Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
८८
भगवतीसूत्रे हे भदन्त ! यदा खलु ' लवण समुद्दे ' लव णसमुद्रे 'दाहिणड़े दक्षिणार्धे पढमा' प्रथमा 'ओसप्पिणी ' अवसर्पिणी 'पडिवज्जइ' प्रतिपद्यते ' भवति 'तया णे' तदा खलु 'उत्तरड़े वि ' उत्तरार्धेऽपि 'पढमा' प्रथमा 'ओसप्पिणी' अवसर्पिणी 'पडिवज्जइ ' प्रतिपद्यते भवति 'जया । यदा खलु 'उत्तरडे' उत्तरार्धे 'पढमा ' प्रथमा ' ओसप्पिणी ' अवसर्पिणी पडिवज्जइ ' प्रतिपद्यते ' तया णे' तदा खलु 'लवणे समुद्दे' लवणे समुद्रे 'पुरस्थिमपच्चत्थिमे णं' पौरस्त्य-पश्चिमे खलु 'नेवत्थि ' नैवास्ति 'ओसप्पिणी ' अवसर्पिणी 'नेवत्यि' नैवास्ति 'उस्सप्पिणी' उत्सर्पिणी, अपि तु अवस्थितः अपरिवर्तनशीलः खलु कालस्तिष्ठति किम् ? 'समणा उसो' श्रमणायुष्मन् ! हे दीघेजीविन् ! भगवन् ! भगवानाह-हंता गोयमा! जाव समणाउसो' हे गौतम ! हन्त ! त्वदुक्तं सत्यं यावत श्रमणायुष्मन् ! इत्यन्तम् , तथा च यावत्करणात् पूर्वपक्षोक्तं सर्व संग्राह्यम् । ' (लवणसमुद्दे ) लवण समुद्र में ( दाहिणड़े) दक्षिणदिग्भागमें ( पढमा
ओसप्पिणी) अवसर्पिणी काल का प्रथम भाग ( पडिवजइ ) होता है (तया ण) उस समय ( उत्तरड्डे वि) उत्तरार्ध में भी ( पढमा ओस. प्पिणी पडिवज्जइ ) अवसर्पिणी का प्रथम भाग होता है। अतः (जया ण) जय ( उत्तरड़े ) उत्तरार्ध में ( पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जह ) अवसर्पिणी का प्रथमभाग होता है ( तया णं) तय ( लवणसमुद्दे) लवणसमुद्र में (पुरथिमपच्चस्थिमेणं नेवत्थि ओसप्पिण, नेवत्थि उस्सप्पिणी पूर्व पश्चिमदिग्भागमें अवसर्पिणी और उत्सर्पिणीकाल नहीं होता है क्या? इसका उत्तर देते हुए प्रभु गौतमसे कहते हैं कि (हंतागोयमा जाव नथि उस्सप्पिणी) हां, गौतम ! जो तुम कह रहे हो वह सत्य है । यहां यावत् पदसे पूर्वपक्ष में जो कहा गया है वह सब ग्रहण किया गया है। अर्थात् वहां अवसर्पिणी काल उत्सर्पिणी काल नहीं होता है। ( तयाणं) त्यारे (उत्तरड्ढे वि ) उत्तराभा ५९ ( पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जइ) शु मसपिजन प्रथम मा डाय छ १ २ रीते (जयाण) च्यारे ( उत्तरडूढे) उत्तराभा ( पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जइ) असमियीन प्रथम लास डाय छ,( तयाणं ) त्यारे (लवणममुद्दे ) सपणुस मुद्रना (पुरस्थिम पञ्चत्थिमेणं नेवत्थि ओस्सप्पिणी, नेवत्थि उस्सप्पिणी) पूर्व मने पश्चिमलामा શું અવસર્પિણી અને ઉત્સર્પિણી કાળ હોતા નથી ? તેનો જવાબ આપતા મહાवीर प्रभु ४ छेडे-(हता, गोयमा जाव नस्थि उस्सप्पिणी) । गोतम! मे જ બને છે. અહીં “યાવતુ ' પદથી પ્રશ્ન સૂત્રનું સમસ્ત કથન લેવામાં આવ્યું છે. એટલે કે લવણસમુદ્રના પૂર્વ પશ્ચિમ ભાગમાં ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી કાળ હોતા નથી, ત્યાં સુધીનું કથન ગ્રહણ કરવું.
श्री.भगवती सूत्र:४