________________
૧૮૬
આગમ કથાનુયોગ-૬
૦ હસ્તિ શીર્ષ નગરે કનકકેતુ રાજા પાસે ગમન :
હસ્તિશીર્ષ નગરની બહાર અગ્રઉદ્યાનમાં સાર્થને રોક્યો. ગાડા–ગાડી ખોલ્યા. પછી બહુમૂલ્ય ઉપહાર લઈને હસ્તિ શીર્ષ નગરમાં ગયા. કનકકેતુ રાજા પાસે જઈને રાજા સમક્ષ ઉપહાર ધર્યો. કનકકેતુ રાજાએ તે બહુમૂલ્ય ઉપહારનો સ્વીકાર કર્યો. પછી રાજાએ તેમને કહ્યું- હે દેવાનુપ્રિયો ! તમે લોકો ગામ – યાવત્ – આકરોમાં ઘુમો છે. વારંવાર લવણસમુદ્રનું અવગાહન કરો છો. કોઈ આશ્ચર્યજનક વસ્તુ જોઈ ? ત્યારે નૌકાવણિકે કનકકેતુ રાજાને કહ્યું, અમે કાલિકઢીપે ગયેલા. ત્યાં ઘણાં જ અશ્વો જોયા તે વિસ્મયકારી હતા.
ત્યારે રાજાએ તેઓને કહ્યું, તમે મારા કૌટુંબિક પુરુષો સાથે જાઓ અને કાલિકઢીપના અશ્વોને અહીં લાવો. ત્યારે તે નૌકાવણિકોએ રાજાની આજ્ઞાને વિનયપૂર્વક સ્વીકારી. ત્યારપછી કનકકેતુ રાજાએ કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને નૌકાવણિકો સાથે કાલિકઢીપે અશ્વ લેવા જવા કહ્યું, તેઓએ પણ રાજાની આજ્ઞા સ્વીકારી. ૦ કાલિકઢીપે અશ્વો લાવવા ગમન :
ત્યારપછી કૌટુંબિક પુરુષોએ ગાડા–ગાડી સજાવ્યા. તેમાં અનેક વીણા, વલકી, ભ્રામરી, કચ્છપી, ભંભા, ષભ્રમરી આદિ વિવિધ વીણાઓ લીધી. શ્રોત્રેન્દ્રિયને યોગ્ય બીજી પણ ઘણી વસ્તુઓથી ગાડા–ગાડી ભર્યા. પછી કૃષ્ણ અને શુક્લવર્ણીય કાષ્ઠ, ચિત્ર, પુસ્ત, લેપ્યકર્મો તથા વેષ્ટિમ, પૂરિમ, સંઘાતિમ માળા અને ચક્ષુ ઇન્દ્રિય યોગ્ય દ્રવ્યો લીધા. પછી ઘણાં જ કોષ્ઠ, કેતકી, પત્ર, ચોયત્વક, તગર, એલા, હી બેર, ઉશીર, ચમ્પક, મક, દમનક, જાતી, યૂથિકા, મલ્લિકા, વાસંતી, કપૂર અને પાટલપુટો તથા અન્ય પણ ધ્રાણેન્દ્રિયને પ્રિય લાગનાર પદાર્થોથી ગાડાગાડી ભર્યા.
ત્યારપછી ઘણાં ખાંડ, ગોળ, સાકર, મર્ચંડિકા, પુષ્પોત્તર તથા પક્વોતર જાતિની શર્કરા આદિ અન્ય અનેક જિલૅન્દ્રિયને યોગ્ય દ્રવ્યો લીધા. ત્યારપછી કોયતક, કંબલ, પ્રાવરણ, જીન, મલય વિશેષ પ્રકારના આસન મટ્યા, શિલાપટ્ટક – યાવત્ – હંસગર્ભ તથા અન્ય સ્પર્શનેન્દ્રિય યોગ્ય દ્રવ્યોથી ગાડા–ગાડી ભર્યા.
આ બધાં દ્રવ્યો ભરીને તેમણે ગાડા–ગાડી જોયા ગંભીર પોતપટ્ટને પહોંચ્યા, ગાડા–ગાડી ખોલ્યા. પોતવહન તૈયાર કરી, તે ઉત્કૃષ્ટ શબ્દ, સ્પર્શ, રસ, રૂપ અને ગંધના દ્રવ્ય તથા કાષ્ઠ, તૃણ, જળ, ચોખા, લોટ, ગોરસ તથા અન્ય અનેક પોતવહન યોગ્ય પદાર્થો ભર્યા. ઉક્ત સામાન પોતવહનમાં ભરીને દક્ષિણદિશાના અનુકૂળ પવનથી કાલિકા હીપે આવ્યા, આવીને લંગર નાંખ્યું. તે ઉત્કૃષ્ટ શબ્દાદિ પદાર્થોને નાની–નાની નૌકાઓ દ્વારા કાલીકકીપે ઉતારી. ૦ અશ્વોને આકર્ષવાના પ્રયત્નો :
તે ઘોડાઓ જ્યાં જ્યાં બેસતા, સુતા, આળોટતા હતા, ત્યાં ત્યાં તે કૌટુંબિક પુરુષો તે વીણા આદિ શ્રોત્રેન્દ્રિયને પ્રિય વાદ્ય વગાડતા વિચરવા લાગ્યા. ચારે તરફ જાળ પાથરી. પછી નિશ્ચલ, નિષ્પદ અને મૂક થઈને રહ્યા.
ત્યારપછી તે અશ્વોના બેસવા આદિના સ્થાને તેઓએ અનેક કૃષ્ણ – યાવત્ –