Book Title: Jawahir Vyakhyan Sangraha Part 02 - Anathimuni and Sudarshan Charitra
Author(s): Jawahirlal Maharaj
Publisher: Mahavir Jain Gyanoday Society
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023362/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aiyaattuan amongunaaaayeeunanmigal NENGArunangannarguna maledumanimegranangrannungono amrgamm mmenaline 1 zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha DE anAthImuni ane sudarzana caritra dvitIya bhAga (Ingunanigma anginamangnananangumamneur aruguns engume unga Inganer anreemmaak mpool yaaroo -> s ayyaayoo yaaSnameungun yaareeyaayaayoovaapmoommaapoovaaroom yaageeana ungannunaaroom paapoo caayaa Inuganangamani geeua angum angus yaayee yaareemaa maattu vm p paa paatiyaam [alasu-alqelea ] H MER : paapoomvai(Gumma GunamGue taugura maaymoo ivllmaaenangan stimulgare maayoo zrI mahAvIra jaina jJAnodaya sosAyaTI rA ja ke Ta Saal. 1--- veelaayaatti yaageeuni anmiguanayakeuti mangumamtt yaattumai yaareeyaannnaa tiump uranguNINAITHINAMI gime minigun Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KKKKAKK TUS che zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha zrImad jainAcArya pUjyazrI javAharalAlajI mahArAjazrInAM vyAkhyAnene zubha saMgraha anAthImuni ane sudarzana nizA TrAjakoTa-cAturmAsa ] dvitIya bhAga : prakAzaka : zrI mahAvIra jaina jJAnedaya rAjakoTa sAyaTI kiMmata 1-2- ( Ke Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S ': prakAzaka : ', ' ' zrI mahAvIra jaina jJAnodaya sesAyaTI taraphathI cunIlAla nAgajI verA rAjakoTa (kAThiyAvADa) prathamavRtti prata 120 vikrama saMvata 1993 vIra saMvata 2463 vata" prinTIMga presamAM cImanalAla IzvaralAla mahetAe chApyuM, dhIkAMTA reDa-pAnAbhAInI vADI. amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana zrImadda jainAcArya pUjya zrI javAhiralAlajI mahArAjazrIe saMvata 1992 nA rAjakoTa cAturmAsa daramyAna "anAthI muni ane sudarzana zeThanA" adhikAra upara, je kramika vyAkhyAne pharamAvela, te paikInA aSADa vadI 2 thI prathama bhAdaravA vada 0)) sudhInA vyAkhyAnono saMgraha A pustakanA prathama bhAgamAM prasiddha karavAmAM Avela che. jyAre bAkInA eTale bIjA bhAdaravA sudI 1 thI saMvata 1993 nA kArataka vadI 1 sudhInA sadarahu viSayane lagatA vyAkhyAnono saMgraha A bIjA bhAgadvArA prasiddha karI janasamAja samakSa raju karatAM AnaMda thAya che. vyAkhyAnone A dvitIya bhAga prathama bhAganA anusaMdhAnamAM ja ane tarata ja prasiddhI pAmate hovAthI, temaja prathama bhAganI prastAvanAmAM je kAMI kahevAnuM hatuM te vistRtarUpe kahI dIdhela hovAthI A bIjA bhAga mATe judI prastAvanA ApavAnI jarUra jaNAI nathI, eTale A TuMka nivedanathI ja saMtoSa mAnI levAmAM Ave che. tema chatAM prathama bhAganI prastAvanAmAM jaNAvyA mujaba A vyAkhyAna saMgrahanA prakAzakane mukhya hetu jaina dharmanA mULabhUta siddhAntane pracAra thAya e che. sAthe sAthe sAdhu samudAya echo hovAne kAraNe je nAnA gAmaDAomAM ke nagaramAM ke jyAM sAdhu munirAjanA cAturmAsa thatAM nathI, ane dariyApAranA dezamAM ke jyAM sAdhu munirAjanuM AvAgamana thaI ja zakatuM nathI, tyAM vasatA jaina badhuo A vyAkhyAnene lAbha laI dharmabodha pAmI zake, ane sAmAyikamAM nivRtti jIvanane sadupayoga karI zake e daSTie paNa A prakAzana prakAzita karavAmAM AvyuM che. AzA che ke, A prakAzananA hetune bara lAvavAmAM A pustaka thoDuM ke ghaNuM sahAyabhUta nIvaDaze, te paNa tenI pAchaLa sevavAmAM Avelo zrama sArthaka ja che. A dvitIya bhAganA vyAkhyAnanA anuvAdanuM kArya paNa zrI zAMtilAla vanamALI zekanyAyatIrthadvArAe ja karAvavAmAM Avela che, ke je temaNe eTalA ja khaMta ane zramapUrvaka bajAvI pUjyazrInA mULa bhAvane jALavI rAkhavA banatuM karela che. temaja A bhAganA prakAzana aMgenI vyavasthA karavAmAM zrI harakhacaMda kezavajI verAe ane mupha zodhana karavAmAM zrI vADIlAla kAkubhAI saMghavIe umaMgabhera sahakAra ApI saMtoSa Apela che, tenI neMdha letAM ati harSa thAya che. A prakAzanamAM vyAkhyAnanI neMdha levAmAM dRSTidaSathI ke samajapherathI kAMI bhUla rahelI mAluma paDe che te mATe prakAzaka kSamAthI che. zarada-pUnama saMvata 1993 rAjakeTa, cunIlAla nAgajI vorA vyavasthApaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Etatatatatatatatat testituttetstestet toteutetsteste totestertreteretetett testet t widt, tat, tet,,,,, pravacana-sAra, bhagavAna upara vizvAsa rAkhe. bhagavAnanI bhaktimAM prema rAkhe ane bhagavAnanI prArthanA karI temane hadayamAM dhAraNa karo. jo tame mArI A vAtane hRdayamAM utArazo te tamArA hRdayamAM evI joti pragaTaze ke je jati badhAnuM kalyANa karaze. A jati AgaLa huM tuccha chuM eTaluM ja nahi paraMtu huM paNa e ja parama jyotine upAsaka chuM. tame paNa e ja parama tinA upAsaka banI, e jatine tamArA hRdayamAM pragaTAve che temAM badhAnuM kalyANa ja che. -pUjyazrI javAhiralAlajI. jajajajajajajajajajajajajaja Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayasaMkSepa [ vyAkhyAnanI saMkSipta viSayoMdha] [ dvitIya bhAga ] vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjI bhAdaravA sudI 1 budhavAra prArthanA, AdIzvara bhagavAna. AtmA ane paramAtmAnuM ekIkaraNa. tephAnanI gati badalAve. bhArata ane tenA 98 bhAIonI rAjyalisA. RSabhaddeva bhagavAnane upadeza. saMyamane prabhAva. AtmajJAna. paramati svarUpe paramAtmA. AtmAnI amaratA, anAthI muni. nircanja pravacananI vizeSatA. trasa ane sthAvarane "nAtha" keNu banI zake ? anAthI munine amogha upadeza. dvAdazAMgI vANIne sAra. AtmA ja sukha-duHkhane kartA tathA hartA. AtmA ja mitra ke zatru. puNya ane pApa prakRti. sudarzana. viSamakAla. sAdhuonuM kartavya. satyane jaya ane asatyane kSaya. pApa pAparUpe ja pragaTaze. prajApriya surzana. dAnavIranAM lakSaNo. traNa prakAranAM lana. chUpuM dAna. rANA bhImasiMhanI dAnavIratA. (363-172) vyAkhyAna: saMvat 1992 bIja bhAdaravA sudI 2. guruvAra - prArthanA. ajitanAtha bhagavAna. paramAtmAnA nAmanI zakti. bhagavAnanuM guNaniSpanna nAma. namratA dhAraNa kare. pApane pApa samajI tene dUra kare. mithAdaSTi. Atmadhana. antarmukhI prArthanA kare. anAthI muni. AtmA vaitaraNI nadI samAna kema che? sukhaduHkhanuM taMtra AtmAnA hAthamAM. AtmAnI sanAthatA zAmAM che? Atmazodha. AtmapratIti. Atmaya. AtmAne jAgrata kare. (zIlavatane svIkAra ane tenI maMgalaskRti.) sudarane. mahApuruSane puNyaprabhAva. sudarzananuM bahumAna. svarAjyanA praznane uddabhava. mauna ane dharmanI rakSA. vyaktine svAtaMtra ane samAja svAtaMtra dharmamAM vyakti svAtaMtryanuM sthAna. samAja kSA.(37ra-380) vyAkhyAna: saMvat 1992 bIja bhAdaravA sudI 3 zukravAra prAthanA. saMbhavanAtha bhagavAna. paramAtmAnI bhaktimAM daMbhAdine tyAga. AtmasamarpaNa pitAnI apUrNatAne svIkAra karavo e kAMI ocho upadmara nathI e viSe eka jharaNuM daSTAMta. guNone Adara. vivekajJAna prApyA. anAthA suni. saMsAramAM sukha ane dukha e be sthiti che. kAmadhenuM ane naMdanavane artha, AtmAne lIdhe ja ddhisidi sukhadAyaka che. AtmA amara che. enA mATe rAvuM-nUkavuM ucita na hRdayI ruddha AvatuM aTakI zakyuM nathI. prathArUpe rudana karavuM ke phUTavuM anucita che. sudarzana, satyadharmane marma. vyakti svAtaMtryane nAme svacchatA sevavI anucita che. satyamUrti harinuM satyapAlata saMdhu samakSa pratijJA levAne udeza. zeThanI maunaDhatA. zeThane zULIe caDAvavAne hukama. (380-388) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA sudI 4 zanivAra - prArthanA. abhinaMdana bhagavAna. prArthanAne camatkAra jJAnasamudranI agAdhatA. paramAtmAne pratApa. duHkhanikaMdana karanAra bhagavAna. upAdAna ane nimitta varatu dhananAM be aMge. trividha duHkha. anAthI muni. sukha-duHkhane kartA AtmA che. kALa, svabhAva, Izvara, puruSArtha ane pUrva karma e kartArUpa che ema bhinna bhinna mAnyatA viSe dArzanika carcA ane tenuM spaSTa vivaraNa. jainadarzananI maulikatA. jenadarzana badhAM mane samanvaya kevI rIte kare che, e viSe aMdhajane ane hAthInuM daSTAMta. anekAnta dRSTinI khUbI. satyatatvanA Agraha viSe kAmadevanuM daSTAMta. AtmA sukha-duHkhane kartA nathI ema na mAnavuM e kutaro pitAnuM pratibiMba joI bhase enA jevuM che. AtmAne uddhAra AtmA ja karI zake e viSe gItAnuM samarthana. sudana. zeThane vicilita karavAnAM nagarajanonAM prayatna. manaramAnI zeTha pratye apUrva prIti. satya keI divasa maratuM nathI. mane Ane satyazIla prema. bALakane pairyapradAna. dayAdharma-vIrano dharma. pauSadhazALAmAM dharmakArya (388-397) vyAkhyAna : saMvata 1992 bIjA bhAdaravA sudI 5 ravivAra. prArthanA. sumatinAtha bhagavAna. prArthanAne Adarza, jJAna ane ajJAna. prakRtinAM udAharaNadvArA bhaktinuM nirUpaNa. paramAtmAnI zaktine sadupayoga. anAthI muni. sAdhudharmanA pAlana viSe Takora. cittanI pAMca prakAranI vRttio. ekAgravRtti dvArA zAstrazravaNa saphala. nIvaDe che. zretA ane vaktAnI ekAgravRtti. cittavRttine saMyama. sudarzana. satya upara maneramAne aTala vizvAsa. dharmane sAco saMbaMdha. putro upara mAtAne prabhAva. saMskArazuddhi. bALakenI vAtanI upekSA na kare. dharmadaDhatAne paricaya. (397-404) vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA sudI 7 budhavAra. prAthanA. supArzvanAtha bhagavAna. paramAtmAne AdhAra. jJAnI ane ajJAnI vaccenuM aMtara. jJAnIjane paramAtmAne ane ajJAnIjane saMsArane AdhArabhUta mAne che. paramAtmA pAse "sanAtha" banavAnI AzA rAkho. AnAthI muni. gRhasthonI AgaLa sAdhuAcAra kahevAnI AvazyaktA zA mATe che? gRhastha nigraMthapravacananA dAsa che. zAstrane pramANabhUta mAne. nizcaya ane vyavahAra kema jANI zakAya ? nizcaya sAthe vyavahAranI AvazyaktA. kAyara leke saMyamanuM pAlana karI zakatA nathI. sAdhuonI javAbadArI. saMyamanA pAlanamAM AvatAM pralobhanathI bacavA viSe dhanAvA zeThanuM udAharaNa. "mIThA viSathI bace. saMsAranAM pralobhanemAM labhAI na jAo. bhagavAnanI vANuM upara vizvAsa rAkhe. sudarzana. patipatnI vacce abhedabhAva. saMsAramAMthI samyapha sAra zodhavo joIe. bALakanI zraddhA AdaraNIya che. patinA pagale patnI. parastrIne mAtA samAna mAne. (409-413) vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA sudI 8 guruvAra - prArthanA. caMdraprabhu bhagavAna. hRdayanA bhAvo prArthanArUpe nIkaLe che. yathAzakti bhakti kare. bhaktine bhagavAna jarUra svIkAraze. paramAtmAnA jyamAM tamAro jaya mAne. anAthI muni. veza dhAraNa kare che ane sAdhutAnuM pAlana karatA nathI tenI sthiti ane bhraSTastatabhraSTa jevI bane che. tame sAdhutAnA pUjArI cho. guNapUjA. AtmAnI salAhanI upekSA na kare. sAdhutAnA sudhAramAM saMsArane sudhAra rahe che. sAdhu thaIne sAdhutAnuM pAlana na karavuM e Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAre kAyApaNuM che. sAdhutA kharAba nathI ja e viSe sainikanuM udAharaNa. mahAvratane spaSTArtha. mahAvrata ane aNuvratanI taratamatA. "mahA" ane "aNu" viSe vacharanA putranI guNaparIkSA. gRhastha ane zrAvaka. guru-ziSya. sudarzana. revA-phUTavAne rItarivAja tyAjya. tilakanI dahatA. lokapravAhamAM taNAI na jAo. IzvarIyabaLa. bahumata ane vyakti svAtaMtrya. gAMdhIjInuM pratijJApAlana. IMDAM mAMsamAM gaNAya. kSamApanA ane pApane tyAga. (413-421) vyAkhyAna : saMvat 1992 bIjA bhAdaravA sudI 9 zukravAra prArthanA. subuddhinAtha bhagavAna. prArthanAne mahimA. AtmA ane paramAtmA vacce abhinnatA. AtmatattvanuM jJAna e sAcuM jJAna. AtmAnaMda. nAstikApradhAna yugamAM camatkAra. anAthI muni. dharma tuccha ane mahAna bane mATe samAna. bIjAne saMtoSavA mATe bAhya sAdhukriyA vaNikavRtti che. aNuvrata ane mahAvrata vaccenuM aMtara ane spaSTIkaraNa. pAMca mahAvrata ane pAMca yAmonI sarakhAmaNI. jenadarzananI vizeSatA. mahAvratanA pAlanamAM apavAda nathI. mahAvatanuM pUrNarUpe pAlana karanAra ja "nAtha" che. mahAvata sArvabhauma che. sudarzana. saMsAranI vicitratA. satyadharmanI dRDhatA. nizcaya ane vyavahAranuM dharmamAM sthAna. apakArI upara upakAra. navakAramaMtrane mahimA. (421-429) vyAkhyAna : saMvata 1992 bIjA bhAdaravA sudI 10 zanivAra prArthanA. zItalanAtha bhagavAna. upAdhione zAnta karavAne amegha upAya-prArthanA. AtmajAgRti. bhAvanidrAne tyAga. Izvara thaIne Izvarane bhaje. prabhumaya bane. (saMgrahanayamAMthI nIkaLI evaM bhUtanamAM jAo te tame paNa paramAtmAmaya banI zake che.) anAthI muni. manuSyajanmane gumAve nahi. bIjAne patita thatAM joI tame sAvadhAna bano-vitarkone dUra karI pratipakSI bhAvanA bhAvo: mahAvatemAM sthira kema rahI zakAya! sAco vIra ja ahiMsaka che. vipakSane dUra karavAnI bhAvanA e ja ahiMsakanuM zastra che. cAra bhAvanAne spaSTArtha. pramedabhAvanA. madhyasthabhAvanA viSe kAmadeva zrAvakanuM daSTAMta. karuNA bhAvanA. anukaMpAne artha. karuNAno Adarza. maitrIbhAvanAne jIvanamAM utAre. sudarzana. apakArI upara maitrIbhAva. zarIrane sadupayoga. zarIramaMdiramAM rahelA caitanyaprabhune bhUle nahi. bhaktinI parIkSA. dharmAtmA sudarzana. pApane chupAve nahi, prakaTa kare. (429-436) vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA suMdI 11 ravivAra prArthanA. zreyAMsanAtha bhagavAna. paramAtmAnuM nAmasmaraNa. bhagavaddabhajana. vikArane dUra kare ane Atmatine pragaTAvo. anAthI muni. mahAvata ane aNuvrata viSe vicAra ahiMsA mahAvratane nAza kevI rIte thAya che? hiMsA karavAmAM vadhAre pApa ke karAvavAmAM! attara. mithyAtva e hiMsAnuM kAraNa. hiMsAnA bhede. udAsInatA ane tejasvitA. arjunanA pakSamAM kRSNa ane duryodhananA pakSamAM kRSNanI senA. zrI kRSNane pitAnA kema karI zakAya! daivI prakRti ane AsurI prakRti. satya e ja bhagavAna. nara-nArAyaNanI joDI. jJAnaga. IzvaranAM guNone apanAvo. sudana. tIvra vairAgyanI siddhi. navakAramaMtranI adazya zakti. adazya zaktine prabhAva. satyazIlanI sAdhanA. zULInuM siMhAsana. (436-444) vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA sudI 14 maMgaLavAra prArthanA. vAsupUjya bhagavAna. paramAtmAne prApta karavAne saraLa mArga-prArthanA. zatru pratye paNa mitrabhAvanA. prArthanAnuM baLa. satyanuM pAlana ane kaSTasahana. bhaktanuM kartavya Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSyane pakaDe. anAthI muni. lakSyane bhUle nahi te sanAtha banI zake che. sanAthanA sevaka bane. jainadarzananI maulikatA. gurunuM lakSaNa-pAMca mahAvratanuM pAlana. lakSaNanAM traNa do. pAMca mahAvratane svIkAra kare te guru ke pAMca mahAvratonuM pAlana kare te guru ? A praznane spaSTa javAba. ziSyaTikAne aparAdha. brahmacarya mahAvratanI rakSA mATe nava vADa ane dazamAM keTanuM rakSaNa. jitAyAranI maryAdA. mamatvabhAvane tyAga karo. sudarzana. satyane vijaya. sudarzanano jayajayakAra. rAjAnI namratA. utkRSTa bhAvanAne pratApa. AtmAnI ekatA. Atmazodhana. vItarAganA zAstranI taTasthatA. satyavaktA ane satya vAtane sAMbhaLanAra durlabha. vrata pAlanamAM daDhatA rAkho. (444-457) vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA vadI 2 zukravAra prArthanA. dharmanAtha bhagavAna. AtmAnI zuddha bhAvanA-prArthanA. bhAvya ane bhAvanA. bhAvyanA be prakAra. bhagavAnanI sAthe ekatAnatA sAdhe. anAthI muni. muninA be mAsumati ane gupti. samitinA pAMca prakAra ane tenuM svarUpa. iryAsamiti e sAdhutAnuM cinha. bhASA viveka. rasaguddhine tyAga. sukhazIla na bane. sudarzana caritra. saddabhAvanAne Adara. AtmAnuM utthAna kare. IzvaranI zakti. gRhavAsane tyAga ane dharmanI sevA. dIkSAnuM mahattva. (457-45). vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA vadI 7 zanivAra prArthanA. zAntinAtha bhagavAna. zAntinI IcchA. bhaktirUpI zakti. kamavaraNane dUra kaze. AzAnti. anAthI suni. sAdhutAne nido nahi. sAdhutA-bhagavAna ahananI yunivarsiTI. vyavahArakAza niSamAM javuM. vIrane mArga. dravya ane bhAva IsamitinI rakSA. ArAdhaka ane virAdhaka. mahAvratanuM zuddha rIte pAlana. zaherI jIvana ane grAmajIvana. upa vAsI mahimA. tapa-niyamanuM pAlana. sAdhutAne sadupayega. sudarzana. mahApuruSano samAgama atithiene Adara satkAra. gRhiNInuM gharamAM sthAna. mane ramAnI atithisevA. (vinaMtIpatravinaMtIne uttara.) (465-474) vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA vadI 5 somavAra prArthanA. ahinAtha bhagavAne prArthamAnI yogyatA, satyAcaraNa dharma parivartana viSe harIlAla gAMdhInuM daSTAMta. anAthI mukti. saMyamanuM mUlya. kezalUcano uddeza. kezakuMcanathI thata phAyada. kezAMcanamAM ahiMsAnI rakSA. tapa-sAdhanA. cAritra vinA vezadhAraNa karavo e kevaLa TaeNga che. dravya ane bhAvathI sAdhutAnuM pAlana. sudarzana. sAcI zrAvikAnAM lakSaNe. mULavrata guNavrata ane zikSAtrata. mane ramAne viveka. zrAvakanuM ghara kevuM hoya ! svarganI bhUmi sArI ke rAjakoTanI bhUmi ? bhAvanAnI zakti. talavAra vaira bAMdhe che, bhAvanA vaira kApe che. apakArIne paNa upakAra. (474-481) vyAkhyAna: saMvata 199ra bIjA bhAdaravA vadI 8 guruvAra prArthanA. munisuvratanAtha bhagavAna. dInadayALu devAdhideva. paramAtmAnI siddhi. bhagavAnanI amRtavANI. vara ane kAryara. pApane dabAve nahi paNa pragaTa kare. AtmAnI siddhidvArA paramAtmAnI siddhi. amAthI muni. sAdhutA-asAdhutAno viveka. laukika daSTAMta. asAdhune sAdhu mAnavAmAM Ave e viSamakALa. aMdhane kAraNe dharmanI niMdA kare nahi e viSe rIMcha ame mANasanuM dRSTAMta. dharmanI vyAkhyA. dharma e DhoMga nathI. sudarzana. dharmapAlanaThArA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM maMDana ane pApanuM khaMDana. bhAvanAne vijya. rAjAne prazcAttApa pAMca jaNAne upakAra. abhayavacana. (481-487) vyAkhyAna: saMvata 12 bIjA bhAdaravA vadI 9 zukravAra prArthanA. naminAtha bhagavAna. tattvanuM jJAna. sAcI jijJAsA. tattvajJAnanI prApti kema thAya te viSe upaniSatamAM AvelI rAjAnI kathA. saMsAranAM vaibhavo meTAM nahi, paNa dharma maTe che. kSatriya ane zakanI vyAkhyA. AtmabhAna. anAthI muni. sAdhutAnA nAme esAdhutA sevavI e viSe khoTA sikkAnuM tathA kAcanAM TUkaDAnuM udAharaNa. dharmane mATe darekane svataMtratA hevI joIe. puruSonI sevAne lAbha. mithAdaSTi ane samadaSTi. dharmane nAme koIne Thage nahi. sAdhuo camatkAra batAvI keIna Dage nahi. ahaMkAra jItavAno camatkAra batAve. sudarzana. abhayAre ahaMkAra ane sudarzanane upakAra. jJAnI ane ajJAnIne bheda. sApekSa ane nirapekSa satya. satya tatvanAM Agraha viSe zaMkarAcAryanuM daSTAMta. jIvadayAnI saMsthA. jIvadayA mATe Atmabhega. (48-495) vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA vadI 11 ravivAra * prArthanA. ariSTanemi bhagavAna. sAcI prArthanAne Adarza. bhakta ane bhagavAna. jainadarzana-nayavAda. rAjImatinI mUcha. vairAgyane urdUbhava. mUcha-indriyanI nistabdhatA. jAti smRtijJAnanuM kAraNa. svapna viSe vicAra. pUrvajanmanAM saMskAranuM darzana. jIvananuM dhyeya. sAcI zikSA. anAthI muni. sAdhutA-asAdhutAne viveka. dharmanI zALA. dharmanI ssA. sAdhusaMgaThana ane niyamonuM pAlana. kevaLa vezadhAraNathI, sAdhutA AvatI nathI. sAdhuomAM jAtine nahi paNa AcAra bheda che. kuzIlanI vyAkhyA. liMganuM prajana. sAcI dIkSA. liMganI AvazyaktA zA mATe che? saMyamanuM pAlana. sudarzana, kAmavikAra upara vijaya. mahAvIstA. virane dharma. guNenI kadara. kSamA vIranuM bhUSaNa. kharuM dAna. khetI kSamA dhAraNa karavI te kAyaratA che. mahAjanane mahAmArga. (45-506) vyAkhyAna : saMvata 1992 bIjA bhAdaravA vadI 14 budhavAra prArthanA. mahAvIra bhagavAna. paramAtmAne prApta karavAne rAjamArga AtmAnI prArthanA. AtmAne bhUlI jAo maMhi. sakriya vidyA: anAthI muni. gharmane AdhAra laI viSayalAlasAne poSa e kAlakUTa viSanuM pAna karavA samAna che. dharmakSA ane mohano tyAga. dha-adharmanuM mULa. namratA dhAraNa karavA viSe mAsirUdIna bAdazAhanuM udAharaNa. pratijJAnuM pAlana. sAdhunI sAcI sevA. sAMsArika bhAvanA na rAkhavA viSe gavAlikA satInuM zAstrIya daSTAMta. dharmanI zakti. sudarzane. vyavahAra sAthe dharmasAdhanA. zeThanI karuNadaSTi. maitrIbhAvanA. rAjakeTa saMghane revA phUTavAnI prathA baMdha karavAno TharAva. dhArmika kriyA. pApanuM pariNAma ane tenuM prakSAlana. anukaMpAne artha ucca bhAvanAnI zikSA (pa06-13) vyAkhyAna: saMvata 1982 bIjA bhAdaravA vada 0)) guruvAra prArthanA. AdinAtha bhagavAna. sAdI prArthanA. sAdI vastuonuM mahattva. anAthImuMmi. prabhumaya jIvana banAvavuM-saMyamane uddeza. zreya bhUlI na jAo. nimittajJAnane sadupayoga ka-durupayega nahi. lakSaNa jJAnadvArA dharmodyota. lakSaNajJAnanA durupagathI yatisamAjanuM patana. saMghahitanA nAme lakSaNAdine upaga anucita. kutsita vidyA. saMyamanI bhAvanAne prabhAva, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) sAdhuonI sa'gati. rAgeA tA mitrasamAna che e viSe sanatkumAra cakravartInu daSTAMta. bhAvanAnA camatkAra. sudarzana. saMyama dhAraNa karavAne nizcaya. maneAramA, prajAjane tathA rAjAneA saMsAramAM zAntipUrvaka rahevAnA sudarzanane anunaya. zarIra mehu` ke dhameTA ? dharmanI sevA. saMyamane svIkAra ane dIkSAtsava. ( 513-para1 ) vyAkhyAna H saMvat 1992 Ase| zudI 1 zukravAra prAthanA. ajitanAtha bhagavAna. utkRSTa bhAvanA ane ananya bhakti, sAdhaka dazA. AtmA ane paramAtmA samAna. paramAtmAnI zodha. sAcI vizrAMtinuM sthAna-AtmA. AtmatattvasvarUpa. anAthImuni. dravyali'gInI ajJAnatA. ' AtmA ja pote vaitaraNI nadI samAna duHkhadAyaka che evuM AtmabhAna thAya te hasavuM kema Ave?' e viSe bahurUpiyAnu ane rAjAnuM dRSTAta. meAhajanitadazA-ajJAna. amRta bhAvanA. ajJAna duHkhadAyaka che. sukha-duHkhanI kalpanA. naitika jIvana ane AdhyAtmika jIvana. sudarzana, jIvanasAdhanA. sudarzana muninI zAnti. paMDitAnI vairadaSTi. hariNIvezyAnuM mithyAbhimAna. (521-para8 ) vyAkhyAna H sa Mvat 1992 AsA zuThThI 2 zanivAra prArthanA saMbhavanAtha bhagavAna, bhaktanI prArthanA. paramAtmAnAM guNagAna zA mATe karavAM ? manuSya zarIranI mahattA, jainadharma -syAddavAda. jIvanazuddhi ane manuSyajanmanI prApti. paramAtmAnA upaTTAra. anAthImuni. sAdhunI vyAkhyA. kalpanIya--akalpanIya AhAra viSe vicAra. uddezika, krItakUta, nityapiMDa tathA anaiSaNika AhAra zA mATe akalpanIya che ? te viSe vicAra. agni jema sabhakSI che tema kuzIla sAdhu kalpa-akalpa khAnapAna viSe vicAra karatA nathI. ucca bhAvanA rAkheA. bhagavAnanI AjJAnuM ArAdhana. dRDhadhamI aneA. sudarzana. duHsaMga saCthA tyAjya che. hariNI vezyAnI kapaTajALa. sudananI nizraLatA. jIbhane vazamAM rAkhA. alayA byantarInAM upasargo ane sudarzananI dharmadaDhatA. paramAtmA pratye ekAMgI prIti. (528-536 ) vyAkhyAna : saMvat 1992 AsA zuThThI 5 maoNMgaLavAra prArthanA. sumatinAtha bhagavAna. prArthanA e AdhyAtmika viSaya. AdhyAtmikatAne viSaya avyAvahArika nathI. ekaniSTha prIti. paramAtmAnI sugaMdha-AtmA. AtmAnA sAkSAtkAra sAdhuonI bhramaravRtti. ' caitya ' zabdanA artha. anAthipruni. AdhyAtmikatA ane saMsArabhAvanA suAtmA ane durAtmA. durAtmAnI adhogati. mahamUda gajanavIneA pazcAttApa. * kAI jIvanI hiMsA na karavI '--zAsraneA sAra. anAthI munine muniene upAla. jainadharmonI STi. jainadharmAMnuM dhyeya--maitrIbhAva. sudarzana. maitrIbhAvanAdrArA AtmavikAsa ane khIjAneA uddhAra. abhayA vyaMtarIne jAtismRtijJAna. daivIzakti viruddha mAnavIzakti. devanI zakti. (536-145) vyAkhyAna : saMvat 1992 AsA zudI 6 budhavAra. prArthanA. padmaprabhu bhagavAna paramAtmAnuM nAmasIna. patitapAvana paramezvara. anAthImuni. sAdhutAthI saMsAramAM zAnti, bhautikatA ane AdhyAtmikatAnA saMbaMdha. AdhyAtmikatA viSe gerasamajutI. sthUlatA ane samatA viSe vicAra. sUkSmanA AdhAre sthUla che. AtmAnI sukSmatA. 'uttamA` ' nA spaSTA. varavikrayanI kuruDhinA tyAganA upadeza. sudarzana. deva-devI karatAM manuSyanI zreSThatA. zrAvakanA gharanI mahattA. manuSyajanmanI uttamatA. mIThu < Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) viSa"--anukUla pariSaha. tapa sAdhanAnI parIkSA. AtmatatvanA jJAna vinA araNyavAsa nakAme. rAgadveSa upara vijaya. (545-553 ) vyAkhyAna: saMvata 1992 Ase zudI 7 guruvAra prArthanA. supArzvanAtha bhagavAna. prArthanAne hRdayamAM utAre. syAdvAdadaSTi. sAMsArika AzA karavI te mehajanita vyavahAra. hRdayamaMdiramAM ghusI gaelA mahAdi corene bahAra kADhe. nissahI" no uddeza. kusaMgano tyAga. anAthI muni. saMsArabhAvanA ane anAthatA. kuzIlanI vyAkhyA. sAdhutA-asAdhutAno viveka. "pAsasthA" keNa kahevAya ? pAsasthA sAdhune vaMdana-namaskAra karavAthI hAni. kurarapakSIne paricaya. kuzalene upAlaMbha ApavAnuM kAraNa- premabhAva. zubhAzaya. sudarzana. anukUla-pratikUla pariSahenI sahanazIlatA. AtmAnuM svarUpa, ziva te ja AtmA. sudarzananI ucca bhAvanA. zrIkRSNa vRddhane ApelI sahAyatA. tIvra vairAgyanI siddhi. puNyane prabhAva, sudarzanane jyakAra. (553-562) vyAkhyAna : saMvata 1992 Aso sudI 12 maMgaLavAra prArthanA. zreyAMsanAtha bhagavAna. paramAtmAnuM smaraNa. AtmAe paramAtmAnI prArthanA zA mATe karavI? caitanyanI prArthanA caitanya zA mATe karavI ? caitanya mahAupakAra. vikArI AtmA avikArI paramAtmAnI sevA kevI rIte karI zake ? vikAranA nAza mATe avikArInI upAsanA. anAthI muni. mahAnircanvenA mArge cAle. buddhimAna mANasanA be prakAra. vivekabuddhi pragaTAvo. traNa prakAranA zrotAonuM zAstramAM vistRta varNana. upadezamAM sAvacetI. upadezakanuM kartavya. navakAramaMtranI zakti, sAdhvIonI javAbadArI. zraddhA ane sparzanA. sudarzana. bhagavAnanI amogha vANI. ekatAnI bhAvanA. guNone Adara. "AtmA ja brahma che." e viSe bhagavatI sUtranuM pramANu. AtmadevanI pUjA. AtmasvarUpa jJAna ane cAritra. pArzvanAtha bhagavAna ane kamaTha tApasa. duSkAnAM pazcAttApa. (562-573) vyAkhyAna: saMvata 1992 Aso vadI 2 ravIvAra prArthanA. zAntinAtha bhagavAna. zAnta AtmAne azAnti kema vaLage che? kAmavAsanAthI azAnita. paramAtmA "satyaM zivaM suMdarama' che. zarIra ane AtmAne viveka. zraddhA tevI bhAvanA. dharmane mATe zarIranuM balidAna. megharatha rAjAne Adarza. anAthIyuni. tame zarIranA che ke zarIra tamAruM che! zarIrane AdhIna bano nahi. kuzInA mArgane choDI de. kuzIlapaNuM zAmAM che ? te viSe spaSTa samajutI. rAmarAjya ane svarAjya. sAdhunI vyAkhyA. mahAnircanyane mArga. sudazana. niSkAma prArthanAne vijaya, zULInuM siMhAsana adazya zaktine pratApa. adhame ddhAraka sudarzana. pazcAttApanuM saphaLa. (573-583) vyAkhyAna: saMvata 1992 Ase vadI 5 maMgaLavAra prArthanA. kunthanAtha bhagavAna. vItarAganA dhyAnadvArA yogasiddhi. vItarAga deva. parivartanazIla saMsAra. traNa prakAranA rAga. dharmarAga prazasta. kAmarAga ane sneharAga tyAjya. sAcI bhakti. anAthI muni. paMcavidha AcAranI vyAkhyA. traNa prakAranI ArAdhanA. cAritranuM phaLa. saMyama ane tapanAM phaLa viSe praznottara. sAdhuo svarga kema jAya che! devabhUmi vizrAmasthAna. sarAgatAne kAraNe svarga. muktisvarUpa. saMsAra ane mukti. anAthI munine upadeza sAdhu tathA gRhasthane samAna upagI. dharmanuM baLa. satyathI vyavahAra cAle che. sudarzana. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) AtmabaLanAM kAraNo, kUDampatnI niMdA. pApane dabAve nahi. hRdayamAM pApazalya kADhI nAkho. satsaMgane lAbha. prabhava ane cilAyatI corane AtmasudhAra. mithyAtvI ane samadaSTi. sudarzanane dharmopadeza. janapadavihAra. (583-591) vyAkhyAna: saMvata 1992 Aso vadI 6 budhavAra prArthanA. arahanAtha bhagavAna. prArthanAnuM sAcuM rahasya. AtmasvarUpa. AtmA kene adhIna thaI rahyo che e viSe pUrvAcAryoe karelI suMdara kalpanA. e viSe upaniSatanuM pramANu. dharma sArathi bhagavAna. manuSya jIvananI sArthakatA viSe munizrI raghunAthajI mahArAje siMdhIjIne karelI Take. AnAthI muni. mekSanI abhilASA. vamaLa vaNi, varane vare e siddhAMtanuM nirUpaNa. mahAninyonA mArge cAle. jJAna ane kriyAne samanvaya. te viSe aMdha ane paganuM prasiddha udAharaNa. "papaTIyA jJAna" viSe pipaTa ane bilADInuM udAharaNa. AjanuM piopaTIyuM zikSaNa. 7ra prakAranI kalAnuM zikSaNa ApavAno uddeza svataMtrajIvana. sAce puNyavAna keNa! svataMtra ke parataMtra! ucca ane nIca kaNa? jJAna ane kriyAne samanvaya e ja samyajJAna. sudarzana. mIThA mULanAM mIThAM phaLa. putranuM lakSaNa. sAcI mitratA. kusaMgatinuM duSpariNAma. sudarzana munine pratApa. (591-601) vyAkhyAna: saMvata 1992 Aso vadI 8 zukravAra - prArthanA. munisuvrata bhagavAna. bhAvanAnI AvazyakatA. saMsAranAM AghAta sahevAnI tAlIma. nagnasatya pragaTa karavA viSe duryodhananuM daSTAMta. vacanabANane AghAta. mahAvIranI sAcI bhakti zAmAM che brAhmaNatva ane kSAtratva kSamAguNane apanAvaze. paramAtmAnuM svarUpa- "satyaM zivaM sundarama." anAthI muni mahAsUtra badhAne sUrya prakAzanI samAna hitakArI che. "ugra" te artha. vIrapuruSanI vIratA. IndriyadamanamAM utA. kSatrine bAhunI upamA kevI rIte sArthaka che: upavAsa-tapanuM eka aMga. tamahimA, sudAna. hariNI vezyAne pazcAttApa. sAcuM cittaraMjana. sAce eNcAra. (601-6 09) vyAkhyAna : saMvata 1992 Aso vadI 9 zanivAra prAthanA. naminAtha bhagavAna. abheda saMbodhana. jaDavijJAne upAdhione Apele janma. paramAtmAnuM jana e saraLa kAma che. gasAdhanAne saraLa upAya-Izvara praNidhAna, IzvarasvarUpa. Izcara kleza, karma, vipAka ane AzayAdithI rahita hoya che. kalezanuM mULa kAraNaavivA. vidyA ane avidyAne viveka, traNa prakAranAM karmo. vipAka karmaphaLa. karma na hoya te karmaphaLa kayAMthI saMbhave? AzayanuM bIjuM nAma-saMskAra. paramAtmAnI bhakti. anAthImuni. sAcuM guNavarNana. sAcuM dhana-tadhana. tapodhananI vizeSatA. anazana tapanuM mahatva. bAra prakAranAM tapa. jIvanamAM tapanuM sthAna. sAcI davA. viSayavAsanA upara vijaya meLavavAnuM sAdhana-upavAsa, upavAsanI vyAkhyA. sudarzana. sAco zrRMgArakAmI kutarAonI lAlasA. hari vezyAne paMDitA upara pADele prabhAva. (609-616 ) vyAkhyAna: saMvata 1992 Aso vadI 13 budhavAra prArthanA mahAvIra bhagavAna. AtmasAkSAtkAtuM zreSTha sAdhana-prArthanA. dazya ane 6. Atmabedha. ucca bhAvanA bhAve. AtmasAkSAtkAradhArA paramAtmAne sAkSAtkAra kevI rIte thAya ? AtmajAgRtidvArA vinene nAza, A viSe zivAjI ane dezapAMDenuM aitihAsika Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) udAharaNuM. anAthImuni. sAcI vIratA. kSatriyonuM svAbhimAna ane temanI namratA. sAce sanAtha koNa? nItinuM paheluM pagathIyuM. ajJAnane deSa. sudarzana. hariNI vezyAnuM jIvana parivartana. paMDitAne jIvanasudhAra. mahAtmA sudarzananA AdarzanuM anusaraNa (616-623). vyAkhyAna: saMvata 1993 kArataka sudI 1 ravivAra - prArthanA. saMbhavanAtha bhagavAna. lakSmapUrvaka prArthanA kare. buddhinA vikAsanI sAthe prArthanA vikAsa karo, saMbhavanAthanA nAmanI sArthakatA. mAtRzakti ane pitRzakti. anna ane prANane pArasparika saMbaMdha. jainadarzananuM rahasya. anAthamuni. supAtranuM lakSagu. manuSyajanmanI sArthakatA zAmAM che ? manuSyajIvanane sAco lAbha. (623-29 ) . . vyAkhyAna: saMvata 1993 kArataka sudI 3 maMgaLavAra prArthanA. abhinaMdana bhagavAna saraLa ane madhura AzAM. je dvArA badhAne poSaNa maLe te ja madhura vastu che. samyajJAna ane samyapha zraddhA. upAdAna ane nimitta. anAthayuni. satsamAgamadAra tIrthakara gotranuM upArjana. kRtajJa bane. zarIranAM sulakSaNane sadupayoga ane durupayoga. manuSyajanmanI saphaLatA. AtmAnI bhUla kyAM thAya che e juo. saMyama dhAraNa karavAmAM manuSyajIvananI sArthakatA. gakSema kare te nAtha. upAdAna ane nimittanI AvazyaktA.( 29-633) vyAkhyAna: saMvata 1993 kArataka sudI 5 guvAra * prArthanA. padmanAtha bhagavAna. paramAtmAnA nAmanuM mAhAbhya. kaliyugane prabhAva. jJAnane mArga. saMkaTa AtmavikAsamAM sahAyaka che. utkRSTa maMgaLa-dharma dharmopAsanAnuM baLa. pApanI gati bahu dhImI che. pApanuM prAyazcita kare. kAmalolupta manane kAbumAM rAkhe. pApa ke dharmamAM mananI sahAyatA. nAma ane nAmIne abheda banAve. paramAtmA samakSa AtmAnuM navuM svarUpa prakaTa kare. anAthiyuni. pavastunI parataMtratA choDI AtmAne svataMtra banAsanAtha banavAne Aja mArga che. mamatva che tyAM ane thatA che. sanAtha muninuM zaraNa svIkAre. nirmama rahevuM e sAdhuone dharma che. sAdhuoe sukhazIla banavuM na joIe. (633-640) vyAkhyAna: saMvata 193 kArataka zadI 7 zanivAra ' " . " ... * * prAthane. candraprabhu bhagavAna. jagataziromaNi paramAtmA. jagatanuM svarUpa jagata prabhumaya che. paramAtmAnA sevakanuM kartavya. pAMca mahAvratanuM pAlana-sAdhuonuM kartavya. pAMca aNuvratanuM pAlana-zrAvakanuM kartavya. paramAtmAnI sAcI bhakti. prAmANika bane. ahAra tevo oDakAra. anAthiyuni. ajJAna jevuM ekeya pA5 nathI. AjanI vidyA-kuvidyA che. AtmAnuM astitva. pratyakSa pramANa ane anumAna pramANa. indriyapratyakSa karatAM anumAna pramANane vadhAre AdhAra levo paDe che. pratyakSapramANa ane pakSapramANa-bannenI AvazyaktA. anumAna'pramANadvArA AtmAnI siddhi. bhUtakALanI bhUlane pazcAtApa kare. (640-646)' : vyAkhyAna: saMvata 193 kArataka sudI 8 ravivAra prArthanA. suvidhinAtha bhagavAna. prArthanAnA sAdhanadvArA Izvara-sAdhyanI siddhi sAdhe. karyAvaraNane dUra karavAM e asAdhya nathI. daDha vizvAsanuM saphaLa. kSamAMthI pAralaukika lAbha thAya che tema tAtkAlika lAbha paNa thAya che. dedhanuM mULa zeLe. kSamAdvArA mAnasika zAnti. aparAdhane badale aparAdha karIne na Ape. saMsAranI zAntinuM kAraNa kSamA-aMhisA che. anAthiyuni. zreNikanI namratA. mAtApitAne upakAra. pAzcAtya dezanI saMskRtinI kharAba asara. sAcI zikSA. saddagurunuM mahatva, mahAna puruSanI nAnI bhUla paNa mArI gaNa che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14). 'bhAvayAnuM mULa-anukaMpa. anukaMpAthI AtmalAbha kevI rIte thAya che te viSe amerikAnA eka nyAyAdhIzanuM daSTAMta. dareka jIva upara dayAbhAva rAkho. (646-654) vyAkhyAna: saMvata 1993 kArataka sudI 10 maMgaLavAra prArthanA. zItalanAtha bhagavAna. sAcA kalpavRkSa samAne paramAtmA che. buddhine antarmukhI bane. AtmasvarUpa. daSTA ane dazya. AtmA paMcabhUta nathI. AtmA saccidAnaMda che. jaDa kalpavRkSathI jaDa vastu maLe che. paramAtmAnI ArAdhanAnuM phaLa. anAthI muni. gurune oLakhavAnuM sAdhana-sanAthatA. saMsArathI vimukha rahe te guru che. rAjasiMha ane anagArasiMha siMhanI vizeSatA. siMhavRtti ane zvAnavRtti vaccenuM aMtara kAmadevane siMhasvabhAva. upAmya ane upAsaka. siMhanI sevA siMha ja karI zake che. (654-661). vyAkhyAna ! saMvat 1993 kArataka sudI 11 budhavAra prArthanA. zreyAMsanAtha bhagavAna. paramAtmAnuM smaraNa kara." badhI vastuo AtmAne laIne priya che. vastuonA be prakAra. arpita vastu ane anarpita vastu. anAthI muni. eNika rAjAnI rAjaparivAra sahita kSamAyAcanA. keza muni ane paradezI rAjAnuM te viSe udAharaNa zreNika rAjAne prabhAva. saMskRtinuM saMrakSaNa kare te vidyA. grAmya sudhAranI AvazyaktA. gAMdhIjInI sAdAI. anAvazyaka kapaDAM pahere nahi, zreSTa lekenuM kartavya, lekanI buddhimAM bheda na pADe, pradakSiNA Azaya. guNone svIkAra karavo e pradakSiNAne hetu. bhaktine Avega. zreNika rAjAne AtmasaMtoSa. (66 1-668). vyAkhyAna: saMvata 1993 kArataka sudI 14 zukravAra prArthanA vimalanAtha bhagavAna. Atmadarzana-prArthanA. Ajane vikAsavAda. caitanyane vikAsa, anAthI muni, upadeza zravaNathI prasannatA. "jene aMta sAro tenuM badhuM sAruM'. guNasamRddhi. trigupridhArA AtmAnuM rakSaNa. trividha daMDathI AtmA daMDAya che. pakSIonI mAphaka munione vihAra. pakSIone AdhAra-AkAza. upasaMhAra jJAna ane kriyAnuM sAhacarya. jJAna ane kriyA viSe vIrasena ane udayasenanI zAstrIya kathA. jJAna vinAnI kriyA pAMgaLI che ane kriyA vinAnuM jJAna AMdhaLuM che. roga pedA thavAnAM nava kAraNo viSe sthAnAMgasUtrane ullekha. nigI ja dharmanI sevA karI zake che. (668-675) antima vyAkhyAna saMvata 1993 kArataka vadI 1 ravivAra - prArthanA. dharmanAtha bhagavAna. sAdI vastunuM mahattva. prArthanA-paramAtmAne oLakhavAne sAke ane saraLa upAya. dharmaprabhune hRdayamAM sthAna Ape. paramAtmA upara vizvAsa rAkho, - paramajyoti paramAtmAnA upAsaka bane. A ja aMtima upadeza che. prazaMsAthI phulAI javuM na joIe. prANasaMjIvanI jaDIbuTTI jevA sAdhuone sAcavavAnI javAbadArI zrAvake upara che. rAjakeTa cAturmAsanI IcachA. RNa mukti. cAre tIrthonuM kartavya. revA-kuTavAnI prathAne tyAga kare. vara vikrayanI prathA dUra kare. dharmasAhityane pracAra kare. khAnapAnamAM viveka rAkhe. pazudhananI rakSA kare. sarakAranA sahakArane lAbha le. kSamApanA (675-684) pariziSTa paTeluM-vihAra noMdha. ' . .. .. ... (685-687) pariziSTa bIjuM-rAjakeTanA cAturmAsa daramyAna thaela dAnanI saMkSipta noMdha. 688 pariziSTa trIjuM-cAturmAsa daramyAna sajoDe ziyaLavrata aMgIkAra karanArAonI zubha 691 pariziSTa cothuM-cAturmAsa daramyAna moTI tapazcaryAnI noMdha. * mahA tapazcayani lI. .. . 692 ' nAmAvaLI. .* Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : zrImAna vinayacaMdrajI kaviyita vIza jinastavanAvalI caturvizatI-jinastavana ] [ pUjyazrI javAhiralAlajI mahArAjazrI hamezAM vyAkhyAnanA prAraMbhamAM ghaNAM varSothI je jinastavana prArthanArUpe bele che ane te upara pitAnAM bhAvapUrNa vicAre vyakta kare che te jina stavana e ApavAmAM Ave che. ] 1-gajhabhadeva stavana umAM de bhaTiyANI - dezI]. zrI AdIzvara svAmI che, praNam sira nAmI tuma bhaNuM, prabhu aMtarayAmI Apa; mepa para mahera karI je he, meTIje ciMtA mana taNuM, mArAM kaToka purAkRta pApa; * zrI. 1 Adi dharamakI UMdhI che, bhata kSetra sarpaNa" kAla meM, prabhu jugalyA dharma nivAra pahalA naravara munivara ho, tIrthakara jina huA kevalI, prabhu tIrtha thApyAM cAra. che zrI 2 ! mA 'marudevI" devyA thArAM he; gaja hedde mokSa padhArIyAM, tuma janmA hi pramANa; pitA "nAbhi" mahArAjA che, bhava deva taNe kahI nara thayA, pache. grAmya pada niravANa. zrI3 na bharatAdika se nandana ho, be putrI brAhmI" "sundarI', prabhu e thArAM11 aMgajAta;12 : saghalAI kevala pAyA ho, samAyA avicala jota meM, prabhu tribhuvana meM vikhyAta. zrI. 4 ItyAdika bahu tAryA ho, jikulameM prabhu tuma upanyA, kAMI AgamameM adhikAra; avara asaMkhyA tAryA che, udhAryA sevaka AparA13, prabhu saraNuM sAdhAra14. che. zrI. pa 1-mArA para; 2 maTADe; 3-kApa; 4-pahelAM karelAM 5-hAla vatI rahe che te che ArAvALe avasarpiNI (uttara) kALa; 6-jIgaliyAM manuSyanAM kartavya; -TALIne; 8-narapati rAjA. tArI; 10-putra; 11-tArAM; 12-saMtAna; 13-ApanA; 14-AdhAra sahita. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNuM zaraNuM kahI je he, prabhu birada vicAra sAhibA, kAMI ahe garIba nivAja; zaraNu tihArI Ayo he, " huM cAkara jina caraNAM taNe, hArI sunie araja avAja zrIkha tuma karuNAkara ThAkura he. " - prabhu dharma divAkara jagaguru, mArAM bhavaduHkha duSkRta TAla; vinayacandane Ape che, prabhu nija guNasaMpata zAzvatI, prabhu dInAnAtha dayAla. zrI | ra-zrI ajitanAtha stavana kuvyasana mAraga mAthere dhAka dhIka-e dezI] zrI jina ajita name jayakArI, tuM devane devajI; "jitazatru" rAjA ne "vijyA" rANIke, AtamajAta tvamevajI; . . zrI jina ajita name jayakArI. zrI 1 che. dujA devA anerA jagameM, te muja dAya na AvejI; . : : taha. mane taha vacane hamane, tuMhI ja adhika suhAve . zrI. 2 | sevyA deva ghaNA bhavabhavameM, te muja garaja na sArI....... . aba ke zrI jinarAja milyotU, pUraNa para upakAra. | zrI 3 || tribhuvanameM jasa ujajavala tere, phela rahyo jaga jANejI; vaMdanIka pUjanIka: sakalake, Agama eka vakhANe.zrI. 4 tU jagajIvana aMtarajAmI, prANa AdhAra pyiArAjI; , , saba vidhi lAyaka saMtasahAyaka, bhakta vala biruda thAjI.. zrI pare aSTasiddhi nava nidhi ke dAtA, te sama avara na keIjI; . . ;, vadhe teja sevaka nizadina, zreya taithe ja hoya che. zrI. 6 . jJAna darzana saMpatti le, Iza bhaya avikArIjI; avicala bhakti vinayacaMda'ku, gha te jANuM rIjha tumArIjI zrI chA ' ' 3-zrI saMbhavanAtha stavana [Aja mArA pAsajI ne cAlo baMdana jaIe-e dezI ].. Aja mArA saMbhava jinake, hitacittazuM guNa gAsyAM, madhura madhura svara rAga AlApI, gahare zabda guMjAramAM rAja Aja mArA saMbhava jinake, hitacittazuM guNa gAsyAM. 1 1-AvyA; 2 pasaMdagImAM, najaramAM. 3 lAyakAta, bhUSaNa. 4jyAMtyAM. 5zubha manathI. 6 lalakArI, gaMbhIra, 8 dhUna lagAvIzuM. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) 29 66 r // nRpa ". jitAratha " senyA "" rANI, tasa suta sevaka thAsyAM / navadhA bhakti bhAvaseAM karane, prema magana huI jAsyAM, rAja. // A mana kharca kAya lAyara prabhu setI, nisa dina sAsa usAsyAM saMbhava jinakI mehanI mUrati, kriye niraMtara dhyAsyAM, rAja.' A 3 ll dAna yAlu dIna-aMdhava , khAnAjAduH kahAsyAM; / tana dhana prANa samapI prabhukA, Ina para megapa rIjhAsyAM, rAja // A. 4 // aSTakala atijorAvara, te jItyAM sukha pAmyAM / jAlama mADhu mAra ! jAme, sAhasa karI lagAsyAM, rAja. / A p // ukhaTa paMtha tajI duragata keA, zubha gati paga sA~bhAsyAM; 1.5 agama ataNe anusAre, anubhava dazA abhyAsyAM, rAje. ! A 6 // kAma, krodha, mada, lAla, kapaTa, tajI, nija guNus 'lavalAsyAM; / vinayacaMda ' saMbhava jina tUyAM10 AvAgamana miTAsyAM' rAja. / A mhArA saMbhava jina ke hita cittasuM guNa gAmA, rAjA A. cha ! 4--zrI abhinandananAtha stavana [Adara jIvAmAM guNa ora e dezI bhegajI; zrI abhinandana duHkhanikandana, vana pUjja AzApUrA ciMtA cUrA, Ape sukha AreAgajI. // zrI. 1 1 N saMbara ' rAya ' siddhArathA ' rANI tehanA AtamajAtajI; / prANa piyArA sAhaba sAMcA, tuhI kaI eka seva kare za karakI, mAta te tAtI. 5 zrI 2 // 3 // zrI bhaje murArIjI; ganapati sUrya mA11 kaiI sumare, huM sumaruM avikArIjI12. 5 zrI daiva kRpAsuM pAme lakSmI, sAIna bhavanakA sukhajI; to tUmAM Ina bhava-parabhavame, kaI 13 na vyApe duHkhI. // japi Indra naredra nivAje,14 tApI karata nihAla. / tU pUjanika nareMdra iMdra kA, dInavyAla kRpAlajI. 5 zrI 5 // jabalaga AvAgamana na chUTe, taba laga e aradAsajI;15 / saMpatti sahita jJAna--samakita guNa, pAuM dRDha vizavAsajI. / / zrI. 6 // adhama udhArana bida tihArA, cAvA6 Izu saMsArajI; / lAja ' vinayacanda ' kI aqha tA te, bhavanidhi pAra utArajI. // zrI 7 | 4 5 1 nava prakAranI. 2 lAvIne, ANIne, lagAvIne, 3 thI, thakI. 4 asala, kulIna. pa tarata. 6 ulaTA. viparIta. 7 prakAza karIzuM. 8 abhyAsa karIzu.. 9 lavalIna thaIzu. 10 prasanna thaye. 11-pAva tI. " 12-nirvikAra siddhadeva. 13-kayAreya paNa. 14-prasanna thAya. 15 araja, prArthanA. 16-prakhyAta, jAhera. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) 5-zrI sumatinAtha stavana [ zrI zItala jIna sAhibAjIe dezI ] sumati chaNesara sAhibAjI, "megharatha' nuSa ne naMda "sumaMgalA" mAtA taNe, tanya sadA sukha-kanda ! prabhu tribhuvana tijI. 5 1 | pra tribhuvana tijI, sumati sumati dAtA, mahA mahimA nIlajI, praNam vAra hajAra. te prabhu 2 che. madhukarato mana mehiyo, mAlatI kusuma suvAsa huM muDha mana mohyo sahI, janamahimA suvicAra che prabhu 3 che nyuM paMkaja sUrajamukhIjI, vikase sUrya prakAza huM muja mana maha gaye, suna jina carita hulAsa, prajIva 4 5 pAI piyupiyu kare che, jena vRSA Rtu meha; huM e mana nizadina rahe, jina samarana neha, prabhu 5 che kAmaganI lAlasAre, thiratA na dhare manna; piNa tuma bhajana-pratApathI, dAjhe duramati vanna. ! prabhu 6 che bhavanidhi pAra utAriyera, bhakata vachala bhagavAna; vinayagnanda " nI vinatI, tuma mAne kRpAnidhAna. prabhu che ! 6-thI padmaprabhu stavana nAtha kaise gaja baMdha chuDAe dezI] patA prabhu pAvana nAma tihAre, patita udhArana hAre; jadupi dhIvara bhIla kasAI, ati pApaSTa jamAre; tadauM chavahiMsA taja prabhu bhaja, pAvai bhavanidhi pA. che padma. 1 che. ge brAhmaNa pramadA bAlaka kI, moTI hatyAcAra; hane karAyuMhAra prabhu bhajane, heta hatyAnuM vAra. | pATa 2 ! vezyA cugala chinnAra juvArI, cera mahAvaTa mAro; je ityAdi je prabhu tene, te nivRtta saMsA. che padma0 3 | pApa parAla ke puMja banyo ati, mAnuM meru AkAre che te tuma nAma hutAzana setI, sahasA prajavalata sAre. . padmaTa che parama dharamake marUma mahArasa, se tuma nAma uccAre; yA sama maMtra nahi keI dUje, tribhuvana mehanagAre che padma 5 che te barana bina INa kaliyugameM, avana keI AdhAre; mabale jAuM samarana para dina dina prita vadhAre che padma0 6 che "suSimA" rANI aMgajAta tuM, "zrIdhara" rAya kumAre; vinayacanda" kahe nAtha niraMjana, jIvana prANa hamAre. pAtra 2-ghara, dhAma. 2--sArI rIte vicArIne, rUkamaLa. 4-jene bhakta priya che evA. pa-tame. 6-macchImAra. -meTo vATapA. 8-vArI jAuM. 9-tAre. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) 7-zrI supArzvanAtha stavana [prabhujI dInadayAla, sevaka zaraNe Ayae dezI ] pratika sena" narezvara ke suta, "pRthvI" tuma mahatArI; sugaNa snehI sAhaba sAce, sevakane sukhakArI. che zrI jinarAja supAsa pUre Aza hamArI. e Tera | zrI. 1 dharma kAma dhana mekSa ityAdika, manavAMchita sukha pUre; bAra-bAra mujha yehI binatI. bhava-bhava ciMtA cUre che zrI2 | jagata ziromaNi bhakti tihArI, kalpavRkSa sama jANuM; pUraNa brahma prabhu paramezvara, bhava-bhava teya pichANuM. ! zrI. 3 che huM sevaka tuM sAhaba mere, pAvana puruSa vijJAnI; janama-janama jita tita jAuM te, pAle prIti purAnI. che zrI ja che tAraNa-taraNa azaraNa-zaraNake, biruda Isya tuma saheluM te sama dina-yAla jagatameM, Indra narendra na kahe. zrI5 zaMbhu ramaNa baDe samudra meM, zilara sumera virAje; tuM ThAkura tribhuvanameM meTa, bhakti kIyAM duHkha bhAje che zrI 6 che agama agocara tuM avinAzI, alakha akhaMDa arUpI; cAhata darasana "vicaMda' te, saccidAnaMda svarUpI. zrI 7 | 8-zrI caMdraprabhu stavana cikanI zI]. jaya jaya jagata ziromaNi, dU sevaka ne tUdhanI, aba tausuM gADhI baNI, prabhu AzA pUre hama taNI che mujha mahera karo caMdra prabhu, jagajIvanuM aMtara jAmI, bhava duHkha hare, sunie araja hamArI tribhuvana svAmI. che mujha0 1 | caMdapurI" nAme nagarI hatI, "mahAsena" nAme narapati; rANu zrI lakhamAM' satI, tasu nandana tU caDhatI rati. che mujha0 2 che tu savA mahAnA mahAjJAtA, Atma anubhava ke dAtA; ! te tUThAM lahiye sAtA, dhanya dhanya je jagame tuma dhyAtA che mujha 3 ziva-sukha prArthanA karazuM. ujajavala dhyAna hiye dharazuM; rasanA tuma mahimA paNuM, prabhu Inavidha bhavasAgarase tarasuM. mujha0 4 | caMdra thakerana Te manameM, gAja avAja hue dhanameM; ! priya abhilASA je niyata nameM, prabhu kyuM vasie mocitta manameM mujhapA je sujanara sAhaba terI, te mAne vinatI merI; FkA karama bharama berI, prabhu punarapi na pharuM bhava-pherI. che mujha0 6 che AtmajJAna dazA jAgI, prabhu tuma setI lavalyA lAgI; anya deva bhramanA bhAMgI, "vinayacanda" tihAre anurAgI. che mujha0 7 | 1-jyAM tyAM. 2-parvata. 3 sparza karazuM, 4-strI, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) : 9-zrI puSpadaMta stavana TbuDhApe verI AIe--e dezI ]. kAkaMdI nagarI bhalI he, zrI "sugrIla" nRpAla, rAmA" tasu paTarAyanI he, tasa suta parama kRpAla ! . . . .. . zrI suvidhi jirNosara baMdie che. re zrI1 che tyAgI prabhutA rajanI he, lIdhe saMjama bhAra; " - nija Atama-anubhavathI he, pAyA pada avikAra. t zrI2 | aSTakarmane rAjavI , meha prathama kSaya kI; * zuddha samakita cAritrane, he parama kSAyaka guNa lIna. ! zrI3 jJAnAvaraNI darzanAvaraNI che, aMtarAya oi aMti; jJAna darzana bala e tridU ho, pragaTayA anaMtA anaMta. / zrI ja che avyAbAha, sukha pAmi che, vedanI karama khAya; * avagAhanA aTala lahI, Ayu kSaya kare jinarAya. ( zrI. 5 che nAma karamane kSaya karI che, amUratika kahAya agurulaghupaNe anubhavyuM che, gAtra karamathI mUAya. che zrI 6 che aSTaguNAkAra oLakhya he, jotI svarUpa bhagaveta; '"vinayacaMda ura vase che, ahe nija prabhu puphadataH zrI che ! 10-zrI zItalanAtha stavana che . [ VdavArI-dezI ] . . . zrI "dadatha' nRpati pitA, nandA" thArI mAya; ! " rAma rAma prabhuM mo bhaNI, zItala nAma suhAya. che jaya0 1 | jaya jaya jina tribhuvana dhaNI, karuNAnidhi kIratAra; sevyAM. surataru jeha, vAMchita sukha dAtAra. | jaya0 2 prANa priyAre tU prabhU, pativaratA patnI jema lagana niraMtara laga rahI, dina-dina adhike prema. che jaya0 3 che zItala caMdananI pare, japatAM nizadina jApa; } viSaya kaSAyathI upanI, meTa bhava-duHkha tApe | jaya0 5 che Atta rauddha pariNumathI, upaje ciMtA ane ! te duHkha kApa mAnasI, A acala viveka ! jaya0 5 che rogAdika kSudhA tRSA, zastra : azastra prahAra, , , sakala zarIrI duHkha hare, dila zuM viruda vicAra. jaya0 6 che suprasanna he zItala prabhu, tU AzA visarAma; , vinayacandra" kahe meM bhaNI, deje. mukti mukAma. . 0 7 | 1-paTTarANI. -bAdhA na Ave evuM. 3-avakAza, jagyA rokavI te. 4-TaLe nahi evI, zAzvata, akhaMDa, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) 1 zrI zreyAMsanAtha stavana [ rAga kAphI-dezI helI ] cetana jANu kalyANa karana ke, Ana milyo avasara re, zAstra pramAna pichAna prabhu guna, mana caMcala thira kara re; } zreyAMsa jiNaMda sumara re. ke Tera che e 1 sAsa usAsa vilAsa bhajanake, daDha vizvAsa pakara re; ajapAbhyAsa prakAza hiye bIca, se samarana jinavara re. . zre 2 kaMdarpara krodha lebha mada-mAyA, ye sabahi parihara re; samyakdaSTi sahaja sukha pragaTe, jJAnadazA anusara re. . zreTa 3 che jUTha prapaMca jobana tana dhana aru, sajana sanehI ghara re; chinameM choDa cale para bhava, bAMdha zubhAzubha thara re. . 0 4 che mAnasa janama padAratha jinakI, AzA karata amara re; te pUrava sukRta kari pAye, parama dharama dila dhara re. . 0 5 | "vizvasena" nRpa "vizrA' rANIke, naMdana tU na visara re; sahaje miTe ajJAna avidyA, mekSa paMthe pagabhara re. . zreTa 6 ! tU avikAra vicAra Atma guna, zrama-aMjAla na para re; pUgala cAya miTAya "vinayacanda', te jinatU na avara reTa zreTa 7 che 12-zrI vAsupUjya stavana | terI kulasI deha pAlaka meM palaTe-e dezI ] praNam vAsu pUjya jina nAyaka, sadA sahAyaka tU mere, . viSama vATa ghATa bhaye thAnaka, parama zreya sarane tere; } praNamuM 1 | khala dala prabala duSTa ati dAruNa, je cau tarapha diye ghere, te piNa kRpA tamArI prabhujI, ariyana heya pragaTe cere; praNam 2 viSama prahAra ujAra vicAle, cAra kumAtra kare ! tiNa viriyAM karie te samaraNa, keI na chInasake Dere; / praNamuM 03 | rAjA pAdazAha je kaI kepe, ati takarAra kare che ! tadapi tu anukUla have te, chinameM chUTa jAya kare che praNamuM 4 rAkSasa bhUta pizAca DAkina, sAkini bhaya nAve nera, ! daSTa muSTa chala chiddha na lAge, prabhu tuma nAma bhaje gahere che praNamuM 5 - 1-prabhu nAmanuM akhaMDa raTaNa karavAne abhyAsa. 2-kAmadeva. 3-IcchA. 4 humale karavo te. 5 veLAe, vakhate. 6 chInavI. -cheDa, raMjADa, 8-pAchaLa paDavuM te. 9-ahu ja vadhAre Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ visphaTika kuSTAdika saMkaTa, sAda asAdhya miTe dehara viSa pyAlA amRta he pragame, je vizvAsa jibeMka kere; / praNamuM06 che mAta "jyA" "vasu" nupake naMdA, tattva jathAratha budha prere ! be kara je "vinayacanda" vinave, vega miTAve mujha bhava phe; praNamuM 07 | 13-zrI vimalanAtha stavana [ aha ziSapura nagara sehAmaNe-e dezI 1 vimala jiNesara sevie, thArI buddhi nirmala hai jaya re, chavAI viSaya-vikAra visArane, tU mehanI karma khapAyare; chavA! vimala jeiNesara sevie. jIvA1 | sUkSama sAdhAraNapaNe pratyeka vanaspati mAMya re / chavA! chedana bhedabha te sahyA, mara-mara upa tiNa kAya re; che cha. 2 kAla anaMta tihAM gaye, tehanA duHkha AgaLathI saMbhAla re, jIvo ! pRthvI apa teuvA meM, rahyo asakhyAsiMkhya kAla re. . jIvAva 3 ekendriIsuM beInTrI thaye, punyAi anaMtA vadhu re, chavA ! saMjI paceMdrI lage punya baMdhyAM, anantAnanta prasiddha re. jIvA. 4 deva naraka tiryaMca meM, athavA mAnava bhava nIca re chavA! dInapaNe duHkha bhogavyAM, INi para cAra gati bica re; chavAi 5. abake uttama phala milya, bheTyA uttama guru sAdha re; chavA! suNa jIna bacana sanehasuM, tuM samakita vRtta zuddha ArAdho re.vA0 6 pRthivIpati "kRtabhAnu" ke "sA" rANI ke kumAra re, chavA! "vinayacanda kahe te prabhu, sirasehera hiyaDArahArare; chavA7 '14-zrI anantanAtha stavana E vegA padhAre re helathIe dezI ] anaMta jinesara. nita nama, addabhUta jyoti alekha, nA kahIye nA dekhIye, jAke rUpa na rekha; e anaMta 1 che sUkSmathI sUkSama prabhu cidAnanda ciddarUpa, te pavana zabda AkAzathI, sakSama jJAna svarUpa che anaMta 2 che sakala padAratha ciMtavuM, je je sakSama hoya che tiNarthI sUkSama mahA, te sama avara ne keya; che anaMta 3 | kavi paMDita kahI kahI ke, Agama artha vicAra, te paNa tuma anubhava tikA, na saMke rasanA ucAru ( anaMta. 4 | ja-deha -tArI 3-4--5-vasatinI traNa jAta. -te zarIramAM -kRddhisUphI-manavALA. -enI kalagI, 10-dayane, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (raka che pahmaNe zrI mukha sarasvatI devI A ApA kahI na zake prabhu tu sattA, alakha ajamA jApa; che anaMta 5 che mana buddhi vANuM bhaNuM, pahuce nahIM lagAra, sAkSI lekokane, nirvikalpa nirvikAra. e anaMta ja che mAta "sumasA" "siMhastha" pitA, susu anaMta' jinadA vinayacanda' aba elakhe, sAhaba sahajAnandA che anata 7 che - 15-zrI dharmanAtha stavana [Aja na hejo re dIse nAhala-e dezI]. dharama jinesara mujha hiyaDe base, pyArA prANa samAna, kabahuM na visaruM he citAruM nahIM, sajA amaDita dhyAna; dharama0 nA ryuM panihArIka kuMbha ta trirAze, naSTa kRtya vidvAna, palaka na visare padmanI piu bhaNI, na cakavI na visAre bhAta; dharamarA kuM lobhI mane dhatI lAlasA, bhogI che mata bhAga che regI ke mana mAne auSadhI, jemI ke sana jesa; sAkSamA INa para lAgI he pUraNa prItaDI, java jIva pariyata, bhava bhava cAdU he ne paDe AMtare, jaya bhaMjana bhagavata; 'dharamajA kAma krodha mada machara lebhathI, kapaTI kudIla kora, ItyAdika avaguNa kara huM bha, udaya karama ke jera; tdharamabhyA teja pratApa tumAre paragaTe, muja hayaDA meM Aya, te huM Atama nija guNa saMbhAlane, anaMta bala kahevAya; dharamA "bhAnu" nRpa "suvratA " jananI taNo, aMgajAta abhiramAM vinayacanda" ne vallabha prazna, zuddha cetana guNa dhAma, dharamaeNA 16-zrI zAMtinAtha stavana [prabhujI padhAre ho nagarI hama taNI-e dezI ] vizvasena" nRpa "acalA paTarAnIjI, tasu suta kula-siNagAra he, subhAgI; janmatAM zAMti karI nija deza meM, mRgImAra nivAra he, subhAgI; zati jinezvara sAhaba selamA. zi. 1 | zAMti jinezvara sAhaba selamA, zAMtidAyaka tuma nAma he, tana mana vacana da kara dhyAvatAM, pUre saghalI hAma he, subhAgI. | zae 2 | 1-kahe, varNana kare. 2-kyAreya visaruM nahi tethI prAda zA mATe karuM eTale yAda karavAnI jarUra nathI evA. 3-pANI hAranArI strI. 4-nakkI. masUrya. 6. mane hara. -vAI cA. 9bhAgI. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhana na vyApai tuma samaraNa kiyAM, nAse dAridra duHkha he, subhAgI aSTa siddhi nava nidhi paga-paga mile, pragaTe navalAM sukha che, subhAgI. e zAM0 3 jehane sahAyaka zAMti jinaMda tU, tehane kamI na kAMya he, subhAgI je je kAraja manamAM evaDe, te te saphalA rAya, he subhAgI. ! zAM4 | dUra dezAvara deza paradeza meM, bhaTake bholA leka he subhAgI sAnnidhyakArI sumaraNa Apare, sahaja mIsaba zeka, he subhAgI. che zAMta po Agama sAkha suNuM che ehavI, je jinasevaka hAya, he subhAgI tehanI AzA pUre devatA, causaTha IndrAdika saMya, he subhAgI. e zAM. 6 / bhava-bhava aMtarajAmI - prabhu, hamane che AdhAra, he subhAgI ! be kara joDI vinayacanda' vinave, Apa sukha zrIkAra, ho subhAgI. e zAM- 7 | sic 17--zrI kuMthunAtha stavana [ rekhatA-e dezI kavAlI gajhalamAM paNa gavAya ] kuyu niNarAja tU aise, nahi koI deva te jese ! trilekI nAtha tu kahIe, amArI bAMha daDha gatie; - kuMthuna 1 che bhadadhi DUbate tAre, kRpAnidhi Asare thAre, rese Apake bhArI, vicAra biruda upakArI; | kuMtha0 2 umA he milanake tese na rAkhe AMtare mose, jesI siddha avasthA terI, taisI caitanyatA merI; } kuMthu3 karma-bhrama jAlake daMpaTa, viSaya sukha mamatameM lipaTa, bho huM cahuM gati mAMhI, udaya karma bhramakI chAMhI; } kaMtha- 4 | udayake jora hai jela, na chUTe viSaya sukha tela, kRpA gurudevakI pAI, nijAmata bhAvanA AI. / kuMthu 5 che ajaba anubhUtiura jAgI, surati nija rUpame lAgI, tumahi hama ekatA jANuM, daita bhrama kalpanA mAnuM; che kuMthu. 6 che "zrI devI" 'sUra' nRpa naMdA, ahe sarva sukha kaMdA, vinayacanda lIna tuma gunameM, na vyApe avidyA ume; } kuMthu. 7 che 18-zrI arahanAtha stavana [DhAla alagI girAna-e dezI] arahanAtha avinAzI, ziva-sukha10 lIdhe vimala vijJAna-vilAsI, sAhaba sI. che sAhaba 1 | 1-jarAe kamI nahIM, eTale IcchA pUrNa thAya. 2-vadhAre, iche, ghaDe. 3-potAnA gharamAM, najIka che tevuM. 4-umaMgI tha chuM. pa-tArAthI. 6-dabA. 7-chAyAmAM; AdhAre. 8-Atmaanubhava rasa. 9 AtmA ne paramAtmA e be bhinna che e bhAva. 10-mokSasukha. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) cetana1 bhaja arahanAthane, te prabhu tribhuvanarAyA / tAta ' sudarzana ' 'devI' mAtA, tehanA nanda kahAyA. kroDa jatana karatAM nahIM pAme, ehavI moTI mAma;OM / te jina bhakti karIne lahie, mukti ameAlaka ThAma. samakitasahita kiyAM jina--bhakti, jJAna darzIna cAritra; / tapa vIraja upayAga tihArA, pragaTe parama pavitra. sva upayAga svarUpa cidAnaMda, jinavara te tU eka; / dvaita avidyA vibhrama meTA, vAdhe zuddha viveka. // sAhaba 2 ! || sAhaba 3 / / // sAhaba 4 || // sAhasa 5 // / alakha arUpa akhaDita avicala, agama ageAcara Apa; nirvikalpa niSkalaMka nira Mjana, adbhuta jyoti amApa. / / sAhaba 6 // elakha anubhava amRta yArkA, prema sahita rasa pIje; 1 ['tU' cheDa 'vinayacanda' aMtarasepa, Atama rAma ramIje. / / sAhaba0 7 || 19-zrI mallinAtha stavana [ lAvaNI ] // malli jina bAla brahmacArI, 'kuMbha ' pitA ' parabhAvita 'maiyA, tinakI kumArI; malli jina khAla brahmacArI. mAninI kukha kadarA mAMhI, upanA avatArI; mAlatI kusuma-mAlanI vAMcchA, jananI uradhArI. tithI nAma mali jina thApyA, tribhuvana priyakArI; / adbhuta carita tumAre prabhujI, veda dharyAM nArI. paNana kAja jAna sija Ae, bhUpati chaMdU bhArI; mithilApurI gherI cau taraphA, senA-vistArI. rAjA ' kuMbha ' prakAzI tumarai, mItaka vidha sArI; / tumare paraNna kAja chaThThuM nRpa, AyA ahaMkArI. zrImukha dhIrapa dvIdhI pitAkA, rAkheA huziyArI; / putalI eka racI nija AkRti, thAthI DhakaNArI. bhAjana sarasa bharI sA putalI, zrI jina siNugArI; / bhUpati chA~ khulAyA maMdira, khIca khardU dIna TArI. putalI dekhI chaThThuM nRpa meAhyA, avasara vicArI; DhaMka udhAra linA putalIkA, bhabhakayA10 anna bhArI. duHsaha durgaMdha sahi nahIM jAve, uThayA nRpa hArI; taba upadeza kriyA zrImukhase, meAha dazA TArI. // Teka // malli 109 11 // mallio 2 // // malli. 3 // // mali. 4 // // mahi. 5 5 / / malli. 6 // !! malri. 7 / / !! malli. 8 !! 1--he jIva. ra-putra. 3-draya, milakata. 4-vIzakti. '5-aMtaramAM. chaThThA chaMdamAM paramAtmAnAM ghaNAM guNiyala nAmeA che te saraLa che chatAM na samAya te anubhavIne pUchavuM. 6guphA. 7-peAlI. 8-DhAMkaNAvALI. 9-DhAMkaNuM. 10-durgaMdha TI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) mahA asAra udArika dehI, putalI iva mArI; saMga kiyA aTake bhava duHkhameM nArI naraka-vArI1. | mali0 9 che bhUpata chaThThuM pratibaMdha muni che, siddha gati saMbhArI vinayacanda cAhata bhava-bhavameM, bhakti prabhu thAkI. malli-10 5 20-zrI munisuvratanAtha stavana [ re cetare mAnavI- dezI ] zrI zrunisuvrata sAhabA, dInadayAla kevAM taNa deva ke, 1 taraNatAraNa prabhU go bhaNI, urjavala citta samaruM nityamevake. mI 1 dU aparAdhI anAdi ke, janamajanama gunhA kyiA bharapUra che ! luTiyA prAna chakaya nA, seviyAM pApa aDhAraha karUra che. zrI mu. 2 | sUla azula kara kartavyatA teho prabhu tuma na vicA; adhama udhAraNa biruda che, sana Aye aba kIjIe sArake che zrI mu3 kiMcita puNya prabhAvathI, ina bhava lakhyo zrI jina dharma ke; ! nivatuM naraka nigodathI, eha anugraha kare paribrahma ke; } zrI mu4| sAdhupaNo nahIM saMgrahyo, zrAvaka vrata na yiAM aMgIkAra ke; Adata na AraThiyAM, tehathI rUliye dU anata saMsAra ke; t zrI mu. 5 | aba samrati vrata Adaryo, tadRpi ArAdhI utaruM bhavapAra che; janama chatava saphlo huM, INa para vinavuM vAra hajAra ke. zrI mu. 6 che "sumati narAdhipa tuma pitA, dhanadhana zrI "padamAvati' mAya che; ta, suta tribhuvana tilaka tU, vaMdata "vinayacanda sIsa namAya che. AthI muko 21-ii naminAtha stavana [ suNI re bAlA kula maMjarI tetA le gaI e dezI ] vijayasena" nRpa "vikA" rANI, naminAtha jina jAye, causaTha Indra kyio mila utsava, sura-nara AnaMda pa re; sujJAnI chavA, bhajIle re jina IkavisavAM. Tera ke sui 1 che bhajana kiyAM bhava-bhavanAM duSkRta, duHkha durbhAgya mITa jave, e kAma krodha mada matsara tRSNA, dumati nikaTa na Ave. | su 2 che jIvAdika navatattvahiye dhara, heya 10 samajaje, lIcha upAdeyane elakhIA, samakti nirmala kIje. | sui 3 che jIva achava baMdha e tane, zeya sthAsthajANe; pA prApa Asava paraharie, heya mAratha mAne. e su ja che saMvara mekSa nirjasa nija guNa, upAdeya Adarie, jAna kAraja samajha bhalI vidha bhinna bhinna niraNA karIe. su. 5 che manamaNI; narakamAM laI janAvI. -samajayA; bUjhathA. 3-mArA pro. jalpAta; nirdaya.. AkA; katazya. 1-mehera; kRpA. -bhaTaka; pharyo. 8-jIvita; jIvatara. 9-tyAgavA ema. 10-jANavA yogya. 11-meLavavA yogya. 12-jema heca tema. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) kAraNa zAna svarUpa chavake kAja kriya pasAra ! denuM ke sAkhI zuddha anubhava, Ape eja tihAresutra 6 che tU se prabhu, prabhu se tU hai, dvata kalpanA meTa, sat cetana Ananda "vinayanja, parAtamAM pada bheTe che. sutra 7 che 2-zrI neminAtha stavana [nagarI khuba ghaNI che -e dezI ] samudravijaya" suta zrI nemIzvara, jAdava kula TIkara, ratanakukha dhANyuM " sivAde', tehano nandana nIka; } zrI jina mehanagAre che, jIvana prANa hamAre che. zrI, ji suni pukAra pazu kI karuNA kara, jANa jagata sukha zake, nava bhava neha to banameM, ugrasena nRpa dhIra ke. zrI ji.rA sahastra puruSa. saMga saMjama lIdhuM, prabhujI para upagArI, dhana-dhana nema-rAjula kI jeDI, mahA bAla brahmacArI. pachI briA badhAnanda svarUpAnandameM, citta ekAgra lagA. Atma-anubhava dazA. abhyAsI, zukala-dhyAna jina dhyA. zrI. jijA pUrNananda kevaLI pragaTe, paramAnanda pada pAye, aSTa karama chedI alasara sahajAnaMda samAyor inzrI dipA nityAnanda nirAzaya nizcala, nirvikAra nirvANuM, - nirAka niralepa nirAzraya, nirAkAra varanANuM. zrI jekA e jJAna samAdhI-saMyuta, zrI nemIzvara svAmI, pUraNakRpA "vinayacanda" prabhu te, aba te elakha pAmI. zrI divA 23-zrI pArzvanAtha stavana [ jIva re tuM zIyala taNe kara saMga-e dezI ] azvasena' nRpa kula tire "vAmA" devIne nanda cintAmaNi cittameM basere, dUra Tale duHkha ThaMda jIva re tuM pArzva jinezvara vaMda. che jIva1 jaDa-cetana mizrita paNe re karama zubhAzubha thAva te vizvama jaga kalpatA, re, Atama anubhava mAMya. jIva 2. ! hemI bhaya mAne jathA re, sUne ghara vaitAla tye murakha Atma viSe che. mAnyo ja bhrama jAla. - jIva0 3 1 sarapa erI sakhI re, rUpa chIpa aAra, 1 mRga tRSNA, aMbu mRSA re. Atama meM saMsAra. che jIva -zokha, tapAsa, 2 TIketilaka samAna; zirAmaNa 3 dhI=putra. 4 mAleka jAti alAlekha svAmI. 5 kuLamAM tilaka rU5. 6-halakA devanuM nAma ha-aMdhArI rAta 8-pAzmI; & gama milana Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) agni viSe jo maNuM nahIM re, maNI meM agni na hoya, supane kI sampatti nahIM karyuM, Atama meM jaga jeya. | jIva0 5 che. vAMjha putra janameM nahi re, sIMga sase zira nahi, kusuma na lAge eNma meM re, kyuM jaga Atama mAMhi. | jIva6 amara ajaNa AtmA re, hai cetana tihuM kAla, vinayacanda' anubhava jagI re, tU nijarUpa saMbhAla. | jIva0 7 | 24-zrI mahAvIra stavana [ zrI navakAra jape mana rage-e dezI ]. dhana-dhana janaka sidhAratha" rAjA dhana trizalA" de mAta re prANI, jyAM suta jA ne goda khilAye, "baddhamAna" vikhyAta re prANI; zrI mahAvIra no varanANI; / zrI. 1 che zrI mahAvIra name varanANuM, zAsana jehane jANa re prANI pravacanasAra vicAra hiyA meM, kIsa aratha pramANa re prANa; } zrI. 2 | sUtra vinaya AcAra tapasyA", cAra prakAra samAdha re prANI, te karIe bhavasAgara tarIe, AtamabhAva ArAdha re prANu; } zrI. 3 nyuM kaMcanatihuM kAla kahIje, bhUSana nAma aneka re prANI, nyuM jagajIva carAcara jonI, hai cetana guNa eka re prANI; } zrI. 4 | ApaNo Apa viSe thira Atama, "sehaM haMsa" kahAya re prANI, ! kevala dharma padAratha parace pudgala bharama miTAya re prANI; } zrI 5 che zabda rU510 rasa11 gaMdha na jAme, nAya pharasa13 tapa14 chAMha15re prANI, timira ughogaprabhAkachu nAMhi hai, Atama-anubhava mAMhi re prANI zrI dA sukhaduHkha jIvana maraNa avasthA, e dasa prANu saMgAta re prANI, InathI bhinna vinayacanda' rahiye, jyAM jalameM jala jAta re prANa; } zrI 7 che kalazacAvIza tirathanAtha kIrati, gAvatAM mana gana gahagahe;19 I kumake kulacaMda naMdana, "vinayacanTa ina para kahe; I upadeza pUjya "hamIra sunike, tattva nija urameM dharI, I ugasa se che ke chamachara, mahAstuti pUraNa karI ! 1 -sasalAne. 2-3-4-5 e cAra prakAranI samAdhi che. - te huM" e maMtra, 7-jIva, AtmA 8-paricaya; anubhava, 9 thI 18 e daza ajIva pudgalanA guNa che. 19-ati prasanna thAya; 20-saMvatsara; sAla, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / sigAkAra namaH | zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ dvitIya bhAga] [bIjA bhAdaravA suda 1 thI saM. 1993nA kAttika zuda 15 sudhImAM anAthI mukti ane sudarzana caritranAM vyAkhyAne.] [ rAjakoTa-cAturmAsa] saMvata 192 * . . - - - Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - nircantha-pravacana visaM tu pIyaM jaha kAlakUDaM, haNAi satthaM jaha kuggahIyaM / eso vi dhammo visaoSaSano, haNAi veyAla ivAvivanno // 3. 20-kaka jIvana haNe je viSa tAlapUTa, zasa haNe je avidhithahIta; dhama haNe che viSayathI yukta, yathA haNAye bhUtasaMpraviSTa. arthAta-hAthamAM levAthI tALavuM phATI jAya tevuM tALapUTa jhera khAvAthI, avaLuM zastra / pakaDavAthI ane avidhithI bhUtane maMtra jApa karavAthI jema te mAlIkane mArI nAMkhe che te ja rIte viSayabhoganI AsaktithI yukta hoya te te dharma paNa tevA (adhama)ne mArI nAkhe che. (halakI gatimAM laI jAya che.) vastuta: dharmamAM kadi adharma na hoya ane heya te te dharma na gaNAya. nedha A pustakanA prakAzana arthe rAjakeTanivAsI zrI cunIlAla nAgajI vorAe rUA. 1001)nI Arthika sahAyatA ApI che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [rAjakeTa-cAturmAsa] vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA sudI 1 budhavAra 00 - prArthanA zrI AdIzvara svAmI he, praNam sira nAmI tuma bhaNI, prabhu aMtarayAmI Apa, me para hera karIne he; meTI je ciMtA mana taNI, mArA kATa purAkRta pApa. -vinayacaMdrajI kuMbha, covIzI. t zrI' che 1 A AdIzvara bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. AtmA paramAtmAnI sAthe kevI rIte tallIna thaI jAya ane AtmA tathA paramAtmAnuM ekIkaraNa kevI rIte thAya e vAta hRdayapUrvaka prArthanA karanAra bhakato jANe che. ApaNe paNa e vAtane lakSamAM rAkhI ananyabhAve je paramAtmAnI prArthanA karIe te A bhavamAM nahi te anya bhavamAM paramAtmAnI sAthe ApaNuM avazya ekIkaraNa thaI jAya! bhagavAna RSabhadevanA caritrane saMpUrNa rIte kahevAne te koI samartha nathI, paNa mane Aje pAchalI rAtre bhagavAna RSabhadeva viSe dhyAna dharatAM je vicAro AvyAM te vicAre. tamArI AgaLa mUkuM chuM. mane evo vicAra Avyo ke, RSabhadeva bhagavAna samudra samAna che ane je nadInI samAna che. nadI jyAMsudhI samudrane maLatI nathI tyAMsudhI teM te ADI avaLI paNa cAle che, ane avAja paNa kare che, paNa jyAre te samudrane maLe che tyAre te zAnta thaI jAya che. A ja pramANe jyAM sudhI jIva bhagavAna RSabhadevane maLatuM nathI tyAM sudhI te dhIMgANuM kare che paNa jyAre bhagavAna RSabhadevane jIva maLe che tyAre te dhIMgANuM choDI de che ane zAnta banI jAya che. bhagavAna RSabhadevanA 98 putro jyAMsudhI bhagavAnathI judA rahyA tyAMsudhI teomAM tophAna rahyuM, paNa jyAre teo bhagavAnanA zaraNe AvyA tyAre temAM koI prakAranuM tophAna na rahyuM. temanuM caritra ema kahe che ke, jyAM sudhI jIva sarAga athavA kaSAyayukta rahe che, tyAM sudhI teomAM tophAna te rahe che, paNa te tephAnanI gati kaI bAju che te jovAnI jarUra rahe che." je te tephAnanI gati bhagavAna RSabhadeva tarapha rahI che te tophAna zAnta thaI jaze paNa je tenI gati bIjI bAju rahI te pachI tephAna tephAnarUpe ja raheze. je pramANe nadInA tephAnanI gati je samudra tarapha rahI che te te samudramAM maLI jaI zAnta thaI jaze, paNa je te tophAnanI gati samudra tarapha na rahI te te tephAna zAnta thaze nahi. te ja pramANe AtmAnA tephAnanI gati paramAtmA tarapha rahI che te tephAna paramAtmAne maLyA bAda zAnta thaI jaze.. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA bharata cakrava+e potAnA 98 bhAIomAM khUba khaLabhaLATa pedA karyAM hatA; paNa te 98 bhAIonI gati bhagavAna RSabhadeva tarapha hatI eTalA mATe tee vicAravA lAgyA ke, 'AvA samaye amAre zuM karavuM joIe! atyArasudhI ame svataMtra rahyA chIe eTale ame bharatanI adhInatA kema svIkArI zakIe ! ane jo ame adhInatA svIkAratA nathI te pachI amAre kSatriyAcita yuddha karavuM paDe che. ' A pramANe vicAra karatAM te 98 bhAIo e nizcaya upara AvyA ke, " RSabhadeva bhagavAna je pramANe AjJA Ape te pramANe karavuM. je teo ema kahe ke, bharata mArI jagyAe che mATe enI AjJA tamAre mAnavI joIe, tA bharatanI AjJA mAnavI e ApaNuM kartavya che. ApaNe teA bhagavAnanuM ja kahevuM mAnavuM che. paNa jo bhagavAna yuddha karavAnuM kahe te ApaNe yuddha karavuM. bhagavAnanI salAha pramANe yuddha karIzuM te ApaNA parAjya paNa thaI zakaze nahi. " A pramANe vicAra karI, 98 bhAIe bhagavAna RSabhadevanA zaraNe AvyA. bhagavAne temane upadeza ApyA ane e upadezathI pratikheAdhita thaI 98 bhAI ee bhagavAnanI pAse saMyama dhAraNa karyAM. AnuM pariNAma e AvyuM ke, je bharata kAI paNa rIte e bhAI ene potAnuM mastaka namAvatA na hatA, te ja bharata, 98 bhAioe bhagavAnanI AgaLa saMyama dhAraNa karyAM che e samAcAra maLatAM ja, te bhAI enI pAse AvyA ane mAthuM namAvIne kahevA lAgyA ke, " mane je cakra vagere ratnA maLyAM che e badhAM ratnee mane khADAmAM utAryAM. Apa pAchA cAlA ane rAjya karo." A pramANe bharata pazcAttApa karavA lAgyA. enuM pradhAna kAraNu 98 bhAIo bhagavAnanA zaraNe gayA ane temaNe saMyama dhAraNa karyo e ja hatuM. " ,, tame kadAca kaheze ke, e 98 bhAIonI sAme te RSabhadeva bhagavAna hayAta hatA eTale teo temanA zaraNe gayA, paNa Aje te bhagavAna nathI eTale ame kaiAnA zaraNe jaIe ? A praznanA uttaramAM jaNAvavAnuM ke, tame bhagavAna RSabhadevane amara mAnI che ke nahi ? jo bhagavAna amara che to pachI teo dUra kema che ? bhagavAna RSabhadeva zarIrathI te vakhate, te samaye ayeAdhyAmAM rahyA haze paNa temanuM jJAna te Aje paNa saMsAramAM AtaprAta thaI bhareluM che; A kAraNe tamArA zvAseAvAsanI mAphaka bhagavAna paNa tamArA samIpa ja che. leAkAe pAtAnI kheATI kapanAthI ja bhagavAnane dUra mAnyA che. jo tame tamArI khoTI kalpanAo cheADI DhA tA bhagavAna tamArA samIpa ja che. huM AjakAla avakAzanA samaye anya graMthA paNa joyA karuM chuM. e grantheAnA vAcana uparathI mane je vicAro udbhave che te vicArA tamArI samakSa mUkuM chuM. e grantheAmAM eka evA vicAra darzAvavAmAM AvyA che keH-- hiraNmaye pare koze virajaM brahmaniSkalam / tachupra otiSAM jyotiyaMtavAmaMtrito vidu: ||--upaniSat A zlAkamAM ema kahevAmAM AvyuM che ke, jemane AtmajJAna thayuM haze temane paramAtmAne oLakhavAmAM vAra lAgatI nathI; paNa jemane AtmajJAna thayuM nathI te paramAtmAne eLakhI zakartA nathI. jemane AtmajJAna thayuM che. temane paramAtmAnI prApti kyAM thaze tene mATe kahyuM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda 1] rAjakoTa cAturmAsa | [36pa che ke hiraNyamaya-suvarNamaya koSamAMthI paramAtmAnI prApti thaze arthAta eka paramati che e paramatimAMthI paramAtmAnI prApti thaze. A kathanane bhAvArtha zuM che ? bAlabhASAmAM siddhonI prArthanA karatAM A bhAvArthane spaSTa karavAmAM Avyo che ke - candra sUrya dIpa maNi kI, ti yena ulaMdhita te tithI keI apara jyoti, name siddha niraMjanaM. arthAta-AtmAthI je apara jyoti che te ja paramAtmA che. e paramatine zodhe. je pramANe sUryane dIva laI zodhavAnI jarUra rahetI nathI kAraNake sUrya svayaM prakAzamAna che, A ja pramANe AtmA paNa svayaM prakAzita che. sUrya svayaM prakAzita hovAne kAraNe ja sUrya kahevAya che. je te svayaM prakAzita na hoya te tene sUrya keI na kahe. paNa AtmA te sUryathI paNa anaMta prakAzavALo che. sUryane sUrya koNa kahe che ? sUrya asta pAmyo che ke sUrya vAdaLAthI DhaMkAI gayuM che ema koNa kahe che ? A pramANe sUryanI kIMmata AMkanAra ane sUryane sUrya kahenAra A AtmA ja che. eTalA mATe AtmA sUryathI paNa vadhAre prakAzamAna che; e AtmAne tame oLakho te paramAtmAne oLakhavAmAM tamane vAra nahi lAge. e AtmA zuM che ane kevo che ? ene mATe ema kahevAmAM Ave che ke, e AtmA kAnane paNa kAna che, AMkhanI paNa AMkharUpa che, rasane paNa rasika che. A pramANe indriyo upara je Adhipatya bhegave che te AtmA che. te AtmA amara che. AtmA amara hevA chatAM tene amara tarIke mAnavAne vizvAsa karavAmAM AvatuM nathI e ja moTI bhUla thaI rahI che. A bhUlane kAraNe ja jJAnIone ciMtA thAya che. jo ke mANasa hIrAne kAMkaro kahe te jhaverIne ciMtA thAya ke nahi ? A ja pramANe AtmAnI asaratA viSe koI nakAra bhaNe te jJAnIone ciMtA thAya ke nahi ? AtmA kevo che te viSe jJAnIjano kahe che ke, AtmA nirmaLa che, viraja che arthAt karmarajathI rahita che. te akhaMDa che. parama ujavela che, ane jyotirUpa che. badhI tio AtmAnI jyoti AgaLa UtaratI che. tame loke je prakAza juo cho te badhAM prakAza AtmAnA prakAzane lIdhe ja prakAzita che. pitAnA prakAzathI ja bIjAM prakAza joI zakAya che. AtmAnI jyoti evI che. AtmAnI A tinI pAchaLa je paramajyoti che te ja bhagavAna RSabhadeva che. kahevAno Azaya e che ke, sAMsArika kAmane khaLabhaLATa te cAlatuM ja rahe che; paraMtu te khaLabhaLATathI gabharAI na jatAM te khaLabhaLATane paramAtmAnI tarapha pheravI de. saMsAranA khaLabhaLATane paramAtmAnI tarapha pheravI devA mATe ja naitika jIvananI zikSA ApavAmAM Ave che. naitikajIvana vinA AdhyAtmika jIvana TakI zakatuM nathI. naitika jIvanadvArA AdhyAtmika jIvananI pragati karatA jAo te temAM kalyANa che. anAthI munine adhikAra-39 have A ja vAta anAthI muninA caritradvArA samajAvuM chuM. - anAthI munie rAjAne kahyuM ke, "he ! rAjana ! have huM mArA pitAne paNa nAtha chuM ane bIjAne paNa nAtha chuM." je pitAne nAtha hoya che te ja bIjAne nAtha banI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA zake che. paNa Aje to AthI viparIta ema bane che ke, pote potAnA nAtha banyA vinA ja bIjAnA nAtha banavA loko taiyAra thaI jAya che. paNa jJAnIjano kahe che ke, " tame pote ja para padArthone kAraNe anAtha banI rahyA cho te pachI bIjAnA nAtha kevI rIte banI zake ?" anAthI manie rAjAne kahyuM ke, "he ! rAjana ! tuM mArA nAtha zuM bane che. pahelAM tuM tArA pitAne te nAtha bane. " anAthI muninA kathanane tame paNa dhyAnamAM le ane pitAnA nAtha banavA prayatna karo. jo tame ekadama tamArA nAtha banI na zako te tame eTaluM te mAne che, " ame saMsAranAM padArthomAM phasAelA anAtha chIe." anAthI munie pitAnuM pUrva vRttAnta saMbhaLAvI rAjAne kahyuM ke, "he ! rAjana ! huM pahelAM, A anAtha hato paNa A pramANe sanAtha thaye. have pitAne paNa nAtha chuM ane bIjAne paNa nAtha chuM. trasa ane sthAvara ne paNa nAtha chuM." A uparathI koI ema kahe ke, trasanA nAtha thayA te te ThIka che paNa sthAvaranA nAtha kevI rIte banI zake che ane jeo keIne potAnA nAtha ja mAnatA nathI temanA nAtha kevI rIte banI zake? kemake sthAvara jIvo pitAne nAtha mAnatA nathI. gajasukumAra muninA mAthA upara jemaNe aMgArA mUkyA hatA te semala brAhmaNanA gajasukumAra muni nAtha hatA ke nahi? jo tame A viSe vicAra kare te gajasukumAra muninA ritramAM ja tamane ajaba vAta jANavAmAM Avaze. * kaNane gajasukumAra muninA ghAtanA samAcAra sAMbhaLI krodha Avyo ane krodhamAM bhagavAne ariSTanemine kahevA lAgyA ke, "mArA ja rAjyamAM mArA bhAInI ghAta karanAra koNa che ?" kRSNane krodha karatA joI bhagavAne temane kahyuM ke, "he! kRSNa! tame krodha na kare. te mANase gajasukumArano ghAta karyo nathI paNa tenI sahAyatA karI che." zuM samale sahAyatA karavAnI icchAe muninA mAthA upara aMgArAM mUkyAM hatAM? zuM semala te munine sahAyaka hato ? paraMtu je mahAtmAo badhAnA nAtha banI jAya che teo keIne pitAnA zatru mAnatA nathI paraMtu badhAne potAnA sahAyaka mAne che. teo te badhAnA nAtha che. nircanya pravacananI e ja vizeSatA che ke, te badhAne mitra mAnavAne ja upadeza Ape che. ame leke te chavAstha chIe, eTalA mATe amArAmAM Aje kAMI hoya, te kAle bIjuM kAMI hoya. tame leke nircandapravacana upara zraddhA rAkho ane je ame nigranthapravacananI anusAra sAdhupaNAnuM pAlana karI tamane nirgasthapravacana saMbhaLAvIe te te, tame amArI vAtane mAne, nahi te na mAne. nigranthapravacananI viruddha vAta hovA chatAM tame "hAjI-hA" kare te te e moTI kharAbI che. matalaba ke, bhagavAna kRSNane kahyuM ke, te puruSe gajasukumAra munine sahAya ApI che. jo ke, teNe muninA mastaka upara temanuM apamAna karavA mATe ja aMgArA mUkyAM hatAM paNa jyAre AtmA saMsAranA badhAM prANIone pitAnA AtmAnI mAphaka ja mAne che tyAre tene zatru paNa mitra ja lAge che. temanI najaramAM koI zatru ja jaNAtuM nathI ane e rIte te badhAnA nAtha ja che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 1] rAjakoTa-cAturmAsa [ 367 tephAnI bALaka pitAnA bApanI dADhI paNa kheMce che ane bApane thapATa paNa mArI de che. chatAM bApa bALakane mAratA nathI, paNa bALakanI thapATa sahI le che. eTale zuM e Apane kAyara kahevAmAM Avaze ? ane je te bApa bALakane mAre te te zuM vIra kahevAze? bApa te sAce te kahevAze ke je abodha bALakadvArA apAelAM kone sahI le paNa badalo levAnI IcchAe bALakane mAre nahi. A ja pramANe nAtha paNa te ja che ke je bIjAodvArA apAelAM kaSTone pote sahI le paNa pote bIjAne jarApaNa kaSTa Ape nahi. sAdhuo mATe paNa juo ke teomAM A guNa che ke nahi ? teone kaI game teTaluM kaSTa Ape chatAM teo keI ne kaSTa ApatAM nathI. teo pote te kaSTa sahI le che paNa teo bIjAne kaSTa ApatAM nathI. munio bhale tarasathI ke bhUkhathI pIDAtA hoya chatAM zuM teo kAcuM pANI pIze ? zuM ke saceta vanaspati khAze ? teo kAcuM pANI pI zakatA nathI ane saceta vastu khAI zakatA nathI. teo pite te kaSTa sahI le che paNa bIjAone kaSTa ApatA nathI ane e kAraNe ja teo basa ke sthAvara badhAnA nAtha che. - sAdhuo mukhavastrikA, rajoharaNa vagere upakaraNo zA mATe rAkhe che ? tathA bhikSAcarI mATe ghera ghera zA mATe bhaTake che? zuM temane koI temanA sthAne bhejana lAvIne ApI na zake? jo ke, temane temanA sthAne paNa bhejana ApanArA maLI zake che. paNa teo potAnA sthAne lAvavAmAM AveluM bhojana letA nathI paraMtu ghera ghera jaI bhikSAcarI kare che, ane jeo dhutkAre che temane ghera paNa bhikSA mATe jAya che. kAraNa ke teo te badhAnA nAtha che. teio badhAnA nAtha che ke nahi e vAtanI parIkSA te ghera ghera bhikSA mAMgatI vakhate ja thaI jAya che. keTalAka leke ema kahe che ke, bAhya kriyAmAM zuM paDayuM che? paNa je bAhya kriyAmAM kAMI nathI te pachI temanAmAM ja zuM paDayuM che? pitAthI kriyA pALI zakAtI na hoya te pitAnI nirbaLatA mAnavI joIe, paNa nircanyapravacana upara te dUSaNa AvavA devuM na joIe. anAtha te te ja che ke, je bIjAodvArA apAtAM kaSTone pote sahI le che paNa bIjane pate kaSTa ApatuM nathI tema apAvavA detA nathI. A pramANe anAthI munie anAthatA batAvI pote kevI rIte sanAtha thayA te sajAne kahI batAvyuM. have anAthI munie Apela upadeza kahuM chuM ke, je upadeza sAdhu ke gRhastha badhAne mATe samAna upayogI che; tathA e ja A badhI kathAnA mULarUpe che. mULa hoya che te ja phaLanI AzA rAkhI zakAya che. jo mULa na hoya te phaLanI AzA durAzA mAtra che. anAthI munine je upadeza have saMbhaLAvavAmAM Ave che te upadeza A kathAnuM mULa che. eTaluM ja nahi je A upadezane dvAdazAMgI vANInA mULarUpe kahevAmAM Ave te paNa temAM kAMI baTuM nathI. anAthI muni kahe che ke - appA naI veyaraNI, appA me kUDasAmalI / appA kAmaduhA gheNU, appA me nandaNaM vaNaM // 36 // appA kattA vikattA ya, duhANa ya suhANa ya / Maa mirAmamitte 1, suudaya zudigo / rUcho .. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ khIjA bhAdaravA anAthI munirAjAne kahe che ke, he! rAjana! me mArA duHkhanuM tane je udAharaNa ApyuM du:kha tA taddana sAdhAraNa che. have tane huM mahAna duHkhanAM dRSTAMtA ApuM chuM. enA mATe anAthI munie samasta du:khAnA saMgraharUpe vaitaraNI nadI ane phUTazAmAlI vRkSanAM ane samasta sukhAnA saMgraharUpe kAmadhenu ane naMdanavananAM udAharaNa ApyAM che. AjakAla kAI ema kahe che ke, duHkhanuM kAraNa dhama che. kAI kahe che ke, duHkhanuM kAraNa ahiMsA che. kAraNa ke ahiMsAne kAraNe kAyaratA AvI che ane kAyaratA e duHkharUpa che. kAI ema kahe che ke, bhagavAna ja duHkha Ape che. A pramANe leka du:kha viSe bhinna bhinna kalpanA kare che. A ja pramANe sukhane mATe ema kahevAmAM Ave che ke, amane mAtApitA, bhAIbahena--patni vagere sukha Ape che. kAI kahe che ke, khAvA-pIvAmAM ane meAjamA mANavAmAM ja sukha che. kAI kahe che ke, dhanasagraha karavAmAM ane tene upabhoga karavAmAM ja sukha che. A pramANe sukha ane duHkha ApanAra viSe bhinna bhinna prakAranI kalpanA karavAmAM mAve che. paNa A pramANe sukha ke duHkha ApanAra tarIke khIjAne mAnavAmAM Ave che. tyAM sudhI AtmA anAtha ja che. kadAca kAI kahe ke emane sukha-duHkhanA kAraNabhUta na mAne. paNa eTaluM te mAnavuM pAro ke, puNyanI prakRti sukha Ape che ane pApanI prakRti duHkha Ape che. 82 prakAranI pApanI prakRti du:kha Ape che ane 4ra prakAranI puNyanI prakRti sukha Ape che. nava prakAranA puNyathI sukha thAya che ane 18 prakAranA pApathI du:kha thAya che. puNyathI ja ISTa gaMdha, iSTa rUpa, Adi maLe che ane pApathI ja aniSTa zabda tathA aniSTa rUpa vagere maLe che. A pramANe puNya ane pApane te sukha ane duHkhanAM kAraNabhUta mAnavAM ja paDaze. paNa ene mATe ema vicArA ke puNya ke pApanI prakRti jaDa che ke caitanya ? jo jaDa che, te jaDane caitanya mATe sukha-du:kha denAra mAnavuM e te anAthatA ja che. mATe anAthatAmAMthI nIkaLavA mATe ema mAne ke, AtmA ja sukha-duHkhatA denAra che. sukha-duHkhane utpanna karanAra ane nAza karanAra paNa A AtmA ja che. A ja pramANe A AtmA ja mitra che ane A AtmA ja zatru paNa che. sArI ke kharAba sthitine prApta karanAra paNa A AtmA ja che. 66 anAya muni kahe che ke, " he ! rAjana ! A AtmA ja vaitaraNI nadI che, ane A AtmA ja phUTazAmalI vRkSa che. A ja pramANe A AtmA ja kAmadhenu che ane A AtmA ja naMdanavana samAna che. AtmA ja karyAM che. AtmA ja vikartA che, AtmA ja mitra che ane AtmA ja zatru che. " manAthI munie je upadeza ApyA te upadezanuM A mULa che. A upadezanA vistAra te yathAsamaye karavAmAM Avaze. atyAre te eTaluM ja kahevAnuM che ke, A upadezane samajI tame paNa anAthatAne dUra karavAne prayatna karaze te tame paNa anAthI muninI mAphaka tamArA potAnA tathA bIjAnA nAtha banI zakazeA. have sudarzana peAtAnI anAthatA kevI rIte dUra kare che te jI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakATa-cAturmAsa,. zuda 1 ] sudarzana caritra----39 kApa karI kahe rAya zeThakA, devA zUli caDhAya; dhik dhik nArI jAla kAya kAMI, nRpakA diyA phasAya. subhaTa zekA pakaDa zailikA, pahanAyA zrRMgAra; nagara cAvo UbhA karake, Ale yAM lalakAra cAM sudarzana zeTha nagarakA, dharmI nAma dharAya; para tiriyA ke pApase yAM, zUlI caDhavA jAya. rAjA dadhivAhana vicAre che ke, " rANI te Ama kahe che ane zeTha tA kAMI khelatA nathI. mATe have zuM karavuM ?" tyAre bIjI bAjue leAkAe sudarzanane kahyuM ke, rAjA have AkharI phaisaleA Ape che mATe je kahevAnuM heAya te kahI deA, nahi teA maunaM svIkRtiH " e thanAnusAra tame mauna rahI tamArA aparAdha svIkAra karA che ema mAnavAmAM Avaze; mATe je kahevAnuM heAya te kahI de. " dhana 86. "" "" [ 369 5 punaH 84 // 5 dhana0 85 u ', "6 sudane jo badhI vAta karI dIdhI hAta te te khacI jAta ane rANIne daMDa maLata. paNa mAtAne kaSTa thaze, e vicArathI teNe satya vAta na kahI paNa mauna rahI badhAM kaSTA pAte saghAM. tamArAthI jo eTaluM badhuM kaSTa sahana thaI na zake teA tame kAInA upara Aropa ke khAruM kalaMka te| na caDAveA. Aje te samAcArapatrAnI sahAyatAthI 'kAgane vAMdha' banAvI devAmAM Ave che; paNa te zrAvakane mATe anucita che. chatAM keTalAka lAke evuM anucita kAma kare che ane sAdhuonA mAthe kalaMka caDAvavAnuM tathA temanI niMdA karavAnuM paNa cUkatA nathI. zrI. sthAnAMga sUtramAM kahyuM che ke jyAre sAdhunI niMdA ane asAdhunI pUjA thAya tyAre te viSamakAla samajavA joie. " e viSamakAlamAM paNa na gabharAtAM je kAMI kA paDe te samatApUrNAMka sahI levAM e sAdhuonuM karttavya che. sudarzane pote kaSTA sahIne paNu khInna upara kalaMka na caDAvyuM to tame niSkAraNu krAInA upara khoTuM kalaMka to na ja caDAve, ane sudarzInanI mAphaka satya upara daDhatA rAkho. kahyu che ke, satyameva bacata nAnuMtam / Akhare satyanA jaya thAya che, asatyane kadApi jaya thatA nathI. A A vacana upara vizvAsa rAkhI satya upara daDhatA rAkhA ane kAInA upara khoTuM kalaMka na caDAvA. dveSa, ahaMkAra ke zatrutAnA kAraNe kAInA upara kalaMka caDAvavuM e mahAna pApa che. e vIratA nahi paNa kAyaratA che. kAyara leAkA ja samAcArapatrAnI sahAyatA laI khIjA'upara kalaka caDAve che ane peAtAnuM pApa chupAve che; paNa pApane game teTaluM chupAvavAmAM Ave tepaNu pApa te pApa ja raheze. tame sudananA Adarzone jIo ane e Adezane anusaravAnA prayatna kareA. rAjAe tathA rAjya karmacArIoe sudarzanane satya hakIkata kahevA mATe ghaNuM kahyuM paNa sudarzIna teA chevaTa sudhI mauna ja rahyA. A pramANe sudarzanane mauna beThelA joI rAjAe phaisalA ApyA ke, " sudarzanane zULI upara caDAvI rAjAe sudarzanane zULI upara caDAvavAnA phesalA to devAnI zikSA ApavAmAM ApI dIdhA paNa pachI Ave che. A tene vicAra Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3i70 ]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bI nA bhAdaravA AvyuM ke, "je mArA A hukamanI sAthe nagarajane sahamata na thAya ane teo je virodha kare te ThIka nahi kahevAya. nagarajanonA sahakArathI ja mAruM rAjya cAle che eTalA mATe A saMbaMdhamAM nagarajanonI paNa mAre sammati levI joIe." A pramANe vicAra karI rAjAe dUta dvArA nagaramAM evo DhaMDhero pITAvyuM ke, "sudarzana zeTha rAtanA samaye rANInA mahelamAthI pakaDAyA che ane temaNe rANInI AbarU upara hAtha nAMkhe che e kAraNe temane phAMsInI sajA ApavAmAM AvI che. je koIne A viSe kAMI kahevuM hoya te rAjAnI pAse AvI kahe." paDI nagara jaba khabara lega mila, Aye rAja darabAra rAma rAkha mahAsaya ! zeTha, vinave vAraMvAra. e dhana 87 mA dAtA rA sira saheje sare, purajana-jIvana sAra; sudarzaka je cahe lI te, jInA hameM dhikkAra che dhana 88 che dUta dvArA A DhaMDhare sAMbhaLI nagarajano Azcarya karavA lAgyA ke, Ama kema banyuM? sudarzana zeTha rANInI AbarU levA mahelamAM jAya e saMbhavita nathI. dharmAtmA sudarzanane je zaLI upara caDAvavAmAM Ave te gajaba ja thaI jAya ne? prajAnA pratinidhi ke ekatrita thaI rAjAnI pAse gayA ane pUchayuM ke, "sudarzana zeThane zULI upara caDAvavAne Ape hukama karyo che e vAta sAcI che?" rAjAe uttara A ke, "hA, e vAta sAcI che." prajAnA pratinidhioe kahyuM ke, "Apa ene zULI upara caDAvIne amArA prajAjanenA prANane paNa zULI upara caDAvo che! te kevaLa ekalA ja nathI. enI sAthe samasta prajA che." rAjAe hasIne javAba Ape ke, "huM sArI rIte jANuM chuM ke, tame badhA leke enI sAthe che ane eTalA ja mATe meM tene chUpI rIte LI upara na caDAvatAM tamane badhAne khabara paDe e mATe meM DhaMDhero pITAvyo che ke jethI tamAre e saMbaMdhamAM je kAMI kahevuM hoya te kahI zake. " nagarajane rAjAne ' kahevA lAgyA ke, "mahArAja! pahelAM te sudarzane e aparAdha karyo ja nahi hoya, ane kadAcita karyo hoya te prajAnI vinaMtIne mAna ApI Apa hukamane rada kare ane temane choDI mUke; kAraNa ke e zeTha dAnI puruSanA mugaTarUpa che mATe evA dAnI puruSane zULI upara caDAva ThIka nathI." dAnI puruSone ziramora kone kahe e jovA mATe sarva prathama "dAnI" kone kahe e jANavAnI jarUra rahe che. Aje te samAcArapatramAM dAnavIrenI nAmAvali bahu jovAmAM Ave che. leke DuMka dAna karyuM-na karyuM tyAM te samAcArapatromAM dAnavIronI zreNimAM pitAnuM nAma chapAvavAne prayatna kare che. paNa sAcA dAnavIra banavA teo cAhatA nathI. sAco dAnavIra te che ke je dAna devAmAM kaI divasa pAchI pAnI karatA nathI ane pite dAna ApyuM che tenI bIjAne khabara paNa paDavA detA nathI. phArasImAM eka evI kahevata che ke, "dAna evI rIte ApavuM joIe ke jamaNA hAthe ApelA dAnanI vAta DAbA hAthane paNa mAluma na paDe." dAna bIjAne sahAyarUpa thavA mATe devAmAM Ave che, bIjAnI AbarUnA kAMkarAM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda 1] rAjakeTa-cAturmAsa [371 karavA mATe nahi. pitAne dAnI tarIke oLakhAvavA mATe tathA bIjAnI AbarUnA kAMkarAM karavA mATe devAmAM AvatuM dAna, te dAna ja nathI; e te pitAnuM nAma kamAvavAne eka kImI che; paNa AjakAlanA leke pitAne dAnavIra kahevaDAvavA mATe bIjAnI AbarUnI rakSA thAya che ke nahi tene vicAra sarakho paNa karatA nathI. teo te pitAne dAnavIra kahevaDAvavAmAM ja mazagUla rahe che. sAdhAraNa rIte dAnanAM saguNa, rajoguNa ane tame guNa evA traNa bheda che. A traNe prakAranAM dAnamAM uttama dAna te sataguNI dAna che. lakhanaunA navAba AkudaulA viSe pUjyazrI zrI lAlajI mahArAja kahyA karatA ke, te pIrIte, bahu dAna karatA hatA. jyAre koI mANasa tenA mahelanA pAsethI thALImAM kAMI laI pasAra thata tyAre navAba yuktithI te thALImAM senAmahera nAMkhI de, paNa tenI khabara thALI laI janArane paDatI nahi. paNa jyAre te mANasa ghera pahoMcI thALImAM sonAmahera jete haze tyAre tene keTale badhe AnaMda thato haze? navAbanI A dAnazIlatA joI keIe tene kahyuM ke, tame bahu sakhI mANasa che. tyAre asuphaddaulAe javAba Ape ke, mane leke sakhI mANasa na kahe eTalA ja mATe huM chUpI rIte dAna ApuM chuM. A vAtane mATe eka kahevata prasiddha che ke - kaise sIe zekhajI, aisI denA denA karanIcA kare, meM nIcA rAkhe nena. '' denevAlA aura hai, bhejata hai dina re, loga nAma hamaro kahe, tAte nIce nena. keIe navAbane pUchayuM ke, "tame evuM dAna devAnuM kyAMthI zIkhyA che, jyAre koI tamArI sAme hAtha lAMbo kare che tyAre tame kema AMkha nIcI karI de che?" navAbe uttara Apyo ke, "dAna denAra te bIje ja che, ane te ja lekene mATe dAna mokale che. temanuM puNya ja mArI dvArA dAna apAve che. huM te eka nimena mAtra chuM. chatAM leke ema samaje che ke, e dAna te huM ja ApuM chuM, ane e kAraNe ja mArI AMkhe nIcI DhaLI paDe che." jyAre navAbane mATe kaI bIja dAna mekalate hatuM te pachI tame jene tamAruM mAne che te dhana tame kyAMthI lAvyA ? e dhana te janatAnI pAsethI AvyuM che te pachI janatAne dAna detI vakhate hai-huM kema kare che? je sAce dAnavIra hoya che te te dAna devAmAM koI divasa pAchI pAnI karatA ja nathI. evuM sAMbhaLyuM che ke, rANuM bhImasiMha ekavAra saMkaTamAM AvI paDyA hatA, tyAre koIe temane kahyuM ke "tame tamArI danazIlatA ochI kare." tyAre rANAe javAba Apyo ke "huM khAvAnuM te ochuM karI zakuM paNa dAna devAnuM ochuM karI zakuM nahi." sAcA dAnavIre AvA heya che. prajA rAjAne kahevA lAgI ke, "mahArAja ! A sudarzana zeTha dAnIonA ziramera che. A nagara A zeThane lIdhe jeTaluM sukhI che teTaluM ApanA kAraNe sukhI nathI. te zeTha prajAjanone Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA jIvanaprANa che. eTalA mATe tene zaLI upara caDAva nahi. basa ! amArI e ja prArthanA che. amArI A prArthanAno svIkAra karI zeThane zULInI zikSA mApha karI Ape." : prajAnI vAta sAMbhaLI rAjA ghaNo prasanna thayA ane prajAne kahevA lAgyuM ke, "nagarajano ! mane paNuM sudarzana prati prema che, paNa huM zuM karuM? te te A ghaTanA viSe kAMI bolatA paNa nathI. evI dazAmAM ene nirdoSa kema mAnI zakAya ? huM tamane lekene ja paMca banAvuM chuM. je zeTha. ema kahI de ke, meM kAMI aparAdha karyo nathI te te niraparAdhI che. tame leke je enA mukhe ema kahevaDAvI de." prajA kahevA lAgI ke, e vAta ThIka che. zeTha ema zA mATe nahi bole? ame hamaNA ja temanI pAse jaIne vAta karIe chIe. rAjAe kahyuM ke, ThIka che. tamArI sAthe mAre A vakIla Ave che. zeTha ema pitAnA maDhe kahI de ke, "huM nirdoSa chuM" te huM tene nirdoSa tarIke mAnavA taiyAra chuM. ' sudarzana zeThanI pAse javA mATe pratiSThita prajAjanuM paMca niyukta karavAmAM AvyuM. have te paMca sudarzana zeThanI pAse kevI rIte jAya che ane temanI sAthe zuM vAtacIta thAya che te viSe havaeN pachI AgaLa vicAra karavAmAM Avaze. --- --- vyAkhyAna saMvat 19ra bIjA bhAdaravA sudI 2 gurUvAra ; . . . . prArthanA che. prArthanA - - - " zrI jina, ajita name jayakArI, tuM devanake devajI; : "jitazatru rAjA ne 'vijayA. rANake, AtamajAta tvamevajI.. zrI jina ajita name jyakArI. . 1 -vinayacaMdrajI kuMbha, covIzI. zrI ajitanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnA nAmamAM ja I evI zakti che ke jethI bhakatane paramAtmAnuM nAma bahu ja priya lAge che. bhakato paramAtmAnA nAmasmaraNamAM ja pitAnA kalyANanuM darzana kare che. bhagavAna ajitanAthanuM nAma guNaniSpanna che; arthAta guNanI anusAra temanuM nAma che. eka nAma to evuM hoya che ke je kevaLa nAma mAtranuM hoya che ane temAM nAma pramANe guNa hatAM nathI, tyAre bIjuM nAma evuM hoya che ke jemAM nAma pramANe guNa paNa hoya che. bhagavAna ajitanAthanuM nAma. guNaniSpanna che. jemane kaI jItI na zake, jemano koI parAbhava karI na zake te "ajita" kahevAya che. bhagavAna ajitanAtha kAma, krodha, mada, matsara Adi 18 prakAranA phreSothI aparAjita che; arthAta e daSoe bhagavAna ajitanAtha upara jya meLavyuM nathI paNa bhagavAne temane jItI lIdhA che ane eTale ja temanuM ajitanAtha nAma sArthaka thayuM che. .' ' . . . .' Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudgha 2 ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 373 bhakta laoNkA kahe che ke, " he ! prabhA ! ApanA nAmaneA artha ane ApanA prabhAva gurumukhe sAMbhaLI huM Apane evI prArthanA karuM chuM ke, je zatruone Ape harAvyAM che e zatruo ApathI parAjita thaI mane harAvI rahyAM che. mArA mATe A duHkhanA viSaya che. huM Apane sevaka kahevAuM chuM ane Apane huM mArA nAtha mAnuM chuM. paNa jyAre e ja zatruo ApathI parAjita thaI mane-tamArA bhaktane dabAve ane huM dukhA* e mArA mATe te '' lajjAnI vAta che, paNa sAthe sAthe tamArA mATe paNa e vicAravA jevI vAta che. ApanA je guNA prasiddha che e guNAnusAra te tamAre mane e zatruethI bacAvavA ja joie. ' bhagavAnanA guNa kevAM che ene mATe AcArya mAnatuMga kahe che keH-- goat farst vibudhArcita pAdapITha | stotuM samudyatamatirvigatapo'ham // kahe che ke, ame kANu ke ema kahevA lAgA ke, ame A pramANe namratA dhAraNa he ! prabhA ! ApanI stuti karavA mATe huM sAhasa karu` e mArA mATe nilajjatAnI vAta che. kAraNa ke huM tA buddhihIna chuM ane Apa evA mudda che ke ApanAM caraNu jyAM paDe che e pAdapIThane indra paNa namaskAra kare che. evI dazAmAM huM ApanA guNAnuM varNana karavAnuM sAhasa karuM e mArA mATe nijjatAnI vAta che. jyAre AcArya mAnatuMga paNa Ama kahe che tyAre bhatA ApanAM guNAnuM varNana karI zakIe ? bhaktAnI mAphaka tame paNa vaLI kANu ke ame paramAtmAnAM guNAnuM varNana karI zakIe ? karI AcAya mAnatuMga ane bhakatA je bhAvanApUrvaka paramAtmAnI prArthanA kare che, evI bhAvanAthI tame paNa paramAtmAnI prAthanA karA tA tamArA kheDA pAra thaI jAya ! bhakatA kahe che ke, " he ! prabhA ! jo ke tuM amane sahAyatA ApavA ame tArI sahAyatA kema laI zakatA nathI e viSe vicAra karIe chIe tA emAM amArI ja . bhUla jaNAya che. hai! prabhA ! jo ame ananyabhAve tamArA zaraNe AvIe te amane kAI zatru harAvI zake nahi, evI ameAne khAtrI che. paNa du:khane viSaya tA e che ke, jevuM ame kheAlIe chIe tevuM ame karI zaktA nathI. jo ame kahevA pramANe karI batAvIe te amArA AtmA paNa tamArI mAphaka zatruo upara vijaya meLavI zake. "" A pramANe bhatA peAtAnI bhUla svIkAratAM kahe che keH-- chatAM he ! prabhu! merA hI saba doSa, zIlasindhu kRpAlu nAtha anAtha AratASa. he! prabhu. veza vacanavirAga mana, adya avazunana kA kAza, rAma prIti pratIti pAlI, kapaTa karataba kAza.--he ! prabhu (6 bhakatA kahe che ke, " he ! prabhA ! ame barAbara joI zakayA chIe ke, e badhA doSa amArA ja che. gurumukhe ane zAstradvArA ame e jANI zakayA chIe ke Apa tA pU thaI gayA che ane tethI ApamAM te keAI doSa heAI zake ja nahi, mATe e badhA doSa amArA ja che. je pramANe sUrya pUrNa kaLAe prakAzyA hoya chatAM kAI AMkhA baMdha karIne kahe ke, ' sUryAM mane prakAza ApatA nathI ' te AmAM sUryane ze| deSa ? te ja pramANe ame veza Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 ] zrI javAhira vyAkhyAna sagraha [bIjA bhAdaravA ane vacanamAM vairAgya rAkhIe chIe paNa amArA manane te pApanuM ghara banAvI rAkhyuM che. uparathI te ame vairAgyanI vAteA karIe chIe ane vairAgyane veza paNa dhAraNa karyAM che, paNu amAruM mana te vikArAthI ja bhareluM che. amane vairAgyane ke Apane vizvAsa tA kevaLa leAkAne bahAra batAvavA pUratA che. bAkI mAruM mana pApavikArAthI bhareluM che. Aja amArA doSa che. " ahIM eka prazna thAya che ke, AvI avasthAmAM zuM karavuM ? A praznanA uttaramAM jJAnIo kahe che ke, e bhUlane dUra karavAnA prayatna karavA. bhUla kema dUra thAya ema kevaLa ciMtA karavAthI kAMI kAma cAlatuM nathI. bhUlane dUra karavAnA prayatna karavAthI ja bhUla dUra thAya che. pApane pApa samajavuM e kAMI ochuM nathI. pApane pApa mAnI, te pApane dUra karavAnA prayatna karavA e kAMI ochI vAta nathI. zAstramAM kahyuM che keH-- ' mAyI micchAdiThThI amAyI sammadiThThI' je bAhara tA khIjAM batAve che ane hRdayamAM khIjAM rAkhe che, arthAt je uparathI tA pApane dabAvI rAkhe che ane aMdarathI chaLakapaTa kare che te mithyAdaSTi che; ane je saraLatApUrNAMka pApane pApa mAne che, pApane dabAvI rAkhatA nathI paNa tene dUra karavAnA prayatna kare che te samadaSTi che. AnA evA artha nathI ke vyavahArane ja baMdha karI devAmAM Ave ! saMsAranA lekAte vyavahAranI paNa jarUra rahe che, paNa vyavahAra sAdhavAnI sAthe AtmazeAdhana ane paramAtmAnA zaraNe jaI kAma krodhAdine jItavAnA upAya karavA joie. ema na thavuM joie ke, vacana ane vezamAM te vairAgya rahe ane mana pApanuM dhara banI jAya! Ama karavuM e ja mithyAdaSTipaNuM che. ema kAI e vicAravuM na joIe ke, vacana ane vezadrArA te huM vyavahAra sAcuM chuM teA pachI mana bhalene game tevuM raheM ! manane kANu jovA Ave che ? A pramANe manane malina rAkhanAre eTaluM tA samajavuM joIe ke, manane pAtAnuM mana tA jANe ja che.potAnA mananI sAkSI potAnuM mana ja Ape che. A sivAya paramAtmA te badhuM jANe che ke nahi ? jo mana milana ane pApanuM dhara rahyuM te pachI bhagavAnanA sevaka kema banI zakAya ? eTalA mATe bhakate vicAravuM joI e ke, bhagavAna ajitanAthanA sevaka chuM, tA mArA prabhu paNa sarvAMta hAvAthI mArA mananI vAta paNa jANe che. eTalA mATe huM mArA manane pApanuM ghara banAvIza nahi ane paramAtmA pAse kAi. vAtane chupAvIza nahi. he ! prabhu ! huM te Apane je kAma pasaMda paDe tevAM ja kAmeA karIza; khIjAM kAmeA nahi karuM ! " C/ A pramANe vicAra karI, jo paramAtmAnI prArthanA karavAmAM Ave teA kAma krodhAdi upara avazya vijaya prApta thaI zake. eTalA mATe paramAtmAnI prArthanAne hirmukhI na anAvatAM antarmukhI banAvavI joIe. anAthI muninA adhikAra--40 anAthI muni paramAtmAnI antarmukhI prArthanA kare che. anAthI munie rAjA zreNikane je kAMI kahyu kevaLa rAjA zreNikane mATe ja nahi paNa sakaLa saMsArane mATe kahyuM che. eTalA mATe temanA ApelA upadezane kharAkhara samajo te bhagavAna ajitanAthanI prArthanA ane anAthI muninA upadezamAM jarApaNa aMtara jaNAze nahi. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 2] rAjakeTa cAturmAsa [ achapa anAthI munie upadezane je sAra kahyo che te viSe kAle meM theDAmAM kahyuM che, Aje tene vizeSa marma samajAvavAno prayatna karuM chuM. anAthI munie kahyuM ke, "AtmA ja vaitaraNI nadI che ane AtmA ja phUTazAlI vRkSa che." A uparathI koI evo prazna kare ke, AtmA e vaitaraNa nadI che e kema banI zake? kAraNa ke, AtmA te arUpI che ane vaitaraNI nadI rUpI che. AtmA te cAreya gatimAM paribhramaNa kare che ane vaitaraNI nadI te kevaLa narakamAM ja hoya che. AtmA aneka yonIomAM paNa bhame che ane Akhare te siddha, buddha ane mukta paNa thaI jAya che; paNa vaitaraNuM nadI te narakavAsI-nairayikae ja bhogavavI paDe che. te pachI AtmA vaitaraNa nadI kema banI zake ? A mahAna praznanuM samAdhAna te koI mahAna yogI ja karI zake. paNa zAstranA A kathanane evo artha jaNAya che ke, AtmA na hoya te vaitaraNu nadI paNa heI zake nahi. vaitaraNa nadI duSkarmanu phala che ane duSkarma AtmA ja kare che. je AtmA na hoya te duSkarma koNa kare ane tenuM phala vaitaraNa nadI paNa kevI rIte hoya? vaitaraNa nadInI sRSTinuM sarjana karanAra AtmA ja che. je AtmA na hoya te vaitaraNI nadInuM nAma paNa na hoya ! AtmAnA duSkarmanuM phala ja vaitaraNI nadI che. A pramANe kAraNa-kArya bhAvane vicAra karIne ja zAstramAM ema kahevAmAM AvyuM che ke, AtmA ja vaitaraNI nadI che. zA zabdonA ADaMbaramAM na paDatAM je vAstavika vAta kahevAnI hoya che te ceDAmAM kahI de che. zAstro kahe che ke, vaitaraNI nadI duHkha ApanArI che eTaluM kahIne ja rahI na jAo, paNa vaitaraNI nadIne kartA temaja hartA AtmA pote che ema mAne. he! AtmA ! A vaitaraNI nadIne banAvanAra paNa tuM ja che ane je tuM e vaitaraNI nadImAM paDavA cAhata na he te, koI evuM nathI ke tane e nadImAM pADI zake." Aje buddhivAdano jamAne cAle che eTale keTalAka leke buddhinuM pUchaDuM pakaDI kahevA lAge che ke, naraka ke svarga koNe joyuM che ! A pramANe kahenAra lekene pUchavuM joIe ke, jo tame naraka joyuM nathI to jelakhAne to joyuM che ne? e jelakhAnAne banAvanAra ke che! e jelakhAnAM ubhAM koNe karyA che ! A AtmAe ja ne ? je AtmA jelamAM javAne yogya duSkarmo na kare te saMsAramAM zuM jelakhAnAo rahI zake kharAM? A dRSTie AtmA ja jelakhAnAne kartA ane hartA kahevAya ke nahi? varNanamAM koI pradhAna vastune mukhya rAkhI ane zeSa vastunuM gauNa karI varNavavAmAM Ave che. eTalA mATe ahIM paNa vaitaraNI nadIne mukhya karI zeSa duone gauNa rAkhavAmAM AvyAM che. vyavahAramAM jela ja nahi paNa samasta du:khone pedA karanAra AtmA ja che. eTalA mATe je ema kahevAmAM Ave che, AtmA ja duHkha pedA karanAra che ke AtmA ja duHkha che te emAM zuM khoTuM che? matalaba ke, keIpaNa duHkhane A AtmA ja pedA kare che. A ja pramANe sukhane paNa A AtmA ja pedA kare che. duHkhamAM te pradhAnataH narakanAM duone grahaNa karavAmAM AvyAM che ane zeSa duHkhone gauNa karavAmAM AvyAM che. A uparathI samasta dukhonA kartA AtmA ja che ema samajavuM joIe. A ja pramANe sukhamAM paNa icchApUrtinA sukhane mukhya mAnI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA zeSa sukhAte gauNu karavAmAM AvyAM che. icchApUrtinuM sukha pedA karanAra AtmA ja che. kAmadhenu atre pazu arthamAM nahi paNa " icchA pUrI thavI' e amAM che. kAmadhenune atha saMbaMdha IcchAnusAra sukhanI sAthe che, IcchAnusAra sukha paNa AtmA ja pedA karI zake che. tame svaga joyuM nathI paNu rAjAnA mahela, bAga vagere te joyAM che. zuM A suMdara mahela-bhAgabagIcAo AtmA vinA TakI zake kharAM ? tamArA leAkeAnI dRSTi saMkucita che. eTalA mATe tame tA mahela-bAga vagerenA sukhane maryAdita karI nAkhA che. paNa jJAnIjatA tethI AgaLa vadhIne kahe che ke, svarganuM sukha ke narakanuM du:kha AtmAe ja pedA karela che ane eTalA ja mATe AtmA ja sukharUpa ke duHkharUpa che. jo tamArAmAM evI zakti hAya ke, tame gadheDIne kAmadhenu ane kAmadhenune gadheDI banAvI zake te tame zuM banAvazeA ? tame ema ja kahezo ke, ame gadheDIne kAmadhenu banAvIzuM, paNa A ja vAta tame AtmA viSe kema vicAratA nathI ! AtmAnA sukhaduHkhanuM taMtra AtmAnA hAthamAM ja che. khIjA kAInA hAthamAM nathI. jyAre sukhaduHkhanuM taMtra tamArA AtmAmAM che te pachI AtmAne kAmadhenunI mAphaka sukharUpa krama banAvatA nathI ? 6 anAthI muni kahe che ke, " he ! rAjana ! rAjya bhaMDAra vagere prApta thavAthI AtmA kAMI sanAtha banI jatA nathI, paNa mArA AtmAmAM ja sukha ke duHkha pedA karavAnI zakti che enuM jJAna thavAthI je AtmA sanAtha banI zake che. jyAre A AtmA ja naMdanavana ke kAmadhenunI samAna sukha ApanAra che, te pachI huM pote ja AtmAne naraka ke vaitaraNI nadInI samAna zA mATe duHkhadAyaka banAvuM' evA viveka pedA thavAthI AtmAne sanAtha banAvI zakAya che. " ja AtmAmAM anaMta zakti che. te pAte prakAzamAna che. Ama chatAM e AtmA kyAM che ? te AtmA hAthamAM che, pagamAM che, mAthAmAM che ke kyAM che? evA prazna udbhave che. A praznane uttara e che ke, e AtmA zarIramAM badhe ThekANe che. tamArI AMkheAmAM paNa AtmA che ane tame tamArI AMkhAdvArA ja AtmAne jANI zako che. ene mATe kahyuM che keH-- mAna mAna sAna kA mAna le merA; jAna jAna jAna rUpa jAna le terA. jAne binA svarUpa ke, miTe na gama kabhI; kahete haiM veda mAra khAra, khAta ce sabhI. satsaMgame dila joDa, tADa mADa kA gherA. jo nayana kA bhI nayana, ena kA bhI ena hai; jisake binA zarIrame, na palaka caina hai. vicAra ke vahI terA, svarUpa hai gherA. mAna A pramANe kahI, kANu kAne manAve che ? jo huM kahuM ke, huM tamane manAvuM chuM teA tA mArA AtmA paNa parataMtra thaze. paNa A pada sAMbhaLavAthI te ema ja jaNAya che ke, koI kAI te manAvI rahyo che, ane 'mAru' mAnI le' ema kahI rahyo che; arthAt khIjAne koI samajAve che. paNa jJAnIjanA tA peAtAnA AtmAne ja samajAve che ke, " he ! AtmA ! tuM zuM kare che? tuM icchita phaLa bhogavanAra che teA pachI zA mATe ahIM tahIM bhaTakatA phare mAna Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 2] rAjakeTa cAturmAsa [ 377 che? tuM pitAne ja bhUlI rahyo che, ane te kAraNe ja tuM dukhI thaI rahyo che. ane jyAM sudhI tuM pitAne oLakhIza nahi tyAM sudhI tAruM duHkha vadhaze, ghaTaze nahi; mATe tArA svarUpane tuM pIchAna. tuM tAruM pitAnuM svarUpa AMkha, kAna, nAka, jIva vagere dvArA samaja. AMkha sAmuM jovAthI AMkhanI kIkImAM koI eka jANItI chAyA jovAmAM Ave che. jIvita manuSyanI AMkhamAM ja chAyA jovAmAM Ave che, marelAnI AMkhamAM chAyA jovAmAM AvatI nathI; emAM kahevAmAM Ave che. eTalA mATe tuM ema vicAra ke mRtyu thavAthI AMkhamAMthI e zuM cAlyuM gayuM che ke jethI AMkhamAM chAyA jovAmAM AvatI nathI. eTalA mATe ema samaje ke, jyAMsudhI A zarIramAM AtmA che, tyAM sudhI ja AMkhanI kIkImAM chAyA paDe che nahi te. chAyA paDatI nathI. A uparathI e spaSTa jaNAya che ke, dekhanAra AMkho nathI, paNa AMkhe dvArA dekhanAra te bIje ja koI che, ane e ja AtmA che. AtmA, AMkha, kAna vagere indriyano svAmI che; paNa pitAnI bhUlane kAraNe pite gulAma banI rahyo che. eTalA mATe tame tamArA pitAnA mATe zuM kare che tene vicAra kare. AtmA mATe sukha pedA kare che ke duHkha?. kadAca tame ema kaho ke ame to saMsArI chIe ! paNa tame saMsArI che eTalA ja mATe tamane upadeza ApavAmAM Ave che. je tame saMsArI na hota paNa siddha buddha ane mukta banI gayA hatA te tamane upadeza ApavAnI jarUra ja rahetA nahi. upadeza sAMsArika lekone mATe ja ApavAmAM Ave che. badhe kharI rIte te upadeza je Ape che, tene ja mATe upadeza che, chatAM paNa paLe javA e kathanAnusAra AtmAmAM bheda nathI ane e kAraNe je upadeza mArA mATe che te ja upadeza tamArA mATe paNa che, eTalA mATe tame upadeza sAMbhaLI AtmAnuM svarUpa jANo. e AnmaAMkhanI paNa AMkha rUpa che, rasane paNa rasa che, te kAnane paNa kAna che. arthAta AMkha dvArA te ja jue che, kAna dvArA, te ja sudhe che ane jIbha dvArA te ja rasa le che. Ama hovA chatAM AMkha-kAna-nAka duHkhavAthI jeTalI ciMtA thAya che, teTalI ciMtA AtmAna mATe thAya che ke nahi tene vicAra kare, ane vicAra karI AtmAne jAgrata banAvavAno prayatnAkara have huM eka prAsaMgika vAta kahuM chuM. rAjakoTamAM aneka apUrva kAmo thAya che ane thaI rahyAM che. A ja paNa mane eka apUrvakAmanI sUcanA maLI che. madrAsavALA * tArA caMdajI gelaDA tathA zrI DAhyAbhAIe patnI sahita zIlannatane svIkAra karyo che, paNa eka bane bahAranA che. te pachI rAjakoTa saMdha pAchaLa kema rahI zake ? saMvanA bhUtapUrva sekreTarI saMghanA AgevAna tathA amane A pradezamAM kheMcI lAvavAmAM vizeSa prayatna karanAra zrI cunIlAlabhAIe paNa patnI sahita Aje zIlavatane svIkAra karabane. vivAra darzAvyo che ame temanA banAvelA makAnamAM UtaryA chIe ane AhArapANI laIe chIe, paNa have teo amane bahAranA makAnamAM ja rAkhavA, cAhatA nathI. paNa pitAnA hRdayamAM sthAna ApavA cAhe che, ane te ja mATe teo zIlavratane svIkAra karI rahyA che. jo ke teo prakaTamAM zIlavatane svIkAra karavAnI IcchA dharAvatA na hatA, paraMtu meM teone kahyuM ke, tame vyAkhyAnamAM prakaTarUpe vratane svIkAra kare te lekene uttejana, paNa maLaze, ane huM paNa, zIlavata viSe be cAra zabda kahI zakIza.. mArA A kahevAthI ja teoe vyAkhyAnamAM, zIlatrata levAne svIkAra karyo. 2 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA zrI. cunIlAla nAgajI verA tathA temanA dharmapatnI a. sau. bAI sAMkaLIbAIe ubhA thaI zIlavaMtane svIkAra karyo, ane temaNe A vratanI maMgalaskRtimAM jaina sAhityanA pracAra mATe rU. 1001 ApavAnI udAratA batAvI, ane jAhera karyuM ke jyAM sudhI koI bIjo prabaMdha na thAya tyAMsudhI A pUMchamAMthI zrI mahAvIra jaina jJAnodaya sosAyaTI dvArA pUjaya zrI javAhiralAlajI mahArAja sAhebanA vyAkhyAnane gujarAtI anuvAda karAvI prakAzita karAvavAM. ane te ja vakhate zrI. durlabhajIbhAI tri. jhaverIe AvAM sAhitya pracAranA kAryamAM rUA. 251] ane zrI gopAlajI bhImajI pArekhe rUA. 101] A phaMDamAM ApavAnuM jAhera karyuM hatuM.* anya lokoe paNa pratyAkhyAna karyA hatAM. ] sudarzana caritra -40 - ApaNuM dharmamAM sudarzana jevA mahApuruSa thayA che; ke jemane puNya prabhAva prakaTa ke guptarUpe Aje paNa paDI rahyo che. eTalA mATe temanA Adarzane pitAnA hRdayamAM sthAna ApI parastrInA pApane te tyAga karavo joIe. " tuma hI pUcho seTha kahe kucha, usa para kare vicAra; . . . ' nahIM bele to lI denekA, saccA hai niradhAra. dhana 8lA . . . mahAbhAga! tuma mukhaDe bele, je hai saccI bAta; .. " , bina bolyA se seTha sudarzana, heta dhamakI ghAta. dhana ha0 eka magarajanoe rAjAne kahyuM ke, "sudarzana dharmAtmA che, dAnIomAM ziramora che ane nagarajanenA prANarUpa che. mATe enA zarIrane nAza thavAthI amArA badhAne nAza thaze, mATe Apa pUrvApara vicAra karI tene daMDa Ape." : prajajanenI A vAta sAMbhaLI rAjAe temane kahyuM ke, "sudarzana dharmAtmA, dAnIomAM ziramera che e badhuM huM sArI rIte jANuM chuM. huM e paNa mAnuM chuM ke sudarzana pahelAM che ane huM pachI chuM. meM te paitRka rAjya prApta karyuM che, ane e rIte huM te pUrvajonI kRpAthI maTe thayo chuM. paNa sudarzana te pitAnA guNane kAraNe moTe thayo che. A badhI vAta sAcI che, meM sudarzanane vAstavika vAta kahevA mATe khUba manAvyo paNa e te eka zabda paNa bolyo nahi. eTalA mATe aMdarakhAne zuM che e saMdeha pedA thAya che. have tame leke je tenI pAse jaIne pUcho. je te badhI hakIkta kahetA hoya te pachI ApaNe badhA e viSe vicAra karavA taiyAra chIe. paNa je te tamArI sAthe paNa kAMI na bole te pachI zULIe caDAvavAne meM je hukama Ape che te zuM barAbara nathI ?" : rAjAnuM kathana sAMbhaLI badhA nAgarike kahevA lAgyA ke, "rAjAnuM kahevuM barAbara che. ApaNane bhAgyathI ja AvA, sArA rAjA maLyA che ke jeo ApaNI vAta sAMbhaLe che ane mane paNa che." " A jAherAtanA pariNAme zrI. cunIlAlabhAInI Arthika sahAyatA vaDe prastuta 'ii javAhira vyAkhyAna saMgraha", zrI durlabhajI jhaverInI Arthika sahAyatA vaDe "dhama ane dharmanAyaka ane zrI. gepAlajI pArekhanI Arthika sahAyatA vaDe "javAhira jyoti prakAzanane pAmyAM che, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 2] rAjakeTa-cAturmAsana 379 Aje leke "svarAjyanI mAMgaNI kare che paraMtu je rAmarAjya ke surAjya hoya te svarAjyane prazna ja pedA na thAya! rAmarAjya ke surAjya nA rahevAne kAraNe ja svarAjyane prazna ubho thavA pAmyo che. nagarajano kahevA lAgyA ke, mahArAjanuM kahevuM barAbara che. ame hamaNAM ja zeThanI pAse jaIe chIe. teo zA mATe nahi bole ! belyA vinA kAma thoDuM ja cAle che. temaNe belivuM to paDaze ja ! - rAjAe nagarajanane kahyuM ke, juo! tyAM sudarzana zeTha beThA che. tene mArA taraphathI kaI prakAranuM kaSTa ApavAmAM AvyuM nathI. tame leke temanI pAse jaI, badhI hakIkata pUchI zake che ? prajAnA pratinidhi leke sudarzananI pAse jaI kahevA lAgyA ke, "he mahAbhAga! tame te pauSadha vrata laI dharmadhyAnamAM beThA hatA te pachI ahIM kyAMthI! evI zI ghaTanA banavA pAmI ke, tame ahIM AvI gayA! rAjanA mahelamAM AvavAne kAraNe tamArA upara Apa mukvAmAM AvyuM che, are ! e Aropane kAraNe rAjA tamane zULIe caDAvavAne daMDa ApI rahyA che. eTalA mATe sAcI hakIkata zuM banavA pAmI che te Apa kahe ! nahi bolo te kAma nahiM cAle! A tamAruM zarIra tamArA pitAnuM ekalAnuM nathI, paNa prajAnuM ane dharmanuM paNa che. niSkAraNa tamArA A zarIrane nAza thAya e ucita nathI, eTalA mATe dharmanI rakSA mATe paNa tame satya hakIkata kahe. tamArA maunathI te dharmanI hAni thaze. tame nagarajanonA nAyaka che. je tamArA jevA dharmAtmA upara keI Arepa caDAve te tethI dharmanI niMdA thaze ane dharmamAM zuM paDayuM che ? ema lake paNa kahevA lAgaze. A kAraNe paNa tame mauna kholI satya hakIkta kahe." nagarajananI vAta sAMbhaLI sudarzana zeTha vicAravA lAgyA ke, "nagarajane zarmanI hAni thavI na joIe " ema kahe che ane mAruM paNa e ja lakSya che ke, dharmanI hAni keIpaNa rIte thavI na joIe. paraMtu A loko dharmane bAhyadaSTie jue che ane huM dharmane aMtardaSTie jouM . basa A ja aMtare che. huM ema vicAruM chuM ke, mArA bolavAthI mAtAne kaSTa thaze ane meM dharmanI daSTie ja e vicAra karyo che. AvI avasthAmAM huM kevI rIte bolI zakuM ! mArA bolavAthI te dharmanI vadhAre hAni thaze." ! A pramANe vicAra karI prajAjanonI vAta upara sudarzana zeTha hasyA. zeThane hasatA jaI nagarajane kahevA lAgyA ke, Apa te amArI vAtane hasI kADhe che paNa amArI vAta hasI kADhavA jevI ke upekSA karavA jevI nathI. amArI vAtane hasI kADhe nahi paNa sAcI vAta zuM che te Apa kahe. vyakti-svAtaMtrya ane samAja-svAtaMtryamAM kene mahattva ApavuM joIe. dharmamAM vyaktisvAtaMtryane ja sthAna che ane e kAraNe pratyeka vyakti potAnI unnati karavA mATe svataMtra che. sudarzana vyakti svAtaMtryanI dRSTie ja cUpa rahI dharmanI rakSA karI rahyA che. bIjI bAju nagarajano sudarzanane besavA mATe preraNA kare che, te leke vyakti svAtaMtryanuM mahatva jANatA nathI ane e kAraNe je samAja svAtaMtryane mahattva Ape che. jo ke samAja-svAtaMtryanI paNa AvazyaktA che paNa tenA bhAge vyakti-svAtaMtryane bhUlI javuM na joIe. ' Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA bhArata dezamAM vyakti svAtaMtramAM jeTalAM udAharaNa maLe che teTalAM ane tevAM udAharaNo bIjA dezamAM kadAca ja maLe. vyakti-svAtaMtryane artha svachaMdatAne apanAvavI e nahi. ame game tevuM khAnapAna karIe, ame game te strI sAthe vivAha karIe ema kahI ene vyakti svAtaMtryanuM rUpa ApavuM anucita che. vyakti-svAtaMtrya te temAM che ke je pite te kaSTa sahe, paNa bIjAne kaSTa na Ape. dharmamAM te vyakti-svAtaMtryane ja sthAna che. samAjane mATe vyakti svAtaMtryane bhUlI jaI dharmanI hAni karavI e anucita che. jemake, sItAne ema kahevAmAM AvyuM hatuM ke, "je tame rAvaNane apanAvI le te samAjanI ATalI hAni thatI bacI jaze." chatAM zuM sItAe samAjane mATe pitAnA vyakti-svAtaMtryane tajI dIdhuM hatuM ? yudhiSThirane ema kahevAmAM AvyuM hatuM ke, droNAcAryo hAthamAM dhanuSya upADayuM che ane hamaNAM dhanuSya choDaze mATe tame "azvatthAmA hate" ema kahe te senAnuM rakSaNa thaze nahi te senAne kacaDaghANa vaLI jaze. chatAM yudhiSThire te ema ja kahyuM ke, je vAta huM jANate na hiMuM te vAta huM kema kahI zakuM! A pramANe vyakti svAtaMtranI rakSA karI samAjanI sevA kare ke samAja-svAtaMtryane mahattva Ape e vAta judI che, paNa vyakti svAtaMtrane samAjasevA ke samAjarakSAnA nAme gumAvI devuM te ThIka nathI. sudarzana vicAre che ke, A nagarajane samAjane jue che ane huM vyakti-svAtaMtryane jouM chuM. mArA bolavAthI mAtAne kaSTa paheMcaze eTalA mATe huM kevI rIte bolI zakuM? have AgaLa zuM thAya che tene vicAra yathAvasare have pachI karavAmAM Avaze. kyAkhyAna: saMvat 19ra bIjA bhAdaravA sudI 7 zukravAra prArthanA Aja mArA saMbhava jinake, hitacita guNa gAjyAM; madhura madhura svara rAga AlApI, vahare zabda gujarA, che Aja bahAsa -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI. cA saMbhavanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM "Aja' zabdane je upayoga karavAmAM Avyo che tene ze Azaya che? e viSe vicAra karatAM ema jaNAya che ke, jyAre manuSya potAnAmAM koI prakAranI vizeSatA jue che tyAre te kahe che ke, Aje kRtakRtya thayuM che. e kAraNe jemanI kRpAthI huM kRtakRtya thaye huM tenA Aje huM guNagAna karIza. vyavahAramAM paNa jyAre keInI kRpAthI koI paNa prApta thAya che tyAre upakArakanAM guNagAna karavAmAM Ave che. have ApaNe atre e jovAnuM che ke paramAtmA pAsethI evI kaI cIjanI prApti thaI che ke, je kAraNe bhakta ema kahe che ke, Aje huM paramAtmAnA evA guNagAna karIza ke temanA guNagAnamAM mArAM tana-manane paNa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 3] rAjakoTa-cAturmAsa [ 381 lagAvI daIza. bhakta leke, Ama kahe che e uparathI ema jaNAya che ke, paramAtmA pAsethI keI apUrva cIja temane maLI che. paramAtmA pAsethI je apUrva cIja maLI che tenA eka aMgane ja atre kahuM chuM. bhakate kahe che ke, he ! prabho ! tArI kRpAthI mane mArI ajJAnatAnuM bhAna thayuM che. bhagavAnanA svarUpathI pitAnI apUrNatAnuM jJAna thAya che. potAnI apUrNatAne jANavI e kAMI ochI vAta nathI. bhaktisUtramAM kahyuM che ke, "paramAtmAnI bhaktimAM abhimAnadaMbhAdine tyAga karavo joIe jyAre pitAne pUrNa mAnI levAmAM Ave che tyAre ja daMbha ane abhimAna pedA thAya che, paNa paramAtmAnuM darzana thatAM ja pite apUrNa che tenuM bhAna thAya che. jyAre pitAnAmAM DAM guNa hovA chatAM potAnAmAM vadhAre guNe che ema mAnavAmAM Ave che, tyAre abhimAna pedA thAya che; paNa paramAtmAnuM darzana thatAM ja potAnI ajJAnatAnuM bhAna thAya che ane tenuM abhimAne gaLI jAya che. bhakta lake paramAtmAnA svarUpane joI pitAnAmAM abhimAna rAkhatA nathI paNa pitAne laghuthI paNa ladhu mAne che. saMsAramAM evA paNa leke hoya che ke jeo pitAne paMDita mAne che, ane pitAne pUrNa mAne che eTaluM ja nahi paNa bIjAo pAse e manAvavAno prayatna kare che, paraMtu jeo paramAtmAnA sAcA bhakate che te te pitAne apUrNa mAnI namra rahe che. matalaba ke, paramAtmAnI kRpAthI apUrNatAnuM bhAna thayuM che ane e kAraNe ja bhakta ema kahe che ke, Aje "ame paramAtmAnuM bhajana karIzuM, ane temanA guNagAna gAIzuM." jeo potAnI apUrNatA mAne che teo paNa ochA upakArI nathI. temane paNa bahu upakAra che. A vAta eka kathAkArA samajAvuM chuM. dehalI jevA zaheramAM eka AbarUdAra ane catura jhaverI rahetuM hatuM. jo ke jhaverI hozIyAra hatA paNa zIyAra mANasathI paNa kaIvAra bhUla thaI jAya che. manuSya mAtra bhUlane pAtra" e kathanAnusAra te jhaverInI paNa moTI bhUla thaI gaI. teNe eka beTA hIrAne sAce ane kImatI hIre samajI kharIdI lIdhe, ane e khoTA hIrAnI kharIdImAM teNe pitAnA gharanI badhI pUMjI rekI dIdhI. hIrAnI kharIdI karyA pachI tene khabara paDI ke, kharIdele e hIre te taddana khoTo che. te vicAravA lAgyuM ke, have zuM karavuM! vecanAra mANasa cAlyo gayo che. have e viSe ha-hA karavAthI kAMI vaLe ema nathI. UlaTI pitAnI AbarUnA kAMkarA thaze, paNa meM e hIrA pAchaLa gharanI badhI pUMjI kharacI nAMkhI che eTalA mATe mArA mRtyu bAda mArA kuTuMbIjane zuM khAze? atyAre mAthe AvI paDelA A duHkhane sahyA sivAya chUTake paNa nathI. paNa mAre eka mitra che te jarUra duHkhanA samaye sahAyabhUta nIvaDaze. A hIre te kheTe nIkaLyo, paNa mAro mitra te peTe nIkaLe evuM nathI. granthamAM sanmitranI bahu ja prazaMsA karavAmAM AvI che ane kahyuM che ke, saddabhAgye ja sanmitranI prApti thAya che. sukhanA samaye te sAtha ApanAra aneka mitro maLI Ave che paNa duHkhanA samaye sAtha ApanAra mitro bahu ja ochA maLe che. te jhaverI vicAravA lAgyuM ke, mAro mitra te sAro mitra che. paNa mAre mitra pAse mAMgavAnI nahi paNa tene ApavAnI buddhi rAkhavI joIe. eTalA mATe jyAM sudhI huM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA jIvita chuM tyAM sudhI tA mitrane kAI prakAranuM kaSTa na ApavuM. mArA mRtyu bAda A mArA mitra mArA dharanI saMbhALa rAkhaze. ceADA divaseA bAda te jhaverIne maraNu samaya najadIka AvyA. jhaverI vicAravA lAgyA ke, mArI strI te ema samajatI haze ke, huM mATA jhaverInI patnI chuM eTale jo huM ene ema kahIza ke, ApaNA dharamAM tA have kAMI nathI teA tene bahu AdhAta pahoMcaze. eTalA mATe evA upAya vicAravA joIe ke, patnInA cittane paNa AdhAta na pahoMce ane putranuM paNa ahita na thAya. mArA mitra evA che ke, te bhale sukhanA samaye kAmamAM Ave ke na Ave paNa duHkhanA samaye tA avazya kAmamAM Ave evA che. A pramANe vicAra karI, jhaverIe pAtAnI patnIne pAse lAvI kahyuM ke, " mArA aMta samaya najadIka AvyA che. jo ! ApaNA gharanI saMpattinA sArarUpa A hIrA che. A hIrAne saMbhALIne rAkhaje. khIjAnA hAthamAM A hIrA cAlyeA na jAya tene khyAla rAkhaje. jyAre kAI Arthika muzkelI mAthe AvI paDe tyAre A hIrAne putranI dvArA mArA mitrane tyAM meAkalaje. pachI te je pramANe kahe te pramANe karavuM. " " jhaverI. tA maraNa pAmyA. tenI strIe keTalAMka mahinAo tA jema tema kADhavAM paNa pachI tene Arthika muzkelI jaNAvavA lAgI. tyAre teNIe vicAryuM ke, " A putra meTA thayA nathI tyAMsudhI ja muzkelI che. paNa jyA sudhI cheAkarA meATA thAya nahi tyAMsudhI gharanuM kha kADhavA mATe AhIre ThIka kAmamAM lAgaze. jo ke, A hIrA bahu mUlyavAna che paNa jo tene kaSTanA samaye upabhAga karavAmAM na Ave teA pachI A hIrA zA kAmanA ? jyAre karA meATA thaze ane kamAvA lAgaze tyAre na jANe te keTalA hIrA kamAvI lAvaze ! " A pramANe vicAra karI, peAtAnA cheAkarAne navarAvI dheAvarAvI, navAM kapaDAM paherAvI taiyAra karyAM ane tene hAthamAM hIrA ApI teNIe kahyuM ke, " beTA ! A hIrAne tArA pitAnA mitra pAse laI jA ane temane pitAtulya mAnI, namaskAra karI vinayapUrNAMka kaheje ke, mArA pitA kahI gayA che ke, A hIrA e dharanI saMpatti che mATe Apa eNne ucita upayega karaze. Apane yeAgya lAge teA te vecI nAkhA ke giravIe mUkreA paNuM, dharanI vyavasthA calAvavA mATe paisAnI jarUra che tenI yAgya vyavasthA karI. " "C cheAkarA hIrAne laI pitAnA mitranI pAse gayA ane tenI mAtAe je kAMi kahyuM hatuM. te jhaverI mitrane kahI saMbhaLAvyuM, ane temanA hAthamAM hIrA ApyA. hIrAne joI te jANI gayA ke, A hIrA khATA che. paNa temaNe vicAyuM ke, jo huM Ane A hIrA khATA che ema kahIza tA tene ane tenI mAtAne AdhAta paheoMcaze. ane jo huM e hIrAne mArI pAse rAkhuM chuM teA mArA vizvAsa jokhamamAM paDe che. eTale A vakhate hIrA viSe mAre kazI cAkhavaTa na karavI e ja yAgya che. A pramANe vicAra karI jhaverI mitra cheAkarAne kahyuM ke, tArA pitAnuM mRtyu thayuM e ahu ja du:khanI vAta che paNa tane joI mane sASa thAya che. A mAruM ghara tuM tAruM ja samajaje, mATe kAMi paNa Arthika muzkelI na sahetAM je kAMI kharca mATe joIe te ahIMthI laI jaje. paNu A hIrA bahu ja kImatI che, eTale enI kIMmata atyAre barAbara Upajaze nahi. e hIrAne tA koi atyAre rAjA kharIdI zake ema nathI. tema koi vepArI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 3] rAjakoTa-cAturmAsa [383 kharIdI zake ema nathI. e te koI bahArane vepArI Ave che te kharIdI zake. eTalA mATe tuM A hIre pAcho ghera laI jA ane tArI mAtAne ApI kaheje ke, "A hIrAne barAbara sAcavI rAkhe. huM e hIrAne sAcavI zakuM ema nathI. bAkI kharca mATe je kAMI joIe te tuM mAre tyAMthI khuzIthI laI jA. je ema ja tuM paisA laI javA na cAhe te nAme lakhAvIne paisA laI jA ane hIre vecAya tyAre e paisA bharI deje. paNa mArI eka vAta mAna. tuM mArI dukAne Avate jA. mArI dukAnane tuM tArI ja dukAna samaja." kare ghera gayo ane badhI hakIkta mAtAne kahI. tenI mAtA prasanna thaI ane vicAravA lAgI ke, mArI pAse be hIrA che. eka hIre te A che ane bIje hIre A mAre putra che. te pachI mane kaI vAtanI ciMtA che? te patinA mitrane tyAMthI rUpiyA maMgAvI gharane kharca kADhavA lAgI. ane putrane kahyuM ke, tArA pitAnA sthAne tArA pitAnA mitrane samaja ane temanI dukAne jaI besa. chokare dukAne javA lAgyo, te chokaro heziyAra ane saMskArI hatA. te ratnanI pArakha karavA lAgyo. ratnanI pArakha karatAM karatAM te rannene e parIkSaka thaI gayo che, ekavAra je ratnane koI jhaverI pArakhI na zakyA te ratnane te pArakhI gayo. badhA jhaverIo tenA upara bahu prasanna thayA ane kahevA lAgyA ke, Aje ApaNe badhAnI ANe AbarU sAcavI che. te chokarAnA pitAne mitra paNa bahu prasanna thayA ane kahevA lAgyo ke, putra! tArI hezIyArIthI badhA leko bahu prasanna thayA che ane tArI prazaMsA kare che. pahelAMnA loko kRtajJa hatA ane guNone Adara karatA hatA. jyArathI kRtajJatAne IrSyAbhAve kotarI lIdhI che tyArathI guNenI kadara paNa rahI nathI. - pitAnA mitranI vAta sAMbhaLI te chokarAne paNa prasannatA thaI ane teNe javAbamAM kahyuM ke, e badhI ApanI kRpAnuM ja pariNAma che. pitAnA mitre kahyuM ke, "tuM have ratnane parIkSaka banyA cho te have je hIre tArA gharamAM che te hIro kevo che tenI te parIkSA kara. meM te anumAnathI ja hIre bahu kImatI che ema kahyuM hatuM, paNa have tuM pote hIrAne parIkSaka thayo che te tuM tenI parIkSA te karI je!" chokare ghera gayo. teNe potAnI mAtAne kahyuM ke, mA, te hIre mane kADhI Apa. mAtAe pUchyuM ke, zuM koI grAhaka Avyo che? putre uttara Apyo ke, mAtAjI, koI grAhaka te nathI Avyo paNa te hIre ke che, keTalI kImata che tenI te parIkSA karI jeuM? mAtAe kahyuM ke, have te tuM pote hIrAne parIkSaka thayo che ne? chokarAe javAba Apyo ke, e paNa tArI kRpAnuM ja pariNAma che. tuM mehavaza mane dukAne javA na deta te huM parIkSaka banI na zakata. mAtAe te beTe hare putrane Ape. putre hIrAne hAthamAM letAM ja pArakhI lIdhuM ke, A hIre nathI, A te kAca che. A pramANe kahI teNe te hIrAne pheMkI dIdhA. mAtA kahevA lAgI, beTA A teM zuM karyuM? A kImatI hIre te zA mATe pheMkI dIdho? putre javAba Apo ke, te hIre nathI. tArA mATe te huM hare che. te te kAca hato. atyAra sudhI e kAcane hIre samajI tenA AdhAre ATalA divase kADhayA e ja ghaNuM che ! Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA choka pahelAM jene hIra samajato hato te ja hIrAne jhaverInI dukAne besavAthI kAcA samajavA lAgyo ane te khoTA hIrAne teNe pheMkI paNa dIdho. eTalA mATe te pitAnA mitra jhaverInI prazaMsA karaze ke nidA? tenA guNa gAze ke niMdA karaze ? A jhaverIe mane ratnanI parIkSA karatAM zIkhavyuM e vicArathI te jhaverIne upakAra ja mAnaze ke mane A jhaverIe, hIrAnI parIkSA zIkhaDAvI moTI saMpatti ApI che. je kharA-khoTAnuM jJAna karAve che, tenA jevo bIjo koI upakArI nathI. duHkhanA divase cAlyA gayA. eTalA mATe have e khoTA hIrAnI jarUra nathI. je pahelAM koI A hIrAne peTe kaheta te, te duHkha thAta paNa have hIrAne kheTe, samajIne pheMkI dIdho che. te pachI emAM duHkha mAnavAnuM zuM kAraNa? - jo ke, te chokarAe jhaverInI dukAne besavAthI ane ratnane parIkSaka banavAthI pitAnA gharanI saMpatti rUpe mAnavAmAM AvatA hIrAne pheMkI dIdhuM hatuM, chatAM tene duHkha thayuM na hatuM. tema te jhaverI upara koI prakAranI nArAjagI thaI na hatI, paraMtu te UlaTe jhaverIne pitAne upakArI mAnatA hatA ke A jhaverIe ja mane sAcA-khoTA hIrAnI pArakha karatAM zIkhaDAvyuM che. paramAtmAnA viSe bhakto paNa Ama ja mAne che. teo kahe che ke, "mAre AtmA paNa anAnane kAraNe kheTAne kharuM ane kharAne khATuM mAnI rahyo hato, paNa bhagavAna saMbhavanAthanI kRpAthI mane satyAsatyanuM jJAna thayuM che eTalA mATe have asatya tyAga karavAmAM vAra lAgaze nahi, paramAtmAe mane satyAsatyanuM bhAna karAvyuM che, eTalA mATe huM temanA. guNagAna karIza.' tRNa para je SaTa khaMDa Rddhi tyAgI, cakravartI piNa variye, te cAritra Ale sukha kAraNa, te meM manamAM dhariyAre. bhavijana. satyAsatyanuM svarUpa jANavAne kAraNe ja cha khaMDanI Rddhino tRNanI mAphaka tyAga karyo chatAM paNa duHkha na thayuM. A tyAga paNa satyAsatyanuM jJAna thavAthI ja thayo hato athavA thAya che. jo tame gharabAra choDI na zako te bhale paNa satyAsatyanuM te tame jJAna kare e vivekajhAnathI jaDa ane caitanyanI pRthatAnuM bhAna thaze. A pramANe vivekajJAna pedA thavAthI saMsAranAM padArtho tyAjya che enuM te tamane bhAna thaze. - je satyAsatyane viveka karI saMsAranAM padArthone tyAjya mAne che te ja samadaSTi che. samadaSTi ema vicAre che ke, atyAra sudhI te huM jANu na hatA, paNa have huM e jANI zakyo ke, kAma, krodhAdi vikAro tyAjya che. A pramANe vicAra karI teo kahe che ke he ! prabhu ! A. vikAro abhimAnane vadhAranArAM che ane ajJAnatA e abhimAnanuM kAraNa che. have tArI kRpAthI. vicAre tyAjya che. evuM mane jJAna thayuM che. Apane mArI upara bahu upakAra che ane e kAraNe Aje huM tArAM guNagAna karIza." je pramANe te kare kharA-khoTA hIrAnI, pArakha zIkhaDAvavAne kAraNe pitAnA mitra jhaverIne upakAra mAne che te ja pramANe bhakate paNa paramAtmAne upakAra mAne che ane asatyane tyAga karavA cAhe che. bhakatonI mAphaka tame paNa beTAM padArthone tyAga, karo ane je tyAga karI na zake te ema mAne che, hajI huM. paramAtmAne pUrNa bhakta, banyuM nathI ane hajI sudhI saMsAranAM padArthonuM svarUpa huM barAbara samaja nathI, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 3] rAjakoTacAturmAsa anAthI manine adhikAra-41 - have A ja vAta huM zAstradvArA kahuM chuM. anAthI muni jhaverInI samAna che ane rAjA zreNika jhaverInA putra samAna che. zreNika rAjAmAM jyAM sudhI ajJAna hatuM tyAMsudhI te te munine ema kahetA hatA ke, "tame saMyamamAM kaSTa zA mATe saha che ? mArI sAthe cAlo ane bhegone upabhoga karo. " rAjAnA Ama kahevA chatAM paNa anAthI munine kaI prakArane krepa na Avyo paNa temaNe ema ja kahyuM ke, "emAM tAre doSa nathI, e te tArI ajJAnatAne ja doSa che. tuM jarA amArI saMgati kare te tane jaNAze ke, tuM mAre nAtha banI zake che ke nahi ?" je pramANe te jhaverI mitra chokarAne potAnI dukAne besADI ratnane parIkSaka banAvI dIdhe te ja pramANe anAthI munie paNa rAjAne pitAnI sthiti kahI saMbhaLAvI e batAvI ApyuM ke, tuM sanAtha che ke anAtha che tenI parIkSA tuM pite ja karI le. - anAthI munie rAjAne kahyuM ke, sanAthatA ke anAthatA kAMI bahArathI AvatI nathI. paNa e te pitAnA AtmA dvArA ja Ave che. je AtmA sanAtha banavA cAhe te sanAthatA meLavI zake che ane anAtha banavA cAhe te anAthatA meLavI zake che. - tamArA lekenI pAse bhale rAjA zreNika jeTalI bAhya saMpatti na hoya paNa AtmA te che ne? te pachI AtmAne anAtha zA mATe banAve che ? - anAthI munie pitAnI sthiti saMbhaLAvI je te rAjAne batAvyAM e tamAM badhAM tane saMgraha che. teo kahe che ke, "he ! rAjana ! saMsAramAM sukha ane duHkha e be sthiti che. " A pramANe kahI temaNe sukha ane duHkhanI je parAkASThA mAnavAmAM Ave che tene samuccayarUpe nirdeza karyo che ane zeSane gauNa rUpe nirdeza karyo che. je pramANe badhA padArthomAM cintAmaNine naMbara UMce mAnavAmAM Ave che ane cintAmaNi kahevAthI temAM badhAM padArthone samAveza thaI jAya che, te ja pramANe sukha ke duHkhamAM je sukha duHkhane naMbara sauthI UMce mAnavAmAM Ave che tene pradhAnarUpe grahaNa karI zeSa sukha duHkhane gauNuM karI devAmAM Ave che. koI vAtanA Adi-antane samajavAthI AkhI vAta samajavAmAM AvI jAya che; te ja pramANe munie paNa sukha ke duHkhamAM je pradhAna rUpe gaNavAmAM Ave che te pradhAna vastumAM sukhaduHkhane samAveza karI lIdhuM che. duHkhanI aMtima sImA rUpe vaitaraNa nadI ke phUTazAlmalI vRkSa mAnavAmAM Ave che. duHkhanAM A be ja mukhya cheThAM che. A ja pramANe sukhanAM kAmadhenu ane naMdanavana e be mukhya cheDAM che. kAmadhenu artha icchAnusAra kAma thavuM ane naMdanavanane artha manane AlhAda maLavo e che. prAcIna granthamAM naMdanavana ane kAmadhenunI vAte ghaNI varNavavAmAM AvI che. jo ke, koIe kAmadhenu gAya ke naMdanavanane joyAM nahi heya paNa duniyAmAM e bannenI vAte bahu pracalita che. naMdanavana ke naMdanacaityane mananA AlhAdanuM kAraNa mAnavAmAM AvyuM che. caitya zabdano artha e che ke - suprasannamanahetutvAditi caitya / arthAta-je manane AlpAdita kare te caitya che, pachI bhale te bAga hoya ke bIjuM kAMI heya. A pramANe munie sukha ane duHkhamAM pradhAna manAtI vastuo kahI zeSa gauNarUpe kahI che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA muni kahe che ke, "he ! rAjana ! kAmadhenu, naMdanavana vaitaraNI nadI ke kUTazAmalI vRkSa vagere bIjuM koI nathI, A mAre AtmA ja che. svarga ke mekSanI IcchAne pUrI karanAra 'mAre AtmA ja che. A ja pramANe prasannatA ApanAra naMdanavana paNa mAre AtmA ja che." - ' je tamane ema kahevAmAM Ave ke, tame je gharabAra, Rddhisiddhi tathA gAma-nagara vagerene joI rahyA che te bIjuM kAMI nathI, e te tamAro AtmA ja che; te tame ema kahezo ke amAre AtmA e che e kevI rIte banI zake? paNa zuM tame e jANatA nathI ke, jyAre zarIramAMthI AtmA nIkaLI jAya che tyAre gharabAra, Rddhisiddhi, gAma nagara vagere kAMI AtmA mATe rahetuM nathI. jyAM sudhI AtmA che tyAMsudhI ja te badhuM che. eTalA mATe ema kahevAmAM Ave che, AtmA ja gAma-nagara, gharabAra, Rddhisiddhi vagere che te emAM zuM beTuM che? ' A sivAya, pADozInI saMpadA upara tame adhikAra jamAvI zakatA nathI. je potAnI pedA karelI saMpatti hoya che tene ja pitAnI saMpatti mAne che. jyAre potAnI pedA karelI saMpattine ja pitAnI mAne che te pachI pedA karanAra keNu rahyo ? AtmA ja rahyo ne ? sArI ke kharAba dareka prakAranI cIjone AtmAe ja pedA karela che. eTalA mATe A badhI saMpadA AtmAthI ja che ema thayuM ne? kAraNa ke je AtmA na hota te A saMpadA na hota ! * je AtmA Ave che te cAlyA gayA bAda zuM revAthI pAcho lAvI zakAya che. je rAdhA-kUTavAthI te AMtmA pAchA lAvI zakAtuM nathI te pachI revA-phUTavAnI prathAne zA mATe mahattva ApavAmAM Ave che? A khetI prathA baMdha thaI na zake? jo A prathA baMdha thaI zake ema chete pachI ene baMdha karavAnA vicAramAM kyAM sudhI vilaMba thayA karaze jyAre tame jANo cho ke, AtmA amara che te pachI e AtmA mATe rovuM-phUTavuM e zuM ucita che ane revA-phUTavAthI dharmane nIco pADe zuM ThIka che! je hRdayathI rovuM AvatuM hoya te e rudanane rokI zakAtuM nathI paNa kevaLa prathArUpe rovuM-kUTavuM ke chAjIyAM levAM e te bilakula tyAya ja che. ane e tyAjya vastu hovAthI tene tyAga karavo joIe. sudarzana caritra-41 . satya dharmakA marma jAna ke, rahyA mauna ke dhAra; hAra khAya jana maneramA ke, kahA sabhI niradhAra. . dhana 91 prajAnA pratinidhio kahevA lAgyA ke, "Apa bolatA kema nathI ! ApanA maunasevanathI dharma upara niMdA thaze ?" zeThane samajAvanArA te Ama kahe che paNa zeTha ema vicAre che ke, A leke te bahAra ja jue che paNa atyAre mAruM kartavya zuM che e vAta te mAre mArA AtmAne ja pUchavI joIe. AtmAnA avAjane dabAvI rAkhavo na joIe." zeThanuM A kArya alaukika ane mAnavIzaktithI paranuM che. vratanI je maryAdA rAkhavAmAM AvI che te mAnavI zaktine dRSTimAM rAkhIne ja karavAmAM AvI che; paNa zeTha mAnavI zaktithI paranuM kArya karI rahyA che. zeTha dharmano marma jANe che. satyadharmane marma zuM che te bAbara jANe che. eTalA mATe te satya vrata levAno uddeza zuM che te viSe vicAra kare che. "A leke te satyavratanA uddezane jANatA nathI paNa huM te jANuM chuM ne ? eTalA mATe Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 3] rAjakoTa-cAturmAsana huM satyavratane uddeza jANavA chatAM tenI viruddha kema jaI zakuM ane belI zakuM? jene meM mAtA tarIke saMbodhI che tene kaSTamAM zI rIte pADI zakuM? eTalA mATe mArA upara bhale game teTalAM kaSTo paDe paNa huM mAtAne te kaSTamAM pADavA nahi dauM ?" . . " sudarzananA A kAryanuM nAma ja vyakti svAtaMtrya che. vyakti svAtaMtryane mahatva ApanAra vyakti. anAthI muninI mAphaka svataMtra banI zake che. vyakti svAtaMtryanuM nAma ApavuM ane svachaMda banavuM e taddana anucita che. jene meM ekavAra mAtA tarIke svIkArela che ene huM kaSTamAM utAruM e kema banI zake !' A pramANe vicAra karI sudarzana mauna rahyo. te bhAratamAM satyanA tattva upara loke kevI rIte daDha rahyA che ane rahe che ene ItihAsa ghaNuM ja ujajavala che. harizcaMdra rAjAnI rANI pitAnA marelA putrane khoLAmAM laI retI hatI, chatAM rAjAe te ema ja kahyuM ke, "kara Ape te ja putrane agnisaMskAra karI zakaze ?" rANIe kahyuM ke, "tame kara kenI pAse mAgo cho ? zuM huM tamArI patnI nathI ? zuM tamAre vivAha mArI sAthe thayo nathI ? zuM A putra tamAre nathI ? ane zuM A putrane dAha saMskAra karavAne bhAra tamArI upara nathI ? che to pachI mArI pAse kara zA mATe mAMgo cho?" rANInuM A kathana sAMbhaLI rAjAe putrane agnisaMskAra zuM karI Apa joIe ?.. ghaNuM leke ema kahe che ke, meM amuka kAma dabANamAM AvI karI nAMkhyuM paNa je leke vIra hoya che teo keInuM dabANa thAya te paNa satya vAtane choDI detA nathI. harizcaMdra rAjAe paNa pitAnI saNIne kahyuM ke, "rANa ! tame je kAMI kaho che te ThIka che paNa pahelAM tame e vicAra karo ke ApaNe zA kAraNe vecAyAM chIe, zA kAraNe huM? dAsa ane tame dAsI banyA chIe ? ane zA kAraNe A mRta putrane laI tame pote ahIM AvyA che ? A badhuM satyane mATe ja thayuM che ne te pachI Aje eka paisA mATe satyane tyAga karyuM ane kara lIdhA vinA A putrane bALavA dauM e zuM ucita che? thoDA kAmane mATe satyane tyAga kema thaI zake ? " .. - satyanuM AvuM javalaMta udAharaNa bIje kyAM maLe ema che ? bhAratamAM AvI kaparI sthitimAM paNa satyanuM pAlana karavuM Avazyaka batAvavAmAM AvyuM che. have tamAre zuM karavuM joIe tene tame pote vicAra kare. ema thavuM ne joIe ke, tame ahIM te hAtha joDI vratapratyA khAna laI le ane ghera jaIne e vratapratyAkhyAnane bhUlI jAo. Aje ghaNI jagyAe AvuM ja bane che, ane tethI ja ame badhAnI sAkSIe vratapratyAkhyAna ApIe chIe. vrata levAmAM saMghanI sAkSInI jarUra rahe che. keTalAka loko kahe che ke, pratijJA levAthI ze lAbha? paNa Ama kahevuM e bhUla che. pratijJAne lIdhe ja saMsAra TakI rahyo che. pratijJA levAthI daDhatA Ave che, eTalA mATe pratijJA avazya levI joIe; e bhagavAna mahAvIrano siddhAnta che. vyavahAramAM paNa pratijJAnuM kevuM mahattva che te juo. keTalAka loko kahevA lAge che ke, amuka vAtamAM mAruM mana te pUruM hatuM paNa pratijJA na levAthI ema banI na zakayuM, arthAta pratijJA na levAthI karavA dhAreluM kAma karI zakAyuM nahi. mArI pitAnI ja vAta kahuM. jyAre huM upavAsanI pratijJA laI lauM chuM tyAre te upavAsa karuM ja chuM; paNa jyAre upavAsanuM mana te hoya paNa pratijJA lIdhI hatI nathI, tyAre jaMgalamAMthI AvyA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ===== == - -- --- - - 388] zrI javAhira-vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA bAda zarIramAM azakti jaNAtAM ema vicAra karuM chuM ke, dUdha nahi lauM te ThIka nahi rahe. A pramANe pratijJA na levAne kAraNe upavAsa karavAmAM zithilatA AvI jAya che. jyAre mArA viSe Ama bane che te bIjAne paNa Ama banatuM hoya emAM zuM Azcarya zeTha paNa potAnI satyanI pratijJAne vicAra karI mauna rahyA. samajAvavA AvanAra prajAnA pratinidhi loko nArAja thaIne sudarzanane kahevA lAgyA ke, "A te vaLI kevI haTha ? kAMI bolavuM ja nahi. rAjA ThIka kahetA hatA." A pramANe pratinidhi loko nArAja thavA lAgyA paNa meghanI garjane sAMbhaLI jema papaiyo prasanna thAya tema zeTha paNa lokonI nArAjIthI bhayabhIta na thatAM UlaTA prasanna thavA lAgyA. leke zeThathI nArAja thaIne rAjAnI pAse gayA. * jUThA mUkI bena jagatameM, yaha saccA le jAna; vidha vidha se meM pUchA zeTha, upalata nahIM jabAna. dhana 92 che cAra jJAna caudaha pUravadhara, moha udaya gira jaya; zeTha bicAre kauna ginatame, ye lo mane samajAya che dhana 93 prajAnA pratinidhi leAko rAjA pAse gayA ane kahevA lAgyA ke, "he ! mahArAjA ! amAre aparAdha kSamA kare. ame ApanA kathana upara vizvAsa rAkhe nahi, ane ame zeThane samajAvavA gayA. A amAre aparAdha che. ame ema vicAryuM ke, koI kAraNa haze eTale zeTha kAMI bolyA nahi hoya! paNa have amane jaNAyuM ke, Apa dayALu, kRpALu ane mAtApitAnI mAphaka rakSaka che eTale zeThanI jeTalI ciMtA tamane hoya teTalI amane na hoya! ame bahu utAvaLa karI ane utAvaLamAM zeThane pUchavA cAlyA gayA. A amAre aparAdha che. ame A aparAdha karyo chatAM tenuM koI suMdara pariNAma na AvyuM. ame ghaNA prayatna karyo paNa zeTha kAMI bolyA ja nahi.!" . prajAnA pratinidhiomAMthI eka pratinidhie Ama kahyuM, tyAM bIjA pratinidhie kahyuM ke, "zeTha bele paNa zuM? saMsAramAM e vAta te prasiddha ja che ke, jUTha mANasa kAMI ' belI zakatA nathI. A sivAya ame gurunA mukhe sAMbhaLyuM che ke, cAra jJAna ane cauda pUrvadhArI mahAtmAo paNa paDI jAya che te pachI bicArA zeTha te gaNatrImAM ja zuM che!" - rAjAe prajAnA pratinidhione pUchayuM ke, "tamArI have salAha zuM che?" pratinidhi e javAba Apyo ke, "ApanI salAhamAM ame sahamata chIe. jo ke, zeThane zULIe caDAvavAthI nagarane hAni avazya pahoMcaze, paNa A mANasa rahe te paNa zA kAmano ? te te kharAba mANasa che." : rAjA vicAravA lAgyuM ke, "zeThane huM halakI sajA paNa ApI zakuM paNa rANIe evI pratijJA karI che ke, kAM te zeTha jIvate rahe ane kAM te huM jIvatI rahuM. A pratijJAnA kAraNe tathA nAgarikonI daSTie paNa sudarzana aparAdhI che. e kAraNe zeThane zULIe caDAvavAnI ja sajA ApavI joIe." *. ' A pramANe vicAra karI rAjAe zeThane zULIe caDAvavAne hukama karyo. have zeThane zULIe kevI rIte caDAvavAmAM Ave che ane tyAre zuM thAya che te viSe have pachI AgaLa vicAra karavAmAM Avaze. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---- - - -- = = = = = = = = = ka. 41 zuda 4] rAjakoTa-cAturmAsa [389 vyAkhyAna: saMvat 192 bIjA bhAdaravA suda 4 zanivAra prArthanA zrI abhinaMdana duHkhanikandana, vaMdana pUjana jagajI; AzA pUre ciMtA cUre, Apa sukha AgaLa. "saMbararAya "siddhAratha" rANuM, tehano AtamajAtajI; prANa piyAre sAhaba sAce, tuhI ja mAta ne tAtache. zrI abhinaMdana. 1 -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI. ' zAM abhinandana bhagavAnanI prArthanA karavAmAM AvI che. - prAthI puruSa jyAre paramAtmAnI prArthanAmAM potAnA AtmAne otaprata karI de che. tyAre tenA hRdayamAM vicitra camatkAra pedA thAya che. e camatkArane anubhava sAcI prArthanA karanArane ja thaI zake che. bAkInA loko te tamAzAnI mAphaka jenArA ja hoya che. je pramANe khela ke nATakamAM khela karanArAo te pitAnA bhAva ane kriyA pramANe khelanuM kAma kare che, ane bAkInA leka te khela jonArA ja hoya che; e ja pramANe prArthanAmAM ke : camatkAra rahelo che e te prArthanA karanAra ja jANI zake che, bAkInA leke jANI zakatA ? nathI. vAstavamAM prArthanAne viSaya ja kaThina che. zAstramAM lavaNa samudrane hisAba batAvatAM kahyuM che ke, lavaNa samudramAM 95 aMgula dUra jatAM eka aMgula UMDuM pANI Ave che. 95 hAtha dUra jatAM eka hAtha uMDuM pANI Ave che, ane 95 gAu dUra jatAM eka gAu uDuM , pANI Ave che. A pramANe jema jema AgaLa javAmAM Ave che tema tema UMDuM pANI Ave che. A ja vAta jJAnane viSe paNa lAgu paDe che. jyAM sudhI AtmA pUrNa nathI, apUrNa che tyAM sudhI te jJAnasAgaramAM jema jema praveza kare che, tema tema jJAnane sAgara uttarottara: uDe jaNAya che. eTalA mATe jJAnasamudramAM kevI rIte javuM e eka prazna che. Ane , upAya te paramAtmAnA zaraNe javuM e ja che. eTalA mATe bhakta leko kahe che ke - - jaba laga AvAgamana na chUTe, taba laga yaha aradAsajI; samakita sahita jJAna guna samakita, pAuM daDha vizvAsa jI. - bhakto kahe che ke, he! prabho! jyAM sudhI huM apUrNa chuM tyAM sudhI mane tArA caraNa naukAne AdhAra maLavo joIe. bhakta loko A pramANe paramAtmAnI prArthanA kare che, ane je ananya bhAve paramAtmAnI sAcI prArthanA kare che tene paramAtmAnI caraNanaukA : avazya maLe che. koI mANasa be hAtha vaDe samudrane tarI rahyo hoya te tene keTalI badhI muzkelI paDe ? paNa jo tene te vakhate naukA maLI jAya to te ja dustara samudra tene mATe krIDAsthaLa banI jAya. A ja pramANe bhakto kahe che ke, "he! prabho ! amane tArI caraNanaukA maLI jAya te saMsAra paNa amArA mATe krIDAsthaLa banI jAya." paramAtmAnA caraNa zaraNe javA mATe ApaNI gati te tarapha ja hevI joIe, ane te mATe ApaNe badhAe paramAtmAnI prArthanA eka bhAvanAe evI karavI joIe ke - Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha zrI abhinaMdana du:khanikandana, vaMdana pUjana gajI; AzA pUro ne cintA cUro, Ape! sukha ArogajI. [bIjA bhAdaravA A prAthanAmAM paramAtmA duHkhanikandana che ema kahevAmAM AvyuM che paNa atre prazna e thAya che ke, " paramAtmA te vItarAga che te pachI duHkhanikaMdana kevI rIte che ? vaLI jo teo AzA pUrI kare che teA pachI saMsAramAM krAI-dhanane mATe, kAI strIne mATe, koI putrane mATe jhUrI rahyAM che te paramAtmA temanI AzA pUrI karI temanA duHkhane zA mATe maTADatA nathI! jo paramAtmA AzA pUrI kare tA tA duHkhanikaMdana che, nahi te te krama kahevAya ?" duHkhanikaMdana A praznanA uttara e che ke, pratyeka vastune upAdAna ane nimitta e e aMgAdvArA tapAsavI joIe. je sAcA bhakta che te loko nimittane bahu UMcI dRSTie jue che ane nimittane bahu mahattva Ape che. jemake lekhakA kalama khaDIyAne keTalA badhA Adara kare che! te khaDIyA klamanI avajJA nahi paNa pUjA kare che. je nimittadvArA peAtAnI AjIvikA cAle che te jIvanavyavahAramAM paNa AdhArabhUta manAya che. kAI vyApArInA hajAra rUpiyA cAlyA jAya teA tene eTaluM badhuM duHkha nahi thAya, jeTaluM duHkha tenI khAtAvahI gUma thavAthI ke khaLI javAthI thaze. khAtAvahI jo ke kAgaLanI banAvelI sAmAnya vastu che paNa te khAtAvahI vyApArInI AjIvikAnuM nimitta hAvAthI te khAtAvahIne te vadhAre kIMmatI mAne che. vyavahAranA A udyaharaNa pramANe bhakta lokA paNa kahe che ke, " he ! prabho ! mane je kAMI prApta thayuM che, mane je guNAnI prApti thaI che ane mane je sukheA maLyAM che e badhAM tArI kRpAne lIdhe maLyAM che. e badhA tArA ja pratApa che. " 26 paNa parAtmAnA pratApa keTalA badhA che te viSe jeTaluM kahevA cAhie teTaluM kahI zakAya, e vAta hu ceADAmAM ja samajAvuM chuM. " sAtA vedanIyane baMdha prANI, bhUta, jIva, sattta anede upara anukapA rAkhavAthI thAya che. " bhakto kahe che ke, " he ! prabhA ! sAtAvenIyana mULa AdhAra paNa tame ja che. mArAmAM je anukaMpA pedA thaI che te ApanI kRpAthI ja pedA thaI che. ApanA pratApathI ja mArAmAM e badhAM sadguNa AvyAM che. " sUrya udayamAna thAya che tyAre te kAI te hAtha pakaDI kAme lagAvatA nathI, chatAM dvArA kAma strAmAM keTalI adhI sahAyatA maLe che ? ane jo sUryanA uya na thAya te keTalI badhI muzkelI paDe ? sUryAdhyathI ja badhI pravRttio cAle che. A ja pramANe paramAtmA koInA hAtha pakaDI kAMI karAvatA nathI, paraMtu je kAMI SaNa thAya che te tenI kRpAthI ja cAya che, ane e ja kAraNe bhakto kahe che ke, " he ! prabhA ! mArAmAM je saguNA che te tArI kRpAthI ja prApta thayAM che. Adhidaivika, Adhibhautika ane AdhyAtmika duHkha e trividha duHkha tArI kRpAthI ja maTe che. A pramANe sUrya je pramANe sahAyaka che te pramANe paramAtmA paNa sahAyaka che ane eTalA ja mATe bhakto emanA viSe kahe che ke: ' AzA pUrA ne cintA paramAtmAnA zaraNe javAnA sAcA cUre!, Ape! sukha AreAgajI. ' mArga zuM che te anAthI muni batAve che. kAI mANasa paramAtmAnuM nAma meDhethI le paNa paramAtmAne hRdayamAM sthAna Ape nahi te te Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda 4] rAjakeTa-cAturmAsa [391 paramAtmAnA zaraNe gaye che ema kahI zakAya nahi. lake paramAtmAnuM nAma te moTethI le che paNa temane hRdayamAM vasAvatA nathI e temanI bhUla che. A bhUlane dUra karavA mATe ja anAthI muni upadeza Ape che. anAthI munie je upadeza Ape te kAle kahyuM hatuM ane Aje pharI kahuM chuM- anAthI munine adhikAra-42 bhagavAna anAthI muni kahe che ke, nizcayamAM AtmA ja vaitaraNI nadI, phUTazAlmalI vRkSa, kAmadhenu ke naMdanavananI samAna che; bIje kaI nathI. AtmA ja AtmAne vaitaraNI nadI ane kuTazAlmalI vRkSanI mAphaka duHkha Ape che ane AtmA ja AtmAne kAmadhenu ke naMdanavananI samAna sukha Ape che. AtmA je AtmAne sukha ke duHkha Ape che tenuM zuM kAraNa? enA mATe anAthI muni kahe che ke, "AtmA kartA che. A AtmA pite ja sukha duHkhano kartA che eTalA mATe sukha ke duHkharUpa A AtmA ja che, bIjuM koI nathI." - ahIM huM thoDI dArzInIka carcA karuM chuM. koI te kAlane kartA mAne che, ke svabhAvane kartA mAne che, koI ema kahe che ke je kAMI thAya che te IzvaranI karavAthI ja bane che mATe Izvara ja kartA che, keI je kAMI thAya che te puruSArthathI ja thAya che ema kahe che ane koI pUrvakarmAnusAra ja thAya che ema kahe che. A pramANe pAMca prakAranA leke, pAMca prakAranI vAta kare che ane eka bIjAne khoTo kahe che; paNa jaina darzana e pAMceya jaNanI vAtane mAnya kare che ane kahe che ke, kevaLa eka eka vAta pakaDI na rAkho paNa e pAMceya vAtane dareka dRSTie tapAse. kAla, svabhAva, Izvara, puruSArtha ane pUrva karmanI paNa jarUra rahe che paNa A badhAMya hovA chatAM kartA koNa che ene juo. je mULa kartA che ene bhUlI na jAo. je kAlane ja kartA mAnavAmAM Ave te vAMdha Ave che. mAne ke, atyAre varSAkAla che eTale varSAne lIdhe anna pedA thaI zake che. paNa je kheDuta anna vAve ja nahi te varSAkAla zuM kare ? kAla te jaDa che. kAlanI AvazyakatA avazya che paNa te mULa kartAnI sAthe. jemake sUrya vinA kAme cAlI zakatuM nathI paNa sUryodaya thavA chatAM kaI mANasa sUte rahe te sUrya zuM kare ? A ja pramANe kAla te che paNa mULa kartA na hoya te kArya kevI rIte thAya ? eTalA mATe vastunAM dareka aMgane tapAse. vastunA kevaLa eka ja aMgane pakaDI na rAkhe. je pramANe kAlanI AvazyakatA che te ja pramANe svabhAvanI paNuM AvazyaktA che. mAno ke, varSAkAla paNa hoya ane kheDute bAjaro ke ghauM vAvyAM paNa hoya paNa je bAjare ke ghauMmAM pedA thavAne svabhAva ja na hoya te kAla ane kartA zuM karI zake ? A ja pramANe svabhAva ane kAla na hoya te paNa kAMI thaI na zake ane e banne hoya ane je kartA na hoya te paNa kAMI thaI zake nahi. eTalA mATe kevala kAla ke svabhAvane ja kartA mAnI besavA e kevaLa kadAgraha che. kAla, svabhAva, puruSArtha vagere badhAnI AvazyakatA rahe che te pachI dArzanika kalahathI zuM lAbha ? jenadarzane A dArzanika takarArane dUra karavA prayatna karyo che. jenadarzana kahe che ke e badhAnI jarUra che. A pramANe jenadharma badhAnI laDAIne zAMta kare che. jainadarzana kahe che ke, pratyeka vastune badhI bAjuethI juo, kevaLa eka bAju tapAsIne besI na jAo. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA anya dArzanika vastunA eka ja aMgane pakaDIne kevI rIte laDe che ane e laDAIne jainadarzana kevI rIte zAMta pADe che e vAta eka prasiddha udAharaNadvArA samajAvuM chuM - . keTalAka AMdhaLAonI sAme eka hAthI Avyo. eka AMdhaLo e hAthI pAse gayo ane hAtha pheravatAM tenA hAthamAM hAthInI pUMchaDI AvI, eTale te kahevA lAgyo ke hAthI deLI jevo hoya che. bIjAnA hAthamAM hAthInA paga AvyA, eTale te kahevA lAgyo ke, hAthI deLI je te nathI, hAthI te thAMbhalA jevo hoya che. trIjAnA hAthamAM hAthInuM peTa AvyuM, eTale te kahevA lAgyuM ke, tame banne beTA che, hAthI te koThI jevo hoya che. thAnA hAthamAM hAthInI sUMDha AvI eTale te kahevA lAgyo ke, tame badhAM kheTAM che, hAthI te DagalAnI bAMya jevo hoya che. pAMcamAnA hAthamAM hAthInA kAna AvyA hatA, eTale te kahevA lAgyo ke, hAthI te sUpaDA jevuM hoya che ane chaTTAnA hAthamAM hAthInA dAMta AvyA hatA eTale te kahetA hatA ke, hAthI te sAMbelA jevo hoya che. A pramANe e cha AMdhaLAo juduM juduM kahetA hatA ane paraspara laDatA hatA. e AMdhaLAo hovAthI hAthInAM badhAM aMgene joI zakatA na hatA ane tethI hAthInA keI eka aMga pakaDIne paraspara laDatA hatA. . eTalAmAM eka satra puruSa AvyuM. teNe pUchyuM ke, bhAI tame zA mATe laDe ? -javAbamAM eka AMdhaLAe kahyuM ke, hAthI thAMbhalA jevo hoya che chatAM A ene deLI jevo kahe che? tyAre bIjAe kahyuM ke, hAthI te daLI jevo hoya che chatAM A ene thAMbhalA ravi kahe che. A bannenuM kathana sAMbhaLI sanetra puraSa kahevA lAgyo ke tame banne ThIka kahe cho ? eTalAmAM trIjA AMdhaLAe kahyuM ke, hAthI te kAThI jevo hoya che, cothAe kahyuM ke, hAthI te sUpaDA jevo hoya che, pAMcamAe kahyuM ke hAthI te DagalAnI bAMya jevo hoya che A pramANe badhA AMdhaLAoe potapotAnI mAnyatA kahI saMbhaLAvI ane sanetra puruSa tamArI badhAnI mAnyatA sArI che ema kahete gayo. AMdhaLAo kahevA lAgyA ke, tame moTuM joIne badhAne hojahA karo cho ane badhAne sAcA cho ema kaho cho, je vAta paraspara viruddha che evI viruddha vAtone kahenArAo sAcA kema hoI zake ? " satra puruSe badhAne ThaMDA pADatAM kahyuM ke, tame badhA vastunA eka eka aMgane pakaDIne juo che, sarvagane pakaDIne jotA nathI. eka eka aMgathI hAthI banatuM nathI paraMtu tame loko je eka aMgane pakaDI kahe che te eka aMga hAthImAM te che. hAthInI pUMchaDI daLI jevI hoya che, tenA paga thAMbhalA jevA hoya che, sUMDha DagalAnI bAMya jevI hoya che, kAna sUpaDAM jevAM hoya che, peTa keThI jevuM hoya che ane dAMta sAMbelA jevAM hoya che. A pramANe tame hAthInA eka eka aMga pakaDIne laDe che paNa jo tame badhA aMge tapAse te kaI prakAranI laDAI ja na thAya. A pramANe te netra puruSe e badhA aMdhajanonI zaMkAnuM samAdhAna karyuM.' samudramAM kaI nadI jatI nathI ? samudramAM badhI nadIo che paNa samudra kaI paNa nadImAM nathI. A ja pramANe jenadharmamAM kaI daSTi nathI? jenadharmamAM badhI daSTio che ane tethI ja jainadarzana badhAnA jhaghaDAone dUra kare che paNa pite koI jhaghaDAmAM paDatuM nathI. anAthI muni rAjA zreNikane je kAMI kahI rahyA che tene pratyeka dRSTie jovAnI jarUra che. jenadarzana anekAntavAdI che, ekAntavAdI nathI. eTalA mATe pratyeka vAtane anekAntanI daSTie juo Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda 4]. . rAjakeTa-cAturmAsa : [ 24 ane anekAntadaSTie bIjAne paNa samajAve. anekAntadaSTie pratyeka viSaya upara vicAra karavAmAM Ave to koI prakAranI laDAI ja na thAya ! ' . . : 9 ahIM prazna e thAya che ke, jo koI mANasa samajAvavA chatAM paNa pitAnI, haka nuM choDe te e dazAmAM zuM karavuM? tene mATe pitAnA tattvane paNa cheDI devuM ? A praznane uttara e che ke, pitAnA AtmAnI svataMtratA vinA keI tatva TakI zakatuM nathI. eTale mATe pitAnA tattva viSe evo vizvAsa rAkhavo ke, amArAM tane saMpUrNa dRSTie batAka vavAmAM AvyAM che; eTalA mATe je pUrNa dRSTie batAvavAmAM AvelI koI paNa vAta hoya te huM tene svIkAravA taiyAra chuM, paNa apUrNa dRSTie kahevAmAM AvelI vAtane mATe huM pUrNa dRSTie kahevAmAM AvelI vAtane choDI zakuM nahi!. A pramANe vicAra karI potAnA tattva upara kevI rIte daDha rahevuM joIe ene mATe aNika ane kAmadevanAM dRSTAMte juo. kAmadevane che aparAdha hato ? deve tene kahyuM ke, tuM mahAvIrano dharma choDI de, nahiM te tArA zarIranAM TUkaDe TUkaDA karI nAMkhIza ! deve A pramANe kahyuM chatAM kAmadeva te ema ja vicAra hato ke, "je koI A nirjhanya pravacanamAM bhUla batAvatuM heya te e avasthAmAM te huM nircanvadharma choDI paNa zakuM; paNa dharma choDavA mATe talavArathI mArI nAMkhavAne bhaya batAve te e avasthAmAM huM koI paNa rIte dharmane tyAga karI zakuM nahi." kadAca koI kahe ke, koI vAtane pakaDI rAkhavI e te haTha che, paNa haTha te tyAre kahI zakAya ke jyAre samajAvavA chatAM mAne nahi te deva kAmadevane kaI samajAvatA nahato paNa talavArane bhaya batAvI dharmane tyAga karavAnuM kahetA hatA. kAmadeva te. pitAnA tavamAM nizcala hatuM. te ema ja vicAratA hatA ke, "A deva mane ja talavAra dvArA mAraze te talavArane ghA A zarIra upara ja paDI zake che, mArA AtmAne koI nukazAna karI zake ema nathI. huM talavAranA DarathI mArA Atmatattvane tyAga karI zake nahi. e Atmatattva te huM mAnuM chuM. eTale mArI upara game teTalAM saMkaTo paDe chatAM huM mArA e Atmatattvane cheDI zake nahi." ' kAmadeva vicAre che ke, "A deva mane talavAra mArI zake nahi. mAre AtmA jaMkartA che eTalA mATe mAre AtmA ja talavAra mArI zake; mArA AtamA bIjI koI-mArI zake nahi. A AtmA ja banAvanAra che ane A AtmA ja bagADanAra che. saMsArane nAza karI mokSa janAra paNa AtmA ja che. bIjAM to badhAM nimitta che. sukha ke duHkha, suprayAsa ke duHprayAsa karanAra paNa A AtmA ja che. AtmAnA karyA vinA sukha duHkha pedA thaI zakatAM nathI. A ja pramANe AtmAnA adhyavasAye vinA puNya-pApa paNa lAgI zakatAM nathI. AtmA ja pitAnA adhyavasAyathI vaitaraNI nadI, phUTazAlmalI vRkSa, kAmadhenu ke naMdanavananI samAna duHkha sukhane pedA kare che. AtmAnA kartavyane na jotAM bIjAne mATe ema kahevuM ke, A bIjo ja sukha duHkhane ApanAre che, e te kutarAnI mAphaka bhUla karavA jevuM che. eka kutare kAca jaDelA mahelamAM jaI caDe. kAcanA pratibiMbane kAraNe kutarAne pitAnI jevA kutara ja dekhAvA lAgyA. kutare pitAnA jAti svabhAvavALA kutarAthI bahu nArAja rahe che, eTalA mATe te potAnA pratibiMbane bIje kutaro samajI bhasavA lAge. e kutarAne e khabara kyAMthI hoya ke pratibiMbamAM je kutare dekhAya che te ja te che ! ** Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA kutarA pAtAnuM pratibiMba joi bhasatA hAya ane te vakhate tame tyAM hA teA tame zuM karazA ! e kutarAne tame kADhI mUkazeA, ke vadhAre bhasavA dezeA ! jo tame tene kADhI na mUkatAM bhasavA DhA tA e tamArI bhUla gaNAze ne! A ja pramANe amuka mANasa sukha Ape che ane amuka mANasa duHkha Ape che ema kahevuM e teA kutarAnA bhasavA jevuM che. kAmadeva -sArI rIte jANatA hatA ke, AtmA ja sukha duHkhanA kartA che ane tethI ja te potAnA satya tattva upara dRDha rahI zakyA hatA. matalaba ke, satyane samajIne asatyane che|DavuM e kavya che; paraMtu koi bhaya batAvI satyathI patita karavA cAhe teA, evA samayamAM vIra leAko prANa ApavAne svIkAra karI le che, paraMtu satyanA tyAga karatA nathI. . anAthI muni kahe che ke, " hai! rAjna! huM e nizcaya upara AvyA chuM ke AtmA ja kartA che ane eTalA mATe AtmA ja supratiSThita ke duSpratiSThita banI zake che ane A ja pramANe AtmA pAte ja potAnA mitra ke zatru banI zake che." anAthI muni je kAMI kahe che te ja vAta theADA dhaNA pheraphAra sAthe gItA paNa kahe che. gItAmAM paNa kahyuM che ke:-~ uddharedAtmanAtmAnaM nAtmAnamavasAdayet / Atmaiva mAtmano bandhurAtmaiva ripurAtmanaH // kRSNa kahe che ke, " he arjuna ! AtmAnA uddAra tuM pote ja kara. kAraNa ke AtmAnA uddhAra peAtAnA AtmAdvArA ja thaI zake che. mATe AtmAnA uddhAra karA, tene nIce pADe nahi. AtmAnA mitra ke zatru A AtmA pote ja che. bIjo koI nathI. "" jaina zAstramAM je vAta kahI che te ja vAta prakArAntare gItAmAM paNa kahevAmAM ASI che. eTalA mATe Agama upara vizvAsa rAkhI AtmAnI unnati kareA. e ja puruSArtha che. AtmAddhAra karavAnA puruSArtha karavAthI sudarzananI mAphaka AtmAnuM kalyANa thayA vinA raheze nahi. sudarzana caritra--para * di cAra:zcit durgati tAta! jUiti| je potAnA kalyANanuM kAma kare che, tenu akalyANa koi karI zakatuM nathI eTalA mATe khIjAe zuM kare che te tarapha dhyAna na ApatAM peAtAnA kAma tarapha jIe. A vAta sudarzananI samajamAM kevI rIte AvI haze e teA e jANe paNa e vAtane tame paNa samajo. sudarzananI mAphaka tame paNa AtmakalyANa sAdhazA te tamAruM paNa kalyANa thaze. prajAnA pratinidhiee sudarzanane bahu pUchyuM paNa sudarzana kAMI kheAklyA nahi. pratinidhi loko asama'jasamAM paDI gayA ane sudarzanane pakSa cheADI rAjAnA pakSamAM cAlyA gayA. pratinidhione paNa potAnA pakSamAM AvyA jANI rAjAe sudarzanane zULIe caDhAvavAnA nizcaya karyAM. loko vicAravA lAgyA ke, have zuM karavuM ? eke kahyuM ke, cAlA jaIne sudarzananI strI matAramAne A vAta kahIe. kadAca tenA samajAvavAthI sudarzana samajI jAya. keTalAMka phAmeA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 4] rAja keTa-cAturmAsa [ 395 je puruSathI thatAM nathI te strIothI thaI jAya che. eTalA mATe aneramAne kahevuM ke tAruM saubhAgya jokhamamAM che mATe sudarzanane kahe ke te bele. jo manoramA sudarzanane ema kaheze ke, meM ene zo aparAdha karyo che ke tame zULIe caDI mane vidhavA banAvo cho ? eTalA mATe bele. A pramANe kahIne manoramA roI paDaze tyAre sudarzana avazya bolaze evA mane vizvAsa che. AvI vicAraNAne aMte keTalAka loke ema kahevA lAgyA ke, manaramA pAse javuM. keTalAka leke ema paNa kahevA lAgyA ke e te zeThanI khoTI haTha che ke teo bolatA nathI. athavA na belavA pAchaLa koI rahasya raheluM haze. Akhare leko e nizcaya upara AvyA ke ekavAra manoramA pAse jaI enI dvArA sudarzanane bolAvavAno prayatna karavo joIe. prajAnA AgevAna keTalAka loko maneramA pAse gayA ane kahevA lAgyA ke, tame kAMI sAMbhaLyuM ke nahi ? mane ramAe javAba Ape ke, nA, meM te kAMI sAMbhaLyuM nathI. patinI kRpAthI huM te AnaMdapUrvaka dharmadhyAna karuM chuM. mArA saddabhAgya mane AvA dharmAtmA pati maLyA che eTale mAre koInI paMcAtamAM paDavAnI zI jarUra che? loko kahevA lAgyA ke, tamane sArA pati maLyA che e te ThIka, paNa tamArA patinuM aniSTa thayuM che te tame sAMbhaLyuM che ke nahi ? mane ramAe javAba Apyo ke, mArA patinuM aniSTa thayuM che? mAre pati te ema kahetA hatA ke, pitAnuM aniSTa pote ja karI zake che. bIjo koI aniSTa karI zakatuM nathI.. te pachI mArA patinuM aniSTa kevI rIte thayuM ? te loko mane ramAne kahevA lAgyA ke, tame bahu bhoLA cho. vAstavamAM moTA gharanI strIo bahu bhaLI hoya che. Aje tamArA patinuM bahu aniSTa thaI rahyuM che. tamArA pati kevA che e te ame jANatA nathI. e vAta te tame ja jANatA haze paNa Aje tamArA patine rAjAnA mahelamAM pakaDavAmAM AvyA che ane rAjAnA mahelamAM jaI rANunA zIlane naSTa karavAne temaNe prayatna karyo e temanA upara Apa caDAvavAmAM Avyo che. A aparAdhane kAraNe rAjAe temane sULIe caDAvavAne hukama Apyo che. atyAre temane bacAvavAne eka ja upAya bAkI che ane te upAya tamArA hAthamAM che. ame te aneka upAya ajamAvI joyA paNa amane saphaLatA maLI nahi. saMbhava che ke, tamArA prayatnathI tamane saphaLatA maLI jAya. rAjAe kahyuM che ke, e zeDa pitAnA moDhe sAcI hakIkata kahI de te huM tene zULIe caDAvavAnI zikSA mApha karI dauM. ame te zeThane kahI-kahIne thAkI gayA paNa zeTha te eka akSara paNa bolatA nathI. mATe tame temane kahe ke, sAcI vAta je banI hoya te kahI Ape sAcI vAta kahevAthI temane sULI caDAvavAnI zikSA paNa mApha karI devAmAM Avaze. suna murajhAI mUcha AI paDI dharaNI kamalAI; pAMce putra taba mAmA karate, paDe gada AI. dhana ha4u ceta laI cIte jaba manameM, huI na have bAta; zIla cUke nahIM pati hamAre, niyama dhama vikhyAta. dhana hA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA nahIM nikalI ghara; bAhara zeThAnI, dhIraja manameM dhAra; diye bedha pAMce putranake, eka dharma AdhAra. . dhana 96 satya na maratA suno putra tuma, jUTha na mu suhAya; -- Aja zeTha sUlIse ugare, te meM nirakhuM jAya. dhana : 97nA 1. zeThane zULIe caDAvavAnI vAta sAMbhaLatAM ja manoramA muchita thaI nIce DhaLI paDI. tenAM pAMceya putro mA-mA". karatAM tenA khoLAmAM besI gayA. thoDIvAra bAda upacAra karavAthI te beThI thaI ane vicAravA lAgI ke, have mAre zuM karavuM ? A leke nA kahevA pramANe mAre patinI pAse javuM ke, patinA kAryamAM vizvAsa rAkhI mAre temanI pAse na javuM? mane te e daDha vizvAsa che ke, mArA pati rANI upara humalo kare e kadApi saMbhave evuM nathI. e te, sUrya aMdhakAra Ape che. amRta mRtyu nIpajAve che ane caMdramA agni dharAve che. ene koI kahe enA jevI vAta che. kadApi A vAta kadAca banI zake paNa morA pati parastrI upara kudRSTi pheMke e kadApi saMbhavita nathI evo mane daDha vizvAsa che. pati-patnI vacce hadayano vizvAsa kevo hovo joIe te manaramAnA caritra uparathI jue. pati patnInI laganInuM udAharaNa, bhakta lake paramAtmAnI bhaktimAM le che ane - "palaka na visare padamaNi piyu bhaNI" - - - che je pramANe pativratA strIne prema pitAnA patimAM apUrva hoya che te pramANe bhakta leke potAnI kAntArUpI bhaktino prema paramAtmA pratye apUrva rahe ema kahe che. A uparathI pati-matnIne prema ke apUrva hoya che tene vicAra kare che. . manemAnA bALako ratAM rotAM kahevA lAgyAM ke, "mA, tame mUrthita thaIne kema nIce DhaLI paDyAM hatAM ane amArA pitAne je sULI upara caDAvavAmAM Avaze te pachI amAruM zuM thaze ?" , 3; & bALakane kevuM duHkha thAya che e vAta te bALake ja jANe che ane jemane bALake che teo je jANe che ke }} ' manoramA, duHkhita thatAM bALakone zairya ApatAM kahyuM ke, "pu ! tame kema re che ke mane evo daDha vizvAsa che ke, satya kaI divasa maratuM nathI ane je asatya che te to maravuM ja joIe. maMne asatya bIlakula pasaMda nathI. joke kahe che ke, cAra jJAna ane cauda pUrva dhAraNa karanAra paNa calita thaI jAya che. saMbhava che ke, e lekanA kathanAnusAra tamArA pitAjI paNa calita thayA hoya ! paraMtu jo teo calita thayA hoya te pachI vanamAM zuM majA ? jyAM sudhI teo satyadharmI che tyAM sudhI huM temanI ardhaganA chuM paNuM je teomAMthI satya cAlyuM gayuM hoya te pachI temanA mATe maravuM e ja sAruM che."'have kadAca koI evo prazna kare ke, zuM manoramA eTalI badhI dayAhIna che ke teNIe A pramANe kahyuM ? te jaNAvavAnuM ke, rAjamatie rathanemIne kahyuM hatuM ke, "he ! apayazakAmI ! tane dhikkAra che ! tuM marI kema ja nathI ! A pramANe patita thavA karatAM te marI javuM e sAruM che." rAjImatie paNa A pramANe kahyuM hatuM te zuM temane dayAhIna kahI zakAya ? Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda pa ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 397 loko kahe che ke, dayAnA kAraNe kAyaratA AvI che; paratu vAstavamAM dhAdharma e vIra puruSonA dharma che. kAyarAdvArA yAnuM pAlana thaI zakatuM nathI. AjanA lAMkoe dhyAne `kAyara tAnuM rUpa ApyuM che, paNa vAstavamAM dhyA vIreAnI che, kAyarAnI nahi. je loko vAra hArya che te loko satyane pahelAM jue che ane satyanI sAthe ja dhyAnuM pAlana kare che. `trIza satyanA yAnA nAme nAza karatA nathI. maneAramA kahe che ke, satyane kAraNe ja huM patinI ardhAganA chuM. je patimAMthI satya cAlyuM gayuM te pachI patine eka kSaNa mAtra paNa jIvita rahevAne adhikAra nathI. bhUta Aje ghaNA loko yuvAnInA nazAmAM masta banI satya zIlane tuccha mAne che paNa e temanA UlaTA mArga che. sanmArga te te che ke, jenAmAM satyazIla nathI tene jIvavAnA adhikAra nathI. Sh paNa maneAramAe potAnA bALakone kahyuM ke, " ApaNe badhAM satyanA khALAmAM maMDelA chIe. pachI tame zA mATe ruvo che ? lokA kahe che ke zene samajAvA, paNa satyane zuM samajAvavuM ? eTalA mATe cAle, ApaNe badhA dharmakArya karIe ! " Aje gharamAM mahemAneAte utAravA mATe judA judA eDAe rAkhavAmAM Ave che paNa dharmakArya karavA mATe koi juduM sthAna rAkhavAmAM AvatuM nathI. dharmakArya karavA mATe evu sthAna hAvuM joI e ke, jyAM kharAba bhAvanA paNa na Ave. pahelAnA laoNkA dharamAM ja pauSadhazALA pazu rAkhatA hatA. maneAramA potAnA bALakAne lai pauSadhazALAmAM dhakA karavA gaI. have AgaLa zuM thAya che te viSe have pachI vicAra karavAmAM Avaze. 19475 vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA zudI 5 vivAra prArthanA sumati jinezvara sAhibAjI, 'megharatha ' nRpano naMdadu 'sumaMgalA' mAtA taNA, tanaya sadA sukhakaMda. prabhu tribhAvana tilAjI, sumati sumati dAtAra; mahA mahimAM nIleAjI, praNamuM vAra hajAra prabhu --vinayacaMdrajI bhaTa cAvIzI, zrI sumatinAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. prArthanA karanAre paramAtmAnI prArthanA karatI vakhate kevA Ada` sAme rAkhavA joIe ane kevI rIte AtmavikAsa karavA joI e, e vAta A prArthanAmAM batAvavAmAM AvI che. je upadeza bALaka, vRddha, sAdhu, gRhastha vagerene mATe samAna upayAgI hAya.te ja upadeza samAja samakSa mUkavAmAM Ave che ane te ja upadeza samAjane vadhAre lAbhaprada siddha thAya che paramAtmAnI prArthanA karatI vakhate STi samakSa kevA Adaza rAkhaaA joI e e vAta sAMsArika padArtho upara dRSTipAta karavAthI spaSTa jaNAya che. manuSya peAtAnA jJAnathI AgaLa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA paNa vadhe che ane pAchaLa paNa paDe che, ISTane paNa pAme che ane aniSTane paNa pAme che. A ja kAraNe jJAnanAM jJAna ane ajJAna evA be bheda pADavAmAM AvyAM che. koI vAtane na jANavI e ja ajJAna nathI, paraMtu kaI vAtane UlaTI jANavI e viparIta jJAna paNa ajJAna ja che. A mATe A prArthanAmAM manuSyanuM udAharaNa ApatAM prakRtinuM udAharaNa ApavAmAM AvyuM che. prArthanAmAM kahyuM che ke, bhramara puSpanI sAthe niSThApUrvaka gADha prIti bAMdhe che ane eTalA mATe te puSpanI sugadha cheDI bIje kyAMya durgadha levA jatA nathI. puSpa vikasita thaye te bhramara susta paDI rahetuM nathI paNa te harSamAM AvI jAya che. kadAca keIema kahe ke, eka bAga suMdara puSponI sugaMdhathI khUba maheke che. te bAgamAM eka vRkSa upara eka bhamare cupacApa beTho che, te gaNagaNATa karatuM nathI, tema puSpane rasa paNa pItA nathI. A kathananA javAbamAM tame e ja kaheze ke, e bhamare nahi hoya e te kaI bIjuM chavA haze! athavA e bhamara mare haze! je e bhamaro heya ane te jIvate hoya te te bAganAM puSe ATalAM khIlyAM heya ane te gaNagaNATa kare nahi e mAnI zakAya evI vAta nathI. bhramaranA A udAharaNa uparathI tame e juo ke, mahAmahimAnidhAna paramAtmA, zuM vikasita puSpanI samAna paNa nathI! je che te pachI paramAtmAnA bhakta hovA chatAM niru tsAhI banavAnuM zuM kAraNa che? enA mATe be ja kAraNa hoI zake. kAM te te nAmanA ja bhakta che athavA paramAtmA prati temane pUrNa zraddhA nathI, ke temanI zraddhA marI gaI che. je pramANe bAga khIlyo hovA chatAM bhamare gaNagaNuTa na kare ke puSparasanuM pAna na kare te emAM bAgano deSa che ema kahI zakAya nahi; te ja pramANe paramAtmArUpI bAga khIlyo hovA chatAM jamarUpI bhakta bhaktirasanuM pAna na kare te emAM paramAtmAne zo deva ? paramAtmAnI prArthanA karatI vakhate kevAM bhAvo hovA joIe enA mATe bhakta eka bIjuM udAharaNa paNa Ape che. teo kahe che ke, sUryodaya thatAM kamala vikasita thayA vinA rahetuM nathI. je kamala sUryodaya thavA chatAM vikasita na thAya te te kamala marI gayuM che ema ja kahI zakAya; paNa je kamala jIvita hoya te te sUryodaya thatAM vikasita thayA vinA rahetuM nathI. svAtinuM jalabiMdu paDavA chatAM paNa papaiyo e jalabiMdune dhAraNa na kare evuM jovAmAM AvatuM nathI. je svAtinuM jalabiMdu papaiye dhAraNa na kare te kAM te te rogI haze athavA te marI gayo haze ema ja kahI zakAya. A badhAM udAharaNa ApI bhakta leke kahe che ke, jeo paramAtmAnA sAcA bhakta che teo te paramAtmAnA guNagAna ja karyA kare che. je pramANe kamalanI zraddhA sUrya upara, jAmanI zraddhA kula u5ra ane cAtakanI zraddhA svAtinA jalabiMdu upara hoya che, te ja pramANe sAcA bhaktanI zraddhA paramAtmA upara hoya che. paramAtmA pratye je bhaktanA hRdayamAM ananya ekAMgI zraddhA hoya che te zraddhAvAna bhakta prazaMsAne pAtra che, paNa jeo evA bhakta nathI temanuM lakSya paNa ekAMgI bhakti tarapha hovuM joIe. sAdhAraNa rIte bhakta leke te pANInI mAphaka badhAnI sAthe bhaLI jaI prema kare che. bhakta leke badhAne Atmatulya mAnI badhAnuM hita ja cAhe che. ane tethI ja teo kahe che ke - Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakATa-cAturmAsa lAlasAjI, thiratA na dhare mana; kAmalega piNu tuma bhajana pratApathI, dAjhe duramata vana. prabhu. he! prabhA ! jyAre kAma, krodha, lAla, meha, mada matsaranI dhArA vahe che tyAre enA pravAhamAM ni`la prANIo taNAI jAya che. temane e pravAhamAMthI pAra javuM muzkela jaNAya che. je pramANe pANInA pravAhamAM paga lapasI javAthI te mANusa pravAhamAM taNAI jAya che ane pachI tene patto lAgavA kaThIna jaNAya che; te ja pramANe kAma, krodha AdinA pravAhamAM taNAI janAra prANIonA patto meLavavA muzkela thaI paDe che. ane e kAraNe te prANIonI dazA vyApAtra banI jAya che. temanI dayanIya dazA joI konuM hRdaya dravita nahi bane? pANInA pravAhamAM taNAtAM lakAne joI kayA kyALunuM hRdaya dravita nahi thAya ane yathAzakti pramANe temane bacAvavAnA prayatna nahi kare ? A ja pramANe jJAnIjaneAne paNa kAma krodhanA pravAhamAM taNAtAM lAkone joI karuNA Ave che ane teo kahe che ke, " he ! prabhA! tArA jevA tribhuvananAtha hovA chatAM paNa A leAko tArA zaraNe na AvatAM, kAma, krodhAdinA pravAhamAM zA mATe taNAI jAya che? " A pramANe jJAnIjane kAma-krodhAdinA pravAhamAM taNAtAM prANIo pratye karuNA bhAva batAve che. te badhA prANIone Atmatulya mAne che, ane temane kAma-krodhAdinA pravAmAMthI acAvavAnA prayatna paNa kare che. teo kahe che ke, jo ke kAma-krodhAdinA pravAha kAMI oche nathI paNa ethI kAMI gabharAI javAnI jarUra nathI. A pravAhamAMthI aneka leAkeA avalaMbana laI bahAra nIkaLI paNa zakyA che. A ja pramANe kAma krodhAdinA pravAhamAMthI bacavA mATe paramAtmAnI prArthanAnuM avalaMbana levAmAM Ave to kAma-krodhAdinA pravAhamAMthI nIkaLI bhavapAra jaI zakAya che. zukra pa ] [ 399 jo tame ema mAnatA heA ke, paramAtmAnI prAOnAnA avalaMbanathI kAma-krodhAdinA pravAhamAMthI nIkaLI bhavapAra jaI zakazeA, tA paramAtmAnI bhaktine jIvanamAM vaNA. ahIM te bhaktine kevaLa upadeza ApavAmAM Ave che paNa enA vyavahAra tA saMsAranAM kAmeddArA ja thaI zake che. ahIM tA paramAtmAnI bhakti batAvA ane bahAra jaI paramAtmAne bhUlI jAe ane ema samajavA lAgeA ke, ame game te karIe tene ahIM kANu jue che! paNa Ama DhoMga karavA e teA avalaMbanane cheADI daI kAmakrodhAdinA pravAhamAM taNAI javA jevuM che. eTalA mATe jyAre tamArA bhaktimArganI vacce kAma, krodha, lAbha, mAhanA pravAha ADA Ave tyAre jo te vakhate paramAtmAnI prArthanAnuM avalaMbana leze te pravAhamAMthI nIkaLI sAme pAra jaI zakazeA. matalaba ke, bhaktAe kAma-krodhAdine vikArA mAnyA che ane e vikArA upara vijaya meLavavA mATe ja paramAtmAnI prArthanAnuM avalaMbana lIdhuM che, tame paNa kAma-krodhAdi vikArane jItavA mATe paramAtmAnI prACnAnuM avalaMbana lA; ane paramAtmAne bhUlI na jA. 'A pramANe paramAtmAnA nAmanuM avalaMbana lezeA to kAmakreAdhAdinA pravAhamAMthI pAra jaI zakazo. paNa ema thavuM na joI e ke paramAtmAnA nAmane kAmakrodhAdinA pravAhamAM DubADI de|. jemake, tame jo khATA dAvA kareA ane paramAtmAne kaheA ke A khATA dAvAmAM huM hatuM tA tamArI zakti jANuM. kAI te khoTA mAla ApIne paramAtmAne evI prArthanA karAM hai, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA A mArI cAlAkI kaI na jANe te tamArI zakti jANuM. A ja pramANe parastrIsevananuM kaI pApa kare ane ema kahe ke, je mAruM pApa prakaTa na thAya ane duniyAmAM huM sAre kahevAuM te huM paramAtmAnI zakti jANuM ! A pramANe pite unmArge cAle ane pachI paramAtmAnuM nAmane paNa kAmakrodhAdinA pravAhamAM ghaseDe che te kAma krodhAdinA pravAhamAMthI, maramAtmAnA kevaLa nAmanuM avalaMbana laI bahAra nIkaLI zakato nathI. paraMtu je paramAtmAnA mArge cAle che te mANasa paramAtmAnA nAmanuM avalaMbana laI avazya kAmakrodhAdinA pravAhamAMthI bahAra nIkaLI bhavapAra jaI zake che. BIke je leka paramAtmA pAse kAma, krodha, lebhanI AzA kare che temanI AzA pUrI thAya e sAruM ke kharAba ? tame ema ja kaheze ke evA mANasanI AzA pUrI na thAya e ja sAruM che paNa A vAta upara daDha rahevuM muzkela che. je tame A vAtane hRdayapUrvaka svIkAro che te paramAtmA prati evI prArthanA kare ke, " he ! prabho ! dhUrta lekanI AzA pUrI na thAya e ja sAruM che ane jeo sAcA bhakta che ane jeo kAmakrodhAdinA pravAhamAMthI nIkaLI bhavapAra javA cAhe che. temanI AzA pUrI thAya e sAruM che." che. A te tamArA lokonI vAta thaI paNa ame sAdhuoe paNa kevaLa vezamAM ja rahevuM ma joIe. ema thavuM na joIe ke ame kevaLa veza dhAraNa karI lokone namAvavAmAM ja rahIe. amAre paNuM AtmoddhAra viSe vicAra karavo joIe. je ame kevaLa veza dhAraNa karIlezane namAvavAmAM ja rahIe ane AtmoddhAra, na karIe. to amArA mATe anAthI pruni zuM kahe che te juo - te jAo:- . . . . . . . . . anAthI manine adhikAra-43 . anAthI muni kahe che ke, "he ..rAjana ! keTalAka mANase gRhasaMsAra choDIne ane saMyama laIne paNa anAthatAmAM paDI jAya che." saMyama laIne paNa anAthatAmAM kevI rIte paDe che ane pachI temanI sthiti kevI kharAba thAya che te juoH- imA hu aNNA vi aNAhayA nivA, tamegacitto nihuo suNehi me|| niyaMdhamma lahiyA Nivo jahA, soyanti ege bahu kAyarA narA // 38 // - "he! rAjana! eka anAthatA bIjA prakAranI paNa che te tame zAnta citte sAMbhaLe. anAtha banAvanAra nignanyadharmane prApta karIne paNa ghaNuM kAyara manuSyo patita thaI jAya che ane nigranthapaNAmAM duHkha pAme che." che. keTalAka loko te ema kahe che ke, ame gurUo chIe eTale ame je kAMI karIe te ja ThIka che paNa anAthI muni ema kahetA nathI. paNa teo to ema kahe che ke "keTalAka sAdhue kAyara thaIne anAtha banyA rahe che ane nircanthapaNumAM duHkha pAme che." .: , anAthI munidvArA karavAmAM AvelI A TIkAthI saMbhava che ke, keTalAka sAdhu-sAdhvIo nArAja. paNa thAya paNa je vAta zAstramAM AvI che te vAta te kahevI ja paDe che. jyAre bIjAnI TIkA karavAmAM Ave che te potAnI TIkAthI zA mATe karavuM ? A TIkA sAMbhaLIne sAdhueAe te ema samajavuM joIe ke, saMsAramAM je pApa thAya che tenI javAbadArI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 6] . rAjakeTa-cAturmAsa [ 401 amArI upara ja che. je ame sAdhuo pavitra rahIe te duniyAnA badhAM pApa bhasmIbhUta thaI jAya. je ame sAdhuo pitAnAmAM chupAI rahelAM pApane rahevA na daIe te pote pavitra thaI jaIe ane bIjAne paNa pavitra karI zakIe. je pramANe sapheda cAdaramAM paDela kALA DAgha AMkhane khUce che te ja pramANe sAdhuo sanAtAmAMthI nIkaLI pAchA anAthatAmAM paDe che e mahApuruSone khUMce che. anAthI muni kahe che ke, he ! rAjana ! have huM tane eka judA prakAranI anAthatA saMbhaLAvuM chuM te tuM ekAgra ane nizcala citte sAMbhaLaH anAthI munie A pramANe rAjA zreNikane kahI eka mahAna siddhAntanI sUcanA karI che. e siddhAnta-tattvane dhyAnamAM levAnI khAsa AvazyaktA che. leke kahe che ke, ame ATalo upadeza sAMbhaLIe chIe chatAM paNa amane jJAna kema thatuM nathI ! paNa upadeza sAMbhaLavAmAM paNa cittane ekAgra ane nizcala rAkhavuM paDe che. paraMtu mana ekAgra na hovAne kAraNe upadezakavaNunuM phaLa maLatuM nathI. yogI-munionuM citta ekAgra hoya che. yogazAstramAM kSika, mUDha, vikSipta, ekAgra ane nirodha ema cittanI pAMca vRttio batAvavAmAM Avela che. A pAMca vRttionuM vivecana karavA mATe samaya joIe paNa atyAre e viSe bahu vistArathI na kahetAM saMkSepamAM ja kahuM chuM. manamAM rAgadveSane vadhAranArI je rajoguNathI yukta vRtti hoya che arthAta mana jyAre rAgadveSavardhaka rajoguNamAM ja AnaMda mAne che tyAre mananI vRtti kSipra hoya che. je vRtti tame guNa pradhAna che te mUDha vRtti che. mAdaka padArthonA sevanamAM AnaMda mAnavo te mUDha vRtti che. keTalAka loko cittane nizcala karavA mATe aphINa, bhAMga-gAMjA vagere mAdaka padArthonuM sevana kare che. A pramANe tAmasika padArthonA sevanadhArA cittane nizcala banAvavuM e mUDha vRtti che. zabda, rUpa, rasa, gaMdha vagere indriyanA viSayomAM AnaMda mAnave e cittanI vikSipta vRtti che. zAstra kahe che ke A traNa vRttio pachInI je ekAgra vRtti che te ekAgravRttio dharmazravaNa karavAthI zAstra samajavAmAM Ave che. A ekAgra vRtti ja gInI vRtti che ane A ja vRttimAM vega hoya che. jyAM sudhI citta ekAgra thatuM nathI tyAM sudhI zAstranI vAta samajavAmAM AvatI nathI. tame ahIM zAstrazravaNa karavA mATe AvyA chatAM jo tame rAgadveSamAM paDe ke rUpa, rasa, gaMdha, AdinI IcchAmAM paDo athavA nidrA le che te tamAruM citta kSipta, vikSita ke mUDha vRttimAM ja rahyuM ane e dazAmAM zAstrazravaNa karavA chatAM tamane jJAna kevI rIte thaI zake ? zAstranI vAta sAMbhaLI jJAna che tyAre ja thaI zake ke jyAre citta ekAgra heya. kadAcita zretAonuM citta ekAgra hoya ke na hoya paNa zAstra saMbhaLAvanAra vaktAnuM citta te ekAgra hevuM ja joIe. Aja kAla amAre sAdhuo upara paNa tamArI kSita, mUDha ane vikSita cittavRttinI asara paDI rahI che. amane paNa ema kahevAmAM Ave che ke, jamAnA pramANe belivuM-cAlavuM. paNa je ame jamAnAne joI tamane khuza karavA mATe satyane dabAvI rAkhIe te te ame paNa pahelI traNa cittavRttiomAM ja rahyA. amArI cittavRtti paNa ekAgra thaI na kahevAya. amAre sAdhuoe te cittane ekAgra rAkhI satya hakIkata ja pragaTa karavI joIe. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA pachI bhale tethI koI prasanna thAya ke nArAja thAya ! sAthe sAthe tamane paNa e ja kahevAnuM che ke, tame paNa zAstrane ekAgra citte sAMbhaLo. rAjA zreNike muninuM kathana ekAgra citte sAMbhaLyuM te te sAdhu na thayA chatAM sanAtha-anAthanA jANakAra te thayA. A ja pramANe tame paNa ekAgra thaI zAstravaNa kare. Ama kahevA chatAM paNa jo tame ekAgra thaI zAstrazravaNa na kare te e tamArI marajInI vAta paNa amAre te ekAgra thaI zAstrazravaNu karAvavuM joIe. amAre sAdhuoe to cittavRttine chUTI phelAyelI na rAkhatAM ekAgra rAkhavI joIe. keTalAka sAdhuo, pitAnI cittavRttine saMyamamAM ekAgra na rAkhatAM, saMsAranAM kAmonI dhamAlamAM sAmAjika sudhArane nAme paDI jAya che paNa ema karavuM te ThIka nathI. sAdhuoe te pitAnI cittavRtti saMyamamAM ja sthira rAkhavI joIe. tamAre paNa cittane ekAgra rAkhavAnI sAvadhAnI rAkhavI joIe. rAjA zreNike muninA kathanane ekAgracitte sAMbhaLyuM te teNe tIrthakaregotra bAMdhyuM. tene A tIrthakaragotranI saMpatti kAMI ochI na maLI. A ja pramANe tame paNa manane ekAgra rAkho. kadAca tame ema kahe ke, saMsAranI dhamAlamAM mana ekAgra kevI rIte rahI zake ? paNa saMsAranA saMkaTanA samaye te mana vadhAre ekAgra rahevuM joIe. jema sudarzane potAnA manane saMkaTanA samaye ekAgra rAkhyuM hatuM ! sudarzana caritra-43 . maneramAne potAnA pati upara vizvAsa hato. jo koI bIjI strI hatA te te ema ja kaheta ke, AvA saMkaTanA samaye paNa pati bolatA nathI te kyAre belaze? paNa manerimAne potAnA pati upara pUrNa vizvAsa hato. eTalA mATe lekene atyAgraha hovA chatAM te te ema ja vicAravA lAgI ke, huM konA kahevAthI patine ema kahevA jAuM ke "tame elo" te ene e artha thayo ke huM vadhAre buddhimatI chuM ane pati eAchA buddhivALA che. jyAre mane e vizvAsa che ke, mArA patinA ramamAM paNa koI prakArane doSa nathI te pachI mAre patine kAMI kahevA javuM e yogya nathI. dharma rUpa pati kI patnI , usa para caDhA kalaMka; sUrya sA hai Aja rAhune, jagameM vyAkhyA paMka. . dhana 98 dharmadhyAna do dAna lAlajI, pApa rAhu dala jAya; pitA tumhAre sudarzanajI, ravi rUpa pragaTAya. dhana 99 mAtA putra mila dhyAna lagAyA, prabhu tere AdhAra; je ame Aja e pitA hamAre, to have jayajayakAra. 100 * A pramANe vicAra karI mane ramA pitAnA putrane kahevA lAgI ke, "he! putra! loko kahe che ke tamArA pitA marI jaze. lokonA A kathanane artha e thayo ke tamArA pitA khoTI che ane je beTuM hoya che te marI jAya che. satya koI divasa maratuM nathI. satyane kAraNe ja huM tamArI mAtA chuM ane e ja pramANe satyane kAraNe sudarzana tamArA pitA che ane tame paNa satyane kAraNe ja amArA putra che. eTalA mATe satya upara vizvAsa rAkhI kaI prakAranI ciMtA na karo. A zArIrika saMbaMdha te bahArano che. sAce saMbaMdha te dharmane ja che. loko mane tamArA pitA pAse javAnuM kahe che paNa huM hamaNAM temanI pAse jaIza nahi. jyAre temane zULIe caDAvavAmAM Ave ane e zULInAM TUkaDe TUkaDAM thaI jAya ane tamArA pitAne jarApaNa AMca na Ave tyAre ja huM temanA darzana karIza." Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 6] rAjakoTa-cAtumAsa [403 maneramAM kahetI hatI ke, "dharmanA kAraNe ja ApaNu badhAne saMbaMdha che. e dharmane tyAga karI dayAnA nAme doDavuM e anucita che. he ! putra ! huM nizcayapUrvaka kahuM chuM ke, tamArA pitAne koI prakArano doSa nathI, chatAM temane mAthe kalaMka kema caDAvavAmAM AvyuM che! ene mATe ema ja kahI zakAya ke, jema gaganavihArI, tejasvI ane kalApUrNa sUryane paNa rAhu gherI le che te ja pramANe tamArA pitAne paNa A kalaMkarAhue gherI lIdhA che. sUryane rAhuthI choDAvavA mATe je pramANe dAna ApavAmAM Ave che te ja pramANe he! putro ! tamArA pitAne A pApa-rAhuthI choDAvavA mATe dAna Apo. paNa bIjAne dAna ApavA pahelAM pitAnA AtmAne ja dAna Ape. pitAnAM pApa chUTavAM nathI ane sUryane rAhuthI choDAvavA mATe dAna devA mAMDavuM e to UlaTo mArga che. eTalA mATe pahelAM dharmadhyAnanuM pitAnA AtmAne dAna Ape. cAlo ApaNe dharmadhyAna karIe. eTalA mATe sAcA manathI paramAtmAnuM bhajana kare." mAtAne prabhAva putra upara paDe ja che. je mAtA putromAM vIratAne bhAva bhare te bALaka jarUra vIra banI zake che. mAtA pitAnI IcchAnusAra bALakane banAvI zake che. paNa AjakAlanA mAtApitAo zuM kare che te juo. teo bALakomAM saddaguNe bhare che ke durguNo? bALaka te mATInA piMDAnI mAphaka che. tene je ghATa ghaDavA cAhie te ghaDI zakAya che. jo mAtA pitA gALo bhAMDaze te bALako gALo bhAMDatAM zIkhaze ane je mAtA-pitA mIThAM veNa bolaze te bALako paNa mIThAM vacana bolatAM zIkhaze. A te badhAne pratyakSa anubhava che. bALakane kAraNe ja mAtApitAnI niMdA ke prazaMsA thAya che. je bALaka sAruM haze te mAtApitAnI prazaMsA thaze ane kharAba haze te niMdA thaze. A uparathI bALakane sudhAsvA mATe mAtA-pitAe kevA saMskAre bALakomAM utAravA joIe teno vicAra kare. keTalAka loko bALakonI vAtomAM zuM paDayuM che ema kahI upekSA kare che, paNa bALakonAM koI koI kAma paNa zIkSAprada hoya che. bALako koIvAra gADInI pachavADe doDe che ane gADInA pATIyA upara besavAne prayatna kare che. gADIvALo mAre che chatAM potAno prayatna cheDatA nathI. A ja pramANe bALako kAryanA phaLane na jotA kArya karatAM ja rahe che. bALakonA A kAryathI zikSA e levAnI che ke, je pramANe bALako phala na jotAM kriyAmAM pravRtta thAya . che te ja pramANe tame paNa phala na jatAM dharmakriyAmAM pravRtta thAo-arthAta niSkAma thaI dharmakriyA kare che temAM kalyANa che. mane ramAe ane tenA pAMceya putrae paramAtmAnuM dhyAna dharI prArthanA karI ke, "he! prabho ! ame tamArA zaraNe AvyA chIe. amane bIjA koIne AdhAra nathI. Aje je sudarzana zULInI zikSAmAMthI bacI jAya ane temanA mAthe caDAvavAmAM AveluM kalaMka maTI jAya te saMsAramAM satyane jaya jayakAra thaI jAya." mane ramA ane tenA putrae bhagavAnanuM dhyAna dharyuM te zuM bIjA koI deva-devI na hatAM ke temaNe bhagavAnanuM ja dhyAna dharyuM ? keTalAka leko kahe che ke, vItarAga bhagavAna sahAyatA karavA AvatA nathI eTalA mATe evAM kAma mATe te sarAgI devane mAnavA paDe che. A pramANe pitAnI nirbaLatAne kAraNe Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha 404 ] [bIjA bhAdaravA leAkeA dharmo upara dRDha rahetA nathI paNa maneAramAne dhama` upara dRDha vizvAsa hatA eTale te dharma upara dRDha rahI. mAtA-putra paramAtmAnA dhyAnamAM beThA che. A bAju sudana paNa vicAre che ke bhale mane zULIe caDAvavAmAM Ave paNa rANI mAtAne te kaSTamAM pADavA nahi dauM.. eTalA mATe mAre mauna ja sevavuM e yeAgya che. je pramANe vIjaLInA banne tArA kAma kare che te ja pramANe ahIM paNa bannenI zakti kAma karI rahI che. paNa vijaLInAM e tArAmAMthI krAnI dvArA prakAza thAya che e kANu jANe ? A ja pramANe bannemAMthI krAnI zakti kevuM kAma kare che ema kema kahI zakAya ? loko bahAra UbhA UbhA ema vicAre che ke, zeThANI hamaNAM pozAka paherI bahAra Avaze paNa ahIM te zeThANI khIjo ja pAzAka paherI rahI che. have AgaLa zuM thAya che te viSe have pachI vicAra karavAmAM Avaze. ------ vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA zudI 7 budhavAra 1000 prAthanA * pratiSThasena ' narezvarakA suta, ' pRthvI 'tuma mahatArI; " suguNa snehI sAhaba sAcA, sevakane sukhakArI. zrI jinarAja supAsa, pUrA Asa hamArI. --vinayacaMdrajI kuMbhaTa cAvIzI, zrI supArzvanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmA pratye prAthI evI prArthanA kare che ke, " he ! nAtha ! mArI badhI AzAe pUrI karanAra Apa ja che, mATe mArI AzA pUrI karA; huM khIjA pAse jaI ne kayAM kahuM ? mArA mATe te tame ja AdhArabhUta che. pakSIone AkAzanA AdhAra che. jalacarAne jalanA AdhAra che, vAchaDAne gAyanA AdhAra che, bALakane mAtAnA AdhAra che ane vahANane samudranA AdhAra che. A ja pramANe he ! prabhA ! mane Apane ja AdhAra che mATe mArI AzAe pUrI kare. ,, vyavahAramAM te A rIte paramAtmAne AdhArabhUta mAnavAmAM Ave che, paNa paramAtmAne hRdayapUrvaka AdhArabhUta mAnavAmAM Ave che ke nahi e mATe hRdayane tapAsavAnI jarUra rahe che. pakSIone AkAzane AdhAra heAya che eTalA mATe pakSIo pRthvI upara dANAM caNavA mATe ja Ave che ane dANA caNIne AkAzamAM uDI jAya che. jo ke pakSIe pAMkha vaDe AkAzamAM uDe che paNa jo pAMkha hAvA chatAM AkAza-avakAza na heAya te teo kyAM gati kare ? uDIne kyAM jAya ? A ja pramANe AtmA jJAnathI urdhvagAmI bane che; paNa te urdhvagAmI thaI ne kayAM jAya ? AtmA urdhvagAmI thaI ne khIje kyAMya na jAya, paNa paramAtmAnI pAse ja jAya, evI AtmAnI gati hAvI joIe. je pramANe pakSI uDIne AkAza tarapha ja jAya che, te ja pramANe AtmAe pazu urdhvagAmI thaI ne paramAtmA tarapha Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 7] rAjakeTa-cAturmAsa [405 ja javuM joIe. je AtmA paramAtmA sivAya kaMI bIjI bAju na jAya te ema samajavuM ke tene paramAtmAne ja AdhAra che, bIjA keIne AdhAra nathI. paramAtmAne AdhArabhUta banAvavA mATe AtmAe ema vicAravuM joIe ke, atyAre mArI kevI dazA che? ane paramAtmAne AdhArabhUta banAvyA bAda mArI kevI dazA hevI joIe ? pakSI te AkAzane ja pitAne AdhAra mAne che. mAne kekeI eka vRkSa upara eka bAju AkAzane AdhAra mAnanAra pakSI beThela che ane bIjI bAju vAMdara beThela che. have pavananA vegathI, pitAnA bhArathI ke koI bIjA kAraNe je vRkSa paDavA lAge te kone duHkha thaze ? pakSI to ema ja vicAraze ke, mArA mATe te AkAzane AdhAra che ane mArI pAMkhonI sahAyatA vaDe huM AkAzamAM uDI zakuM chuM. A pramANe vRkSanA paDavAthI pakSI te uDI jaze paNa vAMdare te e vRkSanI sAthe ja paDI jaze. jJAnIjane, jJAnI ane ajJAnIomAM paNa AvuM ja aMtara jue che ane bannenI sthiti A prakAranI ja mAne che. jJAnI ane ajJAnIo sAdhAraNa rIte khAna-pAna te eka sarakhuM kare che, chatAM paNa bannemAM aMtara che. je jJAnI hoya che te te ema vicAre che ke, huM A saMsAranA AdhAre rahyo nathI. A saMsAra rahe ke na rahe, mane tethI kAMI du:kha thavAnuM nathI. kAraNa ke huM te jJAnanI pAMkhAre paramAtmAnI tarapha uDI jaIza. A ucca bhAvane kAraNe jJAnIjane saMsArane meha rAkhatA nathI. jJAnIo saMsAramAM kevI rIte rahe che te viSe kahyuM che ke - ve samadaSTi jIvaDA, kare kuTuMba pratipAla aMtarase nyArA rahe, jaye dhAya khilAve bAla. samadaSTi che saMsAramAM rahevA chatAM saMsArane pitAne AdhAra mAnatA. nathI; paNa pitAnA jJAnanI sahAyatAthI paramAtmAne AdhAra le che. vRkSa te paDe che, te tenI sAthe paDavuM zuM ThIka che ? A ja pramANe saMsAra paNa paDanAra che, te pachI tenI pAchaLa hAyaveya karI zA mATe maravuM ? te vakhate te ema vicAravuM joIe ke, saMsAra jAya ke rahe, mane tethI zuM! huM te jJAnanA AdhAre chuM te pachI mane zAnuM duHkha ? A pramANe UMce vicAra rAkhavo Avazyaka che. matalaba ke, je pramANe pakSI pAMkhadvArA AkAza tarapha gati kare che te ja pramANe AtmAe paNa jJAnadhArA paramAtmA prati gati karavI joIe. je pramANe pakSIone pAMkha svAbhAvika che ane AkAza paNa svAbhAvika che, kevaLa uDavAnI vAra che; te ja pramANe AtmA paNa che, jJAna paNa che ane trikAlamAM rahenAra paramAtmA paNa che. kevaLa paramAtmA tarapha gati karavAnI jarUra che. eTalA mATe paramAtmA tarapha gati kare che temAM kalyANa ja che. paramAtmA pAse kevI AzA rAkhavI joIe e vAtano nirNaya karavAnI AvazyaktA rahe che. temanI pAse nAtha banavAnI AzA rAkhavI joIe ke anAtha banavAnI ? je anAtha thavAnI AzA pUrI karAvavI hoya te paramAtmAnI prArthanA karavI vyartha che. AvI AzAne artha e thAya che ke paramAtmAnI pAse javuM ja nathI te pachI prArthanA zuM karaze ? eTalA mATe paramAtmA pAse sanAtha banavAnI ja AzA karavI joIe. A AzAnI pUrti paramAtmA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA pAse karAvavAmAM ane bIjAnI pAse karAvavAmAM zuM aMtara che ene mATe bhaktajane kahe che ke:-- teya mAMgi mAMgi na mAMgibe kahA, - suni subhAva zIla suyaza mAMgana jana Aye. bhakta kahe che ke, he! prabho ! huM bIjA pAse mAMguM chuM te te te mane bhikhArI ja rAkhavA cAhe che, ane pite te dAtA bane che. paNa tuM e che ke mAMganAranI mAMgaNI ja tuM sadAne mATe maTADI de che. je pramANe sAkaranI putaLI pANInI pAse mAMgavA jAya che te pANI tene pitAnAmAM ja meLavI le che, te ja pramANe tArI pAse mAMgaNI karavAthI tuM te mAMganArane yAcaka rAkhato nathI, paraMtu pitAnA jevo banAvI le che. eTalA mATe sanAtha banavA mATe paramAtmAnI ja prArthanA karavI joIe.' anAthI munino adhikAra-44 anAthI muni rAjA zreNikane paNa A ja vAta kahI rahyA che. rAjA gRhastha che ane muni tyAgI che; chatAM paNa muni rAjAne batAvI rahyA che ke, keTalAka leke sAdhu thaIne paNa anAthatAmAM paDI jAya che ! keTalAka loko ema kahe che ke, gRhasthanI AgaLa sAdhu-AcAra kahevAnI zI jarUra che? sAdhu AcAranI vAte sAdhuoe eka jagyAe besI aMdaroaMdara karI levI joIe. gRhasthonI sAme e vAte mUkavAthI zo lAbha ! je A kathana ThIka heya te te anAthI munie rAjA zreNikanI sAme sAdhu-carcA karavI na joIe, paNa temaNe sAdhu viSe carcA karI che e uparathI spaSTa jaNAya che ke, sAdhu viSenI carcA gRhasthanI sAme karavI nakAmI nathI. A sivAya je sAdhu AcAra saMbaMdhI sAdhue aMdara aMdara vAta karI le, ane gRhasthane sAdhu-AcAra saMbaMdhI vAta karavAmAM na Ave, te gRhasthane e kevI rIte khabara paDe ke, A sAdhu che ke nahi ? eTalA mATe gRhasthanI sAme sAdhu-AcAra saMbaMdhI vAta mUkI e batAvavAmAM AvyuM che ke, AgamanA A kyanAnusAra jeo AcaraNa karatA hoya tene sAdhu mAne ane jeo tadanusAra AcaraNa na karatA hoya tene sAdhu na mAne. koI ema kahe ke, AgamamAM A pramANe kahyuM che chatAM A sAdhu che ke nahi te vAtane nirNaya ame Agama pramANathI kevI rIte kahI zakIe ? kAraNa ke keTalAka sAdhuo uparathI te AgamAnusAra vyavahAra rAkhatAM jovAmAM Ave che paNa aMdarathI teo AgamAnusAra vyavahAra rAkhe che ke nahi e vAta ame gRhastho kevI rIte jANI zakIe ? A praznano uttara e che ke, tamAre sAdhunI apekSAe zAstrane vadhAre pramANabhUta mAnavAM joIe ane jovuM joIe ke, zAstramAM je pramANe kahyuM che te pramANe tenuM AcaraNa che ke nahi? tame gRha nircanya pravacananA dAsa che. nircanya pravacanane AcaraNamAM utAravAM e te pitAnI zakti upara AdhAra rAkhe che paNa zraddhA che tenI ja rAkhavI joIe. jeo sAdhu che temaNe te nirjhanya-pravacana anusAra ja cAlavuM joIe. je zAstra anusAra cAlI na zakAya te sAdhupaNuM cheDI cAlI janAranI zAstra niMdA karatuM nathI. paNa sAdhu thaIne nirjhanya-pravacananI viruddha pravRtti karanAranI anAthI muni TIkA kare che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 7] rAjakoTa-cAturmAsa [407 - have e prazna bAkI rahe che ke, koI sAdhu, uparathI te nircanya pravacana anusAra vyavahAra kare, paNa aMdarathI vyavahAra na kare te e dizAmAM e sAdhu nigrantha-pravacana anusAra vyavahAra kare che ke nahiM tene nirNaya kevI rIte karI zakAya ? Ano uttara e che ke, aMdarathI kAMI karavuM ane bahArathI bIjuM batAvavuM e te bhUtakALamAM thayuM che, vartamAnamAM thAya che, ane bhaviSyamAM paNa thaze. ene kaI rokI zakyuM nathI. eTalA mATe tamAre te nigrantha-pravacana upara zraddhA rAkhavI joIe, ane vyavahAramAM nircanya pravacana pramANe te sAdhunuM AcaraNa che ke nahi, te jovuM joIe. tame pUrNa nathI ke tame AMtarika bhAva ane hakIkta jANI zake. apUrNa mATe te vyavahAra ja je ucita che, ane tethI je sAdhuo vyavahAramAM nircantha-pravacananuM pAlana kare che, temane sAdhu tarIke mAnavA joIe. ane jeo tenuM pAlana karatA nathI temane na mAnavA. kAraNa ke, apUrNa leke pAse nizcayane jANavAnuM koI sAdhana nathI. apUrNa te vyavahAradhArA ja badhuMya jANI zake che. udAharaNa tarIke tame keIne tamArI dukAnamAM munIma rAkhe. te munIma vyavahAramAM jamAkharca vagere badho hisAba barAbara rAkhe che. have tame A munImane mAnaze ke nahi? nizcayamAM tenuM hRdaya kevuM che te tame jANatA nathI paraMtu te vyavahAranuM pAlana kare che eTale tame mAnaze. AthI viruddha koI munImanuM hRdaya sApha paNa hoya paNuM je te vyavahAranuM kAma barAbara kara na hoya te tene tame munIma mAnI zako. kharA ? tame te ema ja kaheze ke, je vyavahAra jANatA nathI te munIma amAre zA kAmane ? rAjyamAM paNa A ja vAta che. bhale polisakhAtuM hoya ke dIvAnIkhAtuM hoya paNa je kAyadAnuM pAlana kare che tene koI kAMI kahI zake nahi. kAraNa ke tyAM kAyadAnuM pAlana karavuM Avazyaka che. hRdaya game teTaluM sApha hoya paNa je kAyadAnuM pAlana karato nathI te upAlaMbhane pAtra bane che. matalaba ke, jyAM sudhI pUrNa na thavAya tyAM sudhI vyavahAra dvArA ja koI vAtanI parIkSA thaI zake che. jo ke, vyavahAranI sAthe nizcayanI paNa AvazyaktA che paNa nizcaya te AtmasAkSIthI ja jANI zakAya che. bAkI te vyavahArathI ja jANI zakAya che. carca mAvati cheytatta takitane : zreSTha leko jevuM AcaraNa kare che, tevuM ja bIjA loko temanuM ja anukaraNa karI AcaraNa kare che; kAraNa ke, vyavahAramAM AcaraNa ja joI zakAya che, nizcaya joI zakAtuM nathI. eTalA mATe nizcayanI sAthe ja vyavahAranuM pAlana te karavuM ja joIe. anAthI muni kahe che ke - imA hu aNNA vi aNAhayA nivA, tamegacitto nihuo suNehi me| niyaMdudhamma lahiyA Nivo jahA, sIyanti ege bahu kAyarA narA // 38 // jo pavvaittANaM mahanvayAI, sammaM ca no phAsayaI pmaayaa| aniggahappA ya rasesu giddhe, na mUlao chidaI baMdhaNaM se // 39 // he. rAjanA je gRhasthAzramamAM rahIne vyavahAra daSTie AraMbhI tathA parigrahI che te te anAtha che ja; paNa gRhasthAzrama tathA AraMbha-parigrahamAMthI nIkaLI sAdhu thaIne je Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA nirAraMbhatA tathA niSparigrahatAnuM pAlana karatA nathI, teo paNa anAtha ja che. A anAthatA kevA prakAranI hoya che te huM tane samajAvuM chuM te tuM ekAgracitte mAruM kathana sAMbhaLa." ekAgracittatAnI AvazyakatA zA mATe che te viSe kAle kahI devAmAM AvyuM che. nizcala thaIne sAMbhaLavAne uddeza e che ke je uddeza kahevAmAM Ave che te uddezane barAbara samaje. pAMca ane pAMca dasa thAya che e badhA jANe che. koI vilAyatamAM UMcI parIkSA pAsa karI Avele mANasa ema kahe ke, pAMca ane pAMca meLavavAthI agyAra thAya che te zuM tame tenuM kahevuM mAnazo? nahi mAne. kAraNa ke pAMca ane pAMca daza thAya che evo tamAre svAnubhava che. muni kahe che ke, A ja pramANe huM je kAMI kahuM chuM tenA upara vizvAsa rAkhI tame ekAgra citte sAMbhaLe. "he ! rAjana ! ghaNuM leke evA kAyara hoya che ke jeo ninyadharmane svIkAra karI pAchaLathI anAthatAmAM paDI jAya che ane duHkha pAme che." anAthI muni pahelethI kahI cUkyA che ke, kAyara leke saMyamamAM duHkha pAme che. eTalA mATe saMyamane na pALanArAoe ema ja vicAravuM joIe ke, jeo saMyamanuM pAlana kare che temanI balihArI che. keTalAka leke gheDAne kAbumAM na rAkhavAne kAraNe ghoDA uparathI paDI jAya che. evuM te thAya ja che, eTalA mATe ghoDA uparathI nIce paDI janAre e ja jevuM joIe ke saMyamanuM pAlana karanArA pitAnA ghaDAne kAbumAM rAkhI yathAsthAne kevI rIte pahoMcI jAya che! A ja pramANe saMyamanuM pAlana na karanAre saMyamIo kevI rIte saMyamanuM pAlana kare che te ja javuM joIe. jeo saMyamathI patita thaI jAya che, temane mATe anAthI munie pahelethI kahI dIdhuM che ke, "je leke kAyara hoya che teo saMyamathI patita thAya che ane duHkha pAme che." ja tame leke anAthatAnI vAto vyavahAramAM jaldI juo che ane tene jaldI apanAvI lo che paNa sanAthatAnI vAtane tame jotA nathI. tame juo cho ke bhUtabhavAnInI mAnatA 50-100 mANase kare che, temAM prAyaH be eka jaNanI mAnatA pUrI thAya che, ane bAkInAonI mAnatA pUrI thatI nathI. paNa te be jaNe ke jemanI mAnatA pUrI thaI che, te lake bAkInA ghaNuM lekanI mAnatA pUrI thaI nathI te jotA nathI. teo te pitAnI AzA pUrI thavAne kAraNe vAjAM vagaDAvI bhUtabhavAnInI mAnatA kare ja che. A pramANe bhUtabhavAnInA bhaktimAM te ATalI daDhatA hoya che paNa tamArA lekamAM eTalI daDhatA rahetI nathI. tame leke jeo saMyamanuM pAlana kare che temane te jotA nathI paNa jeo saMyamathI patita thaI jAya che temane sanmAno cho. zuM Ama karavuM te bhUtabhavAnInA bhaktathI paNa UtaratuM kAma nathI ! tame loke bhale mAno ke na mAne paNa sAdhuo upara to e javAbadArI che ke teo saMyamanuM barAbara pAlana kare ane nirjhanya dharmathI patita thaI "yatA bhraSTasta bhraSTaH" jevI gati na thAya tenuM dhyAna rAkhe. - atre e prazna thAya che ke, nircanvadharmamAM evuM zuM duHkha che ke AtmA saMyama dhAraNa karIne tethI pAcho paDe che ? nircantha dharmamAM evuM kAMIka duHkha haze eTale ja keTalAka Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 7] rAjakoTa-cAturmAsa [409 loke nircanvadharmane svIkAra karIne pAchA paDatA haze ! A praznano uttara e che ke, keTalAka loko sArAM kAryomAM paNa duHkha pAme che ane pAchA paDe che. mAne che, keIema kahe ke, ahIMthI pacAsa gAu upara eka dhanane prajAne paDyo che. je tyAM jAya tene te khajAne maLI zake. khajAnAne lebha kone na hoya ! dhana levAnI AzAe ghaNuM leke cAlavA mAMDyA paNa keTalAka loko te tyAM sudhI pahoMcyA ane keTalAka mArgamAM ja thAkIne pAchA ryA. A ja pramANe keTalAka mANase mokSamArge javA mATe sayama dhAraNa kare che temAMnA keTalAka lake te yathAsthAne pahoMce che ane keTalAka te mArgamAM ja thAkIne mArgamAM AvatAM pralobhanethI bhraSTa thaI jAya che. saMyamamAM leke kayA kayA kAraNothI bhraSTa thaI jAya che e viSe zrI jJAtAsUtramAM bahu lAMbo vicAra karavAmAM Avyo che ane e viSe eka udAharaNa paNa ApavAmAM AvyuM che, je A pramANe che - eka dhanAvA nAmano zeTha hatuM. te kevaLa nAmane ja zeTha na hatA. lekenuM duHkha dUra karavAmAM te pitAnI zeThAIne upayoga karo. vAstavamAM zeTha to te che, ke je bIjAnuM duHkha dUra kare ane bIjAo upara kRpAbhAva rAkhe. - dhanAvA zeThe nagaramAM evA DhaMDhero pITAvyo ke, "mAre eka saMgha kADhavo che, te jenI IcchA hoya te mArI sAthe Ave. mArgamAM badhI vyavasthA huM karIza. rastAmAM khAna-pAna, kapaDAM-lattA vagere huM ApIza ane jene kamAI karavA mATe pUcha joIze tene pUMcha paNa ApIza." A avasara koNa bhUle. eTalA mATe ghaNA leke zeThanI sAthe javA taiyAra thayA. zeThe saMgha taiyAra karyo ane badho prabaMdha karI saMgha ravAnA thayo. cAlatAM cAlatAM rastAmAM eka moTuM jaMgala AvyuM. zeThe te badhA lekene kahyuM ke, tamArA badhAnI javAbadArI mAro upara che eTalA mATe tamane eka sUcanA ApuM chuM to te khAsa dhyAnamAM rAkhaze. "A jaMgalamAM naMdIphala nAmanAM vRkSe che. te vRkSe dekhAvamAM ghaNAM ja suMdara che. temanI gaMdha paNa mohaka che ane temanI chAyA paNa zItala che. te vRkSo evAM AkarSaka che ke te manuSyone pitAnI tarapha kheMce che. temanAM phaLo paNa dekhAvamAM bahu suMdara ane khAvAmAM bahu mIThAM che. te vRkSa nIce jaI besavAthI tenuM phaLa khAvAnI IcchA thAya che. te phaLa dekhAvamAM suMdara ane khAvAmAM mIThuM che, paNa te khAvAthI tenuM pariNAma bahu kharAba Ave che. te khAnAranuM mRtyu thaI jAya che. kharuM kahIe to te phaLa "mIThuM' viSa" che, mATe tenI barAbara sAvadhAnI rAkhaze. kaDavA viSathI bacavuM te sarala che paNa mIThA viSathI bacavuM bahu ja muzkela che. eTalA mATe tame leke vRkSanI suMdaratAthI, chAyAnI zItaLatAthI ke phalanI svAdiSTatAthI lebhAI jazo nahi. A mAruM kahevuM mAnI, tame je mArI pachavADe cAlyA Avaze te te A jaMgalane sukharUpe pAra karI zakaze, paNa je vRkSanAM phala khAvAmAM lebhAI jaze te to tame rastAmAM ja maraNane zaraNa thaI jaze. mATe naMdIphaLa vRkSanA prabhanamAM paDaze nahi. A mArI sUcanA khAsa dhyAnamAM rAkhaze." ( A pramANe badhAne sAvadhAna karI zeThe AgaLa cAlavA mAMDayuM. je leke zeThanA kathana upara vizvAsa rAkhI temanI pAchaLa cAlyA ane naMdIlanA vRkSamAM lebhAyA nahIM teone Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41.] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA jaMgalane sukharUpe pAra karI gayA, paNa keTalAka loko evA paNa hatA ke, jeo zeThane divAnA kahevA lAgyA, ane vRkSanI suMdaratA, chAyAnI zItaLatA tathA phaLanI madhuratA joI lalacAyA ane phaLane cAkhavA lAgyAM. phaLane khAdhA bAda temanI nase jayAre taNAvA lAgI tyAre zeThanI zIkhAmaNa yAda AvI, paNa bhUla karyA bAda zIkhAmaNa yAda karavAthI zuM vaLe ? te leke te bhUlanA bhaMga thaI paDyA ahIM eka vicAravA jevI vAta e che ke, zeThe khAna-pAna, kapaDAM-lattA vagerenI vyavasthA karI ApI hatI. uparAMta jaMgalamAM naMdIphaLa khAvAnI manAI karI hatI. tema chatAM je leke e zeThanA kathana upara vizvAsa karyo nahi ane naMdIphaLano AsvAda karyo enuM pradhAna kAraNu vicArIe te te e lokonI kAyaratA ja che. kAyaratAne vaza thaIne ja teoe jANavA chatAM bhUla karI ane bhUlanA bhoga thaI paDayA je leko vIra hatA teo te zeDanA kathana upara vizvAsa rAkhI naMdIphalane cAkhyA nahi ane jaMgalane sukhapUrvaka pAra karI gayA. - A udAharaNa ApI zrI jJAtAsatramAM bhagavAna mahAvIra kahe che ke " badhAno sArthavAhI che. je mArI sAthe cAlanArA leke mArI pAchaLa pAchaLa cAlyA Ave ane mArA kathananI upekSA na kare te huM badhAne sakala saMsAra aTavIne pAra karAvI mokSe pahecADI ApuM paNa Ama tyAre ja banI zake ke jyAre sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA badhAMya mArI pAchaLa cAlyA Ave. je teo naMdIphalanI mAphaka saMsAranAM prabhAmAM paDI jAya ane AtmAne vazamAM na rAkhatAM rasamRddhimAM sapaDAI jAya te saMsArAvIne pAra jaI zake nahi ane duHkhanA bhAgI bane." jo ke bhagavAna mahAvIra jevA mahAna tyAgI puruSanA kathana upara avizvAsa thavAnuM koI kAraNa nathI chatAM paNa keTalAka leke khAnapAnanI lAlasAmAM ane mojamajAmAM paDI jaI bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana kare che. anAthI muni kahe che ke, evA leke kAyara che ane kAyaratAne kAraNe ja te lake anAthatAmAM paDI jAya che ane duHkhI thAya che. - je pramANe zeThanA tyAgane daSTimAM rAkhI temanI vANI upara vizvAsa karavo joI te hate te ja pramANe bhagavAnanI vANI upara paNa bhagavAnanA apUrva tyAgane kAraNe vizvAsa karavo ja joIe. chatAM paNa je leke zeDane uparathI zeTha-zeTha te kahe che paNa tenI vANIne mAnatA nathI te e avasthAmAM zeTha te lekanI rakSA karavAmAM samartha thatuM nathI. te ja pramANe uparathI te bhagavAna-bhagavAna kare paNa je bhagavAnanI vANI na mAne te te bhagavAnane nathI ane bhagavAna tenI rakSA karI zakatA nathI. bhagavAnanA te teo ja che ke, jeo bhagavAnanI vANI mAnI naMdIphalanI samAna viSamaya kAmabhegene tyAga kare che. A te sAdhuonI vAta thaI. paNa tame zrAvaka loko paNa tamArA pitAnA mATe juo ke tame zuM kare che ke tame kahe che ke, nATaka-sinemA vageremAM kevo AnaMda che chatAM tene tyAga zA mATe karAvavAmAM Ave che. paNa je tyAganA kAraNe tamAruM saMsArajIvana saMkucita banatuM hoya ke cAlatuM na hoya e tyAganI niMdA kare te ThIka paNa kahI zakAya paNa jene tyAga karyA vinA tamAruM jIvana vadhAre bagaDatuM hoya ane je vastu naMdIphalanI samAna "mIThA viSa" thI bharelI che te vastune tyAga karavo zuM kharAba che jemake nATakasinemA ke bIDIne tyAga kare te zuM tethI jIvanamAM kAMI kharAbI pedA thAya che? nathI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 7 ] rAjakATa-cAturmAsa [ 411 thatI te| pachI tene tyAga zA mATe karavAmAM nathI AvatA ? tame bhagavAnanA kathanane na mAne te tame tamArI vAta jANe! paNa ame sAdhue teA bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karavA mATe ja nIkaLyA chIe eTalA mATe amAre te bhagavAnanI AjJAnusAra ja cAlavuM joIe. bhagavAna kAI sAdhune khAvA-pIvAthI taddana rokatA nathI paNa teo tA ema kahe che ke, " he ! sAdhu ! tame khAvA-pIvA vagerenA pralAbhaneAmAM na paDe!. kadAcit pralAbhane upara vijaya meLavavAmAM tamane kaSTa jaNAya teA kAne sahiSNutApUrvaka sahI le. A pramANe jo tame kaSTAne sahIne pralAbhane upara vijaya meLavazeA teA tamane mekSaprApti thaze. vAstavamAM tyAgamAM du:kha to nathI ja paNa leAkeA potAnI kAyaratAthI ja ene duHkha mAne che. jo sahiSNutApUrvaka kaSTAne sahana karavAmAM Ave te sudarzananI zULI jevA kaSTAthI paNa gabharAmaNa na thAya. sudarzana caritra--44 O sudarzanane zULIe caDAvavAneA hukama karavAmAM AvyA. A kaSTa zeTha upara hatuM ke zeThANI upara ? je leAkeA pati-patnI vacce bheda mAne che temanI dRSTie teA zeTha upara ja eka hatuM paNa maneramA ane sudarzana vacce bhedabhAva na hatA; eTalA mATe je kA zerDa upara hatAM te ja kaSTA zeThANI upara paNa hatAM, chatAM paNa maneAramA peAtAnA dharmamAM kevI dRDha rahe che te juo. maneAramA vicAre che ke, " mAre dharmanA ja vicAra karavA joIe. kavaLa lokanA kahevA upara DhaLI javuM na joIe. jo ke A sasAra bhaya'kara che paNa mane saMsAranI bhayaMkaratAmAM paNa adbhutatA dekhAya che. je pramANe samudra khIjAte teA bhayaMkara jAya che paNa DUbakI mAranAra khAravAone te te bhayaMkara samudra paNu ratnAkara-ratnAnI khANu-jAma che. A ja pramANe ajJAnIne te A saMsAra bhayaMkara lAge che paNa jegmA nAnI che temane te adbhutatA ja jAya che." A pramANe vicAra karI zeThANI peAtAnA putrAne sAthe laI dharmadhyAna karavA besI gaI. bALake! jo ke bALaka ja che; paNa e bALA je zraddhA ane vizvAsa sAthe kAma kare che tevI zraddhA ane tevA vizvAsa je badhAmAM AvI jAya te pachI joI e jazuM ? jJAnIjaneA bALakAnI bhAvanA prApta karavAne ja prayatna kare che ane bAlabhAvamAM ja magna rahe che. bALaka jyAre dUdhabhara hAya che tyAre jo mAtA kyAMya bahAra gaI hoya ane te vakhate khIjI kAI strI tenI sAme Ave te te bALaka te strIne paNa peAtAnI mAtA ja mAne che. A ja pramANe sAdhuone strI mAtra ane gRhasthAne parastrI mAtra mAtA samAna ja jovAmAM AvavI joI e. bALakAnI saralatAthI A zikSA levI joI e, ane bALakAnI samAna vizuddha banavAnA prayatna karavA joI e. putrA sahita zeThANI dharmadhyAna karavA beThI. je leAkA zeThANIne samajAvI suda nanI pAse laI javA AvyA hatA te leAkA dvAra upara besI ema vicAratA hatA ke, hajI sudhI zeThANI bahAra kema na AvyAM ? ATalI badhI vAra kema thaI ? kAIe kahyuM ke, cAlA joI e, zeThANI zuM kare che ? A pramANe kahI eka mANasa aMdara gayA ane joI te pAchA AvI lAMkAne kahevA lAgyA ke, cAlA ! cAlA ! Akhare zeThANI paNa zeThanI ja patnI che ne ? zeTha Dage teA zeThANI Dage ! te teA dharmadhyAna karavA beThI che. mATe cAle ! cAle ! Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA keTalAka makarA leke kahevA lAgyA ke, zeTha-zeThANInI ThIka joDI maLI che. zuM A samaya dharmadhyAna karavAnuM che? kaI ema paNa kahevA lAgyA ke, koNa jANe! AnI pAchaLa zuM rahasya raheluM haze ? pati upara saMkaTa Ave ane patinuM apamAna thatuM hoya tyAre patnIne keTaluM badhuM duHkha thAya! Ama hovA chatAM zeThANuM dharmadhyAna karavA beThI che te enI pAchaLa koI rahasya raheluM hovuM joIe ! - A joI leke vicAravA lAgyA ke have zuM karavuM? Akhare badhA leke rAjA pAse javAnA nizcaya upara AvyA ane rAjAnI pAse jaI teo kahevA lAgyA ke, "Apane ucita lAge tema karo. zeTha kAMI belatA ja nathI ane zeThANI paNa tenA patinAM lakSaNa jANatA hovAthI sudarzanane samajAvavA AvatI nathI, te paNa , vitI nathI. te paNa kAMI belatI nathI. bele paNa kayA meDhe ? eTalA mATe Apane jema ucita lAge tema kare." lokonuM A kathana sAMbhaLI rAjAe nizcaya karyo ke, have bIjo koI mArga nathI mATe rAjadharmanA niyamAnusAra sudarzanane thaLI upara caDAvI de. A pramANe nizcaya karI rAjAe sipAIone hukama karyo ke, sudarzanane zULI upara caDAvI devAmAM Ave. hukama maLatAM ja zULI upara caDAvanAra sipAIo sudarzananI pAse AvyA. subhaTa zeTha pakaDa jUlikA, pahanAyA zuMgAra; nagara coTe ubhAM kara ke, bele ha lalakAra. dhana101 che yaha sudarzana zeTha nagarakA, dhamI nAma dharAya; paratiriyA ke pApase, ye li caDhAye jAya. e dhana 102 mA rAjAnA hukamanA tAbedAra subhaTo yamarAjanA dUtonI mAphaka sudarzanane pakaDI, temanAM kapaDAM UtArI cULIe caDAvavAnAM kapaDAM paherAvavA lAgyAM ke jethI leke jANI zake ke, A mANasane zULIe caDAvavAmAM Avaze. zeThanuM pauSadha vrata pUruM thayuM haze ke nahi tenI carcA ane karavAmAM AvatI nathI. ahIM te kevaLa eTaluM ja kahevAnuM che ke, jyAre zULIe caDAvavAnAM kapaDAM paherAvavAmAM AvyAM tyAre e samaye keTale badhe trAsajanaka ane bhaya pedA karanAre hate ! tema chatAM paNa AvA saMkaTanA samaye sudarzana te mauna ane zAnta besI rahyo. tene jarApaNa bhaya na lAge. LIe caDAvavAnAM kapaDAM paherAvI subhaTo sudarzanane pakaDI nagaranAM cauTA upara lAvyA ane hajAro lokonI sAme subhaTo jorathI kahevA lAgyA ke, "A sudarzana, nagaranA zeTha ane dharmAtmA kahevAtA hatA paNa parastrInA pApanA kAraNe Aje tene zULIe caDAvavAmAM Ave che, ane A pramANe je kaI parastrIsevananuM pApa karaze tenI dazA A sudarzana zeTha jevI karavAmAM Avaze." tame leke abhayA rANInA pakSamAM che ke sudarzana zeThanA pakSamAM che ? je sudarzana zeThanA pakSamAM cho, te tame sudarzananI mAphaka strIne mAtA samAna mAno. jo tame "parastrIne mAtA ane paradhanane dhULa" mAne te A saMsArasAgarane pAra karavAnI tamane jANe eka nauka maLI che ema mAnaje. saMsAramAM je moTAM moTAM pApa thAya che te pApe prAyaH pastrI ane paradhanane kAraNe ja thAya che. - sudarzanane zULI viSe subhaTonI vAta sAMbhaLI pApIonAM mana upara paNa parastrInA sevanathI bacavAne prabhAva e paDyo haze ke, je ame parastrInA sevananA pApathI nahi Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 8] rAjakeTa-cAturmAsa [413 bacIe te koI divasa amArI paNa AvI ja avadazA thaze. keI ema paNa kahetA hatA ke, AvA dharmAtmAne rAjA nirNaya karyA vinA ja daMDa Ape che ! ane kaI ema kahetuM hatuM ke, AmAM kAMI rAjAne doSa nathI. moTA meTA pratiSThita leke paNa sudarzanane samajAvavA gayA paNa te te kAMI bolyA ja nahi. subhaTa A pramANe nagarajano samakSa avAja karatAM karatAM sudarzananA gharanI AgaLa AvyA. eTale ke zeThANI pAse jaI kahevA lAgyA ke, have A chelle avasara che mATe bahAra nIkaLI patinA darzana te karI le ! paNa zeThANIe kAMI uttara na ApatAM, te to dhyAnamAM besI rahI. have AgaLa zuM thAya che te viSe have pachI vicAra karavAmAM Avaze.' vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA sudI 8 guruvAra prArthanA jaya jaya jagata ziromaNi, huM sevakane tU dhanI; * aba taumuM gADhI baNI, prabhu AzA pUre hama taNI. muja hera kare, caMdraprabhu, jagajIvana aMtarajAmI; bhava duHkha hare, sunie araja hamArI tribhuvana svAmI. che jaya jaya0 1 -vinayacaMdrajI kuMbhacevazI. mA caMdraprabhu bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che.. bhakatoe pitAnA hRdhyamAM pedA thatAM bhAvone prArthanAnI kaDiomAM vyakta karela che. temanA hRdayamAM keTalAM badhAM bhAva bharyo haze e te kahI zakAya nahi; paNa e te spaSTa che ke, jyAre hRdayamAM bahu bhAva bharAI jAya che tyAre keTalAka bhAve stuti rUpe bahAra nIkaLI Ave che. jyAre enamAM bahu Aga hoya che tyAre thoDI Aga taNakhAnA rUpamAM bahAra nIkaLI Ave che. A ja pramANe bhakatanA hRdayamAM jyAre bahu bhAva bharAI jAya che tyAre keTalAka bhAvo prArthanAnA rUpamAM bahAra Ave che. kadAca koI kahe ke, amArA hRdayamAM paNa bhakatenA jevA bhAvo heya, paNa amane bhAvone vyakta karavAnI rIta AvaDatI nathI; te pachI ame bhAvone prArthanAnA rUpe kevI rIte vyakta karI zakIe ? A praznano uttara e che ke, bhale prArthanAnI kaDIo joDAya ke na joDAya paNa hRdayamAM te bhAvo evA ja hovA joIe, ane vyaktisvAtaMtryanI dRSTie je bhAva bhakatae pragaTa karyo che tethI anaMtagaNuM bhAve pitAnA hRdayamAM pedA karI zakAya che. bhakto kahe che ke, "he ! prabho ! huM tArA guNo kevI rIte gAuM ? tArA zaraNe kevI rIte AvuM? tuM tribhuvanane nAtha ane rAgadveSa rahita jina che. tArI stuti karavAmAM indra paNa samartha nathI te pachI huM tuccha tArI stuti kevI rIte karI zakuM ? ane tArA zaraNe kevI rIte AvI zakuM? paNa tuM vItarAga che e jANIne tArA zaraNe AvavAnI ane tArI stuti karavAnI mane hiMmata Ave che. eTalA mATe mArAmAM je bhAve che e bhAvene huM mArI zakti anu Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA sAra tArI AgaLa vyakta karuM chuM. mArA koI bhAvane ane koI zaktine chupAvuM nahi, paNa mArAmAM je bhAva ane je zakti che te tArI AgaLa prakaTa karuM ke jethI tuM mArI AzA pUrI karI zake ane huM tArI bhakti karI zakuM !" koI meTe mANasa tamArA ghera Ave ane tame tamArA gharamAM je kAMI hoya te badhuM te mANasanI AgaLa mUkI de, te zuM te mANasa tamArI e bheTane svIkAra nahi kare ? ke zuM tamArI e bheTanI prazaMsA nahi kare ? je te kharekhara meTe mANasa haze te te avazya prazaMsA karaze. caMdanabALAe bhagavAna mahAvIrane aDadanAM bAkaLAM ApyAM hatAM ane te paNa sUpaDAmAM bharIne ApyAM hatAM. te vakhate teNIe hAthakaDI tathA beDI paherelI hatI ane mAthuM muMDAvela hatuM. chatAM bhagavAne teNIe ApelAM aDadanAM bAkaLAM bhAvapUrvaka svIkAryA. A ja pramANe bhale tamArI bhASA apUrNa hoya paNa tamArA hRdayanA bhAvo paramAtmA samakSa raju karaze te paramAtmA jarUra tene svIkAra karaze. je hRdayanA bhAva pragaTa karavA mATe tamArAthI bIjuM kAMI na thAya to chevaTe ema kahe ke - jaya jaya jagata ziromaNi !" A pramANe hRdayanA bhAvene saMkSepamAM te avazya vyakta kare; paNa hRdayanA bhAvo dabAvI rAkho nahi. kevaLa bahArathI hAtha joDI jaya jaya bole paNa hRdayamAM bheda rAkho te te sAco jayakAra nathI, je hRdayamAM bheda rAkhI tuccha kAmo mATe paramAtmAne jaya mAno te e jayakAra sAce nathI. e to jyakArane badale UlaTe tucchakAra che. eTalA mATe evI bhAvanA kare ke, "he! prabho! huM rAgadveSane dUra karavAmAM ja tAro jayakAra mAnuM ane tArA jayakAramAM ja huM mAro jayakAra mAnuM." A pramANe paramAtmAnI prArthanA karavAthI kalyANu ja thaze. anAthI munine adhikAra-45 : A ja vAta anAthI muni rAjAne kahe che ke, "he. rAjana ! keTalAka kAyara sAdhuo sAdhupaNune veza te dhAraNa kare che, ane kezane laca paNa kare che, paNa teo bahAra kAMI bIjuM batAve che ane aMdara kAMI bIjo bheda rAkhe che. ane te kAraNe teo anAthanA anAtha ja rahe che. sAdhupaNuM levAne kAraNe temane saMsArasaMbaMdha saMsArI je raheto nathI ane sAdhupaNAnuM paNa barAbara pAlana thatuM nathI; e kAraNe tenI sthiti kaDhaMgI banI jAya che." - tame sAdhutAnA pUjArI che. kevaLa veza ke vidvatAnA pUjArI nathI. kAzInA paMDita bahu bhaNelA paNa hoya che paNa zuM temane sAdhu mAnI temane vaMdanA kare che ? temane vaMdanA tame eTalA mATe karatA nathI ke tame kevaLa paMDitAIne pUjArI nathI; paNa sAdhutAnA ja pUjArI che. kahevata che ke bheSapUjA te mata jA !" - bhagavAna mahAvIrane siddhAnta kevaLa vezapUjA karavAnuM nathI. guNanI ja pUjA karavAne che. eTalA mATe guNane joIne tenI pUjA karavI. je kaI sAdhumAM sAdhutAne guNa nathI pazu kevaLa veza che te tene na mAnavA. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 8] rAjakeTa-cAturmAsa [ 415 sAdhumAM guNa che ke nahi te vAtanI sAkSI tamane tamAre "AtmA" ja Apaze. e vAta judI che ke tame tamArA AtmAnI salAhanI upekSA kare, paNa jo tame tamArA - bhAnI salAhanI upekSA na kare te tamAro AtmA tamane sAcI salAha ane sAkSI avazya Apaze. vRkSa kevaLa uparathI ja jovAmAM Ave che, tenuM mULa jovAmAM AvatuM nathI, chatAM vRkSane uparathI sAruM joIne e anumAna thaI zake che ke tenuM mULa paNuM sAruM ja haze, ane tyAMnI bhUmi paNa sArI haze. A ja pramANe sAdhunI mukhamudrA ane vyavahAra joI tenAmAM guNa che ke nahi tene nirNaya karI zakAya che, Ama hovA chatAM paNa je evo ja Agraha rAkhavAmAM Ave ke, ame te amukane ja mAnIzuM, pachI bhale te game tevA kema na hoya? A to jANI joIne khADAmAM paDavA jevuM che. have koI ema kahe ke, koI sAdhu uparanuM sAdhupaNuM batAvI cAlAkIthI amane ThagI le te amAre zuM karavuM? A praznano uttara e che ke, tame sAdhune oLakhI na zakyA ho te e vAta judI che. paraMtu tamAre aMtarAtmA te guNane ja upAsaka che ane tamAruM dhyeya kevaLa vezane ja sAdhu mAnavAnuM nathI. eTalA mATe tamane te guNane lAbha ja thaze. zAstramAM kahyuM che ke - _"samayaMti mannamANe samayA vA asamayA vA samayA hoI ti uvahAe / " arthAta-je tamAruM hRdaya sama che ane tame samatAnA ja upAsaka cho, te tamane te lAbha ja thaze. paNa jo tamArAmAM asamatA hoya, tamArA hRdayamAM malinatA hoya te te sAcA sAdhuthI paNa tame tamAruM kalyANa karI zakaze nahi. eTalA mATe koI sAdhunI cAlAkI tamArI samajamAM na Ave ane tame to sAdhutAnA upAsaka banI, uparathI sAdhutA batAvenAra sAdhunI upAsanA paNa karo, te paNa tamane koI prakAranI hAnI thaI zake nahi; kAraNuM ke, tamAruM hRdaya te kevaLa sAdhutAnuM upAsaka banAvI rAkhavuM joIe. koI ema kahe ke, amane sAdhuonI vAtothI zuM matalaba! amane to saMsArane sudhAra thAya evI vAta saMbhaLAvo! A praznano uttara e che ke, saMsArane sudhAra tyAre ja thaI zake ke jyAre sAdhune sAdhu mAnavAmAM Ave. jyAM sudhI asAdhune sAdhu mAnavAmAM Avaze tyAMsudhI saMsArane sudhAra thaI zakaze nahi. ane jyAMsudhI sAdhuone sudhAra thaze nahi tyAMsudhI saMsArane sudhAra thavo muzkela che. eTalA mATe pahelAM sAdhuone sudhAra kare ane sAdhuone sudhAra karavA mATe potAnA AtmAne sudhAre. anAthI muni kahe che ke, "he ! rAjana ! huM kevaLa vezathI ja sAdhu na tha paNa dravya ane bhAva banne prakAre sAdhu thayo. A pramANe huM anAthatAmAMthI nIkaLI sanAtha thayo. je leke kevaLa vezathI ja sAdhu bane che teo nircanya dharmane svIkAra karIne paNa duHkha bhogave che ane anAthatA anubhave che." " have AgaLa anAthI muni je kAMI kahe che te bhAva muni mATe kahe che. dravya muni mATe te temaNe pahelAM ja kahI dIdhuM ke nigrantha dharmane svIkAra karyA pachI veza dhAraNa karyo. A pramANe dravya sAdhu te thayAM paNa bhAva sAdhu thayA che ke nahi ane thayA nathI te zo kAraNe thayA nahi vagere viSe anAthI muni AgaLa batAve che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA jo kAI polIsanA mANasa cerI kare te tene aparAdha sAdhAraNa cerathI adhika mAnavAmAM Ave che. tenI cerI sarakAranI cerI mAnavAmAM Ave che. sarakAra A prakAranA polIsa nAkarane daMDa ApyA vagara rahetI nathI. kadAcita sarakAra AvA aparAdhIne mArI paNa ApI de, paNa zAstra tA sAdhu thaIne je sAdhupaNuM pALatA nathI tenI niMdA karyA vagara rahI zake nahi ane evA pApazramaNane aparAdhI mAne ja che. zAstra kahe che ke, nitthadhA svIkAra karI je tenuM pAlana karatA nathI te anAtha ja che. tene gRhatyAga vyartha che. anAthI muni AgaLa kahe che ke: "sIyanti ne vaDu nAyarA nA " . A padamAM je ' bahu zabda ApavAmAM AvyeA che tenA uddeza e che ke, jee ni nyadhama nA aMgIkAra karatA ja nathI te te kAyara che ja, paNa jee nindadharmAMtA svIkAra karI pharI pAchA anAthatAmAM paDe che teo te vadhAre kAyara che. je pramANe polIsanA mANase karela cerI meTI cerI mAnavAmAM Ave che, te ja pramANe je sAdhu thaI te paNa sAdhupaNAnuM pAlana karatA nathI te vadhAre kAyara che. A uparathI kAI ema kahevA lAge ke, teA pachI sAdhupaNuM na levuM e ja sAruM che. paraMtu e vAta paNa ThIka nathI. je kAI mANasa senAmAM dAkhala ja thatA nathI ane gharamAM ja paDayo rahe che, te mANasa senAmAM dAkhala na thavAne kAraNe kAMI vIra kahevAtA nathI. je mANasa senAmAM dAkhala thaI kAma kare che te ja vIra kahevAya che. paraMtu je mANasa senAmAM dAkhala thaI ne paNa kAyaratA batAve che te khacIta ja kAyara che. tamane jo senAmAM dAkhala thavA mATe kahevAmAM Ave, ane tame * senAmAM dAkhala thaI kAma na karavAne kAraNe kAyara kahevAIzuM ' e bhayathI senAmAM dAkhala ja na thAo tA e kAMI tamArI vIratA nahi paNa kAyaratA ja che. eka prakAre te senAmAM dAkhala na thanAra ane dharamAM ja paDaco rahenAra e kAyarAthI sArA che, ke je senAmAM jaIne paNa kAyaratA batAve che. tame kahezeA ke e kevI rIte ? A to paraspara viruddha vAta thaI. AnA uttara e che ke, mAne ke, eka mANasa cerI karavA mATe senAmAM dAkhala thatA nathI ane khIjo mANasa senAmAM dAkhala thavAthI corI karavAmAM suvidhA raheze ema vicAra karI senAmAM dAkhala thAya che. A banne mANasAmAM je mANasa senAmAM dAkhala thaIne cArI kare che tene sArA kahI zakAya niha. polIsa banIne cerI karanAra mANasanI apekSAe, cerI karavA mATe polIsa banatA nathI te mANasa sArA kahevAze. jo ke peAlIsamAM dAkhala na thavuM te paNa kAyaratA kahevAze paNa A kAyaratA karatAM peAlIsa thaIne cArI karavI e kAyaratA vadhAre kharAba che. A eka udAharaNa che. A udAharaNa pramANe sAdhu na thavuM e teA kAyaratA che ja, paraMtu sAdhu thaIne sAdhupaNAnuM pAlana na karavuM e vadhAre kAyaratA che. eka rIte A kAraNe je sAdhu thatA nathI te ochA kAyara che, paNa A kAraNe sAdhupaNuM levuM kharAba che ema kahI zakAya nahi. je lokA sAdhupaNuM le che teemAMthI sAdhupaNAnuM pAlana karanAra sAdhu paNa nIkaLe che, paNa je sAdhupaNuM letA ja nathI temAMthI sAdhupaNAnuM pAlana karanAra nIkaLI zakatA nathI. peAlIsavALAomAMthI kAI kAI cArI paNa kare che chatAM peAlIsa vinA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 8] rAjakoTa-cAturmAsa [417 kAma paNa cAlI zakatuM nathI. A ja pramANe sAdhupaNuM lenArAomAM paNa keTalAke khoTA paNa hoya che, paNa saMsAranuM kAma sAdhuo vinA cAlI paNa zakatuM nathI. eTalA mATe ema kahI zakAya nahi ke, sAdhu thavuM e kharAba ja che. hAM, je leke sAdhupaNuM laIne paNa tenuM pAlana karatA nathI temane sudhAravAno prayatna karavo joIe, paNa sAdhupaNuM ja kharAba che ema mAnI besavuM e bhUla che. tame leke je divase A sudhAranI tarapha dhyAna Apazo, dharmane hRdayathI mAnaze ane dharmane mATe Atma-balidAna ApavA paNa taiyAra raheze te divase saMsArane sudhAra thayA vinA raheze ja nahi anAthI muni kahe che ke, have huM bIjI anAthatA batAvuM chuM. A bIjI anAthatA kevA prakAranI che e batAvatAM anAthI muni kahe che ke - jo pavvaittANaM mahavvayAiM. sammaM ca no phAsayaI pmaayaa| aniggahappA ya rasesu giddhe, na mUlao chindaI baMdhaNaM se // 39 // "he! rAjana! je ninyadharmane pAmI kAyaratAthI tenuM pAlana karatA nathI te karmabaMdhanA mUla kAraNane chedI zakato nathI. sAdhupaNAne svIkAra karavAthI AtmA te bhave ke paraMparAe mekSane prApta thAya che; paNa je kaI sAdhupaNAmAM kAyara banI jAya che te karmabaMdhanA mUla kAraNane chedI zakatuM nathI. kAraNa ke teNe veza te dhAraNa karyo che ane mahA tene paNa svIkAra karyo che paNa te pramAdavazAta ke rasamRddha thavAne kAraNe mahAvratanuM pAlana karatA na hovAthI karmabaMdhanA mUla kAraNane chedI zakatA nathI. sAdhupaNuM laIne paNa karmabaMdhanA mUlane na chedavAnuM kAraNa pramAda che. je pitAnA hRdayamAM pramAda na hoya te bhale koI svArthI tene mahAvratanuM pAlana karavAnI nA pADe chatAM te mahAvratanuM pAlana karavuM choDI zakato nathI. mahAvrata viSe vistArathI kahevuM joIe paNa atyAre samaya na hovAne kAraNe saMkSepamAM ja kahuM chuM. mahA laghunI apekSAe che. jo laghu na hoya te mahA paNa hoI zake nahi. laghunI apekSAe mahA ane mahAnI apekSAe laghu kevI rIte che e viSe meM eka pustakamAM vAMcyuM hatuM ke, eka bAdazAha bajAramAM jaI rahyo hato. rastAmAM teNe chokarAone ramatAM joyA. e chokarAomAM vajIrane eka chokare hatuM. bAdazAhe vicAryuM ke, vajIrane chokare koNa che ane te ke buddhimAna che e vAtanI guNaparIkSAdvArA nirNaya karavo joIe. A pramANe vicAra karI bAdazAhe pitAnI lAkaDI vaDe jamIna upara eka lIMTI derI ane chokarAone kahyuM ke A lIMTIne toLyA ke bagADyA vinA nAnI banAvI Ape. badhA chokarAo eka bIjA sAmuM jovA lAgyA paNa bAdazAhanA praznane koI ukela karI zakyuM nahi, paNa vajIranA chokarAe kahyuM ke, tame tamArI lAkaDI Apa te huM hamaNAM ja A lIMTIne teDyA ke bagADayA vinA nAnI banAvI ApuM. bAdazAhe tene lAkaDI ApI. vacharanA chokarAe lAkaDI vaDe pelI lIMTInI sAme ja bIjI eka lAMbI lIMTI derI, je pelI lIMTI karatAM lAMbI hatI. pachI teNe bAdazAhane kahyuM ke, have juo ApanI lITI nAnI che. jo tame A na mAnatA he te keIne pUchI juo ke Ape derelI lITI nAnI che ke nahi ? bAdazAhe pUchayuM ke, " tuM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA kene putra che?" teNe kahyuM ke, "huM vajIrane putra chuM." bAdazAhe kahyuM ke, "eTale ja vAstavamAM A chokaro buddhimAna che." matalaba ke, mahAnanI apekSAe laghu che, ane laghunI apekSAe mahAna che. A niyamAnusAra mahAvratanI apekSAe aNuvrata che ane aNuvratanI apekSAe mahAvata che. je zrAvakemAM aNuvrata na hAya arthAt teo sthUla hiMsA paNa karavA lAge, asatya belavA lAge, cerI karavA lAge ke, vyabhicAra karavA lAge te mahAvrata paNa rahI zake nahi. eTalA mATe je tamene saddaguru joIe te tame paNa tamArA aNuvratanuM pAlana kare. AjanA lake pote aNuvratanuM dhyAna rAkhatA nathI ane e kAraNe guru paNa evA ja cAhe che; ane jevAne tevA maLI paNa Ave che. keTalAka loke, kharAba kAma thatuM joI kahe che ke, ame zuM karIe! ame te gRhastha chIe paNa teo eTaluM jANatA nathI ke, gRhastha te cAreya gatienA mahemAna che ane ame zrAvake te svarganA mahemAna chIe. je tame zrAvake aNuvratanuM barAbara pAlana kare te tamArI pAse kharAba sAdhuo TakI ja na zake. paNa bane che evuM ke: guru bhI celA lAlacI, dene khele dAva; dene DUbe bApaDA, caDha pattharakI nAva. jyAre guru bhI hoya ane ziSya lAlacu hoya tyAre banneya samAna ja banI jAya che. ziSya ema vicAre che ke, gurunuM kAma amArA vinA cAlatuM nathI eTalA mATe teo guruo pAse evI AzA kare ke, ame tamAruM kAma karI ApIe ane tame amAruM kAma karI Ape. A pramANe guru-ziSya banne paraspara pitApitAnI cAlabAjI rame che, ane banne eka bIjAne dhakkA mArI DUbADe che paraMtu jo tame leke zrAvakavrata pALo ane mahAbatane dhAraNa karanAra kharA sAdhuo tarapha saddabhAva ane zraddhA rAkhI temane sahAyatA kare te anAthI muni ane rAjA zreNikane jamAne Aje paNa upasthita thaI jAya. sudarzana caritra-45 aNuvratanuM pAlana karanAra zrAvake paNa kevA hoya che te vAta sudarzananI kathA uparathI juo. sudarzanane zULIe caDAvavAmAM Avaze e khabara mane ramAne maLyAM chatAM te jarApaNuM kagI nahi ke reI nahi paNa dharmadhyAna karavA lAgI. tame leke rItarivAjanA niyama pramANe reIne ke chAtI kUTIne kaI marelAne pAchA lAvI zake che je nahi te prathArUpe rovA-phUTavAno rivAja zA mATe baMdha karI detA nathI ? mAMgaLanI eka bAIe revAne Aje tyAga karyo. te kahetI hatI ke, huM tyAga te Aje lauM chuM paNa mAre 21 varSane juvAnajodha putra jyAre marI gayo hato tyAre paNa huM joI na hatI. A zuM eAchI vAta che? ahamadanagaramAM zrI. radiyA vakIla kahetA hatA ke, lekamAnya tilakane putra ke jenuM bhAvijIvana bahu ujajavaLa jaNAtuM hatuM-te bahu bImAra paDayo. te vakhate tilakane bIrAramAM kaI khAsa kAraNane aMge bolAvavAmAM AvyA hatA. tilake vicAryuM ke, je huM ahIM rahIza te putra sAjo thaI jaze ema nathI. vaLI atre putranI sArasaMbhALa barAbara rAkhavAmAM Ave che. tenI sevA karavAmAM koI khAmI nathI. A bAju je huM bIrAramAM jaIza nahi te tyAMnuM kAma bagaDI jaze. A pramANe vicAra Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 8] rAjakeTa-cAturmAsa | [ 419 karI teo bImAra putrane choDI bIrAramAM gayA. evuM paNa sAMbhaLyuM che ke, teo potAnA kesarI" patramAM sampAdakIya lekha lakhI rahyA hatA. temaNe aDadho agralekha lakhyo haze te vakhate ja eka mANasa AvyA ane temane kahyuM ke, bhAI sAheba marI gayA. pitAnA yuvAna putranA mRtyu samAcAra sAMbhaLIne hRdaya ane hAtha kAMpI UThe e svAbhAvika hatuM, paNa tilaka e duHkhada samAcAra sAMbhaLIne paNa dhIra-gaMbhIra besI rahyA ane dhImethI te mANasane kahyuM ke, tame vyavasthA kare. huM hamaNuM AvuM chuM. A pramANe kahI te mANasane ravAnA karyo ane pite apUrNa agralekhane pUrNa karyo. jo ke te agralekha pitAnA yuvAna putranA mRtyu samAcAra sAMbhaLyA bAda pUro karavAmAM Avyo hato chatAM temanA e agralekhamAM AdithI aMta sudhInA kaI paNa bhAgamAM koI prakAranuM aMtara jaNAtuM na hatuM. - tilake rudana na karyuM e temanI daDhatA hatI. paNa jo teo rudana karata teo pitAnA putrane pAchA lAvI zakata ! je nahi te tame leke paNa e nizcaya kaze ke, ame prathAnA rUpe rudana nahi karIe te zuM te kAMI kharAba che ? kaI prazase keI ninda, zeTha zUlI para jAya; lAkhe nara rahe dekha tamAzA, zeTha ne mana ghabarAya che dhana 107 te sAgArI anazana vata lI. pA5 aThAraha tyAga jIva khamAye zAnti bhAvase, Sa na kisame rAga. . dhana 104 mahA gIzvara dhare dhyAna ryo, jina mudrAko dhAra; dhyAna dhara navakAra maMtrakA, ora na koI vidyA che thanaka 105 , A jo ke ItihAsa nathI, tema ItihAsanA tatvathI A viruddha paNa nathI. saMsAramAM prAyaH evuM jovAmAM Ave che kekoI paNa kAmamAM badhA leke sahamata thatA nathI. keI amuka kAmanI prazaMsA kare che, te kaI amuka kAmanI niMdA kare che. jo ke kApavAdane bhaya rAkhavo e ThIka che, paNa sAthe sAthe lekapravAhamAM paNa vahI javuM e ThIka nathI. lokapravAhamAM vahI janAra vyakti AtmAne nizcala rAkhI zakatI nathI. sudarzananI keTalAka leke evI niMdA karatA hatA ke, A kevo mUrNa che ke te maravAnA samaye paNa bela nathI ane sAcI vAta prakaTa karato nathI. A ja pramANe keTalAka leke zeThANInI paNa niMdA karatA hatA ke, A strI kevI mUrNa che ke te pitAnA patine paNa samajAvatI nathI, ane pati zULIe caDavA jAya che chatAM temanuM aMtimadarzana karavA mATe paNa bahAra nIkaLatI nathI ane dharmadhyAnane DhoMga karI besI gaI che. keTalAka leke aghaTita TIkA paNa karatA hatA. teo kahetA hatA ke, "A zeTha pauSadhane TaeNga karI beThA hatA. ame tene kahyuM ke, cAle ApaNe meLAmAM jaIe, tyAre teNe amane javAba Apyo ke, karmabaMdhanA kAraNabhUta meLAmAM koNa jAya ! te meLAmAM te na Avyo, paNa rANInA mahelamAM gayo. AvA dharmagI mANasa karatAM te ame leke sArA ke bhale ame dharmadhyAna na karIe, ke sAdhu pAse na jaIe, paNa enA jevo durAcAra te sevatA nathI. joke kahetA hatA ke zeTha-zeThANI vacce bahu prema che paNa temane kevo prema hato te te Aje jaNAI gayuM. zeThANuM potAnA patine maLavA ke tenAM mukhadarzana mATe gharamAMthI paNa na nIkaLI." Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara0 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA A pramANe leke mana phAve tema zeTha ane zeThANInI niMdA karatA hatA, paNa zeTha te jANe nirbala ke bala rAmanI mAphaka cUpacApa badhAnI niMdA sAMbhaLatA hatA. sunerI mane nirbala ke bala rAma pichalI sAkha bharuM santana kI aDe sudhAre kAma. dekhe. jaba laga gajabala apane rAkhe, neka saryo nahi kAma; nirbala he bala rAma pukAre, Aye Adhe nAma. dekhe le ke kahe che ke, dhArmika leke kAyara che, nirbala che, paNa dhArmika ke je sAcI nirbalatA prApta karI le te teomAM IzvaranuM bala AvI jAya. IzvarIya baLa kevuM jabarajasta che? eka bAju te saMsAranuM badhuM baLa hoya ane bIjI bAju IzvarIya baLa hoya te kenuM baLa vadhe ? jo tame saMsAranA baLane tuccha ane paramAtmAnA baLane mahAna mAnatA he te tuccha baLane tyAga karI mahAna baLane dhAraNa kare. IzvarIya baLanI AgaLa saMsAranuM baLa ta7 che, tyAjya che ane hIrAnI AgaLa kAMkarAnI samAna che. jo tame IzvarIya baLane hIrAnI samAna mAne che te e baLanI prApti mATe saMsAranAM kAMkarA jevA tuccha baLane tyAga kare. je vIra haze te te IzvarIya baLanI prApti mATe saMsAranA baLane choDyA vagara raheto nathI. jema sudarzana zeThe saMsAranA baLane tyAga karI IzvarIya baLane apanAvyuM. sadarzana zeThanI koI koI te niMdA karatA hatA, te koI koI prazaMsA karatA hatA. paNa sudarzana te nirbala banI gayo hate eTalA mATe te badhAnI vAta sAMbhaLyuM ja hatuM. sudarzana belate paNa nathI ema kahI koI tenI niMdA karatA hatA. tyAre be mANasa te bakabaka kare che, zAnta besI rahetuM nathI, paNa sudarzana te kevo zAnta che ema kahI koI koI tenI prazaMsA karatA hatA. - saMsAramAM hIrA vadhAre che ke kAMkarA ? jo kAMkarA vadhAre che te zuM e kAraNe hIrAnI . upekSA karI zakAya ? A ja pramANe sudarzananI prazaMsA karanArA ochA ane niMdA karanArA - vadhAre hatA, eTale e kAraNe zuM sudarzana pitAne daDha vicArano tyAga karI zake khare? saMsAramAM ema kahevAmAM Ave che ke bahumatane vaza thavuM. saMsAra vyavahAranI dRSTie A ThIka che. kahyuM paNa che ke -"madArano cena jata: thA:" bahumata e ja mahAjana che. eTalA mATe saMsAravyavahAramAM te bahumata pramANe cAlavuM ThIka che, paNa Atmika dharmamAM bahumatane sthAna nathI. Atmika dharmamAM te vyakti svAtaMtrane ja sthAna che. saMsAranA sudhArakAryamAM bahumatane sthAna ApavAmAM Ave che ane ema karavuM te anucita paNa nathI, paraMtu Atma-kalyANane mATe bahumatane mahattva ApavuM Avazyaka nathI. - gAMdhIjIe paradeza jatI vakhate becarajI svAmI nAmanA tamArA A rAjakoTa zaheramAM eka jaina sAdhunI pAse mAMsa, madirA ane parastrIno tyAga karyo hate. jo teo A pramANe niyama laI paradeza gayA na hatA te teo A sthitie pahoMcyA heta ke nahi e saMdehanI vAta che. keTalAka loko niyama levAnI zI jarUra che ema kahe che, paraMtu niyama levAmAM kevI zakti rahelI che e vAtane gAMdhIjIe pote paNa svIkAra karyo che. gAMdhIjI mAMsa, madirA ane parastrIne tyAga karI vilAyata gayA hatA. tyAM teo bImAra thaI gayA. te vakhate DaoNkaTaree temane kahyuM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 9 ] rAjakoTa-cAturmAsa [421 ke, svasthatA meLavavA mATe tamAre IDAM khAvAnI jarUra che. gAMdhIjIe kahyuM ke, mAMsa khAvAne meM tyAga karyo che. eTale mArAthI IDAM khAI zakAya nahi, tyAre te DokTaroe dalIla dvArA e siddha karavAno prayAsa karyo ke, IMDAM e kAMI mAMsa nathI. A pramANe tyAM upasthita ghaNuM lokoe paNa evo nirNaya Apyo ke, iMDAMnI gaNanA mAMsamAM thatI nathI. bahumata IDAM khAvAmAM vAMdho nathI e hovA chatAM gAMdhIjIe DokaTarone kahyuM ke, "huM tamArI dalIne javAba te ApI zakatA nathI, paNa meM je vrata lIdhuM che te meM tamArI sAkSIe lIdhuM nathI, paraMtu mArI tathA muninI sAkSIe e vrata lIdhuM che, ane teo IDane mAMsamAM mAne che. te pachI huM kevI rIte mAnI zakuM ke iMDAM mAsamAM nathI." A ja pramANe sudarzana zeTha vicArI rahyA hatA ke, bahumata bhale game te kahe paNa huM te mArA Atmika dharmamAM daDha rahIza; pachI bhalene mane zULI upara caDAve. thaLI Apaze te A zarIrane Apaze, A AtmAne te zULI upara koI caDAvI zake ema nathI. sudarzananA hRdayamAM te Avo bhAva hatA, paNa sAthe vyavahArasAdhanAnI paNa AvazyakatA rahe che. eTalA mATe teNe kahyuM ke, "he ! prabho! je huM zULInI zikSAthI bacI gayo te te meM je vrata dhAraNa karyA che te te che ja; paNa jo mane sULIe caDAvavAmAM Ave te ane huM tenAthI na bacuM te huM aDhAra pApane traNa karaNa ane traNa yogathI tyAga karuM chuM." A pramANe kahI teNe badhAM chAne khamAvyA. teNe rANI pratye potAnA hRdayamAM dveSa na rAkhyo paNa tene upakAra mAnI kahyuM ke, "he! mAtA ! e tAro ja pratApa che ke tArI. kRpAe huM aDhAra pApane traNa karaNa ane traNa vegathI choDI zako chuM tathA A zarIrane paramAtmAne samarpita karI zakyo chuM. eTalA mATe huM tane hRdayapUrvaka khamAvuM chuM." sudarzane A pramANe aDhAre pApane tyAga karyo. have AgaLa zuM thAya che te viSe have pachI vicAra, karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA suda 9 zukravAra prArthanA kAkaMdI" nagarI bhalI he, zrI "sugrIva nRpAla; rAmA" tasu paTarAyanI ho, tasa suta parama kRpAla. zrI suvidhi jirNosara baMdie he. 1 -vinayacaMdrajI kuMbha, vIzI thA subuddhinAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnI prArthanA prAyaH badhA dharmavALAo kare che. prArthanAne mahimA pratyeka Astika darzane mAM varNavAmAM Avyo che. tathA paramAtmAnI prArthanAne Avazyaka mAnavAmAM AvI che. jenazAstromAM paNa prArthanAno mahimA khUbe batAvavAmAM Avela che. jaina darzana, pratyeka vAtane pUrNa rItie kahe che. pUrNa puruSe kahelI vAta apUrNa te kema leI ja zake ? Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA eTalA mATe jainazAstra pratyeka vAtane pUrNa rItie ja kahe che. jeo rAgadveSanA vijetA che teo ja pUrNa che. A pramANe jaina darzanamAM paramAtmAnI prArthanA paNa pUrNa rItie batAvavAmAM Avela che. A prArthanA bhagavAna subuddhinAthanI karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM kahyuM che ke, bhagavAna subuddhinAtha paNa eka samaye karmothI gherAelA hatA. temane AtmA paNa karmAdhIna hatA. jyAre teo karmothI gherAelA hatA, tyAre teomAM ane ApaNAmAM kAMI vizeSa aMtara na hatuM. paNa jyAre temaNe pitAnI zakti ane puruSArthadvArA karmone naSTa karyA ane teo karmavimukta thaI siddha, buddha ane mukta thayA tyAre ApaNe temanI prArthanA karIe chIe ane temane vaMdanIya mAnIe chIe. AtmA jyAre paramAtmAnI zuddha hRdaye-prArthanA karavA lAge che tyAre tene e bhAsa thAya che ke, mArAmAM ane paramAtmAmAM kAMI bhinnatA nathI, paNa ekatA ja che. jyAre AtmAnI paramAtmAnI sAthe ekatAnatA thAya che tyAre AtmA ema samaje che ke, huM AtmA upara AvelAM karyAvaraNane kharAba samajato hato, paNa have mane mAluma paDyuM ke, emAM karmane kAMI doSa nathI. je pramANe cAra dhana upADI laI jaze evA bhayane kAraNe dhana upara 1LanuM AvaraNa AvI javuM sAruM samajAya che. te ja pramANe AtmArUpI dhana upara meM ja kaphapI AvaraNa DhAMkayuM che. have mAre AtmArUpI dhana joIe che, te karmarUpI AvaraNa dUra karI lauM, te AtmArUpI dhana hAthamAM Avaze. aSTa guNAkara ulakhe che, jenI svarUpa bhagavaMta." bhakta kahe che ke, he! AtmA! te paramAtmAne ATha guNadvArA oLakhyA che te temanI evI prArthanA karI ke, "he! prabho! tamArA guNone joI mane evI hiMmata thAya che ke eka divasa temAre AtmA mArA AtmA jevo ja kamarajathI DhaMkAeluM hatuM, paNa tame tamArA AtmA uparathI karmarajane dUra karI AtmAnuM svarUpa pragaTa karyuM; te ja pramANe huM paNa mArA AtmA uparanI karmajane dUra karI mArA AtmasvarUpane pragaTa karI zakuM tema chuM." AtmAnI ti pragaTAvavA mATe anya dArzaniko je kAMI kahe che te che ke bIjA rUpamAM che, chatAM tene jainadaSTie jotAM badhI vastuo satya jaNAze, ane jainadaSTie jovAmAM na Ave to mithyAtvamAM pariNata thaI jaze. eTalA mATe pratyeka vAta jenadaSTie jovI joIe. anya dArzaniko kahe che ke - kiM vedaiH smRtibhiH purANapaThanaiH zAbarmahAvistaraiH svargagrAmakuTInivAsaphaladaiH karmakriyAvibhramaiH / muktyaikaM bhavabandhaduHkharacanAvidhvaMsakAlAnalaM svAtmAnandapadapravezakalanaM zeSA paNigvRttayaH // A lekamAM kahyuM che ke, eka kAmane choDI bAkInAM badhAM kAme vaNikavRttinAM che. vaNikavRttine matalaba e che ke, " A de ane A le." je pramANe cAra AnAnA vyAja mATe so rUpiyA kADhIne ApI dIdhA paNa te eTalA mATe ke, te rUpiyAnI sAthe cAra AnA vadhAra maLe. A pramANe jyAM cheDe paNa badale levAnI IcchA hoya che tene vaNikavRtti kahe che Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 9] rAjakoTa-cAturmAsa [423 ahIM prazna e thAya che ke vaNikavRtti vinAnuM kAma karyuM che ane vaNikavRttivALAM kAme kyAM che? sAdhAraNarIte vaNikavRttivALAM kAmonI gaNanA karavI muzkela che. eka kamAM tene DAmAM saMgraha karavAmAM Avyo che. temAM kahyuM che ke, "vedanuM paThana karavuM e paNa vaNikatti che. smRti zAstra-purANa vagerenuM paThana karavuM te paNa vaNikavRtti che. kAraNa ke veda-smRtipurANanA paThananuM phala svarga batAvyuM che, ane eTalA ja mATe temAM vaNikavRtti che. kAraNa ke saMsAramAM sukhanuM bindu che te svargamAM sukhane sibdha che. A pramANe biMdu mAtra sukhane choDI siMdhu samAna sukha levA mATe ja karmakAMDe-yajJayAga e badhAM upAya batAvavAmAM AvyAM che. A badhAM upAmAM vaNikavRtti che. kevaLa Atmatattva vicAramAM ja vaNikavRtti nathI. eTalA mATe Atmatatvane vicAra kare." Aje paNa leke bhaNIgaNIne moTI moTI padavIo meLave che. paNa zA mATe ? meTa pagAra maLe eTalA mATe. je be hajAra rUA. ne pagAra meLave che te meTe mANasa manAya che, je cAra hajAra rU. ne pagAra meLave che te tenAthI meTa mANasa gaNAya che ane je tenAthI paNa vadhAre pagAra meLave che te bahu me mANasa gaNAya che. A pramANe rUpiyA moTA ke vidyA moTI ? bhakate kahe che ke, rAgadveSAdi bhavabaMdhanene naSTa karanAra kALa agninI samAna je che te amane pasaMda che. ATha karmonI upAdhI naSTa thavAthI je AtmAnaMda pedA thAya che te ja amane ArAdhya che bAkI te badhI vaNikavRtti hovAthI tyAjya che. AtmAnaMdane prApta karavAnI jo vRtti che te paramAtmAnI prArthanA kare ke - "zrI subuddhi jinezvara vadiye re." jo ke A prArthanA bhagavAna subudhinAthanuM nAma laI karavAmAM AvI che paNa vAstavika rIte jovAmAM Ave te A prArthanA AtmAnaMdanI ja che. A namaskAra AtmAnaMdane ja karavAmAM AvyAM che. tame loko sAMsArika upAdhimAM paDI jaI AtmAnaMdane bhUlI rahyA cho paNa jo tene bhUlI na jAo te ghaNo ja AnaMda Ave. jo ke saMsArika lekene AtmAnaMdane prApta kare muzkela jaNAya che paNa jemane AtmAnaMda priya lAge che temane mATe te A vAta sarala che ane sAMsArika vAto muzkela jaNAya che. 'kalpataru' mAsikapatra dvArA evuM sAMbhaLyuM che ke, koI mANasanI jaMdhanuM hADakuM tUTI gayuM hatuM. sarjana DaoNkaTare te mANasane kahyuM ke, eNparezana karyA vinA A tUTeluM hADakuM sAMdhI zakAze nahi. te mANasane oNparezanane bahu Dara lAge eTalA mATe tene AkhI rAta udha na AvI. eTale te AkhI rAta paramAtmAnuM dhyAna dharato rahyo. savAre tene thoDI uMdha AvI gaI. UThIne teNe joyuM ke, tenuM tUTeluM hADakuM saMdhAI gayuM che ane te thoDA dIvasamAM pahelAMnI mAphaka barAbara cAlavA lAgyo. teNe DokaTarane paga batAvyuM ane badhI hakIkata kahI. DokaTara tene paga joI Azcarya pAmyA ane kahevA lAgyA ke, A pagamAM hADakuM keI divasa tUTeluM ja nathI ema lAge che. paramAtmAnI prArthanA je sAcI rItie karavAmAM Ave te A nAstikatApradhAna yugamAM paNa ghaNo camatkAra jovAmAM Ave. AjanA bhaNelAgaNelA leke jANe nAstika thaI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA rahyA che ane temane badhe ThekANe Dhaga ja jaNAya che. paNa Aje paNa keTalIka evI vAta jevAmAM Ave che ke je AstikatAnA prabala pramANarUpe che. prArthanAmAM kevI zakti rahelI che e te Aje paNa jovAmAM Ave che. mane pitAne paNa prArthanAnI zaktine anubhava che. je tame paNa sAcA hRdayathI paramAtmAnI prArthanA kare te tamane paNa prArthanAnI zaktine anubhava thayA vagara raheze nahi. anAthI munine adhikAra-46 anAthI muni A ja vAta rAjA zreNikane samajAvI rahyA che. teo kevaLa rAjAne ja A vAta kahI rahyA nathI paNa badhAne A vAta kahI rahyA che. je teo kevaLa rAjAne ja vAta kahe ane bIjAne na kahe che te teo tuccha thaI jAya. zAstramAM sAdhuo mATe kahyuM che ke - jahA punnassa katthaI tahA tucchassa katthaI, kaar sudaNa tArathag taddA pura rastha -zrI AcArAMga sUtra arthAta-sAdhuo badhAne samAna rUpe dharma saMbhaLAve. je pramANe ke eka mahAna ne dharma saMbhaLAve te ja pramANe eka tucchane paNa dharma saMbhaLAve; ane A ja pramANe eka tucchane je dharma saMbhaLAve te ja dharma eka mahAna ne paNa saMbhaLAve. A kathanAnusAra anAthI muni AgaLa te rAjA zreNika ane eka daridrI badhAM samAna ja hatAM chatAM temaNe rAjA zreNikane saMbodhana karI A badhI vAta kahI che tenuM kAraNa e che ke, pAtra vinA vastu jhIlI zakAtI nathI. je leke vIra che teo ja A upadezane jhIlI zake che. DhIlI chetIne vANIyA A upadezane jhIlI na zake. DhIlI chetInA viANIyAone te sAmAnya vAtane choDavAmAM paNa muzkelI jaNAya che. anAthI muni rAjA zreNikane sAdhuonI vAta samajAvatAM kahe che ke - "he ! rAjana ! sAdhupaNuM laIne paNa je vaNika-vRttine tyAga karatA nathI te anAtha ja che. ame A pramANe karIzuM te leke amane mAnaze. A pramANe vicAra karI bAhya sAdhukriyA karavI e vaNikavRtti che. A prakAranI vaNikavRtti karanAra sAdhu thaIne paNa anAtha ja che, sanAtha nathI." - "he ! rAjana ! je karmabaMdhanamAM paDe che te anAtha che ane je karmabaMdhanane teDe che te sanAtha che. dravya sAdhu karmabaMdhanane teDI zakatA nathI eTalA mATe te anAtha che. te mahAvatene svIkAra te kare che paNa pramAdanA udayathI pramAdane vaza thaI mahAvatene jIvanaspazI banAvato nathI. eTalA mATe te anAtha che." mahAvrata aNuvratanI apekSAo che eTalA mATe mahAvratane viSe je kAMI kahevAmAM Ave che tenI sAthe aNuvratanI paNa zikSA ApavAmAM Ave che. tame sAdhu ane temanAM mahAvrata viSe vicAra kare te pahelAM tamArAM aNuvratane vicAra karI juo. . aNuvrata ane mahAvratamAM zuM aMtara che e vAta thoDAmAM kahuM chuM. je vratamAM koI prakAranI chUTa che te aNuvrata che, ane je vratomAM koI paNa prakAranI chUTa nathI te mahAvrata Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 9 ] rAja keTa-cAturmAsa [425 che. jenazAstramAM pAMca mahAvrata ane yogadarzanamAM pAMca yAma kahevAmAM AvyAM che. paNa balihArI te temanI che ke jeo pAMca mahAvate ke pAMca yamonuM barAbara pAlana kare che. yogazAstramAM kahyuM che ke, ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca yAme che. A ja pramANe jenazAstramAM paNa kahyuM che ke, koInI hiMsA na karavI, asatya na bolavuM aNadIdheluM na levuM, zIlavatanuM pAlana karavuM ane koI paNa vastu upara mamatva na rAkhavuM e pAMca mahAvrata che. aNuvratamAM thoDI chUTa rahe che. jemake ahiMsAnuM pAlana karIza paNa je mAro aparAdha karaze tene huM daMDa ApI zakIza. A pramANe ahiMsA pAlanamAM eka chUTa rAkhI eTalA mATe A vratanuM nAma aNuvrata che. A prakAranI chUTa rAkhI je mANasa aparAdhI sivAya bIjA koIne kaSTa ApatA nathI te mANasa aNuvratanuM pAlana karanAra che. aNuvrata ane mahAvratamAM A ja aMtara che ke, avratamAM te koI prakAranI chUTa rAkhavAmAM Ave che, jyAre mahAvatemAM koI prakAranI chUTa rAkhavAmAM AvatI nathI. egadarzanamAM pAMca yAmenI vyAkhyA karatAM kahevAmAM AvyuM che ke, deza, jAti, kAla, samaya vagerene koI paNuM. prakArane apavAda rAkhyA vinA ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigrahanuM pAlana karavuM e pAMca yamonuM pAlana karavuM che. pAMca yAmamAM ke pAMca mahAvratamAM deza, jAti, kALa ke samaya vagerene koI prakArane apavAda rAkhavAmAM AvatuM nathI. aNuvratamAM amuka apavAda rAkhavAmAM Ave che. jenadarzanamAM e ja vizeSatA che ke, pratyeka vyakti pitAnI zakti pramANe dharmane svIkAra karI zake che ane tenuM pAlana karI zake che. . dezathI pratibaMdhane artha e che ke, huM amuka dezamAM te ahiMsAdinuM pAlana karIza paNa amuka dezanI bahAra ahiMsAdinuM pAlana karI zakIza nahi. A prakAranI chUTa mahAvratamAM ke pAMca yAmamAM hoI zakatI nathI. A ja pramANe amuka jAtinA chevone nahi mAruM e apUrNa ahiMsA che. paNa jenazAstra kahe che ke, mahAvatemAM ekendriya, hIndriya vagere kaI jAtinA jIvonI hiMsA karavAnI chUTa hoI zake ja nahi. je ahiMsAmAM A prakAranI apUrNatA che te ahiMsA aNuvratamAM che, mahAvratamAM nathI. mahAvratamAM te ekendriya Adi pratyeka jAtinA jIvonI ahiMsA karavI, karAvavI tathA anumodavAnI pratijJA ekI sAthe karavAmAM Ave che ane tene ja ahiMsAmAM samAveza thAya che. e Aje mahAvratanI A vyAkhyA na samajavAne kAraNe ghaNuM ja gaDabaDa thavA pAme che. keTalAka loko kahe che ke, ame hiMsA te na karIe paNa bIjAne kahIne karAvIe ke hiMsAne upadeza ApIe te temAM zuM harakata che ? kharI rIte bIjAe karelI hiMsAne anumodana Ape che te sAdhu nathI. sAdhu te te che ke, je hiMsA kare nahi, karAve nahi tathA hiMsAne anamedana paNa Ape nahi. A dezamAM, amuka dezamAM hiMsA nahi karuM ane amuka dezamAM karIza evI sImA bAMdhavAmAM Ave che te aNuvratamAM che. jemake divratamAM evI pratijJA levAmAM Ave che ke, huM amuka sImAnI bahAranI hiMsAne tyAga karuM chuM. A aNuvrata mATe che. sAdhuo mATe te ma Avata che ke jenuM pAlana badhA dezamAM samAnarUpe karavuM Avazyaka che. sAdhune aDhIdIpanI bahAra paNa keI laI jAya te paNa te sAdhu ahiMsAdi mahAvratanuM pAlana apavAda rAkhyA vinA pUrNarUpe Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra6] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA karaze. ema thaI na zake ke, aDhIdvIpamAM te bIjAM vrata che ane aDhIdIpanI bahAra bIjA vrata che. A pramANe deza ke jAtinI maryAdA mahAvatemAM hetI nathI. A te deza ane jAtinI vAta thaIhave kALanI vAta laIe. kALane mATe evI chUTa rAkhavAmAM Ave ke, "sukALa hoya che te huM ahiMsA vratanuM pAlana karIza paNa duSkALa ke, ApattikALa hoya tyAre amAre "Apaddadharma" jude che." jemake strI ke putrane kaI satAvatuM heya tyAre ahiMsAnuM pAlana thaI zake nahi, tyAre te AtatAyIne-pIDA ApanArane daMDa ApavAmAM Ave. A pramANe ahiMsA vratamAM chUTa rAkhavI e mahAvrata nathI. zAstra A prakAranuM vrata levA mATe aTakAvatuM nathI paNa e prakAranuM vrata aNuvrata che. mahAvata te te che ke, bhale game tevo aparAdhI hoya paNa tene daMDa ApavAmAM na Ave-tenI hiMsA karavAmAM na Ave. je mahAvratane svIkAra te kare che paNa ahiMsAnuM A pramANe pUrNa rIte pAlana karatuM nathI te anAtha ja che, sanAtha nathI. kAlanI bAda samayane apavAda batAvavAmAM Avyo che. mahAvratamAM samayane paNa apavAda rAkhavAmAM AvatuM nathI. samayane artha avasara che. jemake jANI joIne te koIne mATe nahi paNa evI chUTa rAkhavAmAM Ave che, je mane koI bhayaMkara roga thAya te rogane maTADavA mATe hiMsAne Azraya levo paDe ke mane koI jIva jevAmAM na Ave paNa reganivAraNa mATe tenI hiMsA thaI jAya te chUTa che. mahAvratamAM A prakAranI chUTa rAkhI zakAya nahi. aNuvratamAM A prakAranI chUTa jANI joIne rAkhI zakAya che. aNuvratamAM (AkuTI buddhie) jANI joIne ane anAkuTI buddhie hiMsAnI chUTa batAvavAmAM Avela che, paNa mahAvratamAM evI kaI prakAranI chUTa ApavAmAM Avela nathI. sAdhue AvI chUTa rAkhI paNa zake nahi. teo te rAtanA samaye je cAlavuM paDe che te jIva hoya ke na hoya paNa oghAdvArA jagyA puMjIne ja cAlI zake che. zAstramAM kahyuM che ke, jo sAdhunI pAsethI e pAMca hAtha dUra rahe che temane mAsika daMDa Ave che. matalaba ke, je vratamAM deza, kAla, samaya ane jAti vagere koI prakArane apavAda rAkhavAmAM AvatuM nathI te mahAvrata che. mahAvata sArvabhauma che, eTalA mATe mahAvatemAM kaI prakAranI chUTa hoI zake nahi. sudarzana caritra-46 A saMsAra vicitra che. eTalA mATe ke te sudarzananI prazaMsA karatA hatA te kaI niMdA. keI to kahetA hatA ke, A te dharmane DhoMga karatA hatA, to koI ema kahetA hatA ke, 'ApaNe hRdayanI vAta samajI zakatA nathI te zA mATe tenI nakAmI niMdA karI pApa bAMdhavuM ? e pitAnA maDhe be cAra zabdo bele te tenI zULIe caDAvavAnI zikSA mApha thaI zake ema che, ane badhAe tene belavAne Agraha paNa karyo, chatAM te bolatA nathI, te mauna rahevAmAM kaI sadAzaya rahyo haze ema ApaNe samajavuM joIe. | zeTha te badhAnI prazaMsAtmaka ke niMdAtmaka vAte zAnta bhAve sAMbhaLe jatA hatA. ', bhale badhA deve eka thaI jAya paNa satya tattvane mAnanArA pitAnA satyadharmathI calita thatuM nathI. jo ke badhA deve eka bAju thaI jAya e asaMbhava che, ane kadAcita Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 9] rAjakeTa-cAturmAsa [4ra7 e saMbhavita thaI jAya to paNa satyadharmI te pitAnA satyadharma upara daDha ja rahe che. satyadhama te ema ja vicAre che ke, je huM mArA satyadharma upara daDha rahIza to deva paNa mAruM kAMI karI zake ema nathI. sudarzana zeThe sAgArI saMthAro karyo. teNe kahyuM ke, "he ! prabho! je huM jIvita rahyo. te te mArAM pahelAMnA vrata che ja, paNa je meM kALa karyo te mAre aDhAre pApane tyAga che." jo ke nizcayamAM te teNe ema karyuM, paNa vyavahAra rAkhavo paNuM Avazyaka che. vyavahAra rAkhyA vinA kAma cAlI zakatuM nathI. sAdhu, tIrthakara ane siddha vagere badhA vyavahArathI ja che. nizcayamAM te je mAthA e kathanAnusAra badhA sarakhA ja che. tame vyavahArane mATe ja AvyA che, ane tamArI utpatti ane tamAro laya paNa vyavahArathI ja che. khAvuM-pIvuM vagere vyavahAra mATe ja che, te pachI dharmamAM vyavahAranI AvazyakatA kema na hoya ? je dharmane mATe vyavahArane lepa kare che arthAta dharmamAM vyavahArane sthAna ApatA nathI te dharmano ja lepa kare che ema kahI zakAya. sudarzane vyavahArane mATe ja aDhAra pApono tyAga karyo. teNe kahyuM ke, je mAruM zarIra zULIthI chedAI gayuM ke mAre aDhAra pApane traNa karaNa ane traNa vegathI tyAga che. teNe A pramANe tyAga te karyo, paNa A tyAga karavA chatAM paNa je tenA manamAM thADe paNa rAgadveSa rahI jAta te e dizAmAM te pitAnA dhyeyathI patita thaI jAta. abhayAe sudarzana upara kevo julma gujAryo hato ? te kevI pApAtmA hatI ? je kaI pite saccaritrA banI bIjAM upara kalaMka caDAve che tethI vadhAre kANu pApAtmA heI zake? eTalA mATe sudarzananA hRdayamAM abhayA prati krodha Ave e svAbhAvika hatuM. chatAM paNa sudarzana je satyadhama te ema ja vicArato hato ke, A abhayA rANI te mArI sAcI mAtA che, ke temaNe ja mane aDhAra pApane tyAga karavAne zubha avasara Ave che. jo tame paNa A vAtane barAbara samajyA che te tamArAmAM evo vicAra sarakhuM paNa na Ave ke amuka mANasane satyAnAza thaI jAya te mane zAti thAya. je tamane Avo vicAra Avyo, te tame ema nakkI samajajo ke, tame satyadharmane ke arihaMta devane hajI samajI zakyA nathI. tamArAmAM te evI bhAvanA hovI joIe ke, "he ! prabhe! he ! zAntinAtha bhagavAna ! Ape eka kabutaranI rakSA mATe jevI rIte zarIranuM samarpaNa karyuM hatuM, te ja pramANe huM paNa bIjAnA kalyANa mATe mArA zarIrane samarpita karI zakuM evI zakti mArAmAM Ave." paNa tame leke mahAjana che, eTalA mATe ema vicAratA haze ke je ame ema kahIe te amAro saMsAra-vyavahAra kema cAlI zake ! paNa jo evo vicAra tamane thAya te emAM vicArazIlatAne zuM aMza che, tene UMDe vicAra kare. . : - sudarzana kahe che ke, "he ! prabhe ! mArA hRdayamAM keIne prati rAgadveSa nathI. loke bhale ema samaje ke mane zULIe caDAvavAmAM Ave che. paNa huM te ema samajuM chuM ke, mAro AtmA potAnA AtmatattvamAM maLI rahyo che." A pramANe vicAra karI sudarzane dhyAna dharyuM. dhyAnamAM te navakAramaMtra ja japate hatA. sAdhAraNa rIte navakAramaMtra te ghaNA lokone yAda haze ane tene jApa karatA haze paraMtu navakAramaMtra japavAmAM bhAvanuM aMtara rahe che. eTalA mATe navakAramaMtrane bhAvapUrvaka Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA ja5 joIe. je hadayamAM navakAramaMtranA mahimAnuM sthAna hoya, te pachI te mANasa kaSTane kaSTa mAnatA nathI, paraMtu e kaSTa samayane navakAramaMtranA mahimAne samaya mAne che. je navakAramaMtra upara daDha vizvAsa rAkhe che tenAmAM daDhatA AvyA vagara rahetI nathI. niSkAmAM thaI paramAtmAnI daDhatApUrvaka prArthanA karavAmAM Ave te avazya AtmakalyANa thAya. - ganI 0-- vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA sudI 10 zanivAra prArthanA zrI "haratha' nRpati pitA, "nA" thArI mAya; rAma rAma prabhu meM bhaNI, zItala nAma suhAya. jaya jaya jina tribhuvana dhaNI. te 1che -vinayacaMdrajI kuMbhaTa covIzI | zItalanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmA zItalanAthanuM nAma japavAthI zuM lAbha thAya che e ave jovAnuM che. AtmA je upAdhione kAraNe saMtapta thaI rahyo che te upAdhione bhagavAna zItalanAthanI prArthanA zAnta karI zItalatA Ape che. upAdhione zAnta karI zItalatA prApta karavA mATe paramAtmA zItalanAthanI prArthanA e eka amegha upAya che. paNa e upAyane kAmamAM letAM pahelAM pitAnA svarUpane vicAra kare jarUrI che. rogI jyAM sudhI pitAnA rogane jANatA nathI tyAM sudhI tene davA upara vizvAsa pedA thatuM nathI. eTalA mATe davA lIdhA pahelAM regIe pitAnA rogane jANI levI Avazyaka che. roga jANI lIdhA bAda davA levAnI bhAvanA pedA thAya che, ane vaidyonuM kahevuM che ke, rogInI bhAvanA davAthI paNa vadhAre kAma kare che. A pramANe jyAre prArthanA karanAra pitAnuM svarUpa jANI leze ane upAdhiothI mukta thavA mATe paramAtmAnI prArthanA karaze, tyAre prArthanAmAM tene ajaba zakti jaNAze. eTalA mATe sarvaprathama AtmAne kaI kaI upAdhioe gherI lIdhela che e jANIne paramAtmAnI prArthanA karavAno bhAva pedA karavo joIe ane pachI paramAtmAnI prArthanA karavI joIe. prArthanA karavA mATe tamArA suSupta bhAve jAgrata thAya e daSTie tamane hamezAM prArthanA viSayaka thoDuM ghaNuM saMbhaLAvavAmAM Ave che. je pramANe sUryodaya thavAthI kamaLo vikasita thAya che te ja pramANe tame paNa prArthanA viSe sAMbhaLI AtmAne jAgrata karo. AtmAne jAgrata karI je paramAtmAnI prArthanA bhAvapUrvaka karazo te AtmAnI badhI upAdhio maTI jaze ane tamAre AtmA zakti ane zItalatA prApta karaze. tame kadAca ema kahezo ke, ame jAgrata kevI rIte thaIe ? jyAre ame jAgatA chIe tyAre ja to ame tamArI sAme beThA chIeH Ano uttara e che ke, A jAgRti te dravya jAgrati che. huM dravya UMdha uDADavAnI vAta kahetA nathI, paNa bhAva nidrA uDADavAnI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIda 10 ] rAjakeTa-cAturmAsa [ 429 vAta karI rahyo chuM. dravya UMdha uDADavI teA sarala che paNa bhAva nidrA uDADavI te bahu ja muzkela che. eTalA mATe bhAva nidrA uDADI paramAtmAnI prArthanA kareA. kahyuM che keH-- 'devo bhutvA devaM yajet ' aneka tattvavettAo kahe che ke, Izvara thaI te Izvarane bhajo. tame kahezeA ke, jo ame pote ja paramAtmA banI jaIe to pachI paramAtmAnI prArthanA karavAnI amane zI jarUra ? paNa A kathananA evA a` che ke, prabhumaya thaIne prabhune bhajo. vikAra na rAkheA. je krodhI hoya che te krodhane jAgrata karavA mATe krodhIne bhaje che. kAmI puruSa kAmavAsanAne jAgrata karavA mATe kAmadevane bhaje che. paNa je kAmakrodhane nAza karavA cAhe che te te kAmakrodhanA vijetA devane ja bhajaze. leAbhI mANasa lAbhI devanI ja prArthanA karaze paNa je lAbhane nAza karavA cAhe che te tA leAbharahita devane ja bhajaze. eTalA mATe tame jo kAma, krodha, lAbha vagerethI mukta thavA cAhe che te tame kAma, krodha, lAbha, meha vagerethI vimukta thaelA vItarAga paramAtmAnI prArthanA karI. ane temanI prArthanA paNa pAtAnA aDhAra prakAranA dASAne dUra karavA mATe ja karo. paramAtmAno prAnA doSamukta thavAnI bhAvanAe karaze. te prArthanA-prameAdhathI tamArA AtmAmAM apUrva prakAza Avaze. tame kaheze| ke prabhumaya kevI rIte banavuM ? A praznanA uttara e che ke, jyAre AtmA bhAvanikSepa upara jAya che ane zabdAdi traNa nayathI paramAtmAnI prArthanA kare che, tyAre AtmAnI sthiti viSe zAstra kahe che ke, te vakhate AtmA jene upayoga kare che, AtmA te ja kahevAya che. arthAt paramAtmAmAM upayAga rAkhI AtmA paramAtmAnI prAnA kare te AtmA A bhavamAM nahi teA khIjA bhavamAM paramAtmAmaya banI jAya. tuja darzana muja vAla heA lAla, dana zuddha pavitra hai| vAlesara, darzana zabda naye kare re lAla, saMgraha eva bhUta 2 vAlesara. A kaDImAM kahyuM che ke, he ! prabhA ! tAru' darzana mane priya che. kevaLa AMkhathI jovuM e ja dana nathI paraMtu hRdayane ekAgra karI vivekapUrvaka tArAmAM upayeAga lagAvavA e ja tAru' darzana che. A pramANe tAruM darzana karavAthI tuM mane bahu priya lAge che. meM anya devAne paNa joyA che temanuM darzana mane priya lAgatuM nathI. kAraNa ke, te devA badhA darzIkone darzaka ja rAkhe che. te pote teA Izvara rahe che ane je temanuM dana kare che, temane tA darzaka ja rAkhe che. dakane peAtAnA jevA banAvI devA e guNu te tArAmAM ja che, paNa tAruM darzana zabdanayathI karavuM joIe. je zabdanayathI tAruM darzana kare che tenA saMgrahanaya evaMbhUtamAM paheAMcI jAya che. saMgraha nayamAM je vastu hAya che te ja vastu pUrNa thaI eva'bhUtamAM jAya che. je vastu saMgraha nayamAM nathI te evabhUtamAM paNa jatI nathI. jemake saMgrahanayanI STie mATImAM ghaDA che, paNa jo saMgrahanayanI STie mATImAM ghaDA na heAya teA lAkhA upAya karavA chatAM paNa mATImAMthI ghaDA banI zakatA nathI. saMgrahanayathI mATImAM ghaDA che tyAre ja kartA ane nimittanA sahakArathI ghaDA ane che. A udAharaNa pramANe badhAnA AtmA samAna che. saMgrahanayanI dRSTie mArA AtmA paNa he! prabhu ! tArA ja samAna che. paNa je pramANe jyAMsudhI << Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA mATIne ghaDo banato nathI tyAMsudhI mATI paga taLe kacaDAya che--koInA mAthA upara caDI zakatI nathI, te ja pramANe saMgrahanayamAM ja rahevAnA kAraNe huM paNa saMsAramAM ja bhramaNa karI rahyo chuM. have mane mAluma paDayuM ke, je huM zabdanayathI tAruM darzana eka vAra paNa karI lauM te huM saMgrahAyamAMthI evaMbhUta nayamAM pahoMcI jAuM arthAta huM tArA ja je banI jAuM." matalaba ke, bhakta kahe che ke, "he! prabho ! mArA AtmAne unnata banAvavAmAM tuM ja amedha sAdhanabhUta cho; tArA sivAya bIjuM koI nathI. eTalA mATe huM tArI prArthanA karuM chuM.". anAthI munine adhikAra-47 A ja vAta anAthI muni rAjA zreNikane kahI rahyA che. teo kahe che ke, "he! rAjana! je loko vipula saMpatti pAmIne paNa ahIM tahIM rakhaDe che te leke bhAnabhUlelA che. je avasara, mATIne cAka upara caDAvI ghaDe banAvavAnuM hoya, te ja avasare je mATIne cAka uparathI utArI pheMkI devAmAM Ave te e avasara kevo gumAvyo kahevAya ? A ja pramANe manuSyajanma ane nircanvadharma prApta thavA chatAM jeo duHkha pAme che, teo ke suavasara gumAve che ? UMcI sthitie jaI A kevuM nIce paDavA jevuM che? AvA nIce paDanArA lake upara jJAnIjane karuNa kare che." tame koIne nIce paDatA juo te temanA upara tamane karuNa Avaze, paNa bIjAo upara karuNA karatAM pahelAM pitA upara karuNA karavAnI jarUra che. sarvaprathama pitAnA AtmA upara ja karuNA karavI joIe. AuttayA jassa ya natthi koI, iriyAe bhAsAe thesnnaae| AyANanikkhevadurgucchaNAe, na vIrajAyaM aNujAi maggaM // 40 // anAthI muni kahe che ke, "he ! rAjana! have huM judA prakAranI anAthatAne vicAra karuM chuM. jeo nirmathadharmane prApta karIne paNa patita thaI jAya che te lokonI have huM vAta samajAvuM chuM. A vAta samajAvavAnuM kAraNa e che ke, eka mANasa te bIjAne patita thate joI sAhasahIna thaI jAya che ane bIjo mANasa bIjAne patita thate joI vadhAre sAhasI bane che." meM eka pustakamAM joyuM che ke, A paMcamakALanI viSamatA joI ajJAnIo te DarI jaI paDI jAya che, paNa jJAnIjano te temane joI navo vicAra kare che. teo kahe che ke, "A paMcama Ave te che ja. A paMcama ArAmAM viSamatA hoya to emAM AzcaryanI vAta zuM che! A paMcama ArAnI viSamatAthI bacavA mATe amAre daDha rahevuM joIe." A pramANe vicAra karI jJAnIjane te vadhAre dRDha thAya che paNa ajJAnI leke paMcama ArAnI viSamatA joI UlaTA zithila thaI jAya che. paNa vAstavamAM A prakAranA patita thatA lekene jaI pratyeke sAvadhAna thavuM joIe. koI mANasa jyAre pattharanI ThesathI nIce paDe che te bIje mANasa tene paDatA joI pite paNa nIce paDe che ke vadhAre sAvadhAna bane che ? sAvadhAna ja bane che, ane te ema vicAre che ke A mANasa pattharanI ThesathI nIce paDI gayo te mAre sAvadhAna thaI cAlavuM joIe. A ja pramANe saMyamamAM paNa bIjAne paDatA joI pitAe sAvadhAna banavuM joIe. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 10 ] rAjakeTa-cAturmAsa [ 431 anAthI muni kahe che ke, "he ! rAjana ! ghaNuM leka ninyadharmane svIkAra kare che paNa mahAvratanuM pAlana thaI na zakavAne kAraNe paDI jAya che. AvA loko anAtha ja che." mahAvratamAM kevI rIte sthira rahI zakAya ene mATe pAtaMjali yogadarzanamAM kahyuM che ke - vitavadha pratipakSamApana uparyukta kathanane sarala artha e ja che ke, vitarkone dUra karavA mATe pratipakSI bhAvanA karavI joIe. vitaka zuM che ane pratipakSa bhAvanA zuM che ene vicAra ghaNe lAge che, eTale atre e viSe saMkSepamAM kahuM chuM. "vitarka ne artha UlaTa tarka thAya che. jemake pAMca mahAvratAthI viparIta hiMsA, asatya, cerI, maithuna ane lebha-tRSNA che. mahAvate to dhAraNa karyo che paNa te vatethI viparIta hiMsAdine vitarka ADe Ave che te vakhate zuM karavuM? ene mATe kahyuM che ke e vitane haTADavA-dUra karavA. paNa e vitarkone kevI rIte dUra karavAM ? ene mATe kahyuM che ke, pratipakSI bhAvanAdhArA e vitarkone dUra karavA. A mahAvate mATe kahevAmAM AvyuM che paNa aNuvrata viSe paNa jyAre vitarka UbhAM thAya tyAre pratipakSI bhAvanAdvArA tene paNa dUra karavA ema samajavuM. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca mahAvrata che. ahiMsAne sAmAnya artha hiMsA na karavI e thAya che. keTalAka loko kahe che ke, ahiMsA te kAyaranI che. paNa vAstavamAM ahiMsA kAyaranI nahi paNa virenI che. je sAce vIra haze te ja ahiMsAnuM pAlana karI zakaze. sAce ahiMsaka evo hoya che ke te Insone paNa harAvI zake che. te hamezAM laDate ja rahe che, vipakSane nAza ja karatA rahe che. kadAca tame kaho ke, ahiMsakanA hAthamAM talavAra te hotI nathI te pachI te kevI rIte laDe che? A praznane uttara e che ke temanI pAse te jIvanI rakSA karavAnuM sAdhana je rajoharaNa heya che, e rajeharaNa ja ahiMsakanI talavAra che. A rajoharaNa paNa eka dravya cinha che. ahiMsaka pAse sAcuM zastra te pitAnI bhAvanA ja che. ahiMsAnA vipakSane haTADavAnI je bhAvanA che te ja ahiMsakanuM zastra che. matalaba ke, vipakSane haTADavA mATe pratipakSI bhAvanA karavI joIe. ahiMsAno vitaka hiMsA che. e hiMsAne haTADavA mATe hiMsAnI pratipakSI bhAvanA-ahiMsAne apanAvavI joIe. arthAt hiMsAnA vitarkane ahiMsAdvArA dUra kare jaIe. hiMsAnA vitarkane dUra karavA mATe maitrI, prada, karuNu ane madhyastha bhAvanA bhAvavI joIe. bAlabhASAmAM paNa guNIjane ke vaMdanA, avaguNa jAna madhyastha; du:khI dekha karuNu kare, mitra bhAva samasta A cAra bhAvanA che. pahelI bhAvanA pramoda bhAvanA che. arthAta guNIjanene joI vaMdanA karI pramoda pAmavo. guNIjanonA guNone matalaba vyavahAranA guNethI nathI. kAraNa ke vyavahAranA guNa jeTalA vadhAre teTalI vadhAre dhamAla thAya che. vyavahAranA guNemAM te saMsAramAM je guNa che tethI vizeSa guNI de che. deva traNa jJAnanA svAmI che, paNa temane vaMdanA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA karI zakAya nahi. guNI to te leko ja che ke jeo traNa gupti ane pAMca samitinuM pAlana kare che. A pramANe saMyama guNane dhAraNa karanAra prati pramodabhAvanA rAkhI vaMdanA karavI joIe. bIjI madhyastha bhAvanA che. je kharAba che, je hiMsaka che tenA prati paNa madhyastha bhAvanA rAkhI ema vicAravuM ke, A AtmA hiMsA kare cheeTale te kharAba che paNa je te hiMsAne tyAga karI ahiMsaka banI jAya che te paNa mArA mATe vaMdanIya--pUjanIya banI zake che. arjunamAlI hiMsaka hatA, paNa jyAre bhagavAnane ziSya banI teNe hiMsAne tyAga karyo tyAre te paNa vaMdanIya banI gayo ane sudarzane temane vaMdanA paNa karI. zuM AvA avaguNIne vaMdanA karavI e ucita hatuM? zeThe tene paNa guru mAnyA e zuM ThIka hatuM? paNa jeo guNanA grAhaka hoya che teo pahelAMnI vAta bhUlI jaI guNone ja grahaNa kare che. A pramANe je leke hiMsaka che teo ahiMsaka banI jAya evI ja bhAvanA bhAvavI joIe. Ama chatAM je tenI hiMsA chUTe nahi te temanA prati madhyastha bhAvanA te avazya rAkhavI joIe. temanA prati krodha kare na joIe. kAmadevane dharmathI Tyuta karavA mATe deva pizAcanuM rUpa dhAraNa karI talavAra laI AvyA hatA, chatAM kAmadeve tenA upara krodha na karyo. kAmadeva te ema ja vicAratA hatA ke, "mane paramAtmA tarapha premabhAva che ke nahi tenI parIkSA karavA mATe A deva Avyo che. A sivAya te deva mane "apasthapathiyA" ane "avAMchanIyaranI vAMchanA karanAra kahe che te te ThIka ja kahe che. je cIja avAMchanIya che tenI vAMchana na karavI joIe. e deva kahe che te ThIka, paNa tenA kathanamAM aMtara kevaLa eTaluM ja che ke, te dharmane avAMchanIya mAne che ane huM pApane avAMchanIya samajuM chuM. te dharmane avAMchanIya samaje che te tenuM kevuM kaSTa bhogavavuM paDe che ! e bicArAmAM eTaluM badhuM duHkha bhareluM che ke, te duHkha tenA zarIramAMthI nIkaLI mArI pAse AvI rahyuM che. te bahu ja duHkhI che. eTalA mATe tenAM umara karuNA karavI joIe. he ! prabho ! huM e ja cAhuM chuM ke, tenuM paNa kalyANa thAo !" ghaNIvAra evuM bane che ke bIjAomAM kharAbI joI potAnAmAM paNa kharAbI thAya tevuM karavAmAM Ave che ane pitAnAM je guNa hoya te paNa choDI devAmAM Ave che. tame evuM kRtya karI na bese tene khyAla rAkhazo. mahApuruSonA jIvanacaritramAMthI e ja zikSA maLe che ke, durguNene saddaguNadvArA jItI levA. sudarzana zeThe arjunamAlIne pratipakSI bhAvanArA ja jItyo hate. bhAvanI vAta judI che paNa uparane zrama te ajunamAlIne ja vadhAre paDyo hate; chatAM paNa vijaya te sudarzanane ja thayo. kAmadevane dharmacuta karavA mATe devane keTalAM badhAM kaSTa sahana karavAM paDyAM hatAM. tene pizAcarUpa paNuM dhAraNa karavuM paDayuM hatuM. jene jevA mAtrathI ghaNuM pedA thAya evuM dhRNita rUpa paNa tene dhAraNa karavuM paDyuM hatuM. teNe AsurI prakRti anusAra bibhatsa rUpa dhAraNa karyuM hatuM paNa jyAre AsurI prakRti sAme daivI prakRti pragaTa thaI tyAre deva paNa parAjita thaI bhAgI gayo. devI prakRtinA prAgaTayathI AsurI prakRti paNa adazya thaI gaI eTalA mATe hiMsAnI sAme ahiMsAnI bhAvanA bhAvavI joIe. ' trIjI karuNA bhAvanA che. je lekamAM karuNA-bhAvanA hoya che teo ema kadApi vicAra paNa na kare ke, "bIje mare che te le mare, ame te mejamajhA mANIzuM. karuNA bhAvanAvALo Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zuda 10] rAjakeTa-cAturmAsa - te bIjAnA hita mATe pitAnA zarIrane paNa bhega ApI de che. te bIjAne duHkhI joI pite duHkhI thAya che. anukaMpAne artha ja e che ke - harTa thaine rASTra para anuvAW arthAta-bIjAne je duHkha che te mane ja duHkha che. A prakAranI bhAvanA bhAvavI e ja anukaMpA che. tame leke ahiMsaka kahevaDAvIne paNa je gharanA loke ke pitAnA nekare upara karaNa na rAkho te te zuM ThIka kahevAya ? keI nokara bImAra hoya chatAM tenI pAsethI kAma levuM athavA tene pagAra kApI nAMkho e zuM ahiMsakane zobhe kharuM ? aMgreja leke paNa pitAnA bImAra nokaranI sArasaMbhALa rAkhe che ane asvastha avasthAmAM temane pagAra paNa kApatA nathI. te pachI tame leke ahiMsaka thaIne nokara mare ke jIve ema upekSA karI tenI pAsethI kAma le ane teno pagAra kApI nAMkho te zuM evuM kAma ahiMsakane zobhe kharuM ? - jenA hRdayamAM anukaMpA ke karuNuM che te loke te bIjAnA duHkhane pitAnuM duHkha mAne che. ane bIjAne du:khamA karavA mATe pitAthI zakya badhAM prayatno kare che; paNa tame leke zuM karo cho teno vicAra kare. mAne ke, tamArI pAse be kaTa che. tamane kevaLa eka ja chATanI jarUra che. tamArI pAse bIjo kaTa vadhArAno che. have e koI garIba mANasa tamArI sAme kaDakaDatI ThaMDIthI duHkhI thaI rahyo hoya te tame tamAro bIje kaTa ApI deze.?, tame ema te nahi kahone ke, maravAno hoya te bhale mare ! jo tame Ama kahe te zuM tamArAmAM karuNuM che ? karuNALu te te che, ke je bIjAne duHkha na thAya e mATe pote duHkha sahana kare che. dhanya che dharmaruci munine, ke jeNe kIDIonI anukaMpA karI pite kaDavA tuMbaDAMnuM zAka khAI gayA ane pitAne Atmabhoga ApI kIDIonI rakSA karI; ane dhanya che bhagavAna neminAthane ke jemaNe pazuonI rakSA mATe rAjImati jevIne paNa tyAga karyo teoe te karuNa mATe Avo apUrva tyAga karyo, paNa tamArAthI te garIbanI karuNa mATe phensI kapaDAMono paNa tyAga thaI zakatuM nathI. je karuNALu haze te te ema ja vicAraze ke, mArA koI paNa kAmathI bIjAne jarApaNa duHkha thavuM na joIe. cothI maitrI bhAvanA che. A bhAvanA pramANe saMsAranA badhA prANIone mitra banAvavA joIe. tame loke pratikramaNamAM to e pATha hamezAM bela ja che ke "fmI. navamaug arthAta-badhA prANIo pratye mAre maitrIbhAva che. saddabhAge tamane A pATha te yAda che paNa kevaLa pAThane uccAra karavAmAM ja tenI ItizrI na mAne paNa te pAkane jIvanamAM utArI badhA ene mitra banAve. che. A pramANe upara kahelI cAra bhAvanA bhAvavAthI ahiMsA viSe pedA thatAM tane nAza thaze ane ahiMsAbhAva pragaTa thaze. sudarzana caritra-47 badhA prANIo pratye maitrIbhAva kevI rIte rAkhI zakAya e vAta have sudarzananI kathA uparathI kahuM chuM. sudarzana abhayA jevI apakAriNI sAthe paNa maitrIbhAva rAkhI zako hate. sudarzana evo vicAra karI zakatA hatA ke, zULIe caDavAthI sArI strI tathA putrane hAni thaze ane mAruM paNa apamAna thaze, paNa je huM sAcI hakIkta kahI dauM te amane ja 10. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA daMDa maLaze ane ame bacI jaIzuM. A pramANe vicAra karI sudarzana badhI hakIkata kahI zakatA hatA paNa temanI pAse vANiyAzAhIne hisAba na hato ke teo ema karI bese. teo te ema ja vicAratA hatA ke, game te thAya paNa mArI mAtAne te kaSTamAM nahi ja pADuM. IsI matta ke dhyAna zeThane, taje pUrva bhavaprANa; vize deva siMhAsana usase, mahimA marakI jAna. dhana 106 zIla, satya aru dayA sAdhanA, lagI maMtra ke sAtha; hiye hulAsAye deva gaganameM, Athe joDe hAtha. dhana- 107 kAle kahyuM hatuM ke, sudarzana zeThe sAgArI saMthAro karyo, ane jANe temaNe jinamudrA dhyAnadvArA pragaTa karI hoya ema lAgatuM hatuM je zarIra, arihaMta, gaNadharo, moTA meTA munivara tathA moTA moTA zrAvakone maLyuM hatuM te ja zarIra tamane paNa maLyuM che. dhyAnapUrvaka juo te tamane jaNAze ke, A zarIramAM kevI suMdaratA che! jo A zarIrane sadupayoga karavAmAM Ave te paramAtmA ane AtmAnI ekatA thavAmAM vAra na lAge. AvuM zarIra maLyuM e keTalAM puNyanuM phaLa che! chatAM A zarIrano paramAtmAnI sAthe ektA karavAmAM sadupayoga na kare ane nIca bhAvanAne piSavAmAM tene durupayoga kare, e kyAMsudhI ThIka che? tene vicAra kare. zuM A zarIra mATe ema kahevuM ThIka che ke, kAluka kasAIne maLyuM hatuM te ja zarIra tamane maLyuM che? Ama kahevuM ThIka na hoya to pachI e vAtane tame barAbara khyAla rAkho ke A zarIra kyAMka kAlu kasAIne zarIra jevuM banI na jAya! pavAsana lagAvI, AMkhane nAsikA upara kendrIzrata karI . dhyAna dhare to zuM A zarIramAM jinamudrA pragaTAvI na zakAya. jo te zakya che te pachI jinamudrA na pragaTAvatAM rAkSasI mudrA pragaTAvavAmAM A zarIrano durupaga kare te e kevI gaMbhIra bhUla kahevAya ? * " zeThe jinamudrA dhAraNa karI, jANe paramAtmAmaya banI gayA. A zarIra ja jinamaMdira che. tame bIjA devaLIne jovA karatAM A zarIrarUpI devaLane ja juo. A zarIra devaLamAM je citavyaprabhu beThA che temane na bhUle paNa temanI ArAdhanA kare. zeTha te pitAne dhyAnamAM mazagUla hatA, ane subhaTa zaheranA cauTe cauTe pheravatAM zeThane tenA gharanI sAme lAvavAmAM Avyo ane kahyuM ke, "zeTha A tamAruM ghara AvyuM che !" rAjAnA subhaTe zeThane Ama kahetA hatA paNa zeTha to vicAratA hatA ke, mAruM ghara te bIjuM ja che. zeThane tenA gharanI sAme Ubho karavAmAM Avyo chatAM zeThe gharanI tarapha dRSTi paNa na karI. leke kahevA lAgyA ke A kevo dharmaDhoMgI che. tene pitAnA ghara tarapha paNa prema nathI. keTalAka leke ema kahetA hatA ke AvA dharmathI te dUra rahevuM e ja sAruM; tyAre keTalAka leke ema kahetA hatA ke, dhanya che aneramAne ke je AvA samaye paNa dhyAnamAM beThI che. lokone ghaMghATa sAMbhaLI te sArI rIte jANe che ke mArA pati bahAra AvyA che, chatAM paNa jANe tene dhyAnayajJamAM Ahuti hemavAmAM AvI na hoya tema tenuM dhyAna vadhAre prajavalita banyuM che. koI ema kahetA hatA ke, zeThANIne te juo ke patine zULIe caDAvavA mATe laI javAmAM Ave che, ane gharanI sAme pati ubhA che, chatAM zeThANI gharanI bahAra paNa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 10 ] rAjakoTa-cAturmAsa . [435 nIkaLatI nathI. loko kahe che ke, zeTha-zeThANI vacce bahu prema che, te e prema mAM gaye ? ke AvA mRtyu samaye paNa patine maLavA te bahAra nIkaLatI nathI. - sudarzananI AsapAsa leke evI rIte gherAI gayA hatA ke jANe saraghasa banI gayuM na hoya! thoDIvAra te subhaToe sudarzanane tenA makAna pAse UbhA rAkhyA, paNa jyAre zeThe pitAnA makAna tarapha dRSTi paNa na karI ane zeThANI paNa bahAra na nIkaLI tyAre subhaTae vicAryuM ke, ahIM nakAmA UbhA rahevuM ThIka nathI. ema kahI teo sudarzanane laI sULI pAse AvyA. zULIne joI leke DaravA lAgyA paNa sudarzana te tyAM paNa prasanna ja rahyo. thoDIvAra bAda mAro AtmA paramAtmAne maLaze e vicArathI tenAM remerama vikasita thatAM hatAM. , sudarzanane prasanna thatA joI keTalAka loko kahevA lAgyA ke, "he ! prabhu ! ame ema kahetA hatA ke, "tuM" kyAM che? paNa Aje amane "tuM" A sudarzanamAM sAkSAta dekhAI rahyo che ! ame vicAratA hatA ke, A sudarzana bhakta che chatAM tenI rakSA kema thatI nathI ! paNa amane e te atyAre jaNAyuM ke, A badhuM amArI bhAvanA daDha karavA mATe ja thaI rahyuM che ane eTalA ja mATe AvA samaye paNa sudarzana, paramAtmA pAse mArI rakSA thAya ema cAhata nathI. A sudarzana te AvA saMkaTanA samaye paNa bhaktinuM phala cAhata nathI, paNa ame te nAnAM nAnAM kAmamAM paNa phalanI AzA rAkhIe chIe. ane jyAre amArI phalAzA phaLatI nathI tyAre ame ema kahevA lAgIe chIe ke paramAtmAnI bhaktimAM zuM paDyuM che! ATalI bhakti karI chatAM amane tenuM kAMI phala maLyuM nahi paNa Aje ame jANyuM ke, bhakti kevI hoya che. : kese dekhuM nAhiM ri, kAma lolupa bhramata mana, prabhu bhakti pariharI teri. kaise bahuta prIti pujAIve, para pUjile para ri, deta sikha sikhe na mAnata, mUDhatA abe mori. keseTa kiye sahita saneha je, adya hadaya rAkhe ceri saMgavaza kiye zuSka sunA, sakala leka nihAri. keseTa kare je kucha dhare saci, paci sukRta zIla baTeri paiThI ura barabasa dayAnidhi, daMbha leta ajeri. keseTa bhakta kahe che ke " he ! prabho! have mane jaNAyuM ke, huM tane apayaza kevI rIte ApI zakuM ! huM atyAra sudhI kahetA hatA ke, huM ATalAM badhAM dharmakarmo karuM chuM, chatAM paNa mAruM kAma pAra paDatuM nathI. A pramANe kahI huM tane upAlaMbha ApatA hatA, paNa sudarzana dharmAtmA, zULI upara caDAvavAmAM Ave che chatAM paNa te tane apayaza Apato nathI' e joI mane harSa thAya che, ane huM paramAtmAne ke apayaza ApuM chuM tene mane vicAra Ave che. huM kevAM kAmo karuM chuM ane paramAtmAne ke apayaza ApuM chuM e viSe jyAre huM mArA pitAnA tarapha najara karuM chuM tyAre mArI bhUla mane jaNAI Ave che. mAruM kAmalolupa mana ahIMtahIM bhaTake che. huM ene sthira rAkhI zakatuM nathI. evI avasthAmAM kyAM te huM ane Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA kayAM A tAre sudarzana bhakta ! tArA A bhaktane joI mane e vicAra Ave che ke huM tane upAlaMbha kevI rIte ApI zakuM ?" - "he ! prabho ! mArAmAM pUjAvavAnI prIti vadhAre rahI che. pUjavAnI prIti rahI nathI. mArI pUjA thAya ema ja huM cAhuM chuM. huM bIjAnI pUjA kare e vAta te dara rahI, paNa je kAI bIjAnI pUjA thatI jouM chuM te huM baLIne khAkha thaI jAuM chuM. huM bIjAne te zIkhAmaNa ApuM chuM paNa huM pote ja e zIkhAmaNane mAnatA nathI. huM sneha ane premavaza thaI meM je pApakarmo karyA che, e pApakarmone te huM hRdayamAM chupAvI, rAkhuM chuM; paNa thoDuM ghaNuM sukRta karuM chuM, te, e sukRtane moTuM rUpa ApI jagajAhera karuM chuM. evI avasthAmAM he ! prabhe ! tamane upAlaMbha kevI rIte ApI zakuM ! A vAta mane sudarzana bhaktane joI jANavAmAM AvI." he ! prabho ! huM thoDuM ghaNuM sukRta karuM chuM te chaLakapaTa te sukRtane chInavI laI jAya che. huM eTale badho daMbha karuM chuM ke meM je kAMI thoDuM sukRta karyuM te paNa naSTa thaI jAya che. A pramANe sudarzana bhaktane joI mArI bhUla mane samajamAM AvI. ane huM samajI zakyo ke, paramAtmAne bhakta te tyAre je banI zakuM ke jyAre huM sudarzana jevo banuM." keTalAka leke sudarzanane joI Ama kahetA hatA te keTalAka leke sudarzanane hasatA joI A ke. divAne che ema kahetA hatA. - sudarzana badhA lekenI prazaMsAtmaka ane niMdAtmaka vAta sAMbhaLa hato. paNa tene te keInA prati rAga na hatuM tema haiSa paNa na hatuM. te te pratipakSI bhAvanAdvArA vitarkone teDatA ja hate. tame paNa sudarzananI mAphaka pratipakSI bhAvanAdhArA vitarkone teDatA jAo te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA sudI 11 ravivAra prAthanA cetana jANu kalyANa karana ke, Ana mile avasara re; zAstra pramANa pichAna prabhu guna, mana caMcala thira kara re. - zreyAMsa jirNoda sura re. che 1 -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI zreyAMsanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnI prArthanA ane paramAtmAnA nAmasmaraNadvArA bhakatone je AnaMda maLe che te AnaMda jagatanA jIvone paNa maLe evI bhaktone IcchA rahe che. cheje pramANe koI udAra mANasa potAne tyAM pedA thatI sArI vastune pote ja upabhega karavA cAhata nathI, paNa e sArI cIja badhAne maLe ema te cAhe che; te ja pramANe Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 11 ] rAjakoTa-cAturmAsa [437 bhakta paNa udAra thaIne je vastu pitAne sArI lAgI che, te vastu mATe badhA ne AmaMtrita kare che. e vAta judI che ke, koI tenA AmaMtraNane svIkAre nahi, paNa te te pitAnA taraphathI badhAne AmaMtrita kare che ane kahe che ke - cetana jANa kalyANa karana ke, Ana milya avasara re; zAstra pramANa pichAna prabhu guna, mana caMcala thira kara re. "he ! bhAIo ! je mAruM kahevuM mAnatA he te huM kahuM chuM ke, bIjAM badhAM kAme choDI daI paramAtmAnuM bhajana kare, temAM vilaMba na kare. tamArI IcchA paNa kalyANa karavAnI che, ane A avasara paNa kalyANa karavAne maLyo che. sAdhane paNa maLyAM che te pachI vilaMba zA mATe kare che. mATe vilaMba na karatAM bhagavaddabhajana kare." bhakta loko Ama kahe che ane ApaNe paNa jANIe chIe ke, paramAtmAnuM bhajana kalyANakArI hoya che. Ama hovA chatAM paramAtmAnuM bhajana karavAmAM ALasa thAya che tenuM zuM kAraNa? enuM kAraNa batAvatAM jJAnIjane kahe che ke, A cetanya-AtmAne, je kAma karavAno anaMtakALathI. abhyAsa paDyo che, te kAma karavuM te sarala jaNAya che, paNa paramAtmAnI prArthanA karavAno abhyAsa na hovAnA kAraNe bhagavaddabhajana karavAmAM tene ALasa Ave che. pANIne nIcI, jagyAe laI javuM hoya te kAMI muzkelI jaNAtI nathI, paNa jyAre pANIne u5ra laI javAnuM hoya tyAre bahu prayatna karavo paDe che. A ja pramANe AtmAne abhyAsa che ane te kAraNe kAma-krodha AdimAM te upadeza vinA ja AtmAnI pravRtti thaI jAya che, paNa paramAtmAnuM bhajana karavAmAM upadeza ApavA chatAM muzkelIthI pravRtti thAya che. tame je bhaktanA kathanAnusAra bhagavaddabhajanane AnaMda levA cAhatA ho te kAmakrodhAdine tyAga kare. tene tyAga karavAthI samyak daSTi thaze ane pariNAme sahaja sukhanI prApti thaze. IzvaranuM bhajana karavAthI kAma-krodhAdi naSTa thaI jaze. je pramANe gharane mAlika jAgI javAthI gharamAM piThele cAra bhAgI jAya che, te ja pramANe jJAnIo kahe che ke, he caitanya ! tuM je jAgrata thA te kAma-krodha vagere cAra bhAgI jAya. je kAma-dhane bhagADavA cAhate haze te paramAtmAnI prArthanA karaze ja; ane je cAhate nahi hoya te nahi kare. kAma-krodhAdine paNa hRdayamAM rAkhavAM ane paramAtmAnI prArthanAno AnaMda paNa levo e banne kAryo eka sAthe thaI zakatAM nathI.. tuM avikAra pichAna Atama guNa, bhrama aMjAla na para re, pudgala cAha miTAya vinayacaMda, te jina tU na avara re. e he ! AtmA! tuM avikArI che. tuM tArA guNene jANa. tuM je bhramane kAraNe jaMjALamAM paDI rahyo che e bhrama jaMjALane tuM naSTa kara. pudgalanI IcchA ja tane bhrama jaMjALamAM pADI rahI che. te icchAne tyAga kara te tAre vikAra maTI jAya ane tene sahaja sukhanI prApti thAya." bhaktonA A kathanane dhyAnamAM laI tame paNa pudgalenI Ine tyAga karI ane Atmati jagA, te temAM kalyANa che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA anAthI munine adhikAra-48 A ja vAta anAthI muni rAjA zreNikane kahI rahyA che. bIjA zabdomAM kahIe te anAthI muni, rAjA zreNikane pAtra banAvI, amane sAdhuone amRta ApI kahe che ke, "tame amRtanuM pAna kare, viSapAna na kare." temanuM A kathana badhAne mATe grAhya che. kAraNa ke temane keInA prati rAgadveSa nathI, tema temane koInI niMdA karavAnuM prayojana nathI. teo te badhAnA nAtha banI kevaLa vastusvarupa batAve che. . keIne vastusvarUpa samajAve te nAtha banIne samajAve, anAtha banIne nahi. hRdayamAM rAgadveSane jarApaNa sthAna na Ape. hRdayamAM rAgadveSane jarApaNa sthAna ApyuM te tame anAtha ja rahevAnA ane e avasthAmAM bIjAne vastu-svarupa zuM samajAvaze ? eTalA mATe samabhAva rAkhI zikSA Ape. je viSamabhAva sakhI zikSA Apazo te zikSA ApanAra ane zikSA sAMbhaLanAra bannene hAni thaze. kadAcita zikSAne grahaNa karanAra samabhAva rAkhavAne kAraNe zikSAne lAbha paNa laI le, paNa jeo bIjAne viSamabhAve zikSA Ape che teone to avazya hAni thAya ja che. - anAthI muni badhAnA nAtha banI kahe che ke, je mArga pakaDI meM anAthatAne tyAga karyo che te mArge jaI tame pAchA anAthatAmAM na paDe. ane eTalA ja mATe teo bIjA prakAranI anAthatA batAve che ke, "he ! rAjan ! mahAvratane svIkAra karIne paNa keTalAka kAyara leke, pramAdavazAta mahAbatane sparzatA nathI ane e kAraNe teo pAchA anAthAmAM paDI jAya che". mahAvatemAM sthira kema rahI zakAya e viSe kAle thoDuM kahyuM hatuM. Aje te viSe thoDuM vizeSa kahuM chuM. jo ke, gRhastha mahAvratane svIkAra karatA nathI paNa teo je aNuvratano svIkAra kare che e aNuvratanA AdhAre paNa mahAvratanI siddhi thAya che. A ja pramANe mahAvate ja aNuvratanI siddhi kare che. aNuvrato gRhasthane pitAne mATe te lAbhaprada che ja. paNa bIjAone mATe paNa lAbhakArI che. A ja pramANe mahAvate paNa pitAnA ja mATe, nahi paNa bIjAone mATe paNa lAbhaprada che. aNuvrata ke mahAvratanuM khaMDana karanAra pitAnI te hAni kare che paNa sAthe sAthe bIjAonI paNa hAni kare che. eTalA mATe mahAvrata zuM che ? ane tene sthira kema rAkhI zakAya ? e viSe samajAvavAnI jarUra che. keTalAka lekone satya samajavuM paNa muzkela jaNAya che paNa satya vAtane samajavAthI ane satya vAtane svIkAra karavAthI paNa ghaNo lAbha thAya che. rAjA zreNika satya vAtane svIkAra karavAmAM saMkoca karate nahi eTalA mATe anAthI muninI vAta samajavAmAM tene vAra lAgI nahi. anAthI muni tene kahe che ke "he ! rAjan ! je mahAvratanuM pAlana karavuM kAyaratAne kAraNe choDI de che te anAtha ja che." ' mahAvatanI rakSA pratipakSI vastune nAza karavAthI thAya che. je vastune lIdhe eka pakSane nAza thAya te pratipakSI vastu che. jemake bilADIne dUdhanuM kAma ApavAmAM Ave ke kAgaDAne dahIMnI rakSAnuM kArya soMpavAmAM Ave te te banne vastune bagADaze. kAraNa ke, bilADI dUdhane ane kAgaDe dahIMne naSTa karI nAMkhe che. uMdaranI rakSA bilADI dvArA karavAmAM Ave te rakSA thaI zake nahi; kAraNa ke bilADI uMdaranI pratipakSI che. A ja pramANe mahAvratanA je pratipakSI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 11]. rAjakeTa-cAturmAsa [439 kAraNe che te kAraNothI mahAvratane bacAvatA raheze. te ja mahAvratanI rakSA thaI zakaze. jenadarzanamAM te A vAta vAraMvAra kahevAmAM AvI che, paNa pAtaMjali yogadarzanamAM paNa ema kahyuM che ke vitarkabAdhane pratipakSabhAvanA-ityAdi / AmAM kahyuM che ke, mahAvratanA pratipakSI hiMsAdi che. ahiMsAnI viruddha hiMsA, satyanI viruddha asatya, asteyanI viruddha corI, brahmacaryanI viruddha maithuna ane aparigrahanI viruddha mamatvabhAva che. - ahIM eka prazna thAya che ke, hiMsA karavAthI ahiMsA mahAvatano nAza thAya che ke, hiMsA karAvavAthI, ke hiMsAne anumodavAthI ? A praznanA uttaramAM pAtaMjali yogasUtramAM paNa kahyuM che ke, e traNeya ne ahiMsAnA pratipakSI samajavA joIe. hiMsA karavAthI, hiMsA karAvavAthI ane hiMsAne anumodavAthI ahiMsAne nAza thAya che. keTalAka leke kahe che ke, pote hiMsA karatA nathI paNa bIjA koIne kahevaDAvIne karAve te zuM vAMdhe che? paNa A viSe AgaLa kahevAmAM AvyuM che ke hiMsA karavAthI ahiMsAne nAza thAya che. hiMsA karAvavAthI ahiMsAne nAza thAya che ane hiMsAne anumodavAthI paNa ahiMsAno nAza thAya che. kAraNa ke e traNeya ahiMsAnA pratipakSI che. - have ahIM eka bIjo prazna ubho thAya che ke, hiMsA karavAmAM vadhAre pApa che ke hiMsA karAvavAmAM ? A praznano uttara ekAntarUpe ApI na zakAya, paNa e viSe UMDo vicAra karavAthI jaNAze ke, pitAnI dvArA thaela koI paNa kAryamAM je viveka jaLavAya che, te viveka bIjAnI dvArA karavAmAM AvatAM kAryomAM jaLavAtuM nathI. A sivAya pitAnA hAthe kArya karavAmAM jeTalI maryAdA rahe che teTalI maryAdA bIjAnA hAthe thatAM kAryomAM rahI zakatI nathI. A daSTie vicAratAM kaIvAra karavAnI apekSAe "karAvavAmAM " vadhAre pApa thaI jAya che. vaLI keIvAra pitAnA hAthe kAma karavAmAM viveka na rAkhavAne kAraNe vadhAre pApa thaI jAya che ane keAIvAra bIjAnA hAthe kAma karAvavAmAM viveka na rahevAne kAraNe vizeSa pApa thaI jAya che. A pramANe karavAmAM" vadhAre pApa che ke "karAvavAmAM ". vadhAre pApa che e ekAntarUpe kahI zakAya nahi. paNa vizeSataH leke ALasamAM paDI rahevAne kAraNe ane avivekapUrvaka kAma karAvavAne kAraNe "karavAne badale "karAvavAmAM" vizeSa pApa thAya che. Aje pate te ALasamAM paDyA rahe che ane bIjA pAse kAma karAve che ane tethI saMsAramAM ALasa vadhavA pAmI che. zAstramAM je 72 kalA batAvavAmAM AvI che te eTalA mATe ke, leke ALasamAM na paDe ane pitAnuM kAma vivekapUrvaka karI zake. matalaba ke, sAdhu pote hiMsA na kare paNa bIjA pAse hiMsA karAve te zuM vAMdho che? ema kahenArAoe samajavuM joIe ke, hiMsA karavI, hiMsA karAvavI ane hiMsAne anumodavI e traNeya ahiMsAnA pratipakSI che ane e kAraNe e traNeya vasyuM che. pAtaMjali yogasUtramAM AgaLa kahyuM che ke, krodha, lobha ane mehane vaza thavAthI hiMsA thAya che. ahIM ja ke meha zabdane pAchaLa rAkhavAmAM Avyo che paNa jJAnIjane kahe che ke, je hiMsAdi pApakarmo che te badhA mohane kAraNe ja thAya che. sata vastune asata ane asata vastune sata mAnavI e moha che. jaina zAstramAM Ane ja mithyAtva kahela che Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA hiMsA karavI, karAvavI ane anumeAdhvI ema hiMsAnA traNa bheda thayA. pachI krodhathI lAbhathI ane mehathI hiMsA karavI, karAvavI ane anumAvI ema hiMsAnA nava bheda thayAM. krodha, lAbha ane meAha paNa traNa prakAranA che. jadhanya, madhyama ane utkRSTa. jenAmAM utkRSTa krodha heAya te utkRSTa hiMsA kare che. jadhanya hAya te jadhanya ane madhyama hAya tA madhyama. A pramANe utkRSTa, madhyama ane jadhanya krodha, lAbha ke mehathI hiMsA kare che, karAve che ane anumede che. A pramANe hiMsAnA 27 bheda thayA. ane trividha kAraNa ane trividha yAgathI enAM 81 bheda thayAM. A badhAM hiMsAnAM bhede duHkha ApanArAM che. ane anaMta janmamaraNunuM duHkha vadhAranArAM che. A duHkhathI bacavA mATe hiMsAnI pratipakSI bhAvanA bhAvavI joIe. je, hiMsAnI pratipakSI ahiMsA bhAvanAne bhAvatA nathI, te kAivAra hiMsAnuM paNa pratipAdana karavA lAge che. te pAte paNa patita thAya che ane bIjAne paNa patita kare che. A ja kAraNe AvA lAkA anAthI muninA kahevA pramANe anAtha ja che. : A aa sAdhuonI mukhyataH vAta thaI. have zrAvakanI vAta viSe vicAra karIe. tamane aNuvratAnA viSe vita uThe tA te vakhate pratipakSI bhAvanA bhAvaze| te tamAruM paNa kalyANu thaze ane sAthe khIjAonuM paNa kalyANa karI zakaze|. manamAM virdrA pedA thavAthI hRdayamAM bahu udAsInatA AvI jAya che; paNa pratipakSI bhAvanA bhAvavAthI vitarkonA nAza thaI jAya che ane hRdayamAM kAI judu ja teja AvI jAya che, jemake mahAbhArata yuddhamAM arjunane udAsInatA AvI gaI hatI ane e udAsInatAne kAraNe teNe zithila thaI dhanuSya paNa eka bAju mUkI dIdhuM hatuM, paNa jyAre kRSNe tene edhadAyaka vajranA saMbhaLAvyAM tyAre arjuna pUrvavat tejasvI banI gayA hatA. A ja pramANe jyAMsudhI gRhasthA sAdhue nAM sayane sAMbhaLatA nathI tyAMsudhI tee udAsIna rahe che, paNa sAdhuonAM sacane sAMbhaLatAM temanI udAsInatA maTI jAya che ane temAM navI tejasvitA Ave che. jyAre mahAbhArata yuddha thavAne nizcaya thaI gayA tyAre kauravA banne vijayaprAptinI bhAvanA karavA lAgyA. bhAvanA teA bannenI vijaya prAptinI hatI paNa ekanI bhAvanA te sahyadvArA vijaya meLavavAnI hatI, teA khIjAnI satyane gumAvIne paNa vijaya prApta karavAnI bhAvanA hatI. durgaMdhane vicAryuM ke, jo kRSNe amArI bAju AvI jAya te| amArA vijaya acUka thAya. kRSNe bahu ja nItijJa ane dUradarzI che. A ja pramANe arjuna paNa vicAratA hatA ke, kRSNe jo amArI bAju AvI jAya te amArA vijaya avaMzya thAya. duryodhana ane arjuna banne kRSNane peAtAnA pakSamAM lAvavA cAhatA hatA, ane eTalA mATe te banne kRSNane potAnA pakSamAM AvavA mATe Ama MtraNa devA gayA. te vakhate kRSNa sutA hatA. durgaMdhane vicAryuM ke, kRSNa sutA che eTale mAre kyAM besavuM? huM rAjA chuM ane vijayAkAMkSI chuM eTale pratiSThAnI rakSA mATe paNa kRSNanA mastaka AgaLa besavuM ThIka che. A pramANe vicAra karI duryodhana kRSNanA mastaka AgaLa UbhA rahyo, paNa arjuna dAsabhAva-namrabhAva rAkhatA hatA eTale teNe vicAryuM ke, kRSNane mArA pakSamAM levA che teA temanA prati namratAnA vyavahAra karavA joIe. A. pramANe vicAra karI arjuna kRSNanA paga AgaLa Ubho rahyo, kRSNa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 11] rAjakeTa-cAturmAsa . [441 yathAsamaye uThyA. manuSya jyAre suIne uThe che tyAre tenuM zarIra svAbhAvika rIte paga tarapha jAya che ane tenuM mukha paNa paganI tarapha ja phare che. A pramANe kRSNa jyAre jAgIne uThavyA tyAre tenuM mukha arjuna tarapha pharyuM, ane duryodhana kRSNanI pITha tarapha rahI gayo. duryodhane vicAravA lAgyo ke, arjuna kRSNane pahelAM AmaMtraNa ApI deze ane saMbhava che ke kRSNa tenuM AmaMtraNa svIkArI le, mATe mAre AgamananuM kAraNa pahelAM batAvI devuM joIe. A pramANe vicAra karI duryodhane kahyuM ke, "mahArAja ! ApanI sevAmAM huM paNa Avyo chuM. huM paNa ApanA mastakanI sevA karI rahyo hato. duryodhanane avAja sAMbhaLI kRSNa tenI tarapha joyuM ane tame paNa AvyA cho ? ema kahyuM. kRSNa bannene AvavAnuM kAraNa pUchayuM. bannee pitAnA Agamanano uddeza kahI saMbhaLAvyo. kRSNe kahyuM ke, "tame banne mAre tyAM AvyA che eTale tamane bannene huM saMtuSTa karavA cAhuM chuM. have eka bAju te mArI yAdavI senA che ane bIjI bAju huM ekaluM chuM. A bannemAMthI tame jene cAhe tene pasaMda karI zako cho. paNa arjuna! tuM hamaNAM zAMta rahe, pahelAM duryodhanane mAMgavA de. duryodhana pahelAM mAgI le pachI je bAkI rahe tethI te saMtoSa mAnaje." kRSNanuM kathana sAMbhaLI duryodhana prasanna thayA. ane te manamAM vicAravA lAgyo ke, "yuddhamAM te senAnI jarUra raheze. yuddhanA vakhate ekalA kRSNa zuM karI zake? mATe huM yAdavI senAne mAMguM. yAdavI senAdvArA huM pAMDavone parAjita karI zakIza. mAruM bhAgya caDIyAtuM che ane tethI ja kRSNa mAruM mAna pahelAM sAcavyuM che. Akhare mArAM baLane prabhAva paDyo khare !" ( A pramANe vicAra karI duryodhane kahyuM ke, Apa mane yAdavI senA Ape. kRSNa kahyuM ke, ThIka. yAdavI senA tamArA pakSamAM yuddha karavA Avaze. pachI kRSNa arjunane kahyuM ke, " tamArA pakSamAM to have huM rahyo." arjuna ghaNuM ja prasanna thayA ane kahevA lAgyuM ke, huM je dhArato hato te ja thayuM. kRSNa pitAnI yAdavI senAne duryodhananI sAthe javAno hukama karyo, ane pachI arjunane kahyuM ke, "teM te mane yAdavI senA ApI kharIdI lIdhuM che. eTalA mATe have huM tArI sAthe chuM." - zuM tame paNa Izvarane kharIdavA cAhe che? jo kharIdavA cAhe che to tame badalAmAM zuM ApavA cAhe che? tame kaI vastune tyAga karazo? mIrAMe kahyuM che ke - mAI mane giridhara lIno mela, keI kahe halake, keI kahe bhArI, koI kahe anatela; mAI. koI kahe mahaMgA, keI kahe sastA, keI kahe anamela. mAI jemane paramAtmA pratye premabhAva haze te to, te sastA che ke meMghA che enI carcAmAM Utaraze nahi paNa tene kharIdI leze. temanI kIMmata keTalI devI paDe che. ene mATe pAsa na koDI rahI mane muphatakhudA ke mola liyA, aisA saudA kiyA. jyAre pitAnI pAse keDI paNa na hoya tyAre paramAtmAne kharIdI zakAya che. arjunanA jevA dAsa bane tyAre ja kRSNane kharIdI zakAya che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kajara] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA laDAInA samaye A pramANe ekanI AjJAmAM rahevuM e kAMI nAnI sUnI vAta nathI. ame A prakAranI dravya laDAIne ThIka mAnatA nathI, tema gItA paNa tene ThIka kahetI nathI. ke gItAne yuddhanuM pustaka kahe che, paNa ame te kahIe chIe ke, temAM paNa ahisAnuM ja nirupaNa che. gItAmAM je yuddhanuM varNana che te yuddha te daivI prakRti ane AsurI prakRtinuM yuddha che. A vAtanI atre carcA karavAnI nathI. ahIM te kevaLa eTaluM ja kahevAnuM che ke, e bhautika yuddhamAM paNa ane kahyuM hatuM ke, bhale AkhI senA ke rAjya cAlyuM jAya paNa huM kRSNane te choDI zakuM nahi. A ja pramANe jo tame paNa paramAtmAne tamArA pakSamAM levA cAhe te tame evo nizcaya kare ke, bhale AkhA saMsAranI saMpatti cAlI jAya paNa huM satyane choDIza nahi. zAstramAM kahyuM che ke, te ra6 hu madhuM | arthAta satya e ja bhagavAna che.. arjuna paNa kRSNane ema kahI zaktA hatA ke, huM paNa AmaMtraNa ApavA mATe Avyo chuM, eTalA mATe aDadhI senA mane paNa maLavI joIe. paNa arjune ema na kahyuM. teNe te senAne tyAga karI kRSNane ja potAnA pakSamAM lIdhA, ane e kAraNe ja kRSNa arjunane kahyuM hatuM ke, "he! ana! tuM daivI saMpattine bhagavanAra che. huM ema vicAratA hatA ke, saMsAramAM devI saMpattine koI bhaktA che ke nahi? paNa have daivI saMpattine bhegavanAra tuM mane maLyo che te huM AkhA saMsArane tArI samakSa upasthita karI zakuM chuM." - arjuna ane kRSNane nara-nArAyaNanI joDI kahevAmAM Ave che. ane narane pakSa lIdhe che, ane kRSNa nArAyaNane pakSa lIdho che. ane eTalA mATe temane nara-nArAyaNanI joDI kahevAmAM Ave che. " gItAmAM daivI saMpattinA lakSaNa tarIke nirbhayatA ane ahiMsAne batAvavAmAM Avela che. A uparathI gItA kAIne mAravAnI zikSA ApanAruM pustaka nathI ema kahevAya che. potAnA AtmAne nirmala banAvavA mATe daivI saMpattinAM guNone apanAvavA joIe. kevaLa bAhya snAna karavAthI kAMI vaLatuM nathI, paNa jJAnayoga vaDe pavitra thavAthI AtmakalyANa thAya che. AtmAne oLakhavAnuM phaLa prANI mAtra pratye dayAbhAva rAkho e che. jyAre tamArAmAM jJAna pragaTaze tyAre tame prANI mAtra upara dayA karaze. kRSNa arjunane kahyuM ke, teM mane caturAIthI tArA pakSamAM laI lIdhe eTalA ja mATe huM kahuM chuM ke, tuM daivI saMpattine bhaktA che. daivI saMpatti AtmAnI unnati sAdhe che ane AsurI prakRti AtmAnI avanati kare che. matalaba ke, A daivI saMpattine apanAvavI e Izvarane ja apanAvavA jevuM che. pachI e Izvarane Izvara kahe ke bIjA keI kahe. nAmane bheda bhale rahe, guNa ja jevA joIe. kahyuM che ke - rAma kaho rahamAna kaho, kAnha kaho mahAdeva rI; pArasanAtha kahe ke brahmA, sakala brahma svayameva rI--AnaMdaghanajI - rAma kahe, rahemAna kahe, kRSNa kahe ke brahmA kahe athavA bIjA keI nAmathI kahe. nAmanAM guNamAM kAMI bheda nathI. guNa ja jovA joIe. je koI AdamI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 11] rAjakoTa-cAturmAsa [447 allAnuM nAma laI koInA gaLA upara charI pherave te zuM te ThIka kahevAze ? eTalA mATe kevaLa nAmane bheda na juo paNa guNa juo. paramAtmAnuM nAma laI kevAM kAma kare che tene vicAra karo, ane kharAba kAmane tyAga kare che temAM kalyANa che. sudarzana caritra-48 T koI vAra AsurI prakRtine vijaya thatuM hoya evuM jaNAya che paNa AsurI prakRtinI Akhare kevI hAra thAya che e vAta sudarzananA caritra uparathI juo. sudarzana sA hatA chatAM tene zULIe caDAvavA mATe laI javAmAM Avyo. leke sudarzananI niMdA karatA hatA ane abhayAnI prazaMsA karatA hatA. koI ema kahetA hatA ke, A sudarzane te rANInA zIlane naSTa karavAno prayatna karyo ja hato paNa rANI pitAnA zIlamAM daDha rahI eTale ja tene prayatna niSphaLa gayo. A pramANe abhayA AsurI prakRtinI hatI chatAM paNa tenI prazaMsA thatI hatI, ane sudarzana daivI prakRtine hovA chatAM tenI niMdA thaI rahI hatI. bahumata te AsurI prakRtivALI abhayAnA pakSamAM ja hatA e kAraNe zuM AsurI prakRtivALAne sArA kahI zakAya ? duniyAmAM kapaTI ane ThagArA leke vadhAre haze paNa ethI zuM kapaTane sAruM kahI zakAya ? bhale satyanA pakSamAM kaI na paNa hoya, paNa paramAtmA te satyanI sAthe ja che. eTalA mATe satyane ja mAnavuM, beTAne na mAnavAM. zULIne joI sudarzana vicArato hato ke, A zULI mArA navakAra maMtranI iSTasiddhi karavA mATe mane bheTavA cAhe che. huM ema nathI cAhatuM ke, zuLI tUTI jAya ane tenuM siMhAsana banI jAya paNa eTaluM to avazya cAhuM chuM ke, zaLIe caDavA chatAM paNa mArA hRdayamAM keInA prati-rANInA prati-paNu TheSabhAva na Ave. mArAmAM evI bhAvanA paNa na Ave che te aparAdhI che ane huM niraparAdhI chuM. pahelAM huM aparAdhI-niraparAdhIne bheda mAnato hato paNa have te mArA mATe e banne samAna ja che. subhaTa zeTha ke dhare zUlI para, hAhAkAra kA nAda; zailI sthAna che huA siMhAsana, baje duMdubhi nAda. dhana 18 chatra dhare aura cAmara vIje, kusumadhAra; dhvajA uData hai vijayA jayantI, sura bele jayakAra. dhana 109o . anekajanmasaMsiddhistato yAti parAM gatim / A mahAvAkya che. siddhine sAdhavA mATe jyAre tIvra vairAgya pedA thAya che tyAre A bhavamAM nahiM te AvatA bhavamAM avazya siddhi maLe che. A vAta sudarzana caritra uparathI vizeSa spaSTa thAya che. sudarzanane pUrva bhavamAM peTamAM khIle kheMcI gayA hatA ane tenuM mRtyu thayuM hatuM paNa tenuM dhyAna te navakAra maMtramAM ja hatuM. te vakhate tenA sthUla zarIranI rakSA navakAra maMtrathI na thaI. A vAtane sudarzanane kAMI vicAra paNa na Avyo. sudarzana te ema ja vicAratA hatA ke, mAruM A sthUla zarIra keI kAraNathI ja chUTe che. tenuM dhyAna te navakAra maMtramAM ja hatuM. ane navakAra maMtrano pUrvajanmathI tene abhyAsa hato eTale tene navakAra maMtranuM dhyAna A janmamAM paNa rahyuM. A uparathI adazya zakti chUpI rIte keTaluM kAma kare che te jaNAI Ave che. AjanA leke kevaLa dazya zaktine ja jue che paraMtu adasya zakti Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA paNa che e vAta temaNe jANavI joIe. AjanA vaijJAnike paNa kahe che ke, kaI adazya zakti avazya che paNa te jovAmAM AvatI nathI. paraMtu te adazya zakti kevI rIte dekhI zakAya ! e te pUrNa thaye ja joI zakAya che. tame ahaMkArane saMpUrNa tyAga karI nAkhe te tame paNa adazya zaktine joI zakaze. paNa tamArI pUrNatAne te ahaMkAra AvI rahyo che mATe ahaMkArane dUra karI pUrNatA pragaTAve. sUrya prakAza zA mATe Ape che! pRthvI zA mATe sthira rahe che ane samudra zA mATe maryAdA rAkhe che! A viSe vicAra karavAthI tamane jaNAze ke, adazya kaI zakti avazya che. tamAre tyAM zuM bhojana banyuM che tenI tamane ghaNIvAra khabara hotI nathI. paNa jyAre tame jamavA beso tyAre tamArI prakRtine anukUla bhejana Ave te tame prasanna thAo che. eTalA mATe tyAM paNa kaI adaSTa kAma kare che ke nahi ? kare che. chatAM tame rasoI jamIne dRzya vastunI ja prazaMsA kare che; ane adazya zaktine bhUlI jAo cho! je anna-dhI vagere na hota te zuM e raseI banI zakata ? je adazya zaktinA pratApathI anna-ghI Adi banela che tene te bhUlI jAo che ane abhimAnane vaza thaI dazya vastunI prazaMsA karo cho ! jyAre A prakAranuM abhimAnano tyAga karaze tyAre ja adRzya zaktinuM bhAna thaze ane pachI tame AgaLa jatAM pUrNa paNa banI zakaze. sudarzana adazya zaktine jANatA hatA. tene adazya zakti upara pUrepUro vizvAsa hato. pUrva bhavamAM tenuM AyuSya lAMbuM na hatuM eTale devoe tene bacAvyo na hato paNa A bhavamAM tenuM AyuSya bAkI hatuM. eTalA mATe sudarzananI satyazIlanI sAdhanAe devAnuM Asana calAyamAna karyuM. Asana calita thavAthI deve vicAravA lAgyA ke, A zuM thayuM ? dhyAna karatAM jyAre temane jaNAyuM ke, sudarzanane zULIe caDAvavAmAM AvyuM che. tyAre teo kahevA lAgyA ke, "A te bahu anartha thaI rahyo che. je ame A anarthane aTakAvIzuM nahi te amAruM Asana paNa paDI jaze. eTalA mATe zeThane vALa paNa vAMke thavA devo na joIe. zeThe pahelAM paNa ghaNe tyAga karyo hato ane Aje paNa zeThane koIne prati krodha ke kaSAya nathI." A pramANe vicAra karI deve sudarzananI rakSA karavA mATe taiyAra thayA. rAjAnA subhaTae sudarzanane upADI jevo zULI upara caDAvyo ke tarata ja zULInA sthAne siMhAsana banI gayuM. subhaTe ema vicAratA hatA ke, ame zeThane zULI upara caDAvIe chIe ane dhArmika nagarajane paNa zeThane zULI upara caDAvatAM joI hAhAkAra karavA lAgyA. ane kahevA lAgyA ke, "he ! prabho ! bhale amane zULI upara caDAva paNa A dharmAtmA sudarzanane te bacAvo. je leke sudarzananA pratipakSI hatA temanuM hRdaya paNa pIgaLI gayuM. bhakta leke kahetA hatA ke, ame ema jANatA hatA ke, have te sudarzana zeTha belaze paNa emane to paramAtmA pratye pUrNa vizvAsa hovAthI hajI sudhI kAMI bolatA nathI. kharekhara ! temanAmAM paramAtmika zakti ja che." subhaToe sudarzanane zULI upara caDAbe paNa dee e zuLIne siMhAsana banAvI dIdhuM ane mAthe chatra paNa karI dIdhuM. zuLIne sthAne sihAsana thayeluM joI nagarajane Azcaryacakita thayA ane prasanna thaI sudarzanane jaya jayakAra karavA lAgyA. have AgaLa zuM thAya che tene AgaLa vicAra karavAmAM Avaze. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 14] rAjakoTa-cAturmAsa [ 445 vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA sudI 14 maMgaLavAra prArthanA praNam vAsupUjya jinanAyaka, sadA sahAyaka tU mere; viSama vATa ghATa bhayathAnaka, paramAzraya sarano tere. -vinayacaMdra kuMbhaTa covIzI zrI vAsupUjya bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. je paramAtmAnI prArthanA sAcA aMtaHkaraNathI kare che. paramAtmAnI prArthanA upara je daDha vizvAsa rAkhe che ane je sakaLa saMsArane prArthanAmaya ja jue che tenI bhAvanA kevI hevI joIe ! e A prArthanAmAM batAvavAmAM AvyuM che. A prArthanAmAM kahyuM che ke, prAthanI bhAvanA evI hovI joIe ke, Akho saMsAra pitAne anukULa rahe ke pratikUla rahe; athavA saMsAranAM badhAM padArtho sukhadAyI hoya ke duHkhadAyI hoya, paNa teNe te ema samajavuM joIe ke e badhAM padArtho pitAne paramAtmAnI tarapha dhakele che, ane sAthe sAthe prabhumaya jIvana vyatIta karavAnI zikSA Ape che. bhakta leke kahe che ke, amane koI e prazna kare che, paramAtmAne prApta karavAne sarala mArga kaye che ? te ame uttaramAM e ja jaNAvIzuM ke, paramAtmAne prApta karavAne sarala mArga paramAtmAnI prArthanA ja che. ananya bhAve paramAtmAnI prArthanA ke bhakti karavAthI paramAtmAne bheTe thaI zake che. keI kahe ke, e to badhuM ThIka paNa paramAtmAnI prArthanA kaI rItie karavI joIe ? e te batAvo. paramAtmAnI prArthanA karavA mATe tenI rIti paNu jANavI joIe. Ane mATe bhakato kahe che ke paramAtmAnI pUrNa rIte prArthanA karanArAo potAnuM caritra pAchaLa mUkI gayA che, ane teo kahI gayA che ke, je mAge ame cAlyA chIe te mAge tame paNa cAlyA A te ame je sthitine prApta karI che te sthitine tame paNa prApta karI zake che. A prArthanAmAM kahyuM che ke - khala dala prabala duSTa ati dAruNa, je cotarapha kare ghera; tadapi kRpA tumhArI prabhujI, ariya na hoya prakaTe cero. bhakto kahe che ke, "he ! prabha! mane duSTo dala-balathI cAre tarapha gherI le ane talavArathI mArA zarIranAM TUkaDe TUkaDAM paNa karI nAMkhavA cAhe chatAM paNa mArI bhAvanA e ja rahe ke, A duSTa leke nathI paNa paramAtmAnI kRpA prApta karAvanAra che. mArI AvI bhAvanA rahe ane e bhAvanAmAM koI prakAranI zithilatA na rahe to te duSTo paNa mArA mATe bhakSakane badale rakSaka banI jaze. eTalA mATe he ! prabho ! huM evI bhAvanA karuM chuM ke, mArI prArthanA evI Adarza hovI joIe ke, bhale mane zatruo mAravA paNa Ave chatAM mane te te vakhate jarApaNa krodha na Ave ane zatru pratye paNa mitratA rahe." Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA tame kaheze ke, ame te ema samajatA hatA ke, jyAre saMsAranuM sukha vadhe tyAre prArthanAnuM bala vadhyuM che ema manAya. paraMtu zatrune paNa mitra mAnavAmAM paramAtmAnI prArtha nAnuM bala raheluM che ema mAnavuM e to bahu muzkela mArga che. ane vAstavamAM paramAtmAnI prArthanAne mArga evo ja che. pitAnI viSayavAsanAne poSavA mATe paramAtmAnI prArthanA karavI e te kevaLa prArthanAno Dhaga che. jyAre pratikUla padArtho anukUla lAgavA mAMDe tyAre pratikUla padArtho paNa anukUla thaI jaze. ane sAthe sAthe tamAro AtmA paNa baMdhanamAM sapaDAze nahi. jyAre tamo kaI cere vagerenA gherAmAM gherAI jAo tyAre ema mAne che, he ! prabho ! e leke mane, mArI bhUla batAvI tArI tarapha dhakelI rahyA che. huM tane samajI zakya nathI. enI sajA ApavA mATe e leke taiyAra thayA che. jyAre tame A prakAranI bhAvanA bhAvaze tyAre zuM kaI mANasa tamAre- vairI rahI zake kharA? paraMtu AvI bhAvanAne keLavavA mATe tenA abhyAsanI jarUra rahe che. bhakta kahe che ke, "he ! prabhe ! jo huM satyanI rAha upara heu te bhale kaI rAjA nArAja thaIne mane kArAgAranI sajA ApI mArI upara trAsa vartAve te paNa huM te tene upakAra ja mAnIza. huM to ema ja vicArIza ke, e rAjAe mane zAnti ja ApI che ane mAre upakAra karyo che, temaja mArA AtmAnI je dazA huM atyAra sudhI samajI zakyo nathI e dazA samajavAne eNe mane A suavasara Apyo che." - pahelAMnA vakhatamAM vidyArthIo jyAre barAbara abhyAsa karatA na hatA tyAre temane dhamakI ane zArIrika daMDa ApavAmAM AvatuM. jo ke Ama karavuM e atyAre eka prakAranI bhUla mAnavAmAM Ave che, paNa ema karanArAone uddeza te e ja . raheto ke vidyArthIo barAbara abhyAsa kare. A ja pramANe bhakta lekane mAthe jyAre kaSTa AvI paDe che tyAre teo ema kahe che ke, "he ! prabho ! A kaSTa mane tArI prArthanA karavAne abhyAsa karAve che. A mahAdi kaSTane atyAra sudhI huM kaSTa rUpe mAna hatuM paNa have mane jaNAyuM ke, e kaSTa vAstavamAM kaSTa rUpa nathI paNa prArthanAne abhyAsa karavA mATe eka zikSA rUpa che." jyAre tame paNa bhaktonI mAphaka AvI ucca bhAvanA bhAvatA thaze ane tamArA AtmAne ujjavaLa banAvazo, tyAre rAjA paNa tamane hAtha joDavA lAgaze. bhakta leke kahe che ke, "he ! prabhe ! bhramane kAraNe A AtmA DAkaNa-zAkaNa vagerethI bhayabhIta thaI ahIM tahIM bhaTake che paNa mane e vizvAsa che ke, ApanA zaraNe AvavAthI e kalpanAnAM bhUte te kSaNabhara paNa ubhA rahI zakaze nahi ane je kaI deva paNa bhayaMkara pizAca rUpa dhAraNa karI, hAthamAM talavAra laI, mane DarAvavA cAhaze te paNa tenAthI na DaratAM, huM ema ja mAnIza ke, e te mArI upara upakAra kare che, ane mArI parIkSA laI rahyo che." koI vidyAthI, je te potAne abhyAsa barAbara karato hoya, te te parIkSAthI jasa paNa Darate nathI, paNa te te UlaTo mArI parIkSA avazya le ema kahe che; te ja pramANe je kaI deva parIkSA le, to te bhakta ema ja mAne che ke, "A mAruM zarIra bhale te naSTa karI nAkhe, paNa AvA samaye je paramAtmA upara mAre vizvAsa daDha rahe ane Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda 14] rAjakeTa-cAturmAsa [447 devane huM mAro upakArI ja mAnuM, te ja huM sAce bhakta chuM ane tyAre ja mane paramAtmAnI bhaktine barAbara abhyAsa che evI mane khAtrI thAya. " Aje tamArI bhAvanA paramAtmAnI prArthanA viSe ghaNI nabaLI banI rahI che. ane e ja kAraNe paramAtmAnI prArthanA mATe tamane kaSTa sahana karavuM muzkela jaNAya che. paraMtu zuM tamane e khabara nathI ke daza-bAra rUpiyAnA pagAradAra sipAIo paNa rAjAne mATe potAnuM mAthuM ApavA taiyAra thaI jAya che ? jyAre sipAIo paNa pitAnA rAjAne mATe ATaluM AtmasamarpaNa karI zake che, te pachI zuM tame leke e sipAIothI paNa UtaratA cho ? ane paramAtmA kAI rAjAthI paNa halakA che ke temane mATe kaSTa sahyuM na jAya ? yuddhanI raNabherIne avAja kAne paDatAM vIra sipAIo te AgaLa kUcakadama kare che ! pAchaLa paDatA nathI. A ja pramANe mAthe game teTalAM kaSTa AvI paDe chatAM bhAvanA to paramAtmAnI tarapha ja vadhe ane Akho saMsAra lIlAmaya jaNAya te samajavuM ke ame paramAtmAnA sAcA bhakta chIe. bhale prANa paNa jokhamamAM AvI paDe chatAM te vakhate paNa paramAtmAnI ja bhAvanA bhAvavI joIe. bhagavAne kahyuM che ke, "he! munio ! tame maraNathI paNa na Dare. jIvanaAsamaraNabhayavimukkA arthAta-jIvavAnI te AzA na kare ane maravAne bhaya paNa na rAkhe. Ama karavAthI ja tame saMyamanuM pAlana karI zake che." bhagavAne sAdhuo mATe Ama kahyuM che te zuM zrAvakamAM evI daDhatA na hovI joIe! tamAre paNa vratanuM pAlana karavA mATe daDha banavuM ja paDaze. keInA prati dveSa na kare, kAInA upara khoTAM kalaMka na caDAvavAM e te ThIka che, paraMtu satya upara sthira rahetA je je kaSTo mAthe paDe te badhAM kaSTonuM saharSa svAgata karavuM e bhaktanuM paheluM kartavya che. A pramANe paramAtmAnI bhakti viSe bhinna bhinna bhaktoe bhinna bhinna vAta kahI che paraMtu lakSya te badhAnuM eka ja che; kevala zabdomAM ja aMtara che eTalA mATe kevaLa zabdone na pakaDatAM lakSyane pakaDavuM joIe. lakSyane pakaDI paramAtmAnI prArthanAmAM AtmAne para te temAM kalyANa ja che. anAthI munine adhikAra-49 anAthI muni rAjA zreNikane Aja vAta kahI rahyA che. teo kahe che ke, je kevaLa zabdone ja pakaDI rAkhe che ane lakSyane pakaDatA nathI te nAtha banI zakato nathI. je lakSyane bhUlatuM nathI te ja nAtha banI zake che. jo tame sanAtha banavA cAhe che, te lakSyane hamezAM daSTi samakSa rAkho. jo tame sanAtha banI na zake, te sanAthanA sevaka banI rahe te paNa tamAro beDo pAra thaI jaze. jemake relvenA DabAomAM te pAvara hotA nathI. pAvara te relvenA ejanamAM hoya che. paNa jyAre DabAonI sAMkaLa ejanane joDI devAmAM Ave che tyAre ejInanI sAthe DabAo paNa mukarara sthAne pahoMcI jAya che. A ja pramANe tame je pote sanAtha banI na zake, te pachI sanAthanI sAthe tame tamAro saMbaMdha joDI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA de, te paNa anAthI muninA saMbaMdhathI rAjA zreNikane jevo lAbha thayo hato tevo lAbha tame paNa meLavI zakaze. . anAthI munie rAjAne kahyuM ke, "he rAjana ! kevaLa sAdhupaNuM levAthI ja koI sanAtha banI jato nathI paNa je sAdhupaNAnI kriyA barAbara pALe che te ja sanAtha banI zake che. ane kriyA pALatA nathI teo anAtha ja rahe che." ' jenadarzana maulika che. ane eTalA ja mATe jainadarzana sAdhutAnI rIti spaSTa batAve che. anAthI muni sAdhuonuM ghara batAve che. je koI sAdhutAnI rIti dabAvI rAkhe che ane ema vicAre che ke, "jo keI amAruM ghara, amArI rItinIti jANI jaze te amane Thapake Apaze" AvA leko anAtha ja che. jeo satya vAtanuM pAlana kare che ane satya vAtane prakaTa paNa kare che te ja sanAtha che. ---- " anAthI munie kahyuM ke, "he ! rAjana ! jeo pAMca mahAvratane svIkAra te karI le che, paNa tenuM pAlana barAbara karatA nathI teo anAtha che. je mahAvratane svIkAra karI le che paNa mahAvratane sparzatA nathI teo mahAvratanuM pAlana karatA nathI. " tame badhA leko ema te kahe che ke, pAMca mahAvratadhArI ja amArA guru che. eka jaina bALakane pUchavAmAM Ave to te paNa e ja kaheze. zAstramAM paNa ema ja kahyuM che ke, pAMca mahAvratadhArI ja guru che. pachI te guru koIpaNa deza ke sampradAyane kema na hoya? A pramANe pAMca mahAvratadhArIne ja guru mAne che te pAMca mahAvratadhArInuM lakSaNa paNa jANavuM joIe. pAMca mahAvratadhArIne jANavAnuM zuM lakSaNa che e huM eka udAharaNa dvArA samajAvuM chuM - mAne ke, kaI mANase gAya joI nathI. te pahelavahelAM gAyane jue che. paNa e gAya che e te gAyanuM lakSaNa jANe tyAre ja kahI zake. gAyanuM lakSaNa zIMgaDAM ke pUchavuM che ema kaI kahe te e lakSaNamAM ativyApti doSa Ave che. kAraNa ke zIMgaDAM ke pUchavuM te bheMzane paNa hoya che. e lakSaNa te aneka pazuomAM paNa maLe che. je kAI kahe ke gAya kALI hoya che to temAM avyApti doSa Ave che kAraNa ke gAya sapheda paNa hoya che ane pILI paNuM hoya che. jo keI ema kahe ke gAyane cha paga hoya che to temAM asaMbhava doSa Ave che kAraNa ke cha paga te koI paNa pazuone hotAM nathI. A pramANe lakSaNanA A traNa de che. sAcuM lakSaNa che te ja che ke jemAM A traNeyamAMthI eka paNa deSa na hoya ! je kevaLa lakSyamAM ja jAya bIjAmAM na jAya te ja lakSaNa deSarahita che; eTalA mATe gAyanuM lakSaNa batAvavA mATe ema kahevuM paDaze ke, cAra paga, zIMgaDAM ane pUchaDuM e badhuM gAyane hoya ja che paNa jene galakaMbala hoya te ja gAya che. galakaMbala-gAyanA gaLe laTakatI godaDI-gAyanI sivAya bIjA pazuomAM hotuM nathI eTalA mATe A nirdoSa lakSaNathI ja gAyane oLakhI zakAya che. ' A ja pramANe pAMca mahAvratadhArIne oLakhavA mATe paNa koI evuM lakSaNa hovuM joIe ke je lakSaNadvArA pAMca mahAvratadhArInI oLakhANa thaI zake. pAMca mahAvratane dhAraNa karanAra gurupadane pAme che e kathananI sAthe koIne matabheda hoI zake nahi. paraMtu atre jovAnuM e che ke, kevaLa pAMca mahAvratane svIkAra kare che te guru che ke pAMca mahAvratanuM pAlana kare che te guru che? Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 14]. rAjakeTa-cAturmAsa jenazAstra ane pAtaMjali yoga sUtra baMnemAM ema kahyuM che ke, pratipakSI bhAvanAdvArA je vitarkone vinAza kare che te ja mahAvratanuM pAlana karI zake che. Ama hovA chatAM paNa koI mANasa hiMsAne te roke nahi ane ema kahe ke, huM ahiMsA mahAvratanuM pAlana karuM chuM te zuM e ThIka che? Ama kahevuM e te kevaLa mahAvratanuM nAma rahyuM paNa kAma rahyuM nahi. A pramANe nAmathI mahAvratanuM pAlana karanAra te ghaNA leke maLI Avaze eTaluM ja nahi evA paNa leko maLI Avaze ke jeo prakaTamAM te evI vAta karaze ke je mahAvratanuM pAlana karanAra sAdhuothI paNa caDiyAtI haze. je pramANe ImiTezana hIrA asalI hIrAthI paNa vadhAre camake che, te ja pramANe mahAvatenuM nAma lenArA ane mahAvratanuM pAlana na karanArAo uparathI te sArI sArI vAta batAvaze, paNa jeo sAcA parIkSaka hoya che temanI sAme e vAtanuM kAMI mUlya aMkAtuM nathI. je pramANe ratnonA parIkSaka kharA jhaverI AgaLa ImiTezana ratnanuM kAMI mUlya aMkAtuM nathI. pAMca mahAvratadhArInI badhA leke parIkSA karI zakatA nathI, e kAraNe A viSayamAM koI paNa prakAranI bhUla na thAya e vAtane dRSTimAM rAkhI zAstramAM AcArya, upAdhyAya, gaNI, gaNAvaracheda AdinI vyavasthA karavAmAM AvI che ane kahyuM che ke, "jemane mATe AcArya-- upAdhyAyAdi sAkSI Ape ke, e mahAvratanuM pAlana kare che te tene mAne." e pAMca mahAvratanuM pAlana kare che e vAtanI parIkSA tame na karI zake te AcAryAdinI AjJAthI pAMca mahAvratadhArIne guru tarIke mAne. je AcAryAdi A viSe koI prakAranI khoTI AzA Ape te teo aparAdhI che. eo tamane pAMca mahAvratadhArIonI oLakhANa karAvanAra ejanTo che. tame jyAre bajAramAM kaI cIjanI parIkSA karI kharIdI karI zakatA nathI tyAre tamArA taraphathI dalAle mArata tame kharIdI kare che. je kAI dalAla kharAba cIjane sArI kahI apAve che te aparAdhI gaNAya che. A ja pramANe je AcArya vagere koI mahAvatanuM pAlana nahi karanAra mANasane mahAvratanuM pAlana karanAra batAvI pUjAve che te te AcAryAdi pitAnI javAbadArI bhUle che ane aparAdhane pAtra bane che. je pAMca mahAvratadhArI hoya che te pote hiMsA karatuM nathI, hiMsA karAvatuM nathI ane hiMsA karanArane anumodana paNa Apate nathI. te asatya bela nathI, asatya belAva nathI ane asatya bolanArane anumodana ApatA nathI. A ja pramANe te corI, maithuna ke parigraha pote karatA nathI, karAvatA nathI ke karanArane anumodana ApatA nathI. Aje kahevAmAM Ave che ke, amuka sAdhue ziSya banAvavA mATe koI chokarAne uThAvI lIdhe; paNa zAstra kahe che ke, sAdhuo AjJA vinA eka taNakhaluM paNa laI zakatA nathI te pachI AjJA vinA ziSya to banAvI ja kema zake? je kaI ema kare arthAta corI chupIthI kAIne ziSya banAve to tene ziSyacerIno aparAdha lAge che, ane te navI dIkSAnuM prAyazcitta levAne aparAdhI mAnavAmAM Ave che ane tene AThamuM prAyazcitta Ave che. jyAre mane vairAgya Avyo hato tyAre mArA mAmAne sAdhuo upara baha nArAjagI pedA thaI, te eTale sudhI ke temaNe upAzraye javAnuM paNa choDI dIdhuM. eka divasa mArA guru maganalAlajI mahArAja bhikSA levA mATe nIkaLyA, tyAM rastAmAM mArA mAmA temane maLyA. tyAre maganalAlajI mahArAje temane kahyuM ke, "jaDAvacaMdajI ! AjakAla te tame 12 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA upAzraye AvavAnuM paNa choDI dIdhuM ?" mArA mAmAe javAba Ape ke, "ame kevI rIte AvIe ? tame amArA bhANejane bharamAvyo che ! tame eTaluM paNa na vicAryuM ke, te keTale dubaLo che! tenAthI pAdavihAra kevI rIte thaI zakaze? ane tenA mAthAmAM keTalAM badhAM gumaDAM thayAM che ! eTale te kezaluMcananuM kaSTa paNa kema sahI zakaze ?" maganalAlajI mahArAje kahyuM ke, "e badhuM ThIka che. paNa tame e jANe che ke, jyAre ame AjJA vinA eka taNakhaluM paNa laI zaktA nathI to pachI zuM tamArI badhAnI AjJA vinA tamArA bhANejane laI jazuM ?" . matalaba ke, AjakAla ema kahevAmAM Ave che ke, amuka sAdhue amuka chokarAne ziSya banAvavA mATe chupAvI dIdhuM. paNa zrI dazavaikAlika sUtramAM sApha kahyuM che ke, "aNu ke yUla, jaDa ke caitanya koI paNa cIja je AjJA vinA letuM nathI te ja mahAvratanuM pAlana karanAra che." A cothuM brahmacaryavrata che. brahmacarya mahAvratane mATe kevala strIno bhoga karavAnI ja manA nathI paNa strIbhaga kare nahi, karavo nahi ane. karanArane anumodavo nahi. mana, vacana ane kAyAthI ema vidhAna karela che. eTaluM ja nahi paNa saMsAranI samasta strIone-devAMganAo ane apsarAone mATe paNa e mArI mAtA che ema samajavAnuM che. bhagavAne A cothA mahAvratanI rakSA mATe nava vADa ane dazamo koTa batAvela che. A ja pramANe parigraha paNa na rAkho. kaI paNa cIja tarapha mamatvabhAva na rAkhave. tema koI anAvazyaka cIja pitAnI pAse na rAkhavI; zAstramAM batAvyuM che tethI vadhAre ke jitAcAramAM kahela cIjathI vadhAre kaI cIja pitAnI pAse na rAkhavI. kAlAnusAra aneka AcAryo maLIne je niyama banAve che tene "jitAcAra' kahevAmAM Ave che ane e jitAcAra pramANe vyavahAra karavo e bhagavAnanI AjJAmAM ja manAya che. eTalA mATe jitAcAramAM je cIjone rAkhavAnuM kahevAmAM AvyuM che, tethI vadhAre kaI cIja na rAkhavI. jemake zAstramAM lAkaDInI kApI vagere rAkhavAnuM kahyuM nathI paNa jyArathI zAstro lipibaddha thayAM tyArathI jitAcAra pramANe te cIja pAse rAkhavAnI AvazyaktA batAvavAmAM Avela che. A pramANe jitAcAra ane zAstramAM kahelI cIja sivAya koI cIja na rAkhavI ane je je cIjo rAkhI che tenA prati mamatA na rAkhavI e sAdhuonuM aparigraha vrata che. sAdhu ema kahI na zake ke jJAnakhAtAmAM paisA Ape. jJAnane uttejana Ape, eTaluM te kahI zake paNa paisA Apa ema kahI zake nahi. pitAnI pAse be zAstro che. eka zAstra te pote kAmamAM le che paNa bIjuM zAstra tenA kAmamAM AvatuM nathI chatAM kaI ziSya ke bIjuM kaI mAMge ane na Ape to ema samajavuM ke tene mamatva che. zAstranA bhaMDAra bharI rAkhavAmAM Ave ane kIDAo teno upayoga kare te e paNa tenA tarapha mamatvabhAva che. aparigraha mahAvratane mATe Ave, mamatvabhAva sarvathA tyAjya che. .. anAthI muni kahe che ke, "he! rAjan ! A pramANe mahAvratanI pratipakSI bhAvanAne je dara karato nathI te mahAvratanuM pAlana karI zakatA nathI. je samRddha che te paNa anAtha ja che. . . . . . . . . . . . . . . Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuda 14] rAjakoTa-cAturmAsa [ 51 matalaba ke, saMsAranI koI paNa vastu tarapha matvabhAva na rAkho ane ananyabhAve paramAtmAnI prArthanA karI paramAtmAne bheTe karavAM e je vAta prArthanAmAM kahevAmAM AvI che. sudarzana caritrathI e vAta vizeSa spaSTa thaze. " sudarzana caritra-49 deve tene cAmara DhaLatAM jyakAra belatA hatA. sudarzana te vakhate tripati hoya tema siMhAsana upara beThA hatA. te vakhate zeTha lekene kahI zakato hato ke, mArI daDhatA ane rANInI cAlAkInuM pariNAma juo ! paNa je te ema kahe che te tenI apUrNatA ja pragaTa thAta. te siMhAsana upara jANe pote pisAmAM beThA hoya tema besI rahyo. sudarzana te pitAnI bhAvanAmAM ja daDha rahyo. A ja pramANe tame paNa bhAvanAmAM daDha rahekAraNa ke, badhAM kAryonI saphaLatAnuM mULa kAraNa bhAvanA ja che. dhana dhana hai ye zeTha sudarzana, zIlavaMta siratAja dhik dhik hai abhayA rANIke, nipaTa gamAI lAja. che dhana 110 che. jagajana mukha meM kIti, gaI rAyake pAsa; dadhivAhana nRpa AyA dauDake, dhara manameM hulAsa. dhana 111 che zeThane te prabhumaya banavAne svabhAva hate. eTalA mATe te te kAMI bolyo nahi paNa janatA belyA vinA kyAM rahI zake ema hatI ! eTalA mATe janatA kahevA lAgI ke, joyuM! zuLInuM paNa siMhAsana banI gayuM. have te tamAre bhrama macyo ke nahi ? je leko ema kahetA hatA ke A dharmAtmA zeThane zULIe zuM caDAve che, dhamane zaLIe caDAvo che te loko zuLIne siMhAsana thaeluM joI bahu ja prasanna thayA ane sudarzanane dhanyavAda ApavA lAgyA. koI ema kahetA hatA ke rANu kevI nirlajaja che ke jeNe potAnI lAja gumAvI zeThanA mAthe kalaMka caDAvyuM paraMtu satya zuM koI divasa chU5 rahI zake che ? ame paNa kahetA hatA ke, A zeTha ke mUDha che ke te eka paNa zabda pitAne moDhe bela nathI; paNa Akhare pApane kSaya ane satyane jaya ja thayo. duniyAmAM badhA lokonI prakRti eka sarakhI hotI nathI. vastu te eka hoya che paNa te vastu pitAnI prakRtinI anusAra bhinna bhinna rUpamAM jovAmAM Ave che. sUrya prakAza te samAna Ape che paNa kAcane raMga jevo hoya che, te prakAza paNa te ja banI jAya che A ja pramANe sudarzananI ghaTanAne loko bhinna bhinna rUpa ApavA lAgyA. sudarzanane je jaya jayakAra thaI rahyo hato te sudarzanane jayakAra na hato paNa tenI zuddha bhAvanAne jayakAra hatA. bhAvanA ke pavitratA sUkSmarUpamAM joI zakAtI nathI paraMtu jyAre te sthUlarUpa dhAraNa kare che tyAre ja badhAnA jovAmAM Ave che. sUkSma vastune badhA leke joI zakatA nathI paNa jyAre te sthUla rUpamAM Ave che tyAre je te jovAmAM Ave che.' A kathanAnusAra sudarzananI bhAvanAne te badhA leke joI zakyA na hatA paraMtu jyAre thaLInuM siMhAsana thaeluM joyuM tyAre leke jevA lAgyA ane jayajayakAra karavA lAgyA. badhA leke ema kahevA lAgyA ke, zeThanA hRdayamAM jarApaNa kharAba bhAvanA na hatI. zanInuM siMhAsana banavAthI ApaNane nizcaya thaI gayuM ke, zeThanI bhAvanA keTalI zuddha hatI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA khamA khamA aparAdha hamArA, vAravAra mahAbhAga ! dha ma nahIM jAnA tumhArA, nArI cAle lAga. // dhana0 112 aa sunI bhAta jaba maneAramAne, pulakita aMga na pAya; pAMca putra saMga pratidanakA, zIghra calAkara Aya. // dhana0 113 // rAjA prajA mikSa pativratA kA, sihAsana baiThAya; pati joDI dekha devagaNa, manameM ati harSIya. // dhana0 114 // badhA leAkA Ama kahI rahyA hatA. keTalAka leAkeA rAjA pAse doDI gayA ane kahevA lAgyA ke, mahArAja ! gajaba thaI gayA. rAjAe pUchyuM ke, zuM gajaba thayA ! leAkeAthI prasannatA AvAne kAraNe khelI paNa zakAtuM na hatuM. leAkAe ruMdhAtA kaMThe eTaluM ja kahyuM ke, zeThane zULI upara caDAvavAmAM AvatA hatA tyAre gajaba thayeA. rAjAe temane dhairya ApI pUchyuM ke, zuM gajaba thayA ? zuM zULI tUTI thaI ke khInnu kAMI thayuM ? leAkAe uttara ApyA ke, zULI tUTI nahi paNa tenuM siMhAsana khanI gayuM che ane siMhAsana upara beThelA sudarza`na upara chatra zAlI rahyuM che ane cAmA tene DhoLAI rahyA che. A sAMbhaLI rAjA kahevA lAgyA ke, have mArA saMzaya dUra thayA. huM pahelAMthI ja jANatA hatA ke, " zeTha evA nathI, e tA rANInI ja badhI cAlabAjI che; paraMtu zeTha kAMI khelyA nahi ane rANInA pakSamAM sAkSIe hatI eTale nirupAye e mahApuruSane mATe mAre AvA hukama kADhavA paDayo; dhikkAra che saMsAranA prapaMcane ke jene vaza thaI Are AvA anatha karavA paDayo. sAruM thayuM ke, zeThanI zULI tUTI gaI. zeThanI zULI zuM tUTI che, jANe mArI ja zULI tUTI gaI che. me te mArI taraphathI te e mahApuruSanI hatyA ja karI hatI. dhanya che e mahAtmAone ke je saMsAranA prapa`cathI pRthak thaI jaMgalamAM rahe che. have huM zeTha jevA mahApuruSanA darzana karyuM ane temanI hAtha joDI kSamA mAMgu e ja cAhuM chuM." rAjA dadhivAhana hAthI--AADA-siMhAsana vagerene bhUlI jaI pagapALA ja zULAnI jagyAe dAMDI gayeA. loka sAme AvIne kahevA lAgyA ke, A pramANe atre AnaMda chavAI rahyo che. rAjA paNa harSathI temane saMketadvArA ema kahI rahyo che ke, bahu sAruM thayuM. ApaNI lAja prabhue rAkhI che. rAjA suni zeDanI sAme AvyeA. rAjAne vinaya karavA mATe sudarzana siMhAsana uparathI UtaravA lAgyA paNa rAjAe kahyu ke, Apa tyAM ja besI raheA. Apa tyAM ja besavAne yogya che. A pramANe jyAre rAjA paNa namra thaIne sudaCnanI sAme gayA tyAre na jANe leAkeAnA manamAM kevAM kevAM vicAra AvyAM haze ? A bAju maneramAe paNa sAMbhaLyuM ke, pati zULImAMthI UgarI gayA che ane zULInuM sihAsana banI gayuM che. rAjA paNa tenA sanmukha mAthuM namAvI kSamAprArthanA karI rahyo che. patinI mahimA thaI rahI che. A sAMbhaLI maneAramAne keTalA badhA ha thayA haze e vAta tA sAcI pativratA strI ja jANI zake che. je kevaLa viSayalAlupatAne kAraNe ja patine pati mAne che te A vAtane zuM jANe ? manAramA kahevA lAgI ke, "huM ! prabhA! mArA pati zamamAM paNa kharAkhI nathI. chatAM saMsAramAM temanI je niMdA evA ja udAracarita che. temanA thaI rahI hatI, te niMdA paNu Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zuda 14] rAjakeTa-cAturmAsa [ 53 ' ApanI kRpAthI dUra thaI." A pramANe vicAra karI teNIe pitAnA putrane kahyuM ke, putro ! uTho, tamArI bhAvanA saphaLa thaI che. cAlo, tamArA pitAne vadhAvIne ghera lAvIe ! zeTha zagInA sthAne jaI rahyA hatA tyAre zeThANI bahAra paNa nIkaLI na hatI paNa have tene vadhAvavA jaI rahI che. A utkRSTa bhAvanAne ja pratApa che. maneramA sakhIonI sAthe zeTha ane dharmanAM maMgala gIta gAtI bahAra nIkaLI. te vakhate temane keTalI badhI prasannatA thatI haze ! te zeThanI sAme AvI. zeThane paNa maneramA ane putrone jeI keTalI badhI prasannatA thatI haze! kaI upavAsIne anna kevuM priya lAge che e vAtane jemaNe upavAsa karyo hoya te ja jANI zake che. A ja pramANe zeTha ane zeThANInI prasannatAne paNa te ja jANI zake che ke jemaNe temanI mAphaka bhAva tapa karyuM ; bIje kaMI jANuM zake nahi. annane rasa upavAsa karanArane ja sAre lAge che. zeThane joI zeThANInA hRdayamAM ane zeThANIne joI zeThanA hRdayamAM ke AnaMda thayo haze. tyAM upasthita strIo manoramAne jaI kahevA lAgI ke, A satIe ApaNuM mastaka UMcuM rAkhyuM che, ane ApaNuM mukhane ujjavala banAvyuM che. A pramANe guNagAna karI strIoe manoramAne AdarapUrvaka Asana upara besADI paNa leke kahevA lAgyA ke Aje amAre tyAM sItArAmanI joDI pragaTa thaI che eTalA mATe A satIne te zeThanI pAse ja besADavI joIe. adhuM zarIra te upara rahe ane ardha zarIra nIce rahe e ThIka nathI. badhA lekee maLIne mane mAne paNa sudarzananI pAse siMhAsana upara besADI dIdhI. zeTha zeThANI, jANe sItArAmanI joDI beThI hoya ema lAgatAM hatAM. lokee sudarzanane kahyuM ke, atyAre ahIM sabhA ekaThI thaI che. eTalA mATe Apa e batAvo ke, tame tamArA kayA nizcaya upara kevI rIte daDha rahyA ane ame tamane atyAgraha karyo chatAM tame zA mATe bolyA nahi ?" sudarzane javAbamAM kahyuM ke, tame leke tathA A rAjA paNa mane hAtha joDe che te mArA A hADane nahi paNa kaI zaktivizeSane hAtha joDe che. je zaktine tame badhA loko hAtha joDa che e zakti tamArA badhAmAM paNa che eTalA mATe tame leke ema na samaje ke, huM siMhAsana upara beThe chuM paraMtu ema samajo ke, ApaNe badhAnI zubha bhAvanA ja A siMhAsana upara beThela che. zarIranI vAta te judI che paNa AtmAnI ekatAmAM badhAyane samAveza che ane badhA AtmA siddha thayA bAda samAna ja che. A vAta tamane jaldI samAjamAM AvI jAya eTalA mATe A vAtane saraLa karIne tamane kahuM chuM. eka mANasanuM ratna evAI gayuM. tene yAda AvyuM ke, huM amuka rastethI Avyo hato eTale mAruM ratna tyAM ja kyAMya khovAI gayuM haze. te ratnane zodhavA mATe pAcho pharyo. tene mArgamAM aneka cIje jovAmAM AvI paNa te cIjo mATe te ema kahevA lAgyo ke, e ratna nathI. A pramANe mArgamAM je kaI cIja jovAmAM AvatI tene mATe te ema ja kahe ke, e ratna nathI. A daSTAnta pramANe jJAnIjane paNa jeti neti kahe che arthAta Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ khIjA bhAdaravA ema kahe che ke, ame je vastunI zodhamAM chIe te vastu A nathI. ame cIjane zeAdhIe chIe te vastu A saMsAranA padArthathI bhinna che. indriyANi parANyAhurindriyebhyaH paraM manaH / manasastu parA buddhiya buddheH paratastu saH // je dRzya indriyAdvArA jovA-sAMbhaLavAmAM Ave che te Izvara nathI. zabda, rUpa, rasa, gadha ane sparze e Izvara nathI. zrI AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke, A AtmA lIle nathI, pILA nathI, lAla nathI, gaMdhavALA nathI, rasavALA nathI, paraMtu A AtmA e badhAthI para che. paNa AtmAne zeAdhanAra mAmAM ja bhUlI jAya che e tenI bhUla che. meM teA haradama tere pAsame, masajida nA kAzI kailAsame; dvArikA merI bheTa vizvAsame me ke kahAM tU DhUMDhe nA maiM maMdira nA maiM nA maiM aise ajaba mA ka te ratna tA jyAM pAyuM haze tyAM ja haze. te ratna pate te gati karI zakatuM nathI eTalA mATe ratnane zodhanAre mAmAM paDelI cIjomAM leAbhAI javuM na joIe. jo te mAgamAM paDelI cIjomAM lAbhAI jAya te zuM te ratnane prApta karI zake ? te mANasa ratnane zodhI rahyo hatA eTalAmAM ja kAI e kahyuM ke, tuM zuM zodhe che! te ratna tA tArA khIssAmAM ja che. A ja pramANe jJAnIjatA kahe che ke, tuM AtmAne kyAM zodhI rahyo che ! e AtmA teA tArI pAse ja che. rUpa, rasa, gaMdha vagere padArtho je che te AtmA nathI. e padArthothI tA indriyA ja meATI che. indriyAthI mana mATuM che. manathI buddhi meTI che ane buddhithI je para che te ja AtmA che. e AtmAne zodhe te temAM kalyANa raheluM che. amo A pramANe sudarzana mAM upasthita lokane kahI rahyo che ke, "bhAI ! tame ema na bhAMkonI bhAvanA ja sihAsana upara beThela che." zrAvakonI vIratA ane temanA guNAne kAraNe ja sAdhue temanA jayajayakAra khAle che, ane temane dhanyavAda ApI temanuM caritracitraNa kare che. suda'no kevaLa dhanavAna ja hAta ane tenAmAM je zIlanuM pAlana karavA mATe ATalI vIratA na heAta tA sAdhuone tenuM caritracitraNa karavAnI AvazyakatA na hoya. sAdhuo tenI je prazaMsA kare che te tenA zIlapAlananA kAraNe ja. jo te kuzIla hota to sAdhue tene mAna Apata nahi paNa UlaTA tene ThapakA Apata. jemake zAstramAM rAjImatie rathanemine Thapako ApatAM kahyuM che ke, * huM ! apayazakAmI ! tane dhikkAra che. tuM sAdhu thaIne vamana karelI vastu pAchI khAvA cAhe che ? ' A vItarAganAM zAo che. eTalA mATe jyAMsudhI burAI rahI tyAMsudhI te| tenI nidA karavAmAM AvI che, paraMtu jyAre murAI cAlI gaI tyAre tenI praza sA karavAmAM paNa vAra lagADavAmAM AvI nathI. rathanemie jyAre peAtAnA kharAba vicArAne tyAga karyAM tyAre zAstrakAroe ja temane puruSAttama kahyA che; A vAta samajIne jJAna ane kriyAne jIvanamAM apanAve. jaya jaya sudarzana zeThakI, jaya jaya ho manoramA mAta; dha tIrthaMkI jIDI jAtrA, purajana ati harSAta. // dhana- 115 | Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suda 14] rAjakoTa-cAturmAsa [455 - sudarzana ane maneramA UMcA siMhAsana upara beThA che, tenuM kAraNa dhana nahi paraMtu rizIlanI evI daDhatA che ke, prANa jAya to bhale jAya paraMtu zIla na jAya. A prakAranI daDhatA rAkhavAne kAraNe ja temane uMcuM Asana prApta thayuM che. leko zAnta thaIne sudarzanane kahevA lAgyA ke, "Apa amane amRta vacane saMbhaLAvo." lokonI A prArthanA dhyAnamAM laI sudarzana kahevA lAgyA ke, "bhAIo, tame mArA AtmAne anubhava mane pUche che paraMtu te anubhava te muMge che ane vANImAM evI zikti nathI ke te anubhavane varNavI zake. kevalajJAnI bhagavAna pitAnA jJAnamAM je kAMI jue che, tene mAtra anaMtamo bhAga vANImAM Ave che, paNa je buddhimAna ane jJAnI hoya che, teo to kevalajJAnI dvArA vaNita anaMtamA bhAga uparathI ja temanA jJAnanI vAto samajavAno prayatna kare che. tame loko vaDanA jhADane tamArA gharamAM laI jaI zako nahi paraMtu je vaDanuM bIja tamAre ghera laI javAmAM Ave ane tene vAvavAnI kriyA karavAmAM Ave che tevuM ja jhADa tamAre tyAM paNa thaI zake che. A ja pramANe vItarAganI vANune De aMza paNa tame tamAre tyAM laI jAo ane tene tamArA hRdayamAM sthAna ApI tadanusAra kriyA kare te tamane paNa te ja lAbha thaze." sudarzana kahe che ke, "je anubhava mane thayuM che te muMge che eTalA mATe huM tene kAMI kahI zakatuM nathI chatAM paNa je kAMI huM kahI zakuM ema chuM te TUMkAmAM kahuM chuM."-- jIgarane yAra judo te, badho saMsAra, judo che, badhA saMsArathI ye yAra, bedarakAra jude che. gaNuM nA rAva rAyAne, gaNuM nA AkhI duniyAne; , , , paraMtu jAna A para, pyArIne akhatyAra jude che. . hajAro baMdha maMdire, yahI che ne te bhale chAje; ame mastAnanA ustAdane, darabAra bIje che. . A bhaktonI vANI che chatAM atyAre e sudarzananA nAme kahevAmAM Ave che. sudarzana kahe che ke, "jo tame leke eTaluM jANI le ke hRdayane mitra judo che te temane A akaLa saMsAra ja judo dekhAvA lAgaze. jyAre koI mANasa khovAyelA ratnane zodhavA lAge che tyAre te bIjI cIjo upara lebhAta nathI, paraMtu te pratyeka cIjane mATe ema ja kahe che ke A ratna nathI. pativratAne pati gUma thaI gayA hoya te te vakhate tenI sAme bhale saMsAranA badhA puruSo Ave te paNa te pratyeka mANasane ema ja kaheze ke te mArA pati nathI. pativratA strIne te pitAne pati maLaze tyAre ja saMteSa thaze. bIjo puruSa game teTalo surUpe hoya ane pitAne pati game teTalo kurUpa hoya chatAM te pativratA strI pitAnA patine ja cAhaze. damayaMtI jyAre nalane zodhatI hatI tyAre Indra paNa nalanuM svarUpa dhAraNa karI tenI sAme Avyo, paraMtu damayaMtI IndranA rUpa upara paNa mohita na thaI. te to ema ja kahetI hatI ke, je mArA hRdayanI vAta kahI Ape, huM tene ja mAre pati mAnI zake. susAne devoe kahyuM ke, nagaranI bahAra bhagavAna mahAvIra AvyA che ane A pramANe kahI dee samavasaraNanI racanA paNa batAvI. paNa sulasAe kahyuM ke, mArA e mahAvIra nathI. damayaMtI paNa ema ja Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA kahetI hatI ke, mArA hRdayanI vAta e kahI Ape te ja mArA pati che. keTalAka lekee hamanI vAta kahevAne DhaMga paNa karyo chatAM paNa damayaMtIe temanuM kahyuM mAnyuM nahi. te vakhate ja nala kubaDAnuM rUpa dhAraNa karI rasa banI AvyuM hatuM, teNe lekene kahyuM ke, je damayaMtI mArI vAta sAMbhaLe te huM tenA hRdayanI vAta kahI zakuM chuM. damayaMtIe tenI vAta sAMbhaLavAne svIkAra karyo tyAre nale damayaMtInA hRdayanI vAta kahI ApI. damayaMtIe te ja vakhate nalane hAtha pakaDI kahyuM ke, have Apa kyAM jaze ? nala kahevA lAgyo ke, huM nala nathI. huM to kubaDA che ane nala te suMdara che. damayaMtIe kahyuM ke, game te he paraMtu have tame chaTakI zake ema nathI. mAre punarvivAha karavo na hato paNa mAre te mArA patine zodhavA hatA. Akhare nalane pitAnuM sAcuM svarUpa pragaTa karavuM ja paDayuM. A pramANe damayaMtIe potAnA patine mATe Indrane paNa Thekara mArI, paNa temane svIkAra na karyo." - sudarzana kahe che ke, "mArA prabhu mArA hRdayamAM hatA te meM saMsAranI paNa paravA na karI. huM A rAjAnI prajAmAM eka chuM. jyAre rAjAe ja mane ucca Asana ApyuM che te pachI huM hRdayanI vAta na kahetAM bahAranI vAta kevI rIte kahI zakuM ? huM te hRdayanI je vAta kahIza." A satya vAta kahenAra vaktA durlabha che ane zrotA paNa durlabha che. paNa je sAcA mahAnubhAva che teo te satya vAtane kahe che pachI bhale te satya vAtane koI sAMbhaLe ke na sAMbhaLe ! " - sudarzana kahe che ke, "koe mane ema paNa kahyuM hatuM ke, "na belavAthI tamArI badanAmI thaze ane belavAthI rANIne daMDa maLaze ane tamane kAMI nahi thAya." lekhakoe Ama kahyuM chatAM huM kAMI bolyA nahi kAraNake rANInI viruddha bolavA mATe mAruM hRdaya ne pADatuM hatuM. " cAtaka tarasathI pIDAtA hoya tyAre koI tene ema kahe ke, sarovara pANIthI bharelAM che to pachI zA mATe tarasathI pIDAya che ? pANI kema pI letuM nathI ? A praznanA uttaramAM cAtaka kaheze ke, AkAzamAMthI paDelA eka jalabiMdune jhIlavAmAM huM prasannatA anubhavIza paraMtu sarevaranuM pANI pI nahi zakuM; kAraNa ke, mArA hRdayanI mitratA AkAzanA e jalabiMdu sAthe ja che. bhakata kahe che ke, bhale hajAre yunIvarsITIo hoya paNa amArA jevA mastAnanA ustAda te bIjA ja che. sudarzana kahe che ke, "mArA aneka hitaciMtakoe mane bolavAnuM ghaNuM kahyuM ane huM bolyo nahi tethI e loko nArAja paNa bahu thayA ane kahevA lAgyA ke, ame ATaATaluM kahIe chIe chatAM mAnatA nathI ane e rIte tame amAruM apamAna karI rahyA cho paNa vAstavamAM huM temanuM apamAna karatA na hatA, paraMtu hRdayanA mitranI vAtane kAryamAM mUkI rahyuM hatuM." sItAne samajAvavAmAM ane dhamakAvavAmAM koI prakAranI khAmI rAkhavAmAM AvI na hatI. sItAne te tyAMsudhI kahevAmAM AvyuM hatuM ke, rAma lakSmaNa te vanamAM vicaranArA bhIla che ane rAvaNa te senAnI laMkAnA svAmI che. chatAM paNa zuM sItA pralebhanamAM paDI hatI ? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 1]. rAjakoTa-cAturmAsa [4pa7 bhale koI tenA daDha nizcayathI khuza thayA ke nArAja thayA heya paNa pitAnA nizcayamAM daDha rahevuM emAM ja sItA pitAnuM kalyANa joI zakI hatI. A ja pramANe sudarzane e nizcaya karyo hato ke, manoramA sivAya badhI strIo mArA mATe mAtA samAna che. te paNa pitAnA A nizcaya upara daDha rahe ane mArI mAtAne mArA bolavAthI kaSTa thaze e vicArathI badhAe belavA mATe atyAgraha karyo chatAM te bolyo nahi. badhA prakAra tuphAne thaI caMcalatA cUke hamArA cittanI cAle acala prakAra judI che. ghaDIbhara esa batalAuM sikhAuM premano jAdu amo jAdugarone yAra bAjAra jude che. zikhe je prema pUre te acala abheda pAme te nathI jyAM prema che tyAM bheda ye vyavahAra jude che. bhale ye mAharA paMthe badhA e duHkhane dekhe, mane sukhasAra lehIne kaI bAjAra judo che. thaye je premamAM pUro thaye te bhakta sarvethI mahA mastAna jJAnIne magajane tAra jude che. sudarzana kahe che ke, bhale mArA mArgamAM badhA duHkhI paNa thaI jAya paraMtu je tamane du:kha lAge che te mane sukhane sAra jaNAya che. jemake mane zULI upara caDAvavAmAM Avato hatuM tyAre tamane te duHkha thaI rahyuM hatuM paNa mane sukhano anubhava thaI rahyo hato. mane tyAre ema lAgatuM hatuM ke, jANe huM AnaMdane upabhoga karI rahyo chuM. sudarzanane vaktA banAvI temanA mukhethI je vAta kahevAmAM AvI che te vAtane tame paNa hRdayamAM dhAraNa kare. bhagavAne paNa sAdhu-sAdhvIone zrAvakanuM udAharaNa ApI ema kahyuM hatuM ke, jyAre zrAvaka thaIne temaNe vrata pAlanamAM ATalI daDhatA rAkhI te pachI tamAre keTalI daDhatA rAkhavI joIe ane vrata pAlanamAM tamAre keTalA daDha rahevuM joIe ! sudarzananA A Adarzane tame paNa tamArA hRdayamAM utAre te temAM kalyANa raheluM che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * 458] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA vadI 2 zukravAra prArthanA dharama jinezvara mukha hiyaDe bese, yArA prANa samAna; kabahuM na visaruM he citAruM nahIM, sadA akhaMDita dhyAna. dharama 1 -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI dharmanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. AtmAnI zuddha bhAvanAnuM svarUpa ja prArthanA che. arthAta prArthanA, AtmAnI bhAvanAnuM ja rUpa che. prArthanA viSe prAyaH huM hamezAM thoDuM ghaNuM kahyA karuM chuM, paNa mArA kahevA mAtrathI ja tamane kAMI lAbha thaze nahi, paraMtu AtmalAbha mATe te tamAre pitAe prayatna kare paDaze. jemake vahune sAsu ema te kahe che ke, "tuM pANI bharavA te jAya che, paNa sAvadhAnI rAkhaje, kyAMya ghaDe phuTI na jAya." sAsu Ama kahe che paNa ghaDe na phuTe tenI sAvadhAnI te vahue ja rAkhavI paDe che. A ja pramANe prArthanA viSe huM tamane vAraMvAra kahyA karuM chuM, paNa te viSe sAvadhAnI te tamAre ja rAkhavI paDaze. eTalA mATe he ! devAnupriye! tame tamArA AtmAnA hitaiSI banI prArthanA viSe pUrepUrI sAvadhAnI rAkho. panihArI mAthA upara ghaDe upADI cAlI jAya che tyAre ema vicAre ke, huM mAthA upara ghaDe upADI sakhIonI sAthe vAtacIta karI zakuM ke nahi? je tene pitAne vAtacIta karavAnI sAthe ghaDAnI rakSA karavAnI khAtrI hoya te te te vAta paNa karI zake, paNa je vAta karavAnI sAthe ghaDAnI rakSA karavAnI tene khAtrI na hoya te pachI tene vAta karavAne adhikAra paNa nathI. A ja pramANe tame paNa juo ke, tame saMsAranAM kAma ane paramAtmAnI prArthanAmAM eka sAthe citta ekAgra karI zake che ke nahi ? je eka sAthe bane kAma karI zaktA nathI te pachI tame ema vicAre ke, "huM saMsAranI bhAvanAmAM ja rahI na jAuM ane e kAraNe mArI prArthanA Dhaga ja banI na jAya ? " AgaLa kahevAmAM AvyuM che ke bhAvanAnuM svarUpa ja prArthanA che. bhAvanA eTale zuM e samajavuM paNa Avazyaka che. bhAvanA viSe pAtaMjali yuga sUtramAM kahyuM che ke -- bhAvanA bhAvyasya viSayAntaraparihAreNa cetasi punaH punrniveshnm| bhAvyaM ca dvividham IzvarastattvAni c| tatvAni dvividhAni jaDAjaDabhedAt / arthAta-bhAvyanI sivAya bIje kyAMya cittane javA na devuM tenuM nAma ja bhAvanA che. jo ke, cittanI caMcalatA hovAne kAraNe citta cuMTatuM nathI, chatAM paNa tene pakaDIne ekAgra karavuM ane bhAvyamAM ja rAkhavuM enuM nAma bhAvanA che. have "bhAvya" eTale zuM ene atre vicAra karIe. bhAvya be prakAranuM che. eka te Izvara" ane bIjuM "tatva". je Izvara-vItarAgamAM ja bhAvanA rAkhavI che ane temane ja bhAvya banAvavA che te cittane bIjI jagyAe javA na detAM temanAmAM ja ekAgra karavuM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 2] . rAja keTa-cAturmAsa [459 joIe. je pramANe panihArI cittane bIjI jagyAe javA na detAM ghaDAnI rakSAmAM ja pareve che, te ja pramANe cittane bIjI jagyAe javA na detAM vItarAgamAM ja paravavuM joIe. bIjuM bhAvya tattva che. to be prakAranAM che. eka te "jaDane bheda" jANa ane bIje caitanyane bheda" jANu. A pramANe jyAre jIva ke achava viSe tattvabheda kare tyAre bIjI jagyAethI cittane dUra karI cittane tattvavicAraNAmAM evuM ekAgra karo ke citta bIje jAya ja nahi. A pramANe Izvara ke tane bhAvya banAvI cittane temAM parevavuM enuM nAma ja bhAvanA che. A vAtane barAbara samajI tame ema vicAro ke, bhagavAna dharmanAthanuM dhyAna kevI rIte karavuM? ene mATe ema vicAre ke je pramANe rUpiyAnuM dhyAna karavAmAM Ave che te ja pramANe bhagavAna dharmanAthanuM dhyAna karavuM. tame vyApAra karI rahyA che tyAre bIjo kaI bIjI ja vAta kahevA mAMDe tyAre tame tene zuM kaheze ? ema ja kaheze ke, e vAta hamaNAM rahevA che. pachI e vAta karaje. te pUche ke ema kema! te tame ene javAba ema Apaze ke, atyAre vyApAramAM mana coMTeluM che. A ja pramANe vyApAranI mAphaka bhagavAna dharmanAthanuM dhyAna karavuM arthAt je pramANe lebhInuM mana dhanamAM coMTeluM hoya che, jugArInuM mana jugAramAM cuMTeluM heya che ane kAmIjanonuM mana strIomAM ceTeluM hoya che te ja pramANe bhagavAna dharmanAthanA dhyAnamAM mana caTADavuM joIe. je pramANe lebhI, jugArI ke kAmIjananuM mana potapotAnA priya viSayamAM coMTeluM hoya che te ja pramANe bhakatAe bhagavAna dharmanAthanA dhyAnamAM manane ekAgra karavuM joIe. je pramANe panihArI ghaDAnI rakSA karI zake ane sAthe sAthe vAta paNa karI zake evI khAtrI thatI nathI tyAM sudhI vAta karatI nathI te ja pramANe tamArI sAdhanA paNa hajI kAcI--apUrNa hevAthI "huM A karI nAMkhuM-te karI nAkhuM' evI dhamAlamAM paDe nahi paNa manane sthira karI bhagavAna dharmanAthanA dhyAnamAM ekAgra kare. bIjI dhamAlamAM paDI javAthI anAthatA kevI rIte Ave che ! e ja vAta anAthI muni paNa kahI rahyA che. anAthI munine adhikAra-pa0 anAthI muni kahe che ke, muninA be mArgo che. eka sumatine mArga ane bIje guNine mArga. jo ke muninuM lakSya te gupti ja che paNa sumati e lakSya sudhI pahoMcavAnuM eka sAdhana che. je A sAdhanane choDI de che te AtmAne sAdhutAthI dUra rAkhe che. sAcI vAta te e che ke, sAdhune pitAnA lakSya sudhI pahoMcADanAra e pAMca sumatio ja che. sAdhue sAdhutAnuM pAlana kevI rIte karavuM joIe ene mATe anAthI muni kahe che ke, je AtmAne mahAvratathI dUra rAkhe che. ane je rasalupatA rAkhe che te anAtha che. A vyakti bhikSu hovA chatAM janma-maraNathI mukta thaI zakato nathI. ( pAMca sumati ane traNa guNimAM sAdhutAnI samasta kriyAone samAveza thaI jAya che; eTalA mATe je kaI sAdhu Isamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnabhAMDapAtranikSepaNasamiti ane uccArapasavaNasamiti-A pAMca samitionuM pAlana karatA nathI te vIranA mArge jatuM nathI paraMtu anAthatAnA mArge jAya che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA pahelI Iyosamiti che. zrI. uttarAdhyayana sUtranA 24 mAM adhyayanamAM pAMca samiti ane traNa guptionuM vistRta varNana ApavAmAM AvyuM che. ane temAM IryAsamitine dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI viveka batAvavAmAM Avyo che ane kahyuM che ke, sAdhu jyAre cAlavA lAge tyAre ema ja vicAre ke, meM badhAM kAmo choDI dIdhAM che; mAre kevaLa atyAre cAlavAnuM ja kAma karavAnuM che. sAdhue cAlatI vakhate manane ekAgra rAkhavuM joIe. je pramANe pANIthI bharele ghaDo mAthe upADI panihArI cAlatI vakhate sAvadhAnI rAkhe che te ja pramANe munie paNa cAlatI vakhate sAvadhAnI rAkhavAnI hoya che. mAne ke, eka rAjAne nekara rAjanA kAma mATe bahAra nIkaLyo. rAjAe tene kahyuM hatuM ke, A kAma jarUrI che eTale jaldI Avaje. te nakara rAjAnA kAma mATe bahAra nIkaLe paNa mArgamAM nATaka-khela thaI rahyo hato. tyAM eka naTI hAvabhAvathI nAca karI rahI hatI. te khela jevA cAhato hato. tame te vakhate rAjAnA nekarane zI salAha Apaze ? e ja ke, nATaka-khela jevA na rokAtAM mAlikanuM kAma pahelAM karavuM. paNa te nakara te khela jevA rokAI gaye, eTalAmAM kaI hitaiSI Avyo ane teNe pelA mANasane kahyuM ke, tuM ahIM kema rokAI gaye ? pahelAM rAjAnuM kAma karI le te rAjA prasanna thavAthI A khela te huM tArA ghera ja karAvI zake che. A ja vAta muninA viSe paNa samaje. munioe svecchApUrvaka pitAnuM nAma bhagavAnanA sevakemAM lakhAvyuM che. temaNe keInA dabANathI nahi paNa pitAnI IcchAthI ja cAritra grahaNa karyuM che. bhagavAne sAdhuone mATe evI AjJA ApI che ke sAdhuo mATe lakSya to traNa guptio che paNa pAMca samitio tarapha paNa temaNe jarApaNa AMkha mIMcAmaNI na karavI. bhagavAne AvI AjJA ApI che ane A AjJAne kAraNe munio samiti tathA guptionuM pAlana karavA taiyAra thayA che, paNa jo ame munio A AjJAne bhUlI jaI nATakanI mAphaka saMsAranI dhamAlamAM paDI jaIe te tame amArA hitaiSI thaI amane kevI hitasalAha Apaze ? jo ame IsamitinuM dhyAna na rAkhIe te tame amane zuM kahezo ? e ja ke, " je pramANe rAjAne nokara ThekaDA mArate cAle che tema ThekaDA mAratAM kema cAle cho ? ane ahIM tahIM najara pheravatAM kema cAle che !" zuM sAdhu paNa Ama cAlI zake kharA ? " tame A pramANe zuM amane nahi kahe ? je ke tame vinaya ane namratAnI sAthe kaheze paNa tame amArA hitaiSI hovAthI tame amane ema ja kaheze ke, " tame bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karavA taiyAra thayA cho eTalA mATe tame manane ekAgra karI Isamitine dhyAnamAM rAkhI yatanApUrvaka cAle." ' zeTha amaracaMdajI sAdhuonI IryAsamitinuM evuM dhyAna rAkhatA hatA ke teo jatAM ja jANI letAM ke, amuka sAdhu Isamiti ke bhASAsamitinA jANakAra ke pAlanahAra che ke nahi ? je temanI dRSTimAM keInI khAmI jaNAtI te teo spaSTa kahI paNa detA hatA. pUjyazrI zrI lAlajI mahArAja vihAra karatAM jaI rahyA hatA. rastAmAM temane mAtAjI mahAsatIjI maLyA. e mahAsatIjInI Isamiti jaI pUjyazrI ghaNuM prasanna thayA ane kahevA lAgyA ke, A mahAsatIjI IsamitinuM barAbara dhyAna rAkhe che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 2 ] rAjakATa-cAturmAsa [461 jema senAnuM cihna nizAna mAnavAmAM Ave che tema kharyAsamiti e sAdhunuM cihna che. eTalA mATe sAdhu-sAdhvIee IryAsamiti viSe bahu ja sAvadhAnI rAkhavAnI AvazyakatA rahe che. sAdhu-sAdhvIoe e vAtanuM dhyAna rAkhavuM joIe ke, ame saMsAranI dhamAla jovAmAM ke kASThanI sAthe vAta karavAmAM yasamitinI avahelanA karI na nAMkhIe. jo ame saMsAranI A prakAranI dhamAla jovAmAM na paDIe paNa bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karavAmAM dhyAna rAkhIe teA rAjAnI AjJAnuM pAlana karavAthI nAkarate jevA lAbha thAya tethI adhika lAbha amane paNa thAya. Aje prAyaH evuM bane che ke, sAdhuone kAI kAMI kahe che te teo sAmA dakhAvavA lAge che. kAI sAdhune jo ema kahevAmAM Ave ke, tamArAmAM A bhUla che; teA e bhUlane bhUla mAnI jo sAdhu pratikramaNa karI zuddha thaI jAya ane bhaviSyamAM tevI bhUla na thAya tenuM dhyAna rAkhe teA te ThIka che; paNa jo kAI sAdhu ema kahevA lAge ke, amane sAdhune kahenAra tame kANu che ane A pramANe kahIne nArAja thaI jAya tA tevA sAdhu sudharI zakatA nathI. zAstramAM kahyuM che ke, sAdhune jo koI tyAgelA dharanI pANI bharanArI dAsI paNa zikSA Ape te tene paNa mAnavI, paraMtu tenI avahelanA na karavI. tuM amane kahenAra kANu che ema tene paNa kahI zakAya nahi. tame kahezo ke, sAdhu jo IyaryAsamitinuM dhyAna na rAkhe ane kahevuM na mAne teA evI dazAmAM zuM karavuM ? sAdhue vinA teA kAma paNa cAlI zakatuM nathI. temanI AvazyakatA te che ja. A praznanA uttara e che ke, jo tame tamArA AtmAne zuddha rAkhA ane daDhatA dhAraNa karI rAkheA tA sAdhuoe paNa mAga upara AvavuM ja paDaze. tame koI sAdhune kaheA ane te tamAruM kazuM na mAne te tamAre ema samajI levuM joIe ke, e sAdhue IryA-bhASAsamitinuM pAlana karanAra nathI paNa anAthatAmAM paDI rahyA che. A pramANe tame tamArA AtmAne dRDha rAkhe| tA sAdhue mATe sudharavA sivAya khIjo ekeya mArga nathI. bIjI bhASAsamiti che. khIjAne duHkha thAya evI kaTu athavA sAvadya bhASA sAdhu khelI zake nahi. Aje sAdhuemAM bhASAnA viveka bahu oche jovAmAM Ave che. sAdhuenA lekha jue te temanI bhASAthI e jANavuM muzkela thaI paDe ke e lekha sAdhuoneA haze ke gRhasthanA ? kadAca ema kahe| ke, muninA Azaya sArA che paNa zuM gRhasthanA Azaya kharAba hAya che ? pahelAM guptine jovI ke samitine ? Azaya sArA heAvA chatAM paNa zuM bhASAnuM dhyAna na rAkhavuM ? zrI dazavaikAlika sUtra, zrI AcArAMga sUtra ane zrI padmavA sUtramAM muniee kevI bhASA khelavI . mane kevI bhASA na kheAlavI e viSe ghaNA vicAra karavAmAM AvyA che. sAdhu jo bhASAsamitinA jANakAra hAya ! teo potAnA saMyamanI rakSA karavAnI sAthe saMsArane sudhAra paNa karI zake che. jemake koI kahe ke, sAdhu lamapaddhatimAM sudhAra karI zake ke nahi ? sAdhAraNa rIte teA lagnanA viSe sAdhu ema ja kaheze ke lagnathI sAdhuone cuM matalaba ? paNu jANakAra sAdhu te| lagnapatine sudhAra karavA mATe tamArI sAme medhakumAra jevA kAInuM ciratra raju karaze ke je dvArA lagnapaddhatimAM Ave! sudhAra karI zakAya che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA meghakamAranA caritramAM virA narisatA vagerenA ullekhadvArA lagnapaddhatinI je vidhi batAvavAmAM AvI che te vidhi batAvIne zuM sAdhu lagnapaddhatimAM sudhAra na karI zake ? lagnapaddhatinI ja mAphaka garbhakriyAnA viSe paNa sudhAra karI zakAya che. e viSe paNa koInuM caritra sAme raju karI batAvI zakAya che paNa sAdhue e vAta kahetAM eTaluM dhyAna rAkhavuM joIe che. mAre te mArA saMyamanI rakSA karavAnI che eTalA mATe mArI bhASAmAM koI prakAranuM dUSaNa na Ave tene mAre khyAla rAkhavo joIe. huM saMsAranA pravAhamAM taNAIna jAuM paNa saMsAranI pAra cAlyo jAuM enuM mAre satata dhyAna rAkhavAnuM che. kahevAno Azaya e che ke, zAstra sAdhune belatAM aTakAvatAM nathI paraMtu vivekathI balavAnuM kahe che. trIjI eSaNasamiti che. sAdhuoe A samitinA pAlana karavAmAM paNa bahu dhyAna rAkhavuM joIe. eSaNasamitimAM te jevuM maLe tevuM laI levAnuM hoya che. jeoe kevaLa bhakti karAvavA mATe ja mAthuM muMDAvyuM che, temanI vAta te judI che; paraMtu jeone sAdhutAnuM pAlana karavuM che teoe dhyAna rAkhavuM joIe ke bhagavAne eSaNuM saMbaMdhI je niyama batAvyAM che te kAMI nakAmAM nathI. AtmA sukhane icchuka che eTalA mATe te hamezAM sukha ja zodhe che; paraMtu sukhanI icachAne tyAga karI, sAdhuoe e dhyAna rAkhavuM joIe ke, kyAMya ame sAdhutAthI cuta thaI na jaIe. zAstra ema te bahu gahana che, paNa sAthe sAthe te evI sarala ane lAbhaprada vAte saraLatAthI samajAve che ke, jethI sAdhAraNa mANasa paNa samajI zake che. jema mAtA pitAnA bALakane samajAve che tema zAstra pratyeka vAta samajAve che. zrI dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke suhasAyagassa samaNassa sAyAulagassa nigAmasAissa / uccholaNApahoassa dullahA sugaI tArisagassa // A gAthAmAM ema kahyuM che ke, je kaI zramaNa "AmAM sukha maLe, - ahIM mukha maLe," ema sukhanI pAchaLa ja paDyo rahe che, ane e mATe evI pilIzI kare che ke, jethI lekenI bhakti paNa ochI na thAya ane sukhane mArga paNuM khulluM rahe. Avo sakhano gaveSI kahevA lAge che ke, "eSaNAsamitinuM nAma levAthI te bhakti ochI thaI jaze eTalA mATe je maLe te nirmamatva thaI laI levuM." bhagavAna kahe che ke, "Avo zramaNa mArA dharmanI avahelanA karanAra che ane pitAnA sukhane mArga khole che, paraMtu A zramaNa A lekamAM paNa suMdara pariNAma lAvI zakatuM nathI ane paralokamAM paNa suMdara pariNAma pAmI zaktA nathI." - jemane AtmA pitAnA vazamAM nathI ane je rasamRddha che te eSaNasamitine apalApa-virodha kare che. paraMtu ucita te e che ke, je potAnAthI eSaNasamitinuM pAlana thatuM na hoya to ema kahI devuM ke, mArI e apUrNatA che ke huM eSaNasamitinuM barAbara pAlana karI zakatA nathI. Ama kahevAthI tenI ja apUrNatA jaNAze paNa siddhAntanuM te pratipAdana thaze. paraMtu je pitAnI apUrNatA chupAvI rAkhe che ane eSaNe pAkhaMDa che ema kahe che te nirNanya pravacananI avalehanA kare che. AvA zramaNane mATe saddagati maLavI durlabha che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 2] rAjakeTa-cAturmAsa [463 sukhazIla banI jaI moja mANavI ane meja karavAnA kAryane paNa ujajavala nAma ApavuM ane bhAvika janonI zraddhAne anucita lAbha levA e sAdhuone dharma nathI. sAdhuone te e dharma che ke, pratyeka vAta spaSTa kahe ke, zAstra te Ama kahe che paNa mArAmAM A apUrNatA hovAne kAraNe A vAta mArAthI pALI zakAtI nathI. je eSaNasamitinuM barAbara pAlana kare che tene huM namaskAra karuM chuM. je A pramANe eSaNA samitinuM barAbara pAlana kare che te ja mahAtmA svaparanuM kalyANa karI zake che. A pramANe je potAnI apUrNatAne spaSTa svIkAra karI le che ane zAstranI apUrNatA batAvatA nathI, tenI zAstra eTalI niMdA karatuM nathI jeTalI niMdA zAstranI viruddha pratipAdana karanAranI kare che. je loko saMyamanuM barAbara pAlana karI zakatA nathI paraMtu pitAnI apUrNatAne svIkAra kare che teo kaI vakhate te saMyamanuM pAlana karI zakaze ane pitAnI apUrNatA dUra karI zakaze; paraMtu je pitAnI apUrNatAne svIkAra ja karatuM nathI, tene sudhAra thavo bahu muzkela che. sudarzana caritra--50 sudarzana kahe che ke, tame loke mAre AdarasatkAra karI rahyA cho. mahArAjA paNa nIce beThA che ane mane upara besADyo che e mArA zarIrane Adara nahi paNa mArI bhAvanAne Adara che. saMsAranA lake ThagAI rahyA che. hRdayanI vAta te bIjI hoya che paNa kare che bIjI. leke saMsAranA mohaka padArthomAM phasAI jaI kAMInuM kAMI karI bese che. eTalA mATe saMsAranA mohaka padArthomAM na phasAtAM svAmInI AjJAnuM dhyAna rAkhe te tamArI bhAvanA paNa dRDha raheze ane tame paNa A ja pramANe AdarapAtra banI zakaze. tuma taje jagatakA khyAla Iko gAnA, terI alpa uMmara khuTa jAya aMta uTha jAnA. ma beluM saccI bAta jUTha nahIM mAzA tU sotA hai kisa nIMda kesI kara AzA. tuma seva deva jinarAja- khalakameM khAsA, tere jobana pataMgakA raMga juTha saba AzA, aba dhare hiye merI sIkha samajha yaha sayAnA terI. jyAre sudarzane A Azayane upadeza Apyo haze te vakhate lokonA hRdaya upara kevo prabhAva paDyo haze? tyAre lekenuM hRdaya kevuM ullasita thayuM haze ? uparanI kavitAmAM kahevAmAM AvyuM che ke, "jagatanA khelane cheDe ane premanAM gAyanemAM matta thaI na jAo. tArI A nAnI uMmara emAM ja eLe samApta thaI jaze." je pramANe rAjAne kara nATaka-khela vagere jovAmAM rokAI jaI rAjAnI AjJAnuM pAlana karavuM bhUlI rahyo hoya ane tyAre tene kaI sanmitra ema kahe ke, tuM ahIM Ubho rahIne zuM kare che? tAruM kartavya kema barAbara bajAvatuM nathI ? A ja pramANe mahAtmA leke paNa tamArA hitaiSI thaIne tamane kahe che ke, "he! jagajIvo ! jagatanA nATaka-khela vagere jovAmAM kema bhAna bhUlI rahyA che !" sudarzana paNa e ja kahe che ke, "AtmAnuM utthAna Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA kare. tene patita na kare. A nAnI uMmarane vyartha gumAvI na de. jAgrata thAo ane samayane sadupayoga kare. kevaLa cAlabAjIthI-cAlAkIthI A saMsAramAMthI mukta thaI zakAtuM nathI eTalA mATe nidrAne tyAga karI jAgrata thAo." eka pustakamAM vAMcyuM hatuM ke, koI pAgalakhAnAmAM ekavAra Aga lAgI. te vakhate dayALu leko pAgalakhAnAmAM rahetA pAgalene kahevA lAgyA ke, bahAra nIkaLo, paNa te pAgala leke kahevA lAgyA ke, "tame leke te thoDIvAra ja dIvALI ujavo cho paNa ame te sArI rIte dIvALI ujavI rahyA chIe. pAgala te tame cho, ame nathI." A pramANe kahIne te pAgala leke prasanna thavA lAgyA. ' AvA pAgala lene kevI rIte samajAvI zakAya ? A ja pramANe je leke saMsAranAM kAmamAM pAgala thaI rahyA che temane paNa kevI rIte samajAvavA ? keTalAka loko kahe che ke, dharma ke IzvaranI zakti kyAM che? paNa dharma ke IzvaranI zakti na joI zakavAmAM deSa kena che, e kema jotA nathI ? kaI mANasa kAna baMdha karI vAgatAM vAjAne mATe kahe ke vAjAM kyAM vAge che? te Ane mATe bIjo zuM kahI zake? A ja pramANe leke pitAnA viSe jetA nathI ke te zuM kare che. bhakta leke te potAnI bhUla joIne ja ema kahe che ke - he ! prabhu mere hI saba deSa. bhakto kahe che ke, dharma ke IzvaranI zakti jovAmAM AvatI nathI temAM dharma ke Izvarane doSa nathI paraMtu amAre ja doSa che. bhaktonI mAphaka tame paNa tamArI kriyA juo ke, tame zuM karI rahyA che ? tamArI kriyAmAM tamane je apUrNatA jaNAtI hoya tene dUra karavAne prayatna kare. veza ane vacanamAM te vairAgya rAkhavAmAM Ave ane pApane hRdayamAM chupAvavAmAM Ave te zuM te ThIka kahevAya ? A pramANe hRdayanI kuTIlatAthI dharma ke paramAtmAnI zakti joI zakAtI nathI. sUkSmadarzaka yaMtrane je barAbara goThavI sIdhuM rAkhavAmAM Ave che te tenI dvArA vastu joI zakAya che paraMtu jo tene jarA ADuM rAkhavAmAM Ave te vastu joI zakAtI nathI. A ja pramANe paramAtmAnI zakti paNa tenI rIti pramANe joI zakAya che. jyAre skUla vastumAM ADuM avaLuM cAlI zakatuM nathI to pachI sUkama vastumAM te te cAlI ja kema zake ? sudarzane A pramANe badhAne upadeza Ape. leke kahevA lAgyA ke, have zeThane saraghasanA AkAramAM ghera laI javA joIe. zeTha vicAravA lAgyA ke, meM A lokone te A prakArane upadeza saMbhaLAvyuM paNa have mAre pitAe ghera rahevuM joIe ke jaMgalamAM javuM joIe. mArI abhayA mAtAne je duHkha thayuM che tenuM kAraNa mAre gRhavAsa ja che. huM jyAre pArake ghera jato hato tyAre te kapilA mAtAne duHkha thayuM ane jyAre pArake ghera javAne tyAga karyo ane pitAnA ghera rahyo tyAre abhayA mAtAne kaSTa thayuM. A pramANe badhAM duHkho gRhavAsane kAraNe ja che. have te je dharmanA pratApathI zuLInuM siMhAsana thaI gayuM te dharmanI ja sevA karavI. zeTha amaracaMda pIttalIyAjI kahetA hatA ke, "mAkhaNamAM jeTalI vadhAre chAza rahI jAya, teTaluM mAkhaNa vadhAre kharAba thaI jaze, paNa chAzamAM jeTaluM mAkhaNa vadhAre rahI jAya, teTalI chAza vadhAre sArI raheze. " A ja pramANe sAdhunI bhAvanA gRhasthamAM AvavAthI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 3] rAjakeTa-cAturmAsa [465 gRhasthane te lAbha thaze, paNa gRhasthanI bhAvanA sAdhuomAM jeTalI Avaze, eTalI ja sAdhutAmAM kharAbI AvI jaze. eTalA mATe tame lokoe amArAmAM tamArI bhAvanA bharavI na joIe. zAha ghare saba Aye badhAye, metI cauka purAya; deva gaye nija sthAna rAyajI, bele maMgala vAya. e dhana 116 . dharma maMDanA pApa khaMDanA, tuma caraNe supasAya; huI na hai Isa jaga mAMhi, saba jana sAkha purAya. . dhana 117 zeThe jo ke pitAnA manamAM dharmanI sevA karavAne nizcaya karI lIdho chatAM zeTha vyavahAra kuzaLa hatA eTale temaNe vicAryuM ke, jyAre A badhA lekenI bhAvanA evI che te ekavAra ghera jaI rAjA-prajA vagere badhAne saMtoSa Apavo joIe. huM satarka chuM, eTale mane have saMsAra baMdhanakartA thaI zakaze nahi. Aje ema kahevAmAM Ave che ke, vairAgIne mATe vaLI utsava zuM? paNa te viSe zAstra zuM kahe che te juo. zAstramAM koI vairAgIe ema kahyuM nathI ke, amArA mATe utsava karavAmAM Ave ke amane rAjya ApavAmAM Ave. A te temanA mAbApe ke temanA dharma baMdhuoe jagatane dIkSAnuM mahattva batAvavA mATe ke potAnI javAbadArI pUrI karavA mATe ja vairAgI pAse eka divasa rAjya karavAnI vAta mAMgI, ke dIkSetsava karAvyo, paNa temanI mAMgaNIne vairAgIe na te niSedha karyo ke na tenuM samarthana karyuM. A ja pramANe zeTha paNa te lekenI vAtane niSedha karI na zakyA. have AgaLa zuM bane che tene vicAra have pachI karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA vadI 7 zanivAra = = prAthanA vizvana' nRpa "acalA paTarAnIjI, tasu suta kulasiNagAra te subhAgI; janmatAM zAnti karI nija deza, mRgI mAra nivAra he subhAge; zAnti jinezvara sAhaba selamA. 1 -vinayacaMdrajI kuMbha, covIzI zrI zAntinAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. prArthanA karanAra vyakti prArthanAdvArA zAntinI abhilASA kare e svAbhAvika che; kAraNa ke badhA leke zAnti cAhe che ane eTalA ja mATe bhagavAnane zAntinAtha kahIne bhakta temanI pAsethI zAtinI cAhanA kare che. paraMtu javAnuM ane e che ke, bhakta bhagavAna zAntinAtha pAsethI kevI zAnti cAhe che? evI kaI zAnti che ke jene mATe bhaktae tana, mana ane vacananI zuddhi karavI paDe che ! 14 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 ]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA saMsAramAM koI te Adhidaivika zAnti cAhe che. koI Adhibhautika zAnti cAhe che ane koI AdhyAtmika zAnti cAhe che. paNa bhakatonA hRdayamAM zAnti viSe koI judA ja prakAranI bhAvanA hoya che. teo te ema cAhe che ke, "he ! prabho ! amane te tArI bhaktirUpI ja zAMti maLe. ame tArI bhaktimAM evA tallIna rahIe ke jANe ame tArI bhaktirUpI zaktinuM pAna karatA hoIe." ahIM eka prazna ubho thAya che ke, bhagavAnanI pAse zAntinI yAcanA zA mATe karavAmAM Ave che? zuM pitAnAmAM zAnita nathI ke bhagavAnanI pAse zAntinI yAcanA karavAmAM Ave che ? A praznano uttara e che ke, je pramANe ke puruSanA gharamAM dhana che paNa tene pitAnA gharamAM kyAM dhana paDayuM che tenI khabara nathI eTale te bIjAnI sahAyatA cAhe che. A ja pramANe bhakta paNa kahe che ke, he ! prabho ! mArAmAM zAti prApta karavAnI zakti te che, paNa te zakti evI rIte dabAI gaI che ke mane te zaktinI prApti thavI te dUra rahI paraMtu te zaktine patte paNa lAgatuM nathI." kaI mANasanI AMkhamAM jALuM jAmI gayuM hoya, te e dazAmAM prakAza pitAnI pAse hovA chatAM jALuM jAmI javAne kAraNe AMkhano prakAza AcchAdita thaI jAya che. jyAre kaI vaidya ke hakIma maLIne e jALAMne kApI nAMkhe che ane AMkha upara AvelA AvaraNane dUra karI nAMkhe che tyAre te AMkhanI ti pAchI jhaLake che. AvaraNa dUra thavAthI tene gaelI jAti pAchI maLatI nathI, paraMtu je ti pitAnI pAse hatI te ja pragaTa thaI che; chatAM te rogI te ema ja mAne che ke, e vaidya ke hakIme mane jyoti ApI che. Ama mAnavuM e rogInI namratA che. A ja pramANe bhaktajane paramAtmAne kahe che ke, "he ! prabho ! mArA guNa upara AvaraNa AvI rahyuM che. e AvaraNa Apa jevA vaidyanI kRpA vinA dUra thaI zake ema nathI. eTalA mATe Apa mArA guNa upara AvelAM AvaraNone dUra kare. vaidhadvArA jemanI AMkhanuM AvaraNa dUra thayuM che, te vyakti te AMkhanuM AvaraNa dUra thavAthI vikArI cIja paNa joI zake che; paraMtu he ! prabho ! Apa mane evI zAnti Apo ke jethI huM vikArI cIjane na jeuM paNa avikArI cIjane ja jouM. anAthI munine adhikAra-pa1 anAthI muni rAjA zreNikane paNa A ja vAta kahI rahyA che. teo kahe che ke, manuSya pahelAM te anAthatAmAM rakhaDe che paNa suyogathI jyAre te anAthatAmAMthI nIkaLavA mATe sAdhu bane che tyAre kaI kaI emAMthI evA kAyara paNa hoya che ke jeo pAchA anAthatAmAM paDI jAya che. Atmatatvane AtmAmAM sthira rAkhavuM bahu ja muzkela che. je koI AtmA Atmatatvane sthira rAkhe che te ghaNe ja lAbha prApta karI zake che. - Aje vikArI lokone joI, badhAne vikArI samajavAmAM Ave che. cheDA sAdhuone sAdhutAthI patita thaelA joI badhA sAdhuonI niMdA karavAmAM Ave che, paNa Ama karavuM e bhUla che. yunIvarsITInI parIkSA denArAomAMthI zuM kaI nApAsa thatA nathI? ghaNA vidyArthIo nApAsa paNa thAya che paNa zuM e kAraNe yunIvarsITI baMdha karI devAmAM Ave che ? nahi, kAraNa ke, je bhaNe che te bhUle paNa che. A ja pramANe sAdhutA paNa bhagavAna ahaMtanI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 3] rAjakeTa-cAturmAsa [467 eka yunIvarsITI che. A zALAmAM bhaNanArAomAMthI koI bhUle paNa che ane nApAsa paNa thAya che paNa zAstro e bhUlelA-nApAsa thaelAone sArA samajatA nathI, paraMtu temanI niMdA kare che. AvI dazAmAM e nApAsa thaelAone kAraNe sAdhutAnI zALAnI ja niMdA karavI ke e zALAmAM bhaNanAra badhA lokone kharAba kahevA e ThIka kema kahI zakAya ? jo ke bhaNanAra bhUle paNa che chatAM sAdhuoe e tarapha vizeSa sAvadhAnI rAkhavI joIe. e te vyavahAranI vAta che, emAM zuM paDayuM che ema kahenArAoe vicAravuM joIe ke, ApaNe hacha vyavahAramAM ja chIe, vItarAga thayA nathI. bhagavAna paNa vyavahAradhArA ja nizcayamAM gayA hatA. eTalA mATe vyavahAranI avahelanA karavI na joIe. vyavahAranuM pAlana karI nizcayamAM javuM e ja anAthamAMthI sanAtha banavA jevuM che. abhyAsa karanAra vidyAthI bhUlI jAya e to ThIka che paraMtu je zikSaka ja bhUlI jAya te te gajaba ja thaI jAya ne ? regI te bhIMta bhUle che paNa DaoNkaTarae te bhIMta bhUlavI na joIe. A ja pramANe bIjAo bhUle te bhUle paNa jeoe sAdhu thaIne mahApuruSanI nAmAvalImAM potAnuM nAma noMdhAvyuM che temaNe te bhUlavuM na joIe. temaNe te ghaNI ja sAvadhAnI rAkhavI joIe. ane sAvadhAnI rAkhavA chatAM kadAca potAnAthI bhUla thaI jAya te e bhUlane bhUla mAnI tene dUra karavAno prayatna karavo joIe. anAthI muni kahe che ke, "he ! rAjana ! je leke sAdhu thaIne pAchA anAthatAmAM paDI jAya che te leke vIranA mArge cAlanArA nathI." anAthI munie Ama zA mATe kahyuM? keTalAka leke te kahe che ke, sAdhune AcAra gRhasthane na kahevo. gRhasthanI sAme sAdhunA AcArane kahevAnI zI jarUra che? paNa tame sAdhAraNa gRhastha nathI paNa zramaNopAsaka che. eTalA mATe tamAre tamArA upAsyanuM lakSaNa samajavuM joIe. anAthI muni rAjAne saMbodhana karI samasta saMsArane samajAvI rahyA che ke, sAdhuoe dhIra-vIra puruSane mArga daSTi samakSa rAkhavuM joIe. ema thavuM na joIe ke, nAma te tyAgIomAM lakhAve ane kAma tyAgIonuM na kare. je Ama kare che te dhIra-vIra puruSanA mArge cAlanAra nathI paraMtu kAyaranA mArge cAlanAra che. kAyaranA mArge cAlanAra keNa che ! ene mATe anAthI muni kahe che ke, je sAdhu thaIne IsamitinuM dhyAna rAkhatA nathI te. IsamitipUrvaka cAlavAthI ja sAdhuo dhIra-vIra puruSanA mArge cAlI zake che. bhagavAna tIrthakara ane gaNadhara mahArAja je mArge cAlyA che te rAjamArga che. jeo temanI mAphaka cAle che teo te temanA mArge cAlanAra che, nahi te teo temanA mArge cAlanAra nathI paNa saMsAranA mArge cAlanAra che. tamAre eTaluM dhyAna rAkhavuM joIe ke "amArA guru IsamitinuM dhyAna rAkhanArA hoya che ane je IsamitinuM dhyAna na rAkhavA chatAM ame temane mAnIe te temane bhraSTa karanArA ame ja chIe." ' - sAdhuoe dravya ane bhAvathI IsamitinuM dhyAna rAkhavuM joIe. dravya IryA joIne te mArga upara cAlavuM ane bhAva I joIne jJAna, darzana ane cAritramAM gamana karavuM. A vIra ke dhIrane mArga che. je IsamitipUrvaka cAlatuM nathI te dhIra-vIranA mArge cAlanAra nathI. bIjI bhASAsamiti che. bhASAsamitinI zikSA pAmI tenI parIkSA ApavI joIe. tamArI samakSa bolavuM e bhASAsamitinI parIkSA ApavA samAna che. . Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ khIjA bhAdaravA A ja pramANe trIjI eSaNAsamitinuM ane ceAthI bhaIApakaraNasamitinuM paNa sAdhuee dhyAna rAkhavuM joIe ane tenuM pAlana karavuM joI e. tema ja bhaDApakaraNone mUkavA tathA levAmAM sAvadhAnI rAkhavI joIe. pahelAM tA sAdhu dhammapakaraNeAnI sivAya khIjI vastuone peAtAnI pAse rAkhe ja nahi paNa je dharmAMpakaraNA che tene paNa mUkavA tathA levAmAM dhyAna rAkhe. pAMcamI uccArapraznaNusamitinuM pAlana karavAmAM paNa sAdhuoe sAvadhAnI rAkhavI joi e. mala-mUtrAdine evI rIte paravuM joI e ke jethI leAkeA jugupsA na kare. je AhAra kare che tene nihAra tA karavA ja paDe che paNa nihAra kevI rIte karavA, kyAM karavA vagerenA khyAla rAkhavA joI e. huM jaMgala jatAM-AvatAM myunisIpAliTInI kacarAnI gADIe je sAme Ave che te jouM chuM. e gADIomAMthI durgaMdha nIkaLe che paNa jarA vicAra kare ke, e durgaMdha emAM kyAMthI AvI ? e durgaMdha tamAre tyAMthI ja AvI che ne ? tame lokoe ghera je ga'kI karI te ja gaMdakI A gADImAM AvI. tame loko gaMdakIne sApha karanAra lokonI niMdA karA che, temane ghRNAnI dRSTie jue che, temane halakA mAneA che ane peAtAne moTA mAne che. paNa atre vicAravA jevI vAta e che ke, je ga'kIne phelAve che te loko meTA ane je ga'ne sApha kare che e loko halakA e kema bane ? sAdhuo mATe zAstramAM sAvadhAnI ApavAmAM AvI che ke, ' tame jaMgala jAo tyAre tamAre kevI jagyA jovI joI e ? je gAmamAM tamAre ceAmAsuM karavuM che tyAM jaMgala javAnI jagyA pahelAM joI leA ane jo tamane jagyA sArI jaNAtI na heAya te tyAM samitinuM pAlana thaI na zakavAne kAraNe cAturmAsa karavAne nakAra bhaNI deA. A pramANe samitinI rakSA mATe khIjA grAmamAM cAturmAsa karanAra sAdhu ArAdhaka che, paraMtu zaheramAM evI ja dhamAla cAle che, A pramANe kahI jaMgala javAnI dhamAlamAM paDI jAya ane samitinA pAlanamAM upekSA kare tA te virAdhaka che. sAdhuoe A pAMcamI samitinA pAlana mATe ghaNuM dhyAna rAkhavuM joIe. ema thavuM na joI e ke, samitinuM pAlana tA grAmAmAM sAdhu rahIne karI zake che paNa zaheramAM rahenArA sAdhue samitinuM pAlana kevI rIte karI zake ? e te grAmAmAM rahenArA sAdhuone AcAra che. zaheramAM rahenArA sAdhuone evA AcAra hoI zake nahi. jo Ama kahevAmAM Ave te tenA artha e thayA ke grAmanA sAdhuo mATe judu zAstra hAvuM joIe ane nagaranA sAdhue mATe judu zAstra hAvuM joI e. athavA koI ema kahe ke, dravya, kSetra, kALa vagere jovuM joI e; te AneA artha e thayeA ke, mahAvratanuM pAlana paNa dravya, kSetra ane kALane joI karavuM joI e. paNa je A prakAranI chaTakavAnI bArI jue che te zAstranA mArga upara cAlanAra nathI ane je zAstrAnusAra cAlatA nathI te dhIra-vIra puruSanA mAge cAlanAra nathI. vIra puruSanA mArge cAlanAra te te che ke, je zAstrAnusAra cAle che. kAI ema kahe ke, zAstro tA hajAra varSa pahelAMnA che ane A pramANe kahIne dravya, kSetra, kALa ane bhAvane Azraya laI zAstra-viruddha vyavahAra kare te te vIranA mArge cAlanAra nathI. zAstro tA trikAlajJadvArA kathita che. eTalA mATe temane AjakAlanuM jJAna na hatuM ema kahI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 3] rAjakeTa-cAturmAsa [469 zakAya nahi. Ama chatAM dravya, kSetra, kALa vagerene Azraya laI je kaI zAstranI maryAdAnuM ulaMdhana kare che te te calo marato mag: ? e kathanAnusAra te patita thaI jAya che. zaheronI racanAthI koI prakArane lAbha thayo nathI paNa UlaTI hAni thaI che. Aje yurepanA lake paNa ema mAnavA lAgyA che ke, ghaNuM leko eka jagyAe ekatrita thaIne rahe emAM ghaNI hAni rahelI che. je zarIramAM lehI yathAsthAne na rahetAM eka jagyAe ekatrita thaI jAya te zarIramAM vyAdhi pedA thaI jAya che. A ja pramANe grAmo tUTI jaI nagaro vasavA lAgyAM che ane tethI hAni pedA thavA pAmI che. atre vicAravA jevI eka vAta che ke, zaheranA leke grAmo upara jIve che ke gAmanA loko zahera upara jIve che ? dUdha, ghI, anna vagere kyAMthI Ave che ! je gAma na hoya te zuM zaheramAM dUdha, ghI vagere cIjo jeItA pramANamAM maLI zake kharI ? zaheramAM ramakaDAMo te bhale maLI jAya paNa jIvananI Avazyaka vastuo te grAmomAMthI ja maLI zake che. zaheramAM to ghI-dUdhanI nakalI cIjo maLI jAya. jemake carabInuM ghI kyAM maLe che ? nagaramAM ke grAmamAM ? nagaranAM loko te prAyaH evI cIjo pedA kare che ke je cIjo jIvanamAM vadhAre saMkaTa pedA kare che, paNa jIvanane TakAvavAnI cIjo te grAmamAM ja pedA thAya che. anna, vastra vagere jIvanane mATe Avazyaka padArtho te grAmamAM ja pedA thAya che. ane eTalA mATe nagaranA lekee grAmane upakAra mAnavo joIe. je leke sAdhu thaIne ane sanAthatAnA mArge caDIne paNa "A te zahera che" e pramANe kahI dravya, kSetra, kALa vagerene Azraya laI pAchA anAthatAnI tarapha jAya che temane mATe mahAtmA leke Thapako ApatAM kahe che ke - ciraMpi se muNDaruI bhavittA, athiravvae tavaniyamehi bhtttte| . ciraMpi appANa kilesaittA, na pArae hoi hu saMparAe // 41 // anAthI muni kahe che ke, "he ! rAjana! je mAthuM muMDAve che ane kaSTa sahana kare che, paNa samitinuM pAlana karatA nathI ane tramAM asthira thaI tapaniyamanuM pAlana karate nathI, te kone sahana karavA chatAM paNa pArane pAmatA nathI. arthAta sanAtha banI zakti nathI." atre eka prazna thAya che ke, jyAre te vrata tathA tapa-niyamamAM asthira rahe che te pachI te mAthuM zA mATe muMDAve che ? A praznano uttara e che ke, te vyakti vrata-niyamAdinuM pAlana na karIne paNa jagatanA lekene pitAnI AgaLa namAvavA mATe ane pitAnI mahimA vadhAravA mATe mAthuM muMDAve che. e tenI eka prakAranI cAlabAjI che. Aje evuM jovAmAM Ave che ke, cAlabAjI karanAra dukAnadAra pitAnI dukAnane bhapake vadhAre rAkhe che. pUjyazrI zrI lAlajI mahArAja kahyA karatA hatA ke, lekone ThaganAra leke "reTI khAnA zakkarase, duniyA ThaganA makarase" e kahevata anusAra bhapakAthI janasamAjane Thage che. A ja pramANe keTalAka leke pitAne mahimA vadhAravA mATe mAthuM muMDAve che ane kone Thage che. AvA leke tapa-niyamenI paNa avahelanA kare che ane kahe che ke, upavAsa kare e bhUkhe maravA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA jevuM che, eTalA mATe upavAsa karavAmAM zuM paDayuM che ? Aja pramANe vrata-niyameAne mATe paNa ema kahe che ke vrata-niyamamAM zuM paDayuM che? paNa jo tapa-niyamamAM kAMI nathI teA teemAM zuM paDayuM che? A pramANe teo tapa-niyameAmAM kaSTa sahevAnuM heAvAne kAraNe tene na mAne che, paNa potAnA mahimA vadhAravA mATe mAthuM muMDAve che ane sAdhuveza dhAraNa kare che. . zrI dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che keH-- suhasAyagassa samaNassa sAyAulagassa nigAmasAissa | uccholaNApahoassa dullahA sugaI tArisagassa || bhagavAne kahyuM che ke, he ! ziSyA! je nAma teA sAdhunuM dhAraNa kare che, mAthuM muMDAve che ane A sAdhuvezadvArA khAnapAna sAruM maLaze ema dhArI sAdhuveza dhAraNa kare che tevA sAdhuone mATe sugati du`bha che. kAI ema kahe ke, satve navA paramAdamiyA| arthAt--saMsAranA badhAM jIvA sukhazAtA cAhe che teA pachI jo sAdhu sukhazAtAnI icchA kare te temanI TIkA zA mATe karavAmAM Ave? A praznanA uttaramAM zAstra kahe che ke, jo te sAdhu saMyamanuM kharAkhara pAlana kare teAM tene apUrva sukharAAtAnI prApti thaze. zAstramAM kahyuM che ke, eka mahinAneA dIkSita sAdhu, vyantara devatAnuM sukha ullaMghI jAya che ane eka varSanA dIkSita tathA saMyamanuM pAlana karanAra sAdhu sarvArthasiddha vimAnanuM sukha ulladhI jAya che. Ama hAvA chatAM paNa je sAdhu e sukhane bhUlI jAya che ane saMsAranI sukhazAtAmAM paDI jAya che te potAnI ja hAni kare che. kAI DAkTare dardIne davA ApI kahyuM ke, amuka divasa sudhI A davAnuM sevana karavuM, ane amuka amuka cIjonI carI pALavI. jo DaoNkaTaranI salAhAnusAra dardI niyamita vAnuM sevana kare ane khAnapAnanI carI pALe te tenA rAga paNu cAlyo jAya che ane te svastha thaI badhI cIjo khAvAne yeAgya banI jAya che. paNa jo te dI davAnuM kharAkhara sevana na kare ane khAnapAnanI carI na pALe te DaoNkaTara tene mATe zuM kaheze ? te ema ja kaheze ke, A rANIe mArI davAnI avahelanA karI. A ja pramANe mahAtmA lakA kahe che ke, " he ! munie ! tame saMyamanuM barAbara sevana karA ane kaSTAne saheA tA tamane sAruM sukha maLaze, paNa jo saMyamanuM barAbara pAlana nahi karo tA DaoNkaTaranI davAnI mAphaka saMyamane paNa vyatha gumAvavA jevuM thaze. A ja kAraNe mahAtmA kahe che ke, "je sukhazAtAnA gaveSI che arthAt sukhazIla banIne je hAtha paga dhAvAmAM mazagUla rahe che ane saMyamanuM pAlana karatA nathI te dharmArUpI davAne vya' gumAve che. he! sAdhue ! tamane kAI e jabarajastIthI sAdhu tAvyA nathI. ucca bhAvanAthI prerAIne tame sAdhupaNuM dhAraNa karyuM che mATe sAdhutAnuM kharAkhara pAlana karI tamAruM ane jagatanuM kalyANa karA. saMyamanA pAlanamAM ja tamAruM ane jagatanuM kalyANa raheluM che. '' sudarzana caritra--51 rAjA vagere badhAe sudarzanane ema kahyuM ke, Apa ghera padhArA. suna sihAsana uparathI nIce UtaravA lAgyA. paNa janatA sudarzanane kahevA lAgI ke, Apa siMhAsana upara Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] vada 3] rAjakeTa-cAturmAsa ja besI rahe. Apa siMhAsana upara besavAne gya che, tathA zIlanuM mahattva batAvavA mATe paNa Apa siMhAsana upara besI rahe evI amArI prArthanA che. janatAnI prArthanAne svIkAra karI sudarzana siMhAsana upara besI rahyA. rAjA-prajA vagere sudarzananA siMhAsananI pAchaLa pagapALA cAlavA lAgyA. A dazya joIne ghaNuM lekanI bhAvanA badalI gaI haze.AtmA ajJAnatAthI pApa te karI bese che, paNa koI mahApuruSanA samAgamathI pitAnAM baMdhanene taDAtaDa teDI nAMkhe che. je sudarzananI mahimA devee paNa gAI che te sudarzananA saraghasane jevA keNa AvyuM nahi hoya ? theDe Dhama Dhama avAja sAMbhaLIne paNa strIo rasoI banAvavI choDI daIne jevA deDe che te zuM sudarzananI AvI mahimA-ddhi jevA strIo deDI AvI nahi hoya? utAvaLane laI strIo jevo te zaMgAra karI sudarzanane jevA deDI AvI. jyAre koI temane zaMgAra joI hasavA lAgatuM tyAre te strIo emaja vicAratI ke Aje hasavAne-khuzI thavAne ja divasa che, mATe ja badhA loke Aje hase che. A pramANe badhAne prasanna karatuM sudarzana ane manoramAnuM saraghasa tenA gharanI najIka AvyuM. manoramA vicAravA lAgI ke, A badhA lake mAre tyAM Ave che eTalA mATe A badhA lake mArA mahemAna che. ane te kAraNe mAre temane AdarasatkAra karavo joIe. vAstavamAM gRha gRhiNInuM ja hoya che. gRha gRhiNInuM hoya che ke pattharanuM hoya che? je atithione satkAra kare, patinI icchAne pAra pADe ane badhAne prasanna rAkhe te je gRhiNI che. je gharamAM karkazA-kajIyALI strI hoya che te ghara zobhatuM nathI. sArI strI, pitAnA patinI bhAvanAmAM vikAra pedA karanAranuM moTuM paNa jovA cAhatI nathI. paraMtu je patinI bhAvanAne ujajavala rAkhe, patine prasanna rAkhe ane patigRhane zobhAve evI strI moTA bhAgyathI ja maLe che. - rAjA tathA nagarajanone AdarasatkAra karavAnA vicArathI pitAnuM ghara najIka Avela jANI mane ramA siMhAsana uparathI nIce UtarI paDI ane AgaLathI pitAne ghera jaI badhuM vyavasthita karI rAjAne tathA badhA nagarajanone satkAra karavAnI taiyArI karavA lAgI ane A zubha prasaMgane laIne pitAnA gharanA cokamAM metIe puravA lAgI. have saraghasa kevI rIte tene ghera Ave che ane rAjA sudarzanane zuM kahe che, ane sudarzana rAjA pAsethI zuM mAge che teno vicAra AgaLa karavAmAM Avaze. Aje morabInA nagarazeThe morabI padhAravAnI tathA piribaMdaranA nagarazeThe porabaMdara padhAravAnI pUjyazrIne vinaMtI karI. tathA rAvasAheba zeTha lakSmaNadAsajI jalagAMvavALAe paNa likhita vinaMtI karI ke pUjyazrI jalagAMva padhArI sUtrone uddhAra kare. A kAryamAM jeTaluM kharca thaze te huM mAthe upADIza, ane te kAryane aMge jeTalI puMcha rokavI paDaze te vagara vyAje rokIza tathA sUtronA vecANa bAda je hAni thaze te hAni huM sahI laIza ane je kAMI lAbha thaze te te lAbha ratalAma maMDaLane ApI daIza. A vinaMtI patra nIce mujabano hato. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA vinaMti patra - parama pUjya, aneka guNAlaMkRta, zAstravizArada, pAMca samiti tathA traNa guptinA dhAraNahAra, mahAvratanA pAlanahAra tathA prANimAtra upara karuNadaSTi rAkhanAra zrImadda jainAcArya pUjyazrI 1008 zrI javAhiralAlajI mahArAjazrInI pavitra sevAmAM ! jalagAMvanivAsI dAsAnudAsa lakSmaNadAsa gaMbhIramalanA- tikakhuttAnA pATha sAthe 1008 vAra vaMdana-namaskAra svIkAra che. Aje A dAsa ApanI sevAmAM pitAne hRdayanI ghaNuM divasanI abhilASAne prArthanAnA rUpamAM pragaTa karI rahyo che. A prayatnamAM dhaSTatA ane udaMDatAne paNuM saMbhava che paraMtu je pramANe putra pitAnA zraddhAbhA jana pitAnI sAme kAMI kahevAnI dhaSTatA ke udaMDatA kare che. mArI dhaSTatA ane udaMDatA paNa tevA ja prakAranI che, eTalA mATe te sarvathA kSamya che. mahAnubhAva ! ' A dAsane svargIya pUjyazrI 1008 zrI zrIlAlajI mahArAjazrInI sevA karavAno saMyoga paNa prApta thayuM che, ke jemane mATe jaina saMsAra ciraNI che. AcAryazrInA guNothI, temanI pratibhAthI ane temanI zAstrakuzalatAthI badhA leke prAya: paricita che. kAThiyAvADanivAsa mArA zrAvaka bhAI o paNa temanI sevAno lAbha laI cUkyA che eTale mane vizvAsa che ke teo paNuM mAre A kathananuM samarthana karaze. evA mahAna AcAryazrInI sevA karavAnuM saubhAgya A sevakane paNa prApta thayuM che ane AcAryazrInI paNa mArA upara pUrNa kRpAdRSTi rahI che; paNa durbhAgyavazAt mArI e abhilASA ke jene ApanI samakSa nivedana karavA cAhuM chuM te apUrNa, je rahI. AcAryazrIe Apane jyAre yuvAcAryapada ApyuM ane teo sAmpradAyika kArcathI AMzika mukta thayA tyAre mArI evI bhAvanA hatI ke, have gheDA ja samayamAM AcAryazrIne anunaya-vinaya karI jalazaivamAM laI jaIza ane AcAryazrInI vRddhAvasthAnA anta sudhI AcAryazrInI sevAne lAbha laIza. huM mArI A bhAvanAne pragaTa paNuM karI zake na ho eTalAmAM te AcAryazrI asamayamAM ja svarga padhAryA. je mahApuruSanI AvazyaktA A bhUtala upara rahe che temane ja svargIya loka paNa pitAnI pAse rAkhavA cAhe che. A ja kAraNe kAladharma pAmIne AcAryazrIne svargamAM padhAravuM paDayuM. AcAryazrInA svargagamana bAda Apa A sampradAyanA AcArya thayA. jo ke Ape jalavamAM cAturmAsa karI A sevaka upara kRpA karI che, paNa A dAsanI e bhAvanA to apUrNa ja rahI che ke je bhAvanA svargIya AcAryazrInA samayathI hRdayamAM uchaLI rahI che. saddabhAgye have e avasara AvyA che ke jyAre mArI te bhAvanA pUrNa thAya. ApazrInuM zarIra have vRddhAvasthAne prApta thayuM che. ApazrIe sampradAyane samasta kAryabhAra paNa vidAna ane sagya yuvAcAryazrI 1007 zrI gaNezalAlajI mahArAjazrIne soMpI dIdhuM che. sAstradAyika kAryathI paNa have Apa ghaNAkharA nivRtta thaI gayA che ane ApanuM vRddhatva paNa have pahelAnI mAphaka ugra vihAra karavA mATe reke che. ApazrInuM zarIra have koI eka sthAne rahI zAnti cAhe che. eTalA mATe huM Apane nivedana karuM chuM ke, Apa jalagAMva padhArI sadAne mATe tyAM ja birAje. jalagAMvamAM ApanA birAjavAthI darzanAthI mArA zrAvaka bhAione paNa dareka prakAre sagavaDatA raheze. jalagAMva bhAratanA madhyamAM che. eTalA mATe paMjAba, madrAsa, kalakattA tathA siMdhanA kene samAna dUra paDaze. jalagAMvanuM nAma ja jalagAma che eTalA mATe tyAM garamI paNa nathI. zarIrane zakti maLe e dRSTie paNa jalagAMva upayukta sthAna che. jyAre Apa jalagAMvamAM birAjaze tyAre sAmpradAyiktAne kAraNe pedA thatuM dUSita vAtAvaraNa paNa ApathI dUra raheze. jethI ApanuM svAthya paNa sAruM raheze. ane jyAre sAmpradAyika kAryathI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 4] rAjakoTa-cAturmAsa [473 Apa nivRtta thayA che tyAre dara rahevAthI ja Apa tenA bhArathI bacI zake; anyathA eka rIte nahi te bIjI rIte Apa te bhArathI bacI na zake. attamAM mAruM Apane e ja nivedana che ke, have Apa paNa vRddha thayA che ane huM paNa vRddha thayuM che. eTalA mATe Apa jalagAMvamAM birAjIne mane tathA dakSiNanivAsI bhAIone ApanI sevAne lAbha ApavAnI kRpA kare. ApanI dvArA uttara bhAratane ghaNe upakAra thaela che. have dakSiNa bhAratane paNa pAvana kare. mArI eka bIjI paNa prArthanA che. Ape atyArasudhI je zAstrIya jJAna saMpAdana karyuM che tathA granthASaNa, bhramaNa, vAdavivAda tathA vidyAbuddidvArA je anubhava prApta karyo che tene lAbha ke ucca sAhityanA nirmANakAra janatAne paNa Apo ane e pramANe jainazAstronA uddhAranI sAthe ja janatAne upakAra kare. je Apa jalagAMva padhArI zAstroddhAranI mArI prArthanAne svIkAra kare te huM A kAryamAM dravyane sadupayoga karavAne paNa taiyAra chuM. batrIsa sUtranA anuvAda tathA prakAzana vageremAM jeTalA rUpiyA lagAvavA paDaze teTalA huM lagAvIza. A kAryamAM lAgelA rUpiyAnuM kAMI vyAja na letAM, prakAzita sAhityanA vikayArA je Avaka thaze te bAda karIne je hAni thaze te huM tene sahana karIza ane je bacata raheze te te huM zrI hiteSu zrAvaka maMDala-ratalAmane bheTa karI daIza. arthAt A kAryamAM jeTalI pUMjI re kavI paDaze te vyAja lIdhA vinA ja rekIza ane je hAni thaze to huM sahana karIza ane je lAbha thaze te te maMDalane ApI daIza. antamAM huM Apane e ja prArthanA karuM chuM ke, mArI AMtarika bhAvanAne pUrNa karavA mATe ane jaina janatAnA kalyANane dRSTimAM rAkhI Apa jalagAMvamAM sthAnIyarUpe birAjavAnI kRpA kare, iti zubhamu. rAjakeTa zrImAnanA mukhakamaladvArA A prArthanAnI (kAThiyAvATa) svIkRti sAMbhaLavAne utsuka Aso vadI 3. - sevaka saMvata 1993 lachamaNudAsa gaMbhIramala A pramANe traNa vinaMtIo thaI, jene uttara pUjyazrIe bIje divase nIce pramANe pharamAvyo hato. mArI pAse merabI, porabaMdara ane jAmanagaranI vinaMtIo AvI che. A vinaMtIomAM joradAra vinaMtI zeTha lakSmaNadAsajI jalagAMvanI che. te vinaMtI vivekabharI che ke, "tame kAThiyAvADa choDIne padhAre tyAre jalagAMva padhArI tyAM ja birAje ane sUtrane uddhAra kare." tenI prArthanAnI zakti evI che ke, te jene cAhe tene potAnI tarapha kheMcI zake che. dhanavAna te ghaNuM leko haze paraMtu dhanano sadupayoga karavAnI udAratA sakhanAra bahu ochA leke haze. zeThajIe zAstranA kAma mATe je udAratA batAvI che te kAma bhale game tyAre thAya ane huM mArA pitAne mATe kahuM chuM ke zAstroddhAra karavA mATe huM samartha nathI paraMtu emaNe te vinaMtI karIne sukRta kamAvI lIdhuM che. ane pitAnI sAthe uttarAdhikArIne paNa UbhuM karI batAvI ApyuM che ke, A mAre putra kevaLa mArA dhanane ja uttarAdhikArI nathI paNa mArA dharmane paNa uttarAdhikArI che. zeThajIe te A pramANe udAratA batAvI che paNa tame leke e udAratAnuM anumodana te kare. samAjanI sthiti tene sAhitya upara ja AdhAra rAkhe che. 15 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA baki meM eka pustakamAM joyuM che ke "amAruM bhale badhuMya cAlyuM jAya paNa je amArI pAse amAruM sAhitya surakSita haze te ame badhuMya karI zakIzuM." vAstavamAM je samAjanuM sAhitya sAruM che te ja samAja unnata banI zake che. eTalA mATe tame leke A kAryane anumodana ApI sukRtanuM upArjana kare. . - A badhI vinaMtIone uttara ApatAM pahelAM meM mArA santa ane khAsa khAsa zrAvakAnI salAha lIdhI che. badhAnI salAha te evI che ke, hajI eka varSa kAThiyAvADamAM huM vadhAre vicare paNa salAha badhAnI A hovA chatAM mAre mArA AtmAne vicAra kare ja paDe che. eTalA mATe AgAmi cAturmAsa kyAM karavuM e te atyAre kahI ja zakuM nahi paNa eka varSa kAThiyAvADamAM ja vicarIza ema nizcayapUrvaka kahevAmAM paNa hajI mane vicAra thAya che. eTalA mATe atyAre te huM eTaluM ja kahuM chuM ke, je mAre eka varSa ke tethI vadhAre ochuM kAThiyAvADamAM vadhAre rahevAnuM thayuM te te huM e rIti pramANe vihAra karIza ane je javAnuM thayuM te te pramANe vihAra karIza. atyAre te huM koInI paNa vinaMtIne nizcita uttara ApI zakatA nathI. tamArI badhAnI premabharI vinaMtI mArA dhyAnamAM che ane zeTha lamaNudAsajInI vinaMtI paNa mArA dhyAnamAM che paNa Aje huM koInI paNa vinaMtIne spaSTa uttara ApI zakatA nathI. dravya, kSetra, kAla ane bhAvamAM je avasara haze tema thaze. vyAkhyAna: saMvata 1992 bIjA bhAdaravA vadI pa semavAra prArthanA arahanAtha avinAzI, ziva-sukha lIdhe; vimala vijJAna-vilAsI, sAhaba sI. tU cetana bhaja arahanAthane, te prabhu tribhuvanarAya; tAta "sudarzana' "devI' mAtA, tehane nanda kahAya. sAhaba che -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI arahanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnI prArthanA karavA mATe AtmAmAM keTalI ane kevI yogyatA hovI joIe e atre jovAnuM che. jyAM sudhI paramAtmAnI prArthanA karavAnI yogyatA prApta karavAmAM AvatI nathI tyAM sudhI te prArthanA sArI prArthanA thaI zakatI nathI eTalA mATe paramAtmAnI prArthanA yogyatApUrvaka karavI joIe. - yogyatA viSe A samuccayarUpe vAta karavAmAM AvI che. paraMtu atre prazna e thAya che ke, paramAtmAnI prArthanA karavA mATe kevI yogyatA prApta karavI joIe ane e yogyatA kevI rIte prApta karI zakAya ? A vAta viSe huM ghaNIvAra kahI cUkayo chuM. tame pitAnA kAma mATe bIjAnI yogyatA juo cho paNa pitAnI yogyatA jovAmAM bhUla kare che. vAstavamAM pratyeka kAryamAM pitAnI yogyatA jevI joIe. yogyatA vinA karavAmAM AveluM keIpaNa Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 5 ] rAjakeTa-cAturmAsa [ 75 kArya barAbara thatuM nathI. kheDuta bIjane vAvatI vakhate sarvaprathama bIjanI yogyatA jue che. tame leke gAya kharIdatI vakhate paNa gAyanI yogyatA juo cho ke nahi ? A ja pramANe munIma ke nakara vagerene rAkhavA mATe tenI yogyatA juo cho ke nahi ? vyavahAramAM jyAM madhyastha dRSTie jovAmAM Ave che tyAM yogyatA te jovAmAM ja Ave che. A ja pramANe paramAtmAnI prArthanA mATe paNa ema jovuM joIe ke, huM paramAtmAnI prArthanA egya banIne karuM chuM ke kevala lekene dekhADavA mATe ja karuM chuM. je tame prArthanA karavAnI yogyatA mATe prArthanA na karI te te prArthanA kevala DhoMgarUpa banI jaze. paramAtmAnI prArthanA karavA mATe je yogyatA hevI joIe te yogyatA tamArAmAM rahelI che paNa tame pote ja tamArI yogyatAne dabAvI rahyA che. tame kahezo ke, yogya hovA chatAM paNa pitAnI yogyatA dabAvIne agra kaNa banavA cAhe ? paNa A viSe vadhAre zuM kahevAmAM Ave ! aneka jagyAe e pratyakSa jovAmAM Ave che ke, niSkAraNa pitAnI yogyatAne dabAvI pote ayogya banI jAya che. A vAtanuM spaSTIkaraNa karavA mATe huM tamane pUchuM chuM ke, zuM satya belavA mATe koI nA pADe che? zuM satya bolavuM e aparAdha mAnavAmAM Ave che ? ane tame satya bolavAthI paramAtmAnI prArthanA karavA mATe yogya banI zake che ke nahi ? satya hamezAM AdaraNIya ane AcaraNaya che e vAta dIvA jevI spaSTa hovA chatAM satyanI zA mATe avahelanA karavAmAM Ave che ? satyane zA mATe chupAvavAmAM Ave che ? keTalAka leke te tyAM sudhI kahe che ke, satya balavAnI-satayuganI vAta rahevA de ! A jamAnAmAM te asatya vinA kAma ja cAlI zakatuM nathI. satyane anusarI je tame prAmANika bane, jIvanamAM prAmANikatA rahevA do ane keInI sAthe vizvAsaghAta na kare te zuM tamane keI aparAdhI kahI zake ? nahi. te pachI satya, prAmANiktA Adi guNone jIvanamAM zA mATe apanAvatAM nathI ? eTalA mATe ke tame satya ane prAmANiktAne badale asatya ane aprAmANikatA upara e vizvAsa rAkhe che ke jANe te vinA tamAruM kAma ja cAlI zakatuM na hoya ! " tame naitika lagna karyuM che. chatAM jo tame parastrIsevananuM pApa na kare te zuM kAI kAma aTakI jAya kharuM? parastrI sevananuM pApa karavuM joIe evuM te kaI dharma ke koI paNa zAstramAM kahyuM nathI. hA, keI luccA-laphaMgA mANasa pitAnA svArtha mATe ema kahetA hoya te bIjI vAta che. keTalAka leke kahe che ke, ame samAja ke AtmAnA kalyANa mATe dharmaparivartana ke samAjaparivartana karIe chIe, paraMtu te leke ema zA mATe kahetA nathI ke ame svArtha pUrti mATe ema karIe chIe. AtmakalyANanuM khoTuM nAma zA mATe saMDovavAmAM Ave che ! jemake, harilAla gAMdhI je hamaNuM abadullA gAMdhI banyA che--je gAMdhIjInA moTA putra che-te kahe che ke, meM AtmakalyANane mATe IslAma dharmane svIkAra karyo che paNa e samajavAmAM AvatuM nathI ke dArU pIvo e kyAM IslAma dharmamAM lakhyuM che? baki haddIso ane kurAnamAM te vyasanamAtranI niMdA karavAmAM AvI che ane tene tyAjya batAvavAmAM Avela che; tathA zarAbanI te khUba ja niMdA karavAmAM AvI che ane tene sarvathA tyAjya batAvavAmAM Avela che, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA harilAla gAMdhI je have abadullA gAMdhI banyA che temane temanA mAtuzrIe eka patra lakhyo hato ke je patra vAMcIne kaThera hRdayane paNa pIgaLI jAya. harilAla gAMdhIe e patranA javAbamAM eka vAta te e lakhI ke have huM harilAla rahyo nathI paNa abadullA banyo chuM ane A patra harilAlanA nAme Avyo che eTalA mATe e patra mArA viSe nathI. paNa bIjI vAta teNe e lakhI ke, jo mArA mAtApitA IslAma dharmane svIkAra karatA hoya te huM zarAba pIvAne tyAga karuM. A uttara ke uddhatAIbharyo che! zuM tene A uttara mAtAne devAne yogya che? paNa jyAre Atma patita thaI jAya che tyAre te avaLuM ja kAma kare che. vAstavamAM te harilAlanI mAtAnA patrane uttara ApavAne koI samartha nathI. chatAM je A pramANe je uddhatAIpUrNa uttara Ape che tene zuM kahevuM? te kahe te ema che ke, meM AtmAnA kalyANa mATe IslAma dharmane svIkAra karyo che paNa je te viSe UMDA UtarI vicAra karavAmAM Ave te zarAba pIvA mATe tathA e kAryamAM paisA vagerenI suvidhA prApta karavA mATe ja teNe IslAma dharmane svIkAra karyo hoya ema jaNAya che. kahevAno Azaya e che ke, leke dharma ke samAjaparivartananA nAme pitAnA svArthanI pUrti kare che ane AtmakalyANanuM nAma le che. je hRdayapUrvaka AtmakalyANa karavuM ja hoya te manuSya, koI paNa dharmanI ucca bhUmikA upara UbhA rahI pitAnuM AtmakalyANa sAdhI zake che. lekone ThagavA mATe AtmakalyANanuM nAma laI dharma parivartana ke samAjaparivartana karavuM e ThIka nathI. A vAtathI lekene sAvadhAna karavA mATe ja uparanuM udAharaNa ApavAmAM AvyuM che. - matalaba ke, paramAtmAnI prArthanA karavA mATe yogyatA pitAnAmAM che ke nahi te jevuM joIe. yogyatA vinA koIpaNa kArya barAbara thatuM nathI. jemake, chIpamAM pANInuM TIpuM paDI metI banavAnI yegyatA dharAve che paNa je pANIne badale chIpamAM kAMkaro ke bIjI kaI cIja paDe te zuM te motI banI zakaze ? nahi. kAraNa ke motI banavAnI yogyatA pANImAM ja che. A ja pramANe paramAtmAnI prArthanA mATe paNa yogyatAnI AvazyaktA rahe che. eTalA mATe paramAtmAnI prArthanA karavAnI yogyatA prApta kare, ane te mATe asatya, durAcAra Adine tyAga kare. Ama karavAthI paramAtmAnI prArthanAne yogya banI zakazo. have anne eka bIjo prazna ubho thAya che ke, je pahelAM durgaNI hoya te paramAtmAnI prArthanA karI zake ke nahi ? A praznanA uttaramAM jaNAvAnuM ke - vaizyA cugala chinAra juArI, cora mahA baTa mAre; je ityAdi bhaje prabhustavana te nivRtta saMsAre. A prakAranA leke paNa pitAnA durbhasanene tyAga karI, paramAtmAnI prArthanA karI zake che paraMtu paramAtmAnI prArthanA durgaNe vadhAravA mATe nahi paNa choDavA mATe karavI joIe. je durguNo choDavAnA uddezathI paramAtmAnI prArthanA karavAmAM Ave te tamArA durgaNe na jANe kyAM cAlyA jaze ! jemake eka bhAI kahetA hatA ke, jAmanagaramAM eka evA vaidya che ke eka mANasane ghaNuM divasothI nidrA ja AvatI na hatI paraMtu te vaidyanI traNa goLIo levAthI ja tene nidrA AvI gaI ane tene nidrA na AvavAne roga sadAne Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 5 ! ] rAjakoTa-cAturmAsa [477 mATe cAlyA gayA. jyAre vaidyanI davA paNa rAgane naSTa karI de che to pachI zuM paramAtmAnI prArthanA durguNAne naSTa karI na zake ? jo davA upara vizvAsa rAkhA che. te pachI paramAtmAnI prAnA upara vizvAsa kema rAkhatA nathI ? jo tame paramAtmAnI prArthanA upara vizvAsa rAkhI durguNAne naSTa karavA mATe prArthanA kare te avazya durguNA naSTa thaI jaze, ane tame paramAtmAnI prArthanAne ceAgya banI zakaze. anAthI muninA adhikAra--para A ja vAta anAthI muni rAjA zreNikane samAvI rahyA che. e bannenA saMvAda paNa dhaNA ja mahattvanA che. eka bAju tA anagArasiMha che teA khIjI bAju rAjAsiMha che. eka sAdhu che ane bIjA gRhastha che paNa banneya mahAna zaktizALI che. anAthI muni kahe che ke, " he ! anAthatAmAM paDI jAya che. saMsAramAM pracalita kAI e kImatI cIjane paNa gumAvI dIdhI. ' cIja jevAM saMsAranAM sukhA mATe kIMmatI saMyamane paNa gumAvI bese che. ' rAjana ! keTalAka leAkA sAdhu thayA pachI paNa kahevata che ke, * eka damaDInI cIja mATe A kahevata pramANe te sAdhue paNa damaDInI A vAta tame kadAca sAdhuene kahI paNa na zakrA paNa anAthI muni tA spaSTa kahe che ke, he ! sAdhue ! damaDInI cIja jevAM sAdhAraNa saMsAranAM sukhA mATe mahAn .. 33 kIMmatI saMyamane gumAvA nahi. anAthI muni AgaLa kahe che keH ciraM pise muNDaI bhavittA, athiravvae tavaniyamehiM bhaTThe / ciraM pi appANaM kilesaitA, na pArae hoi hu saMparAe // 41 // = he ! rAjana ! je vrata-niyameAmAM asthira che ane je tapa-anuSTAna Adi karatA nathI te bhale lAMbA samaya sudhI mAthu muMDAvyA kare, kaizanA lAca karyAM kare, chatAM paNa te A saMsArane pAra jaI zakatA nathI. dezane lAca karavAthI keTaluM badhuM kaSTa thAya che ene mATe jo tame tamArA mAthAne eka keza kheMcI anubhava karI jue te tamane khabara paDe. A prakAranuM kaSTa sahana karavA chatAM paNa vrata-niyamAnuM pAlana na karavAthI saMsArane pAra karI zakAtuM nathI. atre eka prazna thAya che ke, kezanA laca karavAthI kaSTa paNa thAya che, ane mastiSkanI zaktine paNa hAni pahoMce che te pachI astarAthI keza zA mATe kApavAmAM na Ave ? huM jyAre nAnA hatA tyAre badanAvara nAmanA gAmamAM mane eka musalamAne paNa AvA ja prazna karyA hatA ke, jyAre tamArA dharma yAmaya che teA kezanA lAca karavAthI zuM hiMsA thatI nathI ? jemane lAca karavAmAM Ave che tene ATaluM badhuM kaSTa thAya che te pachI kezaluMcanathI hiMsA kema na thAya ? A prazna uparathI meM sAme prazna karyAM ke, tame hajAmata zA mATe karAvA che ? tame sArA dekhAe eTalA ja mATe hajAmata karAveA che ne ? hajAmata karAvatAM karAvatAM kAI hajAmadrArA mAthAmAMthI lAhI paNa nIkaLe che ane kaSTa paNa thAya che, chatAM peAtAnA zAkha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA mATe te kaSTathI bhaya pAmatA nathI ane hajAmata karAve che paNa pitAnI kAyaratAne kAraNe kezakuMcanamAM hiMsA thAya che ema kahe che. tame zokhane mATe te ATaluM kaSTa sahI le che ane ame dharmane mATe sahIe chIe te emAM hiMsA kahevAmAM Ave che! vAstavamAM kezalecana karavAmAM ame leke kaSTa mAnatA nathI. he, jayAre kezane kheMcavAmAM Ave che tyAre huM kaSTa jaNAya che paNa ame te kaSTone je pramANe tame hajAmatathI thatAM kaSTone sahI le che te pramANe sahI laIe chIe. have mastakane hAni pahoMcavAnI vAta; paNa je kezaluMcana karavAthI mastakane kaI prakAranI hAni pahoMcatI hoya te bhagavAna kezaluMcanane mArga kadApi batAvata nahi. balki mAre te anubhava che ke, kezalucana karyA bAda je mastakane badAma vagerenuM tela maLI jAya te mastakanI zakti ane AMkhonI jyoti vRddhine pAme che. - astarAthI vALa kApavAthI vALa vadhAre vadhavA pAme che paNa bhagavAne kezaluMcana karavAne e upAya batAvyo che ke, jethI dhIre dhIre vALonuM ugavuM ja baMdha thaI jAya che. A uparathI je kaI ema kahe ke, kezakuMcana karavAthI kaSTa thAya che te kaSTa te ughADe page cAlavAthI pagane paNa thAya che. je pramANe kezaluMcananA kaSTathI bacavA mATe astara rAkhavAnI AvazyakatA anubhave che. te ja pramANe pagane kaSTathI mukta karavA mATe pAlakhInI AvazyakatA paDaze. A ja pramANe zIlanuM pAlana karavAmAM paNa kaSTa bhogavavAM paDe che te te kaSTathI bacavA mATe strInI AvazyaktA paNa UbhI thaze. A pramANe kaSTanI dRSTie chUTa levAmAM Avaze te te dhIre dhIre dIkSAne ja ucheda thaI jaze. - namI rAjAne inTe kahyuM hatuM ke, tame dharmanI pAchaLa zuM paDyA cho ? jotA nathI ke tamArA rANIvAsamAM kevuM rudana thaI rahyuM che! A hiMsAnuM kevuM pApa thaI rahyuM che. te pachI tame e pApane kema dUra karatA nathI? A praznanA uttaramAM namI rAjAe kahyuM hatuM ke, mArI dIkSAne kAraNe e koI rotA nathI, paraMtu e leke potapotAnA svArthane mATe rAI rahyA che! dIkSA lIdhA pahelAM te huM daMDa paNa ApatA hatA, ane hAthamAM talavAra laI bIjAne bhaya paNa batAvatA hatA paNa have te huM dIkSA lIdhA bAda koI talavAra laIne Ave te paNa AMkha paNa lAla karuM nahi. je huM ema karuM te saMyamathI ja paDI jAuM. A pramANe mArI dIkSAne kAraNe e leke kAMI rotA nathI. te leke pitAnA svArthane mATe riAI rahyA che. A pramANe ahiMsAnuM nAma levAmAM Ave to te pachI dIkSAne ja uccheda thaI jAya. sAdhuomAM kaI te varSamAM traNa ke cAra vAra kezane leca kare che. bAkI varSamAM eka vAra te kezane leca kare Avazyaka ja che. kezane leca karatAM keTalAka munio svAdhyAya paNa karatA jAya che ane prasannatApUrvaka kezalucana kare che; paraMtu Aje lokamAM kAyaratA AvI rahI che ane e kAraNe ja davAnA nAme A prazna karavAmAM Ave che. - sAdhuo mATe ahiMsAnI rakSArthe ja kezane leca karavAnuM batAvavAmAM AvyuM che. bhaga vAnanuM evuM kahevuM che ke, je mAthA upara vALa raheze te pachI chanI utpatti paNa thaze, ane ahiMsAnuM pAlana paNa thaze nahi. je ahiMsAnI dRSTie kezaluMcana karavAnuM batAvavAmAM na Avata te vALa oLavA, tela lagAvavuM vagerenI pravRtti paNa vadhavA pAmata, A kAraNe bhagavAne A upAya batAvyuM che. je leca karavAne badale astarAthI vALa kApavAmAM Ave te Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 5] rAjakoTa-cAturmAsa [479 pachI astarAnI sAthe kAca paNa rAkhavo paDaze, tela paNa rAkhavuM paDaze ane A pramANe AraMbhanI pravRtti paNa vadhavA pAmaze. ane A pramANe dhIre dhIre sAdhutAnA dhyeyathI ja patita thaI jaze. anAthI muni kahe che ke, he! sAdhuo ! je tame tapa-niyamanI ArAdhanA nahi kare te zAstra tamane anAthanI koTimAM mUke che. e dazAmAM tame sAdhu nathI. cAritravAna banyA vinA kevaLa mAthuM muMDAvAthI ke kezaluMcana karavAthI saMsArane pAra jaI zakAtuM nathI mATe cAritravAna bane ane saMyamanuM pAlana karI saMsArane cheda kare. anAthI muni je kAMI kahI rahyA che te ja vAta prArthanAmAM paNa kahevAmAM AvI che. yogya banIne paramAtmAnI prArthanA kare. yogyatA meLavyA vinA karavAmAM AvatI prArthanA heMga rUpa banI jAya che. anAthI muni paNa ema ja kahe che ke, cAritravAna banyA vinA kevaLa veza dhAraNa karavo e DhoMga rUpa che mATe cAritravAna bano ane sAdhutAne dIpA. dravya vezanI sAthe bhAvane paNa saMbaMdha joDa ane dravya ane bhAvathI je sAdhutAnuM pAlana karaze te temAM kalyANa raheluM che. sudarzana caritra-para rAjA ane prajA sAthe maLIne sudarzanane bhAva sahita tene ghera laI gayA. maneramAM sAcI zrAvikA hatI. keTalAka lake kahe che ke, zrAvikA banavAthI gRhakAryamAM muzkelI Ave che paNa jene gRhakAryamAM muzkelI jaNAya che te sAcI zrAvikA ja nathI. zrAvikAne koI gRhakArya karatAM aTakAvatuM nathI paraMtu gRhakAryamAM viveka rAkhavAnuM kahevAmAM Ave che. zrAvikA thayA bAda teNIe ema vicAravuM joIe ke, pahelAM huM viveka ocho rAkhatI hatI paNa huM zrAvikA thaI chuM eTalA mATe vizeSa viveka rAkhavo joIe. ema thavuM na joIe ke, gharanA mANaso maratA hoya te bhale mare paNa huM te pAsa karIza. gharanA leke te posAmAM aMtarAya pADanArA che. chokare bhUkhathI rete hoya te bhale ruve, mAre te mamatA ochI. karavI che. garbhastha bALaka maratuM hoya to bhale mare paNa mAre te tapasyA karavI che. je Ama karavAmAM Ave te zuM teNIne vyavahAra vivekapUNa kahevAya kharo ? viSaya-vilAsanI mamatA te chUTI nathI ane saMtAnanI dayA karavAnA samaye Ama kahevuM e te mULavrata- ahisAne nAza karavA barAbara che. zrI. hasarAjajI khIMvasarA pitAnI putrIne kahyA karatA hatA ke, je tArAthI sAmAyika thaI zakatI na hoya to kAMI vAMdho nathI paNa culAmAM kaI jIva baLI na jAya tenuM dhyAna rAkhaje; kAraNa ke e paheluM mULavata che, pachI guNavata che ane pachI zikSAvata che. ahiMsA e mUlavrata che ane sAmAyika e guNavrata che. A pramANe zrAvikA thaIne vizeSa viveka rAkhavo joIe. mane ramA sAcI zrAvikA hatI. eTalA mATe teNIe vicAryuM ke, gRha gRhiNInuM ja heya che. eTalA mATe mAre siMhAsana upara besI na rahetAM ghera AvelA lokone satkAra karavo joIe. zrAvaka-zrAvikAoe sudarzana ane manoramAne viveka joI vyavahAra bhUlI javo na joIe. saMsAranA kAmamAM te vyavahAra rAkhe ane dharmanA kAmamAM ema kahe ke, "emAM zuM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ khIjA bhAdaravA paDayuM che! ApaNe te pavitra rahevuM che.' A pramANe kahI vivekanI avahelanA karavI e ThIka nathI. eTalA mATe vyavahAranA uccheda karavA na joI e. manane paNa pavitra rAkhe| ane vyavahAranuM paNa pAlana kare.. maneAramAe badhA leAkAnA satkAra karyo. badhA leAkeA sudananuM ghara joI prasanna thayA. zrAvakanuM ghara kevuM heAya che ene mATe zAstramAM kahyuM che keH-- 'nANAviyA nijJA amiyA pahiyA' zrI jJAtAsUtra sudarzananuM ghara paNa evuM ja hatuM. leAkA kahevA lAgyA ke, A ghara kevuM svarga jevuM suMdara che! sudananuM dhara bhavya ane AkarSIka hatuM, cittane zAnti ApanAruM hatuM. lekA kahevA lAgyA ke, A gharamAM zenI pavitra bhAvanA vadhavA pAmI che ane je dharamAM ze jevI vibhUti pedA thaI che e dharanI mATI ! pavitra che. svargathI paNa A dhara suMdara che. tamArI dRSTie svarganI bhUmi sArI che ke rAjakATanI bhUmi ? kAi kheDutane ema kaheA 3, hIrA-mANeka jaDelAM rAjAnA mahelamAM khIja vAvavAmAM Ave te anna pedA thaI zake kharuM? ane te bIja vAvavA mATe rAjAnA AvA suMdara mahelane pasaMda karaze kharA ? khIjI bAju tene kALI mATInuM khetara ApavAmAM Ave te te bIja vAvavA mATe te khetarane pasaMda karaze ke nahi te paNa pUchI jue. te kheDuta javAbamAM ema ja kaheze ke, huM teA evI jagyA cAhuM chuM ke jyAM jIvanane TakAvavAnI vastue pedA thaI zake. tamane kAI sArA mahelamAM rAkhavAmAM Ave paNa tyAM khetIthI pedA thaela cIjo ApavAmAM na Ave te zuM tamAruM jIvana mahelanI havA khAvAthI TakI zakaze kharuM? niha. 480 ] A ja vAta svaMganI bhUmi ane ahIMnI bhUmi viSe samajo. sva'nI bhUmi dharmopAna karavA mATe upayukta nathI. svarDjhamAM sAdhupaNuM pALI zakAtuM nathI; jyAre ahIM sAdhupaNuM pALI zakAya che eTalA mATe svarganI bhUmi karatAM ahIMnI bhUmi caDIyAtI che. sudarzananuM dhara joI devA paNa kahevA lAgyA ke, ame devalAkamAM je zakti jotA nathI te zakti A gharamAM jovAmAM Ave che. ahIM rahIne dharmanI ArAdhanA karanArA evA hAya che ke jemanA prabhAvathI amAruM Asana paNa calAyamAna thaI jAya che. amane AvA dharmAtmA lAkA ja khAdha Ape che. A pramANe sudarzana ane tenA dharanI praza'sA karI devA paNa potapotAnA sthAne gayA. tyAre rAjA sudarzanane kahevA lAgyA ke, " he ! zeTha ! tame dharmanuM nAma ujjavala karyuM che. keTalAka lokeA dhamI' tarIkenuM nAma tA dharAve che paraMtu dharmanuM pAlana karatA nathI. ane e kAraNe ja lokA dharma'nI niMdA kare che paNa Apa jevAnA vyavahAra joI, keAI dhamanI niMdA karI zakatuM nathI. peAtAne dhArmika kahevaDAvIne paNa dhamanuM pAlana na karanArA leAkeA ja dharmanI niMdA karAve dharmAMte unnata banAvavA ke avanata banAvavA e vAta dhArmika puruSonA hAthamAM rahelI che. rAjA sudarzanane vinaMtI karatA kahevA lAgyA ke, mArI talavAramAM je zakti nathI te zakti tamArI bhAvanAmAM che. mArI talavAra te vaira bAMdhe che paNa tamArI bhAvanA to vairane kApe che. ApanI dvArA je vyi kAmanI siddhi thaI che tenA upalakSyamAM ApavA jevI vastu trilAkamAM paNa nathI, te mArI pAse evI vastu kyAMthI hoya ? chatAM paNa mArI bhAvanAne Apa pUrI karA ane mArA mAnanI khAtara huM je cIja ApI zakuM evI cIja mAMgeA. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 8] rAjakoTa-cAturmAsa | [441 - rAjAnuM kathana sAMbhaLI zeTha vicAravA lAgyo ke, have mAre zuM karavuM joIe? huM pote te saMsArano tyAga karavAne vicAra karI rahyo chuM to pachI huM saMsAranI cIja kevI rIte mAMgI zakuM? paNa hA, mAre eka cIja te mAMgavI ja che. meM mArI jIbhe te dhaMI rAjAne kahyuM nathI paraMtu zuLInuM siMhAsana thaI javAne kAraNe mArI abhayA mAtAnuM badhuM pApa khulluM thaI gayuM che eTalA mATe rAjA na jANe tene zuM daMDa Apaze! mATe jyAre rAjA pite ja mane kAMI mAMgavAne anurodha karI rahyA che te pachI huM rAjanI pAse abhayA mAtAnuM kalyANa ja zA mATe na mAguM ? sudarzana A pramANe vicAra kare che. have AgaLa zuM thAya che tene vicAra have pachI AgaLa karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA vadI 8 guruvAra prArthanA zrI munisuvrata sAhabA, dInadayAla deva taNu deva ke, taraNa tAraNa prabhU te bhaNI, ujjavala citta samaruM nityamevake zrI muniskRvata sAhabA -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI . munisuvratanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. - paramAtmA pratye bhakta zuM kahe che? te kahe che ke, eka bAju te paramAtmA devAdhideva che ane bIjI bAju dInadayALu che. A uparathI kaI ema kahe ke, e baneya vAta eka sAthe kevI rIte hoI zake ? paNa bhakta leke kahe che ke, amane e jANI ghaNI prasannatA thAya che ke, paramAtmA devAdhideva hovA chatAM paNa dInadayALu che. je mahAna hovA chatAM nAnA, lokonI sAthe prIti rAkhe che te ja jagatane uddhAra karI zake che. mahAna thaIne nAnA, lekenI avahelanA karanAra leke te saMsAramAM Dagale ne pagale jovAmAM Ave che. emAM kAMI vizeSatA nathI. vizeSatA te emAM che ke, je pote mahAna thaIne paNa nAnA loke upara kRpAbhAva rAkhe che. he ! paramAtmA ! tame devAdhideva hovA chatAM dInadayALu che. ahIM eka prazna thAya che ke paramAtmA dInadayALa che enuM zuM pramANu? kAraNa ke paramAtmA jovAmAM te AvatA nathI eTalA mATe enuM pratyakSa pramANu te nathI. A praznane, uttara e che ke, paramAtmAnA viSayamAM laukika pramANodvArA koI prakArano nirNaya thaI zakatA nathI. paramAtmAnA viSe mahAtmA lekonAM vacane ja pramANabhUta che. mahAtmAo kahe che ke, paramAtmAnA zaraNe javAthI du:kha maTI jAya che. ame gurunA mukhethI evuM ja sAMbhaLyuM che. ane amAro anubhava paNa e ja che ke, paramAtmA dInadayALu che. te devAdhideva havA chatAM dInadayALu che. zAstramAM kahyuM che ke, "paramAtmA jagajanuM utpattisthAna paNuM jANe che. jIva saMsAramAM zA mATe janma le che, janma laIne kevI rIte te ka bhogave che ane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM82 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA karmabaMdhanA tADIne te kaI sthitine pAme che vagere vAtane jANanAra jagadguru kahevAya che. e jagadgurue paDelAM pAte jJAna prApta karyuM che. temaNe tapa karI kaivalajJAnanI je saMpadA prApta karI che te dvArA teo AtmakalyANa karavAnI sAthe ja jagatanuM kalyANa paNa sAdhe che." che ke, jagaddaguru bhagavAnanI amRta vANI sAMbhaLI vicAravAna mANasanA hRdyamAM evA vicAra Ave che ke, " huM ! prabhA ! Apa te amArI upara ghyA karI amane jAgrata kare che. paNa ame kevA chIe ke Apa amane jAgrata kare che chatAM ame nidrAmAM paDayA rahIe chIe. A amArI kevI ni`LatA che." A pramANe vicAra karI, bhakta lAkA potAnI nibaLatA pragaTa karI potAnI namratA batAve che. sa'sAramAM evA paNa mANase che ke jeo vinamra thaI ne potAnI ni`LatA RjIbhAve pragaTa karI de che ane saMsAramAM evA paNa mANaser ahaMkArane vaza thaI peAtAnA saguNAne te pragaTa kare che paNa durguNone dabAvI rAkhe che. A banne prakAranA mANasAmAM sArA mANasa tA te che ke je peAtAnI niLatAne pragaTa kare che paNa je peAtAnA durguNAne dabAvI rAkhe che te te kAyara che. satpuruSa te te ja che ke je peAtAnA durguNAne pragaTa karI tene dUra karavAneA prayatna kare che. ghauM vINatI vakhate ghauMnA dANAne vINI bahAra pheMkI devAmAM AvatA nathI, paraMtu ghauMmAM rahelA kAMkarAne vANI pheMkI devAmAM Ave che. A ja pramANe vyavahAramAM evI bhUla thatI nathI paraMtu AtmAte viSe evA ja prakAranI bhUla thaI jAya che. hRdayanAM pApAna chupAvI khaDAra khIjuM ja batAvavu e AtmAnI niMbhaLatA ke kAyaratA che. je AtmA e kAyaratAne dUra karavA cAhe te teNe evI prArthanA karavI joIe keH-- huM aparAdhI anAdinA, janama janama gunA kayA bharapUra ke, lUTiyA prANa che:kAyanA, seviyA pApa aDhAra kara ke. je namratAne dhAraNa karI sarala hRdayathI paramAtmAnI evI prArthanA karo ke, " he ! prabhA ! huM aparAdhI chuM. huM peAtAneA ja aparAdhI chuM. huM duguNAne te khAvuM chuM ane sadguNAne pragaTa karuM chuM. mane durguNA tA priya lAge che ane saguNA priya lAgatA nathI. eTalA mATe huM tamArA zaraNe AvyA chuM. teA zaraNAgatanI rakSA karA ane mArI A kAyaratA dUra karavA huM cAhuM chuM, te temAM mane sahAya kareA. mane ghaNI vAra e bhaya lAge che ke, mArA durguNA pragaTa thaI na jAya teA sAruM, nahi te mArI pratiSThA upara pANI pharI vaLaze. A bhayane kAraNe huM mArI niCLatAne kAraNe mArA pApane dabAvI rAkhu chuM. mArI A nirbaLatAne dUra karavA mATe mAre evA vicAra karavA joIe ke, huM pApane badhAthI te chupAvu chuM paNuM zuM paramAtmAthI paNa pApane chupAvI zakIza ! jagatanI te paravA karuM chuM paNa paramAtmAnI paravA kema karatA nathI ? ane jo mane jagatanI paravA nathI, paraMtu paramAtmAnI paravA che teA pachI pApane zA mATe AvuM chuM ! ane hRdayamAM pApane zA mATe saMgrahI rAkhuM chuM ! paNa hai ! prabhA ! mane AvA vicAra AvatA nathI, e mArI kAyaratA che. A mArI kAyaratAne dUra karavA mATe ja huM tamArA zaraNe Avyo chuM." atre eka prazna thAya che ke, paramAtmA jovAmAM AvatA nathI ane jyAMsudhI te jovAmAM AvatA nathI tyAMsudhI temanI prArthanA kevI rIte karavI ? A praznanA uttara e che ke, paramAtmA che chatAM leAkeA kahe che ke, te jovAmAM AvatA nathI. paraMtu te kAMI sthUla cIja nathI ke tene carma Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 8] rAjakeTa-cAturmAsa [483 cakSuthI joI zakAya! temane te je rItie joI zakAya te rItie ja tame joI zake. kadAcita tame paramAtmAne jotA nathI te tamArA AtmAne te juo cho ne ? saMsAranI vastuo jemanA hovAthI priya lAge che te AtmA che, e te mAne che ane tene jANo cho. have je te AtmAne ja jANI zakatA nathI te pachI paramAtmAne kevI rIte jANI zake ? tame kadAca ema kahe ke ame AtmAne kevI rIte jANIe ? paNa je jIbhadvArA bole che, AMkha dvArA jue che. kAna dvArA sAMbhaLe che ane je A dehane dahI che te ja AtmA che. e AtmAnA hovAthI ja saMsAranI badhI vastuo priya lAge che. e AtmAne jANavAthI paramAtmAne paNa jANI zakAze. joke paramAtmAne zodhavA mATe tIrtha vagere sthAnamAM jAya che, paraMtu jyAM sudhI AtmAne patto lAgato nathI tyAMsudhI paramAtmAno patto lAgI zakato nathI. ane jyAre tamane tamArA AtmAne patto lAgI jaze tyAre tame jyAM beThA hazo. tyAM ja Izvarane sAkSAtkAra thaI jaze. * matalaba ke, AtmAmAM evI kAyaratA che ke, te pitAnAM durgaNone dabAvI duniyAmAM meTe banAvA cAhe che. A kAyaratAne dUra karavA mATe ja paramAtmAnI prArthanA karavAmAM Ave che ane temanA zaraNe javAmAM Ave che. rAjAnI sahAyatA te ja cAhe che ke jemanI pAchaLa zatruo paDyA hoya che. dhanavAnanA zaraNe te ja jAya che je garIba che. A ja pramANe AtmAmAM durguNane dabAvavAnI nirbaLatA che ane eTalA ja mATe AtmA, paramAtmAnI prArthanA kare che ane temanA zaraNe jAya che. AtmA pitAnI nirbaLatAne dUra karavA mATe ja paramAtmAnA zaraNe jAya che e uparathI eTaluM te samajAya che ke, AtmAne pitAnI nirbaLatAnuM bhAna thayuM che. nirbaLatAnuM bhAna thayA vinA paramAtmAnA zaraNe jaI zakAtuM nathI. pitAnI nirbaLatA samajIne ja bhaktajane kahe che keH kabahuM mana vizrAma na mAnya, visarI sahaja sukha jahaM tahaM Indritha tA. kabahuM yadapi viSaya saMga sahya dusaha duHkha viSama jAla anajAnya, tadapi na tajata mUDha mamatA vaza jAnata huM nahIM jA. kabahuM bhakta kahe che ke, "he ! prabho ! mArA AtmAnI evI sthiti thaI rahI che ke, mAruM mana jarA paNa vizrAMtine pAmatuM nathI. mArA manane IndriyonA viSaye je bAju kheMce che te bAju mana bhAgI jAya che. sthira rahevAmAM manane je sahaja sukha che te sukhane mana bhUlI rahyuM che. anAthI munine adhikAra-53 anAthI muni rAjA zreNikane A ja vAta kahI rahyA che. teo kahe che ke, jemaNe sanAtha banavAnI bhAvanAthI saMsArano tyAga karyo che teo paNa indriyonA viSayamAM kheMcAI jaI rakhaDI paDe che. jo ke Ama bane che paNa A dazyathI chavane sanAthatA ane anAthatAne bheda samajavAmAM saralatA paDe che. keIne sAdhutAthI patita thatAM joI jJAnIone evo vicAra thAya che ke, vAstavamAM sAdhutAnuM pAlana karavuM muzkela che. A muzkela kAmane kAyara leke kevI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA rIte sAdhI zake? paNa e kAyara lekane patita thatAM joI mAre temanI pAsethI evI zikSA levI joIe ke, eka anAthatA te e che ke je anAthatAmAMthI nIkaLI huM sAdhu thayo chuM ane bIjI anAthatA e che ke, je anAthatA sAdhutAthI patita thayA bAda Ave che. prArthanAmAM paNa kahyuM che ke - AdaryA pina na ArAdhiyA tehathI rUliye huM anaMta saMsAramAM. he ! prabho ! meM anekavAra vrata-niyamone svIkAra karyo paNa tenuM pAlana na karyuM hoya evuM te ghaNIvAra banyuM che. vrata-niyamo vagerenuM pAlana na karavuM ane kevaLa veza dhAraNa kare che tenA jevuM hoya che. ene mATe anAthI muni kahe che ke - polle va muTThI jaha se asAre, ayantie kUDakahAvaNe vA / rADhAmaNI veruliyappagAse, amahagdhae hoi hu jANayesu // 42 // he ! rAjana ! sAdhutA-asAdhutA tathA sanAtha-anAthane bheda huM tane samajAvuM chuM. anAthatAnuM bhAna thayA bAda sanAtAnuM jJAna thavuM sarala che. jemake khoTA ratnane oLakhyA bAda sAcA ratnanI parIkSA karavI sarala che te ja pramANe anAthatAnuM bhAna thayA bAda sanAthatAnuM jJAna thavuM sarala che. koI mANasa khAlI muThThI baMdha karIne keIne batAve te jenAra te ema ja samajaze ke e muThThImAM jarUra kAMIka haze. paNa jeNe muThThI khAlI baMdha karI che te te sArI rIte jANe che ke, mArI muThThI khAlI ja che. Ama jANavA chatAM paNa te bIjAne ThagavA mATe jANI joIne khAlI muThThI baMdha kare che. te sArI rIte jANe che ke, bIje mANasa zuM jANaze ke A khAlI muThThImAM koI nathI ! paNa te khAlI muThThI baMdha karanAre ema vicAravuM joIe ke, huM khAlI muThThI baMdha karIne bIjA lekene ThagI rahyo chuM e mArI nirbaLatA che. he! rAjana ! je pramANe khAlI mudI baMdha karI bIjAne ThagavA e jema DhoMgI mANasanuM kIma che te ja pramANe vrata-niyamo vagerenuM pAlana na karavuM ane uparathI sAdhuveza paherI pitAne sAdhu tarIke batAvavuM e paNa DhoMgInuM kAma che. sAce mANasa khAlI muThThI baMdha karIne koIne Thagaze nahi paNa te te spaSTa ema ja batAvaze ke mArI muThThImAM kAMI nathI. A ja pramANe je sAdhutAnuM pAlana na karI zake chatAM jo te DhegI nahi hoya te te spaSTa kahI deze ke, mArAthI sAdhutAnuM pAlana thaI zakyuM nathI. te khAlI mudI baMdha karI lekene karavAno DhoMga kadApi karato nathI.. atre eka prazna thAya che ke, sAdhutAnuM pAlana na thavA chatAM paNa khAlI mudI baMdha rAkhavI sAruM che ke muddIne khelI devI sAruM che ! arthAta sAdhutAne bahAra dekhAva rAkhavo sAruM che ke, upara-bahArano dekhAva na rAkhave e sAruM che ? A praznano uttara e che ke, kAI kuvAne DhAMkI rAkho ane loke e kuve che e na jANavAne kAraNe temAM paDI jAya ema thavA devuM e kharAba che. ema karavAnI apekSAe te kuvAne khullo rAkhavo e sAruM che. ema karavAthI ke bhramane kAraNe kuvAmAM paDI jaze nahi. A ja pramANe sAdhutAnuM pAlana thatuM na hoya te spaSTa kahI devuM paNa DhoMga na karavo. bhagavAne kahyuM che ke, leke asAdhunI pUjA kare ane tene sAdhu mAne te viSamakAla che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 8] rAjakoTa-cAturmAsa [ 485 AjakAla te IndrajALanAM khele bahu ochAM thAya che paNa pahelAMnA jamAnAmAM IndrajALanAM khele bahu thatA. e khelamAM palavAramAM kAMkarAnA rUpiyA banAvavAmAM AvatAM. je ke te khela karanAra rUpiyA banAvIne pheMkatA jAya che chatAM tame te ema jANe ja che ke e rUpiyA kevaLa batAvavA mATe ja hoya che. je vAstavamAM e rIte rUpiyA banI zakatA hoya ke te banAvI zakAtA hoya te te bajAriyA eka paisA mATe bhIkha zA mATe mAMge ? je pramANe te khela karanAra kautuka karI jagatane Thage che, te ja pramANe te leke paNa jagatane ThaganAza che ke je leke vAstavamAM sAdhutAnuM pAlana karatA nathI, paNa bahArathI sAdhutAne TaeNga kare che. evA lokone kAraNe ja yuvAnone dharma uparathI zraddhAbhAva che thatuM jAya che. te lekone kAraNe ja Aje lekane ema kahetA sAMbhaLavAmAM Ave che ke, "dharme ghaNe ADaMbara phelAvyo che ane duniyAmAM hAhAkAra vartAvyo che, eTalA mATe dharmanI AvazyakatA nathI." A pramANe kahenArA yuvako Ama kahevAmAM ghaNI utAvaLa kare che. temaNe samajavuM joIe ke, je ADaMbara dharmanA nAme thaI rahyo che emAM dharmane zuM vAMka che? kyA dharmamAM ADaMbara kahyo che? ane jyAre tame ADaMbarane ja bhagAvavA cAhe che te pachI tame ema zA mATe kahetA nathI ke ame adharmano virodha karIe chIe. ADaMbara karavo evuM kaMI paNa dharmamAM kahela nathI. e vAta judI che ke, dharmanA nAme koI adharma calAvatA heya paNa ane vicAra karI je joIe ke emAM dharmane zo vAMka che ? tame leke ADaMbarane dUra karavA cAhe che paNa ADaMbarane kAraNe dharmane badanAma zA mATe kare cho ane dharmano virodha zA mATe kare che ? ADaMbarane kAraNe dharmano virodha kara e vAta keTalI bhUlabharelI che te eka daSTAMtadvArA samajAvuM chuM - eka mANase eka rIMchanI sAthe mitratA bAMdhI. banne eka bIjAnA pAkA mitra thaI gayA. te rIMcha ekavAra sutA hatA tyAre tenA zarIra upara besatI mAkhIo ane te mANasa uDADavA lAgyo. thoDIvAra pachI te rIMcha jAge ane tenA mitrane kahyuM ke, have tame suI jAo. huM mAkhIone uDADato rahIza. te mANasa suI gaye, rIMcha mAkhIone uDADavA lAgyo. paNa mAkhIone te eka jagyAethI uDI bIjI jagyAe besavAne svabhAva hoya che. eTale mAkhIo svabhAva pramANe eka jagyAethI uDI bIjI jagyAe besavA lAgI. rI che vicAryuM ke, A mAkhIo bahu aparAdha kare che mATe e mAkhIone mArI nAMkhavI joIe. A pramANe vicAra karI te mAkhIone mAravA mATe eka moTI lAkaDI upADI lAvyA, paNa tene eTaluM jJAna na hatuM ke lAkaDI vaDe mAkhIone mAravA jatAM mitrane paNa mAra paDaze. rIMcha te ajJAna hatuM, eTale te mAkhIone lAkaDI mAravA mitra upara lAkaDIno ghA karI besate. jo ke teno uddeza mitrane mAravAnuM na hatuM paNa tenI ajJAnatAnA kAraNe te mitrane paNa lAkaDI mArI besate. Abarane kAraNe dharmanI avahelanA na thAya tenI sAvadhAnI rAkhavAnI AvazyakatA che. Dhagane nAza karavA cAho cho e to ThIka che, ane zAstra paNa Dhegane dUra karavAnuM ja kahe che; paraMtu Dhagane dUra karavAne nAme jema mAkhIone badale mitrane kaSTa sahevuM paDavuM tema dharma kacaDAI na jAya tenI sAvadhAnI rAkhavAnI jarUra che. dharmanI vyAkhyA karatAM kahe vAmAM AvyuM che ke - Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA dhArayati iti dharma: je patita thatAM bacAve che te dharma che; paNa Aje e bhUla thaI rahI che ke je nIce pADe che ke pAchaLa haThAve che tene dharma samajavAmAM Ave che. dhI pArane dhAtu uparathI dharma zabda banyA che. arthAt nIce paDatAM je bacAve te dharma che. je rAga-dveSamAM na pADe te dha che. eka mANase lakhyuM che ke, jo mAruM cAle te huM dhane eka bAju mUkI dauM ane garIkhAne mahelAmAM vasAvuM; paNa jyAre garIkhAte mahelAmAM vasAvavAmAM Avaze teA amIrAte kyAM vasAvaze!! zuM temane jhuMpaDAomAM vasAvaze! ! A tA ekane nIce pADI bIjAne unnata banAvavA jevu che. dhama` A prakAranA rAga-dveSa karatAM aTakAve che. AjanA navayuvAnamAM dhama` upara dveSa karavAnuM kAraNa dharmI kahenArAone DhoMga che. jo dhArmika kahenArAo dharmanuM barAbara pAlana kare ane kAInA prati rAga-dveSa na rAkhe teA dharmanI kAI niMdA karI zake nahi tema dharmanA vidha paNa kAI karI zake nahi. sudarzanacaritra--53 nahIM cIja jagameM kAI aisI, caraNa caDhAu bhAya; tathApi mujha para mehura karIne, mAMgA tuma hulasAya. Adhana0 1185 rAya tumhAre rahate rAjame, milA dharmAMka sahAya; aura manA sujhe na kucha bhI, mAtA sAtA pAya. AdhananuM 119 4 sune zeThuM ke ema sabhI ja, acaraja adhikA pAya; zatruse aisA bhAva dikhAyA, mahimA varaNI na jAya. pradhana0 120nA rAjA kahevA lAgyA ke, " he.! zeTha! mArA jevA pAmara prANIne ApanA dhama pAlanathI apUrva zikSA maLI che. ApanI dvArA dharmanuM maMDana ane pApanuM khaMDana thayuM che. huM rAjavarSa thI baMdhAelA chuM e kAraNe ekataraphI satya mAnIne me Apane zULIe caDAvavAna hukrama karyo paNa ApanI bhAvanAne dhanya che ke, je bhAvanAe zULIne paNa siMhAsana banAvI dIdhuM. saMsAramAM ghaNIvAra icchA na heAvA chatAM paNa mithyA daMDa ApavAmAM Ave che. me paNa evu ja kRtya karyuM che. jo ke ApanI bhAvanA ucca che ane mArA prati ApanA kAI prakAranA rASa paNa nathI paNa mane have evA pazcAttApa thAya che ke, meM Apa jevA niraparAdhIne zULInA daMDa kevI rIte ApI dIdhA ? mane evA paNa vicAra thAya che ke, A saMsAramAM ane rAjakAryamAM pravRtta rahevAthI na jANe mArA hAthe niraparAdhIone keTalIvAra daMDa pAye| haze? paNa huM saMsAramAM phasAela huM e kAraNe ja mArA hAthe AvAM kRtyA thavAM svAbhAvika che, paraMtu have ApanI pavitra bhAvanAe mAre paNa sudhAra karI nAMkhyA che. mArA evA niyama che ke, je sAruM kAma kare che tene huM puraskAra ApyA karuM chuM. A niyamAnusAra tame paNa mArI pAse kAMika mAMgA ke jethI mArA pazcAttApa paNa theADA e thaI jAya ane mArA hradayane paNa theADI zAnti maLe. dd ne sudarzana cAhata te rAjA pAsethI ghaNuM dhana mAMgI zakatA hatA paNa teNe rAjAne kahyuM ke, " huM ApanI pAse khIjuM kAMI cAhatA nathI para Mtu eTaluM ja cAhuM chuM ke, mArI mAtAne kAI prakAranuM kaSTa na thAya. saMsAramAM manuSyathI bhUla tA thAya che paNa potAnI bhUlane Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . vada 8] rAjakoTa-cAturmAsa [ 487 bhUla mAnavI e kAMI ochuM nathI. he ! rAjana ! tame rAjA thaIne ATalA mANasonI vacce tamArI apUrNatA ane bhUlano svIkAra kare che e kAMI ochA harSanI vAta nathI. tamArA je rAjA thavo paNa muzkela che. rAjAnI sahAyatAthI ja dharmanuM pAlana thaI zake che. tamArA rAjyamAM ane tamArI rakSAmAM ja meM dharmanuM pAlana karyuM che. je rAjasattA, eka divasa mATe paNa na hoya to gajaba thaI jAya. pANI na varasavAthI te jematema eka varSa calAvI zakAya che paNa rAjasattA vinA eka divasa paNa kADhavo muzkela thaI jAya che. mATe he ! rAjana ! tamAre mArA upara ghaNe upakAra che. tamArI sahAyatAthI ja huM dharmanuM pAlana karI zakyo chuM." zrI sthAnAMga sUtramAM sAdhuo upara paNa pAMca jaNAne upakAra batAvavAmAM Avyo che. jemAM sauthI pahelo upakAra rAjA che. eTalA mATe sudarzana rAjAne upakAra mAne che. sudarzana manamAM vicAra kare che ke, meM mAtAno bheda khelyo nathI paraMtu zuLInuM siMhAsana banI javAne kAraNe mAtAne bheda khulle thaI gayA che. rAjA kSatriya che, eTale jyAre te mAtAnI sAme jaze ane mAtA tenI sAme jaze tyAre mAtAnuM mAthuM kevuM nIcuM namI jaze. ane te vakhate mAtA rAjAne zo uttara ApI zakaze! mATe rAjA pAsethI mAtAnA mATe abhaya vacana mAMgI levuM joIe. pitAnA svArthane na jotAM bIjAnA hita mATe mAMgavuM e kAMI ocho tyAga nathI. dharma A ja vAta zIkhave che. - sudarzane potAne svArtha na je paNa parArtha joyo. teNe rAjAne kahyuM ke, "he ! rAjana ! mArI mAtAne mArI upara ghaNuM ja upakAra che. je mAtA mArI parIkSA na karata te mArI dharmaparIkSA kevI rIte thAta ! eTalA mATe Apane evI prArthanA che ke, Apa mArI mATe mArI mAtAne kAMI na kaho paNa abhayA mAtAne Apa abhayatA Ape. basa! ApanI pAse huM A ja vastu mAMguM chuM, bIjuM kAMI mAMgatA nathI." sudarzananI A mAMgaNIne javAbamAM rAjA zuM kahe che tene vicAra have pachI AgaLa karavAmAM Avaze. * rANA, java, cha, jaLa, zarIre arthAt rAjAne, gAthA patine, chakrAcane, gaNane tathA zarIrano-A pAMca jaNAne upakAra che, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA vadI 9 zukravAra prArthanA " vijyasena" nRpa "vijhA rANI, naminAtha jina jAye; cosaTha Indra kiye mila utsava, suranara AnaMda pAye re, sujJAnI javA, bhajale re jina IkavIsa, -vinayacaMdrajI kuMbhaTa covIzI cA naminAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM tatvanI carcA karavAmAM AvI che. jagatamAM ema bahu kahevAmAM Ave che ke, tattvanuM jJAna kare, ane ghaNuM lekane tattvanuM jJAna karavAnI jijJAsA paNa rahe che; paNa sAcuM tattvajJAna prApta karavA mATe zuM karavuM paDe che te pahelAM jevuM joIe ! tattvajJAnanI prApti kevI rIte thAya che, e vAtane vicAra karavAthI paNa AtmAne ghaNe AnaMda maLI zake che. AjanA leke tattvajJAnane prApta karavA mATe pustakonA vAcanane paryApta samaje che paraMtu pustakanA vAcanathI ja tattvajJAnanI prApti thaze ema samajavuM e bhUla che. tattvajJAna prApta karavA mATe sAcI jijJAsA hevI joIe. - tattvajJAnanuM keTaluM mahattva che ane tattvajJAnane kevI rIte prApta karI zakAya che enA viSe upaniSaddamAM eka kathA Avela che. temAM kahyuM che ke, eka meTa rAjA hatA. dAnanA prabhAvathI te rAjAnI kIrti cAre bAju phelAI gaI hatI. pitAnI kIrti phelAyelI joI rAjAne evuM abhimAna AvI gayuM ke, huM ke dAnI chuM. mArA jevo bIje kaNa dAnI che? eka , rAjA mahelanI agAsIe sutA hatA. te rAtrIe haMsarUpadhArI be gAMdha nIkaLyA. eka gAMdharve rAjAne joI bIjA gAMdharvane kahyuM ke, A rAjA ghaNo ja dhIra-vIra, dAnI tathA dayALu che. AnA jevo dAna-dayALu bIje kAI nathI. A sAMbhaLI bIjA gAMdhI kahyuM ke, e rAjA game te hoya paNa te tattvajJAnInA samA bhAgane paNa nathI. te tattvajJAnInI A rAjA barAbarI karI zake nahi. meM amuka tattvajJAnIne jeela che. e tattvajJAnInI A rAjA barAbarI karI zake nahi. pelA gAMdharve pUchyuM ke, tame kayA tatvajJAnIne joyA che? bIjA gAMdharve javAba Apyo ke, amuka tattvajJAnIne. A uttara sAMbhaLI pelA gAMdharva kahyuM ke, e te garIba che. e garIba rAjAnI sarakhAmaNI kevI rIte karI zake? bIjAe A praznano javAba Apyo ke, tame saMsAranA vaibhavane ja badhuM mAne che ane tethI ja tame Ama kahI rahyA che; paraMtu huM saMsAranA vaibhavane tattvajJAnanI AgaLa tuccha mAnuM chuM. tattvajJAnanI AgaLa saMsAranA vaibhava sogaNuM nahi paNa kroDagaNuM UtaratAM che. eTalA mATe mArI AgaLa saMsAranA vaibhavanI prazaMsA na karo. huM jemanI pAse saMsAranA vaibhava che temane me mAnatA nathI paraMtu tatvajJAnIne ja meTa mAnuM chuM. | ApaNuM zAstramAM paNa A ja vAta kahI che ke, saMsAranAM vaibhava meTAM nathI paraMtu dharma maTe che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 9 ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 489 devA vi taM namassanti jassa dhamme sayA mnno| arthAta-jemanAmAM dharma che temane deve paNa namaskAra kare che. vAstavamAM deve moTA che ke manuSyo? sAMsArika vaibhava ane bhogavilAsamAM devo bhale beTA gaNAtA hoya paraMtu dharmapAlanamAM te manuSyo ja moTA che. deve vilAsa mANI zake che paraMtu dharmanuM pAlana karI zaktA nathI. dharmanuM pAlana te manuSyo ja karI zake che. eTalA mATe devo nahi paNa manuSya ja moTA che. e be gAMdharvo vacce thatI vAta, rAjAe sAMbhaLI. rAjA vicAravA lAgyo ke, "kaI paNa rIte e tattvajJAnIne nIce pADe joIe. sAMsArika vaibhavomAM lalacAvI tene tattvajJAnathI. patita kare ane tattvajJAna moTuM nahi paNa saMsAranAM vaibhava moTAM che e vAta siddha karavI." A pramANe vicAra karI rAjA savAranA pahoramAM daza hajAra gAyo ane eka mUlyavAna hAra laI rathamAM besI te tattvajJAnI pAse gayo. tattvajJAnI pAse jaI teNe kahyuM ke, huM Apane A badhI gAyo, A hAra tathA A ratha bheTamAM ApuM chuM ane Apa mane tatvajJAna saMbhaLA, eTaluM ja ApanI pAse cAhuM chuM. rAjAnA A kathananA uttaramAM e tattvajJAnIe rAjAne kahyuM ke, "he ! ka! tuM ahIMthI jema Avyo tema pAcho cAlyo jA. tuM tattvajJAna sAMbhaLavAne yogya nathI." rAjA kSatriya hatA chatAM te tattvajJAnIe tene zuddha kema kahyo? Ane khulAso karatAM zaMkarabhASyamAM kahyuM che ke, jemanA hRdayamAM to bIjuM hoya che ane uparathI bIjuM kAMI kahe che tathA je saMsAranA vaibhavanA saMtApathI zekAkula rahe che te zudra kahevAya che. : e tattvajJAnInuM kahevuM sAbhaLI rAjA cekI UThyo. te vicAravA lAgyo ke, vAstavamAM te hase ThIka ja kahetA hatA. A tattvajJAnI te mArA vaibhavane tuccha mAne che ane mane zudra kahe che. e ATale daridrI hovA chatAM tene saMsAranA vaibhava tuccha lAge che. enI daSTimAM te svarga paNa tuccha che. ene eTale paNa vicAra thato nathI ke, huM Avo tatvajJAnI thaIne paNa duHkhI chuM. vAstavamAM A sAce tattvajJAnI che ane tattvajJAnInI AgaLa sAMsArika vaibhava tuccha ja hoya che. rAjA A pramANe vicAra karI tattvajJAnIne kahevA lAgyo ke, Apa mAre aparAdha kSamA kare. huM A gAya, A hAra vagere ApI Apane tattvajJAnathI patita karI ema batAvavA cAhate hatuM ke, tatvajJAnanI apekSAe sAMsArika vaibhava ja moTAM che, paNa mAro A aparAdha have mApha karo ane mane tattvajJAna saMbhaLA. rAjAnA A kathananA uttaramAM tattvajJAnIe kahyuM ke, tuM je tattvajJAna sAMbhaLavA cAhe che te tArA A vaibhavane dUra karI mArI sAme besa, huM tane tattvajJAna saMbhaLAvuM chuM. - A prArthanAmAM paNa kahyuM che ke - jIvAdikane tatva hiye dhara, heya ya samajIne re; tIje upAdeya ulakhIne, samakti nirmala kIje re. sujJAnI A prArthanAmAM A tattvajJAna batAvavAmAM AvyuM che paNa tame A tattvajJAnane samajavA mATe kaI cIjane tyAga kare che e juo. uparathI te tattvajJAnanI vAta kare ane hRdayamAM Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA duniyAnA leke mane mAna Ape evI bhAvanA kare te tattvajJAnanI prApti thaI zakatI nathI. tattvajJAnanI prApti mATe te sAMsArika vastuone moha choDI devuM paDe che. jemaNe sAMsArika vastuone meha choDyo nathI te tattvajJAnane banI zakatA nathI. jyAre evuM jJAna thAya ke, - so prabhu, prabhu so tU hai, daita kalpanA me; sat cetana AnaMda 'vinayacaMda paramAtama padabheTa re. sujJAnI A pramANe jyAre AtmabhAna thAya che ane sAMsArika vastuone meha chUTI jAya che tyAre ja tattvajJAnanI prApti thAya che. tattvajJAnanI prApti thayA vinA tatvajJAnanI vAta karavI e kenA jevuM che ene mATe anAthI muni zuM kahe che te juo. anAthI munine adhikAra-54 - - - anAthI muni kahe che ke, tatvajJAnanI prApti thayA vinA tattvajJAnanI vAta karavI e te khAlI muddIne baMdha karI batAvavA samAna che. anAthI munie A viSe aneka udAharaNa ApI kettara vAtane siddha karela che. A te anAthI munie paheluM udAharaNa te khAlI mudInuM ApyuM. bIjuM udAharaNa khoTA sikkAnuM ApyuM che. khoTA sikkAne koI pitAnI pAse saMgraha karatuM nathI. Aje kAI beTA sikkAnuM pracalana kare che te sarakArane paNa aparAdhI mAnavAmAM Ave che. eka pustakamAM khoTA sikkA viSe eka vAta vAMcavAmAM AvI hatI. temAM lakhyuM hatuM ke, auraMgajeba bAdazAha dharmane bahu kadara hatuM. te ema cAhato hatuM ke, saMsAranA badhA leke musalamAna thaI jAya. tenI A abhilASAne kAraNe aitihAsika lake ema lakhe che ke - zivAjI na hota te sunnata hota hinda kI" auraMgajabano samaya Ave dharmajhanUnane hate. ekavAra teNe vicAryuM ke, badhAne mArIpITIne paNa musalamAna banAvI devA. je huM ATaluM kAma na karI zakuM ane allAnA dharmane na phelAvuM te huM bAdazAha zuM thaye ! bAdazAhanA mitrAmAM eka lAladAsa nAmane bA paNa mitra hatA. te darabAramAM paNa AvatA-jatA hatA. bAdazAhe vicAryuM ke, jo A bAvo mArI icchAnuM samarthana kare te mArI murAda pAra paDI jAya ane badhuM kAma paNa thaI jAya. A pramANe vicAra karI teNe lAladAsa bAvAne pUchayuM ke, bAvAjI! mAre duniyAnI baMdagI karavI joIe ke khudAnI? bAvAjIe uttara Apyo ke, emAM pUchavA jevuM zuM che ! khudAnI baMdagI karavI e ja ThIka che. bAdazAhe bAvAjIne pharI pUchayuM ke, e to ThIka paNa bAdazAhe pitAnI piojhIsana pramANe khudAnI baMdagI karavI joIe ne ? bAvAjIe uttara Apyo ke, e paNa ThIka che. bAdazAhe kahyuM ke, khudAnI baMdagI mATe meM e vicAra karyo che ke, je leke rAjIkhuzIthI musalamAna thatA nathI temane mAra mArIne paNa jabarajastIthI "kalamA " bhaNAvI devA ane temane musalamAna banAvI devA. mAro A vicAra ThIka che ke nahi ? - lAladAse uttara Ape che, Apane manamAM je vicAra Avyo che tene devadUte paNa badalAvI zaktA nathI te pachI bIjAonI tAkAta ja zuM? bAdazAhe kahyuM ke, e te ThIka Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 9 ] rAjakeTa-cAturmAsa [491 che paNa sauthI pahelAM tamAre ja musalamAna thavuM paDaze ! lAladAse uttara Apyo ke, huM tamArAthI kyAM dUra chuM. jyAre huM tamane salAha ApuM chuM ane tame jabarajastIthI ja badhAne musalamAna banAvo cho te pachI huM temAMthI kema bacI zakuM! A pramANe vAtacIta thayA bAda lAladAsa pitAnA sthAne gaye ane vicAravA lAge ke, bAdazAhane kevI rIte samajAvavA? Akhare teNe eka upAya vicArI lIdho ane e upAya pramANe ja karavA mATe teNe pitAnA celAne samajAvI dIdhe. bIje divase lAladAsa bAdazAhanI pAse beThA hatA te ja vakhate tene cele tyAM Avyo ane lAladAsane kahyuM ke, ahIMnA zarApha bahu ja badamAza thaI gayA che. lAladAse pUchayuM ke kema ! celAe uttara Apyo ke, huM A rUpiyA laI paisA levA gayo hato paraMtu e lokoe paisA na ApyA. lAladAse celAne pUchayuM ke, e lekee zuM kahyuM ? celAe uttara Apyo ke, e lake kahe che ke, A rUpiyA khoTA che eTalA mATe ame tenA paisA ApI zakIe nahi. e leke ema paNa kahetA hatA ke, jo tame bAvAjInA celA na hatA te tamArI upara kesa karI tamane daMDa apAvata. e te amAre upakAra mAno ke, ame tamArI upara kesa karatA nathI. mATe tame A khoTA rUpiyA laI cUpacApa pAchA cAlyA jAo. bAdazAha A vAta sAMbhaLI rahyo hato. teNe bAvAjIne pUchayuM ke zuM vAta che.. bAvAjIe uttara Apyo ke, ahIMnA zake evA badamAza thaI gayA che ke bAdazAhanA sikkAne paNa mAnatA nathI. A juo ! mAre cele rUpiyA laIne pAchA AvyA che. A rUpiyA upara bAdazAhI sikko hovA chatAM te leke A rUpiyA beTA che ema kahI pheMkI de che. AlamagIrIne kAyado prasiddha che. kahevAya che ke aMgrejoe paNa e kAyadAne ghaNakhare bhAga pitAnA kAyadAmAM paNa dAkhala karyo che. bAdazAhe bAvAjI pAsethI rUpiyA laI joyo ane kahyuM ke, A rUpiye tamane keNe Apo ? tame mArA kAyadAthI vAkepha nathI? A rUpiyo khoTe che ane khoTA rUpiyAne calAvanArane huM bhAre daMDa ApuM chuM. tamane te huM sArI rIte jANuM chuM ke tame A khoTa rUpiyo banAvyA nahi hoya paraMtu tamane A rUpiyo koNe Apyo che? lAladAse javAba Apyo ke, A khoTa che tethI zuM thayuM ? A khoTI rUpiyA upara bAdazAhI sikko te che ne? bAdazAhe uttara Apyo ke, mArA sikko sAco hovo joIe. beTe sikko mArA nAmano hovA chatAM tene banAve ke calAvavo e aparAdha che. bAvAjIe kahyuM ke, je ema che te zuM khudAnA nAme koIne upara julma gujAro ke kAIne jabarajastI mAra mArIne musalamAna banAvavA e zuM aparAdha nathI ? zuM Ama karavuM te beTe sikko calAvavA je aparAdha nathI ? | bAdazAha samajI gayo. teNe pUchayuM ke, tyAre zuM karavuM? lAladAse uttara Apyo ke, koI potAnI meLe musalamAna bane e vAta judI che nahi te dharmane mATe badhAne svataMtratA hevI joIe. bAdazAhe bAvAjInI A vAtane svIkAra karyo. A ja pramANe anAthI muni paNa khoTA sikkAnuM udAharaNa ApI rahyA che. teo kahe che ke jemanI upara te cAMdI caDAvavAmAM Avela che ane aMdara tAMbuM bhareluM che. evA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA khATA sikkAnA saMgraha budhdhimAna leAko karatA nathI. saMsAramAM evI paddhati pracalita che ke, jemanI pAse vadhAre sikkA hAya che te moTA mANasa mAnavAmAM Ave che paNa jo te sikkA sAcA hAya, khATA na heAya teA. A ja pramANe je vrata-niyamamAM tA asthira che paNa uparathI sAdhu banI khesela che te khATA sikkAnI samAna che. temanI kAI kadara karatuM nathI. satpuruSAnI sevAthI pApI pazu sudharI jAya che paNa temanI satpuruSa che. DhAMgInI sevAthI kAMI lAbha thatA nathI. sevAthI je sudhare che te anAthI muni A viSe trIjuM udAharaNa Ape che. te kahe che ke, kAcanA TUkaDA game teTalA camakatA hAya ane hIrA-pannAnI mAphaka ja kema dekhAtA na heAya, chatAM te ratna nathI ane ratna jeTalI tenI kIMmata aMkAtI nathI. koI vyakti kAcanA TUkaDAne ratna kahI batAve to koI ajJAna mANusa bhale tene ratna mAnI le, paNa jANakAra mANasa tene ratna mAnI zakaze nahi ane ratna mAnI tene saMgraha paNa karaze nahi. anAthI muni A traNa udAharaNA ApI ema kahe che ke, je pramANe A khAlI muThThI, khATA sikko ane kAcanA TUkaDA asAra che, te ja pramANe vrata-niyameAnA pAlana vinA kevaLa sAdhuveza ane bahAranI kriyA paNa asAra che. je bahAra tA sAdhupaNuM batAve che ane aMdara koI khIjo ja bhAva rAkhe che-sAdhupaNAne pALavAneA bhAva rAkhatA nathI-te paNa asAra che. A udAharaNAne cAhA te dRSTie dhaTAvI zakeA che. duniyAne mATe paNa prasiddhi che keHUMcI sI dukAna, prIse pakavAna; pAMcasAM kI pUjI para, pannUha sAM kA divAlA hai! arthAt--pUjI te thADI che paNa uparanA dekhAva bahu batAvavAmAM Ave che ke jethI lokA tene dhanavAna samajI peAtAnuM dhana soMpI jAya. A ja vAta e sAdhuene mATe paNa samajavAnI che ke, jeo sAdhupaNAnI pUcha na heAvA chatAM uparathI DhAMga batAve che. je sAcA tattvajJAnI haze te te aMdara kAMI khIjuM rAkhI ane uparathI kAMI khIjuM ja batAvI kAI te kadApi ThagavAnA prayatna karaze nahi. jo ke, anAthI munie je kAMI kahyuM che te sAdhuone lakSyamAM rAkhI kahyuM che paNa A vAta badhAne eka sarakhI lAgu paDe che. tamAre zrAvakrAe paNa e vAtanI sAvadhAnI rAkhavI joI e ke aMdara teA kAMI bIjI rAkhe| ane uparathI kAMI khIjuM na batAveA. zAstramAM kahyuM che keH-- mAyI micchAdiThThI amAyI sammadiThThI / arthAt~~~je aMdara tA kAMI bIju ja rAkhe che ane uparathI kAMI khIjI ja batAve che te mithyAdaSTi che. samaSTi teA te che ke, je kapaTabhAva rAkhyA vinA aMdara jevuM hAya che tevuM ja bahAra batAve che. kadAca kAI ema kahe ke, ame zrAvaka chIe paNa Akhare ame gRhastha chIe eTalA mATe jo ame uparane bhapaMkeA na rAkhIe to amAruM kAma cAlI zakatuM nathI. uparathI te amAruM 'peAlIsI 'rAkhavI ja paDe che. para`tu jJAnIe A viSe kahe che keH-- Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 9] rAjakoTa-cAturmAsa | [497 ughare anta na hAI nibAhU, kAlanemi jimi rAvaNa rAhu. tulasIdAsajI kahe che ke, rAvaNa sAdhu banyo hato paraMtu te sAdhupaNuM pALavA mATe nahi paNa rAma ane sItAne ThagavA mATe. te ema vicArato hato ke, A vezadvArA rAma sItA ThagAI jaze. kAma kADhavA mATe jema ThIka lAge tema karavuM joIe. A dRSTie te sAdhu banyA hatA paNa Akhare sAdhu banavA pAchaLa rahelo badhe bheda khulluM thaI gayuM. Akhare tenuM pariNAma zuM AvyuM ? teNe dharmanA nAme ThagAI karI paNa tenI ThagAI zuM cAlI zakI ? nahi. A pramANe vicAra karI samajadAra leke uparathI kAMI bIjuM batAvatA nathI tema yuktithI lokone ThagatA paNa nathI. teo te AtmAne zAna ane sarala banAvavAmAM ja mazagUla rahe che. - eka yogIe yogasAdhanA zIkhI lIdhA bAda bIjA yogIne kahyuM ke, huM kevo yoga zIkhyo chuM tene camatkAra hamaNAM tamane batAvuM chuM. tyAre bIjA yogIe kahyuM ke, je yoga zIkhele hoya che te pitAnA moDhe ema kahetA nathI. tamArA kahevA uparathI te ema jaNAya che ke, tame yoga zIkhyA nathI. pahelA yogIe kahyuM ke, je emaja tame mAnatA he te huM kevo vega zIkhe chuM te hamaNAM batAvuM chuM. A pramANe kahIne teNe sAme AvatAM eka hAthInI tarapha daSTi pheMkI, tene mUrzita karI dIdho eTale te hAthI jamIna upara DhaLI paDyo. tyAre pelA yogIe kahyuM ke, je, mArA gane prabhAva? bIjA yogIe kahyuM ke, AmAM zuM ga che? A kAma te bIjI rIte paNa thaI zake che. tyAM ja eka bIjo hAthI ume hatuM. te bIjA gInI pAse koI rAsAyanika vastu hatI je rAsAyanika vastu hAthInI pUchaDInA vALane lagAvatAM ja te hAthI mUcha pAmI nIce paDI gaye. tyAre bIjA yogIe pelA megIne kahyuM ke, joyuM ! hAthIne mUchita karI nIce pADavAnuM kAma te rasAyanaThArA paNa thaI zake che. sAce vega te temAM che ke jyAre pitAnA mAnahAthIne pADavAmAM Ave ane tenuM damana karavAmAM Ave. AvA camatkAre karavAmAM ane batAvavAmAM veganI saphaLatA rahelI nathI. - sAdhuo, AvAM camatkAre batAvavAmAM ane lekene ThagavAmAM kadApi pravRtta thatA nathI. keTalAka leke kahe che ke, camatkArane namaskAra thAya che eTalA mATe camatkAra te batAve ja joIe paNa sAdhuoe ahaMkAra chatavAne camatkAra batAvavo joIe emAM ja temanuM zreya raheluM che. sudarzana caritra -54 abhayAe sudarzana upara khoTuM kalaMka caDAvyuM hatuM ane te sudarzanane sULIne daMDa apAvI evuM abhimAna karI rahI hatI ke, mAruM kahevuM na mAnyuM te meM tene zULIe caDAvavAne daMDa apAvyo. abhayA A pramANe ahaMkAra karatI hatI paNa sudarzana te pitAnA ane abhayAnA AtmAne samAna mAnI rahyo hate. eTalA mATe te manamAM ema vicArate hatuM ke, A mAtA je kAMI karI rahI che te mArA kalyANane mATe karI rahI che. jJAnI ane anAnI vacce A ja aMtara raheluM che. kahyuM che ke - yA nizA sarva bhUtAnAM tasyAM jAgarti sNymii| ajJAnI lo ke jene rAta kahe che, jJAnIjane tene divasa mAne che ane ajJAnI leke jene divasa kahe che, jJAnI jane tene rAta samaje che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA saMsAramAM jJAnI ane ajJAnIne A prakAranA bheda tA cAlatA ja rahe che. A kathanAnusAra sudarzana paNa abhayAnA kRtya viSe emaja vicAratA hatA ke, A mAtA mAruM kalyANa karI rahI che. peAtAne tattvajJAnanI agnimAM hAmIne mArA AtmAne ujvala banAvI rahI che. A kAraNe ja rAjAe kAMI mAMgavAnuM kahyuM te teNe mArI mAtAne kAI prakAranuM kaSTa na thAya e ja mAMgyuM. : Akhare satyane ja vijaya thAya che e vAtane lakSyamAM rAkhI sudaOnanI mAphaka jo nirapekSa satyanuM pAlana karI na zakeA te sApekSa satyanuM te avazya pAlana karo. je saMsAra vyavahAramAM rahe che, temanIArA nirapekSa satyanuM pAlana thaI zakatuM nathI. nirapekSa satyane te te ja pALI zake che ke je saMsAravyavahAranA tyAgI che. saMsAra-vyavahAramAM rahenAra amuka vAta satya che ema mAne che ane jANe che paNa kAyadAnI dRSTie te vAta satyasiddha thatI nathI. A pramANe te nirapekSa satyanI upekSA karI de che ane tethI tenIdrArA sApekSa satya ja pALI zakAya che. jemake rAjA dhivAhane pazcAttApa karatAM ema kahyuM ke, "huM jANatA hatA ke, A rANInuM ja chaLakapaTa che paraMtu tame khelyA nahi ane rANInA sAkSI hatA eTale sAkSIonA AdhAre mAre nirNaya ApavA paDayA. sApekSa satyanuM pAlana karavA mATe tamane zULIe caDAvavAnA daMDa ApavA paDayo. " A pramANe gRhasthadvArA nirapekSa satyanuM pAlana thaI zakyuM nathI. paNa AjakAla te nirapekSa satyanI vAta te eka bAju rahI sApekSa satya paNa paLAtuM nathI. ane sApekSa satyane paNa uDADI devAmAM Ave che ane Ama karavAmAM je kuzaLa heAya che te heAzIyAra vakIla-kherIsTara mAnavAmAM Ave che. tamArI upara nirapekSa satyanuM pAlana karavAnI javAbadArI mUkavAmAM AvatI nathI, paraMtu sApekSa satyanuM teA pAlana kare. sudaIna zeThe te gRhastha hovA chatAM nirapekSa satyanuM pAlana karyuM hatuM te pachI zuM tame sApekSa satyanuM pAlana nahi kare? bhakta tukArAme kahyuM che keH-- 'satya bolate jarI tukA mhaNe to ca harI. ' dd arthAt--jyAM satya khelavAmAM Ave che tyAM ja. bhagavAna che. eTalA mATe tame sApekSa satyanI avahelanA na karo. sApekSa satyanuM pAlana karatAM karatAM jyAre nirapekSa satyanuM paNa pAlana karavA lAgazo tyAre paramAtmAne bheTa thavAmAM vAra nahi lAge. jo tame satyane dhanathI vizeSa mAne che te dhanane mATe satyane tyAga na kareA. sApekSa satyane te na bhUlA. saMsAramAM evA lAkA paNa thAya che ke jemaNe satyane mATe badhAM kA tA sahyAM paNa satyane tyAga na karyo. zaMkarAcAryanuM nAma brAhmaNa samAjamAM dhaNuM UMcuM mAnavAmAM Ave che. tee jagaddaguru paNa kahevAya che. Aje te leAkA zaMkarAcAryanA ziSya kaheDAvavAmAM gaurava mAne che paNa Adya zaMkarAcAryanAM tattvonA kevI rIte virodha thayA hatA e sAMbhaLe te diGamUDha thaI javAya. Adya zaMkarAcAryanI mAtA mRtyu pAmI hatI. temanA tattvonA virAdha thavAne kAraNe brAhmaNa leAkA kahevA lAgyA ke, have te ThekANe Avaze. ApaNe tenI mAtAnA mRtadehane upADavA nahi jaIe, tA te ApaNI khuzAmata karaze ane ApaNI vAta mAnaze eTalA mATe tenI mAtA mRtyu pAmI e sAruM thayuM. brAhmaNeAnA A vicAra sAMbhaLI Adya zakarAcArye vicAryuM ke, mAtAnA mRtadeDhu upADavA mATe mAre mArA tattvajJAnanA satyane kadApi cheDI devuM na joIe. A tA mRtadeha che, enA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 9] rAjakeTa--cAturmAsa [ 495 kAI paNa rIte agnisaMskAra karavAnA che. A pramANe vicAra karI temaNe potAnI mAtAnA mRtadehanuM eka eka aMga kApyuM ane eka eka aMgane laI jaI banyuM. AkhA mRtadeha temanA ekalAthI upADI zakAya ema na hatuM eTalA mATe temaNe Ama karyuM paNa peAtAnA tattvajJAnanA satyane tyAga karyo nahi. je leAkeA A pramANe khIjAnA kadanA lAbha le che ane khIjAne kaSTamAM paDelA joI patita karavA cAhe che teo zuM satyanuM pAlana kare che kharA ? matalaba ke, Adya zaMkarAcArye peAtAnI mAtAnA mRtadehane upaDAvavA mATe paNa peAtAnA tattvajJAnanA tyAga karyAM nahi teA pachI gheADA paisAne mATe satyane tyAga karavA zuM ucita che ? tamArAthI jo nirapekSa satya ane nirapekSa yAnuM pAlana thaI zakatuM na heAya tA sAkSepa satya ane sApekSa ghyAnuM teA avazya pAlana kare. je nirapekSa yAnuM pAlana kare che te te megharatha ane purANAmAM prasiddha thaela zibi rAjAnI mAphaka kabutaranI rakSA mATe paNa zarIranuM alidAna ApI de che. tamArAthI jo eTaleA tyAga thaI zakatA na heAya te je aparAdhI nathI temane te na ja mArA. je niraparAdhIone paNa mAravA taiyAra thaI jAya che te nirapekSa yAnuM pAlana zuM kare? huM ghATakeAparamAM hatA. tyAM meM jIvayAne upadeza ApyA hatA. te upadezanA prabhAva leAkeA upara ghaNA ja paDyo hatA. temAM premajIbhAI te tA dayAnI laganI evI lAgI hatI ke, kuralA ane vAMdarAnA katalakhAnAmAM je jIvA mare che temane kAI paNa upAye bacAvavA. jo ke, katalakhAnAMomAM je jIvA mare che te jIvAne pAte mAratA nathI pazu je dayALu lAMkA hAya che te teA badhA upara dhyA kare che ane ema vicAre che ke, amane je pazuo dUdha Ape che te pazue Ama zA mATe mArI nAMkhavAmAM Ave ? premajIbhAI ane bIjA bhAIoe maLIne te mATe ghATakeAparamAM eka saMsthA sthApita karI. premajIbhAI tenA vAIsa presIDenTa banyA hatA. hamaNAM temanA dehAnta thayA che ke jemanA smaraNamAM dhATakApara vagere sthAnAmAM temane zAka paNa mAnavAmAM AvyA hatA. amAre tyAM zAka tA mAnavAmAM AvatA nathI eTalA mATe emanA viSe eTaluM ja kahevAnuM che ke, te bhAIe jIvadayA mATe ATalA AtmabhAga ApyA hatA te zuM tame jIvadayA mATe kAMI karI nahi zake!? je leAkeA ahIMnI saMsthAe joI AvyA che teo kahetA hatA ke, jo ahIM' anAthAzrama na heAta teA na jANe keTalA bALako mRtyune pAmata ! jo A viSe vicAra karavAmAM Ave teA jaNAze ke, bhAratanA manuSyAnI kadara kutarA jeTalI paNa thatI nathI; aMgreja leke potAnA kutarAMne gADImAM khesADe che paNa bhAratanA manuSyAne khAvAnuM paNa maLatuM nathI. A vAtane pUrvApara vicAra karI tame loko zrImanta banIne besI ja na rahe| pazu garIo upara dayA kareA. jo tame nirapekSa dayA rAkhI zakeA tA te sAruM ja che nahi te sApekSa dayA rAkhA tApaNu kalyANa ja che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ khIjA bhAdaravA vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA vadI 11 rivavAra prArthanA . 'samudravijaya 'suta zrI nesIzvara, jAdava kulakA TIkA, ratanakukha dhAriNI ' sitA', tehanA nandana nIkA; zrI jina mAhanagArA che, jIvana prANa hamArA che. 5 15 --vinaca'drajI kuMbhaTa cAvIzI zrI. ariSTanemi bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prAnAnA bhAva spaSTa che. je paramAtmAne sAcA meAhanagArA banAvI le che ane jemane premabhAva paramAtmA prati ubharAya che. temanI prArthanA, sAcI prArthanA che. sAcI prA nA kevI hAya che ene mATe dRSTi samakSa kAI Adaza rAkhavA Avazyaka che. eTalA mATe sa prathama e jovuM joIe ke, krAnA hRdayamAMthI AvA zuddha premanI dhArA vahe che ane kaiAnI hRdayaguphAmAMthI premanI gaMgA vahe che ? ene mATe ApaNI sAme satI rAmatine Adarza che. satI rAmatine bhagavAna ariSTanemi evA meAhanagArA lAgyA hatA ane tenA hukyamAM bhagavAna prati evA vizuddha premabhAva ubharAyA hatA ke jenuM varNana karavAmAM aneka kaviee pAtapeAtAnI buddhinA upayAga karyAM che ane e kAraNe evI kahevata paNa pracalita thaI gaI che keH-- na hAte nema rAjImati tA kayA gAte jaina ke jati. arthAt--jo temanAtha--rAjImata na hAta tA bhakta leAkA krAnA gIta gAta? Ane matalaba e thayA ke, bhaktone temanAtha-rAti AnaMda ApanAra che. bhakta ane bhagavAna vacce vyavahAramAM te bheda hAya che paNa nizcayamAM kAMI bheda hatA nathI. jainazAstra kahe che ke, je samaye jene jemAM upayAga hAya che te samaye zabdAdika nayathI te te ja hAya che, A kathanAnusAra je bhakta bhagavAnamAM tallIna banI jAya che, tenAmAM ane bhagavAnamAM kAI prakAranuM aMtara rahetuM nathI. ema zuddha nayanI dRSTie jainadarzana paNa mAne che. jainadarzIna samudra samAna che. jema samudramAM badhI nadIenA samAveza thAya che te ja pramANe jainadarzanamAM badhAMya nayenA samAveza thaI jAya che. matavALA tA eka nayane pakaDIne kheThA che paNa jainadarzana tA badhAMya nayAne mAne che. A kathanAnusAra je eka ja nayane mAnatuM hoya te jainadarzana nathI. jainadarzana te te ja che ke je badhAMya nayeAne mAnatuM hAya. matalaba ke, bhaktone bhagavAna kevA priya lAgavA joIe e vAtanA Adarza bhagavatI rAjImati upasthita kare che. rAmatine bhagavAna kevA meAhanagArA lAgatA hatA, e vAta gaNadharAe siddhAntAmAM varNavela che. jo ApaNane gaNadharAe kahelAM zAstra sarvotkRSTa jaNAtAM hAya to ApaNe ema vicAravuM joIe ke, satI rAmatine bhagavAna aniSTanemI AvA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 11] rAjakoTa-cAturmAsa [ 497 priya lAgatA hatA te mane kevA priya lAgavA joIe! siddhAntamAM kahyuM che ke, pazuo upara karuNA karI ane temane choDAvI bhagavAna lagnanA tAraNethI pAchA pharI gayA. temaNe vArSika dAna ApI dIkSA aMgIkAra karI. jyAre A samAcAra satI sajImatie sAMbhaLyA te vakhatanuM varNana karatAM gaNadharee kahyuM che ke, rAjamatie jyAre ema sAMbhaLyuM ke, bhagavAne dIkSA laI lIdhI che tyAre te nirAhAsa-nirAnanda thaI gaI, zekane kAraNe mUchita thaI gaI ane tenuM citta cintAthI caMcalita thaI gayuM. siddhAntamAM kahelI A vAtanuM vizada varNana karavAmAM Ave ane tenI sAthe bhaktonI bhAvanAne paNa sumeLa meLavavAmAM Ave te te ghaNo ja AnaMda Ave paNa vistRta varNana karavAne mATe samayanI AvazyaktA rahe che eTalA mATe e viSayane vadhAre na vistAratAM tene saMkSepa karavAmAM Ave che. rAjImati zokane kAraNe mUchita thaI gaI ane nirAhAsa tathA nirAnaMda thaI gaI ema siddhAntamAM zA mATe kahevAmAM AvyuM? A praznano uttara e che ke, siddhAntamAM upara pramANe je kahevAmAM AvyuM che tene uddeza evo jaNAya che ke, jyAMsudhI saMsArathI dhRNa na thAya tathA saMsArathI mamatva na utare tyAMsudhI vairAgya AvatuM nathI. vairAgya tyAre ja thAya che ke jyAre saMsArathI mamatva ochuM thAya che ane e kAraNe vairAgya thavAnuM eka kAraNa mUSThita thavuM e paNa che. ahIM eka prazna thAya che ke, bhagavAnane jyAre vivAha ja kare na hatuM te pachI teraNakAra sudhI zA mATe gayA ? teo traNa jJAnanA svAmI hatA chatAM zuM teo eTaluM paNa jANatA na hatA ! A praznano uttara e che ke, temane rAjImatinI sAthe pUrvabhavane saMbaMdha hate. eTalA mATe bhagavAna, rAjamatine e batAvatA mATe AvyA hatA ke, A saMsArane saMbaMdha tuccha che. jyAM sudhI rAjImati A vAta samajI zakI na hatI tyAM sudhI tene viSadvArA ja AnaMda maLatA hatA paNa jyAre bhagavAne dIkSA laI lIdhI evuM teNIe sAMbhaLyuM tyAre viSayomAM AnaMda mAnavAnuM cAlyuM gayuM ane te zokathI mUchita thaI gaI. rAjImatine mUcha kema AvI ? sAdhAraNa rIte saMsAramAM mUchane artha judo ja karavAmAM Ave che paNa rAjImatine je mUcha AvI hatI te judA ja prakAranI hatI. A ja uttarAdhyayana sUtranA ogaNIsamA adhyayanamAM mRgAputranuM varNana karatAM kahevAmAM AvyuM che ke, mRgAputra mahelanA jharUkhAmAM beThela hatA. te samaye temaNe eka munine joyA. munine jotAM ja mRgAputrane mUcha AvI gaI. mRgAputrane te vakhate je mUcha AvI te ja mUchane kAraNe temane jAtismRtinuM jJAna pedA thayuM. Aje paNa jovAmAM Ave che ke, memerIjhamavALe, koI vyaktine jyAre zaktivizeSathI mUchita karI de che tyAre ja te sUSThita vyakti tenA praznone uttara Ape che. je tene mUcchita karavAmAM na Ave to te vyakti uttara ApI zake nahi. A ja vAta mRgAputranA caritrathI paNa prakaTa thAya che ke temane mUcha AvI ane mUcha AvavAne kAraNe temane jAtiraskRtinuM jJAna thayuM. A pramANe avasthAnA parivartana mATe IndriyanI nistabdhatA Avazyaka che. jyAre indriya kAryathI nivRtta thaI jAya che te vakhate tenI zaktio kendrita thaI jAya che. 18 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA vedAntamAM kahyuM che ke, manuSya jyAM sudhI jAgrata hoya che tyAM sudhI tenI zaktio indriyo dvArA bahAra nIkaLatI rahe che, kAraNa ke Indriye pitAnI zaktiodvArA te koI kAma karatI hatI nathI. IndriyaThariA kAma lenAra te bIje ja koI hoya che. AMkhanI AMkha kAnane kAna ane A pramANe mananuM mana paNuM bIjuM ja kaI hoya che. Indriya dvArA tenI zaktio bahAra nIkaLe che. jyAre Indriya kAmathI nivRtta thAya che ane suI jAya che te vakhate te badhI zaktio manamAM kendrita thaI jAya che ane tyAre mana svapna jue che. - zrI bhagavatI sUtramAM svapna viSpaka praznanA uttaramAM bhagavAne kahyuM che ke, svapna sutele mANasa joI zakate nathI tema jAgrata mANasa paNa svapna joI zakatA nathI. paNa je suta- , jAgate arthAta ardhajAgrata ane ardha suSupta manuSya hoya che te ja manuSya svapna jue che. A uparathI atre eka prazna ubho thAya che ke, suSupti ane jAgRti e baMne vAte eka sAthe kevI rIte saMbhavI zake ? A praznane uttara e che ke, IndriyothI te je sute hoya che ane manathI je jAgatA hoya che te ja svapna jue che. e svapnamAM je dazya A bhavamAM joyuM na hoya te dazya paNa jovAmAM Ave che. svapna pUrvajanmanA saMskArane paricaya paNa Ape che. svapnamAM je kAMI jovAmAM Ave che te AtmAe A bhava ke pUrva bhavamAM anubhava karela hoya che. A anubhavane AtmA mehane kAraNe bhUlI gaela heya che. " zAstramAM mRgAputra viSe kahevAmAM AvyuM che ke, mUcha pAmyA bAda te meharahita thaye. Ane sAdhAraNa artha e che ke, tene mUcha AvI ane e meharahita thavAne kAraNe tene jAtismRtinuM jJAna thayuM. A pramANe svapna pUrvabhavanA saMskArane paricaya ApanAra hoya che te ja pramANe AvI mUcha paNa jAtismRtinuM jJAna karAve che. je pramANe mRgaputrane mUcha AvI hatI te ja pramANe jyAre rAjImatie ema sAMbhaLyuM ke, bhagavAne dIkSA laI lIdhI che, tyAre tene paNa mUcha AvI gaI. A pramANe rAjImatine pahelAM mUcha AvI ane Akhare te vicAra karatI e nizcaya upara AvI ke, bhagavAnanI mAphaka mAre paNa dIkSA laI levI joIe. siddhAntanA A kathana uparathI have vicAra kare ke, rAjamatine je mUcha AvI te Akhare kevI rahI? Akhare e mUrchAne kAraNe rAjImatie saMyama dhAraNa karyo ane bhagavAna je mAge gayA hatA te je mAge te paNa gaI ane bhagavAnane e rIte sAcA mohanagArA banAvyA. ane eTalA mATe ja ema kahevAmAM Ave che ke - zrI jina mohanagAre che, jIvanaprANa hamAre che." . A vAtane vAstavika rIte kahevAnI adhikArINI te rAjImati ja che. mUrchA AvyA bAda te kahevA lAgI ke, have mAruM citta bhagavAnanI tarapha cuMTeluM che eTalA mATe have A saMsAra mArA mATe AnaMdadAyaka rahyo nathI. te pahelAM te ema vicAratI hatI ke, bhagavAna mane zA mATe cheDIne cAlyA gayA paNa pachI te vicAravA lAgI ke, bhagavAna mane choDI nathI gayA paNa mane anaMta saMsArasAgarane pAra karavAno mArga batAvI gayA che. eTalA mATe anaMta sagarane pAra javAne badale saMsAranAM padArthomAM zA mATe phasAI rahuM ? gItAmAM kahyuM che ke, je kAma eka ghaDAnA pANIthI thaI zake che, zuM te kAma kSIrasAgaranA pANIthI thaI na zake? jarUra thaI zake. A ja pramANe vedAdinuM adhyayana karavuM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 11 ] [ 49 ane sAMsArika padArthomAM AnaMda mAne e eka ghaDAne pANInI samAna che ane tatvajJAnane AnaMda samudranA pANInI samAna che. tattvajJAnane A samudra hovA chatAM ghaDAnA pANIthI keNa snAna karaze! baDe ghara tAra lAgyo re, jIvalaDArI joti jAgI re; prabhujI se prIti lAgI re, cetaniyArI bhramaNA bhAMgI re. chIlara pAnI mahAre dAya na Ave re, nADule kuNu nhAve re , gaMgA jamanA bheTane daM te, jAya miluM dariyAva re. baDe. jemane kSIra sAgara maLato hoya te gaTaranA pANIthI zA mATe nahAya? zItala jala maLatuM hoya te gaTaranuM pANuM koNa pIze ? . A ja pramANe rAjImati kahe che ke, mane kSIra sAgaranI mAphaka bhagavAna maLI gayA che have mane sakhio gaTaranA pANInA jevI bhAvanA batAve che paNa emAM mAruM citta kema ceTI zake? A prakAranA ucca vicArathI rAjImatie kSIra sAgara jevA bhagavAnane ja apanAvyA paNa saMsAranI bhAvanA rUpa gaTarathI dUra rahI. ' je anaMta sAgaramAM rAjImatie DUbakI mArI hatI temAM ja tame paNa DUbakI mAre te tamAruM kalyANa thaI jAya. tame A saMsArarUpI khADAmAM te anaMtavAra DUkhyA che eTalA mATe have rAjamatino Adarza daSTi samakSa rAkhI e nizcaya kare ke --- yA : : - aba hama amara bhaye na mareMge.. . . : : - je pramANe tAramAM khetI parevavAmAM Ave che te ja pramANe bhagavAnane tamArA hRdayamAM paravI le te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. . . . . . . je jIvananA A dhyeyane barAbara samajatA nathI. A beyane hRdayamAM utAratA nathI ane uttama vastu prApta karIne paNa tene malina karI mUke che, te lokone paNa jJAnIjane paricaya Ape che. sAcA-khoTAno paricaya Apavo e jJAnIonuM kAma che. A hIre sAce che ke kheTa e pArakhavAnuM kAma jhaverInuM che. beTA hIrAne peTe kahevAthI koI mANasa ema kahe che, ema kahevuM e te hIrAnI niMdA kara barAbara che paNa vAstavamAM e niMdA nathI paNa sAcI pArakha che. zAstra kahe che ke sAcI vAtane batAvavI e niMdA nahi paNa sata zikSA che. je sAcA jhaverI che teNe sAcA-kheTA hIrAnI pArakha karavI ja joIe. A ja pramANe sAdhunA paNa parIkSaka banI sAcA ane khoTA sAdhunI parIkSA karavI joIe. : anAthI munine adhikAra papa anAthI muni kahe che ke, he ! rAjana! sAdhupaNuM duniyAne ThagavA mATe tathA lekete pitAnI AgaLa mAthuM namAvavA mATe ja nathI. je sAdhupaNuM laIne tene barAbara pAlana karavAmAM na Ave ane kevaLa lekene namAvavA mATe ja uparathI TaeNga karavAmAM Ave to e khAlI muThThI baMdha karIne bIjAne batAvavA samAna che. keI bIje mANasa te khAlI baMdha karelI muddIne bhale bharelI samaje paNa muThThI baMdha karanAra te sArI rIte jANe ja che ke te muThThI khAlI che. A ja pramANe sAdhupaNuM na pALavA chatAM kevaLa lekene uparathI sAdhutAno Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA DhoMga batAvavAthI bhale leke tene sAdhu samaje paNa te pote te sArI rIte jANe ja che ke, mArAmAM sAdhupaNuM nathI. pachI A prakAranI ThagAI karavAthI zuM lAbha? dharmanA nAme lekene ThagavAnI nIcatAnA jevI nIcatA bIjI kaI haze ? kahevata che ke:- --- jIbha saphAI karake bhAI dhamI nAma dharAve, pilI mudrI jahA asAre meM batalAve. hadayamAM juduM rAkhavuM ane uparathI bIjuM kAMI batAvavuM e eka prakAranI ThagAI che. A uparathI e prazna thAya che ke, te pachI sAdhupaNuM na levuM e ja sAruM che zuM? A praznano uttara e che ke, mAne ke, eka mANasa ema kahe ke, pAThazALAmAM janArA keTalAka leke mUrNa paNa hoya che athavA mUkha paNa kahevAya che. ame pAThazALAmAM jatA ja nathI eTalA mATe ame mUrkha kahevAtA nathI. eka mANasa A pramANe kahI pAThazALAmAM jAte ja nathI. bIjo eka mANasa e heya che ke je pAThazALAmAM jAya te che paNa pATha barAbara yAda karato nathI e kAraNe te mAstaranI seTIne mAra paNa khAya che ane mAstara tene mUrkha paNa kahe che. ane trIjo mANasa e che ke je pAThazALAmAM paNa jAya che ane abhyAsa paNa barAbara kare che. A traNa prakAranA mANasemAMthI tame kayA mANasane sAro samajaze ! tame ema ja kaheze ke, pahele mANasa pAThazALAmAM ja jatuM nathI te te nAlAyaka ja che paraMtu je bIje mANusa, je pAThazALAmAM jAya che paNa abhyAsa barAbara karatuM nathI te mAstarane mAra te khAya che paNa te kaIne kaI divaze sudharI jaze. ane trIjo mANasa che. sAre ja che paraMtu pahele mANasa te badhAthI kharAba che. te pahelA mANasa karatAM bIje mANasa paNa sAre che. - sAdhupaNuM viSe paNa A ja vAta samaje. zAstramAM kahyuM che ke, eka ArAdhakanI pAchaLa aneka virAdhake pAchaLa paDyA che, paNa te virAdhake paNa temanAthI te sArA ja che ke jeo vidhaka paNa banyA nathI. je virAdhaka che teo paNa kaIne kaI divasa sudharI zakaze. je zreSTha che te te ema ja vicAraze ke, huM nizALe te jAuM ja chuM te pachI abhyAsa barAbara zA mATe na karuM? paNa je A sAdhutAnI pAThazALAmAM jatA ja nathI te nizALe janArAthI sAre kahI zakAtuM nathI. saMsAranA viSe paNa A ja vAta samaje. saMsAramAM eka te evA prakAranA mANase hoya che ke jeo "dharmanuM nAma paNa na le" ema kahe che. te leke dharmane svIkAra karatA nathI, tenuM pAlana paNa karatA nathI ane dharmanuM nAma-nizAna rAkhavA paNa cAhatA nathI. bIjA prakAranA mANaso evA hoya che ke jeo dharmane svIkAra te kare che paNa tenuM pAlana karatA nathI. ane trIjA prakAranA leke evA heye che ke teo dharmane svIkAra kare che ane tenuM pAlana paNa kare che. A pramANe traNeya prakAranA mANaso saMsAramAM che paNa vicAravA jevI vAta to e che ke, jemaNe dharmane svIkAra ja karyo nathI temane dharmanI TIkA karavAne zuM adhikAra che? je pAThazALAmAM gayA nathI tema jato nathI tene pAThazALAnI TIkA karavAnI zI jarUra che ! A ja pramANe jeNe dharmane ja svIkAra karyo nathI te vyakti dharmanI TIkA kema karI zake? paNa Aje te dharma bApa vinAnA putranI mAphaka anAtha thaI rahyo che tenI rakSA kANuM kare? eTalA mATe je cADe che te dharmanI TIkA karavA mAMDe che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 11 ] rAjakeTa-cAturmAsa [51 matalaba ke, je dharmAMnI zikSA ja svIkAratA nathI, paNa dharmanI TIkA kare che, te tA ayeAgya ane abhavInI samAna che. bIjA prakAranA mANasa evA che ke, je dharmanI zALAmAM jAya che, dharmIne svIkAra paNa kare che ane liMga paNa dhAraNa kare che paNa dharmonuM pAlana karatA nathI. AvA vyakti, jo ke dharmanuM pAlana karanArathI madhyama che paNa je dharmanI zALAmAM bhaNavA AvyA ja nathI tema ja AvavA cAhatA nathI tenA karatAM te sArA ja che. AvA mANasane dharmInA svIkAra na karanAra karatAM kharAba kahI zakAya nahi. jemaNe dharmAMtA svIkAra ja karyAM nathI te vyakti karatAM dharmanA svIkAra kare che paNa pAlana karI zakatA nathI te mAsa apekSAe sArA kahevAya che. bhAva tA evA rahevA joIe ke, mArAthI nirapavAda saMyamanuM pAlana thaI zake, paNa kAI vyaktithI saMyamanuM pAlana thaI zakatuM na heAya teA ema vicAravuM joIe ke, anAthI muni enA viSe pahelAM ja kahI gayA che ke AvA mANasathI saMyamanuM pAlana thaI na zake te emAM kAMI AzcanI vAta nathI. anAthI muni khATA rUpiyAnuM udAharaNa ApI ema kahe che ke, je pramANe khATA rUpiyAnA kAI saMgraha karatuM nathI--khATAM nANAM kAI zAhukAranI tIjorImAM sthAna pAmatAM nathI; te ja pramANe jJAnIjaneAnI dRSTimAM te sAdhue paNa Adara pAmatA nathI ke je sAdhuo sAdhupaNAnuM pAlana karatA nathI paNa kevaLa uparathI ja sAdhutAnA dekhAva kare che. Aja kAla leAkeA kahevA lAge che ke, sAdhu-sAdhuoe eka thaI javuM joI e ! paraMtu sAdhu-sAdhue eka na thavAnuM kAraNa zuM che e batAvavA mATe huM tamane eka udAharaNa ApI samajAvuM chuM. tamArA leAkAmAM je madya-mAMsa khAya che te jAtimAM sthAna pAmatA nathI evA tamArI jAtimAM niyama che. te ja pramANe mAneA ke tame tamArI jAtimAM khIndra niyamA paNa AdhyA che. para Mtu kAI mANusa utkRkhala thaI ema kahe ke, amAruM mana thaze te thAja ame khAIzuM athavA mana cAhe tema karIzuM athavA svacchaMda thaIne jAtinI maryAdA tADe ane jAti viruddha kA kare to te AMtithI pRthak thaIne mana cAhe tevI svaMtatA calAve paNa te tamArI jAtimAM sthAna pAmI na zake. paraMtu jo te jAtinA niyameAnuM pAlana na kare paNa UlaTA te niyamAnA bhaMga kare ane pachI jAtimAM AvavAnI haTha pakaDe te zuM tenI A haThe barAbara che ? mAneA ke, eka mANasa lIlAtarI khAya che ane khIjo mANasa lIlAtarI khAtA nathI. have lIleAtarI khAnArA lIlAtarInA tyAgIne kahe ke, tame mArI sAthe khAe nahi te huM tamane badanAma karIza ke kusaMpa phelAvanAra A ja vyakti che. te zuM A bhayathI te tyAgI mANasa lIleAtarI khAnAranI sAthe besIne khAze kharA ? te te ema ja kaheze ke, huM tArI sAthe khAvA mATe taiyAra chuM, paNa tArI thALImAMthI lIleAtarIne bahAra kADhI nAMkha. A tyAgInuM A kathana zuM khATuM che? ane jyAMsudhI te lIleAtarI bahAra kADhI na nAMkhe tyAMsudhI tenI sAthe na khAvuM e paNa zuM khATuM che ? A ja vAta sAdhuone viSe paNa samajo. Aje keTalAka leAkeA kahe che ke, sAdhu sAdhuomAM paNa ekatA nathI paNa sAdhu-sAdhuemAM ekatA na heAvAnuM kAraNa zuM che te paNa jIe. zuM maLa vezane ja sAdhupaNuM mAnavuM joI e ! kevaLa vezathI ja sAdhutA AvatI nathI. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA : sAdhutA te sAdhutAnuM pAlana karavAthI Ave che. chatAM koI sAdhu veza dhAraNa karI sAdhutAnuM pAlana karatuM nathI te tene saMbhogIthI visaMgI banAvyA sivAya bIjuM zuM kahI zakAya? jeo sAdhupaNAnuM pAlana kare che teo sAdhutAnuM pAlana na karanArane visaMgI ja banAvI zake che. A sivAya temanI pAse daMDa ApavAnuM bIjuM koI sAdhana nathI. ane je vyakti ,sAdhutAnuM pAlana karatuM nathI tene saMbhegathI pRthaka kare emAM kAMI aparAdha nathI. zrI sthAnAMga sUtranA pAMcamAM ThANAmAM kahyuM che ke, pAMca kAraNathI koI sAdhune visaMgI karavAmAM keI deSa Avato nathI. Ama hovA chatAM ema kahevAmAM Ave che ke, sAdhu-sAdhuomAM ektA kema nathI, kUTa kema che ? te Ama kahenArAone pUchavuM joIe ke tenuM zuM kAraNa che ! amane pUchI juo ke ame te viSe zuM kahIe chIe ane bIjAone paNa pUchI juo ke teo zuM kahe che! teo amArA mATe ane ame temane mATe zuM kAraNa batAvIe chIe ! Ama na karatAM koI mANasa ema kahe ke, dezakALane che ane saMpa rAkhavo paNa amAre pahelAM dezakALane jo ke zAstrane javuM? siddhAnta spaSTa kahe che chatAM je niyamonuM - pAlana na kare temane jJAnIo sthAna kema ApI zake? jyAM sudhI siddhAntanA niyamonuM pAlana na kare ane pote sudhare paNa nahi tyAM sudhI tene samAnatAnuM sthAna kema maLI zake che, sAdhuomAM jatine bheda nathI paNa AcArane bheda che. eka te siddhAntamAM kahelA AcAranuM pAlana kare che ane bIjo AcAranuM pAlana karatuM nathI. have A bannemAM aikya kema kaMI zake ane bhedaMbhAva kema maTI zake ? ane je AcAranA A bhedane ja kADhI nAMkhavAmAM Ave che gajaba ja thaI jAya te zAstranA AcArate te jotAM kevala bIjane dUSaNa ja ApavuM e ka kema kahevAya? kadAca kaI kahe ke, zAstra te hajAra varSa pahelAMnAM che paNa zAstramAM evuM kharAba zuM che ke tenI. hajAre varSa pahelAnAM che ema kahI upekSA kera viAmAM Ave che !: ", - tame leke eka rUpiyo le che te paNa banAvIne le che ane kheTe rUpiyA heya te letA nathI. eTaluM ja nahi paNa zAhukAra leke te beTA rUpiyAne te ja vakhate kApI nAMkhe che. matalaba ke, khoTA rUpiyAne keAI letuM nathI. A ja pramANe kAca paNa game teTalo camakate hoya paNa tene jANakAra leke hIro mAnatA nathI. A ja vAta sAdhuone viSe paNa samaje. e vAta bIjI che ke, Aje je pramANe ratna ane kAcanA pArakhanArA ochA che te pramANe sAdhu ane asAdhune pArakhanArA paNa ochI che paNa je sAcA pArakhanArA che. temanI AgaLa to te sAdhutAnuM pAlana na karanAra paNa sAdhuveza rAkhanAra pratiSThAne pAmI zakatA nathI. | anAthI muni kahe che ke, je pramANe kheTe rUpiye ke kAcanuM mUlya kAMI nathI te ja pramANe kuzalalIMgI sAdhunI paNa kAMI pratiSThA nathI. ' - ', zAstramAM pAMca prakAranA kuzIle kahevAmAM AvyAM che je avazvanIya che. zAstramAM temanuM varNana karatAM kahevAmAM AvyuM che ke, je A kuzIlene vaMdana-namaskAra karavAmAM Ave te prAyazcita Ave che. zIlano artha karatAM kahyuM che ke--kutsita za4 tharfta kA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 11] . rAjakeTa-cAturmAsa [503. 1 *- bajAramAM saDelI nAraMgI ane sArI nAraMgI banne prakAranI hoya che. nAraMgI te baMnneya che paNa paisA ApI kharIdanAra kevI nAraMgI kharIdaze? AkAra-prakAra vageremAM te saDelI nAraMgI paNa sArI nAraMgI jevI ja hoya che paNa kharIdanAra kevI nAraMgI kharIdaze?sArI nAraMgI kharIdaze, saDelI nAraMgI kharIdaze nahi. A ja pramANe siddhAnta kahe che ke, vezabhUSA vageremAM kuzIlaliMgI paNa sAdhutA pALanAra jevo ja hoya che paNa je sAdhutAasAdhutAne pArakhanAra hoya che te kuzalaliMgIne Adara ApI zakatA nathI. . . ; - anAthI muni kahe che ke, sAdhunuM liMga-muhapatti o vagere-te vIzvaronuM cinha che. sAdhutA che ke nahi e vAta te pachI jaNAya che, pahelAM te cinha ja jovAmAM Ave che. ane te dvArA ja sAdhunI pahecAna thAya che ke te sAdhu che. siddhAntamAM paNa kahyuM che ke - "one skripothai' ' arthAta-lekamAM liMganuM paNa prayajana hoya che. jo ke nizcayamAM liMganI AvazyakatA rahetI nathI, paNa lokomAM te liMganI AvazyakatA rahe che. je liMga na hoya te maryAdA tUTI jAya che. udAharaNa tarIke, AvazyakatA te taLAvanA pANInI che paNa pALe vinA pANI rahI zakatuM nathI. te ja pramANe AvazyaktA te dharmanI che paNa saMsAramAM dharma calAvo che eTalA mATe liMganI paNuM AvazyakatA che. taLAvanI pALa bAMdhavAmAM jevI mahenata paDe che tevI mahenata temAM pANI lAvavAmAM paDatI nathI. pANIne bAMdhavAmAM Ave ane pANI taLAvamAM paNa Ave chatAM je taLAvanA pANInI AgaLa pALa bAMdhavAmAM na Ave te pANI TakI zakatuM nathI. je koI mANasa pALa teDavA lAge te tene ema kahevAmAM nahi Ave ke tuM - pALane hAni pahoMcADe che paNa ema kahevAmAM Avaze ke te pANIne paNa hAni pahoMcADe che. A ja pramANe dIkSA ApavAmAM mahenata karavI paDatI nathI. dIkSA te hRdayamAM ja thAya che paNa dIkSA ApavI ane muhapatti bAMdhavI ke veza paheravo e te dIkSAnI pALa bAMdhavA samAna che. nizcayamAM te je pAghaDI bAMdhelA hoya che tevAmAM paNa sAdhutA hoI zake che paNa vezanI pALa bAMdhI na hovAne kAraNe sAdhutA TakI zaktI nathI. veza paNa kAmanI vastu che ane sAdhutAne TakAvavAmAM te parNa sahAyaka che. prasannacandra rAjarSi dhyAnathI vicalita thaI gayA hatA paNa jyAre temaNe potAnA mastaka upara hAtha pheravyo tyAre temane jaNAyuM ke, huM te sAdhu chuM ane A zuM karI rahyo chuM. A pramANe jyAre temane khyAla Avyo tyAre teo : pAchA dhyAnamAM sthira thayA. jo mastaka muMdhavela na hota paNa je mastaka upara mugaTa heta te zuM teo dhyAnamAM pAchA sthira thaI zakyA heta ? A pramANe veza paNa sAdhutAnI pALa che ane tenI AvazyakatA paNa che. paraMtu e vAtanuM dhyAna rAkhavAnI paNa jarUrI che ke, kevaLa pALa, pALa je rahI na jAya! je kaI taLAvanI pALa te bAMdhavAmAM AvI paNa jo temAM pANI na AvyuM te te taLAva khAlI ja kahevAze. te ja pramANe kevaLa veza ja dhAraNa karavAmAM Ave ane sAdhutAnuM pAlana karavAmAM na Ave te te khAlI taLAvanA jevuM che. pANInI : AvazyakatA hovA chatAM paNa pALanI jarUra rahe che tema sAdhutAnI AvazyakatAnI sAthe liMganI paNa AvazyaktA rahe che. zAstramAM aneka jagyAe. kahevAmAM AvyuM che ke - .. . Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [bIjA bhAdaravA tahArUvANaM samaNANaM nigganthANaM / A pramANe sauthI pahelAM liMgane Avazyaka batAvavAmAM AvyuM che. atre kahevAmAM AvyuM che ke sAdhu tathArUpa heAya. pahelAM rUpa ja jovAmAM Ave che paNa sAdhupaNuM bAda jovAmAM Ave che A pramANe je rUpa sAdhuonA paricaya karAvanAra tathA RSIzvarAnA cinharUpa che, te rUpane paNa kuzIlaliMgI lAkA AvikAnuM sAdhana banAve che ane asaMyamI hovA chatAM paNa peAtAne sAdhu kahevaDAve che. anAthI muni kahe che ke, Ama karanAra anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhaTakatA rahe che. je pAThazALAmAM bhaNavA jatA ja nathI te te mUkha ja che eTalA mATe tene mATe te| kAMI kahevAnuM ja nathI. mAstara tene ja sajA Ape che ke je pAThazALAmAM jaIne paNa abhyAsa barAbara yAda karatA nathI. jo ke tene mAstare ApelI sajA bhogavavI paDe che paNa te kAI divasa heAzIyAra paNa thaI jAya che, paNa je catura vidyArthI hAya che te te| sajA pAmyA pahelAM ja ema vicArI le che ke huM nizALe jAuM chuM teA abhyAsa kharAkhara zA mATe na karuM? IMDa zA mATe sahuM? A pramANe sajA pAmyA pahelAM ja nirdoSa saMyamanuM pAlana karanAra ja zreSTha che. sudarzana caritra--55 caritra joI sAdhuoe mATe amAre sAmAnya A vAtanuM jvala'ta udAharaNa suCna zeThanuM che. sudaAEnanuM vicAravuM joIe ke, ame RSIzvarAnuM cinha dhAraNa karyuM che eTalA vastu upara lalacAI javuM na joIe. sudarzana jANatA hatA ke, abhayA suMdarI che ane rAjA tenA hAthamAM che eTalA mATe te jeTaluM cAhaze teTaluM mane ApI zakaze. chatAM sudarzana zeTha abhayAnA praleAlanathI jarApaNa lalacAyA nahi paNa teNe aMta samaya sudhI tene mAtA tarIke ja mAnI. sudarzane manane vaza karI kAmavikArane jItyA e kAraNe rAjA paNa tenI sAme be hAtha joDI UbhA rahyo. kAmavikArane jItavA e kAMI ochI vIratA nathI paraMtu mahAvIratA che. e mahAna vIrAnA dharma che. kAyara leAkA e dharmanuM pAlana karI zakatA nathI. je lokA saMgrAmamAM yuddha karI vIra tarIke nAmanA meLave che te leAkA paNa strIonI sAme parAjita thaI jAya che ane kAmanA pravAhamAM taNAI jAya che. AthI viruddha je leAkA kAmanA pravAhamAM taNAI jatA nathI teo indrane paNa natamastaka banAvI de che. zAstramAM kahyuM che keH-- devadAnavagandhavvA yakkharakkhassakinnarA / bambhayArI namassanti dukkaraM jaM karanti taM // devA jANe che ke ame jamUdrIpate / upADI pheravI zakIe chIe paNa brahmacarya nuM pAlana karI zakatA nathI. A ja kAraNe te devA brahmacaryanuM pAlana karanArane namaskAra kare che. rAvaNu bahu vIra hatA. e vIr rAvaNane rAme tyA nahi paNa kAme jItyA. je A kAmane paNa jItI le che te zuM rAvaNuthI paNa vadhAre vIr nathI! ahiMsA, satya, asteya Adi badhAM, vIrAnAM dharmo che. e kAyarAnA dharma nathI. tame leAkA vIra puruSAnA Adarzane tamArI dRSTi samakSa rAkhA, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 13] rAjakoTa-cAturmAsa [505 eka sabhAsada kahatA suniye, zeTha guNe kI khAna; namrabhAva aura dayA bhAvase, sabakA rakhatA mAna. e dhana che 121 je apane ke ladhu samajhatA, vahI sabameM mahAna; gutA kI akaDAI rakhatA, vahu sabame nAdAna. ( dhana ! 122 ! svAratha rata ho kare namratA, vahI kuTila kI bAta; binA svArtha hI kare namratA, sajajana jana guNavAna, . dhana 123 che amArA guNonI kANu kadara karaze ema vicAravuM e apUrNatA che. pitAnAmAM je guNo che te guNone bIjAne batAvavAnI zI jarUra che ! athavA amArA guNane koI jANe evI IcchA zA mATe rAkhavAmAM Ave ? je buddhimAna hoya che te AvI IcchA rAkhatuM nathI paNa jJAnIjananI sAkSIthI te saddaguNonuM pAlana karatA rahe che. sudarzane rAjAnI pAse abhayA mAtA mATe abhaya vacana mAMgyuM. A sAMbhaLIne badhA leke dimUDha thaI gayA paNa eka prajAjana uThIne kahevA lAgyo ke, mArAmAM evI zakti nathI ke huM zeThanI prazaMsAmAM kaMI kahI zakuM; paNa je pramANe kAyala AzramaMjarInAM guNonuM gAna na karI zakavA chatAM paNa kUje ja che, ane meghanA guNonuM varNana na karI zakavA chatAM paNa mera TahUke ja che, te ja pramANe zeThanA viSe thoDuM belyA vinA mArAthI rahI zakatuM nathI, eTalA mATe emanA viSe huM thoDuM kahuM chuM. meM zeThemAM be vAtanI khAsa vizeSatA joI che. eka te dayAnI vizeSatA ane bIjI namratAnI. A baMne guNo maNi-kAMcananA suganI samAna che. sAcu sonuM-kundana namra ja hoya che ane namra hovAne kAraNe ratnane pakaDI le che. A ja pramANe yArUpI ratnane te ja dhAraNa karI zake che ke je namra hoya che. azakta thaIne dayAno Azraya levo e vAta bIjI che paNa dayA-kSamAnI zobhA vIratAmAM ja che. paNa je pramANe dAnane mATe ema kahevAmAM Ave che ke yArna rilsa arthAta daridratAmAM dAna devuM te ja kharuM dAna che. te ja pramANe palsa jati arthAt kSamAnI zobhA tyAre ja che ke jyAre zakti hovA chatAM paNa kSamA karavAe A che. zakti na hoya eTale krodhane kriyAtmaka rUpa na ApI zakavAne kAraNe kSamA ApavI te kSamA nahi paNa kAyaratA che. arihaMtone mATe ema kahevAmAM Ave che ke tamAsUra madiratA Ama kahevAno matalaba e ja che ke, arihaMtamAM merane DolAvavAnI zakita hovA chatAM paNa kAnamAM khIlA ThakanArane tathA zarIra upara dhULa uDADanArane paNa teo kSamA Ape che. daMDa ApavAnI zakti hovA chatAM paNa daMDa ApatA nathI. verane badale levAnI icachA hovA chatAM je azaktine kAraNe cUpacApa besI rahe che ane manamAM baLyA kare che tenI kSamA sAcI kSamA nathI paNa kAyaratA che. AvA kAyarene kSamAvAna ke vIra kahI zakAya nahi. tame mahAvIranA ziSya cho eTalA mATe tamArAmAM kevI ane keTalI kSamA hovI joIe ene vicAra karo. tamArAmAM ema na thavuM joIe ke, manamAM to baLyA kare paNa azaktine kAraNe cUpacApa besI rahe ane pachI tene kSamAnuM nAma Ape. te sabhAsada kahevA lAgyuM ke, A zeThamAM keTalI dayA ane namratA che ! je teo cAhata te ayAne khUba daMDa apAvI zakata paNa emanAmAM kevI namratA che ke teo hajIsudhI tene mAtA ja kahI rahyA che ane temanAmAM kevI dayA che ke abhayA rANI mATe ja teo rAjA pAse alAya vacana mAMgI rahyA che. dhanya che ! temanI dayA ane namratAne ! . Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA tame lake paNa sudarzananI dayA ane namratAne apanAvI mahAjana bane, kAyara nahi. mahAjananA mArge cAlavA mATe amane sAdhuo mATe ema kahevAmAM AvyuM che ke - mahAjano yena gataH sa panthAH - A pramANe mahAjananA mArge cAlavAnuM amane paNa kahevA AvyuM che. eTalA mATe kAyaratAne tyAga karI namratA ane dayAne dhAraNa kare che temAM kalyANa raheluM che. vyAkhyAna: saMvat 1992 bIjA bhAdaravA vadI 14 budhavAra = = prArthanA dhana-dhana janaka siddhAratha', dhana 'trizalA" de mAta re prANI; jyAM suta jA ne geda khilAye, "baddhamAna" vikhyAta re prANI. zrI mahAvIra name varanANI. 1 -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI zA mahAvIra bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAne prApta karavAne sarala mArga temanI prArthanA karavI e che. A mArga sarala che ane badhA manuSyane mATe grAhya paNa che chatAM leke A rAjamArgane choDI UlaTe mArga jAya che. lekene unmArge jatAM aTakAvI sanmArga upara lAvavA mATe ja jJAnIjane upadeza ApyA kare che. vAstavamAM bhagavAna mahAvIranI prArthanA e AtmAnI ja prArthanA che paNa leke AtmAne ja bhUlI beThA che ! AtmAne jANavA chatAM paNa tene bhUlI rahyA che eTalA mATe leoe sAvadhAna thaI "he ! AtmA! tane A manuSyajanma maLyo che te tAre zuM karavuM joIe" ene vicAra karavo joIe. | kuMbhAra aneka prakAranAM vAsaNo banAve che. je vAsaNanI kArIgarI joI tame leke prasanna thAo cho. citrakAra suMdara citro banAve che ane e ja pramANe bIjA kArIgare bIjI vastuo banAve che. kaDiyo mahela banAve che ane mahelamAM karelI pitAnI kArIgarI batAvI te khuza thAya che ane kahe che ke, "A mahela meM banAvyuM che. paNa te e jotuM nathI ke. vAstavamAM e mahelane banAvanAra koNa che? kalA joIne te khuza te thAya che paNa tene sAco kalAkAra koNa che, te kevo che! e jotAM nathI. je e viSe UMDo vicAra karavAmAM Ave te AtmAne patto lAge paNa loke uparanI vAta te jue che paNa te mahelane banAvanAra koNa kalAkAra che e bhUlI jAya che. joke uparanI kArIgarI joIne kArIgaranI te prazaMsA karavA lAge che paraMtu A zarIra kevuM che ane temAM kevI kArIgarI karavAmAM AvI che te jotA nathI. A zarIra jevuM banela che tevuM zarIra kaI banAvI zake che? AMkha, dAMta vagerenA DaoNkaTare to judA judA che paNa zuM evo koI DaoNkaTara che je eka sArI AMkha ke eka sAce dAMta banAvI zake ? bhale DaoNkaTare kRtrima AMkha ke kRtrima dAMta Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 14 ] rAja kATa-cAturmAsa [57 banAvI Ape paNa zu jevI AMkha A zarIramAM che tevI banAvI Apaze kharA? jo nahi tA pachI ene jarA vicAra kare ke, jemaNe A AMkha, kAna, nAka vagere zarIranAM avaya anAvyAM che te banAvanAra kevA kArIgara haze ? strIne joI tenI suMdaratAnI teA prazaMsA karavA lAge che paNa A suMdara zarIra kANe banAvyuM che tene vicAra karatA nathI. jayAM kaMcana tihuM kAla kahI je, bhUSaNa nAma aneka re prANI; tyAM jagajIva carAcara joni, huM cetana guNu eka re prANI. jema sAnAne ghATa joI leAkA sAnAne bhUlI jAya che tema leAkeA uparanI vAtA joI sAMbhaLI AtmAne paNa bhUlI jAya che. A ja meATI bhUla che. koI ema kahe ke, AtmAne bhUlI javAnI bhUla kANu kare ? paNa A vAta kAI khIjA upara na dhaTAvatAM pahelAM amArI upara ja ghaTAvuM chuM: kAraNa ke sAdhue upara vadhAre javAbadArI che. ane eTalA ja mATe AtmA peAtAne kevI rIte bhUlI rahyo che e vAta sAdhue upara ja nAthI muni paNa ghaTAvI rahyA che. je AtmAne jANe che teNe potAnAM mRtyA jovAM ja joIe. huM zuM karuM chuM tene vicAra AtmazeAdhakane AvavA ja joIe. kriyAthI aruci ke pAsasthApaNuM AvavAthI ja Aje jainadhama avanata thaI rahyo che. mAtA ke, tamArA bI. e. pAsa thayela putra parastrIne mATe galIomAM bhaTakatA phare te tene tame zuM kaheze? e ja ke, hAya ! A chekarA kevA che ? A pramANe jJAnIe kevala vidyAne ja mahattva ApatA nathI paNa tenI sAthe kriyAne paNa jue che ane kriyAyukta vidyAne ja prazasta gaNe che. A pramANe sAdhuone mATe paNa kevala jJAnanI ja AvazyakatA nathI, paNa kriyAnI paNu AvazyakatA che. anAthI muninA adhikAra--56 anAthI munie rAjA zreNikanI sAme je udgArA kADhayA ane gaNadhara e ApaNA hita mATe je ugArAne zAstramAM guMthIne rAkhyA che e ugArAne sAMbhaLIne tame paNu AtmAne pavitra banAveA. anAthI munie je kAMI kahyuM che te muni upara kahyuM che paNa muninA sAkSIrUpa tA tame paNa che. anAthI munie rAjA zreNikane sAkSI banAvyA hatA eTalA mATe tame sAkSIdAra che paNa keTalAka leAkeA lAlaca laI te paNa sAkSI ApavA taiyAra thaI jAya che. tame evA sAkSIdAra na bane paNa sAcA sAkSIdAra bane te temAM munienuM paNa kalyANu che ane sAthe tamAruM paNa kalyANu che. vIsaM tu pIyaM jaha - kAlakUDa, haNAi satthaM jaha kuggahIyaM / so va dhamma visao vano, haNAi veyAla ivAvivanno || 44|| A gAthAmAM mArmika upadeza ApavAmAM AvyA che. anAthI muni kahe che ke, je anAthatAmAMthI nIkaLI sanAtha thavA mATe taiyAra thayeA che ane jeNe dharmanA AdhAra lIdhA che chatAM paNa jo tenI viSayanI lAlasA chUTI nathI paNa viSayanI lAlasAthI ja dharmAMte dhAraNa karyAM che te te jIvanecchuka-jIvavAne cAhanAra, kAlakUTa viSanuM pAna kare enA jevuM kare che. jIvita rahevA te cAhe che, ane te mATe te kAlakUTa viSanuM pAna kare che. A banne virAdhI vAte Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -, * * + -1-1 508] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA che. A ja pramANe uparathI te dharmane upadeza Ape ane aMdarathI viSayanI vAsanA rAkhe te A paNa jIvita rahevuM ane te mATe kAlakUTa viSanuM pAna karavA samAna che. anAthI muni A viSe eka bIjuM udAharaNa Ape che. mAne ke, eka mANasa zatrune cAhavA mATe gharamAMthI talavAra laIne nIkaLyo. paNa tene talavArane UlaTI pakaDI che arthAt talavArane muDanI bAjuthI na pakaDatAM aNInI bAjuthI paDI che. A pramANe zastrane pakaDI janAra mANasa mArA jevAmAM Ave te tame tene kevo kaheze ? ema ja kaheze ke A ke mUrkha che! A zatruone mAravA jAya che ke potAne ja mAravA jAya che? je pramANe jIvita rahevAnI IcchA hovA chatAM kAlakUTa viSanuM pAna karanAra ane zatrune mAravA nIkaLyA hovA chatAM UlaTuM zastra pakaDanAra pitAnA ja mRtyunuM kAraNa bane che, te ja pramANe je viSayalAlasAnuM piSaNa karavA mATe ja dharmano TaeNga kare che te paNa pitAnuM ja ahita kare che. anAthI muni A viSe trIjuM udAharaNa Ape che. te udAharaNa te samayanI sthitinuM tathA te vakhatanA lekamAM phelAelA bhramanuM dyotaka che. anAthI muni kahe che ke, jema keI mANasa bIjAthuM bhUta kADhavA mATe te jAya che paraMtu te pitAnuM rakSaNa karatuM nathI eTale che bhUmi jene ja khAI jAya che. A ja pramANe je bIjAone te ahiMsA, kSamA vagerene upadeza Ape che paraMtu je pote ahiMsAdine svIkAra karIne paNa ahiMsA-kSamAM AdinuM pAlI jara nathI tenI paNa tevI ja gati thAya che. arthAta uparanA udAharaNemAM kahevAmAM AvelA traNa mAse, pitAnI IcchA bIjI ja hovA chatAM viparIta kAma kare che te ja pramANe saMyama laIne je saMyamanuM pAlana karatA nathI paNa tenI dvArA AjIvikA callAve che, te paNa viparIta kAma kare che. A duniyAmAM pitAnuM kalyANa keNa cAhatuM nathI ? badhA pitAnuM kalyANa cAhe che paNuM ghaNuM leke evA hoya che ke jeo kalyANa cAhatA chatAM paNa kalyANakArI kAmo karatAM nathI. AvA leke tarapha zAstrakAra pitAnI aprasannatA pragaTa kare che. koI mANasa jIvita rahevAnI icchA te rAkhe che paNa je jhera pIte hoya ane bIjo mANasa A jhera che mATe ene choDI de ane ene badale A dUdha pI ema kahe chatAM pelo mANasa jhera pIvAne kadAgraha kare to ene ke kahe ! A ja pramANe je sAdhutAnA nAme viparIta mAge cAlatuM hoya tene kaI ema kahe ke, tame dharmane sAro mAno cho, 'paNa tame UlaTe mArge jaI rahyA cho !' Ama kahevA chatAM je te viparIta mArga choDe nahi ane ame game te karIe temAM tamAre vacamAM paDavAnI zI jarUra che ema kahe te evA lokone mATe ema ja kahevAmAM Avaze ke, e leka mehamAM paDyA che. kadAcit bhUla batAvanAra bramamAM hoya ane bhramane kAraNe tenAthI kheTuM kahevAyuM hoya te paNa je meDamAM paDele nathI tene krodha Avaze nahi, paNa te namratAthI samajAvaze ke, tame bhUla karI rahyA che, paNa je samajAvavAne badale krodha ja kare che tene mATe ema samajavuM ke te potAno mArga bhUlya che. nAsirUdina mahamada nAmano eka bAdazADa thayo che. te jo ke gulAma khAnadAnane hato paNa kahevAmA Ave che ke te udAra dilane ha. te eka sAre lekhaka hatuM ane tenA akSare Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 14] rAjakeTa-cAturmAsa 1 [ 509 paNa bahu suMdara hatA. te bAdazAhIne paise vAparata na ho paNa kurAna vagere pustako lakhI te vecatA hatA ane temAMthI pitAnuM gujarAna calAvatA hatA. ekavAra teNe pitAnI lakhelI kurAne zarIpha, tyAM AvelA eka maulavIne batAvI. te maulavIe kahyuM ke, ahIM anusvAra hovuM joIe. A bhUla che. nAsiruddIne maulavIe batAvela anusvAra umerI dIdho. paNa jyAre te maulavI cAlyo gayo tyAre teNe te anusvAra kADhI nAMkhe. tenA saradAe bAdazAhane pUchyuM ke, Ape ema zA mATe karyuM ? je te beThuM hatuM te tene svIkAra kema karyo. ane jo sAcuM hatuM te pahelAM zA mATe umeryuM? bAdazAhe kahyuM ke, jo ke te bhUla na hatI paNa maulavIe bhUla batAvI eTale meM umeryuM. je huM ema na karata te tenA cittane duHkha thAta. te bahu durathI cAlIne Avyo hato. je huM tenI vAta na mAnata te pachI mane mArI bhUla koNa batAvata? huM tene upakAra mAnuM chuM ke teNe mane bhUla batAvI. je huM tenI vAta mAnata nahi te pachI kaI mane zikSA ja Apata nahi ane e kAraNe huM aparAdhI thaI jAta. matalaba ke, AvA samaye bAdazAha paNa pitAne avAstavika zikSA ApanAra upara nArAja na thayo paNa tene upakAra mAnyo. te je muni che teo je pitAne zikSA ApanAra upara nArAja thAya te samajavuM ke, e "cata achata a:"nI gaNanAmAM che. paNa jo nArAja na thAya ane potAnI satya hakIkta zAMtipUrvaka kahI samajAve te samajavuM ke te mArga upara che. je pratijJA je rUpamAM lIdhI hoya te ja rUpamAM e pratijJAne anna samaya sudhI pALavI e ja vIrene mArga che. AthI viruddha je geTALo calAve che te patita che. anAthI muninA kathanAnusAra viSayalAlasAne piSavA mATe dharmanI sahAyatA levI e jIvananI AzA rAkhI viSanuM pAna karavA barAbara che. eTalA mATe munioe anAthI munine A upadeza sAMbhaLI pitAnA AtmA viSe vicAra karavo joIe ke, "huM urdhvagAmI thavA cAhuM chuM paNa jA huM adhogAmI thavAnAM kAryo karuM te urdhvagAmI kema thaI zakuM? eTalA mATe he ! prabho! mArAthI evAM kAmo na thAo ke jethI mAro AtmA adhogAmI bane." A te sAdhunI vAta thaI. paNa tame ke tamArA viSe paNa juo ke, tame le sAdhunI sevA karavA mATe dUra dUrathI AvyA che paNa tamArAmAM je sAdhunI sevA, viSayalAlasAne poSavAnI bhAvanAe karavAmAM AvI te tamAruM kAma paNa viparIta thaze. tamArAmAM viSayanI lAlasA na hovI joIe, paNa viSayalAlasAne jItavA mATe tamArI sAdhunI sevA hevI joIe. A prakAranI bhAvanA rAMkhIne sAdhunI sevA karavAthI ja tame kalyANa sAdhI zake che. AthI viruddha je ema kahevAmAM Ave ke, "ame te sAdhuonI pAse eTalA mATe AvIe chIe ke amane teo camatkAra batAve. sAdhuonI pAse camatkAra te he ja joIe. je sAdhu hovA chatAM temanAmAM camatkAra nathI ke te temaNe ghara ema ja choDyuM che; kAraNa ke camatkArane ja namaskAra thAya che." - sAMsArika lokomAM A prakAranI bhAvanA paNa hoya che paNa sAdhue zuM evI bhAvanA rAkhavI joIe ? Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA " zrI jJAtA sUtramAM kahyuM che ke, gvAlikA satI sukumAlikAne ghera gocarIne mATe gaI. sukumAlikAe vicAryuM ke, AnI pAse koI camatkAra te haze ja mATe pahelAM AhAra pANI ApI dauM ane pachI camatkAra pUchIza. A pramANe vicAra karI teNIe svAlikA satIne sArI rIte AhArapANI vaherAvyAM ane pachI hAtha joDI tenI prazaMsA karatI kahevA lAgI ke, "tame sAdhvI cho, gupta brahmacAriNI cho eTalA mATe huM tamArI pAse mAruM duHkha dUra karavA cAhuM chuM. huM koI bIjA puruSane cAhatI nathI. mArA pitAe yogya patinI sAthe mAro vivAha karAvyo hato paNa te paNa mane choDI bahAra cAlyo gayo; pachI mane eka bhikhArIne ApI devAmAM AvI hatI, te paNa mane choDIne cAlyo gayo. eTalA mATe tame e koI upAya batAve che, jethI mAruM A duHkha dUra thaI jAya." sukumAlikAnuM A kathana sAMbhaLI vAlikA satIe kAnomAM AMgaLI nAMkhI sukumAlikAne kahyuM ke, "A saMbaMdhamAM amane kAMI sAMbhaLavuM paNa kalpatuM nathI te pachI kAMI kahevuM e kalpI ja kema zakAya ? hA, je tane saMsAra khAra lAgatuM hoya te ame tane dharmane upadeza saMbhaLAvI zakIe." sukumAlikAe nirAza thaIne kahyuM ke, "ThIka Apa tema kare." tyAre grAlikA satIe tene e dharmopadeza saMbhaLAvyo ke jethI tenI viSayavAsanA maTI gaI ane te kahevA lAgI ke, paramAtmAne mUkIne A zarIra have bIjAne zA mATe seMpavuM? ' matalaba ke, saMsAramAM AvA paNa loko hoya che. tamAre AvI bhAvanA rAkhavI na joIe. paNa kadAcita tamo ema karavuM choDI na zake te amAre sAdhuoe to emAMthI bacavuM ja joIe. sAthe tamAre paNa e vizvAsa rAkhavo joIe ke, je dharmamAM anaMta zakti che te dharmanI pAse ame tuccha saMsAranI AzA-lAlasA zA mATe karIe? je maLavuM haze te te lAlasA karyA vinA paNa maLI jaze. lAlasA na karavAthI phaLa na maLe e banI ja zake nahi. balki lAlasA na karavAthI te phaLa anantagaNuM maLe che. eTalA mATe amAre lAlasA rAkhavI na joIe e tame nizcaya kare che temAM kalyANa che. sudarzana caritra-pa6 koIe koI prakAranI lAlasA karavI na joIe e ja vAta sudarzananI kathAdvArA samajAvuM chuM. sudarzana dharma upara ke daDha rahyo e juo. tene laukika vyavahAra paNa kAMI ocho na hato. te nagarazeTha hatA paNa teNe vyavahAra paNa sAdhyo ane dharma paNa sAdho. * dharmanA pratApathI zULIne siMhAsana thaeluM joI ghaNuM lekenI bhAvanA badalAI gaI haze. badhAM leke sudarzananI prazaMsA karavA lAgyA ane kahevA lAgyA ke, A zeThamAM je dharmabhAvanA che, enA pratApe ja A zuLInuM siMhAsana banI gayuM. A zeTha abhayA rANInI kapaTajALamAM na phasAyA paNa je abhayA rANIe tenI sAthe zatrutA bAMdhI hatI tenI upara paNa A zenI kevI karuNuM dRSTi che! je zeTha cAhata te abhayAnA zarIranAM TUkaDe TUkaDAM karAvI zakatA hatA, paNa temaNe rAjAnI pAse e ja mAMgyuM ke, abhayAre Apa abhaya vacana Ape, tene koI prakAranuM kaSTa na thAya ane tenA pratye durbhAva paNa na thAya e ja huM ApanI pAse mAMguM chuM. tame A caritramAM zuM juo cho ! siMhAsana juo cho ke sudarzananI bhAvanA juo Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajra 14 ] rAjakATa-cAturmAsa [ 511 O che ? zulIne toDIne siMhAsana te kAI kArIgara paNa banAvI zake che paNa zatrune mitra mAnavAnI bhAvanA kArya kArIgara banAvI zakatA nathI. eTalA mATe sudarzananI sabhAvanAne dRSTimAM rAkhI evA vicAra kareA ke, sudaza`te te aparAdhIne paNu kSamA apAvI te huM kAInA upara khoTuM kalaka tA na caDAvuM? keAI niraparAdhIne te na mAruM? jo mArAmAM ATalI paNa saddabhAvanA na AvI teA pachI sudarzananI kathA hamezAM sAMbhaLavAthI ze| lAbha ? tame upadeza sAMbhaLIne rAvA-kUTavAnI prathA baMdha karavAnA TharAva karyAM e te sAruM ja karyuM. e tA lAbhanuM kAma thayuM paNa kevaLa eTaluM ja kahIne rahI na jAe; paNa bIjI je kAMI kharAbI hAya tene paNa dUra kare. kAI rAgIne aneka roga thayA hoya ane temAMthI kAi eka rAma zAnta thayeA hAya ethI DaoNkaTarane evI AzA Ave che ke A rAgInA badhA rAge| maTI jaze ! A ja pramANe rAjakATa saMghe eka kAma te karyuM paNa have bIjo kayA sudhAra hAthamAM levA tene vicAra karA. A pramANe sudhAranuM kAma karavuM e naukAne sudhAravA jevuM kAma che. eka mANasa naukAmAM beThelI amuka vyaktine ja khacAvI rahyo che ane eka mANasa tUTI gaelI naukAne sudhArI rahela che. tA A khemAM krANu meTuM kahevAya ? A ja pramANe sAmAyika--pauSadha vagere dhArmika kriyA paNa AtmAnuM kalyANa karanArI che paNa keTalAMka evAM paNa kAme che ke je kAmA dvArA aneka garIba ane vidhavAe duHkha pAmI rahI che te duHkha maTADI zakAya, temanuM duHkha dUra karI zakAya. AvAM kAI kAmeA hAthamAM levA joI e. abhayA sudarzana upara khoTuM kalaMka caDAvI tene zULInI sajA apAvI manamAM prasanna thatI hatI ane kahetI hatI ke, "mAruM kahyuM na mAnanArane kevA daMDa maLe che! hamaNAM ja tenA prANa nIkaLI jaze.' A pramANe abhayA manamAM abhimAna karI rahI hatI paNa jyAre teNIe sAMbhaLyuM ke, zULInuM siMhAsana banI gayuM che ane zeTha bacI gayA che tyAre tenA manamAM dhrAsako paDayA. peAtAnuM pApa peAtAne ja khAve che. A kathanAnusAra rANInuM pApa rANIne ja khAvavA lAgyuM. rANI te vakhate ema vicAra karI zakatI hatI ke, je thayuM te thayuM, paNa have mAre A samaye pApanuM prakSAlana karI nAMkhavuM joIe, ane duSkRtya mATe su`nanI pAse kSamA mAMgI levI joI e paNa tenA manamAM evI bhAvanA pedA na thaI. jo te ema karata tA tene kAI prakAranI hAni na thAta paNa tenuM kalyANa ja thAta kAraNa ke sudarzane tenA mATe pahelethI ja rAjA pAsethI abhaya vacana mAMgI lIdhuM hatuM; paraMtu tenAmAM ema karavAnI buddhi ja pedA na thaI. A kathA tA bhUtakALanI che paraMtu vamAnamAM tamArA viSe paNa e ke, tame zuM karA che ? leAkeA peAtAnA pApane dabAvI rAkhe che ane jyAre pApa pragaTa thaI jAya che tyAre paNa pApanuM prakSAlana karavAnI ceSTA karatA nathI. zuM A abhayAnA jevI bhUla thatI nathI ? je peAtAnA pApane pragaTa thayAM pahelAM ja pote nide che, ane gahe che tenuM kalyANa avazya thAya che paNa je pApane chevaTa sudhI dabAvI rAkhe che tenI avadazA kevI thAya che e abhayAnA caritra uparathI jIeH-- sunI vAta abhayA huI sabhayA, gale phAMsa lelA prANakA, pApakA yaha pariNAma; gamAyA apanA nAma. // dhana0 1245 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa12] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA dhAya prANu he bhagI mahalameM, paTanA pahuMcI jAya; vezyA gharameM nIca bhAvase, raha kara udara bharAya. dhana 125 rANIe jyAre ema sAMbhaLyuM ke, sudarzananI rakSA thaI che ane rAjA-prajA badhA loke teno mahimA gAI rahyA che tyAre te bahu bhayabhIta thaI ane vicAravA lAgI ke, mArA zatrune jayajayakAra thayo che, eTalA mATe have mArI keNa jANe kevI avadazA thaze ? je sudarzana mahApApIne paNa kSamA ApanAra che tene paNa abhayA pitAne zatru mAnI rahI che. AtmAmAM jayAre pApa bharAI jAya che tyAre te mahAna puNyavAnane paNa lAbha laI zakatA nathI paNa UlaTo pApane baMdha kare che. AtmA pitAnI dvArA ja pitAnuM kalyANa karI zake che. anAthI munie kahyuM ja che ke - appA kattA vikattA ya duhANa ya suhANa ya / appA mittamamittaM ya duppaThThiyo supptthtthiyo|| A ja pramANe gItAmAM paNa kahyuM che ke, tamArA AtmAdvArA ja tamArA AtmAne uddhAra kare. AtmA ja zatru ke mitra che. eTalA mATe tamArA AtmAne ja juo. abhayAnI rakSA mATe sudarzane pahelAM ja rAjAnI pAse abhaya vacana mAMgI lIdhuM hatuM. paraMtu kadAcita rAjA abhayAne kSamA na Apata ane abhayAne daMDa bhegavavo ja paData te paNa te pitAnuM pApa A ja janmamAM bhogavI leta. paNa tene evI buddhi ja pedA na thaI te te sudarzana jevAne paNa pitAne zatru mAnI rahI hatI. paNa te eTaluM vicAratI na hatI ke, tene zatru tene ja AtmA che ke sudarzana! je samajadAra vyakti haze te te sarva prathama pitAnA AtmAne ja jaze ane vicAraze ke, je pADozInA gharamAM Aga lAgI che te te paNa mArA ja pApathI Aga lAgI che; kAraNa ke jyAre tenA gharamAM Aga lAgI che te te Aga mArA gharamAM paNa lAgaze. A pramANe vicAra karI te Agane zAMta karavAne ja prayatna karaze. tame leke dravya AganI vAtane te jaldI samajI jAo cho paNa bhAva Agane samajatA nathI. je Aga samAja, deza ane jAtine bALI rahI che e Agane na hAravI e kavI gaMbhIra bhUla che! jemanAmAM anukaMpA hoya che te bIjAnA duHkhane pitAnAM ja duHkha mAne che. anukaMpA eTale zuM ? ene mATe kahyuM che ke, je bIjAnA duHkhane jeI pitAnAM dukha mAnI kAMpI uThe te anukaMpAvALe che. samajadAra mANasa A pramANe bIjAonAM duHkhane pitAnAM duHkhe mAne che ane te duHkhone dUra karavAno prayatna kare che. abhayAne Dara lAge ke, hamaNAM rAjA atre Avaze tyAre na jANe mArI kevI avadazA thaze ane e dazAmAM huM temane meTuM kema batAvI zakIza ? te kSatriyANI hatI eTale tene apamAnanuM duHkha maraNanA duHkha karatAM vadhAre lAgyuM. ane tethI apamAnita thavAnA bhayathI te gaLe phAMse lagAvI marI gaI. je bIjAne zULIe caDAvI rahI hatI te abhayA pote ja gaLe phAMso lagAvI marI gaI. rANunI sahAyikA paMDitA dhAya vicAravA lAgI ke, rANI to marI gaI che ane rAjAne badho bheda jANamAM AvI gayo che eTalA mATe na jANe have mArI kevI avadazA thaze! A pramANe vicAra karI te avasara jANI bhAgI ane paTanA zaheramAM gaI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ == vada 0)) ] rAjakeTa-cAturmAsa [ pAka jaina ane bauddha granthamAM paTanAnuM ghaNuM varNana maLe che. te vakhate paTanAnuM nAma pATaliputra hatuM. paMDitA bhAgIne te zaheramAM gaI. te rUpavatI te hatI ja ane e kAraNe rAjAne tyAM sthAna paNa maLyuM hatuM. eTale te eka vaizyAne ghera dAsI banIne rahevA lAgI ane nIca vRttithI pitAnuM peTa bharavA lAgI. rAjA ghera Avyo. teNe dAsIne kahyuM ke, rANIne belAvI lo ane tene kahe ke, jo ke teNIe kAma te ghaNuM ja kharAba karyuM che chatAM te koI paNa prakArane bhaya na rAkhe. paDelAne pATuM mAravuM ucita nathI. Aje te paDelAne pATuM mAravAmAM Ave che. pAtram furfahyuM e kathanAnusAra aparAdhInI vadhAre bharsanA karavAmAM Ave che. rAjAe dAsIne kahyuM ke, abhayAne kahe ke te nirbhaya rahe. jyAre sudarzane ja tene kSamA ApI che te pachI mAre te tene kSamA ApavI ja joIe. dAsI rANIne belAvavA mATe mahelamAM gaI. mahelamAM jaIne joyuM te rANI marelI paDI che. dAsI mahelamAMthI pAchI pharI rAjA pAse AvI ane kahyuM ke, mahArAja ! gajaba thaI gayo. rANI te marI gaI che. rAjAe pUchayuM ke, kevI rIte marI gaI? dAsIe kahyuM ke, gaLe phAMso khAI rANI marI gaI che. A sAMbhaLI rAjA kahevA lAgyuM ke, dhanya che sudarzanane ke jeNe mane AvI ucca bhAvanAnI zikSA ApI. je teNe mane upadeza Apyo na hota to rANa marI gaI che te paNa tenA prati krodha karata. je thayuM te thayuM, have, cAle rANInA zabanI atyeSTi yogyarItie karavI joIe. emAM koI prakArane bheda rAkhavo na joIe. - Aje te zaba upara paNa leke vaira rAkhe che ane ame tene upADavA nahi jaIe ema kahe che; paraMtu rAjAe e kaI prakArano bhedabhAva na rAkhyo paNa saNanI apeSTi je rItie karavI joIe te rItie karI. sudarzane rANInA mRtyunA samAcAra sAMbhaLyA. teNe mane ramAne kahyuM ke, have mAre saMsAranI jALamAMthI nIkaLavuM che ane dIkSA levI che. have sudarzana kevI rIte dIkSA le che ane AgaLa zuM thAya che tene vicAra have pachI AgaLa karavAmAM Avaze. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa14] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA vyAkhyAna: saMvat 192 bIjA bhAdaravA vada 0)) gurUvAra prArthanA zrI AdIzvara svAmI che. praNam sira nAmI tuma bhaNI; prabhu aMtarayAmI Apa, me para mahera karIne he, meTI je ciMtA manataNI, mArA kATa purAkRta pApa- -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI zrI. 1 AdinAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. bhakta lake paramAtmAnI prArthanA saraLa rItie kare che. saraLa ane sAdI rIte karavAmAM AvelI prArthanA badhAne anukUla Ave che. jenAmAM vadhAre yogyatA hoya te moTAM kAme karI zake che paNa sAdhAraNa kAma te prAyaH badhA karI zake che. saMsAramAM paNa jovAmAM Ave che ke, meTI meTI cIje meTA lekonA ja upayogamAM Ave che paNa sAdhAraNa janatAnA upayogamAM te sAdhAraNa cIjo ja Ave che. UMcA prakAranA pAka-pakavAna ke enA jevI bIjI khAdya cIjo moTA mANaso ja khAtA haze ane kIMmatI peya padArtho paNa e e ja pItAM haze, tema chatAM sAdhAraNa bhajana ane sAdhAraNa peya padArthone AdhAra te meTA lekee paNa Akhare levo ja paDe che. pANI kevuM sAdhAraNa piya che! paNa zuM enA vinA keInuM kAma cAlI zake che? A pramANe jagatanuM piSaNa sAdhAraNa cIja dvArA ja thAya che. prArthanA viSe paNa A ja vAta samaje. chaMda ke alaMkArayukta kavitAmAM kaI meTa kavi ja paramAtmAnI prArthanA karI zake che paNa saraLa ane sAdI prArthanA te prAyaH badhA leke karI zake che. eTalA ja mATe A prArthanAmAM kahevAmAM AvyuM che ke - zrI AdIzvara svAmI ho! praNam sira nAmI tuma bhaNI, prabhu antaryAmI Apa." A prArthanAmAM kahyuM che ke, he ! prabho ! huM be hAtha joDI ane mAthuM namAvI Apane namana karuM chuM. A kevI saraLa vAta che ! mAthuM paNa hayAta che ane hAtha paNa hayAta che. paraMtu kevaLa e ja karavAnuM bAkI rahe che ke mAthuM ane hAtha bIjI bAju namAvavAmAM Ave che tene tyAMthI pheravI paramAtmA tarapha namAvavAmAM Ave. jo ke saMsAranuM piSaNa sAdI vastuodvArA ja thAya che paNa lokone sAdI vastuothI saMtoSa thato nathI evuM prAyaH jovAmAM Ave che. joke sAdI vastuothI saMtoSa mAne ke na mAne paNa Akhare teoe sAdI vastuone ja Azraya levo paDe che. mAchalIne bhale kaI sArI cIja maLI jAya paraMtu tenuM jIvana sAdA pANI vinA cAlI zakatuM nathI. A ja pramANe je ema samajI levAmAM Ave ke, sAdI prArthanA vinA amAruM piSaNa thaI zakatuM nathI te kalyANa thavAmAM keI prakArane saMdeha ja na rahe. gItAmAM kahyuM che ke - Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 0)) ] rAjakeTa-cAturmAsa [ 515 karmendriyANi saMyamya ya Aste manasA smaran / indriyArthAnvimUDhAtmA mithyAcAraH sa ucyate // arthAta-je kaI Indriyane rokIne dhyAnI te banI jAya che, paNa je tenA manamAM viSayanI vAsanA deDatI hoya te tenA mATe samajavuM joIe ke, te ahaMkArathI vimUDha thaI rahyo che ane mithyAcArI banI rahyo che. te je kAMI kare che te saMsAra-vyavahAranA kAraNe ja kare che. eTalA mATe paramAtmAnI prArthanA karavA mATe aMtarAtmAne pavitra banAvavAnI jarUra rahe che. atre eka prazna ubho thAya che ke aMtarAtmAne pavitra karavA mATe vyavahAranI jarUra che ke nahi ? A praznano uttara e che ke, bhale pitAnA mATe vyavahAranI jarUra na paNa hoya chatAM jagatanA kalyANane mATe bAhya vyavahAranI paNa jarUra rahe che. kAraNa ke, janatA bAhya vyavahArane ja jue che ane bAhya vyavahAra jeIne ja te antarAtmA tarapha vaLe che; eTalA mATe bAhya vyavahAranI paNa jarUra che, paraMtu kevaLa bAhya vyavahAramAM ja na rahI jatAM antarAtmAne paNa pavitra banAvavo joIe. anAthI munine adhikAra-pa7 A ja vAta anAthI muni rAjA zreNikane kahI rahyA che. teo kahe che ke, jeo gharabAra choDIne sAdhu thayA che teo pAchA viSayanA gulAma banI jAya e ghaNuM duHkhanI vAta che. je upara caDato ja nathI tenI vAta te judI che, paraMtu je upara caDIne pAcho nIce paDe che, enA tarapha badhAnI najara paDe che; enA mATe hAhAkAra macI jAya che. A ja pramANe jeoe dharmane svIkAra karyo nathI tenI vAta te judI che, paNa dharmane svIkAra karI je pAcho Indriyone vaza thaI patita thaI jAya che tene mATe e ciMtAno viSaya che. je lakkhaNaM suviNaM pauMjamANe, nimittakoUhalasaMpagADhe / kuheDavijjAsavadArajIvI, na gacchaI saraNaM tammi kAle // 4 // jyAre koI saMyama dhAraNa kare che tyAre huM prabhumaya jIvana vyatIta karIza evo tene vicAra hoya che, paNa zAstro ane granthanuM adhyayana karI hoziyAra thAya tyAre manamAM bIjI bhAvanA pedA thAya te e konA jevuM che ? to ene mATe jaNAvavAnuM ke, mAno ke, kaI kheDute pANIne eka baMdha bAMdhe. baMdha bAMdhatI vakhate te tenI bhAvanA evI hatI ke, huM A pANIdvArA khetarane sIMcI sArI khetI pedA karI zakIza, ane je te cAhe te te pANI- . dvArA te sArI khetI pedA karI paNa zake che. paNa te mUkha kheDuta te pANIdvArA AkaDA ke dhaturA jevA jherI vRkSane sIMce ane AMbA jevA mIThA vRkSane sIMcatA nathI te te ThIka gaNAya? pANIne te evo svabhAva hoya che ke je vRkSane pANI sIMcavAmAM Ave te vRkSane piSaNa maLe. paraMtu je pANI sArI khetI pedA karI zake che, tene upayoga emAM na kara e pANune durupayega te thayuM kahevAya ne? - A ja pramANe pitAnuM ane jagatanuM kalyANa karavuM e saMyama levAne uddeza hato. vAstavamAM saMyama lIdhA bAda A ja uddezanI pUrti karavAnI hoya che ane vidyAne upayoga Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA paNa e ja uddezanI pUrti mATe tha joIe. paNa pelA mUkha kheDutanI mAphaka keTalAka leke vidyA Adine upayoga UlaTI rItie kare che eTalA mATe anAthI muni amane ane tamane sAvadhAna kare che. gRhastha te saMsAranA lobhI hoya ja che, eTalA mATe teo te camatkAra jovA cAhe ja che tathA keTalAka sAdhuo paNa pitAnA dhyeyane bhUlI jaI bIjI bAju cAlyA jAya che. evA lekene mATe ja anAthI muni e batAvI rahyA che ke, beyane bhUlI jaI bIjI bAju janArA sAdhuo pitAnI zaktine durupayoga kevI rIte kare che ! koIne hAtha joI ema kahevuM ke, tuM bahu bhAgyazALI che. je huM tArA pUrvabhavanuM ane bhaviSyanuM vRttAnta saMbhaLAvuM chuM. A pramANe kene bhUta-bhaviSyanA vRttAnta kahI saMbhalAvavAM, keAInAM nAka-kAna Adi joI lakSaNa batAvavAM, koIne padminI, hastinI, citraNI Adi strIonAM bheda batAvavA ane koIne nimitta batAvI Ama karIza te Ama thaze ema lakSaNa-jyotiSa batAvavuM e unmArge javA jevuM che ane pitAnI zaktine durupayoga karavA jevuM che. gRhastha te ema cAhaze ja. duniyA mUke che kevaLa mUkAvanAra joIe. A pramANe lebhI gRhastha, AvuM UlaTuM kAma karanAra sAdhune protsAhana Ape che; paraMtu sAdhuoe AvuM UlaTuM kAma karavuM e jherI vRkSane poSavAmAM geraupayoga karavA samAna, zaktine durupayega karavA jevuM che. - A uparathI kaI ema kahe ke, "kaI sAdhune nimitta lakSaNanuM jJAna hoya te pachI eno upayoga ze ? je koIne A jJAnane lAbha Ape nahi te emanuM jJAna zA kAmanuM? vaLI koI sAdhu nimitta-lakSaNa batAve che emAM vAMdho zuM? baki upadezathI te koIne jaina paNa banAvI zakAtA nathI, paraMtu A prakArano camatkAra batAvIne ghaNAne jaina banAvI zakAya che. eTalA mATe jaina dharmanA udyota mATe sAdhu nimittalakSaNane upayoga kare te emAM zuM vadhe che? A sivAya je pramANe pANIne upaga khetImAM karavAmAM Ave che, te ja pramANe lakSaNazAstrane upaga lakSaNa batAvavAmAM kare emAM zuM kharAba che?" A praznano uttara e che ke, sAdhuone lakSaNadine upayoga karavAthI ghaNI hAni thAya che. vaLI lakSaNazAstrane jANakAra paDelAM pitAnAM lakSaNe jue ke, mArAmAM je kAma karavAnAM lakSaNa nathI te kAmamAM huM na paDuM, tathA kAmamAM je lakSaNo che te kAma je bhagavAnanI AjJAmAM hoya te temAM huM paDuM, anyathA nahi. A pramANe sarvaprathama pitAnAM lakSaNo tapAsavAM joIe. athavA koI vairAgI che te tenAM lakSaNa joI e jANI levuM joIe ke, A AdamI dharmane prApta karI pALI zakaze ke nahi ? je te dharmanuM pAlana karI zake evo jaNAya te ja tene dIkSA Ape. A ja pramANe jyAre te lakSaNazAstrane jANakAra hoya te te AyuSyanA viSe paNa ghaNuM jANI zake ke AnuM AyuSya ATaluM bAkI che. je avasara Avyo hoya ane kaI tene saMthAra karAvavA mATe kahe che, AyuSya ochuM jANI saMthAre karAvI zakAya che; athavA ema kahI zake che ke AnuM AyuSya haju bAkI che, eTalA mATe te daDha na rahI zake enA karatAM hamaNAM saMthAro na karAvo e sAruM che. A pramANe lakSa zAstrane upayoga viveka rAkhavAmAM paNa karI zakAya che, paraMtu lakSaNazAstrane Avo upayoga karavAne badale, je ema kahe ke, "tane dhana, strI ke putranI prApti thaze." te e te je saMsArane kharAba Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 0)) ] rAjakeTa-cAturmAsa [517 kahI pote je tyAga karyo che, ane saMyame dhAraNa karyo che e ja saMsAramAM pharI phasAI javA jevuM che. keI sAdhu lakSaNanimittadvArA camatkAra batAve ane e camatkAradvArA je dhananI prApti thAya te dhana ame saMdhanA hitamAM ja vAparIzuM, ema kaI kahe te tame te viSe zuM kahezo? ema ja kaheze ke je Ama karavuM e ThIka hoya che to pachI saTTo, lIlAma ane jugAra vagere ramavAmAM zuM vAMdho che ? basa! to pachI ema ja kahI devAmAM Ave ke, Aje cokAne dAva lAgaze mATe te upara rUpiyA lagAvo ane je Ave te saMdhanA hitamAM kharca karI de. zuM Ama karavuM e yogya kahevAze ? A ja pramANe strIpuruSane mATe paNa ema kahI zakAya ke, ame temanAM lakSaNa batAvIe chIe. emanuM joDuM maLI jaze te e zrAvaka-zrAvikA banaze ane dharmane udyota thaze. A pramANe te badhAmAM lAbha batAvI zakAya che. AvA prakAranA lebhathI ja yatisamAjane nIce pADavAmAM Avyo che, nahi te te samAja paNa paMca mahAvratadhArI hatI. pahelAM saMghahitanuM nAma levAmAM AvyuM ane thoDuM sAruM lAgyuM, paNa Akhare tenuM evuM mAThuM pariNAma AvyuM ke, je pAMca mahAvratanA pAlaNahAra hatA, teo Aje saMsAranuM pAlana karanArA thaI rahyA che. keI kahe ke, kapaDAMne raktathI bharI devAmAM Ave ane pachI tene joI nAMkhavAmAM Ave te zuM vAMdho che? je pramANe Ama karavuM te ThIka kahI zakAya nahi, te ja pramANe saMghahitanA nAme kaI anucita kAma karavuM e paNa ThIka kahI zakAya nahi. pahelAM te saMghahitanuM nAma laI dhana rAkhavAmAM Avaze, paNa Akhare A paddhatinuM pariNAma kevuM mAThuM Avaze tene paNa khyAla rAkhavo joIe. je A kArya hitA~ heta te zAstramAM A prakAranAM kAryane niSedha karatA nahi. gautama svAmI mahAna labdhidhArI hatA. jo teo pitAnI labdhine upayoga karatAM te eka ja divasamAM sakaLa saMsArane jaina banAvI zakyA hatA. temanAmAM evI labdhi hatI ke, DI.ja khIramAM potAne aMgUTho mUkI rAkhe te eTalI khIramAMthI cakravartInI AkhI senA paNa jamI zake ane chatAM te khIra te teTalI ja rahe. A prakAranI zakti hovA chatAM paNa temaNe e zaktino upayoga na karyo, paNa bhikSA levA mATe pite gocarI jatA hatA. zuM temane saMghanA hitane vicAra thatuM na hatuM eTalA mATe saMghahitanA nAme lakSaNadine upayoga kare anucita che. kahevAno Azaya e che ke, koI sAdhu lakSaNa batAve, kautuhala batAve ke Ama karavAthI dhana-putrAdinI prApti thaze evuM nimitta batAve, te e sAdhutAthI patita thavA jevuM che. zAstrakAra AvI vidyAne kutsita vidyA kahe che. A kutsita vidyAodvArA pitAnI AjIvikA calAvanArane zAstrakAroe AzravaThAradvArA AjIvikA calAvanAra tarIke varNavyA che. AvI vidyA anta samaye zaraNadAtrI banatI nathI paraMtu saMyamamArgane nAza karanArI nIvaDe che. eTalA mATe je AvI kutsita vidyAdvArA AjIvikA calAve che te anAtha che ema samajavuM joIe. A kutsitavighAmAMthI bacavA mATe pahelAM e jovuM joIe ke nAtha keNu che ? ane lakSaNa, svama, nimitta kautuhala Adine jANakAra ane teno upayoga karanAra sanAtha che ke anAtha? A vidyA sanAtha banAve che ke anAtha ? nAtha banavAno artha e che ke, AtmAne Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA evI rIte svataMtra banAva ke tenAmAM kaI prakAranI gulAmI ja rahevA na pAme. je A prakAranI vidyAothI kaI nAtha banI zakatA hatA te te evI vidyAomAM devatA pUrNa hoya che. teo vaikriya labdhithI je cAhe te karI zake che. chatAM teo ethI sanAtha nathI paNa anAtha che. nAtha kevI rIte banI zakAya e vAta anAthI muni pahelAM kahI cUkyA che. temaNe pahelAM ja kahI dIdhuM che ke, mantra ane vidyAnA jANakAra lokee mane sAjo karavA mATe aneka prayatno karyA chatAM paNa mAre roga dUra thaze nahi. je e vidyAdvArA sanAtha banI zakAtuM heta te pachI mAre rega kema cAlyo na jAta! * kaI ema kahe ke, anAthI munine rega cA na gaye tethI zuM thayuM ? maMtravidyA AdithI rega cAlyA paNa jAya che ne? kadAca maMtravidyA AdithI rebhale cAlyA jAya, paraMtu mannAdithI rega cAlyA javA bAda e ja vicAra Ave che ke, je zakti che te AnAmAM ja che ane e ja mArA mATe vaMdya-pUjya che. e te sAdhAraNa niyama che ke, je bhAvanA bhAvavAthI roga cAlyo jAya che, te bhAvanA prati AtmAmAM gulAmI AvI jAya che. A ja kAraNe anAthI muni ema kahe che ke, "e bahu sAruM thayuM ke, mAro rega jaMga-maMtrAdithI dUra na thayo, paNa saMyamanI bhAvanAthI mAro rega cAlyo gayo. vaLI e paNa bahu sAruM thayuM ke saMyamanI bhAvanA karavAthI huM sanAtha-anAthane bheda paNa samajI zakyo." have tame e vAtane vicAra kare che, tamAre sAdhunI saMgati sanAtha banavA mATe karavI che ke anAtha banavA mATe ? sAdhunI saMgati sanAtha banavA mATe ja karavAmAM Ave che, eTalA ja mATe -zAstrakAza kahe che ke, je sAdhu thaIne lakSaNa, svama, nimitta, kautuhala Adi kare che ane batAve che tene je nircanya samajIne, tamo tenA zaraNe jaze te anAtha ja raheze. joke lakSaNAdiThArA rogo maTADavA cAhe che paraMtu rogo pedA kema thAya che tene pahelAM vicAra karo. rAga anAthatAthI ja pedA thAya che. lakSaNAdidvArA anekavAra rogo maTADavAmAM AvyAM, paNa anAthatA na maTI ane te kAraNe rego paNa na maTayAM. eTalA mATe anAthatAmAMthI nIkaLI sanAtha banAvAnI bhAvanA kare. sanAtha maTI jyAre sanAtha banaze tyAre rogo paNa sarvathA cAlyA jaze. jo tame anAthI muninI mAphaka ekadama sanAtha banI na zako te paNa tamArI bhAvanA jo sanAtha banavAnI haze to kaI vakhate tame paNa sanAtha banI zakaze. anekajanmasaMsiddhistato yAti parAM gatim / je tame ekadama maMtra, jaMtra vagerenI sahAyatA levAne tyAga na karI zake, te paNa bhAvanA te maMtra-jaMtrAdinI sahAyatAne tyAga karavAnI ja rAkho. kadAca tame ema paNa kahI de ke, amArAthI A bhavamAM te evuM banI zake ema nathI, paraMtu je sAdhu thaela che te ema kahI na zake ke, A bhavamAM te sAdhupaNuM pALI zakIza nahi, AvatA bhavamAM e viSe joI levAze. je kaI sAdhu thaIne paNa Ama kahe ane lakSaNa-svapna-nimittAdi batAvavAnA phaMdAmAM paDe te tene mana zAstra pramANabhUta che ke lakSaNAdi pramANabhUta che? te viSe vicAra karavo joIe. kadAca koI ema kahe ke, sAdhuomAM paNa dharma kyAM che! jo dharma hoya te temane Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vada 0))] rAjakeTa-cAturmAsa [ 219 roga kema thAya? paraMtu je sAcA mahAtmA hoya che teo te zarIramAM rega rahevA ja devA cAhe che. te rogane dUra karavA cAhatA nathI. sanakumAra cakravartInA zarIramAM jyAre rego pedA thayA hatA, tyAre temaNe rogane maTADavAne upAya na karatAM saMyama dhAraNa karyo hato. je teo cAhata te cha khaMDanA svAmI hovAthI aneka prakAranA upAyo karI zakatA hatA, paNa temaNe roga maTADavAno prayatna na karyo, paraMtu ema kahyuM ke, e roga te mArA mitro che ke jeo mane jAgrata karavA AvyA che. saMyama lIdhA bAda dee temanI pAse AvI kahyuM ke, ApanA zarIramAM aneka rogo pedA thavA pAmyA che te A mArI davA le te ApanA rega zAnta thaI jaze! AnA uttaramAM sanakumAra RSie kahyuM ke, mane be prakAranA rogo thayA che. eka te mane AtmAne roga thayo che ane bIje zarIrane roga thayo che. AtmAne karmane rega che. tuM A be prakAranA rogomAMthI kayA rogane maTADavA cAhe che! karmanA rogane maTADI AtmAne nirega banAvavA cAhe che ke zarIranA rogane maTADavA cAhe che! deve kahyuM ke, huM karmanA rogane te maTADI zakuM nahi. huM te zarIranA rogane maTADavA cAhuM chuM. tyAre RSie javAba Apyo ke, emAM zuM che! zarIranAM rogone te meM ja TakAvI rAkhyA che, eTalA ja mATe te rahelAM che, nahi te te TakI na zake. A pramANe kahI temaNe potAnI eka AMgaLI jyAM roga thayo hato tyAM lagAvI tyAM te te zarIrane bhAga kaMcanava banI gayo. RSie kahyuM ke, zarIranAM roge te A pramANe dUra karI zakAya che, paraMtu te rege te mArA mitra che, kAraNa ke e raMgarUpa mitroe ja mane jAgrata karela che eTalA mATe e rogarUpa, mitrone dUra karavA cAhato nathI. huM A rogarUpa mitronI sahAyatAthI ja karmanA rogone maTADavA cAhuM chuM. A pramANe sAcA mahAtmAo rogane te mitra mAne che. A kathanane evo artha nathI ke, sthavirakalpI sAdhuo davA letA ja nathI. davA te teo le che paNa davAthI pitAne sanAtha thaelA mAnatA nathI. teo sanAtha kevI rIte banavA cAhe che e vAta tame sudarzana muninI caritrakathAdvArA sAMbhaLI rahyA che. saMsAranA loke camatkAra jovA cAhe che- paNa yaMtra-maMtramAM camatkAra che te bhAvanAmAM keTalo badhe camatkAra che te juo. bhAvanAmAM jaMtra-maMtra karatAM anaMtagaNa camatkAra che, paraMtu te camatkAra upara vizvAsa rahetuM nathI. joke svadeza ane svavicArane bhUlI jaI bIjAo upara ja vizvAsa karI rahyA che, paNa pitAnI bhAvanAne jatA nathI, ane DokaTara vinA amAruM kAma cAlI ja zakatuM nathI ema vicAre che. eka mAstare mane je hakIkata kahI che te sAMbhaLI ghaNuM ja Azcarya thayuM. je mAstara kahetA hatA ke, mArA zarIramAM bIjA mAthA jevaDuM moTuM gumaDuM thayuM hatuM ane mAruM zarIra zakkaranI bImArIthI-mIThI pezAbanA rogathI-sUjI gayuM hatuM. marI javAne bhaya lAge eTale oNparezana karAvavAnuM nakkI thayuM, paNa mArI strIne na jANe evI dhUna AvI ke oparezana na karAvavuM ane A vAtanI teNIe haTha pakaDI. leke kahevA lAgyA ke, oNparezana karyA vinA A kema bacI zakaze ! eTalAmAM ja AbunA eka sAdhu anAyAse ja mArA ghera AvI caDayA. temaNe mAre rega joI mane cekhAthI paNa nAnI TIkaDI nAgaravelanA pAnamAM Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ bIjA bhAdaravA ApI ane kahyuM ke, oparezana na karAvavuM ane A davAnI eka TIkaDI dararoja khAvI. tane zakkaranI bimArI che eTalA mATe sAkara na khAvI, paraMtu goLa-ghInAM banAvelA , lADavAM jeTalA khAI zakAya teTalA khAvAM ane sAtamA divase pezAbanI parIkSA karAvavI. A pramANe kahI te sAdhu te cAlyo gayo ane meM teNe batAvelI rIti pramANe davA khAvI zaru karI. zakkaranI bimArImAM geLa jheranA jevuM kAma kare che ane dAkatara loke mane goLa khAvAnI manA paNa karavA lAgyA, paraMtu meM temanuM kahyuM mAnyuM nahi ane sAdhanA kathana upara vizvAsa rAkhI goLa-ghI khAvAnuM cAlu rAkhyuM. sAtamA divase traNa dAktaree mAre pezAba tapAsyo paNa temAM jarApaNa zakkarane bhAga temanA jevAmAM Avyo nahi! tame kaheze ke, kaI evI davA ApanAra te maLe! paNa vizvAsa ane bhAvanA rAkho te na jANe keNuM kyAMthI AvI maLaze! vizvAsanI zakti ghaNI moTI che. tamArI bhAvanAthI kAma karaze te tamArI bhAvanA upara tamane vizvAsa thaze ane bIjAnA AdhAre kAma karaze te bIjAnA gulAma banaze. jyAre tame dAktara upara vizvAsa rAkhe che tyAre tamArI bhAvanA upara ja tame vizvAsa kema rAkhatA nathI ? sanakumAra RSie ghaNA divase sudhI zarIramAM roga rAkhyA paNa teo potAnI bhAvanA upara ja daDha rahyA te karmone naSTa karI mukta thaI gayA. tame paNa evI bhAvanA bhAve te temAM kalyANa ja raheluM che. have Aja vAta tamene sudarzana caritra dvArAe kahuM chuM. sudarzana caritra--pa7 avasara dekha zeTha mana daDha kara, lIno saMyama bhAra; uravihAra vicaratA Ave, paTanA zahara majhAra. dhana 126 . surzane vicAryuM ke, abhayA mAtA pitAnI bhAvanAthI ja marI che paNa have mAre zuM karavuM? mAre mArI bhAvanA saphaLa karavI joIe. A pramANe vicAra karI teNe mane ramAne kahyuM ke, have "A ghara ane A putrone tame saMbhALo. have huM saMyamane dhAraNa karIza." - sudarzananuM A kathana sAMbhaLI maneramAM lekavyavahAranI anusAra gabharAI. te kahevA lAgI ke, "Apa hamaNAM ja upasargamAMthI bacyA che ane hamaNAM ja saMyamane dhAraNa kare che; hamaNAM ja amane badhAne choDI cAlyA jAo cho ?" - sudarzane uttara Ape ke, "A samaye tame mehamAM paDI gayA che. huM pUchuM chuM ke, jyAre mane zULI upara caDAvavAmAM Avyo hato tyAre mAruM mukha jevA kema AvyA nahatA ?" mane ramAe javAba Ape ke, tamArI upara kalaMka hatuM eTale huM ApanuM mukha jevA kema AvI zakuM ? sudarzane kahyuM ke, tyAre zuM e kalaMka tame dhoyuM?" manoramAe uttara Apyo ke, "e kalaMkane meM nahi paNa dhameM dhAryuM che." sudarzane kahyuM ke, "te pachI huM e dharmabhAvanAnuM piSaNa karavA mATe jAuM chuM te pachI tame e vakhate kAyaratA kema batAve che ?" - zeThe mane ramAne samajAvI. zaheramAM vAyuvege khabara phelAI gaI ke zeTha dIkSAne aMgIkAra kare che. joke zeThanI pAse AvI kahevA lAgyA ke, Apa amArA saddabhAgye te Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudI 1 ] rAjakoTa-cAturmAsa .. [521 bacyA cho ane have Apa dIkSA le cho? rAjA kahevA lAgyuM ke, have Apane kene. bhaya che ke Apa saMyama le che? jo ke tamArI upara kalaMka caDAvanArane mATe tame te abhaya vacana mAMgyuM, chatAM te te pitAnA meLe ja marI gaI. eTalA mATe have Apane ze bhaya che !. A5 AnaMdathI rahe ane kene tamArI chAyAmAM rAkho. eTalA mATe tame ahIM ja rahe ane saMyamane dhAraNa na kare ane pahelAMnI mAphaka gharamAM rahIne ja dharmadhyAna kare. : ", ( A pramANe rAjA ane prajA sudarzanane saMyama ne dhAraNa karavA mATe vinavavA lAgyA paNa sudarzana vairAgya upara daDha hate. eTale te kahevA lAgyo ke, tame leke A zarIrane moTuM mAno cho ke dharmane?" badhA lokee uttara Apyo ke, "dharmane meMTo mAnIe chIe" sudarzane kahyuM ke, 'tyAre huM dIkSA lau ethI zuM dharmanI kAMI hAni thaze! huM dIkSA laIza te ethI kAMI tamane nukazAna thavAnuM nathI te pachI tame leke kAyara kema banI rahyA cho ? tamAre te mane vadhAre sahAyatA karavI joIe.' ' : - rAjA ke prajAmAMthI keI kAMI sudarzananA kananA uttaramAM bolyuM nahi. badhA sudarzanane jayakAra bolI kahevA lAgyA ke, "Apa je mArge jaI rahyA che te ja mAge javAthI zULanuM siMhAsana thayuM che. jyAre tamane zULIe laI jatA hatA tyAre ke tamArI niMdA karatA hatA paNa je dharmanA pratApathI Apa bacyA che te ja dharmanI sevA karavA mATe Apa jaI rahyA cho, eTalA mATe ame tamane rokI zaktA nathI." = . rAjAe dhUmadhAmathI dIkSA mahotsava Ujavyo ane zeThe saMyamane svIkAra karyo. ; - have sudarzana zeTha muni thaIne vicAravA lAgyA. A muni avasthAmAM temanI pAchI kevI kasoTI karavAmAM Ave che ane te kasoTImAMthI teo kevI rIte saphaLa thAya che tene vicAra have pachI AgaLa karavAmAM Avaze... ... . . ' vyAkhyAna: saMvata 1992. Aso sudI 1 zukravAra : prArthanA zrI jina ajita mane jyakArI, tuM devanaka devajI, .. "jiMtazatru" rAjA ne "vijyA" rANake, AtamajAte tvamevajI; " zrI jina ajita name jayekArI. 1 -vinayacaMdajI kuMbhaTa vIzI . . . ; ajitanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. prArthanA karanAranA manamAM kevI utkRSTa ane ananya bhAvanA hovI joIe e A prArthanAmAM batAvavAmAM AvyuM che. ananyano artha kevaLa eka ja, bIje nahi evo thAya che. kevala paramAtmAnI ja bhakti kare, bIjAnI bhakti na kare e ananya bhakti kahevAya che. A prakAranI ananyatA" tyAre ja Ave che ke jyAre badhA padArthone tapAsatAM tapAsatAM choDavAmAM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parara] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso ave. A pramANe tapAsatAM jyAre kaI bAkI na rahe tyAre samajavuM ke have AtmA vizrAMtine pAmyo che. jyAM sudhI AtmAne AvuM vizrAmasthAna na maLe tyAM sudhI ema ja samajavuM ke, hajI AtmA sAdhaka dazAmAM ja che. have tame ke tamArA pitAnA viSe paNa jue ke, tame kaI dazAmAM che? mArI dRSTie te hajI ApaNe badhA sAdhaka dazAmAM ja chIe. hajI ApaNA mATe evI sthiti AvI nathI ke ApaNA mATe have tapAsavAnuM bAkI rahyuM nathI. eTalA mATe saMsAranA padArthone tapAsatAM jAo ane e prabhu nathI, e prabhu nathI' ema mAnI ene choDatA jAo. ane evo nizcaya kare ke, "je ke meM paramAtmAne joyA nathI paraMtu Agama ane gurumukhanA vacanathI mane e vizvAsa thayo che ke, mAre AtmA ane paramAtmA bane samAna che. paNa huM saMsAranAM tuccha padArtho upara mehita thaI rahyo chuM ane eTalA mATe mAre saMsAranAM padArtho tapAsIne paramAtmA keNu che enI zedha karavI joIe." A zarIramAM je AtmA rahe che te zarIra nathI paNa zarIrI che. chatAM A AtmAne e dhyAsa (bhAsa) thaI rahyo che ke, "huM zarIra ja chuM.' AtmAnA A dhyAsane dUra kare joIe ane saMsAranA padArthone tapAsatAM tapAsatAM paramAtmAnI zodha karavI joIe. tame e te jANe che ke saMsAranA padArtho indriyagrAhya che. nAkathI gaMdha, jIbhathI rasa, AMkhathI dazya, kAnathI zabda ane hAthathI sparzane anubhava thAya che. A pramANe padArtho indriyagrAhya che, eTalA mATe e juo ke Indriye meTI che ke padArtho moTAM che? kAna mUlyavAna che ke metI? tame kAnane mUlyavAna mAno cho chatAM jeTaluM dhyAna khetInuM rAkhavAmAM Ave che teTaluM dhyAna kAnanuM rAkhavAmAM AvatuM nathI. A pramANe saMsAranAM badhAM padArthothI indriye moTI che. have indriyane tapAsavI joIe ke enAthI moTuM koNa che? ene mATe kahyuM che ke - indriyANi parANyAhurindriyebhyaH paraM manaH / A pramANe indriyothI mana moTuM che. mananA sahakAra vinA Indriya kAMI karI zakatI nathI. kAna tamane paNa che ane gadheDA-kUtarAne paNa che. paNa tamArA kAna ane temanA kAnamAM koI aMtara che ke nahi ? tamArAmAM je mAnasika zakti che te mAnasika zakti gadheDA-kUtarAmAM nathI. keI vAta sAMbhaLI tame te viSe je ane eTale vicAra karI zake che te ane teTale vicAra gadheDA-kutarA karI zakatA nathI. grAmophonanI rekorDa upara kutarAne pheTe jotAM jANe te kutara dhyAnapUrvaka gAyana sAMbhaLI rahyo hoya ema jaNAya che. A pramANe zabdathI kutarA-sApa vagere paNa mugdha thaI jAya che, paraMtu A zabda amane phasAvanAra che ke mukta karanAra che, te teo jANatA hatA nathI. tamArAmAM A prakAranI vicAra karavAnI zakti che. eTalA mATe jyAre padArthonI tarapha indriyo DhaLe tyAre ema vicAravuM ke A padArtho karatAM te indriyo zreSTha che. ane jyAre Ioi meTI jaNAya tyAre ema vicAravuM ke, A indriya karatAM te mana moTuM che. pachI mananI buddhinI sAthe samatulanA karavI ke A baMnemAM koNa moTuM che? mana saMkalpavikalpa ja karI zake che paNa koI prakArano nizcaya karI zakatuM nathI, paraMtu buddhi nirNaya karI zake che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudI 1] rAjakoTa-cAturmAsa [pa23 A daSTie mana karatAM buddhi moTI jaNAya che. tame kevaLa buddhinI capalatA upara ja lalacAI na jAoparaMtu e juo ke, e buddhithI koNa moTuM cheane A buddhimAM kenI zakti rahelI che ? buddhimAM jenI zakti rahelI che te buddhithI moTo AtmA che ane te ja sAcI vizrAMtinuM sthAna che. A pramANe padArthothI Indriyo meTI che, IndriyothI mana moTuM che, manathI buddhi moTI che ane buddhithI AtmA meTo che. A vAtane barAbara samajI AtmatatvanuM svarUpa samajI le. AtmatatvanuM svarUpa samajyA bAda paramAtmAnuM svarUpa samajavuM muzkela lAgaze nahi. jo ke, tame zAstra AdinA pramANodvArA padArtho karatAM indriyo meTI che e vAta jANe che chatAM tame padArtho upara mugdha thaI jAo cho ane tenA bhramamAM paDI jAo che. ane tethI ja hajI tame sAdhaka dazAmAM che. eTalA mATe padArthonA pralenamAM na paDI jAo, paNa indriya ane mananI sahAyatAdhArA buddhine aMtarmukhI banAvo. bahirmukhI banavA na de. buddhine aMtarmukhI banAvavAthI AtmatattvanuM svarUpa samajI zakaze ane AtmatatvanuM svarUpa samajI levAthI paramAtmAnuM svarUpa samajI zakazo. anAthI munine adhikAra-58 anAthI muni rAjA zreNikane A ja vAta kahI rahyA che. teo kahe che ke, je saMsAranA padArthone tyAga karI pAchI IndriyonA mehamAM paDI jAya che ane saMsAranAM padArthomAM mamatvabhAva rAkhe che teo A pramANe nAthatAmAMthI nIkaLI pAchA anAthatAmAM jaI paDe che. tamaM tameNeva u se asIle. sayA duhI vipriiyaamuvei| saMdhAvaI naragatirikkhajoNiM, moNaM virAhettu asAhurUve // 46 // uddesiyaM kIyagaDaM niyAgaM, na muccaI kiMci annesnnij| aggI vi vA savvabhakSI bhavittA, itto cue gacchai kaDe pAvaM // 47 // je sAdhune veza dhAraNa karIne paNa AtmaguNamAM ramaNa karatuM nathI, te draliMgI, durAcArI sAdhu jANe aMdhakAramAMthI aMdhakAramAM praveza kare che arthAta te ajJAnamAMthI ajJAnamAM praveza kare che. saMsArano tyAga karatI vakhate teNe je padArthonI niMdA karI munivrata dhAraNa karyuM hatuM te ja padArthomAM te pAcho lalacAya che, e tenI kevI ajJAnatA che? anAthI muni kahe che ke, AtmA ja vaitaraNI nadI, phUTazAlmalI vRkSa, naMdanavana ane kAmadhenu samAna che. A kathana upara UMDe vicAra karI evI bhAvanA bhAvavI joIe ke, he! AtmA ! je tane vaitaraNI nadI maLe te kevuM duHkha thAya ? phUTazAlmalI vRkSanI nIce tane besADavAmAM Ave ane uparathI talavAranI dhAra jevA tIkSaNa pAMdaDAo paDe tyAre tArI kevI dazA thAya! je AtmAne A prakAranI vedanAnuM dhyAna rahe te zuM tenAmAM koI prakArane vikAra rahI zake khare! have A vAta eka udAharaNadvArA samajAvuM chuM - eka AdhyAtmika vicAravALe rAjA dhyAnamAM magna thaI beThA hatA. te vakhate eka bahurUpiyo tenI sAme Avyo ane teNe rAjAne hasAvavAne ghaNA prayatna karyo paraMtu rAjA ha nahi, paNa pahelAMnI mAphaka ja gaMbhIra thaIne besI rahyo. jyAre tenuM dhyAna pUruM thayuM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso tyAre bahurUpiye te rAjAne kahevA lAgyo ke, Apane hasAvavAne meM ATalo badho prayatna karyo chatAM paNa tame kema hasyA nahi? rAjAe vicAryuM ke, huM zA mATe hasyo nahi e vAta tene anubhava karAvIne batAvavI joIe. anubhava karAvyA vinA e vAta- enI samajamAM AvI zakaze nahi. A pramANe vicAra karI rAjAe eka kuvA upara eka tUTelI jevI khurazI mukAvI ke je jotAM hamaNuM te khurazI tUTI jaze evI lAgatI hatI. e khurazI upara pAtaLA derAthI eka talavArane haTAvavAmAM AvI. pachI bahurUpiyAne te khurazI upara besADavAmAM Avyo ane ThaThThAmazkarI karanArAone kahevAmAM AvyuM ke, Ane hasAvavAno tame tanate prayatna kare. mazkarAoe te bahurUpiyAne hasAvavAne ghaNo prayatna karyo, paNa te hasyo nahi, tyAre rAjAe te bahurUpiyAne pitAnI pAse be lAvIne pUchayuM ke, "tamane hasAvavAne ATale badhe prayatna karavAmAM Avyo chatAM tame kema hasyA naDi!" bahurUpiyAe javAba Apyo ke, "huM hasuM kevI rIte ? mArI upara te talavAra laTakI rahI hatI, ane te mAthe paDaze e bhaya hatuM tyAre bIjI bAjuethI hamaNAM ja kuvAmAM paDI jaIza evo mane bhaya rahyA karatuM hatuM. evI dazAmAM mane hasavuM kyAMthI Ave !" " A anubhava karAvIne meM kahyuM ke, "jyAre huM dhyAnamAM hatuM ke, A AtmA ja vaitaraNI nadI ane kUTazAmalI vRkSa che tyAre mane hasavuM kyAMthI AvI zake !" A pramANe vicAra karavAthI hakeIne meha uDI jAya che ane saMsArathI bhaya pedA thavA pAme che. A dizAmAM saMsAranA padArtho kema lalacAvI zake? ane hasavuM paNa kema AvI zake? matalaba ke, anAthI muninA sthAna upara UMDo vicAra karavAmAM Ave che. saMsAranAM padArtho baMdhanakAraka nIvaDI na zake ane AtmA mehamAM paDI zake nahi. je saMsAranAM padArthonI sAthe meha karavAmAM Ave to AtmA vaitaraNI nadI ke kUTazAlmalI vRkSarUpI kuvAmAM ane talavAranI dhAranI sthitimAM paDI jAya. jo ke, A vAtane vicAra pratyeka AtmAe karavuM joIe paraMtu je sAdhu thaIne paNa te viSe vicAra karatA nathI tenA mATe ema samajavuM joIe ke, te aMdhakAramAMthI nIkaLI aMdhakAramAM jaI rahyo che. upaniSatamAM kahyuM che ke - tamaH vArita ceDavimuparA avidyA e ja aMdhakAra che. sAdhAraNa rIte avidyAnuM varNana ghaNuM vistRta che paraMtu saMkSepamAM jenazAstra jene "mehaHjanita dazA, kahe che te ja avidyA che. anityamAM nitya, nityamAM anitya, AtmAmAM anAtmA, anAtmAmAM AtmA, Avo adhyAsa karavo e ja avidyA che. jenazAstramAM kahyuM che kekare avatannA sAthe kAvatrA . ' arthAta-jIvamAM jIvasaMjJA ane ajIvamAM jIvasaMjJA rAkhavI e ja mithyAtva che. ane A mithyAtvane ja avidyA ke moha paNa kahevAmAM Ave che. avinAzIne nAzavAna ane nAzavAnane avinAzI mAnavuM e avidyA che. A prakAranI avidyAvALo aMdhakAramAM ja che. jo ke A avidyA che paNuM je prakRtine mAnatA nathI ke saMsArane mAnatA nathI. paNa kevala vidyAnI ja vAta kare che te tethI paNa vadhAre aMdhakAramAM che. je caitanyane ja mAne che, jene mAnatA nathIvidyAne ja mAne che, aMvidyAne mAnato nathI te paNa aMdhakAramAM che. je vidyA ane avidyAne yathAsthAne mAnI, avidyAno tyAga kare che te ja Atmatattvane Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 1 ] rAjakeTa-cAturmAsa [parapa naNI zake che. eTalA mATe jaDa caitanyatA viveka karI ema mAnavuM joI e ke, "huM AtmA A saMsAramAM duHkha ApanAra khIjuM' kAI nathI paNa tuM pAte ja pAtAne duHkha ApanAra che." je A pramANe mAne tenuM citta saMsAramAM coMTI zake kharu? je A prakAranI saMvedanAnuM dhyAna rAkhe che tenuM citta saMsAramAM jaze nahi paNa amRta bhAvanAmAM ja jaze. je mahAtmA A vAtane barAbara samaje che tee saMsAranAM padArthyathI lalacAI jatA nathI paNa te padArthothI virakta rahe che. tee kAryanI niMdAmAM paNa paDatA nathI paraMtu rAgadveSanA tyAga karI AtmAnuM kalyANa sAdhe che. kAI mANasane jo cAkSuka mAravAmAM Ave te eka cAkSuka mArIne khIjo cAkSuka mAravA jatAM thoDA samayanuM aMtara teA paDaze ja paraMtu je kAIne vijaLI ja pakaDAvI devAmAM Ave te zuM temAM ceADA samayanuM paNa aMtara paDaze ? nahi. e vijaLI tA prANa jAya tyAMsudhI duHkha ja ApatI raheze. A ja pramANe ajJAna paNa sadAne mATe duHkha ja ApanAra- che. haMmezAMnuM du:kha kevA prakAranuM hoya che! enI vyAkhyA karatAM jJAnIjane kahe che ke, saMsAranA leAkeA jene sukha mAne che, tene ame duHkha ja mAnIe chIe. kAI khImAra mANasa krAI kupathya padArthoM khAvAmAM AnaMda mAne che paNa DokaTara tA ene ema ja kaheze ke, tuM A zuM karI rahyo che ? e vastu te vadhAre duHkharUpa che. A rIte je padAtha nA upabhAgamAM te bimAra mAsa AnaMda mAnI rahyo che te ja padArthane DaoNkaTara duHkharUpa batAvI rahyA che. tame A bannemAMthI konuM kahevuM sAcu' 'mAnazeA ? tame ema ja kaheze ke, DokTara, je kAMI kahe che te ThIka ja kahe che. A ja pramANe sAMsArika lAkre ajJAnatAne kAraNe jemAM sukha mAne che, jJAnIjatA tene ja duHkharUpa mAne che. duHkhane sukha karI mAniyA, lakha ceArAsI kI cAMnima, lamiyA kAla anata bhAkhyA zrI bhagava tuM. mukti mAraga TrAyalA. AtmA sukhane duHkha ane du:khane sukha mAne che, eTalA ja mATe bhagavAna ajita nAthanA mAga muzkelIbharyo jaNAya che. AtmAmAM A ja apUrNatA che. duHkhane sukha mAna vAnuM ajJAna maTI jAya teA bhagavAna ajitanAthanA mArga sarala banI jAya.! r ,, eka mitre potAnA mitrane kahyuM ke, " A sasAra UlTA mArge jaI rahyo che. sasA duHkhane paNa sukha mAne che. A sAMbhaLI bIjA mitre kahyuM ke, "tame bhUlI rahyA che? koI duHkhane sukha mAne kharA ?" tyAre pahelA mitre kahyuM ke, "huM ThIka kahuM chuM. naitika ane AdhyAtmika banne prakAranA jIvanamAM Ama ja thaI rahyuM che. " ... pahelA mitranuM A cana sAMbhaLI khIjA mitre kahyuM ke, " e kevI rIte bane ? " pahelA mitre javAba ApyA ke, 'zuM tame evA leAkeA jotA nathI ke jeo ema kahe che ke, kAle game te thAya paNa Aje te ame mAja uDAvIzuM. gAMjo-bhAMga ke dArU pIzuM. je lekA gAMjo-bhAMga ke dArU pIe che te zu temAM du:kha mAnIne pIe che! te laMkA te temAM sukha mAnIne ja pIe che, paNa vAstavamAM temAM sukha che ke duHkha ? vaizyAgamana, corI vagere sukha mAnIne karavAmAM Ave che Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA ke du:kha mAnIne ? jo te temAM duHkha mAnatA hAya te| pravRtti ja zA mATe kare ? te leAkA jo ke temAM sukha mAnIne ja pravRtti kare che paNa vAstavamAM te badhAmAM duHkha che. A pramANe saMsAramAM jeTalAM kharAba kAmeA che te kharAba kAme sukha mAnIne ja karavAmAM Ave che. du:kha mAnIne karavAmAM AvatAM nathI ane A rIte sa'sAra duHkhane paNa sukha mAnI rahyo che. leAkA potAnA putrone sudhAravA mATe kAlejomAM meAkale che paNa tyAM kevI rIte kuLapara parA ane dharmanA nAza thAya che te kANu jue che! je pApa lAkhA rUpiyA maLe chatAM karavAmAM AvatuM nathI te pApa tyAM karavAmAM Ave che. Ama hAvA chatAM potAnA putrone tyAM eTalA mATe meAkalavAmAM Ave che ke amArA putro bhaNaze-gaNaze te sukhI thaze. kAI kAI kAlejanA viSe sAMbhaLyuM che ke, tyAM je anIti thAya che ane tyAM cheAkarA-karIo je atarthA kare che e sAMbhaLatAM meADhAmAM AMgaLI dabAvI devI paDe che. A pramANe naitikajIvanamAM khAkhI pesavA pAmI che. eTalA mATe jyAMsudhI naitika jIvanamAM palaTA karavAmAM na Ave tyAMsudhI AdhyAtmika jIvana AvI ja kema zake ? sudarzana caritra 58 have A ja vAta sudarzananA caritradvArA samajAvuM chuM. tamArA pUrvajo kevA hatA e thAta sudarzananA caritra uparathI jue. jemanA pUrvajo sunanI jevA thaI gayA che te lokA ne kharAba kAmanA dare te zuM te zaramanI vAta nathI ? sudana sAdhu tA pAchaLathI thayA paNa pahelAM tA te zeka kahevAtA hatA ane zrAvaka hatA, paNa te nAmathI ja zerDa ke zrAvaka na rahyA paNa nAma pramANe kAma paNa karI batAvyuM. tame sunanI kathA uparathI juo ke tamArA pU`jo tamArA mATe kevA Adarzo upasthita karI gayA che.! - dekha sunikA dhAya paDitA, manama lAI rASa; hariNI, vezyA karI samIkSA, bahukAI bhara joSa. // dhana0 127 sudarzana zeThe saMsArayAtrAne pUrNa karI, jIvanasAdhanA karavA mATe saMyamane dhAraNa karyAM. sudarzananA atyAra sudhInA caritranA Adate tamArI samakSa eTalA mATe upasthita karavAmAM AvyA che ke, jo tame muni avasthAne prApta karI na zake te paNa temanuM caSThi tamane je sadbhASa Ape che te sakheAdhane tame paNa tamArI yAgmatAnusAra apanAve. bajAramAM ratna paNa hAya che ane sAmAnya cIjo paNa che. paraMtu lokA to potapotAnI zakti anusAra ja cIjo kharIde che. A ja pramANe sudarzana zeThanA caritramAMthI tame je sadbhAdha tamArA jIvanamAM utArI zake te sAdhane tame avazya apanAve. sudarzana AgalA bhavamAM subhaga nAmane eka bALaka hatA, je jinadAsa zeThanai tyAM nAkara hatA ane jaMgalamAM gAya carAvatA hatA. eka mahAtmAnA samAgamathI te navakAra satranA evA rasika banyA hatA ke peTamAM khIlA khUMcI javA chatAM paNa navakAra maMtranuM dhyAna na bhUlyA paraMtu tenA upara dRDha rahyo hato. subhaganI navakAramaMtra uparanI AvI dRDha bhAvanAne kAraNe ja tene jIva sudarzona zeTha tarIke janma pAmyA hatA, janma pAmIne te kevI zikSAne pAmyA ane temaNe kevI ucca bhAvanA keLavI hatI. te vAtanI samaja te kapilA ane abhayAnA pheMdAmAMthI kevI rIte Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI 1] rAja keTacAturmAsa [ paraNa acI gayA te uparathI paDe che. kAI mAsa AvA saMyeAgAmAM na paDavAthI te khacI zake che paNa A sthitimAM phasAyA chatAM kuzaLatApUrvaka bacI javuM e bahu ja muzkela che; paNa sudarzana zeDa AvAM kaparAM prasaMgeAmAMthI paNa satyAcaraNa ane dRDha vizvAsathI kuzaLatApUrvaY khathI gayA. sudaCna zeTha muni thayA. teo pAMca samiti ane traNa guptinuM barAbara pAlana pharatA hatA. zAnta, dAnta ane gaMbhIra banI pura-pATaNa vicaratA hatA. temanI zAnti evI hatI ke indra paNa peAtAnuM indrAsana cheDIne tenI icchA kare. je paDitA abhayA rANInI sahAyikA hatI te rANInA mRtyu pachI rAjamahelamAMthI bhAgI paTanA zaheramAM AvI vaselI che ane paTanAmAM eka vezyAnI sahAyikA banI hela che. sudarzana muni vicaratAM vicaratAM eka dina paTanA nagarImAM AvyA ane tyAM gAMcarI levA mATe nIkaLyA, paDitA dUrathI munine oLakhI gaI ane kahevA lAgI ke, ' A tA have sAdhu khanI gayA che, eNe ja mane duHkha ApyuM che, Ane ja kAraNe rANIne saranuM payuM ane mAre rAjAnu ghara cheADI ahIM AvavuM paDayuM. huM ene bhraSTa karuM te ja mAruM nAma paDitA." A pramANe vicAra karI te je vaizyAne tyAM nAkara tarIke rahI hatI te haraNI vaizyAne paDatA bharamAvI kahevA lAgI ke, tame kaheA che ke, hu bahu ja heziyAra chuM; ane manuSya ja zuM paNu davAne paNa vicalita karI zakuM' chuM! mArI samajamAM te| A tamArA khATA DALa che. ane jo tamArA e khATA DALa na hoya to hu' tamane eka puruSa batAvuM chuM. jo tame ene vicalita karI de tA tA huM tamane heziyAra mAnu. juo ! te sAdhu jaI rahyo che, te sAdhune tame te jANatA nathI paNa huM ene sArI rIte jANuM chuM, te bahu ja suMdara che. jo tame kevala kapaDAMmAM ja suMdaratA mAnatA nathI, para'tu je pramANe jhaverI dhULamAM paDelA ratnane paNa ratna ja mAne che, te ja pramANe tame paNa puruSanI parIkSA karanArA che, tA mane khAtrI che ke tame paNa tene suMdara ja kaheze, hu' teA kahuM chuM ke te bahu ja su'dara che paNa sAthe sAthe te abhimAnI paNa bahu che, e evA abhimAnI che ke, te strIone teA tuccha ja samaje che, " hariNIe paMDitAne pUchyuM ke, tane A badhI vAtanI khabara kayAMthI paDI paDitAe uttara ApyA ke e teA tame jANA ja che ke, huM ahI' janmela nathI; tema ahIM ucharela nathI. huM te| bahArathI AvIne tamAre tyAM rahevA lAgI chuM. mArI caturAI vagere gaNAthI tame jANI zakA che ke, huM kAI meTA ghera rahela chuM. hariNIe uttara Apyo ke, hA, huM e te jANuM chuM ke, tuM koI moTA dharamAM rahela che ane e ja kAraNe ja tArA badhA karatAM vadhAre Adara karuM chuM. OU paMDitAe kahyuM ke, e ja kAraNe huM ene jANu chuM ane sAcI vAta to e che ke enA kAraNe ja mAre rAjyanA tyAga karavA paDayA che. hariNIe kahyuM ke, tuM badhI vAta spaSTarUpe kahe. paDitAe zULInuM si'hAsana thayu. e vAta na kahI paraMtu eTaluM ja kahyu` ke, A pramANe mArI rANIne paNa AnA maravuM paDayuM. rANIne mATe ene phasAvavA mAre dalAlI karavI paDI hatI paNa teNe kAraNe ja kAIpaNa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa28] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha Aso prakAre mAnyuM nahi ane pariNAme rANIne maravuM paDayuM ane have te te ema kahe che ke, "have te huM sAdhu thaI gayo chuM eTale kaI strI ane have zuM karI zake ema che? Avo te abhimAnI che. jo tame tamArAmAM zakti samajatA he te ene bhraSTa karI juo te tamane kharI mAnuM!" - paMDitAnuM kathana sAMbhaLI hariNIne ahaMkAra AvyuM. te kahevA lAgI ke, tArI mAlika rANI hatI paNa ame te vezyA chIe. amArI AgaLa. enI zuM zakti che te amArA phaMdAmAMthI nIkaLI jAya ? paMDitAe kahyuM ke, huM paNa jouM chuM ke tamArAmAM kevI zakti che? paMDitAnI vAta sAMbhaLI hariNIne jeza AvyuM. teNue sudarzanane bhraSTa karavAnI pratijJA karI. have AgaLa zuM thAya che tene vicAra yathAvasare karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvat 1992 Ase zudI 2 zanivAra = = - prArthanA Aja mhArA saMbhava jinake, hitacitaNuM guNa gAsyAM, madhura madhura svara rAga AlApI, gahare zabda guMjAsyAM. rAja 15 - - -vinayacaMdrajI kuMbha, covIzI | saMbhavanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. - " bhakate kahe che ke, he ! prabho! Aje huM tamArA guNagAna karIza. bhakatanA A kathanamAM je "Aja" zabdano upayoga karavAmAM Avyo che te Aja ' zabdane kahevAno zo matalaba che e atre jovAnuM che. jemanA hRdayamAM paramAtmAnI prIti pragaTa thaI che teo AthI vizeSa zuM kahI zake? temanA hRdayamAM paramAtmA pratye prIti pragaTa thaI che. eTalA mATe teo e ja kahe che ke, "he! prabho! huM Aje ApanAM guNagAna karIza; bhale kaI prasanna thAo ke nArAja thAo paNa huM te ApanA guNagAna Aje avazya karIza. keInI prasannatA ke nArAjagInI huM paravA karIza nahi. AMbAmAM maMjarI AvyA bAda keyala koInI niMdA prazaMsAnI paravA karatI nathI ane bolyA vinA rahetI nathI. ketakInI sugaMdhathI jyAre vana suvAsita banI jAya che tyAre bhama guMjArava karyA vinA rahetA nathI. A ja pramANe "he! pribho! jyAre mArA hRdayamAM ApanI bhakti pragaTa thaI che tyAre huM ApanA guNagAna karyA vinA kema rahI zakuM? huM ApanA guNagAna e ja rItie karIza, emAM ja mAruM hitA mAnIza ane mAruM citta paNa emAM ja pavIza. kevaLa lekene batAvavA mATe je uparathI guNagAna nahi karuM." bhakta leke te paramAtmAnI prArthanA A pramANe kare che. have tame tamArA viSe juo ke, tame je hamaNAM prArthanA karI te uparathI karI che ke hRdayathI karI cheA vAtane nirNaya te tame pote ja karI zake che, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 2 ]. - rAjakoTa-cAturmAsa [ pa29 tame kaheze ke, "guNagAna te emanA karavI joIe ke jemaNe ApaNuM upara kaI prakArane upakAra karyo hoya! jemaNe amArI upara kAMI upakAra ja karyo nathI ke je amArA mATe kAMI karatA ja nathI temanA guNagAna karavA mATe hRdaya cAhatuM nathI. hA, uparathI bhale tenA guNagAna karavAmAM Ave paNa hRdaya ema karavA mATe cAhatuM nathI. tame bhagavAnanA guNagAna karavA mATe kahe che paraMtu bhagavAne amArA mATe zuM karyuM che ke ame temanA guNagAna karIe! amane khAvA mATe anna ane paheravA mATe kapaDAM paNa maLatAM nathI! amAruM jIvana paNa apamAnapUrNa rItie cAlI rahyuM che evI avasthAmAM ame bhagavAnanA guNagAna karIe to kevI rIte ? hA, jemanA divase sukhamAM pasAra thAya che, paramAtmAnI kRpAe vastra-anna pUratAM pramANamAM maLela che ane jemane kaI prakAranuM duHkha nathI temane paramAtmAnAM guNagAna karavAnuM kahevAmAM Ave te te ThIka paNa kahevAya paNa amane paramAtmAnAM guNagAna karavAnuM kahevAmAM Ave e kyAM sudhI ThIka che?" A praznanA uttaramAM jJAnIjane kahe che ke, "tU bhUlI rahyo che! tane e vAtanI khabara nathI ke, tArA upara paramAtmAne keTale upakAra che ! amAre samAgama karata te paramAtmAe tane zuM Apela che ane temane tArI upara keTale upakAra che tenI tane khabara paData. paramAtmAe tane zuM zuM Apela che e vAtane nirNaya karavA mATe tuM e che ke, tuM saMsAranAM padArthone zreSTha mAne che ke tArA A zarIrane zreSTha mAne che ! saMsAranAM badhAM padArtho eka bAju hoya ane bIjI bAju A manuSya zarIra hoya te paNa e badhAM padArtho karatAM A manuSya zarIra zreSTha mAnavAmAM Ave che. saMsAranAM padArthomAM ratna zreSTha mAnavAmAM Ave che paNa e ratnanI kIMmata AMkanAra keNu che ! ratnanI kIMmata manuSya ja Ake che, vAMdare ratnanI kIMmata AMkI zakatA nathI. A ja pramANe bIjI je kaI kIMmatI vastu mAnavAmAM Ave che te badhI cIje manuSya zarIrathI UtaratI che. chatAM tame e vAtane bhUlI rahyA che ane jemaNe A manuSya zarIra Apela che temane mATe ema kahI rahyA che ke, emane amArI upara zo upakAra che! ane ame temanA guNagAna zA mATe karIe ? paNa tame e vAtane vicAra kare che, tamane emanI kRpAthI ja A zarIra maLyuM che ane eTalA mATe tame paramAtmAnA guNagAna kare. A zarIra paramAtmAnuM bhajana ane AtmAnuM kalyANa karavAnuM sAdhana che. saMsAranA badhA padArtho karatAM A zarIra vadhAre mUlyavAna che te e mUlyavAna zarIrane kema bhUlI rahyA cho ?" have eka bIjo prazna e thAya che ke, zuM A zarIra paramAtmAe Apela che! jena zAstrAnusAra te je kAMI thAya che te potapotAnA karmanA anusAra ja thAya che te pachI A zarIra maLavAmAM paramAtmAe zuM karyuM che ke temanA guNagAna karavAmAM Ave? - jemaNe jainadharma ane sTAphavAdane vicAra karyo haze temane A prakAranI zaMkA kadApi na thAya. A prakAranI zaMkA temane ja thaI zake ke jemaNe jainadharma ane syAddavAdane barAbara samajyo na hoya ! paramAtmAe A zarIra kevI rIte ApyuM che e samajavAnI jarUra che. kuMbhAra ghaDe banAve che paNa eka kuMbhAra ghaDo banAvI zakato nathI. tene cAka-daMDa vagerenI sahAyatA levI ja paDe che. jo ke kuMbhAra ghaDe banAve che paNuM cAka, daMDa Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa ]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha - [ A vagerenI sahAyatAthI banAve che eTalA mATe je kuMbhAramAM namratA haze te te ema ja kaheze ke, ghaDo banAvavAmAM, cAkadaMDa vagere sahAyabhUta che. je te na hoya te huM kAMI karI zakuM nahi . tame lakhe che paNa kalama khaDIyAnI sahAyatAthIlakhe che, ane e kAraNe leke lekhakanI eTalI pazaMsA karatA nathI jeTalI prazaMsA kalamanI kare che ane amuka mANasanI kalame AvI che ema prazaMsA karavAmAM Ave che. tame leke paNa kalamane upakAra, mAne che ane e kAraNe tame kalamane Thokara mAratA nathI paNa tenI pUjA kare che. che ke A pramANe jyAre cAka-daMDa ke kalama jevI vastuone paNa upakAra mAnavAmAM Ave che te pachI paramAtmAno upakAra kema na hoya ? jo ke A zarIrano kartA AtmA che paraMtu je paramAtmA nimittarUpe sahAyaka na hoya te AtmA A zarIra banAvI zake nahi. zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke, "jIva jyAre zuddhine pAme che tyAre ja te manuSyajanmane prApta thAya che." A pramANe jIvane manuSyajanma prApta thavAnuM kAraNa zuddhi che ane zuddhinuM kAraNa paramAtmA che. paramAtamAnI bhaktithI ja zuddhi thAya che ane zuddhithI ja manuSyajanma maLe che. A pramANe A manuSyajanmanI prApti thavAmAM paramAtmAne paNa upakAra che ane e ja kAraNe paramAtmAnAM guNagAna karatAM bhaktajano kahe che ke - sAdhana dhAma vividha durlabha, tana mehi kRpA karI dIne prabhu tuma bahuta anugraha kI. keTina mukha kahi jAta, na prabhuke eka eka upakAra tadapi. tAtha mAMga hR. kachu. aura hu dIje. parama udAra, prabhu viSayavAri mana mIna bhinna, nahIM heta kabahuM pala eka tAte vipatti saha ati nAnA, janamata jeni aneka. prabhutra: ? : je pramANe kuMbhAra cAnI sahAyatAthI ghaDo banAvI zake che, lekhaka kalamaThArA lakhI zike che tathA kSatriya talavAra dvArA vijaya prApta karI zake che, ane e kAraNe kuMbhAra cAkanAM, lekhaka kalamanAM tathA kSatriya talavAranAM guNagAna kare che, te ja pramANe bhakata paramAtmAnAM guNagAna kare che ane kahe che ke, " he ! prabho ! Ape sAdhanAnuM dhAma ane devatAone paNa durlabha evuM A manuSya zarIra mane ApyuM che e tame mane ghaNuM ApyuM che." je bhikhArI heya che. teo te bahu maLyuM hovA chatAM ema ja kahe che ke, "mane kAMI ApyuM nahi paNa saMtoSI mANasa te theDAne paNa ghaNuM mAne che." eTalA mATe huM ema mAnuM chuM ke, Ape mane A zarIra ApI. mArI upara ghaNe upakAra karyo che. ApanA e upakAranuM varNana ane ApanA guNonuM kIrtana, karaDe jIbha heya te, 5zuM karI zakuM nahi. A jIbha paNa tame ja ApelI che; eTalA mATe tame ApelI A jIbhadvArA tamArAM guNagAna samApta kema thaI zake, ane meM tasArAM guNagAna karyA e huM kevI rIte samajI zakuM ? je ke, tame mane A manuSya zarIra epI ghaNuM opyuM che paNa tame udAra che eTale tamArI pAse thoDuM vadhAre mAMguM chuM. tamArI pAse huM eTaluM ja vadhAre cAhuM chuM ke, je pramANe mAchalI pANImAM tallIna rahe che, tema mAruM mana paNa viSamAM tallIna rahe che. mAchalI pANImAMthI bahAra nIkaLavAmAM duHkha mAne che te ja pramANe mAruM mana paNuM viSamAMthI bahAra nIkaLavAmAM duHkhe mAne che. mAruM mana Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuThThI 2] rAjakoTa-cAturmAsa [ 531 viSayAmAMthI bahAra nIkaLI jAya e ja huM vadhAre cAhuM chuM. mAruM mana viSayeAmAM tallIna banI gayuM che ane e ja kAraNe huM duHkha pAmI rahyo chuM, ane A saMsAramAM janma-maraNarUpa aneka prakAranAM kaSTo bhAgavI rahyo chuM; nahi te huM ajara-amara chuM teA pachI janmamaraNanI sAthe mAre ze| saMbaMdha ? paraMtu mAruM mana viSayAmAM tallIna rahe che e ja kAraNe huM janmamaraNanAM pherAM pharuM chuM. eTalA mATe he ! prabhA ! huM Apane evI prAnA karuM chuM ke, mAruM mana kAI paNa upAye viSayeAmAMthI bahAra nIkaLe. viSayeAmAM mana kevI rIte phasAI jAya che ane zA mATe viSayAmAMthI bahAra nIkaLavA cAhatuM nathI, e vAta anAthI muninA caritradvArA samajo. anAthI muninA adhikAra--59 anAthI muni kahe che ke, huM ! rAjana ! kuzIla leAkeA sAdhu bane che, te vakhate temanI bhAvanA evI hAtI nathI ke, ame peTa bharavA mATe sAdhu banIe chIe. te vakhate te ema vicAra rAkhe che ke, peTa teA kAgaDA-kutarAe paNa bhare che. ame kAMI peTa bharavA mATe sAdhu thayA nathI; para Mtu sva-paranA kAryo sAdhavA mATe ja ame sAdhu thayA chIe. kAraNa ke, tApati ratha-parA nIti sAyaH arthAt je svaparanuM kAryaM sAdhe che te ja sAdhu che. A pramANe sAdhu thayA te vakhate te evI ucca bhAvanA hatI; paraMtu sAdhu thayA bAda keTalAka leAkA e ucca bhAvanAne bhUlI jAya che ane uddezika, krItakRta, nityapiMDa tathA anaiSaNika AhAra khAvA lAge che. sAdhuone mATe kahyuM che ke piNDaM sijjaM ca vatthaM ca catthaM pAyameva ya / sajanIya na. daicchinnA pahiyAreinsa viyaM sUtra tenI IcchA sAdhuoe akalpanIya AhAra, vastra, pAtra vagere levAM tA dUra rahyA paNa karavI na joI.e. ame akalpanIya AhArAdi nahi laIe evI IcchAthI sAdhu thAya che paNa bAda rasamRddha thaI jIbhanI leAlupatAmAM paDI jAya che. eTalA mATe chakAyanI hiMsAthI je AhAra temanA mATe ja banAvavAmAM AvelA heAya che tene paNa khAI jAya che. temane kAI kahe ke, A AhAra akalpanIya che te teo kahevA lAge che ke, kalpa-akalpanI vAta na kare. kalpa-akalpa jovAnI jarUra nathI, kevaLa bhAva zuddha heAvA joIe. A pramANe kahI te leAMkA kalpanI vAtane ja uDADI mUke che paNa ema karavuM e jainazAstranI viruddha che. sUyagaDAMga sUtranI anusAra bauddha leAkAmAM bhale evuM cAlI zakatuM hAya paNa jainazAstranI diSTae e pati kadApi mAnya nathI. jainazAstra AhAra viSayaka kalpa-akalpane ghaNA viveka khatAve che. chatAM paNa je kapa-akapanA vicAra rAkhatA nadhI te enA jevuM ja kAma kare che; jevuM kAma pANImAM rahenArI mAchalI pANIthI saMtASa mAnatI nathI ane anya vastunA praleAbhanamAM paDI jaI mAMsanI sAthe kAMTA khAI jAya che ane taDaphaDI marI jAya che. jyAre mAchalI mAMsa upara leAbhAI jAya che tyAre te tene kAMTAnuM bhAna heAtuM nathI. jo tene e bhAna thaI jAya ke A mAMsanI pAchaLa kAMTA lAgelA che te te te kadAca mAMsane na khAya; paraMtu te kAMTane jANatI hatI nathI. e kAraNe ajJAnatAne vaza thaI kAMTAmAM phasAI jAya che paNa asAdhu lekA AvA pha'mAM deSa che ema jANavA chatAM paNa eza AhAra Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso khAI jAya che. rasamRddhine evA akalpanIya AhArane paNa cheDatA nathI. AvA asAdhu lekane mAchalI karatAM paNa vadhAre ajJAnI kahI zakAya. - bhagavAne dUSita-akalpanIya vastra, pAtra, AhAra, makAna vagere levAno niSedha karyo che. bhagavAne A pramANe niSedha karI zuM sAdhuone aMtarAya ApI che ? antarAya ApI nathI, paraMtu temaNe sAdhuonA kalyANa mATe ja ema karyuM che. Ama hovA chatAM je leke ema kahe che ke, emAM zuM che! sAdhuone kalpa-akalpa jovAnI zI jarUra che? jemaNe banAvyuM haze te ja doSI banaze ! A pramANe je kahe che teo bhUla kare che. je akalpanIya vastu levAmAM deSa lAgato na hoya te bhagavAna kadApi ene niSedha karata nahi. sAdhuoe hiMsA karavI, karAvavI ane anumodavI e traNeya vAtane tyAga karyo che. sAMdhuone jyAre A prakArane AhAra levAmAM doSa lAgato na hota te sAdhuo hAthathI AhAra kema banAvata nahi ! hAthe rasaMI banAvavAmAM te hiMsA thAya che ema kahevAmAM Ave che, ane badhAM Astika darzane paNa Ama ja kahe che ke rasoI banAvavAmAM hiMsA thAya che; paNa jayAre hAthathI rasoI karavAmAM hiMsA thAya che te zuM tamArA mATe bIjA leko kare che emAM hiMsA thatI nathI? pAtaMjali yogadarzanamAM sAdhuo mATe hiMsA karavI, karAvavI ane anumodavI e traNeyane tyAga karavAnuM batAvavAmAM AvyuM che. evI dazAmAM pite hiMsA na kare ane bIjAnI pAse karAve te zuM pApa nahi thAya ? kadAca keI uddezika AhAra mATe ema kahe ke, ame AhAra banAvyuM nathI ane bIjAonI pAse paNa banAvyo nathI; paNa je AhAra tamane uddezIne banAvavAmAM Avyo che ane je AhArane tame lIdho che te AhAra banAvavAnI hiMsAnuM anumodana sAdhune nahi lAge ? je hiMsAnuM anumodana lAge te pachI ahiMsA mahAvrata ke jemAM hiMsA karavI-karAvavI ke anumodavI e traNeyano tyAga karyo che te arisA mahAvratanuM pUruM pAlana kayAM thayuM ? ethI ahiMsA mahAvratane dUSaNa lAge che. eTalA ja mATe sAdhuone karavuM, karAvavuM ane anumodavAne niSedha karavAmAM Avyo che ane e ja kAraNe uddezika AhAra levAne paNa niSedha karavAmAM Avyo che. have datakRta athota sIdhI vecAtI lIdhelI cIja levAnA viSe jovAnuM che. koI kahe ke, munie karyuM paNa nathI, karAvyuM paNa nathI, ane anumodayuM paNa nathI tema kharIdayuM paNa nathI; paraMtu munine mATe kharIdI lAvavAmAM AvyuM che temAM zuM vAMdhe che? AnA uttaramAM zAstra kahe che ke, munioe evo AhAra vagere paNa na le kAraNa ke banAvanAre paisAne mATe banAvela che ane sAdhune mATe paisA ApI kharIdavAmAM Ave te enA banAvavAmAM sAdhune paNa bhAga thaze. relve tamArA mATe cAlatI nathI paNa paisAne mATe cAle che; paNa jyAre paisA ApIne beThA tyAre tenA pApamAM bhAgIdAra banyA ke nahi ? loko sIdhI sAdI cIja kahIne na levA yogya cIjone paNa apanAvI le che. paraMtu je sAmAnya vastumAM pApa na heta, ane jo te vastu levAmAM pApa na hatA te bhagavAna sAdhune mATe A pramANe niSedha na karata. bIjA leke sAmAnya vastunA bhulAvavAmAM paDI jAya che te vAta judI che, paraMtu jena thaIne tame sIdhI sAdI cIjanA bhulAvavAmAM paDI gayA te e ghaNuM AzcaryanI vAta kahevAya? Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 2] rAjakeTa-cAturmAsa [ 533 kadAca keI ema kahe ke, ame paraMparAthI ema ja karatA AvyA chIe. paNa kaI peDhI dara peDhIthI rega cAlyo AvatA hoya te zuM te roga dUra karI na zakAya? paNa bhAratanA lake sIdhI sAdI vastunA lebhamAM evA paDI gayA che ke keTalAka loke ema kahe che ke, je azucine sArI rIte peka karI suMdara zIzImAM bhAratIyone ApavAmAM Ave te bhAratI e cIjane paNa khAI jAya. je cIjanI banAvaTamAM tame sAkSIbhUta nathI e cIjane khAI javI e ajANItI vastune khAvA samAna che, ane ajANItI vastune khAvI tenI manA che. matalaba ke, uddezika hoya ke kharIdeluM hoya e banneya samAna che. kadAca koI ema kahe ke, je uddezika ke kharIdelI cIja levAmAM na Ave paNa nitya AmaMtrita thaI AhArapANI levAmAM Ave te zuM vAMdho che? AnA uttaramAM zAstra kahe che ke, nitya piMDa levuM e paNa sAdhuone mATe pApa che. nityapiMDa levuM e ahiMsAnI ghAta karavA barAbara che. e te tame jANo cho ke, keI mANasa tamAre tyAM Ave ane bhojana karavAne svIkAra kare tyAre ja tame tene mATe bhejana banAve che paNa jo koI mANasa pahelAMthI ja bhejana karavAnI nA pADe te tame tene mATe bhejana zA mATe banAvo ! A ja pramANe je sAdhu hamezAM Ave ke tamAruM AmaMtraNa hamezAM svIkAre te temanA mATe bhojana bane paNa je teo pahelethI ja ema kahI de ke, ame rejareja AvI zakIe nahi. amane rejarAja eka jagyAethI bhejana levuM kalpatuM nathI te pachI gRhastha sAdhuo mATe zA mATe banAve ? eTalA ja mATe sAdhuo pahelethI ja keIne tyAM bhikSA mATe javAne kAMI niyama rAkhatA nathI. amuka dise amuka jagyAe javuM athavA bIje trIje ke cothe divase bhikSA levA mATe niyamita javAthI paNa Aje sAdhu Avaze ema mAluma paDI jAya che. e AraNe sAdhune uddezika, nityapiMDa AdinuM pApa lAgI jAya che. jo sAdhu kyAre, kaye divase bhikSA mATe Avaze e vAtanI khabara ja pADavA na de te ja A pApathI bacI zakAya che. kadAca keI kahe ke, sAdhuone mATe AhArapANe, makAna vagere banAvavAmAM AvatAM na heya paNa pAtro te gRhastho vAparatA nathI. te te sAdhuonA ja kAmamAM Ave che. eTalA mATe pAtro levAmAM te sAdhuone doSa lAge che ke nahi ? paraMtu AnA mATe pahelAM e juo ke, pAtra banAvanAre pAtro zA mATe banAvyAM che? lekee paisAnA mATe ja pAtro banAvyAM che ane sAdhuo pAse paisA te hetA nathI. je sAdhu paisA ApI pAtro kharIde te te temane doSa lAge, athavA sAdhuone mATe paisA ApI pAtro kharIdavAmAM Ave te te temane deSa lAge paraMtu vairAgIne mATe pAtro lAvavAmAM AvyA, ane temAMthI bacelA pAtro sAdhuoe paNa lIdhAM te emAM sAdhuone kAMI doSa lAgI zake nahi. anAthI muni kahe che ke, he ! rAjana ! je kuzIla sAdhu hoya che te AhAradinA doSane vicAra choDI de che. je pramANe agni sarvabhakSI che arthAta agnimAM je kAMI nAMkhavAmAM Ave che tene agni khAI jAya che te ja pramANe te kuzIla bhikSu paNa sarvabhakSI banI jAya che, te kalpa-akalpane kAMI vicAra karatA nathI ane je kaI kalpa-akalpanA viSe kAMI kahe che te tene UlaTuM samajAvI de che. A kuzIla mANasa bhale thoDA divasa sudhI AnaMda mAne paNa Akhare te kuTuM pApaphalane pAme che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso 'anAthImuni kahe che ke, je leke sAdhu thaIne paNa pAchI anAtha banI jAya che teo anAtha te bane ja che paNa A rIte teo patita paNa bane che. te leke potAnI sAdhutAnI kIMmata jANatA nathI. anAthI muni sAdhuone kahe che ke, sAdhutAmAM deSa lAga ane pachI dezane doSa na mAne, e sAdhutAthI patita thavA jevuM che. eTalA mATe sAdhutAnA pAlana viSe sAvadhAna raho. arihantanI AjJAmAM cAlanArane mATe koI vAtanI apUrNatA rahetI nathI. kadAca kaI vakhate koI prakAranI apUrNatA jaNAya che ema vicAravuM ke mAre te pariSado sahIne paNa arihantanI AjJAnuM ArAdhana karavuM che. gajasukumAra muninA mastaka upara dhagadhagatA aMgArA mUkavAmAM AvyA hatAM. chatAM zuM temaNe ema vicAryuM hatuM ke, huM bhagavAnanA zaraNe AvyA chatAM mArA mastaka upara aMgArAM mUkavAmAM Ave che. te pachI bhagavAnanI AjJA mAnavAnuM phala zuM maLyuM? je gajasukumAramuni Ama vicArata te gajaba ja thaI jAta! bhagavAna neminAthe gajasukumAra muninI mukti thayA bAda kRSNanA kathananA javAbamAM kahyuM hatuM ke, " gajasukumAra munine eka puruSa sahAyaka maLyo hato. jyAre bhagavAne paNa Ama kahyuM. tyAre gajasukumAra muninI bhAvanA kevI rahI? haze ? A vAtane dhyAnamAM rAkhI koI vAtanI apUrNatA jaNAya che ema vicAre ke, mAre te bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karavuM che. keIvAra AhAra na maLe te ema vicAravuM ke Aje mane AhArapANI maLyAM nathI ane mane bahu phudhA-pipAsA lAgI che; paraMtu A prakAranI sudhAya ghaNIvAra meM sahana karI che. eTalA mATe evA samaye vedanAne samatApUrvaka sahevI ane bhagavAnanuM bhajana karavuM joIe.. . . . . A pramANe vicAra karI kaSTanA samaye ucca bhAvanAM bhAvavAmAM Ave to te vakhate kadAcit A zarIra paDI paNa jAya te paNa AtmAnuM te kalyANa ja thaI jAya. A pramANe daDha rahI je dharmanuM pAlana kare che, tene kaI prakAranI apUrNatA jaNAtI ja nathI. zAstramAM devA vi taM namassanti, jassa dhamme sayA maNoM / - jyAre dadhIne devo paNa namaskAra kare che te evA dhamane kaI vAtanI khAmI rahI zake ? eTalA mATe je pramANe sudarzana munie daDhatApUrvaka dharmanuM pAlana karyuM ane dharmane mATe je kaSTo mAthe paDyAM te kaze samatApUrvaka sahyAM te ja pramANe tame. dharmanuM pAlana kare che temAM kalyANa che. sudarzana caritra-pa9 kalAkuzala " hI tuma jAnuM, Isase vilasA bhega; aisA nara nahIM Isa duniyA, rUpa kalA guna ga. dhana reTA banI kapaTa zrAvikA vezyA, muni bhikSA ke AyA; andara le ke tIna divasa taka, nAnAvidha lalacAyA. dhanajarA dhyAna dhruva jaba rahyA munIzvara, vezyA taja abhimAna; vaMdana kara munijIke che. vaname ThAyA dhyAna dhana 30 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI. 2] rAjakoTa-cAturmAsa [535 sudarzana muni dhyAnamAM tallIna rahetA hatA. teo zaheranI bahAra ja utaratA hatA. zaheramAM te kevaLa bhikSAne mATe ja AvatA hatA. paMDitAe munine AvatA jovA ane vasyAne bharamAvI. eTalA ja mATe ema kahyuM che ke - - suraMga: sarvathA cAra madhamamatinA sarvanAza: | ravA tAtAofja ne saMbhAta samudAyarita . . je taraMga jevaDo paNa dha, mAna, kAma, lobha, meha ke smRtinAza hoya te te dusaMgathI samudra jevaDuM thaI jAya che. je pramANe eka cInagArIthI bhayaMkara Aga phATI nIkaLe che te ja pramANe kusaMgathI krodhAdi vadhavA pAme che. hariNI vezyA hatI. tenAmAM je durguNa hatAM te sAdhusaMtane kAMI patita karavA mATe nahi paNa paisA kamAvavA mATe ja hatAM; pUratu paMDitAnI saMgatithI tenA taraMga jevA durguNe paNa samudra jevaDAM thaI gayAM. eTalA mATe dusaMga sarvathA tyAjya che. A vAtane bhaktajane meMDhuM phADIne vAraMvAra kahe che ke - - taje re mana prabhu vimukhanake saMga; jinake saMga te kumati Upaje hota bhajanameM bhaMga. ta. kAgaNi kAha kapUra cugAye marakaTa bhUSaNa aMga;. dUdha pilAye heta kAha re viSa nahIM tajata bhujaMga. taje bhakta lake kahe che ke, jo tame bhagavAnanI bhakitanA rasika che te dursagano sarvathA tyAga kare." zAstramAM paNa kahyuM che ke-vAgarI yuvarAvALA ja arthAta-je leke samakitathI bhraSTa thayA che ane bIjA darzanamAM paDI gayA che temanA saMgane tyAga kare; nahi te tamArA guNo paNa bhraSTa thaI jaze; jemake hariNamAM sAdhune patita karavAnI bhAvanA na hatI. paNa paMDitAnA saMgane kAraNe te evuM duSkRtya karavAne mATe paNa taiyAra thaI gaI. - paMDitAe hariNIne khUba joza Apyo eTale te kahevA lAgI ke, "huM vezyA chuM eTale ene patita karavo e zuM mAre mATe muzkela kAma che? huM ene patita karuM te ja mAruM nAma hariNuM.A pramANe nizcaya karI hariNI vicAravA lAgI ke, sAdhune mAre ghera kevI rIte lAvavA? sAdhu leke vezyAne tyAM gocarI AvatA nathI ane A sAdhu te nagaranI bahAra rahe che. eTalA mATe tene ghera kevI rIte lAvavA! kAraNa ke tene ghera teDI lAvyA vinA Icchita kAma pAra paDI zake ema nathI. Akhare teNIe eka upAya zodhI kADha. te zrAvikA banI, teNIe zrAvikA je bAhya dekhAva kare paNa zIkhI lIdho. zrAvikAne DhaMga karI hariNI, jyAre muni gecarI mATe bahAra nIkaLyA. tyAre temanI sAme AvI, be hAtha joDI kahevA lAgI ke, "Aje mArA sadUbhAgya che ke ApanA darzana thayA. have Apa mAre tyAM gocarI mATe padhAro. mAro evo niyama che ke, mahAtmAonA darzana thayA bAda temane dAna ApyA vinA khAvuM nahi. eTalA mATe Apa mAre tyAM padhAre. ApanA cheDA kaSTathI huM tarI jaIza. koI mArA gharane vezyAnuM ghara kahe te paNa tame tenuM na mAnaze. huM pahelAM vasyA hatI paraMtu have huM vezyA nathI paNa zrAvikA chuM." Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA mahAtmA leAkA pavitra hAya che. teo AvA kapaTane jANatA nathI; paNa jemane AtmA balavAna heAya che te kyAMya paNa gAtA nathI. je temane ThagavA cAhe che te pote bhale ThagAI jAya; paNa te mahAtmA gAtA nathI. vezyAnuM kapaTa na jANatAM mahAtmA sudana tenA ghera bhikSArthe gayA; paNa jevA te gharamAM gayA ke tarata ja pAchaLathI gharanAM dvAra baMdha thaI gayAM. dvAra baMdha thaI javAthI mahAtmA samajI gayA ke, ahIM kapaTa che, paNa teo gabharAyA nahi, kintu tyAM yAgya sthAna joI dhyAnamAM evI rIte khesI gayA ke jANe temaNe IzvarabhajananuM kavaca paheryuM hAya ane e kAraNe temane kAI prakArano bhaya rahyo na heAya ! munine A pramANe dhyAnArUDha thaelA joI vezyA kahevA lAgI ke, " ThIka che, temanuM dhyAna tyAMsudhI ja surakSita che jyAMsudhI me mAruM caritra batAvyuM nathI. jyAre huM mAruM caritra batAvIza, tyAre na jANe temanuM dhyAna kyAMya cAlyuM jaze." A pramANe vicAra karI te zrRMgAra sajI gAvA bajAvavAnA sAmAna laI mahAtmAnuM dhyAna calita karavA prayatna karavA lAgI. te nAcaraMga-hAvabhAva dvArA evA prayatna karatI hatI ke je prayatna dvArA devatA paNa DagI jAya. samudrane taravA, viSane pacAvavuM ane zastranA AdhAta sahevA tA sarala kahI zakAya, paNa strIonA caMcala netrathI bacavuM bahu ja muzkela che. eka yAgIne mATe sAMbhaLyuM che ke, te 20 tAlA viSa khAIne pacAvI gaye| ane dAktarA te jotA ja rahI gayA. A ja pramANe meTarane rAkanAra, pattharane tADanAra evA yegIo tA dhaNA jovAmAM AvyA haze, paraMtu evA leAkeA bahu ja ochA jovAmAM AvyA haze ke, je hariNI jevI vezyAnA caritrathI paNa DagyA na heAya ane jema jema te peAtAnuM caritra batAvatI jAya tema tema dhyAna vadhatuM jAya ! hiraNI nAcaraMga batAvatI thAkI gaI paNu mahAtmA dhyAnathI vicalita na thayA. tyAre hariNI paDitAne kahevA lAgI ke, A teA jANe patthara jevA che? paDitAe kahyuM ke, 'me teA enA viSe pahelethI ja kahyuM hatuM. e te tame ja kahetA hatA ke, e rANI hatI paNa huM teA vezyA chuM eTale ene huM vicalita karIza.' vezyAe kahyuM ke, ThIka che. A hajI ahIM ja beThA che te zuM thayuM paNa kaDakaDatI bhUkha lAgaze tyAre te gabharAze ane te samaye mAruM kahyuM mAnaze ja. A pramANe vicAra karI vezyA bhAjana karI pAchI mahAtmAne vicalita karavAnA prayatna karavA lAgI. te mahAtmAne kahevA lAgI ke, AgaLa je thavAnuM haze te te| AgaLa jovAI jaro, paNa A Sasa bheAjana je taiyAra che tenuM Apa bhojana karo. jo vezyAnuM kahevuM mAnI muni bhAjana karI leta te te te patita thaI jAta; paNa te mahAtmA paramAtmAnA dhyAnamAM evA beThA hatA ke temane bhAjana karavAnA khyAla ja na hatA. AjanA saMsAra khAvAnA lAbhathI ja DUkhyA che. lokA sudhArA karavA mATe kahe che ke, " amAre A sudhAra karavA che paNa temane e prazna pUche ke, teoe potAnI jIbhane paNu vazamAM karela che ? jIbhane vaza na karavAne kAraNe bhale game te thAya paNa amAre teA lADavAo joIe e kAma tA thaI jAya che. te mahAtmA AvyA hatA teA bhAjanane ja mATe paNa temane pahelAM dharmanuM pAlana karavuM hatuM. bhAjanane mATe dhane javA devA cAhatA na hatA. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 2] rAjakeTa-cAturmAsa [ 537 teo dharmanI rakSA mATe ja bhojana cAhatA hatA. eTalA mATe jyAre dharma jatA hoya te vakhate bhajananI apekSA rAkhI zake nahi, tema bhejanane mATe dharmane javA paNa daI zake nahi." hariNI vezyAe sudarzanamunine traNa divasa sudhI anukUla ane pratikUla pariSahe ApyAM. Akhare te ema vicAravA lAgI ke, je thayuM te thayuM paNa have huM A mahAtmAne kaSTa ApIza nahi. e te sAruM thayuM ke huM emane mAre ghera teDI lAvI. mAruM pApa khUba vadhI rahyuM hatuM te pApa A mahAtmAnA pratApathI ghavAI jaze. huM temane ghera lAvavA mATe nakalI zrAvikA banI hatI paNa have huM sAcI zrAvikA ja banIza. . A pramANe vicAra karI vezyAe muninI kSamApanA mAMgI ane kahevA lAgI ke, A mahAtmAnI kRpAthI ja have huM e samajI zakI chuM ke, huM jene sukha mAnuM chuM e sAMsArika sukhanI AgaLa paNa koI sukha che. meM traNa divasa sudhI A mahAtmAne anukUla ane pratikUla aneka prakAranAM kaSTo ApyAM ane A mahAtmA traNa divasa sudhI bhUkhyA rahyA chatAM teo sAMsArika padArthomAM lalacAyA nahi ane pitAnA nizcayamAM daDha rahyA te pachI ema kema kahI zakAya ke, "A sAMsArika sukhonI AgaLa kaI vizeSa sukha nathI?" eTalA mATe have huM A mahAtmAne kaSTa ApIza nahi, paraMtu atyAra sudhI to huM nakalI zrAvikA hatI, paraMtu have sAcI zrAvikA banI jIvana vyatIta karIza." A pramANe vicAra karI teNIe muni pAse kSamApanA mAMgI ane temane choDI mUkyA. muni vicAravA lAgyA ke, A vezyA sudharI gaI paNa mAre AtmA sudharyo ke nahi ? munine evuM abhimAna na thayuM ke, meM vezyAne paNa sudhArI dIdhI eTale mAre kAMI karavAnuM have bAkI nathI. teo te ema ja vicAratA hatA ke, jyAre vezyA paNa sudharI gaI te zuM mAro AtmA sudharaze nahi ? Aje mArA AtmAmAM kevI nirbaLatA che ke, mAre bhikSAtta mATe nagaramAM AvavuM paDe che ane A vezyA jevAnA bhramamAM paDavuM paDe che. jo huM jaMgalamAM ja rahuM te zuM tyAM mane bhikSAnna maLI na zake che ane kadAcita na paNa maLe te nahi paNa have mAre nagaramAM bhikSAna mATe javuM na joIe; paraMtu jaMgalamAM ja rahevuM joIe. A zarIra paNa zuM kAmanuM che? A mAtA A zarIrathI sudharI nathI paNa AtmAthI ja sudharI che. A zarIre te vadhAre tene bhramamAM nAMkhI hatI. eTalA mATe jaMgalamAM rahevAthI zarIra jAya te bhale jAya paNa AtmAne jAgrata karo. abhaya vyattarI Aya muni ke, bahuta kiyA upasarga pratikUla anukUla rItise, ahe karmakA vage. dhana 131 che sudarzana muni vezyAnA gharamAMthI nIkaLI jaMgalamAM gayA ane tyAM dhyAnarUDha thaI besI gayA. abhayA rANI jo ke durthAnamAM marI hatI chatAM maratI vakhate tene pitAnA duSkRtya viSe thoDo pazcAttApa thaI rahyo hato ke, "huM kapilAnA phaMdAmAM kyAM paDI ke nirdoSa upara paNa kalaMka caDAvavuM paDayuM." A pramANe pazcAttApa thavAne kAraNe te marIne vyaMtarI arthAt jaMgalamAM rahenArI devI thaI. vyaMtarI thavAthI teNIne pitAnA punarjanmanI vAta yAda AvI 23 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA " ke " huM rAjAnI rANI hatI ane Ama karavAthI mArI AvI gati thaI che. jo mane mArA A kRtyane viSe pazcAttApa thayA na heAta teA na jANe mArI kevI gati thAta! je jaMgalamAM munie dhyAna lagAvyuM hatuM. teja jaMgalamAM te vyaMtarI paNa rahetI hatI. teNIe munine joyA. te vicAravA lAgI ke, A tA te ja che ke jene vicalita karavAnA me pUrvabhavamAM prayatna karyAM hatA, chatAM je vicalita thayA na hatA. te vakhate te huM mAnavI hatI paNa have te huM ntarI chuM. have te mArI pAse evI zakti paNa che ke huM nAnuM-- mAruM, suMdara ke bhayaMkara jevuM cAhu tevu rUpa banAvI zakuM chuM. eTalA mATe mArI e zaktithI te krama vicalita thaI nahi zake? vyantarIe munine vicalita karavAnA vicAra karyAM. munine A vAtanI kAMI khabara nathI. te te dhyAnamAM ja emAM che ane paramAtmAnuM ja smaraNa kare che. munine A prakAranA upasargo sahevAM paDe e sAruM che ke kharAba ? munine jaMgalamAM vadhAre divasa rahevu nathI kAraNa ke, jaMgalamAM annapANI vinA vadhAre divasa zarIra paNa TakI na zake eTalA mATe A vyantarI temane mATe evI sAyikA thaI paDI je pramANe gajasukumAra munine mATe sAmala sahAyaka thayA hatA. sAmale jo ke muninA mastaka upara dhagadhagatA aMgArA * mUkayA hatA--je upasa karyAM hatA paNa munie tene upasa mAnyA na hatA paNa te upasargane sahAyatA mAnI hatI; kAraNa ke temaNe paramAtmAnI sAthe ekAMgI prIti AMdhI hatI. tame paNa paramAtmAnI sAthe evI ekAMgI prIti bAMdhA ane paramAtmAne duHkhanikaMdana samajI temanI prAthanA karA tA temAM kalyANa rahelu che. vyAkhyAna: saMvat 1992 AsaiA zudI pa maMgaLavAra prAthanA sumati jijJezvara sAhibAjI, 'megharatha ' nRpane naMda; 6 suma galA mAtA taNA, tanaya sadA sukhakaMda. prabhu tribhuvana tileAjI. !! prabhu. u --vinayacaMdrajI kubhaTa cAvIzI zrI sumatinAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnI prArthanA e AdhyAtmika viSaya che, Adhibhautika viSaya nathI. Aje dhRNA lAke tene bhrama, vahema ke upayAgamAM na Ave evA abhyAvahArika viSaya samaje che; paNa AdhyAtmika viSaya jeTalA upayegI, hitakArI ane sarala che teTalA khIjo kAI padAtha upayegI, hitakArI ke sarala nathI. A uparathI prazna e thAya che ke jyAre AdhyAtmika viSaya evA upayegI che to pachI e viSe e mata kema che? eka te AdhyAtmika viSNune upayAgI ane bIjo anupayeAgI kema kahe che ? Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 5 ] rAjakATacAturmAsa [ 539 : AdhyAtmikatAne anupayeAgI ane avyAvahArika kahevAnuM kAraNa e che ke, keTalAka leAkA ema kahe che ke je AdhyAtmikatAne prApta thAya che tene mATe bAhya kriyAnI jarUra jA rahetI nathI. A kathana uparathI ja ema kahevAmAM Ave che ke, AdhyAtmika viSaya avyAvahArika che. UMcI sthitie paheAMcyA bAdanI vAta judI che paraMtu te pahelAM ja mAdhyAtmikatAnA nAme vyavahAranA tyAga karavAthI ja lAMkAne AdhyAtmikatA tarapha aruci pedA thaI che ane yuvaka leke te AdhyAtmikatAthI kaMTALI gayA che. je leAkeA AdhyAtmikatAne nAme vyavahAranI jarUra jotA nathI ane e kAraNe je leAkeA AdhyAtmikatAthI kaMTALI gayA che.e leAkAne jJAnIjanA kahe che ke, tame leAkeA bhUla karI rahyA che. AdhyAtmikatAnA nAme vyavahArane choDI devA paNa anucita che ane AdhyAtmikatAne avyAvahArika mAnI tenAthI kaDhALI javuM e paNa anucita che balki AdhyAtmikatAthI vimukha rahevAne kAraNe ja hAni pedA thaI che ate thaI rahI che. prArthanA paNa AdhyAtmika viSaya che. keTalAka leAkeA prAnAne paNa bhramarUpa mAne che paNa vAstavamAM AtmAne unnata karavAmAM prArthanA sahAyaka che. AtmA prArthanAddArA kevI rIte unnata thaI zake che ane unnata thavA mATe AtmAe kevI rIte prAthanA karavI joIe. enA sIdhA sAdA sasya upAye A prAnAmAM batAvavAmAM Avela che. e upAyA * evA sarala' che ke te upAyAne badhA leAkeA AcarI zake che. bhamarAne ketakI upara ekaniSThA prIti haiAya che. tenI ene mATe ema kahI zakAya ke emAM sugaMdha che. paraMtu jemAM prIti khAMdhavAnuM bhamarAne kANe zIkhavyuM ! ekaniSThA prIti kema hAya che ? sugaMdha che te ketakInI sAthe bhamarA phulane pahelAM sAkSAt zvetA nathI paraMtu gaMdhathI ja te e vAtanA niyaM kasa le che ke, A bAjuethI gaMdha Ave che eTalA mATe A bAjI najadIka ke dUra pula hAvuM ja joIe. pahelAM te te bhramamAM rahe che paNa jyAre tene sugaMdha Ave che tyAre te tenI sahAyatAthI bhramaNa karatA karatA phulane maLI jAya che. A ja pramANe paramAtmArUpa ketakInI sugaMdhane AdhAre tame leAkeA paNa AgaLa cAlavA mAMDe tA tamane paNu paramAtmAnA bheTA thaI jaze ane e rIte tamArI prArthanA paNa saraLa thaI jaze. "" tame kaheze| ke, paramAtmAnI gadha kevI heAya che! jJAnIjatA enA uttaramAM kahe che ke, 'tame lAkA najadIkanI vAta paNa bhUlI rahyA che ! jo tame paramAtmAnI sAthe ekaniSTha prIti bAMdhA tA tamane temanI sugadha avazya Ave. bhramara sugaMdhanI sAthe ekaniSThAthI prIti khAMdhe che eTalA mATe jyAre te sugadhanI tapAsa kare che tyAre vacamAM durgaMdha paNa Ave che paraMtu te durgaMdhanI tarapha jatA nathI paNa sugaMdhanI tarapha ja jAya che. kiMtu paramAtmAnA viSe lekAnI e bhUla thaI rahI che ke, lAMkA paramAtmArUpI sugaMdhanI zodhamAM nIkaLavA chatAM paNa viSNurUpa durgaMdhane grahaNa karavA cAlyA jAya che, A ja mATI kharAbI che. eTalA mATe tame tamArA viSe jue ke, tamArA AtmA kevI rIte viSayamAM paDI jaI sAcA siddhAMtane bhUlI rahyo che ane sAcA siddhAMtane naSTa karI kevI rIte kharAkhImAM paDI rahyo che? tamane AtmAnI sugaMdha tA Ave che kAraNa ke, AtmA te tamArA samIpa ja che. vAstavamAM A AtmA ja Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = - - - - - - - 540] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso paramAtmAnI sugaMdha che. e sugaMdhane AdhAra laI tame AgaLa vadhatA jAo te paramAtmAne bheTe avazya thaze." tame kaheze ke, AtmA najadIka kevI rIte che? A praznano uttara e che ke, AMkhathI jevuM, kAnathI sAMbhaLavuM, nAkathI suMghavuM ane jIbhathI rasa le, e badhuM koNa kare che? IndriyodvArA viSayane grahaNa karanAra koNa che ? tame ane joI mugdha banI jAo cho paraMtu rUpane jonAra koNa che! kevaLa bAhya dekhAva upara ja lebhAI na jAo paraMtu e juo ke, rUpane jenAra koNa che ? pataMga dIpakanA rUpamAM aMjAI jaI temAM ja baLI mare che paNa pitAnA AtmAne joto nathI. te ja pramANe tame paNa tamArI zaktine bAhya ADaMbaramAM veDaphI rahyA che paNa e zaktine sadupayoga kevI rIte karavo te bhUlI rahyA cho ! je zakti paramAtmAnI sAthe bheTe karAvavA samartha che te zaktine tame AtmAnA guNane naSTa karavAmAM veDaphI rahyA cho. tame Indri dvArA je padArtho juo cho te padArthone nirNaya tamArI buddhi kare che. e buddhimAM konI zakti rahelI che e juo ane tene jANe ane e buddhine bahirmukhI na banAvatAM aMtarmukhI banAvo te tame paramAtmAne paNa bheTI zakazo. saMsAramAM je kAMI sudhAra ke kudhAra thAya che e badhuM AtmAnI zaktithI ja thAya che. AtmA ajJAnatAne kAraNe pitAnI zaktine AtmasudhAra karavAmAM sadupayoga karavAne badale AtmAne bagADavAmAM durupayoga kare che. Aje je laDAI, jhagaDA, jhera-vera ke kaleza-kaMkAsa phelavA pAmyA che te AtmAnI bhUlathI ja phelavA pAmyA che. joke kriyAne tyAga karI puruSArthahIna banI rahyA che. joke pite zrama na karatAM bIjAnA zrama upara chavavA ane moja karavA cAhe che, ane A ja kAraNe saMsAramAM laDAI-jhagaDA thavA pAme che. paNa pite zrama na kare ane bIjAnA zrama upara jIvita rahevAnI ane meja mANavAnI vAta kayAMthI AvI che! AtmAnI bhUlathI ja ne? AtmA bhUlathI viSayomAM paDI rahyo che ane tethI ja A viSamatA pedA thavA pAmI che. viSaya-paSaNa mATe paisA na hoya te anItithI paisA prApta karavAmAM Ave che paNa viSanuM piSaNa te karavAmAM ja Ave che. AtmAmAM A sthiti kayAMthI pedA thaI? je A viSe UMDe vicAra karavAmAM Ave te jaNAze ke, AtmA adhyAtmikatAne bhUlI javAthI ja A viSama sthiti ubhI thavA pAmI che. je thayuM te thayuM paNa hajI jAgyA tyAMthI savAra gaNI cete te paNa tame kalyANa karI zake che. kahevata che ke, je gaI se gaI aba rAkha rahI ke. . je thayuM te thayuM. hajI paNa AtmAnI zakti tamArA hAthamAM ja che. eTalA mATe jAgyA tyAMthI savAra gaNu AtmAnI zaktine AtmasudhAra karavAmAM sadupayoga kare te dhIme dhIme tame e sthitine pAsa karI zakaze ke je dvArA paramAtmAne bheTa thaI zakaze. AtmA paramAtmAne bheTa karI zake evI sthitine prApta karavA mATe bhaktajane vAraMvAra ema kahe che ke, "he che ! paramAtmAnuM bhajana kare ane je pramANe bhamare ketakI pratye ananya premabhAva rAkhe che te ananya premabhAva paramAtmA pratye rAkho." bhamare kulanI sugaMdha le che paNa zuM te pulane ke kulanI eka pAMkhaDIne paNa teDavAnI IcchA kare che ! te kulane teDavA ke bagADavA cAhata nathI. bhamarAnA A kAryanuM udAharaNa ApI bhagavAne munione mATe kahyuM che ke - Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ *ka - " kA ke ' * * zudI 5] rAjakeTa-cAturmAsa [ 541 jahA dummassa pupphesu bhamaro Aviyai rasaM / na ja triAe na ja fun co I -zrIdazavaikAlika sUtra arthAta-he ! munio ! tame paNa bhramaravRtti dhAraNa kare ane bhramaranI mAphaka evI rIte yatanApUrvaka kAma kare ke jethI koIne kaSTa na thAya. Ama karavAmAM ja tamAruM kalyANa raheluM che. Aja pramANe bhaktimArgamAM paNa ema kahyuM che ke, paramAtmAnI sAthe bhramaranA jevI prIti bAMdhavI joIe. keTalAka leke kahe che ke, "zuM paramAtmA amAruM kAMI kAma karI de che ke ame temanI prArthanA ke temane namaskAra karIe ?" paNa A prakAranI IcchA karavI e zuM bhamara pulane cUMTe ke bagADe enA jevuM kRtya nathI ? kavi AnaMdaghanajI kahe che ke - citta prasane pUjana phala kahyo, pUjana akhaMDita eka kapaTa rahita thaI Atama arapaNuM, AnaMdaghana pada reha* je kulamAMthI sIdhI rIte sugaMdha maLe che e pulane bhamare teDavAnI IcchA kare khare! je nahi to pachI tame paramAtmAnA viSe ema kema kahe che ke, paramAtmAe amane zuM ApyuM ke ame temanI prArthanA karIe !" kavi AnaMdaghanajI kahe che ke, paramAtmA akhaMDa pUjya che; eTalA mATe saMsAranI keIpaNa kAmanAthI temane khaMDita karavA na joIe. "bIjA darzanavALA svAthI leke to paramAtmAne saMsAranI dhamAlamAM UtAre che paNa jJAnIjano ema karatA nathI. teo te ema ja kahe che ke, "paramAtmA akhaMDita che, eTalA mATe e akhaMDita pUjyanI pUjA-sevA karavAthI amane ullAsa Avaze ane amAre AtmA paramAtmA banI jaze. je pramANe bhamare puSpane akhaMDita rAkhIne ja tenI sugaMdha le che te ja pramANe ame leke paNa paramAtmAne akhaMDita rAkhIne ja temanI pUjA-sevA karIe chIe. Ama karavAthI amane temanI zaktirUpa sugaMdha maLaze ke je sugaMdhathI amAre AtmA paNa suvAsita banaze ane amAruM kalyANa thaze." bhaktajananI mAphaka tame leke paNa paramAtmAne akhaMDita mAne temane saMsAranI keIpaNa bhAvanAmAM utAre nahi. * tame leke "tikakhutta"no je pATha bole che temAM kahe che ke - AyAhiNaM payAhiNaM deiyaM ceiyaM AmAM AvelA "ceIya" zabdane artha karatAM malayagiri AcArya kahe che - __ 'suprasannamanahetu-tvAditi caitya' arthAta-manane prasanna karavAnuM ja kAraNa che te caitya che. je manane prasanna karavAnuM laukika kAraNa che te laukika citya che ane je lekettara mana prasanna karavAnuM kAraNa che te lokottara caitya che. munine paNa tame caitya mAne che paNa muni tamArA mATe zuM kare che ke tame temane caitya kaho cho ? teo tamAruM zuM kAma kare che! zuM teo tamArA mATe kAMI banAvI Ape che ke tamane AMkapharakana saTTo batAve che ? teo AvuM kaMI karI detA nathI; eTalA ja mATe teo tamArA mATe caityarUpa che. saMsAramAM evA paNa lake haze ke jeo Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' 1' che - 542 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A vezyAne paNa caityarUpa mAnatA haze. evA lekanI vAta ja judI che paNa tame munione ke paramAtmAne saMsAranI bhAvanAmAM ghaseDe nahi. je pramANe bhamare pulanI tarapha ja doDe che, bIjI bAju deDato nathI. te ja pramANe tame paNa paramAtmAnI tarapha ja deDe, ADI avaLI bAju deDe nahi. ' je "ahaMpada" ke "tatvamasi" dvArA AtmAne jAgrata kare che ane ema vicAre che ke, huM ja paramAtmA chuM- je huM upAdhione maTADI dauM te paramAtmA ane mArAmAM kAMI aMtara na rahe A pramANe vicAra karI je AgaLa vadhatuM jAya che te AtmA avazya paramAtmAmaya banI jAya che. anAthI munine adhikAra-60 anAthI muni paNa A ja vAta kahe ke, AtmA je pitAnA svarUpamAM lIna thaI atarmukhI banI jAya to te sanAtha banI jAya. keTalAka leke AtmAnA nAtha banavA mATe taiyAra te thaI jAya che paNa pAchA saMsAranI bhAvanAne kAraNe patita thaI jAya che je bhamare puSpanI sugaMdha ja le paNa je tenA upara adhika mugdha banI na jAya te te, te sugaMdhane lAbha laI zake che paNa je te pula upara adhika mugdha banI jAya te kaI vakhate te kamalanA" bIDAvAnA sAthe pite paNa aMdara bIDAI jAya che ane koI vakhate. te hAthInA mukhamAM paNa kamalanI sAthe cAlyo jAya che. A ja pramANe je sAdhu je bhAvanAthI sAdhu thayo che te ja bhAvanA upara sthira rahe che te te AtmAnuM kalyANa karI zake che paNa koI kaI sAdhu pitAnI mULa ucca bhAvanAne bhUlI jAya che ane udezika, kitakRta Adi akalpanIya AhAra paNa khAvA lAge che ane pitAnI A kharAbIne chupAvavA mATe AdhyAtmiktAnuM paNa nAma le che. A pramANe teo pAchA saMsArabhAvanAmAM phasAI jaI anAtha banI jAya che. ...na taM arI kaMThachettA karei, jaM se kare appaNiyA durppyaa| se nAhii macumuhaM tu patte, pacchANutAveNa dayAvihUNo // 48 // je pramANe kamala upara mugdha thaI javAthI bhamare hAthInA mukhane grAsa banI jAya che. A tenI pitAnI ja bhUla che. A ja pramANe AtmA potAnI bhUlathI ja pitAnuM evuM ahita kare che. jevuM ahita ziroccheda karanAra vairI paNa karatA nathI. duniyAmAM ziraccheda karanAra me vairI mAnavAmAM Ave che paNa anAthI muni kahe che ke, potAne ja AtmA jevuM ahita pitAnuM karI bese che tevuM ahita ziraccheda karanAra duzmana paNa karI zakatuM nathI. kaMThane cheda karanAra duzmana te te ja zarIrane naSTa kare che ke je zarIra kaI divase naSTa thavAnuM ja hatuM. paraMtu te vairI naraka ke nigodamAM A AtmAne mokalavAne samartha nathI. baki e duzmana jyAre kaMThane chedata hoya tyAre tenA upara krodha karavAmAM na Ave te te vairI sugati apAvavAmAM sahAyaka paNa banI zake che. A pramANe gaLu kApanAra vairI evI hAni karato nathI, jevI hAni pitAne durAtmA kare che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI pa ] rAjakATacAturmAsa [ 543 dUra rahyuM paraMtu lephrAne narakanA bhaya lAge che paNa naraka AvyuM kacAMthI ? naraka to sAIkhAnuM AvyuM kayAMthI ? naraka ke kasAIkhAnAne durAtmA ja pedA kare che. durAtmA ja kapAya che ane durAtmA ja kapAve che. bhagavAne traNa prakAranAM puddagalA kahyA che. je pudgalAne AtmAe ja kharAba banAvyAM che, pudgala teA peAtAnA rUpamAM ja rahe che paNa durAtmA ene paNa kharAba karI de che. udAharaNa tarIke mAneA ke, tame khIra khAdhI te khIra khAdhA pahelAM svAda, rUpa, gadha vageremAM kevI hatI ane peTamAM pacAvyA bAda te kevI khanI jAya che! A pudgalAne pote AtmAe ja kharAba karela che ke nahi ? granthAmAM kahyuM che ke, savA lAkhanI kIMmatanAM kapaDAM heAya che paNa ekavAra paheravAthI te paNa nirmANa--nakAmAM thaI jAya che. te kapaDAMne nirmAlya banAvanAra kANu che?" A pramANe pudgalene kharAba karAnAra A AtmA ja che. AtmA ja puddagalAne zastrarUpe banAve che. durAtmA ja talavAra banAve che. jo AtmA durAtmA na heAya tA te talavArane paNa pulanI chaDI banAvI zake che. tamane je indriyA maLI che te AtmAnA kalyANa mATe ja maLI che. anaMtAnaMta puNyane saMcaya thavAthI eka eka indriya maLI che. pazu A pramANe puNyasaMcayathI maLelI indriyAne durAtmA kyAM kyAM veDaphI rahyo che. sAdhu paNa jo sAdhupaNAthI patita thAya ane indriyAne veDI de te te paNa durAtmA ja che. durAtmA saMsAramAM te AnaMda mAne che paraMtu jyAre te mRtyunA mukhamAM sapaDAya che tyAre tene ghaNA pazcAttApa thAya che; te vakhate lakSaNa, maMtra vagere kAMI kAmamAM AvatAM nathI. jeNe ahiMsAnA nAza karyo che ane dhyAne gumAvI dIdhI che te jyAre mAtanA mukhamAM sapaDAya che tyAre tene ghaNA pazcAttApa thAya che. jyotiSa, mahamUda gajanavI mATe ema kahevAmAM Ave che ke, teNe 17 vAra bhAratane lUTapu' hatuM ane aneka leAkAne dhaNuM kaSTa ApI, ghaNuM dhana laI gayA hatA; paNa jyAre te maravA lAgyA tyAre teNe potAnI sAme e badhAM dhanane DhagalA karAvyA ane te dhananA DhagalAne joI--joIne prasaTTe dhrusake rAvA lAgyA. te zA mATe rAtA hatA te viSe nizcayapUrNAMka to kAMI kahI zakAya nahi paNa saMbhava che ke te e vicArathI rAtA heAya ke, " huM leAkAne keTaluM kaSTa ApIne dhana saMgrahIne lAvyA chuM ane Aje e dhana ahIM ja paDayuM rahe che. A pramANe pazcAttApa thavAthI te rAya hAya evA saMbhava che." # A ja pramANe durAtmA paNa jyAre mRtyunA mukhamAM sapaDAya che tyAre pazcAttApa karavA lAge che. tame paNa tamArA mATe ema vicArA ke, ame garIbene duHkha ApI paisA ekaThA karIzuM teA te paisA amArI sAthe nahi Ave paNa jyAre ame mRtyunA mukhamAM sapaDAIzuM tyAre amAre ene pazcattApa karavA paDaze. A te tamArA mATe ema kahyuM paraMtu mAre pAtAe paNa mArA viSe vicAravuM joIe ke, " he ! AtmA ! jo tuM khIjAone khuza karavAmAM ane lAkAte peAtAnI AgaLa namAvavAmAM ja rahI gayA, kevaLa khAlI vAhavAha karAvI ane sva-paranI kAMI yA na karI te Akhare tAre paNa pazcAttApa karavA paDaze." 4 anAthI muni A pramANe zikSA ApI ema kahe che ke, 'Akhare tArA kAmamAM tArA AtmA ja Avaze; khIjo kAI tArA kAmamAM Avaze nahi. eTalA mATe je satya hAya, je bhagavAnanI AjJAmAM hAya ane jethI svaparanI yA thAya te ja kAma kara; bIjAM kAmeA na phara' Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso je anAthI muninI A zikSAne jIvanamAM utAravAmAM Ave te AtmA avazya pitAnuM kalyANa karI zake che. jo tame dayA ane paramAtmAnI AjJAne barAbara jANI le te tame badhuMya jANI lIdhuM che, pachI vadhAre jANavAnuM kAMI bAkI rahetuM nathI. zAstramAM kahyuM che ke, "koI jIvanI hiMsA na karavI e ja badhAM zAstrane sAra che." keI mANasa hajAra-be hajAra varSanuM jUnuM lakheluM zAstra batAvIne tamane kahe ke, bhagavAna vItarAga kulanI mALA paherI beThA hatA te zuM tame tenI vAta mAnI leze ? tame ema ja kaheze ke evuM koI vikArIe lakhyuM haze! bhagavAna vItarAga A pramANe saMsAranI bhAvanAmAM paDI na zake. A ja pramANe kaI ema kahe ke, munioe ochAmAM ochI pAMca rUpiyA te pitAnI pAse rAkhavA ja joIe. kAraNa ke, keI vakhate rUpiyA hoya te kAmamAM Ave; te zuM tame tenuM kahevuM mAnazo ? kadAca koI ema paNa kahe ke, "A muni te AdhyAtmiktAmAM khUba AgaLa vadhelA che eTalA mATe pAMca rUpiyA pitAnI pAse rAkhe te kAMI vAMdho nahi-Ama kahevA chatAM paNa tame e vAta mAnI zake nahi. tame te ema ja kaheze ke, ema karavuM e bhagavAnanI AjJAmAM nathI. tame A ja vAtane bhagavAnanI badhI AjJAo mATe jatA jAo ane e AjJA upara ja daDha rahe. dhvajAnI mAphaka tame pharI na jAo. nahi te tamAre paNa pazcAttApa kare paDaze. anAthI muni rAjA zreNikane je upadeza ApI rahyA che te upadeza eka rIte te munione mATe upAlaMbharUpa che; paNa A upAlaMbha premane kAraNe ja ApavAmAM Ave che. kaI sajana mANasa keI bIjAne upAlaMbha ApavA mATe jaze nahi paNa je AtmIya haze te ja upAlaMbha Apaze. AtmIya sivAya bIjo kaI haze te tene mATe ema ja kaheze ke, tenI sAthe mAre zuM levA-devA! A ja pramANe anAthI muni paNa amane munione premane kAraNe ja A upAlaMbha Ape che ane kahe che ke, "tame kyA kAmane mATe sAdhupaNuM lIdhuM che ane kayuM kAma karI rahyA cho? tamAruM ane amAruM dhyeya eka ja che chatAM tame saMsArabhAvanAne kAraNe amArAthI judA paDI na jAo. jainadharmanI dRSTi premanI che. teno uddeza koI paNa AtmAne kaSTa na ApavuM e che. enuM lakSya mitti ne ravabhUpasu-arthAta badhA prANIo pratye maitrIbhAva che. badhA prANIo sAthe maitrIbhAva rAkhavo e jainadharmanuM eya che. sudarzane paNa A ja maitrIbhAvanAne hRdayamAM utArI AtmakalyANa sAdhyuM hatuM. sudarzana caritra-60 sudarzananI sAthe abhayAe ke durvyavahAra karyo hato chatAM sudarzane te abhayAne mATe ema ja kahyuM hatuM ke, e mArI mAtA che. A maitrIbhAvanAne kAraNe ja sudarzane AtmavikAsa eTale badhe sAdhyo ke temaNe hariNI vezyAne paNa sudhAra karI dIdho. vezyAne sudhAravI e keTaluM muzkela kAma che ! paNa te munie vezyAne ja nahi paraMtu je AsurI bhAvanAthI bharelI hatI te abhayAne paNa sudhArI dIdhI; tenuM paNa kalyANa karI dIdhuM. sudarzana munie pitAnA AtmAnuM kalyANa karavA jatAM anekenuM kalyANa karI dIdhuM. ' Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 6] rAjakeTa-cAturmAsa [545 | vyaMtarIe sudarzanane joyA. sudarzana munine jotAM ja tene jAtismRti jJAna thayuM. te vicAravA lAgI ke, tenA upara pahelAM mane pyAra hate. pahelAM te te mArI IcchAne zikAra na thayo. paNa have je jALa bichAvuM chuM temAM te jarUra phasAI jaze. kAraNa ke, e manuSya che ane huM devI chuM. eTale daivI zakti AgaLa mAnavI zakti zuM karI zake ? AjanA leke kahe che ke, amuka puruSa ke amuka strIne bhUta ke cUDela vaLagela che paraMtu te bhUta-cUDela eka thappaDa mAratAM bhAgI jAya che. A kaI jAtanAM bhUta-cUDela che? kadAca kaI kahe ke, A saMsAra vicitra che. jyAre A saMsAra vicitra che te zuM paramAtmAnI zakti nathI ? dharmanI zakti nathI? je che te pachI vahema kema che ? eka nAnAmAM nAnA devamAM paNa karoDa cakrInuM bala hoya che; te pachI zuM e eka thappaDa mAravAthI bhAgI jaI zake? jo deva haze to te te Ama bhAgI jaI zake nahi paraMtu A vAtane jANavA chatAM paNa lekene vahema dUra thatuM nathI. | vyaMtarI sudarzana munine dhyAnamAMthI vicalita karavA mATe tenI pAse gaI. paNa sudarzana te pitAnA dhyAnamAM ja masta hatA. vyaMtarI sudarzanane dhyAnamAMthI vicalita karavA mATe prayatna kare che. have AgaLa zuM thAya che te viSe yathAvasare vicAra karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvat 1992 Aso sudI 6 budhavAra prAthanA padmaprabhu pAvana nAma tihAre, patita udhAranA hAra, jadapi dhIvara bhIla kasAI, ati pApISTa jamAre; tadapi jIvahiMsA taja prabhu bhaja, pArva bhavAnidhi pAre. pa0 -vinayacaMdrajI kuMbha, vIzI I padmaprabhu bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM bhakatae paramAtmAnA nAmane mahimA batAvyA che. AtmAnI unnati sAdhavAnuM sarvotkRSTa sAdhana tarIke bhaktoe paramAtmAnuM nAma saMkIrtana batAvela che. eka dRSTie jue te paramAtmAnAM nAmo anaMta che ane bIjI dRSTie juo te temanuM kAMI nAma ja nathI; kAraNa ke te nAma ane rUpathI para che. paraMtu AtmA apUrNa che ane AtmAe apUrNatAmAMthI pUrNatAmAM javuM che eTalA mATe tene nAmanA AdhAranI AvazyaktA rahe che. paramAtmAnA nAmamAM zuM guNa rahele che ane paramAtmAnuM nAma lenArane kayA guNane lAbha thAya che e vAtane pUrI rIte batAvavA mATe samayanI vizeSa AvazyakatA rahe che, eTalA mATe saMkSepamAM e viSe eTaluM ja kahevAnuM che ke, paramAtmAnuM sAcA hRdayathI nAma levAmAM Ave te badhAM kAma pAra paDe che. je patitathI patita che te paNa paramAtmAnuM nAma laI pAvana banI zake che. badhAM dArzaniko e vAtane svIkAra kare che ke, paramAtmAnuM Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - * zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AkSe nAma patitapAvana che. jo vAta kevaLa uparathI kahevAmAM AvelI na hoya paNa hRdayathI kahevAmAM AvI hoya te paramAtmAnuM nAma patitapAvana che te pachI patine tarapha ghaNu kema karI zakAya? hA, patine evuM AzvAsana te ApI zakAya ke, bhAI! tamAre have gabharAvAnI jarUra nathI. tame paramAtmAnA nAmanI chAyAmAM AvI jAo te tame paNa pAva thaI zake che. A pramANe patine AzvAsana te ApI zakAya paNa temanA tarapha dhRNAbhAva to batAvI na zakAya. paramAtmAnuM nAma jo sAcA hRdayathI levAmAM na Ave paNa kevaLa lokone batAvavA mATe ja paramAtmAnuM nAma levAmAM AvatuM hoya te te e vAta budI che nahi te paramAtmAnA nAmamAM sArAmAM sArI zakti rahelI che. - paramAtmAnA nAmamAM ghaNu zakti rahelI che, paraMtu paramAtmAnuM nAma laI zuM karavuM? aneM paramAtmAnuM nAma kyA udeze levuM e paNa juo. bhamaro pahelAM kulane te nathI kintu tenI sugaMdhathI ja phulane patto meLave che ane e sugaMdhanA AdhAre ja kulanI pAse pahoMcI zake che. phulanI pAse pahoMcavA chatAM paNa te pulane teDatA nathI paNa tenI sugaMdha laI tRpta thAya che. A ja pramANe bhakto saMsAramAM phelAelI paramAtmAnI zaktine paramAtmArUpa phulanI sugaMdha mAnI tenA AdhAre paramAtmAnI samIpa pahoMce che chatAM teo ema cAhatA nathI ke, he ! prabhe! tArI zakti mane Ape te huM Ama karuM, tema karuM; paNa teo paramAtmA pratye e ja prArthanA kare che ke, he! prabho ! mArAmAM evI zakti pragaTe che, je pramANe bhamare phulanI sugaMdhamAM masta rahe che te ja pramANe huM paNa tArA nAmanuM saMkIrtana karavAmAM masta rahuM.' sAcA bhakto paramAtmA pAse A ja cAhe che. bIjI bAju keTalAka leko evA paNa heya che ke jeo ema kahe che ke, ame paramAtmAnuM nAma letAM letAM durbala thaI gayA chatAM paNa amArI unnatti na thaI. tame te paramAtmAnA nAmamAM badhI zaktio hevAnuM kahe che paNa paramAmAnuM nAma lenArAomAM ane dharmane nAme jevo DhoMga cAle che te Dhaga bIje kayAMya cAlatuM nathI. te pachI ame paramAtmAnA viSe ApanI kahelI vAta upara vizvAsa kema karI zakIe ? ane jyAre amAruM hRdaya ja dharma ke paramAtmAnA nAma viSe ATaluM viruddha che tyAre amane paramAtmAnuM nAma saMkIrtana karavA mATe ja upadeza Apa e te baLatA hRdayamAM ghI hemavA samAna che. je leMke A pramANe kahe che te lekene eTaluM ja kahevAnuM che ke, "tame je kharabIne mATe kahI rahyA che te kharAbI paramAtmAnA nAmathI thavA pAmI nathI paraMtu te, kharAbI svAsthI ane DhoMgI lokone kAraNe ja pedA thavA pAmI che." te leke pragaTamAM te paramAtmAnuM nAma le che paNa teo zA mATe paramAtmAnuM nAma le che te juo. kahevata che ke - rAma nAma saba kaI kahe, Thaga ThAkura aura cAra, dhava pralAda jAsuM tare, voha nAma kucha aura. sAdhAraNa rIte cera paNa paramAtmAnuM nAma le che paNa zA mATe ! eTalA mATe ke, gharanA leMke te ghasaghasATa sUtA rahe ane huM sArI rIte caeNrI karI zakuM. dukAnadAre dukAna khelatI vakhate paramAtmAnuM nAma leM che paraMtu zA mATe ? eTalA mATe ke "he ! paramAtmA ! Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- zudI 6] rAjakeTa-cAturmAsa [ 547 evo AMkhanA AMdhaLo ane mAlatujAra mokala ke jethI amane khUba mAla maLI jAya ! A pramANe aneka lake paramAtmAnuM nAma le che paNa potapotAnA svArthanI khAtara. AvA svAthI lekenA kAraNe ja paramAtmAnA nAmasmaraNa viSe UlaTI vAta karavAmAM Ave che paraMtu sAcA bhaktajane paramAtmAnuM nAma potAnA svArthanI siddhi mATe letA nathI paraMtu "eTalA mATe le che ke - pApa parAla ke pUMja banyo ati mAna hame apAze se tuma nAma hatAzana setI sahajahi prajalata sAra." sAcA bhaktajano pitAnAM pApone naSTa karavA mATe paramAtmAnuM nAma le che. teo pitAnA pApanuM piSaNa karavA mATe paramAtmAnuM nAma letA nathI. pApanuM poSaNa karavA mATe paramAtmAnuM nAma lenAranI ke dharmane TaeNga karanAranI badhA lekee niMdA karela che. tulasIdAsajIe evuM niMdya kAma karanArane upAlaMbha ApatAM kahyuM che ke - je janme kalikAla karAlA, karataba vAyasa meSa marAlA; vaMcaka bhakta kahAI rAma ke, kiMkara kaMcana kehi kAma ke. tulasIdAsajI kahe che ke, kaliyugamAM evA Thaga leke jamyA che ke jeo kAmo te 'kAgaDAnAM kare che paNa veza to haMsane rAkhe che. te Thaga le ke pitAne bhagavAnanA bhakta kahevaDAve che paraMtu vAstavamAM teo kanaka-kAminI ane kAmakrodhanA dAsa hoya che. matalaba ke, AvA lokone kAraNe ja paramAtmAnA nAma viSe visaMvAda thavA pAmyo che - paNa emAM paramAtmAnA nAmane ze deSa ? e doSa te nAma lenArAone che ke jeo uparathI te paramAtmAnuM nAma le che paNa hRdayamAM koI bIjA ja prakArane bheva rAkhe che. paramAtmAnuM nAma pApanuM piSaNa karavA mATe levAnuM samarthana kaI paNa karatuM nathI. je pApanuM viNa karavAmAM paramAtmAnA nAmane durupayoga kare che tenI badhA leke niMdA kare che. je zAstro upara tamAro, amAre ane badhA astione vizvAsa che te zomAM pramANe paNa A viSe ApI zakAya ema che. anAthI munino adhikAra-61 anAthI muni paNa rAjA zreNikanI sAme evA lekenI niMdA karI rahyA che ke jeo -paramAtmAnA nAme ke dharmanA nAme kharAba kAma kare che ane kharAba kAma karavA chatAM paNa saMsAramAM pitAne sAdhu kahevaDAve che. saMsAramAM sArA ane kharAba ema baMneya prakAranA leka hoya che. hajAro varSa pahelAM paNa evA loko hatA ke jeo sAdhutAnA nAme asAdhutAnAM kAma karatA hatA. paNa evA kAyara lekene kAraNe sAdhu mAtranI niMdA karavI ke sAdhu mAtrane kharAba kahevA e anucita che. zAstra kahe che ke, A saMsAra sAdhuone kAraNe ja zAMti bhegavI rahyo che. jyAre sAdhuo A saMsAramAM nahi hoya tyAre A pRthvI lAla goLAnI mAphaka tapIne lAlacoLa thaI jaze ane te vakhate A pRthvI upara rahevuM bahu muzkela thaI 'jaze. bhagavAne kahyuM che ke, A paMcamakAlanA aMtamAM jyAM sudhI eka paNa sAdhu-sAdhvI ke zrAvaka-zrAvikA raheze tyAMsudhI zAMti raheze. A pramANe dharmane kAraNe ja zAMti maLI rahI che. dharmane nAme Dhaga calAvanAra lekene kAraNe dharmanI niMdA karavI e ucita nathI, Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 ] zrI javAhira vyAkhyAna sagraha [ AsA sAdhutAnA nAme asAdhutAnAM kAmeA karanAra lokAnuM varNana karatAM anAthI muni kahe che keH-- niraTTiyA naggaruI u tassa, je uttamahaM vivajjAsamei / ime vi se natthi pare vi loe, duhao vi se jhijjhai tattha loe / / 49 / / huM ! rAjana ! je uttamA nA viparItA kare che, je jJAna, darzana ane cAritrane je viparIta samaje che ane tenA prati aruci rAkhe che, tenA veza paheravA ke ughADe page cAlavuM, kezaluMcana karavuM vagere badhAM kaSTA vyartha jAya che; kAraNa ke, teNe je uttamaartha'thI veza lIdhA hAya che te uttama ane ja naSTa kare che ane eTalA ja mATe tenAM badhAM kaSTA che ane paralAka paNa vya` jAya che. te vyartha jAya che. tenA A lAka paNa vyartha jAya A leAka ane paralAka baMnemAM duHkha pAme che. sAdhuveza dhAraNa karIne paNa asAdhutAnuM kAma karanAra lokAne mATe huM ja Ama kahuM chuM ema nathI paraMtu zAstra paNa ema ja kahe che. ane zAstramAM kahelI e vAta pramANe bhagavAna mahAvIranI paraparAnA badhA leAkA ema mAnatA AvyA che. badhA leAkeA e vAtane svIkAra kare che ke je uttamAne naSTa kare che teneA veza dhAraNa karavA ke kaSTAne sahevAM e badhuM nakAmuM che. uttamA` eTale zuM e viSe have vicAra karIe. uttamAnA artha samajamAM AvavAthI sthUlatAmAMthI sUkSmamAM jaI zakAya che ane bhautikatAmAMthI AdhyAtmikatAmAM jaI zakAya che, sAdhAraNa rIte A bhautika saMsArane vyaM kahevAmAM Ave che paNa bhautikatA ane AdhyAtmikatA vacce saMbaMdha rahelA che arthAt bhautika saMsAra ane AdhyAtmika saMsAra paraspara saMbaMdhita hAvAthI bhautika saMsAra vya nathI. AjanA keTalAka leAkAe AdhyAtmikatAne eka evI cIja samajI lIdhI che ke je samajamAM AvI zakatI na heAya. arthAt je vAta samajavAmAM na Ave tenuM nAma AdhyAtmikatA ApI dIdhuM che. ekavAra yunivarsITInA chAtroe peAtAnA prephesarane pUchyuM ke, AdhyAtmikatA kone kahevAya ? tyAre preAphesare javAba ApyA ke, meAhana ane seAhana vAta karatA heAya temAM meAhananI vAta sAhana na samaje ane sehananI vAta mehana na samaje enuM ja nAma AdhyAtmikatA che. A pramANe je samajavAmAM na Ave tene AdhyAtmavAda mAnavAmAM Ave che paNa ema mAnavuM e bhUla che. AdhyAtmavAda ghaNA ja sarala che. je badhAnI samajamAM AvI zake che. bhautikavAda ane AdhyA. mavAdanA jo ke paraspara saMbaMdha che, paraMtu bhautikavAdane dhyeya banAvavuM na joI e; kAraNa ke ene dhyeya banAvavAthI ja A badhI gaDabaDa UbhI thavA pAmI che. bhautikavAdanI sahAyatA lIdhA vinA AdhyAtmikavAdane samajI paNa zakAte nathI. udAharaNa tarIke tame AtmAne zarIradvArA ja jANI zako che. zarIra vinA AtmAne eLakhI zakatA nathI. A pramANe AdhyAtmavAdanA paricaya karAvanAra bhautikavAda ja che paNa kevaLa bhautikavAdane ja pakaDI na besatAM AdhyAtmavAdane AdhAre bhautikavAda che ke bhautikavAdane AdhAre AdhyAtmavAda che e jovuM joI e. sthUlanA AdhAre sukSma che ke sUkSmanA AdhAre sthUla che ! koNa konA AdhAre rahela che ! te jovuM joI e. je joI zakAya che, jene rUpa, raMga, vajana Adi che te sthUla kahevAya che ane je joI zakAtuM nathI tathA jete rUpa, raMga, vajana Adi nathI te sUkSma kahevAya che. A saMsAra A bannemAMthI kAnA AdhAre TakI rahyo che? AnA mATe tame tamAruM zarIra ja jue. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 6] rAjakATa-cAturmAsa [ 549 tamArA zarIranA be bhAga che. eka tA sthUla bhAga che ane bIjo sUkSma bhAga che. raktamAMsa vagere je joI zakAya che te sthUla bhAga che ane je zvAsa jovAmAM AvatA nathI te sUkSma bhAga che. have e jue ke, A zarIra sthUla bhAganA AdhAre TakI rahyuM che ke sUkSma bhAganA AdhAre ? zvAsanA AdhAre rakta-mAMsAdi zarIra che ke rakta-mAMsAdi zarIranA AdhAre zvAsa che ? tame lAko e vAtane sArI rIte jANA che ane kaheA paNa che keH-- 'jIvane zvAsa taNI sagAI, gharamAM ghaDI na rAkhe bhAI.' A pramANe jyAMsudhI A zarIramAM zvAsa hAya che tyAMsudhI A zarIrane bhAI paNa gharamAM rAkhavA de che. paNa zvAsa nIkaLI jatAM bhAI paNa kahevA lAge che ke, A zarIrane jaldI bahAra kADho. A pramANe sasAramAM zvAsanI ja sagAI che ane e zvAsa sUkSma che. zAstro zvAsane sUkSma kahI aTakI jatAM nathI paraMtu ema kahe che ke, A sUkSma zvAsa paNa svataMtra nathI. e zvAsa prANa che paNa te prANInA prANa che. eTalA mATe e jue ke, e zvAsa prANane dhAraNa karanAra prANI koNa che ? A zvAsa prANane zakti ApanAra koNa che? koI ema kahe che ke huM cAhuM te zvAsane jaldI jaldI laI zakuM chuM; ane huM cAhuM to zvAsane rAkI paNa zakuM chuM. A pramANe zvAsane jaldI lenAra ane rokanAra koNa che ? zvAsamAM jenI zakti che ane je jaldI zvAsane laI zake che, tathA rAkI zake che te ja AtmA che ane paNa sUkSma che. te zvAsathI paNa vadhAre sUkSma che, te jovAmAM AvatA nathI. jo te jovAmAM AvI zakatA hAta te te nAzavAna thaI jAta. je jovAmAM Ave che te tA nAzavAna che. A uparathI tame evA vizvAsa karA ke, AtmAnI upasthitimAM ja badhuM che; ane A sUkSma AtmAnA rahevAthI ja A sthUla zarIra TakeluM che. sUkSma . AtmAnA abhAvamAM A sthUla zarIra paNa TakI zakatuM nathI paNa naSTa thaI jAya che. AtmAnA rahevAthI tA A zarIra se| varSa sudhI TakI rahe che paraMtu AtmA na rahevAthI A zarIra thADA divasa paNa TakI zakatuM nathI. A zarIra jenuM kArya che te kAraNabhUta AtmAne jue ane ema mAne ke, sthUla ane sUkSma bannenI AvazyakatA che paNa dhyeya skUlanuM nahi paNa sUmanuM ja che; kAraNa ke skUlanA AdhAre sUkSma nathI paraMtu sumanA AdhAre sthUla che. A pramANe AdhyAtmavAdane samajavA e kAMI muzkela nathI. je AtmAnA rahevAthI ja sthUla saMsAra cAlI rahyo che e AtmAne eLakhavA e ja uttama a` che. je indriyAnA meAhamAM paDI jAya che ane AtmAne bhUlI jAya che te uttamAne naSTa kare che. kahevata che ke, gayA tA kamAvA paNa peAtAnI pUMcha gumAvI AvyA. athavA karavA gayA sIdhuM teA thaI gayuM UlaTuM. Ama karavuM te viparIta kRtya che. viparIta nRtya karavuM eTale uttamAne naSTa karavA. A ja pramANe anAthI muni kahe che ke, " he ! munie ! tame uttamAne prApta karavA mATe sAdhuvrata dhAraNa karyuM paNa tame saMsAranI jheMjhaTamAM paDI jaI e uttamAne naSTa karI rahyA che. zuM tame sAdhupaNuM uttamAne naSTa karavA mATe lIdhuM che? " 66 kAI paNa sAdhune ema pUchavAmAM Ave ke, zuM tame bhegApabhAga mATe sAdhupaNuM lIdhuM che ? te zuM koI sAdhu ema kaheze kharA ke, ame bhAge pabhoga mATe sAdhupaNuM lIdhuM che ! koI ema tA kadAca kaheze ke, amArAthI sAdhupaNuM pALI zakAtuM nathI paraMtu ema te koI niha Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA kahe ke, ame sAdhupaNuM bhAgeApabhAga mATe dhAraNa karyuM che. Ama hevA chatAM paNa keTalAka lAko aMdarakhAnethI teA uttamArthane naSTa kare che ane uparathI A uttamAne sAdhavAnA DhAMga kare che. AvA loko A lAkanA paNa rahetA nathI ane paralAkanA paNa rahetA nathI. tame kahezo ke, e lAko A lAkanA kema rahetA nathI ? tA A praznane uttara e che ke, gRhastha loko A saMsArane je pramANe sAdhI zake che te pramANe te sAdhuvezadhArI tA sAdhI zakatA nathI. jemake, tame loko tamArA zAkha mATe pIttaLanAM ke cAMdInAM vAsaNA paNa rAkhI zako che. paraMtu te evAM vAsaNA rAkhI zakatA nathI. te te lAkaDAnAM, mATInAM ke tuMbaDAnAM ja vAsaNA rAkhI zake che. chatAM pIttaLanAM ke cAMdInA vAsaNA pratye mamatva rAkhe te tene A leAka paNa karyAM rahyo ? tene A lAkanA zekha paNa pUrA na thayA ane tene paralAkanA zekha paNa pUrA na thayA. balki enuM kArya te enA jevuM thayuM ke, koI bhIlaDI jaMgalamAM hAthInA mastakamAMthI nIkaLeluM mAMtI pAmIne paNa tene kAMkarA mAnI pheMkI de athavA koIne jaMgalamAM AvanA caMdananuM lAkaDuM maLyuM paNa te caMdananA lAkaDAne maLIne bhAjana banAve te e jema bhayakara bhUla gaNAya che tema je uttamAne pAmIne paNa saMsAranAM kAmemAM tene naSTa karI de che te sAdhu paNu evI ja bhayaMkara bhUla kare che. te sAdhu uttamA'ne naSTa karI A lokane paNa gumAve che ane paralAkane paNa gumAve che. tame loko icchAnusAra raMgIna kapaDAM paherI zako che paraMtu sAdhu teA sapheda ja paherI zake che, chatAM e te saphedane paNa sajAve arthAt tenI dvArA peAtAnA zokha pUrA karavA cAhe ane saMsAranI meAja mANavA cAhe te teNe uttamAne paNa naSTa karyo ane chatAM tenA sa'sArane zAkha paNa pUreA na thayA. A pramANe jyAre te uttamAne naSTa karI de che, tyAre tene A lAka ane paralAka banne bagaDe che. e te enA jevuM bane che ke:-~~ na khudA hI milA na vizAle sanama; na Izvara ke rahena upara ke sanama. teNe tA sAdhupaNuM paNa pALyuM nahi ane A lokane paNa rahyo nahi. A prakAranA kAryathI sAdhu lekA dUra rahe evI sAvacetI ApavA mATe ja anAthI muni Ama kahe che. temane koInA prati dveSa nathI; paNa teo sAdhuonuM hita daSTimAM rAkhI temane kahe che ke, huM ! munie ! tame AvA uttama artha prApta karIne paNa jo pAchA saMsAranI jhaMjhaTAmAM paDI jaze| te tame tyAM kyAMyanA nahi raheA.' A tA sAdhuenI vAta thaI; paNa tame loko paNa tamArA viSe jue ke, tame paNa uttamane naSTa te nathI karatA ne ? kAI sAdhu jo uttamAne naSTa karavA lAge te temane mATe te tame ema kahevA lAgazo ke, e bahu ja kharAba kare che; paNa tame tamArA zrAvakapaNA viSe paNa jIe ke, temAM tA kAMI kharAbI pesI gaI nathI ne ? jo tame tamArA zrAvakatratamAM dRDha rahe| / pachI tamArI sAme kAI sAdhu A prakArane DhAMga calAvI zake nahi paNa tame leAkeA kevaLa khIjAte ja jue che, pAtAne jotA nathI ke, ame zrAvaka thaI te paNa zuM karI rahyA chIe ane uttamAne kevI rIte naSTa karI rahyA chIe ! tame zrAvakA jo carakhI lAgelAM kapaDAM na pahere te jAya ! jo nahi to pachI tame tamArA mATe zuM tamArA zrAvakapaNAmAM kAMI khAmI AvI ema zA mATe vicAratA nathI ke, ame tuccha Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 6] rAja keTa-cAturmAsa [ papa1 khAna-pAna tathA paheravezamAM uttamArthane kevI rIte naSTa karI rahyA chIe! eka bhAIe mane kahyuM hatuM ke, ahIM zAhukAne tyAM vivAhamAM cAra-pAMcaso rUpIyAnA rezamI kapaDAM lAvavAmAM Ave che. huM ema nathI kaheto ke tame leke garIbone bhikhArI banAve paNa tamArI A rUTine kAraNe garIbane kevI rIte taNAvavuM paDe che e juo. jo tame A prakAranI rUDhione maTADI do te zuM garIba upara dayA na thAya? A ja pramANe varavikama viSe paNa vicAre. mane ema kahevAmAM Ave che ke, ahIM koI ekAda-be mANase varanA paisA letA haze paraMtu temane kAraNe AkhA rAjakoTane badanAma kema karavAmAM Ave che ? A praznane uttara e che ke, ahIM je eka-be gharamAM ja Aga lAgI hoya te zuM ema na kahevAya ke, rAjakoTamAM Aga lAgI che ! zuM ema kahevuM e apamAnajanaka che! Ane koI apamAna mAnI zake nahi. paNa hita ja mAne. A ja pramANe bhale eka ja mANasa varaviya karatA hoya paNa ene kAraNe AkhA zaherane upAlaMbha maLato hoya te temAM apamAna nathI, je kaI varavikraya ja karatuM na hoya te rAjakoTamAM kaIvaranA paisA letuM nathI ema na kahevAta? baki rAjakeTanuM udAharaNa laI bIje sthaLe paNa ema kahI zakAta ke, rAjakoTamAM, koI varavijya karatuM nathI. A ja pramANe rezamI kapaDAM kevI rIte bane che ane te uttamArthane kevI rIte naSTa kare che ene UMDe vicAra karI tene paNa tyAga kare sudarzana caritra -61 abhayA vyaMtarI devI thaI paNa vAstavamAM tenuM patana thayuM. je kAma manuSya karI zake te kAma deva paNa karI zaktA nathI; badrika devadevI te manuSyanA dAsa che. devadevI manuSyanAM hADakAM-cAmaDAnAM dAsa nathI paNa manuSyanAM guNonA dAsa che. ane A ja kAraNe AThamA devalokanA deve paNa ema cAhe che ke, "ame jyAre devalokamAMthI cavIe tyAre zrAvakanA gharamAM janmIe. zrAvakanA gharamAM janmavAthI amane sahaja ja dharmanI prApti thaze." zrAvakane ghera janmelAne dharmanI prApti sahaja ja kema thAya che! e vAta pratyakSa ja, jaNAya che. Aje paNa kaI zrAvakane tyAM janmelAne lAkha rUpiyA ApI. mAMsa-madirA khAvAnuM kahevAmAM Ave te paNa mAMsa-madirAne khAze nahi. keI kusaMgamAM paDI gayo hoya. ane teno AcAra vicAra bagaDI gayo hoya te te vAta judI che. bAkI je zrAvaku kusaMgamAM, paDyo nathI te te evA abhakSyano sparza paNa nahi kare. tamAre rUpiyAnI atyAvazyaktA paNa heAya e avasthAmAM tamane koI hajAra rUpiyA ApIne kIDI mAravAnuM kahe to tame evuM pApa karavA mATe taiyAra na thAo. A kulaparaMparAne ja pratApa che. paNa Aje A prakAranI kulaparaMparAne kurUDhione roga lAgu paDI gayo che. paraMtu AThamA devalokanA deva paNa ema cAhe che ke ame zrAvakanA ghera janmIe paNa jemanA gharamAM dharma nathI evA cakravatIne tyAM paNa amAro janma na thAya. je leke A manuSyajanmanI mahattA samaje che te leke te manuSyajanmanI prazaMsA kare che ane koI evA paNa leke hoya che ke jeo manuSyanI niMdA paNa kare che. A viSe kurAnamAM kahyuM che ke, khudAe pharistAone manuSyanI baMdagI karavAnuM kahyuM paNa eka pharistAe khudAne A hukama mAnyo nahi. teNe khudAne kahyuM ke, "ame pAka chIe ane IsAna nApAka che. te khAkamAMthI baneluM che. A pramANe kahI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papara] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso teNe khudAne hukama mA nahi. tyAre khudAe tene dhamakAvyo ane te zetAna banI gaye. A kathanane sAra mAtra eTalo ja che ke, dharmanuM mahatva jANanAra deva paNa manuSyane namaskAra kare che. je dharmanuM mahattva jANe che te devo paNa manuSyajanmanI prazaMsA kare che paraMtu je devA dharmanuM mahattva jANatA nathI teo manuSyajanmanI niMdA kare che. je dharmane samajIne dharmane kAraNe manuSyane mAthuM namAve che tene te zAstra paNa deva kahe che paNa je dharmanuM mahatva jANato nathI paNa dharmane droha kare che. zAstra tene pizAca kahe che. A A pramANe abhayAnuM patana thayuM. te vyantarI thaI, pizAcinI thaI. teNIe sudarzana munine dhyAnamAMthI vicalita karavAno nizcaya karyo. ane ene mATe teNIe vicAryuM ke, pahelAM mIThA viSa'nI je anukUla pariSaha Apo. ' kaTu viSathI bacavuM te sarala che paNa mIThA viSathI bacavuM bahu ja muzkela che. eTalA mATe vyastarIe anukUla pariSaha ApavA mATe eka suMdara strInuM rUpa dhAraNa karyuM. ane sudarzananI pAse jaI te namratApUrvaka kahevA lAgI ke, "tamAruM tapa phaLyuM che. tame je sukhane mATe tapAsAdhanA kare che te sukha ApavA mATe huM tamArI sAme hAjara thaI chuM, mATe tame mAro svIkAra kare. A pramANe kahIne vyantarI strIonA hAvabhAva batAvavA lAgI ane sudarzanane DagA. vavAno prayatna karavA lAgI; paNa sudarzana te pahelAMnI mAphaka ja dhyAnamAM aDola rahyA. sudarzana muni dhyAnamAM vicAratA hatA ke, A mAtA satya kahI rahI che. mArI tapAsAdhanA tyAre ja saphaLa thAya ke jyAre huM kAma-krodhane jItI lauM. jyAM sudhI huM kAma-krodhane chatI. na zakuM, tyAM sudhI mArI tapasAdhanA saphaLa thaI kahevAya nahi. A pramANe vicAra karatAM karatAM sudarzana muni dhyAnamAM vadhAre mazagUla thaI gayA ane vicAravA lAgyA ke, "meM grAma nagarane. te tyAga karyo che paNa A jaMgalamAM paNa mArI parIkSA thavAnI bAkI che. mArI parIkSAne sAro samaya te A ja che. A mAtA mArI kAMI hAni karatI nathI tema karI paNa na zake. hAni ke lAbha te pitAne AtmA ja karI zake che. jyAre huM mArA AtmAne ja patita thavA nahi dauM te pachI A mAtA mAruM zuM karI zakaze ? huM jaMgalamAM rahevA lAge chuM paNa mAre e vAtanuM dhyAna rAkhavuM joIe ke, kevala araNyavAsathI kAMI thaI zakatuM nathI. je kAMI thAya che te Atmatatvane jANavAthI ja thAya che. jaMgalamAM rahevA chatAM paNa je Atmatattvane na jANyuM te jaMgalamAM rahevuM nakAmuM che." abhaya vyaktarI hAvabhAva batAvatI hatI paNa jyAre teNIe joyuM ke, te muni te. aDola dhyAnamAM beThA hatA. A joI vyantarI kahevA lAgI ke, "A ke patthara jevo che! te te mArA sAmuM jete paNa nathI ane e rIte te mArA rUpayauvananuM paNa apamAna kare che. Ama te sIdhI rIte nahi mAne ene te bIjI ja rIte manAve paDaze." A pramANe vicAra karI vyantarIe bhayaMkara pizAcinInuM rUpa dhAraNa karyuM. te hAthamAM talavAra laI ane jIbhane bahAra kADhI sudarzana munine kahevA lAgI ke, he ! apathaprAthI ! tuM A be Dhaga karI beTho che ane mArI sAme je paNa nathI. kAM te tuM mArA pagamAM paDa ane huM kahuM tema kara nahi te A mArI tAtI talavAra joI le. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 7] . . rAjakeTancAturmAsa .. [paka - vyaMtarInuM rAkSasI rUpa joIne ane tenuM kora kathana sAMbhaLIne paNa sudarzana muni dhyAnamAMthI jarApaNa vicalita thayA paNa pahelAMnI mAphaka ja dhyAnamagna thaI besI rahyA. se. manamAM vicAratA hatA ke, mAtA pahelAM te rUpamAM parIkSA karatI hatI paNa have te A rUpamAM mArI parIkSA karI rahI che. pahelAM teNIe rAganI parIkSA karI hatI have te dveSanI parIkSA karI rahI che. paNa jyAre huM rAganI parikSAmAMthI pasAra thaI zake chuM te pachI dezanI parIkSAmAMthI pasAra thaI javuM zuM muzkela che! jyAre strIomA tetrarUpa sAgaramAMthI nIkaLI gayA te A dveSarUpa khADAmAMthI nIkaLavuM zuM muzkela che? tenA netranI tIkSaNa dhAramAMthI bacavuM pahelAM jeTaluM muzkela hatuM teTaluM talavAranI dhAsmAMthI bacavuM muzkela nathI. eTalA mATe mAtAnA prayatnothI huM patita thaI zakuM ema nathI. A mAtAnI mArA upara kevI kRpA che!A mAtA mArA kalyANane mATe ja keTale badhA prayatna karI rahI che ane te mATe tene kevuM kevuM rUpa dhAraNa karavuM paDe che. jo huM A parIkSAmAM nApAsa thaI jAuM te emAM mAruM paNuM apamAna che ane A mAtAnuM paNa apamAna che. - sudarzana muni A pramANe ujjavala vicAra karI AtmAne ujjavala banAvI rahyA hatA. vyaMtarI Akhare prayatna karatI thAkI gaI. have AgaLa zuM thAya che te viSe yathAvasare. vicAra karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvat 192 Aso sudI 7 gurUvAra : prArthanA "pratiSasena" narezvara suta, "pRthavI" tuma mahatA; " sugaNa nehI sAhaba sAthe, sevakane sukhakArI. zrI AirAja suyAsa, pUre Asa hamArI. ' -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI zrIsupArzvanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAnI kaDIo sarala che eTalA mATe kevala tenA bhAvane hRdayavyAM utAravAnI ja jarUra che. A prArthanAmAM kahevAmAM AvelA bhAve aneka prakAre hRdayamAM utArI zakAya che. jemanI jevI bhAvanA haze te te rIte A prArthanAnA bhAvane pitAnA hRdayamAM utArI zake che. chatAM huM mArI pitAnI bhAvanA pramANe A prArthanAnA bAvone tamArI samakSa proTa karuM chuM. je mArI bhAvanA pramANe kahevAmAM AvelA bhAvo tamArI bhAvanA sAthe maLI jAya te te e bhAvene tame tamArA hRdayamAM sthAna Apo. A viSe koInA upara baLajabarI karI zakAya nahi. je vAtane je rUpamAM jANI che te vAtane te ja rUpamAM bIjAnI sAme paNa mUkavI e dharma che. pachI A vAtane svIkAre ke na svIkAre e pitAnI marajI ura 25. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - 554]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A AdhAra rAkhe che. A viSe keIna upara koI prakAranI baLajabarI karavI ucita nathI. pratyeka vyakti svataMtrarUpe A viSe vicAra karI zake che. A prArthanAmAM kahyuM che ke - zrI jinarAja supArzva, pUra Aza hamArI--- . arthAta-he ! prabho ! amArI AzA pUrNa kare. zuM paramAtmA AzA pUrI kare che? A viSayanI carcA atre karatA nathI paNa atyAre e viSe kevaLa eTaluM ja kahuM chuM ke, pratyeka vastune svAvAdanI daSTie jue. syAddavAdanI dRSTie jovAthI ja pratyeka vastu barAbara joI zakAya che. nahi te kaI vastu barAbara jANI ke joI zakAtI nathI. paramAtmAnA kartRtva viSe paNa ema ja samajo ane juo ke, paramAtmA AzA kevI rIte pUrNa kare che! paramAtmA pUrNa che. je apUrNa che te ja paramAtmAnI pAse AzA pUrI karavAnI prArthanA kare che paraMtu pahelAM e joI levuM joIe ke, ApaNI AzA zI che? pitAnI IcchAnusAra vastunI prApti thavI e ja AzAnI pUrti thaI gaNAya che paraMtu paramAtmA pAse evI AzAnI pUrti karAvavI ThIka che ke nahi tene pahelAM vicAra kare. keAI sAMsArika AzA pUrI karavA mATe paramAtmAnI prArthanA karavI ThIka che ke nahi tene paNa vicAra kare. mAne ke, kaI mANasa paramAtmA pAse putra viSayaka AzA pUrI karAvavA cAhe che paNa te mANasa paramAtmA pAsethI A AzA vivAha karyA bAda pUrI karAvavA cAhe che ke pahelAM ? je te vivAha karyA pahelAM ja putra viSayaka AzA pUrI karAvavA cAhate heya te te te mUrkha ja kahevAze. eTalA mATe putranI prApti mATe sarvaprathama te vivAha karaze ane vivAha karyA bAda putraviSayaka tenI AzA pUrI na thAya te paramAtmA pAse putraviSayaka lAlasA pUrI karavA mATe prArthanA karaze. AvI prArthanA karanAra mANasa zuM paramAtmAne oLakhI zake che? AvI AzA paramAtmA pAse pUrI karAvavI yogya che? A prakAranI AzA te jIva anAdi kALathI karate Avyo che paNa AvI AzA karavAthI AtmA ane paramAtmAne saMbaMdha bAMdhI zakAtuM nathI. A te mehajanita vyavahAra che. A uparathI kadAca tame evo prazna karaze ke, tyAre amAre paramAtmA pAse kaI AzAnI pUrti karAvavA mATe prArthanA karavI joIe? A praznanA uttaramAM bhaktajano kahe che ke - mama hRdaya bhavana prabhu terA, tahaM Aya base bahu cArA; - ati kaThina karahiM bala jerA, mAna hiM nahIM vinaya niheArA. he! prabho ! mArI AzA evI che ke je AzAne tArA sivAya bIjo koI pUrI karI zake ema nathI. eTalA mATe huM tArA zaraNe Avyo chuM. mArI AzAne tuM ja pUrI karI zake ema che. putranI AzA te strI paNa pUrI karI zake che eTalA mATe evI AzA tArI pAse zA mATe karuM? huM te tArI pAse evI AzA karuM chuM ke je AzAne bIje kaMI pUrI karI zake ema nathI. meM tAruM svarUpa jANI tane mArA hRdayamaMdiramAM vasAvyA che ane mArA hRdayane huM tAruM maMdira samajavA lAgyo chuM paNa jyAre meM mAruM hRdaya tapAsyuM tyAre mane ghaNuM ja duHkha thayuM. meM joyuM ke, mArA hRdayamAM aneka core ghusI besI gayA che. teone bahAra kADhavA bahu ja muzkela jaNAya che kAraNa ke teo mAro vinaya paNa mAnatA. nathI tema mArI AjJA paNa mAnatA nathI." Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 7] rAjakeTa cAturmAsa [555 tama lAbha moha ahaMkArA, mada keha meha ripu mArA ati karahiM upadrava nAthA, mardahiM mehiM jAni anAthA. "he ! prabho ! mArA hRdayamAM ghusI gaelA corone te Apa jANo ja cho chatAM huM Apane temanAM nAma batAvuM chuM. e cAremAM eka te tama che ke jene ajJAna paNa kahevAmAM Ave che. te aneka guNono nAza karI nAkhe che. A sivAya moha, lebha, ahaMkAra vagere paNa cora che ke je mArA hRdayamAM ghusI besI gayA che. meM e corene khUba prArthanA karI ane khUba dhamakAvyA chatAM teo mAruM kahyuM mAnatA nathI. eTaluM ja nahi mane anAtha samajIne kacaDI nAMkhe che eTalA mATe he ! prabho ! tuM mArA hRdaya tarapha najara kara ke jethI tArI najara paDatAM ja te bhAgI jAya." bhaktajano paramAtmAne A prakAranI AzA pUrI karavA mATe prArthanA kare che. have tame tamArA viSe vicAra kare ke, tame paramAtmAnI prArthanA kaI AzAe karo cho ? ane paramAtmA pAse kaI AzA pUrI karAvavA cAhe che? A ja pramANe sAdhuonI pAse tame kaI bhAvanAe jAo cho ? zAstra kahe che ke, sAdhunI pAse jatAM pahelAM gharamAMthI nIkaLatI vakhate nirUhI nissahI" karIne arthAta saMsAra vyavahArane niSedha karI ravAnA thavAya che. tyAre bAda rastAmAM jatAM AvatAM je kriyA thAya che tene niSedha karavA mATe sAdhunA sthAne pahoMcI, pharI "nirUhI nisahI" karI, sAMsArika kAmanI bhAvanAne niSedha karavAmAM Ave che. ane trIjI vAra sAdhuonI samIpa jaI "nisahI-nirUhI" karavAne uddeza e che ke atyAra sudhI huM gamanAgamanamAM hato paNa have gamanAgamana Adi saMsAranAM samasta kAmone niSedha karuM chuM. A pramANe sAdhuonI pAse saMsAranAM badhAM kAmane niSedha karI avAya che, Aje A "nissahI-nisahI" karavAne uddeza samajanArA ghaNuM eAchA leka haze paNuM zAstra te spaSTa kahe che ke, sAdhuonI pAse saMsAranI kaI paNa bhAvanA laIne javuM na joIe. have sAdhuonI pAse jaI zuM karavuM joIe? ene mATe kahyuM che ke, paramAtmAnI prArthanA karavI. paramAtmAnI prArthanA zA mATe karavI ? ene mATe meM pahelAM bhakatenuM kathana saMbhaLAvyuM che ke jemAM teo kahe che ke, "he! prabha! mArA hRdayamaMdiramAM ghaNA re ghusI gayA che. tArI kRpAthI e cere bhAgI jAya e ja mArI AzA che ane A AzAne pUrI karavA mATe huM tArI prArthanA karuM chuM." je taLAvane kAgaDA-bagalA Adi nIca pakSIoe gherI lIdhuM hoya te taLAva upara rAjahaMsa zuM utare kharo? tamAruM ghara gaMdu heya te zuM tyAM kaI rAjAne lAve kharA! A ja pramANe ApaNA hRdayane bhagavAnanuM maMdira banAvavuM hoya te ApaNuM hRdaya kevuM svaccha hevuM joIe e juo. jyAre ApaNuM hRdaya gaMdu hoya tyAre zuM temAM paramAtmAne vasAvI zakAya kharA ! nahi. eTalA ja mATe bhakta kahe che ke, "he ! prabho ! mArA hRdayamAM kAma dhAdi cora ghusI gayA che. A cAre mArA hRdayamAMthI nIkaLI jAya e ja tArI pAsethI huM AzA karuM chuM ane AzAnI pUrti karavA mATe ApanI prArthanA karuM chuM." Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sNa ka ka ma ne kA - che - taka che ke, kema ke ka namaka kA kA kula rAka ke kAza ke ke kema , papa6] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha jyAM sudhI hRdayamAM kAma, krodha, lobha, meha, mada, matsara Adi che tyAM sudhI AtmA anAtha ja che. jyAM sudhI AtmA e kAmAdithI parAjita thatuM rahe che tyAM sudhI te nAtha nahi paNa anAtha ja che. jyAre te badhAne parAjita karI de tyAre ja te sanAtha banI zake. A kAma-krodhAdi care vinavaNI ke dhamakIthI jyAre mAnatA nathI tyAre ja bhakta paramAtmAne prArthanA kare che ke, "he prabhe! mane mArI eTalI badhI ciMtA nathI; jeTalI ApanA birudanI ciMtA che ke, tame mArA nAtha cho chatAM mane A ce harAvI rahyA che! tArI evI kRpA thAya ke tArA kRpAkaTAkSathI ja e cAre bhAgI jAya." tame kahezo ke, A prakArane upadeza te sAdhuone mATe ja huM joIe. ame te gRhastha chIe. amArI pAchaLa te aneka upAdhio vaLagelI che. paraMtu Ane mATe pahelAM ja kahI devAmAM AvyuM che ke, sAdhuonA sthAne saMsAranI upAdhiono niSedha karIne javuM joIe. kadAca tame ema kahe ke, ame saMsAkhI bhAvanA pUrI karAvavA mATe tathA saMsAranI upAdhio vadhAravA mATe AvIe chIe. te te tamane ema ja kahevuM paDaze ke, e kAmanI pUrti mATe sAdhuo pAse tamAruM javuM vyartha che. jo tame saMsAranI bhAvanA laI santasatIonI pAse AvI che te tame santa-satIone aparAdha kare che. sAcA sAdhu-santa te te che ke jeo saMsAranI upAdhiothI mukta ane AtmabhAvanAthI yukta che. AvA sAdha-santAne saMsAranI bhAvanAmAM ghaseDavA e temane aparAdha karavA jevuM che ke nahi ? anAthI munie ema kahyuM che ke, je hAni gaLuM kApanAra vairI paNa karatuM nathI te hAni rAmA. pitAnI kare che. te pachI sAdhuonA AtmAne durAtmA banAve e temane aparAdha nahi te bIjuM zuM? Ama hovA chatAM kadAca tame na mAne te amAre sAdhuoe te e vAtane vicAra karavuM ja joIe ke ame pitAnA AtmAne durAtmA kema banAvIe? gaLuM kApanAra vairI paNa amArI eTalI hAni karI zakatA nathI jeTalI hAni jJAna, darzana ane caritrane naSTa karanAra kusaMga kare che, eTalA mATe amAre te evA kusaMgathI bacavuM ja joIe. have tame kadAca ema kahezo ke, tyAre amAre zuM karavuM joIe ! amArAmAM je saMsAra bhAvanA che tene kevI rIte maTADavI joIe? zuM e mATe amAre sAdhu thaI javuM joIe? A praznano uttara e che ke, tame sAdhu na thaI zake te paNa jo tame AdhyAtmikatAne samajI lo te saMsAranI upAdhine kAraNe je vaira vadhI rahyuM che tathA je bhUle thaI rahI che te vaira ane bhUle bahu ja ochI thaI jaze. tame saMsAranI upAdhiono tyAga na paNa karI zake te paNa AdhyAtmikatAnI sahAyatAthI temAM thanArI truTIo te dUra karI devI joIe. dAmabala karatAM rAmabala vadhAre caDiyAtuM che. rAmabalanI sahAyatAthI trilokanuM baLa maLI zake che. AvA rAmabalane saMsAranI bhAvanAmAM ja gumAvI na de. paNa e rAmabalane kAma-krodhAdine jItavAmAM kare che temAM kalyANa che. kavi AnaMdaghanajI kahe che ke - je tuma jItyA te mujha jItyA, puruSa kise mujha nAma" - he! prabhe ! huM Apane bhakta kahevAuM chuM chatAM Ape je kAma krodhAdi zatruone jItyA che e zatruo ApathI parAjita thaI mane ja tamArA bhaktane ja-harAvI rahyA che to pachI huM tamAro kyAM rahyo ? Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 7] rAjakeTa-cAturmAsa [557 sAMbhaLyuM che ke, mevADamAM bhIlenuM jora ghaNuM vadhavA pAmyuM hatuM ane teo jyAM tyAM lUMTa calAvatA hatA, te vakhate rANuM phatehasiMha hatA. temaNe mAnasiMha ane saradArasiMhane bhIlanuM damana karavA mATe niyukta karyA. teoe bhIlone evA dabAvyA ke, bhIla lake temanuM nAma sAMbhaLatAM ja kaMpI uThatA. emanI evI dhAka paDI hatI ke, core temanuM nAma sAMbhaLatAM ja bhAgI jatA. A ja pramANe jo tame paramAtmAnA bhakta cho te te kAma-krodha vagere tamane jItI zake ja nahi. ane je kAma-krodhAdithI tame parAjita thaI gayA te pachI ema kahevuM ja paDaze ke, tame paramAtmAnA sAcA bhakta banyA nathI. anAthI munine adhikAra-62 anAthI muni paNa rAjA zreNikane e ja vAta kahI rahyA che ke - . emeva hu chaMdakusIlarUve, maga virAhittu jiNuttamANaM / kurarI vi vA bhomarasANugiddhA, nirasoyA priyaarmei||50|| "he rAjana ! huM anAthatAnuM rUpa batAvuM chuM. keTalAka leke anAthatAmAMthI nIkaLavA mATe sAdhupaNuM te dhAraNa kare che paNa saMsArabhAvanA temane pAchA saMsArabhAvanAmAM ghaseDI laI jAya che. meM je kaI kahyuM che tene sArI mAtra eTaluM ja che ke, je svacchaMdatAne tyAga karatA nathI ane bhagavAnanI AjJAmAM vicarato nathI te kuzIla che ane e kuzala uttama jinamArganI virAdhanA kare che. " kuzIla kene kahevAya ! ene mATe kahyuM che ke kutsitaM zIlaM yasya iti kuzIlaH / * je sAdhutAnuM pAlana karatA nathI paNa kevaLa sAdhune veza ja dhANu karI rAkhe che te -kuzIla che. evo kuzIla jinamArganI virAdhanA karanAra heya che, meM pahelAM kahyuM hatuM ke, bajAramAM tame keLA-nAraMgI kharIdavA gayA. tame joyuM ke, keLAM nAraMgI AkAra prakAramAM uparathI te sArAM che paraMtu aMdarathI kharAba che. te zuM tame evAM keLAM-nAraMgIne kharIdaze ? nahi. zA mATe nahi ? keLAM-nAraMgIne AkAra prakAra che sArAM keLAM-nAraMgI jevo ja che chatAM te keLAM-nAraMgI na kharIdavAnuM zuM kAraNa ? AnA uttaramAM tame ema ja kaheze ke, amAre kevaLa AkAra ke rUparaMga ja jovAM nathI paraMtu tenI sAthe e jovAnuM che ke, temAM jIvanadAyaka ane zarIrane poSaka tattva che ke nahi ? jemAM jIvanadAyaka to jaNAze te ja nAraMgI ke keLAM ame kharIdavA cAhie chIe. tame be paisAnI nAraMgI ke be paisAnAM keLAM levA mATe te ATaluM juo cho paNa jemanI sAthe AtmAnA kalyANa-akalyANane saMbaMdha rahe che te sAdhuo mATe e nathI jotA ke, ame jemane sAdhu mAnI rahyA chIe temanAmAM amArA AtmAnuM kalyANa karavAnAM guNo che ke nahi ? sAdhuonA viSe paNa tamAre kevaLa uparane veza ja jo na joIe kintu aMdaranA guNo paNa jovA joIe. jemanI saMgati karavAthI tamArA AtmAmAM rahelI sAdhutA jAgrata thAya te sAdhuonI saMgati che paraMtu je saMgatithI sAdhutAnI hAni thAya te asAdhuonI saMgati che. A pramANe AtmAnAM guNonI hAni karanArAone mAnavAthI ane Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 ] zrI javAhira vyAkhyAna sa`graha temane vaMdana--namaskAra karavAthI kevI hAni thAya che te viSe ' saMmedha sattarI granthamAM kahyuM che keH-- [ AsA " nAmaka pAsatthaM vandamANassa, naiva kittI na nijjarA hoi * hoI kAyakileso, annANaM kamnaM vamyam // A gAthA uparathI spaSTa jaNAya che ke, pahelAM paNa - pAsasthA lokeAnuM jora hatuM ane te vakhate paNa temanI viruddha AMdezalana karavAmAM AvatuM hatuM. je sAdhunA veza dhAraNa kare che ane pAMca mahAvratAne svIkAra paNa kare che paNa tenuM je sAdhu pAlana karatA nathI te ' pAsasthA ' kahevAya che. AvA pAsasthA sAdhune vaMdana-namaskAra karavA te ze|bhAspada nathI ema A gAthAmAM kahyuM che. kadAca kAI kahe ke, pAsasthA sAdhune vaMdana--namaskAra karavAmAM zAbhA na heAya te zuM vAMdhA che ? sasAramAM aneka kAmeA evAM paNa karavAmAM Ave che je zAbhanIya heAtAM nathI. A ja pramANe pAsasthA sAdhuone vaMdana namaskAra karavAmAM zAbhA na hAya te zuM vAMdhe che ? tA A praznanA uttaramAM A gAthAmAM je AgaLa kahevAmAM AvyuM che ke, pAsasthA sAdhune vaMdana--namaskAra karavAthI jarA paNa nirA thatI nathI. A uparathI kAI ema paNa kahe ke, saMsAramAM aneka kAmeA evAM paNa hAya che ke jemanA karavAthI nirjarA thatI nathI. A ja pramANe jo pAsasthA sAdhune vaMdana karavAthI nirjarA thatI na hAya tA zuM vAMdhA che ? te AnA uttaramAM kahyuM che ke, ema karavAthI kAyAne vya kaSTa ja thAya che. kAI A uparathI ema paNa kahe ke, ame leqA kAyAne kleza thAya evAM aneka kAmeA karIe chIe; to e ja prakAranuM A eka kAma vadhAre thAya te zuM vAMdhA che ? tA A praznanA uttamAM A gAthAmAM kahyuM che ke, ema karavAthI ajJAnakarma baMdhAya che. te pAsasthA sAdhu jJAna, darzana ane cAritranI virAdhanA kare che. eTalA mATe tene vaMdana karavuM e jJAna, darzana ane cAritranI virAdhanAmAM sahAyatA ApavA barAbara che ane te kAraNe ajJAnakarma baMdhAya che. bhagavAne nizItha sUtramAM kahyuM che ke: che je bhikkhU pAsasthaM vandara vandantaM vA sAijjai evaM jAba saMsattaM vandai vandantaM vA sAijjai / ' bhagavAne A kAMI kAInA dveSathI kahyuM nathI paraMtu tamArA kalyANane mATe ja kahyuM che. jyAre tame ema kahezo ke, ' ame kevaLa hADa-cAmaDAnA ja pUjArI nathI paNa guNanA pUjArI chIe. tamArA amArI sAthe saMbaMdha bhagavAnanI AjJA mAnavAne lIdhe ja che. jo tame bhagavAnanI AjJA mAnatA na hai| to pachI amArA tamArI sAthenA saMbaMdha zuM rahI zake ! A pramANe jyAre tame kaheze| tyAre te pAsasthA sAdhu pazu ThekANe Avaze ane tyAre bhagavAnanI AjJAnuM ullaMdhana karatAM paDelAM temane vicAra karavA paDaze. paNa je tame tenA pAsasthApaNAnA sahAyaka thaI gayA ane jJAna, darzana ane cAritranI virAdhanAmAM tame sahAyatA ApI te e te pAsasthApaNAne poSaNa ApavA jevuM ane pAsasthA sAdhune vadhAre bagADavA jevuM che ke nahi ? bhagavAnanI AjJAnuM ullaMdhana karanAra sAdhuone mATe anAthI muni eka pakSInuM udAharaNa Ape che. mahApuruSonI evI dhAraNA hoya che ke, laukika udAharaNa ApI kahevAmAM AvelI vAta jaldI samajavAmAM AvI jAya che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuThThI 7 ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 559 kurarI pakSIne mATe ema kahevAmAM Ave che ke, jyAM te pANInA sarevarAnI bahulatA hAya che tyAM A pakSI rahe che. te kALA raMganuM heAya che, te mAchalInuM mAMsa khAya che. te AkhA divasa mAchalInA mAMsanA lAbhamAM ja rahe che ane mAMsAdi khAIne paNa te pakSI zAnta rahetuM nathI paNa te rAyA ja kare che. A kAraNe kurarI nAmanA pakSInuM udAharaNa ApI teo kahe che kurarI pakSInI mAphaka bhogapabhogAmAM gRddhi rAkhe che ane e kAraNe te ke, te asAdhue kaSTAne pAme che. bhagavAna anAthI munie kurarI pakSInuM udAharaNa zA mATe ApyuM che. tene vizeSa vicAra te yathAsamaye karavAmAM Avaze paNa- ApaNe e samajavuM joIe ke, mahAtmA leAkAe pazu-pakSInuM udAharaNa ApI je niyama siMdhune mATe hAya che te ja niyama eka jalabiMdune mATe hAya che, e batAvyuM che. A ja pramANe je upadeza sAdhuonA mATe hAya che te ja upadeza pAtapAtAnI yAgyatAnusAra badhAe samajavA joIe. tamAre e paNa samajavuM joIe ! pazu-pakSIe ja nahi paraMtu A AkhA saMsAranI dareka vastuo kAMI ne kAMI zikSA Ape che; ane saMsAranAM sArAM ke kharAba dareka padArtho kAI ne kAI prakAre AtmAnuM utthAna karavAmAM sahAya hAya ja che. A vAta batAvavA mATe ja anAthI munie kurarI pakSInuM udAharaNa ApI kahyuM che ke, je pramANe kurarI pakSI mAMsanI gRddhine kAraNe duHkha pAme che te ja pramANe je sAdhu thaI ne paN saMsArabhAvanAmAM gRhi rAkhe che te paNa duHkhane pAme che. je pramANe saDelI nAraMgI peAtAnI hAni te kare ja che paNa sAthe sAthe je tenI saMgati kare che tenI paNa hAni kare che; A ja pramANe je jinAjJAnA lepa kare che te peAtAnI hAni teA kare ja che paNa je tene saMga kare che tenI paNa hAni kare che. kadAca kAI kahe ke, anAthI munine kuzIlA upara dveSa hatA kAraNe ja temaNe A pramANe temanI viruddhamAM kahyuM che, paNa Ama samajavuM e bhUla che. anAthI munine te te kuzIlA upara paNa premabhAva che ane e kAraNe ja teo Ama kahI rahyA che. pitA peAtAnA putrane kaDaka zikSA paNa Ape che paNa e kAraNe pitAne putranA zatru kahI zakAya nahi. pitA putrane kaDaka zikSA ApIne ema ja cAhe che ke, mArA putra kharAba raste na jAya. jo kAI pitAnA putra kharAba raste jAya te tethI pitAne paNa duHkha thAya che. eTalA ja mATe pitA putrane kaDaka zikSA Ape che ane e rIte tene sudhAravAne prayatna kare che. A ja pramANe anAthI muni paNa sAdhuone zikSA Ape che. rAjImatie rathanemine kahyuM hatuM ke, ' he ! apayazakAmI ! tArA mATe maraNu e ja zreyaskara che. ' rAjImatie Ama kahyuM hatuM te zuM rAjImatine rathanemi upara kAI prakAranA dveSa hatA ? DAkTara rAgIne cIrA lagAve che tA te rAgInA prema kare che ke dveSa kare che ? DaoNkaTara kahe che ke, huM ne cIruM chuM paNa dardI upara teA mA karuNAbhAva ja che. A ja pramANe anAthI muni paNa sAdhue upara karuNA rAkhIne ja A pramANe zikSA Ape che. temane kAInA prati dveSabhAva nathI. te te sAdhuenA AtmAne zAnti maLe e ja zubhAzayathI Ama kahe che. jo sAdhue anAthI muninI zikSA mAne te temanuM peAtAnuM paNa kalyANa thAya ane sAthe sAthe tamArA lekAnuM paNa kalyANa thAya. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---- pa60] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A sudarzana caritra-62 - sudarzana muni upasargo-pariSahene kevI rIte sahana kare che te juo. upasargo-pariSa sahevAM emAM te sAdhutAnI karI rahelI che. sAdhuo anukUla ke pratikUla game tevA saMjogomAM gabharAtA nathI paraMtu samatApUrvaka upasarga-pariSahane sahe che ane sAdhutAnI rakSA kare che. abhayA vyantarI Aya muni ke, bahuta kiyA upasarga; pratikUla 'anukUla rItise, ahe karmakA vage. dhana 132 5 samyapha sahana kyiA munijIne, dharatA zukala dayAna, kSapaka zreNike ulaMgha kara, pAyA kevala jJAna. che dhana 133 mA abhayA vyaMtarIe sudarzanane anukUla ane pratikUla ema baMne prakAranA aneka upasargo ApyAM paNa sudarzane e badhAM upasargone samatA ane daDhatApUrvaka sAM. kaI te anukUla upasarga sahIne pratikUla upasargathI vicalita thaI jAya che ane koI pratikUla upasarga sahIne anukUla upasargathI vicalita thaI jAya che, paNa sudarzana muni anukUla ane pratikULa ema baMne prakAranAM upasargo daDhatApUrvaka sahetA rahyA. zrI jJAtAsUtramAM bhagavAne vRkSanuM udAharaNa ApI kahyuM che ke, je pramANe vRkSa anukUla ane pratikUla ema baMne prakAranI sthitine samAnarUpe sahana karIne sthira ubhuM rahe che, vicalita thatuM nathI; te ja pramANe munioe paNa anukUla ane pratikUla baMne prakAranAM upasargo sahevAM joIe. abhayAdvArA ApavAmAM AvelAM upasargone sahetI vakhate sudarzana muninI bhAvanA kevI rahI haze e kaNa kahI zake ! chAndogyopaniSatamAM eka zruti AvI che. e zrutine artha je daSTie karavAmAM Ave te tene ghaNo sAro artha thaI zake. bIjI daSTie karavAmAM Avela e zrutine artha meM jeela che paNa mArI draSTimAM e artha barAbara baMdha besave nathI. tene artha te jainadaSTie ja baMdha besI zake che. te zruti nIce pramANe che - atha eSa samprasAdo asmAccharIrAta samutthAya paraM jyotirUpaM sampadya svena rUpeNAbhiniSpadyata eSa Atmeti hovAca // eka puruSe kaI mahAtmAne AtmAnuM svarUpa pUchayuM. jenadaSTie AtmA tene ja kahevAmAM Ave che je zabdAdi nathI pitAnAmAM ja tallIna heya. je zarIrAdine dhyAsamAM hoya tene nizcaya nayanI dRSTie AtmA kahI zakAtuM nathI. A ja pramANe upaniSatamAM gurue ziSyanA praznanA javAbamAM kahyuM ke, "huM zarIra nathI ema mAnIne zarIranA blAsano tyAga kare ane pitAne zarIrathI pRthak mAnI pitAnA svarUpane prApta kare." te AtmA che. A ja pramANe jenagranthomAM paNa kahyuM che ke aTakammaM pAsabaddho jIvo saMsAracArae tthaaii| aTTakammapAsamukko AyA zivamandiraM ThAI // che. arthAta-je ATha prakAranA karmanA pAzathI mukta che ane je zivamaMdirane prApta thAya che, nizcayamAM te ja AtmA che. che. matalaba ke, jenazAstra kahe che ke, zarIrano vyAsa choDI je pitAnA rUpamAM Ave che ane unnati karI ekSane prApta thAya che te ja ziva che ane te ja AtmA che. mArI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 7] rAjakoTacAturmAsa [pa1 samajamAM upaniSatamAM je kRti kahI che tene artha paNa e ja che. A pramANe pratyeka vAtane syAdvAdanI dRSTie jovAmAM Ave tyAre ja tenuM svarUpa samajavAmAM AvI zake che. abhayA vyantarInA kAryane paNa cAddavAdanI daSTie jue. atyAnA kArya viSe sudarzana muni ema vicAratA hatA ke, A mAtA mArA utthAnamAM sahAyikA thaI rahI che. je pramANe gajasukumAra munie pitAnA mastaka upara dhagadhagatAM aMgArAM mUkanArane paNa pitAne sahAyaka mAnyo hato te ja pramANe A muni paNa abhayAne pitAnA utthAnamAM sahAyikA mAnI rahyA che. mArI janmadAtrI, mAruM pAlana-poSaNa karanArI ane mane nava mAsa sudhI udaramAM rAkhanArI mAtA karatAM paNa A mAtAtulyane upakAra vadhAre che. A mAtAtulyanA ja upakArane kAraNe zULInuM siMhAsana banyuM che ane A ja mAtAe mane Atmonnati sAdhavAne A amUlya avasara Ape che. ahIM paNa A mAtA mArA kalyANa mATe ja prayatna karI rahI che. vAstavamAM A mAtAtulyane mArI upara pUrNa kRpAbhAva che. A pramANe abhayA vyatrI sudarzana munine jema jema kaSTa ApatI jatI hatI tema tema sudarzananI bhAvanA unnata banatI jatI hatI. Akhare sudarzana muni zubha bhAvanA bhAvatAM bAramA guNasthAne caDI jaI mehanIya karmane saMpUrNa naSTa karI temAM guNasthAne pahoMcI gayA ane tyAM temane nirAbAdha anaMta kevalajJAnanI prApti thaI. te munine ema te kevalajJAna thavAmAM na jANe keTalo samaya lAgata paNa abhayAnI kRpAthI thoDA ja samayamAM temane kevalajJAna prApta thaI gayuM. bhagavAna neminAthe kRSNanA pUchavAthI temane kahyuM hatuM ke, he! kRSNa! je tame vRddhane iMTe upaDAvavAmAM sahAyatA Apata nahi te tene keTalAM cakkara lagAvavA paData? tamArI kRpAthI tene cakkara khAvAM maTI gayAM. A ja pramANe gajasukumAra munine na jANe keTalAM cakkara khAvAM paData paNa eka puruSanI sahAyatAthI temanA cakkara maTI gayAM. A ja pramANe sudarzana muni paNa vicAratA hatA ke, mAruM AtmakalyANa sAdhavAmAM mane na jANe keTalo samaya lAgata paNa A mAtAe mArA kAryamAM mane ghaNI sahAyatA ApI che eTale A mAtAne mArA upara ghaNe upakAra che. A mAtAnI kRpAthI ja ghaNuM lAMbA divase thaI zakanAruM kAma thoDA ja samayamAM thaI gayuM che. yogazAstramAM kahyuM che ke, "tIraMtu mAnasiddhi arthAta-tIvra saMvegathI-vairAgyathI ja siddhi jaldI thAya che. A kathanAnusAra sudarzana munie paNa tIvra saMvega vadhAryo te temane kevalajJAnanI prApti thaI. A pramANe abhaya vyantarIe sudarzana munine aneka prakAranAM anukUla ane pratikUla upasargo ApyAM paNa sudarzane pitAnA AtmAne dhyAnamAM e po ke pariNAme temaNe kevalajJAna, kevaladarzana ane kevalacAritranI prApti karI lIdhI. sudarzana munine kevalajJAnanI prApti thaI temAM tamArA puNyane paNa kAMI bhAga che ke nahi ane tethI tamane paNa kAMI lAbha che ke nahi ! zAstramAM kahyuM che ke, lavaNasamudranA pANImAM je taraMge uThe che tenI eka lahera paNa jaMbudvIpa upara paDe te AkhA jaMbudvIpane paNa tANuM laI jaI zake. paNa jabUdIpamAM arihanta, kevalI, sAdhu, zrAvaka-zrAvikA, samyagdaSTi ane bhadra prakRtinA saumya je leke rahe che temanA puNya pratApathI lavaNasamudranuM pANu maryAdA ullaMdhatuM nathI. A ra7. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso pramANe tamAruM puNya tyAM paNa kAma kare che ke nahi ! zAstramAM kahyuM che ke, ISTa gaMdha, ISTa rUpa ane iSTa rasa Adi pitAnA puNya pratApathI ja maLe che. have vicAre ke, jyAM te AMbAne rasa ane kyAM tame! paNa tyAM paNa tamAruM puNya kAma kare che ke nahi ? A pramANe je kAMI thAya che te badhuM pitAnA AtmAdvArA ja thAya che ane eTalA ja mATe ema . Mr kAttA vidattA ya dudApA e suhANa thAya appA mittamamittaM ca duppadiyo suppaTriyo / sudarzana munine je kevalajJAna ane kevaladarzananI prApti thaI tethI temane pitAne te lAbha thayo paNa sAthe sAthe ApaNA badhAne paNa lAbha ja thayo che. A lAbha levAmAM hRdayanuM AkarSaNa joIe. jenAmAM AkarSaNa zakti che te ja lAbha laI zake che. jemake loDhuM te che paNa cuMbaka ja AkarSita karI zake che. A ja pramANe jenAmAM AkarSaNa zakti che ane jemane upAdAna AtmA sAre che, temane paNa sudarzana munine kevalajJAna pedA thavAthI lAbha thavAno ja. - sudarzana munine kevalajJAna thayuM che e vAta devane jANavAmAM AvI. teo vicAravA lAgyA ke, ame pite te kevalajJAna prApta karI zakatA nathI, paraMtu guNanI upAsanA karavI e paNa guNane prApta karavAno mArga che eTalA mATe amAre sudarzana muninI pAse jaI kevalajJAnanI upAsanA karavI joIe. || Aye devatA mahatsava karane, karate jayajayakAra; * deve dezanA prabhu sudarzana, bhavI jIva hitakAra. . dhana 134 sudarzana muni pahelAM te zeTha kahevAtA hatA pachI muni thayA ane have kevalI thayA. temaNe badhI tRSNAne nAza karI ane kAma-dhAdine jItIne saMsAranI badhI prabhA-kAtithI AtmAne ujajavala banAvI lIdho. je AtmAne ujajavala banAve che te badhI kudaratane svAmI ja banI jAya che. deve sudarzana prabhunI pAse upasthita thaI kevalajJAnanI mahimA gAvA lAgyA ke, "he ! nAtha ! Apane sadA ye ya thAo. he! prabho ! ame Apane jayakAra eTalA mATe karIe chIe ke, je vikArane Ape jItI lIdhA che te vikArone jagatanA che paNa jItI le. te vikAra amane paNa chatI rahyA che. ame paNa e vikArone jItI laIe. je ke ema karavAthI e vikAro upara ame vijaya prApta karI zakIe chIe. paNa amAre vijaya thAo ema kahevuM e abhimAnanuM kAraNa che, eTalA mATe ame amArA vikAravijayane paNa tamAre ja vijaya mAnIe chIe ane ema kahIe chIe ke, Apane jaya thAo. Apa jevA mahApuruSe ja amAruM kalyANa kare che." sudarzana bhagavAna devenuM A kathana sAMbhaLI vicAravA lAgyA ke, A devo A pramANe prArthanA karI rahyA che te mArA hRdayamAM zuM che te temane batAvavuM joIe. have te mahApuruSa kevI rIte upadeza Ape che ane zuM kahe che te viSe have pachI AgaLa vicAra karavAmAM Avaze. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 12] rAjakoTa-cAturmAsa [ pa63 vyAkhyAna: saMvata 192 Ase zudI 12 maMgaLavAra prArthanA cetana jANu kalyANa karana ke, A mile avasara re, zAstra pramANa pichAna prabhuguna, mana caMcala thira kara re; zreyAMsa jiNuMda sumara re. 1 che -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI cA zreyAMsanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. prArthanAnI kaDiomAM evo Adeza karavAmAM Avyo che ke, "he! AtmA ! tuM zreyAMsanAtha bhagavAnanI prArthanA kara." A AdezanI prArthanAmAM punarukti paNa karavAmAM AvI che. mahApuruSo dvArA karavAmAM AvelI A prakAranI punaruktimAM ghaNuM rahasya raheluM che. mahApuruSo matalaba vinA ke kAraNa vinA eka zabda paNa vadhAre belatA nathI. paraMtu janasamAjane zikSA ApavA mATe teo eka ja vAtane vAraMvAra kahe che ane mAtA jema potAnA bALakane saraLa bhASAmAM zikSA Ape che, tema saraLa bhASAmAM zikSA Ape che. A ja pramANe A prArthanAmAM he! AtmA ! paramAtmAnuM tuM smaraNa kara." e vAtane vAraMvAra kahevAmAM AvI che. mahApurudvArA karavAmAM AvelA A Adezane ze artha che e te koI pUrNa jJAnI ja kahI zake ! eka ja zabdanA aneka artha thAya che. eTalA mATe A AdezamAM rahelA pUrNa rahasyane kaI pUrNa jJAnI ja pragaTa karI zake chatAM e viSe huM thoDuMka kahuM chuM. je kAMI samajavAmAM Ave che tene bahu ja thoDo bhAga kahevAmAM Ave che. A kathanAnusAra huM je kAMI samajyo chuM ane samajelI vAta jeTalA aMzamAM kahI zakAya teTalA aMzamAM kahuM chuM. A prArthanAmAM paramAtmAnuM smaraNa karavA mATe kahevAmAM AvyuM che eTalA mATe pahelAM te e jovAnuM che ke, AtmA paNa caitanya che...ane paramAtmA paNa caitanya che te evI dazAmAM caitanyanuM bhajana caitanya zA mATe ane kevI rIte kare ? ema kahI zakAya ke, caitanya upara jaDano upakAra jovAmAM Ave che, paNa caitanya upara caitanyane upakAra jovAmAM AvatA nathI. koI koIne tyAM mAMgavA mATe jAya che te te yAcaka paNa jaDa vastu ja mAMge che ane dAtA paNa jaDa vastu ja Ape che. bhikSuka paNa jaDa ja mAMge che ane dAtA paNa jaDa ja Ape che. jo cetanya caitanya kahIne ja rahI jAya te te basa kevaLa e vAta ja rahI. zuM levuM ane zuM devuM ! zreyAMsakumAre bhagavAnane zeraDIne je rasa Apyo hato te paNa jaDa hato- caMdanabALAe paNa bhagavAna mahAvIrane je aDadanAM bAkaLAM ApyAM hatAM te paNa jaDa hatAM. sAdhu leke paNa acitta arthAta jaDa vastu ja le che. je caitanya vastu hoya te teo akalpanIya sacitta letA nathI. A pramANe caitanya upara jaDane upakAra che. AvI dazAmAM jaDane upakAra na mAnatAM ane jaDanI prArthanA na karatAM citanya paramAtmAnI prArthanA zA mATe karavAmAM Ave che ? Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso A bhautikavAdanA jamAnAmAM A prakAranI ghaNI carcA thAya che. keTalAka ema paNa kahevA lAge che ke, bhagavAnanuM smaraNa karavAthI zuM maLe che ? paisAnuM smaraNa karI ema kahevAmAM Ave te paNa ThIka che. A ja prakAranI aneka dalIla ApI ema kahevAmAM Ave che ke, caitanya upara jaDane te upakAra che paNa caitanya upara caitanyane zo upakAra che! eTalA mATe caitanya paramAtmAnI prArthanA zA mATe karavI joIe? A prakAranAM praznonuM samAdhAna karavA mATe sarvaprathama e jovuM joIe ke, caitanya upara caitanyane upakAra thaI zake che ke nahi athavA caitanya upara jaDano ja upakAra che ke zuM? Ane mATe jJAnIjane ema kahe che ke, caitanya upara caitanyane ja upakAra che ane eTalA ja mATe ciMtanya paramAtmAnuM smaraNa karavA mATe kahevAmAM Ave che. je leke jaDanA cakkaramAM paDI jaI caitanya upara jaDano ja upakAra che ema kahe che te leke jarA UMDA UtarI vicAra karaze te temane jaNAze ke, jeTalAM udAharaNo jaDanA upakAranA viSayamAM maLI zake che tethI paNa vadhAre ane sArAM udAharaNa caitanyanA upakAranA viSayamAM paNa maLI zake che. eTaluM ja nahi paNa evA udAharaNa paNa maLe che ke, jemAM caitanyane mahAna ane jaDane tuccha mAnavAmAM Avela che ane caitanyanA upakAranI AgaLa jaDane upakAra choDI devAmAM Avyo che. udAhaSNu tarIke kaI mANasa kerTanA kaI kissAmAM phasAI gayo. te vakIlanI piAse gayA ane tene kahyuM ke, Apa e keI upAya batAvo ke jethI huM A kissAmAMthI ugarI jAuM. huM sAceM chuM. meM aparAdha karyo nathI chatAM temAM huM phasAI gayo chuM eTalA mATe tame mArI sahAyatA kare. have te vakhate te vakIla jaDa vastu Apaze ke buddhi Apaze ? ' ' nAnapaNamAM mane eve prazna pUchavAmAM AvatuM ke, akkala maTI ke bheMzo te vakhate te bALaka hato paNa atyAre bALaka nathI; eTale Aje bacapaNathI paNa vadhAre bhUla thavI na joIe. A kAraNe ja jJAnIjane kahe che ke - - avikAra vicAra Atama guNa, meha jaMjALamAM na paDa re; pudgala cAha miTAya vinayacaMda, te jina tU na avara re. jJAnIjane kahe che ke, te puddagalanI lAlasAmAM paDI rahyo che eTalA ja mATe tuM ema kahe che ke, caitanya upara jaDane upakAra che. dAtA jaDa vastu ja Ape che ane yAcaka paNa jaDa ja le che A pratyakSa vAta jaIne jaDa vastune ja pakaDI na bese ane caitanya upara kevala jaLane ja upakAra che ema mAnI na bese. saMsAranuM kAma jaDathI ja cAlatuM nathI. te mukadamAmAMthI te mANasane bacAvavA mATe vakIle pAMca daza rUpiyA ApI dIdhA hatA te te ThIka kahevAta? AthI viruddha bIjA vakIle tene evI buddhi ApI ke te mukadamAmAMthI bacI gayo te tame A baMnemAMthI kene ThIka samajaze? pAMca rUpiyA levA ThIka samajaze ke buhi levAnuM ThIka samajaze? eTaluM ja nahi buddhine mATe te leke vakIlane phI Ape che. A pramANe caitanyane mATe jaDa vastune tyAga karavo paDe che. mAstara bhaNAve che eTalA mATe tene pagAra Apa paDe che. A pramANe jJAnane mATe pudgalane tyAga te kare ja paDe che. A ja pramANe paramAtmA viSe paNa juo ke, paramAtmA mATe zene tyAga kare paDe che? paramAtmA mATe paNa pudagalone tyAga te kare ja paDe che. pudgalenA dhyAsamAM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 12 ] rAjakATa-cAturmAsa [ 565 paDI jaI paramAtmAne bhUlI javA e ThIka nathI. ema karavAthI kAma paNa cAlI zakatuM nathI. tame A viSe vicAra karazeA te tamane spaSTa jaNAze ke, caitanya upara caitanyanA ja upakAra che ane eTalA ja mATe paramAtmAnuM smaraNa karavA mATe jJAnIjaneA kahyA kare che. mATe pudgalAne byAsa cheADA ane paramAtmAnuM smaraNa kara| ane paramAtmA sAthe evI prIti khAMdhe ke jema lAbhI mANasa rUpiyA sAthe prIti khAMdhe che. have atre eka prazna ubhA thAya che ke, paramAtmA te avikArI che ane ApaNe vikArI chIe. evI dazAmAM ApaNe vikArI e avikArI paramAtmAnI sevA kevI rIte karI zakIe ? meTA mATA AcAryaMne paNa AvA vicAra AvyA che ane temaNe paNa kahyuM che ke :-- buddhayA vinA'pi vibudhArcitapAdapITha ! stotuM samudyatamatirvigatatra po'ham / bAlaM vihAya jalasaMsthitamindubimba manyaH ka icchati janaH sahasA grahItum // he ! prabhA ! tuM jyAM padArpaNa kare che te pAdapIDanI Indra paNa pUjA kare che teA pachI huM buddhihIna tArI prArthanA karavAne kema samartha banI zake! paNa tArI bhaktivazAt jANe huM pAgala thaI gayA hAu" tema pAgala thaIne huM tArI prArthInA karavAne mATe udyata thayA chuM. kAI mane ema kahe ke, tuM muddhihIna che teA pachI paramAtmAnI prArthanA zA mATe kare che ? te| A praznanA javAbamAM huM e ja kahIza ke, je pramANe jalamAM paDelA candranA biMbane khAlaka pakaDI zakatA nathI chatAM tene pakaDavAne prayatna tA kare ja che ane peAtAnA prayatnamAM AnaMda mAne che, A ja pramANe paramAtmAnA guNAnuM huM pUrIrIte varNana karI zaktA nathI chatAM paNa nilajja thaIne temanA guNAnuM varNana karavAne yathAzakti prayatna karuM chuM. huM potAnI suddhine judI rAkhIne bAlabhAvathI paramAtmAnI prArthanA karuM chuM. A pramANe paramAtmAnI sanmukha potAnI zaktineA vicAra karI pUrvAcAcI paNa pahelAM te asamaMjasamAM paDI gayA hatA paNa Akhare teoe je mArga pakaDyo che te mArgane tame paNa pakaDA. AcAryA kahevAnA Azaya e ja che ke, paramAtmAnI bhaktimAM peAtAnI pUrNa zaktine samarpita karI devI. paramAtmAnI bhakti karavAmAM peAtAnI akkala na doDAvavI tathA ema paNa vicAra na karavA ke mArAmAM ochI buddhi che athavA huM vikArI chuM. A prakAranA vicAra dUra karI je pramANe AcArye khAlabhAve paramAtmAnI prArthanA karI che te ja pramANe tame paNa paramAtmAnI prArthanA kare| ane pachI jue ke, temAM kevA AnaMda Ave che ! A prakAranI prArthanA tame jo paMdara divasa ja karI jue te tamane ghaNA ja AnaMda maLaze ane e AnaMdanI anubhUti tame pote ja karI zakazeA. paramAtmAnI bhakti sva-pramANathI ja siddha che. ene mATe kAI khIjA pramANanI AvazyakatA nathI. jema dIpakane jovA mATe bIjA dIpakanI AvazyakatA rahetI nathI kAraNa ke te dIpaka te svapramANathI ja siddha che. eTalA mATe buddhine zAnta karI ane pramAdane tyAga karI, paramAtmAnI bhaktimAM tallIna thAo ane pachI juo ke temAM kevA AnaMda Ave che ! bhaktinA mArgo upara dareka vyakti cAlI zake che. e mArge jvAmAM khAlaka ke vRddha, sazakta ke azakta, strI ke puruSa vageremAMthI kAI ne pratibaMdha nathI. je koI cAhe te bhaktinA mArge jaI zake che ane peAtAnuM kalyANa sAdhI zake che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA pa66 ] anAthI muninA adhikAra--63 anAthI muni rAjA zreNikane kahI rahyA che ke, huM ! rAjana ! have huM tane e batAvuM chuM ke meM sAdhunA AcAranI A badhI vAtA tane zA mATe saMbhaLAvI che? tame paNa ema vicAra kare| ke, anAthI munie rAjAnI samakSa sAdhuonA AcAra viSayaka varNana zA mATe karyuM che ? jo tame ema kahetA heA ke, amane sAdhuenA AcArathI zuM matalaba ! te| A tamArI bhUla che. balki je sAdhu haze te te potAne AcAra pahelAM batAvaze. je sAdhutAnuM pAlana karatA na heAya te bhale ema vicAre ke, jo huM sAdhunA AcAra gRhasthAne batAvIza te gRhasthA mArA kAryanI TIkA karaze paNa je sAdhutAnuM pAlana karatA haze te muni te sAdhuonA AcAra pahelAM ja batAvaze. tema karavAmAM temane potAne paNa lAbha che ane sAthe sAthe tamArA paNa lAbha che: socA mehAvi subhAsi imaM, aNusAsaNaM nANaguNovaveyaM / maga kusIlA jahAya savvaM, mahAniyaMThANa vae paheNaM // 51 // ' he ! medhAvI ! . he ! buddhimAna rAjA ! A subhASita ke jenuM meM tArI sAme varNana karyuM che te sAMbhaLI tuM te viSe vicAra kara. A subhASita anuzAsana arthAt zikSArUpa che ane jJAna, darzana ane cAritranAM guNothI yukta che. A jJAna, darzana ane cAritrathI susaMskRta evI zikSAne sAMbhaLI tuM kuzIlAne mAga cheADI daI mahAnigranthAnA mArge cAla. ' anAthI munie rAjA zreNikane je kAMI kahyuM che te uparathI te ema jaNAya che ke, jANe rAjA zreNika sAdhu thatA hAya paNa te sAdhu thatA nathI chatAM munie tene Ama kahyuM che te tenA zA uddeza che te atre jovAnuM che rAjA zreNikane munie medhAvI kahyA che. A uparathI ema pragaTa thAya che ke, A subhASita-zikSA buddhimAnane ja ApavI joIe, buddhihInane nahi. paNa Aje to zreNika jevA buddhimAna lokeA nathI eTale zuM A zikSA kAIne ApavI na joIe ? buddhimAna mANasA e prakAranA mAnavAmAM Ave che. eka tA te buddhimAna che ke je krAI vAtane sAMbhaLI te ja samaye satyAsatyane nirNaya karI le che ane bIjo te buddhimAna che ke je turata ja satyAsatyane nirNaya karI zakatA nathI paNa tene prayatna te te bAju ja hAya che. jemake eka tA mAstara hAya che ane khIjo chAtra heAya che. e bannemAMthI kAne buddhimAna kahevAya ? jo bannemAM buddhi na hoya teA eka mAstara ane khIjo chAtra hAya e anI ja na zake ane je banne samAna buddhivALA heAya te pachI ekane mAstara ane khIjAte chAtra banavAnI jarUra paNa rahetI nathI. mAstara ane chAtra bannemAM buddhi te che paNa ekamAM vadhAre che ane khIjAmAM ochI che paNa jenAmAM buddhi echI che te buddhi prApta karavAnI ceSTA kare che ane khIjo tene buddhi Ape che. A pramANe je chAtramAM buddhi ochI che te paNa muddhimAna ja che; kAraNa ke, te buddhi prApta karavAnI ceSTA kare che. A ja pramANe je buddhine prApta karavAne prayatna kare che te paNa muddhimAna ja che ane jenAmAM buddhi che te te pahelethI buddhimAna che ja. tame jo kAI vAtanA nirNaya tAtkAlika * karI na zake to paNa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudI 12 ] rAjakeTa-cAturmAsa [pa67 satyAsatyane nirNaya karavAnI icchA te rAkhe ja. A prakAranI IcchA rAkhavAthI tame buddhihIna nahi paNa buddhimAna ja kahevAze. ame tamane je kAMI saMbhaLAvIe chIe te ema samajIne ja saMbhaLAvIe chIe ke, tame satyAsatyane nirNaya karavAnI vivekabuddhi pragaTAve. Ama chatAM koI amAruM kahevuM na sAMbhaLe ke na mAne to te temanI icho. paNa e kAraNe amAre duHkha mAnavuM na joIe. amane evo paNa vicAra tha na joIe ke, ame te kahIe chIe paNa A leke te kAMI sAMbhaLatA ja nathI. je amane A prakArano vicAra thayo to e pitAnA jJAnane pote halakuM banAvavA jevuM che. eTalA mATe amAruM kahevuM kaI sAMbhaLatuM ke mAnatuM nathI" e vicArathI amane duHkha thavuM na joIe paNa e vAtane vicAra to avazya karavo joIe ke, A zikSA buddhimAnane ja ApavI, buddhihInane nahi. buddhihInane zikSA ApavAthI kAMI lAbha thaI zakato nathI. kheDuta paNa bIja vAvatAM pahelAM e joI le che ke A bhUmi upajAu che ke nahi ? bhale te bhUmimAM anna ke vRkSa ugeluM na hoya chatAM te e te jue ja che ke, ahIM ghAsa ugeluM che ke nahi ! je ghAsa ugela hoya te te kheDutane eTalI te AzA rahe che ke, A bhUmi upara vAveluM bIja te nirarthaka nahi jAya, paNa je tyAM ghAsa paNa ugyuM na hoya te evI nakAmI bhUmi upara bIja vAvIne zuM lAbha thAya ? A ja pramANe A dharmazikSA saMbhaLAvavA mATe amAre pariSad jevI joIe ke A pariSadda kevI che ! zrI naMdIsUtramAM traNa prakAranA zrotA batAvavAmAM Avela che. eka to "jANiyA', bIjA "ajANiyA" ane trIjA "duheDA" zAstramAM kahyuM che ke, jANiyA ane ajANiyA zrotA AgaLa te upadeza Apavo paNa duheDA"---ardhadagdha zrotA AgaLa te cUpa rahevuM e ja sAruM che. jANiyA ane ajANiyA zrotA AgaLa kevo upadeza Apavo ane daheDA-ardhadagdha zrotA AgaLa kevI rIte cUpa rahevuM e paNa zAstramAM batAvavAmAM AvyuM che. jANiyA zrotA te che ke, jeo DuM kahevAmAM ja ghaNuM samajI jAya. je pramANe pANImAM paDeluM telanuM bida kelAI jAya che te ja pramANe je thavuM sAMbhaLIne vadhAre samajI jAya che te jANiyA zrotA che. bIjA ajANiyA nAmanA zrotA che arthAta jemanAmAM A prakAranI buddhi hatI nathI. jANiyA zrotA te teo che ke jeo thoDuM ghaNuM jANe che, ane ajANiyA zrotA te che ke, jeo kAMI paNa jANatA nathI. jANiyA zrotA ane ajANiyA zrotAne ke upadeza Ape ene paNa vicAra karavAnI jarUra che. je ajANiyA zrotAonI AgaLa jJAnacarcAnI moTI moTI vAta karavAmAM Ave te e loke e vAtane kema samajI zake? eTalA mATe ajANiyA zrotAone evI sarala zikSA ApavI joIe ke jethI bALaka paNa e sarala zikSAne samajI zake. jANiyA zrotAonI AgaLa koI tattvajJAnanI carcA karaviAmAM Ave to teo te tarka ke dalIladvArA nirNaya karI zake, paNa ajANiyA zrotAo tattvajJAnane samajI na zakavAne kAraNe UlaTA gaDabaDamAM paDI jAya. eTalA mATe "ajANiyA" zrotA ane "jANiyA" zrotAonI AgaLa ke upadeza Apa tene paNa khyAla rAkhavAnI jarUra rahe che. ajANiyA pariSa6nI sAme evuM caritracitraNa karavuM na joIe ke jethI temanuM pitAnuM caritra naSTa thaI jAya athavA temanA gAuthya jIvanamAM koI prakAranI muzkelI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa68] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso ubhI thaI jAya! sAdhuonuM vyAkhyAna sAMbhaLI koI strI ema kahevA lAge ke, "huM te have cUlo saLagAvIza nahi, ghaMTI pheravIza nahi, bALakane dUdha pIvaDAvIza nahi ane gharanAM kAma paNa karIza nahi kAraNa ke e badhAmAM pApa che." strInuM A kathana sAMbhaLI tame leke zuM kaheze? e ja kaheze ke, mahArAja ! ApanuM vyAkhyAna sAMbhaLI amArI strI bagaDI gaI. e strIne je ema kahevAmAM Ave che. tAre je kAma ja karyuM nathI to tuM dIkSA laI le. te ene mATe te te ema kahe che ke, mAre dIkSA te levI nathI paNa huM gharanuM kAma karIza nahi. tyAre tene ema ja kahI zakAya ke, tuM sarvaprathama sthala hiMsAne tyAga kara tathA krodha kalezano tyAga kara. je sthUla hiMsAne tyAga karIza te paNa tane dharma ja thaze. je te gharamAM zAntithI rahIza ane gharamAM kaleza kaMkAsa nahi kare te tArA gharanA leke ema kaheze ke, mahArAja! ApanuM vyAkhyAna sAMbhaLI te sudharI gaI. A pramANe gharanA vyavahArathI ja sAdhuone prazaMsA paNa maLI zake che ane badanAmI paNa maLI zake che. kahevAne Azaya e che ke, ajANiyA zrotAonI AgaLa evI zikSA ApavI na joIe ke jene teo samajI zake nahi ane UlaTA gaDabaDamAM paDI jAya. bALaka ane strIonA magajamAM evI vAta ghuseDavI na joIe ke jethI temanAmAM vadhAre kharAbI AvI jAya athavA bhayamukta thavAne badale vadhAre bhayagrasta thaI jAya. bALaka ane strIonI sAme bhUta-cUDelanI vAto karavAmAM Ave to teo ema vizvAsa karavA lAgaze ke, bhUta-cUDela hoya che. kAraNa ke te divase zAstramAM paNa bhUta-cUDelanI vAta nIkaLI hatI. A pramANe bhUta-cUDelanI vAta karavAthI bALaka ane strIomAM vadhAre bhaya pedA thavA pAme che. temanI sAme te evI vAta mUvI joIe ke, navakAra maMtramAM evI zakti hoya che ke, te cauda pUrvanA jJAnathI paNa caDiyAtI che ane tene jApa karavAthI kaI prakArano bhaya paNa rahe nathI. gAMdhIjIe lakhyuM che ke, "mArI dhAyamAtAe mane evI zikSA ApI hatI ke, rAmanuM nAma japavAthI bhUta Adina bhaya lAgatuM nathI. mArI dhAyamAtAnI A zikSAne kAraNe mane kaI divasa bhUta-pretane bhaya lAgyo nathI.' have tame e vicArI le ke, navakAramaMtra meTe che ke rAmanAma moTuM che. tame ema kaheze ke, navakAramaMtra maTe che. paNa evo vizvAsa che ke nahi ? Aje koI sATha varSanA vRddhane ema kahevAmAM Ave ke, tame rAtanI smazAnamAM cAlyA jAo. te zuM te vRddha jaI zakaze? AthI viruddha jApAnanA bALake viSe evuM sAMbhaLavAmAM Ave che ke, pAMca varSanA bALakanA hAthamAM paNa talavAra ke baMduka ApI smazAnamAM javAnuM kahevAmAM Ave che te te paNa smazAnamAM cAlyo jAya che. A pramANe ApaNe tyAM A vizvAsa nathI paNa hRdayamAM bhaya ghUsele che. eTalA mATe temane evI zikSA ApavI na joIe ke jethI temane vadhAre bhaya thAya; paNa temane evI zikSA ApavI joIe ke jethI temane bhaya dUra thAya! A jamAnAmAM jANiyA pariSad ochI che ane ajANiyA pariSad vadhAre che. eTalA mATe amAre upadeza ApavAmAM sAvadhAnI rAkhavI joIe. kadAca kahe ke, amuka bAInuM amuka kAma te devInI pAse javAthI pUruM thaI gayuM. paNa jyAre devImAM zakti che te zuM navakAramaMtramAM zakti nathI ? navakAramaMtramAM kevI zakti che ene mATe kahyuM che ke - Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 12 ] rAjakATa-cAturmAsa [569 kRSNa bhUjaMgakA ghAlyA re ghaTame, kriyA mAraNake hAra; nAga pITha bhaI phUlakI mAlA, mantra jagye navakAra. navakAramaMtranI zaktinAM AvAM aneka dAkhalA paNa maLe che. kadAca kAI kahe ke, A dAkhalA tA junAM che ane navAM dAkhalA AnI viruddhanA paNa maLe che. paraMtu A viSe huM mArA anubhavanI vAta kahuM chuM ke, huM nAnapaNamAM bhUtapreta AdithI bahu bhaya pAmatA hatA paNa jyArathI navakAramaMtrathI bhUta bhAgI jAya che evI mArAmAM dRDhatA AvI tyArathI mAre bhUtapretane bhaya che thaI gayA. tame paNa navakAramaMtra upara dRDha vizvAsa rAkheA teA pachI bhUtapreta vagere kAI nA bhaya rahevA na pAme. >> ' A viSe sAdhvIe upara vadhAre javAbadArI rahelI che. kAraNa ke, strIonuM AvavuM- javuM temane tyAM vadhAre heAya che. strIone evI bhAvanA hAvI na joIe, tema temane evI zikSA paNa maLavI na joIe ke, Aje kALI caudaza che eTale A maMtrane jApa karavAthI Ama thaze athavA A maMtrane jApa karIzuM te Ama thaze. keTalAka leAkeA sAdhu thaIne paNa A prakAranI zikSA Ape che. eTalA ja mATe anAthI muni kahe che ke, he! rAjA ! tuM mahAnirtheAnA mArge cAla. mahAnirtheAnA mArge eka te zraddhArUpe cAlI zakAya che ane bIjAM sparzanArUpe cAlI zakAya che. sparzanArUpe temanA mArge cAlI na zakAya te te vAta judI che paNa je zraddhArUpe paNa cAlatA nathI. te patita thaI jAya che. zuM tame kAI nigranthane jaMtra-maMtra batAvatA sAMbhaLyA ke joyA che ? sAcA nirmAMnthA jaMtramaMtramAM paDatA nathI; teA pachI jaMtrama tramAM paDavuM e kuzIlAnA mArge cAlavA jevuM nathI zuM ? tame paNa A vAtaneA vizvAsa rAkhI kuzIlAnA mArge na cAleA paNa mahAnigranthAnA mArge cAleA te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. sudarzana caritra--63 kevalI bhagavAnanI vANI ameAtra hoya che, sudarzana kevalI bhagavAna dezane upadeza" ApatAM kahevA lAgyA ke, tame mane ane huM tamane joI rahyo chuM paNa kevaLa upasthI ja joIne aTakI na jAo; paraMtu aMdarathI e jue ke, tame leAkeA kAnA utsava ujavI rahyA che ane kAne jayakAra khelI rahyA che. eka mANasa je UMce kheDela che te jaldI ane dUra joI zake che paNa tenA AdhAra teA nIceteA ja hoya che. jo tene nIcene AdhAra nA hAya te| te uparathI paDI jAya. A ja pramANe tame leAkeA mArA jayakAra tA mele che paNa mArI nIce kAne pAyeA rahelA che te jue. sudarzana muninA upadezaneA sAra, AkhA jagatane eka karavAnI bhAvanA che. AjanA yuvakA tA kevala traNa ja sampradAyAne eka karavA cAhe che paraMtu ame tA sakaLa saMsArane eka karavA cAhie chIe. zAstramAM vAravAra kahevAmAM AvyuM che ke, samasta jIvAne potAnA AtmAnI samAna mAtA, paNa A kathanane vAstavika artha zuM che tene gaMbhIratApUrvaka vicAravAnI jarUra che. jyAre badhA jIvAne samAna mAnavAnuM kahevAmAM AvyuM che te pachI zuM manuSya manuSya paNa eka thaI zake nahi ! zAstra ema kahetuM nathI ke krama--vibhAgane ja maTADI 28 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * pa70] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso de. zAstra te kahe che ke, paganI jagyAe paga raheze ane mastakanI jagyAe mastaka raheze. zarIrane te paga, nAka, kAna, mastaka vagere badhAnI AvazyakatA rahe che chatAM paNa te paganI jagyAe ja raheze ane mastaka, mastakanI jagyAe ja raheze. badhAM aMgene samAna mAnavAne e artha nathI ke, paga ane mastakane eka karI de. badhAM aMge yathAsthAne bhinna te raheze ja, paNa sAthe sAthe zarIra eka hovAthI abhinna paNa thaI zake che. aMganI daSTie te bhinnatA che paNa zarIranI dRSTie abhinnatA che. A prakArano viveka rAkhIne je sudhAra karavAmAM Avaze to te ThIka che nahi te sudhAra thavAne badale UlaTo vigraha thaze. sudarzana bhagavAna kahe che ke, tame A zarIrane Adara ApI rahyA nathI paNa guNone Adara ApI rahyA che ane te guNo AtmAnAM che; eTalA mATe je AtmAnA guNo che e AtmAne tame bhUlI na jAo. saMsAramAM je kAMI priya lAge che te AtmAne mATe ja priya lAge che. te eTale sudhI ke paramAtmA paNa AtmAne mATe priya lAge che. eTalA mATe AtmAne bhUlI na jAo. kAle kahyuM hatuM ke, dekha sakhI yaha brahma birAjata, thAkI gati saba yAhI ke sahe." AtmA ja brahma che. e vAtanI sAkSI mATe bhagavatI sUtranuM pramANu ApuM chuM. bhagavatI sUtramAM gautama svAmIe bhagavAnane prazna karyo ke, "he! bhagavana! jIvanAM keTalAM nAma che?" A praznanA uttaramAM bhagavAne kahyuM ke, "he! gautama ! jIvana viSNu, kartA, vikartA, pAraMgata Adi aneka nAme che. e badhAM nAmamAM upAdhikRta bhedo te che paraMtu upAdhi maTI javAthI badhAM nAme eka ja che." A pramANe AtmAne mATe ema kahevAmAM AvyuM che ke, he! sakhI! A AtmA ja brahma che. ene bagADa nahi. keI maMdiranA pattharane teDavA lAge te e devanI avajJA mAnavAmAM Avaze, paNa kaI devaLanI te rakSA kare paNa devane bagADe te zuM e devanI avajJA thaI nahi gaNAya? A zarIra devaLa che ane e devaLamAM rahenAra AtmA deva che. A vAta kevaLa jeno ja kahetA nathI paraMtu vedAntIo paNa ema ja kahe che. teo paNa ema kahe che ke - ' ho sevAzraya: promo, karo tevA sanAtanaH | . . caketa mairmnirmA, romana pUgayet | A deha te AtmadevanuM maMdira che, je tenI aMdara rahe che. e AtmadevanI avajJA karavI zuM ucita che? tame ADakatarI rIte te game te kahe, paNa e viSe UMDe vicAra karavAmAM Ave te jaNAze ke, A dehamAM rahenAra devano ja drola karavAmAM Ave che. koI mRta strIne kharAba dRSTie jovAmAM AvatI nathI. A ja pramANe kaI mRta zarIrane mAravAmAM AvatuM nathI. je kAMI kharAba kAma karavAmAM Ave che te jIvitanI sAthe ja karavAmAM Ave che. A pramANe e Atmadevane ja bagADavAne-bhraSTa karavAno prayatna karavA mAM Ave che. . chavanI dazA jIvane mATe ja zobhA Ape che. enI dazA kaI jaDa padArthamAM zobhA ApI zake nahi. e jIva ekamAM te. eka che ane anekamAM aneka che. A vAta sAdhAraNa rIte samajamAM AvI zakaze nahi paNa kaI mahApuruSanA zaraNe jaI samajavAmAM Ave te samajamAM AvI zake ! Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya jAya che ke , --- - * ra ka ka TI ** zudI 12 ] rAjakoTa-cAturmAsa [571 jagatamAM zabdone pAra nathI, paraMtu-e zabdonuM e zabdone sAMbhaLavAnuM-sthAna te kAna ja che. have e jAo ke zabda moTAM ke kAna moTAM ? A ja pramANe AMkha paNa badhAM rUponuM Ayatana che. AMkhanI vinA rUpa nakAmuM che. A pramANe saMsAranAM badhAM padArthonuM Ayatana arthata rahevAnuM sthAna te indriyo che, paNa e juo ke AMkhamAM, nAkamAM, kAnamAM ane e badhI indrimAM koNa che? e badhI IndrimAM AtmA ja che ne ? e AtmA eka paNa che ane aneka paNa che. ekamAM te eka che ane anekamAM te aneka che. bhagavatI sUtramAM temanA praznanA uttaramAM bhagavAne kahyuM che ke, "huM eka paNa chuM ane aneka paNa chuM. AMkha, kAna, nAka vageremAM je AtmA na hoya te zuM e badhI indrio pitapotAnuM kAma karI zake kharI? joke AMkha, kAna, nAka Adi indriyo bhinna bhinna che paNa e badhI eka ja AtmAnI sattA che. A pramANe AtmA eka paNa che ane aneka paNa che. je AtmA pitAnA rUpane samaje te potAnA rUpamAM ja AvI zake che ane jyAre te pitAne bhUlI jaI mehamAM paDI jAya che tyAre te pote ja cakkaramAM paDI jAya che. A pramANe AtmA jyAre pitAne vicAra kare che tyAre te potAnA rUpamAM ja AvI jAya che ane jyAre pitAne bhUlI jAya che tyAre mehamAM paDI jAya che. AtmA pitAne bhUlI jaImehamAM kevI rIte paDI jAya che! te ene mATe ema mAno ke, keI strI tamArI sAme AvI te vakhate AtmA pitAne meM mAne che ke ramaNIne moTI mAne che. balki keTalAke te rAvaNanI jevA evA hoya che ke, jeo ramaNInI pAchaLa pitAnuM sarvasva-pitAnAM prANu suddhAM paNa samarpaNa karI de che. zuM Aje paNa moTA moTA rAjAe ane gosAIo eka eka raMDInI pAchaLa barabAda thayA nathI ? - A pramANe A AtmA-brahma pitAnI meLe ja potAnA rUpamAM Ave che ane pitAnI meLe ja pe tAne bhUlI jaI mehamAM paDI jAya che. eTalA ja mATe kavi AnaMdaghanajI kahe che, he ! avadhUta ! Ayatana arthAta maThamAM zuM paDI rahyo che ! tArA ghaTane kema jete nathI ? e ghaTamAM kahyuM che e je." jJAnamAM paNa AtmA ja che ane ajJAnamAM paNa AtmA ja che. Aje jo tamArAmAM ajJAna paNa hoya te tene paNa tamAruM sahAyaka mAne. apUrNatA ja pUrNatA ApanAra che. na jANavuM ke evuM jANavuM e apUrNa jJAna athavA ajJAna che, paNa enI dvArA ja pUrNatA arthAta jJAnamAM jAo. - sudarzana bhagavAna AgaLa kahevA lAgyA ke, "he ! devo ! tame loko je mahimA gAI rahyA cho te mahimA zarIrane nahi paNa utkRSTa saMyamane che. e utkRSTa saMyama badhA AtmAmAM rahela che eTalA mATe tene bhUlI na jAo." jainadharma kahe che ke, utkRSTa saMyama hovAthI ja utkRSTa cAritra Ave che. ema banatuM nathI ke, utkRSTa saMyama te na heya ane utkRSTa jJAna pedA thaI jAya. jo utkRSTa saMyama pahelAM : utkRSTa jJAna pedA thaI jAya te gajaba thaI jAya ne ! e dazAmAM saMsAra ja patita thaI jAya. eTalA mATe pahelAM meha naSTa thAya che tyAre ja utkRSTa jJAna pedA thAya che. moha naSTa thayAM pahelAM jJAna pedA thavAthI saMsAra patita thaI jAya. udAharaNa tarIke mAno ke,.. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa72] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [Aso. tamAre dhana joIe che. tamAro dhanane meha chUTo nathI chatAM tamane avadhijJAna pedA thaI jAya te tame A saMsAramAM anekene sApha karI nAkhe. A te enA jevI vAta bane ke, bilADIne pAMkha AvI gaI. bilADIne je pAMkha AvI jAya che te koI paNa pakSIne na choDe. A ja pramANe je tamane dhanane meha chUTyA pahelAM ja avadhijJAna Adi pedA thaI jAya te tame paNa saMsArane palaTAvI de. bilADIne pAMkho AvatI nathI e ja sAruM che. pAMkha na AvavAnA kAraNe ja pakSIonI paNa rakSA thAya che ane bilADI paNa ghaNuM pApathI bacI jAya che. A ja pramANe meha chUTayA pahelAM jJAna thatuM nathI e paNa sAruM ja che. matalaba ke, pUrNa cAritra thayA bAda ja pUrNa jJAna pedA thAya che; paDelAM thatuM nathI. kaI keInA viSe ema kahe ke, te AdhyAtmajJAnI che to tene ema kahevuM ke, je AdhyAtmazAnI haze tenAmAM cAritrapaNuM paNa sarasa haze, te cAritranI avaga gunA karaze nahi. sudarzana bhagavAna kahe che ke, he! devo ! tame je guNanI mahimA gAo cho te guNa tamArA AtmAmAM paNa che. e vAta sadA khyAlamAM rAkhe. tame paNa A vAtane samajIne A prakAranA cAritrane namaskAra karaze te A bhavamAM nahi te anya bhavamAM e prakAranuM cAritra avazya prApta thaze. guNane satkAra kare e sAruM ja che. paNa je guNenI ghaNuM kare che te dhRNuM karanAramAM te guNa che. keI kSamAnI niMdA kare che, te kSamArzala kahe che ke, te niMdA karanAramAM paNa samAna guNa che, je kaI divase avazya pragaTa thaze. keI zIlanI nidA kare che te jJAnIo kahe che ke e zIlAniMdakamAM paNa zIla guNa che. tenAmAM rahelo te zIlane guNa paNa koIne koI divase avazya pragaTa thaze. evAM aneka udAharaNe maLe che ke je pApIoe dharmanodhaNI nidA karI hoya che te pApIo paNa dharmAtmA banI gayA che. bhagavAna pArzvanAthanI sAthe kamake kevuM vaira vALyuM hatuM ane ke durvyavahAra karyo hate ! paraMtu Akhare te kamaTha ja bhagavAna pArzvanAthanA guNagAna karavAthI sudharI gayo ke nahi? gozAlAe paNa bhagavAna mahAvIranI sAthe ke duvyavahAra karyo hate ! teNe bhagavAnanA be ziSyone paNa bALI nAMkhyA hatA ane bhagavAna upara paNa tejezyA pheMkI hatI. te gozAlaka mATe paNa bhagavAne kahyuM che ke, te gazALe paNa aneka bhavanI pazcAt mArA AtmAnI samAna banI jaze. A pramANe je guNanI niMdA kare che temanAmAM paNa te guNe hoya che, je koIne koI divase pragaTa thAya ja che. jJAnIjane A pramANe niMdA karanArA ethI gabharAtA nathI, paraMtu temane potAnA sahAyaka mAne che. abhayAe sudarzana munine vicalita karavAne ghaNe prayatna karyo paNa te zeTha jyAre vicalita na thayA tyAre te bahu kuddha thaI, chatAM zeTha te ema ja vicAratA hatA ke, A mAtAtulya krodha karatI nathI paraMtu mArA cAritrane utkRSTa banAve che. A mAtA mA cAritrarUpI agni upara ghI home che ane mArA cAritrAgnine sateja banAvI rAkhe che. A pramANe jJAnIjane te avaguNamAM paNa guNonuM ja darzana kare che. bhagavAna sudarzane potAnA upadezamAM kahyuM che ke, je guNene kAraNe tame loko mahimA gAI rahyA che te guNe tamArAmAM paNa che kAraNa ke mAro ane tamAre AtmA samAna che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 2] rAjakeTa-cAturmAsa | [573 bhagavAnane A upadeza sAMbhaLI abhayA vicAravA lAgI ke, meM AvA prabhune paNa kaSTa ApyuM. temane pahelAM paNa zULIe caDAvavAne hukama apAvyuM ane have muni thayA bAda ahIM paNa kaSTa ApyAM. A pramANe vicAra karI te kahevA lAgI ke, "he! prabho! mArA jevI pApiNane Apa kSamA Ape. meM bahu pApa karyuM che. mArA pApane mApha kare. he ApanA zaraNe AvI chuM." bhUle te tamArAthI paNa thaI haze ane pUrvabhavamAM te na jANe tame kevI kevI bhUle karI haze ! na jANe kayAM kayAM pApa karyo haze? abhayAnI mAphaka tame paNa tamArAM duSkRtya mATe pazcAttApa karo. bhUtakALamAM karelAM pApane dabAvo ke chupAvo nahi. bhakta kahe che ke, "kevo chuM ke huM icchApUrvaka je pApa kRtya karuM chuM te pApane te huM dabAvuM chuM-chupAvuM chuM ane keInA kahevAthI je thoDuM ghaNuM sukRta karuM chuM tene cAre bAju kahete pharuM chuM." tame A paddhatine tyAga karI pitAnAM duSkA mATe pazcAttApa kare che temAM kalyANa raheluM che. vyAkhyAna: saMvat 1992 Aso vadI 2 ravivAra prArthanA vizvasena nUpa "acalAyarAnIjI, tasu suta kulasiNagAra he abhAgI ! jatAM zAMti thaI nija deza, mRgI mAra, nivAra he, subhAgI; zAnti jinezvara sAhaba selamA. 1 -vinayacaMdrajI kuMbha, covIzI zrI zAntinAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. bhagavAna zAntinAtha paNa zAnta che ane AtmA paNa zAnta che; eTalA ja mATe AtmA bhagavAna zAntinAthanI prArthanA kare che. A viSe vivekapUrvaka vicAra karavAmAM Ave te atula zAtinI prApti thAya. atre eka prazna thAya che ke, jyAre huM zAnta chuM te pachI mArI pAchaLa Adhibhautika. Adhidaivika ane AdhyAtmika duHkho kema vaLagelAM che? mArI pAchaLa A prakAranI azAnti kema vaLagelI che temane roga paNa thAya che ane mAre duHkha paNa sahana karavo paDe che. jo huM zAnuM chuM to pachI mane roga ane duHkha kema thAya che? bIjI bAju zAstra paNa ema kahe che ke, bhagavAna ane bhagavAnane dharma maMgalamaya che. A kathanAnusAra mArAmAM paNa. maMgalatA hovI joIe. jyAre huM paNa maMgalamaya chuM, mArAmAM paNa maMgalatA che. te pachI, mAruM amaMgala kema thAya che ane mane rogo ane duHkho kema satAve che ? Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA A praznanA uttaramAM jJAnIjanA kahe che ke, bhagavAna zAnta ane maMgalamaya che paNa tuM tArA viSe e jo ke, tuM pAte zAnta ane maMgalamaya banyA che ke nahi ? tuM pote kAmavAsanAthI azAnta ane ama Mgala tA banyA nathI ne? jo tuM kAmavAsanAthI gherAI gayA te / tuM e kAmavAsanAnI mAphaka azAnta ane amagala banI jaIza. jo ke tuM vAstavikarIte zAnta ane maMgalamaya che paraMtu kAmavAsanAthI gherAI javAne kAraNe azAnta ane amaMgalamaya banI rahyo che! mATe zAnta ane ma Mgalamaya banavA mATe tuM kAmavAsanAnA tyAga kara. tuM paramAtmAnA viSe to ema jue che ke paramAtmA ane temane dharma maMgalamaya hovA chatAM paNa amaMgalamaya prema che paNa ema zA mATe jotA nathI ke, je azAnti ane ama galatA che te kAmavAsanAmAMyI AvI che ke paramAtmAmAMthI ? A viSe ghaNuM kahI zakAya ema che paraMtu tame leAkeA samajadAra hAvAthI saMkSepamAM eTaluM ja kahuM chu ke, tame khIjI koI vAta na jotAM eTaluM ja jue ke tame prabhumaya che! ke prabhuthI judA che ? ' prabhu satya, ziva ane sundara' che.' te prabhu satya che, ziva che ane suMdara che. sat kalyANakArI-maMgaLakArI hAvA chatAM suMdara che. have tame e jue ke, tuM kA che? kadAca kAI kahe ke, huM asat ; kAraNa ke sat tA trikAlamAM eka sarakhuM ja rahe che paraMtu huM tA kSaNabhaMgura chuM. A ja pramANe mArI pAchaLa aneka amagaLa vAtA vaLagelI che eTalA mATe huM amaLa chuM. A pramANe huM suMdara paNa nathI; kAraNa ke mArI pAchaLa aneka prakAranI upAdhio vaLagelI che ke je upAdhione kAraNe huM asuMdara banI rahyo chuM. A pramANe kAI bhale kahe paNa jJAnIjatA kahe che ke, A tAruM mUla svarUpa nathI. tuM tArA mULa svarUpane jo ke tuM kevA che ? sAnAne ghATa game tevA hAya paraMtu seAnuM te sAnuM ja rahe che. A ja pramANe tArI pAchaLa upAdhie vaLagelI che e kAraNe ja tuM AvA thaI rahyo che paraMtu tAruM mULa svarUpa vAstavamAM AvuM nathI. tAruM mUla svarUpa te 'satyaM ziva suMdara' ja che. tAruM mUla svarUpa samajavA mATe tuM pudgala ane AtmAnA bheda karI jo. A prakAranA bhedavijJAna vinA mUla svarUpa jANI zakAtuM nathI. tuM pAtAne kSaNabhaMgura ane e kAraNe asat mAne che paraMtu vAstavamAM kSaNubhaMgura tu nathI paNa pudgala che. AtmA kSagubha'gura nathI paNa puddagala kSaNabha'gura che. puddagalane kAraNe AtmA kSaNabhaMgura banI zake nahi. puddagala ane AtmA bhinna bhinna che. pudgala ane AtmAnI bhinnatAne mATe e jue ke, jyAre zarIramAMthI AtmA nIkaLI jAya che tyAre zuM zarIra hAlI--cAlI zake che ? AMkha, kAna, nAka vagere indriyA joI, sAMbhaLI ke sUMghI zake che? AtmA vinA zarIra hAlI--cAlI zakatuM nathI tema indriyA kAMI kAma karI zakatI nathI. A zarIrane A rUpa ane A sasthAnamAM lAvanAra AtmA ja che. AtmAnA cAlyA gayA bAda zarIra nizcetana maDaduM banI jAya che. je zarIramAMthI AtmA nIkaLI javAthI nicetana khanI gayuM evAM aneka maDadAM zarIrane tame khALyAM haze chatAM zuM tamane evuM jJAna pragaTayuM ke, AtmA judo che ane zarIra ke puddagala juduM che? goMDala sampradAyanI bAlabrahmacAriNI satI pArvatIjI pArabaMdaramAM Aje kAladharma'ne pAmyA e te! tame sAMbhaLyuM ja che. temaNe te aneka jIvAne dharmopadeza ApyA haze ane peAtAnA AtmAnuM paNa kalyANa karyuM haro eTalA mATe temanuM mRtyu te maheAtsavarUpa che, cintanIya Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 2] rAjakoTa-cAturmAsana [575 nathI. temanuM mRtyu cintanIya che ke jemaNe AtmAnA kalyANanAM kAma karyA nathI paNa akalyANanAM kAmo karyA che. kahevAno Azaya e che ke, jyAre zarIramAMthI AtmA cAlyo jAya che tyAre zuM zarIrane rAkhI zakAya che! je nicetana zarIrane rAkhavAmAM Ave te zarIra gaMdhAvA mAMDaze ane temAM kIDA paDI jaze. zarIranuM saDI javuM ane temAM kIDAnuM paDavuM e ja batAve che ke, A zarIramAM je kaMI hatuM te bIjo koI hatuM ane A zarIra paNa tenAthI bIjuM che; paNa loko zarIra-pudgalane ja AtmA samajI beThA che e ja moTI bhUla che. huM pudgala chuM evI lokemAM zraddhA besI gaI che ane pachI jevI zraddhA hoya che tevuM ja banI jAya che. kahyuM paNa che ke - zAmaLas gaso co cahU ra Ava ! arthAta-puruSa zraddhAmaya che. je jevI zraddhA kare che te tevo ja banI jAya che. A ja kAraNe puruSa AtmAnA mULa svarUpane bhUlI jaI ema mAnavA lAge che ke, huM asat, amaMgala ane asuMdara chuM. je AtmA pitAnA mULa svarUpane samajIne pachI bhagavAna zAntinAthanuM smaraNa kare te zAnta paNa thaI jAya ane tenI badhI IcchA paNa pUrNa thaI jAya. bhagavAnanuM smaraNa karavAthI kaI prakAranI upAdhi bAkI na rahe. keI ema kahe ke, "bhagavAna zAntinAthanuM nAmasmaraNa karavAthI zAMti maLe che paraMtu anekavAra evuM bane che ke, bhagavAna zAntinAthanuM nAmasmaraNa karavA chatAM paNa rega zAnta thato nathI. AvI dazAmAM bhagavAna zAntinAthanA nAmasmaraNa karavAthI zAMti maLe che e kathana upara vizvAsa kema besI zake ? A ja pramANe keTalAka loko ema paNa kaheze ke, A prArthanAmAM ema kahevAmAM AvyuM che ke, bhagavAna zAntinAthanuM nAma japavAthI badhI AzAo pUrI thaI jAya che. paNa ame nAma japatAM japatAM gharaDAM thaI gayA chatAM amArI AzA pUrI na thaI. te pachI bhagavAna zAntinAthanA nAmasmaraNathI AzA pUrI thAya che e vAta upara vizvAsa kema besI zake?" A praznano uttara e che ke, mAne ke koI mANase bIjA mANasane ema kahyuM ke, sAyakalakArA be cAra miniTamAM ja ahIMthI sTezane jaI zakAya che. je mANasane Ama kahevAmAM AvyuM te mANasa sAyakala calAvavI jANa na hato, chatAM te sAyakala upara besI cAlavA gayo, paNa te nIce paDI gayo ane tenA hAthe tathA page sakhta ceTa lAgI. eTale te pelA mANasane kahevA lAgyo ke, tame mane khoTuM kahyuM ke be cAra miniTamAM sAyakaladvArA sTezane pahoMcI zakAya che. have tame e vicAra karI juo ke, pelA mANase je kAMI kahyuM hatuM te khoTuM hatuM ke ThIka hatuM te mANasanuM kahevuM te barAbara hatuM ke, be-cAra miniTamAM arthAta jaladI sAyakaladvArA sTezane pahoMcI zakAya che, paNa tyAre ke jyAre sAyakala barAbara calAvatAM AvaDatI hoya. je sAyakala upara caDatAM ja AvaDatuM na hoya te sTezane pahoMcavAne badale hAtha-paga bhAMge te emAM AzcaryanI vAta zI che? sAyakala te sTezane pahoMcavAnuM eka sAdhana che. A sAdhanane je upayoga karatAM jANe che te ja sTezane jaldI pahoMcI zake che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso bhagavAna zAntinAthanA nAmasmaraNa viSe paNa A ja udAharaNa lAgu paDe che. zakti prApta karavA mATe bhagavAna zAntinAthanuM nAma eka sAdhana che; paNa A sAdhanane upaga yogya rItie karavo joIe. jyAre sAyakala calAvavAmAM paNa barAbara khyAla rAkhavAnI jarUra rahe che te pachI bhagavAnanA nAmamAM khyAla rAkhavAnI jarUra na hoya ? bhagavAna zAntinAthanuM nAma maMgalamaya ane zAnti ApanAruM che; paNa je nAmasmaraNa barAbara rItie karavAmAM Ave che. je kAI paramAtmAnuM nAmasmaraNa cagya rItie kare che tene zAnti ane maMgalatAnI prApti thAya ja che. eka kabutaranI rakSA mATe pitAnA zarIranuM balidAna ApavAne samaya megharatha rAjA mATe mAMgalika hatuM ke amAMgalika kaI sAdhAraNa rAjA hoya te judI vAta hatI. paNa megharatha rAjA te prajAne sukha ApanAra ane vyAyanipuNa rAjA hate. dharmane te sevaka hate. chatAM eka kabutarane mATe rAjAnA zarIranuM balidAna ApavuM paDe! te vakhate rANI, pradhAna ane prajA vagere leke duHkhI thaI rahyA hatA. pradhAne rAjAne aneka rIte samajAvyA ane vinavyA ke, alpane mATe mahAnanI hAni karavI emAM zuM buddhimatA che? ema karavuM e te mUrkhatA che. A eka kabutarane mATe Apa zarIrano bhoga na Ape. ApanA je zarIrathI prajAnuM pAlana thAya che te A pramANe naSTa thaI jAya ema ame cAhatA nathI. A pramANe pradhAnae rAjAne ghaNuM samajAvyA paNa rAjA vANi na hato ke ema mAnI jAya. teNe pradhAne kahyuM ke, "he! pradhAne! a85 mATe mahAne tyAga karatA nathI paNa mahAnane mATe cheDe tyAga karuM chuM. tame samajo cho ke, huM kabutaranI rakSA mATe zarIra ApuM chuM paNa vAstavamAM huM dharmane mATe zarIranuM balidAna ApI rahyo chuM. tame e te sArI rIte jANe ja che ke, A zarIra nAzavAna che te pachI e nAzavAna zarIranuM pitAnA hAthe ja dAna karI devuM zuM khoTuM che?" - A pramANe apUrva tyAga karanAra ja tIrthakara ke mahApuruSa thAya che. A udAharaNa uparathI tame e juo ke tame zAntinAtha bhagavAnane japo cho ke temanA nAmanI kharIdI kare che ! "je mAruM mAthuM dukhavuM baMdha thaI jAya te huM zAntinAtha bhagavAnanI zakti jANuM - A pramANe kahevuM e bhagavAnanuM nAmasmaraNa nathI paraMtu temanA nAmanI kharIdI che. zAntinAtha bhagavAnanuM nAmasmaraNa sAcuM che te che ke, jyAre bhagavAnane mATe tana, dhana ane prANa samarpita karI devAmAM Ave. arthAt tana, dhana ane prANano meha choDI devAmAM Ave. jo ke tamArAthI meha ekadama chUTe muzkela che, paraMtu dhIre dhIre mehane choDatA jAo ane AgaLa vadhatA jAo te zAntinAtha bhagavAnane jANI zakaze. sAcuM nAmasmaraNa karatAM je mAthe kaSTa paDe te paNa ema mAno ke, e kaSTa nathI paDatAM paNa mahAna karmonI nirjarA thaI rahI che. ema thavuM na joIe ke, upavAsa kare ane bhUkha lAge tyAre khAI le. A ja pramANe nAma te ja ane dharma paNa kare, paraMtu mAthe kaSTa paDe tyAre nAma javAnuM ane dharma karavAnuM cheDI de. paramAtmAnuM nAma japatAM kaSTa paDe te ema vicAre ke, e kaSTa mane unnatinA mArge laI jAya che. je AtmA kaSTone paNa maMgaLa banAvI le ane ema vicAre ke, AtmA maMgalamaya che te kaSTa tene kaSTarUpa jaNAya ja nahi. A pramANe je yogya rItie paramAtmAnuM nAmasmaraNa kare che tene amaMgala ke azAnti thatI ja Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 2] rAjakoTa-cAturmAsa [ pa77 nathI. saMsAramAM jene amaMgala ke azAnti kahevAmAM Ave che tene paNa bhagavAnane bhata zAnti ane maMgalarUpa banAvI le che. anAthI manine adhikAra-64 anAthI muni paNa A ja vAta kahe che. teo kahe che ke, huM pote ja zAntine pAmyo na hato eTale bhAI, bahena, mAtApitA vagere keIne paNa zAnti ApI zake na hatA. mane zAMti na maLavAnuM kAraNa e ja hatuM ke, mane rega bIjo hate ane upAya bIjo karavAmAM AvatA hatA. - tame zarIranA cho ke zarIra tamAruM che? jo tame ema mAnatA che ke, ame zarIranA nathI ane zarIra amAruM nathI te te ThIka ja che paNa jo ema mAnatA che ke, ame zarIranA nathI paNa zarIra amAruM che te paNa ghaNuMkharuM kAma thaI jAya. e dazAmAM ema thavuM na joIe ke zarIra regI hevAthI pitAne rogI mAne ane zarIra svastha rahevAthI pitAne svastha mAne. jo zarIra regI hovAthI pitAne regI ane zarIra svastha thavAthI pitAne svastha mAnavAmAM Ave te tame zarIranA thayA ke zarIra tamAruM thayuM? anAthI muni kahe che ke, jyAM sudhI huM zarIrane pitAnuM mAnI rahyo hato tyAM sudhI huM duHkha bhagavate rahyo; paNa jyAre huM zarIra ane AtmAne pRthapha mAnavA lAgyo ane huM zarIra nathI paNa zarIra mAruM che ema samajavA lAgyo tyAre zarIranA roge cAlyAM gayA. je tame zarIrane AdhIna thaI jaze te ghaNuM duHkha pAmaze paNa je zarIrane pitAne AdhIna karI leze te e dizAmAM tamAruM khAvuM, pIvuM, dekhavuM, sAMbhaLavuM vagere judA ja prakAranuM thaI jaze ane tyAre duHkha paNa nahi thAya; tathA indriyane vaza thaI Aje je na khAvA yogya khAvAmAM Ave che, na jevA yogya jovAmAM Ave che ane na sAMbhaLavA meM sAMbhaLavAmAM Ave che te khAvAmAM, javAmAM ke sAMbhaLavAmAM Avaze nahi. jemake, sinemAM-nATaka jevA ke sAMbhaLavA yogya nathI. sInemA-nATakane jonAra gharane ke ghATa rahetA nathI. sIne mAnI naTI jevI tenI strI hotI nathI eTale sInemA joyA bAda gharanI strI tene rAkSasI jevI lAge che ane sInemAnI nahI tene maLatI nathI eTalA mATe te ekeya bAjune rahe nathI. A pramANe zarIrane AdhIna banI javAthI te na jovA gyane paNa jovAnuM bane che, paNa je zarIra pitAne AdhIna hoya te ema thatuM nathI. - anAthI muni kahe che ke, he ! rAjana ! je sAdhu thaIne paNa zarIrane gulAma banI jAya che te anAtha ja che, te kuzIla che. he! rAjana ! tuM e kuzIlene mArga cheDI daI mahAnigraMthenA mArge cAla. tuM ema na samaja ke, " mane je zikSA ApavAmAM AvI che te sAdhuone mATe ja hitakArI che. tuM A zikSAne potAnA hita mATe paNa mAna ane kuzIlone mArga choDI de to temAM tAruM kalyANa raheluM che." keI kuzalene te choDI de paNa temane mArga choDe nahi te ethI kAMI lAbha thatA nathI. lAbha te tyAre thAya ke jyAre kuzIlane mArga choDI devAmAM Ave. je vastu je kAma mATe maLI che te vastune viparIta kAmamAM upayoga kare e khuzIno mArga che. ane je ema kare che te kuzIla che, jemake kapaDAM lajajA DhAMkavA mATe paheravAmAM Ave che paNa je Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 578] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso kapaDAM paherI bIjAnI lajajA lUMTavAmAM Ave che te kuzIlapaNuM che. pRthvI badhAne AdhAra Ape che paNa pRthvIne AdhAra laI bIjAne AdhAra rahita kare che te kuzIla che. je bhojanapANI tamArI bhUkha-tarasa maTADe che te bhojana-pANI khAI-pIne bIjAne bhajana-pANIthI vaMcita rAkhavAmAM Ave, bIjAnuM bhojana-pANI jhUMTavI levAmAM Ave te e kuzIlapaNuM che. A pramANe je vastu je kAmane mATe maLI che te vastune-geraupayoga karavo e kuzIlapaNuM che. A ja pramANe je vezane Indra paNa namaskAra kare che ane je veza saMyamanuM pAlana karavA mATe che te vezane dhAraNa karI viparIta kAma karavuM te paNa kuzIlapaNuM che. anAthI muni kahe che ke, "he ! rAjana ! kuzIlene te tyAga kare ja paNa sAthe sAthe temanA mArgane paNa tyAga kare; arthAta je kAraNe te kuzIla kahevAya che te kAraNane paNa tyAga karavo, e avaguNone paNa tyAga karavo. joke, sAdhu ane gRhastha bannenA mArgo judA judA che paNa gRhasthomAM je kuzIlane mArga hoya te gRhasthoe choDavo joIe ane sAdhuomAM je kuzIlane mArga hoya te sAdhuoe choDa joIe. he! rAjana ! je tuM kuzIlene mArga cheDIza nahi te pachI te kuzIlenI dhRNa paNa karI zakIza nahi ane temane saMga paNa choDI zakIza nahi." ' anAthI muni kahe che ke he ! rAjana ! tuM rAjA che. te prajAnI rakSA mATe rAjA thayuM che. je rAja thaIne garIbanA dhana-prANanuM haraNa kare che ane garIba prajAne duHkha Ape che te kuzIla che. je A prakArane kuzIla rAjA che te garIba prajAnI rakSAthI vimukha thaI temanuM dhana harI le che. je leke rAjAne rAjA mAne che ane temane namana kare che te rAjA upara prajAnI rakSAne bhAra rahe che. je rAjA pitAnI A javAbadArIne saMbhALatA nathI te kuzalenA mArga upara che ema samajavuM joIe." bhavabhUti kavie rAmanA mukhe ema kahevaDAvyuM che ke, "he ! lakSmaNa ! huM nAma ja rAjA nathI, paNa sAce rAjA chuM. mArI upara prajAnI rakSAne bhAra rahe che eTalA mATe prajAnA hitane kAraNe je mAre sItAne tyAga karavo paDe te huM sItAne tyAga paNa karI zakuM chuM eTaluM ja nahi paNa prajAnA hita mATe tArA jevA sAcA bhAIne paNa tyAga karavo paDe te tAre paNa tyAga karI zakuM chuM." AvA rAjAne kaNa na cAhe ? ane AvA rAjA hoya te svarAjyane prazna paNa kema upasthita thAya ? paNa rAjAe pitAnI javAbadArI bhUlI rahyA che ane kuzInA mArge jaI rahyA che ane te ja kAraNe svarAjya paNa mAMgavAmAM Ave che tathA kALA vAvaTA batAvI te rAjAone dhikkAravAmAM paNa Ave che. - A to rAjAonI vAta thaI. have tame tamArA viSe paNa juo ke, tamArA mATe karyo kuzIlone mArga che ke je tyAjya che? tame vivAhanA samaye kaI pratijJA karI hatI ane atyAre kyAM jaI rahyA che te juo. zuM tame pitAnI sAthe ke putra jevo, mAtAnI sAthe gya saMtAna jeva, bhAI-bahenanI sAthe egya bhAI jevo, strInI sAthe yogya pati je ane nokaranI sAthe yogya svAmI jevo vyavahAra rAkhe che ? je nahi te zuM tame kuzalenA mArga upara nathI ? tame dhanavAna banyA che paNa je garIbanA dhanathI tame Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 2]. rAja keTacAturmAsa : [ pa79 dhanavAna banyA cho te garIbanuM tame dhyAna rAkho cho? kalama-khaDIyAnI tame pUjA kare che, paNa zA mATe ? kalama-khaDIyAnI pUjA karI je kalama-khaDIyAthI viparIta kAma karavAmAM Ave te zuM te kAma kuzalenA mArga upara cAlavA jevuM nathI ? tame bhAratIya che, A ja bhAratamAM tame janmyA cho, ucharyA che ane ahIMnA ja paramANuothI tamAruM zarIra banyuM che. chatAM jo tame ahIMnA khAna-pAna tathA ahIMnI raheNIkaraNIne pasaMda na kare. ane tame videzanAM khAnapAna tathA raheNIkaraNIne apanAvI bhAratane kalaMkti karo te zuM e kuzalenA mArge javA jevuM kRtya che ke nahi ? have sAdhuonI vAta kahuM chuM. sAdhunI vyAkhyA karatAM kahevAmAM AvyuM che ke - ___sAdhayanti sva-parakAryANi iti sAdhaSaH arthAta -je pitAnuM ane bIjAnuM kalyANa sAdhe che, te sAdhu che. Ama hovA chatAM je sAdhuo sAdhutAthI viparIta jaI kuzalenA mArge cAle che teo bIjA lokone sAce mArga kevI rIte batAvI zake? eTalA mATe anAthI muni zreNika rAjAne kahe che ke, he ! rAjana ! tuM kuzalene mArga choDI daI mahAnircathenA mArge cAla. tame kaho cho ke, ame mahAnirjhanyanA bhakto chIe, paNa jeo mahAni bhagavAna mahAvIranA ziSya haze teo kuzalenA mArga upara cAlaze nahi paNa bhagavAna mahAvIranA mArga upara ja cAlaze. sudarzana caritra-64 sudarzane niSkAma thaI vizvAsapUrvaka paramAtmAnI prArthanA karI hatI te sULInuM paNa siMhAsana thaI gayuM ane sAthe sAthe abhayAe ke jeNe aneka kaSTa ApyAM hatAM te paNa vyantarInA bhAvamAM sudharI gaI sulaTa gaI abhayA vaMtarI bhI, pAI samyaka jJAna; churI chedane gaI pAraso, kanakarUpa huI jAna. dhana 135 hAtha joDa vaMdanA kare chedhanya dharma avatAre; khame khame aparAdha hamArA, ke durbhAgana nAra. dhana 136 abhayA vyantarI hAtha joDI sudarzana bhagavAnane prArthanA karavA lAgI ke, "he ! prabho ! mane kSamA kare. huM ApanA zaraNe AvI chuM." saMsAramAM hAtha to joDavAmAM Ave che paraMtu je virodha rAkhe che tenA hAtha joDavA keI judA ja prakAranA hoya che. jemake rANA pratApane mATe ema kahevAmAM Ave che ke, akabare tene kahevaDAvyuM hatuM ke, "jo te mane namaskAra karate heya te huM mArA rAjyane dro bhAga ApavAne mATe taiyAra chuM. Ama kahevaDAvyA chatAM rANAe mAthe na namAvyuM. A pramANe virodhIonI sAme mAthuM namAvavuM bahu ja muzkela hoya che. abhayA pahelAM to kSatriyANI hatI ane vantarI hevAthI te AsurI zaktivALI hatI eTale te sudarzana bhagavAnanI AgaLa mAthuM namAve evI kyAM hatI? paNa te paNa sudarzana bhagavAnane hAtha joDI namaskAra karavA lAgI. A badhe temanI adazya zaktine ja pratApa hatA. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA paramAtmAne namaskAra to tame paNa karatA haze| paNa uparathI namaskAra kare| che ke hRdayathI namaskAra karo cho ? A AtmA saMsAranA padArthomAM phasAI rahyo che e kAraNe te paramAtmAne sAcI rIte namaskAra karatA nathI. jo AtmA eka vAra paNa sAcA hRdayathI paramAtmAne namaskAra kare te tenuM kalyANa thaI jAya. paramAtmAne sAcA hRdayathI namaskAra karavAnA e ja artha che ke, paramAtmAne potAnuM sarvasva samarpaNa karI devuM. potAnI zaktine kharAba kramAmAM na lagADavI e ja paramAtmAne sarvasva samarpaNu karavA barAbara che; ane peAtAnI zaktine kharAba kAmeAmAM vAparavI e paramAtmA sAthe vaira karavA barAbara che. je pramANe kai keyISme jaMgalamAM jaI rAmanI pAse kSamAprAnA karI hatI te ja pramANe bantarI paNa suIzana bhagavAnane kSamAprArthanA karavA lAgI keH-- munivara tumakA merI lAja, adhama udhArana mirada tihArA zravaNa sunI hai avAja; hUM. tA adhama purAtana kahiye pAra lagA jahAja. muni * A kavitA evI che ke tenA jyAM upayAga karavA cAhe tyAM karI zakAya che; kaikayIe rAmane kahyuM hatuM ke, 'raghuvara tumakA merI lAja.' A ja pramANe bhakto paNa bhagavAnane kahe che ke, ' prabhujI tumakA merI lAja. ' te ja pramANe vyantarI kahe che ke, he ! munivara ! tumA merI lAja, " tame paNa paramAtmA pratye evI prArthanA kare ke, 'huM ! prabhA ! tame amArI lAja rAkhA.' huM vyAkhyAna saMbhaLAvuM chuM te vakhate mane je bhAva Ave che te bhAva jo sadAne mATe TakI jAya tA mAruM kalyANa thaI jAya. * smazAnamAM ane kAnA mantamAM je vicAra Ave che te vicAra zreADI vAra paNa TakI zakatA nathI. jo te vicAra TakI jAya teA kalyANa thavAmAM vAra na lAge. eTalA mATe vyAkhyAna sAMbhaLatI vakhate je vicAra Ave te vicArane TakAvI rAkheA ane abhakSya-anItithI bacatA rahe| te kalyANu thavAmAM vAra na lAge. abhayA suddaOna munine prArthInA kare che ke, he ! prabho! mane kSamA karaza. huM mArAM pUrva pApAne yAda karuM te huM Apane kAMI kahI zakuM' nahi. paraMtu huM ApanI sivAya khIjA kAnI pAse jAuM" ! eTalA mATe huM ApanA ja zaraNe AvI chuM." bhagavAna sudananA upadeza-auSadhanI asara abhayA vyantarIte thaI ane tethI tene mithyAtva tAva utarI jyAM te kahevA lAgI ke, " hai ! prabhA ! mane kSamA karo. meM ghaNuM ja pApa karyuM che, ane Apa jevA mahApuruSane ghaNuM ja kaSTa ApyuM che. have huM ApanA zaraNe AvI chuM." << abhayAnuM A kathana sAMbhaLI bhagavAna sudana tyAM upasthita devAne kahevA lAgyA ke, mArI prArthanA karavAnI adhikArINI tamArA badhAM karatAM A pahelI che. dharmAMne kAraNe ane je avasthA prApta thaI che te avasthA prApta karavAmAM A mAtA mArI parama sAyikA che." A pramANe kahIne bhagavAna muddene potAne ane abhayAne badhe hAla saMkSepamAM kahI sabhaLAvyuM ane pachI kahyuM ke, Akhare huM evA vicAra para AvyA ke, je dharmanA pratApathI zULInuM siMhAsana banI gayuM che e dharmanI sevA have huM karIza. A pramANe vicAra Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 2 ] rAjakeTa-cAturmAsa [581 karI huM muni thayo. muni thayA bAda paNa A abhayA mAtAnI sahAyikA paMDitAe paNa mArI dharmaparIkSA karI mane sahAyatA ApI che. A mAtA je pahelAM abhayA rANI hatI paNa zULI uparathI bacI javAne kAraNe je gaLe phAMso khAI bantarI thaI che, teNIe paNa mArA upara A jaMgalamAM upakAra karyo che. mane A unnata avasthAne prApta karavAmAM jeTalI sahAyatAnI AvazyaktA hatI te badhI sahAyatA A mAtA tulya mane ApI che. A pramANe A badho mahimA ane divyajJAna prApta karavAmAM A mAtA tulya ja mArI sahAyikA che. eTalA mATe tamArA karatAM A mAtA tulya ja mArI prArthanA karavAnI sarvaprathama adhikArINI che. bhagavAnanuM A kathana sAMbhaLI abhayA kahevA lAgI ke, "he ! prabha! te Apane pahelAM paNa aneka kaSTo ApyAM hatAM, ane A jaMgalamAM paNa muni thavA chatAM tamane ghaNuM kaSTo ApyAM che chatAM tame mane upakAriNI kahI mArI prazaMsA kema karI rahyA che ?" A pramANe kahI abhayA dInatA pragaTa karavA lAgI. | de bhagavAna sudarzanane kahevA lAgyA ke, Apa je kahe che te paNa ThIka che ane A vyantarI je kahe che te paNa ThIka che. amane te tamArI vAtamAMthI eka tava jANavA maLyuM che ke, pArasane chedavA mATe je charI gaI hatI te charI pArasanA sparzathI pote ja sonAnI banI gaI. A ja pramANe A vyantarInA hAla banyA che. eTalA mATe Apane paNa dhanya che ane tene paNa dhanya che. ame te tamArA bannenA guNa gAIe chIe. nImeM ati nIca kama meM, kInA pAtika pUra; diyA dukha maine mahAmunike, are ! are ! karma sUra. . dhana 137 che A pramANe abhayA vyantarI, bhagavAna sudarzananI samakSa kSamAprArthanA karI rahI che. ghaNA varSothI paDelA ghAsanA DhagalAne bALavAmAM agnine keTalI vAra lAge ? agnine e vAtane vicAra heta nathI ke A ghAsane Dhagale ATalAM varSothI atre paDe che eTalA mATe ene bALavAmAM paNa eTale ja samaya lagADavo joIe. paNa te te thoDI ja vAramAM DhagalAne bALIne bhasma karI nAMkhe che. A ja pramANe anaMtakALanA saMskAra ane anaMta bhavanAM pAponA saMskAro paNa AvA mahAtmAnA zaraNe javAthI thoDIvAramAM ja bhasmIbhUta thaI jAya che. mahApuruSo upara khoTuM ALa caDAvavuM e kAMI ochuM pApa nathI. gauhatyA, brAhmaNahatyA, strIhatyA ane bAlahatyAthI paNa A pApa bhayaMkara che. vizvAsaghAtanuM pApa ethI paNa vadhAre che. abhayAe paNa vizvAsaghAta karI evuM bhayaMkara pApa karyuM hatuM paNa kahyuM che ke - ge brAhmaNa pramadA bAlaka kI, meTI hatyAcAre; tene karaNahAra prabhu bhaja ne, pAve bhavanidhi pAre. padmaLa paTarahita thaI paramAtmAnA zaraNe javAmAM Ave te evAM mahApApe paNa naSTa thaI jAya che. vyantarI kahe che ke, "heprabho ! meM sAMbhaLyuM che ane pratyakSathI jouM chuM ke, Apa adhama uddhAraka che. ane tethI ja tame A devene ema karI rahyA che ke, "A mAtAtulya mane kevalajJAna jaladI prApta karavAnI sahAyatA ApI che. A pramANe tame mArA duSkRtyane paNa sahAyatArUpe mAnI rahyA cho. Apa adhaddhAraka che e kAraNe ja tame mArA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A duSkRtyane paNa sArAM mAnI rahyA che. have huM ApanA zaraNe AvI chuM. Apa mAre aparAdha mApha karo ane mAro uddhAra kare." A pramANe pazcAttApa karavAthI pApa naSTa thaI jAya che. pApane naSTa kasyA mATe bhagavAna te kevala nimittarUpa ja che. sAcI rIte pApane naSTa karanAra te pitAne pazcAttApa ja che. | maMgala gAve devI devatA, muniguNu aparaMpAra; mahApAtakI sudharI vyaMtarI, pAI samakita sAra. dhana 138 che vyantarIne pazcAttApa jaIdeve kahevA lAgyA ke, A pitAnAM pApa mATe kevo pazcAttApa karI rahI che! ApaNe deva chIe, ApaNuM sthAna A vyantarI karatAM UMcuM che, chatAM paNa je ApaNAmAM pApa dabAeluM rahyuM te mahAna hAni thaze. eTalA mATe ApaNe paNa potAnAM pApano pazcAttApa karavo joIe. - uparathI bhale game tevAM suMdara kapaDAM paheravAmAM AvyAM heya paNa kapaDAMnI nIce paNa bImArI-kharAbI hoya che. eTalA mATe ema samajavuM na joIe ke ame sAdhu ke zrAvaka chIe eTale niSpApa chIe, paNa pitAnAmAM je kAMI pApa hoya tene pragaTa karI pazcAttApa karavuM joIe. je pApane dabAvI rAkhavAmAM Ave te pApathI bhayaMkara hAni thaze. jayAre nIca ane AsurI zaktivALI vyantarI paNa pitAnAM pApano A pramANe pazcAttApa karI rahI che te pachI vivekazaktine dhAraNa karanAra manuSyae potAnAM pApane pazcAttApa keTale karavo joIe tene vicAra karaze. tame tamArA viSe vicAra karo ke, tame hamezAM vyAkhyAna sAMbhaLo che chatAM jo tame pitAnAM pApane pazcAttApa na kare te kyAre pazcAttApa karaze? je rogane amRtathI paNa na dhAyuM te pachI kyAre dhaze ? sAbu maLavA chatAM paNa je kapaDAMne sApha na karyo te pachI kyAre sApha karaze ? devo te vyantarIne pazcAttApa karatI joI potAnAM pApane pazcAttApa karavA lAgyA, tema tame paNa tamArA pApane pazcAttApa kare. tamAre paNa pAponI AlocanA karI pazcAttApa karavo joIe. keTalAka le ke, pitAnAM pApa prakaTa thaI jaze te duniyA kharAba kaheze e vicArathI pitAnAM pApa chupAvI rAkhe che. paraMtu pApane chupAvI bhale thoDA divaso mATe duniyAmAM sArA kahevAo paNa ema karavAthI te anaMtakALa sudhI kharAba banyA raheze, ane pApane prakaTa karavAthI duniyA tamane bhale game te kahe paraMtu paramAtmA tamane kharAba nahi kahe. pApane prakaTa karavAthI AtmA game te hoya paNa te pavitra banI jAya che. paramAtmAnI samakSa game te pApI pitAnAM pApo raju karI pavitra banI zake che. eTalA ja mATe bhaktajane kahe che ke: prabhujI mere avaguNa citta na dharo, eka lohA pUjAmeM rAkhata eka ghara badhika chure; pArasa tAme bheda na rAkhata kaMcana karata khare. prabhu eka nadiyA eka nAra kahAvata male nIra re; deya mila eka rU5 bhaye taba surasuri nAma pa. prabhutva eka te te leTuM che ke je pUjAmAM rAkhavAmAM Ave che, ane eka te le che ke je kasAInA charAnA rUpamAM che. jo kasAInA charAmAM raheluM letuM je pArasane spaze nahi te Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajrI pa ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 583 e dazAmAM tA te leDhu ja raheze. paNa jo te leDhu pArasane sparza karI le te, pArasa te leDhAmAM ane pUjAmAM rAkhavAmAM AvatA leADhAmAM kAMI bhedabhAva na rAkhatAM tene seAnuM banAvI deze. pArasane mATe te leADhAnI STie banne samAna ja che. A ja pramANe pApa na rahevAthI AtmAnI dRSTie badhA samAna ja che. bhagavAna mahAvIra kSatriya hatA ane harakezI muni cAMDAlane tyAM janmyA hatA chatAM siddha thayA bAda temanAmAM kAI prakAranA bheda na rahyo. gaMgA ane gaTaramAM keTaluM badhuM aMtara heAya che ? paNa gagA e gaTarane paNa potAnAmAM meLavI le che. je pramANe khullI paDelI gaTara eTalI badabU mAratI nathI jeTalI badabU baMdha paDelI gaTara mAre che, te ja pramANe prakaTa karelAM pApAnI apekSA dakhAelAM pApA adhika hAni kare che, eTalA mATe pApAne na dabAvatAM prakaTa karI pazcAttApa kare| tA temAM kalyANa raheluM che. abhayA vyantarInI vAtane vadhAre na vistAratAM eTaluM ja kahuM chuM ke, te pAtAnAM pApAne pazcAttApa karI samakitadhAriNI banI gaI. have sudarzana bhagavAnanuM zuM thAya che tenA vicAra have pachI yathAvasare karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvata 1992 AsA vadI 5 magaLavAra prAthanA kuthru jinarAja tU esA, nahi kAi deva tA *sA; trilAkInAtha tU kahiye, hamArI bAMha dRDha gahiye. pratha. 1 u --vinayacaMdrajI kuMbhaTa ceAvIzI zrI kuMthunAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnI prArthanA AtmAe kaI rItie karavI joIe e vAta huM vAraMvAra kahuM chuM, chatAM A vAta ja evI che ke tene pAra Ave ema nathI. pakSIe pAtAnI pAMkhAdvArA AkAzamAM game teTalA UMcA uDe paNa teo ananta AkAzane pAra pAmI zakatA nathI. chatAM jyAMsudhI temanAmAM cetanA heAya che tyAMsudhI teo AkAzamAM vicaratA ja rahe che. A ja pramANe paramAtmAnI prArthanAnA pAra nathI chatAM potAnI zakti anusAra paramAtmAnI prAthanA karatAM ja rahevI joIe. paramAtmAnI prArthanA karavAthI ze| lAbha thAya che te atre jovAnuM che. Ane mATe zAstrakArA ane yeAgAbhyAsIe ema kahe che ke, paramAtmAnI prArthanA karavAthI siddhi prApta thAya che. pAtaMjali yeAgasUtramAM kahyuM che keH-- vItarAgaviSayacittaM vA yogasiddhiH arthAt---vItarAgamAM citta ekAgra karavAthI-vItarAganuM dhyAna dharavAthI yeAganI siddhi thAya che. prArthanA viSe paNa ema ja samajo. pAtaMjali yeAgazAstramAM je kAMI kahyu che te ja vAta jainazAstramAM kharI rIte jotAM kha maLe che, jainazAstra kahe che ke, ApaNA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A deva vitarAga ja che. sarAgI ApaNu deva nathI eTalA mATe vItarAganuM dhyAna dharavuM. pAtaMjali yegasUtra paNa vItarAganuM dhyAna dharavA viSe kahe che. vItarAganuM dhyAna dharavAthI siddhi prApta thAya che. mATe badhuM bhUlI jaI vItarAganuM ja dhyAna dharavuM. A to prArthanA kasvAthI arthAta vItarAganuM dhyAna dharavAthI siddhi prApta thAya che, enI vAta thaI. paNa vItarAganuM dhyAna kevI rIte dharavuM joIe e vAta atre jovAnI che. keTalAka leke ema kahe che ke, rAgInuM citta rAgImAM te eMTI zake paNa rAgInuM citta vItarAgamAM kevI rIte ceTI zake ? je kaMI amArI sAthe prIti bAMdhe che tenI sAthe ame paNa prItipUrvaka vyavahAra karIe chIe, paNa je. vitarAga che ane je amArA jevA rAgIonI sAthe prIti ja bAMdhatA nathI temanI sAthe ame kevI rIte prIti bAMdhIe ? - A praznanA uttaramAM jJAnIjano kahe che ke, rAgIonI sAthe prIti te anantakALathI bAMdhatA AvyA cho paNa temanI sAthe prIti bAMdhavAthI kAMI lAbha thayo nathI. saMsAramAM e prakAranI prIti te bAMdhavAmAM Ave ja che. evI prIti te kIDI-makaDA Adi nAnA cho paNa bAMdhe che. eTalA mATe manuSya evI prIti bAMdhe emAM AzcaryanI vAta zuM che. strIpuruSanuM paraspara AkarSaNa A ja prakAranI prItithI thAya che. A prakAranI rAgapUrNa prIti te saMsAranA loko kare ja che ane te paNa anaMtakALathI evI prIti kaste Avyo che, paNa he! bhavya puruSa ! e prakAranI prIti kAmanI paNa nathI. je rAgathI tuM bIjAonI sAthe prIti bAMdhe che te rAgane vaza thavAthI vItarAganI sAthe prIti bAMdhI zakAtI nathI. paramapuraSa vItarAganI sAthe paNa prIti bAMdhI zakAya che, paNa tyAre ke jyAre tuM A prakAranA rAgamAMthI cittane pAchuM kheMcI le. pAtaMjali yogadarzana viSe jainadaSTie vicAra karavAmAM Ave te badhAM to A eka ja sUtramAM gatArtha thaI jAya che. pAtaMjali yogadarzana ane jenasiddhAnta banne vitarAganuM dhyAna dharavuM ema kahe che. paNa vItarAganuM dhyAna kevI rIte dharavuM ane vItarAganI sAthe prIti kevI rIte bAMdhavI ene mATe kahyuM che ke - prIti anAdi para thakI, je teDe ho nara joDe eha; - parama puruSathI rAgatA, eka tatvatA ho rAkhI guNageha. - mahApuruSo kahe che ke he! jI ! tame anAdi kALathI AtmAne bhUlI jaI pugalanI sAthe prIti kare che. pudgalonI sAthenI A anAdinI prIti jeTalA daraje teDavAmAM Avaze teTalA daraje paramAtmA sAthenI prIti vadhavA pAmaze. A saMsAramAM evI kaI vastu ja nathI je sadAne mATe TakI rahe. Ane mATe tame tamArA zarIrane ja juo. tamArA mastaka upara je kALA vALa ugelA hatAM ane je tamane gamatA hatA te paNa sapheda thaI gayA. A pramANe A saMsAra nAzavAna arthAta parivartanazIla che. te navapurAtanadharmavALo che, tene svabhAva ja evo che. jJAnIjano kahe che ke, je saMsArane A svabhAva che te saMsAra sAthe prIti na bAMdho paNa paramapuraSanI sAthe prIti bAMdhe. A saMsAranI sAthe pra ta bAMdhavAthI tuM te paramapuruSanI sAthe prIti bAMdhI zakIza nahi. je te saMsAranA A svabhAvane samajI laIza te pachI tenI sAthenI prIti choDavAmAM tane kaI prakAranI muzkelI jaNAze nahi ane saMsAranI vastu dUra thavAthI tene koI prakAranuM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 5] - rAjakeTa-cAturmAsa : duHkha paNa thaze nahi. je saMsAranA A svabhAvane jANatA nathI te te zarIrane regI ke dukhI thavAthI rudana kare che paraMtu je saMsAranA svabhAvane jANakAra-jJAnI che tene evA samaye paNa duHkha thatuM nathI paNa prasannatA thAya che. jJAnIjane saMsArane ema kahe che ke, tuM tAro svabhAvane choDatA nathI to pachI ame amAro svabhAva kema choDI daIe ? tuM parivartanazIla che. e tAro svabhAva ja che paNa amAro svabhAva evo nathI," sy saMsArane parivartanazIla svabhAva joIne pudgala sAthenI prIti tame jema jema teDatA jaze tema tema paramAtmA sAthe prIti vadhatI jaze. eTalA mATe saMsAra sAthenI prIti teDI nAMkhI ananyabhAve paramapuruSa paramAtmAnI sAthe prIti karo. .. .. - kadAca koI ema kahe ke, eka bAju te tame rAgano tyAga karavAnuM kahe che. ane bIjI bAju paramAtmAnI sAthe prIti-rAga bAMdhavAnuM kahe che te e banne vAta kema banI zake? A praznano uttara e che ke, kAmarAga, sneharAga ane dRSTirAga e traNa prakAranA rAge tyAjya che, paraMtu deva, guru ane dharma sAthe rAga tyAjya nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke - dhamekha nA krimiiApamAguviral... che. A pramANe paramAtmAnI sAthe prIti bAMdhavI tyAjya nathI. kAmarAga, sneharAga ane daSTirAga aprazasta che ane dharmarAga prazasta che. pahelAM azubhamAMthI nIkaLI zubhamAM javAya che, bAda pitAnA svarUpamAM avAya che. A ja ya mArga che. . . . kadAca kaI kahe ke, ame paramAtmA sAthe prIti bAMdhIe ane e prItinA ciha svarUpa ame je vastu khAIe-pIIe ane paherIe te paramAtmAne arpaNa karIe to emAM paramAtmA sAthenI prIti pragaTa thAya che ke nahi ? A praznane uttara e che ke vivekadaSTie e jovuM joIe ke, ame paramAtmAnI sAthe je prIti pragaTa karIe chIe te prIti paramAtmAnI prabhutA vadhAravAnA uddezathI karIe chIe ke ghaTADavAnA uddezathI ? pratyekanI sAthe tenI yogyatAnusAra prIti karavI joIe. udAharaNa tarIke, tame leke sAdhu enI bhakti kare che paNa sAdhuo pratyenI prIti pragaTa karavA mATe je tame temane gaLAmAM tamArI motInI mALA paherAvI do te zuM te ThIka kahevAze ? zuM ema karavAthI bhakita che prIti pragaTa thaze ? e bhakti ke prIti nathI ke te tame jANe ja che. eTale mATe je vastuthI sAdhunA cAritramAM doSa na lAge tevI vastu sAdhuone samarpaNa karavI emAM je sadhura enI bhakti rahelI che; paNa je vastu ApavAthI sAdhunA cAritramAM deSa lAge te vastu sAdhuone ApavI emAM sAdhuonI bhakti rahelI nathI. ema karavuM e te ajJAna che. - bhagavAna vItarAganI bhakti viSe paNa ema ja samaje. paramAtmAnI bhakti karavA mATe vikAra ane ahaMkArane tyAga karI dInabhAve temanI prArthanA kare. paramAtmAM ahaMkArathI dUra rahe che ane namratAnI samIpa rahe che eTalA mATe vinamra banI paramAtmAnI sAthe hRdayapUrvaka jema jema prIti bAMdhatA jaze tema tema paramAtmAnI samIpa tame jatA jaze anAthI manine adhikAra-6pa - anAthI muni rAjA zreNikane e ja vAta kahI rahyA che ke, "he! rAjana ! tuM kuzIlanA mArgane tyAga karI mahAnircanthanA mArge cAla." mahAnircathenA mArge cAlavAthI zuM lAbha thaze tene mATe anAthI muni kahe che ke -. . . . . . . . . . 29 , ba Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso carittamAyAraguNAnie tao, aNuttaraM saMjamaM pAliyA NaM / / nivAsa saMvivAhai , lave TAI vitta purva II para I arthAta -he ! rAjana ! je kuzIlonA mArgane tyAga karI bhagavAnanI AjJAmAM vicaranAra haze te cAritranA AcAraguNothI yukta haze. cAritra, AcAra ane guNa kone kahevAM e atre jovAnuM che. je vastu je AcAranuM pAlana karavAthI prApta thaI zake che te AcAranuM pAlana karavAthI ja te vastunI prApti thAya che. A ja pramANe kaI cAritraprAptinuM kahe te bhagavAna kahe che ke, paMcavidha AcAranuM pAlana karavAthI ja cAritranI prApti thaI zake che. jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya; A pAMca prakAranA AcArAnuM pAlana karavAthI ja anuttara cAritranI prApti thaI zake che. AvAsa kavi : arthAta-jenuM AcaraNa karavAmAM Ave athavA jene racanAtmaka kArya kahI zakAya te AcAra kahevAya che. jemake jJAnAcAra arthAta je jJAna che tene jJAnAcAra pramANe AcaraNamAM utAravuM. bhale thoDuM ja jJAna hoya, paNa jeTaluM jJAna hoya te jJAna pramANe vyavahAra karanAra jJAnAcArane pAlaka che-ArAdhaka che. paraMtu jemanAmAM jJAna te ghaNuM che, kintu jJAnAcAra pramANe tenuM AcaraNa karatuM nathI tene bhagavAna ArAdhaka nahi paNa virAdhaka kahe che. zrI bhagavatI sUtramAM bhagavAne traNa prakAranI ArAdhanA batAvI che. jJAnanI ArAdhanA, darzananI ArAdhanA ane cAritranI ArAdhanA. A ArAdhanAnAM utkRSTa, madhyama ane kaniSTa ema bIjA traNa bheda karavAmAM AvyA che. koIne bhale kaniSTa jJAna hoya chatAM je te jJAnAnusAra jJAnanuM bahumAna kare te te jJAnane ArAdhaka che, paraMtu keIne utkRSTa jJAna paNa hoya chatAM je te jJAnAnusAra jJAnanuM bahumAna karate na hoya te te virAdhaka che. cAritramAM jJAna ane darzana bannene samAveza thaI jAya che. matalaba ke, je cAritranA AcAramAM sahAyatA ApanAra jJAnAdi guNonI sAthe utkRSTa saMyamanuM pAlana kare che te ja kuzInA mArgathI aLago che, te ja mahAnirgasthanA e mahAmArga upara cAlanAra che ane te ja vipula, uttama ane dhruva mekSasthAnane pahoMcADe che. cAritranuM phala A ja che. zrI. bhagavatI sUtramAM e prazna pUchavAmAM Avyo che ke, raMga jo! liMka ? arthAtahe! Arya! saMyamanuM zuM phaLa che? A ja pramANe tA ! ? arthAta- he ! Arya! tapanuM zuM phaLa che? A praznanA uttaramAM kahevAmAM AvyuM che ke, saMjameNa ajjo! anAssavaphalaM, taveNa ajjo! vodAnaphalaM / arthAta he! Arya! saMyamanuM phaLa anAzrava che ane tapanuM phaLa pUrvakarmone naSTa karavAM e che. jyAre saMyamadvArA navA karmo baMdhAtAM aTakI jAya che ane tapadvArA pahelAMnAM karmo naSTa thaI jAya che te pachI mekSa sivAya bIjuM bAkI zuM rahe? e dizAmAM mekSa ja maLe che ane bhagavAne paNa muktine A ja mArga prarUpe che. A pramANe saMyamathI mukti ja maLavI joIe. paraMtu sAdhuo svargamAM paNa jAya che tenuM zuM kAraNa pahelAnA zrAvakee Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI pa ] rAjakoTa-cAturmAsa [587 A pra sthavirAnI sAme mUkyo ane pUchayuM ke, jyAre tapa ane saMyamanuM phaLa mekSa che te pachI sAdhuo kayA kAraNe svargamAM jAya che? sthavirae A prazna viSe ghaNo vicAra karyo che ane keIe kAMI tathA keIe kAMI uttara Apyo che paNa badhAne sAra e ja che ke, saMyamamAM utkRSTa parAkramanuM phaLa te mokSa ja che, paNa jyAre saMyamamAM utkRSTa parAkrama hete nathI tyAre svargamAM devabhUmimAM vizrAma karIne mekSe jAya che. mAne ke, be mANaso muMbaI javA mATe nIkaLyA. ekanI pAse cAlAka ghaDe ha. eTale te mArgamAM kyAMya rokAyA vinA sIdho muMbaI pahoMcI gayo paNa bIjAnI pAse evo cAlAka ghaDo na hato, eTale te mArgamAM visAme letA lete muMbaI pahoM; arthAta mArgamAM tene vizrAma levo paDaze. zakti na hovAne kAraNe mArgamAM vizrAma levo ja paDe che. chatAM te bIje pathika paNa muMbaIne ja hato. A ja pramANe bhagavAnane mArga te muktine ja che ane bhagavAnane upadeza paNa mukitane ja che. temaNe svargane mATe upadeza Apyo nathI; chatAM sAdhuo sIdhA mokSe na jatAM svargamAM paNuM e kAraNe jAya che ke, temanAmAM sarAgatA rahI jAya che; vItarAgatA AvI hetI nathI. sarAgatA rahevAthI zubha yoga ane zubha baMdha thAya che jethI teo svarge jAya che. A pramANe saMyamanA phaLathI svarge nahi paNa rAmanA rahevAthI svarge jAya chetema chatAM A rAga avanati karanAre nahi paNa unnati karanArA ja che. jyAre sAdhanamAM aMtara paDI jAya che tyAre siddhimAM paNa aMtara paDI ja jAya che. jemake pAtaMjali yogadarzanamAM kahyuM che ke, vItarAganuM dhyAna karavAthI yoganI siddhi thAya che. Ama kahyuM che paNa badhA leke ekadama ema karI zaktA nathI. eTalA mATe vItarAgane dhyAnanA paNa te ja pramANe bhedapabheda karavAmAM AvyA che, je pramANe jaina zAstramAM cAritranI ArAdhanAdi 81 bheda karavAmAM AvyA che. je keI je bhedathI sAMdhanane upayoga kare che tenI siddhimAM paNa tevuM ja aMtara paDI jAya che. anAthI muni kahe che ke, he! rAjana! jyAre AtmA kuzIlene mArga cheDI daI utkRSTa saMyamanuM pAlana kare che tyAre tenAmAM jarApaNu Azrava rahetuM nathI. IvahI kriyA paNa teramAM guNasthAna sudhI ja rahe che, caudamA guNasthAne pahoMcyA bAda te kriyA paNuM chUTI jAya che ane tethI te atyuttama (vipula uttama) ane dhruva sthAna muktine pAme che arthAta te siddha, buddha ane mukta banI jAya che. muktine vipula, uttama ane dhruva kahevAmAM AvI che tenuM zuM kAraNa? A praznane uttara e che ke, mukitanuM kSetra 45 lAkha jananuM anAdi kALathI che ane A saMsAra paNa anAdi kALathI che. A uparathI koI ema kahe ke, siddhi ane saMsAramAM pahelAM koNa che ane pachI koNa che? prazna karanAra ema kahe ke, je mukta thayA che teo A saMsAramAMthI ja mukta thayA che eTalA mATe pahelAM saMsAra che ane pachI mukti che. paraMtu Ane mATe zAstra ema kahe che ke, saMsAra ane mukti e banne anAdi kALathI che ane e kAraNe emAM AgaLa pAchaLano kAMI kama nathI. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA kahevAnuM e che ke, te muktinuM sthAna 45 lAkha yAjananuM ja che ane ananta jIvA e meAkSasthAne gayA che, jAya che ane jaze chatAM te sthAna nAnuM paDatuM nathI. te sthAna nAnuM kema paDatuM nathI teA ene mATe ema samajo ke, kAI eka makAnamAM eka dIpakanA prakAza che paNa jo te ja makAnamAM daza, pacAsa ke hajArA dIpakanA prakAza karavAmAM Ave te zuM e adhika dIpakanA prakAzane jagyAnI saMkaDAza paDaze kharI ? vadhAre dIpakanA prakAzane sa'kaDAza paDI zake niha eTaluM ja nahi paNa sUryanA prakAzane paNa e makAnamAM jarApaNu saMkaDAza paDI zake nahi. A ja vAta muktinA sthAna viSe paNa samajo. 45 lAkha yAjananuM sthAna hovA chatAM game teTalA siddho thAya tepaNu temane sthAnanI saMkaDAza paDI zake hi ane e ja kAraNe e sthAnane vipula kahevAmAM AvyuM che. anAthI munie rAjA zreNikane ema kahyuM che ke, he! rAjana ! kuzIlAnA mArga cheDI tuM mahAna nthAnA mArge cAla. paNa atre prazna e thAya che ke, rAjA sAdhu na hatA tema te sAdhu thatA na hatA chatAM tene Ama kema kahevAmAM AvyuM ? tene A prakAranA upadeza ApavAthI zA lAbha ? A praznaneA uttara e che ke, jo A upadeza kevaLa sAdhuone mATe ja upayeAgI ane gRhasthAne mATe upayAgI na heAta teA anAthI munirAjAne A upadeza kadApi sa bhaLAvata nahi. A upadeza sAdhuo ane gRhastha badhAne mATe samAna upayegI che. je mekSe javAnI icchA rAkhe che te mekSanuM bhale thADuM ja sAdhana karI zake paNa tenuM sAdhana ThIka hAvuM joI e, UlaTuM hAvuM na joI e. jemake kharAbara rIte pakaDavAmAM AvelA zastradvArA tA. rakSA thaI zake che paNa je te ja. zastrane UlaTuM pakaDavAmAM Ave te te..ja zastra svadhAtaka banI jAya che. A ja pramANe mekSane mATe bhale thADA parAkrama karavAmAM Ave paNa te parAkrama UlaTA heAvA na joIe paNu bhagavAnanI AjJAnusAra have joIe. ema karavAthI Aje tame je sthitie che. tethI AgaLa vadhI zakazeA paNa pAchA paDo nahi. eTalA mATe tamAre paNa vicAravuM joIe ke, ame kuzIlAnA mArge na cAlIe paNa te mAnA tyAga karIe tA amArA gRhasthAzrama sudharI jaze, bagaDaze nahiM. . keTalAka leAkA ema kahe che ke, jo ame kuzIlAnA mArga cheDI daIe te amAre bhUkhyA ja maravuM paDe. ame gRhastha chIe ane Ajane jamAnA evA che ke je ' peAlIsI ' kare che te ja pAtAnuM peTa bharI zake che. sIdhA jhADane badhA tADI nAMkhe che paNa vAMkA jhADane kAI kApatuM nathI. eTalA mATe A jamAnAmAM teA kuzIlAne mArga kema cheADI zakAya ? kahevata paNa che ke: " roTI khAnI zakkara se, duniyA DaganI mamrara se." A jamAne ja kapaTane che eTalA mATe kapaTa vinA amAruM bharaNapoSaNa kema thaI zake ? A praznanA uttaramAM zAstra kahe che ke, tame loko jo viveka rAkhaze! te tamane AvA vicAra ja nahi Ave. jo tame adrazya zakti upara vizvAsa rAkheA ane dharmonA abaMne mAne teA pachI A prakAranA prazna ja ubhA nahi thAya. saMsAranuM kAma saraLatAthI ja cAlI zake che; udAharaNa tarIke pAMca ane pAMca daza thAya che. kAI ema kahe ke, AjanA jamAnAmAM sarala vAtathI kAma cAlI zakatuM nathI eTalA mATe pAMca ane pAMca daza na batAvatAM agyAra batAvavAmAM Ave te A prakAranI vAtathI kAma cAlI zake che ? A vAta sarala che paraMtu zuM te nizALamAM zuM AvI zikSA ThIka kahevAya ? zuM ApavAmAM Ave Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 5] rAjakoTa-cAturmAsa [589 che. saMsArane vyavahAra sAcA gaNitathI ja cAle che. khoTA gaNitathI cAlatuM nathI. tiSanA gaNitamAM thoDI paNa bhUla thaI jAya te hisAba ja beTa thaI jAya. saMsAramAM bhale asatyane vyavahAra paNa thatuM hoya chatAM saMsAranuM kAma asatya gaNita ke asatya kAmathI ja cAle che ema kahI zakAya nahi. A ja pramANe saMsAranuM kAma paNa kuzInAM mArge cAlavAthI ja cAlI zake che ema mAnavuM e paNa bhUla che. bhagavAna kahe che ke, saMsAra vyavahAra satya ane saralatAthI ja cAlI zake che. Aje tame satya ane saralatAnA vyavahAramAM bhale kaSTo mAnatAM he paNa satya ane saralatAnA vyavahArathI tamAre AtmA keI divasa hAnimAM paDI zakatA nathI. AthI UlaTuM satya ane saralatAnA vyavahArathI ja AtmA pitAnuM kalyANa sAdhI zake che. ' . . * * sudazanuM caritra-65 sudarzananA caritramAM paNa A ja vAta batAvavAmAM AvI che. abhayAe asatya ane asaralatAne vyavahAra karyo te Akhare tene pazcAtApa karavo ja paDe. bIjI bAju sudarzane satya ane saralatAno ja vyavahAra karyo te temaNe pitAnA AtmAnuM te kalyANa karyuM paNa sAthe sAthe abhayAna paNuM AtmasudhAra karyo. A pramANe satya ane saralatAmAM ghaNI zakti rahelI che. satya ene saralatAthI Atmabala vadhe che ane AtmabalanI samAna bIjuM kaI bala nathI. sudarzananI AtmabalanA pratApathI zULanuM siMhAsana banI gayuM hatuM. ane e je bhavamAM mekSanI prApti thaI zakI hatI. eTalA mATe satya ane saralatAMnI nidA ane phUDakapanI prazaMsA na kare. duniyAmAM bhale kUTapaTane phelAve thaI rahyo hoya chatAM koI paNa dharmanA granthamAM ema kaheluM nathI ke phUDappaTa karavuM e dharma che athavA kRrDakapaTa karavuM joIe. badhA dharmazAstrAe ane nItikAroe phUDakapaTanI niMdA je karela che chatAM je jevuM kare che te tevuM phaLa pAme che. ' abhayAe rANInA bhavamAM tathA vyantarInA bhavamAM mahAtmA sudarzanane ghaNuM kaSTa ApyuM hatuM chatAM e mahAtmAne dhanya che ke temaNe badhAM kaSTone samatApUrvaka sahana karyo ane kaSTa ApanAra abhayAne paNa pavitra karI dIdhI. eTalA ja mATe kahevAmAM AvyuM che ke vitarAgamAM citta ekAgra karavAthI na jANe kayA vakhate zuM thaI jAya che e vAta ja nirvacanIya che. vyArI kahe che ke, meM aneka pApa karyA che paNa have huM ApanA zaraNe AvI chuM. dIna ke dayAla dAnI sare na koI, tU dayAla dIna ho tU dAnI ho bhikhArI; ho prasiddha pAtakI tu pApapUjahArI. dIna. - nAtha tu anAtha ke anAtha kona meso, me samAna Arata nAhiM AratahAra tese. dIna - ' A vAta je tamane saMbhaLAvuM chuM te tamArA mATe paNa che ane mArA AtmA mATe paNa che. abhayA paNa A prakAranI prArthanAthI sudharI gaI to ApaNe kema sudharI nahi zakIe ? abhayA mahApAtakinI hatI paNa teNue pApa chupAvyuM nahi te te pavitra banI - Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa90 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A gaI. A uparathI tame tamArA viSe juo ke tame zuM kare che ? sAdhu-sAdhvI ke zrAvakazrAvikA keIe paNa pitAnuM pApa dabAvI ke chupAvI rAkhavuM na joIe kAraNa ke, dabAeluM chupAveluM pApa bhayaMkara hAni karanAruM hoya che. tame ayAnA jevuM bhayaMkara pApa karyuM nahi hoya paraMtu sAdhAraNuM pApa te karyuM ja haze. e sAdhAraNa pApane paNa dabAvI na rAkhe kintu pragaTa karI de. mAne , kaI mANasane bhAluM lAgyuM ane tenI aNu zarIramAM kheMcI gaI paraMtu te mANase oparezana karAvI te aNI kaDhAvI lIdhI. jyAre bIjA mANasane jeke kATe ja pagamAM lAgyo hato paraMtu teNe te kAMTAne bahAra kaDhA nahi paNa dabAvI rAkhe. have A bemAMthI hAni ane kaSTa kene vadhAre thaze ? A vAtane UMDo vicAra karI, bhale sAdhAraNa ja pApa heAya te pApane paNa dabAvI na rAkhe. kAraNa ke, dabAvI rAkheluM sAdhAraNya pApa bhayaMkara pApathI paNa vadhAre hAni karanAruM nIvaDe che. gAma nagara pura pATana vicarata, kriyA dhama uddhAra; bhavya jIvo tAra munijI, pahuMce mokSa majhAra re. dhana 135 bhagavAna sudarzane je aMtima dezanA ApI hatI tene devee harSapUrvaka sAMbhaLI. A dezanA sAMbhaLavAthI sauthI vadhAre lAbha te abhayAne thaze. te jevI pApiNI hatI tevI ja dharmiNI banI gaI. zAstramAM evAM aneka udAharaNa maLe che ke jemAM durAtmAo paNa upadeza sAMbhaLyA bAda suAtmA banI gayA che. prabhava cera jaMbukumArane tyAM corI karavA mATe gayo hato paNa sudharyA bAda te ja mahAtmA banI gayA. cilAyatI cAre pitAnA zeThanI sAthe ja anyAya karyo hato ane tenI kanyAnuM mAthuM kApI laI jaI rahyo hate. mArgamAM tene muni maLyA. teNe munine kahyuM ke, mane sAre ane jaldI kalyANa thAya e mArga batAve. nahi te mArA hAthamAM A talavAra che te dvArA tamAruM mAthuM uDAvI daIza. munie kahyuM ke, huM tane bahu ja sarala mArga batAvuM chuM, ke je mArge javAthI tAruM kalyANa jaldI thaI zake. cilAyatIe kahyuM ke, mane bahu ja jijJAsA che eTalA mATe mane jaldI kalyANane mArga batAve. munie kahyuM ke, kalyANa karavAno sarala mArga te e ja che ke, mana jema kahe tema na karavuM, arthAt mananA kahyA pramANe na cAlavuM. cilAyatIe kahyuM ke, ThIka have huM e ja pramANe karIza. muni te upadeza ApI cAlyA gayA paNa cilAyatI tyAM ja dhyAnastha thaI ubho rahyo. jyAre mana bIje kayAMya cAlyuM jatuM tyAre vilAyatI manane kAbumAM rekI rAkho ane tene kahe ke, have huM tArA batAvela mArge cAlanAra nathI. tenA zarIra upara lehInI je dhAra cAlI hatI tenA upara kIDIo ceTI gaI chatAM te pitAnA dhyAnamAMthI vicalita na tha; sthira ja rahyo ane e pramANe teNe AtmAnuM kalyANa sAdhI lIdhuM. matalaba ke, mahAtmAonA saMgathI ghera pApI paNa pavitra thaI gayA che. enAM aneka udAharaNo paNa zAstromAM ulikhita che. abhayA vyantarI paNa mahApAkinI hatI paNa bhagavAna sudarzananA pratApathI te paNa sudharI gaI. abhayA te sudharI gaI paNa tame tamAruM juo. tame paNa kapaTa tyAga karI pavitra bano. zAstramAM karyuM che ke, mALI bichAdi amIra sanma arthAta-kapaTa karanAre ja pApI che ane saraLatA rAkhanAra ja samadaSTi che eTalA mATe chaLakapaTane tyAga karI saraLa bano. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 6] rAjakATa cAturmAsa [ pa1 bhagavAna sudRrzIne vicAryuM ke, hajI mAruM AyuSya bAkI che eTalA mATe jagatanuM kalyANu karavuM. A pramANe vicAra karI sudana bhagavAna grAma-nagara, pura-pATaNamAM vicaravA lAgyA ane janatAne dharmAMtA upadeza ApI temanuM kalyANa karavA lAgyA. mahApuruSanA e tA svabhAva ja hAya che ke, teo potAnA zarIrane upayeAga khIjAonA kalyANumAM ja kare che. A ja pramANe bhagavAna sudana paNa janapadamAM vicaratAM janatAne dharma upadeza devA lAgyA. temanA dharmopadezanA prabhAva janatA upara kevA paDatA haze ane temanA upadezathI janatAnuM kevuM kalyANa thatuM haze e kANu kahI zake ? ApaNe paNa AtmAnuM kalyANa karavA mATe potAnI zakti bhagavAna sudarzanane ananya bhAve samapI devI joI e arthAt A saMsAra upara je meha che te paramAtmAne soMpI devA joIe; ema karavAthI apUrva zAnti prApta thaze ane AtmAnuM kalyANa paNa thaze. kevalI thayA bAda mekSe javAmAM mukta thavAmAM kAI prakAranA sa Mdeha rahetA nathI chatAM paNa kevalI bhagavAna vihAra kare che. teo je vihAra kare che te paropakAra karavA mATe ja kare che. parApa kAra karavA mATe ja sAdhue kAI prakAranA baMdhanamAM rahetA nathI paNa janapadamAM vicare che. A ja pramANe tame paNa tamArI zaktinA parIpakAramAM upayega karA. bhagavAna sudana teramA guNusthAnanuM ulla'dhana karI caudamA gurusthAne pahoMcI mese gayA ane siddha, yuddha ane mukta thayA. A ja mAge anaMta jIvo mekSe gayA che. mezne javAnA A ja mArga che. tame paNa A ma`te apanAve| . te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. ~~~~~~~ vyAkhyAna : saMvat 1992 AsA vadI 6 budhavAra = prAnA aranAtha avinAzI, ziva-sukha lIdhA; vimala vijJAna-vilAsI, sAhaba sIdha. tU cetana bhaja araddhanAthane, te prabhu tribhuvanarAya; tAta 'sudarzona' 'devI' mAtA, tehune nanda kahAya. 5 15 --vinayaca'drajI kubhaTa cAvIzI zrI arahanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnI prArthanAne mArga ghaNA ja vikaTa che chatAM e mArge AtmA jeTalA jeTalA AgaLa vadhe che teTalA teTalA AtmAne adhika AnaMda maLe che. AtmAnuM svarUpa jANavuM e paramAtmAnI prAthanAnuM sAcu rahasya che. AtmA, ajJAnane kAraNe peAtAnuM svarUpa bhUlI gayA che ane ema mAnavA lAgyA che ke, huM bahAra je kAMI joI rahyo chuM te ja huM chuM; paNa AtmA eTaluM vicAratA nathI ke, te bahAra je kAMI dazyarUpe joI rahyo che te teA tuccha che. tenuM svarUpa A dazya padArthothI taddana juduM ja che. Atma svarUpa samajavA mATe jJAnIjanA thyAtmAne sakhAdhIne kahe che keH Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - + + 1) 592 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A cetana bhaja tu arahanAthane te prabhu tribhuvanarAyA. "he! caitanya AtmA ! atyAra sudhI paramAtmAne bhUlI jaI te gabhIra bhUla karI che. have amArI vAtane dhyAnamAM laI tArI thaelI bhUla sudhArI le ane paramAtmAnuM bhajana kara, kAraNa ke, bhagavAna arahanAtha tribhuvananA svAmI che. tAre te e tribhuvananA svAmI arahanAthanI ja mulAkAta karavI joIe. tAruM ane temanuM svarUpa eka ja che eTalA mATe tAre temane ja maLavuM joIe. te pite ja pitAno kartA che ane bahAranA baMdhA padArtho tArA sahAyaka che. tuM te e badhA padArtho pAsethI kAma lenAra svAmI che. chatAM tuM A vAtane bhUlI jaI svAmI hovA chatAM te padArthone vaza thaI rahyo che ane e padArthonI-sAdhananI sAthe ahIMtahIM bhaTakI rahyo che. mATe tuM ajJAnane dUra karI jarA je ke tArAM A sAdhana tene kaI bAju laI jaI rahyAM che? vAstavamAM tAre kaI bAju javuM joIe ane tArAM A saMdhane tane kaI bAju laI jaI rahyAM che te tuM barAbara che. Ama barAbara jevAthI ja tuM pitAnA svarUpane samajI bhaviSyanI gati mATe dizA parivartana karI zakIza." - AtmA ne AdhIna thaI kevI rIte kaI bAju jaI rahyo che e batAvavA mATe pUrvAcAryoe eka suMdara kalpanA karI che. temanI kalpanA evI che ke, eka ratha che, tene ghoDAo joDavAmAM Avela che. gheDAonI lagAma sArathInA hAthamAM che, te rathano mAlika rathamAM beThela che ane rathane sArathI calAvI rahyuM che. je rathamAM beThele rathano mAlika sAvadhAna haze te te sArathIne ema ja kaheze ke, mAre amuka jagyAe javuM che mATe rathane te bAju ja haMkAraje. rathanA svAmIe A pramANe sAvadhAna rahevuM ja joIe. sArathIne paNa e ja dharma che ke, rathInI sUcanAnusAra rathane calAve ane gheDAone lagAmArA kAbumAM rAkhI yatheSTa sthAne rathane laI joya. A pramANe je rathI sAvadhAna haze, je sArathI rathInI sUcanAnusAra rathane calAvata haze, je lagAmaThArA ghoDAone sArathI kAbumAM rAkho haze ane gheDAe je jAtavaMta haze te te rathIne yathAsthAne laI javAmAM koI prakAranI muzkelI AvI zakaze nahi. AthI viparIta je rathane svAmI asAvadhAna haya, je sArathI svaccheda hoya ane marajI mujaba rathane calAvatA hoya, je ghaDAonI lagAma barAbara kAbumAM rAkhavAmAM AvatI na hoya ane ghaDAo paNa aDIyala TaTTa hoya che te ratha ane tenI sAthe ja sArathI tathA teno mAlika yatheSTa sthAne pahoMcavAne badale rastAmAM ja paDI jAya. A udAharaNa AtmAne paNa lAgu paDe che. AtmA paNa eka rathI che ke je A zarIrarUpI rathamAM beThele che. upaniSatamAM kahyuM che ke - ' . ' AtmAnaM rathinaM viddhi zarIraM rathameva ca / buddhintu sArathiM viddhi mana: pragrahameva ca // indriyANi hayAnAhurviSayAMsteSu gocarAn / AtmendriyamanoyuktaM bhoktetyaahurmniissinnH|| . che. arthAta-he! buddhimAna ! A zarIra eka rathanI samAna che. A zarIramAM beThelo AtmA A zarIrane rathI che. nizcayAtmaka buddhi-viveka e A zarIrarUpI rathane sArathi che. mana e A zarIrarUpI rathamAM jaDelA ghoDAonI lagAma che ane indriye A zarIra Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI | rAjakeTa-cAturmAsa [ 593 rUpI rathanA ghoDAo che. je pramANe lagAmanA IzArAthI ghoDAo daDe che te ja pramANe A zarIrarathamAM joDavAmAM AvelA IndriyorUpI ghaDAo paNa manarUpI lagAmanA IzArAthI doDe che paNa indriyo svachaMda thaIne je je viSayonI tarapha deDavA lAge che te mArga indriyono che, AtmArUpI rathane te mArga nathI. AtmArUpI rathI viSayanA mArge javA cAhata nathI paNa manarUpI lagAma DhIlI ane IndirUpI joDAo svachaMda che eTalA mATe ema thavuM svAbhAvika che. IndriyArUpI ghoDAo manarUpI lagAmathI vaza che ane e manarUpI lagAmane kAbumAM rAkhanAra buddhi sArathi che. e buddhi AtmArUpI rathIne sArathi che. eTalA mATe buddhine AtmAdhIna rAkhavI joIe. je rathI sAvadhAna hoya to te sArathine pitAne adhIna rAkhI zake che ane ema kahI zake che ke, "he ! sArathi ! mAre amuka jagyAe javuM che mATe rathane te raste haMkAraje, UlaTe mArge haMkArIza nahi." je AtmA-rathI A pramANe sAvadhAna hoya, ane buddhi-sArathine pitAnI adhInatAmAM rAkhe te A zarIrarUpI rathanI sahAyatAthI AtmA yatheSTa sthAnane prApta thaI zake che arthAt kalyANa sAdhI zake che. AtmAne A zarIrarUpI ratha maLyo che. eTalA mATe e rathane kaI dizAmAM laI jevo joIe ene tame vicAra kare. Ane mATe sarvaprathama e vicAre ke tamAre durgati joIe ke sadgati ? durgati te kaI paNa cAhatuM nathI. badhA ema ja kaheze ke, amAre saddagati ja joIe, paNa tamo saddagati te cAhe che paraMtu tame zuM karI rahyA cho ane tamAre ratha kaI bAju jaI rahyo che tene vicAra kare. tamAre AtmA asAvadhAna, buddhi pAgala, mana indriyone adhIna ane indri svachaMda te thaI rahI nathI ne? ema hoya to e dazAmAM saddagati kema maLI zake? jyAre AtmAne sAvadhAna kare, buddhine nizcayAtmaka ane AtmAne svAdhIna kare ane indriyone svachaMda na banAvatAM manane vaza kare tyAre ja sadda gati prApta thaI zake; arthAta AtmA pitAnuM kalyANa sAdhI zake. tame natthaNuM'no pATha belatAM bhagavAnane mATe ema kahe che ke, bhagavAna dharmanA sArathi che. jyAre bhagavAnane sArathi banAvavAmAM Ave tyAre AtmAnuM kalyANa thavAmAM kAMI saMdeha hoI zake kharo ! ane kRSNane kahyuM hatuM ke, he. kRSNa! Apa mArA sArathi cho. eTale mArI hAra kema thaI zake ? A ja pramANe jyAre bhagavAna sArathi hoya tyAre durgati kema thaI zake? paNa saddagati ke mukti tyAre ja maLI zake che, jyAre bhagavAnane sArathi banAvavAmAM Ave arthAta buddhi bhagavAnane samarpita karI devAmAM Ave. je pramANe vAsudevane garuDadhvaja ratha prasiddha chete ja pramANe A manuSya zarIrarUpI prasiddha ratha AtmAne maLe che. A rathanA sArathi bhagavAnane banAvavAmAM Ave arthAta je sArathinuM kAma karI rahI che te buddhine atyArathI bhagavAnane samarpita karI devAmAM Ave te kalyANa thavAmAM zuM. vilaMba lAge kharo ? ane AvuM manuSya zarIra prApta thavA chatAM paNa jo AtmAnuM kalyANa karavAmAM na Ave te pachI kalyANa kyAre thaI zakaze ? A sampradAyamAM raghunAthajI mahArAja nAmanA eka tejasvI mahAtmA thaI gayA che. te taparavI hatA. ekavAra jodhapuramAM raghunAthajI mahArAje tyAMnA sIMghIjIne kahyuM ke, "sIMghIjI! Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 594] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A dharmadhyAna kAMI kare che ke nahi?" sIdhIjIe uttara Ape ke, "mahArAja ! pahelAnAM bhavamAM khUba dharmadhyAna karI AvyA chIe eTale ja A bhavamAM jAgIra maLI che, UMcuM kuLa maLyuM che ane sArA gharanI strI paNa maLI che. tethI atyAre te AgaLanA bhAvamAM dharmadhyAna kareluM che tene upabhoga karIe chIe. eTale hamaNuM dharmadhyAna karavAnI zI jarUra che" tyAre raghunAthajI mahArAje kahyuM ke, "e te ThIka che ke tame pahelAM dharmadhyAna karyuM che enuM phala atyAre maLI rahyuM che ane te badhA joI rahyA che paNa je have dharmakaraNI na karI ane marIne kutarA thayA te A makAnamAM AvavA deze?" sIMghIjIe javAba Apyo ke, "nA, e dizAmAM te AvavA nahi de." tyAre raghunAthajI mahArAje kahyuM ke"ame eTalA ja mATe dharmadhyAna karavAnuM kahIe chIe. pahelAM dharmadhyAna karyuM enuM phaLa te atyAre jogavI rahyA che, paraMtu bhaviSya mATe paNa kAMIka sArI karaNI kare. A manuSyajanma maLyo che chatAM dharmadhyAna na karyuM te zuM pachI kUtarA ke bilADInA bhAvamAM dharmadhyAna thaI zakaze?" A ja vAta tame tamArA viSe paNa samaje. je A manuSyajanma pAmIne paNa AtmAnuM kalyANa na karyuM te pachI kyAre karaze ! eTalA mATe A manuSyazarIradvArA AtmAnuM kalyANa kare. anAthI munine adhikAra-66 - anAthI muni rAjA zreNikane A ja vAta kahI rahyA che ke, "he ! rAjana ! kuzIlene mArga choDI mahAnisra nA mArge cAla." je ke rAjA zreNika sAdhu thatuM na hatuM paNa te mukti abhilASI te have ja. AtmAne muktidhAmamAM pahoMcyA vinA zAnti maLI zakti nathI; eTalA mATe badhAe muktinI ja abhilASA rAkhavI joIe. kadAcita A bhavamAM ja tame mukta thaI na zake te paNa je muktine prApta karavAno prayatna cAlu rahe ane mukti tarapha ja gati karavAmAM Ave te mukti A bhavamAM nahi te anyabhavamAM maLaze ja. balika muktine prApta karavAno prayatna cAlu rAkhavAthI muktine prApta karI ema ja kahevAze. zAstramAM kahyuM che ke -ramANe ivamaLe ? arthAta-je kAryane prAraMbha karavAmAM AvyuM che te kAryane pUruM thaeluM samaje ane jeNe cAlavA mAMDayuM che tene pahoMcele samaje. mAne ke, eka mANasa muMbaI gayuM che ane bIje mANasa muMbaI javA mATe ravAnA thayo che. je pahele gayo che te te muMbaI pahoMcI gayo che paNa bIjo mANasa je hajI gharamAMthI nIkaLyo ja che tene mATe muMbaI hajI dUra che chatAM koI e banne kayAM gayA ema pUche te e bannene mATe ema ja kahevAze ke teo muMbaI gayA che. arthAta je jyAM javA mATe nIkaLyo te tarapha prasthAna karanArane mATe ema ja kahevAmAM Avaze ke te yathAsthAne paga mUkI rahyo che. A ja pramANe eka mANasa muMbaIthI rAjakoTa AvavA mATe nIkaLe che. hajI te muMbaImAM ja che chatAM tAtvika dRSTie te tene mATe te rAjakeTa ja samIpa kahevAze. zukalapakSanI bIjane divase prakAza ocho thAya che ane kRSNapakSanI bIjane divase prakAza vadhAre thAya che chatAM ekane zuklapakSa ane bIjAne kRSNapakSa eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke, ekamAM prakAzanI vRddhi thaI rahI che ane te prakAzanI sanmukha che ane bIjAmAM prakAza Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDhI 6 ] rAjakATa-cAturmAsa [ 55 vadhAre hovA chatAM prakAzanI hAni thaI rahI che ane te prakAzathI unmukha che. zukalapakSamAM khIjane divase prakAza ocho hoya che paNa te kramazaH vadhatA heAya che ane kRSNapakSamAM khIjate divase prakAza vadhAre hoya che paNa te kramazaH echA thatA jAya che. anAthI muni A ja vAtane dRSTimAM rAkhI ema kahe che paNa te mahAnirmAMnthanA mArge ja bharA. A pramANe bhale mahAni bharavAmAM Ave chatAM tamArA mATe ema ja kahevAmAM ja cAlI rahyA che ! ke, bhale eka ja pagaluM bharA nthanA mArge eka ja pagaluM Avaze ke tame muktinA mArge anAthI munie A vAta jo ke badhAne mATe kahI che paNa tamArA lokeAnI apekSAe amArA-sAdhuo-upara e vAtanI vadhAre javAbadArI rahela che; kAraNa ke ame dharmane mATe ja zirAmuMDana karAvyuM che ane tamArA ane amArA je saMbaMdha che te saMbaMdha paNa dhane kAraNe ja che, chatAM bane che evuM ke, kAi kAI sAdhue ane gRhasthAnA saMbaMdha saMsArane mATe banI jAya che. eTalA mATe sAdhuoe A viSe vizeSa sAvadhAnI rAkhavAnI jarUra che. anAthI munie je kAMi kahyuM che tenA sAra e ja che ke, jJAna ane kriyA bannene jIvanamAM utAravAM. keTalAka leAkeA te kevaLa jJAnane ja mAne che ane keTalAka lekA kevaLa kriyAne ja mAne che; paNa jainazAstra kahe che ke, jJAna ane kriyAnA samanvayanI AvazyakatA che. bannenA samanvaya thAya tA ja kalyANa thaI zake. jJAna vinAnI kriyA AMdhaLI che ane kriyA vinAnuM jJAna pAMgaLuM che. je pazu-laMgaDA heAya che te joI teA zake che paNa cAlI zakatA nathI paraMtu je AMdhaLA hAya che te cAlI teA zake che paNa joI zakatA nathI. paNa jo banne ekakhIjAnI sahAyatAthI kAma kare teA banne cAlI paNa zake che ane yaceSTa sthAne paheAMcI zake che. A vAta eka udAharaNudvArA samajAvuM chuMH~~~ mAneA ke, eka saMdhe jaMgalamAM paDAva nAMkhyA. e saMdhanI sAthe eka laMgaDA ane eka AMdhaLeA hateA. rAtanA samaye saMdhanA bIjA leAkeA teA uThIne cAlyA gayA paNa te laMgaDA ane AMdhaLA e banne rahI gayA. kevala e e ja mANasA hatA. ane te sthAna jaMgala hAvAthI bhayAnaka hatuM. savAre uThIne laMgaDAe joyuM ke, A badhA leAkA cAlyA gayA che ane kevaLa ame e ja jaNA ahIM rahyA chIe. te lagaDAe AMdhaLAne badhI hakIkata kahI saMbhaLAvI ane kahyuM ke have zuM karavuM! jo ApaNe ahIM ja rahIzuM teA jaMgalanA jAnavarA ApaNane phADI khAze. huM sAthIe je mAge gayA che te mA` tA joI zakuM chuM paNa lagaDe| hAvAthI cAlI zakatA nathI tyAre AMdhaLeA kahevA lAgyA ke, huM cAlI te zaku chuM paNa joI zakatA nathI. te vakhate jo teo banne saMpI na jAya teA teo banne tyAM ja rahI jAya ane jaMgalI pazue temane phADI khAya; paNa bannee saMpIne evA vicAra karyo ke, ApaNAmAM ekane cAlavAnI zakti che ane ekane jovAnI zita che. eTalA mATe A banne zaktinA samanvaya karI ApaNe jaMgalamAMthI bahAra nIkaLI javuM joIe. A pramANe vicAra karI AMdhaLAe laMgaDAne peAtAnI kAMdhe khesADI dIdheA ane laMgaDA tene mArga batAvavA lAgyA. laMgaDA mA khatAvatA jatA hatA ane AMdhaLA cAlatA jatA hatA. bannene eka ja sthAne javAnuM hatuM eTalA mATe banne potapotAnI zaktinA samanvaya karI yatheSTa sthAne paheAMcI gayA. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa96] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso jJAna ane kriyA viSe paNa emaja samaje. koI kahe che ke, jJAna hoya te pachI kriyAnI zI jarUra che ane keI ema kahe che ke, baDabaDa karavAthI ane jJAnane prApta karavAthI ze lAbha che ? ApaNe te kriyA ja karavI. jo ke lakSya te bannenuM aramakalyANa sAdhavAnuM che, paNa bannemAM kusaMpa hevAthI-kevala eka eka zakti hovAne kAraNe bannemAMthI keAI lakSya prApta karI zakatuM nathI. lakSya che tyAre ja siddha thaI zake ke jyAre bannenI zaktionuM ekIkaraNa-samanvaya karavAmAM Ave. zAstra kahe che ke, je jJAna kriyAnuM khaMDana kare che te jJAna nahi paNa ajJAna che ane jJAna vinAnI je kriyA karavAmAM Ave che te paNa nakAmI che, lAbha te tyAre ja thaI zake ke jyAre jJAnanI sAthe kriyA karavAmAM Ave. - vyavahAramAM paNa jJAna ane kriyA bannenI AvazyakatA rahe che. jemake kaI mANasa kahe ke, svataMtratA prApta karavI joIe. paraMtu svataMtratA kevaLa jJAnathI ke kevaLa kriyAthI prApta thaI zake nahi. jJAna ane kriyA banne hoya te ja svataMtratA prApta thaI zake. jemake kaDakaDatI bhUkha lAgI che ane bhojana karavuM che paraMtu bhajana kevI rIte karavuM enuM paNa jJAna hevuM jarUrI che. A pramANe jJAnapUrvaka bhojana karavAthI ja bhUkha maTI zake che. bhajana mukhathI ja karI zakAya che, kAnaThArA khAI zakAtuM nathI. A jJAna hoya te ja bhajana karI zakAya che. - tame leke e te jANe ja che ke, mukhadvArA bhejana thAya che. enuM jJAna te badhAne heya che paraMtu sAthe sAthe je bhajana karavAmAM Ave che te pathya che ke apacce tenuM paNa - jJAna hovuM Avazyaka che. je apathya bhojana karavAmAM Ave te leke pariNAme regI ane duHkhI thatAM jovAmAM sthI AvatA ? A pramANe vyavahAramAM paNa jJAna ane kriyA baneyanI AvazyakatA rahe che, ekathI kAma cAlI zakatuM nathI. jJAna vinAnI karavAmAM AvelI kriyA hAniprada nIvaDe che. sAthe sAthe kriyAvihIna jJAna paNa pipaTIyuM ja jJAna che. udAharaNane mATe eka mANase eka popaTane ema zIkhaDAvyuM ke, "bilADI Ave tyAre DaratA rahevuM. piopaTa te "bilADI Ave tyAre DaratA rahevuM" ema raTa rahyo. ekavAra bilADI AvI ane te popaTane paMjAmAM pakaDI paNa lIdhe paNa te to ema ja raTato rahyo ke, bilADI Ave tyAre DaratA rahevuM. leke kahevA lAgyA ke, "are! mUkha popaTa ! bilADI kyAre Avaze ane tuM kayAre Darate rahIza?" A pramANe te popaTane "bilADI Ave tyAre DaratA rahevuM" e jJAna te hatuM paraMtu te jJAna sakriya-kriyAtmaka na hovAne kAraNe te jJAna keI kAmanuM rahyuM nahi, niSphaLa nIvaDayuM. AjanI zikSA paNa popaTIyA zikSaNanA jevI banI rahI che. je vastu upara pitAne adhikAra nathI te vastune pitAnI mAnavI ane je vastu pite banAvI zakatA nathI e vastu meLavIne abhimAna karavuM ane jIvanane parataMtra banAvavuM e pipaTIyuM jJAna che. udAharaNa tarIke je pAghaDI tame pahere che te pAghaDI banAvavAmAM tame zuM karyuM che? zuM tame te pAghaDIne vaNI ke raMgI che? tame je dhotIyuM pahere che ane te paherIne abhimAna karo cho te tIyAne tame koI divasa banAvyuM che ? je nahi te pachI tene paheravAmAM abhimAna kema karI zake ane pitAnI kema mAnI zake ? Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 6] rAjakeTa-cAturmAsa Aje sAMbhaLyuM che ke, hamaNuM eka evuM mazIna nIkaLyuM che ke je eka hAtha lAMbe karavAthI koTanI eka bAMya paherAvI de che ane bIjo hAtha lAMbo karavAthI bIjI bAMya paherAvI de che. A pramANe mazIna koTa paherAvI de che. mAno ke e pramANe koI dhotIyuM paherAvI de evuM mazIna nIkaLe ane te mazIna dhotIyuM paherAvI paNa Ape che te sthitimAM lajjA bacAvavAnuM kAma tamArA hAthamAM rahyuM ke, parataMtra rahyuM ? mazIna dhotIyuM paherAvI Ape pachI dhotIyuM paheravAnI tame taklIpha ja zA mATe le? paNa je bajAramAM dhotIyuM khullI jAya te e dazAmAM tame zuM karazo? A pramANe je vastune lIdhe tame parataMtra che, te vastu meLavIne abhimAna karavAnI zI jarUra che ! AvA khoTA abhimAnane kAraNe ja leke parAdhIna ane patita banyAM che. zAstra kahe che ke, zreNika rAjAnA putra ane pAlita zrAvakanA putre 72 kalAnuM zikSaNa lIdhuM hatuM. kadAca zreNikanA putra rAjya karavA mATe 72 kalA zIkhI hoya ema kahetA he te zuM pAlitanA putrane rAjya karavuM hatuM ke tene 72 kalAo zIkhaDAvavAmAM AvI ? pAlita zrAvaka hato ane nigranyapravacanane jANakAra hatA. chatAM teNe pitAnA putrane rAjAnA putranI mAphaka 72 kalAo zIkhaDAvI hatI. mArI samajamAM te ema karavAnuM kAraNa kadAca e haze ke, jIvanane parataMtra na banAvavuM; paNa svataMtra banAvavuM. parataMtra banavAthI jIvana duHkhI banI jAya che. sukhI jIvana te svataMtra banavAthI ja bane che. jIvananA upayogane mATe je vastu Avazyaka che te vastu kaI che ke jeno samAveza 72 kalAomAM thatuM nathI ? ghara, vastra, bhojana banAvavuM Adi badhAM kAryo kare kalAmAM atargata thAya che. Aje e cIjone upayoga te karavAmAM Ave che paNa te cIjane kema banAvavI e na jANavAne kAraNe ja jIvana parataMtra banI rahyuM che; jIvana parataMtra hovA chatAM loke beTuM abhimAna kare che ane e abhimAnane kAraNe ja leke patita thaI rahyA che. kadAca koI kahe ke, ame puNyavAna chIe ane amArI sAthe puNya kamAvI lAvyA chIe eTalA mATe ame taiyAra vastu khAIe chIe, paherIe chIe ane AnaMda mANIe chIe. paNa je loke parataMtratA bhagave che te loke puNyavAna che ke jemanuM jIvana parataMtra nathI, paNa svataMtra che te leke puNyavAna che ? parataMtratA bhogavavI ane pitAne puNyavAna mAnI abhimAna karavuM e bhUla che. jemake mArA hAthe oNparezana karavAmAM AvyuM che, e mArA hAthathI pAtra upaDatuM nathI ane mArA mATe sAdhuo gocarI laI Ave che. jo taiyAra khAI levuM e ja puNyatA che te te huM sAdhuoe lAvelI gocarI khAIne ema kahI zakuM ke huM taiyAra khAnAra te puNyavAna chuM ane tame gocarI lAvanArA pApI che. bImAra thavAthI sAdhuo mAruM malamUtra paNa paraThavI Ave che, eTalA mATe huM temane kahyuM ke huM puNyavAna chuM ane tame pApI cho zuM A mAruM kathana ucita kahI zakAya kharuM? loka samyajJAnanI vAto te kare che paNa Aje teo samyaga jJAnathI kevI rIte dUra jaI rahyA che te jotA nathI. pitAnI azaktatAne kAraNe bIjAonI sahAyatA laIne sahAyatA ApanArAone pApI banAvavA ane pitAne puNyavAna kahevaDAvavA e keIpaNa daSTie yogya nathI. mArA mATe ucita te e che ke, pitAnI azaktatAne kAraNe munio pAsethI huM je Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso. kArya lauM chuM tene mATe huM temane dhanyavAda ApuM ane pitAne mATe evo pazcAttApa karuM ke, mArAmAM A prakAranI azaktatA kyAMthI AvI gaI? mAre munione ema kahevuM joIe ke, tame leke mArA jevA azakatanI A pramANe sahAyatA karI bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karI rahyA che ane bhagavAnanI samIpa jaI rahyA che. huM to pitAnuM kAma karavAmAM paNa azakta chuM eTale mane mArI azaktatAne mATe kheda che. A pramANe pitAnI azaktatAne mATe pazcAttApa kare te ThIka che paNa khoTuM abhimAna karavuM ane bIjAne kharAba banAvavA e keIpaNa rIte ThIka nathI. tame loke ema vicAre che ke, ame taiyAra khAIe-paherIe chIe eTalA mATe ame puNyavAna chIe paraMtu parAdhInatA vaheravI e zuM puNyatA che ? tame leke bIjAonuM banAveluM bhojana khAo cho paraMtu rasoyo ema kahI de ke, rasoI nahi banAvuM te tame zuM karazo? tame ema kahezo ke amArI strI bhojana banAvI leze! paNa mAne che, tamArI strI paNa bimAra paDI gaI hoya ane e dizAmAM pitAne bhojana banAvatAM AvaDatuM na hoya te keTalI muzkelI sahevI paDe ? kadAca tame kaho ke Akhare haTala te che ne? paNa hoTalanI beTala pheDavA chatAM paNa Akhare parataMtra ja rahyA ne ? je leke pAyakhAnAmAM zauca jAya che te leke pitAne "meTA" mAne che ane je loke azuci sApha kare che temane "nIca" mAne che. te leke azuci sApha karatA hovAne kAraNe "nIca" kahevAya che. jo mAtA pitAnA putranI azuci sApha kare nahi ane tene azucimAM ja rahevA de te kevI muzkelI paDe! te pachI je azuci sApha kare che temane nIca" kahevA ane pote azuci phelAvavA chatAM pitAne "ucca" mAnavA e kevI bhUla che! jemane tame nIca kaho cho te bhaMgIo je cAhe te tamo saune eka ja divasamAM saMkaTamAM mUkI zake che. jo teo eka divasa paNa azuci sApha na kare te kevI muzkelI ubhI thAya ? udayapurane viSe ema sAMbhaLyuM che ke, tyAM bhaMgIone cAMdI paheravAnI manA karavAmAM AvI hatI. A kAraNane lIdhe bhaMgIoe jhADu kADhavAnuM baMdha karI dIdhuM. Akhare badhAe ThekANe AvavuM paDayuM ane bhaMgIone cAMdI paheravAnI chUTa ApavI paDI. kahevAne Azaya e che ke, jJAna ane kriyAne samanvaya e ja samajJAna che. je kriyArahita jJAna che te popaTIyuM jJAna che ane kriyAne tyAga karI parataMtratA bhegavavI e samyajJAna nathI. e vAta bIjI che ke, Aje tame tamArA jIvana saMbaMdhI badhAM kAma tamArA hAthe karI zakatAM nathI te paNa tenuM abhimAna te choDe. abhimAnane tyAga karavAthI paNa ghaNo khare lAbha thaze. sudarzana caritra-66 sudarzananI kathA pUrI thaI gaI. have e sthAne upasaMhAra karavAnuM che. A caritra kathAmAMnI kaI vAte upara tamAruM dhyAna kheMcavAnuM che te atre batAvavuM che. sauthI pahelAM ahevAsI ane jinadAsane juo ke banne pati-patnInAM niyamanuM kevI rIte pAlana karatA hatA. temane tyAM rahetA subhaga dAsa kevI rIte sevA karato hato ane subhaganI sAthe jinadAsa ane arhaddAsI ke premapUrvaka vyavahAra rAkhatA hatAM. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 6] rAjakeTa-cAturmAsa [5 - tamAre sevaka paNa joIe ane saMtAna paNa joIe. paNa kevAM joIe? javAbamAM badhA ema ja kaheze ke sArAM saMtAna ane sArA sevake joIe. paraMtu tame pote kevA che, tene vicAra karo. jyAre tame pote ja sArA nahi he to pachI saMtAno sArAM kyAMthI thAya? mULa je sAruM haze te phaLa mIThAM Avaze. e lekakti anusAra mAtApitA sArAM hoya to saMtAne paNa sArAM thaI zake. pote sArAM na hoya to saMtAne sArAM kyAMthI thaI zake? subhaga sevaka ja temane tyAM sudarzana nAmano putra thaze. putra kene kahevo ! enI vyAkhyA karatAM kahevAmAM AvyuM che ke, purAtati putraH arthAta-je pitAnI raheNIkaraNIthI mAtApitAne tathA vaMzakuLane pavitra banAve te ja putra che. nItimAM paNa kahyuM che ke - parivattini saMsAre mRta: ko vA na jaayte| sa jAto yena jAtena yAti vaMzaH samunnatim // arthAta-A parivartanazIla saMsAramAM badhA janme che ane mare che paNa temanuM janmavuM ja sArthaka che ke je potAnA kulavaMzane pavitra banAve che. sudarzane pitAnA kulane kevuM pavitra banAvyuM hatuM te juo. keTalAka lake vRddha thavA chatAM paNa saMsAravyavahAramAM ja phasAI jaI Akhare marI jAya che; paNa jinadAse sudarzanane yogya samajI tenA upara saMsAravyavahArane bhAra zeMpI dIdho ane pote tathA arvaddAsIe AtmAnuM kalyANa sAdhyuM. jinadAsa tathA ahaddAsInuM A kArya paNa anukaraNIya che. je leke anta samaya sudhI saMsAravyavahAramAM ja phasAelA rahe che teo pitAnuM te ahita kare ja che paNa saMtAnanuM paNa ahita kare che. teo saMtAnanI sAme e kharAba Adarza mUkI jAya che ke jethI saMtAnanuM paNa ahita thAya che. - sudarzane kapilanI sAthe mitratA bAMdhI hatI. mitratA kevI hovI joIe e paNa sudarzananA caritra uparathI juo. sAcA mitra vacce chUpI vAta paNa chupAvavAmAM AvatI nathI ane tenI sAthe khAnapAnAdimAM paNa kaI prakArane bheda rAkhavAmAM AvatuM nathI. A ja pramANe saMkaTanA samaye mitranI sahAyatA karavA mATe mitroe hamezAM taiyAra rahevuM joIe e paNa badhapATha A caritrakathAmAMthI maLe che. nItimAM je cha prakAranI mitratA batAvavAmAM AvI che temAMnI uttama mitratA te sudarzananI mitratA jevI ja hoya che. sudarzananI mitratA jevAnI sAthe triyAcaritrathI keTalA sAvadhAna rahevuM joIe ane kadAca triyAcaritranA phaMdAmAM phasAI javAya che temAMthI kevI rIte bacavuM joIe e paNa juo. sudarzana kapilAnA phaMdAmAM phasAI gayA hatA tyAre teNe kapilAne spaSTa kahI dIdhuM hatuM ke, huM mArI strInA sivAya bIjA koIne mATe puruSa nathI. A pramANe triyAcaritranA paMjAmAM sapaDAyA chatAM te niSkalaMka bahAra nIkaLI gayo hato. tenuM A kArya paNa anukaraNIya che. abhayA rANI hatI chatAM kapilAnA kusaMgamAMthI te kevI banI gaI hatI ! kapilAe tene mazkarImAM ja kharAba kAmamAM kevI rIte phasAvI dIdhI hatI? abhayA bhale game tevI hoya paNa je te kapilAnA kusaMgamAM paDI na hatI te te sudarzanane phasAvavA mATe taiyAra na thAta ane AgaLanI ghaTanA paNa ghaTata nahi. A vAtane dRSTi samakSa rAkhI kusaMgatithI hamezAM bacavuM joIe. sApa ane vIMchInA saMgathI eTalI hAni thatI nathI jeTalI hAni kusaMgathI thAya che. abhayAnI je durgati thaI te kusaMganA kAraNe ja thaI hatI. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso kadAca anAyAsa ja kusaMgamAM phasAI javuM paDe ke paDI javAya che tyAre pitAnI upara kusaMgane prabhAva paDavA devo na joIe. jemake sudarzana abhayAnA kusaMgamAM phasAI gayA hatA paraMtu kusaMgamAM na paDavAne kAraNe teo kusaMgamAMthI bacI gayA ane pariNAme zULInuM siMhAsana thaI gayuM. sudarzana zeTha te abhayAnA paMjAmAMthI bacI gayA paNa e uparathI zikSA e levAnI che ke, kusaMgathI hamezAM bacatAM rahevuM joIe. kapilAnA kusaMgathI ayAnuM keTaluM badhuM adha:patana thayuM hatuM te AgaLa kahI devAmAM AvyuM che. abhayAe sudarzanane patita karavAnI jALa bichAvI hatI paNa sudarzana abhayAnA kRtyathI vadhAre sAvadhAna thaI gayA. temanA upara kusaMgane prabhAva te na ja paDyo paNa temaNe ema vicAryuM ke, A badhAM ane gharamAM rahevAne kAraNe ja thAya che eTalA mATe gharane ja tyAga karI devo joIe. A pramANe vicAra karI temaNe gharane paNa tyAga karyo ane sAdhu banI gayA. sAdhu thayA bAda paNa abhayAnI sahAyikA paMDitAe munine vicalita karavA mATe hariNI vezyAne bhaMbherI. hariNI zrAvikA banI sudarzanane pitAnA ghera teDI AvI ane sudarzana paNa mAtA upara bALaka jema vizvAsa rAkhe che tema tenA upara vizvAsa rAkhI tenI sAthe gayA. jemanAmAM kapaTa hetuM nathI temane saMdeha paNa heta nathI ane teo keI kapaTamAM phasAI jatA paNa nathI. | hariNIe munine anukUla-pratikUla aneka upasargo ApI vicalita karavAno prayatna karyo paraMtu muni vicalita thayA nahi. Akhare teNIe munine javA dIdhA. muni te cAlyA gayA paraMtu e vezyAnuM pAchaLathI zuM thayuM te atre jovAnuM che. hari vezyA kahe paMDitA, muni guNa apara pAra; daMbha meha aba hA hai merA, pAI tattvakA sAraaba meM aisA zRMgAra sagI, taja gahane kA bhAra; senA cAMdI hIrA metI, jisakA nahIM AdhAra. kajala TIkI pAna tajUga, mahaMdI prema caDAya; saccA prema caDhA ke tana para, dila munijI meM lagAya. jagatAraka jisa mAga se gaye hai, lUMgI dhUla uThAya; tana para malakara pAvana banakara, jaMgI merI kAya. muni viraha meM AMsU bahAuM, ye hI muktAhAra; aisI sachalI banake raMgIlI, pAuM bhadadhi pAra. muni hariNIne tyAMthI nIkaLI cAlyA gayA. hariNI temanI tarapha jotI ja rahI te manamAM vicAratI hatI ke, A kevA mahAtmA che je mArI AMkhano kaTAkSatho paNa DagyA nahi. huM atyAra sudhI mehane kAraNe evo ga karatI hatI ke, mArI AMkhonA kaTAkSanI sAme koNa Ubhe rahI zake ema che. Aje huM samajI gaI ke, jemanA hRdayamAM paramAtmAne vAsa che te apsarAthI DagI zake nahi paNa A muninA pratApathI mane A vAta samajavAmAM AvI zakI che. | hariNIe paMDitAne bolAvI. paMDitA tenI sAme AvI ane kahevA lAgI ke, Akhare tame hArI gayAne ? vezyAe javAba Apyo ke, hA, have huM e muninA pratApathI durguNothI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 8] rAjakoTa-cAturmAsa [601 hArI gaI chuM. je muni AvyA na hatA te huM durguNothI hArI na jAta. meM atyAra sudhI te durguNanI sevA karI che paNa havethI huM saguNanI sevA karIza. A badhe pratApa te munine ja che. hariNI A pramANe paMDitAne kahe che have AgaLa zuM thAya che te viSe yathAvasare vicAra karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvat 1992 Aso vadI 8 zukravAra prArthanA zrI munisuvrata sAhabA, dInadayAla devAM taNu deva ke; taraNatAraNa prabhU me bhaNI, ujajavala citta samaruM nityameva ke. . zrI1 -vinayacaMdrajI kuMbha, vIzI zrI munisuvrata bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A AtmAne aneka bhAvanI prArthanAnI AvazyakatA che. hajI AtmA chavastha hovAne kAraNe tenuM kAma eka ja bhAvanAnI prArthanAthI cAlI zakyuM nathI. chadmasthanI bhAvanA badalAyA ja kare che eTalA ja mATe bhakta vidhavidha bhAvanAthI paramAtmAnI prArthanA kare che. bhagavAna munisuvratanuM nAma te tame leke jANe ja cho. logassa' nA pAThamAM bhagavAna munisuvratanuM nAma Ave ja che. zAstramAM bhagavAna munisuvratanuM caritra ochuM maLe che; paNa tIrthakara mahApuruSane mATe jeTalI satkalpanA karavAmAM Ave te badhI satkalpanAo bhagavAna ahaMntane lAgu paDe che. bhaktajane bhagavAna munisuvratanI prArthanA karatAM kahe che ke - huM aparAdhI anAdi ke, janama janama gunA kiyA bharapUra che; lUTiyA prANa chakAyanA, seviyAM pApa aDhAraha krUra ke zrI muni pUrva azubha kara kartavyatA, tehane prabhu tUma na vicAra ke; adhama udhAraNa biruda che, sarana Aye aba kIjIe sAra ke. zrI muni bhaktajanoe A pramANe munisuvrata bhagavAnanI samakSa AtmaniMdA karI che ane pitAnAM pApanI AlocanA karI che. A pramANe AlocanA karI teo saMsAranAM AghAte sahevAM mATe dRDha thaI rahyA che. jemake koI mANasa vyAyAmazALAmAM jaI kasarata karI zarIrane dRDha banAve che, mudagala pheravI hAthane majabUta banAve che ane bIjAnAM AghAte sahana karI pitAnA zarIrane AghAta sahevAne yogya banAve che. te mANasa vyAyAmazALAmAM te AghAta sahana karavAnI prekaTIsa" pADe che, paNa vyAyAmazALAmAMthI bahAra nIkaLI je te bIjAonAM AghAta sahI na zake te tene mATe ema ja kahI zakAya ke, teNe barAbara rIte vyAyAma karI 31 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso nathI. je teNe barAbara rIte vyAyAma karI hatI te tenuM zarIra bIjAonAM AghAta sahI zake evuM banI zakyuM hota. A viSe mahAbhAratamAM AveluM A udAharaNa bhAvikajane mATe ghaNuM ja upayogI che. duryodhanane yudhiSThire kahyuM ke, "he! duryodhana ! je tAruM zarIra vajanuM banI jAya te bhImanI gadA te zuM, indranuM vaja paNa tArA zarIranI hAni karI zake nahi. tArA zarIrane vaja jevuM banAvavAno upAya e che ke, tuM ekavAra tArI guNavatI satI mAtAnI daSTimAM nIkaLI jA. tArA zarIra upara tArI mAtAnI dRSTi paDavAthI tAruM zarIra vajI jevuM banI jaze." A kSAtradharmanuM udAharaNa che. kSatriya kAyaratA lAvI AgaLa pAchaLane vicAra karatA nathI kiMtu vIratAnAM ja kAma kare che. teo kAyaratAnA paMtha upara pagaluM paNa bharatA nathI. paNa vIratAnA mArge ja AgaLa dhapatA jAya che. duryodhanane zarIra vajaya banAvavAne upAya batAvatI vakhate yudhiSThirane evo vicAra sarakho paNa na Avyo ke, jo AnuM zarIra vajImaya banI jaze te mArA bhAIonuM zuM thaze ane yuddhanuM pariNAma kevuM Avaze ? vIra leke AvI ADI avaLI vAta karatA nathI, teo te vIratAnI ja vAto kare che. yudhiSThire batAvelo upAya jANI duryodhana tyAMthI ravAnA thayo ane potAnI mAtA gAMdhArI pAse AvI badhI hakIkta kahI saMbhaLAvI. gAMdhArIe badhI vAta sAMbhaLI duryodhanane kahyuM ke, "jemanI tArI upara ATalI badhI kRpA che te yudhiSThirano tuM droha kara nahi." paNa duryodhane gAMdhArInuM kahyuM na mAnyuM ane ema ja kahyuM ke, "huM jema kahuM chuM te pramANe tuM karI de. tuM te mArA zarIrane joI vamaya ja banAvI de" mAtAnuM hRdaya kaI judA ja prakAranuM hoya che. te potAnA putranA avaguNe jetI nathI paNa tenuM kalyANa ja jue che. gAMdhArIe duryodhananI IcchAnusAra zarIra upara daSTipAta karavAnI anumati ApI. jo ke yudhiSThire zarIrane vijaya banAvavAne je upAya batAvyo hato temAM nagna thaInIkaLavAnI zarata karI hatI paNa duryodhanane mArgamAM kRSNa nagna thaI na nIkaLavAnI salAha ApI hatI. e salAhAnusAra teNe pitAnA guptAMgane kApInaThArA DhAMkI dIdhuM ane te mAtAnI daSTimAMthI pasAra thaye. - duryodhana pitAnI mAtAnI dRSTimAMthI nIkaLyo. tenI mAtAnI daSTi zarIranA je bhAga upara paDI, zarIrane te bhAga vajImaya banI gaye. paNa je bhAga kepInaThArA DhaMkAelA hatA te te ja rahI gaye, arthAta te bhAga vajImaya banI zakyo nahi. | gadAyuddhanA samaye bhIma duryodhananA zarIra upara gadAno prahAra karate ho paNa duryodhananA zarIra upara tenI kazI asara paDatI na hatI. tyAre kRSNa bhImane kahyuM ke, tamArI pratijJA duryodhananI jaMdha teDavAnI che te pachI tame tenA zarIranA bIjA bhAga upara prahAra kema kare cho ? bhIma kRSNanI AjJA mAnate hatuM eTale teNe duryodhananI jAMgha upara gadAno prahAra karyo. zarIrano te bhAga to pahelethI ja kemala hatA eTale gadAno prahAra thatAM ja jAMdha tUTI gaI ane duryodhana nIce DhaLI paDyo. kahevAno Azaya e che ke, bhagavAnanI prArthanA gAMdhArInI dRSTi jevI che. prArthanAnI dRSTimAM nIkaLelAne jagatano kAI paNa AghAta lAgI zakatuM nathI. paraMtu zarata e che ke, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 8] rAjakeTa-cAturmAsa [603 paramAtmAnI sAthe teNe koI prakArane paDado rAkhavo na joIe. temanI samakSa nagna satya raju karI devuM joIe ane pitAnAM avaguNo paNa pragaTa karI devAM joIe; arthAta temanI samakSa sAcA hRdayathI AlocanA ke AtmaniMdA karavI joIe. paramAtmAnI prArthanA A pramANe karavAthI saMsArane koI paNa AghAta prAthane lAgI zakatA nathI. paramAtmAnI prArthanA karatI vakhate koI prakArane paDado rAkhe che ke nahi tene sAkSI koNa che ? enI sAkSImAM bIjuM kazuM hoya ? enI sAkSI te AtmA ja ApI zake. paramAtmAnI prArthanAdvArA AtmAmAM evI zaktino saMcAra the joIe ke pachI saMsAranAM AghAta sahevAmAM koI prakAranuM kaSTa na thAya. pitAnAmAM evI zakti AvI che ke nahi e vAtane nirNaya te ja karI zake che ke jeNe pitAnuM nagna svarUpa paramAtmAnI samakSa pragaTa karI dIdhuM hoya. jemake tame paramAtmAnI prArthanA karI ahIMthI bahAra nIkaLyA. bahAra tamane keIe. gALo bhAMDI. je gALo sAMbhaLI tamane gALo bhAMDanAra upara krodha thAya te ema samajavuM ke, tame hajI paramAtmA samakSa tamAruM nagnasvarUpe pragaTa karyuM nathI. tame temanI AgaLa kaI vAtane paDade rAkhe che. A prakArano paDade paramAtmAnI AgaLa rAkhavo na joIe e batAvavA mATe bhaktajane kahe che ke - puruSa vacana ati kaThina zravaNa suni, tehi pAvaka na dahege; | vigata mAna sama zItala mana para, guNa avaguNa na gaheze. bhakto kahe che ke, "he prabho ! amArAmAM evI zakti Ave ke ame kaThoramAM kaThera vacanabA paNa sahI zakIe. basa! ame ApanI pAse e ja cAhie chIe.' ' vacanane AghAta kAMI che te nathI. bANathI vadhAre vacanane AghAta hoya che. zAstra paNa kahe che ke, zastrane AghAta sahe te sarala che paraMtu vacanano AghAta sahe bahu ja muzkela che. zAstrano ghA te maTI paNa zake che paNa vacanane ghA mATe bahu ja muzkela hoya che. bhakto kahe che ke, "he! prabho ! amee je ApanI samakSa nagna svarUpe pragaTa karyuM heya ane ApanI sAcA hRdayathI prArthanA karI hoya te kaThera vacanabANa paNa amArI sAme, je pramANe samudramAM paDelI Aga zAnta thaI jAya che te pramANe zAnta thaI jAya. jo amAro AtmA samudra samAna gaMbhIra banI jAya ane amAruM mana zAnta thaI jAya te vacanAgni paNa pitAnI meLe ja zAnta thaI jaze. amAruM kAMI nukazAna karI zakaze nahi." paramAtmAnI prArthanA karavAmAM je koI prakAranI kacAza na rahe te e dizAmAM vacanAgni avazya zAnta thaI jAya; paNa je kyAla rahe te duryodhananI je hAlata thaI te ja hAlata thAya. eTalA mATe paramAtmAnI prArthanA karavAmAM koI prakAranI kacAza rAkhavI na joIe. paramAtmAnI prArthanA karI leke ema cAhe che ke, amane kaI gALo ja bhAMDe nahi paNa ame ema kahIe chIe ke, paramAtmAnI prArthanA karavAthI evI zakti Ave che jethI bIjAoe ApelI gALo zAnta thaI jAya arthAta asara ja na kare. A pramANe para Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso mAtmAnI prArthanA karavAmAM A prakAranI samajanuM ja aMtara raheluM che. A samajane pheravavAnI jarUra che. bhagavAna mahAvIrane zevALe rAMDhavAthI (deraDAMthI) mAra mArI kahyuM hatuM ke, teM ja mArA baLadene coryA che. mArA baLado kyAM che te batAve. Ama kahevA chatAM jyAre bhagavAna belatA. na hatA tyAre govALane krodha vadhatuM jatuM hatuM. kathAnakamAM kahyuM che ke, te vakhate indranuM Asana DolAyamAna thayuM. indra tyAM AvyA ane krodhe bharAI te govALane kahevA lAgyA ke, "he! duSTAtmA! je siddhArtha rAjAnA putra che ane jemaNe rAjyane tRNavat tyAga karyo che teoe zuM tArA baLado coryA haze ? tuM jete nathI ke A kANu mahAtmA che ke temane tuM phaTakA mArI rahyo che ! mane tArA upara e krodha Ave che ke tArA zarIrane A vajIthI vidhI nAMkhuM?" te vakhate bhagavAna govALa ane indranI vacce paDyA ane indrane kahevA lAgyA ke, "Indra! tuM A zuM kare che? tuM ane mArI bhakti karavAne kAraNe ja daMDa Ape che ne ? paNa mArI bhakti mArA guNane apanAvavAthI thaI zake ke durguNone apanAvavAthI? Ane daMDa ApavAne zuM huM samartha na hatuM ? paraMtu je huM ene daMDa Apata te zuM tuM mAro bhakta rahI zakta? tuM kSamAne kAraNe ja mAro bhakta thayo che ne ? te pachI mArI bhakti karavA mATe tuM kSamAthI viparIta kAma zA mATe karI rahyo che ! A govALa te ajJAna che paNa tuM te enAthI paNa vadhAre ajJAnatAnuM kAma kare che. A gevALa mArA vizvAse baLadene choDI gayo hato paNa e zuM jANe ke huM baLadanI khabara rAkhIza ke nahi ? te govALe pAchA AvI baLade kayAM gayA ema mane pUchayuM ane jyAre meM tene praznano javAba na Ape tyAre tene evI zaMkA paDI ke tenA baLadane meM ja ceryA che. A pramANe e te ajJAna che. paNa tuM te ajJAna nathI. tuM te jJAnI cho chatAM mArI bhaktine nAme tuM mArA guNothI viparIta kAma kema karI rahyo che? tAre mArI bhakti karavA mATe mArAM lakSaNa jevAM joIe ke tenAM lakSaNa jevAM joIe ? ene daMDa ApavA mATe huM sazakta nathI ema te nathI. meM bALapaNamAM ja merane DolAvyA hatA te have mArAmAM zuM e zakti nathI ? zakita che chatAM meM tene daMDa eTalA mATe Ape nahi ke mArI tenA upara ananta kRpA che. eTalA mATe tuM ene koI prakArane daMDa ApavAno vicAra choDI de." bhagavAna mahAvIra sAcA kSatriya hatA. temanAmAM brAhmaNatvane guNa paNa hatuM ane kSAtratvane guNa paNa hatA. teo jANatA hatA ke kevaLa mastiSka zaktithI ja kAma cAlI zakatuM nathI paNa tenI sAthe kSatriyocita vIratAnI paNa AvazyaktA rahe che. bhagavAnanI amRta vANI sAMbhaLI indra te zAnta thayo ja paNa te govALa paNa baMdha pAmyo. te govALa vicAravA lAgyo ke, "meM temane mAra mAryo che chatAM teo mAre pakSa kheMcI rahyA che ane mane bacAvI rahyA che. dhanya che e mahA prabhune! A pramANe vicAra karI te govALa bhagavAnanA page paDe. kahevata che ke, "sAMbharanA taLAvamAM bhale hADakuM paDe ke patthara paDe, paNa te badhuM mIThuM ja banI jAya che. A ja pramANe bhale koI prema karIne bhagavAnane bheTe ke krodha karIne bhagavAnane bheTe paNa bhagavAna te emane badhAne samAna ja mAne che ane je temane bheTe che temane badhAne potAnA jevA ja banAvI de che." Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 8] rAjakoTa-cAturmAsa [ 605 kahevAno Azaya e che ke, jyAre vacanabANane sahevAnI zakti AvI jAya tyAre paramAtmAnI prArthanA sAcI karI che ema mAnavuM. jeNe barAbara vyAyAma karI haze te bIjA nI mukkIothI DarI jaze nahi paNa te mukkI mAranArane emaja kaheze ke, tuM mane game teTalI mukkIo mAra, mane tArI mukkIo kAMI jaNAtI ja nathI. A ja pramANe saMsAranI game teTalI Apattio mAthe tUTI paDe to paNa te ApattiothI na gabharAe, tyAre ja ema mAnavuM ke have mArAmAM prArthanAnuM sAcuM baLa AvyuM che. gALo bhAMDanA te "tuM lue che, duSTa che' vagere apazabdo kaheze paNa jemaNe paramAtmAnI sAcA hRdayathI prArthanA karI haze te to A prakAranI gALo sAMbhaLI ema ja vicAraze ke, "e mane khoTuM zuM kahe che! huM pote paNa paramAtmAne ema ja kahuM chuM ke, "huM anAdi kALathI aparAdhI chuM-duSTa chuM.' je huM paramAtmAne A prakAranI vAta hRdayathI kahuM chuM te pachI je mane duSTa kahe che, tenA upara huM kedha kema karI zakuM ? balki e te mane mArAM pApe prakaTa karavAmAM sahAyatA kare che." kaI gALo bhAMDe to upara pramANe vicAra karavo joIe, paNa Avo unnata vicAra te tyAre ja AvI zake ke jyAre paramAtmAnI prArthanA sAcA hRdayathI karavAmAM AvI hoya; nahi te strIo jema uparathI gIta gAya che tema prArthanA paNa uparanI banI jaze. strIo gAya che ke vAne kesara uDa rahI, kastUrIke anta ne pAra. jo ke kasturI ke kesaranI jagyAe dhULa uDI rahI hoya te paNa strIo te ema ja kaheze ke, dhULanuM kAMI gIta gAI zakAya ? eTalA mATe dhULane badale kasturInuM gIta TuM batAvavA mATe teo gAya che. A prakAranA khoTA gItanI mAphaka paramAtmAnI khetI prArthanA karI heya te te vAta judI che. paNa je paramAtmAnI prArthanA sAcA hRdayathI karavAmAM AvI heya te te keIe gALo bhAMDI hoya te paNa gALo bhAMDanAra upara krodha Avaze nahi. je sAcA bhakta che teo te pitAnA mATe ema kahe che ke - me sama kauna kuTila khala kAmI, tumase meM kAha chipAuM, dayAnidhi! tuma hai antaryAmI. samaya bhara bhara udara viSayarasa, pIvata jaise zUkaragrAmI, je tana dana tAhi, bisarAyo aiso namakaharAmI. mo sama) bhakta kahe che ke, "he! prabha! amArA jevA kuTila, duSTa ane kAma karyuM haze ? bIjA leke te ajJAna hovAne kAraNe pApa karatAM ja haze paNa ame jANatAM chatAM pApa karIe chIe ane sAthe sAthe tArA bhakto paNa kahevAIe chIe." - A pramANe sAcA bhakto jyAre pitAne kharAba kahe che te pachI gALo bhAMDanAra upara krodha kema karI zakejo tame paNa paramAtmAnI sAcI prArthanA karatA hazo te ahIM ho ke bahAra he, badheya ThekANe tame tene yAda ja karatA rahezo. koI paNa samaye tene tame bhUlI jaze nahi. paramAtmA "satyaM zivaM suMdarama' che, eTalA mATe je temanA bhakata che teo gALAne te dhagadhagatA aMgArAne paNa satyaM ziva sundarama " banAvI leze. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso A kathananI puSTi mATe huM zAstranuM paNa pramANa ApuM chuM. huM mArA kathanane pramANabhUta kahete nathI paraMtu zAstranA vacanane pramANabhUta kahuM chuM. mArA je kathananI puSTi zAstranA pramANathI thaI zake tene te ThIka mAne ane jenI puSTi thaI na zake tene ThIka na mAne. je A vAtane vicAra nahi rAkhe te vajanI mAphaka tame asthira ja raheze. anAthI munine adhikAra-67 --- anAthI muninA kathanane upasaMhAra karatAM gaNadhara mahArAja kahe che ke - ebuggadaMte vi mahAtavodhaNe, mahAmuNI mahApainne mahAyase / mahAniyaNThijamiNaM mahAmuyaM, se kaheI mahayA vitthareNaM // 53 // nircAnuM kalyANa karanAra A mahAsutra zAstramAM te mahApuruSoe pitAnA kalyANa mATe gheDAmAM ja gUMcyuM che, paNa gaNadhara mahArAja kahe che ke, A nircanthanuM kalyANa karanArI mahAsthAne mahAmuni anAthI lAMbA vistArathI mahArAjA zreNikane saMbhaLAvI hatI. - tame kaheze ke, jyAre A kathA, nircanthonuM kalyANa karanArI che te pachI A kathA sAdhuo aMdara ja kema karI letA nathI ? gRhasthanI sAme A kathA zA mATe kahevAmAM Ave che? A praznane uttara e che ke, anAthI munie A kathA nircanthanI sAme kahI nathI paraMtu rAjA zreNikanI sAme kahI che eTale zAstra pramANa maLe che ke A kathA gRhasthanI AgaLa kahevAmAM kAMIpaNa vAMdho nathI. bIjuM je vAta nircanthane mATe hitakArI che te vAta tamane paNa hitakArI ja haze. nigranthano ane tamAro AtmA samAna ja che. nirgaLe je mukti cAhe che te ja mukti tame paNa cAho cho. badhAne mATe eka ja mukti che. A sivAya je davA rAjAnA regane maTADe che te davA garIbenA regane kema maTADe nahi? je sUrya rAjAnA mahela upara prakAza pAthare che te ja sUrya garIbanA jhUMpaDA upara paNa prakAza pAthare che. sUrya te rAjAnA mahela ane bhaMgInA jhUMpaDA upara samAnarUpe prakAza Ape che, pachI te e prakAzane je lAbha levA cAhe te laI zake che. e ja pramANe A mahAsUtra paNa badhAne mATe samAna hitakArI che. je kAI pApI A mahAsUtrane lAbha levA cAhe te tene paNa lAbha maLI zake che ane keI nigraMtha tene lAbha levA cAhe che te paNa lAbha meLavI zake che. A mahAkathA keNe kahI hatI ane teNe sAMbhaLI hatI e batAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke, A mahAkathA kahenAra mahAugra, dAnta, tapodhanI, mahAprajJAvAna ane mahAna yazasvI muni che. ucane artha vira thAya che. te muni paNa vIra hatA, keIne mAravAmAM vIra na hatA paNa IndriyonuM damana karavAmAM vIra hatA. arthAta karmazatruone jItavAmAM vIra hatA. - jyAre koI virapuruSa hAthamAM hathiyAra laI zatruone damana karavA bahAra nIkaLe che tyAre koI tene ema kahe ke, tArI strI ruve che, tAre cheka bimAra che athavA AvI ja bIjI vAta kahe te zuM te vIrapurUSa tenI AvI vAta sAMbhaLI pAcho pharaze ? te vakhate tene AvI vAte gamaze nahi. tenA manamAM te zatruonuM damana karavuM enI ja dhUna haze. te Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 8]. rAjakeTa cAturmAsa [ 607 kAyaratApUrNa vAta sAMbhaLavAne mATe paNa taiyAra nahi hoya. je sAce vIra haze te ADIavaLI vAto para dhyAna paNa nahi Ape. tenA manamAM eka ja dhUna heya ke, je pAtAmi yA kA rASarfma arthAta kAM te marI jAuM athavA kAma pUruM karI AvuM. sAdhuo paNa AvA ja dharmavIra hoya che. sAdhuo sAdhutAne svIkAra karI ema vicAra karatA nathI ke "kadAcita sAdhutAnuM pAlana thaI na zake ane saMsAramAM javuM paDe te te vakhate saMsAramAM kevI rIte bharaNapoSaNa thaze ? eTalA mATe jaMtra maMtra zIkhI levAM ane jyotiSa jANI levuM jethI saMsAramAM bharaNapoSaNa te thaI zake." sAcA sAdhuone Avo vicAra pedA thatuM ja nathI. teo te vAtamaMmavimukSa arthAta-jIvananI AzA ane maraNane bhaya paNa rAkhatA nathI. teo te sAdhutAmAM ja masta rahe che ane karmazatruone jItavAmAM ja prayatnazIla rahe che. anAthI muni paNa ugra hatA. jemane mAtApitA, bhAIbahena, patnI vagere parivAraja hoya, jemanI pAse vipula dhanasaMpatti hoya ane je maraNa pathArIethI uThayA hoya tenI IcchA kaI hoya ? evI dazAmAM bhogapabhoga karavAnI IcchA kenI na hoya? kadAcita sAdhu banavAne koI prasaMga paNa tenI sAme Ave te paNa ekavAra evo vicAra te AvI zake ke, hajI eka be varSa te mojamajhA mANuM lauM, pachI sAdhu thavA viSe jovAI jaze. paNa anAthI muni evA ugra hatA ke temaNe zarIrano raMga zAnta thatAM ja pitAnA parivArajanane ema kahyuM ke, have mane dIkSA aMgIkAra karavAnI AjJA Apo ane kuTuMbIjanenI AjJA laI temaNe dIkSA paNa laI lIdhI. anAthI muni evA ugra hatA. dhanasaMpatti ane parivArane A pramANe tyAga karI devo ane pachI te tarapha jevuM paNa nahi e zu ochI vIratA che? ugra sAdhunuM lakSaNa zuM che? e batAvavA mATe kahyuM che ke, anAthI muni Indriyone jItanAra hatA. Indriyo ane neIndriya-manane pitAnA vazamAM rAkhanAra hatA. ugrapuruSa ja indriyane vaza thatuM nathI. indriyane pitAnA vazamAM rAkhanAra ja dAnata che. anAthI muni dAnta hatA. kSatriyone hAthanI upamA ApavAmAM AvI che. AkhA zarIrane sparza karI zake ane AkhA zarIrane tapAsI zake e suvidhA mAtra hAthane ja prApta thaela che ane hAtha ja e yogyatA dharAve che. zarIranuM pAlana karanAra paNa hAtha ja che. kamANInI daSTie tathA khAvApIvAnuM kArya karavAnI dRSTie hAtha ja zarIranuM pAlana kare che. lakhavuM, vAMcavuM ke bIjuM kaI kAma karavuM e hAtha dvArA ja banI zake che. je hAtha na hoya te kAMI kAma thaI zakatuM nathI. hAtha zarIranA keIpaNa bhAganI ghaNA karatA nathI. te mukhane paNa sApha kare che ane pagane paNa sApha kare . kSatriyane mATe paNa hAthanI upamA ApavAmAM ApI che. kSatriyo paNa badhAnuM pAlana kare che ane keInI ghaNuM karatA nathI. teo brAhmaNonuM paNa pAlana kare che ane bhaMgIonuM paNa pAlana kare che. teo badhAnI tapAsa rAkhe che. je pramANe hAtha AkhA zarIrane pitAnA vazamAM rAkhe che te ja pramANe kSatriya paNa badhAne pitAnA vazamAM rAkhe che. vIratA kSatriAmAM hoya che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso je pramANe kSatriyo badhAnuM pAlana karavAnI sAthe badhAne pitAnA vazamAM rAkhe che te ja pramANe sAdhuo paNa badhI indriyanuM pAlana karavAnI sAthe te Indriyone pitAnA vazamAM rAkhe che. anAthI muni indriyanuM damana karanArA mahAtapasvI hatA. Indrio ane kaSAyone chatavAne kAraNe ja teo tapasvI hatA. sAcuM tapa karoDa bhavanAM karmone paNa bhasmIbhUta karI nAMkhe che. kevala upavAsa karavAM e ja tapa nathI. upavAsa e te tapanuM eka aMga che. bhagavAne bAhya ane abhyantara ema tapanA bAra prakAra batAvela che. tapamahimA samajavAthI ghaNe lAbha thaI zake che, gaNadhara mahArAja kahe che ke AvA mahAtapasvI ane IndriyonuM damana karanAra dAnta mahAmunie A mahAkathA saMbhaLAvela che. have A mahAkathAne sAMbhaLanAra koNa che te bAbatane vicAra have pachI karavAmAM Avaze. sudarzana caritra-67 mahAmunine pratApa kevo hoya che e vAta sudarzana muninA caritra uparathI juo. hariNI vezyA paMDitAnI vAtethI bharamAI gaI ane munine vicalita karavAne nizcaya karI, te munine vicalita karavAno prayatna karavA lAgI. jyAre muni te sAmA teNIne tAravAne prayatna karavA lAgyA. hariNIne prayatna te niSphaLa nIvaDyo paNa munine prayatna saphaLa nIvaDo. hariNI upara muninI adazya zaktine prabhAva paDyo. paMDitA hariNI pAse AvI kahevA lAgI ke, tamane tamArA prayatnamAM saphaLatA maLI ke kema ? hariNIe javAba Apyo ke, hA, mane mArA prayatnamAM saphaLatA maLI. paMDitAe pharI pUchayuM ke, zuM tame munine bhraSTa karyA ? hariNIe uttara ApyuM ke, are ! e tuM zuM bolI rahI che? zuM munio kaI divasa bhraSTa thaI zake ? zuM sUrya koI divasa aMdhakAra ApI zake? A ja pramANe kaI divasa muni bhraSTa thaI zake kharA ? mArA jevI pApiNane uddhAra te evA munio avazya kare che paNa bhraSTa thaI zakatA nathI. paMDitAe pUchayuM ke, zuM tamAro uddhAra thayo ? hariNI AMkhamAMthI AMsuo pADatI kahevA lAgI ke, hA, mAro uddhAra thayo. mane have mArA pApane pazcAttApa thAya che. mArA jevI pApiNI bIjI keNuM haze ane muni jevA bIjA upakArI koNa haze? muni upara pheMkelAM mArAM kAmabANe te nakAmAM gayAM paNa munine prabhAva mArA upara avazya paDyo. huM temane mahimA zuM varNavuM? huM gAyikA chuM ane gAyane gAI paNa zakuM chuM. chatAM e munine mahimA varNavavAmAM samartha thaI na zakI. huM atyAra sudhI zetAnanA rAjyamAM hatI paraMtu muninI kRpAthI have paramAtmAnA rAjyamAM AvI zakI chuM. have huM daMbha ane mehanA rAjyamAMthI bahAra nIkaLI AvI chuM. paMDitA kahevA lAgI ke, tame zuM kahI rahyA cho? tame tamAruM jIvana vezyAvRttimAM vyatIta karyuM che te have zuM zRMgAra sajI lekenuM cittaraMjana nahi kare ? A vAtane tame barAbara vicArI juo. | hariNIe uttara Apyo ke, have huM judA ja prakArane zRMgAra sajIza ane koI bIjAnuM cittaraMjana nahi karatAM muninuM ja cittaraMjana karIza. meM e munine mArA hRdayamAM dhAraNa karI lIdhA che. e muni mane bhale tuccha mAne paraMtu huM te temane mArA prabhu mAnuM chuM. have Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 9 ] rAjakeTa cAturmAsa : [ 9 huM temane mATe ja evo zRMgAra sajIza ke e zRMgAramAM zetAna-senA-cAMdIne sthAna nahi hoya have huM sAcA premanuM AbhUSaNa, lajajAnAM kapaDAM, zIlanuM aMjana ane badhA cho AtmA samAna lAge evI meMdI dhAraNa karIza. je mArga e jagatAraka muni gayA che e mArganI dhULane mArA zarIrane mATe caMdana samAna gaNI copaDIza. e mahAtmAnA smaraNamAM je AMsuo mArI AMkhamAMthI Tapakaze te ja AMsuo mAre muktAhAra banaze have huM muninuM cittaraMjana karavA mATe zrRMgAra sajIza, bIjA koIne mATe nahi. ' ' , , , paMDitAe kahyuM ke, "evuM jIvana te sAdhvIonuM hoya che. vezyAnuM jIvana evuM hoI zake nahi." hariNIe uttara Apyo ke, "leke mane have vezyA kahe ke na kahe paNa have huM vezyA nathI." have hariNI paMDitAne paNa pitAnA raMgathI kevI rIte saMgI le che ane vicAra have pachI yathAsamaye karavAmAM Avaze. vyAkhyAna: saMvata 1lTara Ase vadI 9 zanivAra prArthanA . " "vijayasena nRpaviprA raNuM, maMminAtha jina jA, - causaTha Indra kiye mila utsava, sura-nara AnaMda pAye . - . . sujJAnI chavA bhaja le re jina IkavIsavAM. 1mAM - . -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI " , cA neminAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. - paramAtmAnI prArthanA karavA mATe jJAnIjane saMbodhana karI' vAraMvAra kahe che. A saMbadhana konA mATe che?, keI vyaktivizeSane mATe A saMbaMdhana nathI paNa abheda saMbaMdhana che. eTalA mATe je pitAne mATe mAne ene ja mATe e saMbodhana che. jJAnIjane vAraMvAra saMbaMdhana karI kahe che ke, "he ! sujJAnIo ! paramAtmAnuM bhajana kare. . ' >> paramAtmAnI prArthanA karavA mATe A pramANe vAraMvAra zA mATe kahevAmAM Ave che? A praznano uttara e che ke, Aje saMsAramAM aneka prakAranI upAdhio vadhI rahI che. e upAdhione joI jJAnIoe eka evo mArga zodhI kADhaye che ke je dvArA AtmA saMsoranI upAdhimAMthI nIkaLI kalyANa sAdhI zake che. Aje saMsAramAM paThana-pAna AdinI UlaTI kriyA vadhI rahI che ane e kriyAne kAraNe buddhivAda e phelAvA pAmyo che ke, buddhinA prapaMcamAM paDI jaI AtmA aneka sArAM tane paNa bhUlI rahyo che. vaLI te bIjAne bhUlyA che eTaluM ja nahi paNa pitAne paNa bhUlI rahyo che , AjanA leke jaDavijJAnamAM paDI jaI tyAM sudhI kahevA lAgyA che ke, AtmA ja nathI. A pramANe AjanA jaDavitAne aneka upAdhione janma Apyo che. A kAraNe jJAnIjane ema kahe che ke, saMsAramAM te evAM tophAne cAlyA ja kare che. tame te nizcala thaI pramAtmAnuM bhajana kare. A upAdhinA 2 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ A samaye bIjuM kAMI karI zakatA na ho te paramAtmAnuM bhajana te barAbara karI zake che, jyAre pracaMDa vAvAjhoDuM caDI AvyuM hoya tyAre AMkhamAM dhULa ghusI jaze e kAraNe zAstravAcana Adi kArya karI na zake, paNa AtmA te kalyANa karavA mATe tyAre paNa svataMtra che. je te vakhate paNa tame AtmAne vicAra kare che te vAvAjhoDuM paNa tamArA mATe anukUla ja banI jaze. A ja pramANe A upAdhipUrNa jamAnAmAM bIjuM kAMI karI na zake te paNa paramAtmAne avazya bhaje te badhAM tarkavitarko svataH zAnta thaI jaze ane saMsAranI upAdhi tamane kAMI hAni karI zakaze nahi. paramAtmAnI prArthanAdvArA je AtmA uparanuM AvaraNa dUra karI devAmAM Ave te AtmA paNa paramAtmAnI mAphaka prakAzamAna thaI jaze. jo ke A kAma bIjI rIte paNa karI zakAya che paraMtu paramAtmAnI prArthanAdvArA A kAmane karavuM bahu ja sarala che eTalA mATe paramAtmAnuM bhajana kare. je pramANe A prArthanAmAM paramAtmAnI prArthanA karavA mATe kahevAmAM AvyuM che, te ja pramANe pAtaMjali egadarzanamAM paNa kahevAmAM AvyuM che. jo ke, paramAtmAnI prApti mATe aSTAMga yoganI vidhi batAvavAmAM AvI che paNa je vakhate duniyAmAM tephAnanuM vAvAjhoDuM caDavuM hoya te vakhate prANAyAma Adi coga sAdhavA mATe kayAM besaze ? eTalA mATe eka e sarala upAya batAvavAmAM Avyo che, je yogasAdhanA jeTaluM ja phaLa Apaze. je pramANe samudramAM tophAna caDayuM hoya ke nadImAM pUra AvyuM hoya tyAre naukAne AdhAra levAmAM Ave che te ja pramANe saMsAramAM tephAne caDe tyAre jJAnIjanee AtmAne bacAvavA mATe eka saraLa upAya vicAryuM che. e upAya batAvatAM pAtaMjali egadarzanamAM kahyuM che ke - zyaparipAtA. arthAta-ogasAdhanA karI na zake te IzvaraparidhAna dvArA paNa yoganI siddhi prApta thaI zake che. siddhi to eka hoya che paNa tenAM sAdhane aneka hoya che. bIjI sAdhanane upayoga saMsAramAM tephAne caDyuM hoya tyAre karI zake ke na karI zake paNa IzvaraparidhAna te pratyeka samaye karI zake che. paridhAnane sAdhAraNa artha dhAraNa karavuM ane vizeSa artha ananya ane niSkAmabhaktithI dhAraNa karavuM e thAya che. kaI paNa prakAranI paugalika vAMchA na rAkhI, tana, mana ane dhanane paramAtmAne samarpaNa karI devuM e paramAtmAnI ananya bhakti athavA Izvara paridhAna che. badhA upAyone cheDI daI je Izvara upara daDha vizvAsa rAkhavAmAM Ave te je siddhi bIjA upAyothI prApta thaI zake te ja siddhi IzvaranI bhaktithI paNa prApta thaI zake che. badhe bIjA upAyothI te siddhimAM vilaMba paNa thAya che paNa A upAyathI te kSaNabharamAM ja siddhi prApta thAya che e jJAnIone AtmavizvAsa che. have atre prazna e thAya che ke, Izvarane sarvasva samarpaNa kevI rIte karavuM? Izvarane tana, mana, dhana kevI rIte samarpaNa karavuM? zuM Aje ja je kAMI hoya te badhAne tyAga karI devo ane sAdhu banI javuM? A praznanA uttaramAM bhaktajane kahe che ke, IzvaranI bhakti hovAnI sAthe A saMsAra rahe che te bhale rahe, paNa je dhana ke IzvaranI bhaktimAMthI kaI ekane choDavAno samaya Ave te te vakhate tana-dhana bhale cAlyAM jAya paNa IzvaranI bhakti te rahevI ja joIe. tana, dhana, prANa strI Adi saMsAranAM badhAM padArtho jyAM sudhI IzvaranI Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 9] rAjakoTa-cAturmAsa bhaktimAM bAdhaka nathI tyAM sudhI te bhale rahe; paNa je te IzvaranI bhaktimAM bAdhaka thatAM hoya te ene mATe bhakta kahe che ke, "huM A badhA sAthenI prItine tyAga te karI zakuM chuM paraMtu paramAtmAnI prItine tyAga karI zakuM nahi." A pramANe daDha vicAra rAkhavo e ja tana-dhana-prANane Izvarane samarpaNa karavA barAbara che. je kaI IzvaranI bhakti viSe ATale daDha vizvAsa rAkhI zakatuM nathI, te IzvaranI bhakti bhale uparachalI karI zake, paNa sAcI bhakti karI zakatA nathI. jemane IzvaranI sAcI bhakti karavI che temaNe te A prakArane puruSArtha kare ja paDaze. puruSArtha vinA koI paNa kAma thaI zakyuM nathI te pachI para mAtmAnI bhaktimAM parama puruSArthanI AvazyaktA hoya emAM kahevuM ja zuM? kaI ema kahe ke, je ame IzvaranI bhaktinI sAme saMsAranAM padArthone tuccha samajIe te amAre saMsAravyavahAra kema cAlI zake? paNa A prakArane saMdeha vyartha che. tame leke benkamAM rUpiyA jamA karAvyA bAda zuM e rUpiyAne mATe ciMtA kare che ? gharano vImo utarAvyA bAda zuM evI ciMtA rahe che ke, amAruM ghara baLI jaze te amane hAni thaze? je nahi te pachI paramAtmAne je samarpaNa karI devAmAM AvyuM che e tana-dhanane mATe kaI prakAranI ciMtA ke koI prakArane saMdeha karavAnI zI jarUra ? tana-dhana paramAtmAne samarpaNa karI devuM e vImo utarAvavA jevuM che. jyAre tame sarvasvane vImo paramAtmA pAse utarAvyo che te pachI amAro saMsAravyavahAra kema cAlaze evI ciMtA ja karavAnI zI jarUra ? have atre prazna e thAya che ke, Izvara kayuM che? bhinna bhinna dArzaniko IzvaranuM svarUpa bhinna bhinna mAne che. paNa jenadarzana kahe che ke, jemanAmAM aDhAra de mane eka paNa devuM na heya te ja Izvara che. kadAca koI ema kahe ke, zuM A kathananuM samarthana keI bIjAM zA kare che, te A praznano uttara e che ke pAtaMjali yogadarzanamAM kahyuM che ke - klezakarmavipAkAzayaraparAmRSTaH puruSavizeSa iishvrH| arthAta-je kaleza, karma, vipAka tathA Azaya AdithI rahita che te puruSa vizeSa ja Izvara che. jo ke IzvaranuM ja svarUpa upara batAvavAmAM AvyuM che te pUrI rIte te siddhomAM ja ghaTe che paNa bhagavAna ahaMntamAM paNa te guNa hoya che. e kayA guNo che ane bhagavAna ahattamAM e guNo kevI rIte ghaTe che e viSe have vicAra karIe. pahelAM kaleza che. jemanAmAM e kaleza na hoya te Izvara che. AtmAne je dvArA saMtApa thAya che te avidyA-kaleza che. AtmAne vadhAre kleza avighAthI thAya che. duHkhane sukha, AtmAne anAtmA, anityane nitya ane azaucane zauca mAnavuM e avidyA che. A avidyAne jainazAstra "mithyAtvanA nAmathI oLakhe che. e mithyAtva ja kalezanuM kAraNa che. jemanAmAM te mithyAtva nathI te Izvara che. ApaNe aDhAra deSonuM varNana karatAM kahIe chIe ke bhagavAnamAM mithyAtva nathI. mithyAtva kaho ke avidyA kahe e eka ja vAta che. AtmAne avidyAne kAraNe ja badhAM duHkhe vaLagelAM che. zArIrika, mAnasika, Adhibhautika, Adhidaivika ke AdhyAtmika kaleza avidyAne lIdhe ja pedA thavA pAme che. avidyAne kAraNe kaleza kevI rIte pedA thAya che ane vidyAne kAraNe e kaleza kevI rIte maTI jAya che e vAta eka udAharaNadvArA samajAvuM chuM. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA kA = ke kaI gADI ke, ', ' 612] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso mAne che, keI eka aMdhArA gharamAM eka derI paDelI che. e derIne sApa samajI eka mANasa bhaya pAmyo. A mANasane je bhaya pedA thayo te kevI rIte thayo? avidyAne kAraNe ja bhaya pedA thayo ne ? eTalA mATe derInA viSe sApanI kalpanA thavI e ja avidyA che ane A avidyAne kAraNe ja bhaya pedA thAya che. bhrama, viparItajJAna ke avidhA kahe e eka ja vAta che. te mANasa derIne sarpa mAnI bhaya pAmate hato eTalAmAM ja eka bIje mANasa AvyA. bIjA mANase te bhayabhIta thaelA mANasane kahyuM ke, tuM bhaya kema pAme che. te bhayabhIta thaelA mANase kahyuM ke, A makAnamAM sApa che. tyAre bIjA mANase kahyuM ke, e sApa nathI; paNa derI che. A pramANe banne vacce vivAda thavA lAgyo. eTalAmAM ja ke battI laIne AvyuM ane joyuM te te sarpa nahi paNa derI hatI. A pramANe derI che e nirNaya thavAthI sApane bhaya cAlyA gayA. ' - A pramANe avidyAne koraNe ja bhaya pedA thavA pAme che ane avidyA dUra thatAM ja bhaya paNa maTI jAya che. A ja pramANe AtmAne je duHkha che te avidyAne kAraNe ja che. avidyA dUra thatAM AtmAmAM koI prakArane kaleza rahevA pAmate nathI. ke teramAM guNasthAne caDelA bhagavAna aho avidyAne naSTa karI dIdhelI hoya che. avidyA ja karmanuM mULa che. jyAre mULa ja naSTa thaI cUkyuM hoya tyAre karmo kayAMthI hoya? jo ke teo hAlacAle che paNa karmo pedA karavA mATe hAlatA cAlatA nathI, paraMtu pUrva kamene naSTa karavA mATe ja hAle cAle che. ' ' karmo traNa prakAranAM che. vihita, avihita ane vihitAvihita. arthAta puNya, pAva ane mizra ema karmo traNa prakAranAM hoya che. bhagavAna ahaMta e traNeya karmomAMnuM eka paNa karma bAMdhatA nathI. temane kevaLa IryAvahInI kriyA lAge che paNa te kriyA eka samayamAM baMdhAya che. bIjA samayamAM bhogavAI jAya che ane trIjA samayamAM tenI nirjarA thaI jAya che. A pramANe bhagavAna arvatane saMprarAyanI apekSAe karmo lAgatAM ja nathI. ' * kaleza ane karma te bhagavAna ahaMntamAM hetAM ja nathI paNa vipAka paNa heta nathI. vipAkane arthe karmanuM phala e thAya che. karmaphalarapi janmamaraNa Adine vipAka kahevAmAM Ave che. paNa jyAre saMprarAya karmo ja hetAM nathI te pachI phalasvarUpa janma-maraNane vipAka hoI ja kema zake ? bhagavAnamAM Azaya arthAta saMskAra paNa hotA nathI. jenA darzana jene saMskAra kaheH che, anya darzane tene Azaya kahe che. saMskArathI ja karma ke vipAka thAya che. saMskAra nA hoya te karma ke vipAka thAya ja nahi. jemake vaDathI pRthaka thaela vaDanA phaLamAM aneka bIja hoya che. koI mANasa e bIjomAMthI eka bIja laI ema kahe ke, A bIjamAM vaDanuM AkhuM jhADa samAela che te zuM kaI e vAtane mAnI zake ? ane jo ema kahenArane ema kahevAmAM Ave ke vRkSa kyAM che e batAve te zuM te vRkSa batAvI zake kharo ? jo ke e bIjamAM vRkSa pratyakSa dekhAtuM nathI tema batAvI paNa zakAtuM nathI paNa je te ja bIjane mATI-pANI Adino saMga maLe te zuM e ja bIjamAMthI vRkSa pedA thaI na zake ? avazya thaI zake Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - vedI 9]. rAjakeTa-cAturmAsa [613 te pachI e vRkSa e bIjamAMthI ja pedA thayuM ke bIje kayAMyathI ? moTI meTI junI ImArate upara paNa vaDanuM jhADa ugI jAya che. te vaDanuM jhADa tyAM kayAMthI AvI gayuM ? enA uttaramAM ema ja kahevAze ke, tyAM vaDanuM bI paDayuM haze e kAraNe ja e bIjamAMthI vRkSa ugavA pAmyuM che. - A pramANe je saMskAra che te ja bIja kahevAya che ane bIjo artha je saMskAra che. saMskArathI ja karma thAya che ane vipAka paNa thAya che. jyAre saMskAra ja nathI te pachI karma ke viyAka kyAMthI hoI zake? bhagavAne ahaMne saMskArane naSTa karI mUkyA che eTalA mATe temanAmAM saMskAra paNa nathI. " . laDAImAM rAjA pite laData nathI paNa yoddhAo ja laDe che, chatAM yoddhAonI hArane rAja pitAnI hAra mAne che ane yoddhAonI chatane potAnI jIta mAne che. kAraNa ke rAjA yoddhAone pitAnA mAne che. A pramANe rAjAno ddhAomAM ane yoddhAone rAjAmAM saMskAra rahelo che. . saMsAramAM ema te badhA padArtho pudgaila che. paNa AtmA je padArthone potAnA mAne che temane ja saMskAra tenAmAM Ave che. je loko A prakAranA saMskArane AdhIna che, te sAdhAraNa puruSa che. paNa jemaNe A prakAranA saMskArano saMbaMdha sarvathA toDI nAMkhyuM che te puruSa vizeSa ja Izvara che. evA Izvarane pitAnuM sarvasva samarpaNa karI devuM ane temanI bhakti karavI emAM ja siddhi rahelI che. - paramAtmAnI bhakti pratyeka jagyAe karI zakAya che. bhaktine sthAna ane samayanAM baMdhana nathI chatAM paramAtmAnI bhaktine mATe thoDe paNa samaya na kADhave e kevI bhUla che !. paramAtmAnI bhakti evI che ke ene pitAnI sAthe dareka jagyAe rAkhI zakAya che. je samaye samudramAM devadvArA vahANane tephAne caDAvavAmAM AvyuM hatuM tevA vikaTa samaye paNa araNaka zrAvake paramAtmAnI bhakti potAnI sAthe rAkhI hatI. AvI bhaktine choDIne bIjAM kAmomAM paDyA rahevuM e kevI gaMbhIra bhUla che! zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke - : - gaNuM vattA o viruM muMs6 suyo , , , , , evaM sIlaM caittA NaM dussIlaM ramai miyo // - paramAtmAnI bhaktirUpI zIlane tyAga karI saMsAranA padArthonI sAthe prema karanAra evI bhUla kare che, jevI bhUla thALamAM paDelAM kamodanA cakhA choDIne sUvara viSTA khAIne kare che. bhagavAnanI bhaktirUpI zIlane tyAga karanAra paNa sUvara jevI ja bhUla kare che. A bhaktajano ane jJAnIjano A prakArane hitopadeza Ape che. AthI vadhAre bIjo hitopadeza zuM ApI zakAya ? teo kahe che ke, paramAtmAnI bhaktine tyAga kare e pitAnA svarUpane tyAga karavA barAbara che. eTalA mATe pudgalenAM pralobhanamAM na paDatAM paramAtmAnI bhaktimAM saMlagna bane. je sUvara kamodanA cokhA khAya to zuM tenuM peTa nahi bharAya ? zuM tenuM jIvana te cokhAdvArA nabhI nahi zake ? jarUra nabhI zake. AthI viparIta viSTA te cekhA niHsAra bhAga che. eTalA mATe cokhA khAvAthI tenuM jIvana sArI rIte nabhI zake paNa sUvara A vAtane barAbara samaja nathI eTale te bhUla kare che, paNa AtmA teM sUvarathI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - - - - - 614] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [Aso paNa vadhAre bhUla kare che. kAraNa ke te muddagalane svabhAva jANavA chatAM paNa pudgalenA pralezanamAM paDe che. je AtmA paramAtmAnI bhaktimAM rahe, te zuM tenuM bharaNapoSaNa nahi thAya? tenuM bharaNapoSaNa te avazya thaI zake ane te paNa sArI rIte. paNa pitAnI kAyaratAne kAraNe pite ema samajI rahyo che ke mAruM bharaNapoSaNa thaI nahi zake. jenAmAM A prakAranI kAyaratA nahi hoya paNuM vIratA haze te ja paramAtmAnI bhakti karI zake che ane paramAtmAne pitAnuM sarvasva samarpaNa karI zake che. jyAre daza rUpiyAne pagAradAra sipAI paNa rAjAnI rakSA mATe pitAnA prANane paNa bhega ApI zake che te pachI zuM paramAtmAnI bhakti karanAra ane paramAtmAne pitAnuM sarvasva samarpaNa karanAra pudgalenA pralenane paNa bhoga ApI nahi zake? paNa kAyaratA ane tRSNAe tamArI sthitine kaDhaMgI banAvI dIdhI che. jo kAyaratA. dUra karI ane tRSNane chatI paramAtmAnI bhakti kare te AtmAnuM kalyANa avazya thAya. anAthI munine adhikAra-68 rAjA zreNikane upadeza ApanAra muni kevA hatA e viSe kAle thenuM varNana karavAmAM AvyuM che. ame anAthI muninuM varNana karIe, paNa je guNane kAraNe ame anAthI muninuM varNana karIe chIe te guNene ame apanAvIe nahi, te amAruM e guNavarNana kevaLa cAraNa bhATa jevuM prazaMsAtmaka ja banI jaze. vira leke jyAre laDAI karavA mATe bahAra nIkaLe che tyAre temane protsAhita karavA mATe cAraNabhATe zauryagIta gAIne temanI prazaMsA kare che. cAraNa-bhATa kevaLa viratAnI prazaMsA ja kare che, paNa laDAI te te vIraleke ja kare che. vIratAnI prazaMsA sAMbhaLI vIra lekene ja joza Ave che, kAyara lokone joza paNa Avate nathI. A ja pramANe ame mahAtmAonA te guNonuM varNana karIe paNa temanAM guNone jIvanamAM na utArIe te e cAraNa-bhATanI mAphaka vIrenI prazaMsA karavA jevuM gaNAya. eTalA mATe amAre temanA guNane paNa jIvanamAM utAravAM joIe. te anAthI muni ugra ane tapodhanI hatA. tamArI dRSTie tapa moTuM che ke saMsAranI dhanasaMpatti meTI che? tame tapane ja moTuM mAne che e tamArA saMskArane ja pratApa che. vAstavamAM tapanuM dhana ja sAcuM dhana che. mAne ke eka dhanIka mANasa lAkho rUpiyAnuM jhaverAta laI jatA hatA. rastAmAM tene be mANaso maLyA. te bemAM eka mANasa saMsAranA dhanane ja meTuM mAnatA hatA ane bIjo tapodhanane moTuM mAnatA hatA. je saMsAranA dhanane ja moTuM mAno hato teNe vicAryuM ke, pApa karyA vinA te dhana AvatuM nathI. pahelA mANasanI pAse ATaluM badhuM dhana che te talavAra ke charInA eka ghAthI ja te dhana mAruM karI zaku ema chuM, te A avasara zA mATe gumAvuM? A pramANe vicAra karI te mANasa jenI pAse dhana hatuM tene mArI nAMkhavA mATe taiyAra thayA. A joI tapodhanI mANase dhanavAna mANasane kahyuM ke, A saMsAranA dhananI saMgatinuM ja pariNAma che ke tenI dAnata bagaDI che ane tane mAravAne mATe paNa te dhanalelupI taiyAra thayo che. eTalA mATe je dhane A mANasanI dAnata bagADI che e dhanane ja tyAga kema karI detuM nathI ? tapodhanInA upadezathI te dhanika mANasa samajI gayo ane potAnI pAsenuM badhuM jhaverAta vagere te mAravA AvanAra dhanalelupInI sAme mUkI dIdhuM. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI 9] rAjakrATa-cAturmAsa [ 615 te dhanalAlupI mANasa jhaverAta vagere dhana levA taiyAra thayA tyAre te tapAdhanI mahAtmA tene kahevA lAgyA ke, zuM tuM A dhana laI have amara banI jaIza ? jyAre A dhana A mANusanI pAse hatuM tyAre te tArI dAnata bagaDI. have tArI pAse A dhana che te khIjAnI dAnata bagaDaze. mATe tuM dhana pratyenI mamatA ATalI kema rAkhe che ? tapeAdhanInA upadezathI tenA manamAM asara thaI ane teNe paNa dhana uparanI mamatA utArI nAMkhI. have kAI prakAranA jhaghaDA rahI zake ? jhaghaDA te tyAMsudhI ja hatA ke jyAMsudhI dhanane levA devAnI kheMcAtANI hatI. A pramANe saMsAranAM padArUpI dhana karatAM tapodhana caDIyAtuM che, tapodhana zreSTha dhana che e vAta teA ThIka, paNa tapa zuM che e atre jovAnuM che. anazana paNa eka tapa che paraMtu kevaLa anazana ja tapa nathI chatAM anazana tapanuM mahattva kAMI ochuM nathI. mahAbhAratamAM paNa kahyuM che keH--to na anazanAt param arthAt-anazanakAMI na khAvuM--jevuM khIjAM tapa nathI. paNa anazana tapamAM ja tapanI samApti thatI nathI. bhagavAne khAra prakAranAM tapa varNavyAM che. temAM paheluM tapa anazana tapa che. khIjuM UNAdarI tapa che. trIjuM bhikSAcarI ( vRttisaMkSepa ) tapa che. ceAthuM rasaparityAga tapa che. pAMcamuM kAyAkleza ane chaThThu pratisaMlInatA tapa che. A cha prakAranAM bAhya tapa che. sAtamuM prAyazcitta, AThamuM vinaya, navamuM vaiyAnRtya, dazamuM svAdhyAya, agyAramuM dhyAna ane khAramuM kAryAtsaga A cha prakAranAM Abhyantara tapa che, vanamAM tapanI bahu AvazyakatA che. tapa vinA eka zvAsa paNa sukhapUrvaka laI zakAtA nathI. pahelA anazana tapanI vyApaktA tA evI che ke, amerikAnA loko paNa e tapa viSe ema kahevA lAgyA che ke, badhI davAomAM zreSTha davA anazana che. je rAgAne maTADavA mATe meATA meDhA dAktaroe paNa hAtha dheAI nAMkhyA hatA evA mahAn rAge paNu upavAsa dvArA maTADavAmAM Avela che. anazananA viSe mArA paNa svAnubhava che ke, upavAsa dvArA rAga maTI jAya che. jemane A vAta viSe anubhava nathI te tA kadAca A vAta mAnI na zake ke upavAsadvArA ATalA lAbha thAya che paNa jemane anubhava che. teo tA upavAsaddArA lAbha thAya che e vAtane te smRvazya mAnaze. gItAmAM kahyuM che keH-- viSayA vinivarttante nirAhArasya dehinaH / rasavarja raso'pyasya paraM daSTavA nivartate // lokamAnya tilaka vidvAna hatA. paNa vidratA judI vastu che ane anubhava paNa judI vastu che. eTalA mATe temaNe gItAnA AzlAkanA atha evA lakhyA che ke, upavAsathI viSayA te chUTI jAya che paNa tenI vAsanA chUTI jatI nathI. eTalA mATe upavAsa karavA e eka rIte AtmAneA dhAta karavA barAbara che. leAkamAnyanA A a uparathI e vAta pragaTa thAya che ke, temane upavAsa viSe anubhava nahi heAya ane temaNe kAI divasa ekAdazInA paNa upavAsa karyAM hAya ke na paNa karyo hAya ! AthI viruddha gAMdhIjI upavAsanA anubhavI che. temaNe ekavIza ekavIza divasanA upavAsa karyA che ane khIjA gheADA ceDA upavAseA paNa Atmazuddhi ke anya kAraNAne aMge karyAM che, eTalA mATe te upavAsanA anubhavI heAvAne kAraNe temaNe gItAnA A leAkanA atha evA karyAM che ke, zarIranI bAhya zuddhine mATe upavAsa ghaNA sArA upAya che. je pramANe jaMgalI gheADAone Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso jyAre pakaDI lAvavAmAM Ave che tyAre te ghoDAo bahu tophAna kare che paraMtu jyAre te gheDAone be traNa divasa bhUkhyA rAkhavAmAM Ave che tyAre te vazamAM AvI jAya che. A ja pramANe indriyarUpI ghoDAone vazamAM karavA mATe upavAsanI AvazyaktA rahe che. vidhavA strI ane sAdhu brahmacArI Adi leke upavAsanI sahAyatAthI ja pitAnA niyamonuM pAlana kare che paNa eTaluM dhyAna rAkhavuM joIe ke, upavAse bAhya viSane ja maTADe che. vAsanAne maTADatA nathI; eTalA mATe upavAsanI sAthe ja viSayonI vAsanAne maTADavAno paNa prayatna karavo joIe. A je ke anazana tapa sAruM che chatAM baLajabarIthI keInI pAse anazana tapa karAvI na zakAya. tame upavAsa kare ane tamArI sAthe ja tamArA nokare tathA pazuone paNa upavAsa karAvetemane paNa khAvA na Ape te tamane bhattapAnavicchedane aticAra lAgaze rA-rUpathAraH arthAta jJAna, darzana ane cAritranI samIpa vasavuM e ja upavAsa che. koIne baLajabarIthI bhUkhyA rAkhavA e upavAsa nathI. jainakuLamAM te upavAse evA pracalita che ke, saMvatsarIne divase nAnA bALake paNa upavAsa kare che. anazananI bAda UNadarI tapa che. upavAsane viSe te koI prakArane matabheda paNa hoI zake paNa UNadarI tapane viSe te koI prakArano matabheda haiI ja na zake. alpAhAranI badhA. leke prazaMsA kare che ane badhA temAM lAbha mAne che. vadhAre khAvAnI IcchA hovA chatAM ochuM khAvuM paNa vadhAre na khAvuM e UNedarI tapa che. " A pramANe cha prakAranAM taipa to bAhya zuddhine mATe che, paNa Atarika zuddhine mATe Antarika tapa karavuM joIe. . . . krodha, mAna, mAyA, lebha Adine jItavAnuM kAma AvyaMtara tamArA ja thaI zake che. anAthI muni A prakAranAM tapanA dhaNI hatAM eTalA mATe temane tadhanI kahyA che . ' sudarzana caritra-68 . . . . . . : : : A tapa-tyAgano prabhAva hariNuM vezyA upara paNa paDaze. te vezyA paNa sudarzana muninA tapatyAganA prabhAvathI sudharI gaI. te pote te sudharI paNa pitAnI sAthe paMDitAne paNa sudhArI dIdhI. eka sudhare che te bIjAne paNa sudhAre che ane eka bagaDe to bIjAne paNa bagADe che. | hariNI paDitAne kahyuM ke, meM daMbha ane mohane jItI lIdhA che. paMDitAe kahyuM ke, jyAre ema che te pachI tame zRMgAra ke sajaze ane vezyAvRtti kevI rIte calAvaze ? hariNuM vezyAe uttara Apyo ke, have huM e aMgAra sajI na zakuM ke je kAmI kutarAone pasaE paDe. kutarAo te mRta zarIrane cUMthe che, jIvatuM zarIra temane gamatuM nathI. atyAra sudhI ane zarIra mareluM hatuM eTalA ja mATe kAmI kutarAo ene cUMthatA hatA paNa have huM jIvita chuM ane jAgrata chuM eTale e kAmI kutarAo A zarIrathI dUra ja bhAgaze. A kAraNe huM e zRMgAra sajIza nahi ke je kAmI kutarAone pasaMda paDe paNa e bhaMgAra sajIza ke je zRMgAranI deve paNa sevA kare. have huM kAmIjananuM cittaraMjana nahi karuM paNa muninuM cittaraMjana karIza. . " ' hariNI vezyAe, paMDitAne A pramANe kahyuM. have AgaLa zuM thAya che te viSe yathAvasare bricAra karavAmAM Avaze. . sTe nDa - . Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 13] rAjakeTa-cAturmAsa [ 617 vyAkhyAna: saMvat 1992 Aso vadI 13 budhavAra prArthanA dhana dhana janaka "sidhAratha" rAjA, dhana "trizalAde mAta re prANI, , jyAM suta jA ne goda khilAye, "baddhamAna vikhyAta che prANI; zrI mahAvIra no varanANI. 1 - -vinayacaMdrajI kuMbha, vIzI mA mahAvIra bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM paramAtmAne prApta karavAne sarala mArga batAvavAmAM Avyo che. paramAtmAne maLavAnI jemanI IcchA che ene mATe jJAnIjanee saraLa ane suMdara mArga batAvyuM che. teo kahe che ke, paramAtmAne maLavA mATe paramAtmAnI ja prArthanA kare. paramAtmAnI prArthanA e paramAtmAne maLavAne suMdara ane saraLa mArga che. paramAtmAnI prArthanA karavAthI zuM lAbha thAya che, to ene mATe kahyuM che ke - tataH pratyekacetanA'dhigamo'pyantarAyAbhAvazca / paramAtmAnI prArthanA karavAthI sauthI moTo lAbha to e thAya che ke pratyeka AtmAne sAkSAtkAra thAya che. viSayabhoganA padArtho arthAta buddhikalpita padArthothI AtmA aLago thaI jAya che ane pratyeka AtmAne bodha thaI jAya che. AtmA jyAre bahAra jovAmAM ja rahI jAya che tyAre tene pratyeka AtmAne bodha thatuM nathI. jo ke AtmA daSTA che paNa te daSTAbhAvamAMthI nIkaLI dazyabhAvamAM cAlyo gayo che ane tethI ja te gothAM khAI rahyo che, ane saMsAramAM bhaTakI rahyo che. paramAtmAnI prArthanA karavAthI te dazyabhAvamAMthI nIkaLI dRSTAbhAvane prApta thAya che. IndrodvArA grahIta viSayo arthAta jevImAM, sAMbhaLavAmAM, suMghavAmAM, cAkhavAmAM ane sparza karavAmAM je Ave che te padArtho dazya che ane A AtmA tene daSTA che. daSTAne ja A dazya padArthonuM bhAna thAya che. daSTAne mATe ja A padArtho dazya che. je daSTA -AtmA ja na hoya te A padArtho dazya konA thaze ? eTalA mATe jyAM sudhI daSTA AtmA che tyAM sudhI ja A dazya padArtho jovAmAM Ave che. paNa daSTA AtmAthI e bhUla thAya che ke, te pitAne ja bhUlI jAya che ane je dazyane te jue che, te ja pote banI jAya che. dazyamAM ja te mazagUla banI jAya che. keI sAruM gAyana sAMbhaLI te eTalo badho mugdha banI jAya che ke te pitAnuM ja bhAna bhUlI jAya che. paraMtu ema bhAna bhUlI javAthI AtmAne kevA prakAranI hAni thAya che ! e vAta jJAnIoe aneka udAharaNo ApI samajAvI che. haraNa jyAre gAyana upara mugdha banI jAya che tyAre te potAnAM prANu ja gumAvI bese che. tene eTaluM bhAna nathI ke A gAyana mane phasAvanAra che ane mArA prANa lenAra che. pataMgIyuM dIpakanA rUpa upara mugdha banI jaI temAM paDI marI jAya che. te eTaluM jANatA nathI ke A drazyamAM paDI jaI 33 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Ase huM pitAne ja nAza karI rahyo chuM. A ja pramANe pratyeka viSayanAM padArtho viSe udAharaNo ApavAmAM AvyAM che ane e udAharaNa dvArA batAvavAmAM AvyuM che ke viSayanA padArthomAM paDI javAthI ane dazyanI AgaLa daSTAne bhUlI javAthI AtmAne keTalI badhI hAni thAya che! matalaba ke, A pramANe AtmA dazyamAM paDI jAya che ane huM "dRSTA" chuM e bhUlI jAya che. A bhUlane kAraNe te pote paNa dazya banI jAya che ane e ja kAraNe mahA anartha pedA thAya che. duniyAmAM jeTalA jhagaDAo che e badhAM A bhUlane lIdhe ja pedA thavA pAmyAM che. leke kahe che ke amAruM dhana corAI gayuM ane ema kahI teo rudana kare che. teo eTaluM jANatA nathI ke je dhana pitAnuM ja heta te te corAI kema jaI zake? ane je cerAI gayuM te potAnuM kema heI zake? A vAta na jANavAne kAraNe ja teo ruve che ane kahe che ke, amAruM dhana corAI gayuM. AMtmA jyAre pitAne ja bhUlI jAya che ane huM dRSTA chuM evuM tene bhAna rahetuM nathI tyAre te dazya upara Asakta banI jAya che, ane e Asaktine kAraNe te duHkha pAme che. have atre e prazna thAya che ke, jyAre AtmA pitAnuM bhAna bhUlI gayo che ane pite daSTA hovA chatAM dazyamAM Asakta banI gayuM che te have tene zuM karavuM? A praznanA uttaramAM jJAnIjane kahe che ke, paramAtmAne bhaje te dazyamAMthI nIkaLI pAchA daSTArUpa banI jaze. pitAnA AtmAne sAkSAtkAra the ene ja Atmabodha ke AtmasAkSAtkAra kahevAmAM Ave che. paramAtmAnI prArthanA karavAthI huM rUpa, rasa Adi dazyarUpa nathI enuM bhAna thAya che ane e bhAna thavAthI ja AtmA pitAnuM gumAveluM rAjya punaH prApta karI le che. arthAta te pAcha dazyamAMthI nIkaLI daSTa banI jAya che. paramAtmAne maLavAne A ja sarala mArga che. pachI te je A mArgane apanAve che te ja AtmasAkSAtkAra karI zake che ane AtmalAbha meLavI zake che. pratyeka AtmAne bodha ke sAkSAtkAra thavAthI AtmA saMsAranAM padArtho pitAnAM nathI ema mAne che. A bhAvanA pedA thavAthI AtmAne keTaluM lAbha thAya che ane e bhAvanA keTalI ucca che ene mATe gajasukumAra vagere muninuM caritra juo. . gajasukumAra munine A ja ucca bhAvanAe mekSa apAvyuM hatuM. mastaka upara dhagadhagatAM aMgArAM mUkavAmAM AvyAM chatAM teo ema ja vicAratA hatA ke, mArA mastaka upara je aMgArAM mUkavAmAM AvyAM che te mArAM nathI ane huM tene nathI. kAraNa ke, je mAruM che te mane bALI zake nahi. pAMcase munione ghANImAM pIlAvavAmAM AvyA hatA tyAre te munio ema vicAratA hatA ke, rakta, mAMsa Adi je dazya che te ghANImAM palAya che, ame te daSTa chIe eTale ame pIlAI zakIe nahi. A ucca bhAvanAne paraNe e mahApuruSoe tatkAla kevalajJAna prApta karI lIdhuM ane AtmakalyANa sAdhI lIdhuM. zAstramAM AvAM bIjAM aneka udAharaNa che. pachI te jevI temanI bhAvanA ane zakti haze te tevuM karaze, paraMtu zraddhA te e ja hovI joIe ke, "je padArtho jovAmAM Ave che te dazya che ane huM e badhAne daSTA chuM." A prakAranI zraddhA hovAthI bhedavijJAna jAgrata thaze ane pariNAme kalyANa thaze. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ La thaze. vadI 13] rAjakeTa-cAturmAsa [ 619 paramAtmAnI prArthanA ane paramAtmAnA dhyAnathI AtmasAkSAtkAra-Atmabedha te thaze ja paNa sAthe sAthe je aMtarAya jovAmAM Ave che te aMtarAya paNa naSTa thaI jaze. ane eka bIjo prazna ubho thAya che ke, dhyAna te paramAtmAnuM karavAmAM Ave che ane sAkSAtkAra te AtmAne thAya che. A te enA jevI vAta thaI ke dhyAna te AMbAnuM karavAmAM AvyuM ane darzana thayuM lIMbunuM! A praznanA uttaramAM jJAnIjane kahe che ke, AtmAne sAkSAtkAra thavAthI ja Izvarano paNa sAkSAtkAra thaze. paramAtmA AtmAthI aLage nathI. eTalA mATe AtmAne sAkSAtkAra thavAthI ema ja mAnavAmAM Avaze ke, paramAtmAne ja sAkSAtkAra thaI rahyo che. A vAta upara nichA rAkho ane ema vicAre ke, "je pramANe paramAtmA avinAzI che te ja pramANe huM paNa avinAzI chuM, je pramANe te ananta che te ja pramANe huM paNa ananta chuM ane je pramANe te cetanya che te ja pramANe huM paNa caitanya chuM." A pramANe vicAra karI je tame tana-manathI upAdhirahita banI jAo te tamAre AtmA dRSTA banI jaze ane AtmAne tathA paramAtmAno sAkSAtkAra jaldI thaze. matalaba ke, paramAtmAnI prArthanA karavAthI AtmAmAM jAgRti Avaze ane AtmAmAM jAgRti AvavAthI badhAM vigho maTI jaze, ane je vigho aMtarAya rUpa hatAM te ja vidya sahAyaka banI jaze. kevI rIte e vidyA sahAyaka banI jaze te eka nAnA aitihAsika udAharaNadvArA samajAvuM chuM - zivAjImAM hiMdudharmanI rakSA karavAnI ane bhAratane musalamAnathI bacAvavAnI tIvra bhAvanA hatI. A bhAvanAne kAraNe zivAjIe zuM zuM karyuM e vAta kahevAne atre avakAza, nathI tema jarUra nathI. ahIM to kevaLa eTaluM ja batAvavAnuM che ke, tIvra bhAvanA hovAnA kAraNe vidhro paNa kevI rIte sahAyaka banI jAya che! zivAjIe eka vAra killA upara caDAI karI. e killAnI rakSA mATe bAdazAhanA taraphathI dezapAMDe nAmane eka saradAra niyukta karavAmAM Avyo hate. zivAjI e killAne jItI na zakayA ane thAkI gayA. dezapAMDe vIra ane catura hatuM eTale zivAjI killAne jItI na zakyA. zivAjI vicAravA lAgyA ke, have zuM karavuM? Akhare teo e nizcaya upara AvyA ke, A vIranA hAthe marI javuM e ja sAruM che. A pramANe nizcaya karI teo ekalA ja rAtanA vakhate killAmAM ghusI gayA. dezapAMDene khabara paDI ke, zivAjI killAmAM AvyA che. te hAthamAM talavAra laI zivAjI pAse Avyo ane kahevA lAgyuM ke, tame mane ThagavA AvyA cho paNa tamArAthI huM ThagAI jAuM tema nathI eTalA mATe tame pAchA cAlyA jAo. kAle saMgrAmamAM maLaje. zivAjIe dezapAMDene kahyuM ke, huM tamane ThagavA mATe Avyo nathI paNa tamArA hAthe mRtyu pAmuM eTalA mATe Avyo chuM. tame A talavArathI mAre ziroccheda karI nAkhe. dezapAMDe pUchayuM ke ema kema ? zivAjIe javAba Ape ke, huM je kAMI karI rahyo chuM te mArA svArtha mATe nahi paraMtu hiMdudharma ane hiMdujAtinI rakSA mATe karI rahyo chuM; paNa tamArA kAraNe mAruM te kArya aTakI rahyuM che eTalA mATe meM vicAryuM ke, tamArA jevA vIranA hAthe mAruM mRtyu thAya te mAruM kAma pUruM thayuM samajuM. - dezapAMDe kSatriya na hatuM paNa brAhmaNa hatA; chatAM te vIra hatA. vIra upara kaI vAtanI asara jaldI paDe che. A kAraNe zivAjInI vAta sAMbhaLI dezapAMDenuM dila pIgaLI gayuM ane Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. ke . 620] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ Aso te zivAjInA page paDI kahevA lAgyuM ke, huM kevaLa svArthane mATe ja tamArA A kAryamAM bAdhaka thaI rahyo hate. tame te dezadharmane mATe ATaluM karI rahyA che ane huM dezadharmane mATe kAMI karato nathI. UlaTo je dezadharmanuM kAma kare che temAM paNa bAdhA ubhI karuM chuM. vAstavamAM gau brAhmaNa pratipAla tame ja cho. eTalA mATe havethI huM tamArI sAthe ja chuM ane je mArga tamAro che, te ja mArga mAre paNa che. kahevAnuM atre e che ke, zivAjInI sAme kevuM vidhra hatuM ? paraMtu jyAre zivAjIe daDhatA rAkhI ane teo prANa ApavA mATe taiyAra thaI gayA tyAre dezapAMDe temane sevaka banI gayo ane te e sevaka banyuM ke zivAjInI rakSA karavAmAM ja teNe pitAnA prANa ApI dIdhA. A ja pramANe je vigho tamArI sAme dekhAya che, te vikti vikArarahita paramAtmAnI prArthanA karavAthI zAnta thaI jaze ane tamArA sevaka banI jaze. A pramANe paramAtmAnI prArthanA karavAthI vi paNa dUra thaI jaze ane AtmAnuM bhAna paNa thaze. AtmA ke paramAtmAne sAkSAtkAra karavA mATe jJAnIjanee paramAtmAnI prArthanA karavI e sarala mArga batAvyo che. A mArgane pakaDI AgaLa vadhatA jAo te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. anAthI munine adhikAra-69 anAthI muni rAjA zreNikane A ja vAta karI rahyA che ke, "da bane." A vAtane vira leke ja samajI zake che ane tene jIvanamAM utArI zake che. je dazya ane daSTAne bheda samajI AtmAne daSTArUpa banAve che te ja vIra che. tame paNa tamArAmAM AvI vIratA pragaTAvo ane kAyaratA upara vijaya meLave. AvI vIratA dhAraNa karyA vinA AtmakalyANa sAdhI zakAtuM nathI mahAmuni anAthIe rAjA zreNikanI samakSa anAthatAnuM varNana vistArapUrvaka karyuM te sAMbhaLI rAjA zreNika upara tene ke prabhAva paDyuM tenuM varNana karatAM gaNadhara svAmI kahe che ke - tuTTho ya seNiyo rAyA, iNamudAhu kyNjlii| anAhayaM jahAbhUyaM, suTu me uvadesiyaM // 54 // anAthI munidvArA sanAtha-anAthanI vyAkhyA sAMbhaLI rAjA zreNika ghaNuM ja saMtuSTha thaye. A varNana dvArA e batAvavAnuM che ke, rAjA zreNika pahelAM bIjuM vicArato hato ane A kathana sAMbhaLyA pachI bIjuM vicAravA lAgyA. te vIra hatA, eTale A kathA sAMbhaLI teNe anAthI munine hAtha joDavA. te vANiyo na hato ke sAdhAraNa vAta mATe paNa hAtha joDavA mAMDe. te te kSatriya hate. kSatriyone hAtha joDAvavA sarala nathI, bahu ja muzkela hoya che. eTalA mATe moTA moTA rAjA-mahArAjAo paNa tene hAtha joDAvI zakyA na hatA. de paNa tene vicalita karI zakyA na hatA. vIra kSatriya lebha ke saMkaTamAM paDI jaI koIne hAtha joDatA nathI. rANA pratApane bAdazAha akabare rAjyane mATe bhAga ApavAnuM pralobhana ApyuM to paNa rANA pratApe akabarane hAtha joDyA nahi. A pramANe kSatriyone hAtha joDAvavA. sarala nathI; paNa jyAre temanuM hRdaya palaTI jAya che tyAre bhaktivaza thaI hAtha joDavAmAM kSatriya vAra paNa lagADatA nathI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 13 rAja kATa-cAturmAsa [621 rAjA zreNika saMtuSTa thayA ane be hAtha joDI munine kahevA lAgyA ke, Ape mane anAthatAnuM svarUpa bahu ja sArI rIte samajAvyuM. rAjA jyAMsudhI anAthatAnA bhAva samajyA na hatA tyAMsudhI te ema ja mAnatA hatA ke, jene duniyAnI saMpatti adhika maLI hoya te sanAtha che ane je duniyAnI saMpattithI rahita che te anAtha che. rAjA zreNika tA ema samajatA ja hatA paNa tame loko paNa ema ja samajo che ne ! tame anAthAlayeA khAlyAM che ane temAM, jemane koI khAvA-pIvAnuM ApanAra nathI, jemanI zikSAne kAI prabaMdha karanAra nathI, evAone anAtha mAnavAmAM Ave che, ane evA anAthAne ja rAkhavAmAM Ave che. A pramANe rAjAnI pahelI samajamAM ane tamArI samajamAM zuM aMtara rahyuM ? rAjA zreNika ene ja anAtha mAnatA hatA ke jenI pAse saMsAranI saMpatti nathI; ane tene ja sanAtha samajatA hatA ke jenI pAse saMsAranI vadhAre sapatti che. te peAtAne sanAya mAnatA hatA ane tenuM kAraNa e hatuM ke, tenI pAse saMsAranI saMpatti adhika hatI. peAtAne sanAtha mAnatA heAvAnA kAraNe ja teNe anAthI munine ema kahyuM hatuM ke, tame A bharajuvAnImAM AvA suMdara ane svarUpavAna heAvA chatAM sAdhu kema thayA ? A praznanA javAkhamAM munie kahyuM ke, huM anAtha hatA e kAraNe sAdhu thayA. tyAre rAjAe kahyuM ke, tamArA jevA AvA svastha ane suMdara zarIravALA anAtha heAya e kema banI zake ? khera ! huM A viSe vadhAre vivAdamAM na paDatAM Apane eTaluM ja kahuM chuM ke, Apa anAtha che. te huM ApaneA nAtha banuM chuM. jyAre huM rAjA tamArA nAtha banuM chuM, teA pachI tamAre brIjI' zuM joIe ! tame mArI sAthe cAlA ane bhAgeApabhAga karI. A manuSyajanmane Ama kharAba na kare. mArA rAjyamAM AvA svastha suMdara zarIravALA lAko A pramANe jIvana kharAba kare e huM joI zakuM nahi. ' zreNike A pramANe je kAMI kahyuM hatuM tenuM kAraNa e ja hatuM ke, te sanAtha--anAthanuM vAstavika svarUpa jANatA na hatA. jenI pAse saMsAranI vadhAre saMpatti hoya te sanAtha che e tenuM ajJAna hatuM. chatAM te jene sudhArA samajatA hatA te sudhArA karavA mATe paNa taiyAra thayA hatA. Aje paNa jagatamAM ene ja sudhAre| mAnavAmAM Ave che ke koI ne paulika dRSTithI du:khI rahevA na devA. rAjA paNa A ja sudhArA karavA mATe taiyAra thayA hatA ane munine bhAgasAmagrI Adi ApI temanuM duHkha maTADavA cAhatA hatA. AthI vadhAre te te karI paNa zuM zakatA hatA ? AtmAne upara caDAvavAnuM A paheluM pagathiyuM che. kAI ne duHkhI joI tenuM du:kha maTADavAnA prayatna karavA e nItinA pahelA pagathie caDIne ja AtmA AgaLa vadhI zake che. rAjA te| A pramANe muninuM duHkha maTADavA mATe taiyAra thaI nItinuM paheluM pagathiyuM caDI gayA hatA. paNa tame tamArA mATe jue ke, tame A citra tA sAMbhaLeA che paraMtu tame A prakAranuM paheluM pagathiyuM caDI gayA che ke nahi ane tame paNa koI ne du:khI joI tenuM duHkha dUra karI che ke nahi ? kadAca tame ema kaheA ke, rAjA je duHkha maTADavA mATe taiyAra thayA hatA te du:kha maTADavuM e te sa'sAranuM kAma che paNa huM tamane pUchuM chuM ke, zuM tame saMsAramAM nathI? tame paNa saMsAramAM ja beThA che. chatAM jemanI kamANIthI tame Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ AsA dhanavAna banyA che. e garIkhAne vicAra na karo ane temane duHkhamAM joI tamAruM hRzya pIgaLe nahi teA e dazAmAM ema kema kahI zakAya ke tame A kathA sAMbhaLavAne pAtra banyA che ? dakSiNa prAMta viSe sAMbhaLyuM che ke, tyAM duSkAlane kAraNe nava AnAmAM sAta gAyeA vecavAmAM AvI che. sAta gAyeAnI zuM nava AnA kIMmata che! paNa kharIdanArA maphata levA cAhatA nahi haiAya eTale teNe A nAmanI kIMmata ApI haze. sAthe evuM paNa sAMbhaLyuM che ke, pAMca hajAra pazuone kasAIe laI gayA che, ke je temanI katla karaze. tame leAkA gAyAnI AvI durdazA joI jo sArAM khAnapAnamAM, eDhavA-paheravAmAM tathA nATaka-sinemA jovAmAM ja rahe| to zuM ema kahevAya ke tame tamArA dhananA sadupayega kareA cheA ? ane zuM tame sanAtha-anAthanA bheda samajavAnA pAtra banyA che? rAjA zreNikanuM prAthamika kArya kevuM hatuM te juo. te munine kahetA hatA ke, huM kAI ne duHkhI joI zakatA nathI. khIjAone duHkhI joIne huM sukhApabhAga karuM e mArAthI khanI zakatuM nathI. rAjA zreNika A prakAranA vicAra karatA hatA, ane jemanAmAM A prakArane vicAra che te ja mANusa A sanAtha-anAthanA upadezaneA pAtra banI zake che. munie jyAre tene ema kahyuM ke, huM anAtha hatA eTale meM dIkSA lIdhI. tyAre teNe hasIne kahyuM ke, ema che to huM tamArA nAtha banuM chuM. paNa jyAre munie tene mATe ema kahyuM ke, tuM pAte paNa anAtha che teA pachI bIjAneA nAtha kema banI zake? A sAMbhaLI tene dhaNuM Azcarya thayuM. te vIra hatA, eTalA mATe te muninuM kathana sAMbhaLI cUpa besI na rahyo paNa teNe nirNaya karAvavA cAhyuM ane munine kahyuM ke, huM rAjA chuM, mArI pAse ATalI badhI saMpatti che ane huM AjJAnA Izvara chuM to pachI huM anAtha kevI rIte huM ? zuM tamAruM A kathana khATuM nathI ? rAjAe A vAta kAI khIjAne kahI heAta tA saMbhava che ke te nArAja thaI. jAta paNa A muni te| kSamAnA bhaMDArasamA hatA, eTalA mATe rAjAnA kathananA javAbamAM temaNe ema kahyuM ke, " he ! rAjana ! Ama kahevAmAM tArA deSa nathI paraMtu tArA ajJAnaneA ja deSa che. tuM sanAtha ane anAthanuM svarUpa jANatA nathI, eTalA ja mATe tuM A pramANe kahe che." A pramANe kahI munie rAjAne sanAtha-anAthanuM svarUpa spaSTa rIte samajAvyuM. tyAre rAjA hAtha joDI muninI kSamA mAMgavA lAgyA ane kahevA lAgyA ke, me' Apane anucita vAta kahI Apane aparAdha karyA che. Apa mArA e ghera aparAdhane kSamA kara. sudarzana caritra--69 sudarzIna munine vicalita karavAnA jeNe prayatna karyAM hatA te hariNI vezyA paNu sudharI gaI ane paDitAne kahevA lAgI ke, huM munithI hArI gaI. jo huM munidvArA parAjita thaI na heAta ane mAre| vicAra badalyA na heAta, teA na jANe mArI kevI gati thAta ! e to bahu sAruM thayuM ke, te mane munine vicalita karavAnuM kahyuM ane meM munine vicalita karavAnA prayatna karyAM. meM munine vicalita karavAnA prayatna karyAM, paNa te muni pArasamaNinI samAna heAvAthI lADhA jevI mane paNa temaNe sAnAnI mAphaka pavitra banAvI dIdhI. have te huM e muninI ziSyA banI gaI chuM. eTalA mATe je mA temane che te ja mArga mArA paNa che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 13] rAjakoTa-cAturmAsa [ 623 hariNIne paheraveza te hajI vezyAnA jevo ja che paNa tenI bhAvanA badalI gaI che eTalA mATe te pitAne mATe ema kahe che ke have huM muninI ziSyA banI gaI chuM. hariNInuM A kathana sAMbhaLI paMDitA tene kahevA lAgI ke, tame A zuM kahI rahyA cho ? tamArA pUrva paricita puruSo jyAre ahIM Avaze ane aneka prakAranAM pralobhane ApI tamane kAmavAsanAnI pUrtinuM sAdhana banAvavA cAhaze tyAre tame zuM karaze tene vicAra kare ! paMDitAnA A kathananA uttaramAM hariNIe kahyuM ke, have huM jAgrata chuM. have huM dRSTA chuM, dazya rahI nathI. eTalA mATe have huM e lekonA viSayabhoganuM sAdhana banI zakuM ema nathI. have mAre A zrRMgAra ane A kapaDAM nahi rahe paraMtu kevala lajjAnI rakSA mATe A zarIra upara kapaDAM raheze ane bhajana paNa zarIranI rakSA mATe ja haze, rasAsvAda mATe nahi. A zarIranI sahAyatA jyAM sudhI Avazyaka che tyAMsudhI tene rAkhI zakuM chuM, nahi to tene paNa tyAga karI zakuM chuM. mArA mATe havethI lajajA DhAMkavA mATe vastra ane zarIra TakAvavA mATe bhejana sivAya bIjuM khAvuM-paheravuM harAma che. havethI huM senA--hIrAne A zRMgAra paNa paherIza nahi. munie mane judA ja prakArane zRMgAra paherAvI dIdhuM che. paMDitA hariNInuM kathana sAMbhaLI kahevA lAgI ke, jenI meM dalAlI karI hatI te vezyA paNa sudharI gaI te pachI have huM paNa sudharyA vinA kema rahI zakuM te hariNIne kahevA lAgI ke, have tamAre mArga e ja mAre mArga che. tame mArA mATe Adarza--arIsAnI samAna che; eTalA mATe tame je karaze te huM paNa karIza. A pramANe hariNInI sAthe ja paMDitA paNa pUrI paMDitA banI gaI. je loko muninI sAthe droha karanArA hatA, te leke paNa sudharI jaI kalyANanA mArge caDI gayA ane vahelA ke moDA mekSe jaze te pachI je leko muninI sAthe prIti rAkhatA hatA te manoramA vagere paNa AtmakalyANa sAdhI mekSe kema nahi jAya ? A pramANe te badhA lokoe AtmAnuM kalyANa karyuM paNa tame tamArA viSe vicAro ke tame zuM kare che? tame saMsAra-saMbaMdhamAM baddha thaelA che ane je sva-strIne tyAga karI zakatA na ho te paNa je parastrIne tyAga kare te paNa temAM kalyANa che. mahAtmA sudarzanano Adarza daSTi samakSa rAkhI AgaLa vadhatA jAo te tame paNa tamArA AtmAnuM kalyANa karI zakaze. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha vyAkhyAna: saMvat 1993 kArataka zudI 1 rivavAra 124 ] [ kArataka prArthanA Aja mhArA sa bhava jinake, hitacitanuM guNa gAsyAM; madhura madhura svara-rAga alApI, gahare zabda guMjAsyAM. // 15 --vinacaMdrajI kuMbhaTa cAvIzI 3 zrI saMbhavanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. bhagavAna saMbhavanAthanI prArthanAdvArA AtmAne zuM vizeSa lAbhanI prApti thAya che e vAta A prAnAmAM batAvavAmAM AvI che. lakSyabiMdu daSTi samakSa rAkhIne ja pratyeka kArya karavuM joI e, lakSyanA nirdhAra karyAM vinA arthAt ajJAnapUrvaka karavAmAM AveluM koI paNa kAryaM lAbhaprada nIvaDatuM nathI. lakSyapUrvaka kArya karavuM e ja nyAyamAM che. bhagavAna saMbhavanAthanI prArthanA viSe paNa e jovuM Avazyaka che ke, prArthAMnAdvArA AtmAne kyA vizeSa lAbhanI prApti thAya che! jJAnIjatAnuM kathana che ke, paramAtmAnI prArthanA AtmAne paramAtmAnI sAthe saMlagna karI "ekatAra karI-karavI joI e ane paramAtmAnAM guNAne hRdayamAM utAravAM joI e. A rIte prArthanA karavAmAM khAlavAno paNa samAveza thaI zake che. paraMtu hamezAM khAlabuddhithI ja prArthanA karatAM rahevuM na joI e. jema jema buddhinA vikAsa thatA jAya tema tema tattvo upara paNa vicAra karavA joIe. buddhinA vikAsanI sAthe ja tAttvika vikAsa paNa karavA joI e. ane tAttvika vikAsanI sAthe paramAtmAnI prArthanA karavI joIe. hamezAM bALaka ja anyA rahevuM na joI e. jJAnIonuM evuM kathana che ke, khALajIA mATe prArthanA e ja AgaLa vadhavAnA mArgo che, paraMtu buddhinA vikAsanI sAthe ja prArthanAnA vikAsa karavA joI e ane AgaLa vadhavu joi e. A kathanAnusAra bhagavAna saMbhavanAthanI prArthanA paNa tAttvika vicAranI sAthe karavI joIe. A prArthanAmAM kahyuM che keH-- A ja mArA saMbhava jina ke, hitacittase guNu gAsyAM. arthAt--Aje huM bhagavAna saMbhavanAthanI prAnAmAM citta lagADI ane temAM mAruM hita mAnI prArthanA karIza. upalaka dRSTie jovAmAM Ave te| A eka sAdhAraNa pratijJA che ane khIjI daSTie jovAmAM Ave te te upadeza paNa che. ApaNe jo A prArthanAne pratijJArUpa samajatA ha|Ie te| A pratijJAne pUrI karavAne prayatna karavA joIe ane jo tene upadezarUpa mAnatA hAI e teA A upadezane hadhyamAM utAravA joI e. jJAnIoe bhagavAna saMbhavanAthanA caritra upara ghaNA prakAza pADayo che. jJAna ane kriyAmAM sama evA jJAnIoe bhagavAnanAM guNA upara prakAza pADI te guNAne peAtAnA jIvanamAM sthAna ApyuM che. teoe bhagavAna saMbhavanAthanAM guNA upara kevI rIte prakAza pADayo Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 1] rAjakoTa-cAturmAsa | [625 che e badhAnuM varNana karavAne mATe te huM samartha nathI paNa bhagavAna saMbhavanAthanuM nAma saMbhavanAtha kema paDayuM e viSe barAbara vicAra karavAmAM Ave te e vicAra saMsAra vyavahArane mATe ane AtmakalyANane mATe paNa lAbhaprada nIvaDI zake ema che. bhagavAna saMbhavanAthanuM nAma saMbhavanAtha kema paDayuM ene mATe ema kahevAmAM Ave che. ke, je samaye bhagavAna saMbhavanAtha garbhamAM AvyA te pahelAM dezamAM mahAna duSkALa paDyo hata. duSkALanA samaye saMsAramAM kevI viSamatA phelAvA pAme che ane lokonI sthiti kevI kaDhaMgI banI jAya che e vAta kahI kahevAya evI nathI! dukALanA vakhate mAtA paNa pitAnAM saMtAnane bhUlI jAya che eTaluM ja nahi paNa pitAnAM saMtAnone paNa mArI khAI jAya che. AthI vizeSa viSamatA ane lokonI bhayaMkara sthiti bIjI kevI hAya ! duSkALanA AvA muzkelanA samaye lokone dharmane upadeza ApavAmAM Ave ke paramAtmAnuM bhajana karavAnuM kahevAmAM Ave te sAdhAraNa lokone te bahu ja muzkela jaNAya che. evA samaye te lekene sudhabudha ja ThekANe rahetI nathI te pachI paramAtmAnuM bhajana te kevI rIte karI zake? . . . . bhagavAna saMbhavanAtha jyAre garbhamAM AvyA te vakhate duSkALane kAraNe dezanI dazA evI ja viSama ane bhayaMkara thaI rahI hatI; paNa bhagavAna jevA garbhamAM AvyA tevo ja dubhikSane badale subhikSa thaI gayA. jyAM ajotpattinI jarApaNuM saMbhAvanA na hatI tyAM paNa ane tpattine saMbhava thaye ane anna paNa khUba pedA thayuM. . mAtAnA garbhamAM jyAre eka mahAtmA Ave che te vakhatamAM ane jyAre eka pApI Ave che te vakhatamAM keTaluM badhuM aMtara hoya che e vAta badhA leke sArI rIte jANe che. eka dharmAtmAno janma thavAthI badhI jagyAe AnaMda pravata che ane eka pApInA janmavAthI badhI jagyAe duHkha pravarte che. rAjA vicAravA lAgyA ke, "mArA rAjyamAM dubhine badale subhikSa thaI gayo e badhA garbhasthita mahApuruSane ja pratApa che. A pramANe vicAra karI te mahArANIne kahevA lAgyA ke, "he! mahArANI ! ApaNA rAjyamAM kevo duSkALa hato ! ane e duSkALane kAraNe rAjyamAM kevo hAhAkAra macI gayo hato. A dubhikSane kAraNe je thayuM te te thayuM paNa mane ethI eTaluM te jaNAyuM ke, A rAjya mAruM nathI paraMtu megharAjAnuM che. je megharAjA na padhAre te keTalI muzkelI UbhI thAya! A muzkelInI kalpanA karatAM ja mAruM abhimAna gaLI jAya che. ApaNuM rAjyamAM dubhikSane kAraNe mahAna hAhAkAra macI rahyo hato, paraMtu have badhI jagyAe subhikSa thaI gayo che ane jyAM anna utpanna thavAnI jarA paNa saMbhAvanA na hatI tyAM paNa anna pedA thayuM che ! kaI mArA pratApathI A badhuM thayuM ema kahe che te vAta beTI che. A te kaI alaukika zaktine ja pratApa che ane mArI samajamAM to A badho tAre ja pratApa che." - - - rANuM hasI paDI. rANIne hasatI joI rAjA kahevA lAgyo ke, tArA hasavA uparathI te ema jaNAya che, ke tuM A viSe kAMI nA ja prakAza pADavA cAhe che ! tArI buddhi ane zakti kAMI ochI nathI. eTalA mATe tuM zuM kahevA cAhe che te khuzIthI kahe. mAtRzakti prabaLa hoya che. mAtRzaktinI AgaLa pitRzakti tuccha che. granthamAM mAtAnI zaktinuM ghaNuM ja varNana maLe che. elA mATe he!- rANI! tuM je kahevA cAhe che te khuzIthI kahe : Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka rANI kahevA lAgI ke, "he ! prabhe ! jyAre mArA peTamAM garbha Avyo tyAre mArA jovAmAM cauda mahAsvapna AvyAM. vaLI garbhanA pratApathI mArAmAM ghaNI ja sArI bhAvanAo pedA thavA lAgI che. je pramANe kAcanI hAMDImAM dIpaka jyAM sudhI karavAmAM AvatuM nathI tyAM sudhI te kAcanI hAMDI prakAzita thatI nathI te ja pramANe garbhanI zakti ja mArAmAM AvI che ane tethI ja mArAmAM uttamottama zubha bhAvanAo pedA thavA lAgI che. huM te ApanI sevikA ane dharma sahAyikA chuM. eTalA mATe ApanI ane garbhanI zaktinA pratApathI ja dubhikSa maTI subhikSa thayo che ane jyAM jarApaNa annotpattinI saMbhAvanA na hatI tyAM anna pedA thayuM che." rANInI vAta sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke, vAstavamAM tamArA garbhamAM rahelA mahApuruSanI zaktine ja A badho pratApa che. eTalA mATe huM e mahApuruSane janma thaye temanuM nAma saMbhavanAtha ja pADIza. bhagavAna saMbhavanAthanuM nAma saMbhavanAtha kema pADavAmAM AvyuM e vAtanI carcA Avazyaka bhASyamAM karavAmAM AvI che. tame leke legassano pATha bole che temAM paNa bhagavAna saMbhavanAthanuM nAma Ave che ane tyAM paNa A ja artha batAvavAmAM Avyo che. bhagavAna saMbhavanAthanuM nAma saMbhavanAtha pADavAnuM bIjuM kaI kAraNa paNa haze paNa annotpattine saMbhava thavo e mukhya kAraNa che. annanuM ghaNuM ja mahatva che. hIrA-metIthI paNa annanI kIMmata vadhAre che. huM mAne e dhAtu uparathI "anna" zabda banyuM che, ane kAna wAre e dhAtu uparathI "prANa" zabda bane che. anna ane prANane pArasparika ghaniSTa saMbaMdha che. hIrAbetI vinA te prANa TakI zake che paNa anna vinA prANa TakI zaktA nathI. eTalA ja mATe bhagavAne je nava prakAranuM puNya batAvela che temAM annapuNyane prathama sthAna Apela che. anna vinA kevI bhayaMkara sthiti thAya che enuM keTaluMka varNana paTTAvalImAM paNa maLe che. temAM lakhyuM che ke, pitAe pitAnI putrIne senAmahoranI TopalInA badalAmAM paNa annanI TapalI ApI nahi. A prakAranI viSama paristhitimAM dharmanI paNa kevI dazA thaI haze te keNa kahI zake? AvA samayamAM dharma koNa kahe ane koNa sAMbhaLe. eTalA ja mATe prArthanA karatAM tulasIdAsajIe kahyuM che ke - tulasI tabahiM jAnike, rAma garIbanivAja, metakaNa mahaMgA kiyA, sastA kiyA anAja leke kahe che ke, annamAM zuM che? paNa je motInI mAphaka anna paNa moghuM heta te lenI dazA kevI hatI? ane kadAcita khetIne bhAva Aje je che tethI paNa vadhAre me hata te lekene zuM hAni thAta? pUjyazrI zrI lAlajI mahArAje kahyA karatA ke, jyAre anna satuM hoya ane sonA-cAMdI vagere medhuM hoya tyAre te jamAne puNyane mAnavAmAM Ave che ane jyAre anna mohyuM hoya ane sonA-cAMdI sastA hoya tyAre te jamAno pApa mAnavAmAM Ave che. A pramANe anna matIothI vadhAre moMdhuM che. chatAM annanI kIMmata je metInI mAphaka meMghI hota te duniyAmAM hAhAkAra macI jAta. eTalA mATe anna sastuM hoya e ja jamAne sAruM mAnavAmAM Ave che. itihAsa kahe che ke, bhAratamAM eka samaye eka rUpiyAnA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 1] rAjakATa-cAturmAsa ATha maNu ceAkhA ane eka rUpiyAnuM trIza zera ghI maLatuM hatuM. te te jamAnAmAM AjanI mAphaka vIjaLI, reDiyA, sAIkala, meTara jamAnAnA leAkA kevAM sukhI haze ane temanAmAM kevI zakti haraze e Aje leAkA kahe che ke, jamAnA sudharI rahyo che paNa jamAne sudharI rahyo che ke bagaDI rahyo che ene nirNaya kANu kare ? [ 620 jamAne kevA sArA haze ! vagere na hatAM chatAM te kANu kahI zake ? kahevAnA Azaya e che ke, anna vinA jIvana nabhI zakatuM nathI. bhagavAna sabhavanAtha jyAre garbhamAM AvyA tyAre annane| sabhava thavAne kAraNe ja temanuM nAma saMbhavanAtha paDayuM. jeTalA tIrthaMkarA thayA che te badhA dayALuthI paNa vadhAre dhyALu thayA che. badhAe dIkSA lIdhA pahelAM eka varSI sudhI hamezAM 108 lAkha sAnAmaherenuM dAna ApyuM che ane e pramANe pRthvIne svarNamayI banAvyA bAda dIkSA lIdhI che. jANe bhagavAne A kA` eTalA ja mATe karyuM na heAya ke bhaviSyanI janatA thA--dAnamAM pApa mAnavA na lAge. Ama heAvA chatAM jo kAI mANasa dayA--dAnamAM pApa mAne te e tenA mehaneA ja pratApa che ema samajavuM joI e. bhagavAne dIkSA lIdhA pahelAM teA senAmahorAnuM dAna ApyuM ane dIkSA lIdhA bAda kevalajJAna prApta karI janatAne kaivalajJAnanA prakAzanuM dAna ApyuM. teoe janatAne sadbhAdha ApyA che ke, "huM ! sa`sAranA vA! sAmAnya duSkALa paDavAne kAraNe ja tamArI sthiti kevI banI jAya che tene vicAra karI ke tamAre AvAM kaSTA keTalIvAra bhAgavavAM paDayAM che! tamAre bhaviSyamAM AvAM kaTeza sahana karavAM na paDe e vAta tamArA hAthamAM ja che." A upadeza bhagavAna sabhavanAthe ApyA che ane AvA ja upadeza badhA tIrthaMkarAe ApyA che. upadeza tA te ja hoya che paNa pAtranA bheda avazya heAya che. eka ja kuvAnuM pANI kAMdAnA kyArAmAM jaI kAMdAnA rasarUpe pariName che ane zeraDInA kyArAmAM jaI zeraDInA rasarUpe pariName che. A ja pramANe te pANI gulAbanA kyArAmAM jaI gulAbarUpe pariName che. pANI to te ja che paNa upAdAnanA bhedane kAraNe temAM paNa bheda paDI jAya che. kuMbhArane tyAM eka ja khADAnI mATI Ave che paNa te ja mATInAM judA judA prakAranAM vAsaNA bane che. upAdAna mATI tA eka ja prakAranI che paraMtu nimitte ane kartAnA bhedane kAraNe tenAM vAsaNAmAM paNa bheda paDI jAya che. A pramANe keAIvAra teA upAdAnanA bhedathI paNa bheda paDI jAya che ane kAIvAra koM ke nimittanA bhedathI bheda paDI jAya che. eTalA mATe kevala upAdAnane ja na jotAM nimittane paNa sAthe jovAnI jarUra rahe che. jainadarzonanuM A ja rahasya che. kevala eka ja vAtane pakaDI besavuM ane khIjI vAtane bhUlI javuM e jainadarzananA rahasyane na jANavAnuM ajJAnapaNuM batAve che. anAthI muninA adhikAra--70 matalaba ke, upadeza te e ja hoya che paratu pAtrAnusAra upadeza lAbha karanArA hoya che. anAthI muninI sAme zreNika rAjA upadezane pAtra hatA; eTalA mATe munine upadeza sAMbhaLI tene jIvanapalaTA thaI gayA. rAjA zreNika pahelAM tA ema kahetA hatA ke, A AvA svarUpavAna, svastha ane bharayuvAnImAM hovA chatAM muni kema thayA? bhAgeAnA upabhAga kema Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha | [ kArataka karatA nathI ? paraMtu munine upadeza sAMbhaLI jyAre tenA hRdayane palaTa thaI game tyAre te kahevA lAge ke - . tumbhe muladdhaM khu maNussajamma, lAmA muladdhA ya tume mhesii| . tumbhe saNAhA ya sabandhavA ya, jaM bhe ThiyA magge jiNuttamANaM // 55 // rAjA zreNika, anAthI munine temanI dvArA prApta vastu kevI rIte bheTa dhare che e juo. je pramANe koI rAjAe koI mANasane eka bAga bheTamAM Apo. rAjadvArA bAgane bheTa pAmanAra mANasa je kRtajJa haze te te bAgamAM pedA thatAM phaLaphUlane rAjAne bheTa ApyA vagara raheze nahi. A ja pramANe upadezane pAtra je kRtajJa haze te te bedharUpI bAganAM phaLakhule bedha ApanAra gurune je pramANe rAjA zreNika anAthI munine stutidvArA bheTa dhare che tema bheTa ApyA vagara raheze nahi. Ama karavuM e supAtranuM lakSaNa che. bhagavAna mahAvIre gozAlA tathA jamAline bodha Ape hatuM. paNa teo kevA nIvaDayA ? A pramANe upadeza te eka ja prakArane heya che paNa pAtra pitAnI yogyatAnusAra tene grahaNa kare che. rAjA zreNika anAthI munine kahe che ke, he ! muni ! Apane upadeza sAMbhaLI mane e khAtrI thaI che ke, suMdara manuSyajanma te tamane ja maLyo che ane tame ja manuSyajanmane lAbha meLavyo che! * manuSyajanma kone suMdara mAnavo e vAtane vyavahAradaSTie juo te pachI nizcayanIdRSTie paNa tene vicAra karI zakaze. mAno ke, eka mANasa dekhAvamAM te suMdara che paNa te beThe beThe evuM kArya kare che athavA evuM. lakhe che ke jethI tenA upara abhiyoga karavAmAM Ave che ane te pote temAM phasAya che. bIje mANasa dekhAvamAM te kurUpa che paNa te evuM kArya kare che athavA evuM lakhe che ke jethI tenA upara abhiyoga maTADI de che. tame A bane mANasamAMthI kone sAro kaheze ? kone suMdara mAnaze ? A praznanA javAbamAM tame ema ja kaheze ke, je dekhAvamAM sAre nathI paraMtu kArya sAruM kare che tene ja manuSyajanma saphaLa che.. - A ja vAtane nizcayane viSe paNa samaje. A ja vAtane dRSTimAM rAkhI rAjA zreNika - anAthI munine kahI rahyA che ke, he ! muni! Ape ja suMdara manuSyajanmane prApta karyo che ane Ape ja suMdara manuSyajanmane lAbha meLavyo che. che je mANasa pitAne lAbha kare che te ja mANasa bIjAne paNa lAbha pahoMcADI zake che ane je pitAnuM ahita kare che te bIjAonuM paNa ahita kare che. je bIjAonuM kalyANa karavAmAM saMlagna rahe che, tenA prayatnathI bIjAnuM kalyANa thAya ke na thAya paraMtu tenuM pitAnuM te kalyANa avazya thAya ja che. - rAjA zreNike pahelAM kahyuM hatuM ke, Apa A manuSya janmane sAdhujIvanamAM upayoga karI hIrAne pattharanA badalAmAM ApavA jevuM kArya karI rahyA che; paNa jyAre te muninA upadezathI saddabodha pAme tyAre te ja rAjA zreNika kahevA lAge ke Apane manuSyajanma suMdara che ane Apa ja manuSyajanmane khare lAbha laI rahyA cho ! ! ! Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 3 ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 629 rAjA zreNikanI mAphaka tame loko paNa A dharmAMkathA sAMbhaLI have sArAM khAnapAnamAM ja manuSyajanmane saphaLa na mAneA paraMtu tene sulAbha le. tame tamArA jIvanane khIjAenuM kalyANa karavAmAM lagAvI do. te vakhate tame ja mAnatA thazeA ke, amAruM manuSya jIvana have suMdara ane saphaLa che. A pramANe tame manuSyajIvananI kIMmata samajo ane kRtajJa bane te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. =>pus -- vyAkhyAna: saMvat 1993 kArataka zudI 3 magaLavAra 1*0 prArthanA zrI abhinaMdana duHkhanikandana, vaMdana pUjana jogajI; AzA pUrA ciMtA cUrA, Ape sukha ArAgajI. // 1 // --vinacacaMdrajI kuMbhaTa cAvIzI zrI. abhina'dana bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. prArthanAmAM batAvela bhAva to spaSTa che chatAM te viSe thADu' kahevAnuM hovAthI kahuM chuM. A prArthanAmAM AzA pUrI karavAnI prArthanA karavAmAM AvI che, paraMtu bhagavAnanI pAse kaI AzA pUrI karAvavAnI che e vAtane sarvaprathama nirNaya karavA joI e. ' AzA pUrI karo' e vAta sAdhAraNa rIte saraLa ane spaSTa jaNAya che, paraMtu sAMsArika leAkAnI sAMsArika kAmanA vadhI gaI hevAne kAraNe kaI AzAnI pUrti karAvavI e vAtanA nirNaya karavA muzkela thaI rahyo che; paNa mArA AtmA ema kahI rahyo che ke, paramAtmAnI pAse saraLa ane madhura AzA pUrI karAvavI joIe. madhura AzA kone kahevI e paNa eka prazna che. saMsAramAM je leAkeA meATA gaNAya che. te lAko meATI vastuone ja madhura mAne che; paNa jJAnIjane kahe che ke, te loko je vastune madhura mAne che, vAstavamAM te vastu madhura nathI. udAharaNa tarIke, koI kahevAtA meTA mANasasA sA rUpiyAnA eka eka kALIyA khAya ane tene madhura mAne, paNa jJAnIjanA kahe che ke, te madhura nahi paNa viSa che. madhura tA te che ke jeddArA badhAnuM poSaNa thaI zake. jeddArA jIvana nabhI zake te madhura che; bAkI tA badhA vikAra che. koI tarasyA mANasane mAM zarabata paNa pIvaDAvavAmAM Ave che paNa vivekIjatA kahe che ke, te madhura nathI. madhura tA. pANI ja che. A ja pramANe je bhUkha maTADe che te anna madhura che. je lajjAnI rakSA kare che te vastra madhura che. vastra lajjAnI rakSA mATe ja paheravAmAM Ave che. eTalA mATe je lajjAnI rakSA kare te ja vastra madhura che. bAkI phezanebala ane jhINAM vastro ke je lajjAnI rakSA karI zakatAM nathI te vastro madhura nathI, paNa viSa che. kahevAtA meTA mANasA sAdI vastune madhura na mAnatAM meAMghI cIjane madhura mAne che ane e ja kAraNe teee saMsArane vadhAre muzkelImAM mUkI dIdhA che. paraMtu vivekajatA kahe Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [kArataka che ke, je cIjadvArA sAdhAraNa rIte badhAnuM poSaNa thatuM hoya te ja cIja madhura che, ane evI madhara cIjanI prApti mATe ja paramAtmAnI prArthanA karavI joIe. mAMthI cIjane madhura mAnI tenI prApti mATe paramAtmAnI prArthanA karavI e te saMsArane vadhAre muzkelImAM utAravA jevuM che. jemake, koI mANasa mahAna Rddhine madhura mAnI, tenI prApti mATe te paramAtmAnI prArthanA kare che, paraMtu te mahAna Rddhi madhura nathI, kAraNa ke te mahAna RddhinI prAptimAM aneka jaNAne dabAvavuM paDaze. aneka jaNanI ddhi chInavI levAthI ja mahAna RddhinI prApti thaI zake che ane ema karavA jatAM aneka jaNane kaSTamAM utAravA paDe che. eTalA mATe meMghI cIja madhura nathI ane evI cIjanI prApti mATe paramAtmAnI prArthanA paNa karavI na joIe. A sivAya je vastumAM je guNa che te guNa ja madhuratA che. jemake koI mANasa pANI pAsethI garamInI AzA rAkhe te pANI garamI kyAMthI ApI zake? pANIne guNa te zItaLatA ApavAno che. je pramANe pANIne guNa zItaLatA che te ja pramANe bhagavAnane guNa vItarAgatA che. eTalA mATe paramAtmAnI pAse kaI vastunI AzA karavI joIe ene vicAra karo. Ane mATe A ja prArthanAmAM kahyuM che ke - jabalaga AvAgamana na chUTe, tabalaga yaha aradAsajI; saMpatti sahita jJAna samakti guNa, pAuM daDha vizvAsa jI. | he ! prabho ! bIjA leke bIjI kaI AzA to kadAca pUrI paNa karI zake paraMtu huM je tArI pAsethI AzA karuM che te AzA bIjA leke pUrI karI zake ema nathI. je AzA bIjA leke pUrI karI zake ema nathI te AzA tuM pUrI kara. mArAmAM e guNa pragaTAvake jethI mArAmAM jJAna-darzana Adi guNa TakI zake ! mane evA guNanI prApti thAya e ja mArI AMtarika AzA che. A prakAranI AzAe paramAtmAnI prArthanA karavAthI bhale prAthane mekSanI prApti vahelI thAya ke moDI thAya, paNa je saMsAramAM rahevuM paDe te te jarUra zAnti ane AnaMdapUrvaka ja raheze. have ApaNe e joIe ke, samyajJAna ane samyapha zraddhA zuM che? A viSe huM eTaluM ja kahuM chuM ke, vItarAganI prArthanA karavAthI je jJAnaprApti thaze te jJAna samyapha ja haze ane je zraddhA haze te samyak zraddhA ja haze. koI sArA paeNTare ApelI davA sArI ja mAnavAmAM Ave che, kharAba mAnavAmAM AvatI nathI. te ja pramANe vItarAga bhagavAnadvArA maLeluM jJAna paNa samyapha ja haze; ane je vastunI prApti thaze te paNuM kalyANakArI ane samyapha ja haze. A kathA huM jJAnane niSedha karate nathI paNa jJAnane prApta karIne paNa paramAtmAnI pAse madhura AzA ja rAkhavI joIe. tamane A avasara apUrva maLe che sAthe nimitta paNa sAruM maLyuM che. jo tame A apUrva avasarane gumAvI dIdhe te pachI pazcAttApa ja thaze. tamAre AtmA je upAdAna che te te haMmezAM raheze paNa nimitta maLyA vinA upAdAna paNa ema ja rahI jAya che. ApaNane atyAre vItarAga bhagavAnanuM nimitta maLyuM che; eTalA mATe A avasarane lAbha laI AtmAnuM kalyANa karI levuM joIe. tamArI pAse pANI hoya ane chIpanuM mukha paNa khuleluM hoya te vakhate kaI mANasa tamane ema kahe ke, AvA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 3] rAjakoTa-cAturmAsa [631 avasarane zA mATe gumAvo che ? pANIne chIpamAM zA mATe reDI detA nathI ke jethI metI banI jAya! Ama koI kahe te zuM tame AvA avasarane gumAvo kharA! A ja pramANe tamArI pAse Aje je zaktirUpI pANuM che te paramAtmArUpI chIpamAM reDI de. pitAnI zaktine upayoga karavAnuM A sArAmAM sAruM nimitta che. je A avasarane lAbha atyAre na lIdho te pachI pazcAttApa karavo ja bAkI raheze. anAthI munine adhikAra-71 anAthI muni rAjA zreNikane A ja vAta kahI rahyA che. rAjA zreNikanuM hRdaya anAthI muninA upadezathI thoDA ja samayamAM palaTAI gayuM. jJAnI puruSane samAgama thatAM AtmA kevI rIte ke banI jAya che e vAta zreNika rAjAnA caritra uparathI juo. rAjA zreNike saMsAramAM aneka evAM kAme pahelAM karyAM hatAM ke jene lIdhe teNe narakanuM karma bAMdhI lIdhuM hatuM chatAM anAthI muninA samAgamathI teNe tIrthakara gotra bAMdhI lIdhuM. A uparathI tamAre ema vicAravuM joIe ke, pahelAMnAM bAMdhelAM karmo te bhogavavAM ja paDaze, paraMtu je satvastu atyAre maLI rahI che tene prApta karI bhaviSyane mATe AtmAnuM kalyANa karavuM joIe. emAM DhIla karavI na joIe. A vIsamuM adhyayana sAdhuone lakSya karI kahevAmAM AvyuM ja che, paNa e sAdhuzrAvaka badhAne mATe samAna upayogI ane kalyANakArI che. A adhyayanamAM ema kahevAmAM nathI AvyuM ke sAdhu thavAthI ja kalyANa sAdhI zakAya che. AmAM te sAdhuone sAvadhAna karavAmAM AvyA che ke, tame nAtha thaIne paNa thoDA pralobhanamAM paDI jaI anAtha banI na jAo. A pramANe sAdhuone sAvadhAna karavAnI sAthe e anurodha karavAmAM nathI Avyo ke, badhAe mahAvratane svIkAra karavo ja joIe; paNa ema kahyuM che ke, mahAvratane svIkAra thaI na zake te zraddhA te evI ja rakhe ke, ame mahAvratane pALanArAonA upAsaka chIe. hRdayapalaTa thayA bAda rAjA zreNike anAthI munine je kAMI kahyuM te vAta gaNadharee sUtrarUpe gUMthI ApaNI sAme mUkI ApaNI upara mahAna upakAra karyo che. A vAtane dhyAnamAM rAkhI ApaNe paNa vicAravuM joIe ke sabodha ApanAra prati kevI rIte kRtajJa banavuM joIe. - rAjA zreNika kahe che ke, he ! muni! A zreSTha manuSyajanma tamane ja prApta thayo che ane tame ja A manuSyajanmane saphaLa banAvyo che. A kathana viSe TIkAkAra kahe che ke, muninA zarIra upara je sulakSaNo hatAM te sulakSaNo joI rAjA vicArato hato ke, AvAM sulakSaNothI yukta hovA chatAM te sAdhu zA mATe thayA ! Aje paNa koIne zarIramAM sulakSaNo dekhAtAM hoya te te tenA phaLarUpe e ja jANavA cAhe che ke, mane keTalI strIo maLaze, putro keTalAM thaze ane dhanasaMpatti keTalI maLaze. A pramANe Aje ghaNA leke paNa sulakSaNane A ja dRSTie mAne che. mArA zarIramAM AvAM sulakSaNo che te huM saMyama dhAraNa karI zakIza ke nahi! evuM te kaIka ja vicArate haze. granthamAM nAka, kAna vagerenAM batrIsa lakSaNo batAvavAmAM AvyAM che. A sulakSaNo hovAthI leke potAne ghaNu Rddhi maLe ema cAhe che. A ja meTI bhUla che. sulakSaNone paNa kevo durupayoga karavAmAM Ave che ane te dvArA paNa kevI rIte akalyANa pitAnA hAthe thAya Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6i32 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha L [ kArataka che e vAta brahmadatta cakravartInA caritra uparathI juo. brahmadatta cakravartInA zarIramAM ghaNAM suMdara lakSaNo hatAM ane e suMdara lakSaNane kAraNe te cakravatI paNa thayo, paraMtu te ja sulakSaNoThArA teNe sAtamI narakanuM pApa bAMdhyuM. AvI dazAmAM tenAM lakSaNo kevAM ghAtaka nIvaDayAM ? mAne ke, eka mANasa sulakSaNavALo che paNa te tamane talavAra laI mAravA Avyo che, te e vakhate te mANasa tamane kevo lAgaze ke tame e mANasane mATe ema ja kaheze ke A mANasa ke kharAba lakSaNavALe che! tame tamArA mATe A vAta juo cho paNa A ja vAta bIjAo mATe paNa juo. je pitAnA svArtha mATe bIjA lekene kaSTa Ape che te mANasa bhale sulakSaNavALo paNa hoya chatAM te sulakSaNavALo manAtuM nathI. sulakSaNavALo te te ja che ke, je koIne paNa kaSTa ApatuM nathI paraMtu badhA upara kRpAbhAva rAkhe che. A ja kAraNe rAjA zreNika anAthI munine mATe ema kahe che ke, ApanAM lakSaNa ja sulakSaNa che; bIjAo te kharAba lakSaNavALA che. - koI strI ema vicAre ke mArA zarIramAM AvAM sulakSaNa che ane huM AvI suMdarI chuM. A pramANe vicAra karanArI strImAM je zIlanuM lakSaNa hoya te te ThIka che, nahi te vezyAnAM lakSaNane paNa suMdara sulakSaNa kema mAnavAmAM nahi Ave ? rAjA kahe che ke, pahelAM huM ema kahete hato ke, tame AvAM sulakSaNothI yukta zarIrane saMyamamAM kema lagADayuM? Ape saMyama zA mATe dhAraNa karyo paNa have huM samajI zakyo chuM ke, Ape A zarIrane saMyamamAM lagADI vadhAre suMdara banAvyuM che ane manuSyajanmane saphaLa banAvyuM che. " je pramANe rAjA zreNika pahelAM kahetA hatA ke, "A bharayuvAnImAM tame saMyama zA mATe dhAraNa kare che ! tame te bhogene upabhoga kare ane mojamajA mANo." te ja pramANe AjanA yuvake paNa kahe che ke, bIjI vAto te tamArI pAse rAkho. amane te evI vAta saMbhaLAva ke jethI amane majA Ave. vaLI teo kahe che ke, dharmanI vAta rahevA de, amane te samAja-sudhAranI vAta kahe. paNa dharmathI samAjane sudhAra nahi thAya ema samajavuM e gaMbhIra bhUla che.' - rAjA zreNika paNa pote evo suMdara hato ke tene joI sAdhvIo paNa saMyamanuM mahattva bhUlI gaI hatI ane teoe evuM niyANuM bAMdhyuM hatuM ke, amane tapa-saMyamanA phala svarUpa AgalA janmamAM A ja suMdara pati maLe. e suMdara rAjA paNa pitAne garva bhUlI jaI munine kahe che ke, "ApanuM ja zarIra suMdara che ane Ape ja manuSyajanmane suMdara lAbha lIdho che." rAjAnA A kathanamAM kevI AtmadInatA jaNAya che! tame paNa A vAtane vicAra karI tamArA AtmAne unnata banAve. AtmA vastunI vAstaviktA upara vicAra karatA nathI e ja AtmAnI bhUla thAya che. vastune vAstavika vicAra karI, samyapha jJAna saMpAdana karI jeTaluM AgaLa vadhavAmAM Ave teTaluM sAruM ja che. - rAjA kahe che ke, "huM bhegone upabhega kare emAM ja manuSyajanmane saphaLa mAnatA hato paNa have huM samajI zakyo chuM ke manuSyajanmanI sAcI saphaLatA saMyama dhAraNa karavAmAM ja che. Ape saMyamane dhAraNa karI manuSyajanmane saphaLa banAvyuM che, ane anAthatAne dUra karI Apa sanAtha banyA cho. tame tamArA pitAnA ja nAtha banyA nathI paNa samasta, trasa ane Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 3] rAjakoTa-cAturmAsa [33 sthAvara jIvonA paNa nAtha banyA che. A pramANe tame tamArA paNa nAtha che ane jagatanA paNa nAtha cho. have huM sArI rIte samajI zako chuM ke, vAstavamAM huM te anAtha ja chuM. je vegakSema kare te ja nAtha che; arthAta aprApta vastune prApta karAve ane prApta thaelI vastunI rakSA kare te ja nAtha che. A uparathI koI ema kahe ke, A vAta to saMsAra vyavahArane paNa lAgu paDe che. jemake kaI bhUkhyA mANasane keAIe roTalo Apyo ane e roTalAne khAvA deDatA kAgaDAkUtarAne bhagADyA.-A pramANe teNe aprApta vastune prApta karAvI ane prApta vastunI rakSA karI; eTalA mATe Ama karanAra mANasa bIjA mANasane nAtha thayo ke nahi ? A praznano uttara e che ke, raTale ApIne ane roTalAnI rakSA karIne te bIjA mANasano nAtha banyo kahevAya nahi. kAraNa ke, jyAre te pitAne ja nAtha banyo mathI te pachI bIjAone nAtha kema banI zake te mANase roTalo ApI dayA karI che ema te avazya kahI zakAya paNa e kAraNe e bIjAne nAtha banyo che ema kahI zakAya nahi. te mANase roTalo ApI tenA zarIranI te vakhate sahAyatA avazya karI che paNa e kAraNe kAMI te tene nAtha banI jato nathI. te kAMI hamezAMne mATe tenA zarIranI rakSA karI. zake nahi tema tenA AtmAnI paNa kAMI rakSA karI zake nahi. A kahevAno Azaya e che ke, je gakSema kare te nAtha che; paNa saMsAramAM kaI paNa evo nathI ke je sthAyIrUpe yogakSema karI zake. yogakSema karanAra te saMyama ja che. e kAraNe ja rAjA zreNika anAthI munine kahe che ke, "he! muni ! Apa ja sanAtha cho ane Apa tamArA pitAnA paNa nAtha che ane saMsAranA bIjA badhA jIvonA paNa nAtha cho." - atre e prazna thAya che ke, muni pitAnA nAtha thayA e te ThIka che, paraMtu bIjAnA. nAtha kevI rIte thayA ? A praznano uttara e che ke, rAjA zreNika ema te na jANe keTalIvAra narake jAta paNa anAthI muni tenA nAtha thayA e kAraNe teNe tIrthakara gAtra bAMdhI lIdhuM. A pramANe muni bIjAnA paNa nAtha thayA. sAdhAraNa rIte pitAnuM upAdAna sAruM havuM Avazyaka che, paNa upAdAnanI sAthe nimitta paNa hovuM joIe ane nimittanI sAthe ja upAdAnanuM devuM paNa Avazyaka che. je pitAnuM upAdAna sAruM na hoya te nimittanuM maLavuM paNa nakAmuM nIvaDe che. jemake sUrya badhAne prakAza Ape che paNa koI AMdhaLo mANasa kahe. ke, mane te sUrya prakAza ApatA nathI te e mANasane ema ja kahevAmAM Ave ke emAM tArA upAdAnane ja deSa che. A ja pramANe anAthI muni to badhAnA nAtha che paNa pitAnuM upAdAne sAruM hovuM joIe.' rAjA zreNika kahe che ke, "he ! muni ! Apa ja sanAtha cho ane Apa ja sabAMdhava che. je sahAyatA kare te bAMdhava che. aMta samaya sudhI sahAyatA ApanAra sAcA bAMdhava paNa Ape ja che. kAraNa ke Ape jinottama mArgane pakaDyo che eTalA mATe tame ja sanAtha, sabAMdhava ane zarIrane sulAbha lenAra che." rAjA zreNikanI bhakti joI tame paNa paramAtmAne evI prArthanA karI ke, he! prabho! je pramANe rAjAne muni tarapha bhaktibhAva pragaTayo te ja pramANe amane tArA prati bhaktibhAva-pragaTa thAo. A pramANe sAcA hRdayathI paramAtmAnI prArthanA karaze te tamAruM kalyANa thaze. -', Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka vyAkhyAna: saMvata 1993 kArataka sudI 5 guruvAra prArthanA para prabhu pAvana nAma tihAre, patita udhAranahAre, jadapi dhIvara bhIla kasAI, ati pApINa jamAre; tadapi jIvahiMsA taja prabhubhaja, pArva bhavanidhi pAre. . 1 : -vinayacaMdrajI kuMbhavIzI zrI padmanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM paramAtmAnA nAmanI mahimA mukhyarUpe gAvAmAM AvI che. paramAtmAnA nAmanuM keTaluM mahAbhya che e te jemane paramAtmAnA nAma upara pUrNa vizvAsa che teo ja jANI zake che. jo ke A viSe kahevuM bahu ja muzkela che paraMtu jyAre te viSe belavAne samaya Ave che tyAre hRdayamAM je bhAvo Ave te kahevA ja paDe che. eTalA mATe e viSe ceDAmAM kahuM chuM. - paramAtmAnA nAmanuM ghaNuM mAhAmya che paraMtu paramAtmAnA nAmamAM jemane pUrNa vizvAsa hoya temane ja paramAtmAne nAmathI lAbha thaI zake che. paramAtmAnuM nAma bIjA mahAna, kAryonI mAphaka lAbha pahoMcADanAruM che. jyAre jevo samaya hoya che te vakhate AtmAnA kalyANa mATe tevo ja upAya zodhI levAmAM Ave che. jyAre saMsAramAM zAnti hoya che ane khAvApIvA vagere viSe kaI prakAranuM kaSTa hetuM nathI tevA samaye AtmAnA kalyANa mATe bIjA upAye levAmAM Ave che. paNa jyAre samaya upAdhimaya hoya che ane saMsAramAM azAMti vadhatI jAya che tyAre mahAna upAye kAmamAM levAmAM AvatAM nathI. tyAre te sarala ane sAdhAraNa upAye ja vicAravAmAM Ave che. zAstrakAranA mate A paMcamakALa ghaNe ja duHkhamaya che, bIjA leke paNa A kALane kaliyuga kahe che ane evI kaI vastu nathI ke jenA upara kaliyugano prabhAva paDeyo na hoya eTaluM ja nahi paNa dharma upara paNa kaliyugana asara paDI che ema kahe che. dharmanA nAme paNa aneka phAMTAo paDI gayA che. sagra prAyaH lupta thaI gayAM che ane tene sthAne evAM evAM pratye racavAmAM AvyAM che ke jethI sArAM siddhAntane patto lAgavo paNa muzkela thaI rahyuM che. A kola A viSama che, paNa jJAnIo kahe che ke, kALanI e viSamatAthI gabharAvavAnI jarUra nathI. eka daSTie je saMkTa che te ja bIjI daSTie kalyANanuM sAdhana paNa che. e saMkaTamAM paNa kalyANanuM koI rahasya chupAeluM che. e saMkaTakALane paNa pitAne anukULa banAvavo e ja jJAnane mAga che. jJAna e saMkaTanA samayane paNa pitAne anukUla banAvI de che ane te saMkaTakALa paNa kalyANanuM sAdhana banI jAya che. koI ema kahe ke, je saMkaTa heya tene te dUra karavuM joIe. saMkaTane potAne anukUla kema banAvI zakAya ? paNa saMkaTane dUra karavuM e te eka prakAranI durbaLatA che. sAcI vizeSatA ane viratA te saMkaTanA samaye paNa sAra pedA karavAmAM che. mAne ke, kaI mANase Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 5] rAjakeTa-cAturmAsa [635 evuM rasAyaNa banAvyuM ke je rasAyaNadvArA leDhAne paNa tenuM banAvI zakAya. jenI pAse evuM rasAyaNa haze te leDhAne vecI nahi nAMkhe paNa te ema vicAraze ke, zeDhA upara ja mArA rasAyaNanI parIkSA thavAnI che ane mArA rasAyaNane upayoga paNa leDhAmAM ja thavAne che. A ja pramANe jJAnIjane saMkaTane pitAnA jJAnanA upayoga mATe anukUla avasararUpe mAne che ane eTalA ja mATe teo saMkaTane dUra karavA cAhatA nathI paNa jJAnanI sahAyatAthI e saMkaTane paNa pitAnA vikAsamAM pheravI de che. keTalAka loko ema kahe che ke, saMkaTa pedA ja kema thAya che ! paNa Ama kahevuM e bhUlabhareluM che. saMkaTo tamArA hita mATe ja pedA thAya che. saMkaTa pedA thAya tyAre e juo ke, e saMkaTa pedA kyAMthI thayAM? AtmAnA azubha pariNAmathI pApa pedA thAya che ane e pApathI saMkaTa pedA thAya che. A pramANe saMkaTa e AtmAnA azubha pariNAmenuM ja pariNAma che. jJAnIjane A vAtane sArI rIte samaje che ane eTalA mATe teo saMkaTonuM svAgata kare che ane kahe che ke - sukha ke mAthe zilA paDo, je prabhukA chuDAve sAthe balihArI vA dukhaka, je prabhuse milAve hAtha. te sukha zA kAmanuM ke, je sukhanI pathArImAM suI rahevAthI paramAtmA dUra jAya che. amane te du:kha ja sAruM lAge che ke je duHkha amane paramAtmAnI samIpa laI jAya che. - A pramANe vicAra karI jJAnI loka saMkaTane paNa maMgaLamaya banAvI le che. zAstramAM kahyuM che ke - jo mAmuhi ! ' jJAnIjane dharmane ja utkRSTa maMgaLa mAne che paNa jyAre khAvA-pIvAnuM sAruM maLe tyAre dharmane maMgaLamaya mAne e jJAnI lokone siddhAnta nathI, paraMtu jJAnIo te ema kahe che ke, mAthA upara dhagadhagatA aMgArAM mUkavAmAM Ave ke, ghANImAM pIlAvavAno samaya Ave tyAre dharmane maMgaLamaya mAne. te vakhate jJAnIo ema vicAre che ke, agni ke ghANI ajJAnIone naSTa karI zake che, paNa amane naSTa karI zake ema nathI. amArA mATe te agni ke ghANI maMgalarUpa ane sahAyaka che. saMsAramAM tamane dharmanuM bala vadhAre jaNAya che ke, pApanuM bala! jJAnIo te ema kahe che ke, dharmanuM baLa ja moTuM che. game teTaluM pApa heya paNa dharma ke paramAtmAnuM smaraNa te pApane naSTa karI nAMkhe che. je pramANe meruparvata jevaDA moTA ghAsanA gaMjane agni DI ja vAramAM bhasmIbhUta karI nAkhe che te ja pramANe meruparvata jevaDuM moTuM pApa karyuM hoya te paNa je dharma ke paramAtmAnA nAmanI sAcA hRdayathI upAsanA karavAmAM Ave che te moTuM pApa paNa naSTa thaI jAya che. ' keTalAka loko kahe che ke, ame zuM pApa karIe chIe ke ame koIne talavAra mAratA nathI tema tevuM bIjuM koI prakAranuM pApa paNa karatA nathI. paNa ame kAMI pApa karatA nathI ema samajavuM e bhUlabhareluM che. pApa bahu ja dhIme pagale cAle che. enI cAla samajavI bahu ja muzkela che. jJAnIjane A vAtane barAbara jANe che eTalA ja mATe teo haMmezAM kahyA kare che ke, ame bahu pApI chIe eTale ame bIjAne te zuM kahIe? mArA pitA viSe ja kahuM chuM ke, jyAre huM jJAnIonA jJAnanA AdarzamAM-arIsAmAM mArA Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' vAra zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka AtmAne jouM chuM tyAre mane mArA AtmAmAM ghaNI ja apUrNatA jovAmAM Ave che. mArA AtmAnI mAphaka zuM tamArAmAM apUrNatA nahi hoya ? tame paNa jJAnIonA jJAna-arIsAmAM tamArA AtmAne ubho rAkhI juo ke, AtmAmAM kevAM kevA pApe bharelAM che? jJAnIonA jJAnathI ja AtmAmAM rahelAM pApo jovAmAM Avaze. bAkI uparathI ke potAnI buddhithI pApane jevAM bahu ja muzkela che. je sumarItie AtmAnAM pApe jovAmAM Ave to AtmAnuM kalyANa thavAmAM vAra na lAge, paNa loko pitAnAM pApane jotAM nathI paNa pApane dabAvI pitAne dhama banAvavA cAhe che, ane te mATe chaLakapaTa paNa kare che. A ja bhUla thAya che. tame je AtmAnuM sAcuM kalyANa karavA cAhe cho te evA kheTe DhoMga na kare, paNa pApanA bArIka mArgane zodhI kADhe. huM pApa karuM chuM ! ema mAnI na le. jJAnIoe pApanA bArIka mArgane zodhavA ane samajAvavAne ghaNA prayatna karyo che. . . . AtmAnI e bhUla thAya che ke, te pitAnI pUjA te karAvavA cAhe che paNa pite bIjAnI pUjA karavA cAhata nathI. bIjAne pote je upadeza Ape che. e upadeza pramANe pita karavA cAhate nathI. AvAM kAryo ja dharmanAM kAmane paNa vagere che. AtmA jyAre dharma karavA bese che tyAre paNa kAmalupI mane A bAju te bAju deDavA mAMDe che ane e rIte te dharmanA kAryane paNa gumAvI de che ane UlaTo pApa bAMdhe che. je A vAtane samajI levAmAM AvuM ane manane ahIMtahIM bhaTakavA devAmAM na Ave te AtmA ghaNAM pApomAMthI bacI jAya. eTalAM mATe pitAnA AtmAmAM pApane pravAha kevI rIte Ave che tenI tapAsa vAraMvAra karavI joIe. - tame jAdugarane vAMdarAne nacAvatuM je haze. jAdugarane vAMdaro roTalAnA TUkaDAnA lobhathI ane lAkaDInA bhayathI ja nAce che. tame leke vAMdarAne nAca joI haso cho paNa tamArA AtmAne pUcho ke, kAma, krodha, lobha, mahAdine kAraNe te kevo nAcI rahyo che? A vAta viSe vicAra karaze te tamArAmAM zuM khAmI che tene khyAla Avaze ane e samajI zakaze ke tamAruM kalyANa tamArA ja hAthamAM raheluM hovA chatAM tame saMsAramAM zA mATe bhramaNuM karI rahyA cho ? ..AtmA jyAre saMkaTamAM paDe che tyAre ja te paramAtmAne zaraNe jAya che. paramAtmAnA zaraNe javAmAM saMkaTa paNa eka kAraNa che. A dRSTie pApanA pariNAme AvatuM duHkha je paramAtmAnA zaraNe laI janAruM che. pApanuM duHkha ja AtmAne paramAtmAnI sanmukha kare che. tamArAmAM pApa che e vAta samajIne ja tame ahIM AvyA cheparaMtu jo tamane dharma ane paramAtmAnA nAma upara aTala vizvAsa che te bhale game teTaluM pApa karyuM hoya te paNa gabharAvuM na joIe paNa evI daDhatA rAkhavI joIe ke je pramANe hoziyAra vaidyanA zaraNe javAthI roga cAlyo ja jAya che te ja pramANe paramAtmA ane dharmanA zaraNe javAthI pApa naSTa thaI ja jAya che. A prArthanAmAM kahyuM ja che ke- " . 1 - pApa parAla ke pUMja banyo ati, mAnuM mera AkAra; . :: : te tuma nAma hutAzana setI, sahaja hi prajalita sAre. - A jJAnIjano kahe che ke, mananI sahAyatA lIdhA vinA moTAmAM moTuM pApa ke meTAmAM moTe dharma paNa thaI zakato nathI. pApa ke dharma banneyanI bAju mananI sahAyatA hoya che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI pa ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 637 pApamAM mana lagADavAthI moTAmAM moTuM pApa thAya che ane dharmamAM mana lagADavAthI moTAmAM meTo dharma thAya che. eTalA mATe manane pApanI bAju javA na detAM paramAtmAnA nAma smaraNamAM jeDI nAma ane nAmIne abheda banAvI devA joIe. Ama karavAthI bhale game teTaluM meTuM pApa hoya paNa te eka kSaNabharamAM bhasma thaI jaze, paNa kevaLa uparathI ja nAma na letAM hRdayamAM nAmInuM dhyAna paNa hovuM joIe. Ama karavAthI hRdayamAM paramAtmAnAM guNonuM dhyAna rahe che ane jyAre paramAtmAnAM guNamAM dhyAna rahe che tyAre AtmAnuM kalyANa thavAmAM vAra paNa kema lAge ? paramAtmAnuM nAmasmaraNa karI nAma ane nAmIne abheda banAvavAthI AtmAnuM kalyANa avazya thAya che. paNa emAM eka zarata e che ke, AtmA ane paramAtmAnI vacce koI prakArane paDado rAkhavo na joIe, kAraNa ke paDade rAkhavAthI AtmAnuM kalyANa thaI zakatuM nathI. paramAtmAnI samakSa nagna svarUpa prakaTa karavAthI ja AtmakalyANa thAya che. pArasamaNi leDhAne senuM banAvI de che paNa tyAre ke jyAre tenI vacce kaI prakArane paDade na hoya ! jo pArasamaNi ane loDhAnI vacce paDado hoya. te e dezAmAM pArasamaNi leDhAne sonuM kema banAvI zake ? A ja pramANe nAma ane nAnI vacce bheda rAkhavAmAM Ave te paramAtmAnuM nAma pApane naSTa kema karI zake ? jo nAma ane nAmIne abheda karI devAmAM Ave ane aDhAra guNothI yukta paramAtmAne oLakhI hRdayapUrvaka temanI sAthe saMbaMdha joDavAmAM Ave te kalyANa thavAmAM vAra na lAge. eTalA mATe kevaLa paramAtmAnuM nAma laIne ja besI na jAo paraMtu nAma ane nAmIne abheda banAvo te avazya kalyANa thaze. kevaLa nAma levAthI kAMI thatuM nathI. udAharaNa tarIke kaI pANI-pANI kahe paraMtu jyAM sudhI pANInA guNane apanAve nahi tyAM sudhI tenI tRSA chIpAtI nathI. koI mANasa bhajana-bhajana kahe paraMtu jyAM sudhI bhajanane artha na samaje ane tenA guNane na apanAve tyAM sudhI tenI bhUkha maTI zakatI nathI. A ja pramANe kevaLa nAma levAthI ja kAMI thatuM nathI, paraMtu nAmanI sAthe paramAtmAnAM guNone apanAvavAmAM Ave te ja kalyANa thaI zake che. ' nAma ane nAmIne abheda mAnI paramAtmAnuM nAma levAmAM paNa ghaNo AnaMda Avaze. koI kanyA, keI puruSa sAthe sagAI karyA pahelAM te tenuM nAma bole che paNa te ja puruSanuM nAma sagAI karyA bAda mukhethI te belatI nathI paNa nAma sAMbhaLI tenA hRdayamAM AnaMda Ave che! A ja pramANe keI puruSa paNa strInuM sagAI karyA pahelAM nAma le che ane sagAI karyA bAda mukhethI te strInuM nAma letA nathI paNa tenuM nAma sAMbhaLI tenA hRdayamAM AnaMda Ave che. A aMtaranuM zuM kAraNa che? e ja ke, nAma ane nAmInA saMbaMdhathI AtmAno saMbaMdha baMdhAya che. A ja pramANe tame paNa AtmA ane paramAtmAno saMbaMdha jeDI paramAtmAnuM nAma lo to tamane paNa ghaNo AnaMda Avaze. je pramANe je puruSanI sAthe pitAnI sagAI thaI che te puruSanuM nAma sAMbhaLI kanyAnA hRdayamAM premano umaLako Ave che, te ja pramANe paramAtmAnuM nAma sAMbhaLI hRdayamAM premano umaLake Ave e prema paramAtmAnI sAthe bAMdhe te e dizAmAM tamArA hRdayamAM paNa apUrva AnaMdano umaLake Avaze. | sItAe rAmanI sAthe saMbaMdha joDe hato paNa zA mATe ? sItAe rAmanI pAchaLa vadhAre kaSTo ja sahyAM hatAM chatAM temanI vacce ke premabhAva hato ! jANe sItAe rAmanI Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [kArataka sAthe kaTA sahana karavA mATe ja saMbaMdha joDayA na heAya! sItAe teA rAmanI sAthe jo sahevA mATe saMbaMdha joDayA hatA paNa AjanA leA rAmanI sAthe zA mATe saMbaMdha joDe che e jue. zu' eTalA mATe te leAkA rAmanI sAthe sabaMdha joDatA nathI keH-- 6 mane rATaleA Ape rAma, jiMdu lauM tamAruM nAma ' A prakAranI svArthasiddhi mATe paramAtmAnI sAthe sabaMdha joDe nahi paNa sItAe rAmanI sAthe jevA sabaMdha joDayA hatA tevA saMbaMdha tame joDA. sItA kaSTamAM paNa rAmane bhUlI gaI na hatI evI tenAmAM dhagaza hatI. tame paNa paramAtmA prati evI dhagaza rAkhA te tamArAM badhAM pApA bhasmIbhUta thaI jaze ane tamane apU` AnaMda maLaze. anAthI muninA adhikAra--72 rAjA zreNikane paNa anAthI muni prati evI ja dhagaza hatI. te anAthI muninI guNapraza'sA karI rahyo che. je muninA guNAnuM varNana karavAmAM zreNika jevA rAjA paNa thAkI gayA e muninA guNo varNavavAmAM ApaNe sama kema banI zakIe? paNa e vicArathI ApaNe nirAza thavuM na joIe; paNa rAjAe muninI praza'sAmAM je zabdo kahyA che e zabdAne hRdayamAM utArI muninI sAthe saMbaMdha joDI levo joIe. Ama karavAthI je pramANe rAjA zreNike potAnuM kalyANa sAdhyuM te pramANe ApaNe paNa AtmAnuM kalyANa sAdhI zakIe chIe. rAjA zreNika munine kahe che keH-- taM si nAho aNAhANaM, savvabhUyANa saMjayA ! | khAmi te mahAbhAga ! icchAmi aNusAsiuM // 56 // pucchiUNa mae tubbhaM, jhANaviggho jo kao / nimaMtiyA ya bhogehiM taM savvaM marisehi me // 57 // A gAthAonI pahelAMnI gAthAmAM je varNana karavAmAM AvyuM che te ja varNana A gAthAomAMnI prathama gAthAmAM paNa karavAmAM AvyuM che arthAt pahelAM varNavavAmAM AveluM varNana ja atre pharIvAra kahevAmAM AvyuM che. A uparathI kAI ema kahe ke, AmAM punarukti doSa che kAraNa ke kAvyamAM punarukti Ave e deSa mAnavAmAM Ave che. A praznanA uttara e che ke, kAvyamAM punarukti doSa mAnavAmAM Ave che chatAM guNAnuvAda, stuti ke niMdAmAM eka ja vAta vAra vAra kahevAmAM doSa nathI. rAntae je kAMI kahyuM che te stuti ke praza'sArUpe che. eka ja vAtane vAraMvAra kahevI e dASa nahi paNa guNa che. eTalA ja mATe rAjAe ' sukSmasaLAhA ca'- gAthAmAM je kAMI karyuM che te ja ' saMpatti jJAnta' e gAthAmAM pharIvAra kahevAmAM AvyuM che. rAjA zreNika kahe che ke, " he ! muni ! je avasthAne pAmI khIjA leAka mehamAM paDI jAya che e avasthAne prApta thavA chatAM paNa tame meAhamAM na paDavA paNa jAgrata thaI saMyamamAM saMlagna thaI gayA eTalA mATe tame ja sanAtha che. tame anAthanA nAtha che. saMyama lIdhA pahelAM tA tamArA AtmA anAtha hatA paNa have sanAtha che; ane je pAtAneA nAtha banI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 5]. rAjakeTa-cAturmAsa [ 638 jAya che te bIjAne paNa nAtha banI jAya che eTalA mATe tame anAthanA paNa nAtha che, Ape pahelAM mane kahyuM hatuM ke, huM anAtha hati e kAraNe meM dIkSA lIdhI. have Apa dIkSita thaI sanAtha banI gayA cho. tame tamArA AtmAnA nAtha banyA eTale bIjA jIvonA paNa nAtha banyA che. tame pahelAM tamArI saMpatti vagerenuM varNana karI batAvyuM che ke, "huM pahelAM A zrImaMta hato paNa jyAre mArA zarIramAM roga pedA thayo tyAre te zrImaMtAI kAMI kAmamAM na AvI. A varNana uparathI huM e samajI gayo ke, A zrImaMtAI kAMI kAmanI nathI, UlaTI te anAthatA vadhAranArI che. sAthe sAthe huM e paNa samajI zako chuM ke, keI vastu upara potAno adhikAra jamAvavAthI AtmA anAtha-gulAma banI jAya che. eTalA mATe huM pitAne anAtha mAnavA lAgyo ane meM mAtApitA, dhana Adi uparathI mAre adhikAra upADI lIdhe. meM kevaLa meDhethI ja adhikAra upADI lIdhe ema kahyuM nahi paNa hRdayathI ema karI batAvyuM. A pramANe jyAre meM paravastunI gulAmIne choDI dIdhI tyAre huM anAtha banI zake." he! muni ! tamAruM A kathana mArI samajamAM AvI gayuM che. tame ja sAcA sanAtha che tathA badhA prANIonA nAtha paNa tame ja che e huM have barAbara jANI zakyo chuM." rAjA ane muninA A kathanane barAbara samajyA che te tame ema mAne che, jyAM sudhI eka paNa paramANu upara "A mAruM che" evuM mamatva che tyAM sudhI AtmA anAtha ja che. saMsAranAM badhAM padArtho uparathI mamatva utArI nAMkhavAmAM Ave tyAre ja sanAtha banI zakAya che. saMsAranAM badhAM padArtho uparathI mamatva utArI sAdhu banavuM ane e rIte anAthatAmAMthI bahAra nIkaLavuM e te ThIka che paNa keTalAka leke sAdhu thaIne pAchA anAthatAmAM paDI jAya che, e ThIka nathI. sAdhu thaIne paNa pAchA anAthatAmAM kevI rIte paDI jAya che e vAta jo ke sAdhuoe samajavAnI che paNa tamAre paNa e vAta samajavAnI jarUra che; kAraNa ke tame zrAvake sAdhuonA rakSaka che. bhagavAne sAdhuone tamArA khoLAmAM mUkyA che. je tame A vAta barAbara samajIne sAdhuone AdhAra Apaze te tame pote paNa sanAtha banI jaze. sanAtha muninAM darzana karavAM e paNa anAthatAne dUra kare che; te pachI jyAre tame A prakAranA sanAtha munine AdhAra Apaze te tamArI anAthatA kema nahi maTe ? eTalA mATe AvA sAdhuone AdhAra Ape. AdhAra ApavAmAM thoDuM kaSTa te sahevuM paDe che paraMtu kaSTa sahana karyA vinA kaMI kAma paNa thaI zakatuM nathI. amAre sAdhuoe paNa vicAravuM joIe ke, ame sanAtha banavA mATe sAdhu thayA chIe ke anAthe rahevA mATe ? ame pagarakhAMne tyAga zA mATe karyo che? pagarakhAM na paheravAne kAraNe paga paNa bane che ane kAMTAo paNa lAge che, chatAM ame pagarakhAM eTalA mATe paheratA nathI ke pagarakhAM paheravAthI ame anAtha banIe chIe. mAthe sakhta tApa paDe che ane evAM ja bIjAM aneka kaSTo mAthe paDavA chatAM chatrI ke evAM bIjAM padArtho eTalA mATe pitAnI pAse rAkhatAM nathI ke te padArtho upara mamatva thavAthI amAre AtmA anAtha bane che. bhagavAne bIjI cIjo viSe te zuM, paNa munioe pitAnA zarIra upara paNa mamatvabhAva rAkhe na joIe tyAM sudhI kahyuM che. je vastu ke je zarIra dharmamAM sahAyatA Ape che tenI sahAyatA te laI levI paNa tenA prati mamatvabhAva na rAkhave. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka bhagavAne batAvela A mArgane bhUlI jaI, je indriyanA viSayamAM paDI jAya che te anAthI muninA kathanAnusAra anAtha che. eTalA mATe amAre sAdhuoe e vAtane vicAra karavo joIe ke jyAre ame tAMbA-pittaLa ke sonA-cAMdI AdinA pAtrane tyAga karyo che te pachI ame kASThanA pAtra upara mamatvabhAva zA mATe rAkhIe ? jyAre ame raMgIna vastrone tyAga karyo che te pachI sapheda vastro upara mamatva zA mATe rAkhIe ane rezamI vagere vastro zA mATe paherIe ? A pramANe sAdhuoe te sAdAI je rAkhavI joIe. je sAdhuo sukhazIla banI jAya che teo sAdhu banavA chatAM anAtha ja che. eTalA mATe sAdhuoe e vAtanI sAvadhAnI rAkhavI joIe ke, ame sanAtha thaIne pAchA anAtha zA mATe banIe? - anAthI munine mATe rAjA zreNika kahe che ke, "he ! muni ! Apa badhA prANIonAM nAtha cho. anAthI muni badhA prANIonA nAtha kevI rIte che eno vicAra have pachI yathAvasare karavAmAM Avaze. vyAkhyAna : saMvata 1993 kArataka sudI 7 zanivAra prArthanA jaya jaya jagata ziromaNi, huM sevaka ne tU dhaNI; aba tausuM gADhI baNI, prabhu AzA pUre hama taNI. mujha hera kare, caMdraprabhu, jagajIvana aMtarajAmI; bhava duHkha hare, sunie araja hamArI tribhuvana svAmI. -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI * candraprabhu bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. - bhakta le ke bhagavAnane kevA rUpamAM jue che e A prArthanAmAM batAvavAmAM AvyuM che. eka daSTie te paramAtmAnuM kAMI rUpa ja nathI ane bIjI dRSTie evo ka padArtha che ke jenI dvArA paramAtmAnuM rUpa jANI na zakAya ! bhaktone pratyeka padArthamAM paramAtmAnuM rUpa jovAmAM Ave che ane eTalA ja mATe teo kahe che ke - ' jaya jaya jagata ziromaNi, huM sevaka ne tuM dhaNI." bhakta kahe che ke, he prabho ! huM tane jagataziromaNinA rUpamAM joI ema cAhuM chuM ke, huM sevaka rahuM ane te svAmI rahe. . . bhakta lake paramAtmAne jagataziremaNinA rUpamAM jue che eTalA mATe paramAtmA je jagatanA ziremaNi che e jagata zuM che te jANavuM Avazyaka che. jagatanuM svarUpa kevuM che ane paramAtmAne jagatanI sAthe kevo saMbaMdha che e batAvavA mATe huM tamane eka paricita vAtanuM udAharaNa ApuM chuM. paricita vAtanA udAharaNadvArA aparicita vAta paNa jaldI samajamAM AvI jAya che. eTalA mATe paricita vAtanuM udAharaNa ApItamane samajAvuM chuM; Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 7] rAjakeTa-cAturmAsa [641 tamane kaI ema pUche ke, tame kyAM rahe che? te tame javAbamAM ema ja kahezo ke, ame rAjakoTamAM rahIe chIe. tamAruM nivAsasthAna kyAM che te e praznanA javAbamAM ema ja kahevAmAM Avaze ke, mAruM nivAsasthAna rAjakoTa che. prasaMgavazAt "rAjakoTa mAruM che" ema kahevAmAM Ave che. rAjakoTanA je loko rahevAzI che te badhA rAjakoTane potAnuM ja mAne che, paNa jayAre rAjakoTa konuM che e viSe vicAra karavAmAM Ave che te rAjakoTa te rAjAnuM che-rAjakoTanA mAlIka te rAjA che-ema kahevAmAM Ave che. A pramANe tamArI dRSTie paNa rAjakoTa rAjAnuM che. tame rAjakoTanA rAjAnA rAjyamAM rahe che ema tame pote paNuM mAna che, paraMtu rAjakoTanarezane ema pUchavAmAM Ave ke, tame konA rAjyamAM rahe che ? tyAre teo ema kaheze ke, ame gavarnamenTanA rAjyamAM rahIe chIe. jyAre gavarnamenTane pUchavAmAM Ave ke, rAjya tamAruM che te teo kaheze ke, ame te nokara chIe, rAjya te bAdazAhanuM che. AthI AgaLa bAdazAhane pUchavAmAM Ave te te bIjuM ja kAMI kaheze ane e pramANe paraMparA vadhatI ja jaze. eTalA mATe A vAtane vadhAre na vistAratAM eTaluM ja kahuM chuM ke, A vyavahAranI vAtanI mAphaka jagatane viSe koI e prazna kare ke, A jagata konuM che ? te koI ema kahe che ke, dharmAstikAya ke paMcAstikAyanuM A jagata che; koI ema kahe che ke, jagata te jaDarUpa che eTalA mATe jaDa padArthonuM jagata che, koI caitanyanuM kahe che, koI jaDa-caitanya bannenuM kahe che ane koI paMcabhUtanuM A jagata che ema kahe che. A badhI vAte yathAsthAne barAbara che paNa bhaktajana A vAtathI AgaLa vadhIne kahe che ke, A AkhuM jagata prabhukhya che. prabhu A jagatanA ziremaNi che. A jagata je prabhune mastakanA maNinI samAna mastaka upara dhAraNa karI rAkhela che te ja amArA prabhu che. jyAre mastakane vicAra karavAmAM Ave che tyAre dhaDane paNa vicAra karavo Avazyaka che. eTalA mATe jyAre ame prabhune jagataziromaNi mAnIe chIe te jagata ke je paramAtmAnuM dhaDa che tene paNa mAnavuM Avazyaka che. eTalA mATe jagata jemanuM dhaDa che ane je A jagatanA ziremaNi che te prabhu amArA svAmI che ane ame temanA sevaka chIe. bhaktone kadAca koI ema kahe ke, zuM tame evA prabhune joyA che ? te A praznanA . uttaramAM te bhakto ema kahe che ke, ame prabhune joyA nathI. je prabhune joyA heta te je pramANe pANI maLavAthI sAkaranI putaLI jaLamaya banI jAya che tema ame paNa prabhumaya banI gayA hatA. ame prabhune joyA nathI paNa prabhune jANavA lAgyA chIe. je lokoe paramAtmAne jagataziromaNi mAnyA che temanI sahAyatAthI ame paNa paramAtmAne oLakhavA lAgyA chIe ane ema mAnavA lAgyA chIe ke, jagataziromaNi paramAtmA amArA svAmI che ane ame temanA sevaka chIe. paramAtmA jagatanA ziremaNi che ane ApaNe temanA sevaka chIe e mAnavA chatAM bhUla kayAM thAya che te juo. ApaNe jagataziromaNi paramAtmAnA sevaka chIe eTalA mATe sevakanuM kartavya zuM che te ApaNe jovAnI jarUra che. zuM sevaka svAmInuM ghara lUTe kharo? nahi. sAco sevaka to te che ke, je svAmIne nimakaharAma nahi paNa nimakahalAlavaphAdAra hoya. ApaNe paNa je svecchAe ane sAcA dilathI paramAtmAnA bhakta thayA chIe 8 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka te ApaNuM kartavya zuM hovuM joIe ane ApaNe vyavahAra kevo hovo joIe te javAnI jarUra rahe che. paramAtmAe pitAnAM sevakanAM kartavya batAvI ApyAM che. temaNe kahyuM che ke, je sAdhu banIne mArA sevaka bane che temane mATe pAMca mahAvratanuM pAlana karavuM Avazyaka che ane je zrAvaka banIne mArA sevaka bane che temane mATe pAMca aNuvratanuM pAlana karavuM Avazyaka che. bhagavAnanA sevakonuM te A kartavya che paNa koI mANasa pitAne bhagavAnane sevaka kahevaDAve ane hiMsA, asatya, corI, maithuna Adi akartavya kAmo kare to zuM ema karavuM ucita che ! je pitAne prabhune sevaka samajatA haze te hamezAM e vAtanuM dhyAna rAkhaze ke, "mArA mATe parastrI mAtA samAna ane paradhana dhULa samAna che. huM asatya kadApi belI zakuM nahi ane paramAtmAnA sAcA sevaka tarIke huM mAruM kartavya kadApi bhUlI zakuM nahi." paramAtmAnA sevake potAnA kartavyapAlanamAM kevI rIte daDha rahevuM joIe e vAtane vicAra kare. pazupakSI paNa jyAre pitAne koInA sevaka tarIke mAnI le che tyAre teo paNa pitAnA kartavyanuM pAlana kevI rIte kare che te juo. candra cakorane ema nathI kahyuM ke, tuM mArI sAthe prIti bAMdha; paNa cakore candrane svAmI mAnI tenI sAthe prIti bAMdhI eTalA mATe te candranI ja tarapha ja jato rahe che ane jyAre candra asta pAme che tyAre te duHkhI thaI paDI jAya che. tame jyAre pitAne paramAtmAnA sevaka ane paramAtmAne svAmI tarIke mAno che te candra asta pAme che tyAre cAra jema duHkha pAme che tema tame paNa jyAre paramAtmAnI AjJA viruddha kAma thaI rahyuM jotA ho tyAre duHkha pAmo cho? je nahi te tame eka pakSIthI paNa UtaratA nathI zuM? more meghanI dhvani sAthe prIti bAMdhI che eTalA mATe te meghanI garjanA sAMbhaLI bolyA vinA raheto nathI. te je koI zabdane sAMbhaLe che tene meghanI garjanA ja mAnI bolyA vagara rahetA nathI. A ja pramANe zuM tame paNa saMsAranAM badhAM padArthone prabhumaya mA cho ? jo nahi pachI tame zuM merathI paNa UtaratA nathI? - bhakto kahe che ke, he ! prabho ! sAmAnya jIva pazu-pakSIo paNa prIti karyA bAda pitAnA ISTane bhUlI jatA nathI to pachI ame tArI sAthe prIti bAMdhI tane kema bhUlI jaI zakIe? tane ame bhUlI jaIe e amArI bhUla che. bhaktonI mAphaka tame paNa tamArI bhUlane svIkAra karI paramAtmA prati tamAruM zuM kartavya che tene vicAra karo ane koIpaNa samaye paramAtmAne bhUlI na jAo paNa hamezAM temanI bhakti karyA kare. jenazAstro ema kahetAM nathI ke tame mALA laI besI jAo te ja paramAtmAnI bhakti thaI zake. paNa jenazAstro paramAtmAnI kriyAtmaka bhakti kare arthAta jyAre tame koI kArya karo tyAre paramAtmAnI batAvelI maryAdAnuM dhyAna rAkho ema kahe che. kadAca tamArAthI paramAtmAnI maryAdA bhUlI javAya te rAyasI-devasI-divasa ke rAtri saMbaMdhI pratikramaNuThArA e bhUlane mATe pazcAttApa kare ane bhaviSyamAM evI bhUla na thAya tenI sAvadhAnI rAkhe. kevaLa mALA hAthamAM laI besI javuM ane bhagavAne batAvelI maryAdAnuM pAlana na karavuM e paramAtmAnI sAcI bhakti nathI. rAjyanA nekare mALA hAthamAM laI potAnA svAmInuM nAma japavA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 7] rAjakeTa-cAturmAsa | [ 643 besatA nathI paraMtu pratyeka kAmamAM pitAnA svAmIe batAvelI maryAdAnuM dhyAna rAkhe che. A ja pramANe tame paNa pratyeka kAmamAM paramAtmAe batAvela maryAdAnuM dhyAna rAkhe ane e maryAdAnI viruddha kArya na kare. tame je paramAtmAnA sevaka banIne paNa paramAtmAe batAvelI mayArdonuM dhyAna na rAkho ane satyane badale asatyathI dhanopArjana kare te tamAruM e kArya amArA saMyamamAM paNa bAdhaka nIvaDaze. dhanopArjana pavitratApUrvaka arthAta paramAtmAe batAvela maryAdApUrvaka karavAmAM AvyuM haze te tamAruM bhojana amane saMyamamAM sahAyaka nIvaDaze nahi te "AhAra te eDakAra" e nIti anusAra asatyadvArA prApta thaela dhananuM kharIdeluM dhAna amArA saMyamamAM paNa bAdhaka nIvaDaze. eTalA mATe pratyeka samaye paramAtmAnI batAvelI maryAdAnuM pAlana kare. maryAdAnuM pAlana karatAM je koI vakhate mAthe kaSTa tUTI paDe te e kaSTothI na gabharAtAM vairya rAkhe te kaSTanA samaye paNa tamArA hRdayane paramAtmAnI prItino apUrva AnaMda Avaze. jeo paramAtmAnA pUrNa sevaka hatA te mahApuruSonA caritra uparathI prakaTa jaNAya che ke, teo mahA kaSTo. mAthe paDavA chatAM paNa gyA nahi paraMtu te kaSTone paramAtmA pratye potAnA hRdayamAM prIti che ke nahi tenI kasoTI rUpe samajI teoe kaSTone samatApUrvaka sahana karyA. e vAta te tame loko sArI rIte jANe che ke, dhairya rAkhavuM e sAruM ja che; te zuM dhairya saMkaTanA samaye nahi te sukhanA samaye rAkhavuM joIe? sukhanA samaye vairyanI zI AvazyaktA che? pairyanI AvazyaktA te saMkaTanA samaye ja hoya che. saMkaTanA samaye vairyane dhAraNa kare ane paramAtmAne na bhUle te ja paramAtmA pratye sAcI prIti che ema kahI zakAya. vairya dhAraNa kare ane paramAtmA sAthe. prIti bAMdhe ema kahevuM e to mAruM kAma che, paNa jIvanamAM utAravuM e tamAruM kAma che. jo tame leke A vAtane samajI kalyANakArI kArya karavA lAge te pachI tamAruM akalyANa kaI karI zake nahi. anAthI munine adhikAra-73 rAjA zreNika, anAthI muninA guNagrAma karate kahevA lAgyuM ke, he ! munivara ! Apa jinottama mArge caDI pitAne nAtha te banyA ja che paraMtu saMsAramAM je anAtha che. temanA paNa nAtha banyA che. Ape je sanAthatA prApta karI che te sanAthatA jagatanI anAthatA. dUra karanArI che. koI vastu evI hoya che ke, je pitAnA mATe ja sukhadAyI hoya che ane kaI vastu evI hoya che ke je pitAnA mATe sukhadAyI hovAnI sAthe ja jagatanA mATe paNa sukhadAyI. hoya che! je vastu jagatanA mATe sukhadAyI hoya te ja vastu moTI ane daivI vastu mAnavAmAM Ave che. sUryane eTalA ja mATe meTa. mAnavAmAM Ave che ke tenI dvArA badhAne samAnarUpe prakAza maLe cheje sUrya pitAne prakAza pitAnA mATe ja rAkhI leta te te mahAna kahevAtA nahi. jalavAyuM vagere badhAne mATe samAna upakArI hovAthI ja tenI mahattA mAnavAmAM Ave che. A ja pramANe muninI sanAthatA paNa badhAne mATe lAbhakArI ane kalyANakArI che. sUryane prakAza te badhAya leke cAhe che paNa badhA leke sUrya banI zaktA nathI, paraMtu sUryane prakAza te badhAya le che. A ja pramANe yuvAvasthAmAM saMpatti, mAtA-pitA, bhAI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 644] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka bahena-strI vagerene tyAga karI sUryanI mAphaka sanAtha banavAnI zakti badhAmAM hatI nathI, paNa je muni sanAtha banelA hoya che temane lAbha te badhAya laI zake che. rAjA munine kahe che ke, "he! muni ! Apa mAre aparAdha kSamA kare. saMsAramAM ajJAnanA jevuM bIjuM ekya pApa nathI. manuSya ajJAnathI ja pApa kare che. meM paNa ajJAnatAne kAraNe Apane aparAdha karyo che te kSamA kare." je pramANe rAjAe ajJAnatAne kAraNe munine aparAdha karyo hato te ja pramANe ajJAnatAne kAraNe ApaNuM AtmAe na jANe keTalAM pApa karyo haze ! zuM ApaNe AtmAe sArI vastune narasI ane narasI vastune sArI mAnI nahi hoya! eTaluM ja nahi paNa ApaNA AtmAe ajJAnatAne kAraNe apUjya che tene paNa pUjya mAnela haze ! - rAjA kahe che ke, "meM ajJAnatAne kAraNe Apane aparAdha karyo hate. huM ajJAnatAne kAraNe ja ApanuM mAhAsya samajI zakyo nahi ane Apa satyasvarUpa samajAvI rahyA hatA, chatAM meM ApanI vAtane khoTI kahI mAnI nahi; e mAre aparAdha che. Apa mAre e aparAdha mApha kare. have huM ApanI zikSAne zirodhArya karuM chuM. have ApanI zikSAne kadApi apalApa karIza nahi." - AjanI zikSA kevI che tene vicAra kare. koIne vidyA prati aruci thaI na zake. vidyA bhaNIne AtmAnuM svarUpa samajavuM ke te sAruM che paNa Aje vidyA ke zikSAne nAme evuM zIkhavavAmAM Ave che ke, AtmAnuM astitva ja nathI; ane ema kahevAmAM Ave che ke, AtmA kyAM che? ame pratyakSa AtmAne joI zakIe te ja AtmAne mAnI zakIe ! paNa kaI vastu pratyakSa pramANathI jANI zakAya che ane koI vastu anumAna pramANathI jANI zakAya che. AjanA vaijJAnike paNa e vAtane mAne che ke kaI vastune te pratyakSa anubhava thAya che ane keI vastune anumAna dvArA jANI zakAya che. A ja pramANe AtmAne paNa kevala pratyakSathI ja jovAnI IcchA na kare, paraMtu anumAna pramANadvArA ene jANe. A uparathI kaI ema kahe ke, na jeelI vastune mAnavAthI mANasa bhulAvAmAM paDI jAya che! te A praznano uttara e che ke, zuM dekhelI vastu viSe bhulAvAmAM paDI nathI javAtuM? A pramANe bhulAvAmAM paDavAnuM che tyAre ja maTI zake ke jyAre pUrNa banI javAya. apUrNa avasthAmAM bhulAvAmAM paDI jAya e svAbhAvika che eTalA mATe kevala pratyakSa jovAnI ja haTha na pakaDe. paraMtu ema mAne ke pratyakSa pramANanI mAphakka anumAna pramANa paNa mAnya che. anumAna pramANa paNa AdhArabhUta che. A sivAya jene tame pratyakSa mAne che te paNa AtmAthI pratyakSa nathI paraMtu kevala indriya pratyakSa che; ane manuSya IndriyapratyakSathI paNa bhulAvAmAM paDI jAya che. eTalA mATe indriyapratyakSanI sAthe anumAnane paNa pramANa mAnavuM Avazyaka che. jemake itihAsa-bhUgoLanA jANakAra leke pahelAM to jeTaluM pratyakSa joyuM hoya teTaluM ja mAnatA hatA paNa pachI anumAna pramANanA AdhAre ema kahevA lAgyA ke, ame jeTaluM karIe chIe tethI AgaLa paNa kAMIka che. A pramANe IndriyapratyakSathI paNa vadhAre anumAna pramANane AdhAra levAmAM Ave che ane anumAnane paNa pramANa mAnavuM ja paDe che. je anumAnane pramANa mAnavAmAM na Ave te moTI gaDabaDa UbhI thavA pAme. jemake tame tamArA dAdAne pratyakSa yA na hoya te paNa anumAnathI tamArA dAdAne mAnavA ja paDe Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 7] rAjakeTa-cAturmAsa [ 645 che. A pramANe je anumAnathI ema mAnavAmAM na Ave te maTI gaDabaDa UbhI thaI jAya ! anumAna ane pratyakSa e banneya eka ja rathanA be cakronI samAna che. ratha eka cakathI cAlI zakatA nathI paraMtu tene mATe bane cakronuM hovuM Avazyaka che. A ja pramANe vastune nirNaya paNa kevala pratyakSathI ja thaI zakatA nathI paraMtu tene mATe parokSa pramANanI sahAyatA levI paNa Avazyaka che. pratyakSa ane parokSa e banne prakAranA jJAna dvArA ja vastunuM svarUpa jANI zakAya che. jo kepratyakSa pramANanI mAphaka pakSane paNa pramANa mAnavuM Avazyaka che paraMtu AtmAne te pratyakSa joIne paNa bhUlI rahyA che. pitAne AtmA pitAne mATe te pratyakSa ja che ane A AtmA pratyakSane AdhAre bIjAnA AtmAne anumAna dvArA jANI zake che. jemake ema kahevAmAM Ave che ke, "meM te cIja AMkhathI joI." A kathanamAM jonAra te kaI bIje ja jaNAya che. AMkha te karaNa arthAt sAdhana che. jonAra te kaI bIjo ja che ane te bIje ja AtmA che. A pramANe pitAne AtmA te pratyakSa ja che chatAM tene bhUlI javAmAM Ave che. A uparathI kaI ema kahe ke, ame te AtmAne AMkhadvArA pratyakSa jevA cAhIe chIe ema kahenArAone huM eka vAta saMbhaLAvavA cAhuM chuM. udayapuramAM eka vakIle paNa mane e ja prazna pUchayo hato ke, AtmA kayAM che! te mane AMkhadvArA pratyakSa batAve. tyAre meM enA praznano uttara Apyo ke, tame aMgrejI te bhaNyA cho ne ? vakIle kahyuM ke, hA, tyAre meM pUchyuM ke te aMgrejI kyAM che te mane pratyakSa batAvo. vakIla hasI paDayA ane kahevA lAgyA ke, aMgrejIne kevI rIte bahAra kADhI batAvI zakAya ? meM javAba Apyo ke, jyAre aMgrejIne bahAra kADhI batAvI zakAtI nathI te je aMgrejI bhaNatarano svAmI che tene kema batAvI zakAya ? - vakIlane jema aMgrejI bhaNatara viSe kahyuM te ja pramANe pitapatAnI zikSA ane pitapitAnA vicAra pramANe evo nizcaya kare ke, AtmA che ane tenuM astitva che. je AtmAnuM astitva mAnavAmAM na Ave te AgaLa jatAM kadAca pazcAttApa karavo paDaze ane te vakhate rAjA zreNikanI mAphaka pitAne aparAdha svIkAravo paDaze. rAjA kahe che ke, he muni! Ape mane AtmAnuM bhAna karAvyuM che ane sanAtha-anAthano bheda samajAvyo che, eTalA mATe jagatanA nAtha te tame ja che. - anAthI munine upadeza sAMbhaLyA bAda rAjAne hRdayapalaTe kevI rIte thayuM tene kAMI itihAsa nathI; paNa tene ItihAsa te ApaNe pote ja chIe. jyAre ApaNe A upadeza uparathI saMsAranI cIjone mATe ema samajavA lAgIzuM ke, e cIjo ApaNane anAtha banAve che, te vakhate ApaNane mAluma paDaze ke, rAjA zreNikanuM hRdaya munine upadeza sAMbhaLI kevI rIte palAI gayuM haze ? tame paNa muninA upadezane hRdayamAM utAre tyAre ja tamane rAjAnA hRdayapalaTAnI vAta samajamAM AvI zakaze, anyathA nahi. eTalA mATe muninA upadeza upara vicAra karI pitAnA hadayamAM te upadeza utAravo joIe. rAjA zreNika vIra hato, eTalA ja mATe munine upadeza sAMbhaLI tene je vicAro AvyA te vicArone te cinagArI rUpe bahAra pragaTa kare che te vicArene dabAvI rAkhate Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 646] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha zrI javAhira cAi [ kArataka nathI. je kAyara hoya che te pitAnA vicArone dabAvI rAkhe che. tamArA lekamAM evI kAyaratA che, ke tame leke pitAnI bhUlane jANavA chatAM dAbI rAkhe che. Ama karIne tame pitAnuM ahita kare che, paNa sAthe sAthe bIjAonuM paNa ahita kare che. je tamane tamArI bhUla jaNAya te tame tene prakaTa karI de, ke jethI bIjA loko paNa ema samajavA lAge, ke Ama karavuM ke Ama mAnavuM e bhUla che. A pramANe bhUlane prakaTa karavAthI pitAnuM paNa hita thAya ane sAthe sAthe bIjAonuM paNa hita thAya. rAjAnuM kArya joI tame paNa tamAro bhUtakALa juo ane bhUtakALamAM je pApa karyo hoya tene joI nAMkho te temAM kalyANa ja che. vyAkhyAna: saMvat 193 kArataka sudI 8 ravivAra prArthanA kakaMThI nagarI bhalI he, zrI sugrIva nRpAla rAmAtamu paTarAyanI he, tasa suta parama kRpAla. - zrI suvidhi jinezvara vadie he. 15 -vinayacaMdrajI kuMbha, vIzI suvidhinAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmA kayAM che evI jijJAsA pratyeka vyaktine pedA thAya che, ane A jijJAsAnI pUrti mATe aneka prakAranAM tarko calAvavAmAM Ave che ane aneka prakAre A jijJAsAnuM samAdhAna paNa karavAmAM Ave che. paNa jaina siddhAnta kahe che ke, A jijJAsAnuM samAdhAna karavA mATe ahIMtahIM na bhaTakatAM tamArA AtmAne ja juo. paramAtmA kyAMya bahAra nathI. e te tamArA AtmAmAM ja che. Aje tamAro AtmA karmAvaraNothI DhaMkAI gayo che ane e ja kAraNe tene paramAtmatvane guNa paNa DhaMkAI gayo che. nahi te tamArA AtmAmAM ane paramAtmAmAM kAMI aMtara nathI. karmAvaraNo dUra thatAM ja paramAtmA kyAM che tenI tamane khabara paDaze. paramAtmAnI prArthanA paNa e karyAvaraNane dUra karavA mATe ja karavAmAM Ave che. paramAtmAnI prArthanA karyAvaraNane dUra karavAnuM sAdhana che ane karmAvaraNane dUra karavAM e sAdhya che. jo A sAdhanadhArA sAdhyanI pUrti thaI zakatI na hoya ane karmAvaraNane dUra karavA chatAM paNa AtmA paramAtmA banI zakatA na hoya te pachI Izvarane eka judI ane taTastha vyakti mAnavI paDaze. te vyaktivizeSa Izvara karmAvaraNothI lipta thaela che ema mAnavuM paDaze. paNa Ama mAnavuM ke AvI kalpanA karavI e ThIka ke kalyANakArI nathI. eTalA mATe jena siddhAnta ema kahe che ke, A AtmAnAM karmAvaraNa dUra thatAM A AtmA ja paramAtmAnAM guNone prakaTa karI le che ane eTalA ja mATe paramAtmAnI prArthanA karavAmAM Ave che. sAdhanano upayoga sAdhyanI pUrti mATe ja karavAmAM Ave che paNa jyAre sAthe ja na hoya te pachI sAdhanane upaga ja zA mATe karavAmAM Ave! A pramANe paramAtmAnI Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ww.* * * * * * -- ke - 7 - - - - - = = - - - - - sudI 8]. rAjakeTa-cAturmAsa prArthanAdvArA AtmA uparathI IvaraNane dUra karavAM e sAdhana che ane Izvaratva pragaTAvavuM e sAdhya che. A sAdhyanI prApti mATe ja paramAtmAnI prArthanA rUpI sAdhano upayoga karavAmAM Ave che. eTalA mATe ApaNe e vAtanuM dhyAna rAkhavuM joIe ke, eka divasa paramAtmA paNa ApaNA AtmAnI mAphaka ja karmAvaraNathI lipta hatA. A karmAvaraNane naSTa karIne ja paramAtmA thayA che. paramAtmA ApaNI sAme AdarzarUpe che. je ApaNe paramAtmAnA Adarzane dRSTi samakSa rAkhI temaNe batAvelA mArge cAlIzuM to ApaNe AtmA paNa karyAvaraNane dUra karI nAMkhaze. paramAtmAne joI ApaNe e vAta samajI zakIe chIe ke, karyAvaraNane dUra karavAM e saMbhava che, asaMbhava nathI. A kArya sAdhya che, asAdhya nathI. karmonI sthiti jovAthI mAluma paDe che ke, karmo badalatAM rahe che. je karmanI sthiti badalatI nathI e vAtane ApaNane vizvAsa hoya te nirAza thavuM paNa ThIka che paNa karmone kSayopazama thavAthI AtmA parivartanane pAme che e pratyakSa jovAmAM Ave che. A pramANe karmo eka sarakhAM rahetAM nathI eTalA mATe nirAza thavAnuM koI kAraNa nathI. udAharaNa tarIke eka jaMgalI mANasane paNa zikSAdinAM sAdhano dvArA zikSita ane saMskArI banAvI zakAya che. A uparathI spaSTa jaNAya che ke, sAdhana dvArA ke prAkRtika rItithI jJAnAvaraNIyAdi karmone kSapazaya thAya che. A pramANe karmonI sthiti hamezAM eka sarakhI rahetI nathI ane e kAraNe karmone dUra karavAM e asAthe nahi paNa sAdhya che. je tAva haMmezAM eka sarakhA rahe che--vidha ghaTato nathI te tAva asAdhya mAnavAmAM Ave che paraMtu je tAva vadhati ghaTatuM rahe che te asAdhya nahi paNa sAdhya mAnavAmAM Ave che. A ja pramANe je karmonI sthiti ane teno rasa eka sarakho raheto heta te te te karmone dUra karavA paNa asAdhya mAnavAmAM Avata; paraMtu te vadha-ghaTate rahetA hovAthI karmone dUra karavAM sAdhya che; paNa ene mATe pUrAM sAdhananI AvazyaktA rahe che. sAdhano hoya te ja siddhi thaI zake che nahi te nahi. eTalA mATe karyAvaraNathI na gabharAtAM ema vicAravuM joIe ke - karamasiddhisatata pati ai gati arthAta aneka janma-janmAMta bAda paNa siddhinI prApti thAya che mATe puruSArtha karatAM rahevuM joIe. eka jJAnIne e saMdeha thayo ke mArI kyAre mukti thaze ! saMdehanA nivAraNa mATe teNe bIjA jJAnIne A viSe pUchayuM ke teNe javAba Apyo ke, koDa janma bAda tamArI mukti thaze. A sAMbhaLI pahele jJAnI bahu prasanna thayo. tyAre keIe tene kahyuM ke, tamArI mukti ATalA lAMbA varSo bAda thaze chatAM tamane prasannatA kema thAya che ? A praznanA javAbamAM teNe kahyuM ke, anaMtabhavanI AgaLa kareADa bhava zuM gaNatarImAM che ? mArI mukti karoDa bhavamAM thaI jaze e jANavAthI ja mane prasannatA thAya che. A sAMbhaLI bIjA jJAnIe kahyuM ke, have tamArI mukti karoDa bhavanI pahelAM ja thaI jaze kAraNa ke daDha vizvAsa hovAne lIdhe tArI e sthiti paNa na rahI. matalaba ke, karmanI sthiti nAzavAna che e daDha vizvAsa rAkhIne AgaLa vadhatA jAo te AtmA uparanAM karyAvaraNe bahu jaldI naSTa thaI jaze. zAstra kahe che ke, karmo nAzavAna che e vAtane vizvAsa rAkhI je karmone dUra karavAno prayatna kare che tenAM gADhAM Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka bAMdhelAM karmo paNa DhIlAM thaI jAya che. tIvra rasavALAM karmo manda rasavALAM thaI jAya che. A pramANe vizvAsa rAkhavAthI ja karmonuM AvuM parivartana thaI jAya che eTalA mATe vizvAsa rAkhI AtmA uparanAM karyAvaraNane dUra karavAno prayatna karavo joIe ane eTalA ja mATe paramAtmAnI prArthanA paNa karavI joIe. koI divase paramAtmA paNa karyAvaraNathI lipta hatA paraMtu temaNe karyAvaraNane naSTa karI nAMkhyAM che temane ATha guNo prakaTa thayAM. paramAtmAne ATha guNo prakaTa thaelAM joI e vizvAsa potAnAmAM pedA kare joIe ke, amArA AtmAmAM paNa e ATha guNa prakaTa thaI zake che. aSTa guNa karI oLakhyA re, jyotirUpa bhagavanta." | he ! prabho ! mAruM ane tAruM sAmya joIne ja jJAnIoe ema kahyuM che ke, AtmA karyAvaraNathI mukta thaI paramAtmA banI zake che eTalA mATe mAre nirAza na thatAM tAre Adarza dRSTi samakSa rAkhI AgaLa vadhatA javuM joIe ane karmAvaraNone dUra karavA prayatna karatAM rahevuM joIe. A te AgaLanI vAta thaI, paNa A viSe tAtkAlika vicAra karavo hoya te tAtkAlika vicAra paNa karI zakAya che. kAraNa ke keTalAka leke ema kahevA lAge che ke, "mahArAja ! Apa te paralakanI vAta karo cho paNa A jamAne nagadane che. oNkaTara, vakIla vagere badhA leke nagada phIsa lIdhA bAda ja kAma kare che. AvI dazAmAM jenuM phaLa janmAMtaramAM maLe evI vAta amArA magajamAM kema utarI zake?' Ama kahenAra lekane e ja kahevAnuM che ke, karmAvaraNane dUra karavA prayatna karavAmAM Ave te tAtkAlika lAbha paNa thAya. janmAMtaramAM te anaMtagaNuM phaLa maLe ja che, paraMtu tAtkAlika phaLa paNa maLe che. karyAvaraNone dUra karavA mATe zAstrakAro je guNone abhyAsa karavAnuM kahe che te guNone abhyAsa karavAthI tAtkAlika lAbha paNa maLe che. udAharaNa tarIke, zAstrakAro kahe che ke, karmone naSTa karavA mATe jagajajIvoe kSamAnuM avalaMbana levuM joIe. kSamAthI pAralaukika lAbha te thAya ja che paraMtu tethI tAtkAlika lAbha paNa kevo thAya che te juo. jyAre krodha Ave che tyAre AMkho baLavA lAge che, mAthuM bhamavA lAge che ane chAtI dhaDakavA lAge che. AvA samaye kSamAne Azaro levAthI apUrva zAnti na maLe ? have koI ema kahe ke, e te badhuM ThIka; paraMtu bIjAnAM kaTuvacana sAMbhaLI zarIra baLatuM hoya tyAre kSamA kyAMthI Ave ? A praznano uttara e che ke, Ama samajavuM e ja pitAnI nirbaLatA che. je A nirbaLatAne dUra karavAmAM Ave te kSamA dhAraNa karavI muzkela nahi jaNAya. jyAre krodha pedA thAya tyAre vivekapUrvaka vicAravuM joIe ke, e krodha pedA kyAMthI ane kevI rIte thaze A phodha A kaTa zabdomAMthI pedA thayo che ke mArAmAMthI pedA thayo che? dIvAsaLInI peTIne ghasavAthI Aga pedA thAya che paNa te Aga te dIvAsaLImAM ja hatI ke bahAra ghasavAthI AvI ! Aga te te dIvAsaLImAM ja hatI; paNa ghasavAnA nimitta mAtrathI te saLagI uThI. A ja pramANe krodha pitAnAmAM hoya che tyAre ja te kaTu zabdonI athaDAmaNathI ekadama pedA thaI jAya che. jo pitAnAmAM krodha ja na hoya te krodha pedA thAya ja kevI rIte ? jemake je dIvAsaLInI peTI upara gaMdhaka lAgela nathI te peTIne game teTalIvAra dIvAsaLI ghasavAmAM Ave paNa Aga pedA thaI zakaze nahi. A ja pramANe je pitAnAmAM ja krodha na Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 8] rAjakeTa-cAturmAsa [649 heya te kaTu zabdo tene zuM karI zake? pitAnAmAM rahelA krodhane kSamAdvArA dabAvI devAmAM Ave to game tevA kaTu zabdathI tene krodha pedA nahi thAya. A pramANe kSamA Azare levAthI tAtkAlika lAbha thayo ke nahi ? krodhane kAraNe pedA thatI A mAM baLatarA, mAthAnuM bhamavuM ane chAtInuM dhaDakavuM kSamAthI baMdha thaI gayuM ke nahi ? - kSamAne Azaro levAthI A pramANe tAtkAlika lAbha paNa thAya che. je kSamAne Azaro levAmAM Ave te mAnasika zAnti paNa rahe ane e dizAmAM caherA upara phIkAza paNuM na rahe. tamane lekIne khAvAnI koI khAmI nathI paraMtu mAnasika zAntinI khAmI che ane e kAraNe ja tamArA caherA upara phIkAza jovAmAM Ave che. A uparathI e paNa spaSTa jaNAya che ke, zArIrika khorAkanI sAthe ja mAnasika zAntinA khorAkanI paNa AvazyaktA rahe che. je lokone mAnasika zAMti maLe che te lekene zArIrika khorAka tamArA je na maLavA chatAM teo AnaMdamAM rahe che. ane jemane zArIrika khorAka te pUrata maLe che paNa mAnasika zAnti teTalA pramANamAM maLatI nathI teo hAya-vaya karatA ja rahe che arthAta teo duHkhI ja rahyA kare che. kSamA mAnasika zAnti Ape che. je pramANe pavana na lAge te dIpaka akhaMDarUpe baLe che te ja pramANe hRdayamAM jo kSamAno akhaMDa dIpaka prajavalita karavAmAM Ave to te vakhatane AnaMda ane te vakhatanI zAntinI vAta ja zI karavI ? matalaba ke, krodha kaTu zabdothI AvatuM nathI paraMtu potAnAmAM ja krodha che, ke je kaTu zabdonI athaDAmaNathI ekadama pedA thaI jAya che. paNa ApaNe pitAne jotA nathI e ja meTI bhUla thAya che. je ApaNe pitAne jotA rahIe te pachI game tevA kaTu zabdo kaI kahe te paNa krodha pedA thaI zake nahi. udAharaNa tarIke koI mANasa gharamAM jaI rahyo che paNa asAvadhAnIne kAraNe thAMbhalA sAthe tenuM mAthuM bhaTakAyuM. thAMbhale lAgavAne kAraNe zuM te mANasa thAMbhalA upara krodha karaze ke tene mAraze ? nahi. te te ema ja vicAraze ke e te mArI ja bhUla thaI hatI. A ja pramANe jyAre saMsAranAM jaDa padArtho ke zabdo vagerenI athaDAmaNa thAya che tyAre jJAnIo potAnI ja bhUla mAne che ane ema vicAre che ke, mArA upAdAnanI ja khAmI che. A ja pramANe tame paNa tamArA AtmAne tapAsa ane krodha pedA thAya tyAre tamArI ja khAmI che ema mAne te tamane krodha ja pedA nahi thAya ! A uparathI kadAca koI ema kahe ke, je pitAnI ja bhUla mAnavAmAM Ave te pachI rAjavyavasthA bagaDI jaze! jyAre bIjAne aparAdha ja mAnavAmAM na Ave ane pitAne ja aparAdha mAnavAmAM Ave te koIne daMDa Apavo paNa nakAme jaze ane je kaMI aparAdhIne daMDa ja ApavAmAM na Ave te te gajaba ja thaI jAya ne ! A praznano uttara e che ke, koIne daMDa Apavo e aparAdhane badale ApavA barAbara che. paraMtu aparAdhane badale be rIte ApavAmAM Ave che. eka to aparAdhane badale aparAdha karIne ja ApavAmAM Ave che ane bIjo aparAdhane badale aparAdhane dUra karI kSamAdvArA ApavAmAM Ave che. eka te thappaDane badale thappaDa mArIne ApavAmAM Ave che ane bIjo thappaDane badale kSamAdvArA ApavAmAM Ave che. aparAdhane badale rAjA daMDa dvArA ApI aparAdhane badale aparAdhathI Ape che paraMtu jJAnIjano aparAdhano badalo bIjI ja rIte Ape che. jJAnIjane aparAdhane badale kevI 37 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka rIte Ape che e jANavA mATe tame ema samajo ke, paramAtmAne patitapAvana kahevAmAM Ave che, patitanAzaka kahevAmAM AvatA nathI. zuM paramAtmA patitAne naSTa karI na zake? te naSTa teA karI zake che paNa e teA rAjA paNa kare che. jo Izvara paNa evu' ja kare te| pachI tenI mahattA zI ? Izvara ema kare to te Izvara rahI na zake. te Izvara tyAre ja che jyAre te moTuM kAma kare che. pitAne naSTa karavA e kAMI moTuM kAma nathI; para'tu patitAne pAvana karavA e ja meTuM kAma che. A mAruM kAma karavAne kAraNe ja kSira patitapAvana kahevAya che. je sAmAnya kAme bIjA leAkA kare che te sAmAnya kAma Izvara kare te emAM tenuM zuM Izvaratva che ? aparAdhanA badlA daMDa dvArA ApavA e jadhanya upAya che. A jaghanya upAyane upayega karanAra te dhaNA che, paraMtu aparAdhanA badlA utkRSTa upAya dvArA ApavA arthAt kSamA dvArA ApavA emAM ja kharI khUbI che. saMsAramAM A pramANe karmAMne naSTa karavA mATe zAstrakArAe je upAyA batAvyAM che e upAyAdvArA kSamAnI mAphaka tAtkAlika lAbha paNa thAya che. kSamA, ahiMsA Adi je guNA kaoNvaraNAne dUra karavA mATe zAstrakArAe batAvyAM che e guNAthI jagatane paNa dhaNI zAnti maLe che. jo saMsAramAMthI A cuNA eka kSaNabharane mATe dUra karavAmAM Ave tA A saMsAra tapAvelA lADhAnI mAphaka saMtapta banI jAya. ahiMsA-kSamA Adi guNAne kAraNe ja saMsAramAM sukha ane zAnti che. anAthI muninA adhikAra--74 dharmanA upadeza sAMbhaLI rAjA zreNikanA hRdayapalaTA kevA thaI gayA te juo. teNe muninI pAse potAnAM aparAdhAnI kSamA mAgI. munitA kAI ne aparAdhI mAnatA ja na hatA. jo te rAjAne aparAdhI mAnatA heAta teA tene upadeza ja zA mATe saMbhaLAvata ? paraMtu je bIjAnA aparAdhane mAnatA nathI temanA bhakto temanI kSamAthI peAtAnA upara vadhAre bhAra samaje che ane ema vicAre che ke ame A RNuthI kyAre mukta thaI zakIe ? aparAdhanI kSamA mAMgatA rAjA zreNika potAne zuM aparAdha che te batAvatAM kahe che ke, " hai! munivara ! Apa samAdhimAM besI dhyAna karI rahyA hatA tyAre me' Ape dIkSA kema dhAraNa karI! evA tuccha prazna karyAM. mane ApanuM dhyAna teADavAnA ane AvA prazna pUchavAnA zA adhikAra hatA ? paNa mane adhikAra na heAvA chatAM meM ApanuM dhyAna tAyuM. mArA e aparAdha che. Apa mArA e aparAdhane mApha kare|. zuM prazna pUchavA e paNa aparAdha che ke, rAjA zreNika tene mATe kSamA mAMge che ? rAjA zreNika prazna pUchavAneA ane dhyAnabhaMga karavAnA paNa pote aparAdha karyo che, ema mAnI peAtAnI sImAtIta namratAnA paricaya ApI rahyo che! te kahe che ke, mArA prazna tuccha hateA ane ApanuM dhyAna mATuM hatuM. meM tuccha kAmane mATe meTA kAmanI hAni karI che e mArA aparAdha che. rAjA A pramANe kahI pAtA upara muninA upakArane vadhAre bhAra che ema batAve che. A upakAranuM pUrNa rahasya tA koI jJAnI ja khatAvI zake chatAM huM svabuddhi anusAra tene samajAvavAnA prayatna karuM chuM. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 8] rAjakoTa-cAturmAsa [6pa1 mAne ke eka bALaka che. tene pitA DokaTara, vakIla ke moTe nyAyAdhIza che. pitA koI mahAna kAmamAM mazagUla hatuM te vakhate bALaka jevA lAge. bALakanuM rudana pitAthI joI zakAyuM nahi eTale te pitAnuM mahattvanuM kAma choDI daI bALakanI pAse Avyo ane tene zAnta karyo. have A bALaka upara pitAne upakAra che ke nahi? jo bALaka kRtA haze te te pitAne mahAna upakAra mAnaze. bALapothImAM mAtApitAne ke upakAra hoya che e batAvavA mATe lakhyuM che ke - Tagamaga paga TagatAM nahIM, khAya na zakate khAda; cAlI na zakate ApathI, leza hatI nahi lAja. te avasara ANuM dayA, bALakane mA-bApa pALe piSe premathI, te upakAra amApa. keI kare eve same, be ghaDI eka baradAsa; AkhI uMmara thaI rahe, te narane nara dAsa. mAtApitAne ATale mahAna upakAra che. zuM e upakArane bhUlI jaI zakAya ? paraMtu Aje mAtApitAne upakAra kevI rIte mAnavAmAM Ave che ane kevI rIte mAnavAmAM AvatuM nathI e vAta kahevAmAM Ave che te vAta ghaNuM ja lAMbI che. AjanI keTalIka zikSA mAtApitAne upakAra bhulAve che ane je zikSA mAtApitAnA upakArane bhulAvatI hoya tene zikSA ja kema kahI zakAya ? mAtApitA, bALaka mATe AjanI zikSA pAchaLa thata mATe kharca upADe che. sAMbhaLavAmAM Ave che ke, muMbaImAM vidyArthInuM sAdhAraNa kharca mAsika pacAsa rUpiyA thAya che. mAtApitA ATalo moTo kharca upADI potAnA putrane bhaNave che; paNa AjanA sudharelA putro ardhanagna pizAkamAM kolejamAMthI nIkaLI mAtApitAne vRddha, buddhihIna ane jUnA jamAnAnA mAnavA lAge che. zuM A paNa kAMI zikSA che? jenazAstra mAtApitAne keTaluM mahatva batAve che ene mATe kahyuM che ke -guNagAravAra arthAta-mAtApitA devaguru samAna che. A pramANe zAstra ne mAtApitAnuM ATaluM mahattva batAve che, tyAre AjanA chokarAo mAtApitAne Ama kahe che. have AjanA chokarAo lAyakAta zIkhIne AvyA che ke nAlAyakI zIkhIne AvyA che e vAta te sAdhuonI saMgati karavAmAM Ave te jANavAmAM Ave. vilAyata viSe sAMbhaLyuM che ke, tyAM je pitAne pitA ghera Ave te tene hoTalamAM utAravAmAM Ave che. potAnA pitAne gharamAM utaravAnI jagyA paNa ApavAmAM AvatI nathI. khAvA-pIvAno paNa hoTalamAM ja prabaMdha karI devAmAM Ave che ane tenuM bIla cukavI ApavAmAM Ave che. bIla paNa putra cukavI Ape to tenI maherabAnI. pitA putra upara kAMI dabANa karato nathI. bhAratadezanI sthiti hajI AvI nathI. bhAratadeza AryakSetra che. ahIM mAtApitAne ghaNuM ja UMcI daSTie jovAmAM Ave che; paNa Aje pAzcAtya sabhyatAnI, asara bhAratadeza upara paNa paDavA lAgI che. bhAratanI pUrva paddhati kevI hatI ke rAjA zreNika, dhyAnabhaMga karavAmAM ane prazna pUchavAmAM paNa pitAne aparAdha mAnI muni pAse tenI kSamA mAMgI rahyo che, jyAre AjanI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [kArataka sthiti evI che ke mAtApitAne upakAra mAnavAne badale temanI avajJA karavAmAM Ave che. mAbApa hajAra rUpiyA kharca karI ane pote garIba banIne paNa putrone bhaNAve-gaNave che paNa putro ATale meTe kharca karIne zuM bhaNyA ? AvI zikSA vAstavamAM zikSA nathI paNa zikSA che. sAcI zikSA kene kahevI ene mATe kahyuM che ke - vidyA yA vimu ? sAcI zikSA te che ke, je baMdhanene teDe; paNa Aje te vidyAne nAme UlaTuM baMdhanamAM paDavAmAM Ave che. atre kahevAnuM e che ke, te vakIla pitA, putranuM rudana sAMbhaLI pitAnuM mahattvanuM kAma cheDIne paNa bALakanI pAse gayo ane tene zAnta karyo. pitAnuM A kArya bALakane mATe upakAraka che ke nahi ? A ja pramANe kaI mahAtmA, dhyAnanuM mahatvanuM kAma choDI keAInA manane saMzaya dUra kare ane dhamadha Ape e temane upakAra che ke nahi ? rAjA zreNika te munie dhyAna-mauna teDI tene upadeza Apyo eTalA mATe te munine upakAra mAne che ane kahe che ke, "mAro aparAdha mApha kare. meM pahele aparAdha te e karyo ke, meM ApanuM dhyAna teDayuM. ane bIje aparAdha e karyo ke Apane bhega-upaga mATe AmaMtraNa ApyuM. meM Apane ema kahyuM ke, Apa A bharajuvAnImAM kaSTa zA mATe sahana karo cho ! tame mArI sAthe mArA rAjyamAM cAle ane sukhethI bhegone upabhoga kare. mAre e aparAdha hato ke huM tamane saMyama dhAraNa karavAmAM duHkhI samajI rahyo hate. mAre e aparAdha tame mApha kare." : rAjAe munine bhogapabhoga mATe AmaMtraNa ApI che aparAdha karyo che te te munine mATe dareka prakAranI sagavaDatA ApatuM hatuM te pachI teNe aparAdha karyo ema kema kahI zakAya ? - A praznanA uttaramAM e ja jaNAvavAnuM che ke, jo tame A vAtane barAbara samajI le te pachI deva-guru saMbaMdhI ghaNI vAtane nIvaDe enI meLe ja AvI jAya! rAjAe munine bhogapabhogane mATe AmaMtraNa karyuM, ene jo tame rAjAne aparAdha mAne che te pachI tame tamArA viSe paNa ema juo ke, tame kyAMya amane sAdhuone A ja prakAranI saMsAranI dhAMdhalamAM te pADatA nathI ne ? tame ke tamArA pUrvajoe sAdhuone evA dhAMdhalamAM pADI dIdhA che ke jethI sAdhuone hAra thaI gayo che. jemake sAdhuone ema kahevAmAM Ave che ke, "game te thAya paNa amane te dhanaprApti thAya evo upAya batAvo athavA phIcara batAve. tame te dayALu che eTalA mATe amane tejI-maMdInA AMka batAvo." ghaNI jagyAe A prakAranI tejI-maMdI batAvanArA vezadhArIone paNa sagavaDatA ApavAmAM Ave che paNa A badhI sagavaDatAo sAdhutAnI sImA bahAranI che. eTalA mATe jo tame rAjAnA kAmane aparAdharUpa mAne che te tame paNa sAdhutAthI viparIta je kAma hoya te na kare. rAjA zreNika kahe che ke, "he! muni! huM Apa jevA sanAthane paNa anAtha banAvavA cAhate hate. huM bhegane kIDo Apane paNa bhAgamAM ja pADavA cAhato hato. meM ajJAnatAne kAraNe Apane aparAdha karyo che mATe mAre aparAdha mApha karaze. - rAjAe je aparAdha karyo hato te ajJAnane kAraNe karyo hato paNa tame jANI joIne te aparAdha karatA nathI ne? tame jANIjoIne e aparAdha na kare ane je kaI sAdhu Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 8] rAjakeTa cAturmAsa [ 653 evA pApamAM paDatA hoya te temane kahe ke, ame to tamArI pAsethI saMsAra taravAnI AzA rAkhIe chIe ane e ja AzAe tamArI pAse AvIe chIe; paNa jo tame paNa A pramANe patita thaI jaze athavA ame tamane saMsAranAM kAmamAM phasAvI daIzuM te pachI ame kyAM jaIzuM ? - tamArA guru nircanya che ane tamArA deva paNa nircanya che. jo tame nirjhanyadharmanI viruddha tamArA deva-gurune bhogI banAvavA cAhe, te e ke bhAre aparAdha thaze tene jarA vicAra kare. eTalA ja mATe huM ema kahuM chuM ke, jo tame A gAthAne artha barAbara samajI le te sAcA devagurane ane sAcA dharmane sAkSAtkAra tamane avazya thAya. trAjavAmAM eka dAMDI hoya che ane be chAbaDAM hoya che. khUbI te dAMDImAM ja hoya che. A ja pramANe dharma ane deva e baMne trAjavAnAM chAbaDAM samAna che ane guru e trAjavAnI dAMDI samAna che. je guru sArA na hoya te teo sAcA dharma ane sAcA devane paNa patto lAgavA na de. je guruo anAthI muninI jevA sanAtha haze te ja sAcA deva ane sAcA dharmane sAce paricaya ApI zake che. A te zrAvaka-zrAvikAne lagatI vAta thaI, paNa amAre sAdhuoe paNa e vAta barAbara samajavI joIe ke, je ame bheganA tyAgI banIne paNa pAchA bhegamAM paDI jaIzuM te ame patita thaI jazuM. rAjA zreNika vIra kSatriya hatA. te vANiyo na hato ke, "vaNika tuSTa deta hastatAlI" e kathanAnusAra te munine kevaLa kahIne ja rahI jAta. je muni rAjAnA kahevA pramANe tenI sAthe jAta che te dareka prakAranI sagavaDatA karI Apata ane jIvanaparyata temanuM bharaNapoSaNa paNa karata; paraMtu munie rAjAnuM AmaMtraNa na svIkAryuM ane kahyuM ke, " tuM pote paNa anAtha che te pachI mAro nAtha kema banI zake ? " anAthI muninI jevI bhAvanA rAkhavI e ApaNuM paNa kAma che. je ame A vAtane bhUlI jaI bhogapabhegamAM paDI jaIe te amArI te hAni thAya ja paNa sAthe sAthe bIjAonI paNa hAni thAya! sAdhAraNa mANasanI bhUla te pitAnI ja hAni kare che, paraMtu mahAna lekenI bhUla AkhI samAjamAM aneka jaNane hAni pahoMcADe evI bhayaMkara hoya che. sAdhAraNa rIte durAcAriNI strIo te aneka haze, paNa kRSNa draupadInI karNane cAhavAnI mAnasika kalpanAnI sAmAnya bhUlane paNa kADhI kAraNa ke teo jANatA hatA ke draupadI satI kahevAya che. je satI hovA chatAM AvI bhUla rahI te mahAna anartha thaze. A ja pramANe amArI bhUla paNa bhayaMkara gaNAya che eTalA mATe amAre bhUla karavI na joIe. bhagavAna anAthInA upadezathI rAjAnuM je parivartana thayuM e bhAva dayA che. A bhAva dayAne kAraNe rAjAne keTalo lAbha thaye haze enuM mApa kADhavuM muzkela che. A bhAva dayAnuM mULa te badhA jIvo pratye anukaMpA rAkhavI e che. anukaMpA kone kahevAya ene mATe kahyuM che ke - dUruM parva veda ti manujAW arthAta-bIjAne je duHkha thAya che te mane ja duHkha thAya che ema samajIne bIjAnuM duHkha dUra karavuM e anukaMpA che. amerikAnA eka nyAyAdhIza viSe sAMbhaLyuM che ke, teNe eka sUvarane kIcaDamAM phasAele ane taraphaDIyA mArato jo. nyAyAdhIzane anukaMpa AvI ane teNe pite tene bahAra kADho. bahAra kADhatA kIcaDanA chAMTA tenA bahumUlya kapaDAM upara paDayAM eTale tene pizAka bagaDI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka gayo. tene gADIvALo tene kahevA lAgyuM ke, sAheba, Ape mane ene bahAra kADhavAnuM kema na kahyuM? nyAyAdhIze javAba Apyo ke, je huM tane e kAma saMpata te e kAma bhADutI thaI jAta. meM A kAma kAMI bIjAnuM karyuM nathI paNa potAnuM ja kAma karyuM che. A sUvara duHkhI thatuM hatuM e kAraNe mArA hRdayamAM paNa duHkha thayuM. enuM duHkha dUra karI meM mAruM ja dukhA dUra karyuM che. ene have AnaMdita thatA joI mane paNa AnaMda thAya che. loka pitAno pheTe utarAve che tyAre bhADAnAM dAgInAM paNa pahere che. paNa A pramANe pho utarAve e sAce pheTa nathI. sAco pheTe te te che ke, je bIjAne sukhI banAvI tenI chApa hamezAMne mATe hRdayamAM paDAvI rAkhe. amerikAne nyAyAdhIza te anukaMpA mATe Ama kare ane bhAratanA zrAvake je pitAnA gharanA lekenI paNa dayA na kare te e keTaluM badhuM anucita kahevAya ? eTalA mATe tame kAMI nahi te tamArA gharavALAo pratye te dayAbhAva avazya rAkhe. A pramANe karyAvaraNane naSTa karavA mATe ahiMsAdi je upAya batAvavAmAM AvyAM che te upAyathI pAralaukika lAbha paNa che ane Ihalaukika tAtkAlika lAbha paNa che eTalA mATe tame loke ahiMsAdi guNone jIvanamAM apanAve te temAM kalyANa raheluM che. vyAkhyAna: saMvat 1993 kArataka sudI 10 maMgaLavAra prArthanA zrI "daratha" nRpati pitA, "nadA" thArI mAya; jema jema prabhu mA bhaNI, zItala nAma suhAya. jaya jaya jina tribhuvana dhaNI. 1 1 -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI zAM zItalanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmA pratye jemane avicaLa zraddhA che teo paramAtmAne kevA rUpamAM jue che ene mATe A prArthanAmAM kahyuM che ke - sevyA surataru jeha, vAMchita sukha dAtAra, bhaktajane kahe che ke, "he ! prabho ! tuM kalpavRkSanI samAna che. A kathanane viSe sAcA bhaktane koI prakArane saMdeha ke tarkavitarka thatuM nathI. balika teo te tyAM sudhI kahe che ke, "he ! prabhe! tArA mATe kalpavRkSanI upamA paNa yogya nathI." sAcA bhakta te paramAtmA viSe Ama kahe che paraMtu jeo sAcA bhakta nathI ane jemanA manamAM paramAtmA viSe zaMkA che teo ema kahe che ke, "je paramAtmA kalpavRkSanI samAna che te pachI amAre kaI prakAranAM kaSTa sahevAnI ja jarUra nathI; pachI te paramAtmAnuM nAmamAtra levAthI badhuM kAma patI jAya. paNa je vAstavamAM paramAtmA kalpavRkSanI samAna ja heya te ame paramAtmAnuM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddI 10 ] rAjakATa-cAturmAsa [ 655 nAma bahu laIe chIe chatAM amane bhAjana kema maLatuM nathI ! ame paramAtmAnuM nAma game teTalIvAra laIe paNa amane bhAjana te puruSA karavAthI ja maLe che. AvI avasthAmAM paramAtmA kapavRkSanI samAna che ema kema kahI zakAya ? " A praznanA javAbamAM jaNAvavAnuM ke, jemane paramAtmA upara vizvAsa nathI, jemane divasarAta jaDapadArthonuM ja dhyAna rahe che ane je jaDapadArthonI prApti mATe ja paramAtmAnuM smaraNa kare che te paramAtmA pAsethI AvI kAmanA-vAsanA rAkhe e svAbhAvika che; paNa jJAnIjane kahe che ke, sarvaprathama AtmAne daSTA banAvA ane pachI paramAtmAne jue te e dazAmAM tamane paramAtmA kalpavRkSanI samAna lAgaze. e mATe sarvaprathama paramAtmAne jANavAnI yAgyatA prApta kareA. yeAgyatA prApta karyA vinA paramAtmA kalpavRkSa samAna che ke nahi e kahI zakAya nahi. ceAgyatA meLavyA vinA paramAtmAne jovAnA prayatna karavo, nakAmA che. jemane AMkhA nathI te sUryane jovAnA prayatna kare tA teneA prayatna nakAmeA jAya che. tathA jemanI AMkhe metIyA heAya temaNe paNa meAtIyeA utarAvIne sUte jovAneA prayatna karavA paDe che. AMkhamAMthI meAtIyA kaDhAve nahi ane te pahelAM ja ema kahe ke, sUkyAM che te enuM ema kahevuM nakAmuM che. pahelAM sUryane jovAnI yogyatA prApta karavI paDe che ane yeAgyatA prApta karyAM chatAM sUryAM jevAmAM na Ave te kAMIpaNa kahevuM e vyAjakhI che paNu cAgyatA prApta ryAM pahelAM ja e viSe kAMI kahevuM ThIka nathI. A ja pramANe jJAnIjane kahe che ke, paramAtmAne jANavAnI yAgyatA prApta karyAM bAda paramAtmAne jANavAnA prayatna karo. ene mATe sa`prathama pruddhine antarmukhI banAvA ane khuddhine antarmukhI banAvI paramAtmAne juo. saprathama AtmAne eLakhe. jyAre tame AtmAne eALakhI leze ane e pramANe yeAgya banI jazeA tyAre paramAtmAne oLakhavAmAM ane paramAtmAne kalpavRkSa samAna mAnavAmAM vAra nahi lAge. paNa jyAre AtmAne ja ALakhavAneA prayatna karazeA nahi teA pachI paramAtmAne oLakhI kema zakazA ? have AtmAne kema eLakhavA e atre prazna UbhA thAya che? Ane mATe AtmAe AtmadRSTi kevI rIte gumAvI e jue. je mArge AtmadRSTi gumAvI che tethI UlaTA mArge javAthI AtmadRSTi prApta karI zakAya che. AtmadRSTi prApta karavA mATe savaprathama e jIe ke, huM krANu chuM ane zuM karuM chuM ? keTalAka leAkA ema samaje che ke, huM paMcabhUta ja chuM ane paMcabhUtanA nAzamAM ja mArA nAza che. AvuM samajanArA leke mAtAnA garbhasthAna sivAya peAtAnI utpattinuM khIjuM sthAna mAnatA nathI. paNa paMcabhUta tA jaDa che, jaDa padmabhUtathI AtmAnI oLakhANa tA thAya che. paraMtu AtmA pote jaDarUpa nathI. AtmA dRSTA che ane jaDa padArtho dazya che. daSTA thaIne potAne dazyarUpe mAnavA e meTI bhUla che. je pramANe gADI ane gADIvALA banne judAM judAM che chatAM jo gADIvALA peAtAne gADI ja mAnI le tA e jema tenI bhUla gaNAze te ja pramANe AtmA ane paMcabhUta banne judAM judAM che chatAM AtmAne paMcabhUta mAnI levAmAM Ave te e paNa bhUla gaNAze, jo ke gADI hAvAne kAraNe ja gADIvALA kahevAya che chatAM gADIvAnamAM gADIne laI javAnI, teADavA-phADavAnI zakti che. A ja pramANe AtmAmAM paNa paMcabhUtane teADavA-phADavAnI zakti che. eTalA mATe AtmA paMcabhUta nathI paNa te paMcabhUtathI aLagA che. A pramANe AtmAne jyAre paMcabhUtathI aLagA, ajarAmara ane avinAzI mAnI, A AtmA paraleAkamAMthI AvyA che ane paraleAkamAM Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 656] . zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka javAne che, ema mAnazo tyAre tame paramAtmAne paNa oLakhI zakazo ane A AtmAnuM kalyANa paNa jaladI sAdhI zakazo. kahevAno Azaya e che ke, A mAtmA paMcabhUta nathI, paNa tethI judA che ema mAnazo tyAre tame tamArA AtmAne paNa oLakhI zakaze. Aje sAMbhaLyuM che ke ahIMnA kaI prasiddha DaoNkaTara mRtyu pAmyA che. te DaoNkTara hatA eTale teoe pitAnA zarIranI barAbara saMbhALa rAkhI haze. chatAM je paMcabhUtathI AtmA bhinna nathI te temanuM mRtyu thavAnuM zuM kAraNa? kAraNa ke temaNe paMcabhUtanI te barAbara saMbhALa rAkhI ja haze. chatAM temanuM mRtyu kema thayuM ? eTalA mATe kevaLa paMcabhUta ja che, AtmA che ja nahi ema mAnI na be paraMtu ema mAno ke, "huM caitanya AtmA A paMcabhUtane daSTA chuM ane paMcabhUta Adi jaDapadArtho mArAM dazyo che." -- AtmAne daSTA ane jaDapadArthone dastha mAnavAthI paramAtmAM kalpavRkSanI samAna kevI rIte che e jANavAmAM AvI zakaze. daSTA ane dazyane bheda samajavAthI tame e samajI zakaze ke, jaDa kalpavRkSathI te jaDa vastu ja maLe che, je jaDa vastu AtmAnI sAthe jatI nathI. je jaDa kalpavRkSathI AtmAnuM kalyANa thaI zake athavA mekSe jaI zakAya evI cIja ApatuM heta te jugalA leke mokSe cAlyA jAta; paNa kalpavRkSamAM evI zakti nathI. AthI viparIta kalpavRkSadvArA manavAMchita vastu maLe che e jamAnAmAM te loko vadhAre ALasu banI jAya che. A ja kAraNe bhagavAne kalpavRkSanI vyavasthA teDI nAMkhI. eTalA mATe tame jaDa vastu ApanAra ka9pavRkSanI IcchA na rAkhatAM paramAtmArUpI kalpavRkSanI IcchA rAkho. A pramANe AtmAnuM kalyANa karanAra paramAtmArUpI kalpavRkSanI IcchA rAkhaze te tamane kadApi duHkha nahi thAya. jo pUrNa rItie paramAtmArUpI kalpavRkSanI ArAdhanA karI na zako te zakti anusAra te ArAdhanA avazya kare. zrI. bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke, bhagavAnanI arthAta bhagavAnanA tIrthanI (jJAna, darzana ane cAritranI) jaghanya ArAdhanA karanAra paMdara bhathI vadhAre bhava karato nathI. ane te je paMdara bho kare che te paNa devaleka ke manuSyanA ja bhava kare che. devalekamAM paNa te niSpaSTa yoni deva thatuM nathI paraMtu padavIdhArI deva thAya che ane tyAMthI jyAre te manuSya bhavamAM janma le che, tyAre te evI ja jagyAe janma le che jyAM daza bolanI sagavaDatA hoya che; tathA manuSya bhavamAM paNa jaDa padArthomAM lisa thatA nathI paNa je pramANe sAkarane rasa laI mAkhI uDI jAya che te ja pramANe te saMsAranAM padAthA uparathI mamatva utArI AtmAnA kalyANamAM saMlagna banI jAya che. A pramANe je AtmAnuM kalyANa karanAra che e bhagavAnarUpI kalpavRkSanI sevA karavI joIe. jaDanI sevA jaDa vastunI prApti mATe ja karavAmAM Ave che. jaDavastunI prApti mATe ja paramAtmAnI sevA khittaM vatthu hiraNaM ca, pasavo dAsaporUsaM / cattAri kAmakhandhANi, tattha se uvavajjaI // 17 // mittavaM nAyavaM hoi, uccagoe ya vaNNavaM / sAthe mahApa, eminAi kavare 18 |-30 3, 50 17-18 * 1 kSetra, 2 vastu, 3 suvarNa-cAMdI, 4 pazu-dAsa, 5 mitra, 6 jJAtivAna, 7 uccagetra, 8 suMdara zarIra, 9 rega rahitatA, 10 cazabalanI prApti. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * * * * * * . kAkA kA zudI 10 ] rAjakoTa-cAturmAsa * [ 65 7 karavI ane paramAtmA pAsethI jaDavastunI kAmanA karavI e koIpaNa rIte ucita nathI. paramAtmAne jaDavastunI sAthe koI saMbaMdha nathI. eTalA mATe paramAtmA pAse jaDavastunI kAmanA na kare tema paramAtmAne jaDavatu ApanAra kalpavRkSanI samAna kalpavRkSa paNa na mAne. paramAtmA te evA kalpavRkSa samAna che ke je vastu jaDa kalpavRkSa dvArA maLI zakatI nathI te vastu tenI dvArA maLI zake che. paramAtmArUpI kalpavRkSanI sevA karavA mATe tame je tamArAM pApa ane durgaNe temanI samakSa nagna svarUpamAM pragaTa karI deze ane bhaviSyamAM pApAcaraNa nahi karavAno nizcaya karaze te tamAre AtmA niSpApa banI urdhvagAmI avazya banaze. anAthI munine adhikAra-75 rAjA zreNika, anAthI munidvArA A vAta samajavAne kAraNe ja, jyAM te sanAthatA jete hatA tyAM anAthatA jovA lAgyo ane jyAM anAthatA jete hatuM tyAM sanAthatA jovA lAgyo. pahelAM te munine ema kahetuM hatuM ke, huM tamAre nAtha banuM chuM paNa jyAre tenuM hRdaya nirmala thaI gayuM tyAre te kahevA lAgyo ke, "he ! muni! Apa ja sanAtha cho ane badhAM prANIonA svAmI che." gurune oLakhavAnuM sAdhana sanAthatA ja che. je jaDa vastuo sAthe mamatA rAkhavAmAM Ave che te jaDa vastuo anAthatA vadhAranArI che, eTalA mATe je evI vastuo upara mamatva rAkhe che te guru banavAne yogya nathI. guru banavAne yogya che te ja che ke, jenAmAM AvI vastuo upara mamatva ja nathI. 36 naMbara lakhavAmAM 3 ane 6 naMbarane UlaTA ja rAkhavA paDe che. je koI mANasa 36 naMbara lakhavA cAhata hoya, ane 3 ane 6 naMbarane sAme sAme-sanmukha lakhavA cAhata hoya te te 33 ke 63 ke 66 naMbara bhale lakhI zake, paNa 36 naMbara lakhavA mATe te teNe naMbarene UlaTA ja rAkhavA paDaze. A ja pramANe muni mahAtmAmAM koNa sanAtha che e vAtane nirNaya karavA mATe je pramANe 36 naMbaramAM banne aMkAnuM mukha viparIta rahe che, te ja pramANe je saMsArathI taddana vimukha rahe che te ja sanAtha che, ema samajavuM joIe. sanAtha paNa banavA cAhe ane saMsAranAM padArtho upara mamatva paNuM rAkhavA cAhe te e bane vAta banI zakatI nathI. jyAMsudhI saMsAranuM mamatva na chUTe ane pudgalenuM mamatva rahe tyAM sudhI AtmA anAtha ja che, sanAtha nathI. je bIjAnI cIja upara daSTi nAMkhe che ke tene levA cAhe che ke le che, tene saMsAravyavahAramAM cora ke uThAugIra kahevAmAM Ave che. A ja pramANe nizcayamAM paNa je paravastu upara mamatva rAkhe che te anAtha che, sanAtha nathI. . A uparathI koI ema kahe ke, sAMsArika padArtho uparathI mamatva utAra e vAta te barAbara che paNa je sAMsArika padArtho uparathI mamatva ekadama chUTI na zake te e dizAmAM zuM karavuM ? A praznanA uttaramAM jJAnIjane kahe che ke, jo sAMsArika padArtho uparathI mamatva ekadama chUTI na zake te tenuM svarUpa te jANe ane e saMsAranAM padArtho anAthatAmAM pADanArAM che paNa sanAthatA lAvanArAM nathI eTaluM te avazya mAne ! je A pramANe sAMsArika 38 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka padArthonuM svarUpa samajI mahApuruSonA pagale cAlaze te paNa kalyANa thaze. relvenA DabAomAM pAvara hotuM nathI. pAvara te kevaLa ejInamAM ja hoya che. paNa jyAre DakhkhAone ejInanI sAMkaLanI sAthe joDI devAmAM Ave che, tyAre pAvara na hovA chatAM DabbAo ejananI sAthe yathAsthAne pahoMcI jAya che. A ja pramANe saMsAranAM padArthone tyAga karI pite sanAtha na banavA chatAM, je sanAtha banyA che, temanA AtmAnI sAthe pitAne saMbaMdha joDI devAthI eka divasa tame paNa avazya sanAtha banI zakaze. zAstramAM kahyuM che ke -- dullahAo muhAdAI, muhAjIvI vi dullhaa| muhAvA mudAnavIra, vo vi ja charita purANuM -zrI dazavaikAlika sUtra arthAta-pUrNa premathI, saddabuddhithI ane nispRhatAthI dAna ApanAra durlabha che ane zuddha bhAvathI kevaLa saMyamanuM pAlana karavA mATe dAna lenAra paNa durlabha che. jo ke AvuM dAna ApanAra ane AvuM dAna lenAra bane maLavAM durlabha che, paNa jo evA bane maLI jAya te bane sagatine pAme che. eTalA mATe sanAtha te na banI zake te je mahAtmAo sanAtha banyA che temanI sAthe tame saMbaMdha joDI le te temAM kalyANa che. rAjA zreNike anAthI muninI sAthe potAne saMbaMdha jevo che ane eTalA ja mATe teNe muninI prArthanA paNa karI che. rAjAe muninI prArthanA kevI rIte karI che e batAvavA mATe zAstramAM kahyuM che keH evaM thuNittANa sa rAyasIho, aNagArasIhaM paramAi bhattIe / saoroho sapariyaNo sabandhavo, dhammANuratto vimaleNa ceyasA // 58 // rAjA zreNike, muni pAsethI dharmabodha pAmI, pitAne aparAdha temanI pAse mApha karAvyo evo che ke spaSTa pATha nathI, je pATha che te paNa uparathI ema jaNAya che ke, rAjA ghera gayo ane pitAnI rAjasaMpadA, baMdhu-bAMdhava karmacArIo vagere sahita te muninI pAse AvI kSamAprArthanA karI ane badhA lekenI sAthe paNa te dharmane anurAgI thayo. munie je saMpadAne muktimAM avarodhaka batAvI hatI te ja saMpadAne laI rAjA zreNika munine khamAvavA mATe AvyuM. A pramANe rAjAomAM siMhasamAna evA zreNika rAjAe anagArasiMha evA anAthI muninI pAse kSamAprArthanA karI. - rAjA zreNika rAjasiMha hatA ane anAthI muni anagArasiMha hatA. zAstrakAroe bannene siMhanI upamA ApI che. eTalA mATe atre jovAnuM e che ke, siMha te pazu che chatAM rAjA ane munine mATe siMhanI upamA kema ApavAmAM AvI che? siMhamAM evI kaI vizeSatA che ane siMha tathA zvAna vacce zuM aMtara raheluM che te viSe atre vicAra karavAnuM prApta thAya che. ghaNuM kutarAo evA paNa hoya che ke je AkAra-prakAramAM siMhanI jevA dekhAya che. siMhanA jevo raMga, tenA jevuM zarIra, ane tenA jevI ja muMcha tathA puMchaDI hoya che, tathA dAMta paNa tenA jevAM ja lAMbAM hoya che. A pramANe prAyaH ghaNI samAnatA siMhanA jevI hoya che, chatAM zuM te kutare siMhanuM sthAna laI zake kharo? te kutaro jyAMsudhI na bhase tyAMsudhI bhale te siMha jevo lAge, paNa jyAre te bhase tyAre zuM te siMhanA jevI garjanA karI zake khare? jyAre te be-bhe bhase tyAre te kutare ja che evI khAtrI thayA vagara Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 10 ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 659 rahetI nathI. keAI kutaro bahAranA dekhAvathI bhale siMha jevo lAge paNa tenA bhasavA uparathI te siMha che ke kutare tenI khabara paDayA vagara rahetI ja nathI. A ja pramANe sAdhuo paNa bAhya vezathI bhale game te banI jAya paNa tenI belacAlathI te sanAtha che ke anAtha tenI khabara paDayA vagara rahetI nathI. gAMdhIjInA eka lekhamAM meM vAMcyuM hatuM ke, zabdanI pAchaLa je AtmAnI zakti rahelI hoya te te zabda avazya asara kare ja che. paNa je zabdanI pAchaLa AtmAnI ke tyAganI zakti na hoya te zabdanI asara kAMI paDatI nathI. - A pramANe zvAna ane siMhanI vacce eka te zabdanuM aMtara raheluM che. bIjuM aMtara e che ke, kutarAne jyAre koI lAkaDI ke pattharathI mAre che te te lAkaDIne ke pattharane pakaDavA doDe che, paNa mAranArane pakaDato nathI. paraMtu siMha lAkaDI ke pattharane pakaDavA doDato nathI paNa patthara ke lAkaDI mAranArane pakaDavA doDe che. sAMbhaLavAmAM Ave che ke, eTalA ja kAraNe siMha upara prahAra karanAra mANasa prahAra karIne te sthAnathI dUra bhAgI jAya che, nahi te siMha te sthAne pahoMcI jAya che. kutare e vAta jANatA nathI paNa siMha jANe che ke, lAkaDI ke pattharane ze doSa ! deSa te mAranArane ja che. aparAdhI te lAkaDI mAranAra ja che. " manuSyamAM paNa zvAnaprakRti ane siMhaprakRtinA mANase hoya che. keNa zvAnaprakRtivALo che ane keNa siMhaprakRtivALo che enI oLakhANa e che ke, je siMhaprakRtivALe mANasa hoya che te gALo ke mArane na jotAM, gALo ke mAra utpanna kyAMthI thayAM te jue che. je dukha thaI rahyuM che, te duHkha pedA kyAMthI thayuM ? jemake gajasukumAra muninA mastaka upara dhagadhagatAM aMgArAM mUkavAmAM AvyAM tyAre muni siMhanI samAna banyA ke zvAnanI jevA ? teo sArI rIte jANatA hatA ke, A semalanI eTalI zakti nathI ke te mAthA upara aMgArAM mUkI zake ! aMgArAM mUkanAra te mAre AtmA ja che. e to kevaLa nimitta che. upAdAna te mAro AtmA ja che. je huM upAdAnane na jeuM ane nimittane jouM to te huM zvAnavRttivALo kahevAuM. A pramANe vicAra karI temaNe aMgArAne deSa na Ave, semalane paNa doSa na Apo, paNa pitAnA AtmAne ja doSa Ape. A ja siMhane svabhAva che. A ja siMhavRtti che. A ja pramANe je pitAnA AtmAne ja jue che, parapadArthone jete nathI te manuSya te siMhanI samAna che. ane je pitAnA AtmAne na jotAM parapadArthone jue che ane bIjAone aparAdhI mAne che te sthAnavRttivALo che. jo gajasukumAra muni cAhata te semalane nasADI zakyA hatA athavA pote ja nAsI zakatA hatA paNa jo teo ema karata te Aje zAstrakAre temanI mahimA gAta nahi. A te sAdhuonI vAta thaI, paNa zrAvakene mATe paNa AvAM udAharaNa maLI Ave che. jyAre deva pizAca banI kAmadeva zrAvakane mAravA lAge tyAre kAmadeve ema na vicAryuM ke, "he ! prabho ! huM tAro zrAvaka chuM chatAM A pizAca mane kevuM kaSTa ApI rahyo che!" paNa temaNe ema vicAryuM ke, "A pizAca mane mAre dharma choDavAnuM kahe che paNa huM siMhane svabhAva choDI zvAnane svabhAva kema dhAraNa karI zakuM ? A deve dharmane tyAga karyo che eTale te mane mAravA mATe taiyAra thayo che paNa mAre dharma mane evI zIkhAmaNa Ape che ke, Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660]. zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka mAranArane paNa kSamA Apa," A pramANe vicAra karI kAmadeva sthira rahyo. A ja pramANe tame paNa sthira rahe te kadApi hAni nahi thAya paNa gajasukumAra muninI mAphaka lAbha ja thaze. eTalA mATe siMhavRttivALA bane ane zvAnavRttine tyAga kare. tamane hAthe ke page phelle thAya che te te kema thAya che? kadAca tame kaho ke regane kAraNe thAya che te rAga kema thAya che? AtmAnI bhUla vinA roga pedA thaI zaka nathI. AvI dazAmAM ragane aparAdha mAnavAne badale pitAnA AtmAne ja aparAdha kema mAnavAmAM na Ave ? jene zakkaranI (mIThI pezAbanI) bimArI hoya che tene mIThAzavALI cIja hAni kare che. mane paNa e bimArI thaI hatI paNa tene khyAla na hatA. mane sAdhuo mIThAI khAvAnuM kahetA te huM khAI letA. pariNAme mane eka pholle thayo. mArA sAdhuoe e phallAne pheDI nAMkhyo paNa te maTe nahiM. huM jema jema mIThI cIjo khAte tema tema roga paNuM vadhatA jatA hatA. eka veMkaTare mane kahyuM ke, phallAnuM oNparezana karavAthI tamAruM lohI bahu ochuM thaI gayuM che eTalA mATe tame "tara" (mAladAra) cIjo khAdhA kare. meM kahyuM ke tara cIja vaLI zuM? DaoNkaTare uttara Apyo ke, jalebI, kalAkaMda (mAravADI mIThAI) bAsuMdI vagere cIjo khAdhA kare. AvI balIjha cIje bahu khAI zakAtI na hatI paNa thADI thoDI huM khAte rahetuM hatuM ane rega vadhato jato hato. Akhare jyAre ema mAluma paDyuM ke, A te zakkaranI (mIThI pezAbanI) bimArI che tyAre mIThAzavALI cIjo ja khAvAnuM baMdha karI dIdhuM. pachI te kevaLa pAtaLI chAza ja pIvAnI hatI, paNa pahelAM je rega vadhavA pAme temAM kenI bhUla hatI? mArI ja bhUlane kAraNe rega vadhavA pAmyo hato. A ja pramANe jJAnIjano kahe che ke, AtmAnI bhUlathI ja saMkaTo mAthe paDe che. je pramANe rogo pedA na thAya te mATe kupaccane tyAga kare Avazyaka che, te pramANe saMkaTa pedA na thAya te mATe kharAba kAmane tyAga karavo Avazyaka che. jJAnIonA batAvelA mArge cAlazo ane AtmAnA DokaTara tame pote banaze te tame siMhavRttine keLavI zakaze ane pariNAme kalyANa sAdhI zakaze. - rAjA upAsaka hatuM ane muni upAsya hatA. upAsaka ane upAsya bannene zAstrakAroe siMha kahyA che. vAstavamAM siMhanI sevA siha ja karI zake che. bIje kaI karI zakatA nathI. je zvAna haze te te siMhane jotAM ja DarI jaI bhAgI jaze. juneramAM meM joyuM hatuM ke, zikArI leke eka vAghane pAMjarAmAM pUrI lAvyA hatA. teo dukAne dukAne vAghane batAvI paisA mAMgatA hatA. e vAghane joI kutarAo bhasatA hatA. meM vicAryuM ke, A vAgha pAMjarAmAM purAelo che eTale ja A kutarAo ene bhasI rahyA che, nahi te kutarAonI zuM tAkAta che ke tenI pAse paNa Ave ! siMhanI sevA siMha ja karI zake che. jenAmAM siMhavRtti nathI te siMhanI sevA karI zakato nathI. A ja pramANe nigranthanI sevA paNa te ja karI zake che ke jenAmAM siMhanA je svabhAva che. je saMsAranI bhAvanAmAM ropao rahe che te ziyALa anagArarUpI siMhanI sevA karI zakatuM nathI. je saMsAranI bhAvanAmAM ropao rahe che ane ene ja mATe guru-guru kahyA kare che te nigranthanI sevA kevI rIte karI zake ? kadAcita evA ziyALa-leke amArA sevaka banatA paNa hoya te paNa amAre te ema vicAravuM joIe ke, ame A ziyALa-le kenI sAthe kyAMya ziyALa banI na jaIe ? Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 11] rAjakoTa-cAtumAsa [661 matalaba ke, siMhanI sevA siMha ja karI zake che. ziyALa siMhanI sevA karI zakatA nathI. ahIM teA rAjA paNa siMha samAna che ane muni paNa siMha samAna che. banne siMhavRttivALA che. jo tame AvA munisiMhanI sevA karavA cAheA che teA tame paNa siMhavRttivALA khatA. A ja pramANe amAre sAdhuee paNa siMha jevA svabhAvavALA banavuM joIe. je leAkA siMhanI mAphaka gRhanA tyAga karI siMhanI ja mAphaka saMyamanuM pAlana kare che tee ja sanAtha che. paraMtu svabhAva te siMhanA ja rAkhavA joI e. A pramANe siMhanA svabhAva rAkhI sanAtha ananAra ane siMhanA svabhAva rAkhI sanAtha-siMha jevAnI sevA karanAranuM hamezAM kalyANa ja thAya che. tame paNa siMhanA svabhAva rAkhI sanAtha muni jevAnI sevA karA te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. --> s-- vyAkhyAna : saMvat 1993 kArataka zudI 11 budhavAra prArthanA cetana jANa kalyANa karana kA, zAstra pramANa pichAna prabhu guna, Ana milyeA avasara re; mana cacala thira kara re. zreyAMsa jiNaMda sumara re. // 1 // --vinayacaMdrajI kuMbhaTa cAvIzI zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM je upadeza ApavAmAM AvyA che te samucyarUpe ApavAmAM AvyA che. kAI vyaktivizeSane saMkheAdhana karI A upadeza ApavAmAM AvyeA nathI, eTalA mATe A upadezane je kAI pAtAnA mATe mAne teA mAnI zake che. samucyarUpe kahevAmAM AvelI vAtane je bAju laI javA cAheA te bAju laI jaI zakeA che. bacapaNamAM bALakAnI sAthe doDatAM doDatAM huM ema kahetA hatA ke, A cAMdA mArI sAthe dADatA cAlyA Ave che. bIjA bALaka paNa mArI jema kahetA hatA. tA have cAMdA keAnI sAthe dADatA hatA? te ema ja kahevAmAM Avaze ke, je mAne tenI pAchaLa cAMdA doDe che. A ja pramANe A prAnAmAM paNa je upadeza ApavAmAM AvyA che te upadeza je mAne tene mATe upayAgI nIvaDe evA che. A prArthanAmAM kahyuM che keH-- 6 , sumara rai zreyAMsa jinedra sumara re. , A upadezane khIjA kAInA viSe na mAnatAM huM potAnA viSe ja mAnuM chuM ane peAtAne saMkheAdhIne huM kahuM chuM ke, hai ! AtmA ! smaraNa kara, smaraNa kara. A smaraNa karavAnuM kAma jeTaluM moTuM che teTalI ja temAM bhUla thAya che. meTA kAmamAM bhUlA paNa meATI thAya che. eTalA ja mATe AtmAne vAraMvAra preraNA karavAmAM Ave che ke, ' smaraNa kara. A AtmA ' Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = == ==== = = === = == = = ====== 662) zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha | [ kArataka paramAtmAnuM samaraNa karavAnuM vAraMvAra bhUlI jAya che eTalA ja mATe tene vAraMvAra preraNa karavAmAM Ave che ke, "he ! AtmA! tuM paramAtmAnuM smaraNa kara." A prakAranA upadezane huM mArA AtmAne mATe mAnuM chuM. tame je A upadezane tamArA AtmAne mATe mAnatA ho te tame paNa tamArA AtmAne evI preraNuM kare ke, he! AtmA ! tuM paramAtmAnuM smaraNa kara." pratyeka vastu pitAnA AtmAne mATe ja karavAmAM Ave che. AdhyAtmika granthamAM kahyuM che ke, saMsAramAM je kaI vastu priya lAge che te pitAnA AtmAne mATe ja priya lAge che. AMkha, kAna, nAka vagere kAMI AMkha, kAna, nAka mATe priya lAgatAM nathI paraMtu AtmAne mATe ja priya lAge che. je koI DaoNkaTara ema kahe ke, tame tamArI AMkhane kaDhAvI nAkhe, nahi te AkhA zarIramAM roga phelAI jaze ke zuM tame AMkha kaDhAvI nahi nAMkho ? je aMgUThAne sApa karaDyo hoya te aMgUThAne zuM kApI nAMkhavAmAM nathI AvatuM ? kApavAmAM Ave che. kAraNa ke aMgUThe ke AMkha AtmAne mATe ja priya lAge che. A uparathI spaSTa jaNAya che ke, saMsAranI badhI vastuo AtmAne mATe ja priya lAge che. Ama havA chatAM leke AtmAne bhUlI jAya che ane pitAnuM ahita te kare che paNa sAthe bIjAonuM paNa ahita kare che. eTalA mATe jJAnIjane kahe che ane vAraMvAra preraNuM kare che ke, "he! AtmA ! tuM kyA prapaMcamAM paDI rahyo che ! tuM A badho prapaMca choDI paramAtmAnuM smaraNa kara." A upadeze badhAne lAgu paDatuM hovAthI badhAe potapotAnA AtmAne mATe A saMbaMdhI vicAra kare joIe. upadeza ApanAra te jeTaluM kahI zake teTaluM ja kahI zake che. vastuo be prakAranI hoya che. eka arpita vastu ane bIjI anarpita vastu. je kahI zakAya te vastu te arpita che ane je kahI na zakAya te anarpita vastu che. arpita vastu karatAM anarpita vastu anaMtagaNuM vadhAre che. eTalA mATe je kAMI kahevAmAM Ave che te uparathI AgaLane vicAra karI levo joIe arthAta DAmAM ja jhAjhuM samajI levuM joIe. AtmAnuM kalyANa kevI rIte thAya ene mATe jJAnIjane kahe che ke - tU avikAra vicAra Atmaguna, bhrama aMjAla na para re, pugala cAha miTAya vinayacaMda, tU jina te na avara re. he ! AtmA! kalyANa karavA mATe tAre bIjuM kAMI karavAnI jarUra nathI. kevala tuM eka vAtane pakaDI le ke, "je pudgalene svabhAva bhaLI javAne ane vikharI javAnuM che te pudgale te choDI devAnAM che." jo tuM ATaluM karI nAMkha te tAre beDo pAra thaI jAya ! je vastu jovAmAM Ave che te nAzavAna che. A prakAranI nAzavAna vastu uparane prema teDI nAMkhI avinAzInI sAthe prema joDa te badhAM prapaMco dUra thaI jaze ane tuM tArA AtmAmAM sthira banI jaIza. A pramANe pratyeka vastu viSe vicAra karavAthI pudgalenuM mamatva chUTI jaze ane pudgalenuM mamatva chUTI javAthI janmamaraNa paNa chUTI jaze. A rIte pudgala uparathI mamatva utArI AtmAne samadaSTi rAkhe che temAM tamAruM kalyANa raheluM che. samadaSTi banIne AtmAnuM kalyANa kevI rIte karI zakAya che ene mATe rAjA zreNikanI vAta saMbhaLAvavAmAM AvI che. rAjA zreNika gharabArane tyAga karI zakyo na hato chatAM teNe AtmAnuM kalyANa sAdhI lIdhuM. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudI 11 ] rAjakeTa-cAturmAsa [ 663 A ja pramANe tame paNa gharabArano tyAga karI na zake te paNa samadaSTi banIne AtmAnuM kalyANa sAdhI zake che. anAthI munine adhikAra-76 rAjA zreNikane mATe zAstrakAre kahe che ke, te rAjAomAM siMhanI samAna hatuM. rAjA zreNikanuM nAma te sIdhuM sAduM hatuM. tenA nAmanI pAchaLa AjanI paddhati pramANe siMha zabda lAgela na hato paNa tenAmAM siMhanI jevAM guNa hatAM. eTalA ja mATe tene rAjasiMha kahevAmAM Avyo che. A ja pramANe anAthI muninuM nAma paNa sIdhuM sAduM hatuM paNa temanAmAM siMhanI samAna guNo hevAthI temane paNa munisiMha kahevAmAM AvyA che. rAjasiMha zreNikanA hRdayamAM munisiMha anAthI muni prati parama bhakti jAgrata thaI parama bhakti jAgrata thavAthI teNe zuM karyuM ene mATe zAstramAM kahyuM che ke, teNe bAMdhavo sahita muninI prArthanA karI ane dharmane anurAgI bane. A saMbaMdhamAM AvelI gAthAnA uttarAddhamAM rAjA zreNikane paricaya paNa ApavAmAM Avyo che ane tenI vizeSatA paNa batAvavAmAM AvI che. rAjAne paricaya ApatAM evuM vizeSaNa batAvavAmAM AvyuM che ke rAjAne bAMdhava, rANuo Adine parivAra paNa hatA. vizeSaNa be prakAranuM hoya che. eka te sAkSAtkArarUpa vizeSaNa ane bIjuM saMbhAvanArUpa vizeSaNa. ahIM rAjA zreNika dharmazravaNa karI harSita thayo ane parivAra sahita teNe muninI prArthanA karI hoya te te vizeSaNa sAkSAtkArarUpa che; nahi te saMbhAvanArUpa che. zabdane artha bane bAju ghaTAvI zakAya che paNa saMbhava e che ke, rAjA zreNika paNa, paradezI rAjA jema kezI zramaNane namaskAra karavA Avyo hato, te ja pramANe zreNika paNa parivAra sahita anAthI muninI vaMdanA karavA Avyo hate. rAjA paradezI jyAre kezI zramaNane vaMdana-namaskAra karyA vinA ja javA lAgyo tyAre kezI munie tene kahyuM ke, "he ! rAjana ! jo koI mANasa tAruM mahesUla corI karIne cAlyo jAya che te tene zuM kaheze ?" rAjAe uttara Apyo ke, "huM e mANasane aparAdhI mAnI daMDa ApIza." munie kahyuM ke, A ja pramANe te mAre upadeza sAMbhaLyo ane mane ADAavaLAM prazno karyA tathA meM tArI zaMkAonuM samAdhAna karyuM chatAM tuM kSamA mAMgyA vinA jaI rahyo che te zuM e tAre aparAdha nathI ? zuM kazI muni vaMdana-namaskAra ane kSamA maMgAvavAnA bhUkhyA hatA ke temaNe rAjAne Ama kahyuM ? teo vaMdana-namaskAranA bhUkhyA na hatA paNa temaNe e dvArA jagatane vinayane mArga batAvyo che ane temaNe zIkhavyuM che ke, jemane prazna pUchavAmAM Ave, temanI kSamA mAMgavI ja joIe. A vastu batAvavA mATe ja munie rAjAne Ama kahyuM ane zAstramAM e vAtano ullekha karavAmAM Avyo che. - kezI muninI mAphaka koI sAdhAraNa sAdhu koIne ema kahevA cAhe che te kahI zake nahi; kAraNa ke te muni cAra jJAnanA svAmI hatA eTalA mATe sAdhAraNa sAdhu temanI barAbarI karI zake nahi. te muni badhAne mArga batAvanAra hatA. temane batAvelo mArga, rAjamArga che paNa e rAjamArga batAvavA mATe te munie je kAMI karyuM te prakAranuM kArya bIjo koI sAdhAraNa sAdhu karI zake nahi, Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da64] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka kezI zramaNanA uttaramAM paradezI rAjAe kahyuM ke, "mahArAja! vAstavamAM Ape mane evI vastu ApI che ke je vastune pAmIne huM nAstikamAMthI Astika banI gayo chuM ane e kAraNe mArA hRdayamAM evI bhAvanA pedA thaI che ke huM ekale ja munine zuM vaMdana karuM, paNa mArA pitAnA parivAra, senA Adi sahita AvIne tamane vaMdana-namaskAra karuM ane tamane khamAvuM." rAjAnuM A kathana sAMbhaLI muni pachI kAMI bolyA nahi paNa mauna rahyA. muninuM A kArya paNa sAdhuone mATe anukaraNIya che. rAjA parivAra sahita Avyo ane teNe munine khamAvyA. je te munine ekale ja khamAvI Avata to tene pitAne mATe to sulabha ja hatuM paNa jagatane mATe te sulabha na hatuM. jagata e jANI na zakata ke, A rAjA pahelAM kevo hato ane have kevo che ! je rAjA nAstika hato te rAjA jyAre rAjasaMpadAsahita munine khamAvavA mATe Avyo haze tyAre keTalAM lekonuM hRdaya sudharyuM haze ane loko upara tenA prabhAvanI chApa kevI paDI haze! jo ke rAjAnA prabhAvathI keTalAM leko sudharyA tene itihAsa maLatuM nathI paNa leko jarUra sudharyA haze evuM anumAna karI zakAya che. rAjA zreNika paNa nItina hatuM. eTalA mATe saMbhava che ke teNe paNa paradezI rAjAnI mAphaka parivArasahita muninI prArthanA karI hoya ane munine khamAvyA heya ! sUtra te ghaNI vAtanuM varNana theDAmAM ja kare che eTalA mATe zAstramAM je kAMI saMkSepamAM kahevAmAM AvyuM che te uparathI anumAna karI zakAya che ke, rAjA zreNika paNa parivAra sahita muninI prArthanA karavA mATe Avyo haze ! rAjAnA A kAryathI bIjAne kevuM ane keTaluM kalyANa thayuM haze! e kahI zakAya nahi, paNa rANuM cetanAnA viSe te eTaluM kahI zakAya ke rAjAnAM vicAro badalI javAthI tene te ghaNo ja AnaMda prApta thayo haze. celanA cAhatI hatI ke, mArA pati Astika bane. rAjAne Astika banAvavA mATe celanA rANuM rAjA sAthe ghaNIvAra vicAravinimaya karatI hatI paNa te rAjAnuM hRdaya badalAvI zakI nahi paraMtu muninI kRpAthI rAjAnuM hRdaya badalAI gayuM. A joI celanA rANIne keTalo badhe harSa thayo haze? raNuM cetanAne te pitAnA pati dharmAtmA banyA tethI prasannatA thaI paNa AjanI zrAvikAone prasannatA kyAre ane kevI rIte thAya che teno vicAra kare. AjanI zrAvikAone ghareNuM maLavAthI prasannatA thAya che ke pati dharmAtmA bane tethI prasannatA thAya che ? koI bahene evI paNa haze ke jeo pati dharmAtmA bane tethI prasannatA pAmatI haze paNa keTalIka bahene evI paNa hoya che ke, jeo ghareNAM-kapaDAMnI pAchaLa dharma-kuLa vagerene choDI de che. dharmAtmAnA kuLamAM janmavA chatAM dharmane teo bhUlI jAya che ane saMsAranA vilAsamAM paDI jAya che. Aje loko pitAnI kanyAone premathI kolejamAM mokale che ane evI AzA rAkhe che ke, amArI kanyA zikSA prApta karIne Avaze; paNa teo eTaluM jatA nathI ke kaeNlejamAM bhaNIgaNune kanyA dharmakarma te bhUlI nahi jAya ne ? kaeNlejanI zikSA dharma ane saMskRtine nAza karanArI che ke tenuM poSaNa karanArI che? je zikSAthI dharma ane saMskRtine nAza thAya tevI zikSAne baMdha karavI e tamAruM kartavya che. huM vidyA bhaNavAthI rekatuM nathI paNa vidyAnA nAme je vilAsa karavAmAM Ave che tene rokavAnuM kahuM chuM. vidyAnI vyAkhyA karatAM kahevAmAM AvyuM che ke--kA vidyA thA jimu"--arthAta je baMdhanone teDe te ja vidyA che. gAMdhIjIe vidyApIThane viSe ema kahyuM hatuM ke, je DhIMgalA-DhIMgalI banAvavA mATe ja vidyApIThanuM uddaghATana Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 11 ] rAjakeTa--cAturmAsa [ 665 karatA hai| te te| evA vidyApIThanI jarUra nathI. paNa jo sAcA grAmINa pedA karavA mATe vidyApIThanuM uddaghATana karatA hai| te tenI avazya AvazyakatA che. temaNe kahyuM hatuM ke nagaranA lokeA DhIMgalA-DhIMgalI jevA che. DhIMgalA-DhIMgalIne ghareNAM vagere paherAvIe chIe paraMtu zu temanAmAM jIvana Ave che? A ja pramANe kAlejonI zikSAthI sAcuM jIvana AvatuM nathI paNa vilAsanI zikSA Ave che. jo AvI ja vilAsanI zikSA maLatI heAya te te zikSA DhIMgalA--DhIMgalI banAvavA jevI ja zikSA che. AjanA yuvakeA jee kaeNlejomAM zikSA le che te badhAM aMdhanene toDI nAMkhavAM ane jInAM kAyadAne teADI nAMkhI navAM kAyadA sthApita karavAM ema kahe che. prAcIna leAkeAe je joI vicArIne maryAdA bAMdhI che e maryAdAnuM ullaMdhana karavuM ucita nathI e vAta yuvakAnA gaLe utAravI joI e. amArA mATe paNa have grAmAmAM javAne samaya AvyeA che. je pramANe kadI lAkA jelakhAnAmAM ekaThA thaI jAya che te ja pramANe jANe aMdhAM pApe nagarAmAM ja ekaThAM thaI gayAM hAya ema lAge che. vezyAgamana, jugAra, cerI vagere pApA jANe nagarAmAM ja AvI ghusyAM che. nagarAmAM badhA lekA kharAba ja heya che evuM kAMI nathI. keTalAka lAkA bahu sArA pagu hAya che. paNa sAmAnyataH grAmAnI apekSA nagarAmAM pApA vizeSa pramANamAM che. jyAM zaMgA vadhAre hoya che tyAM DAkaTarAne paNa vadhAre rahevuM paDe che. A ja pramANe amAre paNa nagarAmAM vadhAre rahevAnuM hoya che. jyAM vadhAre pApa hoya che tyAM dharmanA upadeza vadhAre ApavAne hAya che. huM ahIM ATalA divasa zakAyA chuM eTalA mATe tamane eTaluM ja kahuM chuM ke, dharma ane saMskRtinA nAzanA kAraNA jeTalA pramANamAM baMdha thAya teTaluM sAruM ja che. rAjAnA sudharavAthI celanA rANIne paNa AnaMda thayA haze ane sAthe sAthe khIjAene paNa sudhAra thayA haze. kahevata che ke :--maddAnano cena gataH saH panthAH| arthAt--moTA leAkA je mAge cAle che te ja mAge sAdhAraNa leAkA paNa cAle che. gItAmAM paNa kahyuM che keH--thavuM sAta zreSThaktattavito nanaH / arthAt-zreSTha leAkA jevuM AcaraNa kare che tevuM ja AcaraNa bIjA loka paNa kare che. A kAraNe zreSTha loko potAnuM evuM AcaraNa rAkhe che ke jethI khIjA leAkeAne temanuM anukaraNa karavAmAM muzkelI na paDe. bhale te zreSTha puruSone evA AcaraNanI AvazyakatA na paNu hAya chatAM potAnI dekhAdekhI karI bIjA lokA paNa AcaraNa cheDI na de e vicArathI teo peAtAnuM AcaraNa aNizuddha rAkhe che. gAMdhIjI jyAre ahIM mane maLavA AvyA hatA tyAre meM joyuM hatuM ke, temaNe eka TUMkuM peAtIyuM paheryuM hatuM. temanuM e tIyuM amArA ceAlapaTTAne paNa zaramAvatuM hatuM. gAMdhIjI jevA AvaDuM pAtIyuM zA mATe pahere che ? eTalA mATe ke ghaNA loko kevaLa zeAkhane mATe kapaDAM pahere che ane anAvazyaka eTalAM badhAM kapaDAM ThAMsI ThAMsIne pahere che ke jethI garamI thAya che ane pasevA aMdarane aMdara TapakavA mAMDe che. A parasevA keTalI badhI hAni kare che ene le jotA nathI ane kevaLa zekhane mATe anAvazyaka kapaDAM pahere che. matalaba ke, sAdhAraNa janatA zreSTha leAkAnuM anukaraNa karavAnuM jANe che, paNa kAnA vicAra karavAnuM jANatI nathI. sArA-kharAba kAryanA viveka karavAnA bhAra zreSTha lakAnA mAthe hAya che. eTalA mATe zreSTha leAkAnuM e kartavya che ke, teoe peAtAnuM AcaraNa kevuM rAkhavuM 39 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 666] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka joIe tene UMDo vicAra kare. gItAmAM kahyuM che ke, sAdhAraNa lokonI buddhimAM bheda na pADe. AcaraNane tyAga karI devAthI sAdhAraNa lekenI buddhimAM bheda utpanna thavA pAme che. je tuM vidvAna che te Adarza kAma karI batAva. paNa kAma ja choDI devuM ane sAmAyika-pratikramaNamAM zuM paDayuM che ema kahevuM e ucita nathI. hA, Adarza koma evuM karI batAvo ke, jethI sAdhAraNa janatA e Adarza kAmane anusare. Ama karavAmAM ja kalyANa raheluM che. meM tamane pAMca mahinA sudhI je kAMI saMbhaLAvyuM che tene mATe paramAtmA pratye huM e ja prArthanA karuM chuM ke, he! prabho! badhA lekenI buddhi tejasvI thAo paNa mArI vAta lekenI buddhimAM bheda pADe evI na thAo." muninA upadezathI zreNika pate te sudharyo ja hato paNa teNe parivAra sahita AvI munine vaMdanA karI. A pramANe parivAhita munine vaMdanA karavAno Azaya e che ke, badhA leke A Adarzane anusare. A vAtane tame paNa samajyA che te tame evuM kAma kare ke je kAmane joIne bIjA leke paNa e kAmane anusare. rAjA zreNika anAthI muninI prArthanA kare che. siMhanI prArthanA siMha ja karI zake che, ziyALa karI zakatuM nathI. sAMbhaLyuM che ke, siMhanI garjanA sAMbhaLI vAMdarAe vRkSa uparathI nIce paDI jAya che. A ja pramANe munine upadeza sAMbhaLI badhAM pApa nirjarI (kharI) jAya te samajavuM ke, ame muninI sAcI prArthanA karI che. prArthanA karavA mATe rAjAe zuM karyuM tenuM varNana karatAM zAstramAM kahyuM che ke - ussasiyaromakUvo kAUNa ya payAhiNaM / abhivandiUNa sirasA aiyAo narAhivo // 59 // te narAdhipa ghera gayo. "ghera gayo " e te samAptinI kriyA che paNa zuM karIne game e atre jovAnuM che. rAjA zuM karIne gaye enuM varNana gAthAnA prathama traNa padamAM karavAmAM AvyuM che. temAM kahyuM che ke, rAjAe potAnA mastakakArA anAthI muninA caraNakamalane vaMdana karyuM, vaMdananI sAthe ja muninI temaNe pradakSiNA karI. Aje AvartanadvArA ja pradakSiNAnI samApti karI levAmAM Ave che; paraMtu pradakSiNAnuM mahatva kAMI judA ja prakAranuM che. lagnanA samaye vara-kanyA agninI pradakSiNuM kare che. agninI pradakSiNA te leke kare che paNa zA mATe agninI pradakSiNA karavAmAM Ave che e vAta bahu ochA leke samajatA haze. Aje DhIMgalA-DhIMgalInA jevA vivAha karavAmAM Ave che ane ema samajavAmAM Ave che ke, nAcaga karavo, AtazabAjI karavI e ja vivAha che; paNa vAstavamAM e te vivAhanA nAme karavAmAM AvatI dhamAla che. vivAha te e che ke, vara-kanyA agninI pradakSiNA karI pitapotAnuM kartavya samaje ane e kartavyanA pAlananI pratijJA kare; paraMtu Aje te e badhAM kAmonI javAbadArI vivAha karAvanAra brAhmaNane seMpI devAmAM Ave che ane je pramANe DhIMgalA-DhIMgalIne vivAha karavAmAM Ave tema vivAha karI devAmAM Ave che. paNa je vivAha ke, je saMsArane mukhya "pA" che tenA caNataramAM AvI zithilatA rAkhavAmAM Ave te AgaLa jatAM kartavyanuM pAlana thaI zakaze ! Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudI 11] rAjakeTa-cAturmAsa [667 kahevAno Azaya e che ke, pradakSiNA karI karavAmAM AveluM lagna hindu bALAne mATe jIvanaparyata svIkArya hoya che. te bALA jIvanaparyata vivAhanAM niyamanuM pAlana kare che, vivAhanAM tatvane samajIne te lagna kare che e kAraNe te svamamAM paNa bIjA patine vicAra sara paNa karatI nathI. tamArI daSTie sAcuM lagna hindu bALAnuM che ke amerikAnAM lokonuM lagna sAcuM che ke jyAM 100 mAMthI 95 TakA lagnane viccheda thAya che. bhAratanI lagnaprathAnuM mahattva zuM che e samajavAthI bhAratadeza ane amerikA dezamAM keTaluM aMtara che ene patto lAgI jaze. lagnanI A paddhatine dharmakAryamAM paNa dAkhala karavAmAM AvI che. je pramANe kanyA varane pasaMda kare che te ja pramANe gurune paNa pasaMda karavAmAM Ave che. ane je pramANe agninI pradakSiNuM karI patine varavAmAM Ave che te ja pramANe gunI pradakSiNA karI temanAM guNone varavAmAM Ave che. te guru jANe agnisvarUpa che. vedamAM mahApuruSone ane Izvara suddhAne agninI pradakSiNA karavI e temanAM guNene varavA samAna che. zrI dazavaikAlika sUtranA 9 mA adhyayanamAM AcAryane paNa agnisvarUpa varNavavAmAM Avela che. - rAjAe muninI pradakSiNA karI, te vakhate tenA romereAmamAM harSa hatuM e kAraNe tenAM roma UbhAM thaI gayAM. romAMca tha e paNa bhaktinuM cinha che. priyatama ke ISTanuM nAma sAMbhaLI harSa ke romAMca na thavo emAM bhaktinI apUrNatA che. zAstrakAroe rAjAnI bhakti batAvavA mATe ja ema kahyuM che ke, rAjAne eTale badhe harSa thayo ke tenAM ramo paNuM UbhAM thaI gayAM. rAjAe muninI pradakSiNuM karI ane mAthuM namAvI patine namaskAra karyA. vIra kSatriyanuM mastaka ema te koInI AgaLa namatuM nathI paNa jyAre bhaktino Avega Ave che tyAre mastaka svabhAvataH namI jAya che. te vakhate mastaka namAvavAmAM temane jarApaNa saMkoca thatuM nathI. rAjendra zreNika muninI bhaktine vaza thaele hato eTalA mATe te muninA caraNamAM pitAnuM mAthuM namAvI namaskAra kare che. tame paNa munione vaMdana kare che ke nahi! je tamAruM hRdaya ema mAnatuM hoya ke A muni vaMdanIya chete pachI temane vaMdana-namaskAra karavAmAM koI prakArane saMkoca rAkhavo na joIe. rAjA zreNika vidhisahita muninI prArthanA karI ghera AvyA. te Avyo hato tyAre kevI rIte AvyA hatA ane ghera game tyAre kevI rIte game te juo. koI mANasa bhojanazALAmAM bhUkhyo Ave che tyAre ke Ave che paNa jyAre bhajana karI jAya che tyAre kevI rIte jAya che ! te vakhate tenA mukha upara kevuM teja hoya che A ja pramANe rAjAne cahere paNa camakate hato. te prasannavadana thayuM hatuM. tame paNa bahArathI vyAkhyAna sAMbhaLavA Avo che paNa vyAkhyAna sAMbhaLI tamArA cahere prasanna jaNAya te samajavuM ke, tamArAmAM bhakti che. vyAkhyAna sAMbhaLIne paNa je mukha tejasvI na bane emAM mArI apUrNatA che ke tamArI apUrNatA che e kahevuM muzkela che paNa koInI apUrNatA avazya che, e vAta nakkI che. je pIrasanAra ane jamanAra banne barAbara ThIka hoya te bhajana karI mukha upara teja na Ave enuM kAMI kAraNa nathI; paNa pIrasanAra barAbara na hoya ke jamanAra UMghato hoya te e dizAmAM bIjo koI zuM karI zake ? e dizAmAM tRpti kema thaI zake ! eTalA mATe Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 668] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka mAre ane tamAre bannee sAvadhAna rahevuM joIe. A sAvadhAnI rAkhavA mATe ja huM tamane ema kahuM chuM ke, vyAkhyAna sAMbhaLI tamArAmAM je ramaNIkatA Ave che te ramaNIkatAne dhAraNa karI rAkhajo. ghera jaI aramaNIka banI jaze nahi, je tame satkAryamAM ramaNuka banyA raheze te temAM tamAruM kalyANa raheluM che. vyAkhyAna: saMvat 1993 kArataka sudI 14 zukravAra == = prArthanA vimala jinezvara sevie thArI, buddhi nimala heya jAya re, jIvA! viSaya-kaSAya nivArane, tU te mehanI karma khapAyare; jIvA! vimala jinezvara seviye. -vinayacaMdrajI kuMbha, covIzI zrI vimalanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. paramAtmAnI prArthanAne vicAra koIe addabhuta che ke, jene zabdo dvArA vyakta kare bahu ja muzkela che; chatAM jyAre belavAno prasaMga Ave che tyAre huM mArA AtmAne kahuM chuM ke, "he! AtmA! tuM prapaMcamAM paDI jaI pitAne bhUlI na jA. saMsAramAM phasAI na jA ane sAdhutAnA tattvane bhUlI na jA. tuM koIpaNa kAraNe abhimAna na kara. tuM abhimAna kare che te konA upara? tuM tArI pUrva sthitine je ke tuM kyAM kyAM rahyo che? Aje tane je mAna maLI rahyuM che tene joI je tuM tArI pUrva sthiti viSe vicAra kare te tane kharI sthitinuM bhAna thaze. he ! AtmA ! tuM pRthvI, pANI, agni AdinI sthitimAM anaMtakALa sudhI rahyo che ane Aje tane je sanmAna Ape che tenA hAthe na jANe tArI kevI kevI avadazA thaI che ! have tuM AgaLa vadhatAM vadhatAM e sthitine prApta thayo che ke, je loko tArI avahelanA karatA hatA te loko ja tAruM sanmAna karI rahyA che ! eTalA mATe tuM A sanmAnane pAmIne tArI pUrva sthitine bhUlI ne ja paraMtu bhagavAna vimalanAthanA caraNe jA." A pramANe A upadeza mArA AtmAne mATe ja che. A upadeza ghaNe ja preraka che. saMsAramAM je koI vastu priya lAge che te vastu AtmAne mATe ja priya lAge che. vastune mATe vastu priya lAgatI nathI. A ja pramANe AtmAnA mATe ja A prArthanA paNa priya lAge che; eTalA mATe A prArthanA uparathI ApaNe ApaNI pUrva sthitino vicAra karavo joIe, Aje ApaNe je sthitimAM chIe e sthitimAM bIjAnI jarA paNa dhamakI sahevAne paNa taiyAra rahetA nathI. paraMtu pUrva sthitimAM kevI kevI dhamakIo sahI che ene vicAra karavAmAM Ave te koInI dhamakI trAsadAyaka nahi lAge ! AjanA vaijJAniko paNa vikAsavAdane mAne che. teo jaDavAdI che eTalA mATe jaDane vikAsa mAnI ema kahe che ke, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 14 ] rAjakATa-cAturmAsa [ 669 eka paramANu vikAsa pAmatA pAmatA tyAM sudhI vadhI jAya che ke te buddha ane mahAvIranI jevA banI jAya che. jo ke jaDatI apekSA A kathana khATuM che paNa vikAsane te paNa mAne che. vAstavamAM vikAsa caitanyanA thAya che. A AtmA vadhatAM vadhatAM Aje A sthitine pAmyA che. A AtmA aMgulinA asakhyAtamA bhAgavALA zarIramAM paNu anaMtajIva rahe evI sthitimAM rahela che. AvI sthitimAMthI vikAsa pAmatAM pAmatAM te vamAna sthitine pAmela che; eTalA mATe have A sthitine pAmIne potAnI pUrva sthitine bhUlI na jA paraMtu bhagavAnavimalanAthanI sevA kara. saMsAranI dhAMdhala tAruM kalyANa karI zakaze nahi. bhagavAna vimalanAthanI sevA kara tA tArI buddhi nirmala thaI jaze ane pachI tuM tArI pUrva sthitine khyAla rAkhI AtmAnuM kalyANa karI zakIza. eTalA mATe tame loko khIjA kAmAne tyAga karI bhagavAna vimalanAthanI sevA karA. anAthI muninA adhikAra-77 anAthI. munidrArA sanAtha-anAthatA satpreSa pAmI rAjA zreNika keTalA badhA harSita thayA haze! jeTaleA ha` tene rAjya, dhana ke rANIe pAmIne thayA nahi heAya teTalA ha muninA upadeza sAMbhaLIne thayA haze ! rAjA zreNikane badhA loko namana karatA hatA paNu rAjA zreNika munine namana karI rahyo che ane pradakSiNA karI rahyo che. A upathI A vAta spaSTa vyakta thAya che. jo tene rAjyAdithI vadhAre prasannatA muninA upadezazravaNuthI thaI na heAta tA ema zA mATe karata? " A tA rAjAnI vAta thaI. have muninuM zuM thayuM te ApaNe joIe. jetA * aMta sArA tenuM badhuM sAruM ane jene aMta kharAba tenuM badhuM kharAba ' evI lAkokti che eTalA mATe muninuM Akhare zuM thayuM te joIe. ene mATe kahyuM che keH-- 14 rUtho vi. muLasamidro tivruttiyutto tidvaMkavimo vighna- vavibamuno vinamruduM. viSayoddo || 60 || A gAthAnA vistArathI artha kahevAte te samaya nathI chatAM bheDAmAM kahuM chuM. e siMhAmAMthI eka siMha-rAjAnI tA vAta kahI. khIjA siMhaiM muni dhruvA hatA e batAvavA mATe A gAthAmAM kahyuM che ke, tee guNasamRddha hatA. rAjA te sAMsArika RddhithI samRddha hatA paNa A muni te guNasamRddhithI samRddha hatA. temanAmAM kayAM guNA hatAM e batAvavA mATe kahyuM che ke, teo triguptithI gupta hatA. te mana, vacana ane kAyAnA saMyamamAM lIna hatA. khInta kAme karavAM te sarala hoI zake paNa trizuptinuM pAlana karavuM bahu ja muzkelache, je pramANe koI game te dizAmAM jAya paNa te kALathI bacI zakatA nathI te ja pramANe kAI game tyAM jAya ane bhale jaMgalamAM ke guphAomAM rahe paNa atarAtmAmAM rahelA zatruothI te bacI zakatA nathI; paNa munie triguptidvArA AtmAne evA zatruothI paNu surakSita banAvI lIdhA che. jo tamane paNa zatruothI bacavAnuM koI sthAna maLI jAya te zu tame zatruothI bacavAnA prayatna nahi karA ? jo bacavA cAhaze| te pachI mana, vacana ane Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka kAyAdvArA AtmAne kema bacAvI letA nathI ? mana, vacana ane kAyAne saMyamamAM lagAvI de te tamArA AtmA paNa A prakAranAM zatruothI surakSita banI jaze. te muni triguptiethI gupta hatA. sAthe sAthe tee tridaMDathI vimukta hatA. AtmA traNa prakAre daMDane pAme che. kahevAmAM tA ema Ave che ke, paramAdhAmI deva, vaitaraNI nadI ke phUTazAlmalI vRkSa kaSTo Ape che, paNa zAstra kahe che ke je tri'DathI "Dita nathI tene kAI kaSTa ApI zakatuM nathI. tri...DathI vimukta AtmAne daDavA mATe zakrendranA vajramAM paNa evI zakti nathI ke temane daMDa ApI zake ! mAnasika daMDa, vAcika daMDa ane kAyika daMDa ema traNa prakAranAM daDa heAya che. AtmA A traNa prakAranAM IMDAthI kevI rIte daMDAya che e viSe vicAra karavAmAM Ave teA e vAta jANavAmAM AvI zakaze. manathI AtmA kevI rIte daMDAya che ene mATe kahyuM che keH-- imaM ca me atthi imaM ca natthi, imaM ca me kiccaM imaM akizvaM / taM evamevaM lAlappamANaM, harA haranti tti kahaM pamAe // --zrI uttarA cayana sUtra ,, A " A tA mArI pAse che--A nathI. mArI pAse karuM teA che paNa kaMThI nathI. pramANe saMkalpa-vikalpadrArA ane tRSNAddArA mana daMDAtuM rahe che. saMkalpa karavAthI ja kAmanA pedA thAya che. meM mA kAma teA karyuM che ane have A kAma karavAnuM che. A pramANe kAma karavAnuM bAkI rahetu nathI; paNa jJAnIjane kahe che ke, tArA mAthA upara kALa bhame che ane tArI upara tenA humalA kyAre thaze ane tane kyAre ukheDI pheMkI deze tene tane patto nathI. devabhadra ane yaroAbhadre peAtAnA pitAne kahyuM ke, jyAre cAra dhana haraNa karI rahyA hAya ane te cArA jarA khAMkhArA mAravAthI ja bhAgI jatA heAya te zu' evA samaye mAlIka sUtA paDayo raheze ? zuM tuM cArAne bhagAvaze nahi? pitAe uttara ApyA ke, e samaye mAlika jarUra ceArAne bhagAvaze. putrAe kahyuM ke, e ja pramANe amArA ghaTamAM-zarIramAM cAra peThelA che. eTalA mATe ame nizcita sUI zakatA nathI. mATe saMyama dhAraNa karI e cArane ame bhagAvIzuM. A pramANe ApaNA zarIramAM je cAra pesI gaelA che ene tA jotA nathI ane sakalpavikalpa karatA rahIe chIe. A pramANe manadvArA daDita thavAya che. anAthI muni tridaMDathI vimukta hatA. teee mana, vacana ane kAyAne saMyamamAM laI lIdhA hatAM eTalA mATe te mana daMDa, vacana daMDa ane kAyA daMDa e trividha daMDathI vimukta hatA. AvA muni eka jagyAe besI rahetA nathI paNa jagyA-jagyAe vicaratA rahe che. sAdhue eka sthAne rahetA nathI paNa nispRha thaI vicaryA kare che. sAdhuone eka sthAne rAkhavA e tamArA paNu dharma` nathI. anAthI munine mATe paNa zAstramAM ema kahyuM che ke, teo meAharahita thaI vicaratA hatA. anAthI munine evA ahaMkAra thavA saMbhavata hatA ke rAjA paNa mArA caraNamAM paDe che. paNa jo munine evA ahaMkAra Ave te gajaba ja thaI jAya ne! zAstranA varNana uparathI jaNAya che ke, rAjAne muninI bhakti karavAthI jema jema rAmAMca thatA hatA tema tema muni paNa meAhathI sAvadhAna banatA jatA hatA ke kyAMya huM meAhamAM paDI na jAuM. te teA meharahita thaI pRthvI upara pakSI vicare tema vicaratA hatA.. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 14] rAjakoTa-cAturmAsa [ 671 zAstramAM ema kema kahyuM che ke, muni pakSInI mAphaka vicAratA hatA. A pramANe kahevAnuM kAraNa che ke, pakSIne AdhAra nirAvalaMba AkAza hoya che. keI kahe ke, ame pakSIone vRkSa ke pRthvI upara beThelAM joIe chIe paNa pakSIo vRkSa ke pRthvI upara tyAMsudhI ja rahe che jyAM sudhI temane koI prakArane bhaya hetuM nathI. keI prakArane bhaya upasthita thAya ke tarata ja pakSIo potAnI pAkhanI sahAyatA vaDe AkAzane ja Azraya le che. A vAta huM eka udAharaNadvArA samajAvuM chuM: mAne ke, eka vRkSa upara eka bAju eka vAMdare beThe che ane bIjI bAju eka pakSI beThela che. have akasmAtane kAraNe vRkSa nIce paDavA lAge te pakSI te AkAzamAM uDI jAya che paNa bIcAro vAMdaro te vRkSanI sAthe ja nIce paDI jAya che. pakSI te ema vicAre che ke, A vRkSa jyAM sudhI mane Azraya Ape che tyAM sudhI te huM tenA upara besuM chuM paNa huM enA ja Azraye rahela nathI. mAruM sAcuM baLa te mArI pAMkhonuM ja mAnuM chuM. A saMsAramAM rahenAra jJAnI ane ajJAnImAM paNa pakSI ane vAMdarA jevuM aMtara raheluM che. ajJAnI te dhana-ghara tathA kuTuMba vagerene Azraya pakaDI rAkhe che paNa jJAnIjano te AtmAne ja Azraya 5kaDI rAkhe che. anAthI muni saMsArane Azraya letA na hatA paNa AtmAne ja Azraya letA hatA eTalA ja mATe zAstramAM emanA mATe ema kahyuM che ke, teo pakSIonI mAphaka nirAvalaMbI banI vicAratA hatA te pRthvI upara, paNa AtmAmAM magna banIne vicaratA hatA. je pRthvI upara teo vicaratA hatA te bhAratanI bhUmine dhanya che. uparyukta kathAne samajI paramAtmA pratye evI prArthanA karavI joIe ke, "he! prabho ! je pramANe te muni meharahita thaI vicaratA hatA te ja pramANe huM paNa meharahita thaI vicaruM ane e muninA zaraNe jAuM." A prakAranI bhAvanA rAkhI paramAtmAnI prArthanA kare te temAM kalyANa raheluM che. zAstramAM anAthI muninuM varNana zrI uttarAdhyayananA vizamA adhyayananI sivAya bIje kyAMya maLatuM nathI. paNa rAjA zreNikanuM varNana zAstramAM aneka jagyAe maLI Ave che. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, rAjA zreNika eka divasa mArI ja mAphaka padmanAbha nAmanA tIrthaMkara thaze, mArI ja mAphaka mokSe jaze ane tenI mArA jevI ja sthiti thaze. A pramANe anAthI muninA zaraNe javAne lIdhe rAjA bhogapabhegano tyAga karI na zako chatAM bhaviSyamAM tIrthakarapadane pAmaze. tame paNa evA munine zaraNe jAo te tamArA AtmAnuM paNa kalyANa thaze. upasaMhAra A adhyayanane sArA jJAna ane kriyAnuM mahattva batAvavuM e che. anAthI muni jevA jJAnavAna hatA tevA ja kriyAvAna paNa hatA. tame keTalAka leke kevaLa kAM to jJAnane ja pakaDI lo cho athavA kriyAne ja pakaDI le che ane tene ja mahattva Ape che. paraMtu Ama karavuM e bhUla che. je jJAna ja hoya ane kriyA na hoya, athavA kriyA ja hoya ane jJAna na hoya te patana thavuM svAbhAvika che. je jJAnavAna hoya che teo kriyAno tyAga karI detA nathI paraMtu evI kriyA kare che ke je bIjAne mATe Adarza rUpa hoya che. anAthI munie pahelAM Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 672 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka ja kahyuM che ke, je saMyama dhAraNa karI saMyamanI kriyA karatA nathI te anAtha ja che. eTalA mATe jJAnanI sAthe ja kriyAnI paNa AvazyakatA che. zrI AcArAMga sUtranI niyuktimAM jJAna ane kriyAnuM ghaNuM mahattva batAvavAmAM Avela che. mA vAtane samajAvavA mATe eka dRSTAnta ApuM chuM. kadAca kAI kahe ke, A dRSTAnta kyAM lakhyuM che te AAnA uttara e che ke, dRSTAMta lakheluM na heAvA chatAM kalpita paNa haiAya che. daSTAMta dvArA mAre te peAtAneA bhAva ja samajAvavA che. kAI kahe ke, zuM dRSTAMtanI paNa kalpanA karI zakAya che ane ema karavAnA kAIne adhikAra che? te A praznanA uttara e che ke zrI anuyAgadvAra sUtramAM nisrokta AzayanuM dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che keH-- pAna jharatA dekha ke, hasI ne ku palIyA; mAya khItI tAya tasI, dhIrI khAparIyA. zuM kupaLA paNa hase che? nahi. chatAM bhAva batAvavA mATe enI kalpanA karavAmAM AvI che. A dRSTAMtanA viSayamAM kalpanA karavAnA paNa adhikAra che chatAM jo huM kAMI vAta samabhAvanI bahAranI kahuM to tame mane sUcita kareA ane je vAta samabhAvanI kahuM tene tame mAneA. huM aa ema ja vicAruM chuM ke, je vAta tame jAtA nathI te vAta mArI pAsethI le ane je vAta huM jANutA nathI te vAta huM tamArI pAsethI lau. keTalIka vAtA tame jANA che ane keTalIka vAtA huM jANuM chuM; eTalA mATe paraspara vicAra vinimaya karavA joIe. kahevAno Azaya e che ke, niyuktimAM jJAna ane kriyAnuM ghaNuM mahattva batAvavAmAM Avela che. enA viSe eka dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che je A pramANe cheH-- uyasena nAmanA eka rAjA hatA. tene vIrasena ane sUrasena nAmanA be putrA hatAM. vIrasena tA badhI indriyAthI pUrNa hatA paNa sUrasena AMdhaLA hatA. vivekI mANasa je je kAmane yAgya hAya che tene tevuM kAma soMpe che. uyasene paNa potAnAM banne putrAne yAgyatAnusAra judA judA prakAranI zikSA ApI, AMdhaLA mANase prAyaH gAvAnuM sAruM jANutA hAya che. sUradAsane viSe paNa ema kahevAmAM Ave che ke, te adhavi hatA. uyasene sUrasenane teA gAyanakalA zIkhaDAvI ane vIrasenane kSatriyeAcita yuddhakalA zIkhaDAvI. sUrasene sA~bhaLyuM ke, vIrasenane te kSatriyAcita yuddhakalA zIkhaDAvavAmAM Ave che ane mane te kalA zIkhaDAvavAmAM AvatI nathI. eTalA mATe te vicAra karavA lAgyA ke, huM te| kAyara rahI jaIza. A pramANe vicAra karI te pitA pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke, pitAjI ! huM yuddhakalA zIkhavA cAhuM chuM. rAjAe vicAryuM ke, jyAre tenuM hRdaya yuddhakalA zIkhavA cAhe che teA tenA hRdayanI vRtti dabAvI rAkhavI yeAgya nathI. A pramANe vicAra karI rAjAe yuddhakalA zIkhaDAvanArane tene soMpI dIdhA. yuddhakalA zIkhaDAvanAra yogya ane hozIyAra hateA eTalA mATe teNe sUrasenane bANuvidyA zIkhaDAvI dIdhI paNa sUrasena AMdhaLA hatA eTalA mATe te zabdanA AdhAre ja khANa mArI zakatA hatA. ane kumArA yeAgya banyA. ekavAra yuddhanA avasara AvyA. vIrasene peAtAnA pitAne kahyuM ke, pitAjI ! Ape amane yAgya banAvyA che ane ame N yAgya banyA chIe eTale tame have yuddhamAM AvA e ThIka nathI; eTalA mATe huM yuddhamAM jaIza. ' vIrasenanuM A Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zudI 14] rAjakoTa-cAturmAsa : [ 673 kathana sAMbhaLI pitA ghaNe prasanna thayA ane manamAM vicAravA lAgyuM ke, AvA samayamAM putrane ghera rAkhavo te ThIka nathI. A pramANe vicAra karI teNe vIrasenane kahyuM ke, "beTA ! khuzIthI yuddhamAM jAo.' sUrasena paNa pitAne kahevA lAge ke, "huM paNa yuddhamAM jaIza.' pitAe tene kahyuM ke, "beTA ! tane AMkhe nathI eTale tuM yuddhamAM jA e ThIka nathI. tuM atre ja rahe." paNa sUrasena vicAravA lAgyo ke, bhAI yuddhamAM jaze eTale tenI prazaMsA thaze ane mAre te kaI bhAva ja nahi pUche. A pramANe vicAra karI teNe rAjAne yuddhamAM javAne bahu ja anurodha karyo. sUrasenane bahu anurodha dhyAnamAM laI rAjAe yuddhamAM javAnI "AjJA ApI. surasena yuddhamAM gayA. te AMdhaLo hovAthI kazuM joI te zakatA na hatA eTale te kevaLa zabdo sAMbhaLI bANa mArato hato. paNa jyAre zabdo sAMbhaLatA nahi tyAre bANa mArI zakate nahi. A uparathI zatruo samajI gayA ke te AMdhaLo che ane zabdo sAMbhaLIne ja bANa pheke che. A samajaNathI teoe vicAra karyo ke, zabdo bolyA vinA cUpacApa tene pakaDI levo. zatruoe cUpacApa jaI sUrasenane pakaDI lIdho. vIrasenane mAluma paDyuM ke, sUrasena pakaDAI gayo che. eTale te zatruonI sAme thayo ane sUrasenane choDAvI lAvyo. jyAre sUrasena pitAnI pAse AvyA tyAre pitAe tene pUchyuM ke, "tuM parAkramI te che paNa zuM tuM vIrasenanI barAbarI karI zake kharo ?' sUrasene javAba Apyo ke, "have huM samajI zako chuM ke, parAkrama hovA chatAM AMkha na hovAne kAraNe huM vIrasenanI barAbarI karI zaktA nathI. je vIrasena Avyo na hota te huM zatruonAM baMdhanamAM ja paDayo raheta !" pitAe kahyuM ke, 'ThIka che. A udAharaNa jJAnIone samajAvavA mATe kAmamAM Avaze. te A daSTAMta upara zrI AcArAMgasUtranI niryuktimAM kahyuM che ke - kuNamANo avi ya kiriyaM parizcayanto vi sayaNadhaNabhoe / dito avi duhassa uraM na jiNai andho parANiya // kuNamANo avi nivi parizcayanto avi sayaNaghaNabhoe / dito avi duhassa uraM micchadiTTI na sijjhai u // . A daSTAMta ane tenA dANAntane A be gAthAomAM kahevAmAM Avela che. A gAthAomAM kahyuM che ke, te AMdhaLe bANa te pheMkatA hatA, parAkrama paNa batAvate hato ane svecchAe yuddhamAM gayo hato chatAM te zatruone jItI zakavAmAM samartha banI zako nahi UlaTe zatruonAM baMdhanamAM paDI gaye; kAraNake te AMdhaLo hevAthI joI zakatA na hatA. A ja pramANe jemane jJAnanetro hotAM nathI te tyAga paNa kare ane dhana-bhega AdithI vimukha paNa rahe, chatAM jJAnanetra na hovAne kAraNe te mekSa prApta karI zakatA nathI. vIrasena satra hatA paNa je te gharabAra choDI yuddhamAM gayo na hota ane parAkrama batAvyuM na hatuM te zuM AMkha hovA chatAM zatruone te jItI zakata kharo? nahi. A ja pramANe jene jJAna te hoya che paNa je te pramANe kriyA karatA nathI te paNa mekSane prApta karI zakatuM nathI; eTalA mATe kriyAnI sAthe jJAnanI ane jJAnanI sAthe kriyAnI jarUra rahe che. kevaLa jJAna ke kevaLa kriyAthI kAMI vaLatuM nathI. tame paNa jJAnayukta kriyA kare te tamArA AtmAnuM paNa kalyANa thaze ane rAgAdi Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kostaka dukhethI paNa mukta thaze. kevaLa jJAna prApta karI levuM arthAta jANI levuM ke sAMbhaLI levuM e kAMI kAmanuM nathI paNa jJAnAnusAra kriyA karavAmAM Ave tyAre ja jJAna saphaLa bane che. Aje je rAga-duHkha vagere pedA thAya che tenuM pradhAna kAraNa jJAnayukta kriyA na karavI e che. keTalAka leke kahe che ke vedanIya karmonA udayathI rege pedA thAya che paNa vicAravAnuM atre e che ke, vedanIya karmanI kriyA koNa kare che ! tame je cAhe te vedanIya karmane pedA paNa karI zake che ane naSTa paNa karI zake che. eTalA mATe kevaLa vedanIya karmane cheSa kADhI besI na jAo. ( zrI sthAnAMga sUtramAM kahyuM che ke, rega thavAnAM nava kAraNa che, bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, he ! jagajajI ! jJAnaThArA joyuM che ke nava kAraNathI rege pedA thAya che. A 'nave kAraNo upara sAvadhAnI rAkhavAmAM Ave. te rogothI bacI zakAya. . A paheluM kAraNa ati Asana ke ati azana che. eka ja Asana upara zaktithI vadhAra besavAmAM Ave te paNa roga pedA thAya che ane bahu khAvAthI roga pedA thAya che. vaidyo kahe che ke, bahu besavAthI ja harasa Adi roga pedA thAya che. A ja pramANe bahu khAvAthI paNa roga pedA thAya che. eka urdU zAyare ThIka ja kahyuM che ke :"vinA bhUkha khAnA aura rAga ke bulAnA." bhUkha na hovA chatAM vadhAre khAvuM e ja roganuM mukhya kAraNa che. majura leke lukhIsUkI roTalI ja khAya che ane zeTha-zeThANI mAlatAla uDAve che. paNa raMgI vadhAre kANuM heya che? majUra ke zeDa zrImate ema te eka paise paNa na Ape paNa DaoNkaTarone mATe te khIssAM khAlI ja karI de che. paraMtu enuM zuM kANuM che? mArA A kathana uparathI veMkaTaro kadAca ema kahetA haze ke, amArA reggAra upara kuThArAghAta kare che paNa e vicArathI satya vAtane kema bAvI zakuM ? ema te vezyAgamanane tyAga karAvavAthI vezyAo paNa ema kahI zake ke, amAro rojagAra bagADe che. A ja pramANe zarAbane niSedha karavAthI kalAla paNa ema kahI zake ke, amAre rojagAra bagADe che. A pramANe saMsAramAM leke kahyA ja kare che paNa je bhagavAnanA vacanAnusAra vyavahAra rAkhavAmAM Ave te rogI thavAnuM ke duHkhI banavAnuM kaI kAraNa nathI. " ati bhojana paNa roganuM kAraNa che. keTalAka bhejanara loke vadhAre khAvA mATe bhAMga paNa pIe che, paNa A pramANe vizeSa khAvAthI ajIrNa-khAMsI vagere rogo pedA thavA pAme che. rega pedA thavAnuM bIjuM kAraNa ahitakArI Asana upara besavuM e che. Asana kevuM ja hovuM joIe ene mATe zAstramAM kahyuM che ke, kaThina ane sthira Asana upara besavAthI hAni thAya che ane kemala Asana upara besavAthI lAbha thAya che. Aje te lokone pattharanAM makAne pasaMda che paNa eTaluM vicAratA nathI ke patthara upara besavAmAM ane mATI upara besavAmAM keTaluM badhuM aMtara raheluM che ! Aje makAna te pAkuM banAvavAmAM Ave che paNa makAna pAkuM banAvI zarIra kAcuM banAvavAmAM Ave che. kevI khurazI upara besavAthI lAbha thAya che, ane kevI khurazI upara besavAthI hAni thAya che e vAta yupIya leke paNa samajavA lAgyA che paNa bhAratIya leka e vAta jANavAno prayatna paNa karatA nathI kintu kevaLa anukaraNa karavA lAge che, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 1] rAjakeTa-cAturmAsa [ 675 khUba sUI rahevuM ke bahu jAgatA rahevuM e paNa roganuM kAraNa che... keTalAka leke jAgaraNa karavAno DhoMga kare che paNa zAstra kahe che ke vadhAre sUvuM ke vadhAre jAgavuM e hAnikara che. mala-mUtrane dAbI rAkhavuM e paNa roganuM eka kAraNa che. bahu cAlavuM ane bahu besI rahevuM e paNa roganuM kAraNa che. prakRti viruddha bhajana karavuM e paNa raMganuM kAraNa che. keTalAka leke kahe che ke, mAMsa khAnAra baLavAna hoya che ane mAMsa na khAnAra nirbaLa hoya che paNa A eka bhrama che. Aje gauvadhane kAraNe prakRti viruddha bhajananI prathA vadhAre pracalita thaI paDI che ane heTalenuM te pUchavuM ja zuM? A badhAM kAraNothI paNa rege pedA thAya che. inDiyanuM visphoTana karavuM e paNa reganuM kAraNa che. Aje saMtatiniyamananI je upAya batAvavAmAM Ave che te upAya, kaI mANasa tijorI khullI mUkI suI rahevAthI AnaMda maLe, enAM jevAM che. A paNa roganuM pradhAna kAraNa che. A nava kAraNathI rogo padAM thAya che. je A nava kAraNathI bacatA rahe te ja dharmanuM pAlana karI zake che. resI mANasa dharmanI sevA karI zakatuM nathI. tame paNa niregI batI dharmanI sevA kare che temAM kalyANa raheluM che. . . Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakeTa cAturmAsaH antima vyAkhyAnaH saMvata 1993 kArataka vadI 1 ravivAra, * prArthanA - dharama jinezvara mukha hivaDe vase, pyArA prANa samAna, kabahuM na visaruM he citAruM nahIM, sadA akhaMDita dhyAna. e dharama 1 - -vinayacaMdrajI kuMbhaTa vIzI zrI dharmanAtha bhagavAnanI A prArthanA karavAmAM AvI che. - joTamAM pAMca mahinAthI adhika kALa sudhI rahI meM je zrI saMghane sAdu bhajana ApyuM che te prArthanA sivAya bIjuM kAMI nathI. prArthanA eka sAdI vastu che. prArthanAmAM meTI peTI kalpanAonI AvazyaktA nathI, eTalA mATe garIbanA bhejananI mAphaka prArthanA badhAne mATe sulabha ane lAbhadAyI che. meM eka vakhate kahyuM che ke meTA moTA mANasa, bhale so so rUpiyAne eka eka bhajanane keLI khAtA hoya, paNa evA bhojananA keLIyA levAthI kAMI badhAne nirvAha thatA nathI. badhAne evuM bhejana maLI nathI zakatuM, paNa sAduM bhojana ja evuM che ke jenA AdhAre AkhuM jagata nabhI rahyuM che. A ja pramANe AtmakalyANa karavA mATe bhale gahana tane vicAra karavAmAM Ave, paNa gahana tane vicAra kare badhA leke mATe saMbhavita nathI; paraMtu badhAnA AtmakalyANane sarala upAya te mAtra paramAtmAnI prArthanA ja che. eTalA mATe mane aneka varSothI paramAtmAnI prArthanA karavAnI laganI lAgI che ane tethI keIne paramAtmAnI prArthanA game ke na game te paNa huM prArthanA karuM chuM ane te viSe thoDuMka beluM paNa chuM. huM te ema ja mAnuM chuM ke, mane prArthanA game che te badhAne te gamatI ja haze. Ajano cAturmAsane aMtima divasa paNa paramAtmAnI prArthanA karavAmAM ja vItAvuM chuM. prArthanAnA kramAnusAra Aje bhagavAna dharmanAthanI prArthanA karavAmAM AvI che. A prArthanAmAM paNa gahana tattvane vicAra karavAmAM Avyo che. temAM paramAtmAnI pAse "he! prabhu! mArA hRdayamAM AvI vaso" evI mAgaNI karavAmAM AvI che. A mAMgaNI upalaka dRSTie bahu ja sAmAnya jaNAya che paNa UMDe vicAra karatAM A mAgaNImAM ghaNuM rahasya raheluM che. e rahasya zuM che? e vAta Aje tamane saMbhaLAvuM chuM. tene tame bhUlI jazo nahi. huM prArthanA viSe je kAMI kahI rahyo chuM te mAruM nathI paNa pUrva mahAtmAonuM kahevuM che. bhakta tukArAmanA zabdomAM kahuM te "huM je kAMI kahI rahyo chuM te badhuM pUrva saMta puruSanuM ucchiSTa che." huM pAmara e viSe zuM kahI zakuM! paNa e saMtapuruSo ane mahApuruSanI ucchiSTa vANI ja tamane badhAne saMbhaLAvuM chuM. tamArA badhAnA kalyANa mATe mahApuruSanI amara vANI tamane saMbhaLAvuM te mAruM kahevuM pramANa che, paNa je e vANI saMbhaLAvatAM huM abhimAna karuM te te pramANa nathI; tema te mArA pitAnA mATe paNa hAnikara che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 1] rAjakoTa-cAturmAsa [ 677 A prArthanAmAM bhaktoe paramAtmA pAse mAgaNI karI che ke, "he! prabhu! tuM mArA hRdayamAM AvI vasI jA. meM e mATe aneka sAdhane karyo paNa tethI mArA sAdhyanI pUrti thaI nahi. mAruM sAdhya cittanI zuddhi karavI e che. A mAruM sAdhya aneka sAdhane karavA chatAM paNa siddha thayuM nahi. tyAre mane e vicAra Avyo ke sAdhyanI siddhi mATe mAre bIjA sAdhanane Azraya levo joIe. kAraNa ke meM atyArasudhI je je sAdhanono upayoga karyo tethI mArA sAdhyanI siddhi thaI nahi. mATe te sAdhane apUrNa che, sAdhyanI siddhi mATe samartha nathI. mArA aMtaramAM rahelAM kAma, krodha, lobha, meha vagere durgaNone dUra karavA mATe meM aneka sAdhanane Azraya lIdhe, to paNa mArA aMtaramAM rahelA kAma-krodhAdi durguNene nAza na thayo. jyAre keI eka vaidhanI davAthI roga maTato nathI tyAre bIjA vaidyanI pAse jaI davA levAmAM Ave che tevI rIte jyAre A sAdhanAthI mArA sAdhyanI siddhi thaI nahi, tyAre he! prabhu! huM have tAre zaraNe Avyo chuM. mane evI pratIti thaI che ke tAre zaraNe AvyA vinA mArA kAma-krodhAdi vagerene rega maTaze nahi. jyAre he ! prabhu! tuM hRdayamAM vasI jaze, tyAre ja e roga dUra thaze. eTalA ja mATe huM tAre zaraNe Avyo chuM ane tArI prArthanA karuM chuM." A saMsAramAM aneka cIjo prakAza ApanArI che paNa zuM sUryanA prakAza vinA saMsAranuM kAma cAlI zakaze ? bhale AkhA rAjakeTamAM sarcalAITanI vyavasthA karavAmAM Ave te paNa sUryanA prakAza vinA kAma cAlI nahi zake ! ahIM "IlekaTrIka pAvara hAusa" che te paNa sUryanI te AvazyaktA rahe ja che. A ja pramANe bhakto kahe che ke, he ! prabhu! bhale bIjA aneka sAdhana hoya te paNa jyAM sudhI tuM hRdayamAM AvI vasate nathI tyAM sudhI e badhAM sAdhane saphaLa thatAM nathI. mATe je "tuM hRdayamAM AvI vasI jA" te sAdhyanI siddhi avazya thavAnI ja che. bhaktonI mAphaka tame paNa je paramAtmAne tamArA hRdayamAM vasAvavA cAhatA he to hRdayapUrvaka paramAtmAnI prArthanA kare ke - dhama jinezvara mujha pivaDe basa, pyArA prANa samAna; kabahuM na bisaho citAruM nahIM, sadA akhaMDita dhyAna. basa! A ja eka AzA rAkho te "ekane barAbara sAdhavAthI badhuM siddha thaze' e kahevata caritArtha thaze. je "prabhu hRdayamAM AvI vasI jAya" te badhuM kAma siddha thaI jAya pachI bIjAM sAdhananI jarUra rahe nahi. bIjAnA prakAzanI AvazyaktA jyAre sUryano prakAza na hoya tyAre ja rahe che. A ja pramANe jyAM sudhI paramAtmA hRdayamAM AvI vasyA nathI tyAM sudhI bIjA sAdhanonI jarUra rahe che. mATe paramAtmAne hRdayamAM vasAvo. 1. paramAtmAne hRdayamAM kema vasAvI zakAya ? evo prazna upasthita thAya to ene uttara e che ke, cittane bIjI vastuomAMthI haTAvIne, paramAtmAne prANa samAna priya gaNuM, temAM ja citta parovavAmAM Ave ane te mATe paramAtmAnI prArthanA karavAmAM Ave te paramAtmAne hRdayamAM vasAvavA muzkela nathI. A koI mANasa pitAnA prANane jApa karatuM nathI te paNa te pitAnA prANane bhUlate nathI. A ja pramANe paramAtmAne prANasamAna priya mAnI temane na bhUle te tamo paramAtmAne Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : rasa mathaka daLya ke che . dara 678] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka hRdayamAM dhAraNa karI zake che. bhaktonI mAphaka tame paNa paramAtmAne tamArA hRdayamAM vasAvavA cAhatA ho te ananya bhAve tame paNa paramAtmAnI prArthanA kare ane temane hRdayamAM vasAve. " bhaktonuM kahevuM che ke "je paramAtmA upara rAI jeTalo paNa vizvAsa haze te pahADa jeTaluM kAma paNa siddha thaI jaze." pahADanI tulanAmAM rAIne hisAba kAMI nathI paNa mahAtmAonuM kahevuM che ke, "e rAInI pAchaLa pahADa jevA mahAna kAryonI siddhi rahelI che" je tamane mArA zarIra upara nahi paNa mArA kathana upara prema ane vizvAsa hoya te tamene mAre aMtima upadeza eTale ja che ke - "bhagavAna upara vizvAsa rAkhe. bhagavAnanI bhaktimAM prema rAkho ane bhagavAnanI prArthanA karI temane hRdayamAM dhAraNa kare. jo tame mArI A vAtane hadayamAM utAraze to tamArA hRdayamAM evI ti pragaze ke je ti badhAnuM kalyANa karaze. A jyoti AgaLa huM tucha chuM. eTaluM ja nahi huM paNa e ja tine upAsaka chuM. tame paNa e ja parama jyotinA upAsaka banI e tine jo te temAM badhAnuM kalyANa ja che. " hamaNAM keTalAka jaNAe mArI prazaMsA karI che ane temAM paramAtmAne zabhA denArA zabda mArA jevA kAmarane mATe vAparavAmAM AvyAM che. paNa mArI je prazaMsA karavAmAM AvI che te mATe te prazaMsA karanAra prazaMsaka upara kevI javAbadArI rahelI che tene khyAla rAkhavuM joIe. koI lakSAdhipati mANasa jyAre pitAnA bALakane gaLAmAM mUlyavAna hAra paherAve che tyAre te hAra paheranAra bALakanI saMbhALa paNa barAbara rAkhavI paDe che, ane e mUlyavAna hArane kAraNe bALakanuM jIvana jokhamamAM AvI na jAya tenI paNa sAvadhAnI rAkhavI paDe che. barAbara A ja pramANe tamAre paNa prazaMsAne hAra paherAvatI vakhate javAba dArI ane sAvadhAnI samajavAnI jarUra che. huM paNa bALakanI samAna chuM. tame mane prazaMsArUpI hAra te paherAvI dIdhuM che paNa tenI javAbadArI tamAre rAkhavAnI che e bhUlavuM na joIe ane mAre paNa e sAvadhAnI rAkhavI joIe ke, " huM A prazaMsAthI julAI jaIne pitAnuM kartavya paNa bhUlI na jAuM." Aje savAre huM dhyAna karI rahyo hato tyAre pauSadhavatI zrAvake mane vaMdana karavA AvyA hatA. temane vaMdana karatA joIne mane evo vicAra Avyo ke, "he! AtmA! te A pauSadhavatI AvakenuM vaMdana svIkArIne kayAM mukIza ane tenA badalAmAM tuM zuM temane upakAra karIza ?" kaI IcchA ke kAmanAne vaza thaI jAya che te judI vAta che, nahi te zrAvake pauSadhazratamAM kaI cakravatIne paNa vaMdana-namaskAra karI zakatA nathI, Indrane paNa namI zaktA nathI ane keAI jAgIra ApavA Ave te paNa te laI zaktA nathI. "AvA pauSadhavatI zrAvake tane vaMdana kare che te huM temane zo upakAra karIza?" leke kaIne zAhukAra jANI temanI dukAne rUpiyA jamA kare che. rUpiyA jamA karanAra mANasa te rUpiyA jamA karI nizciMta thaI jAya che paNa jemane tyAM rUpiyA jamA karavAmAM Ave che temanI upara te moTI javAbadArI AvI paDe che. je te zAhukAra rUpiyA jamA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 1 ] rAjakoTa-cAturmAsa [ 679 te karI le paNa yathAsamaye rUpiyA pAchA cukave nahi te te "dIvALIo" kahevAya. A ja pramANe amAre paNuM ema samajavuM joIe ke, he! prabhu! ame A zrAvakenuM vaMdana te svIkArIe chIe paNa je guNane lIdhe zrAvake amane vaMdana-namaskAra kare che te guNa amArAmAM na hoya ke zrAvakaeNne e guNa ApI na zakIe te e paNa dIvALuM phUkavA jevuM ja gaNAze. tame loke amane prANasaMjIvanI jaDIbuTTInI moMghI davAnI samAna. mAne che. je AvI mUlyavAna davA DhoLAI jAya ke te davAnI zIzI TUTI-phUTI jAya te davAne AdhAre je leke svasthatA pAmatA hoya te leke muzkelImAM AvI jAya. A ja pramANe prANasaMjIvanI jaDIbuTTI jevI moMghI davAnI jema moMghA gaNutA je ame bagaDI jaIe ke phUTI jaIe, te amArA AdhAre je leke kalyANa sAdhavA dhAratA hoya te lekonI zI dazA thAya ? eTalA mATe amAre paNa amArI javAbadArI dhyAnamAM rAkhavI joIe. ane je lekee mArI prazaMsA karI che te leke e paNa pitAnI javAbadArInuM dhyAna rAkhavuM joIe. ahIMnA loke mane jANatA na hatA chatAM paNa teo mArA pratye bhaktibhAva pradarzita karI mane ahIM kheMcI lAvyA ethI e spaSTa jaNAya che ke e ke kevaLa mArA zarIranI sAthe prema karatA nathI, paNa je dharmanuM teo pAlana kare che te dharma pratye prema che ane tethI ja mArA pratye paNa premabhAva sakhe che. A ja kAraNe tame loke amArA upara ATalo badho vizvAsa rAkhe che. Ama chatAM je ame bagaDI jaIe, tamArA vizvAsabhaMga karIne te tamArI zI dazA thAya ? eTalA mATe ame bagaDI na jaIe enuM dhyAna amAre pratipaLa rAkhavuM joIe. bIkAnera zrIsaMghanI vinatI hamaNuM meM ane tame badhAe sAMbhaLI. vAstavamAM bIkAnera zrI saMdhanuM bhANuM pIraseluM hatuM. kevaLa jamavAnI vAra hatI, tevI mArI taiyArI bIkAnera javAnI hatI. vacamAM rAjakeTa zrI saMghane pIraseluM bhANuM maLI gayuM. huM te rAjakoTa ane bIkAnerane eka ja samajuM chuM ane bhAvanA tathA bhakti hovAthI mArA mATe te baneya sthaLa samAna ja che. je kAma huM bIkAnera karatA te kAma ahIM karI rahyo chuM. eTalA mATe bIkAneravALAoe mAruM atre AvavAnuM thavAthI ane bIkAnera AvavAnuM na thavAthI dilagIra thavAnI koI jarUra nathI A sAla je huM A bAju Avata nahi te mArA mAthe javAbadArInuM RNa rahI jAta. eTale e RNabhAra mAthA uparathI utAravA mATe meM vicAryuM ke pachI jaI zakAya ke na paNa jaI zakAya; mATe hamaNuM tyAM javuM ThIka che. A vicAranI preraNAthI ane zrImalajI, sUrajamalajI vagerene Agraha thavAthI meM unALAne paNa vicAra na karyo ane ahIM Avyo. have mAruM e ja kahevuM che ke, mAruM A zarIra bIkAnera, rAjakoTa ke kaI bIjA sthaLe rahe paNa tamAre te tamArA kAma tarapha dhyAna ApavuM joIe, - - meM te kAMI vicAryuM na hatuM te paNa na jANe kaI bhAvanA ke zaktinI preraNAthI sakaLa zrI sAthe maLIne gaNezIlAlajIne yuvAcArya cUMTayA ane sampradAyanA saddabhAgye AvA yogya yuvAcArya sampradAyane maLI gayA. mArI icchA na hovA chatAM paNa ajameramAM bhArata * pUjyazrInA vihAranI nedha mATe pariziSTa paheluM juo. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 680] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka bharanA sakaLa zrI saMghe maLIne yuvAcAryane cUMTayA che. koI eka sampradAye temane cUMTayA nathI. meM vicAryuM ke jyAre sakaLa saMghane e pasaMda che te pachI emAM mane ze vadhe? ema vicAra karIne meM paNa teone yuvAcArya tarIke svIkAryA ane temane yuvAcAryapada ApyuM. gayA varSe mane evI saddabuddhi sUjhI ke meM sampradAyanA kAryane badhe bhAra temane mAthe mUkI dIdho. A pramANe huM svataMtra thaI gayo chuM ane have huM te zrI saMghano riTAyarDa sevaka chuM. pUjyazrI zrI lAlajI mahArAjazrIe mane kahyuM hatuM ke, bIkAnera ane udayapura zrI saMdhanuM dhyAna rAkhavuM. eTalA mATe bIkAnerane khyAla mArA manamAM che ane pUjyazrI mahArAjanI AjJAnusAra meM bIkAnera, gaMgAsara ane bhImAsara ema traNa cAturmAsa karyo che. huM rAjakoTa AvyuM na hatuM eTale rAjakoTa paNa AvI gayo. have mArI upara kaI prakAranI khAsa javAbadArI nathI. javAbadArI je che te yuvAcAryajI upara che ane teo suyogya hevAthI pitAnI javAbadArIne barAbara pAra utAraze evo vizvAsa che. have mAre kyAM rahevuM, zuM karavuM vagere viSe huM saMgha, yuvAcAryajI vagerenI salAha bhale lauM, paNa A viSe nirNaya kare te mArA adhikAramAM che. huM game tyAM rahuM paNa zrIsaMghe te ema samajavuM joIe ke, eo te saMghathI riTAyarDa che. . jo ke zrI saMghe mane je pUjya padavI ApI hatI te te yuvAcAryajIne ApI devAmAM AvI che, te paNa atyAre mane pUjya kahevAmAM Ave che ane te kAraNe mAre paNa koIne kaI rUpamAM thoDoghaNe bhAra paNa vahana kare ja paDe che. bhagavAna dharmanAthane ApaNe bhUlI na jaIe e ApaNuM dhyeya hovuM joIe. ApaNe hajI upAsaka chIe eTalA mATe upAsyane bhUlI javA na joIe. je ApaNe upAsyane na bhUlIe to tIrtha kurvanti tIrthANi / satzAstraM kurvanti zAstrANi / satkarma kurvanti karmANi // jemanA AtmAmAM paramAtmAnI bhaktine pUrNa prakAza pragaTayo hoya temanAM caraNa jyAM paDe tyAM tIrtha ja che. AthI viparIta je leke paramAtmAne bhUlI jaI kAma-krodhAdinA paMjAmAM sapaDAI jaI paisAnA lebhamAM bIjAnuM gaLuM re se che ane Izvarane paNa gagakAratA nathI te kRtadhI loko viSe zuM kahevuM? je patitapAvana che e Izvarane, pitAnA najIvA kAmanI siddhi mATe, tajI devA ane hRdayamAM nIca lAlasAne sthAna ApavuM te ghaNuM ja kharAba che. eTalA mATe e patitapAvana karanAra paramAtmAne kadApi bhUle nahi. jo tame paramAtmAne tamArA hRdayamAM sthAna ApavA cAhatA ho te tame je kAMI kAma kare te temane anukUla ja kare arthAta tamAre tIrthaya banavuM joIe. kAraNa ke tame pote ja tIrtha che bhagavAne kahyuM che ke - cattAri samaNasaMghe paNNate taMjahA-samaNAe samaNie sAvayAe sAviyAe vaa| A pramANe tame zrAvake paNa tIrtharUpa che. tIrtharUpa hovA chatAM jo tame duSkRtyo kare te zuM te tamArA mATe anucita nathI ? tame mane paNa tIrtharUpa mAne che ane Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 1 ] rAjakATa-cAturmAsa [ 681 eTalA mATe tame ahIM AvyA che. nAnAM tIrthA mATAM tIrthoM pAse Ave che. eTalA mATe meTAM tIrthAe paNa e vicAravuM joI e ke, A lokeA mArI pAse je vizvAsanI sAthe AvyA che te vizvAsaneA ghAta thavA na joI e. tame paNa tIrUpa che. tInAM jyAM caraNu paDe che te tIrthI banI jAya che. tInA mADhAmAMthI je zabda nIkaLe che te paNa tInA zabda che ane tI je vAta kahe che te vAta paNa tInI vAta che. eTalA mATe tamAre evuM eka paNa kAma karavuM na joIe, evI ekapaNa vAta karavI na joIe ane evA eka paNa vyavahAra karavA na joIe ke je tIrthane yogya na hoya. tameA bahene paNa tIrtha rUpa che; chatAM je mukhethI paramAtmAnuM bhajana kara| te ja mukhethI apazabda ke gALAgALI bhAMDe! e keTaluM badhuM kharAba kahevAya! bahene pote tIrUpa che e vAta samajatI nathI ane eTalA ja mATe kAle rAtrA phUTavAnI kuprathAne baMdha karavAnI pratijJA devA mATe mAre paNa UbhuM thavuM paDayuM hatuM. jyAre tIne rAvA-kUTavAne tyAga karavA mATe ATaluM badhuM kahevuM paDe teA khIjAone keTaluM kahevuM paDe ? ane tI jyAre rAvA--kUTavAnuM cheDI zake nahi tyAre khIjI kharAba vAta kema tajI zakze? tIthe rAvAnA DhAMgatA karavA na ja joIe. svAbhAvika AMsu AvI jAya tA tene kAI rokI zakatuM nathI. evAM svAbhAvika AMsu tA bhagavAnanA viyeAgathI siMha aNugAra jevAnI AMkhamAMthI paNa nIkaLI paDayAM hatAM, paNa vyavahAranA nAme rAvAne DhAMga karavA e prathA kharAba che. leAkeAe rAvAnI prathAne paNa vyavahAranuM nAma ApI dIdhuM che; paNa A vyavahAra nathI paNa bhUla che. lagna AditI prathA vyavahAra che, nizcaya nathI; paNa rAvAnI prathA teA vyavahAra paNa nathI, e teA dekhItI bhUla che. vyavahAra tA te kahevAya ke jenA vinA saMsAranuM kAma aTakI paDe. A ja pramANe putranuM sagapaNa tenA bhaNatarane kharca laI karavuM e paNa kayA prakArane vyavahAra che! AjakAla keTalAka loko potAnI putrIone eTalA mATe meTrIka sudhI bhaNAve che ke meTrIka thayA vinA Ajane phezanavALA tene pati tene pasaMda karatA nathI. A pramANe phezananA DhAMgamAM taNAI jaI ne AjakAla bahu ja baLajabarI karavAmAM Ave che ane dekhItA vavikraya karavAmAM Ave che. jyAM kanyAvikrayanI prathA nathI paNa varavikrayanI je prathA ghusatI jAya che, tene dUra karavAmAM Ave te anya sthaLe rAjakeTamAM kanyAvikraya ke varavikrayanI prathA baMdha thaI gaI che evA dAkhalA ApI zakAya. lagna rUpiyA sAthe karavAmAM Ave che, ke rUpiyA mATe karavAmAM Ave che, ke kanyAnI sAthe karavAmAM Ave che? jo tInI evI bhAvanA hoya ke, 'huM rUpiyA mATe lagna karuM chuM' teA te tIrthane mATe sarvathA anucita che. zikSaNa keTaluM lIdhuM che, zarIra tathA rUpa kevAM che vagere jovuM-tapAsa karavI te tA ThIka che, paNa keTalA rUpiyA Ape che e jovuM athavA rUpiyA mATe lagna karavA e tIrthane mATe kadApi yAgya nathI mATe e kuprathAne tyAga karI. jo rUpiyA levA e nItipakSa hAta tA tA ene tyAga karavA viSe huM Agraha karata nahi, paNa e ceAkakhI anIti che. anItinA kAmane zakavuM mAruM kattavya che. eTaluM ja nahi. paNa e te mAro dharma che. huM tamArA guru chuM ane tame mArA zrAvaka che. mArI jANumAM kAI anItinuM kAma thatuM heAya te tene rAkavuM e mAru kanya che, jo mArI najara 41 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka sAme kAI bakarAneA vadha karatuM heAya te zuM huM e vadha rAkavAneA upadeza nahi ApuM? bakarAnA vadha karavA e tA pratyakSa pApa che paNa A varaviyathI gupta ke prakaTarUpe na jANe keTalI manuSyahatyA thAya che ? baMgAlane viSe evuM sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, tyAMnA eka pitA peAtAnI bhaNelIgaNelI putrIonA vivAha karavA mATe mUratIyAone rUpiyA ApI zake evI sthitimAM hatA nahi, eTale mUratIyAoe vivAha karyAM nahi. A vAtanI jANa jyAre tenI putrIone paDI ke, amArA vivAha mATe pitA du:khI thAya che teA jIvIne zuM karavuM che? Ama vicAra karI e che|karIoe baLIne ke DukhIne AtmahatyA karI nAMkhI. A pramANe varavikrayanI kuprathAne lIdhe samAjamAM ghera nRtyA thayAM kare che. eTalA mATe e anItinA dhAra kRtyane rAkavuM e mAruM karttavya che. tame peAte svecchAe tamArA gharanuM badhuMya rkanyAne ApI de te| tene kAI rAkatuM nathI paNa kanyAvALA pAsethI rUpiyA, makAna, baMgalA athavA bhaNataranuM kharca mAMgavuM athavA sAnuMrUpuM, kapaDAMlattAM, jhaverAta ke jamIna vagere mAMgavu e sathA anucita che. Ama karavAthI vyavahArane tA nAza thAya che paNa sAthe sAthe santAnaprema tathA dhyAbhAvatA pazu nAza thAya che, eTaluM ja nahi tethI mahA ana paNa thAya che. have A kuprathAnA tyAga mATe tame| je ubhA thayA che tene A anarthaMkArI prathAne tamArI pAse tyAga karAvu chuM ane kahuM chuM ke, " varanA badalAmAM rUpiyA levA paNa na cAhe tema devA paNa na cAheA. khIjA pAsethI lyA paNa nahi tema Ape paNa nahi. svecchAe levu-devuM judI vAta che paNa meDhe mAMgIne levuM ane TharAvIne ApavuM e kuprathAne tyAga kare. tame rUpiyA lyA ane amArI putrInI sAthe vivAha karI athavA tame ATalA rUpiyA ApA te vivAha karIe; A pramANe kahIne levA--devAnI prathAne tyAga karAvuM chuM." (prAyaH badhA leAkAe tyAga karyAM.) tamArA taraphathI maLelI A ke, tamArA badhAnuM bhaluM thAya tathA tamArI pAse tyAga karAvuM chuM. Aje savAre dhyAna karatAM mane je vicAra AvyA tene bhAva tamane batAvaveA mane Avazyaka lAge che, eTale e viSe kahuM chuM. eka phArasI kavie kahyuM che keH-- khairakuna aya lAM va ganImate sumAre ugra, jagA petara khAma kharAyada ke lAM na mAda. chellI bheTa haMmezAM mane yAda raheze. huM te e ja cAhuM chuM kalyANa thAya ane e ja zubha STie A kuprathAne arthAt--" he mArA mitro ! sArAM kAmeA tame karI le. kAraNa ke tamArI ATalI adhI uMmara thaI gaI e tamArAM bhAgya samajo. tame ATalA varasanA meTA thaze evA vizvAsa kAI rAkhI zake nahi. " mane paNa evA vizvAsa na hatA ke huM 62 varSanA thaIza ane mArI 62mI varSAM gAMTha rAjakoTanA leAkeA ujavaze. vAstavamAM zarIrane vizvAsa ja zuM che ! jADejA DaeNAkaTara viSe kAle sAMbhaLyuM ke temane bacAvavA mATe 17 DAkaTaro ekaThA thayA hatA chatAM paNa teo temane bacAvI zakrayA nahi, kavi kahe che ke, A jIMdagInA kAMI bharesA nathI. mATe kAI ema kahe ke, Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadI 1 | rAja kATa-cAturmAsa [ 683 amuka mANasa duniyAmAM na rahyo, e pahelAM ja tuM sArAM kAme karI le." tamAre paNa A kavinA kathana upara vicAra karavA joIe. sArA kAmanA prAraMbha karavAmAM vilaMba karavA na joI e. tame jue che ke, tamArA sAthI mUrttipUjaka lokeA tIrthAdimAM keTalA rUpiyA kharce che ane te AgamAya samiti vagere jJAnakhAtAmAM keTalA badhA rUpiyA khacI rahyA che. paraMtu tamA sthAnakavAsIne ceDIka paNa khaM karavAmAM keTalA vicAra karavA paDe che ane keTalI muzkelIo veThavI paDe che ? tamAruM sAhitya paNa evuM UMcuM che ke, je ' nirdoSa devane deva ' ane ' dayAmaya dharmane dharma' mAne che. tamAruM e ucca kaeNATInuM sAhitya paNa Aje kevI dazAmAM paDayuM che te jue ! tamane tamArA sAhitya upara pUrepUrA vizvAsa heAya te tene pracAra karavAmAM jarApaNa vila karavA na joIe ane dareke peAtAnI zakti anusAra sAhitya-pracAramAM sakriya sahakAra ApavA joI e. A pramANe sAhityAhAra thAya teA tamAruM ane khIjAnuM kalyANu ja che. zAstra te che ke jemAM udAratA haiAya. tamArA zAstramAM pUrNa udAratA che te pachI tenI pAchaLa tame keTalA rUpiyAnA vyaya karyo ane vivAha-zAdI vagerenI dhamAlamAM keTalA rUpiyAne vyaya karyAM tene pUrvApara vicAra karA. tame sAdhumAgI heAvA chatAM tamane khIjAe kRpaNu-lAbI kahe che. samyagdaSTa thaI ne kRpaNa rahevu' e keTalA Azraya'nI vAta che ? je kAI puddagalAnuM svarUpa jANe che ane je kAI puNya-pApanA viveka karI zake che te kRpaNa rahI zakatA nathI. je pApamaya kAma teA tyAga karatA nathI paNa puNyanA kAmanA tyAga karI bese che te samaSTi kevA prakAranA che? mATe jAtiviruddha hAnikAraka khAnapAnamAM ane kAmakAjamAM peAtAnI zaktinA durvyaya na karatAM, bhagavAnane mA dIpe evAM zubha kAryoMmAM tamArI zaktine sadupayAga kare. jemanAmAM jeTalI zakti heAya teTalI zaktine bhagavAnanA mArgone dIpAvavAmAM upayAga karavA joi e. zArIrika, mAnasika, vAcika ke Arthika kAI paNa prakAranI zakti tamArI pAse hAya te zaktineA bhagavAnane dhama phelAvavAmAM upayoga karA teA kalyANa che. keTalAka leAkeA peAtAnI zitaneA sAhityAhAra ane sAhityapracAra karavAmAM upayAga karavA cAhe che, paNa tee ekalA dvAvAthI ane khIjAneA sahakAra na heAvAthI, kAMI karI zakatA nathI. evA utsAhI leAkeAne tame sahakAra Ape ke jethI bhagavAnanA mArga dIpe ane tamArA dharma ane tamAruM sAhitya prakAzamAM Ave. zrI saMdhanA sekreTarIe tamArI pAse cAturmAsa daramyAna thaela kAryAM ane dAnanI sakSipta noMdha vAMcI saMbhaLAvI te bAbatamAM mAre kAMI kahevAnuM nathI. tema chatAM dayA saMbadhamAM jaNAvavAnuM ke sadaramAM je kutarAone mAravAmAM AvatAM hatAM te kutarAone bacAvAneA prayatna karavAmAM AvyA che ane peAlIsanA je gheADAe mArI nAMkhavAmAM AvatAM temane paNa prayatna karI bacAvI levAmAM AvyA che. A pramANe yAnI preraNAthI A badhuM thayuM che. paraMtu dayAnA pahelA adhikArI te te che ke jemane tamArI upara upakAra che. bhAratamAM Aje gAyAnI je katala thAya che temAM sarakArI sattAne paNa hAtha che. eTalA mATe e kAryaM sarakArI sattAnI sahAyatA vinA aTakAvI na zakAya. pazu hamaNAM * dvAnanI sakSipta noMdha mATe pariziSTa khInuM pAnu 688 jue. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha [ kArataka evuM sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, hiMdanA navA vAyasareya lA` linalithagoe paNa kalakattAnA katlakhAnAmAMthI ATha gAyA ane bhezeAne cheDAvIne dIlhInI pAMjarApeALamAM meAkalI Apela che. A vAta 24mI navembara 1936nA TAImsa opha InDIyA Times of IndiamAM chUpAela che. vAyasarAye te jIvAne cheDAvyA e kAMI meATI vAta nathI, paNa bhAratanuM je pazudhana Aje kapAI--lUMTAI rahyuM hatuM tene bacAvavA sarakArI sattAnuM paNa dhyAna gayuM che e mATI vAta che. jyAM A pramANe pazudhana dararAja lUMTAtuM heAya, jyAM A prakAranI anIti cAlatI heAya tyAM kalyANanI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? je rAjasattA pazudhanane kApavAmAM lUMTavAmAM sahAyatA detI hatI, te rAjasattA pazudhanane jyAre bacAvavAnA pakSamAM AvI che tyAre jo tamArA taraphathI kAMIka vizeSa prayatna karavAmAM Ave te zuM pazuone A rIte thatA nAza baMdha thaI na zake? ... muMbaInA vAMdarA ane kuralAnA kasAIkhAnAmAM thatAM pazuvadhathI mArA hRdayamAM je AdhAta pahoMcyA hatA ane A bAbata muMbaI-dhATakAparamAM meM vyAkhyAnamAM janatAnI samakSa kasAIkhAnAmAM katla thatAM jIvAnI arerATInuM je citra raju karI jIvayA mATe prayatna karyA hatA, tenA pariNAme zrotAo upara tenI sArI asara paDI hatI ane ghATakApara jIvayA sasthA sthApI teoe jIvAne yathAzakti bacAvavAnA sakriya prayAsa paNa karyA hatA. teo muMbaInA katalakhAnAmAM kapAtAM badhAM jIvAne te kema bacAvI zake ? paNa hA, teoe zakita pramANe jIvAne bacAvavAnA prayatna karyAM hatA ane hajI karI rahyA che. jyAre hRdayamAM sadbhAvanA jAge che tyAre nAnuM sarakhuM kAma paNa meTu rUpa dhAraNa karI le che. AvA samayamAM ke jyAre jIvAne bacAvavAmAM vAyasarAyanI sahAyatA maLI zake tema che tyAre jo vizeSa sakriya prayatna karavAmAM Ave te ghaNA jIvAnI rakSA thaI zake ema che. eTalA mATe A dizAmAM prayatna karavAnI jarUra che. je leAkeAmAM A prakAranA prayatna karavAnI zakti che teoe A viSe prayatna karavA joI e ane jeeAmAM AvI zakti nathI teoe paramAtmA pAse evI prArthanA karavI joIe keH-- dharma jinezvara mujha hivaDe khaseA, pyArA prANa samAna; kamahUM na misaruM ha| citAruM nahIM, sadA akhaMDita dhyAna he ! prabhu ! jo tamAruM teja mArA hRdayamAM AvI jAya te huM anaMta zaktizALI banI jAuM ane mArI badhI sAMsArika bhAvanA paNa zAnta thaI jAya. jo ke caumAsI pratikramaNa karatAM meM badhA jIvAne khamAvyA che paNa mArA khAsa saMbaMdha tamArI sAthe che. upadezanuM kAma ghaNuM khArIka che ane icchA na hovA chatAM paNu evI kAI vAta kahI devAmAM AvI heAya ke jethI A cAturmAsa kacavAyuM hAya ke duHkha thayuM hoya, te huM badhAM sAdhu-sAdhvI, khamAvuM chuM ane badhAnuM kalyANa thAe e ja cAhuM chuM. samApta daramyAna tamAruM keAInuM mana zrAvaka-zrAvikA badhAMne pharI Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakeTa cAturmAsa [ 685 pariziSTa paheluM vihAra neMdha [jeThANa sTezana (mAravADa) thI rAjakoTa zahera sudhI ] " zrImadda jainAcArya pUjyazrI javAharalAlajI mahArAja sAhebe saMvata 1991nuM cAturmAsa zrI ratalAmamAM karela tyAMthI lagabhaga 225 mAIlane vihAra karI pUjyazrI bAvare ane tyAMthI jeThANa gAme padhAryA hatA. zrI jeThANuM (mAravADa)mAM pUjyazrI javAharalAlajI mahArAja sAhebane cAturmAsa mATe rAjakoTa zrIsaMghe, jodhapura zrIsaMgha, bIkAnera zrIsa, ajamera zrIsaMgha, Adi zrIsaMghee, vinaMti karI hatI jenA javAbamAM pUjyazrIe saMvata 199ranA caitra sudI 5 tA. 29-3-36 ne ravivArane divase pharamAvyuM hatuM ke dravya, kSetra, kAla ane bhAvane khullAM rAkhI, sAmpradAyika keI kArya AvI paDe ane te kAraNe kaI prakAranI rokANu thaI jAya che te vAta judI che, nahi te sukha-samAdhie kAThiyAvADa tarapha rAjakoTa-cAturmAsane mATe vihAra karavAne bhAva che. zekAI javAnuM kAraNa upasthita thAya te rAjakoTa zrIsaMdhane tenI sUcanA ApavAmAM Ave ane zrIsaMgha mane udAratApUrvaka mukta kare." .. '. A pramANe rAjakoTa-cAturmAsa mATe pUjyazrIe pharamAvyuM hatuM, ane saMvata 1992 caitra zuklA 6 ne divase rAjakoTa tarapha jeThANathI vihAra karyo hate. pUjyazrInI sAthe munizrI vaktAvarajI ma., munizrI sUrajamalajI ma0, munizrI mehanalAlajI ma., munizrI zrImalajI ma., munizrI cunilAlajI ma., munizrI motIlAlajI ma., munizrI gokulacaMdajI maLa, munizrI kulacaMdajI ma., Adi saMta hatA.* jeThANAthI rAjakeTa sudhInA lagabhaga 450 mAIlanA pUjyazrInA vihAranI saMkSipta nedha ApavI yogya jaNAyAthI nIce pramANe ApavAmAM Ave che. saMvat 1992 citra zukalA 6 ne divase jeThANuM (mAravADa) thI kAThiyAvADa tarapha vihAra mAIla gAma mAla gAma jaina ghara 5 kharavA 5 khyAvara 400 3 cokI (pIpalodA) - - - caitra zukalA 11 ne guruvArane divase khyAvarathI vihAra 3 jaliyA 4 7 bara 6 seMdaDA 6 rAyapura 60 * munizrI sUrajamalajI ma. munizrI zrImalajI ma. ane munizrI cunIlAlajI ma. saM. 1991 nuM cAturmAsa ahamadanagaranuM hovAthI, teo ahamadanagarathI jeThANa sudhI lagabhaga 600 mAilane vihAra karIne AvyA hatAM. ane tyAMthI pUjyazrInI sAthe kAThivADa tarapha Avela hatA. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 0 12 15 vizvAsa 250 689 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha mAIla gAma jana ghara mAila gAma jenA ghara 2 gUThA kA bagaDI pIpalA 4. sIyATa karamAsa 3 caMDAvala sTezana 1 mesarI). [ 6- sojata 300 (pUjyazrI sejatathI pAlI gayA hatA. zrI mehanalAlajI ma, zrI sUrajamalajI ma. tathA zrI gokulacaMdajI ma. Adie sejatathI sIdhe vihAra karyo hate.) sAtathI pAlI. 5 gherAva 12 5 jADaNa hAM 10 2 maTha 8 pAlI pAlIthI pAlaNapura 6, bhesANuM 15 (terApaMthI) | 6 beDa 100 (savegI) 25 (samIra 10 () khAracI sTezana 20 6 sAdalavA 25 (sAranA) bAvaze 10 (savegI) dhAbalI 20 (saMvegI terApaMthI) . - 9 ( 5 ) vibhAliyA 15 2 pezavA 20 ( , ) dhanArI 20 ( , ) khAMDa 80 (saMvegI) bhAvarI karavA 10 (). eDavANIyA bAlarAI 20 (5) bhAja DholArAgAma 15 () kiravalI narahayA 5. khareDI kenaparA - osaDA 20 (saMvegI) acala, sAMDerAva 60 sthAnakavAsI kIDotara 400 (saMvegI) satarA 20 (sagI) netarA IkabAlagaDha 6 (agravAla) zivagaMja 500 (saMvegI) cItrAsaNuM 12 pAlaNapura 250 pIvADA 2 , bAdaluM Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArevADa 25 1 eThANuM pA rAjakeTa-cAturmAsa [687 saMvata 199ra zAkha vadI 11 ne divase pAlaNapurathI vihAra mAIla gAma jana ghara | mAila gAma jane vAra jagANA 25 " beriyAvI - 12 maMjAdharu joTANA bAlasAsaNa siddhapura kAmalI sTezana 20 detareja jhA kAja ( 10 rAmapurA jAu bhakeDe pUlanie jakazI sTezana mesANA 6 vIramagAma 200 saMvata 19ra jeTha sudI 8 ne divase vIramagAmathI vihAra 5 vaNI - 3 Mii 100 3. sAbalI gAma ) samAsAra sAbalIpeDa sTezana 0 DilIyA DhAMkI (lIlApura reDa) 1 zAhapara lIlApura 1 coTIlA lakhatara 150 cokaDI bApedarA bAmaNabera rAjaparA - 12 vaDhavANa 400 kuhADavA vaDhavANa kApa 400 mAlIyAsaNa 7 godAvarI 8 - | 5 rAjakeTa sadara (jeTha vada 13 budhavAra) saMvata 199ra aSADa sudI 3 semavArane divase sajakeTa nagara praveza ane cAturmAsa 0 0 0 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 688] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha pariziSTa bIjuM [ zrI rAjakoTanA saMvat 1992 nA cAturmAsa daramiyAna judAM judAM khAtAone aMge phaMDaphALA vagere thaela tenI saMkSipta noMdha] tarastha rUA. 5503 zrIsUtrakRtAMga sUtranA prakAzana | rU. 215ra ahamadanagara prAMtanA duSkALa mATe. nivAraNa mATe. 3001 zrImAna zeThazrI chaganalAlajI 301 zrImAna velajI zAmajI mUthA balundAvALA beMgalora vIrANI-rAjakoTa. pUjyazrInA janmotsava 201 zrImAna catrabhuja kacarA prasaMge lAkhANI-rAjakoTa, 1001 zrImAna zeThazrI lakSmIdAsa 1650 judA judA bhAIo bahene pItAmbaradAsa, piorabaMdara. taraphathI.. 501 zrImAna zeThazrI cunIlAla nAgajIrA rAjakeTavALA. 215ra 1000 zrI rAjakoTa saMdhanA | ka. 2500 zrIrAjakeTa pAMjarApoLanA bhAIo tathA bahene | jAnavaranA sAmAnya cAlu nIbhAva mATe. 5503 2500 zrIparyuSaNamAM alaga alaga rU. 1872 pUjya AcArya mahArAjazrInA bhAIo tathA bahene taravyAkhyAnanA prakAzana mATe. phathI phALo thaye te. 11 alita analili nAgajI | rU. 3857 zrI rAjakeTa pAMjarApoLanA verA-rAjakoTa kAyamI nIbhAva arthe 251 zrImAna durlabhajI trIbhovana 1102 zrIyuta kAnajI pAnAcaMda dAsa jhaverI-morabI. bhImANuM rAjakoTa taraphathI. 210 zrImAna amRtalAla rAya- | caMda jhaverInA dharmapatnI (551 pUjya AcArya maa. sau. kesarabahena hArAjazrI javAhiramuMbaI. lAlajI mahArAja sA210 zrImAna ratanacaMda gagala hebanI janmatIthimATe caMda jhaverInA dharmapatnI. 551 temanA dharmapatnInA gaM. sva. caMpAbAI muMbaI. AtmahitArthe. 200 judA judA bhAIo tathA 1102 bahene taraphathI. 551 zrIyuta revAzaMkara jAdavajI 1872 udANI, rAjakeTa Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakoTa-cAturmAsa [689 551 zrIyuta harIlAla zIrAja rU. 2500 mIjabAne taraphathI sahAyatA dozI, rAjakoTa pUjya AcArya mahArAjazrInA darzana 551 zrIyuta harIlAla rUghanAtha nAthe kAThIAvADa tathA rAjaputAnA, gAMdhI, rAjakoTa mAravADa vagere pradezamAMthI mIjapapa1 zrIyuta bhANajI kALIdAsa bAne AvatAM teonA taraphathI bAghANI, rAjakoTa rAjakoTanI saMsthAo jevI ke papa1 zrIyuta prANajIvana nAraNajI pAMjarApoLa, jena beDIMga, jena pArekha, rAjakoTa bALAzrama, jainazALA, zrAvikA zALA vigerene sahAyatA maLI che. 3857. rUA. para5 zrI saMghanA lahANu mATe rU. 1200 zrI jana gurukuLa-bhyAvaranA zrImAna zeTha tArAcaMdajI punamacaMdajI nibhAva mATe pAMca varasa sudhInI gelaDA, madrAsaMvALA taraphathI zrI nava tithi tarIke rAjakoTanA sakaLa jainasaMdhamAM pIrUA. 1008 zrI ratalAma hitecchu zrAvaka taLanI thALInuM vhANuM karyuM tenA. maMDaLa mATe rUA. 100 zrI ghATakopara jIvadayA saMsthAne 500 zrImAna zeTha lakSmIdAsa | pItAMbara, porabaMdara. pahelA A | rU. 100 zrI harijana phaDamAM pUjya mahAtmA varganA sabhya tarIkenuM | gAMdhIjI mUjya AcArya mahArAjalavAjama - zrInI mulAkAte padhAratAM tenI 200 bIjA varganA be sabhyo khuzAlImAM harijana phaMDamAM. tarIkenA lavAjamanA rU. 250 zrI jIvadayA khAte pUjya AcArya 300 trIjA varganA sabhyo tarIke te mahArAjazrI amulakhaRSijI mahAnI phInA tathA InAma mATe rAja tathA bALa brahmacArI mahA satIjI zrI pArvatIbAI svAmI 1000 kALadharmane pAmatAM jIvadayA khAte. rU. 1502 zrI kAThIAvADa nirAzrita bALAzramane sahAyatA | rU. 13rapa zrI svAmI vAtsalyanAM jamaNa 501 rAvasAheba zeTha gaMbhIramalajI mATe phALo thaela te. - lakSmaNadRAsajI. jalagAMva | rA. 8600 zrI cAturmAsa samiti-Abate 251 zrImAna zeTha baradhabhANajI mIjabAnA bhejana kharca nathamalajI pittalIA, mATe. ratalAma 1000 zrImAna zAmajI velajI vI750 judA judA mAravADI mIja rANI, rAjakoTa bAna bhAIo tathA bahene 625 zrImAna rAmajI mANekacaMda tarathI dezI, rAjakoTa. 500 rAvasAheba ThAkarazI makanA 1500 ghIA, rAjakoTa Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690 ] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha 500 zrImAna amRtalAla vIra 175 zrImAna gopAlajI bhImajI pAla pArekha, rAjakoTa pArekha, rAjakoTa 500 zrImAna talakazI mANekacaMda 3para1 judA judA bhAIo taraphathI dezI, rAjakoTa 500 zrImAna cunIlAla nAgajI ! [noTaH A phaMDamAM je vadhAre rahevA pAmela verA, rAjakoTa te dhaNIvAra pAcho ApavAmAM A375 zrImAna kAnajI pAnAcaMda | vela hata]. bhImANI, rAjakoTa | rUA. 500 zrI vaLAmaNAnA svAmI 250 DokaTara narasIMhadAsa triIka- -- vatsala mATe-zrImAna nyAlacaMda majI kaThArI, rAjakoTa semacaMda daphatarI rAjakoTavALA 250 DokaTararAvasAhebalallubhAI taraphathI. chaganalAla zAha, rAjakoTa | rUA. 250 zrI jJAna khAtA mATe zrImAna 250 zrImAna jagajIvana hema karasanajI devarAja vakIla, rAjakoTa rAja modI, rAjakeTa | taraphathI. A uparAMta cAturmAsa daramyAna vakhatevata prabhAvanA, tapasyAvALAne kahANa, piSadhavratavALAne pAraNuM, mIjabAne prItibheja, sijAtA dharmabhAIone sahAyatA, jenazALAnA bALakane InAma, mAravADI tapasvI bhAI mANekacaMdajInA pAraNA occhavane varaghoDe vagere aneka rIte dharma prabhAvanA thaela hatI. - ~ Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakeTa-cAturmAsa [ 691 pariziSTa trIjuM saMvata 19ra nA cAturmAsa daramyAna pUjya AcArya mahArAjazrI pAse sajoDe zIyaLavrata lenArAonI zubha nAmAvalI 1 mahetA vAlajI amulakha, rAjakoTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. metIbAI 2 zrImAna zeTha tArAcaMdajI punamacaMdajI gelaDA, madrAsa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. rAmasakhIkuMvarabAI 3 kAmadAra DAhyAlAla goradhana kaMDoraNuvALA tathA temanAM dharmapatnI a. sau. maNIbAI 4 mahetA manasukhalAla nAraNajI bAlaMbhAvALA tathA temanAM dharmapatnI a.sau. premabAI. 5 zrIyuta cunIlAla nAgajI verA, rAjakoTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. sAMkaLIbAI 6 zeTha nyAlacaMda haMsarAja, rAjakeTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. kesarabAI 7 mahetA revAzaMkara raNachoDa, rAjakoTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. amRtabAI. 8 zrIyuta lakSmIcaMda narabherAma bhImANI, rAjakoTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. DAhIbAI. 9 pArekha maNIlAla nAnacaMda, rAjakoTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. amRtabAI. 10 zAha dhArazI jeThAbhAI, rAjakoTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. raLI AtabAI. 11 zAha ThAkarazI khetazI, rAjakeTa tathA temanAM dharmapatnI a.sau. jIvIbAI. 1ra koThArI motIcaMda kALIdAsa, rAjakoTa tathA temanAM dharmapatnI a. sau. samaratabAI. 13 zrIyut amRtalAla mAnasaMga pArekha, dhIkAvALA tathA temanAM dharmapatnI a.sau. jumakhabAI zIyalavrata aMgIkAra karanArA uparanA dareka bhAIne zrI rAjakeTa saMdha taraphathI garama sAla tathA dareka bahenane saubhAgyane sADale pizAka tarIke ApavAmAM Avela hatAM temaja zrIyuta jecaMda ajarAmara kekArI tathA temanI dIkarI a.sau. maNIbAI taraphathI darekane cAMdInA rakAbI pyAlAnI bheTa ApavAmAM AvI hatI. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692] zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha pariziSTa cothuM - saMvat 1992 nA cAturmAsa daramyAna rAjakeTamAM thaelI moTI tapazcaryAnI neMdha - zrI santa mahAtmAoe karelI tapazcaryA pUjya AcAryazrI 1008 zrI javAhiralAlajI mahArAja sAhebe pahelAM aThama tapa ane paryuSaNa bAda cha apavAsa-chakAInI tapazcaryA karI hatI. tapasvI munizrI phulacaMdajI mahArAje 15 paMdara upavAsanI tapazcaryA karI hatI. munizrI sUrajamalajI mahArAje 9 nava upavAsanI tapazcaryA karI hatI. munizrI mehanalAlajI mahArAje chakAInI tapazcaryA karI hatI. munizrI motIlAlajI mahArAje pAMca apavAsanI tapazcaryA karI hatI. bhAIo tathA bahenoe karela tapazcaryA mAravADI zrAvaka baMdhu tapasvI mANekacaMdabhAIe 31 upavAsanI tapazcaryA. a.sau. kasuMbAbAI te dezI bhagavAnajI catrabhujanA dharmapatnIe mAsakhamaNa-30 upavAsanI tapazcayo. paMdara apavAsanI tapazcaryA: eka bahene karI hatI. aThAI tapa = 13; chakAI tapa = 15. mAsakhamaNa jevI meTI tapazcaryA karanArAone zrI saMdha taraphathI SiAka ApavAne rIvAja heI zrI mANekacaMdabhAI tathA a. sau. kasuMbAbAIne zrI saMdha taraphathI poSAka ApavAmAM Avela hatA. vasaMta prinTiMga presamAM cImanalAla IzvaralAla mahetAe chApyuM. ghIkAMTA reDa-ghelAbhAInI vADI-amadAvAda Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnu 373 375 377 370 392 401 411 412 432 440 441 450 453 456 458 460 46 498 500 508 109 518 518 553 584 610 10 16 para 66 1 $t 670 603 bhakita 9 3 21 jIva vicAre 5-6-15-16-26 dALI 13-17 kSipra 15 kavaLa 36 20 20 22 23 29 L 3. 14 32 34 5 4 22 24 24 * 34 19 20 26 13 14 34 21 21 zuddhipatra azuddha vibudhArcita pAdapITha phUTazAlI sudarzanane zULI viSe tenuM kauravA ApI kApI samAjamAM ke sumati huM aniSTa nemI sagarane asAre cAM cAhavA jA banAvAnI sanAtha maTI vicalita thayA pra ta Izvara paridhAnAdvA -paridhAna hiraNI te muninA samucya rUpe zithilatA rAkhavAmAM tuM parANiya zuddha vibudhArcitapAdapITha ! phUTazAlmalI jIbha vikArA dvArI kSisa kevaLa sudarzanane zuLI caDAvavA viSe tene pAMDavA ane kauravA ApavA daI kAMbhI samajamAM chuM samiti tuM aSTinemI sAgarane asAre jJAnI yAM mAravA anavAnI anAtha maTI vicalita na thayA prIti Izvara praNidhAnAdvA --praNidhAna hiraNIe te munine samuccaya rUpe zithilatA na rAkhavAmAM te parANi ya Page #363 -------------------------------------------------------------------------- Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ]= zrI mahAvIra jaina jJAnodaya saMsAyaTInAM nUtana prakAzane. zrI sUtrakRtAMga sUtraH prathama khaMDa: be adhyayana. mULa, zrI zivAMkAcAryakRta TIkA, saMskRta choyA, vyAkaraNa, anvayArtha, bhAvArtha, hindI TIkAtha. riyala 8 peja: 350 pAnAM pAkuM puThuMH kiM. rUA. 1-8-0. zrI sUtrakRtAMga sUtra: dvitIya khaMDa : sAta adhyayana. sadara saMdara chapAya che. pUjyazrI javAharalAlajI mahArAja sAhebanA vyAkhyAnanA AdhAre zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha : anAthI muni ane sudarzana caritra. rAjakeTa cAturmAsanA zAstrIya vyAkhyAneAne zubha saMgraha. rAyala 8 pejI: 730 pAnAM: pAkuM pUMThuM: kiM. rUA. 2-4-0. be bhAgamAM dareka bhAga pAnAM 360: pAkuM puDuM: kiM. 1-2-1, zrI javAhira vyAkhyAna saMgraha : sabhyatva parAkrama ane mayaNarehA caritra. jAmanagara cAturmAsanA zAstrIya vyAkhyAnone saMgraha. royala 8 pejI. chapAya che. javAhira jyoti : janasevA, brahmacarya, saMtatiniyamana, khAdI viSayaka sAmAjika vyAkhyAnano zubha saMgraha. krAuna 16 pejI: pAnAM 218: pAkuM pUMThuM: kiM. cha AnA. brahmacAriNI-mahAsatI caMdanabALA: caMdanabALAnI anupama dharmakathA uparanA vyAkhyAnanA AdhAre. krAuna 16 pejI: pAnAM 360: pAkuM pUMThuM: kiM. cha AnA. dharma ane dharmanAyaka: daza dharmo ane dharmanAyake uparanA vyAkhyAnanA AdhAre krAuna 16 pejI: pAnAM 250: pAkuM puDuM: kiM. cha AnA. pUcho: zrI mahAvIra jaina jJAnodaya sosAyaTI = rA ja ke Ta = ]