________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 730 ) भद्र (वि०) [भन्द+रक, नि० नलोपः] 1. भला, सुखद, / भद्रवत् (वि.)[भद्र-+-मतुप] मंगलमय, - (नपुं०) देवदारु समृद्धिशाली 2. शुभ, भाग्यवान् जैसा कि 'भद्रमुख' का वृक्ष / में 3. प्रमुख, सर्वोत्तम, मुख्य-पप्रच्छ भद्रं विजिता- भद्रा भद्र+टाप्] 1. गाय 2. चान्द्रमास के पक्ष की दोयज, रिभद्रः-- रघु० 14131 4. अनुकूल, मंगलप्रद सप्तमी और द्वादशी 3. स्वर्गगा 4. नाना प्रकार के 5. कृपालु, सदय, श्रेष्ठ, सौहार्दपूर्ण, प्रिय; (संबोधन एक पौधों के नाम। सम-श्रयम् चन्दन की लकड़ी। वचन में प्रयुक्त होकर अर्थ होता है 'पूज्य श्रीमान् भद्रिका [भद्रा+कन्+टाप, इत्वम् ] 1. ताबीज 2. दोयज, 'प्रिय मित्र' 'पूज्य महिले' 'पूज्य श्रीमति' 6. सुहावना, सप्तमी व द्वादशी नाम की तिथियाँ। उपभोज्य, प्रिय, सुन्दर--पंच० 11181 7. स्तुत्य, / भद्रिलम [भद्र+इलच्] 1. समृद्धि, सौभाग्य 2. कंपनशील इलाध्य, प्रशंसनीय 8. प्रियतम, प्यारा 9. चटकदार, या थरथराहट वाली गति / / बाह्यतः रमणीय, पाखण्डी, * द्रम् उल्लास, सौभाग्य, | भम्भः [भम्+भा+क] 1. मक्खी 2. धुआँ। कल्याण, आनन्द, समृद्धि– भद्रं भद्रं वितर भगवन् | भम्भरालिका, भंभराली [भम् इत्यव्यक्तशब्दस्य भरं भूयसे मंगलाय--मा० 123, 67, त्वयि वितरतु भद्रं / बाहुल्यम् आलाति-भम्भर+आ+ला+क+ ङीष भूयसे मंगलाय --उत्तर० 3 / 48, (इस अर्थ में बहधा / == भम्भरालो-कन् टाप, ह्रस्वः] 1. गोमक्षी 2. डाँस / ब. 20 में प्रयोग), सर्वे भद्राणि पश्यतु, भद्रं ते भम्भारवः [भम्भा++अच् गाय का रांभना। 'ईश्वर तुम्हारा कल्याण करे तुम्हें ऐश्वर्यशाली भयम् [विभेत्यस्मात्-भी-अपादाने अच्] 1. डर, आतंक, बनाए' 2. सोना 3. लोहा, इस्पात,- द्रः 1. बैल 2. एक बिभीषा, आशंका (प्राय: अपा० के साथ) भोगे रोगप्रकार का खंजन पक्षी 3. विशेष प्रकार का हाथो भयं कुले च्युतिभयं वित्ते नपालाद्भयम्-भर्त० 3333 4. छद्मवेषी, पाखंडी-मनु० 9 / 258 5. शिव का यदि स्मरमपास्य नास्ति मृत्योर्भयम्-वेणी० 3 / 4 नामान्तर 6. मेरुपर्वत का विशेषण 7. एक प्रकार का | 2. डर, त्रास जगद्भयम् आदि 3. खतरा, जोखिम, कदम्बवृक्ष (भद्रा कृ हजामत करना, बाल मंडना / संकट --तावद्भयस्य भेतव्यं यावद्भयमनागतम, आगतं भद्राकरणम् मुण्डन)। सम०-अङ्गः बलराम का तु भयं वीक्ष्य नरः कुर्याद्यथोचितम्-हि० ११५७,-यः विशेषण,-आकारः,- आकृति (वि०) शुभ लक्षणों बीमारी, रोग / सम०–अम्वित,--आक्रान्त (वि०) से युक्त,- आत्मजः तलवार,--आसनम् 1. राजासन, ज्वरग्रस्त --आतुर,--आर्त (वि.) डरा हुआ, आतराजगद्दी, सिंहासन 2. समाधि की विशेष अंगस्थिति, ङ्कित, भयभीत,- आवह (वि०) 1. भयोत्पादक योग का आसन,--ईशः शिव का एक विशेषण, - एला 2. जोखिम वाला-स्वधर्मे निधन श्रेयः परधर्मो भयावहः बड़ी इलायची,-कपिल: शिव का एक विशेषण, ---- भग० ३।३५,---उत्तर (वि०) भय से युक्त,-- कर कारक-(वि०) मंगलप्रद,–काली दुर्गा का नामान्तर, ('भयंकर' भी) 1. डराने वाला, भयानक, भयपूर्ण कुम्भ:-किसी तीर्थ के जल से (विशेषकर गंगाजल से) 2. खतरनाक, संकटपूर्ण इसी प्रकार 'भयकारक' भरा हुआ सुनहरी घड़ा,-गणितम् जादू के रेखाचित्रों 'भयकृत , --डिण्डिमः युद्ध में प्रयुक्त किया जाने वाला की बनावट,---घटा,..... घटकः एक घड़ा जिसमें भाग्य ढोल, मारू बाजा, द्रुत (वि०) भय के कारण भागने की पचियाँ डाली जाय,–दारु (पुं० नपुं०) चीड़ का वाला, पराजित, भगाया हुआ, - प्रतीकारः भय को वृक्ष,-नामन् (पुं०) खंजनपक्षी,-पीठम् 1. राजगद्दी, दूर करना, डर हटाना, प्रद (वि०) भयदायक, राज-कुर्सी, सिंहासन - रघु० 17.10 2. एक प्रकार भयपूर्ण, भयानक,- प्रस्तावः भय का अवसर,-बाह्मणः का पंखदार कीड़ा,-बलनः बलराम का विशेषण, डरपोक ब्राह्मण, वह ब्राह्मण जो अपनी जान बचाने --मख (वि०) 'मांगलिक चेहरे वाला', विनम्र सम्बो- के लिए (यह समझ कर कि ब्राह्मण अबध्य है) अपने धन के रूप में प्रयुक्त 'मान्यवर महोदय' 'पूज्य ब्राह्मण होने की दुहाई देता है,--विप्लुत (वि०) श्रीमन्'–श० ७,--मृगः एक विशेष प्रकार के हाथी आतंक-पीडित, -व्यूहः डर की अवस्था होने पर सेना का विशेषण, --रेणुः इन्द्र के हाथी का नाम, * वर्मन् की विशेष क्रम-व्यवस्था / (पुं०) एक प्रकार की नवमल्लिका,-शाखः कार्तिकेय भयानक (वि.) [ बिभेत्यस्मात्-भी+आनक ] भयंकर, का विशेषण,-श्रयम्,-धियम् चन्दन का काष्ठ,-श्रीः भीषण, भयजनक, डरावना---किमतः पर भयानक (स्त्री०) चन्दन का वृक्ष,---सोमा गंगा का विशेषण / स्यात्--उत्तर० 2, शि०१७।२०, भग० 1127, भद्रक (वि०) (स्त्री०–त्रिका) [भद्र+कन्] 1. शुभ, -क: 1. व्याघ्र 2. राहु का नामान्तर 3. भयानक मङ्गलमय 2. मनोहर, सुन्दर,-कः देवदारु का वृक्ष / रस, काव्य के आठ या नौ रसों में एक-दे० 'रस' भवङ्कर (नपुं०) [भद्र++खच्, मुम्] सुख सम्पत्ति का | ___ के अन्तर्गत, .. कम् त्रास, डर।। दाता, समृद्धकारी। भर (वि.) [भू-|-अच् ] धारण करने वाला, देने वाला, For Private and Personal Use Only