Book Title: Pravrajya Yogadi Vidhi Sangraha Author(s): Nityanandvijay Publisher: Jambuswami Jain Muktabai Agam Mandir Catalog link: https://jainqq.org/explore/005415/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક શી પ્રવજ્યા-યૌણાધિ વિધિ સંગ્રહ NGONGS SURAT LilUR SIL STAT ATTACT > TOCOMOEO TOMOVી મહાઊ છે. ' દલસુખ : સંપાદક : પૂજ્ય ગણિવર શ્રી નિત્યાનંદ વિજયજી મહારાજ wwwinelibrarvard Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * નમ: 1 श्री शंखेश्वर पार्श्वनाथाय नमः। [ શ્રી આત્મકમલ-વીર-દાન-પ્રેમ-જંબુસરીશ્વર જેન કલ્યાણ ગ્રંથમાળા નં. ૭૧ ] Pos Nov QUAVEN છે. Ar ' iela ARMS -: સંજક-સંપાદક:કમાહિત્યનિષ્ણાત વાત્સલ્યવારિધિ સિદ્ધાંતમહેધ સ્વ. પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના પટ્ટપ્રભાવક આગમપ્રજ્ઞ પંચપ્રસ્થાનાત્મક સકલરિમંત્રસમારાધક સ્વ. પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય જંબુસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના વિદ્વાન શિષ્યરત્ન પૂજ્ય ગણિવર શ્રી નિત્યાનંદ વિજયજી મહારાજ વીર સંવત ૨૫૩૨ | વિક્રમ સંવત ૨૦૩૨ | કિંમત આવૃત્તિ બીજી નકલ ૧૦૦૦ ૧ર-૦૦ For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - – પ્રકાશક :આર્ય શ્રી જંબુસ્વામી જૈન મુક્તાબાઈ આગમ મંદિર શ્રીમાળી વાગા, ડભાઈ ૩૯૧૧૧૦ પ્રાપ્તિસ્થાન (૧) પ્રકાશક, ડભોઈ (૨) સરસ્વતી પુસ્તક ભંડાર રતનપોળ, અમદાવાદ તો ૩૮૦૦૦૧ (૩) સેમચંદ ડી. શાહ, પાલીતાણું ૩૬૪ ૨૭૦ અગત્યની સૂચના પુસ્તકને ઉપયોગ કરતાં પહેલાં શુદ્ધિપત્રક મુજબ સુધારે કરી લે આવશ્યક છે. ઘણા સ્થળે રિ ટાઇપની ખામીને લીધે પર છપાયેલ છે તે યથાયોગ્ય રિ વાંચવા વિનંતિ છે, -: મુદ્રક :જીવણલાલ પુરુષોત્તમદાસ પટેલ ઉત્કૃષ્ટ મુદ્રણાલય રીચી રેડ પુલ નીચે–અમદાવાદ -- -- - - - - - - - - - - - - - For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સ્વ. સકલાગમહુસ્યવેદી પૂજ્યપાદે આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય દાનસૂરીશ્વરજી મહારાજના પટ્ટાલ કાર બીજી છોકરી સ્વ. સિદ્ધાંત મહાદધિ કમ સાહિત્યનિષ્ણાત પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ સ્વર્ગવાસ : સ', ૨૦૨ ૪ વૈશાખ વદ ૧૧ ખભાત For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નિવેદન શ્રી પ્રવજ્યા ચોગાદિ વિધિ સંગ્રહ’ નામનું આ પુસ્તક શ્રી આત્મ-કમલ-વીર-દાન–પ્રેમ-જંબુસૂરીશ્વરજી જૈન કલ્યાણમાળાના ૭૧ મા મણકા તરીકે પ્રસિદ્ધ કરતાં અમને ઘણો જ આનંદ થાય છે. આ શ્રી પ્રવજ્યા ચોગાદિ વિધિ સંગ્રહ બુકની પ્રથમ આવૃત્તિ સંવત ૨૦૨૨ માં અમારી ગ્રંથમાળાના ૫૦ મા મણકા તરીકે પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવી હતી. તે પ્રસિદ્ધ થતાં - પૂજ્ય શ્રી શ્રમણ સંઘમાં ખૂબજ ઉપયોગી અને અનુકુળ ; થઈ પડી. અને માંગણું ચાલુ રહેતા બધી જ નકલે - ખલાસ થઈ જતાં, બીજી આવૃત્તિ પ્રસિદ્ધ કરવાનું અનિવાર્ય છે બન્યું, તેથી તે માટે અમારી સંસ્થાના પ્રાણસમા આગમપ્રજ્ઞ માસનપ્રભાવક પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય જંબુસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબને વિનંતિ કરતાં તેઓશ્રીએ પોતાના વિનેય તપસ્વી-વિદ્વાન શિષ્ય પૂજ્ય ગણિવર શ્રી નિત્યાનંદ વિજયજી મહારાજને બીજી આવૃત્તિ માટે સુધારા-વધારા કરી તૈયાર કરવા માટે સૂચન કર્યું, તે અનુસાર પૂજ્ય ગણિવરે ઘણે પરિશ્રમ ઉઠાવી વિધિ કરાવનારને વધુ સરળતા રહે તે રીતે સુધારા-વધારા, સાથે ઉમેરે વગેરે કરીને આખી બુક તૈયાર કરી, તેની સંપૂર્ણ પ્રેસ કેપી પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય : ON 22NNNNs22222NNNN '' For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K, ET A - = = = == = = = == = = = == = == = === = જબૂસૂરીશ્વરજી મહારાજ સંવત ૨૦૩૦ ના નાસિકની , સ્થિરતા અને ચાતુર્માસ દરમ્યાન બારીકાઈથી તપાસી ગયા અને જે કાંઈ સૂચના-સલાહ આપી તે મુજબ બરાબર વ્યવસ્થિત થયા બાદ પ્રેસમાં મુદ્રિત કરવા માટે મેકલવામાં આવી. આ ગ્રંથ વિધિ વિધાન અંગે હાઈ લાંબો સમય ટકી શકે તે માટે સારા ઉંચા મેપલી કાગળ ઉપર છપાવવામાં આવેલ છે અને બાઈન્ડીંગ પણ સુંદર અને ટકાઉ કરાવવામાં આવ્યું છે. સંવત ૨૦૨૮ માં ડઈમાં સિદ્ધાંતમહોદધિ સ્વ. પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમવિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના પટ્ટધરરત્ન શાસન પ્રભાવક વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય રામચંદ્ર સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ, આગમદિવાકર પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય જંબુસૂરીશ્વરજી મહાર સાહેબ ઉભય ગુરુ ભ્રાતાની નિશ્રામાં પોતપોતાના શિષ્યપ્રશિષ્યાદિ ૮૦ મુનિ ભગવંતે તથા ૧૦૦ પૂજ્ય સાધ્વીજી મહારાજાદિની વિશાળ હાજરીમાં શ્રી સંવેગ રંગ દાનપ્રેમ પૌષધશાળાને ઉદ્દઘાટન પ્રસંગ શાનદાર રીતે શ્રી જિનેન્દ્ર ભકિત મહત્સવ પૂર્વક ઉજવાયો હતો. ત્યારબાદ પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય જંબુસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ પોતાના શિષ્ય–પ્રશિષ્યાદિ પરિવાર ઠા. ૭ સાથે ધુલીયા ચાતુર્માસ માટે મહારાષ્ટ્ર તરફ વિહાર = = == = = == = . 4 For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વ ***** કર્યા હતા, જલગાંવ પ્રભુપ્રતિષ્ઠા-ગુરુમૂર્તિ પ્રતિષ્ઠા, ઉપાશ્રયના ઉદ્ઘાટન મહાત્સવ કરાવી, ધુલિયા ચાતુર્માસાથે પ્રવેશ કરેલ. ' ચાતુર્માસમાં શ્રી ભગવતી સૂત્રનું વાંચન, તથા ઉપધાન તપ થયેલ. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થતાં ઉપધાન તપ માળારોપણ મહાત્સવ સાથે પેાતાના શિષ્ય રત્નાને મહાત્સવ પૂર્વક સં. ૨૦૨૯ ના માગસર સુદ ૨ જે પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજશ્રી વર્ધમાનવિજયજી ગણિવર, તથા પૂજ્ય પન્યાસજી મહારાજ શ્રી રૈવત વિજયજી ગણિવરને સ્વહસ્તે આચાર્ય પદ પ્રદાન કરેલ અને તેજ દિવસે અકલેશ્વરમાં પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજ શ્રી ચિદાનંદ વિજયજી ગણિવર અને પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજ શ્રી જયંત વિજયજી ગણિવરને પણ પૂજ્ય આચાર્ય દેવની આજ્ઞાથી આચાય પદ પ્રદાન થયેલ, ત્યારબાદ સં. ૨૦૨૯ નું ચામાસુ શ્રી સંઘની વિનતિથી માલેગાંવ કરી સ. ૨૦૩૦ નું ચેામાસુ શ્રી સંઘની વિનતિથી નાસિકમાં કરેલ. ત્યાં પેાતાના વિદ્વાન તપસ્વી શિષ્યરત્ન પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી નિત્યાનંદ વિજયજી મહારાજને શ્રી ભગવતી સૂત્રના ચેાગેન્દ્વહન કરાવી સંવત ૨૦૩૧ ના કારતક વદ ૧૦ મે મહાત્સવ પૂર્વક ગણિપદ પ્રદાન કરવામાં આવેલ. તે પછી નાસિકથી વિહાર કરી માલેગાંવમાં ઉપધાન તપ કરાવી મુંબઇ ભાયખલામાં સુંદર રીતે શાસન પ્રભાવનાપૂર્વક ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરેલ. આ ચાતુર્માસમાં પૂજ્ય આચાર્ય દેવની તબીયત એકંદરે સારી રહી હતી. ચામાસુ ઉતરે વડાલામાં 脆我 新乐乐乐 For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r SHANNONNN NNSKONNONONX ass = = = = 5 શ્રી જિનેન્દ્રભક્તિ મહત્સવ, અને ઘાટકોપર દીક્ષા મહોત્સવ હઈ તે માટે ભાયખલાથી સં ૨૦૩૨ કારતક વદ ૬ઠે વિહાર નું કરેલ. બન્ને સ્થળે પૂજ્ય વડીલ ગુરુભ્રાતા શાસન પ્રભાવક પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય રામચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની સાથે રહ્યા હતા. ત્યાં તબીયત અસ્વસ્થ થઈ હતી. છે માગસર સુદ ૫ ની સાંજે વિહાર કરી સુદ ૬ ના પુનઃ ભાયખલા પધારી ગયા હતા. ઉપચાર ચાલુ હોવા છતાં તે માગસર સુદ પ્રથમ ૮ ની રાત્રે ૯-૫૫ થતાં સમાધિ પૂર્વક કાલધર્મ પામ્યા હતા. આ સમાચાર અમને મળતાં ઘણો આઘાત લાગ્યો હતે. તેઓશ્રી કાલધર્મ પામતા તેઓશ્રીની હાજરીમાં શરુ થયેલા શ્રી વર્ધમાન રૈવત જિનભક્તિ રસધાર, શ્રી દાન પ્રેમવંશ વાટિકા અને શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ આ ત્રણ પુસ્તક પ્રેસમાં છપાતા હોઈ, તૈયાર થેલા! જોઈ શક્યા નહિ તેનું અમને ઘણું દુઃખ છે. આ પુસ્તક માટે ખૂબ જ પરિશ્રમ લઈ સંપાદન છે મુફ સંશાધન વગેરે કરી આપવા બદલ આગમપ્રજ્ઞ છે પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય જંબુસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના વિદ્વાન-તપસ્વી કવિ પૂજ્ય ગણિવર : શ્રી નિત્યાનંદ વિજયજી મહારાજ સાહેબને અમે ખૂબજ આભાર માનીએ છીએ તથા ગ્રંથ પ્રકાશનમાં શ્રી માલેગાંવ કે જૈન સંઘ, શ્રી નાસિક જૈન સંઘ, શ્રી લાલબાગ જૈન સંઘ, કે sssssssssssફરકે = >= For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગs222222 | શ્રી લુણાવા જૈન સંઘ આદિએ દ્રવ્ય સહાય કરવા બદલ તથા ઉત્કૃષ્ટ મુદ્રણાલયના શ્રી જીવણલાલ આદિને કૃતજ્ઞભાવે યાદ કરીએ છીએ. ફાઉન્ડ્રીના ટાઈપની કઈ કચાસના કારણે હસ્વ રિ (બ્લેક ટાઈપ)નો પર આ પ્રમાણે ઘણા સ્થળે જેવાં કે યરિ, પરિ, અરિ વગેરેમાં યાર, પાર, આર વગેરે શબ્દમાં ફેરફાર થઈ ગયેલ છે તે યથાયોગ્ય સુધારો કરીને વાંચવા. તથા તે સિવાયની ભૂલે પણ શુદ્ધિપત્રક મુજબ સુધારીને પુસ્તકનો ઉપયોગ કરવા વિનમ્ર વિનંતિ છે. બીજી પણ કેઈ ક્ષતિ માલમ પડે તે સુધારી લેવા તથા જણાવવા ભલામણ કરીએ છીએ. વિશેષ ઉપયોગી થાય તે હેતુથી આ ગ્રંથરત્નમાંથી 9 શ્રી નંદીસૂત્ર, શ્રી ઉપધાન તપ વિધિ, અને શ્રી અતીતભવ પાપાધિકરણ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિની ૨૫૦-૨૫૦ નકલ જુદી જુદી કરાવીને પ્રસિદ્ધ કરેલી છે. . આ ગ્રંથને સુંદર રીતે ઉપયોગ કરી જ્ઞાન-ક્રિયામય જ વિરતિભાવના આલંબનથી પરમ પદને પ્રાપ્ત કરવા સુંદર પુરુષાર્થ સેવી જીવનને સફળ બનાવે. એવી શુભ ભાવના રાખીએ છીએ. સંવત ૨૦૩૨ શા, યંતિલાલ બાપુલાલ ચૈત્ર સુદ ૧૩ વડવાળા 5 શ્રી મહાવીર જન્મ /મંત્રીઆર્યશ્રી જ બૂસ્વામી મુક્તાબાઈ . જેનૈ આગમ મંદિર આ કલ્યાણક દિન | શ્રીમાળી વાગ, ડભેઈ ssssssssssss For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ***** પ્રસ્તાવના અનંતાનંત કાળથી સંસારનુ ચક્ર એકધારી રીતે ફરી રહ્યું છે, તેમાં જીવા સુખ મેળવવાની આશા રાખવા છતાં, સાચા સુખને પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી, તેનુ જો કઇ કારણ હાય તા જીવની સાથે લાગેલું મિથ્યાવ છે. મિથ્યાત્ત્વના યેાગે જીવને સાચી દૃષ્ટિ પ્રાપ્ત થઈ શકતી નથી. મિથ્યાત્ત્વ જાય તે। સમ્યક્ત્ત્ત આવે. સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થયા પછી જીવ-દેશવિરતિ, સ*વિરતિ પ્રાપ્ત કરી શકે છે, તેમાં વિશેષ ચારિત્રની સાધનાના મળે ક્ષપકશ્રેણીએ આરેહણુ કરી ચાર ઘાતીકર્માના ક્ષય કરી લેાકાલાકને પ્રકાશિત કરનાર કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત કરે છે અને આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં સઘળાં કર્મોના સથા ક્ષય કરી અનંત-અક્ષય અન્ય ખાધ મેાક્ષસુખ પણ મેળવે છે. સમ્યક્દર્શનપૂર્વકનું જ્ઞાન અને ચારિત્ર હાય તા જ મેક્ષ પામી શકાય છે. માટે સૌ પ્રથમ જિનેશ્વર ભગવતનાં વચન ઉપર પૂર્ણ શ્રદ્ધા હેવી જોઇએ, અને તે પછી આત્માની ચાગ્યતા કેળવી ચારિત્ર ગ્રહણ કરી સારૂં શાસ્ત્ર અધ્યયન કરવું જોઇએ. શાસ્ત્રોમાં જણાવ્યું છે કે દરેક સૂત્રનું અધ્યયન ચેગ્યતા પ્રાપ્ત કરીને વિધિપૂર્વક કરવું જોઇએ. એ રીતે વિધિપૂર્વક ગ્રહણ કરેલું શાસ્ત્રનું સાન પરિણત થઈ શકે છે, પણિત થયેલું જ્ઞાન જ આત્માને તારનારૂં બને છે. માટે જ ગુરુમહારાજે શ્રી તીર્થંકર આત્મામાં 早乐乐乐杀杀乐乐永乐乐乐乐乐乐* 1 For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = = = = = = ન ભગવંતની આજ્ઞા મુજબ શિષ્યની ગ્યતા જોઈને શાસ્ત્રનું જ્ઞાન આપે છે. સામાન્ય રીતે દીક્ષિતને ક્યારે કયું શાસ્ત્ર ભણાવવું તેની મર્યાદા નીચે મુજબ જણાવી છે, તેમાં પણ તે તે શાસ્ત્ર-સૂત્રના ગાદહન કરાવીને આપવાનું વિધાન છે. તિવરિસપરિયાગરસઉઆચારપકલ્પનામ અજઝયણું, ચઉરિસસ ? સસ્સે સૂયગડ નામ અંગંતિ. ૧ દસકાપવવહાર સંવછરપગદિખિયસેવ; ઠાણું સમવાઓ શ્ચિય દો અંગે અદ્ભવાસસ. ૨ દસવાસરસ વિવાહ એક્કારસવાસયસ ઉ ઇમે ઉ; ખુલ્લિયરિમાણમાઈ અજઝયણા પંચ નાયબ્રા. 3 બારસવાસરસ તહા અણવવાયાઈ પંચ અજઝયણા; તેરસવાસરસ તહાં ઉદૃાસુયાઇયા ચરિ. ૪ ચઉદસવાસરસ તહાં આસીવિસભાવણે જિણા બિતિ છે પન્નરસવાસગર્સ ય દિટ્ટીવિસભા વર્ણ તહ ય. ૫ છે સેલસવાસાઈસુ ય એગુત્તરવરૂિઢબેસુ જહસંબં; ચારણભાવણ મહસુવિણભાવણ તેયગનિસગા. ૬ ૨ એણવાસોસ ઉ દિટીવાઓ દુવાલસમમંગ; જ સંપુર્નવસવરિએ અણુવાઈ સવસુત્તરસ.” છે shફફ ફફફ ફફફ4 = = = = = = = = For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 歌 永 ૧૧ અ− ત્રણ વરસના દીક્ષાપર્યાયવાળાને આચાર પ્રકલ્પ અધ્યયન, ચાર વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને સૂયગડાંગ સૂત્ર, પાંચ વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને દસાકલ્પવ્યવહાર સૂત્ર, આઠ વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને ઠાણાંગસૂત્ર તથા સમવાયાંગ સૂત્ર, દસ વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને વિવાહપન્નત્તિ–ભગવતી સૂત્ર, અગિયાર વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને, પુડ્ડિયાવિમાણુ આફ્રિ પાંચ અધ્યયનેા, ખાર વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને અરૂણે પપાત આદિ પાંચ અધ્યયન, તેર વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને ઉદ્ગાણુશ્રુત આદિ ચાર અધ્યયન, ચૌદ વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને આસીવિસભાવણા, પંદર વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને દિવિસભાવા, સેલ વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને ચારણભાવણા, સત્તર વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને મહાસુમિણુભાવા, અઢાર વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને તેઅગિનિસગ્ગ, ઓગણીસ વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને બારમું અંગ દૃષ્ટિવાદ અને સપૂર્ણ વીસ વરસના દીક્ષા પર્યાયવાળાને સર્વ આગમની વાચના આપવાનું શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતેાએ કહેલું છે. આ પ્રમાણે મુનિરાજોને સૂત્રેા ભણવા-ભણાવવાની મર્યાદા છે, તે પછી શ્રાવક વર્ગને તે ભણવા-વાંચવાની વાત જ કહ્યાં રહી? અર્થાત્ શ્રાવકવર્ગને આગમ આદિ વિશિષ્ટ ગ્રંથા ભણવા-વાંચનાના અધિકાર કાઇએ આપ્યા નથી, છતાં જાતે મતિકલ્પનાથી વાંચી અનુવાદ અને 脆脆脆脆脆脆脆枝 For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૩ ક 22 27) (કj.* * : )) WESANA IMMS એસ્સાર સ્ટ્ર અર્થ કરવામાં કહેવાતા જૈન-જૈનેતર પંડિતાએ કેવા છબરડા વાળ્યા છે, તે આજે અજાણ્યું નથી. દવાખાનામાં રાખવામાં આવેલા બાટલાઓ ઉપર દવાનાં નામ લખવામાં આવેલા હોય છે, તે નામ વાંચીને દરદી જાતે જ બાટલાની દવાનો ઉપયોગ કરી નિગી થવાની આશા રાખે છે તે ફળે ખરી ? નિરગી તે ન થાય પણ વધુ રોગી બની, વખતે મૃત્યુ પણ પામે, તેમ જાતે જ અધિકાર વગર શાસ્ત્રોને ઉપયોગ કરવા લાગી જાય તે તે પિતાના આત્માનું એક ભવનું નહિ પણ અનેક ભવેનું અહિત કરવા ઉપરાંત બીજા અનેક આત્માઓને સંસાર અટવીમાં ફલાવનાર બને છે. નિરોગી બનવા માટે જેમ ડેકટરની સલાહ મુજબ પ્રમાણ યુક્ત દવા લેવાની જરૂરીઆત હોય છે તેમ, તેથી વધુ, ભવનું નિવારણ કરવા માટે શાસ્ત્રોની આજ્ઞા મુજબ વતવાની જરૂર રહેલી છે. શ્રાવકે માટે તે જીવવિચાર આદિ પ્રકરણ, કર્મગ્રંથ, ભાષ્ય, સંગ્રહણ, શ્રેત્રસમાસ યાવત્ શ્રી દશવૈકાઆ લિક સૂત્રનાં ચાર અધ્યયન સુધી ભણવા-ભણાવવાની છુટ રહેલી છે, તે ઉપરાંતનાં શાત્રે માટે તે ગુરુમહારાજ પાસે માત્ર સાંભળવાનો જ અધિકાર છે, પણ જાતે વાંચવાને અધિકાર નથી. એગ્ય ગુરુમુખે શ્રવણ કરવાથી પણ SA niા 200 વિશ્વાસ . * * * S : *** (લોરેલિક Vi For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૪ Sm Jessuru ~ શ્રાવકે સૂક્ષમ અર્થના જણ ગીતાર્થ સદશ બની શકે છે. એક વર્તમાનમાં કેટલા પંડિત-ગૃહસ્થ આગામે સ્વયં વાંચી, સ્વયં મતિકલ્પના મુજબ અર્થવિવેચન કરી રહ્યા છે, તેથી અનર્થ અને લાભને બદલે નુકશાન વધુ દેખાય છે. શ્રાવકને પણ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર આદિ સૂત્રેનાં ઉપધાન કર્યા પછી જ તેને અધિકાર પ્રાપ્ત થાય છે. માટે વહેલામાં વહેલી તકે ઉપધાન કરવા ઉપર શાસ્ત્રો ભાર મૂકેલે છે. શ્રાવકોને ઉપધાન અને સાધુઓને ભેગેદ્વહનમાં વિશેષ તપ અને કિયાનુષ્ઠાન કરવાનું હોય છે. તેથી સાધક આત્માને પિતાના મનની એકાગ્રતા થવા પૂર્વક શ્રી કૃતધર્મ તથા ચારિત્ર ધર્મની આરાધના, જ્ઞાનાચારની શુદ્ધિ, શ્રી તીર્થકર ભગવંતની આજ્ઞાનું પાલન વગેરે ઘણું લાભ થાય છે. આ રીતે જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્રની અદ્ભુત આરાધનાથી કર્મોની ઘણું નિર્જરા થાય છે, સર્વ કર્મોની નિર્જરા થતાં આત્માને મેક્ષ થાય છે. આ પુસ્તકમાં યોગ અંગેની લગભગ સઘળી વિધિએનું સંપાદન કરવામાં આવેલું છે. સૌ પ્રથમ “શ્રી બૃહાગવિધિ” નામથી સં. ૧૯૮૪ માં. પં. ખાન્તિવિજયજી ગણિવરે ગાદિ વિધિઓનું સંપાદન કરેલું એક પુસ્તક પ્રગટ થયું હતું. અશુદ્ધિઓ હોવા છતાં સાધુસાવીઓમાં તે ઘણું ઉપયેગી નીવડયું હતું અને વિધિ SMVS MASSASSMAN S SSC લ :*:: પશ્ચા -શસ્ત્રો :: • ••1) જન જસ્ટ.. SSCNLM. NIH. NO. s.so For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૫ ra : રજે ડાજી SrN પ્રેમીઓને તેનાથી ઘણું માર્ગદર્શન મળ્યું હતું, તેમના એ શ્રમ માટે આભાર માને જ રહ્યો. આ પુસ્તકમાં વેગ અંગેની લગભગ સઘળી વિધિઓનું સંપાદન કરેલ છે. પ્રથમ આવૃત્તિ કરતા આ બીજી આવૃત્તિમાં વિધિ કરાવવા માટે કિયા કારકને સુગમતા રહે તે રીતે સંકલન કરેલ છે. નંદીસૂત્ર સંપૂર્ણ, ગણિપદ પંન્યાસપદ, ઉપાધ્યાયપદ આચાર્યપદ આદિ વિધિ વિશદ રીતે વ્યવસ્થિત કરીને મૂકેલ છે. જેથી જે કઈ ક્રિયા કરાવવાની હોય તે તે માટે પ્રાયઃ બીજા પુસ્તકની જરૂર ન રહે તે માટે પુરતું ધ્યાન રાખેલ છે. પ્રથમવાર જ કિયા કરાવવાને જેમણે પ્રસંગ આવ્યો હોય તેવા મુનિ ભગવંતે પણ ક્રિયા સારી રીતે કરાવી શકે એ રીતે સ્પષ્ટ હકીકત અને આદેશ પણ છુટા છુટા સંકલનબદ્ધ ગોઠવવા કાળજી રાખેલ છે. - આ ગ્રંથમાં ત્રણ પ્રકારના નંદીસૂત્ર મૂકેલા છે. તેમાં - દીક્ષા થયા બાદ માંડલિયા ભેગમાં સંક્ષિપ્ત નંદીસૂત્ર, મેટા પેગ ગણિ–પંન્યાસ-ઉપાધ્યાયપદ વખતે મેટું નંદીસૂત્ર અને આચાર્યપદ પ્રદાન વખતે વિસ્તૃત નંદીસૂત્ર સંભળાવવું જોઈએ. જ્યારે કેવળ શ્રાવક-શ્રાવિકાને વિધિ વખતે ત્રણ નવકારરૂપ નંદીસૂત્ર સંભળાવવાનું હોય છે. વિધિઓ અંગે જુદા જુદા સમુદાયમાં જુદી જુદી N For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૬ >>>_____!_!_____xoxox પ્રવૃત્તિએ ચાલે છે, તેથી આ પુસ્તકમાં અનેક પ્રતા, વિધિઓ વગેરે મેળવી પૂછવા ચેાગ્યને પૂછીને ખુલાસા મેળવીને બરાબર કરવા યત્ન કરેલ છે. જેથી પ્રાયઃ સર્વ સમુદાયામાં આ પુસ્તક મુજબ ક્રિયા-વિધિ કરાવી શકે. જ્યારે કાલગ્રહણ આદિ મેટા ચેગની વિધિ તે સ્વ. સિદ્ધાંતમહાદધિ પૂજ્યપાદ આચાર્યં ભગવત શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની હાજરીમાં અમારા સમુદાય માટે કરવામાં આવેલી. નેટને અનુસાર રાખેલી છે અને સુધારવા ચેાગ્ય સુધારા કરેલ છે. સમુદાય માટે આ બુકમાં આપેલી વિધિ મુજબ સઘળી વિધિ કરાવવા માટે પરમ શાસનપ્રભાવક વ્યાખ્યાનવાચસ્પતિ પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવત શ્રીમદ્વિજય રામચંદ્ર સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબે પણ ભાર મૂકેલા છે. જેથી વિધિની એકતા રહી શકે. આથી આ બીજી આવૃત્તિમાં બધી વિધિએ બરાબર કરવા ધ્યાન રાખેલ છે. તેમ છતાં કેાઈ અગત્યની ભૂલ અજાણતાં પણ રહી ગઇ હાય તેા તેના જાણકાર મહાત્માએ મને જણાવવા કૃપા કરે. જેથી તેને ચેગ્ય સુધારા કરી શકાય. આ ગ્રંથમાં ચાર વિભાગે રાખ્યા છે. પહેલા વિભાગમાં પ્રત્રજ્યા-દીક્ષાવિધિ, માંડલિયા ચેગ, અનુયાગ વિધિ, દશવૈકાલિક સૂત્રના ચાર અધ્યયનેા મૂલ, વડીદીક્ષા તે ZZ學 For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વિધિ માંડલીના સાત આયંબીલ વિધિ, વગેરે. બીજા વિભાગમાં મેટા વેગની બધી વિધિ, ભંગસ્થાન, અસઝાય, યેગના વિશેષ બેલ, સૂત્રોના યંત્રે, ગ વિધાન પ્રકરણ, ગણિપદ, પંન્યાસપદ, ઉપાધ્યાયપર, આચાર્ય પદની વિધિ, લાચવિધિ, સાધુ-સાધ્વી કાલધર્મ પામે ત્યારે સાધુ અને ગૃહસ્થને કરવાની વિધિ, બૃહત્ નંદીસૂત્ર, લેચ કરવાની વિધિ, સંવત્સરી ખામણા વગેરે. ત્રીજા વિભાગમાં બાર વ્રત તથા બીજા વ્રતે ઉચ્ચરાવવાની વિધિ, તીર્થમાળ, ઉપધાનતપ વિધિ, વગેરે. ચોથા વિભાગમાં લગભગ બધા સમુદાયમાં અનુસરાતી અતીતભાવ પાપાધિકરણ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ વગેરે દાખલ કરવામાં આવેલ છે. આ પુસ્તકમાં જે જે સુધારા-વધારા કર્યા તેની સંપણ પ્રેસકોપી પૂજ્યપાદ મારા ગુરુદેવ ઝીણવટ રીતે તપાસી ગયા બાદ મુદ્રણ માટે મોકલવામાં આવી હતી. શાસન પ્રભાવક વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય રામચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ, તપેનિધિ પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય ભુવનભાનુ સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ આદિનું જરૂરી માર્ગદર્શન હું પણ મળેલ છે. આ પુસ્તકને ઘણોખરો ભાગ છપાઈ ગયે હતે. - થોડાજ ફર્મા બાકી રહ્યા હતા, ત્યાં મારા પરેપકારી ગુરુદેવ For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૮ પૂજ્યપાર આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય જંબુસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ મુંબઈ ભાયખલા જૈન ઉપાશ્રયમાં સંવત ૨૦૩૧ નું ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયા બાદ સંવત ૨૦૩૨ ના માગસર સુદ પહેલી ૮ ની રાત્રે ૯-પપ વાગતાં ખૂબ સમાધિ પૂર્વક કાલધર્મ પામતા શિષ્ય-પ્રશિ, સમુદાય અને શ્રી સંઘને મહાન બેટ પડી છે. મારી સાહિત્યક પ્રવૃત્તિમાં પૂજ્ય ગુરુદેવની હુંફાળી મમતા માર્ગદર્શન અને જે પ્રેરણા મળતી હતી તે હવે સાક્ષાત તે મળશે નહિ પણ સ્વર્ગમાં રહ્યા છતાં તેઓશ્રી આશીર્વાદ જરૂર વરસાવતા રહેશે એવી અભિલાષા રાખું છું. આ ગ્રંથ તેઓશ્રીને સમર્પણ કરી છે કૃતાર્થતા અનુભવું છું. • મારી સાહિત્યક પ્રવૃત્તિમાં પૂજ્ય મારા વડીલ ગુરુ ભ્રાતાદિ, સદાનંદી પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય , વર્ધમાન સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ, વિદ્ધયે પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય ચિદાનંદ સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ, શાંત સ્વભાવી પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય જયંતશેખર સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ, તિર્વિ પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય રૈવત સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ, તથા લઘુગુરુ ભ્રાતાદિ મુનિરાજ શ્રી દેવભદ્ર વિજયજી, મુનિરાજ શ્રી જયદેવ વિજયજી, મુનિરાજ શ્રી સિદ્ધાચલ વિજયજી, મુનિરાજ શ્રી ભુવનકીર્તિવિજ્યજી, For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 水冰冰冰冰 આદિની પ્રેરણા, પ્રોત્સાહન, સુંદર માર્ગોંદન, સહાય વગેરે મળતા રહ્યા છે તેના ખૂબ ખૂબ આનંદ છે. તેઓ સૌના આભાર ભૂલાય તેમ નથી. 茶茶茶茶茶 樂高高高茶素案家家家家系系 પ્રાન્તે આ ગ્રંથરત્નમાં શ્રી જિનાજ્ઞા વિરૂદ્ધ સામાચારી વિરુદ્ધ કાંઈ પણ લખાયું હોય કે સ`પાદન થયું હાય તે તે બદલ ત્રિવિધે ત્રિવિધ મિચ્છામિ દુક્કડં આપું છું. ટાઇપની ખામીને લીધે હ્રસ્વ રિ તૂટી જતાં ઘણા સ્થળે ર થઇ ગયેલ તેથી બન્ને અક્ષર બદલાઇ ગયા છે તે તે સ્થળે ૧૯ ઘટતા શબ્દ વાંચવા વિનતિ છે. શુદ્ધિપત્રક સિવાય પણ પ્રેસદેષાદિ કારણે રહી ગયેલી ભૂલા સુધારી લેવા વિન ંતિ છે. કાઈ મહત્ત્વની ભૂલ નજરે પડે તે જણાવવા માટે વિનતિ છે જેથી પુનઃમુદ્રણ વખતે સુધારી શકાય. પૂજ્યપાદ આચાર્યાદિપદસ્થ મુનિ મહાત્માઓ, ચેગ્ય જીવાને વિધિવિધાન કરાવી મેક્ષ માર્ગના આરાધક અને બનાવા એવી નિમળ ભાવના રાખુ છું. સંવત ૨૦૩૨ મહા સુદ ૨ સેામવાર તા. ૨–૨–૧૯૭૬ સ્વ. પૂ. આ. શ્રી વિજયદાનસૂરીશ્વરજી મહારાજની ૪૦મી સ્વર્ગારાહ તિથિ સ્વ. પૂજ્યપાદ આચાય ગુરુદેવ શ્રીમદ્વિજય જખૂસૂરીધરપાદ પદ્મરેણુ ગણિ નિત્યાન≠ વિજય લાલબાગ જૈન ઉપાશ્રય, ભૂલેશ્વર-સુ ખઇ For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ •••ા P.ccc... beroe........ ........oooo ...da bo.co................. B | સમર્પણ ચરમતીર્થાધિપતિ શ્રી મહાવીર ભગવંતની પાટ પરંપરામાં ૭૫ મી પાટને દીપાવનાર સિદ્ધાંતમહેદધિ સ્વ. પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના પટ્ટપ્રદ્યોતક અનેક ભવ્ય જીવોને મેક્ષિપથ બતાવનાર, દર્ભાવતીના અણમોલ રત્નસમા, ૫૪ વર્ષને સુધર્મસંયમપર્યાયમાં પ્રતિષ્ઠા-અંજનશલાકા-દીક્ષા-વડી દીક્ષા, ઉજમાળા, ઉદ્યાપન મહેન્સવો, સંઘયાત્રા વગેરે શાસનપ્રભાવના સુંદરતમ કાર્યો કરાવનાર, ૭૭ વર્ષની ઉંમરે સ્વર્ગ સંચરેલ આગમપ્રજ્ઞ સ્વ. પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજય જ બૂસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ ! આપશ્રીએ સંસાર કૃપમાંથી સં. ૨૦૩૦ ના વૈશાખ સુદ ૭ ના / મારે ઉદ્ધાર કરી પ્રત્રજયા પ્રદાન કર્યું, શાસ્ત્રાધ્યન કરાવ્યું.- દ) જડમાંથી પ્રાજ્ઞ બનાવ્યો, રત્નગથીની નિર્મળ આરાધનામાં ; દિનપ્રતિદિન આગળ વધાર્યો, વગેરે ઉપકારને પ્રત્યુપકારવાળવાની મારામાં અલ્પ પણ શક્તિ નથી, છતાં પણ અગણિત ઉપકારની સ્મૃતિરૂપે શતસહસ્ત્ર પંકજની માત્ર એક પાંખડીરૂપ આ “શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ - વિધિ સંગ્રહ” ગ્રંથરત્ન સમર્પિત કરતા આનંદિત થાઉં છું. ' શિશુ નિત્યાનંદ ગણિ સં. ૨૦૩૨ For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સ્વ. સિદ્ધાંતમહોદધિ પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજાના પટ્ટાલ કાર લબ્ધપ્રતિષ્ઠ પ્રવચન પ્રભાવક સ્વ. પૂજયપાદ ગુરુદેવ આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્ વિજયજબૂરીશ્વરજી મહારાજ સ્વર્ગવાસ સ. ૨૦૩૨ માગસર સુદ પ્ર. ૮, મુંબઈ-ભાયખલા. જેમાશ્રીના કૃપાવાત્સલ્યભર્યા માગદશને મારી સાહિત્યક પ્રવૃત્તિને યશભાગી બનાવી છે. સેવક ઃ નિત્યાનંદ For Personal & Private Use Only www.jamelibrary.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આ ગ્રંથના દ્રવ્ય સહાયકા રૂા. ૪૦૦૦ શેઠ મોતીશા લાલબાગ જિન ચેરેટીઝ ટ્રસ્ટ ભૂલેશ્વર-લાલબાગ મુંબઈ–૪ રૂ. ૩૦૦૦ શ્રી જૈન વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક સંધ જ્ઞાનખાતુ માલેગાંવ રૂ. ૧૫૦૦ શ્રી કોટનચીન જૈન સંધ જ્ઞાનખાતુ કેટનગીન-મુંબઈ રૂા. ૧૦૦૦ શ્રી જૈન સંઘ જ્ઞાનખાતુ લુણાવા (રાજસ્થાન) રૂ. ૫૦૦ શ્રી ચિંતામણી પાર્શ્વના જૈન પેઢી જ્ઞાનખાતુ નાસિક સીટી For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુક્રમણિકા વિભાગ પહેલે વિષય નિવેદન... પ્રસ્તાવના..... દ્રવ્ય સહાયકે... અનુક્રમણિકા.... શુદ્ધિપત્રક ૧ પ્રવજ્યા-દીક્ષા વિધિ દીક્ષા વખતે જોઇતા સાધુ સાધ્વીના ઉપકરણો ૨ યોગ પ્રવેશ વિધિ નંદીની વિધિ બ્રુહતનંદી પણની વિધિ દરરોજ સાંજે કરવાની વિધિ ૨-૩-૪-૫-૬ દૃા દિવસે કરવાની વિધિ ઉકાલિક યુગમાં ઉદેસ કે અનુજ્ઞાનંદીની ક્રિયા સિવાયના દિવસે કરવાની પણાની વિધિ ૭ મા દિવસે કરવાની વિધિ ૮ • • • • આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ગયંત્ર દશવૈકાલિક અનુષ્ઠાનમાં ૯ થી ૧ કાઉસ્સગ્યની સમજ ૧૧-૧૦ છે કે ૩૮ ૧૮૧ For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વિષય પાલી પાલટવાની વિધિ યોગમાંથી કાઢવાની વિધિ અનુયોગ વિધિ શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રનાં ચાર અધ્યયન ૩ ઉપસ્થાપના (વડી દીક્ષા)ની વિધિ બહદીસૂત્ર ૪ માંડલી સાત આયંબીલની વિધિ વિભાગ બીજે ૧ નેતરાની વિધિ ૨ કાલગ્રહણની વિધિ ૩ કાપવાની વિધિ ૪ સજઝાય પઠાવવાની વિધિ ૫ પાટલી (કાલમાંડલા પડિકમવા) ની વિધિ ૬ નંદીની વિધિ • : કાલિક જોગમાં પવયાણની વિધિ ૮ ઉદ્દેસાનંદી કે અનુજ્ઞાનંદી સિવાયના દિવસોમાં કરવાની વિધિ ૯ કાલિક યુગમાં એકલે સમુદેશની વિધિ ૧૦૭ ૧૦ સંધઃો આઉત્તવાયણ લેવાની વિધિ ૧૦૯ ૧૧ કાલિક યોગમાં સાંજની વિધિ ૧૧૨ ૧૨ ભંગ સ્થાન ૧૩ નીચેના કારણે દિવસ પડે ૧૧૫ ૧૪ નીચેના કારણે દિવસ ન પડે, પણ આલેયણામાં લખવું ૧૧૬ ૧૫ અસજઝાય ૧૬ યોગના વિશેષ બેલ ૧૨૦ ૧૦૩ ૧૧૩ ૧૧૬ For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૩૮ ૧૫૧ ૧૭૮ ૧૯૧ ૦ વિષય પૃષ્ઠ ૧૭ અસ્વાધ્યાય ક્યારે ? ૧૮ યોગ યંત્રો દશપથનાના નામ ૧૭૮ ૧૯ ઉત્તરાવિયન અસંખય અશ્વવન અનુષ્ઠાનમાં ૧૦-૧૧ કાઉ૦ સમજ ૧૮૧ વાચનાચાર્ય મંત્ર-ઉપાધ્યાયમંત્ર ૧૮૩ ૨૦ વિધાન પ્રકરણ ૧૮૪ ૨૧ ગણિપદ આપવાની વિધિ ૨૨ પંન્યાસપદ , , ૧૯૬ ૨૩ આચાર્યપદ-ઉપાધ્યાયપદ-પંડિતપદ આપવાની વિધિ ૨૪ વજપંજર સ્તોત્ર ૨૦૮ ૨૫ બહતનંદીસૂત્ર સંપૂર્ણ ૨૦૯ ૨૬ લાચ કરાવવાની વિધિ ૨૭ સંવત્વરી ખામણ ૨૮ કાળધર્મ પામ્યા પછી સાધુ-સાધ્વીને કરવાને વિધિ ૨૭૫ ૨૯ શ્રાવકને કરવાને વિધિ ૩૦ સાધુ-સાવી કાળ કરે ત્યારે જોઈતા સામાનની યાદી ૨૮૦ ૩૧ બાર માસે કાઉસગ્ન કરવાને વિધિ ૩૨ દાંત ખોવાઈ જાય તો તેને કાઉસગ કરવાની વિધિ ૨૮૧ વિભાગ ત્રીજો ૧ બાર વ્રત–ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ૨ વ્રત-તપચ્ચારણની વિધિ ૩૦૨ બ્રહ્મચર્યનો આલા... વાસસ્થાનક, જ્ઞાનપંચમી તપને આલાવો 3०६ રોહિણું-મૌનએકાદશી તપ છે ૩૦૭ • ૨૭૧ ૨૭ ૨૮૧ ૨૮૨ ૩૦૪ For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વષય ૩ તી માલ પહેરાવવાની વિધિ ૪ ઉપધાન તપ વિધિ ઉપધાનમાં જોઈનાં ઉપકરણા ૨ પ્રવેશના દિવસતી વિધિ પૌષધ ઉચ્ચ સૂત્ર પવૈયાની વિધિ ૩ રાઇ મુહપત્તિની વિધિ ૪ ૩-૪-૫-૬ઠ્ઠા ઉપધાનમાં સંક્ષેપથી સ્થાપનાચાર્ય સમીપે ચૈત્યવદન વગેરે કરાી પ્રવેશ કરાવવે! પડે તેની વિધિ ૫ દરરાજ કરવાની વિધિ ૩૨૫ ૩૨૭ ૩૨૯ ૩૩૧ ૩૩૧ ૩૩૨ ૩૩૪ ૩૩૫ ૩૩૬ ૩૩૮ ૩૪૦ ૩૪૨ ૩૪૫ 19 ૩૪૮ ૩૪૯ ૧૨ કાઉસ્સગ કરવાના વિધિ ૧૩ ખમાસમણુ! દેવાની વિધિ ૧૪ આત્રેયણ લેવાની વિધ ૧૫ વધમાન વિદ્યા ૩૪૯ ૩૫૦ ૧૬ ઉપધાનવાળાઓને પૌષધ પારડી વ ખતે સભળાવવાની ગાથા ૩૫૧ ૬ ઉપધાનવાળાને દૂરરાજના કાર્યક્રમ ૭ સાંજે કરવાને વિધિ ૮ શ્રાવિકાઓને દરાજ ગુરુએ કરાવવાની વિધિ ૯ વાચનાના વિધિ ૧૦ વાચનાના યુત્ર ૧૧ ઉપધાનની વાચનાએ પહેલુ ઉપધાન ખીજાં ઉપધાન ત્રીજાં ચેાથું પાંચમુ ૨૫ "" ,, 19 પૃષ્ઠ ૩૧૦ ૩૧૩ ૩૧૭ ૩૧૭ ૩૧૮ ૩૨૩ ૩૨૪ For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૬૯ ३७७ ૩૭૮ ૩૮૦ વિષય પૃષ્ઠ ૧૦ ઉપાધાનમાં દિવસ ક્યારે પડે ? ૩૫૧ ૧૮ કયા કારણોથી આલયણ આવે ૩૫૩ ૧૯ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત ૩૫૪ ૨૦ માલારોપણ વિધિ ૨૧ આલેચના યંત્ર વિભાગ ચોથે દુષ્કતગહ તથા અતીતભવપાપાધિકરણપુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ પિઠિકા, ક્રિયાને શુભ હેતુ પાઠ વિધિ પુર્વકતદુષ્કૃત્યોની નિંદા સુકૃતની અનુમોદના ચાર શરણું પ્રાર્થના કર્મબંધના હેતુઓ અંતિમ આરાધના પુણ્યપ્રકાશનું સ્તવન સાત ખમાસણા પ્રતિજ્ઞા પત્રક ૪૩૬ દષ્ટાંત ૩૨. ૪૦૧ ૪૦૨ ૪૦૫ ૪૩૩ ૪૧૩ ૪૨૦ ૪૩ ૪૩૪ ૪૩ For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સૂચના પ્રથમ નીચે મુજખ પુસ્તકમાં શુદ્ધિ કરી લેવા વિનંતિ છે. ટાઇપની ખામીથી ૨ ની પર થયેલી છે પૃષ્ઠ-૫ક્તિ ૬/૧, ૯/૧૩, ૧૦/૧ ૬/૧, ૪૮/૫, ૧૯૭/છેલ્લી, ૨૦૩/૧૫, ૨૦૪/૬૨૦૫/૨ ૯/૨૧, ૨૯/૧૬, ૩૩/૨૦, ૪૫/૧૦, ૫૩/૧૦, ૫૪/૧૬, પ૭/૯, ૧૦, ૧૩, ૧૩, ૧૯, ૨૯/૫, ૬૪/૧૫, ૬૮/૨૧, ૭૨/૧૨, ૧૪, ૧૪, ૧૫, ૧૬, ૨૧, ૧૦૪/૧૩, ૩૧૨/છેલ્લી, ૩૭૦/૯ ગરિ ૧૦/૧૨, ૫૫/૧૦, ૫૬/૭, ૫૭/૭, ૧૮, ૧૮/૫, ૫૯/૨ ૨૦, ૬૦/૧૧, ૬૧/૧, ૭૧/૬, ૭૨/૨૦, ૭૩/૮, ૩૯૨/૧૮, ૨૨, ૩૯૬/૧૩, ૩૯૭/૧૨, ૪૩૪/૨૩, ૪૩૫૦૪, ૫, ૬, યાર આર નું અરિ યર્િ પરિ પાર ગાર ધાર ધાર કાર કાર શુદ્ધિ પત્રક ધરિ ૧૧/૮, ૩૭૪/૯ ધાર્િ૩૧/૫, ૩૭/૩, ૧૯૮/૧૪, ૩૦૧/૨૧ કરિ ઇરિ ૧૮/૨૦, ૧૯/૩, ૬૭/૮, ૧૭, ૮૨/૮, ૯, ૮૭/૨૦ ૨૦/૧૨, ૨૮/૧૫, ૨૨/૧૪, ૨૯/૧૬, ૩૩/૨૧, ૫૩/૭, ૯૯૦૯, ૧૦૩/૧૮, ૩૭૦/૯ સિાર સિરિ ૩૦/૧૧, ૧૦૫/૫, ૧૦૮/૧૨ ૪૩૫/૩, ૫, સારિ ૫૪/૨૦ સાš સિ ૧૩૯/૧૫ સાાર For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પાર પારિ પાર પુરિ ચાર્મ રિમ` હરિ નિ િતિરિ હાર તાાર ત્તારિ ૧૩૯/૧૮ (તાન્ત તિન્તિ ૧૩૯/૧૯ અવાયે અવિદ્રૂએ ૨૬૬/૧૩, ૧૭, પક્તિ પૃષ્ઠ ૧૦ * જ ८ 2 2 : w u u ૧૦ ૧૫ ૧૬ ૧૬ ૧૯ ૧૯ ૨૫ *” ઃ ૨૮ ૪૮/૧૫, ૧૩૮/૧૩, ૧૫, ૧૩૯/૧૭ ૪૮/૧૫, ૫૧/૨૨ ૪૮/૧૬ ૫૩/૫, ૬૧/૮ ૭૨/૨, ૧૩૯/૧૫ ,, ૩૬ ७ ८ ૧૩ ૧૬ ૧ ૧૨ ફ્રુટનેટ-૧ રે ૧૯ ૯ ફ્રુટનેટ-૨ ૯ ૧૩ ૧૪ ૩ અશુદ્ધ સમકખ શિાય વિર ! ૦ સન્મ ઈચ્છકારેણુ ઈચ્છાકારી 99 અશાતના અવશ્યકતા જે સવ્વસિ જોગ દિસા પ્રુચ્છકારેણ અશાતના કરવા અણુનવણી शुद्ध સમખં શિષ્ય ૦વિરÙ૦ સવ્વ દૃચ્છાકારેણુ ઈચ્છકારી For Personal & Private Use Only 99 આશાતના આવશ્યકના ૧જે ઉદ્દે॰ સમુ॰ અણુવ્ અનુ॰ પવત્તઈ ? સન્થેસિ જોગ‘ દિવસેા ઇચ્છાકારેણુ આશાતના કરવી અનુજાણાવણી Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પૃષ્ઠ પંક્તિ ૧૬ ૧૭ અશુદ્ધ આયાવંતં વા ન ચલેણ સસિં ઉ.સમુ.અણુ અનુસલૅસિં ચેલેણ ૧૦ ૩-૯ ૧૫ દીવપન્નતીએ બ્યુલિ. ه ઠ્ઠીવન્નતીએ ૦ચુલ સાધ્વીજીથી વારવટ્ટ પાઈ વુડઢજજાહિ ه ه સાવીજીશ્રી વારવ પાભાઈ વૃઢિજજાહિ યોગમાં કાઉંસર્ગ ફુટનેટ ૩ ه ه ૧ ૦ ૦ યેગમાં ૧૧૦ ه ه ૧૧૩ ه ૧૧૯ ه ي ૧૨૫ ૧૨૯ ૧૩૦ ૧૪૧ ૧૫૧ ૧૫૫ કાઉસગ્યાં કાઉસગં પડિલેહું ? આંતરિત આગગ ગણેલી અગાઢમાં ચીણું બુ સ. મૂ.અ. વ્યવહાર અધ્યયન દશાશ્રુતસ્કંધ ૦૧૫મત્તા બીજા કરી મમ પડિલેહું ? અંતરિત આગળ પડેલી આગાઢમાં ઝીણી સૂ સ. સૂ.આ વ્ય.અ. ઉ. નંદી દશાશ્રુ.ઉ. નંદી પામતો બીજા શ્રુતસ્કંધના કરી ૧૮૦ ૧૮૨ ૧,૨,૩,૪,૫ ૧૩ ૧૯૭ For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦ પૃષ્ઠ. પંક્તિ ૧૧ છેલ્લી ૨૦૪ ૧૩ ૨૦૭ ૨૦૮ ૨૦૯ નેમ ૨૧૧ - હું ૬ - 2 " $ ** - ૪ - ૨૧૨ ૨૧૬ ૨૨૧ , , - અશુદ્ધ શુદ્ધ પંન્યાસ પંન્યાસ પદ ગુ ગુ. અર્થેણ સુરણું સુરેણું અઘેણું ચીરંપાલ નીય ચીર પાલનીય અનેસિ અનેસિં ચ ઠાયેહ ઠાએહ વચ્ચેવું યોં નેમિ સંઘમ હા સંધમહાનિાવ્યુઈ નિવુઈ આમિભિ આભિનિમુહુર્તા પહુરં oભુમિયા ભુમિય સંખેજવા-સાઉય સંખેજવાસાઉય ૫નસ ૫નરસ ઉખત્તિઓ ઉ૫ત્તિઓ ઉગવયં વિગયું અણકખરિસુર્ય અણુખરસુય અહો અવાહા (ગ્યુ) કા૫૦ કપિ૦ અંતગડદમાસુ અંતગડદસાસુ વિવાહા વિવાગા સાઈએ સાઈએ ઘીરા ધીરા ૨૨૩ ૨૨૪ ૨૨૮ ૨૩૦ ૨ ૩૭ ૨૩૯ ૨૪૦ ૨૪૪ ૨૫૩ ૨૫૬ ૨૬૭ For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પૃષ્ઠ પંક્તિ શુદ્ધ ર૬૮ ૨૭૩ ૨૮૫ ૨૯૨ ૨૯૯ ૩૧૪ ૩૩૯ ३४४ ૩૪૭ ૩૪૯ અશુદ્ધ વાઢક્કાર સંદિ માસી ત્તરડ એગાવિહ અન્નથણ ઉપવા સગણાય સુત્તાણું અને સિંહરે સાહ ઉપધાન જીણાઈ ચારિત્ર પિતના અતર્યામિત બાઢક્કાર સંદિ ચોમાસીએ તરડm એગવિહં અન્નત્થણા ઉપવાસ ગણાય મુત્તાણ ૧૭ છેલ્લી મને ૧૫ ૩૭૭ ૩૮૪ ૪૧૫ ૪૧૯ સિહરે સાહ ઉપધાનમાં છવાઈ ચારિત્ર પિતાના અંતર્યામિ ૪૨૧ ૪૨૨ ૨ ૨ ૨ એ જ છે કે મેં જે જ જ સવ સવ ૪૨૪ ४२७ ૪૨૯ સમક્તિ અવર્ણર્વાદ વષય૦ પિઠક્કમિએ વ્યા સમકિત અવર્ણવાદ વિષયા. પડિકમિએ આ ४४० For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પૂજ્ય ગણિવર શ્રી નિત્યાનંદ વિજય મહારાજે - સંપાદિત કરેલ પુસ્તકો નિત્ય નિયમ શ્રેણી. આવૃત્તિ ૧ થી ૬ ૨. અક્ષયનિધિ તપ વિધાન. આવૃત્તિ ૧ થી ૫ ૩. પરિમલ. ૪. પૌષધવિધિ. મહાપંથને યાત્રી. દાનપ્રેમ વંશ વાટિકા. આવૃત્તિ ૧ થી ૪ સ્નાત્ર પૂજા ૮. અતીતભાવ પાપાધિકરણ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ પ્રતાકાર ૧૦, ૧૧ ૧૨. ૯. ગિરિરાજ સ્પર્શને. આવૃત્તિ ૧ થી ૪ લક્ષ્મણતિર્થે પરિચય. ધ નિર્યુક્તિ પરાગ. રેવતગિરિ સ્પર્શના. ૧૩, પંચતીર્થી પરિચય. ૧૪, આલોચના દીપિકા. આવૃત્તિ ૧-૨ ૧૫. પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ. આવૃત્તિ ૧-૨ ૧૬. પિંડ નિયું ક્તિ પરાગ. ૧૭. શ્રીપાળ ચરિત્ર-પ્રતાકાર સં. પા. ૧૮. ગિરિરાજ ગુણ ર્તિનાવલી ૧૯. સ્તવન ચોવીસી ૨૦. શ્રી શાંતિનાથ જિન પંચ કલ્યાણક પૂજા આવૃત્તિ ૧ થી ૩ નૂતન રચના ૨૧. શ્રી ઋષભાદિ ચતુર્વિશતિ જિન , નૂતન રચના ૨૨. શ્રી સિદ્ધચક્રનિષ્ટ નવપદજી પૂજા , ૨૩. શ્રી નવપદજી મહાપૂજા (બહેતર પ્રકારી પૂજા) (પ્રેસમાં) For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ॥ ૐ નમ: ॥ શ્રી સંવેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમ: ।। || आचार्य श्री विजय दान- प्रेम - जम्बूसूरीश्वर गुरुभ्यो नमः ॥ શ્રી પ્રત્રજ્યા-યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ TODAY વિભાગપહેલા ૧ (૧) પ્રત્રજ્યા—દીક્ષાવિધિ પુચ્છાવાસ–ચે–વસ, વદણસ્સગ્ગ લગ્ન અકૃતિયં; સામાયિતિય તિપાહિણું, ઉસ્સગ્ગા નામ અણુસટ્રી, ELMUTUNA (દ્વાર ગાથા) ૧-ચાગ્ય પુરુષ તથા સ્ત્રીની જાતિ કુલ શુદ્ધ જાણી, વૈરાગ્યનું કારણ પૂછી જો તે ચૈાગ્ય હાય તા. ર-સારા મુહૂતે શુભ શુકને વસ્ત્ર આભરણાદિથી અલંકૃત થઈ, દીક્ષા લેનાર મોટા આડંબરે ઘેરથી નીકળી, દહેરાસરે આવી હાથમાં શ્રીફળ લઈ ત્રણ પ્રદક્ષિણા ૪. પછી દીક્ષા આપવાના ઠેકાણે (ચૈત્ય, વડલા, આસાપાલવ, આંબા પ્રમુખ શુભ સ્થાનકે) આવી, વસતિ શુદ્ધ જોઇ, For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ શ્રીફળ હાથમાં લઈ ચતુર્મુખ ભગવાનથી યુક્ત નાણને ત્રણ પ્રદક્ષિણ ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણતા અને ગુરુ મહારાજને નમસ્કાર કરતા આપે. પછી એક બાજુ જઈ કપડાં પ્રમુખ ઉતારી, ઉત્તરાસન (બેશ) નાખી, ચરવળો મુહપતિ કટાસણું લઈ ખમાસમણું દઈ ઈરિયાવહી પડિક્કમી ખમાસમણું દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસતિ પઉં? ઈચ્છ. ખમા દઈ ભગવદ્ સુદ્ધા વસાહી ખમા ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ મુહપત્તિ પડિલેહું ? ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહે. પછી ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવદ્ તુહે અહ સમ્યકત્વ સામાયિક (શ્રત સામાયિક દેશવિરતિ સામાયિક, સર્વવિરતિ સામાયિક આવાવણી નંદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરે, ગુરુ-કમિ. ઈચ્છે ગુરુ વિધિપૂર્વક વર્ધમાન વિદ્યાએ વાસક્ષેપ મંત્રી ત્રણ નમસ્કાર પૂર્વક મસ્તક ઉપર વાસક્ષેપ કરે. ૩–ખમાસમણું દઈ ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે ૧–જેણે સમ્યકત્વ તથા દેશવિરતિ પૂર્વે ગ્રહણ કરેલ હેય તેને “સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવાવણી નંદી કરાવી વાસ નિક્ષેપોરે” એમ કહી વાસનિક્ષેપ કરે. ૨–તીર્થમાળ કે બીજા જે વ્રતઆદિ ઉચ્ચરાવવાના હોય તે નામ બોલીને વાસક્ષેપ કર. આગળ પણ તે તે નામે બેલવા. For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રવજ્યા વિધિ અહં સમ્યક્ત્વસામાયિક-મૃતસામાયિક-દેશવિરતિ સામાયિક-સર્વવિરતિ સામાયિક આરેવાવણી નંદી કરાવણું દેવ વંદા, ગુરુ-વંદામિ ઈચ્છ. ગુરુ શિષ્યને પિતાના ડાબા પડખે રાખી સંઘ સમક્ષ દેવ વંદાવે. ગુરુ બોલે અને શિષ્ય સાંભળે. ચિત્યવંદન ૐ નમ: પાર્શ્વનાથાય વિશ્વચિન્તામણીયતે; હીં ધરણેન્દ્રોટયા પદ્યાદેવીયુતાય તે. ૧ શાન્તિ–તુષ્ટિ-મહાપુષ્ટિ-વૃતિ–કીર્તિ-વિધાયિને; છે હીં દ્વિ વ્યાલ તાલ-સર્વાધિવ્યાધિનાશિને. ૨ જયાડજિતાડSખ્યાવિજયાડડબ્બાડપરાજિતયાન્વિત દિશાંપાલિહેર્યક્ષેર્વિદ્યાદેવીભિરન્વિત: ૩ 8 અસિઆઉસાય નમસ્તસ્ત્ર, રૈલોક્યનાથતામ્; ચતુષષ્ટિ સુરેન્દ્રાસ્તે, ભાષને છત્રચામરેઃ ૪ શ્રીરાંખેશ્વર મડન! પાWજિન! પ્રણત કપતરકપ ચૂરય દુષ્ટત્રાતં પૂરય મે વાછિd નાથ ! ૫ પછી જંકિચિ૦ નમુત્થણું, અરિહંત ચેથાણું અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારને કાઉસ્સગ કરી પારી નમેડ કહી દેય કહેવી :અહસ્તને, સ શ્રેય શ્રિયં ધ્યાન નરે; અઐન્દી સકલાડકૌહિ, રંહસા સહ સૌત. ૧ For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ પછી લેગસી સવલેએ અરિહંત ચેઈયાણું અન્નત્થ૦ એક નવ૦ કાઉ૦ પારીને બીજી થય કહેવી - ઓમિતિ મત્તા છાસનસ્ય નન્તા સદાયદહીં%; આશ્રીતે શ્રિયા તે, ભવો ભવતો જિના: પાતુ. ર પછી પુખરવરદી, સુઅર્સ ભગવએઅન્નત્થ૦ એક નવકારનો કાઉ૦ પારીને ત્રીજી ય કહેવી :નવતત્ત્વયુતા ત્રિપદીશ્રિતારચિજ્ઞાનપુણ્યશક્તિમતા; વરધર્મકીર્તિવિદ્યાડડનન્દાડચ્યા જૈનગીજીયાત, ૩ પછી સિદ્ધાણં બુદ્વાણું કહી. શ્રી શાંતિનાથ આરાધનાથ કરેમિ કાઉસ્સગું વંદભુવત્તિયાએ એક લેગસ્ટ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉ. પારી નમેશત્રુ કહી ચેથી થાય કહેવી :શ્રીશાન્તિ:શ્રુતશાનિત: પ્રશાન્તિકેડસાવશાન્તિમુપ શાનિતમ્; નયત સદા યસ્ય પદા: સુશાન્તિદા:સન્ત સન્તિ જને.૪ પછી શ્રી દ્વાદશાંગી આરાધનાથ કરેમિ કાઉસ્સગ્ન વંદણ એક નવકારને કાઉ૦ પારીને નમેડીં કહી પાંચમી થેય કહેવી - સકલાર્થસિદ્ધિસાધનબીજેપાલગા સદા કુરપાગ; ભવાદનુપહત મહાપહા દ્વાદશાહગી વ: ૫ For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રવજયા વિધિ પછી શ્રી શ્રુતદેવતા આરાધનાથે કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થર એક નવ૦ કાઉ૦ પારીને નમોહત્વ કહી છઠ્ઠી થાય કહેવી – વદ વદતિ ન વાગ્યાદિનિ ! ભગવતિ ! ક? શ્રુતસર સ્વતી ! ગમે છું! રડગત્તરગતિવરતરણિસ્તુત્યે નમ ઇતીહ. ૬ પછી શ્રી શાસનદેવતા આરાધનાથ" કરેમિ કાઉન્ટ અન્નત્થ૦ એક નવ૦ કાઉ૦ પારીને નમેઈન્ટ કહી સાતમી શેય કહેવી – ઉપસર્ગવલયવિલયનનિરતા જિનશાસનાવનૈકરતા; દુતમિહ સમીહિતકૃતિ સ્તુશાસનદેવતા ભવનામૂ. ૭ પછી સમસ્ત વૈયાવચગરાણું૦ કરેમિ કાઉન્ટ અનW૦ એક નવકારને કાઉ૦ પારીને નમેહત્ત્વ કહી આઠમી થાય કહેવી :સંઘેત્ર ગુણીઘનિધે સુૌયાવૃત્યાદિકૃત્ય કરર્ણકનિબદ્ધકક્ષા: તે શાન્તયે સહ ભવતુ સુરા: સુરભિ, સદષ્ટ નિખિલવિનવિઘાતક્ષા: ૮ પછી એક નવકાર પ્રગટ બેલી બેસીને નમુસ્કુર્ણ જાવંતિખમા જાવંત નમેણું કહી પંચપરમેષ્ટિ સ્તવન બોલવું – For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ એમિતિ નમે ભગવઓ, અરહંતસિદ્ધાડડયાર ઉવઝાય; વરસવ્વસાહમુણિસંઘધમ્મતિસ્થપયગુસ્સ. ૧ સમ્પણુવ નો તહ ભગવઇ, સુયદેવયાઈ સુહયાએ; સિવસંતિ દેવયાણું, સિવાવયણદેવયાણું ચ. ૨ ઈન્દાગણિજમને રઈયવસવાઉકુબેરઈસાણા; બભ્યોનાગુત્તિ દસહમવિ ય સુદિસા પાલાણ. ૩ સમયમવરુણુવેસમણવાસવાણું તહેવ પંચણહં; તહ લગપાલયાણું સૂરાઈગહાણુ ય નવહં. ૪ સાહંતસ્સ સમકખં, મર્ઝામિણું ચેવ ધમ્મટ્ટાણું; સિદ્ધિમવિશ્થ ગચ્છ, જિણાઈનવકારએ ધણિયું. ૫ પછી જયવીયરાય સંપૂર્ણ કહી (પ્રતિમાજી હોય તે પડદો કરાવીને ખુલ્લા સ્થાપનાજી સામે બે વાંદણાં દેવાં. (પછી પડદો લેવરાવીને) પ્રભુજી સામે ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સમ્યક્ત્વ સામાયિક, શ્રુત સામાયિક, દેશવિરતિ સામાયિક, સર્વવિરતિ સામાયિક આરોવાવણી નંદી કરાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણી, દેવવંદાવણું નંદીસૂત્ર સંભલાવણું કાઉરૂગ કરાવે. ગુરુ-કરેહમશિષ્ય-ઈછું. સમ્યક્ત્વ સામાયિક, શ્રુતસામાયિક, દેશવિરતિ સામાયિક, સર્વવિરતિ સામાયિક આવાવણી નંદી કરાવણ વાસનિક્ષેપ For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રવજ્યા વિધિ કરાયણ દેવ વંદાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગં, ગુરુ પણ ખમાસમણું દઈ ઈચ્છાકારેણું સંદિસહ ભગવદ્ ! નંદીસૂત્ર કવણું કાઉસ્સગ્ન કરું? ઈચ્છ. નંદીસૂત્ર કવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ન અન્ન9. ગુરુ શિષ્ય બને એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીર સુધી) નો કાઉસ્સગ્ગ. પારીને પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો. પછી શિય ખમાસમણું દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી શ્રી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુ-સાંભળો: ગુરુ ખમાસમણું દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! નંદીસૂત્ર કઢં. ઈચ્છે. ત્રણ નવકારરૂપ નંદિ સંભળાવી વાસક્ષેપ નાખે. શિષ્ય બે હાથ ભેગા કરી છેલ્લી (ટચલી આંગળીમાં મુહપત્તિ, તથા બે અંગુઠામાં ચરવળ રાખી અંજલી જેડી માથું નીચે નમાવી ઉભા ઉભા સાંભળે. ૪-પછી ખમાસમણું દઈ ઈચ્છકારી ભગવન મમ મુંડાવેહ, મમ પબ્રાહ, મમ વેસ સમપેહ, ગુરુ ઉભા થઈએ હાથમાં લઈ મુહપત્તિ ઘાને દરે બાંધી એક નવકાર ગણવા પૂર્વક “સુગણીયં કરેહ' એમ કહેતાં રજોહરણ શિષ્યના હાથમાં જાળવીને નીચે ન પડે તે રીતે આપે. (ઓ આપતાં ઓઘાની દશી શિષ્યની જમણી બાજુ રહે તેમ રાખવી અને શિષ્યનું મુખ પૂર્વ દિશા કે ઉત્તર દિશા સન્મુખ રાખવું) શિષ્ય-ઈચછે. કહી For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ એ માથે ચઢાવી નાચે. પછી ઈશાન ખૂણામાં જઈ આભરણાદિ ઉતારી, ત્રણ ચપટી લેવાય એટલા વાળ બાકી રાખી હજામત કરાવે. પછી ઠંડા પાણીથી સ્નાન કરાવે, બાદ ઈશાન ખૂણામાં મુખ રાખી સાધુનો વેશ પહેરાવે. ૫–ગુરુ પાસે આવી “મથgણ વૈરામિ' કહી ખમા દઈ ઈરિયાવહી પડિકમી ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! મમ મુંડાવેહ મમ પરવાહ મમ સશ્વવિર ઈસામાયિય આરહ. ગુરુ-આરામિ, પછી ખમા ઈચ્છા સંદિસહ ભગવદ્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ–પડિલેહો. ઈચ્છ, કહી મુહપત્તિ પડિલેહી, પછી નાંદને પડદે કરાવી બે વાંદણાં દેવાં. –પડદો કઢાવી, શિષ્ય ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સમ્યક્રર્વસામાયિક, શ્રુતસામાયિક, (દેશવિરતિસામાયિક) સર્વવિરતિ સામાયિક આવાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવે, ગુરુકરાવેમિ. ઈચ્છ. ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અë સમ્યક્ત્વ સામાયિક શ્રુતસામાયિક સર્વવિરતિ સામાયિક આવાવણી કરેમિ કાઉસગ અનન્ય કહી એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીર સુધી)નો કાઉસ્સગ્ગ કરી પારીને લેગસ્સ કહે. ૭–પછી લગ્ન વેળાએ (મુહૂત વખતે) ગુરુ મહારાજ ઊંચે શ્વાસે ત્રણ નમસ્કાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ ચપટીએ લોચ કરે. For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રવજ્યા વિધિ સમ્યક્ત્વ દંડક ઉચ્ચરેલું ન હોય તો નીચે મુજબ આદેશ મંગાવી સમ્યકત્વ દંડક ઉચરાવવું. ૮–ખમાસમણું દઈ, ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી મમ સમ્યકત્વ દંડક (આલાપક) ઉચરાજી. પછી ગુરુ ત્રણવાર પૃથક પૃથક નવકાર અને નીચેનો પાઠ ઉચ્ચરાવે. અહ ભંતે તુમ્હાણ સમીવે મિચ્છત્તાઓ પડિક્કામામિ સમ્મત્ત ઉવસંપજજામિ, તે જહા દબ્ધઓ,ખિત્તઓ,કાલ,ભાવ તત્થ દશ્વાણું મિચ્છર કારણ પચ્ચખામિ સન્મત્ત કારણું ઉવસંપન્જામિ નો મે કઈ અજ૫ભિઈઅન્નઉર્થીિએ વા અનઉસ્થિયદેવયાણિ વા અનઉન્શિયપારગ્રહિઆણિ વા આરહંત ચેઇયાણિ વંદિત્તએ વા, નમસિત્તએ વા, પુલ્વિ અણાલવિત્તએ આલવિત્તએ વા સંલવિત્તએ વા, તેસિં અસણં વા પાછું વા ખાઇમં વા સાઈમ વા દાઉં વા અણુપદાઉં વા ખિત્તઓ | ઈન્થ વા અનન્થ વા કાલએ શું જાવાજજીવાએ ભાવ શું જાવ.હેણું ન ગહિ જામિ જાવ છલેણે ન છલિજામિ જાવ સન્નિવાએણે નાભિભવિજામિ, જાવ અને વા કેણુઈ ગાયકાઇનું કારણેણું એસ પારણુમે ન પરિવડઈ તાવ મે એયં સમે દંસણું નનસ્થ રાયાભિમેણું ગણાભિઓગેણે બલાભિઆગેણે દેવાભિમેણું ગુસનિગહેણું વિત્તિકંતારેણું સિરામિ For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ આરહતા મહદેવા, જાવજીવં સુસાણા ગુરુણે! ! જિષ્ણુપત્નત્ત' તત્ત, ઇઅ સમ્મત્ત મએ ગહિએ...!! આ ગાયા આલાવા સહિત ત્રણ વાર ઉચ્ચરાવવી. પછી ખમાસણું દઈ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! ૧૫સાય કરી મમ સર્વવિવરિત દંડક (આલાપક) ઉચ્ચરાવા જી. ગુરુ-ત્રણવાર પૃથક્ પૃથક નવકાર અને કરેમિ ભ'તે ? ઉચ્ચરાવે. કરેમિ ભંતે ! સામાયિ' સબ્ને સાવજ જોગ પચ્ચક્ખામિ જાવજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણ મણેણં વાયાએ કાએણું, ન કરેમિન કારવેમિ કરત' પિ અન્ન' ન સમણુજાણામિ, તરસ ભતે ! પડિક્કસામિ નિંદામિ ગ!રહામિ અપાણ' વાસિરામિ આ પ્રમાણે શિષ્ય પણ મનમાં ખેલે. ૯-પછી ચાખાના થાળમાં મત્રેલા વાસક્ષેપ ભેળવી સઘને આપવા. પછી નીચે મુજબ સાત ખમાસમા દેવા. શિષ્ય- ખમાસમણું દઇ, ઇચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અમ્હેં સમ્યક્ત્વસામાયિક, શ્રુતસામાયિક, સર્વવિરતિસામાયિક આરાવેહ. ૧- પસાય કરી સમ” આ શબ્દ કેટલીક પ્રતે!માં નથી. - For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રવ્રજ્યા વિધિ ગુરુ – આરાવેમિ. શિષ્ય – ઇચ્છું. ખમા દઇ. સંદિસહ કિં ભણામિ ? ગુરુ – વંદિત્તાપવેહ. શિષ્ય ખમાસમણું દઇ, ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હે. સમ્યક્ત્વસામાયિક, શ્રુતસામાયિક સર્વ વિરતિસામાયિક આરેવિય" ઇચ્છામે અણુસીં. ૧૧ ગુરુ – આરેવિય' આરેાવિય' ખમાસમણાણ હત્થેણં સૂત્તેણં અત્યંણ તદુભયેણું સમંધારજાહું અન્નસિ ચ પવેજજાહિ ગુરુહિં વુડ઼દ્ધિજાહિ, નિત્થાર્ગપારા હાહ. શિષ્ય ઇચ્છ... ખમાસમણું ઇ તુમ્હાણું પવેઇય સદિસહ સાહૂણ પવેએમિ. ગુરુ -વેહ. શિષ્ય-ઇચ્છ, ખમાસમણું દઇ, નાણુની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણુતા, ગુરુને નમસ્કાર કરતા ત્રણ પ્રઃક્ષિણા દે. (ગુરુ પ્રમુખ ચતુર્વિધ સંઘ નવદીક્ષીતને ત્રણ વાર વાસક્ષેપવાળા અક્ષતથી વાસનિક્ષેપ કરે.) શિષ્ય. ખમાસમણું દઇ, તુમ્હાણું પવેઇય સાહૂણ વેય' સદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ. ગુરુ - કર્રહ. For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૧૦-શિષ્ય-ઈચ્છે કહી ખમાસમણ દઈ, ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સર્વવિરતિસામાયિક સ્થિરીકરણ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ કહી એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉસ્સગ કરી, પારીને લેગસ્સ કહે. બેસણે સંદિસાહું? બેસણે હાઉ? ખમાસમણાપૂર્વક બે આદેશ માગવા. ૧૧-ખમાત્ર ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! મમ નામ ઠવણ કરેહ, -પછી ગુરુ વાસનિક્ષેપ કરતાં નામ થાપે. દિબંધન આ પ્રમાણે કરે – નવકાર ગણવા પૂર્વક કેટિગણું, વયરી શાખા, ચાંદ્રકલ, આચાર્યશ્રી.ઉપાધ્યાયશ્રી.. તમારા ગુરુનું નામ.....તમારું નામ મુનિ... આ પ્રમાણે ત્રણવાર બેલી વાસક્ષેપ નાખે. – પછી ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુકકડું દેવું. પછી ભગવાનને પડદો કરાવી, સ્થાપના સન્મુખ, ખમા દઈ, ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! સઝાય કરું? ઈચ્છ. કહી ધમ્મ મંગલની પાંચ ગાથા કહેવી. પછી ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ૧-સાધ્વી હોય તો વધારામાં તમારા પ્રવર્તિની સાધ્વી શ્રી... તમારી ગુ ણ સાકવી શ્રી...તમારું નામ સાધ્વી શ્રી...આ પ્રમાણે બેલવું. For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રવજ્યા વિધિ ઉપયોગ કરું? ઈચ્છ. ઉપગ કરાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ. કહી એક નવકારને કાઉસ્સગ્ન. ઉપર પ્રગટ નવકાર કહી ઉપગના આદેશ મંગાવવા. પછી ગુરુમહારાજને વંદન કરી ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી પચ્ચખાણનો આદેશ દેશાજી, કહી પચ્ચખાણ કરે. પછી ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ બહુવેલ સંદિસાહુ? ગુરુ – સંદિસાહ, શિષ્ય ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! બહુવેલ કરશું. ગુરુ – કરજે. ૧૨–પછી સંઘ નૂતન દીક્ષીતને વંદન કરે. પછી શિષ્ય ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવદ્ પસાય કરી મમ હિતશિક્ષા પ્રસાદ કરશે. પછી ગુરુમહારાજ ઉપદેશ આપે. . ચત્તાાર૫રમંગાનિ, દુલહાણિ ય જતુણે છે માણસત્ત સૂઈ સદા, સંજમંમિ ય વીરય છે (ચોથા વ્રતમાં–દેવદાણવગંધશ્વા–ઉપધાનમાં નાણું પયાસગંઆદિ લેક ઉપર હિતેપદેશ આપે.) પછી વાજતે ગાજતે શ્રી જિનમંદિરે દર્શન કરવા જાય. ચૈત્યવંદન કરી ઉપાશ્રયે આવી, નૂતન દીક્ષિતને ઇશાન ખૂણામાં બેસાડી બાંધા પારાની એક નવકારવાળી ગણાવવી. For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ દીક્ષા વખતે જોઈતાં સાધુનાં ઉપકરણે એ, નિસાથીયું, ઊનનું ઘારીયું, એ ઘાનો દોરે, (સુખડની) ગોળ દાંડી, મુહપત્તિ, દાંડે, દંડાસન, પાતરાની જેડ, તરપણું, કાચલી, તાપણીને દરે, ઘડાને, દોર, ઝોળી, પડલા-પાંચ (૪-૩), રજસ્ત્રાણ, લુણ બે ગરણું, તરપણ બંધણ, ગુચછાની જેડ, ચરવળી, કપડા બે, પાંગરણી બે, ચેલપટ્ટા બે, કામળી, કંદોરો, કમ્મરબંધન, પિથીબંધન, સંથારીયું, ઘા બંધન, ઉત્તરપટ્ટો, સુપડી પૂજણ, નવકારવાળી, સાપડે, આવશ્યક કિયાના સૂત્રનું પુસ્તક આદિ. દીક્ષા વખતે જોઈતાં સાધ્વીનાં ઉપકરણો ઘે, નિસાથીયું ઊનનું ઘારીયું, ઘાનો દોરો, (સુખડની) ચોરસ દાંડી, મુહપત્તિ, દાંડે, દંડાસન, પાતરાની જેડ, તરપણ, કાચલી, તરપણને દોરે, ઘડાનો દોરે, ઝોળી, પડેલા પાંચ (૪-૩), રજસ્ત્રાણ, લુણાં બે, ગરણું, તરપણું બંધન, ગુચ્છાની જેડ, ચરવલી, સંથારિયું આસન, ઉત્તરપટ્ટો, પિથી બંધન, ઘાબંધન, સુપડી, પૂજણ, સાપડે, કંચુઆ માટે ફલાલીન, કેડને દોરે, કમર બંધન, જાંગીયા બે, સાડા ત્રણ, કંચુઆ બે, કપડા ત્રણ, નવકારવાળી, સાપડો, આવશ્યક કિયાના સૂત્રનું પુસ્તક આદિ. For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨–ગ પ્રવેશ વિધિ દિવસ પહેલા જે દિવસે વેગમાં પ્રવેશ કરવાનો હોય તે દિવસે (કાલિક યોગમાં કાલગ્રહણ લઈ) પ્રતિકમણ પડિલેહણ કર્યા બાદ મકાનની ચારે બાજુ વસતિ શોધી, (કાલિક એગમાં કાલ પવી, સજઝાય પઠાવીને) મહાનિશીથ સૂત્રના જોગ કરેલા મુનિવરે પડિલેહણ કરેલા સ્થાપનાચાય પૂલા કરી ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણતા ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી. પછી ખમા ઇરિયાવહી કરવી. ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન ! વસતિપવેઉ ? ગુરુ-પવે. ખમા દઈ ભગવદ્ ! સુદ્ધાવસહી. ગુ—તહત્તિ. ખમા દઈ ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહ. ઇરછું. કહી ૫૦ ‘બેલથી મુહપત્તિ પડિલેહી. ખમા દઈ, ઈચ્છાકારી ભગવન્! તુહે અહે જેગ ઉખેવો. ગુરુ-ઉખેવામિ. ઈચ્છ'. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં જોગ ઉખેવાવણી વાસનિબેવં કરો. ગુરુ-કમિ કહી ત્રણ નવકાર પૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે. ૧. પ્રાચીન સમાચારમાં જેમાં ઉકખેવાવણીયં વાસ નિકખેવું કરેહ” એ પાઠ છે. For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સ ંગ્રહ ખમા॰ ઇચ્છાકારી ભગવન ! તુમ્હે અહં જોગં ઉએવાવણી દેવવંદાવેા. ગુરુ-વંદેહ કે વંદાવેમિ. કહે પછી પૃષ્ઠ ૩ ઉપરથી 'ॐ नमः पार्श्वनाथाय० ચૈત્યવંદન, જકિચિ, નમ્રુત્યુણ, જાવંતિ, ખમા જાવ ત॰ નમેઽત્, ઉવસગ્ગહરં॰ કહી જયવીયરાય સંપૂર્ણ કહેવાં. ૧૬ પછી એ વાંદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી અથવા તિવિહેણ પૂર્વક ખમા॰ ઇ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અહં જોગ એવાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરાવે. ગુરુ-કરેહ. ઇચ્છું, જોગં એવાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ॰ કહી એક લેગસ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ના કાઉસ્સગ્ગ કરી પારીને લેગસ કહેવે. ખમાસમણું દઇ · અવિધિ . અશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ'' કહેવું. પછી ન ંદેની વિધિ કરાવવી. નદીની વિધિ આવશ્યકાદિ ઉલ્કાલિક તથા કાલિક યોગમાં ઉદ્દેશે કે અનુજ્ઞા કરવાની હાય ત્યારે નદી કરાવાય છે. ખમો આદેશ માગી મુહુ પડિલેહી, ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉસાવણી (અણુજાણાવણી નદીકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરા (અહીં જે સૂત્રના ચાગ હાય તેનું નામ ઉદ્દેશ કે અનુજ્ઞાના હિસાબે ઉદ્દેસાવણી કે અણુજાણાવણી કહેવું.) ગુરુ-કરેમિ, કહી ત્રણ નવકાર પૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે. For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગ વિધિ ૧૭ ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહ શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણ (આણુજાણવણ) નંદી કરાવણ દેવ વંદા. ગુરુ-વિદેહ કે વંદામિ. કહે. ખમા દઈ પૃષ્ઠ ૩ જા ઉપર આપેલ ૐ નમઃ - નાથાચ૦ ચૈત્યવંદનથી આઠ થેય શોમિતિ નો માવો સ્તવન-જયવીયરાય સુધીનું દેવવંદન સંપૂર્ણ કરાવવું. પછી બે વાંદણ અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણી નંદી કરાવણ નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કાઉસ્સગ કરાવે. ગુરુ-કરેહ, ઈછું. શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધં ઉદ્દેસાવણ નંદી કરાવણ નંદીસૂત્ર સંભળાવણું કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ કહી એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉસ્સગ પારીને લેગસ્સ કહેવો. (ગુરુ પણ ખમાસમણું દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણી (અણજાણવણ)નંદી સૂત્ર કવણી કાઉસગ્ન કરું? ઈચ્છ. શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધં ઉદેસાવણી અણુ જાણવણી નંદીસૂત્ર કવણી કરેમિ કાઉન્સર્ગ અન્નત્થ. એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને ગુરુ પણ કાઉસ્સગ કરે.) લેગસ્સ કહી શિષ્ય ખમા દઈ, ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી નંદીસૂત્ર સંભળાવોજી. ગુરુ–સાંભળે. ગુરુ ખમા દઈ ઈચ્છા કારણે ૧ પ્રાચીન સામાચારીમાં ઉદ્દેસાવણિ નંદી કવણીયં પાઠ છે. For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૮ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ સદિસહ ભગવન્ ! નંદીસૂત્ર કક્કું ? (શિષ્ય ઉભા ઉભા અંજલી જોડી છેલ્લી (ટચલી) આંગળીમાં મુહપત્તિ રાખી એ અ’ગુઠામાં એદ્યા રાખી માથુ સહેજ, નીચુ' નમાવી નદી સૂત્ર સાંભળે) ગુરુ ઇચ્છ. કહી ત્રણ નવકાર પૂર્વક નંદીસૂત્ર સંભળાવે, ચેાગમાં નદી નાણું ૫'ચવિહ` પન્નનં ત'. જહા આભિણિમાહિયનાણું, સુયનાણું, આહિનાણું, મણુપજવ નાણું, કેવલનાણું. ત ણુ ચત્તારિ નાણા” ઠપ્પાઇ ઢવણિજાઇ,ના સિજ્જ...તિ,ના સમુદ્દિસિજતિ, ને અણુન્નવિજ`તિ. સુયનાણસ્સું પુણ્ ઉસે સમુદ્રેસા અણુન્ના અનુગો ય પવત્ત, જઈ સુયનાણુસ્સ ઉ॰ સ૦ અણુ॰ અનુયાગા ય પવત્તઈ ? કિં અંગ પવિત્કૃસ્સ ઉત્સ॰ અણુ॰ અનુયાગ ય પવત્તઇ? અંગબાહિરસ્સ ઉ૦ સ॰ અણુ-અનુયોગા ય પવત્તઇ? અંગપવિત્કૃસ્સ વિ ઉસ॰ અણુ॰ અનુયાગા ય પવત્તઇ, અંગમાહિરસ્સવિ ઉસ॰ અણુ॰ અનુયાગાય પવત્તઇ, જઈ અગમાહિરસ ઉ॰ સ॰ અણુ॰ અનુયાગા ય પવત્તકિ આવસગસ્સ ઉ૦ સ૦ અણુ॰ અનુયાગા ય પવત્તઈ ? આવસંગવીરત્તસ્સ વા॰ સ૦ અણુ અનુયાગા ય પવત્તઈ ? આવસગસ્સ વિ ઉ॰ સ॰ અણુ॰ અનુયાગા ય પવત્ત, આવસ્સગવત્તિસ્સ વિ॰ સ૦ અણુ॰ અનુયાગ। ય પવત્ત, જઈ, આવસ્સગસ્સ ઉ॰ સ૦ અણુ અ॰ય પવત્તઈ? કિં સામાઇઅસ્સ ચવિસત્થયસ, વંદયમ્સ, પડિઝમણુસ્સ, કાઉ For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગ વિધિ સગલ્સ, પચ્ચકખાણુસ્સ ઉ૦ સઅણુ અ ય પવન્નઈ? સસિ પિ એએસિ ઉ૦ સઆણુ અo ય પવત્તઈ જઈ આવસ્સગવદ્યારત્તસ્સ ઉ૦ સત્ર આણુ અ ય પવન્નઈ? કિ કાલિયમ્સ ઉ૦ સત્ર અણુ અ ય પવન્નઈ? ઉક્કાલિયમ્સ ઉ૦ સ. અણુ અ ય પવન્નઈ? કાલિયમ્સ વિ ઉ૦ સઅણુ અ ય પવત્તઈ ઉક્કાલિયમ્સ વિ ઉ૦ સ. આખું અ ય પવત્તઈ જઈ ઉક્કાલિયમ્સ ઉ૦ સ. અણુ અ ય પવઈ? કિ દસયાલિયમ્સ, કપિઆકમ્પિયમ્સ, ચુલકમ્પસુઅસ્સ, મહાક૫સુઅમ્સ, ઉવવાઇઅસ્સ, રાયપાસેણિઅલ્સ, વાભિગમસ્ય, પન્નવણુએ, મહાપામવણુએ, નંદીએ, અણુઓદારાણું, દેવિંદસ્થયન્સ, તંડુલયાલિયમ્સ, ચંદાવિન્ઝયમ્સ, પમાય પમાયમ્સ, પિરિસિમંડલક્સ, મંડલપસમ્સ, ગણિવિજજાએ, વિજાચરણવિણિચ્છિયમ્સ, ઝાણુવિભરીએ, મરણવિભત્તીએ, આયવિહીએ, સલેહણુસુઅસ્સ, વીયરાયસુઅલ્સ, વવહારકમ્પક્સ, ચરણવિહીએ, આઉરપચ્ચખાસ્સ, મહાપચ્ચક્ખાણક્સ, સસિપિ એએસિ ઉ૦ ૦ આણુ અનુ ય પવત્તઈ ઈમં પુણે પદ્રવણે પહુચ...સાહુસ્સ (સાહૂણીએ)આવસગલ્સ (દશયાલિયમ્સ) ઉદેશા (અણુન્ના) નંદી પવત્તઈ * આવશ્યકતા જોગ હોય તે અહિં સુધી બેલી ઇમંપુર્ણ બેલવું. મોટી નંદી આગળ આપી છે. જે હેય તે બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ २० શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ નિત્થારગ પારગા હેહ, ત્રણવાર બેલી ત્રણવાર વાસક્ષેપ કર. પછી નીચે મુજબ સાત ખમાસમણ ૧–ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે શ્રીઆવશ્યક કૃતક ઉદિસહ ગુરુ-ઉદિસામિ, ઈચ્છ. ૨. ખમા સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુ–વંદિતા પહ, ઈચ્છ. ૩–ખમા, ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અë શ્રી આવશ્યક શ્રુતક ઉદિઠ ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ. ગુરુ-ઉદિ ઉદ્ધિ ખમાસમણુણું હળેણે સુતેણે અત્થણે તદુભાયેણે જોગં કરજજાહિ. ઈચ્છ. ક–ખમા તુમ્હાણ પઇયં સંદિસહ સાહૂણે પવે એમિ, ગુરુ–પહ. ઈચ્છ. ૫ ખમા નાણ કે સ્થાપનાચાર્યની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણ દેવી અને વાસક્ષેપ લે. - ૬ ખમા તુમ્હાણ પવેઈયં સાહૂણું પવેઈયે સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ. ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. ૭ ખમા ઇચ્છકારી ભગવન ! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધં ઉદ્દેસાવણું કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ૦ એક લેગસ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉસગ પારીને લેગસ્સ કહે. ૧. જે શ્રુતસ્કંધ હોય તે બેલ. For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગિ વિધિ પછી અધ્યયનના ઉદેસાના સાત ખમાસમણું ૧. ખમાર ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અë શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ (સામાયિક) અધ્યયનં ઉદ્દે (શ્રી દશવૈકાલિક હોય ત્યારે શ્રી દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ અધ્યયન ઉસે એમ બેલવું) ગુરુ-ઉદ્દેસામિ . ૨ ખમાર સંદિસહકિ ભામિ? ગુરુવંદિતા પહ, ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે (સામાયિક) અધ્યયન ઉદ્રિ ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ ગુરુ-ઉદિ ઊ૬ ખમાસમણુણ હત્થર્ણ સુરણ અર્થેણે તદુભાયેણે ગં કરિજાહિ. ઈચ્છ. ૪ ખમા તુમ્હાણું પવેઈયં સંદિસહ સાહૂણં પએમિ ગુરુ-પહ. ઈચ્છ. ૫ ખમાત્ર નવકાર ગણું ૬ ખમા તુમ્હાણું પવેઈયં સાહૂણું પર્વયં સંદિસહ કાઉસ્સગું કરેમિ ! ગુરુ-કરેહ, ઈચ્છ. ૭ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ સામાયિક ૧. જે અધ્યયન હોય તે અધ્યયન બલવું (જેમકે દ્વિતીય, અધ્યયન ઉદ્દે) For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૨ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ અધ્યયન ઉદેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) ને કાઉ૦ પારીને લેગસ્સ કહે. પછી સમુદેસના સાત ખમા નીચે મુજબ દેવાઃ ૧-ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં આવશ્યકશ્રુતસ્કંધે પ્રથમ (સામાયિક) અધ્યયન સમુદ્. ગુરુ-સમુદેસામિ, ઈચ્છ. ૨-ખમા સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુવંદિતા પહ ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવાન ! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ (સામાયિક) અધ્યયનં સમુદ્રિ ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ ગુરુ-સમુદિ સમુદિ ખમાસમણુર્ણ હથેણે સુરેણું અઘેણે તદુભાયેણે ચિરપરિચિય કારજાતિ, ઈચ્છ. ૪-ખમા તુમ્હાણું પઇયં સંદિસહે સાહૂણું પ એમિ. ગુરુ–પહ, ઈચ્છ. પ-ખમા. નવકાર ગણું. ૬ ખમા તુમ્હાણું પયં સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉન્સ ઈચ્છ. ૭-ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં ૧. જે મૃતકંધ હેય તે શ્રુતસ્કંધ, અધ્યયન સમુદ્દે વગેરે બાલવું. For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગિ વિધિ શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે પ્રથમ સામાયિક અધ્યયન સમુદેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અનW૦ એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીર સુધી) ને કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ. પછી ઈચ્છામિ ખમાસમણે વંદિઉ જાવણિજજાએ નિસીહિયાએ ગુરુ-તિવિહેણ શિષ્ય-મસ્થએ વંદામિ. ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ વાયણ સંદિસાહું? ગુરુસંદિસાહ ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવન! વાયણ લેશું? ગુરુ–જાવસિરિ લેજે, ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છામિ ખમાસમણે વંદિઉ જાવણિજજાએ નીસીરિયાએ. ગુરુ-તિવિહેણ શિષ્યમસ્થણ વંદામિ. ઈચ્છા સંદિ. ભગવન! બેસણું સંદિસાહું? ગુરુ–સંદિસાહ, - ઈ. ખમાત્ર ઈચ્છાસંદિ. ભગવન્! બેસણું ઠાઉ? ગુરુ-ઠાએહ, ઈચ્છ. બે વાંદણ. પછી અનુજ્ઞાનાં સાત ખમાસણું નીચે મુજબ, ૧-ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે શ્રી આવશ્યકશ્રુતસ્કંધે પ્રથમ સામાયિક અધ્યયન અણજાણુંહ, ગુરુ-અણજાણુમિ. ઈચ્છ. ૨-ખમા, સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુવંદિત્તા પહ. ૧. કોઈ પ્રતોમાં “જાવસિરિ” નથી. For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઇચ્છ, ૩-ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અહં શ્રી આવશ્યકશ્રુતસ્કંધે પ્રથમ સામાયિક અધ્યયન આણુન્નાય ઇચ્છામે અણુસિસ્તું. ૨૪ ગુરુ-‘અણુન્નાય' અન્નાય ખમાસમણાણુ હર્ત્યાં સુત્તેણં અત્યંણું તદુભવેણં સમ્મ ધારિજ્જાહિ અનેસિ ચ પવેજજાહિ ગુરુગુણેહિં વુડ઼િતુજાહિ નિત્થારગપારગા હાહ, શિષ્ય-ઇચ્છામા અણુસિ‰, ૪-ખમા॰ તુમ્હાણું પવેય સદિસહ સાહૂણું પર્વએમિ ! ગુરુ-વેહ, ઈચ્છ. ૫-ખમા॰ નવકાર ગણી. ૬-ખમા॰ તુમ્હાણું પવેય સાહૂણં પવેઇય' સદિસહ કાઉસ્સગ્ગ' કરેમિ ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. ૭-ખમા॰ ઈચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અસ્તુ. શ્રી આવશ્યકશ્રુતસ્કંધે પ્રથમ સામાયિક અધ્યયન' અણુજાણાવણી કરેમિ કાઉસગ્ગ-અન્નથ૦ એક લેગસ (સાગરવરગંભીરા સુધી) ના કાઉસ્સગ્ગ કરી લોગસ્સ કહેવા. પછી એ વાંદણાં, અવગ્રહની મહાર નીકળી ઇચ્છાકારેણ સંંદિસહ ભગવન્ ! એસણે સદિસાહું ? ગુરુ–સંદિસાવેહ, ઈચ્છ, ખમા॰ ઇચ્છાકારે સદિસહ ભગવન્ ! બેસણે ડાઉ' ? ગુરુ-ઢાએહ. ઇચ્છ’. ખમાસમણું દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગ વિધિ પયાની વિધિ યેગનું અનુષ્ઠાન કર્યા પછી (જે બીજું અનુષ્ઠાન કરવાનું ન હેય તે ખમાસમણું, ઈરિયાવહી કરી ખમા વસતિના બે આદેશ માંગીને) ખમાસમણું દઈ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! પયણું મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહો. મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણ દઈ, અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! પયણું પઉ? ગુરુ-પહ, ઈછે. ખમાર ઈચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હ અહં જેગ ઉફખેવાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેસાવણી નંદી કરાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણું દેવવંદાવણું કાઉસ્સગ્ન કરાવણ, શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે કપ્રથમ (સામાયિક) અધ્યયનં ઉદ્દેસાવણી સમુદેસાણી આણુજાણાવણ વાયણ સંદિસાવણી વાણું લેવરાવણ જોગદિન પઇસરાવણું પાલી તપ ૧-એકલું પયણું કરવાનું હોય ત્યારે. ૨-અનુજ્ઞા થઈ ગયા પછી ઉકાલિક યોગના વૃદ્ધિ દિસે તથા પડેલા દિવસમાં “ઈચ્છકારી ભગવન તુહે અë સૂત્રે અવિધિવિધિ (વૃદ્ધિ) દિન પઈસરાવણી' અને કાલિક એગમાં ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અહેસૂતે ઉત્સધટ્ટા સંઘદ્દે દિન પઈસરાવણી (સંધઃો આઉટ્ટવાણય લેવાવણી પાલી.....કરશું એમ કહેવું) ૩-જે ક્રિયા કરી હેય તે બધું બેલવું. For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ કરશું. ગુરુ-કરજો. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી પચ્ચખાણ કરાવે છે. ગુરુ-પચ્ચકખાણ કરાવે. બે વાંદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! બેસણે સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે ઠાઉ ? ગુરુ-ઠાએહ, ઈચ્છ. ખમાસમણું દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુકકડં. પછી ખભે કપડે રાખી સઝાય કરવી. - ખમાર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! સક્ઝાય કરું? ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છે, એક નવકાર ગણું ધમેમંગલની પાંચ ગાથા કહેવી. પછી ખમાર દઈ ઈચ્છા, સંદિ ભગવન્! ઉપગ કરું? ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. ઉપયોગ કરાવણું કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થવ કહી એક નવકારને કાઉસગ્ગ કરી ઉપર નવકાર કહી–ચ્છિાકરેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! ગુરુ-લાભ શિષ્ય-કહે : લેશું ? ગુરુ-જહાગહિય પુશ્વ સાહૂહિ. શિષ્ય-આવસિઆચે જસ્સ જોગે સક્ઝાતરનું ઘર, ગુરુ સઝાતરનું ઘર કહે. આ આદેશ માગ્યા પછી દહેરાસરે દર્શન કરવા જવું. દરરોજ સાંજે કરવાની વિધિ સો ડગલાં વસતિ શુધી ગુરુવંદન કરી ખુલ્લા સ્થાપનાજી પાસે ઇરિટ કરી ખમા દઈ, ઈચ્છાકારેણું For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યેાગ વિધિ २७ સદિસહ ભગવત્ વસતિ પર્વે ? ગુરુ-વેહ, ઇચ્છ ખમા॰ ભગવન્ ! મુદ્દાવસહિ ગુરુ-તહત્તિ, ખમા॰ ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહેા. મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી. (ઉપવાસ કર્યાં હાય તેા વાંણાં દીધા વગર) ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવત્ પસાય કરી પચ્ચક્ખાણુના આદેશ દેશાજી. ગુરુ-પચ્ચક્ખાણુ કરાવે. પછી એ વાંદણા દઈ અવગ્રહની મહાર નીકળી, ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! એસણે સદિસાહું ? ગુરુસદિસાવહ. ઇચ્છ, ખમા૦ ઈચ્છા સંદિ ભગવન્ ! એસણે ડાઉં ? ગુરુ—ઠાએહ. ઇચ્છ”, પછી ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ.. ખમા ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્! સ્થ’ડીલ પડિલેહું ? ગુરુ પડિલેહા ઇચ્છ. કહી માંડલાં કરવાં. સાધ્વીજીએ હાય તા, ખમા॰ ઈચ્છા સ`દિ॰ ભગવન્ ! દિશા પ્રમાજી 'ગુરુ-પ્રમાજો. ઇચ્છ. ખમા ઇચ્છા સ`દિસહ ભગવન્ ! સ્થ’ડીલ શુદ્ધિ કરશું. ગુરુ-કરો ! ઇચ્છ સ્થાન સેા ડગલા ઉપર હાય તેા સ્થાને જઈ માંડલા કરે. નહિતર ગુરુ મહારાજ પાસે આદેશ માંગી માંડલા કરે. કાલિકયાગ માટેની વિધિ આગળ આપેલી છે. ૨-૩-૪-૫-૬ ઠ્ઠા દિવસે કરવાની વિધિ સવારે પ્રતિક્રમણ પડિલેહણ કરી વસતિ શેાધી, ગુરુપાસે આવી ‘ ભગવન્ ! સુદ્ધાવસહિ ’ કહી સ્થાપનાચાય For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રયા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ખુલ્લા કરી ખમા ઈરિટ કરી ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! વસતિ પીં? ગુરુ–પવે. ઇચ્છ. અમારા ભગવદ્ સુદ્ધાવસહિગુરુ-તહત્તિ. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહ. ઈચ્છ. મુહ૦ પડિલેહી બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છકારી ભગવન! તુહે અë શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસલ્વયં) અધ્યયન ઉ . ગુરુ-ઉદેસામિ. ઇચ્છ. ૨ ખમા સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુવંદિત્તા પવેહ. ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવાન ! હે અë શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસWયં) અધ્યયનં ઉદિ ઈચ્છામે અસ િગુરુ-ઉદ્દિ ઉદ્દેિ ખમાસમણુર્ણ હથેણે સુણ અઘેણું તદુભાણું ભેગું કારજજાહિ. ઈચ્છ. ૪ ખમા તુમ્હાણું પઇયં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ ગુરુ–પવેહ. ઈચ્છ. પ ખમા નવકાર ગણું ૬ ખમા તુહાણે પઇયં સાહૂણં વેઈય ૧. જે મૃતકંધ હોય તે શ્રુતસ્કંધ બોલવું. ૨. જે અધ્યયન હેય તે અધ્યયનનું નામ બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગ વિધિ સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ ગુરુ કરેહ. ઈચ્છે. ૭ ખમા ઈચછકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસસ્થય) અધ્યયન ઉદેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અનW૦ એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) નો કાઉસગ પારી લેગસ્ટ. પછી સમુદેસનાં સાત ખમાસમણું. ૧. ખમા ઈચ્છકેરી ભગવન્! તુમ્હ અર્લ્ડ શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસસ્થય અધ્યયન સમુદે ગુરુ-સમુસામિ. ઈચ્છ. ૨ ખમા સંદિસહ કિ ભણમિ? ગુરુ વંદિતા પહ ઈરછ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસન્થય) અધ્યયનં સમુદ્રિ ઈચ્છામે અણુસ.િ ગુરુસમુ િસમુદ્રિ ખમાસમણુણું હઘેણું સુરેણું અઘેણું તદુભર્ણ થિરપારચિયં કારજજાહિ. ઈચ્છ. ૪. ખમા તુમ્હાણું પઇયં સંદિસહ સાહૂણું પવેઈયં ગુરુ-પહ. ઈચ્છ. ૫. ખમા નવકાર ગણું. ૧. જે શ્રુતસ્કંધ હોય તે શ્રુતસ્કંધ બલવું. ૨. જે અધ્યયન હોય તે અધ્યયનનું નામ બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૬. ખમા તુમ્હાણું વેઈયં સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. ૭ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રતધે દ્વિતીય (ચઉવીસથય) અધ્યયન સમુદેસાવણી કરેમિ કાઉ૦, અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ ઈચ્છામિ ખમાસમણે વંદિઉં જાવણ જજાએ નિસીહિયાએ ગુરુ-તિવિહેણુ. શિષ્ય મથએણ વંદામિ. ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! વાયણું સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમાય ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ ! વાણું લેશું ? ગુરુ-જાવસિાર લેજે. ઈચ્છે. ઈચ્છામિ ખમાસમણે વંદિઉં જાવણી જજાએ નિસીહિયાએ ગુરુ-તિવિહેણુ, શિષ્ય-મર્થીએણુવંદામિ. ઈચ્છા. સંદિ ભગવન્! બેસણે સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઇચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા. સંદિ ભગવન્! બેસણે ઠાઉ ? ગુરુ-કાએહ. ઈરછે. બે વાંદણ પછી અનુજ્ઞાનાં સાત ખમાસમણ દેવાં. ૧–ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અë ૧છી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસસ્થય) અધ્યયનં આણુ જાણહ, ગુરુ-અણજાણુમિ ઈચ્છ. ૨. ખમાર સંદિસહ કિ ભણુમિ ? ગુરુ-વંદિત્તા પહ, ૧. જે શ્રુતસ્કંધ હોય તે શ્રુતસ્કંધ બોલવું. ૨. જે અધ્યયન હોય તે અધ્યયનનું નામ બલવું. For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૧ યોગ વિધિ ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસથય) અધ્યયનં અણુનાયં ઈચ્છામે અણુસદ્િ. ગુરુઅણુન્નાયે અણુનાય ખમાસમણુણું હસ્થણું સુરેણું અઘેણું તદુભાયેણું સમે ધારજજાહિ અનૈર્સિ ચ પજાહિ ગુરુગુણહિં વહિદજાતિ નિત્થારપારગ હેહ. શિષ્ય-ઈચ્છામે અણુસ. ૪-ખમા તુમ્હાણે પઇયં સંદિસહ સાહૂણં પએમિ. ગુરુ-પહ. ઈચ્છ. પ-અમારા નવકાર ગણું ૬-ખમા તુમ્હાણું પઇયં સાહૂણં પવેઈટ્ય સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કમિ. ગુરુ-કરેહ, - ઈચ્છ. ૭–ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! હે અખ્ત શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધે દ્વિતીય (ચઉવીસથય) અધ્યયનં અણજાણવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્નઅન્નત્થ. એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)નો કાઉ પારીને લોગસ્સ બે વાંદણું અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! બેસણે સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ. ઈચ્છ, ખમાઈચ્છાસંદિભગવન ! ૧. જે શ્રુતસ્કંધ હોય તે શ્રુતસ્કંધ બોલવું. ૨. જે અધ્યયન હોય તે અધ્યયનનું નામ બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 શ્રી પ્રત્રજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ બેસણે ઠાઉ? ગુરુ-ઠાએહ. ઈચ્છ. ખમાર અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. એવી રીતે ૩-૪-૫–દડ્રા અધ્યયનની કિયા ૩-૪-૫-૬ઠ્ઠા દિવસે કરાવવી પછી પવેયણાની ક્રિયા કરાવીને સઝાય કરાવવી. ઉત્કાલિક યોગમાં ઉસે કે અનુજ્ઞા-નંદીની ક્રિયા સિવાયના દિવસે કરવાની પવેયણાની વિધિ અનુષ્ઠાન કર્યા બાદ (અનુષ્ઠાન ન હોય તો વસતિ શોધી, ઈરિટ કરી, ખમા પૂર્વક વસતિના બે આદેશ માગીને) ખમા ઈચ્છકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પયણું સુહપત્તિ પડિલેહુ? ગુરુ-પડિલેહ, ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણ દઈ, અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! પયણું પઉં? ગુરુપહ, ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અમહં શ્રી. શ્રુતસ્કંધે અધ્યયન (ઉદ્દેસા હોય તે અધ્યયને પ્રથમ-દ્વિતીય ઉદ્દે) ઉદેસાવણી સમુદેસાવશું અણજાણવણું વાયણું સંદિસાવણું વાયણું લેવરાવણી જગદિન પઈસરાવણી પાલી ત૫ (પારણું હેય તો પારણું) કરશું. ગુરુ-કરજે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી પચ્ચખાણ કરાવજી. ગુરુ-પચ્ચખાણ કરાવે. પછી બે વાંદણાં, અવગ્રહની બહાર ૧. અનુજ્ઞા થઈ ગયા પછી વૃદ્ધિના દિવસો તથા પડેલા દિવસોમાં ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અમહું...સૂત્રે અવિધિ વિધિ દિન પધરાવણી પાલી તપ (પારણું) કરશું બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સમુદેશની વિધિ નીકળી ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. આદેશ માગવા પૂર્વક સઝાય વગેરે કરવી. ૭ મા દિવસે કરવાની વિધિ સવારે પ્રતિ પડિલેહણ કરી વસતિ ધી ગુરુ પાસે આવી ભગવન્! સુદ્ધા વસહિ. કહી સ્થાપનાચાર્યજી ખુલ્લા રાખી ઈરિટ કરી ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! વસતિ પઉં. ગુરુ-પઓ. ઈચ્છે. અમારા ભગવન્! સુદ્ધાવસહિ. ગુરુ-તહત્તિ. ખમાતુ ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહો. ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છકારી ભગવત્ ! તુહે અë શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધં સમુદ્ર, ગુરુ-સમુદેસામિ. ઈચ્છ. ૨ ખમા સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુવંદિત્તા પહ. ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં શ્રી*આવશ્યક શ્રુતસ્કંધું સમુદિä ઈચ્છા અણુસદ્ધિ. ગુરુસમુદિ સમુદિ ખમાસમણુણ હત્યેણે સુરણ અર્થેણે તદુભાયેણે થિર પરિચિય કારજજાહિ. ૧. દશ વિકાલિકને સમુદેશ હેય તે શ્રી દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધ બેલવું, For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઈરછ. ૪–ખમા તુમ્હાણું વેઈય સંદિસહ સાહૂણું પવે એમિ. ગુરુ-પહ ઈચ્છ. ૫–ખમાત્ર નવકાર ગણું. ૬ ખમા તુમ્હાણું વેઇયં સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉ૦ કરેમિ, ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ, ૭ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધું સમુદ્દેસાણી કરેમિ કાઉસગ્ગ અનત્ય એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) ને કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ. તિવિહેણ પૂર્વક ખમા વાયણ સંદિસાહું ઈચ્છું ખમા વાયણ લેશું ના આદેશ માગી તિવિહેણ પૂર્વક ખમા પછી બેસણે સંદિસાહું, ખમા બેસણે ઠાઉને આદેશ માગી અવિધિ અશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. દઈ ખમારા દઈ પયણની કિયા કરવા. (સમુદેસના દિવસે તપ કરાવે.) (શ્રી દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધની સમદેશ વિધિ પણ આ પ્રમાણે કરવી) ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! પયણું મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ, ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણું દઈ અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! પયણ પવેઉ ? ગુરુ–પવેહ, ઈચ્છ. ૧. દશ વિકાલિક હેય તે દશ વૈકાલિક બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુજ્ઞાની વિધિ ખમા ઈચ્છકારી ભગવત્ તુહે અહં શ્રી આવશ્યક (દશ વિકાલિક હોય તે દશ વૈકાલિક) શ્રુતસ્કંધ સમુદેસાવણી વાપણું સંદિસાવણી વાણું લેવરાવણ જગદિન પઈસરાવણું પાલી તપ કરશું. ગુરુ-કરજે. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચખાણ કરાવો છે. ગુરુ–પચ્ચખાણું કરાવે. પછી બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! બેસણે સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! બેસણે ઠાઉં? ગુરુ–ઠાએહ. ઇચ્છે. અમારા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. આદેશ માગવા પૂર્વક સક્ઝાય વગેરે કરવી. ૮ મા દિવસે કરવાની વિધિ સવારે પ્રતિકમણ પડિલેહણ વસતિ ધી ગુરુ પાસે આવી ભગવન્! સુદ્ધાવસહિ કહી સ્થાપના ખુલ્લા રાખી ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દઈ ખમા ઈરિ૦ ખમાર ઈચ્છાસંદિ ભગવન્! વસતિ પઉં ? ગુરુઓ, ઈચ્છે. અમારા ભગવન્! સુદ્ધાવસહિ, ગુરુ-તહત્તિ, ખમારુ ઈચ્છા For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સંદિ. ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ. ઈચ્છ. મુહ પડિલેહી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ આણુજાવણું નંદી કરાવણું દેવ વંદાવણી વાસનિક્ષેપ કરો. ગુરુકમિ . કહી ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે. પછી શિષ્ય ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવન તુહે અહે શ્રી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ અણુ જાણાવણી નંદી કરાવણી દેવ વંદાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણું દેવ વંદા. ગુરુ-વંદેહ કે વંદામિ . કહે પછી અમારા ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ચૈત્યવંદન કરું? ગુરુ-કરેહ. પછી પાછળ પાનાં ૩ થી નમઃ પાર્શ્વનાથાય. ચૈત્યવંદનથી આઠ થેય સ્તવન વગેરે કહી નંદીસૂત્ર સાંભળવા સુધીની બધી વિધિ કરવી. પછી સાત ખમાસમણ દેવાં. ૧–ખમાઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે શ્રી આવશ્યક શ્રુતકર્ધા અણુજાણતું. ગુરુ-અણુજામિ , ૨. ખમાત્ર સંદિસહ કિં ભણુમિ? ગુરુવંદિત્તા પહ, ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે ૧. દશવૈકાલિકની અનુજ્ઞા હેય તે શ્રી દશવૈકાલિક મૃતકધું બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુજ્ઞાની વિધિ ૭ શ્રી "આવશ્યક શ્રુતસ્ક આણુન્નાયં ઈચ્છામે અણુસદ્િ. ગુરુ-અણુન્નાયે અણુન્નાયે ખમાસમણુણે હણ સુરણ અર્થેણે તદભણે સમે ધારજજાતિ અનેસિ ચ પજજાહિ ગુગુણહિં વૃદિજાતિ નિત્થારપારગા હેહ. શિષ્ય-ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ. ૪–ખમા તુમ્હાણે પઇયં સંદિસહ સાહુર્ણ પએમિ? ગુરુ- પહ, ઈચ્છ. ૫–ખમા ચારે દિશામાં એક એક નવકાર ગણુતાં ત્રણ પ્રદક્ષિણા. ગુરુ મહારાજ વાસક્ષેપ નાખે. ૬ ખમા તુમ્હાણું પડયું સાહૂણં પવેઈય સંદિસહ કાઉન્ગ કરેમિ, ગુરુ-કરેહ. ઇર. ૭-ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં શ્રી "આવશ્યક શ્રુતસ્કંધં અણજાણવણી કરેમિ કાઉસ્સગું, અનન્થ એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીર સુધી) ને કાઉ૦ પારીને લોગો કહેવપછી બે વાંદણાં દઈ અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ. ભગવન! બેસણે સંદિસાડું? ગુરુ-“સંદિસાહ. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ૦ ભગવત્ ! બેસણે ઠાઉં ? ગુરુ-ઠાએ, ઈચ્છે. અમારા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી પેવેયણાની ક્રિયા કરી સઝાય કરવી. (અનુજ્ઞાને દિવસે તપ કરવો.) ૧. દશવૈકાલિક હેય તે દશવૈકાલિક બલવું. For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ યોગ યંત્ર દિવસ-૮-નંદિ-૨ દિવસ | ૧ | | | | | | | ૮ | L કાઉ સગ્ન શ્રી દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધ યોગ યંત્ર દિવસ ૧૫ નંદિ ૨ દિવસ ૧ ૩ ૪ ૫ ૬ ૮ ક | | ૧૦ |૩, ૪૧૫ — — —શ્ર.ઉ. અધ્યમંદિર 13 ક પ ક છ : ૯ ૯ સિદિ. - | પ્રથમ ઠા . બ્રુિ. Tચૂ. ય. મુઅનુ, --- | ૦ ૦ ૦ ૦ ઉદ્દેસા . . . | | | | | | | | | — —કાઉં | ૪ ૩૩ ૩ ૬ ] IB 13 Is 12 13 સિગ ૩ Is It It અનુષ્ઠાનમાં કાઉસ્સગની સમજ | નવ કાઉસ્સગ હોય ત્યારે ૧. (સૂત્રમાં પ્રવેશ કરવાનું હોય અને અધ્યયનના બે ઉદ્દેસા હોય) ત્યારે શ્રુતસ્કંધનાં ઉદ્દેસનાં સાત ખમારા પહેલો કાઉસ્સગ. For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુષ્ઠાનમાં કાઉસગ્ગ ૩૯ ૨. શ્રુતસ્કંધનાં ઉદ્દેસનાં સાત ખમા, બીજો કાઉસગ્ગ. ૩. પ્રથમ અધ્યયન કે પ્રથમ શતકના ઉસનાં સાત ખમાળ, ત્રીજે કાઉસ્સગ્ગ. ૪. અધ્યયનના કે શતકના પહેલા ઉદ્દેસાના ઉદ્દેસનાં સાત ખમા, ચેાથે કાઉસ્સગ્ગ. - પ. બીજા ઉદ્દેસાના ઉસનાં સાત ખમા, પાંચમ કાઉસ્સગ્ન. ૬. પહેલા ઉદ્દેસાના સમુદ્રેસનાં સાત માળ, છઠ્ઠો કાઉસગ્ગ. ૭. બીજા ઉદ્દેસાના સમુદ્રનાં સાત ખમાળ, સાતમે કાઉસ્સગ. ૮. પહેલા ઉદ્દેસાની અનુજ્ઞાનાં સાત ખમાળ, આઠમે કાઉસગ્ન. ૯. બીજા ઉદ્દેસાની અનુજ્ઞાનાં સાત ખમાળ, નવમે કાઉસ્સગ્ન. જે અધ્યયન અગર શતક બે ઉદ્દેસાનું હોય તેમાં પણ નવ કાઉસ્સગ. ૧. અધ્યયન અગર શતકના ઉદ્દસનો, પહેલે કાઉસ્સગ્ગ ૨. અધ્યયન અગર શતકના પહેલા ઉદ્દેસાના ઉદ્દેસને, બીજો કાઉસ્સગ્ગ. ૩. અધ્યયન અગર શતકના બીજા ઉદ્દેસાના ઉસનો, ત્રીજો કાઉસ્સગ્ન. For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૪. અધ્યયન અગર શતકના પહેલા ઉદેસાના સમુદ્સને, ચેાથે કાઉસ્સગ્ન. ૫. અધ્યયન અગર શતકના બીજા ઉદ્દેસાના સમુદ્સને, પાંચમે કાઉસ્સગ્ન. ૬. અધ્યયન અગર શતકના સમુદ્રેસનો છઠ્ઠો કાઉસ્સગ્ન. ૭. અધ્યયન અગર શતકના પહેલા ઉદેસાની અનુજ્ઞાને, સાતમે કાઉસ્સગ્ય. ૮. અધ્યયન અગર શતકના બીજા ઉદ્દેસાની અનુજ્ઞાન, આઠમો કાઉસ્સગ્ન. ૯. અધ્યયન અગર શતકની અનુજ્ઞાને નવમે કાઉસ્સગ્ન. આઠ કાઉસ્સગ્ન હેય ત્યારે (છેલા બે ઉદ્દેસા હોય અને અધ્યયન કે શતક પુરૂં થતું હોય ત્યારે.) ૧. ઉ૦ ઉ૦ સાત ખમા, પહેલો કાઉ૦. ૨. છ છ છ છ બીજે છે ૩. » સમુ છે કે ત્રીજો , ૪. , , , , ચેાથો , ૫. અધ્યયન અગર શતકના સમુ. સાત ખમા, પાંચમે કાઉસ્સગ્ન ૬. ઉ૦ અનુજ્ઞાના સાત ખમા, છઠ્ઠ કાઉ૦ છે. છ જ ઝ » સાતમે , For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુષ્ઠાનમાં કા ઉસગ્ન ૮. અધ્યયન અગર શતકની અનુજ્ઞાનાં સાત ખમા, આઠમે કાઉસ્સગ્ન. સાત કાઉસ્સગ્ન હોય ત્યારે (જે અધ્યયન અગર શતકના બેથી વધારે ઉદ્દેશા હોય ત્યારે પહેલા દિવસે) ૧. અધ્યયનના અગર શતકના ઉ૦ સાત ખમા૦ પહેલે કાઉસ્સગ્ગ. ૨. પહેલા ઉ૦ ઉ૦ સાત ખમા બીજે કાઉન્ટ ૩. બીજા છ છ છ ક ત્રીજે છે. ૪. પહેલા છ સમુદ્ર , ચેાથે છે ૫. બીજા , , , , પાંચમે , ૬. પહેલા ઉ૦ અનુજ્ઞાને સાત ખમાત્ર છ કાઉ૦ ૭. બીજા , , , , સાતમે છે છ કાઉસ્સગ હોય ત્યારે (બે અધ્યયન કે બે ઉદ્દેસા એક દિવસે હોય ત્યારે ‘તથા બે અધ્યયન કે બે ઉદ્દેશા એક દિવસે પુરા થતાં હોય) ૧. ૦ ઉદ્દેસાના ઉદ્દેસનાં સાત માટે પહેલે કાઉ૦ ૨. ક , બીજે , ૩. ૦ , સમુદેસનાં , ત્રીજે , ૪. * ) , , , થે , ૫. ૦ , અનુજ્ઞાનાં , , પાંચમે : " છ છ છઠ્ઠો , છે જે અધ્યયન કે જે ઉદ્દેશ હેય તે. * એ છે કે તેના પછીના - $ | ૦ | For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૧ પાંચ કાઉસ્સગ્ગ હોય ત્યારે (જે અધ્યયન અગર શતકની સમાપ્તિ હાય અને તેના છેલ્લા એક ઉદ્દેસેા હાય ત્યારે) ૧ ફેસાના ઉદ્દેસનાં સાત ખમા ૨ સમુદ્દેશના ,, 99 ૩ અધ્યયન અગરશતકના સમુદ્દેશમાં ૪ ઉદ્દેસાની અનુજ્ઞાનાં 99 ૫ અધ્યયન અગર શતકની અનુજ્ઞાનાં અથવા (શ્રુતસ્કંધવાળા સૂત્રમાં પ્રવેશ કરવાના હાય અને ઉદ્દેસાવગરનુ અધ્યયન હાય ત્યારે) ૪ ,, 99 ,, ની શ્રી પ્રવ્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સગ્રહ "" ,, સમુદેશનાં અનુજ્ઞાનાં "" 99 ૧ સૂત્રના ઉદ્દેસનાં સાત ખમા॰ પહેલા કાઉ ૨ શ્રુતસ્કંધના 55 ખીજા ૩ અધ્યયનના ત્રીજો ૪ ચેાથેા ,, સમુદ્રેસનાં પ ની અનુજ્ઞાનાં ?? ચાર કાઉસ્સગ્ગ હોય ત્યારે પાંચમા ,, (સૂત્ર અગર શ્રુતસ્કંધના પ્રારંભ હાય અને ઉદ્દેસ 97 99 "" "" "" "" "" ,, "" "" વગરનું અધ્યયન હાય ત્યારે) ૧ સૂત્ર અગર શ્રુતસ્કંધના ઉ॰ સાત ખમા પહેલા કાઉ॰ ૨ અધ્યયનના ઉદ્દેસનાં ખીજા ત્રીજો ચાથા 99 પહેલા કાઉ ખીજ :9 "" ત્રીજો ચેાથે પાંચમે For Personal & Private Use Only "" ,, "" "" ,, "" "" '' ' 99 99 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુષ્ઠાનમાં કાઉ૦ ત્રણ કાઉસ્સગ હોય ત્યારે (જ્યારે એક અધ્યયન કે સતકિયું હોય ત્યારે.) ૧ અધ્યયનના ઉ૦ સાત ખમા પહેલા કાઉ૦ ૨ , સમુદેસનાં , બીજે , ૩ , ની અનુજ્ઞાનાં , ત્રીજે , બે કાઉસગ્ન હોય ત્યારે (જ્યારે શ્રુતસ્કંધને સમુદ્સ અને અનુજ્ઞા હોય ત્યારે) ૧ શ્રુતસ્કંધના સમુદ્રનાં સાત ખમા, પહેલે કાઉ ૨, ની અનુજ્ઞાન , બીજે છે. એક કાઉસ્સગ્ન હોય ત્યારે (જ્યારે શ્રુતસ્કંધ કે શતકને એકલે સમુદેસ હોય કે એકલી અનુજ્ઞા હોય ત્યારે.) શ્રુતસ્કંધ કે શતકના સમુદેસ અગર અનુજ્ઞાનાં સાત ખમા, કાઉસગ્ય. પાલી પાલટવાની વિધિ પણું પઉં ? સુધી આદેશ માગ્યા પછી ખમા ઈચ્છા, સંદિ. ભગવન્! પાલી પાલટું? ગુરુપાલટો. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! પાલી પાલટી પારણું કરશું. ગુરુ-કરજે. ઈછું. અમારા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં શ્રી દશવૈકાલિક શ્રુતસ્કંધે જોગદિન પઇસરાવણું પાલી પાલટી પારણું કરશું, ગુરુ-કરજે. બાકી પણાની વિધિ પ્રમાણે For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રયા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ યોગમાંથી કાઢવાને વિધિ સવારે પ્રતિક્રમણ પડિલેહણ કરી વસતિ જોઈ ગુરુ પાસે આવી “ભગવદ્ ! સુદ્ધાસવહિ કહી સ્થાપનાચાર્ય ખુલ્લા રાખી ચારે દિશામાં એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણ દઈ, ખમા ઈરિટ કરી ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! વસતિ ઉ. ગુરુ-પઓ, ઈચ્છ. અમારા ભગવદ્ સુદ્ધાવસહિગુરુ-તહત્તિ, ઈચ્છ. ખમાઈચ્છા સંદિર ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુ–પડિલેહે. ઈચ્છ. મુહ૦ પડિલેહી ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં શ્રી દેગ નિખેવો. ગુરુ નિકુખેવામિ. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અહં શ્રી ચુંગ નિખેવાવણું વાસનિક્ષેપ કરે. ગુરુ-કમિ, ઈચ્છે. ગુરુ ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે. પછી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અહં શ્રી યોગ નિખેવાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદા, ગુરુવંદેહ કે વંદામિ. ઈચ્છ. અમારુ ઈચ્છા, સંદિ. ભગવન્! મૈત્યવંદન કરું? - ગુરુ-કરેહ, ઈઈ. ૐ નમઃ પાશ્વનાથાય અથવા જગચિંતામણી ચૈત્યવંદન જયવીયરાય સુધી સંપૂર્ણ કહે. એ વાંદણ અથવા તિવિહેણ પૂર્વક ખમા દઈ, ઈચ્છકારી. ભગવન્! તુહે અહ શ્રી યે નિફએવાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવી દેવવંદાવણી કાઉ૦ કરાવે. ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. શ્રી યોગ નિફએવાવણી For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Y૫ અનુગ વિધિ કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ૦ એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉ૦ ઉપર લોગસ્સ કહી બે વાંદણું અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છાસંદિ. ભગવન ! પણું પીં? ગુરુ-પહ, ઈચ્છ'. ખમા ઈચ્છકારી ભગવાન ! તુહે અë શ્રી ચોગ નિખેવાવણી પરિમિત વિગઈ વિસજાવણ પાલી પારણું કરશું? ગુરુ-કરજે. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી પચ્ચખાણ કરાવે છે, ગુરુ-પચ્ચકુખાણ કરાવે. પછી ખમા ઇછકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં પારમિત વિગઈ વિસર. ગુરુ-વિસજામિ, ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહીં પરિમિત વિગઈ વિરજવણી કાઉ૦ કરો. ગુરુકરેહ, ઈછે. પરિમિત વિગઈ વિસજવણી કરેમિ કાઉ અન્નત્થ૦ એક નવકારને કાઉ૦, ઉપર નવકાર કહી ખમાત્ર અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી સઝાય કરવી. અનુગ વિધિ વડી દીક્ષાના આગલા દિવસે સાંજે પાછું ચૂકાવી સે ડગલાં વસતિ શોધી સ્થાપનાચાર્યજી ખુલ્લા રાખી ખમા ઈરિટ કરી લેગ કહી વસતિ પવેલું અને સુદ્ધાસવહીના આદેશ માગી પછી ગુરુ શિષ્ય બંને ખમા મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણ, ખમાત્ર ઈચ્છાસંદિ. ભગવન્! અનુગ ૧. ઓછામાં ઓછું બિઆસણાનું પચ્ચ૦ કરાવે. For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ આઢવું? ઈછું. ગુરુ-શિષ્ય બને ખમાત્ર ઈચ્છા, સંદિ. ભગવન્! અનુગ આઢવાવણી કાઉસગ્ન કરું? ઈચ્છે. અનુયોગ આહવાવણું કરેમિ કાઉસ્મગં. અન– એક નવકારનો કાઉ૦ ઉપર નવકાર અમારા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ. આ પ્રમાણે ગુરુ સ્વયં અનુગ આઢવી, શિષ્યને પણ અનુગ આઢવાવી પછી શિષ્ય તિવિહેણ પૂર્વક ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ ભગવન્! વાયણ સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છાસંદિ ભગવદ્ ! વાણું લેશું? ગુરુ-લેજો, ઈચ્છ. ખમાર ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી વાયણુ પ્રસાદ કરશે. ત્યાર પછી ગુરુ નવકાર પૂર્વક. નાણું પંચવિહં પનત્ત તં જહા, અભિણિબહિયનાણું, સુયનાણું, એહિનાણું, મણપજવ નાણું, કેવલનાણું, તત્વ ચરારિ અનુગદારા પન્નત્તા, તે જહા વિક્રમે, નિખે, અણગમે, નઓ ય. શિષ્ય “તિવિહેણ પૂર્વક ખમાસમણું. ઈચ્છા સંદિ. ભગવાન્ બેસણે સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમાત્ર ઇચ્છા, સંદિ૦ ભગવદ્ ! એમણે ઠાઉ? ગુરુ-ઠાએહ. ઈચ્છ. શિષ્ય આસન ઉપર બેસે. ગુરુ–પ્રથમ નવકારનો અને કેરેમિ ભંતેને ૧. હાલમાં દરેક સૂત્રના મૂળપાઠ સંભળાવવામાં આવે છે. પછી ટાઈમ હેય તે અર્થ પણ સંભળાવે. For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુગ વિધિ ४७ અર્થ સંભળાવે. પછી ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ. ઈતિ પ્રથમ અધિકાર, તિવિહેણ પૂર્વક ખમા (૧) વાયણું સંદિસાહું? (૨) વામણું લેશું! (૩) તિવિહેણ પૂર્વક ખમા બેસણે સંદિસાડું? (૪) બેસણે ઠાઉં. આ પ્રમાણે ચાર ખમારા પૂર્વક ચાર આદેશ દરેક અધિકારની શરૂઆતમાં માગીને બેસે. પછી ગુરુ-લેગસ્સવ સવ્વલોએ અરિહંત ચેઇયાણું૦ સુધી સંભળાવે. પછી ખમા અવિધિ આશાતના ઈતિ દ્વિતીય અધિકાર ઉપર પ્રમાણે ચાર ખમાત્ર ચાર આદેશ. વાંદણાંનું સૂત્ર સંભળાવે. પછી ખમા અવિધિ આશાતના તૃતીય અધિકાર એવં ચાર ખમા ચાર આદેશ. ઈરિયાવહિ સૂત્ર, * તસ્સ ઉત્તરી-ઠામિકાઉસ્સગ્ગ સુધી, પછી જગચિતામણું કિંચિત્ર નમુડ અરિહંત ચેઇયાણું કામિકાઉસ્સગ્ગ સુધી પછી પુખરવરદીસુઅક્સ ભગવએ કરેમિ કાઉ૦ સુધી સિદ્ધાણું બુદ્દાણુંવેયાવચ્ચગરાણું૦ કરેમિ કાઉ૦ સુધી જાવંતિ ચેટ ખમા જાવંત કે નમેહ૦ ઉવસગ્ગહરે, જયવીયરાય, સંસાર દાવા, સણસણુન્ન, અહોજિPહિં. ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! દેવસિઅં આલેઉં? કાણે કમાણે સંથારા ઉવણકી સવ્વસવિ. નવકાર, For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૮ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ કરેમિ ભંતે, ચત્તારિ મ`ગલ', ઇચ્છામિ પડિમિ જો મે દેવિસઓ (દેવિસ રાઈ એક જ ખેલવું.) ઇચ્છામિ પડિકમિ ઇરિયાવહિયાએ, ઇચ્છામિ પડિક્કમિ" પગામ સિજજાએ અભુટ્ટિહ આયાય ઉવજ્ઝાએ॰ સુયદેવયાએ॰ ખિત્તદેવયાએ જ્ઞાનાદિ ગુરુતાનાં॰ યસ્યા: ક્ષેત્ર॰ નમૈાસ્તુ વ માનાય॰ વિશાલલેાચન વરકન૩૦ સુથારા વિધિ, ચક્કસાય॰ પછી નિસિહીથી માંડી સંપૂર્ણ. આ બધાના અ. ખમા॰ અવિધિ આશાતના ઇતિ ચતુર્થ અધિકાર. વળી ચાર ખમા ચાર આદેશ તસઉત્તરી અન્નત્યં તેના અર્થ અવિધિ આશાતન॰ ઇતિ પંચમ અધિકાર. પુનઃ ચાર ખમા ચાર આદેશ. નવકારશી પેાારસિ॰ પુારમઢું, એકાસણું, એકલઠાણું, આય:ખીલ, ઉપવાસ, અભિગ્રહ, વિગઇ, દિવસચારમ', ફાસિયં પાલીયં સર્વ પચ્ચક્ખાણુના અથ, એ વાંદણાં, દઈ અવિવિધ આશાતના૦ ઇતિ ષષ્ઠ અધિકાર, પછી ખમા॰ ઈચ્છા સંદિ॰ ભગવન્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ–પડિલેહેા. ઇચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી, એ વાંદણાં, તિવિહેણુ પૂર્વક ખમા॰ વાયા સંદિસાહુ વાયા લેશું ? ના આદેશ, ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયાત્ર વિધિ ૪૯ પસાય કરી વાયણા પ્રસાદ કરશેાજી. ગુરુ—નકાર પૂર્ણાંક ‘નાણું પ’વિહ` પનત્ત ઇત્યાદિ પૃષ્ઠ ૪૬ થી કહેવું પછી ખમા॰ બેસણું સદિસાહું? પછી એસણે ડાઉ′ ? આદેશ માગી આસન ઉપર બેસે. ધમ્મામ ગલ૦ ની પાંચ ગાથા. અ, અવિધિ આશા ઇતિ સપ્તમ અધિકાર. ચાર પૂર્વવત્ ચાર ખમા॰ ચાર આદેશ. દશવૈકાલિક નું બીજું અધ્યયન. અથ, અષ્ટમ અધિકાર. અવિધિ આશા॰ ઇતિ ચાર ખમા॰ ચાર આદેશ. દશવૈકાલિકનું ત્રીજી અધ્યયન. અર્થ-અવિધિ॰ આશા॰ ઇતિ નવમ અધિકાર, ચાર ખમા॰ ચાર આદેશ. દશવૈકાલિકનું ચેાથુ અધ્યયન. અથ. પછી એ વાંદણાં દઈ અવિધિ આશા મિચ્છામ॰ ઇતિ દશમ અધિકાર, ઇતિ અનુયાગ વિધિ ✩ For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી દશવૈકાલિકસૂત્ર પહેલુ' અધ્યયન ધમ્મા મંગલમુ,િ અહિંસા સજમા તા; દેવા વિ ત નમસતિ, જમ્સ ધર્મો સયામણા. ૧ જહા દુમમ્સ પુસુ, ભમરો આવિયઇ રસ; ન ય પુપ્ફ કિલામેઇ, સેા અ પિણેઇ અપ્પય: ર એમેએ સમણા સુત્તા, જે લાએ સતિ સાહૂણેા; વિહગમા વ પુરુ, દાણભત્તસણે રયા. ૩ વય ચ વિતિ લખ્ખામા, ન ય કોઇ ઉવહમ્મઇ; અહાગડેસુ રીય તે, પુષ્ટ્રેસ ભમરા જહા, ૪ મહુગારસમા મુદ્દા, જે ભવતિ અણુિસ્સિયા; નાણાપિંડરયા દતા, તેણુ લુચ્ચ ́તિ સાહૂણે ત્તિએમિ. પ બીજું અધ્યયન કૅહ" નુ કુબ્જા સામન્ન, જો કામે ન નિવારએ; પએ પએ વિસીય તા, સમ્પર્સ વસ· ગએ. ૧ વર્ત્યગ ધમલ કાર, ઇન્થીઓ સયાણિ ય; અચ્છંદા જે ન ભુજ તિ, ન સે ચાઇત્તિ લુચ્ચઇ, ૨ For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયોગ વિધિ જે ય તે પિએ એ, લદ્દે વિ પિદ્રિ કુqઈ; સાહીણે ચયઈ ભેએ, એ હુ ચાઈન્તિ લુચ્ચઈ. ૩ સમાઈપેહાઈ પરિશ્વયં તે, સિયા મણે નિસ્સરઈ બહિદ્દા; ન સા મહે નેવિ અહંપિ તીસે, ઈચ્ચેવ તાઓ વિણુઈ જજ રાગ. ૪ આયાવયાહી ચય સેગમí, કામે કમાણી કમિય ખુ દુખં; ઝિંદાહિ દસ વિણુઈજ રાગે, એવં સુહી હેહિસી સંપરાએ. ૫ પખંદે જલિયં જોઈ, ધુમકે દુરાસચં; નેતિ વંતયં ભેજું, કુલે જાયા અગંધણે. ૬ ધિરત્યુ તે જસકામી, જે તે જીવિયકારણ; વંત ઈચ્છસિ આવેઉ, સેય તે મરણું ભવે. ૭. અહં ચ ભેગરાયમ્સ, તં ચ સિ અંધ વહિણે મા કુલે ગંધણ હેમો, સંજમં નિહુઓ ચર. ૮ જઈ તે કાહિસિ ભાવં, જા જા દિચ્છસિ નારીઓ; વાયા વિધુશ્વ હડ, અટ્રિઅપ્પા ભવિસ્યસિ. ૯ તીસે સે વયણું સંચા, સંજયાઈ સુભાસિયં; અંકસેણુ જહા નાગે, ધમ્મ સંપડિવાઈએ. ૧૦ એવં કરતિ સંબુદ્દા, પંડિઆ પવિઅકુખણું; વિણિઅહૃતિ ભેગેસુ, જહા સે પુરસુરમો ત્તિબેમિ. ૧૧ For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પર શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ત્રીનું અધ્યયન સજને સુટ્રિઅખાણ, વિખ્યમુકાણુ તાઈમાં તેસિયેઅમgઈન્ન, નિગાણુ મહેસિણું. ૧ ઉદેસિઅ કીઅગડે, નિયાગમહિડાણિ અ; રાઈભરો સિણાણે અ, ગંધભલે આ વીઅણે. ૨ સનિહી હિમર અ, રાયપિડે કિમિચ્છએ; સંવાહણું દંતપહેઅણુ અ, સંપુચ્છનું દેહપલે અણુ અ. ૩ અદ્રાવએ આ નાલીએ, છત્તસ્મ ધારણાએ; તેગિચ્છ પાહણુપાએ, સમારંભ ચ જોઈ. ૪ સિજજાઅરપિડું ચ, આસંદિ પલિઅંકએ; હિંતરનિસિજજા અ, ગાય સુબ્રટ્ટણાણિ અ, ૫ ગિહિ આવડિઅ. જા ય આજીવવરિઆ તત્તાનિવૃડભોઈત્ત, આઉરસ્મરણાણિ અ. ૬ મૂલએ સિંગબેરે અ, ઉછુખડે અનિવ્રુડે; કંદ મૂલે અ સચિ, લે બીએ અ આમએ. ૭ સાવચ્ચલે સિંધવે લેણે, માલણે આ આમએ; સામુદ્દે પંસુખારે અ, કાલાલેણે આ આમએ. ૮ ધુવણેત્તિ વમણે અ, વત્થીકશ્મ વિરેઅણે; અંજણે દંતવણે અ, ગાયાભંગ વિભૂસણે. ૯ અશ્વમે અમણાઈન્ન, નિગૂંથાણુ મહેસિણ સંજમંમિ અ જુરાણ, લહુભૂઅવિહારિણે ૧૦ For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયોગ વિધિ પંચાસવપરિન્નાયા, તિગુત્તા છ સંજયા પંચનિષ્ણહણું ધીરાણ નિરાંશ ઉજÉસિ. ૧૧ આયાવયંતિ ગિહેસુ, હેમંતેસુ અવાઉડા; વાસાસુ પડિસલીણા, સંજયા સુસમાહિઆ. ૧૨ પરિસહારઉદંતા, ધૂઅમોહ જિઇદિઆર સલ્વદુખપરીણા, પક્કમંતિ મહેસિસે. ૧૩ દુક્કરાઈ કારાણે, દુસ્સહાઈ સહેતુ આ કે ઈન્થ દેવલએસ, કેઇ સિઝંતિ નીરયા. ૧૪ ખવિના પુત્રકમ્માઈ, સંજમેણુ તવેણુ ય; સિક્કિમગ્નમણુપત્તા, તાઇણે પારનિવ્વડે ત્તિ બેમિ. ૧૫ ચોથું અધ્યયન સુરં મે આઉસં તેણે ભગવયા એવમખાય, ઈહ ખલુ છજજીવણિઆ નામન્ઝયણું, સમણે ભગવયા મહાવીરેણે કાસણં, પઈઆ સુખાયા સુપન્નતા, સેએ મે અહિજિજઉ અઝયણું ધમ્મપન્નરી. કયા ખલુ સા છજજીવણિઆ નામઝયણ સમeણે ભગવયા મહાવીરેણું કાણું પવેઈઆ સુઅFખાયા સંપન્નતા સે અમે અહિજિજઉ અઝયણે ધમ્મપત્ની. ઇમા ખલુ સા છજજીવણિઆ નામઝયણે સમeણે ભગવયા મહાવીરેણું કારણ For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૫૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પવેઇઆ સુઅખાયા સુપન્નત્તા, સેએ મે અહિજિજઉં અઝયણ ધમ્મપન્નરી. જહા, પુઢવીકાઈઆ આઉકાઈઆ તેઉકાઈ વાઉકાઈ આ વણસ્સઈકાઈઆ તસકાઈઆ. પુઢવી ચિત્તમંત મખીયા અણગજીવા પઢસત્તા અન્નત્થ સસ્થપરિણએણે આઉ ચિત્તમંતમાકુખાયા અણેગજીવા પુસત્તા અનર્થી સસ્થપરિણુએણે, તેઉ ચિત્તમંતમખાયા અણગજીવા પુસત્તા અન્નત્થ સસ્થપરિણુએણ, વાઉ ચિત્તમંતમખાયા અણગજીવા પુઢસત્તા અનત્ય સત્યપરિણુએણે, વણસ્સઈ ચિત્તમંતમખાયા અણગજીવા પુસત્તા અન્નત્થ સસ્થપરિણએણું.. તે જહા અગબીઆ મૂલબીઆ પોરબીઆ બંધબીઆ બીઅરૂહા સંમુછિમાં તણલયા વણસ્સઇકાઈઆ સબીઆ ચિત્તમંતમખાયા અગજીવા પુસત્તા અન્નત્થ સત્યપરિણુએ. સે જે પુણે ઈમે અeગે બહવે તમાપાસું તે જહા અંડયા પયયા જરાઉઆ રસયા સંસેઈમા સં૫ચ્છિમા ઉભિઆ ઉવવાઈઆ જેસિ કેસિચિ પાણાણે અભિÉતં પડિક્કત સંકુચિ અં પસારઅં અં ભંત તસિઍપલાઈઅ આગઈ ગઈ વિનાયા જે આ કીડપયંગા જ ય કંથ પિપીલિઆ સવ્વ બેઈદિઆ For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયોગ વિધિ પ સભ્યે તેદિઆ સબ્વે ચરિંદિઆ સબ્વે પચિદ્ધિઆ સભ્યે તિરિક્ખજોણિઆ સબ્વે નેર/આ સબ્વે મથુઆ સબ્વે દેવા, સબ્વે પાણા પરમાહસ્મિઆ એસા ખલુ છઠ્ઠો જીવનિકાએ તસકાએત્તિ પન્નુઇ. ઇચ્ચેસિ છણ્ડ' જીવનિકાયાણં નેવ સય દંડ સમાર ભિજ્જા, નેવત્ત્તહિંદડ સમાર‘ભાવિજ્જા, દંડ... સમાર‘ભંતે વિ અને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહ તિવિહેણ મણેણં વાયાએ કાએણં ન કૅરેમિ ન કારવેમિ કરત`પિ અન્તન સમણુજાણામિ તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગોરહામિ અપાણ' વાસિરામિ. પઢમે ભ તે ! મહવ્વએ પાણાવાયાએ વેરમાં સભ્ય ભંતે ! પાણાઇવાય. પચ્ચક્ખામિ, સે સુહુમં વા આયર. વા તસં વા થાવર વા નેવ સય' પાણે અઇવાઇજ્જા, નેવસ્નેહિં પાણે અવાયાવિજજા, પાણે અઇવાય તે વ અને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણં મોણ વાયાએ કાએણં ન કરેમિ ન કારવેઞિ કરત પિ અન ન સમણુજાણુામિ તસ્સ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિદામિ ગરિહામિ અપ્પાણં વાસિરામિ, પઢમે ભંતે ! મહત્વએ વિરૃએમ સભ્યાઓ પાણાઇવાયાએ વેરમણ, ૧ (દરેક વ્રતના આલાવાને અંતે “નિશ્ચાર્ગપારંગા હાહ કહેવું) અહાવરે દુચ્ચે ભંતે ! મહત્વએ મુસાવાયાઆ For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ વેરમણું, સવં ભંતે ! મુસાવાયં પચ્ચખામિ, સે કેહા ના, લેહા હા, ભયા વા, હાસા વા, નેવ સર્ચ મુસં વએજજા, નેવત્તેહિ મુસં વાયાવિજજા, મુસં વયં તે થિ અને ન સમણુ જાણામિ, જાવજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણે વાયાએ કાએ ન કરેમિ ન કારમિ કૉપિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, તસ્મ ભતે ! પડિમામિ નિંદામિ ગારહામિ અપાયું વોસિરામિ, દુચ્ચે ભંતે ! મહબૂએ ઉવકૃિમિ સન્થાએ સુસાવાયા વેરમણું. ૨ અહાવરે તચ્ચે ભંતે ! મહેશ્વએ અદિન્નાદાણાઓ વેરમણ સવં ભંતે ! અદિન્નાદા પચ્ચખામિ, સે ગામે વા નગરે વા અને વા અપ વા બહું વા આણું વા થુલં વા ચિત્તમંતં વા અચિત્તમંત વા નેવ સયં અદિનં ગિણિહજજા, નેવનેહિ અદિન્નગિહાવિજજા, અદિનને ગિહ તે વિ અને ન સમણુજાણામિ, જાજજીવાએ તિવિહે તિવિહેણું મોં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજાણુમિ, તસ્મ ભંતે ! પડિમામિ નિદામિ ચરિવામિ અપાણે વસિરામિ, ત ભંતે ! મહાશ્વએ ઉવકિમિ સવ્વાઓ અદિનાદાણુઓ વેરમણું ૩ અહાવરે ચઉલ્થ ભં! સહવએ મેહુણાઓ વેરામણું સવંભરે ! મેહુણું પચ્ચખામિ, એ દિવં For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયાગ વિધિ ૫૭ વા માણુસં વા તારક્બજોણિઅ વા, નેવ સયં મેહુણ` સેવિજજા, નેવન્નેહિં મેહુણ સેવાવિજજા, મેહુણ સેવંતે વ અને ન સમણુજાણામિ જાવજીવાએ તિવિહ` તિવિહેણ મણેણં વાયાએ કાએણં ન કરેમિ ન કારવેસિ કરત' પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્મ 'તે ! પડિમામિ નિંદાતિ ગારહામિ અપાણું વાસિરામિ, ચર્ત્ય ભંતે ! મહવએ ઉવઠ્ઠિઓમિ સભ્યાઓ મેહુણાઓ વેરમણું, ૪ અહાવરે પંચમે ભતે ! મહત્વએ પાગહાઓ વેરમણું, સવ્વ ભંતે ! પરિગહ પચ્ચક્ખામિ, સે અપવા બહું વા અણું વા થુલ. વા ચિત્તમ`ત' વા અચિત્તમ'ત' વા, નેવ સયં પરિગૃહ' પરિગિšિજજા, નેવન્તેહિ પારગૃહ પરિગિઝ્હાવિજ્જા, પારગૃહ પરિગિલૢ તે વ અને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણુ મણે વાયાએ કાએણું ન કરેમિ ન કારવેસિ કરત. પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, તસ્મ ભંતે ! પડિઝમાસિ નિંદામિ ગારહામિ અપ્પાણ. વાસિરામિ, પંચમે ભંતે ! મહર્શ્વએ ઉઠ્ઠિઓમિ સવ્વાઓ પારગૃહાઓ વેરમણ. પ અહાવરે છઠ્ઠું ભંતે ! વચ્ચે રાઇભાયણાઓ વેરમણં, સવ્વ ભંતે ! રાઇભાયણ પચ્ચક્ખામિ, સે અસણુ વા પાણું વા ખાઈમ' વા સાઇમ વા, For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૫૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ નેવં સયં રાઈ ભુજિજજા, નેવનેહિ રાઈ ભુંજવિજ્જા, રાઈ ભુજેતે વિ અને ન સમણુજાણામિ, જાવાજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણે વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારભિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુ જાણુમિ, તસ્ય ભંતે ! પડિમામિનિદામિ ગારહામિ અપાયું વોસિરામિ, છ અંતે ! એ ઉઠ્ઠિઓમિ સવ્વાઓ રાયણુઓ વેરમણું. ૬ ઈચેયાઈ પંચ મહેશ્વયા, રાઈભેયરમણ છઠ્ઠાઈ, અસહિઅડ્ડઆએ, ઉવસંપજિજરાણું વિહરામિ, ૭ * સે ભિખુ વા ભિખુણ વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચકખાય પાવકમે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા સુત્તે વા જાગરમાણે વા, સે પુઢવિ વા ભિત્તિ વા સિલંવા લેલું વા સસરખું વા કાર્ય સસરકુખે વા વત્થ હથેણું વા પાએણું વા કફેણુ વા કિલિંચેણુ વા અંગુલિઆએ વા સિલાગએ વા સિલાગહથેણ વા ન આલિહિજજા, ન વિલિહિજજા, ન ઘટિજા, ન ભિદિજજા, અને ન આલિહાવિજજા, ન વિલિહાવિજજા, ન ઘટ્ટાવિજજા, ન ભિદાવિજા, અન્ન આલિહંત વા વિલિહંત વા ઘટ્ટત વા મિદંત વા ન સમણુજાણામિ, જાવજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણું વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કરમિ કદંતં પિ અને For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયોગ વિધિ ન સમણુજામિ, તસ્મ ભંતે ! પડિમામિ, નિંદામિ ગારહામિ અપાયું વસિરામિ. ૧ સે ભિખુ વા ભિખુણી વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચખાય પાવકમે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પારસાગઓ વા સુતે વા જાગરમાણે વા એ ઉદગંવા વી હિમં વા મહિલા કરાં વા હરતણુગ વા સુદ્ધોદગં વા ઉદઉલ્લ વા કાયં ઉદઉલ્લે વા વલ્થ સસિદ્ધિ વા કાર્ય સિદ્ધિ વા વત્થ ન આમુસિજજા ન સંકુસિજજા ન આવિલિજજ ન પવિલિજજા ન અાડિજજા ન પડિજા ન આયાવિજજા ન પયાવિજજા અન્ન ન આમુસાવિજા ન સંસાવિજજા ન આવિલાવિજજા ન પવિલાવિજજા ન અખેડાવિજા ન પકડાવિજજા ન આયાવિજજા ન પયાવિજા અને આમુસંત વા સંકુસંત વા આવિલંત વા પવિલંતં વા અખોડંત વા પકોડંત વા આયાવંતં વા પયાવંત વા આયાવંત વા ન સમણુ જાણુમિ, જાવજજીએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણું વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારમિ કરંત પિ અનં ન સમણુજાણુમિ, તસ્મ ભંતે ! પડિમામિ નિંદામિ ગારહામિ અપાયું સિરામિ. ૨ સે ભિખુ વા ભિખુણ વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચકખાય પાવકસૅ દિઆ વા રાઓ વા For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ એગ વા પરિસાગઓ વા સુર વા જાગરમાણે વા સે અગણિ વા ઈગાલં વા મુમ્મર વા અચિં વા જાલ વા અલાય વા સુદ્ધાગણિ વા ઉક્ક વા ન ઉત્તેજના ન ઘટે ન ઉજાલેજા ન નિબ્બાવેજા અન્ન ન ઉજાવેજા ન ઘટ્ટજજ ન ઉજાલાવેજા ન નિશ્વાજ, અને ઉજત વા ઘટ્ટત વા ઉજાલંત વા નિવાવંત વા ન સમણુ જાણુમિ, જાવજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણુ વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારભિ કરંતં પિ અને ન સમણુજાણામિ, તસ્મ ભંતે! પડિમામિ નિંદામિ ગારહામિ અપાશું સિરામિ. ૩ સે ભિખુ વા ભિખુણી વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચકખાય પાવકમે દિઆ વા રાઓ વા એગઓ વા પરિસાગઓ વા સુત્ત વા જાગરમાણે વા સે સિએણુ વા વિહુયણેણુ વા તાલિઅંટણ વા પણ વા પત્તભંગેણુ વા સાહાએ વા સાહાભંગણું વા પિહુણેણુ વા પિહુણહથેણ વા ચલેણ વા ચેલકનેણુ વા હથેણ વા મહેણુ વા આપણે વા કાર્ય બાહિર વા વિ પુગ્ગલં ન કુમેજા ન વીએજજા અન્ન ન કુમાવેજજા ન વીઆવેજા અન્ન કુમંત વા વીઅંર્તા વા ન સમણુજાણુમિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણું વાયાએ કાણું ન કરેમિ કારેમિ કદંતં પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયાત્ર વિધિ ૧ તસ્સ ભંતે ! પડિમામિ નિંદામિ ગારહાસિ અપાણું વાસિરામિ, ૪ સે ભિખ્ખુ વા ભિક્ષુણી વા સંજય વિરય ડિહય પચ્ચક્ખાય પાવકમ્સે દિઆ વા રા વા એગઓ વા રિસાગઓ વા સુત્તે વાજાગરમાણે વા સે બીએસ વા બીઅપÅસુ વા રૂઢેસુ વા રૂપઇંસુ વા જાએસુ વા જાય પઈસુ વા હિરએસ વા હારઅપહઁસુ વા છિન્નેસુ વા છિન્નપઇડ્રેસુ વા સિચરોસુ વા ચિત્તકાલપડિનિસ્ટિએસુ વા, ન ગચ્છેજજા ન ચિàા ન નિસિઍજ્જા ન તુઅટેજ્જા અન ન ગચ્છાવેજાન ચિાવેજા ન નિસિઆવેજા ન તુઅટ્ટાવેજા, અન્ન` ગચ્છત નિસીઅત' વાતુઅમૃત. વાન જાવજ્જીવાએ તિવિહં તિવિહેણ મણેણ વાયાએ કાર્યણું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરત. પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ તસ્સ ભ'તે ! પડિક્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અાણું વાસિરામિ, ૫ વાંચિતૢંત વા સમણુજાણામિ, સે ભિખ્ખુ ભિક્ષુણી વા સંજય વિરય પડિહય પચ્ચક્ખાય પાવકૅમ્સે દિઆ વા રા વા એગઓ વા રિસાગઓ વા સુરો વા જાગરમાણે વા સે કીડ’ વા પયંગ' વા કુંશું વા પિપીલીઅ વા હત્થસિ વા, પાસ વા, બાહુસિ વા ઉસ વા, ઉદરરસ વા, સીસ'સિ વા, વત્થ ́સિવા ડિગ્ગહસિ વા કૅબલ સિ વા, પાયખુંછાંસિ વા, રયહરણં સિ વા, ગચ્છગસિ For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કર શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ વા ઉડગ'સિ વા દંડગસિ વા, પીઢગંસિ વા લગ`સિ વા સેજસિ વા, સથાગસિ વા, અન્નયર'સિ વા, તહપગારે વગરણુજાએ તઓ સજયામેવ પડિલેહિઅ પડિલેહિઅ પમજ્જિમ પુજ્જિઅ એગતમવણેજા ને ણું સ`ઘાયમાવજ્જેજા, ૫ અજય અજય ચરમાણેા ઉ, પાણ ભૂયાજી હિંસઇ; અધઇ પાવય કક્ષ્મ, ત સે હાઇ કડુએ... ફલ, ૧ ચિઠ્ઠમાણેા, પાણભૂયાજી હિંસ અધઇ પાવય કક્ષ્મ, તં સે હાઇ કહુઅ* લ. ૨ અજય.. આસમાણેા ઉં, પાણભૂયાઇ હિંસઇ; અધઇ પાવય કક્ષ્મ, તં સે હાઇ ડુઅ* લ. ૩ સયમાણેા , પાણભૂયાજી અજય હિંસઇ; હિંસઇ; અધઇ પાવય. સ્ટ્સ, ત. સે હાઇ કહુઅ ફેલ”, ૪ અજય.. ભુજમાણેા ઉ, પાણભૂયાઇ અધઇ પાવય" કમ્', ત. સા હેાઇ કડુએ લ. પ અજય ભાસમાણા ઉ, પાણભૂયાજી હિંસઇ; અધઇ પાવય કક્ષ્મ, તં સે હાઇ કડુઅ' ફલ. ૬ કહે` ચરે ? કહે` ચિરૂં ? કહમાસે ? હસએ? કહે` ભુંજતા ? ભાસતા ? પાવ' કમ્મન બધઈ ? ૭ જય ચરે જય... ચિà, જયમાસે જય.... સએ; જય... ભુંજતા ભાસતા, પાવ કમ્મ ન બધઇ, ૮ સવ્વભૂયપભૂયન્સ, સમ્મ ભૂયા પાસ; પિહિઆસવમ્સ દ‘તસ્સ, પાવડ કૅમ્સ ન અધઈ. ૯ For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુયોગ વિધિ ૬૩ પદ્મમ' નાણું તઓ દયા, એવં ચિઠ્ઠઇ સવ્સ જએ; અન્નાણી કિં કાહી ? કિં વા નાહિ! છેઅ પાવગ ૧૦ સાચ્ચા જાણુઇ કલાણું, સાચ્ચા જાણુઈ પાવગ; ઉભયં પિ જાણઇ સાચ્ચા, જે સેઅ` ત` સમાયરે ? ૧૧ જો જીવે વિ ન યાણેઇ, અજીવે વિ ન યાણુઇ; જીવાજીવે અયાણુ તા, કહ· સેા નાહીઇ સજમ, ૧૨ જો જીવે વિ વિયાણેઇ, અજીવે વિવિયાણુઇ; જીવાજીવે વિયાણુતા, સા હું નાહીઇ સંજમ, ૧૩ જયા જીવમજીવે ય, દાવિ એએ વિઆઇ; તયા ગઈ . બહુવિહં, સવ્વજીવાણુ જાણુઇ. ૧૪ જયા ગઈ બહુવિહ', સવ્વજીવાણુ જાણુઇ; તયા પુન્ન`ચ પાવચ, બંધ મુર્ખ`ચ જાણુઇ, ૧૫ જયા પુન્ન' ચ પાવ ચ, અધ સુખ' ચ જાણુઇ; તયા નિષ્વિ દએ ભેાએ, જે દિવ્યે જે આ માણુસે. ૧૬ જયા નિષ્વિદએ ભેાએ, જે દિવ્યે જે આ માસે; તયા ચયઇ સ`જોગ, સભિતર માહિર', ૧૭ જયા ચય ' સોગ, સëિતર માહિર'; તયા મુંડે ભવિત્તાણું', પવઈએ અણુગારિ, ૧૮ જયા મુંડે વિત્તાણું, પવ્વઇએ અણુગારિઅ; તયા સવરમુક્કિă, ધમ્મ રૂાસે અણુત્તર, ૧૯ જયા સ`વરમુકિ, ધુમ્મ ફાસે અણુત્તર, તયા ધુણુઇ કમ્મરય', અબાહિકલુસ. કટ ૨૦ For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ જયા ધુણુઈ કમ્મરય અબોતિ કલુસં કોં; તયા સવત્તાં નાણું, દંસણું ચાભિગ૭ઈ. ૨૧ જયા સવત્તાં નાણું, દંસણું ચાભિગ ૭ઈફ તયા લોગમાં ચ, જિણે જાણુઈ કેવલી. રર જયા લોગમાં ચ, જિણે જાણુઈ કેવલી; તયા જેગે નિરંભિત્તા, સેલેસિ પડિવજઈ. ર૩ જયા જોગે નિરંભિત્તા, સેલેર્સિ પડિવાઈ; તયા કર્મો ખવિરાણ, સિદ્ધિ ગબ્બઈ નીરએ. ર૪ જયા કમૅ પવિત્તાણું, સિદ્ધિ ગચ્છઈ નીર; તયા લેગમસ્થયત્વે, સિદ્દો હવઈ સાસ. ૨૫ સુહસાયગલ્સ સમણુમ્સ, સાયાઉલગસ્ટ નિગામસાઈલ્સ ઉછાલનું પહાઅલ્સ, દુલહા સુગઈતારિસગલ્સ, ૨૬ તો ગણપહાણસ, ઉજામ ખંતિજમરયમ્સ પારસહે જિર્ણતમ્સ, સુલહા સુગઈ તારિસગરૂ. ૨૭ પછી વિ તે પાયા, ખિ૫ ગધૃતિ અમરભવાઈ; જેસિ પિઓ તો સંજમો અ, ખંતી આ બંભરંચ. ૨૮ ઇચ્ચે છજિજવણિ, સમ્મદિઠ્ઠી સયા જએ; દુલ્લાહે લહિતું સામર્સ, કમુણું ન વિરાહિજજાસિ. ત્તિ બેમિ. ર૯ For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૬૫ વડી દીક્ષાની વિધિ ૩. ઉપસ્થાપના (વડી દીક્ષા) ની વિધિ નાણ મંડાવી, ચારે બાજુ સો ડગલાં સુધી વસતિ શુદ્ધ કરાવવી, પછી શિષ્ય નાણુની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. પછી ખમાસમણું દઈ ઈરિયાવ કરી ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! વસતિ પવે? ગુરુ-પહ. ઈચ્છે. અમારા ભગવન્! સુદ્ધાસવહી. ગુરુતહત્તિ. ઈચ્છ. ખમાર ઈચ્છાકારેણું સંદિસહ ભગવદ્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહો. ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી, ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુમ્હ અહ પંચમહધ્વર્યા રાયણુ વિરમણષષ્ઠ આગેવાવણી નંદી કરાવણું વાસનિક્ષેપ કરો. ગુરુ-કમિ. ઈચ્છે. ગુરુ વાસનિક્ષેપ કરે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ તુહે અë પંચમહદ્વયં રાઈભોયણું વિરમણષષ્ઠ આગેવાવણું નંદી કરાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણ દેવ વંદા. ગુરુવંદામિ. ઈચ્છ. (ગુરુ બેલે અને શિષ્ય સાંભળે) ખમા ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! ચિત્યવંદન કરૂં? ઈચ્છે. પૃષ્ઠ ૩ ઉપરથી હૈ નમઃ પાર્શ્વનાથાયચૈત્યવંદનથી માંડી આઠ થયે, સ્તવન, જયવીયરાય સંપૂર્ણ સુધી કરવું. પછી (નાણને પડદે કરાવી) સ્થાપના સન્મુખ બે વાંદણાં દેવાં. (પડદે લેવ ૧. જેગમાં પ્રવેશ કર્યા પછી જઘન્ય તે દિવસે અને ઉત્કૃષ્ટથી જોગમાંથી નીકળે તે દિવસથી છ મહિના સુધીમાં વડી દીક્ષા આપી શકાય. છ મહીનામાં વડી દીક્ષા ન થાય તે જોગ ફરી કરવા પડે. For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ રાવીને પ્રભુ પાસે ખમા ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અહં પંચમહવયં રાઈભાયણ વિરમપુષષ્ઠ આરવાવણી નંદી કરાવણ વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવવાણું કાઉસ્સગ કરાવે. ગુ–કરેહ. ઈછે. પંચમહવયં રાઇભોયણું વિરમષષ્ઠ આરોવાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદાણું નંદીસૂત્ર સંભળાવવાણી કરેમિ કાઉ સગ્ન. (ગુરુએ નંદીસૂત્ર કવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ) અનર્થી કહી, ગુરુ શિષ્ય બને એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉસ્સગ્ન કરી, ઉપર લોગસ કહે. પછી શિષ્ય અમારા ઈચ્છકારી ભગવન! પસાય કરી શ્રી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુ-સાંભળે. (શિષ્ય મુહપત્તિ બે ટચલી આંગળીમાં રાખી, બે અંગુઠામાં એઘો રાખી માથું નીચે નમાવીને, નંદીસૂત્ર સાંભળે) ગુરુ-ખમા દઈ ઇચ્છા સંદિ ભગવન્! નંદીસૂત્ર કહું? ઈચ્છ, કહી એક નવકાર પૂર્વક નંદીસૂત્ર સંભળાવે. બૃહત્વનંદી સૂત્ર નાણું પંચવિહં પન્નરં ત જહા આભિણિબોહિયનાણું, સુયનાણું, ઓહિનાણું, મણુપજવનાણું, કેવલનાણું, તલ્થ ચરારિનાણુ કપાઈ કવણિજભાઈ ને ઉદિસિજજતિ, ને સમુદિસિજજતિ, ને અણુસવિનંતિ, સુયનાણસ્સ પુણુ ઉદ્દે સમુદે અણુન્ના અણુઓને ય પવઈ, જઈ સુયનાણસ્સ ઉ૦ For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વડી દીક્ષાની વિધિ સમુ અણુ અનુગે ય પવત્તઈ. કિ અંગપવિલ્સ ઉ૦ સમુહ આણુ - અનુયોગે પવન્નઈ? કિ અંગબાહિરલ્સ ઉ૦ સમુહ અણુ ૦ અનુયોગે પવન્નઈ? અંગપવિસ્ફવિ ઉ૦ સમુ અણુ અનુયોગે પવિત્ત, અંગબાહિરસ વિ ઉ૦ સમુ અણુ - અનુગે પવનઈ. જઈ અંગબાહિરલ્સ ઉ૦ સમુ અણુવ્ર અનુઓને પવતઈ કિ આવસ્યગસ્સ ઉ૦ સમુદ્ર અણુ અનુગે પવન્નઈ? આવસ્મગલ્સ વધારરસ્સ ઉ૦ સમુ. અણુ અણુઓ પવઈ? આવસગલ્સ વિ ઉ૦ સમુ અણુ અનુઓને પવઈ. આવસ્યગસ્સ વાઈરિરસ વિ ઉ૦ સમુહ અણુ અણુઓને પવઈ. જઈ આવરૂગસ્સ ઉ૦ સમુહ અણુ - અનુગ પવન્નઈ,કિ સામાઈયસ્સ ચઉવીસન્થયન્સ, વંદણયન્સ, પડિક્રમણુમ્સ, કાઉસ્સગલ્સ, પચ્ચખાણુસ્સ ઉ૦ સમુ અણુ અનુગે પવત્તઈ ? સસિ પિ એએસિ ઉ૦ સમુ અણુ અતુઓ પવઈ, જ આવરૂગસ્સ વારત્તસ્સ ઉ૦ સમુ આણુ અનુઓ પવન્નઈ, કિ કાલિયમ્સ ઉ૦ સમુ અણુ અનુરો પવન્નઈ? કિ ઉક્કાલિયમ્સ ઉ૦ સમુ અણુઅનુઓગો પવન્નઈ? કાલિયમ્સવિ ઉ૦ સમુ આણુ અનુઓ પવન્નઈ, ઉક્કાલિયમ્સ વિ ઉ૦ સમુ અણુ અનુઓ પવન્નઈ. જઈ ઉક્કાલિયમ્સ ઉ૦ સમુ. અણુ અનુછેગે પવઈ, કિ, દસઆણ્યિમ્સ, For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ કપિઆકપિઅરૂ, ચુલકપસુઅસ્સ, મહાક૫સુઅલ્સ, ઉવવાઈઅસ્સ, રાયપેસેણિઅસ્સ, જીવાભિગમસ્ય, પશુવણુએ, મહાપણવણુએ, નંદીએ, અનુગદારાણું, દેવિદત્થઅસ્સ, તંડુલઆલિઅસ્સ, ચંદાવિન્ઝયમ્સ, પમાય૫માયમ્સ, પિરસિ મંડલક્સ, ગણિવિજજાએ, વિજજાચરણુવિણિછિઅસ્સ, ઝાણુવિભરીએ, મરણવિભરીએ, આયવિહીએ, સંલેહણાસુઅલ્સ, વીયરાયસુઅસ્સ, વવહારકપલ્સ, ચરણવિહીએ આઉરપચ્ચકખાણુમ્સ, મહાપચ્ચખાણક્સ, સસિ પિ એએસિ ઉ૦ સમુ અણુ અનુગે પવન્નઈ, જઈ કાલિયમ્સ ઉ૦ સમુ અણુ અનુએ પવત્તઈ, કિ ઉત્તરઝયણણું, દસાણું, કમ્પસ, વવહારમ્સ, ઈસિભાસિઆણું, નિસીહસ્સ, મહાનિસીહસ્સ, જબુદ્દીનત્તીએ, ચંદપનીએ, સૂરપનત્તાએ દીવસાગરપનત્તીએ, ખુફિયાત્રિમાણપવિભરીએ, મહલ્લીઆવિમાણપવિત્તીએ, અંગચૂલિઆએ, વગચૂલિઆએ, વિવાહચૂલિઆએ, અરુણાવવાયર્સ, વસાવવાયટ્સ, ગવવાયમ્સ, વેસમર્ણવવાયમ્સ, વેલંધરોવવાયર્સ, દેવિંદવલાયન્સ, ઉદ્રાણસુઅન્સ, સમુદ્રાણુમુઅસ્સ, નાગપારઆવલિઆણું, નિરયાવલિઆણું કપિઆણું, ક૫વડિસિયાણું, પુફિઆણું પુષ્કચૂલિઆણું, વણિહુઆણું, (વહૂિ For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૬૯ વડી દીક્ષાની વિધિ દસાણું) આસીવિસભાવણુણું, દિવિસભાવણુણું, ચારણ (સુમિણ) ભાવાણું, મહાસુમિણુભાવાણું, તેઅગ્ગિનિસગાણું સસિ પિ એએસિ ઉ૦ સમુહ આણુ અનુગે પવન્નઈ, જઈ અંગપવિટ્રસ્ટ ઉ૦ સમુ અણુ અણુઓગે પવન્નઈ, કિ આયારસ્ટ, સુઅગડન્સ, ઠાણુક્સ, સમવાઅલ્સ, વિવાહપનીએ, નાયાધર્મકહાણું, ઉવાસદસાણું અત્તરાવવાઅદસાણું, પણહાવાગરણુણું વિવાસુઅલ્સ, દિીવાઅમ્સ, સન્વેસિ પિ એએસિં ઉ૦ સમુ અણુ અનુગે પવત્ત. નંદી હોય તો ઈમં પુણું પણું પહુચ મુનિ..સાહુન્સ..સાહૂણીએ વા...સુખધસ અંગસ્સ વા ઉદ્દેસા નંદી અણુના નંદી વા પવન, નિત્થારગ પારગ હેહ. (વડી દીક્ષામાં આ પ્રમાણે બેસવું. અમુક મુનિક્સ (સાહુ સ્મ) પંચમહાશ્વયં રાઈભોયણુવેરમણષષ્ઠ આરોવાવણીયા નંદી પવત્તેહ નિત્થારપારગા હેહ) આ પ્રમાણે ત્રણવાર નંદીસૂત્રને પાઠ સંભળાવી વાસક્ષેપ કરે પછી બે વાંદણ પછી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં પંચમહવ્વયં રાઈભોયણુવેરમણષષ્ઠ આરેવાવણી નંદીકરાવણું વાસનિક્ષેપક રાવણ દેવવંદાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવે, ગુરુ-કરેહ ઈચ્છ. ઇચછકારી ભગવન તુહે અë પંચમહાશ્વર્યા રાયણવેરમણ ષષ્ઠ આગેવાવણી નંદીકરાણી, વાસનિક્ષેપ For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ કરાવણું દેવવંદાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦ એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) ને કાઉસ્સગ્ન. પારીને લોગસ્સ. ખમાત્ર ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી મહાવતદંડક ઉચરાવો છે. ગુરુ-ઉચ્ચરેહ, ઈછું. શિષ્ય મુહપત્તિ બે ટચલી આંગળીમાં રાખી, એ બે અંગુઠામાં રાખી, મસ્તક નમાવી બે કાણું પેટ ઉપર રાખીને સાંભળે.) ગુરુ એક નવકાર અને એક મહાવ્રતને આલાવે, એમ ત્રણવાર એક એક આલા મુહૂતના ટાઈમ પહેલા સંભળાવે. પહેલે આલા:-(પ્રથમવત) પઢમે ભંતે ! મહષ્યએ પાણાઇવાયાઓ વેરમણું, સવ્વ ભંતે પાણુઈવાય પચફખામિ, સે સુહુમ વા બાયરે વા તાસં વા થાવરં વા, નેવ સયં પાણે અઠવાઈજી નેવનેહિં પાણે અઈવાયાવિજા પાણે અઈવાયં તે વિ અને ન સમણુ જાણામિ, જાવજજીવાએ તિવિહ તિવિહેણું મણે વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારમિકરંત પિ અનં ન સમાણુ જાણુમિ, તસ્મ ભતે ! પડિસ્કમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપાયું સિરામિ, પ૮મે ભંતે ! મહબૂએ ઉવઢિઓમિ સવ્વાઓ પાણુઇવાયાઓ વેરમણું. ૧ બીજે આલા –(દ્વિતીયવ્રત) અહાવરે દુએ ભંતે ! મહેશ્વએ મુસાવાયાઓ વેરમણું, સવ્વ ભગતે મુસાવાયં પચ્ચખામિ, સે કહા વ લોહા વા For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વડી દીક્ષાની વિધિ ૭૧ ભયા વા હાસા વા, નેવ સય' સુસંવએજજા નેવનૈહિં મુસ· વાયાવેજા મુસ. વયંતે વ અને ન સમણુજાણાત્રિ, જાવજ્જીવાએ તિવિહં તિવિહેણ મણેણ વાયાએ કાએણું ન કરેમિ ન કારવેસિ કુરત પિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, તસ્સ ભંતે ! પડિમામિ નિંદામિ ગારહામિ અપ્પાણું વાસિરામિ, દુચ્ચે ભંતે ! મહવ્વએ ઉન્નતૃિઓમિ સબ્બાઓ મુસાવાયાઓ વેરમ, ૨ ત્રીજો આલાવા:–(તૃતીય વ્રત) અહાવરે તચ્ચે ભંતે ! મહવ્વએ અદિન્નાદાણાઓ વેરમણું, સવ્વ ભંતે ! અદ્િન્નાદાણ`પચ્ચક્ખામિ, સે ગામે વા નગરે વા અરણે વા અલ્પ વા બહું વા અણુ વાં થુલ' વા ચિત્તમ’ત' વા અચિત્તમત' વા, નેવ સયં અદિન ગિહિજજા નેવત્તેહિં અદિન' ગણ્ડાવિજા અદિન્ત ગિષ્ઠ તેવિ અને ન સમણુજાાતિ, જાવજીવાએ તિવિહં તિવિહેણ મણેણું વાયાએ કાએણ ન કરેમિ ન કારવેઞિ કરંત પ્તિ અન્ન ન સમણુજાણામિ, તસ્સ ભ'તે ! પડિ±મામિ નિંદામિ ગરિહાગ્નિ અપાણ. વાસિરામિ, તચ્ચે ભંતે ! મહવ્વસે ઓમિ સભ્યાઓ અદિાદાણાઓ વેરમણ. ૩ ચેથા આલાવા:–(ચતુર્થાંવત) અહાવરે ચઉત્થ ભંતે ! મહવ્વએ મેહુણાએ વેરમણં, સવ્વ ભંતે For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૭૨ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ મેહુણું પચ્ચકખામિ, સે દિવ્યં વા માણસં વા તિરખણિ વા, નેવ સયં મેહુણું સેલિજજા, નેવનેહિ મેહુણું સેવાવિજા, મેહુણ સેવંતે વિ અને ન સમણુજાણામિ, જાવાજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મહેણું વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન ન કારવેમિ કરતં પિ અન્ન ન સમણુ જાણુમિ, તસ્સ ભતે ! પડિસ્કમામિ નિદામિ ગરિફામિ અપાણે વોસિરામિ, ચઉલ્થ ભંતે ! મહેશ્વએ ઉવટ્રિએમિ સગ્યાએ મેહુણાઓ વેરમણું ૪ પાંચમે આલા:-(પંચમ વતી અહાવરે પંચમે ભંતે ! મહવએ પરિગહાએ વેરમણું, સવૅ ભંતે ! પારગહં પચ્ચકખામિ, સે અપં વા બહું વા આણું વા થુલવા ચિત્તમંત વા અચિત્તમંત વા, નેવ સય પારગ્રુહ પારગિણિતજજા, નેવનેહિ પરિગ્રહ પારગિણહાવિજજા, પરિગ્રહ પારગિહત વિ અને ન સમણુજાણુમિ, જાવજજીવાએ તિવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કર્યું ન કરેમિ ન કારવેમિ કરંત પિ અન્ન ન સમણુજા મિ, તસ્મ ભંતે ! પડિમામિ નિંદામિ ગારહામિ અપાણે વસિરામિ, પંચમે ભંતે ! મહલ્વેએ ઉવદ્રિએમિ સવ્વાઓ પરિગ્રહાએ વેરમણું ૬ છઠ્ઠો આલા:- ષષ્ઠવત) અહાવરે છકે ભંતે ! For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વડી દીક્ષાની વિવિધ ૭૩ વએ શઇ ભાઅણાએ વેરમણ, સવ્વ' ભતે ! રાઇભેાઅણુ પચ્ચક્ખામિ, એ અસણું વા પાણ વા ખાઇમ વા સાઇમ' વા, નેવ સયં રાઇ ભંજિજજા, નેવત્ત્તહિં રાઇ ભુજાવિજજા, રાઇ ભુંજ તે વ અને ન સમણુજાણામિ, જાવજીવાએ તિવિહ' તિવિહેણુ મણેણુ વાયાએ કાર્ય ન કરેમ ન કારવેમિ કરતા પિ અન્ન' ન સમણુજાણામિ, તસ્સ ભંતે ! પડિમામિ નિંદામિ ગારહામિ અપ્પાણ વાસિરામિ, છ ભંતે ! વએ વિધ્રુમિ સબ્યાઓ રાઇ ભાઅણાઓ વેરમણું. ૬ આ છએ આલાવા મુહૂત આવતા પહેલાં ઉચ્ચરાવવા, લગ્ન વેળાએ (મુહૂતના ટાઈમે) એક નવકાર પૂર્વક નીચેની ગાથા ત્રણવાર ઉચ્ચરાવવીઃ— - ઇચ્ચેયા” પંચ મહવ્વયાઇ, રાઇભાઅણુવેરમણુ છઠ્ઠા”; અત્તહિઅઠ્ઠાએ, ઉવસંપજિત્તાણુ વિહરાપ્તિ. ૧ ૧—ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હ પ'ચ મહવ્વય' રાઇભાયણ વિરમણ` '` આરાવેહ, ગુરુ—આરાવેમિ. ઇચ્છ. ૨-ખમા॰ સદિસહ કિં ભણામિ ? ગુરુ-વ‘દ્વિત્તા પવેહ. ભગવન્ ! ઈચ્છ. ૩——ખમા૦ ઇચ્છકારી અમ્હે. પંચમહવ્વયં રાઇભાયણ વિરમણુ ષષ્ઠ તુમ્હે For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ આવિયં ઈચ્છામે અણુસડુિં, ગુરુ-આરેવિયં આવિયં ખમાસમણુણું હજ્જૈણું સુરણું અઘેણું તદભણું સમું ધારિજાહિ અનેસિં ચપજજાહિ ગુરુગુણહિં વૃદિજાહિ નિત્થારગ પારગ હહ. ઈચ્છ. ૪–ખમા તુમ્હાણું પવેઈઅં સંદિસહ સાહૂણું પર્વ એમિ ? ગુરુ-પહ, ઈચ્છ. –ખમા. ગુરુને નમસ્કાર કરતાં વાસક્ષેપ લેતાં નાણુની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણતાં ત્રણ પ્રદક્ષિણા દે, સંઘ પણ ત્રણ વાર વાસક્ષેપ નાખે. ૬-ખમા તુમ્હાણું વેઈ સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉસ્સગ કરેમિ? ગુરુ–કરેહ, ઈચ્છ. ૭-ખમાત્ર ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં પંચમહયં રાઇભાયણ વિરમણષષ્ઠ આરેવાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ૦ એક એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉ૦ પારીને લેગસ્સ કહે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી દિગબંધ કરાવેજી. ગુરુ-વાસક્ષેપ લઈ, એક નવકાર ગણી કોટિ ગણ, વયરી શાખા, ચાંદ્રકલ, આચાર્યશ્રી.. ઉપાધ્યાયજીશ્રી..(સાધ્વી હોય તો પ્રવર્તિનીશ્રી તમારા ગુરુનું નામ (ગુરુણીનું નામ)..........તમારું નામ મુનિ (સાધ્વીજીથી). આ પ્રમાણે ત્રણ વાર કહી વાસક્ષેપ For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સાત આયંબીલની વિધિ ૭૫ નાખે, ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુકકડં. (જેગમાં હોય તે પછી પયણું કરાવવું.) પછી ગુરુવંદન કરી પચ્ચખાણ કરે. ત્યાર પછી સંઘ દીક્ષીતને વંદન કરે, શિષ્ય-ખમા ઈચ્છકારી ભગવત્ ! પસાય કરી હિતશિક્ષા પ્રસાદ કરશેજી. ગુરુ–ઉપદેશ આપે, પછી સંઘ સહિત વાજતે ગાજતે જિનમંદિરે દર્શન કરવા જાય, ઉપાશ્રયે આવી ઈશાન ખૂણા તરફ શિષ્યનું મુખ રાખી એક નવકારવાળી બાંધાપારાની ગણાવવી. - ૪. માંડલીના સાત આયંબીલની વિધિ. સુર એ ભોસણ, કાલે આવરસએ ય સગ્ગા સંથારઓ વિ આ તહા, સસા મંડલી હુંતિ. ૧ ૧ સૂત્ર, ૨ અર્થ, ૩ ભેજન, ૪ કાલ, પ આવશ્યક, ૬ સ્વાધ્યાય, ૭ સંથારા પિોરિસી. આ સાત માંડલી છે. રોજ સવાર સાંજ ગુરુવંદન કરી સવારે આયંબીલનું અને સાંજે પાણહારનું પચ્ચ૦ કરે “સાતમે દિવસે સાંજે વસતિ જોઈ ગુરુવંદન કરી, સ્થા પનાજી ખુલ્લા રાખી ખમા ઇરિ૦ કરી ખમાઈચ્છાસંદિ. ભગવન્! વસતિ પવે? ૧ સાત આયંબીલ લાગટ કરવાં. શક્તિના અભાવે ચાર અથવા ત્રણ લાગટ કરી વચમાં બિઆસણું કરી બાકીનાં આયંબીલ કરવાં. લાગ જેટલા આયંબીલ કર્યા હોય તે દિવસની સાંજે પાણી ચુકવી તેટલી માંડલીની ક્રિયા કરે. ચાર આયં૦ કર્યા હોય તો કોલ માંડલી સુધી, ત્રણ કર્યા હોય તો ભજન માંડલી સુધી, ભજન માંડલીની ક્રિયા થયા પછી દાંડા રાખવાની જરૂર નહિ. For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૭૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યેાગાદિ વિધિ સગ્રહ ગુરુ-પવેઆ, ઇચ્છ. ખમા॰ ભગવન્ ! મુદ્દા વસહિ. ગુરુ–તહત્તિ. ઇચ્છ. ખમા॰ ઈચ્છા દિ॰ ભગવન્ ! મુહ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહે. ઇચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહે પછી એ વાંદણાં (ઉપવાસ હોય તેા ખમા॰ દઇ) પચ્ચક્ખાણ, એ વાંદણાં,ખમા॰ ઈચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! બેસણે સદિસાહું ? ગુરુસદિસાવેહ, ઇચ્છ, ખમા॰ ઈચ્છા દિ॰ ભગવન્ ! બેસણે ડાઉં ? ગુરુ-થાએહ, ઇચ્છ. ખમા॰ અવિધિ અશાતના॰ પછી શિષ્ય તિવિહેણ પૂર્વક ખમા॰ ઈચ્છા સંદિ ભગવન્ ! સૂત્ર માંડલી સદિસાહું ? ગુરુ-સ‘દિસાવેહ, ઈચ્છ, ખમા ઇચ્છા॰ સદિ ભગવન્ ! સૂત્ર માંડલી ઢા ? ગુરુ હાજો. ઇચ્છ, ખમા॰ અવિવિધ આશાતના આ રીતે દરેક માંડલીના ત્રણ ત્રણ ખમાસમણા પહેલું ખમા॰ તિવિહેણ પૂર્વકનું. પહેલા સૂત્ર માંડલીની ક્રિયા, પછી અનુક્રમે ખીજી અથ માંડલી, ત્રીજી ભોજન માંડલી, ચેાથી કાલ માંડલી, પાંચમી આવયક માંડલી, છઠ્ઠી સજ્ઝાય માંડલી, અને સાતમી સંથારા માંડલી. એકવીસ ખમા॰ દીધા પછી, ખમા॰ ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! સ્થ’ડીલ ડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહેા. (સાધ્વી હોય તે ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! સ્થ ંડિલ શુદ્ધિ કરશું. ગુરુ કરજો) For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વિભાગ બીજો ૨ શ્રી પ્રત્રજ્યા-યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ (૧) 'નેાંતરાની વિધિ (દરેક વિધિમાં મહાનીસીથ સૂત્રના જોગ કરેલા મુનિ આદિએ પડિલેહણ કરેલા સ્થાપનાચાર્ય રાખવા) પિયધમ્મા દૃઢધમ્મા, સંવિગ્ગા ચેવવજીરૂ ય; ખેચશો ય અભીરૂ કાલ... પડિલેહએ સાહૂ. ૧. ત્રણ અગર ચાર નાંતરા દેવાના હૈાય ત્યારે પહેલાં વાધાઈ અને અધરત્તિ દક્ષિણ દિશા તરફ્, પછી વેરરિત્ત અને પાભાઈના પશ્ચિમ દિશા તરફ આપવા, પ્રવેશના પહેલે દિવસે, સમુદ્રે ના દિવસે, અને અનુજ્ઞાના દિવસે એક જ કાલગ્રહણ લેવાય છે. For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ નિશીથસૂત્ર ઉ–૧૯ ગા-૬૧૩૧-પ્રિયધી, દૃઢધી સ’વિજ્ઞ, પાપભીરૂ, સત્ત્વશાળી, ભય વગરના-ડરપેાક ન હોય તેવા સાધુ કાલગ્રહી-દાંડીધર બની શકે. પ્રથમ વસતિ શેાધવી. (વડિલ સાધુ કાલગ્રહી અને અને લઘુ સાધુ દાંડીધર થાય) ૭૮ કાલગ્રહી—ઇરિયાવહી કરી દશ ખેલથી ઈંડાસણની પડિલેહણ કરી કાો લે. પછી દાંડીધર—સ્થાપનાચાય જી આગળ પાટલી મુહપત્તિ, અને એ દાંડી ગાઠવે. (દાંડીધર કાલગ્રહીની ડાખી માજી રહે) કાલગ્રહી તથા દાંડીધર અને સાથે ખમાસમણું દઈ ઇરિયાવહી કરે (સુત્રા કાલગ્રહી મેલે) પછી દાંડીધર ખમા॰ ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! વસતિ પર્વે ? આદેશ માગે. કાલગ્રહી—પવેહ. દાંડીધર—ઇચ્છ.... ખમા॰ ભગવન્ ! સુદૃાવસહી. કાલગ્રહી—તહત્તિ. દાંડીયરનીચે બેસી પાટલી પચીસ બેલથી પડિલેહી ગાઠવે પછી મુહપત્તિ પચીસ એાલથી પડિલેહી, પાટલી ઉપર મૂકે, એ દાંડી દશદશ ખેાલથી પડિલેહી પાટલી ઉપરની મુહપત્તિ ઉપર છુટી મૂકે. પછી દાંડી સહિત ૧. પાટલી, વગેરે દરેક ચીજ લેતાં તથા મૂકતાં તે ચીજ, હાથ તથા સ્થાન ત્રણ ત્રણવાર પૂજવું. પાટલી, મુહપત્તિ કે દાંડી વગેરે કાંઈ હાલવું ચાલવું જોઈએ નહિ. For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નેતરાની વિધિ ૭૯ પાટલી લઈને ઉભું થાય. કાલગ્રહી જગ્યા પૂજી આપે ત્યાં ઉભે રહે (ડાબા હાથે થોડે દૂર) કોલગ્રહી–ઉભા ઉભા દંડાસન પૂછ હાથમાં લઈને એક કાલગ્રહણના ૨૭ અને બે કાલગ્રહણ લેવાના હોય તે ૫૪ માંડલાં કરે. પછી દંડાસનથી પાટલી મૂકવાની જગા પૂંછ, દંડાસન મૂકવા જાય ત્યારે. દાંડીધર–દિશાવલેક હોય છે?” એમ પૂછે. કાલગ્રહી-દંડાસન નીચે મૂકતાં–હોય છે. એમ કહે. દાંડીધર–પાટલી હાલે નહિ તે રીતે પુંજેલી જગ્યાએ મકે, પછી એક નવકારે બેઠા અને એક નવકારે ઉભા ઉભા સ્થાપે, કાલગ્રહી પણ ઉભા ઉભા એક નવકારે સ્થાપે. પછી, દાંડીધર–ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ વસતિ પઉં ? કાલગ્રાહી–પહ, દાંડીધર–ઈચ્છ, ખમા સુદ્ધાસવહી. કાલગ્રહી-તપત્તિ. પછી કાલગ્રહી તથા દાંડીધર બન્ને સાથે માત્ર દઈ, અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં કહે અને બને એક નવકારે પાટલી ઉત્થાપે. ૧. પાટલી હાલતી હોય તે તગડી ચાર બેલથી (મિથ્યાત્વ મેહનીય પરિહરૂં સુધી) પડિલેહી પાટલી નીચે ગોઠવે. For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૨. કાલગ્રહણની વિધિ | [વાઘાઈકાલ–સાંજનું પ્રતિક્રમણ કરી, સાંજની સંધ્યા વખતે કાલગ્રહણ પુરું થાય એ રીતે લેવું, અધરત્તિકાલ-રાત્રીના ત્રીજા પ્રહરની શરૂઆતમાં લેવું, વેરનિકાલ –ત્રીજા પ્રહરની અંતે અથવા ચેથા પ્રહરની શરૂઆતમાં લેવું, પાભાઈકાલ-પરેઢીયે લેવું. વાઘાઈ, અધરત્તિ અને વેરત્તિ એક જ વખત લેવાય, પાભાઈ નવ વાર લઈ શકાય.] નોંતરાની વિધિ પ્રમાણે કાલગ્રહી ઈરિયાવહી કરી કાજે લે ત્યાંથી દાંડીધર પાટલી સ્થાપી “સુદ્ધાવસહી ? કહે ત્યાં સુધીની બધી વિધિ કરવી. પછી કાલગ્રહી તહરિ કહ્યા બાદ : દાંડીધર-નીચે બેસી સીધે હાથ રાખી એક નવકારે દાંડી ઉઠાવી હાથ પુજી, દાંડી પુંજી, અંગુઠા અને આંગળીની વચમાં દાંડી લઈ ઉભે થાય પછી, ખમા ઈછાકારેણ સંદિસહ પાભાઈ કાલ (જે કાલ હેય તે) થાપું? કાલગ્રહી–થાપ. દાંડીધર-ઈચ્છે. બેસીને બેઠા એક નવકારે પાટલી તથા એક નવકારે હાથમાં રહેલી દાંડી થાપી ઉભું થાય અને દાંડી મુઠીમાં રાખી એક નવકારે પાટલી તથા હાથમાં રહેલી દાંડી અને સાથે થાપે, - તે વખતે ઉભે રહેલે કાલગ્રહી પણ એક નવકારથી પાટલી અને દાંડીધરના હાથમાં રહેલી દાંડી થાપે, પછી For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાલગ્રહણની વિધિ કાલગ્રહી અને દાંડીધર બને સાથે ખમાસમણું દે, કાલગ્રહી-ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પાભાઈ કાલ કાલ હોય તે) ડિઅરું? ઈચ્છ, પછી કાલગ્રહી તથા દાંડીધર બન્ને સાથે મત્યએણ વંદામિ આવલ્સઈ ઈચ્છે ” કહી પોત પોતાની જમણી બાજુ વળી પૂર્વ તરફ જગ્યા પૂજતા પૂજતા અસજજ આસજ્જ આસજજ નિશીહિ એમ ત્રણ વાર કહેતાં કહેતાં કાલમાંડેલાના સ્થાને જાય અને “નમે ખમાસમણાણું ? કહે ત્યાં કાલગ્રહી પશ્ચિમ તરફ મુખ રાખી ઉભા રહે. દાંડીધર “મથએણુ વંદામિ આવલ્સઈ ઈચ્છે? કહી પોતાની જમણી બાજુ વળી પશ્ચિમ તરફ જગ્યા પૂજતાં પૂજતાં “આસજજ આસજજ આસજજ નિસીહિ? એમ ત્રણ વાર કહેતા કહેતા પાટલી પાસે આવી “નમે ખમાસમણાણું કહી, ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પાભાઈ કાલ (જે કાલ હોય તે) વારવટ્ટ કહે (તે વખતે બીજા બધા તથા કાલગ્રહી પણ “વારવફ્ટઃ બેલે) પછી દાંડીધર ઇચ્છ, મર્થીએણુ વંદામિ આવલ્સઈ ઈચ્છે ? એમ કહી ૧. વેરત્તિ અને પાભાઈ કાલ હોય તે પૂર્વ તરફ જાય. | વાઘાઈ અને અધરત્તિ , , , ઉત્તર ,, , ૨. વેરત્તિ અને પાભાઈમાં પશ્ચિમ તરફ અને વાઘાઈ અધરત્તિ દક્ષિણ તરફ જાય. For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ પૂજતાં પૂજતાં “આસજજ આસજજ આસજજ નિસાહિ? એમ કહી ત્રણ વાર બેલતા કાલગ્રહીની સામે જાય ત્યાં “નમે ખમાસમણુણું કહી ઉભું રહે, કાલગ્રહી-મQએણુ વંદામિ આવસઈ ઈચ્છે ” કહી પૂજતાં પૂજતાં “આસજજ આસજજ આસજજ નિસાહિ? એમ ત્રણ વાર કહેતા કહેતા પાટલી પાસે જાય અને “નમો ખમાસમણાણું' કહી ખમારા ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ઈરિયાવહીયં પડિક્કામામિ, ઈચ્છ.ઈચ્છામિ પડિક્કમિઉ ઇરયા તસ્સ અનસ્થ કહી એક નવકારને કાઉસ્સગ, પાર્યા વગર હાથ ઉંચા લઈને સીધે નવકાર કહી પછી ખમાર ઈચ્છાકાણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહું? ઈચ્છ. મુહ૦ પડિલેહી બે વાંદણ, દઈ અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિસહ પાભાઈ કાલ સંદિસાડું? ઈચ્છે. અમારા ઈચ્છા સંદિ. પાભાઈ કાલ લઉ (જાવ સુદ્ધ) ઈચ્છે. પછી “મર્થીએણુ વંદામિ આવલ્સઈ ઈચ્છે ? કહી પૂજતાં પૂજતાં આસજજ આસજજ આસજજ નિશીહિ? એમ ત્રણ વાર કહેતાં કહેતાં દાંડીધરની સામે જાય ત્યાં “નમે ખમાસમણાણું કહી ઉભા ઉભા ૧. વાઘાઈ કાલ હોય તે દેવસી બેલવું અને બાકીના ત્રણ કાલમાં “રાઈ” બોલવું. ૨. પાભાઈ કાલ હેાય તે “જાવસુદ્ધ' બેલવું પણ બીજા કાલ હેય તે જાવસુદ્ધ ન બોલવું પણ માત્ર “ઈચ્છ” બેલવું. For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાલગ્રહણની વિધિ “મર્થીએણુ વંદામિ ઈરિયાવહિયં પડિક્કમામિ. ઇચ્છે ઈચ્છામિ પડિમિઉ ઈરિયાવહિયાએ વિરાહણાએ ઈત્યાદિ સૂત્રે બેલી એક નવકારને કાઉન્ટ પાર્યા વગર હાથ ઉંચા લઈ સીધે નવકાર પછી– કાલગ્રહી તથા દાંડીધર સંડાસા પડિલેહી ઉભડક પગે નીચે બેસે. કાલગ્રહી-જમણા પગ ઉપર એ મૂકી આદેશ માંગ્યા વગર મુહપત્તિ (૪૪ બેલથી) પડિલેહી પછી મુહપત્તિથી ડાબો હાથ ત્રણવાર પડિલેહી જમીન પૂછ જમીન ઉપર ડાબો હાથ નીચે મૂકે, અંગુઠે ઉંચો રાખે. પછી મુહપત્તિથી જમણું કેડ ત્રણવાર પડિલેહી ત્યાં મુહપત્તિ બેસે. પછી જમણે હાથે આઘે લઈ ડાબે જમણે પગ (છ બોલથી પૃથ્વીકાય આદિની રક્ષા કરું) પડિલેહી, એઘાથી જ ડાબા હાથની આસપાસમાં ત્રણવાર પ્રદક્ષિણાથી પૂંજી, જમણી સાથળ ઉપર ત્રણવાર પૂંજી એ મૂકે. પછી એઘાની દશી ઉપર ત્રણવાર જમણા હાથની હથેલી અવળી સવળી ઘસી, ડાબા હાથની સાથે જમણા હાથનો સંપુટ કરી બન્ને હાથના અંગુઠા ભેગા કરી, માથું નીચે નમાવી નાકે, જમણા કાને અને ડાબા કાને એમ ત્રણવાર લગાડે. તથા બન્ને હાથ જમીન ઉપર અવળ સવળ ત્રણવાર આસ્તેથી ઘસે, પછી ફરીથી પ્રથમની માફક અંગુઠા નાક અને બન્ને કાનને ત્રણવાર લગાડી, ત્રણવાર બને હાથ જમીન ઉપર અવળ સવળા ઘસે. આ રીતે ત્રીજી વાર પણ કરે. For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચાંગાદિ વિધિ સગ્રહ પછી જમણો હાથ ઉપાડી, ડાબે હાથ જમીન ઉપર પહેલાની જેમ ઉભા રાખી, જમણા હાથે આઘા લઈ ડાબા પગનો ઢીંચણુ પડિલેહી, ભૂમિ પૂજી ત્યાં ઢીંચણુ મૂકી, ડાબેા હાથ ઉપાડી, એધાથી ડાખા હાથ પડિલેહી દાંડીધર પાસેથી પેાતાના એઘાની દશી દ્વારા ડાબા હાથથી દાંડી લઈ, દશ ખેલથી પડિલેહી, ડાખી કેડ એઘાથી પૂજી ત્યાં દાંડી ખાસે, પછી આઘાથી હાથ, જમણી કેડ, સાથળ અને મુહપત્તિ ત્રણ વાર પૂંજી, આઘા જમણી સાથળ ઉપર મૂકી ડાબા હાથે મુહુપત્તિ લઇ, મુહપત્તિ ૪૪ ખેલથી પડિલેહી મુહપત્તિથી ત્રણવાર ડાખા હાથ પૂજી,જમીન પૂજી ડાળેા હાથ જમીન ઉપર થાપે અને સાથેાસાથ ડાબે ઢીંચણુ જમીન પરથી ઉઠાવે, ત્યારબાદ 'મુહપત્તિથી જમણી કેડ ત્રણ વાર પૂંજી મુહપત્તિ ખોસે. જમણા હાથમાં એદ્યા લઇ પગની પાછલી જમીન પૂજી અને પગ પાછળ જમીન પર ટેકવી ડાખા પગે અને જમણા પગે બાકીના છ ખેલથી પૂજી ડાખા હાથની આસપાસ ત્રણ વાર પૂંજી જમણી સાથળ ત્રણવાર પૂજીને આઘા મૂકે, પછી જમણો હાથ આઘા ઉપર અવળાસવળા ત્રણ વાર ઘસીને ડાખા હાથ સાથે જમણા હાથના સ’પુટ કરી પૂર્વની જેમ ખીંજી વખત ત્રણ વાર કાલ “માંડેલાં કરે. ૨૪ પછી જમણો હાથ ઉઠાવી આઘે લઇ ઢીંચણ પૂજી, જમીન પૂજીને ઢીંચણુ થાપે, પછી ડાખા હાથ ઉઠાવી ડાબે હાથ ત્રણ વાર પૂંછને ડાખી કેડ તથા દાંડી ત્રણવાર For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાલગ્રહણની વિધિ પૂંજી ડાબા હાથે દાંડી કાઢી, દશ એલથી પડિલેહી ડાખી કેડ પૂજીને ખાસે, પછી એઘાથી ડાબે) હાથ, જમણી કેડ઼ અને મુહપત્તિ ત્રણવાર પૂંજી, આઘા જમણી સાથળ ઉપર પૂજીને મૂકી, ડાબા હાથે મુહપત્તિ લઇ, પછી મુહપત્તિ ૪૪ એલથી પડિલેહી, મુહપત્તિથી ત્રણવાર ડાખા હાથ પૂજી, જમીન પૂંછ, ડાખા હાથ જમીન ઉપર થાપે અને સાથેાસાથ ડાબે ઢીંચણુ જમીન ઉપરથી ઉઠાવે, ત્યાર બાદ મુહપત્તિથી જમણી કેડ ત્રણવાર પૂંજી મુહપત્તિ ખાસે, જમણા હાથમાં એધે લઇ પગની પાછલી જમીન પૂજી, અન્ને પગ પાછળ જમીન પર ટેકવી ડાબા પગે અને જમણા પગે બાકીના છ ખેલથી પૂજી, ડાબા હાથની આસપાસ ત્રણવાર પૂછ જમણી સાથળ ત્રણવાર પૂજીને આઘે મૂકે. પછી જમણો હાથ આઘા ઉપર અવળાસવળેા ત્રણવાર ઘસીને ડાબા હાથ સાથે જમણા હાથનું સંપુટ કરી પૂર્વની જેમ ત્રીજી વખત ત્રણ વાર કાલમાંડલાં કરે. પછી જમણો હાથ ઉઠાવી આઘે લઈ, ડાા ઢીંચણુ પૂજી, જમીન પૂજીને ડાબેા ઢીંચણ થાપે પછી ડાબે હાથ ત્રણવાર પૂજીને ડાખી કેડ દાંડી સાથે તથા જમણી કેડ મુહપત્તિ સાથે એઘાથી ત્રણવાર પૂંજી દાંડી તથા મુહપત્તિ એકી સાથે એ હાથથી કાઢી, દાંડી દશ ખેલે એઘાથી પડિલેહી તથા દાંડીધરનો ડાબે હાથ એદ્યા અડે નહિ તેમ ઉંચેથી એધાથી ત્રણવાર પૂજી, પોતાના આઘાની દી દ્વારા દાંડી દાંડીધરના હાથમાં આપે. પછી એક નવકારે દાંડી થાપે. પછી પાછળ જમીન પૂછ ડાબે પગ ઉપાડે, મન્ને For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૮૬ શ્રી પ્રત્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પગ પાછળ જમીન પર ટેક. પછી એઘાની દશી, ઘાને વચલા દેરાનો છેડો મુહપત્તિને છેડે, કંદરાનો છેડે અને ચેલપટ્ટાનો છેડે, એમ પાંચ વાના ભેગા કરી, જમણે હાથ જમણા પગની વચમાં લઈ નિસીહિ નમે ખમાસમણુણું” કહેતા ઉભા થાય. દાંડીધર પણ સાથે જ ઉભા થતાં ઈચ્છકારી સાહ ઉવઉત્તા હેહ પાભાઈકાલ વારવટું બેલે. (તે વખતે બીજા બધા તથા કાલગ્રહી પણ “વારવટું બેલે) પછી દાંડીધર કાલગ્રહીની સામે દાંડી ધરી રાખે. - કાલગ્રહી પાભાઈકાલ લેવાવણીયં કમિ કાઉસ્સગ્ગ અનથ૦ કહી. એક નવકારનો કાઉસગ્ગ નમો અરિહંતાણું” કહા સિવાય હળવેથી હાથ ઉપાડી લેગસ્સ સાગરવરગંભીરા સુધી અને ધીમે મંગલની સત્તર ગાથા મનમાં ચિંતવે. દાંડીધર-કાલગ્રહી નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરે ત્યારે કાલગ્રહીના બન્ને ખભા મુહપત્તિથી ત્રણવાર પૂજે, તથા લેગસ્સ અને સત્તર ગાથા વખતે વારંવાર કાલગ્રહીના પગ ઘાથી પૂજે. (મુહપત્તિને છેડે ખભે તથા ઘાની દશી પગે અડે તેમ) સત્તર ગાથા પૂરી થયા બાદ બને (દાંડીધર અને કાલગ્રહી) પોતપોતાના ડાબા હાથ તરફ જમીન પૂજીને બીજી દિશામાં ઉભા રહે, ત્યાં, ૧. જે કાલ હેાય તેનું નામ બોલવું. For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાલગ્રહણની વિધિ ८७ કાલગ્રહી કઇ પણ ખેાલ્યા વગર હાથ નીચા કરી નવકારનો કાઉ॰ પાર્યા સિવાય હાથ ઉંચા લઇ લેગસ્સ સાગરવર ગંભીરા સુધી અને ધમ્મા મંગલની સત્તર ગાથા ચિંતવે. આ પ્રમાણે ત્રીજી અને ચેાથી દિશામાં પણ કાઉ॰ લેગસ॰ સત્તર ગાથા ચિંતવે. એ વખતે દાંડીર કાલગ્રહીની સાથે ખીજી દિશામાં સામે ઉભા રહે. કાઉસ્સગ વખતે કાલગ્રહીના ખભા અને લેગસ તથા સત્તર ગાથા વખતે પગ પૂજે. આ પ્રમાણે ચારે દિશામાં કરે. મૂળ દિશામાં કાલગ્રહી કાઉ॰ કરે ત્યારે ખભા પૂજવા નહિ. કાલગ્રહી ચારે દિશામાં ક્રિયા કરી. મૂલ દિશામાં આવી સીધે નવકારનો કાઉ॰ કરી નમે અરિહંતાણં કહ્યા સિવાય પ્રગટ નવકાર ખેલે. " , પછી બન્ને જણ (કાલગ્રહી અને દાંડીધર મર્ત્યએણુ વંદામિ આવસ્સઇ ઇચ્છું કહી જગ્યા પૂજતા પૂજતા આસજ્જ આસજ્જ આસજ્જ નિસ્રીહિ એમ ત્રણવાર ખેલતા ખેાલતા પાટલી પાસે જાય અને નમા ખમાસમણાણું? કહે. ' દાંડીધર ત્યાં ઉભા રહે. " કાલગ્રહી-ખમા॰ ઇચ્છા॰ દિસહ ધીર૦ ડિ“સામિ ? ઈચ્છ, ઇચ્છામિ પડિકમિ. ઇરિ॰ તસ॰ અન્નત્થ॰ એક નવ૦ નો કાઉ॰ પાર્યાં સિવાય ઉપર સીધે For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ નવકાર, ખમાય ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહું ઈચ્છ, મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણ દઈ અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ પાભાઈ કાલ પઉં? રજાવશુદ્ધ છે. અમારા ઈચ્છકારી સાહ પાભાઈ કાલ સુઝે? દાંડીધર તથા બીજા પણ “સુ ” કહે.. કાલગ્રહી-“ભગવન્! મુ પાભાઈકાલ સુદ્ધ” કહે, પછી બન્ને જણ સાથે ખમા દે. કાલગ્રહી-ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન ! સઝાય કરું? ઈચ્છે. એક નવકાર તથા ધર્મો મંગલની પાંચ ગાથા બોલે. પછી, દાંડીધર-ખમા દઈ, “ઈચ્છકારી સાહો દિઠું સુઅ કિચિ ? ? કાલગ્રહી તથા બીજા બધા ન “કિંચિ” કહે. દાંડીધર-દાંડી પૂજીને પાટલી ઉપર જાળવીને મૂકે. પછી બન્ને જણા સાથે ખમા દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં કહી એક નવકારથી બને જણ પાટલી ઉથાપે. ૧. જે કાલ હોય તેનું નામ બોલવું. ૨. પાભાઈ કાલ સિવાયને કાલમાં જાવસુદ્ધ ખેલવું નહિ, For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાલપવાની વિધિ ૩. કાપવાની વિધિ [પાભાઈનું કાલગ્રહણ લીધા પછી પ્રતિકમણ કરી, પડિલેહણ કરી, કાજે લઈ વસતિ શેધી, ગુરુ પાસે આવી ભગવદ્ ! સુદ્ધાવસહી કહી, સ્થા૫નાચાર્ય ખુલ્લા કરી કાલવીને સઝાય પઠાવવી. સ્થાપનાચાર્ય ખુલ્લા કરી, કાલવનારે અનુષ્ઠાન કરાવનારની આગળ સ્થાપનાચાર્ય ગોઠવી. સ્થાપનાચાર્યની આગળ પાટલી, મુહપત્તિ, બે દાંડી ગોઠવવી. કાલપવનાર ખમા દઈ આદેશ માગી ઈરિયાવહી કરે. પછી ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન ! વસતિ વેઉ ? ગુરુ-“પહ? ઈચ્છે કહી ખમાત્ર ભગવદ્ ! સુદ્ધાવસહી. ગુરુ- “તહત્તિ પછી નીચે બેસી પાટલી તથા મુહપત્તિ ૨૫-૨૫ બોલથી પડિલેહી, પાટલી ઉપર મુહપત્તિ મૂકે, પછી બે દાંડીએ ૧૦-૧૦ બેલથી પડિલેહી, મુહપત્તિ ઉપર છુટી છુટી સાચવીને મૂકે. પછી બેઠા એક નવકારે થાપે અને ઉભા થઈ એક નવકારે થાપે. ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ વસતિ પઉં? ગુરુપહ” ઈચ્છ. ખમા સુદ્ધાવસતિ ગુરુ-તહત્તિ પછી નીચે બેસી સવળે હાથ રાખી એક નવકાર ગણું ડાબો હાથ પૂછે. આગળની દાંડી ઉચેથી પૂજી સાચવીને આંગળી અને અંગુઠાથી લઈ, પિતાના ડાબા ૧. કાલવતાં ભૂલ થાય તો બધા કાલગ્રહણની ક્રિયા જાય, તે દિવસે પયણુની ક્રિયા થઈ શકે. For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ હાથ તરફ પાટલીની બાજુમાં જમીન ઉપર મૂકે. પછી બેઠા એક નવકારે પાટલી એક નવકારે નીચેની દાંડી અને ઉભા થઈ એક નવકારે પાટલી અને નીચેની દાંડી અને સાથે થાપે. પછી ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ પાભાઈ કાલ પઉં? ગુરુ–“પહ? ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી સાહો પાભાઈ કાલ સુઝે. ગુરુ તથા બીજા બધા “સુઝે? કહે. ભગવન્! મુ પાઈ કાલ સુદ્ધ કહે. પછી વાઘાઈ, અધરત્તિ અને વેરત્તિ જે કાલગ્રહણ લીધેલા હોય તે અનુક્રમે પવે, છેલ્લે ખમાર અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડે કહી, એક નવકારે પાટલી ઉઠાવે. ૧૪. સજઝાય પઠાવવાની વિધિ [ સ્થાપનાચાર્ય ખેલીને અનુષ્ઠાન કરનાર તથા કરાવનારે પ્રથમ એક સઝાય પઠાવવી. અનુષ્ઠાન કરાવનારની સઝાય જાય અને બીજા અનુષ્ઠાન કરાવનાર ન હોય તે અનુષ્ઠાન કરનારે એક સજઝાય વધારે પઠાવવાની પ્રવૃત્તિ છે.] ૧. એક કરતાં વધારે સઝાય સાથે પઠાવે તો એક જણ પાટલી વગેરે પડિલેહે, પછી બધા સાથે થાપે. વચમાં કેઈની સઝાય જાય તે, બીજી પાટલી લઈને સઝાય પઠાવીને ક્રિયા કરે. - ૨. અનુષ્ઠાન કરાવનારે સવારે વેરત્તિ અને પાભાઈ બેયમાં પણ પાભાઈ કાલની એકજ સઝાય પઠાવવી. જ્યારે વાઘાઈ અને અધરત્તિ કાલમાં તે તે કાલની સક્ઝાય પઠાવવી. For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સક્ઝાય પડાવવાની વિધિ સ્થાપનાચાર્ય ખુલ્લા રાખીને તેની આગળ પાટલી– મુહપત્તિ અને એક દાંડી છુટી ગોઠવી, ઇરિયાવહી કરી પાટલી ૨૫ બેલથી પડિલેહી, જમીન પૂછ પાટલી ગઠવવી, પછી મુહપત્તિ લઈ ૨૫ બોલથી પડિલેહી પાટલી ઉપર મૂકવી, પછી દશ બોલથી દાંડી પડિલેહી મુહપત્તિ ઉપર મૂકવી. પછી એક નવકારે બેઠા, અને એક નવકારે ઉભા પાટલી થાપવી. પછી ખમાય ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહું? ઈચ્છ, મુહપત્તિ ૫૦ બોલથી પડિલેહી, બે વાંદણું દેવાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છા સંદિસહ સક્ઝાય સંદિસાહું ? ઈચ્છ, ખમા ઈચ્છા સંદિસહ સક્ઝાય પઠાઉં? ઈછું. સઝાયન્સ પાવણીયં કરેમિ કાઉસ્સગ્ન અન્નત્થ૦ એક નવકારને કાઉસ્સગ પાર્યા વિના હાથ ઉંચા લઈ લેગસ્સ સાગરવર ગંભીરા સુધી અને ધમ્મ મંગલની સત્તર ગાથા કહી હાથ નીચા કરી એક નવકારનો કાઉસ્સગ, ઉપર સીધે નવકાર પછી બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિસહ સક્ઝાય પઉં ? ઈચ્છ, ખમાત્ર ઈચ્છકારી સાહ સક્ઝાય સુઝે (સાથે સઝાય પઠાવનારા પણ સુ ” કહે) ભગવન્! મુ સઝાય સુદ્ધ. અમારા ઈચ્છા સંદિસહ ભગવન્! સઝાય કરું? ઇચ્છ. નીચે બેસી એક નવકાર અને ધર્મો મંગલ૦ની પાંચ ૧. પાભાઈ કાલની સઝાય હાય તે “જાવશુદ્ધ છે. કહેવું. For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ગાથા કહે. પછી બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છા સંદિસહ ભગવન્! બેસણે સંદિસાહું? ઈરછ. ખમા ઈચ્છા સંદિભગવન્! બેસણે ઠાઉ? ઈચ્છ. ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં દઈ એક નવકારે પાટલી ઉઠાવે. ૫–પાટલી (કાલમાંડલાં પડિકમવા) ની વિધિ ખુલ્લા સ્થાપનાચાર્ય આગળ પાટલી, મુહપત્તિ અને બે દાંડી બધુ છુટુ ગોઠવવું. પછી ખમાર ઈરિટ કરીને બેસીને એઘાથી ડાબા હાથની હથેળી પૂંજી, હાથમાં પાટલી લઈ ૨૫ બોલથી પડિલેહી, જમીન પૂંજી પાટલી હાલે નહિ તેમ ગોઠવવી. પછી મુહપત્તિ લઈ ૨૫ બોલથી પડિલેહી પાટલી ઉપર મુહપત્તિ મૂકવી, પછી ડાબી આજુની દાંડી લઈ દશ બોલથી પડિલેહી મુહપત્તિ ઉપર આડી મૂકવી, પછી જમણી બાજુની દાંડી લઈ દશ બોલથી પડિલેહી મુહપત્તિ ઉપર પહેલી દાંડીને અડે નહિ તેમ ૧. “માવત્ ! ! સંગ્લાય યુદ્ધ ' કહ્યા પછી ક્રિયામાં ભૂલચૂક થાય તે ફરી એક નવકારે પાટલી થાપી. “સઝાય સુદ્ધ પછીની આગળની વિધિ કરે. બે સઝાય સાથે પઠાવવી હોય તે અવિધિ આશાતના કહ્યા સિવાય મુહપત્તિ પડિલેહવાને આદેશ માગી ૫૦. બોલથી મુહપત્તિ પડિલેહી, આગળની ક્રિયા કરવી. બીજી સઝાય પઠાવવામાં મવન! મુ સફાય સુદ્ધ' સુધીમાં જો ભૂલ થાય કે ભાંગે તે બને સઝાય જાય. બન્ને ફરીથી કરવી પડે For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પાટલીની વિધિ આડી મૂકવી પછી એક નવકારે બેઠા અને એક નવકારે. ઉભા પાટલી થાપવી. પછી ખમા, ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ મુહપત્તિ પડિલેહું? ઈચ્છ. મુહપત્તિ (૪૪ બોલથી) પડિલેહી, મુહપત્તિથી ડાબો હાથ ત્રણવાર પૂંજી, જમીન પૂંજી, જમીન ઉપર ડાબો હાથ મૂક (અંગુઠે ઊંચે રાખવે.) પછી મુહપત્તિથી જમણું કેડ ત્રણવાર પૂંછ ત્યાં મુહપત્તિ ખેસવી. પછી જમણા હાથે એ લઈ ડાબો જમણો પગ (બાકીના છ બોલથી પૃથ્વી આદિની રક્ષા કરૂં સુધીના બોલથી) પડિલેહી, ઘાથી ડાબા હાથની આસપાસમાં ત્રણવાર પ્રદક્ષિણાથી પૂંજી, જમણું સાથળ ત્રણવાર પૂંજી સાથળ ઉપર એ મૂકો. પછી આઘાની દશી ઉપર ત્રણવાર જમણે હાથની હથેળી અવળી સવળી ઘસી, ડાબા હાથની સાથે જમણા હાથને સંપુટ કરી બન્ને હાથના અંગુઠા ભેગા કરી માથું નમાવી અંગુઠા, નાકે, જમણા કાને અને ડાબા કાને એમ ત્રણવાર લગાડે, તથા બને હાથ જમીન ઉપર અવળ સવળ (જમીનને અડતા રહે તેમ) ત્રણ વાર ઘસવા. પછી ફરીથી પ્રથમની જેમ અંગુઠા નાકે જમણા કાને અને ડાબા કાને લગાડી પ્રથમની જેમ બે હાથ અવળ સવળ ત્રણવાર જમીન ઉપર ઘસવા. આ રીતે ત્રીજીવાર પણ કરવું. - પછી ડાબો હાથ જૈમીન ઉપર પહેલાની જેમ ઉભે રાખી. પછી જમણા હાથે એ લઈ ડાબા પગને હીંચણ For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પડિલેહી, ભૂમિ પૂજી ત્યાં ઢીંચણ મૂકવે, પછી ડાબો હાથ ઉપાડી એઘાથી ડાબો હાથ પૂંછ, પાટલી ઉપરથી દાંડી લઈ દશ બોલથી પડિલેહી, ડાબી કેડ પૂંછ, દાંડી ડાબી કેડમાં ખેસવી. પછી એવાથી હાથ જમણી કેડ સાથળ અને મુહપત્તિ ત્રણવાર પૂંજી, ઓઘો જમણું સાથળ ઉપર પૂજીને મૂકી, ડાબા હાથે મુહપત્તિ લઈ ૪૪ બોલથી પડિલેહી, મુહપત્તિથી ત્રણવાર ડાબો હાથ પૂજી, જમીન પંજી ડાબા હાથને અંગુઠે ઉંચે રાખી જમીન ઉપર થાપે અને સાથે સાથે ડાબો ઢીંચણ જમીન પરથી ઉઠાવે, ત્યાર બાદ મુહપત્તિથી જમણું કેડ ત્રણવાર પૂંજી, મુહપત્તિ જમણી કેડે ખસે, પછી જમણા હાથે આઘે લઈ પગની પાછલી જમીન પૂંછ બને પગ પાછળ જમીન પર ટેકવી, ડાબા અને જમણું પગે બાકીના છ બોલ પુરા કરી, ડાબા હાથની આસપાસ ત્રણવાર પ્રદક્ષિણાથી પૂજ, સાથળ પૂજીને એઘો મૂકી, જમણે હાથ ઘાની દશી ઉપર ત્રણવાર અવળ સવળો ઘસી, ડાબા હાથ સાથે જમણ હાથનો સંપુટ કરી પૂર્વની જેમ ત્રણવાર કાલમાંડલાં કરવાં. - પછી જમણે હાથ ઉઠાવી એ લઈ ડાબા પગને ઢીંચણ પૂંજી, જમીન પૂંજી તેની ઉપર ઢીંચણ મૂક, પછી ડાબો હાથ ઉઠાવી, ડાબો હાથ, ડાબી કેડ તથા કેડે ખેસેલી દાંડી ત્રણવાર પૂંજી, ડાબા હાથે દાંડી કાઢી, દશ ઓલથી પડિલેહી, ડાબી કેડ પૂંછને દાંડી ખેસવી, પછી એઘાથી હાથ, જમણી કેડ, સાથળ અને મુહપત્તિ For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૯૫ પાટલીની વિધિ ત્રણવાર પૂછે, એ જમણ સાથળ ઉપર પૂજીને મૂકી, ડાબા હાથે મુહપત્તિ લઈ૪૪ બોલથી પડિલેહી મુહપત્તિથી ત્રણવાર ડાબો હાથ પૂજ, જમીન પૂંછ, ડાબા હાથને અંગુઠે ઉચે રાખી જમીન ઉપર થાપે અને સાથે સાથ ડાબો ઢીંચણ જમીન ઉપરથી ઉઠાવે. ત્યારબાદ મુહપત્તિથી જમણું કેડ ત્રણવાર પૂંજી મુહપત્તિ જમણી કેડે બેસી જમણા હાથમાં એ લઈ પગની પાછલી જમીન પૂંછ બન્ને પગ પાછળ જમીન પર ટેકવી ડાબા અને જમણા પગે બાકીના છ બોલ પુરા કરી, ડાબા હાથની આસપાસમાં ત્રણવાર પ્રદક્ષિણાથી પૂંજી સાથળ પૂંજી, સાથળ ઉપર એ મૂકી, જમણે હાથ એઘાની દશી ઉપર અવળ સવળે ત્રણવાર ઘસી, ડાબા હાથ સાથે જમણું હાથને સંપુટ કરી,, પૂર્વની જેમ ત્રીજીવાર કાલમાંડલાં ત્રણવાર કરવાં. પછી જમણે હાથ ઉઠાવી એ લઈ ડાબા પગને ઢીંચણ પૂંજી, જમીન ઉપર પંજીને થાપે. પછી ડાબો હાથ ઉઠાવી. ત્રણવાર પૂછ, ડાબી કેડ દાંડી સાથે તથા જમણી કેડ મુહપત્તિ સાથે ઓઘાથી ત્રણવાર પૂંછ, દાંડી તથા મુહપત્તિ એકી સાથે બે હાથથી કાઢી, દાંડી દશ બોલથી ઘાથી પડિલેહી, પાટલી ઉપર પૂજીને સાચવીને મૂકવી. પછી એક નવકારે બેઠા અને એક નવકારે ઉભા પાટલી થાપવી. પછી ખમા ઈછા સંદિસહ સઝાય પડિકયું? ઈ૭. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિસહ સક્ઝાયન્સ કચ્છી ડ કેક થે એ For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ પડિકમાવણીય' કાઉસ્સગ્ગ કરૂં ? ઇચ્છ... સોયન્સ પડિમાવણીય' કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ॰ એક નવકારના કાઉ॰ ઉપર સીધા નવકાર કહેવા. પહેલી પાટલી હાય તે! ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિર્ઝામ દુક્કડ' કહી એક નવકાર ગણી પાટલી ઉથાપવી. બીજી પાટલી હેાય તે નીચે મુજબ વધારે કરવું. ૯૬ પછી ખમા॰ ઇચ્છા॰ સાંદિસહ વાઘાઇ (જે કાલની પાટલી હાય તેનું નામ ખોલવું) કાલ પડિયું ? ઇચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિસહ વાઘાઇકાલસ્સ પડિક્કમાવણીય' કાઉસ્સગ્ગ કરુંત ઇચ્છ, વાઘાઈકાલસ્સ (જે કાલ હૈાય તે) પડિઝમાવણીય કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ॰ એક નવકારના કાઉસગ્ગ, ઉપર સીધા નવકાર પછી ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુ’, એક નવકા૨ે પાટલી ઉઠાવવી. ૧. A એ પાટલી સાથે કરવી હોય તેા ‘વિવિધ આશાતના’ કહ્યા વગર ખમા॰ દઈ (પાટલી થાપ્યા વગર) મુહુપત્તિના આદેશથી સઘળું કરવું. Cr B. દાંડી પાછી મૂકયા પછી ભૂલચૂક થયા ફરીથી એક નવકારે થાપી સજ્ઝાય પડિક્રુના આદેશથી સધળી ક્રિયા ફરીથી કરવી. 14 C. બીજી પાટલીમાં કાલમાંડલું કર્યા પછી દાંડી પાછી મૂકીને “થાપતાં પહેલાં જો ભૂલ ચૂક કે ભંગ થાય તેા બન્ને પાટલી જાય, ફ્રીથી કરવી પડે. For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નદીની વિધિ ૬. નદીની વિધિ (યાગમાં ઉદ્દેસ અગર અનુજ્ઞા કરવાની હાય ત્યારે નદિ કરાવાય છે.) પ્રથમ ખુલ્લા સ્થાપનાચા'ની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા કરી, ખમા ઇરિ કરી ખમા॰ ઇચ્છા॰ સાંદિ॰ ભગવન્ ! વસતિ પર્વે ? ગુરુ-પવેહ, ઇચ્છ. ખમા ભગવન્ ! મુદ્દાસહ. ગુરુ-તત્તિ, (યેાગ પ્રવેશના દિવસે ની હાય તે. પ્રવેશ કરાવ્યા પછી ફરીથી ઉપર જણાવેલી પ્રદક્ષિણા ઇરિ॰ તથા એ આદેશો માગવાની જરૂર નથી) ખમા૦ ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુડિલેહે, ઇચ્છ.... મુહપત્તિ પડેલેહી ખમા ઇચ્છકારી. ભગવન્ ! તુમ્હે અન્તુ શ્રી... 'અંગ.....શ્રુતસ્કંધ ઉર્દૂસાવસી (અણુજાણાવણી) નંદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરે. ગુરુ-કરેમિ કહી ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે. પછી ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હ...રઅંગ...શ્રુતસ્કંધ ઉદ્દેાવણી (અણુજાણા વણી) નદી કરાવણી દેવ વદાવા. ગુરુ-વંદેહ કે વંદાવેમિ. કહે (ત્રીજા પૃષ્ઠ ઉપરથી ૐ નમ: પાર્શ્વ ૯૭ ૧. યાત્રમાં પ્રવેશ હેાય તેા પૃષ્ઠ ૧૫ મુજબ યાગમાં પ્રવેશ કરાવીને ૨. ઉદ્દેષ કે અનુના જે હોય તે ખેલવું તથા જે સૂત્ર હોય. તેના અંગ કે શ્રતસ્કંધ આલવું. 10 For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રયા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ નાથાયચૈત્યવંદનથી માંડી આઠ થયે, નમુત્ર બે જાવંતિ નમોહ૦ મિતિ નમો ભગવઈ. સ્તવન અને જયવિયરાય પુરા સુધીના દેવવંદન કરવા) પછી બે વાંદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે શ્રી અંગ–શુતસ્કંધ ઉત્સાવણી (અણુ જાણવણી) નંદી કરાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કાઉસ્સગ કરાવે ગુરુ-કરે. ઇચ્છ'. શ્રી...અંગ...શ્રુતસ્કંધં ઉદ્દેસાણી (અણુ જાણવણી). નદી કરાવણું નંદીસૂત્ર સંભળાવણું કરેમિ કાઉ સ્સગ્ગ. અન્નત્ય એક લેગસ્ટ. (સાગરવરગંભીર સુધી નો કાઉ પારીને પ્રગટ લોગ કહે. (ગુરુ-પણ ખમા ઈચ્છ નંદીસૂત્ર કઢાવણીયં કાઉ૦ કરું? ઈચ્છ. નંદીસૂત્ર કઢાવણીયં કરેમિ કાઉંએક લેગસ્ટ૦ (સાગરવરગંભીરા સુધી) નો કાઉ૦ કરે, પારીને લેગસ્સ કહે ખમાત્ર ઈચછા. સંદિ. ભગવદ્ ! નંદીસૂત્ર કઢં? ઈછું.) " શિષ્ય. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી શ્રી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુ-સાંભળે. (ત્રણવાર નવકાર પૂર્વક પૃષ્ઠ ૬૬ ઉપરનું નદીસૂત્ર પુરૂ કહે) (શિષ્ય ઉભા રહી અંજલી જેડી બન્ને ટચલી આંગળીમાં મુહપત્તિ તથા બને અંગુઠામાં ઓઘો રાખી માથું સહેજ નીચુ નમાવી એક ચિત્તે નંદીસૂત્ર સાંભળે.) સૂત્ર પુરૂં થયા પછી ગુરુ વાસક્ષેપ કરે પછી ઉસાના કે અનુજ્ઞાના સાત અમારા દેવાં. તે આ પ્રમાણે For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નંદીની વિધિ ૧-ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે શ્રી. ઉદ્દિસહ (અણજાણહ, ગુરુ-ઉક્રિામિ. (અણુજાણમિ.) ઇચ્છ. ૨–ખમા સંદિસહ કિ ભણામિ. ગુરુ-વંદિત્તા પહ. ઇચ્છ. ૩-ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુચ્છે અખ્ત શ્રી ઉદિ (અનુનય) ઈચ્છા અણુસદ્ધિ ગુરુ-ઉદિઃ ઉદ્દેિ ખમાસમણુર્ણ હથેણું સુરેણું અઘેણું તદુભાયેણું જે કરજજાતિ, છે. ૪–ખમા તુમ્હાણું પઈએ સંદિસહ સાહૂણું પવેએમિ, ગુરુ-પહ. ઈ. ૫–ખમા (નાણુ હોય તે નાણની, નહિ તે સ્થાપનાજીની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણતાં અને ગુરુનો વાસક્ષેપ લેતા ત્રણ પ્રદક્ષિણે દેવી.) સંઘ હોય તે તેમનો પણ વાસક્ષેપ લેતા જવું. - ૬-ખમા તુમ્હાણું પઇઅં સાહૂણું પઈએ સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ, ગુરુ-કરેહ, - ઈચ્છ. ૭–ખમા, ઈચ્છકારી ભગવન્! હે અહં શ્રી..ઉદેસાવણું (અણજાણવણી) કરેમિ ૧. અજ્ઞાનંદી હેય તે અનુનાયં અનુનાય ખમાસમણુર્ણ હથેણું સુરણું અઘેણું તદુભાણું સમ્મધારિજાહિ અનેસિ ચ પજાહિ ગુગુણહિં વુડ ઢજજાહિ નિત્યારપારગ હેહ, શિષ્ય-ઈચ્છામ અણુસદ્ધિ કહે. For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નથ॰ કહી એક લેગસ (સાગરવર ગંભીરા સુધી)ને કાઉ॰ પારીને લેગસ્ક॰ કહેવે!. (પછી અધ્યયનની ક્રિયા હાય તા તેની ઉદ્રેસાદિની કિંગ કર્યા પછી પવેચણાની ક્રિયા કરવી.) ૬૦૦ કાલિકયે!ગ–સમવાય ગ આદિ ચેગમાં એકલા ઉસે હૈાય ત્યારે જુદા જુદા ચાર ખમા॰ પૂર્વક (૧) કાલમાંડલા સંદિસાહુ ! (૨) કાલમાંડલા પડિલેહશું ? (૩) સજ્ઝાય પડિ±મશું ? (૪) પાભાઇકાલ પડિક્કમશું ? આ ચાર આદેશ માગી એ વાંદણાં. ખમા॰ પૂર્વક એસણે સદિસાહુ ? અને બેસણે ઠાઉ? આદેશ માળવા, કાલિક કે ઉત્કાલિક ચેાગમાં ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં કહી પવેયણાની ક્રિયા કરી, સજ્જ!ય ઉપયોગ કરવા. ૭. કાલિક યુગમાં વેયણાની ક્રિયા અનુષ્ઠાન કર્યાં પછી (અથવા એકલું પવેયણું કરવાનું હાય ત્યારે:-ખમા॰ ઇરિ॰ કરી વસતિના એ આદેશ માગીને) ખમા॰ ઈચ્છા॰ સદિ ભગવત્ પવેયણા મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહેા. ઇચ્છ, હ॰ પડિલેહી એ વાંદણાં, અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઈચ્છા સંદિ ભગવન્ ! પવેયણા પર્વે ? ગુરુ-પવેહ, ઇચ્છ, ખમા For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પયણની ક્રિયા ૧૦૧ ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અખ્તશ્રુતસ્કંધે... અધ્યયને...(ઉદલાવણી, સમુદેસાણી, આણુજાણવણી જે જે ક્રિયા કરી હોય તે બધુ બોલવું.) વાવણું સંદિસાણી, વાયખું લેવરાવણ, કાલકાંડલાં સંદિસાવણી, કાલમાંડલા પડિલેહાવણ, સક્ઝાય પડિક્કમણાવણી, પાભાઇકાલ (જે હોય તે બધા કાલ) પડિકમાણ સંઘટ્ટી (આઉટ્ટવાણુ હોય તો આઉત્તવાણાય) લેવાવણું જેગદિન પઇસરાવણી પાલી તપ (પારણું) કરશું. ગુરુ-કરજો. ઈચ્છે. અમારા ઈચછકારી ભગનન્ ! પસાય કરી પચ્ચકખાણું કરાવશે. ગુરુ-પચ્ચકખાણ કરાવે, બે વાંદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈછાત્ર સંદિ. ભગવન્! બેસણે સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઇચ્છે. અમારા ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! બેસણે ઠાઉ ? ગુરુ-ઠાએ ઈચ્છ. ખમા અવિધ આશાતના મિચ્છામિ દુકકડં. ખમા, ઈચ્છા સંદિ. ભગ૦ સંઘટ્ટા મુહ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ, ઈચ્છ. ખમા - ઈચ્છા ૧. અનુજ્ઞા થઈ ગયા પછી ઈચ્છકારી ભગવન ! તુમહે અહં...સૂત્રે ઉલ્લંઘટ્ટા સંઘરે દિન પઈડરાવણી સંઘ (આંઉત્તરાણય હેય તો) આઉત્તરાણય લેવાવણી પાલી તપ કે પારણું કરશું, એમ બોલવું. ૨. પણ પછીની સંપટ્ટા-આઉત્તવાણયની ક્રિયા કરતાં વચમાં ભૂલ થાય, ડબલ બેલય, કે છીંક થાય કે કેઈ અડી જાય તો ક્રિો ફરીથી કરવી પડે. For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૨ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ સંદિભગસંઘટ્ટો સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગ. સંઘટ્ટો લેશું ? ગુ–જાવસિાર લેજો. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભાગ. સંઘો લેવાવણીયં કાઉસ્સગ કરું? ગુરકરેહ. ઈછું. સંઘટ્ટો લેવાવણીયં કરેમિ કાઉસગ્ગ અન્નત્થ૦ એક નવ૦ ને કઉ પાર્યા સિવાય સીધો નવકાર ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છાનિ. ખમા સક્ઝાયનો આદેશ માગી એક નવકાર અને ધમ્મ મંગલ૦ સક્ઝાય ઉપયોગ કરવી. (આઉત્તવાણય હોય તે નીચેના આદેશો માગ્યા, પછી સજઝાય ઉપયોગ કરવા.) ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! આઉત્તવાણય મુહ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈચ્છે. અમારા ઈચ્છા સંદિ ભગઆઉત્તવાણય સંદિસાડું ? ગુરુ-સંદિસાહ. ઈચ્છ. ખમી ઈચ્છા સંદિ. ભગ આઉત્તવાણય લેવાવણીયં કાઉસ્સગ્ન કરું? ગુરુકરેહ. ઈચ્છ. તાંબા તરુઆ, કાંસા સીસા, સેના પા, લોહ હાડ ચામ, હીર વાલ, સુકી છાન સુકી લાદી એવમાદિ ઉઠ્ઠાવણિયંકરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ૦ એક નવ૦ ને કાઉ૦ ઉપર પાર્યા સિવાય સીધો નવ ખમા અવિધિ આશાતનાવ પછી સઝાય ઉપયોગ કરવા. itional For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉદેસાદિ વિધિ ૧૦૩ ૮ ઉદેસા નંદી કે અનુજ્ઞા નંદી સિવાયના દિવસમાં કરવાની વિધિ ઉદેસાનાં ૭ ખમાસમણું (કાલગ્રહણ લઈ, પ્રતિ, પડિટ કરી, વસતિ શોધી, કાલવી, સઝાય પઠાવ્યા બાદ–ગુરુ મહારાજ પાસે આવીને) ખમાઈ રયા કરી, ખમા ઈછા સંદિ. ભગ વસતિ વેઉ ? ગુ–પહ, ઈરછું. અમારા ભગવાન સુદ્ધાવસહી. ગુરુ-તહરિ. ખમા ઈચ્છાસંદિ. ભગવ મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈચ્છ. મુહ પડિલેહી. બે વાંદણું દઈ અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છકારી ભગવન તુહે અë શ્રી શ્રુતસ્કંધે અધ્યયને (જે હોય તે) ઊંદિસહ, ગુરુ-ઉદિસામિ. ૨-ખમા, સંદિસહ કેિ ભણામિ? ગુરુ–વંદિતા પહ, ઈચ્છ. ૩-ખમા ઈચ્છભગવે તુહે અડું શ્રી ઉહિ ઈચ્છામ આસદ્િ. ગુરુ-ઉદિ ઉદ્દિ ખમાસમણુણું ઘેણું અણું અઘેણું તદુભાયેણે જોગ કારજજાહિ. ઈચ્છ. ૪–ખમા તુમ્હાણું પઈએ સંદિસહ. સાહૂણું પમિ. ગુરુ-હિ. ઈચ્છ. –ખમા નવેકાર ગણી. દ–અમા, તુમ્હાણું વેઈ સાહૂણું પવેએમિ સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ, ગુરુ-કહે For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચે.ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઇચ્છ’. 9-ખમા॰ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અમ્હ શ્રી....ઉસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ એક લેગસ (સાગરવર ગભીરા સુધી)ને કાઉ॰ પારીને લેાગસ કહેવા. પછી ૧૦૪ સમુદ્રેસના સાત ખમાસમણાં ૧-ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હ શ્રી...સમુહિ. ગુરુ-સમુાિમિ. ઈચ્છ, ૨-ખમા૰સંદિસહ કિં ભણામિ. ગુરુવંદિતા પવેહ. ઈચ્છ. ૩-ખમા૰ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અમ્હે. શ્રી... સમુદ્ભુિ ઈચ્છામે અણુદ્િ ગુરુસમુદ્દિ સમુદ્દિ ખમાસમણાણ હત્થેણ સુરોણ અત્થેણ તદુભચૈણું થિર પરિચિય` કારજજાહિ. ઇચ્છ, ૪-ખમા॰ તુમ્હાણ' વેઇએ' સદિસહ સાહૂણ પવેએમિ. ગુરુ-પવેહ, ઇચ્છ, ૫–ખમા॰ નવકાર ગણી. ૬-ખમા॰ તુમ્હાણું પવેઇઅ સાહૂ વેઇ સદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ. ગુરુ-કૅરેહ. ઈચ્છ’. ૭-ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અમ્હે. શ્રી...સમુાિવણી કરેમિ ફાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ એક લોગસ્સ (સાગરવર ગ’ભીરા સુધી)ને For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉદ્દેસાદિ વિધિ ૧૦૫ કાઉસ્સગ્ગ, પારીને લાગસ॰ ઇચ્છામિ ખમાસમણા વ‘દિ જાવણિજાએ. ગુરુ—તિવિહેણ, શિષ્ય-મત્થએણ વંદામિ, ઈચ્છા સંદિ॰ ભગવન્ ! વાયણા સંદિસાહું ? ગુરુ–સદિસાવેહ. ઈચ્છ, ૨-ખમા૰ ઇચ્છા સદિ ભગવન્ ! વાયણા લેશું ? ગુરુ-જાવવસાર લેજો. ઈચ્છ. ૩-ખમા૰ ઈચ્છા સંદિ॰ ભગવન્! કાલમાંડલાં મંદિસાહું? ગુરુ-રાંદિસાવેહ, ઇચ્છ. ૪-ખમા૦ ઇચ્છા સંદે॰ ભગવન્ ! ફાલમાંડલાં પડિલેહશું ? ગુરુ-પડિલેહજો. ઇચ્છ, ૫-ખમા॰ ઇચ્છા સાંદે ભગવન્ ! સજ્ઝાય પડિક્કમશું ? ગુરુ-પડિક્કમને, ઇચ્છ, ૬-અડધુ ખમા॰ ઈચ્છામિ ખમાસમણેા દિ જાવણિજ્જાએ. ગુરુ-તિવિહેણ, શિષ્ય-સત્થએણ વદામિ. ઈચ્છા સંદિ॰ ભગવન્ ! બેસણે સંદિસાહું ? ગુરુ-સદિસાવેહ, ૭. ૭–ખમા ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! એસણે ટાઉ ? ગુરુ-ઢાએહ. ઈચ્છ, બે વાંદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી અનુજ્ઞાના સાત ખમાસમણા ૧-ઈચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હેં શ્રી... અણુજાહ. ગુરુ-અણુજાણામિ. ઇચ્છ. ૨-ખમા॰ સદિસહ કિં ભણામિ ? ગુરુ-વદિત્તા પવૅહ. ઇચ્છ. ૩-ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હેં શ્રી...અણુમ્નાય ઇચ્છામે અણુ ગુરુ For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૦૬ શ્રી પ્રવ્રજ ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અણુન્નાયુ આણુનાય ખમાસમણાણે હત્યેણું સુરોણું અઘેણું તદુભાયેણું સમ્મ ધારિજાહિ અનેસિ ચ પાહિ ગુરુગુણેહિ ગુડિતજજાહિ નિત્થારપારગા હેહ, શિષ્ય-ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ ૪-ખમા તુમ્હાણું વેઈઅ સંદિસહ સાહૂણે પએમિ. ગુરુ-પહ, ઈચ્છ. –ખમાય નવકાર ગણી. - ખમા તુમ્હાણું વેઈઅંસાહૂણું પવેઈઅં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ. ગુરુ-કરેહ. - ઈછું. ૭–ખમાઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અë શ્રી... અણુ જાણવણી કરેમિ કાઉસગ્ગ, અન્નત્થ. એક લોગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી)ને કાઉન્ટ પારીને લેગસ્સવ ૧-ખમા ઈચ્છો. સંદિભગવન્! કાલમાંડલાં સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ ઈચ્છે. ર–ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! કાલમાંડલાં પડિલેહશું? ગુરુ–પડિલેહ. . ૩-ખમા, ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! સક્ઝાય પડિક્કમશું? ગુરુ-પડિક્કમિ. ઈચ્છ. ૪–ખમા ઈચછા સંદિ ભગવન્! પાભાઇકાલ (જે હોય તે, પડિક્કમશું! ગુરુ–પડિક્કમજે. બે વદણાં અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! બેસણે સંદિસાડું ! ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમાર છાત્ર સંદિ. ભગવન્! બેસણે ઠાઉં? ગુર–ઠાએહ છું. ખમાં અવિધિ આશાતના For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સદેશની ક્રિયા ૧૦૭ (બીજા કાલગ્રહની ક્રિયા કરવાની હોય તે અમારા મુહપત્તિ પડિલેહી ઉસ–સમુદેસ અને અનુજ્ઞાની ક્રિયા ઉપર મુજબ કરવી.) પછી પણ સંઘટ્ટ આઉત્તવાણયની ક્રિયા કરી, સઝાય. ઉપ૦ કરવા. ૯, કાલિક્યોગમાં એકલો સમુદેશ હોય ત્યારે (કાલગ્રહણ લઈ પ્રતિક્રમણ, પડિલેહણા કરી, વસતિ. શોધી, કાલ પવી, સઝાય પહાવ્યા બાદ ગુરુ મહારાજ પાસે આવીને) - ખમા ઈરિ વસતિને બે આદેશ માગી. અમારા ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહે. ઇચ્છ. મુહ પડિલેહી બે વાંદણ દઈ અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છકારી ભગવન તહે. અહં શ્રી..સમુદિસહ ગુરુ-સમુદિસામિ. ઈચ્છ, ર–ખમાં સંદિસહ કિ ભણામિ. ગુરુ-વંદિત્તા પહ, ઈચ્છ. ૩-ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે. અહં શ્રી.. સમુદ્રિ ઈચ્છામે અસ િગુરુસમુદ્રિ સમુદિખમાસમણુણ હત્યેણું સુરણું અણું તદુભાયેણે થિર પરિચિયં કરિજજાહિ. ઈચ્છ. ક–ખમા તુમહાણું પઈયે સંદિસહ. સાહૂણું પએમિ. ગુરુ-પહ, For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૦૮ શ્રી પ્રવ્રયા યે ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઇચ્છ. પ–અમારા નવકાર ગણે. ૬-ખમા તુમ્હાણું પેઈયં સાહૂણું પર્વ એમિ સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ, ગુરુ-કરેહ. ઇચ્છ. ૭-ખમા ઈચ્છકારી ભગવન ! તુચ્છે અહં શ્રી... સમુદ્રિાવણી કરેમિ કાઉસ્સગં. અન્નત્થ૦ એક લેગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી)નો કાઉસ્સગ્ગ પારીને લોગસ્સ કહી. 'અડધુ ખમા ઈછામિ ખમાસમણે વંદિઉં જાવાણિજજાએ, ગુરુ-તિવિહેણું શિષ્ય-મર્થીએણ વંદાજિ. ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! વાયણ સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઇરછે. ૨–ખમા. ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! વાણું લેશું. ગુરુ–જાવસિાર લેજે. ઈચ્છ. ૩–ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! કાલમાંડલાં સંદિસાડું? ગુરુસંદિસહ ઈચ્છે. ૪–ખમા ઇછ) સંદિ. ભગવદ્ ! કાલમાંડલાં પડિલેહશું. ગુરુ-પડિલેહજો. ઈ. ખમાં ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! સઝાય પડિક્કમ ગુરુ-પાડેક્કમજો. ઈચ્છ. ઇચ્છા સંદિર ભગવન ! પાભાઇકાલ પડિમશું. ગુરુ-પડિક્કમજો. બે વાંદણાં, અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! એણે સાંસાકું ? ગુરુ-સંદિસાહ ઈચ્છે. અમારા ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! બેસણે ઠાઉ ? ગુરુ-ઠાએહ. ઈચ્છે. અમારા અવિધિ આશાતના પછી પયણની કિયા કરી સઝાય ઉપગ કરવા. For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૭૯ સંધો લેવાની વિધિ ૧૦. સંઘો આઉત્તવાણય લેવાની વિધિ બહુપડિપુના પિરિસિના ટાઈમે પાતરાં, પડતાં ઝેળી તક પણ આદિની ૨૫-૨૫ બેલથી પડિલેહણ કરી લેવી. પચ્ચકખાણના ટાઈમે પચ્ચકખાણ પારતી વખતે સ્થાપનાચાર્યજી ખુલ્લા રાખવા. સંઘઠ્ઠામાં કામળી, આસન તથા એઘારીયું એકતારીયું જોઈએ. સ્થાપનાજી આગળ સંઘટ્ટામાં લેવાની દરેક વસ્તુ. . છુટી છુટી જમીન ઉપર ગોઠવવી. (એક બીજાને અડે. નહિ. તેવી રીતે) પછી. ખમા, ઈરિગ કરી ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ભાત પાણી સંઘટ્ટ (આઉત્તવાણય હોય તો સંઘર્ટ આઉત્તરાણઃ કપડે, કામલી. આસન, પાત્રા તરપર્ણી, લોટ આદિ કરવા (જે જે લેવાનાં હોય તેનાં નામ બદલવા) સુહપત્તિ પડિલેહું? ઈચ્છ. પછી મુહ૦ ૫૦ બેલની પડિલેહી, એ જમણ પગ ઉપર મૂકી. દરેક ચીજ ૨૫-૨૫ બેથી ત્રણ ત્રણ વાર એટલે ૭૫ બોલથી પડિલેહણા કરવી. ચરવલી–દોરે તથા દાંડે ૧૦–૧૦ બેલથી ત્રણ વાર એટલે ૩૦ બેલથી ૧. સંઘદો જ્યાં લેવાનો હોય ત્યાં કાજે લીધેલો હોવો જોઈએ. ૨. ગે ચરી સિવાયના સંપટ્ટામાં “માત Tv 'ન બોલવું તથા. એકલા સ ઘટ્ટ માં “ચાયત્તવાળ” શબ્દ ન બોલવો. - For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૧૦. શ્રી પ્રવ્રજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ પડિલેહણા કરવાં. પડિલેહણ કર્યા પછી દરેક ચીજ પિતાના શરીરને અડતી રાખવી. (છુટી પડે તે સંઘટ્ટામાંથી જાય. ફરીથી લેવી પડે) છેલો દાંડો ૧પડિલેહી ઉભા થઈડાબા પગના અંગુઠા ઉપર દાડે રાખી અંગુઠે અને એક આંગળીથી પકડી, (દાંડાને કોઈ વસ્તુ–ોલપ કપડે, આદિ અડે નહિ, તે રીતે રાખો.) જમણા હાથમાં સુડપત્તિ રાખી એક નવકારે દાંડે થાપ પછી ઉભા ઉભા ખમી ઈચ્છા કારેણ સંદિસંહ સંઘો લઉં? ઈચ્છ. ખમ, ઈચ્છાકારે સંદિસહ સંઘટ્ટો લેવાવણીય કાઉસગાં કરું? ઈચ્છે. સંઘટ્ટો લેવાવણીયં કરેમિ કાઉસગં. અનર્થે એક નવકારનો કાઉ. પાર્યા સિવાય ઉપર સી નવકાર ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં કહી, એક નવકારે દાંડે ઉઠાવે. આઉત્તવાણાય લેવાનું હોય તે “અવિધિ આશાતના કીધા સિવાય, ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ આઉત્તવાણય લઉં? ઇચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ આઉત્તવાણય લેવાવણીય કાઉ૦ કરું? ઈચ્છ આઉત્તવાણય લેવાવણીયં કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ૦ એક નવકારને કાઉ૦ પાર્યા સિવાય ઉપર સીધો નવકાર. ખમા અવિધિ આશાતના૦ મિચ્છા. એક નવકારે દાંડે ઉઠાવ. ૧. જયારે એકલે દાંડે થાપવાને હોવ ત્યારે અહીંથી આગળની વિધિ કરવી. . For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સંધટ્ટો લેવાની વિધિ ૧૧૧ સંઘટ્ટો લઈ એક આચારિક સાથે ગોચરી કે ઠલે જતાં સો ડગલા બહાર પંચેન્દ્રિયની આડ પડવી ન જોઈએ, જે પડે તે વહેરેલા આહાર-ભાત પાણી કામમાં આવે નહિ, ફરીથી સંઘટ્ટો લઈને ગેચરી લાવે તે કામમાં આવે. સાથે બીજા બે આચારિક, અથવા ગણિ, પંન્યાસ, કે આચાર્ય મહારાજ હૈય તે આડ પડે તે પણ તે ગણાય નહિ. (ગણિ પંન્યાસ તથા ઉપાધ્યાય બે આચારિક અને આચાર્ય મહારાજ ત્રણ આચારિક ગણાય છે.) ' સંઘટ્ટામાં લીધેલું પતરું તર૫ણી કે બીજી કઈ વસ્તુ છૂટી જાય તે તે પાત્ર, વગેરે સંઘટ્ટા બહાર જાય, તેમાં રહેલી વસ્તુ વાપરી ન શકાય. વાપરે તે દિવસ પડે. આઉત્તવાણવાળા જેગમાં આખું ધાન, ખાખરા, આખી મેથી કે, આખી મેથીવાળી બનાવેલી વસ્તુ, પાપડ કે અવાજ થાય એવી કોઈપણ વસ્તુ કામમાં આવે નહિ. આહાર પાણી કરી રહ્યા પછી પાતરાં મૂકવાં હોય ત્યારે મહાનશીથ અથવા તેથી ઉપરાંતના ગવાળા પાસે નીચે પ્રમાણે આદેશ માગવા : ઇચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! સંઘટ્ટ (આઉત્તવાણયે) તરપણું પાતરી. કપડે, કાંબળી આસન (જે રાખવાનાં હોય તેનાં નામ લેવાં) આદિ રાખું, ઝોલી, પાતરાં, આદિ મુકું, (મહાનિશીથ આદિ વાળા મુકો કહે) ત્યાર પછી દાણે દુણી For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૧૨ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ છુટાને ભળે, કહી તિવિહારનું પચ્ચ૦ કરે (મહાનિસીથ આદિવાળા તિવિહારનું પચ્ચખાણ કરાવે) વાપર્યા પછી જગચિંતામણીનું ચૈત્યવંદન કરવું. (દક્ષા પર્યાયમાં પિતાનાથી નાના હોય તે ભગવન ન બોલવું અને તે પચ્ચ૦ કરવું.) કાજે લીધેલી જગ્યાએ જ અને એકતારી આસન ઉપર જ ગોચરી કે પાણી વપરાય. ૧૧. કાલિક યોગમાં સાંજની વિધિ વસતિ શોધી, ગુરુવંદન કરી, સ્થાપનાજી ખુલ્લા કરી, ખમા ઈરિટ કરી, વસતિના બે આદેશ માગવા. પછી ખમા આદેશ માગી મુહપત્તિ પડિલેહી ‘બે વાંદણ, પચ્ચખાણ બે વાંદણ, બેસણે સંદિસાડું? બેસણું ઠાઉં? આદેશ માગવા. ખમાર અવિધિ આશા. ખમા, ઇચ્છાસંદિ. ભગવન્! સંઘટ્ટો મેલવા મુહ પડિલેહું? ગુ–પડિલેહ. ઈછું. ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! સંઘટ્ટો મેલું? ગુરુ-મેલ, ઈચ્છ. ખમા ઈછા સંદિ. ભગવદ્ ! સંઘો મેલાવણીય કાઉ૦ કરું? ગુરુ-કરેહ, ઈચ્છે. સંઘો મેલાવણીય કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ૦ એક નવ કાઉ૦ માર્યા સિવાય સીધો એક નવકાર ખમા અવિધિ આશા. મિચ્છા. ૧. ઉપવાસ કર્યો હોય તો વાંદણું ન દેવાં. * For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સાંજની વિધિ ૧૧૩ આઉત્તવાણય હોય તો ખમા ઈછાત્ર સંદિ ભગવન્! આઉત્તવાય મેલવા મુહ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈછું. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! આઉત્તવાણક્ય મેલું? ગુરુ–મેલે. ઈછું. અમારુ ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! આઉત્તવાણુય મેલાવણ્યં કાઉન્ટ કરું? ગુરુ-કરેહ ઈચ્છે આઉત્તવાય મેલાવણીય કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ૦ એક નવ૦ ને કાઉ૦ માર્યા સિવાય સીધે એક નવકાર ખમા અવિધિ આશાતના, મિચ્છા પછી અનુજ્ઞા ન થાય ત્યાં સુધી (કાલિક ભેગમાં) ખમા ઈછાત્ર સંદિ. ભગવન્! દાંડી કાલમાંડલાં પડિલેહશું? ગુરુ-પડિલેહજો. ઇચ્છે. અમારા ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! Úડીલ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહે. ઈછું. કહી માંડલાં કરવા. સાધ્વીએ ખમાત્ર ઈચ્છા સં૦ ભ૦ દિશી પ્રમાર્જ, ગુરુ-પ્રમાજે, પછી ખમા ઈચ્છા. સં. ભ૦ Úડીલ શુદ્ધિ કરશું. ગુરુ-કરજે. ૧૨. ભંગસ્થાન સક્ઝાય પઠાવવામાં ભગવદ્ ! મું સજઝાય શુદ્ધ ન કહે ત્યાં સુધીમાં ૧–પાટલી થાપતાં ર–ખમા દેતાં. ૩–સંદિસાવતાં. ૪–પવતાં, પકાઉ૦ કરતાં. ૬-કાઉસ્સગમાં. ૭-કાઉ. પારતાં. છીંક, કરુણ રંગુ સંભળાય. ૧. કાલગ્રહણ લેવાનું હોય તે અહીંયા ચંકી પડે. આદેશ માંગે. ગુરુ-વિનો, કહે. For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૧૪ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૮–પાટલી અગર પિતાને કંઈ અડે. ૯-અક્ષર આઘે પાછો કે કુડે બેલાય. ૧૦-એશે કે મુહપત્તિ ઉધી પકડાય અગર પડી જાય. તે સક્ઝાય ભાંગે. ૧૧ સજઝાય પઠાવતાં નવવાર ભાગે છે તે કાલ જાય ! પાટલીમાં: ૧-પાટલી થાપતાં. રખમા દેતાં ૩-દાંડી લેતાં. ૪-પડિલેહતાં. પ–કેડે બેસતાં. ૬-પાછી મૂતાં. ૭-થાપતાં તથા ૮-કાલ પડિક્કમતાં છીંક રંગુ સંભળાય છે તેમજ સઝાય ભંગનાં. ૮ થી ૧૧ સ્થાન અહીં પણ સમજવાં ! - કાલગ્રહણનાં ભંગસ્થાનઃ-૧–પાટલી થાપતાં ૨–અમારા દેતાં. ૩–પડીઅરૂં કહેતાં. ૪–વારવટું કહેતાં. પ-કાલ સંહિસાવતાં. ૬-લેતાં. ૭–પવેવતાં. ૮–દાંડી લેતાંઆપતાં, પાછી મૂકતાં. ૯-પડિલેહતાં. ૧૦-થાપતાં. ૧૧–કાઉ૦ કરતાં, ૧૨-કાઉસ્સગ્નમાંહિ. ૧૩-કાઉ૦ પારતાં. છીંક કે રંગુ હોય તે ભાંગે, પણ ચાર દિશામાં કાઉ૦ કરતાં કેઈને રંગુ થતાં જે થોભી જાય અને રંગ સંભળાતું બંધ થયા પછી આગળ વિધિ કરે તે ભાંગે નહિ. ૧૪કાલગ્રહી, દાંડીધર પાટલી–કે દાંડીને કંઈ અડે. ૧૫-દાંડી પડે. ૧૬–ાઘ મુહપત્તિ પડે. ૧૭–ઉંધા પકડાય. ૧૮અક્ષર આઘે પાછો કે કુડ બેલાય તો ભાંગે. સઝાય પડાવતાં તથા પાટલી કરતાં જ્યાં જ્યાં રંગ સંભળાય ત્યાં ત્યાં ભાંગવાનું લખેલું છે તે દિવસને માટે નહિ એટલે કે દિવસ પડે નહિ. For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નીચેના કારણે દિવસ પડે ૧૩. નીચેના કારણે દિવસ પડે ૧. સ`ઘટ્ટા વિના વાછુટ આદિના ચેગે સહેજ શરીર કે કપડુત બગડે તા. ૨. પારિસી ભણાવવી રહી જાય તો. ૩. વાપર્યા પછી ચૈત્ય॰ કરવું રહી જાય તે. ૪. પચ્ચક્ખાણુ પારવું રહી જાય તે. ૫. દહેરાસર જવાનું ખીલકુલ રહી જાય તે. ૬. સ થારા પારિસી ભણાવવી રહી જાય તે. ૭. ઉલટી થાય તે. ૧૫ ૮. જોગમાં વહોરેલા કલ્પ્ય આહારમાંથી આહાર કે એઠું પરઠવવું પડે તા. ૯. પચ્ચક્ખાણુના હિસાબે ન ખપતું વહેારાઈ ગયું અને ભૂલમાં વાપર્યું... હાય તા. ૧૦. સ`ઘટ્ટા બહારના આહાર પાણી વપરાય તેા. ૧૧. સંઘટ્ટા વગરનું, અગર અશુદ્ધ વસતિમાં લીધેલ સંઘટ્ટાનું કપડું, પાતરૂં વગેરે વાપરે તા. ૧૨. મુ·સી પચ્ચક્ખાણ ભાંગે તે. ૧૩. વાળાવા વગર સેા હાથની બહાર જાય તા. ૧૪. સેા હાથ અહાર પંચેન્દ્રિયની આડે પડે તે, સઘટ્ટો જાય તેથી સંઘટ્ટા બહાર થયેલી મેચરી પાણી થાપરે તે. ૧૫. વરસાદ આદિના કારણે બહારની વસતિ ન For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૧૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ જોઈ, અને ક્રિયા કરી, સંઘટ્ટો લીધે, જીંડીલ–દેરાસર ગયા, અગર આહાર પાણી વાપર્યા પછી વસતિ અશુદ્ધ હોવાની ખબર પડે છે. ૧૪. નીચેના કારણે દિવસ ન પડે પણ આલોચનામાં લખવું. ૧. ભૂલથી કંદોરા વગર સંઘટ્ટો લે. ૨. ઝોળી ખાલી હાય, ઢાંકણું અને પડેલું ન હોય અને ભુલથી આહાર વાપરે. ૩. સંઘટ્ટા વિનાના આસન ઉપર અગર આસન વિના જ જમીન ઉપર બેસી ભૂલથી પાણી વાપરે. ૪. વાપરીને ઉડ્યા પછી મોંમાંથી દાણે નીકળે તે. વાપરતાં પહેલો ચેક દાણો, દુણી (સામાન્ય કણીયા જેવા) કઈ વાપરનાર ન હોય અગર એંઠા રહી ગયા હોય તે. ૫. ચેમાસામાં મધ્યાન્હ કાલને કાજે ને રહી જાય. • ૬. કાજે લીધા વગરના સ્થાને સંઘટ્ટો લે કે આહાર વાપરે. (વસ્તુતઃ દિવસ પડે ખરો પણ, પ્રવૃત્તિ નથી) ૧૫. અસજઝાય ૧. દર વર્ષે ચૈત્ર સુદ ૧૧-૧૨-૧૩; ૧૨-૧૩-૧૪ અથવા ૧૩–૧૪-૧૫ ના દિવસે સાંજના પ્રતિક્રમણ બાદ સંથારા પિરિસી ભણાવ્યા પહેલાં (ખમા દઈ ઈચ્છા For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અસઝાય ૧૧૭ સંદિ. ભગ અચિત્તરજ એહડાવણયં કાઉ૦ કરું? ઈચ્છ. અચિત્તરજ ઓહડાવણીયં કરેમિ કાઉ૦ અન્ન૧૦૮ શ્વાસોશ્વાસ ૪ લોગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી કાઉ૦ કરી લોગસ પછી ખમા દઈ અવિધિ આ૦ મિ. ૬૦ કહેવું) - આ પ્રમાણે કાઉસ્સગ્ન ન કર્યો હોય તે ૧૨ માસ સુધી તેને માટે અસ્વાધ્યાય, એગ કરાવી ન શકે, ચોમાસું કરી શકાય, કલ્પસૂત્રાદિ સૂત્રો ન વંચાય. ૨ આસો અને ચિત્ર સુદ ૫ ના, અષાઢ, કાર્તિક તથા ફાગણ સુદ ૧૪ ના મધ્યાન્ડથી માંડી વદ ૧ ની અહારાત્રી સુધી (વદ ૨ ના સૂર્યોદય સુધી) અસજઝાય, એટલે વદ રના સવારના ઉત્કાલિકમાં પ્રવેશ કરાવી શકાય, તેમ જ કાલિકમાં પણ કાલગ્રહણ વગર બીજી વખત પ્રવેશ કરવાને હોય તે કરી શકાય. અર્થાત્ ખાલી પયણું કરી શકાય. ૩વિશાખામાં સૂર્ય પ્રવેશ પછી વૃષ્ટિ, ગર્જના, વિધુતની અસજઝાય, તેમાં વૃષ્ટિ તથા ગર્જનાની બે પ્રહર, તથા વિજળીની એક પ્રહર અસઝાય. ૪. ગંધર્વપુર (બળતાં નગર જેવો દેખાવ) દિગ્દાહ (છિન્નમૂલદાહ) ઉલ્કા (સુરેખા) અથવા પ્રકાશ યુક્ત સરેખા તણખા જેવા, ઉપર પ્રકાશ નીચે અંધકાર, અજ્ઞાન સંધ્યા છેદમાં એક પ્રહર અસક્ઝાય. ' ૫. વર્ષીકાલે ૭. શિયાળે ૫, ઉનાળે ૩ તારા પતનની અસઝાય. For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૬. ધુમસ, અરણ્યવાતથી ઉડતી સચિત્તરંજ, કેશવૃષ્ટિ જ્યાં સુધી પડે ત્યાં સુધી, મહાકલહ, લેછાદિ ભય, નજીકમાં સ્ત્રીપુરૂષનું યુદ્ધ, ધુલેટી પર્વ, ગાઢઆગ વગેરે શાંત ન થાય ત્યાં સુધી, દંડિક મારણે બીજે બેસે નહિ ત્યાં સુધી અસઝાય. ધુમસ સંયમઘાતિ હોઈ ઉન્મેષ નિમેષ અને શ્વાસે શ્વાસ સિવાય બીજી ક્રિયા ન થાય. બારણું બંધ રાખી કામળી ઓઢીને બેસી રહેવું જોઈએ. ૭. ધડહડ અને ભૂમિકંપ, માંસ અને રૂધિર વૃષ્ટિએ ૮ પ્રહર, ગામને ભેજિક આદિ મરે, તથા વસતિ અથવા સાત ઘરમાં કે ઈ મરે તે અહેરાત્ર અસક્ઝાય. ૮. હળી લાગે ત્યાંથી ધૂળ ઉડે ત્યાં સુધી અસઝાય. - ૯ તિર્યંચનું લેહી, માંસ, ચામ, હાડકાં ૬૦ હાથમાં હોય તે પડ્યા પછી ત્રણ પહોર અસક્ઝાય. ઉદ્ધયેથી પણ ન સૂજે. પણ જ્યાં લોહી પડવું હોય તે સ્થાન ઈને સાફ કરી પાણી ૬૦ હાથની બહાર પર તે અસક્ઝાય નહિ. ૧૦. ઇડું ભાંગ્યું હોય, સ્ત્રી તીચની પ્રસૂતિ થઈ હોય કે જરા પડી હોય તે ત્રણ પ્રહર અસજઝાય. ૧૧. મનુષ્યનું લેહી માખીના પગ જેટલું પણ ભૂમીએ અગર વસ્ત્ર ઉપર પડેલું હોય તે અહોરાત્રી, તે અસઝાય બીજા દિવસના સૂર્યોદયે પૂરી થઈ જાય એટલે પ્રભાતમાં પહેલું સૂર્યોદયે શુદ્ધ થાય. For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અસજઝાય ૧૨. સ્ત્રીના સ્વાભાવિક ઋતુમાં ૩ દિવસ અસઝાય ત્યાર પછી રૂધિર દેખાય તે રૂધિર એહડાવણયં કરેમિ કાઉ૦ એક નવ૦ કાઉ૦ (ગૃહસ્થના ઘરમાં ઋતુવંતી હોય તે અસઝાય નહિ) ૧૩. મોટે રાજા મરે અને બીજે રાજા ગાદીએ ન આવે ત્યાં સુધી અસક્ઝાય. ૧૪. મનુષ્યનું મૃતક ૧૦૦ હાથની અંદર તથા તિયચનું મૃતક ૬૦ હાથમાં હોય ત્યાં સુધી અસક્ઝાય. ૧૫. પંચેન્દ્રિય તિયચ, મનુષ્ય મૃતકની અસક્ઝાય. એક રાજમાર્ગો (જ્યાં બન્ને બાજુ થઈને વાહનો જતાં આવતાં હોય તે) તથા અંતરિક હેાય એટલે રાજ માર્ગની બીજી બાજુ હોય અથવા ત્રણ નાની શેરીથી આંતરિત હોય, અથવા સિમાડા બહાર હોય તે ૬૦ થી ૧૦૦ હાથની અંદર હોવા છતાં પણ અસક્ઝાય લાગતી નથી. ૧૬. બિલાડી જીવતે ઉંદર લઈ જાય તેની અસઝાય નહિ પણ રૂધિર પડતો લઈ જાય તે અસક્ઝાય. હિંસક પશુના વમનની અસઝાય નહિ. ૧૭. રાત્રિમાં ચંદ્રગ્રહણ થયું અને રાત્રિમાં પુરૂં થયું ત્યારથી રાત્રી પુરી થાય ત્યાં સુધી અસઝાય. ૧૮. દિવસે સૂર્યગ્રહણ થયું ત્યારથી બીજા દિવસના સૂર્યોદય સુધી અસક્ઝાય. ૧૯. ઉદયકાલે ચંદ્રગ્રહણ થયું અને ગ્રસિત જ For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૨૦ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ચંદ્ર અસ્ત થયે તે તે રાત્રીના ચાર પ્રહર અને બીજા અહોરાત્રીના આઠ પ્રહર એમ બાર પ્રહર અસક્ઝાય. અથવા ઉત્પાત એટલે રૂધિર માંસાદિના વર્ષાદ યુક્ત આખી રાત્રી ગ્રહણ રહ્યું હોય અને ગ્રહણ સહિત અસ્ત થયો હોય તે તે રાત્રી અને બીજા અહોરાત્રીના આઠ પ્રહર મળી બાર પ્રહર અસઝાય અથવા વાદળથી આકાશ ઢંકાયેલું હોય અને તેથી ખબર ન પડે કે ક્યારે ગ્રહણ થયું તેથી રાત્રીએ સ્વાધ્યાય થાય નહિ અને પ્રભાતે ગ્રસિત ચંદ્ર અસ્ત થતે દેખ્યો તેથી બીજી અહોરાત્રી અસ્વાધ્યાય. આ પ્રમાણે ચંદ્ર ગ્રહણની બાર પ્રહર ઉત્કૃષ્ટી અસઝાય થાય. ૨૦. પ્રભાતે અસ્ત કાલમાં ચંદ્રગ્રહણ થાય અને ગ્રહણદશામાં જ અસ્ત થાય તે આઠ પ્રહર અસઝાય. ૨૧. ઉદયકાલમાં સૂર્યગ્રહણ થાય તે જ પ્રમાણે અસ્ત પામે તો સોળ પ્રહર અસઝાય. એ પ્રમાણે ઉત્પાત સૂર્યગ્રહણાદિમાં પણ સોળ પ્રહર અસક્ઝાય. ૨૨. અસ્ત સમયે સૂર્યગ્રહણ થાય અને ગ્રસિત અસ્ત થાય તે બાર પ્રહર અસઝાય. ૧૬. યોગના વિશેષ બોલ ૧. એકવાર પડિલેહેલી પાટલી આગળ લીધેલા સર્વ કાલ ગ્રહણનું પયણું થાય. પછી સઝાય પઠાવતાં ફરી પાટલી પડિલેહવી જોઈએ. ૨. શેષકાલે કાંબળી ઉપર દાંડી માંડી કાલ લેવા For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચેાગના વિશેષ ખાલ ૧૧૧ સૂજે, પણ વર્ષાકાલે તા પાટલી ઉપર જ લેવાય, દાંડી ન મળે તેા પેન્સીલ કે ઠવણીના પાયા ચાલે, જોગનું ટ્રુડાસન મારપીંછનુ જોઇએ. ૩. વાઘાઇકાલ અધરત્તિકાલના અનુષ્ઠાન તેા તે વખતે જ કાલગ્રહણ લીધા પછી અનુષ્ઠાન કરનાર કરાવનારે સજ્ઝાય પડાવ્યા પછી અનુષ્ઠાનની ક્રિયા થાય. પછી તરત જ ૧ પાટલી, ૧ સજ્ઝાય, ૧ પાટલી કરવી. થાય. ૪. વેત્તિ પાભાઇકાલના અનુષ્ઠાન તે કાલગ્રહણ લીધા પછી પ્રતિ॰ પડિલેહણુ, કાલ પર્વમા પછી જ અનુષ્ઠાન કરાવનારે એક સજ્ઝાય પડાવવી. અનુષ્ઠાન કરનારે એક કાલગ્રહણની એક અને એ કાલગ્રહણની એ સજ્ઝાય પડાવવી. અનુષ્ઠાન કરનાર, કરાવનારે પાભાઈ કાલની સજ્ઝાયમાં સજ્ઝાય પડાઉં ‘ જાવ સુદ્ધ ’એાલવાનુ પછી સૂત્રાદિનું અનુષ્ઠાન કરવું. પછી વૈરત્તિકાલની પાટલી, સજ્ઝાય, પાટલી, પછી પાભાઇકાલની પાટલી સજ્ઝાય પાટલી કરવી. પ. સજ્ઝાય કે પાટલી ભાંગે તે વધુમાં વધુ નવવાર ફરી કરી શકાય. નવમી વખત ભાંગે તે તે કાલગ્રહણ જાય. ૬. ક્રિયા કરાવનારની સજ્ઝાય ભાંગે તે ખીજી વાર પેાતે પટાવી શકે નહિ. તેમજ ક્રિયા પણ કરાવી શકે નહિ. જો બીજે કાઈ ક્રિયા કરાવનાર ન હાય તા ાતે ક્રિયા કરાવે એવી પ્રવૃત્તિ છે. પણ ત્યાં ક્રિયા કરનારા બધા એક સજ્ઝાય વધારે પડાવે. For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧રર શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૭. મહાનિશીથ અને નંદી અનુગના જેગ કરેલા ન હોય તે બીજાને જેગ કરાવી ન શકે, તેમ જ તે પણ જે જોગ કર્યા ન હોય તે જોગ બીજાને કરાવી ન શકે. ૮. મહાનિશીથના જોગ ક્ય ન હોય અને નંદી અનુગના પેગ કર્યા હોય તે યોગની વચ્ચારની તથા દીક્ષાની નંદીની ક્રિયામાં નંદીના સૂત્રે બોલીને નંદીની કિયા કરાવી શકે, પણ ઉપધાનમાં નહિ. ૯. સવારના પહેલા પ્રહરમાં કાલગ્રહણની પાટલી, સક્ઝાય થઈ જવા જોઈએ. ન થાય તે કાલગ્રહણ જાય. પરંતુ કારણ પ્રસંગે બાકી રહેલી પાભાઈની સજઝાય પાટલી સાંજના ચેથા પ્રહરમાં થઈ શકે. ૧૦. કાલ પવવામાં ભૂલ થાય અગર પવેવ્યા પછી વસતિની અસઝાય નીકળે તે ફરીથી કાલ ન પહેવાય. અસક્કાય ટાળીને પયણું કરી શકાય. દિવસ પડે નહિ. બધા કાલ જાય. ૧૧. ઉત્કાલિક તથા કાલિક યેગનું અનુષ્ઠાન અને પણું અથવા માત્ર પયણું કર્યા પછી અસઝાય નીકળે, કે સક્ઝાય, પાટલી કર્યા પછી અસઝાય નીકળે અને દહેરાસર તથા થંડલ ન ગયા હોય તે અસક્ઝાય ટાળી ફરીથી ઉલ્કાલિકનું અનુષ્ઠાન અને પયણું, જ્યારે કાલિકનું કેવળ પોયણું, પહેલા પહોરમાં જ કરી શકાય, તેમ કરવાથી દિવસ ન પડે, કાલગ્રહણ જાય. For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૨૪ કેગના વિશેષ બેલા ૧૨. ક્રિયા કરનાર તથા કરાવનારે બે વખત એ પડિલેહવો જોઈએ. ૧૩. જોગવાળાએ સાંજની પડિલેહણમાં પચ્ચ૦ કરતાં પહેલાં બે વાંદણ દીધા વગર ખમાત્ર દઈ આદેશ માગી પચ્ચ૦ કરવું. ૧૪. ક્રિયા કરાવનાર સવારમાં સઝાય કર્યા પછી અને સાંજે માંડલાં કર્યા પહેલા ક્રિયા કરાવી શકે. ૧૫. અનાચારિકે (માંડલીના જોગ કરેલા એ) લીધેલા કાલગ્રહણ, પડિલેહણ સંઘટ્ટો, વસતિ શોધન, કાજે વગેરે સવ યેગીને કપે. ૧૬. રોગપ્રવેશ દિને, નંદી દિને અંગ (સૂત્ર) કે શ્રુતસ્કંધના સમુદેશ અને અનુજ્ઞા દિને આયંબિલ કરવું જોઈએ. ૧૭. આકસંધિમાં વમન, અકાલસંજ્ઞા, ભક્તપરિષપનાદિથી દિન પડે તે કાલગ્રહણ ન જાય પરંતુ તે દિવસ આકસંધિમાં જ આયંબિલથી વધારે કરી આપ જોઈએ. આસંધિ પુરી થયા પછી જ આગળનાં કાલગ્રહણ લઈ શકાય. સમુદ્દેશ–અનુજ્ઞા–આદિના દિવસો સાથે આવે તે આકસંધિ કહેવાય છે. ૧૮. સાંજે ક્રિયા કર્યા પછી ઠલ્લે જવું પડે તથા રાત્રે ૧૨ વાગ્યા પછી કલ્લે જવું પડે તે બે દિવસ પડે, પણ કાલગ્રહણ રહે, પણ સૂત્ર કે શ્રુતસ્કંધના સમુદેશ, અનુશા દિનની પૂર્વે રાત્રે થંડીલ જે ગયા હોય તે તેમનું કાલગ્રહણ જાય, અર્થાત્ તેનાથી સમુદેશ કે અનુજ્ઞા ન થાય. For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૧૯. સવારની ક્રિયા થઈ ગયા પછી સાધ્વીને અંતરાય આવે તેની અસજ્ઝાયમાં અથવા ક્રિયા થઈ ગયા પછી વરસાદ વગેરેની અસાયમાં સાધુ-સાધ્વીને સાંજની ક્રિયા કરાવાય તે દિવસ પડે નહિ. ૧૧૪ ૨૦. કાલગ્રહણ, અનુષ્ઠાન, સજ્ઝાય, પાટલી થઈ ગયા પછી અને દહેરાસર ગયા પહેલાં અંતરાય આવે ત દિવસ પડે, પણ કાલગ્રહણ રહે. ૨૧. અજવાળી એકમ, ખીજ અને ત્રીજની સાંજના વાઘાઈ કાલ ન લેવાય, તેમાં કાઈ તિથિને ક્ષય હાય તે અમાસની સાંજે પણ વાઘાઈ કાલ ન લેવાય. અને વૃદ્ધિ હોય તે ચેાથેા દિવસ લાગતાં લેવાય. ૨૨. સાંજની ક્રિયામાં ઉપવાસવાળાએ પચ્ચ૰ પૂર્વ એ વાંદણાને બદલે ખમા૦ દઈ પચ્ચ॰ કરવું. ૨૩. સૂત્રાના અધ્યયનાના મૂલ દિવસ પૂરા થયા પછી (આમાં પડેલા દિવસેા પણ ગણત્રીમાં લેવાય) સમુદ્દેશ અનુજ્ઞા થાય, કારણે એક દિવસ આઘા પાછાર્ય થાય. ૨૪. પડેલા દિવસના ખીજે દિવસે યેાગમાંથી નીકળાય નહિ. તેમજ નીકળવાના દિવસના પૂર્વ મધ્યરાત્રી પછી અકાલવૃષ્ટિ, ગર્જના, કે વિજળી આર્દિ થઈ હોય તે તા પણ નિકળાય નહિ. પણુ જે દિવસે આવું કારણુ ન હોય. એના બીજા દિવસે નીકળાય. ૧. પ્રવચન સારાદ્વારમાં ખીજ, ત્રીજ અને ચેથની સાંજે વાધાઈ ન લેવાનું લખ્યું છે. પણ પ્રવૃત્તિ એકમ, ખીજ અને ત્રોજની છે. For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચેાગના વિશેષ ખેાલ ૧૨૫ ૨૫. આદ્રા લાગેથી વિશાખા લાગતા સુધીમાં વૃષ્ટિ, ગર્જના, વિજળી આદિ થાય તેની અસજ્ઝાય નહિ. આદ્રા નક્ષત્ર બેઠા પહેલાં અસઝાય ગણાય. ૨૬. ખાસ કારણે પાભાઇનાં નાતરાં ત્રણ વખત દેવાય. ૨૭. અનુજ્ઞા ન થઈ હોય ત્યાં સુધી દાંડી, પાટલી તથા જોગનું દુડાસન બે વખત પડિલેહવુ જોઇએ. ૨૮. કાલિકોગમાં કામળી, બેસવાનું આસન, આઘારીયું એકતારીયુ' જોઇએ. ૨૯. સંઘટ્ટા વગરના આસન પર કે કાજો લીધા. વગરની જગ્યાએ ગેાચરીપાણી ન વપરાય. ૩૦. પારીસી ભણાવવાના ટાઇમ થઈ ગયા હોય તે સંઘટ્ટો લેતા પહેલા પારીસી ભણાવી પાતરાદિ ૨૫-૨૫ ખેલથી પડિલેહણ કરી પછી સ ઘટ્ટામાં લેવા જોઇએ. ૩૧. ઉત્તરાધ્યયનમાં આઉત્તવાય નહિ. ૩૨. કાલગ્રહણમાં, નાંતરામાં, સંઘટ્ટો લેતાં, આહાર વાપર્યા પછીના ચૈત્યવંદન કરતાં તથા પારસી ભણાવતાં સ્થાપનાજી ખુલ્લા રાખવાની જરૂર નથી. જ્યારે અનુષ્ઠાન, સજ્ઝાય, પાટલી, પચ્ચ૰ પારતાં સ્થાપનાજી ખેાલવા જોઇએ. ૩૩. વરસાદના કારણે દહેરાસર ન જઈ શકાય તે અભિષેકવાળા ફોટા આગગ ચૈત્ય કરાય તેથી દિવસ ન પડે. સાંજ સુધીમાં વરસાદ અંધ થાય એટલે દહેરાસર જઈ ચત્યવદન કરવુ જોઇએ. For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૨૬, શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૩૪. બેથી વધારે આચારિક સાથે હોય તે ૧૦૦ હાથની બહાર પચેન્દ્રિય તિય"ચ અગર મનુષ્યની આડ પડે નહિ, ૧૦૦ હાથની અંદર એક આચારિક હોય તે પણ આડ પડે નહિ. (પંન્યાસના બે આચારિક, આચાર્યના ત્રણ આચારિક, ગણાય.) ૩૫. અસક્ઝાયમાં નેતરું દઈ શકાય નહિ. ૩૬. ઉપવાસ કરનારને પંદર દિવસે, ન કરનારને એક મહીને પાલી પલટાય છે. ૩૭. સવારે સ્પંડિત જવા માટે (વહારવા જવાય તેમ ન હોય તે) ચુનાનું પાણું, દવા, છીંકણી, દાંતની સળી વગેરે મહાનિશીથવાલા પાસેથી સંઘટ્ટામાં લેવાની પ્રવૃત્તિ છે. ૩૮. કાલિયેગમાં કાલગ્રહણ આવ્યા વગર ન પ્રવેશ થઈ શકે નહિ. પણ પ્રવેશ કરી કારણે વચમાં નીકળ્યા પછી બીજી વખત પ્રવેશ કરવો હોય ત્યારે કાલગ્રહણની જરૂર નથી. ૩૯. કાલિકેગમાં તેમજ ઉત્કાલિકમાં સાત સાત કાલગ્રહણે (એટલે ૭-દિવસે) એક દિવસ વધે. - ૪૦. સંઘટ્ટો લઈને સંઘટ્ટા વગરના કપડા પહેરી, સંઘટ્ટાવાળાં પાતરાં તરપણું વગેરે લઈ કારણે ગોચરી પાણી માટે સે હાથ ઉપર પણ જઈ શકે, પરંતુ ભાતપાણીવાળાં પાતરાં તરણને સ્પેશ સંઘટ્ટા વગરના કપડા For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગના વિશેષ બેલ ૧૨૭ સાથે થ ન જોઈએ. જે સ્પર્શ થાય તે સ્પર્શ થયેલ પાતરાં વગેરે સંઘટ્ટા બહાર જાય, અને તેમાંની વસ્તુ ગીથી ઉપયોગમાં ન લેવાય. તે વધે કરે અને પરઠવવું પડે તે દિવસ પડે. ૪૧. કિયા કરાવનારે ઈરિટ કરી ન હોય તે પણ તેમની આગળ સંઘટ્ટો અને આઉત્તવાણું મુકવાની અર્થાત્ સાંજની કિયા થઈ શકે. ૪૨. સતકીઆમાં ક્ષુલ્લકને કારણે બે નિવિ પણ કરાવી શકાય. ૪૩. અસંખય, ખંધક, ચમર અને ગોશાલા અધ્યયનમાં, સતકિયામાં જે બીજું કાલગ્રહણ શુદ્ધ ન આવે તે પાછલા દિવસનું અનુષ્ઠાન ન જાય, પરંતુ આયંબીલ વધારે કરે. ૪૪. અસઝાયમાં નવો પ્રવેશ કર્યો હોય તે તે પ્રમાણ ગણાય નહિ. અસઝાય વિના પ્રવેશ કર્યો હોય અને પછી અસઝાય થાય અને નીકળવાનું હોય તે ત્રણ દિવસ થયા વિના નીકળી શકાય નહિ. ૪૫. ચાલુ વેગ પુરા થયા પછી નીકળ્યા વગર નવા વેગમાં પ્રવેશ કરે અને પછી કારણે નીકળવું હોય તે નવા ગનાં ત્રણ કાલગ્રહણ પુરાં થયા પછી નીકળાય, પણ ત્રણ દિવસ પૂરા કરવાની જરૂર નથી. ૪૬. માંડલીના જેગમાંથી નીકળ્યા પછી ઉત્કૃષ્ટથી છ માસ સુધીમાં વીદીક્ષા થઈ શકે અને વડી દીક્ષા પછી For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૨૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઉત્કૃષ્ટથી છ માસ સુધીમાં માંડલીનાં સાત આયંબીલ કરી શકાય. જોગ પૂરા થઈ ગયા હોય અગર માંડલીયા જેગનાં દશ વૈકાલિકનાં ચાર અધ્યયન થયાં હોય તે તેરમે દિવસે વડી દીક્ષા થઈ શકે. ૪૭. અનાગાઢ જેગમાંથી કારણસર નીકળવું પડે તે વધુમાં વધુ નીકળે તે દિવસથી છ માસની અંદર અનુજ્ઞા થાય તેમાં પ્રવેશ કરે તે જ કેગના જેટલા દિવસે થયા હોય તેટલા દિવસે રહે, અન્યથા જાય, ફરી કરવા પડે. ૪૮. સૂત્ર અગર શ્રુતસ્કંધના ઉદ્દેશના દિવસથી છ માસની અંદર અનુજ્ઞા થવી જોઈએ. ૪૯. એક મહિનાના અનાગાઢ જંગમાં બે વાર અને તે ઉપરના જંગમાં ત્રણવાર પ્રવેશ કરી શકાય. ૫૦. દિવસે સૂર્યગ્રહણ થાય અને દિવસે મૂકાય ત્યારે એક દિવસની અસઝાય હેવાથી એક દિવસ પડે. ગ્રસિત અસ્ત થાય તે બે દિવસ પડે. ૫૧. રાત્રીમાં ચંદ્રગ્રહણ થાય અને મૂકાય તે એકે દિવસ પડે નહિ, પણ ગ્રસિત મૂકાય તે એક દિવસ પડે. - પર. વાઘાઈ કાલની પ્રથમ સઝાય બધાયે સાથે પઠાવવી. બીજા કાલેની પ્રથમ સઝાય સાથે પડાવવાને નિયમ નહિ. ૫૩. સંઘટ્ટાના આદેશ માગ્યા પછી અવિધિ આશાતના કહ્યા બાદ આઉત્તવાણયના આદેશ માંગતા વચમાં ભૂલ થાય તે આઉત્તવાણયના આદેશ ફરી માંગવા. પણ સંઘટ્ટાના આદેશ ફરી માંગવાની જરૂર નથી. For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગના વિશેષ બોલ ૫૪. કાલગ્રહણ લેતાં વિકસેન્દ્રિય જીવથી દાંડી, પાટલી કે દંડાસન હાલી જાય તે કાલગ્રહણ જાય. સ્પશી જાય તે કાલગ્રહણ જાય નહિ. ૫૫. પરસ્પર આચારિક કે સંઘઠ્ઠાવાળાઓની પરસ્પર આડ ગણેલી ગણાય નહિ. ૫૬. શુદ્ધ વસતિ જોઈને સંઘટ્ટો લેવાનું શરૂ કર્યા બાદ વચમાં અકસ્માતે કેઈને નસકેરી કુટે કે ચપુ આદિ લાગવાથી લોહી નીકળે તે વસતિ શુદ્ધ કર્યા બાદ દાંડે સ્થાપીયે તો સંઘટ્ટો જતે નથી. ૫૭. સૂત્ર આદિને ઉસે જેમણે કરાવ્યું હોય તેજ આચાર્યાદિ સમુદ્સ, અનુજ્ઞાની ક્રિયા કરાવે એ નિયમ નથી. બીજા પણ કરાવી શકે. ૫૮. કાલ પવવાની શરુઆત કર્યા બાદ કેઈ પણ વખતે છીંક આવે કે સંભળાય તો કાલગ્રહણ જાય. તે દિવસે પયણની ક્રિયા થાય. પ૯સંઘો લેતાં બેલ બેલતાં કંઈ પડી જાય કે ડબલ બોલ બોલાય કે ભૂલ થાય તે સંઘટ્ટો ફરીથી લે પડે. તેમજ દડે સ્થાપવાની ક્રિયા કરતાં છીંક આદિ સંભળાય કે આખા સંઘટ્ટાની ક્રિયા દરમ્યાન પિતાને છીંક આવે તે સંઘટ્ટો જાય. ફરીથી લેવું પડે. ૬૦. એ કે મુહપત્તિ શરીરને અડતા પડે તે સંઘટ્ટો ન જાય. શરીરને ન અડે, કે અડે ન અડે તે સંઘટ્ટો જાય. For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યેાગાદિ વિધિ સ ંગ્રહ ૬૧. એ પાત્રા ઉપર ત્રીજું પાતરું, આદિ મૂકાય તે તે ઉપરનું સંઘટ્ટા બહાર જાય તેમજ તેમાં રહેલી વસ્તુ વપરાય નહિ પણ નીચેના એ પાત્રા સંઘટ્ટામાં રહે. ૧૩૦ ૬૨. એક પાત્રામાંથી બીજા પાત્રામાં આહારાદિ આપતા પાત્રુ પાત્રાને અડતુ રહેવું જોઇએ, આહારાદિ છુટા પડે તેમ અપાય નહિ. ૬૩. ગુમડાં, ઘા આદિમાંથી પરૂ-લાહી નીકળે તે વસતિ અશુદ્ધ ગણાય. ૬૪. આગાઢ જોગમાંથી અનાગાઢ જોગમાં પ્રવેશ કરવાના હાય તેા નીકળવાની ક્રિયા તથા પ્રવેશની ક્રિયા એકજ દિવસે કરી શકાય. ૬૫. એક ચેાગમાંથી બીજા યાગમાં પ્રવેશ કરવા હાય તા આગલા દિવસે તપ જ જોઇએ એવા નિયમ નહિ, નિવિ હાય તે પણ ખીજે દિવસે પ્રવેશ કરી શકાય. નીકળવાનું હાય તેા આગલા દિવસે તપ જ જોઈએ. ૬૬. અનાગાઢ ચેાગમાંથી આગાઢ ચેાગમાં પ્રવેશ કરવાના હાય તા નીકળવાની ક્રિયા કરવાની જરૂર નહિ પણ આગાઢ ચેાગમાંથી અનાગાઢ ચેાગમાં પ્રવેશ કરવાના હાય તેા નીકળવાની ક્રિયા કરાવીને અનાગાઢ ચેગમાં પ્રવેશ કરાવવા. નહિતર બધા દિવસે અગાઢમાં ગણાય. ૬૭, ચેગમાંથી પાંચ તિથિ નીકળાય નહિ પણ ખીજા ચેગમાં તા તે થઇ શકે. (૨/૧૪, ૨/૮, ૧/૫) પ્રવેશ કરવાના હાય For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યેાગના વિશેષ ખાલ ૧૩૧ ૬૮. જોગીના બાંધેલા આવા લઇને છુટાવાળા સંઘટ્ટો આદિ લઈ શકે નહિ. જોગી પાસે તે આધેલા જ આદ્યા જોઇએ માંધ્યા વગરના આદ્યા રખાય નહિ. ૬૯. કાલ પવેવા વખતે જે હાજર ન હાય તેમનું કાલગ્રહણ જાય. ૭૦, કાલિક ચેગમાં સાત કાલગ્રહણે એક દિવસ વધે. ઉત્કાલિક યોગમાં સાત દિવસે એક દિવસે વધે, મૂલ દિવસે અને વૃદ્ધિના દિવસે પછી પડેલા દિવસે કરવા. ૭૧. અનુજ્ઞા થઈ ગયા પછી કાલિક ચેાગમાં પવેયણાની ક્રિયામાં આદેશ માગતા ઇચ્છ॰ ભગવન્ ! તુમ્હે અસ્તુ.....શ્રુતસ્કંધે સંઘટ્ટે ઉત્સ`ઘટ્ટે દિન પઇસરાવણી સંઘટ્ટો. આઉત્તવાણાય લેવરાવણી પાલી....કરશું. અને ઉત્કાલિક ચેાગમાં ઇચ્છ ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હે.....શ્રુતસ્કંધે વિધિ અવિધિ દિન પઇસરાવણી પાલી....કરશું. ખેલવું. ૭ર. ઉત્તરાધ્યયન આદિ આગાઢ ચેાગમાં આખું ધાન, મેથી, મગ, ચણા, વિગેરે ખડાકા ખેલે તેવા ખાખરા, પાપડ, કડક પુરી વગેરે ન ખપે, તથા આઉત્તવાયવાળા ચાગમાં પણ ન ખપે. ૭૩. અનુયાગ સંભળાવવામાં સથારા પારિસીમાં ૮ અરિહંતા મહદેવા ’૦ ગાથા સુધી પાઠ બેલવેા. ૭૪. જોગમાં હાય અને વડીીક્ષાનું મુહૂત માડુ (બાર વાગે લગભગ) હૈાય તો સવારમાં પવેયણું કરી લે. For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સગ્રહ ૭૫. વડીદીક્ષાની નંદી અને દશવૈકાલિકની અનુજ્ઞા નંદી એક દિવસે આવી હાય તે એક જ નંદીથી ચાલે, અને વડીદીક્ષાનું મુહૂત માડુ હાય તે બહુ પડિપુન્ના પારિસી પહેલા કરે અને સજ્ઝાય પચ્ચક્ખાણ પછી કરાય. ૩૧ ૭૬. એક દિવસે એક કાલગ્રહણ લીધું હાય તે પાભાઈ જ લેવાય. એકથી વધારે લેવા હાય તેા પાભાઈ સાથે વાઘાઈ, અદ્ધતિ, કે વેત્તિમાંથી એક બે કે ત્રણે લઈ શકાય. પાભાઈ કાલ તા દરેકની સાથે લેવું જ જોઇએ. ૭૭. જેટલાં કાલગ્રહણ લીધા હૈાય તે બધાં સવારે એક સાથે પવેવાય. ૭૮. આચારાંગના સતકિયાના સાત કાલગ્રહણ અને સાડા ત્રણ દિવસ થાય એટલે સતક્રિયામાં પ્રવેશ કર્યાથી ચેાથા દિવસની સાંજે ક્રિયા કર્યા ખાઃ આચારિક થાય, આચારિક થયેલ અન્ય જોગવાળાને વાળાનું કરાવી શકે, પણ પોતે જોગમાં હાય તા પોતાને પણ વાળાવું કરનાર ખીજો આચારિક જોઇએ. ૭૯. કોઈ ચેગના દિવસે બાકી હાય અને શ્રી ભગવતીજી સૂત્રમાં પ્રવેશ કરે તેા સ ંઘટ્ટો આઉત્તવાળુ લે અને તે દિવસે શ્રી ભગવતીજીમાં ગણાય નહિ. ૮૦. ચેાગ એ પ્રકારનાં છે. ગણીયેાગ-શ્રી ભગવતીજી રાત્ર, મહીયેાગ-એ પ્રકારના, એક ઉત્કાલિક-આવશ્યક દશવૈકાલિક વગેરે તેમાં સઘટ્ટો હાતા નથી. બીજા કાલિક For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચેાગના વિશેષ ખેલ સંઘો હાય છે. તેમાં એ પ્રકારે, એક આગાઢયાગઉત્તરાધ્યયન, સતકિયું, શ્રી ભગવતીજી, પ્રશ્ન વ્યાકરણ, મહાનિસિથ. આગાઢ એટલે યાગ પુરા થયા સિવાય નીકળાય નહિ. આગાઢ ચેગમાં ૧ઉત્તરાધ્યયન સિવાયના ચેાગમાં આઉત્તવાય હાય છે.ખાકીના અણુાગાઢ યાગ. તેમાં પ્રવેશ થયા પછી ત્રણ દિવસ અને ત્રણ કાલગ્રહણની ક્રિયા થયા પહેલાં નીકળાય નહિ. ૮૧. શ્રી ભગવતીજી સૂત્રના ચેાગમાં ૭૫ કાલગ્રહણ સુધી આયંબીલ, નીવી, પછી પાંચ તિથિ આયખીલ બાકી નીવી. તેમાં ફ્રુટ વગેરે લીલેાતરી લેવાની પ્રવૃત્તિ છે. ૧૩૩ ૮૨. શ્રી ભગવતીજી સૂત્રના યાગમાં પ્રવેશ થયા બાદ ચાર મહિના ઉપર અને સાડા પાંચ મહિના સુધીમાં ગણિપદ્મ અપાય છે. ૮૩. શ્રી ભગવતીજીના યાગમાં કાઇક પ્રતામાં ૧૮૮ અને કાઇક પ્રતામાં ૧૮૯ દિવસે લખ્યા છે. તેમાં એક એનીની અસજ્ઝાય અને એક ચામાસીની અસજ્ઝાયના એ દિવસ મળીને ગણાય છે. એળીમાં ક્ષય હાય તા ૧૨ દિવસ ગણાય છે. તિથિની વૃદ્ધિ હાય તા ૧૪ દિવસ થાય. હાલમાં બધા મળીને (એક એળી અને એક ચામાસી સાથે કુલ ૧૮૬ દિવસ ગણાય છે. અસજ્ઝાયના દિવસેાના અંદર સમાવેશ થાય છે.) આ સિવાય વૃદ્ધિના ૧. કેટલાક હાલમાં ઉત્તરાધ્યયનમાં આઉત્તવાય લે છે. For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૩૪ શ્રી પ્રવજ્યા ભેગાદિ વિધિ સંગ્રહ દિવસો ગણાતા નથી. બે માસી આવે તે બે દિવસ વધારે એટલે ૧૮૮ દિવસ, બે એળી આવે તો ૧૯૬ દિવસ કરવા. બે ઓળી અને બે માસી આવે તે ૧૯૮ દિવસ કરવા. તે ઉપરાંત પડેલા દિવસે વધારે કરવા. ૮૪. હાલમાં ગણિપદ સ્થાપન કર્યા પછી પયણું કરાવાય છે અને પચ્ચકખાણ કરીને પછી સઝાય કરાય. દરેક પદવીમાં આ પ્રમાણે સમજવું. ૮૫. જે દિવસે શ્રી ભગવતીજી સૂત્રની ગણિપદનું મુહૂર્ત હોય તે દિવસે અનુજ્ઞાનું અને તેના આગલા દિવસે સમુદ્સનું કાલગ્રહણ લેવાય. ૮૬. પંન્યાસ પદવી આદિ પદવીઓ શ્રી ભગવતીજીના જેગમાં પણ ગણિપદ આપ્યા પછી આપી શકાય છે. ૮૭. ગણિપદ તથા પંન્યાસ પદાદિ બપોર પછી પણ થાય. પયણું અને સજઝાયાદિ પ્રથમ કરી લે. ૮૮. પહેલાં ગદ્દવહન કરીને બાર અંગે સાધુઓ ભણતા હતા. કદાચિત્ કઈ યોગવહન કર્યા સિવાય પણ દ્વાદશાંગી ભણ્યાં એવું શાસ્ત્રમાં જોવામાં આવે છે. પરંતુ તે ચર્ચાને વિષય નથી. કેમકે તે આગમ વ્યવહારી હતા. આગમ વ્યવહારી જે પ્રકારે લાભ જાણે તે પ્રમાણે કરે. (સેન પ્રશ્ન-૯૬૨) ૮૯. ગોદહનની ક્રિયામાં કેવળ નંદી સૂત્રના ગવાળે દેવવંદન કરાવે તે કલ્પ છે, પણ ઉપધાનની ક્રિયામાં કલ્પી શકે નહિ. (સેન પ્રશ્ન-૭૧) (જઝાયાદિ For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચેાગના વિશેષ ખેલ ૧૩૫ ૯૦. કાઇપણ કારણથી ચક્ષુ ચાલી ગઈ હાય, તેવા અધ સાધુ પાસે કાલિક ઉત્કાલિક ચેગોની ક્રિયા કરી શકાય નહિ. (સેનપ્રશ્ન-૪૪૩) ૯૧. વડીદીક્ષા અને દશવૈકાલિકના યાગ પૂરા થયા પછી માંડલીના સાત આયંબીલ કરાવાય. (સેનપ્રશ્ન-૪૭૦) ૯૨. કાલિક ચેગવાળાને રાત્રિએ અણાહારી વસ્તુ લેવી કલ્પે નહિ. સવારે પવેયણાની ક્રિયા કર્યાં પછી લેવાય. (સેનપ્રશ્ન–૨૩૯) ૯૩. શ્રી આચારાંગ સૂત્રમાં સતક્રિયામાં સાત દિવસ પુરા થયા પછી આગળ કાલગ્રહણ લઈ શકાય. ૯૪. જોગમાં ન હોય તે સાધુ કાલગ્રહણ લેવાના હાય તા સાંજે નાંતરા દેતાં પહેલાં પચ્ચક્ખાણ કરે અને નાંતર) દ્વીધા પછી સ્થડિલ પડિલેહે. ૯૫. હાલમાં ચેગ વડીદીક્ષા પછી ઉત્તરાધ્યયન, પછી આચારાંગ, પછી કલ્પસૂત્ર, નંદી, અનુયાગ કરાવીને મહાનીશીથ (કે મહાનીશીથ પછી નંદી, અનુયાગ) પછી સૂયગડાંગ આદિ યોગ્યતા મુજબ ચેાગ કરાવવામાં આવે છે. ૯૬. આવશ્યક, દશવૈકાલિક, નંદી, અનુચેગ, પયજ્ઞા, ઉવવાઇ, રાયપસેણી, જીવાભિગમ, પન્નવણા, એ ચાર ઉપાંગ આદિ ઉત્કાલિક યાગ છે. તેમાં કાલગ્રહણ સ ́ટ્ટો લેવાતા નથી. For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૩૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૯૭. ત્રણ ગાઉ સુધી આવેલાને કાપવવા સૂઝે. અર્થાત ત્રણ ગાઉથી આવેલા કલપવતી વખતે હાજર હેય તે કાલગ્રહણની ક્રિયા કરી શકે. ૯૮. અનુગ સંભળાવવાની તથા માંડલીના સાત આયંબીલની કિયા મહાનીશીથના એગ કરેલ સાધુ પણ કરાવી શકે. ૯. જ્યારે યોગમાંથી નીકળવું હોય ત્યારે તપના બીજા દિવસે નીકળાય. નવીના બીજા દિવસે નીકળાય નહિ. સ્વર સિદ્ધાંતમહોદધિ પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજે કરેલા ખુલાસા ૧૦૦. સંઘટ્ટાવાળા યુગમાં હોય તેણે સવારે પવેયણાની ક્રિયા વખતે આઉત્તવાણયના આદેશ માંગ્યા હોય તે જ આઉત્તવાણય લઈ શકે. વગર આદેશે ગમે ત્યારે ઈચ્છા મુજબ ન લઈ શકે. ૧૦૧. આઉત્તવાણયવાળાને સંઘટ્ટાવાળાનું ગોચરી પાણી વગેરે ન કપે. પરંતુ આઉત્તવાણુવાળાનું સંઘઠ્ઠાવાળાને બધું કલ્પે. પણ જો આઉત્તવાણયવાળાએ સંઘટ્ટાવાળાને આપ્યા પછી પાછુ આઉત્તવાણયવાળાને કપે નહિ. અર્થાત્ આઉત્તવાણયવાળા ગોચરી પાછું બીજાને સંઘટ્ટાવાળા વગેરેને આપી શકે, પણ આપ્યા પછી પાછું લઈ ન શકે. લે અને વાપરે તો દિવસ પડે. For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગના વિશેષ બેલ ૧૩૭ ૧૦૨. સતકિયામાં પ્રવેશેલ જેગીને ઉત્તરાધ્યનવાળા તથા આચારાંગવાળા જે સતકિયામાં નથી તેનું સતકિયાવાળાને કપે નહિ. આચારિક થયા બાદ પણ ન કપે. ૧૦૩. કલ્પસૂત્રના નિસિથ અધ્યયનના દશ દિવસ પુરા થયા પછી જ કલ્પવ્યવહારમાં પ્રવેશ કરી શકાય. ૧૦૪. નોંતરાં દેતાં, કાલગ્રહણ લેતાં, સજઝાય–પાટલી આદિ કરતાં છીંક આદિ, ઇરિયાવહીમાં થાય તે ફરી ઈરિયાવહી કરી લેવાય. ૧૦૫. કાલપવામાં ભૂલ થાય તે બધા કાલ જાય. સુઝે કહેલા કાલ પણ જાય. તે દિવસે પયણું કરાય. ૧૦૬. સંઘટ્ટા-આઉત્તવાણયમાં વાપરતી વખતે ઝળીમાં પલુ તથા ઢાંકણું બને રહેવા જોઈએ. સાયણી ન ચાલે. ૧૦૭. ઉપાંગના જોગ એક સાથે કરવાની પ્રવૃત્તિ છે. ૧૦૭. દશ પયજ્ઞામાં રહેલા છેલ્લા દિવસે તથા તિથિના દિવસે આયંબીલ કરવું પડે. ૧૦૮. સતકિયામાં આયંબીલ નીવી છે અને તેના પડેલ દિવસ સાથેજ આઉત્તવાણય પૂર્વક કરવાના. For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૩૮ શ્રી પ્રવજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૧૭. અસ્વાધ્યાય કયારે ? (પ્રવચન સારદ્વાર દ્વાર ૨૬૮ ગાથા ૧૪૫૦ થી ૧૪૭૧) સંજમઘા ઉપાયે સાદિક્વે વગહે ય સારીરે મહિયા સચિત્તર વાસન્મિ ય સંજમે તિવિહં (૧૪૫૦) મહિયા ઉગાભમાસે સચ્ચિત્તઓ ય ઈસિઆયંબે વાસે તિક્સિ પગારા બુબુય તāજજ કુસિએ ય પાપના દવે તે ચિય દર્બા બે જહિયં તુ જચ્ચિર કાલં ઠાણુઈ ભાસ ભાવે માં ઉસ્સાસઉમે પરા પંસૂ ય મં સહિરે કેસસિલાવુદ્ધિ તહ યુથ્થાએ ! મંસરાહિરે અહરૉ અવસેસે જચિરં સુત્ત પર પંસૂ અચ્ચિત્તર રસ્સલાએ દિસા રઉગ્યાઓ છે તલ્થ સેવાઓ નિશ્વાયએ ય સુરં પારહરંતિ પર ગંધધ્વદિસા વિજજુદ્ધ ગજિએ જૂવ જખઆલિત્તા એકેપેરિર્સિ ગજિજયં, તુદો પારસિ હણુઈ પપા દિસિદાહો છિન્નમૂલે ઉક્ક સરેહા પગાસસંજુત્તા સંજ્જા છેયાવરણે ઉ જુવએ સુકિ દિણ તિનિાપદ ચંદિમસૂસવરાગે નિગાએ ગુજિએ અહેર સંગ્ગા ચઉ પડિવએ જ જહિ સુગિહએ નિયમો પછા For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અસ્વાધ્યાય કયારે ૧૩૯ આસાતી ઇંદમહા ત્તિય સુગિમ્તએ ય આવે એએ મહામહા ખલુ એએસિ જાવ પાડિવયા ાપા ઉક્કોસેણ દુાલસ ચંદો જહન્નેણુ પારસી અન્ડ્રુ ! સુરા જહન્ન બારસ પારિસિ ક્રોસ દા અદ્ભુ ાપલા સહનિવુઝુ એવં સૂરાઇ જેણ હુ‘તિહારત્તા । આઇબ્ન' દિણમુક્કે સાચ્ચિય દિવસા ય રાય માના લુહદડિયમાઇ સખાલે દડિએ વ કાલગએ ! અણુરાયએ ય સભએ જચ્ચિરનિદ્દોચ્ચડ હારત્ત ॥૬॥ તવિસભાઇઆઇ અંતે સત્તર્ણા જાવ સામે 1 અણુહસ્સ ય હન્થસય' દિદ્ગિવિવિત્તમિ સુદ્ તુ દા સયહેર પગએ મહુ પિપ્પએય સત્તઘર અંતરમયમિ ! નિદુખત્તિ ય ગરિહા ન પદ્ધતિ સણિયગં વાવિ ૫૬ા તિારપ`ચિક્રિય દત્વે ખિત્તે સાહસ્થ પાગલાઇન તિકુરન્થ મહ`તેગા નગરે બાહિં તુ ગામમ્સ ૫૬૪ કાલે તિપેરસિ અરૃવ ભાવે સુત્ત' તુ નંદિાય...! સાણિય મંસાં ચશ્મ' અટ્ટી વિ ય અહેવ ચત્તાાર ૫૬ પા અંતે। અહિં વ ધેાય' સટ્ટી હત્યાઉ પેરિસતા ન મહકાઈ અહેારત્ત રત્ત વૃદ્ધે ય મુદ્દે તુ॥૬॥ અડગમુજ્જિયા કલ્પે ન ય ભૂમિ ખણુતિ ઇચરહા તિમ્નિ અસાઇયúમાણું મચ્છિપાયા જહિં મુડ઼ાદા For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૪૦ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અજરાઉ તિનિ પિરિસિ જરાઉયાણ જરે પડે તિક્રિા રાયપહબિદુપડિએ કપે બૂઢે પુણે નત્યિ ૬૮ માણુસ્સયં ચઉદ્ધા અત્તિ | સયમહારત્ત પરિયાવનવિવને સેસે તિય સત્ત અહેવ દલા રસુકડા ઉ ઈથી અદ્ર દિણે તેણુ સત્ત સુક્કહિએ છે તિહ દિણુણ પણું અણેઉગંત મહેરાં હવા તે દિઠે વિગિચણ સેસરિ બારસેવ વરસાઈ દટ્ટીમુ ન ચેવ ય કીરઈ સક્ઝાય પરિહારેરા (૧૪૭૧) ભાવાર્થ-રૂધિરાદિ અશચિ વગેરેને કારણે સ્વાધ્યાય વગેરે ન થઈ શકે તેવા પ્રસંગોને અસ્વાધ્યાય કહેવાય છે. તેના મુખ્ય બે ભેદ છે. ૧-આત્મસમુF–પિતાના કારણથી અસ્વાધ્યાય થાય. ૨–બીજાના કારણથી અસ્વાધ્યાય થાય. પ્રથમ પરસમુત્થના કારણે આ પ્રમાણે છે. ૧-સંયમઘાતિ, ૨-ઔત્પાતિક, ૩-દેવસંબંધી ૪-યુગ્રાહિક, પ-શરીરસંબંધી. 1-સંયમઘાતિ-સંયમને ઘાત કરનાર. તેના ત્રણ ભેદે છે. ૧-મહિકા, ૨-સચિત્તવૃષ્ટિ, ૩-અપકાય (વરસાદ)ની વૃષ્ટિ, Aમહિમા-ગર્ભમાસ-કાર્તિક મહિનાથી મહા મહિના સુધીમાં આકાશમાંથી જે ધુમ્મસ વરસે તે. આ ધુમ્મસ વરસતાં તુરત જ સર્વસ્થાન અકાયમય બની જાય છે. આવા વખતે ઉપાશ્રય આદિના બારી બારણું બંધ For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અસ્વાધ્યાય કયારે ? ૧૪૧: કરી, અંગે પાંગ સંકેચી રાખીને એક સ્થાને બેસી રહેવું જોઈએ, હાથ પગ હલાવવાં જોઈએ નહિ, B સચિત્ત રજ વ્યવહારથી સચિરજ જે જંગલમાં પવનથી ઉડેલી રજ, જે રંગમાં કંઈક લાલ રંગની હોય છે અને દૂર દૂરથી દેખાય. આ સચિત્તરજ પણ સતત વરસે તે ત્રણ દિવસ પછી સર્વ સ્થાને પૃથ્વીકાયમય બની જાય છે. C–વરસાદ–બુબુદુ વર્ષ, બુદ્દબુદુ વિનાને અને કુસીયા બુદ્દબુદુ.. એટલે પાણીમાં પરપોટા થાય છે, તે વરસાદ વરસે તે આઠ પ્રહર સુધી (બીજા મતે ત્રણ દિવસ) સુધી વરસે તો તે પછી અસ્વાધ્યાય. પરપોટા વિનાને વરસાદ સતત પાંચ દિવસ સુધી વરસે તે તે પછી અસ્વાધ્યાય અને ફુસીયા (ચણ ફરફર) સતત સાત દિવસ સુધી વરસે તે તે પછી બધું અપૂકાયમય બની જાય છે. માટે તે પછી અસ્વાધ્યાય થાય છે. (આ અસ્વાધ્યાય આદ્રા નક્ષત્ર બેઠા પછી અને ચિત્રા નક્ષત્ર સુધીને સમજવો. તે સિવાયના વખતમાં તે અ૫ વરસાદ પડે તે પણ વરસાદ, બંધ થયા પછી ત્રણ પ્રહર સુધી અસ્વાધ્યાય ગણાય છે.) આ ત્રણ પ્રકારના સંયમઘાતી વરસાદમાં સ્વાધ્યાયને ત્યાગ કલ્યાદિ ચાર ભેદે આ પ્રમાણે રહ્યો છે. દ્રવ્યથી -મહિકા અચિત્તરજ અને વરસાદમાં ત્યાગ કર, ક્ષેત્રથી–જે ગામ શહેરમાં વરસે ત્યાં સ્વાધ્યાયને ત્યાગ, કાલથી-તે તે કાળ પછી જ્યાં સુધી વરસે ત્યાં સુધી તેટલો કાળ સ્વાધ્યાયને ત્યાગ અને ભાવથી-આંખના પલકારા, અને શ્વાસોશ્વાસ સિવાયની સઘળી ચેષ્ટાને ત્યાગ For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧ર શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ કરે. ઉપરાંત જવું, આવવું, પડિલેહણ કરવું, બોલવું વગેરે કાયિક અને વાચિક પ્રવૃત્તિને ત્યાગ કરે. બીમારી વગેરે આવશ્યક કારણ આવી પડે તે હાથ આંખ કે આંગળીના ઇશારાથી કામ લેવું, બોલવું જ પડે એમ હોય તે મુહપત્તિ (વસ્ત્ર)થી મુખ ઢાંકીને બોલવું, અને જવા આવવાની જરૂર પડે તે કામળીથી શરીર ઢાંકીને જવું આવવું. ૨–ઔપાતિક-રજ-ધૂળવૃષ્ટિ, માંસવૃષ્ટિ, રૂધિરવૃષ્ટિ, કેશવૃષ્ટિ, પાષાણવૃષ્ટિ થાય તે અસ્વાધ્યાય, રજવૃષ્ટિ-અચિત્તરજ-ધૂળ વરસે, માંસ-વૃષ્ટિ-માંસના ટૂકડા આકાશમાંથી વરસે, રૂધિરવૃષ્ટિ-આકાશમાંથી રૂધિરના બિંદુઓ પડે, કેશવૃષ્ટિ–આકાશમાંથી વાળની વૃષ્ટિ. પાષાવૃષ્ટિ-કરા કે પાષાણુના ટૂકડા પડે, તથા રદ્દ ઘાત-દિશાઓ ધૂણવાળી હોય ત્યારે સૂત્ર ભણવું નહિ. પરંતુ બીજી સઘળીય પ્રવૃત્તિ કરી શકાય. માંસ અને રૂધિરની વૃદ્ધિ થાય તે એક અહોરાત્રી સુધી નંદી આદિ સૂત્ર ભણાય નહિ. બાકીના વખતે તે તે વૃષ્ટિ બંધ થાય ત્યારે ભણી શકાય. રવૃષ્ટિ અને રદ્દઘાત તેમાં ધૂમાડા જેવા આકારે સફેદ અચિત્તધૂળ વરસે તે રજોવૃષ્ટિ કહેવાય અને બધી દિશાએ ધૂળથી છવાઈ જતાં બધે અંધકાર જેવું દેખાય. તે રજોદઘાત કહેવાય. આ બન્ને પવનની સાથે કે પવન વગર જયાં સુધી પડે ત્યાં સુધી સૂત્ર ભણવું નહિ. For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધ્યાય ક્યારે ? ૧૪૩ ૩–દેવસંબંધી–ગાંધર્વનગર, દિગદાહ, વિજળી ઉકાપાત, ગર્જિત, યૂપક, યક્ષાદીપ્ત વગેરે. ૧–ગાંધર્વનગરચક્રવર્તી આદિના નગરના ઉત્પાતને સૂચવનાર સંધ્યા સમયે તે તે નગર ઉપર કીલ્લા, ઝરૂખા, વગેરે આકાર સહિત બીજું નગર દેખાય. તે અવશ્ય દેવકૃત હાય. ૨-દિગૂદાહકઈ દિશા બળતી દેખાય, ૩. વિજળી-રેખા સહિત પ્રકાશ, ૪–ઉલ્કાપાત-તાર પડે તેમજ પાછળ રેખાવાળી અથવા પ્રકાશયુક્ત મટી રેખા થાય તે. પ-ગજિત–મેઘની ગર્જના-અવાજ. ૬-ચૂપક-શુકલ પક્ષમાં એકમ બીજ. ત્રીજ ત્રણ દિવસ સુધી ચંદ્ર સંસ્થાગત હોવાથી ન દેખાય. ત્રણ દિવસ સંધ્યાની સમાપ્તિ ન સમજાયાથી કાલવેળાને નિર્ણય ન કરી શકાય માટે પ્રાદોષિક કાળ કે સૂત્રપોરિસી ન થાય. ૭-ચક્ષાદીપ્ત-એક દિશામાં આંતરે આંતરે વિજળી જે પ્રકાશ દેખાય. આ ગાંધર્વનગર વગેરે થાય ત્યારે એક એક પ્રહર અસઝાય. ગરવ થાય તો બે પ્રહર સુધી અસઝાય. ગાંધર્વનગર તો દેવકૃત જ હોય, બાકીના દેવકૃત પણ હોય અથવા સ્વાભાવિક પણ હોય. જે સ્વાભાવિક હોય તો અસઝાય નહિ. દેવકૃત છે કે સ્વાભાવિક છે તે જાણવાનું વિશિષ્ટ જ્ઞાન નહિ હોવાથી બન્નેમાં અસઝાય સમજવી. સ્વાધ્યાય કરે નહિ. આ ઉપરાંત ચંદ્રગ્રહણ, સૂર્યગ્રહણ, નિર્ધાત, મુંજિત, For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૪૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ ચારસંધ્યા, મહાપડવા, મહામહ વગેરેમાં પણ અસ્વાધ્યાય કહ્યો છે. ચંદ્રગ્રહણ–ચ દ્રવિમાનની નીચે રાહુનુ વિમાન આવવાથી ચંદ્રના પ્રકાશ ઝાંખા પડેતે ચંદ્રગ્રહણ કહેવાય. સૂર્યના વિમાનની નીચે રાહુનું વિમાન આવી જાય ત્યારે સૂર્ય ગ્રહણુ કહેવાય. રાહુનું વિમાન જેટલા સમય સુધી ચંદ્ર કે સૂર્યના વિમાન નીચે રહે તેટલા સમય સુધીનું ગ્રહણ કહેવાય છે. ચંદ્રગ્રહણમાં ઉત્કૃષ્ટ બાર પ્રહર અસ્વાધ્યાય અને જઘન્ય અસઝાય આઠ પ્રહરની, તે આ પ્રમાણે ઉગતો ચંદ્ર ગ્રહેશુ થયેા હોય તો તે રાત્રીના ચાર પ્રહર અને ખીજા દિવસના ચાર પ્રહર મળી આઠ પ્રહર અસજ્ઝાય. સવારે ગ્રહણ થાય અને ગ્રહણ સહિત ચંદ્ર અસ્ત પામે તો તે પછીને દિવસ અને રાત્રી, અને ખીજા દિવસની સાંજ સુધી ખાર પ્રહર અસજ્ઝાય થાય, અથવા ઉત્પાતથી આખી રાત્રી ગ્રહણ રહે અને ચંદ્ર અસ્ત પામે તો, તે રાત્રી ખીજો દિવસ રાત્રી મળીને ખાર પ્રહર, અથવા તો વાદળ હોવાને લીધે ચંદ્ર દેખાય નહિ ત્યારે ગ્રહણ કથારે થયું તેની ખબર નહિ પડવાથી તે આખી રાત્રી અને બીજો દિવસ અને રાત્રી મળી ઉત્કૃષ્ટ બાર પ્રહરની અસજ્ઝાય થાય. પણ જો સ્પષ્ટ ગ્રહણ દેખાયું હોય તો ત્યારથી ખીજા દિવસને ચંદ્ર ઉગે ત્યાં સુધી અસ્વાધ્યાય જાણુવે. આ પ્રમાણે સિદ્ધાન્તિક મત કહ્યો. બીજા આચાર્યાંના મતે આચરણા એવી છે કે For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અસ્વાધ્યાય કયારે ? ૧૪૫ રાત્રે ચંદ્રગ્રહણ થાય અને રાત્રે મૂકાય તે સવારના સૂર્યૌંદય સુધી અસ્વાધ્યાય અને ગ્રહણ સહિત આથમે તેા ગ્રહુણ થાય ત્યારથી ખીજો દિવસ અને બીજી રાત્રી સુધી અસ્વાધ્યાય જાણવા. સૂર્ય ગ્રહણના અસ્વાધ્યાય જઘન્યથી ખાર પ્રહર અને ઉત્કૃષ્ટથી સાળ પ્રહર સુધી અસ્વાધ્યાય. ગ્રહણ સહિત સૂર્ય અસ્ત થાય તે તે દિવસની રાત્રી અને ખીજો દિવસ અને રાત્રી મળી ખાર પ્રહર અસજ્ઝાય થાય. સૂર્ય ઉદય વખતે ગ્રહણ થાય, આખા દિવસ ગ્રહણ રહે અને ગ્રહણ સાથે આથમે તો તે દિવસના ચાર, તે રાત્રીના ચાર અને બીજો દિવસ અને રાત્રીના આઠ એમ સેાળ પ્રહર સુધી અસઝાય થાય. અન્ય આચાયૅના મતે આચરણાથી સૂર્ય ગ્રહણ દિવસે થાય અને દિવસે મૂકાય તે ગ્રહણ થાય. ત્યારથી ખીજા દિવસના સૂૌંદય સુધી અસ્વાધ્યાય. નિર્માત-વાદળ સહિત કે વાદળ વિના આકાશમાં વ્યંતરદેવે માટી ગર્જના સરખા કરેલા અવાજ. આમાં આઠે પ્રહર સુધી અસજ્ઝાય. ગુજિત-ગજા રવના વિકારરૂપે ગુજારવ કરતો અવાજ થાય તે આઠ પ્રહરની અસઝાય. ચાર સંધ્યા-સૂર્યાસ્ત પછી, મધ્યરાત્રીએ, સૂર્યોદય પહેલા, અને દિવસના મધ્યાહને બે બે ઘડી સુધી અસ્વાધ્યાય. ૧૦ For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૪૬ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ચાર મહા પડવા–અષાઢ વદ ૧, આસે વદ ૧, કાર્તિક વદ ૧, અને ચૈત્ર વદ ૧ મહામહ જે દેશમાં જેટલા દિવસ મહોત્સવ ચાલે તેટલા દિવસ સુધી હિંસાનું કારણ હોવાથી ત્યાં સુધી સ્વાધ્યાય કરે નહિ. વર્તમાનમાં આસો ચિત્રમાં સુદ ૫ થી અને અષાઢ કાર્તિકમાં સુદ ૧૪ ના મધ્યાનથી આરંભી વદ ૧ પૂર્ણ થાય ત્યાં સુધી આ મહાપડવા અંગે અસ્વાધ્યાય ગણાય છે. છતાં અહીં ધ્યાન રાખવું કે આસો સુદ ૧૦ થી નાણ મંડાતી હોઈ વડી દીક્ષા, ગણિપદ પ્રદાન વગેરે થાય છે, એથી ચિત્રમાં પણ બાધ નથી. ૪-બુઝાહિક–દંડિક-સેનાપતિ આદિ લડતા હોય, પ્રસિદ્ધ બે સ્ત્રીઓ લડતી હોય, મલ્લયુદ્ધ કે ગામના લેકે પરસ્પર પત્થર આદિથી લડતા હોય ત્યાં સુધી અસ્વાધ્યાય, કેમકે તેવા પ્રસંગે વાનવંતરાદિ દેવ કૌતુકથી આવ્યા હોય તો તે છળે. વળી લોકોને અપ્રીતિ થાય કે “અમે ભયમાં છીએ ત્યારે પણ આ સાધુ જાણે કંઈ દુઃખ ન હોય તેમ સુખપૂર્વક ભણે છે. માટે તેટલે ટાઈમ સાધુઓએ સ્વાધ્યાય ન કરે. રાજા મૃત્યુ પામ્યા હોય, ત્યારથી બીજા રાજાને અભિષેક ન થાય ત્યાં સુધી અસઝાય, તથા મ્લેચ્છ આદિએ ગામ ઉપર હુમલો કર્યો હોય ત્યારે લેકો ભયભીત હોય ત્યારે પણ સ્વાધ્યાય ન કરે. For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અસ્વાધ્યાય કચારે ? ૧૪૭ આ વ્યુત્ક્રાહિક આદિ કારણે લેાકેામાં જ્યાં સુધી સક્ષાભ હૈાય ત્યાં સુધી જ અસજ્ઝાય એમ નહિ પરંતુ લાકે સ્વસ્થ થયા પછી પણ એક અહારાત્રી સુધી અસજ્ઝાય રાખવી. ગામમાલિક કે કોઈ અધિકારી, શય્યાતર કે અન્યગૃહસ્થે ઉપાશ્રયથી સાત ઘર સુધીમાં મરણ પામે તો મૃતક લઈ ગયા પછી એક અહારાત્રીની અસજ્ઝાય અથવા મૃતક લઈ ગયા પછી કોઈ ન સાંભળે તેમ ભણવું. કોઈ અનાથ સેા હાથની અંદર મરણ પામ્યા હોય તા, તે મૃતક જ્યાં સુધી પડયું હોય ત્યાં સુધી અસજ્ઝાય. તે અનાથના મૃતકને કૂતરા વગેરેએ તાડયુ હાય તેા તેના અવયવ દેખાય ત્યાં સુધી અસજ્ઝાય. સારી રીતે જોવા છતાં કલેવરના અવયવા ન દેખાય તે સ્વાધ્યાય કરવા ક૨ે. કોઈ સ્ત્રી કરૂણ વિલાપ કરતી હાય તે તેના અવાજ સંભળાય ત્યાં સુધી સ્વાધ્યાય કરવા નહિ. ૫-શરીર સંબંધી-શારીરિક અશુચિના કારણથી અસજ્ઝાય, તેના બે પ્રકાર, એક મનુષ્ય સંબંધી અને ખીજો તીય ચ સખ`ધી. તિય "ચમાં ત્રણ પ્રકાર-જળચર-માછલાં કાચમા વગેરે, સ્થલચર-ગાય, ભેંસ, પાડા, મકરા વગેરે, ખેચરમાર, પેાપટ વગેરે, ત્રણેના દ્રવ્યાદિ ચાર પ્રકારા-દ્રવ્યથી પંચેન્દ્રિય તીય ચ શરીરનાં રૂધિર, માંસ, વગેરેની અસજ્ઝાય For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૪૮ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ વિકલેન્દ્રિય-બેઈન્દ્રિય તેઈન્દ્રિય અને ચઉરિન્દ્રિયના કલેવની અસક્ઝાય થતી નથી. ક્ષેત્રથી-ઉપાશ્રયથી સાઈઠ હાથ સુધીમાં હોય તે અસજઝાય, તેમાં પણ કેઈ નાનું ગામ હોય તો નાના ત્રણ માર્ગોથી અંતરિત ક્ષેત્રમાં, મોટું નગર હોય તે એક મેટા રાજમાર્ગથી અંતરિત ક્ષેત્રમાં, ઉપાશ્રયની લાઈનની સામી બાજુ રૂધિર આદિ પડયું હોય તે અસઝાય નહિં. પરંતુ તે ઉપાશ્રયની બાજુ પડયું હોય તે અસઝાય. નાના ગામમાં કૂતરા આદિએ તીયચનું કલેવર ચૂંચ્યું હોય અને તેના કલેવરે જ્યાં જ્યાં પડ્યાં હોય તે ગામ બહાર જઈને સ્વાધ્યાય કરી શકાય. કાળથી–તે રૂધિરાદિ પડ્યાં હોય ત્યારથી ત્રણ પ્રહર સુધી અસઝાય, બીલાડા આદિએ મારેલા ઉંદરાદિના કલેવર હોય તે આઠ પ્રહર સુધી અસક્ઝાય. ભાવથી–નદીસૂત્ર આદિ સૂત્રે ભણાય નહિ. અથવા બીજી રીતે ચાર પ્રકાર જળચરાદિ તીયચના રૂધિર માંસ. હાડકું અને ચામડું એ ચાર પડ્યાં હોય તે અસક્ઝાય. વિશેષમાં જે સાઈઠ હાથની અંદર માંસ ધાયું હોય કે પકાવ્યું હોય તે તે માંસ બહાર લઈ જવા છતાં ત્યાં અવશ્ય કેઈ અવયવે પડ્યા હોય તેથી ત્રણ પ્રહર સુધી અસજઝાય ગણાય. જે તે પહેલાં વરસાદ કે પાણીથી ધોવાઈ જાય તે સ્વાધ્યાય કરી શકાય. કેઈ ઇંડું ૬૦ હાથની અંદર પડે પણ ફુટે નહિ તે તે ઈડું ૬૦ હાથની બહાર લઈ ગયા બાદ સ્વાધ્યાય કપે. પણ ઇંડું કુટી જાય અને તે અને તેને રસ જમીન ઉપર For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અસ્વાધ્યાય કયારે ? ૧૪૯ પડે તે તે રસ દૂર કર્યા પછી પ્રહર સુધી અસજ્ઝાય. જો કપડા ઉપર ઈંડુ· ચુંટયુ હોય તેા તે કપડું ૬૦ હાથ અહાર જઈને ધોઈ નાખે તે અસજ્ઝાય નહિ. ઇંડાના રસ કે રૂધિરનું માખીના પગ ડૂબે તેટલું બિંદુ પડયુ હોય તે અસઝાય થાય. જરાયુ રહિત હાથણી વગેરેને પ્રહર અસઝાય. જરાયુવાળા ગાય પ્રસવ થાય તે ત્રણ આદિના પ્રસવ થાય તે આવાળ પડ્યા પછી (દૂર કર્યા બાદ) ત્રણ પ્રહર અસઝાય, રાજમાગ માં તથા તે સિવાય બીજે સાઇઠ હાથની અંદર તીય ચતુ રૂધિર આદિ પડયું હોય, તે ધાવાઇ જાય કે અગ્નિથી મળી જાય તે અસજ્ઝાય નહિ. પણ એમને એમ પડયું રહે તે અસજ્ઝાય થાય. મનુષ્ય સંબંધી—ચાર પ્રકારે. ચામડી, રુધિર, માંસ, હાડકાં, આમાં હાડકાં સિવાય, ચામડી રુધિર અને માંસ સેા હાથની અંદર પડયું હોય તો અહોરાત્રી અસઝાય. રુધિર સૂકાઈ જઇને વર્ણાન્તર થઈ ગયું હોય તે સ્વાધ્યાય કરવા ક૨ે. સ્ત્રીએ મહિને મહિને માસિક ધર્મમાં આવે છે તે ત્રણ દિવસ સુધી આવ્યા કરે છે તેથી તે ત્રણ દિવસ સુધી અસજ્ઝાય. ત્રણ દિવસ પછી કાઇને આવે પરંતુ તે રૂધિરના વર્ણ બદલાઈ ગયેàા હાવાથી અસાય થતી નથી. સુવાવડ આવી હોય તો જો પુત્ર જન્મે તો સાત દિવસ અસજ્ઝાય આઠમે દિવસે સ્વાધ્યાય કરી શકાય. પુત્રી જન્મી હોય તો (રૂધિર વધુ For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૫o શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ હોવાથી) આઠ દિવસ અસઝાય નવમે દિવસે સ્વાધ્યાય કર કપે. દાંત વગરનું મનુષ્યનું હાડકું સો હાથની અંદર (જમીનમાં) પડ્યું હોય તો બાર વરસ સુધી અસઝાય થાય. જ્યારે દાંત પડ્યો હોય તો સો હાથની બહાર કર્યા પછી સ્વાધ્યાય કરે કપે. દાંત પડ્યો હોય શેાધવા છતાં ન દેખાય તો અસક્ઝાય નથી. કેઈ એમ કહે છે કે “દંત એહડાવણથ કાઉસ્સગ્ન કર્યા પછી સ્વાધ્યાય કરી શકાય. જે હાડકાં વગેરે અગ્નિથી બળી જાય તો અસઝાય નથી. અસઝાયમાં ભણવું કે ભણાવી શકાય નહિ. પરંતુ વિચારણા-ચિતવન કરવામાં બાધ નથી. For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૫૧ J. "e | “ દ = દાદી દાદા :* e one ૨૮ ૨૭ | કાલ૦ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭ ૧૮ ૧૯ ૨૦ ૨૧ ૨૨ ૨૩ ૨૪ ૨૫ ૨૬ For Personal & Private Use Only | | | | | e". Ple R'S". Re8 | | | . દ| ove ગ યંત્રો || 8-13jBjb •2 33. 13131 72 73): icleo aulclre the protegid ng Lk દિર cle 2 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only * શ્રી આચારાંગ પ્રથમ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૨૪ | દિન ૨૪ | અનાગાઢ જોગ | નિદર્ અંગ ↑ લુ' અધ્યયન ૮ કાલ૦ અ ઉ કાઉ કાલ૦ $ ! * ૧ અં. ન દિ. ૧૧ ૪ ૧૨ કાછ ८ ૫ ૧/૨ જ્ઞ ૯ ૬ ૩/૪ |૧/૨ |૩/૪ | ૫-૬ | ૧-૨ | ૩-૪ દુ ८ શ્રુ ઉ. અ. ૧ પ ૫ ૐ ર ७ દ ૧ ૧૬ ૧૩ ૧૪ ૧૫ } ૩/૪|૫/૬ ૬ ૩ LA ૧ ૧ ૫ ૫ | ૧૭ ૧૮ ૧૯ ૨૦ t * ર ૫ ૧/૨ ૪ ૫ ७ જ્ઞ ૮ દુ ૭ ર ૨ ૪ ૧/૨ |૩/૪ ૫/૬ ૧/૨ ૩/૪ | ૧/૨ ૐ ' ૨૧ ७ . . ૨૨ ૯ ८ ८ ७ ૩ ७ ૩/૪ | ૫-૬ ૭-૮ |૧-૨ |૩-૪ ૨૩ * -સાતમા અધ્યયના વિચ્છેદ્ય હાવાથી તેના જોગ કરાવાતા નથી m ૧૦ ८ જ્ઞ ૨૪ અ. ત્રુ સ. શ્ર. નંદિ . જ ૧૫૨ શ્રી પ્રત્રજ્યા યેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ જી | ૧૫૩ 1 e | | ૨ | રાક | | | | | ૦૭ 1 2 | * કાર ? | ૧ | ફ | | ce | | | | | | | | _ | | h-re | A-1 ૨ | દ-ર૦ 2 | 7 | 8 | આઠ દિવસ પછી ૪૬-૪૭ કાલવ લઈ શકાય. ૩૯ભા કાલથી સાતિકાના સાત અને એક વૃદ્ધિને મળી આઠ દિવસ આગાઢ છે. For Personal & Private Use Only , 6 | - e - | * |-- 7-1 | * *-8 | - | ૦૭ દ | | | | \ | \ | \ | \ he3J." 90 ove O 1 0 ] કાલ૦ યોગ યંત્રો શ્રી આચારાંગ દ્વિતીય શ્રતસ્કંધે કાલ ૨૬ | દિન ૨૬ | નંદિ ૩ અધ્યયન ૧૬ Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | કાલ૦ ૨૦ ૨૦ ૨૫ ૨૫ | | ૨૬. ૨૬] ૨૧ | ૨૨ ૨૨ ૨૩. | ૨૩ | ૨૪ | ૧૫ભા.અ. * | ૧૬વિ.અ. શ્ર. સ. અ. | ૧૪ સા-૭ 2. ચૂ | . ચૂ. || અ. અ, અ૦ | ૧૩ સા-૬ નંદિ | અ. સમુ. કાઉo | ૩ મક ભાવના અધ્યયન • વિમુકિત અધ્યયન છેલ્લા ત્રણ દિવસ આકસંધિના આયંબીલ કરવા. એ સર્વકાલ-૫૦ [ દિન ૫૦ | નંદિ ૫ | અંગ | ૧૯-સાતિકા મથે આઉત્તવાણું આગાઢ-વૃદ્ધિ દિન ૮ For Personal & Private Use Only શ્રી ક૯૫ સૂત્રના યોગ નિસિથ અધ્યયને કાલ-૧૦ | દિન-૧૦ | નંદિનાસ્તિ શ્રી ક૯પ (બૃહત્ક૫) વ્યવહાર દશા શ્રતસ્કધે કાલ ર૦|દિન ૨૦ નંદિ ૨ તત્ર કપાધ્યયને કાલ ૩, દિન ૩ નંદિ ૧ વ્યવહાર અધ્યયને કાલ પદિન ૫ દશા શ્રત સ્ક ધે કાલ ૧૨ દિન ૧૨ નંદિ ૧ એ ચાર મેલી કાલ ૩૦ દિન ૩૦ નંદિ. ૪ શ્રી આચારાંગ પંચમ ચૂલા નિશીથ અધ્યયને કાલ ૧૦ | દિન ૧૦ | નંદિ નાસ્તિ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only કાલ ઉ કાઉ ७ કાલ ૦ કા કાલ ઉ $10 નિ. અ. ૧/૨ ૪ | ૫ T ૩/૪ | ૫/૬ ૭/૮ ૭૮ ૯/૧૦ ૧૧/૧૨ ૧૩ ૧૪ ૧૫/૧૬ | ૧૭/૧૮ દુ દુ દુ ૬ ૐ ૧૧ | ૧૨ ૪૯૫.અ.ઉ.નંદી અ. ૩. ૧/૨ તપ-૮ ૧૯ દશાશ્રુત સ્કંધ ૧ ૨૦ જ ૩ ૩ ૩/૪ | ૫/૬ ૨૧ ૨૨ ૩ ૩ ૧૩ જ ૩ . ૨૩ ૨૪ ૫ ૩ વ્યવહાર અધ્યયન ઉ. ૧/૨ ૨૯ કલ્પ વ્ય. શ્રુત-સ. ૧ તપ તા. ૩. સત્ર-કલ્પ વ્યવહાર દશાશ્રુત સ્કંધસ્ય નામ ગૃદ્ઘતે. વૃદ્ધિ દિનપ ૬ ૧૪ ૩ ૬ ૨૫ ७ 1. ૩ ૨૬ . ७ ૩ ૨૭ 1 ૯ ૩ ८ ૧૬ ૩/૪ | ૫/૬ | ૭/૮ ૐ ૧૫ ૨૮ ૧૦ દુ ૩ ૧૭ ૬ ૧૦ નિ.અ.સ.અ. ૧૯/૨૦ ८ ૧૮ ૯/૧૦ ८ ३० કલ્પવ્ય. દુશા ૩. અ. નદી ૧ તમ યાગ યત્રો ૧૫૫ Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | h1 | / \ | \/ | ૧/૨ | P/ળ | 5/h | ૦૭ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ h! | Ab | E | ટ | | ૦૧ | ૨ | op For Personal & Private Use Only A/c | / ૨ | 2/| 5/* */ | | | E | | ટ | ટ | ટ | ટ | ટ | 18 | ૦૭ | ce k-he રાક ૧૫૬ આગાઢ સંઘો આઉત્તરાણુ વૃદ્ધિ દિન-૭ શ્રી મહાનિશીથ શ્રુતસ્કંધે અધ્યયન ૮ કાલ ૪પ દિન ૪૫/આંબિલ ૪૫ નંદિ ૨ Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-0 | sch | -€ | 20 | sh 4-6 2-2.2-€ | 20 | 26-60067 og >1 ; 1 ; ; aiolo 1 s 1 h l n l ohre GE te ne RE EE ZE ZEE 72 | 72 02 01319 For Personal & Private Use Only LLL LLLLS 170 / 218 21038/17 27/87 | 27/0002/ 7 710 019 s/n | 32 | hal ez ez da , 02 od 1 76 | 70 66 Onix Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાઉo J. "e "ve | "e J. "S*ke | J. Mer- | * :- | J.".| - ૦૭ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ . નંદિ, ૨. ૧ એવં નંદી અનુયોગે દિન-૭ ૩/નંદિ, ૨ અનુયોગ દ્વાર સૂત્ર પ્ર. દિ. ૩ ઉલ્કાલિક/નંદિસૂત્ર પ્રકીર્ણક દિ, ૩, For Personal & Private Use Only | | ૦ -| 25- . he k | te % | 2 | 3 | hy | 28 | tA | 4 | - 2 | * | - - - - 3 | 7 | ? | ove| જ | Pદ | 26 | oફાર | ૧૫૮ Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પન્ના ૧૯. એકેક દિવસે એકેક પડ્યો. ઉકાલિક યોગ |દિન | ૧ | ૨ ૩ ૪ ૫ | ૭ | ૮ | ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭ ૧૮ ૧૯/ વેગ યંત્ર tonal For Personal & Private Use Only ૨૫ ૨૭ પ્રત્યન્તરે અધિકાનિ દિન | ૨૦ | ૨૧ | ૨૨ | ૨૩ | ૨૪ ૨૫ | ૨૬ | ૨૭ નામ - હિલપવિ. અતિ સમાજ હા | વિસા | ગચ્છાચાર | સધાચાર હાલમાં ૧-ચઉશરણ, ૨-આઉર પચ્ચક્ખાણ, ૩–વીરસ્તવ, ૪-ભક્તપરિજ્ઞા, પ–દંડુલયાલિયું, ૬-ગણિવિઝયં, ૭-ચંદાવિઝયં, ૮-દેવેન્દ્રસ્તવ, ૯-મરણ સમાધિ, ૧૦-સંથાગ પન્ના. આ દશના યોગ કરાવાય છે. ૧૫૯ Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૬૦ શ્રી મહાનિશિથ સૂત્રના જોગ કર્યા પછી પન્નાના જોગ પછી ઉપાંગના જોગ એકી સાથે અથવા છૂટા કરી શકાય છે. કેટલાક કારણસર કલ્પસૂત્ર કે આચારાંગ સૂત્રના જોગ પછી પણ કરાવી શકાય છે. તથા દરેક અંગના જોગ કર્યા પછી પણ થઈ શકે છે. આદ્ય-ઉપાંગ ચતુષ્ક પ્રત્યેકં આચાસ્લાનિ ૩/નંદિ ર એવં દિન-૧૨ અને આયંબીલ ૧૨, નંદિ-૮ ઉત્કાલિક જોગ, કાલ-સંઘો નથી. વૃદ્ધિ દિન-૨, આચારાંગ પ્રતિબદ્ધ ઉવવાઇ-૧ | સુયગડાંગ-પ્રતિબદ્ધ રાયપણું-૨ For Personal & Private Use Only ઉપાંગાનિ દિન કાઉસગ્ય | સમુ. ૨ | અ.નંદિ. ૩ ઉ.નંદિ-૧ | ૧ | સમુ. ૨ ૧ | અ.નંદિ. ૩ | ઉં.નંદિ ૧ | | ૧ | ૧ | ૧ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સ્થાનાંગ પ્રતિબદ્ધ છવાભિગમ-૩ | સમવાયાંગ પ્રતિબદ્ધ પ્રજ્ઞાપના-૪ ઉપાંગાનિ દિન કાઉસ્સગ ઉ. નંદિ-૧ | સમુ. ૨ | અ.નંદિ ૩ | ઉ.નંદિ.૧ | સમુ. ૨ | અ.નંદિ. ૩ Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ૩ દ | થ | on ૦ ૦ | ૦ | ૦ | 29 | Ab | B | ટેક | \ | \ | one | ન | ક | h | 28 | E | oણા | 9 પ્ર. શ્રુતસ્કંધ | 8 | | ૨ | 7 ૦. For Personal & Private Use Only e | | | દ | ટ | 2 | 3 | 4 | H | | * | | | | | | / 2/| / | E | | | /e | ૨ / | on | 0 | -e Pદે Chre અંગ ઉ. નંદી યોગ યંત્રો અંગ રજુ, શ્રી સુયગડાંગ પ્રથમ શ્રુતસ્કંધે કાલ-૨૦|દિન-૨૦|નંદિ-૨ વૃદ્ધ દિન-૩ Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી સુગડાંગ દ્વિતીય તસ્ક ધે કાલ-૧૦ દિન-૧૦ નંદિ-૩ વૃદ્ધિ દિન-ર. 1 | દ્વિ મૃ. ઉ. | નંદિ અં-૧ | શ્રત સ્ક ધ | સ.અ. નંદિ | અંગ સ. | અંગ.અ.નંદિ For Personal & Private Use Only શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઉભય શ્રુતસ્કંધે સર્વકાલ ૩૦ | દિન ૩૦ | નંદિ–૫ છેલ્લા ત્રણ દિવસ સંધિના છે. વૃદ્ધિ દિન ૫ Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વેગ યંત્ર શ્રી ઠાણુગે શ્રતસ્ક ધ ૧| કાલ ૧૮ દિન ૧૮૫નંદિ ૭/અંગ ૩ જું વૃદ્ધિ દિન-૩, કાલ૦ બ૦ | અં. ઉ. નંદિ શ્ર. ઉ. અ. ૧ ૨ | ૨ | ૩ | ૩ | ૪ | ૪ | ૫ | ૫ | ૬ | ૧/૨ ૩/૪ ૧/૨ ૩/૪ ૧/૨ | ૩/૪ ૧/૨ ૩ | - ૫ | * | ૮ | છ | ૮ | છ | ૮ | | ૫ | ૩ For Personal & Private Use Only | ૧૭ || ૧૮ કાલ૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ ૧૫ ૧૬ સ | અ૭ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ | શું સ | શ્ર અ. નધિ શ્ર અ. નંદિ | અંગ. સ. | અંગ. આ નંદિ ઉ4 | | | ૦ | ૦ | . છેલ્લા ચાર દિવસ કાલગ્રહણ આવવા જોઈએ આક સંધીવા છે. તપ કરવો, - - - - - 4 - Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ મામ અ ' ટી શ્રી. સમવાયાંગે શ્રતસ્કંધો નાસ્તિ કાલ ૩ દિન ૩/નંદિ ૨ અંગ કથું વૃદ્ધિ દિન-૧, દિન. | અં. ઉં.નંદિ. આયુ. | અં. સ. આર્ય. | અં. અ. નંદિ. આયંબીલ કાલ૦ | ૧ | ૨ | કાઉન્ટ સંઘો-આઉત્તવાણય આગાઢ જોગ, શ્રી ભગવતંગે કલ ૭૭ સર્વ દિન ૧૮૬ નંદિ ૨ અંગ ૫ મું શતક ૪૧ For Personal & Private Use Only કાલ૦ o ૨ અ. ઉ. નદી. | ૧ | ૧ | ૧ | ૧ | ૨. શ. ૧ | શ. ૧ ઉ. ૧-૨ ૩-૪પ-૬ ૭% ૧૦ | | | ૨ | ૨ | ૨-૩ +૫ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ કા૦ ૧. બને દત્તિ આયંબીલ સાથે કરવાની, દિવસ પડે તો આયંબીલ વધે. બંધક ઉદ્દે છઠ્ઠમ જેગે આયંબીલ દત્ત ભોયણું પંચ દત્તિયં, Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગ યંત્રો | શ્રી ભગવયંગ ૫ મું, ઉત્તર શતક, ૧૩૮ કાલ૦ | ૧૦ | ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ ૧૫ / ૧૬ | ૧૦ | ૧૮ ૧૯ શ૦ | ૨ | ૨ | ૨ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ | ૩ ઉo ૨ ચ ઉ સ. | ચ. અ. 9 | -૬ | | ૬-૭ | ૮-૯ | ૧૦ | ૧ | ૩-૪ | પ-૬ ! ૭-૮ | ૯-૧૦ ૬ | ‘ | દત્તપ | દ. ૫ | કા૦ | ૬ | ૬ | ૫ | ૪ ૨ અઠમ જોગ ચમર ઉદ્દે આયંબીલ દત્ત પણ જોયણું પંચદત્તિય આયંબીલ પચ્ચખાઈરિ પતે. શ્રી ભગવયંગ ૫ મું કાલ૦ | ૨૦ | ૨૧ | ૨૨ | ૨૩ | ૨૪ | ૨૫ | ૨૬ | ૨૭ | ૨૮ | ૨૯ | ૩૦ For Personal & Private Use Only ર૦. ૪ આ, ૪ આ : ७ | 80 । । ૯-૧૦ | ૧-૨ | ૩-૪ પ-૬ ૭-૮ | ૯-૧૦ / ૧-૨ | ૩-૪ | -૬ | ૭-૮ ८ । ७ । । । । । । ७ । । । ૧-આઈલ્લા (પહેલા) અંતિલ્લા (છેલ્લા) ઉદ્દેશ છે. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી ભગવત્સંગ ૫ મું, ઉદેસા-૧૯૨૩ ૩૩ | ૩૪ ૩૫ | ૩ | ૩૭ ૩૮ ૩૧ | ૩૨ ૩૯ ૪૦ કલ૦ ૪૧ ૩૦ '૯-૧૦ ૧-૨ / ર-૪ ૫-૬ | -૮ -૧૦ | ૧-૨ ૩૪ ૫-૬ ૭-૮ | ૯-૧૦ For Personal & Private Use Only શ્રી ભગવત્સંગ ૫ મું, કાલ૦ ૪૨ | ૪૩ | | | ૪ ૧૧ ૪૫ ૧૨ ૪૬ ૧૩ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ શ0 ૧૦. | | આ. ૧૭ | આ. ૧૭ | આ. અ. ૧૭ | અં. ૧૭ | અં અં. ૬ | " આ. ૫ અં. ૫ | | . ૫ અં, ૫ ૮ | | | આ. ૫ અં. ૫ ૯ Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૫૨ શ્રી ભગવયંગ ૫ મું પદ – ૮૪oo. ૪૮ I | ૪૯ j ૫૦ [ ૫૩ ૧૫ ૧૫ ૧૬ ૧૭ ગો.ઉ સ દત્તિ૩ | ગો. આ દ. ૩ | આ. ૭ અં. ૭ | આ. ૯ અં. ૮ વેગ યંત્રો | આ. ૫ અં. ૫ * અઠમ જેગે આયંબીલ, ગોસાલાક ઉદ્દેશ For Personal & Private Use Only કાલ૦ | | શ્રી ભગવત્સંગ ૫ મું. ૫૪ | પપ ૨૦ | ૨૧ પ૩ ૧૯ પ૭ | | ૫૬ ૨૨ શo ૨૩ ઉo આ. ૫ અં. ૫ | આ. ૫. અં. ૫ | આ.૪૦.૪૦ | આ.૩૦ અં.૩૦ | આ.૨૫ અંદ૨૫ કાઉo | ૯ Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only કાલ શ ઉ કાઉ કાલ શ ઉ 810 ૫૮ ૨૪ ૨૫ આ.૧૨ અં.૧૨ | આ. } . કે ૯ ૫૯ ૬૩ ૪ શ્રી ભગવત્યગ ૫ સુ ૩૦ ૬૦ શ્રી ભગવત્યગ ૫ મુ ૬૧ ૬૫ ૨૬ ૨૭ આ. ૬ . ૫ | આ. ૬ . ૫ | આ. ૬ . પ્ ૯ ૯ }} ૨૯ ૩૧ ૩૨ આ. હું અં. ૫ | આ. ૬ અ. ૫ | આ. ૧૪ અ’. ૧૪ | આ. ૧૪ અ. ૧૪ ૯ ૯ ૯ ૯ ર २८ ૯ ૬૭ ૩૩/૧૨ ઉત્તરશ. આ ૬૨ . ૬૨ ૧૬૮ શ્રી પ્રત્રજ્યા યેાગાદિ વિધિ સગ્રહ Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ગ યંત્રો શ્રી ભગવયંગ ૫ મું. કાલ૦ ૬૮ | ૯ |. ૭૦ | ૭૧ | ૭ર શ૦ | ૩૪/૧૨ | ૩૫/૧૨ | ૩૬/૧૨ | ૩૭/૧૨ ૩૮/૧૨ ઉo | આ.૬૨ અંદર | આ.૧૬ અં.૧૬ | આ.૧૬ .૧૬ | આ.૧૬ અં.૧૬ | આ.૧ ૬ અં.૧૬ કાવ્ય | ૯ | ૯ | ૮ | ૯ | ૯ For Personal & Private Use Only શ્રી ભગવયંગ ૫ મું. કાલ૦ ૭૩ | ૭૪ | ૭૫ ૭૬ | ૭૭ | શ૦ | ૩૯/ર | ૪૦/૨૧ | ૪૧ | અ.સ. / એ. અ. નંદિ આ.૧૬ અં.૧૬ | આ.૧૧૬ ૧૧૫ | અ.૯૮ અં૯૮ | 0 | ૦ કા૦. | ૯ આય. કરવું. ૧ મૂલ શતક ૪૧ ઉત્તર શતક ૧૩૮ ઉદ્દેશા–૧૯૨૩ પદ-૮૪૦૦૦-છેલે દિવસે આય બીલ કરવું. _ _ ' * .. *.* * * * * * Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' - 18.5: '= = = . તે મારા રૂમ મારા માતા મe = == === = = = = = = = = = wins શ્રી જ્ઞાતા ધર્મકથાને પ્રથમ ગ્રુતસ્કંધે કાલ ર૦ | દિન ૨૦] નંદિ | અંગ છઠું કાલ૦ અo | અં. ઉ. નંદિ શ્ર. ઉ. અ. ૧ ૨ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ | ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ on For Personal & Private Use Only ૨૦. કાલ૦ ૧૧ | ૧૨ ૧૩ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭ | ૧૮ | ૧૦ | અ૭ | ૧૧ | ૧૨ / ૧૩ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭ ૧૮ ૧૯ | શ્ર. સા. અ. નંદિ | શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી જ્ઞાતા ધર્મકથાગે દ્વિતીય શ્રુત સ્કંધે કાલ ૧૩ | દિન ૧૩ | નદિ ૩ ચોગ યંત્રો ઉ૦ | | વગ | દ્રિ.શુ.ઉનં.૧ ૨ આ.૫ ૪ ૫ | આ. ૫૫ કાઉo. | કાઉo| ૧૦ | ૮ | ૩ | ૪ | ૫ | ૬ |આ.૨૭નં.૨૭| આ.૨૭નં.૨૭| આ.૧૬અં.૧૬, આ ૧૬અં.૧૬ | ૯ | ૮ | ૯ | For Personal & Private Use Only કિં. બુ. સ. અ નં. અં.અ.નંદી. | ઉ૦ | આ.રઅર આર અ ર આ.૪૪ આ.૪.૪ અ.સ. ૦ ૦ કાઉo એવં સર્વ કાલ-૩૩ દિન ૩૩ નંદી ૫ છેલ્લા ત્રણ દિવસ આંક સંધિના તપ કરવો. વૃદ્ધિ દિન -૫ sa Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી ઉપાશક દશાંગ ગ્રુતસ્કંધે કાલ-૧૪|દિન-૧૪નહિ૩ અંગ ૭ મું. કાલ૦ અં. ઉ. નંદિ શ્ર. ઉ. અ. ૧ | કા For Personal & Private Use Only કાલ૦ | ૮ | ૯ ૧૦ ૧ ૧ | ૧૨ | અ૭ | ૮ | ૯ | ૧૦ | બુ. સ. | બુ. અ. નંદિ. | ૧૩ | ૧૪ અં. સ. | અં. અ. નંદિ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ છેલ્લા ચાર દિવસ આંક સંધિના છે. તપ કરવો. વૃદ્ધિ દિન-૨ Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી અંતગડ દશાંગ ગ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૨ દિન ૧૨ નંદિ ૩અંગ ૮ મું. રોગ પત્રો કાલ૦. વર્ગ અં. ઉ. નંતિ.કૃ. ઉ. વ. ૧ ઉo આ, ૫ અં. ૫ | આ.૫.અં.૫ | આ.અ.૬ | આ.૫ અં.૫ | આ.પઅં૫ મનસ કાઉ૦ | ૧૧ For Personal & Private Use Only કાલ૦ | ૬ | ૭ | ૮ ૧૦ ૧૧ ૧૨ વગે મુ. સ. | .અ, નંદિ | અં. સ. | અં અ.નંદિ ઉo | આ.૮અં.૮ | આ.૭અંક | આ.૫.૫ કાઉ૦ | ૮ | ૯ | ૯ છેલ્લા ચાર દિવસ આંક સંધીના છે. તપ કરવો. વૃદ્ધિ દિન-૨ ૧ | ૧ ૧૭૩ Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી અનુત્તરવવાઈ દશાંગ ગ્રુતસ્કંધે કાલ ૭|દિન ૭/નંદિ ૩/અંગ ૯ મું. વૃદ્ધિ દિન-૧ કાલ૦ mal For Personal & Private Use Only વગ | અં.ઉ.નંદિબ્રુ.ઉ.વ.૧ ૨ | ૩ બુ સ. બુ. અ. નંદિ અ.સ અંઅ નંદિ ઉo | આ. ૫ અં. ૫ | આ.અંક | આપ ૫ ૦ | 0 | - કાઉ૦ ૧૧ | ૯ | ૯ | ૧ | ૧ | ૧ | છેલ્લા ચાર દિવસ આંક સંધિના છે. તપ કરવો. શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણગ મૃતધે કાલ ૧૪|દિન ૧૪નંદિ ૩| આઉત્તવાણય આગાઢ અંગ ૧૦ મું, વૃદ્ધિ દિન-૨ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ કાલ૦ અ૦. અં. ઉ. નંદિ મુ. ઉ. અ. ૧ કાઈo ૫ ૩ Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only કાલ અ કાઉ કાલ અ કાઉ 7 . ૮ m ૯ ૯ ૩ ૧૦ ૧૦ ૩ અં. ન દિ.પ્ર શ્ર...૧ ~ ૧૧ y . સ. ૧ ૩ ૪ ૩ ૩ æ 정 ) શ્રી વિપાક શ્રુતાંગે પ્રથમ શ્રુતસ્કંધે કાલ ૧૧|દિન ૧૧|નદિ ૨|અંગ ૧૧મુ ૩ ૪ ૫ દ ७ ८ ૯ ૧૦ - • ૩ ૧૨ અનંદિ ७ ૩ 7 ૩ ૯ ૩ ૧૩ અ. સ. ૩ ૧૪ અં. અ. નદિ ૧૧ ૧ ૧૦ | પ્ર.શ્રુ.સ.અ.નંદિ.આ. યોગ યંત્ર ૧૭૫ Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાલ૦. શ્રી વિપાક માંગે દ્વિતીય કૃતસ્ક ધે કાલ ૧૩દિન ૧૩/નંદિ ૩/સર્વ કાલ ૨૪ ) ૦ | ૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ ૮ ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ અવ દ્વિ છ.ઉ.નંદિ અ.૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ ૮ ૯ ૧૦ શ્ર સ.અ.નંદિ અ. સ. | કા૦ એવું કાલ ૨૪ દિન ૨૪ નંદી ૫ છેલ્લા ત્રણ દિવસ અકસંધિના તપ કરવો. વૃદ્ધિ દિન-૪ For Personal & Private Use Only ઉપાં- શ્રી ભગૃવતી પ્રતિબદ્રાસૂર્ણ શ્રી જ્ઞાતા પ્રતિબદ્ધા જંબુ- શ્રી ઉપાશક પ્રતિબદ્વાચંદ્ર ગાનિ] પ્રજ્ઞ1 દિન-૩ નંદિ-૨ દ્વિીપ પ્રજ્ઞપ્તિ કાલ-૩ નંદિ-૨ પ્રજ્ઞપ્તિ કાલ-૩દિન-૩ નંદિ-૨ ૭ દિન-કાલ. દિ. સમુ-ર અ.નંદિ/ઉ.મંદિ.૧ સમુ-ર અ.નંદિ. નંદિ.૧ સમૃ૨ અ.નંદિ. શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યોગ યંત્રો અંતકતાદિ પંચ પ્રતિબદ્ધ શ્રી નિરયાવલિકા શ્રુતસ્કંધે કાલ ૭ દિન ૭ નંદિ ૨ઉપાંગ ૫ | | કાલ૦] ૧. ઉ. નંદિ. | ૨ વર્ગ | ૧ ઉ. સ.અ. કપિયા ઉ. ૮ | ૨ કપૂવડિસિયા ઉ. ૯ | ૩ પુક્યિા ઉ. ૧૦ ઉo | આ ૫ અં. પ (૧૦ ૧૦ પ્ર.) | આ.૫ .૫ (૧૦૧૦ પ્ર.) | આ. ૫ અં. ૫ (૧૦ ૧૦ પ્ર.), કાળ ૧૦ For Personal & Private Use Only કાલ૦ સ. | બુ. અ. નંદિ ૪ પુલિયા ઉ. ૧૧ ૫ વન્ડિદશા ૧૨ આ ૫ અં. ૫ (૧૦ ૧૦ પ્ર) | આ. ૬ અં. ૬ (૧૨ ૧૨ પ્ર.) કા૦ એવં ઉપાંગેષુ સર્વકાલ ૧૬ | સૂર ૧, જંબૂ ૨, ચંદ ૩, નિયા ૪. એવં આયંબિલ ૧૬ દિન ૧૬ || મૂલ નંદિ ૮, (સર્વ આયંબિલ ૨૮ નંદિ ૧૬) વૃદ્ધિ દિન-૩. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૭૮ પૃષ્ઠ ૧૫૯ ના કાઢામાંના પયન્નાના નામેા ૧–આઉર પચ્ચક્ખાણ, ૨-મહાપચ્ચક્ખાણુ, ૩-દેવનૃત્થય', ૪-તંડુલવેયાલિયં, પ–સથારગ’, ૬-ભક્તપરિન્ના, ૭–ારાણુડાગા, ૮-ગણિવિઝા, ૯-અંગવિઝા, ૧૦ચઉસરણ ૧૧–દિવસાગરપન્નતી, ૧૨-જોઇસકદંડળ, ૧૩-મરણુસમાધિ, ૧૪-તિત્થગાલિય, ૧૫-સિદ્ઘપાડ, ૧૬-નયવિભત્તી, ૧૭–ચ’દાવિત્ઝય, ૧૮–કપ, ૧૯-જિતકલ્પ. શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ * ૧૯ શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રનું ચેાથું પ્રમાદ (અસ'ખય) અધ્યયન અસંખય જીવિય મા પમાયએ, જરાવણીયરસ હું નત્યિ તાણં; એવં વિયાણાહિ... જણે પમત્તે, કિં તુ વિહિંસા અજયા હિંતિ–૧ જે પાવકમેહિ ઘણું મહુસા, સમાયયંતી અમઇં ગહાય; પહાચ તે પાસપટ્ટિએ નરે, વેરાણુબહ્વા નરસંવિતિ-૨ તેણે જહા સધિમુદ્દે ગહીએ, સ કમ્ભુણા કિચ્ચઈ પાવકારી; એવં પયા પેચ્ચુ ઇહુ ચ લાએ, કડાણ કમ્માણુ ને મુક્ષુ અસ્થિ-૩ For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચોથું અધ્યયન સંસારમાવણ પરસ્ટ અ, સાહારણે જં ચ કરેઈ કર્મો કમ્મરસ તે તસ્સ ઉ અકાલે, ન બંધવા બંધવયં ઉવિંતિ–૪ વિતેણુ તાણું ન લભ પમત્તો, ઈમમ્મિ એ અદુવા પરથા; દીવપૂણર્ વ અણુતમોહે, નેઆઉ દુહુમદહુમેવ- સુરેંસુ આવી પડિબુદ્ધિજીવી, ન વીસમે પંડિઅ આસુપને; ઘેરા મુહુત્તા અબલ સરીરં, ભારંડ પકખીવ ચરાપમત્તો-૬ ચરે પયાઈ પરિસંકમાણે, - જે કિંચિ પાસે ઈહ મન્ત્રમાણે લાભંતરે જીવીએ બૂહઈત્તા, પછી પરિન્ના મલાવધંસી–૭ છંદં નિરહેણ ઉઈ મકખં, આસે જેહા સિખિએ વમ્મધારી; પુવાઈ વાસાઈ ચડપમત્તો, તખ્તા મણી ખિપમુવેઈ મકખં-૮ For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૮૦ શ્રી પ્રવ્રયા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સ પુવમેવં ન લભેજજ પછા, એસવમાં સાસયવાઈયાણું; વિસીય સીઢિલે આઉમ્મિ, | કોલવણીએ સરીરસ્ય ભે–૮ ખિપ્પ ન સઇ વિવેગમેલું, તહા સમુદ્દાય પહાય કામે; સમગ્ર લેગ સમયા મહેસી. અપ્પાણરકખી વ ચરડ૫મત્તો-૧૦ મુહું મુહું મોહગુણે જયંત, અણેગવા સમણું ચરંત; ફાસા કુસંતિ અસમંજસં ચ, ન તેસુ ભિખુ મણસા પઊસે-૧૧ મંદા ય ફાસા બહુલેહણિજજા, તહપગારેસુ મણું ન મુજજો; રકિખજજ કેહં વિણુઈ જજ માણું ભાયં ન સેવે પયહિજજ લેહ-૧૨ જે સંખયા તુચ્છપર૫વાઈ, તે પિજજદસાગયા પરજઝા; એએ અહમ્મતિ ઇશું છમાણે, કંખે ગુણે જાવ સરીર ભેઓ રિબેમિ-૧૩ For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુષ્કાનમાં કાઉન્ટ અનુષ્ઠાનમાં ૧૧ કાઉસ્સગ માટે અંગસૂત્રમાં પ્રવેશ કરવાનો હોય ત્યારે– ૧. અંગને ઉદ્દેસાને પહેલો કાઉસ્સગ્ન. ૨. શ્રુતસ્કંધના ઉદેસાને બીજે કાઉન્ટ ૩. શ્રુતસ્કંધના વર્ગના ઉદેસાને ત્રીજો કાઉ ક આઈલ્લા ઉદેસાના ઉદ્દેસાને ચેથો કાઉ૦ અંતિલા , , પાંચમે કાઉ૦ આઈલ્લા છ સમુદ્સને છઠ્ઠો કાઉ૦ , , અંતિલા , , સાતમે કાઉ૦ , આઈહલા ની અનુજ્ઞાને આઠમે કાઉન્ટ ૯. , , અંતિલા ની , નવમે કાઉ૦ ૧૦. વર્ગના સમુદ્રેસને દશમે કાઉ૦ ૧૧. , ની અનુજ્ઞાન અગીયારમો કાઉ * # + 6 = અનુષ્ઠાનમાં ૧૦ કાઉસ્સગ્ન હોય ત્યારે અંગસૂત્રના બીજા શ્રુતસ્કંધમાં પ્રવેશ કરવાને હોય ત્યારે ૧. બીજા શ્રુતસ્કંધના ઉદ્દેસાને પહેલો કાઉ૦ ૨. , વર્ગના , બીજે કાઉ ૩. , , આઈલ્લા ઉદ્દેસાના ઉદ્દેસાને ત્રીજે કાઉન્ટ ૪. , , અંતિલા , , ચે કાઉ For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૮૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગ દ વિધિ સંગ્રહ ૫. બીજા વર્ગના આઈલ ઉસાને સમુદ્રેસનો પાંચમે કાઉ૦ ૬. , , અંતિલ્લા , , છઠ્ઠો કાઉ૦ ૭. , , ઈલા , ની અનુજ્ઞાને સાતમે કાઉ ૮. , , અંતિલ્લા , ની , આઠમો કાઉ૦. ૯. , વર્ગના સમુદેસને નવમે કાઉ૦ ૧૦. , , અનુજ્ઞાને દશમ કાઉ , (ગના વિશેષ બેલ) - ૧૦૯–મુખ્યવૃત્તિએ જે સાધુએ જે યોગે વહન કર્યા હેય તેણેજ તે યુગોના પ્રવેશ નિવેશની ક્રિયા કરાવાય છે. પરંતુ તેમ ન હોય તે નદી-અનુયોગના દ્વારના ગવાહી તમામ વેગમાં પેસાડવા કે નિકાલવાની ક્રિયા, કરાવી શકે છે. કેમકે પ્રવેશ-નિવેશની ક્રિયાને યોગકિયા સાથે સંબંધ નથી એવી પરંપરા પણ છે. પરંતુ તેણે યેગની સર્વ ક્રિયા કરાવવી કલ્પ નહિ (સેનપ્રશ્ન ૩૮૫) . ૧૧૦-દશ વિકાલિકના રોગ થઈ ગયા હોય તે પણ વડી દીક્ષા થયા સિવાય માંડલીના આયંબીલે કરાવી શકાય નહિ. એગ વિધિમાં પણ તેમજ કહેલ છે. (૪૭૦), For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુષ્ઠાનમાં ફાઉ ૧૮૩ વાચનાચાર્ય મંત્ર= નમો ભગવઓ અરહેઓ મહઈ મહાવીર વિદ્ધમાણસામિસ્ત સિઝઉ મે ભગવાઈ મહઈ મહાવિજઝ વીરે વિરે મહાવીરે જ્યારે સેણવીરે માણવીરે જે વિજયે યંતે અપરાજિએ અહિએ હી સ્વાહા. ઉપાધ્યાય મંત્ર= નમો અરહંતાણું 4 નમે સિદ્ધાણં નમો આયરિયાણં * નમે ઉવજઝાયાણું ૐ નમે સવસાહૂણં નમો હિજિણાણું એ નમે પરમેહિ જિણાણે એ નમે સોહિ જિણાણું એ નમો અહિ જિણાવ્યું કે વિરે વીરે મહાવીરે જયવીરે સણવીરે વિદ્ધમાણવીરે જયે વિજયે તે અપરાજિએ અણિહએ ઓ હી વાહા. ૧-ઉપચાર ઉપવાસ પૂર્વક એક હજારને જાપ સિદ્ધ કરવું. સૌભાગ્ય મુદ્રા, પરમેષ્ટિ મુદ્રા, પ્રવચન મુદ્રા, અને સુરભિ મુદ્રા કરીને મંત્ર કહે, આ પ્રમાણેનો પણ ઉલ્લેખ મળે છે. For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૨૦. યોગવિધાન પ્રકરણ નમિઉણ જિણે પય, જેગવિહાણું સમાસએ વચ્છે; પઈઅંગ સુયખંધ, અઝયણુસપવિત્ત, જમિ ઉ અંગમિ ભવે દે, સુયખંધા તહિં તુ કિતિ; સુયખંધસ્ય દિPણું, દેવિ સમુદેસણાઓ. અહ એ સુખ, અંગે તો દિણ દુર્ગણ સુખ આણુણવઈ અંગે પણ, સવત્થ વિ દેહિં દિવસેહિ. ૩ જ આવસ્મય સુયખ, તિહિયે છીચેવ હૃતિ અજઝયણા; અહિં દિખેહિં વચ્ચઈ, આયામ દુગ ચ અંતશ્મિ. ૪ દસયાલિય સુખ, દસ અઝયણાઈ દેય ચૂલાઓ; પિંડેસણ અઝયણે, ભવંતિ ઉદ્દે સગા દુનિ.' પ વિય સમાહીએ પુણ, ચઉરે તે જાઈ દહિં દિવસેહિ, ઈક વાસરેણું એસા, પણ સુખધે. જ આવસ્ય-દસકાલિય–મેઈણું એહ–પિંડનિજુત્તી; એગણ તિહિં ચ નિશ્વિએહિં, નંદિ-અણગદારાઈ. ૭ જ એગો ય સુયફબંધ, છત્તીસ ભવંતિ ઉત્તરઝયણ; તત્યેક્રેકઝયણે વચ્ચઇ દિવસે એણ. ૮ નવરિ ચઉત્થમસંખમઝયણું જાઈ અંબિલ દુગેણં, અહ પઢઈ તદિણિ શ્ચિય, અણુણવઈ નિશ્વિગઈએણે. ૯ સવિય સુખ, વચ્ચઈમાસણ નહિ ય દિPહિં, કે સિ ચ મણ પુણે, અવસાઈ દિવસેહિ. ૧૦ For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગવિધાન પ્રકરણ ૧૮૫ જા અર્ચઉથ ચઉટ્સ, ઈગેશકાલેણ જાઈ ઈકિકો; દે દો ઈગેશકાલેણ, જંતિ પણ સેસ બાવીસ. ૧૧ * આયારો પઢમંગ, સુયખંધા તેસુ દેણિ જહસંબં; અડ-સલસ અઝયણ, ઇત્તે ઉદ્દેસએ વેચ્છ. ૧૨ સત્તય છ ચઉ ચઉરે, છ પંચ અઠેવ હાંતિ ચઉરે ય; ૮ થી ૧૬ ઈઝારસ તિય તિય દો દો, દદી નવ હુતિ ઈસર. ૧૩ બીયશ્મિ સુખ છે, ઉગહપડિમાણમુવરિ સત્તિા; આઉત્તવાણએણે સુયાણસારેણ વહિયવા. ૧૪ આયારે ય સમuઈ પન્નાસ દિહિં તલ્થ પઢમશ્મિ; સુખધે ચઉવીસ, બીએ છવ્વીસઈ દિવસા. બીયંગ સૂયગડું, તત્વ વિ દો ચેવ હોંતિ સુયખંધા; સેલસ-સત્તઝયણ, કમેણ ઉદ્દેસએ સુણસુ. ૧૬ ૬ થી ૧૧ ચઉ તિય ચઉરે દો દો, ઈક્કારસ પઢમયંમિ ઈક્કસ રા; સવ મહઝયણ, ઈકકસરા બીય સુખધે. ૧૭ સૂયગડે ય સમ્મપૂઈ તીસાએ વાસરેહિ સયલે વિ; પઢો વિસાયે તહિં, દિહિં બીઓ તહ દહિં. ૧૮ * ઠાણંગે સુય. એગ દસ ચેવ હાંતિ અલ્ઝયણા; ૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ થી ૧૦ પઢમ' એગસર ચઉ ચઉ, ચઉ તિગ સેસ એગસરા. ૧૯ ૧-ચતુર્થમસંખવાધ્યયનં વર્જયિત્ત્વા” સાતમું અધ્યયન વિચ્છેદ છે. For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૮ * સમવાઓ પુણુ નિયમા, સુયખ'ધ વિવજ્જિ તિહિ વાસરૅહિં ગચ્છઈ, ઠાણું અદૃારસ દિણેહિં. શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદ્દિ વિધિ સૌંગ્રહ ચઉત્થ ગ * હાંતિ દસા-કપાઈ સુયખધે, દસ દસા ઉ એગસરા; કપશ્મિ છ ઉદ્દેસા, વવહારે દસ વિિિટ્ટા, છ અઝયણુંમિનિસીહે, વીસં ઉસગા મુયળ્યા; તીસેહિ દિણેહિ જતિ હુ, સવ્વાણિ વિ છેયસુત્તાણિ. ૨૨ * નિવિએણ જીયક પ્પા, આયામેણું તુ જાઈ પણક પેા; તિહિં અબિલેહિં ઉક્કાલિયા એવાઇયાઇ ચો. * આઉત્તાણુએણું વિવાહ-પણત્તિ પચમ' અંગ; છમ્માસા છદ્િવસા, નિરતર હાંતિ વાઢબ્બા, . ૧૦. ૧૧ ? દફેસાઇ દો ચ, તીસાઈ મારસિહં એગ ૧૪ ૧૫ તિષ્ણુિ સુદ્રેસાઇ, ગેાસાલસયં તુ એગસર, ૨૦ ઇત્થ ય નય સુયખા, નય અઝયા જિણેહિં પરિકહિયા; ઇંગચત્તાલ સયા તાઇ, તું મેણુ વચ્છામિ ૨૫ એયા સભત્તપાણા, પારણુ દુગેણ ડાયગુણવણા; ખદાઇણુ કમેણું, વેચ્છામિ વિહિં અણુણ્ણાએ. ચમરમિ છ′ોગા, વિગઇએ વિસ~ણુત્યમુસ્સગ્ગા; અટ્ટમોગા લગ્નઈ, ગેાસાલસએ અણુણ્ણાએ. ૨૧. For Personal & Private Use Only ૨૩. ૨૪ ખીએ પઢમુદ્દેસા, ખદો તઇયમ્મિ ચમરખા ખીએ; ગેાસાલેા પનરસમે, પણ પણ તિગ હુંતિ વ્રુત્તીઓ. ૨૭ ૨૬ ૨૮ ૨૯ Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૮૭ યોગવિધાન પ્રકરણ પનરસહિં કાલેહિ, પનરસદિયહિં ચમરણુણાએ લગ્નઈ ય છટ્ઠ, પણ નિવિય અંબિલ છ. અરૂણાવસ્કૃદિષ્ણહિં, અઉણાવણાઈ વાવિ કાલેહિં અમગે લગઈ, અમદિયહે નિરુદ્ધ ચ. ૩૦ ૩૧ ૧૬ ૧૭ * ૨૧ ૨૨ " ચેસ સત્તરસ તિણિ દસ ઉદ્દેસાઈ તહ અસી સીન પન્નાસ ચલવીસા બારસ, પંચસુ ય ઈકકારા. ૨૩ ૨૪ ૨૫ ૩૨ ૩૪ અઠ્ઠાવીસા દેસુ, ચઉવીસ સયં ચ પણસું બત્તીસં; ૪૦ ૪૧ દોષિણ સયા ઈગતીયા, ચરમસએ ચેવ છaઉ. ૩૩ બંધી કરિયુગનામ, કમ્મસમજિજણણ કમ્પવર્ણ ઓસરણું સમપુવૅ, ઉવવા–ઉવટ્ટણસયં ચ. ૩૪ એગિદિય તહ સેઢી, એગિદિય બેઈ દયાણ સહાણું તેઈદિય ચઉરિદિય, અસણિ પણિદિમહ સહિયા. ૩પ. એએસિ સત્તડું, જુમ્મસયદુવાલસાણિ નેયાણિ , આઈદુગજુમ્મવજં, સબ્રિમહાજુમ્મિ ય સયાણિ. ૩૬ એયાઈ ઈસ, ચરમ પુણ હોઈ રાસિજુમ્મસયં; પણવીસઈમાં આરા, અભિહણાઈ વિયાણહિ. ૩૭* ઈલ્થ ચઉત્કૃમિ સએ, અઠ્ઠરેસા દુહા કાયવ્વા; અમસવિલીણે, સ વિ હુ વિસમયાઈ વિ. ૩૮ For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ દેમાસ અદ્ધમાસે, વિહિણે અંગે ઈન્મિ ગુણાએ; નામક્વણું કીરઈ, પુણરવિ તહ કાલસઝાયં. અસુહભવખયહે, અશ્વેત અપમત્તપિયધમ્મા; પૂરતિ હુ પરિયાય, જાવસમર્પતિ કઈવિ દિણ. ૪૦ સટ્ટાણે વઢવૂ હોઈ ઈમં તહ સુયાણસારે; આયારેણુણાએ કેઈ, આલંબણાઇરયા. ૪૧ સેહણતિહિ-રિકખાઈસુ, વિઉલસણ નિવસર્ગોિ ખિત્તશ્મિ; ઉફિઝવણમાઈ જોગાણ, કાહિ કિઍ નિરવભેસં. ૪૨ - નાયાધમ્મકહાએ, છગ તત્વ દે સુયખંધા; ૫૮મે ઈક્કસાઈ, અઝયણાઈ અફિણવીસે. ૪૩ બીએ દસવગા તહિં, ઉદ્દેસા દસ દસેવ ચઉવન્ના; ૪ ૫ ૭ ૮ ૯ ૧૦ ચઉપન્ના બત્તીસા, બત્તીસા ચઉ ચઉ અડ અ. નાયાધમ્મકહાએ, તેત્તીસાએ દિëહિં વઐતિ, પઢમે વીસ દિવસા, સુખધે તેરસ ઉ બીએ. = સત્તમયંપુણ અંગ, ઉવાસગદસત્તિ નામ તત્યેગે; સુખધો ઈકકસરા, ઈત્થડઝયણ હવંતિ દસ. અંતગડદસાઓ પુણ, અમમંગ જિર્ણહિં પન્નત્ત, તત્યેગે સુખ, વગ પણ અદ્ર વિણેયા. અંતગડદસાઅંગે વગે, વચ્ચે કમેણ જાણહિં; ૪૭ દસ દસ તેરસ દસ દસ, સોલમ તેરસ દસા. ૪૮ For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચેગવિધાન પ્રકરણ * અહણુત્તરાવવાઇ દસાઉ, નામેણુ નવમય. અંગ; એગા ય સુયક્ષ્મા, તિન્તિ ઉ વગ્ગા મુયવ્વા. ઉદ્દેસગાણુ સંખ` વચ્ચે, વચ્ચે ય એન્થ વાચ્છામિ; ૧ ૨ 3 દસ તેરસ દસ ચેવ ય, કમસેા તીસું વિં વગેસું. * ચાસ ઉવાસગઢસા, અંતગડદસા દુવાલસેહિં તુ; સત્તહિં દિણેહિ જંતિ ઉ, અણુત્તરાવવાઈય દસાએ. વર્ગીસાઇલ્લાણું, ઉદ્દેસાણૢ તર્હિ તિમિલ્લાણું; ઉદ્દેસ–સમુદ્દેસ તહા, અણુાં કરિજાસુ. દિવસેણુ જાઈ વગે, ઉસ્સગ્ગા તત્વ હાર્તિ નવ ચેવ; છપુવલ્હે ભણિયા, અવરš નિયમ તિન્નિ. * પણ્ડાવાગરીંગ, દસમ એગેા ય હાઈ સુયખ ધા; તહિયં દસ અજયણા, એગસરા જંતિ પઇદિવસ. ચાસિંહ વાસહિં, પણ્ડાવાગરણમંગમિઠુ જાઈ; આઉત્તવાણએણું ત, વહિય~ પયત્તાં. * નિરયાલિયભિહાણા, સુયખા તત્થ પચવગ્ગાઓ; ઇક્કિક્સ મિ ય વચ્ચે, ઉદ્દેસા દસદસ તિમે હૈં જીયા. ૧- જંબૂ, ચંદ્ર, સૂર॰, દીવસાગર પ્રજ્ઞપ્તિ. For Personal & Private Use Only ૧૮૯ > ૪૯ ૫૦ ૫૧ પર * એક્કારસમ' અંગ, વિવાગસુયમિત્થ । યક્ષ્મા; ઢાસું પિ ય એગસરા, અયણા દસ દસ હુવતિ. પદ્ * કાલિય ૧ચઉપણુત્તી, આઉત્તાણેણ સૂરપાત્તી; સેસા સંઘટ્ટેણું તિ તિ, આયામેહિં ચરા વિ. ૫૩ ૫૪ ૫૫ ૫૭ ૫૮ Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૯૦ * ચઉવીસાઈ દિણેહિં, ઇક્કારસમ' વિવાગસુયમ ગ વચ્ચઈ સત્તદિણેહિ, નિરયાવલિયા સુયક્ષ્મા. શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ (૩) એ-૨ા-જી-પણવા, સૂર્જ-ચ-નિ-ક-ક- પુષ્પ-વહિદસા; આયારાઈ ઉવંગા, નૈયળ્યા આણુપુષ્વિએ. ૬૦ * દેવદત્થમાઈ પણુગા, હાંતિ ઇગિગ નિવિએશ; ઇસિભાસિય અઝયણા, આયખિલ કાલતિગસજ્ઝા, કેસિ ચિ મએ અંતમ્ભવતિ, એયાઈ ઉત્તરઋણે; પણચાલીસ દિણેહિ, કેર્સિવિ જોગેા અણુાગાઢ. * આઉત્તવાણએણં ગણિજોગવિહીઈ નિસીહું તુ; અચ્છિન્ન કાલ ખિલ-પણયાલીસાઈ વાઢવ’, ૫૯ For Personal & Private Use Only ૬૧ ૬૨ ૧ ૧ 3 ૪ ૫ ७ ૮ ૬૪ એગસર’ નવ સાલસ, સાલસ ખારસ ચઉ છ વીસ તહિં; તેસીઇ ઉદ્દેસા, છજ્જીયણા ક્રાન્તિ ચૂલાએ. કાલગ્ગહુસજ્ઝાય, સટ્ટાઇવિહિં નિરવસેસં; સામાયાäિ ચ તહા, વિસેસસુત્તાએ જાણિજ્જા. નિયસંતાણવસેણં, સામાયારીએ ઇન્થ ભિન્નાએ; પિચ્છતા ધૃહ સંક, માહુ ગમિચ્છા સયા કાલ, સામાયારી કુસલા, વાયારિયા વિણીયોગીથુ; ભવભીયાણ ય કુજા, સકજ્જસિદ્ધિ ન ઇહેરાઓ. જ ગ્રંથ અહું ચુક્કો, મ ક્રમઇન્તણુ કપિ હેાજાહિં; ત' આગવિહિકુસલા, સાહિંતુ અણુગ્ગહ. કાઉં. ૬૩ ૬૫ ६७ ૬૮ Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગણિપદ આપવાની વિધિ ૨૧. ગણિપદ આપવાની વિધિ શ્રી ભગવતીજી સૂત્રના છ મહિનાની અનુજ્ઞા નદિ જોગના ચાર મહિનાથી સાડાપાંચ મહિનામાં કરવી. અનુજ્ઞા અગાઉ શિષ્ય લેાચ કરાવે તે ખાધ જેવું નથી. આ અનુજ્ઞામાં જ ગણિપદ કરાય છે. આ પઢવી પૂર્વ પદસ્થ હાય તે જ આપી શકે. સાડા પાંચ મહિના એળંગવા નહિ. ૧૯૧ પાભાઇ કાલ વેવી સઝાય પઢાવ્યા પછી – નાણુ સમક્ષ અથવા સ્થાપનાચાર્યને નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આંપી. ખમા॰ ઇ૨૦ કરી ખમા॰ પૂર્વક વસતિના એ આદેશ માગી ખમા॰ આદેશ માગી મુહ॰ પડિલેહી, ખમા દઈ, ઇચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અમ્હ શ્રી ભગવઇ મુાં અણુજાણાવણી નદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરા. ગુરુ-કરેમિ. વર્ધમાન વિદ્યાએ અથવા ૭ કે ૩ નવકારે વાસ મંત્રીને શિષ્યના મસ્તકે નાખે. શિષ્ય-ઈ, ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હે. શ્રી ભગવઈ સુતાં અણુજાણાવણી નદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદાવેશ. ગુરુવ‘દાવેમિ, ઇચ્છ. પછી ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય॰ ચૈત્યવનથી આઠ થાયા, સ્તવન, જયવીયરાય૦ સુધી પૃષ્ઠ ૩ મુજબ સંપૂર્ણ દેવવંદન કરી એ વાંઘણા, ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હ‘શ્રી ભગવઇ સુતં અણુજાણાવણી નંદીસુત્તાં સંભળાવણી કાઉસ્સગ કરાવા. ગુરુ-કરહે. For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ શિષ્ય-ઈચ્છું. ઇચ્છાકારેણુ સાંદિસહ ભગવન્ ! શ્રી ભગવઇ સુાં અણુજાણાવણી નંદિસુત્તાં સંભળાવણી (ગુરુ—ન દિસૂત્ર કડૂઢાવણી) કરેમિ ફાઉસ્સગ્ગ, અન્ન॰ એક લાગસ૦ (સાગરવર ગંભીરા સુધી) ના ગુરુ-શિષ્ય અને કાઉ॰ કરી લેગસ કહેવા. ખમા ગુરુ ઇચ્છકારેણુ સ‘દિ॰ ભગ॰ ન દિસુત્તાં કહ્યું ? ૧૯૨ શિષ્ય-ઈચ્છકારી ભગવત્ પ્રસાય કરી મમ નદી સૂત્ર સંભળાવાજી. ગુરુ-સાંભળે. શિષ્ય-મુહપત્તિ છેલ્લી આંગળીમાં રાખી માથું નમાવીને નંદીસૂત્ર સાંભળે, ગુરુ-વાસક્ષેપ લઈ નવકાર પૂર્વક નદીસૂત્ર સંભળાવે. (પૃષ્ઠ ૬૬ ઉપરનું સંપૂર્ણ સંભળાવે.) છેલ્લે ઇમ-પુણ પવણું પહુચ્ચ સુનિ...સ્સ શ્રી ભગવઈ સુાં અણુજાણાવણી નંદિ પવત્તનિત્થારગ પારગા હૈાહ. ત્રણવાર વાસક્ષેપ કરે. શિષ્ય-ઇચ્છામા અણુસ કહે. લગ્ન વેળાએ ગુરુ શિષ્યના જમણા કાનમાં નીચેના મંત્ર નવકાર પૂર્વક ત્રણવાર સભળાવી વાસક્ષેપ કરે. શ્રી ગણિપદના મૂલમંત્ર− નમા ભગવ મહાવીર માણસામિક્સ સિજ્જ મે મહઈ સહાવિજ્ઝા ૐ વીરે વીરે મહાવીરે જયવીરે સેવીરે જયે વિજયે જયંતે અપરાજિએ સ્વાહા. પછી વાસક્ષેપ કરવા. ત્યારબાદ નીચે મુજબ સાત ખમાસમણા. For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગણિપદની વિધિ ૧૯૩ ૧ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે શ્રી ભગવાઈ સુાં અણુ જાણહ, ગુરુ-આણુ જાણુમિ. ઈચ્છ. ૨ ખમા સંદિસહ કિ ભણુમિ. ગુરુવંદિત્તા પહ. ઈરછે. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં શ્રી ભગવઈ સુરાં આણુન્નાયં ઈચ્છામો અણુસ.િ ગુરુ-અણુન્નાયે અણુન્નાયં ખમાસમણુણું હજ્જૈણું સુણું અઘેણું તદુભાયેણું સમ્મ ધારિજાહિ અને ર્સિ ચ પજાહિ. ગુરુ ગુણહિં. વૃદિજાતિ નિWારગ પારગા હાહ. શિષ્ય-ઈચ્છામે અણુસદ્િ. ૪ ખમા તુમ્હાણું પઇયં સંદિસહ સાહૂણું પએમિ. ગુરુ-હિ. શિષ્ય-ઈછે. ૫ ખમા ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક નાણુને ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેતાં ગુરુ અને સંઘને વાસક્ષેપ લે. (સંઘ-વાસક્ષેપવાળા અક્ષતથી વધાવે.) શિષ્ય-૬ ખમા તુમ્હાણું પવેઈયં સાહૂણું પઇયં સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ. ગુરુ–કરેહ. શિષ્ય-ઈચ્છ. ૭ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન! હે અખ્ત શ્રી ભગવાઈ સુતે અણજાણવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી) ને કાઉસ્સગ પારીને લેગસ્સ કહે. For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૯૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! કાલમાંડલાં સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! કાલમાંડલાં પડિલેહશું? ગુરુ-પડિલેહજો. ઈચછે. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! સક્ઝાય પડિક્કામું? ગુરુ-પડિક્કમજો. ઈચ્છ". ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! પાભાઈ કાલ પડિક્કયું? ગુરુ-પડિક્કમજો. ઈચ્છે. બે વાંદણાં. ખમા પૂર્વક બેસણું સંદિસાહું? બેસણે ઠાઉં ! આદેશ માગી ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી ગણિનામ ઠેહ, ગુરુ-કેમિ. કહી નવકાર પૂર્વક વાસક્ષેપ લઈ કેટિગણુ વયરીશાખા ચાંદ્રકુલ, આચાર્ય શ્રી... ઉપાધ્યાય શ્રી...તમારા ગુરુનું નામ...તમારું નામ ગણિ શ્રી....આ પ્રમાણે ત્રણવાર બેલી વાસક્ષેપ કરે. પછી શિષ્ય પયણાની ક્રિયા કરવી. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવાન્ પયણું સુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ–પડિલેહ, ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી. બે વાંદણ. અવગ્રહની બહાર નીકળી. ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! પયણું પવેઉ ? ગુ–પહ, For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગણિપદની વિધિ ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુચ્છે અહં શ્રી ભગવાઈ સુત્ત અણુજાણવણી નંદી કરાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદાવણ કાલમાંડલાં સંદિસાવણું કાલમાંડેલાં પડિલેહાવણી સક્ઝાય પડિક્કમાવણ પાભાઈકાલ પડિક્કમાવાણી જોગદિન પઈસરાવણ સંઘો આઉત્તવાણુ લેવરાવણું પાલી તપ કરશું. ગુરુ-કરજો. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચખાણ કરાવજી. ગુરુ-પચ્ચક્ખાણ કરાવે. પછી બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ બેસણે સંદિસાડું? ગુરુ–સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! બેસણું ઠાઉ ? ગુરુ-ઠાએહ. ઈચ્છે. અમારા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ. પછી સંઘટ્ટો આઉત્તવાણય લેવાના આદેશ માગી સઝાય ઉપયોગ કરો. પછી નૂતન ગણ પાટ ઉપર બેસે. સંઘ યથાશક્તિ પૂજા કરે. (કપડા-કામળી વગેરે વહોરા) ગુરુ-હિતશિક્ષા આપે. પછી સંઘ સહિત દહેરાસરે જાય. બાદ ઉપાશ્રયે આવી પાભાઈ કાલની સઝાય, પાટલી, સાઝાય કરવી. For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૯૬ માળ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૨૨. પંન્યાસપદ આપવાની વિધિ સર્વાનુગ નન્દીની વિધિ, મેટા મહોત્સવ પૂર્વક નાણ મંડાવીને આપવી. (શિષ્ય લોચ કરાવવું જોઈએ) પાભાઈ કાલ લઈ, કાલ પવી, સઝાય પઠાવ્યા પછી નાણુને એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણ આપે. પછી ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસતિ પઉં? ગુરુ-પહ, ભગવન્! સુદ્ધા વસહી. ગુરુ-તહત્તિ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી ખમાત્ર ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સર્વાનું અનુમાન (પન્યાસ પદ) અણુ જાણવણ નંદકરાવણ વાસનિક્ષેપ કરે ! ગુરુ-કમિ. ઈચ્છે. વાસક્ષે૫ વર્ધમાન વિદ્યાએ અથવા સાત કે ત્રણ નવકાર મંત્રીને શિષ્યના મસ્તક ઉપર નાખે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં સર્વાનું અનુમાન (પંન્યાસ પદ) અણજાણવણું નંદીકરાયણ દેવ વંદાવો. ગુરુવંદેહ, For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પન્યાસપદ આપવાની વિધિ ૧૯૭ ઇચ્છ. માત્ર 3 નમો પાર્શ્વનાથાય ત્યવંદનથી આઠ થેયે, સ્તવન, જયવીયરાય પૃષ્ઠ ૩ મુજબ સંપૂર્ણ દેવવંદન કરી, બે વાંદણું. પછી ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સર્વાન અનુચોગાન (પંન્યાસ પદ) અણુ જાણવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવે, ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ'. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સર્વાન્ અનુગાન્ (પંન્યાસપદ) અણજાણવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ (ગુરુ-નંદીસૂત્ર કઢાવણું કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ૦) બને એક લેગસ્ટ (સાગરવરગંભીરા સુધી) ને કાઉસ્સગ્ગ કરી પારીને લોગસ્સ. અને અમારા ગુરુ-ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! નંદીસૂત્ર કઠું અને શિષ્ય-ઈચ્છકારી ભગવન પસાય કરીમમ નંદીસૂત્ર સંભળાજી કહે. પછી ગુરુ વાસક્ષેપ લઈ નવકાર પૂર્વક બૃહત્ નંદીસૂત્ર (પૃષ્ઠ ૬૬ મુજબ) સંપૂર્ણ સંભળાવી, માથે હાથ મેલી વાસક્ષેપ કરતાં “ઈમ પણ પઘણું પહુચ......ગણિનઃ સર્વાન્ અનુગાન્ આણુ જાણવણી નંદી પવઈ ? આ પ્રમાણે ત્રણ વાર કહી “નિત્થારપારગા હેહ કહે શિષ્ય-“ઈચ્છા અણુસ” કહે. અહીં ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ વાર નીચે પાઠ સંભળાવડ– ૩ નમે આયરિયાણું ભગવંતાણું નાણુણું પંચવિહાયારસુટ્રિયાણું ઈહ ભગવતે આયારયા For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૯૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અવયરંતુ, સાહૂસાહૂણીસાવયસાવિયાક્ય પૂર્યા પડિછંતુ, સવ્વસિદ્ધિ દિસંતુ સ્વાહા” પછી નીચે મુજબ સાત ખમાસમણ ૧ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સર્વાન્ અનુગાનું આણુજાણુહ. (પંન્યાસપદ આરહ) ગુરુ-અણજાણુમિ (આરેમિ.) ઈચ્છ. ૨-ખમા સંદિસહક ભમિ. ગુરુવંદિત્તા પહ, ઇરછે. ૩-ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સર્વાનું અનુમાન અણુનાય (પંન્યાસપદ આરેવિય) ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ ગુરુ-આણુન્યાયં અણુન્નાર્ય (આરેવિય આવિય)ખમાસમણુણ હત્યેણું સુરણ અર્થેણે તદભણું સમ્ભ ધારજાહિ અસિચ પજાહિ ગુરુગુણે હિં વૃદિજાહિ નિત્થારપારગા હેહ, ઈચ્છ. ૪–ખમા તુમ્હાણું પયં સંદિસહ સાહૂણું પર્વ એમિ. ગુરુ-પહ, ઈચ્છ, પ–ખમાત્ર ચારે દિશામાં એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક નાણને ત્રણ પ્રદક્ષિણ દેતા ગુરુ અને સંઘને વાસક્ષેપ લે. (સંઘ વાસક્ષેપવાળા અક્ષતથી વધાવે.) For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પંન્યાસપદ આપવાની વિધિ ૧૯૯ ૬. ખમા તુમ્હાણું પઇયં સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ, ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. ૭-ખમા ઈચ્છકેરી ભગવન્! તુહે અહં સર્વાન અનુગાનું આણુજાણવણું (પન્યાસપદ આરેાવાવણું) કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અનર્થી એક લેગસ (સાગરવરગંભીરા સુધી) નો કાઉસ્સગ્ગ. પારીને લેગસ્સ પછી. ખમાઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! કાલમાંડેલાં સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ ઈચ્છ. મા. ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! કાલમાંડલા પડિલેહશું? ગુરુ-પડિલેહજે. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ ! સક્ઝાય પડિયું? ગુરુ-પડિક્કામ. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! પાભાઈકાલ પડિક્કામું. ગુરુ-પડિક્કમજો. ઇરછે. બે વાંદણાં, ખમા પૂર્વક બેસણે સંદિસાહું? બેસણે ઠાઉં? આદેશ માંગી ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી પંન્યાસ નામ ઠેહ, For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૦૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ગુરુ-ઠમિ. કહી નવકાર પૂર્વક વાસક્ષેપ લઈ કોટિગણુ, વયરી શાખા, ચાંદ્રકલ, આચાર્યશ્રી... ઉપાધ્યાયશ્રી..તમારા ગુરુનું નામ......તમારું નામ.....પંન્યાસશ્રી....... ગણિ આ પ્રમાણે ત્રણવાર બેલે અને વાસક્ષેપ કરે. પછી પણાની ક્રિયા કરવી. ખમાઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! પયણું મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ, ઈચ્છે મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! પયણ પવેલું ? ગુરુ-પહ. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં સર્વાનું અનુયોગાન અણુ જાણવણુ પંન્યાસ આરેવાવણી નંદી કરાવણ વાસનિક્ષેપ કરાવણું દેવવંદાવણી કાલમાંડલાં સંદિસાવણી કાલમાંડલાં પડિલેહાવણી સઝાય પડિક્કમાવણી પાભાઈકાલ પડિક્કમાણી “જોગદિન પઈસરાવણી સંઘટ્ટો આઉત્તવાણય લેવરાવણી પાલી તપ કરશું. ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી પફ ખાણને આદેશ દેશેજ. ગુરુ પચ્ચકખાણ કરાવે. ૧ શિષ્ય જેગમાં હોય તો સંધઃો આઉત્તવાણયના આદેશ બેલવા. જોગમાં ન હોય તે બેલવા નહિ. For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આ. ઉ. પદ આપવાની વિધિ ૨૦૧ બે વાંદણ. અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઈચ્છા સંદિo ભગવદ્ ! બેસણે સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ'. ખમાત્ર ઇચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! બેસણે ઠાઉં? ગુરુ-ઠાએહ. ઈછું. ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુકકર્ડ. (જગમાં હોય તે સંઘટ્ટો આઉત્તવાણયના આદેશ માંગીને) પછી આદેશ માગી સજઝાય ઉપ૦ કરી આદેશ માગે. પછી નૂતન પંન્યાસ પાટ ઉપર બેસે. સંઘ યથાશક્તિ પૂજા કરે. (કામળી–કપડા આદિ વહેરાવે) નવીન પંન્યાસ ઉપદેશ આપે. પછી સંઘ સહિત દહેરાસરે દર્શન કરવા જાય. ઉપાશ્રયે આવીને સઝાય પાટલી સક્ઝાય કરવી. ૨૩. આચાર્યપદ-ઉપાધ્યાયપદ-પંડિતપદ આપવાની વિધિ આચાર્યપદ આપવાનું હોય તેના આગલે દિવસે સાંજે તેંતરા આપી સવારે પાભાઈ કાલ લઈ, કાલ પવી, સઝાય પઠાવવી. લેચ કરાવે જોઈએ. ઉપાધ્યાય પંડિતપદમાં લેચની તથા કાલગ્રહણની જરૂર નથી. શિષ્ય પછી પ્રશસ્ત વેલાયે નાણુ માંડી ગુરુ આગળ આવી નાણને ફરતા એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. ખમા દઈ ઈરિ કરી ખામાં ઈચ્છાકારેણું સંદિસહ ભગવત્ વસતિ પઉં? ગુરુ–પહ, ઈરછ. ખમા ભગવદ્ ! સુદ્ધા વસહી. ગુ-તહત્તિ, For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૦૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ. ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી ખમા ઈચ્છાકારી ભગવન્! તુહે અë આચાર્યપદ (જે હોય તે) આરવાવણી અનુગાન્ અણુ જાણવણી નંદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરો.ગુરુ અભિમંત્રીને વાસક્ષેપ કરે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે આચાર્યપદ વિબુધપદ (વાચક પદ) પંડિત પદ (જે પદ હેય તે બોલવું) આવાવણી, અનુગાન્ અણજાણુવણી, નંદી કરાવણ વાસનિક્ષેપ કરાવણદેવવંદાવો. ગુરુ-વંદેહ, ઈચ્છ. માૐ નમ: પાર્શ્વનાથાય. પૈત્યવંદનથી આઠ , સ્તવન જયવીયરાય સુધી પૃષ્ઠ 3 મુજબ સંપૂર્ણ દેવવંદન કરી, બે વાંદણ. પછી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં આચાર્યપદ વિબુધપદ (વાચકપદ) પંડિતપદ જે હોય તે બોલવું. આવાવણી અનુગાન અણુ જાણુવણી, નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કાઉસ્સગ્ન કરાવો. ગુરુ-કરેહ. ઇચ્છ. ખમા, ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! આચાર્યપદ આરવાવણી અનગાનું અણજાણાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, (ગુરુ-ખમા નંદીસૂત્ર કવણી કરેમિ કાઉ૦) For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આ૦ ઉ૦ પદ આપવાની વિધિ ૨૦૩ અન્નત્થ કહી ગુરુ-શિષ્ય બને એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)નો કાઉ૦ કરે. પછી લેગસ કહે. બને ખમાત્ર ગુરુ-ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! નંદીસૂત્ર કહું? અને શિષ્ય ઈચ્છકારી ભગવદ્ પસાય કરી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. પછી ગુરુ વાસક્ષેપ લઈ આખું નંદીસૂત્ર આચાર્યપદ હોય તે મોટું નંદિસૂત્ર (આગળ પૃષ્ઠ ૨૦૯ થી આપેલું છે તેજ બેલવું.) ઉપાધ્યાય કે પંન્યાસપદ હોય તે પૃષ્ઠ ૬૬ ઉપરનું નંદિસૂત્ર સંપૂર્ણ સંભળાવે. પછી માથે હાથ મેલી ઈમ પુણ પક્વણું પહુચ... ગણિન: જે હોય તે પદ આરોવાવણી અનુયોગાન અણુ જાણવણી નંદી પવત્તઈ. આ પ્રમાણે ત્રણ વાર કહી નિત્થારપારગા હેહ કહે. શિષ્ય ઈચ્છા અણુવુિં. કહે. અહીં ત્રણ નવકાર પૂર્વક ત્રણ વાર નીચે પાઠ સંભળાવ ૐ નમો આયરિયાણું ભગવંતાણું નાણું પંચવિહાયારસુટ્રિયાણું ઇહ ભગવતે આયરિયા અવયરંતુ, સાહૂસાહૂણી સાવયસાવિયાકય પૂય પડિછંતુ, સબ્રસિદ્ધિ દિસંતુ સ્વાહા. પછી પૃષ્ઠ ૧૮૩ ઉપરનો મંત્ર સંભળાવી નીચે મુજબ સાત ખમાસમણ – ૧–મોટું નંદીસૂત્ર આગળ પૃષ્ઠ ૨૦૯ થી આપેલું છે. તે સંભળાવવું. (પ્રદપ્રદાન કરનાર પદસ્થ કે મહાનિસિથના યોગ કરેલ પણ સંભળાવી શકે.) For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૦૪ શ્રી પ્રવજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં આચાર્યાદિ જે પદ હેાય તે પદ આરેહ આણગાનું અણુ જાણહ, ગુરુ-અહં એયર્સ સાહુક્સ દવગુણ પજજહિં ખમાસમણુણ હથેણ અર્થેણ સુરણ આયાય પયં (જે હેાય તે) અનુયોગાનું આણુજામિ , ઈચ્છે. અમારા સંદિસહ કિ ભણુમિ? ગુરુ– વંદિત્તા પહ, ઇચ્છ'. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અખ્ત આયરિય પયં અનુજોગં ચ અણુન્નાયં ઈચ્છામે અણુસ. ગુરુ-અણુન્નાયે અણુન્નાયે ખમાસમણણે હથેë સુત્તેણં અર્થેણે તદુભાયેણે સમ્મ ધારિજજાહિ ચીરપાલ નીયં અનેસિ પmહિ, ગુગુણહિં વુદ્ધિજજાહિ, નિત્થારગ-પારગ હેહ, ઈચ્છામે અણુસર્ટિ. ખમા તુમહાર્ણ પઇયં સાહૂણે પએમિ, ગુરુ-પહ, ઈચ્છે. ગુરુને નમસ્કાર કરતાં અને એક એક નવકાર ગણતાં, નાણને ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી. ગુરુ વાસક્ષેપ નાખે, સંઘ વાસક્ષેપવાળા અક્ષત નાખે. ખમા તુહાણે પઇયં સાહૂણ પવેઈય સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ, ગુરુ-કરેહ. For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આ. ઉ. પદ આપવાની વિધિ ૨૦૫ ઈચ્છ. ખમા અનુયોગાનું આણુ જાણવણી આયાયપયં થિરીકરણથં કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અનન્થ એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉસ્સગ્ન પારીને લોગસ. પછી ગુરુને ત્રણ પ્રદક્ષિણ દઈ, ગુરુના જમણા હાથ તરફ સામે શિષ્ય બેસે. લગ્ન વખતે કાનપૂજી, ચંદનથી ચચી કાનમાં ગુરુમંત્ર (સૂરિમંત્ર) ત્રણ વાર કહે. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! કાલમાંડલા સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ. ઇચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિર ભગવન્! કાલમાંડલાં પડિલેહશું? ગુરુ-પડિલેહજો. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! સક્ઝાય પડિયું, ગુરુ-પડિક્કમજો. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! પાભાઈકાલ પડિક્કમશું. ગુરુ-પડિકમજો. બે વાંદણું, અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! બેસણે સંદિસાહું? ગુરુ–સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા. સંદિભગવન! બેસણે ઠાઉ. ગુરુ-ઠાએહ. ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! આચાર્ય નામ (ઉપાધ્યાય જે નામ હોય તે) હ. For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૦૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યેાગાદિ વિધિ સગ્રહ ગુરુ-ડૅવેમિ. નવકાર પૂર્વક વાસક્ષેપ કરે, અને કાટિગણુ વયરીશાખા ચાંદ્નકુલ આચાય શ્રી...ઉપાધ્યાય શ્રી....તમારા ગુરુનું નામ....તમારું નામ આચાર્ય.... સૂરિ. આ પ્રમાણે ત્રણ વાર ખોલે. આચાર્ય પદવી હાય તે ગુરુ સુગધયુક્ત સ્થાપનાચાય –અક્ષદ્યા અને નિષદ્યા આસન આપે. ખમા॰ ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! પવેયણા મુહ॰ પડિલેહુ` ? ગુરુ-પડિલેહા. ઇચ્છ. મુહ॰ પડિલેહી બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઇચ્છા૰ સંદિ॰ ભગવન્ ! પવેયણા પર્વ' ? ગુરુ-પવેહ. ઇચ્છ.... ખમા ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હેં (જે પદ હાય તે પદ) આરાવાવણી અનુયાગાન્ અણુજાણાવણી નદી કરાવણી દેવવંદ્વાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી કાલમાંડલાં સદિસાવણી કાલમાંડલાં પડિલેહાવણી સજ્ઝાય પડિમાવણી પાભાઈ કાલ પડિક્કમાવણી પાલી તપ કરશું. ગુરુ-કરજો. ઈચ્છ, ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચક્ખાણ કરાવશેાજી, ગુરુ-પચ્ચક્ખાણ કરાવે. પછી એ વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઇચ્છા સાંદિ॰ ભગવન્ ! બેસણું મંદિસાહું ? ગુરુ—મંદિસાવેહ, For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૦૭ આ. ઉ. પદ આપવાની વિધિ . ખમા ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! બેસણું ઠાઉં? ગુરુ-ડાયેહ, ઈચ્છ. ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુકકડ. અમારા આદેશ માંગી સઝાય કરે પછી ગુરુને દ્વાદશાવતી વંદન કરવું. પછી ગુરુ ઉઠી નૂતન આચાર્યને આસન ઉપર બેસાડે અને સંઘ સહિત ગુરુ નૂતન આચાર્યને દ્વાદશાવત વંદન પછી ગુરુ પાટ ઉપર બેસી નૂતન આચાર્યાદિને સ્થિર કરે-હિતશિક્ષા આપે. પછી નૂતન આચાર્ય દેશના આપે. પછી સંઘ કામળી આદિ વહોરાવે પછી વાજતે ગાજતે દહેરાસરે દર્શન કરવા જવું. ઉપાશ્રયે આવી સઝાય, પાટલી સજઝાય કરવી. | (સઘળાં અનુષ્ઠાનમાં આચાર્ય આદિએ પ્રથમ આત્મરક્ષા કરવી. શ્રી મહાનિસિથ સૂત્રમાં બતાવેલા દિગબંધન મંત્રથી દિગૂબંધન કરવું.) દિગ્ય બંધન વર્ધમાન વિદ્યા પ્રમુખશ્રી તથા વાપંજર તેત્રમાંના ૧૭૧ (ગાથા ૧ થી ૫ અને ૬ ની અડધી પઢમં હવઈ મંગલં સુધી) બીજાક્ષરે ગુરુ મુખે અવશ્ય ગ્રહણ કરે. તથા વર્ધમાન વિદ્યાએ મંત્રીને વાસક્ષેપ રાખે. સ્વચ્છ ચિત્ત કરે. વર્ધમાન વિદ્યા સિદ્ધ ન કરી હોય તો, સુવિહિત આચાર્યાદિક પાસેથી વાસક્ષેપ મંગાવીને રાખે. પછી પિતે ત્રણ નવકાર પૂર્વક મંત્રીને વાસક્ષેપ શિષ્યાદિકને કરે.) For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૦૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૨૪–વજ પંજર સ્તોત્ર ૐ પરમેષ્ટિ નમસ્કાર, સારં નવપદાત્મકં; આમ રક્ષા કરે વજ-પંજરાભ સ્મરામ્યહે. ૧ ૐ નમે આરહંતાણું, શિરસ્ક શિરસિ સ્થિતં; 3 નમે સવ્યસિદ્ધાણું, મુખે મુખ૫૮ વર. ૨ નમો આયરિયાણું, અંગરક્ષાતિશાયિની; ૐ નમે ઉવઝાયાણું, આયુધં હસ્તદૃ. ૩ ૐ નમો લોએ સવ્વસાહૂણં, મેચકે પાદ: શુભે; એસે પંચ નમુક્કારે, શિલાવજયી તલે. ૪ સવ્વપાવપણાસણે, વDો વજુમયે બહિમંગલાણં ચ સવ્વર્સિ, ખાદિરાંગારખાતિકા. ૫ સ્વાહાન્ત ચ પદે ય પઢમં હવઈ મંગલ (વોપરિ વજુમયં, પિધાન દેહરક્ષણે. ૬ મહાપ્રભાવ રક્ષેય, શુદ્રોપદ્રવનાશિની; પરમેષ્ટિપદેભૂતા, કથિતા પૂર્વસૂરિભિ. ૭ યશ્ચયં કુરુતે રક્ષાં, પરમેષ્ઠિ પદૈઃ સદા; તસ્ય ન સ્યાદ્ ભય વ્યાધિરાધિશ્ચાપિ કદાચન. ૮ ૧- નહિ ગણતા પઢમં હવઈ મંગલં સુધી ૧૭૧ બીજાક્ષર થાય છે. For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ છે અહંમ છે શ્રુતસ્થવિર–શ્રીમદૂષ્યગણુન્દ્ર-શિષ્યશ્રુતવારધિ શ્રીમદેવવાચકગણિવર-વિરચિત ૨૫. શ્રી નંદીસૂત્રમ્ જ્યઈ જગજીવણ–વિયાણઓ જગગુરુ જગાણું દે; જગનાહે જગબંધુ, જ્યઈ જગપિયામહે ભયનં. ૧ જ્યાં સુયાણું પભો તિસ્થયરાણું અપ૭િમો જ્યઈ; જય ગુરુ લેગાણું જયઈ મહીપા મહાવીરે. ૨ ભ સવજગુજજોયગરસ ભદ્દે જિણસ વીરસ, ભદ્દે સુરાસુરનમંસિયસ ભદ્દે ધુયયરસ. ૩ ગુણભવણગહણ! સુયાયણભરિય! દંસણ–વિશુદરત્યાગા ! સંઘનગર ! ભદું તે અખંડ-ચરિત્તપાગારા. ! ૪ સંજમતવતું બારયર્સ નમો સમ્મત્ત-પારિયલ અપૂડિચક્કસ જ હોઉ સયા સંધચક્કસ. ૫ ભદ્દે સીલપડાપૂસિયરસ તવનિયમ,યજુત્તસ; સંધરહસ્ય ભગવઓ સજઝાય-સુનંદિન(નેમિ)સસ. ૬ ૧૪ For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૧૦ પ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ કમ્મરય-જલોહ-વિશિષ્મયસ સુયરયણ-દીહનાલસ; પંચમહન્વય-થિરકનિયમ્સ ગુણકેસરાલસ્સ. ૭ સાવગણ-મહુઅરિ-પરિવુડસ જિણસૂર-તૈયબુદ્ધસ, સંધપઉમસ્ત ભદ્ર સમણગણ-સહસંપત્તસ. (જુમ્મ) ૮ તવસંજમ મયલુંછણ! અકિરિયરાહુ-મુહદુદ્ધસિ., નિર્ચા જય સંધ-ચન્દ !; નિસ્મસમ્મત્ત-વિશુદ્ધજોહાગા. ! ૯ પરતિત્રિય-ગહપહનાસગલ્સ તવતે દિત્ત લેસસ્સ; નાણજયરસ જએ ભદ્દે દમસંઘસૂરસ. ૧૦ ભદ્ ધિઈ-વેલાપરિચય (વૃડ)સ્ત સજઝાયગમગરસ્સ; અહરસ ભગવઓ સંધસમુદ્રસ સસ. ૧૧ સમ્મદંસણ-વરવઈર-દઢરૂઢ ગાઢાવગાઢપેટર્સ, ધુમ્મવરસ્યણમંડિઅ-ચામીયર–મેહલોગસ્સ. ૧૨ નિયમુચ્ચિ(સિDય-કણયસિલાયેલુજજલજલંત ચિત્તકૂડસ; નંદરાવણ-મણહર સુરભિ-સીલગંધુ (ધ) માયરસ ૧૩ જીવદયા સુન્દરકંદ ફરિયમુણિવર (ગણ)-મઈ દઈમ્સ, હેસિય-ધાતુપગલંત-રયણ-દિત્તોસહિગુહસ. ૧૪ સંવરવર જલ-પગલિય-ઉજર-પવિરાયમાણહારરસ સાવગાજણ-પ૧ર-રવંતર-નશ્ચંતકુહરસ. ૧૫ For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૧૧ વિણયન(મ) –પવરમુણિવર-કુર્તવિજજુ-જલંતસિહરસ; વિવિહગુણ-કપ-રકખગ–ફલ–ભર–કુસુમાઉલ–વણસ. (વિવિહકુલ-કપરુકખગણય-ભરકુસુમિય-કુલવણરસ.) ૧૬ નાણુવરરયણદિપંત-કંતલિય-વિમલચુલસ; વંદામિ વિણયપણુઓ સંધમ હામંદરગિરિરસ. ૧૭ (છહિં કુલચં) ગુણરયણુજજલકંડ–સીલસુગંધિ-(ધ)તવમંડિઉદ્દેટ્સ સુયબારસંગ-સિહ સંધ મહામંદર વંદે. ૧૮ નગર-રહ-ચપઉમે ચંદે સૂરે સમુદ્રમેમિ; જે ઉમિજજઈ સતત તે સંધગુણાયર વંદે. ૧૯ વંદે ઉસભં અજિયંસંભવમભિનંદણું સુમઈસુપભ સુપાસે; સસિ પુષ્કૃદંત સીયલ સિજજસં વાસુપુજજ ચ. ૨૦ વિમલમણું ચ ધર્મો સંતિ કુંથું અરં ચ મહિં ચ; મુનિસુવ્રય-નમિ-નેમિં પાસ તહ વદ્ધમાણે ચ. ૨૧ (જુમ્મ) પઢમિત્ય ઇંદભૂઈ બીએ પુણ હોઈ અગિભૂત્તિ; તઈએ ય વાઉજૂઈ તઓ વિયત્તે સુહમ્મ ચ. ૨૨ For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૧૨ મંડિઅ-મે।રિયપુરો અકપિએ ચૈત્ર મેઅજ્જે ય પહાસે ય ગણહુરા લૈંતિ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચાગાદિ વિધિ સંગ્રહ અચલભાયા ય; વીરસ. ૨૩ (જીમ્મ) નિøિપહસાસણથં જયઈ સયા સવ્વભાવદેસછ્યું; જિણિ દવર-વીરસાસણથં. ૨૪ કુસમય-મયનાસયં સુહમ્મ’ ૧ અગિવેસાણ, જંબૂનામ ૨ ચકાસવું; પભવ ૩ કચ્ચાયણ વદે, વચ્છ સિજજ ભવ' ૪ તહા. ૨૫ જસભર્ પ તુંગિય ́ વદે, સંભૂત ૬ ચૈત્ર માઢર; ભખાવું ૭ ચ પાઈન, થુલભદ્દ ૮ ચ ગોયમ. ૨૬ એલાવચ્ચસગોત્ત' વંદ્વામિ, મહાગિરિ - સુહત્યિ’ ૧૦ ચ; તત્તો કોસિઅ (કાસ)ગોત્ત, બહુલક્સ સરિયં ૧૧ વ. ૨૭ તિસમુદ્-ખાયકિત્તિ વઢે અજ્જસમુદ્ ૧૬ હારિયગુત્ત સાઇ ૧ચ વામિ, હારિત્યંચ સામજ્જ ૧૩; વરૃ કોસિયગાત્ત સ`ડિલ્લ ૧૪ અત્રીય (૧) ધર. ૧૫ ૨૮ ગહિયતૈયાલ, દીવસમુદ્દેસુ અકષુભિય-સમુદ્દગંભીર ૨૯ ભણગં કરગં કરગ પભાવગં નાદ સગુણાણું; વામિ અજમ્શુ` ૧૭ સુયસાગર-પારગં ધીર ૩૦ For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૧૩ વંદામિ અજજધર્મે ૧૮ તત્તો વન્ડે ય ભગુત્ત ૧૯ ચ; તોય અજજવઈ) ૨૦ તવનિયમમુહિં વઈરસમં. ૩૧ વંદામિ અજજરખિયે ખમણે ૨૧ રખિયચરિત્તસવસે; ચણકરડંગભૂઓ અણુઓ રખિઓ જેહિં. ૩૨ નાણુમિ દંસણુમિ અ તવવિણએ નિચ્ચકાલમુજજુત્ત, અજજે નંદિલખમણું ૨૨ સિરસા વંદે પસન્નમણું. ૩૩ વઢઉ વાયગવંસ જસવંસે અજજનાગહથીયું, ૨૩ વાગરણકરણભંગીય-કમ્મપયડી-પહાણાણું ૩૪ જઍજણ-પાઉસમપહાણે મુદિયકુવલયનિહાણું વઢઉ વાયગર્વસ રેવઈનખત્ત-નામાણું ૨૪. ૩૫ અલપુરાણિકખતે કાલિય-સુયઆણઓરિએ ધીરે; બંભદ્દીવિઅ-સીહે ૨૫ વાયગ-યમુત્તમં પ. ૩૬ જેસિં ઇમે અણુગો, પયરઈ અજાવિ અફૂટ ભરહમિ; બહુયરનિંગયજસે તું વદે મંદિલાયરિએ. ૨૬ ૩૭ તત્ત હિમવંત મહંત-વિદ્ધમે ધિઈપરકમમણું (હ)તે; સજઝાયમર્ણતધરે હિમવંતે ૨૭ વંદિમો સિરસા. ૩૮ કાલિયસુય-અણુઓગસ ધારાએ ધારાએ પુવાણું હિમવંત-ખમાસમણે વદે નાગજજુણયરિએ. ૩૯ For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૧૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ મિઉમદ્રવ સંપને અપુસ્વિં વાયગત્તણે પરે; એહસુયસમાય(યારે નાગજજુણવાયએ ૨૮ વન્દ. ૪૦ ગોવિંદાપિ નમે અોગો વિકલ-ધારિણિંદાણું, નિર્ચે ખંતિ દયાણું પણે દલબિંદાણ. ૪૧ તત્તો ય ભૂયદિનું નિર્ચે તવસંજમે અનિશ્વિણું, પંડિયજણસામણે વંદામિ સંજમં વિહષ્ણુ. ૪૨ વરકણગ-તવિય(તવિયવરકણગ)ચંપગ–વિમલિવરકમલગબ્બસવિને ભવિઅજણ હિયયદઈએ દયાગુણવિસાએ ધીરે. ૪3 અરૂઢભરપહાણે બહુવિહ-સજઝાય-સુમુણિયપહાણે; અણુઓગિય-વરવસભે નાઈલકુલ-વંસનંદિકરે. ૪૪ ભૂઅહિઅયપૂગર્ભે (જગભૂહિય-પગભે) વંદેડયું ભૂયદિન્નમાયરિએ ૨૯; ભવભયવચ્ચેયકર સીસે નાગજજુરિસીણું. ૪૫ સુમુણિય-નિચ્ચાનિચ્ચે સુમુણિય-સુdડન્થધારય વંદે સભાનુબ્બાવણાતā લહિ-ણામાણું ૩૦ (નિચ્ચે વડતું લેહિર્ચ સન્માવુબ્બાવણાતચ્ચે). ૪૬ અસ્થમહત્યખાણુિં સુસમ(વ)ણવખાણ કહયુનિવર્ણિ; પયઈઈ મહુરવાણિ પયઓ પણમામિ દૂસગણેિ ૩૧. ૪૭ For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૧૫ તવનિયમ સચ્ચસંજમ-વિયજજ-ખંતિમદ્દવરયાણું; સલ ગુણગદિયાણું અણુગ જુગ૫હાણા. સુકમાલ કોમલતલે તેસિં પણમામિ લકખણપસ; પાએ પાવયણણ પાડિછયસઓહિં પણિવઈએ. ૪૯ છે અને ભગવંતે કાલિયસુયઆણગિએ ધીરે; તે પણમિણ સિરસા નાણસ પણે વિચ્છ. ૫૦ ઇઇ (થરાવલિયા.) ૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ સેલાણે કુડગ ચાલણિ પરિપૂણગ હંસ મહિસ મેસે ય; ૮ ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ મસગ જગ વિરલી જાહગ ગો મોરિ આભેરી. ૫૧ સા સમાસ તિવિહા પન્નત્તા, તેં જહા-જાણિયા, અજાણિયા, દુટ્વિઅડૂઢા. જાણિઓ, જહા ખીરમિવ જહા હંસા જે ઘુતિ ઈહ ગુસ્મૃણ સમિદ્રા, દસે આ વિવજવંતિ તું જાણતુ જાણિય પરિસં. ૫૨ અજાણિયા, જહાજા હેઈ પગઈમહુરા મિયછાવય સહકુવકુડગલુઆ યણમિવ અસંડવિયા અજાણિયા સા ભવે પરિસા. પ૩ For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૧૬ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચેગાદિ વિધિ સ’ગ્રહ દુન્વિઅઢી, જહા ન ય કત્થઇ નિમ્માએ ન ચ પુચ્છઇ પરિભવરસ દેાસેણું; વસ્થિત્વ વાયપુણ્ણા ફુટ્ટઇ ગામિલય વિઅડૂઢા. ૫૪ સૂત્ર—નાણું પશ્ચવિદ્યું પન્નત, તં જહા–આમિતિબેાહિઅનાણું, સુખનાણું, આહિનાણું મણપત્રજવના દેવલનાણું. સૂત્રં ૧. ત સમાસ ચ પરીકખ ચ. સૂ૦ ૨. વિત્તું પન્નત, તજહા—પચ્ચક્ખ સેકિત પચ્ચકખ ? પચ્ચકખ દુવિહ′ પન્નત, ત જહા—ઇંદ્રિયપચ્ચકખ ચ નાઇદિયપચ્ચકખ, સે કિ` ત ઇંદ્રિયપચ્ચકખ` ? ઇંદ્રિયપચ્ચકખપ વિત્તું પણાં, તં જહા–સાઇન્દ્રિયપચ્ચકખ, ચકિખ દિયપચ્ચકખ’, ધાણિદિયપચ્ચકખ, રસણે દિયપચ્ચક્રમ', ફાસિદિયપચ્ચકખ, સેત્ત ઇંદ્રિયપચ્ચકખ, સૂ૦ ૩. સે કિંત નાઇંદિઅપચ્ચકખ` ? નાઇટ્ઠિઅપચ્ચકખ તિવિદ્યું પન્નત', તં જહા આહિનાણું નાઇંદિઅપચ્ચકખ, મણપજવનાણું નાઇંદિઅપચ્ચકખ', 'કૈવલનાણું નાઇંદિઅપચ્ચકખ. સૂ૦ ૪. For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૧૭ સે કિં એહિનાણનેદિઅપચ્ચકખં? ઓહિનાણનેઈદિ અપચ્ચકખ દુવિહં પત્ત, તં જહા-ભવચ્ચઇયં ચ ખાવસમિઅં ચ. સે કિં તે ભવપઇયં ? ભવપચઈયં દેહે પન્નત્ત, તં જહા-દેવાણ ય નેરઈયાણ ૨. સે કિં તે ખાવસમિઅં ? ખાવસમિઅં દુવિહં પત્ત, તે જહા–મણુસાણ ય પંચિંદિઅતિરિકખજેણિબણ ય. કો હેઊ ખાવસમિઅં? ખઓવસમિઅં તયાવરણિજજાણું કમ્માણ ઉદિષ્ણાણું ખએણે અણુદિષ્ઠાણું ઉસમેણું ઓડિનાણું સમુપજજઈ. અહવા ગુણપડિવન્નર્સ અણગારરસ ઓહિનાણું સમુપૂજજઈ, તં સમાસ છવિહં પત્ત, તે જહા-આગામિઅં, અણાણુગામિ, વડૂઢમાણયં, હીયાણયં, પડિવાઈ, અપડિવાઈ. સૂ૦ ૫. સે કિં તે અગામિઅં હિનાણું ? અજ્ઞામિ એહિનાણું દુવિહં પત્ત, તે જહા-અંતગમં ચ મજઝગમંચ. સે કિં તે અંતગયું ? અંતરાય તિવિહં પરં, તે જહા-પુરએ અંતગયું, મમ્મઓ અંતગર્ય, પાસ અંતગર્ય. સે કિં તે પુરઓ અંતગયું ? પુરઓ અંતગયું સે જહાનામએ કઈ પુરિસે ઉર્ક વા ચડ(ચુડ)લિયં વા For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૧૮ શ્રી પ્રત્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અલાય વા મણિં વા પઈવં વા જઈ વા પુરઓ કાઉં પણુલેમાણે પલ્લે માણે ગજજો સે તે પુઓ અંતગયું. સે કિં તં મગ્ન અંતગયું ? મમ્મઓ અંતરયં સે જહાનામએ કેઈ પુરિસે ઉર્ક વા ચડ્ડલિઅં વા અલાય વા મણિં વા પઈવં વા જઈ વા માગેઓ કાઉં અણુકટૅમાણે અણુકટૅમાણે ગછિજજા, સે તું મગ્ન અંતગર્યા. સે કિં પાસ અંતગર્યા? પાસએ અંતગર્યા સે જહાનામએ કેઈ પુરિસે ઉકં વા ચડુલિએ વા અલાય વા મણિં વા પઈવં વા જાઈ વા પાસ કાઉં પરિક ડૂમાણે પરિકમાણે ગછિજજા, સે તં પાસ અંતગર્ય, સે તું અંતગયું. સે કિં તું મઝગયું ? મજઝગયં સે જહાનામએ કઈ પરિસે ઉર્ક વા ચડુલિએ વ અલાયં વા મણિં વા પઈવં વા જોઈ વા મત્યએ કાઉં સમુત્રમાણે સમુહમાણે ગછિજજા સે તું મઝગયું. અંતગયરસ મજઝગયર્સ ય કે પરિસેસો ? પુરઓ અંતગએણે હિનાખેણું પુરઓ ચેવ સંખિજાણિ વા અસંખેજ જાણિ વા જણાઈ જાણઈ પાસઈ, મમ્મઓ અંતગણું ઓહિનાણેણં મગ ચેવ સંખિજજાણિ વા અસંખિજજાણિ વા જોઅણાઈ જાણઈ પાસઈ, પાસઓ અંતગણું ઓહિનાણેણં પાસઓ ચેવ સંખિજજાણિ વા અસંખિજાણિ વા For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૧૯ શ્રી નંદીસૂત્ર જોઅણાઈ જાણઈ પાસઈ, મજઝગએણે ઓહિનાણેણે સત્રુઓ સમંતા (સમત્તા) સંખિજાણિ વા અસંખે જાણિ વા અણાઈ જાણઈ પાસઈ, સે તે આગામિ એહિનાણું ૧. સૂ૦ ૬. સે કિં તે અણગામિઅં ઓહિનાણું ? અણાણુંગામિઅં ઓહિનાણું સે જહાનામએ કઈ પરિસે એગં મહંતં જઇટ્ટાણું કાઉં તરસેવ જેઠાણરસ પરિપેર તેહિં પરિપેર તેહિં પરિઘોલેમાણે પરિઘલે માણે તમેવ ઇટ્ટાણું જાણઈ પાસઈ અન્ન ગએ ન જાણઈ ન પાસે, એવામેવ અથાણુગામિઅં એહિનાણું જ થેવ સમુપજજોઈ તથૈવ સંખિજાણિ વા અસંખિજાણિ વા સંબઢ઼ાણિ વા અસંબદ્વાણિ વા જો અણાઈ જાણઈ પાસઈ, અન્નત્યગએ ન જાણઈ ન પાસઈ, સે તું અણુગામિઅં એહિનાણું ૨. સૂ૦ ૭. સે કિં તં વડૂઢમાણયં ઓહિનાણું ? વડુમાણયં ઓહિનાણું પસન્થસુ અજવસાણુટ્ટાણેસુ વદમાણસ વડૂઢમાણચરિત્તસ વિસુજઝમાણસ વિસુજઝમાણચરિત્તરસ, સવઓ સમંતા એહીવટૂઈ. જાવઈઆ તિસમયાહારગસ્સ સુહુમર્સ પણગજીવસ; આગાહણ અહન્ના એલિખિત્ત જહન્ન તુ. ૧ For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ २२० શ્રી પ્રવજ્યા યેગાદિ વિધિ સંગ્રહ સવબહુ અગણિજીવા નિરંતર જત્તિયં ભરિજસુ ખિત્ત સત્રદિસાણં પરમેહી ખેતનિદિ. ૨ અંગુલ–માવલિયાણું ભાગમસંખિજજ દેસુ સંખિજજો; અંગુલમાવલિઅંત આવલિઆ અંગુલપુહુર્તા. ૩ ઇચૅમિ મુહુરંતો દિવસંત ગાઉઅશ્મિ ; જોયણ દિવસમુહુર્તા, પખંતો પન્નવસાઓ. ૪ ભરોંમિ અદ્ધભાસે, જંબુદ્દીર્વામિ સાહિઓ માસે; વાસં ચ મણુઅલએ, વાસપુહુરં ચ અગમિ. ૫ સંખિજજંમિ કાલે, દીવસમુદ્રાવિ હૃતિ સંખિજજા કલંમિ અસંખેજજે દીવસમુદ્દા ઉ ભઈઅવા. ૬ કાલે ચઉહવુડૂઠી કાલે ભઈઅવુ ખિત્તવુઢીએ; લુહૂદીએ દવપજજવ, ભઇઅવા ખિત્ત કાલા ઉ. ૭ સુહુમ અ હાઈ કાલે, તો સુહુમયર હવઇ ખિત્ત; અંગુલસેઢિમિતે, સપિણિઓ અસંખિજા. ૮ સે વપૂઢમાણયં ઓહિનાણું. ૩ સ. ૮ સે કિં તે હમાણયં હિનાણું? હમાણાં ઓહિનાણું અપસચૅહિં અજઝવસાયાણહિં વટ્ટમાણસ વ૬માણચરિત્તસ્સ સંકિલિસમાણસ સંકિલિસમાણ વી For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૨૧ ચરિાસ સએસમતા આહી પરિહાયઇ, સેતેં હીયમાય. આહિનાણું. ૪ સૂ૦ ૯ સે કિ` તં પડિવાઇ આહિનાણું? પડિવાઇ આહિનાણું જણું જહન્નેણં અંગુલરસ અસંખેજ્જયભાગ વા, સખિજ્જભાગે વા, વાલગં વા, વાલગ્નપુહુાં વા, લિકખ વા લિખપુહુાં વા, જૂએ વા જૂઅપુહુાં વા, જવું વા જવપુષુત્તું વા, અ'ગુલ' ના અંગુલપુહુાં વા, પાય વા પાયમુહુાં વા, વિહત્યિ ના વિહત્યિપુષુત્તું વા, રણું વા રમણિપુષુત્તું વા, કુચ્છિ વા કચ્છિપુ ુતં વા, ધણુ વા ધણુપુહુાં વા, ગાઉં વા ગાઉપુહુાં વા, જોણું વા જોઅણુપુહુતૅ વા, જોઅણસય. વા જોઅસયપુહુર્તો વા, જોઅણુસહસં વા જોઅણુસહસપુહુાં વા, જોઅણુલકખવા જોઅણલકખપુહુાં વા, જોઅણકાડિ વા જોઅણુકાડિપુ ુાં વા, જોઅણુકાડાકાર્ડિં વાઅણુકાડાકાડિપુહુાં વા, જોઅણસ ખિજજ વા જોઅણુસ’ખિજ્જપુષુત્ત વા, જોઅણુઅસંખેજ્જં વા જોઅણુઅસંખેજપુહુાં વા, ઉક્રોસેણં લેગ વા પાસિત્તાણં પડિઇજા. સૈાં પડિવાઇઆહિનાણું. ૫ સૂ૦ ૧૦ સેકિત અપડિવાઇ આહિનાણું? અપડિવાઇ આહિનાણું જેણ અલેાગરસ એગવિ આગાસપઐસં For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૨૨ શ્રી પ્રવજ્યા ચેગાદિ વિધિ સ`ગ્રહ જાણુઇ પાસઇ તેણ પર અપડિવાઇ ઐહિનાણું, સેતેં અડિવાઇ એહિનાણું. ૬ ૦ ૧૧ ત સમાસએ ચઉન્નિડું પન્નત્ત, તં જહા–૬૧એ ખિત્તએ કાલ મે। ભાવએ. તત્ય દન્ત્રણ એહિનાણી જહન્ને ણ અણુ તાઈં રુવિદાઈઁ જાણઇ પાસઇ, ઉમ્રોસે હું સવ્વાÛ રુવિદ્યન્તાઈં જાણુઇ પાસĐ, ખિત્તએ હું આહિનાણી જન્ને ણું અંગુલન્સ અસંખિજજઇભાગ જાણઇ પાસઇ, ઉક્રોસે ણ અસંખિજાઈં અલાગે લાગપ્રમાણમિત્તાઇ ખંડાઇ જાઇ પાસઇ, કાલએ હું આહિનાણી જહન્ને ણું આવલિઆએ અસંખિજજઇભાગ કાલ જાણુઇ પાસ, ઉક્રોસે હું અસંખિજાઉસપ્પિણીઓ આસસિપ્પણીઓ અઈયમણાગય. ચ કાલ જાણુઇ પાસઇ, ભાવએ હું આહિનાણી જહન્ને હું અણુંતે ભાવે જાણુઇ પાસઇ, ઉક્રોસે હું ત્રિ અણુંતે ભાવે જાણુઇ પાસઇ, સન્ત્રભાવાણુમળુંતભાગ જાણુઇ પાસઈ. ઓહી ભવપચ્ચઇઓ ગુણપચઇઓ ય વર્ણાિઓસા; તસ્સ ય બહૂ વિગપ્પા દવે ખિત્તે ય કાલે ચ. નેરઇયદેવતિર્થંકરા ય ઓહિસક્બાહિરા લૈંતિ; પાસંતિ સન્ત્રઓ ખણુ સેસા દેસેણ પાસંતિ. સે ાં ઓહિનાણું (પચ્ચકખ) For Personal & Private Use Only ૧ २ સૂ૦ ૧૨ Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૨૩ સે કિ તું મણપજજવનાણું? મણપજજનાણું ભંતે ! કિ મણસ્માથું ઉપજજઈ અભણસાણું ઉપજઈ ? ગોયમા ! મણુસ્સાથું ઉપજજઈ, ને અમથુરસાણું. જઈ ભણસાણું કિં સમુચ્છિમમસ્યાણું ગળ્યુવકમંતિયભણસાણં? ગેયમા! ને સંમુછિમમસાણ ઉપજજઈ, ગર્ભવÉતિય-મણુસ્સારું. જઈ ગર્ભવÉતિય–મણુસ્સાનું કિં કમ્મભૂમિયગર્ભવÉતિય-મસ્યાણું અકસ્મભૂમિયગભવકંતિય–મસાણું અંતરદીવગ–ગબ્બવર્કતિયમસાણું ? ગાયમા ! કશ્મભૂમિય–ગર્ભવડંતિય–મણુસાણું, ને અકસ્મભૂમિય–ગબ્બવર્કતિય–મણુસારું ને અંતરદીવ-ગભવક્રેતિય–મણુસારું. જઈ કમ્મભૂમિયગભવકંતિય–મણુરસાણે કિં સંખિજજવાસાઉ-કશ્મ ભૂમિય-ગમવર્કતિય–મણુસારું અસંખિજવાસાઉયકશ્મભૂમિય–ગભવÉતિય–મણુસ્સાથું ? ગાયમા ! સંખિજજવા સાઉથ-કમ્મભૂમિય–ગબભવતિય–મણુસારું, અસંખિજજવાસાઉય-કસ્મભૂમિયા–ગર્ભવÉતિય–મણુરસાણું. જઈ સંખિજજવાસાઉ-કસ્મભૂમિય-ગર્ભવર્કતિય–મણુસ્સાણું કિં પજજzગ-સંખિજાજવાસાઉય કમ્મભૂમિય–ગબ્બવર્કતિય–મણુસારું અપજજત્તગ–સંખિજજવાસાઉ-કસ્મભૂમિય–ગર્ભવતિય–મણુસ્સા ? ગાયમા! પજજરંગસંખિજાવાસાયિ–કસ્મભૂમિયગભવતિય For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૨૪ શ્રી પ્રત્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ મણુસારું, ને અપજજત્ત સંખિજાજવાસાઉય-કશ્મભૂમિય-ગબ્બવર્કતિય–મણુસારું. જઈ પજજત્તગસંખિજવાસાઉય–કસ્મભૂમિય–ગર્ભવતિય-મસાણે કિં સમ્મદિપિજગ–સંખિજવાસાઉથ ગમ્ભવતિય-મસાણે મિચ્છાદિપિજજરંગ-સંખિજાજવાસાઉથ-કશ્મભૂમિય-ગમ્મુવર્કતિય–ભણસાણું સમ્મામિચ્છદિપિજજત્તર-સંખિ– જવાસાઉ-કમ્મભૂમિય–ગર્ભવÉતિય–મણુસારું? ગોયમા ! સમ્મદિટ્રિપજરંગ-સંખિજજવાસાઉથ-કશ્મભૂમિયગબ્બવર્કતિય-મસાણું ને મિચ્છાદિપિજજરંગસંખિ જવાસાઉથ-કમ્મભૂમિય–ગબ્બવર્કતિય-મણુસારું ને સમ્મામિચ્છાદિદ્રિપજજત્તર-રાંખિજવાસાઉય-કશ્મભૂમિયગબ્બવર્કતિય-મસાણું, જઈ સમ્મદિપિજજત્તર-સંખિજજવાસાઉય–કસ્મભૂમિય–ગર્ભવÉતિય–મણુસારું કિં સંજયસમ્મદિત્રિપજજત્તર-સંખિજવાસાઉય–કસ્મભૂમિયગર્ભવÉતિય–મણુસારું અસંયસમ્મદિ–પજજરંગ– સંખિજવાસાઉથ-કસ્મભૂમિય--ગભવક્રેતિય-માણસાણું સંયસંન્યાસમ્મદિપિmજાગ–સંખિજવાસાઉથ-કમ્મભૂમિયગમ્બવર્કતિય–મણુસ્સાથું? ગોયમા ! સંજ્યસમ્મદિ–િપજજરંગ—રાંખિજવાસાઉથ-કશ્મભૂમિય-ગમ્મુવર્ષાતિય મસુરસાણું, ને અસંજયસમ્મદિટ્રિપજજત્તરસંખેજજવા-સાઉથ-કશ્મભૂમિયગમ્બવર્ષાતિય-મણુસારું ને For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નદીસૂત્ર ૨૨૫ સંજ્યાસંજયસમ્મદિક્ટ્રિપજજત્તગસંખેજજવાસાઉથ-કમ્મુભૂમિ, ગબ્બવર્કતિય–મણુસારું. જઈ સંજયસમ્મદિક્ટ્રિપજજરંગ-સંખેજજવાસાઉથ-કશ્મભૂમિયગમ્ભવતિય મણુસ્સાણ કિં પમત્તસંજય–સમ્મદિદિ–પજજત્તરાખેજજવાસાઉથ-કશ્મભૂમિય-ગબ્બવર્કતિય-મણુસ્સારું અપમત્તસંજય–સમ્મદિક્ટ્રિ–પજજરંગ-સંખેજજવાસાઉય–કસ્મભૂમિય–ગર્ભાવકંતિય મણુસારું ? ગોયમા ! અપમત્તસંજય-સમ્મદિક્ટ્રિ-પજજરંગ-સંખેરજવાસાઉય-કસ્મભૂમિય–ગબ્બવર્કતિ–મણુસારું, નો પમત્ત–સંજય– સમ્મદિટ્રિપજજરંગ-સંખેજવાસાઉય-કશ્મભૂમિય-ગમ્મુવતિય-મણુસારું. જઈ અપમત્તસં–સમ્મદિદ્રિપજજરંગ રખેજવાસાઉય–કસ્મભૂમિય–ગભવÉતિયભણસાણું, કિં ઈડ્રિઢપત્ત–અપમત્તસંજય-સમ્મદિક્ટ્રિપજજત્તર-સંખેજજવાસાઉય-કસ્મભૂમિય–ગબ્બવર્કતિયમણુસ્સાણું અણિફ્રિઢપત્ત-અપમત્તસંજય-સમ્મદિક્ટ્રિપજજત્તગ-સંખેજજવાસાઉય-કસ્મભૂમિય–ગર્ભવડંતિયમણુસ્સાથું? ગાયમા ! ઇફ્રિઢપત્ત—અપમત્તસંજ્ય–સમ્સદિક્ટ્રિપજજત્તર-સંખેજજવાસાઉથ-કશ્મભૂમિયગમ્ભવકંતિય-મણુસારું, ને અણિહૂિઢપત્ત-અપમત્તસંજ્યસમ્મદિલ્ટિ–પજત્તગ-સંખેજજવાસાઉય-કમ્મભૂમિયગમ્મુ ૧૫ For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ * - - - વતિય–મણુસારું મણપજજવનાણું સમુપજજઈ. તે ચ દુવિહં પન્નત્ત (ઉપજજઈ), તંજહા–ઉજજુમઈ ય વિકલમઈય. તે સમાસએ ચઉવિહં પન્નતં, જહાદવએ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવ, તત્ય દવઓ શું ઉજજુમઈ અણતિ અણું તપસિએ ખંધે જાણઈ પાસઈ, તે ચેવ વિકલમઈ અભેહિયતરાએ વિફલતરાએ વિસુદતરાએ વિતિમિરતરાએ જાણઈ પાસઈ, ખિત્તઓ | ઉજજુમઈ જહન્નેણું અંગુલસ્સ અસંખેજજયભાગ ઉોસેણે અહે જાવ મીસે રાયણપભાએ પુઢવીએ ઉવરિહેકૂિલે પુડ્ડાગપયરે ઉડૂઢ જાવ જેઇસસ ઉવરિમતલે, તિરિયે જાવ અન–મણુસખિતે અઢાઈજેસુ દીવસમુદેસુ પન્નરસસુ કશ્મભૂમિસુ તીસાએ અકસ્મભૂમિસુ છપ્પએ અન્તરદીવગેસુ સન્નિપંચિંદિયા પજજત્તયાણું મણો એ ભાવે જાણઈ પાસઈ. તે ચેવ વિઉલમઈ અડૂઢાઈજજેહિં અંગુલેહિ અહિયતર વિફલતર વિસુદ્ધતરે વિતિમિરત ખેત્ત જાણુઈ પાસઈ, કાલઓ શું ઉજજુમઈ જહનેણું પલિઓવમસ અરખિજઇભાગ ઉોસેવિ પલિઓવમરસ અસંખે જજઇભાગ અતીયામણાગયું . કાલે જાણઈ પાસઈ, ચેવ વિહલર મઈ અખભહિયતરાગ વિફલતરાગ વિસુદ્ધતરાગ વિતિમિરતરાગ જાણઈ પાસઈ, ભાવઓ | ઉજજુમઈ અસંતે For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ભાવે જાણઈ પાસઈ, સવ્વાણું અસંતભાગે જાણુઈ પાસઈ, તં ચેવ વિઉલમઈ અભહિયતરાગં વિલિતરામાં વિસુદ્ધતરાગ નિતિમિરતરાગ જાણઈ પાસઈ, મણપજજવનાણું પુણ જમણવિ(પરિ) ચિંતિયWપાગડણ માણસખિત્તનિબદ્ધ ગુણપથ્થઈ ચરિત્તઓ, સે તે મણુપજજવનાણું. સૂ૦ ૧૩ સે કિં તે કેવલનાણું ? કેવલનાણું દુવિહં પત્ત, તં જહા-ભવસ્થકેવલનાણું ચ સિદ્ધકેવલનાણું ચ. સે કિં તું ભવFકેવલનાણું ? ભવFકેવલનાણું દુવિહં પન્નત્ત, તંજહા-સમિ-ભવકેવલનાણું ચ અગિ– ભવકેવલનાણું ચ. સે કિં તં સજેગિ–ભવFકેવલનાણું ?, સગિ–ભવથકેવલનાણું દુવિહં પણd, જહા-પઢમસમય-સગિભવકેવલનાણું ચ અપઢમસમય-સગિભવFકેવલનાણું ચ, અહવા ચરિમસમયગર્ભવત્યકેવલનાણું ચ અચરિમસમય–સજેગિ ભવસ્થકેવલનાણું ચ,સે તં સોગિ–ભવકેવલનાણું. સે કિં તં અગિભવકેવલનાણું ?, અગિ વિકેવલનાણું દુવિહં પણુણવંત જહા-પઢમસમય–અગિભવકેવલના ચ અપઢમસમય–અજોગિ-ભવથકેવલનાણું ચ, અહવા ચરિમસમયઅગિર્ભવસ્થકેવલનાણું ચ અચરિમસમય-અગિર ભવાર્થ કેવલનાણું ચ સે તે અગિર્ભાવસ્થા વલનાણા For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૨૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સે કિં તં સિદ્ધકેવલનાણું ? સિદ્ધકેવલનાણું વિહંપન્નત્ત, તં જહા-અણું તર–સિદ્દકેવલનાણું ચ પરંપરસિદ્ધકેવલનાણું ચ. સે કિં તે અર્ણતરસિદ્ધકેવલનાણું? અણતર-સિદ્ધ કેવલનાણુ પરસવિહં પન્નત્ત, તે જહા-તિસ્થસિદ્દા અતિસિદ્ધા તિથયરસિદ્દા અતિર્થયરસિદ્ભા સયંબુદ્દસિદ્ધા ૭ પરો બુદ્દસિદ્દા ભોહિયસિદ્ધા ઇથિલિગસિદ્દા ૧૩ પુરિસલિંગસિદ્ધા નપુંસગલિંગસિદ્દા સલિંગસિદ્ધા ૧૫ અન્નલિંગસિદ્ધા ગિહિલિંગસિદ્ધા એ સિદ્ધા અગસિદ્ધા સે તે અસંતરસિદ્ધકેવલનાણું સે કિં તે પરંપરસિદ્ધકેવલનાણું પરંપરસિદ્ધકેવલનાણું અણગવિહં પત્ત, તું જહા-અપઢમસમયસિદ્ધ સમયસિદ્ધા તિસમયસિદ્ધા ચઉસમયસિદ્ધા જાવ દસ સમયસિદ્ધા સંખિજજ સમયસિદ્ધા અસંખિજજસમયસિદ્દા અણંતસમયસિદ્ધા, સે તે પરંપરસિદ્ધકેવલનાણું, સે તું સિકવલનાણું. તે સમાસ ચઉવિહં પત્ત, તે જહા–દવઓ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવઓ, તત્ય દવઓ નું કેવલનાણું સવદગ્વાઈ જાણઈ પાસઈ, પિત્તઓ | કેવલનાણું સવપિત્ત જાણુઈ પાસઈ, કાલ નું કેવલનાણું સવકાલં જાણુઈ For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૨૯ પાસઇ, ભાવએ ણ દેવલનાણી સત્રભાવે જાણુઇ પાસઇ. અહં સન્નદવ—પરિણામ-ભાવવિઋત્ત-કારણમણુ ત; સાસયમúડિવાઈ એગવિહું ક્રેવલનાણું. ૧ દેવલનાણેડ્થ ના જે તત્વ પન્નવણજોગે; તે ભાસઇ તિત્યયરા ઇજોગ સુઅ(ત) હવઇ સેસ. (તેસિ) ૨ સે તં કૈવલનાણું, તે તં પચ્ચકખનાણુ’. સૂ૦ ૧૪ સેકિત પકખનાણું ? પકખનાણું દુવિહ પન્નત્ત', તં જહા–આભિણિÀાહિઅ-નાણપરુકખ ચ સુઅનાપકખ ચ. જત્થ આભિણિÀાહિયનાણું તત્વ સુઅનાણું, જત્થ સુઅનાણું તત્વાભિણિબેાહિયના, દાવ એયા અન્નમન્નમણુગયાછેં તહતિ પુણ્ ઇત્ય આયરિયા નાણાં પન્નયંતિ–આભિનિયુઝઇ ત્તિ આભિણિબેાહિયના. સુણેઇ ત્તિ સુઅ મપુત્ર' જેણ સુખ, ન મઇ સુખપુત્રિમ, અવિસેસિઆ મઇ-મઇનાણું ચ મઅન્નાણું ચ, વિસેસિઆ મતી સમ્મદિટ્રિસ મઇ– મઇનાણું, મિચ્છિિટ્ટુરસ મઇ-મઈઅન્નાણું. અવિસેસિઅ સુય–સુચનાણું ચ સુયઅન્નાણું ચ, વિસેસિઅં સુય– સમ્મદિટ્રિક્સ સુર્યસુયનાણું મિચ્છર્દિટ્રિસ સુયં-સુયઅન્નાણું. સેકિ ત આભિણિયેાહિયનાણું ? આભિણિ For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૩૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ બોહિયનાણું દુવિહં પન્નત્ત, તે જહાસુયનિસિયં ચ અસુનિસ્ટ્રિયં ચ. સૂ૦ ૧૫ સે કિં તં અસુનિસિયં? અસુનિયિં ચઉવિહં પન્નત્ત, તે જહા. ઉપત્તિ વેણઈ કમ્મઆ પરિણામિઆ; બુદ્ધિ ચઉવિહા વત્તા પંચમી નેવલબ્બઈ. ૧ પુવૅ અદિ-મરસુય-મઈય–તખણવિસુદ્ધ-ગહિઅત્યા; અવાહય–ફલજોગા બુઠ્ઠી ઉખત્તિઆ નામ. ૨ ૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ ૮ ભરહસિલ પણિય ખે ખુગ પડ સરડ કાય ઉચ્ચારે; ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ગય ઘયણ ગોલ ખંભે ખુગ મગિર્થીિ પઈ પુત્તે. 3 ૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ ૮ ભરહ સિલ મિંઢ કુક્ડ વાલુઅ હથી અગડ વણસંડે; ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ પાયસ અઈઆ પો ખાડહિલા પંચપિઅરે ય. ૪ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭ ૧૮ ૧૯ મહુસિત્ય મુદિ અંકે નાણએ ભિખું ચેડગનિહાણે; સિધ્ધાય અત્યસર્ભે ઈચ્છામહં સયસહસે. ૫ ભરનિત્થરસમથી તિવગસુત્તહિઅપેલા ઉmઓ લેગફલઈ વિણયસમુત્થા હવઈ બુદ્ધી. ૬ ૨૦ ૨૧ ૨૨ ૨૩. For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નદીસૂત્ર ૨ ૩ ૫ } નિમિત્તે અત્થસથૈ ય લેહે ગણિએ અ ફૂત્ર અલ્સે ય; ७ ८ ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ગર્ભ લખણુ ગંઠી અગએ રહિએ ય ગણિયા ય. ૧૩ સી સાડી ઢીઢું ચ તણું અવસયં ચકું ચસ; ૧૪ ૧૫ નિવ્વાદએ આ ગેાણે ધાડગપડણું ચ કખાએ. ઉવએગદિસારા કમ્મપસંગપરિધેાલણવિસાલા; સાહુક્કારલઈ કમ્મસમુત્થા હવઇ બુદ્ધી. ८ ૯ ૧૦ ૧૧ તુણ્ડાએ વસૂઈ ય પૂયઇ ધડ ચિત્તકારે ય. ૨ ૩ ૫ ૐ ७ હેરત્રિએ કરિસએ કોલિય ડાવે ય મુત્તિ ધય પવએ; અણુમાણàતિસાહિઆ વિવાગપરિણામા; હિંઅનિરસેઅસફલવઈ બુદ્દી પરિણામિ ૨ ૨૩૧ ૧૪ ૧૫ નાસિસુંદરનદે વદર પરિણામયુદ્વીએ. ૯ નામ. ૩ અભએ સિગ્નિકુમારે દેવી દિદએ હઈ રાયા; ૐ ७ ८ હું સાહૂ ય નંદિસેણે દત્તે સાવગ અમચ્ચે. ૧૨ For Personal & Private Use Only ૧૦ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ખસએ અમચ્ચ પુરો ચાણક્કે ચૈવ ચૂલભદ્દે અ; ૧૩. ૧૧ Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૩૨ શ્રી પ્રવજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૧૬ ૧૭ ૧૮ ૧૯ ૨૦ ૨૧ ચલણાહણ આમડે મણીય સુપે ય ખષ્યિ ભૂભિ દે; પરિણામિય–બુદ્દીએ એવભાઈ ઉદાહરણ. ૧૪ સે તે અસુનિસિયં સૂ૦ ૧૬. સે કિં તે સુનિસિયં મઈનાણું ? સુનિરિસર્યા મઈનાણું ચઉવિહં પન્નત્ત, તે જહાઉગહ ઇહા અવાએ ધારણા. સે કિં તે ઉગ્ગહે? ઉગ્નેહે દુવિહે પન્નરો, તે જહા-અઘુગ્ગહે અ વંજણુગ્ગહે અ. સે કિં તે વંજશુગ્ગહે ? વંજણુગ્ગહે ચઉવિહે પત્તે, જહાસોઈદિયવંજણુગ્ગહે, ઘાણેદિયવંજણુગ્ગહે, જિબ્લિદિયવંજણુગ્ગહે, ફાસિંદિયવંજગ્ગહે. સે તે વંજણુગ્ગહે. સે કિં તે અત્યુગહે? અત્યુગહે છવિહે પત્ર, તં જહા-સોઈદિયઅત્યુગ્ગહે, ચકિમંદિયઅત્થગૃહ, ઘાર્ણિદિયઅત્થગ્રહે, જિબ્લિદિયઅત્યુગહે, ફાસિંદિયઅત્યુગહે, નેઈદિયઅત્યુગ્ગહે, તસ્ય શું ઈમે એગટ્રિઆ નાણાસા નાણાવંજણા પંચ નામધિજજા ભવંતિ, તે જહા-ગણહણ્યા વિધારણા સવયા અવલંબણયા મહા. સે તે ઉગ્ગહે. સે કિં તે ઈહિ! હિત છવિહા For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૩૩ શ્રી નંદીસૂત્ર પન્નતા, તે જહા–સોઈદિય"હા, ચબિંદિયહા, વાણુિંદિયઈહા, જિબ્લિદિયઈહા, ફાસિંદિયઈહા, નોઈદિયહા, તીસે | ઇમે એગદિઆ નાણાસા નાણાવંજણ પંચ નામધિજજા ભવતિ તે જહા-આભગયા ભગયા ગેસણયા ચિંતા વિમંસા સે તે ઈહા. સે કિં તે અવાએ? અવાએ છવિહે પન્નરો, તે જહાસોઈદિ અવાએ, ચકિમંદિયાવાએ, વાણિંદ અવાએ, જિબિંદિયઅવાએ, ફાસિંદિયઅવાએ, નેઈદિયાવાએ, તસ | ઈમે એગ આ નાણાધીસા નાણાવંજણા પંચ નામધિજો પતા, તે જહા-આઉટણયા પચ્ચાઉટ્ટણયા અવાએ બુદ્ધી વિન્નાણે સે તે અવાએ સે કિં તે ધારણા ? ધારણ છવિહા પન્નતા, તે જહા-સોદિયધારણા, ચકિમંદિયધારણ, વાણિંદિયધારણા, જિબ્લિદિયધારણ, ફાસિંદિયધારણા, નોઈદિયધારણા, તીસે ઈમે એગઠિઆ નાણાસા નાણાવજણ પંચ નામધિજજા પન્નતા, તે જહા-ધરણા ૨ ૩ ૪ ૫ ધારણ ઠવણા પઈડા કોઠે. સે તે ધારણા. સૂ૦ ૧૭ . ૨ ૩ ૪ ૫ For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૩૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઉગ્નહે ઈસમઈએ, અન્તમુહુત્તિઓ ઈહિ, અન્તોમુહુત્તિએ અવાએ, ધારણા સંખેજ વા કાલ અસંખેજજ વા કાલ. એવં અઠવીસઈવિહસ અભિણિબેહિયનાણસ વંજશુગૃહસ પવણું કરિરસામિ, પડિબેહગદિઠતણ મલ્લગ દિઠતણ ય. સૂ૦ ૧૮ સે કિં તે પડિબેહગદિઠ તેણ? પડિબોહગદિઠતેણસે જહા નામએ કઇ પુરિસે કંચિ પુરિસ સુત્ત પડિબેહિજજા અમુગા અમુગત્તિ, તત્ય ય ચાયગે પન્નવર્ગ એવં વયાસી કિં એગસમયપવિટ્ઠા પગૂલા ગહણમાગચ્છતિ દુસમયપવિઠા પિગલા ગહણભાગ એંતિ ? તિસમયપવિટઠા પિષ્ણલા ગહણમાગચ્છતિ જાવ દસમયપવિઠા પોગેલા ગહણમાગÚતિ ? સંખિજજસમયપવિઠા પિગ્મલા ગહણમાગચ્છતિ ? અસંખિજજ સમયપવિઠા પિગ્મલા ગહણમાગóતિ ? એવં વદંતં ચોયાં પન્નવએ એવં વયાસી, ને એ સમયપવિટ્ઠા પિગ્મલા ગહણમાગછતિ, ને દસસમયપગલા ગહણમાગર્હતિ, નો તિસમયપવિઠા પિગ્મલા ગહણમાગ ઈતિ, જાવ નો દસમયપવિઠા પિલા ગહણમાગÚતિ, ને સંખિજજ સમયવિઠા પિગ્મલા ગહણમાગચ્છતિ, અસંખિજજસમયપવિઠા For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૩N શ્રી નંદીસૂત્ર પિગ્મલા ગહણમાગચ્છતિ, સે તે પડિબોહગદિઠ તેણ. સૂ૦ ૧૯. સે કિં તં મધ્યગદિઠતણ? મલગઠિતેણ સે જહાનામએ કે પુરિસે આવાગસીસાઓ મલ્લાં ગહાય તભેગું ઉદગબિંદુ પખેવિજજા સે નડે, અનેંડવિ પકિખરે સેડવિ નડે. એવં પકિખ૫માણેસુ ખિપ્પમાણસ હોહી સે ઉદગબિંદૂ જે હું તે રાવેહિઈત્તિ, હોહી સે ઉદઘબિંદુ, જે ણે તંસિ મલગંસિ ઠાહિતિ, હેહી સે ઉદગબિંદુ જેણે મલ્લાં ભરિહિતિ, હેહી સે ઉદગબિંદૂ જે હું તે મલિગે પવહેહિતિ એવામેવ પકિખપમાણેહિં પકિખપમાણેહિં અણહિં પિગલેહિં જાહે તે વંજણે પૂરિએ હેઈ તાહે હુંતિ કરેઈ. ને ચેવ ણે જાણઈ કે વિ એસ સદ્દાઈ તઓ ઈહિં પવિસઈ, તેઓ જાણુઈ અમુગે એસ સાઈ. તેઓ અવાયં પવિસઈ તઓ સે ઉવગય હવઈ. તઓ | ધારણું પવિસઈ, તઓ ધારેઇ સંખિજ વા કાલં, અસંખિજ વા કાલે. સે હા નામએ કેઈ પુરિસે અશ્વત્ત સ૬ સુણિજજા તેણે સોત્તિ ઉગ્યહિએ, ને ચેવ હું જાણુઈ કે વેસ સદ્દાઈ, તઓ ઈહં પવિસઈ, તઓ જાણુઈ અમુએ એસ સ, તઓ હું અવાયું પવિસાઇ, તઓ એ ઉવમાં , For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૩૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સ ંગ્રહ હવઇ ત ણું ધારણું પવિસઇ, તમે ણું ધારેઇ સખિજ્જ.... વા કાલ–અસખિજજ વા કાલ. સે જહા નામએ ઈ પુરિસે અવત્ત... વ પાસેજા તેણું રૂત્તિ ઉહિએ ના ચૈત્ર હું જાણુઈ કે વેસ ત્તિ, તએ ઈહું પવિસઇ ત જાઇ અમુગે એસ વેત્તિ, તમે અવાયં પવિસઇ, ત સે ઉવગયં હવઇ, તમે ધારણ પર્વિસઇ, ત ણું ધારેઈ સખિજ્જ વા કાલ અસખિજ્જ વા કાલ. સે જહા નામએ ઈ પુરિસે અન્નત્તે ગંધ અગ્ગાઇજજા તેણે ગંધેત્તિ ઉહિએ ના ચૈત્ર હું જાણુઇ કે વેસ ગંધેત્તિ, તમે ઈહું પવિસઈ, તમે જાણ, અમુગે એસ બંધે, તમે અવાય. પવિસઈ, તઆ સે ઉગય હવઇ, તમે ધારણ વિસઇ, તમે ણું ધારેઇ સખિજ્જ વા કાલ અસખિજ્જ વા કાલ. સે જહા નામએ કંઈ પુરિસે અત્તરાં આસાઇજ્જા તેણે રસે ત્તિ ઉહિએના ચેવ ણું જાણઇ, કે વેસ રસેત્તિ, તએ ઈઠું પવિસઈ, તમે જાણઈ અમુગે એસ રસે, તમે અવાયં પવિસઇ, તમે સે ગય હવઇ, તમે ધારણ વિસઇ, તમે ણું ધારેઇ સખિજ્જ' વા કાલ અસખિન્ન વા કાલ. For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૩૭ સે જહા નામએ કેઈ પુરિસે અવ7 ફાસં પડિસંઈજજા, તેણું ફાત્તિ ઉષ્ણહિએ, નો ચેવ | જાણઈ, કે વેસ ફાસત્તિ, તેઓ ઈહિં પવિસઈ, તા જાણુઈ અમુગે એસ ફાસે, તેઓ અવાયં પવિસઈ, તઓ સે ઉવગય હવઈ, તો ધારણું પવિસઈ, તઓ હું ધરે ઈ સંખિજજં વા કાલં અસંખિજજે વા કલં. સે જહાં નામએ કેઈ પુરિસે અશ્વત્ત સુમિણું પાસિજજા, તેણે સુમિત્તિ ઉચ્ચહિએ, ને ચેવ શું જાણઈ, કે વેસ સુમિણેત્તિ, તઓ ઈહિં પવસિઇ, તેઓ જાણઈ અમુગે એસ સુમિત્તિ, તેઓ અવાયં પવિસઈ, તઓ સે ઉગવયં હવઈ, તો હું ધારણું પવિસઈ તો શું ધારેઈ સંખિજજ વા કાલ અસંખિજજે વા કાલં. ? તે મલ્લગદિઠતણ. સૂ૦ ૨૦ તે સમાસ ચઉવિહં પન્નતં, તે જહાદવઓ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવ. તત્ય દવ આભિણિબહિયનાણું આલેણું સવાઈ દવાઈ જાણઈ ન પાસઈ, ખેત્તઓ શું આભિણિબહિય-નાણું આએસેણું સવં ખેતં જાણુઈ ન પાસઈ, કાલઓ શું આમિણિબહિયનાણી આએસણું સવં કાલ જાણઈ ન પાસઈ, ભાવઓ આમિણિબોહિયનાણું આએસેણું સવે ભાવે જાણુઈ ન પાસઈ. For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૩૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઉગ્નેહઈહાડવાઓ ય ધારણા એવ હૈંતિ ચત્તારિ, આભિણિબહિયનાણસ ભયવધૂ સમાણ. અત્યારું ઉગડણંમિ ઉગ્યો, તહ વિલણે ઈહા; નવસાયંમિ અવાઓ, ધરણું પુણ ધારણું બિંતિ. ૨ ઉગહ ઇકં સમયે, ઈહાવાયા મુહુરમર્દા(મંત) તુ; કાલમસંખે સુખં ચ, ધારણા હેઈ નાયવા. 3 પુઠ સુણઈ સદં, રૂવં પુરુ પાસઈ અપુરઠ તુ; ગંધં રસં ચ ફાસં ચ, બાર્હ વિયાગરે. ૪ ભાસામસેઢીઓ, સદં સુઈ મીસિયં સુણઈ; વિસેઢી પણ સદં, સુણેઈ નિયમ પરાઘાએ. ૫ ઈહા અપહ વીમસા, મગણા ય ગેસણા; સન્ના સઈ મઈ પન્ના, સર્વ આભિણિબહિઅં. ૬ સે તે આમિણિબહિયનાણપરોકખં, સે તું મઈનાણું. સૂ૦ ૨૧ સે કિં તે સુયનાણ-પરોકખ, સુયનાણપરેખ ચોટ્સવિતું પત્તાં, તે જહા-અકબરસુયં અણખરસુર્ય સન્નિસુયં અસન્નિસુય સમ્મસુ મિચછી સુય સાઈસુથે For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૩૯ ૧૦ આણાસુય સપજવસિઅસુર્ય અપwવસિઅસુર્ય ગમિયસુર્ય અગમિયય અંગપવિ સુર્ય અણંગપવિ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ સુર્ય. સૂટ ૨૨ સે કિં તે અકખરસુયં ? અખરસુયં તિવિહં પન્નતં, તે જહા-સનખર–વંજણકખરં દ્ધિઅકબર, સે કિં તં સનખરં? સનખર અકખરસ રાઠાણાsગિઈ (સદ્ધાણગઈ) સે તું સન્નકખરે. સે કિં તે વંજણખ? વિંજણખર અફખરસ વંજણાભિલા, સે તે વંજણફખર, સે કિં તે દ્ધિઅકખર ? લદ્ધિઅકખરં અકખરલક્રિયસ દ્ધિઅકબર સમુપજઈ, તં જહા-સેઈદિયલદ્ધિઅકખાં ચકિમંદિયલદ્ધિઅકખાં, વાણિંદિયલદ્ધિઅકખર, જિબ્રૂિદિયલદ્ધિઅકખર, ફાસિંદિયલદ્ધિઅકખ, નોઈદિયલદ્ધિઅકખર સે તું લઅિખરં સે તે અકખરસુય. સૂઇ ૨૩ સે કિં તે અણખરિસુયં? અણખરસુયં અeગવિહે પન્નત, તે જહા ઊસસિય નીસિય નિષ્ણુઢ ખાસિયં ચ છીએ નિસિંધિઅભણસાર અણુંખર છેલિઆઈસં. ૧ સે તે અણકખરસુય સૂ, ૨૪ For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૪૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સે કિં તે સન્નિસુયં ? સન્નિસુયં તિવિહં પન્નત્ત, તે જહા કાલિઓવએણે હેવિએણે દિવાએનએસણું સે કિં કાલિઓવએણે? કાલિ વસે જસ શું અત્યિ ઈહા અવાહે મગ્ગણું ગસણ ચિંતા વિમંસા, સે શું સન્નીતિ લભઈ, જસ શું નત્યિ ઈહા અહે મગણું વેસણા ચિંતા વિસંસા, સે શું અસન્નીતિ લભઈ, સે તે કાલિએવએણે. સે કિં તે હેવએણે ? હેવએણે જસ શું અત્યિ અભિસંધારણપુવિઆ કારણસરી સે શું સન્નીતિ લભઈ, જસ શું નત્યિ અભિસંધારણપુવિઆ કરણસરી સે શું અસન્નીતિ લબ્બઈ, સે તે હેકવણું. સે કિં તે દિઠવાઓએસેણે ? દિQિઠવાઓએણે સન્નિસુયરસ અવસમેણું સન્ની લબ્બઈ, અસન્નિસુયસ્ત ખવાસમેણું અસની લભઈ સે તે સન્નિસુય. સે તે અસન્નિસુયં. સૂ૦ ૨૫ સે કિં તં સમ્મસુયં? ઈમં અરહિં ભગવંતહિં ઉષ્પન્નનાદંસણધરેહિં તેલુક–નિરિકખઅ(ચહિત) મહિયપૂઈઓહિં તીયપડુગ્રુપન્ન-મણાગયજાણએહિં સત્ર—હિં સવદરિસહિં પણીય દુવાલસંગે ગણિપિડાં, તે જહા આયારે સૂયગડે ઠાણું સમવાઓ વિવાહપન્નત્તિ For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૪૧ ૧૦ ૧૧ નાયાધમ્મકહાઓ, ઉવાસદસાઓ અંતગડદસાઓ અત્તરવિવાઈયદસાએ પહાવાગરણાઈ વિવાગસુય દિદ્દિવાઓ. ઈચ્ચે દુવાલસંગે ગણિપિડર્ગ ચોવિસ સમ્મસુયં અભિન્નદસપુવિસ સમ્મસુય, તેણ પર ‘મિણેસુ (ભણઈ) ભયણું, સે તું સમ્મસુય. સૂટ ૨૬ સે કિં તં મિરછાસુયં ? મિચ્છાસુયં જે ઈમં અન્નાણિએહિં મિચ્છાદિઠિઓહિં સજીંદબુદ્ધિમUવિગપિચં તં જહા–ભારતું, રામાયણું, ભીમાસુરખ, કેડિલાં, સગડભઆિઓ, ખેડ(ડગ)મુહં, કમ્પાસિયું, નાગસુહુમ, કણસત્તરી, વઈસેસિબં, બુદ્ધવયણું, તેસિય, કાવિલિય, લેગાયયં, સદ્ભિતંત, માઢર, પુરાણું, વાગરણું, ભાગવું, પાયંજલી, પુરસદેવયં, લેહં, ગણિયે, સઉણય, નાડયાઈ, અહવા બાબત્તરિ કલાઓ, ચત્તારિ આ સંગાવંગ એઆઈ મિચ્છાદિદિસ મિચ્છત્તપરિગ્દહિઆઈ મિચ્છાસુય. એયાઈ ચેવ સમ્મદિટ્રિક્સ સમ્મત્તપરિગહિઆઈ સમ્મસુય. અહવા મિર એયાઈ ચેવ સમ્મસુય, કહા? સમ્મત્તહેઉત્તઓ જહા તે મિચ્છદિઆિ તેહિં ચેવ સમએહિં ચેઈઆ સમાણું કેઈ સપખદિટ્રિએ ચયંતિ. તં મિચ્છા સુર્યા. સૂ૦ ૨૭ ૧૬ For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૪૨ પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સે કિં તં સાઈએ સપજજવસિએ, અણાઈએ અપજજવસિય, સુર્ય, સાઈએ સપજજવસિએ, અણાઇઅં અપજજવસિઅં સુર્યા– ઈયં દુવાલસંગ ગણિપિડગે, વચ્છિત્તિ નયેટ્યાએ સાઈએ સજજવસિબં, અવૃછિત્તિ નયયાએ અણાઈ અપજજવસિ. તે સમાસ ચઉવિહં પન્નત, તે જહા-દવ્વઓ, ખિત્તઓ કાલઓ ભાવએ. તત્ય દશ્વઓ સમ્મસુર્ય એર્ગ પુરિસ પડુચ્ચ સાઇઅં સપજજવસિએ, બહવે પુરિસે ય પડુચ્ચ અણાઈ અપજજવસિઅં. ખેત્તઓ શું પંચ ભરહાઈ પંચ એરવયાઈ પડુચ્ચ સાઇએ સપજજવસિએપંચ મહ્મવિદેહાઈ પડુ અણાઈઅં અપજજવસિઅં. કાલઓ | ઉત્સપિરિણું ઓસપિર્ણિ ચ પડું સાઈએ સપજજવસિંબં, ને ઉસ્સપિર્ણિ નિઓસમ્મિણિં ચ પડુ અણાઈઅં અપજજવસિઅં. ભાવ ણે જે જયા જિણપન્નતા ભાવા આ વિજચંતિ પન્નવિજવંતિ પવિજવંતિ ઇંસિજર્જતિ નિદંસિજજતિ કવદંસિજજંતિ તયા તે ભાવે (તે તહા) પડુ સાઈ સપજજવસિબં, ખાવસમિઅં પણ ભાવ પડુ અાઈઅં અપજજવસિઅં. અહવા ભવસિદ્ધિયસ્સ સુર્ય સાઈએ સુપજજવસિઅં ચ, અભવસિદ્ધિયસ સુર્ય અણાઈયં અપજજવસિય ચ. સવાગાસપએસગ્ગ સવા For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૪૩ ગાસપએસેહિ અણુતગુણિએ પજજવલખાં નિષ્ફજજઈ, સવ જીવાણું પિ અ ણે અકખરરસ અસંતભાગો નિષ્ણુગ્ગાડિઓ. “જઈ પુણ સેવિઆવરિજજા તેણે જી અજીવત્ત પારિજજા, સુરતૃવિ મેહસમુદએ હોઈ પભા ચંદસૂરાણું ” સે તું સાઇઅં સપજજવસિએ, સે તે અણાઇઅં અપજજવસિઅં (સુર્ય) સૂ૦ ૨૮ સે કિ તું ગમિયં? ગમિયં દિદ્રિવા, સે કિ તું અગર્મિયં ? અગમિયં કાલિય સુર્ય. સે તંગમિયં સે ત અગમિય. અહવા તું સમાસ દુવિહં પન્નત્ત તે જહા-અંગપવિટું અણગપવિઠ્ઠું (અંગબાહિર) ચ. સૂ૦ ૨૯ સે કિં તે અણગપવિઠ્ઠ (અંગબાહિર) ? અગપવિઠં (અંગબાહિર) દુવિહં પન્નત્ત, તં જહા-આવરસય ચ આવસયવરિત્ત ચ. સે કિ તું આવયં? આવસય છવિહે પન્નત્ત, તં જહા-સામાઇઅં ચઉવીસસ્થઓ, વંદણય, પડિકમણું, ૫ કાઉસ્સગો, પચ્ચકખાણું, સે તું આવસ્મય. સે કિ તું આવરસયવઇરિત્ત ? આવરસવઈરિત્ત વિહં પન્નત્ત, તે જહા-કાલિયં ચ ઉકાલિયં ચ For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૪૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૧૭ ૧૮ સે કિં તે ઉકાલિયં? ઉકાલિય અણગવિ પન્નત્ત, તે જહા-દસઆલિય કપિઆકપ્રિય ચુલકપસુર્ય મહાકપિસુર્ય ઉવવાઈયં રાયસેણિયં જીવાભિગમ ૧૦ ૧૧ ૧૨ પન્નવણા મહાપન્નવણા પમાય પમાયં નંદી અગ૧૩ ૧૪ ૧૫ ૧૬ દારાઈ દેવિદત્ય તંદુલઆલિયં ચંદાવિજઝયં સૂર ૧૯ પત્નત્તી પરિસિમંડલં મંડલપસે વિજળાચરણ ૨૧ ૨૨ વિણિઓ ગણિવિજજા જઝાણવિભત્તી મરણવિભરી ૨૬ આયવિસહી મરણવિસોહી, વીયરાગસુયં રોલેહણાસુય ૩૦ વિહાર ચરણવિહી આઉરપચ્ચકખાણ મહાપચ્ચકખાણું એવભાઈ સે તે ઉકાલિયું. સે કિ તે કાલિય ? કાલિય અeગવિલું પન્નાં, ૨૦ ૨૩ ૨૪ તં જહા–ઉત્તરજઝયણાઇ દાસાઓ કપે વવહાર નિસીહ મહાનિસીહં ઇસિભાસિઆઈ જંબૂદીવપન્નત્તી ચંદપન્નત્તી ૧૦ - ૧૨ દીવસગરપની બુદ્ધિઆવિમાણપવિત્તી મહેલિઆવિમાણપવિત્તી અંગચલિઆ વચ્ચલિઆ ૧૩ ૧૪ For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૪૫ १८ ૧૫ ૧૭. ૧૮ વિવાહ ચૂલિઆ અરુણાવવાએ વર્ણવવાએ ગલેવલાએ ૨૧ ૨૨ ધરણાવવાએ સમાવવાએ વેલંધરોવવાએ દેવિદેવતાએ ૨૩ ૨૪ ઉઠાસુએ સમુઠાણસુએ નાગરિઆલિઆણં(ઓ) ૨૭ ૨૮ ૨૫ ૨૬ • નિરિયાવલિયાણું(ઓ) કપિઆણં() કમ્પવડિસિઆણં ૩૦ ૩૧ ૩૨ પુષ્કિઆણે પુફચૂલિઆણું વહીયાણું વહીદસાણ ૩૫ ૩૩ ૩૪ આસીવિસના વણાર્ણ ડિવિસનાવણાણે ચારણમુમિણ ૩૭ ૩૬ ભાવણાર્ણ મહાસુમિણભાવથાણે તેઅગિનિસમ્માણ એવમાઇયાઈ ચઉરાસઈ પન્નગ-સહસ્સાઈ ભગવઓ અરહ ઉસહસામિસ આઈતિત્યયરસ, તહા સંખિજાઈ પઈન્તસહસાઇ મઝિમગાણું જિણવરાણું. ચેટ્સ પઈન્નગ સહસાણિ ભગવઓ વિદ્ધમાણસામિસ્સ. અહવા જન્સ જત્તિઆ સીસા ઉ૫ત્તિઓએ વેણઈઆએ કમ્મયાએ પારિણમિઆએ ચઉવિહાએ બુદ્દીએ વિસા તસ્ય તત્તિઓઈ પઈન્ગ સહસ્સાઈ પત્તેઅ બુદ્ધાવિ તત્તિઆ ચેવ. સે તે કાલિય, સે તે ઉક્કાલિય સુર્ય, સે તું આવરૂયવરિd, સે તું અણગપવિઠં સુયં. સૂ૦ ૩૦ For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ર૪૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સે કિં તં અંગપવિઠં ?, અંગપવિઠે દુવાલ ૧૦ સવિતું પત્નત્તાં, તે જહા--આયારે સૂયગડો ઠાણું સમવાઓ વિવાહપન્નત્તી નાયાધમ્મકહાઓ ઉવાસગદસાઓ અંતગડદસાઓ અત્તવવાદસાઓ પહ૧૧ ૧૨ વાગરણાઈ વિવાગસુર્ય દિરિડવાઓ. સૂ૦ ૩૧ સે કિ તં આયારે ? આયારે હું સમણાણે નિર્ગથાણે આયાગેયર-વિયેઇય-સિખા-ભાસા અભાસાચરણ-કરણ—માયા–જાયા–વિત્તીઓ આઘવિનંતિ. સે સમાસ પંચવિહે પન્નરો, તં જહા-નાણાયારે, દંસણાયારે, ચરિત્તાયારે, તવાયારે, વરિયાયારે. આયારે શું પરિત્તા વાયણા, સંખિજજા અણુઓ દારા, સંખિજજા વેઢા, સંખિજજા સિલેગા, સંખિજજાઓ નિજજુત્તીઓ, સંખિજાઓ પડિવત્તીઓ, સંખિજજાએ સંગહણીઓ. સે શું અંગાએ પઢમે અંગે દો સુઅખંધા, પણવીર અજઝયણા, પંચાસીઈ ઉદ્દેસણકાલા, પંચાસીઈ સમુદે સણકાલા, અઠારસ પય સહરસાણિ પયગેણં, સંખિજજા અખરા, અણુતા ગમા, અણુતા જિજવા, પરિત્તા તસા, અસંતા થાવરા, સાયકડનિબનિકાઈઆ જિણપન્નત્તા ભાવા આઘવિજતિ પત્નવિજજંતિ પવિજવંતિ For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૪૭ દંસિજજંતિ નિસિજર્જતિ ઉવદંસિજજંતિ.સે એવં આયા સે એવું નાયા સે એવું વિન્નાયા સે એવું ચરણકરણપવણા આઘવિજજઇ, સે તે આયારે. ૧ સૂ૦ ૩૨ સે કિ તું સૂયગડે? સૂયગડે શું એ સૂઈ જજઈ, અલએ સૂઈ જઈ, લેઆલેએ સૂઈ જજતિ, જીવા સૂઈજજતિ, અજીવા સૂઈજાતિ, જીવાજીને સૂઈ જજન્તિ, સમએ સૂઈ જજઈ, પરસમએ સૂઈ જજઇ, સમયપરસમ સૂઈજજનિ. સૂયગડે શું અસીઅલ્સ કિરિયાવાઇસયલ્સ ચઉરાસીએ અકિરિયાવાઈર્ણ સત્તરડીએ અજ્ઞાણિયવાઈમાં બત્તીસાએ વેણઈયવાઈર્ણ તિહું તેસઠાણ પાસંડિયસયાણું વૂ કિસ્સા સસમએ ઠાવિજાઈ. સૂયગડે શું પરિત્તા વાયણ, સંખિજજા અણુઓગદાર, સંખિજજા ઢિા, રાંખિજા સિલોગા, સંખિજજાઓ નિજજુત્તીઓ, સંખિજજાએ પડિવત્તીઓ, સંખિજજાઓ સાંગહણીઓ. સે શું અંગયાએ બિઈએ અંગે દો સુઅકબંધા, તેવીરાં અજઝયણા, તિત્તીસં ઉદ્દેસણકાલા, તિત્તી સમુદેસણકાલા, છત્તીસે પયસહસાણિ, પગેરું. સંખિજજા અકખરા, અણુતા ગમા, અણુતા પજજવા, પરિત્તા તસા, અર્ણતા થાવરા સાસયકડનિબદ્દનિકાઇયા જિણપન્નતા ભાવા આઘવિજવંતિ પવિજવંતિ પવિનંતિ For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૪૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ દંસિજજંતિ નિર્દેસિજજંતિ ઉવદંસિજર્જતિ. સે એવું નાયા સે એવું વિન્નાયા સે એવું ચરણકરણપસ્કવણું આઘવિજઈ સે સૂયગડે. ૨ સુ. ૧૩ સે કિં તે ઠાણે? ઠાણે જીવા ઠાવિજવંતિ, અજીવા ઠાવિજવંતિ, જીવાજી ઠાવિજજતિ. સસમએ ઠાવિજજતિ, પરસમએ ઠાવિજજતિ, સસમએ પરસમએ ઠાવિજજતિ, લોએ ઠાવિજજતિ, અલેએ ઠાવિજાતિ, લેઓએ ઠાવિજચંતિ. ઠાણે શું રંકા કૂડા સેલા સિરિણા પલ્સારા કુડાઇ ગુહાઓ આગરા દહા નઈઓ આઘવિજવંતિ, ઠાણે હું એગાઇયાએ એગુત્તરિયાએ વઢીએ દસઠાણુગવિવઢિયારું ભાવાણું પણ આ વિજજતિ. ઠાણે શું પરિત્તા વાયણા રસંખિજજા અણુઓગદારા સંખિજા વેઢા સંખિલજા સિલોગ રાંખિજાઓ નિજજુત્તીઓ સંખિજાઓ પડિવત્તીઓ સખિજાઓ સંગહણીઓ. સે શું અંગયાએ તઈએ અંગે અંગે સુઅફખધે દસ અજઝયણા એવી ઉણકાલા એગવાં સમુસણકાલા બાવત્તરિ પયસહસા પયગેશું. સંખિજજા અકખારા અણુતા ગમા અણુતા પજવા પરિત્તા મસા અણુતા થાવરા સાસયકડનિબદ્દનિકાઈઆ જિણપતા ભાવા For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નદીસૂત્ર २४८ આઘવિનંતિ પવિજજતિ પવિનંતિ દંસિજજંતિ નિદૈસિર્જતિ ઉવદંસિજજતિ. એવં આયા સે એવું નાયા સે એવં વિન્નાયા સે એવં ચરણકરણપણા આઘવિજઈ. સે ઠાણે. ૩. સૂ૦ ૩૪ સે કિં તે સમવાએ ? સમવાએ શું જીવા સમાસિજજતિ, અજીવા સમાસિજજતિ, જીવાજીવા સમાસિજતિ સસમએ સમાસિજજતિ પરસમએ સમાસિજજતિ સસમએ પરસમએ સમાસિજજતિ, લોએ સમાસિજજતિ, અલોએ સમાસિજજતિ, લોએ અલોએ સમાસિજજતિ. સમવાએ શું એગઈઆણં, એગુત્તરિઆણ ઠાણગસયવિવઢિઆણું ભાવાણું પણ આઘવિજઈ, દુવાલસવિહસ ય ગણિપિડગસ પલ્લવગે સમાસિજજંતિ. સમવાયસ | પરિત્તા વાયણા સંખિજજા અણુઓગદારા સંખિજજા વેડૂઢા સંખિજજા સિલોગ સંખિજજાઓ નિજજુત્તીઓ શાંખિજાજાઓ પડિવત્તીઓ સંખિજાજાઓ સંગહણીઓ. સે શું અંગડ્યાએ ચઉલ્ય અંગે અંગે સુઅખંધે એગે અઝયણે એગે ઉદ્દેસણકાલે એણે સમુદેસણકાલે એણે ચોઆ પયસયસહસે પગેરું. સંખિજા અકખરા અણુતા ગમા અણુતા પજાજવા પરિત્તા તસ અસંતા થાવરા સાયકડનિબદ્દનિકાઈયા For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૫૦ શ્રી પ્રવજ્યા યેગાદિ વિધિ સંગ્રહ જિણપન્નત્તા ભાવા આઘવિજર્જતિ પત્નવિજચંતિ પવિનંતિ દંસિજર્જતિ નિર્દેસિજતિ ઉવદંસિનંતિ. સે એવું આયા સે એવું નાયા સે એવું વિનાયા સે એવું ચરણકરણપરૂવણા આઘવિજજઈ, સે તું સમવાએ. ૪ સૂ૦ ૩૫ સે કિં તં વિવાહે ? વિવાહે શું જવા વિઆહિઅંતિ, અજીવા વિઆહિર્ષાતિ, જીવાજીવા વિઆહિજજતિ સસમએ વિઆહિજજતિ, પરસમએ વિયાહિજજતિ, સમયપરસમએ વિયાતિજજંતિ લોએ વિઆહિજાતિ, અલેએ વિઆહિજજતિ, લેઆલાએ વિઆહિજવંતિ. વિવાહરસ | પરિત્તા વાયણ સંખિજજા અણુઓગદાર સંખિલજા વેઢા સંખિજજા સિલેગા સંજિજાઓ નિજજુત્તીઓ રાંખિજજાઓ પડિવત્તીઓ રાંખિજજાઓ રાંગહણીઓ. સે શું અંગટડ્યાએ પંચમે અંગે એગે સુઅકબંધે એગે સાઈરેગે અજઝયણસએ દસ ઉદ્દેગસહસ્સાઈ દસ સમુગસહસ્સાઈ છત્તીસ વાગરણસહરસાઈ દલખા અઠાસીઈ પયસહરસાઇ પયગૂર્ણ. સંખિજજા અકખરા અણુતા ગમા અણુતા પજવા પરિત્તા મસા અણુતા થાવરા સાયકડનિબદ્ધનિકાઈયા જિણપન્નતા ભાવા આઘવિજવંતિ પવિનંતિ For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૫૧ પવિનંતિ ઇંસિર્જતિ નિર્દસિજજતિ ઉવદંસિનંતિ. સે એવું આયા સે એવું નાયાસે એવું વિન્નાયા સે એવું ચરણકરણપરૂવણા આઘવિજજઈ. સે તે વિવાહે. ૫ સૂ૦ ૩૬ સે કિં તં નાયાધમ્મકહાઓ ? નાયાધમ્મકહાસુ ણ નાયાણું નગરાઈ ઉજજણાઈ ચેઇયાઈ વણસંડાઈ સમોસરણાઈ રાયાણે અમ્માપિયરો ધમ્માયરિયા ધમ્મકહાઓ ઈહલોઇયપરલેઇયા ઈઢિવિસેસા ભેગપરિચાયા પવનજાઓ પરિયા સુપરિન્ગહા તવહાણાઈ લેહણાઓ ભત્તપશ્ચકખાણા પાવગમણાઈ દેવલેગગમણાઇ સુકુલપચ્ચાયાઈઓ અ પુણહિલાભા અંતકિરિયાઓ આઘવિનંતિ. નાયાધમ્મકહાણું દસ ધમ્મુકહાણું વગ્યા, તત્ય શું એગમેગાએ ધમકહાએ પંચ પંચ અકખાઈઆસયાઈ એગમેગાએ અકખાઇએ પંચ પંચ ઉવકખાઈ આસયાઈ એગમેગાએ ઉવકખાઈએ પંચ પંચ અકખાઈઆઉવકખાઈઆસપાઈ એવમેવ સપુવાવરેણું અદુદ્દાઓ કહાણગકેડીઓ હવંતિ ત્તિ સમકખાયું. નાયાધમ્મકહાણું પરિત્તા વાયણ સંખિજજા અણુઓગદારા સંખિજા વેઢા સંખિજા સિલોગ સંખિજજાઓ નિજજુત્તીઓ સંખિજજાઓ પડિવત્તીઓ સંખિજાઓ સંગહણીઓ. સે શું અંગડાએ છઠે For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨પર શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અંગે દે સુઅકબંધે એગૂણવીસે અજઝયણા એગણવીસે ઉદ્દેસણકાલા એગૂણવીસે સમુદેસણુકાલા સંખિજાઈ પયસહસાઈ પયગેણં, સંખે જજા અકખરા અણુતા ગમા અણું તા પજવા પરિત્તા મસા અસંતા થાવરા સાસયકડનિબદ્દનિકાઈયા જિણપન્નતા ભાવા આ વિનંતિ પત્નવિજવંતિ પવિજજંતિ દંસિજર્જતિ નિર્દેસિજર્જતિ ઉવસિજજંતિ. સે એવું આયા સે એવું નાયા સે એવું વિન્નાયા સે એવું ચરણકરણપણ આઘવિજજઈ. તે તે નાયાધમ્મકહાઓ. ૬ સૂ૦ ૩૭ સે કિં તે ઉવાસગદસાઓ ? ઉવાસગદસાસુ | સમણવાસયાણું નગરાઈ ઉજજાણાઇ ચેઈઆઈ વણસંડાઈ સમોસરણાઈ રાયાણે અમ્માપિયર ધમ્માયરિયા ધમ્મુકહાઓ ઈહલેઈઅપરાઈઆ ઈહૂિઢવિશેસા ભેગપરિ ચ્ચાયા પધ્વજનાઓ પરિઆના સુઅપરિગ્રહ તોવહાણાઈ સીલવ્યયગુણ-વેરમણપચ્ચકખાણા પોસહેવવાસપડિવજજણયા પડિમાઓ ઉવસગ્ગા સંલેહણાઓ ભત્તપચ્ચકખાણુઈ પાવગમણાઈ દેવલેગમણઈ સુકુલપચ્ચાઈઓ પુણહિલાભ અંતકિરિઆઓ અ આવવિજવંતિ. ઉવાસગદાણું પરિત્તા વાયણા સંખેજના અણુઓગદારા સંખિજજા વેઢા સખિજજા સિલેગા રાંખિજાઓ નિજજુત્તીઓ સંખિજજાઓ રાંગહણીઓ For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૫૩ શ્રા નંદીસૂત્ર સંખિજજાઓ પડિવત્તીઓ. સે | અંગયાએ સત્તમે અંગે એગે સુઅકબંધે દસ અજયણા દસ ઉદ્દેસણકાલા દસ સમુદેસણકાલા સંખિજાઈ પયસહરસાઈ પયગેણં સંખિજજા અકખરા અર્ણતા ગમા અણુતા પજજવા પરિત્તા તસા અણુતા થાવરા સાયકડનિબદ્દનિકાઈઆ જિણપન્નતા ભાવા આઘવિજવંતિ પક્ષવિજજંતિ પરવિસ્જતિ ઇંસિજર્જતિ નિર્દેસિજર્જતિ ઉવદંસિજતિ. સે એવું આયા સે એવું નાયા સે એવું વિનાયા એવું ચરણકરણપરવણ આઘવિજજઈ, સે તે ઉવાસદસાઓ. ૭ સુ. ૩૮. સે કિ તું અંતગડદસાઓ ? અંતગડદસાસુ છું અંતગડાણું નગરાઈ ઉજજણાઈ ચેઈયાઈ વણસંડાઈ સેમેસરણાઈ રાયાણ અમ્માપિયરે ધમ્માયરિયા ધમ્મુકહાઓ ઈહલેઇયપરલાઈયાઈરૂિઢવિસેસા ભેગપરિચ્ચાયા પવનજાઓ પરિઆયાં સુઅપરિગ્રહા તો વહાણાઈ સંલેહણાઓ ભત્તપચ્ચકખાણાઈ પાવગમણાઈ અંતકિરિયાઓ આધવિનંતિ. અંતગડદમાસુ શું પરિત્તા વાયણા સાંખિજજા અણુઓગદારા સંખિજજા વેઢા સંખિજજા સિલેગાં ખિજાઓ નિજજુત્તીઓ સખિજજાઓ પડિવત્તીઓ સંખિજનાઓ સંગહણુઓ. સે | સંગઠયાએ અઠમે અંગે એગે સુઅકબંધે અદ્ર વગ્યા For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૫૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અ ઉસણકાલા અટું સમુદ્રણકાલા સાંખિજાઈ પસહસાઇ પયગેણું. સંખિજજા અખરા અર્ણતા ગમાં અણું તા પજવા પરિત્તા સા અણું તા થાવરા સાયકડનિબદ્દનિકાઈયા જિણપન્નતા ભાવા આઘવિજચંતિ પક્ષવિજજંતિ પવિજજતિ ઇંસિજજંતિ નિર્દેસિજજંતિ ઉત્રદંસિજજતિ. એ એવં આયા સે એવું નાયા સે એવું વિનાયા સે એવં ચરણકરણપરવણા આઘવિજજઇ, સે તું અંતગડદસાઓ. ૮ સૂ૦ ૩૯ સે કિ તું અણુત્તરવવાઈઅદસાઓ? અત્તરહવાઈઅદસાસુ ણું અણુત્તરવવાઈયાણું નગરાઈ ઉજજાણાઈ વણસંડાઈ સમોસરણાઈ રાયાણે અમ્માપિયરે ધમ્માયરિયા ધમ્મકહાએ ઈહલોઇયપરલોઇયાઈઢિવિસેલા ભેગપરિચ્ચાયા પર્વજજાઓ પરિઆયા સુઅપરિગ્નેહા તાવહાણાઈ પડિમાઓ ઉવસગ્ગા રલેહણાઓ ભત્તપચ્ચકખાણા પાવગમણાઈ અણુત્તરવવાઈયો ઉવવત્તી સુકલપચ્ચાયાઈઓ પુણહિલાભા અંતકિસિ ચાઓ આઘવિજચંતિ. અણુત્તરવવાઇયદસાસુ શું પરિત્તા વાયણ સંખિજજા અણુઓગદારા સંખિજજા વેઢા રાંખિજજા સિલેગા રાંખિજજાઓ નિજજુત્તીઓ સાંખિજજાઓ પડિવત્તીઓ રાંખિજજાઓ સિંગહણીઓ. સે | અંગયાએ નવમે અંગે અંગે સુચકખંધે તિ િવષ્ણા For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૫૫ તિનિ ઉદેસણકાલા તિત્રિ સમુદેસણકાલા રાંખિજાઈ પયસહસ્સાઈ પયગેણં, સાંખિજજા અકખરા અર્ણતા ગમા અણુતા પજવા પરિત્તા તસા અસંતા થાવરા સાયકડનિબદ્દનિકાઈયા જિણપન્નતા ભાવા આઘવિજવંતિ પત્નવિજવંતિ પવિજવંતિ દંસિજજતિ નિદ્રસિજજંતિ ઉવદંસિજર્જતિ. એવં આયા સે એવું નાયા સે એવં વિન્નાયા સે એવં ચરણકરણપસવણા આધવિજજઈ. સે તે અણુત્તરવવાઈયદાઓ. ૯ સૂવ ૪૦ - સે કિ તું પહાવા ગણાઈ ? પહાવાગ@સુ છું અરડુત્તર પસિણસય અકુર અપસિણય અડુત્તર પસિણાપસિણસર્ય, તંજહા–અંગુઠુપસિણાઈ બાહુપસિણાઈ આદ્રાગપસિણાઈ અનેવિ વિચિત્તા વિજાઇસયા નાગસુવનેહિ સદ્ધિ દિવ્યા સંવાયા (રાંધણી સંધણંતિ) આઘવિનંતિ. પહાવાગરણ પરિત્તા વાયણ સંખિજજા અણુઓ દારા સંખિજા વેઢ સંખિજજા સિલેગા સંખિજજાઓ નિજજુત્તીઓ સખિજજાઓ સંગહણીઓ સંખિજાઓ પડિવત્તીઓ. સે. અંગયાએ દસમે અંગે એગે સુઅકબંધે પણચાલીસ અક્ઝયણ પણયાલીસે ઉસકાલા પણયાલીસ સમુદેસણુકાલા સંખિજાઈ પચાસરસાઈ પયગેરું. સાંખિજા અકખરા અર્ણતા ગમાં અણુતા પજજવી પરિત્તા તસા અણુતા થાવરા For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૫૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સાસયકડનિબદ્દનિકાઇયા જિણપન્નતા ભાવા આઘવિજર્જતિ પત્નવિજવંતિ પવિજવંતિ દંસિજજંતિ નિંદસિજજંતિ ઉવદંસિજજંતિ. સે એવું આયા સે એવું નાયા સે એવું વિન્નાયા સે એવં ચરણકરણપરવણા આ વિજજઈ. સે તે પહાવાગરણાઇ. ૧૦ સૂ૦ ૪૧ સે કિ તે વિવાગસુયં ? વિવાગસુએ શું સુકડદુકડાણું કમ્માણું ફલવિવાગે આઘવિજજઈ. તત્ય દસ દુહ વિવાળા દસ સુહનિવાગા. સે કિં તં દુહ વિવાહા ? દુહ વિવાગેસુ દુહનિવાગાણું નગરાઈ ઉજજાણાઈ ચેઇઆઇ વણાંડાઈ સમેસરણાઈ રાયાણે અમ્માપિયર ધમ્માયરિયા ધમ્મકહાઓ ઇહાઇયપરલોઈયા ઇઢિવિસેલા નિયગમણા દુહ પરંપરાઓ સાંસારભવપવંચા દુકલપચ્ચાયાઈઓ દુલહબહિઅત્ત આઘવિનંતિ, સે તે દુહનિવાગા. સે કિં તે સુહનિવાગા ? સુહવિવારેસુ નું સુહવિવાગાણું નગરાઈ ઉજજાણાઇ ચેઈઆઈ વણાંડાઈ સમેસરણાઈ રાયાણે અમ્માપિયર ઘમ્માયરિયા ધમ્મકહાઓ ઈલેઇયપરલેઈયાઈઢિવિસસા ભોગપરિચ્ચાઇયા પજાઓ પરિઆયા સુઅપરિગ્ગા વહાણઈ સેલેહણાઓ ભત્તપચ્ચખાણાઈ પાવગમણાઇ દેવલેગગમણાઈ સુહપરંપરાઓ સુકલપચ્ચાઈઓ પુણહિલાભા અંતકિરિયાઓ આઘવિજજતિ (સે તે સુહનિવાગા).. For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી ન દીસૂત્ર ૨૫૭ વિવાગસુયરસ હું પરિત્તા વાયણા સંખિજા અણુ ઓગદારા સંખિજા વેઢા સંખિજા સિલોગા રોંખિજાઓ નિષ્ણુત્તીઓ સાંખિજા સંગહણીઓાંખિજાઓ પડિવત્તી ઓ. સે ણું અંગયાએ એક્કારસમે અંગે ા સુઅખધા વીસં અઝયણા વીસ ઉદ્દેસણુકાલા વીસં સમુદ્દેસણુકાલા સંખિજાઇ પયસહરસાઇ પયગેણં. સાંખિજો અકખરા અણુતા ગમા અણુતા પજવા પરિત્તા તસા અહંતા થાવરા સાસયકડનિનિકાઇયા જિપન્નતા ભાવા આધવિજજતિ પત્નવિજ્જ તિ પવિજ્રતિ ક્રંસિજતિ નિર્દે સિજજ તિ ઉવ સિંતિ.સે એવ આયા સે એવં નાયા સે એવં વિન્નાયાસે એવ ચરણકરણપરુવણા આધવિજઇ, સે ત` વિવાગસુય ૧૧ ૦ ૪૨ સે કિંત દિઢ઼િવાએ ? દિઢ઼િવાએ ણું સવ્વભાવપવણા આધવિજ્રતિ, સે સમાસઓ ચિવલ્હે ૧ ૨ ૩ ४ પન્નરો તજહા–પરિકમ્મે સુત્તાઇ પુન્નગએ અણુઓગે ૫ ચૂલિયા. સૂ૦ ૪૩ સેકંત પરિકમ્મે? સત્તવિહે પન્નરો ત જહા ર ૩ સિદ્ધસેણિઆપરિકમ્મુ મથુરસસેણિઆપરિકમ્મે પુટ્ટસેણિ ૧૭ For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૫૮ પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૬ ૭ ૮ ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪. આ પરિકમે ઓગાઢસેણિઆપરિકમે ઉપજજણસેણિઆપરિકમે વિપૂજહણસેણિઆપરિકમે ચુઆ ચુઅસેણિઆપરિકમે. સે કિ તે સિદ્ધસેણિઆપરિકમે? સિદ્ધસેણિઆપરિકમે ચઉદસવિહે પન્નરો, તે જહા-માઉગાપયાઈ એમપિયા અપયાઈ પાઢે આમાળા)સપયાઈ કેઉભૂ રાસિબ એગગુણું દુગુણ તિગુણ કેહભૂમપડિગ્નેહ સંસાર ડિગ્નહે નંદાવત્ત સિદ્ધાવત્ત સે તું સિદ્ધસેણિઆપરિકમે. ૧ સે કિ તું મથુરસસેણિઆપરિકમે ? મણુસ્સસેણિઆપરિકમે ચઉદસવિહે પન્નરો, તે જહા-માઉગાડયાઈ મેગપિયાઈ અપયાઈ પાઢ માસપયાઇ કેઉભુએ રસિદ્ધ એગણુણું ગુણ તિરુણું કેઉભૂપડિગ રસાપડિગહ નંદાવન મણસાવત્ત સે તે મણુસસેણિઆપરિકમે. ૨ ૭ ૮ ૯ ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૧ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૫૯ સે કિં તે પુસેણિઆપરિકમે? પુડસેણિઆપરિકમે એકારસવિહે પતે, તે જહાપાઢે આમાસપયા કેફ રાસિબ એગથર્ણ દુર્ણ તિગુણ ઉજૂઅ-પડિગ્રી સાંસાર પડિગ્રહો નંદાવનાં jઠાવત્ત સે તે પુસેણિઆપરિકમે. ૩ સે કિ તું ઓગાણિઆપરિકમે ઓગાઢસેણિઆપરિકમે એક્કારવિહે પન્નરો, તે જહા-પા આભાસપયાઈ ઉર્ય રાસિબદ્ધ એગગુણ ગુણે તિગુણું કેઉભૂઅ–પડિગહે સંસાર પડિગ્નહો નંદાવ7 ઓગાઢાવાં સે તે ઓગાઢસેણિઆપરિકમે. ૪ સે કિ તં ઉપસં૫રજણસેણિઆપરિકમ્મ? ઉપસંપ જણસેણિઆપરિકમે એકારસવિહે પન્નરો તે 1 ૨ ૩ ૪ ૫ જહા–પાઢો આભાસપયાઈ કેઉભૂ રાસિબદ્ધ એગગુણ ચણ તિરુણ કફ-પડિગો સંસારપડિગઢ નંદાવત્ત ઉપરાંપજજણાવત્ત સે તે ઉપસંપજજણસેણિઆપરિકમ્મ. ૫ ૧૦ ૧૧ ૧૦ ૧૧ For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૬૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સે કિં તં વિપૂજજહણસેણિઆપરિકમે? વિષ્પજજહસેણિઆપરિકમે એક્કારસવિહે પન્નત્તે, તે ૨ ૩ ૪ ૫ જહા-પાઢે આમાસપયાઈ કેઉભૂ રસિબદ્ધ એગગુણું દુગર્ણ તિગુણું કેઉભૂઅ–પડિગ્નેહ સંસાર પડિ હે ૧૦ ૧૧ નંદાવત્ત વિપૂજજહણાવત્ત સે તે વિપૂજજવણસેણિ. આપરિકમે. ૬ સે કિ તું ચુયાયસેણિઆપરિકમે ? સુચાચય સેણિઆ પરિકમે એકારસવિહે પરો ત જહા-પાઢો આભાસપયાઈ કેઉભૂઅં રાસિબદ્ધ એગગુણું દુગુણું ૭ તિગુણું કેઉભૂઅ–પડિગ્નહો સંસારપડિગ્નહે નંદાવર્તા સુયાયવત્ત સે તે ચુયાયસેણિઆપરિકમે. ૭ છ ચઉઝનઈઆઈ સત્તતેરાસિયાઈ. સે તે પરિકમે. ૧ સૂર ૪૪ સે કિ તું સુત્તાઈ ? સુત્તાઈ બાવીસ પત્તાઈ, તંજહા-ઉજજીસય પરિણયા પરિણય બહુભગિ વિજ્યચરિયું અણુતર પર પર માસા(સામા)ણ સંજૂહ ૮ ૧૧ ૨ ૮ For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૧૦ ૧૧ ૧૨ ૧૩ સાંભિન્ન આહવ્વાય સાવસ્થિઆવાં દાવાં બહુલ ૧૪ ૧૫ ૧૬ ૧૭ ૧૮ પુઠ્ઠાપુરૢ વિઆવાં એવ’ભૂમ દુયાવાં વત્તમાણપય ૧૯ ૨૦ ૨૧ ૨૨ સમભિરુદ્ધ સવ્વઓભ. પણ્ણારાં દુડિગઢ. ઇ‹ઇઆઇ બાવીસ સુત્તાઈં છિન્નઅેઅન આણિ સસમયસુત્તપરિવાડીએ, ઇÃઇઆઇ બાવીાં સુત્તાઈં અચ્છિન્નુચ્છેઅનઇઆણિ આજીવિઅસુત્તપરિવાડીએ, ઇચ્ચેઇઆઇ બાવીરાં સુત્તાઈં તિગણુઇયાણિ તેરાસિઅસુત્તપરિવાડીએ, ઇસ્ચેઇઆઇ બાવીસ સુત્તાઇ ચક્કનઇઆણિ સસમયસુત્તપરિવાડીએ એવામેવ સપુન્નાવરેણં અટ્ટાસીઈ સુત્તા ભવતીતિ મખાય.... સે ત સુત્તાઈં. ૨ ૦ ૪૫ ૨૬૧ સે કિં તં પુળ્વગએ ? પુવગએ ચઉદસવિષે પન્નરો, ૧ ૨ ૩ તજહા–ઉપાયપુત્રં અગ્ગાણીય વીરિય' અસ્થિનત્યિ ૫ ૐ ખવાય. નાણુપ્પવાય સપ્પવાય ૯ ૧૦ કમ્મપ્પવાય. પચ્ચકખાણુપ્પવાય. વિજાણુપ્પવાય ७ આયüવાય ૧૧ ૧૨ ૧૩ ૧૪ અવઝ પાણાઊ કિરિયાવિસાલં લેાગબિંદુસાર ઉપ્પાયપુન્નસ ણું દસવત્થ ચત્તારિ ચૂલિઆવત્થ પન્નત્તા. For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ૨૬૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અગાણુયપુવસ | ચઉદસવત્થ દુવાલસ ચૂલિઆવભૂ પન્નત્તા. વીરિયyવસ્ય શું અટ્ટ વલ્થ અચૂલિઆવભૂ પત્તા. અસ્થિનર્થાિપવાય પુત્રરસ અદ્રારસવલ્થ દસ ચૂલિયાવઘૂ પન્નત્તા. નાણપવાયyવસ હું બારસ વધૂ પત્તા. સચ્ચપવાયyવસ શું દક્તિ વધૂ પન્નત્તા. આયપવાયyવસ શું સોલસ વધૂ પત્તા. કમ્મપરાયપુવસ તીસ વઘૂ પન્નત્તા. પચ્ચખાણુપુત્રસ | વીસે વધૂ પન્નત્તા. વિજાણુપવાસ પન્નરસ વધૂ પન્નત્તા. અવંઝપુત્રસ્ત હું બારસ વધૂ પન્નત્તા. પાણઉપવાસ શું તેરસ વધૂ પન્નત્તા. કિરિયાવિસાલપુનવસ / તીસ વઘૂ પન્નત્તા. લેગબિંદુસાર,વરસ હું પણવીસ વધૂ પન્નત્તા. દસ દસ અઠ અારસેવ બારસ દુવે અ વભૂણિ, સેલસ તીસા વીસા પન્નરસ અણપૂવાથંમિ. ૧ બારસ ઇક્કારસમે બારસમે તેરસેવ વભૂણિ; તીસા પુણ તેરસમે ચઉદસમે પનવિસાઓ. ૨ For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નદીસૂત્ર ૨૬૩ ચત્તારિ દુવાલસ અઠ ચેવ દસ ચેવ ચૂલવભૂણિ; આઇલ્લા ચહિં સેસાણં ચૂલિઆ નત્યિ. ૩ સે તે પુત્રગએ. ૩ સૂટ ક૬ સે કિ તું અણગે ? અણગે દુવિહે પન્નરો, તે જહા-મૂલપઢમાણુઓને અ ગંડીઆણુઓને અ. સે કિ તું મૂલપઢમાણઓગે ? મૂલપઢમાણુઓગે શું અરહંતાણં ભગવંતાણું પુત્રંભવા દેવલોગગમણાઇ આઉં ચવણાઈ જમ્મણાણિ અભિસેયા રાયવરસિરીઓ પવ્રજજાઓ તવા ય ઉગા, કેવલનાણુપ્રયાઓ તિભૂપવત્તણાણિ અ, સીસા ગણ ગણહરા અજજપવત્તિઓ ય, સંઘર્સ ચઉન્વિહસ્ય જં ચ પરિમાણું જિણ-મણપજવ-ઓહિનાણ-સમ્મત્તસુઅનાણિણો આ વાઈ અ અણુત્તરગઈ અ ઉત્તરઊવિણે એ મુણિણો જત્તિઓ, જત્તિયા સિદ્ધા, સિદ્ધિપહે જહ દેસિઓ, જચિરં જહા કાલં પાઓગઓ, જે જહિં જત્તિ આઈ ભત્તાઈ, અણસણાએ ઇત્તા અંતગડે મુણિવત્તમે તિમિરઓ વિષ્પમુકે મુકખસુહમણુત્તરં ચ પો. એવમને ય એવભાઈભાવા મૂલપઢમાણુઓને કહિએ. સે તું મૂલપઢમાણુઓગે. For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ २६४ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ સે કિ તું ગંડિઆણઓગે? ગંડિઆગે કુલગરગંડિઆઓ, તિયગંડિઆઓ, ચકવગિડિઓ, દસારગંડિઆ, બલદેવગડિઆ, વાસુદેવગંડિઆ, ગણધરગંડિઆ ભદ્રબાહુગંડિઆઓ, તકમ્પગંડિઆઓ, હરિવંસર્ગડિઆ, ઉસ્સપિણમંડિઆ, ઓસપિણમંડિઆઓ, ચિત્તાંતરણંડિઆ, અમરનરતિઅિ-નિય-ગઇગમણવિવિહ-પરિયદPસુ એવભાઈ આ ગંડિઆ આઘવિજવંતિ પત્નવિજચંતિ, સે તે ગંડિઆણુ ઓગે. સે તે અણુઓગે. ૪ સૂ૦ ૪૭ સે કિં તં ચૂલિઆઓ ? ચૂલિઆઓ આઇલ્લાણું ચઉડું ,વાણું ચૂલિઆ, સેસાઈ પુવા અચૂલિઆઈ, સે તે ચૂલિઆઓ. ૫ સૂ૦ ૪૮ દિઠિવાયસ શું પરિત્તા વાયણા સંખિજા અણુ ઓગદાર સંખિજજા વેઢા સંખિજજ સિલોગા સંખિજાઓ નિજજુત્તિઓ રાંખિજજાઓ પડિવત્તિઓ સંખિજજાઓ સંગહણુઓ. સે શું અંગગ્યાએ બારસમે અંગે, એગે સુઅકખંધ, ચઉદસ પુવા, રાંખિજજા વલ્થ, સંખિજજા, ચૂલવલ્થ, સંખિજજા પાહુડા, સંખિજજા પાહુડપાહુડા, સંખિજજાઓ પાહુડિઆ, સંખિજજાઓ પાહુડપાહુડિઆ, સંખિજાઈ પયસહસ્સાઈ પયગેણં, For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૬૫ સંખિજજા અકખરા, અણુતા ગમા, અણુતા પજજવા, પરિત્તા તસા, અર્ણતા થાવરા, સાસય–કડનિબદ્ધનિકાઈયા જિણપન્નત્તા ભાવા આધવિનંતિ પન્નવિજવંતિ પવિજજંતિ દંસિજજંતિ નિર્દેસિજજંતિ ઉવદંસિજર્જતિ. એ એવં આયા સે એવં નાયા સે એવં વિન્નાયા સે એવં ચરણકરણવિણા આઘવિજજઈ. સે તે દિઢિઠવાએ. ૧૨ સૂ૦ ૪૯ ઇગ્રેઇયંમિ દુવાલસંગે ગણિપિડશે અણુતા ભાવા અણુતા અભાવા અણુતા હે અણુતા અહેજ અણુતા કારણ અણુતા અકારણ અણુતા જીવા અણુતા અજીવા અણુતા ભવસિદ્ધિયા અણુતા અભાવસિદ્ધિયા અણુતા સિદ્ધા અણુતા અસિદ્ધા પત્તા. ભાવમભાવા હેલમહેક કારણભકારણે ચેવ; જીવાજીવા ભવિમભવિઆ સિદ્ધા અસિદ્ધા ય. ૧ ઇચ્ચેયં દુવાલરાંગં ગણિપિડર્ગ તીએ કાલે અસંતા છવા આણાએ વિરાહિત્તા ચાઉરંત સંસારકંતાર અપરિદિસુ. ઇચ્ચેઇયં દુવાલસંગે ગણિપિડાં પડુપન્નકાલે પરિત્તા જીવા આણાએ વિરાહિત્તા ચાઉરંતં સંસારકંતારે અણુપરિઅદિતિ. ઇચેય દુવાલસંગં ગણિપિડગે અણગએ કાલે અહંતા છવા For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૬૬ - શ્રી પ્રત્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ આણાએ વિરાહિત્તા ચાઉત સંસારકંતારે અણુપરિઅદિરાસંતિ. ઇયં દુવાલસંગે ગણિપિડાં તીએ કાલે અણુતા જીવા આણાએ આરાહિત્તા ચાઉરંતં સંસારકંતાર વીઈવઇસુ. ઈઈયં દુવાલરસંગે ગણિપિડાં પડ઼પજકાલે પરિત્તા જીવા આણાએ આરાહિત્તા ચાઉ સંસારકંતારં વાઈવયંતિ. ઈએઇડ્યું દુવાલસંગે ગણિપિડાં અણગએ કાલે અણુતા જીવા આણાએ આરાહિત્તા ચાઉરંતું સંસારકંતાર વીઈવઈતિ. ઈચ્ચેઇયં દુવાલસંગં ગણિપિડગ ન કયાઈ નાસી, ન કયાઈ ન ભવઈ, ન ક્યાઈ ન ભવિસઈ, ભુર્વિ ચ ભવાઈ અ ભવિસઈ અ, ધુ નિયએ સાસએ અકખએ અવએ અવઠએ નિચ્ચે. સે જહા નામએ પંચત્યિકાએ ન ક્યાઈ નાસી ન કયાઈ નથિ (ન ભવઈ) ન કયાઈ ન ભવિસઈ, ભુવિ ચ ભવઈ અ ભવિસઈ અ, ધુ નિયએ સાસએ અકખએ અશ્વએ અવઠએ નિચે, એવામેવ દુવાલસંગે ગણિપિડગે ન ક્યાઈ નાસી ન કયાઈ For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી નંદીસૂત્ર ૨૬૭. નત્યિ ન કયાઈ ન ભવિસઈ, ભુવિ ચ ભવઈ અ, ભવિસઈ અ, ધુ નિયએ સાસએ અખએ અશ્વએ અવરિએ નિચ્ચે. સે સમાસ ચઉવિહં પન્ન તં જહાદવ્યઓ, ખિત્તઓ, કાલઓ, ભાવઓ. તળે દવઓ શું સુચનાણી ઉવઉ સવં દત્રાઈ જાણઈ (ન) પાસઈ, પિત્તઓ | સુચનાણી ઉવઉરો સવં ખેd જાણઈ (ન) પાસઈ, કાલઓ | સુચનાણી ઉવઉત્ત સવૅ કાલ જાણઈ (ન) પાસઈ, ભાવઓ શું સુચનાણી ઉઉ સવે ભાવે જાણઈ (ન) પાસઈ. સૂ૦ ૫૦ અખરસન્ની સમે, સાઈઅ ખલુ સપજજવસિઅંચક ગમિઅં અંગપવિઠ, સત્તવિ એએ સપડિવકુખા. ૧ આગમ સત્યગ્રહણ, જંબુદ્વિગુહિં અદૃહિં દિઠં; બિંતિ સુચનાલંભ, તં પુવવિસાયા ધીરા. સુસૂસઈ ૧ ડિપુછઈ ૨ (સુણે) ૩ ગિહઈ. અ ૪ ઈહએ ૫ યાવિ. તત્તો અપેહએ વા ૬ ધારેઇ ૭ કઈ વા સર્મ ૮. 3 For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૬૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ મૂએ હુંકારં વા વાઢકારંપડિપુચ્છમિંસા; તો પસંગપારાયણું ચ, પરિનિરઠ સત્તમાએ. ૪ સુત્ત ખલુ પઢ, બીઓ નિજજુત્તિ મીસિઓ મણિઓ; તઈએ ય નિરવસે, એસ વિહી હૈઈ અણુઓગે. ૫ સે તે અંગપવિઠ, સે તું સુચનાણું, સે તે પરખનાણું, સે તે નંદી, સૂઇ ૫૧ નંદી સમ્મત્તા. (ગ્રન્થાà ૭૦૦) ઇતિ શ્રી નંદીસૂત્ર સમાપ્તમ્ For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ લોચ કરાવવાની વિધિ ૨૬. લગ્ન કરાવવાની વિધિ – લોચ પહેલા) ખમા ઈરિટ ખમા ઈછાત્ર સંદિર ભગવન . મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઇચ્છ. મુહપત્તિ. પડિલેહી. (બે વાંદણ) ખમા ઈચ્છા, સંદિ. ભગવદ્ ! લેયં સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! લોયંકરાવશું. ગુરુ-કરાવજે. ઈચ્છે લોચ કરાવનાર નાનો હોય તે અમારા ઈચ્છા, સંદિ ભગવન્! ઉચ્ચાસણે સંદિસાહું ? ઉચાસણે ઢામિ? ના આદેશ માગી લેચ કરાવે. (લેચ કરાવ્યા પછી) ખમા ઈરિટ ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! ચૈત્યવંદન કરૂં? ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છજગ ચિંતામણીનું ચૈત્યવંદન, જયવીયરાય સુધી. મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણાં ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ ! લેયં પએમિ? ગુરુ-પહ, ૧. કઈ જગ્યાએ વાંદણ વિના. ૨. જાતે કરનાર-લેચ કરશું. ગુરુ-કરજે. For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૭૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઈરછું. અમારા સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુવંદિતા પહ, ઈચ્છ, ખમા કેસા મે ૨જુવાસિયા ઈચ્છા અણુસ. ગુરુ–દુર કર્યા ઈગિણું સાહિત્યં. શિષ્ય-ખમા તુમ્હાણું વેઈયં સંદિસહ, સાહૂણું પર્વએમિ? ગુરુ-પહ. ઈચ્છ. ખમાય નવકાર ગણી. ખમા તુહાણું પઇયં સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ? ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. ખમાય ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ ! કેસે સુપજજુવાસિજજ માણેસુ જે સમ્મ ન અહિયાસિય કુઈય કક્કરાય છીયં જભાઇયં તસ્સ ઓહડાવણીયં કરેમિ કાઉસ્સગ અન્નત્થ૦ એક લોગસ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ. અમારા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુકકડં. રત્નાધિકને વંદન કરવું. ૧. પાઠાંતર દુક્કરે કર્યો ઇગિણ સાહિય પછી શિષ્ય-ઈચ્છામ અણુસદ્ધિ કહે. ૨. “ હાડાવણાર્થ ” પાઠાંતર. For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૭૧ સંવત્સરી ખામણાને વિધિ ૨૭. સંવત્સરી ખામણુને વિધિ (સંવત્સરી પ્રતિક્રમણ સાથે કર્યું ન હોય તેમણે પૂજ્ય આચાર્યદેવ આદિ ભેગા થતાં સંવત્સરી ખામણું કરવામાં આવે છે, તેને વિધિ.) ખમા આદેશ માગી ઈરિટ ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણું સંદિસ ભગવદ્ ! રાઈ (૧૨ વાગ્યા પછી દેવસી) ‘મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. . રુહ પડિલેહી બે વાંદણાં, અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! રાઈયં (દેવસિય) આલોઉ ? ગુરુ-એલોએહ. ઈછું. આલેમિ જે મે બોલી સવ્વસવિ. બેલી બે વાંદણ. ઈરછકાર બોલી ખમા દઈ અબ્દુઓ ખામવે. પછી ખમાઈચ્છાસંદિભગવદ્ પાકિખ મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણ (પકિખ બેલવું) અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ૦ ભગવન્! પખિયં આલેઉ? ગુરુ-આલેહ, ઈ છે. આલોએમિ જેમ પફિખઓ બોલી સવસવિ પખિય ચિંતિય દુભાસિય દુચિયિ ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ગુરુ-પડિહ. For Personal & Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૭૨ શ્રી પ્રવજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ શિષ્ય-ઈષ્ઠ તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડં. ઈચછકારી ભગવન્! પસાય કરી પખિ તપ પ્રસાદ કરશે. ગુરુ-ચઉઘેણું એક ઉપવાસ, બે આયંબીલ, ત્રણ નિવિ, ચાર એકાસણા, આઠ બિયાસણું, બે હજાર સ્વાધ્યાય કરી પહોંચાડશે. કર્યો હોય તે પઇટિંઠઓ. કરવાનો હોય તો તહત્તિ, કારણે ન થઈ શકે તેમ હોય તે યથાશક્તિ. કહેવું. બે વાંદણાં પછી ઈચ્છા, સંદિ. ભગવદ્ ! અભુઠિયામિ સંબુદ્દા ખામણે અભિતર પખિયં ખામેઉ ગુરુ-ખામેહ, ઈચ્છે. એક પખસ પનર્સ રાઈ દિવસાણું જકિચિ અપત્તિયં, પાઠ બેલી ખમાત્ર ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્! માસી મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈચ્છ. મુહ૦ પડિલેહી. બે વાંદણ. (માસી બોલવું) અવગ્રહની બહાર નીકળી, ઈચ્છા, સંદિ. ભગવન્! માસી આલેઉ? ગુરુ-આલેહ, ઈચ્છ. આલેએમિ જો મે માસિઓ૦ બોલી, સવસવિ ચેમાસીઇચ્છાસંદિ. ભગવન્! ગુરુ-પડિક્કમેહ, ૧ “ સંબુદ્વા ખામણાણાં અશુક્રિયેમિ અભિંતર” કેટલાક બોલે છે. For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૭૩ સંવત્સરી ખામણને વિધિ શિષ્ય-ઈચ્છે તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી ચોમાસી તપ પ્રસાદ કરશે છે. ગુરુ-છઠેણં બે ઉપવાસ, ચાર આયંબીલ, છ નિવિ, આઠ એકાસણું સોળ બિયાસણું, ચાર હજાર સ્વાધ્યાય કરી પહોંચાડશે. ઉપર પ્રમાણે પઈટ્રિઓ ઈત્યાદિ બોલવું. બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી. ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ ! અધભુરિઠમિ સંબુદ્દા ખામણેણું અભિંતર ચેમાસી ખામેઉં ? ગુરુ-ખામેહ ઈચ્છ. ચાર માસાણું આઠ પખાણું એકસેને વીસ રાઈ દિવસાણું જેકચિ અપત્તિય પાઠ . બોલી ખમાત્ર ઈચ્છાસંદિ. ભગવદ્ ! સંવત્સરી મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈચ્છ. મુહ૦ પડિલેહી બે વાંદણું (સંવત્સરી બોલવું) અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ. ભગવન! સંવત્સરીય આલેઉં? ગુરુ-આલએહ. ઈચ્છ. આલેએમિ જે મે સંવત્સરીઓ, બોલી સવસવિ સંવત્સરી ઇચ્છા સંદિ. ભગવન! ગુરુ-પડિમેહ * સંક્ષેપ સંવત્સરી ખામણમાં રાઇયં અભુઠ્ઠિઓ ખામી સંવત્સરી મુહપત્તિ પડિલેહું થી આગળની વિધિ કઈ કઈ કરે છે. ૧૮ For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૭૪ શ્રી પ્રવ્રયા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઈચ્છ. ઈચ્છકારી ભગવાન ! પસાય કરી સંવત્સરી તપ પ્રસાદ કરશે. ગુરુ-અમેણું ત્રણ ઉપવાસ, છ આયંબીલ, નવ નિધિ, બાર એકાસણુ, ચેવિસ બિયાસણું છ હજાર સ્વાધ્યાય કરી પહોંચાડશે. ઉપર પ્રમાણે પઈઠિઓ વગેરે કહે. બે વાંદણું અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છાસંદિ. ભગવન્! અદભુઠિઓમિ સંબુદ્દા ખામeણ અભિંતર સંવત્સરીઅ ખામેઉ ? ગુરુ-ખામેહ, ઈચ્છે. બાર માસાણું ચેવિસ પખાણું ત્રણસે સાઈટ રાઈદિવસાણું કિંચિ અપત્તિઅં૦ પાઠ બોલી બે વાંદણું (બાર વાગ્યા સુધી રાઈયં પછી દેવસિયં બોલવું) પચ્ચકખાણ કરવાનું હોય તે અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચકખાણ કરાવે છે. ગુરુ-પચ્ચખાણ કરાવે. અમારા પૂર્વક બહુવેલ સંદિસાડું, બહુલ કરશું ના બે આદેશ માંગી અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી બીજા વંદનીય મુનિવરેને વંદન કરવું. For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સાધુ–સાવીને કરવાને વિધિ ૨૮. કાળધર્મ પામ્યા પછી સાધુ-સાધ્વીને કરવાનો વિધિ જ્યારે સાધુ કે સાધ્વી કાળ કરે ત્યારે પ્રથમ તે સંથારાની ઉપધિ દૂર લઈ લેવી. જે કદાચ જીવ જાય ત્યાં સુધી પણ રહી હોય તો તે બધી ઉપાધિ પલાળવી. જેમાં હોય તે શ્રાવક ઉના પાણીમાં પલાળે, ને બીજી કાંબળી પ્રમુખ હોય તેને ગૌમુત્ર છાંટીને ચેકખું કરે. ' સાંજે કાળ કર્યો હોય અને પ્રતિકમણ–ક્રિયા કરવાની બાકી હોય તે સ્થાપનાચાર્યજી બીજે સ્થાને લઈ જઈને પ્રતિકમણ આદિ કિયા કરવી. તે સ્થાનમાં કરવી પડે એમ હોય તે, પડદે કરાવી બાજુમાં જઈને મૌનપૂર્વક ક્રિયા કરવી. મૃતક પાસે કેઈ સાધુના સ્થાપનાચાર્યજી રાખવા નહિ. નાના સાધુએ મૃતકવાળા સ્થાને બેસવું કે રહેવું નહિ, પઢ અને ધીર સાધુએ જાગવું અને કાયિકીનું માત્રક રાખવું. જે મૃતક ઉઠે તે “બુઝ બુજઝ ગુજ્જગા” કહી તેના ઉપર કાયિકી છાંટવી. ગૃહસ્થ હાજર હોય તે મૃતકને સિરાવીને તેમને સોંપી દેવું. સાધુ કે સાધ્વી કાળ કરે કે તરત જ માથાની જગ્યાએ લેઢાની ખીલી મારવી તથા આંગળી ઉપર છેદ કરે, હાથ પગનાં આંગળાં સફેદ સુતરથી બાંધી દેવાં. જેથી કઈ વ્યંતર આદિ તેમાં પ્રવેશ ન કરી શકે. જ્યાં જ્યાં મૃતક કે ત્યાં ત્યાં પણ ખીલી મારવી, ઘઉંના લોટને અવળે સાથિયો કરાવ. For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૭૬ શ્રી પ્રત્રજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ એક સાધુ મૃતક પાસે આવી, દડે થાપી અમારા દઈ મનમાં ઈરિયાવહી કરી આ પ્રમાણે બોલે - કેટીગણ, વયરી શાખા, ચાંદ્રકલ, આચાર્ય શ્રી...ઉપાધ્યાય શ્રી...પંન્યાસ શ્રી મનિના શિષ્ય મુનિ શ્રી (સાધ્વીએ કાલ કર્યો હોય તો મહત્તાશ્રી...સાધ્વી...(નીશિષ્યા). સાધ્વીશ્રી) મહાપારિઠાવણીઆએ કરેમિ કાઉસ્સગં અન્નત્થા એક નવકારને કાઉસ્સગ્ગ, પારીને નવકાર ગણ મૃતકના મસ્તકે વાસક્ષેપ નાંખતા સિરે સિરે સિરે કહે.” ઉપાશ્રયમાંથી મૃતક લઈ ગયા પછી, ઉપાશ્રયમાં મુત્ર છંટાવવું. તથા સંથારાની જગ્યાએ અને જ્યાં જ્યાં મૃતક પધરાવ્યું હોય ત્યાં અને ચારે તરફ સેનાવાણી કરેલ અચિત્ત પાણી હોય તે છંટાવીને ધવરાવવું. પછી લઘુ પર્યાયવાળે સાધુ ચોલપટ્ટ, કપડે (સાધુ વેષ) અવળે પહેરે (સાધ્વી હોય તે સાધ્વીએ સાધ્વીના કપડાં અવળાં એાઢી) એ જમણી કાખમાં રાખી, ઈરિટ કરી અવળે (દ્વારથી આસન તરફ) કાજે લે, લેટને કરેલો અવળે સાથિએ કાજામાં લઈ લે, પછી કાજે પઠવવી અવળા દેવ વાંદે. પ્રથમ કલ્યાણકદની પહેલી થાય. નમેહંતુ એક નવકારને કાઉ૦ અન્નત્થ૦ અરિહંત ચેઇયાણું, જયવીયરાય આખા, ઉવસગ્ગહરં મહત્વ જાવંત) ખમા જાવંતિ. નમુત્થણું૦ જકિચિ, પાર્શ્વનાથનું ચૈત્યવંદન, ખમાં For Personal & Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સાધુ-સાધ્વીને કરવાને વિધિ ૨૭૭ લોગસ્સવ એક લેગસ્સ (ચંદેસુ નિમ્મલયરા સુધી) કાઉ૦ અન્નત્થ૦, તસ્સ ઉત્તરીઈરિયાવહી, ખમારા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી સવળે વેષ પહેરીને સવળે કાજે લેવો. પછી ત્રીગડા ઉપર ચતુર્મુખ જિનપ્રતિમા પધરાવરાવી અક્ષતના પાંચ સાથિયા ઉપર પાંચ શ્રીફળ મુકાવરાવી ઘીના ચાર દીપક ધૂપ વગેરે કરાવી સંઘ સાથે આઠ થેયે દેવ વાંદવા. પ્રથમ બધા સાધુઓએ ગેમુત્ર કે અચિત્ત સેનાવાયું પાણીમાં ચોળપટ્ટાનો છેડે, કંદોરાને છેડે, મુહપત્તિનો છેડે, એઘાને દોરે, આઘાની દશી એ પાંચ વાનાં બેની શુદ્ધ કરવાં. પછી આઠ થેયે દેવવંદન કરવું, તેમાં ચૈત્યવંદને પાર્શ્વનાથ અને શાંતિનાથ ભગવાનનાં, થે સંસારદાવા અને સ્નાતસ્યાની કહેવી. સ્તવન અજિતશાંતિનું કહેવું. પછી ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિભગવન્! શુદ્રોપદ્રવાહડાવણથં કાઉસ્સગ્ન કરું? ઈચ્છ. મુદ્રોપદ્રવાહડાવત્થ કરેમિ કાઉસગં. અન્નત્થ. ચાર લેગસ્સ (સાગરવરગંભીર સુધી)ને કાઉ૦ વડિલ પારીને નમેઈન્ટ કહી સર્વે ચક્ષાંવિક્રાઘા , વૈયાવૃતરાઃ મુરઃ (વિને) क्षुद्रोपद्रवसंघातं. ते द्रुतं द्रावयन्तु नः ॥ થાય કહે, પછી એક જણ કાઉ પારીને બૃહશાંતિ કહે. પારીને લોગસ્સવ ખમા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ २७८ * શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ દુકકડે દઈ પછી યથાપર્યાય પ્રમાણે વંદન કરવું. પછી વડીલના મુખે કાલધર્મ પામનારની સંયમની આરાધના તથા સમાધિ વગેરેને ઉપદેશ સાંભળ. બહાર ગામથી સ્વસામાચારીના કેઈ સાધુ-સાધ્વી કાલધર્મ પામ્યાના સમાચાર આવે તે ઉપર મુજબ આઠ થયનું દેવવંદન આદિ કરવું. ર૯. શ્રાવકને કરવાને વિધિ જે મૃતક રાત્રે રાખવાનું હોય તે નિર્ભય માણસોએ જાગવું. પ્રથમ મૃતકનાં દાઢી મૂંછ અને માથાના કેશ કઢાવી નંખાવે ટચલી આંગળીના ટેરવાને છેદ ન કર્યો હોય તે છેદ કરે. પછી હાથપગની આંગળીઓને ધેળા સુતરથી બંધ કરે. પછી કથરોટ વગેરેમાં બેસાડી કાચા પાણીથી સ્નાન કરાવે. નવા સુંવાળા કપડાથી શરીર લૂછીને, સુખડ કેસર બરાસને લેપ કરી નવાં સુંવાળા વસ્ત્ર પહેરાવે. પ્રથમને ઓથ લઈ લે અને તેની જગ્યાએ એક ચરવળી મુકવી. ન ચળપટ્ટો રા હાથને સવળે પહેરાવી ઉપર દેરે બાંધવો. કપડે ૩ાા હાથને પહેરાવે. દરેક કપડાને કેસરના છાંટા નાંખવા. ઉપરના ભાગના વસ્ત્રોને પાંચ અવળા કેસરના સાથીઆ કરવા. નનામી હોય તે ઉપર એક ઉત્તરપટ્ટો પાથરે, વચમાં આટાને અવળે સાથિઓ કરે, માંડવી હોય તો બેઠકે લેટને અવળે For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રાવકને કરવાને વિધિ ૨૭૯ સાથિઓ કરો. ચરવળી મુહપત્તિ જમણી બાજુ રાખે. પાનું કુટેલું અથવા ફેડીને, તેમાં એક લાડુ મુકીને ઝોળીમાં નાખી ડાબી બાજુએ મુકે. નક્ષત્ર પ્રમાણે પૂતળાં કરવાં. સાધુ કે સાધ્વી બનેને મેંઢે મુહપત્તિ બાંધવી. જ્યેષ્ઠા આદ્ર, સ્વાતિ, શતભિષા, ભરણી, આલેષા, અને અભિજિત્ નક્ષત્રમાં પૂતળું કરવું નહિ. રોહિણ, વિશાખા, પુનર્વસુ, ત્રણે ઉત્તરા નક્ષત્રમાં કાળ કર્યો હોય તે ડાભનાં બે પૂતળાં કરવાં. બાકીનાં ૧૫ નક્ષત્રમાં એક પૂતળું કરવું. તે પૂતળાના જમણ હાથમાં ચરવળી મુહપત્તિ આપવા અને ડાબે હાથે ભાંગેલું પાડ્યું અને એક લાડવે ઝોળીમાં નાખીને આપ. બે પૂતળાં હોય તે બન્નેમાં આ પ્રમાણે આપવું. | (સાધ્વી હોય તે શ્રાવિકાએ પહેલાં ચાર આંગળ પહેળે નવા લુગડાનો પાટે કેડે બાંધ, પછી નાવના આકારે અથવા ચૌદ પડ કરી ચૌદ પડને લંગોટ પહેરાવ, પછી જાંઘ સુધીને લેંઘ, ઉપર લાંબો લેંઘે પગના કાંડા સુધીને પહેરાવી કેડે દે રે બાંધી એક સાડે ઢીંચણથી નીચે અને પગના કાંડાથી ઉપર રહે તે રીતે પહેરાવી દેરીથી બાંધ. પછી કંચવાની જગ્યાએ લુગડાને પાટો વીંટી ત્રણ કંચવા પહેરાવી એક કપડો ઓઢાડે. પછી સુવાડીને બીજે કપડે ઓઢાડે. પૂતળાં ઝોળી વગેરે સાધુની માફક કરવું.) લેંઘા સિવાયના કપડાને કેસરના છાંટા નાંખવા. For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૮૦ શ્રી પ્રવજ્યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ મૃતકને બહાર કાઢે ત્યારે પ્રથમ પગ કાઢે. ચાલતાં કેઈએ રેવું નહિ. પણ “જય જય નંદા, જય જય ભદ્દા” બોલવું ને આગળ બદામે, પૈસા, વગેરે નાણું ઉપાશ્રયથી મશાન સુધી ઉકાળવું. શક સહિત મહોત્સવ પૂર્વક વાજતે ગાજતે શમશાને મૃતક લઈ જવું. શુદ્ધ કરેલી જગ્યા ઉપર સુખડ વગેરે ઉત્તમ લાકડાની ચિતા કરી, માંડવી કે ઠાઠડી મૂકે. મૃતકનું મસ્તક ગામ તરફ રાખવું. પછી , અગ્નિ લગાવે. અગ્નિ શાંત થયે રક્ષા યોગ્ય સ્થાને પરઠવવી. પછી પવિત્ર થઈ ગુરુ પાસે આવી બૃહતશાંતિ, લઘુશાંતિ કે સંતિક સાંભળી, અનિત્યતાને ઉપદેશ સાંભળે. પછી દહેરાસરમાં યથાશક્તિ મહોત્સવ મંડાવે. ૩૦. સાધુસાધ્વી કાળ કરે ત્યારે જોઈતાં સામાનની યાદી લાડવાનાં ડોઘલાં ૪, વાંસની દીવીઓ , વાટકા ૪, દેવતા ને કંદ્રપ શેર ૨, સુતર શેર રા, બદામ શેર ૧૦, ટેપર મણ , ચોમાસું હોય તે વધારે, પુંજણીએ ૨, સાજને સામાન વાંસ ૨, પાલખી હોય તો પાલખીને સામાન, ખપાટીઆ અને છાણ આશરે ૧૫, ખેડા ઢોરની (પાંજરા પિળ હોય તો ત્યાંની નહિ તે બીજી) ગાડી, બરાસ તેલ વા, કેસર તેલ વા, વાસક્ષેપ તેલ , સેનારૂપાનાં ફૂલ, બળતણ, છૂટા પૈસા શક્તિ મુજબ, તાસ, દેઘડે, બાજરી આશરે મણ પ, સુખડ રાળ શેર ૨, ચોમાસું હોય તે વધારે, ગુલાલ શેર ૫, નાડું શેર ૧. For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બાર માસે કાઉસગ્ન કરવાને વિધિ ૨૮૧ ૩૧. બાર માસે કાઉસગ્ન કરવાને વિધિ ચૈત્ર સુદ ૧૧-૧૨-૧૩, રહી જાય તે ૧૨-૧૩–૧૪, તે પણ રહી જાય તો ૧૩–૧૪-૧૫ આ ત્રણ દિવસમાં સાંજનું પ્રતિકમણ કર્યા પછી તુરત અથવા સંથારા પિરિસી ભણાવતાં પહેલાં ખમાય ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! અચિત્તરજાહડાવત્થ કાઉસ્સગ્ન કરું? ઈચ્છ. અચિત્તરજાહડાવત્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ન અન્નત્થ૦ ચાર લોગસ્સ સાગરવરગંભીરા સુધી)નો કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ. જે આ કાઉસગ્ગ જેણે ન કર્યો હોય તે તે સાધુ સાવીને વેગ કરવા કરાવવા કે આગમનું વાંચન કરવું સુજે નહિ. તેમજ કલ્પસૂત્ર પ્રમુખ વાંચી શકે નહિ. ૩ર. દાંત ખવાઈ જાય તે તેને કાઉસ્સગ્ય કરવાને વિધિ અમારા દઈ ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! નદંતએહડાવત્થ કાઉસ્સગ કરું? ઈચ્છ. નદૃદંત હડાવણથં કરેમિ કાઉસ્સગ્ન અન્નથ૦ એક નવકારને કાઉસ્સગ્ન કરી ઉપર નવકાર કહે. આ પ્રમાણે કાઉસ્સગ્ન કર્યા પછી કાલગ્રહણ લઈ શકાય, તેમજ સ્વાધ્યાય પણ કરી શકાય. UR For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વિભાગ ત્રીજા કે - ૧. બારવત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ શુભ દિવસે નાંદ માંડી વ્રત લેનારા હાથમાં શ્રીફળ લઈ, નાંદની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. પછી ખમા ઈરિટ કરી ખમા ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! વસતિ પઉં? ગુરુ–પહ, ઈચ્છ'. ખમા ભગવદ્ ! સુદ્ધાવસહી ગુરુતહત્તિ, ખમાત્ર ઈચ્છાસંદિ. ભગવન સુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ, ઈચ્છ'. મુહ૦ પડિલેહી ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે –(સમ્યક્ત્વ સામાયિક આરોવાવણું) દ્વાદશવયં આ વાવણ નંદી કરાવણ વાસનિક્ષેપ કરે. ગુરુ-કમિ. ઈચ્છ. ગુરુ વાસક્ષેપ મંત્રીને વ્રત લેનારાને પિતાની ડાબી બાજુ રાખી નવકાર પૂર્વક ત્રણવાર મસ્તક ઉપર વાસક્ષેપ નાખે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં (સમ્યકત્વ સામાયિક આવાવણી) દ્વાદશવયં આરેાવાવણી નંદી કરાવણું વાસનિક્ષેપ કરાયણ દેવ વંદા. ગુરુ ૧–પહેલાં સમ્યક્ત્વ ઉચ્ચર્યું હોય () આ પાઠ બોલવાની જરૂર નથી. For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બારવ્રત ઉશ્કેરાવવાની વિધિ વંદામિ. ઈચ્છ. ગુરુ, શિષ્યને પિતાના ડાબા પડખે રાખી સંઘ સમક્ષ દેવ વંદાવે. ગુરુ બોલે અને શિષ્ય સાંભળે. ચૈત્યવંદન * નમઃ પાર્શ્વનાથાય વિશ્વચિન્તામણીયતે; હીં ધરણેન્દ્રરોટયા પદ્માદેવીયુતાય તે. શાન્તિ–તુષ્ટિ–મહાપુષ્ટિ–તિ–કીતિ–વિધાયિને; # હીં કિડ઼ વ્યાલ તાલ–સર્વાધિવ્યાધિનાશિને. ૨ જયાડજિતા'Sખ્યાવિજયાબSખ્યાડપરાજિતયાન્વિત દિશાંપાટૌહૈયેલૈર્વિદ્યાદેવીભિરન્વિતઃ. જ અસિઆઉસાય નમતત્ર, ગીલોયનાથતામ; ચતુઃષષ્ઠિસુરેન્દ્રાસ્તે, ભાષને છત્રચામરે. શ્રીશંખેશ્વરમણ્ડન ! પાર્શ્વજિન ! પ્રણતકલ્પતક૯પ; ચૂરય દુષ્ટવાત પૂરય મે વાછિત નાથ! ૫ પછી અંકિચિ૦ નમુWણું, અરિહંત ચેઈયાણું અન્નત્થ૦ કહી એક નવકારને કાઉસ્સગ કરી પારી નમ:હત્વ કહી થેય કહેવી:અસ્તને, સ ય શ્રિયં યદ્યાનતે નરે; અર્મેન્દ્રી સકલાપિ, રંહસા સહ સચ્ચત. ૧ For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૮૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પછી લોગસ્સ સલ્વલેએ અરિહંત ચેઈયાણું અનથ૦ એક નવ૦ કાઉ૦ પારીને બીજી થાય કહેવી - આમિતિ મત્તા યચ્છાસનસ્ય નન્તા સદાયેદંહીં; આશ્રીયતે શ્રિયા તે, ભવો ભવત જિનાઃ પાતુ. ૨ પછી પુખરવરદી, સુઅસ્સે ભગવઓ અન્નત્થ૦ • એક નવકારને કાઉ૦ પારીને ત્રીજી થાય કહેવી - નવતત્ત્વયુતા ત્રિપદીકિતારચિજ્ઞાનપુણ્યશક્તિમતા; વરધર્મ કીર્તિવિદ્યાગનન્દાડયા જૈનગીજીયાત. ૩ પછી સિદ્ધાણં બુદ્ધાણું કહી. શ્રી શાંતિનાથ આરાધનાથ કરેમિ કાઉસ્સગ્ન વંદણવત્તિયાએ એક લેગસ્ટ (સાગવરગંભીર સુધી)ને કાઉ૦ પારી નમેહત્વ કહી ચોથી થાય કહેવી - શ્રી શાન્તિઃ શ્રુતશાન્તિઃ પ્રશાન્તિકેસાવશાન્તિમુખશાન્તિમ; નયતુ સદા યસ્ય પદા, સુશાન્તિદાઃ સેતુ સન્તિ જને. ૪ પછી શ્રી દ્વાદશાંગી આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સર્ગ વંદણ એક નવકારને કાઉ૦ પારીને નમેહત્વે કહી પાંચમી થાય કહેવી : સકલાર્થસિદ્ધિસાધનબીજેપાળા સદા ફુરદુપાડગા; ભવાદનુપહતમહાતમોડપતા દ્વાદશાગી વઃ ૫ For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બારવ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ૨૮૫ પછી શ્રી શ્રુતદેવતા આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉ૦ અન્નત્થ૦ એક નવ૦ કાઉ૦ પારીને નમે કહી છઠ્ઠી થેય કહેવી :વદ વદતિ ન વાગ્યાદિનિ ! ભગવતિ ! કી ? શ્રતસરસ્વતી | ગમેચ્છઃ ! રળત્તરડમતિવરતરણિતુલ્ય નમ ઇતીહ. ૬ પછી શ્રી શાસનદેવતા આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉ અનW૦ એક નવ૦ કાઉ૦ પારીને નમહંતુ કહી સાતમી થેય કહેવી :ઉપસર્ગવલ વિલયનનિરતા જિનશાસનાવનૈકરતા દુતમિહ સમીહિતકૃત યુ શાસનદેવતા ભવતામ- ૭ પછી સમસ્ત વૈયાવચગરાણું કરેમિ કાઉન્ટ અન્નત્થ૦ એક નવકારને કાઉ૦ પારીને નમે કહી આઠમી થાય કહેવી ? સંઘેડત્ર યે ગુગુણીધનિધે સુલૈયાનૃત્યાદિકૃત્યકરણકનિબદ્ધકક્ષા; તે શાન્તયે સહ ભવન્તુ સુરા સુરભિઃ, સદષ્ટ નિખિલવિનવિઘાતક્ષા. પછી એક નવકાર પ્રગટ બેલી બેસીને નમુસ્કુર્ણ જાવંતિ ખમાર જાવંત નમેન્ટ કહી પંચપરમેષ્ટિ સ્તવન બોલવું – For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ એમિતિ નમો ભગવઓ, અરિહંતસિદ્ધાડધ્યરિયઉવજઝાય; વરસવસાહુમુણિસંઘધમ્મતિથપવયણસ. સપૂણવ નમો તહ ભગવઇ, સુયદેવયાઈ સુહયાએ સિવસંતિ દેવયાણું, સિવપવયણદેવયાણું ચ. ૨ ઈન્દાગણિજનેરઇયાવરણવાઉકુબેરઈસાણા; બનાગુત્તિ દસહમવિ ય સુદિસાણું પાલાણું. ૩ સમયમવરણસમણવાસવાણે તહેવ પંચવું તહ લેગપાલયાણુ, સૂરાઈગહાણ ય નવઉં. ૪ સાહંતરસ સમખં, મજઝમિણું સેવ ધમ્મટ્ટાણું; સિદ્ધિમવિશ્થ ગચ્છઉ, જિણાઈનવકારઓ ધણિય. ૫ પછી જયવીયરાય સંપૂર્ણ કહી (પ્રતિમાજી હોય તો પડદે કરાવીને) ખુલ્લા સ્થાપનાજી સામે બે વાંદણ દેવાં. (પછી પડદે લેવરાવીને) પ્રભુજી સામે ઈચ્છકારી ભગવન! તુહે અહં (સમ્યકત્વ સામાયિક આરોવાવણી) દ્વાદશવયં આરોવાવણી નંદી કરવી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદાવાણું નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કાઉસ્સગ્ન કરો. ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ. (સમ્યકત્વ સામાયિક આરેવાવણી) દ્વાદશવર્ય આરેવાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવશું For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૯૭ બાસ્વત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ દેવવંદાણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ (ગુરુ પણ ખમાત્ર ઈચ્છાસંદિ. ભગવદ્ ! (સમ્યકત્વ સામાયિક આવાવણી) દ્વાદશવયં આરેવાવણી નંદીસૂત્ર કડૂઢાવણું કાઉ૦ કરું? ઈચ્છે. દ્વાદશવયં આરવાવણી નંદીસૂત્ર કડૂઢાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ) અન્નત્ય એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા) સુધી)ને કાઉ પારીને લેગસ્ટ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન ! પસાય કરી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુ-સાંભળે. શિષ્ય ઈચ્છે. ગુરુ ત્રણ નવકારરૂપ નંદી સંભળાવી, ત્રણ વાર વાસક્ષેપ નાખી નિત્થારપારગા હેહ ગુરુગુણહિં વૃદ્ધિજાહી. કહે. (પહેલા સમ્યકત્વ ઉચ્ચર્યું ન હોય તે માટે ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી સમ્યકત્વ આલાપક ઉચરાજી, કહે) ગુરુ, પૃષ્ઠ ૯ ઉપરથી સમ્યકત્વને આલાપક ત્રણવાર ઉચરાવે. ખમાત્ર ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી બત દંડક ઉશ્ચરાજી જે જે વ્રત ઉચ્ચરાવવાના હેય તે તે વ્રતના આદેશ મંગાવી, આલાવા નીચે લખ્યા મુજબ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણવાર ઉચ્ચરાવવા. For Personal & Private Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ પહેલા વ્રતના આલાવા અન્ન ભતે ! તુમ્હાણું સમીવે થુલગપાણાઇવાય' સકü, નિરવરાહ . નિરવેકખ પચ્ચક્ામિ. જાવōવાએ જાવ ગહિયભંગેણં, દુšિં તિવિહેણ મણેણું વાયાએ કાએણું, ન કરેમિ ન કારવેમિ, અઈય. નાભિ, પડિપુન સંવરેમિ, અણાગય પચ્ચક્ખામિ, તં જહા ૬‰આ ખિત્તએ કાલ ભાવ. દવ્યઆણં ઈમ થુલગપાણાઈવાય નિરવરાહ પચ્ચ, ખામિ. ખત્તએણ ઇત્ય વા અન્નત્થ વા કાલએણું જાવĐવાએ આહ્વાહિય– ભગેણું. ભાવમાણું જાવગૃહેણું ન ગહિજામિ, ક ૧૮૮ ૧-કેટલીક પ્રતામાં ટુંકા આલાવા આવે છે, તે અહીં આપવામાં આવ્યા છે. ટાઇમ આછે હોય તે આ આલાવા ઉચ્ચરાવીને પણ ક્રિયા કરાવી શકાય. પ્રથમ વ્રત અહન્ન ભંતે ! તુમ્હાણું સમીને થુલગ પાણાઈવાય. સાંપ્પ નિરવરાહુ નિરવેક્ષ`ચકખામિ. જાવજીવાએ દુવિ તિવિવ્હેણું મણેણં વાયાએ કાર્યણું, ન કરેમિ ન કારવેમિ તરસ ભંતે ! પડિમામિ નિંદ્યામિ ગરિહામિ અપ્પાણું વાસિરામિ. For Personal & Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૮૯ બારવ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ જાવ છલેણે ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાણું નાભિભવિજજામિ, જાવ અનેણું વા કેણય રેગાયંકણ એસ પરિણામે ન પરિવડઈ તાવયં યુલપાણાઇવાયં પત્ત, ચ નન્ન રાજ્યાભિઓગેણં, ગણાભિઓગણું, બેલાભિઓગે, દેવાભિએગેણં, ગુનિગહેણું વિત્તિકંતારેણું અરિહંતસખિયં, સિદ્ધ સખિયં, સાહસખિયં દેવસખિયં અમ્પ સખિયં, અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિ-વત્તિયાગારેણં, સિરામિ. બીજા વ્રતને આલા અહમ્ન ભંતે ! તુમ્હાણ સમી યુગમુસાવાયું જીહા છેઆઈહેલું, કનાલીઆઈએ પંચવિહં મુસાવાયું દ્વિતીય વ્રત અન્ન ભંતે ! તુમ્હાણું સમીવે થુલગે મુસાવાયું જીહા છેઆઈ હેલું, કન્નાલીઆઈ પંચવિહે પચ્ચખામિ, દખિન્નાઈ અવિસયે જાવજીવાએ દુવિહં તિવિહેણું મeણે વાયાએ કાણું, ન કરેમિ ન કારેમિ તરસ ભંતે ! પડિઝમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપ્પાનું વોસિરામિ. ૧૯ For Personal & Private Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પચ્ચક્ખામિ દખિન્નાઈઅવિસએ જાવજજીવાએ દુવિહં તિવિહં, મણેણં વાયાએ કાણું, ન કરેમિ ન કામિ અઈયં નિંદામિ, પડિપુનં સંવરેમિ, અણાગય પચ્ચખામિ. તં જહા દવએ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવ. દવાણું ઈમં મુસાવાયું. ખિત્તઓણું ઇ વા અન્નત્ય વા. કાલાણું જાજજીવાએ અહાગહિયભંગેણં ભાવએણું જાવ ગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ને છલિજજામિ જાવ સન્નિવાણું નાભિભવિજજામિ, જાવ અનેણું વા કેણુય રોગાંયંકણ એસ પરિણામ ન પરિવડઈ તાવ મેયં મુસાવાયં પન્નાં ચ નન્નત્ય રાયાભિઓગેણું ગણાભિએળેણે બલાભિઓગણું, દેવાભિઓગેણં, ગુરુ નિગ્રહેણું, વિત્તિકંતારેણું અરિહંતસખિયે, સિદ્ધસખિય, સાહસખિયં દેવસખિયે, અ૫સખિય, અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિત્તિયાગારેણું વોસિરામિ. ત્રીજા વ્રતનો આલા અહનં ભંતે ! તુમ્હાણું સમી ગુલગઅદિ તૃતીય વ્રત અહને ભંતે . તુમ્હાણું સમી દુલર્ગ અદિનાદાણું ખત્તખણાઈયં ચોરકારક રાયનિગહકાર સચિત્તાચિત્તવત્થવિસયં પચ્ચખામિ, For Personal & Private Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આરવ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ । નાદાણ ખત્તખણણાઇચં, ચાર કારકર રાયનિગ્ગહકર સચિત્તાચિત્તાઠવત્યુ વિસયં પચ્ચખ્ખામિ. જાવજજીવાએ દુવિšં તિવિહેણું મણેણું વાયાએ કાએણું ન કરેમિ ન કારવે િ અયં નિદ્યામિ પડિપુન્નસંવરેમિ, અણાગયે પચ્ચક્ખામિ. તં જહા—દવ્યએ, ખિત્તએ, કાલએ, ભાવમાં, દવ્યઆણું ઇમાં અદિન્નાદાણું, ખિત્તએણું ઈન્થ વા અન્નત્યં વા, કાલએણે જાવ જીવાએ અડાહિયભંગેણું, ભાવએણું જાવ ગહેણું ન હિજામિ જાવ લેણું ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાએણું નાભિભવિજ્રજાતિ જાવ અનેણું વા કેય રાગાય કેણુ એસ પરિણામેા ન પરવડઇ તાવમેયં અદિન્નાદાણું પન્નાં ચ નન્નત્યં રાયાભિમગેણું, ગણાભિએગેણં, બલાભિએગેણં, દેવાભિએગેણં, ગુરુનિગહેણું, વિત્તિક તારણ અરિહંતસિક્ય સિદ્ધસક્િક્ષય, સાહુસયિ, દેવસિય’, અપ્પસિપ્પયં અન્નત્થણાભાગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણું સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણું વાસિરામિ. જાવજĐવાએ દુવિહં તિàિણું, મણેણું વાયાએ કાએણું ન કરેમિ ન કારવેમિ, તરસ ભંતે ! પડિક્કમામિ નિંદ્યામિ ગરિહામિ અપ્પાણું વાસિરામિ. ૨૯૧ For Personal & Private Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૯૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ચોથા વ્રતનો આલા અહમ્ન ભંતે! તુમહાર્ણ સમી રાલિય વેવિયભેયભિન્ન થુલ મેહૂણું પચ્ચખામિ જાવજીવાએ તત્ય દિવં દુવિહં તિવિહેણું, તેરિષ્ઠ એગવિહં તિવિહેણું ભણ્ય એવિહં એ વિહેણું અહાગહિયભંગેણં, જાવજીવાએ દુવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કામિ અઈયે નિંદામિ પડિjનં સંવરેમિ, અણાગય પચ્ચખામિ. તં જહા દવઓ, ખિત્તઓ, કાલ, ભાવ, દવ્યઓણું ઈમં થુલ મેહૂર્ણ ખિત્તઓર્ણ ઇથે વા અન્નત્ય વા, કાલઓણું જાજજીવાએ અહાગહિય ભંગેણં, ભાવણું જાવ ગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાણું નાભિભવિજજામિ, જાવ અનેણ વા કેણય ગાયકેણ એસ ચતુર્થ વ્રત અહમ્ન ભંતે ! તુમ્હાણું સમારે ઓરાલિયવિશ્લવિયભેય થલગ મેહુણું પચચકુખામિ. જાજજીવાએ તત્ય દિવ્યં દુવિહં તિવિહેણ તેરિષ્ઠ એગાવિહં તિવિહેણું, મણુયં એગવિહં એગવિહેણું, અહાગહિય ભગેનું જાવજીવાએ દુવિહં તિવિહેણું મહેણું વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કામિ તસ્મ ભંતે પડિકમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપાયું સિરામિ. For Personal & Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બારવ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ૨૯૩ પિરણામે। ન પિરવડઇ તાવમેયં મેડ્રણ પન્નોં ચ નન્નત્થ રાયાભિઓગેણં, ગણાભિઓગેણં, બલાભિઓગેણં, દેવાભિઓગેણુ, ગુરુનિગહેણું, વિત્તિક તારણ અરિહંતસય, સિદ્ધપ્પિયં સાહુસિયં દેવસિક્પયં અપ્પસક્રિય, અન્નત્થણાભાગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિત્તિયાગારેણ વાસિરામિ. પાંચમા વ્રતને આલાવા અહલ' અંતે ! તુમ્હાણ સમીને ચુલગં અપરિમિઅ પરિગ્ગહું પચ્ચખામિ ધન્નાઇનવિહં વહ્યુવિસયં ઈચ્છાપરિમાણ ઉવાંપ×ામિજાજ્જીવાએ, દુવિહં તિવિહેણ મણેણ વાયાએ કાએણું ન કરેમિ ન કારવેમિ અઇયં નિંદામિ પડિપુન્ન સરેમિ અણુાગય પચ્ચક્ ખામિ, તં જહા–દવઓ, પિત્તઓ, કાલઓ ભાવઓ, દવઓણ ઇમ પરિગ્ગહં, ખિત્તઓણ ઇત્ય ના અન્નત્ય વા, કાલઓણું જાĐવાએ અહાહિય ભંગેણં, પંચમ વ્રત અહન્ન ભતે તુમ્હાણું સમીને થુલગં અપરિમિ પરિગ્ગહું પચ્ચક્ામિ, ધન્નાઈનવિહં વત્થવિસયં ઇચ્છાપરિમાણું ઉવાંપજાતિ જાજ્જીવાએ વિહ તિવિહેણ અહાગહિયભંગેણં મણેણં વાયાએ કાએણં ન કરમ ન કારવેગિ તરસ ભંતે ! પડિયામિ નિાસિ ગરિહામિ અપ્પાણં વાસિરામિ. For Personal & Private Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૯૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ ભાવઓ જાવગહેણું ન ગહિજામિ, જાવ લેણું ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાએણું નાભિવિજામિ, જાવ અન્તેણં વા ય રાગાયકેણુ એસ પરિણામે। ન પરવડઈ તાવમેય પરિગૃહ' પન્નત્ત ચ નન્નત્થ રાયાભિોગેણં, બલાભિઓગેણં દેવાભિોગેણં ગુરુનિગહેણં, વિત્તિક તારણું, અરિહંતસયિં સિદ્ધસયિ, સાહુસિમ્ભય દેવસિષ્મય, અપ્પસિયં, અન્નત્થણાભાગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણ વાસિરામિ. છઠ્ઠા વ્રતના આલાવા અહન્ન ભતે ! તુમ્હાણું સમીને પઢમં ગુણવ્યય જીઇ-સપ્તમ-અષ્ટમ વ્રત અહલ ભંતે ! તુમ્હાણું સીવે ગુણયતિએ ઉઢઅહેાતિરિયગમણવિસય દિસિપરિમાણું પડિવામિ. ઉવભાગપરિભાગવએ ભાયણઓ અણંતકાયબહુબીઅરાભાયણાઇં પરિહરાતિ.કર્મીઓ ણં પારસકમ્મદાણાÙઇંગાલકમ્માÛ બહુસાવાઇ ખરકાઇ રાયનિયાળું ચ પરિહરામિ. અન્નત્યંદડે અવજઝાણાઇયં ચઉન્નિહું અન્નત્યદંડ પરિહરામિ. જાવજીવાએ દુવિહં તિવિહેણું અહાહિયભ ંગણ મણેણં વાયાએ કાએણું, ન કરેમિ ન કારવેમિ, તસ ભંતે ! પડિઝમામિ નિંદામિ ગરિહામ અપ્પાણું વાસિરામિ. For Personal & Private Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૯૫ બારવ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ઉપૂઢબહેતિરિયગમણવિસયં દિસિપરિમાણવિસય પડિવામિ જાવજજીવાએ દુવિહં તિવિહેણું મણેણ વાયાએ કાએણે ન કરેમિ ન કરેમિ અઇયં નિંદામિ, પડિપુન્ન સંવરેમિ, અણગમં પચ્ચકખામિ. તં જહા દવઓ ખિત્તઓ કાલ ભાવ, દબૂ ર્ણ ઇમં દિસિપરિમાણે, ખિત્તઓ શું ઇ વા અન્ની વા, કાલઓ | જાવજીવાએ અહાગહિયભંગેણં, ભાવ ણં જાવ ગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાએણે નાભિભવિજજમિ, જાવ અનેણું વા કેણઈ રોગાયંકણ એસ પરિણામ ન પરિવડઇ તાવમેય દિસિપરિમાણું પન્નાં ચ નન્નત્ય રાજ્યાભિઓગણું, ગણાભિઓગે, બલાભિઓગષ, દેવાભિઓગેણં, ગુનિગહેણું, વિત્તિકંતારેણં, અરિહંતસખિયં, સિદ્ધસખિયં, સાહુસખિય, દેવસખિયે, અપસખિયું, અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણ મહત્તરાગારેણ સવસમાહિત્તિયાગારેણું વિસિરામિ. સાતમા વ્રતને આલા અહમ્ન ભલે ! તુમ્હાણું સમી બીયં ગુણગ્વયં ઉભેગપરિભેગવયં, ભયણઓ, કમ્મઓ અ, ભાયણ અસંતકાયબહુબીયરાઇભાયણાયં પરિહરામિ. કમ્મી પરકમ્મરાણા, ઇંગલિકમ્માઈયા, બહુસાવજજાઈ, ખરકમ્માઈ, રાયનિઓર્ગે ચ જહા For Personal & Private Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૯૬ શ્રી પ્રવજ્યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ સત્તિએ પરિહરામિ, જાવજછવાએ દુવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણે ન કરેમિ ન કામિ અઇયં નિંદામિ, પડિપુનું સંવરેમિ, અણગમં પચ્ચખામિ. તે જહા દશ્વ ખિત્તઓ કાલ ભાવ. દવઓ શું ઈમં વિભાગપરિભેગશ્વયં, ખિત્તઓ શું ઇથે વા અલ્થ વા, કાલ શું જાવજીવાએ અહાગહિચભંગેણં, ભાવ શું જાવગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાએણે નાભિભવિજજામિ, જાવ અનેણું વા કેણઈ રોગાયકેણ એસ પરિણામ ન પરિવડ તાવમેયંઉવભાગપરિભેગવયં પન્નાં ચ નન્નત્ય રાયાભિઓગેણું ગણાભિઓગણું, બેલાભિઓગણું દેવાભિઓગેણં, ગુરનિગહેણું, વિત્તિકંતારણે અરિહંતસખિયં, સિદ્દસખિયં, સાહસખિયં, દેવસખિયં અપસખિયં અન્નત્થણાભોગેણુ સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવમાહિત્તિયાગારેણું સિરામિ. આઠમા વ્રતને આલાવો અહમ્ન ભલે ! તુમ્હાણું સમી અન્નત્થડે અવજઝાણાયં, હિસMયાણું, પાવકોવર્સ, પમાયાચરણું, ચઉવિહં, અણદંડ જહાસત્તિએ પરિહરામિ. જાવજીવાએ દુવિહં, તિવિહેણું, મણેણં, વાયાએ, કાએણે ન કરેમિ,ન કારવેમિ, અઇયં નિદામિ, પડિપુન્ન For Personal & Private Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બારવ્રત ઉચ્ચરવવાની વિધિ ૨૯૭ સંવરેમિ, અણગમં પચ્ચખમામિ. તં જહા-દવ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવઓ. દવઓ શું ઈમં અત્યદંડવયં, ખિત્તઓ નું ઇન્થ વા અન્નત્ય વા, કાલ | જાજજીવાએ અહાગહિયભંગણે, ભાવ જાવ ગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ન છલિજજામિ જાવ સન્નિવાણું નાભિભવિજજામિ જાવ અનેણ વા કેણઈ ગાયંકણ એસ પરિણામ ન પરિવડઈ તાવમેય અણસ્થદંડવયં પન્નરં ચ નનર્ભે રાજ્યાભિઓગેણં, ગણાભિમેણું, બેલાભિઓગેણં, દેવાભિઓગેણં, ગુરુનિગહેણું, વિત્તિકંતારેણં, અરિહંતસખિયં, સિદ્ધસખિયં, સાહુખિયં, દેવસખિયં, અપસખિયં, અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણે સવસમાવિવત્તિયાગારેણું સિરામિ. નવમા વ્રતને આલા અહમ્ન ભંતે ! તુમ્હાણું સમી પઢમં સિમ્બાવયં નવમ-દશમ-એકાદશ-દ્વાદશ વત અહમ્ન ભંતે! તુમ્હાણું સમી સામાઇયં દેસાવગાસિયં, પસહેવવાસ, અતિહિસંવિભાગવયં ચ જહાસત્તિએ પડિવાજજામિ, જાવજીવાએ અહાગહિયમંગેશું. તસ્સ ભતે ! પડિમામિ નિંદામિ ગરિહામિ અપાણે વોસિરામિ. For Personal & Private Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ સામાઇયવય, જહાસત્તિએ પડિવજામિ. જાવજીવાએ દુવિદ્ધ તિવિહેણ મણેણં વાયાએ કાએણું ન કરેમિ, ન કારવેમિ, અઈય. નિામિ. પડિપુન્ન સરેમિ અણુાગય પચ્ચક્ખામિ. ત. જહા વ્યએ ખિત્તએ કાલઓ ભાવઓ, દવઓ ણુ, ઇમ. સામાયવય, પિત્તઓ ણું ઇત્થ વા અન્નત્થ વા, કાલઓ ણું જાવજજીવાએ અહાગહિયભંગેણું. ભાવઓ . નવગહેણ ન ગહિજામિ, જાત્ર છલેણુ ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાએણુ નાભિભવિજજામિ જાવ અનેણું વા કેમ્પ્ર રાગાય કૈણ એસ પરિણામે। ન પિરવડઈ તાવમેય સામાઈયવયં પન્નાં ચ નન્નથ રાયાભિઓગેણુ, ગણાભિઓગેણં, ખલાભિઓગેણં, દેવાભિઓગેણં, ગુરુનિગ્નહેણ, વિત્તિક તારણું, અરિહંતસક્િક્ષય, સિદ્ધસપ્પિયં, સાહુસિક્ય, દેવસિષ્પ્રય, અપ્પસિય, અન્નત્થણાભાગેણં, સહસાગારેણુ, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણ વાસિરામિ. ૧૯૮ દશમા વ્રતના આલાવો અહન્ત ભંતે ! તુમ્હાણું સમીને બિય સિાવય’ દેસાવગાસિઅવય' જહાસત્તિએ પડિજજામિ. જાવજીવાએ દુવિહં તિવિહેણ મણેણ વાયાએ કાએણું ન ન કરમ ન કારવેમિ, અયં નિામિ, પડિપુન્ન, 1 For Personal & Private Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ખારવ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ૧૯૯ સવમ, અણાગય પશ્ચામિ. તજહા ન્ત્રએ પિત્તઓ કાલઓ ભાવઓ, દન્ત્રઓ ણું ઇમ. દેસાવગાસિયવયં. ખિત્તઓ ણં ઇત્થ વા અન્નત્ય વા. કાલો હું જાવજીવાએ અહાહિયભંગેણું. ભાવો હું જાવ ગહેણું ન ગહિજામિ, જાવ લેણું ન છલિજામિ, જાવ સન્નિવાએણું નાભિભવિજજામિ, જાવ અનેણું વા *ઇ રાગાય કૈણુ એસ પિરણામેા ન પરવડઇ તાવમેય દેસાવગાસિઅવયં પન્નાં ચ નન્ની રાયાભિઓગેણું, ગણાભિઓગેણું બલાભિોગેણું, ચુરુતિગૃહેણું વિત્તિકંતારેણં, અરિહંતલ્ખિય, સિદ્ધપ્ર્િય, સાધુસિક્ક્ષ્ય, દેવસિય અપ્પપ્ર્ય અન્નથણાભાગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણ વાસિરામિ. અગિયારમા વ્રતનેા આલાવે અડુન્ન ભતે ! તુમ્હાણ સમીવે તઇયં સિક્ ખાય... પે।સહેાવવાસવયં જહાસત્તિએ પડિવામિ. જાવજĐવાએ દુવિહં તિવિહેણ મણે વાયાએ કાએણ્ ન કરમ ન કારવે અયં નિંદામિ, પડિપુન્ન સવરમ અણુાગય' પચ્ચક્ખામિ, તં જહા દવઓ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવઓ. દન્ત્રઓ ણ' ઇમ પાસàાવત્રાસવયં ખિત્ત ઓણું ઈન્થ વા અન્નત્થ વા કાલઓ ણં For Personal & Private Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ જાવજજીવાએ અહાગહિયભંગેણું. ભાવઓ જાવા ગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાએણે નાભિભવિજજામિ જાવ અનેણું વા કેણઈ રોગાય કેણ એસ પરિણામ ન પરિવડઈ તાવમેય પિસહેવવાસવયં પનાં ચ નન્નત્ય રાજ્યાભિઓગણું, ગણાભિોગેણં, બેલાભિઓગણું, દેવાભિઓગણું ગુનિગૃહેણું, વિત્તિકંતારેણં, અરિહંતસખિયે, સિદ્ધસખિયં, સાહસખિયે, દેવસખિયં, અપસખિયં, અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવસમાહિ-વત્તિયાગારેણં, સિરામિ. બારમા વ્રતને આલાવે અહમ્ન ભંતે ! તુમ્હાણ સમી ચઉવૅ સિકુખાવયં અતિથિસંવિભાગવયં જહાસત્તિએ પડિવામિ. જાવજછવાએ અહાગહિયભંગણું વા, દુવિહં તિવિહેણું મણેણં વાયાએ કાણું ન કરેમિ ન કારેમિ, અઈયં નિંદામિ, પડિપુનં સંવરેમિ અણગમં પચ્ચખામિ. તે જહા દબઓ ખિત્તઓ કાલ ભાવ. દવઓ શું ઈમં અતિથિસંવિભાગવયં, ખિત્તઓ ણે ઈન્થ વા અન્નત્ય વા, કાલ શું જાવજીવાએ અહાગહિયભંગેણં, ભાવ શું જાવ ગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ન છલિજજામિ, જાવ સન્નિવાણું For Personal & Private Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બારવ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ૩૦૧ નાભિભવિજામિ જાવ અનેણું વા કેણઈ ગાયંકણ એસ પરિણામે ન પરિવડઈ તાવમેય અતિથિવિભાગવયં પન્નાં ચ નન્નત્ય રાજ્યાભિમેણું ગણાભિઓગેણં, બલાભિઓગેણ, દેવાભિઓગેણં, ગુરુનિગહેણું, વિત્તિકતારેણું, અરિહંતસયિં , સિદ્ધસખિય, સાહસખિયં, દેવસખિય, અપસખિયે, અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિ-વત્તિયાગારેણે સિરામિ. પછી મુહુર્ત વેળાએ. ઈઈયં સમ્મત્તભૂલપંચાણુવઈયં સત્તસિકખાવઈયં દુવાલસવિહસાવગધમ્મ અત્તહિાએ ઉવસંપજિજત્તાણું વિહરામિ. (ત્રણ વખત સંભળાવવા.) ૧ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે * (સમ્મત્ત સામાઈયં) દ્વાદશવયં આરોહ, ગુરુઆમિ. સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુ-વંદિત્તા પહ, ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! (સમ્મત્તસામાઈય) દ્વાદશવયં આરેવિયં ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ ગુરુ-આરેવિય આરોવિયં ખમાસમણાણે હથેણે સુરણું અઘેણું તદુભાણું સમ્ભ ધારિજાહિ ગુરુગુણેહિ ગુહૂિદજાહિ નિત્યારપારગા હેહ, For Personal & Private Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦૨ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઈચ્છ. ૪ ખમા તુમ્હાણું વેઈયં સંદિસહ સાહૂણું પએમિ. ગુરુ-પહ, ઈછું. ૫ ખમા ચારે દિશામાં એક એક નવકાર પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી. ગુરુએ તથા સકલ સંઘે વ્રત લેનારના મસ્તક ઉપર વાસક્ષેપ વાળા અક્ષત નાખવા. ૬ ખમા તુમ્હાણું પઇયં સાહૂણું પર્વયં સંદિસહ કાઉસ્સગ કમિ, ગુરુ-કરેહ ઈચ્છ. ૭ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! (સન્મત્તસામાઈય) દ્વાદશવયં સ્થિરીકરણથ કરેમિ કાઉસ્સગ્ન અન્નત્થ કહી એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)નો કાઉસગ્ગ કરી પારી પ્રગટ લેગસ્સ. પછી ગુરુને વંદન કરી, પચ્ચક્ખાણ કરવું. (૨) વ્રત–તપચ્ચારણની વિધિ શ્રીફળ હાથમાં ધારણ કરીને નાણને ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. ખમાત્ર ઈરિયાવહી કરી, ખમાય ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસતિ પવેઉ ! ગુરુ-પહ. ઈચ્છે અમારા ભગવન્! સુદ્ધાવસહી. ગુરુ-તહત્તિ. ખમા ઈચ્છા સંદિર ભગવાન ! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ–પડિલેહે ઈછું. મુહ૦ પડિલેહી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં(સમ્યફત્ત્વ સામાયિક આરવાવણ) શ્રી ૧. પહેલાં સમ્યક્ત્વ ઉચ્ચયું હોય તો () કૌંસમાં મૂકેલા પાઠ બોલવાની જરૂર નથી. For Personal & Private Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ૩૦૩ બ્રહ્મવત જ્ઞાનપંચમી તપ, રોહિણું તપ, વીશ સ્થાનક તપ, મૌન એકાદશી તપ (જે વ્રત-તપ ઉચરાવવાના હોય તેનાં જ નામ બોલવા) આવાવણી નંદી કરાવણ વાસનિક્ષેપ કરો. ગુરુ-કમિ. ઈચ્છ. ગુરુ વાસક્ષેપ મંત્રીને વ્રત લેનારાને પિતાની ડાબી બાજુ રાખી નવકાર પૂર્વક ત્રણવાર મસ્તક ઉપર વાસક્ષેપ નાંખે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં (સમ્યકત્વ ' સામાયિક આવાવણ) શ્રી બ્રહ્મવ્રત, જ્ઞાનપંચમી તપ, રેહિણુ તપ, વીસસ્થાનક તપ, મૌન એકાદશી તપ આરેવાવણી નંદી કરાવણ વાસનિક્ષેપ કરાયણ દેવ વંદા. ગુરુ-વંદામિ. પુષ્ઠ ૨૮૩ ઉપરથી 8 નમઃ પાશ્વનાથાય. ચૈત્યવંદનથી આઠ થયે, સ્તવન, જયવીયરાય સુધી કરાવવું. પછી નાંદને પડદો કરાવી સ્થાપનાજી સન્મુખ બે વાંદણાં, પડદો દૂર કરી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે (સમ્યકત્વ સામાયિક આરવાવણી) શ્રી બ્રહ્મવત, જ્ઞાનપંચમી તપ, રેહિણી તપ, વીસસ્થાનક તપ, મૌન એકાદશી તપ (જે તપે હોય તે નામ બેલવા) આરેાવાવણી નંદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવ વંદાવનું નંદી સૂત્ર સંભળાવણું કાઉસ્સગ્ન કરાવો, ગુરુ-કરેહ. શિષ્ય-ઈચ્છ. (સમ્યકત્વ સામાયિક આરવાવણી) શ્રી બ્રહ્મવત, જ્ઞાનપંચમી તપ, રેહિણું તપ, વીસસ્થાનક તપ, મૌન એકાદશી તપ આરેવાવણી વાસનિક્ષેપ કરાયણ દેવ વંદાવણું For Personal & Private Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ નંદી કઠ્ઠાવણી નંદી સૂર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. (ગુરુ પણ ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! (સમ્યકત્વ આરવાવણી) શ્રી બ્રહ્મવત (જે તપ હોય તે નામે બેલી) આવાવણી નંદીસૂત્ર કઢાવણી કાઉ૦ કરૂં? ઇછે. શ્રી બ્રહ્મવત...આરોવાવણી નંદીસૂત્ર કડૂઢાવણું કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ) અન્નત્થ૦ એક લેગસ્ટ (સાગરવરગંભીરા સુધી)નો કાઉસ્સગ્ગ કરી, લેગસ કહે. ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુ–સાંભળે, શિષ્ય-ઈચ્છ. ગુરુ ત્રણ નવકારરૂપ નંદી સંભળાવી ત્રણ વખત વાસક્ષેપ નાખી નિત્થારપારગ હહ ગુરુગુણહિં વુદ્ધિજજાહિ” કહે પછી જે પહેલા સમ્યકત્વ ન ઉચચર્યું હોય તે આદેશ મંગાવી પૃષ્ઠ ૯ મુજબ સમ્યકત્વ ઉશ્ચરાવવું. પછી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી શ્રી બ્રહ્મવ્રત, જ્ઞાનપંચમી તપ, રહિણી તપ, વીસસ્થાનક તપ, મૌન એકાદશી તપ ઉચ્ચરાજી. (જે જે વ્રત હોય તે તે વ્રતના નામ બેલી ફેમસર તે તે તેના આલાવા ઉશ્ચરાવવા.) શ્રી બ્રહ્મચર્યને આલા. અહમ્ન ભંતે તુમ્હાણ સમી ઓરાલિયં ઉવિયભેયભિન્ન થલગ મેહુણું પચ્ચખામિ. ઈમ બંભરવયં ઉવસંપજજમિ. તત્ય દિવ્યં દુવિહં For Personal & Private Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વ્રત ઉશ્ચરાવવાની વિધિ ૩૦૫ તિવિહેણ, તેરિષ્ઠ અગવિહં તિવિહેણું, મણુએ એગવિહ એવિહેણું અહાગહિયભંગણું. જાજજીવાએ, દુવિહં, તિવિહેણું મહેણું વાયાએ કાણું, ન કરેમિ ન કારવેમિ તસ ભતે ! અઈ પડિકમામિ નિંદામિ ગરિહામિ, પડિપન્ન સંવરેમિ, અણગમં પચ્ચખામિ. તં જહા દવઓ ખિત્તઓ કાલ ભાવ દવાઓ શું ઈમં બંભરવયં ઉવસંપજજામિ, ખિત્તઓ શું ઇથે વા અન્ની વા, કાલ શું જાવજજીવાએ (વરિસાઈએ વા) ભાવમાં શું જાવ ગહેણું ન ગહિજજામિ, જાવ છલેણું ન છલિજજામિ, જાવ સંન્નિવાણે નાભિભવિજજામિ, જાવ અનેણું વા કેણઈ ગાયંકાઈણ એસ પરિણામો ન પરિવડઈ, તાવ ઇમં બંભરવયં પત્ત ચ, નન્નત્ય રાજ્યાભિઓગેણં, ગણાભિઓગણું, બલાભિઓગેણં, દેવાભિઓગેણં, ગુરુ નિગ્નહેણું, વિત્તિકંતારેણં અરિહંતસખિયે, સિદ્ધસખિયું સાહસખિયે, દેવસખિયં અપસખિયં ઉવસંપજજામિ. અન્નત્યણાગેણું સહસાગારેણું મહત્તાગારેણં સવસમાહિત્તિઓગારેણું વોસિરામિ. (પછી ગુર–નિત્યારપારગી હેહ. કહી વાસક્ષેપ કરે.) For Personal & Private Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦૬ શ્રી પ્રવ્રયા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ વીસસ્થાનક તપને આલાવો અહä તે ! તુમ્હાણ સમી ઈમ વિસસ્થાનકતવં ઉવસંપજજામિ. તંજહા દવઓ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવ. દવઓ | ઈમં વીસસ્થાનકતવ, ખિત્તઓ ઇથ વા અન્નત્ય વા, કાલ શું જાવ દસ વરિસાઈ (છ મહિનામાં તે વીસ વીસની એક ઓલી કરવી જોઈએ.) ભાવ હું અહાગહિયભંગણું, (છઠ ઉપવાસ, આયંબીલ, નિવિ, એકાસણાદિ યથાશક્તિ તપથી કરે) અરિહંતસખિયં, સિદ્ધસખિયં, સાહસખિયં, દેવસખિયં, અપસખિયં ઉવસંપજજામિ અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણે સવ્વસમાહિત્તિઓગારેણું વિસિરામિ. (નિત્યારોપારગ હહ. કહી વાસક્ષેપ કરે.) જ્ઞાનપંચમી તપનો આલા અહમ્ન ભંતે ! તુમ્હાણું સમી ઈમં જ્ઞાનપંચમીતવં ઉવસંપજજામિ. તં જહા-દવ્ય ખિત્તઓ કાલો ભાવ. દવઓ શું ઈમં જ્ઞાનપંચમી તd, ખિત્તઓ શું ઈન્થ વા અન્નત્ય વા. કાલઓ શું જાવ પંચ વરસ પંચ માસ. ભાવઓ શું અહાગણિયભંગણું (ઉપવાસણ) અરિહંતસકિખય, સિદ્ધસખિયે, સાહુસખિયં, દેવસખિયં, અપ્પસખિયં, ઉવસંપજામિ For Personal & Private Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ ઉocs અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણું વોસિરામિ. (ગુર–નિત્થારગપારગ હહ. કહી વાસક્ષેપ કરે.) રોહિણી તપને આલા અહનં ભંતે ! તુમ્હાણું સમી ઇમં રોહિણી તષ ઉવસંપજજામિ. તું જહા-દબ્ધઓ ખિત્તઓ કાલઓ ભાવ, દવએ શું ઈમં રોહિણું તવં, ખિત્તઓ શું ઇલ્થ વા અન્નત્ય વા, કાલ શું જાવ સાત વરસ સાત માસ, ભાવઓ શું અહાગહિય ભંગણે (ઉવવાણ) અરિહંતસખિયં, સિદ્ધસખયં, સાહુખિયં, દેવસખિયં, અપસખિય, ઉવસંપજજામિ અન્નત્થણાભોગેણં સહસાગારેણું મહત્તરાગારેણું સવ્વસમાહિત્તિયાગારેણું વોસિરામિ. (ગુરુ-નિત્યારગપારણા હે. કહી વાસક્ષેપ કરે.) મૌન એકાદશી તપને આલાવો અહને અંતે ! તુમ્હાણું સમી ઇમં મીનએકાદશીતવં ઉવસંપજજામિ. તં જહા-દવઓ ખિત્તઓ કાલએ ભાવ. દવએ શું ઇમં મૌનએકાદશી તવં, ખિત્તઓ શું ઇત્ય વા અન્નત્ય વા, કાલએ શું જાવ અગીઆર વરસ અગીઆર માસ, For Personal & Private Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦૮ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સગ્રહ ભાવએ ણ. અહાગહિયભગેણં, (ઉવવાસેણું) અરિહંતસક્રિય, સિદ્ઘ િય, સાહુસિક્ક્ષય, દેવસિદ્ધ્ય, અર્પીસિક્ક્ષય ઊવસ પજાતિ, અન્નત્થણાભાગેણ, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણ વાસિરામિ. (ગુરુ—નિત્યાગપારગા હેાહ. કહી વાસક્ષેપ કરે.) ૧ખીજા વ્રતાના પણ આલાવા નામ તથા કાલના માન સાથે બદલી આ પ્રમાણે ખેલવા. ૧ ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હેં (સમ્મત્તસામાઈય) બ્રહ્મવ્રત, જ્ઞાનપંચમી તપ રાહિણી તપ, વિસસ્થાનક તપ, સૌનએકાદશી તપ આરાવેહ. ગુરુ-આરાવેસિ. ઈચ્છ.... ૨. ખમા॰ સ`દિસહ કિં ભણામિ ગુરુદિત્તા પવેહ. ઇચ્છું. ૩ ખમા ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અહં (સમ્મત્તસામાઇય') બ્રહ્મવ્રત, જ્ઞાનપંચમી તપ, રાહિણી તપ, વીસસ્થાનક તપ, મૌનએકાદશી તપ ૧-મીજ–૨ વર્ષ–૨ માસ વમાન તપ-૧૪ વર્ષ ૩ માસ ૨૦ દિવસ, મેાટા પખવાળા ૧૫ મહિના. અથવા દરેક મહિનાની એકમ ખીજ વગેરે તિથિએ. સમવસરણુ તપ આઠમ ८ ८ ,' ,, ચૌદસ- ૧૪ ૧૪ પેાષદશમ ૧૦ ૧૦ મેરૂતેરસ ૧૩ ૧૩ નવપદની ઓળી ૪,, .. ૬ 99 "" 99 99 ,, ચાર વર્ષ. 99 For Personal & Private Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વ્રત ઉચ્ચરાવવાની વિધિ આરેાવિય ઇચ્છામા અણુ, ગુરુ-આરેવિય આરેવિયં ખમાસમણાણું હર્ત્યાં સુોણુ અત્યંણં તદુભચૈણં સમ્મં ધારિજજાહિ ગુરુગુણેહિ બુદ્ધિજજાહિ નિત્થારગપારગા હાહ. ઇચ્છ, ૪ ખમા તુમ્હાણું' વેઇય. સ`દિસહ સાહૂણં પવેએમિ. ગુરુ-પવેહ. ઈચ્છ.... ૫ ખમા॰ દઇ નાંદને એક એક નવકાર ગણવા પૂર્ણાંક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. ગુરુ તથા સકલ સંઘ ત્રણ વખત મસ્તક ઉપર વાસક્ષેપ નાંખે. ૩૦૯ ૬ ખમા તુમ્હાણું પવેય સાહૂણ' વેઇય સદિસહ કાઉસ્સગ્ગ' કરેમિ, ગુરુ-કરેહ. ઇચ્છ ખમા દઈ ( સભ્ય સામાયિક ) બ્રહ્મચર્યાદિ (જે વ્રત હાય તેના નામ લેવા) વ્રત સ્થિરીકરણા કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ॰ એક લાગસ્સના કાઉસ્સગ્ગ ( સાગરવરગંભીરા સુધી) ના કરી પારી પ્રગટ લાગસ કહેવા. પછી ખમા દઇ વ ́દન કરી યથાશક્તિ પચ્ચક્ખાણુ કરે. ખમા દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ' માંગે, ખમા॰ દઇ શિષ્ય ઇચ્છકારી ભગવન્ ! પસાય કરી હિતશિક્ષા પ્રસાદ કરેાજી. ગુરુ ઉપદેશ આપે, બ્રહ્મચય વ્રતમાં— દેવદાણુવાંધવા-જÞરÞસ કિન્નરા: અ‘ભયારી નમ‘સતિ દુર્ જે કરતિ તે. For Personal & Private Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૧૦ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ (૩) તીર્થમાલ પહેરાવવાની વિધિ પ્રથમ શ્રીફળ હાથમાં લઈને નાંદને ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી, પછી ખમા દઈ ઈરિયાવહી પડિકમી એક લોગસ્સને કાઉ૦ કરી પારી પ્રગટ લેગસ્સ કહે. ખમા દઈ ઈચ્છાકારેણું સંદિસહ ભગવન્! વસતિ પઉં? ગુ–પહ, ખમાત્ર ભગવન્! સુદ્ધા વસહિ, ગુરુ-તહત્તિ, ખમા ઈચ્છો૦ સંદિ. ભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ, શિષ્ય-ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી પછી ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં (સમ્યકત્વસામાયિક) તીર્થમાહા આરેવાવણીય નંદીકરાવણયં વાસનિક્ષેપ કરે, ગુરુ ત્રણ નવકાર ગણવાપૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે. પછી ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે (સમ્યફત્વ સામાયિક આરોવાવણીય) તીર્થમાલા આરવાવણીયં, નંદીકરાવણયં વાસનિક્ષેપકરાવણય દેવવંદા. ગુરુવંદામિ, પૃ. ૨૮૩ માં લખ્યા મુજબ છે. નમઃ પાર્શ્વનાથાય. પૈત્યવંદનથી માંડી જયવીયરાય પર્યત વિધિ કરાવવી. તે પછી નાંદને પડદે કરાવી વાંદણું બે દેવાં. પછી ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે, (સમ્યક્ત્વ સામાયિક આરોવાવણું) તીર્થમાલ આરો ૧–પહેલાં સમ્યક્ત્વ ઉચ્ચર્યું હતું તે () કાઉંસમાં મૂકેલ પાઠ બેલવાની જરૂર નથી. For Personal & Private Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ તીર્થમાળાની વિધિ ૩૧૧ વાવણી, નંદકરાવણ વાસનિક્ષેપ કરાવણું, દેવવંદાવણ, નંદીસૂત્ર-સંભલાવણું કાઉસ્સગ્ન કરાવે. ગુરુ-કરેહ. (અહીં ગુરુએ પણ નંદીસૂત્ર કવણી કાઉ૦ કરૂં? આદેશ માગી કાઉ૦ કરે) ઈચ્છ. ખમાત્ર દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અë, (સમ્યક્ત્વ સામાયિક આવાવણી) તીર્થમાલ આવાવણી, નદી કરાવણું, વાસનિક્ષેપકરાવણી, દેવવંદાવણી, નંદીસૂત્ર સંભલાવણી કરેમિ કાઉસ્સગં. અનર્થી કહી ગુરુ શિષ્ય બને જણે એક એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ (સાગરવરગંભીર સુધી) નો કરી પારી પ્રગટ લેગસ્સ કહે. પછી શિષ્ય અમારા દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી નંદીસૂત્ર સંભલાવે છે. ગુરુ-સાંભળે. ઈચ્છે. ગુરુ આદેશ માગી ત્રણ નવકારરૂપ નંદી સંભળાવી તેના મસ્તકે ત્રણવાર વાસક્ષેપ નાખે. ગુરુ-નિત્થારપારગ હહ. કહે ત્યારે શિવે ઈચ્છ કહેવું. પછી સમ્યકત્વ ન ઉચ્ચર્યું હોય તે (પૃષ્ઠ ૯ મુજબ આદેશ મંગાવી સમ્યકત્વ આલાપક ઉચ્ચરાવીને)- ૬ ૧ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં (સમ્મત્તસામાઈયં આરહ) તીર્થમાલ આરોહ ગુરુ–આ મિ . (અત્રે સંઘવીને માલ પહેરાવવી.) ૨ ખમા સંદિસહ કિભામિ? ગુરુ-વંદિત્તા પહ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે For Personal & Private Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૧૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ (સન્મત્તસામાઈયં) આવિયં તીર્થમાલઆરોવિયં ઈચ્છામે અણસર્ફિ. ગુરુ-આરોવિયં આરોવિયં ખમાસમણુણ હત્યેણે સુરોણું અર્થેણે તદુભએણે સમ્મ ધારિજાહિ ગુગુણહિં વૃદ્વૈિજજાહિ નિત્થારગ પારગ હહ. ૪. ઈચ્છ. ખમા તુમહાણું પઇયં સંદિસહ સાહૂણં પવેએમિ. ગુરુ-પહ, ૫ ખમા નાણને એક એક નવકાર ગણતા ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી. (આ વખતે ગુરુ તથા સકલસંઘ વાસક્ષેપવાળા અક્ષત નાખે.) ૬ ખમા દઈ કુહાણે પઇયં સાહૂણે પવેઈયું સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ, ગુરુ-કરેહ. ૭ ઈચ્છે ખમા દઈ ઈચ્છકારી ભગવન્! તહે અર્હ (સમ્મત્તસામાઈયં આરવણથં) તીર્થમાલં આરોવણથં કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અન્નત્થ૦ કહી એક લેગસ્સનો કાઉસ્સગ્ગ (સાગરવરગંભીરા સુધી) કરી પારી પ્રગટ લેગસ્સ કહે. પછી ખમા દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી વંદન કરી પચ્ચખાણ કરે. ગુરુ ઉપદેશ આપે. મુક્તિકનીવરમાલા, સુકૃતજનકર્ષણે ઘટીમાલા; સાક્ષાદિવ ગુણમાલા, માલા પારધીયતે ધ. ૧ For Personal & Private Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૧૩ ૪. ઉપધાન તપ વિધિ નવકાર, ઈરિયાવહી, તથા ઉત્કૃષ્ટ ચિત્યવંદન-દેવવંદનમાં આવતાં સૂત્રોનાં ઉપધાન વહન કરાય છે. ઉપધાન છ છે. એટલે તેના છ વિભાગ છે. દિવસ ૧૮ પહેલું ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ (નવકાર)નું , ૧૮ બીજું , પ્રતિકમણું શ્રુતસ્કંધ (ઈરિયાવહી, તસ્મઉત્તરી)નું , ૩૫ ત્રીજું , શસ્તવાધ્યયન (નમુત્થણ)નું , ૪ થું , ચૈત્યસ્તવાધ્યયન (અરિહંતઈયાણું, અનW)નું , ૨૮ પાંચમું નામસ્તવાધ્યયન (લોગસ્સ)નું ૭ છટૂઠું , શ્રુતસ્તવ – સિદ્ધરૂવાધ્યયન (પુખરવરદી, સિદ્ધાણં બુદ્ધાયું, વેયાવચ્ચગરાણું)નું આ ઉપધાનમાં તપ અનુક્રમે ૧રા – ૧૨ા – ૧લા – રા – ૧પા – કા ઉપવાસ પ્રમાણ કરવાનું હોય છે. કુલ પ્રમાણ ૬૭ ઉપવાસનું થાય છે. અને દિવસ ૧૮ ૧૮-૩૫-૪-૨૮-છ અનુક્રમે કુલ દિવસો ૧૧૦ થાય છે. For Personal & Private Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૧૪ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ તિવિહાર કે ચોવિહાર ઉપવાસને એક ઉપવાસ ગણાય છે. એવી રીતે-બે આયંબીલે, ઉપધાનની ચાર નવી (એકાસણાએ), છ * અવડૂઢે, આઠ પુરિડૂઢે, ૪૫ નવકારશી એ, ૨૪ પિરસીએ, ૧૮ સાઢપારસીએ, ૮ બીઆસણુએ, ૪ એકાસણ, લુખી ૩ નવીએ પણ એક ઉપવા સગણાય છે. ઉપધાનતપમાં ઉપવાસ, આયંબીલ, નીવી અને નીવીમાં કરાતા પુરીમને તપ જુદો ગણાય છે. ઉપર્યુક્ત પ્રમાણ ધ્યાનમાં રાખવું. આ સઘળે તપ અહેરાત્રીના પૌષધ સાથે જ કરવાનું છે. હાલમાં પહેલું, બીજુ, ચોથું અને છઠું ઉપધાન એમ ચાર ઉપધાનના (૪૭ દિવસ) સાથે કરાવીને માળ પહેરાવવામાં આવે છે. આ માળ ઉપધાન વહનની સમાપ્તિ સૂચક છે. એક સાથે કરવાના ચાર ઉપધાને પૈકી ગાઢ કારણથી જે એક બે અઢારીઆ એટલે, પહેલું બીજુ ઉપધાન વહન કરવામાં આવે, અથવા એક અઢારીયું જ વહન કરવામાં આવે, તો ત્યાર પછી જે બાર વર્ષની અંદર બાકીનાં ઉપધાને વહન કરે તો ગણત્રીમાં ગણાય. ત્યાર પછી ગણત્રીમાં ન ગણાય. ફરીથી કરવાં પડે. એથું અને હું For Personal & Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૧૫ ઉપધાન સાથે જ વહન કરવાનાં હોય છે. છુટા છુટાં કરાતાં નથી. ઉપધાન કર્યા પછી છ મહિનામાં માળા પહેરી લેવી જોઈએ. ત્યાર પછી પાંત્રીસું અને પછી અઠ્ઠાવીસું અનુકુળતાએ કરી શકાય. આ ઉપધાન તપ પહેલાંના કાળમાં બીજી રીતે કરાવાતાં હતાં. એટલે-પહેલું ઉપધાન ૧૬ દિવસનું, તેમાં પ્રથમ ૫ ઉપવાસ પછી ૮ આયંબીલ અને ૩ ઉપવાસ કરાવાતા, એટલે ૧૨ ઉપવાસને તપ પૂરે કરાવાતે. બીજું ઉપધાન પણ પહેલા ઉપધાનની માફક ૫ ઉપવાસ, ૮ આયંબીલ ૩ ઉપવાસ એટલે ૧૬ દિવસ અને ૧૨ ઉપવાસ, ત્રીજું ઉપધાન ૩૫ દિવસમાં ૩ ઉપવાસ, ૩ર. આયંબીલ, ચોથા ઉપધાનમાં ૧ ઉપવાસ, ૩ આયંબીલ. પાંચમું ઉપધાન ૨૮ દિવસમાં ૩ ઉપવાસ ૨૫ આયંબીલ... છઠ્ઠી ઉપધાનમાં ૧ ઉપવાસ, પ આયંબીલ, ૧ ઉપવાસ કરાવાતા હતા. પરંતુ શારીરિક શક્તિ વગેરે મંદ થવાના કારણે હાલમાં પૂર્વાચાર્યોએ દિવસોમાં વૃદ્ધિ કરીને એ. તપનો કમ ઉપર પ્રમાણે નિયત કરેલ છે. પહેલામાં બે દિવસ વધારી (૧૮ દિવસ) એકાંતરે ઉપવાસ ૯ ઉપવાસ આંતરે ૯ નીવી એકાસણું પુરીમથી (૯ નીવી એકાસણુના ૨ ઉપવાસ, અને નવ પુરીમુના. ૧)= ઉપવાસ અને ૯ ઉપવાસ= મલી એકંદર ૧૨ાત્ર ઉપવાસ થાય, ૦]= ઉપવાસ ખૂટે, તે વચમાં એક દિવસ આયંબીલ કરાવવાથી પૂર્ણ થાય) ઉપવાસને દિવસે કરા For Personal & Private Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૧૬ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ વામાં આવતું પુરિમુ તેમજ આયંબીલને દિવસે કરતું પુરિમુ વિશેષ તપમાં ગણાતું નથી. સુદી પંચમી, બે આઠમ, બે ચૌદશ, આ પાંચ તિથિએ નવી આવતી હોય તે તેને બદલે આયંબીલ કરાવવામાં આવે છે. આ પ્રમાણે જ બીજા અઢારીયામાં ૧૮ દિવસ, ૯ ઉપવાસ આંતરે ૯ નવી. ખુટતા તપમાં નીવીને બદલે આયંબીલ, પછી ચોથા ઉપધાનમાં પૂર્વની માફક ૧ ઉપવાસ અને ૩ આયંબીલ લાગેટ જ. અને છઠ્ઠા ઉપધાનમાં ૧ ઉપવાસ ૫ આયંબીલ અને ૧ ઉપવાસ લાગટ જ કરાવાય છે. - ત્રીજા ઉપધાનમાં દિવસ ૩૫ અને તપ-એકાંતરે ઉપવાસ, નવી, ઉપવાસ, નીવી. પાંચમા ઉપધાનમાં દિવસ ૨૮ અને તપ એકાંતરે ઉપવાસ નવી, ઉપવાસ નવી, કરાવાય છે. ત્રીજું અને પાંચમું ઉપધાન અમ કરીને બાકીનાં આયંબીલ અને છેલ્લે ઉપવાસ કરીને કરવું હોય તો પણ કરી શકાય છે. (પહેલા બે ઉપધાન પણ મૂલ વિધિથી કરવા હોય તે કરી શકે છે.) જે સાધુએ ઓછામાં ઓછા શ્રી મહાનિશીથસૂત્ર સુધીના ગે વહન ક્ય હોય તે જ સાધુ ઉપધાન તપનું અનુષ્ઠાન કરાવી શકે. તેમાં પણ જેઓને શાસ્ત્રને વિશેષ બેધ હેય, ક્રિયા કરાવવામાં કુશલ હોય અને વિધિનું રહસ્ય બરાબર જાણતા હોય, સચ્ચારિત્રપાત્ર ગીતાર્થ સાધુ હોય તે જ વિશિષ્ટ અધિકારી છે. For Personal & Private Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ઉપધાનમાં જેઇતાં ઉપકરણા પુરૂષા માટે-ચરવાળા, ૧ ૧કટાસણું, ૧ મુહપત્તિ, ૨ ખેસ, ૨ ક્રિયાનાં ધાડીયાં, ૧ ધેાતીયું લે-માત્રે જતાં પહેરવાનુ, ૧ ઉત્તરપટ્ટો, ૧ સંથારીયું, ૧ કામની, ૧ સાલ (ઠંડી હેાય તે આઢવા માટે), ૧ ઊનના ટુકડા, નાક સાફ કરવા માટે, ૧ કોરા સૂતરનેા, ૧ માત્રા માટેની કુંડી ૧ નવકારવાળી, ૧ દંડાસન, કુંડલ માટે રૂઊ અને ૧ આલેાચના લખવા માટેની નેટ પેન્સીલ. " ૩૧૭ સ્ત્રીઓ માટેઃ- ૨ ચારસ દાંડીના ચરવળા, ૨ કટાસણાં, ર્ અથવા ૪ મુહપત્તિ, ૨ થી ૩ સાડલા, ૨ ચણીઆ, ૨ થી ૩ કબજા, ૩ વસ્ર લ્વે માર્ગે જતાં પહેરવા માટે, ૧ ઉત્તરપટ્ટો, ૧ સંથારીયું, ૧ કામળી, ૨ સાલ, ૧ નાક સાફ કરવા માટેના ઊનના ટુકડા, ૧ માત્રા માટેની કુંડી, ૧ દંડાસન, નવકારવાળી, કુંડલ માટે ઊં, અને આલોચના લખવા માટે નેટ પેન્સીલ. સૌભાગ્યવતી સ્ત્રીઓએ સૌભાગ્યનાં જરૂરી સર્વ આભૂષણા રાખવાં, છેકરીઓએ પણ સાડલા, ચણીએ, કખો રાખવા જોઇએ. (ર) પ્રવેશ દિવસની વિધિ શુભ દિવસે ઉપધાન કરનાર શ્રાવક-શ્રાવિકા પ્રાતઃકાલે પ્રતિક્રમણ કરી, પડિલેહણ કરી, દેવવાંદી, જિનપૂજા કરી, ઘેરથી અઢી કીલેા અક્ષત, શ્રીફળ લઈ જ્યાં ૧–કારણે એ કટાસણા, ખે મુહપત્તિ રાખવાની પ્રવૃત્તિ છે. For Personal & Private Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૧૮ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૧નાંદ માંડી હોય ત્યાં આવી ગહુલી કરી, હાથમાં શ્રીફળ લઈ નાંદને ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા કરે. પછી શ્રીફળ નાંદ પાસે મૂકી પૌષધનાં ઉપકરણે ગ્રહણ કરી ખમા ઇરિ૦ તસ્સવ અન્નત્થ૦ એક લોગસ્સનો કાઉ. પારીને લોગસ્સ. ખમા પૌષધ આઠ પહોરને લે. પછી પડિલેહના બધા આદેશ માગવા. પડિલેહણ ન કરી હોય તેઓએ પડિલેહણ કરી લેવી. (ટાઈમ એ છે હોય તે નાંદની ક્રિયા કર્યા પછી પડિલેહણ દેવવંદન કરી શકે. પડિકોહણ ક્યાં પછી પવેયણાની ક્રિયા કરે.) પૌષધ ઉશ્ચરાવવાનું સૂત્ર-કરેમિ ભંતે ! પિસહં આહાર પિસહં દેસઓ સત્રુઓ સરીર સકાર પિસહે સવઓ, બંભચેર પિસહં સવઓ, અવાવાર પિસહં સત્ર, ચઉવિહં પિસહં હામિ. જાવ (દિવસ) અહેરd પજજુવાસામિ, વિહં તિવિહેણું, મણેણં વાયાએ કાણું, ન કરેમિ, ન કારમિ, તસ્ય ભંતે ! પડિકમામિ નિંદામિ ગારિહામિ અપાયું વિસિરામિ. પૌષધ લીધા પછી ઘણે વખત થયે હેય અગર આડ પડી હોય તે ખમા ઈરિત્ર કરીને (નહિ તે એમને એમ) ખમા ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! વસતિ પઉ? ગુરુ-પહ, ઈછું. ખમા ભગવદ્ ! ૧–પ્રથમ બે ઉપધાનમાં નાંદ હોય છે. બાકીના ઉપધાનમાં સ્થાપનાચાર્યથી પણ પ્રવેશ કરાવી શકાય છે. For Personal & Private Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૧૯ સુદ્દાસવહી. ગુરુ-તહત્તિ. ખમા॰ ઇચ્છા સાંદિ ભગવન્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુરૂપડિલેહેા. ઇચ્છ, મુહપત્તિ પડિલેહી. ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અહં (`સમ્યક્ત્વ સામાયિક : આરાવાવણી) પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકેસ્તવાધ્યયન, પાંચમુ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન “સાવણી નદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરો. ગુરુ-કરેસિ. ‘ ગુરુમહારાજ ' ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક ’ બધાને વાસક્ષેપ નાખે. ’ ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હે', (સમ્યક્ત્વ - સામાયિક આરેાવાવણી) પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાદ્યુતક ધ તૃતીય ઉપધાન શક્રસ્તવાધ્યયન પાંચમુ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ઉદ્દેસાવણી ન‘દીકરાવણી, વાસનિક્ષેપ રાવણી, દેવવંદાવા. ગુરુ-વંદાવેમિ. ખમા॰ ઈચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! ચૈત્યવંદન કરૂં ? ઈચ્છ ૨૮૩ મા પૃષ્ઠ ઉપર ૐ નમ: પાર્શ્વનાથાય૦ થી આઠ થાયા, સ્તવન જયવીયરાય૦ સંપૂર્ણ સુધી કહેવું. ૧-પહેલાં સમ્યક્ત્વ ઉચ્ચયુ હોય તે! ( ) કાઉંસમાં મૂકેલ પાઠ ખેાલવાની જરૂર નથી. ૨-અગે જ્યારે ખીજા અઢારીયામાં ચેકીયામાં કે છકીયામાં પ્રવેશ કરવાના હેાય ત્યારે અનુક્રમે દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતસ્કંધ, ચતુર્થાં ઉપધાન ચૈત્યસ્તવ, ષષ્ઠે ઉપધાન શ્રુતસ્તવ સિદ્ધસ્તવાધ્યયન, જે ઉપધાન હેાય તે નામ ખેલવું. ૩-જે ઉપધાન હોય તે નામ ખેાલવાં. For Personal & Private Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૨૦ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ પછી નાંદને પડદો કરાવી ખૂહલા સ્થાપનાચાર્ય સન્મુખ બે વાંદણ, પછી પડદો દૂર કરાવી. અમારા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે(સમ્યકત્વ સામાયિક આરેવાવણી) પ્રથમ ઉપધાન શ્રી પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, પાંચમુ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન ઉદેસાવણી નંદીકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી દેવવંદાવનું નંદીસૂત્ર સંભલાવણી કાઉસ્સગ્ન કરા. ગુરુ–કરેહ ખમા, ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં, (સમ્યક્ત્વ સામાયિક આવાવણી) પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, પાંચમુ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન ઉદેસાવણી નંદીકરાવણું વાસનિક્ષેપ કરાવણું દેવવંદાવણી નંદીસૂત્ર સંભલાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. અનW. એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉસ્સગ્ગ, પારીને લેગસ. (ગુરુ ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! શ્રી નંદીસૂત્ર કવણી કાઉ૦ કરું? ઈચ્છે નંદીસૂત્ર કવણી કરેમિ કાઉસ્સગ અનW૦ એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીર સુધી)ને કાઉ૦ કરે પારીને લોગસ્સ.) પછી શિષ્ય ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી શ્રી નંદીસૂત્ર સંભળાજી. For Personal & Private Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૨. ગુરુ–સાંભળે. ઇચછે. ગુરુ-ખમાઈચ્છાકારેણ સંદિ. ભગવદ્ ! નંદીસૂત્ર કડૂઠું ? ઈચ્છ. કહી ત્રણ નવકાર રૂપ નંદીસૂત્ર સંભળાવે. પછી ત્રણવાર વાસક્ષેપ નાખી નિત્થારપારગ હહ. કહે શિષ્ય ઈચ્છ. કહે. સમ્યકત્વ ઉચયું ન હોય તે આદેશ મંગાવી સમ્યકત્વને આલાપક ઉચરાવ ૯ મુજબ. પછી સાત ખમાસમણાં નીચે મુજબ (સંઘમાં ચોખા વહેંચાવવા.) ૧ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અë (સમ્યકત્વસામાયિક આવેહ) પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાગ્રુતસ્કંધ તૃતીય ઉપધાન શકસ્તાધ્યયન પાંચમુ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન. ઉદિસહ. ગુરુ-આરેમિ ઉદ્દેસામિ. ઈચ્છ. ૨ ખમા સંદિસહ કિ ભણુમિ? ગુરુ-વંદિત્તા પહ, . ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં. (સમ્યકત્વ સામાયિક આવિયં પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન પાંચમુ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન ઉદ્દિ ઈચ્છામે અણુદ્િ. ગુરુ-(આવિયં આરેવિય) ઉદ્દિ ઉદિ ખમાસમણુણું હભેણું સુણું અઘેણું - ૨૧ For Personal & Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૨૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ તદુભાણું ભેગું કારજાહિ ગુરુગુણે હિંવૃદિજાતિ નિત્થારપારગ હહ. ઈચ્છ. ૪ ખમા તુમ્હાણું વેઈયં સંદિસહ સાહૂણું પવેએમિ? ગુરુ-પહ, ઈચ્છ. ૫ ખમા નાંદની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા. (આ વખતે ગુરુ તથા સંઘ, સર્વેના મસ્તક ઉપર વાસક્ષેપવાળા અક્ષત નાખે.) ૬ ખમા તુમ્હાણું પઇયં સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉસ્સગ્ન કરેમિ? ગુરુ-કરેહ, ઈચ્છ. છ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અર્હ (સમ્યત્વ સામાયિક આરેવાવણી) પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, પાંચમું ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન ઉદેસાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અનW૦ એક લોગસ્સ. (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ. ઈતિ પ્રવેશવિધિ પછી પયણું કરાવવું (પડિલેહણ બાકી હોય તેઓને પડિલેહણાદિ કર્યા પછી પયણની ક્રિયા કરાવવી) For Personal & Private Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૨૩ પણની વિધિ ખમા, ઈચ્છા. સંદિ. ભગવન્! પયણું મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ, ઈચ્છ. મુહપત્તિ પડિલેહી નાંદને પડદો કરાવી સ્થાપનાચાર્ય સન્મુખ બે વાંદણાં, પછી પડદો લેવરાવી ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ ! પયણું પવેઉ ? ગુરુ–પવે. ઈચ્છ. ખમા, ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, પાંચમું ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ઉદસાવણી, નંદીકરાવણ, વાસનિક્ષેપ કરાવશું, દેવવંદાણી, નંદીસૂત્ર સંભળાવણ પૂર્વચરણપદ પઈસરાવણું પાલી તપ કરશું, ગુરુ-કરજો. ઈચ્છ. ખમાત્ર ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચકખાણનો આદેશ દેશોજી. ગુરુ-પચ્ચકખાણ કરાવે. નાંદને પડદો કરાવી સ્થાપના સન્મુખ બે વાંદણાં. પછી પડદો લેવરાવી ખમાત્ર ઈચ્છાસંદિ. ભગવન ! બેસણે સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાવેહ, ઈચ્છે. અમારા ઈચ્છા, સંદિ. ભગવદ્ ! બેસણે ઠાઉ ? ગુર–ઠાએહ, ઈચછે. અમારા અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી ખમાઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! સઝાય કરું? ગુરુ-કહ, ઇરછું. નવકાર ગણું મહ જિણાણું૦ ની ૧. ચાલુ ક્રિયા હેય તે ઈરિયાવહી કર્યા સિવાય. પડિલેહણ બાકી હોય તેઓ પડિલેહણ કર્યા બાદ ઈરિ૦ કરીને. For Personal & Private Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૨૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ સજ્ઝાય ભાઇએ ઉભડક પગે બહેને ઉભા ઉભા કહે. પછી નાંદને પડદો કરાવી રાઇ મુહપત્તિ પડિલેહવી. ૩ રાઈમુહપત્તિની વિધિ ! ખમા॰ ઇરિ૰ કરી ખમા॰ ઈચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! રાઇય મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહેા. ઈચ્છ. મુહુ પડિલેહી મે વાંદણાં. ઇચ્છા સ`દિ ભગવન્ ! રાય આલોઉં ? ગુરુ-આલોએ, ઇચ્છ, આલોએમિોમે રાઇએ અઇયારા પછી સભ્યસવિ રાઇય॰ કહી (ગુરુ– ગણિ–પન્યાસ-ઉપાધ્યાય કે આચાય હાય તા એ વાંદણાં દઈને, પદ્મસ્થ ન હેાય તે એ વાંદણાં દીધા વગર ખમા॰ દઇ) ઇચ્છકાર સુહરાઈ॰ કહી અશ્રુşિએ॰ ખામવે. પછી એ વાંદણાં (પચ્ચક્ખાણુ ન કર્યું... હાય તા પચ્ચ॰ કરી) ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં, ગુરુહિતશિક્ષા આપે– નાણું પયાસગં સાહએ, તવા સાંજમા ય ગુત્તિકરી; તિહૂંપિ સમાગે, મુા જિસાસણે ભણિઆ. For Personal & Private Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૨૫ ૪. ત્રીજા, ચોથા પાંચમા અને છઠ્ઠી ઉપધાનમાં સંક્ષેપથી સ્થાપનાચાર્ય સમીપે ચૈત્યવંદન વગેરે કરાવી પ્રવેશ કરાવવો પડે તો તેની વિધિ ખમા ઈરિટ કરી પૌષધ લઈ પડિલેહણના બધા આદેશ માગી, વસતિના બે આદેશ માગી, ખમામુહ૦ પડિલેહી, અમાટે ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન (જે ઉપધાન હોય તે નામ બોલવું) ઉતાવ, નંદીકરાયણું, વાસનિક્ષેપ કરે. ગુરુ-કમિ. ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક વાસનિક્ષેપ કરે, ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં ત્રીજું ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન ઉદ્દેસાવણી નંદીકરાણી વાસનિક્ષેપક રાવણ દેવવંદા. ગુરુ-વંદામિ. ખમાત્ર ચિત્યવંદન મુદ્રાએ બેસી » નમ: પાર્શ્વનાથાય. જંકિંચી-નમુત્થણું૦ જાવંતિ. ખમા જાવંત નમેહંતુ ઉવસગ્ગહર. જયવીયરાય પુરા સુધી. બે વાંદણાં ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન (જે હોય તે નામ બોલવું.) ઉદેસાવણું દેવવંદાવણ નંદીસૂત્ર સંભળાવણું કાઉ૦ કરાવે. ગુરુ-કેહ, ઈચ્છ. ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં તૃતીય ઉપધાન શસ્તવાધ્યયન ઉદેસાવણું દેવવંદાવણી દેવવંદાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, (ગુરુ પણ આદેશ માગી) અનW For Personal & Private Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૨૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ એક લોગસ્સ સાગરવરગંભીરા સુધીને કાઉ૦ પારી ઉપર લોગસ્સ કહે. પછી શિષ્ય ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુ-સાંભળે. અમારા નંદીસૂત્ર કહૂદ્ધ આદેશ માગી ત્રણ નવકારરૂપ નંદીસૂત્ર સંભળાવે. પછી વાસક્ષેપ નાખવે. ઈચ્છકારી ભગવન ! તુહે અહં ત્રીજું ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન (જે હોય તે નામ બોલવું) ઉદેસાવણી નંદીકવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી શકસ્તવાધ્યયન આરાધનાથ કરેમિ કાઉસ્સાં , અન્નત્ય એક લોગસ્સ (સાગરવરગંભીર)ને કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ પછી સાત ખમાસમણા. ખમા૦) દઈ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. પછી પણાની ક્રિયા અને તે પછી રાઈ મુહપત્તિ આદિની ક્રિયા કરાવવી. હંમેશાં સવારનાં પ્રતિક્રમણમાં ચાર છે તથા નમુત્થણું કહ્યા પછી પુરુષોને પૌષધ ઉચરાવે. (બહેને સાધ્વી પાસે ઉચ્ચરી લે.) પછી પૌષધવાળા બાકીની કિયા પૂર્ણ કરી, પડિલેહણ દેવવંદન કરીને ગુરુ મહારાજ પાસે ક્રિયા કરે. (બહેને ગુરુ મહારાજ પાસે પ્રથમ પૌષધ ઉચ્ચરી પડિલેહણના આદેશ માગી પછી ક્રિયા કરે.) સજજાય કર્યા પછી જ દેરાસર કે Úડીલ જઈ શકે છે. For Personal & Private Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩ર૭ ૫. દરરોજ કરવાને વિધિ સે ડગલાં વસતિ શોધી ગુરુ મહારાજ પાસે આવી ભગવદ્ ! સુદ્ધા વસહિ, કહી પછી ખમાત્ર ઈરિ૦ કરી ખમા ઈચ્છા સંદિ ભગવદ્ વસતિ પવેલ? ગુરુ-પહ, ઈચ્છ) ખમા ભગવદ્ ! સુદ્ધા વસહિ. ગુરુ-તહત્તિ ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવન ! પણું મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ–પડિલેહે. ઈછે. બે વાંદણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છા સંદિ. ભગવન્ પયણું પઉં? ગુરુ-પડિલેહે. ઈચ્છ. ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શક સ્તવાધ્યયન, પાંચમુ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, (દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિકમણુશ્રુતસ્કંધ, ચતુર્થ ઉપધાન ચીત્ય સ્તવાધ્યયન ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવસિદ્ધ-સ્તવાધ્યયન) પૂર્વચરણપદ પસરાવણી ૧. સો ડગલાં ઉપર કે માનું જઈને આવ્યા હોય તે પ્રમા ગમણાગણે આવીને પછી. ૨. પહેલી વાચના ન થાય ત્યાં સુધી. ૩ હોય તે બોલવું For Personal & Private Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ *માગત ચરણપદ પઇસરાવણી, ઉત્તર ચરણપદ પઇસરાવણી (જો એક જ વાચના હાય તેા પૂર્વ ચરણપદ્મક્રમાગતચરણપદ–ઉત્તરચરણપદ્મ પઇસરાવણી) પાલી તપ કરશું (નીવી–એકાસણું હૈાય ત્યારે પાલી પારણું કરશું) ગુરુ-કરજો. ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન પસાય કરી પચ્ચક્ખાણને આદેશ દેશાજી ગુરુ-પચ્ચક્ખાણુ કરાવે. પછી એ વાંઢણાં. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છા સાંદિ॰ ભગવન્ ! બેસણે સદિસાહું ? ગુરુ–સ`દિસાવેહ. ઈચ્છ, ખમા ઈચ્છા સંદિ ભગવન્ ! બેસણે ઠાઉં ? ગુરુ-હાએહ, ઇચ્છ. ખમા વિવિધ આશાતના॰ ખમા॰ ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! સજ્ઝાય કરૂં ? ગુરુ-કરેહ, ઈચ્છ.... નવકાર કહી મન્ચુ જિણાણુની સજ્ઝાય કરી પછી ગુરુ મહારાજ સાથે પ્રતિક્રમણ ન કર્યું... હાય તેા રાઇ મુહપત્તિ પડિલેહવી. પછી દહેરાસરે જઈ આઠ થાયે દેવવાંદી ચૈત્યવંદન કરવુ. છ ઘડી પેરિસિના ટાઇમ થયે પેરિસી ભણાવવી. વ્યાખ્યાન શ્રવણ કરવું. પછી મધ્યાહન વખતે ચામાસુ હાય તે કાજો લઈને પછી આઠ થાયે દેવવાંદી વિધિપૂર્વક પચ્ચક્ખાણુ પારવુ', વાપરવાનુ... હાય તે વિધિપૂર્વક વાપરી પછી ઇર૰ કરી ‘· જગચિંતામણી'નુ' ચૈત્યવદન કરવું. ૩૧૮ ૧. ત્રણ વાંચના હોય તેમાં પહેલી વાચના થઈ ગયા પછી ખીજી વાંચના ન થાય ત્યાં સુધી એ વાંચના હેાય તેમાં આ ૫૬ ન ખેલવું. ૨. ખીજી કે ત્રીજી-છેલ્લી વાયના ન થાય ત્યાં સુધી. For Personal & Private Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૬. ઉપધાનવાળાને દરરોજના કાર્યક્રમ ૧. સવારે ચાર વાગે ઉઠી. ત્રણ નવકાર ગણવા. પછી માત્રાદિની શંકા ટાળી સ્થાપનાજી આગળ ખમા ૨૦ કરી ગમણાગમણે આલોઈ કુસુમિણ દુસુમિણના ચાર લોગસ્સના કાઉસ્સગ્ગ કરી ખમા ઇચ્છા સંદિ॰ ભગવન્ ! પ્રથમ ઉપધાન પ`ચમ'ગલ મહાશ્રુતસ્કંધ આરાધનાથ" કાઉસ્સગ્ગ કરૂં ? ઇચ્છ་. પ્રથમ ઉપધાન પંચ મંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ આરાધના' કરેમિકાઉસ્સગ્ગ’, વંદણુ વત્તિયાએ કહી ઉપધાનને ૧૦૦ લોગસ્સને (સાગરવર ગંભીરા સુધી) કાઉસ્સગ્ગ કરવા. પારીને લોગસ્સ॰ કહેવા. ૨. 3. ૪. ૫. પછી પ્રતિક્રમણ કરવું. ચાર થાયા પછી નમ્રુત્યુણ કહ્યા પછી આઠ પહેારના પૌષધ ઉચ્ચરવેા. પ્રતિક્રમણ પુરુ કરી પડિલેહણ-દેવવંદન કરવાં. ૩૯ સે ડગલાં વસતિ શોધી ગુરુ મહારાજ પાસે જઈ ક્રિયા કરવી. ૧ ૮ શ્રી પંચમ ́ગલ આ પત્ર ખેલીને સે। જઇ આઠ થાયે દેવવંદન કરવું. " મહાશ્રુતસ્કંધાય નમે નમઃ ખમાસમણાં દેવાં. દહેરાસર છ ઘડી દિવસ ચઢે પેારિસી ભણાવવી. વ્યાખ્યાન સાંભળવુ’. ૧-જે ઉપધાન હેાય તે નામ ખેાલવું. For Personal & Private Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૩૦ ૬. ૭. ૮. ૯. શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સ ંગ્રહ ૧-૨-૪-૬ઠ્ઠા ઉપધાનવાળાએ નવકારમંત્રની આંધી ૨૦ નવકારવાળી ગણવી. ૩-૫ મા ઉપધાનવાળાએ લોગસ્સની ત્રણ નવકારવાળી અથવા જવિચાર નવતત્ત્વ આદિ પ્રકરણેાની ૨૦૦૦ ગાથાને સ્વાધ્યાય કરવા. ગાથાઆના સ્વાધ્યાય કરતા પહેલાં ઇરિયાવહી કરવી. જરૂર પડે પુરિમઝુનું પચ્ચ૰ આવેથી સ્થાપનાજી ખુલ્લા, રાખી વિધિપૂર્વક પચ્ચ॰ પારવું. નીવી કે આયંબીલ કર્યા પછી ઉઠતાં તિવિહારનુ ઇરિ॰ કરી ભગવાન ખુલ્લા રાખી ચૈત્યવંદન જયવીયરાય સુધી કરવું. આદિ કરવા. ચ૰ કરવું. પછી જગચિંતામણીનુ પછી સ્વાધ્યાય સાંજે ચાર વાગે પડિલેહણમાં (વાંદણા દીધા વગર સીધા આદેશ માગવાના) પછી પડિલહેણુ દેવવંદન કરી ગુરુ મહારાજ પાસે આવી સાંજની કિયા કરી ૨૪ માંડલાં કરવાં.–સ્થ ડિલ પડિલેહવાં. પ્રતિક્રમણ કરી, એક પ્રહર રાત્રી ગયા બાદ સંથારા પેારિસી ભણાવવી, સૂતી વખતે કાનમાં કુંડલ (રૂનાં પૂંમડાં) નાખવાં. ઉંઘ ન આવે ત્યાં સુધી શુભ ભાવના ભાવવી. મહાપુરૂષોનાં પવિત્ર ચરિત્રાનુ સ્મરણ કરવું. ૧૦. શ્રાવિકાઓએ સવારે તથા સાંજે ક્રિયા વખતે ફરીથી પૌષધ આદિના આદેશો ગુરુ મહારાજ પાસે માગવા. સવારે રાઈ મુહુ॰ અને સાંજે દેવસી મુહ॰ પડિલેહવી. For Personal & Private Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૩૧ ૭. સાંજે કરવાને વિધિ સે ડગલાં વસતિ શોધી ગુરુ મહારાજ પાસે આવી ભગવન્! સુદ્ધા વસહિ. કહી. ખમા ઈરિ૦ ૧ખમા ઈચ્છાસંદિ. ભગવન્! વસતિ પઉં? ગુરુપએ. ઈચ્છે. અમારા ભગવદ્ ! સુદ્ધા વસહિ. ગુરુ-તહત્તિ. ખમાત્ર ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! મુહ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહ. ઈછું. મુહ૦ પડિલેહી બે વાંદણાં (ઉપવાસ હોય તે વાંદણ દીધા વગર (ઈચછકારી ભગવદ્ ! પસાય કરી પચ્ચક્રખાણુનો આદેશ દેશેજી. ગુરુ-પચ્ચક્ખાણ કરાવે. પછી બે વાંદણ અવગ્રહની બહાર નીકળી ઇચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! બેસણે સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચછું. ખમાય ઈચ્છાસંદિ. ભગવન્! બેસણું ઠાઉં? ગુરુ-ઠાએહ ઈચ્છે . ખમાર અવિધિ આશાતનાવ ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવન્! Úડિલ પડિલેહું? ગુરુ–પડિલેહો. પછી ચાર દિશામાં ૨૪ માંડલાં કરવાં. ૮. શ્રાવિકાઓને દરરોજ ગુરુએ કરાવવાને વિધિ શ્રાવિકાઓએ ગુરુ મહારાજ પાસે આવી ઈરિ૦ કરી ગામણગમણે આલોઈ, ૮ પહેરનો પૌષધ ઉચ્ચરે. પછી ૧. માતરૂં કે સે ડપલાં ઉપર જઈ આવ્યા હોય તો ખમા દઈ ગમણગમણે આલોવીને પછી. For Personal & Private Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૩૨ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પડિલેહણના બધા આદેશ માગી કિયા કરી સઝાય કરી, રાઈય મુહપત્તિ પડિલહે. સાંજે પણ પડિલેહણના આદેશ માગી ક્રિયા કરીને દેવસી મુહપત્તિ પડિલેહે. પછી ખમાત્ર ઈચ્છા, સંદિ. ભગવન્! Úડિલ શુદ્ધિ કરશું? ગુરુ-કરજો, ઈચ્છ. ખમાય ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! દિશિ પ્રમા? ગુરુ-પ્રમા. ઈચ્છ. પિતાનું સ્થાન સે ડગલાની અંદર , હોય તે અમારા દઈ માંડલાં કરવાં. સો ડગલાં બહાર હેય તે પિતાને સ્થાને જઈ ઈરેટ કરી ગમણગમણે આલોઈને માંડલાં કરવા. ૯ વાચનાન વિધિ વસતિ શોધી ખુલ્લા સ્થાપનાજી આગળ ખમાત્ર ઇરિટ કરી વસતિના બે આદેશ માગી અમારા ઈચ્છા, સંદિ. ભગવદ્ ! વાયણું મુહપત્તિ પડિલેહું? ગુરુ-પડિલેહે. ઈછું. મુહ૦ પડિલેહી એ વાંદણ. અવગ્રહની બહાર નીકળી ઈચ્છા સંદિ ભગવાન ! વાયણું સંદિસાડું? ગુરુ-સંદિસાહ, ઈચ્છ. ખમા ઈચ્છા સંદિ. ભગવદ્ ! વાયણું લેશું? ગુરુ–લેજો, ઈચ્છ. ખમા ઈચછકારી ભગવન્! પસાય કરી વાયણુ પ્રસાદ કરશે. પછી ગુરુ મહારાજ નવકાર ગણવા પૂર્વક જે વાચના હોય તેનું એક એક પદ બોલે, વાચના લેનાર પુરુષે બે હાથ જોડી ઉભડક પગે કે ચૈત્યવંદન મુદ્રાએ બેસે, શ્રાવિકા ઉભા ઉભા For Personal & Private Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન તપ વિધિ ૩૩૩ બે હાથ જોડીને તે પ્રમાણે ઉચ્ચારે. એમ ત્રણ વખત વાચન આપે. પછી ગુરુ મહારાજ તે પદના અર્થ એક વખત સમજાવે પછી ગુરુ મહારાજ વાસક્ષેપ નાખતાં નિત્થારપારગ હહ ગુરુગુણહિ યુQિતજાહિ ? કહે વાચના લેનારા તહત્તિ. કહી બે વાંદણા, અમારા પૂર્વક બેસણે સંદિસાહું? બેસણે ઠાઉ આદેશ માગી. ખમાઅવિધિ આશાતના૦ મિચ્છામિ દુક્કડં. વાચનાના દિવસે જે ઉપધાન હોય તેનું નામ લઈ ૨૫ ખમા વધારે દેવાં. શ્રાવકે ચૈત્યવંદન મુદ્રાએ અને શ્રાવિકા હાથ જોડી ઉભી ઉભી વાચના લે. વાચના ઉપવાસ અને આયંબીલના દિવસે આપવી. કારણે નીવિના દિવસે પણ આપી શકાય. કેઈ કારણે સવારે વાચના રહી ગઈ હોય તે સાંજની ક્રિયા પહેલાં વાચના આપી સાંજની ક્રિયા કરાવાય. For Personal & Private Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only ઉપધાન ૧ ૪ ૫ ૐ ૧૦, ઉપધાનના દિવસ, તપ અને વાચનાના યંત્ર |દિવસ| કુલ તપ ઉપવાસ ઉપધાનનું નામ પંચમ ગલ મહાવ્રતસ્કંધ ૧૮ (નમસ્કાર મંત્ર) પ્રતિક્રમણુ શ્રુતસ્કંધ (ઈરિયાવહી, તસ્સ ઉત્તરી) શતવાધ્યયન (નમ્રુત્યુણ સૂત્ર) ચૈત્યસ્તવાધ્યયન (સવ્વલાએ અરિહંત ચેઈ અન્નત્થ) O નામ સ્તવાધ્યયન (લાગસ સૂત્ર) શ્રુતસ્તવ-સિદ્ધસ્તવાચયન (પુખરવરધ્રુવઢડે, સિદ્ધાણુ" જીદ્દાણ વૈયાવચ્ચગરાણુ) ૧૮ ૧૨૫ ૩૫ ૧૨૫ ૨૮ ૪ રા ७ ૧૯૧ા ૧૫ાા જા વાચના કયારે કઈ ? બીજી | ત્રીજી પહેલી પાંચ ઉપવાસે ણા ઉપવાસે પ્રથમ પાંચ પદની છેલ્લા ચાર પદની પાંચ ઉપવાસે બા ઉપવાસે ‘જેમે જીવા વિરા-ઠામિકાઉસ્સગ્ગ’ હિયા' સુધી. ત્રણ ઉપવાસે ‘પુરિસવરગંધ હથીણ' સુધી. સુધી. ૮ ઉપવાસે ૮૫ ઉપવાસે ધમ્મવરચારત | સવ્વ તિવિચવટ્ટીણું' સુધી. હુણુ વ દામિ’ સુધી. રા ઉપવાસે ‘અપાણું વાસિ-! રામિ' સુધી. ૩ ઉપવાસે પહેલી ગાથા ૨. ઉપવાસે ૬ ઉપવાસે ૨-૩-૪ ગાયા. ૨ા ઉપવાસે પુક્ષ્મરવર॰સંપૂર્ણ સિદ્ધાણુ જીદ્દાણ વૈયાવચ્યગરાણુ સંપૂર્ણ. ૬ ઉપવાસે ૫-૬-૭ ગાથા. ૩૩૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યેાગાદિ વિધિ સૌંગ્રહ Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાનની વાચનાઓ ૩૩૫ ૧૧. ઉપકાનની વાચનાઓ (શ્રાવકોએ ત્યવંદન મુદ્રાએ અને શ્રાવિકાઓએ ઉભા ઉભા વાચના લેવી.) પહેલું ઉપધાન, પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ પહેલી વાંચના (પાંચ ઉપવાસે) નમે અરિહંતાણું ૧. નમે સિદ્ધાણું ર. નમો આયરિયાણું ૩. નમે વિઝાયાણું ૪. નમો લોએ સવસાહૂણું. ૫ પદ-૫. સંપદા–પ. ગુરુ અક્ષર-૩. લઘુ અક્ષર-૩૨ કુલ અક્ષર–૩પ. અર્થ—અરિહંત ભગવંતને નમસ્કાર થાઓ. સિદ્ધ ભગવંતેને નમસ્કાર થાઓ. આચાર્ય મહારાજાઓને નમસ્કાર થાઓ. ઉપાધ્યાય મહારાજાઓને નમસ્કાર થાઓ. લોકમાં રહેલા સર્વ સાધુઓને નમસ્કાર થાઓ. બીજી વાચના (સાડાસાત ઉપવાસે) એ પંચ નમુક્કારે ૬. સવપાવપણાસણ ૭. મંગલાણં ચ સર્વેસિં, પઢમં હવઈ મંગલં ૮. ૧. પાંચ તિથિએ વાચના આવે તો માથામાં તેલ ન નંખાય, તથા છકકીયા ચેકીયાની વાચનામાં પણ તેલ ન નંખાય. (પૂજય બાપાજી મહારાજને ઉત્તર) For Personal & Private Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૩૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પદ-૪. સંપદા-૩. ગુરુ-૪. લઘુ–૨૯, કુલ ૩૩ અર્થ-આ પાંચને કરેલો નમસ્કાર, અશુભ કર્મોને વિનાશ કરે છે. તથા સઘળા મંગળોમાં પહેલું મંગળ છે. બીજું ઉપધાન પ્રતિક્રમણવ્રુતસ્કંધ. | પહેલી વાંચના (૫–ઉપવાસે) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! ઇરિયાવહિયં પડિકમામિ ? ઈચ્છે ઈચછામિ પડિક્કમિઉં ૧ ઇરિયાવહિયાએ વિરાહણાએ ૨ ગમણાગમણે 3 પાણઝમણે બીયમણે હરિયઠ્ઠમણે સાઉનિંગપણગદગ-મદિમકડા-સંતાણસંકમણે. ૪ જે મે જવા વિરાહિયા. ૫ પદ-૧૦, સંપદા–પ. ગુરુ-૮. લઘુ ૬૪. કુલ-૭૨. અર્થ આપની ઈચ્છા પૂર્વક હે ભગવંત! આપ આદેશ આપે, કે જે મને માર્ગમાં ચાલતાં પાપ લાગ્યું હોય તેનાથી પાછા હઠું. (ગુરુ આજ્ઞા આપે “પ્રતિક્રમો ) શિષ્ય કહે ઈચ્છું છું. હું પાપથી પાછા હઠવાને ઇચ્છું છું. (૧) જતાં આવતાં માર્ગમાં જે વિરાધના થઈ હોય. (૨) જેમકે એક સ્થાનેથી બીજા સ્થાનકે જતાં આવતાં (૩) છાને પગે કરી ચાંપવાથી, સચિત્ત બીજને ચાંપવાથી, લીલી વનસ્પતિને ચાંપવાથી, આકાશમાંથી પડતા ઠારને, કીડીઓના નગરાને, પાંચવણ લીલકુલને, સચિત્ત માટી For Personal & Private Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાનની વાચનાએ ૩૩૭ પાણીને, કરાળીઆના જાળાંને ચાંપવાથી, અથવા મસળવાથી (૪) જે જીવાની મેં વિરાધના કરી હેાય. (૫) બીજી વાચના (છા ઉપવાસે) અગિક્રિયા બેઇંદિયા તેઇક્રિયા ચઉરિ ક્રિયા પંચિ`ક્રિયા ૬ અભિહયા વત્તિયા લેસિયા સંધાઇચા સંધક્રિયા પરિયાવિયા કલામિયા ઉત્રિયા–ડાણાએ ઠાણુ સંકામિયા જીવિયાએ વવરાવિયા તસ મિચ્છામિ દુક્કડં. ૭ તરસ ઉત્તરીકરણેણં, પાયચ્છિત્તકરણેણ, વિસેાહીકરણેણું, વિસલ્લીકરણેણું, પાવાણ કમ્માણ નિગ્ધાયણટ્ઠાએ, ડામિ કાઉસગ્ગ. ૮ પદ્મ-૨૨. સંપદા ૩. ગુરુ-૧૬, લઘુ-૧૧૧ કુલ-૧૨૭ અથઃ—જેવા કે-એક ઇન્દ્રિયવાળા, એ ઇન્દ્રિયવાળા, ત્રણ ઇન્દ્રિયવાળા, ચાર ઇન્દ્રિયવાળા પાંચ ઇન્દ્રિયવાળા. જીવાની વિરાધના થઈ હાય. (૬) (તે જીવાને કેવી રીતે વિરાધ્યા ?) સામા આવતા હણાયા હાય, ધૂળ વડે ઢંકાયા હાય, જમીન સાથે ઘસાયા હોય, એક બીજાના શરીરે ભેગાં અકળાવાયાં હાય, થાડા સ્પર્શાયા હોય, દુહેવાયા હૈાય, પરિતાપ ઉપજાવાયા હૈાય, મરણુતાલ કરાયા હાય; ત્રાસ પમાડાયા હાય, એક સ્થાનેથી ખીજે સ્થાને ૨૨ For Personal & Private Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૩૮ શ્રી પ્રવ્રજ્યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ ફેરવાયા હોય, પ્રાણુથી છુટા કરાયા હેય, તેથી જે કાંઈ વિરાધના થઈ હોય, તે મારું પાપ મિથ્યા થાઓ. (૭) તેને (ઈરિયાવહીથી શેધતાં બાકી રહેલ (પાપને) વિશેષ શુદ્ધ કરવાને, પ્રાયશ્ચિત્ત કરવા વડે, વિશુદ્ધ કરવા વડે, શલ્યથી રહિત કરવા વડે, સર્વ પાપકર્મોને નાશ કરવા માટે (કાયા વ્યાપારના ત્યાગ કરવારૂ૫) કાઉસગ્ગ કરું છું. (૮) ત્રીજું ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, પહેલી વાચના, (૩ ઉપવાસે) નમુત્યુનું અરિહંતાણે ભગવંતાણું. ૧ આઈગરાણું તિયરાણ સયંસંબુદ્દાણું. પુરિસુત્તમાર્ણ પુરિસસહાણુ પુરિસવરપુંડરીયાણું પરિવરગંધહસ્થીણું. ૩ પદ-૯, સંપદા-૩. ગુરુ–પ. લઘુ-પ૭. કુલ ૬૨. અર્થ-અરિહંત ભગવંતને નમસ્કાર છે. ૧ ધર્મની આદિ કરનારાઓને, તીર્થ કરનારાઓને, સ્વયં બંધ પામેલાઓને, ૨ પુરૂષમાં સિંહસમાનેને, પુરૂષોમાં ઉત્તમ પુંડરિક સમાનેને, પુરૂષોમાં પ્રધાન ગંધહસ્તિ સમાનેને (નમસ્કાર હે) ૩. બીજી વાચના (૮ ઉપવાસે) લગુત્તમારું લગનાહાણે લેગહિઆણે લોગઈવાણું લેગપજmઅગરાણું. ૪ For Personal & Private Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાનની વાચનાઓ ૩૩૯ અભયદયાણું ચક્ષુદયાણું મગદયાણું સરદયાણું બોદિયાણું. ૫ ધમ્મદયાણું ધમ્મદેસયાણું ધમ્મનાયગાણું ધમ્મુસારહીણું ધમ્મરચાઉત ચકવઢીણું. ૬ પદ-૧૫. સંપદા-૩ગુરુ-૧૧. લઘુ-૮૧. કુલ ૯૨. અર્થ –કમાં વિષે ઉત્તમ, લોકના નાથ, લોકનું ‘હિત કરનારા, લોકને પ્રગટ કરનારા, લેકમાં પ્રકાશ પાડનારા ૪. અભયને આપનારા, શ્રદ્ધારૂપ ચક્ષુને આપનારા માગને બતાવનારા, શરણને આપનારા, બેધિ (સમકિત) રત્ન આપનારા, ૫. ધમને આપનારા, ધર્મને ઉપદેશ આપનારા, ધર્મના નાયક, ધર્મને સારથી, ચારગતિને અંત કરનારા, (ઉત્તમ ધર્મચકને ધારણ કરનાર) ધર્મચકવર્તિઓને (મારે નમસ્કાર થાઓ.) ૬. ત્રીજી વાચના (ટા ઉપવાસે) અપડિહયવરનાણદંસણધરાણું વિઅછઉમાણું. ૭ જિર્ણ જાવયાણું તિન્નાણું તારયાણું બુઠ્ઠાણું ક્યારું સુત્તાણું અગાણું. ૮ સવનૂર્ણ સવદરિસીણું સિવ–મયલ–મ અ– ભણંતમકુખયમવાબાહ–મપુણરાવિત્તિ સિદ્ધિગઇનામધેય ઠાણું સંપત્તાણું, નમે જિણાણે જિઅભયાર્ણ. ૯ જે અ અઈયા સિદ્ધા, જે અ ભવિસંતિણાગએ કાલે; સંપઈ અ વઢમાણ, સવે તિવિહેણ વંદામિ. ૧૦ For Personal & Private Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૪૦ શ્રી પ્રવ્રયા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ પદ–૯. સંપદા-૩, ગુરુ-૧૭. લઘુ-૧૨૬. કુલ ૧૪૩. (છેલી ગાથાના માત્ર અક્ષરો ગણત્રીમાં લીધા છે. પદ અને સંપદા ગણું નથી.) અર્થ –કેઈથી ન હણાય એવા ઉત્તમ કેવળ જ્ઞાન અને કેવળ દર્શનને ધારણ કરનારા, છદ્મસ્થપણું ચાલ્યું ગયું છે એવા, ૭ રાગદ્વૈને જીતેલા અને જીતાડનારા, સંસારસમુદ્રથી તરેલા અને તારનારા, (તરવ) બોધ પામેલા અને બેધ પમાડનારા, કર્મથી મુકાએલા અને મુકાવનારા ૮, સર્વજ્ઞ, સર્વદશી, ઉપદ્રવરહિત-ચલાયમાન ન થાય-રોગરહિત-અનંતકાળ રહેનાર-ક્ષય ન પામેપીડાથી રહિત-જ્યાંથી પાછું આવવાનું નથી એવા સિદ્ધિગતિ નામના સ્થાનને પામેલા, ભયને જેમણે જીતી લીધા છે એવા જિનેશ્વર ભગવંતેને નમસ્કાર કરું છું. હું ભૂતકાળમાં સિદ્ધ થઈ ગયેલા, ભવિષ્યકાળમાં સિદ્ધ થનારા અને વર્તમાનકાળમાં વિચરતા એવા સર્વ તીર્થકરને મન વચન કાયાએ કરી હું નમસ્કાર કરું છું. ૧૦ ચેથુ ઉપધાન વાચના (રા ઉપવાસે) સવ્વલેએ અરિહંત ચેઈયાણું કરેમિ કાઉસગ્ગ. ૧ ૧. “ બોલે છે. વો? આ પદ પાંચમા ઉપધાનને અંતે કેટલાક al For Personal & Private Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાનની વાચનાઓ ૩૧ વંદણવત્તિઓએ પૂઅણુવત્તિઓએ સકારવત્તિઓએ સમ્માણવરિઆએ બેહિલાભવરિઆએ. નિવસગ્નવરિઆએ. ૨ સદ્ધાએ મેહાએ ધિઈએ ધારણાએ અપેહાએ વડુંમાણીએ હામિ કાઉસગ્ગ. ૩ • અન્નત્ય ઊસસિએણે નીસસિએણે ખાસિએણું છીએણે જંભાઈએણું ઉડુએણે વાયનિસણું ભલીએ પિત્તમુચ્છાએ. ૪ સુહમેહિં અંગસંચાલેહિં સુહુમહિં ખેલસંચાલેહિં સુહુમહિ દિસિંચાલેહિં. ૫ એવભાઈએહિં આગારેહિં અભષ્મ અવિરાહિઓ હુજજ મે કાઉસગ્ગ. ૬ જાવ અરિહંતાણુ ભગવંતાણં નમુક્કારેણું ને પારેમિ. ૭ તાવ કાર્ય ઠાણેણું મેeણું ઝણેણં અપ્પણ વિસિરામિ. ૮ પદ-૪૩, સંપદા-૮, ગુરુ-૨૯ લઘુ-૨૦૦. કુલ ૨૨૯ અર્થ–સલેકમાં રહેલી અરિહંત પરમાત્માની પ્રતિમાઓને અર્થે હું કાઉસ્સગ કરું છું. ૧. વાંદવા માટે, પૂજવા માટે, સત્કારવા માટે, સન્માન કરવા માટે, બાધિ (સમકિત) લાભને માટે, ઉપસર્ગ રહિત (મેક્ષ) સ્થાન For Personal & Private Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૪૨ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ મેળવવા માટે ૨. વધતી જતી શ્રદ્ધાપૂર્વક, વધતી જતી બુદ્ધિપૂર્વક, વધતી જતી સ્થિરતા પૂર્વક, વધતી જતી ધારણ પૂર્વક વધતી જતી વારંવાર વિચારણા પૂર્વક હું કાઉસ્સગ્ન કરું છું. ૩. આ બાર આગારો સિવાય હું કાય વ્યાપારનો ત્યાગ ત્યાગ કરું છું. ઊંચે શ્વાસ લેવાથી, નીચે શ્વાસ મુકવાથી, ખાંસી આવવાથી, છીંક આવવાથી, બગાસું આવવાથી, ઓડકાર આવવાથી, પવનછુટ થવાથી, ચકરી આવવાથી, પિત્તને લીધે મૂચ્છ આવવાથી, ૪. સૂમ રીતે શરીર હાલવાથી, સૂક્ષમ રીતે થુંક અગર કફ ગળવાથી, સૂક્ષમ રીતે દષ્ટિ ફરવાથી. ૫. આ આગારેથી મારે કાઉસ્સગ્ગ અખંડિત અને વિરાધના રહિત હજો. ૬. જ્યાં સુધી નમો અરિહંતાણું” બેલી ન પારું. ૭. ત્યાં સુધી મારી) કાયાને સંપૂર્ણ ત્યાગ કરું છું. સ્થાન મૌન અને ધ્યાનમાં રહેવા વડે (પાકિયાથી) વોસિરાવું છું. ૮. પાંચમું ઉપધાન ના મસ્તવાધ્યયન પહેલી વાચના (૩ ઉપવાસે) લેગસ ઉજજો અગરે, ધમ્મતિથયરે જિણે; અરિહંત કિન્નઈટ્સ, ચઉવસંપિ કેવલી. ૧ ગાથા. ૧-પદ-૪. સંપદા-૪. ગુરુ-૬. લઘુ–૨૬. કુલ-૩૨, For Personal & Private Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાનની વાચનાઓ ૩૪૩ અર્થ –કના ઉદ્યોત કરનારા, ધર્મતીર્થને સ્થાપન કરનારા, રાગદ્વેષને જીતનારા કર્મશત્રુઓને હણનારા, કેવળજ્ઞાની ગ્રેવીસે તીર્થકર ભગવતેનું હું કીર્તન (સ્તુતિ) કરીશ. ૧ બીજી વાચના (૬ ઉપવાસે) ઉસભામજિ ચ વદે, સંભવમભર્ણદણં ચ સુમઈ ચ; પઉમપતું સુપાર્સ, જિર્ણ ચ ચંદપઉં વદે. ૨ સુવિહિં ચ પુષ્કૃદંત, સીઅલ–સિજfસ-વાસુપુજં ચ, વિમલ-મણુતં ચ જિર્ણ, ધમ્મ સંતિં ચ વંદામિ. ૩ કુંથું અરં ચ મલિં, વંદે મુણિસુન્વયં નમિજિર્ણ ચક વંદામિ સ્ટ્રિમિં, પાસે તહ વધ્રમાણે ચ. ૪ ગાથા-૩. પદ-૧૨. સંપદા-૧૨. ગુરુ-૧૦. લઘુ૧૦૦ કુલ–૧૧૦ અર્થ –ાષભદેવ તથા અજિતનાથને હું વાંદું છું. સંભવનાથ ને અભિનંદન સ્વામિને તથા સુમતિનાથ ને પપ્રભસ્વામિને રાગદ્વેષને જિતનારા સુપાર્શ્વનાથને, તથા ચંદ્રપ્રભસ્વામિને હું વંદન કરું છું. ૨. સુવિધિનાથ (બીજુ નામ) પુષ્પદંત સ્વામિને, શીતલનાથને, શ્રેયાંસનાથને અને વાસુપૂજ્ય સ્વામિને, વિમલનાથને, અનંતનાથને, ધર્મનાથને, શાંતિનાથને હું વંદન કરું . ૩. કુંથુનાથને, અરનાથને અને મલ્લિનાથને, મુનિસુવ્રતસ્વામિને અને For Personal & Private Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૪૪ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ રાગદ્વેષને જિતનાર નમિનાથને, અરિષ્ટનેમિનાથને તથા પાર્શ્વનાથને અને વર્ધમાન સ્વામિને હું વંદન કરું છું. ૪ ત્રીજી વાચના (દા ઉપવાસે) એવું મને અભિયુઆ, વિહુયરયમલા પહીણજરમરણ; ચઉવસંપિ જિવરા, થિયરા મે પસીયંતુ. ૫ કિત્તિય-વંદિય-મહિયા, જે એ લેગસ ઉત્તમ સિદ્ધા આગ્ગ–બહિલાભ, સમાવિરમુત્તમં દિતુ. ૬ ચંદેસુ નિમ્મલયરા, આઈઐસુ અહિયં પયાસયરા; સાગરવરગંભીરા, સિદ્ધા સિદ્ધિ મમ દિસંતુ. ૭ ગાથા-૩. પદ-૧૨. સંપદા-૧૨. ગુરુ-૧૧. લઘુ૧૦૩. કુલ ૧૧૪. અર્થ:–આ પ્રમાણે મારાથી સ્તુતિ કરાએલા, જેએએ કર્મરૂપ મલને દૂર કર્યો છે અને જરા ઘડપણ તથા મરણને નાશ કર્યો છે. સામાન્ય કેવળીઓમાં શ્રેષ્ઠ ચોવીસે જિનેશ્વરો-તીર્થકરો મારા ઉપર પ્રસન્ન થાઓ. ૫. જેઓને (ઈન્દ્રિાદિકેએ) સ્તવ્યા છે, વાંઘા છે અને પૂજ્યા છે, જેઓ લોકને વિષે ઉત્તમ છે. સિદ્ધ થયેલા છે તેઓ મને ભાવ આરોગ્ય મેક્ષ, બધિલાભ-સમતિ, અને પ્રધાન ઉત્તમ સમાધિ આપે. ૬ ચંદ્ર કરતાં પણ અત્યંત નિર્મળ, સૂર્યો કરતાં પણ અધિક પ્રકાશ કરનારા, સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર જેવા ગંભીર, એવા સિદ્ધ ભગવંત અને સિદ્ધિ–મેક્ષગતિ આપ. ૭ For Personal & Private Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૪૫ ઉપધાનની વાચનાઓ (૬) છઠું ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદ્ધસ્તવાધ્યયન. પહેલી વાચના (ર ઉપવાસે) પુખરવરદીવઢે, ધાયઇસંડે અ બુદી અ; ભરઠેરવયવિદેહે, ધમ્માઈગરે નમંસામિ. તમતિમિરપડલવિ-સરસ સુરગણુનરિંદમહિઅરસ; * સીમાધરસ વંદે, પઑડિઅહજારસ. નાઈજરામરણસેગપણસણસ, કલ્યાણપુકખલવિસાલસુહાવહરસ, કે દેવદાણુનરિંદગરિચઅસ્સ ધમ્મસસારમુવલભ કરે પમાયું. સિધે ભે! પયઓ નમે જિમએ, નંદીસયા સંજમે, દેવંનાગસુવન્નકિન્નરગણ–રસભૂઅભાવચ્ચિએ; લેગે જત્ય પદ્ધિઓ જગમિણું તેલુચ્ચાસુર. ધમ્મ વડૂઢઉ સાસએ વિજય ધમુત્તર વર્ઢઉ ૪ સુઅસ્સે ભગવઓ કરેમિ કાઉસગ્ગ. ગાથા-૪. પદ-૧૫. સંપદા ૧૬-ગુર ૩૪. લઘુ૧૮૨. કુલ–૨૧૬. અર્થ-–પુષ્કરવર દ્વીપના અર્ધભાગમાં, ધાતકી ખંડમાં અને જંબુદ્વીપમાં રહેલા (પાંચ) ભરત (પાંચ) ઐરાવત અને (પાંચ) મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ધર્મની આદિશરૂઆત કરનારા જિનેશ્વર ભગવંતેને હું નમસ્કાર કરું છું. ૧ For Personal & Private Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૪૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ અજ્ઞાનરૂપ અંધકારના સમુહનો નાશ કરનાર, દેવતાઓના સમુહ અને મનુષ્યો તથા તેમના સ્વામિએથી પૂજાએલ, (આત્માને) મર્યાદામાં રાખનાર અને મેહરૂપી જાળને અત્યંત તેડી નાખનાર (સિદ્ધાંત)ને હું વંદન કરૂં છું. ૨. જન્મ, જરા, મરણ, શેકને નાશ કરનાર, કલ્યાણ અને સંપૂર્ણ વિશાળ સુખને આપનાર, દેવ દાનવ અને રાજાઓના સમુહથી પૂજાએલ એવા કૃતધર્મનો સાર . પામીને કણ પ્રમાદ કરે? ૩. હે જ્ઞાનવંત લેકે (સર્વનય પ્રમાણથી) સિદ્ધ એવા જિનમત (સિદ્ધાંત)ને આદરપૂર્વક નમસ્કાર છે. તેના પસાયથી) ચારિત્રધર્મને વિષે હંમેશાં વૃદ્ધિ થાઓ, તે ચારિત્રધર્મ વૈમાનિક દેવે, ભવનપતિ દે, તિષી દે અને વ્યંતરદેવના સમુહથી શુદ્ધભાવે પૂજાએલું છે. જેને વિષે (સિદ્ધાંત) સકલપદાર્થો તથા ત્રણલેકના મનુષ્ય અને અસુરાદિકને આધારરૂપ જગતું વર્ણવાએલું છે. આવે તે મૃતધર્મ વૃદ્ધિ પામો. તે કૃતધર્મ શાશ્વત અને વિજયવંત છે. ચારિત્રધર્મનું પ્રધાનપણું થાય તેમ વૃદ્ધિ પામે. ૪. શ્રુતભગવાનની આરાધના નિમિત્તે હું કાઉસ્સગ્ન કરું છું. પ બીજી વાચના (રા ઉપવાસે) સિદ્ધાણં બુઠ્ઠાણું, પારગયાણું પરંપરયાણું લોઅગમુવમયાણું, નમે સયા સત્ર-સિદ્ધાણું. ૧ જો દેવાણ વિ દે, જે દેવા પંજલી નમંસંતિ, તં દેવદેવ–મહિઅં, સિરસા વદે મહાવીર. ૨ For Personal & Private Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાનની વાચનાઓ ૩૪૭ ઇકોવિ નમુક્કારો, જિણવર–વસહસ વદ્દમાણસ; સંસાર-સાગરા, તાઈ ન વ નારિ વા. ૩ ઉજિજંતસેલ-સિંહ, દિકખાના/નિસાહિઆ જરસ તં ધમ્મ–ચકવદિ, અરિદૃનેમિં નમંસામિ. ૪ ચત્તારિ અટુ દસ દો અ, વંદિઆ જિણવરા ચઉવ્વીસં; પરમહૂ–નિઅિદ્ભ, સિદ્ધા સિદ્ધિ મમ દિસંતું. ૫ વૈયાવચ્ચગરાણું સંતિગરાણું સમ્મદિસિમાહિગરાણું કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. ગાથા પ. પદ ૨૦, સંપદા ૨૦. ગુરુ ૨૬. લઘુ ૧૫૦ કુલ ૧૭૬. અર્થ–સિદ્ધપદને પામેલા, સર્વજ્ઞ, સંસારને પાર પામેલા, પરંપરાથી સિદ્ધ થએલા અને લેકના મથાળે (છેડે) રહેલા એવા સર્વ સિદ્ધ ભગવંતને હંમેશાં (મારે) નમસ્કાર હો. ૧. જે દેના પણ દેવ છે, જેને દેવે અંજલી જેડીને નમસ્કાર કરે છે, તથા ઈન્દ્રો વડે પૂજાએલ છે, તે શ્રી મહાવીરસ્વામિને મસ્તક નમાવીને વંદન કરું છું. ૨ જિનેશ્વરમાં વૃષભસમાન શ્રી વર્ધમાન સ્વામિને કરાએલે એક પણ નમસ્કાર પુરૂષ કે સ્ત્રીને સંસારરૂપ સાગરથી તારે છે. (પાર પમાડે છે.) ૩. ગિરનાર પર્વત ઉપર જેમનાં દીક્ષા, કેવળજ્ઞાન અને For Personal & Private Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૪૮ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ મેાક્ષ થએલાં છે, તે ધર્મચક્રવર્તીશ્રી અરિષ્ટનેમિ ભગવાનને હું નમસ્કાર કરૂં છું. ૪. ચાર, આઠ, દસ અને એ એવા ક્રમથી વંદન કરાયેલા ચેાવીસે જિનેશ્વરા તથા જે મેક્ષ સુખને પામેલા છે તેવા સિદ્ધો મને સિદ્ધિ (માક્ષ) આપે।. ૫. વૈયાવચ્ચ કરનારાઓને, શાંતિ કરનારાઓને અને સમ્યગ્દષ્ટિએને સમાધિ ઉપજાવનારાઓને ઉદ્દેશી હું કાઉસ્સગ્ગ કરૂં છું. ૧૨. કાઉસ્સગ્ગ કરવાના વિવિધ ખમા॰ ઇરિ॰ કરી ખમા॰ ઇચ્છા સક્રિ॰ ભગવન્ ! ૧પ્રથમ ઉપધાન પંચમ'ગલમહાતસ્કંધ (જે ઉપધાન હાય તે નામ એલવું) આરાધના કાઉસગ્ગ કરૂં ? ઇચ્છ. પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલમઢાશ્રુતસ્કંધ (જે ઉપધાન હાય તે નામ ખેલવું) આરાધના કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્થ ૧૦૦ લાગક્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ના કાઉ॰પારીને લેાગસ કહેવા. ૧. દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણુશ્રુતસ્કંધ આરાધના. તૃતીય ચતુ પંચમ ૧૪ "9 "" ,, 99 શક્રસ્તવ અધ્યયન ચૈત્યસ્તવ અધ્યયન નામસ્તવ 99 તસ્તવ–સિદ્ધસ્તવ,, For Personal & Private Use Only دو ,, "" 99 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ખમાસમણું દેવાની વિધિ ૧૩. ખમાસમણ દેવાની વિધિ પદ પહેલામાં પંચમંગલમહાશ્રુતસ્કંધાય નમઃ કહી સંડાસા પ્રમાર્જવા પૂર્વક શુદ્ધ ઉચ્ચાર કરીને ૧૦૦ ખમાસમણ દેવાં. બીજામાં પ્રતિકમણુશ્રુતસ્કંધાય નમ: ૧૦૦ ખમાબ ત્રીજામાં શકસ્તવ અધ્યયનાય નમઃ » ચોથામાં ચૈત્યસ્તવ અધ્યયનાય નમ: , , પાંચમામાં નાસ્તવ અધ્યયનાય નમ: , , છઠ્ઠામાં શ્રુતસ્તવ-સિદ્ધસ્તવ અધ્યયનાય નમ: , , ૧૪. આલોયણુ લેવાની વિધિ પિતાપિતાના ઉપધાનની સમાપ્તિમાં તપને દિવસે સાંજની ક્રિયા પછી આદેશ માગી મુહપત્તિ પડિલેહી બે વાંદણાં દઈ ખમાત્ર ઈચ્છા, સંદિ. ભગવન્! સેધિ સંદિસાહું? ગુરુ-સંદિસાહ. ખમા ઈછાત્ર સંદિ ભગવદ્ સેધિ કરશું? ગુરુ-કરજે. તહત્તિ. કહી એક નવકાર ગણું ઈચ્છકારી ભગવત્ પસાય કરી શુદ્ધિ અતિચાર આગેવા. અવગ્રહમાં આવી, દુષ્કૃત્ય આવે. મિચ્છામિ દુક્કડં આપે. લાગેલા દેશે ગુરુ પાસે પ્રગટ કરે. ગુરુ મહારાજ આપે તેટલી આલેયણા કરવાનું ? કબુલ કરે. ૧–આ વિધિ હાલમાં કરવામાં આવતી નથી. For Personal & Private Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા યેાગાદિ વિધિ સગ્રહ આ વિધિ દરેક ઉપધાનને અંતે ન કરવામાં આવે તા ઉપધાન પૂર્ણ થયા પછી અથવા માળા પહેર્યા પછી પણ ગુરુ પાસે આલેયણા લેવા જાય ત્યારે ઈરિયાવહી કરીને કરવા. ૩૫૦ ૧૫. વધુ માન વિદ્યા નમા સિદ્ધાણું, નમા ઉવજ્ઝાયાણું, ૐ નમ। અરિહંતાણું, ૐ નમે આયરિયાણં, ૐ નમા લાએ સવ્વસાહૂણ, ( નમા આહિજિણાણ, ૐ નમા સવ્વાહિજિણાણું ૐ નમા અહંતાહિજિણાણું) ૐ નમા અરહુઆ ભગવએ મહઇ મહાવીર વમાણ સામિસ સિજઝઉ મે ભગવઈ મહઈ મહાવિજા, વીરે વીરે મહાવીરે જયવીરે સેણવીરે વહુમાણુવીર, જયે વિજયે જયંતીએ અપરાજીએ ‘ૐ હ્રી અણીહએ સ્વાહા’. આ સાત અક્ષર વાસક્ષેપના થાળામાં હાથની અનામિકા (ટચલીથી પહેલી)આંગલીએ આલેખીને પછી વાસક્ષેપ નાંખવા. કદાચ માલા ભૂમિ પર પડી જાય તેા ૐ હી શ્રી એ મૈં ૐ નમઃ આ મત્ર સાત વાર માળા ઉપર ગણી પછી વધમાન વિદ્યાએ વાસક્ષેપ કરવા. ♡ For Personal & Private Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાનમાં દિવસ કયારે પડે ? ૩૫૧ ૧૬. ઉપધાનવાળાઓને પૌષધ મારતી વખતે સંભળાવવાની બે ગાથા (સામાઈય વયજુ બેલ્યા પછી અને સામાયિક વિધિએ લીધું ઈત્યાદિ બેલ્યા પહેલા) છઉમલ્યો મૂઢમણે, કિત્તિયમિત્ત સંભાઈ છો; જંચ ન સુમરામિ અહં, મિચ્છામિ દુક્કડં તસ. ૧ સામાઈય પિસહસુટ્રિઅરસ, જીવસ જાઈ જે કાલો, સે સફલે બોદ્ધ, સેસે સંસારફળહેજે. (પ્રાચીન સામાચારી પૃષ્ઠ–૧૭) ૧૭. ઉપધાનમાં દિવસ ક્યારે પડે ? ૧. નવી કે આયંબીલ કરીને ઉડ્યા પછી અને ઉપવાસમાં કઈ પણ વખતે, ઉલટી થાય અને તેમાંથી અનાજને દાણો નીકળે તે. ૨. અન્ન એંડું મુકવામાં આવે છે. ૩. સચિત્ત, કાચી વિગઈ, અગર લીલેરી ખાવામાં આવે તે. ૪. પચ્ચકખાણ પારવું ભૂલી જાય છે. For Personal & Private Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૫૨ ૫. વાપર્યા પછી ચૈત્યવદન કરવું રહી જાય તે. ૬. હેરાસર જવું ભૂલી જાય તેા. ૭. ધ્રુવ વાંઢવા ભૂલી જાય તેા. ૮. સાંજની ક્રિયા કર્યા પછી અને સવારની ક્રિયા કર્યાં. પહેલાં સ્થ ડિલ જવું પડે તેા. ૯. સવારની પેરિસી ભણાવવી ભૂલી જાય તે. શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સગ્રહ ૧૦. સંથારા પેરિસી ભણાવવી ભૂલી જાય તે. ૧૧. મુહપત્તિ ભૂલી જાય અને સેા ડગલાં અગર તેથી આગળ જાય તેા. (સેન પ્રશ્ન) ૧૨. મુહપત્તિ અગર ખીજા ઉપકરણા એવ' નવકારવાળી ખાઇ નાંખે તા. ૧૩. શ્રાવિકાને ઋતુ સમયના ત્રણ દિવસ. ૧૪. માખી, માંકડ, જૂ વગેરે ત્રસ જીવા પાતાના હાથે મરી જાય તેા. ઉપર મુજબ થાય તેા દિવસ પડે, એટલે તપ લેખે લાગે, પણ પૌષધ જાય, એટલે તેટલા પૌષધ પાછળથી કરવા પડે. તે પૌષધ જે ઉપધાનની સાથે સાથે જ કરવામાં આવે તે, આયખીલ આદિ તપથી કરી શકાય, પણ ઉપધાનમાંથી નીકળ્યા પછી કરાય તેા ઉપવાસના તપ પૂર્વક આઠ પહારના પૌષધ કરવા પડે, For Personal & Private Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કયા કારણથી આયણ આવે ૩૫૩ ૧૮. ક્યા કારણોથી આલોયણ આવે? ૧. પડિલેહ્યા વિનાનું વસ્ત્ર કે પાત્ર વાપરે તે. ૨. મુહપત્તિ અને ચરવળાની આડ પડે કે એક હાથથી વધુ આંતરું પડે તે. ૩. મોઢામાંથી એંઠુ નિકળે તે. ૬૪. લુગડામાંથી કે શરીર ઉપરથી જૂ નીકળે તે. ૫. નવકારવાળી ગણતાં પડી જાય તે. ૬. ઊનાં પુમડાં રાત્રે કાનમાં ન નાખે, અથવા એઈ નાખે તો. ૭ સ્થાપનાજી પડી જાય તો. ૮. પુરુષને સ્ત્રીને અને સ્ત્રીને પુરુષને સંઘઠો થાય તે. ૯. કાજામાંથી જીવનું કલેવર, અથવા સચિત્ત બીજાદિ નીકળે તો. ૧૦. પડિલેહણ કરતાં, નવકારવાળી ગણતાં અને ખાતાં બોલે તે. ૧૧. પુરુષને સ્ત્રી તિર્યંચને સંઘટ્ટો, સ્ત્રીને પુરુષ તિર્યંચને સંઘટ્ટો થાય તે. ૧ર. સચિત્ત લીલેરી, લીલકુલ, કાચુ પાણી, દાણા વગેરે (એકેન્દ્રિય)ને સંઘટ્ટો થાય તે. ૩. દિવસે નિદ્રા લે તે. ૨૩ For Personal & Private Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩પ૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૧૪. કામળી વિના દીવાની કે વીજળીની ઉજેહી લાગે તે. ૧૫. માથે કામળી નાખવાના કાલમાં કામળી નાખ્યા વિના ખુલી જગ્યામાં જાય છે. ૧૬. વરસાદ આદિ કાચા પાણીના છાંટા લાગે તો. ૧૭. વાડામાં થંડિલ જાય તે. ૧૮. બેઠા બેઠા પ્રતિકમણ કરે. ૧૯. બેઠા બેઠા ખમાસમણ દે તે. ૨૦. ઉઘાડે મુખે બેલે તે. ૨૧. રાત્રે સંથારા પિરિસી ભણવ્યા પહેલાં નિદ્રા લે અને પછી સંથારા પરિસી ભણવે તે. આ ઉપરાંત પણ અનેક કારણે આયણ આવે છે તે પ્રસંગોપાત જાણું લેવી. ૧૯. ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત નીચે જણાવેલ હકીકત ઉપધાન વાહકે ખાસ ધ્યાનમાં રાખવા લાયક હોવાથી જુદી જુદી વિધિઓની પ્રતોમાંથી તેમજ સેન પ્રશ્નાદિકમાંથી ગ્રહણ કરવામાં આવી છે. ૧. જે જે સૂત્રને માટે ઉપધાન વહન કરવામાં આવે છે, તેનો ઉદ્દેશ, તે તે સૂત્રના ઉપધાનમાં પ્રવેશ કરતી વખતે કરવામાં આવે છે. અને બધા સૂત્રને સમુદ્દેશ તથા અનુજ્ઞા, માલા પરિધાન કરતી વખતે કરવામાં આવે છે. તેમાં ઉદ્દેશ એટલે સૂત્ર ગ્રહણ કરવું, For Personal & Private Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત ૩૫ સમુદ્દેશ અર્થ ગ્રહણ કરવા અને અનુજ્ઞા સૂત્રાર્થ ધારણ કરી અન્યને પણ આપવા. પહેન પાર્ડન કરવાની આજ્ઞા સમજવી. ૨. દેવ વાંઢવાનાં સૂત્રો કે જેનાં ઉપધાન વહન કરવામાં આવે છે, તે સિવાયનાં ખીજા' સામાયિકાદ આવશ્યકનાં સૂત્રેા માટે ઉપધાન વહન કરવાનું ફરમાન નથી. તદુપરાંત ચઉસરણ આદિ ચાર પયન્ના અને દશવૈકાલિક સૂત્રનાં ચાર અધ્યયન શ્રાવક શ્રાવિકાને ભણવાની છૂટ છે. તેના માટે ત્રણ આય બીલ કરી વાચના લેવાની વિધિ છે, તે ગુરુગમથી જાણવા. ૩. ઉપધાન વહન કર્યાં અગાઉ નવકાર આદિ ભણવા ભણાવવામાં આવે છે તે નીતવ્યવહાર તથા સંપ્રદાયથી થાય છે, પરંતુ તે ભણ્યા પછી વડેથી તકે ઉપધાન વહન કરવાની જરૂર છે. ૪. ઉપધાનમાં કે અન્ય દિવસે પેાસહ પ્રથમ પ્રહરમાં જ લઇ શકાય છે. પ્રથમ પ્રહર વ્યતીત થયા પછી લઈ શકાતા નથી. ૫. સામાન્ય પૌષધનાં એકાસણામાં પણ લીàાતરી શાક, પાકાં ફળ અને તેનેા રસ વપરાય નહિ. રૃ. ઉપધાન કરનારાએ ક્રિયા કરતા પહેલાં, ક્રિયા કરવાના સ્થાનની ચારે ખાજુ સેા સે। હાથ સવાર સાંજ વસતિ શુદ્ધ કરવી જોઇએ. તેમાં મનુષ્ય કે તીય``ચનાં For Personal & Private Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૫૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સગ્રહ શખ કે તેનાં શરીરનાં હાડ, રુધિર આદિ પડ્યાં હાય તે દૂર કરાવવાં. તિય "ચનું શખ કે તેના શરીરને ભાગ ૬૦ હાથની અંદર ન રહેવા જોઇએ અને મનુષ્ય સંબંધી ૧૦૦ હાથની અંદર રહેવા ન જોઇએ. ૭ ઉપધાનમાં તેલ ચેાળાવવાને અને ઔષધ લેવાને નિષેધ છે. પ્રમલ કારણે ગુરુની આજ્ઞાએ લઇ શકાય. ૮ અંધને ઉપધાન કરવાના નિષેધ નથી. પણ તેને ખીજા દેખતા મનુષ્યની સહાયની જરૂર સમજવી. ૯ પૌષધમાં કામળી નાખવાના કાળ સમયે માથે કટાસણું ન નાખવું, પરંતુ કામળી એઢીને જવું અને તે એઢેલી કામળીના એસવામાં અગર પાથરવામાં એ ઘડી સુધી ઉપયાગ કરવા નહિ. ખીંટી ઉપર પહેાળી કરી મુકી રાખવી. ૧૦ સમુદાયે પડિલેહણ કરી કાજો ઉત્ક્રાં હાય, ત્યાર પછી કોઇ એકલેા પડિલેહણ કરે તે, તેણે પણ કાજો ઉદ્ધરવા જોઈએ. (ન ઉદ્ધરે તેા દિવસ પડે. સેનપ્રશ્ન) એકાસણુ અને રાત્રિ ૧૧ ઉપધાનમાંથી નીકળે તે દિવસે પૌષધ કરવા જોઇએ. ૧૨ ચાતુર્માસમાં ઉપધાન વહન કરનાર પાટ પાટલા વાપરી શકે છે. For Personal & Private Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત ૩૫૭ ૧૩ છકીયાના પહેલે દિવસે પ્રબલ કારણ હોય તે માલ પહેરાવી શકાય છે અને તેમ કરવું પડે તે તે દિવસે પ્રવેદન કરાવી, પહેલી વાચના આપી પછી માલ પહેરાવાય. ૧૪ જે દિવસે વાચના લેવાની હોય, તે દિવસે સવારે લેવી ભૂલી જાય તે સાંજની ક્રિયા કર્યા અગાઉ લઈ શકે છે. સાંજે પણ ભૂલી જાય તે બીજે દિવસે પવેચણાની કિયા કર્યા પહેલા લઈ શકાય અને તે દિવસ આવતી વાચનામાં ગણી શકાય છે. (સેન પ્રશ્ન-૯૭૨) ૧૫ ઉપધાનમાંથી નિકળ્યા પછી જે માલ પહેરવામાં આવે તે તે દિવસે ચતુર્થભકત ઉપવાસ કરવો. ૧૬ માલ પહેરાવનારે પણ તે દિવસે ઓછામાં ઓછા એકાસણને તપ કરવો. ૧૭ ઉપધાન વહન કરનાર સ્ત્રીઓએ માર્ગે ચાલતાં ગીતગાન કરવું નહિ. (શ્રી હીર પ્રશ્નો ૧૮ નદી માંડવાની હકીકત શ્રી અનુગદ્વાર સૂત્રમાં કહી છે. ૧૯ ઉપધાનમાં ઉપવાસના દિવસે કલ્યાણક આવે અને ઉપધાનવાહક કલ્યાણક તપ કરતો હોય તે, તે ઉપવાસથી જ સરે. ૨૦ આલેયણને તપ સ્ત્રી વર્ગ ઋતુ સમયમાં કરે તે લેખે ન લાગે. (શ્રી હીર પ્રશ્ન) For Personal & Private Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૫૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૨૧ ઉપધાનમાંથી નિકળ્યા પછી માલા પહેરનારને માલા પરિધાન વિધિમાં પણું કરવાનો નિયમ નથી. ૨૨ ઉપધાનની વાચન નવકાર મંત્ર વિના જ આપવી. (શ્રી હીર પ્રશ્નો ૨૩ શ્રાવક શ્રાવિકાને ઉપધાનમાં ત્રણ નવકારરુપ નંદી સૂત્ર સંભળાવવું. ૨૪ પંચની તપ ઉચ્ચરેલ હોય તેને છકીયામાં જે છટ્ઠે દિવસે પંચમી આવે તો છ દિવસે પંચમીનો ઉપવાસ અને સાતમે દિવસે ઉપવાસ કરવાનું હોવાથી છઠ કરવો પડે. માટે જેણે છઠ કરવાની શક્તિ ન હોય તેમણે છpઠે દિવસે પંચમી ન આવે એવી રીતે પ્રવેશ કરે. અથવા ઉપવાસ આયંબીલનો ફેરફાર કરાવી શકાય છે. ૨૫ ઉપધાન તપ પૂર્ણ થયા પછીના પયણામાં પણ દિવસ પડે તે દિવસની વૃદ્ધિ થાય. ૨૬ ચોમાસામાં અષાડ સુદ ૧પથી કારતક સુદ ૧૪ સુધી કામળીને ટાઈમ સવારમાં સૂર્યોદય પછી છ ઘડી સુધી અને સાંજે સૂર્યાસ્ત પહેલાં છ ઘડી બાકી હોય ત્યારથી. કાર્તિક પૂનમથી ફાગણ સુદ ૧૪ સુધી સવારમાં સૂર્યોદય પછી ચાર ઘડી અને સાંજે સૂર્યાસ્ત પહેલાં ચાર ઘડી બાકી હોય ત્યારથી. ઉનાળામાં ફાગણ સુદ ૧૫ થી અષાડ સુદ ૧૪ સુધી For Personal & Private Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત ૩૫૯ સૂર્યોદય પછી એ ઘડી અને સાંજે સૂર્યાસ્ત પહેલાં એ ઘડી બાકી હૈાય ત્યારથી જાણવા. ૨૭ માલા સોંબંધી જે દ્રવ્ય ઉત્પન્ન થાય તે સર્વ દેવદ્રવ્ય જ જાણવું; એવા શ્રીસેન પ્રશ્નમાં શ્રી હીરસૂરીશ્વરજી મહારાજના પટ્ટપ્રભાવક શ્રીસેનસૂરિજી મહારાજે સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કર્યો છે. શ્રાદ્ધવિધિમાં પણ દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ માટે દર વર્ષે માલારાપણું કરવું એમ કહેલ છે. એ ઉપરાંત સસ્કૃતસાગર, કુમારપાલ આદિ પૂર્વાચાર્ય કૃત ઘણા ગ્રંથમાં કહ્યું છે. કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રીમાન્ હેમચંદ્રાચાર્ય મહારાજની હયાતિમાં પણ માલારાપણની ઉછામણીનું દ્રવ્ય દેવદ્રવ્યમાં ગયાના પાઠો છે. ૨૮ ચૈત્ર અને આસા માસમાં શાશ્વતી ઓળીના પ્રથમના ત્રણ ત્રણ દિવસે અને ઇદના દિવસ, એમ સાત દિવસે અસજ્ઝાયના હેાવાથી ઉપધાનમાં ગણી શકાતા નથી, પરંતુ ચેાથા અને છઠ્ઠા ઉપધાનમાં તેને ખાધ ગણાતા નથી. ૨૯ ૮ સવ્વજો, ’ આ ચાર અક્ષરા કેટલીક વિધિઓમાં ચેાથા ઉપધાન ચૈત્યસ્તવના પ્રારંભમાં અને કેટલીક વિધિમાં પાંચમા ઉપધાન નામસ્તવના અંતમાં વાચના આપવા માટે લખ્યા છે. ઉપધાન વહેવડાવનારે પેાતાની પ્રવૃત્તિ અનુસાર તેની વાચના આપવી. For Personal & Private Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૬૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૩૦ સાંજની ક્રિયા પ્રવીણ શ્રાવિકા સ્થાપનાચાર્ય સમીપે પણ કરી શકે. (શ્રી હીરપ્રશ્ન) ૩૧ વરસાદનું માવઠું એ અકાળવૃષ્ટિ કહેવાય છે, પણ તેથી ઉપધાનમાં દિવસે વધતે નથી. ૩૨ કાર્તિક આદિ ત્રણ ચાતુર્માસમાં અઢી દિવસની જે અસક્ઝાય ગણાય છે તે ઉપધાનમાં ગણવાની નથી. ૩૩ જરૂરી કારણે પાલી પલટાવવામાં આવે છે, એટલે બે એકાસણું એક સાથે કરાવવામાં આવે છે. ૩૪ ઉપધાન વહન કરાવવાના અધિકારી મહાનિશીથના વેગ વહન કરનાર મુનિ અથવા ગણિ અગર પંન્યાસ થયા હોય તેવા મુનિએ છે, તેમાં પણ જેમને શાસ્ત્ર વિશેષ હોય, કિયા કરાવવામાં પ્રવીણ હાય, જિતેન્દ્રિય હેય, શુદ્ધ અને પૂર્ણ ક્રિયા કરાવવાની રુચિવાળા હોય, રહસ્ય સમજતા હોય તેવા મુનિઓ યોગ્ય છે. ૩૫ એક સાથે વહેવાને ચાર ઉપધાને પૈકી ગાઢ કારણથી જે એક કે બે અઢારીયા વહન કરવામાં આવે, અથવા એક જ અઢારીયું વહન કરવામાં આવે છે, ત્યાર પછી બાર વરસની અંદર ચારમાંથી બાકી રહેલાં વહન કરે છે તે અઢારીયું લેખામાં ગણાય, ત્યાર પછી લેખામાં ન ગણાય, અને ચોથું તથા છઠું ઉપધાન વહન કર્યા પછી છ માસની અંદર માલ ન પહેરે છે, એ બે ઉપધાન ફરીથી વહન કરવા પડે. For Personal & Private Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત ૩૬ ૩૬ ઉપવાસ અને આયંબીલના દિવસે કરાતું પરિમડૂઢ વિશેષ તપમાં ગણાતું નથી. એકાસણના દિવસે જે પુરિમઢ થાય છે તેનો બે આની તપ લેખે ગણાય છે. ૩૭ સુદિ ૫–૮–૧૪ અને વદિ ૮–૧૪ આ પાંચ તિથિએ જે એકાસણું આવે તે આયંબીલ કરાવવામાં આવે છે. ૩૮ જે ઉપધાન કરનાર બાળક હોય, વૃદ્ધ હોય, અથવા તરુણ હોવા છતાં અશક્ત હોય, તે ઉપધાન તપનું પ્રમાણ તેની શક્તિ મુજબ પૂર્ણ કરાવવું. ૩૯ ઉપધાનમાં પેઠા પછી પ્રથમના ત્રણ દિવસ સુધીમાં નવું વસ્ત્ર કે ઉપકરણ ઘેરથી લાવેલું લઈ શકાય છે, ત્યાર પછી લઈ શકાય નહિ. ૪૦ માલા પહેરવાના આગલા દિવસે ઉત્તમ રેશમ વગેરેની કરાવેલી માલાનો મહોત્સવ પૂર્વક વરઘોડે ચઢાવી, ગુરુ પાસે લઈ જઈ, ત્યાં વાસક્ષેપથી પ્રતિઠિત કરાવી પિતાને ઘેર અથવા સંઘે ઠરાવેલા સ્થાને લઈ જઈ, બાજોઠ પર પધરાવવી. ત્યાં માલા પહેરનારે રાત્રિ જાગરણ કરવું. પરમાત્માની સ્તુતિ સ્તવનાદિ વડે રાત્રિ પસાર કરવી. પછી પ્રભાતે તે માલા લઈને ગુરુ મહારાજ પાસે માલા પહેરવા જવું. For Personal & Private Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૬૨ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૪૧ ઉપધાન વહન કરનારે ઉપધાન તપની યાદગીરી નિમિત્તે સચિત્તાદિને ત્યાગ, બ્રહ્મચર્યાદિને નિયમ, પર્વ તિથિએ પૌષધ, ચૌદ નિયમની ધારણ, સામાયિક પ્રતિકમણ, પૂજા, તીર્થયાત્રા આદિ ધર્મકાર્યમાં ઉદ્યમ રાખ. ૪૨ પયણાની ક્રિયા વખતે, વાચના વખતે, પચ્ચખાણ પારતી વખતે, વાપર્યા બાદ ત્યવંદન કરતા, સવાર સાંજની ક્રિયા વખતે તથા પ્રવેશની અને માલારોપણની ક્રિયા વખતે, સ્થાપનાચાર્ય ખુલ્લા રાખવા જોઈએ. ૪૩ ઉપધાન સંબંધી એકાસણામાં મુખ્યવૃત્તિએ તે સરસ આહારનો નિષેધ છે, પરંતુ તપસ્યા વિશેષ હોવાથી શરીરશક્તિ નભાવવા માટે તેવા પદાર્થો લેવામાં આવે છે, તે પણ તેમાં બને તેટલી આસક્તિ તજવી, રસત્યાગ વૃત્તિક્ષેપ કરો. આ સુદ ૧૦ મે ૪૪ માળા વહેલામાં વહેલી પહેરી શકાય. ૪૫ ઉપધાનમાંથી નીકળ્યા પછી જે માળા પહેરવામાં આવે તે આગલે દિવસે એકાસણું, માળાના દિવસે ઉપવાસ અને પછીના દિવસે એકાસણું એમ ચતુર્થભક્ત કરવું. For Personal & Private Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત સેનપ્રશ્નમાંની કેટલીક વિશેષ હકીકત ૪૬ મૂળવિધિએ ઉપધાન કરતી સ્ત્રીને ‘અંતરાય સબંધી ત્રણ દિવસના તપ તથા પવેયણું નકામુ જતું નથી. ’ એમ વૃદ્ધવાદ ચાલ્યા આવે છે. માટે સેાળમા દિવસે વાચના અપાય છે. વાચના બાદ ત્રણ પાસહ કરાવાય છે. તેમાં પવેયણાની ક્રિયા કરાવાતી નથી. (ઉત્તર ૩૪) ૪૭ અંતરાય છતાં પણ શ્રાવિકાને મહાનિશીથના ચેગવાળા પાસે જ ઉપધાનની ક્રિયા કરવી પડે. બીજા પાસે ન થાય. (૧૯૪) ૩૬૩ ૪૮ ચેગેન્દ્વહનની ક્રિયામાં કેવળ નદીરાત્રના ચેગવાળા માત્ર દેવવંદન કરાવે તે ક૨ે છે, પણ ઉપધાનની ક્રિયામાં કલ્પી શકે નહિ. (૭૧) ૪૯ ઉપધાનના ચાલુ તપમાં વીસસ્થાનક વગેરે તપ કરવા સૂઝે નહિ. (૩૨૧) ૫૦ જેમ સાધુઓને ચેગવહન કર્યા સિવાય આગમસૂત્રોનું વાંચન પઠન વગેરે કલ્પતુ નથી, તેમ શ્રાવકેાને પણ ઉપધાન કર્યા સિવાય નવકાર મંત્ર વગેરે ભણવુ'. ગણવું કલ્પે નહિ. છે શ્રી મહાનિશીથ સૂત્રમાં કહ્યુ છે કે પ'ચમ'ગલ મહાશ્રુતસ્કંધનું વિનય ઉપધાન બતાવ્યું છે તે આવેા તપ ખાલ જીવાથી કેમ For Personal & Private Use Only • હે ભગવન્ ! અત્યંત દુષ્કર થાય ?? Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઉત્તર-હે ગૌતમ ! જે કેઈ આ નિય ́ત્રણાને ન ઇચ્છે અને પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ સૂત્રને ઉપધાન કર્યા સિવાય ભણે ભણાવે ભણનારનુ' અનુમોદન કરે, તે પ્રિયધી ન હાય, દઢધી ન હાય, ભકિતમાન ન હાય અને તે સૂત્રની હીલના કરે, અર્થાંની હીલના કરે, સૂત્ર અથ ઉભયની હીલના કરે, ગુરુની હીલના કરનારા મને, જે સૂત્રની યાવત્ ગુરુની હીલના કરનાર હોય તે ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાન તીર્થંકરાની આશાતના કરનાર થાય. આચાય ઉપાધ્યાય સાધુઓની આશાતના કરનાર થાય. શ્રુતજ્ઞાન, અરિહંત, સિદ્ધ સાધુઓની આશાતના કરનારા થાય. તે અનત સંસાર સમુદ્રમાં રઝળે, સંવૃત્ત વિવૃત્ત ચારાસી લાખ સખ્યાવાળી શીત ઉષ્ણ અને મિશ્ર ચેાનિમાં લાંબે કાળ નિયત્રણા-દુઃખા ભાગવે. ૩૬૪ પરંતુ ઉપધાન કર્યાં પહેલાં જેણે નવકાર મંત્ર વગેરે સૂત્રો ભણી લીધા હાય તેણે અવસર મળે વિલંબ કર્યા સિવાય વિધિપૂર્વક અવશ્ય ઉપધાન વહન કરી લેવા જોઇએ. " ઉપધાન કરાવ્યા પહેલા જે બાળક આદિને જે નવકાર મંત્ર વગેરે ભણાવાય છે તે જિતઆચાર ’ થી ભણાવાય છે. સમજ થયા બાદ વિના વિલ'એ ઉપધાન કરી લેવા જોઇએ. (૩૫૮) ૫૧ ત્રીજા વગેરે ઉપધાનમાં વિધિ પાનામાં સાત ખમાસમણા આપવાનું વિધાન દેખાતું નથી, તે પણ પરમ ગુરુ For Personal & Private Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત શ્રી વિજ્ય હીરસૂરીશ્વરજી મહારાજને હુકમ છે કે આગળ માલારોપણ વખતે ત્રીજા વગેરે ઉપધાનને સમુદેશ અને અનુજ્ઞા કરી દેવાય છે, તેથી તેઓને ઉદ્દેશ પણ કરે જોઈએ.” તેથી સાત ખમાસમણા દેવરાવવાં જોઈએ. (૩૭૭) પર છકીયા પછી છ મહિનામાં જ માળા પહેરવી જોઈએ. એવો એકાંત જાણે નથી, પણ જેમ બને તેમ વેલાસર પહેરાય તેમ કરવું તે શ્રેષ્ઠ છે. (૪૫૮) ૫૩ તપ પુરા થયે વાચના અપાય છે. પણ તે તપના દિવસે જ આપવી એ એકાંત જાણ્યો નથી. (૪૫૯) ૫૪ એકાસણું વગેરેથી પણ ઉતરવું કપે છે. પણ યોગની જેમ છેલ્લે દિવસે તપ જ કર જોઈએ એવો નિયમ નથી. (૫૧૨) ૫૫ ઉપધાનમાં પ્રવેશેલા શ્રાવક શ્રાવિકાને કલ્પસૂત્ર વાચનના પાંચ દિવસમાં ઉપધાનમાંથી નીકળાય નહિ. ખાસ કારણે નીકળી જવું પડે તે આરંભને ત્યાગ રાખે. (૫૫૪) પ૬ ઉપધાન નહિ કરવામાં જ અનંત સંસારીપણું મહા નિશીથમાં બતાવ્યું તે ઉત્સગ નયને આશ્રયીને છે. તેથી જે જીવ નાસ્તિક થઈને ઉપધાન કરવામાં નિરપેક્ષ થાય તેને તે ફલ જાણવું, બીજાને નહિ. (૬૮૫). For Personal & Private Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૬૬ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ પ૭ અશ્રદ્ધાએ જે વેગ અને ઉપધાન કરે નહિ તે સાધુ અને શ્રાવક સૂત્ર ભણે અને નવકાર વગેરે સૂત્રો ગણે તે અનંત સંસારીપણું થાય એમ કહેવાય છે. (૯૪૮) ૫૮ ઉપધાનમાં વિહાર ઉપવાસ કર્યો હોય તેને સાંજે સાંજની ક્રિયામાં ફરી પચ્ચક્ખાણ કરવું જોઈએ. ઉપધાન ન હોય તો તેનું સ્મરણ કરવું પડે છે પણ ફરી પચ્ચક્ખાણ લેવું પડે તે જાણવામાં નથી. (૭૨૫) * ૫૯ છએય ઉપધાનના નામે માલા વખતે થતી સમુદેસ અનુજ્ઞાની ક્રિયામાં લેવાય છે. બાકી રહેલ બે ઉપધાનને ઉદ્દેસ આગળના કાલમાં કરવામાં આવે છે, તેમાં દેષ નથી. (૭૬૬) ૬૦ ઉપધાનમાં ઉપવાસ વગેરે તપ કરવાને વારે હોય છતાં તેવા પ્રકારના કારણથી નવિ કરાવી શકાય છે. એટલે પાલી પલટી શકાય છે. (૭૭૬) ૬૧ અઠ્ઠાવીસું અને પાંત્રીસુ મૂલવિધિએ કરવામાં દિવસનું ન્યુનપણું કે અધિકપણું જાણ્યું નથી. તેમજ તે બે ઉપધાનમાંથી મહાન કારણ આવી પડયું હોય, તે તપ પુરો થઈ ગયા પછી નીકળી જતાં જોવામાં આવે છે. પરંતુ દિવસની સંખ્યા જાણવામાં નથી. (૭૮૯) ૬૨ ક્રિયા કરતાં સ્થાપનાચાર્યજી અને ક્રિયા કરનારાઓની વચ્ચે તીર્થંચ પંચેન્દ્રિય અને મનુષ્યની આડ ન પડે તેનું ધ્યાન રાખવું. આડ પડે તે ઇરિયાવહી કરવી જોઈએ. For Personal & Private Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપધાન સંબંધી વિશેષ હકીકત ૩૬૭ ૬૩ મુહપત્તિનું પડિલેહણ ૫૦ બેલથી, ચરવળ, દંડાસન અને કંદોરો ૧૦ બેલથી અને બાકીનાં કપડાં ૨૫-૨૫ બોલ બેલીને પડિલેહણ કરવું જોઈએ. ૬૪ સવાર સાંજ કિયા કરવા જતાં, Úડીલ માત્રુ જઈને આવ્યા પછી, દહેરાસરે દર્શન કરવા જતાં આવતાં કે કઈ પણ કારણે સે ડગલાં ઉપરાંત જવું આવવું પડે ત્યારે ઇરિયાવહી કરી “ગમણગમણે” આવવાં જોઈએ. ૬૫ સાંજની પડિલેહણમાં મુઠ્ઠસી પચ્ચક્ખાણ કર્યું હોય, તે પડિલેહણ કર્યા બાદ, વિધિપૂર્વક પચ્ચખાણ પારીને પાણી વાપરી શકાય અને પાછું ચૂકવ્યા પછી દેવ વંદન કરવું. ૬૬ ઉપધાનમાં કે અન્ય પૌષધ આદિમાં કામળી નાખવાના કાળ વખતે શરીર બરાબર ઢંકાય તે રીતે કામળી ઓઢીને જવું જોઈએ અને આવ્યા બાદ બે ઘડી સુધી તે કામળી ઉપર બેસવું કે સુવું નહિ. કટાસણું એાઢીને જવાય નહિ. ૬૭ ઉપધાનની નવી કે આયંબીલમાં લીલેરી, આખું કઠોળ, ખાખરા, પાપડ કે બડુકા બેલે તેવી કે પણ ચીજો, કે કાચી વિગઈ આદિ વપરાય નહિ. For Personal & Private Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૬૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૬૮ ઉપધાનમાં પુરુષને હજામત કરાવાય નહિ અને સ્ત્રીઓને માથું ઓળી શકાય નહિ. માત્ર વાચનાના દિવસે માથામાં તેલ નાખવું હોય તે નાખી શકાય. પણ પાંચ તિથિએ વાચના આવે તે તેલ ન નખાય, તેમજ છકીયા ચેકીયાની વાચનામાં પણ તેલ નખાય નહિ. ૬૯ નીવી કે આયંબીલના દિવસે જમવાના સ્થાનમાં પ્રવેશ કરતાં “જયણામંગલબાલીને પ્રવેશ કરે, પછી ઇરિટ કરી કાજે લઈ થાળી વાડકા આદિ પૂંછને મૌન પૂર્વક વાપરવું. બેલવાની જરૂર પડે તે પાણી પી મેંઢું ચેકખું કરીને બેલિવું. એંઠા મેં બેલડું નહિ. તેમ વાપરવામાં આસક્તિ રાખવી નહિ. ૭૦ ઉપધાનમાં દાખલ થયા પછી બહારથી કોઈ પણ વસ્તુ ગુરુમહારાજને પૂછળ્યા સિવાય મંગાવાય નહિ તથા સંસારિક લપમાં પડવું નહિ. આ સિવાય બીજી કેટલીક અપવાદિક હકીકત છે. તે પ્રવાહ તરીકે ગણાઈ જવાના ભયથી અત્રે લખવામાં આવેલ નથી, ઉપધાન વહેવરાવનારાએ ગુરુગમતા લઈ તેને યથા ઉપગ, વિધિની પ્રતે વગેરે જઈને કર. એવં ક્યઉવહાણો, ભવંતરે સુલભ—બેહિઓ હજજા એયજજવસાણે વિહુ, ગેયમા આરાહગે ભણિઓ. ૧ For Personal & Private Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ માલારોપણની વિધિ ૩૬૯ ૨૦. માલારોપણ વિધિ સમુદેસ વિધિ શુભ દિવસે શુભ મુહૂર્ત હીરકુસુમયુકત એક આઠ કુલ મંડિત માલા બનાવવી. (માળના આગલા દિવસે) ઘેરથી મહત્સવ પૂર્વક માળા ગુરુ મહારાજ પાસે લાવી વાસક્ષેપથી પ્રતિષ્ઠાવી મહોત્સવ સહિત ઘેર લઈ જઈ, પાટ ઉપર પધરાવીને રાત્રી જાગરણ કરવું. પછી ‘માળના દિવસે સવારમાં ગુરુ મહારાજ પાસે આવી શ્રીફળ અક્ષતાદિથી ખેબ ભરી નાંદની ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણે દેવી. પછી અમારા ઈરિટ કરી ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! વસતિ પઉં? ગુરુ–પહ, ઈચ્છે. અમારા ભગવન્!સુદ્ધાવસહી. ગુરુ-તહત્તિ. ખમ ઈચ્છાસંદિભગવન્! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહો. મુહપત્તિ પડિલેહી ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહં પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિકમણુ શ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થ ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવા ધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદ્ધસ્તવાધ્યયન સમુદ્ર, ગુરુ-સમુસામિ. ઈચ૭.૨ ખમા સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુવંદિત્તા પહ, ૨૪. For Personal & Private Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૭૦ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઈચ્છ. ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહં પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થ ઉપધાન ચૈત્ય સ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, પષ્ટ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદસ્યવાધ્યયન સમુદિ ઈચ્છામે અણુસદ્ધિ. ગુરુ-સમુદિ સમુદિઃ ખમાસમણુણું હથે સુરણ અર્થેણં તદુભયેણે ચિરપરિચિય કારજાહિ ગુગુણહિં વહૂિદજાહિ નિત્થારપારગ હેહ, તહત્તિ. ૪-ખમા તુમ્હાણું વેઈયં સંદિસહ સાહૂણં પએમિ. ગુરુ-પહ. ઈચ્છ. ૫ ખમાનવકાર ગણી ૬-ખમા તુમ્હાણું પઇયં સાહૂણું પર્યા સંદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કમિ. ગુરુ–કરેહ. ઇચ્છ૭ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અડું પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિકમણ શ્રુતસ્કંધ, તૃતીય * ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થ ઉપધાન ચૈત્ય સ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદ્ધસ્તવાધ્યયન સમુદેસાણી કરેમિ કાઉસ્સગં અન્નત્થ. એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી) ને કાઉ૦ પારીને લોગસ્સ કહે. For Personal & Private Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ માલારાપણની વિધિ ૩૭૧ ખમા ઈચ્છા સંદિ પછી તિવિહેણ પૂર્વક ભગવન્ ! વાયા સદસાહું ? ગુરુ-સંદિસાવેહ, ઈચ્છ.... ખમા ઇચ્છા॰ સદિ॰ ભગવન્ ! વાયણા લેશું ? ગુરુ-લેજો. ઇચ્છ.... તિવિહેણ પૂર્વક ખમા॰ ઇચ્છા સ`દિ॰ ભગવન્ ! બેસણે સદિસાહું ? ગુરુ-સ`દિસાવેહ, ઇચ્છ’, ખમા॰ ઈચ્છા॰ સ`દિ॰ ભગવન્ ! એસણે ઢાઉ? ગુરુ-હાએહ. ઇચ્છ’, ખમા॰ અવિવિધ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ', • અનુજ્ઞા વિધિ ખમા॰ ઇ૨૦ કરી (વધુ ટાઇમ થયેા હાય તે) ખમા૦ ઈચ્છા સંદિ॰ ભગવન્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહેા. ઇચ્છ, મુહપત્તિ પડિલેહી, ખમા ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હે. પ્રથમ ઉપધાન પ`ચસ`ગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતકા, તૃતીય ઉપધાન શક્રસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થ ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પાંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદ્સ્તવાધ્યયન અનુજાણાવણી નદીકરીવણી વાસનિક્ષેપ કરા, ગુરુ-કરેમિ. ગુરુ સાત નવકારથી વાસક્ષેપ મંત્રીને ત્રણ નવકાર ગણવા પૂર્વક વાસક્ષેપ નાખે. For Personal & Private Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૭ર શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહામૃતસ્ક, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતકી , તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, ચતુથ ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપઠાન ના મસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદ્ધસ્તવાધ્યયન અનુજાણવણી નંદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાયણ દેવ વંદા. ગુરુ-વંદામિ ઈચ્છે. માત્ર ઈચ્છાસંદિ. ભગવન્! મૈત્યવંદન કરું? ઈચ્છ ૨૮૩ ઉપરથી નમે પાર્શ્વનાથાય. ચૈત્યવંદન, આઠ થેયે, સ્તવન કહી જયવીયરાય પુરા કહેવા. પછી નાંદને પડદે કરાવી બે વાંદણું દઈ પડદો દૂર કરાવી ખમા, ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અë પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિકમણ શ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકતવાધ્યયન, ચતુથ ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવસિદ્દસ્તવાધ્યયન અનુજાણવણી નંદકરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણું દેવવંદાણું નંદીસૂત્ર સંભળાવણું કાઉસ્સગ કરા. ગુરુ-કરેહ. ઇચ્છ. ઈચ્છકોરી ભગવન્! તુહે અહે પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉિપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન For Personal & Private Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ માલપણની વિધિ ૩૭૩ શસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થ ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદસ્યવાધ્યયન અનુજાણાવણી નંદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ (ગુરુ પણ નંદીસૂત્ર કઢાવણું કાઉ૦ કરૂં? આદેશ માગી) અનન્થ એક લેગસ્સ (સાગરવર ગંભીરા સુધી)નો કાઉ૦ કરી લેગસ્સ કહે. અમારા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુ સાંભળે. ઇચ્છે. ગુરુ ત્રણ નવકારરૂપ નંદી સંભળાવી વાસક્ષેપ નાખી નિત્થારપારગ હહ ગુરુગુણહિ વૃદ્ધિજજાહિ કહે, શિ. તહત્તિ, ૧ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે અહે પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતર્ક, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકસ્તવાધ્યયન, ચતુથ ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપઠાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદ્ધસ્તવાધ્યયન અનુજાણહ, ગુરુ-અનુ જાણુમિ, ઇચ્છે ૨ ખમાત્ર સંદિસહ કિ ભણામિ? ગુરુ–વંદિત્તા પહ ઈચ્છુ ૩ ખમા ઈચ્છકારી ભગવદ્ ! તુહે For Personal & Private Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૭૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ અમ્હે' પ્રથમ ઉપધાન પંચમ’ગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતસ્કંધ, તૃતીય ઉપધાન શકેસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થાં ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠ ઉપધાન શ્રુતસ્તવ–સિધ્દસ્તવાધ્યયન અનુસ્નાય` ઇચ્છામા અસિ ગુરુ-અનુન્નાય અનુત્તાય ખમાસમણાણુ હત્થેણુ મુોણુ અત્યંણું તદુભયે સમ્મ ધારાહિ અનેસિ ચ પવેજજાહિ ગુરુદ્ધિ ૩હૂિંઢજજાહિ નિત્થારંગપારા હાહ, શિષ્ય-તહત્તિ. ૪ ખમા॰ તુમ્હાણું પવેઇય સાહૂણ' પર્વએમિ ? ગુરુ-પવેહ, (અહીં ચતુર્વિધસંઘમાં વાસક્ષેપવાળા ચેાખા વહેંચવા) ઈચ્છ. પ ખમા નાંદને ચારે ખજી એક એક નવકાર ગણુતા ત્રણ પ્રક્ષણા આપે. ચતુર્વિધ સંઘ ત્રણ વખત તેઓના માથા ઉપર ચાખા નાંખી વધાવે.) ૬ ખમા॰ તુમ્હાણું પવેઇય' સાહૂણ પવેઇય સદિસહ કાઉસ્સગ્ગ કરેમિ. ગુરુ-કરેહ. ઈચ્છ, ૭ ખમા૰ ઈચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અમ્હે' પ્રથમ ઉપાાન પ'ચમ'ગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતકા, તૃતીય For Personal & Private Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ માલારાપણની વિધિ ૩૭૫ ઉપધાન શક્રસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થ ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠે ઉપધાન શ્રુતસ્તવ-સિદ્સ્તવાધ્યયન અનુજાણાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ', અન્નત્થ॰ એક લેગસ્સ (સાગરવરગંભીરા સુધી)ને કાઉ॰ પારીને લેગસ કહેવા. (જેએ ઉપધાનમાંથી નીકળી ગયા હાય તેમને વેયણું કરાવવાનું નહિ. પણ ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ' કહેવરાવવું.) ઉપધાનમાં હોય તેઓએ પછી ખમા॰ ઇચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્! પવેયણા મુહપત્તિ પડિલેહું ? ગુરુ-પડિલેહેા. ઇચ્છ, મુહુ॰ પડિલેડ્ડી એ વાંદણાં ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હે'પ્રથમ ઉપધાન પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ, દ્વિતીય ઉપધાન પ્રતિક્રમણ શ્રુતસ્કા, તૃતીય ઉપધાન શક્રસ્તવાધ્યયન, ચતુર્થાં ઉપધાન ચૈત્યસ્તવાધ્યયન, પંચમ ઉપધાન નામસ્તવાધ્યયન, ષષ્ઠે ઉપધાન શ્રુતસ્તવ સિદ્સ્તવાધ્યયન સમુદ્રેસાવણી અણુજાણાવણી નદી કરાવણી વાસનિક્ષેપ કરાવી દેવવંદાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી કાઉસ્સગ્ગ ક૨ાણી માલા પહિરાવણી પાલી તપ કરશું. ગુરુ-કરજો. ખમા ઇચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી પચ્ચક્ખાણુના આદેશ દેશાજી, ગુરુ-પચ્ચક્ખાણ કરાવે. For Personal & Private Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૭૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ સ`દિ ભગવન્! એ વાંદણાં ખમા॰ ઇચ્છા ઈચ્છા એસણે સદિસાહુ ? ગુરુ-સદિસાવેહ. ઈચ્છ', ખમા॰ ઈચ્છા॰ સંદિ॰ ભગવન્ ! બેસણું ડાઉ? ગુરુ-ડ્રાએહ. ઇચ્છ’, ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડ', બધા (ઉપધાનમાંથી નીકળી ગયા હેાય તેએ પણ સાથે) - ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! પસાય કરી સમ માલા પહેરાવાજી, ગુરુ-પહિરા, ઇચ્છ પછી ગુરુ સાત નવકારે પ્રતિષ્ઠિત-મબેલી માલા, સ્વજન સંબધી પાસે બ્રહ્મચર્યાદિ વ્રત-નિયમ યથાશક્તિ કરાવી, માલા તેમના હાથમાં આપે. તેઓ માલાને વંદન કરી સાત નવકાર ગણી (ઉપધાનવાહક પણ પ્રભુ સન્મુખ સાત નવકાર ગણે) માલા પહેરાવે. ગુરુ વાસક્ષેપ નાખે. પછી માલા પહેરનાર માલા સહિત નાંદને ચારે બાજુ એક એક નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. પછી ખમા૰ ઇ ંકારી ભગવન્ ! પસાય કરી હિતશિક્ષા પ્રસાદ કરશેાજી. ગુરુ મહારાજ ઉપદેશ આપે. કૃત્વા પૌષધમક્ષત પ્રતિદિન સામાયિક ચાદરાત્, વ્યાપાર પરિક્રુત્ય અંધજનક સ ́પૂ. શુદ્ધ તપઃ; ભક્તિ તીથ પતેવિધાય વિધિના ધન્ય શુદ્ધધનેન સૌખ્યજનક સાઘ્વાદિસધે તતા, સ્રગ્રોપણ કારિત. ૧ For Personal & Private Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ માલારાપણની વિધિ મુક્તિરમા વરમાલા, સુકૃતજલાકર્ષણે ધટીમાલા; સાક્ષાદેિવ ગુણમાલા, માલા પરિધીયતે ધૌ:- ૨ નાણું પચાસગ સાહગેા, તવેા સજમા ય ગુત્તિકરા તિ” પિ સમાયેગા, મુખા જિસાસણે ભણિએ. ૩ માલા પહેરાવવાના સ્થાને વાજીંત્રનાદ—ગીતગાન, દેવપૂજાદિ પ્રભાવનનાં કાર્ય થવાં જોઇએ. માલા પહેરનાર તે દિવસે ઉપત્રાસ અથવા આય‘ખીલના તપ કરે અને તે દિવસે રાત્રિપૌષધ કરે. તથા તે દિવસથી છ મહિનાનું બ્રહ્મચર્ય પાલન, ભૂમિશયન તથા એકાસણું કરવાના છેવટે જઘન્યથી દશ દિવસને નિયમ પાળે, ૧ ‘ગુત્તિધરા ’ પાઠાંતર. ૧૯. આલેચના યંત્ર ઉપધાન પૌષધ સ્વાધ્યાય ઉપવાસ જીવ વિરાધના દીઠ Į I પૌષધ સ્વાધ્યાય પહેલુ ૩ ૬૦૦૦ ખીજું ૩ ૬૦૦૦ ત્રીજી ૐ ૧૨૦૦૦ ૨૦૦૦ ચેાથુ ૧ પાંચમુ ૫ ૧૦૦૦૦ હું” ૧ ૨૦૦૦ ૧૫ ૪ ગ્ ગ ૧ ૫ ૩૭૭ ૧ ૧ ૧ ૨૦૦૦ ૨૦૦૦ ૨૦૦૦ ૧ ૨૦૦૦ ઉપધાન ૨૦૦૦ |ખજી વિરા ૨૦૦૦ ધના થઈ હેય તેની For Personal & Private Use Only આલેચના વધારે ગણાવી Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમ : શ્રી પ્રવજ્યા-ચોગાદિ વિધિ સંગ્રહ વિભાગ માથા જ R s * * * * દુષ્કગઈ તથા અતીતભવપાપાધિકરણ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૧-પિઠિકા धर्मशान्तिजिनं नत्त्वा, प्रेमजम्बूगुरुंस्तथा । अतीतभवपापानां, वक्ष्ये क्रियां विसर्जनीम् ।। આ ક્રિયાને શુભ હેતુ શ્રી વીતરાગ પરમાત્માના શાસનમાં જીવોને કર્મબંધના હેતુઓ (કારો) મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને યેગ-આ ચાર બતાવવામાં આવ્યા છે. જ્યાં સુધી ગ હોય ત્યાં સુધી જીવને મેક્ષ થઈ શકતો નથી, કષાય હાય ત્યાં સુધી કેવળ જ્ઞાન થતું નથી, અવિરતિ હોય ત્યાં સુધી For Personal & Private Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૩૭૯ વિરતિ (વ્રત પાલન) થઈ શકતું નથી, મિથ્યાત્વ હોય ત્યાં સુધી શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતના વચન પર શ્રદ્ધા-સમ્યકત્વ થઈ શકતું નથી, અર્થાત્ મિથ્યાત્વ ગયા પછી જ સમ્યક્ત્વ આવે છે, અવિરતિ ગયા પછી વિરતિ આવે છે, કષાય ગયા પછી કેવળજ્ઞાન થાય છે અને મન-વચન-કાયાના યેગ ગયા પછી જ સિદ્ધપણું પ્રગટ થાય છે. જ્યાં સુધી જીવ અવિરતિમાં હોય છે ત્યાં સુધી આ ભવન અને પૂર્વ ભવના પાપકર્મોને પ્રવાહ ચાલુ રહે છે, અનાદિ કાળથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતા જીએ જે જે શરીર મૂકેલાં છે, તે તે શરીરે દ્વારા થઈ રહેલાં હિંસાદિ પાપકને અશુભકર્મ બંધ (અવિરતિ હેવાથી) અહીં આ ભવમાં પણ લાગી રહ્યો છે, પણ અહિંસાદિ પુણ્યકર્મોને પુણ્યબંધ (અનુમોદના નહિ હોવાથી) થતો નથી, અવિરતિજન્ય આ પાપકર્મોને બંધ, ત્યારે જ અટકે કે જ્યારે પૂર્વના તે તે શરીરાદિ ગુગલેને સિરાવી દેવામાં આવે, તે માટે જ ભૂતકાળમાં મૂકેલા શરીરપુગલને (પાપાધિકરણોને) સિરાવી દેવા જોઈએ અને વિરતિમાં આવી જવું જોઈએ, જેથી ઘણું પાપકર્મોના બંધથી બચી જવાય. આ હેતુથી આ ક્રિયા કરાવવામાં આવે છે. જીવને કર્મબંધ કેવી રીતે લાગે છે તે અંગે શ્રી ધર્મપરીક્ષા આદિ ગ્રંથમાં આવતા પાઠે અહીં આપવામાં આવ્યા છે For Personal & Private Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૮૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ (૧) “કમ્મ બંધઈ પાવ, જે ખલુ અણુવરતિવપરિણામે; અસુહાબંધ જોગા, અહંત સંસારિઆ તસ. ૧ અત એવાભોગાદનાગા વસૂત્રભાષિણામપીહ જન્મનિ જન્માન્તરે વાલોચિત પ્રતિક્રાન્તતત્પાતકાનામનુબન્ધવિચ્છેદાન્નાનન્તસંસારિતા, કેવલ મનન્તભવધનિપક્રમકર્મબધે ત િશેષતાં યાવત પ્રાયશ્ચિત્તપ્રતિપત્તિવ ન સ્યાત, અધ્યવસાયવશેષાંત, નિયતાપક્રમણીય સ્વભાવકર્મ બધે ચેહ જન્મની જન્માતરે વા પ્રાયશ્ચિત્તપ્રતિપત્તિઃ સ્માત.” (ધર્મપરીક્ષા, પૃષ્ઠ ૨૨) અર્થ–ખરેખર ! જેને સંકિલષ્ટ અધ્યવસાય અટક્યો નથી, તે અશુભ અનુબંધવાળા પાપકર્મને બાંધે છે, પછી તે અશુભ અનુબંધના મેગે ફરી ફરીને અશુભ કર્મની પરંપરા ચાલવાથી તેને અનંત સંસારીપણું થાય છે, અર્થાત્ તે અનંતકાલ સુધી સંસારમાં ભમે છે. તે કારણથી જાણતા કે અજાણતાં ઉસૂત્ર પ્રરુપણ કરનારાઓ પણ જે આ જન્મમાં કે બીજા જન્મમાં પાપકર્મોનું ગુરુ આગળ નિવેદન અને પ્રતિકમણ કરે છે, તે તે પાપના અનુબંધને નાશ થવાથી પછી અનંત સંસારીપણું થતું નથી. આમ તે અનંત ભ સુધી અવશ્ય ભોગવવું પડે એવું કોઈ એક નિરુપકમ કર્મ બંધાતું નથી, પરંતુ એક વાર બંધાએલા પાપકર્મના ઉદયે ફરી તેવાં દુષ્કૃત્ય For Personal & Private Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૮૧ પુગલ વોસિરાવવાની વિધિ કરી કર્મબંધ, એના ઉદયે પાછું એ જ રીતે કર્મબંધ, એમ પરંપરા અનંત ભવ સુધી ચાલી શકે છે, પણ જે બંધાયેલા કર્મમાંથી મર્મસ્વરુપ અનુબંધ તેડી નંખાય, તે પરંપરા અટકી અનંતસંસારીતા મીટે છે, પણ જે આમ પરંપરાને બદલે અનંત ભવ સુધી વેઠવા લાયક માત્ર એક જ નિરુપકમ કર્મને બંધ થયે હેય તે એ અવશ્ય ભોગ્યકર્મ જ્યાં સુધી સમાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી ‘તેવા પ્રકારના અધ્યવસાય વિશેષના કારણે પ્રાયશ્ચિત્તને સ્વીકાર જ ન હોય. નિયત ફેરફાર થઈ શકે તેવા સ્વભાવવાળા કમંબંધમાં આ જનમમાં કે જન્માંતરમાં તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત થઈ શકે છે અને તેથી આલેચના પ્રતિક્રમણ કરવાથી, દુષ્ટકમ તેવા પ્રકારના ફળને આપવા માટે સમર્થ થઈ શકતાં નથી.” “અતીતકાલપરિમુક્તાનિ હિ શરીરાદીનિ પુગલરૂપત્થાત્ સમાસાદિત પરિણામાન્તરાણિ તદવસ્થાનિ વા યાવદપિ ગરણક્રમણ ન ત્યજયન્ત ભાવતસ્તાવદપિ ભલીતોમરકર્ણિ કાનુછવાસ્નાયુશરવાજકીચકશલાકાધાકારેણ પરિણુતાનિ પ્રાણિનાં પરિતાપ મવદ્રાવણું વા વિદધતિ સતિ પૂર્વકસ્ય કસ્તુરવધેન વેગમામાદયતિ. પ્રસ્તીતં ચૈતલેકે–ચર્સ પરિગ્રહે વર્તમાનઃ પરમાક્રોશતિ હતિ વ્યાપાદયતિ વા તત્ર પરિગ્રહિતુર્દોષસ્તમપકારિણપરિત્યજત, ન ચ અનયૌવ યુત્પાડવધ ક્ષયહેતવઃ For Personal & Private Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૮૨ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ શરીરપુશલાઃ પુણ્યહેતો વા પૂર્વકસ્ય કતું પાત્રચીતર–દંડક–પ્રતિશ્રયાહારપરિણત્યા ત પરિવનામુપકારકલ્લાતુ પ્રસન્ત, નૃતદેવમવધવિરસિહેતુકમ નિર્જરા તુ વિરતિ હેતુંકેવ, પુણં ચ વિરતિ હેતુકમેવ ભૂયસા, નહિ પાપાત્મવાદનિવૃત્તઃ પુણ્યન કર્મનિર્જરયા વા યુત ઇતિ.” (તસ્વાર્થાધિ મસૂત્ર. શ્રી સિદ્ધસેનગણિ ટીકા. ભાગ-૨ અધ્યયન ૭, સૂત્ર ૮, પૃષ્ઠ ૬૬) ભાવાથ– ભૂતકાળમાં મૂકેલાં શરીરે વગેરે પુગલરૂપ હોવાથી તે શરીરે બીજા પરિણામને પામ્યા હોય છે તેવી જ અવસ્થામાં એટલે તે રૂપે રહેલાં હોય તે સઘળાં શરીર આદિ પુદ્ગલેને જ્યાં સુધી ભાવપૂર્વક મન વચન અને કાયાથી ત્યાગ ન કરાય ત્યાં સુધી, તે (શરીરાદિ) પુદ્ગલોમાંથી બનેલા ભલી, ભાલા, કણિકા –કલમ, ધનુષ, દોરી, નાડી, બાણ, બાણનું પીંછું, ખીલા, લાકડી વગેરે રૂપે બનેલી તે વસ્તુઓ જેને જે પીડા કરે કે જેનો નાશ કરે છે, તે પુદ્ગલે જે જીવનાં હોય તે જ જ્યાં હોય (જે ગતિમાં હોય) ત્યાં તેને તે પાપકર્મનો વેગ (બંધ) થાય છે. લેકમાં પણ એ પ્રસિદ્ધ છે કે જે જેના કબજામાં હોય તે બીજાને આક્રેશ કરે, હણે કે મારે તો, જે તેના માલિકે તેને ત્યાગ કર્યો ન હોય તે તેને માલિક દેષિત ગણાય છે. * . એમ ન કહેવું કે “આ યુતિથી જે શરીરાદિ ગુગલે For Personal & Private Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ ૩૮૩ પાપને ક્ષય કરે કે પુણ્યના હેતુરૂપ થાય, એટલે કે તે શરીરમાંથી પાત્ર, વસ્ત્ર, દંડ, ઉપાશ્રય, આહાર આદિ બનેલી વસ્તુઓ તપસ્વીઓને ઉપકારક થાય છે, માટે તે જેને પુણ્ય થશે કેમ કે પાપબંધ થવામાં અવિરતિ, હેતુ છે અને નિજર તે વિરતિ હેતુક જ છે અને પુણ્ય પણ ઘણી વિરતિથી થનારું હોય છે. આથી પાપ આશ્રવથી નિવૃત્ત નહિ થયેલાને પુણ્ય કે કર્મનિર્જરા યુક્ત નથી.” | (૩) યત પૂર્વમુક્તા લક્ષ્મી: પુત્રસ્ય વાન્યસ્ય હસ્તે ચટતિ સ પુરુષો યાનિ પાપકર્માણિ સમાચરતિ તસ્ય પામ્ય વિભાગો લક્ષ્મીસંચયકારક પુરુષો યત્ર ભવે વર્તતે તત્ર સ્વયમેવાનીસિતડપ્યાયાતિ, “મદીયમિમમ ઇતિ કૃતા પારવન મુક્તાસ્વાદવડ્યું પાપવિભાગો આયાતિ, ન તુ પુણ્ય વિભાગેડનનુમતવાતુ.” * . (ધન્યચરિત્ર પલવ ૭ મું ધનકર્માનું દષ્ટાંત) –“પૂવે મૂકેલી લક્ષ્મી પુત્ર અથવા બીજાના હાથમાં આવે છે, તે પુરુષ તે લક્ષ્મી દ્વારા) જે પાપકર્મો આચરે તે પાપનો વિભાગ, લમી મુકી ગયેલે પુરુષ જે ભાવમાં હોય ત્યાં તેની ઈચ્છા ન હોય તે પણ તે પાપકર્મ તેને લાગે છે, અર્થાત્ તે પાપકર્મથી તેને આત્મા બંધાય છે, કેમ કે “આ મારૂં છે” એ મમત્વ હોવાથી પરવશતાથી મુકેલું હોવાથી અવશ્ય પાપને વિભાગ આવે છે પરંતુ પુણ્યનો વિભાગ આવતો નથી કેમકે અનુમોદના નથી માટે.” For Personal & Private Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ (૪) “ જે જે દેહે ગ્રહીને મૂકયાં, જેહથી તે હિંસા થાય; પાપ આકર્ષણ અવિરત યાગે, જીવ તે કર્મ બંધાય. ૨ પ્રાણી-૩ સાયક દેહના જીવ જે ગતિમાં, સિયા તસ હાય ક્રમ; રાજા ર્કને ક્રિયા સરખી, ભગવતી અગામ. ૨ પ્રાણી ”–૪ ૩૮૪ (છ અઠ્ઠાઇનું સ્તવન, ઢાલ ૨ ૭) શ્રી ભગવતી સૂત્રમાં પણ નીચે પ્રમાણે પાઠા આવે છે— (૫) "" પુરિસેણં ભતે ! ધણું પરામુસઈ ધણું પરામુસિત્તા ઉત્સું પરામુસઈ ર ઠાણું ઢાઇ દિચ્ચા આયતકણ્ણાય સુ કરેતિ આયયકન્નાયય સુ. કરેત્તા ઉઢ વેહાસ ઉત્સું ત્રિહઇ ર તા ણં સે સુ ઉઢ વેહાસ ઉન્નિહિએ સમાણે જાઈં તત્વ પાણાર્થે ભૂયાઇ જીણા સત્તાઈં અભિહઇ વોતિ લેસેતિ સંધાએઇ સધર્ટ્રેટેતિ પરિતાવેઇ કિલાનેઇ ઠાણાએ ઠાણ સકામેઇ વિચા વવરાવેઇ તએ ણં ભતે ! સે પુરિસે કતિ કિરિએ ? અ:— હે ભગવન્ ! જે મનુષ્ય ધનુષ ગ્રહણ કરે છે, ધનુષ ગ્રહણ કરીને માણુ ગ્રહણ કરે છે, ખાણુ ગ્રહણ કરી સ્થાન ઉપર બેસે છે, સ્થાન ઉપર બેસીને (ધનુષ ઉપર બાણુ ચઢાવીને) ધનુષની ઢોરી કાન સુધી ખેચે "" 6 For Personal & Private Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ ૩૮૫ છે. પછી વૃક્ષ, શિખર આદિ ઉપર ઊંચું (બાણ) છેડે છે. બાણ ઊંચું જતાં ત્યાં રહેલા પ્રાણ (બેઈન્દ્રિય, તેઈન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિયના જી) ભૂત (વનસ્પતિના છે) જીવ (પંચેન્દ્રિય જી) સત્વ (પૃથ્વીકાય આદિ છે)ને હણે છે, એકઠા કરે છે, ભેગા કરે છે, એક બીજાને પીડા ઉપજાવે છે, કંઈક સ્પર્શ કરે છે, ચારે બાજુ પીડા ઉપજાવે છે, એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ફેકી દે છે, યાવત્ મારી નાખે છે, તે હે ભગવન ! તે મનુષ્યને કેટલી કિયાઓનું પાપ લાગે છે ? ઇતિ પ્રશ્ન. ગાયમા ! જાવં ચ શું સે પુરિસે ધણું પરામુરાઈ ૨ જાવ ઉવિહઈ તાવ ચ ણે સે પુરિસે કાતિકાએ જાવ પાણાતિવાયકિરિયાએ પંચહિં કિરિયાહિં કે, જેર્સિ પિ ય શું સરીરહિં ધણું નિવૃત્તિએ તેવિ ય શું જીવા કાઇયાએ જાવ પંચહિં કિરિયાહિં પુઠા, એવું ધપુઠે પંચહિં કિરિયાહિં, જીવા પંચહિં, હારુ પંચહિં, ઉસૂ પંચહિં, સરે પત્તણે ફલે હારુ પંચહિં.” (સૂત્ર ૨૦૬, શ્રી ભગવતી સૂત્ર) અર્થ–“હે ગૌતમ ! જે મનુષ્ય ધનુષ ગ્રહણ કરે છે, ધનુષ ગ્રહણ કરીને યાવત્ બાણ છેડે છે, તે મનુષ્ય કાયિકી, અધિકરણકી, પ્રાષિકી, પારિતાપનિકી અને પ્રાણાતિપાતિકી એમ પાંચે કિયાના પાપથી બંધાય છે. એ જ પ્રમાણે જે જીવના શરીરથી ધનુષ, ધનુષપૃષ્ઠ, હારૂ For Personal & Private Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૮૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ (સ્નાયુ), બાણ, સર, પત્ર, ફલ બન્યું હોય તે જીવ જે ભવમાં હોય ત્યાં તે છે પણ પાંચે કિયાને પાપથી બંધાય છે.” ઇતિ ઉત્તર. અહીં શંકા કરવામાં આવી છે કે–“જે માણસ બાણ છેડી હિંસા કરે છે તે માણસને પાંચે કિયાઓ લાગે તે બરાબર લાગે છે, પણ ધનુષ આદિ જે જીવના શરીરમાંથી બનેલાં હોય તે જીવને પાંચે કિયાનાં પાપ કેવી રીતે લાગે ? કેમ કે તે વખતે બાણ આદિ નિજીવ-જીવ રહિત છે, તે એ પ્રમાણે સિદ્ધના જેને પણ પ્રાણાતિપાતાદિ પાકિયા લાગશે. વળી જેમ ધનુષ આદિના જીવને પાકિયા લાગે છે તે પ્રમાણે જે જીવનાં શરીરે, જીવરક્ષા આદિમાં વપરાતાં હોય તે જીવોને પુણ્યકર્મ બંધાવું જોઈએ.’ આ શંકાના સમાધાનમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે* અવિરતિપરિણામથી બંધ થાય છે. અવિરતિને પરિણામ જેમ તે પુરુષને છે તે જ પ્રમાણે ધનુષ આદિ બનેલા શરીરના જીવને પણ અવિરતિને પરિણામ છે, માટે તે જીવોને કમબંધ થાય છે. જ્યારે સિદ્ધના જીવોને અવિરતિ નથી, તેથી તેઓને કર્મ બંધ થતું નથી. જીવરક્ષા આદિમાં વપરાતા જીવોને વિવેક (અનુમોદના નહિ હોવાથી) પુણ્યબંધ થતું નથી, આ પ્રમાણે શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતોએ કહેલ છે અને તે પ્રમાણે શ્રદ્ધા રાખવી જોઈએ.” પુરિસે શું ભંતે ! અય અયકેસિ એમએણે સંડાસએણે ઉન્વિહમાણે વા પવિત્રહમાણે વા કતિકિરિએ? For Personal & Private Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૩૮૭ ગોયમા ! જાવ ચ શું જે પુરિસે અયં અયકેસિ અયોમએણું સંડાસએણું ઉવિહિતિ વા પવિહિતિ વા તાવ ચ ણે સે પુરિસે કાતિયાએ જાવ પાણાઈવાયકિરિયાએ પંચહિં કિસ્વિાહિં પડે, જેસિં પિ ય શું જીવાણું શરીરહિં તે અએ નિવૃત્તિએ સંડાસએ નિવૃત્તિઓ ઈંગાલા નિવૃત્તિયા ઈંગાલકઢિણિ નિવૃત્તિયા ભત્યા નિ વત્તિયા તે વિ છું જીવા કાઈયાએ જાવ પંચહિં કિરિયાહિં પુ.” અથ–પ્રશ્ન–હે ભગવન્! લોઢાની ભડ્રિમાંથી લોઢાના સાણસા વડે લોઢાને કાઢતાં કે નાંખતાં પુરૂષને કેટલી ક્રિયાઓ લાગે? ઉત્તર–હે ગૌતમ ! જે પુરુષ લેઢાની ભડ્રિમાંથી લોઢાના સાણસા વડે લોઢાને કાઢે છે, કે નાંખે છે તે પુરુષ કાયિકી, અધિકરણિકી, પ્રાષિકી, પારિતાપનિકી અને પ્રાણતિપાતિકી–આ પાંચે કિયાના પાપથી બંધાય છે, વળી જે જીનાં શરીરમાંથી લેતું બન્યું હોય, લેઢાની ભઠ્ઠિ બની હોય, સાણસે બન્યો હોય, અંગારા બન્યા હોય, અંગારા કાઢવાને કહે છે બન્યું હોય, ભાઠે બ હોય, તે જીવે પણ પાંચે કિયાના પાપકર્મથી (જે ગતિમાં રહ્યા હોય ત્યાં) બંધાયા કરે છે અર્થાત્ તેના અંગે જે જે વસ્તુઓ વપરાતી હોય, તે તે વસ્તુઓ જે જીવના શરીરમાંથી બની હોય તે જીવને પણ પાપકર્મ લાગે છે.’ For Personal & Private Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૮૮ - શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ “પુરિસે શું ભંતે ! અયં અયકેદ્દાઓ એમએણે સંડાસએણે ગહાય અહિકરર્ણિસિ ઉખિમાણે વા નિખિમાણે વા કતિ કિરિએ ? ગાયમા ! જાવ ચ શું સે પુરિસે અયં અયકે જાવ નિખિવઈ વા તાવ ચ શું સે પુરિસે કાઈયાએ જાવ પાણાઇવાયકિરિયાએ પંચહિં કિરિયાહિં પુરઠે, જેસિં પિ | જીવાણું શરીરહિતો અ નિવૃત્તિઓ, સંડાસએ નિવ્રુત્તિઓ, ચમ્મકે નિવૃત્તિઓ, મુદ્રિએ નિવૃત્તિઓ, અધિકરણ નિવૃત્તિએ અધિકરણિ ખડી નિવૃત્તિએ ઉદગદોણી નિવૃત્તિએ અધિકરણસાલા વિશ્વત્તિયા તે વિ શું જીવા કાયાએ જાવ પંચહિં કિરિયાહિં પુ.” (સત્ર-પ૬૩ શ્રી ભગવતી સૂત્ર) અથ–પ્રશ્ન-“હે ભગવન્! લેઢાની ભઠ્ઠિમાંથી લોઢાને સાણસા વડે લોઢાને પકડીને અધિકરણને વિષે કાઢતાં કે નાખતાં પુરુષને કેટલી કિયાઓ લાગે? ઉત્તર-હે ગૌતમ! તે પુરુષને યાવત્ જે જીવના શરીરમાંથી તે સાધન બન્યાં હોય તે જીવને (જ્યાં રહ્યા હોય ત્યાં) પણ પાંચે કિયાઓનાં પાપ લાગે છે. યાવત લોઢું, સાણસ, ઘન, મોટે ઘન, એરણ, લેટું, ઠંડુ કરવાની પાણીની કંઠી, લેહશાળા આદિ જે છાના શરીરમાંથી બનેલાં હોય તે જ જે કોઈ ગતિમાં રહેલા For Personal & Private Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૩૮૯ હોય ત્યાં તે જ પાંચ પ્રકારની ક્રિયાના પાપકર્મથી બંધાય છે.” “જીવેણું ભંતે ! કિં અધિકરણી અધિકારણું ? ગાયમા ! જીવે અધિકરણ વિ અધિકરણું પિ, સે કેટકેણું ભંતે ! એવં વચ્ચઈ જીવે અધિકરણી વિ અધિકારણું પિ? ગાયમા ! અવિરતિં પડુચ, સે તેણણું જાવ અહિકર્ણપિ. નેરઇએણે અંતે ! કિં અધિકરણ અધિકરણું ? ગોયમા ? અધિકરણી વિ અધિકારણે પિ, એવું જાહેર જીવે તહેવ નેઈએ, એવું નિરંતરે જાવ માણિએ. જીવેણું ભંતે! કિં સાહિકરણ નિરહિકરણ ? ગાયમા ! સાહિકરણ ને નિરહિકરણ, સે કણઠેણું પુચ્છા, ગોયમા ! અવિરતિં પડુચ્ચ, સે તેણણું જાવ ને નિરહિકરણ એવં જાવ માણિએ.” અર્થ–પ્રશ્ન–હે ભગવન્! જ જીવહિંસાના કારણવાળા છે કે કારણરૂપ છે? ઉત્તર–હે ગૌતમ! જી જીવહિંસાના કારણવાળા પણ છે અને કારણરૂપ પણ છે. For Personal & Private Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૦૦ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ પ્રશ્નશા કારણથી? ઉત્તર–અવિરતિ હોવાથી. આ જ પ્રમાણે નારકીના જીથી યાવત્ વિમાનિક સુધીના જ હિંસાના કારણવાળા પણ છે અને કારણરૂપ પણ છે. પ્રશ્ન–હે ભગવન્! જીવે અધિકરણ સહિત છે કે અધિકરણ રહિત છે? ઉત્તર- હે ગૌતમ ! જો અધિકરણ સહિત છે, અધિકરણ રહિત નથી. પ્રશ્ન-શા કારણથી ? ઉત્તર-અવિરતિને લીધે. આ પ્રમાણે યાવત્ વિમાનિક દેવ સુધી. જીવેણં ભતે કિં આયોહિકરણ પરાહિકરણ તદુભયાતિકરણ? ગોયમા ! આયાધિકરણ વિ પરાહિકરણી વિ તદુભયાહિકરણ વિ. સે કણકેણું ભંતે ! એવં વુઈ જાવ તદુભાયાણિકરણ વિ? ગોયમા ! અવિરતિં પહુચ્ચ, સે તેણઠેણે જાવ તદુભયાહિકરણી વિ, એવં જાવ માણિએ. જીણું ભંતે ! અધિકરણે કિં આયપ્પનનિવૃત્તિઓ પરમ્પઓગનિવૃત્તિએ તદુભયપઓગનિવૃત્તિએ ? ગોયમા ! આયપુઓ નિવૃત્તિએ વિ પરપગનિવૃત્તિઓ વિ તદુભયપુઓ નિવૃત્તિઓ વિ. સે કેણઠેણં ભતે! એવં વચ્ચઈ ? ગાયમા ! અવિરતિં પડુચ્ચ, સે તેણણું જાવ તદુભયuઓગનિવૃત્તિઓ વિ. એવું જોવ માણિએ." (શ્રી ભગવતી સૂત્ર. સૂત્ર પ૬૪) For Personal & Private Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૯ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ અથ–પ્રશ્ન-“ભગવદ્ ! જી પિતે હિંસા કરવાવાળા છે, કે બીજાની પ્રેરણાથી હિંસા કરવાવાળા છે કે ઉભયના સંગે હિંસા કરવાવાળા છે ? ઉત્તર–હે ગૌતમ ! ત્રણે ય રીતે હિંસા કરવાવાળા છે. પ્રશ્ન-ક્યા કારણથી? ઉત્તર-અવિરતિને લીધે યાવત્ વૈમાનિક દેવે સુધી. • પ્રશ્ન–હે ભગવન્! જી પોતાના મન આદિના વ્યાપારથી કે બીજાના વ્યાપારથી કે ઉભયના વ્યાપારથી અધિકરણ છે? ઉત્તર–પિતાના મન આદિના વ્યાપારથી થાવત્ ત્રણે ય રીતે જીવ અધિકરણ છે. પ્રશ્ન-ક્યા કારણથી? ઉત્તર–અવિરતિને લીધે. યાવત્ વિમાનિક દેવ સુધી.” આ કારણથી ભવભીર આત્માઓએ પિતાના અતીતભમાં મૂકેલાં સિરાવ્યા વગરનાં પાપકારી પુદ્ગલેને વર્તમાનભવમાં સમજપૂર્વક સિરાવવાં જોઈએ. અને ચારે શરણનો સ્વીકાર કરી દુષ્કૃત ગહ તથા સુકૃત. અનુમોદના કરવી, કે જેથી શુભ પ્રકૃતિ બંધાય અને બાંધેલી પ્રકૃતિ શુભાનુબંધી થાય. કહ્યું છે કે – આદિના વ્યા અરણથી ? હા જીવો અહિ સુહપરિણામે નિર્ચ, ચઉસરણમાઈ આયરે જીવો; કુસલ પયડીલ બંધઈ, બદ્દાઉ સુહાણુબંધાઉ. ” | (ચઉસરણ પયને. ગાથા ૬૧) For Personal & Private Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૯૦ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ અ - શુભ પરિણામ પૂર્વક હંમેશાં ચાર શરણાંના અથ— સ્વીકાર, પૂર્વ દુષ્કૃતની નિંદા, સુકૃતની અનુમેાદના કરવાથી જીવ પુણ્ય પ્રકૃતિએ ખાંધે છે, તથા બંધાયેલી અશુભ પ્રકૃતિને શુભ અનુબંધવાળી કરે છે. હવે આ ક્રિયાની વિધિ નીચે પ્રમાણે છે. ૨ વિધિ પ્રથમ નાણુ માંડી ચતુર્મુખ પ્રતિમાજી પધરાવી, અઢી કીલા અક્ષતના ચારે દિશામાં અને મધ્યમાં એક એમ પાંચ સાથિયા કરી, પાંચ શ્રીફળ મૂકી ચાર દીપક સ્થાપવા. ક્રિયા કરનારા હાથમાં શ્રીફળ, રૂપાનાણું લઈ નાણુની ચારે દિશામાં પ્રભુ સન્મુખ એક એક નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપે. પછી શ્રીફ્ળ રૂપાનાણું પ્રભુજી આગળ મૂકી; ચરવળો મુહપત્તિ હાથમાં લઇ ખમાસમણું દઈ ઇરિયાવહી કરે. પછી ખમા॰ ઇચ્છાકારેણ સદિસહ ભગવન્ ! મુહપત્તિ પડિલેહું ? (ગુરુ-‘ પડિલેહા *) ઇચ્છ, મુહપત્તિ પડિલેહી ખમા ઇચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અમ્હે. અઇયભવપુગ્ગલ વોસિરાવણિય દુડગારહાવણિય'ન‘દિકરાવણિય દેવવ`દાવણિય વાસનિક્ષેપ કરા. ગુરુ- કરેમિ † કહી ત્રણ નવકારપૂર્ણાંક વાસનિક્ષેપ કરે) પછી ખમા॰ ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અમ્હે' અઇયભવપુગ્ગલવાસિરાવણિય... દુડગરિહાવણિય' ન‘દિકરાવણિય વાસનિક્ષેપ કરાવિય. દેવવ‘દાવેહ. (ગુરુ- વ‘દાવેમિ ’). ખમા॰ For Personal & Private Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વાસિરાવવાની વિધિ ૩૯૩ Jચ્છા સ’દિ॰ ભગવન્ ! ચૈત્યવદન કરું ? (ગુરુ− કરેહ *) ઇચ્છ ચૈત્યવંદન ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય, વિશ્વચિન્તામણીયતે; હીધરણેન્દ્રટેરાટા, પદ્માદેવીયુતાય તે. ૧ શાન્તિ–તુષ્ટિ—મહાપુષ્ટિ–કૃતિ-શ્રીતિ —વિધાયિને; ૐ હ્રી દ્વિર્ ન્યાલનૈતાલ–સર્વાધિ વ્યાધિનાશિને ૨ જયાજિતાઽખ્યાવિજયાઽખ્યાઽપરાજિતયાન્વિતઃ દ્વિશાંપાૌ હૈ ફોવિ દ્યાદેવીભિરન્વિતઃ. ૐ અસિઆઉસા નમસ્તત્ર શૈલેાકચનાથતામઃ ચતુઃસુિરેન્દ્રાતે, ભાષન્ત છત્રચામરે. ૪ શ્રી શંખેશ્વરમંડન ! પાર્શ્વજિન ! પ્રણતકલ્પતરુ૭૯૫ !; સૂરયો દુષ્ટત્રાતં પૂરય મેં વાશ્ચિંત નાથ ! ૫ પછી જકિચિ॰ નમ્રુત્યુણું અરિહત ચેઇયાણું૦ અન્નત્ય કહી એક નવકારના કાઉસગ્ગ પારીને નમાઢું ત્ કહી થાય કહેવી— ૩ અર્હસ્તનાતુ સ શ્રેયઃ, શ્રિયં યધ્યાનતા નરૈઃ; અમ્મેન્દ્રી સકલાહિ, રહસા સહ સૌચ્ચત. ૧ પછી લેગસ સલાએ અરિહંત ચૈઇયાણં અન્નત્થ॰ એક નવકાર કાઉસ્સગ્ગ પારીને બીજી થાય કહેવી— For Personal & Private Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૯૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ આમિતિ મન્તા યચ્છાસનસ્ય, નન્તા સદા યહી શ્ર; આશ્રીયતે શ્રિયા તે, ભવતા ભવતા જિનાઃ પાન્તુ. ૨ પછી પુખરવરદી॰ સુઅસ ભગવએ॰ અન્નત્થ॰ એક નવકારના કાઉસગ્ગ પારીને ત્રીજી થાય કહેવીનવતત્ત્વદ્યુતા ત્રિપદીશ્રિતા રુચિજ્ઞાનપુણ્યશક્તિમતા; વરધ કીતિ વિદ્યાઽનન્દાઽયાજ્જૈનગીō યાત્. પછી સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં કહી શ્રી શાન્તિનાથ આરાધના કરેમિકાઉસ્સગ્ગ વંદણુવત્તિયાએ એક લેગસ (સાગરવર ગ'ભીરા સુધી)ના કાઉસગ્ગ પારીને નમે ત્॰ કહી ચોથી થાય કહેવી— શ્રી શાંતિઃ શ્રુતશાંતિ: પ્રશાંતિકેાસાવશાંતિમુપશાંતિઃ નયતુ સદા ચસ્ય પદાઃ, સુશાંતિદાઃ સન્તુ સન્તિ જને. ૪ 3, પછી દ્વાદશાંગી આરાધના કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ વંદણુવત્તિયાએ॰ એક નવકારના કાઉસગ્ગ પારીને નમે ત્ કહી પાંચમી થાય કહેવી— સકલા સિદ્ધિસાધનબીએપાગા સદા ફુરદપાગાઃ ભવતાદનુપહતમહાતમાઽપહા દ્વાદશાંગી વઃ. ૫ આરાધના કરેમિ પછી શ્રી શ્રુતદેવતા કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્યં એક નવકારના કાઉસ્સગ્ગ પારીને નમાડહત્॰ કહી છઠ્ઠી થાય કહેવી— For Personal & Private Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વાસિરાવવાની વિધિ વક્ર વતિ ન વાગ્વાદિનિ ! ભગવતિ ! કઃ ! શ્રુતસરસ્વતિ ! ગમેચ્છુઃ; રંગત્તર ગમતિવરતરણિસ્તુભ્ય નમ ઇતીહ. પછી શ્રી શાસનદેવતા આરાધના કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્યં એક નવકારના કાઉસ્સગ્ગ પારીને નમાડહું ત્॰ કહી સાતમી થાય કહેવી— “ઉપસર્ગ વલયવિલયનનિરતા જિનશાસનવનૈકરતાઃ; -તમિહ સમીહિતકૃતે સ્યુઃ શાસનદેવતા ભવતામ. ૭ પછી સમસ્ત વૈયાવચ્ચગરાણું કરેમિ કાઉ-સગ્ગ અન્નત્યં એક નવકારના કાઉસગ્ગ પારીને નમેાડ ત્॰ કહી આઠમી થાય કહેવી— સધેત્ર ચે ગુરુગુણૌધનિધે સુરૈયા વૃત્ત્પાદિકૃયકરણૈકનિબહ્રકક્ષાઃ; તે શાંતયે સહ ભવન્તુ સુરાઃ સુરીભિ, ૩૯૫ સદૃષ્ટા નિખિલવિદ્યવિધાતઢક્ષાઃ. ૮ પછી નવકાર પ્રકટ એલી, એસીને નમ્રુત્યુ!' જાવંતિ॰ ખમા॰ જાવંત॰ નમાત્ કહી સ્તવન કહેવું— સ્તવન એમિતિ નમા ભગવએ, અરિહંત સિદ્ધાઽયરિય ઉવજઝાય વરસવ્વસાહુમુણિસંધધમ્મતિત્વ પત્રયણસ. ૧ For Personal & Private Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૩૯૬ સપ્પણ્વ નમે તહ ભગવઇ, સુદેવયાઇ સુહયાએ, સિવસંતિદેવયાણું, સિવપવયદેવયાણું ચ. શ્રી પ્રવ્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઇન્દાગણિજમનેરઇવરુણવાઊકુંબેરઇસાણા, ખંભાનાગુત્તિ દસહ્મવિ ય સુદિસાણ પાલાણું. 3 સામયમવવેસમણવાસવાણું તહેવ પંચણ્યું; તહું લાગપાલયાણું, સૂરાઇગહાણુ ય નહું. ર સાહ તરસ સમખ, મઝમિણું ચેવ ધમ્મછુટ્ટાણું; સિ≠િમવિગ્ધ ગચ્છ, જિણાઇ નવકાર ધણિય પ્ ૪. પછી જયવીયરાય સંપૂર્ણ કહી (પ્રતિમાજી હોય તે પડદા કરાવીને) ખુલ્લા સ્થાપનાજી સામે એ વાંદણાં દેવાં (પછી પડદે લેવરાવીને) પ્રભુજી સામે ખમા ં ઇચ્છકારી ભગવન્ ! તુમ્હે અહં અઇયભવપુગ્ગલવાસિરાવણી દુડગારહાવણી નંદીકરાવણી દેવવ દાવણી વાસનિક્ષેપકરાવણી નંદીસૂત્ર સભળાવણી કાઉસંગ કરાવેા. ગુરુ-કરેહ, શિષ્ય-ઈચ્છ, અઇયભવ પુગ્ગલવેાસિરાવણી દુક્કડગરિહાવણી નંદીકરાવણી દેવવ દાવણી વાસનિક્ષેપકરાવણી નદીસૂત્ર સંભળાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ (ગુરુએ અહીં ખમા॰ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! નંદીસૂત્ર કૅડૂઢાવણી કાઉસ્સગ્ગ કરું ? ઇચ્છ. નંદીસૂત્ર કઢાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ) અન્નત્ય કહી ગુરુ-શિષ્યે એક લેાગસ For Personal & Private Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૩૯૭ સાગરવરગંભીરા સુધીને કાઉસ્સગ કરી પારીને લેગસ્સ કહે. પછી શિષ્ય–ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! પસાય કરી મમ નંદીસૂત્ર સંભળાવે છે. ગુરુસાંભળે. ખમાત્ર ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવદ્ ! નંદીસૂત્ર કહું કહી ત્રણ નવકારરૂપ નંદી સંભળાવી શિષ્યને માથે વાસક્ષેપ નાખવે. શિષ્ય બે હાથ ભેગા કરી છેલી (ટચલી) આંગળીમાં મુહપત્તિ તથા બે અંગુઠામાં ચરવળે રાખી અંજલી જેડી માથું નમાવીને ઊભા ઊભા નંદીસૂત્ર સાંભળે. પછી ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુહે અહે અભવયુગલાઈ સિરાજી દુક્કડાઈ ગારહાજી. (નેટ:-નીચે આપવામાં આવતા પાઠો વગેરે ક્રિયા કરનાર, અને ક્રિયા કરાવનારની સ્થિરતા પ્રમાણે સમજાવવા, છેલ્લે પુણ્ય પ્રકાશનું સ્તવન ખાસ સંભળાવવું. એ પ્રમાણે સિરાવરાવી, ગર્વણા. કરાવરાવી અને મિચ્છામિ દુક્કડ દેવરાવ્યા બાદ, ખમાસમણુના. આદેશે મંગાવવા.) ઈહ ભવિયમન્નમવિયં, મિચ્છરૂપવત્તર્ણ જમહિગરણું જિણપવયણપડિક દુદું ગરિહામિ ત પાવું.” શિષ્યો મિચ્છામિ દુક્કડ ૩ વાર (ચઉસરણ પયને-૫૦) For Personal & Private Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સંગ્રહ અર્થ :-શ્રી જિનશાસનમાં નિષિદ્ધ કરાએલ મિથ્યાત્ત્વના પ્રવ`નરૂપ અધિકરણની પાપપ્રવૃત્તિઓ, આ ભવમાં અન્ય ભવમાં મારાથી અજ્ઞાન આદિના ચેગે આચરાઇ હાય તે સર્વ પાપપ્રવૃત્તિએને હું નિન્દુ છું. વારંવાર ગુરુસાક્ષીએ ગડું છું. (૨) ૩૯૮ ભવ અન ંત ભમતાં થયાં, કીધા દેહ સંબધ; ત્રિવિધ ત્રિવિધ કરી વાસીરું, તીણશું પ્રતિબંધ. ” શિષ્યા વોસિરામિ૩ વાર (પદ્માવતી આરાધના) (3) સરણમુગએ અ એએસિ’ગરિહામિ દુક્કડ, જણું અરહતેસુ વા, સિધ્ધસુ વા, આયરિએસુ વા, ઉવજઝાએસુ વા, સાહુસુ વા, સાહુણીસુ વા, અન્નેસુ વા ધમ્મટ્ટાણેસુ વા, માણિજ્વેસુ પૂઅણુિજેસુ તહા માઇસુ વા, પિઇસુ વા, બસુ વા, મિોસુ વા, લયારિસુ વા, એહેણ વા વેસુ, મટ્ટુએસુ અમટ્ટુએસ, મગસાહણેસુ અમન્ગસાહણેસ, જ િચિ વિતહમાયરિયં અણાયરિયન્ત્ર અણિચ્છિઅન્ન પાવ પાવાણુધિ, સુહુવા ખાયર ત્રા, મણેણ વા, વાયાએ વા, કાર્યણું વા, કચવા, કારવિ... વા ' For Personal & Private Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્દગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૩૯૯ અણુમે!ઇ... વા, રાગેણ વા, દાસેણ વા, માહેણ વા, નૃત્ય વા જમ્મુ જમ્મતઃસુવા, ગહિણીયમેઅ દુક્કડમેઅ' ઉઝિયવમે વિઆણિઅ' મએ કલ્લાણુમિત્તગુરુભગવંતત્રયણાએ, એવમેઅતિ રાઇઅ સદ્દાએ, અરિહંતસિદ્ધસમક્ખં ગરહામિ અમિણ, દુક્કડમેઅ ઉજિઝયન્ત્રમેઅં, ઇત્ય મિચ્છામિ દુક્કડં મિચ્છામિ દુક્કડં મિચ્છામિ દુક્કડ', ' (પંચત્ર પ્રથમ સૂત્રમાંથી) “ અરિહંત સક્િક્ષય, સિદ્ધસક્િષ્મય, સાહુસક્ય, દેવસધ્મય, અપ્પસિય. વસરામ વાસિરામિ વાસિરામિ. આ પ્રમાણે સભા પાસે ખેાલાવવું. — શ્રી અરિહ`ત ભગવાન, શ્રી સિદ્ધભગવાન આદિના શરણમાં આવ્યા થકા હું, પાપકર્મો-દુષ્કૃયાને નિદુ છું. જેવાં કે-અરિહ ંત, સિદ્ધો, આચાર્યાં, ઉપાધ્યાયા, સાધુઆ, સાધ્વીઓને વિષે તથા બીજા ધર્મસ્થાના માનનીય પૂજનીય આત્માઓને વિષે તથા માતા, પિતા, બંધુ, મિત્ર, ઉપકારી સામાન્ય સમકિતષ્ટિ આદિમાગમાં રહેલા અથવા માર્ગમાં નહિ રહેલા સજીવાને વિષે, માનાં સાધન પુસ્તક આદિને વિષે, અથવા અમા (હિંસા વગેરે)નાં સાધન ખડૂંગ-તલવાર, ભાલા આદિને For Personal & Private Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪oo શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ વિષે જે કાંઈ વિપરીત કરાયું હેય, ક્રિયાથી નહિ આચરવા ગ્ય, મનથી નહિ ઈચ્છવા યોગ્ય, સૂક્ષ્મ કે બાદર પાપાનુબંધી પાપને આ જન્મમાં કે જન્માન્તરમાં રાગથી, દ્વેષથી કે મેહથી, મનથી, વચનથી કે કાયાથી, કર્યું હોય, કરાવ્યું હોય કે અનમેવું હોય તે દુષ્કૃત્ય, કલ્યાણમિત્ર શ્રી ગુરુ ભગવંતેના વચનથી, નિંદા કરવા ગ્ય છે. ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે એમ સમજી શક્યો છું. આ એમજ છે, આ પ્રમાણે શ્રદ્ધાપૂર્વક મને રૂમ્યું છે. તેથી શ્રી અરિહંતની સાક્ષીએ, શ્રી સિદ્ધની સાક્ષીએ ત્યાગ કરવા ચોગ્ય દુકૃત્યને નિહું છું. આ સંબંધી મારાં પાપ મિથ્યા થાઓ, મિથ્યા થાઓ, મિથ્યા થાઓ, એમ હું ઈચ્છું છું. અરિહંતભગવંતની સાક્ષીએ, સિદ્ધભગવંતની સાક્ષીએ, સાધુભગવંતની સાક્ષીએ, દેવની સાક્ષીએ, આત્મસાક્ષીએ સઘળા પાપને હું વોસિરાવું છું. સિરાવું છું, સિરાવું છું.” ઇણ ભવ પરભવ આચર્યા, પાપ અધિકરણ મિથ્યાત રે; જે જિન આશાતનાદિક ઘણાં, નિંદિયે ગુણઘાત રે. ૧ પાપ જે એવાં સેવિયાં, તેહ નિંદિ વિહું કાલ રે, સુકૃત અનુમોદના કીજીએ, જિમ હેાયે કર્મ વિસરાલ રે. ૨ (અમૃતવેલની સઝાય. ગાથા ૧૦ મી-૧૫ મી) For Personal & Private Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વાસિરાવવાની વિધિ (૩) પૂર્વકૃતદુષ્કૃત્યાની નિંદા ચ્છિત્તતમ ધેણ, અરિહંતાસુ અવગ્નવયણું જ, અન્નાણેણુ વિરહયં, ઇણ્ડુિં ગરિહામિત પાવ. ૧ "I સુઅધમ્મસ ધસાહુણુ, પાત્ર પડિણિઅયાઇ જ રહ્યું; અનેસુ અ પાવેસુ, ઇણ્ડિં ગરિહામિ ત પાવ. ૨ અનેસુ અ વેસુ મિત્તીકરુણાગાયરસ કય; પરિઆવણાઈ દુકખ, ઇણ્ડિં ગરિહામિ ત પાત્ર. ૩ જ મયકાઐહિં, કયકારિઅઅણુમહિ આયરિય; ધમ્મવિદ્ધમસુદ્ધ, સવ્વ રિહામ તપાવ ૪૦૧ "" અ—ગાઢ મિથ્યાત્વરૂપ અધકારથી અંધ બનીને, શ્રી અરિહંત આદિ ઉપકારી મહાપુરુષના જે અવર્ણવાદ મે કર્યો હેાય તે તથા અજ્ઞાનતાથી આચરેલા તે સવ પાપકાર્યાની હું અત્યારે નિંદા-ગાઁ કરૂં છું. ૧ શ્રી શ્રુતધમ, સંધ અને સાધુઓને વિષે વિરાધીપણાદિકનું મેં જે પાપ કર્યું હોય, તથા જે કાઈ પાપ મારાથી થયેલાં હાય તે પાપાની હું નિંદા કરૂં છું. ૨ For Personal & Private Use Only ४ વળી મંત્રી. કરૂણા પ્રમાદ અને માધ્યસ્થને લાયક એવા અન્ય જીવેને પરિતાપ સફ્લેશ આફ્રિ ઉપજાવવા પૂર્વક જે કાંઈ દુઃખ આપ્યું હાય, તે સર્વ દુષ્કૃતાને હવે હું ગહું છું. ૩ * Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ મન વચન અને કાયાથી કરવા, કરાવવા અને અનુમેદવા દ્વારાએ શ્રી જિનભાષિત ધર્મથી વિરૂદ્ધ એવું જે અશુદ્ધ આચરણ મારાથી થઈ ગયું હોય, તે સ પ્રકારના પાપને હું નિંદું છું-ગહું છું. ” ૪ ૪૦૨ (૪) સુકૃતની અનુમાદના “ અરહત્ત અરિહંતેસુ, જં ચ સિદ્ધત્તણં ચ સિધ્ધેસુ; આયા આયરિએ, ઉવજ્ઝાયત્ત ઉવજઝાએ. ૫ સાહુણું સાહુચરમ ́ ચ, દેસવિરઈં ચ સાલયજાણ; અણુમન્તે સવ્વેસિં, સમ્મત્ત સમ્મદિીણું. ૬ અહવા સવ્વ ચિઅ, વીયરાયવયાણુસાર જં સુર્ય, કાલત્તએ વિ તિવિહુ, અણુમાઐમા તય સન્ત્ર”, ” ૭ — શ્રી અરિહંતદેવામાં ધર્મતી પ્રવર્તનાદરૂપ અરિહંતપણાને ગુણુ, શ્રી સિદ્ધ પરમાત્મામાં સ્વરૂપમાં રમણુતાદિરૂપ સિદ્ધત્ત્વ ગુણ, શ્રી આચાર્ય ભગવંતામાં આચારાના પાલનરૂપ આચાય પણાના ગુણુ, શ્રી ઉપાધ્યાય ભગવતામાં સ્વાધ્યાયનું પ્રવર્તન કરાવવારૂપ વાચકતાને ગુણુ, શ્રી સાધુ ભગવંતામાં નિમ`ળ ચારિત્રના આચરણુ સ્વરૂપ સાધુત્વગુણુ, શ્રાવકવગ માં દેશવિરતિ આદિ અભિગ્રહરૂપ શ્રાવકપણાના ગુણ અને સભ્યગ્લિષ્ટ આત્માઓમાં શ્રી જિનભાષિત તત્ત્વાની શ્રદ્ધારૂપ સમ્યગ્ દનગુણુ ઇત્યાદિ આરાધક આત્માઓના લેાકેાત્તર ગુણેાની હું અનુમેદના કરૂં છું. અથવા શ્રી વીતરાગ ભગવતના વચનને અનુસરનારૂં For Personal & Private Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૪૦૩ જે કાંઈ સુકૃત ત્રણે કાલમાં મન-વચન અને કાયાથી કરવા, કરાવવા કે અનુમોદન દ્વારા થતું હોય તે સર્વે પ્રકારના સુકૃતની હું અનુમોદના કરું .” ૫-૬-૭. ચઉગે જિણધર્મો, ન કએ ચરિંગસરણમવિ અન કર્યા ચરિંગભવુ છે, ન કએ હારિઓ જમ્મો. ૮ એગોહં નત્યિ મે કોઈ, નાહમનસ્ય કરસઈ; એવં અદાણ મણસો, અપ્રાણ-સાસઈ. ૯ એગે મે સાસઓ અપ્પા, નાણદંસણસંજુઓ; સેસા મે બાહિરા ભાવા, સવે સંજોગલકૂખણા. ૧૦ આયા હુ મહં નાણે, આયા મે દંસણે ચરિત્ત ય; આયા પચ્ચખાણે, આયા મે સંજમે જેગે. ૧૧ એગો વચ્ચઈ છે, એગો ચેવુવવજજઈ; એગસ ચેવ મરણું, એગો સિજઝઈ નીરઓ.” ૧૨ – જેઓએ મનુષ્યભવને પામવા છતાં દાન, શીલ, તપ અને ભાવરૂપ ચાર પ્રકારને શ્રી જિનકથિત ધમ ન કર્યો, અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુ અને જિનધર્મનું શરણ ન કર્યું તથા નારક, તિર્યચ, મનુષ્ય અને દેવગતિ સ્વરૂપ સંસારને ક્ષય થાય તેવી આરાધના ન કરી, તે તેઓને મનુષ્ય જન્મ નિષ્ફળ જાણુ. ૮. “એકલો છું, મારું કઈ નથી” આ પ્રમાણે અદીન મનથી આત્માનું અનુશાસન કરે. ૯ For Personal & Private Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ જ્ઞાન-દર્શન અને ચારિત્રના ગુણવાળા મારે આત્મા એ જ શાશ્વત છે, જ્યારે બાકીના બધા બાહ્ય ભાવે છે અને તે સંચેગથી પ્રાપ્ત થનારા છે. ૧૦ ૪૦૪ મારે। આત્મા જ જ્ઞાન છે, દર્શન છે, ચારિત્ર છે, પચ્ચક્ખાણ છે અને સંયમ વ્યાપારરૂપ છે. ૧૧ આત્મા કને વશ એકલા જ જાય છે, એકલા જ જન્મે છે અને એકલેા જ મરણ પામે છે, તેમ જ સઘળા કર્મોને ક્ષય કરીને આત્મા એકલે જ મેાક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે. ૧૨ “ સવે અવરાહપએ ખામેમિ અહુ ખમે મે ભયવ; અહવેિ ખમામિ સુદ્ધો, ગુણસંધાયરસ સધસ. ૧૩ જ જ મણેણ બદ્ધ, જં જ વાએણ ભાસિમ પાવ જ જ કાએણ કય, મિચ્છામિ દુક્કડ તરસ. "" १.४ —“ હે ભગવન્ ! સર્વ પ્રકારના અપરાધ સ્થાનાને હું ખમાવું છું. આપ પણ મને ક્ષમા આપે. ગુણુના સમૂહવાળા શ્રી સંઘને હું શુદ્ધ અનીને ખમાવું છું. ૧૩ જે જે પાપકમ મે મનથી ખાંધ્યું હોય, જે જે પાપત્રચના વચનથી ખેાલાયાં હાય અને જે જે પાપ કાર્યાં કાયા દ્વારા કર્યા હાય, તે સર્વ પાપ-કર્મોં મારાં મિથ્યા થાઓ-મિથ્યા થાઓ. ” ૧૪ "" For Personal & Private Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૦૫ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ (૫) ચાર શરણાં (એ) “રાગદેસારીણું હંતા, કમ્મગાઈ અરિહંતા; વિષયકસાયારીણું, અરિહંતા હું, મે સરણું. ૧ રાયસિરિમુવમિત્તા, તવચરણે દુશ્ચ અણુચરિત્તા; કેવલસિરિમરહંતા, અરિહંતા હું, મે સરણું. ૨ થઇનંદણમરહંતા, અમરિંદનરિદપૂઅમરહંતા; સાસયસુહરહંતા, અરિહંતા હું, મે સરણું. ૩ પરમણગયં મુર્ણતા, જોઈંદમહિંદઝામરહંતા; ધમ્મકહે અરહંતા, અરિહંતા હું, મે સરણું. ૪ | (ચઉસરણ પયો. ગાથા. ૧૩ થી ૧૬) અથ:–“રાગ અને દ્વેષરૂપ શત્રુઓનો નાશ કરનાર, આઠે કર્મોને સર્વથા ક્ષય કરનારા, વિષય અને કષાયોને શત્રુની જેમ જીતી લેનારા શ્રી અરિહંતાનું મારે શરણ હે. ૧ રાજ્યલમીને ત્યાગ કરીને દુખે કરીને આચરી શકાય એવા તપ અને સંયમનું પાલન કરીને કેવલજ્ઞાનરૂપી લકમીને થયેલા શ્રી અરિહંતદેવનું મારે શરણ હે. ૨ સ્તુતિ અને વંદનાને લાયક, ઈન્દ્રો અને ચકવર્તિ વગેરેને પૂજવા ગ્ય, શાશ્વત સુખ જે મેક્ષ તેને મેળવવાને એગ્ય શ્રી અરિહંતદેવનું મારે શરણ છે. ૩ - સર્વ જીના મનમાં રહેલા ભાવેને જાણનારા, For Personal & Private Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ४०१ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ચેગી પુરૂષના ઈન્દ્ર એવા શ્રી ગણધરદેવે અને દેવના ઈન્દ્ર દેવેન્દ્રો વગેરેથી સદાકાલ ધ્યાન કરવા લાયક અને કલ્યાણને કરનારી ધર્મકથા કહેવાને એગ્ય શ્રી અરિહંત ભગવંતેનું મારે શરણ હો. ૪ “સરણમવસરિત્તા, ચઉતીસં અઇસએ નિસેવિત્તા; ધમ્મકહં ચ કહેતા, અરિહંતા હું, મે સરણું. ૫ એગાઈ ગિરાણેગે, સંદેહે દેહિણું સમં છિત્તા; 1 તિહુયણમણસાસંતા, અરિહંતા હું, મે સરણું. ૬ વયણમણ વર્ણ, નિવવંતા ગુણસુ ઠાવંતા; જિઅલઅમુદ્દતા, અરિહંતા હું, મે સરણું. ૭ ઉજિઝઅજરામરણાણું, સમસ્તદુખત્તસત્તસરણાણું; તિહુઅણજણસુયાણું, અરિહંતાણં નમ તાણું. ૮ અચ્ચભુ ગુણવંત, નિજસસસહાપસાહિઅદિત; નિયમણાઈઅણુતે, પડિવન્તોસરણમરિહંતે. ૯ પણતીસગુણગિરાએ, જે અ વિહં કુણંતિભવ્યાણ; મહિપીઢે વિહરતા, તે અરિહંત પણિવયામિ.” ૧૦ (ચઉસરણ પન્ના ગાથા ૧૮ થી ૨૦, ૨૨, ૨૧, સિરિસિરિયાસકહા ગાથા ૧૨૨૬) --“દેવના સમુદાયે ભક્તિથી રચેલા સમવસરણમાં બેસી ચેત્રીસ અતિશયોને (વીતરાગ ભાવે સેવીને પાંત્રીસ ગુણેથી યુક્ત ધમકથાને કહેનારા શ્રી અરિહંતે મારે શરણરૂપ છે. ૫ For Personal & Private Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વૈસિરાવવાની વિધિ ૪૦૭ એક વાણીથી એક જ કાલે અનેક જીવાના સંશયાને શાસનને સ્થાપનારા શ્રી છેદનારા, ત્રણે ભુવનમાં ધરૂપ અરિહંતે મારે શરણરૂપ હૈ. ૬ અમૃતસમાન વચનથી ત્રણેય જગતના જીવાની તથા ગુણના માર્ગે સ્થાપનારા, વેદનાને શમાવનારા ભવભીરૂ આત્માઓને ઉદ્ધાર કરનારા, શ્રી અરિહંત પરમાત્માએ મારે શરણુરૂપ હેા. ૭ વૃદ્ધાવસ્થા અને મરણને સર્વથા ત્યજી દેનારા, સમસ્ત પ્રકારના દુઃખાથી પીડાતા આત્માઓના શરણભૂત, ત્રણે લેાકના ભવ્ય જીવાને શાશ્વત સુખ આપનારા શ્રી અરિહ‘ત પરમાત્માને હું નમસ્કાર કરૂં છું. ૮ અતિ આશ્ચય કારી ગુણાવાળા, પેાતાના યશરૂપી ચંદ્રથી દિશાઓના છેડા સુધી પ્રકાશને ફેલાવનારા, નિયત અનાદિ અનંત એવા શ્રી અરિહંતાના શરણને હું સ્વીકરૂં છું. ૯ પાંત્રીસ ગુણયુકત વાણીવડે ભવ્ય જીવેાને મેધ પમાડતા પૃથ્વીતલ ઉપર વિચરી રહેલા શ્રી અરિહતાને હું નમસ્કાર કરૂં છું, ૧૦ (ufl) કમ્મટ્ઠક્ષયસિદ્દા, સાહાવિઅનાણુદ સણસમિદ્દા; સ‰લદ્ધિસિદ્ધા, તે સિદ્દા હુંતુ મે સરણું. ૧૧ મૂલક્ષયપિડવક્ષા, અમૂઢલક્ખા સોગિપચ્ચકખા; સાહાવિત્તસુક્ષ્મા, સિદ્દા સરણું સિદ્દાસરણું પરમમુા. ૧૨ t For Personal & Private Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૦૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પાવિ પરમાણંદા, ગુણનીસંદા વિભિન્ન ભવદા; લહુઈયરવિચંદા, સિદ્ધા સરણું ખવિઅદંદા. ૧૩ જે અ અણું તમણુત્તર–મણવર્મા સાયં સયાણું; સિક્રિસુહું સંપત્તા, તે સિદ્ધા દિંતુ મે સિદ્ધિ.” ૧૪ (ચઉસરણ પન્ના ગાથા ૨૪, ૨૬, ૨૮, સિરિ. કહા. ૧૨૩૫) -આઠે કર્મોનો ક્ષયથી સિદ્ધ થયેલા, સ્વાભાવિક જ્ઞાનદર્શનથી સમૃદ્ધ, સવ અર્થે–પ્રજનની પ્રાપ્તિથી સિદ્ધ એવા શ્રી સિદ્ધ ભગવતેનું મને શરણ હે. ૧૧ મૂળથી ઉખેડી નાખ્યા છે અંતરંગ શત્રુઓને, અચૂક ઉપગશીલ, સજોગી કેવળીઓને જ પ્રત્યક્ષ, સ્વાભાવિક આત્મસુખવાળા, શ્રેષ્ઠ મેક્ષ પામેલા શ્રી સિદ્ધભગવંતેનું મને શરણ હે. ૧૨ પરમાનંદને પ્રાપ્ત થયેલા, સકળગુણોના ઝરણારૂપ, ભવરૂપ કંદને સર્વથા નાશ કરેલા અને કેવલજ્ઞાનના પ્રકાશથી સૂર્ય અને ચંદ્રના પ્રકાશને ઢાંકી દેનારા, રાગ-દ્વેષ વગેરે દુઃખ રૂ૫ યુગલોનો ક્ષય કરનારા શ્રી સિદ્ધભગવંતેનું મને શરણ હો. ૧૩ જે અનંત, અનુત્તર, ઉપમારહિત, શાશ્વત, સદાનંદ એવા મોક્ષ સુખને પામેલા છે, તે સિદ્ધભગવતે મને સિદ્ધિ-મોક્ષ આપે. ૧૪ | (સી) “જિઅલ અબંધુણ, કુગઈસિંધુણો પારગા મહાભાગા; નાણાઇએહિ સિવસુખ-સાહગ સાહણે સરણું. ૧૫ For Personal & Private Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૪૦૯ કેવલિ પરમેહી, વિકલમઈ સુચહરા જિણમર્યામિ, આયરિય ઉવજઝાયા, તે સર્વે સાહુ સરણું. ૧૬ ઉઝિયવઇરવિહા, નિશ્ચમદોહા પસંતમુહસોહા; અભિમયગુણસંદેહા હયમહા સાહુ સરણે. ૧૭ ખંડિઅસિહદામા, અકામધામા નિકામસુતકામા; સુપુરિસમણાભિરામ, આયારામા મુણિસરણું. ૧૮ મિલ્હિઅવિસયકાયા, ઉઝિયઘરધરસિંગ સુહસાયા; અકલિઅહરિસવિસાયા, સાહુસરણું ગયપમાયા. ૧૯ હિંસાઈદાસ સુન્ના, કયકારના સયંભુપિન્ના; અજરામરપહેમુન્ના, સાહુ સરણું સુકયપુના. ૨૦ સાહત્તસુટ્રિયા જં, આયરિઆઈ ત ય તે સાહૂ સાહુભણિએણ ગહિયા, તન્હા તે સાહુ સરણું.” ૨૧ (ઉપન્ના ૩૧૩૨, ૩૫ થી ૩૮, ૪૦) –ષડૂજીવનિકાયરૂપ જીવલેકના સાચા બંધુ, દુર્ગતિરૂપ સાગરના પારને પામેલા, મહાભાગ્યવાન, જ્ઞાનદર્શન ચારિત્રના વેગથી મેક્ષના સુખને સાધનારા, શ્રી સાધુ ભગવંતે મને શરણરૂપ હે. ૧૫ કેવળજ્ઞાની, પરમાવધિજ્ઞાની, વિપુલમતિ, મનઃ પર્યવજ્ઞાનવાળા, શ્રુતજ્ઞાની, ચૌદપૂર્વધર-દશપૂર્વધર વગેરે તથા જિનેશ્વર ભગવંતના માર્ગમાં રહેલા આચાર્યો, ઉપાધ્યાયે વગેરે સર્વ સાધુ ભગવંતેનું મને શરણ હે. ૧૬ For Personal & Private Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૧૦ શ્રી પ્રવ્રજ્યા મેગાદિ વિધિ સંગ્રહ વિર વિરોધના ત્યાગી, હંમેશાં અદ્રોહી-ક્યારે પણ કેઈનો દ્રોહ નહિ કરનારા, પ્રશાંત મુખથી શુભતા, સુંદર ગુણેના ખાણભૂત, મોહને હણનારા શ્રી સાધુ ભગવંતે મને શરણ રૂપ છે. ૧૭ નેહરૂપ બંધનને તેડી નાખનારા નિર્વિકાર સ્થાનમાં વસનારા, વિકારરહિત-સ્વાભાવિક સુખના અભિલાષી, સત્પુરુષના મનને આનંદ આપનારા, આત્મરમણ કરનારા, શ્રી સાધુભગવંતોનું મને શરણ હે. ૧૮ વિષય અને કષાયથી દૂર રહેલા, ઘર અને સ્ત્રીસંગથી ઉત્પન્ન થતાં સુખ અને શાતાઓના ત્યાગી, તથા વિષાદને નહિ ગણનારા, પ્રમાદથી રહિત શ્રી સાધુ ભગવંતે મને શરણરૂપ હો. ૧૯ હિંસા આદિ દેથી સર્વથારહિત, કરુણાભાવ રાખનારા, સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રની જેમ ક્ષેભ ન પામે તેવી બુદ્ધિવાળા, અજરામર-મેક્ષ માર્ગના પથિક, અતિશય પુન્યશાળી શ્રી સાધુ ભગવંતોનું મને શરણ હે. ૨૦ શ્રી આચાર્ય ભગવંતે-શ્રી ઉપાધ્યાય ભગવંત–આદિ સર્વ કે જેઓ સાધુપણામાં સારી રીતે સ્થિત છે, તેથી તેઓ પણ સર્વ સાધુ જ છે. માટે સાધુ શબ્દથી તેઓ પણ ગ્રહણ કરાયા છે, આ રીતે એ સર્વ સાધુ ભગવંતેનું મને શરણ હો. ૨૧ For Personal & Private Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વાસિરાવવાની વિધિ (ડી) પવરસુકએહિ પાં, પરોહિ ત્રિ નરિ કેહિ વિ ન પડ્યું; તું દેવલિપન્નાં ધમ્મ, સરણ પવન્નેા હૂં. ૨૨ પોણુ અપોણ ય, પત્તાણિ અ જેણુ નરસુરસુહાÛ; મુક્ષ્મસું પુણ્ પો, નરિ ધમ્મા મે સરણું. ૨૩ જાલત્તએ વિ ન મય, જન્મણજરમરણવાહિસયમય ; અમયં જ બહુમય, જિમયં ચ સરણું પન્નાહ’. ૨૪ નરયગઇગમણુરાહ, ગુણસ દાહ પવાહિનાહ; નિહણિઅવમ્મુહજો, ધુમ્મસરણ પવન્તાહ'. ૨૫ ભાસુરસુવન્નસુંદર–રયણાલ કારગારવમહગ્ધ, ૪૧૧ નિહિમિત્ર દાગચ્ચહર, ધમ્મ જિષ્ણુદેસિઅ’દે. ” ૨૬ “ ચત્તાર સરણું પવજામિ. અરિહંતે સરણ પત્રજજામિ. સિધ્ધે સર વજામિ. સાષ્ટ્રસરણ પવજામિ. કેવલિપન્નાં ધમ્મ સરણ પામિ. ઃઃ (ચઉ૦ પયન્ના ગાથા ૪૨, ૪૩, ૪૫, ૪૭, ૪૮, સંથારાપેારિસિ) સામાન્ય પુન્યથી પ્રાપ્ત નહિ થનારા, તે કારણથી મહા સુકૃતના ચેાગે જ પ્રાપ્ત થઇ શકનારા, કેટલાક પ્રાપ્ત કરીને પણ હારી જાય તેવા દુર્લભ શ્રી સર્વજ્ઞ ભગવંતે કહેલ ધર્મનું હું શરણ સ્વીકારૂં છુ. ૨૨ For Personal & Private Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ શ્રી જિનકથિત ધર્મ મળવાથી અગર નહિ મળવાથી પણ મનુષ્યગતિ અને દેવગતિના સુખ મળી શકે છે, જ્યારે મેક્ષના સુખને લાભ તે જિનભાષિત ધમની આરાધનાથી જ પ્રાપ્ત થાય છે, માટે તે ધર્મનું જ મને શરણ હો. ૨૩ ત્રણે કાલમાં પણ નાશ નહિ પામનાર, જન્મ–જરામરણ તથા સેંકડે વ્યાધિઓને શમાવનાર, ભવ્ય આત્માઓને અમૃતની જેમ ઈષ્ટ, એવા શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતના મતનું શરણ હું સ્વીકારું છું. ૨૪ નરક આદિ દુર્ગતિને રોકનાર, અનુપમ ગુણોને આધાર, બળવાન વિદ્વાન વાદિએથી પણ પરાભવ નહિ પામનાર, કામરુપ દ્ધાને હણનાર, શ્રી જિનધર્મના શરણને હું સ્વીકારું છું. ૨૫ દેદિપ્યમાન સુવર્ણ અને સુંદર રત્નના અલંકારોની ઋદ્ધિથી પણ મહા કિંમતી, દરિદ્રતાને નાશ કરનારા મહાનિધાન સરખા શ્રી જિનેશ્વર ભગવતે કહેલા ધર્મને હું વંદન કરું છું. ૨૬ આ પ્રમાણે ચાર શરણાને હું સ્વીકાર કરું છું. ૧. શ્રી અરિહંત ભગવાનના શરણને હું સ્વીકારું છું. ૨. શ્રી સિદ્ધ ભગવંતના શરણને હું સ્વીકારું છું. ૩. શ્રી સાધુ ભગવંતના શરણને હું સીકારું છું. ૪. અને શ્રી કેવળી ભગવંતએ કહેલા ધર્મને હું સ્વીકારું છું.” For Personal & Private Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૪૧૩ કારણ કરું અરિહંતનું, જે રાગદ્વેષ રહિત રે; બાઠ કર્મોને ટાલીને, થયા અનંતગુણ સહિતરે. શરણ૦ ૧ શરણ સ્વીકારું સિદ્ધનું, સિદ્ધશિલા પર વાસરે; ઈગતીસ ગુણે નિર્મળા, મહેકી રહી સુવાસરે. શરણ૦ ૨ શરણ સ્વીકારું સુસાધુનું, પંચમહાવ્રત ધાર; પ્રવચન માતને પાલતા, મહરિપુ હણનારરે. શરણ ૩ શરણ કફ સુધર્મનું, કેવલી ભાષિત જેહરે; નરક તીર્થંચગતિ રોકીને, ગુણગણ પમાડે તેહરે. શરણ૦ ૪ શરણ ચાર સ્વીકારીને, પામીશ અજરામર ઠાણ સંસારે આધાર જીવને, ભવજળ પિતા સમાનરે. શરણ ૫ પૂ. ગણિવર નિત્યાનંદવિજયજી મ.) (૯) કર્મબંધના હેતુઓ ૧ જ્ઞાનાવરણીય-જ્ઞાનપષ-જ્ઞાન (પુસ્તક આદિ સાધન) અને જ્ઞાની (સાધુ-સાધ્વી આદિ)નું બુરું ચિતવવું, તેમના પ્રત્યે દ્વેષ ધારણ કરે, તત્ત્વજ્ઞાનનું નિરુપણ થતું હોય ત્યારે પિતાના મનમાં તે તત્ત્વજ્ઞાન પ્રત્યે અને જ્ઞાનના સાધને પ્રત્યે દ્વેષ કરે તે. “જ્ઞાનનિન્જવણું?-કેઈ કંઈ પૂછે અગર જ્ઞાનનું સાધન માગે ત્યારે જ્ઞાન અને જ્ઞાનના સાધન હોવા છતાં કલુષિત ભાવે એમ કહેવું કેહું નથી જાણતે, મારી પાસે નથી.” “જ્ઞાનમાત્સર્ય – For Personal & Private Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૧૪ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ 4 પાતા પાસે જ્ઞાન હાવા છતાં ચાગ્ય ગ્રાહક લેવા આવ્યે હાય છતાં નહિ આપવાની કલુષિત વૃત્તિ. • જ્ઞાનાંતરાય ’– જ્ઞાન ભણુતા હૈાય તેમને વિન્ન કરવું. જ્ઞાનાસાદન ’બીજો કોઇ જ્ઞાન આપતા હૈાય ત્યારે વાણી અને શરીરથી નિષેધ કરવા. • ઉપઘાત ? સાચી વાતને પણ પેતાની મતિમાં અયુક્ત ભાસવાથી તેમાં ઢાષા પ્રગટ કરવા. આ ઉપરાંત નિંદા, આશાતના, હીલના, નાશ કરવા,અવર્ણવાદ મેલવા વગેરે કરવાથી જીવને જ્ઞાનાવરણીય કમ મંધાય છે. ૨ દનાવરણીય-દન (ચક્ષુદર્શન, અચક્ષુદર્શન, અવધિદર્શન, કેવલદર્શન), દર્શનનાં સાધના (જિન-સાધુ આદિ)ના નાશ કરવા, નિંદા કરવી; અવર્ણવાદ હીલના વગેરે કરવાથી દનાવરણીયકમ ખંધાય છે. ૩ વેદનીય (અ) શાતાવેદનીય-પ્રાણીમાત્ર ઉપર અનુક’પા, વ્રત–ધારી ઉપર વિશેષભાવ, ધમ દૃષ્ટિથી ક્રોધાદિ ઢાષા શમાવવા, દેવપૂજા, ગુરુસેવા, સુપ્રાત્રદાન, ક્ષમા, સરાગસંયમ, દેશિવરતિ, અકામ નિર્જરા, અકામ તપ, મનની પવિત્રતા, ખાલ-વૃદ્ધ, ગ્લાન—તપસ્વી આદિની વૈયાવચ્ચ વગેરે કરવાથી શાતાવેદનીય બંધાય છે. (બ) અશાતાવેદનીય-બાહ્ય કે આંતરિક નિમિત્તથી થતી પીડા-દુ:ખ, શાક, સંતાપ, આક્રંદ, વધ, સંબંધીનું મરણુ થવાથી કરુણાજનક રુદન, ખીજા જીવાને મારવા, તાડન કરવું અથવા પાતે જ પેાતાનુ માથું કુટવું, છાતી For Personal & Private Use Only ' Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ જાપ કુટવી, ગુરુની આશાતના અવજ્ઞા કરવી, જાનવરેશને દુઃખ દેવું વગેરે કરવાથી જીવને અશાતનાવેદનીય બંધાય છે. ૪–માહનીય (અ) • દનમાહનીય । વીતરાગ, શ્રુત સંઘ, ધમ અને સર્વ દેવેના સબંધમાં અવર્ણવાદ ખેલવા, તીવ્ર મિથ્યા પરિણામ, સર્વજ્ઞ, સિદ્ધ અને દેવા નથી એમ કહેવું, ધાર્મિક પુરુષોને દૂષણ આપવું, ઉન્માર્ગની •પ્રરુપણા કરવી, અનર્થના આગ્રહ, અસયતનું પૂજન તથા ગુર્વાદિકનું અપમાન કરવું વગેરે કરવાથી દર્શન માહનીય અધાય છે. (ખ) ‘ચારમેાહનીય ? સાધુ પુરુષોની નિંદા કરવી, ધમ કરતાં વિઘ્ન કરવું, મધ-માંસ-મદિરા-માખણુ વગેરેનાં જેમણે વ્રત લીધેલાં હાય તેમનું મન ચલાયમાન કરવા તે વસ્તુઓના ગુણેાનું વર્ણન કરવું, સંસાર અવસ્થાના ગુણા કહેવા, ચારિત્રને દૂષિત કહેવું તથા કરવું, શાંત થયેલા કષાય–નેાકષાયની ઉદીરણા કરવી વગેરે કારણેા સેવવાથી ચારિત્ર-મેાહનીય અધાય છે. (ક) • નાકષાયામાં-હાસ્ય –નાકષાયામાં ક ઉત્પન્ન થાય તેવી ચેષ્ટાઓ, મશ્કરી, અસહનશીલતા, બહુપ્રલાપ, દીનવચન, ઠઠ્ઠાબાજી, હાસ્યની વૃત્તિએ વગેરે કરવાથી હાસ્યમેાહનીય ખરૂંધાય છે, • રતિ ’–દેશ નગર આદિ જોવાની ઉત્સુકતા, ચિત્રા કાઢવાં, રમવું, ખેલવું, ખીજાનું મન પોતાને સ્વાધીન કરવું, વ્રત નિયમ આદિ ચેાગ્ય અકુશામાં અણુગમા રાખવા વગેરેથી રતિમેાહનીય બંધાય છે. For Personal & Private Use Only Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ • અરતિ ’-ઈર્ષ્યા, પાપશીલતા, ખીજાના સુખના નાશ કરવા, ખરાબ કાર્યોમાં ખીજાને જોડવા અથવા તે કરવાં, હલકાની સેાખત કરવી, બીજાને મેચેની ઉપજાવવી વગેરેથી અતિમેહનીય બંધાય છે. ૪૧૬ • ભય ’ભયના પરિણામ સેવા, ખીજાને ભય પમાડવા, ત્રાસ આપવા, નિયપણું વગેરે કરવાથી ભયમાહનીય અડધાય છે. ‘શાક ’-પેાતે શાક કરવા, ખીજાને શેક કરાવવેા, રુદન કરવું વગેરેથી શેકમેાહનીય બધાય છે. જુગુપ્સા ’-ચતુર્વિધ સઘના અપવાદ એટલવા, જુગુપ્સા કરવી, સદાચારની નિંદા કરવી, હિતકર ક્રિયા અને હિતકર આચારની ઘણા કરવી, એ વગેરેથી બ્રુગુપ્સામાહનીય બધાય છે. • સ્ત્રીવેદ ’–ઇર્ષ્યા કરવી, વિષયમાં આસકિત રાખવી, અસત્ય ખેલવું, વક્રતા, પરસ્ત્રી લંપટતા, માયામૃષા વગેરેથી સ્ત્રીવેદમાહનીય બંધાય છે. * પુરુષવેદ ’–પેાતાની સ્ત્રીમાં સંતાષ, ઇર્ષ્યાથી રહિત, મકષાય, સરળતા, શીયળ પાળવું, ગુણાનુરાગ વગેરેથી પુરુષવેદમાહનીય બંધાય છે. નપુંસકવેદ ’–સ્ત્રી-પુરુષ સંબંધી અન ગસેવા, કષાય, તીવ્ર વિષયાભિલાષ, સતી સ્ત્રીનાં શીયળ ભાંગવા વગેરે કારણેાથી નપુંસકવેદમાહનીય ખંધાય છે. 6 For Personal & Private Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુગલ સિરાવવાની વિધિ 417 (5) આયુષ્યકર્મ-(અ) “નરકગતિનું’–પંચેન્દ્રિય પ્રાણને વધ, ઘણે આરંભ, ઘણે પરિગ્રહ, નિર્દયતા, માંસાદિઅભક્ષ્મભક્ષણ, લાંબેકાલ વૈર રાખવું, રૌદ્રધ્યાન, ઘેર મિથ્યાત્વ, અનંતાનુબંધી કષાય, કૃષ્ણ–નીલ-કાપાતલેશ્યાના પરિણામ, અસત્ય ભાષણ, ચેરી, પરસ્ત્રી-વ્યભિચાર–વારંવાર મૈથુન સેવન, ઈન્દ્રિયોની પરાધીનતા વગેરે કારણોથી નરકનું આયુષ્ય બંધાય છે. (બ) તિર્યંચગતિનં-ઉન્માર્ગ–ખોટા માર્ગને ઉપદેશ, ધર્મમાર્ગને નાશ, ચિત્તની મૂઢતા, આધ્યાન, પાપને છુપાવવું, આરંભ, પરિગ્રહ, વ્રતમાં અતિચાર લગાડવા, અભક્ષ્ય ભક્ષણાદિ, અપ્રત્યાખ્યાનીય કષાય, નીલ-કાપતલેશ્યાના પરિણામ, મૃષા ભાષણ, માયા, છળ પ્રપંચ, ઈન્દ્રિયને અસંયમ વગેરે કરવાથી તિયચનું આયુષ્ય બંધાય છે. (ક) મનુષ્યગતિનું-અલ્પ આરંભ, અ૫ પરિગ્રહ, સ્વાભાવિક નમ્રતા, સરળતા, ધર્મધ્યાનમાં પ્રીતિ, સંવિભાગ કરવાપણું, દેવ-ગુરુનું પૂજન, સજજનેને માન આપવું, પ્રિય વાતચીત, સુંદર બુદ્ધિ, લેકના સમુદાયમાં મધ્યસ્થપણું, પ્રત્યાખ્યાનીય કષાય, તેજે–પીતલેશ્યાના પરિણામ વગેરેથી મનુષ્યનું આયુષ્ય બંધાય છે. (ખ) દેવગતિનું-સરાગસંયમ, દેશવિરતી, અકામનિર્જર, ઉત્તમ મનુષ્યની સોબત, ધર્મશ્રવણ, સુપાત્રદાન, તપ, શ્રદ્ધા, રત્નત્રયીની આરાધના, મરણ વખતે તેજે, 27 For Personal & Private Use Only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૧૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ પીત–પદ્ધ અને શુકલ લેશ્યાના શુભ પરિણામ, બાલતપ, શુભ પરિણામથી–અગ્નિ, ગળે ફસે કે પાણીમાં પડીને મરણ પામવું, અવ્યક્ત સામાયિક વગેરેથી દેવનું આયુષ્ય બંધાય છે. (૬) નામકર્મમાં-(અ) “અશુભનામકર્મ–મન, વચન અને કાયાનું વકપણું, બીજાને ઠગવા, માયાપ્રગ, મિથ્યાત્વ, પશુન્ય, ચલ-ચિત્તતા, વસ્તુઓમાં ભેળસેળ. કરવું, જૂઠી સાક્ષી પૂરવી, બીજાનાં અંગોપાંગ કાપવાં, યંત્રે-પાંજરાં વગેરે બનાવવાં, કૂડાં તેલ-કૂડાં માપ બનાવવાં, બીજાની નિંદા, પિતાની પ્રશંસા, હિંસા, અસત્ય, ચેરી, મિથુન, આરંભ, મહાપરિગ્રહ, કઠેર અને અસત્ય વચને બેલવાં, વાચાળપણું, આકાશ, પરના સૌભાગ્યનો નાશ કરે, કામણકિયા, કુતૂહલ, પરની હાંસી-વિડંબના કરવી, વેશ્યા પ્રમુખ નીચ સ્ત્રીઓનું પિષણ, વન સળગાવવાં, દેવ આદિના બહાનાથી વસ્તુઓને ઉપભોગ પોતે કરે, તીવ્ર કષાય, ચિત્યમાં આશ્રય કર, પ્રતિમાદિને વિનાશ કરે, અંગારા પડાવવા અથવા પાડવા વગેરેથી બંધાય છે. (બ) “શુભનામ –અશુભનામ કર્મના નિમિત્તથી ઉલટી રીતે વર્તન કરવું, સંસારથી ભય પામવે, પ્રમાદ એ છે કર, સદ્ભાવ અર્પણ, ક્ષમાદિકની વૃદ્ધિ, સજજન પુરુષનું સ્વાગત વગેરે કરવાથી બંધાય છે. એમાં ખાસ “તીર્થકર નામકર્મ –અરિહંત, સિદ્ધ, ગુરુ, સ્થવિર, બહુશ્રુત, ગણધર, ગચ્છ, શ્રુતજ્ઞાન For Personal & Private Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વાસિરાવવાની વિધિ ૧૯ અને તપસ્વીઓની ભક્તિ કરવી, આવશ્યક અને શિયળને વિષે અપ્રમાદ, વિનીતપણું, જ્ઞાનાભ્યાસ, તપસ્યા, ત્યાગ, વારંવાર ધ્યાન, શાસનની પ્રભાવના, સંઘમાં શાંતિ કરવી, સાધુઓની વૈયાકચ્ચ, નવેા જ્ઞાનાભ્યાસ, વિશુદ્ધ સમ્યક્ત્વ, આ વીસ સ્થાનકાનું મન, વચન, કાયાથી સેવન કરવા વગેરેથી ખંધાય છે. (૭) ગાત્ર માં (અ) · નીચગેાત્ર ’--ખીજાની નિંદા, અવજ્ઞા, ઉપહાસ, સદ્ગુણ લેાપન અસષ કથન, આત્મપ્રશ'સા-પાતના સાચા-ખાટા ગુણનાં વખાણ કરવાં, પોતાના દોષો છુપાવવા,જાતિ આદિનામ કરવા વગેરેથી બંધાય છે. : (બ) • ઉચ્ચગાત્ર ’-આત્મનિંદા, ખીજાની પ્રશંસા, પેાતાના દુર્ગુણો પ્રગટ કરવા, ગુણેાને ગુપ્ત રાખવા, પૂજ્ય વ્યક્તિએ પ્રત્યે નમ્રતા, મન-વચન, કાયાથી વિનય કરવા, એ વગેરેથી બંધાય છે. (૮) અંતરાયકર્મ-કાઈને દાન કરતાં રાકવા, કોઈને કાંઈ મેળવતાં રોકવા, ભેાગવટામાં રાકવા, ઉભભાગમાં રાકવા, શક્તિ ફારવવામાં રોકવા તથા છતી શક્તિએ દાન ન દેવું, ઈષ્ટ ધનાદિ વસ્તુની પ્રાપ્તિના પ્રયત્નમાં ન્યાય—નીતિ ન સાચવવાં, ભાગવા કરતાં અત્યાસક્તિ કરવી, ઉપભાગ કરતાં અતિ લાલસા કરવી, ધમ ના કાર્યમાં છતું ખલ–વીય ગેાપવવું વગેરેથી બધાય છે, For Personal & Private Use Only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૨૦ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ઉપર મુજબના આઠે કર્મોના ગે જે પાપકર્મ કે પાપાધિકરણે જાણતાં કે અજાણતાં મારા જીવે સેવ્યાં હેય, તે સર્વને મારે અરિહર્ત આદિ પાંચની સાક્ષીએ મિચ્છામિ દુક્કડ, મિરછામિ દુક્કડ', મિચ્છામિ દુકડ. અઢાર પાપસ્થાનક પ્રાણઘાત કરીને, જૂ ડું બોલીને, ચેરી કરીને, મૈથુન - સેવીને, પરિગ્રહ-મૂછ કરીને, માન રાખીને, માયા સેવીને, લોભ કરીને, રાગથી, દ્વેષથી, કલહ કરીને, ખોટા આળ મૂકીને, ચાડી ચૂગલી કરીને, રતિ–અરતિ કરીને, પારકી નિંદા કરીને, માયા-મૃષાવાદ કરીને, તથા મિથ્યાત્વશલ્ય કરીને જે કમ આ ભવમાં કે પૂર્વભામાં મારા જીવે મન વચન કાયાથી સેવ્યાં હોય, સેવરાવ્યાં હોય અને સેવતને અનુમેઘાં હોય તે સઘળાંને હું અરિહંત-સિદ્ધસાધુ–દેવ અને આત્મ સાક્ષીએ નિંદું છું ગહુ છું. (૭) અંતિમ આરાધના “ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર–વીર્યારાધન તત્પર એક એવન્તરાત્મા મે, વ્યસૃષ્ટિમધુનાપરમ. ૧૫ રાગ-દ્વેષ-મહામહ-કષાયમલધૂનક વિશુદ્ધ સાંપ્રત વર્તે, સનાતકોહં સમાહિત . ૧૬ સામ્યનું સર્વસત્ત્વા મે, શાન્તિમેં સર્વજન્તુષ; નિર્વેર સાંપ્રત શાન્તા, ક્ષેત્ર મમ વર્તતે. ૧૭ For Personal & Private Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૨૧ પુદગલ વોસિરાવવાની વિધિ યદન્તર્યાયિનઃ કિંચિત, બહિબૂત પુરા મયા; ગૃહીત સ્વીયબુદ્ધયો, તદ્ બુષ્ટિમધુનાખિલમ, ૧૮ –“સમ્યમ્ જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને વીર્યની આરાધનામાં તત્પર એવે અંતરાત્મા એ જ એક મારો છે, આ સિવાય અન્ય સર્વને મેં ત્યજી દીધા છે. ૧૫ રાગ દ્વેષ, મહામહ અને કષાયરુપ મળને ધોઈને “હું અત્યારે નિર્મળ બને છું, આથી હું સાચે સ્નાતક થે છું. ૧૬ | સર્વ જીવોને હું ખમાવું છું, સર્વ જી મને ક્ષમા આપે, સર્વ જીવેની પ્રત્યે મારી ક્ષમા છે, અત્યારે વિર વિરોધ વિનાને થયેલ મારે આત્મા શાંત થયેલ છે. ૧૭ - અન્તયમિત આત્માથી બહિશ્ત જે કાંઈ પર વસ્તુઓને પહેલાં પિતાપણાની બુદ્ધિથી મેં મારી માની હતી તે સર્વ પગલિક પર વસ્તુઓને હવે હું સિરાવી દઉં છું. ૧૮ “તીર્થેશ્વરા મહાત્મના સિદ્ધા નિર્ધતકલ્મષા; સદ્ધર્મ સાધવશ્રેતિ, ભવન્ત મમ મંગલમ ૧૮ એતાવાનોત્તમત્વેન, ગુહુણામિ ભુવનેપ્યહમ; એતાનેવ પ્રખઘેડલું, શરણું ભવભીક ૨૦ નિવૃત્ત સર્વકામોડહં, મને જાલનિરોધક બધુ સમરતભૂતાનાં, સૂનુવત્સર્વાષિતામ. ૨૧ સ્થિતઃ સામાયિકે શુધે, સર્વગનિધિનિ, વ્યુત્સચેષ્ઠ માં સિદ્ધા, પયંતુ પરમેષ્ઠિનઃ ૨૨ For Personal & Private Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ યચ્ચ દુર્વ્યરિત. કિંચિદિ-હાન્યત્ર ચ મે ભવેત્ ; જાતસ વેગ—સ્તત્રિન્દામિ પુનઃ પુનઃ ૨૩ સજાત સૉંપાધિવિશુદ્ઘોડું, મમેયમધુના મતિઃ; સાક્ષાત્ કૈવલિનસ્તત્ત્વ, ભગવા વિજ્રનતે. ૨૪ "" - —“ મહાત્મા શ્રી તીથ કરદેવા, પાપમળથી રહિત શ્રી સિદ્ધભગવતે શ્રી જિનેશ્વરપ્રણીત સધમ અને સાધુ પુરૂષો મને મગળરૂપ થાઓ, ત્રણે લેાકમાં આ ચારને જ હું શ્રેષ્ઠતમ તરીકે ગ્રહણ કરુ છુ, એટલા જ માટે ભવ ભ્રમણથી ભય પામેલેા હું ચારના શરણને સ્વીકરૂં છું. ૧૯-૨૦ સર્વ લાલસાએથી હું નિવૃત્ત થયા છું, મનના દુષ્ટ વિકલ્પાને મે રોકી દીધા છે, સઘળા પ્રાણીઓને મારા બંધુ ગણું છું, સર્વ સ્રીએ મારે મન માતા સમાન છે. સવ ચાગના નિરોધ કરનાર શુદ્ધ સામાયિકમાં હું રડેલેા છું, સઘળી ચેષ્ટાઓને ત્યજીને રહેલા મને પરમેષ્ઠિ સિદ્ધ ભગવંતા કરુણાદૃષ્ટિથી નીહાળે, ૨૧-૨૨ આ ભવમાં કે અન્ય ભવમાં મેં જે કાંઇ દુષ્કૃત કર્યું. હાય, તે સદુષ્કૃતાને સ`વેગ ભાવવાળા થયેલેા વારવાર હિંદુ છું. સ* પ્રકારની ઉપાધિ—પરિગ્રહથી હું વિશુદ્ધ બન્યા છું, મારી મનાવૃત્તિ અત્યારે આવી છે, સાક્ષાત્ તત્ત્વને તેા કેવળ જ્ઞાની ભગવાન જાણે છે. ” ૨૩-૨૪ For Personal & Private Use Only ܕܐ Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ ૮ શ્રી પુન્યપ્રકાશનું સ્તવન દુહી સકલ સિદ્ધિદાયક સદા, ચેવીસે જિનરાય; સદગુરુ સ્વામિની સરસ્વતી, પ્રેમે પ્રણમું પાય. ૧ ત્રિભુવનપતિ ત્રિશલાતણે, નન્દન ગુણ ગંભીર; શાસન નાયક જગ જ, વર્ધમાન વડવીર. ૨ એક દિન વીર નિણંદને, ચરણે કરી પ્રણામ; ભવિક જીવના હિતભણ, પૂછે ગૌતમ સ્વામ, ૩ મુકિત મારગ આરાધીએ, કહે કિણ પરે અરિહંત; સુધા સરસ તવ વચનરસ, ભાખે શ્રીભગવંત. ૪ ૧ અતિચાર આલઈએ, ૨ વ્રત ધરીએ ગુરુ સાખ; ૩ જીવ ખમા સયલ જે, નિ ચોરાશી લાખ. ૫ ૪ વિધિશું વળી સિરાવીએ, પાપસ્થાનક અઢારઃ પ ચાર શરણ નિત્ય અનુસરે, ૬ નિંદે દુરિત આચાર. ૬ ૭ શુભકારણું અનુમંદીએ, ૮ ભાવ ભલે મન આણ; ૯ અણસણ અવસર આદરી, ૧૦ નવપદ જપો સુજાણ. ૭ શુભગતિ આરાધનતણા, એ છે દસ અધિકાર; ચિત્ત આણીને આદર, જેમ પામે ભવપાર. ૮ (ઢાલ પહેલી) જ્ઞાન દરિસણ ચારિત્ર તપ વીરજ, એ પાંચે આચાર, એહ તણા ઈહ ભવ પર ભવના, આઈએ અતિચાર રે; પ્રાણું જ્ઞાન ભણે ગુણ ખાણું, વીર વદે એમ વાણું રે. -પ્રાણું. ૧ For Personal & Private Use Only Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૨૪ શ્રી પ્રત્રજ્યા ચેાગાદિ વિધિ સગ્રહ ન ગુરુ એળવીએ નહીં ગુરુ વિનય, કાળે ધરી બહુમાન; સૂત્ર અર્થ તદ્રુભય કરી સુધાં, ભણીએ વહી ઉપધ્રાન રે.-પ્રા૦ ૨ જ્ઞાનાપગરણ પાટીપાથી, ઠવણી નાકારવાળી; તેહ તણી કીધી આશાતના, જ્ઞાનભિત ન સંભાળી રે.-પ્રા૦૩ ઇત્યાદિક વિપરીતપણાથી, જ્ઞાન વિરાધ્યું જેહ; આ ભવ પરભવ વળી રે ભવેાભવ, મિચ્છામિ દુક્કડ' તેહ રે, પ્રાણી સમક્તિ લ્યા શુદ્ધ જાણી, વીર વન્દે એમ વાણી રે. -પ્રાણી ૪ જિન વચને શંકા નવી કીજે, નવી પરમત અભિલાખ; સાધુતણી નિંદ્યા પરિહરજો, લસ`દેહ મ રાખ રે.-પ્રા૦ ૫ મૂઢપણું છો પરશ’સા, ગુણવ’તને આદરીએ; સાહશ્મીને ધમે કરી થીરતા, ભક્તિ પ્રભાવના કરીએ રે. પ્રાણી દ્ સંઘ ચૈત્ય પ્રાસાદતણા જે, અવ ર્વાદ મન લેખ્યું; દ્રવ્ય દેવકા જે વિષ્ણુસાડ્યો, વિણસતા ઉવેખ્યા રે.-પ્રા॰ છ ઇત્યાદિક વિપરીતપણાથી, સમકિત ખડયુ... જે; આભવ પરભવ વળી ૨ ભવોભવ, મિચ્છામિ દુક્કડં તેહ રે, પ્રાણી ચારિત્ર યા ચિત્ત આણી, વીર વદે એમ વાણી રે. -પ્રાણી૦ ૮ પાંચ સમિતિ ત્રણ ગુપ્તિ વિરાધી, આઠે પ્રવચન માય; સાધુતણે ધમે પ્રમાદે, અશુદ્ધ વચન મન કાય રે.-પ્રા૦ ૯ શ્રાવકને ધમે સામાયિક, સહમાં મન વાળી; જે જયણાપૂર્વક એ આઠે, પ્રવચનમાય ન પાળી ૨-પ્રા૦ ૧૦ For Personal & Private Use Only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ ૪૨૫ ઈત્યાદિક વિપરીતપણાથી, ચારિત્ર ડહોળ્યું જેહ; આ ભવ પરભવ વળી, રે, ભભવ મિચ્છામિ દુક્કડ તેહ રે; –પ્રાણી ૧૧ બારે ભેદે તપ નવિ કીધે, છતે ગે નિજ શકતે ધ મન વચ કાયા વીરજ, નવિ ફેરવીયું ભગતે રે–પ્રા. ૧૨ તપ વીરજ આચાર એણીપ, વિવિધ વિધ્યાં જેહ, ઓ ભવ પરભવ વળી રે, ભવોભવ મિચ્છામિ દુક્કડં તેહ રે. પ્રાણી૧૩ વળીય વિશેષ ચારિત્ર કેરા, અતિચાર આઈએ; વીર જિસેસર વયણ સુણીને, પાપમલ સવી ધોઈએ રે–પ્રા. ૧૪ (ઢાળ બીજી) પૃથ્વી પાણી તેલ, વાયુ વનસ્પતિ, એ પાચે થાવર કહ્યાં એક કરી કરસણ આરંભ, ખેત્ર જે ખેડીયાં, કૂવા તલાવ ખણવીયાં એ . ૧ ઘર આરંભ અનેક ટાંકાં ભેંયરાં, મેડી માળ ચણાવી એક લીંપણ શુંપણ કાજ, એણી પરે પરે રે, પૃથ્વીકાય વિરાધી એ. ૨ વણ નાહણ પાણી, ઝીલણ અપકાય, છતિ ઘેતિ કરી દુહવ્યાં એક ભાઠીગર કુંભાર લેહ સેવનગરા, ભાડભુંજા લીહાસાગર એ. ૩ તાપણ સેકણ કાજ, વસ્ત્ર નિખારણ, રંગણ રાંધણ રસવતિ એ; એણીપરે કર્માદાન પરે પરે કેળવી, તે વાઉ વિરાધીઆ એ. કે For Personal & Private Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૬ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ વાડી વન આરામ, વાવી વનસ્પતિ, પાન ફુલકુલ ચુંટીયાં એ; પેાંક પાપડી શાક, શેકયાં સૂકવ્યાં, છેદ્યાં છુંઘાં આથીયાં એ. પ અળશી ને એરંડ, ઘાણી ઘાલીને, ઘણા તિલાદિક પિલીયાં એ; ઘાલી કાલુમાંહે, પિલી શેલડી, કંદમૂળ કુલ વેચીયાં એ. ૬ એમ એકેન્દ્રિય જીવ, હણ્યા હણાવીયા, હણતાં જે અનુમાદિયા એ આ ભવ પરભવ જેહ, વળી ૨ ભવેાભવ, તે મુજ મિચ્છામિ દુક્કડ' એ. છ કૃમી ચરમીયા કીડા, ગાડર ગડાલા, ઇયળ ારા અલશીયાં એ; વાળા જળા ચૂડેલ વિચલિત રસતણા, વલી અથાણાં પ્રમુખનાં એ. ૮ એમ એઇન્દ્રિય જીવ, જે મેં દુહત્યા, તે મુજ મિચ્છામિ દુક્કડ' એ; ઉધેહિ જૂ લીખ, માંકડ મકાડા, ચાંચડ કીડી કુંથુઆ એ. ૯ ગહિઆ ઘીમેલ, કાનખજુરડા, ગીંગાડા ધનેરીયાએ; એમ તેઇન્દ્રિય જીવ, જે મે' દુહત્યા, તે મુજ મિચ્છામિ દુક્કડ' એ. ૧૦ માખી મચ્છર ડાંસ, મસા પતંગિયાં, કંસારી કેલિયાવડા એ; ઢીંકુણુ વિષ્ણુ તીડ, ભમરા ભમરિયે; કાતાં અગ ખડમાંકડી એ. ૧૧ એમ ચૌરિદ્રિય જીવ, જે મે' દુહવ્યા, તે મુજ મિચ્છામિ દુક્કડ' એ; જલમાં નાખી જાળ, જલચર દુર્હત્યા, વનમાં મૃગ સંતાપીયા એ. ૧૨ For Personal & Private Use Only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વાસિરાવવાની વિધિ ૪૨૭ પીઠ્યા પ`ખી જીવ, પાડી પાસમાં, પેાપટ ઘાલ્યા પાંજરે એન્ડ્રુ એમ પંચેન્દ્રિય જીવ, જે મે દુહા, તે મુજ મિચ્છામિ દુક્કડ એ. ૧૩ (ઢાળ ત્રીજી) ક્રોધ લાભ ભય હાસ્યથીજી, મેલ્યાં વચન અસત્ય; કુડ કરી ધન પારકાંજી, લીધાં જેઠુ અદત્ત જિનજી મિચ્છામિ દુક્કડં આજ, તુમ સાખે મહારાજ રે; જિનજી દેઈ સારું કાજ રે, જિનજી મિચ્છામિ દુક્કડ' આજ. દેવ મનુષ્ય તિર્યંચનાંજી, મૈથુન સેવ્યાં જેહ; વષયારસ લપષ્ટપણેજી, ઘણું વિડખ્યા દેહ રે. જિનજી૦ ૨ પરિગ્રહની મમતા કરીજી. ભવ ભવ મેલી આથ; જે છઠ્ઠાં તે તિહાં રહીજી, કેાઇ ન આવે સાથ રે. જિનજી૦ ૩ રચણી ભાજન જે કર્યાં છ, કીધાં ભક્ષ અભક્ષ; રસના રસની લાલચેજી, પાપ કર્યાં પ્રત્યક્ષ રે. જિનજી૦ ૪ વ્રત લેઈ વિસારીયાંજી, વળી ભાંગ્યાં પચ્ચક્ખાણુ; કપટ હેતુ કિરિયા કરીજી, કીધાં આપ વખાણુ રે. જિનજી૦ ૫ ત્રણ હાલ આઠે દુહેજી, આલેચ્યા અતિચાર; શિવગતિ આરાધન તણેાજી, એ પહેલા અધિકાર રે. જિનજી૦ ૬ (ઢાળ ચેાથી) પંચ મહાવ્રત આદશ સાહેલડી રે, અથવા યેા વ્રત ખાર તે; યથાશક્તિ વ્રત આદરી સા॰, પાળા નિરતિચાર તા. ૧ For Personal & Private Use Only Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૨૮ શ્રી પ્રવ્રજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ વ્રત લીધાં સંભારિએ સારુ, હેડે ધરીએ વિચારતે; શિવગતિ આરાધન તણે સા, એ બીજો અધિકાર છે. ૨ જીવ સવે ખમાવીએ સા., પેનિ ચોરાસી લાખ તે મન શુધ્ધ કરી ખામણ સાથ, કેઈશું રેષ ન રાખત. ૩ સર્વ મિત્ર કરી ચિતવે સા, કેઈ ન જાણો શત્રુ તો રાગદ્વેષ એમ પરિહરે સા, કીજે જન્મ પવિત્ર તે. ૪ સ્વામી સંઘ ખમાવીએ સા, જે ઉપની અપ્રીત તે સજજન કુટુંબ કરે ખામણ સારુ, એ જિનશાસન રીત તે. ૫ ખમીએ ને ખમાવીએ સા., એહ જ ધર્મને સાર તે; શિવગતિ આરાધન તણો સારુ, એ ત્રીજો અધિકાર છે. ૬ મૃષાવાદ હિંસા ચેરી સાઇ, ધન મૂછ મૈથુન તે; કેધ માન માયા તૃષ્ણા સા., પ્રેમ ઠેષ પશુન્ય તે. ૭ નિંદા કલહ ને કિજીએ સા, કુડાં ન દીજે આલ તે; રતિ અરતિ મિથ્યા તજે સા, માયા મસ જ જાલ તો. ૮ ત્રિવિધ ત્રિવિધ સરાવિએ સા., પાપસ્થાન અઢાર તે; શિવગતિ આરાધન તણે સારુ, એ ચેાથે અધિકાર તે. ૯ (ઢાળ પાંચમી) જનમ જરા મરણે કરીએ, આ સંસાર અસાર તે; કર્યા કમ સહુ અનુભવે એ, કેઈ ન રાખણહાર તે. ૧ શરણ એક અરિહંતનું એ, શરણ સિદ્ધ ભગવંત તે; શરણ ધર્મ શ્રી જિનને એ, સાધુ શરણ ગુણવંત તે. ૨ અવર મેહ સવિ પરિહરીએ, ચાર શરણ ચિત્ત ધાર તે શિવગતિ આરાધન તણે એ, એ પાંચમે અધિકાર છે. ૩ For Personal & Private Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુણલ વો સિરાવવાની વિધિ ૪૨૯ આ ભવ પરભવ જે કર્યા એ, પાપકમ કેઈ લાખ તે; આતમ સાખે તે નિંદીએ એ, પિડકમિએ ગુરુ સાખ તે. ૪ મિચ્યામત વર્તાવિયા એ, જે ભાખ્યાં ઉસૂત્ર તો; કુમતિ કદાગ્રહને વશે એ, જે ઉથાપ્યાં સૂત્ર તે. ૫ ઘડ્યાં ઘડાવ્યાં જે ઘણુએ, ઘરંટી હલ હથીઆર તે; ભવ ભવ મેલી મૂકીયાં એક કરતાં જીવ સંહાર તે. ૬ સાપ કરીને પિષીયા એ, જનમ જનમ પરિવાર તે; જનમાંતર પિત્યા પછી એ, કોઈએ ન કીધી સાર તે. ૭ આ ભવ પરભવ જે ક્યાં એ, એમ અધિકરણ અનેક તે; ત્રિવિધે ત્રિવિધ વિસરાવિએ એ, આણું હૃદય વિવેક છે. ૮ દુષ્કત નિંદા એમ કરી એ, પાપ કરો પરિવાર તે; શિવગતિ આરાધન તણે એ, એ છો અધિકાર તા. ૯ (ઢાળ છઠ્ઠી ઘન ધન તે દિન માહરે, જીહાં કીધે ધર્મ દાન શીયલ તપ ભાવના, ટાળ્યાં દુષ્કૃત કર્મ. ધન૧ શેત્રુજાદિક તીર્થની, જે કીધી જાત્ર જુગતે જિનવર પૂજિયા, વળી પડ્યાં પાત્ર. ધન૨ પુસ્તક જ્ઞાન લખાવીયા, જિણહર જિન ચૈત્ય સંઘ ચતુવિધ સાચવ્યાં, એ સાતે ક્ષેત્ર. ધન૩ પડિકકમણું સુપેરે ક્ય, અનુકંપા દાન; સાધુ સૂરિ ઉવઝાયને, દીધાં બહુ માન. ધન- ૪ ધમ કાજ અનુમદિએ, એમ વારંવાર શિવગતિ આરાધન તણે, એ સાતમે અધિકાર. ધન ૫ For Personal & Private Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ભા ૪૩૦ શ્રી પ્રવજ્યા યોગાદિ વિધિ સંગ્રહ ભાવ ભલે મન આણિએ, ચિત્ત આણિ ઠામ; સમતા ભાવે ભાવિએ, એ આતમરામ. ધન- સુખ દુઃખ કારણ જીવને, કેઈ અવર ન હોય; કર્મ આપ જે આચર્યો, ભેગવીએ સોય. ધન- ૭ સમતા વિણ જે અનુસરે, પ્રાણુ પુન્યનું કામ; છાર ઉપર તે લીંપણું. ઝાંખર ચિતરામ. ધન૮ ભાવ ભલીપરે ભાવીએ, એ ધર્મને સાર; શિવગતિ આરાધન તણે, એ આઠમે અધિકાર. ઘનવ ૯ (ઢાળ સાતમી) હવે અવસર જાણું કરી સંલેખન સાર, અણસણ આદરીયે પચ્ચખી ચારે આહાર; લલુતા સવી મૂકી છાંડી મમતા અંગ, એ આતમ ખેલે સમતા જ્ઞાન તરંગ. ૧ ગતિ ચારે કીધા આહાર અનંત નિઃશંક, પણ તૃપ્તિ ન પામ્ય જીવ લાલચીયે રંક; દુલહે એ વલી વલી અણસણને પરિણામ, એહથી પામીજે શિવપદ સુરપદ ઠામ. ૨ ધન ધન્નો શાલિભદ્ર ખાંધે મેઘ કુમાર, અણસણ આરાધિ પામ્યા ભવને પાર; શિવમંદિર જાશે કરી એક અવતાર, આરાધન કેરે એ નવમો અધિકાર. ૩ દશમે અધિકાર મહામત્વ નવકાર, મનથી નવિ મૂકો, શિવસુખ ફલ સહકાર; For Personal & Private Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ એ જપતાં જાચે દુતિ દોષ વિકાર, સુપેરે એ સમા ચૌદ પૂરવના સાર. ૪ જનમાંતર જાતાં જો પામે નવકાર, તે પાતિક ગાલી પાસે સુર અવતાર; એ નવપદ સરીખા મન્ત્ર ન કોઇ સંસાર, આ ભવ ને પરભવ સુખસંપત્તિ દાતાર. ૫ જીએ ભીલ ભીલડી રાજા રાણી થાય, નવપદ મહિમાથી રાજસિહ મહારાય; રાણી રત્નવતી બેઠુ પામ્યા છે સુરભાગ, એક ભવ પછી લેશે શિવવધૂ સંજોગ. ૬ શ્રીમતીને એ વળી મન્ત્ર ફૂલ્યા તત્કાલ, ફણીધર ફીટીને પ્રગટ થઈ ફુલમાલ; શિવકુમરે જોગી સેાવન પુરિસા કીધ, એમ એણે મત્ર કાજ ઘણાનાં સિદ્ધ. ૭ ૪૩૧ એ દશ અધિકારે વીર જિનેસર ભાખ્યા, આરાધન કેરા વિધિ જેણે ચિત્ત માંહિ રાખ્યા; તેણે પાપ પખાલી ભવ ભય દૂરે નાખ્યા, જિન વિનય કરતા સુમતિ અમૃતરસ ચાખ્યા. ૮ (ઢાળ આઠમી) સિદ્ધારથ રાય કુલ તિલેાએ, ત્રિશલા માત મલ્હાર તા; અનેિતલે તમે અવતર્યા એ, કરવા અમ ઉપગાર. જયા જિન વીરજી એ. ૧ For Personal & Private Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૩૨ શ્રી પ્રત્રજ્યા યાગાદિ વિધિ સંગ્રહ મેં અપરાધ કર્યાં ઘણા એ, કહેતાં ન લડું પાર તે; તુમ ચરણે આવ્યા ભણીએ, જો તારે તેા તાર-જયા૦ ૨ આશ કરીને આવીયેા એ, તુમ ચરણે મહારાજ તા; આવ્યા ને ઉવેખશે. એ, તેા કેમ રહેશે લાજ-જયા૦ ૩ કરમ અર્ભુજણુ આકરાં એ, જન્મ મરણ જ જાલ તા; હું છું એહુથી ઉભગ્યા એ, ડાવ દેવ દયાળ–જયા૦ ૪ આજ મનેારથ મુજ ફૂલ્યા એ, નાઠાં દુઃખ દઢાલ તા; તુક્યો જિન ચાવિસમેા એ, પ્રગટ્યાં પુન્ય કલ્લાલ-જા૦ ૫ ભવે ભવે વિનય તુમારડા એ, ભાવ ભકિત તુમ પાય તે; ધ્રુવ દયા કરી દીજીએ એ, બેાધિ ખીજ સુપસાય-જયા૦ ૬ કળશ ઇહુ તરણ તારણ સુગતિ કારણ, દુઃખ નિવારણ જગ જયા; શ્રી વીર જિનવર ચરણુ ઘુણતાં, અધિક મન ઉલટ થયા. ૧ શ્રી વિજયદેવસૂરીંદ પટ્ટધર, તીરથ જંગમ એણી જગે; તપગચ્છપતિ શ્રી વિજયપ્રભસૂરિ, સૂરિ તેજે ઝગમગે. ૨ શ્રી હીરવિજયસૂરિ શિષ્ય વાચક, શ્રી કીર્તિવિજયસુરગુરુ સમે; તસ શિષ્ય વાચક વિનય વિજચે, ભ્રુણ્યા જિન ચાવીશમા. ૩ સય સત્તર સંવત એગણત્રીસે રહી રાંદેર ચામાસ એ; વિજય દસમી વિજય કારણ, કીચેા ગુણુ અભ્યાસ એ. ૪ નરભવ આરાધન સિદ્ધિ સાધન, સુક્રૂત લીલવિલાસ એ; નિર્જરા હેતે સ્તવન રચીયું, નામે પુણ્ય પ્રકાશ એ. પ ૪ For Personal & Private Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વોસિરાવવાની વિધિ ૪૩૩ (ગ-તું અકલંકી રૂ૫ સફપી...પાર્શ્વનાથ લાવણી) દુષ્કૃત્યની ગહ કરું છું, સુકૃત્યની અનુમોદના; ધનધન દિવસ આજ તે મહારો, કરી ભાવે શ્રી જિન સેવના. ૧ ભભ ભમતાં મારા જીવે, જે જે અધિકરણો મૂક્યાં; તેહનો સંબંધ ત્રિવિધે છડું, શ્રી જિનવચન મન ભાવ્યાં. ૨ શ્રી અરિહંતજી પ્રભુજી પ્યારા, સિદ્ધ ભગવંત ભજુ ભાવે; ગુણવંતા સાધુનું શરણ, શ્રી જિનધર્મ ચિત્ત આવે. ૩ સર્વ જીને હું નમાવું, મુજને સહુ ખમજો રે; વિર ભાવને હું નવિ રાખું, સમતા ભાવને ધરજો રે. ૪ નિતનિત મૈત્રી ભાવના ભાવું, પ્રમેદ ભાવ મન આણી; મધ્યસ્થ કરુણા પ્રેમ-જંબૂની, નિત્યાનંદ ગુણ ખાણી. ૫ A (રાગ -ઉપરને). કલ્યાણ થાઓ સર્વ છાનું, દુઃખડાં કદીએ ન પાવે; એવી આશા હું નિત રાખું, મૈત્રી ભાવના દિલ આવે. ૧ પુણ્યતણે પ્રકાર અનેરા, પુણ્યફળ જે ભોગવતા; પ્રમોદ પામે તે દેખીને, શિવસુખડાં તે મેળવતા. ૨ દુઃખી જનેનાં દુઃખડાં દેખી, હદય જેનું દ્રવી જતું કરુણા ભાવના ભાવી જગમેં, જિનગુણ અમૃત પાન થતું. ૩ ન્યાયનીતિ સદાચારને મૂકી, અનાચાર જે આચરતે; સમજે નહિ સમજાવ્યા ત્યાં હું, મધ્યસ્થ ભાવે અનુસરત. ૪ ચાર ભાવના નિત્ય સમરતાં, જે ભવિચણ ઉરમાં ધરે, પ્રેમ-જંબુસૂરિશિષ્ય કહે એ, નિત્યાનંદ પદ શીધ્ર વરે. ૫ ૨૮ For Personal & Private Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૩૪ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ (શિખરિણી) અનંતકાળેથી ભવન મહીં નાથ! ભમતે, મહા પાપારંભે નિશદિન સદા હું વિલસત; વિકારેના વેગે વિવશ બનતો જીવ મુજને, સહારે મુજને હે સકલ જગના દેવ! તુજને...૧ મહા અજ્ઞાને મેં અધિકરણ મૂક્યાં ભમે, નવિ ત્યાજ્યાં એને ત્રિવિધ કારણે એ જ ખટકે; પ્રવાહો પાપોના અવિરત વહંતા ન અટકે, અહા ! એની પીડા વહન કરતે જીવ ભટકે...૨ કષામાં ડૂબે, મન-વચન-કાયા ચપળ હા, પ્રમાદમાં પૂરો વિષય રસની લાલચ મહા; ભજું મિથ્યા માર્ગો અવિરતિ મહીં ખૂબ રમતે, પ્રભે ! લે ઉગારી અતિ કરુણતાથી, ભટકત....૩ પ્રભુ વીર ! પ્રેમે અમ જીવનમાં પાપ હરજે, કરું છું આ કિયા, પવિતકરણ મહેર કરજે, કપાસિન્ધસ્વામિ ! પરમ કણ એક કરજે, મેહ મહાન્ધારે ભદ્ર પથને દીપ ધરજો....૪ (વિધિમાં વોસિરાવ્યા અને મિચ્છામિ દુક્કડં દીધા પછી દેવાનાં-) સાત ખમાસણું ૧ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! અઈયભવ પુગલાઇ સિરેમિ દુક્કડાઈ ગરિહેમિ. ગુરુસિહ ગરિહેહ, ઈચ૭. ૨ ખમા સંદિસહ કિ ભણામિ? For Personal & Private Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ વેાસિર.વવાની વિધિ ગુરુ-- 'દિત્તા વેહ, ' - ઇચ્છ ́, ૩ ખમા ઇચ્છકારી ભગવન્ તુમ્હે અહં અયભવ પુગલાઇ વાસિારઆઇ દુક્કડાઇ ગારહિઆઇ ઇચ્છામે અણુસિટ્રૂ ગુરુ- વેાસિારઆઇ વાસિરિઆઈ ગારહિઆઇ. ગારહિઆઈ. ખમાસમણાણુ હત્થેણુ ગુરુગુણૢહિં :વુદ્ઘિજાહિ નિત્થારગપારગા હાહ. * ૪૩૫ ઈચ્છ, ૪ ખમા તુમ્હાણું' વેઇય' સદિસહ સાહુણું પર્વએમિ. ગુરુ• પવેહ ’ ઇચ્છ. ૫ ખમા॰ નવકાર ગણી. ૬ ખમા॰ તુમ્હાણું વેઇય' સાહૂણ' પવેઇય સ`દિસહ કાઉસ્સગ કરેમિ. ગુરુ-- કરેહ ?. ઈચ્છ', ૭ ખમા ઈચ્છકારી ભગવન્! તુમ્હે અહં અઇયભવ પુગ્ગલાઈ વાસિરાવણિયું દુક્કડાઈ ગરિહાવણિય: કરેમિકાઉસ્સગ્ગ, અન્નત્ય એક લાગસ (સાગરવર ગભીરા સુધી)ના કાઉસ્સગ્ગ પારીને લેગસ॰ ખમા॰ અવિધિ આશાતના મિચ્છામિ દુક્કડં. ખમા॰ ગુરુમહારાજને વંદન કરી પચ્ચક્ખાણુ કરવું. પછી ખમા॰ હિતાપદેશના આદેશ લેવડાવી ગુરુએ સમય અનુસાર શરૂઆતની પિઠિકામાં જણાવેલ અથવા ખીજા ઘટિત હિતાપદેશ આપવા. ઇતિ શ્રી દુષ્કૃતગહીં અને અતીતભવપાપાધિકરણપુદ્દગલ વાસિરાવવાની વિધિ For Personal & Private Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૩૬ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ ૯ પ્રતિજ્ઞા પત્ર ક્રિયા કરનારને સ્મૃતિ નિમિરો પ્રતિજ્ઞા પત્ર ફેમમાં મઢાવીને રાખવાને નમુને મારી કલ્યાણકારી પ્રતિજ્ઞા (ગત ભવોના શરીરાદિ પુદ્ગલ અને પાપનાં સાધને મૂકેલાં તે વોસિરાવવાની તથા દુષ્કૃત્યની નિંદા અને સુની અનુમોદના કરવાની મંગલ ક્રિયા કર્યાને મારે ઈકરાઈ પત્ર ) અત્રે બિરાજમાન કરેલ શ્રી જિનેશ્વર પરમાત્માની નાણુ સમક્ષ પૂજ્યપાદ ગુરુદેવ..................... આદિના વરદહસ્તે શ્રી અરિહંત પરમાત્માદિની સાક્ષીએ શ્રી સંઘના વિશાળ સમુદાય સાથે મેં મારા ગત ભનાં ગ્રહણ કરેલાં શરીરાદિ પુદ્ગલે અને બીજા પાપાધિકારણે સિરાવ્યા વગરનાં મૂકેલાં હોય તે અનંતાનંત પુદ્ગલેથી વિશ્વભરમાં થતી પાકિયાના ભયંકર પાપ આશ્રવથી છૂટવા સારૂ અતીતભાવ પુદગલ સિરાવવાની આ કિયા વિધિ સહિત કરીને તે પુદ્ગલે વગેરેને મેં સિરાવ્યાં છે. આથી મેં મારા આત્મા ઉપર રહેલા કામના અનંત ભારને હળવે કર્યો છે. For Personal & Private Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પુદ્ગલ સિરાવવાની વિધિ ૪૩૭ (૧) મારો આત્મા અનાદિ શાશ્વત છે. આજ સુધી ચતુર્ગતિ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતાં મારા આત્માએ હિંસાદિ પાપની પ્રવૃત્તિ થયા કરે તેવાં શરીરાદિ પુદ્ગલ તથા શસ્ત્ર આદિ પાપાધિકરણે સિરાવ્યા વિના મૂક્યાં હોય તે સર્વને આજે હું ત્રિવિધ ત્રિવિધ મન-વચન અને કાયાથી ન કરવા, ન કરાવવા, ન અનુમોદવારૂપે સિરાવું છું. તે સિરે, સિરે, સિરે. (૨) મારા આત્માએ દેવગુરુ અને ધર્મની આશાતના કરી અનાદિ ભવમાં હિંસા વગેરેનાં જે કંઈ પાપે કર્યા હેય તેની હું નિંદા નહીં કરું છું. તેનું મારે મિચ્છામિ દુક્કડ, મિચ્છામિ દુક્કડું, મિચ્છામિ દુક્કડં. (૩) વર્તમાન ભવનાં મારાં શરીરાદિ ગુગલેને, તથા પાપકારી અધિકરણને સિરાવવાનું પણ હું ધ્યાન રાખીશ. મારૂં મૃત્યુ થાય ત્યારે આ બધુ મારે સિરે સિરે સિરે છે. (૪) પૂર્વ ભવેનાં મારાં શરીર તથા વસાયેલાં સાધન જે જાણે અજાણે પણ ધર્મ માર્ગમાં ઉપકારી થયાં હેય તેની તથા અરિહંત આદિથી યાવત્ માર્ગાનુસારી મહાનુભાની સુકૃત કરણીની હું વારંવાર અનુમોદના કરું છું. (૫) મારે સર્વ જીવો પ્રત્યે મૈત્રી છે, ગુણધીક પ્રત્યે પ્રદ છે. દુઃખી જીવો પ્રત્યે કરૂણા છે, અને નિદકાદિ પ્રત્યે માધ્યચ્યભાવ છે. For Personal & Private Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૩૮ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિ વિધિ સંગ્રહ : ધ્યેય : અવિરતિપણુના અનિવાર્ય પાપ આશ્રાથી મારે આત્મા ખૂબ કંપે છે. સર્વ આશ્રોધી વિરમવારૂપ મોક્ષદાયક શ્રી સમ્યકત્વમૂલ ચારિત્ર મહાધમ સર્વ વિરતિ હું શીધ્ર અંગીકાર કરું– એવી આ ક્રિયાથી મારા આત્માને નિરંતર પ્રેરણા રહે! નામ : વીર સંવત : વિક્રમ સંવત ઃ મુકામ : માસ : તારિખ : જન જયતિ શાસનમ્ Ziews '* , દ For Personal & Private Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી પજ્ઞાપના સૂત્રમાં વોસિરાવ્યાને લાભ અને નહિ વોસિરાવવાના દોષ ઉપર આવતું એક દૃષ્ટાંત વસંતપુર નગરમાં બે કુલપુત્રે અજિતસેન રાજાની સેવા કરતા હતા. ગુણચંદ્ર જૈનધર્મી હતું, અને બાલચંદ્ર મિથ્યાદષ્ટિ હતા. . . રાજાની સાથે જવાની ઉતાવળમાં એક રાત્રે ઘોડા ઉપર બેસીને જતા હતા, ત્યાં રસ્તામાં બનેની તરવારે પડી જવાની ખબર પડતાં ગુણચંદ્ર તપાસ કરવા માંડી, ન મળી એટલે અધિકરણ ન થાય તેથી સિરાવી દીધી. જ્યારે બાલચંદ્ર તેની હાંસી કરવા લાગ્યું કે “શું બીજી તરવાર નથી ? ગઈ તો ગઈ એમાં શું શોધવી હતી?” પડી ગયેલી તરવાર એક સાહસિક કેદીના હાથમાં આવી એટલે તેણે એક રાજપુરુષને મારી નાખીને નાસી છૂટ્યો, ભાગતા હતા ત્યાં ચોકીદારોએ તેને પકડી લીધે. રાજા પાસે હાજર કર્યો અને બધી વાત કરી. રાજા ગુસ્સે થયા અને પૂછયું કે “આ તરવાર તું ક્યથી લા?” કેદીએ કહ્યું કે “મને રસ્તામાંથી મળી હતી. પછી રાજાએ તપાસ કરાવી તે તરવાર ગુણચંદ્રની અને બાલચંદ્રની માલુમ પડી. પછી, પ્રથમ બાલચંદ્રને લાવીને તરવાર આપતા રાજાએ પૂછ્યું કે “તરવાર કેવી રીતે વાઈ?” બાલચંદ્રે કહ્યું કે “ઉતાવળમાં પડી ગઈ For Personal & Private Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૪૪૦ શ્રી પ્રવજપા યે ગાદિ વિધિ સંગ્રહ હતી.' રાજાએ પૂછ્યું કે “તપાસ કેમ ન કરી? બાલચંદ્ર કહ્યું કે “આપને પ્રસાદ છે એટલે શું શોધવી હતી ?” - રાજાએ ગુણચંદ્રને તરવાર આપવા માંડી, ત્યારે તે લેતો નથી. કારણ પૂછતાં ગુણચંદ્ર કહ્યું કે “તરવાર ગઈ કાલે ઉતાવળમાં કંઈ પડી ગયેલી, તપાસ કરતાં ન મળી એટલેઅધિકરણનો દેષ મને ન લાગે તેથી સિરાવી દીધી હતી.” આ સાંભળી પિતાની તરવાર વાયા છતાં તપાસ ન કરી તેથી પ્રમાદી બાલચંદ્રને શિક્ષા કરી, ગુણચંદ્રને શિક્ષા તે ન કરી, ઉપરથી ગુણચંદ્રને શાબાશી આપી. વ્યા પ્રમાણે જીવ જન્માંતરોમાં શરીર, ઉપાધિ વગેરે વોસિરાવી ન હોય તે તેનાથી થતાં- આરંભ વગેરેના દેષને પાત્ર એ જીવ બને છે. માટે તે સંબંધીને અશુભકર્મબંધ ન થાય, તેથી તે બધાં સિરાવી દેવા જોઈએ. ઈતિ શ્રી પ્રવજ્યા ગાદિવિધિ સંગ્રહ સમાપ્ત. For Personal a Private Use only For Personal & Private Use Only wwwja Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR