________________
દૃષ્ટાંત ઉપનય
૧૮૯
નાયાધમ્મકહાની પૂર્વે લખાયેલી કથા તથા તેના ઉપનયોનો સંદર્ભ :૦ સંઘાટનું દષ્ટાંત :
આ ધન્ય સાર્થવાહ અને વિજયચોરની કથા છે. જે શ્રમણ વિભાગમાં ધન્ય શ્રમણની કથામાં લખાઈ ગયેલ છે – પરીગ્રહમાં લુબ્ધની દશા અને કેવળ સંયમ નિર્વાણાર્થે અશનાદિ ગ્રહણ કરનારના પરિસંસાર વિશેનો ઉપનય છે.
૦ આગમ સંદર્ભ :નાયા. ૪ર થી ૫૪;
૦ શૈલકનું દૃષ્ટાંત :
આ કથા શ્રમણવિભાગમાં શૈલકરાજર્ષિની વિસ્તૃત કથારૂપે આવી ગયેલ છે – પ્રમાદી સાધુ-સાધ્વીની અવહેલના અને સંસારભ્રમણ તથા અપ્રમત વિહારી સાધુસાધ્વીની પૂજનીયતા અને સંસાર પરિતતાએ કથાનો ઉપનય છે.
૦ આગમ સંદર્ભ :નાયા. ૬૩ થી ૭૩;
– ૪ – ૪ – ૦ માકંદીપુત્રોનું દૃષ્ટાંત :
આ કથા જિનપાલિત શ્રમણરૂપે લખાઈ ગઈ છે. જેમાં ઉપનયરૂપે કામભોગ આસક્તની નિંદનીયતા અને સંસારભ્રમણ તથા કામભોગની પુનઃ અભિલાષા ન કરનાર સંસાર સમુદ્રને પાર કરે છે, તે દર્શાવેલ છે.
૦ આગમ સંદર્ભ :નાયા. ૧૧૦ થી ૧૪૦;
૦ નંદીકલનું દૃષ્ટાંત :
ધન્ય સાર્થવાહની કથામાં શ્રમણ વિભાગમાં આ કથા આવી ગયેલ છે. નંદીફળના દૃષ્ટાંતથી ઇન્દ્રિય ભોગોમાં આસક્ત થનારને હસ્તાદિ છેદન અને સંસાર પરિભ્રમણનું ફળ તથા ઇન્દ્રિયભોગોમાં અનાસક્ત રહેનારને આ ભવમાં પૂજનીયપણાની પ્રાપ્તિ અને સંસાર અટવી પાર કરવી સરળ બને છે. તે કહ્યું છે.
૦ આગમ સંદર્ભ :નાયા. ૧૫૭;
– ૪ – » –– ૦ સુંસુમાનું દાંત :
આ કથા શ્રમણ વિભાગમાં ચિલાતિપુત્રની કથામાં લખાઈ ગયેલ છે તેને ઉપાય જણાવતા ભગવંતે સાધુ-સાધ્વીને આહાર માત્ર સંયમ નિર્વાહાદિ માટે કરવાનો ઉપદેશ આપેલ છે. ઔદારિક શરીરાર્થે આહાર કરનારની દુર્ગતિ કહી છે.
૦ આગમ સંદર્ભ :
