM ja thayuM che. tame dhArmika viSayanI ATalI mAhitI dharAvo cho e A pustaka joyA pachI ja khabara paDI. nivRttine phAyado bhAre uThAvyo che tema lAge che. 3. pa. pU. munizrI rAmacandrajI ma. sA., pAlitANA. rAjanagara, navakAra mahAmaMtranuM zraddhA saha smaraNa karanAra, nitya navina jANavAnI jIjJAsA dharanAra, dharmapremI bhAI kumudacandra gokaLadAsabhAI pratye dharmalAbha-pUrvaka lakhavAnuM ke tamAe mekalela copaDI-3 "jaina darzanamAM aticAra sUtro"nI barAbara maLI gayela che. ekaMdara kAma prinTIMga, bAInDIga, zuddhi, kAgaLa vagere suMdara che, tamArA pratyeka prakArane parizrama tathA arthanuM joDavuM - sava bAbate prasaMzanIya che, guNagrAhI zreSTha AtmAo Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUra tamArA pustakamAMthI sAra grahaNa karo, pitAnA jJAna -khajAnAne samRddha karI, prazaMsAnA pupothI vadhAvaze. 4. parama viduSI sAdhavIjIzrI sunaMdAzrIjI tathA vasaMtaprabhAzrIjI "suteja,' dhrAMgadhrA. bhaktivaMta zrAvaka zrI kumudacandrabhAI tathA gharanA sarva prati dharmalAbha saha lakhavAnuM ke tamArA taraphathI traNa pustaka maLyA. zrAvakanA aticAra aMge sArUM jJAna prakAzita karyuM che. tamAro prayatna prazasya che. zrAvaka dhamane yogya jJAna te agAdha che-pUrva puruSae AvI kRtio banAvI bindumAM sidhu samAvI dIdho che, paNa atyAre gokhaNIyA sUtro paNa pUrA mukha-pATha nathI hotA te tAvika-jJAna aMtara sudhI kayAMthI pahoMce?-tenuM ciMtana, manana, parizIlana thAya te ja upagArI banI zake te mATe tamAre prayAsa sAro che. kaIne kaI tenuM cintana karaze to navanita meLavaze, pa. pU. pravartinI sAdhvI zrI khAMtizrIjI mahArAjanA ziSyAzrI zkArazrIjI, mulunDa. rAjanagara madhye bhaktivaMta jJAnapipAsu sAhitya saMzAdhaka sujJa suzrAvakarana kumudacandrabhAI pratye dharmalAbha. tamAruM pustaka maLyuM. bahu suMdara sarjana karela che. tamArI jJAnAmRta pIrasavAnI pipAsA ghaNuM ja uttamottama che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 6. zrI kapUracaMda Ara. vAraiyA, pAlItANA. Ape mekalela " jaina darzanamAM aticAra sUtro tathA jaina dharmAMnuM jJAnavijJAna " pustaka maLyuM. Ape A mATe sArA prayatna karyA che. zrI pAcandrasUri kRta paghamadha aticAra ApI eka navInatA ApI che. aticAranA agharA zabdAnA artha ApI aticAra khelanAra tathA sAMbhaLanArane je zabdAnA ana esatA hoya tene sugamatA karI ApI che. zrI gautama svAmInA e rAsa asahita ApyA che te paNa upayAgI che. "" 7. kalyANa vaDhavANa. jaina zAsanamAM thaI gayelA pApanA adhathI AtmAne acAvavA mATe aticAranI AlAcanA pharamAvela che. vaMdittu" sUtramAM AvatA samyaktvamUla zrAvakanA 12 vratA AdinA aticAro atha sAthe temaja laghu ne meATA pAkSika aticArA gadya padya rUpe ahiM prasiddha thayela che; je upacAgI atha sAthe sakalita karIne A graMtha-ratnamAM prakAzita karavAmAM Avela che. sAthe keTalIka upacAgI ne jijJAsu vanI jJAna-bhUkhane sa MtASI zake tevI hakIkto atre saMgrahita karela che, mATe sa`lanakArane pazcima jarUra AvakAya che. (pAnAM DemI 12+180=182 peIja ) zrI jinendra bhakti - rasa - dhAra I. sa. (1980) - (1) caMpakalAla ratilAla gAMdhI, amadAvAda. Ape saMklana karI prakAzamAM mukela pustakamAM je cIvaTa ane jhINavaTathI jaina dananA pAsA nAnakaDI pustikAmAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 ekatrIta karyA te joI ame khUba prabhAvita thayA chIe. AvA pustaka vAMcavA vaMcAvavA ane vasAvavAne amane ullAsa che. (2) pa. pU. munizrI bhuvanacandrajI ma. sA. pustaka sAruM banyuM che. "jijJAsAnA lekhe sAre che. AvA lekhe jarA moTA ane nibaMdha jevA lakho te sughASA, kalyANa, devAmAM ApI zakAya. (3) kalyANa - vaDhavANa. vartamAna avasarpiNI kALanA 24 zrI tIrthakara bhagavatenA caityavaMdana, stavane tathA stutionuM upayogI sAhitya kALajIpUrvaka A prakAzanamAM saMkalita karela che. vairAgya-vardhaka sajhA tathA upayogI bIjI paNa mAhitI saMgrahita thayela che. (eka dhUna evI caDhelI ke covIsImAMthI ke chUTTA eka eka prabhunAM jeTalA maLe teTalAM stavano utArI chapAvavAMane-A pramANe 300/400 pAnA stavano utArelA-paraMtu eka munizrIe kahyuM ke AvA pustako ghaNuM bahAra paDela che tethI meM sahelA, saraLa stavano pasaMda karI, caityavaMdanatuti saha chapAvelAM) (4) A pustakamAM (1) zrI neminAtha prabhunA yAdava-kuLanuM ka svarUpa apAyeluM che. (2) mahAvideha kSetramAM hAla vicaratA vIsa viharamAna tIrthakara viSe adbhuta hakikata Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 che : kavizrI udayaratnajInI cAra kaSAya uparanI sajjhAyA, 7 AratI tathA 3 magaLa dIvA ane jijJAsAnA aneka viSayA che. jaina darzanamAM paccakhANa AvazyakanuM svarUpa (1983) (vartamAna cAvIsInA 24 prabhunA jIvana caritrA, hariyALI, nava smaraNa, gurU chatrIsI sAya, jijJAsAjudI judI aneka vicAraNIya hakIkatA, kAyamI paccakhkhANa samaya-dana tathA aNuAhArI vastuonu lIsTa.) (1) muMbaI samAcAra-2-8-83 sakalanakAra tathA prakAzaka : preA. kumudacandra gokaLadAsa zAha, luhAranI pALa, amadAvAda-380001. kiMmata lakhI nathI, paNa paDatara kiMmata rUA. 15 thI vadhu che. zrAvaka AvazyamAM Avazyaka paccakhkhANa che je aMgenI khUba ja sarasa ' samajaNa ' A pustakamAM ApavAmAM AvI che. vaLI temAM cAvIsa tIrthaMkaronA TuMkA jIvana-caritro, hariyALI, nava-smaraNa, gurU chatrIsI sajjhAya, Adi aneka upayAgI vastuone samAveza karyo che. pustaka khUbaja AvakAradAyaka che. (2) mu. samAcAra-jaya jinendra-ra3-8-83 nA lakhANa lekhamAMthI thADI vAnagI : ' bhakto,gurue ane bhagavAnA " lekhamAM jenA temaja jainetaro * satrane mATa samajavA jevI keTalIka khAkhatA presara-kumudacandra jI. zAhe karI che. 1990 nA amadAvAdanA * jana kalyANuM mAsikanA jAnyuArI aMkamAM bhAratanA bhagavAnA ' aMge. 6 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 lekha AvelA ke atyAre ApaNA dezamAM 850 jIvaMta vyakti. peAtAne avatAra yA bhagavAna kahevaDAve che. bhAratanA leAkeAnA adhazraddhA ane ajJAna AvA daMbhI DhAMgI, pAkhaDI ne tArAene pASavAnA sAdhana banI rahe che. A adhA bhagavAne mATe bhAge anyAya, anIti, adhama ane kALA bajAronA nANAMthI pASAtA hAya che.... AkhA lekha vAMcavA vicAravA jevA che. (3) zrI jasavaMtalAla va. zAha, muMbAI pustaka khUba suMdara che. ghaNI upayAgI mAhitIsamajaNa che. vAMcatAM ghaNA AnaMda thAya che. kriyAomAM viveka dRSTinI jarUra upara bhAra mUkatA je vicAra-mautikA ApyA che e paNa ghaNA suMdara che. ghaNI jagyAe me mArA vicArAnA paDaghA jANyA....ApanA vicArA, sa'zAdhana pravRtti khUba anumedanIya che. Apane tyAM badhAnI kuzaLatA Icchu chu.... (4) zrI zAntilAla ema. kAThArI, sukhaI. A kALamAM dharmAMnA sa`skArAne dRDha manAve, zraddhA sudRDha anAve tevA dhArmika sAhityanI khAsa AvazyaktA che....eTale tame ATaluM mATuM pustaka pragaTa karAvIne vinA mUlye meAkalA che te dharmonI uttama prabhAvanA karI kahevAya. mAtA-pitAnA punita smaraNa mATe AthI uttama sAga bIjo kaceA hAI zake ? karI karI abhinaMdana ApIne viramIe chIe. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa (5) pa. pU. munizrI mukticandrajI ma. sA. r ' tamArU' pustaka " paccakhkhANu AvazyakanuM svarUpa vAMcI bahu ja AnaMda thayeA. mahI 'avaLa vANI mahuja che. pustaka bahu ja sArU che. (6) 5. pU. munizrI hemakIti vijaya ma. sA. ApazrI ghaNA dAnezvarI che. e hetunA aMtagatamAM lakhuM chuM, supAtra dAnathI manuSya janma saphaLa bane che. dhama-dhyAnamAM yAda kare|. AnaMdamAM haze|. " zrI anila eca. zAha. dharma pratye ApanI bhAvanA, lAgaNI ane AvI suMdara pravRtti sevA badala lAkha lAkha dhanyavAda. jaina dhama rahasya dainika pArAyaNa mATe (1984) (1) A pustakamAM sAmAnya mAnavIne upacAgI thAya evA ghaNA viSayeA carcavAmAM AvyA che ane tenuM sapAdana sa`kalana zrI kumudacandra gokaLadAsa zAhe karyu che te temanA saranAmethI jJAna vijJAna cintana manana samajaNu mATe maLI zakaze. zrI subhASita vyAkhyAna sagraha 1986 ( vyAkhyAna 1 thI 12 ) tathA (3) vairAgyazataka (ra) upadeza batrIsI tathA (3) hitApadeza patrikA tathA jIjJAsAmaya anya ghaNI khAkhatA. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 (1) che. kavina zAha, bIlImorA nivRttimAM ApanI jJAnanI pravRtti AtmAbhimukha thavA, kamabaMdhamAMthI aTakavA upakArI che. ApanA vicAro uttama che. saMtasamAgamanI apekSA A pustakathI pUrNa thAya che. (2) pa. pU. munizrI prazAnta-ratnavijayajI ma. sA. vizeSa jJAtavya che ke ApazrI dvArA preSita subhASita vyAkhyAna saMgraha avalokana karyuM. jaina dharmanA prAthamika kakSAnA abhyAsIo mATe AzIrvAdarUpa nivaDe tema che. ceDAmAM ghaNuM samAvI lIdhuM che. dhanyavAda li.: pra zA << nA dha meM lA bha. (3) zrI harIzabhAIH jAmanagara Apa ApanA pustakamAM je vedanA anubhave che te yogya ja che. bAhya ADaMbara ane kriyAkAMDa vadhyA che ane AMtarika zuddhi ghaTI che. agninAM eka taNakhAmAM asaMkhyAtA jIva, pANInAM eka TIMpAmAM asaMkhyAtA jIva, phUlanI eka pAMdaDImAM asaMkhyAtA jIva kahyA che, paNa pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati kAyanA jIvono kaccaraghANa nIkaLI jAya che ane te paNa dharmanA nAme. prabhue dharmane nAme ke dharmane mATe paNa hiMsA nahIM karavAnuM spaSTa pharamAna zAmAM karela che, chatAM e bhUlIne ApaNuM zrAvake AraMbha samAraMbha karI, cha kAyanA jIvonI dayA tarapha durlakSa seve che. bIjI bAju bAhya tapa khUba vadhyuM che. mAsa kSamaNane hisAba . Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 nathI, tyAM aThThAInI tAzI vAta ? temAM lakhAI~paheALAI jeTalI vadhI che. eTalI UMDAI vadhI nathI. khera !' je vastu sArI hAya tenI ApaNe anumeAdanA karIe ane vikRta tattvA tarapha mAdhyastha bhAvanA rAkhIe. (4) zrI kizAra mahetA " pustaka mananIya che. rAja vAMcavA jevuM che. vaLI chapAI paNa ghaNI ja sarasa che. Ape Avu pustaka pragaTa karIne jaina samAjanI ghaNI sevA karI che. Apa jaina samAjanI khUba ja sevA karaze evI prAthanA. (5) zrI mukhacaMda kezavalAla pArekha, mu. vAva Ape zrI jaina saMghanI vartamAna paristhiti darzAvI te pramANe ja cAlI rahyuM che. kAI kAI ne rokI-TAkI zake tema nathI. kANu jANe haju paNa A paristhiti kayAM jaI ne aTakaze te pI zakAya tema nathI. ApaNA eTaleA puNyAya nathI ke AvI paristhitine rokI zakIe. A teA na kahevAya, na sahevAya tevI paristhiti pravatI rahI che. kAI mahAna puruSa saMghamAM pAke ane sudhArA jaladI thAya tema ApaNe te bhAvanA rAkhI, madhyastha bhAva keLavavAnA che. ApanuM pustaka thoDuM vAMcyuM. paNa sakalana sArU che. Apa paNa eka ttattva-jijJAsu che evuM A pustaka uparathI jarUra lAge che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 "mannaha jiNANuM ANuM " sajjhAyanA 36 kruta vyAnuM vivaraNa-dRSTAnta sahita tathA prakI jijJAsA - preraka khALatA (1990) (A chellA pustakanA anumedanIya abhiprAyeA DhagalA baMdha AvyA che temAMthI pasaMda karelA keTalAka.) G (1) mukhaI samAcAra-jaya jinendra sthaMbha - zrI dhamapriya : ghaNA vakhate kAI paNa jAtanA sapradAya ke samudAyavAdanI vAtA vinAnu, nibha ya satya raju karatuM, pustaka jovA maLyu. zrAvakone karavAnA kabyAnu digdarzana A pustaka karAve che temaja samAjamAM cAlI rahelI keTalIka rUDhienI nirakatA ane azAstrIyatA tarapha vAcaka varga nuM dhyAna kAre che. Aje cAlelA jAtajAtanA pUjanA ane devadevIonI mAnyatAe age lekhake lAlabattI dharI che. dekhAvamAM sAduM dekhAtuM A pustaka jema jema vAMcatA. jaI e tema tema AMtaracakSu ughADanAru anatu jAya che, 81 pAnAM pachInAM pAnAo te dareka jene khAsa vAMcavA jevA che. vastuonI rajuAta lekhake paddhatisara ane sAdI suMdara bhASAmAM karI che. e sAtheAsAtha rajuAta karavAmAM raheja paNa sa`pradAyanI zeha zarama rAkhI nathI che mATe te dhanyavAdane pAtra che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) sughoSA pAlitANuM - 364ra70. DemI peja. 152 peja. pisTejane 1-50 mokalanArane bheTa maLaze. manaha jiNANunI A sakjhAyamAM zrAvakanA 36 kartavyonA vivaraNa sAthe vizeSa samajutI mATe sAthe daSTAMta paNa raju karela che. A uparAMta Atma-upayogI keTalIka bAbatone saMkalanakAre saMgraha karIne mumukSuo mATe prakAzanane vizeSa upayogI banAvyuM che. (3) kalyANa - vaDhavANa DemI sAIjhanA 15ra pejanuM kada dharAvatA ane 1-50 sTempa bIDavAthI bheTa apAtA A pustakamAM aneka viSaya saMgrahita che. keTaluMka lakhANuM pU. gItArtha-guru bhagavaM tene batAvIne pharIthI (vansa mora) prasiddha karavA jevuM. (4) divya davani-zrImad rAjacandra ArAdhanA kendra, kebA. che. zrI ke. jI. zAha dvArA saMkalita A pustakamAM judA judA viSane samAvI lIdhA che temAMnAM 36 kartavyo ane praznotarI dhyAna kheMce tevAM che. ghaNuM daSTAnDe Apela che. DemI sAIjhanuM 15ra pAnAnuM A pustaka bheTa pustaka tarIke bahAra paDela che. (5) saMkalpa - bhuja 370001 (kaccha) zrAvakanA 36 kartavyonI saraLa bhASAmAM samajutI dAkhalA-dalIla sAthe AmAM ApavAmAM ApI che. uparAMta dhAmika-sAmAjIka jIvanane sparzatA viSayo para lekhakanA vicAronuM saMkalana paNa emAM apAyuM che. mananIya pustaka che. Jain Educationa International ernational For Personal and Private Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 (6) jaina prakAza - muMbaI A pustakamAM "manaha jijNuM ANuM sakjhAyanA 36 ktavyonuM vivaraNa daSTAnta sahita ApavAmAM Avela che. A uparAMta "praznottara ratna mAlikAnuM gujarAtI bhASAMtara, mRtyu upara manana, vagere ghaNuM mahattvanI mAhitI ApavAmAM Avela che. dainika svAdhyAya karavA mATe A pustaka upayogI vigatothI bharapura che. 7) * putaLe. Apa samaja (7) zrI ke. pI. zAha - bhAvanagara ApanA pustakanuM avalokana muM. samAcAramAM vAMcIne huM prabhAvita thayo chuM. Ape sAMpradAyika chApAmAM ApyA vinA taravanuM sava" pustakamAM Ameja karyuM che tenA mATe Apane dhanyavAda ghaTe che. Aje mAtra jaine vAMce tevA pustaka ane zAstro ghaNuM che ane ApaNAM sAdhuo ghaNuM prakAzane kare che, paNa jainetara samAjamAM rasa-pUrvaka vAMce tevAM prakAzane jaina tatva-jJAnanA beIjha para lakhAIne bahAra paDe te jaina tattva pratye jainetara samAjamAM Adara vadhata rahe. ApanI kuzaLatA IcchuM chuM. (8) gAcArya zrI zAntikumAra je bhaTTa, muMbaI ma. ji. ANuM pustaka meM khUba ja rasapUrvaka ane abhyAsanI draSTie athathI iti sudhI khUba ja dhyAnapUrvaka vAMcyuM che. samagra pustakanuM vAMcana ahiMsA tathA sadAcAra mATe preraNA Ape tevuM che. pustakamAM tame jaina dharmanA siddhAnto tathA upadeza samajAvavA aneka viSayane sugrAhya. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K banAvyA che. jaina dharmanA anuyAyIonI maryAdAo paNa tame mIThAzapUrvaka samajAvI che e khUba gamyuM. kAraNa ke Aje tA badhe aheA rUpa ahe| dhvani' jevA ghATa che.... Ama chatAMya mannaha jiNANuM ANuM' jeneAmAM dhamagauravanI bhAvanA jagADe-jAgRta rAkhe enI sAcI kSamatA dharAve che....pustaka lakhavA mATe hArdika abhinaMdana ane meAlavA mATe hArdika AbhAra, (9) zrI jayaMti-lAla DI. dozI. mukhAI. sthAnakavAsI sa pradAyanA che,-temaNe ghaNA badhA pAne pAnAnI e pAnAM bharIne sUkSma chaNAvaTa karI che....devIdevalAM sa'badhI a MdhazraddhA-pratimAne paMcAmRtayI abhiSeka -pAlItANAmAM hAma-havana jaina tattvanA nAzanI parAkASTA che. ApazrInuM avale kana vizALa satya-draSTipUrvakanuM lAgyu che. pA. 9 thI 109: vartamAna samAjamAM dhamane nAme cAlatI vikRta pravRttionA sArA khyAla ApyA che. 117 thI 152 sudhImAM suMdara edhadAyaka lakhANu paNa sarasa che. kalekazana ghaNuM vizALa karyuM che chatAM vAstavika che, tethI praza'sanIya che. kULathI zvetAMbhara mUrtipUjaka hAvA chatAM sa'pradAyanI nAgacUDa cheDIne phakta yathAtha draSTi apanAvI satyane grahaNa karavAnA bhISaNa puruSA jarUra dhanyavAdane pAtra che. kalekazana paNa ghaNI jagyAethI matAgraha rahita thaI kAI paNa sa`pradAyanuM je satya lAgyuM te lIdhu' che te eka mahAna kArya karyuM che. aMdhazraddhA ane kuLa--para parA jIvane aMdha banAvI de che. Wan 5 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * keTalAka dhama-viSe vicAraka-cintakanA vicAre viSe keTaluM badhuM sAmya hoya che ane khAsa to jainadharma -jaina darzana, adhyAtma ane jJAnavijJAna-tavajJAnanA kSetre paNa gaNyA-gAMThayA citake jinazAsana pratyenA anurAgathI prerAI, saMpradAyathI para uThI, pitAnA vicAre-nagna satya-spaSTapaNe raju karavAnI pharaja adA kare che te jANavA-vicAravA atre moTI-khAkhara (kaccha) nA "saMka95" mAsikamAM preraka-preSaka lekhaka-pa. pu. munizrI bhuvanacandrajI (cinmaya)nI pustikAavivAdavaleNuM mAMthI thoDuM pauSTika navanIta mumukSuonA AdhyAtmika svAthya mATe atre pIrasIe chIe : saMkalana che. * gacchanA bheda bahu nayaNa nihALatAM, ta nI vAta ka ra ta na lA je, -eka phaLa anekAnta kiriyA karI bApaDA, 2 Da vaDe cA 2 gati mAM hi le che ? eka phaleze vAsita mana saMsAra, phaleza rahita mana te bhavapAra. je mukhya savAla cheH phirakAnI phikara karavI ke mULadharmanI mAvajata karavI. eka dravya-kSetra-kALa-bhAvane nyAya ApavA mATe nUtana cintana Avazyaka che. ja zAstranuM kArya mAtra dizA sUcananuM che. zAsane zasa te na ja banAvIe. jenenAM badhA saMpradAyo-phirakA vacce vivAda ane gharSaNa thayA che ne thAya che tathA jana-kalyANa ane AdhyAtmika vikAsa-bane kSetre sthagitatA athavA pIchehaTha dekhAya che Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA kAraNe sAva kSullaka heAya che, chatAM gUMcavAyelA kekaDAne ukelavA saMghanA ghaTaka ektA, sahakAra, saMvAda, sarjavA kema puruSArtha karatA nathI te ja Azcarya che. saha-kAra ke ahaM-kAra! jaina dharmanA pramANenI AcAraniSThAnI prazaMsA ajaina taraphathI thAya che paraMtu jaina saMgha prazaMsA-pratiSThA para jIvavA lAge che te bhAre ruNatA-rogiSTane dazAnuM lakSaNu gaNAya. AjanA zramaNe vyaktigata ke jUthalakSI pravRttione prAdhAnya ApI rahyA che. AMtarakalaha, vivAda ane pakSa-parastInA varavAM-vikRta svarUpe, kSamaNanA lakSya-bindunA ghAtaka che. mahAvIra prabhue saraLa anuzAsana ane uttama zikSaNa bane kArca sugamatAthI thAya mATe 11 gaNadharonA netRtva nIce 9 gaNemAM saMghanuM vibhAjana karyuM hatuM, paNa pachI zramaNonA judA judA jutha alaga alaga cakA jamAvI, bhinna bhinna muddA para saMghanA TUkaDe. TUkaDA karatA gayA che temane jaina banavAnI paDI nathI. paNa pitane pakSa ke jUtha kema vijayI bane tevA satata prayatna kare ja jAya che. vivAdanI othe bhAre dhRSTatApUrvaka zreSa-kuleza, mAmAlinya, ane mArAmArI suddhAM. gaivAda, gacchamAM jUthavAda, zAstronA nAme vitaMDAvAda, sudhArAnA nAme bhegavAda, ahaM-IrSAnA pharajaMda jevA vikhavAda. * jaina saMghanI bhinna bhinna paristhiti mATe javAbadAra keNa che? Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 javAba che jaina zramaNe....jee jaina sa'dhane kArI khAtA AjanA saghaLA AMtarakalaheA-kSamA, ahiMsA ke saMyama jevA AcaraNanA muddAo upara cagAvI rahyA che. temanuM A vana pelA pahANanI da MtakathAnI yAda devaDAve che-patnIne jIvaDA gayA tA bhale gayeA, patnInA paganI meDhIne ragaDA tA rahyone. jinezvarAe rAgadveSanA vijaya karavAnu prakheAdhyuM hatu. jenAe-jinanA anuyAyIoe - bhagavAnanA AdezanuM aDadhIyuM ja dhyAnamAM rAkhyuM : vijaya meLavA, khAjuvALAne jatA, harAveA, huM phAveA, rAgadveSane vijaya karavA e te mahAvIranuM kAma ! * AcAramAM ahiMsA ane vicAramAM anekAntavAdanu AcaraNa e jainatva che: AMtarika vivAdA e avasipaNI kALanuM 113 Azcaya che! * amadAvAda zaheramAM pALamAM pALa ne galImAM galI, tema traNa ke cAra mukhya sa`pradAyAmAM pAchA aneka peTA vibhAgo eka kALe 'vetAmbarA ' mAM ja 84 gaccha hatA. judA judA kALe janmyA ne vilIna thaI gayA. amuka vidhi ke vidhAnathI jarA - tarA jUThThuM karanAra ajJAnI, adhamI ne mithyA"i kahevAya che! * STirAga eTale saMprakrAya-mAha. A pApI dRSTirAga bhayaMkara che. tethI bhakti, zraddhA ke mumukSAnI jagAe vaTa, pratiSThA, ne aha' gAThavAI jAya che ane peAtAnA saMpradAyane koI paNa bhAge mahAna dekhADI,tene jhukAvavAnuM mAnasa ghaDAya che. '' Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja Aje "Agama - vyavahAra rahyo nathI. jIta vyavahArathI A kALamAM saMghanuM saMcAlana ane dharmanuM AcaraNa thAya che. chata vyavahAra" eTale paraMparA. amuka vakhate amuka saMjogomAM saMvatsarI bhAdaravA suda 4 nI ekAda AcAryo karI, je te saMyogomAM ucita hatuM, paraMtu, jaDatAne lIdhe, ghaNuM gacchanA zramaNoe, pAMcama sAcI ne pavitra jANavA chatAM, cetha pakaDI rAkhI, tene ja pracAra karyo -paraMparAne nAme. * prabhue cIMdhelA samatA, ahiMsA ane saMyamanI vRttinI keIne cinA nathI. temane te pitAnA gacchane, ane te mAraphata, potAnA vijayane, DaMke vAge te jevA te leke Atura hoya che. * jyAre roma bhaDake baLatuM hatuM tyAre tyAre rAmana samrATa nI "phIDala" vagADate hate - je ke pAchaLathI tene ghaNo pazcAtApa thayelo. ahiM te dharmanA nAme, dharmanA bahAne, ne dharmanA oThA heThaLa, vera-jhera, vAdavivAda, caDasA - caDasI, dhAMdhala dhamAla - ghaMghATa,ane belA-belI, mArAmArI, kApA-kApI, cAle che, chatAM keIne jarA paNa pazcAttApa thatuM nathI ! te ja pakSa-mehane zAsana rakSAnuM rUpALuM nAma ApatAM paNa ApaNe zaramAtA nathI - e te ApaNuM bihAInI carama sImA che. juo te kharA vizvane prAcInatama dhama; vizva - kalayANa- bhAvanAvALA dhAmanI arvAcIna dazA ! eTaya samajAtuM nathI matagavA kriyAkAMDa mAnava mATe Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che - nahi ke mAnava kriyAkAMDa mATe. tithi mAnava mATe che, -nahi ke mANasa tithi mATe. * navAInI vAta to e che ke gRhastha (jemAM luccA rAjakAraNIo paNa kharA) ke je hiMsA, vilAsa ke adharmanA 'upAsaka hoya che temanI sAthe sAdhuo sahAnubhUti ane sumeLa - bharyo vahevAra karI zake che paNa anya zramaNa sAthe nahi! ane AcArya mahArAjAe jaina dharmanA anuSThAnamAM jaina-jainetara rAjakAraNIone AmaMtrI, temane nAstA - pANI karAvI, vAsakSepa karI, bheTe ApI, pheTA paDAvI, potAnA mahattvanuM pradarzana kare che. rAjakAraNIo to (temanuM lakSa te sau jANe che !) bicArA badhArmika vRttinA" hoI sarva - dharmasamabhAva mAnI, badheja nimaMtraNa svIkAre che. ane paropakArArthe padhAre che ! ja Aje khare paDakAra zramaNa - saMghanI aMdara ane bahAra, Asa - pAsa - pAsa, prasarelA bhraSTAcArane che. & bhAga ane bheganI bhUkhathI duniyAnA loko je kajiyA - kaMkAsa kUDakapaTa kare che, evA ja kulezane kuTilatA dharmanA praznane paNa thatAM hoya te banne vacce aMtara kayuM rahyuM? 2 zrI AnaMdaghanajI, zrI munisuMdarasUrijI, zrI pArzva candrasUrI, upAdhyAyajI zrI yazovijayajI jevA jJAnIjano je puya - prakopa ThAlave che te mAtra gaNa ke gaccha upara nahi paraMtu temAM bhaLelA vAda) upara ThAlave che - gaccha - vAda je kadAca AjanA mAnavIne dharma - vimukha thavAmAM moTe bhAga bhajave che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kALAM nANAnuM mahattava vastuta: dharma-paSaka nathI dharma-vidhAtaka che, mATe dravya, kSetra, kALa, bhAvane nyAya ApavA mATe nUtana cintana Avazyaka che, ane tene anurUpa parivartana - parimArjana karavA prakhara puruSArtha ne aNanama. hiMmatanI jarUra che. ja TuMkamAM gacchano mahimA e ja zAsanano mahimA nathI. saMpradAyanI caDatI - paDatI e ja zAsananI: caDatI - paDatI nathI, ane, maMdiro, mahotsava, upAzraya varaghoDA e ja kaMIjinazAsana nathI. kharuM jinazAsana te ApaNuM AtmAmAM vase che. anekAnta, ahiMsA, aparigraha, AcAra - zuddhi, vItarAgatA, ane, vizvamaitrI e ja vAstavika jinazAsana che. ane chelle zrI vijaya vallabhasUrijIe kaheluM te vAMcIeH "bane ke na bane, paNa mAro AtmA ema cAhe che ke sAMpradAyikatA dUra thAya ane jaina samAja, zrI mahAvIra svAmInI jaya jaya bele ane jinazAsananI vRddhi mATe "jaina vizva--vidyAlaya" nAme eka saMsthA sthApita thAya, temAM pratyeka jaina zikSita thAya, ane dharmane bAdha na Ave tevI rIte rAjyAdhikAramAM jaineno vadhAro thAya. pariNAme badhA jaina. zikSita thAya ane bhUkhanuM duHkha na rahe" Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - thoDuM cintana lekhakazrInA pustaka "dharma-kSetranuM aMtaraMga eDiTamAMthI. (Internal Audit of Religious Field ) * sAmAjika kSetre jenonuM jIvana dharmane jheba Ape evuM nahi paNa jhAMkhapa Ape tevuM che. zrAvakanA guNene kramika vikAsa te nahi paNa sadaMtara abhAva DokAI rahyo che. sAdhu-vargamAM ADaMbara phUlyo phAlyAM che. A paNa dhArmika kArobAra dharmanI nahi, adharmanI sevAmAM vaLI gayo che ema nathI lAgatuM zuM ? ta dharmanI sthApanA sthULa kriyAkAMDane abhiSekanA ADaMbarothI nahi paraMtu mUlyonI mAvajatathI thaI zake ! (cittananI cAMdanI.) jyAre aMdhazraddhAnuM sAmrAjya prabaLa bane che tyAre dharmanA mUlyanI mAvajata thavAne badale daMbha ane ADaMbaranI sthApanA thaI jAya che. kahevAtA dharmaguruo pitAnI aMgata pratiSThA ane prasiddhi mATe dhArmikatAnA nAme lokonA ToLAne aMdhazraddhA tarapha vadhune vadhu dhakelatA rahe che- pAlitANA zetrujayanA parvatane abhiSeka karavA nakkI thayuM che-comAsAmAM dhodhamAra varasAdathI parvata pavitra ne zuddha thaI gayo che chatAM jaDa avicArI ajJAnI lokone kALAM nANAMnA pravAhathI dhevA taiyAra thayelA zramaNa saMghane keNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 kahe ke A kAryakrama hiMsaka che ane jinezvarenI dharma bhAvanA viruddha pApamaya che. A jarA kaDavuM satya che paraMtu. vivekathI vicAranArane yogya lAgaze. bhavya bhavya sAmaiyA, bhavyAti bhavya lAkheNI AMgIo, bhavya cAturmAso ane cAra mahinA jAtajAtanA AraMbha samAraMbhe, bhejAmAMthI utpanna thayelA navA navA tapa, 5-25-50-150 cheDo nA ujamaNue varaghoDA, benDavAjAM, lAITenA jhagajhagATa ne lAuDaspIkarAnA barADAthI ane vikrama noMdhAya tevA, navIna kahevAya tevA, abhiSekathI, je dharmanI prabhAvanA thatI hota to Aje jaina dharma - jana - dhama vizvavyApI banyA hota! he paramAtmA! "mAga bhUlelAne sAce mArge javA preraNA ane sadbuddhi Apaje, jethI teo ajJAnane lIdhe je bhayaMkara hiMsA AcaravA taiyAra thayA che tethI aTake! UR UR jarA rAjakaraNamAM DekIyuM karIe? leoe pitApitAnA mAnItA netAonAM bAvalA zIlpI pAse banAvarAvI cAra rastAo upara besADyA ke ubhA rAkhyA che - jANe ema kahevA ke -lo, netAo thaIne zuM kAMdo kADho ? have TADha, taDakA ne varasAdamAM vIse kalAka ubhuM rahe ne bhaktajano temanA tarapha mAnanI lAgaNInA oThA nIce je durdazA kare che te apamAna-janaka che. temanA upara ne AgaLa - pAchaLa kaMI rakSaNa paNa hatuM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. kahevAya che ke paradezamAM temanA netAonAM bAvalAM surakSita hoya che ne keI rAjakAraNI temanuM apamAna kare ja nahi. hA - amuka kALe jyAre vicAra - saraNI badalAya athavA rAjya - vyavasthA badalAya tyAre A bAvalAMnI bhAMga pheDa paNa thAya che. belo, have tamane netAjI thavAnA koDa thAya che kharA? amuka jainenI ghelachA - pitAnA dharmaguruonA rastAmAga'nA borDa mukAvavAnI - mukAyA pachI kaI jevA paNa jAya che ke tenI kevI avadazA thAya che! paryuSaNa parvanA chellA divase "bArasA sUtra vaMcAya che je ApaNI zAstrIya bhASAmAM che ane je 95 TakA sAMbhaLanArA prAce jANatA hotA nathI chatAM 21 vakhata sAMbhaLavAthI mokSa maLe mATe keTalAka abhAvathI sAMbhaLatA hoya che. 21 vakhata kevI rIte sAMbhaLavAthI mokSa maLe te te bicArA kayAMthI jANe ane jANe te te AcaraNa saheluM nathI. sAdhujI je bArasA sUtra vAMcana jhaDapathI purUM karI nAkhe to zrAvake prazaMsA kare che - sAMvatsarika pratikramaNa mATe paNa ame AvI prazaMsA sAMbhaLIe chIe ! have A bArasA sUva gadyamAM che (Prose) paraMtu hastalikhita pratomAM lakhANanA akSaro gaNune granthanuM mApa lekamAM darzAvavAnI paddhati pramANe zrI bArasA sUtranuM mApa lagabhaga 1215 kalAka jeTaluM thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - have eka zabda juoH "banyAgra" eTale saMkhyA. Ama janatAne rasa hoya che "belI bolI nAnA bALaka kalpasUtranA citra batAve temAM: ema ja hoya ne ? bicArAne bArasA sUtra samajAya ja kayAMthI? sAdhujInI jhaDapa vakhaNAya! have "graMthA' zabdanuM "graMthA graMtha' thayuM ane vAMcana kayAM sudhI AvyuM te jaNAvavA sAdhujI saMghane pUche : graMthAgraMtha 100/200 vagere, eTale zrotAe jAge,ne " moTethI popaTIyA uccAraNa kare : dhanya vIra vANI. Ama belavAna sAdhujI sUcanA Ape che. A graMthAgraMtha zabda bhramajanita che ane varSovarSa bArasA" vaMcAya. te pavitra divase pAMca dasa TakA zraddhAthI deDha, be, aDhI kalAka svastha besI rahe, bAkI avarajavara cAlu hoya che. kema lAge che? vAstavika che ne ? A bArasA sUtra sAdhu-sAdhavo paNa keTalA samajatA haze! vAMcavuM ne veTha kADhavI-be vicAraNIya che. jahuM satya ahiMsA erasaMyamakA, pagapaga lagatA hai DerA, ve bhA 2 ta deza hai me rA. jaina - dharma hai me rA. - - - - - - - - vicAra valeNuM (sahayoga : zrI ke. jI. zAha parivAra) zrI lakSmIcaMda rAyacaMda saravaiyA, muMbAI dharmapremI nehI zrI su-zrAvaka prophesara sAheba, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 93 A vicAra-valeNu pustikA maLI-vAMcI-AbhAra, paNa AjakAla amala karanAra keTalA? chatAM mahenata niSphaLa nahi jAya tema samajIne cAlavuM. * agAu meM lakhela ke ApazrIne saMskAra vArasAmAM maLela che te yathArtha che. sAta kSetromAM paNa samyagU - jJAna -dAnanuM kArya khAsa tana mana dhanathI karI rahyA che te dhanyavAdane pAtra che. khUba khUba anu modanAjJAnAvaraNIya kamaranA bhUkA belAvI rahyA che. ApanuM pustaka subhASita vyAkhyAna saMgraha vAraMvAra vAMcavA jevuM che. dhanyavAda. jaina jayati zAsana. micchAmi dukkaDaM. IcchAmi sukkaDaM. zivamastu sarva jagataH eka leITa abhiprAya zrI navInacandra ramaNalAla ghebarIyA, amadAvAda. bhAIzrI kumudabhAI, tamArI bane copaDIo piosTa mAraphata maLI, te mATe AbhAra. tame je dhagazathI jaina dharmano pracAra kare che te mATe mArA khAsa abhinaMdana. Izvara tamane A kArya mATe lAMbu AyuSya Ape ane jaina dharmano pracAra karatA raho tevI mArI prArthanA che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pradIpabhAI aravindabhAI zeTha ( zrI pradIpa zeTha : vIracanda dIpaca'davALA) zrI saranAmu` pradIpabhAI zeTha, zeTha vIracaMda dIpacaMda havelI, rUpA sUracaMdanI pALa, mANe ka cA ka pA se, amadAvAda - 380001. * phIksDa DIpAjhITasa Fixed Deposits 14 * nAnI ayata Small Savings * pAsTa saTIphIkeTsa Post Certificates * jAhera bhaviSyanidhi Public Provident Fund rajIsTaDa ejanTasa Jain Educationa International phAna naM. 34 70 34 * yuniTa TrasTa epha inDIyA Unit Trust of India * jAhera bhaviSya nidhi National Deposits Scheme * lAIpha InsyAransa ( L. I. C. ) * zerA tathA DIecarA Shares and Debentures 4 dareka jAtanA jUnA-navA zerA, DIencara, vagere, kharIdavA, vecavA, TrAnsaphara karavA vagerenuM adhuM kAmakAja karavAmAM Ave che : navA zerA-DIencarAnA phAma vagere kayAM bharavA lAbhadAyaka che tenuM mAdarzana paNa apAya che. rUbarU maLavAne samaya : 11 thI 6. For Personal and Private Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALe viMkhAI jAya he jIva, tAro mALo vikhAI jAya, AyuSyano mALo" viMkhAI jAya....1 dina-rUpI e taraNAM hArA roja vikhUTA thAya, paLa paLa karatA pahoMcyo pacAse, hajuya nA samajAya, re jIva, tyAre mALA viMkhAI jAya...2. AtamArane eMThavADa dIdhe ne dehane dUdha pIrasAya, darpaNamAM hAre deha joIne, zAne phAgaTa kulAya ? murakha, hAro mALo vikhAI jAya...3 "mana" "damana che dravya sAcuM, je je kadI nA bhUlAya, samaya evo Avaze jyAre, na mALe, na paMkhI, jaNAya, akkama, hAra mALe viMkhAI jAya.....4 rAga-dveSa-mehanA bharata gUMcyA ne manaDe meLe bharAya, lakSya-samAdhi cUka ramaNa tuM, Atama - deva muMjhAya, bhavya, lhAro mALo vikhAI jAya, AyuSyane mALo vikhAI jAya...5 mATe ce ta ce ta na 2 ta A ja ne ha ma NuM cetI jA, bhAI, tuM e tI jA. 5 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 krama pacIsInI sajjhAya (svAdhyAya) (25 gAthA) GAV (kamanI gati nyArI che - puNya kama ke pApa kamajIvane utkraya Ave leAgavavA ja paDe che, pachI bhalene tIthaMkaranA cakravatI nA ke sAmAnya jananeA jIva hAya. mAneA ke nA mAneA, prANI mAtra karmAMne pAtra. sa ' jIva' kama vaza che. kama mahArAjAne namaskAra. dula bha manuSya avatAramAM kamamAtrane bhukko uDI jAya-puNya ke pApa aMzamAtra paNa na rahe te kama hIna siddha paramAtmA thaI abhyAmAya anaMta sukha. bhavya jane,:kamane vaza jIvane, kama nA khaMdhanamAMthI mukta karavA, AtmajJAna pragaTAvavA ane nA~Sa Atmasukhane, AtmAnane game tyAMthI meLavA.) deva dAnava tIrthaMkara gaNudhara, hira - hara naravara sakhaLA, ka saMcAge sukha-du:kha pAmyA, sabaLA he mahA nabaLA re, prANI, ka samA nahi kAya, kIdhAM kama chuTaka mArA na 1AdIzvarane aMtarAya vaDe khyA, varSa divasa rahyA bhUkhe, zrI vIrane khAra varasa du:kha dIdhuM, 2 upanyA brAhmaNI kukhe re, prANI 2 vinA bhAgavyA, hAya re, kama sarpA nahi kAya, 1 sATha hajAra suta eka dina mUA, sAmata zUrA jesA, sagara cakrI hue putra - hIna du khIe, kuma taNA phaLa esA re, prANI 0 3 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 atrIsa hajAra dezanA sAheba, uMcakrI cAthA sanatakumAra, sALa sALa rAga zarIre upanyA, tene karma kIdhe khuvAra re, prANI 4 pasuma nAme AThamA cakrI, karame sAgaramAM nAkhyA, sALa hAra yakSe ubhA dIThA, paNa kAI ena bacAvyeA re, prANI 5 brahmadatta nAme khAramA cakrI, me kIdhA re aMdhA, ema jANI, prANI viSNu kAme, kAI kama mata mAMdhA hai, prANI 6 ra vIsa hAtha dasa mastaka vALA rAvaNane lakSmaNe mA, ekalA hAthe jeNe jaga tela, kA~thI hAryAM re, prANI cha te paNa lakSmaNa-rAma mahAbaLavaMtA, vaLI satyavatI sItA, khAra varasa lagI vanamAM bhamyA, vItaka temane aDu vItyA re, prANI 8 chappana karADa jAdavane sAheba, kRSNa mahAmaLa jANI, aTavI kAsImAM ekale mUA, valavalatA viNa pANI re, prANI 9 10pAMca pAMDava mahAyAndrAe, hAryAM draupadI nArI, khAra varSa sudhI vanadu:kha dIThAM, Jain Educationa International bhamIyA jema . bhikhArI re, prANI 10 For Personal and Private Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. satI zirAmaNI 11draupadI kahIe, pAMca purUSanI nArI, sukumAlikA bhave khAMdhyu niyANu, pAmI pAMca bharatAra re, prANI 11 krame halakA kIdhA 12 harizcandrane, vecI tArAmatI rANI, bAra varSa sudhI mAthe ANyu, caDALanA ghera pANI re, prANI 12 draSivAhana rAjAnI putro, suMdarI 13candanamALA, pazunI peThe cauTe vecAI, ka taNA e cALA 2, prANI 13 samaktidhArI 14zreNika rAjA, putra keNike nAkhyA pAMjare, dharamI narapati AtmahatyA karI, Ama kame dAkhyA teha re, prANI 14 zIva 15zakara ne pArvatI rANI, mahAdeva tA kahevAya, rAta - divasa smazAna vase ne, - bhIkSA bhejana khAya re, prANI 15 hAra-kiraNa vALA 16sUya pratApI, rAta divasa rahe bhamatA, sALa - kaLA - dharacandra jaga jANuM, - dina dina jAge ghaTatA re, prANI 16 17naLarAjA paNa jugaTe ramatA, a` garatha rAjya hAryAM, AAra varSa sudhI vana du:kha dIThAM, tene Asa kame bhamADayA 2, prANI0 17 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha sudarzanane zuLIye caDhAvyA, 19muMjarAja bhIkha mAgI maryo, tamasa guphA mukha kANika baLe, mAnI na keInI zIkha re, prANI18 2 gaja sukamAla zIra upara aMgArA, sasarA samadara bALyuM zISa, 2 betAja muni vAdhare viTANuM, eka kSaNa paNa mANI rIsa re, prANuM. 19 2 kapAMcase sAdhune ghANImAM ghAlyA, roSa na ANyo re lagAra, pUrva - ka ra Na RSIne, cha mahinA na maLe AhAra re, prANI. 20. cauda pUrvadhara karma taNe vaza, paDayA nigoda me jAra, paAdrakakumAra ne naMdi, pharI vasAvyA ghara - bAra re prANI. 21 -2 kaLAvatInA kara dANA, "subhadrA pAmI kalaMka, 2 bahAbaLa muninuM gAtra prajALyuM, karma taNA e vaMka 2, prANIrara dropadI - haranAra upadmanAbhanuM, pheDayuM kRSNa ThAma, :31 zrI vIranA kAne khIlA ThekANA, page rAMdhI khIra tAma re, prANI23 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmathI nAsI jAya pAtALe, ke pese agni mejhAra, are, meru zikhara caDhI jAya to paNa, karma na mUke na lagAra re, prANuM24 AvA karma jItI nara nArI, pahoMcyA ziva - pura ThAma, prabhAte uThI nitanita vaMdo, bhaktie tehanA pAya re, prANI. 25 ema aneka nara paMDayA karmo, bhalabhalerAM re sAja, trAddhi - harakha kahe kara joDI, name namo karma mahArAja re, prANI, kama same nahi keya. 5 jijJAsA hoya. te darekanuM jIvana - caritra vAMco. majA Avaze. karmAdhana jIvanAM kevAM jIvana, kevAM maraNa. * zrI sahajAbha - svarUpa muja, parama guru bhagavAna, zaraNa akhaMDita ApanuM, TALo ura ajJAna, sevuM, bhAvuM, cintavuM, dhyAvuM dharI ura dhyAna, bedhi samAdhi gho mane, zAzvata saukhya nidhAna. eka tUne racA eka adbhuta prANI, jisakA nAma InsAna, IsameM hI zetAna chUpA hai, IsameM hi bhagavAna. ajANatAM paNa mArA karathI, zreya avaranuM thAo, tana mana dhane sau sAdhana mArAM, e paMthe jAo. samApta . Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya --**** * * * *--*-*-9 9 4 * * * e mAtA - pitAnI stuti 1. bhU la zA na hi : bhU la zo na hi : bhU la zA na hi : bhUlo bhale bIjuM badhuM, mA - bApane bhUlazo nahi, te agaNita che upakAra enA, eha visaraze nahi. 1 > patthara pUjyA pRthvI taNI, tyAre dIThuM tama mukhaDuM', e punita jananA kALajA', patthara banI chU'daze nahi, 2 kADhI mukhemI keLIyA, hAMmAM daI meTA karyA, A amRta taNA denAra sAme, jhera uchALazo nahi. 3 lA- kho laDAvyAM lADa tamane, koDa sau pUrA karyA, e keDanA pUranAranA, koDa pUravA bhUlazo nahi. 4 lAkho kamAtA ho bhale, mA - bApa jethI nA TharyA, e lAkha nahi paNa rAkha che, e mAnavuM bhUlaze nahi. 5 saMtAna thI sevA cahe, saMtAna che se vA karI jevuM karo tevu bhaze, e bhAvanA bhUlazo nahi, 6. bhIne sUI pote, ane, suke suvADayA Apane, e amImaya AMkhane, bhUlIne bhIjavaze nahi. 7 puSpo bichAvyA premathI, jeNe tamArA rAha para, e rAhabaranA rAha para, kaMTaka kadI banazo nahi. 8 dhana kharacatAM maLaze badhu', mAtA - pitA maLaze nahi, paLa-paLa punita e caraNanI, cAhanA bhUlaze nahi. huM | E che nerikA