________________
૭૪
૦ શેલક યક્ષની કથા :~
લવણ સમુદ્રના રત્નદ્વીપ પર એક વનખંડમાં જેનું યક્ષાયતન છે એવો એક યક્ષ (વ્યંતર દેવ) તે અશ્વનું રૂપ ધારણ કરીને આઠમ, ચૌદશ, પૂનમ, અમાસના દિવસે નીકળતો અને ત્યાં રહેલાને ઊંચે સ્વરે કહેતો કે કોને તારું ? કોને પાળું ? = X તેણે જિનરક્ષિત અને જિનપાલિતની પોતાની પીઠ પર બેસાડ્યા
- * - *
–
X તેણે અવધિજ્ઞાન વડે જિનરક્ષિતને ચલિત થયેલો જોઈને પીઠ પરથી ઉતારી દીધો,
પણ જિનપાલિત નિશ્ચલ રહ્યો, તો તેને ચંપાનગરી પહોંચાડ્યો.
(આ કથા શ્રમણવિભાગમાં જિનપાલિતની કથામાં વિસ્તારથી આવી ગયેલ છે.) ૦ આગમ સંદર્ભ :
નાયા. ૧૨૪ થી ૧૩૮;
- X — x =
આગમ કથાનુયોગ-૬
૦ જ્વલન અને દહન દેવની કથા :~
= x = x
આવ.નિ. ૧૨૯૯ + ;
-
૦ તિષ્યક દેવની કથા :–
ભગવંત મહાવીરના એક શિષ્યનું નામ તિષ્યક હતું. તેઓ તપોમય જીવન જીવીને કાળધર્મ પામીને સૌધર્મ કલ્પમાં સામાનિક દેવ થયા. (આ તિષ્યક દેવનું વિસ્તૃત વર્ણન શ્રમણવિભાગમાં તિષ્યક શ્રમણની કથામાં જોવું.)
૦ આગમ સંદર્ભ :
ભગ ૧૫૬, ૧૬૮;
૦ સાગરચંદ્ર દેવની કથા ઃ—
-
* - * —
જ્વલન અને દહન નામે બે શ્રમણ હતા. તેમાં જ્વલન શ્રમણ ઋજુતા સંપન્ન હતા. જ્યારે દહનશ્રમણ માયાની બહુલતાવાળા હતા. બંને કાળધર્મ પામીને સૌધર્મ દેવલોકે શક્રની અત્યંતર પર્ષદામાં પાંચ પલ્યોપમની સ્થિતિવાળા દેવ થયા.
— * — x —
ભગવંત મહાવીર સન્મુખ નૃત્યવિધિ પ્રદર્શિત કરી. જ્વલનદેવે જે વિકુર્વણા કરી તે સરળ અને સુંદર થઈ, પણ દહનદેવે જે વિકુર્વણા કરી તે વિપરિત પરિણમી (આ કથા શ્રમણ વિભાગમાં જ્વલન આદિની કથામાં આવે છે. ત્યાં આ કથા તથા સાથેની ફૂટનોટ ખાસ જોવી)
૦ આગમ સંદર્ભ =
આવ.ચૂ.રપૃ. ૧૯૫, ૧૯૬;
દ્વારાવતીના રાજા બલદેવના પુત્ર નિષઢનો પુત્ર સાગરચંદ્ર હતો. તેના લગ્ન કમલામેલા સાથે થયેલા હતા. આ સાગરચંદ્ર શ્રમણોપાસકને પૌષધ પ્રતિમા ગ્રહણ કરીને રહ્યો હતો. ત્યારે નભસેન (ધનદેવે) તેને મરણાંત વેદના આપી. મરીને તે દેવ થયો. સાગરચંદ્ર દેવે જ્યારે અવધિજ્ઞાનથી જોયું કે યાદવકુમારો નભસેન (ધનદેવ)ને કદર્થના પહોંચાડી રહ્યા છે, ત્યારે દેવલોકથી આવીને બધાંને શાંત પાડ્યા અને નભસેનને ક્ષમા પ્રદાન કરેલી. (આ કથા બે સ્થાને આવેલી છે. જુઓ કમલામેલા કથા
શ્રમણી વિભાગમાં
