________________
૨૪૨
આગમ કથાનુયોગ-૨
૦ આગમ સંદર્ભ :વવ.ભા. ૧૪૦૮ +
- ૪ - ૪ - ૦ પુષ્પશાલ અને ભદ્રા :- (શ્રોત્રેન્દ્રિયથી મૃત્યુ).
વસંતપુર નગરે પુષ્પશાલ નામે ગાંધર્વિક હતો. તે ઘણો સુંદર સ્વરવાળો પણ દેખાવે વિરુપ હતો. તેના ગીત-સંગીત લોકોના હૃદય હરી લીધા હતા. તે નગરનો કોઈ સાર્થવાહ યાત્રાએ ગયેલો. ભદ્રા તેની પત્ની હતી. તેણીએ કોઈ કાર્યના બહાને દાસીને બહાર મોકલી. ભદ્રા સંગીત સાંભળવામાં તલ્લીન બનીને ઊભી રહી, કેટલો કાળ વીતી ગયો તે ખબર ન પડી. પછી ભદ્રાને પુષ્પશાલને જોવાની તાલાવેલી જાગી.
કોઈ દિવસ નગર દેવતાની યાત્રા હતી. આખા નગર સાથે તેણી પણ ગઈ. પાછા વળતા થાકીને તેણી પરિસરમાં સૂઈ ગઈ. પુષ્પશાલે તેના ઘર પાસે જઈને પ્રત્યુષ સમયે ગાયન આરંભ્ય. ભદ્રા તેમાં લીન બની ગઈ. તેણી મનોમન ચિંતવવા લાગી કે તેણીએ લેખ મોકલ્યો, પુષ્પશાલ આવ્યો. ઘરમાં પ્રવેશ્યો. હવે સમીપમાં જ છે. તેણી ઊભી થઈને આવકારવા ગઈ તેટલામાં અગાસીએથી પડીને મૃત્યુ પામી – આ શ્રોત્ર સુખનું દુઃખ.
૦ આગમ સંદર્ભ :આયામૂ. ૧૧૦ની વૃ, આવ.યૂ.૧-૫ પર૯, ૫૩૦, આવ.નિ ૯૧૮ની વ
– ૮ – ૮ – ૦ પુષ્પશાલસુત - (વિનયનું દષ્ટાંત)
મગધ દેશમાં ગોબ્બર ગામે પુષ્પશાલ ગાથાપતિ હતો. તેને ભદ્રા નામે પત્ની હતી તેનો પુત્ર પુષ્પશાલસુત નામે પ્રસિદ્ધ હતો. તેણે માતા-પિતાને પૂછયું, ધર્મ શું છે? તેમણે કહ્યું કે, સમ્યક્ પ્રકારે શ્રવણ કરવું તે અથવા શુશ્રુષા કરવી તે. કોઈ દિવસે ગ્રામભોજિક આવ્યો. તે બંનેએ સંભ્રાન્ત થઈ પરોણો કર્યો. પુષ્પશાલસુતે વિચાર્યું કે, આની પૂજા કરું તો મને ધર્મ પ્રાપ્ત થશે. તેની શુશ્રુષા કરી. પછી બીજાની–ત્રીજાની એમ કરતા શ્રેણિક રાજાની શુશ્રુષા કરવા લાગ્યો. કોઈ વખતે ભગવંત મહાવીર સમોસર્યા. શ્રેણિક સર્વઋદ્ધિથી વંદન કરવા નીકળ્યો. પુષ્પશાલસુતે કહ્યું કે, હું તમારી જોડે રહીશ. ભગવંતે કહ્યું, મારી સાથે તો રજોહરણ–પાત્રા સહિત જ રહી શકાય.
આ પ્રમાણે સાંભળતાં જ તે બોધ પામ્યો. આ પ્રમાણે વિનય વડે તેને સામાયિકની પ્રાપ્તિ થઈ.
૦ આગમ સંદર્ભ :આયા. પૂપૂ. ૧૨૦; આવ.નિ. ૮૪૭ + વૃ
આવ.યૂ.૧–૫. ૪૬૯;
૦ પૃથ્વી (પુઢવી) :- (અર્થ માંડલીમાં વિનયનું દષ્ટાંત)
શાતવાહન રાજાને પૃથ્વી નામે પટ્ટરાણી હતી. કોઈ વખતે રાજા ક્યાંય ગયો હતો, ત્યારે રાણીએ અંતઃપુરની બીજી રાણીઓ સહિત સાતવાહન રાજાનો વેષ ધારણ કર્યો. રાજાની સભામાં બેઠી. પતિની માફક લીલા કરતી (પ્રવૃત્તિ કરતી) ત્યાં રહી. રાજા પાછો
