Book Title: Agam Kathanuyoga Gujarati Part 05
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrut Prakashan Nidhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005013/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' tamo namo nimpaladesarsa Agama kathAnuyoga -: saMkalana ane anuvAda kartA :muni dIparatnasAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/1 bAla brahmacArI zrI neminAthAya nama: namo namo nimmalazsaNassa pU. zrI AnaMda--kSamA--lalitasuzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH AgamakathAnuyoga-6 (bhAga-6-deva, devI, prANI, anyatIrthIka, du:khavipAkI, prakIrNa kathA, dRSTAMto) -: saMkalana ane anuvAdakartA :- mAni dIparatnasAgara tA. 23/6/04 budhavAra Agama kathAnuyoga--saMpuTa mUlya rUA. 1500/ zrI zruta prakAzana nidhi saMparka sthaLa 2060--aSADha suda-pa Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI, vibhAga-1, phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuAMga-6 -: Agama kathAnuyoga bhAga 1 thI 6 :| 0 kayA bhAgamAM kaI kathA maLaze ? (bhAga-1) (1) kulakara kathA (2) tIrthakara kathA ( bhAga-2 ) (1) cakravartI kathA (2) baladeva kathA (3) vAsudeva kathA (4) prativAsudeva kathA (5) gaNadhara kathA (6) pratyekabaddha kathA (7) nilava kathA (8) gozAlakanI kathA bhAga-3 0 zramaNa kathA - (mULa Agama AdhArita) ( bhAga-4 (1) zramaNa kathA (Agama saTIkanI) (2) zramaNI kathA ( bhAga-5 ) (1) zrAvaka kathA (2) zrAvikA kathA (bhAga-6) (1) deva kathA (2) devI kathA (3) prANI kathA (4) anyatIrthaka kathA (5) duHkhavipAkI kathA | (6) prakIrNa kathA (7) daSTAMta-upanaya Serving Jinshasan Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyako bhAga-1-nI saMpUrNa dravyasahAyanA preraNAdAtA (1) vAtsalyavAridhi, parama gItArtha, saMyamamUrti pUjya sva. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad devendrasAgara sUrIzvarajI ma.sA.nA paTTaprabhAvaka, gurupAdacArI, bhagavatIjIsUtradezanAda, zrutAnurAgI pU.AcAryadeva zrI naradevasAgara sUrIzvarajI ma.sA. tathA teozrInA ziSya-praziSya ratno pU. pravacanapaTu, tapasvIratna gaNivarya zrI caMdrakIrtisAgarajI ma.sA. temaja vaiyAvacca parAyaNa pUjya munirAja | zrI padyakIrtisAgarajI ma.nI preraNAthI zrI saMghamAM thayela aitihAsika cAturmAsa, anekavidhaabhUtapUrva ArAdhanAo, zrI bhagavatIjIsUtra tathA zrI malayasuMdarIcaritranA mananIya ane sAtvika pravacano temaja zrI upadhAna tapanI ArAdhanA nimitte - (1) zrI zAhapurI jaina je.mU.pU. saMgha - kolApura (2) zrI lakSmIpurI jaina che.mU.pU. saMgha - kolApura (3) zrI rAjasthAnI jaina zve.mU.pU. saMgha - sIkaMdarAbAda HHHHHHHH Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 3 (bhAga-2 thI 6nA anya dravyasahAyako pa.pUjya gacchAdhipati, AgamavizArada AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI zrutaanurAgajanya preraNAthI (1) zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara upAzraya saMgha, navarojI lena, ghATakopara vesTa, muMbaI-86-taraphathI - (2) zrI subhAnapurA jaina saMgha, vaDodarA taraphathI - | saMyamaikalakSI pU.A.deva zrI vijaya zcakacaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI (1) jaina zve.mUrti. saMgha, maMgaLa pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda, (2) zrI AdinAtha jaina che.mUrti. saMgha, girirAja sosAyaTI, boTAda, pa.pU. saccAritra cUDAmaNI pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara sUrizvarajI ma.sA.nA ziSyaratna zAsanaprabhAvaka pU.paMnyAsa zrI harSasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - (1) "ArAdhaka suzrAvaka bhAIo taraphathI malADa(2) zrI bhAdaraNanagara .mU.pU.jaina saMgha, malADa, muMbaI. pa.pU. vyAkhyAna vAcaspati AcArya deva zrI mahAyazasAgara sUrijI ma.sA.nI preraNAthI "zrI goDIjI devasura saMgha " muMbaI. pa.pU. zrutavatsala AcAryadeva zrI vijaya municaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI - "bharaDavA jaina saMghanA jJAna khAtAmAMthI. pa.pU. suvizAla gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.sA.nA parivAravartI saraLahRdayI - bhakti parAyaNa pU.paM.zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI hAlAra tIrtha, ArAdhanA dhAma." vaDAlIA, siMhaNanA jJAna khAtAmAMthI. pa.pU. Agama vizArada gurudeva paMnyAsa zrI abhayasAgarajI ma.sA.nA parivAravartI tAtvika vyAkhyAnadAtA pU.gaNivarya zrI akSayacaMdrasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI kalyANakArI siddhArthanagara je.mU.pU.saMgha." goregAMva-vesTa, muMbaI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyako pa.pU. tapasvIratnA, zramaNIvaryA zrI zazIprabhAzrIjI ma.nI | samyajJAnAnurAgINI preraNAthI- (1) zrI suMdarabAI jaina pauSadhazALA, zAMtinagara kolonI, indaura. (2) zrI kolonI nagara zrI jaina saMgha, indaura, pU mAlavadezadIpikA sAdhvIzrI manoharazrIjI - induzrIjI manA ziSyaratnA pU zramaNIvaryA zrI hemendrazrIjI tathA pUsA zrI cArudarzAzrIjI manI pAvana preraNAthI - zrI jaina zempU saMgha, karnala taraphathI pU.guruvaryA, vaiyAvaccaparAyaNA zrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA guNAnurAgI sAdhvIzrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI - jaina ArAdhanA maMdira, khAnapura"nA jJAnakhAtAmAMthI, amadAvAda taraphathI pU.vAtsalyavAridhi sAdhvIzrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA viduSI | sAdhvIjI pU.praguNAzrIjI ma. tathA pU.narendrazrIjI ma.nI smRti arthe suvizAla parivAra parivRttA pU.zramaNIvaryA prazamazIlAzrIjI ma.nI preraNAthI - "gurukRpA TrasTa" amadAvAda taraphathI. pa.pU. vaiyAvaccaratA sAdhvIzrI malayAzrIjInA praziSyA pU.guruvaryA | sA. zrI bhavyAnaMdazrIjI ma.nA paTTaprabhAvikA mRdubhASI sA.zrI pUrNaprajJAzrIjI ma.nA tapasvIranA ziSyA sA.zrI pUrNadarzitAzrIjInI preraNAthI- anitAbena mAMgIlAlajI rAMkA, hasta-akSata, yavI, pratIkSATAvara, muMbaI taraphathI ( 14 pa.pU.zatAvadhAnI zramaNIvaryA zrI zubhodayAzrIjI ma. tathA sA.surakumAzrIjInI preraNAthI- jaina zve.mU.pU.saMgha, dAhoda taraphathI pa.pU. zatAvadhAnI zramaNIvaryA zrI amitaguNAzrIjI ma. tathA pU. tapasvIratnA sAdhvIzrI vinItajJAzrIjI ma.nI punita preraNAthI- "zrI luNAvADA zve.mU.pU.jaina saMgha, jJAnakhAtuM, luNAvADA taraphathI. pa.pU. sAdhvIzrI gharmajJAzrIjI tathA pa.pU. sAdhvIzrI pratijJAzrIjInI preraNAthI "zrI kAlAvADa roDa zve.mU.pU.jaina tapagaccha saMgha", rAjakoTa taraphathI tathA - pa.pU. vaiyAvaccaparAyaNA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zrI nAthIzrI zrAvikA upAzraya, patAsApoLa, amadAvAda taraphathI. { 16 - - - - - - - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Agama kathAnuyoga-6 5.pU. sAgarAnaMda sUrizvarajI ma.sA.nA samudAyanA sva. sAdhvIzrI ratnatrayAzrIjI ma.sA.nI navamI punyatithi nimitte teonA paTTaprabhAvikA zramaNIvaryA zrI saumyaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI jodhapura seTelAITa dye.mU.pU. saMgha - jJAnakhAtuM, amadAvAda taraphathI. - 5.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.nA AjJAnuvartI pU.samAdhimaraNaArAdhikA sva. sAdhvIzrI devendrazrIjInI smRti nimitte pU.vaiyAvaccI sAdhvIzrI anaMtaguNAzrIjInI preraNAthI "samyag darzana ArAdhanA TrasTa'' amadAvAda taraphathI. - 5.pU. saMyama anurAgI sA. zrI nirujAzrIjI ma.nA ziSyA jJAnarucivaMtA sA.zrI viditaratnAzrIjInI preraNAthI . "zrI jaina saMgha, maDhI taraphathI. 5.pU.AgamoddhArakazrInA samudAyavartI sAdhvIzrI zIlarekhAzrIjI ma.sA.nA ziSyA paThana-pAThanaratA sAdhvIzrI muktirekhAzrIjI ma. tathA sA.zrI asmitAzrIjInA varSitapa nimitte - 'zrutapremI bhakto'' taraphathI 5.pU. vardhamAna taponidhi A.deva zrImad vijaya bhakti sUrizvarajInA samudAyanA pU.gacchAdhipati A.deva zrI premasUrizvarajI ma.sA.nA samudAyavartI punyavatI zramaNIvaryA zrI lAvaNyazrIjI ma.nA parama vinayA-ziSyA sA.zrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI 'zrI dharma--bhakti-jaina zve.mU.pU.saMgha, rAjagArDana, amadAvAda taraphathI. zeTha zrI ratanacaMda gulAbacaMda jaina upAzraya TrasTa - jJAnakhAtu, nAgajI bhudharanI poLa, mAMDavInI poLa, amadAvAda. zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jaina pAThazALA, jAmanagara taraphathI samyag zrutAnurAgI zrAvikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha, gautamanagara, vaDodarA - taraphathI. prabhAbena zAMtilAla vorA, jAmanagara taphathI. - - 4 - 4 - ~: TAIpa seTIMga :-- '"phoraevara DijhAIna'' mAdhavapurA mArkeTa, amadAvAda. phona naM. 25631080 -: mudraka H"navaprabhAta prinTIMga presa' ghIkAMTA roDa, amadAvAda phona naM. 25508631 - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 121 12 12 129 041 Agama kathAnuyoga - bhAga-1 thI 6) a-nukra-ma-NikA -: Agama kathAnuyoga - bhAga-1 :uttamapuruSa caritra - bhUmikA 033|3. bha.saMbhava kathA kulakara vaktavyatA 036 [4. bha.abhinaMdana - kathA 113 bharatakSetranA vartamAna kulakara 037/5. bha.sumati kathA 115 - sAta kulakara paraMparA 037,6. bha.padmaprabha kathA 117 - paMdara kulakara paraMparA 039,7. bha.supArzva kathA 119 1. sumatikulakara 0408. bha.caMdraprabha kathA 2. pratikRti kulakara 040/9. bha.suvidhi kathA 123 3. sImaMkara kulakara 04010. bha.zItala kathA 4. sImaMdhara kulakara 040 11. bha.zreyAMsa kathA 5. kSemakara kulakara 040|12. bha.vAsupUjya kathA 6. kSemaMdhara kulakara 13. bhavimala kathA 131 7. vimalavAhana kulakara 04114. bha.anaMta kathA 133 8. cakSuSmAna kulakara 041 | 15. bha.dharma kathA 135 9. yazasvI kulakara 16. bha.zAMti kathA 137 10. abhicaMda kulakara 042] 17. bha.kuMthu kathA 143 11. caMdrAbha kulakara 042] 18. bha.ara kathA 146 12. prasenajita kulakara 042) 19. bhImaddhi kathA 13. marudeva kulakara 042) 20. bha.munisuvrata kathA 184 14. nAbhi kulakara 042 21. bha.nami kathA 186 15. RSabha kulakara 04322. bha.ariSTanemi kathA . kulakaronI daMDanIti 043 23. bha.pAThya kathA kulakara kALe kalpavRkSa 044 24. bha. mahAvIra kathA 205 yugalika puruSa-strI varNana 047 bharatakSetranI AgAmI covIsI 371 bharatakSetranA pUrva kulakaro 049 |bha.mahApadma caritra 374 bharatakSetranA AgAmI kulakaro 050 | airAvata kSetranI covIsIo 380 airAvata kSetranA kulakaro 050| tIrthaka-sAmAnya 381 adhyayana-1-tIrthakara caritra tIrthakaranA 34-atizayo 381 1. bha.RSabha kathA 05ra tIrthakara vastra ane liMga 382 2. bha.ajita kathA 109 vrata-cAra ke pAMca, rAjavIpaNuM 382 041 149 188 198 051 | Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 Agama kathAnuyoga - bhAga-2 142 0 142 0 0 ja 144 15 146 146 146 103 khaMDa-1-uttamapuruSa caritra cAlu 033[(2) DipRSTha vAsudeva 141 aDhIdvIpamAM arahaMtAdi vaMza | 033(3) svayaMbhU vAsudeva aDhIdvIpamAM arahaMtAdi utpatti 033/(4) puruSottama vAsudeva aDhIdvIpamAM uttama puruSo 0345(5) puruSasiMha vAsudeva 143 adhyayana-2 cakravartI caritra 035](6) puruSapuMDarIka vAsudeva 144 0 cakravartI svarUpa 035 (7) dara vAsudeva 144 0 bharatakSetranA vartamAna cakravartI 035 |(8) nArAyaNa vAsudeva 1. bharatacakrI kathA 036(9) kRSNa vAsudeva 2. sagaracakrI kathA 0870 baladeva svarUpa 3. madhavacakrI kathA 090 (1) acaLa baLadeva 4. sanaskumAracakrI kathA 091(2) vijaya baLadeva 5. zAMticakrI kathA 101 |(3) bhadra baLadeva 6. kuMthucakrI kathA 102 (4) suprabha baLadeva 147 7. aracakrI kathA 103](5) sudarzana baLadeva 148 8. subhUmacakrI kathA (6) AnaMda baLadeva 148 9. mahApadmacakrI kathA 106 (7) naMdana baLadeva 148 10. hariSaNacakrI kathA 113 /(8) padma baLadeva 149 11. jayacakrI kathA 114T(9) rAma baLadeva 149 12. brahmadattacakrI kathA 1150 prativAsudeva svarUpa 150 - cakravartI sAmAnya 135(1) azvagrIva pratizatru 151 - aDhIdvIpamAM cakravartI vijaya 135(2) tAraka pratizatru 151 - AgAmI kALe thanAra cakravartI 136 (3) meraka pratizatru 151 - cakravartInI saMkhyA 136 (4) madhukaiTabha pratizatru 151 - cakravartInI Rddhi 136/(5) nizuMbha pratizatru 151 - cakravartIno sarva vaibhava 137 (6) bali pratizatru 151 adhyayana-3 -(7) prahmAda pratizatra 151 baladeva-vAsudeva-pratizatru 139 (8) rAvaNa pratizatru 151 0 bhUmikA - traNe sAthe kema ? 139 [(9) jarAsaMgha pratizatru 15ra - dazAra/dazAmaMDalano artha 139 kRSNa-rAma-jarAsaMgha kathA upara 0 vAsudeva svarUpa 140 bharatakSetranA bhAvi-baladevAdi 172 vAsudeva parIcayAtmaka kathA - | airAvata kSetranA baladeva-Adi 17ra | (1) tripRSTha vAsudeva 141) acala ane vibhiSaNa | 173 - 4 - 4 - Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-2-aMgarhat khaMDa-2-bhramaNa kathAnaka 174 | adhyayana-3-gozAlaka kathA 174 gozALAno pUrvabhava, Abhava, - bhAvibhavothI mokSa sudhI 174 adhyayana 1 gaNadhara kathA gaNano artha gaNadharano artha bha.mahAvIranA gaNa--gaNadhara 0 gaNadhara kathAnaka : 1. indrabhUti gautama kathA 2. agnibhUti gaNadhara kathA 3. vAyubhUti gaNadhara kathA 4. vyakta gaNadhara kathA 5. sudharmA gaNadhara kathA 6. maMDitaputra gaNadhara kathA 7. mauryaputra gaNadhara kathA 8. akaMpita gaNadhara kathA 9. acalabhrAtA gaNadhara kathA 10. metArya gaNadhara kathA 11. prabhAsa gaNadhara kathA 0 covIsa jinanA gaNadharo - x - adhyayana--2-nihava kathA 0 nivano artha (1) jamAli nihnava kathA (2) tiSyagupta nihnava kathA (3) aSADha nidbhava kathA (4) azvamitra ni,va kathA (5) gaMgAcArye nidbhava kathA (6) rohagupta nihava kathA (7) goSThAmAhila nihava kathA (8) zivabhUti nihnava kathA khaMDa-2 0 zramaNa zabda--artha ane svarUpa 1. ArdrakumAra kathA * - * - 259 175 175 adhyayana--4--pratyekabuddha kathA 175 0 pratyekabuddhanuM svarUpa - 188 (1) karakaMDu pratyekabuddha kathA 192 (2) dvimukha pratyekabuddha kathA 194 (3) nami pratyekabuddha kathA 196 (4) nagRti pratyekabuddha katha 199 karakaMDu Adi cAreno mokSa 2020 RSibhASita payajJA mujaba 205 pIstALIza pratyekabuddho 2071. bha.ariSTaneminA zAsananA 209 vIza pratyekabuddho 2112. bha.pArthanA zAsananA 213 - paMdara pratyekabuddho 3. bha.mahAvIranA zAsananA daza pratyeka buddho 214 (5) indranAga pratyekabuddha kathA 214 (6) dharmaruci pratyekabuddha kathA 231 (7) rudraka pratyekabuddha kathA 233 (8) valkalaciri pratyekabuddha 237 (9) vAtraka pratyekabuddha kathA 240 (10) nArada pratyekabuddha kathA 244 (11) nAgadatta pratyekabuddha kathA 249 (12) bAhuka pratyekabuddha kathA 366 254 (13) dvaipAyana pratyekabuddha kathA - 34ra 343 344 346 348 354 358 361 367 - C 314 316 320 322 331 330 339 342 / 342 / Agama kathAnuyoga bhAga-3 aMtargat - adhyayana--5mULa Agama AdhArita zramaNa kathAo 033 | 2. udaka peDhAla putra kathA 034 3. mahAbala/sudarzana kathA 045 059 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 Agama kathAnuyoga-6 bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-5 mULa AgamanI zramaNa kathA-(cAlu) | 216 220 233 23 3 244 252 para 252 ra5ra 253 253 253 255 255 257 257 4. kArtika zreSThI kathA 5. gaMgadatta kathA 6. RSabhadatta kathA 7. atimukta kathA 8. skaMdaka kathA 9. gaMgeya kathA 10. pudgala parivrAjaka kathA 11. kurudatta putra kathA 12. tiSyaka kathA 13. kAlAsyaveSiputra kathA 14. zivarAjarSi kathA 15. udAyana kathA 16. roha kathA 17. kAlodAyI kathA 18. AnaMda kathA 19. sarvAnubhUti kathA 20. sunakSatra-1 kathA 21. siMha aNagAra kathA 22. sumaMgala kathA 23. kAlikaputra kathA + mehila sthavirA + AnaMdarakSita sthavira + kAzyapa sthavira 24. thAvastrAputra kathA + zelakarAjarSi + zukraparivrAjaka + paMthakamuni 25. jitazatru-subuddhi kathA 26. dharmaruci-1 kathA 27. dharmaruci-2 kathA 28. dharmaruci-3 kathA 29. meghakumAra kathA 30. jinapAlita kathA 072 [31. dhanya sArthavAha-1 kathA 077] 32. dhanya sArthavA-ra kathA 080 |33. cilAtiputra kathA 083+ dhanya sArthavAha kathA 086/34. puMDarIka-kaMDarIka kathA 09935. pratibuddhi kathA 099 36. caMdracchAya kathA 103|37. zaMkha kathA 103] 38. rukima kathA 104,39. adInazatru kathA 106 [40. jitazatru-2 kathA 113|41. pAMDavonI kathA 126 42. tetaliputra kathA 127/43. gautama muni kathA 13144. samudra-1 kathA 131|45. sAgara-1 kathA 131]46. gaMbhIra kathA 132 47. simita kathA 132 [48. acala-1 kathA 32 49. kAMDilya kathA 132/50. akSobha-1 kathA 132/51. prasenajita kathA 132 |para. viSNukumAra kathA 133pa3. akSobha-ra kathA 13954. sAgara-ra kathA 140/55. samudra-ra kathA 147pa6. haimavaMta kathA 153 57. acala-ra kathA 16058. dharaNa kathA 16059. pUraNa kathA 161 / 60. abhicaMdra kathA 162,61. anIyasa kathA 205 62. anaMtasena kathA ra58 258 258 ra58 259 259 259 260 260 260 261 261 261 262 263 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana--5 mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) 63. ahita kathA 64. vidvat kathA 65. devayaza kathA 263 | 96. sumanabhadra kathA 263 97. supratiSTha kathA 263 98. megha kathA 66. zatrusena kathA 67. sAraNa kathA 68. gajasukumAla--1 kathA 69. gajasukumAlara kathA 70. sumukha kathA 71. durmukha kathA 72. kUpadAraka kathA 73. dAruka kathA 74. anAsRSTi kathA 75. jAli--1 kathA 76. mayAli-1 kathA 77. uvayAli-1 kathA 78. puruSasena--1 kathA 79. vAriSaNa--1 kathA 80. pradyumna kathA 81. zAMba kathA 82. aniruddha kathA 83. satyanemi kathA 84. dRDhanemi kathA 85. maMkAI kathA 86. kiMkama kathA 87. arjunamALI kathA 88. kAzyapa kathA 89. kSemaka kathA 90. kRtidhara kathA 91. kailAza kathA 92. haricaMdana kathA 93. vAratta kathA 94. sudarzana kathA 95. pUrNabhadra--1 kathA 263099. alakSya kathA 263 100. jAli-ra kathA 264 101. mayAli-2 kathA 283|102. uvayAli-2 kathA 284 103. puruSasena--2 kathA 284 104. vAriSaNa-2 kathA 284 105. dIrghadaMta kathA 284|106. laSTadaMta kathA 285 107. vehA--1 kathA 285 108. vehAyasa kathA 285 109. abhaya kathA 285110. dIrghasena kathA 285|111. mahAsena kathA 2852112. dhanya aNagAra kathA 285113. sunakSatra-ra kathA 286 114. RSidAsa kathA 288 115. pekSaka kathA 289|116. rAmaputra kathA 289 117. caMdrima kathA 289 118. sRSTimAtRka kathA 289 119. peDhAlaputra kathA 290 120. poTTila kathA 296 | 121. vehA--2 kathA 296 | 122. subAhu kathA 296 | 123. bhadranaMdI-1 kathA 296 | 124. sujAta kathA 296 | 125. suvAsava kathA 296 | 126. jinadAsa kathA 296|127. dhanapati kathA 296 128. mahAbala kathA 11 296 296 296 296 297 298 299 299 299 299 300 300 300 300 314 314 314 323 324 324 324 324 324 324 324 324 324 329 330 330 330 331 331 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-5 mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) 348 3chara 129. bhadranaMdI-2 kathA 331/157. pagata (prakRta) kathA | 130. mahacaMdra kathA 332158. yukti (jutti) kathA 348 131. varadatta kathA 332 [159. dazaratha kathA 348 132. dRDhapratijJa-1 kathA 332160. daDharatha kathA 348 | 133. kezI (kumAra) kathA 333[161. mahAdhana kathA 348 134. DhapratijJa-2 kathA 335162. saptadhanuM kathA 348 135. padma kathA 336/163. dazadhanu kathA 348 136. mahApadma kathA 337/164. zatadhanuM kathA 348 137. bhadra kathA 337165. nAgIla kathA 349 138. subhadra kathA 337166. vaja AcArya kathA 359 139. padmabhadra kathA 338167. zrIprabha kathA 363 | 140. padmasena kathA 338] 168. sAvadyAcArya (kuvalayaprabha)| 364) 141. padmagulma kathA 338169. naMdISeNa-1 kathA | 142. nalinagulma kathA 338170, Asaka kathA 375 143. AnaMda-2 kathA 339/171. anAmI (muni) kathA 377 144. naMdana kathA 339 /172. susaDha kathA 377 145. aMgati kathA 339 + goviMdabrAhmaNa, + kumAravara 378 146. supratiSTha kathA 341) 173. citra(muni) kathA 398 147. pUrNabhadra-2 kathA 341174. rathanemi kathA 398 148, maNibhadra kathA 342/175. harikezabala kathA 401 149. datta kathA 343176. jayaghoSa + vijayaghoSa 150. ziva kathA 343/177. anAthI (muni) kathA 151. bala kathA 343] 178. samudrapAla kathA 152. anAdhRta kathA 343179. mRgAputra (balazrI) kathA 416 153. niSadha + vIraMgada kathA 344/180. gardabhAli kathA 422 154. mAyanI kathA 348+ saMjayarAjA + kSatriyamuni ! 422 1papa. vaDa kathA 348/181. iSakAra kathA 425 156. veha (vehala) kathA 348 + bhRgu purohita kathA Agama kathAnuyoga bhAga-4 -: (khaMDa-2 adhyayana-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA :182. atimukta muni kathA | 033/184. aMbarSi kathA 034 183. aMgarSi kathA 033185. acala-3 kathA 035 407 414 425 - =- = Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa-2 adhyApa) Agama saTIkenI zramaNa kathA (cAlu) 08 088 089 093 094 07 100 101 101 186: acala-4 kathA 187. AryarakSita kathA 188, arjuna (pAMDava) kathA 189. arNikAputra kathA 190. aparAjita kathA 191. abhicaMdra kathA 192. abhicIkumAra kathA 193. amRtaghoSa kathA 194. ajApAlaka vAcaka kathA 15. atraka kathA 196. arDanuM mitra kathA 197. avaMtisukumAla kathA 198, azakaTAtAta kathA 19. aSADhAbhUti kathA 200, aSADhAcArya kathA 201. aMgAramardaka kathA 202. indradatta (aMtargatuM) sAdhu | 203. ilAciputra kathA 204. RSabhasena gaNadhara 205. RSabhasena + siMhasena 206. utsAra vAcaka kathA 207. eNeyaka kathA 208. kASTha muni kathA 209. kaThiyArAnI kathA 210. kRSNa AcArya kathA 211. kRtapuNya kathA 212. kArtikArya kathA 213. kapilamuni kathA 214. kAlaka-1 kathA 215. kAlaka-ra kathA 216. kAlaka-3 kathA 217. kAlaka-4 kathA 218. kAlavaizika kathA 035219. kAzIrAja dRSTAMta 088 036] 220. kuNAla kathA 044|121. kumAraputrika kathA 045 222. kumAra maharSi kathA 089 048 223. kurudatta suta kathA 049|224. phUlavAlaka kathA 049|225. kauDinyAdi tApasa kathA 092 050226. khapuTAcArya kathA 050 |227. kuMdaka-2 kathA 050 228.adilAcArya kathA 096 05ra 229, sulakakumAra kathA 053|230. gArgIcArya kathA 099 054) 231. gAgali kathA 056/232. guraMdhara kathA 059/233. guNacaMdra-1 + municaMdra 063+ sAgaracaMdra + caMdrAvataMsaka 064234. guNacaMdra-2+sAgaracaMdra 103 065 235. goviMda vAcaka kathA 105 067/236. dhRtapuSyamitra kathA , 106 068) 237. caMDarudrAcArya + sAdhu 107 068238. cANakya kathA 108 079 239. cilAta-ra kathA 071 240. jamunarAjarSi + daMDamuni 115 072 241. jaMghAparijita kathA 072242. jaMbUsvAmI kathA 073|243. jagANaMda kathA 077/244. java muni kathA 077/25. yazobhadra (jasabha6). 120 081 246. jinadeva kathA 083|247. yudhiSThira (jahiThila) 120 084248. valana Adi kathA | 086/+ dahanamuni + hutAzanamuni 087/249. DhaDhaNakumAra kathA 114 116 116 118 120 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 bhAga-4 (khaMDa-2 adhya.-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA (cAlu) 163 166 16. 169 170 170 170 173 1cha3 174 175 177 250. tosaliputra kathA 251. sthUlabhadra + zrIyaka kathA 25. daDhaprahArI-1 kathA 253. saMgamasthavira kathA + datamuni kathA 254. dadhivAhana kathA 255. damadaMta kathA ra59. dazArNabhadra kathA 257. datta + sevAlAdi kathA 258. duSpabha kathA 259. durbalikA puSyamitra kathA 260. devartigaNi kathA 261. devalAsuta kathA 262. devazramaNaka kathA 263. dhanagiri kathA 264. dhanamitra + dhanazarma 265. dhanyanI kathA 266. dharmaghoSa-1 kathA 267. dharmaghoSa-2 kathA 268. dharmaghoSa-3 kathA 269. dharmaghoSa-4 + sujAta ra70. dharmasiMha kathA 271. nakula pAMDava kathA 272. naMda (suMdarInaMda) 273. naMdiSaNa-2 kathA 274. naMdiSaNa-3 kathA 275. naMdiSeNa-4 kathA 276. nAgila-2 kathA ra77. nAgArjuna kathA 278. nAgadatta-1 kathA 279. nAgadatta-2 kathA. 280. paMthaka kathA 281. prabhava (cora) kathA 123 |282. prasannacaMdra kathA 123|283. pAdaliptasUri kathA 133/284. piDhara kathA 134285. puSpacUla kathA - 286. puSyabhUti + puSyamitra 136/287. "puSyamitra" kathA 136/288. potapuSyamitra kathA 137/289. piMgalaka kathA 144 290. kuSNurakSita kathA 145291. balabhAnu kathA 145] 292. bAhubali kathA 146 ] 293. bhadra-1 kathA 146 /294. bhadra-ra (jitazatruputra) 147/25. bhadraguptAcArya kathA 148296. bhadrabAhusvAmI kathA 148 ra97. bhazakamuni kathA 149 298, bhIma (pAMDava) kathA 150 29. dharmaghoSa-5 kathA 150 dharmayaza+avaMtivardhana 150 |300, manaka kathA 151 | 301. mahAgiri kathA 153) 302. mahAzAla + zAla kathA 153|303. municaMdra kathA 154|304. metArya kathA 155 305. raMDAputra kathA 155306. rohiNika kathA 156 | 307. lohArya kathA 158308. vajasvAmI kathA 159309. vajabhUti kathA 159 310. vajasena AcArya kathA 161 311. vastrapuSyamitra kathA 162|312. viMdhyamuni kathA 162|313. viSNukumAramuni kathA 178 180 181 182 183 183 187 188 189 198 199 199 200 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA | bhAga-4 (khaMDa-2, adhya.-5) Agama saTIkaMnI zramaNa kathA (cAlu) | 211 314. saMbhUtivijaya kathA 315. (Aya) samita kathA 316. zazaka (muni) kathA 317. sahadeva (pAMDava) kathA 318. zAlibhadra kathA 319. zItalAcArya kathA 320. siMhagiri kathA 321. sukozala kathA. 201322. sunaMda kathA 201 323. sumanabhadra kathA 203 | 324. suvata kathA 204 325. suhasti kathA 204 326. zayyabhava kathA 209327. somadeva-1 kathA 210/328. somadeva-2 kathA 211 329. hastibhUti+hastimitra 211 212 212 215 218 218 | 219 308 208 209 309 309 bhAga-4 - (cAlu) khaMDa-3 zramaNI kathAnaka mULa AgamanI - zramaNI kathAo 1. anavadyA kathA 220 22. indrA kathA 2. caMdanA kathA 22123. dhanA kathA 3. jayaMtI kathA 225-24. vidyutA kathA 4. devAnaMdA kathA 228[25. rUpA kathA 5. prabhAvatI kathA 23126. surUpA kathA 6. mRgAvatI kathA 233|27. rUpAMzA kathA 7. draupadI kathA 240 | 28. rUpakAvatI kathA 8. poTTilA kathA 28629, rUpakAMtA kathA 309 9. kAlI-1 kathA 29930 rUpaprabhA kathA 309 10, rAjI kathA 305) 31. kamalA kathA 11. rajanI kathA 306 | 32. kamalaprabhA kathA 309 12. vidyut kathA 306 33. utpalA kathA 13. medhA kathA 306 34. sudarzanA kathA 14. zuMbhA kathA 307] 35. rUpavatI kathA 309 15. nizuMbhA kathA 307 | 36. bahurUpA kathA 16. raMbhA kathA 307 37. surapA kathA 17. niraMbhA kathA 307, 38. subhagA kathA 309 18. madanA kathA 307|39. pUrNa kathA 19. ilA kathA 307/40. bahuputrikA kathA 20. saterA kathA 308/41. uttama kathA 21. saudAminI kathA 308/42. bhArikA kathA 309 309 309 309 309 309 309 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Agama kathAnuyoga-2 bhAga-4 (khaMDa-3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 309 [76. navamikA-ra kathA 309,77. acalA kathA 30978. apsarA kathA 212 313 313 30979 kathA : 313 313 31.3. 313 313 313 313 309 213 ha 43. pA kathA 44. vasumatI kathA 45. kanakA kathA 46. kanakaprabhA kathA 47. avataMsA kathA 48. ketumatI kathA 49. vajasenA kathA 50. ratipriyA kathA pa1. rohiNI kathA para. navamikA-1 kathA 53. hI kathA 54. puSpavatI kathA pa5. bhujagA kathA pa6. bhujagAvatI kathA 57. mahAkacchA kathA 58. aparAjitA kathA 59. sughoSA kathA 60. vimalA kathA 61. susvarA kathA 62. sarasvatI kathA 63. sUryaprabhA kathA 64. AtapA kathA 65. arcimAlI-1 kathA 66. prabhaMkarA-1 kathA 67. caMdraprabhA kathA 68. jyotsanAbhA kathA 69. arcimAlI-2 kathA 70. prabhaMkarA-2 kathA 71. padmAvatI kathA 7ra. zivA kathA 73. zaci kathA 74. aMjU kathA 75. rohiNI kathA 309 80. kRSNarAjI kathA 30981. rAmA kathA 30982. rAmarakSitA kathA 309 83. vasu kathA 30984. vasuguptA kathA 8i5. vasumitrA kathA 309 86. vasuMdharA kathA 309 87. gopAlikA kathA 309 88. puSpacUlA kathA 309 89. suvatA-1 kathA 309/90. suvatA-ra kathA 91. padmAvatI kathA 30992. gaurI kathA 309 93. gAMdhArI kathA 30994. lakSmaNA kathA 309 |lya. suzImA kathA 310 96. jAMbavatI kathA 311 97. satyabhAmA kathA 311 /98, rukimaNI kathA 311/9. mUlazrI kathA 311 100. mUladattA kathA 311|101. naMdA kathA 311/102. naMdavatI kathA 311103. naMdottarA kathA 312 104. naMdazreNikA kathA 312/105. marutA kathA 312 106. sumarutA kathA 312/107. mahAmarutA kathA 312/108. marUdevA kathA 314 314 314 315 315 320 320 320 320 320 320 320 221 321 321 322 322 322 322 322 322 322 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa-3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 322 128. zrIdevI (bhUtA) kathA 322 129. zrIdevI kathA 109. bhadrA kathA 110. subhadrA kathA 111. sujAtA kathA 112. sumanA kathA 113. bhUtattA kathA 114. kAlI-2 kathA 115. sukAlI kathA 116. mahAkAlI kathA 117. kRSNA kathA 118. sukRSNA kathA 119. mahAkRSNA kathA 120. vIrakRSNA kathA 121. rAmakRSNA kathA 122. pitRsenakRSNA kathA 123. mahAsenakRSNA kathA 124. yakSiNI kathA 125. brAhmI kathA 126. suMdarI kathA 127. subhadrA kathA + somA kathA bhAga-4 (khaMDa-3) 148. aMgAravatI kathA 149. ardhasaMkAzA kathA 150. uttarA kathA 151. kIrtimati kathA 152. yakSA kathA 153. yakSadinA kathA 154, bhUtA kathA 155. bhUtaditrA kathA 156. seNA kathA 157. veNA kathA 158. reNA kathA 6/2 322 130. dyutidevI kathA 322 131. kIrtidevI kathA 322 132. buddhidevI kathA 322 133. lakSmIdevI kathA 325 134. ilAdevI kathA 326 135. surAdevI kathA 327 136. rasadevI kathA 327 137. gaMdhadevI kathA 329 138. pAMDuArya kathA 330 | 139, kamalAmelA kathA 330 140. bhaTTidArikA (?) kathA 331 | 141. meghamAlA kathA 332 142. rajuAryA kathA 333 | 143. lakSmaNAAryA kathA 333 144. viSNuzrI kathA 335 145. kamalAvatI kathA 337 | 146. jasA kathA - 147. rAjImatI kathA Agama-saTIkaMnI zramaNI kathA 364|159. jayaMti + somA kathA 365 160. yazobhadrA kathA 366 | 161. yazomatI kathA 366 162. dhanazrI (sarvAMgasuMdarI) 367 163. dhAriNI kathA 367 | 164. padmAvatI kathA 367 165. pragalbhA + vijayA 367 166. puSpacUlA + puSpavatI 367 167. puSpacUlA--2 kathA 367 168. puraMdarayazA kathA 367|169. bhadrA kathA 17 346 349 349 349 349 349 349 349 349 349 350 351 353 353 354 356 362 362 363 363 368 368 369 369 372 393 393 393 374 375 375 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 378 379 380 383 - - 125. 136 141 143 bhAga-4 (khaMDa3) Agama saTIkanI zramaNI kathA (cAlu) 170. manoharI kathA 376 174. zivA kathA 171. vigatabhayA + vinayavatI 376 175. sukumAlikA-ra kathA 172. naMdazrI/zrIdevI kathA 377/176. sujyeSThA kathA 173. zrIkA kathA 377177. sunaMdA kathA Agama kathAnuyoga-5 khaMDa-4-zrAvaka kathA (bhAga-5 (khaMDa-4) mULa AgamanI zrAvaka kathA 1. lepa kathA 034 20sAlaputra kathA 2. RSibhadraputra kathA 035 21. mahAzataka kathA 3. zaMkha + puSkalI kathA 038] 22. naMdinIpitA kathA 4. nAgapautra varuNa + bAlamitra 043 23. letikA/sAlihI pitA 5. somila kathA 047 | 24. sudarzana-1 kathA 6. makka kathA 051 | 25. sumukha kathA 7. udayana kathA | 26. vijayakumAra kathA 8. abhIci kathA 056 [27. RSabhadata kathA 9. tuMgIyAnagarInA zrAvako 057 | 28. dhanapAla kathA 10. kanakadhvaja kathA 061 29, megharatha kathA 11. naMdamaNiyAra kathA 062) 30. nAgadeva kathA 12. sudarzana-1 kathA 069 [ 31. dharmaghoSa kathA 13. arDajhaka kathA 071 | 32. jitazatru kathA 14. AnaMda kathA | 33. vimalavAhana kathA 15. kAmadeva kathA 088) 34. koNika kathA 16. culanIpitA kathA 101/35. aMbazrAvaka-700 ziSyo 17. surAdeva kathA 108|36. pradeza rAjA kathA 18. culazataka kathA 115] 37. somila kathA 19. kuMDakolika kathA 38. zreNika kathA bhAga-5 (khaMDa-4) Agama saTIkaMnI zrAvaka kathA 144 145 053 146 146 146 146 146 182 188 120] 254 260 39. aMbai kathA 40. AnaMda-ra kathA 41. udAI kathA 279 [42. kSamazrAvaka kathA 28043. gaMdhAra zrAvaka kathA 280 44. ceTaka kathA 282 282 283 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA ---- - - - 290 at PS2233187 1 | 291 291 298 bhAga-5 (khaMDa-4) Agama saTIkaMnI zrAvaka kathA (cAlu) 45. janaka kathA 283pa7. mitrazrI kathA 289 46. jinadAsa-1 kathA 28458. muMDikAmaka kathA 47. jinadAsa-2 kathA 28459. muruMDa kathA 290 48. jinadAsa-3 kathA 285) 60. valgara kathA 290 49. jinadeva-1 kathA 286 61. vasubhUti kathA 50. jinadeva-2 kathA 286 62. saMpratirAjAnI kathA | pa1. Dheka zrAvaka kathA 28763. sAgaracaMdra kathA 296 para. DhaDUDhara kathA 287 64. sudarzana kathA 296 53. dhanaMjaya kathA 28765. sunaMda kathA 54. padmaratha + vaizvAnara kathA 288 66. sulasa kathA 298 55. prasenajita kathA 28867. zreyAMsa kathA 299 56. balabhadrakathA 289 68. bhavIrane pAraNuM karAvanArA 29 bhAga-5 (khaMDa-5) - zrAvikA kathA 1. subhadrA-1 kathA 302,15. phAlvanI kathA 312 2. sulasA kathA 304] 16. phalgazrI kathA 313 3. agnimitrA kathA 30617. bahulA kathA 313 4. anudharI kathA 18. bhadrA-1 kathA 213 5. azvinI kathA 307T 19. bhadrA-2 kathA 314 ! 6. utpalA kathA 307 20. bhadrA-3 kathA, 314 7. upakozA kathA 307, 21. mitravatI kathA 314 8. kosAgaNikA kathA 308 22. revatI kathA 315 9. cellaNA kathA (308| 23. rudrasomA kathA 316 10. devakI kathA | 24. sAdhudAsI kathA 316 | 11. devadattA kathA 310 25. zyAmA kathA 317 12. dhanyA kathA (311) 26. zivAnaMdA kathA 317 | 13. naMdA kathA 311 27. subhadrA-2 kathA 318 14. pUSA kathA 312] 28. subhadrA-3 kathA 319 E : 232 23 4 == 309, | Agama kathAnuyoga bhAga-1 / bhAga-6 (khaMDa-6) deva-devInI kathAo 1. vijayadeva kathA 034 3. izAnendra kathA | 2. zakrendra kathA 044/4. amarendra kathA Q49 o58 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Agama kathAnuyoga-6 bhAga-6 khaMDa-6 deva-devI kathAo (cAlu) 072 072 068 068 073 074 074 pa. hariNegameSI kathA 6. trAyazciMzaka deva kathA 7. caMdra deva kathA 8. sUrya deva kathA 9. zukra deva kathA 10. pUrNabhadra deva kathA 11. maNibhadra deva kathA 12. datta Adi deva kathA 13. sUryAbhadeva kathA 14. dara deva kathA 15. mahAzukra deva kathA 16. mAgadha deva kathA 17. varadAma deva kathA 18. prabhAsa deva kathA 19. kRtamAla deva kathA 20. meghamukha deva kathA 21. zUlapANI yakSa kathA 065 22, bala yakSa kathA 06623. saMgama deva kathA | 24. vidhummAlI deva kathA 067] | 25. nAgIla deva kathA | 26. prabhAvatI deva kathA 27. huMDIka deva kathA 068 | 28. zailaka yakSa kathA 068 29. tiSyaka deva kathA | 30, jvalana + dahana deva kathA 069 31. sAgaracaMdra deva kathA 069 32. mugarapANI cakSa kathA 070 33. kamaladala yakSa kathA 071 34. puSpavatI deva kathA 071 | 35. lalitAMga deva kathA 071 36. hiMduka yakSa kathA 0710 devakathA vize kaMIka 071 0 cosaTha indronA nAma 074 075 075 ki # 8 8 8 8 8 8 8 * * * * * * ? ? ? ? ? ? 075 075 076 076 06, - x - = - x -- x - = - 4 - o82 o82 1. amarendranI agramahiSIo 2. balIndranI agramahiSIo 3. dharaNendranI agamahiSIo 4. veNudeva AdinI agramahiSI. 5. bhUtAnaMdanI agra mahiSIo 6. veNudAlI AdinI agramahiSI che. pizAyendra Adi ATha - vyaMtarendronI agamahiSIo 8. mahAkAla Adi ATha - vyaMtarendronI agramahiSIo 9 sUryanI agramahiSIo 078] 10. caMdranI agramahiSIo 079 | 11. zanI agramahiSIo 079 [12. izAnI agamahiSIo 079) 23. bahuputrikA devI kathA 14. zrI-hI Adi daza devIo 15. hAsA + prahAsA devI 16. kaTaputanA vyaMtarI kathA 17. zAlA vyaMtarI kathA 18. svayaMprabhA devI kathA 081 19. zrI devI kathA 08120. siMdhudevI kathA 083 084 085 085 o85 bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo 1. udAyI hAthInI kathA 0863. secanaka hAthInI kathA 2. bhUtAnaMda hAthInI kathA 087, 4. vAMdarAnI kathA 087) 089 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 21 bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo (cAlu) 093 094 094 094 095 104 105 105 106 107 5. sumeruprabha hAthInI kathA 090 10. baLadanI kathA 6. merubha hAthInI kathA 091) 11. sarpanI kathA 7. deDakAnI kathA 091 1ra. hAthInI kathA 8. kaMbala-saMbala baLadonI kathA 092 13. pADAnI kathA 9 caMDakauzikanI kathA 093, 14. bakarAnI kathA bhAga-6 (khaMDa-8) anyatIrthika kathAo 1. marIcI kathA 096 12. indranAga kathA 2. kAladAyI Adi daza 097 13. pUraNa tApasa kathA 3. dvaipAyana RSi kathA 098) 14. kauDinya, datta ane 4. rAmagupta Adi mithyAmati 099ii zevAla Adi tApasonI kathA 5. tAmali tApasa kathA 099 15. goviMda bhikSu kathA 6. jamadagni kathA 100 16. poTTazAla kathA + parasurAma kathA - | 17. buddha/zAkya kathA che. skaMdaka parivrAjaka kathA 18. garika tApasa kathA 8. pudagala parivrAjaka kathA 102 19. dharmaruci tApasa kathA 9. mudagala parivrAjaka kathA 102 20. ziva tApasa kathA 10. nArada/kacchalanArada kathA | 103 21. zukra parivrAjaka kathA 11. vaizyAyana bAlatapasvI kathA | 104 | rara. kapilanI kathA bhAga-6 (khaMDa-9) anya kathAo khaMDa-9 anyakathA - adhyayana-1 duHkhavipAkI kathAo 1. mRgAputranI kathA 111] . naMdivardhana kathA 2. utikanI kathA 118 7. UMbaradatta kathA 3. abharAmena kathA 123 8. zauryadatta kathA 4. zakaTanI kathA 128 | 9. devadattA kathA 5. bRhaspatidatta kathA 131 10. aMjanI kathA | khaMDa-9 anyakathA - adhyayana-2 pakIrNa-kathAo | 107 O 110. - - 133 135 138 141 - 150 15o 1. kAlakumAra kathA 2. sukalakumAra kathA 3. mahAkAlakumAra kathA 4. kRSNakumAra kathA 148 [ 5. sukRSNakumAra kathA 1506. mahAkRSNakumAra kathA 150| 7. vIrakRSNakumAra kathA 150|8. rAmakRSNakumAra kathA 1pa0 15o Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agama kathAnuyoga-6 161 150 155 166 171 159 184 189 189 bhAga-6 (khaMDa-9) anyakathA - adhya-2 - prakirNa kathA (cAlu) 9 pitRsenakRSNa kathA 150 19, apratiSThAne narake janAra 10. mahAsenakRSNa kathA 20. kuracaMda kathA 160 11. mahezvara-utpatti kathA 151 21. pradhotanI kathA 162 12, elASADha kathA 153 22. asaMyationI pUjA 13. kaMsa kathA | 23. maMDitayoranI kathA 165 14. kalphI kathA 24. pAlaka kathA 164 15. kaccha, mahAkaccha, 5. mUladeva kathA 167 - nami, vinami kathA ra6. mammaNa kathA 16. kalpaka kathA . 156 27. sumati kathA 171 17. kokAsa + jitazatru kathA 158 [28. sujJazrI kathA 18. kAlasIriya kathA | 29. sulasA kathA 171 bhAga-6 (khaMDa-10) daSTAMta-upanaya 0 daSTAMta upanaya-bhUmikA 173 7. azva 1. mayUrI aMDa 17358. saMghATa 2. kAcabo 176 9. zailaka 3. tuMbaDu 17810. mAkaMdIputra 189 4. akSata-zAlI 179 11. naMdIphaLa 189 5. caMdramAM 182 12. suMsumAM 6. dAvadrava 183 13. puMDarIka bhAga-6 (khaMDa10) vivigha piMDa-doSanA daSTAMto 14. hAthI 10) 26. govatsa 15. lADupriyakumAra 10. ra7. maNibhadra yakSAyatana 16. cora 11) 28. devazarmA maMkha 17. rAjaputra 12) 29. bhaginI 18. pallI | 30. modakabhojana 19. rAjaduSTa 193 31. bhikSu 20. zAlI-1 14 32. modakadAna 21. bilADAnuM mAMsa 15 33. govALa 204 rara. zAlI-2 15 34. modaka 23. saMghabhojana 196] 35. svagrAmadUti 24. khIrabhojana 196] 36. grAmanAyaka 206 25. udhAnagamana 197] 37. brAhmaNa putra 189 190 198 199 199 raoo 19 20 203 204 205 207 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 2 3 - - - - - bhAga-6 (khaMDa-10) vividha piMDadoSa daSTAMta (cAlu) 210 211 21ra 212 212 212 213 213 213 38. mRta mAsika bhojana 200 40. siMhakesarA lADu 39. phullaka sAdhu 208141. bhisUpAsaka bhAga-6 (khaMDa-10) "bhaktaparijJA'mAMnA daSTAMto 42. mRgAvatI 211 51. vasurAjA 43. datta 212 para. kITI DozI 44. kRSNa + zreNika ra11 53. kAmAsakta puruSo 45. naMda maNiyAra 54. devarati 46. kamalayakSa papa. niyANazalya yukto 47sudarzana 56. indriya rAgathI hAni 48. yuvarAjarSi 212| pa7. kaSAya pariNAma 49 cilAtiputra 212 58. avaMtisukumAla | 50. caMDAla 212 59 sukozala + cANakya | bhAga-6 (khaMDa10) "saMskAraka pannA"mAMnA dRSTAMto 60. arNikAputra AcArya 213568. amRtaghoSa 61. skaMdasUri-500 ziSyo 21369. lalitaghaTA puruSo 62. daMDa + yavarAjarSi 14 70. siMhasena upAdhyAya 63. sukozala RSi ra14] 1. kurudatta zreSThIputra 64. avaMtikumAla | 72. cilAtiputra 65. kArtikArya RSi ra1473. gajasukumAla 66. dharmasiMha 214| 74. sunakSatra muni 67. cANakya 214 + sarvAnubhUti muni bhAga-6 (khaMDa-10) "maraNasamAdhi'mAMnA daSTAMto , 213 215 215 215 215 ra1pa 214 25 - - - - 217 216 217] 21che 21 75. jinadharma zrAvaka 76. metArya muni 77. cilAti putra 78. gajasukumAla 79. sAgaracaMdra 80. avaMtikumAla 81, caMdrAvataMsaka 82. damadaMta kaSi 83. skaMdakaSinA - ziSyo 84. dhanya + zAlibhadra 85. hAthI ra16 | 86. pAMDava 216 87 daMDa aNagAra 88. sukozala 89 sullaka muni 217/ 90. vajasvAmI 1. avaMtisena ra1792. ahaMsaka 216 raka 217 21che. 2 ra18 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Agama kathAnuyoga-6 218 bhAga-6 (khaMDa-10) "maraNasamAdhimAMnA daSTAMto (cAlu) 93. cANakya 218 98. municaMdra Adi 94. batrIzaghaTA puruSo 218 | 99. uSNAdi parISaho 95. ilAputra 218|100. siMhacaMdra + siMhasena 96. hastimitra 218] 101. be sarpo 97. dhanamitra 218 | 102. puMDarIka-kaMDarIka bhAga-6 (khaMDa-10) "Agama-saTIkaM'nA dRSTAMto | 218 219 219 219 230 231 231 223 233 225 P3Y 103. agada 104. agaDadatta 105. agArI 106. arayaMkAriyabhaTTA 107. ajitasena 108. arjunacora 109, artana 110. anaMga 111. asaMgha 112. ahadatta 113. strIjanita saMgrAmo. 114. indra 115. indradata 116. surendradatta 117. utkaTa 118. uditodaya 119. kapila 120. kapilabaTuka 121. kapilA 122. kAlodAyI 123. kuvikarNa 124. koMkaNaka-1 125. koMkaNakadAraka 126. kucita 127. kulaputra 128. phezI 219 1ra9 koMkaNaka-2 220] 130. koMkaNaka-3 221] 131. koMkaNaka sAdhu 221 132. koMkaNaka-4 222] 133. bhAravAhI puruSa 223] 134koDIsara 135. kolaginI 136. khaMDakarNa 224 137. gaMdhapriya 224] 138. cArudatta 224 | - 139 jinadAsa + dAmannaga 140. jitazatru-1 | 141, DoDiNI rara5] 142. taMDika rara6 143. tosali | 144. tosalika 145. devadattA 146. dharmaghoSa-1 228 147. dhanasArthavAha 228 148. dharmaghoSa-2 228] 149 dharmaruci 228 | 150. dharmila 229 [151. dhUryAkhyAna 229 152. naMdinI 230 153. navakaputrI + ceTI | 154. padmAvatI + vajabhUti 235 23 226 23s 236 237 237 238 239 239 241 241 241 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA ra50, 251 251] 251 252 ra5ra ra53 bhAga-6 (khaMDa-10) "Agama-saTIkaMnA daSTAMto (cAlu) 155. puSpazAla + bhadrA 242 173. sukumAlikA 156. puSpAla suta 242| 174. sodAsa 157. pRthvI 24ra 175. somila 158. bhadragamahiSI 243] 176. saumilika 159 mati + sumati 243] 177. 500 subhaTa 160. maMgu AcArya 243| mAnavabhavanI durlabhatA161. maMDukkalita 244 | daza daSTAMto 162. magadhazrI + magadhasuMdarI 245 178. (1) collaka 163. magadhasenA 245) 179. (2) pAsaga 164. mayuraMka { 180. (3) dhAnya 165. muDa 246] 181. (4) dhuta 166. mUka 246] 182. (5) ratna 167. rohaga ra47] 183. (6) svapna 168. vijayA 248184. (7) cakra/rAdhAvedha 169. vimala 249 185. (8) kAcabo 170. vIraka ra49 186. (9) yuga 171. vIraghoSa 249 187. (10) staMbha 172. sarajaska 250] 188. kUvAno deDako pariziSTa-1 akArAdikrame kathAnA nAmo 246 253 ra53 254, 254 254 ra55) 255 255 - AgamakathA rAmakathAnuyoga bhAga1 saMkSipta--vivaraNa . bhAga kula pRSTha 384 368 samAviSTa kathAnako kulakara kathAo, tIrthakara kathAo. cakravartI, baladeva, vAsudeva, prativAsudeva, - gaNadhara, nilava, gozAlaka, pratyekabuddhanI kathAo. zramaNa kathAo - mULa Agamo AdhArita zramaNa kathAo - Agama paMcAMgI AdhArita zrAvaka kathAo, zrAvikA kathAo. deva, devI, prANI, anyatIrthika, duHkhavipAkI ane prakIrNa kathA vividha dRSTAMtamALA 432 384 | 320 | w 272 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 ThA. sama. bhaga nizItha aMta. anutta patra. (saMkSepa-sUci ) AyA. AcArAMga pupha. puphiyUliyA sUya. sUyagaDAMga vahi . vahidasA ThANAMga bhad. bharapariNA samavAyAMga saMthA. saMthAraga bhagavatI gacchA. gacchAyAra nAyA. nAyAdhammakahA maraNa. maraNasamAdhi uvA. uvAsagadasA nisI. aMtagaDadasA buha. buhalkappa anuttaropapAtika dasA vava. vavahAra pahA. pappAvAgaraNa dasA. dasAsuyakhaMdha vivA. vipAkasUtra jIya. jayaka5 uva. uvavAI mahAni. mahAnizItha rAya. rAyapUseNiya Ava. Avazyaka jIvA. jIvAjIvAbhigama oha. ohanitti pannavaNA piMDa. piMDanistutti sUra sUrapannatti disa. dasayAliya caMdapannatti utta. uttarAdhyayana jaMbu. jaMbUdIvapannatti naMdIsUtra nirayAvaliyA anugadhAra kampa. kapUvaDiMsiyA tistho. tirathodugAliya puSphi. puSkriyA RSibhASita vR. - vRtti | cUta - cUrNi bhA. - bhASya ni - niryukti mU. - mUla sU. - sUtrAMka ha. - hAribhadriya | ma. - malayagiri a. - adhyayana pR. - pRSThaka 1 - (Ava.cU) bhAga-1 2 - (Ava..) bhAga-2 D. - sthavirAvali | TI. - TIppaNaka ava. - avacUrI kampa-vR-kalpasUtra--vinayavijaya-vRtti utta.bhAva--uttarAdhyayana-bhAvavijaya-vRtti T saMdarbha sAhitya (1) ame saMpAdana karela sAmasuttaLa - mUtta ane jJAnamuttasihaM A| kathAsAhityano mULa strota che. tenAja kramAMko AgamasaMdarbhamAM ApelA che. (2) cUrNimAM pUjya sAgaranaMdasUrIjI saMpAdita cUrNinA pRSThAMka ApelA che. II(3) jItakalpa, RSibhASita pUjya punyavijayajI saMpAdita che. caMda. naMdI. nira. anuo. RSi - - Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama sAhitya prakAzana amAruM prakAzita Agama-sAhitya - eka jhalaka 1-AgamasuttANi-mUlaM A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMda sUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pastALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. kAmasolo, gAmanAmoso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rU. 1500/- darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. - 4 - 4 - - - - 2. Agama-gujarAtI anuvAda ApaNA mULa AgamAM ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ityAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgonusAra banAvI zake tevuM prakAzana. - sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza || Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rU. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa sana-2003ne aMte tenI mAtra be nakalo bacelI che. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno purAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAhno svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Agama kathAnuyoga-6 - - 3. AgamasuttANi-saTIkaM jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,500 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ityAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, udezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rU. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI mAtra be nakalo sana-2003ne aMte sTokamAM rahI che. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. - 4 - 4 - - 4 - 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthakU-pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. - gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke Agama-saTIkaMmAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama sAhitya prakAzana 5. Agamasaddakoso A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalItho kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - thI du paryaMtano koIpaNa zabda zodhavA mATe, tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIza. pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM kAmasuttama - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo temAM mULa Agama ke Agama-saTIkaMmAM maLI ja javAnA. - 4 - >> -- >> -- >> - 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A|| prakAzana Agama saTIkaMmAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe || sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A|| nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke dRSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM te-te nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakrama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke dRSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM gAmasurAsiTIva to che ja, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 7. AgamasUtra hindI anuvAda mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo. tema hindI anuvAda paNa karyo pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300 thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. to paNa AgamanA gujarAtI anuvAdanI gerahAjarImAM te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A mAmasUtra-hindI anuvArDa mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane sAma savaMda anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. - 4 - 8 - 8 - 8 - 8. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI spa - Agama prajAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDaluM Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. - - - - 4 - anya sAhitya prakAzana : AgamanA ukta virATa kAryonI uparAMta vyAkaraNa, vidhi, pUjana, vyAkhyAna, tattvArtha, jinabhakti, pAThazALA abhyAsa, ArAdhanA Adi vividha viSayone sparzatA amArA bhinna-bhinna prakAzano ane prastuta AgamakathAnuyoga bhAga-1 thI 6 sahita munidIparatnasAgaranI kalame 247 prakAzano pragaTa thaI cUkyA che. jemAMnA ghaNAM badhAM prakAzano hAla aprApya banyA che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhitya sarjana - huM - ane kathAnuyoga 31 .. AraMbhe ATaluM jarUra vAMco abhinava hema laghuprakriyAne sarjanayAtrAnuM AraMbha biMdu gaNIe to mArI A yAtrA bAvIza varasanI thaI. ATa ATalA varasothI lakhuM chuM. chatAM graMthastha kRtionI saMkhyAthI koIne AMjI zakuM tema nathI. varaso ke gaNitano meLa besADavA prayatna paNa karyo nathI. mArAthI thAya e rIte zabdanI sAdhanA karI rahyo chuM. zabdanI AMgaLI jhAlI jyAM-jyAM huM gayo chuM e mukAmono hisAba have 247 prakAzano pahoMce che. AyuSya karma ane dehanAma karma Adino sathavAro rahe to hajI zabdonA saMgAthe vadhune vadhu paMtha kApavAnI bhAvanA bhAvuM chuM. je kaMI lakhyuM che e pharI vAMcavAno samaya na maLe evI tANa vacce jIvavAnuM thayuM che. zvAsa lau chuM ke vica chuM tyAre nahIM paNa kaMIka lakhI zakuM chuM tyAre ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM samagra jIvanano vyApa AvI jAya che, evA bhramamAM paNa nathI. hA, A sarjana e prANavAyu sama jarUra banI rahe che. Agama sAdhanAmAM Alka varSa pasAra thayA che ane Agama saMbaMdhI A navamuM virATa prakAzana Apa saunA karakamalono sparza pAmI rahyuM che. Agama zratanA cAra mukhya anuyogamAM A kathAnuyoga saMbaMdhI sarjana che jemAM mULa AgamonI sAthe tenI niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avacUrI e tamAma aMgono samAveza karI kathAonuM saMkalana, godhUNI ane prAkta tathA saMskRta bhASAmAMthI) gujarAtI anuvAda karela che. jene mukhya za vibhAgo dvArA cha pustakomAM 2200 jeTalA pRSThomAM rajU karuM chuM. vartamAna kALe svIkRta pIstALIza Agamo ane tenA vratyAdino AdhAra laIne saMkalita karAyela A Agama kathAnuyogamAM jo kathAne dhyAnathI vAMcavAmAM Ave to temAM dravyAnuyoga tathA caraNakaraNAnuyoga paNa guMthAelo najare paDe che. jo kathAne manana karI tenA niSkarSone ciMtavavAmAM puruSArtha thAya to adbhuta satyo ane tattvothI AtmA vairAgya vAsita thato rahe ane cittataMtrane coMTa Ape tevo samartha che. AgamasAhityamAM ja - nAyAdhammakahA, uvAsagadasA, aMtagaDadasA anuttaropapAtikadasA, vipAkasUtra, nirayAvalikA, kalpavataMsika, puSphiyA, puSphayUliyA ane vaheMdasA eTalA AgamasUtro to pratyakSatayA kathAnuyoganuM prAdhAnya dharAve ja che. jyAre uvavAI ane rAyapUseNiya e baMne AgamomAM dravyAnuyoga ane caraNAnuyoganI gUMthaNI hovA chatAM pradhAnatA to kathAnuyoganI ja che. vaLI vizALakAya rUpa dharAvatA bhagavatIjI aMga sUtromAM aneka kathAo vaNI levAmAM AvI che. to uttarAdhyayana sUtra paNa kathAthI samRddha banela che. samavAya aMgasUtra uttamapuruSonA caritromAM aneka pUraka mAhitI pUrI pADe che. to AcArAMgane joyA vinA bhagavaMta mahAvIranA kathA aNasparzI ja rahe. dravyAnuyoga Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 Agama kathAnuyoga-6 prAdhAnya chatAM ArdrakumAra Adi mATe sUyagaDAMga jovuM ja rahyuM ane padArthonI ekathI dazanI gaNanA chatAM ThANAMga sUtranI vRttimAM kathA to maLe ja che. gaNitAnuyoga prAdhAnya chatAM jaMbUdIvapannatti sUtra vinA bhagavaMta RSabhanuM caritra ane bharata cakravartI kathA adhUrI ja rahI hota to jIva-ajIva Adi padArthonI prajJApanA karatA jIvAjIvAbhigamanI vRtti paNa kyAMka kyAMka kathAonuM darzana karAvavAnuM cUkyuM nathI. cAra mULasUtromAM Avazyaka sUtranI paMcAMgI to lakhalUMTa khajAnA jevuM che. AgamomAM sauthI vipula sAhitya jo kyAMya prApta thatuM hoya to te che AvazyakasUtranA | cUrNi-vRtti-bhASya ane niryukti. tenI sAthe sAthe ogha ane piMDaniryakti paNa AcAranI samaja ApatI veLA vividha doSono nirdeza karatA aneka dRSTAMto pUrA pADe ja che. paNa jo dRSTAMtamALAnI gUMthaNI ja karavI hoya to nizItha, bRhatkalpa, vyavahAra ane jItakalpa sUtranA bhASya, cUrNi, vRtti jeTalI vipula mAhitI to aMgasUtra ane upAMgasUtro paNa pUrI pADatA nathI. mahAnizItha sUtra to sacoTa kathAnA vaibhavarUpa che ja. to dasAsuyakabaMdha chedasUtra e zreNikacelaNA dvArA bhagavaMta vaMdanArthe jatA zrAvakonI RddhinuM uttama daSTAMta pUruM pADela che. naMdI Adi cUlikA sUtra paNa kathAnakathI aNasparzva nathI ja to pannA sUtra paNa kathAno aMguli nirdeza to kare ja che. ATalA badhAM AgamomAM kathAonA varNanathI ApaNe saheje evo vicAra phUre ke, adhadha ! ATaluM kathAsAhitya che ApaNI pAse ? to tamane bhagavaMtanA zAsanakALa vakhatanA eka mAtra nAyAdhammakahA sUtra sudhI avazya dorI javA paDaze. jyAre nAyAdhammakahA sUtranuM kada 5,76,000 zloka pramANa hatuM tyAre temAM nAnI-moTI thaIne sADA traNa karoDa kathAo hatI. A to thaI mAtra eka ja aMgasUtranI vAta. bIjA sUtromAM AvatI kathAo to alaga. tenI sAme ame vartamAnakAlIna AgamomAM pIstALIze Agama, tenI prApta niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti Adi badhuM ja sAhitya ekaThuM karIne eka-eka pAtranI mAhitIne eka ja sthAne saMgrahita karI to paNa mAnyA mAtra 85ra kathAnaka ane 187 dRSTAMto. khera 1 chedasUtro ane Avazyaka sUtranuM vivecana sAhitya phaMphosatA dRSTAMtonI saMkhyA hajI vadhI zake che. paNa kyAM sADA traNa karoDanuM kathA sAhitya ane kyAM Aje maLatI mAMDa-mAMDa hajAra-bAraso kathAo !! - to paNa mane saMtoSa che ke, pUjyapAduM AgamoDhAraka zrI AnaMdasAgara sUrizvarajInA adhUrA rahI gayelA svapnone paripUrNa karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDyuM ane anekAneka pUjya zrI, zramaNIvRMda ane zrutapremIonA dravyabhAvayukta sahakAra, preraNA, bhAvanA, AzIrvAda ane prArthanAonA prerakabaLothI gaNadhara kRt zabdone punaH zabdadeha arpI kiMcit cetanA pUrI zakyo chuM.. - muni dIparatnasAgara Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA bAla brahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimpaladesaNamsa zrI AnaMda kSamA lalita suzIla sudharmasAgara gurUbhyo nama: Arasa-kathAnuyoga-1 khaMDa-6 deva-devI kathAnaka Agama kathAnuyogano A chaTho khaMDa che. A khaMDamAM devo ane devIonI kathA che. jo ke temAM svataMtra kathAnakanuM pramANa ochuM che ane pUrva bhave thayela zramaNa athavA zramaNIo pachI deva ke devI thayA hoya tyArapachI teo bhagavaMtanI parthapAsanA karavA athavA nRtyavidhi pradarzita karavA athavA koI--koIne pratibodha karavA AvyA hoya - tevI tevI kathAonA saMdarbho vizeSa che. deva ane devIonA cAra vibhAga meM AgamomAMthI tAravelA che. - (1) deva ke devI - je svataMtra kathAnaka rUpe vistArathI ke saMkSepathI hoya. - (2) deva ke devI - jeno nAmollekha to hoya, paNa tenI koI kathA na hoya. - (3)mRtyu ke kALadharma pAmIne deva thayA hoya tevo mAtra ullekha hoya. - (4) jemano mAtra pizAca ke anya koI devarUpe ullekha hoya paNa tenuM nAma kyAMya na hoya tevA jemanA vistAra ke saMkSipta kathAnaka che, temAM zakyataH kathAo athavA tene kathAnA saMdarbhono A vibhAgamAM samAveza karela che. jemake - vijaya deva. ... jemano mAtra ullekha che, tevA deva ke devI - jemake aMba, aMbarisa Adi paramAdhAmI devo, atrajaibhaka Adi bhaka devo, uttarapura Adi kSetrAdhipati devo, aMgAraka Adi 88 graha devo... AvA AvA devonA mAtra ullekha che. tenI koI kathAvizeSa nathI. to AvA devono A kathAnuyogamAM samAveza karyo nathI. .... je kathAomAM mAtra ullekha hoya ke amuka vyakti jemake AnaMda, sulasA Adi mRtyu pAmIne deva thayA ke dharmacizramaNa, draupadI zramaNI Adi kALadharma pAmIne deva thayA paNa deva ke devIrUpe jamyA pachI deva ke devInA bhava saMbaMdhI koI ja kathAnaka na hoya to tevA deva-devIno paNa A vibhAgamAM alaga koI nirdeza karyo nathI. ... mAtra upasarga karavA Avela koI deva ke pizAca Adi hoya athavA ullekha hoya paNa tenuM nAma na hoya - jemake sulasAnI parIkSA karavA Avela deva, kAmadevane upasarga karela deva Adi, to AvA AvA devono ahIM alaga ullekha nathI karyo. eka maryAdA svIkAra - kathAonA saMkalana vakhate temanA-temanA devabhavanI vizeSatA darzAvatI kathAomAMthI saMbhavataH nAmo ke ulekho meM judA nodhyA hatA ja. to paNa keTalAMka deva-devIonA ati sAmAnya ke saMkSipta ullekho ja AvyA hoya to tevA nAmo daSTipathanI bahAra jatAM A vibhAgamAM noMdha na pAmyA hoya tevuM banyAno pUrNa saMbhava che. alabata Agama kathAnuyogamAM AvI kathA to chUTI nathI ja gaI. mAtra A vibhAgamAM nAmollekha na thayo hoya tema banI zake. 6/3 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agama kathAnuyoga-6 0 vijayadeva kathA HjaMbudvIpamAM cAra dvAra che = - te A pramANe vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita. - 4 - x - * - he bhagavan ! vijaya dvArane vijaya dvAra kema kahe che? he gautama ! vijayadvAramAM vijaya nAmano mahardhika, mahAdyutivALo prabhAvavALo ane eka palyopamanI sthitivALo deva rahe che. yAvat - mahAt A vijayadeva 4000 sAmAnika devo, cAra saparivAra agramahiSIo, traNa parSadAo, sAta anIko, sAta anIkAdhipatIo ane 16,000 AtmarakSaka devonuM vijayadvAranuM, vijaya rAjadhAnInuM ane anya ghaNAM ja vijaya rAjadhAnInA nivAsI devo ane devIonuM Adhipatya karato yAvatu divya bhogopabhogane bhogavato vicarato hato. A kAraNathI he gautama ! vijayadvArane vijayadvAra kahevAya che. athavA he gautama! vijayadvAranuM A nAma zAzvata che. 0 vijayA rAjadhAnI : - he bhagavan ! vijayadevanI vijayA nAmanI rAjadhAnI kyAM che ? he gautama ! vijayadvAranI pUrvamAM tirthA asaMkhya dvIpa-samudrone pAra karyA pachI anya jaMbudvIpamAM bAra yojana gayA pachI che. A rAjadhAnI 12,000 yojana lAMbI-pahoLI tathA 37,948 yojanathI kaMIka adhika paridhi che. te vijayA rAjadhAnI cAre taraphathI eka prAkAra dvArA gherAyelI che. te prAkAra sADA sA'trIza yojana UMco che. teno viSphabha mULamAM sADA bAra yojana, madhyamAM cha yojana, eka kosa ane upara traNa yojana aDadho kosa che. A rIte te mULamAM vistRta, madhyamAM saMkSipta ane upara pAtaLI che. te bahArathI goLa ane aMdarathI corasa tathA gAyanI pUMchanA AkAre che. te sarva svarNamaya che, svaccha che yAvat pratirUpa che. te prAkAra vividha prakAranA paMcavarNI kapizIrSakothI suzobhita che. te A pramANe - kRSNa - yAvat - sapheda. te kAMgarA laMbAImAM aDadho koza, pahoLAImAM 500 dhanuSu, UMcAImAM kaMIka nyUna aDadho koza che. - - 0 vijayA rAjadhAnI saMbaMdhI varNanano saMkSepa :- - (ahIM vijayadevanA mukhya adhikArane AzrIne kathA hovAthI vijayA rAjadhAnI saMbaMdhI bhaugolika varNanano saMkSepa karela che. jijJAsuo jIvAjIvAbhigama sUtra-173 mAM vistRta varNana joI zake che.) vijayA rAjadhAnInI eka-eka bAhAmAM 125-125 dvAra che. te dvAronI baMne tarapha naiSadhikAomAM babbe caMdana kaLaza paripATI che ityAdi. te dvAronI baMne taraphanI naiSadhikAomAM babbe prakaMThaka che. te prakaMThako upara pratyeka para alaga-alaga prAsAdAvataMsaka che, te vijyArAjadhAnInI cAre dizAomAM 500-500 yojananA apAMtarAla choDyA pachI cAra vanakhaMDa che. A pratyeka vana ekaeka prAkArathI pariveSThita che - yAvat - tyAM aneka vANavyaMtara deva--devIo rahe che, suve che, Ubhe che, bese che, paDakhAM badale che, ramaNa kare che, lIlA kare che, krIDA kare che yAvat potAnA kalyANakArI phaLavipAkano anubhava karatA vicare che. - te vanakhaMDonA ThIka madhyabhAgamAM alaga-alaga prAsAdAvataMsaka che. te-te - Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 35 prAsAdAvataMsakonI ThIka madhyamAM siMhAsana che. tyAM cAra deva rahe che, je mahartika - yAvat - palyopamanI sthitivALA che. vijaya rAjadhAnInI aMdara bahusamaramaNIya bhUmibhAga che. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA madhyamAM eka moTuM upanikAlayana che. te uparikAlayananI upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga che. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA ThIka madhyamAM eka moTo mUla prAsAdAvataMsaka che. te prAsAdAvataMsakanA ThIka madhya bhAgamAM eka moTI maNipIThikA che. tenA upara eka moTuM siMhAsana che. 0 vijayadevanI sudharmAsabhA : te mUla prAsAdAvataMsakanI uttara-pUrvamAM vijayadevanI sudharmAsabhA che, je sADA bAra yojana lAMbI, savA cha yojana ane eka koza pahoLI tathA nava yojana UMcI che. te seMkaDo staMbha para sthita che. tenI vajavedikA prAsAdIya ane darzanIya che. zreSTha toraNa para rati utpanna karanArI zAlabhaMjikAo che. susaMbaddha, pradhAna ane manojJa AkRtivALA prazasta vaiDUryaratnanA nirmaLa tenA staMbha che. teno bhUmibhAga vividha prakAranA maNi, kanaka ane ratnothI khacita che. tenA staMbho vajaya vedikAyukta hovAthI suMdara lAge che - 4 4 - 4 - te sudharmAsabhA apsarAonA samudAyathI vyApta che yAvat pratirUpa che. te sudharmAsabhAnI traNa dizAomAM traNa vAra che te dvAranI AgaLa mukhamaMDapa che. te mukhamaMDaponI AgaLa alaga-alaga prekSAghara maMDapa che tenA ThIka madhyabhAgamAM alagaalaga vajamaya akSapATaka che. te vajaya akSapATakanA ThIka madhyabhAgamAM alaga-alaga maNipIThikA che. te maNipIThikAo upara alaga-alaga siMhAsana che. te prekSAghara maMDaponI AgaLa traNa dizAomAM traNa maNipIThikA che. te maNipIThikAo upara alaga-alaga caityastUpa che. - 8 - 8 - 8 - te caityastUpanI cAre dizAomAM alaga-alaga cAra maNipIThikA che. te cAre para alaga-alaga cAra jina (arihaMta)nI pratimA che. je jinotsadha pramANa che, paryakAsane beThelI che tenuM mukha sUpa tarapha che. A arihaMtanA nAma - RSabha, vardhamAna, caMdrAnana ane vAriSaNa che. - te caityastUponI AgaLa traNa dizAomAM alaga-alaga maNipIThikA che. te maNipIThikAonI upara alaga-alaga caityavRkSa che. - 8 - 8 - 8 - 8 - te caityavakSonI AgaLa traNe dizAmAM traNa maNipIThikAo che. te maNipIThikA upara alagaalaga mahendradhvaja che te mahendradhvajonI AgaLa traNe dizAomAM traNa naMdA puSkariNI che. te puSkariNIonI traNe dizAomAM alaga-alaga trisopAnapratirUpaka che. te sudharmAsabhAmAM 6000 manogulikAo che. te manogulikAomAM aneka sonAcAMdInA phalaka che. te phalakamAM ghaNAM ja vajamaya nAgadaMtaka che. te sudharmAsabhAmAM 6000 gomAnasikAo che. te gomAnasikAmAM sonA-cAMdInA aneka phalaka che, te phalakomAM aneka vajamaya nAgadaMtaka che, temAM sIkA che. sIkAmAM dhUpaghaTikAo che. te sudhamasabhAmAM bahusamaramaNIya bhAga che. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganI ThIka madhyamAM eka maNipIThikA che. tenA upara mANavaka caityastaMbha che. te caityastaMbhanI upara ane nIce cha-cha kozane choDIne vaccenA sADAcAra yojanamAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 sonAcAMdInA aneka phalaka che. te phalakamAM aneka vajramaya nAgadaMtaka che. te nAgadaMtakamAM aneka sIkA che. sIkAmAM goLa samugaka che. te samudgakomAM aneka jinaasthIo che. A jinaasthIo te vijayadeva ane anya bIjA aneka vANavyaMtara deva--devIo mATe arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa, caityarUpa che. te mANavaka caityastaMbhanI pUrvamAM eka moTI maNipIThikA che. tenA upara moTuM siMhAsana che, mANavaka caityastaMbhanI pazcimamAM eka moTI maNipIThikA che. tenA upara eka moTuM devazayanIya che X --- X te devazayanI izAna dizAmAM eka moTI maNipIThikA che. te maNipIThikA upara nAno mahendradhvaja che. tenI pazcimamAM vijayadevano caupAla nAmano zastrAgAra che. tyAM vijayadevanA paridharatna Adi rAkhelA che. 0 siddhAyatana varNana saMkSiptamAM H-- 36 -- (siddhAyatana, temAM rahelI jinapratimA ane sanmukha rahela vastunuM suMdara varNana che. jijJAsuoe jIvAjIvAbhigama sUtra-177 khAsa jovuM) - * - * sudharmAsabhAmAMnI izAnamAM eka vizALa siddhAyatana (jinAlaya) che. te siddhAyatananA bahumaghyadeza bhAgamAM eka vizALa maNipIThikA che. tenA upara eka vizALa devachaMdaka che. te devaskaMdakamAM jinotsedha pramANa 108 jinapratimA rahelI che. (pratimA varNana khAsa jovAlAyaka che.) A samagra pratimA suvarNa ane ratnonI banelI che. jinezvara paramAtmAnI pratimAnI pAchaLa eka-eka chatradhAriNI pratimA che. te jinapratimAonI baMne bAjue eka-eka cAmaradhArI pratimA che te jinapratimAnI AgaLa babbe nAgapratimA, babbe yakSapratimA, babbe bhUta pratimA, babbe kuDadhara pratimA che. (A sarve pratimAonuM varNana khAsa jovAlAyaka che.) - A jinapratimAonI AgaLa 108-108 ghaMTA, caMdanakaLaza, jhArI, Adarza, sthAna, pAtrI, supratiSThaka, manogulikA, ghaDA, citraka, ratnakaraMDaka, hayakaMThaka - yAvat vRSabhakaMThaka, puSpagaMgerI - yAvat - lomahasta caMgerIo, puSpapaTalaka, telasamudgaka yAvat - dhUpakaDucchuka che. te siddhAyatananI upara aneka aSTamaMgala, dhvajA, chatrAtichatra che. je uttama AkAranA soLa ratna * yAvat - riSTharatnothI upazobhita che. 0 upapAta Adi sabhA--varNana saMkSepamAM :~ - - - te siddhAyatananI uttara-pUrva dizAmAM eka moTI upapAta sabhA che. madhyamAM bahusamaramaNIya bhUmibhAga che. tenI madhye eka moTI maNipIThikA che. te maNipIThikA upara eka moTuM devazayanIya che. te upapAtasabhAnA izAna khUNAmAM eka moTuM sarovara che. te sarovaranI izAna dizAmAM eka moTI abhiSekasabhA che. A abhiSakasabhAnI izAna dizAmAM eka vizALa alaMkAra sabhA che. tyAM eka maNipIThikA para saparivAra siMhAsana che. te siMhAsana para vijayadevanA alaMkArane yogya ghaNI sAmagrI rAkhelI che. te AlaMkArika sabhAnI izAna dizAmAM eka moTI vyavasAya sabhA che. te siMhAsana para vijayadevanuM pustakaratna rAkhela che. te vyavasAyasabhAnI izAna dizAmAM eka moTI balipITha che, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 37. 0 vijaya devano upapAta (janma) : te kALe, te samaye vijayadeva vijayA rAjadhAnInI upapAtasabhAmAM devazayanIyamAM devadUSyanI aMdara aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa zarIramAM vijayadevarUpe utpanna thayo. tyArapachI te utpattinI pachI pAMca prakAranI paryAptithI pUrNa thayo. te A pramANe - AhAraparyApti, zarIraparyApti, indriyaparyAti, AnaprANaparyApti ane bhASAmanaparyApti. tyArapachI vijayadevane AvA prakArano adhyavasAya, ciMtana, prArthita ane manogata saMkalpa utpanna thayo ke, mAre mATe pahelA zuM zreyaskara che ane pachI zuM zreyaskara che. mAre pahelA zuM karavuM joIe ane pachI zuM karavuM joIe. mArA mATe pahelA ane pachI zuM hitakArI, sukhakArI, kalyANakArI, niHzreyasakArI ane paralokamAM sAthe AvanAra che. te AvA prakAranuM ciMtana kare che. tyArapachI te sAmAnika parSadAnA deva vijayadeva tarapha jAya che ane vijayadevane hAtha joDIne mastake aMjali karIne jaya-vijayathI vadhAve che. pachI teoe kahyuM, he devAnupriya ! ApanI vijayA rAjadhAnInA siddhAyatanamAM jinotsadha pramANa 108 jina (arihaMta) pratimAo che ane sudhamasabhAnA mANavaka caityastaMbha para vajaya goLa maMjUSAomAM ghaNI ja jina asthio che - je Apa devAnupriyane ane vijayA rAjadhAnImAM rahenArA aneka devo tathA devIone mATe arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya che, je kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa, caityarUpa tathA paryapAsanA karavA yogya che. Apa devAnupriyane mATe pahelA paNa zreyaskara che, pachI paNa zreyaskara che, thAvat pahelA paNa hitakArI che pachI paNa hitakArI che. yAvat paralokamAM paNa sAthe AvanAra thaze. ema kahIne teo jora-jorathI jayajayakAra zabda kare che. 0 vijayadevano bhavya abhiSeka : te sAmAnika parSadAnA devo pAsethI A sAMbhaLIne te vijayadeva harSita ane saMtuSTa thayo - yAvat - tenuM hRdaya vikasita thayuM. pachI te devazayanIyamAMthI Ubho thayo, devadUSya yugala dhAraNa karyuM. devazayanIyathI nIce utaryo. upapAtasabhAnA pUrva dhArethI bahAra nIkaLyo. jyAM hUda hatuM tyAM Avyo. hRdanI pradakSiNA karIne pUrva dizAnA toraNethI temAM praveza karyo, pUrva dizAnA trisopAna pratirUpakathI nIce utaryo ane jaLamAM avagAhana karyuM. jalamajjana ane jalakrIDA karI. e rIte atyaMta pavitra ane zucibhUta thaIne hRdathI bahAra nIkaLyo. pachI abhiSekasabhAe gayo. abhiSekasabhAnI pradakSiNA karIne pUrvadizAnA dvArethI temAM praveza karyo. pUrva dizA tarapha mukha karI siMhAsana para beTho. tyArapachI vijayadevanI sAmAnika parSadAnA devoe potAnA Abhiyogika devone bolAvyA ane kahyuM, jaldIthI vijayadevanA mahArtha, mahAI, mahArNa ane vipula abhiSekanI taiyArI karo. tyAre te Abhiyogika deva harSita, saMtuSTa thayA - yAvat - teonuM hRdaya vikasita thayuM. hAtha joDI mastake aMjali karI vinayanapUrvaka teoe A AjJA svIkArI. tyArapachI teo izAna dizAmAM gayA. vaikriya samughAtathI samavahata thaIne saMkhyAta yojanano daMDa kADhyo. ratnonA tathAvidha bAdara pugalone choDyA ane yathAsUkSma Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agama kathAnuyoga-6 pudgalone grahaNa karyA. pachI bIjI vakhata paNa vaikriya samuhvAtathI samavahata thayA. - tyArapachI 1008-1008 sonAnA, cAMdInA, maNionA, sonA-cAMdInA, sonA-maNinA, cAMdI-maNinA ane mATInA kaLazo. 1008 jhArIo, Aja prakAre Adarzaka, sthAla - yAvat - lohastapaTalaka 108-108 siMhAsana, chatra cAmara dhvajA ane tela samudgaka ane 108 dhUpa kaDucchaka vikuLaM. te svAbhAvika ane vaikriya kaLazo - yAvat - dhUpakaDucchakone laIne vijayA rAjadhAnIthI nIkaLyA. tyArapachI utkRSTa - yAvat - udhuta divya devagatithI tirthI dizAmAM asaMkhyAta dvIpa samudronI madhyamAMthI jatA, te kSIrasamudra pAse AvyA, tyAMthI zIrodaka laIne tyAMnA utpala, kamala - yAvat - zatapatra ane sahastrapatrone grahaNa karyA. tyAMthI puSkaroda samudramAMthI puSkaroda ane utpala, kamala - yAvat - sahastrapatra grahaNa karyA. tyAMthI samayakSetramAM jyAM bhArata ane airAvata varSakSetra hatA ane mAgadha, varadAma, prabhAsa tIrtha hatA tyAM AvyA. pachI tIrthodakane ane tIrthanI mATIne laIne gaMgA, siMdhu, raktA, raktAvatI mahAnadIonA jaLa ane mATI lIdhA. tyArapachI laghuhimavaMta ane zikharI varSadhara parvate AvyA. tyAMthI sarvaRtuonA zreSTha sarve jAtinA phUlo, sarve jAtinI gaMdho, sarve jAtinA mAlyo, sarva prakAranI auSadhIo ane siddhArthakone lIdhA. pachI paghadraha ane puMDarikadrahanuM jaLa ane utpala, kamala - yAvat - zatapatra, sahastrapatrone lIdhA. pachI himavatu ane hiraNyavat kSetromAM rohitA, rohitAzA, suvarNakulA ane rUzcakUlA mahAnadIo parathI jaLa ane mATI grahaNa karyA. pachI zabdApAti ane mAlyavaMta nAmanA vRttavaitADhaya parvato parathI sarva RtuonA zreSTha phUlo - yAvat - siddhArthakone lIdhA. pachI mahAhimavaMta ane rukima varSadhara parvatanA sarva RtuonA puSpAdi lIdhA. pachI mahApadmadraha ane mahApuMDarIka drahanA utpala kamalAdi grahaNa karyA. pachI harivarSa ane ramyaka varSakSetranI harakAMtA, harikAMtA, narakAMtA, nArikAMtA nadIonA jaLa ane mATI lIdhA. pachI vikaTApAtI ane gaMdhApAtI vRttavaitADhya parvatonA zreSTha phUla Adi grahaNa karyA. pachI niSadha ane nIlavaMta varSadhara parvatonA puSpAdi lIdhA. pachI tigIMchI draha ane kesarI drahanA jaLa ane utpalAdi grahaNa karyA. tyArapachI pUrvavideha ane pazcima videhanI sItA ane sItAdA mahAnadInA jaLa ane mATI grahaNa karyA. pachI badhI ja cakravartI vijayanA badhAM mAgadha, varadAma ane prabhAsa nAmanA tIrthonA jaLa ane mATI lIdhA. badhAM vakSaskAra parvatonA phUlo Adi lIdhA. badhI aMtaranadIonA jaLa ane mATI lIdhA. tyAMthI meru parvate jaIne bhadrazAla vana, somanasavana, naMdanavana ane pAMDukavananA sarvaDatuonA phaLa - yAvatu - siddhArthaka Adi, gozISa caMdana, malayacaMdanAdi grahaNa karyA. cga karyA tyArapachI badhAM Abhiyogika devo ekaThA thaIne jaMbUdvIpanA pUrva dizAnA dvArathI nIkanyA - yAvat - vijayA rAjadhAnInI pradakSiNA karIne abhiSekasabhAmAM vijayadevanI pAse AvyA. hAtha joDIne, mastake aMjali karIne jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA. te Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 39 - - mahArtha, mahAI ane mahAI vipula abhiSeka sAmagrIne upasthita karI (lAvIne mUkI). tyArapachI 4000 sAmAnika deva, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa parSadAnA deva, sAta anIka, sAta anIkAdhipati, 16,000 AtmarakSaka devo ane anya ghaNAM ja vijayA rAjadhAnI nivAsI deva-devIonA temanA svAbhAvika ane uttara vaikriyathI nirmita zreSTha kamalanA AdhAravALA, sugaMdhita zreSTha jaLathI bharelA, caMdana carcita, gaLAmAM sUtra bAMdhelA, padmakamaLathI DhAMkelA, sukumAra ane mRdu karatalomAM parigRhIta 1008 sonAnA - thAvat - 1008 mATInA kaLazone sarva jaLathI, sarva mATIthI, sarva RtuonA zreSTha sarva puSpothI - yAvat - sarvoSadhi ane sarasavathI saMpUrNa parivAra Adi Rddhi, ghuti, senA ane Abhiyogya samudayanI sAthe, samasta AdarathI, vibhUtithI, vibhUSAthI, saMbhramathI divya vAdyonA dhvanI sahita, mahati evI Rddhi, dhRti, baLa, samudAya ane vAdyonA zabdothI zaMkha, paNava, nagArA, bherI, jhagharI, kharamuhI, huDukka, muraja, mRdaMga ane duMdubhinA ninAda ane gUMjanI sAthe te vijayadevane ghaNAM ullAsathI abhiSikta kare che. tyArapachI te vijayadevanA mahAnuM indrAbhiSeka samaye koI deva divya sugaMdhita, jaLanI varSA e rIte kare che ke jethI vadhAre pANI na DhoLAya, kIcaDa paNa na thAya ane rajakaNa tathA dhULa dabAya jAya. koI deva te vijayA rAjadhAnIne nihataraja, nakharaja, bhraSTaja, prazAMtaraja, upazAMta rajavALI banAve che. koI deva rAjadhAnIne aMdara ane bahArathI jaLathI siMcit kare che. saMmArjane karIchANa vagerethI lIMpe che. tenI galI ane bajAromAM zuddha jaLa chAMTe che. koI deva saMcAtimaMca banAve che. koI deva jayasUcaka vijaya-vaijayaMtI nAmaka patAkAothI vijayA rAjadhAnIne sajAve che, koI deva vijayA rAjadhAnIne cUnA vagerethI potavAmAM ane caMdaravA Adi bAMdhavAmAM tatpara che. koI deva gozISa caMdana AdithI hAthone liMpIne pAMce AMgaLI sahita hAthanA thApA lagAve che. koI deva ghara-gharanA daravAje caMdananA kaLaza rAkhe che. koI deva caMdana ghaTa ane toraNothI daravAjAne sajAve che. koI deva puSpamALAothI te rAjadhAnIne sajAve che. koI deva paMcavarSI zreSTha sugaMdhita phUlonA puMjothI yukta kare che to koI gaMdhathI madhamadhIta kare che koI sonA, cAMdI, ratna, vaja, phUlamALA sugaMdhita dravyo, sugaMdhita cUrNa, vastra ke AbharaNonI varSA kare che, to koI deva hiraNya - yAvat - AbharaNone vitarIta karI rahyA che. koI deva kuta, vilaMbita, kutavilaMbita, aMcita, ribhita, aMcitaribhita, ArabhaTa, bhasola, ArabhaTabhasola, utpAta, nipAta pravRtta, saMkucita, prasArita, racita, bhrAMta, saMbhrAMta nAmanI nATakavidhione pradarzita karI rahyA hatA. koI deva tata, vitata, dhana, jhUSira vAjiMtra vagADe che. koI deva ukSita, pravRtta, maMda ane rocitAvasAna gIta gAya che, koI dAntika, pratikRtika, sAmAnyatonipAtika, lokamadhyAvasAna abhinaya kare che. koI deva svayaM potAne pAtaLA kare che, phUlAve che, tAMDava ke lAsyanRtya kare che, chu chu kare che, koI A cAre kriyAo kare che. koI deva AsphoTana, valsana, tripadI chedana ane ukta traNe kriyA kare che, koI koI deva ghoDAnI mAphaka haNahaNATa, hAthInI mAphaka Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 Agama kathAnuyoga-6 guDa guDa ke rathano dhamadhamATa kare che to koI A traNe kriyA kare che koI koI deva uchaLe che, chalAMga mAre che, kude che to koI A traNe kare che. koI - koI deva siMhanAda kare che, AghAta kare che, prahAra kare che to koI traNe kriyAo kare che koI koI hakkAra, bukkAra, thakkAra ke putkAra kare che koI nAma saMbhaLAvavA lAge che to koI A badhuM sAthe kare che. koI koI deva uchaLe che, paDe che, ticha jAya che. to koI badhI kriyAo kare che. koI koI deva baLavA mAMDe che, tApathI tape che, garjanA kare che, vijaLIo camakAve che, varSA kare che, koI koI devonuM saMmelana kare che, havAmAM na Ave che, zora macAve che, harSollAsa pragaTa kare che, devodyota kare che, deva vidyut kare che, celoepa kare che. koI koI devAnA hAthamAM utpala, kamala - yAvat - sahastrapatra che. koI devanA hAthamAM ghaMTA - yAvat - dhUpakaDucchaka che. A prakAre te devo harSita ane saMtuSTa thAya che - yAvat - harSanA kAraNe teonA hRdaya vikasita thaI rahyA che. teo vijayA rAjadhAnImAM cAre tarapha doDI rahyA che.tyArapachI te 4000 sAmAnika deva - yAvat - 16,000 AtmarakSakadeva tathA vijayA rAjadhAnInA nivAsI aneka vANavyaMtara devadevIo te zreSTha kamalo para pratiSThita - kAvat - 108 suvarNakaLazo - yAvat - 108 mATInA kaLazothI - yAvat - sarva auSadhIo - yAvat - siddhArthakothI sarva RddhinI sAthe - yAvat - vAdyonA dhvani sAthe atIva utsAhapUrvaka te vijayadevano indra-abhiSeka kare che. tyArapachI teo badhAM mastake aMjali joDIne kahe che ke, he naMda ! Apano jaya thAo - vijaya thAo. Apa na jItelAne jIto ane jItelAnuM pAlana karo. devomAM indraasuromAM camarendra, nAgakumAromAM dharaNendra, manuSyomAM bharata cakravartI mAphaka Apa upasarga rahita thAo. aneka palyopama ane sAgaropama sudhI - yAvat - 16,000 AtmarakSaka devonuM, A vijayA rAjadhAnInuM ane rAjadhAnImAM nivAsa karatA aneka vANavyaMtara devo ane devIonuM Adhipatya - yAvat - Azaizvarya ane senAdhipatya karatA vicAro. A pramANe kahIne ghaNAM moTe-moTethI jaya-jaya zabdone prayoga kare che. 0 vijayadeve alaMkRta thaIne karela ghArmika vAMcana tathA pUjA - tyArapachI te vijayadeva mahAnuM abhiSekathI abhiSikta thaIne siMhAsanethI uThIne abhiSekasabhAnA pUrva dvArethI bahAra nIkaLyo. alaMkArasabhAnI pradakSiNA karIne pUrva dizAnA dvArethI temAM praveza karyo. pachI zreSTha siMhAsane pUrvAbhimukha thaIne beTho. pachI te vijayadevanI sAmAnika parSadAnA devoe Abhiyogika devAne bolAvIne kahyuM ke, jaldIthI vijayadevanA AlaMkArika bhAMDa lAvo. tyAre vijayadevanuM zarIra sarva prathama cUMchaLAvALA sukomala divya sugaMdhita gaMdhakASAyika vastrathI svaccha karyuM. sarasa gozISa caMdanano zarIre lepa karyo. pachI zvAsanA vAyuthI uDI jAya, netrone manohara lAge, tevA suMdara raMga ane mRdusparzayukta, ghoDAnI lAra karatAM paNa adhika mRdu ane sapheda temaja jenA kinAre sonAnA tAra khacita che, AkAza, ane sphaTika ratna mAphaka svaccha, akSata evA divya, devadUSya yugalane dhAraNa karyuM. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 41 ekAvalI, muktAvalI, kanakAvalI ane ratnAvalI hAra paheryo. kaDA, truTita, aMgada, keyUra, daze AMgaLIomAM vIMTI, kaTisUtra, asthisUtra, muravI, kaMThamukhI, prAlaMba, kuMDala, cUDAmaNI ane vividha prakAranA aneka ratnothI jaDita mugaTa dhAraNa karyo. graMthima, veSTima, pUrima ane saMpAtima mALAothI kalpavRkSanI mAphaka potAne alaMkRta ane vibhUSita karyo dardara malaya caMdananI sugaMdhita gaMdhathI potAnA zarIrane sugaMdhita karyuM ane divya sumanaratna dhAraNa karyuM. tyArapachI te vijayadeva kezAlaMkAra, vastrAlaMkAra, mAlyAlaMkAra ane AbharaNAlaMkArathI alaMkRta thaIne siMhAsanethI Ubho thayo. AlaMkArikasabhAnA pUrva dhArethI nIkaLIne vyavasAyasabhA pAse Avyo. pradakSiNA karIne pUrvanA dvArethI temAM praviSTa thayo. zreSTha siMhAsane pUrvAbhimukha thaIne beTho. tyArapachI te vijayadevanA Abhiyogika deve pustakaratna lAvIne ApyuM. tyAre te vijayadeva te pustaka ratnane grahaNa kare che, khole che, tenuM vAMcana kare che. dhArmika marmane grahaNa kare che, pAchuM mUkIne Ubho thAya che ane vyavasAyasabhAnA pUrva dvArethI bahAra nIkaLI naMdApuSkariNInI pradakSiNA karIne pUrvanA dvArethI temAM praveza kare che. pUrvanA trisopAna pratirUpakathI nIce utarI hAtha-paga dhue che. pachI eka moTI zveta cAMdInI ane matta hAthInI mukhAkRti sadaza vimalajaLathI bharelI jhArIne grahaNa kare che. tyAMnA utpala, kamala - yAvatuM - zatapatra, sahastrapatra kamaLone le che. naMdA puSkariNIthI bahAra nIkaLIne jyAM siddhAyatana (arihaMtanuM caitya) che, tyAM javAno saMkalpa karyo. tyArapachI vijayadevanA 4000 sAmAnika deva - thAvat - bIjA paNa ghaNAM ja vANavyaMtara deva ane devIo koI hAthamAM utpala kamaLa laIne - yAvat - koI zatapatra, sahastrapatra kamaLa laIne vijayadevanI pAchaLa-pAchaLa cAlyA. te vijayadevanA aneka Abhiyogika deva ane devIo koI hAthamAM kaLaza laIne - yAvat - dhUpa kaDucchaka laIne vijayadevanI pAchaLa-pAchaLa cAlatA hatA. tyAre te vijayadeva sarva prakAranI ddhi ane ghutinI sAthe - yAvat - vAdya dhvani vacce siddhAyatananI pradakSiNA karIne pUrvadizAnA dvArethI siddhAyatanamAM praveza kare che. tyArapachI jyAM devachaMdaka che tyAM Ave che ane jina (arihaMta)nI pratimAne jotAnI sAthe praNAma kare che. pachI lomahastaka laIne jinapratimAonuM pramArjana kare che. sugaMdhita gaMdhodaka vaDe tene snAna karAve che, divya sugaMdhita gaMdhakASAyikathI pratimAjInA aMgone svaccha kare che. sarasa gozIrSa caMdana vaDe lepana kare che, pachI jinapratimAone akSatathI vadhAvIne zveta ane divya devadUSya yugala paherAve che. zreSTha, pradhAna gaMdho vaDe, mAlyo vaDe pUje che, pachI phUla caDhAve che, gaMdha uvekhe che, mALA caDhAve che, varNaka-cUrNa ane AbharaNo caDhAve che. pachI uparathI nIce laTakatI evI vipula ane goLa lAMbI lAMbI mALAo caDAve che. tyArapachI svaccha, sapheda, rajatamaya ane camakatA cokhA vaDe te jinapratimAnI AgaLa ATha-ATha maMgalonuM Alekhana kare che. te ATha maMgala A pramANe - svastika, zrIvatsa - yAvat - darpaNa. pachI kacagAha mAphaka gRhita ane karatalathI mukta thaIne Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Agama kathAnuyoga-6 vikherAelA paMcavarNA puSpothI puSpopacAra kare che. caMdrakAMta, vaja ane vaiDUryamaNIthI yukta nirmaLa daMDavALA, kaMcana-maNI ane vividharUpothI citrita, kALo agara-zreSTha kudakka ane lobAnanI dhUpanI uttama gaMdhathI yukta, vaiDUryamaya kaDUcchaka laIne dhUpa uvekhIne sAta-ATha DagalA pAchaLa jaIne jinavaronI 108 vizuddha zlokothI yukta, mahAchaMdavALI, arthayukta, apunarukta stotrothI stuti kare che. stuti karyA pachI DAbo ghUMTaNa UMco rAkhIne tathA jamaNo ghUMTaNa jamIne lagADIne traNa vakhata potAnA mastakane jamIna para namAve che, pachI thoDuM UMcuM uThAvIne pachI potAnI kaTaka ane truTitathI khaMbhita bhujAone saMkucita karI, be hAtha joDIne, mastake aMjali karIne A pramANe bolyo arihaMta bhagavaMtone namaskAra thAo - yAvat - siddhigati nAmanA sthAnane prApta siddhone namaskAra thAo. A pramANe kahIne vaMdana-namaskAra karIne siddhAyatananA madhya bhAge Avyo. divya jaLadhArAthI tenuM siMcana karyuM. sarasa gozISa caMdanathI hAthone lIMpIne pAMce AMgaLI sahita thApA lagAvyA. arcanA karI, paMcavarNa puSpothI puSpopacArayukta karyA ane dhUpa uvekhyo. dhUpa karIne siddhAyatananA dakSiNa dvAre gayo. tyAM jaIne loma hastaka laIne zAkhA, zAlabhaMjikA tathA vAlarUpakanuM pramArjana karyuM - yAvat - AbharaNo caDhAvyA. moTI-moTI mALAo laTakAvI, phUlo vaDe puSpopacAra karyo. dhUpa ApIne mukhamaMDapanA bahu madhyabhAge gayo, tyAM lomahastaka vaDe prArthanA karI, divya udakadhArAthI siMcana karyuM - yAvat - paMcavarNI phUlono Dhera karyo, dhUpa karyuM, pachI mukhamaMDapanA pazcima vAre Avyo. tyAM AvIne lomahastaka lIdhuM ane dvAra zAkhAo, zAlabhaMjikAo ane vyAlarUpakanuM lomahastakathI pramArjana karyuM, divya udakadhArAthI siMcana karyuM - yAvatuM - paMcavarNA puSpothI upacAra karyo. dhUpa dIdho. pachI te vijayadeva uttara dizAnI taMbhapaMkti tarapha gayo. tyAM paNa pramArjanAdi karyA. pachI mukhamaMDapanA pUrva dhAre gayo - yAvat - dvAranI arcanA karI, e pramANe dakSiNa dvAre paNa samajI levuM. pachI prekSAghara maMDapanA bahumadhya bhAgamAM jyAM vajamatha akhADo hato, maNipIThikA hatI, siMhAsana hatuM, tyAM Avyo. lomahastaka vaDe te badhAMnI prArthanA karI, pachI prekSAghara maMDapanA pazcima dvAre uttaranI taMbha paMkti, pUrva dhAra ane dakSiNa dvAre paNa e ja pramANe kathana karI levuM, pachI jyAM caityastUpa che tyAM Avyo, lomahastakathI caityastUpanI pramArjanAdi vidhi karI. pachI pazcimanI maNipIThikA ane jinapratimA che tyAM gayo. jaIne jinapratimAne jotAMnI sAthe ja namaskAra karyA, pramArjanA-pUjAdi karyA. e ja pramANe uttaranI - pUrvanI ane dakSiNanI maNipIThikA ane jipratimAnA viSayamAM paNa jANavuM. pachI dAkSiNAtya caityavRkSa, tyAMthI mahendradhvaja, tyAMthI dAkSiNAtya naMdA puSkariNI pAse Avyo. badhe ja pramArjanAdi karyA - yAvat - dhUpa dIdho. tyArapachI sidvAyatananI pradakSiNA karato jyAM uttara dizAnI naMdA puSkariNI che tyAM gayo. te ja prakAre mahendradhvaja - yAvat - maNipIThikA ane jinapratimA saMbaMdhe kathana karavuM. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA - tyArapachI tyAMthI uttaranA prekSAgharamaMDapamAM, tyAMthI uttaranA mukhamaMDapamAM, tyAMthI siddhAyatananA pUrva dvAre Avyo. sarvatra pUrvavat arcanA karIne pUrvanA mukha maMDapanA dakSiNa, uttara ane pUrvavartI dvAromAM kramathI pUrvokta prakAre pUjA karIne pUrva dvArethI nIkaLIne pUrvaprekSA maMDapamAM AvIne pUrvavat arcanA karI, pachI te ja prakAre caityastUpa, jinapratimA, caityavRkSa, mAhendradhvaja ane naMdApuSkariNInI pUjA arcanAdi karIne tyAMthI sudharmAMsabhA tarapha javAno saMkalpa karyo. tyAre te vijayadeva - yAvat - sarva prakAranI Rddhi sahita vAdyadhvani sAthe sudharmAMsabhAnI pradakSiNA karIne pUrvadizAnA dvArethI temAM pravezyo. jinaasthIone jotAM ja praNAma karyA. lomahastaka laIne te vartuLAkAra goLa maMjUSAnuM pramArjana karyuM, maMjUSA kholI, temAM rAkhelA jina asthIone lomahastakathI pramAi, sugaMdhita gaMdhokathI ekavIza vakhata dhoyA --yAvat - dhUpa Apyo. tyArapachI mANavaka caitya staMbhanuM lomahastakathI pramArjana karI yAvat dhUpa Apyo. tyArapachI sudharmAMsabhAnA madhya bhAge AvI siMhAsananI pramArjanA Adi pUrvavat arcanA karI. - - - - tyArapachI maNipIThikA, devazayanIya, mahendradhvaja, caupAlaka nAmaka praharaNa koSa, sudharmasabhAnuM dakSiNa dvAra AdinI pUrvavat pUjA karI pachInI badhI vaktavyatA siddhAyatananI mAphaka jANavI. badhI ja sabhAonI pUjAnuM kathana sudharmAsabhA mujaba jANavuM. pharka mAtra e ke upapAtasabhAmAM devazayanIyanI pUjAnuM kathana karavuM ane zeSa sabhAomAM siMhAsanonI pUjAnuM kathana karavuM hradanI pUjAnuM kathana naMdApuSkariNInI mAphaka karavuM. vyavasAya sabhAmAM pustakaratnanuM lomahastakathI pramArjana yAvat -- arcanA karI. tyArapachI siMhAsananuM pramArjana yAvat - dhUpa uvekhyo. zeSa sarvakathana pUrvavat. tyArapachI te vijayadeva jyAM balipITha che tyAM gayo, tyAM arvAdi karI, Abhiyogika devone bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! vijayA rAjadhAnInA zrRMgATako, triko, catuSko, catvaro, caturmukho, mahApatho ane sAmAnya pathomAM, prAsAdomAM, prAkAromAM, aTTAlikAomAM, carcAomAM, dvAromAM, gopuromAM, toraNomAM, vAvaDIomAM, puSkariNIomAM - yAvat sarovaronI paMktiomAM, ArAmomAM, udyAnomAM, kAnanomAM, vanomAM, vanakhaMDomAM, vanarAjIomAM pUjA arcanA karo, A kArya saMpanna karIne jaNAvo. tyAre te Abhiyogika devoe vijayadevanI AjJAnusAra kArya saMpanna karyuM. tyAre vijayadeva te sAMbhaLIne harSita yAvat vikasita hRdayavALo thayo. pachI te naMdApuSkariNI gayo. pUrvanA toraNethI temAM praveza karyo - yAvat - hAtha-paga dhoIne, Acamana karIne svaccha ane paramazucibhUta thaIne naMdApuSkariNIthI bahAra Avyo. sarvaRddhipUrvaka - yAvat - vAdya dhvanisaha sudharmAMsabhAnI pUrva dvArethI praveza karyo tathA jaIne siMhAsana para pUrvAbhimukha karIne beTho. - 0 vijayadevanI parSadA ane parivAra varNana : - - 43 tyAre te vijayadevanA 4000 sAmAnika deva pazcimottara, uttara ane uttara pUrvamAM pahelAthI rAkhelA 4000 bhadrAsano para beThA, cAra agramahiSIo pUrvadizAmAM rAkhelA bhadrAsano para beThI. te vijayadevanI dakSiNapUrva dizAmAM AtyaMtara parSadAnA 8000 devo, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 Agama kathAnuyoga-6 dakSiNa dizAmAM madhyamaparSadAnA 10,000 devo, dakSiNapazcimamAM bAhya parSadAnA 12,000 devo pUrvethI rakhAyelA bhadrAsane beThA. e ja pramANe pazcima dizAmAM sAta anIkAdhipati, pUrvamAM, dakSiNamAM, pazcimamAM ane uttaramAM 16,000 AtmarakSakadevo pahelAthI rAkhelA alaga-alaga bhadrAsano para beThA. te AtmarakSaka devo loDhAnA khilAthI yukta kavacane zarIra para kheMcIne paherIne beThA hatA, dhanuSanI paTTikAne majabUtIthI pakaDI hatI, gaLAmAM caiveyaka ane vimala subhaTa cilapaTTane dhAraNa karela hatA. teoe Ayudho ane zastrone dhAraNa karyA hatA. dhanavuM lIdhA hatA ane tenA tUNIromAM vividha prakAranA bANo bharyA hatA. koI koInA hAthomAM dhanuSa, cAru, carma, daMDa, talavAra, pAza ane ukta badhAM zastrAdi hatA. te AtmarakSaka devo rakSA karavAmAM, dattacitta, gupta hatA. temanA setu bIjA dvArA gakhya na hatA. teo yukta ane potAnA AcaraNa ane vinayamAM kiMkarabhUta hatA. tyAre te vijayadeva 4000 sAmAnika devo, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa parSadA, sAta anIko, sAta anIkAdhipatio, 16,000 AtmarakSakadevo tathA vijayadvAra, vijayArAjadhAnI ane vijayArAjadhAnInA nivAsI aneka devo ane devIonuM Adhipatya, purovartitva, svAmitva, bhaTTitva, mahattarakatva, AjJA aizvarya karato evo ane badhAnuM pAlana karato, moTethI vagADAtA vAdyo, nRtya, gIta, taMtrI, tala, tAla, truTita, ghanamRdaMga AdinA dhvaninI sAthe divya bhogopabhoga bhogavato vicarato hato. he bhagavan! vijayadevanuM AyuSya keTaluM che ? he gautama ! vijayadevanuM AyuSya eka palyopamanuM che. he bhagavan! vijayadevanA sAmAnika devonuM Ayu keTaluM che ? he gautama ! eka te paNa palyopamanuM che. A prakAre te vijayadeva AvI mahAddhi, mahAvruti, mahAbaLa, mahAyaza ane mahAsukhavALo temaja mahAprabhAvazALI che. 0 Agama saMdarbha :ThA. 3ra3, 325; jIvA. 17ra thI 180; --- 4 - 4 - * zake kathA - kArtika zreSThI kathA : spaSTIkaraNa :- zakra e pahelA devaloka saudharmakalpano adhipati che. tenI kathA atre levAnA mukhya be kAraNo che - (1) teno pUrvabhava maLe che te ane (2) zakanuM vistRta svarUpa darzAvavA mATe. A sivAya zakrano ullekha to AgamamAM anekAneka prasaMgomAM ane sthAnamAM AvyA ja kare che. te sarve sthAnono nirdeza ame karyo nathI to paNa ghaNAM badhAM sthAnono nirdeza karyo che. je atre ApelA Agama saMdarbhone AdhAre joI zakAze. jema bhagavaMta mahAvIra ke gautamanA sarve Agama saMdarbho ke sthAnono nirdeza na karI zakAya kemake te nAmo vAraMvAra AvyA ja kare che. tema zakrano nirdeza paNa AgamamAM vipula sthAne jovA maLato hoya tethI ulekha na karI zakAya. paNa mahattvanA prasaMgono nirdeza mAtra karela che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 45 ahIM zakranuM phakta kathAnaka svarUpa ja amAruM viSayakSetra hovAthI te jyAM jyAM praznakartA ke bhagavaMtanA papAsaka athavA vaMdanakatarUpe Avela hoya te-te vAtanuM kathAmAM sthAna apAyela nathI. zakanI mAphaka izAnendra ane camarendranI kathA noMdhI che, kemake temanA pUrvabhava ane vartamAna bhavano viziSTa saMdarbha jovA maLe che. paraMtu e ja rIte batrIza indro (bIjA mate cosaTha indro)nA nAmollekha ke parivAra Adi mAtra hoya tene ekapaNa kathAnI noMdha deva-devI vibhAgamAM karela nathI. e maryAdAno A vibhAgamAM svIkAra karIe chIe. e ja rIte pratyeka indronI agramaDiSI, lokapAla ityAdinA nAme bhale AgamamAM hoya paNa temanI-temanI kathAo na AvatI hovAthI te badhAMnA nAma-nirdezAdi karyA nathI. te mATe alagathI nAma Teva olI" jevuM alaga pustaka bane. 0 Agama saMdarbha : (amArI sAmAnya paripATI kathAne aMte ja Agama saMdarbha sthaLa nidarzananI rahI che. to paNa ahIM zakranA saMdarbhonuM vaidulya darzAvavA A noMdha pahelA karI che.) AyA. para0, para5, 532, 533; ThAmU. 438, 98ranI ja ThA() 98, 192, 214, 270, 274, 287, 329, 438, 439, 556, 674, 675, 682, 683, 723, 781, 919, 992; sama. 108, 157, 163; bhaga 155 thI 157, 164 thI 166, 172 thI 177, 194, 15, 198 thI 200, 204, 227, 37ra thI 374, 487, 489, 491, 492, 601, 617, 629, 667, 668, 673, 675, 708, 727 + (A sUtronI vRtti), nAyA. 87, 96, 98, 103, 106, 215, 220, 237; uvA. 25, 27; jIvA. ra94, 325, 330 thI 334; panna 227, 228 + + jaMbU 13, 46, 84, 90, 167, 194, 197 thI 199, 227 thI 235, 243, 244; nira. 18; vIra. 3, 36; deviM. 163, 170, 175, 189, 193, 200, 20, 234, 241; Ava.ni 189, 190, 199, 461, 501, 516, 517 + (badhAMnI vRtti) Ava yU.1-. 117, 134, 140, 181, 221, 237, 238, 250, 301, 313, 315, 321, 411, 412; Avani 188, 471nI vRtti, Ava... pR. 235, 253, 268, 300; utta. 234, 287, 289, 350, 603; kalpasUtramULa-14, 15, 16 thI 26 + vRtti, kalpasUtranyU. 85, 5 kalpasUtra-mU.ra09 thI vRtti, tilyo. 188; 0 zakrendra parIcaya : te kALe, te samaye zakra nAmaka devendra, devarAja, vajapANi, puraMdara, zatakratu, sahastrAkSa, maghavA, pAkazAsana, dakSiNArdhalokAdhipati, batrIzalAkha vimAnono svAmI, airAvata hAthI para savArI karanAra, surendra, rajarahita AkAza jevA nirmaLa vastradhArI, mALAyukta mugaTa dhAra karelo, ujvaLa suvarNanA suMdara citrita caMcaLa kuMDaLothI jenuM kapALa suzobhita che, dedIpyamAna zarIradhArI, parama ddhizALI, paramadyutizALI. mahAnubalI, mahAyazasvI, paramaprabhAvaka, paMcavarNA puSponI lAMbI mALAne dhAraNa karelo Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 Agama kathAnuyoga-6 atyaMta sukhI sudharmA sabhAmAM zakra nAmanA indrAsana para beTho hato. te zakra batrIsa lAkha vimAno, 84,000 sAmAnika devo, tetrIza gurusthAnIya trAyazciMzaka devo, cAra lokapAlo, parivArasahita ATha agramahiSIo, traNa parSadA, sAta anIko, sAta anIkAdhipatio, 3,36,000 aMgarakSaka devo, tathA saudharmakalpavAsI anya aneka devo tathA devIonuM Adhipatya, pauropatya, svAmItva, bhatRtva, mahattarakatva, agresaratva, AjJAaizvaryatva sainApatya karato A badhAnuM pAlana karato, nRtya, gIta, kaLA, kauzalya sAthe vagADAI rahelA tala, tAla, truTita, vINA, jhAMjha, Dhola, mRdaMganA megha samAna gaMbhIra tathA madhura dhvani sAthe divya bhogone bhogavato vicarI rahyo hato. tenI ATha agamahiSI A pramANe hatI - padmA, zivA, zacI, aMjU, amalA, apsarA, navamikA ane rohiNI. A pratyeka devIno soLa-soLa hajAra devIono parivAra hato. ATha devIo bIjI soLa-soLa hajAra devIo vipharvavA samartha che. tenA cAra lokapAlo - soma, yama, varuNa ane kubera hatA. tenI traNa parSadA hatI - bAhya, madhyama ane atyaMtara, jenA nAmo samitA, caMDA ane jAyA paNa che. tenI sAta senAo hatI. te A pramANe - hAthI, ghoDA, ratha, subhaTa, vRSabha, nATakIyA ane gaMdharva. pratyeka senAno eka-eka senAdhipati hato. tenA 3,36,000 AtmarakSaka devo hatA - te A pramANe - uttaramAM 84,000, dakSiNamAM 84,000, pUrvamAM 84,000 ane pazcimamAM 84,000. zakranI pAdukA vairyaratna, uttama jAtanuM rijharatna, aMjanaratna vaDe catura kArIgare banAvelI hoya tevI, dedIpyamAna, caMdrakAMtAdi maNi ane karketana ratnothI jaDelI hatI. teno nivAsa aMdaraparvatanA agnikhUNAmAM uttama gulmAdi cAra puSkariNIonA madhyamAM rahelA uttama prAsAdamAM paNa saparivAra hoya che. temaja meru parvatanA saumanasavanathI AgaLa zakrendrano uttama prAsAda che. vaLI meru parvatanI cUlikAnI pUrvamAM pAMDukavanamAM 50 yojanA gayA pachI AvatA eka vizALa bhavanano te adhiSThAyaka deva che. tenA vimAnanuM nirmANa Adi kAryapAlaka nAmano Abhiyogika deva kare che. harisegameSI deva tenI padAtisenAno adhikArI che, je zakanA dUta tarIke paNa kAryakare che. jemake - devAnaMdA ane trizalAnA garbhanuM saMkramaNa teNe kareluM hatuM. zakranA vimAnanuM nAma pAlaka ane tenI sabhAmAM rahelI ghaMTAnuM nAma sughoSA che. vimAna eka lAkha yojana vistIrNa che. teno mahendradhvaja 1000 yojana vistIrNa che. te devendra devarAja zakra aneka deva ane devIonI vipharvaNA karIne paripUrNa jaMbudvIpane AkIrNa, vyatikIrNa, upastIrNa, saMstIrNa, spaSTa ane gADhAvagADha karavAmAM samartha che. alabatta A tenI vipharvaNA zakti mAtra che, zakrenDe A vipharvaNA kadI karI nathI, kadI karato nathI ane kadApI karaze paNa nahIM. e ja pramANe zakrendra kAlavarSe megha vRSTikaya varasAvI zake che. je bhagavaMtanA janma Adi kalyANake varasAve che. A zakrendra samyagvAdI hoya che, te satya, mRSA Adi cAre prakAranI bhASAo Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 47 bole che. te sAvadya ke nirava baMne prakAranI bhASA bole che. kemake jyAre te sUkSmakAyathI mukha DhAMkyA vinA bole che tyAre te sAvadya bhASA bole che ane mukhane DhAMkIne bole che tyAre te nirava bhASA bole che. A devendra devarAja zakra bhavasiddhika che - bhavya che - samyadRSTi che - yAvatuM - carama che. 0 zakrano pUrvabhava : te kALe, te samaye vizAkhA nAmanI nagarI hatI. tyAM bahuputrika nAmaka caitya hatuM. koI vakhate zramaNa bhagavaMta mahAvIra tyAM padhAryA - yAvatuM - parSadA paUpAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye devendra devarAja zakra - yAvat - divya vimAnamAM besIne tyAM Avyo. Abhiyogika devo paNa sAthe AvyA - kAvat - zakrendra batrIza prakAranI nATya vidhi pradarzita karI. je dizAmAMthI Avyo hato, te dizAmAM pAcho gayo. tyAre gautame tenA pUrvabhava saMbaMdhI pRcchA karI. he gautama ! te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpanA bhArata varSamAM hastinApura nAmaka nagara hatuM. tyAM sahastrApravana nAme udyAna hatuM. te nagaramAM kArtika nAme eka zreSThI raheto hato, je dhanADhaya - yAvatu - koIthI parAbhava prApta kare tevo na hato. tenuM vaNikomAM agrasthAna hatuM. te - te 1008 vyApArIomAM ghaNAM kAryomAM, kAraNomAM ane kauTuMbika vyavahAromAM pUchavA yogya hato - yAvat - cakSabhUta hato. te kArtika zreSThI te 1008 vepArIonuM Adhipatya - yAvat - pAlana karato hato. bhagavaMta munisuvrata padhAryA, - 8 - 8 - 8 - kArtika zreSThIe pravajyA aMgIkAra karavA saMkalpa karyo - 4 - 4 - 4 - 1008 vaNiko sAthe dIkSA grahaNa karI. - 4 - 8 - zakrarUpe utpanna thayo - 4 - 4 - tenI be sAgaropamanI sthiti che. - 4 - 4 - tyAMthI cyavI manuSyarUpe janma laI mokSe jaze (ityAdi kArtika zreSThInI kathA zramaNa vibhAgamAM vistArathI AvI gayela che, tyAM joI levI.) 0 zakranA vividha nAmono artha : -0- zakra - zakra nAmanA siMhAsana para besanAro hovAthI zakra. -0- devarAja - kAMti vagere guNothI devomAM adhika zobhato hovAthI. -0- vajapANI - hAthamAM vajane dhAraNa karato hovAthI vajapANi -0- puraMdara - daityonA nagarono vinAza karanAro hovAthI puraMdara, -0- zatakratu -- zrAvakanI pratimA so vakhata sudhI vahana karI hovAthI. -0- sahastrAkSa - hajAra locanavALo, indrane pa00 devo maMtrI che, te 500 maMtrIonI hajAra AMkho indranuM ja kArya karanArI che tethI sahasrAkSa. -0- maghavA - mahAmegho jene vaza che athavA magha nAmaka deva vizeSa jene vaza che tethI te maghavA kahevAya che. -0- pAkazAsana - pAka nAmanA asurone zikSA karanAro hovAthI. -0- airAvaNavAhana - airAvaNa hAthI jenuM vAhana che te. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agama kathAnuyoga-6 -0- saudharmendra - saudharma devalokano adhipati hovAthI saudharmendra. 0 garbhasaMkramaNa prasaMga : - jyAre bhagavaMta mahAvIrano jIva devAnaMdAnI kRSimAM Avyo tyAre indrane Avo AdhyAtmika - yAvat - manogata saMkalpa thayo. - 4 - 8 - 8 - haribhegameSI devane AjJA karI - 4 - 4 - 4 - devAnaMdAnI kukSimAMthI bhagavaMta mahAvIrane trizalA mAtAnI kukSimAM saMkramAvyA (ityAdi varNana tIrthaMkara caritramAM bhagavaMta mahAvIra kathAmAM AvI gayuM che.) 0 koNikane saMgrAmamAM sAtha Apavo : jyAre secanaka hAthI ane divya hAra nimitte koNika rAjAe ceTaka rAjA sAthe yuddha karyuM tyAre be mahAsaMgrAmo thayA hatA :- (1) mahAzilA kaMTaka saMgrAma ane (2) rathamUzala saMgrAma. A mahAsaMgrAmamAM koNikane zakrendrae sAtha Apelo. (januM savistara varNana koNika rAjAnI kathAmAM mahAzilAkaMTaka tathA rathamUsala saMgrAmamAM AvI gayela che.) 0 vaMza sthApanAnI zAzvata pravRtti : jyAre RSabhadevanI uMmara eka varSathI kaMIka nyUna hatI, tyAre prathama tIrthakaranA vaMzanI sthApanA karavI - e zakrano AcAra che, ema vicArI zakra Avyo. bhagavaMta pAse khAlI hAthe kema javuM ? ema vicArI zakrendra eka moTI iyaSTi laIne nAbhikulakaranA khoLAmAM beThelA bhagavaMta pAse Avyo - 4 - 4 - 4 - tyAre bhagavaMtane ikSano abhilASa thavAthI teno "ilvAku" evo vaMza sthApyo (A kathA tIrthakara caritramAM bhagavaMta RSabhanI kathAmAM AvI gayela che tyAM jovI.) 0 arihaMtanA kalyANakomAM zakranI upasthiti : koIpaNa tIrthaMkaranA janma, dIkSA, nANa ane nirvANanA prasaMge zakra potAno zAzvata AcAra jANI Ave che. te-te kalyANakonI mahARddhi pUrvaka ujavaNI kare che. jenuM savistara varNana tIrthakara caritromAM bhagavaMta RSabha, bhagavaMta mallI ane bhagavaMta mahAvIrakathAmAM Avela che. (A romAMcaka ane adbhuta varNana te-te kathAmAMthI khAsa jovuM) 0 tIrthakara samIpe prazno pUchavA ke vividha prasaMgoe AvavuM - zakrendra samyagudRSTi ane bhavasiddhika hoya che. te kalyANaka prasaMgo sivAya paNa aneka vakhata bhagavaMtanI dezanA zravaNa karavA, paryApAsanA karavA, darzana-vaMdana karavA Avato hoya che. bhagavaMtane vividha prazno pUchI potAnA saMzayanuM nivAraNa kare che ane potAnI zraddhA vadhune vadhu daDha banAve che. tema aneka prasaMgoe zakra bhagavaMta pAse AvatA hoya che. bhagavatI sUtramAM AvA prazno Ave che - he bhagavaMta avagraha keTalA prakAre kahyo che ? - he bhagavan! zuM mahartika - yAvat - mahAsaukhya saMpanna deva bAhya pudgalo te grahaNa karyA vinA ahIM AvavA samartha che ? nigodanuM svarUpa zuM che ? - ityAdi ityAdi. AvA prazno anyAnya AgamomAM paNa zakra dvArA pUchAyAnA dRSTAMta jovA maLe che. e ja rIte bhagavaMtanA upasarga prasaMge, tapanA pAraNA prasaMge, sukhazAtA pRcchArthe zakranA AgamananI vAta Ave che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 49 - - - 0 vividha zrAvaka ke zramaNanA daDha dharmAtvanI prazaMsA : zakra guNAnurAgI hoya che. AgAmomAM evA prasaMgo najare paDe che. jemAM zakrendra zrAvakanA athavA zramaNonA DhadharmItvanI prazaMsA karI hoya. jemake - kAmadeva zrAvaka, zreNika Adi mATe zakrae devonI sabhAmAM kaheluM ke, teo nigraMtha pravacanamAM evA dRDha che ke koI deva ke dAnava ityAdi temane calita karavA samartha nathI. bhagavaMta mahAvIra mATe paNa AvI ja prazaMsA karelI - pachI saMgama deve upasarga karyA. ityAdi. 0 sanakumAra indranuM Adhipatya : jyAre zakrendra ane izAnendra vacce koI viSayamAM visaMvAda thAya che tyAre teo sanakumAra indranuM smaraNa kare che. sanakumAre je paNa kaMI kahe che tene te baMne indro mAnya kare che. temanI AjJA, sevA, Adeza ane nirdezamAM rahe che. 0 asurendrano utpAta : koI vakhate asurendrae utpAta karyo - yAvat - zakrendrae vaja choDyuM. asurendrae bhagavaMta mahAvIranuM zaraNuM grahaNa karyuM. tethI bhagavaMtanI AzAtanA na thAya te mATe tene zakrendra e javA dIdho. (A kathA bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM jovI) 0 za4nA divya bhoga : te samaye devendra devarAja zakra eka mahAnuM cakra sadaza goLAkAra sthAna vikurve che. je laMbAI-pahokAImAM eka lAkha yojana ane paridhi traNa lAkha yojana ane kaMIka adhika sADhAtera aMgula hoya che. teno atyaMta samatala ane ramaNIya bhUmibhAga hoya che - yAvat - maNiono manojJa sparza hoya che. te cakrAkAranA madhya bhAge eka mahAnuM prAsAdAvAMsaka vikurve che. je 500 yojana UMcu hoya che. teno vikhaMbha 25. yojana hoya che. te prabhApuMjathI vyApta hoya che - yAvat te darzanIya ane abhirUpa hoya che. ityAdi. tyAM laMbAI-pahoDAImAM ATha yojananI maNipIThikA hoya che. tenA para mahAna devazayyA hoya che. tyAM zakra parivArasahita ATha paTTarANIo sAthe divyabhogo bhogave che. 0 IzAnendra kathA - tAmalitApasa kathA : spaSTIkaraNa - izAna e bIjA devaloka izAnano adhipati che. tenI kathA atre levAnA mukhya be kAraNo che - teno pUrva bhava maLe che te, izAnendranuM zakranI mAphaka vistRta svarUpa darzAvavuM te izAnendrano ullekha AgamomAM ghaNe sthAne jovA maLela che te sarve sthAnono nirdezana karavA chatAM. ghaNAM badhAM Agama sthaLano nirdeza atre karela che izAnendranuM kathA svarUpa e ja amAruM kAryakSetra hovAthI izAnendranA sAmAnika, lokapAla, agramaDilI ityAdinA Ayu sthAna, rAjadhAnI Adi vigato A kathAnakamAM samAvela nathI. jo ke izAnendranA prasaMgo, bhagavaMtanI pAse, dezanA zravaNa ke acAnya prasaMge tenuM Agamana zakrendra jeTaluM jovA maLatuM nathI. tethI vizeSa kathA vistAra zakya nathI. 0 Agama saMdarbha : | | Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 (zakrendranI mAphaka ahIM paNa Agama saMdarbha aMte ApavAne badale pahelA ApyA che.) AyA. 525; ThA 98, 162, 214, 270, 274, 287, 329, 438 439, 557, 674, 675, 682, 683, 723, 781, 839, 919, 992; sama. 62, 108, 138, 159; bhaga 157, 158, 160 thI 166, 204, 208, nAyA. 103,220, 239 patra. 228, 229, 234; vIra. 36; Avani. 517 + '; kalpasUtra-mahAvIra caritravRtti 487; 489, 602, 617, 708, 727; jIvA. 294, 325, 330 thI 334; jaMbU. 46, 167, 194, 198, 199, 230 thI 235, 243; viM 163, 170, 175, 189, 200, 220, 234, 241; Ava yU. 1-5 315; * Agama kathAnuyoga-6 X 0 izAnendra parIcaya : te kALe, te samaye izAna nAmanA bIjA kalpa (devaloka)no adhipati, izAnendra, aThThAvIsa lAkha vimAnono svAmI, uttarArdha lokAdhipati, zUlapANi, vRSabhavAhana, nirmaLa AkAza jevA rajarahita svaccha vastra paherelo, yathocitarUpe mALA ane mugaTa dhAraNa karelo, nava suvarNa nimitta manohara kuMDala paherelo - je kAnathI gaLA sudhI laTakI rahyA hatA tenAthI dIpta mukhavALo, atyadhika samRddhi, mahAdyuti, mahAyaza, mahAbala, mahAprabhAva, sukhasaubhAgya yukta, dedIpyamAna zarIravALo, sarva RtuonA phUlonI banelI mALA, je gaLAthI ghUMTaNa sudhI laTakatI hatI, tene dhAraNa karelo izAna kalpamAM izAnAvatuMsaka vimAna izAna siMhAsana para beTho hato. te 28 lAkha vaimAnika devo, 80,000 sAmAnika devo, 33 trAyazriMzaka, guru sthAnIya devo, cAra lokapAlo, parivAra sahita ATha paTTarANIo, traNa parSadA, sAta senAo, sAta senApatio, cAre dizAmAM eMzI-eMzI hajAra evA kula 3,20,000 AtmarakSaka devo, izAnakalpavAsI evA bIjA aneka devo ane devIonuM Adhipatya, purApatitva, svAmitva, bhartRtva, mahattarakatva, AjJezvaratva, senApatitva karato te devarAja izAnendra niravacchinna nATya, gIta, nipuNa vAdakonA vAdyonA dhvaninuM zravaNa karato, divya ane vipula bhoga bhogavato vicarato hato. izAnendranA izAna vimAne rahelI ghaMTAnuM nAma mahoghoSA che, tenA padAtisenAdhipatinuM nAma laghuparAkrama che, vimAnacAlaka ane vimAnanI vikurvaNA karanAra devanuM nAma puSpaka che. tenA vimAnanuM nAma paNa puSpaka che. tenuM yAna vimAna eka lAkha yojana vistIrNa che. mahendradhvaja 1000 yojana vistIrNa che. Abhiyogya zreNi aMtargat sItA mahAnadInA uttaramAM rahelI zreNIo izAnendranI che. meruparvatanA izAna khUNAmAM zrIkAMtA Adi cAra puSkariNIo vacce rahelo uttama prAsAda paNa izAnendranuM nivAsasthAna che. saumanasa vanamAM AgaLanA bhAge paNa izAnendrano uttama prAsAda che. - devarAja izAnendranI traNa parSadA kahI che. samitA, caMDA ane jAyA. je bIjI rIte bAhya, madhyama ane atyaMtara e traNa nAme paNa oLakhAya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA - izAnendranA cAra lokapAla che, soma, yama, vaizramaNa ane varaNa. - izAnendranI sAta senA A pramANe - pAyadaLa, azva, hasti, mahiSa, ratha, naTa ane gaMdharva - senA. A sAta senAnA sAta senAdhipati hoya che. - izAnendranI ATha agramahiSIo A pramANe che - kRSNA, kRSNArAjI, rAmA, rAmaraNitA, vasu, vasuguptA, vasumitrA ane vasuMdharA. - izAnendra potAnI vikarvaNA zaktithI aneka deva-devIone vikRrve to te saMpUrNa jaMbUdvIpa karatA paNa kiMcit adhika sthaLane AkIrNa, vyatikIrNa, upastIrNa, saMstI, spaSTa ane gADhAvagADha karavAmAM samartha che. jo ke A to phakta tenuM sAmarthya jaNAve che. kadApI koI izAnendrae AvI vipharvaNA karI nathI, karatA nathI ane karaze paNa nahIM. - izAnendra kAlavarSe megha vRSTikAyanI bhagavaMtanA janma, dIkSA, nANa ane nirvANa kalyANakoe vRSTi karavA icche to karI zake che. e ja rIte tamaskAyanI paNa vikrvaNA karavAne samartha hoya che. izAnendra sthiti be sAgaropama karatA kaMIka adhika hoya che. izAnendranI AtyaMtara parSadAmAM 10,000 deva, madhyama parSadAmAM 12,000 deva ane bAhya parSadAmAM 14,000 deva hoya che. AtyaMtara parSadAmAM 900, madhyama parSadAmAM 800 ane bAhya parSadAmAM 700 devIo hoya che. izAnendra samyagravAdI hoya che. te satya, mRSA Adi cAre prakAranI bhASAo bole che - yAvat te carama che ityAdi varNana zakendra anusAra jANavuM. 0 izAnendrane pUrvabhava - tAmalitApasanI kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM - yAvat - parSadA nIkaLI. te kALe, te samaye devendra devarAja izAnendra izAna kalpamAM izAnAvataMsaka vimAnamAM (ja pramANe sUryAbhadevamAM varNana Ave che, te pramANe ahIM paNa izAnendranA viSayamAM jANavuM) - thAvat - divya devaddhi, divya devaghuti, divya prabhAva saha batrIza prakAranI divya nATyavidhione dekhADI - yAvat - je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM gayo. 0 izAnendranI devadyuti viSayaka praznottara : he bhagavan! e pramANe kahIne bhagavad gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanAnamaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! aho ! devendra devarAja izAna mahAddhivALo - yAvat - mahAprabhAvazALI che. he bhagavan! izAnendranI te divyaRddhi, devadyuti, devaprabhAva kyAM gayo ? kyAM anupraviSTa thayo ? he gautama ! zarIramAM cAlyo gayo. zarIramAM anupraviSTa thaI gayo. he bhagavan! evuM kema kaho cho ke, zarIramAM cAlI gaI - yAvat - pravezI gaI. he gautama! jema koI eka kUTAgArazALA hoya, baMne bAjuthI lIdhelI hoya, gupta hoya, gupta dvAra hoya, nirvAta hoya, havA pravezI na zake tevI gaMbhIra hoya. te kUTAgAra zALAthI bahu dUra ke bahu nIkaTa nahIM, tyAM eka vizALa janasamUha, eka moTI megha ghaTAne, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para Agama kathAnuyoga-6 varasatI megha ghaTAne ane pracaMDa vAyu AMdhIne jue. joIne te kUTAgAra zALAmAM pravezIne rahe. te rIte he gautama ! te devaghuti Adi zarIramAM cAlI gaI. zarIramAM pravezI gaI. he bhagavan! devendra devarAja izAne te divya devaddhi, divya devaghuti, divya devaprabhAva kevI rIte prApta karyo ? kaI rIte labdha karyo ? kaI rIte adhigata karyo ? te pUrvabhavamAM koNa hato ? tenuM nAma ane gotra zuM hatuM? te kayA gAma ke nagara athavA - thAvat - sannivezamAM raheto hato ? teNe zuM ApeluM ? zuM bhogaveluM ? zuM karela hatuM ? zuM AcareluM? kayA tathArUpa zramaNa ke brAhmaNanI pAse eka paNa evuM kayuM Arya ane dhArmika suvacana zravaNa ke avadhAraNa kareluM? je nimitte devendra devarAja izAne te divya devaddhi, divya devaghuti, divya deva prabhAva prApta karyo ke pUrNarUpe adhigata karyo? 0 tAmali mauryaputra ane tenI prANAmAM pravajyA grahaNecchA : he gautama ! te kALe, te samaye A jaMbUDhIpa nAmaka hIpanA bhAratavarSamAM tAmralipta nAmanI nagarI hatI. te nagarImAM mauryaputra tAlI nAmaka gRhapati raheto hato, je Adya - yAvat - aparibhUta hato. tyAre koI divase te mauryaputra tAmalI gRhapatine rAtrinA madhyabhAgamAM kuTuMba jAgarikAmAM jAgaraNa karatA AvA prakArano saMkalpa utpanna thayo ke, pUrvamAM karela, prAcIna suAcarita, suparAkramayukta, zubha ane kalyANarUpa karela karmonA kalyANa phaLarUpa prabhAva hajI udayamAna che. jenAthI mArA gharamAM hiraNyanI, suvarNanI, dhananI, putrothI, pazuonI vRddhi thaI rahI che. vipula dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, caMdrakAMta maNi, pravAla, mANika Adi sArabhUta dhananI pratidina vRddhi thaI rahI che. to zuM ekAMtarUpe pUrvakRta, purAtana, sucArurUpe Acarita, suparAkramayukta, zubha ane kalyANarUpa kRta karmonA nAzanI upekSA karato rahyo chuM. have mAre zuM karavuM ? jyAM sudhI huM hiraNyathI vadhI rahyo chuM - yAvat - adhikAdhika vRddhi pAmI rahyo chuM tathA jyAM sudhI mArA mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana mAro Adara kare che, satkAra-sanmAna kare che, mane kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa, caityarUpa mAnIne mArI paryapAsanA kare che, tyAM sudhImAM mAre svayaM mAruM kalyANa karI levuM jarUrI che. tethI AgAmI divase - yAvat - sUrya jvalaMta tejasahita udita thAya tyAre svayameva lAkaDAnA pAtra banAvaDAvI ke grahaNa karIne puSkaLa azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAvI mitro, jJAtijano - yAvat - parijanone vipula azanAdi bhojana, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra AdithI satkAra, sanmAna karI, teone pUchIne tathA mArA moTA putrane kuTuMbano bhAra soMpIne ane tene pUchIne muMDita thaIne prANAmAM nAmaka pravajyA aMgIkAra karuM. pravrajita thaIne tatkAla ja A abhigraha dhAraNa karIza ke mAvajIvana niraMtara chaTha-chaThano tapa karIza. sUrya samakSa hAtha UMcA karI AtApanA laIza. pAraNAnA divase AtApanAbhUmithI utarIne svayaM kASThapAtra laI tApralimI nagarImAM ucca-nIca ane madhyama sthitivALA kULomAMthI vidhipUrvaka bhikSA laI phakta zuddha odana laIne tene ekavIza vakhata pANIthI dhoIne khAIza. AvA prakAre teNe saMkalpa karyo. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 53 tyArapachI prAtaHkALa thayo - yAvatu - valaMta teja sAthe sahasrarazmi sUrya udita thayo tyAre svayameva kASThapAtra banAvyA. pachI vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana taiyAra karAvyuM. karAvIne snAna karyuM. balikarma karyuM. kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA, pachI zuddha, prAvezya, mAMgalika uttama vastro paheryA. alpa paNa mUlyavAnuM AbhuSaNothI zarIrane alaMkRt karyuM. bhojana samaye bhojana maMDapamAM sukhAsane besIne mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo, parijanonI sAthe te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanane cAkhatA-svAda letA, bIjAne pIrasatA ane khAtA viharavA lAgyA. 0 tAmalI dvArA prANAmA pravajyA svIkAra : te tAmalI gRhapatie bhojana karyuM. bhojana bAda mukha svaccha karyuM, dhoyuM ane parama zuddha thayo. pachI potAnA mitro, nijaka - yAvat - parijanonuM vipula azana AdithI vastra, mALA, gaMdha, alaMkArothI satkAra, sanmAna karyA. teonI sanmukha potAnA moTA putrane kuTuMbano bhAra soMpyo. pachI te mitro, jJAtijano - yAvat - moTA putrane pUchIne muMDita thaIne prANAmAM pravajyA aMgIkAra karI. pravajyA letAnI sAthe ja abhigraha lIdho- mAvajIvana mAre chaTha-chaTha tapa karavo - yAvat - tapasahita UMcA hAtha karIne, sUrya sanmukha AtApanAbhUmimAM AtApanA leto vicaraNa kare che. chaThanA pAraNe AtApanAbhUmithI nIce utare che. svayameva kASThapAtrone laIne tAmralimI nagarInA ucca, nIca, madhyama sthitivALo gharomAM gRha sAmudAnika bhikSA levAnI vidhipUrvaka bhikSA mATe bhramaNa kare che. mAtra zuddha cAvala grahaNa kare che. cAvalane ekavIza vakhata dhuve che. teno AhAra kare che. 0 prANAmA pravajyAno artha : he bhagavan! tene prANAmAM pravajyA kema kahe che ? he gautama ! je prANAmA pravrajyA le che, te jene paNa jue che tene arthAt - indra, skaMda, rudra, ziva, vaizramaNa, Arya ke koTTakriyane athavA rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati ke sArthavAhane athavA kAgaDo, kutaro ke cAMDAlane joIne uccane joIne ucca rIte, nIcane joIne nIcI rItithI praNAma kare che. jene je rIte jue tene te rIte praNAma kare che. te kAraNathI tene prANAmAM pravajyA kahevAya che. 0 tAmalI dvArA pATopa gamana saMlekhanA grahaNa : tyArapachI te tAmalI mauryaputra te udAra, vipula, pradatta ane pragRhita bAlatapakarma dvArA sUkAI gayo - yAvat - tenI badhI naso dekhAvA lAgI. evo durbaLa thaI gayo. tyAre koI divase madhyarAtrie anitya jAgarikAthI jAgaraNa karatA te bolatapasvI tAmalIne Avo saMkalpa - yAvat - utpanna thayo. huM A udAra, vipula, pradatta, pragRhita, kalyANarUpa, zivarUpa, dhanyarUpa, maMgalarUpa, zobhAyukta, ugra, udAtta, uttama, mahAprabhAvazALI tapakarmathI sUkAI gayo chuM, rUkSa thaI gayo chuM - yAvatuM - mArI badhI naso dekhAvA lAgI che. tethI jyAM sudhI mArAmAM utthAna che, karma che, baLa che, vIrya che, puruSAkAra parAkrama che tyAM sudhI mAre zreyaskara che ke Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 - AvatI kAle sUrya ugyA bAda tAmraliptI nagarImAM jaIne joyelAne, jANItAne, pASaMDone, gRhasthone, pUrva paricitone, paryAyasaMgatikone pUchIne tAmraliptI nagarInA madhyabhAgathI nIkaLIne pAdukA, kuMDIkA - Adi upakaraNone ane kASTha pAtrone ekAMta sthAnamAM rAkhIne tApraliptI nagarInA izAna khUNAmAM nirvartanika maMDaLane joIne saMlekhanA tapa dvArA AtmAne nirmaLa karIne AhAra--pANIno tyAga karI pAdapopagamana anazana svIkArI maraNanI AkAMkSA na karato vicaruM. A pramANe vicArIne bIje divase sUrya ugyA bAda te tAmraliptI nagarImAM gayo. joyelA, jANItA, pAkhaMDI, gRhastha, pUrva paricita, paryAya saMgatikane pUchIne nagarI madhyethI nIkaLyo. pAdukA, kuMDIkA Adi upakaraNo ane kASThapAtrone ekAMtamAM rAkhyA. tApraliptInA izAna dizAmAM jaIne nirvartanIka maMDalane joIne saMlekhanA tapa dvArA AtmAne parimArjita karI AhAra-pANIno tyAga karI pAdopagamana anazana svIkAryuM. 0 balIcaMcAvAsI asurakumAro dvArA prArthanA : te kALe, te samaye balicaMcA rAjadhAnI indra ane purohita rahita hatI. tyAre te baliyaMcA rAjadhAnI nivAsI aneka devo ane devIoe te bAla tapasvI tAmalIne avadhijJAna vaDe joyo. joIne ekabIjAne bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! balicaMcA rAjadhAnI hAla indra ane purohita rahita che. ApaNe badhAM indrane AdhIna rahenArA ane indrAdhiSThita chIe. ApaNAM badhAM kAryo indrAdhIna che. A tAmalI bAlatapasvI tApraliptI nagarInA izAna khUNAmAM yAvat - saMlekhanA svIkArIne pAdopagamana anazana dhAraNa karIne rahela che. to ApaNe mATe e zreyarUpa che ke ApaNe tAmalI bAlatapasvIne balicaMcA rAjadhAnImAM indrarUpe AvavAno saMkalpa karAvIe. A pramANe vicArI paraspara ekamekanI vAta svIkArI. 54 - tyArapachI teo balicaMcA rAjadhAnInA madhyamAMthI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM rucakendra utpAta parvata che tyAM AvyA. vaikriya samuddAta karyo. vikurvaNA karIne uttara vaikriyarUpa banAvyuM. pachI utkRSTa, tvarita, capaLa, caMDa, jayavatI, nipuNa, zIghra, uddhRta divya devagatithI tirchA asaMkhyAta dvIpa samudronI madhyethI thaIne jaMbUdvIpanA bharatakSetranI tApraliptI nagarIe AvyA. tyAM bAlatapasvI tAmalI mauryaputranI AsapAsa, sanmukha UbhA rahIne divya devaRddhi, divya devadyuti, divya devAnubhAva yukta divya batrIsa prakAranI nATyavidhi dekhADI, tAmalI bAlatapasvIne traNa vakhata pradakSiNA karI, vaMdana--namaskAra karyA. pachI A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! balicaMcA rAjadhAnImAM rahenArA ame asurakumAra devo ane devIo chIe. Apa devAnupriyane vaMdanA--namaskAra, satkAra, sanmAna karIe chIe. Apane kalyANa, maMgala, deva ane caityarUpa mAnI paryApAsanA karIe chIe. he devAnupriya ! hAla baliyaMcA rAjadhAnI indra ane purohita rahita che ane he devAnupriya ! ame indrAdhIna ane indrAdhiSThita chIe. tethI Apa baliyaMcA rAjadhAnIno Adara karo, svAmitva grahaNa karo, smaraNa karo, tenA mATe vicAra karo, nidAna karo, indrarUpamAM svAmI thavAno saMkalpa karo. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 55 jethI tame mRtyu pAmIne balicaMcA rAjadhAnImAM utpanna thazo, tyAre tame amArA indra thazo. tyAre ame tamArI sAthe divya bhoga bhogavatA vicarIzuM. tyAre te tAmalI bolatapasvIe te balicaMcA rAjadhAnI nivAsI aneka asurakumAra devo ane devIonI vAtane sAMbhaLIne teno Adara na karyo, svIkAra na karyo. paNa mauna dhAraNa karIne rahyo. tyArapachI te balicaMcA rAjadhAnI nivAsI aneka asurakumAra devo ane devIoe te tAmalI mauryaputrane bIjI vakhata, trIjI vakhata pradakSiNA karIne yAvat e ja pramANe pharI pharI vinaMtI karI - 4 - 4 - 4 - to paNa tAmalI bAlatapasvIe te vAtano Adara ke svIkAra na karyo. paNa mauna rahyo. tyArapachI jyAre tAmalI bAlatapasvIe kaMI paNa uttara na Apyo tyAre te balicaMcA rAjadhAnI nivAsI aneka deva ane devIo te tAmalI tApasa dvArA anAdata thaIne, potAnI vAta na svIkArAvAthI je dizAmAMthI AvyA hatA te dizAmAM pAchA gayA. 0 tAmalIno izAnendrarUpe upapAta : te kALe, te samaye izAna kalpa indra ane purohita rahita hato. te samaye te tAmalI bolatapasvI paripUrNa 60,000 varSano tApasa paryAya pAlana karIne, aMte be mAsanI saMlekhanA dvArA AtmAne bhAvita karIne, anazana dvArA 120 bhaktonuM chedana karIne maraNa kALe mRtyu pAmIne izAnakalpamAM izAnAvataMsaka vimAnanI upapAtasabhAmAM devadUSyathI AcchAdita devazayyA para aMgUlanA asaMkhyAtamAM bhAganI avagAhanAthI izAna devendranA viraha kALamAM izAna devendrarUpe utpanna thayo. tyArapachI tatkALa utpanna thayela devendra devarAja izAna pAMca prakAranI paryAtio dvArA paryAptapaNAne prApta thayo. AhAra paryApti thAvat bhASAmana:paryApti. 0 asurakumAro dvArA roSathI tAmalInA zarIranI hIlaNA : tyArapachI baliyaMcA rAjadhAnImAM rahenArA aneka deva ane devI tAmalI bAlatapasvInA mRtyu thayAnuM ane izAna kalpe devendrarUpe utpanna thayAnuM jANIne krodhita, raSTa, kRpita ane caMDikAvat thaIne dAMtone kacakacAvatA balicaMcA rAjadhAnInA madhyabhAgathI nIkaLyA. nIkaLIne utkRSTa gatithI - yAvat - tApralimI nagarImAM jyAM bAlatapasvI tAmalInuM zarIra paDeluM hatuM tyAM AvyA. pachI te mRtazarIranA DAbA pagamAM dorI bAMdhI, pachI traNa vakhata tenA mukha upara thuMkyA. pachI tApralipI nagarInA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya mAgamAM ghaseDatA ghaseDatA ane jora jorathI avAja karIne uddaghoSaNA karatA A pramANe bolavA lAgyA are o ! svayaM potAnI jAte veza dhAraNa karanArA ane prANAmA pravajyAthI dIkSita thanArA tAmalI bolatapasvI koNa che ? izAna kalpano izAna devendra devarAja paNa koNa che ? A pramANe bolI tAmalI bAla tapasvInA zarIranI hIlanA, niMdA, khisA, gaTTa, avamAnanA, tarjanA, pITTaNa, kadarthanA ane pravyathita karavA lAgyA ane jema phAve tema tenA mRta zarIrane ghaseDavA lAgyA ane A pramANe hIlanA, niMdA - yAvat - kadarthanA karatA, ulaTuM-sIdhuM zarIra ghaseDIne ekAMta sthAne pheMkI dIdhuM. pheMkIne pAchA cAlyA gayA. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 Agama kathAnuyoga-6 0 izAna dvArA balicaMcA rAjadhAnInuM dahana : tyAre te izAnakalpavAsI aneka devo ane devIo balicaMcA rAjadhAnImAM rahenArA ghaNAM asurakumAra devo ane devIone tAmalI bAlatapasvInA zarIranI hIlaNA, niMdA, hiMsA, gaThTha, avamAnanA, tarjanA, tADanA, kadarthanA, pravyathanA mRtazarIrane ahIM-tahIM ghaseDatA Adi kRtya joIne krodhAbhibhUta - yAvat - dAMtAne kacakacAvatA jyAM izAna devendra devarAja hatA tyAM AvIne baMne hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI jaya-vijaya zabdothI vadhAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! baliraMcA rAjadhAnImAM rahenArA aneka deva-devIo Apa devAnupriyane kAlagata jANIne ane izAnakalpamAM indrarUpe utpanna thayelA joIne krodhAbhibhUta thaIne - yAvat - ekAMta sthAnamAM pheke che. pheMkIne je dizAmAMthI pragaTa thayA hatA, te ja dizAmAM pAchA cAlyA gayA. tyAre devendra devarAja izAne te izAna kalpavAsI aneka deva-devInI A vAtane sAMbhaLI, avadhArI, krodhAbhibhUta thaIne - yAvat - dAMta kacakacAvI tyAM ja devazayyA para beThelA te izAnendra kapALamAM traNa saLa caDhAvI, bhRkuTI kheMcIne balicaMcA rAjadhAnIne sapakSa ane apratidizAmAM joyuM. tyAre te balicaMcA rAjadhAnI devendra devarAja izAna dvArA sapakSa ane sapratidizAmAM jovAyAthI tenA divya prabhAvathI aMgArA jevI, AganA kaNo jevI, rAkha jevI, tapelI retInA kaNa jevI thaI gaI ane prajvalita lapeTo jevI thaI gaI. 0 asurakumAra devo dvArA izAnendranI kSamA prArthanA : tyArapachI balicaMcA rAjadhAnImAM rahenArA aneka asurakumAra deva-devIo balicaMcA rAjadhAnIne aMgAra jevI - yAvat - AgamAM lapeTAyelI joIne bhayabhIta, trasta, saMtrasta, udvigna ane bhayAkrAMta thaIne ahIM-tahIM bhAgatA, doDatA, bhAgadauDa karatA ekabIjAnA zarIrane coMTIne UbhA rahI gayA. tyArapachI balicaMcA rAjadhAnImAM rahenArA asurakumAra deva-devI devendra devarAja izAnane kopAyamAna thayelo jANIne, devendra devarAja izAnanI te divya devaddhi, divya devaghuti, divyadeva prabhAva ane divya tejalezyAne sahana na karatA, sapakSa-sapratidizAmAM UbhA rahIne baMne hAtha joDI, daza nakha bhegA karI mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne jaya-vijaya zabdothI vadhAve che vadhAvIne A pramANe bolyA aho ! Apa devAnupriyanI divya devaRddhi - yAvat prabhAva ame joI lIdho che. he devAnupriya ! ame ApanI kSamA mAMgIe chIe. he devAnupriya! Apa amane kSamA karo. Apa kSamA karavAne yogya cho. ame pharIthI AvuM nahIM karIe. e pramANe kahIne vinayapUrvaka te aparAdhane mATe vAraMvAra kSamA mAMge che. tyArabAda jyAre te balicaMcA rAjadhAnI nivAsI asurakumAra devo ane devIoe potAnA aparAdhane mATe devendra devarAja izAnanI vinayapUrvaka ane sArI rIte kSamA yAcanA karI tyAre te devendra devarAja izAne potAnI te divya devaRddhi - yAvat - tejolezyAnuM pratisaMharaNa karyuM. he gautama ! tyArathI balicaMcA rAjadhAnI nivAsI aneka deva-devIo devendra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadevI kathA 57 devarAja izAnano Adara kare che, AjJA mAne che, satkAra-sanmAna kare che, kalyANa, maMgala, deva ane caityarUpa mAnIne vinayapUrvaka tenI sevA kare che ane tyArathI devendra devarAja izAnanI AjJAmAM, sevAmAM, Adeza ane nirdezamAM rahe che. he gautama ! devendra devarAja izAne te divya devaRddhi, divya devaghuti, divya devaprabhAva A prakAre labdha, prApta ane pUrNarUpe adhigata karela che. 0 izAnendranI sthiti ane gati : he bhagavan! devendra devarAja izAnanI sthiti keTalA kALanI che ? he gautama ! tenI sthiti sAdhika be sAgaropamanI kahI che. he bhagavan! devendra devarAja izAna AyukSaya, bhavakSaya, sthitizaya thAya pachI anaMtara te devalokathI aivita thaIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te mahAvidehamAM janma laIne siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze ane sarva duHkhono aMta karaze. 0 izAnendranA divya bhoga :- he bhagavan! jyAre devendra devarAja izAna bhogya manojJa divya sparzAdi viSayabhogono upabhoga karavA icche che, tyAre te kayA prakAre kare che ? he gautama ! te samaye devendra devarAja izAna eka mahAnuM cakra sadRza goLAkAra sthAnanI vipharvaNA kare che. je laMbAI-pahoLAImAM eka lAkha yojana hoya che. tenI paridhi traNa lAkha yojanathI kaMIka adhika sADAtera aMgula hoya che. cakra samAna goLAkAra te sthAnanI upara atyaMta samatala ane ramaNIya bhUbhAga hoya che - yAvat - maNiono manojJa sparza hoya che. te cakrAkAra sthAnanA ThIka madhyabhAgamAM eka mahAnuM prAsAdAvataMsakanI vipharvaNA kare che. je UMcAImAM 500 yojana hoya che. teno vikhaMbha 250 yojana hoya che te prAsAda atyaMta UMco ane prabhApuMjathI vyApta hovAthI hasato hoya tema lAge che - thAvat - te darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hoya che. teno bhItarano bhUbhAga atyaMta sama ane ramaNIya hoya che. ityAdi varNana - tyAM maNiono sparza hoya che paryata jANavuM. tyAM laMbAI-pahoLAImAM ATha yojananI maNipIThikA hoya che. je vaimAnika devonI maNipIThikAnI samAna hoya che. te maNipIThikAnI upara te eka mahAna devazayyAnI vipharvaNA kare che, tyAM izAnendra potapotAnA parivArasahita ATha agamahiSIonI sAthe gaMdharvonIka ane nATyAnIka sAthe jorajorathI Ahata thatA nATya, gIta, vAdyonA zabdo dvArA - yAvat - divya bhogya bhogono upabhoga kare che. 0 sanakumAranuM Adhipatya : jyAre zakra ane izAnendrane koI kRtya ke karaNIya hoya che, tyAre paraspara maLe che. he dakSiNAddha lokAdhipati ane te uttarArdha lokAdhipati ema kahIne paraspara saMbodhita kare che. jo baMnemAM koI vivAda thAya to sanaskumArendranuM manamAM smaraNa kare che tyAre sanaskumArendra pragaTa thAya che. te je kaMI kahe tene A baMne indro mAne che. A baMne indro Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 temanI AjJA, sevA ane nirdezamAM rahe che. 0 arihaMtonA kalyANakamAM izAnendranI upasthiti : koI paNa arihaMta paramAtmAnA janma, dIkSA, nANa ane nirvANa kalyANakomAM izAnendra upasthita thAya che. janmAbhiSeka, niSkramaNAbhiSeka, niSkramaNa zibikA vahana, nANakalyANaka mahotsava, nirvANa kriyA AdimAM izAnendra Ave che. A vAtano ullekha bhagavaMta RSabha, bhagavaMta mallI ane bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM thayo che. ______ * -- * - 0 camarendra kathA - pUraNa tApasa kathA : spaSTIkaraNa :- camara e bhavanapatino eka indra che. tenI kathA ahIM levAnA zakra ane izAna-- indranI kathA jevA ja be kAraNa che :~ (1) camarendrano pUrvabhava maLe che te ane (2) camarendra vistRta svarUpa, parIcaya, vigato AgamomAM aneka sthAne jovA maLelI che te che. camarendrano ullekha AgamomAM aneka sthAne Ave che. temAMnA zakyataH sthAnono nirdeza atre Agama saMdarbhamAM karela che. jo ke amAruM kAryakSetra kathAnuyoga hovAthI camarendra parIcaya, pUrvabhavanI pUraNa tApasanI kathA ane camarendranA jIvananA mahattvanA prasaMgono ame jarUra ullekha karyo che, paraMtu tenI agramahiSI, lokapAla, rAjadhAnI, avadhisvarUpa ityAdi saMbaMdhita vigatone atre sparzela nathI. izAnendra mAphaka camarendranuM varNana ke prasaMgo paNa zakendra jeTalA AvatA nathI. tethI kathAno vizeSa vistAra zakya nathI. 0 Agama saMdarbha : Agama kathAnuyoga-6 (zakrendra ane izAnendranI mAphaka camarendranA Agama saMdarbho paNa kathAne aMte ApavAnA badale pUrve ApavAnuM kAraNa tenI vipulatA darzAvavAno ja che.) AyA. para7, 532; ThA. 98, 162, 270, 287, 437, 438, 586, 682, 683; 918, 1003 + (A badhAnI)vRtti; sama. 41, 42, 108 thI 112, 129, 142; bhaga 105, 140, 151 thI 155, 170 thI 176, 193, 201, 206, 373, 374, 487 thI 489, 586, 687; nAyA. 103, 220, 221; jIvA. 155, 156; deviM. 15, 21, 28, 29, 39, 41, 45, 52; kalpasUtra--daza AzcaryavRtti 5. 205, 208, 210, 211; X X paCL 19; jaMbu. 46; A.ni. 518, 524 + 0 camarendrano parIcaya : bhavanavAsI devomAM asurakumAra jAtinA devomAM dAkSiNAtya asura kumArono indra camara che. A camarendra tyAM 34 lAkha bhavanAvAsonuM (vaimAnika devomAM vimAna hoya che, jyAre bhavanapati devonA bhavana hoya che, tethI ahIM 34 lAkha bhavanonuM ema lakhela che.), 64,000 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 59 sAmAnikonuM, 33 trAyazciMzaka devonuM, cAra lokapAlonuM, saparivAra evI pAMca agamahiSIonuM, traNa parSadAnuM, sAta senAonuM, sAta senAdhipati devonuM, 2,56,000 AtmarakSaka devonuM tathA anya ghaNAM ja dAkSiNAtya asurakumAra devo ane devIonuM Adhipatya, pauropatya, svAmitva, agresaratva, bhatRtva, AjJAaizvaryatva, mahattarakatva senApatitva Adi karato - yAvatuM - divya bhoga bhogavato vicaraNa karI rahyo che. tenuM sthAna meruparvatanA dakSiNamAM 1,80,000 yojana moTI ratnaprabhA pRthvI madhye 1,78,000 yojana kSetramAM AveluM che. jyAM dAkSiNAtya asurakumAra devonA 1,34,000 bhavanAvAsa che. tenA mugaTa ke AbhUSaNomAM aMkita cinha "cUDAmaNi che. te surUpa, mahartika, mahAdyutivALo, mahAbali, mahAyazasvI, mahAnubhAga, mahAsukhI, hArathI suzobhita vakSasthaLavALo, kaDA ane bAjubaMdhothI khaMbhita bhUjAvALo, aMgata, kuMDala, karNapIThano dhAraka, hAthamAM vicitra AbhuSaNoyukta, vicitra puSpamALA ane mastake mugaTa dhAraNa karelo, kalyANakArI uttama vastra, mALA ane anulapanano dhAraka, dedIpyamAna zarIra vALo, lAMbI vanamALAne dhAraNa karelo tathA divya evA varNa, gaMdha, sparza, saMvanana, saMsthAna, Rhi, ghuti, prabhA, arci, teja ane lezyAthI yukta hato. A asurakumAronA rAjA camarendra kALo, mahAnala samAna, nIlanI goLI, gavala, aLasInA phUla, vikasita kamaLa samAna nirmaLa, zveta, rakta, tAmra netrovALo, garUDa jevI vizALa, sIdhI, UMcI nAkavALo, puSTa, tejasvI mUMgA tathA biMbaphaLa samAna hoThavALo, zreta, vimaLa, nirmaLa, caMdrakhaMDa, jAmeluM dahIM, zaMkha, gAyanuM dUdha, kuMda, jalakaNa ane mRNAlikA samAna ghavala daMta paMktivALo, tapanIya suvarNa samAna lAla taLIyA-tALavuM ane jIbhavALo, aMjana tathA meghasamAna kALA ane rucakaratna samAna ramaNIya ane snigdha vALavALo, DAbA kAnamAM kuMDalano dhAraka lAla vastravALo hato. asurakumAra rAja asurendra camaranI traNa prakAranI parSadA che. samitA, caMDA ane jAyA. samitA AvyaMtara pariSad che, caMDA madhyama ane jAyA bAhya che. camarendranA cAra lokapAla che. soma, yama, varuNa ane vaizramaNa. camarendranI pAMca agramahiSIo che - kAlI, rAtri, rajanI, vidyuta, meghA A dareka devIno 8000-8000no parivAra che. temaja bIjI ATha-ATha hajAra devIone vikuvaivavAnI zakti dharAve che. camara asurendranI sAta senAo che ane sAta senApatio che. te A pramANe - pAyadaLasenA, azvasenA, hastisenA, mahiSasenA, rathasenA, naTasenA, gaMdharvasenA, pAyadaLasenA senApatinuM nAma druma che, kinnara-ratha senApati che, riSTa-naTa senApati che ane gItarati - gaMdharvasenAno adhipati che. camarendranI pAyadaLa senAmAM sAta sainyasamUha che. pahelA samUhamAM 64,000 bIjA samUhamAM 1,28,000 deva che e rIte pachI-pachInA sainyasamUhamAM tenAthI bamaNAbamaNA devo rahelA che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 Agama kathAnuyoga-6 - , , , , asurendra camarano tigicchAkUTa parvata mULamAM 1022 yojana che. 1721 yojana UMco che. tenI sudhasabhA 36 yojana UMcI che. te 5100 staMbhothI racita che. asurendra asurarAja camaranI rAjadhAnI camacaMcA che ane camaracaMya nAme AvAsa che. camarendranI vikavaNA zakti - te vaikriya samudyAtathI samavahata thaIne saMkhyAta yojanano lAMbo daMDa kADhe che, sthULa pudagalone choDI de che, sUkSma pudagalone grahaNa kare che. pachI bIjI vakhata vaikriya samudraghAta kare che. e rIte aneka asurakumAra devo ane devIo dvArA paripUrNa jaMbUdvIpane AkIrNa, vyatikIrNa, upastIrNa, saMstIrNa, pRSTa ane gADhAvagADha karavAmAM samartha che. taduparAMta tichalokamAM paNa asaMkhyAta dvIpo ane samudraparvatanA sthaLo AkIrNa - yAvat - gADhAvagADha karI zake che. paNa te kadApI tevuM karato nathI - karyuM nathI ane karaze paNa nahIM asurendra camaranI AtyaMtara parSadAmAM 24,000 devo, madhyama parSadAmAM 28,000 devo ane bAhya parSadAmAM 32,000 devo che. atyaMtara parSadAmAM 350, madhyama parSadAmAM 300 ane bAhya parSadAmAM 250 devIo che. 0 bhagavaMta-vaMdanArthe camaranuM Agamana, camaranI gati viSaye pRcchA : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM - yAvat - bhagavaMta tyAM padhAryA. pariSadu paryApAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye 64,000 sAmAnika devothI parivRtta ane camaracaMcA rAjadhAnImAM sudharmAsabhAmAM amara nAmanA siMhAsana para beThelo asurendra asurarAja camare rAjagRhamAM birAjamAna bhagavane avadhijJAna vaDe joyA - yAvat - nATyavidhi dekhADI je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. he bhagavan! asurakumAra devonuM adhogamana sAmarthya che ? hAM, gautama ! che. he bhagavan! asurakumAra devonuM adhogamana sAmarthya keTaluM che ? he gautama ! sAtamI pRthvI (naraka) sudhI tenI javAnI zakti che. paNa teo trIjI naraka sudhI gayA che, jAya che ane jaze. he bhagavan! teo trIjI naraka sudhI jAya tenuM kAraNa zuM? he gautama ! potAnA pUrva zatrune duHkha ApavA athavA pUrvanA sAthInI vedanAnA upazamanane mATe teo trIjI pRthvI sudhI jAya che. e - ja - rI - te asurakumAra devo tIrtho asaMkhyAta dvIpa samUdro sudhI jaI zake paNa teo naMdIzvaratIpa sudhI gayA che, jAya che ane jaze. teo arihaMta bhagavaMtonA janma, niSkramaNa, nANA ane parinirvANano mahotsava karavAne mATe naMdIzvara hIpe gayA che - jAya che ke jaze. e - ja - rI - te asurakumAra devo ayyatakalpa sudhI javA samartha che. paNa teo saudharmakalpa sudhI gayA che, jAya che ane jaze. tenuM kAraNa e che ke, jo temane vaimAnika devo sAthe bhavapratyayika vairAnubaMdha hoya, to krodhavaza vaikriya zakti dvArA vividharUpa banAvIne tathA parakIya devIonI sAthe saMbhoga karatA, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA vaimAnikanA AtmarakSaka devone trAsa pamADe che tathA nAnA-moTA ratno corIne ekAMtamAM cAlyA jAya che. he bhagavan! keTalA kALamAM asurakumAra deva urdhvagamana kare che ? he gautama ! anaMta utsarpiNI kALa ane avasarpiNI kALa vyatIta thayA pachI lokamAM AzcaryabhUta evo A bhAva utpanna thAya che. he bhagavan! zuM asurendra asurarAja camara pahelA kyAreya saudharmakalpa paryata urdhvagamana karI cUkyo che ? hAM, gautama ! A asurendra asurarAja camara saudharmakalpa gayo che. aho bhagavan! A asurendra asurarAja camare AvI mahAddhi ane mahAdyuti vALo che - yAvat - tene AvI divyaRddhi yAvat kaI rIte prApta thaI? kaI rIte abhisamanvAgata thaI? 0 camarendrano pUrvabhava - pUraNa tApasa : te kALe, te samaye A jaMbUdvIpamAM bharatakSetramAM viMdhyAcalanI taLeTImAM bebhela nAmaka sanniveza hatuM. tyAM pUraNa nAme gAthApati raheto hato. te RddhimAnuM - cAvatuM - dIpta hato. (ahIM tAmasI gAthApatinI mAphaka pUraNanI sarva vaktavyatA jANavI). vizeSa e ke cAra khAnAvALuM kASThamaya pAtra banAvIne - yAvat - vipula azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa caturvidha AhAra banAvI jJAtijano Adine bhojana karAvIne tathA temanI samakSa moTA putrane kuTuMbano bhAra soMpIne - yAvat - cAra khAnAvALuM kASThapAtra laIne dAnAmA" nAmanI pravajyA aMgIkAra karI. 0 pUraNanI dAnAmA pravajyA : pravrajita thayA bAda pUraNe pUrvavarNita tAmalI tApasanI mAphaka sarva prakAre tapazcaryA karI. AtApanA bhUmimAM AtApanA levA lAgyo, ityAdi sarve kathana pUrvavat jANavuM - thAvat - te AtApanA bhUmithI nIce utaryo. pachI svayameva cAra khAnAvALuM kASThamaya pAtra laIne bebhela sannivezamAM ucca-nIca ane madhyama kuLomAM gRhasamudAyathI bhikSA vidhithI bhikSAcarI mATe bhramaNa karavA lAgyo. bhikSATana karatA teNe A prakArano vicAra karyo. - mArA bhikSApAtranA pahelA khAnAmAM je kaMI bhikSA paDaze tene mArgamAM maLatA pathikone ApI daIza. bIjA khAnAmAM je kaMI bhikSA prApta thaze, te mAre kAgaDA ane kutarAne ApI devI. je bhikSA trIjA khAnAmAM Avaze te mAchalI ane kAcabAne ApI daIza ane cothA khAnAmAM je bhikSA prApta thaze teno huM pote AhAra karIza. A pramANe sArI rIte vicAra karIne bIje divase sUrya udaya thayA bAda - yAvat dIkSita thaIne kASTha pAtranA cothA khAnAmAM je bhikSA maLI teno svayaM AhAra karyo. tyArapachI pUraNa bAlatapasvI te udAra, vipula, pradatta ane pragRhita bALatapazcaryAne kAraNe zuSka ane rUkSa thaI gayo. ityAdi sarve varNana tAmalI tApasa mujaba jANavuM - yAvat - te bebhela saMnivezathI nIkaLyo. teNe pAdukA ane kuMDI Adi Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 upakaraNone tathA cAra khAnAvALA kASThapAtrane ekAMta pradezamAM choDI dIdhuM. pachI bebhela sannivezanA agni khUNAmAM adghanirvartanika maMDalarekhA kheMcIne banAvyuM, pramArjita karyuM. saMlekhanA karI, ArAdhanA vaDe AtmAne bhAvita karyo. pachI yAvajjIvanane mATe AhA- pANInuM pratyAkhyAna karIne te pUraNa tapasvIe pAdapopagamana anazana svIkAryuM. 0 pUraNa tApasanI gati ane bhagavaMta mahAvIra : 62 he gautama ! te kALe, te samaye huM (bhagavaMta mahAvIra) chadmastha avasthAmAM hato. mAro dIkSAparyAya agiyAra varSano hato te samaye huM niraMtara chaTTha--chaTTha tapa karato saMyama ane tapathI mArA AtmAne bhAvita karato pUrvAnupUrvI kramathI vicaraNa karato hato, grAmAnugrAma bhramaNa karato jyAM suMsumArapura nagara hatuM, azoka vanakhaMDa nAme udyAna hatuM, tyAM zreSTha azokavRkSa nIce pRthvIzilApaTTaka pAse Avyo. meM tyAM aThThama tapa grahaNa karelo. meM baMne pagane paraspara ekaThA karyA, baMne hAtha nIce tarapha laTakAvyA. eka pudgala para dRSTi sthira karI, nirnimeSa netra, zarIranA agrabhAgane kaMIka jhukAvI, yathAvasthita gAtrothI ane samasta indriyone gopavIne eka rAtrikI mahAbhikSu pratimA aMgIkAra karelI. te kALe, te samaye camaracaMcA rAjadhAnI indra ane purohita rahita hatI. ahIM pUraNa nAmano bALatapasvI bAravarSa paryaMta dAnAmAM pravrajyAnuM pAlana karIne, mAsikI saMlekhanAnI ArAdhanAthI potAnA AtmAne jhoSIta karIne anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karIne mRtyu avasare mRtyu pAmIne camaracaMcA rAjadhAnInI upapAta sabhAmAM - yAvat - indrarUpe utpanna thayo. " yAvat - te pAMce prakAranI paryAptithI paryApta thayo. 0 asurendra camarano utpAta : asurendra asurarAja camara pAMca paryAptithI paryApta thayo tyAre teNe svAbhAvikarUpe upara saudharmakalpa sudhI avadhijJAnano upayoga karyo. tyAM teNe devendra devarAja zakrane yAvat daze dizAone udyotita ane prakAzita karato joyo. saudharmaka5mAM saudharmAvartasaka vimAnamAM zakra nAmanA siMhAsana para besIne - yAvat - divya ane bhogya bhogono upabhoga karato joIne camarendranA manamAM AMtarika yAvat saMkalpa thayo-- are ! A koNa aprArthita prArthaka, nikRSTa lakSaNavALo, lajjA ane zobhA rahita, hInapuNya, caudazIyo janmyo che. je mane AvA prakAranI A divya devaRddhi - yAvat divyadevaprabhAva labdha, prApta ane abhisamanvAgata thayA chatAM paNa mArA upara utsukatAthI rahita thaIne divya ane bhogya bhogono upabhoga karato vicarI rahyo che. - Avo vicAra karIne camarendrae potAnI sAmAnika parSadAnA devone bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! e batAvo ke A koNa aniSTa - yAvat - divya ane bhogya bhogono upabhoga karato vicarI rahyo che ? asurendra asurarAja camare sAmAnika parSadAnA devo A pramANe kahyuM.tyAre teo atyaMta harSita ane saMtuSTa thayA yAvat - temanuM hRdaya praphullita thaI gayuM. baMne hAtha joDI daza nakha bhegA karI zirasAvartta pUrvaka mastake aMjali karIne teNe camarendrane jaya-- vijaya zabdothI vadhAvyA. pachI jaNAvyuM ke, devAnupriya ! A to devendra devarAja zakra che, - Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 6 3 je - yAvat - divya bhogya bhogavato vicare che. tyAre sAmAnika devonI A vAta sAMbhaLIne, avadhArIne asurendra asurarAja camara zIgha ja kuddha, puSTa, kupita ane caMDa-raudra thayo. krodhAvezathI baDabaDATa karato bolyo, te devendra devarAja zaka koI bIjo che ane A asurendra asurarAja camara koI bIjo che. te mahAddhivALo che ane huM alpaddhivALo chuM. tethI he devAnupriyo ! huM icchuM chuM ke, huM jAte ja te devendra devarAja zakranA te svarUpane bhraSTa karI dauM. ema kahIne camarendra kopavaza tapI gayo. tyArapachI te asurendra asurarAja camare avadhijJAnano prayoga karyo. avadhijJAna vaDe mane (bhagavaMta mahAvIrane) joyo. mane joIne camarendrane Avo manogata saMkalpa thayo ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - eka rAtrinI mahApratimA aMgIkAra karIne sthita che. tethI mAre mATe A zreyaskara thaze ke huM zramaNa bhagavaMta mahAvIrano Azraya laIne devendra devarAja zakrane svayameva zrIbhraSTa karuM. te camarendra potAnI zayyAthI uyo. devadUSya paheryuM. upapAta sabhAnA pUrva dvArethI nIkaLyo. sudharmAsabhAmAM Avyo. jyAM catuSpAla zastrabhaMDAra hato tyAMthI eka paridharatna lIdhuM. pachI ekalo ja paridharatnane laIne atyaMta roSAviSTa thaIne camaracaMcA rAjadhAnIthI nIkaLyo. tigicchikUTa nAmaka utpAta parvatanI nIkaTa Avyo. vaikriya samudughAta karIne saMkhyaya yojana paryatanuM uttara vaikriyarUpa banAvyuM. tyArapachI te utkRSTa - yAvatuM - divya devagatithI - yAvat - mArI pAse Avyo. mane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. vaMdana-namaskAra karIne bolyo. he bhagavan! huM Apano Azraya laIne svayameva devendra devarAja zakrane tenI zobhAthI bhraSTa karavAne icchuM chuM. pachI te izAna khUNAmAM gayo. vaikriya samughAta karIne eka mahAghora, ghorAkRtiyukta, bhayaMkara, bhayaMkara AkAravALu, bhAsvara, bhayAnaka gaMbhIra, trAsadAyaka, kALI kRSNapakSIya ardharAtri ane kALA aDadonI rAzi samAna kALuM, eka lAkha yojana UMcu, mahAkAya zarIra banAvyuM. te potAnA hAthone pachADato, paga pachADato, garjanA karavA lAgyo. ghoDAnI jema haNahaNavA lAgyo. hAthI mAphaka kilakilATa karavA lAgyo. rathanI mAphaka dhanadhanAhaTa karavA lAgyo. paga vaDe jorathI jamInane paTakavA lAgyo. bhUmi para jorathI Ahata karavA lAgyo. siMhanAda karavA lAgyo. uchaLavA lAgyo, tripadI chedavA lAgyo. DAbI bhujA UMcI karI, jamaNA hAthanI tarjanI AMgaLI ane aMguThAthI nakha dvArA potAnA mukhane tichuM phADI viDaMbita karato jorathI kalakala karavA lAgyo. A pramANe karato ekalo ja paridharana laIne UMce uDyo. jANe te adholokane subdha karato, pRthvItalane kaMpAvato, ticha lokane kheMcato, gaganatalane phoDato, garjanA karato, vijaLI camakAvato, varSA varasAvato, dhULa uDADato, tamaskAyane vipharvato, vANavyaMtarone trAsita karato, jyotiSka devone be bhAgomAM vibhakta karato ane AtmarakSaka devone bhagADato, parigharatna AkAzamAM ghumAvato - yAvat - asaMkhya dvIpa samudra madhyethI nIkaLyo. jyAM saudharmakalpa hato, saudharmAvalaMsaka vimAna hatuM, sudharmA sabhA hatI tyAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga6 pahoMcyo. teNe eka paga padmavaravedikA para ane bIjo sudharmA sabhAmAM rAkhyo. pachI jorathI huMkAra karIne teNe parigharatnathI traNa vakhata indrakIlane Ahata karIne kahyuM, te devendra devarAja zakra kyAM che ? kyAM che tenA 84,000 sAmAnika deva ? yAvat - kyAM che tenA 3,36,000 AtmarakSaka deva ? kyAM gaI te apsarAo ? Aje ja huM badhAMne khatama karI daIza. A pramANe karIne camarendrae te aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, amanohara ane kaThora ugAro kADhyA. tyAre devendra devarAja zakra camarendranA A aniSTa - yAvat - amanojJa ane azrutapUrva karNakaTu vacana sAMbhaLIne atyaMta kopAyamAna thayo. kapALa para traNa saLa pADI, bhRkuTI caDhAvI zakendrae camarendrane A pramANe kahyuM, o ! aprArthita prArthaka - yAvat - hInapunya caudazIyA ! camara ! Aja tuM nahIM bace. Aja tArI khaira nathI. ema kahIne zakra siMhAsanethI uThyo. - - 64 0 zakrendra dvArA vajra pheMkavuM ane camarendranuM bhagavaMta zaraNe javuM : : zakrendrae potAnuM vajra uThAvyuM. te jAjvalyamAna, visphoTaka, taDataDa zabda karatuM hajAro ulkAo choDatuM, hajAro agni jvALAo choDatuM, hajAro aMgArA vikheratuM, hajAro sphUliMgonI jvAlAothI tenA para dRSTi paDatAM ja AMkho cakAcauMgha thaI jAya tevuM, agnithI adhika dedIpyamAna, atyaMta vegavAna, khilelA kiMzuka phUlanI samAna, mahAbhayAvaha ane bhayaMkara vajrane asurendra asurarAja camarano vadha karavA choDyuM. tyAre te camarendrae jyAre te jAjvalyamAna yAvat - bhayaMkara vajra sAme AvatuM joyuM, tyAre tyAMthI javAnI vicAraNA karavA lAgyo, teTalAmAM to tenA mugaTanI kalagI TUTI gaI, hAthonA AbhuSaNa labaDI gayA, paga, hAtha, kAMkhamAMthI parasevo TapakavA lAgyo. te asurendra camara utkRSTa - yAvat - divya devagatithI - yAvat - jyAM huM (mahAvIrasvAmI) hato tyAM Avyo. AvIne bhayabhIta tathA bhayathI gadgad svarathI yukta camarendra - 'he bhagavan ! mane Apa ja zaraNarUpa cho'' ema bolato mArA baMne paganI vacce AvIne paDyo. - - - 0 zakrendra dvArA vajra saMharaNa ane bhagavaMtanI kSamA yAcanA : yAvat te ja samaye devendra devarAja zakrane A prakArano AdhyAtmika manogata saMkalpa thayo ke, asurendra asurarAja camara ATalA sAmarthyavALo nathI. tenI zakti nathI, teno viSaya paNa nathI ke te arihaMta bhagavaMta, arihaMta caitya ke bhAvitAtmA aNagAranA Azraya vinA saudharma phalpe pahoMce. nakkI teNe koIno Azraya lIdho haze. jo ema hoya to te tathArUpa arihaMta AdinI meM pheMkelA vajra vaDe atyaMta AzAtanA thatA mane mahAdu:kha thaze. ema vicArI zake avadhijJAna vaDe mane joyo - yAvat - pazcAttApa karato divya devagatithI vajra pAchaLa doDyo. teNe vajranuM saMharaNa karI lIdhuM - yAvat - teNe mane pradakSiNA karI, vaMdana--namaskAra karyA - yAvat - mArI kSamAyAcanA karI. pachI asurendrae paNa bhagavaMta samakSa saparivAra divya nRtyavidhi darzAvI (A varNana pUrve bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM AvI gayela che. tethI ahIM saMkSepa karyo che. kathA juo bhagavaMta mahAvIra). Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 0 rathamusala saMgrAmamAM koNikane madada : jyAre rAjA koNikanuM rAjA ceTaka sAthe mahAyuddha thayuM, temAM je rathamusala saMgrAma thayo tyAre asurendra asurarAja camara loDhAnA banelA eka mahAna, kaThina, kavacanI vidurvaNA karIne koNikanI pAchaLa Ubho rahelo. (ityAdi varNana kaNikanI kathAmAM jovuM) 0 trAyanTiMka devanI utpatti : asurendra asurarAja camaranA trAyazciMzaka devanA viSayamAM zyAmahati aNagAre prazna karyo. tyAre bhagavaMte trAyazciMzaka devonI utpattinuM kathAnaka jaNAvyuM. (camarendra AdinA trAyazciMzaka devonI kathA alaga ApI che. kathA juo trAyazcizakadeva) 0 arihaMtAdinA kalyANakomAM upasthiti : amarendra arihaMta paramAtmAnA janma, dIkSA, nANa ane nirvANanA prasaMge Ave che. janmAbhiSeka, niSkramaNAbhiSeka kare che. nANa ane nirvANano mahimA kare che. dIkSAmAM bhagavaMtonI zibikAne upADe che, bhagavaMtanA parinirvANa pachI bhagavaMtanI dADhAne grahaNa kare che ityAdi varNana pUrve tIrthakaronI kathAmAM AvI gayela che - juo bhagavaMta RSabhakathA, bhagavaMta mallI kathA, bhagavaMta mahAvIra kathA. 0 amarendranI sthiti ane gati :- camarendranI eka sAgaropamanI sthiti che, pachI te mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 haribhegamelI devanI kathA - zakrendranI padAtisenAnA adhikArInuM nAma haribhegameSI che. te zakrano dUta paNa che, zakanA Adeza vacanano pAlanakartA paNa che. harisegameSI devanA jIvananA be mahattvanA prasaMgono kathArUpe ullekha maLe che :(1) bhagavaMta mahAvIranuM devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAMthI trizalA mAtAnI kukSimAM garbha saMharaNa. kuzaLatApUrvaka A kAryanuM varNana (A kathA bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM AvI gaI che.) | (2) kRSNa vAsudevanI mAtAnA pahelA cha putrone jIvaMta avasthAmAM tyAMthI laIne nAgasArathInI patnI mRtavatsA sulatAnI pAse mUkavA. (A kathA gajasukumAlanI tathA devakInI kathAmAM AvI gayela che.) taduparAMta jyAre bhagavaMtano janma thAya tyAre zakra harisegameSI devane sudharmA sabhAmAM sughoSAghaMTA vagADI udghoSaNA karavAnuM kahe che. (jenuM vistRta varNana bhagavaMta RSabhakathA mAM AvI gayela che. tyAMthI jovuM) harisegameSI nAmano padAti sainyAdhipati sanaskumArendra, brahmalokendra, mahAzukendra tathA prANatendrano paNa hoya che, paNa tenA viSayamAM koI kathA rUpa jovA maLatuM nathI. 0 Agama saMdarbha :ThA 438, 682 + va samA 213nI vR; bhaga 227 + , aMta. 13; jaMbU. 227, 235; Ava.bhA. 51 thI 53 + vR; Ava pU.1-5. 140, 239, 357, 358; Ava.ma.pU. ra54, 255; kalpa ra7 thI ra9 + ; Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 0 trAyazcizaka devonI kathA - koI divase zyAmati aNagAre zraddhAthI - yAvat - potAnA sthAnethI UbhA thaIne jyAM gautamasvAmI birAjatA hatA tyAM AvyA. gautamasvAmIne vaMdanA-namaskAra karIne - yAvat - paryupAsanA karatA A pramANe pUchyuM, he bhadaMta ! zuM asurarAja, asurendra camarane trAyaDhizaka deva che ? - hAM, che - 0 asurakumAranA trAyazciMzaka devanI utpatti : he zyAmahasti ! te kALe, te samaye A jaMbudvIpa nAmaka dvIpanA bhAratavarSamAM kAkaMdI nAme nagarI hatI. temAM tetrIza gRhapati zramaNopAsaka rahetA hatA. teo dhanADhya - yAvat - aparibhUta hatA. teo jIva-ajIvanA jJAtA ane puNya-pApane hRdayaMgama karIne vicAratA hatA. eka samaya hato jyAre teo paraspara sahAyaka gRhapati zrAvako pahelA ugra, ugravihArI, saMvigna, saMvignavihArI hatA. paNa tyArapachI teo pArthasthapArzvastha vihArI, avasatra-avasagnavihArI, kuzIla-kuzIla vihArI, yathANaMda ane yathANaMda vihArI thaI gayA. ghaNAM varSo paryata zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karIne, ardhamAsika saMlekhanA dvArA zarIrane kRza karIne tathA trIza bhaktonuM anazana dvArA chedana karIne, te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA ja kAlanA avasare mRtyu pAmIne teo asurakumAra rAja asurendra camaranA trAyazciMzaka devanA rUpe utpanna thayA. - 4 - 4 - 4 - vaLI trAyazika deva nAma zAzvata che teo koI samaye na hatA - nathI ke nahIM hoya tema nathI. - yAvat - abucchitti nayanI apekSAe teo nitya che, pahelAnA devo cyave che ane bIjA utpanna thAya che. 0 vairocana rAja balIndra Adi indronA trAyazciMzaka devo - - bibhela sannivezanA tetrIza zramaNopAsako balindranA trAyaDhizaka thayA. - nAgendra dharaNa, bhUtAnaMda - yAvatuM mahAghoSa indranA trAyazciMzaka devo vize paNa A pramANe jANavuM. - bhArata varSanA palAzaka saMnivezanA paraspara sahAyaka tetrIza zramaNopAsaka gRhapati e ja rIte zakrendranA trAyazciMzaka devo thayA. - caMpAnagarI nivAsI tetrIza zramaNopAsaka gRhapati e ja rIte izAnendranA trAyazciMzaka devo thayA. - A ja pramANe sanakumArendra - yAvat - ayyatendranA viSayamAM jANavuM. 0 Agama saMdarbha :bhaga 487; 0 caMdradevanI kathA - -0- saMkSipta parIcaya : caMdra jyotiSka devono indra che. pRthvIthI 880 yojana UMce gayA pachI tenuM sthAna Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA Ave che. te caMdrAvataMsaka vimAne rahe che. tene cAra mukhya agamahiSIo che - caMdraprabhA, jyotsanAbhA, arcimAlI ane prabhaMkarA. teno 88 graha, 28 nakSatra ane 66,975 koDAkoDI tArAono parivAra che. tenI eka palyopamanI sthiti che. te rAjagRhImAM bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe Avela. tyAM bhagavaMta sanmukha nRtyavidhi darzAvIne gayo. kauzAMbImAM paNa mULa vimAne te bhagavaMta mahAvIranA darzanArthe Avela je dasa AzcaryomAMnuM eka Azcarya hatuM. A vAta bhagavaMta mahAvIra kathAmAM AvI gayela che. jaMbUdvIpamAM be caMdra, lavaNa samudramAM cAra caMdra, dhAtakI khaMDamAM bAra caMdra, kAlodadhi samudramAM 42 caMdra ane ardha puSkaravara dvIpamAM 72 caMdra AvelA che. paNa jyotirmendra rUpe caMdra tarIke eka caMdrano ja ullekha thAya che. 0 caMdranA pUrvabhavanI kathA : pUrvabhave te aMgati nAme gAthApati hato. bhagavaMta pArtha pAse dIkSA lIdhI. mRtyu bAda jyotirmendra deva thayA. kathA juo "aMgati" zramaNa. 0 Agama saMdarbha :ThA 975vR; sama 140, 167, bhaga 204, 440 thI 443, 546 thI 249, nAyA. 236; jIvA. 15, 199, 201, 251, 309 thI 311, 319; sUra. 55, 117, 119 thI 121, 126, 129 thI 192; caMdra. 59, 121, 123 thI 127, 130, 133 thI 196; jaMbU. 250, 251, 269, 338, 355; puphi. 4 + 4 deviM 84, 148 thI 150, 157 thI 159; kalpa.daza AzcaryavRtti - - 4 - 0 sUryadevanI kathA :-0- saMkSipta parIcaya : jyotiSkano eka indra sUrya che. te zakranA lokapAla somanI AjJAmAM rahe che. te sUryAvayaMsaka vimAnamAM rahe che. tene cAra agramahiSI che - sUryaprabhA, AtapAbhA, arcimAlI ane prabhaMkarA. tene paNa potAnA sAmAnika devo vagere hoya che. sUryanA parivAramAM 88 graho, 28 nakSatro, 66,975 koDAkoDI tArAgaNa hoya che. pRthvIthI 800 yojana UMce tenuM sthAna che. sUryanI saMkhyA caMdra deva anusAra ja jANavI ityAdi..... sUryanA 84 maMDalo kahyA che. te rAjagRhImAM bhagavaMta mahAvIra sanmukha nRtyavidhi pradarzita karIne vaMdana-namaskAra karI potAnA sthAne pAcho pharyo. kauzAMbImAM paNa te mULa vimAne bhagavaMta mahAvIranA darzane Avela jenI gaNanA caMdranI jemaja daza AzcaryomAMnA eka AzcaryarUpe thAya che. A vAta bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM AvI gayela che. -0- sUryanA pUrvabhavanI kathA : pUrvabhave te supratiSTha nAme gAthApati hato, teNe bhagavaMta pArtha samIpe dIkSA lIdhI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 Agama kathAnuyoga-6 - mRtyu bAda te sUrya deva thayo. kathA juo "supratiSTha" zramaNa. 0 Agama saMdarbha :ThA. 971nI vR sama 143, 147, 178; bhaga. 194,204489, 546, 548; nAyA 235; jIvA. 15, 201, 251, 308 thI 311, 321 thI 323; panna 226; sUra. 20,117, 118, 147, 130, 192, 193, 195, 197; caMdra. 24, 121, 122, 131, 134, 196, 197, 199, 201; je. 252; puSphi. 4; kalpa. daza Azcarya-vRtti -- -- >> - 0 zukadevanI kathA : zukra eka jyotiSka deva che, 88 mahAgrahomAMno eka mahAgraha che. te zakranA lokapAla somanI AjJAmAM rahe che. pUrvabhave zukra vANArasIno somila nAme brAhmaNa hato. kathA juo somila brAhANa. 0 Agama saMdarbhaHsama. 49; bhaga. 194; puSki 5; sUra. 198, 202; caMdra. 202, 206; Ava.2.15. 253; -- >> -- 4 - 0 pUrNabhadra devanI kathA : A kathA pUrNabhadra zramaNamAM AvI gayela che. Agama saMdarbha :puSkri. 9; - x - 4 - 0 mANibhadra devanI kathA : A kathA mANibhadra zramaNamAM AvI gayela che. 0 Agama saMdarbha:puSkri. 10; - 4 - 4 - 0 dara, ziva, bala ane anAdata devanI kathA : A cAre devonI kathA A ja nAma pramANe zramaNa vibhAgamAM AvelI che. 0 Agama saMdarbha :puSphi 11, 0 sUryAbhadevanI kathA : sUryAbha vimAnano adhipati eka deva. A suryAbhadeva eka vakhata ahIM AvI bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karI batrIsa prakAranI nRtyavidhi darzAvIne pAcho gayo. (ati vistRta kathA che. juo pradezI zrAvaka kathA) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadevI kathA pUrvabhavamAM te pradezI rAjAno jIva hato. 0 Agama saMdarbha : O bhaga 675; rAya. 5 thI 82; nAyA. 145; A.ni. 468 + - X - X EradevanI kathA H-- rAvataMsaka vimAnano eka deva hato. te rdura deve rAjagRhImAM bhagavaMta mahAvIra sanmukha mRtyavidhi pradarzita karI. pUrvabhave te naMdamaNiyAra nAme eka gAthApati hatI. mRtyu bAda te deDako banyo. pachI mRtyu pAmIne te dardura deva thayo. kathA juo naMdamaNiyAra. Agama saMdarbha : * nAyA. 145 thI 147; x - X - 69 jaMbU 239; Ava.yU.15 279; - bhatta 75; 0 mahAzukradevano kathA prasaMga : te kALe, te samaye mahAzukrakalpamAM mahAsAmAna vimAnamAM mahARddhi yAvat mahAprabhAva vALA be deva zramaNa bhagavaMta mahAvIranI samIpe AvyA. tyArapachI te devoe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane manathI ja vaMdana--namaskAra karyA. manathI ja A ane AvA prakArano prazna pUchyo - he bhadaMta ! Apa devAnupriyanA keTalo so aMtevAsI ziSya siddha thaze - yAvat samasta duHkhono aMta karaze ? - tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre te devo dvArA manathI pUchAyelA praznano te devone manathI ja A uttara Apyo. he devAnupriyo ! mArA 700 aMtevAsIo siddha thaze yAvat - sarve duHkhono aMta karaze. - tyAre mana vaDe pUchAyelA praznonA zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA mane vaDe ja apAyelA A ane AvA prakAranA uttarone sAMbhaLIne te devoo harSita, saMtuSTa - yAvat - harSathI vikasita hRdayavALA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA--namaskAra karyA, manathI ja zuzruSA ane namana karatA, sanmukha besIne yAvat paryuMpAsanA karavA lAgyA. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI gautama gotrIya indrabhUti nAmanA aNagAra yAvat - samIpamAM utkRTuka Asane besIne - yAvat - vicaraNa karI rahyA hatA. - tyAre te gautamasvAmIne dhyAnAMtarikAmAM vartatA AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - mahARddhisaMpanna - yAvat - mahAprabhAvazALI be deva zramaNa bhagavaMta mahAvIra samIpe AvyA, huM A devone jANato nathI ke teo kayA kalpa ke kayA svarga ke kayA vimAnathI ahIM AvyA ane temanuM prayojana zuM che ? tethI huM jAuM. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karuM - yAvat - paryuMpAsanA karuM ane pachI pUchuM. A pramANe vicArIne UbhA thayA, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM jaIne - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyA. -- Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 Agama kathAnuyoga-6 zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane kahyuM he gautama! dhyAnAntarikAmAM vartatA evA tane Avo - yAvat - saMkalpa thAo - jethI tuM zIgha mArI pAse Avyo, to huM gautama! zuM A vAta yathArtha che ? hAM, bhagavan! A vAta yathArtha che. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre kahyuM, he gautama ! tuM te ja devo pAse jA, te devo ja tane A viSayamAM kaheze. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJAthI gautamasvAmI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanAnamaskAra karIne te devo pAse javA udyata thayA. tyAre te devoe gautamasvAmIne potAnI tarapha AvatA joyA. joIne harSita - yAvatu - praphullita hRdaya thayA. potAnA sthAnethI UbhA thayA jaldIthI temanI sAme gayA. gautamasvAmI pAse AvIne - yAvat - namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! mahAzukra kalpanA mahAsAmAna vimAnanA mahAddhivALA ame be deva - yAvat - pUchayuM ke keTalA ziSyo sarvo duHkhono aMta karaze ? tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre amArA mana vaDe pUchAyelA praznano mana vaDe ja uttara ApatA kahyuM ke, - yAvatuM - mArA 700 ziSyo - thAvat - sarva duHkhono aMta karaze. - A rIte amArA manathI ja pUchAyelA praznano zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA manathI ja uttara prApta karIne ame bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karyA - yAvat - paryApAsanA karI rahyA chIe. A pramANe kahIne te devoe gautamasvAmIne vaMdananamaskAra karyo. tyArapachI te devo je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA cAlyA gayA. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 228; ma 0 mAgaghadeva kathA :- mAgadha tIrthano adhipati deva che. tenA saMbaMdhano kathAprasaMga cakravartI bharatanI digvIjaya yAtrA - cha khaMDa sAdhanAmAM Ave che, tyAMthI jovo. 0 Agama saMdarbha :jaMbU. 67; Ava. yU.1-pR186 - - - 0 varadAma deva kathA : varadAma tIrthano adhipati deva che tenA saMbaMdhano kathAprasaMga cakravartI bharatana digvIjaya yAtrA - cha khaMDa sAdhanAmAM Ave che, tyAMthI jovo. 0 Agama saMdarbha:jaMbU cha3; Ava.2.1-pR. 187 - 4 - 4 - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 71 0 prabhAsadeva kathA : prabhAsa tIrthano adhipati deva che, tenA saMbaMdhano kathA prasaMga cakravartI bharatanI digvIjaya yAtrA - cha khaMDa sAdhanAmAM Ave che. tyAMthI jovo. 0 Agama saMdarbha :jaMbU 73; Ava rR.1-pR. 189; -- >> -- >> -- 0 kRtamAla deva kathA : timistra guphAno adhipati deva che. tenA saMbaMdhanA be kathA prasaMgo jovA maLela che. (1) cakravartI bharatanI digvIjaya yAtrAmAM che, tyAM jovo ane (2) rAjA koNikane teNe mArI nAMkhyo te juo koNika kathA. 0 Agama saMdarbha :ThA. 360nI , jaMbU. 18, 75, Avani. 1284nI ka Ava..ra-pR. 176, 177; dasa.yU. 51; -- -- -- -- -- 0 meghamukha nAgakumAra deva kathA : nAgakumAra devono eka rAjA, jene meghamukha kahe che. A meghamukha nAgakumAra deva ApAta-kirAta lokonA kuLa devatA che. bharata cakravartI sAthenA yuddhamAM suSeNa senApati sainya laIne Avyo tyAre A devoe ApAta kirAtone yuddhamAM ghaNI sahAya karI hatI. - kathA juo bharata cakravartI - digvIjaya yAtrAmAM A kathA che. 0 Agama saMdarbha :jaMbU 84 thI 91; AvapU.1-pR. 196; 0 zUlapANI yakSanI kathA : zUlapANI eka vANavyaMtara deva hato. te vardhamAnapuranA eka jIrNamaMdiramAM rahelo hato. pUrvabhave te eka baLada hato. teNe dhanadevanA ghaNAM gADAno bhAra kheMcyo. tenAthI tenA asthibhaMga thaI javAthI, lokoe dhyAna na ApavAthI mRtyu pAmIne zUlapANI yakSa thayo. tyArapachI te zUlapANIyakSe vardhamAnapuramAM lokone khUba ja upadrava karyo. temaja bhagavaMta mahAvIrane paNa upasarga karyo. ityAdi kathAnaka bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM AvI gayela che. 0 Agama saMdarbha :ThA. 961 + ; sama. 15nI ja Ava.ni. 461nI va Ava.1-pR. 272 thI 274; AvA mavapU. ra60, 21; kalpasUtra-mahAvIra caritra-upasarga varNana-vRtti 0 balayaNanI kathA : bala nAme eka yakSa hato. je pUrvabhave sarpa hato. tyAre te mahAviSayukta ane ghora Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 Agama kathAnuyoga-6 hato. jinavacanathI anuzAsita thayela tene kauzikAzramamAM zarIra kIDIo vaDe khavAI gayuM. tyAre teNe A vedanAne sakhyakUtayA adhyAsita karI, pachI te bala nAme mahartika yakSa thayo. 0 Agama saMdarbha :-- maraNa parara; 0 saMgama devanI kathA : saMgama nAmathI prasiddha eka deva. jyAre zakre devasabhAmAM bhagavaMta mahAvIranI prazaMsA karI tyAre irSyAthI pIDAIne teNe bhagavaMta mahAvIrane cha mAsa sudhI bhayaMkara upasargo karyA paNa bhagavaMtane te lobhita ke calAyamAna na karI zakyo. tethI zakrendra e tenA para kopAyamAna thaIne svargamAMthI kADhI mUkyo. tyArapachI te maMdara parvata paranA zikhara para rahyo. (A samagra kathA bhagavaMta mahAvIramAM temanA upasargonA varNanamAM AvI gayela che.) kathA juo bhagavaMta mahAvIra. 0 Agama saMdarbha :AyA. 207nI 9 ThA 39ranI vR, Ava.ni 500 thI 15 Ava.yU.1-pR. 311 thI 314; kalpasUtra-mahAvIra kathA-vRtti 0 vidyummAlI devanI kathA : paMcazaila hIpano eka yakSavidyummAlI deva hato. tene pAsA ane prahAsA nAme be devIo (patnIo) hatI, te eNvI gayo - 4 - 4 - 4 - pachI anaMgasena kumAranaMdI nAmano sonI - - 4 - hAsA prahAsAmAM mohita thaIne - 4 - 8 - AtmahatyA karI, niyANuM karI vidyummAlI deva thayo. (A kathA zramaNa vibhAgamAM udAyana rAjarSinI kathAmAM - kumAranaMdInA prabaMdhamAM AvI gayela che. kathA juo udAyana rAjarSi, A kathA zramaNI vibhAgamAM prabhAvatI zramaNInI kathAmAM paNa AvI gayela che. kathA juo prabhAvatI. 0 Agama saMdarbha :niza.bhA. 3183nI vR; Ava.2.1-pR. 397; Ava.ni 775nI vR - 4 - 4 - 0 nAgIla deva kathA :- pUrve caMpAnagarIno eka zrAvaka hato. te kumAranaMdI sonIno mitra hato. A sonI anaMgasena nAme paNa oLakhAto hato - 4 - 4 - 4 - kumAranaMdIe hAsA-prahAsA devIne prApta karavA agnimAM baLI jaIne AtmahatyA karI tyAre tenAthI vyathita thaIne nAgIle dIkSA lIdhI. tyArapachI kALadharma pAmIne te ayyata devaloke deva thayo. teNe vidyummAlIdeva banelA potAnA mitra kumAranaMdIne pratibodha karyo hato. (A samagra kathA udAyana rAjarSinI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM AvI gayela che. kathA juo udAyana. 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 3184nI cu AvapU.1-pR. 3(c), 398 Ava.ni. 775nI vR Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 73 0 prabhAvatI devanI kathA - vitIjaya nagaranA udAyananI patnI (rANI) prabhAvatI hatI. teNIe vrata bhaMga thavAne kAraNe gRhatyAga karI dIkSA lIdhI. mRtyu bAda te deva thayo. prabhAvatI deve AvIne udAyana rAjAne pratibodha karyo. udAyanane dIkSAnA mArge vALyo. (A kathA zramaNa vibhAgamAM udAyana rAjarSinI kathAmAM Avela che. kathA juo udAyana, A kathA prabhAvatI zramaNInI kathAmAM paNa Avela che. kathA juo prabhAvatI. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 58; pahA. 20 nI vR; nisI.bhA. 3183nI cUta AvayU.1-pR. 399, 400; ra-pR. 164; Ava.ni. 775nI utta. 5 + vR, - 8 - - 0 huMDIka devanI kathA : mathurA nagarImAM jinadatta nAme zrAvaka hato. tyAM huMDika nAme cora hato. te nagaramAM corI karato hato. te koI divase pakaDAI gayo. tene zULIe caDhAvI devAyo. te vakhate jinadatta zrAvaka tenI samIpathI pasAra thaI rahyo hato. te core kahyuM ke, he zrAvaka ! tuM anukaMpaka lAge che. mane ghaNI ja tRSA lAgI che. mane pANI Apa. huM tarasathI pIDAI rahyo chuM. tyAre zrAvake tene kahyuM ke, tuM A namaskAra maMtra bhaNa. tuM tenuM smaraNa kara eTalAmAM huM pANI laIne AvuM chuM, jo tuM namaskAra smaraNa nahIM kare to pANI lAvavA chatAM tane ApIza nahIM. tyAre te cora pANInI lAlacamAM namaskAra maMtra bhaNavA lAgyo. zrAvaka paNa pANI laIne Avyo. hamaNAM ja pANI pIvaDAvuM che ema kahIne namaskAra maMtrano ghoSa karyo. teTalAmAM te corano jIva nIkaLI gayo. te ThaMDIka cora mRtyu pAmIne yakSadeva thayo. te vakhate corane phAMsI ApI tyAM dhyAna rAkhatA rAjapuruSoe te jinadatta zrAvakane pakaDI lIdho, teo samajyA ke A hUMDIka corano bhojanadAyaka che. pakaDIne laI gayA. rAjA pAse A vAtanuM nivedana karyuM. rAjAe AjJA karI ke Ane paNa zULIe caDhAvI do. tyAre zULI para tenA para AghAta karyo. te ja vakhate huMDIka yakSa deve avadhijJAnano prayoga karyo. teNe potAnA upakArI zrAvakanI avadazA joI. huMDIka deve parvata upADIne (zIlA upADIne) nagaranI upara sthita thayo ne bolyo, A zrAvaka bhaTTAraka che. tame jANatA nathI. tenI kSamAyAcanA karo, nahIM to A zilAne nagara para pheMkIza, sarvenuM cUrNa karI nAMkhIza. tyAre loko bhayabhIta thayA. kSamAyAcanA karI. pachI huMDIka devanuM Ayatana karyuM. A namaskAra maMtranuM phaLa jANavuM. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1012 + ; Ava.yU.1-pR. 591; - 8 - 8 - Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 0 zelaka yakSanI kathA :~ lavaNa samudranA ratnadvIpa para eka vanakhaMDamAM jenuM yakSAyatana che evo eka yakSa (vyaMtara deva) te azvanuM rUpa dhAraNa karIne AThama, caudaza, pUnama, amAsanA divase nIkaLato ane tyAM rahelAne UMce svare kaheto ke kone tAruM ? kone pALuM ? = X teNe jinarakSita ane jinapAlitanI potAnI pITha para besADyA - * - * - X teNe avadhijJAna vaDe jinarakSitane calita thayelo joIne pITha parathI utArI dIdho, paNa jinapAlita nizcala rahyo, to tene caMpAnagarI pahoMcADyo. (A kathA zramaNavibhAgamAM jinapAlitanI kathAmAM vistArathI AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha : nAyA. 124 thI 138; - X -- x = Agama kathAnuyoga-6 0 jvalana ane dahana devanI kathA :~ = x = x Ava.ni. 1299 + ; - 0 tiSyaka devanI kathA :- bhagavaMta mahAvIranA eka ziSyanuM nAma tiSyaka hatuM. teo tapomaya jIvana jIvIne kALadharma pAmIne saudharma kalpamAM sAmAnika deva thayA. (A tiSyaka devanuM vistRta varNana zramaNavibhAgamAM tiSyaka zramaNanI kathAmAM jovuM.) 0 Agama saMdarbha : bhaga 156, 168; 0 sAgaracaMdra devanI kathA H-- - * - * -- jvalana ane dahana nAme be zramaNa hatA. temAM jvalana zramaNa RjutA saMpanna hatA. jyAre dahanazramaNa mAyAnI bahulatAvALA hatA. baMne kALadharma pAmIne saudharma devaloke zakranI atyaMtara parSadAmAM pAMca palyopamanI sthitivALA deva thayA. -- * -- x -- bhagavaMta mahAvIra sanmukha nRtyavidhi pradarzita karI. jvalanadeve je vikurvaNA karI te saraLa ane suMdara thaI, paNa dahanadeve je vikurvaNA karI te viparita pariNamI (A kathA zramaNa vibhAgamAM jvalana AdinI kathAmAM Ave che. tyAM A kathA tathA sAthenI phUTanoTa khAsa jovI) 0 Agama saMdarbha = Ava.cU.rapR. 195, 196; dvArAvatInA rAjA baladevanA putra niSaDhano putra sAgaracaMdra hato. tenA lagna kamalAmelA sAthe thayelA hatA. A sAgaracaMdra zramaNopAsakane pauSadha pratimA grahaNa karIne rahyo hato. tyAre nabhasena (dhanadeve) tene maraNAMta vedanA ApI. marIne te deva thayo. sAgaracaMdra deve jyAre avadhijJAnathI joyuM ke yAdavakumAro nabhasena (dhanadeva)ne kadarthanA pahoMcADI rahyA che, tyAre devalokathI AvIne badhAMne zAMta pADyA ane nabhasenane kSamA pradAna karelI. (A kathA be sthAne AvelI che. juo kamalAmelA kathA zramaNI vibhAgamAM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 75 ane juo sAgaracaMdrakathA - zrAvaka vibhAgamAM) 0 Agama saMdarbha :maraNa. 434; bue.bhA. 172 + . Avani 134nI va 0 mudgarapANI yakSanI kathA : rAjagRhI nagarInA puSpArAmamAM jenuM maMdira hatuM tevo eka yakSa kuLa paraMparAthI arjunamALI tenI pUjA karato hato. koI vakhate tenA ja maMdiramAM lalitA goSThInA cha puruSoe arjunamALIne bAMdhIne, arjuna mALInI baMdhumatIne bhogavI tyAre kalpAMta - kakaLATa karatA arjuna mALInA zarIramAM mugarapANI yakSe praveza karyo. sAtene mArI nAMkhyA, pachI te roja cha puruSa ane eka strI ema sAtanI hatyA karavA lAgyo. - 4 - 4 - sudarzaka zrAvakanA tapa tejane sahana na karI zakavAthI te arjuna mALInA zarIrane choDIne cAlyo gayo. (A kathA arjuna mALI zramaNamAM vistArathI AvI che.) 0 Agama saMdarbha :aMta. ra7, uttani 110 + 6 utta.cU. 70; - 4 - 4 - 0 kamaladala yakSanI kathA : namaskAra mahAmaMtranuM mAhAo darzAvatuM A ati laghu daSTAMta che. bhaktaparijJA nAmaka Agama sUtranI gAthA-78mAM saMkSipta ullekha che. kharAba kArya karanAro evo mahAvata, jene cora kahIne zULIe caDAvavAmAM Avelo hato, te paNa "namoniNANe' kahIne zubhadhyAnamAM mRtyu pAmyo to kamalapatra jevI AMkhavALo "kamaladala" nAme yakSa thayo. 0 Agama saMdarbha :bharU. 78; 0 puSpavatI devanI kathA : puSpapuranA rAjA puSpaketunI patnI (rANI)nuM nAma puSpavatI hatuM. temane puSpacUla ane puSpacUlA nAmanA putra ane putrI hatA. jyAre rAjAe A baMne bhAIbahenanI paraspara prIti joI ane baMnenA lagna karyA tyAre tenA A akAryathI vyathita thaIne yuvatIe dIkSA aMgIkAra karelI. je mRtyu bAda puSpAvatI deva thaI. puSpavatI deve svapnamAM puSpacUlAne narakanA ane svarganA duHkha tathA sukha kevA kevA hoya tenuM darzana karAvI pratibodha pamADI dIkSAnA mArge vALI. (A kathA vistArathI be sthAne Avela che. (1) arNikAputra AcAryanI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM ane (2) puSpacUlA zramaNInI kathAmAM zramaNI vibhAgamAM) 0 Agama saMdarbha : Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 buda.bhA. 1351 + 9 Ava.ni. 1194nI che Ava..1-pR. 559, 2-5. 177, 178; nadI. 107nI vRka 0 lalitAMga devanI kathA :- bhagavaMta RSabhadevanA eka pUrvabhave teo izAna kalpa lalitAMga nAme deva hatA. tenI agramahiSI (paTTarANI) svayaMprabhA hatI. teo yugadhara AcAryanI vaMdanArthe eka vakhata gayelA hatA. (A kathA bhagavaMta RSabhadeva ane zreyAMsakumAranA pUrvabhavonA saMbaMdhanA varNanamAM vistArathI AvI gayela che. kathA juo bhagavaMta RSabha) 0 Agama saMdarbha:Ava.yU.1-mR. 165, 174, 177; Ava.ma..5. 157 thI 159, kalpasUtra-RSabhacaritranI vRtti. - 4 -- -- 0 hiMdukayakSanI kathA - vANArasI nagarImAM tiMduka nAmanuM vana hatuM. te vanamAM siMduka nAmaka yakSanuM yazAyatana hatuM. tene gaMDItaMduka yakSa paNa kahetA hatA. tyAM tapa ane ArAdhanA karI rahelA harikezamuninA guNothI te ghaNo ja prabhAvita thayo hato. jyAre kozala rAjAnI putrI bhadrAe harikezamuninI gaMchA karI tyAre hiMdakayale teNIne zikSA karIne ThekANe lAvI dIdhelI. radradevanA yajJamAM bhikSArthe gayelA munine jyAre rakadevanA ziSyoe viDaMbanA pahoMcADI tyAre paNa A yakSe temane hatha-mathita karI dIdhA. (A kathA vistArathI harikezabala zramaNanI kathAmAM jovI.) 0 Agama saMdarbha :utta. 360 thI 406; utta.ni. 323 + vR utta.yU.pR. 202, 203; - devonI kathAnI aMte kaMIka : ahIM devonA kathAnaka svarUpa ja amAruM kAryakSetra hovAthI devosaMbaMdhI anya-anya hakIkatone Azrine koI ja devanuM ke te-te devonA sthAna, avadhiviSaya, bhavana, vimAna devIo Adine ame noMdhela nathI. anyathA jIvAjIvAbhigamano deva adhikAra, prajJApanA sUtramAM devo viSayaka aneka sthAne kathana, bhagavatIjImAM deva saMbaMdhe gautamasvAmI AdinA vividha praznottaro Adi, sthAnAMga ane samavAyAMgamAM devonI nAnI-nAnI hakIkatonuM tete sthAna ke samavAya Azrita TUMkA varNano Ave ja che. te badhAMne ekatra karIe tyAre kathAnuyogane badale devakoza taiyAra thaI jAya. - bIjuM aneka zramaNa-zramaNI Adi kALadharma bAda deva thayAno ullekha Ave che paNa tyArapachInI koI kathA na hoya to teno ullekha ahIM alaga karyo nathI. - koI--koI devakathA dRSTAMta upanaya ke anya vibhAgano viSaya hoya to ahIM tenI noMdha na thaI hoya ke chUTI paNa gaI hoya tevo saMbhava che. - cosaTha indro vize kaMIka : bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnikanA badhAM maLIne cosaTha indro prasiddha che. jo ke Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 77 samavAyAMganA batrIzamAM samavAyamAM vANavyaMtaronA indrono ullekha nathI. tethI tyAM batrIza indronA ja nAmo ApyA che. A cosaTha indro saMbaMdhI vipula mAhitI ukta AgamomAM temaja devendra stava, jaMbUtIpa prApti AdimAM Ave che. paNa tyAM kathA vastu nathI. kathA svarUpe A cosaTha indrono ullekha vividharUpe be prakAranA prasaMgomAM jovA maLela che. (1) bhagavaMtanA janma dIkSA, nANa ane nirvANanA kalyANakomAM ane (2) bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM temanI chadmasthI avasthA daramyAna temaja upasargo daramiyAna vividha indro bhagavaMtanI sukhazAtA pRcchA mATe AvelA tyAM-tyAM kathAsvarUpa che. atre ame mAtra cosaTha indrono nAmollekha karIe chIe. zakrenDa, izAne, camarejanI kathA pUrva apAI gaI che. bAkInA kathAprasaMgo ke kalyANakomAMnI te-te indronI upasthiti tIrthakara caritramAM apAyelI bhagavaMta RSabha kathA, bhagavaMta malI kathA, bhagavaMta mahAvIra kathAmAM jovA. temAM paNa bhagavaMtanI chadmasthAvasthAnA vihAra ane upasarga varNana pAse koI javuM cosaTha indronA nAmo : 0 Agama saMdarbha :ThA 98; sama 108; - bhavanapatinA viza indro : (1) asurakumArejanA be - camara ane bali, (2) nAgakumArendranA be - dharaNa ane bhUtAnaMda, (3) suvarNakumArendranA be - veNudeva ane veNudAsI, (4) vidyutuM. kumArendranA be - hari ane harissaha, (5) agrikumArendranA be - agrizikha ane agrimANava, (6) dvIpakumArendranA be - pUrNa ane vAziSTha, (7) udadhi kumArendranA be - jayakAMta ane jalaprabhA (8) dikakumArendranA be - amitagati ane amitavAhana, (9) vAyukumArendranA be - velaMba ane prabhaMjana tathA (10) svanitakumArendranA be - ghoSa ane mahAghoSa. A rIte daza bhavanapatinA baLe maLI kula vIza indro thAya. - vyaMtaronA batrIza indro : (1) pizAcendra be - kALa ane mahAkALa, (2) bhUtendra be - surUpa ane pratirUpa, (3) yakSendra be - pUrNabhadra ane mANibhadra, (4) rAkSasendranA be - bhIma ane mahAbhIma, (5) kinnarendra be - kinnara ane kiMguruSa, (6) kiMguruSendra be - puruSa ane mahApuruSa, (7) mahogendra be - atikAya, mahAkAya, (8) gaMdharvendra be - gItarati, gItayaza. (9) aNapatrikendra be - yathAsannihita ane sAmAnya, (10) paNapattikendra be - dhAta ane vihAta, (11) RSivAdIndra be - RSi ane RSipAlaka, (12) bhUtavAdIndra be - Izvara ane mahezvara, (13) kranjitendra be - suvatsa ane vizALa, (14) mahAkranditendra be - hAsya ane hAsyarati, (15) kuSmAMDendra be - zveta ane mahAzveta, (16) pataMgendra be - pataya ane patayapati. A rIte soLa vyaMtaronA balba maLI kula batrIza indro thayA. - jyotizkendra be - (1) caMdra ane (2) sUrya - vaimAnika indra - daza : (1) saudharmakalpa zakra, (2) izAnakalpa izAna, (3) trIjA kahyuM sanaskumAra, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 Agama kathAnuyoga-2 (4) cothA kalpa mAhendra, (5) pAMcamAM kahyuM brahma, (6) chaThA kalpe lAMtaka, (7) sAtamAM kalpa mahAzukra (8) AThamA kalpa sahastrAra, (9) navamA ane dazamAM Anata ane prANata kalpano prANata nAme indra, (10) agiyAramAM AraNa ane bAramAM azruta baMne kalpano eka evo ayyata nAme indra. A rIte bAra vaimAnikonA daza indro thayA. - 4 - 4 - ka devIonI kathAo : (atre devIonI je koI kathA che te badhI kathA pUrve-pUrva mukhyatve zramaNI vibhAgamAM ane koIka koIka kathA devI rUpe AvI ja gayelI che. tethI A badhI kathAnI saMkSipta nodha ane saMdarbha mAtra ja atre ApelA che.) (cosaTha indronI mAphaka chappana dikakumarInI paNa noMdha ja ApelI che ke pUrve tIrthakara bhagavaMtanA janmakalyANaka avasare temanI kathAmAM vistArapUrvaka A chappanna chappanna dikakumArInuM sthAna-nAma ane kartavyanI kathA apAI ja gayelI hovAthI A vibhAgamAM tenuM punarAvartana karela nathI.) 0 kAlI Adi pAMca devIonI kathA : (1) kAlIdevI (2) rAjIdevI (3) rajanIdevI (4) vidyutadevI (5) medhAdevI. amarendranI agramahiSI evI A pAMca devIo che. pUrvabhave kAlI, rAjI rajanI, vidyutuM ane medhA e pAMce zramaNIo hatA. pAMcenI dIkSA bhagavaMta pArthanI samIpe thaI, pAMce kanyA puSpacUlA AryAnI ziSyAo banyA. kALadharma pAmIne camarendranI agramahiSI rUpe utpanna thaI. (A pAMce devIono parivAra, nivAsasthAna, pUrvabhava, pUrvabhavanuM bhramaNIpaNuM, bhagavaMta mahAvIranA vaMdana-darzanArthe AvavuM ane nRtyavidhi darzAvI pAchA javuM, temanuM AyuSya ane bhAvimAM mahAvidehe mokSaparyaMtanuM varNana temanI temanI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo kAlI, rAjI, rajanI, vidyuta ane medhA zramaNI. - zramaNI vibhAgamAM A kathA apAI gayela che. 0 Agama saMdarbha :ThA. 437; bhaga. 488; nAyA. 220 thI 224; - 4 - 4 - 0 zuMbhA Adi pAMca devIonI kathA : (1) zuMbhA, (2) nizuMbhA, (3) raMbhA, (4) niraMbhA, (5) madanA. balIndranI agramaDiSI evI A pAMca devIo che. pUrvabhave zuMbhA, nizuMbhA, raMbhA, niraMbhA ane madanA A pAMce zramaNIo hatA. pAMce kanyAnI dIkSA kAlInI mAphaka bhagavaMta pArzvanAtha pAse thaI. AryApuSpacUlAnA ziSyAo banyA. kALadharma pAmIne balIndranI agamahiSIo rUpe utpanna thaI. (A pAMce devIono parivAra, nivAsasthAna, pUrvabhava, pUrvabhavanuM bhramaNIpaNuM, temanuM AyuSya, bhAvimAM mahAvidehe mokSa tathA devInA bhAvamAM bhagavaMta mahAvIra sanmukhe pragaTa thaIne nRtyavidhinuM pradarzana Adi temanI-temanI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo - zuMbhA, nizuMbhA, raMbhA, niraMbhA ane madanA - pAMce kathAo zramaNI vibhAgamAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :ThA. 437; nAyA. rara5; bhaga. 489; Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 0 ilA Adi cha devIonI kathA : (1) ilA, (2) saterA, (3) saudAminI, (4) indrA, (5) dhanA, (6) vidyutA. A cha e devIo dharaNendranI agamahiSIo che. pUrvabhave ilA, satarA, saudAminI, indrA, dhanA ane vidyutA alaga-alaga gAthApationI putrIo hatI. teoe bhagavaMta pArzvanI samIpe dIkSA lIdhI. AryA puSpacUlAnA ziSyAo banyA. kALadharma pAmIne dharaNendranI agamahiSIrUpe utpanna thaI. bhagavaMta mahAvIranA darzana-vaMdanArthe AvI, nRtyavidhi pradarzita karI pAchI gaI. (A cha e devIono parivAra, pUrvabhava, sthAna, sthiti, pUrvabhavanuM bhramaNIpaNuM, bhAvimAM mahAvideha mola ityAdi temanI-temanI kathAomAM AvI gayela che. kathA juo - ilA, saterA, saudAminI, indra, dhanA ane vidyutAzramaNI - zramaNI vibhAgamAM A kathA che.) 0 Agama saMdarbha :- ThA. 559; bhaga. 489; nAyA. 226 puSka. 2; AvayU.1-484; Ava.ni. 846nI vR - 4 - 4 - 0 veNudeva Adi ATha bhavanapati indronI amahiSInI kathA : - veNudeva, hari, agnizikha, pUrNa, jalakAMta, amitagati, velaMba ane ghoSa e bhavanapatinA ATha indronI cha-cha agramahiSIo kahI che. cha e agamahiSIonA nAma ane kathA badhuM ja dharaNendranI cha e agamahiSIo arthAt - IlA, satarA, saudAminI, indra, dhanA ane vidyutA - anusAra jANavuM arthAt dharaNa Adi nave indronI A ilA Adi nAmanI ja cha-cha alaga alaga devIo che badhI (copane copana devIonI kathA eka samAna che. je dharaNendranI ilA Adi devI anusAra jANavI. (jo ke ThANAMga ane bhagavatI sUtramAM A nAmomAM thoDA pheraphAra che, te noMdhapAtra che.) 0 Agama saMdarbha :ThA. 559; bhaga. 489; nAyA. 226; pupha. 2; Ava.pU.1-pra. 484; Ava.ni. 846nI vR; -- -- -- -- -- 0 rUpA Adi cha devIonI kathA : (1) rUpA, (2) surapA, (3) rUpAMzA, (4) rUpakAvatI, (5) rUpakAMtA (6). upaprabhA. A chae devIo bhUtAnaMdanI agamahiSIo che. pUrvabhave te rUpA, sarUpA Adi nAmanI alaga-alaga gAthApatinI kanyAo hatI. A cha e kanyAe bhagavaMta pArzva samIpe dIkSA aMgIkAra karelI. badhI ja AryA puSpacUlAnI ziSyAo banI. kALadharma pAmIne rUpA Adi cha e zramaNIo bhUtAnaMda indranI agramahiSIorUpe utpanna thaI. bhagavaMta mahAvIranA darzana- vaMdanArthe AvI. bhagavaMta sanmukha nRtyavidhi pradarzita karIne pAchI gaI. (rUpA Adi che e devIono parivAra, nivAsa sthAna, Ayu, pUrvabhava, pUrvabhavanuM bhramaNIpaNuM, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 Agama kathAnuyoga-6 bhAvimAM mahAvidehe utpanna thaIne mokSe javuM ityAdi varNana temanI - temanI kathAomAM AvI gayela che. kathA juo - rUpA, surapA, rUpAMzA, rUpakAvatI, rUpakAMtA ane upaprabhA zramaNI.). 0 Agama saMdarbha :ThA. 559; bhaga 489; nAyA. 227; 0 veNudAlI Adi bhavanapati indronI agramahiSIonI kathA : veNadAlI, harissaha, agrimANavaka, viziSTa, jalaprabha, amitavAhana, prabhaMjana ane mahAghoSa. A bhavanapatinA ATha indronI pratyekanI cha-cha agramahiSIo che. je badhAMnA nAma ekasamAna ja che. bhUtAnaMdanI cha agamahiSIo rUpA, surapA, rUpAMzA, rUpakAvatI, rUpakAMtA ane rUpaprabhA anusAra ja A badhAM indronI agamahiSInI kathA jANavI. nAmo paNa A ja jANavA. (arthAt cha samAna nAma vALI alaga-alaga nava indronI kula copanna devIonI kathA ekasamAna che.) 0 Agama saMdarbha :ThA. papa9, bhaga. 489; nAyA. rara7; -- - - >> -- 0 kamalA Adi batrIza devIonI kathA : pizAcendra kALanI cAra devI - kamalA, kamalaprabhA, utpalA, sudarzanA; bhUtIndra surUpanI cAra devI - rUpavatI, bahurUpA, sUrUpA, subhagA, thayendra pUrNabhadranI cAra devI - purNA, bahuputrikA, uttama, tArakA, rAkSasendra bhImanI cAre devI - padhA, vasumatI, kanakA, ratnaprabhA kinnarendra kinnaranI cAra devI - avataMsA, ketumatI, ratisenA, ratipriyA; kipuruSendra sapuruSanI cAra devI - rohiNI, navamikA, hI. puSpavatI, mahoragendra atikAyanI cAra devI - bhujagA, bhujagAvatI, mahAkacchA, phUDA gaMdharved gItaratinI cAra devI - sughoSA, vimalA, susvarA, sarasvatI A rIte vyaMtarendramAMnA uttara dizAnA ATha vyaMtarendranI pratyekanI cAra-cAra evI kamalA, kamalaprabhA Adi batrIza devIo hatI. A badhI devI potapotAnA nAmanA siMhAsane birAjamAna hatI. - 4 - 4 - 4 - bhagavaMta mahAvIra sanmukha pragaTa thaI - 4 - 4 - 4 - nRtyavidhi darzAvI pAchI pharI. A badhI devIo pUrvabhave nAgapura nagaranA alaga alaga gAthApationI putrI hatI. bhagavaMta pArtha samIpe dIkSA lIdhI. AryA puSpacUlAnI ziSyA banI. kALadharma pAmIne pizAca Adi indronI agamahiSIo banI (ityAdi kathA kamalA, kamalAbhA Adi te-te zramaNIonI kathAmAM AvI gayela che. temanA nAma, pUrvabhava, Ayu, parivAra Adi temanI zramaNI kathAmAM varNavela che. te mATe kamalA, kamalaprabhA ityAdi batrIze kathA zramaNI kathA vibhAgamAM jovI. 0 Agama saMdarbha - ThA. 287; bhaga. 489; nAyA. rara9 thI 233; Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA 0 uttara dizAvartI zaMtarendronI batrIza devInI kathA : uttara dizAvartI ATha vyaMtarendra :- (1) mahAkAla, (2) pratirUpa, (3) mANibhadra, (4) mahAbhIma, (5) kiMpuruSa, (6) mahApuruSa (7) mahAkAya ane (8) gItayaza - A AThe vyaMtarendronI upara jaNAvyA mujaba kamalA, kamalaprabhA Adi anukrame pratyekanI cAra-cAra arthAt kula batrIza devIo hatI. zeSa sarva kathA uparokta kamalA, kamala prabhA samAna ja jANavI. pratyeka devI pUrvabhave sAketa nagaranA alaga-alaga gAthApatinI kanyAo hatI. batrIze kanyAoe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmI mahAkALa Adi AThe pratyeka vyaMtarendronI cAra-cAra amahiSIo banI. bhagavaMta mahAvIra sanmukha upasthita thaI nRtyavidhi darzAvI pAchI pharI. (kathA kamalA, kamalaprabhA Adi zramaNI mujaba jANavI) 0 Agama saMdarbha :ThA 287; bhaga 489; nAyA 234; - 4 - 4 - 0 sUryaprabhA Adi cAra devIonI kathA : (1) sUryaprabhA, (2) AtapA, (3) arcimAlI, (4) prathaMkara. A cAre sUryanI agamahiSI-devIo hatI. bhagavaMta mahAvIra sanmukha pragaTa thaI - yAvat - nRtyavidhi darzAvI pAchI pharI. pUrvabhave arasurI nagarInA judA judA gAthApationI putrI hatI, bhagavaMta pArzva samIpe dIkSA lIdhI, AryA puSpacUlAnI ziSyA banI, kALadharma pAmIne sUryanI agamahiSIo banI. (ityAdi kathA zramaNI vibhAgamAM sUryaprabhA, AtapA, arcimAlI ane prabhaMkarA zramaNIonI kathAmAM jovI. 0 Agama saMdarbha :ThA 287; bhaga489; nAyA. 235; jIvA. 3ra1; sUra. 126; caMda. 130 jaMbU 355; - 4 - 4 - 0 caMdraprabhA Adi cAra devIonI kathA : (1) caMdraprabhA, (2) jyotsanAbhA, (3) arcimAlI, (4) prabhaMkarA. A cAre caMdranI agamahiSIo hatI. bhagavaMta mahAvIra sanmukha pragaTa thaI - thAvat - nRtyavidhi darzAvI pAchI pharI. pUrvabhave mathurA nagarI nivAsI cAra alaga alaga gAthApationI putrIo hatI. bhagavaMta pArzva samIpe dIkSA lIdhI, AryA pupayulAnI ziSyA banI, kALadharma pAmIne caMdranI agamahiSIo banI. (ityAdi kathA zramaNI vibhAgamAM caMdraprabhA, jyotsanAbhA, arcimAlI ane prabhaMkarA zramaNInI kathAmAM jovI) 0 Agama saMdarbha :ThA 287, bhaga. 489; nAyA. 236; jIvA. 319; sUra. 126; caMda. 130; jaMbU 351; - - - Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82. Agama kathAnuyoga-6 - - - bhaga 489; 0 pavA Adi ATha devIonI kathA : (1) padhA, (2) zivA, (3) zaci, (4) aMju, (5) rohiNI, (6) navamikA, (7) acalA ane (8) apsarA. A ATha devI zakrendranI agamahiSIo che. A AThenI kathA te - te nAme zramaNI vibhAgamAM AvI gayela che. jemake - pakvAzramaNI, zivAzramaNI ityAdi ATha. (A AThenA pUrvabhava, parivAra, sthiti, nivAsa, AgAmI bhave mokSagamana ityAdi vRttAMta temanA-temanA kathAnakothI jANavA) 0 Agama saMdarbhaHThA. 7ra3; nAyA. 237 * - 4 - 4 - 0 kRNA Adi ATha devIonI kathA : (1) kRSNA, (2) kRSNarAji, (3) rAmA, (4) rAmaraNitA, (5) vasu, (6) vasuguptA, (7) vasumitrA ane (8) vasuMdharA. A kRSNA Adi AThe devI izAnendranI agamahiSIo hatI. A AThanI kathA temanA-temanA nAmathI zramaNI vibhAgamAM AvI gayela che. (kathA juo - kRSNA, kRSNarAja, rAmA Adi ATha zramaNIo). izAnakalpathI potapotAnA vimAnamAMthI AvI. bhagavaMta mahAvIranI sanmukha pragaTa thaI, vaMdanAdi karI - yAvata - nRtyavidhi pradarzita karI pAchI pharI, kRSNA Adi AThe pUrvabhave alaga-alaga gAthApatinI putrIo hatI. A kanyAe bhagavaMta pArzva samIpe dIkSA lIdhI. mRtyu pAmIne izAnendranI agramahiSI rUpe utpanna thaI. 0 Agama saMdarbha :ThA. 723; bhaga. 489; nAyA. 239, 240; - 4 - 4 - 0 bahuputrikA devInI kathA : te kALe, te samaye saudharmakalpanA bahutrika vimAnamAM sudhasabhAmAM bahuputrikA devI birAjamAna hatI - 4 - 4 - teNI 4000 sAmAnika devIo ane cAra mahattarikAothI parivarelI hatI - 4 - 4 - sUryAbhadevanI samAna Abhiyogika devone bolAvyA - 8 - 8 - rAjagRhInA guNazIlaka caityamAM bhagavaMta mahAvIra samIpe AvI - 4 - 4 - 108 devakumAra ane 108 devakumArIone tathA aneka kizora-kizorIone vikavya - 8 - 8 - nATya vidhi dekhADI pAchI pharI. pUrvabhave te subhadrA nAme vaMdhyA strI hatI - 8 - 8 - vaMdhyatvanA abhizApathI dIkSA lIdhI - 8 - 8 - bahuputrikA devI thaI - 8 - 8 - AgAmI bhave somA brAhmaNI thaze. batrIza saMtAnone janma Apaze - 4 - 4 - tenAthI kaMTALI dIkSA aMgIkAra karaze - 4 - 4 - kALadharma pAmIne soma nAme zakranA sAmAnika deva thaze - 4 - 4 - tyAMthI cyavI mahAvidehe mokSe jaze. (A samagra kathA vistArathI subhadrA zramaNInI kathAmAM jovI) 0 Agama saMdarbha : Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadevI kathA 83 ThA 975nI , puSki. 2, 8; 0 zrIdevI Adi daza devIonI kathA : (1) zrIdevI, (2) hIdevI, (3) zutidevI, (4) kIrtidevI, (5) buddhidevI, (6) lakSmIdevI, (7) ilAdevI, (8) surAdevI, (9) rasadevI, (10) gaMdhadevI. 0 zrIdevI kathAsAra : te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM - 8 - 8 - zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA - 8 - 8 - parSadA nIkaLI. te kALe, te samaye zrIdevI saudharmakalpanA avataMsaka vimAnamAM sudharmAsabhAmAM zrI nAmanA siMhAsana para 4000 sAmAnika devIo ane parivAra sahita beThI hatI - cAvatuM - bahuputrikA devInI mAphaka AvI - yAvat - bhagavaMta mahAvIra sanmukha nATyavidhi dekhADIne pAchI pharI. pUrvabhave te bhUtA nAme zramaNI hatI - 8 - 8 - bhagavaMta pArtha samIpe dIkSA grahaNa karI - 4 - 4 - zarIra bakuza banI - 8 - 8 - kALadharma pAmIne saudharmakalpa - - - 8 - zrIdevIrUpe utpanna thaI. tyAM tenI eka palyopamanI sthiti che - 4 - 8 - tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM janma laI mole jaze. (A samagra kathA vistArathI bhUtAzramaNInI kathAmAM AvI gayela che temaja bAkInI nave devIonI kathA saMbaMdhI sUcanA paNa tyAM ApelI che. kathA juo zrIdevI (bhUtA zramaNI). 0 Agama saMdarbha :ThA. 97panI vR; puchu. 1 thI 3; - - - 0 pAsA ane prahAsA devInI kathA : paMcaulakIpe vidyummAlI devanI (patnI) evI be devIo hatI. hAsA ane prahAsA. jyAre vidyummAlI deva cyavI gayo tyAre A baMne devIe vicAryuM ke amAro pati koNa thaze ? - 8 - 8 - caMpAnagarImAM strIlaMpaTa evo eka kumAranaMdI sonI hato, - 4 - 4 - baMne devI tenI sanmukha AvI. daivIrUpa pragaTa karyuM - 4 - 4 - teNInA mohamAM aMdha banelo evo kumAranaMdI - 8 - 8 - teNIonA vacanathI niyANuM karI baLI maryo ane hAsA tathA prahAsA devIno pati evo vidyummAlI deva thayo. (A kathA udAyana rAjarSi kathAnI aMtargata AvatA kumAranaMdI sonInA prabaMdhamAM vistArathI AvI gayela che. juo udAyana rAjarSi kathA aMtargata kumAranaMdI sonIno prabaMdha) nisIbhA. 3182, 3700nI cuM, buDA bhAga para repanI vR; AvacU-pR. 397 thI 400 maLe, Avani 775nI va - -- -- -- 0 kaTapUtanA vyaMtarInI kathA : bhagavaMta mahAvIra chadmasthAvasthAmAM vihAra karatA-karatA pAMcamuM comAsu karIne zAlizIrSa gAme padhAryA, udyAnamAM pratimA dhyAne rahelA. te vakhate kaDakaDatI ThaMDI paDatI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 Agama kathAnuyoga-6 hatI tyAre kaTapUtanA nAme vyaMtarIe temane joyA. tripRSTha vAsudevanA bhavamAM hatA tyAre vijayavatI nAme eka aNamAnItI rANI hatI. teNI mRtyu bAda ghaNAM bhavomAM bhramaNa karI kaTapUtanA nAme vyaMtarI thayelI. pUrvabhavano roSa saMbhArI teNIno veSa saLagI uThThayo. teNIe tApasInuM rUpa vikuvyuM. vakalanA vastro dhAraNa karyA, jaTAmAM hima jevuM ThaMDu pANI bharyuM. bhagavaMtanA zarIra para te ThaMDu pANI chAMTatA-chAMTatA bhagavaMtanuM AkhuM zarIra pANI vaDe bhIMjavI dIdhuM. tyArapachI zItaLa vAyu vikurtIne bhagavaMtane yAtanA ApavAnuM zarU karyuM. - 4 - 4 - AkhI rAtri A rIte upasarga karyo - 4 - 4 - 4 - bhagavaMtane zobhAyamAna na karI zakavAthI te vyaMtarI chelle parAjita thaIne prabhunI stuti karavA lAgI. (A kathA bhagavaMta mahAvIrane cha sthAvasthAmAM thayelA upasargomAM Ave che. juo kathA - bhagavaMta mahAvIra) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 486 + Ava.21-5. 29ra, 293; Ava. 24 0 zAlAryA vyaMtarI kathA : bhagavaMta mahAvIra sAtamuM cAturmAsa pUrNa karI AlaMbhikA nagarIthI vihAra karatAkaratA bahuzAlaka nAmanA gAme padhAryA. tyAM zAlavana nAmanA udyAnamAM pratimA dhyAne rahyA. tyAM zAlAryA nAmanI vyaMtarI hatI. teNIe pratimA sthita bhagavaMtane kaTapUtanA vyaMtarI mAphaka ghaNAM upasargo karyA chatAM dhyAnastha prabhu leza mAtra calita na thayA. tyAre upazAMta thayelI te vyaMtarIe potAno aparAdha khamAvI bhagavaMtano mahimA karyo. (jo ke A mata Avazyaka vRttikArano che. Avazyaka cUrNikAra kahe che ke, zAlAyaM bhagavaMtanI pUjA karatI hatI. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 489nI vR Ava.ma.pR. 284; 0 svayaMprabhAdevInI kathA : bhagavaMta RSabhadevanA pUrvabhavamAM jyAre te lalitAMga nAme deva hatA, tyAre zreyAMsakumAra potAnA pUrvabhavamAM svayaMprabhA nAme devI hatA. te lalitAMga devanI agramahiSI hatI. je devIe pachI "zrImatI' nAme janma lIdho. lalitAge vajajaMgha nAme janma lIdho. svayaMprabhAno jIva zrImatI vajajaMghanI patnI thaI. (A kathA bhagavaMta RSabhanI kathAmAM tenA pUrvabhavamAM AvI gayela che. juo bhagavaMta RSabha ane zreyAMsakumAranA bhavono saMbaMdha) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 3raranI vRka AvayU.1-5 165, 172; - 4 - 4 - 0 zrIdevInI kathA : laghu himavaMta parvatanA paddhaka nivAsI devI, A zrIdevI mahAna RddhivALI - yAvat - eka palyopamanI sthitivALI devI che. tyAM temano 4000 sAmAnika devIno parivAra hato - yAvat - tenI bAhA, madhyama ane atyaMtara parSadAnuM varNana jANavuM. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI kathA * 85 te pUrvabhave naMdazrI sAdhvI hatA. kathA juo naMdazrI zramaNI. 0 Agama saMdarbha :ThA. 211nI , jaMbU 128 + 4 Ava ni 1305 + 4 AvacUra- 202; - 4 - 4 - 0 siMdhudevI kathA : bharata cakravartIe jyAre siMdhudevInA upalakSamAM aThama karyo. tyAre siMdhudevInuM Asana calita thayuM. siMdhudevIe avadhijJAnathI joyuM tyAre bharata cakravartIne joyo - thAvat - teNIe cakravartIne upahAra Apyo. (ityAdi kathA bharata cakravartInI kathAmAM AvI che.) 0 Agama saMdarbha :jaMbU. 74; -- -- >> -- * chappanna didhumArI - (1) adholokavAsinI - 1. bhogaMkarA, 2. bhogavatI, 3. subhogA, 4. bhogamAlinI, 5. toyadhArA, 6. vicitrA, 7. puSpamAlA, 8. aniMditA. (2) urvIlokavAsI - meghaMkarA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, vAriSaNA, balAhakA. (3) pUrvarucakavAsI - naMdottarA, naMdA, AnaMdA, naMdivardhanA, vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI, aparAjitA. (4)dakSiNa rucakavAsI - samAhArA, supradattA, suprabuddha, yazodharA, lakSmIvatI, zeSavatI, citraguptA, vasuMdhara. (5) pazcima rucakavAsI - ilAdevI, surAdevI, pRthvI, pAvatI, ekanAsA, navamikA, bhadrA, sItA. (6) uttaraDucakavAsI - alaMbusA, mizrakezI, puMDarikA, vAruNI, hAsA, sarvaprabhA, zrI. hI (7) rucakaphUTa - citrA, citrakanakA, zvetA, saudAminI. (8) rucakaphUTa - rUpA. surUpa, rUpAsikA, rUpakAvatI. A nAmomAM kiMcit pheraphAra paNa Ave che. saMdarbha bhagavaMta RSabha kathA - 4 - 4 - muni dIparatnasAgara dvArA saMkalita ane anuvAdita deva-devI kathA vibhAga pUrNa Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 Agama kathAnuyoga-6 khaMDa-7 prANI kathAnaka Agama sUtromAM AvatA kathAnakomAM vividha prANIonI kathA paNa jovA maLe che. A kathAmAM be prakAre ame kathA viSayavastune vicArela che- (1) evI prANI kathA jemAM te-te prANIoe gUDIdharma (zrAvakadharma svIkArela hoya athavA samyak ArAdhanAthI sadgati pAmyA hoya - jemake dura deva Adi. (2) evI prANI kathA jemAM phakta te prANInI kathA hoya tenuM kathA svarUpe to jarUra mahattva hoya, paraMtu te dharma Adi na pAmyA hoya athavA durgatimAM gayA hoya jemake - secanaka hAthI .bIjA prakAranI kathA to mAtra kathArUpe mahattvanI che. paNa pahelA prakAranI kathAnuM preraNAdAyI mahattva che. kemake tiryaMca yoni pAmyA chatAM, tiryaMcagatimAM gUDIdharmanI ArAdhanAthI ke samyaka dharma paripAlanAthI AvA prANIo temanI utkRSTa gati evA sahasAra nAmanA AThamAM kalpaparyata paNa utpanna thayAnA daSTAMto paNa AvatA hoya che. - A kAraNathI ame prANI-kathAnakono alaga vibhAga karela che. 0 udAyI hAthInI kathA : te samaye mahAzilAkaMTaka saMgrAma upasthita thayo jANIne kUNika rAjAe potAnA kauTuMbika puruSone bolAvyA. teone kahyuM ke, he devAnupriya jaldIthI "udAyI" nAmaka hastirAjane taiyAra karo - 4 - 4 - 4 - teoe bhIma saMgrAmane yogya udAra "udAyI" nAmanA hastirAjane susajjita karyA. - 4 - 4 - koNika rAjA udAyI hasti para ArUDha thayo - yAvat - kUNika rAjA kevaLa eka hAthIthI paNa parAjita karavA samartha thaI gayo. rAjagRhanagaramAM - yAvat - pUchayuM ke, he bhagavan! udAyI nAmaka pradhAnahastirAja kaI gatithI marIne ahIM hastirAja rUpe utpanna thayo ? he gautama te asurakumAra devomAMthI mRtyu pAmIne sIdho ja ahIM udAyI nAmanA hastirAjarUpe utpanna thayo che. he bhagavan! udAyI hastirAja ahIMthI kALanA avasare mRtyu pAmIne kyAM jaze? kyAM utpanna thaze? he gautama ! te ratnaprabhA pRthvInA eka sAgaropamanI utkRSTa sthitivALA narakAvAsamAM nairayikarUpe utpanna thaze. he bhagavan! tyAMthI anantara nIkaLIne te kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te mahAvideha kSetramAM janma laIne siddha thaze - yAvat - te sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :bhagamU. 372, 695 + 0 bhUtAnaMda hAthInI kathA : te samaye rathamUsala saMgrAma upasthita thayo jANIne kUNika rAjAe potAnA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANI kathAnaka X x - kauTuMbika puruSone bolAvyA. teone kahyuM ke, he devAnupriyo ! jaldIthI "bhUtAnaMda' nAmaka hastirAjane taiyAra karo x teoe bhIma saMgrAmane yogya udAra "bhUtAnaMda' hastirAjane susajjita karyo x - x - x ~ kUNika bhUtAnaMdahastirAja para ArUDha thaIne rathamUsala saMgrAmamAM utaryo - 4 - x - 4 - kUNika rAjA kevaLa eka bhUtAnaMda hAthI vaDe samagra zatrusainya parAjita karavAmAM samartha thayo. he bhagavan ! te bhUtAnaMda hastirAja kaI gatithI marIne sIdho bhUtAnaMda hastirAjarUpe ahIM utpanna thayo ? 87 he gautama ! te asurakumAra devalokathI mRtyu pAmIne sIdho ja utpanna thayo che. he bhagavan ! bhUtAnaMda hastirAja mRtyu pAmIne kyAM jaze ? kyAM upajaze ? he gautama ! ratnaprabhA pRthvInA eka sAgaropamanI utkRSTa sthitivALA narakAvAsamAM te bhUtAnaMda hAthI nairayikarUpe utpanna thaze. he bhagavan ! tyAMthI nIkaLIne te kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te mahAvidehe kSetramAM janma laIne siddha thaze - yAvat - te bhUtAnaMdano jIva sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha bhagama 373, 695 + ; X X 0 secanaka hAthInI kathA :- (A kathA vatteoche aMze pUrva zreNika rAjA, koNika rAjA, vehA zramaNa kathA zreNika putra naMdiSaNanI kathA AdimAM AvI gayela che. tyAM tyAM paNa joI javuM.) 0 secanaka hAthInI utpatti H- koI eka vanamAM hAthInuM jUtha rahetuM hatuM. te jUthano adhipati evo hAthI je je hAthI utpanna thAya, tyAre te hAthI baccAne mArI nAMkhato hato. koI vakhate koI hAthaNI prasUtA thaI. te tyAMthI sarakIne ekalI vicaravA lAgI. ema karatA anyadA koI divase tRNano bhAro laIne te hAthaNI tApasonA AzramamAM pahoMcI. tyAM jaI tApasonA page paDI. tApasoe jANyuM ke A hAthaNI ApaNA zaraNe AvelI che. tyAM vizvAsapUrvaka caratA--caratA te vIyANI. teNIe eka hAthIputrane janma Apyo. te hAthaNI avAranavAra hAthInA jUthamAM jatI AvatI. pAchI Azrame AvIne potAnA putra hAthIne dUdha pIvaDAvI cAlI jatI. e pramANe te hAthI moTo thayo. tyAre te hAthI joto ke tApasaputro puSpanA bagIcAne pANI vaDe sIMce che. tyAre secanaka hAthI paNa potAnI sUMDha vaDe pANI siMcavA lAgyo. tethI te hAthInuM secanaka evuM nAma paDI gayuM. tyArapachI yuvAna thayelo te hAthI mattagaja thaI gayo. teNe hAthIonA jUthane joyuM tyAre saMjJAthI jUthapatine mArI nAMkhyo. pote ja jUthapati thaI gayo. koI vakhate hAthIne potAnA jJAnathI khyAla Avyo ke hAthaNIe tene gupta rIte A AzramamAM ucharelo hato. tyAre tenA manamAM thayuM ke bhaviSyamAM A rIte pharI koI hAthaNI ahIM AvI bIjA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 Agama kathAnuyoga-6 hAthIne janma na Ape, te mATe te Azramane naSTa-bhraSTa karI dIdho. tyAre kopAyamAna thayelA tApasoe rAjagRhe jaI zreNika rAjA pAse secanaka hAthInI mahattA jaNAvI. tyAre zreNike vicAryuM ke, A hAthIne pakaDI lAvavo. pachI te hAthIne paNa pUrvabhavanI smRtithI khyAla AvI gayo - yAvat - te pote ja zreNika rAjAnI AlAnazALAe jaIne rahyo. hAthI zALAmAM pradhAnahasti thaIne rahyo. 0 secanakano pUrvabhava : pUrvabhave A secanaka hAthI koI brAhmaNa hato, te ghaNAM ja yajJa karato hato. te vakhate teNe yajJapATaka mATe koI dAsa rAkhelo hato. tyAre te dAse kahyuM ke jo mane tame yajJanI zeSa (bhAga) Apo to huM ahIM rahuM anyathA mAre rahevuM nathI. tyAre brAhmaNamAM te dAsanI vAta svIkArI. dAsa paNa tyAM rahyo. tyArapachI yajJamAMthI je kaMI bhAga maLato temAMthI te dAsa sAdhu-saMtone bhAga Apato (vahorAvato) e rIte AhAra dAna dvArA teNe devAyu bAMdhyuM. devaloka jaIne te dAsa zreNikanA putrarUpe janmyo. pelo yajJa kartA brAhmaNa paNa saMsAra bhramaNa karatAM-karato secanaka hAthI thayo. jyAre jyAre naMdiSeNa te hAthI para ArUDha thato tyAre tyAre o-mana-saMkalpa thaI jato. vimanaska thaI jato. 0 secanaka hAthI sAthe saMkaDAyela vividha prasaMgo : -0- rAjA zreNikanI eka rANI dhAriNIne jyAre meghakumAra garbhamAM AvyA tyAre secanaka gaMdhahati para ArUDha thaI nagara yAtrA karavAno dohada utpanna thayo - yAvat - teNI rAjA zreNikanI sAthe secanaka gaMdhahasti para ArUDha thaIne dohada pUrNa karyo. (A Akho prasaMga meghakumAra zramaNanI kathAmAM AvI gayo che. kathA juo meghakumAra). -0- koI vakhate A secanaka hAthI nadImAM pANI pIvA gayelo. tyAre magaramacche tene pakaDI lIdho. te vakhate rAjAe abhayakumArane kahyuM, abhayakumAre kahyuM ke, jo koI jayakAMta maNi Ape to Ano upAya thAya - 8 - 8 - 8 - jalakAMta maNi pANImAM mukatAM ja pANI tyAMthI khasavA lAgyuM. magara secanakane choDIne jaLa sAthe cAlyo gayo. (A samagra prasaMga kRtapuNyanI kathAmAM AvI gayo che. kathA juo kRtapuNya) -0- jyAre abhayakumAre dIkSA grahaNa karI tyAre zreNika rAjAe vicAryuM ke, have A rAjya koNikane soMpI daIza. tethI teNe secanaka hAthI vehalakumArane (hala)ne bheTa ApI dIdho. (A prasaMga rAjA zreNika ane koNikanI kathAmAM AvI gayela che.) -0- secanaka hAthI laIne vehalakumAra vividha prakAranI krIDA karato. secanaka paNa vehalakumAranI rANIone AzcaryakArI ane ramaNIya jalakrIDA karAvato tyAre nagarajano paraspara vAto karatA ke, kharekhara ! rAjyanI lakSmI to vehallakumAra ja bhogavI rahyo che. (A prasaMga koNikanI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo koNika) -0- rAjA koNikanI patnI rANI padmAvatIe te secanaka hAthI laI levA mATe jIda pakaDI, vehalakumAra secanaka hAthIne laIne vaizAlI ceTaka rAjA pAse cAlyo gayo. pachI secanaka hAthIne prApta karavA mATe rAjA ceTaka ane rAjA koNika vacce mahAsaMgrAma khelAyo. rathamUsala ane mahAzilAkaMTaka yuddha thayA. (juo koNikanI kathA) Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANI kathAnaka 0 secanakanuM mRtyu ane gati :-- jyAre bAra varSa sudhI koNika vaizAlIne gherIne rahyo paNa nagara praveza karI zakyo na hato tyAre hA-vihA roja secanaka hAthI para nIkaLatA ane koNika rAjAnA sainyanA ghaNAM sainikone rojeroja mArIne cAlyA jatA - X - X X - koNike bahAra khAI khodAvI temAM aMgArA bharI dIdhA. jethI hAthI kAM to AvI na zake athavA temAM paDIne mRtyu pAme. secanaka hAthIe avadhijJAna vaDe A vAta jANI. tethI hla--viThThalane laIne te AgaLa vadhato na hato. tyAre te kumAroe tene aMkuza mArIne kahyuM ke, tArA nimitte A badhI Apatti AvI che, to paNa tuM AgaLa kema nathI cAlato ? to paNa secanaka AgaLa jato nathI. jyAre kumAroe te hAthIne pharaja pADI tyAre secanake te baMne kumArone nIce utArI dIdhA. pote khAImAM jaIne paDyo. mRtyu pAmyo ane ratnaprabhA nArakImAM nairayika rUpe utpanna thayo. 0 Agama saMdarbha : bhaga. 652; Ava.ni. 1284nI ; utta 16nI vR; - x nAyA. 18, 22; Ava yU.1-pR. 468; 2-pR 170, 171; u.cU.pR. 34; nira. 17, 18; x 0 vAMdarAnI kathA H dvArAvatI nagarImAM kRSNa vAsudeva hatA. tyAM be vaidya hatA. dhanvaMtarI ane vetaraNI dhanvaMtarI abhavi hato. vetaraNI bhavi hato. temAM vetaraNI vaidya sAdhune glAna hoya tyAre cikitsA karato, jene je auSadhAdi joIe te Apato. jyAre dhanvaMtarI vaidya sAvadya ane asAdhuprAyogya badhuM Apato. jyAre tene koI pUchatuM ke tuM Ama kema kare che ? tyAre te kaheto ke, meM kaMI zramaNone mATe vaidyaka zAstrano abhyAsa nathI karyo. te baMne vaidyo mahAraMbhI ane mahAparigrahI hatA. dvArAvatImAM badhAnI cikitsA karatA hatA. koI vakhate kRSNa vAsudeve bhagavaMta ariSTanemine pUchyuM ke, A baMne ghaNI ja vadha Adi pravRttimAM pravRtta che to mRtyu pAmIne kyAM jaze ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke, A dhanvaMtarI vaidya marIne apratiSThAna narake jaze ane A vetaraNI vaidya gaMgAnadInA kinAre vidyaparvatanI girimALAmAM vAMdarArUpe utpanna thaze. te vAnara moTo thaIne vAnarajUthano adhipati thaze. koI vakhate sArthanI sAthe AvatA sAdhuone te vAnara joze te vakhate koI eka sAdhunA pagamAM kAMTo vAgIne khUMcI jaze. tyAre te sAdhu bAkInA sAdhuone kaheze ke, mArI sevA karavA rokAzo to badhAM marazo vyathita thazo. mATe tame vihAra karo huM bhakta pratyAkhyAna karIza. te vakhate te vAnarajUthapati te pradeze AvIne sAdhune nirakhatA - yAvat - potAno pUrvabhava smaraNa karaze. tyAre zubha pariNAmanA yoge vAnarane jAtismaraNa jJAna utpanna thaze. tyAre dvArAvatImAM te vaidya hato, sAdhunI sevA karato hato Adi badhuM ja tene yAda Avaze. tyArapachI te vAnara sAdhune vaMdana karaze. tyAre sAdhunA pagamAM lAgela kAMTAne Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 joze. tyAre tene cikitsA zAstra yAda Avaze. parvatamAM rahelI zalyauddharaNa auSadhi ane saMrohaNa vanaspatine laIne Avaze. zalyoddhAraNa karatA kAMTo nIkaLI jaze. saMrohaNI vanaspatithI sAdhunA paganA ghAne rujhAvI deze. pachI sAdhunI pAse akSaro lakhaze ke huM vetaraNI nAme vaidya hato ityAdi. tyAre sAdhu tene dharma kaheze. tyAre te vAnara bhaktapratyAkhyAna karaze. traNa rAtri divasanuM anazana karI, mRtyu pAmI, te vAnara AThamAM sahastrAra kalpe devarUpe utpanna thaze. tyAM avadhijJAnano upayoga mUkaze. potAnA pUrvabhava joze tyAre tyAM tenA dharma kahenAra sAdhune ane potAnA mRta zarIrane joze. tyAre te vAnaradeva devaRddhi pragaTa karIne tyAM Avaze ane kaheze ke, he bhadaMta ! ApanA prabhAvathI huM deva thayo chuM. mane jaNAvo ke huM zuM karuM ? pachI te sAdhune anya sAdhu pAse laI jaze. tyAre te sAdhuo pUchaze ke kaI rIte ahIM AvyA ? tyAre teone samagra vRttAMta kaheze. anukaMpAnA kAraNe mAro AtmA pApathI mUkAyo. sahastrAra kalpathI cyavIne te vAnaradeva cAritra grahaNa karIne mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha:Ava.ni 1305, 1306; AvapU.1-. 40, 461; - - -- 0 sumeruprabha hAthInI kathA : (A kathA meghakumAranI kathAmAM tenA pUrvabhavanA varNanarUpe AvelI che.) tyAre bhagavaMta mahAvIre kahyuM ke, he megha ! AjathI pUrve trIjA bhavamAM vaitADhaya parvatanA pAdamUlamAM tuM hAthI hato. vanacaroe tAruM nAma sumeruprabha rAkheluM. te sumeruprabha hAthIno varNa zveta hato, zaMkhadaLa samAna ujvala, vimala, nirmaLa, dahIM ane gAyanA dUdhanA phINa tathA caMdramA samAna zretarUpa hato. (ityAdi varNana vistArathI meghakumAramAM jovuM) he megha ! tyAM tuM ghaNA hAthI, hAthaNI, loka, loTTikA, kalabha, kalabhikAthI parivRtta thaIne - yAvat - vicarato hato - - - >> - vanamAM dAha lAgyo - 4 - 4 - pANI pIvA gayo - 4 - 4 - kIcaDamAM phasAyo - 4 - 4 - yuvAna hAthIe tane mArI nAMkhyo. (A kathA meghakumAranI kathAmAM ghaNAM ja vistArathI apAyelI che.) 0 Agama saMdarbha :nAyA. 37; - 4 - 4 - 0 meruprabha hAthInI kathA : (A kathA paNa meghakumAranA pUrvabhavanI ja kathA che. kathA juo meghakumAra zramaNa) he megha ! sumeruprabha hAthInA bhave mRtyu pAmIne tuM A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM dakSiNArdha bhAratamAM gaMgAnadInA dakSiNI kinAre, vidyAcala samIpe eka madonmatta zreSTha gaMdhahastIthI eka zreSTha hAthaNInI kukSimAM hAthInA baccArUpe utpanna thayo. te hAthaNIe vasaMta mAsamAM tane janma Apyo. he megha ! tuM garbhAvAsathI mukta thaIne gajakalabhaka thaI gayo. lAla kamalanI samAna lAla ane sukumAra thayo - 4 - 4 - 4 - tyAM vanacaroe Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANI kathAnaka tAruM nAma meruprabha rAkhyuM - x - x - tyAM 700 hAthIonA jUthanuM adhipatitva, svAmitva, netRtva Adi karatA, pAlana karatA vicaravA lAgyo. - koI vakhate vanamAM dAvAnaLa lAgyo = X - X jAtismaraNa jJAnathI teM pUrvabhavane joyo - x - 4 - dAvAnaLathI rakSA mATe moTuM maMDala banAvyuM - x x dAvAnaLa tyAM na pahoMce te rIte surakSita karyuM badhAM prANIo tyAM paganI khaMjavALa mATe te paga UMco karyo - x - x - x x - x - X - AvIne rahyA - - koI sasaluM tyAM khAlI jagyA samajI UbhuM rahI gayuM - x - x - x - sasalAnI dayA AvatA te aDhI divasa sudhI pagane nIce na mUkyo - x - 4 - du:ssaha vedanAthI mRtyu pAmyo ane ahIM zreNika rAjAnI rANI dhAriNIno putra meghakumAra thayo. 0 Agama saMdarbha : nAyA. 37; - - * - =X 0 deDakAnI kathA :~ (A kathA vistArapUrvaka temaja pUrvabhava ane pachInA bhavanA saMbaMdhapUrvaka naMda maNiyAranI kathAmAM kathA juo naMdamaNiyAra - zrAvaka) AvI ja gaI che - X - - - -- * naMda maNiyAra X X - * soLa rogothI pIDAvA lAgyo . ww - X tenI koI ja cikitsA karI zakyuM nahIM. pote banAvelI naMdApuSkariNImAM atIva mUrchita thayo. te kAraNe teNe tiryaMcayoni saMbaMdhI AyuSya bAMdhyu. ArtadhyAnano vazIbhUta thaIne te mRtyu avasare kALa karI naMdA puSkariNImAM ja deDako thayo. tyArapachI te (naMda) deDako anukrame moTo thayo, samajadAra thayo, yauvana pAmyo. pachI naMdApuSkariNImAM ramaNa karato vicaravA lAgyo X - X X 91 - x - X - loko dvArA naMda maNiyAranI prazaMsA sAMbhaLatA--sAMbhaLatA zubha pariNAmone kAraNe - yAvat - tene jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrva janma yAda Avyo . tyAre te deDakAe pUrvanA bhavanuM zrAvakapaNuM saMbhAryuM - x- X te deDakAe - x - x pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa zrAvakadharma punaH aMgIkAra karyo. pachI abhigraha dhAraNa karyo ke, AjathI mAre jAvajjIva cha-chaTThanI tapazcaryAthI AtmAne bhAvita pAraNe paNa prAsukajaLa ane melathI mArI AjIvikA zramaNa bhagavaMta mahAvIra samosaryA - x - x lokonA mukhethI A vRttAMta sAMbhaLIne vaMdanA karavA nIkaLyo zreNikarAjA paNa bhagavaMtanI vaMdanArthe nIkaLyo x - x azvanA pagathI te deDako kacaDAI gayo, tenA AMtaraDA bahAra AvI gayA karatA ja vicaravuM kalpe che. calAvavI. * - * * X - - X - x - * - X te deDakAe sarvathA prANAtipAta viramaNa thAvat sarvathA parigraha viramaNa vrata aMgIkAra karyuM jAvajjIva anazana karyuM deDakAnA bhavamAMthI kALa karIne saudharmakalpe rAvataMsaka nAmaka vimAnamAM dardarakadeva thayo. X X X X - X 0 Agama saMdarbha : -- - - - * - * x -- X - tenA eka kizora Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 Agama kathAnuyoga-2 nAyA. 147, - 4 - 4 - 0 kaMbala ane saMbala baLadanI kathA : (A kathA bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM temanI chaghasthAvasthAnA vicaraNa daramyAna tathA jinadAsa zrAvakanI kathAmAM sAdhudAsI zrAvikAnI kathAmAM AvI ja gayela che.) mathurA nagarImAM jinadAsa zrAvaka ane sAdhudAsI zrAvikA rahetA hatA - 4 - 4 - teo parama zrAvaka hatA, pAMcamAM parigraha parimANa vrata aMgartatu catuSpada saMbaMdhI paccakakhANa karelA hatA. tethI potAne tyAM gAya, baLada Adi koI pazu rAkhatA na hatA - 8 - 8 - 4 - koI vakhate AbhIraNe teone be hRSTapuSTa ane manohara vAcharaDAM te zrAvakayugalanI icchA na hovA chatAM bheTa ApyA. jenuM nAma kaMbala ane zaMbala hatuM. zrAvaka yugale vicAryuM ke, A baLadane choDI mUkIza to loko temane gADA ke haLamAM joDIne duHkhI karaze. tethI ghera rAkhI baMne baLadone teo prAsuka ghAsa ane pANI vaDe poSaNa karavA lAgyA. zrAvakadaMpatinI dharmakriyA joIne ane pustaka vAMcana zravaNa dvArA bhadrika pariNAmI banyA. zrAvakanI sAthe te paNa upavAsa karavA lAgyA - 4 - 4 - 4 koI vakhate zrAvakanA mitre A hRSTapuSTa baLadane joyA. zrAvakane pUchayA vinA utsavamAM doDAvavA laI gayA - 4 - 4 - te baLadonA sAMdhA tUTI gayA - 4 - 4 - zrAvake baLadane bhakta paccakakhANa karAvyuM, navakAramaMtra saMbhaLAvyo. baMne baLado mRtyu pAmIne nAgakumAra devapaNe utpanna thayA - 8 - 8 - 8 - bhagavaMta mahAvIrane jyAre sudaSTra deve upasarga karyo tyAre suratanA utpanna thayelA A maharbika evA kaMbala ane zaMbaladeve bhagavaMtane upasarga mukta karAvyA - 4 - 4 - (A kathA vistArathI jovA mATe juo bhagavaMta mahAvIra kathA) 0 Agama saMdarbha :bu.bhA. pa6ra7, 2628 + vR Ava.ni 470 thI 47ra + Ava..1-pR. 280; AvapU. ra74, 275; kalpasUtrabhAmahAvIra caritra upasargonA varNananI-vRtti, 0 caMDakauzikanI kathA : (A kathA purA vistArathI pUrvabhavanA tathA bhAvi devabhavanA ullekha sAthe bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM bhagavaMtanI chaghasyAvasthAmAM pahelA cAturmAsa pachI karelA vihAramAM khorAka saMnivezathI karelA vihAranA zirSaka heThaLa AvI gayela che. kathA juo bhagavaMta mahAvIra) bhagavaMta mahAvIra dakSiNa vAcAlathI uttaravAyAla prati vihAra karI jaI rahyA hatA. teo kanakapala AzramanA mArge AgaLa vadhyA. te mArge caMDakauzika nAmano dRSTiviSa sarpa raheto hato. bhagavaMta jANatA hatA ke A bhavijIva che, mATe nakkI pratibodha pAmavAno che. tethI caMDakauzika pratyenI karUNAthI bhagavaMta tyAM cAlyA. pUrvabhave A caMDakauzika eka ugra tapasvI - "samaka' nAmanA sAdhu hatA - 4 - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANI kathAnaka * * -- deDakI temanA paga nIce AvI mRtyu pAmI - virAdhanA yAda karAvatA X X = thAMbhalA sAthe athaDAI mRtyu pAmyA. -X X jyotiSka deva thayA atyaMta krodhI hatA - * - X kauzika tApasa nAme janmyA - 4 - x 1 pAmI sarpa thayA. mamattva bhAvathI AzramanuM rakSaNa karavA lAgyA. - * * * * * bhagavaMta mahAvIrathI pratibodha pAmIne aparAdha khamAvIne bhakta pratyAkhyAna anazana karyuM - x - x - sahasrAra kalpe deva thayA. - 0 Agama saMdarbha : - pAraNe bALamuni sAthe vahoravA nIkaLyA - x - 4 - cAlatA--cAlatA eka x X bALasAdhue vAraMvAra deDakInI - teo krodhita thaI bALasAdhune mAravA doDyA. tyAre x - x = tyAMja mRtyu - ThA 392nI vR; sUcpR. 186; Ava.ni. 468 + ; kalpasUtra---bhagavaMta mahAvIra caritra-upasarga varNana saMbaMdhI--vRtti; Ava.cU1-5 278, 279 X * . 93 * - * - potAno samAdhi mRtyu pAmI 0 baLadanI kathA H (A kathA zUlapANI yakSanA pUrvabhavanI kathA che. bhagavaMta mahAvIranA "vihAra ane upasargAdi ghaTanA'' zirSaka heThaLa Ave che. bhagavaMte dIkSA pachI vihAra zarU karyo. hajI prathama cAturmAsa paNa thayuM na hatuM te pUrve asthika grAme vihAra karIne gayA tyAM zUlapANI yakSano upadrava thayo. tyAM A kathA vistArathI apAyela che. kathA juo bhagavaMta mahAvIra - upasargAdi ghaTanAmAM) asthika nAme grAmanuM nAma pahelA vardhamAnaka hatuM. tyAM dhanadeva nAmano koI vaNika 500 gADAo bharIne jato hato. tyAM nIkaTamAM vegavatI nadI AvI. nadInA kIcaDamAM 500 gADA khUMcI gayA. temAM eka baLada ghaNo jorAvara, utsAhI ane pANIdAra hato. te baLadane mULapUrI sAthe joDI dIdho. teNe baLapUrvaka badhAM gADA kIcaDamAMthI kheMcI dIdhA. te baLade zakti bahAranI tAkAta vAparI hovAthI te baLadanA sAMdhA tuTI gayA, baLada paDI gayo. tethI dhanadeve te baLadane najIkamAM rahelA vardhamAna gAmanA agresarone soMpyo. ghAsa-pANInI vyavasthA karI dIdhI. - x - x - x - vardhamAna grAmavAsIoe baLadanI sAra--saMbhALa na lIdhI. te baLada jeTha mAsanI ati garamImAM bhUkha ane tarasathI pIDAvA lAgyo * - * baLadane sakhata dveSa thayo X-X-- akAma nirjarAthI mRtyu pAmI te ja gAmanA agni udyAnamAM zUlapANI yakSa thayo. * - - x - x - x - pUrvabhava jANIne lokone marakInA upadravathI viDaMbanA ApavA lAgyo - 4 - 4 - grAmajanoe yakSanI mAphI mAMgI - x maMdira baMdhAvyuM. - - x - - gacchA 82nI vR; naMdI. 109nI 6; x - x - bhagavaMta mahAvIra padhAryA - 4 - 4 - x zUlapANI yakSe ghaNAM ja upasargo bhagavaMtane calita na karI zakavAthI kSamA mAMgI - 4 - x >> X - X upazAMta karyA thayelA te yakSe bhagavaMtano mahimA karyo. 0 Agama saMdarbha :- = -- Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 sama. 15nI vR; ThA 961nI ; Ava.cU15 272 thI 274; kalpasUtrabhagavaMta mahAvIra caritra-upasarga kathA--vRtti * * * 0 mahiSa/pADAnI kathA H (A kathA mATe dRSTAMta vibhAgamAM kuMkaNakanI kathA jovI) pADo pUrvabhavanA jJAnathI bhaktapratyAkhyAna karIne devaloke gayo- 0 Agama saMdarbha : dAni 176nI vR; x x Agama kathAnuyoga-6 Ava.ni. 461nI 6; Avamao 260, 261; 0 sarpanI laghu kathA : be mahAviSa--ghora evA sarpo hatA. jinavacana sAMbhaLI anuziSTa banelA. teoe gRhIdharma aMgIkAra karyo. kauzikAzrame bilamAM mukha rAkhIne rahyA. tyAre loko temane devatulya mAnI pUjA karavA lAgyA, ghI AdinuM vilepana karatA hatA. tene kAraNe kheMcAIne AvelI kIDIoe te sarponA zarIrane cAlaNI jevuM karI dIdhuM. tyAMthI mRtyu pAmIne eka sarpa vidyut jevA camakatA zarIravALo sarpa thayo bIjo sarpa naMdanakuLamAM bala nAmano maharkTika yakSa thayo. 0 Agama saMdarbha : maraNa. parara, 523; * - * -- 0 hAthInI laghukathA : siMhasena nAme eka rAjA hato. te mRtyu pAmIne zreSTha hAthI thayA. jo tenuM caritra sAMbhaLavAmAM Ave to kayo manuSya tapamAM pramAda kare ? rAjAne sarpanA DasavAthI te zaghrakI vanamAM mRtyu pAmyo. tyArapachI te suprazasta gaMdhahastI thayo. tyAM koI vakhata siMhacaMdramuni padhAryA. temane pratimA dhyAne rahelA joIne te hAthI pratibodha pAmyo. saMvegavAna thayo, prANavadha, jUTha, corI, abrahma, parIgrahathI nivRtta thayo. rAgadveSathI nivRtta thaIne chaTTha-chaTThanuM tapa karato. pAraNe paNa tApathI tapIne acitta thayela pANI vaDe potAne tRpta karato hato. tapazcaryAthI tenuM zarIra mAMsarahita ane dhamani--zIrA dekhAtI hoya tevuM thaI gayuM. alpaprANa jaNAtA te muninA upadezane ciMtavavA lAgyo. koI divase unALAmAM pANI pIvA jatAM te kAdavamAM phasAI gayo. tyAre pUrva vairI kurkuTajAtinA sarpe tene DaMza dIdho. tyAre mRtaHprAya banelA hAthIe jinavacano saMbhArIne caturvidha AhArano tyAga karyo. bhAva vaDe jinezvara paramAtmAne namaskAra karyA. tyAre vismita thayelA vyaMtaradeve AvIne teno pUjA satkAra karyo, te hAthI e samyak rIte A vedanAne sahana karI. kALadharma - mRtyu pAmI sAtamA devaloke zrI tilaka vimAnamAM utkRSTa sthitivALo deva thayo. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANI kathAnaka 0 Agama saMdarbhaHmaraNa. 512 thI para, 0 bakarAnI kathA : eka dhigujAtiya arthAtu brAhmaNa hato. teNe taLAva khodAvyuM. teja pANI vaDe dezamAM devakuLa ane bagIco banAvyo. tyAM teNe yajJa karAvyo. te yajJamAM bakarAno vadha karAto hato. koI vakhate te brAhmaNa marIne tyAM bakarArUpe janmyo. tenA potAnA ja putroe A bakarAne grahaNa karyo. te brAhmaNe khodAvela taLAve yajJamAM homavA mATe tene laI javAno hato. tyAre te bakarAne jAtismaraNa jJAna thayuM. potAnA svajano dvArA ja homa mATe laI javAto jANyo. tyAre tene vicAra Avyo ke mArA dvArA pravartAvAela yajJamAM ja mAro homa thavAno che. koI atizaya jJAnI sAdhu tyAMthI nIkaLyA. te bolyA ke, jAte ja vRkSo vAvyuM. pote ja taLAva khoyuM. deva pAsethI phaLa paNa teja mAMgyuM. have zA mATe beM-beM karI rahyo che. tyAre bakaro te sAMbhaLIne mauna thaI Ubho rahyo. tyAre brAhmaNa vicAramAM paDyo, sAdhu evuM zuM bolyA ke, A bakaro beM-beM karato baMdha thaI gayo. tyAre sAdhue kahyuM ke, A tAro ja pitA che. je marIne bakaro thayo che. tyArapachI bakarAe pUrvabhavamAM brAhmaNa hato tyAre putranI sAthe jyAM nidhAna dATeluM hatuM tyAM jaIne paga pachADyo. putrane khAtarI thatA bakarAne choDI dIdho. bakarAe bhakta pratyAkhyAna karyuM. marIne devaloke gayo. (A kathA aSADhAcArya zramaNa kathAmAM AvI che.) 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 12nI cU dasa yU. 96; utta.ni 123nI vR; - 4 - 4 - muni dIparatnasAgara dvArA saMkalita ane anuvAdita prANI kathAo samApta - - 4 - (amAruM kAryakSetra Agamo hovAthI ame Agama AdhArita prANI kathAo atre noMdhI che. paNa te sivAyanA kathAgraMthomAM paNa bIjI prANI kathA jovA maLe che. jemake - bhagavaMta dharmanAthanA zAsanamAM AvatI udaranI kathA. A kathA khUba ja prada, romAMcaka ane bodhadAyaka che. udaranA manobhAvo ane vyavahAronuM je varNana che te zrAvaka ke sAdhune paNa dRSTAMtarUpa che. e ja rIte kuvalayamAlAmAM AvatI siMhanI kathA ke jemAM siMha bodha pAmyo, anazana karyuM. siddhonuM smaraNa karyuMsaMsAranI asAratA bhAvavA lAgyo - chelle namaskAra maMtra smaraNa karI mRtyu pAmI sAgaropamanI sthitivALo deva thayo. AvI-AvI prANI kathA bIje paNa maLe che. je kharekhara mananIya che. - 8 - 8 - Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 khaMDa-8 anyatIrthika kathAnaka AgamomAM jema maNa varganI kathA Ave che. zrAvaka varganI kathAo Ave che, tema parivrAjaka - tApasa Adi anyatIrthikonI kathAo paNa Ave che. jo ke atre saMkalita karAelI kathAomAM moTA bhAganI kathAo A pUrvenA tIrthakara, cakravartI, pratyekabuddha, zramaNa, deva Adi vibhAgomAM AvI ja gayelI che. jemake marIcI, tAmalItApasa, dharmacI ityAdi. to nArAyaNa, buddha jevA anyatIrthionI kathA nathI paNa AvI - ame A vibhAgane alagarUpe rajU karI rahyA che, tenuM kAraNa e che ke AgamamAM samAviSTa vividha vargonuM nidarzana thaI zake. vaLI je zramaNa nathI, zrAvaka nathI, deva paNa nathI evA je pAtro che ane chatAM paNa te gRhasthapaNAmAM paNa na hoya ane sAdhupaNAmAM paNa na hoya tevA parivrAjaka ke tApasone kyAM goThavavA ? to te mATe A vibhAga alaga goThavela che. je-je kathAo zramaNa ke zrAvaka ke deva ke anya svarUpe AvI gayela che. paNa teo pUrve ke pachI tApasa - parivrAjaka Adi anyatIthiMkarUpe hoya ke thayA hoya tevA-tevA pAtronI samagra kathA to pUrve AvelI ja che. tethI ahIM te kathAnA mAtra parivrAjakapaNAnuM sArUpa kathana ja karela che. samagra kathA paNa nahIM ke samagra kathAno sAra paNa nahIM 0 marIci kathA - (bhagavaMta mahAvIranA pUrvabhavanI A kathA sarva prasiddha ane sarvavidita ja che. tIrthakara mahAvIra kathAmAM AvI ja gayela che. to paNa tenI kathAthI ja anyatIrthika kathAno AraMbha karIe chIe kemake marIcIne Adya parivrAjaka kahyA che.) bhagavaMta RSabhanA pautra ane bharatanA putra evA marIcie dIkSA grahaNa karI paNa koI vakhate unALAmAM tApa Adi pIDAtA ane asnAna parISaha sahana na thavAthI teNe saMyamapaNAthI vicalita thaI kuliMgIpaNAnI vicAraNA karI teNe navo veza. (parivrAjakapaNuM) sva kalpanAthI racyuM te A pramANemarIcino parivrAjaka veza : marIcie zramaNapaNuM tyAgI tridaMDIpaNuM dhAraNa karyuM. hAthamAM tridaMDa cila rAkhyuM, astrA vaDe mAthe Tako karIne coTalI rAkhavAnuM zarU karyuM. sthaLa hiMsA tyAgAdi dezaviramaNapaNuM svIkAryuM, kamaMDala rAkhyuM, caMdanAdi vilepana zarU karyuM, mAthe chatra dhAraNa karyuM, pagamAM pAdukA paherI, kASAyika (bhagavA) vastro dhAraNa karyA, parimita jaLathI snAna zarU karyuM. ityAdi parivrAjaka veza dhAraNa karyo. marIcinI AvI vicitra vezabhUSA joIne lokone kutUhala utpanna thavAthI tenI AsapAsa maMDarAvA lAgyA. dharma pUchavA lAgyA - 4 - 4 - 4 - jo ke teo jinapraNita dharmanI prarUpaNA karatA hatA - 4 - 4 - 4 - koI vakhate bimAra paDelA marIcine thayuM ke nirogI thayA pachI mAre koIne ziSya banAvavo - 8 - 8 - 8 - kapilane (ke je gautamasvAmIno jIva hato tene) bhAre karmI jANI potAno ziSya banAvyo. tenI pAse jyAre ema kahyuM ke, he kapila ! jinezvara prarUpita mArgamAM dharma che - tema mArA mArgamAM paNa dharma che kapila A vAta sAMbhaLI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthika kathAnaka parivrAjaka ziSya banyo. marIcie A durvacana vaDe eka koDAkoDI sAgaropama pramANa saMsAranuM bhramaNa vadhAryuM. (AvA parivrAjakapaNAnI pravRtti ane prarUpaNAthI bhagavaMta mahAvIra marIcivALA A trIjA bhavathI paMdaramAM bhava sudhI jeTalA bhavomAM manuSya thayA te pratyeka bhave tridaMDI, brAhmaNa, parivrAjaka ja thayA paNa zramaNapaNuM pAmyA nahIM.) 7 Agama saMdarbha AyA.cU5 374; Ava.bha. 36, 37; Ava.ni. 343, 422nI vR; Ava.ni. 148, 149, 313, 344, 423, 424, 433, 438; Ava...1-5 125, 182, 211, 221, 228, 485; kalpa mahAvIra pUrvabhava--vRtti; 97 X 0 kAlodAyI Adi anyatIrthikonI kathA H (1) kAlodAyI, (2) selodAyI, (3) sevAlodAyI, (4) udaya, (5) nAmodaya, (6) nammeya, (7) annapAlaka, (8) zailapAlaka, (9) zaMkhapAlaka, (10) suhasti. (A daza anyatIrthikomAM kAlodAyI to anyatIrthikapaNuM choDIne dIkSA grahaNa karI zramaNa thayAno spaSTa ullekha che. kathA juo kAlodAyI zramaNa. bAkInA nava atIrthiko bhagavaMta anuyAyI banyAnuM kahevAya che, paNa tenA zramaNapaNAno ullekha maLela nathI.) te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM guNazIla nAme caitya hatuM. te guNazIla caityanI samIpe aneka anyatIrthiko rahetA hatA. te A pramANe kAlodAyI, zailodAyI, zaivAlodAyI, udaya, nAmodaya, narmodaya, annapAlaka, zailapAlaka, zaMkhapAlaka, suhasti gAthApati. X - X - X - - koI samaye A badhAM anyatIrthiko eka sthAne AvyA, ekatrita thayA, sukhapUrvaka sArI rIte beThA. pachI teomAM paraspara vArtAlApa AraMbha thayo - evuM sAMbhaLela che ke zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) pAMca astikAyonuM nirUpaNa kare che x -- - temAM mAtra eka pudgalAstikAyane ja zramaNa jJAtaputra rUpIkAya ajIvakAya kahe che. temanI A vAta kaI rIte mAnI zakAya ? - * - * te nagaramAM - X X - x - - madruka nAme zramaNopAsaka hato. bhagavaMta mahAvIra padhAryA. - x * = x madruka zramaNopAsaka gherathI nIkaLyo. cAlatA--cAlatA te anyatIrthiko pAsethI thaIne jaI rahyo hato. tyAre te anyatIrthikoe madruka zramaNopAsakane potAnI nIkaTathI jato joyo. tene joIne paraspara te anyatIrthikoe ekabIjAne kahyuM ke-- -- X - X ApaNe mATe he devAnupriyo ! makkuka zramaNopAsaka jaI rahyo che zreyaskara che ke ApaNe A prazna madrukane pUchIe - yAvat madruka zramaNopAsaka teone niruttara karIne cAlato thayo. (A kathA madhuka zrAvakanI kathAmAM AvI gayela che tyAM jovI) astikAya saMbaMdhI Aja prazna koI divasa kAlodAyI Adi anya tIrthikoe gautamasvAmIne paNa pUchyo - x - x - 4 - gautamasvAmIe temane pratyuttara ApI 6/7 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 Agama kathAnuyoga-6 kahyuM ke, Apa svayaM ApanA jJAnathI A vAta para ciMtana karo. (ahIMthI AgaLanI kathA kAlodAyI ane bhagavaMta vaccenA astikAya saMbaMdhe saMvAdanI che kathA juo kAlodAyI zramaNa - thAvat - kAlodAyIe bhagavaMtane ghaNAM prazno pUchayA - yAvat - kAlodAyI siddha, buddha - yAvatuM mukta thayA) 0 Agama saMdarbhaHbhaga. 377, 744; 0 taipAyana RSinI kathA - (A kathA kRSNa vAsudevanI kathA aMtargata AvI gayela che.) jyAre kRSNa vAsudeve pUchayuM ke, A - 8 - 8 - 8 - dvArikA nagarIno vinAza kayA kAraNe thaze ? he kRSNa! nizcayathI - 4 - 4 - A dvArikA nagarIno vinAza madirA, agni ane vaipAyana RSinA kopanA kAraNe thaze. A kaipAyana RSi brAhmaNa parivrAjaka vargamAM Ave che. teo brAhmaNa zAstra vizArada ane zaucamULa dharma pALe che ityAdi aMbai parivrAjaka mAphaka jANavuM. jyAre zAbakumAra Adi durdAnta kumAro madirA pAnathI aMdha banelA te kumAroe dhyAnastha kaipAyana RSine joyA. tene joIne zAMbakumAre kahyuM ke, A tApasa ApaNI nagarIne ane amArA kuLane haNI nAkhanAra che. to tene ja mArI nAMkho. tyArapachI sarve yAdavakumAra kaipAyana RSine mAravA lAgyA. pRthvI para pADI nAkhI mRtaprAya karIne sarve dvArikAmAM potapotAnA gharamAM pesI gayA. kRNa rAma (baladeva)nI sAthe kaipAyana RSi pAse gayA. krodhathI dhamadhamatA kaipAyanane joyA. ati bhayaMkara evA A tridaMDIne kRSNa potAnA vacanothI zAMta karavA lAgyA - 4 - 4 - kaipAyane kahyuM ke, meM sarva loka sahita dvArakAne bALI nAkhavAnuM niyANuM karela che. tethI temAM kaMI phera nahIM paDe, mAtra tamane baMnene huM javA daIza. dvaipAyana mRtyu pAmIne agrikumAra deva thayA. pUrvanuM vaira saMbhALIne dvArikAmAM AvyA. tyAM sarve loko AyaMbila Adi tapadharmamAM sthita hatA. tethI kaMI na karI zakyo. bAramAM varSaparyata dvaipAyana dvArikAnI pharate bhamato rahyo. pachI lokoe vicAryuM ke, kaipAyana bhraSTa thaIne nAsI gayo che. loko tapa choDIne svecchAcArI banyA. dvaipAyanane avakAza maLyo. kaipAyane saMvarta vAyu viphartho, tenAthI kASTha-tRNa vagere dvArikAmAM ghasaDAIne AvavA lAgyuM. samagra vArikAne kASTha vaDe bharI dIdhI. pachI agni pragaTAvI dvArikAne bhasma karI dIdhI - 8 - 8 - 8 - ityAdi. 0 Agama saMdarbha :ThA 360nI vR aMta 20, uva. 45 dasa ni pa6 + va sa cU. 41; 0 nArAyaNa, rAmagupta, bAhaka Adi anyatIrthinI kathA :- (kharekhara AmAM koI kathA che ja nahIM mAtra anyatIrthikoe vAdamAM rajU karelopotAnA pakSa che. je Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthika kathAnaka mithyAtvavardhaka mAtra che. eTale ke A kathA nathI paNa mithyA mata che.) keTalAMka kutIrthiko sAdhunI pratAraNArthe A pramANe kahe che athavA - sva vargane zItalavihArIo A pramANe kahetA saMbhaLAya che ke, rAmagupta rAjarSi AhArAdi karavA chatA siddhine pAmyA, bAhaka zItodakano paribhoga karavA chatAM siddhi pAmyA ane nArAyaNa. nAmanA RSi pariNata udaka Adino paribhoga karavA chatAM siddhi pAmyA. arthAt A anyatIrthiko A rIte AhAra, zItodaka, pariNata udaka AdinA paribhoga karavA chatAM siddhi pAmyA pachI A badhAMnA tyAgano zo artha che ? e ja rIte Asila, devila, kaipAyana ane pArAsara Adi RSio zItaLa, bIja, haritakAya AdinA paribhoga karavA chatAM siddhi pAmyA te pramANe lokamAM saMbhaLAya che. A RSio tretA-dvApara AdimAM prakhyAta hatA. kutIrthiko potAnA jUthane A pramANe kahIne jaNAve che ke AItu pravacanamAM paNa RSibhASita AdimAM A vAta Ave che. AvI anyatIrthikonI vAtathI maMda, bALa, ajJAnI viSAda pAme che. 0 Agama saMdarbha :sUyamU 226 thI 228 + 0 tAmalitApasa kathA : (A kathA deva-devI kathAnaka vibhAgamAM izAnendranI kathAmAM vistArathI AvI ja gayela che. ahIM mAtra tAmalInA tApasapaNA jeTalI kathAno ja sAra rajU karela che. kathA mATe - juo izAnendra) te kALe, te samaye A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM tAmralisI nagarImAM mauryaputra tAmalI nAme gAthApati raheto hato - 4 - 4 - 4 - teNe prANAmAM pravajyA aMgIkAra karavAno vicAra karyo - 4 - 4 - muMDita thaIne teNe prANAmA pravajyA aMgIkAra karI. pachI abhigraha karyo ke AjathI huM niraMtara chaTha-chaTha tapanI ArAdhanA karIza. mAvajIva A ArAdhanA karatA pAraNe AtApanA bhUmimAMthI utarI bhikSA levA jaIza, te sivAya roja AtApanA bhUmimAM rahI sUrya sanmukha be hAtha UMcA karI AtApanA laIza. pAraNAnA divase svayaMkASThapAtra laI tAmralisInA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gUThasAmudAnika bhikSAcarIne mATe bhramaNa karI bhikSAvidhi dvArA zuddha odana lAvIza. tene ekavIza vakhata dhoIne khAIza - e pramANe tAmalI tApasa AhAra kare che. tAmalI tApasanI pravajyA prANAmApradhvajyA eTalA mATe kahevAtI hatI ke, te je vyaktine jyAM juo tyAM tene praNAma karato. indra, skaMda, rudra, ziva, vaizrama, AryA, raudrarUpa caMDikA, rAjA yAvat sArthavAhane athavA kAgaDA, kutarA, cAMDAla AdimAMthI jene joto tene praNAma karato. ucca vyaktine ucca rItithI ane nIcane joIne nIca rItithI praNAma karato hato. - 8 - 8 - 8 - chelle teNe saMlekhanA svIkArI, anazana karyuM. pAdapopagamana saMthAro svIkAryo - yAvat - izAnendra thayo. 0 Agama saMdarbha : Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 bhaga 160 thI 173; ---- -- X 0 jamadagni ane parasurAmanI kathA :- (A kathA subhUma cakravartInI kathA aMtargata vistArathI AvI gayela che. ahIM temanA tApasapaNAne Azrine kathAsAra Apela che. kathA juo subhUma cakrI.) agnika nAme eka bALaka tApasanI pazcimAM pahoMcyo. tenuM nAma agnika hatuM paNa jama nAmanA tApase tene ucherIne moTo karyo. tethI te jamanA putrarUpe jamadagni nAme prasiddha thayo. ghora tapazcaryAthI jagavikhyAta thayo. te vakhate pUrvajanmanA zrAvaka evA vaizvAnara deva ane tApasabhakta evA dhanvaMtarI deva vacce vivAda thayo ke kono dharma zreSTha ? x - X parIkSA karavA nIkaLyA. - x dIkSA levA nIkaLelA padmaratha rAjAnI parIkSA karI kSobhita na karI zakyA sadgati thatI nathI tema kahetA jamadagni tApasa kSobhita thaI gayA. X - x - devo tene - - jamadagni pAse gayA - * - * X - X aputriyAnI * - * tyArapachI jamadagni AtApanAdi tapa choDIne mRgakoSThaka nagare gayA - * - * * jitazatru rAjAnI kanyA mAMgI - 4 - 4 - * kanyAoe temano anAdara karatA badhIne kubaDI banAvI dIdhI - phaLanI lAlaca ApI reNukA bAlikAne jamadagni lai gayo - reNukA yauvanavatI thaI tyAre vidhivat vivAha karyo - x - x - x - RtukALe jamadagnie reNukAne evo caru Apyo ke jenI sAdhanAthI brAhmaNomAM agresara evo parAkramI putra thAya. reNukAnI vinaMtIthI anaMtavIrya sAthe paraNelI reNukAnI bahena mATe paNa kSatriya caru sAdhI Apyo - x - x - - reNukAe brAhmaNa carune badale kSatriya carunuM bhakSaNa karyuM. jamadagni ane reNukAno putra thayo tenuM nAma rAma (parazurAma) rAkhyuM. anaMtavIryanA putranuM nAma kRtavIrya rAkhyuM. reNukA putra rAme koI vidyAdharanI sevA karI, teNe rAmane parazuvidyA ApI. tyArathI te parazurAma nAme prasiddha thayo. koI vakhate reNukA anaMta vIrya sAthe ratikrIDA magra banI. tenAthI reNukAne eka putra thayo. parazurAmane tenI jANa thatA teNe mAtA tathA putra baMnene mArI nAMkhyA. te jANI anaMtavIrye jamadagni tApasanA Azramano vinAza karyo. parazurAme te jANI anaMtavIryane mArI nAMkhyo. te vAta kRtavIryae jANI teNe AvIne jamadagni tApasane mArI nAMkhyA. tethI parasurAme kRtavIryane mArI nAMkhyo. kRtavIryanI patnI tArAne subhUma nAme putra thayo. parazurAmanI parasu jyAM jyAM kSatriyane jotI tyAM tyAM prajvalita thatI ane parasurAma te pRthvIne nakSatriya banAvI deto e rIte sAta vakhata teNe pRthvIne nakSatriyA karI - * - * - * -- aMte subhUma cakravartI banyo. teNe parazurAma tApasane mArI nAMkhyo. 0 Agama saMdarbha :AyA.mU. 63nI vR; X -- - AyA.cU5 49; Agama kathAnuyoga-6 utta. 48 + -- - X sUrya 209; Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthika kathAnaka sUryamU. 419nI vR; Ava.ni. 918nI ; Avama.pR. 237, 239, 375; X - X *X - X karyuM - 0 skaMdaka parivrAjakanI kathA :~ (A kathA zramaNa vibhAgamAM skaMdaka zramaNanI kathAmAM AvI gayela che, ahIM mAtra tenA parivrAjakapaNAno kathAsAra rajU karela che. skaMdakanI samagra kathA mATe juo skaMdaka zramaNa kathA) te kALe, te samaye kRtaMgalA nAmanI nagarI hatI. tyAM nIkaTamAM zrAvastI nAme nagarI hatI. tyAM kAtyAyana gotrIya gardabhAla RSino ziSya skaMdaka nAme parivrAjaka raheto hato. te Rgveda, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda tathA itihAsa, nighaMTu e chano sAMgopAMga ane rahasya sahita pravartaka, dhAraka ane pAragAmI hato. cha aMgano jJAtA hato. SaSThitaMtramAM vizArada hato. gaNitazAstra, zikSAzAstra, AcArazAstra, vyAkaraNazAstra, chaMdazAstra, vyutpattizAstra, jyotizAstra tathA bIjA paNa aneka brAhmaNa ane parivrAjaka saMbaMdhI nIti ane darzanazAstromAM atyaMta nipuNa hato. koI vakhate piMgala nigraMthe kaMka parivrAjakane pUchyuM, he mAgadha ! zuM loka sAMta che ke anaMta ? jIva sAMta che ke anaMta ? - 4 - 4 - x ityAdi * - * -- X tyAre skaMdaka tApasa zaMkA, kAMkSA, vicikitsAvALo, bheda samApanna ane kalezayukta thayo. * * * * * - mauna dhAraNa karIne rahyo. tyArapachI - X x - 4 - x skaMdaka bhagavaMta mahAvIra pAse javA nIkaLyo - bhagavaMta gautamasvAmIne kahyuM ke tuM Aje tArA pUrva saMgatikane joIza. gautame tenuM svAgata karyuM x = x bhagavaMta mahAvIre tene bodha Apyo * loka, jIva, siddhi ityAdi vize vizad jJAna ApyuM - skaMdake dIkSA lIdhI - x - x - vividha kaThora tapa karyA - -X-X - * - * - * * * * - * anazana acyutakalpe devatA thayo X* X mahAvidehe mokSe jaze. gacchA. 100nI vR; - x = x = x = jIvA. 105 + q Avac1-5 519, 520; -- x = X 0 Agama saMdarbha : - bhaga 112 thI 117; 0 pudgala parivrAjakanI kathA :- aMta. 4; -- x = X - - 101 - bhatta. 153; titvo. 481; anutta 1; (A kathA vistArathI zramaNa vibhAgamAM AvI ja gayela che. ahIM mAtra tenA parivrAjakapaNAnI kathAne sArarUpe rajU karela che.) te kALe, te samaye AlabhikAnagarI hatI. tyAM zaMkhavanacaitya hatuM. te caityathI thoDe dUra pudgala parivrAjaka raheto hato. te Rgveda, yajurveda yAvat - brAhmaNa ane parivrAjaka saMbaMdhI nayomAM kuzaLa hato. niraMtara cha-chaThano tapa karato hato. be hAtha UMcA rAkhI sUrya sanmukha rahIne AtApanA bhUmimAM AtApanA leto vicarato hato. tyArapachI pudgala parivrAjakane x = X X a tapa, AtApanA ane prakRti Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 Agama kathAnuyoga-6 ja | bhadratAthI, prakRti upazAMtatAthI, prakRtithI alpakaSAyo hovAthI - 4 - 4 - 4 - yAvatuM vibhaMga nAmaka jJAna utpanna thayuM. vibhaMga jJAnathI te brahmaloka kalpavAsI devo parvatanI sthitine jovA lAgyo. tyAre pugala parivrAjakane Avo - 4 - 4 - saMkalpa thayo ke mane atizaya jJAna ane darzana utpanna thayA che. devalokamAM devonI jaghanya sthiti 10,000 varSa che - thAvat - vadhatA vadhatA daza sAgaropama thayA pachI devaloka bucchinna thAya che - 8 - 4 - 4 - te AtApanA bhUmithI Ubho thayo. tridaMDa, kuMDikA - yAvat - bhagavA vastro lIdhA. AlabhikA nagarInA parivrAjaka maTha hato tyAM Avyo, upakaraNo rAkhyA pachI AlabikA nagarImAM sarva sthaLe - 8 - 8 - prarUpaNA karavA lAgyo ke - 8 - 8 - x - devonI jaghanya sthiti 10,000 varSa che. utkRSTa daza sAgaropama che. pachI devaloka bucchinna thAya che. tyAre tyAM padhArelA bhagavaMta mahAvIre - 8 - 8 - 8 - devaloka saMbadhI yathArtha sthitinuM kathana karyuM - 8 - 8 - 8 - pudgala parivrAjaka bhagavaMta samIpe Avyo - x - 8 - 8 - dharmazravaNa karI dIkSA lIdhI - 4 - 4 - yAvat - 8 - - sarva duHkhothI mukta thayo. 0 Agama saMdarbha :bhaga. para8 + Q - 4 - 4 - 0 mudagala anyatIrthikanI kathA : buddhano eka anuyAyI hato tenuM nAma muddagala hatuM. te svAtiputra-zuddhodanasuta prakAzita mArgane anusarato hato. teo evuM kahetA ke, paramArthane na jANatA gRhastho sukhasAdhanane parigraharUpe jue che. paNa te sAdhu mATe parigraha nathI. A viSayamAM te teno svaruci viracita mArga mAtra che. bhagavaMta kahe che ke, AvA mArgano tyAga karavo joIe, tenA paramArthane samajavo joIe. mudgala Adi sAthe A viSayamAM mahA-vivAda paNa thayela che. paraMtu tatiSayaka carcA vRttikAra maharSie kayAMya darzAvI na hovAthI mugala anyatIrthika saMbaMdhe ame vizeSa kathA noMdhI zakatA nathI. 0 Agama saMdarbha :AyA.cUB 82; AyA. 93nI : 0 nArada,kacchaghanAradanI kathA : (nArada RSinI kathA tathA teno parIcaya A pUrve pratyekabuddha nArada tathA draupadI zramaNInI kathAmAM AvI ja gayelo che. A uparAMta kRSNavAsudeva kamalAmelA, ane sAgaracaMdranI kathAomAM paNa nAradano parIcaya-ullekha ane prasaMga AvI gayela che. tethI ahIM mAtra teno sAmAnya parIcaya ane kathana ja rajU karela che.) zauryapura nagaramAM jyAre samudravijaya rAjA hatA tyAre tyAM yajJayaza nAmano eka Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthika kathAnaka tApasa hato. tene saumitrI nAme patnI hatI. temano yajJadatta nAme putra hato. somayazA putravadhU hatI. teono putra nArada hato. je kacchalanArada paNa kahevAya che. teo ucha vRttithI AjIvikA calAvatA hatA. eka divase bhojana karatA ane bIje divase upavAsa karatA hatA. yajJadatta ane somayazA nArada (bALaka)ne azokavRkSa nIce pUrvANakALa rAkhIne bhikSArthe jatA. A tarapha vaizramaNakAyika jaMbhaka devo mArgamAM jatA hatA. temaNe A bALaka (nArada)ne joyo avadhijJAna vaDe jANyuM ke te devanikAyathI cyavela che. tethI anukaMpAthI tenA para chAyA karI, duHkhamAM uSNatAmAM rahelo hato. temAMthI mukta karyo. pachI tene guptavidyA zIkhavI. koI kahe che ke te bALabhAvathI mukta thayo tyAre pUrvabhavanI prItithI vidyAjuMbhaka ve prajJapti Adi vidyA zIkhavelI. nArada maNipAdukA ane suvarNakuMDala paherIne AkAzamArge gamana karatA koI vakhate te dvArAvatI padhAryA. vAsudeve pUchela praznano uttara ApI na zakavAthI kahyuM ke pachI kahIza sImaMdhara svAmI ane yugaMdhara tIrthaMkarane tyAM - tyAMnA vAsudeva pUchela te javAba jANIne nArade AvIne kahyuM ke, satya e zauca che. vAsudeve pUchyuM to pachI satya zuM che ? nArade uttara na ApatA nirbhartyanA karI javA dIdhA. nArade ati vicAraNA karI. jAtismaraNa thayuM. pachI teo pratyekabuddha thayA. temaNe RSibhASitanuM prathama adhyayana 'zauca''nI prarUpaNA karI. ATha brAhmaNa parivrAjakomAM paNa nAradano ullekha Ave che. A parivrAjako cAra veda, itihAsa ane nighaMTu zAstranA adhyetA hoya che tenA sAraga, pAraga, dhAraka, tathA cha aMganA jJAtA hoya che. SaSTitaMtramAM vizArada hoya che ityAdi. aMbaDa parivrAjaka anusAra jANavuM. teo zaucamUlaka dharmanuM paripAlana kare che. teo ekabIjAne laDAvI mAravA mATe jANItA che. A vAta draupadInI kathAmAM ane kamalAmelA sAgaracaMdranI kathAmAM AvI gayela che X* X - - ityAdi X - X - 0 Agama saMdarbha : nAyA. 174 thI 176; Ani. 1295 + ; naMdI. 46-1 uva. 45; *pR 106; kalpasUtravRtti; 103 - x *- Ava..1.5 121; 2- 194; dasa.ni. 193nI vR; 0 vaizyAyana bAlatapasvInI kathA : (A saMpUrNa kathA bhagavaMta mahAvIranA caritramAM Ave che. temAM "bhagavaMtanuM navamuM cAturmAsa - anAryabhUmimAM' e zirSaka heThaLanI kathAmAM A kathAnaka noMdhAyeluM che. bhagavaMta mahAvIra anAryabhUmimAM navamuM comAsu karyA pachI chadmasthAvasthAmAM ja vihAra karatA hatA. gozALo paNa temanI sAthe vicarato hato. e rIte vicaratA--vicaratA kUrmagrAma pahoMcyA. tyAMno A kathA prasaMga che ~) kUrmagrAma nagaranI bahAra vaizyAyana nAme bAlatapasvI hato. niraMtara chaTTha-chaTTha tapakarma karato, potAnA baMne hAtha UMcA rAkhIne sUrya sAme Ubho rahIne AtApanA bhUmimAM AtApanA leto hato. X-X-- gobara grAmamAM gozaMkhI kaNabI hato - * * * Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 Agama kathAnuyoga-6 - 8 - coroe gAma bhAMgyuM tyAre koI strIne bALakasahita coro uThAvI gayA - 4 - 4 - te strIe tyajela bALakane kaNabIe potAnI vaMdhyApatnI baMdhamatIne Apyo. - 8 - 8 - 8 - kALakrame te bALaka yuvAna thayo. tenI mAtAne cora lokoe koI vezyAne veMcI dIdhI hatI - 4 - 4 - prakhyAta gaNikA banI - 8 - 8 - gozaMkhIno pAlaka putra yuvAna thayo - 4 - 8 - - gaNikAne tyAM jatA evA teNe potAnI mAtA sAthe ja bhoga vilAsa karyA - 4 - 4 - kuLa devatAnI vANIthI potAnA akAryano khyAla Avyo - - 8 - 8 - pachI tene vairAgya utpanna thayo. teNe prANAmI nAmaka pravajyA aMgIkAra karI. te vaizyAputra hovAthI vaizyAyana kahevAyo - 4 - 4 - vaizyAyana tApasanI jarAmAMthI je juo nIce paDatI, tene te pharI jaTAmAM mUkI daI tenI rakSA karato hato - 4 - 4 - - gozAlake tenI mazkarI karI - 4 - 4 - vaizyAyana tApase tenA para tejolezyA choDI. tyArapachI bhagavaMta mahAvIre zItalegyA choDIne tejalezyAno prabhAva vinaSTa karyo - 4 - 4 - bhagavaMtanI Rddhi joI vaizyAyane temanI prazaMsA karI. 0 Agama saMdarbha:bhaga 640; bhatta. 113; Ava.ni. 493 + Ava yU.1-pR. 297, 298; AvAmay. 286; kalpasUtra vRtti, - 4 -- 4 - 0 indranAga anyatIrthikanI kathA : (A saMpUrNa kathA pratyeka buddha indranAga" kathAmAM AvI gayela che. tethI ahIM mAtra tenI parIcayAtmaka rajUAta karelI che.) vasaMtapura (bIjA mate jirNapura) nAme eka nagara hatuM. tyAM indranAga nAme eka bALaka hato. marakIno upadrava thatAM te bALaka ekalo ja bacyo. - 4 - 4 - bhikSAthI AjIvikA calAvavA lAgyo - 4 - 8 - sArthanI sAthe rAjagRha javA nIkaLyo - 4 - 8 - ajIrNane kAraNe te jamyo nahIM tyAre sArthavAhane thayuM ke, A avyaktaliMgI - tapasvI lAge che - 8 - 8 - sArthavAha sivAya koInuM bhojana te leto na hato - 4 - 8 - loko kahevA lAgyA ke A ekapiDika che - 4 - 8 - pachI teNe eka maTha banAvyo, potAnuM mastaka muMDAvyuM, bhagavA vastro dhAraNa karyA. lokomAM te parivrAjaka rUpe prakhyAta thayo. tyArapachI te roja koIpaNa eka ja vyaktinA bhojanano svIkAra karato hato. - 4 - 4 - gautamasvAmI sAthe ekapiMDika ane anekapiMDikapaNAno saMvAda thayo - 4 - 4 - satya samajAtA - 4 - 4 - pUrvabhavanI smRti thaI - 4 - 4 - 4 - yAvatuM te pratyekabuddha thayA. - 4 - 4 - devatA arpita sAdhuveza dhAraNa karyo - 4 - 4 - mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :Aya. yU.. 12, 134, 139; AyA. 139 Ava.ni. 847 + 4 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthika kathAnaka 105 Ava2.1- 466; RSi 41; - - 4 - 0 pUraNatApasa kathA : (A kathA camarendranI kathAmAM AvI ja gayela che. kemake te camarejano pUrvabhava che. ahIM mAtra tenA tApasapaNAno ullekha ja karela che.) te kALe, te samaye A ja jaMbUdvIpanA bhAratavarSamAM viMdyAcalanI taLeTImAM bebhelA nAmaka saMniveza hatuM. tyAM pUraNa nAme gAthApati raheto hato. tenI samagra vaktavyatA tAmalI tApasa samAna che. vizeSa e ke cAra khAnAvALuM kASThamaya pAtra banAvela. temaja muMDita thaIne dAnAmAM nAmanI pravajyA aMgIkAra karelI. chaThanA pAraNe chaTha tapa karatA, roja AtApanA bhUmimAM sUrya sanmukha rahIne AtApanA letA. pAraNe AtApanA bhUmimAMthI utarI bebhela saMnivezamAM UMca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSA vidhithI bhikSAcarIe jatAM prApta bhikSAmAMthI prathama khAnAnI bhikSA mArgamAM pathikone ApatA, bIjA khAnAnI bhikSA kAgaDA-kutarAne ApatA, trIjA khAnAnI bhikSA kAcabA - mAchalAne ApatA ane cothA khAnAnI bhikSAthI svayaM AhAra karatA hatA. ityAdi - 8 - 8 - 8 - - 8 - 8 - 8 - chelle anazana karyuM, cAvajIvana AhAra-pANInA pratyAkhyAna karyA. pAdapopagamana saMthAro karyo. - 8 - 8 - 8 - mAsikI saMlekhanA karI - 4 - 4 - amaraindrarUpe utpanna thayA. 0 Agama saMdarbha:bhaga. 172; 0 kauDinya - datta ane zevAla tApasanI kathA : (A kathA kauDinya - datta zevAla zramaNonI kathAmAM AvI gayela che. A traNe tApasInI sva ziSyo sAthenI kathAno ullekha vajasvAmInI kathAmAM vajasvAmInA pUrvabhavanA varNana vakhate tathA gautamasvAmInI kathAmAM 1500 tApasonA pratibodha avasare AvI ja gayela che. atre teno kathAsAra rajU karela che.) jyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautama svAmIne kaheluM ke jeo svalabdhie aSTApada tIrthe jaIne tyAMnA caityonI vaMdanA kare che, te A ja bhave mokSa pAme che, tyAre A javAba sAMbhaLIne kauDinya, datta ane zevAla e traNe tApaso potapotAnA 500500 ziSyo sAthe aSTApada tIrthe javA pravRtta thayA. kauDinya tApasa parivAra sahita ekAMtara upavAsa karatA pAraNe sacitta kaMdamUlano AhAra karatA hatA. te aSTApadanI prathama mekhalA sudhI pahoMcyA. dattatApasa parivAra sahita chaThane pAraNe chaTha karatA hatA. pAraNe paDelA patra-puSpAdino AhAra karatA hatA. te aSTApadanI bIjI mekhalAe pahoMcyA, zevAla tApasa parivAra aThamane pAraNe aThama karatA hatA. pAraNe svayaM plAna banelI arthAt acitta vanaspatino AhAra karatA hatA. te badhAM aSTApadanA trIjI mekhalA sudhI pahoMcyA - 8 - 8 - 8 - Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 Agama kathAnuyoga-6 gautamasvAmInA pratibodhathI kauDinya, datta ane zevAla traNe tApasoe parivAra sahita dIkSA lIdhI. devatAe Apela sAdhuveza grahaNa karyo. - 4 - 8 - 8 - badhAM - 4 - 4 - 4 - kevaLajJAna pAmyA. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 764 + vR A va..1-pR. 383; utta.ni 296nI 6 0 goviMda bhikSunI kathA: (A kathA zramaNa vibhAgamAM goviMda vAcakanI kathAmAM AvI gayela che. atre mAtra tenA bhilupaNAno kathAsAra jU karela che). goviMda nAme eka bhikSu hato. te buddha sAdhu hato. tyAre tene koI jainAcAryae vAdamAM aDhAra vakhata harAvyo. tyAre tene thayuM ke mAre AmanA siddhAMtanuM svarUpa jANavuM paDaze, to ja huM temane vAdamAM jItI zakIza - 4 - 4 - te ja AcArya pAse dIkSita thayA - 4 - 4 - sAmAyikAdi adhyayana karatAM zuddha samyakatvane prApta karyuM - 4 - 4 - punaH vrata uccaryA - 4 - 4 - tyArabAda goviMda Aryae keTalIka niryukti racI. vizeSa vigata mATe kathA juo goviMda vAcaka. 0 Agama saMdarbha :AyaLyU. 27, 60, 228; ThA. 898, 963nI vR, nisI.bhA. 3656, papa73 + cU. viva.bhA. ra709, ra710 + vR; A cUra-tha 201, 306, 322 sani 8ra + ; dasamU. 53; - >> -- >> -- 0 pozAla parivrAjakanI kathA : | (A kathA nilava vibhAgamAM rohagupta nilavanI kathAmAM AvI gayela che. ahIM mAtra pozAla parivrAjakano parIcaya mAtra rajU karyo che.) aMtaraMjikA nagarImAM eka parivrAjaka pATAthI potAnuM peTa bAMdhIne ane jAMbunA vRkSanI zAkhA hAthamAM laIne nagarImAM bhramaNa karato hato - 8 - - - te kaheto ke, mAruM udara ghaNAM jJAnathI bharAI gayuM che. phATI na jAya te mATe loDhAnA paTTA vaDe bAMdhI lIdhuM che. AkhA jaMbUdvIpamAM mAro koI prativAdI nathI, tema darzAvavA mATe A jaMbUvRkSanI zAkhA hAthamAM rAkhelI che. tyArapachI te parivrAjake paTaDa vagaDAvyo - AkhI nagarI zUnya che, sarve para pravAdI che. koI mAro prativAdI nathI AcArya zrIguptanA ziSya rohaguse te paTa pakaDI lIdho - 8 - 8 - baMne vacce vAda thayo - 8 - 8 - 8 - rohagupta vairAzika matanI sthApanA karI - 8 - 8 - poTTAla parAjita thato hato. tethI parAjayathI krodhAvezamAM AvI teNe vRzcika, sarpa, udara, mRga, suvara, kAgaDA ane samaLI vidyA anukrame choDI - 4 - 4 -- rohagupta pratividyA bhaNIne porTuzAlane parAjita karyo ityAdi - 8 - 8 - 0 Agama saMdarbha : Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthika kathAnaka 107 ThA. 68bI , nisI.bhA. pa602 + cuM, Ava.bhA. 136 thI 140 + vR, Ava.ni 778 thI 788 - uttamU 309 + uttani 165, 172 nI vR buha.bhA. 756nI vR Ava.yU.1-pR. 4ra4; kalpa. sthavirAvalI vRtti, 0 buddhIzAkyanI kathA : buddhane zAkya, svAtiputra ke zuddhodana suta nAme paNa oLakhavAmAM Ave che. koI svAtiputrane buddhanA anuyAyIrUpe paNa oLakhAve che. A buddha athavA zAkya bauddha matanA saMsthApaka hatA. temanA pitAnuM nAma zuddhodana hatuM. temanI mAtAnuM nAma mAyA hatuM. teo aplAyanI hiMsAmAM pravRttivALA hatA, temanA pravacana arthAt siddhAMtane navamAM sthAnAMgamAM mithyA pravacanarUpe oLakhAvela che. pannavaNA vRttimAM tenA darzanane kudarzana kahela che. piMDa niryuktimAM zramaNanA pAMca bhedamAM eka bheda rUpe zAkyono ullekha jovA maLe che. uttarAdhyayanamAM paNa temane katIrthikarUpe oLakhAvela che. kemake teo sakArAdinI eSaNAvALA che. je prANipriya viSaya hoya teno ja upadeza karanAra kahyA che. A buddhane "canIka" nAme paNa oLakhAvela che. - buddhanuM svataMtra kathAnaka ke tenA siddhAMtonuM koI vizeSa nirUpaNa prApta thayuM nathI. hAM, AdrakakumAra sAthe buddhonA vAdano prasaMga jarUra noMdhAyela che. je AdrakumAranI kathAthI jANavo. A vAta sUtrakRta AgamanI niyukti AdimAM varNavAela che. 0 Agama saMdarbha :AyAmU. 26, 63, 4, 82nI vR suya.yU. 417, 429; ThA 83panI vR; jIvA1nI vR; panna 188nI , AvapU.1-pR. 24ra; Ava.ni. 93ranI vR piMDani 483 + , dasa yU.pR. 17; uttamU. 308 + 4 naMdI.mU.1nI va - >> --- >> -- 0 garika tApasanI kathA : (A kathA kArtika zreSThInI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM AvI gayela che. jeno kathAsAra atre rajU karela che. vistRta kathA mATe juo "kArtika zramaNa" kathA) te kALe, te samaye hastinApura nAme nagara hatuM. mAsakSamaNa - mAsakSamaNa karato evo garika tApasa (eka parivrAjaka) Avyo. tyAre kArtika zreSThI sivAya badhAM tenA bhakta thayA. A vAta jANI airika tApasa tenA para ghaNo krodhita thayo - 4 - 4 - rAjA jitazatrue tene pAraNA mATe nimaMtraNa ApyuM tyAre garika tApase kahyuM ke, jo kArtika zreSThI AvIne mane bhojana pIrase to huM pAraNuM karavAnuM AvuM - 4 - 4 - rAjAbhiyogathI kArtika zreSThI AvyA. tyAre garika tApase tene nAka para AMgaLI ghasI darzAvyuM ke, tAruM nAka kapAyuMne ? kArtika zreSThI dIkSA laI - 4 - 4 - zakendrarUpe utpanna thayo. garika tApasa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 Agama kathAnuyoga-6 tenAbhiyogathI ajJAna kaSTa karI zakendranA vAhanarUpa airAvaNa deva (hAthI) thayo. - 4 - x - tene joIne nAsatA airAvaNane tarjanA karI zakae mULarUpe sthira karyo. 0 Agama saMdarbha :suya.5 262; ThA. 974 + vR; bhaga. 72 AvA mU. 63nI vR; AvapUra-pR. 276, 277; kalpa 14nI vR - 4 -- >> -- 0 gharmaraci tApasanI kathA : (A kathA pratyekabuddha kathAnakomAM Ave che. paNa pUrve te parivrAjaka/tApasa hatA. tenA A tApasapaNAno kathAsAra atre rajU karela che.) vasaMtapura nagare jitazatru rAjA - 8 - 8 - dhAriNI rANI - 8 - 8 - dharmaruci putra hato - 4 - 4 - 4 - rAjA jitazatrunI sAthe dharmaruci yuvarAje paNa tApasa dIkSA aMgIkAra karI - 4 - 8 - baMne tApasapaNe vicAravA lAgyA. koI vakhate amAvAsyA AvI. tApasanA adhipatie evI udaghoSaNA karI ke, AvatIkAle amAvAsyA che. tethI sarve tApasoe phaLaphUla Adino je kaMI saMgraha karavo hoya te Aje ja karI levo. AvatIkAle amAvAsyA hovAthI chedana-bhedana na karavuM. dharmaruci tApasane manomana thayuM ke, A AcAra keTalo sAro che ? haMmezA Avo AcAra pALavAno hoya to kevuM suMdara ? - 4 - 4 - sAdhu bhagavaMtone joIne dharmacie pUchayuM ke, zuM tamAre paNa Aje anAkuTTi che ? - 4 - 4 - sAdhue kahyuM, amAre thAvajIvana anAkuTTi varte che - 4 - 4 - dharmaruci A vAta pUrve kyAMka zravaNa karI che tema lAgyuM - 4 - 4 - jAtismaraNa jJAna thayuM - 8 - 8 - pUrve sarva sAvadhano tyAga karyAnuM yAda AvyuM - 8 - 8 - pratyekabuddha thaI gayA. 0 Agama saMdarbha :AyA. 4nI vR; Avani 877 + 4 Ava.yU.1-pR. 498; Avani 876nI va - 4 -- >> -- 0 ziva tApasanI kathA : (A kathA zivarAjarSinI kathAmAM vistArathI AvI gayelI che. ahIM mAtra tenA tApasapaNAno kathAsAra Apela che. kathA juo "zivarAjarSi') te kALe, te samaye hastinApura nagaramAM ziva nAme rAjA hato - 4 - 4 - 4 - teNe koI divase - 8 - 8 - dizApoSika pravajyA aMgIkAra karavA vicAryuM. loDhI, lokaDAha, kaDachA, tAMbAnA tApasanA upakaraNo laIne gaMgAnA kinAre rahetA vAnaprastha tApaso - 4 - 4 - pAse muMDita thaIne dizaprosika pravajyA aMgIkAra karI. pachI abhigraha karyo ke, mAre jIvanaparyata chaTha bhakta tapa karavo. nitya AtApanA levI. prathama chaThanA pAraNe AtApanA bhUmithI nIce utaryo. valkala vastra paheryA - 4 - - kAvaDa lIdhI - 8 - pUrva dizAne prokSita karI - 8 - 8 - tyAM vidyamAna kaMda, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatIrthika kathAnaka 109 mULa Adi harita vanaspati grahaNa karI - 4 - 4 - kAvaDa bharI. - 4 - 4 - pAchA AvIne vedikA banAvI - 4 - 4 - gaMgA snAna karyuM - 4 - 4 - AvIne agri prajvalita karyo. agrinI dakSiNa bAju sakathA, valkala, dIpa, zayyA, upakaraNa, kamaMDalu, dArudaMDa sthApyA. tyArapachI madhu, ghI ane cokhAthI agrimAM homa karyo. - 4 - 4 - vaizvadeva tathA atithinI pUjA karI - 8 - 8 - svayaM bhojana karyuM. e ja rIte bIjI vakhata dakSiNa dizA proSita karI, trIjI vakhata pazcima dizA proSita karI, cothI vakhata uttara dizaproSita karI, pUrvokta vidhie svayaM bhojana karyuM. koI divase - 4 - 4 - ziva tApasane vibhaMga jJAna thayuM - 8 - 8 - sAta dviIpa ane sAta samudra paryata jovA lAgyo - 4 - 4 - hastinApuramAM badhe kahevA lAgyo ke, - 8 - 8 - sAta dvIpa, sAta samudraparyata ja A loka che, pachI lokano aMta thAya che - 4 - 4 - bhagavaMta mahAvIra samosaryA - 4 - 8 - 8 - 4 - temaNe asaMkhyAtA hIpa-samudra parvatano bodha Apyo - 4 - 4 - 4 - paraMparAe A vAta sAMbhaLIne ziva tApasa bhagavaMta mahAvIra pAse Avyo - 4 - 4 - bhagavaMta mahAvIrathI te tApasa pratibodha pAmyo - 8 - - teNe dIkSA lIdhI. - 4 - 4 - 4 - yAvatu - 4 - 4 - mokSe gayo. 0 Agama saMdarbha :ThA 3ra + vR bhaga. pa06 thI 508; bhagata paranI vR, Ava.ni. 846 + 4 Ava.2.1-5. 469; - 4 - 4 - 0 zukra parivrAjaka kathA : | (A kathA thAvastrAputra zramaNa kathAnI aMtargatuM kathArUpe vistArathI AvI gayela che. ahIM mAtra tenA parivrAjakapaNAMno kathAsAra rajU karela che.) te kALe, te samaye zukra nAmaka parivrAjaka hato. je cAre vedomAM, SaSThitaMtramAM sAMkhyadarzanamAM nipuNa hato. yama, niyama, zaucamUlaka parivrAjaka dharmathI yukta hato. dAnadharma, zaucadharma, tIrtha snAnano upadeza karato hato. bhagavA vastro, tridaMDa, kuMDikA, kamaMDalu, chatra, chatrAlikA, aMkuza, pavitrI, kesarikAe upakaraNo laIne 1000 parivrAjakothI parivRtta thaIne saugaMdhikA nagarInA parivrAjaka maThe Avyo - 4 - 4 - sAMkhya matathI potAnA AtmAne bhAvita karato vicaravA lAgyo. - X - X - parSadA nIkaLI, sudarzana paNa Avyo - 4 - x - zukra parivrAjaka sAMkhyamatano upadeza Apyo. zaucamUlaka dharmanI prarUpaNA karI - 8 - - zaucathI ja svarge javAya che, tema prarUpaNA karI - 8 - - sudarzane zaucamUlaka dharma svIkAryo. thAvaccaputra aNagAra padhAryA - 4 - 4 - sudarzanane vinayamUlaka dharma kahyo - 4 - 4 - kharekhara zuddhi zaucathI paNa - 4 - 4 - viramaNathI thAya che, te samajAvyuM - 4 - 4 - pratibodha pAmI sudarzane zrAvaka dharma svIkAryo. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 Agama kathAnuyoga-6 zukra parivrAjaka A samAcAra jANI - 8 - 8 - saugaMdhikA nagarI Avyo - 4 - 4 - sudarzana sAthe zukra parivrAjaka thAvastrAputra pAse pahoMcyA - 4 - 4 - thAvastrAputra sAthe zukra parivrAjakane yAtrA, yApanIya, avyAbAdha, prAsakavihAra ityAdi viSaye (vistArathI) - 8 - 8 - saMvAda thayo - 4 - 4 - 4 - thAvaggAputronA uttarathI pratibodha pAmIne zukraparivrAjake zramaNa dIkSA aMgIkAra karI - 4 - mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 67, 68; 0 kapila anyatIrthikanI kathA : (gautamasvAmIno jIva jyAre) rAjakumAra kapila hato - 4 - 4 - tyAre bhagavaMta mahAvIrano jIva je marIci hato tenI pAse parivrAjakapaNAthI pravajita thayo. (A kathA bhagavaMta mahAvIranA marIcinI bhavanI kathAmAM AvI gayela che.) tyArapachI kapile sAMkhyamatanI sthApanA karI - 8 - 8 - AsurI nAme teno ziSya hato - 4 - 8 - kapile tene SaSThitaMtranuM zikSaNa ApeluM. 0 Agama saMdarbha :sUya ni ra7nI ; bhaga 3ranI vR; pA. 11nI nisI.bhA. 3354nI cuM, Ava.ni. 437 + vRka. Ava.cU.1-. 193, 228; dasa cUpR. 17; utta.ni. 28nI vR RSibhASita payatrAmAM je pratyekabuddhono ullekha che, tenA vize ema jANavA maLe che ke A badhAM pUrve parivrAjako/anyatIrthiko hatA. paNa badhAMnI kathAo prApta thatI nathI. yakiciMtu prApta thaI che te ahIM pratyekabuddha ke zramaNa vibhAgamAM noMdhI ja che. tethI mAtra e khyAla rAkhavuM anyatIrthikonI kathAmAM RSibhASitamAM jaNAvelA badhAM ja pratyekabuddho anyatIrthika hatA. muni dIparatnasAgara saMkalita ane anuvAdita anyatIrthika kathA samApta - 4 - 4 - Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya kathAnaka - - - - khaMDa-9 anya kathAnaka pUrve uttamacaritrathI AraMbhIne anyatIrthika sudhInA kathA vibhAgamAM samAveza na pAmatI evI kathAo A vibhAgamAM jU karela che. te mATe ame be alaga-alaga adhyayano pasaMda karyA che. (1) prathama adhyayanamAM ame phakta azubhakarmanA vipAkomAM darzAvatI daza kathAo lIdhI che ane (2) bIjA adhyayanamAM A sivAyanI keTalIka kathAo samAvela che. # adhyayana-1 duHkhavipAkI kathAo :AgamomAM vipAkazruta nAme eka Agama che. jenA prathama zrutaskaMdhamAM duHkha vipAkamAM daza adhyayano pharamAvelA che. te A pramANe0 mRgAputranI kathA : te kALe, te samaye mRgA grAma nAme nagara hatuM. tenA izAna bhAge caMdanapAdA nAme udAna hatuM. je sarvaRtuonA puSpo-phaLothI samRddha hatuM. te udyAnamAM sudharmA nAme yakSanuM yakSAyatana hatuM je pUrNabhadra caitya samAna prAcIna hatuM. te mRgAgrAma nagaramAM vijaya nAme eka kSatriya rAjA raheto hato. te vijaya kSatriyanI mRgA nAme rANI hatI. je ahIna, pratipUrNa, paMcendriya zarIravALI hatI. 0 mRgAputranuM janmAMdhatva Adi : te vijaya kSatriyano putra ane mRgAdevIno Atmaja mRgAputra nAme eka bALaka hato. te bALaka janmakALathI ja aMdha, muMgo, bahero, paga, DuMDa ane vAta rogI hato. te bALakanA hAtha, paga, kAna, netra, nAsikA paNa na hato. kevaLa tenA aMgopAMgono AkAramAtra hato te paNa ucita rUpe na hato. te mRgAdevI te mRgAputra dArakane guptabhUmigRhamAM guptarUpe AhArAdi dvArA pAlanapoSaNa karatI potAno samaya vyatIta karatI hatI. 0 gautamasvAmI dvArA janmAMdha puruSa saMbaMdhI pRcchA : te mRgAgrAma nagaramAM eka janmAMdhapuruSa raheto hato. AMkhavALA eka vyaktinA sahAre te AgaLa-AgaLa laI javAto hato. jaTAjUTa jevA atyaMta astavyasta, vikharAelA vALathI yukta mastakavALo ane ati melo-dhuLIyo hovAthI saMdeva tenI AsapAsa mAkhIo baNabaNatI rahetI hatI. te mRgAgAma nagaranA ghera ghera dainyavRttithI bhIkha mAMgIne potAnI AjIvikA calAvato samaya vItAvato hato. te kALe, te samaye pUrvAnupUrvI krame rAmAnugrAma sukhe sukhe vicaratA zramaNa bhagavaMta mahAvIra mRgAgrAma nagaranA caMdana-pAdapa udyAnamAM padhAryA. vaMdanArthe parSadA nIkaLI. tyAre vijaya kSatriya paNa A vAta jANIne koNika rAjAnI mAphaka nIkaLyo - thAvat - paryapAsanA karavA lAgyo. tyAre te janmAMdha puruSe lokonA avAjo, bhIDa, vAtacIta, kolAhala sAMbhaLIne potAnI sAthenA puruSane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! zuM Aje mRgAgrAmamAM indra mahotsava ke skaMda mahotsava che athavA koI udyAna-giriyAtrA che. ke jethI A ghaNAM ja Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 Agama kathAnuyoga-2 ugra-bhogavaMzIya Adi ekaja dizAmAM mukha rAkhI jaI rahyA che ? tyAre te puruSe te janmAMdhapuruSane kahyuM, he devAnupriya ! Aje mRgAgrAma indra mahotsava Adi kazuM nathI. paNa he devAnupriya ! dharmanA Adikara, tIrthakara zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM padhAryA che. A ja mRgA grAma nagaranA caMdanapAdapa udyAnamAM yathApratirUpa abhigraha laIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicarI rahyA che. tethI A badhAM loko - yAvatuM - jaI rahyA che. tyAre te janmAMdha puruSe te puruSane kahyuM, cAlo ApaNe paNa jaIe ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIe, satkAra-sanmAna karIe. temaja kalyANa, maMgala, deva ane caityarUpa temanI paryapAsanA karIe. tyAre te janmAMdhapuruSa te puruSa dvArA lAkaDIne sahAre laI javAto zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse Avyo. traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre vijaya rAjAne ane te vizALa parSadAne dharmopadeza Apyo. parSadA pAchI pharI, vijaya paNa gayo. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI indrabhUti aNagAra - yAvat - saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. temaNe A janmAMdha puruSane joyo. joIne temane jijJAsA, saMzaya, kutUhala thayA. vizeSa saMzaya, jijJAsA, kutUhala thayA. teo potAnA sthAnethI uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA. bhagavaMta traNa vakhata pradakSiNA ApI. vaMdana-namaskAra karyA. ucita sthAne rahIne zuzruSA karatA, be hAtha joDI, savinaya parNapAsanA karatA pUchayuM he bhagavan! zuM evo koI puruSa hoya ke je janmAMdha, janmAMdharUpa hoya ? hAM, gautama ! evo puruSa che. 0 bhagavaMta dvArA mRgAputranuM svarUpa-nivaidana : he bhagavan! janmAMdha, janmAMdharUpa evo puruSa kyAM che ? he gautama ! A ja mRgAgrAma nagaramAM vijaya kSatriya ane mRgAdevIno Atmaja mRgAputra nAme bALaka che, je janmAMdha ane janmAMdharUpa che te bALakanA hAtha, paga, kAna, AMkha, nAka kazuM nathI kevaLa te aMgopAMganI AkRti-cihna rUpa che. te mRgAdevI te mRgAputra bALakane guNabhUmi gRhamAM guptarUpe pAlana-poSaNa karatI vicarI rahI che. 0 gautamanuM mRgAputrane jovA javuM : tyArapachI gautamasvAmIe bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karIne kahyuM, he bhagavanuM ! ApanI AjJA hoya to huM te mRgAputra bALakane jovA icchuM chuM. he devAnupriya ! tamane jema sukha upaje tema karo. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA pAmI, harSita-saMtuSTa thayela gautamasvAmI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI nIkaLyA. tvarA, capaLatA, saMbhAtatA rahita yugAMtara bhUminuM nirIkSaNa karatA, AgaLa-AgaLa bhUminI calu vaDe pramArjanA karatA karatA mRgAgrAma nagarathI nIkaLI mRgAdevInA ghera AvyA. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 113 tyAre mRgAdevIe gautamasvAmIne AvatA joyA, joIne teNI harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, paramaprasanna ane harSinA vazathI vikasita hRdayavALI thaIne potAnA AsanethI UbhI thaI, sAta-ATha DagalA sanmukha jaI, traNa vakhata pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. pachI kahyuM, ApanA padhAravAnuM prayojana jaNAvo. tyAre gautamasvAmIe mRgAdevIne kahyuM, he devAnupriyA ! huM ApanA putrane jovAne mATe ahIM Avyo chuM. tyAre mRgAdevIe mRgAputra pachI janmelA cAra putrone alaMkRt karIne gautamasvAmInA caraNe vaMdana karAvyA. pachI kahyuM, A mArA putrone juo. tyAre gautamasvAmIe mRgAdevIne kahyuM, he devAnupriyA ! huM tamArA A putrone jovA nathI Avyo. tamAro jyeSTha putra mRgAputradAraka je janmAMdha ane janmAMdharUpa che tathA jene tame guptabhUmigRhamAM gupta rIte rAkhIne bhojana-pAna dvArA sAvadhAnIthI pAlana-poSaNa karI rahyA cho. tene jovAne mATe Avyo chuM. tyAre mRgAdevIe gautamasvAmIne kahyuM, he gautama ! evA koNa jJAnI ane tapasvI che, jeNe mArI A gupta vAta Apane batAvI ane Ape jANI ? tyAre gautama svAmIe mRgAdevIne kahyuM, mArA dharmAcArya zramaNa bhagavaMta mahAvIra tathArUpa jJAnI ane tapasvI che. jemaNe tamArI A gupta vAta mane zIdhra batAvI che ane meM jANI che. A vAta cAlatI hatI teTalAmAM mRgAputra bALakanA bhojanano samaya thayo. tyAre mRgAdevIe gautamasvAmIne kahyuM, he bhadaMta ! Apa ahIM ja raho. rokAo, tyAM sudhImAM huM Apane mArA mRgAputra bALakane dekhADuM chuM. ema kahI teNI bhojanagRhe pahoMcI, vastra badalAvyA. lAkaDAnI gADI lIdhI. vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana lIdhuM. lAkaDAnI gADIne ThelIne gautamasvAmI pAse AvI, pachI kahyuM, he bhata ! mArI pAchaLa Avo. huM Apane mRgAputra bALakane dekhADuM. tyArapachI mRgAdevI te gADIne kheMcatI-kheMcatI bhUmigRhe AvI, cAra paDanA vastrathI mukhane bAMdhyuM. gautamasvAmIne kahyuM ke tame paNa mukhavastrikAthI mukhane bAMdhI lo. tyAre gautamasvAmIe mukhavastrikAthI mukha bAMdhyuM. - tyArapachI mRgAdevIe bIjI tarapha mukha pheravI bhUmigRhanuM dvAra ughADyuM. tyAre temAMthI durgadha nIkaLI te durgadha mRtasarpa, mRtagAya, mRta kUtaro, bilADI, manuSya, mahiSa, udara, hAthI, siMha, vAgha, varu, suvara, citAnA kalevara jevI, marela, saDela, gaLela- jAnavara dvArA khavAyela, kSata-vikSata vikArayukta, dUrabhigaMdha ane kIDAothI vyApta, azuci, vikRta, bIbhatsa, bhayAvaha mRtakalevaranI durgadha karatAM paNa adhika aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa, amaNAma gaMdhavALI hatI. tyArapachI te mRgAputra bALake te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojananI gaMdhathI AkRSTa thaIne, te bhojanamAM mUrNita, Asakta, gRddha ane tallIna thaIne te vipula azana Adine mukha vaDe khAIne jaladI vinaSTa karI dIdhuM. pachI lohI ane paru rUpe pariNata karI dIdhuM, pachI te lohI ane paru cATavA lAgyo. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 Agama kathAnuyoga-6 0 mRgAputranA pUrvabhavanI pRcchA : tyArapachI te mRgAputra dArakane joIne gautamasvAmIne Avo AdhyAtmika, ciMtita, kalpita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo. A bALaka pUrvanA prAcIna, dUzIrNa, duSTatAthI upArjita, duSpatikAMta azubha pAparUpa karmonA phaLano anubhava karI rahyo che. meM naraka ane nairayika joyA nathI, paNa A bALaka sAkSAt narakane pratirUpa vedanA vedI rahyo che. AvuM vicArI mRgAdevIne pUchIne teNInA gherathI nIkaLyA. mRgAgrAmanA madhyabhAgethI thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA. AvIne bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! huM ApanI AjJAthI mRgAdevInA ghera gayo - yAvat - pUrvavat sarva varNana karavuM - yAvat - mane vicAra Avyo ke A bALaka pUrvavat azubha karmone vedato kALa pasAra karI rahyo che. he bhagavan! te pUrvabhave koNa hato ? tenuM nAma ane gotra zuM hatA ? teNe evuM zuM karyuM ? zuM AcaryuM ke te AvA pAparUpa phaLa phaLa vizeSano anubhava karato vicarI rahyo che ? 0 mRgAputrano pUrvabhava-(akkhAI rAThoDa) ekAdi rASTrakUTa : zramaNa bhagavaMta mahAvIre kahyuM, he gautama! te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM zatakAra nAmaka nagara hatuM. je RddhisaMpanna, simita, samRddha hatuM. tyAM dhanapati nAme rAjA hato. te zatakAra nagarathI thoDe dUra dakSiNapUrva bhAge vijaya vardhamAna nAme kheTaka hatuM. je Rddhi saMpanna, svimita, samRddha hatuM. te vijaya vardhamAna kheTanA pa00 gAmo hato. te vijaya vardhamAna peTamAM ekAdi nAmaka rASTrakUTa (akakhAI rAThoDa) rAjA dvArA niyukta pratinidhi hato. je adhamanuga, agharmiSTha, adharmakathI, adharmapralokI, adharmAnurAgI, adharma AcaraNa kartA ane adharmathI AjIvikA calAvanAra duHzIla, durvata, dupratyAnaMda hato. te ekAdi rASTrakUTa vijaya vardhamAna peTanA pa00 gAmonuM Adhipatya, purovartitya, svAmitya, pAlakatva, Azaizvaryatva, senApatitva karato hato. 0 ekAdi rASTrakUTa dvArA prajA pIDana : tyAre te ekAdi rASTrakUTa vijayavardhamAna peTanA 500 gAmone aneka prakAranA kara, mahesUla, lAMca, damana, vyAja, jUThA aparAdha, astra-zastra vecavA, corapoSaNa, gAmAdine Aga lagADI, pathikono ghAta karI prajAne pIDato, dharmavimukha karato, tiraskArato, tADita karato, nirdhana karato vicarato hato. tyAre te ekAdi rASTrakUTa vijaya vardhamAna peTanA ghaNAM ja rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi tathA anya aneka grAmINa puruSonA aneka kAryomAM, kAryasAdhaka hetumAM, gupta vicAromAM, nizcayo ane vyavahAromAM sAMbhaLavA chatAM paNa kaheto hato ke, meM sAMbhaLyuM nathI, na sAMbhaLyuM hovA chatAM kaheto ke meM sAMbhaLela che. jovA chatAM nathI joyuM, na jovA chatAM joyuM che tema kaheto. bolavA chatAM nathI bolyo ane na bolavA chatAM bolyo chuM tema kaheto hato. grahaNa karavA chatAM nathI grahaNa karyuM, grahaNa na karavA chatAM grahaNa karyuM che tema kaheto - jANavA chatAM nathI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khavipAkI kathA 115 jANato ane na jANavA chatAM jANuM chuM ema kaheto hato. A prakAre te ekAdi rASTrakUTa AvA karmothI, kAryothI, vidyAthI, vijJAnathI, AcArapAlanathI atyadhika duHkhanA kAraNabhUta malina pApakarmonuM arjana karI vicarato hato, tyAre koI samaye te ekAdi rASTrakUTanA zarIramAM eka sAthe soLa asAdhya rogo utpanna thaI gayA. te A pramANe - zvAsa, kAsa, jvara, dAha, kuliphUla, bhagaMdara, arza, ajIrNa, netrazULa, mastaka zULa, aruci, netravedanA, karNavedana, kharaja, jalodara ane koDha. 0 ekAdinA roganI asAdhyatA : tyAre AvA asAdhya rogAtaMkathI grasta thaIne ekAdi rASTrakUTe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! tame jAo ane vijayavardhamAna peTanA zRMgATako - yAvat - mArgomAM udghoSaNA karAvo ke ekAdi rASTrakUTane soLa asAdhya rogAtaMka utpanna thayA che. tethI je koI vaidya-vaidyaputra, jANakAra-jANakArapatra, cikitsaka-cikitsakaputra ekAdi rASTrakUTane A soLa rogAtakomAMnA koI eka rogAtakane paNa upazAMta karI deze tene ekAdi rASTrakUTa vipula dhana-saMpatti Apaze. AvI uddaghoSaNA karAvI mArI AjJA pAchI soMpo, tyAre te kauTuMbika paraSoe paNa AjJApAlananI sUcanA ApI. tyArapachI vijaya vardhamAna kheTakamAM A udUghoSaNA sAMbhaLIne aneka vaidyo - thAvat - cikitsakaputro hAthamAM zastrakoza laIne potapotAnA gherathI nIkaLyA. ekAdi rASTrakUTa pAse AvyA. AvIne ekAdi rASTrakUTanA zarIranI parIkSA karI, rogAtaMka utpattinuM kAraNa pUchyuM, pachI teoe aneka prakAranA abhyago, mAliza, ubaTana, sneha, pAna, vamana, virecana, svedana, avadana, apastAna, anuvAsana, vastikarma, niruha, zirodha, takSaNa, pratakSaNa, zirovatI, tarpaNa, puTapAka, chalA, mUla, jaDa, kaMda, patra, puSpa, phaLa, bIja, zilikA, golikA, auSadhi, bheSajayanA upacArathI rogane upazAMta karavA prayatna karyo paNa teo eka paNa roga upazAMta karI na zakyA. tyAre te aneka vaidyo - yAvat - cikitsaka putro zrAMta, duHkhita ane khedakhinna thaIne jyAMthI AvyA hatA, tyAM pAchA cAlyA gayA. 0 ekAdinuM naraka gamana : tyArapachI sevakothI parityakta, auSadhabhaiSajathI virakta, soLa rogAtakothI grasta, rAjya, rASTra, koza, koThAra, baLa, vAhana, pura, aMtaHpura,mAM mUrjita, Asakta, guddha ane lipta tathA rAjya AdinI icchA, prArthanA, spRhA ane abhilASA karato, vyathitapIDita ane parAdhIna thaIne te 260 varSanI Ayu pUrNa karI, mRtyu pAmI ratnaprabhA pRthvImAM utkRSTa sAgaropamanI sthiti vALA nArakomAM nairayikarUpe utpanna thayo. 0 mRgAputranA bhave mRgAdevInI vedanA Adi : tyArapachI ekAdino jIva narakathI nIkaLIne A ja mRgAgrAma nagaramAM vijaya kSatriyanI mRgAdevInI kuNimAM utpanna thayo. tyAre te mRgAdevInA zarIramAM utkaTa, pragADha, pracaMDa, duHkhada, tIvra ane asahA vedanA utpanna thaI, temaja mRgAdevI vijaya kSatriyane aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa ane amaNAma thaI gaI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 Agama kathAnuyoga-6 tyArapachI koI samaye madhyarAtrie jAgatI te mRgAdevIne Avo AMtarika - thAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, huM pahelAM vijaya kSatriyane iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, ciMtanIya, vizvAsapAtra ane anumata hatI. paraMtu jyArathI mAre A garbha utpanna thayo che tyArathI aniSTa - yAvat - amaNAma thaI gaI chuM. vijaya kSatriya mArA nAma ke gotrane paNa smaraNa karavA icchato nathI. to darzana ane paribhoganI te vAta kyAM rahI? tethI mAre A garbhane aneka garbha zAtanAo, vidhi, yAtanA, gAlanA, mAraNA AdithI saDAvI, paDAvI, gaLAvI ke mArI devo joIe. Ama vicArI teNI garbhane vinaSTa karavA prayatna karavA lAgI. paNa te garbha saDyo, paDyo, gaLyo ke mRtyu pAmyo nahIM. jyAre te mRgAdevI garbhanA sadana, patana, galana ke mAraNamAM samartha na thaI tyAre zarIrathI zrAMta, manathI duHkhI, khedakhinna thaIne icchA na hovA chatAM vivazatAthI te garbhane dhAraNa karavA lAgI. 0 garbhagata mRgAputranA rogAtaMka : garbhagata bALakanI je ATha nADI aMdara tarapha ane ATha nADI bahAranI tarapha vahe che, temAMthI tenI ATha nADIomAM paru ane ATha nADIomAM lohI vahetuM rahetuM hatuM. temaja A soLa nADIomAMthI be-be nADI kAnanA vivaramAM, netromAM, nAsikA chidromAM ane dhamanIomAM niraMtara paru ane lohIno paristrAva karatI rahetI hatI. te bALakane garbhAvasthAmAM ja bhasmaka nAmaka vyAdhi thaI gaI. jenAthI te bALaka je kaMI khAto te zIgha nAza pAmatuM ane lohI tathA parumAM pariNata thaI jatuM hatuM. te A lohI ane paru paNa khAI jato hato. 0 mRgAputrano dekhAva joIne pheMkI devAno vicAra : - tyAre nava mAsa purA thayA tyAre te mRgAdevIe janmAMdha, muMgA, baherA, paMgu, iMDa ane vAta rogI bALakane janma Apyo. te bALakanA hAtha, paga, kAna, nAka, netra Adi kaMI na hatuM. tenI AkRti mAtra hatI. tyAre mRgAdevIe te beDoLa ane janmAMdha bALakane joIne bhayabhIta, trasta, vyAkuLa, udvigna ane bhayagrasta thaIne dhAvamAtAne bolAvIne kahyuM, tame jAo ane A bALakane ekAMtamAM koI ukaraDAmAM pheMkI do. tyAre dhAvamAtAe "sAruM" ema kahIne mRgAdevInI te vAta svIkArI. jyAM vijaya kSatriya hatAM tyAM AvI, AvI baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne kahyuM, he svAmI ! mRgAdevIe AvA beDoLa - yAvat - janmAMdha bALakane janma Apyo che. tyArapachI mRgAdevI tene joIne bhayabhIta - yAvatuM - thaIne mane bolAvIne kahyuM ke, - yAvatu - A bALakane ekAMta sthAne ukaraDAmAM pheMkI Ava. tethI he svAmI ! Apa mane AjJA Apo ke huM A bALakane ekAMta sthAne pheMkI AvuM ke nahIM ? 0 mRgAputranuM bhUmigRhamAM sthApana : tyArapachI te vijaya kSatriye te dhAvamAtAnI A vAta sAMbhaLIne jaladIthI vyAkuLa thaIne mRgAdevI pAse Avyo. AvIne mRgAdevIne kahyuM, he devAnupriye ! A tAro pahelo garbha che. jo tuM tene ekAMta ukaraDAmAM pheMkI daIza to tArA saMtAna sthira thaze nahIM. tethI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khavipAkI kathA 117 tuM A bALakane gupta bhUmigRhamAM rAkhIne gupta rIte AhArAdi dvArA pAlana poSaNa karatI vicara. jethI tArA bhAvi saMtAna sthira rahe. tyAre te mRgAdevIe vijaya kSatriyanA A kathanane "sAruM" ema kahIne svIkAra karyo, svIkArIne te bALakane gupta bhUmigRhamAM gupta rIte bhojanapAna dvArA pAlana karatI vicaravA lAgI. A pramANe he gautama ! mRgAputra dAraka potAnA pUrvakRta zIrNa, duSpatikAMta, azubha pApakarmonuM phaLa bhogavato vicarI rahyo che. 0 mRgAputranA AgAmI bhavo : he bhagavan! mRgAputra dAraka ahIMthI mRtyu pAmI jyAM jaze ? he gautama ! mRgAputra bALaka 26 varSanuM pUrNa Ayu bhogavI mRtyu samaye mRtyu pAmI A ja jaMbUDhIpanA bharatakSetramAM vaitADhya parvatanI taLeTImAM siMharUpe utpanna thaze. te siMha adharmI, ghaNAM nagaromAM jenI khyAti phelAyelI che evo zUra, dRDha prahArI ane sAhasI thaze. atyadhika malina pApakarmo upArjana karIne mRtyu pAmIne ratnaprabhA pRthvImAM utkRSTa sAgaropama pramANavALA nArakamAM nairayika rUpe upajaze. tyAMthI te siMhano jIva nIkaLIne sarisarpa thaze, marIne bIjI narake traNa sAgaropamavALA nArakamAM nairayika thaze. tyAMthI nIkaLIne pakSIomAM utpanna thaI trIjI nArakImAM sAta sAgaropamanI sthitivALA nArakamAM nairayikarUpe utpanna thaze. tyAMthI te siMha thaze. tyAMthI cothI nArakomAM, tyAMthI sarpa thaze, tyAMthI pAMcamI nArakomAM, tyAMthI strIrUpe janmI pachI chaThI nArakImAM, tyAMthI manuSyarUpe janmIne sAtamI nArakImAM jaze. tyAMthI nIkaLI jalacara paMcendriya tiryacomAM matsya, kAcabo, grAha, magara, suMsumAra Adi yoniomAM utpanna thanArI kula koTIonI saMkhyA sADA bAra lAkha che. te eka-eka yoni bhedamAM lAkho vakhata janmamaraNa karato temAMne temAM vAraMvAra utpanna thaze. tyArapachI tyAMthI nIkaLIne catuSpadomAM, uraparisarpomAM, bhujaparisarpomAM, khecaromAM, caturiddhiomAM, tri-indriyomAM, dvi-indriyomAM, vanaspatika kaTu vRkSomAM, kaTuka dudhALA vRkSomAM, vAyukAya, te ukAya, apakAya ane pRthvI kAyonA jIvomAM lAkho vakhata janma-maraNa karato vAraMvAra temAM ja utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI supratiSThapuramAM baLadarUpe janmaze. tyAM jyAre te baLada yuvAna thaze tyAre koI samaye varSARtunA prAraMbhamAM gaMgA mahAnadInA kinArAnI mATIne khodatA nadIno kinAro tuTI javAthI mRtyu pAmI te ja supratiSTha nagaramAM koI zreSThI kuLamAM putra rUpe utpanna thaze. tyAM te bAlyabhAva choDIne bauddhika vikAsa ane yuvAvasthAthI saMpanna thayA pachI tathArUpa sthavironI pAse dharmazravaNa karIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne muMDita thaIne gRhatyAga karIne aNagAra pravajyAthI pravrajita thaze. tyAM te iryA, bhASA, eSaNA, AdAna bhAMDa mAtra nikSepa, uccAra prazravaNa khela siMdhANa jalla pAriSThApanikA samitithI yukta, mana, vacana, kAyagupta, gussendriya, gupta brahmacArI aNagAra thaze. ghaNAM varSo sudhI grAmarthya paryAyanuM pAlana karIne, AlocanApratikramaNa karIne samAdhine prApta thaI pAmI saudharmakalpa deva thaze. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 Agama kathAnuyoga-6 tyArapachI tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM Aya, aparAbhUta evA kuLomAM putrarUpe utpanna thaze. tyAM daDha pratijJa samAna kaLA zIkhaze - yAvat - siddhi prApta karaze. bodha pAmaze, mukta thaze, parinirvANa pAmaze ane sarva duHkhono aMta karaze- 0 Agama saMdarbha :AyA yU.pR. 23; sUyamU. 384nI , ThA 968nI vR vivA. 3 thI 10; nisIbhA. 373nI yu 0 ujhitaka kathA - te kALe, te samaye vANijyagrAma nAmaka nagara hatuM. je Rddha, timita, samRddha hatuM. tenA izAna khUNAmAM dUtipalAza udyAna hatuM. te udyAnamAM sudharmA yakSanu yakSAyatana hatuM. te nagaramAM mitra nAme rAjA hato tene zrI nAme rANI hatI. te vANijyagrAma nagaramAM saMpUrNa pAMco indriyothI paripUrNa zarIravALI - yAvat - parama suMdarI 72 kaLAomAM kuzaLa, gaNikAnA 64 guNothI yukta, 26 prakAranA viSayaguNomAM ramaNa karanArI, ra1 prakAranA ratiguNomAM pradhAna, kAmazAstra prasiddha puruSanA 32 upacAromAM kuzaLa, supta nava aMgothI jAgRta, aDhAra bhASAmAM pravINa, zRMgArapradhAna veSayukta gIta, rati, gAMdharva, nATyamAM kuzaLa, manane AkarSita karanArI, uttama gatithI yukta, jenA vilAsabhavana para UMcI dhvajA pharakI rahI che, jene rAjA taraphathI pAritoSikanA rUpamAM chatra, cAmara, bAlavyajanikA, kRpApUrvaka pradAna karAyela hatA ane karNaratha nAmaka rathamAM gamanAgamana karanArI hatI, evI kAmadhvajAgaNikA rahetI hatI. je 1000 gaNikAnuM svAmitva, netRtva karatI samaya vyatita karatI hatI. te vANijyagrAma nagaramAM vijayamitra nAme eka dhanI sArthavAha raheto hato. tene anyUna paMcendriya zarIrathI saMpanna subhadrA nAme bhAryA hatI. temano putra ujhitaka nAme sarvAga saMpanna ane surUpa bALaka hato. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra vANijyagrAma nagaramAM padhAryA. parSadA nIkaLI. rAjA paNa koNikarAjAnI mAphaka nIkaLyo. bhagavaMte dharma kahyo. parSadA tathA rAjA baMne pAchA pharyA. 0 gautama dvArA ujhitakanI vadhya sthitinuM darzana : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI indrabhUti nAme aNagAra ke je saMkSipta tejolezyAnA dhAraka hatA, chaThanI tapasyA karatA hatA. teo bhikSArthe vANijyagrAma nagaramAM padhAryA. tyAM rAjamArge teNe aneka hAthIone joyA. te hAthIo yuddhane mATe udyata hatA. jeNe kavaca paherelA, zarIrarakSaka upakaraNa dhAraNa karelA, jenAthI tenA udara dRDha baMdhanathI bAMdhelA hatuM. tenI jhUlanI baMne tarapha ghaMTa laTakatA hatA. je vividha prakAranA maNio ane ratnothI jati vividha prakAranA raiveyaka paherelA hatA. kavacAdi sAmagrI dhAraNa karelA hatA. dhvajA tathA paMcavidha zirobhUSaNathI vibhUSita hatA. jemanA para Ayudha ane praharaNAdi laIne mahAmata beThA hatA. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 119 --- - e ja pramANe tyAM ghaNAM azvone paNa joyA. je yuddha mATe udyata hatA. jemane kavaca tathA zarIra rakSAnA upakaraNa paherAvelA hatA. temanA zarIra para sonAnI banelI jhUla paDI hatI. temAM tanutrANa laTakatA hatA. jeo bakhtara ane lagAmathI yukta hatA. krodhathI hoTha cAvatA hatA. cAmara ane svAsakathI temane kaTibhAga parimaMDita hato. te azvArohI Ayudha ane praharaNa grahaNa kahetA hatA. e ja pramANe aneka puruSone paNa joyA. je daDha baMdhanathI bAMdhela lohamaya kusUlAdithI yukta kavaca zarIra para dhAraNa karelA, kasIne paTTikA bAMdhelA, gaLAmAM zaiveyaka dhAraNa karelA, uttama cilDapaTTa yukta, Ayudho ane prakaraNone grahaNa karelA hatA. te puruSonI madhye gautama svAmIe eka puruSane joyA, jenA hAtha pRSTha bhAge dorIthI bAMdhelA hatA. nAka-kAna kApelA hatA. zarIra snigdha kareluM hatuM. jenA kaTipradeze ane upara vadhya puraSocita vastrayugma dhArama kareluM. hAthamAM hathakaDI hatI. kaMThamAM lAla puSponI mALA hatI. geranA cUrNathI jene raMgela hato. je bhayatrasta ane prANadhAraNa karavA mATe AkAMkSI hato. jene tala-tala karIne khaMDita karato hato. tenA zarIranA mAMsanA nAnAnAnA TukaDA tene khavaDAvatA hatA. tene seMkaDo cAbuko marAtA hatA. aneka strI-puraSo vaDe gherAyelo ane pratyeka cauTA Adi para ughoSita karAto hato - he mahAnubhavo ! A unjhitaka bALakane koI rAjA ke rAjaputrae koI aparAdha karyo nathI. paNa teNe potAnA karmothI ja A duHsthiti prApta karI che. 0 ujhitakanA pUrvabhava saMbaMdhI pRcchA : tyArapachI te puruSane joIne gautamasvAmIne Avo manosaMkalpa utpanna thayo ke, aho ! A puraSa kevI narakatulya vedanA anubhavI rahyo che ? Ama vicAratA vANijyagrAmanA ucca, nIca, madhyama gharomAMthI yathAparyApta bhikSA laIne teo zramaNa, bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA. bhikSA dekhADI bhagavaMtane vaMdanA-namaskAra karIne temane A pramANe kahyuM, he bhagavan! ApanI AjJAthI huM bhikSArthe vANijyagrAmamAM gayo. tyAM meM eka evA puruSane joyo je sAkSAt nArakIya vedanA anubhavato hato. he bhagavan! te puruSa pUrvabhave koNa hato ? je - yAvat - naraka jevI viSama vedanA bhogavI rahyo che. 0 ujhitakano pUrvabhava "gotrAsa" : he gautama ! te kALe, te samaye A jaMbUlIpa nAmanA dvIpanA bharata kSetramAM hastinApura nAme eka samRddha nagara hatuM. tyAM sunaMdarAjA hato. te himAlaya parvata samAna mahAna hato te hastinApura nagaranA madhyamAM seMkaDo staMbhothI nirmita, suMdara, manohara, prAsAdIya eka vizALa gozALA hatI. tyAM nagaranA aneka sanAtha ane anAtha evI nagaranI gAya, baLada, nAnI gAya, bheMsa, sAMDha jemane pracura mAtrAmAM ghAsa-pANI maLatA hatA, teo bhaya ane upasargAdithI rahita thaIne parama sukhathI nivAsa karatA hatA. te hastinApuramAM bhIma nAme kUTagrAha raheto hato. te svabhAvathI adharmI ane muzkelIe prasanna thanAro hato. tenI utpalA nAme patnI hatI. je ahIna paMcendriyavALI hatI. koI vakhate utpalA garbhavatI thaI. teNIne traNa mAsa pachI dohada utpanna thayo. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 Agama kathAnuyoga-2 te mAtAo dhanya che, puNyavatI che, kRtArtha che, sulAlaNA che. temanuM aizvarya saphaLa che, manuSya jIvana ane janma paNa sArthaka che. je aneka anAtha ke sanAtha pazuo - yAvat - vRSabhonA udhasu, stana, vRSaNa, pUMcha, kakuda, skaMdha, karNa, netra, nAsika, jIbha, hoTha, kaMbala ke je phUlya, taLela, bhRSTa, zuSka ane lavaNasaMskRta mAMsanI sAthe surA, madhu, meraka, sIdhu, prasannA A badhAM madyano AsvAdana, visvAdana, paribhAjana tathA paribhoga karatI potAnA dohadapUrNa kare che kAza ! huM paNa mArA dohadane A ja rIte pUrNa karuM. Avo vicAra karIne te dohada pUrNa na thavAthI te utpalA sUkAvA lAgI. bhUkhyA jevI lAgatI hatI. nimasa-asthi carmavat thaI gaI. rogiNI ane rogI samAna zithila zarIrI, nisteja, dIna, ciMtAtura mukhavALI thaI gaI. tenuM zarIra phIkku tathA pILuM thaI gayuM. netra tathA mukha murajhAI gayuM. yathocita puSpa, vastra, gaMdha, mAlya, AbhuSaNa ane hAra Adino upabhoga na karanArI, hAtha vaDe masaLela mALA samAna plAna thaI kartavyaakartavyathI vivekarahita, ciMtAgrasta rahevA lAgI, tyAre bhIma kUTagrAha utpalA kUTagrApiNI pAse Avyo, teNe A dhyAna karatI, ciMtAgrasta, utpalAne joIne bolyo, devAnupriye ! tuM A rIte zokAkULa thaI, hatheLI para mukha rAkhI ArtadhyAna magna kema thaI cho ? he svAmI! traNa mAsa pUrNa thatA mane Avo dohada utpanna thayo ke, te mAtAo dhanya che - yAvat - je potAno dohada pUrNa kare che. te dohada pUrNa na thavAthI nisteja ane hatotsAha thaIne huM ArtadhyAna magna chuM. tyAre bhIma kUTagrAhe kahyuM, tuM ciMtAgrasta ane ArtadhyAna yukta na thA. huM te badhuM ja karIza jenAthI tAro dohada pUrNa thAya. A prakAre iSTa, priya, kAMta, manohara, manojJa vacanothI teNIne AzvAsana ApyuM. tyArapachI bhIma phUTagrAha ardhI rAtrie ekalo ja daDha kavaca paherI, dhanuSabANathI sajjita thaIne, raiveyaka dhAraNa karI, Ayudha-praharaNa laIne gherathI nIkaLyo ane hastinApura nagaramAM gomaMDape Avyo. tyAM nAgarika pazuo - yAvatuM - vRSabhomAMthI koInA Udhasa, koInA kaMbala Adi ane koInA anyAnya aMgopAMgone kApIne potAne ghera Avyo. AvIne potAnI patnI utpalAne devA lAgyo. tyArapachI te utpalA te aneka prakAranA phUla Adi para pakAvelA gomAMsonI sAthe aneka prakAranI madirA AdinuM AsvAdana, visvAdana karatI potAnA dohada paripUrNa kare che. e rIte teNI paripUrNa - sanmAnita, vinIta, bucchinna ane saMpanna dohadavALI thaIne te garbhane sukhapUrvaka dhAraNa kare che. tyArapachI te utpalA kUTagrAhiNIe nava mAsa pUrNa thayA pachI putrane janma Apyo. janmatA ja te bALake ati karNakaTu ane cItkArapUrNa bhayaMkara avAja karyo. te bALakanA kaThora, cItkArapUrNa zabdone sAMbhaLIne hastinApuranA ghaNAM sAmAnya nAgarika pazu - vAva - vRSabha Adi bhayabhIta ane udvegane prApta thaIne cAre dizAmAM bhAgavA lAgyA. tethI tenA mAtApitAe A bALakanuM nAma gotrAsa rAkhyuM. kemake tenA janmatA ja Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khavipAkI kathA gAya vagere te bALakanA cItkArapUrvaka AkraMdanathI udvigna thaI cAre tarapha bhAgelI. 0 gotrAsanuM adharmIjIvana ane gati :-- 121 tyArapachI te gotrAsa bALaka bAlyAvasthA pAra karIne yuvAna thayo. koI samaye bhImakUTagrAha mRtyu pAmyo. tyAre gotrAse potAnA mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parijana sahita rudana, vilapana, AkraMdana karatA potAnA pitA bhIma kUTagrAhano dAha saMskAra karyo. laukika mRtaka kriyA karI. tyArapachI sunaMda rAjAe koI samaye gotrAsane kUTagrAha pade sthApyo. gotrAsa paNa mahA adharmI ane duSpratyAnaMda hato. te roja madhyarAtri samaye kavaca paherI, zastrAstra dhAraNa karI gherathI nIkaLato, gomaMDapamAM jato, aneka gAya Adi nAgarika pazuonA aMgopAMga kApIne Avato. te gAya Adi pazuonA zUlapakva, taLela, bhuMjela, sUkA ane namakIna mAMsanI sAthe madira AdinuM AsvAdana, visvAdana karato jIvana pasAra karato hato. tyAre te gotrAsa A prakAranA karmovALo, AvA kAryomAM pradhAnatAvALo, AvI pApavidyAno jJAtA tathA AvA krUra AcaraNovALA vividha pApakarmonuM upArjana karI 500 varSanuM Ayu pUrNa karI ciMtA ane duHkhathI pIDita thaIne mRtyu pAmI traNa sAgaropamanI utkRSTa sthitivALA bIjA narakamAM nairayika rUpe utpanna thayo. 0 ujjitakarUpe janma : vijayamitranI subhadrA patnI jAtaniMdukA hatI. janmatA ja tenA bALako vinAza pAmatA hatA. gotrAsakUTagrAhano jIva bIjI narakathI nIkaLI sIdho A vANijyagrAmamAM vijayamitra sArthavAhanI subhadrA patnInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. nava mAsa pUrNa thayA pachI te subhadrA sArthavAhIe putrane janma Apyo. janmatAM ja te bALakane ukaraDAmAM pheMkAvI dIdho, pachI subhadrA sArthavAhIe tene pAcho levaDAvI lIdho. tyArapachI kramazaH saMrakSaNa ane saMgopana karatA tene ucheravA lAgI. tyAre te bALakanA mAtApitAe sthitipatitA anusAra putrajanmocita kriyA karI, caMdra, sUrya darzana, jAgaraNa Adi mahAn Rddhi ane satkAra sAthe karyA. agiyAramo divasa vItyA bAda bArame divase A prakAre mAtApitAe te bALakanuM guNaniSpanna evuM nAmakaraNa karyuM ke, A bALakane janmatAM ja ukaraDAmAM pheMkI dIdhela, tethI amArA A bALakanuM 'ujjitaka'' nAma prasiddha thAo. tyArapachI pAMca dhAvamAtAo dvAra te bALaka ucharavA lAgyo - yAvat - sukhapUrvaka vRddhi pAmavA lAgyo. 0 vijayamitra--subhadrAnuM mRtyu : tyArapachI vijayamitra sArthavAhe vahANa dvArA gaNima Adi cAre vecavA yogya vastu laIne lavaNa samudramAM prasthAna karyuM. paNa vahANa vinaSTa thaI javAthI tenI badhI mahAmUlya vastuo jalamagna thaI gaI. te pote paNa svayaM trANarahita ane azaraNa thaIne mRtyu pAmyo. tyAre Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibdha, zreSThI, sArthavAhoe jyAre lavaNasamudramAM vahANano nAza, mUlyavAn krayANakanuM jalamagra thavuM ane vijaya mitranA mRtyuno vRttAMta sAMbhaLyo tyAre teo je hAthamAM AvyuM te bhAMDa-sAra Adi laI ekAMta Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 Agama kathAnuyoga-6 sthAnamAM cAlyA gayA. tyArapachI subhadrA sArthavAhIe jyAre vijayamitra sArthavAhanA mRtyu ane vahANa nAza thavAnA samAcAra sAMbhaLyA tyAre te pati viyogajanya mahAnuM zokathI grasta thaI gaI, kuhADAthI kapAyelA caMpaka vRkSanI DALI mAphaka pRthvItala para paDI gaI. pachI ekAda muhUrta bAda teNI Azvasta thaIne aneka mitro, jJAtijano AdithI gherAIne rudana, iMdana, vilApa karatI vijayamitranuM laukika mRtaka kriyA karma kare che. pachI subhadrA sArthavAhI pati viyogAdithI ciMtAmagna rahetI koI samaye mRtyu pAmI. 0 ujhitakanuM svecchAcArI jIvana : tyArapachI subhadrA sArthavAhInA mRtyunA samAcAra jANIne nagararakSake ujhitakane gharamAMthI kADhI mUkyo. tyAre te ujjitakakumAra vANijyagrAmanA core-cauTe, ghutagRhe, vezyAgRhe, madyapAnagRhe bhaTakavA lAgyo. svacchedAcArI ane niraMkuza banelo te corI, jugAra, vezyAgamana, parastrIgamanAdi karavA lAgyo. pachI kAmadhvajA vezyA sAthe vipula ane udAra manuSyasaMbaMdhI viSayabhogo bhogavato samaya vItAvavA lAgyo. tyArapachI te vijayamitra rAjAnI zrI nAmaka rANIne yonizULa utpanna thayuM. tethI vijayamitra rAjA teNInI sAthe kAmabhoga bhogavavA samartha na rahyo. koI vakhata te rAjAe ujjitakakumArane kAmadhvajAgaNikAne tyAMthI kaDhAvI mUkyo ane pote kAmadhvajA vezyA sAthe manuSyasaMbaMdhI udAra-pradhAna viSayabhoga bhogavavA lAgyo. kAmadhvajA gherathI kADhI mUkAyA bAda teNImAM ja mUrNita, gRddha, grathita ane adhyapapatra, te ujhitakakumArane bIje kyAMya smRti, rati, dhRti prApta na thaI, teNImAM ja citta ane manavALo, teNInA ja pariNAma, adhyavasAya, pratyaknavALo, tene meLavavA udyata, teNImAM ja mana-vacana ane indriyone samarpita karanAro, teNInI ja bhAvanA bhAvato kAmadhvajA vezyAne tyAM javAnA upAyo zodhavA lAgyo. avasara meLavI, guptarUpe teNInA gharamAM pravezI kAmadhvajA sAthe vipula bhoga bhogavavA lAgyo. A tarapha koI samaye rAjA snAna, balikarma, kautuka, maMgala, prAyazcitta karIne, sarva alaMkArothI alaMkRt thaIne kAmadhvajA vezyAne ghera Avyo. tyAM teNe kAmadhvajA vezyA sAthe bhoga bhogavatA ujjitaka kumArane joyo. jotAM ja te kopAyamAna thaI gayo. potAnA anucaro dvArA ujhika kumArane pakaDAvyo. yaSTi, muSTi, jAna, kUrparanA prahArothI tenA zarIrane bhAMgI nAMkhya, avakoTaka baMdhana vaDe bAMdhIne "A ja prakAre A vadhya che" tevI AjJA karI. he gautama ! A rIte te ujhitaka pUrvakRt pApanuM phaLa bhogavI rahyo che. 0 ujjitakanI bhAvi gati : he bhagavan! A ukjhitakakumAra ahIMthI mRtyu pAmIne kyAM jaze ? he gautama ! te 25 varSanuM pUrNa Ayu bhogavI Aje tribhAgAvazeSa divase zULI dvArA bhUdAIne mRtyu pAmI ratnaprabhAnArakImAM utpanna thaze. tyAMthI nIkaLIne A jaMbUDhIpanA bharatakSetranA vaitADhya parvatanI taLeTImAM vAnararUpe Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khavipAkI kathA utpanna thaze. tyAM yuvAvasthA pAmIne pazusaMbaMdhI bhogomAM mUrchita, mRddha, Asakta, bhogI thaze. utpatra vAnarabALanuM hanana karaze. AvA kukarmamAM tallIna te mRtyu pAmIne A ja jaMbudvIpamAM indrapura nagaramAM gaNikA putrarUpe utpanna thaze. tyAM utpanna thatA ja tene vardhitaka banAvI devAze, napuMsakane yogya kArya zIkhavADaze. bAra divasa gayA bAda tenuM priyasena nAma rAkhaze. jyAre te yuvAvasthA prApta karaze tathA vijJa ane buddhi AdinI paripakva avasthA prApta karaze tyAre te priyasena napuMsaka rUpa, yauvana, lAvaNyathI utkRSTa tathA utkRSTa zarIravALo thaze. tyArapachI te priyasena napuMsaka indrapura nagaranA rAjA, Izvara - yAvat - anya manuSyone aneka prakAranA prayogo, maMtro, cUrNa, bhasma AdithI hRdayane zUnya karanAra, adRzya karanAra, vaza karanAra, prasanna karanAra ane parAdhIna karanArA prayogothI vazIbhUta karIne manuSyasaMbaMdhI bhogo bhogavato samaya vItAvaze. A rIte te pApapUrNa kAmo karyA karaze. te priyasena aneka pApakarmonuM upArjana karIne 121 varSanuM parama Ayu bhogavIne, mRtyu pAmIne A ratnaprabhA narakamAM nArakarUpe utpanna thaze. tyAMthI sarisRpa Adi yoniomAM janma leze. tyAMthI mRgAputranI mAphaka saMsArabhramaNa karaze. pachI A jaMbudvIpanA bhAratavarSamAM caMpAnagarImAM bheMsarUpe janma leze. tyAM goSThiko tene mArI nAMkhaze. tyArapachI te ja nagarImAM zreSThIkuLamAM putrarUpe janmaze. bAlyAvasthA pasAra karI yauvanAvasthA pAmIne te tathArUpa sthavironI pAse bodhilAbhane prApta karaze. tyAMthI kALa karI saudharmakalpe utpanna thaze - yAvat - mRgAputra mAphaka karmono aMta karaze. - - - 0 Agama saMdarbha : Tham 968nI vR; vivA. 3, 11 thI 16; 123 - X 0 abhagnasenanI kathA H te kALe, te samaye purimatAla nAme nagara hatuM. tenA izAna bhAge amoghadarzI nAme udyAna hatuM. te udyAnamAM amoghadarzI yakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAM rAjA mahAbala hato. te purimatAla nagaranA izAna khUNAnI sImAnte zAlATavI nAmaka corapallI hatI. je parvatIya guphAonA prAMta bhAge sthita hatI. vAMsanI jALInI vADarUpa prAkArathI gherAyelI hatI. chinna parvatanI gartarUpe khAI vALI hatI. temAM pANInI paryApta suvidhA hatI. tyAMthI ghaNe dUra sudhI pANI maLatuM na hatuM. temAM manuSyone javAnA ghaNAM ja gupta dvAro hatA. jANakAro ja temAM nirgama karI zakatA hatA. ghaNAM coro dvArA corIne lavAyela vastu pAchI lAvavAne ucata manuSyo paNa teono parAjaya karI zakatA na hatA. te zAlATavI corapallImAM vijayanAmaka cora senApati raheto hato. te mahA adharmI - hato thAvat tenA hAtha haMmezA khUnathI raMgAyelA rahetA hatA. tenuM nAma aneka nagaromAM prasiddha hatuM. te zUravIra, dRDha prahArI, sAhasI, zabdavedhI tathA talavAra ane lAThIno agragaNya yoddho hato. te senApati te corapallImAM 500 coronuM svAmitva, agresaratva, netRtva karato hato. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 te vijaya cora senApati aneka cora, pAradArika, graMthibhedaka, saMdhicchedaka, pUrta Adi loko tathA bIjA ghaNAM chinna--bhinna, ziSTa maMDalIthI bahiSkRta vyaktione mATe vAMsanA vana samAna gopaka hato. te cora senApati purimatAla nagaranA izAna bhAganA janapadane, aneka gAmo tathA nagarono nAza karato, pazuonuM haraNa karato, corI karato, pathikone luMTato, khAtara pADato, pIDita karato, vidhvasta karato, tarjana tADana karato, dhanadhAnyAdithI rahita karato tathA mahAbala rAjAnA rAjadeyakarane paNa vAraMvAra svayaM grahaNa karato vicarato hato. 124 te vijaya cora senApatinI skaMdazrI nAmanI paripUrNa pAMca indriyo yukta sarvAMga suMdarI patnI hatI. abhagrasena nAme putra hato. je anyUna pAMca indriyovALo hato. vijJa- paripakva ane yuvAna hato. te kALe, te samaye purimatAla nagaramAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA, parSadA nIkaLI, rAjA paNa gayo. bhagavaMte dharmadezanA ApI. 0 gautama dvArA samagra vacce kuTuMbanuM darzana H-- te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA mukhya ziSya gautama svAmI bhikSArthe nIkaLyA. temaNe ghaNAM ja hAthI, ghoDA, zastrasajja puruSone joyA. te badhAMnI vacce avakoTaka baMdhanathI yukta eka puruSane joyo. rAjapuruSo te puruSone catvara para besADI tenI AgaLa tenA ATha laghupitAone mAratA hatA. kazAdi prahArothI tADita karatA teo dayanIya sthiti prApta te puruSane tenA ja zarIramAMthI kApela mAMsanA TukaDA khavaDAvatA hatA ane lohI pIvaDAvatA hatA. bIjA catvara para tenI ATha laghumAtAone tenI samakSa tADita karatA hatA yAvat - lohI pIvaDAvatA hatA. e ja rIte trIjA catvara para ATha mahApitAone, cothA catvare ATha mahAmAtAone, pAMcamAM para putrone, chaTThA para putravadhUone, sAtamA para jamAIone, AThamA para putrIone, navamA para pautrone, dazamA para dohitra-dohitrIone, agiyAramAM para dohitrI patione, bAramA para dohitra patnIne, teramA para kUvAone, caudamAM para phoIone, paMdaramAM para mAsAne, soLamAM para mAsIone, sattaramAM para mAmIone, aDhAramAM para bAkInA mitra, svajana Adine te puruSa sanmukha mAratA hatA, tADita karatA hatA. te rAjapuruSo te badhAMnA zarIranuM mAMsa kADhIne te puruSane khavaDAvatA hatA. tyAre gautamasvAmIne te puruSane joIne evo saMkalpa thayo - yAvat - pUrvavat nagarathI nIkaLI bhagavaMta mahAvIra pAse AvI nivedana karyuM - yAvat - he bhagavan ! te puruSa pUrvabhavamAM koNa hato ? je AvA prakAre potAnA karmonuM phaLa pAmI rahyo che ? 0 abhagnasenano pUrvabhava : he gautama ! te kALe, te samaye A jaMbudvIpamAM bhAratavarSamAM purimatAla nAme samRddhipUrNa nagara hatuM. tyAM udita nAme rAjA hato. te nagaramAM nirNaya nAme aMDavaNika raheto hato. te ADhya temaja aparAbhUta hato. adharmI - yAvat - parama asaMtoSI hato. te nirNaya aMDavaNikanA aneka dattasmRtibhaktavetana puruSo pratidina kuddAla ane vAMsanI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khavipAkI kathA TokarIo laIne purimatAla nagaranI cAre tarapha aneka kAgaDInA, kabUtarInA, zamaLInA, bagalInA, moranInA, muraghInA temaja aneka jalacara, sthalacara, khecara Adi jIvonA iMDAo laIne TokarIo bharatA hatA, bharIne nirNaya aMDavaNikane ApatA hatA. 125 tyAre te nirNaya aMDavaNikanA aneka vetana bhogI puruSo A ghaNAM iMDAone kaDAI AdimAM taLatA-sekatA ane pakAvatA hatA. rAjamArganI mukhya dukAno para iMDAnA vyApArathI AjIvikA calAvatA hatA. te nirNaya aMDavaNika pote paNa aneka pakAvela, bhuMjela, sekela iMDAone surA, madhu, meraka, jAti tathA sIdhu madirA sAthe AsvAdana karato jIvana vitAvato hato. 0 nirNaya aMDavANikanuM mRtyu ane abhagrasenarUpe janma : te nirNaya aMDavaNika AvA prakAranA pApakarmothI atyadhika pApakarma upArjita karIne 1000 varSanuM parama Ayu bhogavI, marIne trIjI narake sAta sAgaropama sthitivALA aurayikarUpe utpanna thayo. te nirNaya aMDavaNika narakathI nIkaLIne vijaya coranI skaMdazrI patnInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. pachI traNa mAsa purA thayA bAda skaMdazrIne evo dohada utpanna thayo ke, te mAtAo dhanya che, je mitrajJAtijana AdithI parivarIne tathA anya strIo sAthe snAnAdi karIne, alaMkRta thaIne ghaNAM ja azanAdi padArtho tathA surA, madhu Adi madirAnuM AsvAdana, visvAdana, paribhAjana, paribhoga karatI vicare che. d bhojana bAda ucita sthAne upasthita thaI, puruSaveza paherIne, dRDha baMdhanothI baddha, lohamaya bakhtara dhAraNa karIne - yAvat - Ayudha ane praharaNothI yukta hoya, DAbA hAthamAM DhAla laIne, khullI talavAra sAthe, khabhe tarakazo laIne, pratyaMcAyukta dhanuSyothI sArI rIte pheMkAnAra bANothI, laTakatI ane calita jaMghAghaMTIo dvArA tathA kSipratUrya vagADavAthI mahAn, utkRSTa, mahAdhvanithI samudragarjanA saTTaza AkAzamaMDalane zabdAyamAna karatI; zAlATavI corapakSInI cAre tarapha bhramaNa karatI potAnA dohadane pUrNa kare che. huM paNa A rIte dohada pUrNa karuM. paNa tema na thavAthI te sUkAtI jatI yAvat - ArtadhyAna karavA lAgI. - tyAre vijaya cora senApatie ArtadhyAna karatI skaMdazrIne joIne pUchayuM, tuM kema ArtadhyAnamAM DUbI cho ? skaMdazrIe potAnA dohadanI vAta karI. tyAre vijayacore skaMdazrIne kahyuM, tuM ciMtA na kara, tArA dohadanI icchAnukULa pUrti karI zakIza. tyAre te skaMdazrI prasanna thaI, harSAtirekathI aneka sahacArIo ane cora mahilAonI sAthe snAnAdithI nivRtta thaIne, vipula azana--pAna ane madirA AdinuM AsvAdana karavA lAgI. bhojana karyA pachI ucita sthAne ekatrita thaIne puruSaveza dhAraNa karI, dRDha baMdhana baddha, lomaya kavaca dhAraNa karI - yAvat - bhramaNa karatI potAnA dohadane pUrNa kare che. 0 abhag2apenano janma ane senApatitva : tyArapachI te cora senApatinI patnI skaMdazrIe nava mAsa pUrNa thayA pachI putrane janma Apyo. vijaya core daza divasa paryaMta mahARddhi sAthe kula kramAgata sthitipatita Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Agama kathAnuyoga-6 utsava manAvyo. tyArapachI bALakanA janmanA agiyAramAM divase vipula azanAdi taiyAra karAvyA. mitra Adine AmaMtrita karI jamADyA ane kahyuM ke, A bALaka garbhamAM Avyo tyAre teNIne dohada utpanna thayo te abhagna rahyo mATe abhagrasena nAma thAo. kALakrame te bALaka yuvAna thayo. ATha kanyA sAthe teno vivAha karAyo. vivAhamAM tenA mAtApitAe ATha-ATha vastuo prItidAnamAM ApI. te UMcA prAsAdomAM rahIne manuSyasaMbaMdhI bhoga bhogavavA lAgyo. pachI koI samaye vijaya cora mRtyu pAmyo. abhagrasene 500 cora sAthe rotA, AkraMdana-vilApa karatA ghaNAM Rddhi satkArapUrvaka vijaya coranuM nIharaNa karyuM, mRtaka kAryo karyA. pachI abhagrasena zokarahita thayo. tyArapachI te 500 coroe mahotsavapUrvaka abhagrasenane zAlATavI corapallIno cora senApati banAvyo. pachI te adhArmika, adharmaniSTha, adharmadarzI yAvat - rAjadeyakara paNa laI levA lAgyo. pachI abhagrasena cora senApati dvArA aneka gAmonA vinAzathI saMtapta te dezanA loko ekabIjAne bolAvIne A pramANe kahevA lAgyA, cora senApati abhagrasena purimatAla nagaranA uttara dizAnA ghaNAM gAmono vinAza karI rahyo che. mATe ApaNe mahAbala rAjAne A vAtathI sUcita karavA yogya che. tyArapachI te loko ekaThA thaI mahAbala rAjA pAse mahArtha, mahAI, mahArNa bheTa laIne AvyA. baMne hAtha joDI, mastake aMjali karI mahAbala rAjAne te bheTa arpaNa karI - kahyuM ke, he svAmI ! zAlATavI corapallIno abhagrasena cora grAmaghAta, nagaraghAta Adi karIne amane nirdhana banAvI rahyo che. ame icchIe chIe ke ApanI bhujAonI chAyAmAM saMrakSita thaIne ame nirbhaya ane upasarga rahita thaI sukhapUrvaka vicarIe. A pramANe kahIne page paDIne mahAbala narezane vijJapti karI. 0 mahAbala rAjA dvArA abhagrasenane pakaDavo : - mahAbala rAjA te janapadavAsIo pAse A vRttAMta sAMbhaLI ruSTa-kupita ane krodhAyamAna thayo. koTavALane bolAvIne teNe kahyuM, tuM jA ane zAlATavI corapallIne naSTabhraSTa karI de. te abhagrasena cora senApatine jIvato pakaDI lAva. daMDanAyake rAjAnI AjJA vinayapUrvaka svakArI. dRDha loTTamaya kavaca bAMdhyuM. zasra ane praharaNothI yukta aneka puruSone sAthe lIdhA. hAthamAM DhAla bAMdhI - yAvat - siMhanAda AdithI samudra jevI garjanAthI AkAzane vidIrNa karatA purimatAla nagarethI nIkaLI zAlATavI corapallI tarapha gayo. tyAre abhagrasenanA guptacaroe A vAta jANI. teoe cora senApati abhagrasena pAse AvIne be hAtha joDI, mastake aMjali karI A vRttAMta jaNAvyo. tyAre abhagnasene potAnA guptacaronI A vAta sAMbhaLI, vicArI 500 corone bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! purimatAla nagaranA rAjA mahAbalanI AjJAthI yAvat - daMDanAyake corapallI para AkramaNa karavAnuM tathA mane jIvato pakaDavAno nizcaya karyo che. tethI teo ahIM AvI pahoMce te pahelA ja temane mArgamAM rokI devA ApaNe mATe ucita che. 500 coroe A vAta svIkArI. tyArapachI abhagrasena cora senApatie aneka prakAre azana Adi bhojana sAmagrI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA taiyAra karAvI. 500 coro sAthe snAnAdi karyA, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA. pachI vipula azanAdi ane madirAonuM yathAruci AsvAdana--visvAdana karyuM. pachI Acamana karyuM, parama zuddha thayA. 500 coro sAthe Ardracarma para ArohaNa karyuM. dRDha baMdhanabaddha lohamaya kavaca dhAraNa karyA - yAvat - Ayudho ane praharaNothI sajjita thaIne - cAvat - siMhanAda karatA abhagrasene sAlATavI corapallIthI madhyAhna samaye prasthAna karyuM. khAdya padArtho sAthe laIne viSama ane durgavanamAM rahIne daMDanAyakanI pratIkSA karavA lAgyA. - tyArapachI te koTavAla abhagna cora senApati hato tyAM Avyo. tenI sAthe yuddha thayuM. abhagrasene tene jaldIthI hatamathita karI dIdho. vIrono ghAta karyo. dhajA-patAkA naSTa karI dIdhI, daMDanAyakanuM mAnamardana karI tene tenA sAthIo sAthe bhagADI mUkyo. tyAre te daMDanAyaka abhagrasena dvArA hatamathita Adi thaIne teja, baLa, vIrya, puruSArtha ane parAkramahIna thaI, purimatAla nagare mahAbala nareza pAse Avyo. AvIne be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI mastake aMjali karI bolyo - abhagnasena cora ucca, nIca, durgamAM paryApta khAdya tathA peyasAmagrI sAthe avasthita che. tethI ghaNI ja azva gaja, yoddhA, rathasahita caturaMgiNI senA sAthe paNa pakaDavo azakya che. tyAre rAjA sAma, bheda, upapradAna nItithI tene vizvAsamAM lAvavA pravRtta thayo. te mATe rAjA te coranA ziSyatulya, samIpavartI puruSo tathA mitra, jJAtijana, svajana Adine dhana, suvarNa, ratna, sArabhUta dravyo dvArA teone judA karavA prayatna karavA lAgyo. abhagrasenane paNa vAraMvAra mahArtha, mahAI, mahArNa bheTa mokalavA lAgyo. e rIte tene vizvAsamAM lIdho. 127 tyArapachI koI anya samaye mahAbala rAjAe purimatAla nagaramAM moTI, suMdara, vizALa, prAsAdIya, darzanIya, ramaNIya evI seMkaDo staMbhovALI kUTAgArazAlA banAvaDAvI. tyArapachI te kUTAgAra zALA nimitte uzUlka - yAvat daza divasanA pramodotsavanI udghoSaNA karAvI. kauTuMbika puruSo dvArA abhagrasenane kahevaDAvyuM ke, he devAnupriya ! purimatAla nagare mahAbala nareze unzulka - yAvat - daza divasanI pramodotsavanI ghoSaNA karAvI che. Apane mATe vipula azanAdi, puSpa, vastra, alaMkAra ahIM ja lAvIne upasthita kare ke Apa svayaM ahIM padhArazo ? tyAre mahAbala rAjAnA kauTuMbika puruSo pAse A AmaMtraNa jANIne abhagrasena cora senApatie kahyuM ke, he bhadrapuruSo ! huM potoja pramodotsavamAM purimatAla nagaramAM AvIza. tyArapachI abhagrasene teono ucita satkAra--sanmAna karIne teone vidAya karyA. tyArapachI mitra, jJAtijana ane parijanathI gherAyelo te abhagrasena cora senApati snAnAdithI nivRtta thaIne yAvat -- prAyazcittAdi karI, samasta AbhuSaNothI alaMkRt thaIne zAlATavI corapallIthI nIkaLyo. purimatAla nagare mahAbala nareza hatA tyAM Avyo. be hAtha joDI mastake aMjali karI mahAbala rAjAne jayavijayathI vadhAvyA. mahArtha, mahAI, mahArNa bheTa arpaNa karI. tyArapachI mahAbala rAjAe te bheTa svIkArI satkAra-- sanmAnapUrvaka vidAya karI kUTAgArazALAmAM rahevA jagyA ApI. - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Agama kathAnuyoga-6 tyArapachI mahAbala rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM, tame loko vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, puSpa, vastra, gaMdha, alaMkAra ane madirAdi taiyAra karavI te kUTAgArazAlAmAM cora senApati alagna senanI pAse pahoMcADo. kauTuMbika puruSoe paNa tema karyuM. tyArapachI abhagrasena cora senApati snAnAdithI nivRtta thaIne, samasta AbhuSaNo paherIne potAnA aneka mitro-jJAtijano Adi sAthe te vipula azanAdi tathA paMcavidha madirAonuM samyak AsvAdana visvAdana karato pramatta thaIne vicaravA lAgyo. tyArapachI mahAbala rAjAe kauTuMbika puruSone kahyuM ke, tame loko jaIne purimatAla nagaranA daravAjAne baMdha karI do ane agrasenane jIvato pakaDIne mArI sAme lAvo. tyAre kauTuMbika puruSoe rAjAnI AjJA svIkArI - yAvat - abhagrasena cora senApatine mahAbala rAjA sAme upasthita karyo. 0 agrasenano vadha ane gati : tyArapachI mahAbala nareze abhagrasena cora senApatine A vidhi mujaba vadha karavAnI AjJA ApI. he gautama ! A prakAre te cora senApati abhagrasena pUrvopArjita pApakarmonA naraka tulya vipAka udayarUpa ghora vedanA anubhavI rahyo che. he bhagavan! te agrisena mRtyu karIne kyAM jaze ? he gautama ! te 37 varSanuM parama Ayu bhogavI Aje tribhAgAvazeSa divase zULIe caDhAvAyA pachI marIne ratnaprabhAnAmaka prathama nArakImAM eka sAgaropamavALI utkRSTa sthitivALA nairayikapaNe upajaze. tyAMthI nIkaLI mRgAputranA saMsArabhramaNa mAphaka paribhramaNa karaze - yAvatuM - pRthvI, apa, teu, vAyukAya AdimAM lAkho vakhata upajaze. tyAMthI nIkaLI vANArasI nagarImAM zUkararUpe utpanna thaze. tyAM zikArI teno ghAta karaze. pachI vANArasI nagarImAM zreSThI kuLamAM putrarUpe utpanna thaze. tyAM bALabhAva pUrNa karI yuvAna thaI pravrujita thaI, saMyamapAlana karIne - yAvatuM - nirvANa pada prApta karaze. 0 Agama saMdarbha :ThAmU 968nI , vivA, 3, 18 thI 23; 0 zakaTanI kathA - te kALe, te samaye sAhaMjanI nAmaka Rddhi, svimita, samRddha nagarI hatI. tenI bahAra izAna khUNAmAM devaramaNa nAme udyAna hatuM. te udyAnamAM amogha nAmaka yakSanuM purAtana yakSAyatana hatuM. te nagarImAM mahacaMda rAjA hato. te himavaMta samAna mahAna hato. te mahaauMdra rAjAne suSeNa maMtrI hato. je sAma, bheda, daMDa, upapradAna nItinA prayoga ane nyAya nItiono vidhijJa tathA nigrahekuzala hato. te nagarImAM sudarzanA nAme eka suprasiddha gaNikA rahetI hatI. te nagarImAM subhadra nAme sArthavAha hato. te subhadranI sarvAga suMdara evI bhadrA patnI hatI. teone zakaTa nAme putra hato. te paMcendriyathI paripUrNa - suMdara zarIrathI saMpanna hato. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 129 te kALe, te samaye sAhaMjanI nagarI bahAra devaramaNa udyAnamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. parSada ane rAjA nIkaLyA. bhagavaMte dharma dezanA ApI, rAjA ane parSadA pAchA pharyA. 0 gautamasvAmIno prazna ane zakaTano pUrvabhava : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA mukhya ziSya gautamasvAmI bhikSArthe nIkaLyA. tyAM temaNe hAthI-ghoDA ane ghaNAM ja puraSone joyA. temanI madhye avakoTaka baMdhanayukta, nAka ane kAna kApela - yAvat - uddaghoSaNA sahita eka sastrIka puruSane joyo. joIne gautamasvAmIne pUrvavatu vicAra Avyo. bhagavaMtane prazna karyo. he gautama ! te kALe, te samaye A jaMbUdvIpanA bhAratavarSamAM chagalapura nagara hatuM. tyAM siMhagiri rAjA hato. te ja nagaramAM chaNika nAme eka chogalika kasAI raheto hato. je dhanADhya, adharmI - yAvat - duwtyAnaMda hato. te chaNika chogalikane tyAM aneka bakarA, rojha, vRSabha, kharagomRgabALa, zukara, siMha, haraNa, mayUra, mahiSanA zata. sahastracUtha vADAmAM samyak prakAre rokelA rahetA hatA. tyAM vetanabhojana ane dhana ApIne aneka mANaso aja AdinA saMrakSaNa - saMgopana karavA mATe rAkhelA hatA. aneka kiMkarapuraSo hajAro bakarA Adi pazuone mArIne tenA mAMsane charIthI kApI-kApIne chaNika chogalikane ApatA hatA. tenA bIjA aneka nokara te ghaNAM ja bakarA AdinA mAMsane tavI, kaDAI hAMDA Adi pAtravizeSomAM, bhuMjatA, taLatA, zUla dvArA pakAvatA potAnI AjIvikA calAvatA hatA. te chaNika svayaM paNa te mAMsane surA Adi pAMca prakAranI madirA sAthe AsvAdana-visvAdana karato tyAM jIvana-yApana karato hato. te chaNika chogalika mAMsamadirAne potAnuM jIvana banAvI dIdhela. A ja pApakAryamAM te sadA tatpara raheto hato. A pApakarma ja tenuM AcaraNa hatuM. tenAthI teNe kalezotpAdaka ane kAluSyapUrNa evA kliSTa karmonuM upArjana karI, 700 varSanuM Ayu pUrNa karI, mRtyu pAmI cothI narake daza sAgaropama sthitivALA nArakIomAM nArakarUpe utpanna thayo. 0 zakaTakumArano janma : tyAre te subhadra sArthavAhanI bhadvAbhAryA jAtaniMdukA hatI. tenA bALako janmatAM ja mRtyu pAmatA hatA. A tarapha chaNika chogalikano jIva cothI narakathI nIkaLIne sAhaMjanI nagarImAM A bhadrAnI kukSimAM garbharUpe utpanna thayo. prasavakALe te bhadrAe eka putrane janma Apyo. utpanna thatAM ja mAtA-pitAe te bALakane eka zakaTa nIce rAkhyo. pachI uThAvI lIdho. pachI tenuM saMgopana ane saMvardhana karyuM - yAvat - tenuM zakaTa evuM nAma pADyuM. zakaTanuM bAkInuM jIvana ukjhitaka mAphaka ja jANavuM. A tarapha subhadra sArthavAha lavaNasamudramAM mRtyu pAmyo. zakaTanI mAtA bhadrA paNa mRtyu pAmI. tyAre rAjapuruSoe zakaTakumArane gherathI kADhI mUkyo. pachI te zakaTakumAra sAhaMjanI nagarInA zRMgATaka Adi sthAnomAM bhaTakavA lAgyo. jugArakhAnA ane zarAbakhAnAmAM javA lAgyo. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 Agama kathAnuyoga-6 - koI samaye sudarzanA gaNikA sAthe tene gADha prIti baMdhAI. tyAre siMharAjAnA maMtrI suSeNe koI samaye zakaTakumArane sudarzanA gaNikAnA gherathI kaDhAvI mUkyo ane sudarzanA gaNikAne potAne ghera patnInA rUpe rAkhI lIdhI. pachI teNInI sAthe manuSya saMbaMdhI udAra kAmabhogono yathAruci upabhoga karato samaya vItAvavA lAgyo. tyAre zakaTakumAra sudarzanA gaNikAmAM mUrNita, gRha, Asakta thaIne anyatra kyAMya paNa sukha, rati, zAMti pAmato na hato. tenuM citta, mana, vezyA, adhyavasAya veNImAM ja lIna rahetA hatA. te sudarzanA bAbate ja vicAryA karato, teNInI ja bhAvanAmAM bhAvita raheto hato. te teNInI pAse javAno avasara zodhato raheto hato. eka vakhata avasara prApta thatA te sudarzanAnA gharamAM ghusI gayo. pachI teNInI sAthe bhogo bhogavavA lAgyo. A tarapha koI divase snAna karIne sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne suSaNamaMtrI sudarzanAne ghera Avyo. AvatA ja teNe sudarzanAnI sAthe yathAruci kAmabhoga bhogavatA zakaTakumArane joyo. joIne te kopAyamAna thayo - yAvat - zakaTakumArane potAnA puraSothI pakaDAvI, lAkaDI, muThI ityAdino mAra mArIne tenA zarIrane mathita karIne avakoTaka baMdhanathI baMdhAvI dIdhuM. 0 zakaTakumAranuM mRtyu ane bhAvigati : tyArapachI suSeNamaMtrI te zakaTakumArane mahacaMdra rAjA pAse laI gayo. baMne hAtha joDIne kahyuM ke, he svAmI! A zakaTakumAre mArA aMtaHpuramAM praveza karavAno aparAdha karela che. tyAre rAjAe maMtrIne kahyuM ke, tame tamArI icchAnusAra daMDa karI zako cho. tyAre suSeNa. maMtrIe zakaTakumAra ane gaNikA sudarzanAne pUrvokta vidhithI vadha karavAnI AjJA rAjapuruSone ApI. tyAre gautamasvAmIe pUchyuM, he bhagavan! zakaTakumAra bALaka ahIMthI mRtyu pAmIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! zakaTa pa7 varSanI Ayu bhogavIne Aje tribhAgazeSa divasa raheze tyAre eka mahAlomaya tapelI agni samAna dedIpyamAna strI pratimAthI AliMgita karAvAze. pachI mRtyu pAmIne ratnaprabhAnAmaka prathama narakabhUmimAM nArakarUpe utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI rAjagRhanagare mAtaMgakuLamAM yugala rUpe utpanna thaze. yugalanA mAtA-pitA bAramA dine te bALaka-bAlikAnA nAma zakaTakumAra ane sudarzanA rAkhaze. tyArapachI zakaTa yauvana prApta karaze. sudarzana paNa yuvAvasthAne prApta thaze. teNI rUpa, yauvana, lAvaNyamAM utkRSTa-suMdara zarIravALI thaze. tyArapachI sudarzanAnA rUpa, yauvana, lAvaNyanI suMdaratAmAM mUrNita thaIne zakaTakumAra potAnI bahena sudarzana sAthe manuSyasaMbaMdhI pradhAna kAmabhogonuM sevana karatA jIvana vyatIta karaze. koI samaye te zakaTakumAra svayameva kUTagrAhitva prApta karI vicaraze, te mahAadharmI ane duSkRtyAnaMda thaze. AvA adharmapradhAna karmothI ghaNAM ja pApakarmone upArjita karI mRtyu pAmI ratnaprabhA narakamAM nArakIrUpe utpanna thaze. tenuM saMsArabhramaNa paNa pUrvavat jANavuM - thAvat - te pRthvIkAyAdimAM lAkho vakhata utpanna thaze. tyAMthI vANArasImAM matsyarUpe janma leze. tyAM matsya ghAtako dvArA vadha prApta thaI, tyAMja zreSThIputrarUpe janmaze. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukhavipAkI kathA 131 tyAM samyakatva ane aNagAra dharma prApta karIne saudharma nAmaka prathama devaloke deva thaze. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma leze. tyAM zramaNapaNAnuM pAlana karIne siddha, buddha thaze, samasta karmono aMta karaze. 0 Agama saMdarbhaHThA 968nI vR vivAra 3, 24thI 26, - 4 - 4 - 0 bRhaspatidatta kathA : te kALe, te samaye kauzAMbI nagarI hatI. je ddha, timita, samRddha hatI. te nagarInI bahAra caMdrAvataraNa udyAna hatuM. tyAM zvetabhadra yakSanuM valAyatana hatuM. te kauzAMbImAM zatAnIka rAjA hato. tene mRgAdevI rANI hatI. teono udAyana nAme putra hato. je sarvendriya saMpanna ane yuvarAja pade alaMkRt hato. te udAyananI padmAvatI nAme patnI hatI. te zatAnIka rAjAne somadatta purohita hato. je guvedAdi cAra vedono pUrNa jJAtA hato. te somadatta purohitanI vasudattA nAme patnI hatI. te baMneno bRhaspatidatta nAme sarvAMgasaMpanna suMdara bALaka hato. te kALe, te samaye zramaNa bhagavAnuM mahAvIra kauzAMbI nagaranI bahAra caMdrAvataraNa udyAnamAM padhAryA. gautamasvAmI pUrvavat kauzAMbImAM bhikSArthe padhAryA. pAchA pharatA rAjamArgethI nIkaLyA. 0 gautamasvAmI dvArA vadhya puruSadarzana teno pUrvabhava : gautamasvAmIe hAthI, ghoDA, bahusaMkhyaka puruSo madhye eka vadhya puruSane joyo. manogatu saMkalpa thayo. svasthAne AvIne bhagavaMtane teno pUrvabhava pUchayo. bhagavaMte kahyuM, te kALe, te samaye A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM sarvatobhadra nAmaka eka ddha, timita, samRddha nagara hatuM. tyAM jitazatru rAjA hato. mahezvara datta purohita hato. je TvedAdi vedomAM kuzaLa hato. mahezvaradatta purohita jitazatru rAjAnArAjyanI ane baLanI vRddhi mATe pratidina eka-eka brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra bALakane pakaDAvIne, jIvatA ja tenA hRdayonA mAMsapiMDone grahaNa karAvato hato. jitazatru rAjA nimitte tenAthI zAMti homa karAvato hato. te sivAya te purohita AThama ane caudaze babbe bALakone, cAra-cAra mAse cAracAra bALakonA hRdayonA mAMsapiMDothI zAMti homa karato hato. - jyAre jyAre jitazatru rAjAnuM koI zatrunI sAthe yuddha thatuM tyAre tyAre te mahezvara datta purohita 108 brAhmaNa bALaka - yAvat - 108 zudra bALakono - yAvata - jitazatru rAjAnA vijaya nimitte zAMti homa karato hato. tenA prabhAve jitazatru rAjA zIdhra ja zatruno vidhvaMsa karI deto. A prakAre krura karmonuM anuSThAna karanAra, kura karmomAM pradhAna, vividha prakAre pApakarmone ekatrita karI, 3000 varSanuM Ayu bhogavI mahezvaradatta purohita pAMcamI narakamAM utkRSTa 17 sAgaropamanI sthitivALA nAraka rUpe utpanna thayo. tyAMthI nIkaLIne sIdho ja Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 Agama kathAnuyoga ahIM kauzAMbImAM somadatta purohitanI vasudattA patnInI kulimAM putrarUpe utpanna thayo. 0 bRhaspati dattano bhava : te bALakanA mAtApitAe janmanA bAramAM divase nAmakaraNa karatA kahyuM ke, A bALaka somadattano putra ane vasudattAno Atmaja hovAthI tenuM nAma bRhaspatidatta rAkhavuM. pachI te bALaka pAMca dhAvamAtA dvArA pAlana karAto kALakrame yuvAna thayo. te udAyanakumArano bAlyakALathI priyamitra hato. baMne sAthe jamyA, ramyA, moTA thayA. tyArapachI jyAre zatAnIka rAjA kALadharma pAmyo. tyAre udayana kumAra ghaNAM rAjA, talavara - yAvat - sArthavAha AdinI sAthe raDato, AkaMdana ane vilApa karato zatAnIka narezano rAjakIya Rddhi anusAra nIkaraNa ane mRtakasaMbaMdhI laukika kAryo kare che. tyArapachI te rAjA Izvara - yAvat - sArthavAhe maLIne moTA samAroha sAthe udayanakumAranA rAjyAbhiSeka karyo. udayanakumAra himAlaya parvata samAna mahAnuM rAjA thayo. 0 bRhaspatidattanuM purohitatva ane kukRtya : tyArapachI bRhaspatidatta udayana rAjAno purohita thaI gayo. paurohitya karma karato, sarvasthAno - sarva bhUmikAo tathA aMtaHpuramAM paNa icchAnusAra berokaToka gamanAgamana karavA lAgyo. tyArapachI te udayana rAjAnA aMtaHpuramAM samaya-samaya, kAla-akAla tathA rAtri ane vikAle svecchApUrvaka praveza karato kramazaH padmAvatIdevI sAthe Asakta thayo. teNInI sAthe udAra, yatheSTa, manuSyasaMbaMdhI kAmabhogonuM sevana karato samaya vyatIta karavA lAgyo. koI samaye udayana nareza snAnAdi nivatta thaIne samasta alaMkArothI alaMkata thaIne jyAM padmAvatIdevI hatI tyAM Avyo. teNe bRhaspatidatta purohitane padmAvatI devI sAthe bhoga bhogavato joyo. jotAM ja krodhathI dhamadhamI uThayo. rAjapuruSo dvArA bRhaspatidattane pakaDAvI lAkaDI, muThI, ghUMTaNa, koNI AdinA prahArothI tenuM zarIra bhagna karI dIdhuM. mathita karI dIdhuM. pachI AvA prakArano kaThora daMDa devAnI rAjapuruSone AjJA karI. he gautama! A rIte bRhaspatidatta pUrvakRt pApakarmonA phaLane pratyakSa anubhavI rahyo che. 0 bRhaspati dattanI gati : he bhagavan! bRhaspatidatta mRtyu pAmIne kyAM jaze ? he gautama ! te 64 varSanuM Ayu pUrNa karI divasano trIjo bhAga bAkI raheze tyAre zULIe medAIne mRtyu pAmI ratnaprabhA narakamAM eka sAgaranI sthitivALA nArakomAM utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI mRgAputra mAphaka bhavabhramaNa karaze. pachI hastinApuramAM mRgarUpe janmaze. tyAM zikArI dvArA haNAze. pachI hastinApuranA zreSThI kuLamAM putrarUpe janmaze. tyAM te samyakatva prApta karaze. kALa karIne saudharmakalpa utpanna thaze, tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma leze. tyAM anagAravRtti dhAraNa karI, saMyama ArAdhI, sarva karmono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha:ThA 968nI : vivAda 3, 27, 28; Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 133 0 naMdivardhananI kathA - te kALe, te samaye mathurA nagarI hatI. tyAM bhaMDIra udyAna hatuM. sudarzana yakSanuM Ayatana hatuM. zrIdAma rAjA ane baMdhuzrI rANI hatI. temane sarvAga saMpanna ane yuvarAja padathI alaMkRt naMdivartane nAme putra hato. zrIdAma narezane subaMdhu maMtrI hato. je sAma, daMDa, bhedAdimAM kuzaLa hato. te maMtrIne bahamitrA pUtra nAmaka savAMga saMpanna, surUpa bALaka hato. zrIdAma narezane citra nAme vANaMda hato. te rAjAnuM saurakarma karato, rAjAjJAthI sarva sthAno, sarvabhUmikA tathA aMtaHpuramAM berokaToka AvAgamana karato hato. te kALe, te samaye mathurA nagarImAM bhagavaMta mahAvIra padhAryA. parSadA ane rAjA nIkaLyA. bhagavaMte dharma kahyo. parSadA pAchI pharI. 0 gautamasvAmIne vadhya puruSanuM darzana : te samaye bhagavAn mahAvIranA mukhya ziSya gautamasvAmI bhikSArthe nagarImAM padhAryA. tyAM teoe hAthI, ghoDA, puraSone joyA. te puruSonA madhyamAM - yAvat - ghaNAM nara nArInA vRMdathI gherAyelA eka puruSane joyo. rAjapuruSoe te puruSane catra sthAne agnisamAna lohamaya siMhAsana para besADe che pachI koI koI rAjapuruSa tene agnisamAna uSNa loDhAthI paripUrNa, koI tAmrapUrNa, koI trapUthI pUrNa, koI sIsAthI pUrNa, koI kalakalathI pUrNa, kSArayukta telathI pUrNa, agnisamAna tama kaLazo dvArA mahAnuM rAjyAbhiSekathI teno abhiSeka kare che. tyArapachI tene lohamaya saMDAsAthI pakaDIne agni samAna tapela ayomaya, ardhvahAra - yAvat - paherAve che. 0 pUrvabhava varNana :' he gautama ! te kALe, te samaye A jaMbUdvIpanA bhAratavarSamAM siMhapura nAmaka eka >>ddha, stimita, samRddha nagara hatuM tyAM siMharatha rAjA hato. duryodhana nAmaka kArAgArarakSaka hato. je adharmI - yAvat - duSpatyAnaMda hato. duryodhana nAmanA te cArakapAlanA AvA cAraka bhAMDa hatA - aneka prakAranI lohamaya kuMDIo hatI. jemAMthI koI tAMbAthI, koI traputhI, koI sIsAthI, koI cUrNa mizrita jaLathI, koI kSArayukta telathI bharI hatI. je agnipara rAkhI hatI. duryodhana cArakapAla pAse uNikAo hatI. jemAMnA keTalAMka azvamUtrathI, koI hAthInA mUtrathI, koI UMTanA mUtrathI, koI gomUtrathI, koI mahiSamUtrathI, koI bakarAnA mUtrathI, koI bheDonA mUtrathI bharelI hatI. te duryodhana cArakapAlanI pAse aneka hastAMduka, pAdAMdUka, haDi ane zRMkhalA tathA nikara lagAvelA hatA. te duryodhana cArakapAla pAse veNulatA, netaranA cAbuko, AMbalInA cAbuko, komaLa carmacAbuko, sAmAnya cAbuko, valkalarazminA puMja ane nIkaTa rahetA hatA. tenI pAse aneka zilA, lAkaDIo, mugaro, kanajaronA puMja ane nIkaTa rahetA hatA. te duryodhana carakapAla pAse cAmaDAnI rassI, sAmAnya rassI, valkala rajU, chAlanI rassI, keza rassInA DhagalA rahetA hatA. te duryodhana cArakapAla pAse asipatra, karapatra, surapatra ane kadaMbacIrapatranA paNa Dhaga rahetA. tenI pAse loDhAnA khIlA, vAMsanI saLI, cAmaDAnA paTTA AdinA Dhaga rahetA. tenI pAse aneka soyo, damaNo tathA laghu mudugaronA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 Agama kathAnuyoga-6 Dhaga rahetA. tenI pAse aneka prakAranA zastra, pippala, kuhADA, nakhodanaka, DAbhanA agrabhAga jevA tIkSNa hathiyAronA Dhaga rahetA hatA. tyAre te duryodhana cArakapAla siMharatha rAjAnA aneka cora, parastrI laMpaTa, graMthibhedaka, rAjAnA apakArI, RNadhArako, bAlaghAtako, vizvAsaghAtIo, jugArI, dhUrta puruSothI pakaDAvI UMdhA mAthe laTakAvato, pachI lohadaMDa vaDe mukha kholato, kholIne koIne tama tAmra, to koIne rAMgA, sIsA, cUrNa mizrita jaLa, kalakala karatuM uSNa jaLa, kSArayukta tela pIvaDAvato hato. tathA keTalAMkano A badhAMthI abhiSeka karato hato. keTalAMkane UMdhe mAthe laTakAvIne temane azvamUtra, hastimUtra - yAvat - bheDamUtrA pIvaDAvato hato. keTalAMkane adhomukha karI vamana karAvato ane e rIte pIDato, koIne hAthakaDI, beDI, haDibaMdhana, nigaDabaMdhanothI bAMdhato hato. keTalAMkanA zarIra saMkoDatomaroDato, koIne sAMkaDathI bAMdhato hato. keTalAMkanA hastachedana - yAvat - zastrothI cIrato, koIne veNulatA AdithI marAvato. keTalAMkane urdhvamukha pachADI tenI chAtI para zilA ane lAkaDA rAkhI utkaMpana karAvato, jenAthI te lokonA hADakA TUTI jatA hatA. keTalAMkane carma ke sUtrarajuthI hAthapaga baMdhAvato, kUvAmAM ulaTo laTakAvato, gothA khavaDAvato, keTalAMkane asipatro - yAvat - kalaMbacIrapatrothI chedana karato ane tenA para sAramizrita telathI mardana karAvato. keTalAMkanA mastaka, kaMThamaNi, ghuMTI, koNI, jAnu tathA cUMTaNImAM loDhAnA khIlA tathA vAMsanI zalAkA ThokAvato tathA viMchInA kAMTAno zarIramAM praveza karAvato. keTalAMkanA hAtha ke paganI AMgaLIomAM mugaro dvArA soya vagereno praveza karAvI bhUmimAM khodAvato, keTalAMkane zastro tathA nakhachedanIthI aMgo cholAvato ane darbha, kuza tathA ArTacarma baMdhAvato. pachI dhUpamAM sUvaDAvI tenA sUkAyA bAda caDacaDa zabdapUrvaka tenuM utpAdana karAvato. A rIte te duryodhana cArakapAlaka AvA prakAranI nirdayatApUrNa pravRttine potAnuM karma, vijJAna, AcaraNa banAvI ati pApakarmonuM upArjana karI 3100 varSanuM Ayu bhogavI mRtyu pAmI chaTThI narake 22 sAgaropama sthitivALA nArakomAM nairayikarUpe utpanna thayo. 0 naMdiSeNakumArano janma, vRddhi, rAjAvAno prayAsa : te duryodhana cArakapAlano jIva chaThI narakethI nIkaLI A mathurA nagarImAM zrIdAma rAjAnI baMdhuzrI rANInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. nava mAsa pUrNa thatAM baMdhuzrIe putrane janma Apyo. bArame divase te bALakanuM naMdiSaNa (naMdivardhana) nAma rAkhyuM. pAMca dhAvamAtA dvArA moTo thavA lAgyo. yuvAna thaIne yuvarAja pade alaMkRt thayo. rAjya ane aMtaHpuramAM Asakta naMdISaNakumAra zrIdAma rAjAne mArIne svayaM rAjyazrI bhogavavAnI IcchA karavA lAgyo. te mATe te zrIdAma rAjAnA aneka aMtara, chidra AdinA avasaro zodhavA lAgyo. zrIdAma narezanA vadhano avasara prApta na thavAthI naMdiSeNe (naMdivardhana) koI samaye citra nAmanA vANaMdane kahyuM, tuM zrIdAma rAjAnA sarva sthAno AdimAM svecchApUrvaka AvajA karI zake che. rAjAnuM saurakama paNa kare che. to he devAnupriya ! tuM saurakarma avasare Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 135 temanI garadanamAM astaro ghuseDI de, to huM tane aDadhuM rAjya ApuM. pachI tuM paNa amArI sAthe udAra-pradhAna kAmabhogono upabhoga karato sAnaMda samaya vyatIta karI zakIza. citravANaMda naMdiSaNanA ukta kathanano svIkAra karyo. 0 naMdivardhananI hatyA ane bhAvi gati : pachI citra vANaMdane Avo vicAra Avyo ke koI prakAre zrIdAma rAjAne A jayaMtranI khabara paDI jaze to na jANe mane kevA kamote mAraze. tethI bhayabhIta thaI ekAMtamAM zrIdAma rAjAnI pAse AvI, be hAtha joDI, aMjali karI kahyuM ke, he svAmI ! naMdiSeNa (naMdivardhana) kumAra rAjyamAM Asakta - yAvat - adhyApanna thaIne Apano vadha karI svayaM rAjyalamI bhogavavA icche che. tyAre zrIdAma rAjAe atyaMta krodhita thaI naMdiSaNakumArane pakaDAvI daI pUrvokta vidhAnathI hatyA karavA AjJA ApI. he gautama ! A rIte te pUrvakRtu pApakarmonuM phaLa bhogavI rahyo che. he bhagavan! te mRtyu pAmIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! naMdiSeNakumAra 60 varSanuM Ayu bhogavI marIne A ratnaprabhA nAmaka narakamAM utpanna thaze. zeSa saMsArabhramaNa mRgAputra mAphaka jANavuM. pRthvIkAyamAMthI nIkaLIne te hastinApura nagaramAM matsyarUpe utpanna thaze. tyAM mAchImAro tenI hatyA karaze. pachI hastinApuranAM eka zreSThIkuLamAM putrarUpe utpanna thaze. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI, pravrajita thaze. yathAvidhi pAlana karI mukti pAmaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha ThA. 968nI vR; vivA. 3, 29, 30; --- X - X 0 uMbaradattanI kathA - te kALe, te samaye pATalikhaMDa nagara hatuM tyAM vanakhaMDa udyAna hatuM. tyAM ubaradatta yakSanuM cakSAyatana hatuM. te nagaramAM siddhArtha rAjA hato. te ja nagaramAM sAgaradatta nAme dhanADhya sArthavAha hato. tenI gaMgadattA nAme patnI hatI. te daMpatine UMbaradatta nAme anyana ane paripUrNa paMcendriyothI yukta suMdara zarIravALo eka putra hato. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra tyAM padhAryA - yAvat - dharmopadeza sAMbhaLIne rAjA tathA parSadA pAchA pharyA. 0 gautamasvAmIne rogI puruSanuM darzana - te kALe, te samaye gautamasvAmI pAraNA nimitte bhikSArthe nagaramAM pUrva dizAthI pravezyA. tyAM eka puruSane joyo. te puruSa kaMThu, koDha, jalodara, bhagaMdara, a8nA rogathI grasta hato. tene khAMsI-zvAsa paNa hatA. tenA hAtha, paga, mukha sUjhI gayA hatA. hAthapaganI AMgaLIo saDI gayelI. nAka ane kAna gaLI gayelA ghAmAMthI paru Adi khadabadI rahyA hatA. kRmiothI atyaMta pIDita tathA paDatA evA paru AdithI tenA ghA bharelA hatA. tenA kAna ane nAka gumaDAnA rasI Adi vahevAthI gaLI gayelA. vAraMvAra te lohI, paru, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 Agama kathAnuyoga-6 kRminuM vamana karI rahyo hato. te puruSa kaSTotpAdaka, karuNAjanaka ane dInatApUrNa zabda karI rahelo. tenI pAchaLa mAkhInA jhuMDa bhamI rahyA hatA. tenA vALa astavyasta hatA. thIgaDAvALA vastra teNe paherelA tenuM bhikSApAtra mAtra phUTalo ghaDo hato. zakorAnA TukaDo tenuM jalapAtra hatuM. enA dvArA te bhikSAvRtti karato hato. gautamasvAmI ucca, nIca, madhyama dharomAM bhikSArthe bhramaNa karatA pATalikhaMDa nagarathI nIkaLI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA. bhaktapAnanI AlocanA karI, bhagavaMtane dekhADI, temanI AjJAthI nirlepa bhAve AhAra karI saMyama ane tapathI potAnI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI gautamasvAmI bIjI vakhata bhikSArthe nIkaLyA. pATalikhaMDanagaranI dakSiNa dizAethI pravezyA. teNe tyAM roga vyApta pUrva puruSane joyo. bhikSA laI pAchA AvyA. tyArapachI trIjI vakhata chaThanA pAraNA nimitte te ja nagaramAM pazcima dizAnA kArethI pravezyA, tyAM temaNe pUrvavarNita puruSane joyo. A ja pramANe gautamasvAmI cothI vakhata bhikSArthe uttara dizAthI te ja nagaramAM pravezyA. tyAre paNa te ja puruSane joyuM. te joIne temanA manamAM Avo saMkalpa thayo ke, aho ! A puraSa pUrvakRt azubha karmonA kaTu vipAkane bhogavato duHkhapUrNa jIvana vItAve che. - yAvat - pAchA pharIne, AvIne bhagavaMtane kahyuM he bhagavan! huM chaThanA pAraNA nimitte pATalikhaMDa nagaramAM gayo. pUrva dizAethI praveza karyo. meM eka rogI puruSane joyo. ityAdi sarva varNana karyuM. to he bhagavan! A puruSa pUrvabhavamAM koNa hato ? je AvuM rogAkrAMta kaSTapUrNa jIvana vitAvI rahyo che. he gautama! te kALe, te samaye A jaMbUDhIpanA bhAratavarSamAM vijayapura nAme zraddha, svimita, samRddha nagara hatuM. tyAM kanakaratha rAjA hato. tene dhavaMtarI nAme vaidya hato. je AyurvedanA ATha aMgono jJAtA hato. te vaidya zivahasta-zubhahasta ane laghuhasta hato. te dhavaMtarI vaidya vijayapura nagaranA rAjA kanakarathanA aMtaHpura nivAsI rANIo tathA bIjA ghaNAM ja rAjA, Izvara - yAvat - sArthavAho tathA bIjA paNa ghaNAM durbaLa, glAna, rogI, vyAdhita, ruNa lokono tathA sanAtho, anAtho, zramaNo, brAhmaNo, bhikSuko, kApAlika, kApeTika ane AturonI cikitsA karato hato. teone te matsya, kAMcabA, grAha, magara, suMsumAra, bakarA, bheDa, gavaya, zUkara, mRga, zasaka, gAya, bheMsa, titara, baTara, lAvaka, kabUtara, kukaDA, mora Adi tathA bIjA paNa aneka jalacara, sthalacara tathA khecaro AdinA mAMsane khAvAno upadeza Apato hato. taduparAMta te dhavaMtarI vaidya pote paNa anekavidha matsya AdimAM mAMsa tathA bIjA aneka jalacarAdi jIvonuM mAMsa tathA matsya, mayUra AdinA rasamAM pakAvela, taLela, bhujela mAMsanI sAthe pAMca prakAranI madirAonuM AsvAdana, visvAdana, paribhAjana, paribhoga karato samaya vyatIta karato hato. tyAre te dhanavaMtarI vaidya AvA pApakarma vijJAna, AcaraNa pUrvaka atyadhika pApakarmo Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 137 upArjIne 3200 varSanuM Ayu bhogavIne mRtyu pAmIne chaThI narake 22-sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nairayikarUpe utpanna thayo. 0 UMbaradattano janma : te samaye sAgaradattanI patnI gaMgadattA jAtaniMdukA hatI. tenA bALako janmatAM ja mRtyu pAmatA hatA. koI madhyarAtrie teNIne thayuM ke, huM dIrdhakALathI sAgaradatta sArthavAha sAthe manuSyasaMbaMdhI udAra vipula kAmabhogone bhogavI rahI chuM. paNa Aja sudhI meM koI jIvita rahenAra putra ke putrIne janma devAnuM saubhAgya prApta karyuM nathI. te mAtAo dhanya che, kRtapuNya che, temano janma ane jIvana baMne saphaLa che. jenA stanonA dUdhamAM lubdha, madhura bhASaNathI yukta, vyakta tathA totaLAtA vacanavALA, stananA mULathI kAMkha sudhI sarakatA, sukumAra hAthathI pakaDIne godamAM sthApita karAyelA teo punaH punaH sumadhura komaLa maMjula vacano bolanArA, potAnI ja kukSithI utpanna bALaka ke bAlikA che te mAtAone dhanya che. huM adhanyA, puNyahIna chuM. kemake mane eka paNa saMtAna prApta thayuM nathI. have mAre mATe e zreyaskara che ke huM savAre sUryodaya thatA sAgaradatta sArthavAhane pUchIne vividha prakAranA puSpa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra laIne aneka jJAtijano, mitro - yAvat - saMbaMdhI strIo sAthe pATalikhaMDa nagara bahAra udyAnamAM UMbaradatta cakSanA Ayatane jaIne yakSanI mahAI puSpArcanA karIne temanA caraNamAM natamastaka thaIne prArthanA karuM ke he devAnupriya ! jo huM have jIvita rahenAra bALakane janma ApIza to tamAro yAga, bhAga, devabhaMDArAdimAM vRddhi karIza. A pramANe teNIe saMkalpa karyo. savAre sAgaradatta sArthavAha pAsa AvI. "pUrvokta" vAta kahI - yAvat - huM ubaradatta yakSanI mAnatA mAnuM. sAgaradatte gaMgadattAnA ukta prastAvano svIkAra karyo. tyArapachI gaMgadattA vividha prakAranA puSpa, vastra, gaMdha Adi pUjA sAmagrI laIne mitra, jJAtijana Adi mahilA sAthe nIkaLI. nagaranI madhye puSkariNI samIpe pahoMcI. temAM pravezI jalamajjana, jalakrIDA karI, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA. bhInI sADI paherI, puSkariNIthI bahAra AvI. puSpAdi sAmagrI laI UMbaradatta yakSanA Ayatane pahoMcI. yakSane namaskAra karyA. morapIMchI vaDe yakSapratimAnuM pramArjana karyuM. jaLathI abhiSeka karyo. kaSAyaraMgI, sugaMdhita vastrathI pratimA luMchI zveta vastro paherAvyA. mahAI puSpa, vastra, gaMdha, mAlya, cUrNanuM AropaNa karyuM. dhUpa uvekhyo. yakSane page paDIne pUrvokta prArthanA karI, pAchI pharI. tyArapachI pelo dhanavaMtarI vaidyano jIva narakathI nIkaLI pATalikhaMDa nagaramAM gaMgadattA bhAryAnI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. traNa mAsa pUrNa thayA bAda gaMgadattAne Avo dohada thayo ke, te mAtAo dhanya che - yAvat - temanuM jIvana saphaLa che. je vipula azanAdi ane madirA taiyAra karAvI aneka mitra Adi mahilAthI parivarIne pATalikhaMDa nagaranI puSkariNIe jAya che. tyAM snAnAdithI nivRtta thaIne jJAtijana AdinI mahilAo sAthe AsvAdanAdi karatI dohada pUrNa kare che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Agama kathAnuyoga-6 jyAre sUryodaya thayo tyAre sAgaradatta sArthavAha pAse AvIne kahyuM ke, he svAmI! te mAtAo dhanya che - yAvat - ukta prakAre potAno dohada pUrNa kare che. huM paNa mAro dohada pUrNa karavA icchuM chuM. sAgaradatta sArthavAhe gaMgadattAne te vAtamAM anumati ApI. tyArapachI gaMgadattA paryApta mAtrAmAM azanAdi AhAra taiyAra karAvI, madirAdi padArtha ane ghaNI ja puSpAdi pUjA sAmagrI laIne mitra, jJAtijana AdinI mahilA sAthe nIkaLI - yAvat - snAnAdi karI, kautuka, maMgala, prAyazcitta karI UMbaradatta yakSanA Ayatane AvI. tyAM prathamanI mAphaka pUjAdi karyA. pachI puSkariNIe gaI. mitra Adi mahilAoe gaMgadattAne sarvAlaMkArothI vibhUSita karI. pachI te sarvenI sAthe - yAvatuM - gaMgadattAe potAno dohada pUrNa karyo. pachI saMpUrNa, saMmAnita, vinita dohadavALI te garbhane vahana karavA lAgI. tyArapachI nava mAsa pUrNa thatAM gaMgadattAe eka bALakane janma Apyo. sthitipatitA manAvI. te bALaka UMbaradatta yakSanI mAnatA mAnavAthI thayo hovAthI tenuM uMbaradatta nAma rAkhyuM. te bALaka pAMca dhAvamAtAo dvArA ucherAvA lAgyo. koI divasa sAgaradana sArthavAha vijayamitranI mAphaka mRtyu pAmyo. gaMgadattA paNa mRtyu pAmI. A tarapha ujhitakanI mAphaka rAjapuruSoe UMbaradattane gherathI kADhI mUkyo. * UMbaradattane rogAtaMka ane bhAvi gati : tyArapachI koI samaye UMbaradattanA zarIramAM eka sAthe soLa rogo utpanna thayA. jevA ke zvAsa, kAsa - yAvat - koDha. A soLa rogothI abhibhUta thayelo UMbaradatta khujalI - yAvat - hAtha AdinA saDI javAthI duHkhapUrNa jIvana vitAvavA lAgyo. he gautama ! A rIte te pUrvakRt azubhakarmonuM phaLa bhogavI rahyo che. he bhagavan! A ubaradatta bALaka mRtyu pAmIne kyAM utpanna thaze ? he gautama ! uMbaradatta 72 varSanuM parama Ayu bhogavI, mRtyu pAmI, ratnaprabhA narake nArakarUpe utpanna thaze. tyAM mRgAputranI jema saMsAra bhramaNa karaze. tyAMthI nIkaLI hastinApuramAM kukaDArUpe utpanna thaze. tyAM janmatAM ja goSThiko dvArA tenI hatyA thaze. punaH hastinApuramAM ja eka zreSThikULamAM utpanna thaze. tyAM te samyakatva prApta karaze. tyAMthI saudharmakalpa utpanna thaze. tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM utpanna thaze. tyAM aNagAra dharma prApta karI yathAvidhi saMyamanI ArAdhanA karI, karmakSaya karIne siddha thaze. 0 Agama saMdarbha :ThAmU. 68nI vR; vivAda 3, 31; 0 zauryadattanI kathA - te kALe, te samaye zaurikapura nAmaka nagara hatuM. tyAM zaurikAvataMsaka nAmaka udyAna hatuM. zaurikayaNanuM Ayatana hatuM. zaurikadara rAjA hato. te nagaranI bahAra izAnakhUNAmAM mAchImArono vADo hato. tyAM samudradatta nAmaka macchImAra hato. te mahAadharmI - yAvat - duSpatyAnaMda hato. tenI samudradattA nAmanI anyUna ane pUrNa paMcendriya zarIravALI patnI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 1 2 hatI. te daMpatine zauryadatta nAmaka sarvAMgasaMpanna suMdara putra hato. te kALe, te samaye bhagavAn mahAvIra padhAryA - yAvatuM - parSadA ane zaurikadatta rAjA dharmakathA sAMbhaLI pAchA cAlyA gayA. 0 gautamasvAmI dvArA pIDita puruSanuM darzana : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTa ziSya gautama svAmI - thAvat - chaThanA pAraNe zaurikapura nagaramAM bhikSArthe bhramaNa karatA yatheSTha AhAra laIne zaurikapura nagarathI nIkaLyA. macchImAra mohallA pAsethI jatA evA temaNe vizALa janasamudAya vacce eka zuSka, bubhUSita, nirmAsa, carmAvRtta mAtra evo ane uThatA-besatA jenA hADakAM kaDakaDa karatA evA puruSane joyo. teNe nIla vastra pahereluM. gaLAmAM matsyakaMTaka lAgelo hovAthI kaSTAtmaka, karuNAjanaka ane dInatApUrNa AkraMdana karI rahyo hato. te lohI, paru, kRminuM vAraMvAra vamana karI rahyo hato. te joIne gautamasvAmInA manamAM Avo saMkalpa thayo ke, aho ! A puruSa pUrvakRt - kAvat - azubha karmonA phaLa svarUpa narakatulya vedanA anubhavI rahyo che. Ama vicArI bhagavaMta mahAvIra pAse pahoMcyA. 0 zauryadattano pUrvabhava : he bhagavan! - yAvat - te puruSa pUrvabhave koNa hato ? he gautama ! te kALe, te samaye A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM naMdIpura nagara hatuM. tyAM mitrarAjA hato. teno zrIyaka nAme rasoIyo hato. te mahA adharmI - yAvatuM - duSpatyAnaMda hato. tenA paisA tathA bhojanarUpa vetana grahaNa karanArA aneka macchImAra, vAgarika, zAkunika nokara puruSo hatA. je slaNa masyo - yAvat - patAkAtipatAkAo tathA bakarA - yAvatuM - mahiSo tathA tetara - cAvatu - morano vadha karIne zrIyaka rasoIyAne ApatA. anya paNa ghaNAM pakSI tyAM piMjarAmAM baMdha karelA hatA. zrIyaka rasoIyAnA anya paNa ghaNAM pakSI tyAM piMjarAmAM baMdha karelA hatA. zrIyaka rasoIyAnA anya paNa aneka vetanathI kArya karanArA hatA. je tene tetara - yAvat - morane pAMkha rahita karIne tene lAvIne ApatA hatA. tyAre te rasoIyo aneka jalacara, sthalacara, khecara jIvonuM mAMsa laI sUkSma, vRtta, dIrdha, hRsva khaMDa karato. te khaMDone pakAvato, keTalAMka svataH pAkI jatA. koI garmI ke havAthI pakAvAtA hatA. te keTalAMkane kRSNavarNavALA - vAva - hiMgula varNavALA karato. te A khaMDone takra, Amalaka, drAkSArasa, kapittha tathA anAranA rasathI saMskArita karato. temaja masyarasothI bhAvita karato. te mAsakhaMDone taLato, sekato, zULamAM parovI pakAvato. A rIte matsya, mRga - yAvat - mayUra mAMsanA raso tathA anya ghaNAM ja lIlA zAkane taiyAra karato. pachI rAjA mitranA bhojana samaye prastuta karato te rasoIyo pote paNa aneka jalacara AdinA mAMsa, rasa ane lIlA zAkanI sAthe zUlapakva, taLela, sekela tathA cha prakAranI madirA AdinuM AsvAdanAdi karato vicarato hato. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 tyAre AvA karmone karato, temAM pradhAnatA rAkhato, tenuM vijJAna jANato, AvA pAponuM sarvottama AcaraNa karato te zrIyaka rasoIyo atyadhika pApakarmonuM upArjana karI 3300 varSanuM parama Ayu bhogavIne mRtyu pAmIne chaTThI narake utpanna thayo. 0 zauryadattano bhava : 140 te samaye, te samudradattA patnI mRtavatsA hatI. tenA bALako janmatAM ja mRtyu pAmatA hatA. teNIe gaMgadattAnI mAphaka ja vicAra karyo. patinI AjJA laI mAnatA mAnI. garbhavatI thaI. dohada pUrNa karyA. samudradattAe putrane janma Apyo. zaurika yakSanI mAnatAthI janmela hovAthI zauryadatta (zaurikadatta) nAma rAkhyuM yAvat te yuvAna thayo. koI samaye samudradatta mRtyu pAmyo. zaurikadatta bALake aneka mitra, jJAti, svajana Adi sAthe samudradattanuM niharaNa karyuM. mRtaka kriyA karI. pachI koI samaye te svayaM mAchImArono mukhI banI gayo. tyArapachI te mahAadharmI - yAvat - duSpratyAnaMda banyo. tyAre zaurikadatta mAchImAra paisA ane bhojanAdi vetanathI kAma karanArA aneka vetanabhogI puruSa rAkhyA. je nAnI hoDIo dvArA yamunA mahAnadImAM praveza karatA. drahonuM galana, malana, mana, manthana, vahana, pravahanathI temaja prapaMcula, prapaMpula, matsyapuccha, jaMbhA, trisarA, bhisarA, visarA, dvisarA, hiliri, jhilliri, lakSiri, jAla, gala, phUTapAza, valkabaMdha, sUtra baMdha ane bAlabaMdha sAdhano dvArA komaLa matsyo yAvat patAkAtipatAka matsya vizeSane pakaDIne tenAthI naukAo bharatA. nadInA kinAre lAvatA, bahAra eka sthaLe DhagalA karatA hatAM. tyArapachI tene tyAM dhUpamAM sUkavatA. e ja rIte anya vetanabhogI puruSo dhUpamAM sUkAyela te matsyonA mAMsone zUlathI pakavatA, taLatA, sekatA tathA tene rAjamArge vikrayArthe rAkhIne AjIvikA karatA samaya vyatIta karatA hatA. zaurikadatta pote paNa te matsyamAMsonI sAthe vividha surA AdinuM sevana karato vicarato hato. 0 zaurikadatta (zauryadatta)nuM mRtyu ane gati : tyAre koI samaye zUlapakva, taLela, sekela matsya mAMsano AhAra karatI vakhate te zaurikadattanA gaLAmAM mAchalIno kAMTo phaMsAI gayo. te` kAraNe te ghaNI asAdhya vedanA anubhavavA lAgyo. ati duHkhI zaurike potAnA kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM ke, zaurikapura nagaramAM jaIne ucca svare dhoSaNA karo ke, zaurikattanA gaLAmAM matsyakaMTaka phasAI gayo che. koI vaidya, vaidyaputra, jANakAra, jANakAraputra, cikitsaka ke cikitsakaputra te matsyakaMTakane kADhI deze to zaurikadatta tene vipula dhana Apaze. - - - tyArapachI ghaNAM ja vaidya - yAvat - cikitsakaputro tyAM AvyA. temaNe ghaNI ja autpAtikI, vainayikI, kArmikI tathA pAriNAmikI buddhithI samyak pariNamana karatA vamana, chardana, avapIDana, kavalagrAha, zalyoddhAra, vizalyakaraNAdi upacArothI zaurikadattanA gaLAno kAMTo kADhavA ane paru baMdha karavA ghaNAM prayatno karyA, paNa temAM teo saphaLa na thayA. tyAre zrAMta, tAMta, paritAMta thaIne potapotAnA sthAne cAlyA gayA. A rIte vaidyo niSphaLa gayA pachI te zaurikadatta ghaNI ja vedanA bhogavato sUkAIne Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 141 - yAvat - asthipiMjara thaI gayo. te duHkhapUrvaka samaya vitAvato hato. he gautama ! te zaurikadara potAnA ja pUrvavat azubha karmonuM phaLa bhogavI rahyo che. he bhagavan! te zaurikadatta mRtyu pAmIne kyAM utpanna thaze ? he gautama ! 70 varSanuM parama Ayu bhogavI mRtyu pAmI ratnaprabhA narake utpanna thaze - yAvat - mRgAputra mAphaka saMsArabhramaNa karaze. tyAMthI nIkaLI hastinApure matsya thaze. mAchImAro teno vadha karaze. tyAMthI hastinApuramAM zreSThIkuLe janma laI samyakatva prApta karaze. marIne saudharmakalpa deva thaze. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janmI, cAritra laI, samyak ArAdhanAthI siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :ThAmU. 968nI . vivA. 3, 32; 0 devadattAnI kathA : te kALe, te samaye rohitaka nagara hatuM. tyAM pRthvI avataMsaka nAmaka udyAna hatuM. temAM dhAraNa yakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAM rAjA vaizramaNa datha hato, tene zrIdevI nAme rANI hatI. puSpagaMdI yuvarAja hato. te rohItaka nagare datta gAthApati hato. je dhanI yAvat saMmAnanIya hato. tene kRSNazrI bhAryA hatI. te daMpatine devadattA nAme putrI hatI. je anyUna, pUrNa paMcendriya, suMdara zarIrathI yukta hatI. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA - yAvat - temanI dharmadezanA sAMbhaLI rAjA ane parSadA pAchA gayA. 0 gautama svAmI dvArA vadhyastrInuM darzana : te kALe, te samaye bhagavaMtanA jyeSTha ziSya gautamasvAmI bhikSArthe nagaramAM gayA. tyAM ghaNAM hAthI, ghoDA, puraSone joyA. temanI madhye avakoTaka baMdhana baddha, nAka-kAna kapAyelI - yAvat - zULIe caDAvAnArI eka strI te joIne vicAra Avyo ke A strI narakatulya vedanA bhogavI rahI che - yAvat - bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA ane nivedana karyuM ke, he bhagavan! A strI pUrvabhave koNa hatI ? 0 devadattAno pUrvabhava : he gautama ! te kALe, te samaye jaMbudvIpanA bharatakSetramAM supratiSTha nAme ddha, timita, samRddha nagara hatuM. tyAM mahAsena rAjA hato. tene dhAriNI Adi 1000 rANIo hatI. teone siMhasena nAmano rAjakumAra hato - yAvat - koI samaye siMhasenakumArane mATe 500 suvizAla prAsAdAvataMsaka banAvAyA. pachI zyAmA Adi 500 suMdara rAjakanyAo sAthe eka ja divase teno vivAha karAyo. 500-500 vastuo prItidAnamAM ApI. siMhasena yuvarAja zyAmA Adi te pa00 rAjakanyAo sAthe prAsAdomAM ramaNa karatA sAnaMda vicAravA lAgyo. koI samaye rAjA mahAsena mRtyu pAmyo. siMhasene nikaraNa kriyA karI. pachI te rAjA thayo. pachI siMhasena rAjA zyAmAdevImAM mUrNita, gRddha, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 grathita ane adhyupapanna thaIne anya devIono Adara na karato. temanuM dhyAna rAkhato na hato. paNa temano anAdara ane vismaraNa karato samaya vyatIta karato hato. 142 tyArapachI eka sivAyanI 500 devIonI 499 mAtAone jyAre A khabara paDI ke rAjA siMhasena zyAmAdevImAM mUrchita, gRddha, grathita ane adhyupapanna thaIne amArI kanyAno Adara karato nathI. tyAre teoe nizcaya karyo ke amAre zyAmAdevIne agni, viSa, zastraprayogathI jIvana rahita karI nAMkhIe. Avo vicAra karI samaya vitAvavA lAgI. A tarapha zyAmAdevIne A SaDyuMtranI khabara paDI. tyAre teNIe vicAryuM ke, mArI 499 sapatnIonI mAtAo mArA jIvanano aMta karI devAno avasara zodhe che. na jANe teo mane kevA kamote mAraze ? te zyAmA bhIta, trasta, udvigna ane bhayabhIta thaIne kopabhavane AvIne mAnasika saMkalpothI nirAza thaI ArtadhyAna karavA lAgI. tyAre siMhasena rAjA A vRttAMta jANIne kopabhavane gayo. zyAmAdevI pAse Avyo. nirAza, ciMtita, nisteja zyAmAdevIne joIne kahyuM, he devAnupriye ! tuM kema apahata manaHsaMkalpA thaIne ArdradhyAna kare che ? siMhasena rAjAe A pramANe kahyuM tyAre dUdhanA ubharA samAna te kruddha thaIne bolI, te he svAmI ! mArI 499 sapatnIonI mAtAo - yAvat - mane jIvitathI rahita karavA mATeno avasara joI rahI che. na jANe mane kayA kamote teo mAraze ? A kAraNe bhayAkrAnta thaIne huM kopabhavanamAM ArtadhyAna karI rahI chuM. tyAre siMhasena rAjAe zyAmAdevIne kahyuM ke, he devAnupriye ! tuM A rIte apahata manavALI thaIne ArtadhyAna na kara. nizcayathI huM evo upAya karIza ke tArA zarIrane kyAMyathI koI prakAre AbAdhA ke prabAdhA thaze nahIM. A pramANe zyAmAdevIne iSTa, kAMta, priya, manojJa, manohara vacanothI AzvAsana ApI tyAMthI nIkaLI gayo. pachI teNe kauTuMbika puruSone kahyuM ke, tame loko jaIne nagaranI bahAra pazcima dizAmAM eka moTI kUTAgArazALA banAvo, je seMkaDo staMbhothI yukta hoya, prAsAdIya, abhirUpa, pratirUpa, darzanIya hoya. te kauTuMbika puruSoe siMhasena rAjAnI AjJA - yAvat * zirodhArya karI yAvat - vizALa kUTAgArazALA banAvI rAjAne jaNAvyuM. tyArapachI siMhasena rAjA koI samaye 499 rANIo ane tenI 499 mAtAone AmaMtrita karI. tyAre 499 rANIo tathA pratyekanI mAtA sarva prakAre vasro ane AbhuSaNothI susajjita thaI potapotAnA vaibhava anusAra supratiSTha nagaramAM siMhasena rAjA pAse AvI. siMhasena rAjAe paNa te 499 rANIo ane te pratyekanI mAtAne kUTAgAra zALAmAM nivAsa mATe sthAna ApyuM. tyArapachI siMhasena rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! tame vipula azanAdi tathA anekavidha puSpo, vastro, gaMdho, mALAo, alaMkAro laIne kUTAgAra zALAmAM pahoMcADo. kauTuMbika puruSoe rAjAjJA mujaba sAmagrI pahoMcADI. tyArapachI sarvAlaMkArothIta vibhUSita te 499 rANIo ane pratyekanI mAtAoe te vipula azanAdika ane surA AdinuM AsvAdana karyuM ane gAMdharva tathA nATaka--nartakothI Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhavipAkI kathA 143 upagIyamAna-prazasyamAna thatI vicaravA lAgI. tyArapachI siMhasena rAjA madhyarAtrie aneka puruSo sAthe gherAIne kUTAgAra zALAe Avyo. badhAM ja daravAjA baMdha karAvI dIdhA, cAre tarapha Aga lagADI dIdhI. siMhasena rAjA dvArA AdIpta karAyela, saLagAvAela, trANa ane zaraNarahita thayelI te 499 rANIo ane tenI mAtAo radana, iMdana ane vilApa karatI mRtyu pAmI. 0 siMhasena rAjAnuM mRtyu ane gati : A prakAranA karma-vijJAna ane AcaraNavALo siMhasena rAjA atyadhika pApakarmonuM upArjana karIne 3400 varSanuM Ayu bhogavIne 22 sAgaropamanI sthitivALI chaThI narake riyikarUpe utpanna thayo. - te siMhasenano jIva nArakIthI nIkaLIne A rohitaka nagaramAM tti sArthavAhanI kRSNazrInI kukSimAM putrIrUpe utpanna thayo. 0 devadattAno bhava : tyAre te kRSNazrIe nava mAsa pUrNa thatA eka kanyAne janma Apyo. te ati komaLa hAtha-pagavALI tathA svarUpavAnuM hatI. pachI te kanyAnA mAtApitAe bAramA divase vipula azanAdika taiyAra karAvyuM - yAvatuM - mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhIne nimaMtrita karIne ane bhojanAdithI nivRtta thaI te kanyAnuM nAmakaraNa karatAM devadattA nAma rAkhyuM. te kanyA pAMca dhAva mAtA dvArA saMrakSaNa ane vRddhi prApta karatA bAlyAvasthAthI mukta thaI. tyArapachI yauvana, rUpa, lAvaNyathI atyaMta uttama ane utkRSTa zarIravALI thaI. koI vakhate devadattA snAnAdi nivRtta thaIne samasta AbhuSaNothI vibhUSita thaI aneka dAsIo sAthe potAnA makAna upara sonAnA daDA vaDe kriDA karatI vicaratI hatI. - A tarapha snAnAdithI nivRtta - kAvat - sarvAlaMkAra vibhUSita vaizramaNadatta rAjA azva para besI aneka puruSo sahita azvakriDArthe jato datta gAthApatinA ghara pAsethI nIkaLyo. teNe devadattA kanyAne joI. teNInA rUpa, yauvana, lAvaNyathI vismita thayo. kauTuMbika puruSone pUchayuM ke, A bAlikA koNa che ? tenuM nAma zuM che ? tyAre kauTuMbika puruSoe kahyuM, he svAmI ! A kanyA datta gAthApati ane kRSNazrInI putrI che. 0 puSpanaMdI sAthe devadattAnA lagna : tyArapachI rAjA vaizramaNadatta azvavArikAthI pAchA AvIne potAnA AtyaMtara sthAnIya bolAvIne kahyuM, tame jAo ane datta sArthavAha tathA kRSNazrInI AtmajA devadattA kanyAnI puSpanaMdInI bhAryArUpe mAMga karo. tyAre te AgaMtara sthAnIya puruSoe rAjAnI AjJA svIkArI - yAvat - snAnAdi kriyA karIne tathA prAvezya uttama vastro paherIne datta sArthavAhane ghera AvyA. datta sArthavAha paNa temane joIne prasannatA sAthe Ubho thayo, sAta-ATha DagalA sAme cAlyo. teonuM svAgata karI Asane besavA kahyuM, pachI Azvasta, vizvasta thaIne sukhapUrvaka Asane beThA. pachI datta sArthavahe temane pUchayuM ke, ApanA zubhAgamananuM prayojana kaho. tyAre rAjapuruSoe kahyuM ke, he devAnupriya ! ame ApanI putrI devadattA kanyAnI yuvarAja puSpanaMdInI bhAryArUpe mAMgaNI karavA AvyA chIe. jo amArI mAMga Apane Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 Agama kathAnuyoga-6 yukta, avasara prApta, glAdhanIya lAge tathA A saMyoga anurUpa lAge to devadattAne yuvarAja puSpagaMdI mATe Apo ane batAvo ke te mATe Apane zuM upahAra ApIe ? tyAre datta sArthavAhe kahyuM- he devAnupriyo ! mAre mATe A ja upahAra che ke rAjA vaizramaNadatta mArI A putrIne grahaNa karI mane anugRhIta karI rahyA che. pachI gAthApatidatte te AtyaMtara puruSonuM puSpa, gaMdha, mAlA tathA alaMkArAdithI yathocita satkAra-sanmAna karI visarjita karyA. AvyaMtara puruSoe AvIne vaizramaNa rAjAne badho vRttAMta kahyo. tyArapachI koI samaye datta gAthApatie zubha tithi, karaNa, divasa, nakSatra ane muhurta vipula azanAdi sAmagrI taiyAra karAvI, mitra, jJAtijana Adine AmaMtrita karyA snAnAdithI nivRtta thaI, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA. bhadrAsane sthita thaI vipula azanAdikanuM mitra, jJAtijana Adi sAthe AsvAdana, visvAdana karyA pachI ucita sthAne besI Acamana, cola, zucibhUta thaIne mitra, jJAtijana AdinuM vipula puSpa, mAlA, gaMdha, vastra, alaMkArAdithI satkAra, sanmAna karyo. devadattA putrIne snAna karAvI - yAvat - AbhuSaNothI AbhUSita karI puruSa sahastravAhinImAM besADI, ghaNAM ja mitra, jJAtijana AdithI parivarIne sarva prakAranI Rddhi ane vAjiMtra dhvani sAthe vaizramaNa rAjAne tyAM AvI rAjAne hAtha joDIne vadhAvyA. devadattA kanyA arpaNa karI. tyAre vaizramaNa rAjA devadattA kanyAne joIne ati harSita thayo ane vipula azanAdi taiyAra karAvyA. mitra, jJAtijana Adine AmaMtrita karIne bhojana karAvyuM. temanuM puSpa, vastra AdithI satkAra-sanmAna karyA. tyArapachI puSpanaMdI ane devadattAne pATa para besADI sonA-cAMdInA kaLazo vaDe snAna karAvyuM. suMdara vezabhUSAthI susajjita karyA. agrihoma karyo. pachI puSpanaMdInuM devadattA sAthe pANigrahaNa karAvyuM. tyArapachI vaizramaNadatta rAjAe puSpagaMdI ane devadattAnuM saMpUrNa Rddhi - yAvat - mahAnuM vAdyadhvani ane Rddhi samudAya ane sanmAna saha vivAha racAvyo. tyArapachI devadattAnA mAtApitA tathA temanI sAthe Avela mitra, jJAtijana Adino paNa vipula azanAdi tathA vastra, gaMdha, mAlA, alaMkArAdithI satkAra-sanmAna karIne vidAya ApI. - rAjakumAra puSpagaMdI zreSThI kanyA devadattAnI sAthe uttama prAsAdamAM vividha prakAranA vAdyo ane jyAM mRdaMga Adi vAgI rahyA che. evA batrIsa prakAranA nATako dvArA upagIyamAna thatA sAnaMda manuSyasaMbaMdhI zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdharUpa bhoga bhogavatA vicaravA lAgyA. 0 devadatA dvArA zrIdevInI hatyA : koI divasa vaizramaNa rAjA mRtyu pAmyo. zokagrasta puSpanaMdIe RddhipUrvaka temanuM niharaNa karyuM. mRtaka karma karyA - yAvat - te rAjA banyo. puSpagaMdI rAjA potAnI mAtA zrIdevIno parama bhakta hato. pratidina mAtA zrIdevInA caraNomAM praNAma karIne zatapAka sahastrapAka tela vaDe mAliza karAvato hato. asthi, mAMsa, tvacAne sukhaprada aMgamardanathI sukhazAMti pAmato hato. sugaMdhita gaMdhavartakathI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khavipAkI kathA urtana karAvato. pachI uSNa, zIta, sugaMdhI jaLathI snAna karAvato. pachI vipula azanAdi cAra prakAranuM bhojana karAvato. kautuka, maMgala, prAyazcitta karAvato. parama zucibhUta thaI bhadrAsane besato. tyArapachI ja manuSyasaMbaMdhI udAra bhogo bhogavato vicarato. koI samaye madhyarAtrie jAgatI devadattAnA hRdayamAM A saMkalpa utpanna thayo ke, nizcayathI puSpanaMdI rAjA potAnI mAtA zrIdevIne pUjya buddhithI parama bhakti kare che. paNa A vikSepane kAraNe huM puSpanaMdI rAjA sAthe paryAptarUpe bhogo bhogavI zakatI nathI. tethI mAre zrIdevIne viSa--maMtra ke zastra prayogathI jIvanathIrahita karavI ucita che. jethI huM puSpanaMdI sAthe udAra--pradhAna bhogone yatheSTa bhogavI zakuM. tyArapachI koI samaye snAna karelI zrIdevI ekAMtamAM zayyA para sUtI hatI. avakAza prApta thatA devadattA paNa zrIdevI pAse AvI. pachI devadattAe dizA avalokana karyuM. pachI bhojanagRhe AvI. lodaMDa lIdho. lohadaMDa tapAvyo, agni samAna dedIpyamAna karyo. lAlacoLa banelA te daMDane saMDAsIthI pakaDIne zrIdevI pAse AvIne teNInI gudAmAM ghuseDI dIdho. zrIdevI ati vedanAthI citkAra karatI tatkALa mRtyu pAmI. 0 devadattAnA vadhano Adeza ane bhAvigati : tyArapachI zrIdevInI dAsIo bhayAnaka citkAra zabdo sAMbhaLI zrIdevI pAse AvI. tyAMthI devadattAdevIne nIkaLatI joI. zrIdevIne tyAM prANarahita ane ceSTArahita joI. te dAsIo rudana, AkraMdana, vilApa karatI puSpanaMdI rAjA pAse AvIne kahyuM, nizcayathI he svAmI ! zrIdevIne devadattAdevIe akALe ja jIvanarahita karelI che. tyAre puSpanaMdI rAjA A vRttAMta sAMbhaLI mAtRzokathI AkrAMta thaI kuhADIthI kApelA caMpakavRkSa sadeza dhaDAmathI pRthvI para paDI gayo. muhUrta bAda rAjA hozamAM Avyo. aneka rAjA, Izvara - yAvat sArthavAha, mitro - yAvat - parijano sAthe rudana, AkraMdana, vilApa karato zrIdevIno mahARddhi-satkAra sAthe niharaNa kRtya kare che. 145 tyArapachI krodhAvezathI ruSTa-kupita thaI devadattAne rAjapuruSo dvArA pakaDAvI, pUrvokta vidhAnathI 'A vadhyA che' tevI AjJA ApI. A prakAre nizcayathI he gautama ! devadattAdevI potAnA pUrvakRt azubha pApa karmonuM phaLa bhogavI rahI che. he bhagavan ! devadattAdevI mRtyu pAmIne kyAM utpanna thaze ? he gautama ! devadattAdevI 80 varSanuM Ayu bhogavI, mRtyu pAmI ratnaprabhA nAmaka narakamAM nairayikarUpe utpanna thaze. zeSa saMsAra bhramaNa mRgAputrAnusAra karatI - yAvat - vanaspati aMtargat kaTuvRkSAdimAM lAkho vakhata utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI gaMgapuramAM haMsarUpe utpanna thaze. tyAM zAkuniko dvArA vadha pAmaze. - - pachI teNI gaMgapuramAM zreSThIkuLamAM putrarUpe janmaze. tyAM samyakatva prApta karI saudharmakalpe utpanna thaze. tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetre utpanna thaI, dIkSA laI - yAvat - siddhine prApta karaze. 0 Agama saMdarbha :-- ThA. 968nI |6/10 vivA. 3, 33; Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 Agama kathAnuyoga-6 0 aMjUnI kathA - te kALe, te samaye vartamAnapura nagara hatuM. tyAM vijayavartamAna nAmaka udyAna hatuM. tyAM maNibhadra yakSanuM cakSAyatana hatuM. tyAM vijayamitra rAjA hato. dhanadeva nAmaka sArthavAha raheto hato. je dhanADhya ane pratiSThita hato. tenI priyaMgu nAme patnI hatI. tenI utkRSTa zarIravALI suMdara aMjU nAmanI bAlikA hatI. te kALe, te samaye bhagavaMta mahAvIra padhAryA - yAvat - parSadA ane rAjA dharmadezanA sAMbhaLIne pAchA pharyA. te samaye bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya gautamasvAmI bhikSArtha bhramaNa karatA vijayamitra rAjAnI azokavATikAnI samIpathI jatA zuSka, bubhUSita, nimasa, kaDakaDa zabdathI yukta asthicarmIvanaddha tathA nIlI sADI paherelI - kaSTamaya, karuNotpAdaka, dInatApUrNa vacana bolatI eka strIne joI. zeSa kathana pUrvakathAnusAra jANavuM - yAvatuM - gautamasvAmIe bhagavaMta mahAvIrane te strIno pUrvabhava pUchayo. 0 aMjUno pUrvabhava : he gautama! te kALe, te samaye A jaMbUdvIpanA bhAratavarSamAM indrapura nagara hatuM. tyAM indradatta rAjA hato. pRthvIzrI gaNikA rahetI hatI. pRthvIzrI gaNikA aneka Izvara, talavara - yAvat - sArthavAha Adi lokone cUrNAdinA prayogathI vazavartI karIne manuSyasaMbaMdhI udAramanojJa kAmabhogono yatheSTharUpe upabhoga karatI vicaratI hatI. tyArapachI AvA karma, AmAM pradhAna, AmAM vijJa ane AvA AcAravALI te pRthvIzrI gaNikA atyadhika pApakarmonuM upArjana karI 3500 varSanuM parama Ayu bhogavI mRtyu pAmIne chaTThI narakabhUmimAM 22 sAgaropamanI utkRSTa sthitivALA nArakomAM nairayikarUpe utpanna thaI tyAMthI nIkaLI A vardhamAnapura nagaramAM te dhanadeva sArthavAhanI priyaMgu bhAryAnI kUlamAM kanyArUpe utpanna thaI. tyArapachI priyaMgUe navamAsa pUrNa thayA pachI kanyAne janma Apyo. tenuM aMjUzrI nAma rAkhyuM. teNInuM zeSa varNana devadattA mAphaka jANavuM. vijayamitra sAthe lagna, aMjUzrIne yonizULa : tyAre vijayamitra rAjA azvakrIDA nimitte jatA vaizramaNadatta rAjAnI mAphaka aMjUchIne jue che. potAnA mATe teTalIputra amAtya mAphaka aMjUzrInI mAMgaNI kare che - thAvat - aMjUzrI sAthe unnata prAsAdomAM AnaMda viharaNa kare che. koI samaye aMjUzrInA zarIramAM yonizaLa utpanna thayuM. te jANIne vijayamitra rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne - vardhamAnapura nagaramAM jaIne sarva sthAne uddaghoSaNA karavA kahyuM ke, aMjUzrInA yonizULane je koI vaidya - jJAyaka ke cikitsaka Adi upazAMta karI deze tene vijayamitra rAjA vipula dhanasaMpatti pradAna karaze. kauTuMbika puruSoe udUghoSaNA karI. tyArapachI nagaranA aneka vaidya, jJAyaka, cikitsaka vijayamitra rAjAne tyAM AvyA. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khavipAkI kathA potAnI autpAtikI Adi buddhi dvArA pariNAmane prApta karI vividha prayogo dvArA aMjUzrInA yonizULane upazAMta karavA prayatna karyo. paNa yonizULa zAMta thayuM nahIM. jyAre te vaidya Adi aMjUthrInA yonizULanuM zamana karavAmAM niSphaLa gayA tyAre teo khinna, zrAMta ane hatotsAha thaIne jyAMthI AvyA hatA tyAM pAchA gayA. tyArapachI aMjU--devI te yonizULa vedanAthI abhibhUta thaIne zuSka, buMbhUkSita rahetI, nirmAMsa thaIne kaSTahetuka, karuNotpAdaka ane dInatApUrNa zabdomAM vilApa karatI vicaravA lAgI. he gautama ! A prakAre rANI aMjUzrI potAnA pUrvopArjita pApakarmonuM phaLa upabhoga karatI vicarI rahI che. he bhagavan ! aMjUdevI mRtyu pAmIne kyAM utpanna thaze ? 0 aMjUdevInuM mRtyu ane bhAvi gati :- he gautama ! aMjUdevI 60 varSanuM Ayu bhogavI kALa karIne ratnaprabhA naraka pRthvImAM nairayika rUpe utpanna thaze. zeSa saMsAra bhramaNa devadattA mujaba jANavuM. tyAMnI bhava sthitine pUrNa karIne A sarvatobhadra nagaramAM morarUpe janma leze. tyAM mora zikArI dvArA teno vadha thaze. tyArapachI sarvato bhadra nagaramAM ja koI eka zreSThIkULamAM putrarUpe utpanna thaze. tyAM bAlyabhAvano tyAga karI, yuvAvasthAne prApta karIne, vijJa thaIne, tathArUpa sthaviro pAsethI bodhilAbha prApta karaze. tyArapachI pravrajyA aMgIkAra karI saudharmakalpe utpanna thaze. 147 he bhagavan ! saudharmakalpathI cyavIne te kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM uttamakULamAM janma leze - yAvat - siddha, buddha thaI sarve duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha ThA.mU. 968nI vR; X -- x muni dIparatnasAgara saMkalita--anuvAdita duHkha vipAkI kathA samApta X = x = ------------ vivA. 3, 34; Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 Agama kathAnuyoga-6 khaMDa-9 anya kathAnaka-adhyayana-2 prakirNaka kathAo 0 kAlakumAranI kathA : te kALe, te samaye A jaMbUDhIpanA bhAratavarSamAM Rddhi AdithI saMpanna caMpAnagarI hatI. tenA izAnabhAge pUrNabhadra caitya hatuM. zreNika ane celaNAno putra evA koNika nAme rAjA hato. padmAvatI rANI hatI. te ja nagarImAM zreNika rAjAnI patnI (rANI) ane koNika rAjAnI laghamAtA kAlI nAmaka rANI hatI. je sukomala aMga, pratyaMgavALI - yAvat - surapA hatI. te kAlIdevIne putra kAlakumAra hato. te sukomala - yAvat - surUpa hato. tyAre kAlakumAra 3000 hAthI, 3000 ratha, 3000 azva, traNa karoDa manuSyone laIne garuDabUDamAM - yAvatuM - rathamUsala saMgrAmamAM pravRtta thayo. 0 kAlIdevI dvArA kAlakumAranI gati vize pRcchA : koI vakhate kAlIdevIne evo saMkalpa utpanna thayo ke, mAro putra kAlakumAra - thAvatuM - rathamUsala saMgrAmamAM pravRtta thayo che. to zuM te vijaya prApta karaze ke nahIM ? jIvato raheze ke nahIM ? zatrune parAjita karaze ke nahIM ? zuM huM kAlane jIvita joI zakIza? ityAdi vicAratA te udAsa thaI gaI. nirutsAhita thaIne - yAvat - ArtadhyAnamAM magna thaI gaI. te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra caMpAnagarIe padhAryA. parSadA nIkaLI, tyAre A vRttAMta jANI kAlIdevI harSita thaI, teNIne - yAvat - Avo vicAra Avaze - tathArUpa zramaNa bhagavaMtonuM nAma zravaNa ja mahAnuM phalaprada che to temanI samIpe jaI vaMdana-namaskAra karavAnA phaLanA viSayamAM to kahevAnuM ja zuM hoya ? - yAvat - bhagavaMtanI samIpe jAuM, paryapAsanA karuM ane pUrvokta prazno pUchuM. tyArapachI kAlIrANIe kauTuMbika puruSone bolAvI zreSTha dhArmikaratha lAvavA kahyuM. pachI teNIe snAna karyuM, balikarma karyuM - yAvat - alpa paNa mUlyavAnuM AbhuSaNothI vibhUSita thaI, kunjAdAsI - yAvat - mahattarA vRMda sAthe aMtaHpurathI nIkaLI. parijanothI parivarIne pUrNabhadra caitye AvI. tIrthaMkaranA chatrAdi atizaya jotA ja dhArmika zreSTha ratha rokyo. nIce utarIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pahoMcI. traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. zuzruSA karatI vinayapUrvaka paryApAsanA karavA lAgI. tyAre bhagavaMta mahAvIre te kAlIdevI ane vizALa parSadAne dharma kahyo. zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karI, hRdayamAM avadhArIne kAlI rANI harSita, saMtuSTa - yAvat - vikasitahRdayA thaIne zramaNa bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karIne kahyuM ke, he bhagavan! mAro putra kAlakumAra saMgrAmamAM pravRtta thayo che - yAvat - huM kAlakumArane jIvita joI zakIza ke nahIM ? he kAlI ! tAro putra kAlakumAra - yAvat - rathamUsala saMgrAmamAM laDatA, vIravarone Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka Ahata, mardita, ghAtita karatA ane tenI saMketasUcaka dhvajA-patAkAone bhUmisAta karatA dizAdine AlokazUnya karatA rathathI rathane laDAvatA ceTakarAjAnI sAme Avyo. tyAre ceTakarAjA krodhAbhibhUta - yAvat dhamadhamatA dhanuSyane upADyuM. bANa hAthamAM lIdhuM. bANa caDhAvyuM. kAna sudhI kheMcyu. eka ja vakhatamAM Ahata karIne, raktaraMjita karI niSprANa karI dIdho. he kAlI ! te kAlakumAra maraNane prApta thayo che - yAvat - have tuM kAlakumArane jIvita joI zakIza nahIM. -- 0 kAlI devIno AghAta, kAlakumAranI gati : zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse A kathana sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne kAlIrANI ghora putrazokathI abhibhUta, caMpakalatA samAna pachADa khAIne dhaDAma karatI pRthvI para paDI gaI. keTaleka samaye jyAre kAlIdevI Azvasta thaI, pachI UbhI thaIne bhagavaMtane vaMdananamaskAra karyA. pachI kahyuM, he bhagavan ! te e pramANe ja che, bhagavan ! ema ja che. A avitatha, asaMdigdha, satya che. A vAta e ja pramANe che, je Ape batAvI che. he bhagavan ! kAlakumAra rathamUsala saMgrAma karatA ceTaka rAjAnA eka ja AghAtathI jIvanarahita thaIne kyAM gayo ? kyAM utpanna thayo ? -- he gautama ! te kAlakumAra mRtyu pAmIne cothI paMkaprabhA pRthvInA hemAbha narakamAM daza sAgaropamanI sthitivALA nairayikomAM nArakarUpe utpanna thayo. he bhagavan ! kayA prakAranA bhoga-saMbhogone bhogavavAthI, kevA AraMbha ane samAraMbhathI tathA kevA AcArita azubhakarmonA bhArathI maraNa pAmIne te kAlakumAra cothI paMkaprabhApRthvImAM - yAvat - nairayikarUpe utpanna thayo ? - he gautama ! rAjagRha nagara hatuM. zreNika rAjA hato. abhayakumAra rAjya dhurAno ciMtaka hato. celaNArANIne koNika nAme putra thayo. (ityAdi sarva kathana koNika rAjAnI kathAmAM zrAvaka vibhAgamAM vistArathI AvI gayela che) - yAvat - koNika rAjAnA kahevAthI kAla Adi kumAro upasthita thayA. tyArapachI kAlakumAra garuDavyUhanA agiyAramAM bhAge koNika rAjAnI sAthe rasamUsala saMgrAma karato hata--mathita thaI gayo ityAdi je pramANe bhagavaMte kAlIdevIne kahyuM te pramANe - yAvat - mRtyu pAmyo. he gautama ! A prakAranA AraMbhothI, azubha kAryothI te kAlakumAra maraNa pAmIne cothI paMkaprabhAnA hemAbha narakamAM nairayika rUpe utpanna thayo che. - he bhagavan ! te kAlakumAra cothInaraka nIkaLIne kyAM jaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM je ADhyakuLa che, temAM janma laI dRDha-pratijJanI samAna siddha, buddha, mukta yAvat - parinirvANane prApta thaze, duHkhono aMta karaze. A kAlakumArane padmAvatI nAme patnI hatI. teone padma nAme kumAra hato. 0 Agama saMdarbha : nira. 5 thI 19; Ava.ni. 1284nI ; AyU.ra-pR. 171, 172; 149 kalpa. 1; - X = X Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 Agama kathAnuyoga-6 kapU. re; 0 sukAlakumAranI kathA : te kALe, te samaye caMpAnagarI hatI. tyAM pUrNabhadra caitya hatuM. koNika rAjA hato. padmAvatI paTTarANI hatI. te ja caMpAnagarImAM zreNika rAjAnI patnI (rANI) ane koNika rAjAnI laghumAtA evI sukAlI rANI hatI. te sukAlI devIno putra sukAlakumAra hato. je sukomala - yAvat - surUpa hato. zeSa sarva kathana kAlakumAra anusAra jANavuM arthAt sukAlI rANIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM ke, mArA putra sukalakumArane jIvita joIza ke nahIM? bhagavaMte kahyuM ke, te ceTaka rAjAnA bANathI mRtyu pAmIne cothI paMkaprabhA nArakIe gayo - yAvat - te mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne sarva karmono aMta karaze. (kathA kAlakumAra mujaba) A sukalakumArane mahApaghA nAme patnI hatI. mahApamakumAra putra hato. 0 Agama saMdarbha :nira. 5, 20 -- >> -- >> -- 0 mahAkAla AdikumAra kathA : mahAkAla Adi bAkInA ATha kumAronI kathA saMpUrNapaNe kAlakumAranI kathA anusAra ja jANavI. badhAM koNika sAthe rathamusala saMgrAmamAM gayA. badhA garuDabUDanA agiyAramAM bhAganA daMDanAyaka hatA. badhAMnI mAtAe bhagavaMtane potAnA putronI gati pUchelI. badhAM ja mRtyu pAmIne cothI narake gayA - yAvat - badhAM mahAvidehe mokSe jaze. phakta nAmonA pheraphAra che te A praNANe 0 mahAkAlakumAranI kathA - zreNika rAjAnI patnI mahAkAlI rANIne putra hato. mahAkAlanI patnI bhadrA hatI ane putranuM nAma bhadra hatuM. 0 kRSNakumAranI kathA :- zreNika rAjAnI patnI kRSNa rANIno putra hato. kRSNanI patnI subhadrA hatI. subhadra teno putra hato. 0 sukaNa kumAranI kathA :- zreNika rAjAnI patnI sukRSNA rANIno putra hato. sukRSNanI patnI padmabhadrA hatI. temano putra padmabhadra hato. 0 mahAkRSNa kumAranI kathA :- zreNika rAjAnI patnI mahAkRSNArANIno putra hato. mahAkRSNanI patnI paghasenA hatI padhasena teno putra hato. 0 vIrakRSaNa kumAranI kathA :- zreNika rAjAnI patnI vIrakRSNA rANIno putra hato. vIrakRSNanI patnI padmagubhA hatI. padmagulma teno putra hato. 0 rAmakRSNakumAranI kathA :- zreNika rAjAnI patnI rAmakRSNa rANIno putra hato. rAmakRSNanI patnInalina gubhA hatI. nalinagubhA hatI. nalinagulma teno putra hato. 0 pitRsenakRSNakumAranI kathA:- zreNika rAjAnI patnI pitRsenakRSNArANIno putra hato. pitRsenakRSNakumAranI patnI AnaMdA hatI. teone AmaMtra nAme putra hato. 0 mahAsenakRSNakumAranI kathA :- A zreNikanI patnI mahAsenakRSNA rANIno putra hato. mahAsenakRSNakumAranI patnInuM nAma naMdanA hatuM teno putra naMdana hato. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 151 0 Agama saMdarbha :nira. 21; kaMpa 3; - 8 - - 0 mahezvaranI utpattinI kathA - vaizAlI rAjA ceTakanI putrI sujyeSThAe vairAgya pAmIne pravajyA aMgIkAra karI. (A saMpUrNa kathana mATe juo suyeSThA zramaNanI kathA) koI vakhate sujyeSThA sAdhvIjI upAzrayanI aMdara AtApanA laI rahyA hatA. te vakhate peDhAla nAmano parivrAjaka vidyAsiddha (vidyAdhara) potAnI vidyA koIne ApavA mATe yogya puruSanI gaveSaNA karato hato. tyAre tene vicAra Avyo ke jo brahmacAriNIno putra thAya to te samartha-zaktimAna putra bane. tyAre AtApanA letI sujyeSThAsAdhvIne joIne teNe dhumADo vipharyo. potAnI vidyAnA viparyAsathI (bhramararUpa karIne teNInI yonimAM praveza karI) tyAM vIryanuM smalana karyuM. samaya vItatA sujyeSThAno garbhavRddhi pAmyo. tyAre atizayajJAnIne pUchavAmAM AvyuM ke, A sAdhvI to zIlavatI ane brahmacAriNI che, to paNa Ama kema banyuM ? tyAre jJAnI mahAtmAe jaNAvyuM ke, AmAM A sAdhvIno koI ja doSa nathI. teNInA kAma vikAranuM phaLa nathI. tyArapachI zrAddha kuLamAM te bALaka vRddhi pAmyo. koI vakhate te putra sAdhvIjIo sAthe samavasaraNamAM bhagavaMta samIpe gayo. 0 kAlasaMdIpa vidyAdharanuM satyakI dvArA mRtyu thaze te kathana : te vakhate samosaraNamAM kAlasaMdIpa nAme vidyAdhara Avyo. teNe bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karIne pUchayuM ke, he svAmI ! mane konAthI (mRtyuno) bhaya che ? bhagavaMte kahyuM ke, A satyakI (bALaka) tane mAranAra thaze. tyAre kAlasaMdIpe (peDhAla ane sujyeSThanA putra satyakIne jaIne kahyuM ke-) are ! tuM mane mAravAno che? ema kahI satyakIne lAta mArIne pADI dIdho. tyArapachI satyakI yuvAna thayo. tyAre peDhAla parivrAjake tenuM sAdhvI pAsethI haraNa karI lIdhuM. satyakIne vidyAo zIkhavI. satyakI mahArohiNI vidyAnI A pUrvenA cha bhavathI sAdhanA karato hato. A teno sAtamo bhava hato. pUrve pAMca bhavamAM rohiNI (vidyA)e tene mArI nAMkhyo hato. chaThA bhavamAM tenuM mAtra cha mAsanuM AvuM ja bAkI rahyuM hovAthI teNe rohiNI vidyA grahaNa karelI nahIM. A sAtamAM bhavamAM pharI sAdhanA zarU karI. anAtha mRtaka vaDe citA banAvI, tene prajvalita karI Artadharma pAvaraNa karIne DAbA aMguThAthI tyAM sudhI pheravyA karyuM, jyAM sudhI kASTha baLavA lAgyA. teTalAmAM kAlasaMdIpa vidyAdhara AvIne lAkaDA pheMkavA lAgyo. sAta rAtri pasAra thatA rohiNI vidyAnI devI jAte upasthita thayA. teNe kAlasaMdIpane kahyuM ke, tuM Ane vighna na kara. huM satyakIne vidyAsiddhi icchuM chuM. - jyAre vidyA siddha thaI tyAre tenI devIe kahyuM ke, te zarIranuM eka aMga mane Apa, jyAMthI huM tArA zarIramAM praveza karuM. satyakIe lalATamAM pratiSThita karI. vidyAe paNa kapALa madhya praveza karyo. tyAM chidra thaI gayuM. devIe tenA para khuza thaIne tyAM trIjI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 Agama kathAnuyoga-6 AMkha banAvI lIdhI tyArapachI satyakIe vicAryuM ke, ANe rAjakulIna evI sAdhvIne - mArI mAtAne dUSita karI che, tethI teNe peDhAlane mArI nAMkhyo. tyAre satyakInuM ruddha evuM nAma paDyuM. tyArapachI kAlasaMdIpa tarapha joyuM. kAlasaMdIpa tyAMthI bhAgyo. satyakI tenI pAchaLa paDyo. te upara-nIce bhAgavA lAgyo. chelle tene lavaNa samudramAM mArI nAMkhyo. 0 mahezvara nAmakaraNa ane satyakInI hatyA - tyArapachI te vidyAcakravartI satyakI traNe saMdhyA sarva tIrthakarone vaMdana karIne, nRtyavidhi darzAvI pachI krIDA-ramaNa karato hato. tethI indra tenuM mahezvara nAma pADyuM. te paNa brAhmaNo paratvenA dveSathI brAhmaNonI so-so kanyAono vinAza karato (bhogavato) hato. bIjAnA aMtaHpuramAM jaIne paNa kAmakrIDA karI Avato hato. tene be ziSyo hovAnuM kahela che - naMdIzvara ane naMdI. te puSpaka vimAna vaDe krIDA karatA hatA. e pramANe kALa pasAra thato hato. koI vakhate ujjainImAM rAjA pradyotanA aMtaHpuramAM eka zivAdevIne choDIne kramaza: badhI ja rANIne teNe bhogavI. tyAre rAjA pradyote vicAryuM ke, kayA upAya vaDe Ano vinAza karavo ? te vakhate umA nAmanI eka rUpavatI gaNikA hatI. pradyota rAjAe teNIne A kArya soMpyuM. teNI dhUpa grahaNa karI rAtrinA agAsImAM potAnA rUpane pragaTa karatI satyakI vidyAdharanA mArgamAM UbhI rahevA lAgI. koI kALe satyakI tenAmAM mugdha banIne tyAM avataryo. tyAre tenI pAse be puSpo hatA vikasita ane mukulita. umAe mukulita puSpa arpaNa karyuM. mahezvare vikasita puSpa mATe hAtha laMbAvyo tyAre teNIe kahyuM ke, mArA jevI suMdara kanyA sAme kema joto nathI ? tyAre mahezvara satyakI tenA rUpane nIrakhavA lAgyo. harAyelA hRdayathI teNInI sAthe ja vasavA lAgyo. bhogomAM magna banelA baMne e pramANe kALa vyatIta karI rahyA che. koI divase umAe mahezvarane pUchayuM ke, tuM tArI vidyAne kayA samaye tArAthI dUra rAkhe che. mahezvare kahyuM ke, huM jyAre maithuna sevana karuM chuM teTalI vakhata mArI vidyA dUra hoya che. umAe A vAta pradyota rAjAne jaNAvIne kahyuM ke, tame mane mArazo nahIM. tyAre koI bhAlAnI kalAmAM nipuNa puruSe potAnuM kauzalya dekhADatA patronA DhagalAmAM viMdhIne kahyuM ke, A rIte tuM bacI jaIza. pachI pradyote te puruSane AjJA karI ke, mahezvara jyAre umA sAthe saMbhogarata hoya tyAre te baMnene ja mArI nAkhaje. tyAre te manuSyo gupta rIte gayA. saMbhogarata evA mahezvara ane umA baMnene mArI nAMkhyA. tyAre naMdIzvare te vidyAthI adhiSThita evI zilA AkAzamAM vikarvI - ucca svare kahyuM ke, have tame badhAM ja maravAnA cho. tyAre rAjA nagarajano sAthe bhInA vastro paherIne Avyo. potAnA aparAdhanI kSamA yAcanA karavA lAgyo tyAre naMdIe kahyuM ke, je avasthAmAM tame Ane mArI nAMkhyo che e ja avasthAmAM (yonimAM rahela liMganI) tame pUjA karavAnuM svIkAro, to ja tamane badhAne mukta karuM. tathA nagare nagare tame AvI mUrtionI sthApanA karo to bacazo. tyAre rAjAe te vAtane svIkArI ane mahezvaranA (liMganA) Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka maMdiro banAvyA. A rIte mahezvaranI utpatti thaI. peDhAlaputra satyakI - jene mahezvara ane rudra nAme paNa oLakhe che te anuttara evA pradhAna--kSAyika darzana yukta hovA chatAM cAritrarahita hovAne kAraNe temaja sparzanA viSayamAM rakta banIne narakagatine pAmyA. te vratarahita - nirabhigraha zrAvaka hato. zuddha samyakatvanA baLe te zreNika ane kRSNa mahArAjAnI mAphaka AgAmI utsarpiNImAM bharatakSetramAM sarvabhAvavid nAme tIrthaMkara thaze. (jo ke sthAnAMga sUtra 870, 871 jotA A vAtamAM matabheda jaNAya che tyAM je nava jIvoe bhagavaMta mahAvInA zAsanamAM tIrthaMkara nAma karma bAMdhyu che temAM satyakIno ullekha nathI, paNa AvatI covIsImAM caturyAma dharmanI prarUpaNA karanAra nava jIvomAM satyakIno ullekha che - jo ke A nava jIvomAM kRSNa vAsudevano paNa ullekha che ke, jeo AvatI covIsImAM tIrthaMkara thavAnA Agama pramANo anyatra maLe ja che. vaLI abhayadevasUri kRtu sthAnAMga vRttimAM sUtra-872nI vRttimAM A badhAM madhyama tIrthaMkara rUpe utpanna thanArA che to koI kevalIrUpe evo spaSTa pATha che, paNa temAM nava jIvomAMnA koNa tIrthaMkara thaze ane koNa sAmAnya kevalI thaze te vAta spaSTa karela nathI) 0 Agama saMdarbha : AyA. 106, 110nI vR; nisI.bhA. 3744nI ; AyA.cU.pR. 97; sama. 356, 362; A.ni. 1160, 1184nI ; dasa.ni. 185nI -X 153 -- X ThA. 871nI vR; Ava.cU.25, 174 thI 176; 0 elASADhanI kathA :- dhUrtAkhyAnanuM eka pAtra che. (A kathA dRSTAMta vibhAgamAM dhUrtAkhyAnanA dRSTAMtamAM ApelI che. mUladevanI kathAmAM paNa A pAtrano ullekha thayela che) teNe kalpita kathA karatA kaheluM ke, eka vakhata te jaMgalamAM gayelo. corone joIne teNe badhI gAyone dhAbaLAmAM mUkI eka kapaDAmAM bAMdhI dIdhelI. mAthA upara tenuM poTaluM mUkIne bhAgyo. vagere--vagere. 0 Agama saMdarbha -- nisI.bhA. 292 thI 294 + cU 0 kaMsanI kathA H mathurAnA rAjA ugrasenano eka putra kaMsa nAme hato. tenA lagna jarAsaMdhanI putrI sAthe thayelA. potAnA pitAne jelamAM nAkhI kaMsa rAjA banI gayelo. tene kRSNa vAsudeve mArI nAMkhela. (judA judA AgamomAM kaMsanI kathA kaMIka A pramANe che-) kaMse koI vakhate snehathI vasudevane mathurA AvavA nimaMtraNa ApeluM. devakI kaMsanA kAkA devakanI putrI hatI. kaMse vasudevane devakI sAthe vivAha karavA vinaMtI karI. pachI teo baMne mRtIkAvatI nagarI tarapha cAlyA. mArgamAM nAradaRSi maLyA. tyAre nAradaRSie temane kaheluM ke, A ghaNo ja yogya saMbaMdha che. tyArapachI vasudeva ane devakInA lagna thayA. te vakhate kaMsanA nAnA bhAI atimukta muni tyAM padhArelA. pAraNArthe kaMsane tyAM gayA. te vakhate kaMsanI strI jIvayazAe madirAnA kephamAM atimukta muni sAthe ghaNuM ja Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 Agama kathAnuyoga-6 ajugatuM vartana karyuM. tyAre te jJAnImunie kaheluM ke, jenA nimitte tame A mahotsava karI rahyA cho teno sAtamo garbha tArA pati kaMsa ane pitA jarAsaMdhane haNanAra thaze. tyAre kaMse vicAryuM ke, A vAtanI koIne paNa jANa thAya te pahelA mArA mitra vasudeva pAse devakInA sAta garbha mAMgI lauM. pachI madirA na pIdhI hovA chatAM unmatta hoya tevo dekhAva karIne kaMsa vasudeva pAse gayo. vasudeve teno yogya satkAra karyo. tyAre kaMse devakInA sAta garbha mAMgyA. saraLa manavALA vasudeve tenI A vAta kabUla rAkhI. te vakhate bhadilapuramAM nAga nAme sArathI hato. tene sulasA nAme patnI hatI. atimukta munie kaheluM ke, A kanyA mRtavatsA thaze. sulasAe haribhegameSI devanI sAdhanA karI. deve prasanna thaIne kahyuM ke, kaMse vasudeva pAse devakInA sAta garbha mAMgyA che. huM tane tenA putro arpaNa karIza ane tArA mRta bALako devakIne soMpI daIza. deve te pramANe ja karyuM. tyAre kaMse devakI pAse mUkAyelA sulatAnA putrone grahaNa karIne pattharanI zIlA sAthe athaDAvyA ane pote ja tene mArI nAMkhyA che tema mAnavA lAgyo. devakInA cha e putro sulasAne tyAM ucharavA lAgyA. koI vakhate devakIe sAta mahAsvapno joyA. garbha dhAraNa karyo. kRSNa vAsudevane janma Apyo. kaMse rAkhelA cokIdAre devatAnA prabhAvathI nidrAvaza thaI gayA. devakInA kahevAthI vasudeva te bALakane naMdanA gokuLamAM laI gayA. naMdanI strI yazodAe eka putrIne janma Apelo tene devakI pAse lAvyA. teTalAmAM kaMsanA cokIdAro jAgI gayA. teo e putrI laIne kaMsa pAse gayA. tyAre kaMsane thayuM ke, A to kanyA che. te mane kyAM mAravAnI hatI, mATe muninuM vacana mithyA thayuM che tethI te bAlikAnI nAsikA chedI choDI dIdhI. koI vakhate kaMsane nimittayAe kahyuM ke, RSivacana kadApI mithyA na thAya, mATe devakIno sAtamo garbha anya kyAMya paNa jIvato ja hovo joIe. tame tamArA ariSTa nAmanA baLadane, kezI nAmanA azvane ane dunta evA khara ane meSane vRMdAvanamAM chUTA mUko. je A cArene mArI nAMkhaze te devakIno sAtamo garbha haze ane tamane haNanAra thaze. naimittikanA vacanAnusAra kaMse karyuM. kRNe tene haNyA. tyArapachI kaMse purI parIkSA karavA mATe satyabhAmAnA vivAhanI yukti goThavI kahyuM ke, je A dhanuSya caDhAvaze tene mArI bena satyabhAmAM paraNAvIza. kRSNa dhanuSya caDhAvyuM. kaMsanI mAyAthukti jANI gayelA vasudeva turaMta kRSNane gokuLamAM mokalI dIdhA. e rIte kaMse vividha parIkSA dvArA jANyuM ke A ja devakIno sAtamo garbha che. tyAre bhaya ane krodhathI kaMpatA kaMse tene turaMta ja mArI nAkhavA hukama karyo. tyAre kRSNa kaMsane pakaDIne bhoya para paTakI dIdho. kaMsano mugaTa paDI gayo, vastro khasI gayA, tenA netro bhayathI saMbhrama pAmyA. pachI kRSNa kahyuM ke, teM tArI rakSAne mATe phogaTa ja garbha hatyAo karI, have tuM bacavAno nathI. tenA mastaka para paga mUkI kaMsane mArI nAMkhyo. 0 Agama saMdarbha :AyA. 63nI vR, sUya.5 340; pahA. 19; pappA 20nI vR; nAyata 170; Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 0 kalkInI kathA H he gautama ! duraMta prAMta tuccha lakSaNavALo, na dekhavA lAyaka, raudra, krodhI, pracaMDa, Akaro, ugra bhAre daMDa karanAra, maryAdA vagarano, niSkaruNa, nirdaya, krUra, mahAkrUra, pApa mativALo, anArya, mithyAsRSTi evo kalki nAmano rAjA pADaliputra nagare thaze. pApI evo A rAjA bhikSAbhramaNa karavAnA vRttivALA zrI zramaNa saMghane kadarthanA pamADaze, herAna karaze, jyAre te kalki rAjA kadarthanA karaze tyAre he gautama ! je koI tyAM zIlayukta mahAnubhava, acalita sattvavALA, tapasvI aNagAro haze, teonuM sAnnidhya vajrapANi, airAvaNa vAhana evA saudharmendra karaze. te vakhate zrIprabha nAmanA mahAyazA, mahAsattvavALA, mahAguNa bhAga aNagAra jainazAsanamAM vartatA haze. 0 Agama saMdarbha :mahAni 822; X * kaccha, mahAkaccha, nami, vinamInI kathA H -X-- - 155 tittho. 673; (kaccha Adi cArenI kathA A pUrve AvI gayela che. jemAM kaccha ane mahAkacchanuM varNana mukhyatve tIrthaMkara RSabhadevanI kathAmAM ane nami - vinamInuM varNana mukhyatve cakravartI bharatanI kathAmAM AvI gayela che. ahIM temano sAmAnya parIcaya Apela che.) - kaccha bhagavaMta RSabhadevano eka putra kaccha hato. mahAkaccha teno bhAI hato. jyAre bhagavaMta RSabhadeve dIkSA lIdhI tyAre temanI sAthe kacche ane mahAkacche paNa dIkSA grahaNa karelI. thoDo vakhata teo bhagavaMta RSabhanI sAthe paNa vicaryAM hatA. paNa bhikSA maLatI na hovAthI thoDA samaya bAda dIkSA choDIne teo jaTAdhArI tApasa thaI gayA hatA. nami kacchano putra hato. mahAkaccha - mahAkacchanI kathA ukta kacchanI kathA mAphaka ja jANavI. vizeSa e ke teno putra vinamI hato. mi - bhagavaMta RSabhano pautra ane kacchanA putranuM nAma nami hatuM. jyAre bhagavaMte dIkSA lIdhI tyAre temaNe badhAM putrone rAjyano bhAga Apelo, te vakhate mi ane vinami tyAM hAjara na hovAthI temane rAjyabhAga maLelo na hato. tethI teo bhagavaMtanI pAchaLa--pAchaLa rAjyabhAga mATe pharatA hatA. tyAre nAgakumAra dharaNendrae temane samajAvela ke bhagavaMta to have rAjyAdino tyAga karI cUkyA che, temanI pAse rAjyano bhAga mAMgavo ucita nathI. pachI dharaNendrae temane keTalIka vidyAo zIkhavI hatI. tyArapachI namie vinamI sAthe vaitADhyagirinI zreNimAM keTalAMka nagaro vasAvyA hatA. jyAre bharata cakravartI digvIjaya yAtrAe nIkaLyA ane vaitADhyagiri pahoMcyA, tyAre nami--vinaminuM tenI sAthe mahAyuddha thayeluM. paNa tene cakravartI jANI pachI nima- vinami tene zaraNe gayelA. tyAre namie bharata cakravartIne mahArNa, mahAI, mahArtha bheTaNuM upahAra tarIke ApeluM hatuM. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 - 0 vinami - bhagavaMta RSabhanA pautra ane mahAkacchanA putranuM nAma vinami hatuM. tenI kathA to nami pramANe ja che. vizeSa e ke tenI putrI subhadrA nAme hatI. je teNe bharata cakravartIne srIratnarUpe upahAramAM ApelI hatI. 156 0 Agama saMdarbha : jaMbu. 103; - Ava.ni. 317; Ava.yU.1-pR 160 thI 162; rao 200, 201; -- X -- * -- 0 kalpa (kalpaka)nI kathA H Ava.bhA. 31 + ; kalpa-vRtti; kapila nAme koI brAhmaNa hato, je nagaranI bahAranA bhAgamAM vasato hato. vikAle--saMdhyAkALe sAdhuo AvyA. tyAre vihAra karavo muzkela hato (nagara praveza karavo yogya na hato) tethI te agnihotra kapilanA ghera rahyA. tyAre kapila brAhmaNane vicAra Avyo ke, huM Amane kaMI pUchuM, jethI teo kaMI jANe che ke nahIM te khyAla Ave. tenA praznonA AcArya dvArA saMtoSakAraka uttaro maLyA, tethI te ja rAtrie kapila zrAvaka thayo. e pramANe kALa pasAra thato hato. anya koI vakhate sAdhuo tenA ghera comAsu rahyA. temane eka putra thayo tyAre tene koI vyaMtarI vaLagI sAdhune kalpya evA bhAjananI nIce tene sthApita karyo tenA prabhAvathI te jIvI gayo. tethI tenuM kalpaka e pramANe nAma rAkhyuM, pachI te kapila ane tenI patnI mRtyu pAmyA. kalpaka paNa cauda vidyAno pAragAmI banyo. pATalIputramAM tenuM nAma vikhyAta banyuM. te ghaNo saMtoSI hovAthI dAnAdinI IcchA rAkhato na hato. kanyA maLatI hatI, tenI paNa icchA na karI. anekazata chAtrothI parivarelo te bhramaNa karato hato. A tarapha kalpakanA praveza--nirgamana sthAnamAM eka maruka hato. tenI putrIne jalodara vyAdhi thayo hato. tenuM zarIra jADuM thavA lAgyuM. ati rUpavatI hovA chatAM koI tene varatuM na hatuM. te moTI thaI gaI. RtuvaMtIkALa thayo. koI vakhate teNInI mAtAe yuktithI kalpaka sAthe teNIno svIkAra karAvyo. janapavAda bhayathI kalpake lagna karyA. auSadha saMyoga vaDe teNIne taMdurasta banAvI. nagaranA rAjAnA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke kalpaka paMDita che. tethI teNe kalpakane bolAvIne amAtyapada mATe vinaMtI karI - paNa kalpake tenI vAta svIkArI nahIM ane kahyuM ke, niraparAdhane kaMI karavuM zakya nathI. tyAre te rAjA kalpakanA chidro zodhavA lAgyo. koI vakhate rAjAe dhobIne bolAvIne kahyuM ke, tuM kalpakanA vastro dhuve che ke nahIM ? teNe kahyuM ke, hA, dhouM chuM. tyAre rAjAe kahyuM ke, tane vastra Ape tyAre tuM pAchA na Apato. koI vakhate indramahotsava samaye tenI patnIe vastro raMgAvavA kahyuM. kalpake te vAta na svIkArI. tyAre teNIe khUba jhaghaDo karatA, kalpake tenI vAta svIkArI. teNIne raMgArAne ghera laI gaI. raMgArAe kahyuM ke, huM vinAmUlye raMgI ApIza. keTalAka divase teNe vastro mAMgyA. Aje ApuM, kAle ApuM ema karatA samaya vItavA lAgyo. avasara vItI gayo to paNa vastro na ApyA. bIje varSe na ApyA, trIje varSe paNa na ApyA. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 157 tyAre roSita thayelA kalpake kahyuM ke, have huM tArA lohI vaDe vastrone raMgIza athavA agrimAM praveza karI. te charI laIne gayo, raMgArAnuM udara cIrIne lohI vaDe vastra raMgyA. raMgArAnI patnIe rAjAne phariyAda karI. tyAre kalpakane ciMtA thaI ke A to rAjAe mAyA karI che. te vakhate meM amAtya pada na svIkAryuM, tenuM A pariNAma che. jo meM pravajyA lIdhI hota to A divasa na Avata. have huM jAte ja jauM, jethI mane pakaDavA na Ave tema vicArI rAjakule gayo. rAjA Ubho thayo. kalpake kahyuM ke, AjJA Apo. have huM zuM karuM ? tyAre rAjAe pUchayuM ke, meM tane je kahyuM hatuM te bAbate kaMI vicAryuM ? kalpake kahyuM, tame kaho te karuM. te vakhate raMgArAo AvyA, paNa rAjA sAthe kalpakane saMlApa karatA joIne nAsI gayA. pachI te rAjAnA maMtrIrUpe rahyo. ghaNI strIo sAthe lagna karyA. aneka putraratno utpanna thayA. koI vakhate putranA pANigrahaNa samaye aMtaHpura sahita rAjAne bhojana karAvavA taiyAra karI, rAjA rANIne ApavA AbhuSaNa hathiyAra ghaDAvavA lAgyo. tenA para keSavALA jUnA maMtrIe rAjAnA kAna bhaMbheryA ke kalpaka ApanI viruddha kAvataruM ghaDhI rahyo che. rAjAe kopAyamAna thaIne kalpakane sakuTuMba kUvAmAM utAryo. temAM rahelA sarve mATe eka setikA pramANa bAphelA krokavAnI gheMza tathA pANInI eka kAvaDa ApelI. tyAre kalpake kahyuM ke, ApaNA kuLano vinAza thavAno che. mATe je koI kuLano uddhAra karI zake tathA verano badalo vALI zake, teNe gheMza khAvI, bIjAe nahIM. tyAre kuTuMbIjanoe kahyuM ke, te mATe tame ja samartha cho. tame ja bhojana karo. bAkInA sarvee bhakta pratyAkhyAna anazana karyuM. te badhAM devaloka pAmyA. kalpaka bhojana karIne prANa dhAraNa karavA lAgyo. te daramyAna AsapAsanA vistAramAM kalpakanA mRtyunI vAta prasarI gaI. tyAre AjubAjunA rAjAe pATaliputrane ghero ghAlyo. naMda rAjA hozakoza vagarano thaI gayo. tyAre kalpakanuM koI jIve che ke nahIM, tenI tapAsa karAvI. tyAre durbaLa dehavALo kalpaka bahAra Avyo. auSadhopacArathI tenuM zarIra pUrvavat thaI gayuM. kalpakane killA upara caDAvyo. zatru rAjA tene joIne kSaNavAramAM palAyana thaI gayo. tyArapachI naMdarAjA pAse bhaMDAra, sainya Adi ghaTI gayA che, tema jANI virodhI rAjA upadrava karavA lAgyA. tyArapachI naMdarAjAe saMdhi mATe koI lAyaka puruSane mokalavA kahyuM. pachI kalpaka ane te puruSo thoDA aMtare ekaThA thayA. tyAre kalpake hAthanI saMjJAthI temane ghaNuM samajAvyA. jemake zeraDInA sAMThAne uparanIce kApI nAkhyo hoya Adi. tyAre virodhI rAjAno puruSa kalpakanI saMjJAthI kaMI samajI zakyo nahIM. pachI kalpakane pradakSiNA karIne pAcho AvI gayo. bIjo paNa taddana vilakho banI pAcho Avyo. tene pUchayuM tyAre te lajjAthI kaMI ja bolI zakyo nahIM. virodhI rAjA samajI gayA ke kalpake Ane vaza karI lIdho lAge che. pachI zaMkAmAM paDelA te dareka dizAmAM nAzabhAga karavA lAgyA. kalpake rAjAne kahyuM, have tenI pAchaLa paDIne tenA hAthI, ghoDA, dhana, sainya vagere svAdhIna karI lo. rAjAe pharI kalpakane amAtyapade sthApyo. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-d kalpake potAnI buddhithI sarva rAjya kAryo svAdhIna karyA. pahelAMnA virodhI maMtrIne pakaDAvI majabUta kedakhAnAmAM nAMkhyo. teNe sAmanItithI badhAM zatruone mULa sahita ukheDI nAMkhyA. kalpakano prabhAva vRddhi pAmyo. vaineyikI buddhimAM paNa A dRSTAMta Ave che. 0 Agama saMdarbha :~ Ava.yU.ra--pR 180 thI 183; naMdI. 102nI ; 158 X Ava.ni. 1284nI vR; X - 0 kokAsa tathA kAkavarNa jitazatrunI kathA :- -- (Avazyaka sUtramAM A kathA karmasiddhanA dRSTAMtamAM Ave che.) sopAraka nagaramAM rathakAranI dAsIne koI brAhmaNathI dAsaceDa utpanna thayo. te maunabhAva dhAraNa karIne raheto hato. jANe kaMI jANato ja na hoya. rathakAra potAnA putrane zikSaNa Apato, paNa te maMdabuddhino hovAthI kaMI zIkhato na hato. paNa dAsaputre te badhI zikSA grahaNa karI. koI vakhate rathakAra mRta pAmyo. rAjAe tenA gRhamAM sArabhUta hatuM te badhuM te dAsaputrane ApI dIdhuM. A tarapha ujjainImAM rAjA zrAvaka hato. tene cAra zrAvako hatA. eka rasoIyo hato, te rasoI banAvato. jamavA mAtrathI pacI jatuM. athavA be, traNa, cAra, pAMca yAme paNa pacI jatuM. tene pasaMda na paDe to na jamato. bIjo zrAvaka anyaMjana karato, te kuDava pramANa tela zarImAM praveza karAvato ane bahAra kADhI zakato. trIjo zayyAnI racanA karato, temAM sutelo pahelA yAme jAge athavA bIje, trIje, cothe jAgI jAya athavA sukhethI suve. cotho zrAvaka zrIgRhika racato, temAM praveza kare tyAre kazuM ja dekhAtuM nathI. A teonI AvaDato hatI. te rAjA putrarahita hato. kAmabhogathI nirviNNa thaI pravrajyAno upAya vicAravA lAgyo. A tarapha pATalIputramAM jitazatru rAjA hato. teNe pelA rAjAnI nagarIno rodha karyo. teTalAmAM e rAjAne pUrvakarma pariNatithI gADha zULa utpanna thayuM. te rAjAe bhakta pratyAkhyAna karyA, devaloke gayo. nagarajanoe jitazatru rAjAne te nagarI ApI. teNe zrAvakone bolAvyA ane pUchyuM, kiMkara--nokaro kyAM che ? te bhAMDAgArika dvArA praveza thayA paNa tene kaMI dekhAtuM na hatuM. bIjA dvArA dekhADavAmAM AvyuM. zayyApAlake evI zayyA banAvI, jene kAraNe muhUrto-muhUrto jAgI jato hato. rasoIyAe evuM bhojana banAvyuM ke vAraMvAra jamavA lAgyo. atyaMgana karanAre telano praveza karAvI eka paganuM tela bahAra na kADhyuM ane kahyuM ke, je mArA jevo kuzaLa hoya te tela kADhI batAve. tyAre te jitazatru rAjA te telathI dAjhato kALA varNano thaI gayo. tethI tenuM kAkavarNa nAma paDI gayuM. A tarapha sopAraka nagaramAM dukALa paDyo. te kokAsa ujjainI gayo. potAne rAjA koI rIte jANe tema karyuM. rAjAe jANIne tene nokarImAM rAkhyo. teNe AkAzagAmI kIlikA prayogathI nirmita evuM garuDa banAvyuM. te rAjA kokAza ane devI sAthe te garuDa Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 159 vaDe AkAzamArge cAlyA. pachI je tene name nahIM tene te kaheto ke huM AkAza mArge AvI tene mArI nAMkhIza. te badhAM ja AjJAvartI thayA. te devIne bAkInI devIoe pUchayuM. kIlikA vaDe yaMtra nivarte che ? eka devIe jatI veLAe irSyAthI nivartanakalikA grahaNa karI. jyAre pAchA vaLavAnI veLA AvI, tyAre te nivartatuM na hatuM. pachI UMce jatA te garuDanI pAMkha tuTI gaI. pAMkha vagarano te paDI gayo. tyArapachI tenA saMghAta nimitte kokAza nagaramAM gayo. tyAM rathakAre rathanuM nirmANa karyuM. paNa temAM eka cakranuM nirmANa thayuM. bIjA cakra mATe sAmagrI ghaTI. tyAre te tete upakaraNo zodhavA lAgyo. teNe kahyuM ke, ghera jaIne upakaraNo lAvuM chuM. rAjakuLamAMthI prApta thatA nathI. pachI rathakAra gayo. kokAse tenuM saMghaTana karI dIdhuM. te cakra UMcuM karIne Avato hato. tyAre nirmANa karIne kokAsa cAlyo gayo. turaMta rathakAre jaIne rAjAne kahyuM ke, kokAsa AvI gayo che. jenA baLa vaDe kAkavarNa jitazatrae sarve rAjAne vazamAM karyA che, turaMta tyAMnA rAjAe kokAsa Avyo che tema jANIne turaMta ja kokAsane pakaDI lIdho. jitazatru rAjAne paNa devI sAthe pakaDI lIdho. bhojana baMdha karyuM. - tyArapachI kokAse zilpasiddha yuktithI kAkavarNa jitazatru rAjAnA putrane jaNAvyuM tyAre kAkavarNa putre AvIne samagra nagara gherIne grahaNa karyuM. mAtA-pitA ane kokAzane mukta karAvyA. te vakhate kokAse evI yukti karelI ke teone pakaDanAra rAjAno viziSTa mahela banAvelo. te rAjAnA putrAdi sahita te sAta mALAvALA mahelamAM bhegA karyA, pachI eka kIlikA evI rIte mArelI ke Akho mahela saMpuTa banI gayelo. teone pakaDanArA rAjA te saMpuTanI madhyamAM phasAI gayelo. A rIte tenA zilpasiddhapaNAthI potAnA rAjArANIne choDAvI lIdhA. 0 Agama saMdarbha :AvA ni 930 + ; AvapU.1-. 540, sa. 103; 0 kAlasaukarika (kAlasoriya) kathA - 0 parIcaya - rAjagRhImAM raheto eka jenuM nAma kAlasaukarika hatuM. te kAlasaurika nAme paNa prasiddha hato. A kasAI roja 500 pADAone mArato hato. bhagavaMta mahAvIre jyAre rAjA zreNikane kahyuM ke, jo kAlasaukarika kasAIne tuM pADA mAratA aTakAvI zake to tamAruM narakagamana aTakAvI zakaze. paraMtu rAjA zreNikano prayatna saphaLa na thayo. A kAlasaukarika kasAI marIne sAtamI narake gayo. tene sulasa nAme putra hato. paraMtu te ahiMsAmAM zraddhAvAn hato. kathA juo tulasa. 0 kAlasaukarika kasAI - (A kathA pUrve zreNika rAjA ane sulasanI kathAmAM zrAvaka vibhAgamAM AvI gayela che. teno kathAsAra A pramANe che...) rAjagRha nagaramAM kAlasaukarika kasAI hato. te roja 500 pADAo mArato hato - - - 4 - koI vakhate samosaraNamAM tene chIMka AvI tyAre dAka deva bolyo Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160. Agama kathAnuyoga-6 - "jIva nahIM - mara nahIM." te viSaye zaMkita thayelA rAjA zreNikane bhagavaMte jaNAvyuM ke, kAlasaukarika ANivadhamAM rata che ane mRtyu pAmIne sAtamI narake javAno che. mATe te deva bolyo ke, "ne jIva-na mara." - - - - narakagatimAM avazya janAra zreNike jyAre bhagavaMta mahAvIrane pUchyuM ke, mAre bacavAno koI upAya ? bhagavaMte kahyuM ke, jo tame kAlasaukarika kasAIne eka divasa mATe prANivadha baMdha karAvI zako to tamArI durgati aTakI zake - 4 - 4 - zreNike kAlasaukarikane kahyuM ke, tuM Aje prANihatyA na kare to huM tane ghaNo dhanavAnuM banAvuM. paNa teNe zreNikanuM vacana na svIkAryuM. tyAre tene aMdhArA kuvAmAM utAryo. bIje divase bhagavaMtane vaMdanA karIne kahyuM ke, meM eka divasa mATe kAlasaukarika pAse hatyA baMdha karAvI - 4 - 4 - bhagavaMte kahyuM ke, tArI vAta barobara nathI. te kUvAmAM pADAnI AkRti banAvIne manomana hatyA karato hato. - lAMbA kALanI hatyAnA pariNAme teNe ghaNA karmo saMcita karyA. jenA pariNAme tenA zarIramAM mahArogo utpanna thayA. tene kyAMya sukha zAMti na maLI - yAvatu - tIrNa kAMTAnI zayyA para suvaDAvyo ane tenA zarIre viSTAdinuM lepana karyuM tyAre tene zAMti maLI - 4 - 4 -- aMte te mRtyu pAmIne sAtamI narake gayo. 0 Agama saMdarbha :AyA..pU. 136; sUya cUpR. 15ra, 327; sUya. 300, 440nI va ThA. ra50, 255, 358, 376nI vR; bhaga. 804, 968nI . jIvA. 118nI ; nisI.bhA. 13nI cuM, AvAra-pR. 161, 169, 273; Avani 1284nI , Ava mU. 29 aMtargatuM dhyAnazataka-ranI 6 0 kuracaMdanI kathA : (A kathA bhagavaMta RSabha ane zreyAMsanA pUrvabhavonA zirSaka heThaLa - tIrthakara RSabha nI kathAmAM AvI gayela che) | kurucaMda nAme rAjA hato. tenI patnI (rANI) kurumatI devI hatI. temano haricaMdrakumAra nAme putra hato. te rAjA nAstikavAdI hato. tenA mate A badho indriyano samAgama mAtra hato. puruSonI parikalpanA hatI, madyAMgamAM rahela mada mAtra hato. tenAthI vizeSa kazuM nahIM. parabhavanuM saMkramaNa te mAnato hato. sukRta-duSkatanuM phaLa svarga ke naraka che tevuM te mAnato na hato. te ghaNAM jIvonA vadhane mATe samudyata raheto hato. charAnI jema te ekAMtadhAravALo hato. zilarahita ane vratarahita hato. teNe A rIte AvA azubha karmothI ghaNo kALa vyatIta karyo. maraNa kALe azAtAvedanIyanI bahulatAthI naraka pratirUpaka pudgala pariNAmo utpanna thayA. tene sumadhura gIto Akroza jevA lAgavA mAMDyA. manohara rUpo vikRta lAgavA mAMDyA. kSIra-khAMDa mizrita bhojana mAMsa-paru jevA lAgavA mAMDyA. caMdananuM anulepana tene aMgArA jevuM lAgavA mAMDyuM. haMsatulya masRNa zayyA kaMTaka jevI lAgavA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 161 mAMDI. tenA A tathAvigha viparIta bhAvo jANIne kurumatI devI sAthe haricaMdrakumAra guptapaNe praticarita thayo. te kuracaMda rAjA A pramANe paramaduHkhI thaIne mRtyu pAmyo. tenI nIDaraNakriyA karIne haricaMdra janapada sahita, gaMdhasamRddha ane jJAtijanonuM pAlana karavA lAgyo. te kramazaH dharmabuddhi, dharmamati thayo - 4 - 8 - 8 - utpanna kevaLajJAnayukta aNagArane pUchyuM, he bhagavan! mArA pitA kuracaMdra kaI gatimAM gayA ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke, viparita viSaya pAmIne aMte te sAtamI narakImAM gayA. he haricaMdra ! tArA pitA anivArita pApAzrava, ghaNAM jIvone pIDA karavI, pApakarmanA gurapaNAthI te narake gayA. tyAM parama durvisaha, nirupama, niSpatikAra, niraMtara ane sAMbhaLatA ja sacetana jIvone bhayajanaka lAge evA duHkhane anubhave che. 0 Agama saMdarbha :Ava.yU.1-pR. 199, 170; - 8 - 4 - 0 apratiSThAna narake janAra keTalAMka pAtro: (jIvAjIvAbhigama sUtra--105mAM sAtamI pRthvInA mahAnArakAvAsanuM svarUpa samajAvatI vakhate pAMca mahApuruSonuM dRSTAMta apAyela che te A pramANe) A pAMca mahApuruSa sarvotkRSTa hiMsAdi pApakarmone ekatrita karIne mRtyunA samaye maraNa pAmIne apratiSThAna nAmaka sAtamI narakanA mahAnarakAvAsamAM utpanna thayA - (1) jamadagninA putra parazurAma, (2) lacchatiputra daDhAyuM, (3) uparicara vasurAja, (4) cakravartI kauravyasabhUma, (5) calaNIputra brahmadatta cakravartI teo tyAM varNathI kALA, kALI chabI vALA, atyaMta kALA - yAvat - jAjvalyamAna vipula ane yAvat asahya vedanAne vedI rahyA che. (1) parazurAmanI kathA svataMtrapaNe anyatIrthikamAM AvI gayela che. (2) daDhAyu lacchaI (lakSmI)no putra hato. vizeSa kathA maLI nathI. (3) vasUrAjA - AkAza adhiSThita sphaTika siMhAsane besIne raheto te vAta lokaprasiddha che. satyavAdI evo A vasurAjA prANAMte paNa asatya bolato na hato. tenA e satvathI AvarjAyela devoe karelA prAtihAryathI te upara AkAzamAM pharato (raheto) hato. teNe koI vakhate hiMRvedArthanA prarUpaka parvata rAjAno pakSa lIdho ane samyam dRSTi nAradano pakSa na lIdho. tyAre tenA asatya vacanathI kopelA devatAe siMhAsana parathI thappaDa mArIne pADI dIdho. raudradhyAne ArUDha thaIne sAtamI narake gayo. (4) subhUma - AThamo cakravartI thayo. tenI kathA cakravartI kathAmAM jovI. (5) brahmadatta - chellA cakravartInI kathA cakravartI vibhAgamAM jovI. 0 Agama saMdarbha :jIvA. 105 + - 4 -- >> -- Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 Agama kathAnuyoga-6 0 asaMyationI pUjA : bhagavaMta RSabhadeva pUrve anaMto kALa gayo te pahelAnI koIka bIjI covIsImAM sAta hAthanI kAyAvALA, jagatumAM AzcaryabhUta, devendronA samUhathI vaMdAela, zreSThatara, gharmazrI nAmanA chellA dharmatIrthaMkara hatA. temanA tIrthamAM sAta Azcaryo thayA hatA. koI samaye te tIrthakara bhagavaMta parinirvANa pAmyA. tyArapachI kAlakrame asaMtono satkAra karAvavArUpa Azcarya vahevAno prAraMbha thayo, te samaye tyAM lokonI anuvRttithI temaja mithyAtvathI Avarita thayela, asaMyatonI pUjA karavAmAM anurAgI thayelA ghaNA samUhane jANI te kALe, te samaye nahIM jANelA zAstranA sadbhAvavALA, traNa gAravarUpa madirAmAM muMjhAelA nAma mAtranA AcArya ane gacchanAyakoe zrAvako pAsethI dhana meLavIne dravya ekaThuM karI karIne hajAra staMbhovALuM UMcuM evuM dareka mahattvabhAvathI potapotAnA nAmanuM caityAlaya karAvIne teo duraMtapaMta lakSaNavALA adhamAdhamI te ja caityAlayomAM rahevA sAthe tenuM rakSaNa karavA lAgyA. teomAM balavIrya, parAkrama, puruSArtha hovA chatAM te puruSakAra parAkrama baLavIryane chupAvIne ugra abhigraho karavA aniyata vihAra karavAno tyAga karIne, choDIne nityavAsano Azraya karIne, saMyama AdimAM zithila thaIne rahelA hatA. pachIthI A loka, paralokanA nukasAnanI ciMtAno tyAga karIne, lAMbA kALano saMsAra aMgIkAra karIne te ja maTha ane devakuLomAM atyaMta parigraha, buddhi, mUcha, mamatvakaraNa, ahaMkAra vagere karIne saMyama mArgamAM pAchA paDelA parAbhavita thayA pachI pote vividha puSponI mALA AdithI (gRhasthonI jema) devArcana karavA udyamazIla banyA. je vaLI zAstranA sArabhUta zreSTha evA sarvajJanuM vacana che, tene ghaNAM ja dUrathI tyAga karyuM. te A pramANe sarve jIvo, sarve prANo, sarve bhUto, sarve satvone haNavA nahIM vedanA na ApavI, paritApa na pamADavo, grahaNa na karavA, virAdhanA na karavI, kilAmaNA. na karavI, upadrava na karavo, koIpaNa jIvane trividha trividha mAravA nahIM, marAvavA nahIM, mAranAranI anumodanA karavI nahIM. AvI pote svIkArelI mahAvratanI pratijJA paNa bhUlI gayA. vaLI he gautama ! maithuna ekAMte ke nizcayathI ke dRDhapaNe temaja jaLa ane agrino samAraMbha, sarvathA, sarva prakAre muni svayaM varja, AvA prakArano dharma, dhruva, zAzvata, nitya che, ema lokonA duHkhane jANanAra sarvajJa tIrthakara bhagavaMtoe prarUpeluM che. ityAdi badhuM bhUlI gayelA. 0 Agama saMdarbha :mahAni 837; 0 pradyotanI kathA : (- vyavahAramAM pradyota rAjA caMDapradyotanA nAmathI prasiddha che.) (pradyatanI kathA A pUrve zramaNa vibhAgamAM udAyana rAjarSi ane abhayakumAranI kathAmAM, zramaNI vibhAgamAM rANI mRgAvatI aMgAravatI ane rANI zivAnI kathAmAM zrAvaka vibhAgamAM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 163 zreNika rAjAnI kathAmAM, anya/prakIrNa kathAmAM mahezvara/satyakInI kathAmAM udayana, dhuMdhumAra pAlaka ityAdi kathAnakomAM vividha prasaMgorUpe AvI ja gayela che. tethI ahIM pradyotanI kathA parIcayAtmakarUpe tathA tenI vividha ghaTanAnA saMdarbho sahita noMdhI che.) 0 parIcayAtmaka kathA : pradyota ujjainIno rAjA hato. teno (bhagavatIjI sUtra-587mAM) mahasena nAme paNa ullekha che. (uttarAdhyayana niryukti-94-vRttimAM) tenuM nAma caMDapradyota paNa kahela che. jyAre bhagavaMta mahAvIre pravajyA aMgIkAra karI tyAre pradyota nAno hato. pradyota rAjAne ATha rANIo hatI. jemAM aMgAravatI ane zivAnA nAmo prasiddha thayA che. jemAM zivA vaizAlInA rAjA ceTakanI putrI hatI ane aMgAravatI rAjA dhaMdhumAranI putrI hatI. (-aMgAravatInA lagna rAjA pradyota sAthe kaI rIte thayA te mATe zramaNI vibhAgamAM aMgAravatI zramaNInI kathA jovI) pAlaka ane gopAlaka baMne rAjA pradyotanA putro hatA. (jemanA vize gharmaghoSa zramaNanI kathAmAM lakhAI gayela che. tene vAsavadattA nAme eka putrI hatI. jenA lagna udayana sAthe thayA. (A kathA zrAvaka vibhAgamAM mRgAvatI putra udayanakumAranI kathAmAM jovI) ane pradyotanA mukhya amAtya-pradhAnanuM nAma khaMDakarNa hatuM. rAjA pradyotanA cAra ratno kahevAtA hatA, te A pramANe - (1) rANI zIvA, (2) analagiri hAthI, (3) loha4ghadUta, (4) agribhiru ratha. (te saMbaMdhI kathA zramaNa vibhAgamAM abhayakumAranI kathAmAM AvI gayela che.) temaja pradyota rAjAnA kALamAM ujjainImAM eka vikhyAta vANijyagRha (Adhunika bajAra) hatuM. pradyote mRgAvatIne potAnI patnI banAvavA mATe kauzAMbI nagarIe rAjA zatAnika para caDhAI karelI. A mRgAvatI, rAjA zatAnikanI patnI, rAjA pradyotanI zALI (patnInI bahena) hatI. (A samagra kathA zramaNI vibhAgamAM mRgAvatInI kathAmAM noMdhela che.) pradyota rAjAe rAjA zreNika para rAjagRhI nagarIne ghero ghAlIne humalo karavA prayatna karelo. paNa abhayakumAranI buddhithI, te niSphaLa gayo. tyAre pradyote teno badalo levA gaNikAone kapaTI zrAvikA banAvIne mokalI ane prapaMcathI abhayakumArane pakaDI lIdho hato. tyAMthI abhayakumAra potAnA viziSTa buddhikauzalyathI chaTakI jaIne pradyota rAjAne pakaDIne rAjagRhe pAcho AvI gayo (A samagra kathA vistArathI - zramaNa vibhAgamAM abhayakumAranI kathAmAM tathA zreNika paranA AkramaNanI vAta zrAvaka vibhAgamAM zreNikanI kathAmAM che.) rAjA pradyote pAMcAMlanA kaMpIlapuranA rAjA durmukha para paNa AkramaNa kareluM hatuM. kemake te durmukha pAse viziSTa koTino devI mugaTa hato. jenA kAraNe te java rAjAnA be mukha dekhAtA hatA. tyAM paNa rAjA pradyota parAjaya pAmyo. kathA juo pratyekabuddha dvimukha. tyAM pradyotane dvimukha rAjAnI putrI madana-maMjarI sAthe prema thayo ane rAjAe pachI te baMnenA lagna karyA. rAjA pradyote vitibhaya nagare jaIne rAjA udAyana ane prabhAvatI rANInI dAsI evI devadattA (kunjayUlikA)ne analagiri hAthI para laIne bhagavaMtanI mUrti sahita che. alAra thara kAra vatI rAja Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 Agama kathAnuyoga-6 iisaasaa bhAgyo hato. pachI udAyana rAjAe tenA para caDAI karI, pakaDI lIdho ane udAyana rAjAno baMdI banyo. (A samagra kathA zramaNa vibhAgamAM udAyana rAjarSinI kathAmAM, zramaNI vibhAgamAM prabhAvatInI kathAmAM, zrAvikA vibhAgamAM devadattAnI kathAmAM AvI gayela che.) - pradyota rAjAnA aMtaHpurane dUSita karanAra satyakI-mahezvarane teNe umA vaizyAnI madada laI phasAvIne mArI nAMkhyo. pachI naMdI devanA AgrahathI zivaliMgonI sthApanA ane pUjA zarU karelI (A kathA prakIrNa kathA vibhAgamAM mahezvaranI utpattinI kathAmAM AvI gayela che.) pradyota rAjAnI paTTarANI evI aMgAravatI - zivA Adi AThee bhagavaMta mahAvIranI nizrAmAM dIkSA grahaNa karelI hatI. te vakhate mRgAvatInA pUchavAthI bhagavaMta mahAvIranA samavasaraNamAM birAjamAna caMDapradyote te sarvene dIkSA levA mATe anumati ApelI hatI. (A vRttAMta mRgAvatInI kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :AyA...5 64, 87; sUyama 667nI vRka ThA. 360, 73ranI vRka bhaga 587; pappA. 20nI vR; nisI.bhA. 3184 + cuM bu.bhA. 4ra00 + 4 vava.bhA. 783 + dasAni 98nI cU Ava.cU.1-5 89, 91, 249, 400, 401, 557; ra-pR. 159 thI 164, 167, 189, 200, 270; Avani 1303 + vR: Ava.ni. 87, 776, 949, 1284, 1287, 1550nI ; dasa yu.pR. 53; utta.ni. 94nI vR naMdI. 107nI va kalpasUtra yU.pU. 98; kalpasUtra-vRtti (bhAmahAvIra kathA) - - - 0 pAlakanI kathA : kRSNa vAsudevane aneka putromAM pAlaka ane zAMba e be putro paNa hatA. koI vakhate bhagavaMta ariSTanemi dvArikAmAM samosaryA tyAre kRSNa vAsudeve kahyuM ke, AvatIkAle je bhagavaMtane prathama vaMdana karavA jaze, tene te je mAgaze te huM ApIza. tyAre zAMbe zadhyAmAMthI uThIne tyAM ne tyAM raho ja bhagavaMtane bhAvathI vaMdanA karI. jyAre pAlaka rAjyanA lobhathI azvaratna laIne jaldIthI gayo ane jyAM bhagavaMta birAjamAna hatA, tyAM jaIne vaMdana karyuM, paraMtu te abhavyasiddhika hovAthI hRdayanA AkrozapUrvaka vaMdana karyuM. tyArapachI vAsudeva kRSNa bhagavaMtanI vaMdanArthe nIkaLyA. bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karIne pUchayuM ke, he bhagavaMta zAMba ane pAlakamAMthI Apane prathama vaMdana koNe karyuM ? tyAre bhagavaMte jaNAvyuM ke, dravyathI pAlake prathama vaMdana karyuM. jyAre bhAvathI zAMbe prathama vaMdana karyuM. tyAre kRSNa mahArAjAe zAbane icchita dAna ApyuM. | (A daSTAMta Avazyaka sUtramAM dravya ane bhAva vaMdanane mATe apAyela che jyAre nizItha bhASya-13nI cUrNimAM bhakti ane bahumAnanI caturbhagImAM apAyela che.) 0 Agama saMdarbha :nizI.bhA. 13nI cuM, Ava.ni. 1104 + 4 Ava..ra-pR. 19; -- >> -- >> - Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 165 0 paMDita coranI kathA : bennAtaTa nagare maMDika nAme taMtuvAya (vaNakara) hato. te pArakuM dravya coravAnI TevavALo hato. te duSTavraNayukta vALo che tevuM lokomAM phelAvI ghuMTaNamAM haMmezA bhIno lepa lagAvI rAjamArge taMtuvAya zilpa (vaNakara karmathI) jIvana jIvato hato. jyAre te cAlato-pharato tyAre paNa hAthamAM daMDa laIne paga vaDe piDA pAmato hoya te rIte kyAMya paNa jato-Avato. paraMtu rAtrinA khAtara pADIne dravya prApta karI nagaranI nIkaTanA udyAnamAM koI jagyAe bhUmigRhe jaIne te corInuM dravya dATI ke chupAvI deto hato. te sthAne te maMDita coranI bahena rahetI hatI. te bhUmigRha madhye eka kuvo hato. tyAM te cora dravyane bharIne lAvato. tenI bahena kuvA pAse pUrvethI rAkhelA Asane besIne pagane dhovAnA bahAne jatI, paga vaDe te dravya grahaNa karIne kUvAmAM nAMkhatI. e pramANe nagarane ghamaroLatA kALa vItato jato hato. cora pakaDanAra (koTavALa) temane pakaDI zakatA na hatA. te nagaramAM upadrava vadhato gayo. tyAM mULadeva rAjA hato. (te kaI rIte rAjA banyo. te vRttAMta mULadevanI kathAmAM jovo) teNe koI bIjA nagararakSakanI sthApanA karI. te paNa corane pakaDI na zakyo. tyAre mULadeva pote nIlapaTTa oDhIne rAtre nIkaLyo. mULadeva oLakhAya nahIM te rIte eka sabhAmAM besIne rahyo. jyAre te maMDita cora tyAM Avyo tyAre teNe pUchyuM, ahIM koNa beThela che? tyAre mULadeve kahyuM ke, huM kApeTika chuM. tyAre maMDita cora tene sAthe laIne cAlyo. koI IzvaranA gharamAM khAtara pADyuM. ghaNuM badhuM dravya coryuM. mULadevanI pITha para caDhAvIne nagaranI bahAra gayA. mULadevanI AgaLa jaIne core talavAra vaDe bhUmi khodI. bhUmigRhamAM gayA. core tyAM dravyane chUpAvavAnuM zarU karyuM. potAnI bahenane kahyuM ke, A mahemAnane paga dhovA pANI vagere Apa. tyAre teNIe kUvAnA taTa pAse besIne, paga dhovAnA bahAne paga vaDe dravya grahaNa karI kUvAmAM nAMkhI dauM ema vicAryuM. paga dhotI vakhate mUladevanA ati sukumAra paga joIne teNIne lAgyuM ke, A to koI bhUtapUrva rAjA che ane rAjyabhraSTa thayo jaNAya che. teNIne mUladeva paratve anukaMpA thaI. tethI teNIe tenA paganA taLIye saMjJA karI ke, ahIMthI nAzI jA nahIM to phogaTano mAryo jaIza. tyAre mUladeva cUpacApa bhAgI gayo. tyArapachI maMDitanI bahene bUmo pADavI zarU karI ke, A to bhAgI jAya che, bhAgI jAya che. maMDita talavAra laIne tenI pAchaLa doDyo. mULadeve rAjapathe ati nIkaTa jANIne gopAIne besI gayo. cora tyAM talavAra pachADIne pAcho cAlyo gayo. pachI bhUmigRhe pAcho pharyo. savAre pAcho rAjamArganI zerImAM cAlyo gayo. tyAM taMtuvAya karma karavA lAgyo. tene rAjAnA puruSoe bolAvyo. mUladeve tene bolAvI Asana ApyuM. teno satkAra karyo tenI sAthe ghaNI ja mIThI vAto karI. pachI kahyuM ke, mane tArI bahena paraNAva. maMDite potAnI bahenanA mUladeva sAthe vivAha karyA. rAjA tenI sAthe bhoga bhogavavA lAgyo. keTalAMka divaso gayA bAda rAjAe maMDita pAse dravya (nANAM) maMgAvyA. tyAre maMDite lAvIne ghaNuM badhuM dravya ApyuM. rAjAe Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 Agama kathAnuyoga-6 paNa teno satkAra karyo. anyadA pharI dravya mAMgyuM. paMDite pharI paNa dravya ApyuM. tyAre rAjAe maMDitano atIva satkAra-sanmAna karyA. A prakAre tenI pAsethI badhuM ja dravya pAchuM meLavI lIdhuM. pachI tenI bahenane pUchayuM ke, have maMDita pAse kaMI dravya che ? tyAre teNIe kahyuM ke, basa ATaluM ja dravya hatuM. tyAre te maMDitane mUladeva rAjAe zULIe caDAvI dIdho. (A ja rIte dhamarthIi jIvoe saMyamanA hetuthI nirAnI abhilASAthI jIvana dhAraNa karavuM joIe.). 0 Agama saMdarbha :utta.cUSa 118, 119; utta.mU. 12nI bra - x -- -- -- 0 makhkhaNanI kathA : (A kathAnA zo rAjA zreNikanI kathAmAM AvI gayela che.) rAjagRhI nagarImAM mammaNa nAme eka gRhastha hato. tene ghaNAM kalezathI, ghaNI pIDA veThIne puSkaLa dravya ekaThuM kareluM hatuM. te pUruM khAto ke pIto paNa na hato. teNe potAnA prAsAdanA uparanA bhAgamAM eka baLada taiyAra karyo hato - A baLada aneka kroDa dravyono banelo hato. te samagra baLada suvarNamaya ane paryApta mAtrAmAM divya ratnothI yukta hato. tenA zIMgaDA zreSTha vajaratnanA banelA hatA ane te baLada vizALakAya hato. tyArapachI te mammaNa zreSThIe tevo ja aneka kroDo dravyono bIjo baLada banAvavo zarU karyo. te paNa ghaNo badho nirmANa pAmyo. paraMtu hajI pahelA baLada jevo ja te baLada pUrNa thayo na hato. teTalAmAM comAsuM AvyuM. tyAre te baLadanA nirmANa nimitte mAtra kachoTo mArIne nadInA pUramAMthI lAkaDAone utArato hato. A tarapha rAjA potAnI rANI sahita varSomAM avalokana nimitte nIkaLelo hato. tyAre rANIe mammaNane AvI sthitimAM jotA teNIne ati karUNA utpanna thaI ke, arere! A ghaNo garIba lAge che tyAre teNI amarSathI bolI ke, A pramANe satya vAta sAMbhaLI che ke, rAjAo meghanadI sadaza hoya che. ityAdi. juo A bicAro garIba peTa bharavA mATe keTalo kaleza karI rahyo che. tyAre rAjAe tene bolAvIne kahyuM ke, tuM kema ATaluM kaSTa bhogave che ? (tAre zuM duHkha che ?) tyAre mammaNe kahyuM ke, mArA be baLadanI joDI purI thatI nathI. tyAre rAjAe kahyuM, huM tane so baLada ApuM, tAre joIe te laI le. tyAre mammaNe kahyuM mAre te baLadonuM koI prayojana nathI. mArI pAse eka baLada che tevo ja bIjo baLada mAre to pUrita karavo che. tyAre rAjAe pUchayuM ke, tArI pAse kevo baLada che ? tyAre mammaNe kahyuM ke, mAre ghera cAlo to tamane batAvuM. ghera laI jaIne teNe potAno suvarNa-ratnano banAvelo baLada batAvyo. rAjAe kahyuM ke, huM mAro Akho rAjyabhaMDAra ThAlavI dau to paNa huM tAro A bIjo baLada banAvI na zakuM. tAre ATalI badhI Rddhi che, chatAM tuM AvuM kRpaNa jIvana jIve che. tArI tRSNAne dhikkAra che. mammaNe kahyuM ke, jyAM sudhI huM A baLadane puro na karI zakuM tyAM sudhI mane sukha Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 127 zAMti thaze nahIM. te puro karavAnA upAyo zarU karyA. hAthI, ghoDA, sevako Adi mokalavA rAjAe kahyuM, A mATe tuM Avo kaleza karI rahyo che. mammaNe kahyuM, mAruM zarIra kaleza sahana karavA samartha che. rAjA kahe tuM ja tArA manoratha pUrNa kara. tArA sivAya bIjo koI tArA manoratha pUrNa karI zakaze nahIM. rAjA zreNika ATaluM kahIne cAlyo gayo. ghaNAM samaye mammaNe potAnA te baLadane pUrita karyo. (AvazyakamAM A daSTAMta arthasiddhane AzrIne apAyuM che.) 0 Agama saMdarbha :AyA.yU.. 86; suya... 237; sUyamU. 490nI vR Avani. 935 + ; Ava yU.1-pR. 371, 543; 0 mUladevanI kathA : ujjainI nAme nagarI hatI. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. te nagaramAM asala nAme sArthavAha hato. te nagaramAM devadattA nAme gaNikA hato. tathA dhUrta, cora, ThagArA, vyasanI, catura, vidvAn ane dhArmikomAM je mukhyarUpe prasiddhine pAmelo, rAjakULamAM janmelo, rAjalakSaNothI saMpUrNa evo mUladeva nAmano dhUrta-takAra hato. devadattA sAthe sAcA snehathI viSayasukha bhogavatA tenA divaso AnaMdamAM pasAra thatA hatA. 0 devadattA sAtheno prema-acala dvArA vinA : koI samaye acale mUladevanI sAthe devadattAne joI. acala teNIne joIne AkarSita thayo. tene prApta karavA mATe prayatna karavA lAgyo. ema vicArI te devadattAne aneka bheTasogAdo mokalavA lAgyo. tethI teNI acala pratye sneha dekhADavo zarU karyo. koI vakhate potAne tyAM AvelA acalano AsanAdi ApI satkAra karyo, tenI sAthe bhoga vilAsamAM teNI samaya pasAra karavA lAgI. paNa tenA hRdayamAM to mUladevaja vaselo hato. devadattAnI mAtAne A vAtano khyAla AvI gayo. teNIe putrIne kahyuM ke, A ghutakAramAM tuM kema mohita thayelI che ? A acalane jo, te kevo dhanavAnuM che ! tyAre devatattAe kahyuM, he mAtA ! mUladeva che te paMDita che, buddhimAna che, nipuNa che. acala pAse mAtra dhana ja che. tyAre tenI mAtAe kahyuM ke, zuM te adhika vijJAna jANe che ? devadattAe kahyuM ke, te 72 kaLAomAM paMDita che. parIkSA karavA mATe teNIe acalane kahevaDAvyuM ke, devadattAne zeraDI khAvAnI icchA thaI che ? tenI mAtAe jaIne kahyuM, tyAre acale vicAryuM ke, Ane keTalI zeraDI mokalavI ke, jenAthI devadattA khuza thaI jAya. teNe gADu bharIne zeraDInA sAMThA mokalyA. devadattAe kahyuM ke, zuM huM kaMI hAthaNI chuM? ATalI zeraDInA sAMThA khAvAnI hatI ? - tyAre devadattAe kahyuM ke, have mUladeva pAse jA ane tene kaho ke, devadattA zeraDI khAvAnI abhilASA rAkhe che. tyAre akkAe jaIne te mUladevane kahyuM. tyAre teNe kyAMkathI zeraDI lIdhI. tene sArI rIte cholI, pachI tenA nAnA-nAnA TukaDA karyA. tene suvAsita karIne pachI devadattAne zeraDI khAvA lAyaka jANIne mokalI. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 Agama kathAnuyoga-2 tyAre devadattAe kahyuM, juo, Ane vijJAna kahevAya. tyAre devadattAnI mAtA mauna rahI. pachI mUladeva tarapha TheSane dhAraNa karatI te akkAe acalane kahyuM, huM evuM kaMIka karIza jethI mUladeva pakaDAI jaze. tyAre acala tene 108 suvarNadInA bhAgarUpe ApIne gayo. teNIe jaIne devadattAne kahyuM ke, have acala tArI sAthe ja raheze. teNe A suvarNadInAra ApelI che. pachI aparALa kALe jaIne akkAe te devadattAne kahyuM, acalane kaMI tvarita kArya AvI jatA te gAma gayo che. 0 mULadevano devadattAne tyAMthI nikAla : tyAre devadattAe mUladevane bolAvavA mATe mokalyo. tyAre turaMta ja bhUladeva tyAM, Avyo. te devadattAnI sAthe tyAM rahIne ramaNa karavA lAgyo. tyAre devadattAnI mAtAe acalane saMdezo mokalyo. acala turaMta ja bIjA dvArethI tyAM pravezyo. ghaNAM puruSo sAthe AvIne samagra garbhagRhane vIMTIne UbhA rahyA. tyAre mUladeva ati saMbhramathI zayyAnI nIcenA bhAge chUpAI gayo. te acale dhyAnamAM rAkhyuM. tyArapachI devadattAnI dAsaceTIo acalanA zarIrane snAna ane atyaMgana Adi mATenI sAmagrI laIne tyAM upasthita thaI. acala te ja zayyA para besIne bolyo, A ja zayyA para besIne huM atyaMgana ane snAna karI. devadattA bolI ke, tenAthI to A zadhyA vinAza pAmaze. acale kahayuM ke, huM tane utkRSTatara zayyA ApIza. meM e ja pramANe svapna joyeluM ke, A ja zayyAmAM besIne huM atyaMgana ane snAna karIza. tyAre teNIe A pramANe ja karyuM. te vakhate snAna, vilepanAdinA jaLathI Arda banela mUladevane acale vALa pakaDIne bahAra kheMcyo. teNIne kahyuM ke, tuM hamaNAM ja ahIMthI jato rahe, anyathA tane hamaNAM ja jIvitathI rahita karI daIza. jo tuM ahIM kadApI na Ave to ja huM tane mukta karIza. A pramANe acale kahyuM, tyAre mUladeva apamAnIta thaI, lajjAthI ujainIthI nIkaLI gayo. pachI te pathamAM bhAtArahita evo bennAtaTanA mArge cAlyo. rastAmAM tene eka puruSa maLyo. (jenuM nAma anyatra saghaDo brAhmaNa batAvela che.) mUladeve tene pUchayuM, tuM kayAM jAya che ? teNe kahyuM ke, huM bennAtaTa nagare jaI rahyo chuM. mUladeve tene kahyuM, cAlo ApaNe sAthe jaIe. te puruSe paNa kahyuM ke, bhale ema kahIe. te baMne bennAtaTa tarapha cAlyA. mArgamAM eka aTavI AvI. te puruSa pAse to zaMbala-bhAthuM hatuM. mUladevane thayuM ke, A mane temAMthI bhAga Apaze. hamaNAM ke pachI jarUra saMvibhAga karaze ema vicArI mUladeva cAlyo jAya che. paNa te puruSa kaMI Apato nathI. e rIte trIjo divasa thayo. aTavI pUrI thaI gaI. mUladeve pUchayuM, ahIM have koI gAma che? te puruSe kahyuM ke, have ahIMthI thoDo rasto kApatA ja gAma Ave che, bahu dUra nathI. mUladeve pUchayuM, tuM jyAM vase che ? teNe kahyuM ke, huM amuka gAmamAM rahuM chuM. mULadeve pUchayuM ke, huM A gAmamAM kaI rIte jaI zakuM? tyAre te puruSe tene mArga dekhADyo. mUladeva te gAme gayo. tyAM bhikSA mATe bhaTakatA tene bAphelA aDada (kubhASa) maLyA. pachI te gAmamAMthI nIkaLI gayo. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 169 0 dAnanA prabhAve mUladevanuM rAjA thavuM : te vakhate koI sAdhu bhagavaMta mAsakSamaNanA pAraNArthe bhikSA nimitte gAmamAM praveza karI rahyA hatA. mUladevane saMvega bhAva utpanna thayo, teNe parama bhaktithI te kulmASa (bAphelA aDada) vaDe sAdhune pratilAbhita karyA. tene kahyuM ke, "te manuSyane dhanya che, je kubhASa vaDe sAdhune pAraNuM karAve che. tyAM rahelA devatAe kahyuM, he putra ! tuM A gAthAno pazArdha pUrNa karavA dvArA tuM je mAMge te tane ApuM. tyAre mUladeve te paMkti pUrI karatA kahyuM ke, "gaNikA devadattA ane sahastra hAthI sahitanuM rAjya. tyAre devatAe kahyuM ke, tane ghaNI jaldIthI A badhuM prApta thaI jaze. (ahIM mAnavabhavanI durlabhatAnA daza daSTAMtomAM AgaLa evuM jaNAvela che ke, mUladeva pachI dharmazALAmAM sUto hato tyAre teNe pUrNacaMdra maMDalanuM pAna karyuM hoya tevuM svapna joyuM. teNe vidhivat svapnazAstra jJAtAne pUjAacaMdi karIne pUchayuM tyAre teNe pahelA potAnI kanyA mULadevane paraNAvI, pachI kahyuM ke, A svapnanA phaLa svarUpe tane sAta divasamAM rAjyanI prApti thaze.) mUladeva bennAtaTa nagare gayo. te nirdhana hato, tethI khAtara pADavA mATe gayo. paNa koTavALa dvArA pakaDAI gayo. tene vadha karavAne mATe laI jatA hatA. teTalAmAM putrarahita evo rAjA mRtyu pAmyo. tethI azvane adhivAsita karIne ravAnA karela. te azvae mUladeva pAse AvIne tenA para abhiSeka karyo. tyAre te mUladeva rAjA thayo. teNe pelA puruSane (sadhaDA brAhmaNane) bolAvyo. tene kahyuM ke, tAro sAtha hovAthI huM ahIM sudhI pahoMcI gayo. anyathA huM mArgamAM ja kadAca nAza pAmyo hota. tethI tane huM A eka gAma bheTa ApuM chuM. have kadApI tAruM moDhuM dekhADato nahIM tyArapachI mUladeve ujjainInA rAjA sAthe prIti bAMdhI, dAna, mAna, satkArAdi pUjA karI. pachI avasara joIne teNe devadattAnI mAMgaNI karI. te rAjAe paNa pratiupakAra rUpe tene devadattA ApI. mUladeve teNIne aMtaHpuramAM rAkhI, bhoga bhogavavA lAgyo. anya koI divasa acala vahANa dvArA bennAtaTa nagare Avyo. teNe je zulka cUkavavAnuM hatuM. te na cUkavyAthI mUladeve tene pakaDI lIdho. teNe dravya chupAveluM hatuM, tethI puruSo dvArA bAMdhIne rAjA pAse hAjara karyo. tyAre mULadeve acalane pUchayuM ke, tuM mane jANe che ? acale kahyuM, tamane rAjAne koNa na oLakhe ? tyAre teNe kahyuM ke, huM mULadeva chuM. pachI teNe acalano satkAra karI visarjita karyo. 0 mUladeva dvArA maMDita corane pakaDavo : (A samagra vRttAMta A pUrvanI maMDita kathAmAM AvI gayo che.) 0 autpAtikI buddhinA viSayamAM mULadevanuM daSTAMta : mULadeva ane kaMDarIka mArge jatA hatA. tyAre eka puruSane mahilA sAthe joyo. kaMDarika tenA rUpamAM mUrNita thayo. mUladeve kahyuM ke, huM kaMIka karI. tyArapachI mUladeva tene eka vananikuMjamAM sthApIne rahyo. eTalAmAM te puruSa mahilA sAthe Avyo, mULadeve tene kahyuM, ahIM mArI strI prasUtA che. jo tuM A strIne mArI sAthe mokale to sAruM teNe mahilAne mokalI. tyAre te mahilA kaMDarIka sAthe ramaNa karI pAchI AvI. AvIne pachI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 Agama kathAnuyoga-6 vastra grahaNa karIne te dhUrtastrI hasatA-hasatA bolI ke, bALaka thayo nahIM. A te baMnenI autpAtikI buddhi. 0 aparizrAvI bhAre laukika dRSTAMtamAM maladeva : rAjA, zreSThI, amAtya, ArakSaka, mUladeva eka purohita patnI baTukI ke je atIva rUpavatI hatI. temAM adhyayapanna thayA. teNIe badhAMne saMketathI bolAvyA. te badhAM AvIne dvAre UbhA rahyA. baTukIe kahyuM ke, jo mahilArahasya jANatA ho to aMdara praveza karo. teoe kahyuM ke, ame jANatA nathI. mAtra mUladeve kahyuM ke, huM jANuM chuM. teNIe kahyuM, tuM AvI jA. mUladeve aMdara gayo. teNIe kahyuM ke, zuM rahasya che ? mUladeve kahyuM, mArI nAMkhavA chatAM bIjAne na kahe. tuM vidagdha ane kAmuka che. saMtuSTa thayelI. tuSTa thayelI te baTukIe mUladeva sAthe AkhI rAtri ramaNa karyuM. prabhAte rAjAe mUladevane pUchyuM, mahilAnuM rahasya zuM che ? tyAre mUladeve kahyuM, huM A viSayamAM kaMI jANato nathI. rAjAe tenA vadhane mATe kahyuM, to paNa mUladeva na bolyo. tyAre te brAhmaNIe AvIne kahyuM, mahilAnuM rahasya zuM che. 0 dhUrtAkhyAnanA dRSTAMtamAM mUladeva : (A kathana daSTAMta vibhAgamAM dhUryAkhyAnamAM jovuM) 0 laukika nirapekSa viSayamAM mUladevanuM daSTAMta : eka rAjA nirapekSa hato. tenA rAjyamAM jyAre mUladeva corI karato hato. koI vakhate ArakSakoe pakaDI lIdho. tene rAjA pAse lAvyA. rAjAe te corano vadha karavA AjJA ApI. tyArapachI te rAjA tatpaNa potAnA AvAsa sthAne gayo ane kSaNavAramAM mRtyu pAmyo. te vAtanuM rahasya phakta be vyakti jANatA hatA. vaidya ane amAtya. rAjAne saMtAna na hovAthI azvane adhivAsita karI sarvatra tene pheravavA lAgyA, jethI koI rAjalakSaNayukta puruSa maLe to tene rAjArUpe sthApI zakAya. te vakhate mUladevane vadha mATe laI javAto hato. tyAre te azva mUladevane abhiSikta karyo. tyAre jyAM rAjA pracchannapaNe paDadA pAchaLa rakhAyo hato tyAM mUladevane lAvavAmAM Avyo. tyAre vaidya ane amAtya rAjAnA hAtha upara tarapha karI cAlyA gayA. pachI jAhera karyuM ke, rAjAnI AjJAthI mUladevane rAjApaNe sthApyo che. paNa rAjA mukhethI jAhera karI zakatA nathI. pachI mUladevano rAjyAbhiSeka karyo. keTalAMka loko mUladevano parAbhava karatA hatA, vinaya karatA na hatA. tyAre mUladevane thayuM ke, huM A mukhethI parAbhava pAmI rahyo chuM. mAre have temane zAsita karavA paDaze. pachI bIje divase mastaka para ghAsano mugaTa banAvI AsthAna maMDalikAmAM beTho. bhojikAo paraspara kahevA lAgyA ke, hajI A tenA corapaNAne choDato nathI. te sAMbhaLIne mUladevane roSa utpanna thayo. tyAre mUladevanA prabhAvathI rAjyadevatA adhiSThita asi latAthI keTalAMkanA mastaka kapAI gayA. tyAre bAkInA aMjali karIne mUladevanI AjJAne mAnavA lAgyA ityAdi. 0 Agama saMdarbha : Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakirNaka kathAnaka 171 nisI.bhA. 294, 6517 + cU; bu.bhA. 760 + vR; vavabhA. 454, 1892 thI 1894 + vR Ava pU.1-pR. 54; Avani. 940nI vR dasamU5 56, 105, 109; utta. 122 + 4 utta.cUpR. 118 thI 121; naMdI. 98 + 9 - 4 - 4 - 0 sujJazrInI kathA : (A saMpUrNa kathA zramaNa vibhAgamAM susaDhanI kathAmAM AvI gayela che.) saMbuddhanagaranA eka brAhmaNa sujJazivanI putrInuM nAma sujJazrI hatuM. susaDha temano putra hato. koI vakhate duSkALavaza sujJazive teNIne goviMda brAhmaNane veMcI dIdhelI. kALakrame ajANatAM sujJazivanA lagna tenI putrI sujJazrI sAthe lagna karyA. teNIe susaDhane janma ApyA pachI teNI mRtyu pAmIne chaThI narake gaI. (kathA juo susaDha.) 0 Agama saMdarbha :mahAni 1484, 1514 thI 1516, 1524; 0 sumatinI kathA: (A saMpUrNa kathA pUrve zramaNa vibhAgamAM nAgIla zramaNanI kathAmAM (nAgila-sumati) AvI gayela che. ahIM to mAtra parIcaya Apela che.) magadhamAM kuzasthaLa nagaramAM sumati nAme eka zrAvaka hato. te nAgIla zrAvakano bhAI hato. baMne bhAIo nirdhana thaI javAthI dhana kamAvavA mATe dezAMtara javA nIkaLyA - 4 - 4 - mArgamAM sAdhune joyA. - - - sAdhunA kuzIla AcaraNane joIne nAgila tyAMthI judo paDyo - 4 - 4 - sumatine tIrthakaranA vacanamAM zraddhA na thaI - 4 - 4 - teNe e vezadhArI, kuzIlAcArI sAdhu pAse dIkSA lIdhI. tIrthakara vacananI azraddhAne kAraNe tathA kuzIla saMsargane kAraNe marIne sumati paramAdhAmI deva thayo, pachI aMDagolika manuSyano bhava pAmyo. (tanuM vistRta ane bihAmaNuM varNana nAgIlanI kathAmAM che.) tyArapachI vikRSTa bhavabhramaNa karI mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha :mahAni. 654 thI 681; - 4 - 4 - 0 sulatAnI kathA : | (A kathAno moTo bhAga zramaNa vibhAgamAM gajasukumAlanI kathAmAM ane zrAvikA vibhAgamAM devakInI kathAmAM AvI gayela che) te kALe, te samaye bhaddilapure nAga nAme gAthApati hato, tenI patnInuM nAma sulatA hatuM. naimitike kaheluM ke, A kanyA janmajAta niMdu che. tethI te bAlyapaNAthI haribhegamelI devanI bhakta thaI. sulasA bhakti-bahumAnapUrvaka te devanI ArAdhanA karavA lAgI. te je bALakane janma ApatI te badhAM ja mRtyu - vinAza pAmatA hatA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 te vakhate devakIne je--je putro thatA tene te deva sulasAnI anukaMpAthI lAvI--lAvIne sulasA pAse lAvIne mUkato hato. devakInA te putrone sulasA potAnA putro hoya te rIte moTA karatI hatI. e rIte cha putrone lAvIne hariNegameSIe sulasA pAse mUkyA. A cha e putronA nAma A pramANe hatA :- (1) anIyasa, (2) anaMtasena, (3) anihata, (4) vidvat, (5) devayaza ane (6) zatrusena. A cha e bhAIoe bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA lIdhI. A vAta bhagavaMta ariSTanemie devakIne jaNAvI. (ukta kathA Avazyaka cUrNi--pRSTha-357 upara jaNAvelI che. A ja kathA "aMtaga'dasA'' nAmaka AgamamAM gajasukumAla kathAmAM paNa Ave che. paNa thoDI bhinna rIte Avela che. te A pramANe che) (aMtagaRsdasA sUtra-13 mujaba kathA) te kALe, te samaye bhaddilapura nAmanA nagaramAM nAga nAme gAthApati hato. te RddhisaMpanna hato. nAgarikomAM pratiSThita hato. te nAga gAthApatine sulasA nAme patnI hatI. te sulasA gAthApatnIne bAlyAvasthAmAM ja koI nimitajJae kaheluM ke, A bAlikA niMdu thaze. tyAre te sulasA bAlyAkALathI ja hariNaigameSI devanI bhakta banI gaI. teNe hariOgameSI devanI eka pratimA banAvI. roja prAtaHkALe snAna karIne yAvat - duHsvapna nivAraNArthe prAyazcitta karI, Ardra sADI paherI, te pratimAnI bahumUlya puSpothI arcanA karatI. tyArapachI ghuTaNa TekavIne paMcAMgI praNAma karatI. pachI ja AhAra Adi potAnI rojiMdI kriyAo karatI. 172 tyAre te sulasA gAthApatnInI te bhakti ane bahumAnathI te deva prasanna thaI gayo. pachI hariNegameSI deva sulasA gAthApatnIne ane devakIne samakALe RtumatI karato, samakALe baMnene garbhadhAraNa thatA ane samakAle ja bALakane janma ApatI. prasavakALe sulasA mRta bALakane janma ApatI tyAre te hariNaigameSI deva sulasA para anukaMpA karavA mATe tenA mRta bALakane laIne devakI pAse jato. devakInA sukumAra bALakane te deva potAnA baMne hAthomAM grahaNa karIne sulasA gAthApatnI pAse lAvIne rAkhI deto hato. A rIte te deve devakInA cha bALakone sulasA gAthApatnI pAse mUkyA. tethI te nAga ane sulasAnA putro kahevAtA hatA. zeSa kathA pUrvavat jANavI. Agama saMdarbha : aMta. 10, 13; * -- x - - * -- x Ava.yU.1-4. 357; muni dIparatnasAgara saMkalita--anuvAdita prakIrNaka kathA pUrNa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 173 khaMDa-10 daSTAMta-upanaya # bhUmikA : A pUrve lakhAyelI kathAomAM paNa niSkarSa to nIkaLI ja zake, to paNa A vibhAga alagarUpe goThavavAnA be hetuo che - (1) je kathA manuSya vibhAga ke deva-devI kathAmAM AvatI ja nathI tene goThavavA alaga khaMDa jarUrI che. jemake tuMbaDAnuM daSTAMta (2) bhagavaMte svamukhe je daSTAMta ApIne zramaNa-zramaNIone upadeza Apela che. tenuM mAhAsya jaLavAI rahe te rIte alaga nidarzana karavuM. amArI A vibhAga pasaMdagIno strota mukhyatve "nAyAdhama kahAo" AgamamAM che. kemake tenA prathama zrutaskaMdhanA 19 adhyayanomAM 14 adhyayano evA che jemAM bhagavaMte kathA ke dRSTAMtanA AdhAre upanaya kahelo che. A uparAMta nizIthasUtranA bhASya ane cUrNa, bRhatkalpanA bhASya ane vRtti, vyavahArabhASya ane vRtti jItakalpa bhASya, Avazyaka sUtranI niryukti, cUrNi, vRtti, piMDa, niyukti, oghaniryukti, uttarAdhyayana vRtti, saMthAraga ane maraNa samAdhi payannA Adi AgamomAM vividha viSayone samajAvavA daSTAMto apAyelA che. pUjya AgamoddhAraka AcAryazrIe paNa AvA ja kAraNosara teoe pasaMda karelA bAvana Agamika viSayomAM "daSTAMta" nAmaka eka alaga viSaya pasaMda karyo hato. ame temanA svapnane ahIM mUrtimaMta karI rahyA chIe. 0 mayUrI aMDanuM dRSTAMta - te kALe, te samaye caMpA nAmaka nagarI hatI. tenA izAna khUNAmAM subhUmi bhAga udyAna hatuM. te sarvaRtuonA phaLa-phUlathI saMpanna ane ramaNIya hatuM. naMdanavana sadaza zubha ane zItala chAyA vyApta hatuM. te udyAnanI uttare eka mAlukAkaccha hato, temAM eka zreSTha mayUrIe puSTa, zveta, vraNarahita, upadravarahita tathA polI muThI samAna be mayUrI iMDAno prasava karyo. te teNInI pAMkhanA vAyuthI iMDAnI rakSA, saMgopana, saMvekhana karatI hatI. 0 caMpAnagarImAM be sArthavAha putro : te caMpAnagarImAM be sArthavAha putro hatA. jinadattaputra ane sAgaradattaputra baMne sAthe jamyA, moTA thayA, ramyA, vivAhita thayA. baMnene paraspara prIti hatI. ekabIjAne anusaranArA hatA. ekabIjAnA hRdayanuM icchita kArya karatA hatA. ekabIjAnA gharamAM kRtya ane karaNIya karatA vicaratA hatA. koI samaye te sArthavAha putro eka ghera bhegA thayA. tyAre paraspara saMvAda thayo ke, je paNa ApaNe sukha-duHkha, pravajyA ke videzagamana prApta thAya, teno badhAMno ApaNe ekabIjAnI sAthe ja nirvAha karavo. A pramANe baMnee paraspara pratijJA karI, pachI potapotAnA kAryamAM joDAyA. devadattA gaNikA pAse sArthavAha putronuM gamana : te caMpAnagarImAM devadattA nAme gaNikA hatI. teNI samRddha ane vipula bhojana-pAna yukta hatI. 64 kaLAmAM nipuNa, 64 guNothI yukta, 29 prakAre vizeSa krIDA karanArI, kAmakrIDAnA 21 guNomAM kuzaLa, 32 prakAre puruSa upacAramAM kuzaLa, suta nave aMgo jAgRta ane 18 dezI bhASAmAM nipuNa hatI. suMdara vezabhUSAyukta ane zRMgAranA sthAna sadaza hatI. suMdara gati, upahAsa, vacana, ceSTA, vilAsa, lalitasaMlApamAM kuzaLa, yogya Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 Agama kathAnuyoga-6 upacAramAM catura hatI. tenA ghara para dhvajA pharakatI hatI. 1000 mUlya detA prApta thatI hatI. rAjA dvArA teNIne chatra, cAmara, vIMjhaNo prApta thayelA. karNIratha nAmaka vAhana para ArUDha thaIne AvatI-jatI temaja 1000 gaNikAonuM Adhipatya karatI hatI. te sArthavAha putro koI samaye madhyAhe bhojana pachI, Acamana karIne, svaccha ane pavitra thaI sukhAsane beThA. tyAre teone paraspara saMvAda thayo ke, ApaNe kAle sUryodaya bAda vipula azana, pAna, khAdima, svAdima tathA dhUpa, puSpa, gaMdha ane vastra laIne devadattA gaNikA sAthe subhUmibhAga udyAnamAM udyAnanI zobhA anubhavatA vicarIe. bIje divase sUryodaya thatAM kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM he devAnupriyo ! tame jAo ane vipula azanAdi taiyAra karo. pachI vipUla, azanAdi laIne subhUmibhAga udyAne naMdApuSkariNIe jAo. tyAM pUNAmaMDapa taiyAra karo. jaLa sIMcI, saphAI karI, lIpaNAdi karo. pachI amArI tyAM rAha juo. kauTuMbika puruSoe AjJAnusAra badhAM kAryo saMpanna karyA. tyArapachI sArthavAha putroe pharI kauTuMbika puraSone bolAvIne kahyuM ke, jaladIthI eka samAna khura ane pUMchaDAvALA, citrita, tIkSNa sIMgaDAvALA, cAMdInI ghaMTaDIvALA, svarNajaDita sUtranI dorInA nAthathI bAMdhelA tathA nIlakamala kalagIthI yukta zreSTha yuvAna baLadothI joDelavividha prakAranA maNi, ratna, suvarNanI ghaMTaDInA samUhathI yukta, zreSTha lakSaNavALo ratha lAvo. - yAvat - kauTuMbika puruSoe ratha upasthita karyo. tyArapachI te sArthavAha putroe snAna karyuM - yAvat - rathArUDha thayA. devadattA gaNikAne ghera AvyA. rathamAM utarI devadattAmaNikAne tyAM pravezyA. tyAre devadattA gaNikA sArthavAha putrone joIne harSita-saMtuSTa thaIne sAta-ATha DagalA sAme gaI, sArthavAha putrone kahyuM, ApanA AgamananuM prayojana kaho. tyAre sArthavAha putroe devadattA gaNikAne kahyuM, he devAnupriyA ! ame tArI sAthe subhUmibhAga udyAnanI zrIne anubhavatA vicaravA icchIe chIe. devadattA gaNikAe temanI vAta svIkArI. teNI snAna karI, maMgalakRtya karI - yAvat - lakSmI samAna veza dhAraNa karI sArthavAha putro pAse AvI. pachI te traNe rathArUDha thaIne subhUmibhAga udyAnamAM naMdA puSkariNI hatI tyAM AvyA. rathamAMthI utarI naMdA puSkariNImAM avagAhana karyuM. jalamajjana, jalakrIDA karI, devadattA sAthe bahAra nIkaLyA. pUNAmaMDape AvyA. maMDapamAM pravezI sarvAlaMkArathI vibhUSita thayA. Azvasta-vizvasta thayA. bhadrAsane beThA. devadattA gaNikA sAthe vipula azanAdi tathA puSpa, gaMdha, dhUpa Adino upabhoga karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI devadattA sAthe manuSyasaMbaMdhI vipula kAmabhoga bhogavyA. tyArapachI te sArthavAha putro divasanA pAchalA praharamAM devadattA gaNikA sAthe pUNAmaMDapathI nIkaLI, hAthamAM hAtha pakaDI, subhUmi bhAgamAM banela Ali, kadalI, latA, Asana, prekSA, maMDana, mohana, sAla ane puSponA banelA gRhomAM udyAnanI zobhA anubhavatA vicAravA lAgyA. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 175 0 sArthavAha putro dvArA mayurI aMDanuM grahaNa : tyArapachI te sArthavAha putro mAlukAkaccha tarapha cAlyA. te vanamayUrI temane AvatA joIne DarI gaI, teNI jorajorathI avAja karatI kekArava karatI mAlukAkacchathI bahAra nIkaLI. eka vRkSanI jALa para rahIne te sArthavAha putro tathA mAlukAkacchane apalaka dRSTie jovA lAgI. tyAre sArthavAha putroe paraspara kahyuM ke, A vanamayUrI ApaNane joIne bhayabhIta, stabdha, trasta, udvigna thaIne bhAgI che. jorajorathI avAja karatI hatI ane ApaNane tathA mAlukAkacchane joI rahI che, tenuM koI kAraNa hovuM joIe. pachI teo mAlukAkacchamAM gayA. tyAM be puSTa ane vRddhigata mayUrI aMDane joyA. tyAre paraspara kahyuM ke, vanamayUrInA A iMDAne ApaNI uttama jAtinI muraghInA iMDA sAthe rAkhI devA yogya che. tenAthI ApaNI jAtivaMta muraghI A iMDAnuM saMgopana, saMrakSaNa, saMvardhana karaze to ApaNI pAse be krIDA karatA mora taiyAra thaze. ema vicArI potapotAnA dAsaputrone bolAvI te mayUrI iMDAne potAnI muraghInA IMDA sAthe mUkAvyA. tyArapachI te sArthavAha putro devadattA gaNikA sAthe subhUmibhAga udyAnanI zobhA anubhavatA, vicarIne potAnA rathamAM ArUDha thaI caMpA nagarImAM devadattA gaNikAne ghera AvyA. gaNikAne vipula jIvikA yogya prItidAna ApyuM. teNInuM satkAra-sanmAna karyA. pachI potAne ghera gayA. 0 sAgaradatta putra vize kathana ane teno upanaya : tyArapachI temAM je sAgaradattaputra hato, te bIje divase mayUrI aMDaka pAse Avyo. te mayUrI aMDakanA viSayamAM zaMkita, AkAMkSita, vicikitsa, bheda prApta ane kaluSatA prApta thayo ane vicAravA lAgyo ke A mayUrI aMDakamAMthI krIDA karato mora thaze ke nahIM? te vAraMvAra iMDAnuM udvartana karavA lAgyo. AsAraNa, saMsaraNa, calita, hilita karavA lAgyo. kAna pAse laI jaIne khakhaDAvavA lAgyo. tyAre te mayUrI aMDa vAraMvAranA udvartanathI - thAvat - nirjIva thaI gayuM. thoDIvAre sAgaradattaputre AvIne joyuM to iMDu pocuM paDI gayuM, tyAre tene thayuM ke, arere ! A mayUrI putra mAre krIDA yogya na thayo. ema vicArI te khedakhinna-niSphaLa manoratha thayo. niSkarSa - he AyuSyamAn zramaNo ! A prakAre je sAdhu-sAdhvI AcAryAdi pAse pravajyA grahaNa karIne pAMca mahAvrata ke cha javanikAya ke nigraMtha pravacanamAM zaMkita yAvat kaluSita thAya che. te Aja bhavanamAM aneka sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA dvArA hIlanA yogya, niMdA, ga, paribhavane yogya thAya che ane parabhave paNa ghaNuM paribhramaNa kare che. 0 jinadattaputra vize kathana ane teno upanaya : jinadatta putra mayUrI aMDa pAse Avyo. tenA vize niHzaMka rahyo, A iMDAmAMthI nizcayathI krIDA karanAra suMdara mora thaze tema mAnI iMDAne ulaTa-pulaTa Adi kazuM ja na karyuM. paripakva samaye iMDu phUTayuM ane morano janma thayo. tyAre jinadatta putra te morane joIne harSita-saMtuSTa thayo. mayUrapoSakone bolAvIne kahyuM ke, tame A morane poSya padArthothI saMrakSaNa-saMgopana karI uchero ane tene nRtyakaLA zIkhavADo. teoe paNa A Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 vAta svIkArI - yAvat - morane nRtyakaLA zIkhavADI. tyArapachI te mora vinna ane yuvAna thayo. guNayukta thayo. mAna, unmAna, pramANathI tenI pAMkho ane pIchA paripUrNa thayA. raMgaberaMgI thayo. pIMchAmAM seMkaDo caMdraka hatA. te nIlakaMTha ane nRtyakuzala thayo. capaTI vagADatAM ja aneka prakAranA seMkaDo kekArava karato vicaravA lAgyo. tyAre te mayUrapoSakoe te morane jinadattaputrane soMpyo. te sArthavAha putra harSita--saMtuSTa thaIne mayurapoSakone jIvikA yogya vipula prItidAna ApyuM. tyArapachI te mora jinadattaputra dvArA capaTI vagADatAM ja puMchaDAnA bhaMga samAna potAnI gardana halAvato, tenA zarIre prasveda thato, tenA netranA khUNA zveta varNI thaI jatA. te vikharAtA pIMchAne zarIrathI judA karI deto. caMdraka AdithI yukta piMchAnA samUhane UMcA karato, seMkaDo kekArava karato nRtya karato. pachI te jinadattaputra te morane laIne caMpAnagarImAM sarvatra seMkaDo, hajAro, lAkhonI hoDamAM vijaya prApta karato hato. Agama kathAnuyoga-6 niSkarSa :- he AyuSyamAn zramaNo ! A prakAre ApaNA je sAdhu-sAdhvI dIkSita thaIne pAMca mahAvrato, cha jIvanikAyo tathA nigraMtha pravacanamAM zaMkA, kAMkSA, vicikitsA rahita thAya che. te A bhavamAM anake zramaNo ane zramaNIomAM mAna-sanmAna prApta karIne - yAvat - saMsArarUpI aTavI pAra karI jaze. 0 Agama saMdarbha nAyA. 55 thI 61; X - * 0 kAcabAnuM dRSTAMta : te kALe, te samaye vANArasI nagarI hatI. tenI bahAra gaMgA mahAnadInA izAna khUNAmAM mRtagaMgAtIra nAmaka draha hatuM. teno suMdara suzobhita kinAro hato. pANI UMDu ane zItala hatuM. te svaccha ane nirmaLa jaLathI paripUrNa hatuM. kamalinIonA patra ane puSpathI AcchAdita hatuM. aneka utpalo, patro, kumuddo, nalino tathA subhaga, saugaMdhika puMDarIka, mahApuMDarIka zatapatra, sahasrapatra Adi kamaLothI tathA kesara pradhAna anya puSpothI samRddha hatuM. tethI prAsAdIya yAvat - pratirUpa hatuM. te drahamAM seMkaDo, hajAro, lAkho matsyo, kaccho, grAho, suMsumAra jAtinA jaLacaro bhaya, udvegarahita sukhapUrvaka ramaNa karatA hatA. te mRtagaMgAtIra drahanI najIka eka moTo mAlukAkaccha hato. temAM be pApI ziyALa hatA. teo pApAcaraka, caMDa, raudra, iSTaprAptimAM dattacitta ane sAhasI hatA. temanA hAtha-paga raktaraMjita rahetA hatA. teo mAMsArthI, mAMsAhArI, mAMsapriya, mAMsalolupa hatA. mAMsanI gaveSaNA karatA rAtre ane sAMje bhaTakatA ane divasamAM chUpAI rahetA hatA. tyAre koI divase sUryAsta pachI, saMdhyAkALa pUrNa thaye, jyAre koIka ja manuSya pharatA hoya ane bAkInA ghera vizrAma karatA hoya tyAre mRtagaMgAtIra drahamAMthI AhArArthe be kAcabA nIkaLI cAre tarapha pharatA potAnI AjIvikA mATe vicaravA lAgyA. AhArArthI ane AhAragaveSaka baMne pApI zIyALa mAlukAkacchathI nIkaLIne Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 17 mRtagaMgAtIrakahe AvyA. tyAM cAre tarapha pharatA AhAranI zodha karatA temaNe be kAcabAne joyA. baMne kAcabA tarapha te AgaLa vadhyA. kAcabAoe te pApI zIyALane AvatA joyA. teo ryA, trasta thayA, bhAgyA, udvega pAmyA, bhayabhIta thayA. teoe potAnA hAtha, paga, Dokane potAnA zarIramAM gopavI dIdhA. nizcala, niSpada, mauna thaI gayA. te pApI ziyALo tyAM AvyA. kAcabAne pheravavA lAgyA. sthAnAMtarita karavA lAgyA. sarakAvA, calAvavA, haTAvavA, sparzavA, subdha karavA, nakha vaDe phADavA, dAMta vaDe cuMthavA prayatnazIla thayA. paNa te kAcabAnA zarIrane thoDI ke vadhu bAdhA utpanna karavAmAM ke cAmaDI chedana karavA samartha na banyA. e rIte ziyALe be-traNa vakhata karyuM paNa niSphaLa gayA. tyAre zrAMta-tAMta thaI, thAkIne, khedita thayA. dhIme dhIme pAchA khasIne ekAMtamAM cAlyA gayA. nizcala, niSpada, mUka thaIne besI gayA. 0 eka kAcabAnI caMcaLatA ane daSTAMtano upanaya : eka kAcabAe ghaNAM samaye te ziyALane dUra gayelA mAnIne dhIme dhIme potAno eka paga kADhyo. te joIne utkRSTa gatithI, zIgha, capaLa, tvarita, caMDa, jayayukta ane vegathI kAcabA pAse pahoMcI tenA mAMsa ane lohIno AhAra karyo. vizeSa kaMI na karI zakavAthI pAchA dUra cAlyA gayA. A pramANe kAcabAnA cAre paga mATe samajavuM - yAvat - teNe gardana bahAra kADhI, te joIne zIghratAthI ziyALa AvyA. tene nakhathI vidArI, dAMta vaDe toDIne kapALane alaga karI dIdhuM - yAvat - kAcabo jIvanarahita thaI gayo. A prakAre he AyuSyamAn zramaNo ! ApaNA je sAdhu-sAdhvI AcArya Adi pAse dIkSita thaIne indriyonuM gopana karatA nathI. te A bhavamAM ghaNAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA dvArA helaNAdi pAme che. paraloke paNa ghaNo daMDa pAmI anaMta saMsAramAM bhramaNa kare che. 0 bIjI kAcabAnI sthiratA ane dAMtano upanaya : tyArapachI te pApI ziyALo bIjA kAbarA pAse gayA. te kAcabAne cAre taraphathI ulaTa-palaTa karI joyo - yAvat - dAMto mAravA lAgyA. paNa teo lezamAtra saphaLa na thayA. pachI ziyALo bIjI ane trIjIvAra dUra cAlyA gayA. paraMtu kAcabAe potAnA eka aMgane bahAra na kADhyuM. tethI ziyALa tene kaMI AbAdhA ke vibAdhA pahoMcADI na zakyA. tyAre teo zrAMta, kalAta, paritAMta thaIne, khinna thaIne cAlyA gayA. tyArapachI te kAcabAe te pApI ziyALone dIrdhakALa dUra gayA jANIne dhImethI potAnI Doka bahAra kADhI. cAre dizAmAM joyuM. eka sAthe cAre paga bahAra kADhyA. utkRSTa kUrmagatithI mRtagaMgAtIrakahe AvIne potAnA mitra, jJAta, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijanone maLI gayo. he AyuSyamAn zramaNo ! A rIte ApaNA je zramaNa-zramaNI pAMce indriyonuM gopana kare che, te A ja bhavamAM aneka zramaNa, zramaNI, zrAvaka, zrAvikA dvArA arcanIya, vaMdanaya, namaskaraNIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya thAya che. teo kalyANa, deva, caityarUpa tathA upAsanIya bane che. paralokamAM paNa chedanAdi kaSTa pAmatA nathI. teo Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 Agama kathAnuyoga-6 anAdi-anaMta saMsAra kAMtArano pAra pAmI jaIne mukta thAya che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 62; - - - 0 tuMbanuM daSTAMta : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM zreNika rAjA hato. te rAjagRha nagara bahAra izAna khUNAmAM guNazIlaka caitya hatuM. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra anukamathI vicaratA - yAvatuM - rAjagRha nagare guNazIla caityamAM padhAryA. yathApratirUpa avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. parSadA nIkaLI, zreNika rAjA paNa nIkaLyo. bhagavad dharmadezanA ApI. parSadA tathA rAjA zreNika pAchA pharyA. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya indrabhUti aNagAra zramaNa bhagavaMta yathocita sthAne rahIne - yAvat - AtmadhyAne lIna thaIne vicaratA hatA. tyAre utpanna zraddhAthI indrabhUtie zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchyuM, bhagavan! jIva kaI rIte zIdhra ja guratA ke laghutAne prApta thAya che ? 0 tuMbanA daSTAMtathI jIvanA gurutvanI samaja : gautama ! jema koI puruSa eka moTA, sUkA, achidra, akhaMDita tuMbane darbha ane kuzathI lapeTe. pachI mATIno lepa kare. sUkAI gayA pachI pharI darbha ane kuzathI lapeTe. pharI mATIno lepa kare. lIMpIne dhUpamAM sUkAve. A ja prakAre trIjI, cothI - yAvata - AThamI vakhata darbha-kuza lapeTato jAya ane mATIno lepa caDAvI-caDAvIne tuMbaDAne sUkavato jAya. pachI tene agAdha-apauSika pANImAM nAMkhI de, to nizcayathI he gautama ! te tuMbaDu mATInA ATha lepone kAraNe gurutA prApta karI bhAre ane guru thaIne te pANImAM taLIye besI jAya che. A ja prakAre he gautama ! jIva paNa prANAtipAta - yAvat - mithyA darzanazalyathI kramaza: ATha karmaprakRti upArje che. te karmonI guratAne kAraNe bhArepaNAthI guratA pAmI, mRtyu bAda A pRthvI taLamAM nIce narakanA taLIye pahoMce che. A rIte jIva zIdhra gurutva pAme che. 0 tuMba daSTAMte jIvanA laghutvanI samaja : he gautama ! jayAre te tuMbaDAno pahelo mATI-lepa bhIno thaI gaLI jaIne parizaTita thaI jAya tyAre te tuMba pRthvItaLathI thoDe UMce Ave che. pachI bIjo mRtikAlepa bhIno thaI - khasIne nIkaLI jAya tyAre tuMbaDu kaMIka vadhu UMce Ave che. A ja prakAre te AThe kRtikAlepa khazI jAya tyAre te tuMbaDu nirlepa, baMdhanamukta thaIne jaLanI upara AvI jAya che. A ja prakAre he gautama ! prANAtipAta viramaNa - yAvat - mithyAdarzana zalya viramaNathI jIva kramazaH AThe karmaprakRtiono kSaya karIne AkAzatala tarapha UMce jaIne lokAgra bhAge sthita thaI jAya che. A prakAre jIva zIgha laghutvane prApta kare che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 179 0 Agama saMdarbha :nAyA. 74; 0 akSata-zAlinuM dRSTAMta - te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. zreNika rAjA hato. rAjagRha nagaranA izAna bhAge subhUmibhAga udyAna hatuM. 0 ghanya sArthavAha ane teno parivAra : te rAjagRha nagaramAM ghanya nAme sArthavAha hato. te samRddhizALI - vAva - aparAbhUta hato. tenI bhadrA nAme patnI hatI. tenI pAMce indriya ane zarIranA avayavo paripUrNa hatA - yAvat - surUpI hatI. teone cAre putro hatA - dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa, dhanarakSita. cAra putravadhUo hatI - ukjhikA, bhogavatI, rakSikA, rohiNI. 0 dhanya sArthavAhane putravadhUnI parIkSA karavAno vicAra : dhanya sArthavAhane koI divase madhyarAtrie evo vicAra Avyo ke, nizcayathI huM rAjagRhanagaramAM rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adine ane potAnA kuTuMbanA paNa aneka kAryo, karaNIyo, kauTuMbika kAmo, maMtraNA, gupta vAta, rahasyo, nizcaya, vyavahAramAM, pRcchA yogya, meDhI samAna, pramANabhUta, AdhAra, AlaMbana, cakSu samAna, pathadarzaka ane sarva kAryomAM agresara chuM. - paraMtu na jANe mArA bIjA sthAne javAthI, sthAnaAta thayA pachI, mRtyu bAda, bhagra, ruSNa, vizIrNa, patana, paradezagamana pachI mArA kuTuMbano AdhAra, avalaMbana, pratibaMdha karanAra koNa thaze ? tethI mArA mATe ucita thaze ke kAle sUryodaya thayA pachI vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAvI mitra, jJAta, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijano Adine tathA cAre putravadhUonA kulagRhanA samudAyane AmaMtrita karIne te mitra, jJAta - yAvat - phUlagRha vargane azanAdithI, dhUpa, puSpa, gaMdha, vastra, mALA, alaMkAra AdithI satkArasanmAna karI te mitra Adi samakSa tathA cAre putravadhUnA kulagRha samakSa putravadhUnI parIkSA karavAne mATe pAMca-pAMca zAli-akSata ApuM. tethI jANI zakuM ke, kaI putravadhU kaI rIte tenI rakSA kare che, sArasaMbhALa rAkhe che athavA tenI vRddhi kare che. A pramANe vicArIne bIjA divase mitra Adine tathA cAre putravadhUonA kulagRhane AmaMtrita karyA. pachI vipula azanAdi taiyAra taiyAra karAvyA. pachI dhanya sArthavAhe khAna karyuM. bhojanamaMDapamAM AvIne sukhAsane beTho. pachI mitra Adine tathA putravadhUnA kulagRha varga sAthe vipula azanAdi bhojana karyuM - yAvat - temanA satkAra-sanmAna karyA. te sarvenI samakSa pAMca akSata-zAlinA dANA lIdhA. 0 cAre putravadhUone akSata-zAli ApavA : tyArapachI moTI putravadhU ujhikAne bolAvIne kahyuM, he putrI ! tuM A pAMca cokhAnA dANA le. tenuM tuM saMrakSaNa-saMgopana karaje. jyAre huM pAchA mAMgu tyAre A ja Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 Agama kathAnuyoga-6 pAMca cokhA ane pAchA Apaje. pachI pAMca cokhA ApI teNIne vidAya karI. dhanya sArthavAha pAsethI pAMca zAli-akSata laI, ekAMtamAM gaI. pachI teNIne manomana evo vicAra Avyo ke, koThAramAM ghaNAM akSata-zAli bharelA che. jyAre pitAjI pAMca akSata-zAli mAMgaze tyAre bIjA zAli akSata ApI daIza. ema vicArI te pAMca cokhAnA dANA eka tarapha pheMkI daIne potAnA kAme lAgI gaI. A ja pramANe bIjI putravadhU bhogavatIne paNa pAMca dANA ApyA, teNI A pAMca zAli akSata cholIne khAI gaI. A ja pramANe trIjI putravadhU rakSikAne pAMca dANA ApyA. teNIne thayuM ke, badhAnI hAjarImAM mane pAMca zAli akSata ApyA. tenuM kAraNa hovuM joIe. tethI teNIe zuddha vastramAM te dANA bAMdhyA. ratnonI DabbI laI temAM rAkhI dIdhA. traNe kALa tenI sArasaMbhALa rAkhavA lAgI. pachI dhanya sArthavAhe cothI putravadhU rohiNIne pAMca akSatazAlI ApyA. teNIe vicAryuM ke, mAre A pAMca dANAnuM saMrakSaNa, saMgopana ane vRddhi karavI joIe. A pramANe vicArI teNe kulagRhanA puruSone bolAvyA. kahyuM ke, tame A pAMca zAli-akSatone grahaNa karo. pachI jyAre varSARtuno AraMbha thAya tyAre nAnI kyArIne sArI rIte sApha karI A pAMca dANA temAM vAvI dejo. sArI rIte teno ullepa-nikSepa karajo. pachI kayArInI cAre tarapha vADa lagAvajo. tenA choDanuM saMrakSaNa-saMgopana karIne anukrame tenI vRddhi karajo. te kauTuMbikoe rohiNInI vAta svIkArI. pAMca zAliakSata laI gayA. varSARtunA AraMbhe tene vAvI dIdhA. tenuM saMrakSaNa Adi karatA anukrame te dANA pAkI gayA. te zyAma kAMtivALA - yAvat - nikuraMbabhUta thaIne prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa thaI gayA. te zAlivRkSamAM pAMdaDA AvyA, chAlavALA thayA, garbhita thayA, prasta thayA, sugaMdhavALA thayA, baMdhAIne pakva thaI gayA. pachI zalyakita, patrakita ane haritaparvakAMDa thaI gayA. zAli utpanna thayA. tyArapachI te kauTuMbikoe te zAli patravALA - yAvat - zalAkAvALA tathA viralapatravALA jANIne tene laNyA. hAtha vaDe tenuM mardana karyuM. sApha karyA. tenAthI te nirmaLa, pavitra, akhaMDa ane asphaTika ane sUpaDAthI jhATakIne sApha karelA thayA. te eka mAgadhaprastha pramANa thaI gayA. tyArapachI kauTuMbikoe te prastha pramANa zAli akSatone navIna ghaDAmAM bharyA. tenA mukha para mATIno lepa karyo. tene mudrita karyA. koThAramAM rAkhI saMrakSaNa-saMgopana karavA lAgyA. - tyArapachI te kauTuMbikoe bIjI varSARtunA prAraMbhe mahAvRSTi thaI tyAre pharI kyArA banAvyA. te zAline vAvyA - yAvat - laNyA - yAvat - te zAli aneka kuDava pramANa thaI gayA. tene koThAramAM rAkhI daI tenuM saMrakSaNa - saMgopana karavA lAgyA. tyArapachI trIjI varSARtu AvI. mahAvRSTi thayA bAda aneka kyArIo sArI rIte sApha karI - yAvat - te zAli vAvIne laNyA. tyAre aneka kuMbhapramANa zAli thaI gayA. e ja rIte cothI varSARtumAM karatA te zAli seMkaDo kuMbha pramANa thaI gayA. tene Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 181 koThAramAM rAkhI tenuM saMrakSaNa ane saMgopana karavA lAgyA. 0 pAMca varSe ghanya sArthavAha dvArA zAliakSata pAchA mAMgavA : tyArapachI jyAre pAMcamuM varSa cAlI rahyuM hatuM. tyAre dhanya sArthavAhane madhyarAtrie vicAra Avyo ke pAMca varSa pUrve meM cAre putravadhUone parIkSA nimitte pAMca zAli akSata ApelA. to kAle huM sUryodaya bAda pAchA mAMgu - yAvat - jANuM ke koNe zuM karyuM che? dhanya sArthavAhe bIje divase sUryodaya bAda vipula asana, pAna, khAdima, svAdima banAvaDAvyA. mitro Adine tathA putravadhUnA kulagRha varga samakSa pahelA ujhikAne bolAvIne kahyuM ke meM pAMca varSa pUrve A badhAMnI samakSa tane pAMca zAli akSata ApIne kahela ke, huM mAMgu tyAre A pAMca dANA ane pAchA Apaje. zuM A vAta ThIka che ? ujhikAe kahyuM, * hAM satya che. to he putrI ! mane te pAMca dANA pAchA Apa. ukjhikA koThAramAM gaI. pAMca zAli akSata lAvIne dhanya sArthavAhane ApI dIdhA. tyAre dhanya sArthavAhe sogaMda ApIne pUchyuM ke, he putrI ! zuM A pAMca zAli akSata te ja che ke bIjA che ? tyAre ukjhikAe kahyuM ke, he tAta! pAMca varSa pUrve Ape pAMca dANA ApI saMrakSaNa-saMgopana karavAnuM kaheluM - yAvat - te pAMca dANA to meM pheMkI dIdhelA. A zAli akSata te nathI paNa bIjA che. dhanya sArthavAha ujhikAnI A vAta sAMbhaLI, avadhArIne ddha thayo, kupita thayo, krodhathI dhamadhamI uThyo. te mitro, jJAtijano Adi tathA cAre putravadhUonI sAme te ukjhikAne kulagRhano kacaro kADhanArI, chANA thApanArI, rAkha pheMkanArI, paga dhovA pANI denArI ane bahAranA dAsInA kAryo karanArI rUpe niyukta karI dIdhI. ukjhikA kathAno niSkarSa - A pramANe te AyuSyamAna zramaNo ! je sAdhu ke sAdhvI AcAryAdi pAse pravajyA laIne pAMca mahAvratono parityAga karI de che, teo ujhikAnI mAphaka A ja bhavamAM aneka zramaNazramaNI, zrAvaka-zrAvikAnA avahelanAnuM pAtra bane che - yAvat - anaMta saMsAramAM paribhramaNa karaze. bhogavatInA viSayamAM paNa A pramANe jANavuM. vizeSa e ke tene khAMDavA, kUTavA, pIsavA, daLavA, rAMdhavA, pIrasavA, prasaMgomAM svajanone ghera jaIne lANI ApavA Adi kAryo soMpI gharanA aMdaranA kAryo karanArI dAsIpaNe niyukta karI. bhogavatI kathAno niSkarSa :- A pramANe AyuSyamAn zramaNo! je sAdhusAdhvI pAMca mahAvratanA bhejaka che te A ja bhavamAM aneka zramaNazramaNI, zrAvakazrAvikAnA avahelanAnuM pAtra bane che. A ja pramANe rasikAnA viSayamAM jANavuM. vizeSa e ke jyAM tenuM nivAsagRha hatuM tyAM te gaI. maMjUSA lAvI. kholIne ratnanA DabbAmAMthI te pAMca zAlinA dANA laIne dhanya sArthavAhane ApyA te samaye dhanya sArthavAhe pUchayuM ke, A te ja pAMca zAli che ke bIjA ? tyAre rakSikAe teNIne pAMca zAliakSata ApyA tyArathI Aja paryaMtano badho vRttAMta kahyo - yAvat - he tAta ! A te ja pAMcAli akSata che. tyAre dhanya sArthavAha rakSikAnI te vAta sAMbhaLI harSita ane saMtuSTa thayo. tene Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 gharamAM hiraNyanI, kAMsA vagerenA vAsaNonI, vastronI, vipula dhana, dhAnya, kanaka, ratna, maNi, muktA, zaMkha, zilA, pravAla, ratna AdinI bhAMDAgAriNI rUpe niyukta karI. 0 rakSikAnI kathAno niSkarSa : 182 - yAvat - je sAdhu-sAdhvI dIkSita thaIne ghaNAM ja zramaNa-zramaNI, zrAvaka-zrAvikAne A prakAre he AyuSyamAn zramaNo ! pAMca mahAvratonI rakSA kare che. te A bhavamAM arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya thAya che. - rohiNInA viSayamAM paNa e ja kahevuM. vizeSa e ke jyAre dhanya sArthavAhe teNInI pAse pAMca zAli--akSata mAMgyA to teNIe kahyuM ke, he tAta ! Apa mane ghaNAM gADAgADI Apo. jethI huM Apane te pAMca zAli-akSata pAchA ApI zakuM. kemake pAMca varSa pUrve Ape mane A mitro, jJAtijano Adi samakSa pAMca dANA ApelA ane tenuM saMrakSaNa--saMgopana Adi karavA kaheluM - yAvat - have te seMkaDo kuMbhapramANa thaI gayA che.. ityAdi pUrvokata dANAMne vAvyA-laNyA, pharI vAvyA ityAdi saMpUrNa vRttAMta jaNAvyo. tethI he tAta ! huM Apane te pAMca zAlinA dANA gADA--gADIo bharIne ApI rahI chuM. tyAre dhanya sArthavAhe teNIne ghaNAM ja chakaDA-chakaDI ApyA. rohiNI potAnA kulagRhe AvI. koThAra kholyo, chakaDA-chakaDI bharyA. bharIne rAjagRhanagaranA madhyabhAge thaIne dhanya sArthavAha pAse AvI. tyAre rAjagRha nagaranA zrRMgATaka Adi mArgomAM aneka loko paraspara prazaMsA karatA bolavA lAgyA ke, dhanya sArthavAha dhanya che. jene rohiNI jevI putravadhU che. jeNIe pAMca zAli akSatane gADAgADI bharI pAchA ApyA. dhanya sArthavAhe te pAMca zAliakSatane chakaDAM-chakaDI bharIne pAchA apAtA joyA, tyAre harSita ane saMtuSTa thaIne tene svIkArI, te mitro, jJAtijano Adi tathA cAre putravadhUnA phUlagRhavarga samakSa rohiNIne kulagRha varganA aneka kAryomAM yAvat - rahasyomAM pUchavA yogya yAvatu gRhakArya saMbhALanAra ane pramANabhUtarUpe nimI. 0 rohiNI kathAno niSkarSa :- A pramANe he AyuSyamAna zramaNo ! je sAdhusAdhvI AcAryAdi pAse dIkSita thaIne potAnA pAMca mahAvratomAM vRddhi kare che. tene uttarottara adhika nirmaLa banAve che. te A bhavamAM aneka zramaNo--zramaNI, zrAvakazrAvikAone pUjya thaIne - yAvat - saMskArathI mukta thaI jAya che. 0 Agama saMdarbha = nAyA. 75; X - * 0 caMdramAnuM dRSTAMta : te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. tyAM zreNika rAjA hato. nagara bahAra izAna khUNAmAM guNazIla caitya hatuM. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvIkrame grAmAnugrAma sukhe sukhe vicaratA guNazIla caitya padhAryA. parSadA nIkaLI. zreNika rAjA paNa nIkaLyo. dharmopadeza sAMbhaLI parSadA ane zreNika pAchA pharyA. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 183 tyArapachI gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM, jIva kaI rIte vRddhine ane kaI rIte hAnine prApta kare che ? 0 caMdramAnA dRSTAMtathI hAninI samaja : he gautama ! je rIte kRSNa pakSanI ekamano caMdra pUrNimAnA caMdranI apekSA varNa, saumyatA, snigdhatA, kAMti, dIpti, yukti, chAyA, prabhA, ojasu, vezyA ane maMDalathI hIna hoya che. A ja prakAre bIjano caMdra ekamanA caMdranI apekSAe varNathI - yAvat - maMDalathI hIna hoya che. e ja rIte trIjano caMdra bIjanA caMdranI apekSAe varNa - yAvat - maMDaLathI hIna hoya che - yAvat - A ja prakAre amAsano caMdra caudazanA caMdranI apekSA e varNa - yAvat - maMDalathI sarvathA naSTa thAya che. A ja pramANe he AyuSyama- zramaNo! je sAdhu-sAdhvI pravrujita thaIne zAMti- kSamAthI hIna thAya che. mukti, Arjava, mArdava, lAghava, satya, tapa, tyAga, AkiMcanya ane brahmacaryathI hIna thAya che. te kramazaH kSamAthI adhikAdhika hIna - yAvat - brahmacaryathI adhikAdhika hIna thatA jAya che. A pramANe hIna-hInatara thatAM tenA kSamA - yAvat brahmacarya guNa naSTa thAya che. 0 caMdramAnA daSTAMtathI vRddhinI samaja : je rIte zulapakSanI ekamano caMdra amAsanA caMdranI apekSAe varNa - yAvat - maMDalathI adhika hoya che. pachI bIjano caMdra ekamanA caMdranI apekSAe varNa - yAvat - maMDalathI adhikatara hoya che. e ja krame vRddhigata thato pUnamano caMdra caudazanA caMdranI apekSAe paripUrNa varNa - yAvat - maMDalavALo thAya che. e ja prakAre che AyuSyamAt, zramaNo ! - ApaNA je sAdhu-sAdhvI AcAryAdi pAse dIkSita thaIne kSamA yAvat brahmacaryathI adhika vRddhi pAme che - yAvat - kSamA - yAvat - brahmacaryathI adhikAdhika vRddhi pAmatA jAya che, teo nizcayathI kSamA AdithI paripUrNa thaI jAya che. A pramANe jIva hAni ke vRddhine prApta thAya che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 141; - 4 - 4 - 0 dAvadravanuM dRSTAMta - te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. zreNika rAjA hato. nagaranI bahAra izAna khUNAmAM guNazIla caitya hatuM. zramaNa bhagavaMta mahAvIra anukrame vicaratA guNazIla caityamAM padhAryA. parSadA ane rAjA zreNika nIkaLyo. bhagavaMte dharma kahyo. parSadA ane zreNika pAchA pharyA. tyArapachI gautamasvAmIe bhagavaMta mahAvIrane pUchyuM, he bhagavan! jIva kaI rIte ArAdhaka ane kaI rIte virAdhaka thAya che ? 0 dAvakavavRkSanA dRSTAMte deza ane ArAdhaka-virAdhakapaNuM : he gautama ! jema eka samudranA kinAre dAvadrava nAmaka vRkSa hatuM. te kRSNa varNavALuM - yAvat - nikuTaMba rUpa che. patra, phaLa, potAnI hariyALIne kAraNe manohara ane zrI vaDe Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 Agama kathAnuyoga-6 atIva zobhita hatuM. jyAre dvIpa saMbaMdhI iSatuM parovAta, pathyavAta, maMdavAta, mahAvAtA vAya che. tyAre ghaNAM dAvadrava vRkSa patra AdithI yukta thaIne UbhA rahe che to koI koI dAvadrava vRkSa jIrNa thaIne kharavA lAge che. te pILA patra, puSpa, phaLavALA thaI jAya che ane sUkA vRkSanI mAphaka murajhAyelA UbhA rahe che. A ja pramANe he AyuSyamAn zramaNo ! je sAdhu ke sAdhvI - yAvat - dIkSita thaIne jeo aneka sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAnA pratikULa vacano samyaka prakAre sahana kare che - yAvat - vizeSarUpe sahe che. paNa anyatIrthInA tathA gRhasthonA durvacanone samyakarUpe sahana ke vizeSa sahana karatA nathI, AvA puruSone huM dezavirAdhaka kahuM chuM. - jyAre samudra saMbaMdhI iSat puro, pathya, pazcAtuM, maMda ke mahAvAta vahe che, tyAre ghaNAM dAvadrava vRkSo jIrNa jevA thaI jaI jhaDI jAya che - yAvat - mujhAIne UbhA rahe che. paNa koI koI dAvadrava vRkSa patrita-puSpita ane atyaMta zobhAyamAna thaIne rahe che. A ja prakAre he AyuSyamAnuM zramaNo ! je sAdhu ke sAdhvI dIkSita thaIne aneka anyatIrthiko ane gRhasthonA durvacano samyak prakAre sahana kare che. paNa aneka sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAonA durvacana samyak prakAre sahana karatA nathI te dezArAdhaka che. 0 dAvaDhava vRkSanA dRSTAMte sarvArAdhaka-sarvavirAdhakapaNAnI samaja : jyAre hIpa ke samudra saMbaMdhI eka paNa iSat puro, pathya, pazcAt - yAvat - mahAvAta vaheto na hoya, tyAre badhAM dAvadrava vRkSa jIrNasadaza - yAvat - murajhAI jAya che. A prakAre che AyuSyamAn zramaNo ! jeo pravrajita thaIne aneka sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA, anyatIrthika ane gRhasthonA durvacano samyak prakAre sahana karatA nathI te sarvavirAdhaka che. jyAre dvIpa ane samudra saMbaMdhI iSat puro, pathya, pazcAt - kAvat - mahAvAta vaheto hoya tyAre paNa badhAM dAvadrava vRkSo patrita, puSpita, phalita - yAvat - suzobhita rahe che. he AyuSyamAnuM zramaNo ! A ja pramANe je sAdhu-sAdhvI, aneka zramaNa-zramaNI, zrAvaka-zrAvikA, anyatIrthiko ane gRhasthonA durvacanone sakhya prakAre sahana kare che teone meM sarvArAdhaka kahelA che. he gautama ! A prakAre jIva ArAdhaka ane virAdhaka thAya che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 142; 0 azvanuM dRSTAMta - te kALe, te samaye hastizIrSa nagara hatuM. te nagaramAM ghaNAM naukAvaNiko rahetA hatA. teo dhanADhya - yAvat - aparAbhUta hatA. koI vakhate te badhA naukAvaNiko paraspara maLyA. arvatrakanI mAphaka teoe samudrayAtrAe javA vicAryuM. lavaNa samudramAM ghaNAM yojano sudhI gayA. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 0 naukA vaNikonuM kAlikaDhIpe pahoMcavuM : yAvat te samaye te vaNikone mArkadIputronI mAphaka seMkaDo utpAta thayA. samudrI tophAna zarU thayuM. tyAre te naukA tophAnI vAyuthI vAraMvAra kAMpavA lAgI, calAyamAna, kSubdha thavA lAgI. tyAM ja bhamavA lAgI. te samaye naukA niryAmakanI buddhi mArI gaI, zruti naSTa thaI gaI ane saMjJA paNa gAyaba thaI gaI. te dizAvimUDha thaI gayo. tene e paNa jJAna na rahyuM ke, potavAhana kayA pradezamAM che ke kaI dizA ke vidizAmAM jaI rahyuM che ? tenuM mana saMkalpa bhaMga thaI gayuM - yAvat - te ciMtAlIna thayo. www. 185 te samaye ghaNAM kukSidhAra, karNadhAra, gablilaka tathA naukAvaNik niryAmakanI pAse AvyA. tene kahyuM, he devAnupriya ! tuM naSTa manasaMkalpa vALA thaIne temaja mukha hathelI para rAkhIne ciMtA kema karI rahyo che ? tyAre te niryAmake te aneka kukSidhAraka - yAvat - naukAvaNikone kahyuM, mArI mati mArI gaI che - yAvat - A naukA kyAM jaI rahI che, te paNa mane khabara nathI. tethI huM bhagna manoratha thaIne ciMtAgrasta chuM. - -- tyAre te karNadhArAdi te niryAmakanI vAta sAMbhaLI bhayabhIta, trasta, udvigna thayA. teoe snAna karyuM, balikarma karyuM, hAtha joDIne aneka indra, skaMda Adi devone bhagavaMta mallikathAmAM kahyA mujaba mastake aMjali karIne mAnatA karavA lAgyA. thoDA samaye te nirdhAmaka labdhamati, labdhazruti, labdhasaMjJa ane adigmUDha thayo. zAstrajJAna thayuM. hoza AvyA, dizA jJAna thayuM. tyAre te nirdhAmake te aneka kukSidhAra Adine kahyuM, mane buddhi prApta thaI che yAvat - mArI dizAmUDhatA naSTa thaI che. ApaNe kAlikadvIpa najIka pahoMcyA chIe. te kAlikadvIpa dekhAI rahyo che. tyAre te kukSidhAra, karNadhAra yAvat - naukAvaNika te sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA. pachI dakSiNa dizAnukUla vAyunI sahAyatAthI kAlikadvIpe pahoMcI laMgara nAMkhyA. nAnI naukAo dvArA kAlikadvIpamAM utaryA. tyAM ghaNI ja cAMdI, sonA, ratna, hIrAnI khANo ane azvo joyA. Murd - A azvo uttama jAtinA hatA. teo jAtiyaMta hatA, nIlavarNayukta reNu samAna varNanA hatA. zroNika sUtra varNavALA hatA. te azvone vaNikoe joyA. teonI gaMdhathI azvo Darela, trasta, udvigna, bhayabhIta thayA. teo ghaNAM yojana dUra bhAgI gayA. tyAM temane ghaNuM gocara prApta thayuM. ghaNAM ghAsa ane pANI maLavAthI teo nirbhaya ane niruddega thaIne sukhapUrvaka tyAM vicaravA lAgyA. tyAre te naukAvaNikoe paraspara kahyuM, ApaNe azvonuM zuM prayojana che ? ahIM ghaNI ja cAMdI, sonA, ratno, hIrAnI khANo che. tethI ApaNe cAMdI, sonA, ratno, hIrAthI vahANo bharavA zreyaskara che. A prakAre paraspara vAta svIkArIne teoe sonA, cAMdI, ratno, hIrA, ghAsa, anna, kASTha ane mIThA pANIthI potAnA vahANa bharI lIdhA. tyArapachI dakSiNa dizAnukUla vAyuthI gaMbhIra potavahanaTTane AvyA. AvIne jahAjanA laMgara nAMkhyuM. gADAgADI taiyAra karyA. lAvelA te cAMdI, sonA yAvat hIrAne nAnI naukAo dvArA laI jaIne gADAgADI joDyA. hastizIrSa nagare pahoMcyA. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 Agama kathAnuyoga-6 0 hasti zIrSa nagare kanakaketu rAjA pAse gamana : hastizIrSa nagaranI bahAra agraudyAnamAM sArthane rokyo. gADA-gADI kholyA. pachI bahumUlya upahAra laIne hasti zIrSa nagaramAM gayA. kanakaketu rAjA pAse jaIne rAjA samakSa upahAra dharyo. kanakaketu rAjAe te bahumUlya upahArano svIkAra karyo. pachI rAjAe temane kahyuM- he devAnupriyo ! tame loko gAma - yAvat - AkaromAM ghumo che. vAraMvAra lavaNasamudranuM avagAhana karo cho. koI Azcaryajanaka vastu joI ? tyAre naukAvaNike kanakaketu rAjAne kahyuM, ame kAlikaDhIpe gayelA. tyAM ghaNAM ja azvo joyA te vismayakArI hatA. tyAre rAjAe teone kahyuM, tame mArA kauTuMbika puruSo sAthe jAo ane kAlikaDhIpanA azvone ahIM lAvo. tyAre te naukAvaNikoe rAjAnI AjJAne vinayapUrvaka svIkArI. tyArapachI kanakaketu rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne naukAvaNiko sAthe kAlikaDhIpe azva levA javA kahyuM, teoe paNa rAjAnI AjJA svIkArI. 0 kAlikaDhIpe azvo lAvavA gamana : tyArapachI kauTuMbika puruSoe gADA-gADI sajAvyA. temAM aneka vINA, valakI, bhrAmarI, kacchapI, bhaMbhA, SabhramarI Adi vividha vINAo lIdhI. zrotrendriyane yogya bIjI paNa ghaNI vastuothI gADA-gADI bharyA. pachI kRSNa ane zuklavarNIya kASTha, citra, pusta, lepyakarmo tathA veSTima, pUrima, saMghAtima mALA ane cakSu indriya yogya dravyo lIdhA. pachI ghaNAM ja koSTha, ketakI, patra, coyatvaka, tagara, elA, hI bera, uzIra, campaka, maka, damanaka, jAtI, yUthikA, mallikA, vAsaMtI, kapUra ane pATalapuTo tathA anya paNa dhrANendriyane priya lAganAra padArthothI gADAgADI bharyA. tyArapachI ghaNAM khAMDa, goLa, sAkara, marcaMDikA, puSpottara tathA pakvotara jAtinI zarkarA Adi anya aneka jilaeNndriyane yogya dravyo lIdhA. tyArapachI koyataka, kaMbala, prAvaraNa, jIna, malaya vizeSa prakAranA Asana maTyA, zilApaTTaka - yAvat - haMsagarbha tathA anya sparzanendriya yogya dravyothI gADA-gADI bharyA. A badhAM dravyo bharIne temaNe gADA-gADI joyA gaMbhIra potapaTTane pahoMcyA, gADA-gADI kholyA. potavahana taiyAra karI, te utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhanA dravya tathA kASTha, tRNa, jaLa, cokhA, loTa, gorasa tathA anya aneka potavahana yogya padArtho bharyA. ukta sAmAna potavahanamAM bharIne dakSiNadizAnA anukULa pavanathI kAlikA hIpe AvyA, AvIne laMgara nAMkhyuM. te utkRSTa zabdAdi padArthone nAnI-nAnI naukAo dvArA kAlIkakIpe utArI. 0 azvone AkarSavAnA prayatno : te ghoDAo jyAM jyAM besatA, sutA, ALoTatA hatA, tyAM tyAM te kauTuMbika puruSo te vINA Adi zrotrendriyane priya vAdya vagADatA vicaravA lAgyA. cAre tarapha jALa pAtharI. pachI nizcala, niSpada ane mUka thaIne rahyA. tyArapachI te azvonA besavA AdinA sthAne teoe aneka kRSNa - yAvat - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 187 zukla varNavALA kASThakarma - yAvat - saMghAtima tathA bIjA aneka cakSuindriya yogya padArtho rAkhIne tyAM jALa bichAvI. tyArapachI te azvonA besavA AdinA sthAne teoe aneka koSThapuTa tathA bIjA prANendriyane priya padArthonA DhagalA karyA. cAre tarapha jALa bichAvI - yAvat - mUka thaIne besI gayA. tyArapachI te azvonA besavA AdinA sthAne teoe goLa - yAvat - anya ghaNAM jihendriya yogya padArthonA DhagalA karyA. te sthAno para khADA khodI goLa, khAMDa AdinA pANI bharyA cAre tarapha jALa bichAvI - cAvat - teo mUka thaIne beThA. tyArapachI te azvonA besavA AdinA sthAne teoe zilApaTTaka Adi anya sparzanendriya yogya AstaraNa Adi rAkhIne cAre tarapha jALa bichAvI - yAvat - teo mUka thaIne beThA. 0 azvanA dAMte indriya nigrahanI samaja : tyAre te azvo tyAM AvyA. keTalAMka azvoe A zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhane apUrva jANIne te utkRSTa zabdAdimAM mUrzita, vRddha, Asakta na thaIne te utkRSTa zabdAdithI dUra cAlyA gayA. jyAM pracura ghAsa, pANI hatA tyAM jaIne nirbhaya, uThegarahita thaI sukhe-sukhe vicaravA lAgyA. A prakAre he AyuSyamAn zramaNo ! je sAdhu-sAdhvI zabdAdi viSayomAM Asakta thatA nathI, teo A lokamAM ghaNAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAone pUjanIya banI, saMsAra kAMtArane pAra karI jAya che. 0 azvanA dAMte indriyAsakatonI durgatinI samaja :- temAMnA keTalAMka azvo te utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdha hatI tyAM pahoMcyA. teo temAM mUrNita, gRddha ane Asakta thaI, tenA sevanamAM pravRtta thaI gayA. te utkRSTa zabdAdine sevatA te azvone kauTuMbika puruSoe jALa dvArA bAMdhI lIdhA. temane pakaDI lIdhA. naukA dvArA potavahanamAM lAvyA. lAvIne potavahanane tRNa, kASTha Adi Avazyaka padArthothI bharyA. pachI naukAvaNiko dakSiNa dizAnA anukULa pavana sAthe gaMbhIra potapaTTane AvyA. potavahana lAMgarIne ghoDAne utAryA. pachI hatizIrSa nagare kanakaketu rAjA pAse pahoMcI baMne hAtha joDI, abhivAdana karIne azvo upasthita karyA. rAjAe paNa te naukAvaNikonuM zulka mApha karI, temano satkAra-sanmAna karI vidAya karyA tyArapachI kanakaketu rAjAe kAlikIpa mokalelA kauTuMbika puruSone bolAvI temanA satkAra-sanmAna karIne vidAya ApI. tyArapachI rAjAe azvamarthakone kahyuM ke, tame azvone vinIta karo. azvamarthakoe rAjAnI AjJA svIkArI. teoe azvonA mukha, kAna, nAka, khura Adi bAMdhyA. kaTaka bAMdhI, cokaDA caDhAvI, tobaro caDhAvI, paTatAnaka lagAvI, khassI karI, vela, baeNta, latA, cAbuka ane cAmaDAnA koraDAnA prahAra karI vinIta karIne rAjA pAse lAvyA. tyArapachI kanakaketu rAjAe te azvamakonA satkAra, sanmAna karIne vidAya ApI. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 Agama kathAnuyoga-6 tyArapachI te azvo aneka prakAre duHkha prApta thayA. A pramANe he AyuSyamAna zramaNo! je sAdhu-sAdhvI dIkSita thaIne priya zabdAdi viSayomAM gRddha, mugdha, Asakta thAya che. teo A lokamAM aneka zramaNa-zramaNI, sAdhusAdhvInA avahelanA pAtra thAya che ane cAturgatika saMsAramAM punaH punaH bhramaNa kare che. 0 indriya nigrahano upadeza : zruti sukhada vINA, talatAla, vAMsaLInA zreSTha ane manohara vAdyonA zabdomAM anurakta ane zrotrendriya vazavartI jIvo AnaMda mAne che paNa zrotrendriyanI durdAntatAno doSa e che ke tItaranA zabdane sahana na karato pAradhI tene vadha ane baMdhanamAM nAMkhe che. caluindriya vazIbhUta ane rUpomAM anurukta puruSa strIonA stana, jaghana, vadana, hAtha, paga, netromAM garviSTha banelI strIonI vilAsa yukta gatimAM ramaNa kare che paNa caindriyanI durdAntatAno doSa e che ke pataMga jalatI AgamAM jaIne paDe che. sugaMdhamAM anurakta ane prANendriya vazavartI prANI zreSTha agara, dhUpa, mAlya ane anulepana vidhimAM ramaNa kare che, paNa dhrANendriyanI durdAntatAno doSa e che ke gaMdha priya sarpa bilamAMthI nIkaLI pakaDAya che. rasamAM Asakta ane jilaeNndriya vazavartI prANI pAMca prakAranA rasayukta aneka khAdya, peya, lehya padArthomAM AnaMda mAne che. paNa jilaeNndriyanI durdAntatAno doSa e che ke galamAM lagna thaIne jaLathI bahAra kheMcAyela matsya sthaLamAM pheMkAIne taDapavA lAge che. sparzanendriya vazIbhUta jIvo tene adhIna thaI pIDita thaIne vibhinna RtuomAM sevana karavAthI sukhotpAdaka vaibhavasahita, manane sukha denArA mALA, strI AdimAM ramaNa kare che, sparzanendriyanI durdAntatAno doSa e che ke lohaaMkuza hAthInA mastakane pIDe che. jeo kala, ribhita ane madhura taMtrI, talatAla tathA vAMsaLInA zreSTha ane manohara vAdyonA zabdamAM anAsakta vazArtamaraNe maratA nathI. strionA stana, jaghana, mukha, hAtha, paga, nayana tathA garviSTha, vilAsa gati Adi samastarUpomAM anAsakta vArtamaraNe maratA nathI. uttama agara, zreSTha dhUpa, puSpamALA tathA zrIkhaMDa AdinA lepananI gaMdhamAM anAsakta vazArtamaraNe maratA nathI. pasa khAdya, peya, lehya padArthomAM anAsakta vazArUM maraNe maratA nathI. vibhinna RtuomAM sevanathI sukha denArA, vaibhavasahita, manane AnaMda denArA sparzamAM anAsakta vazA maraNe maratA nathI. sAdhuoe bhadrA zrotranA viSaya zabda para, zubhAzubharUpa cakSunA viSaya maLe tyAre, dhrANendriyane prApta zubhAzubha gaMdhamAM, ji hendriyane prApta zubhAzubha rasomAM ane sparzanendriyanA viSaya banI prApta zubha athavA azubha sparzomAM sAdhue kadApI tuSTa ke rASTa na thavuM joIe. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 184 thI 206; Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 189 nAyAdhammakahAnI pUrve lakhAyelI kathA tathA tenA upanayono saMdarbha :0 saMghATanuM daSTAMta : A dhanya sArthavAha ane vijayacoranI kathA che. je zramaNa vibhAgamAM dhanya zramaNanI kathAmAM lakhAI gayela che - parIgrahamAM lubdhanI dazA ane kevaLa saMyama nirvANArthe azanAdi grahaNa karanAranA parisaMsAra vizeno upanaya che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 4ra thI 54; 0 zailakanuM dRSTAMta : A kathA zramaNavibhAgamAM zailakarAjarSinI vistRta kathArUpe AvI gayela che - pramAdI sAdhu-sAdhvInI avahelanA ane saMsArabhramaNa tathA apramata vihArI sAdhusAdhvInI pUjanIyatA ane saMsAra paritatAe kathAno upanaya che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 63 thI 73; - 4 - 4 - 0 mAkaMdIputronuM dRSTAMta : A kathA jinapAlita zramaNarUpe lakhAI gaI che. jemAM upanayarUpe kAmabhoga AsaktanI niMdanIyatA ane saMsArabhramaNa tathA kAmabhoganI punaH abhilASA na karanAra saMsAra samudrane pAra kare che, te darzAvela che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 110 thI 140; 0 naMdIkalanuM dRSTAMta : dhanya sArthavAhanI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM A kathA AvI gayela che. naMdIphaLanA dRSTAMtathI indriya bhogomAM Asakta thanArane hastAdi chedana ane saMsAra paribhramaNanuM phaLa tathA indriyabhogomAM anAsakta rahenArane A bhavamAM pUjanIyapaNAnI prApti ane saMsAra aTavI pAra karavI saraLa bane che. te kahyuM che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 157; - 4 - >> -- 0 suMsumAnuM dAMta : A kathA zramaNa vibhAgamAM cilAtiputranI kathAmAM lakhAI gayela che tene upAya jaNAvatA bhagavaMte sAdhu-sAdhvIne AhAra mAtra saMyama nirvAhAdi mATe karavAno upadeza Apela che. audArika zarIrArthe AhAra karanAranI durgati kahI che. 0 Agama saMdarbha : Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 Agama kathAnuyoga-6 nAyA. 208 thI 212, 0 puMDarIkanuM daSTAMta : zramaNa vibhAgamAM puMDarIkanI kathAmAM A dRSTAMta AvI gayela che. temAM vaselA kAmabhogonA punaH sevanathI thatI durgati ane kAmabhogothI pratighAta prApta na karanArane caturgati saMsArano aMta thavA vizeno upanaya che. 0 Agama saMdarbha :- : nAyA 213 thI 218; - 4 - 4 - - - have hAthInA dRSTAMtathI AraMbhIne bhilupAsaka sudhInA 28 daSTAMto piMDaniryukti tathA vRtti mujabanA judA judA doSonA dRSTAMto che. 0 gaSaNA doSamAM hAthInuM dagaMta : AnaMda nAme nagara hatuM. tyAM ripumardana nAme rAjA hato. dhAriNI nAme rANI hatI. te nagara samIpe seMkaDo hAthIonA samUhathI vyApta evuM vana hatuM. eka vakhate rAjAne hAthIo pakaDavAno vicAra Avyo. teNe tatkALa hAthIo pakaDavA mATe rAjapuruSone AjJA karI. tyAre rAjapuruSoe vicAryuM ke hAthIone barUno cAro iSTa che, paNa te grISmaRtumAM saMbhave nahIM. varSARtumAM ja prApta thAya. tethI je reMTa vaDe moTA sarovarone bharIe to naLanA vano atyaMta ugelA thaze. tyArapachI naLanA vananI cotarapha jALa mAMDI. yuthAdhipati sahita hAthIno samUha bhamato-bhamato tyAM Avyo. tyAre te naLavanane joIne yuthAdhipatie kahyuM ke, A naLavana svAbhAvika ugelA nathI. ApaNane pakaDavA mATe koIe kapaTa racanA karI che. kemake grISmaRtumAM jaLathI bharelA sarovaro ke naLanA vano saMbhavatA nathI. jo tame ema mAno ke vidyAcaLanA nirjharaNAnA pravAhathI A sarovaro bharAyA che. to te vAta paNa yogya nathI kemake pUrve paNa A jharaNAo hatA ja. jeoe yuthAdhipatinuM vacana aMgIkAra karyuM. teo dIrdhakALa sudhI vanamAM svecchAe pharanArA ane sukhI thayA ane je hAthIoe te vAta na svIkArI teo baMdhana-sudhA Adi duHkhone bhajanArA thayA. ahIM yUthapatie A naLavana sadoSa che ke nirdoSa che? ema je vicAryuM tene dravya gaveSaNA jANavI. arthAt zramaNa--zramaNIe A rIte doSitatAnI gaveSaNA karavI joIe. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 98, 99 + ; - 4 - 4 - 0 ugama doSamAM lADupriyakumAranuM dRSTAMta : zrIsthalaka nAme nagara hatuM. tyAM bhAnu nAme rAjA hato. rukimaNI rANI hatI. temano surUpakumAra putra hato. pAMca dhAtrI vaDe pAlana karAto te putra kumArapaNAne pAmyo. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 191 zukla pakSanA caMdranI mAphaka kaLA vaDe vRddhi pAmato te manohara strI jananA hRdayane raMjana karatI yuvAvasthAne pAmyo. tene svabhAvathI ja lADu priya hatA. tethI loko tene lADupriya nAme oLakhavA lAgyA. koI vakhate te kumAra vasaMta kALe sabhA maMDapamAM Avyo. tyAM te manohara strIonA gIta, nRtyAdi jovAmAM pravaryo. bhojanaveLAe tenI mAtAe uttama zarAvanA saMpuTamAM ane bAkInA parivArane mATe ghaDAmAM lADu nAMkhIne mokalyA. tyAre badhAMe te lADu khAdhA. pachI rAtrie gIta, nRtyAdikamAM vyAkuLa cittapaNAne lIdhe jAgaraNa thavAthI te lADu pacyA nahIM. tethI ajIrNa doSanA prabhAvathI teno adho vAyu atyaMta azucigaMdhavALo nIkaLyo. te gaMdhanA pudgalo tenA nAkamAM peThA. te vakhate tene vicAra Avyo ke, A lADu ghI, goLa, kaNikanA arthAt zucidravyathI utpanna thayelA che. paraMtu A deha ja azucithI utpanna thayelo ane azucimaya che. tenA saMsargathI ja A lADu azucimaya banyA che. vaLI bIjA paNa aneka padArtho je svabhAvathI zuci-sugaMdhavALA che, to paNa te zarIranA saMbaMdhathI kSaNamAtramAM dUrgadhavALA banI jAya che. tethI azucirUpa aneka seMkaDo apAyothI vyApta evA paNa A zarIrane mATe je manuSyo gRhavAsamAM narakAdika kugatimAM pADanArA pApakarmone seve che, teo cetanAsahita che to paNa mohamaya nidrA vaDe temanuM vivekarUpI cetana haNAyeluM hovAthI paramArthathI teone acetana ja jANavA. teonuM zAstrAdikanuM jJAna paNa paramArthathI to kevaLa zarIranA parizrama--khedarUpa phaLavALuM ja jANavuM. A pramANe azuci bhAvanAne bhAvatA bhAvatA te lADupriya kumArane vairAgya utpanna thayo. samyagdarzana-jJAna ane cAritrano uddagama thayo. pachI kevaLajJAnano uddagama thayo. A rIte AhAranA uddagamanI azuci vicAraNA tene kevaLajJAnanA udgama mATe nimitta banI. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 101, 103 thI 105 + 6 0 pratisevana doSamAM coranuM dRSTAMta : koI gAmamAM ghaNAM coro hatA. teo koI vakhate nagaramAMthI gAyonuM haraNa karIne gAmanI sanmukha cAlyA. mArgamAM temane bIjA keTalAMka pathika coro maLyA. teo paNa temanI sAthe cAlyA. chevaTe te potAnA sthAne pahoMcyA. tyAM svadezamAM AvyA hoya tema nirbhaya thaI bhojananI veLA thavAthI keTalIka gAyone mArIne tenA mAMsa pakAvavA lAgyA. A vakhate tyAM keTalAMka pathiko paNa AvyA. tyAre coroe temane paNa bhojanane mATe nimaMtraNa ApyuM. tyArapachI mAMsa pakva thatAM keTalAMka coro ane te pathiko bhojana karavA lAgyA ane keTalAMka gomAMsanuM bhojana karavuM te mahApApa che tema mAnIne te bhojana karyuM nahIM kevaLa bIjAone pIrasavAnuM kAma karyuM. A avasare khullA tIkSNa khaDugane dhAraNa karanArA bhayAnaka koTavALo AvyA. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 Agama kathAnuyoga-6 temaNe khAnArA ane pIrasanArA badhAMne pakaDyA. te vakhate je pathiko mArgamAM maLyA hatA. teo to "ame pathika chIe" ema kahyuM to paNa teo gomAMsanA bhakSaNa ane pIrasavAnuM kArya karanArA sarvene coranI jema ja duSTa mAnIne pakaDyA ane mArI nAMkhyA. 0 daSTAMtano upanaya e che ke AdhAkarmane pIrasanArA athavA pAtrane dhAraNa karanArA sarve pratisevana doSathI karmabaMdhana kare che. ahIM gomAMsa khAnArane AdhAkarmI khAnAra jANavA. pIrasanArane pratisevana karanArA jANavA. mArganA sthAnane manuSyajanma jANavo. khagane karmo jANavA ane maraNane narakAdi kugati jANavI. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 141, 14ra + 6 - - - 0 pratizravaNa doSamAM rAjaputranuM daSTAMta: guNa samRddha nagara hatuM. tyAM mahAbala rAjA hato, zilA rANI hatI. temane vijitasamara nAme kumAra hato. teNe rAjyagrahaNa karavAnI icchAthI pitAnA mATe duSTa AzayavALo thaIne vicAryuM ke, mAro A pitA vRddha thayo che. to paNa marato nathI. tethI mArA subhaTonI sahAyathI tene mArI nAMkhu. A pramANe vicArI subhaTo sAthe teNe maMtraNA karI. te vakhate keTalAMka subhaTo temanA sahAyaka thayA. keTalAMke A kAryamAM anumati ApI, to keTalAMka mauna rahyA. jyAre bIjI keTalAMke A vAtano asvIkAra karIne rAjAne kahI. samasta vRttAMta sAMbhaLIne te rAjaputrane, tenA sahAyakone, te kAryamAM anumati ApanArane tathA mauna rahenArane - e sarvene motane ghATa utAryA. jemaNe samasta vRttAMta kahI dIdho, temanuM bahumAna karyuM. dRSTAMta upanaya - kArya karanAra, sahAyaka, anumodaka ane mauna rahenArA badhAM ja pratizravaNanA doSI che. arthAt AdhAkarmI vAparanAra, vAparavAnuM kahenAra ke mauna rahenAra traNe pratizravaNanA doSI che. 0 Agama saMdarbha :piMDani 143 + : 0 saMvAsa doSamAM pallInuM daSTAMta : vasaMtapura nAme nagara hatuM. tyAM arimardana rAjA hato. priyadarzanA rANI hatI. tyAM bhImA nAme pallI hatI. temAM bhinna jAtinA coro rahetA hatA. tathA vaNigujano paNa rahetA hatA. te coro haMmezA pallImAMthI nIkaLI arimardana rAjAnA nagarane upadravita karatA hatA. rAjAno evo koI sAmaMta ke mAMDalika na hato. je teone jItI zake. koI vakhate te bhillonA upadravathI ghaNo ja kopAyamAna thayelo rAjA pote moTuM sainya laIne bhillapallImAM gayo. te vakhate bhillo pallI mUkIne temanI sAme yuddhe caDyA. rAjA prabaLa sainyathI sahita hovAthI te sarvene haNavA lAgyo. A pramANe haNAtA keTalAMka tyAMja maraNa pAmyA. keTalAMka nAsI gayA. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 193 tyAre krodhita thayelA rAjAe pote ja pallI grahaNa karI te vakhate tyAM vasatA vaNigujanoe ame cora nathI, tethI rAjA amane kaMI ja nahIM kare ema mAnI tyAMthI nAsI na gayA. paNa rAjAe teone paNa pakaDI lIdhA. tyAre teoe vinaMtI karI ke, he deva ! ame vaNika chIe, cora nathI. te sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke, tame cora karatA paNa adhika aparAdhI che. kemake tame amArA aparAdhI evA coronI sAthe raho cho. daSTAMta upanaya - AdhAkarmanuM bhojana karanAranI sAthe saMvAsa karavo te paNa doSanuM kAraNa che. kemake AdhA karmanA tyAgIne paNa darzana, gaMdha ane parikathA e traNe bhAvo saMvAsathI vAsita kare che. 0 Agama saMdarbha :piMDani 147 + vR; - 4 - 4 - 0 anumodanA doSamAM rAjaduSTanuM dRSTAMta : zrInilaya nAme nagara hatuM. temAM guNacaMdra rAjA hato. guNavatI rANI Adi aMtaHpura hatuM. te nagaramAM surUpa nAme vaNika raheto hato. te ghaNo ja svarUpavAn hato. suMdara strI tenAmAM Asakta rahetI. te paNa para strInI lAlasAvALo hato. koI vakhate rAjAnA aMtaHpura pAsethI te pasAra thayo tyAre aMtaHpuranI strIoe tene rAgathI nIhALyo. teNe paNa teonI abhilASA sahita daSTi karI. tethI paraspara prIti thaI. pachI dUtInI madadathI te haMmezAM tyAM jaIne rANIone bhogavavA lAgyo. keTaleka kALe rAjAe A vRttAMta jANyo. tethI jyAre te aMtaHpuramAM pravezyo tyAre rAjapuraSo pAse tene pakaDAvI dIdho. pachI je AbharaNothI vibhUSita thaIne te aMtaHpuramAM praveza karato hato. te ja AbharaNo sahita nagara madhye cauTA upara sarvalokonI samakSa vicitra kadarthanApUrvaka tene mArI nAMkhyo. te rAjA aMtaHpuranI duSitatAthI manamAM atyaMta kheda pAmelo hato. tethI surUpane mAravA chatA teno roSa ghaTato na hato. tethI teNe bAtamIdArone mokalyA ane kahyuM ke, te durAtmA vaNikanI jeo prazaMsA ke niMdA karatA hoya, te sarve mane jaNAvo. tyAre te carapuruSo kApeTikanA veSe samagra nagaramAM pharavA lAgyA. tyAre keTalAka puruSo bolatA hatA ke, janmelA manuSya avazya karavAnuM to che ja, paNa je rANIo ApaNane jovA paNa maLatI nathI, te rANIne A vaNike dIrdhakALa bhogavIne maryo tene dhanya che. keTalAMka nagarajano e pramANe bolatA hatA ke, A baMne lokathI viruddha kArya karanArA hovAthI teo adhanya che. kemake rAjarANI to mAtA tulya che. tethI tenI sAthe saMcaranAro A puruSa kaI rIte prazaMsAne pAtra banI zake ? tyAre te carapuruSoe A baMne prakAranA puruSono vRttAMta rAjAne jaNAvyo. tyAre rAjAe jeo tenI niMdA karanArA hatA. temane sArI buddhivALA che ema jANI temanuM bahumAna karyuM ane jemaNe surupa vaNikanI anumodanA karI temane mArI nAMkhyA. 0 daSTAMta upanaya - AdhAkarma bhojana karanAra sAdhu-sAdhvIne joIne keTalAMka Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 Agama kathAnuyoga-6 temane dhanya mAne che ane keTalAMka dhikkAre che. tyAre bhagavaMte niSedha karelA bhojana karanAranI anumodanA karanArA paNa karmathI baMdhAya che. tethI te nigrahane lAyaka che. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 149 + : 0 AghAkarma saMbhava doSamAM zAlinuM dRSTAMta : saMkula nAme eka gAma hatuM. tyAM jinadatta zrAvaka raheto hato. jinamati temanI patnI hatI. te gAmamAM kodarA ane rAlaka ghaNAM utpanna thatA. tethI teno ja krUra gheraghera aTana karanArA sAdhuone prApta thato hato. vasati paNa strI, pazu, paMDaka Adi rahita hatI. temaja kaSya hatI. tyAM svAdhyAya paNa vinarahita thato hato. mAtra tyAM zAli odana prApta thatA na hatA. koI vakhate te saMkula gAmanI najIka bhakila nAmanA gAmamAM koI AcArya mahArAja padhAryA. temaNe saMkula gAme kSetrapratyuprekSaNA mATe sAdhuone mokalyA. sAdhuoe tyAM AvIne yathAvidhi jinadatta zrAvaka pAse vasati mAMtrI. jinadatta paNa sAdhudarzanathI harSita thayelA hRdaye teone kaSya vasati dekhADI. sAdhu tyAM rahyA. zAstrokta rIte bhikSATana karavA paDe ane bahirbhumine vize AkhA gAmanI pratyuprekSaNA karI. jinadatta zrAvake paNa vasatimAM AvIne yathAvidhi sarva sAdhuone vaMdanA karI, mahattaraka sAdhune pUchyuM ke, tamane vasati yogya lAgI ? tyAre te mahattaraka sAdhue kahyuM, "vartamAna yoga". tyAre jinadattane lAgyuM ke, A kSetra A sAdhuone pasaMda paDela lAgatuM nathI. tyAre teNe vicAryuM ke, bIjA sAdhuo paNa ahIM Ave che, chatAM ahIM koI rahetuM kema nathI ? ema vicArIne teNe koI saraLa sAdhune pUchayuM, tyAre teNe satya vRttAMta jaNAvyo. A kSetra sarva prakAre yogya che, paNa ahIM AcArya mahArAjane yogya zAli odana maLatA nathI, tethI ahIM rahevA yogya banatuM nathI. pachI A kAraNa jANIne te jinadatta zrAvake bIjA gAmamAMthI zAlinA bIja lAvIne potAnA gAmanA khetaramAM vavarAvyA. tethI ghaNA zAlI utpanna thayA. koI vakhate vihAra karatA tyAM sAdhuo padhAryA. te vakhate te zrAvake vicAryuM ke, A sAdhuone mAre zAli odana ApavA. jethI A kSetra AcArya mahArAjane yogya che, ema jANIne AcAryAdi sAdhu ahIM padhAre. vaLI jo mAtra mAre tyAM zAli odana maLaze to temane AdhAkarmanI zaMkA utpanna thaze. tethI sarve svajanone tyAM paNa zAli mokalI dauM. svajanone paNa zAli odana rAMdhavA sUcanA ApI. A sarva vRttAMta bALakoe paNa jANyo. eSaNA samitiyukta sAdhu bhikSA mATe aTana karatA hatA tyAre bALakonA vacano sAMbhaLyA ke, A zAli odana te sAdhu AvyA mATe raMdhAyA che, mArI mAtAe khAvA mATe ApyA che - ityAdi - AvI, AvI vAto sAMbhaLIne sAdhuoe vicAryuM ke, A bAbate nizcaya karavo jarUrI che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 195 jyAre sAdhuone nizcaya thayo ke, A AdhAkarma doSavALA ja odana che tyAre te sarve gharono tyAga karIne bIjA gharomAM bhikSA mATe aTana karavA lAgyA. jeone tyAM paryApta gaucarI na maLI te bIjA gAmamAM bhikSAne mATe nIkaLyA. A pramANe AdhAkarma doSano saMbhava jaNAya tyAM sAdhuoe bhikSAdi grahaNa karavA na joIe. 0 Agama saMdarbha :piMDani 184 thI 189 + 4 0 AdhAkarmInA abhojyatvamAM bilADAnA mAMsanuM dAMta : vakrapura nAme nagara hatuM. tyAM ugratejA nAme sipAI raheto hato. tene rUkimaNI nAme patnI hatI. koI vakhate ugratejAno moTo bhAI sodAsa temane tyAM paroNA tarIke Avyo. tyAre ugratejAe mAMsa kharIdIne patnIne ApyuM. rUkimaNI kAmakAjamAM vyasta hatI. tyAM bilADo mAMsa khAI gayo. eTalAmAM ugratejA ane sodAsane bhojanano samaya thaI, rukimaNI vyAkuLa thaI gaI. te vakhate koI marelA kApeTikanuM mAMsa koI kUtarAe bhakSaNa karIne teNInA gharanA AMgaNAmAM rukimaNInA dekhatAM ja vamana karI gayo. teNIe vicAryuM ke bIjuM mAMsa kharIdavA jaIza to ghaNuM moDuM thaI jaze. tethI A ja mAMsane dhoIne masAlo nAMkhIne pakAvI dauM. teTalAmAM sodAsa ane ugratejA bhojana karavA beThA. teNIe te mAMsa pIrasyuM. tyAre ugratejAe gaMdhAdi vizeSathI jANyuM ke, A to vamana kareluM mAMsa che. teNe dhamakAvIne rukimaNIne pUchyuM, tyAre bhayabhIta thayelI rukimaNIe satya hakIkata kahI dIdhI. tyAre teoe te mAMsanotyAga karI rukimaNIne Thapako ApIne pharIthI bIjuM mAMsa lAvIne raMdhAvyuM ane te khAdhuM. daSTAMta upanaya - je rIte kUtarAe vamela mAMsa saMskAryA pachI paNa khAvA lAyaka thAya kharuM ? e pramANe AdhAkarma paNa abhojya che. koI AcArya A dRSTAMtane judI rIte varNavatA kahe che ke, rukimaNInA ghera atisAranA vyAdhithI pIDAto koI kAryATika Avelo. teNe atisAranA vyAdhithI ThallAmAM mAMsanA kakaDA kADhyA. te vakhate tene ja dhoI, saMskArita karI rukimaNIe rAMdhelA. A vRttAMta ugratejAnI patnInA putra guNamitre jANyo hato. teNe bhojana veLA potAnA pitA ane kAkAne aTakAvyA ane sAco vRttAMta jaNAvI te na khAvA kahyuM. A rIte jema niSThAgata mAMsa abhojya che tema AdhAkarma bhojana paNa sAdhusAdhvIne abhojya che. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 214, 215 + 4 - 4 - 4 - 0 avidhi pariharaNamAM zAlinuM dRSTAMta : zAligrAma nAmaka gAme gAmaNI nAme vaNika hato. tenI patnInuM nAma paNa grAmaNI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 hatuM. koI vakhate te vaNika potAnI dukAne gayo. te vakhate bhikSAbhramaNa karatA koI akovida--bhadrika sAdhue tenA ghera praveza karyo. tyAre grAmaNI bhAryA temane ApavA zAliodana lAvI. sAdhue AdhAkarma doSanI zaMkA nivAravA teNIne pUchyuM ke, he zrAvikA! A zAli kyAMnA che. teNIe kahyuM vaNikane khabara. 196 tyAre te sAdhu zAli odana grahaNa na karIne bajAre gayo, tyAM vaNikane pUchyuM, tyAre vaNike kahyuM, magadha dezanI sImAe gobara nAmanA gAmathI A zAli Ave che te sAMbhaLI te sAdhu gobaragAma tarapha cAlyA. vaLI mArgamAM tene zaMkA thaI ke koI zrAvake A mArga sAdhune mATe karyo haze. AdhAkarmanI zaMkAthI te unmArge cAlyo. te vakhate unmArgamAM sarpa, kAMTA ane zikArI pazuo vaDe te upadrava pAmyo. te koI dizA jANato na hato. tathA AdhAkarmanI zaMkAthI vRkSanI chAyAno paNa tyAga karavAthI mastaka para sUryano tApa pAmIne mUrchA pAmyo. ghaNo ja vyathita thayo. A pramANe avidhie AdhAkarmAdi doSano tyAga karavAthI jJAnAdikano bhAgI thato nathI. tethI dravya, kuLa, deza ane bhAvane AzrIne vidhi pramANe doSano tyAga karavo. Agama saMdarbha : piMDani. 220 thI 22 + ; X 0 bhojana zuddha--pariNAma azuddha saMgha bhojananuM dRSTAMta :-- zatamukha nAme nagara hatuM. tyAM guNacaMdra zreSThI raheto hato. tene caMdrikA nAme patnI hatI. jinazAsanAnurAgI evA teNe unnata zikharavALuM jinacaitya karAvyuM. temAM RSabhadevanI pratimA sthApana karAvI. tyArapachI teNe saMghabhojana ApavAnuM prAraMbhyuM. te vakhate nIkaTanA gAmamAM koI sAdhuveSano viDaMbaka sAdhu hato. teNe loka paraMparAe saMghabhojananI vAta sAMbhaLI. te vakhate te sAdhu saMgha bhojana levA Avyo. saMgha bhojana to apAI gayuM hatuM. tethI te sAdhue zreSThI pAse yAcanA karI. tyAre zreSThIe caMdrikAne kahyuM ke, A sAdhune bhojana Apa. teNIe kahyuM ke, sarva kaMI apAI gayuM che. tyAre zreSThIe kahyuM ke, mArI potAnI rasoImAMthI Apa. tyAre teNIe paripUrNa bhojana ApyuM. pachI A saMghanuM bhojana che evI buddhithI tene grahaNa karI upAzraye jaIne vAparyuM. tyAre te sAdhue zuddha bhojana vAparyuM hovA chatAM pariNAmathI to te azuddha bhojana ja hatuM. azuddha adhyavasAya hovAthI te sAdhune karmano baMdha thayo. kemake bhojana zuddha paNa pariNAma azuddha hatA. Agama saMdarbha piMDani 230 + $; - X X X 0 bhojana azuddha paNa pariNAma zuddhe--khIrabhojana dRSTAMta : potanapura nagara hatuM. tyAM 500 sAdhuthI parivarelA udyata vihArI ratnAkara nAme AcArya bhagavaMta padhAryA. temAM priyaMkara nAme eka tapasvI sAdhu paNa hatA. te niraMtara Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMta upanaya 197 mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNa karatA hatA. koI vakhate pAraNAnA divase pAsenA gAmamAM vahoravA gayA, jethI tene mATe koI AdhAkarmI AhAra na banAve. te gAmamAM yazomatI zrAvikA hatI. teNIe loka mukhethI sAMbhaLela ke Aje priyaMkaramunine mAsakSamaNanA pAraNAno divasa che. tethI teNIe te divase "kadAca A tapasvI mATe tyAM pAraNA mATe padhAre" evI buddhie zAlinA odananI uttama khIra rAMdhI. tyArapachI "kadAca AdhAkarmanI zaMkAthI sAdhu na le to ?" ema vicArI teNIe zarAvalAmAM bALakone thoDI thoDI khIra ApI zIkhavI rAkhyuM ke, jo koI tapasvI sAdhune AvatA juo to bolavA lAgajo ke, he mAtA ! ame to ghaNI khIra khAdhI che have ame khAI zakatA nathI. pachI huM tamane Thapako Ape tyAre pharI bolajo ke, mAtA ! tuM roja khIra ja kema banAve che ? te tapasvImuni bhikSArthe bhramaNa karatA-karatA teNIne ghera AvyA. te vakhate manomana parama ullAsa pAmI. pachI bALako temane zIkhavyA pramANe bolavA lAgyA. tethI teNIe sAdhune kahyuM, A bALakone khIra racatI nathI, Apane khapa Ave to laI jAo. tyAre te sAdhue zaMkArahita thaIne khIra grahaNa karI, teNIe paNa bhakti vatsalatAthI khIra vaDe pAtra bharI dIdhuM. - sAdhue zaMkArahita ane vizuddha adhyavasAyavALA thaI te khIra laIne koI vRkSanI nIce gayA. iryApatha pratikramaNa karyuM. pachI svAdhyAyAdi karI bhAvanA karavA lAgyA ke mane Aje uttama evuM khIranuM bhojana maLela che, jo koI sAdhu Ave to saMvibhAga karuM. A prakAre te uttamottama bhAvanA bhAvavA lAgyA. pachI mUcharahitapaNe temaNe A khIrane vAparI. paNa vRddhi pAmatA vizuddha adhyavasAyavALA thakI teo kevaLajJAnane pAmyA. A rIte AhAra azuddha hovA chatAM pariNAmanI zuddhi ane bhagavaMtanI AjJAnI ArAdhanA karavAnA vizuddha bhAvothI AdhAkarmI AhAra vAparavA chatAM zuddha pariNAmo thakI kevaLajJAna thayuM. 0 Agama saMdarbha :piMDani 231 thI 233 + : - 4 - 4 - 0 AjJA ArAdhanA ane khaMDana viSaye udyAnagamana-dRSTAMta : caMdrAnanA nagarI hatI. tyAM caMdrAvataMsaka rAjA hato, trilokarekhA nAme rANI hatI. te rAjAne be udyAna hatA. sUryodaya ane caMdrodaya. koI vakhate vasaMtaRtumAM potAnA aMtaHpura sahita te rAjA kriDAyeM sUryodaya udyAnamAM javA vicAryuM. tyAre nagaramAM ghoSaNA karAvI ke koIe sUryodaya udyAnamAM javuM nahIM. ghAsa-lAkaDA vagere mATe javuM paDe to caMdrodaya udyAnamAM javuM. tyArapachI rAjAe sUryodaya udyAnanA rakSakone AjJA karI ke A udyAnamAM koIne praveza karavA devo nahIM. rAtre rAjAne vicAra Avyo ke, sUryodaya udyAna pUrva sanmukha che. tethI madhyAhna paryata sUrya sAmo Avaze. tethI huM caMdrodaya udyAnamAM jaIza. rAjA prAta:kALe caMdrodaya udyAnamAM gayo. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 Agama kathAnuyoga-6 A tarapha paTa7 sAMbhaLIne keTalAMka durjanoe vicAra karyo ke, ApaNe rAjarANIne joI nathI. prAta:kALe rAjA aMtaHpura sahita udyAnamAM AvavAno che. to ghaTATopa vRkSamAM gupta rIte rahIne rANIone joIzuM. e pramANe vicArI vizALa vRkSonI zALAmAM teo chupAI gayA. tevAmAM koI prakAre udyAnapAlake A jANyuM tyAre teone pakaDIne bAMdhI dIdhA. te ja vakhate keTalAMka tRNa ane kASThanA arthI loko caMdrodaya udyAnamAM gayA. tyAM rAjAne svecchApUrvaka rANIo sAthe krIDA karatA joyo. teone paNa udyAna rakSakoe pakaDIne bAMdhI dIdhA. tyArapachI udyAnamAMthI nIkaLI nagarI tarapha pAchA pharatA te baMne prakAranA lokone udyAnapAlakoe rAjAne dekhADyA. baMne prakAranA puruSono vRttAMta sAMbhaLyo. jeoe sUryodaya udyAnamAM praveza karyo. te sarve AjJAnA bhaMjaka hatA, tethI temane mArI nAMkhyA. caMdrodaya udyAne acAnaka AvI caDelAe rAjAjJAno bhaMga karela na hato, tethI te badhAMne choDI mUkyA. daSTAMta upanaya - AdhAkarmanA adhyavasAyavALA tevuM bhojana na kare to paNa sUryodaya udyAnamAM pravezela puruSo mAphaka AjJA virAdhaka hovAthI vinAza pAme che. pariNAmathI vizuddha evA tevuM bhojana kare to paNa AjJAnA bhaMjaka na hovAthI caMdrodaya udyAnamAM pravezelA puruSonI mAphaka mukta rahe che. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 234 thI 237 + ; 0 eSaNAmAM upayoga viSaye govatsanuM dRSTAMta : guNAlaya nAme nagara hatuM. tyAM sAgaradatta nAme zreSThI hato. tenI zrImatI nAme patnI hatI. te zreSThIe maMdirano jirNoddhAra karIne uttamottama maMdira banAvyuM. te zreSThIne guNacaMdra, guNasena, guNamUDa ane guNazekhara nAme cAra putro hatA. anukrame priyaMgulatikA, priyaMgurucikara, priyaMgusuMdarI ane priyaMgusArikA cAra putravadhU hatI. keTaloka kALa jatA zreSThInI bhAryA maraNa pAmI. zreSThIe gharanI sarva saMbhALa priyaMgulatikAne soMpI. te zreSThInA ghera vAcharaDA yukta evI eka gAya hatI. gAya bahAra caravA jatI, vAcharaDo ghera ja raheto. tene vahuo yathAyogya cAro-pANI ApatI. koI divase guNacaMdra ane priyaMgulatikAnA putra guNasAgaranA lagnano divasa Avyo. sarve vahuo viziSTa AbharaNathI vibhUSita thaIne sva-para maMDanAdimAM vyasta hatI. tethI vAcharaDo bhUlAI gayo. koIe tene cAro-pANI ApyA nahIM. madhyAhUM te zreSThI vAcharaDo hato tyAM jaI caDyo. zreSThIne AvatA joIne vAcharaDo AraDavA lAgyo. tyAre zreSThIe jANyuM ke, A vAcharaDo bhUkhyo-tarasyo che. tethI kopAyamAna thaIne teNe putravadhUone tADanA tarjanA karI. tethI vahuo utAvaLe yathAyogya cAro-pANI laI vAcharaDA pAse cAlI. te vakhate vAcharaDo devInI jema zobhatI uttama vahuo ke zobhatA gharamAMthI kazuM joto nathI. mAtra potAnA mATe lavAtA cArA pANIone ja jue che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 199 dRSTAMta upanaya sAdhue paNa kSudhAnA upazamanAdi mATe bhikSA mATe aTana kare tyAre AhAranI gaveSaNA sivAya anya koI vastu ke strI AdimAM dRSTi ke upayoga rAkhavo na joIe. 0 Agama saMdarbha -- piMDani. 247, 248 + ; - X ( X 0 dravyapUtimAM maNibhadra yakSAyatananuM dRSTAMta :- - samikSa nAme nagara hatuM. nagara bahAra maNibhadranuM yakSAyatana hatuM. koI vakhate te nagaramAM zItaLAno vyAdhi utpanna thayo. tyAre keTalAMke mANibhadra yakSanI mAnatA mAnI - jo ame A upadravathI mukta thaIzuM to AThama Adi tithie tamArI ujavaNI karIzuM. pachI teo koI prakAre upadravathI mukta thayA. teo mAnavA lAgyA ke A yakSano ja camatkAra che. tyAre teoe devazarmA nAmanA pujArIne vetanathI tyAM rAkhyo ane kahyuM ke, eka varSa sudhI AThamAdi tithie tAre ahIM yakSamaMDapane lIMpaNa Adi karI pavitra rAkhavo. te pUjArIe te vAta svIkAra karI. koI divase Aje ujamaNI che ema jANIne te sabhAne lIMpavA mATe sUryodaya pahelAM ja koI gAyanA vADAmAM chANa levA mATe pravezyo. te vakhate koI nokare ajIrNa thavAthI te ja vADAmAM durgaMdhI ajIrNanI viSTA karelI hatI. tyAM akasmAta ja koI bheMze AvIne chANano poDo mUkelo hato. devazarmA tyAM Avyo. poDA vaDe DhAMkAelI ajIrNa viSTAne teNe jANI nahIM. tethI e ja rIte poDA sahita tene grahaNa karI lIdhI. pachI yakSamaMDapane liMpyo. ujamaNI mATe AvelA mANaso jeTalAmAM tyAM jamavA mATe beThA ke turaMta atyaMta durgaMdha AvavA lAgI. tyAre devazarmAne pUchayuM ke, A durgaMdha kyAMthI Ave che ? teNe kahyuM, A viSaye huM kaMI jANato nathI. tyAre teoe sArI rIte tapAsa karatA lIMpaNamAM vAla AdinA kaNiyA joyA, madirAnI gaMdha jANI, tethI khabara paDI ke lIMpaNamAM viSThA bhaLelI che. tyAre sarve bhojanane azuci jANIne tyAga karyo. lIMpaNane mULa sahita ukheDI nAMkhIne bIjA chANa vaDe sabhAne lIMpI. bIjA bhojanAdika taiyAra karAvyA. A dravyapUtinuM dRSTAMta che. udgama koTinA avayava mAtrathI mizra azanAdika zuddha hovA chatAM dUSita thAya che, mATe teno tyAga karavo. 0 Agama saMdarbha : piMDani. 269, 270 + ; ---- X-X 0 parabhAvakrIta doSamAM devazarmA maMkhanuM dRSTAMta : zAligrAma nAme gAme devazarmA nAme maMkha raheto hato. tene tyAM varSAkALe koI vakhate sAdhuo comAsu rahyA. tyAre te maMkha sAdhunI kriyAne tathA rAgadveSa rahitapaNAne Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 joIne temanI bhaktimAM lIna banyo. tethI te roja teone bhaktAdika mATe nimaMtrita karavA lAgyo. tyAre sAdhuo tene zayyAtarapiMDa jANIne niSedha karatA hatA. tyAre te khaMkhe vicAryuM ke, A sAdhuo mAre ghera kaMI bhojana Adi grahaNa karatA nathI. jaoN kadAca bIjAnA gherathI apAvuM to grahaNa karaze nahIM. tethI comAsu pUrNa thavA AvyuM tyAre sAdhuone pUchyuM ke, Apane kaI dizAmAM javA bhAvanA che ? tyAre sAdhuoe potAnA bhAva pramANe je dizAmAM javuM hatuM te kahI dIdhuM. 200 tyArapachI te maMkha je dizAmAM jaI gokuLamAM potAno paTTa dekhADI vacana kuzaLatAthI lokone vaza karyA. tyAre te loko prasanna thaIne tene ghRta-dUdha Adi ApavA lAgyA. tyAre teNe kahyuM ke, huM jyAre mAMgu tyAre Apajo. pachI varSAkALa vItye sAdhuo vihAra karatA te dizAmAM AvyA. tyAre te maMkhe potAnI oLakhANa na thAya te rIte pUrve niSedha karelA ghI-dUdha Adi ekaThA karIne rAkhyA, pachI sAdhuone nimaMtraNA karI. tyAre sAdhuoe potAnA jJAna pramANe chadmastha dRSTithI gaucarInA doSo vicAryA. temane te AhAra zuddha jaNAtA grahaNa karyo. bhagavaMtanI AjJAnusAra temaNe gaveSaNA karI. jo teone temAM krIta, abhyAhata ke sthApanA doSa jaNAyo hota to grahaNa na ja karata. paNa ahIM parabhAvakrIta hatuM. sAdhuoe jANIne A rIte parabhAvakrIta AhAra levo na joIe. 0 Agama saMdarbha : - piMDani. 338, 339 + ; - X X 0 prAmitya doSa saMbaMdhe bhaginInuM dRSTAMta : kozalA nAme dezamAM koI gAma hatuM. tyAM devarAja nAme kuTuMbI raheto hato. sArikA nAme tenI patnI hatI. sammata Adi putro ane sammati Adi ghaNI putrIo hatI. AkhuM kuTuMba zrAvakadharmI hatuM. te ja gAmamAM zivadeva zreSThI hato. tene zivA nAme bhAryA hatI. koI divase te gAmamAM samudraghoSa nAme AcArya padhAryA. temanI pAse jinaprarUpita dharma sAMbhaLI saMvega thavAthI saMmate dIkSA lIdhI. kALakrame saMmata sAdhu samartha gItArtha thayA. teNe vicAryuM ke, mAro koI kuTuMbIjana dIkSA grahaNa kare to sAruM. A pramANe vicArI guru AjJApUrvaka teo potAnA baMdhunA gAme AvyA. tyAM bahAranA pradezamAM koI pariNata uMmaravALA puruSane teNe pUchyuM ke, ahIM devarAja nAmanA kuTuMbInA koI saMbaMdhI che ? tyAre teNe kahyuM ke, phakta saMmati nAmaka vidhavA putrI jIve che. te sAMbhaLI saMmata sAdhu teNIne ghera gayA. teNIe bhAImunine AvatA joIne bahumAnapUrvaka temane vaMdanA karI, pachI paryupAsanA karavA lAgI. teNe bhAImuni nimitte kaMIka AhAra banAvavA vicAryuM. tyAre sAdhue kahyuM ke, amane nimitta AhAra kalpato nathI. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 201 tyAre saMmati daridra hovAthI, koI vaNikane tyAMthI be paLI tela udhAra lIdhuM. te paNa roja bamaNuM thAya te rIte parata karavAnI zarate lAvelI. bhAImunine teNe vahorAvyuM. temaNe paNa zuddha che tema mAnIne grahaNa karyuM. pachI bhAI munie dharma kahyo. tethI koInA gharanuM kAma karIne udhAra lAvela tela pAchuM ApI zakI nahIM. bIje divase bhAI munie vihAra karyo, tethI zoka vyApta banelI te bIje divase paNa be paDI tela parata karI zakI nahIM. trIjI divase telanuM devuM cAra paLI thaI gayuM, tethI teTaluM devuM bharapAI na karI zakI. e pramANe teNInuM vadhatA-vadhatA ghaDA pramANa thaI gayuM. tyAre zreSThIe kahyuM ke, jo mAruM devuM na bharI zake, to mArI dAsI thA. teNIe dAsIpaNuM aMgIkAra karavuM paDyuM. keTalAMka varSe saMmata sAdhu vihAra karatA te ja gAme pAchA AvyA. potAnI bahenane gharamAM na joI. pachI tenI bhALa meLavatA khabara paDI ke teNIe dAsIpaNuM karavuM paDe che. tyAre teNe bahenane kahyuM ke, tuM ciMtA na kara, huM tane choDAvI daIza. tyArapachI saMmatamuni zivadeva vaNikane tyAM praveza karyo. bhikSA ApavA mATe zivA zeThANI hAtha dhovA pravRtta thaI. te joIne sAdhue teno niSedha karyo. amAre A rIte bhikSA na kalpe. te vakhate nIkaTamAM rahelA zreSThIe kahyuM ke, AmAM kayo doSa che ? tyAre sAdhue kAya-virAdhanAdi doSone jaNAvyA. tyAre AdaravALA zreSThIe tene kahyuM ke, ApanI vasati kyAM che ? ame dharmazravaNa mATe AvIe. tyAre saMmata sAdhue kahyuM ke, haju mane vasati maLela nathI. tyAre ziva vaNike potAnA gharamAM vasati ApI. haMmezAM temanI pAse dharmazravaNa karavA lAgyo. pachI teNe samyakatva sahita aNuvato svIkAryA. pachI abhigrahonuM varNana sAMbhaLIne zivadeve paNa niyama karyo ke, koIpaNa pravajyA aMgIkAra kare to mAre teno niSedha na karavo. tyAre zivadevano moTo putra ane saMmati baMne dIkSA levA taiyAra thayA. zreSThIe baMnene anumati ApatA teoe dIkSA grahaNa karI. sAdhue A rIte prAmityadoSayukta bhikSA grahaNa karavI nahIM. 0 Agama saMdarbha :piMDani 345 thI 347 + + 0 abhyAhata doSa viSayamAM modaka bhojanuM daSTAMta : koI gAmamAM dhanAvaha Adi ghaNAM zrAvako ane dhanavatI Adi ghaNI zrAvikAo hatA. sarve eka ja kuTuMbanA hatA. koI divase temane tyAM vivAha mahotsava thayA pachI ghaNAM modaka Adi vadhyA hatA. tyAre temane thayuM ke A sAdhuone ApIe jethI ApaNane ghaNuM puNya thAya. keTalAMka sAdhu ghaNAM dUra che, keTalAMka najIka che. nadI hovAthI apUkAya virAdhanAne bhaye Avaze nahIM. vaLI Ave te paNa kadAca AdhAkarmanI zaMkAthI grahaNa karaze. nahIM mATe ApaNe ja gupta rIte jaIne temane vahorAvIe. vaLI temane thayuM ke sAdhuone azuddha mAnIne grahaNa na paNa kare, to ApaNe Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 Agama kathAnuyoga-6 brAhmaNadine ApIe to sAdhuone te joIne azuddha hovAnI zaMkA na rahe. tethI sAdhuonA AvAgamananA sthAne rahIne ApaNe modaka ApIe. A pramANe vicArIne koI maMdiranA bahAranA bhAge rahIne brAhmaNAdine thoDuM thoDuM ApavA lAgyA. te samaye uccArAdikane mATe nIkaLela sAdhuone joIne nimaMtraNa karI, tyAre sAdhuoe tene nirdoSa AhAra mAnI grahaNa karyo. pachI te sAdhuoe bIjA sAdhuone A vAta karI. amuka sthAne eSaNIya azanAdi prApta thAya che. te sAMbhaLI teo paNa grahaNa karavA AvyA. keTalAMka temane ghaNAM modakAdi ApavA lAgyA. to keTalAMka mAyAkapaTathI temane aTakAvavA lAgyA ke thoDuM Apo, bAkInuM ApaNA bhojanane mATe thaze. ityAdi. have je sAdhuo prathamAlikA (navakArazI)vALA hatA. temaNe to vAparyuM, paNa porisI Adi pratyAkhyAnavALA hatA teoe paNa AhAra karavo zarU karyo. purimakRvALA sAdhue AhAra zarU karela na hato. tyAre zrAvakoe vicAryuM ke have sAdhuoe vAparI lIdhuM haze. tethI temane vaMdanAdi karIne ApaNe potapotAnA sthAne jaIe. A pramANe vicArI kaMIka adhika prahara thayo tyAre sAdhune tyAM pahoMcI naiSedhikI karI zrAvakocita vyavahAra karavA lAgyA. tyAre sAdhuone thayuM ke A zrAvako ghaNAM vivekI lAge che. paraMparAe jANyuM ke, teo amuka gAmanA che. tethI nizcaya karatA jANyuM ke, A loko to ApaNA nimitte ja ahIM modakAdi AhAra lAvyA hatA. tyAre temane purima pratyAkhyAna hatuM. teoe AhAra na karyo. jemaNe hAthamAM koLIo lIdhelo temaNe paNa pAtramAM pAcho mUkI dIdho. jemaNe mukhamAM mUkela paNa gaLe utArela na hato, temaNe mukhamAMthI bahAra kADhI rAkhanI kuMDImAM nAMkhI dIdho. bAkInuM badhuM ja paraThavI dIdhuM. A rIte sAdhuoe abhyAhata doSane varjavo joIe. 0 Agama saMdarbha :piMDani 365 thI 368 + vR; 0 mAlApahata doSamAM bhikSunuM dRSTAMta : jayaMtapura nAme nagara hatuM. tyAM yaditra nAme gRhapati hato. tene vasumatI nAme patnI hatI. koI vakhate dharmaci nAmaka sAdhue bhikSA mATe praveza karyo. indriya nIcaDI, rAgadveSarahita ane eSaNA samitiyukta te sAdhune joIne yadinnane viziSTa dAna ApavAnA pariNAma thayA. teNe vasumatIne kahyuM, Adarasahita modaka Apa. te vakhate modaka UMce TAMgelA sikkAmAM hatA. teNI te levA UbhI thaI, te vakhate mAlApahata bhikSA jANIne te sAdhu gharamAMthI nIkaLI gayA. tyArapachI turaMta ja te ghera koI bhikSuka Avyo. tyAre yadinne pUchayuM ke, he bhikSu ! hamaNAM ahIM AvelA sAdhue sIkkAmAMthI lAvIne apAtI bhikSA kema na lIdhI ? tyAre te bhikSu uparanA dveSathI A pramANe bolyo ke, pUrvabhave dAna dIdhuM nathI tevA A rAMkaDA che. tethI pUrvakarmanA yogo tamArA jevA zreSThInA ghera snigdha ane madhura bhojana pAmatA hatA. paNa have to temane Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 203 garIbanuM aMtaprAMtAdika bhojana ja khAvAnuM che. tyArapachI te yadine te ja modaka vasumatIne kahIne te bhilune apAvyA. tyAre teNI modaka levA caDI. te vakhate ghaDAmAM uttama dravyathI banAvelA modakanI sugaMdhathI koI prakAre tyAM sarpa AvIne rahelo hato. vasumatI paganI pAnI UMcI karIne jevo modaka levA ghaDAmAM hAtha nAMkhatI hatI ke te sarpa tene Dasyo. te vakhate citkAra karatI te pRthvI para paDI. te vakhate yadi kutkAra karatA sarpane joyo. tyAre maMtravAdIone bolAvyA. auSadho maMgAvyA. tenA vaDe teNI nirogI thaI. pharI dharmaci sAdhu tyAM bhikSArthe AvyA. lakSaditre temane Thapako ApatA kahyuM ke, tame te vakhate sarpane jovA chatAM kema upekSA karI ? tyAre te sAdhu bolyo ke, meM sarpane joyo na hato. paNa sarvajJa bhagavaMtanI AjJA mujaba ame mAlApahata bhikSA grahaNa karatA nathI. tethI huM pAcho pharyo hato. te sAMbhaLIne yadinane thayuM ke, aho ! bhagavaMte sAdhuone A kevo nirapAya dharma kahyo che. ityAdi vicArIne temaNe dharmaracine vaMdanA karI. tyArapachI yadinne temane jinezvara kathita dharma pUchayo. sAdhue paNa saMkSepathI tene dharma kahyo. tyAre tenuM mAthAsUnavIya dUra thayuM. yathAsthita heya-upAdeyane jovA lAgyo. tyArapachI madhyAhna guru pAse AvIne vizeSa prakAre dharma sAMbhaLIne te daMpatIe saMvega pAmI dIkSA lIdhI. A rIte sAdhue mAlApahata doSano tyAga karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 388, 389 + 9: 0 mAlApahata doSa saMbaMdhe modakadAnanuM daSTAMta : jayaMtI nAme nagarI hatI. temAM suradatta nAme gRhapati hato. tene vasuMdharA nAme patnI hatI. koI vakhate tene tyAM bhikSA mATe guNacaMdra sAdhue praveza karyo. prazAMta, nispRhI evA temane AvatA joIne suradatte vasuMdharAne kahyuM ke, mALa uparathI modaka lAvIne sAdhune Apa. te vakhate te strI garbhavatI hatI. to paNa patinI AjJA mAnI modaka lAvavA mATe nIsaraNI upara caDhavA prayatna karavA lAgI. te vakhate mAlApahata bhikSA saMyatane na kahyuM, tema vicArI sAdhu gharamAMthI nIkaLI gayA. te vakhate koI kapilamatano bhikSu bhikSArthe Avyo. tyAre te suradatte tene pUchayuM, he bhikSu ! te sAdhue mALa uparathI ANelI bhikSA kema grahaNa na karI? tyAre irSyA vaza te saMbaMdha vinAnuM kaMIka bolI gayo. tyAre suradatte vasuMdharAne te bhikSune modaka ApavA kahyuM. vasuMdharA modaka levA nIsaraNI upara caDavA jatI hatI. tyAre teNIno paga lapasyo, garbhiNI hovAthI te paDI gaI, nIce ghaMTralo hato. teno khIlo vAgatA teNInI kukSi phATI gaI, garbha taraphaDato bahAra paDI gayo. pachI garbha ane vasuMdharA baMne maraNa pAmyA. pharI koI vakhate guNacaMdra sAi bhikSArthe tene tyAM AvyA. tyAre suradatte temane pUchayuM ke, he pUjya ! jema tame jJAnacakSu vaDe AvanArA vinAzane joIne bhikSAno tyAga Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 Agama kathAnuyoga-6 karyo, tyAre tame amane vipattinI vAta kema na karI ? tyAre sAdhue kahyuM ke, huM kaMI paNa jANato nathI. kevaLa amane sarvajJano evo upadeza che ke, sAdhune mAlApahata bhikSA kalpa nahIM ityAdi - pUrvavat bhikSunA dRSTAMta mujaba jANavuM - yAvat - suradatte pravajyA grahaNa karI. (upanaya pUrvavat jANavo.) 0 Agama saMdarbha :piMDani. 391 + 9 0 Acchedya doSanA saMdarbhamAM govALanI kathA : vasaMtapura nAme nagara hatuM. tyAM jinadAsa zrAvaka hato. rukimaNI tenI patnI hatI. temane tyAM vatsarAja nAme govALa hato. te dara AThame divase sarve gAya-bheMsonA dUdhane grahaNa karato hato. koI vakhate sAdhunuM eka saMghATaka (yugala) bhikSA mATe AvyA. te ja divase dUdha levAno govALano vAro Avyo. teNe sarve gAya-bheMsane dohI. jinadAsa zrAvake sAdhuyugalane uttama pAtra jANI temane bhaktithI azanAdi ApyA pachI, pe'lA govALanuM dUdha baLAtkAra laIne ApyuM. te vakhate govALane sAdhu para dveSa thayo, paNa mAlikanA bhayathI kaMI bolyo nahIM. tyArapachI dUdhanuM pAtra kaMIka uNuM laIne ghera gayo. tenI patnI te joIne roSa pAmI. tyAre govALe satya vAta kahetA teNI paNa sAdhu para Akroza karavA lAgI. nAnA bALako paNa ochuM dUdha joIne raDavA lAgyA. A pramANe samagra kuTuMbane vyAkuLa joI te govALane sAdhu upara ghaNo roSa utpanna thayo. tyAre te govALa te sAdhune mAravA cAlyo. mArgamAM sAdhune joIne lAkaDI laIne tenI pAchaLa doDyo. sAdhunuM te tarapha dhyAna gayuM. tene kopAyamAna joIne vicAryuM ke, jinadAse baLAtkAre AnI pAsethI dUdha laIne mane ApyuM tethI te mAravA Ave che. tyAre sAdhu prasanna vadana thaIne temanI sanmukha cAlyA. temaNe govALane kahyuM ke, tArA mAlikanA AgrahathI meM dUdha lIdhuM hatuM, tuM tAruM dUdha pAchuM grahaNa kara. Ama kahetA teno kopa zAMta thaI gayo. teNe sAdhune kahyuM, he suvihita ! huM tamane mAravA Avela, paNa ApanA vacanathI mAro kopAgni zAMta thayo che tethI tame ja te dUdha grahaNa karo. meM to tamane prANano nAza karyA vinA choDI mUkayA paNa pharIthI AvuM Acchedya grahaNa karazo, nahIM. ema kahI te govALa pAcho pharyo. A rIte sAdhue Acchedya doSayukta AhAra levo na joIe. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 397, 38 + vR 0 anikRSTa doSa viSayamAM modakanuM dRSTAMta : ratnapura nagaramAM mANibhadra Adi batrIza mitro hatA. teoe koI vakhate ujANI nimitte sAmAnya modako karAvyA. pachI ujANIe gayA. tyAM ekane modakanuM rakSaNa karavA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 205 rokI, bAkInA 31 nadImAM snAna karavA gayA. te avasare koI lolupa sAdhu bhikSA mATe Avyo. teNe modakane joyA. tyAre laMpaTapaNAthI dharmalAbha ApIne te puruSa pAse modaka mAMgyA. tyAre te bolyo, he pUjya ! A modaka mane ekalAne AdhIna nathI. paNa bIjA 31 mitronA paNa A modaka che. tethI huM kema ApuM ? tyAre te sAdhue kahyuM ke, teo kyAM che ? teNe kahyuM ke, te nadImAM snAna karavA gayA che. tyAre pharIthI sAdhue kahyuM ke, zuM tuM bIjAnA modaka vaDe puNya karavA samartha nathI? tuM kharekhara ! mUDha che. vaLI jo tuM batrIze modako mane Ape to paNa tArA bhAgamAMthI to eka ja modaka jAya che. tethI alpa vyaya karIne paNa tuM mane sarve modako ApI puNya upArjana kara. A pramANe kahetA teNe sarve modako ApyA. sAdhunuM pAtra bharAI gayA. tyAre harSita thayela te sAdhu tyAMthI nIkaLyo. tevAmAM te mANibhadrAdi temanI sanmukha AvyA. teoe sAdhune pUchayuM, he pUjya ! A pAtramAM zuM che ? tyAre sAdhune lAgyuM ke, A te modakanA svAmI lAge che. jo satya kahIza to teo modaka pAchA mAMgaze. tyAre sAdhu mauna rahyA. tyAre bhArathI namelA sAdhune joIne zaMkAthI pAtra jovA mAMgyuM. temAM modako joIne kopAyamAna thayelA teoe modakarakSaka puruSane kahyuM ke, zuM Ane te sarve modako ApI dIdhAM? tyAre te bhayathI kaMpato bolyo ke, meM ApyA nathI. tyAre mANibhadrAdike sAdhune kahyuM, he pApI ! tuM cora che, sAdhuvezanI viMDabanA karanAra che. tuM atyAre corInA mAlasahita pakaDAyo che. have tAro chuTakAro kema thaze ? ema kahI tenA vastra-pAtra kheMcyA. pachI temane rAjakuLamAM laI gayA. tyAre lAthI te sAdhu kaMI bolI zakyA nahIM. daSTAMta upanaya - A rIte vastunA mAlika na hoya to temanA ekanI pAsethI arthAt anikRSTa doSayukta grahaNa karavuM nahIM. 0 Agama saMdarbha :piMDani 408 thI 411 + vRka 0 dUti doSanA viSayamAM svagrAmadUtInuM dRSTAMta : vistIrNa nAme gAma hatuM, tenI najIka gokula nAme gAma hatuM. vistIrNa gAmamAM dhanadatta nAme kuTuMbI raheto hato. tene priyamatI nAme patnI hatI. devakI nAme putrI hatI. teNIne te ja gAmamAM suMdara nAme mANasa paraNyo. temane baliSTha nAme putra thayo. revatI nAme putrI thaI. te revatI gokuLa gAmanA saMgama nAmanA mANasane paraNI. - priyamatI mRtyu pAmI. dhanadatte pravajyA grahaNa karI. guru sAthe vicAravA lAgyA. keTaleka kALe te vistIrNa gAme AvyA. potAnI putrI devakInI vasatimAM rahyA. te vakhate te baMne gAmane paraspara vaira cAlatuM hatuM. te vakhate vistIrNa grAmavAsIe gokuLa grAma para dhADa mATe taiyAra karI. te ja vakhate dhanadatta sAdhu gokuLagrAme bhikSA levA cAlyA. tyAre devakI putrIe kahyuM, Apa gokuLa gAma jAo Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 Agama kathAnuyoga-6 cho. to ApanI dohitrI (mArI putrI) revatIne kahejo ke, tArI mAtAe kahyuM che ke, A gAmanA loko mArA gAma upara dhADa mAravA AvavAnA che. tethI tArI milkata ekAMtamAM gopavI deje. te sAdhue te pramANe ja karyuM. A vAta revatIe potAnA pati saMgamane kahI. saMgame AkhA gAmane kahI. AkhuM gAma sannaddhabaddha kavacavALuM thayuM. bIje divase vistIrNa gAmanA loko moTI dhADa laIne AvyA. paraspara moTuM yuddha thayuM. temAM suMdara ane baliSTha paNa dhADamAM gayelA. saMgama gokuLa gAmamAM ja vasato hato. traNe mRtyu pAmyA. te vakhate devakI pati, putra ane jamAInuM maraNa sAMbhaLIne vilApa karavA lAgI. tene nivAravA gAmaloko AvyA. pUchayuM ke, jo gokuLa gAme dhADa AvatI na jANI hota to A koI marata nahIM. tethI batAva ke kayA duSTa A vAta karI dIdhelI ? AvuM lokavacana sAMbhaLI te krodha pAmIne bolI ke meM ajANatAthI ja mArA pitAmuni sAthe saMdezo mokalelo. tyAre te sAdhu sarva sthAne dhikkAra pAmyA. temaja pravacananI malinatA thaI. tethI sAdhue A rIte dUtI kArya karavuM na joIe. 0 Agama saMdarbha:piMDani. 468, 469 + vRkSa 0 nimitta doSa viSaye grAmanAyakanuM daSTAMta : koI grAmanAyaka potAnI patnIne ghera mUkI yAtrAe gayelo. tenI patnIne koI sAdhue nimitta vaDe vaza karI. dUra gayelA gAmanAyake vicAryuM ke, huM gupta rIte ekalo ghera jaIne mArI patnInI ceSTA jouM ke, te suzIla che ke du:zIla che ? teNIe sAdhu pAsethI patinuM Agamana jANIne sarva parivArane tenI sAme mokalyo. gAmanAyake temane pUchayuM ke, he bhAIo ! tame mAruM Agamana kaI rIte jANyuM ? teo bolyA ke, amane bhoginIe kahyuM, te vakhate te sAdhu tenA ghera Avela hatA. bhoginIne khAtarI karAvavApUrvaka teNe grAmanAyaka je vAto karelI, je svapna joyeluM, teNInA zarIra para je nizAnIo hatI ityAdi sarve kahyuM. tyAre gAmanAyaka ghera Avyo. teNIe teno yathocita satkAra karyo. gAmanAyake teNIne pUchayuM ke, teM mAruM Agamana kaI rIte jANyuM ? teNI bolI ke, sAdhunA nimitta jJAnathI. tyAre teNe pUchayuM ke tenI koI bIjI pratIti che ? tyAre teNIe sarva vRttAMta kahyo. vaLI teNIe kahyuM ke, mAra guhya pradeze je tala che, te paNa sAdhue kahyuM, tyAre te irSyAthI saLagI gayo. teNe kopAyamAna thaIne sAdhune pUchayuM, he sAdhu ! batAvo A ghoDInA garbhamAM zuM che ? sAdhue kahyuM, pAMca tilakavALo vachero che. te sAMbhaLI teNe vicAryuM ke, jo A vAta satya haze to sAdhunI badhI vAta satya mAnIza. anyathA Amane mArI nAkhIza. A pramANe vicArIne teNe ghoDIno garbha vidAryo. tyAre taraphaDato pAMca tilakavALo vachero garbhamAMthI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 207 paDyo. tyAre gAmanAyakano kopa zAMta thaI gayo. (vachero maraNa pAmyo.). tethI A rIte sAdhue nimittadoSa sevavo na joIe. 0 Agama saMdarbha :piMDani. 47ra thI 474 + vR; 0 jAti AjIvakamAM brAhmaNaputra kathananuM daSTAMta : bhikSA mATe aTana karatA koI sAdhue koI brAhmaNanA ghera praveza karyo. tyAM tenA putrane homAdika kriyA karato joIne tenI sanmukha potAnI jAti pragaTa karavA mATe te bolyo ke, homAdika kriyAne avitapaNe karavAthI A tamAro ja putra jaNAya che. athavA A samyak prakAre gurukULamAM rahyo lAge che. athavA A putra AcAryanA guNo sUcave che, tethI A avazya moTo AcArya thaze. te sAdhue A pramANe kahyuM, tyAre brAhmaNa bolyo, he sAdhu ! tame avazya brAhmaNa cho jethI homAdikane jANo cho. te sAMbhaLI sAdhu mauna rahyA. A rIte teNe potAnI jAti pragaTa karI. Ama karavAmAM aneka doSo che. te A pramANe - jo te brAhmaNa bhadrika hoya to jAtinA pakSapAtathI ghaNo AhArAdika apAve. te jAti upajIvananuM nimitta che, tethI bhagavaMte teno niSedha karyo che. jo te brAhmaNa prAMta hoya to - A pApAtmA dharmabhraSTa thayo che, teNe brAhmaNapaNAno tyAga karyo che ema vicArI gharamAMthI kADhI mUke ityAdi anAdara kare. A ja pramANe kSatriyAdikane vize jANavuM. tethI sAdhue jAti AjIvikA prApta na karavI joIe. 0 Agama saMdarbha:piMDani 477 + 4 0 krodhapiMDanA viSayamAM mRta mAsika bhojananuM dRSTAMta - hastakalpa nAmaka nagaramAM koI brAhmaNane ghera marelAnA nimitte mAsika bhojana apAtuM hatuM. te vakhate koI sAdhu mAsakSamaNane aMte bhikSA mATe AvyA. temaNe brAhmaNane apAtA ghebara joyA. te sAdhune dvArapALe niSedha karyo. tyAre krodhathI te sAdhu bolyA ke, A mRtaka mAsika bhojana tame na ApyuM to have bIjA mAsikamAM Apazo. A pramANe kahIne te sAdhu tyAMthI nIkaLI gayA. ' have daivayoge te ja gharamAM pAMca-cha divasa bAda bIjo manuSya marI gayo. tenA mAsikamAM bhojana devAnuM hatuM. tyAre te sAdhu pharI mAsakSamaNane pAraNe tyAM pahoMcyA. te ja pramANe dvArapALe niSedha karyo. tyAre pharI krodhita thaI bolyA ke, pharI bIjA mAsikamAM tame mane bhojana Apazo. tyArapachI daivayoge pharI te ja gharamAM koI maraNa pAmyuM. A jANI te sthavira dvArapALe vicAryuM ke, pahelAM paNa A sAdhue be vakhata Avo zApa Apelo, be manuSya Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 marI gayA. have trIjI vakhata koInuM mRtyu na thAo. evI anukaMpAthI teNe gRhanAyakane badhI vAta karI. teNe AvIne Adara sahita sAdhune khamAvIne ghevara vagere temane icchA pramANe ApyuM. tethI sAdhue Avo krodhapiMDa grahaNa na karavo joIe. 0 Agama saMdarbha : piMDani. 502 + vR; 208 x - 0 mAnapiMDa viSayamAM kSullaka sAdhunuM dRSTAMta : giripuSpita nAmaka nagaramAM siMha nAme AcArya saparivAra padhAryA. eka vakhata te nagaramAM sevakki (seva)no utsava hato. te divase sUtraporisI bAda eka sthAne yuvAna sAdhu ekaThA thayA. temano paraspara saMlApa thayo. temAM koIka sAdhu bolyA ke, A badhAmAMthI kayA sAdhu savAramAM seva lAvaze ? tyAre guNacaMdra nAmaka kSullaka sAdhu bolyA, huM lAvIza. tyArapachI teoe kahyuM ke, jo te seva sarva sAdhuone paripUrNa nahIM thAya, athavA ghI--goLarahita hoya to tenuM kaMIpaNa prayojana nathI. tethI jo avazya lAvavI ja hoya to paripUrNa ghI--goLasahita lAvavI. tyAre kSullaka sAdhu bolyA ke, tame iccho cho tevI ja lAvIza. A pramANe pratijJA karIne naMdIpAtra laIne bhikSAne mATe te nIkaLyA. koI kauTuMbikane ghera gayA. * = tyAM teNe ghaNI seva joI, tathA ghI goLa paNa ghaNAM taiyAra karelA joyA te vakhate teNe aneka vacano vaDe sulocanA nAmaka kauTuMbikapatnI pAse yAcanA karI, paNa teNIe sarvathA niSedha karyo. tyAre irSyA pAmelA kSullake kahyuM ke, huM ghI-goLa sahita A sevane avazya grahaNa karIza. sulocanA paNa kopAyamAna thaIne bolI ke, jo tuM A sevamAMthI kaMIpaNa pAme, to mArI nAsikA para prasravaNa karyuM tema jANavuM. te sAMbhaLI kSullaka "A kArya avazya karavuM' tema vicArIne tenA gharamAMthI bahAra nIkaLI gayo. tyArapachI koIne pUchyuM ke, A ghara konuM che ? teNe kahyuM, viSNumitranuM che. tyAre te kSullaka sAdhue sabhAmAM jaIne pUchayuM ke, he manuSyo ! ahIM viSNumitra koNa che ? tyAre te lokoe prayojana pUchyuM. sAdhue kahyuM ke, mAre temanI pAse kaMIka yAcanA karavAnI che. tyAre hAsya karIne teo bolyA ke, te kRpaNa che, tethI tamane kaMIpaNa Apaze nahIM. te vakhate viSNumitrae potAnI apabhrAjanA na thAya, ema vicArI sAdhu pAse jaIne kahyuM, huM ja viSNumitra chuM. mAMgo. tyAre kSullaka sAdhu bolyA ke, strIne AdhIna evA cha puruSomAMthI jo tuM eka paNa na ho to tArI pAse yAcanA karuM. te sAMbhaLI loko bolyA ke, te cha puruSa koNa ? jemAMno A viSNumitra eka hoya tema tame kaho cho- tyAre kSullaka sAdhue kahyuM ke, (1) zvetAMguli, (2) bakoDDAyaka, (3) kiMkara, (4) snAyaka, (5) gRdhra iva riMkhI, (6) hadajJa. te A pramANe-- (1) zvetAMguli - koI gAmamAM koI puruSa potAnI patnInI icchA pramANe vartanAro hato. te savAre bhojana mAMge tyAre tenI patnI kahetI - tame ja cUlAmAMthI rAkha bahAra kADho. pADozIne tyAMthI agni lAvo, tenA vaDe agni saLagAvo, cUlA para Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 209 vAsaNa mUko. e pramANe rasoI taiyAra karo, pachI huM tamane pIrasuM. te puruSa haMmezAM tema karato, roja rAkha kADhavAthI tenI zveta aMguli thaI javAthI, loko tene zvetAMguli kahevA lAgyA. (2) bakohAyaka :- koI gAmamAM koI puruSa potAnI patnInA mukhadarzana sukhamAM laMpaTa hato. tethI teNInI AjJAmAM vartato hato. koI vakhate tenI patnIe kahyuM ke, tuM je AjJA Ape, te huM karuM ja chuM. paNa loko na jue mATe rAtrinA chellA prahare taLAvamAMthI pANI bharI lAve che. tenA AvAgamanathI ane ghaDAnA avAjathI taLAvamAM rahelA bagalA uDI jatA hatA. A vRttAMta jANIne loko tene bakoTTAyaka kahevA lAgyA. (3) kiMkara - koI gAmamAM koI puruSa patnInA stana, jaghanAdino sparza karavAmAM laMpaTa hovAthI patnInI icchA mujaba vartato hato. te roja uThIne hAtha joDIne kaheto ke, huM zuM karuM ? te je-je kAma soMpatI te kAma te puruSa karato hato, tethI loko tene kiMkara nAme bolAvatA hatA. (4) snAyaka - koI gAmamAM eka puruSa patnInI AjJAmAM raheto hato. koI divase tenI patnIe kahyuM ke, huM snAna karavA icchuM chuM. teNIe kahyuM, AmaLAne zilA para vATo, khAnanI dhotI pahere. telano mAlIza karo, ghaDAne hAthamAM lyo, pachI taLAvamAM snAna karIne jaLathI bharIne Avo. teNe patnInI AjJAnuM te rIte roja pAlana karavAnuM zarU karyuM. lokoe tene nAyaka nAme bolAvavo zarU karyo. (5) gRdhra iva rikhI :- koI gAmamAM koI puruSa patnInI AjJAnuM pAlana karato hato. ekadA te strI rasoI karavA beThI. teNe teNInI pAse bhojana mAMgyuM. teNIe kahyuM, thALI lAvo. tyAre teNIe bhojana pIrasyuM. teNI bolI - bhojananA sthAne jaIne jamo. teNe tema karyuM. pachI teNe osAmaNa mAMgyuM. patnI bolI thALI laIne mArI pAse Avo. tyAre te gRdhra pakSInI mAphaka ubhaDaka page tyAM gayo. e ja pramANe teNe takrAdika grahaNa karyA. lokoe A vRttAMta jANIne tenuM nAma gRdhra iva riMkhI pADI dIdhuM. (6) hadajJa - koI gAmamAM patnInuM mukha jovAmAM laMpaTa koIka puruSa teNInA hukamane tAbe hato. tene eka putra thayo. te pAraNAmAM ja rahyo. te bALaka viSTA karato hato. te viSTAthI te pAraNuM ane bALakanA vastro kharaDAtAM hatAM. tyAre teNI kahetI hatI ke, bALakane sApha karo, vastro dhuvo. tyAre teNInI AjJAnuM pAlana karavA lAgyo. A rIte te bALakanA hadana prakSAlana karato hovAthI tenuM nAma hadajJa pADI dIdhuM. A pramANe sulaka sAdhue kahyuM tyAre sabhAmAM sarva loko aTTahAsya karIne kahyuM ke, he bhullaka ! A viSNamitra to cha e puruSonA guNone dhAraNa kare che. tethI strI pradhAna evA AnI pAse tame kAMI paNa mAMgazo nahIM. tyAre viSNamitra bolyo ke, huM kaMI te cha puruSo jevo nathI, tethI Apa mArI pAse mAMgo. tyAre sulake kahyuM ke, mane ghI-goLa sahita sevathI mAruM pAtra bharI do. viSNumitre kahyuM ke, cAlo ApuM. pachI te bhulakane sAthe laI potAne ghera cAlyo. gharanuM dvAra AvatA sulake kahyuM, huM pahelA paNa tamAre ghera Avelo. tamArI patnIe pratijJA karI che ke, te mane 6/14 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 Agama kathAnuyoga kaMIpaNa nahIM ApuM. tethI have tamane jema yogya lAge tema karo. tyAre viSNamitre kahyuM, tame kSaNa vAra ahIM raho. pachI Apane bolAvIza. tyArapachI viSNumitra gharamAM pravezyo. teNe potAnI patnIne pUchyuM ke, te sevatikA rAMdhI, ghI-goLa taiyAra karyA ? teNI bolI ke, hA, sarva paripUrNa karyuM che. goLa joIne te bolyo ke, A goLa thoDo che, mALa uparathI ghaNo goLa lAva, jethI brAhmaNone huM jamADuM. tyAre te strI mALe caDI, teNe nIsaraNI laI lIdhI. pachI sulakane bolAvI pAtra bharAya teTalI seva ane ghI-goLa ApavAno AraMbha karyo. teTalAmAM goLa laIne sulocanA mALa uparathI utaravA gaI, paNa nIsaraNI na joI, vismayathI cAre tarapha joyuM. tyAre sulakane devAtI ghI-goLa sahita sevane joI. te vakhate huM A kSullaka De parAbhava pAmI. tethI "Ane na Apo - Ane na Apo" ema moTA zabda vaDe pokAravA lAgI. sulake paNa teNInI sanmukha joIne. meM tArI nAsikA upara mUtra karyuM - ema potAnI nAsikA upara AMgaLI mUkIne dekhADyuM. pachI zullaka potAnI vasatimAM gayA. dRSTAMtano upanaya - A rIte mAnapiMDa sAdhue grahaNa na karAya. kemake ukta dRSTAMtamAM dveSa thavAno, AtmAnI vipattino ane zAsananI uDDahaNAno doSa saMbhave che. 0 Agama saMdarbha :piMDani 503 + vRka 0 lobhapiMDamAM siMhakesarA lADunuM daSTAMta : caMpA nAme nagarI hatI. tyAM suvrata nAme sAdhu hatA. eka divase te nagarImAM modakano utsava thayo. te divase suvrata sAdhue vicAryuM ke, Aje mAre siMhasarA lADu ja vahoravA. A pramANe vicArI bhikSA levA cAlyA. lobhathI bIjI koI vastu vahoratA na hatA. siMhakesarA lADu na maLavAthI te aDhI prahara sudhI bhamyA. to paNa siMhakesarA lADu na maLavAthI te cittabhrama thaI gayA. tethI je gharamAM pravezatA tyAM te "dharmalAbha" kahevAne badale siMkesarA-(lAbha) ema bolavA lAgyA. e pramANe Akho divasa bhamI rAtrie paNa te ja pramANe bhamatA be prahara gayA. tyAre koI zrAvakane ghera pahoMcyA. dharmalAbhane badale siMkesarA ema bolyA. te zrAvaka gItArtha ane samaju hato. teNe vicAryuM ke, A sAdhune kyAMya siMhakesarA lADu prApta thayA nathI, tethI cittabhrama thayo lAge che. ema jANIne temanA cittanI sthiratA mATe siMkesarA lADunuM bharela pAtra tenI pAse mUkyuM. he bhagavan! A sarve lADu grahaNa karo. tyArapachI siMkesarA lADu grahaNa karatAM tenuM citta svastha thayuM. pachI zrAvake kahyuM, he bhadaMta ! Aje mAre purimanuM pratyAkhyAna karela che. te pUrNa thayuM ke nahIM ? suvrata sAdhue AkAza tarapha joIne upayoga mUkyo. tArA maMDaLathI jANyuM ke, ardharAtri thaI che. tyAre temane temanA mUDha AcaraNa mATe pastAvo thayo. zrAvakane kahyuM ke, lobhathI saMsAramAM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya DUbatA evA mAruM rakSaNa karIne mane sArI preraNA ApI. tyArapachI AtmaniMdA karatA temane kevaLajJAna thayuM. 0 Agama saMdarbha -- piMDani. 520, 521 + ; X * 0 vidyApiMDanA viSayamAM bhikSupAsakanuM dRSTAMta : gaMdhasamRddha nagaramAM dhanadeva nAme bhikSupAsaka hato. te ghera bhikSArthe AvatA sAdhuone kAMIpaNa Apato na hato. koI vakhata yuvAna sAdhuo eka sthAne bhegA thayA. teone saMvAda thayo ke, A dhanadeva atiprAMta che. te sAdhuone kAMIpaNa Apato nathI. to temanI pAsethI ghI--goLa apAve tevo koI sAdhu che ? tyAre temAMnA koI eka sAdhue kahyuM ke, jo mane anujJA Apo to huM lAvI ApuM. 211 tyArapachI te sAdhu tene ghera gayA. vidyA vaDe tene maMDyo. tyAre teNe sAdhuone kahyuM, huM tamane zuM ApuM ? temaNe kahyuM ke, ghI, goLa, vastra Apo. tyAre teNe sAdhuone ghI, goLa vagere (svajano dvArA) ghaNuM apAvyuM. tyArapachI te kSullaka sAdhue vidyA saMharI lIdhI. eTale te bhikSupAsaka potAnA mULasvabhAva para Avyo. pachI jyAre teNe ghI vagere joyuM tyAre koNe mArA dhRtAdika haraNa karyA ? koNe mane chetaryo ? ema vilApa karavA lAgyo. tyAre tenA parivAre kahyuM, tame ja amArA hAthe sAdhuone apAvyuM. have Ama kema bolo cho ? te sAMbhaLI dhanadeva mauna thaI gayo. sAdhue A rIte vidyApiMDa grahaNa na karavuM. tethI jugupsAdi doSa thAya che. 0 Agama saMdarbha piMDani. 533, 534 + ; X X bhatta pariNNA :- A prakirNakamAM keTalAMka atisaMkSipta dRSTAMta che. vividha ArAdhaka-- virAdhakanA nAma ane teno kiMcit mAtra parIcaya che. jo ke temAMnA ghaNAM dRSTAMta pUrve zramaNa-- zramaNI Adi vibhAgomAM vistArathI AvI gayA che. jenI Agama saMdarbhamAM te--te kathAne aMte noMdha paNa karI ja che. to paNa ahIM teno punaHullekha thayela che. te bhaktaparijJAnuM mAhAtmya jALavavAnA hetuthI ane ArAdhaka-virAdhaka dRSTAMtarUpa pAtronA parIcaya mATe noMdhela che. Agama saMdarbha noMdha :- dRSTAMto ati-ati laghu hovAthI temanA temanA kramAnusAra Agama saMdarbha badhAM ArAdhakonA nAmone aMte kramasahita eka sAthe ja Apela che. (1) mRgAvatI :- vaMdana, khAmaNAM ane svaniMdA vaDe so bhavanuM upArjela karma eka kSaNa mAtramAM mRgAvatI rANInI mAphaka kSaya kare che. (2) datta :- mithyAttvathI mUDha cittavALo, sAdhu upara dveSa rAkhavA rUpI pApathI turUmaNi nagarInA dattarAjAnI mAphaka A lokamAM ja tIvra duHkha pAme che. (3) kRSNa ane zreNika :- zuddha samakitI paraMtu avirati jIva paNa tIrthaMkara nAmakarma upArjana kare che. jema jemanuM AgAmI kALe kalyANa thavAnuM che evA harivaMzanA Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 Agama kathAnuyoga-6 prabhu eTale ke kRSNa vAsudeva ane zreNika rAjAoe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. (4) naMdamaNikAra :-- rAjagRha nagaramAM naMdamaNikAra zeThano jIva je deDako thayo hato (pachI dardarAka deva banyo) tenI jema zrI jinezvara bhagavaMtonI bhakti uttama kuLamAM utpatti ane sukhanI niSpatti kare che. (5) kamalayakSa - mAThAM karma karanAro mahAvata jene cora kahIne zULIe caDhAvelo te paNa "namo jiNANa" (namo arihaMtANaM) kaheto zubha dhyAne vartato kamalapatranA jevI AMkhovALo yakSa thayo. (6) sudarzana :- ajJAnI govALa paNa navakAra maMtra ArAdhIne maraNa pAmyo, te caMpAnagarImAM zreSThIputra sudarzana nAme prakhyAta thayo. (7) yuvarAjarSi :- jo laukika loka vaDe yuvarAjarSie rAjAne maraNa thakI bacAvyo. te rAjA rUDuM sAdhupaNo pAmyo, to jinezvara bhagavaMtanA kahelA sUtro vaDe jIva maraNanA duHkhathI chUTe emAM zuM kahevuM ? (8) cilAtIputra :- upazama, viveka, saMvara e padanA smaraNa mAtrathI teTalAM ja zrutajJAnavALo cilAtIputra jJAna temaja devapaNuM pAmyo. (9) caMDAla - susumAra kahane vize pheMkAela chatAM cAMDAla paNa eka divasamAM eka jIva bacAvavAthI utpanna thayela ahiMsA vratanA guNa vaDe devatAnuM sAnidhya pAmyo. (10) vasurAjA - eka vakhata paNa bolela jUTha ghaNAM satya vacanono nAza kare che.kemake eka asatya vacana vaDe vasurAjA narakamAM gayo. (11) kaDhIDozI-zrAvakaputra - corIthI nivarselo zrAvakano putra jema sukha pAmyo - kIDhI nAmanI DozIne ghera cora peThA. te coronA pagone vize DozIe morapiMcha vaDe aMguTho citaryo, te nizAnIe oLakhIne zrAvakanA putrane choDIne badhA corone mAryA (12) vRddhavaNika Adi :- kAmita jIva sukhanuM tucchapaNuM joto nathI. pariNAme raudranarakanI vedanAo ane ghora saMsAra sAgaranA vahanane te jIva pAme che - jema 0 kAmanA seMkaDo bANo vaDe viMdhAelo te vRddhavaNika rAjAnI strIe pAyakhAnAnI khALamAM nAkhyo, tyAM aneka durgadhone sahana karato rahyo. 0 kAmAsakta mANasa vaizyAyanatApasa mAphaka gamya agamyane jANato nathI- 0 jema kuberadatta zeTha turaMta bALakane janma ApanArI potAnI mAtA sAthe surata (viSaya) sukhathI rakta thayelo rahyo. (13) devarati :- sAketa nagarano devarati nAme rAjA rAjyanA sukhathI bhraSTa thayo, kAraNa ke rANIe pAMgaLA uparanA rAganA kAraNe tene nadImAM pheMkyo ane te bUDyo. (14) gaMgadatta :- rAgane lIdhe jeNe rAgagarbhita niyANuM karyuM. vizvabhUti - veSane kAraNe jeNe dveSagarbhita niyANuM karyuM. caMDapiMgala :- dharmane mATe hIna kuLAdikanI prArthanA karavI rUpa mohagarbhita niyANuM karyuM. A niyANa (zalya) vaDe zalyarahita muninA mahAvrato, akhaMDa ane niraticAra Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 213 muninA mahAvrato paNa nAza pAme che. (15) indriyarAgathI thatI hAni :- zrotra indriya vaDe paradeza gayelA sArthavAhanI strI, cakSunA rAga vaDe mathurAno vANiyo, ghANane vize rAjaputra, jIllAnA rasathI sodAsa, sparzaindriya vaDe duSTa somAlikAno rAjA nAza pAmyo. ekeka viSaye jo te nAza pAmyA to pAMce indriyomAM AsaktanuM zuM thAya ? viSayanI apekSA karanAro jIva dastara bhava samudramAM paDe che ane viSayathI nirapekSa hoya te bhavasamudramAM tare che. te viSayamAM ratnadvIpanI devIne maLelA (jinapAlita ane jinarakSita nAmanA) be bhAIonuM daSTAMta che. (16) kaSAyanA pariNAma :- krodha vaDe naMda vagere, mAna vaDe parasurAma Adi, mAyA vaDe pAMDu AryA ane lobha vaDe lobhanaMda Adi duHkhane pAmyA. (17) uttamArtha ArAdhaka :- ziyALaNIthI atizaya khavAtA, ghora vedanA pAmatA paNa avaMtisukumAla dhyAna vaDe ArAdhanA pAmyA, siddhArtha (mokSa) jene pyAro hato evA bhadaMta sukosala paNa citrakUTa parvate vAghaNa vaDe khavAtA mokSa pAmyA. gokuLamAM pAdapopagama anazana karanAra cANakya maMtrIne subaMdhu maMtrIe saLagAvelA chANAMthI baLAyA chatAM uttamArthane pAmyA. 0 Agama saMdarbha :- (pUrve lakhelo aMka daSTAMtano che ane pachI lakhAyelo aMka "bharapariNA" Agamano che. 1-50, 2-62, 3-67, 4-75, 5-78, 6-81, 7-87, 8-88, 996, 10-101, 11-106, 12-111 thI 113, 13-122, 14-135 thI 137, 15-145 thI 147, 16-153, 17-160 thI 162; - 4 -- >> - saMthAraga - A prakirNakamAM keTalAMka ati saMkSipta daSTAMta che. jemAM saMthArAnI ArAdhanA karanArAnA nAma ane teno kiMciMtu mAtra parIcaya che. jo ke temAMnA ghaNAM daSTAMto pUrve zramaNazramaNI Adi vibhAgomAM vistArathI AvI gayelA che. jenI noMdha temanA Agama saMdarbhone aMte paNa karI ja che. to paNa A vibhAgamAM teno pharI ullekha karyo che. te saMthAra-ArAdhakonA mAhAsya darzAvavAne mATe che. Agama saMdarbha noMdha - dRSTAMto ati-ati laghu hovAthI te-te daSTAMtanI sAthe ja "saMthAga AgamanA kramAMko mUkI dIdhA che. (1-56, 57) arNikAputra AcArya :- potanapuramAM puSpacUlA AryAnA dharmaguru zrI arNikAputra prakhyAta hatA. teo eka avasare nAva dvArA gaMgAnadIne pAra karatA hatA. nAvamAM beThelA lokoe te veLAe temane gaMgAmAM dhakelI dIdhA. tyArabAda arNikAputra AcArya te samaye saMthArAne svIkArI samAdhipUrvaka maraNane prApta karyuM. (2-58 thI 60) skaMdakasUri-pa00 ziSyo :- kuMbhakAra nagaramAM daMDakarAjAnA pApabuddhi pAlaka nAmanA maMtrIe skaMdakakumAra dvArA vAdamAM parAjita thavAnA kAraNe, krodhavaza banI mAyApUrvaka paMcamahAvratayukta evA zrI kuMdakasUri Adi pa00 nirdoSa sAdhuone maMtramAM pIlI nAMkhyA. mamatArahita, ahaMkArathI para temaja potAnA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 Agama kathAnuyoga-6 zarIrane viSe paNa apratibaddha evA te 499 maharSi puruSo te rIte pIlAvA chatAMya saMthArAne svIkArIne ArAdhakabhAvamAM rahIne mokSane pAmyA. (3-61, 62) daMDarAjarSi-cavarAjarSi :- daMDa nAmanA prakhyAta rAjarSi ke jeo pratimAne dhAraNa karanArA hatA. eka avasare yamunAvakra nagaramAM udyAnamAM teo pratimAne dhAraNa karIne kAryotsarga dhyAne UbhA hatA, tyAM yavana rAjAe te maharSine bANathI vIMdhI nAMkhyA, teo te veLAye saMthArAne svIkArI, ArAdhaka bhAvamAM rahyA. tyArabAda yavanarAjAe saMvega pAmIne zramaNapaNAne svIkAryuM, zarIrane vize spRhArahita banIne kAyotsargadhyAne UbhA rahyA. te avasare koIe teone bANathI vIMdhyA, chatAMye saMthArAne svIkArI te maharSi samAdhimaraNane ApyA. (4-63, 64) sukozala RSi - sAketapuranA zrI kIrtidhara rAjAnA putra zrI sukozala RSi cAturmAsanA mAsakSamaNanA pAraNAnA divase, pitAmuni sAthe parvata parathI utaratA hatA. te veLAe vAghaNa evI pUrvajanmanI mAtAe teone phADI khAdhA, chatAMye temaNe gADha rIte dhIratApUrvaka potAnA pratyAkhyAnamAM purA upayogazIla rahyA. vAghaNathI khavAtA evA teNe aMte samAdhipUrvakanA maraNane prApta karyuM. (pa-15, 66) avaMtisukumAla :- ujjainI nagarImAM avaMtisukumAle saMvega bhAvane pAmIne dIkSA lIdhI. yogya avasare pAdapopagamana anazana svIkArIne teo mazAna madhye ekAMta dhyAne rahyA hatA. roSAyamAna evI ziyAlaNe teone trAsapUrvaka phADI khAdhA. A rIte traNa prahara sudhI khavAtAM teo samAdhipUrvaka maraNane pAmyA. ' (6-67 thI 99) kArtikArya RSi :- zarIrano mala, rastAnI dhULa ane parasevA AdithI kAdavamaya zarIravALA, paNa zarIranAM sahaja azuci svabhAvanA jJAtA, suravaNagrAmanA zrI kArtikAryaRSi zIla tathA saMyamaguNonA AdhArarUpa hatA. gItArtha evA te maharSino deha ajIrNa rogathI pIDAto hovA chatAMye teo sadAkALa samAdhi bhAvamAM ramaNa karatA, eka samaye rohiDaka nagaramAM prAsuka AhArane gad,tA te RSine pUrvavarI koI kSatriye zaktinA prahArathI viMdhyA. deha bhedAvA chatAMye te maharSi ekAMta ujjas ane tApa vinAnI vizAla bhUmi para potAnA dehane tyajIne samAdhimaraNane pAmyA. (7-70 thI 72) dharmasiMha :- pATalIputra nagaramAM zrI caMdragupta rAjAno zrI dharmasiMha nAmaka mitra hato. saMvegabhAva pAmIne teNe caMdraguptanI lakSmIno tyAga karI pravajyA svIkArI. zrI jinakathita dharmamAM sthita evA teoe phollapura nagaramAM anazana svIkAryuM ane gRdhrapRSTha pratyAkhyAnane zoka rahitapaNe karyuM. te veLA jaMgalamAM hajAro pazuoe teonA zarIrane cUMthavA mAMDyuM. Ama jenuM zarIra khavAI rahyuM che evA e maharSi, zarIrane vosirAvIne paMDita maraNane pAmyA. (8-73 thI75) cANakya :- pATaliputra nagaramAM cANakya nAme maMtrI prasiddha hato. avasare sarva prakAranA pApAraMbhothI nivRtta thaIne teoe iMginI maraNane svIkAryuM. tyArabAda gAyonA vADAmAM pAdapopagama anazane svIkArIne teo kAyotsarga dhyAne UbhA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 215 rahyA. A prasaMge pUrvavarI subaMdhumaMtrIe anukUla pUjAnA bahAne temane chANAthI saLagAvyA. Ama zarIra saLagavA chatAMye te cANakya RSie samAdhimaraNa prApta karyuM. (7-76 thI 78) amRtaghoSa rAjarSi :- kAkaMdI nagarImAM zrI amRtaghoSa nAme rAjA hato. yogya avasare teNe putrane rAjya soMpI pravajyAne grahaNa karI. sUtra ane arthamAM kuzala tathA kRtanA rahasyane pAmanAra evA te rAjarSi zokarahitapaNe pRthvI para vihAra karatAM kramazaH kAkaMdI nagarI padhAryA. tyAM caMDavega nAmanA vairIe teonA zarIrane zastraprahArathI chedI nAMkhyuM. zarIra chedAI rahyuM che, tevI veLAe paNa te maharSi samAdhibhAvamAM sthira rahyA ane paMDita maraNane prApta karyuM. (10-79, 80) lalitaghaTA batrIza puruSo :- kauzAMbI nagarImAM lalitaghaTA batrIza puruSo prakhyAta hatA. teoe saMsAranI asAratAne jANIne zramaNapaNAne grahaNa karyuM. mRta sAgaranA rahasyane prApta karanArA evA teoe zarIranA mamatvathI rahita banI, yogya avasare pAdapopagama anazanane svIkAryuM. akasmAtu nadInA pUrathI taNAtAM moTAdrahamAM teo kheMcAI gayA. AvA avasare paNa teoe samAdhipUrvaka paMDitamaraNane prApta karyuM. (11-81 thI 83) siMhasena upAdhyAya :- kuNAla nagaramAM vaizramaNadAsa nAmano rAjA hato. tene riSTha nAme maMtrI hato je mithyASTi ane durAgraha vRttivALo hato. te nagaramAM koI vakhate munivarone vize vRSabha samAna, gaNipiTakarUpa zrI dvAdazAMgInA dhAraka tathA samasta mRtasAgaranA pArane pAmanAra ane dhIra evA zrI RSabhasena AcArya saparivAra padhAryA. temanA ziSya zrI siMhasena upAdhyAya ke jeo aneka prakAranA zAstrArtha rahasyanA jJAtA, tathA gaNanI tRptine karanArA hatA. temane rAjamaMtrI riSThanI sAthe vAda thayo. vAdamAM riSTha parAjita thayo. AthI roSathI dhamadhamatA, nirdaya evA teNe prazAMta ane suviDita zrI siMhasena RSine agrithI saLagAvI mUkyA. zarIra agnithI baLI rahyuM che. A avasthAmAM te RSivare samAdhi maraNane prApta karyuM. (12-84) kurUdatta zreSThIputra :- hastinAgapuranA kurudatta zreSThIputre sthaviro pAse dIkSA svIkArI. koI samaye nagaranA udyAnamAM teo kAyotsarga dhyAne UbhA hatA. tyAM gopALe nirdoSa evA teone zAlmalIvRkSanA lAkaDAnI jema saLagAvI mUkyAM, chatAM ye A avasthAmAM teoe samAdhipUrvaka paMDita maraNa prApta karyuM. (13-85) cilAtIputra:- cilAtIputra nAmanA core upazama, viveka, saMvararUpa tripadIne sAMbhaLIne dIkSA grahaNa karI, te avasare teo tyAMja kAyotsargadhyAne rahyA. kIDIoe temanA zarIrane cAlaNInI jema chidravALuM karyuM. Ama zarIra khavAtuM hovA chatAMye teo samAdhimaraNane pAmyA. (14-86) gajasukumAla :- zrI gajasukamAla RSi nagaranA udyAnamAM kAyotsargadhyAne rahyA hatA. niraparAdhI ane zAMta evA teone koI pApAtmAe hajAro khIlAthI jANe maDhela hoya evI rIte lIlA cAmaDAthI bAMdhI, pRthvI para pachADyA, tema chatAM teoe samAdhimaraNane prApta karyuM. (A gajasukumAla kRSNa vAsudevanA bhAI sivAyanA bIjA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 koI RSi hovA joIe) (15-87) sunakSatra ane sarvAnubhUti :- maMkhalI gozALAe nirdoSa evA zrI sunakSatra ne sarvAnubhUti nAmanA zrI mahAvIra bhagavaMtanA ziSyone tejolezyAthI bALI nAMkhyA hatA. te rIte saLagatAM te baMne samAdhibhAvane svIkArIne paMDitamaraNane pAmyA. 0 Agama saMdarbha : (uparokta kathAnA kramAMkanI bAjumAM lakhelA aMko kramAMko che.) X - X Agama kathAnuyoga-6 - te te kathAnA "saMthAga' AgamanA saMdarbha 0 maraNasamAdhi :- A prakirNakamAM paNa keTalAMka ati saMkSipta dRSTAMto che. jemAM samAdhimaraNa ArAdhakonA nAma ane ati alpa paricaya kathAnako che. temAMnA ghaNAM dRSTAMto kathAsvarUpe zramaNa--zramaNI Adi vibhAgomAM AvI gayA che. temaja bhattapariNNA ane saMthAraganA dRSTAMtomAM paNa AvI gayA che. to paNa A vibhAgamAM temano punaH ullekha samAdhi maraNa prApta karanAra maharSinI mahattA darzAvavA karela che - joke saMthAragamAM Avela dRSTAMtano mAtra ullekha karyo che. Agama saMdarbha H-- kathAnA krama ane nAmanI sAthe - je aMko che te A kathAno maraNasamAdhi Agamano Agama saMdarbha darzAve che. (1-424, 425) jinadharma zrAvaka :- kAMcanapure jinadharmanAmaka zreSThI hato, te zrAvaka hato. tenuM A pramANe caritra che. je rIte teNe vitatamuni dvArA parama duSkara upasargo sahana karyAM, te rIte suvihitoe uttamArthanI ArAdhanA karavA upasargAne sahana karavA joIe. (2-426, 427) metAryamuni :- je metAryamuninA mastake kasIne baMdhAyela Ardracarmane kAraNe baMne AMkho bahAra nIkaLI gaI. (DoLA dhasI paDyA) to paNa merugiri jevA acala te saMyamathI calita na thayA. krauMca pakSIno aparAdha hovA chatAM, krauMca pakSInuM nAma na ApyuM, paNa prANi dayAthI krauMcanA jIvananI rakSA potAnA prANanA bhoge karI te munine huM namaskAra karuM chuM. (3-428 thI 431) cilAtiputra :- upazama, viveka ane saMvara e traNa ja pada vaDe jemaNe samyak prakAre dharmane jANyo ane saMyamamAM sArI rIte ArUDha thayA, te cilAtiputrane namaskAra karuM chuM. jemanA lohInI gaMdhathI AvelI kIDIoe temanA zarIrane khAvAnuM zarU karyuM ane temanA kAnamAM pravezIne kIDIo mastaka sudhI pahoMcI tevA duSkarakArakane vaMdu chuM. te cilAtI putranA dehane kIDIoe cAlaNI jevo karI dIdho to paNa tenI upara lezamAtra pradveSa manamAM dhAraNa na karyo, tevA dhIra cilAtIputra dharmathI calita na thayA tevA duSkarakArakane vaMdu chuM. (4-432, 433) gajasukumAla :- pitRvanamAM potAnA ja zvazUre bALI dIdhA to paNa jeo dharmathI calita na thayA te duSkarakAraka gajasukumAlane vaMdu chuM. je rIte temaNe samyak prakAre e hutAzana (agni)ne sahana karyo, te rIte suvihitoe zarIrane pIDAdAyaka upasargone sahana karavA joIe. (5-434, 435) sAgaracaMdra :- kamalAmelAnuM haraNa karanAra sAgaracaMdrane Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMta upanaya 217 nabhasene soya vaDe mArI nAMkhyo, to paNa devalokathI AvIne teNe nabhasenane karatA saMtApanuM nivAraNa karyuM. temanI je kSamA, je bhAva ane je duSkara pratimA hatA tene he guNAkAra ! aNagAra ! tuM paNa hRdayamAM dhAraNa kara. (6-439 thI 440) avaMtisukumAla :- rAtri samaye nalinIgulma vimAnanuM varNana sAMbhaLIne ujjainImAM dhIra evA avaMti sukumAlane devalokanuM smaraNa thayuM. teNe zramaNa dIkSA grahaNa karI, sarva divya AhArano tyAga karyo. bahAra pAdapopagamana anazana svIkArIne rahyA. potAnA kAyAnA mamatvano tyAga karI dIdho, tyAre ziyANI tene khAvA lAgI, to paNa meru parvatanI jema niSkapa rahyA te duSkarakArakane vaMdu chuM. jyAre teo kALadharma pAmyA. tyAre devoe sugaMdhIpuSpa ane jaLanI vRSTi karI, je bhUmi AjaparyaMta sugaMdhayukta che. je rIte te munie tyAM samyak prakAre zubha manathI iMginImaraNa aMgIkAra karyuM ane uttamArthane sAdhyo tene manamAM sArI rIte dhAraNa kara. (7-441, 442) caMdrAvataMsaka :- jeo nizcayathI abhigrahane grahaNa kare che, dehano tyAga karavo paDe to paNa abhigrahathI calita thatA nathI. te caMdrAvataMsaka rAjAnI mAphaka svakAryane siddha kare che. dIvo pragaTe tyAM sudhI kAyotsargamAM nagendranI jema nizcala rahIne je rIte temaNe pratijJApAlana karyuM, te rIte tame pratijJApAlana karo. (8443) damadaMtaRSi :- je rIte damadaMta maharSinI kauravoe niMdA karI ane pAMDavoe stuti karI tyAre baMne paratve samabhAvathI vatya e rIte sarvatra samabhAvI thavuM. (9-444) skaMdakaziSya :- (je rIte) skaMdaka RSinA ziSyo pANImAM pIDAtA hatA, to paNa manamAM dveSa dhAraNa karyA vinA zukla mahAdhyAnamAM saMsakta manavALA rahyA. (10-445 thI 447) dhanya-zAlibhadra - dhanya ane zAlibhadra baMne mahartika tapasvI aNagAroe nAlaMdA nIkaTa vaibhAragiri samIpe zilA yugala para eka sAthe pAdapopagamana saMthArAne svIkAryo ane anyUna eka mAsa mATe anazane rahyA, savaMgano tyAga karyo (vosirAvyA) zIta ane tApathI temanA aMgo gaLI gayA. asthi bhagra thayA, mAMsa-snAyu nAza pAmyA, baMne maharSi anuttaravAsI evA mahartika devo thayA. (11-448, 449) hAthI :- je rIte svanAmaka baMne hAthInA AjaparyaMta asthiniveza, devatAnA anubhAvathI lokamAM AzcaryarUpe varte che, te hAthI mAMsacarmavat ane durbaLa thavA chatAM svayaM calita na thayA te prakAre alpa paNa duHkhane sahana karavuM. (12-450 thI 465) pAMDava :- (A kathA zramaNa vibhAgamAM pAMDavonI kathAmAM lakhAyelI che te pramANe ja jANavI) (13-466) daMDa aNagAra :- AtApanA bhUmimAM rahela daMDa aNagAre vIranI mAphaka bANano ghAta sahana karyo ane samyaktayA parinivRtta thayA. (14-467, 468) sukozala - citrakUTa parvata para pratimAmAM susthita evA sukozala muni potAnI ja mAtA je marIne vAghaNa banI hatI tenA dvArA khavAyA chatAM akaluSabhAve rahyA, te rIte sAdhue kSamA dhAraNa karavI. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 (15-469 thI 472) kSullakamuni :- jyAre vajraRSi 500 ziSyo sAthe rathAvartta parvate gayA, mAtra eka kSulakane na laI gayA, te suyazavALA muni anya parvata rahyA. tyAM te upara taLe rahelA ekAkI, dhIra, nizcayamatika muni potAnA zarIrane vosirAvIne rahyA, tyAM temanuM zarIra ogaLI gayuM. ati sukumAla evA te muni sUryanA kiraNonA tApathI mAkhaNanA piMDa mAphaka vilIna thaIne devaloke utpanna thayA. tyAre tenA zarIranI rathalokapAloe pUjA karI. tethI Aja paryaMta te parvata rathAvarttagiri nAme lokamAM vikhyAta che. 218 (16-473, 474) vajrasvAmI :- bhadaMta vajrasvAmI paNa bIjA parvate (anazana dvArA uttamArthane sAdhyo tyAre) kuMjara sahita zake sArI rIte temanA dehanI pUjA karI rathasahita pradakSiNA karI. e rIte suravarendra ratha rahita te parvatanI pradakSiNA karI tethI tene kuMjarAvartta parvata kahe che.) (17-475-477) avaMtisena ane maNiprabha :- kauzAMbIne maNiprabhe jyAre gherI lIdhI. avaMtIsena gherAI gayo tyAre dharmayaza munithI pratibodha pAmI dIkSA lIdhI. vatsakAtIre bhakta pratyAkhyAna karyuM. nirmama ane nirahaMkAra evA temaNe parvatanA kaMdaranI zilAe ekAkIpaNe uttamArthanI sAdhanA karI, Avo bhAva sAdhue dhAraNa karavo. (18-478) arhatraka :- je rIte sukumAla evA arhatrake uSNazilApaTTake anazana karI zarIrane drAvita karyuM, te temano utsAhane ciMtava. (19-479, 480) cANakya :- nighRNa subuddhie pAdapopagata cANakyane chANA vaDe saLagAvyA chatAM calita na thayA, temanI dhRti ciMtanIya che. (20-481 thI 483) batrIza ghaTA puruSa :- (A dRSTAMta "saMthAraga'' payatramAM ApyA pramANe jANavuM) (21-484) ilAputra :- je rIte ilAputranA dRSTAMtamAM te saMvega pAmyo. te rIte jenAthI vairAgya utpanna thAya te sarva Adara vaDe karavuM joIe. (22-486) hastimitra :- ujjainInA hastimitrane sArtha sAthe jatA vanamAM kaMTaka lAgatA paga vIMdhAyo, bhakta pratyAkhyAna karyuM. (23-487) dhanamitra :- ujjainIno eka sArthavAha, tRSNA parISaha sahana karato samAdhi mRtyu pAmyo. (24-488, 489) municaMdra tathA cAra muni :- rAjagRhe municaMdra RSie mahAghora parISaho sahana karyA. rAjagRhIthI ja nIkaLelA pratimA pratipatra cAra munio zIta parISahathI krame krame ekaika prahare siddhi pAmyA. (25-490 thI 504) uSNAdi parISaha :- uSNa parISahathI tagara nagarImAM arhatraka, mazaka parISahathI caMpAmAM sumanobhadra RSi, ujjainImAM kSamAzramaNa AryarakSita acalakatva parISaha sahana karyA. aratimAM jAtisUkara, strInA viSaye sthUlabhadra, caryA parISahamAM datta, naiSadhikImAM kurudattasuta, gajasukumAla ane kauzAMbImAM somadattAdinA dRSTAMto jANavA. Akroza parISahanA viSayamAM mathurAmAM mathurakSapaka tathA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 219 rAjagRhamAM arjuna mALInuM dRSTAMta jANavuM. kuMbhakArakaTa nagaramAM skaMdhaka RSinA ziSyo yaMtramAM pIlAyA, alAbhanA viSayamAM kRSi pArAsara DhaMDhanuM daSTAMta jANavuM. e ja rIte mathurAmAM jitazatrusuta aNagAra kAlavaizika muddagalazaila zikhare zRMgAla dvArA khavAyA, zrAvastimAM jitazatruputrae tRNa sparza sahyo, caMpAmAM naMdaka sAdhu jugupsAnA viSayamAM, mathurAmAM indradatta asatkAra parISahathI pIDAyA. prajJAparISahamAM AryakAlaka ane sAgara kSamAzramaNanA daSTAMta jANavA. jJAnanA viSayamAM azakaTAkAta ane sthUlabhadra tathA darzana parISahamAM aSADhAbhUti AcAryanuM dRSTAMta jANavuM. A prakAre munioe vividha parISaha sahana karavA joIe. (* ahIM maraNa samAdhimAM mAtra daSTAMtonA nAmo che, tenI kathAo uttarAdhyayana vRttimAM che. je A kathAnuyogamAM te-te nAmo mujabanI kathAmAM pUrve lakhAI gayA che, tyAMthI joI zakAya) (26-508 thI para1) siMhacaMdra ane siMhasena :- (A kathA vistArathI A ja nAmathI prANI kathAomAM hAthInI kathA AdimAM AvI gayela che. (27-parara thI pa24) be sarpanI kathA :- (A kathA prANivibhAgamAM sarpanI kathA nAmathI apAI gayela che.) ' (28-638) paMDarIka-kaMDarIka :- eka ja ahorAtranA daDha pariNAmathI (urdhva pariNAmI) puMDarIka anuttara vimAne gayA, jyAre (adhopariNAmathI) kaMDarIka adhamagatimAM gayo. | (aMte kaMIka maryAdA svIkAra - maraNa samAdhinA daSTAMtomAM keTalAMka nAma mAtra che, keTalAMka sAmAnya ullekhavALA ja daSTAMta che. tethI ukta maraNasamAdhi daSTAMta apUrNa paNa lAgaze. kyAMka keTaluMka chUTI paNa gayuM che tenI pratIti thaze ane kyAMka anuvAdamAM spaSTIkaraNo mUkavA jarUrI banyA tema paNa lAgaze - te te sarva sthAne A nAmonI mULa kathA zramaNa Adi vibhAgomAM joI javA vinaMtI) 0 Agama saMdarbha :(kathAnakanA kramanI bAjumAM Apela gujarAtI aMko AgamasaMdarbha che.) muni dIparatnasAgara saMkalita payatrAsUtrAnusAra dRSTAMto samApta - 4 - 4 - niryukti-bhASyancUrNi-vRtti AdhArita daSTAMto a-kArAdi krame rajU karela che. 0 agada :- (vaneyikI buddhinuM A dRSTAMta che.) koI vakhate eka rAjA duzmanothI gherAI gayo. duzmana sainya ghaNuM moTuM hatuM. rAjAne teno sAmano karavo muzkela lAgyo. tyAre teNe vicAryuM ke, jo pANImAM jhera bheLavI devAmAM Ave to nagarano vinAza karavA AvI rahela sainyane khatama karI daI zakAya. teNe agada nAmanA vaidyane bolAvyo ane kahyuM ke, A pANInA sarovarane jherI banAvI do. tyAre vaidya mAtra java jeTalA pramANamAM jhera laIne Avyo. te joIne rAjA roSAyamAna thayo ke ATalA mAtra jherathI zuM thaI zake ? vaidya kahyuM ke, A lakSavedhI jhera che. tyAre eka kSINa AyuSyavALA hAthIne lAvyA. tenA puMchaDAnA vALa jheravALA karyA. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 Agama kathAnuyoga-6 te ja vALa vaDe te jhera ApyuM. te turaMta vinAza pAmyo. pachI temAMthI badhuM viSamaya thavA lAgyuM. A rIte te zatasahastra vedhI jherano prabhAva hato. tyAre rAjAe pUchyuM ke, AnA nivAraNanI koI vidhi che kharI ? vaidya kahyuM, te paNa che. agade tene upazAMta karavAnI vidhi paNa batAvI. A agadanI vaineyikI buddhinuM dRSTAMta che. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 944 + 9 Ava.2.1-pR. 554; naMdI. 102 + vR 0 agasdatta :- (kavyanidrA pratiSa~ghanuM daSTAMta che.). ujjainImAM jitazatru rAjA hato. amogharatha nAme rathika hato tene yazomatI nAmanI patnI hatI. agasdatta putra hato. agaDadatta nAno hato tyAre ja tenA pitA mRtyu pAkhyA. teNe potAnI vAraMvAra raDatI mAtAne raDavAnuM kAraNa pUchayuM tyAre teNIe kahyuM ke, AvA amoghaprahArI rathika tArA pitA hatA. tyAre agaDadane pUchayuM ke, evuM koI che ke, je mane A vidyA zIkhave. tyAre mAtAe kahyuM ke, kauzAMbImAM dRDhaprahArI nAme tArA pitAno mitra che te zIkhavI zake. tyAre agaDadara kauzAMbI gayo. teNe bANa, astra, zastra, rathacaryA kuzaLa evA dRDhaprahArI AcAryane joyA. tyArapachI teNe paNa potAnA putranI mAphaka agaDadattane badhI vidyAkaLAo zIkhavI. koI divase gurujananI anujJA laIne te vidyAsiddha potAnI zikSAnuM darzana karAvavA rAjakuLe gayA. tyAM potAnI badhI kaLA batAvI. sarve loko hatahRdayavALA thaI gayA. tyAre rAjAe kahyuM ke, AmAM koI Azcarya ke vismayanuM kAraNa nathI. bola tAre zuM joIe che ? rAjAe kahyuM ke, pUrve ahIM saMdhichedako hatA. atyAre paNa dravyanuM haraNa, corI vagere thAya che. mATe tuM A nagaranuM rakSaNa kara. pachI sAta ahorAtramAM coranA svAmIne pakaDI lAvavAno nirNaya karo. rAjAe paNa te vAta svIkArI. tyArapachI agavadatta khuza thato nIkaLyo. teNe vicAryuM ke, AvA cora Adi loko vividha-chadma veze bhaTakatA hoya che. to huM temanI AvA sthAnomAM talAza karuM. tyAMthI nIkaLI koI zItaLa chAyAvALA vRkSanI nIce durbalamalina vastra dhAraNa karI, corane pakaDavAno upAya vicAravA lAgyo. te ja vRkSanI chAyAmAM koI parivrAjaka paNa pravezyo. tenA lakSaNo joIne agaDadattane thayuM ke nakkI A cora jaNAya che. te parivrAjaka tene pUchayuM, tame koNa cho ? kayA nimitte pharI rahyA cho ? agaDadatte kahyuM ke, huM ujjainIno chuM, saMpatti khalAsa thaI jatA bhaTakI rahyo chuM. tyAre teNe kahyuM ke, huM tane vipula dhana ApIza. tyArapachI rAtri paDI. te parivrAjake tridaMDanuM zastra banAvyuM ane bolyo ke, huM nagaramAM jaI rahyo chuM tyAre sAzaMka evo agaDadatta tenI pAchaLa cAlyo. tene thayuM ke A ja te cora che. pachI te parivrAjaka koI puNyavAnA zrIbhavanamAM saMdhi cheda karIne gayo. aneka bhAMDAdithI bharela peDhIo kADhI, tyAM te sthApIne gayo. agaDadatte teno pIcho karyo. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 221 teTalAmAM te parivrAjaka devakulethI daridra puruSone laIne Avyo. te badhI peTIo grahaNa karI. nagarathI nIkaLI gayA. pachI parivrAjake agaDadattane kahyuM ke, ahIM jIrNodyAnamAM thoDI nidrA laIe. pachI nIkaLIzuM. jyAre daridrapuraSo sUI gayA tyAre parivrAjaka ane agasdatta baMne zayyAmAM UMghavAno DoLa karavA lAgyA. agadatta dhImethI uThIne vRkSanI chAyAmAM saMtAI gayo. daridrapuruSone nidrAvaza jANI te parivrAjake temane mArI nAMkhyA. agaDadattane tyAM na joyo eTale tene zodhavA lAgyA. tene parivrAjakane eka ja prahArathI pADI dIdho. pachI tenA kahevA pramANe zmazAnanA pazcima bhAge gayo. tyAM parivrAjakanI bahena hatI. teNIne parivrAjakanI talavAra Adi nizAnI dekhADI pachI cupacApa teNInuM caritra jovA lAgyo. teNIe agaDadattane vizrAma levA kahyuM tyAre agarabatta te zayyAmAMthI pracchannapaNe khasI gayo. teNIe pahelAthI rAkhelI zIlA tyAM pachADIne bolI ke hAza ! mArA bhAIno hatyAro khatama thaI gayo. agaDadatte bahAra nIkaLI teNIne vALa vaDe pakaDI lIdhI. teNIne pakaDIne rAjagRhe laI gayo. pachI rAjaRddhi pAmyo. A pramANe apramatta rahenArA kalyANanA bhAgI thAya che. 0 Agama saMdarbha :Ava.pU.1-pR. 45ra; uttamU. 121nI vR utta.cUM.pR. 116: - 4 - 4 - 0 agArI :- (AhAranA viSayamAM eka daSTAMta) agArIe koI parivrAjikAne patinA vazIkaraNano upAya pUchayo. teNIe abhimaMtrita cokhA ApyA. pachI agArIe patinI anukaMpAthI tene ApavAne badale cokhA pheMkI dIdhA. te cokhA koI gadheDAe khAdhA. te gadheDA maMtrathI vazIkRt thaIne AvIne agArInA gharanA dvAre mAthuM pachADavA lAgyo. kemake te maMtrita cokhA khAI javAthI vazIkRtu thaI gayelo. (A dravyAbhiyoganuM dRSTAMta che - sAdhue A abhiyogano tyAga karavo joIe) 0 Agama saMdarbha :ohani. 932, 933 + 6 0 aeNkAriyabhaTTA :- (mAnanA viSayamAM A dRSTAMta che.) kSitipratiSThita nagara hatuM, tyAM jitazatrurAjA, dhAriNI rANI, subuddhi maMtrI, dhanya zreSThI ane tenI bhadrA nAme patnI hatI. teonI bhaTTA nAme putrI hatI. mAtA-pitA sarva parijanane kahetA ke, A je karI zake te bIjI koI karI zake nahIM. tyAre lokoe tenuM 'accakAriya bhaTTA' nAma pADI dIdhuM. te ghaNI rUpavatI hatI. ghaNAM loko tene varavA taiyAra hatA. dhanazreSThIe kahyuM, jo AnI sAme cuMkAra paNa na kare, tene huM A kanyA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 Agama kathAnuyoga-6 ApIza. koI divase subuddhimaMtrI sAthe te paraNI. te teNInI sAme cuMkAro paNa karato na hato. te amAtya rAtrinA eka kAma pUrNa thayo tyAre rAjakArya saMpanna karIne Avato. bhaTTA roja tenA para gusse thatI ke tame veLAsara AvatA nathI. koI vakhate rAjAne thayuM ke A maMtrI ATalo jaladI kema ghera jAya che ? rAjAne koIe kahyuM ke, te patnInI AjJAno bhaMga karato nathI. koI vakhate rAjAe tene kAmamAM rokI rAkhyo. tyArapachI ghera pahoMcyo tyAre bhaTTAe dvAra baMdha karI dIdhA. amAtyae bAraNuM kholavA bahu vinaMtI karI. jhaghaDo thatA teNI pitAnA ghera javA cAlI paNa sarvAlaMkAra vibhUSitA teNIne core pakaDI lIdhI. pachI potAnI patnI banavA kahyuM. paNa teNI zIlabhaMga karavA icchatI na hatI. pachI teNI tyAM lAvaNyarahita thatI gaI. koI vakhate teNIno bhAI tyAM Avyo. teNIne oLakhIne dhana ApIne teNIne choDAvI vana- virecanAdi dvArA pharIthI te navayauvanA thaI gaI pachI amAtya paNa teNIne samajAvIne pAchI ghera laI gayo. tyAre teNIe abhigraha lIdho ke mAre kadI krodha ke abhimAna na karavuM. 0 Agama saMdarbha :sUya. dhU. 105; gacchA.mU. 98nI che nisI.bhA. 3194 thI 3196 + 4 dasA. 109, 110 + 6 - 4 - 4 - 0 ajitasena :- (guNacaMdra - bAlacaMdra) (vosirAvavAnI kriyA na karavAthI karmabaMdha, karavAthI karmabaMdhanA abhAvanA viSayamAM dRSTAMta) vasaMtapura nagaramAM ajitasena rAjA hato, tyAM be kulaputra hatA. jemAM eka zramaNa-zrAddha (samakitI) hato, bIjo mithyASTi hato. koI vakhate rAtrie ghoDA para ArUDha thaI saMbhramathI jaldI javA gayo tyAre teonA khago paDI gayA tyAre zrAvaka kulaputre tene adhikaraNa jANI hAthamAM lIdhuM nahIM, paNa tyAga karyo. jyAre mithyASTie bIjuM khaga laI lIdhuM. paNa rAjAne kaMI vAta na karI. koI vakhate koTavALa temane pakaDI lAvyA. rAjAe kopAyamAna thaIne pUchayuM, tyAre guNacaMdrae rAjA pAse satya vRttAMta jaNAvyo. jyAre bAlacaMdrae sAcI vAta jaNAvI nahIM. tyAre jemanuM khaga khovAI gayela paNa pramAdathI zodhyuM na hatuM ane jaThuM bolyo hato. te kulapatrane sajA karI, paNa jeNe satya kahyuM tene mukta karyo. A rIte jeo pramAdane vaza thaIne na vosirAvavA rUpa doSanuM sevana kare che teo aparAdha prApta thaIne janmAMtare dehAdine vosirAvatA nathI. jeo vosirAvavA rUpa kriyA kare che te karmabaMdhanothI mukta thAya che. 0 Agama saMdarbha :patra paranI vR, Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya. 22 3 0 arjuna cora - (rUpanA mohamAM jIMdagI gumAvanAranuM daSTAMta) koI vakhate arjuna corane agaDadatta sAthe yuddha thayuM. paNa agaDadatta koI rIte tene parAjita karavA samartha na banyo. tyAre teNe potAnI ati rUpavatI patnIne sarvAlaMkArathI vibhUSita karI rathanA agrabhAge besADI. tyAre te strInA rUpanA darzanathI vyAmoha pAmelo arjuna cora yuddhakaraNamAM vismRtivALo thaI strInA rUpamAM mohita thaI gayo. tyAre agaDadatte tene mArI nAMkhyo. e ja rIte zratanA upayogamAM vyAkSepa thatA prANanA vinAzane prApta kare che. 0 Agama saMdarbha :AyA.25 106; AyA 110nI vaka vavabhA. 2255 + , - 4 - 4 - 0 artana :- (batrIza yogasaMgrahamAM "AlocanA" viSaye daSTAMta) ujjainI nAme nagarI hatI, tyAM jitazatru rAjA hato. tene baLavAnuM evo aTTaNa (artana) nAme malla hato. sopArakanagare pRthvIpati rAjAne siMhagiri nAme malla hato. dara varSe aTTanamalathI apabhrAjita thaIne temaNe mAspikamala dvArA aTTanane harAvyo. te A rIte - aTTanamala prativarSe vijaya meLavato ane siMhagiri rAjA pAsethI ghaNuM dravya prApta karato hato. te rAjAe vicAryuM ke, A bahArathI AvIne jItIne jAya che te mArI apabhrAjanA kare che. teNe mAcikamalane joIne tenI parIkSA karI. pachI tenuM poSaNa karyuM. tenA dvArA aTTanamala parAjaya pAmyo. aTTanamala potAnA AvAse AvI vicAravA lAgyo ke mAre zuM karavuM? teNe tapAsa AraMbhI. saurASTramAM bhUgakacchariNI gAme eka kheDUtane joyo. eka hAthe haLa hAMkato hato. eka hAthe kapAsa laNato hato. tyAM UbhA rahIne tene joyA karyo. rAtre tene tyAMja rahevA mATe aTTane vasati mAMgI, tene tyAM rahyo. pachI te kheDUtanI patnIne AzvAsita karI tene ujjainI laI gayo. tene sArI rIte taiyAra karyo. mallayuddha zIkhavyuM. pahelA divase te kheDUta karyAsamalla ane mAsTika mallanA yuddhamAM koI jItyuM nahIM. trIje divase aTTananI zikSA pramANe laDatA te kheDUta karyAsamala jItI gayo. satkAra pAmyo. ujjainIe pAMca prakAranA bhogone pAmyo. mAsmika malla mRtyu pAmyo. ahIM aTTanane sthAne AcArya jANavA, mAne sthAne sAdhu che tema samajavuM, gurunA kahyA pramANe nivedana karavuM tene AlocanA samajavI. tethI nizcayathI vijayapatAkA maLe. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni1279 + Ava cUra-pR. 15ra; uttamU. 111nI - 4 - 4 -- 0 anaMga :- (vedamUDhanuM daSTAMta) vedamUDha arthAt atI vedodayathI anaMgakrIDA kare che te. AnaMdapura nagara hatuM, tyAM jitArI rAjA hato, vIzvasthA rANI hatI. tene anaMga nAme putra hato. bALapaNamAM AMkhano roga thavAthI nitya raDato raheto. koI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 Agama kathAnuyoga-6 vakhate tenI mAtAe namrapaNe tene be sAthaLanI vacce rAkhIne grahaNa karyo. tyAre tenA stanAdino sparzathI te bALaka sAthe tenA aMgo bhiMsAtA hatA. te vakhate te bALaka raDato baMdha thaI gayo. mAtAnA upAya maLI gayo, pachI vAraMvAra te pramANe karavA lAgI. te bALaka paNa AvA aMgopAMga sparzathI zAMta thavA lAgyo. moTo thayo to paNa te e ja kriyAmAM gRddha rahevA lAgyo. mAtAne paNa tenAmAM prIti janmI. te rAjA mRtyu pAmyo. pachI anaMgarAjA thaIne mAtAne bhogavavA lAgyo. sacIvAdinA rokavA chatAM paNa te pravRtti na choDI. Agama saMdarbha :gacchA. 84nI vR; nisI.bhA. 3698nI cuM, bubhA para18 + vRka - 4 - 4 - 0 anaMdha :- (vyagrAhita mUDhanuM dRSTAMta) aMdhapura nagare anaMdha rAjA hato. teNe aMdha bhojana rAkhyuM. aMdhalakane dIdhuM tyAM khAna-pAna Adi sArI rIte grahaNa karI rAkhyuM. tene bahu badhuM dhana bheguM karyuM. koI vakhate tene koI pUrve joyo. teNe aMdhalaka sAthe mithyA upacAra zarU karyo. koI vakhate te pUrve aMdhalakane kahyuM, huM tamAro dAsa chuM. tethI huM ahIM rahyo chuM. rAjA ja te aMdhalakanA mAtApitA hatA. koI vakhate te rAtrinA tene thoDe dUra laI gayo. pachI kahyuM ke, ahIM cora vase che. je kaMI hoya te ApI do. teNe vizvAsathI tene ApI rAkhyuM. e rIte tene cuDjhAhita karI cora badhuM haraNa karI gayo. 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 3700nI cU buha.bhA. para26 + q, 0 ahaMdana :- (Atma virAdhanA saMdarbhe daSTAMta) adatta jene vRttikAra arpatraka nAme oLakhAve che. (atrakanuM daSTAMta zramaNa vibhAgamAM arNanaka nAmathI AvI gayela che.) tagara nagarInA datta ane bhadrAno putra hato. traNee dIkSA lIdhI. arNamitra temanA guru hatA. dattamuninA kALadharma bAda ahaMnnakane bhikSArthe javuM paDyuM. te tApa sahana karI zakatA na hatA. tene joIne koI strI tenA tarapha mohita thaI ahaMnnaka muni dIkSA choDI tenI sAthe rahevA lAgyA. tyAre bhadrA sAdhvI pAgala jevA thaI annaka-atraka karatA bhaTakavA lAgyA. te joIne annake teNInI mAphI mAMgI, pharI dIkSA lIdhI ane agni dhakhaMtI zilAe anazana karyuM. (kathA juo - arpatraka) 0 Agama saMdarbhaHAyA.yU.kR. 181; AyA. 169trI : ahaMsaka kathA mujaba - >> -- -- 0 strI athavA maithunane kAraNe thayelA saMgrAmonA daSTAMta : jene kAraNe pUrvakALamAM aneka manuSyono saMhAra thayo. yuddho thayA. te badhAMnuM mULa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya kAraNa maithuna hatuM. tevI strIomAMthI keTalAMkanA dRSTAMto A pramANe (pannAvAraNa AgamamAM) che. - jemake - sItA, draupadI, rukimaNI, padmAvatI, tArA, kAMcanA, raktasubhadrA, satyabhAmA, ahilyA, kinnarI, svarNagulikA, surUpa vidyunmatI, rohiNI Adi. (ahIM phakta nAmanirdeza ja che. temAMnI keTalIka strIonI kathA te--te nAma pramANe pUrvenA vibhAgomAM AvI gayela che. 0 Agama saMdarbha : paha. mU. 20 + $; 0 Agama saMdarbha : + nisI. 4097 + cU 225 X - 0 indra :- (pura:karma viSaye laukika dRSTAMta) indrae uDaMkaRSinI patnIne ati rUpavatI joI. tyAre tenI sAthe viSayAsakta banyo. RSi patnIne bhogavIne jato hato. tyAre uDaMka RSie tene joyo. roSAyamAna thayelA RSie tene zrApa Apyo. te brahma vadhyAnA zrApatI bhayabhIta thaIne kurukSetramAM pravezyo. te brahmavadhyA kurukSetranI nIkaTa bhamatI hatI. indra paNa tenA bhayathI kyAMya jato na hato. indra vinA indrasthAnaka zUnya thaI gayuM. tyAre badhAM devo indrane zodhatA--zodhatA kurukSetre AvyA. teoe indrane devAlaye AvavA kahyuM, tyAre indre kahyuM ke, jo ahIMthI nIkaLIza to mane brahmavadhyA vaLagaze. tyAre devoe brahmavadhyAnA cAra TukaDA karyA. eka vibhAga strInA RtukAle sthApyo, bIjo vibhAga udakamAM, trIjo brahmanA surApAnamAM ane cotho vibhAga gurupatnInA abhigame sthApyo. pachI indra devaloke gayo. A rIte brahmahatyAvat karmabaMdha jANavo. - - X 0 indradatta :- (strIsaMgathI thatI hAninuM dRSTAMta) je rIte eka dhanADhyano putra indradatta hato, teNe koI vakhate te gavAkSamAM UbhelI rAjakumArIne joIne tenAmA Asakta banyo. rAjakumArI nIce doraDuM pheMkatI, indradatta te pakaDIne upara jato, te tenA darzanAdimAM ghaNo ja mUrchita thayelo hato. darzanamAMthI te sparza, AliMgana, cuMbana AdimAM lipta banyo. koI vakhate rAjapuruSo tene gavAkSamAMthI utarato joI gayA. pachI daMDA vaDe phaTakAryo. = X - x 0 indradatta ane surendradatta :- (titikSA parISahanuM dRSTAMta) (A dRSTAMta uttarAdhyayanamAM mAnavabhavanI durlabhatAmAM paNa che.) 6/15 A rIte strI saMganI abhilASA karanArane pahelA arthopArjana pravRtti karavI paDe che. pachI agaNita evA bhUkha, tarasa, zIta, uSNAdi parISahono daMDa bhogavavo paDe che. 0 Agama saMdarbha AyA.cU.pR. 186; AyA.mU. 172nI ; Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 Agama kathAnuyoga-6 indrapura nAme nagara hatuM. tyAM indradatta rAjA hato. tene bAvIsa putro hatA. te putro tene prANa samAna pyArA hatA. eka amAtyanI putrI pariNata vayavALI hatI. teNI koI vakhate RtunAtA hatA. teNIne joIne rAjAe pUchayuM, A koNa che ? teoe kahyuM, tamArI rANI che. tyAre te tenI sAthe eka rAtri rahyo. teNIne garbha rahyo. amAtye teNIne pahelAthI ja kaheluM ke, jo tane garbha rahe to mane kahevuM. teNIne nava mAse putrano janma thayo. teNIno dAsIputro paNa te divase janmyo. te A pramANe - agni, parvataka, bahulika, sAgara. te badhAM sAthe ja kalAcArya pAse kaLA zIkhavA lAgyA. te vakhate AcArya tene mAratA, kuTatA, pITatA. te bALaka tene gaNakArato na hato. bIjA bAvIza kumAroe paNa te kaLA grahaNa karI. te AcArya jene jene zIkhavatA tene mAratA-kUTatA. jo koI mAtA vagerene phariyAda kare to kahetA ke zuM A badhuM sulabha che ? A tarapha mathurAmAM jitazatru nAme rAjA hato. tene nivRtti nAme kanyA hatI. rAjAe teNIne kahyuM ke, tane je game te tAro pati thAo. teNI bala-vAhanAdi sAthe indrapura nagare gaI. tyAM teNIe matsyavedha (cakravedha) parIkSA goThavI. tene rAdhAvedha paNa kahe che. rAjA potAnA putro sAthe gayo. badhAM kumAro niSphaLa gayA, tyAre raMka veze rahelA surendradatte rAdhAvedha karyo. rAjAe pUchayuM ke, A koNa che ? tyAre amAtyae tene sarva vRttAMta jaNAvI kahyuM ke, A tamAro ja putra che. tenuM surendradatta nAma rAkheluM che. tyAre rAjAe harSita thaIne kahyuM ke, he putra ! tAruM kalyANa thAo. te nivRtti kanyA ane rAjyanuM sukha prApta karyuM. ityAdi - Ane dravya titikSA jANavI. - - 4 - 0 utkarTa :- (arihaMta pravacane viSaye pAMca vaicitryomAMnuM eka). - kuNAlA nagarImAM kuruTa ane utkaDa nAme be upAdhyAya jaLanirgamana mArganA mULa vasatA hatA. varSAvAse devatAe anukaMpana karyuM, nAgaro bahAra nIkaLyA. tyAre karaTe roSa vaDe kahyuM, he deva ! varaso. utkarTe kahyuM ke, paMdara divasa sudhI. pharI karTe kahyuM, muSTi pramANa dhArAthI varasa. utkarTe kahyuM ke, jevo rAtre tevo divase varasa. - tyArapachI kuNAlA nagarIe paMdara divasa sudhI dhArAbaddha varSo varasI. samagra kuNAla janapada jaLamaya banI gayuM. tyArapachI trIje varSe sAketa nagare baMne kALa karI adhaHsaptamI pRthvImAM bAvIza sAgaropama sthitika nairayika rUpe utpanna thayA. kuNAlAnagarInA vinAza kALathI terame varSe bhagavaMta mahAvIrane kevaLajJAna utpanna thayuM. 0 Agama saMdarbha :Ava yU.1-pR. 601, Ava.ni. 1023nI va utta..pU. 108; - 8 - 4 - 0 uditodaya :- (pAriNAmikI buddhinuM daSTAMta) purimatAla nagare uditodaya rAjA ane zrIkAMtAdevI hatA. te baMne zrAvaka hatA. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 227 koI vakhate tene tyAM Avela parivrAjikA parAjaya pAmI. dAsIoe paNa moM macakoDavA Adi dvArA viDaMbanA karI teNIe kADhI mUkI. dveSapUrvaka te vArANasIe dharmarucI rAjA hato tyAM gaI. paTTa para zrIkAMtAnuM rUpa banAvI dharmayI rAjAne dekhADyuM. te rAjA teNImAM Asakta thayo. dUtane zrIkAMtAnI mAMgaNI karavA mokalyo. tenuM apamAna karIne kADhI mUkyo. tyAre te sainya sahita tyAM Avyo. nagarane gherI lIdhuM. uditodaye vicAryuM ke, nirarthaka lokanA mRtyuthI zuM lAbha ? uditodaya rAjAe upavAsa karI vaizramaNa devanI ArAdhanA karI. teNe nagara sahita badhAMnuM saMkaraNa karyuM. A te rAjAnI pAriNAmikI buddhi jANavI. 0 Agama saMdarbha :vivA. 20 Avani 949, 1545 + 4 Ava.yU.1-pR pa49, naMdI 16bI 0 kapila :- (napuMsaka upakaraNa upaghAta viSaye daSTAMta) susthita nAme AcArya hatA. tene kapila nAme ziSya hato. te zayyAtaranI putrI sAthe krIDA karato hato. teNImAM Asakta thayo. koI vakhate te zayyAtara putrI ekAkI najIkamAM gAyane dohavA vADAmAM gaI. teNI pachI dUdhadahIM laIne AvatI hatI. kapila te vADA pAsethI bhikSAcaryArthe jato hato. teNe mArgamAM anicchA chatAM teNIne baLAtkAre bhogavI. te karbaTakathI najIkamAM teNIno pitA khetI karato hato. teNIe tene jaIne vAta karI. teNe paNa putrInI bhinnayonimAMthI vahIne pRthvI para paDatuM lohI joyuM. te hAthamAM kuhADo laI roSathI doDyo. kapila te vakhate bhikSA laIne pAcho Avato teNe joyo. teNe sAgArika sahita gharamAMthI kADhI mUkyA. te paNa AcArya pAse na gayo. teNe A pramANe upakaraNanA upaghAtathI napuMsaka veda udIrNa karyo. 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 1576nI cU bu.bhA. 5154 + 4 - 4 4 - 0 kapilabaTuka :- (zuddhabhAve thatI nirjarAnuM dAMta) tripRSThanA bhavamAMthI nIkaLIne (tripRSTha mArela) siMha paNa saMsArabhramaNa karato rAjagRhImAM kapila brAhmaNano baTuka thayo. bhagavaMta mahAvIranA vacanathI paNa upazama na pAmyo. gautamasvAmI dvArA anuzAsita karatA upazama pAmyo. dIkSA paNa grahaNa karI. ahIM bhagavaMta karatA hInaguNI hovA chatAM gautama thakI tenA bhArekarmIpaNAthI, nivRtta thaI, ghaNI nirjarA pAmyo. (A kathAnaka bhagavaMta mahAvIra kathAmAM paNa jovuM) 0 Agama saMdarbha :viva.bhA. 2634 + ; Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 Agama kathAnuyoga-5 0 kapilA :- (bhakti paNa nahIM - bahumAna paNa nahIM tenuM daSTAMta) jyAre zreNika rAjA narake jaze, tevuM kathana bhagavaMta mahAvIre karyuM. tyAre vyathita thayelA zreNike narakathI bacavAnA upAya pUchayo. tyAre bhagavaMta mahAvIre kahyuM ke, jo kapilAdAsI sAdhunuM dAna Ape, sanmAna kare to tuM narake na jAya. tyAre zreNika mahArAjAe te kapilA brAhmaNIne sAdhune vaMdanA karavA tathA dAna ApavA kahyuM, teNI na mAnI, tene mArI, dhamakI ApI, to paNa na mAnI. kemake teNImAM bhakti paNa na hatI ane bahumAna paNa na hatuM. 0 Agama saMdarbha :nisIbhA. 13nI cuM; Ava.sUra- 199; Avani 1284- 0 kAlodAyI :- (rAtre AhAra grahaNa karavA saMbaMdhe daSTAMta) bhagavaMte rAtribhojanano pratiSedha karyo che. te na mAnavuM te AjJAbhaMga che. te viSayamAM mithyAtve bhikSanuM dRSTAMta che. kAlodAyI nAme eka bhikSu hato. rAtrie koI brAhmaNanA ghera bhikSArthe pravezyo. brAhmaNI jyAre tene mATe bhikSA levA gaI tyAre ghaNAM aMdhakArane kAraNe khIlo na joyo. te khIlo ghusI jatAM tenuM peTa phATI gayuM. te garbhavatI hatI. garbha taraphaDato paDyo ane mRtyu pAmyo. teNI paNa mRtyu pAmI. tene joIne loko kahevA lAgyA ke, A adRSTa dharmavALA che. A pramANe sAdhu paNa jo rAtre bhikSA mATe nIkaLe to bhagavaMtanA sarvajJatvamAM zaMkA utpanna thAya. temaja saMyama ane Atma virAdhanA paNa thAya che. 0 Agama saMdarbha :bu.bhA. 2841nI va - 4 - 4 - 0 kuvikarNa - (vargaNA saMbaMdhe dRSTAMta) A bharatakSetramAM magadha janapadamAM kucikarNa nAme dhanapati hato. tenI pAse ghaNI gAyo hatI. hajAronI saMkhyAmAM te gAyonA alaga-alaga pAlanane mATe ghaNAM vargo pADI, govALo rAkhyo hato. teonI vacce paraspara kalaha thato hato. tethI tenA avyAmohane mATe lAla, sapheda, kALI, kAbaracitarI evA bhede gAyonA vargo pADelA hatA. te viSayaka A dRSTAMta che. ahIM gopapatinA sthAne tIrthaMkara, gopane sthAne ziSyo,gAya sadaza pulAstikAya paramANu Adi vargaNA kalpavI. 0 Agama saMdarbha :Ava..1-. 44; Ava.ni. 39nI 4 0 koMkaNaka :- (aparAdha pade sIdAtA sAdhunuM daSTAMta) eka vRddha potAnA putra sAthe pravrujita thayo. te putra tene ghaNo ja iSTa hato. teNe Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 229 kahyuM, huM upAnaha vinA cAlI zakato nathI. tyAre anukaMpAthI te vRddha munie tene upAnaha ApyA. pharI kahyuM ke, tApathI mAruM mAthuM phATI jAya che. tyAre tene chatra ApyuM. pachI mAthuM phATe che tema kahyuM tyAre khalito karyo. pharI teNe kahyuM huM bhikSArthe javA samartha nathI. tyAre tene upAzrayamAM rahevA anujJA ApI. pachI bhUmie sUI nahIM zakuM kahetA saMthArAnI anujJA ApI. loca karI nahIM zakuM tema kahetA astarA vaDe muMDana karAvyuM. e ja rIte tene snAna mATe anujJA ApI, vastra yugala ApyA. A pramANe te kuMkaNake je-je mAMgyuM, te-te snehabuddhithI tene sthaviramuni ApatA gayA. e pramANe samaya jatAM teNe kahyuM ke, huM aviratti vinA (strI vinA) rahI zakato nathI. tyAre vRddha munie kahyuM, duSTa ! cAlato thA. ayogya jANIne tene kADhI mUkyo. pachI saMkhaDI bhojananA ajirNathI mRtyu pAmyo. marIne pADa thayo. bhAra vahana karavA lAgyo. te sthavira muni paNa zramaNa paryAya pALIne, kALadharma pAmIne devaloke utpanna thayo. avadhijJAnathI potAnA putraziSyane joyo. tethI tene pratibodha karavA vicAryuM. tene pUrvabhavanI badhI vAto yAda karAvI tyAre te pADAne ihApoha karatA jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. deve tene pratibodha karyo. pachI bhakta pratyAkhyAna karIne devaloke gayo - A rIte aparAdhapadanuM varjana karavuM joIe. 0 Agama saMdarbha :dasa.ni. 176 + 9: 0 koMkaNakadAcaka :- (ananuyoga saMbaMdhe daSTAMta) koMkaNaka dezamAM eka dAraka hato. tenI mAtA mRtyu pAmI. pitAne bIjI strI prApta na thaI. koI vakhate teno putra lAkaDA levA gayo. tyAre pitAe vicAryuM ke, putra che tyAM sudhI mane koI strI prApta thaze nahIM. to A putrane mArI nAMkhyuM. teNe putrane bANa lAvavA kahyuM. te putra doDyo. teNe potAnA putrane viMdhI nAMkhyo. putre pUchayuM ke, tame mane kema bANa mAryuM ? pharIthI bANa mAryuM. ahIM putre ema vicAryuM ke, mane ajANatA viMdhyo te ananuyoga. huM ane mArI nAkhu ema jANIne mAryo te anuyoga. 0 Agama saMdarbha :buda.bhA. 172 + + Avani 134 + 6 Ava.yU. 162; -- - 8 - 0 kuMcita - (prAyazcitta vRddhinuM daSTAMta) kuMcita nAme eka tApasa hato. phaLane mATe aTavImAM gayo. teNe nadImAM mRta matsya joyo. teNe alpasAgArika vicArI khAdho. te anucita AhArathI ajIrNa thatA AgADha glAni thaI. vaidya tene pUchayuM ke, zuM khAdhuM hatuM? tApase kahyuM ke, phaLa sivAya kazuM khAdhuM nathI. vaidya kahyuM, kaMdAdithI tAruM zarIra niSkASAyita thayuM che, tuM ghI pI. teNe sArI rIte ghI pIdhuM. vyAdhi vadhI. pharI pUchayuM, vaidya kahyuM ke, tuM sAcuM bola. tyAre kahyuM ke, meM masya Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 Agama kathAnuyoga-6 khAdhela. vaidya saMzodhana, vamana, virecana kriyAdi dvArA tene svastha karyo. upanaya - jo paryAlocana karyuM hoya to pazcAt kriyA na thAya. zuddhi mATe samyak prakAre aticAra AlocanA karavI joIe. 0 Agama saMdarbha :nisIbhA. 6399 + 2, - 4 - 4 - 0 kulaputra:- (krodhanA asatyapaNAnuM daSTAMta) koIka kulaputranA bhAIne vairIe mArI nAMkhyo. tenI mAtAe kahyuM, he putra ! putraghAtakano ghAta kara. tyAre te kulaputra tene pakaDIne lAvyo. mAtAnI sAme AvIne kahyuM, he bhAInA hatyArA ! huM tane kaI rIte mAruM ? teNe kahyuM huM tamAre zaraNe Avyo chuM. tenI mAtAe kahyuM ke, zaraNe AvelAne mAravo nahIM. kulaputre kahyuM ke, mArA roSane kaI rIte saphaLa karuM ? mAtAe kahyuM, badhe roSane pragaTa na karAya. tyAre teNe tene mApha kma. karI choDI dIdho. 0 Agama saMdarbha :utta.cU5 32, uttamU. 14nI 4 0 kezI (satyakI) - (caturthavata bhaMga kyAre na kahevAya?). je rIte te AryAne paraSano saMvAsa na karavA chatAM te puruSe kathaMcita upAtta bIja pudgalo vaDe tene prasutA karI. te ArthikAne (sAdhvIne) vrata bhaMga thayo na kahevAya. kemake teNInA pariNAma vizuddha hatA. (vizeSa kathA sujyeSThAnI ane satyakInI jovI) 0 Agama saMdarbha :ThA 454nI bubhA 4137; - 4 - 4 - 0 koMkaNaka :- (dravya pratibaMdha viSaye dRSTAMta). koI rAjAe eka koMkaNaka ane bIjA amAnyane koI aparAdhanA viSayamAM samAna sajA karI. jo pAMca divasamAM teo nirviSaya na thAya to temano avazya vadha karavA kahyuM. koMkaNaka dUdhI, tuMbI, kAMjI-kAMjInuM pANI bharIne kSaNamAM gayo, tyAre amAtya jeTalAmAM maMDI, graMthI, baLada, kAyAnukapotI bharavA gayo teTalAmAM pAMca divaso pUrA thaI gayA. tethI tene zULIe caDAvyo, te mRtyu pAmyo. je rIte te amAtya kuTuMbanA upakaraNamAM pratibaddha thayo to vinAza pAmyo. koMkaNaka pratibaddha na thayo to bacI gayo. 0 Agama saMdarbha :nisIbhA. 3814nI yu vava.bhA. 4ra89, 4ra90 + ; - 4 - 4 - 0 koMkaNaka :- (mRSAvAda na sevavAno lAbha). koMkaNaka zrAvakane lokoe kahyuM, ghoDo nAsI rahyo che tene laI Ava. teNe Ata Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 2 31 karatA mRta karIne lAvyo. tene pUchayuM tAro koI sAkSI che ? ghoDAnA svAmIe kahyuM, Ano putra mAro sAkSI che. tenA putrae kahyuM, A vAta satya che. tyAre te saMtuSTa thayo. loko dvArA te prazaMsA ane pUjA pAmyo. e pramANe mRSAvAda viramaNanA guNo jANavA 0 Agama saMdarbha :AvapU. 65nI vR AvayU.ra-5. 285; - 4 - 4 - 0 koMkaNaka sAdhu - (thINaddhi nidrAnuM daSTAMta). eka AcArya ghaNAM ziSya parivAra sahita vicaratA saMdhyA kALa samaye aneka siMhavALI aTavImAM pahoMcyA. te gacchamAM daDha saMghayaNavALA eka koMkaNaka sAdhu hatA. gurue kahyuM, he Aryo ! ahIM sAvaja no upadrava thAya tenuM nivAraNa kare tevA koI sAdhu che ? tyAre te koMkaNaga sAdhue kahyuM, kaI rIte nivAraNa karuM ? virAdhanA karIne ke virAdhanA karyA vinA ? zakya hoya tyAM sudhI virAdhanA na karavI, pachI virAdhanA karavI ja paDe to doSa nathI. tyAre te koMkaNaga sAdhue kahyuM, sukhe suvo. huM tamAruM rakSaNa karIza. sAdhuo sUI gayA. te ekalA jAgatA siMhane jotA rahyA. siMhane "haTa" kahyuM to na gayo. kapaDAM vaDe mAryo cAlyo gayo. pharI Avato joyo. tene thayuM ke A barAbara paritApita thayo nathI. tethI pAcho Avyo. paNa savAre joyuM to ekeka prahare teNe eka siMhane Ahata karela, te traNe siMha marelA paDyA hatA. tyAre te koMkaNake AcArya pAse AlocanA karI, zuddhi karI. e rIte AcArya pAse kAraNe aparAdhanI zuddhi thaI zake. 0 Agama saMdarbha :nisIbhA. 289, 3814nI cuM, -- 4 - 4 - 0 koMkaNaka :- (anarthaDe saMbaMdhe daSTAMta) koI koMkaNake dIkSA lIdhI. vAyune vAto joIne teNe vicAryuM ke mArA putro zuM karatA haze ? teo to pramAdI che, temane potA ke pArakA vize koI buddhi nathI, ityAdi- (teo khetara kheDaze nahIM to kaMI pAkaze nahIM. pachI pote zuM khAruM ? bIjAne zuM khavaDAvaze ? bApaDA duHkhI thaI jaze. e pramANe iriyAvahI daramyAna ciMtavanA karI. A tenuM apadhyAna AcaraNa kahevAya.) 0 Agama saMdarbha :gacchA 43nI . AvayU.ra- ra97; Ava.mU. 7ranI kalpasUtravRtti. 0 bhAravAhI puruSanuM daSTAMta - koMkaNa dezamAM koI durgamAM bhAMDAdine caDhAvatA-utAratA temAM koIne Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 Agama kathAnuyoga-2 gurabhAravAhI rUpe rAjAe sthApyo. tene evI AjJA ApelI ke teNe koIne mArga na Apavo. rAjA Ave to paNa mArgethI khasavuM nahIM - 4 - 4 - koI sAdhune Avato joI te mArgethI khasI gayo. sAdhune mArga Apyo. bhAravAhakoe roSAyamAna thaI e vAta rAjAne karI - 4 - 4 - rAjAe tene kahyuM ke, te mArI AjJAno bhaMga karyo? teNe kahyuM, he deva ! tame gurabhAravAhIne mArga ApavA kaheluM mATe meM mArga Apyo. tyAre rAjAe pUchyuM kaI rIte ? te bhAravAhake kahyuM ke, te avizrAMtapaNe aDhAra hajAra zIlAMgano bhAra vahana kare che. jeTalo mAra mArethI vahana karavo zakaya nathI. A sAMbhaLI rAjA pratibodha pAmyo. Ubho thaIne sanmukha gayo. (Ane karmasiddhanuM daSTAMta jANavuM) 0 Agama saMdarbha :Avani 929nI vR, - 4 - 4 -- 0 koDIsara :- (dravya Avazyaka saMbaMdhe daSTAMta) girinagare koDIsara nAme eka ratnAvaNika hato. te raktaratno vaDe gharane pradIpta. (prakAzamAna) rAkhato hato. tene joIne sarvaloka tenI prazaMsA karatA - aho ! A vaNi; dhanya che je nitya deva sanmukha agni vaDe tarpaNa kare che. koI vakhate tyAM agri pragaTyo prabaLa vAyu vaheto hato. AkhuM nagara baLI gayuM. pachI rAjAe tene deza nikAla karyo. bIjA nagare paNa koI tema karato hato. tyAM rAjAne te vAtanI khabara paDI, tenuM sarvasva haraNa karI lIdhuM, tene kADhI mUkyo. jaMgalamAM jaIne kema agni pragaTAvato nathI ? rIte te vaNikanuM avazeSa dravya baLI gayuM. te rIte agItArtha evA vasaMtapura nagare rahelA saMvignano paNa sAdhuoe tyAga karyo. te dravya Avazyaka jANavuM. 0 Agama saMdarbha :Ava2.1-pR. 79; Ava.ni. 79nI va 0 kolaginI :- (mAyA viSayamAM dRSTAMta) eka kolaginI kumArI hatI. tenA mAtA-pitA bIje gAma gayelA hatA. teNI ekalI rahelI. coro tenA gharamAM pravezyA. teNI potAnI sAthe vAta karatI hoya tema bolI. huM mAmAnA dikarAne apAI chuM. to mane putra paNa thaze. tenuM huM caMdra e pramANe nAma rAkhIza. tene huM bolAvIza - o caMdra ! o caMdra ! te sAMbhaLIne pADozamAM raheto caMdra Avyo. te joIne corI nAsI gayA. 0 Agama saMdarbha :Ava.cUM.1- para5; Ava ni 918nI cha - 8 - - 0 khaMDakarNa - (samyaka parikarma saMbaMdhI parIkSAnuM dRSTAMta) avaMtIpati pradyotane khaMDakarNa nAme maMtrI hato. koI vakhate rAjA pAse sAhasika Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 233 nAme sAhasikayodhI malla Avyo. khaMDakarNa amAtye mahAkAla mazAnamAM chAga, surAkuTa ane madirAghaTa vaDe tenI parIkSA karI. tyAM tAla pramANa pizAcanA hAthamAM mAMsa ApyuM. bIjo malla Avyo. tenI paNa te ja pramANe parIkSA karI. kevaLa tAla pizAcanA bhayathI te cAlyA gayelA. paNa te mala mAMsa khAdha, dArU pIne Ubho rahyo. tAlapizAce AvIne hAtha phelAvIne kahyuM ke, mane paNa Apa. tyAre te sahastrayodhI male karyA vinA pizAcane paNa ApyuM. pote paNa khAdhuM. A vAta rAjAnA guptacara puruSoe khaMDa karNane jaNAvI. teoe jANyuM ke kharekhara A sahastrayodhI che. A pramANe AcAryoe paNa tapa vagere dvArA A samyak parikarmA che ke nahIM ? tenI parIkSA karavI joIe. 0 Agama saMdarbha :va.bhA. 783 + 4 0 gaMdhapriya :- (prANa indriya viSaye mRtyu) gaMdhapriya nAme kumAra hato, te vAraMvAra nAva dvArA krIDA karavA jato. zaukayA mAtAe peTImAM viSa rAkhIne nadImAM vahAvI. teNe ekAMtamAM A peTI joI. peTIne bahAra kADhI. ughADavA mATe prayatna karyo. temAM peTImAM eka kapaDAmAM vITela samudugaka (Dabbo) joyo. tene ughADIne suMghavA gayo. suMghatAnI sAthe ja mRtyu pAmyo. dhrANendriya vaza jIvane AvA duHkho paDe che. 0 Agama saMdarbha :AyA 110 + vRkSa Ava rR.1-pR. 533, Ava ni 918nI vR: 0 cArudatta :- (dravya mArganuM daSTAMta) eka gAthApatino putra hato. teNe potAnI sarva saMpatti vaizyA pAchaLa veDaphI dIdhI. tyArapachI te AjIvikA mATe tenA mAmA sAthe ahIM-tahIM sarvatra bhaTakavA lAgyo. te tyArapachI suvarNabhUmi paNa gayo - A teno dravya mArga jANavo. 0 Agama saMdarbha :AyA.dhU. 50; sUya yU5 ra39, 240; sUya.ni 108 vR - 4 -- 4 - 0 jinadAsa (dAtraka) :- (paccakakhANanA phaLanuM daSTAMta) rAjapura nagare eka kulaputra thayo. tene jinadAsa nAme mitra hato. te tene sAdhu pAse laI gayo. teNe matsya mAMsanuM paccakakhANa karyuM. dukALamAM loko mAchalA khAvA lAgyA. te paNa zyAla mahilAnA kahevAthI gayo. mAchalAnI pIDA joIne tene paccakkhANa yAda AvyuM. teNe mAchalAne choDI dIdho. e rIte traNa divasamAM traNa vakhata mAchalAne pakaDyo ane choDI dIdho. pachI te jinadAsamitra anazana karIne rAjagRha nagaramAM maNikAra zreSThI putra dAmannaka nAme thayo. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 ATha varSiya marakI roga tenA kuLa thayo. tyAM sudhI te sAgarapota sArthavAhanA ghera rahyo. te gharamAM bhikSArthe AvyA, sAdhuyugale kahyuM ke, A bALaka A gharano svAmI thaze. A vAta sArthavAhe sAMbhaLI. tethI te sArthavAhe bALakane mArI nAMkhavA mATe cAMDAlone soMpI dIdho. te cAMDAlo te bALakane dUra laI jaI, mAtra AMgaLI chedI, DarAvIne deza bahAra kADhI mUkyo. nAzatA evA tene koI goSThAdhipatie grahaNa karyo. putranI jema rAkhyo. dAmannaka yuvAna thayo. koI vakhate sAgarapota sArthavAhe tene joIne parijanone pUchyuM ke, A bALaka koNa che ? teNe kahyuM ke, te bALaka ahIM anAtha Avelo. tethI sArthavAhe lekha ApIne tene ravAnA karyo. te rAjagRhInI bahAra devakULanA parisaramAM suto hato. sAgarapotane viSA nAme kanyA hatI. te pUjA karavA AvelI teNe dAmannakane joyo. potAnA pitAe lakhelo lekha vAMcyo. temAM lakheluM hatuM ke, A kumArane viSa ApI dezo. te kanyAe viSane badale temAM viSA karI dIdhuM. te nagaramAM pravezyo. tatkAla tenA viSA sAthe lagna thayA. jyAre sAgarapota sArthavAha Avato hato. tyAre teNe sAgaraputranA maraNanA samAcAra sAMbhaLyA te sAMbhaLI sAgarapota sArthavAhanuM hRdaya phATI gayuM. rAjAe dAmannakane te gharano svAmI banAvyo. bhoga ane samRddhi baMne pAmyo. pachI rAjAe tene zreSThIpaNe sthApyo. bodhilAbha pAmyo. pharI dharmAnuSThAna AcarIne devaloke gayo. e rIte paralokamAM paNa sukha pAmyo. 234 athavA zuddha paccakakhANanA prabhAvathI devaloke gayo. pachI boghilAbha thayo. sArAkuLamAM janma pAmyo, sukhanI paraMparA pAmato chelle siddhigatimAM gayo. koI AcArya kahe che ke te ja bhave siddhi gatimAM gayo. ~~ upanaya * Agama saMdarbha = Ava.ni. 1620 + ; A pramANe paccakhANanuM phaLa jANavuM. .. - X = X -- jitazatru :~ (asvAdhyAya kALe svAdhyAyano doSa) kSitipratiSThita nagara hatuM, jitazatru rAjA hato. teNe potAnA dezamAM ghoSaNA karAvI, mleccha rAjA Ave che, to gAmanagara choDIne durgamAM jaIne rahevuM to tame vinAza pAmazo nahIM. pachI jeo rAjAnA vacanathI durga AdimAM rahyA te vinAza na pAmyA. jeo durga AdimAM na gayA. te mleccha rAjAthI vinAza pAmyA. vaLI pAchA rAjAe temane AjJA bhaMganI sajArUpe je kAMI bAkI raheluM tene paNa daMDyA. e rIte asvAdhyAya kALe jo svAdhyAya kare tene be taraphathI daMDa thAya che. A bhave devatA dvArA chaLAya che, parabhave jJAnAdi virAdhanA Azrita prAyazcitta Ave che. 0 Agama saMdarbha : = nisI.bhA. 6076nI cU; Ava...2-pR. 324; -X-X-GATIN Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMta upanaya 2 35 0 jitazatru :- (kSiptacitatAnuM daSTAMta) | jitazatru nAme rAjA hato. tenI dIkSA thaI. tathAvidha sthavaro pAse dharma sAMbhaLIne dIkSA lIdhelI. pravajyA pachI tene grahaNa-Asevana zikSA zarU thaI. kAlAMtare te videza gayA. potanapuramAM paratIrthi sAthe vAda thayo. vAdamAM temaNe jinazAsananI mahAprabhAvanA karI. teo molamAM gayA. tenI eka bahena (bhAI) bhAInA rAgathI rAjyalakSmI choDIne dIkSita thayA. te potAnA bhAImuninA kAladharmanA samAcAra sAMbhaLI liptacitta banyA. 0 Agama saMdarbha :buha.bha. 198, 6199 + DU (mAM bahene dIkSA lIdhI tema kahyuM che.) vava.bhA. 1075, 1076 + 6 (mAM bhAIe dIkSA lIdhI tema kahyuM che.) - 4 - 4 - 0 DoDiNI :- (jamAInI parIkSAnuM daSTAMta). DoDiNI nAme gaNikA hatI. teNe aprazastarUpe parIkSA karI. te brAhmaNIne traNa putrIo hatI. te paraNAvavA lAyaka thaI. tene thayuM ke, A sukhI thAya. pahelI putrIne kahyuM ke, AvAsa bhavanamAM tArA patine mastake paga vaDe lAta mAravI, to paNa te kaMI na kahe to tAre mane jaNAvavuM. jo te nehathI ema kahe ke, are ! priyatamA tArA sukumAla caraNamAM pIDA thaI che ? to jaNAvaje. jyAre tema banyuM tyAre mAtA te sAMbhaLIne khuza thaI, putrIne kahyuM, tuM tArA ghera khuzIthI rahe. tAro pati AjJAkArI che. bIjIne paNa tema zIkhavyuM. teno pati thoDo gusse thayo, pachI zAMta thaI gayo. tyAre mAtAe kahyuM, tAro pati kSaNika roSavALo ja che, tyArapachI trIjI putrIne pUchyuM, teNIe kahyuM ke, mArA patie mane khUba ja mAryo. tyAre mAtAe kahyuM, tAro pati durArAdhya thaze. mATe devanI mAphaka tenI samyak ArAdhanA karaje. A aprazasta parIkSAnuM dRSTAMta che. 0 Agama saMdarbhaHanuo. chatnI vR; 0 tuMDika :- (yAtrAsiddhanuM daSTAMta). eka gAme tuMDika vaNi hato. tene so-hajAra vakhata pravaDaNa bhagna thayeluM. to paNa te yAtrAthI aTakato na hato. te bolato ke, je jaLamAM nAza pAmyuM, te jaLamAM ja prApta thaze. punaH punaH te bhAMDo grahaNa karIne yAtrAe jato hato. tenA nizcayathI devatA prasanna thayA. tene prayura-pracura dravya ApyuM. pachI pUchayuM ke, bIjuM paNa tArA mATe zuM karIe ? teNe kahyuM ke, je mAruM nAma laIne samudranuM avagAhana kare te vipattirahita pAcho Ave. deve te vAta paNa svIkArI. A pramANe te yAtrAsiddha hato. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 36 + vR AvapU.1-pR. 543; Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 Agama kathAnuyoga 0 tosali :- (vyAghAta maraNanuM daSTAMta) tosali nAme AcArya hatA. vanamAM mahiSI dvArA upasarga thayo. tosalideze ghaNI mahiSIo hatI. temAM koI eka sAdhune aTavImAM parezAna karyA. bhUkhathI pIDAIne nirvAha azakya banatA temaNe cAre prakAranA AhArano parityAga karyo. A vAghAtima maraNanuM dRSTAMta jANavuM. 0 Agama saMdarbha :AyA.ni. 267 + vR; AyA.. ra49; -- 8 - 8 - 0 tosalika :- (AcAryane ziSyoe kema sAcavavA?) koI vaNik samudramAM gayelo. vahANane gADha tophAna naDyuM. te vaNike DarIne upa-yAyanA zarU karI. teNe mAnatA mAnI ke, jo huM A tophAnamAMthI ugarIza to maNimaya evI be jinapratimA karAvIza, tyAre devatAnA anubhAvathI tophAna zAMta thaI gayuM. pAra utaryA pachI lobhathI eka maNiratnamAMthI eka ja jinapratimA karAvI. pachI bIjA maNiratnathI bIjI pratimA paNa karAvI. pachI te ghaNAM prayatnathI pratimAnuM rakSaNa karavA lAgyo. temAM eka pratimAmAM evo prAtihArya utpanna thayo ke, te svayaM prakAzita banI. taulika rAjAe A vAta jANI tyAra te pratimA grahaNa karIne potAnA zrIgRha bhAMDAgAramAM mukI dIdhI. pachI maMgala buddhithI te pratimAnI pUjA karavA lAgyo. je divasathI te pratimA zrIgRhamAM AvI, tyArathI kozAdimAM vRddhi thavA lAgI. - A rIte pratimAnI jema AcAryane ziSyoe sAcavavA joIe. 0 Agama saMdarbha :viva.bhA. 22pa6 thI 2561 + 4 - - - 0 devadattA :- (artha kathAnuM daSTAMta) koI vakhate brahmadattakumAra, amAtyapatra, zreSThIputra ane sArthavAha putra paraspara vAta karatA hatA ke, ApaNAmAMno koNa kaI rIte AjIvikA calAvaze ? (jIvaze ?) tyAre rAjaputre kahyuM, huM puNya vaDe jIvuM chuM, amAtya putre kahyuM, huM buddhi vaDe jIvuM chuM, zreSThIputra kahyuM, huM rUpathI jIvuM chuM. sArthavAha putre kahyuM, huM dakSapaNAthI jIvuM chuM. teo jyAM koI jANatA na hoya tevA nagare gayA. sArthavAha putrane dakSatAthI bhojanAdi lAvavA kahyuM. te koI sthaviravaNikanI dukAne rahyo. tyAM ghaNAM kharIdanArA AvatA hatA. te vakhate sArthavAha putre potAnI dakSatAthI tene paDIkA bAMdhavA AdimAM madada karI, vaNikane ghaNo lAbha thayo tyAre vaNike tene bhojanAdi mATe nimaMtraNa ApyuM. tyAre cAre mitro tene tyAM gayA. vipula azanAdino bhoga karyo. bIje divase vaNika putrane kahyuM, te rUpathI jIvavAmAM mAnato hato. devadattA nAmanI puruSa heSiNI gaNikAne tyAM gayo. tenA rUpamAM lubdha banelI gaNikAe dAsInI mAphaka Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 237 tene AvakAryo, badhAMne bhojana prApta thayuM. trIje divase amAtya putrano vAro Avyo. teNe buddhithI je putra je mAtAno hato te mAtAne buddhipUrvaka zodhI kADhI. buddhi dvArA sarvene bhojananI prApti karAvI. cothe divase rAjaputrano vAro Avyo. te vakhate nagarano rAjA aputrIo maraNa pAmelo. azvae rAjaputrane rAjArUpe adhivAsita karyo - e rIte arthopArjana thayuM. 0 Agama saMdarbha :dasa cUpR 104; dasa ni 191, 192nI ja 0 gharmaghoSa :- (dravyApattimAM daDha ghaItva) ujjainI nagarImAM (dhana) vasu nAme vaNik hato. teNe caMpAnagarI javA mATe uddaghoSaNA karAvI. tyAre dharmaghoSa nAmanA aNagAra paNa dhanasunI anujJAthI sAthe cAlyA. aTavImAM dUra gayA tyAre bhinna lokoe humalo karyo. sAthe ahIM-tahIM bhraSTa thaI gayo. te aNagAra anya lokonI sAthe aTavImAM pravezyA. teo mULa Adi khAIne pANI pItA hatA. teoe nimaMtraNA karI, paNa dharmaghoSa ANagAre teno svIkAra na karyo. koI zilAle bhakta pratyAkhyAna karyuM. adInapaNe vedanA sahana karatA temane kevaLajJAna thayuM. 0 Agama saMdarbhaHAva.ni 1281 + vRka Ava.cUM.ra-pR. 154, 155; 0 dhanasArthavAha :- (dravya aTavInuM daSTAMta) vasaMtapura nagara hatuM, tyAM dhana nAme sArthavAha hato. teNe bIjA nagare javA mATe ghoSaNA karAvI. te sArthamAM ghaNAM kArpaTika Adi bhegA cAlyA. teo paraspara pathikonA guNonuM varNana karatA hatA. tema karatA ghaNAM kALe icchita nagare pahoMcyA. (A daSTAMtamAM mULa kathAne aMte Rju ane viSama aTavInI vyAkhyA ane spaSTIkaraNa che. te mujaba Rju aTavImAM upasargo thatA hatA. viSama aTavImAM pariNAme pahoMcavuM saraLa hatuM. tethI viSama aTavI pasaMda karI tene dravya aTavInuM dRSTAMta jANavuM) 0 Agama saMdarbha :AvayU.-. 509; Avani 905 + vRka 0 gharmaghoSa :- (saMvegaviprayoganuM daSTAMta). mathurAno eka vaNika hato. koI kALe teno suvarNakaLaza nAza pAmyo, e rIte cAre dizAethI vinAzanA samAcAra AvavA zarU thayA. Ubho thayo tyAM khAnapITha nAza pAmI. jamavA beThA tyAM sonA-rUpAnA bhAjano nAza pAmavA lAgyA. zrIgRhe gayo tyAM joyuM to nidhAna nAza pAmyuM. AbhAraNo paNa na dekhAyA. jyAM vyAje nANAM mUkelA, teoe paNa kahI dIdhuM ke, ame tamane oLakhatA nathI. je dAsa-dAsI varga hato, te paNa cAlyo gayo. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 Agama kathAnuyoga-6 tyAre teNe vicAryuM ke, huM dIkSA laI lauM. tyArapachI dharmaghoSa AcArya pAse dIkSA lIdhI. sAmAyikAdi agiyAra aMgo bhaNyA. kutUhalathI te uttara mathurA gayA. tenuM nAza pAmela badhuM ja dravya AvI gayuM hatuM. te sAdhu jyAre gharamAM pravezyA. tyAre tenI putrI vIMjhaNo laIne UbhI rahI. pachI sAdhue bhojanamaMDapa joyo. tyAM bhikSA maLI, te laIne AvyA. pachI bhAMDopakaraNane jovA lAgyA. tyAre gurue pUchyuM ke, A zuM karo cho ? sAdhue samagra vRttAMta nivedita karyo. A rIte pahelA je badhuM ja gayuM hatuM te badhuM ja zvazUra gRhe joIne tene jJAna thayuM ke, A to badho saMprayoga ane viprayoga che. 0 Agama saMdarbha :AvayU.1-pR. 473; 0 gharmaruci :- (aprazasta dveSanuM daSTAMta) naMda nAme nAvika hato. te lokone gaMgAnadI pAra karAvato hato. koI vakhate dharmaci nAmanA aNagAra tenI nAva dvArA gaMgAnadI pAra utaryA. loko mUlya cUkavI cAlyA gayA. naMde dharmaruci sAdhune rokyA. bhikSAnI veLA paNa pasAra thaI gaI. to paNa temane choDyA nahIM. kemake sAdhu mUlya kyAMthI cUkave ? roSathI teNe sAdhune retInA uSNatApamAM UbhA rAkhyA. tRSAthI sUkAvA lAgyA. tyAre roSathI choDyA. te sAdhu dRSTiviSa labdhivALA hatA. teNe naMda nAvikane bALI nAMkhyo. te marIne koI gharamAM garoLIrUpe janmyo. sAdhu paNa vicarato te gAme gayA. bhojanapAna grahaNa karIne AhAra karavA mATe sabhAmaMDapamAM gayA. tene jotA ja pelI garoLI (gRhakokila) krodhita thaI, bhojana sthAne kacaro nAMkhyo. sAdhu bIjA sthAne gayA. ema upadrava thato ja gayo. tyAre sAdhune jJAnathI khyAla Avyo ke, A to pelA naMda nAvikano jIva ja che, pharI tene bALI nAMkhyo. lAMbA kALe te mRtagaMgAe haMsa thayo. jyAre sAdhu mahAmAsamAM gaMgA pAra karatA hatA tyAre te haMse tenI pAMkha vaDe temane bhIMjavI dIdhA. pachI te siMharUpe janmyo. sAdhu sAthe sAthe te parvatathI jaI rahyA hatA. tyAre te siMhe sArthane bhedI nAMkhyo. pharI sAdhue tene bALI nAMkhyo. tyAMthI vArANasImAM baTuka thayo. tyAM paNa bhikSA jatA te sAdhune dhULa AdithI upasarga karyo. pharI bALI nAMkhyo. tyArapachI te naMdano jIva rAjA thayo. jAtismaraNa jJAna thatA, pUrvenA badhA azubha kAryo yAda AvyA. tyAre teNe vicAryuM ke, jo have sAdhune mArIza to ghaNAM bhavo bhaTakavA paDaze. eTale teNe potAnA pUrvabhavono eka zloka banAvIne mUkyo. jAhera karyuM ke je A zlokane pUrNa karaze tene ardha rAjya ApIza. vicaratA evA sAdhue zlokane pUrNa karyo. rAjA sAMbhaLIne mUcha pAmyo. pachI sAdhunI mArgaNA karI. jyAM sAdhu hatA tyAM Avyo, vaMdana karyA ane zrAvaka thayo. dharmaruci paNa AlocanA-prAyazcitta karI mokSe gayA. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 239 0 Agama saMdarbha :Avani 918nI vR AvayU.1-. pa16; - 4 - 4 - 0 gharmila :- (paccakakhANanA phaLanuM daSTAMta) paccakkhANa karavAthI thatA lAbhanA viSayamAM A dRSTAMta che. (jo ke tyAM mAtra eTaluM sUcana ja che ke vasudevahiMDI graMthathI A kathA jANavI.) 0 Agama saMdarbha :suya... 390; Ava.cUra-pR. 324; Ava.ni. 1620 + vR; dasa cUpR. 328; - 4 - 4 - 0 pUryAkhyAna :- (mAyA dvAramAM daSTAMta) ujjainI nAme nagarI hatI. tenA uttara pArthe eka jIrNa udyAna hatuM. tyAM ghaNAM dhUrto AvatA. tyAM sasa, elASADha, mUladeva, khaMDapANa ane eka strIe pAMce bhegA thayA. ekeka pAse pAMca-pAMca dhUrtasatva hatA, dhUtiNI pAse pa00 khaMDapANa hatA. koI divase varSAkALe vAdaLo hatA tyAre bhUkhyA thatA A prakAranI vAta thaI. ApaNane bhojana koNa Ape ? mUladeve kahyuM ke, je ananubhUta kRta hoya te kaho. je tenI pratIti na karAvI zake te badhAM dhUrtone bhojana karAve badhAMe tenI vAta kabUla rAkhI. elASADha dRSTAMta kathana zarU karyuM. huM gAyone laIne aTavImAM gayo. meM corone AvatA joyA. tyAre meM mAro kAMbaLo pAtharyo. temAM badhAM gAyone rAkhI dIdhI. tenuM poTaluM bAMdhyuM. bAMdhIne gAmamAM AvI gayo. gAma madhye meM baLadane kahamAM ramamANa joyo. gAyo paNa te jovA lAgI. kSaNa mAtramAM kalakala karatA te coro tyAMthI ja pasAra thayA. te gAmamAM dvipada, catuSpada, eka vAlka pravezyA. coro pAchaLa gayA. vAluMkane koI ajagara grasI gayo. te ajagarane koI ajagala vaDe pakaDAyo. te ajagalane koI Dhake grahaNa karyo. te uDIne koI vRkSanI zAkhAe beTho. teno eka paga laTakato hato. te vRkSa nIce koI skaMdhAvAra sthita thayo. tyAM te DhaMkane gajavara gaLI gayo. te uThavA gayo. te gajavara cAlavA lAgyo. teNe kalakala karyuM. te vakhate zabdavedhIe bANa mAryuM. te mRtyu pAmyo. rAjAe tenuM peTa cIrAvyuM. ajagala nIkaLyo. ema peTa cIratA gayA ane ekeka jIva bahAra Avato gayo. pachI huM paNa te gAma pAsethI gAyo laIne nIkaLI gayo. badhA potapotAnA sthAne gayA, huM paNa gAyane choDIne ahIM Avyo. bolo A vAta barAbara che. tyAre bAkInA badhAM bolyA, satya, satya che elASADha pUchayuM ke, to pachI gAyo kAMbaLAmAM kaI rIte AvI ? tyAre bAkInA bolyA ke, A to bhAratamRtimAM Ave che. jemake pahelA badhuM eka ja sthAne hatuM. te jaLamAM iMDu thayuM. te iMDAmAM parvata sahita vana- jaMgala hatuM. jo iMDAmAM AkhuM jagat samAI jAya to tArA kAMbaLAmAM gAyo kema na samAya ? jo viSNunA udaramAM sura, asura, nAraka sahita, parvata, vana, jaMgala vagere badhuM samAI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 Agama kathAnuyoga-6 jAya, evA viSNu devakInA udaramAM samAI jAya, jo badhuM zakya bane to tuM kahe che te kema zakya na bane ? pachI sasaka kahevA lAgyo, huM kauTuMbika putra, kyAMka kheDato hato. huM zaradakAle khetaramAM gayo, temAM tala thayA. te eTalA moTA thayA ke kuhADAthI chedavA paDyA. ityAdi - 4 - 4 - talanA choDa kulAla cakranI mAphaka paribhramaNa karatA hatA. vAdaLA paNa talanI ja vRSTi karatA hatA. bhramaNa karatA cakranI mAphaka te tela pIlAyA. tyAre tilodA nAmanI nadImAM pUra AvyuM. tyAM tila cAlaNI khuMcI jatA marI gayo. maryA pachI tenuM cAmaDuM paNa dAMtaraDA vaDe kApyuM. telanA rasathI bharyuM. huM paNa dasa ghaDA tela pI gayo. pachI tela pratipUrNa dayita laIne gAmamAM pravezyo. ema bhamato bhamato ahIM Avyo. meM Avo pUrve anubhava karyo. jene pratIti na thAya te bhojana Ape. tyAre bAkInAe kahyuM ke, Avo bhAva bhAraha rAmAyaNanI kRtimAM jovA maLe che - tenA kaTa, taTa, hAthIoe madabiMduthI bhAMgI nAMkhyA. nadI hAthI, ratha, ghoDAne vahAvavA lAgI. pachI mULadeve zarU karyuM. taruNavaye huM icchita sukhAbhilASI hato. dhArAdharaNa karavA mATe svAmIgRhe chatra-kamaMDala joyuM. huM vanamAM gayo, mAro vadha karavA AvanAra hAthIne joIne huM DarI gayo. potAne azaraNa jANI, na dekhAvA mATe nALacA vATe huM kamaMDalamAM cAlyo gayo. te hAthI paNa mArA vadhane mATe aMdara Avyo. cha mAsa sudhI te hAthIne te kuMDImAM bhamADyo. cha mAsa pachI huM bahAra Avyo. te hAthI paNa bahAra Avyo. to paNa te kuMDImAM eka vALa mAtrano sparza thayo nahIM. huM paNa pachI AgaLa jota-joto svAmI gRhe pahoMcyo. tyArapachI bhUkha-tarasathI meM gaNAya nahIM teTalA dhAriyAnI dhArAe cha mAsa khAdhuM-pIdhuM, pachI ahIM Avyo. bolo A satya che ? teoe kahyuM ke, barAbara che. kemake je rIte brahmAnA mukhathI vipro nIkaLyA. hAthamAMthI kSatriyo, peTamAMthI vaizyo ane pagethI zudro nIkaLyA. jyAre ATalA loko tenA udaramAM samAI gayA to tuM ane hAthI kuMDImAM kema na samAo ? pachI koI vakhate brahmA viSNuno uDDANa mATe doDyA. divya sahastra varSa sudhI doyA. to paNa zivanA liMgano cheDo na maLyo. to jyAre AvaDuM moTuM liMga umAnA zarIramAM samAI zake to tuM ane hAthI kuMDImAM kema na samAI zako ? vaLI viSNue jagat racyuM. tenI nAbhimAMthI brahmA paghagarbha samAna nIkaLyA. to paNa tenI nAbhimAM kAdava na lAgyo, to pachI tuM ane hAthI nIkaLyA, to paNa eka vALa mAtra paNa sparza na thayo temAM navAI zI ? ityAdi - 4 - 4 - pachI khaMDapANAe kathA kahI. e ja rIte dhUtaNIe kathA kahI. A badho laukika mRSAvAda jANavo - 4 - 4 - 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 294para11nI cUta bu.bhA. 2564nI - 4 -- -- -- Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMta upanaya 241 0 naMdinI:- (bhogathI rogotpattinuM daSTAMta) naMdinI nAme eka gaNikA hatI. te strIonA 64 guNothI yukta hatI. sahastralakSa zRMgAranA AgAra sama suMdara vezayukta, saMgata hasita, chatra, cAmara, vIMjhaNakathI yukta hatI. rAjakuLamAM jatI-AvatI. te ati kAmabhogamAM Asakta rahetI hatI. tema karatA tenA dehamAM ghaNo rogAtaMka utpanna thayA. te nakkAmI thaI jatA, anya yauvanavaMtI gaNikAne sthApIne rahevA lAgI. te paNa rAjakuLamAM svacchaMda mati vicaravA lAgI. teNI paNa, pachIthI rogiNI thaI gaI - ityAdi - tethI bhogano saMga karavo na joIe. 0 Agama saMdarbha :AyA.dhU. 71; 0 ceTInuM udAharaNa :- (saMsAra daMDanuM daSTAMta) vasaMtapuramAM jIrNa zreSThI ane navaga zreSThInI putrIne paraspara prIti thaI. koI vakhate navakanI putrI alaMkAra sajja thaI nIkaLI. kinAre alaMkAra rAkhI nadImAM utarI, jIrNa zreSThInI putrI tene levA mATe doDI. eka ceTIe teNIne rokI, bIjIe Akroza karyo. tyAre mAtApitAe teNIne kahyuM ke, mauna rahe. navakanI putrI nAhIne potAnA ghera gaI. pachI ghareNA mAMgyA. jIrNa zreSThInI putrIe na ApyA. mAmalo rAjakuLe gayo. paNa koI sAkSI hatA nahIM. pachI teNInA vyavahAra avasare AbharaNa paheravA karyuM. tyAre jIrNazreSThInI ceTI kayuM ghareNuM kyAM paheravuM te khabara paDatI na hatI. tyAre khabara paDI ke A AbharaNa AnA lAgatA nathI. pachI bIjI ceTIne paheravA kahyuM. te ceTIe kramasara paheryA. tenA parathI AbharaNa konA che te khyAla AvI gayo. tyAre jIrNa zreSThIe teNIno daMDa karyo. e ja rIte utsargane sthAne apavAdanI sthApanA karavAthI saMsArarUpI daMDe daMDAya. 0 Agama saMdarbha :- Ava.ni. 136nI vR - 4 - - - 0 padmAvatI ane vajabhUti :- (dravya paricchedanuM daSTAMta) bhRgukaccha nagaramAM nabhovAhana rAjA hato. tenI padmAvatI rANI hatI. te nagaramAM vajabhUti AcArya hatA. te mahAkavi hatA. paNa dekhAvamAM maMdarUpa ke kurUpa hatA. tenI kavitva zaktinA aneka kissA aMtapuramAM guMjatA hatA. te padmAvatI tenI kAvyazaktithI hatahRdayA thaIne temane jovA mATe taDapavA lAgI. pachI rAjAnI anujJAthI dAsI parivArathI parivarIne vajabhUmi pAse gaI paNa pote chupAIne rahI. padmAvatIe kahyuM ke, vajabhUti AcArya koNa che? tyAre vajabhUti AcArya bolyA ke, bahAra gayA che. dAsIe jaNAvyuM ke, A ja vajabhUti che. tyAre tenA virUApaNAne joIne teNIno rAga cAlyo gayo - A dravya pariccheda jANavo. 6/16 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 Agama kathAnuyoga-2 0 Agama saMdarbha :vava.bhA. 1408 + - 4 - 4 - 0 puSpazAla ane bhadrA :- (zrotrendriyathI mRtyu). vasaMtapura nagare puSpazAla nAme gAMdharvika hato. te ghaNo suMdara svaravALo paNa dekhAve virupa hato. tenA gIta-saMgIta lokonA hRdaya harI lIdhA hatA. te nagarano koI sArthavAha yAtrAe gayelo. bhadrA tenI patnI hatI. teNIe koI kAryanA bahAne dAsIne bahAra mokalI. bhadrA saMgIta sAMbhaLavAmAM tallIna banIne UbhI rahI, keTalo kALa vItI gayo te khabara na paDI. pachI bhadrAne puSpazAlane jovAnI tAlAvelI jAgI. koI divasa nagara devatAnI yAtrA hatI. AkhA nagara sAthe teNI paNa gaI. pAchA vaLatA thAkIne teNI parisaramAM sUI gaI. puSpazAle tenA ghara pAse jaIne pratyuSa samaye gAyana AraMbhya. bhadrA temAM lIna banI gaI. teNI manomana ciMtavavA lAgI ke teNIe lekha mokalyo, puSpazAla Avyo. gharamAM pravezyo. have samIpamAM ja che. teNI UbhI thaIne AvakAravA gaI teTalAmAM agAsIethI paDIne mRtyu pAmI - A zrotra sukhanuM duHkha. 0 Agama saMdarbha :AyAmU. 110nI vR, Ava.yU.1-5 para9, 530, Ava.ni 918nI va - 8 - 8 - 0 puSpazAlasuta - (vinayanuM daSTAMta) magadha dezamAM gobbara gAme puSpazAla gAthApati hato. tene bhadrA nAme patnI hatI teno putra puSpazAlasuta nAme prasiddha hato. teNe mAtA-pitAne pUchayuM, dharma zuM che? temaNe kahyuM ke, samyak prakAre zravaNa karavuM te athavA zuzruSA karavI te. koI divase grAmabhojika Avyo. te baMnee saMbhrAnta thaI paroNo karyo. puSpazAlasute vicAryuM ke, AnI pUjA karuM to mane dharma prApta thaze. tenI zuzruSA karI. pachI bIjAnI-trIjAnI ema karatA zreNika rAjAnI zuzruSA karavA lAgyo. koI vakhate bhagavaMta mahAvIra samosaryA. zreNika sarvaRddhithI vaMdana karavA nIkaLyo. puSpazAlasute kahyuM ke, huM tamArI joDe rahIza. bhagavaMte kahyuM, mArI sAthe to rajoharaNa-pAtrA sahita ja rahI zakAya. A pramANe sAMbhaLatAM ja te bodha pAmyo. A pramANe vinaya vaDe tene sAmAyikanI prApti thaI. 0 Agama saMdarbha :AyA. pUpU. 120; Ava.ni. 847 + vR Ava.yU.1-5. 469; 0 pRthvI (puDhavI) :- (artha mAMDalImAM vinayanuM daSTAMta) zAtavAhana rAjAne pRthvI nAme paTTarANI hatI. koI vakhate rAjA kyAMya gayo hato, tyAre rANIe aMtaHpuranI bIjI rANIo sahita sAtavAhana rAjAno veSa dhAraNa karyo. rAjAnI sabhAmAM beThI. patinI mAphaka lIlA karatI (pravRtti karatI) tyAM rahI. rAjA pAcho Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 243 Avyo. te pradezamAM praveza karyo. patinI jemaja pravRtti karatI te pRthvI rANI rAjA zAtavAhane AvatA jovA chatAM UbhI na thaI. te UbhI na thaI eTale bAkInI rANIo paNa UbhI na thaI. tyAre te rAjA roSAyamAna thayo. tuM mahAdevI cho, chatAM UbhI na thaI te barAbara na karyuM. tyAre te pRthvI devI rAjAne kahyuM, tamArA sabhAsthAne beThela dAsa hoya to paNa svAmIpaNAnA saMpUrNa guNavAnuM che. rAjA AvavA chatAM UbhA na thavuM te A sthAnano prabhAva che. tame paNa A sthAne beso cho tyAre guru sivAya koI paNa Ave to UbhA thatA nathI. huM tamArA sthAne besIne tamArA jevI ja pravRtti karatI hatI, tethI UbhI na thaI. jo huM A sthAne besI na hota to jarUra UbhA thaIne tamAro Adara karata. rAjA khuza thayo. e ja rIte AcAryo tIrthakarane sthAne che. tethI koI paNa Ave tyAre artha mAMDalImAMthI temaNe UbhA thavAnuM na hoya. 0 Agama saMdarbha :vava 2641 thI 2643 + ; 0 bhadragamahiSI : vairabhAvanuM upazamana karavAthI ane samAyuktatA tathA darzanane kAraNe bhadragamahiSI laghuhimavaMte devapaNe utpanna thayA. 0 Agama saMdarbha :maraNa. para4; 0 mati ane sumati - (dhRtimAM mati rAkhavAnuM daSTAMta) pAMDu mathurA nagarI hatI. tyAM pAMca pAMDavo rahetA. teoe dIkSA laI potAnA putrane rAjya sthApyo. temanA vaMzamAM pAMDusena nAme rAjA thayo. tene be putrIo hatI. mati ane sumati. te baMne saurASTramAM ujjayaMta parvata caityone vAMdIne jaLamArge vahANamAM AvatI hatI, tyAre samudramAM tophAna uDyuM. te baMnee gADharUpe potAnA AtmAne saMyamamAM joDI dIdho. vahANa bhAMgI gayuM. saMyatatva ane snAkatvapaNAthI kALa karIne teNI baMne kALadharma pAmI mokSe gaI. ekatra zarIre uchaLI. te vakhate lavaNAdhipati susthita deve mahimA karyo. tyAM devodyota thayo. tyAM prabhAsa nAmaka tIrNa thayuM. A rIte dhRtimAM mati rAkhI yoga saMgraha karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1301 + vR Ava.cUra-pR 197; - 4 - 4 - 0 maMgu (AcArya) :- (rasagRddhinuM daSTAMta) mathurA nagarImAM yugapradhAna, mRtabhaMDAra, saddharmadezaka, ugravihArI, aMgopAMgane saMsIna karavAnA manavALA, lokaprasiddha evA Arya maMgu nAme AcArya hatA. koI samaye Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-6 kriyAdirahita sukumAra zarIrI banI gayA. zrAvakonA kuLamAM mamatvavALA thaI traNa gauravayukta banyA. zrAvako niraMtara bhaktithI AhArAdi ApavA lAgyA. tyAM ghaNo samaya rokAyA. navakalpa vihArAdino tyAga karyo. temano pramAda vRddhi pAmavA lAgyo. AlocanA karyA vinA kALadharma pAmIne te ja nagaranI khAInI najIkanA yakSabhavanamAM atyaMta halakI koTinA kilbiSika jAtinA deva--yakSa thayA. 244 vibhaMga jJAnathI potAno pUrvabhava jANIne te deva ciMtavavA lAgyA ke, pApI evA meM pramAdI thaIne jinamatanA ratnanidhAnane meLavIne paNa zramaNapaNAne niSphaLa banAvyuM. have pharI mane manuSyabhava Adi sAmagrI kyAre maLaze ? te vakhate AhAranI lAlasAthI rasa gAravamAM khUMcyo, to cAMDALa jAti samAna evA kilbiSika nAmanI halakI jAtimAM asurapaNuM pAmyo. meM zAstro jANavA chatAM AtmA mATe kaMI udyama na karyo. ema vicAratA roja te potAnA duzcaritrane niMdavA lAgyA. zokamAM divaso pasAra kare che. have te ja sthaMDila bhUmi jatA-AvatA potAnA ziSyone joIne temane pratibodha karavA mATe yakSapratimAnA mukhamAMthI lAMbI jIbha bahAra kADhIne rahetA. tyAre te joIne munio dararoja kahevA lAgyA ke, ahIM je koI deva, yakSa, kinnara hoya te pragaTa thaIne kaho, ame A lAMbI jIbhanuM rahasya samajI zakatA nathI. tyAre kheda sahita te yakSe kahyuM ke, he tapasvIo ! huM tamAro guru Arya maMgu chuM. te vakhate kriyAmAM pramAdI banyo hato. AhAra lAlasAmAM mRddha banyo hato. tenuM A azubha karmaphaLa bhogavI rahyo chuM. tyAre ziSyoe pUchyuM ke, he zrutanidhi ! tame zikSA ApavAmAM atizaya dakSa hatA. to A adhama yakSayonimAM kema utpanna thayA ? tyAre yakSe kahyuM ke, AhAra lAlasA, rasamRddhi ane saddharmamAM zithila bhAvavALA AvI halakI yonine pAme temAM zuM Azcarya ke vismaya hoya ? tame mArI A gatine jANo, jo sArI gati pAmavI hoya to durlabha evA saMyamamAM pramAdano tyAga karajo. mokSamArga prayatnazIla banajo. e rIte temanA ziSyo pratibodha pAmyA. 0 Agama saMdarbha :gacchA 99nI ; bRha.bhA. 144nI rR. Ava.cU1-5 582, 2-5 80; nisIbhA. 3200 + yU vavabhA 2681 + X nisI bhA. 1116nI cU naMdI. 31 + X maMDukkalita :- (pAriNAmikI buddhinuM dRSTAMta) (A dRSTAMta nAgadattanI kathAmAM AvI gayela che. dRSTAMtasAra-) koI sAdhu, zaikSa sAdhu sAthe bhikSA levA gayA. mArgamAM tenAthI deDakI marI gaI, AlocanA na karI, bALasAdhue yAda karAvatA mAravA doDyA. thAMbhalAmAM bhaTakAI mRtyu pAmyA. dRSTiviSa sarpa thayA, prAsuka AhArathI jIvavA lAgyA. gAruDIe mArI nAMkhyA, marIne rAjaputra nAgadatta thayA. dIkSA lIdhI. ghaNI ja bhUkha lAgatI hatI. roSa na karavAno Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 245 abhigraha lIdho. te gacchamAM cAra tapasvI hatA. to paNa devI nAgadatta munine vaMdana karIne gayA. tapasvIe pUchyuM ke, trikAla bhojIne kema vaMdana karyuM ? bhAvalapakane vaMdu chuM, dravya kSapakane nahIM tenA bhojanamAM tapasvIe baLakho nAMkhyo. nAgadatte temanI mAphI mAMgI. nirveda pAmatAM pAMce mokSe gayA - A te sarvenI pAriNAmikI buddhi jANavI. 0 Agama saMdarbha :AyA.cUM. 191; Ava.1-. pa61; Ava.ni. 50nI vR; Ava na 0 magadhazrI ane magadhasuMdarI :- (apramAda viSayaka daSTAMta) rAjagRha nagarImAM jarAsaMdha rAjA hato. tene be mukhya gaNikA hatI. magadhasuMdarI ane magadhazrI. magadhazrI vicAravA lAgI ke jo AvuM na thayuM hota to meM bIjAnA mAnanuM khaMDana na karyuM hota. rAjA paNa mArI hatheLImAM hota magadhasuMdarI paNa teNInA chidro zodhatI hatI. te vakhate magadhazrIe nRtya divase karNikAramAM suvarNanI maMjarI viSa vAsita karI, kesara samAna soyo paNa nAMkhI dIdhI. te magadhasuMdarInI mahattarikAe jANyuM. bhramarA karNikAmAM kema AvatA nathI ? nakkI puSpo doSita che. jo A puSpomAM acolA viSa bheLavela haze to indriyo dvArA grahaNa karIne gaNikA mRtyu pAmaze. koI upAyathI nivAraNa karavuM paDaze. teNIe maMgala gAna zarU karyuM. teNInuM gAyana sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke, A apUrva gIta che. te gaNikAe paNa jANyuM ke, A puSpo doSita lAge che. gIta, nartana, vilAsano tyAga karI, te kaLAI nahIM. nRtyagItamAM apramatta banI teNI jarA paNa khalita na thaI. A pramANe sAdhuoe paNa pAMca prakAranA pramAdathI potAnuM rakSaNa karI yoga saMgraha karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1314 + vRka AvapUra-pR. 209, 0 magadhasenA :- (mahAzraddhI viSayaka daSTAMta) rAjagRha nagaramAM magadhasenA gaNikA hatI. tene tyAM koI vakhate dhana sArthavAha ghaNuM dravya ApIne Avyo. tenA rUpa, yauvana, guNa, dravya saMpadAthI magadhasenAe tenI abhisArikA banI. teNI koI vakhate ghaNI duHkhI hatI. teNInuM pariplAna vadana joIne jarAsaMdhe vicAryuM ke, A dukhI kayA kAraNe che ? koInI sAthe AkarSAyelI che ? tyAre teNIe kahyuM ke, amara sAthe. A amara kevo che ? teNIne satya vRttAMta kahyo. pachI amarAyamANa kAmabhogAbhilASakanuM svarUpa jaNAvyuM. tyAre teNIne mahAzraddhI jANI. 0 Agama saMdarbha :AyA yU. 86; AyA.mU. 96nI vRka Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 Agama kathAnuyoga-6 0 mayuraMka :- (dhAtunidhi darzananA doSanuM daSTAMta) mayUraMka nAme rAjA hato. teNe mayUra aMkita dInAra taiyAra karAvI. te dInAra vaDe nidhAna sthApita karyuM. temAM ghaNo samaya gayo. koI naimitike nidhilakSaNa vaDe te jANyuM. te laI gayo. te dInAra vyApArI pAse rAjapuruSoe joI. rAjapuruSo te vaNikane rAjA samIpe laI gayA. rAjAe pUchayuM ke, A dInAra tane kyAMthI maLI ? teNe nAma ApyuM. e rIte te nidhi khodanArane pakaDyo ane daMDita karyo. sAdhu mATe nidhi kAyavadhanuM, asaMyataparibhoganuM adhikaraNa bane che mATe dhAtu nidhi darzanano tyAga karavo. 0 Agama saMdarbha :kisI.bhA. 4316nI cuM. 0 muraMDa:- (gamanAgamana saMbaMdhe kanAdi daSTAMta) pATaliputra nagare maraMDa nAme rAjA hato. tenA dUtane puruSapura nagare javAnuM thayuM. te sacIvane maLyo. pachI rAjAne rAjAne jovA Avyo. lAla vastravALA bhikSu azukanavALA thAya che ema vicArI dUta rAjabhavane na pravezyo. trIje divase rAjAe pUchayuM ke, dUta hajI pravezato kema nathI ? saciva dUtanA AvAse gayo. tene pUchayuM ke, tuM rAjabhavanamAM kema jato nathI ? teNe kahyuM, pahele divase bauddha bhikSane joI apazukana thatA pAcho pharyo. bIje-trIje divase paNa gayo. temaja thavAthI pAcho pharyo. tyAre amAtyae kahyuM, A galImAM apazukana- yogya nathI. tyAre dUte rAjabhavanamAM praveza karyo. 0 Agama saMdarbha - buda.bhA. 2292 thI 2294 + ja naMdI 102nI vR . - 8 - 8 - 0 mUka :- (arati-rati saMbaMdhe daSTAMta) kauzAMbI nagarIe tApasa nAme zreSThI hato. te marIne potAnA ghera sUkararUpe jakhyo. tene jAtismaraNa jJAna thayuM. tene te ja divase putrae mArI nAMkhyo. pachI te ja ghera sarparUpe jakhyo. tyAM paNa jAtismaraNa jJAna thayuM. tyAM paNa tene mArI nAMkhyo. pachI te gharamAM ja pautrarUpe janmyo. tyAM paNa jAtismaraNa jJAna thayuM. te vicAravA lAgyo ke mAre putrarUpe vartavuM ke tArUpe ? pachI teNe mUkatva dhAraNa karyuM. dharmazravaNa karI zrAvaka thayo. A tarapha koI brAhmaNadeve mahAvidehe tIrthakarane pUchayuM ke, huM sulabhabodhi chuM ke durlabhabodhi ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke, durlabha bodhi cho. pharI pUchayuM ke, huM kyAM utpanna thaIza ? bhagavaMte kahyuM, kauzAMbIe mUkano bhrAtA thaIza, te mUka dIkSA leze. te deva bhagavaMtane vaMdana karIne mUMgA pAse gayo. tene ghaNuM dravya ApIne kahyuM, huM tArA pitRghera utpanna thaIza. amuka parvata meM sadA puSpa, phaLavALo AMbo banAvyo che. tane putra thAya Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya tyAre tyAM jaIne nAma lakhaje. tyAre tarka AmraphaLa lAvIne ApIza. tuM mane dharmathI pratibodhita karaje. te pramAme tene kahIne deva gayo. anyadA koI kALe te deva cyavIne teNInA garbhamAM utpanna thayo. te mUke deve kahyA pramANe karyuM. yogya kALe putra janmyo. tyArapachI te mUka pravrujita thayo. kALadharma pAmI devaloke gayA. avadhijJAnathI pUrvabhava joyo. nIce AvIne pelo deva je tyAM putrarUpe janmelo tene ghaNI mahenate pratibodha karyo. teNe pravrajyA lIdhI. pharI pelAe dIkSA choDI dIdhI. e rIte traNa vakhata pratibodha karI dIkSA aMgIkAra karAvI. pachI ghaNAM upAyothI tene pratibodha karyo. --- x - x - X - thaI pUrve tene saMyama aruti hatI, pachI ghaNI mahenate bodha pAmyA pachI rati utpanna A ati parISahanuM dRSTAMta che. 0 Agama saMdarbha :uttacU.pR. 63 thI 65; - X 247 0 rohaga :- (buddhimAnatvanuM dRSTAMta) X uttani. 98nI vR; (ahIM rokane dRSTAMta svarUpe noMdhela che kathA svarUpe nahIM) avaMtI nagarI pAse naTa nAme gAme bharata nAme naTa hato. tenI pahelI strI maraNa pAmI, te strIthI autpAtikI buddhivALo rohaka nAme putra hato. bharata bIjI strI sAthe paraNyo. te srI rohakane pUruM khAvA--pIvA ApatI na hatI. rohake kahyuM ke, tuM mane pUruM khAvA ApatI nathI. huM tane tenuM phaLa batAvIza. paNa te rohakane gaNakAratI na hatI. koI divase rohaka rAtre uThIne tenA pitAne bolyo, juo A koI puruSa ApaNA gharamAMthI nAsI jAya che. te sAMbhaLIne bharate zaMkAthI vicAryuM ke, jarUra mArI srI kulaTA che, evA vahemathI te teNI pratye prItirahita thayo. te strIe jANyuM ke, A rohakanuM kAma che. teNe rohakane kahyuM ke, mAro aparAdha kSamA kara. tyAre rohake kahyuM, sAruM huM badhuM ThIka karI daIza. koI rAtre bharatanaTa cAMdanImAM beThA hatA. tenI zaMkA nivAravA rohake bALaceSTAthI kahyuM ke, he pitA ! juo A koI mANasa jAya che. bharate hAthamAM khaDga lIdhuM. tyAre rohake AMgaLI vaDe potAnI chAyA batAvIne kahyuM, A rahyo, pahelA paNa Avo ja mANasa meM joyo hato. tyAre bharata pharI potAnI patnI para prItivALo thayo. koI vakhate rohake retImAM killAsahita avaMtI nagarI dorI. te vakhate ja rAjA tyAM Avyo. rohake dorelI nagarI vacce thaIne cAlyo. roke tene kahyuM, A mArge na cAlo. juo A mAro rAja darabAra juo. rAjAe Azcarya pAmIne kahyuM ke, aho ! A bALakanI buddhi tIvra che, jeNe mArI nagarIne AbehUba cItarI che. rAjAne thayuM A rohaka ghaNo buddhimAna che. te rAjAne 499 maMtrIo hatA. mAre sarvAdhika buddhimAn maMtrI joIe. jethI rAja teja vRddhi pAme. tema mAnI rohakanI parIkSA karavA vicAryuM. rAjAe jAhera karyuM ke, tamArA gAma bahAra moTI zilA che. te zilAne upADyA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 Agama kathAnuyoga-6 vinA ja rAjAne besavA yogya maMDapa karI tenuM DhAMkaNa te zilA karo. rohake te jANyuM tyAre kahyuM ke, zilAnI nIcethI khodo. jarUra paDe tyAM thAMbhalAo goThavo. zilAne upADrayA vinA ja bhoMyarAnI jema pharatI bhIMta karo. eTale maMDapa taiyAra thaI jaze. rAjAe pharI te gAmamAM meMDho mokalyo. paMdara divasa pachI A meMDho pAcho Apo tyAre tenuM vajana ATaluM ja hovuM joIe. rohake kahyuM, temAM zuM ? eka varU lAvIne sAme rAkho. meMDhAne khorAka ApI puSTa karo. tenuM vajana vadhaze nahIM - ghaTaze paNa nahIM. pharI rAjAe kukaDo mokalIne kahyuM ke, bIjA kukaDA vinA A kukaDAne ekalo laDAvavo. rohake tenI sAme darpaNa mUkAvyo. kUkaDo potAnA pratibiMbane bIjo kukaDo mAnI ahaMkArathI laDavA mAMDyo. pharI rAjAe AjJA karI, nadInI retInA doraDAM vaNIne lAvo. rohake turaMta ja kahevaDAvyuM tame eka namunAnuM doraDuM mokalo jethI ame tamArI jarUriyAta mujabanA doraDA banAvIne mokalI ApIzuM. pharI rAjAe rogI-vRddha ane maravA paDelA hAthIne mokalyo. pachI kahevaDAvyuM ke, A hAthI marI gayo ema kahyA vinA haMmezA mane tenA khabara mokalAvo. hAthI to rAtre ja marI gayo. rohake kahyuM, huM kahuM tema karo. jemake - hAthI uThato nathI, besato nathI, khAto nathI, pIto nathI koI ceSTA karato nathI ityAdi. paNa marI gayo tema na kahyuM. pharI rAjAe AjJA karI ke, tamArA gAmanA kUvo jaldI ahIM mokalAvo. rohake kahevaDAvyuM ke, gAmaDAnA kUvA svabhAvathI bIkaNa hoya che. nagarano mArga batAvanAra kUvAne kaho ke te ahIM AvIne A kUvo laI jAya. pharI rAjAe AjJA karI ke, agninA saMbaMdha vinA khIra rAMdhIne mokalo. roke kahyuM, cokhAne pANImAM palALo, sUryanA kiraNathI tapAvo, jhANa ane palAlanI garamI Apo, te cokhAne dUdhanI bharelI tapelImAM mUko eTale khIra thaI jaze. rAjA tenI buddhithI prabhAvita thayo. tethI kahevaDAvyuM ke, tAre zukla ke kRSNa pakSa, rAtri ke divasa, chAyo ke taDako, cAlIne kuke uDIne, mArge ke unmArge nahIM ane nAhIne ke nAhyA vagara evI rIte AvavuM, rohake kaMTha sudhI snAna karyuM. gADAMnA cIlA maLe cAlyo, gheTA para besIne, saMdhyA samaye, amAvAsyA ane paDavAnA divasa madhye e rIte gayo. ityAdi - 8 - 8 - ityAdi - 8 - 8 - rohakanI buddhinA aneka daSTAMto naMdIsUtra AdimAM noMdhAyelA che. 0 Agama saMdarbha :ThA 35nI vR: Ava.yU.1-5 545; naMdI 97nI vRka 0 vijayA :- (pramAda na karavA saMbaMdhe dRSTAMta). bhRgukaccha nagare vijaya nAme eka AcAryanA ziSya hatA. temane ujjainI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMta upanaya 249 koI kArya mATe mokalyA. vijayamuni nIkaLyA. tene mArgamAM glAna kAryathI kaMI vyAkSepa thayo. mArgamAM akAla varSathI aTakyA. naTapeTaka gAme comAsu rahyA. teNe vicAryuM ke, gurukuLavAsa ahIM che nahIM. temanA upadeza pramANe karIza. temaNe sthApanAcArya karyA. e pramANe AvazyAkAdi cakravAla sAmAcArI sarve jANavI. e pramANe te kyAMya skUlanA na pAmyA. kSaNe kSaNe upayoga rAkhatA ke meM zuM karyuM ? sAdhue A rIte apramatta rahevuM. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1315 + 4 AvapUra-pR. 209; 0 vimala :- (samyak darzanathI zuddhinuM daSTAMta) sAkete mahAbala nAme rAjA hato. dUtane pUchayuM ke, bIjA rAjAne tyAM hoya tevuM, mAre tyAM zuM nathI ? teNe kahyuM, citrasabhA nathI. rAjAe citrasabhA karAvI. tyAM be citrakAro AvyA. baMnene ardhA-ardhA bhAga citra karavA mATe Apyo. vacce paDado rakhAvyo. eke citronuM nirmANa karyuM, bIjAe bhUmi vimala karI. rAjA temanAthI tuSTa thayo. sanmAna karI pUchayuM. eke kahyuM ke, meM mAtra bhUmi vimala karI che. citro AlekhyA nathI. rAjAe pUchyuM kevI vimala bhUmi karI che ? tyAre paDado laI lIdho. tyAre sAmenI bhIMtanA citro nirmalatara dekhAvA lAgyA - A rIte samyakatva vizuddha karavuM joIe. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 1297 + 4 Ava pU. rapR. 194; 0 vIraka :- (kRtikarma vaMdananuM daSTAMta) dvArikAmAM vAsudeva kRSNa ane vIraka kolika hato. te kRSNavAsudevano bhakta hato. (ityAdi kathA kRSNa vAsudeva mujaba jANavI - 4 - 4 -) koI vakhate bhagavaMta ariSTanemi samosaryA kRSNa nIkaLyA. badhAM sAdhuone dvAdazavarta vaMdana karyuM. tyAre vIrake paNa kRSNanI anuvRttithI vaMdana karyuM. ahIM kRSNa sAyika samyakatva upArjana karyuM ane tIrthakara nAmakarma paNa bAMdhyuM. te bhAvakRtikarma jyAre vIrake vaMdana karyuM te dravyakRtikarma jANavuM. 0 Agama saMdarbha - Ava ni 1104nI va Ava pU.ra-pR. 19; 0 varaghoSa :- morAga saMnivezano eka sutAra hato. teNe dazAla pramANe karoTaka laIne maDisendu vRkSanI nIce sthApela. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 465 + vRka Ava cUna-pR276, Ava.ma..pR. 27ra; Lx - 4 - Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 Agama kathAnuyoga-6 0 sarajaska :- (pahukanuM dAMta) koI eka gAme bagIcA samIpe eka kUpikA hatI tyAM strIo pANI bharatI. te bagIcAmAM eka sarajaska (dhULIyo) tApasa raheto hato. te kUvAnA taTe udAra avirati kAne joIne teNIne vidyA abhimaMtrita puSpo ApyA. teNIe te puSpone ghera jaIne nIzApaTTake tene sthApyA. pachI te paTTakane ardharAtrie gharanA dvAre pITyo. tyAre gRhasthoe gharamAMthI nIkaLIne puSpayukta paTTaka joyo. lokoe pUchatA teNe je satya hatuM te jaNAvyuM. te tApasane kADhI mUkIne saraska kahI dIdho. tethI sAdhvIe potA mATe gRhastha pAsethI vastro na levA paNa gaNanA dhArakoe tene ApavA. 0 Agama sadaMbha :AyAmU. 162, 48tnI vaka buda.bhA. 2819 + 9 0 sukumAlikA :- (sparzanendriya viSaye daSTAMta) vasaMtapura nagaramAM jitazatru rAjA hato. tene sukumAlikA patnI hatI. te ghaNAM sukumAla sparzavALI hatI. rAjA rAjyanI ciMtA karavAne badale haMmezAM tenI sAthe bhoga bhogavato raheto. koI vakhate sAmaMta rAjAnI maMtraNA dvArA nokarone kahIne rANI sahita rAjAne kADhI mUkyo. tenA putrane rAjya sthApyo. teo aTavImAM gayA. sukumAlikAne tarasa lAgI, tethI pANI mAMgyuM. teNInI AMkho baMdha karIne rAjAe kahyuM, tuM DaratI nahIM. potAnuM lohI pIvaDAvyuM. pachI teNIne bhUkha lAgI. rAjAe sAthaLanuM mAMsa kApIne teNIne khavaDAvyuM. pachI saMrohiNI auSadhI vaDe ghA rujhAvI dIdho. tema karatA koI janapadamAM pahoMcyA. AbharaNo saMgopIne kyAMka vepAra zarU karyo. tenI galImAM koI pAMgaLo pharato hato. tene joIne rANIe kahyuM ke, huM ghera ekalI rahI zakatI nathI. koI bIjAne gharamAM rAkho. rAjAe vicAryuM ke, A pAMgaLo ahIM rAkhavo yogya che. pAMgaLAne gRhapAlakarUpe rAkhyo. teNe gIta-saMgItAdi kaLA vaDe rANIne AkarSita karI. pachI rANI tenAmAM Asakta banI. teNI patinA chidro zodhavA lAgI. kaMI maLyuM nahIM eTale teNI rAjAne koI udyAnikAmAM laI gaI. vizvAsamAM laIne ghaNo dAru pIvaDAvyo. pachI gaMgAmAM pheMkI dIdho. pachI pAMgaLAne laIne pharavA lAgI. gheraghera jaI gIta-gAna karavA lAgyA. loko pUche tyAre kahetI ke, mAtApitAe Avo vara Apyo. huM zuM karuM ? te rAjA paNa koI nagare nIkaLyo. vRkSanI chAyAmAM suto hato. te vakhate tyAMno rAjA putrarahita mRtyu pAmyo. azvae adhivAsita karatA, jaya-jaya zabdonA ghoSa sAtha te pharI rAjA thayo. pAMgaLo ane sukumAlikA baMne koI vakhate te nagaramAM pahoMcyA. rAjAe temane mahelamAM bolAvyA. pUchayuM ke, A koNa che ? sukumAlikAe kahyuM ke, mAtApitAe mane Avo pati ja Apyo che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta upanaya 251 tyAre rAjAe kahyuM, bAhunuM lohI pIdhuM. sAthaLanuM mAMsa khAdhuM. gaMgAmAM patine vahAvI dIdho. kharekhara ! tAruM pativratApaNuM ghaNuM ja zobhana ane prazaMsanIya che. baMnene dezanikAlanI AjJA ApI. e rIte sukumAlikA sparzanendriya viSaye ghaNuM duHkha pAmI. 0 Agama saMdarbha :AyAmU. 110nI ja Ava.ni. 918nI vR; Ava.2.1-5 534; bhata. 146; 0 sodAsa :- (jIndriya viSayamAM daSTAMta) sodAsa nAme eka rAjA hato. tene mAMsa ghaNuM priya hatuM. popaTane mAryo. tenuM mAMsa bilADo laI gayo. kaSAya pAse mAMsa mAMgyuM. tyAM paNa na maLyuM. tyAre koI bALakane mArIne te mAMsane saMskArita karyuM. tene te mAMsa khUba ja bhAvyuM. teNe nokarone AvuM mAMsa roja lAvavA kahyuM. pachI roja eka-eka manuSyane mArIne tene mAMsa ApavA lAgyA. koI AcArya kahe che. virahamAM manuSyane mArato hato. - 4 - 4 - 4 - marIne rAkSasa thayo. 0 Agama saMdarbha :AyAtmR. 106; AyA.mU. 110nI , bhA. 145; Ava.ni. 1550; Avani 918- Ava.2.1-534, ra-ra71; - 8 - - 0 somila :- (aMdhatva saMbaMdhI daSTAMta) ujainI nagarImAM somila nAme brAhmaNa hato. te aMdha thaI gayo. tene ATha putro ane ATha putravadhU hatI. teNe putrone kahyuM, AMkhanI cikitsA karAvo. teo bolyA ke, tamAre ATha putronI soLa AMkho che. putravadhUnI paNa soLa AMkho che. brAhmaNIne be AMkho che. A rIte cotrIza AMkho che. bIjA parIjanone je AMkho che, te badhI tamArI ja che. koI vakhate ghara saLagyuM. te vakhate koI tene laI gayuM nahIM ane te raDatA-raDato saLagI gayo. A rIte saMsAramAM azubha karmothI baLavuM nahIM 0 Agama saMdarbha :buda.bhA. 115ra, 1153 + vRka - 4 - 4 - 0 saumilika :- (caturthavrata saMbaMdhI doSanuM dRSTAMta) eka saumilika nAme vaNikaputra hato. bIjo eka vaNika tenA gharanI pAse raheto hato. te saumilikanI bahena sAthe rahevA lAgyo. e rIte kALa pasAra thato hato. koI vakhate te vaNikane A vAtanI khabara paDI gaI. sarakIne gharamAM jaI tene pakaDI lIdho. kacarAnA kUvAmAM nAMkhyo, te tyAM viSTAne khAto ane mUtra pIto rahyo. koI vakhate varasAdamAM tyAMthI pANImAM ghasaDAIne khALa vATe bahAra nIkaLyo. potAnA ghera gayo. nAsa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 Agama kathAnuyoga nAmanA pUrbhigaMdhe joyo. teNe bolAvIne vaidya pAse pahelA hato tevA rUpavALo karyo. pharI aviratimAM pravaryo. e rIte traNa vakhata kacarAgRha (pAyakhAnA)mAMthI nIkaLyo. pachI sAMkaLathI bAMdhI dIdho. chelle mRtyu pAmyo. A maithunano AlokasaMbaMdhI doSa kahyo. paralokamAM napuMsakapaNuM Adi maLe che. 0 Agama saMdarbha :Ava.yU.- 290, 291; 0 500 subhaTa :- (ekamata thavA vize daSTAMta) koI samaye 500 subhaTo ekaThA thayA. teo paraspara saMpa vagaranA hatA. vaLI dareka subhaTa abhimAnI hovAthI potAne ja moTo mAnato hato. teo koI rAjA pAse nokarI mATe gayA. rAjAe parIkSA karavA nakkI karyuM. teone mAtra eka palaMga ja suvA mATe Apyo. dareka garviSTha hovAthI nAnA-moTAno vyavahAra rAkhatA na hatA. tethI palaMga para suvA mATe temane vivAda thayo. te nimitte teo potapotAnA jAti, kuLa, vaya Adine moTA-moTA batAvI vivAda karavA lAgyA. paNa palaMga eka ja hato. badhA sUI zake nahIM. chevaTe teoe TharAva karyo ke, ApaNe badhAM ja moTA chIe. badhAM sarakho hakka dharAve che. mATe palaMga vacce rAkhavo. tenI sanmukha badhA paga karIne suve. jethI koI nAnuM ke moTuM kahevAze nahIM. A pramANe vivAdano niveDo karyo. palaMga para koI saMta nahIM. rAjAe khAnagI paraSone temanI pravRtti jovA nImelA. temaNe rAjAne samagra vRttAMtanuM nivedana karyuM. tyAre rAjAe temane ahaMkArI, kusaMpI ane ThekANA vinAnA jANIne koIne nokarImAM rAkhyA nahIM 0 Agama saMdarbhaHkalpasUtra-66nI vR -- -- -- -- 0 mAnavabhavanI durlabhatAnA daza daSTAMto : (uttarAdhyayana niryukti-160nI vRttimAM A daza dRSTAMto Apela che. jeno dRSTAMtarUpa saMkSipta sAra ahIM rajU karela che.) (1) colakanuM daSTAMta : | (colakano artha bhojana che) - koI eka brAhmaNe brahmadatta cakrIne jyAre brahmadattarUpe aneka sthAne bhaTakato hato tyAre vividha prakAre te sahAyaka banyo hato. jyAre brahmadatta cakravartI banyo. tyAre pUrve karelA upakAranuM smaraNa karIne te brAhmaNane varadAna mAMgavA kahyuM, te brAhmaNe patnInI salAha mujaba dararoja eka navA ghera bhojana ane dakSiNAmAM eka sonAmahora maLe tevI mAMgaNI karI. tyAre cakravartIe pahelA divase potAne tyAM bhojana karAvIne eka sonAmahoranI dakSiNA apAvI. tyArapachI te brAhmaNane batrIsa hajAra rAjAo, channu karoDa gAmo ane Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMta upanaya 253 tyAMnA karoDA kuTuMbone tyAM bhojana mATenA vAro goThavAyo. have te brAhmaNa badhe ja bhojana karato-karato jAya to pharIthI cakravartInA gharanuM bhojana kyAMthI pAme ? samagra cha khaMDa bharatakSetranA karoDo gharomAM jamatA je rIte cakravartInA ghera pharIthI bhojananI prApti thavI durlabha che. e ja rIte eka vakhata manuSya janmanI prApti thaI paNa jAya, to paNa pharIthI manuSya janma prApta thavo durlabha che. (2) pAsaganuM daSTAMta : (A vAta cANakyanI kathA aMtargatuM Ave che) cANakyae devatAnI kRpAthI meLavelA pAsA vaDe jugAra ramavAnuM zarU karyuM. teNe zarata karelI ke jo koI tene jugAramAM jIte, to te sonAmahoro bharelo Akho thALa Ape ja cANakya jItI jAya to hArelA puruSe phakta eka sonAmahora ApavI. A rIte te niraMkuzapaNe jugaTu ramato paNa koI tene harAvI zakatuM na hatuM. te sarvene harAvI deto hato. A rIte jema koI ati dakSa puruSa paNa tene jItI zakato na hato, tema eka vakhata manuSyajanma hArI gayo pachI tene pharIthI prApta karavo ati durlabha che. (3) dhAnyanuM daSTAMta : bharatakSetramAM utpanna thayelA tamAma dhAnyo ekaThAM karIne temAM eka pAlI sarasava bheLavI devA. pachI koI vRddha DosI te vizALa DhagalAmAMthI eka eka sarasava zodhe ane tenI pharI pAlImAM nAMkhavAnuM zarU kare, to te kArya keTaluM muzkela bane ? kutuhulI deve bharatakSetranA sarva dhAnyo ekaThAM karI dIdhAM che. temAM eka prastha (pAlI) pramANa sarasava nAMkhelA che. DozI vRddha che, durbaLa dehadhArI che, daridratAthI pIDAI rahI che. rogI paNa che. sUpaDA vaDe jhATakI-jhATakIne sarasavanA dANA chUTA pADI rahI che. to paNa kadApI teNI badhAM sarasava chUTA pADI zakatI nathI. e pramANe aneka yonimAM paribhramaNa karanAra moha malina jIvane A bhavamAMthI bhraSTa thayA pachI pharI manuSyabhava meLavavo ati durlabha che. (4) cuta (jugaTu)nuM daSTAMta) : rAjA vRddha hato. tene 108 staMbhovALI AzcaryakArI sabhA hatI. dareka staMbhane 108-108 khUNAo hatA. ema sarve maLI 11,664 phUla khUNAo hatA. tenA putra (rAjakumAra)ne thayuM ke mAre koIpaNa bhoge A rAjya hAMsala karavuM che. rAjAne te vAtanI khabara paDI gaI. tyAre kuMvarane bolAvIne kahyuM ke, tAre kuLa paraMparAgata rIte mArI sAthe jugaTu ramavAnuM. temAM tuM jItI jAya to turaMta ja rAjA banI zake che. tAre dareka staMbhanA dareka khUNe mArI sAthe 108 vakhata jugaTu ramavAnuM. te dareka vakhate tArI jIta thavI joIe. jo eka paNa vakhata hAra thAya, to pharIthI ramavAnuM. te rIte dareka staMbhanA dareka khUNe arthAt 11,664 khUNe 108-108 vakhata jugaTu ramatA dareke dareka vakhata tuM jItI jAya to A rAjya tAruM. jema dIrdha kALapaNe A rIte ghutamAM jItavuM muzkela che. te rIte saMsAramAM bhramaNa karatA jIve manuSyapaNAnI durlabhatA jANavI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 Agama kathAnuyoga-6 (5) ratnanuM daSTAMta : samudradatta nAme eka naukAvaNika hato. potAnI icchA mujaba ratnono saMcaya karI tApralimI tarapha javA mATe samudramAM vahANanI musApharI karavA lAgyo. koI vakhate UMDA samudramAM tenuM vahANa bhAMgI gayuM. meLavelA sarva ratno samudramAM verAI gayA. te pote koI pATIyuM hAthamAM AvatA koI prakAre kinAre pahoMcI gayo. pachI teNe ratnonI zodha karAvavAnuM cAlu karyuM. jema samudramAM verAyelA ratno pharI pAchA meLavavA muzkela che, tema eka vakhata gumAvelo manuSyajanma pharI prApta karavo durlabha che. (6) svapnanuM daSTAMta : (A kathA mULadevanI kathA aMtargatuM AvI gayelI che.). mULadevane jyAre acale devadattA gaNikAne tyAMthI apamAna karI kADhI mUkAvyo. tyAre bhaTakato evo mUladeva koI aTavI pAse Avyo. saddhara brAhmaNa paNa bhAthuM laIne aTavI pAse Avyo. baMnee aTavI pasAra karavAnI hatI. traNa divase aTavI pAra karI. traNa divasa pelA brAhmaNe potAnuM bhAthuM ekalA-ekalA ja khAdhA karyuM, paNa teNe mUladevane eka dANo paNa khAvA na Apyo. cothe divase madhyAhna bAphelA aDadanA bAkuLA bhikSArUpe maLyA. te samaye mAsakSamaNanA pAraNAnA tapasvIne joIne harSita thayelA mULadeve te bAkuLA munine vahorAvI dIdhA. te joIne najIkamAM rahelA deve tene varadAna mAMgavA kahyuM. (ityAdi - mULadevanI kathAmAM jovuM) te rAtrie te dharmazALAmAM suto. prabhAta samaye teNe ati ujvala-pUrNa prakAzita caMdrane potAnA mukha vaDe pAna karato hoya tevuM svapna joyuM. bIjA musAphare paNa tevuM ja svapna joyuM. te musAphara moTA-moTA avAje badhAMne kahevA lAgyo ke, meM AvuM svapna joyuM. tyAre nimittake tene kahyuM ke, tane ghI-goLavALo puDalo khAvA maLaze. jyAre mUladeve prabhAta vItyA bAda snAnAdithI nivRtta thaI puSponI aMjalI bharI svapnazAstrajJanI pUjA karI, vaMdana karI. vidhipUrvaka sabahumAna pUchayuM ke, mane A svapnanuM zuM phaLa maLaze? svakhapAThake tene kahyuM ke, sAta divasamAM tane rAjyanI prApti thaze - yAvat - sAtame divase mULadeva rAjA banyo. tyAre pelo musAphara pharI pharI te dharmazALAmAM jaIne suvA lAgyo ane pharIne tene paNa A svapna Ave, te paNa vidhipUrvaka svapnapAThaka pAse jaIne kahe ane tene paNa rAjyanI prApti thAya tenI pratikSA karavA lAgyo. je rIte AvuM dhArela svapna pharI AvavuM durlabha che, te rIte eka vakhata maLelo manuSyajanma hArI javAya to pharI maLavo muzkela che. (7) cakra-rAdhAvedhanuM daSTAMta : (A dRSTAMta iMdradatta - surendra dattanI kathA aMtargata Avela che.). mathurAnA rAjAnI putrIe kahyuM ke, indradatta rAjAno je putra cakrarAdhAvedha kare tenI sAthe mArA lagna karavA. eka staMbha taiyAra karAyo. temAM eka savaLuM - eka avaLuM e rIte Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta upanaya 255 bhramaNa karatA ATha cakronI zreNI banAvI. upara zobhAyamAna pUtaLI mUkI. temAM nIce trAjavAmAM eka eka pallAmAM eka-eka paga mUkI, samatulA jALavI UbhA rahevAnuM ane nIce nirmaLa telamAM paLatA pratibiMbamAM joIne upara cakrAticakro upara rahelI pUtaLIne vIMdhavAnI zarata hatI rAjAnA eka-eka putro AvIne bANa choDatA gayA. badhAM ja niSphaLa gayA, chelle eka putra bAkI rahyo. teNe vidyAgurune namaskAra karyA. ekAgracitta thayo. cakronA ArAnA chidra ekarUpa thayA, tyAre chidra joI ekadama bANa choDI rAdhAne vIMdhI nAMkhI, kanyA paraNyo. A rIte rAdhAvedhane vIMdhavA samAna manuSyabhavanI prApti durlabha che. (8) kAcabAnuM daSTAMta : koI gahana vanamAM ati vizALa ane gahana draha hato. aneka jaLacarothI vyApta hato. temAM upara ati jADA paDavALI sevALa patharAyelI hatI. jenAthI uparanA bhAge kaMI ja dekhAtuM na hatuM. koI samaye koI kAcabo Amatema bhaTakato bhaTakato upara Avyo. Doka laMbAvI, te samaye sevALamAM chidra paDyuM. te rAtrie zaradapUrNimAno caMdra samagra kaLAthI khIlyo hato. vaLI cAre bAju tArAmaMDaLa hovAthI AhmAdaka jaNAto hato. kAcabo te caMdra joIne vismaya pAmyo. tene thayuM ke mArA samagra kuTuMbIjanone bolAvuM. ema vicArI teone zodhIne ekaThA karavA pANImAM DubakI mArI, teTalAmAM vAyarAthI sevALanuM chidra purAI gayuM. have jyAre badhAM kuTuMbI kAcabA bhegA thAya, pharI kyAre sevALamAM chidra paDe, pharI kyAre zaradapUnama Ave ane caMdra soLe kaLAe khIle, pharI kAcabo kyAre tenuM darzana kare, e badhuM ja jema durlabha che. tema eka vakhata gumAvelo manuSyajanma pharI maLavo durlabha che. (9) yuganuM dRSTAMta : koI be kutuhulI deva mera parvate AvyA. eka hAthamAM dhUsara lIdhuM. bIjAe samilA lIdhI. avaLI dizAmAM doDI samilA ane dhuMsaruM samudranA sAmasAme kinAre pheMkyA, apAra samudrajaLamAM te khIlI ane dhuMsaruM pracaMDa pavanathI Amatema pheMkAvA lAgyA. ghaNo kALa gayo paNa baMne bhegA na thayA. bhegA thaI jAya to paNa dhuMsarAnA chidramAM samilAno praveza ApameLe thavo jema atidurlabha che, tema manuSyapaNAnI prApti ati durlabha che. (10) staMbhanuM daSTAMta : - koI kutUhalI deve A kASThAdinA staMbhanA cUrecUrA karyA. tenuM bArIka cUrNa karI eka nalikAmAM bharyuM. meruparvata caDIne daze dizAmAM te staMbhanA tamAma paramANuo uDADI dIdhA. pachI jovA lAgyo ke A paramANuM pharI ekaThA thAya ane pharI staMbha banI jAya. jota-jotAmAM aneka hajAro varSo vItI gayA. paNa na paramANuo ekaThA thayA ke na teno staMbha banyo. je rIte paramANuo ekaThA thaIne staMbha thavo muzkela che, tema bhavasamudramAM bhaTakI gayA pachI manuSyapaNuM pAmavuM ghaNuM durlabha che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 0 Agama saMdarbha uttani 160 + ; 0 kUvAnA deDakAnuM dRSTAMta : X (A dRSTAMta draupadInI kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha : nAyA. 92; *-* 0 maryAdA svIkAra sAthe samApti :-- AgamonA cAra mULasUtro ane cha cheda sUtromAMnA mahAnizItha sivAyanA chedasUtromAM nAnA--nAnA aneka dRSTAMto che. je ekabIjA AgamomAM punarAvartana paNa pAme che ane kathAmAM paNa Ave che. ame ghaNAM badhAM dRSTAMtono samAveza karyo hovA chatAM nAnA--nAnA prAsaMgika dRSTAMto ke anAmI prasaMgo chuTI paNa gayA che. kharekhara to Agama kathAnuyoganI mAphaka "Agama dRSTAMta mAlA" jevA koI svataMtra graMthanuM sarjana hetu ane dRSTAMta saha alagathI thAya te icchanI che. X Agama kathAnuyoga-6 muni dIparatnasAgara saMkalita ane anuvAdita dRSTAMto samApta -X Agama kathAnuyoga bhAga-6 samApta muni dIparatnasAgara saMkalita--anuvAdita 1 thI 6 bhAgamAM vibhAjita Agama kathAnuyoga pUrNa thayo Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a--kArAdi anukrama aMgati zramaNa aMgarSi zramaNa aMgAramardaka zramaNa aMgAravatI zramaNI aMjU aMjU zramaNI aMbaDa zrAvaka--1 aMbaDa zrAvaka-2 aMbarSi zramaNa akaMpita gaNadhara akSata--zAlI dRSTAMta akSobha zramaNa-1 akSobha zramaNa-2 maiM agaDadatta maiM agada * agArI agnibhUti gaNadhara agnimitrA zrAvikA acalabaLadeva-1 acala baLadeva-2 acala bhrAtA gaNadhara acala zramaNa-1 acala zramaNa-ra acala zramaNa-3 acala zramaNa-4 acalA zramaNI maiM acaMkAriyabhaTTA ajApAlakavAcaka ajita bhagavaMta ajita sena atimukta zramaNa--1 6/17 A-ga-ma-ka-thA-nu-yo-ga a-kArAdi anukrama 3-339 | atimukta zramaNa-2 4-033 | adInazatru zramaNa 4-063 | anaMga 4-364 | anaMgha 6-146 | anaMta bhagavaMta 4-312 | anaMtasena zramaNa 5-182 anavadyA zramaNI 5-279 | anAthI muni 4-034 | anAsRSTi zramaNa 2-205 anAdhRta zramaNa 6-179 | ''anAmI' zramaNa 3-259 | aniruddha zramaNa 3-260 | anita zramaNa 6-220 | anIyasa zramaNa 6-219 | anudharI zrAvikA 6-221 | aparAjita zramaNa 2-188 | aparAjitA zramaNI 5-306 | apratiSThAna narake janArA 2-146 | apsarA zramaNI 2-173 | abhagnasena 2-207 | abhayakumAra zramaNa 3-258 | abhicaMdra kulakara 3-261 abhicaMdra zramaNa-1 4-035 | abhicaMdra zramaNa--2 4-035 | abhicI(kumAra) zramaNa 4-313 | abhinaMdana bhagavaMta amRtaghoSa zramaNa 6-221 4050 + amRtaghoSa 1-109 | ara cakravartI 6-222 ara bhagavaMta 3-083 ariSThaneminA zAsananA 257 4-033 3-253 6-223 6-224 1-133 3-263 4220 3-410 3-285 3-343 3-377 3-288 3-263 3-262 5-306 4-048 4-309 6-161 4-313 6-123 3-300 1-042 3-261 4-049 4-049 1-113 4-050 6-215 20103 1-146 1 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 Agama kathAnuyoga-6 3-131 3-339 pa-07ra 5-280 3-034 4-036 3-ra75 6-225 6-225 4-064 6-104 2-343 2-175 4-308 - viza pratyekabuddho ariSTanemi bhagavaMta arcimAlI-1 zramaNI arcimAlI-2 zramaNI 4 arjuna cora arjuna (pAMDava) zramaNa arjunamALI zramaNa arNikAputra AcArya + arNikAputra AcArya A artana ardhasaMkAzA zramaNI A arhadatta arpannaka zramaNa + arpatraka annaka zrAvaka arNamitra zramaNa alakSya zramaNa avataMsA zramaNI avaMtivardhana zramaNa avaMtisukumAla zramaNa + avaMtisukamAla + avaMtisukumAla + avaMtisukumAla A avaMtisena azakaTAtAta zramaNa azvagrIva pratizatru azva-dRSTAMta azvamitra nilava azvinI zrAvikA aSADha nilava aSADhAcArya aSADhAbhUti zramaNa asaMyationI pUjA AtapA zramaNI AnaMda baLadeva AnaMdarakSita sthavira 2-34ra | AnaMda zramaNa-1 1-188 | AnaMda zramaNa-2 4-310) | AnaMda zrAvaka-1 4-311| AnaMda zrAvaka-2 6-223) ArdrakumAra zramaNa 4-044| AryarakSitasUri 3-290 AsaDa zramaNa 4-045 % iMdra 6-213 | 4 iMdradatta 6-223 iMdradatta (aMtargata) sAdhu 4-365 | iMdranAga anyatIthi 6-224) idranAga pratyekabuddha 4-050 iMdrabhUti gaNadhara 6-218 iMdrA zramaNI 5-071, indriyarAgathI thatI 4-05ra - hAninA dRSTAMta 3-296 | ilAciputra zramaNa 4-309 + ilAputra 4-178 ilAdevI (zramaNI) 4-053 | ilAzramaNI 6-213 izAna indra 6-214 izAnendranI agramahiSIo 6-217| iSakAra rAjarSi 6-218] uMbaradatta 4-054] ujhitaka 2-151 | A utkarTa 6-184. * uttamapuruSa 2-237 | uttamA zramaNI 5-307| uttarA zramaNI 2-233] utpalA zramaNI 4-059| utpalA zrAvikA 4-056 | utsAravAcaka 6-162| udakapeDhAlaputra zramaNa 4-310 | udayana zrAvaka 2-148] udAI zrAvaka 3-132IudAyana rAjarSi 6-213 4-065 6-218 4-349 4-307 6-044 6-082 3-425 6-135 6-118 6-226 1-033 4-309 4-366 4-309 5-307 4-068 3-045 5-053 5-280 3-113 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-kArAdi anukrama 259 udAyI hAthI A uditodaya udyAnagamanA dRSTAMta upakozA (gaNikA) uvayAli zramaNa-1 uvayAli zramaNa-2 uSNAdi parISaNo-daSTAMta RSabha kulakara RSabhadatta zramaNa RSabhadatta zrAvaka RSabha bhagavaMta RSabhasena gaNadhara RSabhasena zramaNa RSidAsa zramaNa RSibhadraputra zrAvaka eNeyaka zramaNa elASADha kaMbala baLada kaMsa kaccha kaTaputanA vyaMtarI kaThiyArA muni kanakadhvaja zrAvaka kanakaprabhA zramaNI kanakA zramaNI A kapila kapila parivrAjaka A kapilabaTuka kapilamuni A kapilA kamalaralayakSa, + kamala yakSa kamalaprabhA zramaNI kamalAmelA zramaNI kamalAvatI zramaNI kamalA zramaNI 6-086 | karaThaMDu pratyekabuddha 6-226 / kalkI 6-197| kalpaka 5-307 | kaSAyapariNAma-daSTAMta 3-185 | kAMDilya zramaNa 3-299 kAcabo-daSTAMta 6-ra18 kAmadeva zrAvaka 1-043 | kAmAsakta puruSo-daSTAMta 3-080kArtika (zreSThI) zramaNa 5-146kArtikArya muni 1-05ra | + kArtikArya RSi 4-067 | kAlaka AcArya-1 4-068| kAlaka AcArya-2 3-324 | kAlaka AcArya-3 5-035 | kAlaka AcArya-4 4-070 6-153 | kAlavaizika zramaNa 6-092, kAlasaurika kasAI 6-153 kAlasyaveSiputra zramaNa 6-155 | kAlikaputra zramaNa 6-084 | kAlI zramaNI-1 4-072 | kAlI zramaNI-2 pa-061 | kAlodAyI Adi anyatIrthi 4-309 | OM kAlodAyI 4-309 | kAlodAyI zramaNa 6-227| kAzIrAja zramaNa 6-110 | kAzyapa zramaNa 6-227| | kAzyapa sthavira 4-077] kASThamuni 6-228| kiMkama zramaNa 6-075 kIDhI DosI-daSTAMta 6-212 | kIrtidevI (zramaNI) 4-309 | kIrtimati zramaNI 4-351 | kuMDakolika zrAvaka 4-362| kuMthu cakravartI 4-309ii kuMthu bhagavaMta 2-316 6-155 6-156 6-213 3-258 6-176 5-088 6-212 3-072 4-077 6-2014 4-081 4-083 4-084 4-086 6-148 4-087 6-159 3-104 3-132 4-29 4-322 6-097 6-228 3-127 4-088 3-296 3-132 4-071 3-289 6-212 4-349 4-366 5-120 2-102 1-143 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 Agama kathAnuyoga-2 6-232 pa-147 6-232 5-308 6-105 4092 3-422 4-097 6-218 6-208 1-040 1-041 -296 5-282 6-232 4-093 6-196 A kucita kuNAla zramaNa kumAraputrika zramaNa kumAra maharSi kumAravara zramaNa kuracaMda rAjA kurudattaputra zramaNa + kurudatta zreSThIputra kurudattasuta zramaNa * kulakara A kulaputra kuvalaue (sAvadyAcArya) kuvikarNa kUpadAraka zramaNa phUlavAlaka muni kUvAno deDako-daSTAMta kRtapuNya zramaNa kRtamAladeva kRSNa AcArya kRSNakumAra kRSNarAjI zramaNI kRSNa vAsudeva + kRSNa kRSNA-1 zramaNI kRSNA-2 zramaNI ketumatI zramaNI A kezI kezIkumAra zramaNa kailAza zramaNa A koMkaNaka-1 A koMkaNaka-2 A koMkaNaka-3 A koMkaNaka-4 A koMkaNakadAraka A koMkaNaka sAdhu kokAsa 6-229 koDIsara 4-088 koNika zrAvaka 4-088TA kolaginI 4-088| kosAgaNikA 3-378| kauDinyAdi tApasa 6-120] kauDinyAdi tApasa zramaNa 3-103] kSatriyamuni 6-215 lullakakumAra zramaNa 4-089/ + kSullaka muni 1-036| zullaka sAdhu daSTAMta 6-230) kSemaMkara kulakara 3-364kSemaMdhara kulakara 6-228 kSemaka zramaNa 3-284| lema zrAvaka 4-089T A khaMDakarNa 6-256khapuTa AcArya 4-073] khIrabhojana-daSTAMta 6-071 gaMgadatta zramaNa 4-072] gaMgAcArya nilava 6-150 gaMgeya zramaNa 4-313| gaMdhadevI (zramaNI) 2-145| A gaMdhapriya 6-211 gaMdhArazrAvaka 4-313| gaMbhIra zramaNa 4-3ra7 gajasukumAla zramaNa-1 4-309] + gajasukumAla 6-230] + gajasukumAla 3-333] gajasukumAla zramaNa-2 3-296] >> gaNa 6-228] >> gaNadhara 6-230|gardabhAli zramaNa 6-230 gAMdhArI zramaNI 6-231 gAgali zramaNI 6-229| gArzva AcArya 6-231 guNaMdhara zramaNa 6-158 guNacaMdra zramaNa-1 2-240 3-09 4-349 6-233 5-282 3-258 3-264 6-215 6-216 3-283 2-174 2-174 3-422 4-320 4-100 4-099 4-101 4-101 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-kArAdi anukrama 261 guNacaMdra zramaNa-2 airika tApasa gopAlikA AryA govatsa-daSTAMta govALa-daSTAMta goviMda brAhmaNa zramaNa goviMda bhikSu goviMda vAcaka gozALo goSThAmAhila nilava gautama (juo iMdrabhUti) gautama muni gaurI zramaNI grAmanAyaka dRSTAMta dhRtapuSyamitra zramaNa. caMDakauzika sarpa caMDarudrAcArya caMDAla daSTAMta caMdanA AryA caMdracchAya zramaNa caMdra deva caMdranI agramahiSIo caMdraprabha bhagavaMta caMdraprabhA zramaNI caMdramAM dRSTAMta caMdrAbha kulakara caMdrAvataMsaka zrAvaka + caMdrAvataMsaka caMdrima zramaNa * cakravartI cakuSmAna kulakara camaraindra camarendranI agamahiSIo cANakya zramaNa. + cANakya + cANakya 4-103+ cANakya 6-107] A cArudatta 4-313 | citramuni 6-198T cilAta zramaNa 6-204 cilAtaputra zramaNa 3-378) + cilAtiputra 6-106 | + cilAtiputra 4-105 + cilAtiputra 2-259ii culanIpitA zrAvaka 2-249 1 cullazataka zrAvaka 2-175 ceTaka zrAvaka 3-255 cellaNA zrAvikA 4-320| co-daSTAMta 6-206 | cosaTha indranA nAma 4-106 ] chapanadikakumarI-nAma 6-093ii jaMghAparijita zramaNa 4-107] jaMbusvAmI 6-212 | jagANaMdamuni 4-221/ janaka zrAvaka 3-252 ] jamadagni tApasa 6-067 | jamAli nilava 6-082 | jayaMtI zramaNI-1 1-121 jayaMtI zramaNI-2 4-311 jayaghoSa zramaNa 6-182 | jaya cakravartI 1-042 | jarAsaMdha pratizatru 4-101 | jasA zramaNI 6-217| jAMbavatI zramaNI 3-324 | jAli zramaNa-1 2-035 jAli zramaNa-2 1-041 | A jitazatru-1 6-058 jitazatru rAjA 6-078 | jitazatru zramaNa-1 4-108| jitazatru zramaNa-2 6-213 jitazatru zrAvaka 6-214T A jinadAsa 6-218 6-233 3-398 4-114 3-233 6-212 6-215 6-216 5-101 5-115 5-283 5-308 6-191 6-077 6-085 4-116 4-116 4-118 pa-283 6-100 2-214 4-225 4-368 -407 2-114 2-1para 4-363 4-320 3-285 3-297 6-234 6-158 3-153 3-253 5-146 6-233 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 Agama kathAnuyoga-6 jinadAsa (kumAra) zramaNa jinadAsa zrAvaka-1 jinadAsa zrAvaka-ra jinadAsa zrAvaka-3 jinadeva zramaNa jinadeva zrAvaka-1 jinadeva zrAvaka-ra jinadharma zrAvaka jinapAlita zramaNa jyotsanAbA zramaNI jvalana deva valana muni A DoDiNI Dhaka zrAvaka DhaMDhaNa (kumAra) zramaNa DhaDhara zrAvaka tAmali tApasI tAraka pratizatru tidaka yakSa tiSyaka deva tiSyaka zramaNa tiSyagupta nilava * tIrthakara taMgIyAnagarInA zrAvako A tuMDika tuMbaDu-dRSTAMta tetaliputra zramaNa A tosali & tosalika tosaliputra AcArya trAyaDhizaka deva tripRSTha vAsudeva thAvadhyAputra zramaNa daMDa muni + Da + ha aNagAra 3-330| datta tApasa zramaNa 5-284 | + datta Adi deva 5-284 | + datta Adi tApasa pa-285| dattamuni 4-120 + datta 5-286 | datta vAsudeva pa-286 | datta zramaNa 6-216 | dara deva 3-205| dalivAhana zramaNa 4-311 damadaMta muni 6-074+ damadaMta RSi 4-121 dazadhanu zramaNa 6-235| dazaratha zramaNa 5-287| * dazAra 4-121| dazArNabhadra zramaNa pa-287dahanamuni 6-099 | dahana deva 2-151 |A dAmanagara -076 | dAruka zramaNa 6-074] dAvadrava dRSTAMta 3-103 dIrdhadata zramaNa 2-231 | dIrdhasena zramaNa. 1-051 | durbalikApuSyamitrAcArya 5-057ii durmukha zramaNa 6-235] kuprabha zramaNa 6-178| deDako 3-255 devakI zrAvikA 6-236 / devadattA 6-236 ! A devadattA 4-123 / devadattA zrAvikA 6-066 | devayaza zramaNa 2-141| devarati 3-133 devardhvigaNi zramaNa 4-115 | devalAsuta zramaNa 6-214| devazarmAmaMkha dRSTAMta 6-217ii devazramaNaka 4-144 6-068 6-105 4-134 6-211 2-144 3-343 6-069 4-136 3-136 6-2017 3-348 3-348 2-139 4-127 4-121 6-074 6-233 3-284 6-183 3-299 3-314 4-145 3-284 4-145 6-091 5-309 6-141 6-236 pa-3100 3-263 6-212 4-146 4-146 6-237 4-147 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-kArAdi anukrama 263 devAnaMdA zramaNI ghutidevI (zramaNI) daDhanemi zramaNa daDhapratijJa zramaNa-1 daDhapratijJa zramaNa-2 dRDhaprahArI zramaNa daDharatha zramaNa draupadI zramaNI dvipRSTha vAsudeva dvimukha pratyekabuddha kaipAyana pratyekabuddha vaipAyana RSi dhanaMjaya zrAvaka dhanagiri zramaNa dhanapatikumAra zramaNa dhanapAla zrAvaka dhanamitra zramaNa + dhanamitra dhanazarma zramaNa dhanazrI zramaNI (sarvAMgasuMdarI-jovuM) OM dhana sArthavAha dhanA zramaNI dhanya aNagAra-1 + dhanya dhanya aNagAra-ra dhanya sArthavAha zramaNa-1 dhanya sArthavAha zramaNa-ra dhanya sArthavAha zramaNa-3 dhanyA zrAvikA dharaNa zramaNa dharaNendranI agamahiSIo & dharmaghoSa-1 gharmaghoSa-2 dharmaghoSa zramaNa-1 dharmaghoSa zramaNa-2 dharmaghoSa zramaNa-3 4-228 | dharmaghoSa zramaNa-4 4-349 | dharmaghoSa zramaNa--5 3-289) dharmazroSa zrAvaka 3-332| dharma bhagavaMta 3-335] dharmayaza zramaNa 4-133A dharmaci 3-348 | dharmaruci pratyekabuddha 4-240 + dharmaruci tApasa 2-141] & dharmaci 2-320 | dharmaruci zramaNa-1 ra-367 | dharmaruci zramaNa-ra 6-098| dharmaruci zramaNa-3 5-287dharmasiMha zramaNa 4-148 | + dharmasiMha 3-331] A dharmila 5-146 | dhAriNI zramaNI 4-148 | | A "rtAkhyAna 6-018 | zrutidhara zramaNa 4-148 naMdana baLadeva 4-369 naMdana zramaNa naMdamaNiyAra zrAvaka 6-237 + naMdamaNiyAra | naMdavatI zramaNI naMdazrI/zrIdevI zramaNI 6-17 naMdazreNikA zramaNI 4-149 naMdasuMdarInaMdamuni 3-216/ naMdA zramaNI 3-220 | | naMdA zrAvikA 3-233T A naMdinI pa-311 naMdinIpitA zrAvaka -261, naMdivardhana 6-079) naMdIphaLa dRSTAMta 6-237] naMdISeNa muni-1 6-237] naMdISeNa muni-2 4-150 naMdISeNa muni-3 4-15 naMdISaNa muni-4 4-150/ naMdotarA zramaNI llliiiiliitnu 4-150 4-178 5-146 1-135 4-178 6-238 2-344 6-108 6-238 -160 3-160 3-161 4-153 6214 6-239 4-372 6-239 3-296 2-148 3-339 5-062 6-212 4-321 4-377 4-322 4-154 4-321 2-311 6-241 5-141 6-133 6-189 3-37ra 4-155 4-1papa 4-156 4-322 4-308 ! 3-14 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 Agama kathAnuyoga 5-288 3-336 3-338 6-241 4-312 4-315 4-383 4-309 6-100 6-192 3-253 6-217 4-350 6-2para 6-094 4-166 6-164 3-349 nakula (pAMDava) zramaNa nagnati pratyekabuddha nami nami pratyekabuddha nami bhagavaMta nalinagulma zramaNa A navakaputrI + ceTI navamikA zramaNI-1 navamikA zramaNI-ra nAgadatta pratyekabuddha nAgadatta zramaNa-1 nAgadatta zramaNa-2 nAgadeva zrAvaka nAgapautra varuNa zrAvaka nAgArjuna zramaNa nAgIla zramaNa-1 + nAgIladeva nAgIla zramaNa-2 nAbhikulakara nAradapratyekabuddha + nArada/kacchallanArada nArAyaNa vAsudeva niyANazalya yukta- puruSonA daSTAMta niraMbhA zramaNI nizuMbha pratizatru nizuMbhA zramaNI niSadha zramaNa * nilavA paMthakamuni-1 paMthakamuni-2 pagata/prakRta zramaNa padmagulma zramaNa padmaprabha bhagavaMta padya baladeva padmabhaddha zramaNa. 4-153] padharatha zrAvaka ra-331padma zramaNa 6-155| padmasena zramaNa 2-322 | A padmAvatI 1-186 padmAvatI zramaNI-1 -338 padmAvatI zramaNI-2 6-241 padmAvatI zramaNI-3 4-309 padmA zramaNI 4-312| parasurAma tApasa 2-261 | pallI-daSTAMta 4-159 | pAMDava zramaNo 4-161 + pAMDava 5-146 pAMDu AryA 5-043 pAMcaso subhaTanuM dRSTAMta 4-159 pADo pAdaliptasUri pAlaka (kumAra) 6-072 pArthanA zAsananA 4-158 - paMdara pratyekabuddho 1-042 pAThya bhagavaMta ra-358 piMgalaka zramaNa piDhara zramaNa 2-144 | pitRsenakRSNakumAra pitRsenakRSNA zramaNI 6-212| pizAcendranI agramaDiSIo 4-307 | puMDarIka-daSTAMta 2-151 puMDarIka-kaMDarIka zramaNa 4-307 | + puMDarIka-kaMDarIkA -344/ pudgalaparivrAjaka zramaNa 2-214] + pudgala parivrAjaka 3-147, puraMdarayA zramaNI 4-162 puruSapaMDarIka vAsudeva 3-348| puruSasiMha vAsudeva 3-338 puruSasena zramaNa-1 1-117 puruSasena zramaNa-2 2-149) puruSottama vAsudeva 3-338 puSkalI zrAvaka 6-103 2-342 1-198 4-170 4-167 6-150 4-331 6-080 6-190 3-244 6-219 3-099 6-102 4-375 2-143 2-142 3-228 3--299 2-142 5-038 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-kArAdi anukrama 265 puSpacUla zramaNa puSpacUlA zramaNI-1 puSpacUlA zramaNI-2 puSpacUlA zramaNI-3 puSpavatI zramaNI-1 + puSpavatI deva puSpavatI zramaNI-2 A puSpazAla A puSpazAlasuta puSyabhUti zramaNa puSyamitra zramaNa, pUraNa zramaNa + pUraNatApasa pUrNabhadradeva pUrNabhadra zramaNa-1 pUrNabhadra zramaNa-2 pUrNa zramaNI pRSA zrAvikA A pRthvI pRSTimAtaka zramaNa peDhAlaputra zramaNa pellaka zramaNa pozAla parivrAjaka poTTila zramaNa poDhilA zramaNI potapuSyamitra zramaNa pragabhA zramaNI pratibuddhi zramaNa * prativAsudeva pratikRti kulakara * pratyekabuddha pradezI (rAjA) zrAvaka pradyumna zramaNa. pradyota,caMDapradyota prabhaMkarA-1 zramaNI. prabhaMkarA-2 zramaNI 4-167] prabhavasvAmI 4-314 | prabhAvatI zramaNI 4-373 + prabhAvatIdeva 4-374] prabhAsadeva 4-309 prabhAsa gaNadhara 6-075 | prasannacaMdra rAjarSi 4-374| prasenajita kulakara 6-242] prasenajita zramaNa 6-242] prasenajita zrAvaka 4-168 4-168| prahalAda pratizatru 3-261| phalyurakSita muni 6-105| phalgazrI zrAvikA 6-068| phAlganI zrAvikA -26bakaro 3-341batrIsa ghaTApuraSo-daSTAMta 4-309| * baladeva 5312 | balabhadra zrAvaka 6-242] balabhAnu zramaNa 3-324] bala yakSa 3-324] bala zramaNa 3-324 | bali pratizatru 6-106 | | balIndranI agamahiSIo 3-324 | bahuputrikA devI 4-286 | bahuputrikA zramaNI 4-169| bahurUpA zramaNI 4-373 | bahulA zrAvikA 3-2para baLada 2-150 bAlamitra (?) zrAvaka 1-040] bAhuka pratyekabuddha 2-314 | bAhubali zramaNa 5-188| bilADAnuM mAMsa-daSTAMta 3-285 buddha/zAkya anyatIrthi 6-162 buddhidevI (zramaNI) 4-311) bRhaspatidatta 4-311| be sarponuM dRSTAMta 4-162 4-231 6-073 6-071 2-211 4-163 1-042 3-259 5-289 6-083 2-151 4-170 5-313 5-312 6-095 6-218 2-145 pa-289 4-170 6-07ra 3-343 2-151 6-079 6-083 4-309 4-309 5-313 6-093 5-043 2-366 4-170 6-195 6-107 4-349 6-131 6-219 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 Agama kathAnuyoga-6 brahmadatta cakravartI brAhmaNaputra-daSTAMta brAhmI AryA bhagavaMta mahAvIrane- - pAraNuM karAvanArA bhaginI-daSTAMta bhaTridArikA (?) zramaNI A bhadragamahiSI bhadragupta AcArya bhadranaMdI zramaNa-1 bhadranaMdI zramaNa-2 bhadra baLadeva bhadrabAhusvAmI bhadra zramaNa-1 bhadra zramaNa-2 bhadra zramaNa-3 OM bhadrA bhadrA zramaNI-1 bhadrA zramaNI-2 bhadrA zrAvikA-1 bhadrA zrAvikA-2 bhadrA zrAvikA-3 bharata cakravartI bhazaka muni A bhAravAhI puruSa dRSTAMta bhArikA zramaNI bhikSu-dRSTAMta bhilUpAsaka-dRSTAMta bhIma(pAMDava) zramaNa bhujagA zramaNI bhujagAvatI zramaNI bhUtadattA zramaNI bhUtadinnA zramaNI bhUtAnaMdanI agramahiSIo bhUtAnaMda hAthI bhUtA zramaNI bhRgupurohita zramaNa 2-115 aMkAI zramaNa 6-207| A maMgu AcArya 4-333 maMDita cora | maMDitaputra gaNadhara 5-299| A maMDukkalita 6-200| magadhazrI 4-353|A magadhasuMdarI 6-243 A magadhasenA 4-174 maghava cakravartI 3-229 | maNibhadra deva 3-331 maNibhadra zramaNa 2-146 | | maNibhadrAyatana dRSTAMta 4-175 A mati 3-337 | madanA zramaNI 4-173 | madruka zrAvaka 4-173] madhutabha pratizatra 6-24ra ! manaka muni 4-322! manoharI zramaNI 4-375 | mammaNa zreSThI pa-313] mayAli zramaNa-1 pa-314| mayAli zramaNa-2 5-314] A mayuraMka 2-036 mayUrIaMDa-dRSTAMta 4-177, marIcI (parivrAjaka) 6-231 | marUtA zramaNI 4-309| marUdeva kulakara 6-202| marUdevA zramaNI 6-211| malli bhagavaMta 4-178 mahacaMdrakumAra zramaNa 4-309 mahAkaccha 4-309| mahAkaththA zramaNI 4-322 | mahAkAlakumAra 4-367 | mahAkAlAdinI agramaDiSIo 6-080 mahAkAlI zramaNI 6-087| mahAkRSNakumAra 4-367| mahAkRSNA zramaNI 3-425 mahAgiri AcArya 3-289 6-243 6-165 2-19 6-244 6-245 6-245 6-245 2-090 6-068 3-34ra 6-199 6-243 4-307 5-051 2-151 4-180 4-376 6-166 3-285 3-298 6-246 6-173 6-096 4-322 1-042 4-322 1-149 3-332 6-155 4-309 6-150 6-081 4-326 6-150 4-329 4-181 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-kArAdi anukrama 267 mahAdhana zramaNa mahApA cakravartI mahApadya bhagavaMta mahApadma zramaNa mahAbalakumAra zramaNa mahAbala/sudarzana zramaNa. mahAmarUtA zramaNI mahAvIranA zAsananA- - dazapratyekabuddho mahAvIra bhagavaMta mahAzataka zrAvaka mahAzAla muni mahAzukra deva mahAsenakRSNakumAra mahAsenakRSNA zramaNI mahAsena zramaNa mahezvaranI utpatti mAkaMdIputra-daSTAMta mAgadha deva mAnavabhava durlabhatA-dRSTAMto 1-collaka-dRSTAMta ra-pAsaka-daSTAMta 3-dhAnya-daSTAMta 4-ghuta-dRSTAMta pa-ratna-deSTAMta 6-svakha-daSTAMta 7-rAdhAvedha-daSTAMta 8-kAcabo-dRSTAMta 9-yUgadaSTAMta 10-khaMbha-daSTAMta mAyanI zramaNa mitravatI zrAvikA mitrazrI zrAvaka muMDikrAmaka zrAvaka mudugarapANI yakSa mugala parivrAjaka municaMdra zramaNa-1 3-348 | + municaMdra Adi 2-106 municaMdra zramaNa-2 1-374] munisuvrata bhagavaMta 3-337| OM muraMDa 3-338] muruMDa zrAvaka 3-059 4-322 [ mUladatA zramaNI mUladeva rAjA 2-342 mUlazrI zramaNI 1-205) mRgAputra 5-136] mRgAputrabalazrI zramaNa 4-182 | mRgAvatI zramaNI 6-069 + mRgAvatI 6-15 | mRtabhojana dRSTAMta 4-332 | meghakumAra zramaNa 3-314 | meghamAlA zramaNI 6-15ra | meghamukha deva 6-189 ] megharatha zrAvaka 6-070 megha zramaNa 6-2para | metArya gaNadhara 6-2para | metArya muni 6-253 + metArya muni 6-253 medhA zramaNI 6-253 | meraka pratizatru 6-254| meruprabha hAthI 6-254] mehila sthavira 6-254 | modaka-daSTAMta 6-255 modakadAna-dRSTAMta 6-2papa mokabhojana-daSTAMta 6-255| mauryaputra gaNadhara -348] yaditrA zramaNI 5-314| yakSA zramaNI pa-289 | yamuna rAjarSi 5-290] yakSiNI AryA 6-075 yava(nava)muni 6-102] yavarAjarSi 4-101] yuvarAjarSi 6-218 4-183 1-184 6-246 5-290 6-246 4-321 6-167 4-321 6-111 3-416 4-233 6-211 6-2017 3-296 4-353 6-071 5-146 3-162 2-209 4-183 6-216 4-306 2-151 --091 3-132 6-204 6-203 6-201 2-202 4-367 4-367 4-115 4-333 4-118 6-212 6-214 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 Agama kathAnuyoga-6 2-244 6-247 3--126 4-1pa7 4-309 4-312 4-35 4-320. 4-349 6-215 6-076 3-300 6-190 5-143 yazasvIkulakara yazobhadra zramaNa yazobhadrA zramaNI yazomatI zramaNI yukti zramaNa yudhiSThira (pAMDava) zramaNa raMDAputra zramaNa raMbhA zramaNI rajanI zramaNI raju AryA ratipriyA zramaNI rathanemi zramaNa rasadevI (zramaNI) rAjadUSTa-daSTAMta rAjaputra-daSTAMta rAjImatI AryA rAjI zramaNI rAmakRSNakumAra rAmakRSNA zramaNI rAmaguptAdi mithyAmati rAmaputra zramaNa rAma baLadeva rAmarakSitA zramaNI rAmA zramaNI rAvaNa pratizatru rUkima zramaNa rUkimaNI zramaNI rUdraka pratyekabuddha kasomAM zrAvikA rUpakAtA zramaNI rUpakAvatI zramaNI rUpaprabhA zramaNI rUpavatI zramaNI rUpAMzA zramaNI rUpA zramaNI reNA zramaNI revatI zrAvikA 1-041 rohagupta nilava 4-120| A roga 4-368| roDa zramaNa 4-369| rohiNika zramaNa 3-348| rohiNI zramaNI-1 4-120| rohiNI zramaNI-ra 4-187 lakSmaNA AryA 4-307, lakSmaNA zramaNI 4-306 | lakSmIdevI (zramaNI) 4-354 lalitaghaTApuruSo-daSTAMta 4-309| lalitAMga deva 3-98) laSTadaMta zramaNa 4-3495 lApriyakumAra-daSTAMta 6-193letikApitA zrAvaka 6-192| (juo-sAlihI pitA) 4-363 | lepa zrAvaka 4-305 lohArya zramaNa 6-150] vaja AcArya 4-330 vajabhUti zramaNa 6-099 + vajabhUti -324| vajasena AcArya 2-149| vajasenA zramaNI 4-313| vajasvAmI 4-313] + vajasvAmI 2-151 varadatta zramaNa 3-2para | varadAma deva 4-320| valkalaciri pratyekabuddha 2-346| valgarazrAvaka 5-316) vasuMdharA zramaNI 4-309| vasuguptA zramaNI 4-309| vasubhUti zrAvaka 4-309| vasumatI zramaNI 4-309| vasumitrA zramaNI 4-309| OM vasurAjA 4-309 | vasu zramaNI 4-367 vastrapuSyamitra zramaNa -315 vaDa zramaNa 5-034 4-188 3-359 4-198 6-241 4-199 4-309 4-189 6-218 3-332 6-071 2-348 5-290 4-313 4-313 5-291 4-309 4-313 6-212 4-313 4-199 3-348 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-kArAdi anukrama 269 vAMdaro vAyubhUti gaNadhara vArata zramaNa vAtraka pratyekabuddha vAriSaNa zramaNa-1 vAriSeNa zramaNa-ra * vAsudeva vAsupUjya bhagavaMta viMdhyamuni vigatabhayA zramaNI vijaya(kumAra) zrAvaka vijayadhoSa zramaNa vijayadeva vijaya baLadeva A vijyA vijyA zramaNI vidyut zramaNI vidyutA zramaNI vidyummAlI deva vidvat zramaNa vinami vinayavatI zramaNI vibhiSaNa vAsudeva & vimala vimala bhagavaMta vimalavAhana kulakara vimalavAhana zrAvaka vimalA zramaNI viSNukumAra muni viSNukumAra zramaNa viSNuzrI zramaNI vIraMgada zramaNa OM vIraka virakRSNakumAra virakRSNA zramaNI 4 varaghoSa 6-089) veNA zramaNI 4-367 2-192 | veNudAlI AdinI agamahiSIo 6-080 3-296 | veNudevAdinI agramaDiSIo 6-079 2-354 | veha/vehalazramaNa 3-348 -285, veDala zramaNa-1 3-300 3-29] vehalla zramaNa-2 3-324 2-140 | veDAyasa zramaNa. 3-300 1-129] vaizyAyana bAlatapasvI 6-104 4-199) vaizvAnara zrAvaka pa-288 4-376 vyakta gaNadhara 2-194 5-145| zaMkha zramaNa -252 3-407ii zaMkha zrAvaka 5-038 6-034] zakaTa (kumAra) 6-128 2-146 | zakra indra 6-044 6-248] zakranI agamaDiSIo 6-082 4-373 zaci zramaNI 4-312 4-306] zatadhanu zramaNa 3-348 4-308] zatrusena zramaNa 3-263 6-072 | zayyabhava sUri 4-215 3-263] zazakamuni 4-203 6-155 zAMti cakravartI 2-101 4-376 | zAMti bhagavaMta 1-127 ra-173] zAMba zramaNa. 3-286 6-249 | | zAlamuni 4-182 1-131 zAlAryA vyaMtarI 6-084 1-041] zAlibhadra zramaNa 4-204 5-146 | + zAlibhadra 6-217 4-309| zAlidaSTAMta-1 6-194 4-200| zAliSTAMta-2 6-15 3-2pa9T zivatApasa 6-108 4-362) zivabhUti nilava 2-254 3-344 ziva rAjarSi -106 --249! ziva zramaNa -343 6-150 | zivAnaMdA zrAvikA 5-317 4-330] zivA zramaNI-1 4-312 6-249T zivA zramaNI-2 4-378 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 Agama kathAnuyoga-6 5-125 2-091 3-348 4-201 3-414 -2pa7 3-260 6-250 4-309 6-094 4-369 zItala bhagavaMta zItalAcArya zuMbhA zramaNI zukra deva zukra parivrAjaka zukra parivrAjaka zramaNa zUlapANI yakSa zevAla Adi tApasa zelaka-dRSTAMta zelaka rAjarSi zailayakSa zauryadatta zyAmAM zrAvikA * zramaNa zrIkA zramaNI. zrI devI zrI devI (bhUtAzramaNI) zrIprabha zramaNa zrIyakamuni zrI-hI Adi daza devI zreNika (rAjA) zrAvaka + zreNika zreyAMsa (kumAra) zrAvaka zreyAMsa bhagavaMta saMgama deva saMgama sthavira saMghabhojana-daSTAMta saMghATa-daSTAMta saMjaya rAjarSi saMprati (rAjA) zrAvaka saMbala baLada saMbhava bhagavaMta saMbhUti vijaya sagara cakravartI saterA zramaNI satyanemi zramaNa satyabhAmA zramaNI 1-125| sadAlaputra zrAvaka 4-209 sanaskumAra cakravartI 4-307 saptadhanuM zramaNa. 6-068 | samita Arya 6-109| samudrapAla 3-140 | samudra zramaNa-1 6-071] samudra zramaNa-2 6-105) * sarajaka 6-189 | sarasvatI zramaNI 3-139 | | sarpa 6-074 | sarvAMgasuMdarI zramaNI 6-138[(juo-dhanazrI zramaNI) 2-317sarvAnubhUti zramaNa 3-033|+ sarvAnubhUtimuni 4377 | sahadeva (pAMDava) zramaNa 6-085 sAgaracaMdra zramaNa-1 4-346 / sAgaracaMdra zramaNa-2 3-363 sAgaracaMdra zrAvaka 4-123 + sAgaracaMdra deva 6-083 + sAgaracaMdra 5-260 sAgara zramaNa-1 6-211 [ sAgara zramaNa-2 5-299| sAdhudAsI zrAvikA 1-127] sAraNa zramaNa 6-072| sAlihIpitA zrAvaka 4-134 | (juo letikApitA) 6-196| sAvadyAcArya (kuvalayaprabha) 6-189| siMdhudevI 3-422) | siMha aNagAra 5-291 siMhakesarAlADu-daSTAMta 6-092 siMhagiriArya 1-111 | siMhacaMdra 4-201 | siMhasena 2-087) siMhasena upAdhyAya 4-30 | siMhasena zramaNa 3-289) sImaMkara kulakara 4-320. sImaMdhara kulakara 3-131 6-216 4-204 4-101 4-103 5-296 6-075 6-216 3-257 -260 5-316 3-263 5-143 3-364 6-085 3-132 6-210 4-210 6-219 6-219 6-215 4-068 1-040 1-040 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a-kArAdi anukrama 271 sImaMdhara bhagavaMta suMdarI AryA suMsumA-daSTAMta sukalakumAra sukAlI zramaNI A sukumAlikA sukumAlikA zramaNI sukRSNakumAra sukRSNA zramaNI sukozala muni + sukozala + sukozala sughoSA zramaNI sujAtakumAra zramaNa sujAtamuni sujAtA zramaNI sujJazrI (susaDhamAM) sujyeSThA zramaNI sudarzana sudarzana baLadeva sudarzana zramaNa sudarzana zrAvaka-1 sudarzana zrAvaka-2 sudarzana zrAvaka-3 sudarzanA zramaNI sudharmA gaNadhara sunaMda zramaNa sunaMda zrAvaka sunaMdA zramaNI sunakSatra zramaNa-1 + sunakSatra sunakSatra zramaNa-2 supArzva bhagavaMta supratiSTha zramaNa-1 supratiSTha zramaNa-2 suprabha baLadeva 1-382| subAhakumAra zramaNa 4-335] subuddhi zramaNa 6-189] subhagA zramaNI 6-150 subhadra zramaNa 4-325] subhadrA zramaNI-1 6-150] subhadrA zramaNI-2 4-379ii subhadrA zrAvikA-1 6-250] subhadrA zrAvikA-ra 4-327] subhadrA zrAvikA-3 4-211 | subhUma cakravartI 6-213 | sumaMgala zramaNa 6-214] A sumati 4-309 | sumati kulakara 3-330 | sumati (nAgila) sumati bhagavaMta 4-150 4-322 sumanabhadra zramaNa-1 6-171 sumanabhadra zramaNa-2 4-380 sumanA zramaNI 6-212 sumarUtA zramaNI 2-148 sumukha zramaNa 3-296 sumukha zrAvaka 5-069 sumeruprabha hAthI surAdeva zrAvaka 5-144 surAdevI zramaNI surUpA zramaNI-1 4-309 surapA zramaNI-2 2-196 surendradatta 4-210 sulaka zrAvaka sulasA zrAvikA-1 4-383 sulAsA (zrAvikA- 3-131 suvidhi bhagavaMta 6-216 suvAsavakumAra zramaNa 3-323 suvrata zramaNa 1-119 | suvratA AryA-1 3-296 suvatA AryA-ra 3341 suzImAM zramaNI 2-147|susaDha zramaNa 3-324 3-153 4-309 3-337 4-322 4-337 5-302 5-318 5-319 2-103 3-132 6-243, 1-040 6-171 1-115 3-296 4-211 4-322 4-322 3-284 5-145 6-090 5-108 4-349 4-309 4-309 6-225 5-298 5-304 6-171 1-123 3-330 4-212 4-314 4-315 4-320 3-377 5-296 pa-298 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 Agama kathAnuyoga-6 susvarA zramaNI sustI Arya sUryadeva sUryanI agamahiSIo sUryaprabhA zramaNI sUryAbha deva secanaka hAthI roNA zramaNI sevAla tApasa zramaNa OM sodAsa somadeva zramaNa-1 somadeva zramaNa-2 somA zramaNI-1 somAM zramaNI-2 somila somila zrAvaka-1 somila zrAvaka-2 saudAminI zramaNI saumilika skaMdaka zramaNa-1 &daka zramaNa-2 + skaMdaka RSi-200 ziSyo + adaka RSi-500 ziSyo 4-309] skaMdaka parivrAjaka 4-212] skaMdilAcArya 6-067) timita zramaNa 6-081 strIjanita saMgrAmo-daSTAMta 4-310 sthUlabhadrasvAmI 6-069 svagrAmadUti-dRSTAMta 6-087| svayaMprabhAdevI 4-367|svayaMbhU vAsudeva 4-144 harikezabala zramaNa 6-251 haricaMdana zramaNa 4-218 harisegamelI deva hariSeNa cakravartI hastibhUti zramaNa 4-337 hastimitra 4-368 hastimitra zramaNa 6-2pa1 hAthI 5-047 hAthI-daSTAMta-1 5-254 hAthI-daSTAMta-ra 4-308 hAsA devI 6-251) huMDIka deva 3-086; hutAzana muni 3-094 | himavaMta zramaNa 6-213] hIdevI(zramaNI)-1 6-2171 hIdevI(zramaNI)-1 4-218 6-101 4-096 3-258 6-224 4-123 6-205 6-085 2-142 3-401 3-296 6-066 2-113 4-219 6-218 4-219 6-094 6-190 6-2017 6-083 6-073 4-121 3-260 4-309 4-349 1. * A nizAnI kyAM che te kathA nathI, paNa zabda parIcaya che. 2. A A nizAnI jyAM che te AgamasaTIka AdhArita dRSTAMta che. 3. + peregrApha pachI A nizAnI che. te uparokta kathA ja dRSTAMtarUpe payatrAsUtramAM AvI hoya tenuM sUcaka che. 4. phakta hAthI, bakarI, sarpa ityAdi lakhyA che te prANikathA che. - 4 - x - muni dIparatnasAgara saMkalita ane anuvAdita anukrama samApta - 4 - 4 - Agama kathAnuyoga bhAga-1 thI 6 pUrNa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'abhaotva hema ladhumrakayA''jo mArI sarjAyAtrAnuM ArabhabiMdu gaNIne to mArI A yAtrA bAvIsa varSanI thaI. ATha AThalA varasothI lakhuM chuM. chatAM graMthasyakRtionI ' saMkhyAthI koIne AMjI zakuM tema nathI. varSo sAthe gaNAtaLo meLa besADavA prayaof yaNA karyo nathI. mArAthI thAya e rIte zabdaolI sAdhanA karI rahyA chuM. zabdaofI AMgaLI jhAlI jyAM-jyAM huM gayo chuM ! e mukAmono hisAba have ra4cha prakAzanoe ' yahoMce che. AyuSya karma ane dehanAma karma | Adiono sathavAro rahe to hajI zabdonA saMgAthe (vadhuoo vadhu paMthakAyavALI bhAdoiA bhAvuM chuM. je kaMI lakhyuM che e pharI vAMcavAno samaya na maLe evI tANA vacce jIvavAnuM thayuM che. zvAsa lauM chuM ke viyaruM chuM tyAre hAhIM, yahA kaMIka lakhI zakuM chuM tyAre - ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM ja samAya jIvAto 'vyApa AvI jAya che, evA bhramamAM yahA hAthI. hA, A sarjaLano prANAvAyu sama japhara baLI rahe che. - muon dIyarakotsAgara