Book Title: Paramno Sparsh
Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Gurjar Sahitya Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034433/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramato sparza kumArapALa desAI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma ane jIvanano samanvaya karatI ciMtanayAtrA paramano sparza kumArapALa desAI prAptisthAna gUrjara sAhitya bhavanA ratanapoLanAkA sAme, gAMdhImArga, amadAvAda 380001 phona : 079-22144663, 22149660 e-mail: goorjar@yahoo.com. web: gurjarbooksonline.com gUrjara sAhitya prakAzana 102, laeNnDamArka bilDiMga, TAiTeniyama, siTI senTara pAse, sImA haoNla sAme, 100 phUTa roDa, praphlAdanagara, amadAvAda 380015 phona : 26934340, 98252 68759 - gurjarprakashan@gmail.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmata : rU.250 pahelI AvRtti : oNgasTa, 2018 Paramno Sparsh A collection of philosophical thinking by Kumarpal Desai Published by Gurjar Granth Ratna Karyalaya, Ahmedabad-1 ((c) kumArapALa desAI ISBN:9 pRSTha : 8+248 nakala : 1000 prakAzaka : gUrjara graMtharatna kAryAlaya amarabhAI ThAkoralAla zAha : ratanapoLanAkA sAme, gAMdhImArga, amadAvAda-380001 phona : 22144663, e-mail : goorjar@yahoo.com * * * mudraka : bhagavatI oNphaseTa sI/16, baMsIdhara esTeTa, bAlaDolapurA, amadAvAda-380 004 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa adhyAtmanA vizALa AkAzane jonArA vidyA, bhakti ane AnaMdanA strota samA mumukSuonA mArgadarzaka ane sAdhanApatha dAkhavatA aneka graMthonA racayitA parama pUjya saMtazrI AtmAnaMdajI tathA pU. bahenazrI zarmiSThAbahenane emanI pAsethI traNa dAyakAthI paNa vadhu maLelA satsaMga-lAbha ane prasannatA-prAptine mATe sAdara samarpaNa - kumArapALa desAI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAraMbhe dharmatattvanuM avagAhana, saMtono pratyakSa meLApa, adhyAtmarasikono satsaMga ane bhItaramAM sadaiva vahetI adhyAtma-pipAsAmAMthI sarjAI AdhyAtmika anubhUti mATenI abhIpsA ane upAsanA. AkAza ane adhyAtmane kyAM koI dIvAla hoya che ? dharma saMpradAyanA AMdhaLA abhinivezathI ke vADAbaMdhIthI mukta evI paramanA sparzanI jhaMkhanA jAgI. evA sparzane pAmavA mATe AMtarajIvananI tAlImazALAmAM keTalAka prayogo karyA ane e rIte paramano sparza pAmavAnI noMdhavaNI taiyAra thatI rahI. AmAM AlekhAyeluM ciMtana sau mAnavIne mATe UrdhvarohaNamAM preraka bane e ja eka Azaya. udAharaNamAM ciMtana khovAI jAya nahIM, tenI takedArI rAkhI. sikkAnI baMne bAjunI mAphaka zubha paribaLo sAthe azubhanAM paribaLo paNa dhyAnamAM rAkhyAM che. sarjaka 'jayabhikhkha'e 'gujarAta samAcAra'nI ravivArIya pUrtimAM munIndra'nA upanAma heThaLa 'jANyuM chatAM ajANya' kaoNlama zarU karelI. emanuM avasAna thatAM 1970mAM emanI prasiddha 'ITa ane imArata' kaoNlamanI sAthosAtha 'jAyuM chatAM ajANya' kaoNlama lakhavAnI javAbadArI parama AdaraNIya zrI zAMtilAla zAhe mane soMpI. varSothI e kaoNlama cAlatI hovAthI emAM aneka lekho prakAzita thayelA hatA. temAMthI keTalAka lekhono saMcaya karI graMthasvarUpe prakAzita karavAno murabbIo ne mitrono Agraha hato. e Agraha have phaLIbhUta thAya che eno AnaMda che. A saMdarbhamAM zrI zreyAMsabhAI zAha, bAhubalibhAI zAha tathA nirmama zAhano AbhArI chuM. gujarAtI vizvakozanA kArya nimitte jemanA sArasvatI-satsaMgathI sadaiva lAbhAnvita thato rahyo chuM evA mArA parama snehI murabbI zrI caMdrakAntabhAI zeTha pAsethI A pustaka aMge maLelA mArgadarzana mATe temano AbhArI bALapaNathI ja pUjya zrI moTA, mA AnaMdamayI, pU. kalyANacaMdrajI bApA, zAMtiprasAdajI mahArAja jevAM saMtAno ane aneka jaina AcAryono Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga sevavA maLyo. pU. nAnubhAI zAstrI samA mumukSu pAse putrabhAve rahevA maLyuM. pU. gokuLabhAI zAha, pU. AtmAnaMdajI, pU. rAkezabhAI jhaverI, pU. lADakacaMdabhAI vorA 'bApu' ane pU. bhAIzrI nalinabhAI koThArIno pratyakSa paricaya thayo ane emanI pAsethI zrImad rAjacaMdrajInA tattvavicArane pAmavAno yoga maLyo. e sahune RNasvIkAra sAthe vaMdana kare che. vaLI paramano sparza'- e nAme zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendranA mAsika 'divyadhvanimAM satata lekho pragaTatA rahyA. A lekhamALAmAM ekasothI vadhu lekho pragaTa thayA ane haju e lekhamALA lakhAI rahI che. A mATe saMsthAnA adhiSThAtA pU. AtmAnaMdajI, pU. bahenazrI zarmiSThAbahena tathA sAmayikanA saMpAdaka zrI miteSabhAI zAhano AbhAra mAnuM che. jIvananI samajadArI khIlavavAmAM upayogI thAya evuM sattvavicAra ane vicArasattva pragaTa karatuM A bahujanahitAya ane bahujanasukhAya evA A pustakamAM hradayanI UrdhvatAnI jhaMkhanA ane parama tattvane jarUra paDye graMtho ane paraMparAnIye pAra jaIne jovAnI manokAmanA mArI rahI che. joIe, paramano sparza pAmavAnI A yAtrA kevI ne keTalI phaLadAyI thAya che. 30-8-2018 - kumArapALa desAI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama 1 oLakha aMtaryAmInA hRdayanI IzvaranI kevI marajI ! paramanI prAptino mArga pahelAM Izvarasanmukha thaIe ! prema-priyajanathI "parama' sudhI paramAnaMdano parvotsava uSmApUrNa bhAgIdArI 8 yAcanA ke upakAra ? 9 Izvara tamane cAhe che ! 10 paramanA sparzanI tAlImazALA 11 muja jIvanamAM tuja icchA 12 sarjana-visarjanano khela 13 jIva Ama chetarAya che ! 14 ApaNuM avinAzI cidAkAza 15 parama teje tuM laI jA 16 kAcuM sukha ne sAcuM sagapaNa ! 17 jAgaraNanuM parva 18 sarva satye pratiSThitam ! 19 adhyAtma ane utsAha 20 ahIM masto taNo aDDo 21 jIvanamAM Avaze "yU-Tarna' 22 zraddhA, tArAM rUpa ! 23 zraddhAnA sUra 24 ApaNA AtmAnI sAkSIe 25 vRttionA adazya kurukSetramAM 100 104 108 112 119 123 127 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 138 142 149 154 162 169 173 179 29 pAMca tophAnI azvo ane manamojI sArathi ! 27 bhavobhavanI bhUla sudhArIe ! 28 AMkhamAM AMjeluM eka svapna 29 dUsarA na koI 30 dhyeyavimukha eTale jIvanavimukha 31 phikaranI phAkI kare 32 zUnya banIne pUrNa pAmIe 33 ajJAta prati eka UMcI chalAMga ! 34 paLepaLanI jAgRti 35 ekalo jAne re ! 36 du:kha : aMtarmukhatAno rAjamArga 37 gaMgotrInI khoja 38 svakendrI, sukhakendrI ane svArthakendrI 39 mAre ATaluM basa che ! 40 kSedha : bhItaramAM vasato yamarAja 41 bhayanuM cikitsAlaya 42 tulanAnuM duHkha ane bhUlasvIkAranuM sAhasa 43 bhUlanI Adata ane ciMtAno boja 44 agama piyAlo pIo matavAlA 183 191 206 212 218 223 229 235 238 245 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Heaven's call is rare, rarer the heart that heeds; sAda svargano virala, tene AvakAratuM haiyuM adhika virala - zrI araviMda (sAvitrI', graMtha 11, kaDI-1, pR.389) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramano sparza kumArapALa desAI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oLakha aMtaryAmInA hRdayanI cAlo, parama sAthe - Izvara sAthe jarA nirAMte goThaDI karI laIe. Izvara sAthe ApaNo sabaMdha sarvAMze ekapakSI che. ApaNe ApaNA dilanI saghaLI icchita ke gupta vAta kahIe chIe. ApaNI gAMDI-ghelI, sAcIkhoTI mAgaNIo ane mRgatRSNAonuM nivedana karye rAkhIe chIe. ApaNI atRpta manokAmanA tatkALa ke tatkSaNa tRpta karavA mATe ati Agraha karIe chIe. ApaNA jIvanamAM vastu, sthiti ke vyakti paratvenA asaMtoSane dUra karavA mATe kaMTha rUMdhIne ke karuNa svare bhInI AMkhe yAcanA karIe chIe. Ama ApaNe Izvarane satata kazuMka kahetA, mAgatA ke yAcanA karatA hoIe chIe. vAraMvAra IzvaranA nAmanuM raTaNa karIe chIe, pachI te rAma hoya ke kRSNa, mahAvIra hoya ke buddha, IzvaranI AratabharI upAsanA karIe chIe ane e upAsanAnI sAthe ApaNI AzAne joDI daIe chIe, jema pataMganI sAthe dorIne joDIe tema. pahelAM ApaNe manathI doravAIne, apekSAnI tRpti mATe ke koI icchAnI pUrti mATe kArya karIe chIe. kAryanI saphaLatA ke niSphaLatA para ApaNe 'jevI IzvaranI marajInI mahora mArIe chIe. mukhyatve to ApaNe ApaNI icchAthI AdarelA kAryanI niSphaLatAne 'bhagavAnanI icchA' evuM rUpakaDuM nAma ApIne enI niSphaLatAmAMthI mana vALI laIe chIe. e rIte kadAca ApaNA ahaMkArane akabaMdha jALavI rAkhIe chIe. pahelAM ApaNe ApaNI icchA ane marajI pramANe manasvI vartana karyA, jarUra paDye duSkRtyo-acakAyA vinA aniSTa kAryo paNa karyo ane pachI emAMthI UgaravA mATe, Aga lAgatAM mANasa phAyara-brigeDa pAse jAya tema ApaNe Izvara pAse doDI jaIe chIe. kRtya ke apakRtya karatI vakhate manamAM IzvaranuM lezamAtra smaraNa karatA nathI. prabaLa ahaMkArathI kAryAraMbha karIe chIe. potAnI tAkAta, AvaData ke khUbI para mustAka banIne ene kAryAnvita paramano sparza 3 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 paramano sparza karIe chIe. e samaye ApaNI potAnI viziSTa' evI kuzAgra buddhino ahaMkAra cittamAM ghUmarAto hoya che ane pachI jyAre e kAryamAM muzkelI Ave tyAre tatkALa IzvaranuM smaraNa karavA mAMDIe chIe. pahelAM ene e kAryane aMge kazuM pUchavAnI lezamAtra jarUra jaNAI nahotI, e ucita ke anucita che e vize Izvarane sAkSI rAkhIne - sAthe rAkhIne kazI vicAraNA karI nahotI, paraMtu have jyAre muzkelImAM kharekharA phasAyA chIe tyAre, dUra UbhelA badhirane bolAvavA mATe jema jorathI sAda pADIe ema Izvarane sAda pADIe chIe. rUMdhAyelA kaMThe ane AMkhamAM azru sAthe enI samakSa prArthanA karIe chIe. potAnuM kArya siddha thAya te mATe Izvara sAthe trAguM karavAmAM Ave che. koIka to Izvarane ema paNa kahe che ke "jo tuM mAruM A kAma karI ApIza to huM tane ja sonA-rUpAthI maDhI daIza ke pachI ATalI bAdhA-mAnatA karIza.' keTalAka svayaM Izvarane paDakAra karatAM manomana kahe che ke 'jo mAruM A kAma saphaLa nahIM karI Ape, to tArI kadI pUjA karIza nahIM ke tArI mUrtine praNAma paNa nahIM karuM.' AthI AgaLa vadhIne koIka potAnI nabaLI zraddhAne dAva para lagAve che ane kahe che ke jo "mArI A icchA tuM siddha nahIM karI Ape, to huM tane bAjue mUkIne anya camatkArika devanI pUjAupAsanA karIza.' daMbhI bhakta ke banAvaTI upAsaka jyAre bhagavAnane AvuM kaheto haze, tyAre bhagavAna zuM vicArato haze ? eNe najaronajara joyuM che ke A mAnavI potAnA hetune siddha karavA mATe kevA prapaMco nirbhaya rIte khelato hato ! ene khyAla che ke "svayaM mane ane mUlyane bhUlIne e kevAM payaMtro racato hato, bhinna bhinna dAvapeca ajamAvIne potAnI kAbeliyatanAM sAcAM-khoTAM baNagAM phUMkato hato, paraMtu paga taLethI dharatI khasI eTale have e mArA dvAre yAcanApAtra laIne Ubho che !' Izvara A jANe che, nirAMte jue che ane maraka maraka hase che. e vicAre che ke pahelAM to tuM tArA manamAM AvelA prAptinA taraMgothI icchAono sAgara pAra karavA nIkaLyo hato. potAnA aham para AsthA rAkhIne AMdhaLukiyAM karato hato. eka samaye tane evuM paNa hatuM ke A siddhi meLavIne huM jagatano samrATa banI jaIza. eno niyaMtA banIza. emAM niSphaLatA sAMpaDatAM have tuM nAchUTake mAre zaraNe Avyo che." ahaMkAranuM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaraNuM lenAro, Ave vakhate ekAeka dhasamasato IzvaranA zaraNe pahoMcIne sASTAMga daMDavat kare che. Izvare ene pahelAM vyartha phAMphAM mArato, dAva khelato, tarakaTo karato ane baDAI lagAvato joyo hato ane have e pazcAttApa sAthe zaraNe Avelo jue che ! tyAre e Izvarane zuM thatuM haze? enA manobhAva kevA haze ? caherA para kevI vyathA haze ? kevo viSAda haze ? "mAMDUkya upaniSada' ane 'bRhadAraNyaka'mAM Izvarane 'aMtaryAmI' kahyA che. A aMtaryAmI enA 'upAsaka'nA AvA kAciMDAnA raMganI mAphaka palaTAtA manobhAvonA ATApATA joIne zuM vicArato haze? e A vize jhAjhuM vicArato nathI. mANasanA e peMtarA pratye vizeSa lakSa Apato nathI. eka samaye karelAM ahaMkArabharyA uccAraNone mATe ene kSamA karI de che, kAraNa eTaluM ja ke e "paramezvara' che. "jIvanA aMtaryAmI' tarIke enuM e svarUpa che ane tethI ja pelAM aMdhakArabharyA kRtyone upaniSadanI A paramajyoti haLavAzathI le che. nahIMtara mAnavIe ahamuthI phulAI jaIne e jyoti sAme je utpAto ane aNachAjatA AkSepo karyA te sAme ene ghaNuM-ghaNuM kahevAnuM hoya, Thapako ApavAno hoya, sajA jAhera karavAnI hoya pazcAttApa na kare tyAM sudhI baMdhanamAM rAkhavAno hoya; kiMtu Izvara ene sajA karavAne badale enI vRtti-lIlA joIne haLavo vinoda mANI le che ! pahelAM e vyakti 'zakaTano bhAra jema zvAna tANe" enI mAphaka 'huM karuM huM karuM' evI evI ajJAnatAthI cAlato hato, have enI "huM karuM'nI ahamujanya ajJAnatA aLagI thAya che. have ene sUjhe che ke meM karelI saghaLI yojanAo ane Ayojanono kazo artha nathI. mAre to e IzvaranI ja parama yojanAo ane Ayojanone jANavAnI jarUra hatI. e ja yojanA kare che ane e ja amala karAve che to pachI e IzvaranI sAthe, paramanI sAthe bhAgIdArI karavAne badale ekalo dhaMdho zAne mAMDyo hato ? bhaktonAM jIvana joIzuM to emanA jIvanakAryamAM koI nakazAnI rItinI yojanA hotI nathI. parama sivAya anya koInI prAptinI enI yAcanA hotI nathI. teo koI yojanA ghaDatA nathI ane chatAM saghaLuM ApoApa thatuM jatuM hoya che. madhyakAlIna bhakto ane arvAcIna saMtonA paramano sparza 5 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 paramano sparza jIvanaprasaMgo A ja sUcave che. A bhaktonA jIvanamAM mAtra saraLatA ane AtmAnI pavitratA hoya che ane sauthI mahattvanuM evuM AtmasamarpaNa - sarvasamarpaNa hoya che. ApaNe paramane samarpita thavAne badale parama ApaNane samarpita thAya tevo prayAsa karatA hoIe chIe. paramane sparzavAne badale ApaNe enA sparzanI rAha joIe chIe. ApaNe pote yojanA ghaDatA hoIe chIe ane pachI e yojanAne anurUpa kArya karatA hoIe chIe, paraMtu AvI koI yojanA ke Ayojana karatAM pUrve IzvaranuM - paramanuM - smaraNa karyuM hoya che kharuM? ene sAkSI rAkhIne e Ayojanano prAraMbha karyo hoya che kharo ? AvA Izvarane RgvadanA sUkta(10-129-7)mAM 'sRSTisarjanano jJAtA evA parama vyomamAM rahetA adhyakSa" tarIke oLakhAvyo che. e adhyakSane 6 kAryanA prAraMbhe smaravAmAM Ave che kharo ? kAryonAM Ayojana pUrve IzvarasmaraNa karIe, bhojanapUrve, zayanapUrve ane e rIte jIvananA pratyeka tabakke haMmezAM enuM smaraNa karIe, to e ja ApaNe mATe yojanA karavA lAgaze. enuM pariNAma zuM Avaze? enuM pariNAma e Avaze ke ApaNuM kArya IzvaranirdiSTa hovAthI ciMtA, boja ke "sTresa' vinA karI zakIzuM. cittamAM enI siddhi ke asiddhinA saMzayo cakarAvA leze nahIM, niSphaLatAno Dara satAvaze nahIM ane e kAryamAM ApaNI gati-pragati bojarUpa banavAne badale AnaMdarUpa banI jaze. paramano sparza zakya che ? Izvara sAthe ApaNI goSThi zakya che? goSThimAM paraspara vacce saMvAda hoya. ApaNe Izvara sAthe kyAreya saMvAda sAdhIe chIe kharA ? ApaNe to sadeva ApaNA mananI saghaLI vAtavAMdhA, prazno ke phariyAdo enI AgaLa ThAlavatA rahIe chIe. 'A nathI", "A tuM mane Apa', 'ATaluM to tAre mane ApavuM ja joIe', 'jo tuM Izvara hoya to ochAmAM ochuM ATaluM to tAre mArA mATe karavuM joIe' Ama Izvara pAse satata eka pachI eka ApaNI mAgaNIo mUktA rahIe chIe. ApaNe AvI mAgaNIo mUkavA jeTalo adhikAra meLavavA kazo yatna karyo hoto nathI, ApaNe to ema mAnIe chIe ke Izvara pAse mAgavuM e ApaNo janmasiddha adhikAra che ane je mAgIe te tatkALa ApaNI AgaLa hAjara karI devuM e enI pharaja che ! Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe to paramAtmA pAse A ke te satata mAgyA karIe chIe, paraMtu ApaNe kyAreya e paramanA cittano vicAra karyo kharo? ApaNI cetanAthI ene nIrakhyo, paraMtu enI cetanAne jANavA-pramANavAno jevo karavo ghaTe evo prayAsa karyo che kharo ? e Izvara hoya, paramAtmA hoya ke tIrthaMkara, emanuM citta kevuM haze ? emanA manamAM kevA kevA bhAvo jAgatA haze ! paramane sparzanI kevI utkaMThA haze ? enA mAnasanI gati, sthiti ane paristhiti kevAM haze ? 'zvetAzvatara upaniSada'nA racayitA RSie tene pAmavAno prayAsa karyo che. dra, ziva ane hara - ema aneka rIte IzvaranuM svarUpa samajavAno puruSArtha karyo che. e RSie Izvarane kyA rUpe joyA ? 'zvetAzvatara upaniSada' kahe che, 'aMtarikSamAM ekAkI vRkSanI jema te sthira Ubho che, tema chatAM A AkhuM vizva tenAthI che." (3-9) AvA Izvarane sarva bhUtono (prANInA) aMtarAtmA kahyo che ane ema paNa kahyuM che ke te lokonAM duHkhothI ApAto nathI. aMtarAtmAnuM tattva pakaDavAno ApaNe kadIye upakrama karyo che kharo? IzvaranI manaHsRSTi ane emanA bhAvanAvizvano vicAra karyo che kharo? ApaNe to vAre ghaDIe Izvarane ApaNA bhAvonA saMdezA mokalAvatA rahIe chIe, paNa enA manobhAvane vize sAva ajJAta rahIe chIe. ethIya vadhu ApaNe dhRSTatApUrvaka e Izvare zuM karavuM joIe tenuM ene mArgadarzana ApIe chIe ane emanAM jvana-kAryonuM mUlyAMkana karIe chIe ! paNa kharekhara e mATe ApaNuM gajuM keTaluM ane yogyatA keTalI eno kyAreya vicAra karatA nathI. paramAtmAno ApaNe bAhya TraSTie vicAra karIe chIe, paNa tene mATe ApaNI pAse bhItarI daSTi kyAM che ? ApaNe ApaNAM buddhi ane hRdayathI ene jANavAnI koziza karIe chIe, paraMtu emanI prajJA ane emanA hRdayano ahesAsa ApaNI pAse nathI. ApaNe enuM varNana karIe chIe, jema ke, tIrthaMkaranuM varNana karatAM ema kahIe ke viparIta Rtuo emane anukULa banI jatI ane e cAlatA tyAre mArganA kAMTAo nIce namI jatA, paraMtu enI pAchaLa tIrthaMkaranI ja prabhAvazakti kaI rIte ane prema karI zakatI hatI teno khyAla karIe chIe kharA ? ApaNe zAstronuM moTe bhAge popaTiyuM uccAraNa karIe chIe, mAtra paramano sparza 7 | so0 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jah2 Lolah ? emanuM uparachalluM vAcana karIe chIe, paraMtu enA mULamAM rahelA paramanA sparzane jovA-pakaDavA-pAmavAnI koI tAlAvelI hotI nathI. rAmanA jIvananI ghaTanAo aMke karIe chIe, paNa emanA jIvanano gUDhArtha meLavavA prayAsa karatA nathI. zrI rAmanI mUrtine jovAne badale emanA manane kyAreya joIe chIe kharA ? rAmanA manamAM kevA kevA bhAvo ane saMcalano jAgatAM haze eno khyAla karIe chIe kharA ? emanA cittamAM kevI svasthatA ane kevuM gAMbhIrya hoya che teno ApaNane khyAla Ave che kharo ? emaNe jaina tIrthaMkaranA jIvananI vAta karIe. emanI jIvanagaMgAnI gaMgotrI samAna je emanuM mana temAM kevI nirmaLatA, kevI samatA ane kevI ahiMsA haze ene vize kyAreya vicAryuM che kharuM ? Ama Izvara hoya, paramAtmA hoya ke tIrthaMkara hoya, emanuM jIvana ApaNane carmacakSuthI ja upalaka najare nahIM dekhAya. enA mATe to mahAyogI AnaMdaghanajIe kahyuM che tema, 'divya vicAranAM nayana' hovAM joIe. e evuM atyaMta rahasyamaya jIvana hoya che ke jene jANavA mATe samarpaNapUrvakano tAttvika abhigama jarUrI hoya che. - zrImad rAjacaMdra jevA AdhyAtmika puruSane emanA jamAnAmAM atyaMta mohamayI nagarI - muMbaI nagarI "smazAna jevI' lAgI hatI. A ghaTanA jyAre jANIe tyAre zrImad rAjacaMdrajInA cittamAM kevo vairAgya vasato haze teno khyAla Ave che. emanI AMtarika bhUmikA samajavA mATe maMthanamathAmaNa jarUrI bane che. Adi kavi narasiMha mahetA snAna, saMdhyA, pUjA vagerene kazuM mahattva ApatA nahotA. veda, vyAkaraNa athavA to padarzananA abhyAsanuM paNa emane mana mahattva nathI. kharuM kAma to parabrahmane jovAnuM che. bAkI bIjA badhA to ApaNA prapaMco che. e kahe che, e che parapaMca sahu peTa bharavA taNA, jyAM lagI paribrahma na joyo, bhaNe narasiMha tattvadarzana vinA ratnaciMtAmaNi janma khoyo..." Ama jyAM sudhI 'paribrahmane joyo nathI, tyAM sudhI narasiMhane 'sAdhanA sarva jUThI' lAge che ane manakhA-deha eLe gayelo jaNAya che. e parabrahmane kaI rIte anubhavI zakAya ? IzvaranA hetune pArakhavA ApaNe prayatna karIe, paraMtu tene pAmavA - samajavAnI kSamatA ApaNI pAse che kharI? Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe enA hetune, arthane ke marmane samajatA nathI ane pachI enI sAme gaMbhIra phariyAda karavA doDIe chIe ! mANasa pahelAM pote citta ane karmathI keTalAya taraMga tukka, vicAro ane kalpanAnA ghoDA doDAve che ane emAM saphaLa thAya to potAnI jAta para abhinaMdanonI varSA varasAve che; niSphaLa jAya to Izvarane mAthe doSano saghaLo Topalo oDhADe che, paNa vicAra karo ke A Izvara mANasanI badhI ja icchAone saphaLa kare, to mANasanI kevI hAlata thAya? Izvara potAnI yojanA choDIne mANasanI saghaLI yojanAone maMjUra karavA mAMDe to zuM thAya? mANasanA manamAM to kevI kevI yojanAo AkAra letI hoya che! mANasa potAnA iSTanI sAthosAtha aniSTano paNa vicAra karato hoya che. keTalAka duryodhano to anyanuM aniSTa karavAmAM rAjI thatA hoya che, koI zakuni rAtadivasa virodhInI hatyAnA prapaMco racato hoya che ane koI maMtharA to vinA kAraNe bIjAnI tabAhIthI AnaMdita thatI hoya che. Ama, mAnavInI ADedhaDa jo saghaLI yojanAo sAkAra thAya to jagatamAM moTI aMdhAdhUMdhI vyApI jAya, keTalIya aniSTa ghaTanAo bane, atyAcAra ane jorajulama thAya, ane duniyA AkhImAM arAja katAbharyo aMdhakAra phelAI jAya. AthI ja mAnavInI yojanA pAra pADavAnuM kAma Izvare potAnI pAse rAkhyuM che emAM ghaNo UMDo saMketa che. mAtra muzkelI eTalI che ke ghaNI vAra mAnavI IzvaranI A yojanAnuM dhyeya samajavAmAM niSphaLa jAya che. paramano sparza 9 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ICC IzvaranI kevI marajI ! 10 paramano sparza potAnI jAtane DAhyo, samajadAra ane kAbela mAnanAra mAnavI keTalI badhI mUrkhAmIbharI mAgaNIo Izvara pAse kare che, paNa Izvara evo samajadAra che ke enI badhI mAgaNIone saMtuSTa karato nathI. e to enI icchA ane enA hetu pramANe mAnavInA jIvanane ghaDato hoya che. mAnavIe ghaNI ghaNI dhAraNAo karI hoya, paNa e kaMI IzvaranI dhAraNAo hotI nathI. IzvaranI icchA ja baLavAna. briTanathI baeNrisTara thaIne mahAtmA gAMdhIjI 'AsAma' nAmanI sTImaramAM besIne muMbaI AvatA hatA, tyAre emaNe mAnyuM hatuM ke muMbaI UtarIne vahelAmAM vahelI take pote rAjakoTa jaIne rAha jotI potAnI vahAlasoyI mAtAne maLaze ane potAne joIne mAtA pUtaLIbAI paNa AnaMdavibhora thaI jaze ! pote mAtAne saccAIpUrvaka kahI zakaze ke emanA lADakA dIkarA mohanadAse emanI AgaLa lIdhelI traNeya pratijJAo vilAyata-(iMglenDa)mAM pUrNa rUpe pALI che ! A baeNrisTara mohanadAsa gAMdhInI dhAraNA hatI. sTImaramAMthI UtaryA pachI emaNe emanA moTA bhAI lakSmIdAsane kahyuM ke cAlo, jaladI rAjakoTa pahoMcI jaIe ane mAnAM darzana karIe. e samaye lakSmIdAse AMkhamAM AMsu sAthe kahyuM, "bA to have ApaNI vacce nathI rahI, tane yAda karatI karatI e to svarge sidhAvI." jIvanamAM ApaNe ApaNI icchA pramANe badhuM karavA icchIe chIe, paraMtu thAya che to IzvaranI icchA mujaba ja. Izvara potAnI icchA ane hetu anusAra ApaNA jIvanane ghaDato hoya che. ApaNA jIvanane judA judA vaLAMko Apato hoya che. ApaNe sukhathI chakI jaIe chIe, duHkhathI duHkhI duHkhI thaI jaIe chIe, jyAre bhakta narasiMha to kahe che: Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha duHkha manamAM na ANIe, ghaTa sAthe re ghaDiyAM TALyAM te koInA nava TaLe, raghunAthanA jaDiyA." jIvanamAM je sukha ke duHkha Ave, AzA ke viSAda jAge, AnaMda ke vedanA sarjAya, tene saMto ane mahAtmAo IzvaranI dena mAne che. emaNe jIvananI pratyeka paristhitino hasate mukhe svIkAra karyo che. enI sAme kazI phariyAda karI nathI; e aMge koI Aza ThAlavyo nathI athavA to evI ghaTanAone kAraNe saMta AstikamAMthI nAstika banI gayA nathI. 'rAma rAkhe tema rahIe" e rIte rahe che. saMskRta subhASitamAM kahyuM che tema 'je je bhAvo avazya banavAnA che, temane jo aTakAvI zakAyA hota to naLa, rAma ke yudhiSThira jevA mahApuruSo du:khothI lapAta nahIM.' Adhunika samayamAM bhAgye ja e paramanI, e IzvaranI icchAno vicAra thato hoya che, to pachI eno AnaMdabhera svIkAra to kyAMthI thAya? jo yathArthapaNe svIkArabhAva keLavavAmAM Ave, to vyakti je te paristhiti ane pariNAmane samatApUrvaka svIkArI zake. enuM jIvana sukha- 1 du:khathI dolAyamAna nahIM thAya ane AnaMdasabharatAthI e jIvato raheze. | ApaNe koI yojanAno prAraMbha karIe tyAre e mATenA ApaNA prayatnano prAraMbha thAya che, paraMtu yojanAnA pariNAmanI ApaNane kazI khabara hotI nathI. dhAryuM hoya kaMI ane thAya kaMI ! AthI ja AraMbhasamaye vyakti IzvarasmaraNa ke prArthanA kare che, kAraNa e ke AraMbhanuM ApaNane jJAna -enI khabara hoya che, paraMtu yojanAnA aMta vize ApaNe sAva bekhabara hoIe chIe. evo khyAla paNa Avato nathI ke dhArelI yojanA saphaLa thaze ane ApaNI saMpattimAM vadhAro thaze ke pachI e yojanA niSphaLa jaze ane ApaNuM jIvana comera AphatothI gherAI jaze ! karma karavuM paNa phaLanI AzA na rAkhavI. eTale ke vyaktie puruSArtha karavo paNa amuka pariNAma Avaze ja ema mAnavuM nahIM. eno A puruSArtha to vaijJAnikanA prayoga jevo che, jemAM niSphaLatAo AvatI rahe ane IzvarakRpA hoya to saphaLatA hAtha lAge. kuzaLa Ayojaka Izvara pAse to yojanAnI AkhI rUparekhA hoya che. samagra yojanAnA AraMbhathI aMta sudhIno paramano sparza 11 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 paramano sparza ene khyAla hoya che. navAInI vAta to e che ke ApaNI yojanAo niSphaLa jAya, tyAre ApaNe pUrvajanmanA karmano, Izvarano ke nasIbano vAMka kADhIe chIe. hatAzAne dUra rAkhavA mATe bahAnAM UbhAM karIe chIe, kAraNa ke ApaNo ahaMkAra e niSphaLatAno svIkAra karavA mATe lezamAtra taiyAra hoto nathI. kavivara ravIndranAtha TAgore eka vAta sarasa kahI che : "Izvara moTAM moTAM sAmrAjyothI vimukha thAya che, paraMtu nAnAM nAnAM puSpothI kyAreya khinna thato nathI." ApaNI yojanAo vize jarA vicAra karIe. keTalAkamAM bhavya saphaLatA ane keTalAkamAM ghora nirAzA ane niSphaLatA to kyAreka cheka saphaLatAne kinAre vahANa lAMgaravAnuM hoya ane DUbI jAya che to kyAreka niSphaLatAnAM vAdaLothI gherAyelA gamagIna AkAzamAM saphaLatAno sUrya ekAeka Uge. Ama yojanAnI saphaLatA ke niSphaLatA ApaNA hAthanI vAta nathI. saphaLatA maLe ke niSphaLatA maLe, eno svIkAra karIne AgaLa cAlavuM, kAraNa ke yojanAnA pariNAma aMge ApaNe kazuM nizcita kahI zakatA nathI. Aphata ke saMkaTathI akaLAvAne badale je koI paristhiti hoya teno sAnaMda svIkAra karavo. - vizvavijetA thavAnI mahecchA sAthe mahAna sikaMdara grIsathI nIkaLyo hato. paraMtu enI A vijayayAtrA bhArata sudhI AvIne thaMbhI gaI ! ene grIsa pAchA pharavuM paDyuM. e cIna sudhI pahoMcI zakyo nahIM to ene jItavAnI to vAta ja zAnI ? enI jagatavijetAnI bhavya icchA siddha thaI nahIM. grIsathI vijayayAtrAe nIkaLyo tyAre sikaMdare mAtAne sAMtvana ApyuM hatuM ke "jagatavijetA thaIne huM tArI pAse pAcho AvIza ane pachI tArI bharapUra sevA karIza'. paraMtu paristhiti evI thaI ke e vijaya meLavIne grIsa dezanA sImADe pahoMcyo tyAre ene enI mAtAnA duHkhada avasAnanA samAcAra maLyA ! sikaMdaranI yojanA ane icchA - ekeya saphaLa na thaI. AthI ja IzvaranI yojanAne samajanArI maramI vyaktio je koI paristhiti hoya eno svIkAra kare che. paristhitithI akaLAI javAne badale pratikULa saMjogone AvakAre che. amerikAnA pramukha abrAhama liMkananI patnI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI liMkanathI taddana bhinna svabhAvanI hatI. liMkana svAvalaMbI, saMtoSI, paragaju ane niHsvArthI hatA, jyAre merI emanAthI taddana sAmA cheDAnI, kaMjUsa ne jhaghaDALu svabhAva dharAvatI hatI. udAra liMkana phaMDaphALo ugharAvanArane kyAreya khAlI hAthe javA detA nahIM ane merIthI A sahejeya sahana thatuM nahIM. merI vAraMvAra khUba gusse thatI. kyAreka liMkana eTalo badho trAsa anubhavatA ke teo gharanI bahAra nIkaLI jatA, oNphisamAM jaIne besI jatA. Ama chatAM liMkane kyAreya koInI sAme emanA dAMpatyajIvana aMge phariyAda karI nahotI. e badhuM mUMge moDhe sahana karatA rahyA ane potAnA siddhAMtamAM aDaga rahIne dhyeyasiddhi mATe puruSArtha karatA rahyA. IzvaranI yojanA para zraddhA rAkhanAra ghaNI zaMkAo ane vikalpothI mukta rahe che. patinA ke diyaranA trAsa sAme mIrAM kevI zraddhAthI 'pyArA goviMdanA guNa' gAya che; zraddhA-khumArI dAkhave che ! e ja mIrAM kahe paramano sparza 13 "rANojI rUThaze to rAja tajAvaze, prabhujI rUThe to marI jAzuM. vikhanA pyAlA rANAjIe mokalyA, caraNAmRta karI lezuM." jo rANA rUThaze to bahu bahu to emanA rAjyamAMthI kADhI mUkaze, paNa tethI zuM ? ciMtA to prabhunI karavAnI che ke prabhu rUThe to zuM thAya? mIrAMne trAsa ApanAra rANAjIe ene jhera mokalyuM hatuM. mIrAMe viSanuM caraNAmRta rUpe pAna karyuM. A rIte mIrAMe potAnI bhaktimAM pratikULa evA saMjogone svIkArIne giradharanA guNa gAvAno AnaMda anubhavyo hato. ApaNe ApaNI jIvanakitAba kholIne svayaMnA anubhavono vicAra karIe to khyAla Avaze ke jIvananI keTalIka ghaTanAone ApaNe tarka ke buddhithI samajI zakatA nathI. AvI ghaTanAone samajavA mATe ApaNA mAthAnuM dahIM karIe chIe, kiMtu e vicAratA nathI ke enI pAchaLa IzvarI saMketa to nihita nathI ne ? IzvaranI yojanAne samajavA mATe ApaNe koI prayAsa ke puruSArtha karatA nathI. Izvara kaparI paristhitimAM koI aNadhAryo ukela ApI de che, koI Aphata AvatI hoya to e Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jdh>= (loth b pahelAM ApaNane cetavI de che. muzkelIomAM gherAyA hoIe ane ema lAge ke AmAMthI bahAra nIkaLI rokAya tema nathI, eve samaye ekAeka ApattimAMthI ugAranArI koI mArga maLI jAya evo ApaNo anubhava . ApaNe ApaNA mATe Izvara pAse kazuM mAgavAnI jarUra nathI; mAtra enA sAsaziSyanI, enA sparzano anubhava karavAnI jarUra che. yAcanAnuM pAtra laIne enI pAse vAraMvAra doDIne karagaravAnI jarUra nathI, paraMtu zraddhAnI khumArI dhAraNa karIne enI parama kRpAne AtmasAt karavAnI AvazyakatA che. ApaNe to Izvarane dAtAra mAnIne eka pachI eka yAcanAo karatA rahIe chIe. e yAcanAomAM moTe bhAge ApaNI apekSAonI AMdhI, atRpta icchAono ukaLATa ane tRSNAno taraphaDATa hoya che. IzvaranA pratyeka darzana samaye ApaNe hRdayathI be hAtha joDavAne badale be hAtha lAMbA karIne bhikSA mAgatA hoIe chIe. ApaNI nAnImoTI icchAo enI samakSa rajU karIe chIe ane hajI ATaluM ochuM hoya tema bAdhA, AkhaDI ke mAnatA rAkhIne e pUrNa karavA mATe ene pharaja pADIe chIe. ApaNe ApaNA prapaMcamAM Izvarane keTalo badho phasAvI daIe chIe ! kyAreka to aMgata lAbhanI mAgaNI karavAne badale virodhInA ahitanI, sAmenA umedavAranA parAjayanI ke pachI duzmananA mRtyunI yAcanA karAya che. hakIkate to Izvara pratye jema rAkhe tema rahIe'no bhAva hovo joIe. enI icchA pramANe jIvavAnI ApaNI taiyArI hovI joIe. 'mArI nADa tamAre hAtha'no zaraNAgatino bhAva hovo joIe. guru nAnakanI jema, 'jyAM kyAMya jAva, je kaMI juo, tyAM eno ja prakAza dekhAya che. evI anubhUti ApaNane thavI joIe. Izvara para zraddhA rAkhanAranA hRdayamAM ApoApa prasannatA jAgatI hoya che. 'gotAzvatara upaniSada'mAM IzvaranI vAta karatAM kahyuM che : "Izvarane AMkhothI koI joI zakatuM nathI, paraMtu ApaNAmAMthI sahu koI manane pavitra karIne nirmaLa buddhithI Izvarane joI zake che." AthI tarkanI dIvAlo, buddhinA killA, icchAonA AgAro, bahAnAMnI bArIo ane aTakaLonAM dvAra racIne jIvanane kuMThita rIte jovAno prayAsa karavAne badale IzvaranI yojanAno ane enA nirNayono svIkAra karIne rahevuM joIe. |_ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApti mATeno prayatna e mAnavIya puruSArtha che, paraMtu enuM pariNAma e Izvarano saMketa che. manuSya tarIke ApaNe ekeeka vastuo samajavA mATe prayatna karIe chIe. ekeeka ghaTanAno tAga meLavavA mATe ApaNe khUba UMDe UtarIe chIe, divasonA divaso sudhI ene mATe maMthana-mathAmaNa karIe chIe. ApaNI AsapAsanI bAhya bAbato pAchaLa ApaNe ghaNI rAkti ane samaya kharcIe chIe, paraMtu eTalI ja zakti ApaNe sAryaka ane hetupUrNa AMtarika ane sAttvika bAbato mATe kharcIe to ? ApaNe ApaNA vanane urdhvagAmI banavAnA prayatnomAM ApaNo puruSArtha projae to ? RO hbahe [[olth @ Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 16 paramano sparza 3 paramanI prAptino mArga paramano sparza pAmavAnA bhinna bhinna mArgo che. koI jJAnanA mAdhyamathI-AMyAbhyAsa dvArA ene pAmavAno prayAsa kare che. koI dhyAnasAdhanathI enI prApti mATe dhyAnastha bane che. koI avirata dharmayAtrAo kare che. koI jIvanamAM dharmakriyAne apanAvIne eka pachI eka kriyAo karye jAya che. keTalAya divasanA upavAso, aThThAIo, ekAdazIo, mAsakhamaNa, vro ane ati dIrgha tapazcaryAo kare che. kyAMka evuM daSTigocara thAya che ke divasabhara eka pachI eka dharmakriyAonI evI gUMthaNI karI devAmAM AvI hoya che ke A dharmakriyAone ja mokSaprAptinuM sAdhana mAnavAmAM Ave che. koI dharmasthAnamAM mAtra bhaktinI dhUna bolAtI hoya che ane ene ja paramezvara-prAptinuM parama sAdhana mAnavAmAM Ave che . A badhAM sAdhano-mAdhyamo dvArA paramano kiMcit sparza pAmI zakIe, paraMtu ghaNI vAra A sAdhanonA upayoga aMgeno aucitya ane viveka vinAno atireka enA upayoga karanArAne ja DubADI de che. vyakti potAnA sAdhanAmArgamAM adhavacce ja aTakI paDe che, e ja eno AkharI mukAma banI jAya che ane paramanI prAptinuM dhyeya ke lakSya dUra rahI jAya che. paramAtmaprApti mATenAM potAnAM mAdhyamo aMge sAdhake svayaM kaDaka parIkSA karavI joIe. A mAdhyamo e ja enuM sarvasva nathI. A sAdhano dvArA eko potAnI hadanIya pAra chalAMga mAravA prayAsa karavo joIe. Izvara vize graMthonA graMtho racanAra ke kalAkonA kalAko sudhI paramAtmabhaktinuM hRdayasparzI vyAkhyAna ke kathA karanAranI jIbha ja paramAtmAnI vAta karatI hoya che. enA hRdayane e saMsparza thayuM che ke nahIM, enI eNe varSa AMtara-tapAsa AdaravI joIe. yoga karanAra mAtra AsanAdi yaugika kriyAo sudhI ja sImita hoya |_ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to e yoga zArIrika vyAyAma bane che, paramacetanA sAthenuM anusaMdhAna nahIM. cAra dhAmanI yAtrA karanAra ke paMcatIrthI karanAra enAM caraNathI saghaLe ghUmI Ave che, paNa enA bhItaramAM koI yAtrA thatI nathI. dharmakriyA e eka arthamAM atyaMta chetarAmaNI ghaTanA che. e kriyAthI paramanI prAptinA mArge janAre vizeSa sAvadhAnI rAkhavAnI jarUra che. kyAreka kriyA mAtra jaDa ke sthULa punarAvartana banI jAya che. agiyArasa Ave ane upavAsa karavAnA, paryuSaNa Ave ane aThThAI karavAnI. AnI sAthe ghaNI vAra kriyAnA marmane joDavAmAM Avato nathI. kriyA karanArane mATe sauthI mahattvanI bAbata enuM dhyeya sAthe satata anusaMdhAna rahe e che; jema ke, upavAsano hetu AtmAnI najIka vasavAno che. AthI upavAsa samaye satata e vicAra karavo joIe ke AnA kendramAM AtmA che kharo ? upavAsa dvArA e sAMsArika bAbatothI keTalo aLago thaIne AtmAnI samIpa gayo te jovAnuM che, paNa jo AtmalakSitAne badale bAhyalakSitA haze to e kriyA mAtra kavAyata banaze. upavAsa lAMghaNa banI raheze. kriyA kyAreka daMbha, to kyAreka prasiddhino aMcaLo oDhI le che. e jIvanazuddhi mATe kriyA karato nathI, paraMtu 'potAnuM jIvana zuddha che ema darzAvavA mATe' kriyA kare che, Ama kriyAnA mArgethI paramaprApti mATe janAranI sAme aneka bhayasthAno hoya che. bhaktimAM eka prakArano raMga hoya che. vyakti enA gAnamAM taraboLa banI jAya che. kyAreka e svayaM nRtya karavA lAge che, paraMtu e bhaktinuM bhAvanAmaya vAtAvaraNa ane anusaMdhAna enA vyAvahArika jIvanamAM hovuM joIe. bhaktinuM gAna kare ane chatAM hRdayamAM mAna, abhimAna hure tevuM banatuM hoya che. bhaktinA gAna sAthe cittamAM paramAtmA sAthe nAto joDAvo joIe. enA samagra astitvane paramanA sparzano anubhava thavo joIe. Ama jJAna, karma, dhyAna ke bhakti; game te mArge vyakti paramanI prApti mATe prayAsa kare tyAre sauthI pahelI bAbata e che ke enuM sAdhana zuddha hovuM joIe ane e zuddha sAdhana dvArA eNe hRdayane nirmaLa karavuM joIe. A badhAM ja sAdhanomAM; pachI te jJAna hoya, karma hoya ke bhakti hoya; e saumAM hRdayane nirmaLa karavAnI amApa zakti rahelI che. jema jema hRdaya nirmaLa thatuM jaze, tema tema Izvarano avAja zravaNa karavAnI kSamatA vadhaze. ema kahevAya che ke paramAtmAne to tamArA AMgaNe padhAravuM paramano sparza 17 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 paramano sparza che, mAtra ene AvakAravA mATe tamAre hRdayane nirmaLa karavuM paDaze. hRdayanuM AMgaNuM tyAre ja svaccha thAya ke jyAre vyaktimAM paramAtmAne pAmavAnI tIvra tRSA hoya. dharmapuruSo ane saMtonA jIvanamAM eka Arata ke jhaMkhanA hatI. emaNe bAhyajIvananA saghaLA avarodho ane AkarSaNo tyajIne mAtra potAnA dhyeya para najara TheravI hatI. emaNe kyAreya ema vicAryuM nahIM ke jIvanamAM ATaluM pada, dhana, sanmAna, sattA pahelAM prApta karI lauM; pachI nirAMte paramAtmAnuM ciMtana karIza. enAthI taddana viparIta evI emanI vicAradhArA hatI ane te e ke jIvanamAM pada, mAna-apamAna, sukha-saMpatti e badhAMnI lezamAtra paravA karyA vinA emaNe paramanI prAptinI khevanA karI. saMsArI ane saMta vacce A ja bheda che. saMsArI satata bAharI prabhAva pragaTa karavA prayatna kare che ane saMta satata AtmasvabhAva pragaTa E karavA prayAsa kare che. saMsArI jagata sAthenA vyavahAromAM duHkha AvatAM IzvaranuM smaraNa kare che, jyAre saMnyAsI du:kha ke sukha - koI paNa sthitimAM aharniza nAmasmaraNa kare che. saMsArI mATe IzvarasmaraNa sa-kAraNa ane AyAsayukta hoya che, saMtane mATe e niSkAraNa ane sahaja hoya che, AthI saMsAramAM vasanAra sAdhakamAM paramAtmAnI pyAsa jAge che, paraMtu "mAthuM mUkIne harinA mArge' cAlavAnI enI taiyArI hotI nathI. e potAnA Agraho, mAnyatAo, dhAraNAo, icchAo - e badhuM laIne paramAtmAno mArga pAmavA nIkaLe che, jyAre saMta e saghaLuM choDIne paramAtmAnA mArge prayANa kare che. paramAtma-prAptinAM sAdhanano vicAra e mATe jarUrI che ke ghaNI vAra paramAtmA aLago thaI jAya che ane mAtra sAdhana ja rahe che. vyakti upavAsa kare tyAre e kaI rIte varte che te juo. keTalAkane mATe upavAsa e AtmakalyANanuM sAdhana nahIM, paNa AtmazlAghAnuM mAdhyama banI rahe che. 'pote upavAsa karyo che" e vAta koI pUche ke na pUche, paraMtu batAvyA vinA rahI zakatA nathI. Ave samaye upavAsa dUra jato rahe che ane mAtra ahaMkAra taravarato rahe che. vaLI vAraMvAra "Aje mAre kazuM bhojana levAnuM nathI' ema vicArIne potAnI bhojanavRttinuM ja smaraNa karyA kare che ane e rIte AtmasmaraNane badale AhArasmaraNa karato rahe che. Avo upavAsa svAdavijayane badale svAdavRttinI smaraNagAthA banI jAya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmakriyAno pAyo sAhajikatA che. je kaMI karavAmAM Ave, te sahaja rIte thavuM joIe. ene badale ghaNI vAra kriyAnuM bAhya rUpa jaLavAya che ane AMtara rUpa naMdavAI jAya che. vaLI AvA upavAsa kyAreka spardhAnuM rUpa le che. 'tame eka upavAsa karyo, to meM traNa upavAsa karyA" ema kahIne vyakti potAnI pIThane pote ja traNa vAra dhanyavAda ApatI hoya che ! sAmI vyakti karatAM pote vadhu tapasvI che e vAtanI sthApanA karato hoya che ane e rIte potAno prabhAva darzAvavAnI koziza kare kyAMka vyakti upavAsa karIne Akho divasa potAnI dinacaryA pramANe ja jIvato hoya che. mAtra emAM AhAranI bAdabAkI thaI gaI hoya che, paraMtu e aMtaramAMnA parama tattva prati abhimukha banato nathI. enI bAhya pravRttio aviratapaNe cAlyA kare che. pariNAma e Ave che ke upavAsa para upavAsa thatA rahe che ane bhItaramAM koI parivartana AvatuM nathI. kaMIka aMze paththara para pANI reDavA jevI A kriyAo banI jAya che. pharALI upavAsamAM to amuka AhAra choDI devAmAM Ave che, paraMtu je AhAra karavAmAM Ave che te badho svAdiSTa ane caTAkedAra hoya che. kyAreka to rojanA karatAM pharALI upavAsamAM 'bhaktajana' vadhu bhojana leto hoya che ! paryuSaNasamaye hoTalanuM vismaraNa thaI jAya che, paraMtu jevAM paryuSaNa parva pUrNa thAya ke tarata hoTalanuM atismaraNa thaI jAya che ! Ano artha eTalo ke je kaMI choDyuM te thoDA samaya pUratuM hatuM. thoDA lokone batAvavA mATe hatuM, thoDA dekhAva pUratuM hatuM ! ene bhItara sAthe kazI nisabata nahotI. eNe choDavA jevuM kazuMya choDyuM nahotuM. eya svAvRtti pahelAMnA jevI ja tIvra rahI. AjanA samayamAM mANasa satata kaMI ne kaMI khAto hoya che. bhojana uparAMta paNa ene satata khAvAnuM joIe che, kyAreka e popakaoNrna khAya, kyAreka vepharsa ke keDabarI khAya to kyAreka koI ThaMDuM pINuM gaTagaTAve. prANIomAM AvI vAraMvAra ke satata khAvAnI vRtti jovA maLatI nathI. Dukkare eka vAra ghAsa khAI lIdhuM hoya pachI game tevuM lIluM sarasa majAnuM ghAsa ene khAvA mATe ApavAmAM Ave, topaNa e khAtuM nathI, jyAre manuSya Akho divasa kaMI ne kaMI 'phAkyA" karatuM prANI banI jAya che. gAya bhojana pachI nirAMte vAgoLe che. mANasa bhojana ja karyA kare che ! AthI dharmanI yAtrA karanAra potAnI sAthe paramano sparza 19 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 20 paramano sparza dharmane keTalo rAkhe che te vicAravuM joIe. pagapALA DAkora junAra ke zatruMjaya tIrthanI yAtrA karanAra enA raMge keTalo raMgAya che teno vicAra karavo joIe. bAkI caraNa yAtrAdhAma tarapha cAle ane mana aneka pApavicAra kare to e yAtrA kahevAya nahIM; mAtra AMTA mAryA ja gaNAya. Ama, dharmapAlanamAM prayojAtAM sAdhanonI zuddhino UMDo vicAra karavo joIe. jyAM kriyA ja azuddha hoya, tyAM prApti kyAMthI thAya ? svAdavijaya mATe AyaMbila karyuM hoya ane aneka vAnagIono thALa maryo hoya. te kema cAle ? AthI ja jainadarzanamAM 'vRttisaMkSepa'no vicAra ApavAmAM Avyo che. potAnA bhojanamAM amuka ja vAnagIo levI, tema kahevAmAM AvyuM che. paNa temAM vAnagI para bhAra nathI, paNa vRtti para bhAra che. tamArI svAdavRtti para tame saMyama rAkho tema kahevAyuM che. Ama parama tattva prati jatI vakhate bhaktajane evA paramAtmAnI bhAvanA sevavI joIe ke jenA guNothI potAnuM jIvana suvAsita bane, jenI pAsethI AtmasAkSAtkAra pAmI zakAya ane jeno mahimA varNavatAM varNavatAM pote A bhAvone hRdayastha karI zake. R) |_ Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelAM Izvarasanmukha thaIe ! AghAtajanaka chatAM satya hakIkata e che ke prArthanAnI prabhAvanAnI saune khabara che. tema chatAM ene sAdhavAnI prakriyAnI ghora upekSA thatI hoya che. kyAMka prArthanA mAtra ziSTAcAra banI jAya che, kyAMka prArthanA cIlAcAlu rojiMdI kriyA banI rahe che to kyAMka prArthanA e Izvara pratye mAgaNI ke AjInuM pralobhanayukta rUpa dhAraNa karIne beThI hoya che. mANasane pariNAma vadhu pasaMda paDe che, prakriyA nahIM. vizvanA sarvocca zikhara evaresTa-vijayanI yogAthA varNavanAra bhAgye ja e vijaya prApta karavA mATenA ArohakonA prabaLa puruSArthano vicAra kare che. hakIkatamAM pariNAma karatAM prakriyA vizeSa mahattvanI ane agatyanI hoya che. kavine kAvyaracanAnI prakriyA samaye jevo AnaMda ke bhAvAnubhUti thAya che, te kAvyasarjana pachI thatI nathI. koI manohara kAvya vAMco tyAre enuM pariNAma ApaNe pAmIe chIe, paraMtu eno kharo AnaMda to tyAre Ave ke jyAre ApaNe jANIe ke suMdara kAvyanA sarjana mATe kevI kevI prakriyAmAMthI eno raciyatA kavi pasAra thayo che. mahAtmA gAMdhInI siddhinI vAta karIe chIe, paraMtu e mATe emaNe karelo kasoTIono sAmano ke emanA bhagIratha prayatnone vIsarI jaIe chIe. gAMdhInI ahiMsAno mahimA gAIe chIe, paraMtu e ahiMsAnI siddhi mATe gAMdhIe karelI guNonI keLavaNI vize koI vicAra kare che kharuM ? A guNonI tAlIma hoya to ja ahiMsAno prayoga saphaLa thAya. ahiMsA mATe ucca koTinI tyAgavRtti, nyAyI vartana, AtmAnuM bhAna, dehapIDA sahana karavAnI zakti jevA AMtarika guNonI AvazyakatA para mahAtmA gAMdhIjIe bhAra mUkyo hato. emaNe kahyuM hatuM ke ema karavA jatAM jamIna jAya, dhana jAya, zarIra jAya, topaNa ahiMsAno upAsaka enI paravA kare nahIM. vaLI emaNe kahyuM ke abhaya thayA vinA pUrNa ahiMsAnuM paramano sparza 21 | @ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 paramano sparza pAlana zakya nathI. ahiMsAnI tAlIma mATe maravAnI tAkAta joIe. have vicAra karo ke vyaktie AvA guNonI tAlIma lIdhI hoya nahIM ane e guNo keLavyA hoya nahIM, pachI e mAtra ahiMsAnI bhAvanAnuM raTaNa kare ke eno prayoga kare to e saphaLa thAya kharo? A rIte IzvaranA AzIrvAda pAmavA mATe guNonI keLavaNInI jarUra che. A tAlIma ke keLavaNImAM sauthI nirNAyaka bAbata che vyaktino Izvarasanmukha rahIne jIvana jIvavAno daDha saMkalpa. e vyaktinI dRSTi koI sAMsArika siddhi pAmavA tarapha nahIM, paraMtu paramano sparza pAmavA pratye haze. pratyeka kArya karatI vakhate e vicAra karaze ke AnAthI e prasanna thaze ke nArAja ? enA jIvana-vyavahAranA tolamApano kAMTo e haze. jenAthI parama rAjI thAya evuM karavuM, nArAja thAya evuM kadI na karavuM. Ama vyaktigata rAjIpAne badale paramanA rAjIpAno satata khyAla karavAno rahe. Ane pariNAme evo kAryaviveka jAgaze ke avaLe mArge ke kusaMga tarapha e DagaluM paNa nahIM mAMDe. akalyANakara mArgo para e 'no enTrI'nuM borDa lagAvaze. zubha ke maMgaladAyI mArgo tarapha enI sahaja gati thaze ane jema AgaLa vadhaze tema Urdhva kalyANagAmI navA navA mArgo maLatA raheze. pAnakharamAM vRkSa parathI parNo khare tema durbhAvonAM parNo kharI paDaze. kaI rIte Izvara sanmukha rahI zakAya ? Izvarane e be prakAre sanmukha rAkhaze : eka to potAnA pratyeka kAryamAM Izvarane hAjara-nAjara rAkhaze ane bIjuM ke e IzvaranA guNonuM avirata ciMtana karIne evA guNonI prApti mATe prayAsa karaze. e guNo potAnA vyaktitvamAM khIlavavA mATe sabhAna banIne prayatna karaze. jIvanavyavahAramAM jAgatAM prabaLa pralobhano ane AkarSaNonI vacce rahIne e A divya guNonuM hRdayamAM avataraNa karavA ane pachI e avatarita thayelA guNone vyavahAramAM pragaTAvavAno prayAsa karaze. mANasanI bhItaramAM guNa ane avaguNa, prakAza ane aMdhakAra, deva ane dAnava - baMne ekasAthe vaselA hoya che. koI paNa vyakti pUrNa rUpe guNavAna ke pUrNa rUpe avaguNa dharAvatI hotI nathI. samajadAra vyakti potAnA guNone khIlave che ane avaguNo para kAbU rAkhe che. avaguNone ogALatAM jaIne guNo khIlavIne jIvanabAgamAM gulAba rUpe pragaTAvato rahe che. avaguNa dharAvanArI vyaktinA hRdayamAM guNa vidyamAna to hoya Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, paraMtu e zubha guNo ke zubha bhAvone dabAvIne ane kacaDI nAkhIne potAnA avaguNone vadhu ne vadhu uzkerato, poSato ane bahekAvato rahe che. ahaMkArI vyakti koI kAma siddha thAya tyAre A kArya pote siddha karyuM che' evA ahaMkAra para mustAka rahIne sarvatra ghUmato hoya che. e niSpha'' jAya tyAre ane tethI cAra saMtApa thAya che. vanamAM hatAzA Ave che ane e AtmahatyA karavA sudhI doDI jAya che. mAnava sva-jIvanane Izvarasanmukha karaze eTale ApoApa enI sRSTi enA bhItaramAM rahelA guNonI sanmukha jaze. ApaNI samakSa vAliyA lUMTArAmAMthI RSi vAlmIki banyAnuM duSTAMta che ja. jema jema enA guNo pragaTa tharo, tema tema IzvaranA AzIrvAda pAmavAnI ghUmatAvALuM enuM vyaktitva ghaDAtuM jaze. AvA IzvarI AziSanI icchAthI vyaktinA aham bhAvanuM nigaraNa thaze. AthI jIvanamAM je kaMI zubha kArya thAya che, temAM 'huM to nimitta chuM, A kArya karanAra to Izvara che' ema mAnanAra guNavAna vyaktine jIvananI saphaLatA urphakhala banAvatI nathI ane niSphaLatA dhora nirAzAmAM DubADI zakatI nathI. vyakti Izvarane prasanna karavAno prayatna karaze, tyAre ApoApa e vyakti anyane sahAyarUpa thavAno puruSArtha karI. svahitanI kendritatAmAMthI bahAra nIkaLI e parahitano vicAra karaze. potAnA svAryanuM kAma karavAne badale paramArthanuM kAma karatAM ene prasannatA thaze ane eno 'mAMhyalo' rAjI rAjI thaI jaze. samaya jatAM AvI vyakti anyanAM sukha, AnaMda ane prasannatAmAM potAnuM sukha anubhavatI thaze. bIjAnA caherA para sukhanI chAlako joIne te potAnA aMtaramAM apUrva ullAsa anubhavaze. Izvarasanmukha mAnavI potAnA AtmAnI oLakhanI sAthesAya duHkhI ane saMtapta jvo para ApoApa karNA varasAvato raheze. pArakAnI ciMtA karanAra svAbhAvika rIte potAnA gharanA parivArajanonI ciMtA to karo ja hoya. e samaje che ke enI pahelI sevA enA ghara ane kuTuMbathI zarU thaI che, AthI ja mAtApitAnI sevAthI mAMDIne dIna-du:khiyAnI sevA sudhI enA kAryano anubaMdha sadhAto raheze. Ama prathama bAbata to e che ke sAdha mAM paramAtmaprAptinI tIvra tRSA-taDapana jAgavI joIe. A vAtano marma ghaNo gahana che. enuM kAraNa e che ke jevI icchA evA ene tRpta karavAnA mArgo. dhananI tarasa paramano sparza 23 3000 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 paramano sparza jAge eTale vyakti dhana-prApti mATe rAtadivasa avirata prayAsa karaze. ene mATe thaIne e pAchuM vaLIne joze paNa nahIM; anyanuM zoSaNa karatAM ke pArakuM chInavI letAM ene lezamAtra AMcako lAgaze nahIM ke thaDakAro thaze nahIM. e prapaMca khelaze, dago ramaze, kAvAdAvA karaze. pApanI paravA nahIM kare, hatyA karatAM ene thaDakAro nahIM thAya, dhyeyasiddhi mATe doDyA ja karaze. jene dhananI tIvra lAlasA hoya te AvuM ja kare ne ! sArAkhoTA tamAma mArge dhanaprAptino maraNiyo mahAprayAsa karaze. koI vyaktine svarUpavAna suMdarI prApta karavAnI icchA hoya to enI dRSTi sinemAgharamAM ja nahIM, paraMtu devAlayamAM paNa svarUpavAna suMdarI para haze ! jagatamAM ghara, parivAra, mitro ane AkhI sRSTi haze, paNa e to saghaLe nArIsauMdaryane ja zodhaze. vyaktinI jevI tRSA, evuM enuM jIvana. vyaktinI jevI icchA ke jhaMkhanA evI enI sRSTi. sattAnI jhaMkhanA dharAvanAranI sRSTimAM sarvocca pade to sattAnI prApti ja hoya che. Ane mATe e saMpatti ekaThI kare, koInI saMpatti chInavI | le, sAtha ApanArane dago kare ke virodhIne harAvavAnA prayAso kare, paraMtu enuM aMtima dhyeya to yenakena prakAreNa sattAprApti ja hoya che. jevI abhIpsA evuM jIvana - e sUtrane lakSamAM rAkhIne vicArIe to e bAbata mahattvanI banaze ke paramAtmAnI taDapana dharAvanAra pAse evuM jIvana che kharuM? vAsanA, sattA ke saMpattinI eSaNA dharAvanAra potAnI icchApUrti mATe emAM keTalo badho nimagna hoya che ! A badhA karatAM ati ucca evI paramAtmAnI tRSA hoya to jIvana kevuM hovuM joIe. jema dhanano mApadaMDa che, sattAno mApadaMDa che ema paramAtmAno mApadaMDa paNa che ane e mApadaMDa mujaba sAdhakanA hRdayamAM e bhUmikAne yogya bhAvanA, taDapa, tIvratA ane daDhatA jAgavI joIe. Aje paramAtmA mATenI ApaNI tarasa jAge che kaI rIte ? koI doSa, bhUla ke duSkarmane kAraNe jIvana rAnarAna ane pAnapAna thaI gayA bAda vyakti kathAmaMDapamAM besIne 'bhaktipUrvakarAvaNavadhanI vAta sAMbhaLe che. koI prabhAvaka saMtanI pAvana vANI sAMbhaLatAM kaThora hRdaya thoDuM dravI gayuM ane vyaktine ema lAge ke "cAlo, have paramAtmAnI khoja zarU karIe." ane e IzvaranI zodhamAM nIkaLe che. gharasaMsAramAM vAraMvAra thatA kalaha-kaMkAsathI kaMTALIne AzramamAM vasanArA paNa maLaze. navI peDhI sAthe Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukUlana sadhAtuM na hoya ane tethI Azramano Azaro lenArA paNa maLaze. ahIM mahattvano savAla e che ke paramAtmA mATe jAgelI tRSA mRgajaLathI to tRpta thAya tevI nathI ne ? bAhya kAraNa para paramAtma-prAptinI icchA AdhArita hoya to e icchA e sAcI icchA nathI, koI durghaTanA bane ke pachI potAnAthI koI gaMbhIra bhUla, aparAdha ke doSa thAya ane vyakti paramAtmA bhaNI vaLe, to enA aMtaramAM paramAtmaprAptinI sAcI laganI lAgI che ema bedhaDaka nahIM kahI zakAya. saghaLuM paristhitinA saMdarbhamAM jovAnuM samajavAnuM rahe. saMsAranI Adhi, vyAdhi ke upAdhithI ke rojiMdI samasyAothI baLyojaLyo mANasa saMtanI nizrAmAM sAMtvanA jarUra pAme, paraMtu paramAtmA mATenI pyAsa e to sAva bhinna bAbata che. evuM bane ke vyakti potAnA putrathI du:khI thaIne ke enI patnIthI apamAnita thaIne "mAyAvI" saMsAra tyajIne paramAtmAnI khojamAM nIkaLe, paraMtu e ja putra ke enI patnI pharI pAchA levA Ave to e paramAtmaprAptino mArga choDIne pAcho "mAyAvI' saMsAranA mArge cAlavA lAgaze. AnuM kAraNa e che ke emanAmAM jAgelI paramAtmajhaMkhanA bAhya kAraNo para AdhArita hatI. ene manomana ema thayuM nahotuM ke saMsArano mArga choDIne mAre paramAtma-mArga kheDavo che. saMsAranAM duHkhono | tIvra AMcako hato, eno svayaMno pAkaTa anubhava nahIM. hRdayamAM evI lAgaNI thaI nahotI ke jIvanamAM game te saMyogo hoya topaNa mAre paramAtmamArge ja javuM che. koI saMjogathI pragaTelI paramAtmabhakti e saMjoga badalAtAM bujhAI jAya che. koI saMta du:khamaya saMsAranuM varNana kare, mAyAvI jagatanI ke enA mithyA rUpanI vAta kare ane vyakti saghaLuM choDIne paramAtmaprAptinA mArge javAno vicAra kare che, kadAca e mArge thoDoka jAya paNa kharo ane pharI saMsArarasa ene AkarSe to mArga choDIne pAcho paNa vaLI jAya che, AthI paramAtmA mATenI tRSA e AMtara-tRSA hovI joIe. bhItaramAMthI jAgelI bhakti hovI joIe. RgvadamAM paramAtmAnuM varNana karatAM kahyuM che 'ghAvApRthivI varmArta ' arthAt "te paramAtmA ghI (svarga) ane pRthvI baMnene dhAraNa kare che" (10.31.8) ane anyatra e paramAtmAnuM varNana karatAM 'Rgvada'nA RSi kahe che : paramano sparza 25 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Jdhe (lotah Ye 'pRSTho vizvasya muvanasya rAnA / ' arthAt, te paramAtmA sarvalokanA svAmI che. (6.36.4) AvA paramAtmAnI prAptinI A vAta che, je paramAtmAnI ananyatAno anubhava RSio ane saMtoe varNavyo che. paramAtmAnI sAcI pyAsa jAgavA mATenAM sAdhano paNa zuddha, sahaja ane sAcAM hovAM joIe. bhavya, vizALa ane jhAkajhamALabharyAM maMdiromAM darzanArthIonI bhIDa jAmelI hoya che, paNa e darzanArthIonI darzanapipAsA tapAsavA jevI hoya che ! koIne A maMdiranI bhavyatA sparzI jAya che ane bahAra nIkaLyA bAda e maMdiranA vaibhavanuM varNana kare che. koIne maMdiranuM sthApatya eTaluM badhuM AnaMdadAyI lAge che ke e maMdiramAMthI pAchA pharyA bAda jyAM jaze tyAM manorama sthApatyanA ke enAM utkRSTa zilponI prazaMsA karaze. koIne AratI to koIne AMgI bhavya lAge che. koIne maMdiranI bhIDamAM lAgelA dhakka yAda rahI jAya che. koI maMdiramAM jAya che topaNa prasAdamAM citta coMTADIne beThA hoya che. koInI najara maMdiramAM suMdara vastrAlaMkAra dhAraNa karIne AvatI mahilAo para hoya che to koInA kAna maMdiranA pujArIe kahelA prabhunA paracAo sAMbhaLavA para lAgelA hoya che. ApaNe tirupati, zatruMjaya ke akSaradhAmanA maMdiramAM jaIne zenuM darzana karIe chIe ? ApaNI AMkha je jagatamAM jotI hatI athavA to ApaNuM mana je icchatuM hoya che, enuM ja ApaNe darzana karIe chIe ne ? atipavitra sthAnamAM paNa ApaNI manovRtti kevI apavitra hoya che! bahArathI jaM laIne gayA hoIe chIe, enAM ja devAlayamAM darzana karIe chIe. maMdiramAMthI bahAra nIkaLyA pachI paramAtmAnA darzanano ullAsa koI pragaTa kare che kharuM ? IzvaranI AMkhane ekITase joyA pachI aMtaramAM thayelA anubhavanI koI vAta kare che. kharuM ? maMdiranA zAMta vAtAvaraNamAM Izvarasanmukha thayelA AnaMdanA anusaMdhAnanuM koI varNana kare che kharuM? maMdiramAM pravezatI vakhate caherA para saMsAra-vyavahAranI glAni hoya, paraMtu bahAra nIkaLyA pachI caherA para avarNanIya tejano koIe anubhava karyo hoya che kharo ? RO |_ Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema - priyajanathI "parama' sudhI 'resiMga Treka para doDatA AjanA spardhAtmaka yugamAM vyakti satata anyanI sAthe potAnI tulanA karato rahe che. AvI tulanA karIne, potAnI maryAdA jANIne ene oLaMgavA prayAsa kare te uttama. paNa moTA bhAge to AvI tulanA karIne pratyeka bAbatamAM vyakti potAnI jAtane mokhare rAkhavA cAhatI hoya che. potAnA kSetramAM jAtane mokhare rAkhavAnI ke zreSTha puravAra karavAnI icchA e anucita ke ayogya nathI, paraMtu ene mATe kaSAyapUrNa aniSTakArI rastA apanAvAya te sadaMtara khoTuM che. A prakAranI vyakti pahelAM doSadarzana ke AkSepano sahAro leze ane aNagamatI ke virodhI vyakti para tareha tarehanA AkSepo karavA lAgaze. jANIbUjIne enI kSatio vadhu phulAvIne darzAvavA lAgaze ane enI maryAdAo zodhavAnI cotarapha tapAsa Adaraze. AvA AkSepanI pAchaLa dabAte pagale dveSa pravezaze ane ene virodhInuM saghaLuM viSamaya lAgaze. samaya jatAM e vyakti potAnA virodhInI AsapAsa potAnA dveSano baMdhiyAra killo racI deze. pariNAme e virodhI vyaktinA hRdaya sudhI pahoMcI zakaze nahIM. emAM niMdA satata bhaLatI raheze ane emAMthI zatrutA jAgaze. Ama caDiyAtA thavAnI spardhA aMte kaTutA, dveSa ane zatrutAmAM pariName che. durbuddhithI cAlanArI vyakti potAnA jIvanamAM ucca guNonI upAsanA karavAne badale virodhI vyaktinA pote kalpelA aniSTa guNonuM satata ciMtana karato hoya che ane anyane ahitakara evA vicAromAM satata magna rahe che. eka arthamAM kahIe to enA cittamAM jAgelo durbhAvanAno daitya vAstavika zatru ke pratikULa paristhiti karatAM vadhu akalyANakara ane duHkhadAyI bane che. enuM citta satata vikSubdha rahetuM hoya che ane AvuM doSadarzana Izvaradarzana mATe avarodharUpa bane che. AthI svAmI rAmatIrthe kahyuM che paramano sparza 27 Oca Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdh>= (loth pe ke anyanuM doSadarzana karavA karatAM enA doSonI upekSA karavAthI vyakti bIjAnA karatAM potAnI jAtane e doSothI vadhu mukta rAkhI zake che. AvI doSadarzananI bahekelI vRtti ane avirata pravRtti samaya jatAM AtmaghAtaka rUpa dhAraNa kare che. pahelAM e eka vyaktinA doSa jaai che ane pachI enI e Adatano taMtu enA snehIjanonA doSa jovA sudhI laMbAya che. e pachI kuTuMbIjano ane AsapAsanA samAjanA doSa jue che. kAraNa ke enI daSTa para gujArzanane badale doSadarzananAM cAM lAgI gayAM hoya che. AkAzamAM UMce UDatI samaDIne pRthvInI koI ramaNIyatA dekhAtI nathI. paNa dharatI para paDelI viA ja dekhAya che. eTale e koI paNa vyakti, prasaMga ke paristhitimAMthI koIka ne koIka doSa zodhI kADhaze. samaya jatAM jANe-ajANe A enI Adata banI jAya che, te ja tenI STi ane e ja enA vicAronI gati banI jAya che ane eno duSprabhAva enA samagra jIvana paratvenA dRSTikoNamAM pratibiMbita thAya che. dhIre dhIre anyanA doSadarzananI Teva enA manane evI vaLagI paDe che ke ene potAno doSa kyAreya dRSTigocara thato nathI. bIjAonA doSanI e aharniza vAta, vaLI vaLIne enI ja carcA ne vivecanA karaze. AvA doSadarzananI vAta ke carcA karavAthI vyaktinA bhAvanAjagatanuM sauMdarya, umadA vicAronuM mAdhurya ane cittanI AnaMdasthiti naSTa thAya che. koInI guNaprazaMsA samaye vyaktinA avAjamAM tAjagI, Ubharo ane umaLako anubhavAya che, jyAre doSapana samaye zabdo maMda ane tUTaka lAge che ane eno avAja paNa lathaDato lAge che. hakIkatamAM to AvA doSadarzanane badale vyaktie IzvarIya nyAya para zraddhA rAkhavI joIe. vyaktimAM je kaMI doSa haze, te pramANe ene bhogavavuM paDaze. enAM karmone kAraNe ene sahana karavAnuM Avaze. enA dIonuM varNana karanAra ane e vize nirNaya ApanAra nyAyAdhIza huM koNa ? Ama vicArIne anyanA doSono vicAra karavAthI dUra rahevuM joIe. AMtaradarzananI keDIe cAlatA sAdhakane jyAre bIjI vyaktino doSa dekhAya, tyAre eNe potAnA gharamAM prekiyuM karavuM joIe. svayaMnA aMtaHkaraNane tapAsIne vicAravuM joIe ke anyanI mAphaka pote to Avo koI doSa dharAvato nathI ne ? potAnuM AMgaNuM to meluM nathI ne? emAM to Avo |_ Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI kacaro paDyo nathI ne ? Ama sAdhaka svadoSadarzana karIne potAnA e doSane dUra karavA mATe prayatnazIla banaze. joke svadoSadarzana e kaparuM che ane e mATe bhagIratha prayAsa karavo paDe che. sauprathama to svadoSonuM jJAna hovuM jarUrI che, kAraNa ke e jAgRti ja ene sAcA mArge dore che. AthI ja gaMgAsatIe emanI bhajanavANImAM pAnabAIne vAraMvAra mananI nirmaLatA arthAt nirabhimAnIpaNAnI vAta karI che. e kahe che ke A adhyAtmanA medAnamAM AvavuM hoya to zuM karavuM? medAna' zabda zaktinI kasoTIno saMketa kare che. Izvarane pAmavAnA prayatnamAM mananI dRDhatAnI zaktinI kasoTI thAya che. A "medAnamAM AvavA mATe ALasa choDavAnI vAta che ane e pachI nirmaLa thaIne jo avAya to ja adhyAtmarasa pAmI zakAya : gaMgAsatI kahe che : 'bhAI re ! mAna re melyA pachI rasa tamane maLaze, pAnabAI!" manane sthira karI Avo re medAnamAM ne miTAvuM sarave kleza re" saraLa citta rAkhI niramaLa re'vuM ne ANavuM nahIM aMtaramAM abhimAna re.' A rIte abhimAnane choDIne AvanArane adhyAtmarasa prApta thAya che. jyAM sudhI abhimAna hoya tyAM sudhI e rasAnubhava thato nathI. gaMgAsatIe khUba saraLa rIte kahyuM che ke cittamAMthI kapaTa ane kAvAdAvA dUra karIne ene nirmaLa rAkhavuM ane aMtaramAM abhimAna ANavuM nahIM. jo ATaluM thAya to vyakti adhyAtmarasa sudhI pahoMcI zake. kevo che A prabhuno premarasa ! e Azcaryajanaka ja gaNAya ke be taddana virodhI bAbatonI prApti mATe eka ja zabda ke bhAva prayojAya che. sAMsArika jIvanamAM chalochala premanI keTalIya mulAyama, romaharSaka ane vedanApUrNa madhura vAto-kathAo thAya che ane e ja rIte AdhyAtmika jIvanamAM paNa prabhupremanI Arata, prabhumilana ane prabhutaDapananI kathA-kavitA bhakto, saMto ane maramIo pAsethI sAMpaDe che. vyavahArajIvanamAM pati-patnI, snehIo, priyatama ke priyatamA ane paricito sAthenA premanI vAta thAya che to adhyAtma-jIvanamAM Izvara sAthenA premanI vAta thAya che, AthI ja mAnavInA prema ane IzvaranA prema mATe urdU kavitAmAM 'izke mijAjI" ane "izke hakIkI' zabda prayojAya paramano sparza 29 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 paramano sparza ja che. A baMne premanuM svarUpa juduM che. prazna e thAya ke prematattvanuM eka bhUmikAethI bIjI bhUmikAe rUpAMtara thatuM haze ? paraMtu Aja sudhI A prematattvanA marmane jJAnI hoya ke dhyAnI, manovijJAnI hoya ke zarIrazAstrI, anubhavI hoya ke kavi hoya - koI pUrNatayA darzAvI zakyuM nathI. bIjA arthamAM ema paNa kahI zakAya ke dareke potIkI dRSTie premane joyo che athavA to emano prema vizeno vicAra emanA jIvananA aMgata anubhavomAMthI pragaTelo che. koIne 'premakaTArI' vAgI che, to koIe 'premapiyAlo pIdho che. A prema kyAM vase che enI paNa anekoe vAta karI che. koIe kahyuM ke sAco prema bhautika padArtho para nahIM, kiMtu hRdayanA guNo para AdhArita hovo joIe. koIne premIono premasabaMdha vicitra lAgyo che to koIne A premanI vRtti ja asthira lAgI che. paNa A saghaLI to | sAMsArika premanI vAto che. IzvaraprAptinA pAyArUpa evA premanI vAta karavA mATe rAmano vicAra karo ke rahImano vicAra karo, kRSNano, mahAvIrano, Izu khristano ke koI phirastAno vicAra karo, badhA ja dharmasthApakoe emanA jIvananA AdhAra rUpe premane apanAvyo che. IzvarIya premanI sAthosAtha emaNe AsapAsanI sRSTi sAthe snehathI jIvavAnuM pasaMda karyuM che. emano A premano taMtu rAmAyaNamAM AlekhAyelA saMsAra vyavahArathI mAMDIne 'zrIsUtrakRtAMgasUtra' jevA jaina AgamagraMthomAM AlekhAyelA prANI ane cheka prakRti pratyenA prema sudhI laMbAyelo che. zrImadrAjacaMdra jevAne emanI mAtA devamAe zAka samAravA ApyuM tyAre AMkhamAMthI AMsu sare che. kAraNa ke ATha varSanA e bALakane lIlotarImAM rahelA adRSTa jIvono vicAra Ave che ane emanA pratye karuNA vahe che. saoNkreTisa ke mIrAMthI mAMDIne mahAtmA gAMdhI ke madhara TeresA sudhI sahue emanA jIvana ane kAryamAM premane kendravartI rAkhyo che. e premanA baLe ja hiMsA, anAcAra, anyAya ke zoSaNano sAmano karyo che. sAdhakano Izvara taraphano prema sthira jyoti jevo hoya che. 'AryAsaptazatI'mAM kahyuM che tema, "mahApuruSono prema ratna-pradIpanI jema garama hoto nathI, ghaTato nathI, kharAba thato nathI ane bujhAto nathI, eno prakAza dareka rAtre ujvaLa ane nirmaLa ja hoya che." Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA pratye sAdhakano Avo ja prema hovo joIe. sAdhaka jene prema kare, tene pUrNatayA prema kare to ene AtmavizvAsa ane prakAza sAMpaDe che. jo rAmane cAho to rAma sAthe raho, Izu khristane cAho to Izu khrista sAthe raho. tamArI cAhanAmAM sAthe rahevAnI bhAvanA bhaLelI hovI joIe. enuM kAraNa e che ke to ja prabhu-tanmayatA jAge. kRSNanI sAthe rahevAthI dhIre dhIre e bhaktanuM jIvana kRSNamaya banI jaze. mahAvIra sAthe rahetAM e svayaM mahAvIra banI jaze. prema e prabhuprasAdI che, je AgaLa jatAM bhaktane mATe saMjIvanIrUpa bane che. premanihita zraddhAne kAraNe bhaktamAM abhaya pragaTe che. hanumAnanA abhayanuM kAraNa emanI rAmabhakti che. mIrAMne koI ApattinI koI paravA nathI kAraNa emanI pAse kRSNabhakti che. kAmadeva zrAvakanI bhagavAna mahAvIra pratyenI aDaga zraddhAnuM smaraNa thAya che. kAmadeva zrAvakanI dharmaparAyaNatAnI vAta indrarAje potAnI devasabhAmAM karatAM eka deve kahyuM : "mAnavImAM dharmaniSThA kevI ? bhaya, saMpatti ke suMdarI AgaLa caLI jAya tevI." kAmadeva zrAvakanI prabhuniSThAnI kasoTI karavA mATe svarganA deve keTalAMya bhayAvaha svarUpo dhAraNa karyA. hAthamAM khaDraga laIne mastakachedana karavA gayA. tophAnI hAthI ane phaNAvALA bhayaMkara sarpanuM rUpa lIdhuM. kAmadeva zrAvakane kahyuM, 'tuM tArI dharma-ArAdhanAno aMcaLo tyajI de.' tyAre kAmadeva zrAvake kahyuM, 'huM mArA dharmamAM aDaga chuM. ArAdhanAmAM acaLa chuM, prabhue mane evo abhaya Apyo che ke bhaya bharelI tArI koI dhamakI ke tAruM koI hiMsaka kRtya mArA para lezamAtra asara karaze nahIM.' ane chevaTe e deve hArI thAkIne kAmadeva zrAvakanI kSamA mAgI tathA emanI dRDha IzvarazraddhAnI prazaMsA karI. Ama prabhu-premamAMthI abhaya pragaTe che ane abhayamAMthI jAge che mastI. A mastI evI hoya che ke je saMtane koI evI UrdhvabhUmikAe laI jAya che ke jyAre AsapAsanI Apattio, paricitono trAsa, cotarapha thatAM jayaMtro ke kAvatarAMo ene kazuM karI zakatAM nathI. kabIra, suradAsa ane AnaMdaghananAM saghaLAM baMdhano temanI mastInI avasthAmAM chUTI gayAM hoya che. A rIte IzvaranI ArAdhanA karatI veLAe emAM pUrepUrA lIna thavAnI jarUra hoya che. e ArAdhanAmAM samarpaNazIlatA anivArya hoya paramano sparza 31 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che che. game te thAya to paNa parama pratyeno mAro A prema sahejeya vicalita nahIM thAya evI aDaga daDhatAnI jarUra hoya che. AthI gaMgAsatIe kahyuM vipata paDe paNa vaNase nahi i to harijananA paramANa re; meru re Dage ne jenAM mana no Dage re, marane bhAMgI re paDe bharamAMDa re." ahIM gaMgAsatInI dRDhatA juo ! ApaNAM zAstromAM meru kadI Dagato nathI ema kahevAyuM che paNa ahIM teo kahe che ke meru Dage ane AkhuM brahmAMDa bhAMgI paDe topaNa paramanA premInuM mana Dagaze nahIM. AvI Izvara pratyenI aDaga zraddhA hoya, ene ja Izvara vare che. mAnavIya premamAM vizvAsa | mahattvano che to IzvarIya premamAM zraddhA. 32 paramano sparza Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAnaMdano parvotsava dhArmika kriyAkAMDoe kevI paristhiti sarjI che ! A kriyA karazo to ja sadgati thaze. A kriyA nahIM karo, to narakavAsI thazo. A kriyA tamane svargamAM sukhanuM siMhAsana Apaze athavA to A kriyAthI ke pUjanathI jIvanamAM samRddhino sAgara chalakAze. dhArmika kriyAomAM mAtra paThana-pAThana ja rahyAM, popaTiyAM uccAraNo ja rahyAM. Ama vyakti mAtra bAhyAbhimukha banI gaI. kriyA aMgenI pracchanna spardhAe enI ahaMkArapuSTi karI. tame chaThTha (be upavAso karyo ane meM to aThThAI (ATha upavAsa) karI che - ema kahIne goMkti karanArA tapasvIne tame joyA haze. virala vyaktio ja emanI dharmakriyAo sAthe svajIvananuM anusaMdhAna sAdhI zake che. teo jyAre maMtroccAra karatA hoya ke dharmakriyAnuM AcaraNa karatA hoya, tyAre emanI bhItarano ullAsa romeromamAM prasphaTita thAya che, paraMtu kyAMka to dharmakriyAo e siddhi-riddhidAyI ke bhayanivAraNanI kriyAo mAtra banI gaI hoya che. bhaya kyAM nathI hoto ? rojiMdA jIvanamAM vyakti vAraMvAra bhaya anubhavatI hoya che. are ! AdhyAtmika jIvanamAM pravezatI vakhateya manamAM evo nAno zo bhaya hoya che ke kevI haze A ajJAta evI adhyAtmanI duniyA? kevI haze enI paristhiti ? kevI haze tenI muzkelIo ane viTaMbaNA ? e pAra karI zakAze ke pachI adhavacce ja bhavasAgaramAM DUbI javAze ? jema vyavahArajIvanamAM bhayano pratikAra jarUrI che, e ja rIte AdhyAtmika sAhasa mATe paNa vyaktie bhaya para vijaya meLavavo paDe che. A bhayanI lAgaNI ghaNI vAra sAdhakane A mArgethI pAchA vaLavAnuM kaheze. enA manamAM keTalIya dvidhA ane zaMkA jagAvaze, lokomAM hAMsIpAtra thavAnI dahezata UbhI karaze ane evA samaye sAdhake bhayanI sAme aNanama rahIne eno sAmano karavAno rahe che. paramano sparza 33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayanI sAthosAtha dharmamAM pralobhanano mahimAM pracalita banyo che. ATalI dharmakriyA karazo to ATalo lAbha maLaze evI selsamaeNnanI mAphaka chaDecoka jAherAta thavA mAMDI che. ATaluM dAna Apazo to ATaluM puNya raLazo ane evA puNyane kAraNe tame have pachInA janmamAM koI mahAna avatArI puruSa banazo evuM kahenArA pracArako paNa core ne cauTe jovA maLaze. AjanA yugamAM jema vijJApanamAM lalacAmaNI opharo karavAmAM Ave che, e ja rIte dharmamAM paNa AvI oNpharo maLe che. amuka pUjA karAvazo to amuka lAbha tamane maLaze ema kahenArA aMte to pUjA ke pUjanane Izvarane ArAdhanAnuM nahIM, paNa svArthaniSTha puNyalAbhanuM mAdhyama banAve che. dharmanA gahana abhyAsa ke sAdhanAmArganI gatinA abhAve janasamUha AvI jAherakhabarothI doravAI jAya che. enuM pariNAma e Ave che ke jyAre koI pUjA bhaNAvAtI hoya, tyAre tyAM AvanArAono rasa IzvaramAM ke ArAdhanAmAM, sAcI bhAvapUjAmAM ke dharmakriyAomAM nathI hoto. temano rasa mAtra Ayojita sAmAjika prasaMge kiMmatI vastraparidhAna | ane alaMkAra-sajAvaTa sAthe 'zobhAmAM abhivRddhi karIne hAjarI' ApavA mATeno hoya che. Aje bhaya ane pralobhana e dharmone lAgelAM kensara 34 paramano sparza mahattvanI bAbata e che ke uparyukta baMne bAbato sAdhakane AMtarajagatamAM pravezavA mATe avarodharUpa bane che. jo bhayamAMthI ja bhagavAnano janma thayo hoya, to abhaya kyAMthI maLe ? dharma e abhayadAtA che. A bhavamAM ke AvatA bhavamAM ATaluM sukha maLe ke ATalAM du:kha na Ave, e DarathI thatI dharmakriyAo jIvanamAM kazuMya AMtaraparivartana sarjatI nathI. jIvanamAM bhAvanuM rUpAMtara jarUrI che ane te bhAvanuM rUpAMtara koI saramukhatyAranI rIte nahIM, paraMtu premALa ane karuNAA bhAvavALA sAdhusaMtanI rIte thavuM joIe, kAraNa ke AMtaramArga para jatI vakhate bhayanA daMDanI ke pralobhananA AkarSaNanI jarUra rahetI nathI, jarUra hoya che. zrIkRSNanI vAMsaLInA madhurA sUro ke bhagavAna mahAvIranAM Agama vacanonI, bhayathI thatuM parivartana e lAMbo samaya TakatuM nathI. bhaya e vikRti che ane jaDatAnI janaka che, tethI enA kAraNe thatuM parivartana paNa vikRta ke jaDa banI jAya che. AMtaraparivartana mATe to premanA pIyUSanI jarUra paDe che. sAdhaka e premanA pIyUSanuM pAna karato jAya ane enA aMtaramAM UrdhvabhAvonuM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAna paNa karato rahe. aMtaranI aparicita duniyAmAM, AtmAnI ajANI bhomakA para sAdhaka jyAre pagalAM bharato hoya tyAre eka adITha evA ajANyA jagatano ene sAmano karavAno hoya che. bhautika jIvanamAM AsapAsanuM vAtAvaraNa paricita hoya che, tema chatAM ghaNI bAbato ajJAta hoya che. tejasvI vidyArthI parIkSA Ape che, paraMtu enA pariNAmathI e ajJAta hoya che. koInI bhAgIdArImAM vyApArano prAraMbha karIe, tyAre enA bhAvimAM thanArA naphA-khoTathI ApaNe ajANa hoIe chIe. Ama chatAM AsapAsanA vAtAvaraNanI ApaNane jANakArI hovAthI bhaviSyanI agamyatA eTalI mUMjhavatI nathI, jyAre adhyAtmamArgamAM to vAtAvaraNa ane bhaviSya baMne sAdhakane mATe agamya hoya che, AthI e ajJAta tarapha jatI vakhate thoDo vicAra karaze, paraMtu A AdhyAtmika sAhasanA AraMbhe ja enA bhItaramAM pracaMDa visphoTa thaze. 9/11nA visphoTe varlDa TreDa senTara jevI gaganacuMbI imAratane thoDI ja vAramAM dharAzAyI karI nAkhI, e ja rIte A AdhyAtmikatAno sparza thatAM jIvananI ghaNI bAbato ekasAmaTI jamInadosta thaI jaze. Aja sudhI jenA mATe gaurava letA hatA, e gaurava levAnI vAtanuM smaraNa sudhdhAM zaramajanaka banI jaze ! atyAra sudhI je AkarSaNo bhautika jIvanamAM doDAvye rAkhatAM hatAM, e AkarSaNonuM baLa alopa thaI jaze. A aparicita duniyAmAM Daga mAMDatI vakhate sAdhaka vicAraze ke sAva durgama, aparicita bhUmi para huM ekalo chuM, chatAM kazAya bhAra vinA huM cAlavA prayAsa karI rahyo chuM. bhautika jIvanamAM mArA citta para vRttio, kaSAyo, mahecchAo ane lAlasAno boja hato. prAptino bhAra hato. prayojananI spardhA hatI. kriyAkAMDabharyA jIvanamAM kriyA ja lakSya banI gaI hatI ane te mAtra bAhya karmakAMDa banI gaI hatI, jyAre paramano sparza pAmavA mATenA AdhyAtmika jIvanamAM to AnaMda-ullAsa che. nAcatAM-kUdatAM, gAtAM, ekalA cAlavAnuM che. kyAreka hRdaya ApoApa gAI UThe che to e DolI paNa UThe che, manamAM anokhI moja ane mastI che. badhuM ja sahaja che ane sAthe pade pade jAgRta thayelI sva-cetanAnI jhaMkRti sAthe cAlavAno AnaMda paNa che. jyAre paramanI sAthe pragADhapaNe premasagAI thaze, tyAre jIvana paramAnaMdano parvotsava banI jaze. paramano sparza 35 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 36 paramano sparza A parvotsavanA prAraMbhe sAdhaka dhIre dhIre parama prati gati karaze. evuM nathI ke sAdhanAno prAraMbha karyo ane tatkALa siddhi maLI jAya, e siddhi meLavavA mATe to ene varSo sudhI sAdhanA mArge AgaLa cAlavAnuM raheze, paNa samaya jatAM ene siddhinI prAptino vicAra paNa nahIM Ave. mAtra sAdhanAnI prakriyA satata cAlI rahyAno paramAnaMda prApta thato raheze. sAdhanAnI prakriyAnA prAraMbhe sAdhaka dhairya dhAraNa karIne AgaLa gati karato hoya che. enI A gatimAM eka bAju paramano sparza pAmavAnI tIvra abhilASA hoya che to enI sAthosAtha e mArge yAtrA karI rahyo hovAthI akhUTa AnaMda anubhavato hoya che. keTalIka vyaktio ema vicAre che ke virahiNI mIrAMe zrIkRSNane mATe keTakeTalAM AMsu sAryAM ane zULanI jema bhoMkAtI virahanI kevI vedanA sahana karelI. hakIkatamAM saMsArano viraha ane adhyAtmanI vedanA taddana bhinna hoya che. saMsAranA viraha sAthe pArAvAra duHkha, apekSAnI tIvratA ane saMyoga mATenI AturatA hoya che. AdhyAtmika virahamAM satata IzvaranA sAthanI anubhUti sAthe viraha anubhavAto hoya che. AthI saMsArInAM AMsu ane sAdhakanAM AMsu bhinna hoya che. saMsArInAM AMsu e jIvananI pIDAnuM pariNAma hoya che. sAdhakanAM AMsu e enI AdhyAtmika abhIpsAnuM AviSkaraNa hoya che. Ama sAdhanAnA mArga para dhairyapUrvaka cAlatAM avanavI ghaTanAo ghaTatI jaze. pUrvanA kusaMskAro dhIre dhIre naSTa thatA jaze, Aja sudhI kyAya, jene maLavAnI jhaMkhanA karI nahotI evA paramane pAmavAnI yAtrA AraMbhI che to emanA pArasa-sparza mATenI pAvana ghaDInI pratIkSA paNa karavAnI raheze. R) |_ Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uSmApUrNa bhAgIdArI IzvaraprAptinI icchA phaLIbhUta thavAnI bAbata vyaktinA bhautika jIvananA anubhavo para AdhArita rahe che. sAdhaka vyaktie potAnA dunyavI jIvanamAM je joyuM ane karyuM hoya, tenuM adhyAtmamArgamAM te anusaraNa karato hoya che. rojiMdA jIvanamAM e potAnI icchA tatkALa pUrNa thAya ke tRpta thAya evI apekSA rAkhato hoya che. je kaMI pAmavuM hoya te atyAre ne atyAre ja prApta thAya evuM icchato hoya che. "abaghaDI" e eno priya zabda hoya che ane e badhuM ja abaghaDI - "insTanTa' meLavavA cAhe che. bIjI bAbata e che ke eno sUkSma ahaMkAra A cIjavastuo para, padArtha para ke paristhiti para potAnuM prabhutva dAkhavavA icchato hoya che. dhanavAna eNe prApta karelI saMpattinuM pradarzana karavA udhamAta kare che to sattAvAna enI sattAno dabadabo darzAvavAnI murAda seve che. A rIte jIvanamAM potAne badhuM tatkALa prApta thAya ane je prApta thayeluM che enA dvArA bIjAo para potAno prabhAva pADI zakAya evI icchA ane evo sUkSma aham te rAkhe che. enA bhautika jIvananI A zailInuM e durbhAgye AdhyAtmika jIvanamAM punarAvartana kare che. enI pAse rAha jovAnuM dhairya hotuM nathI. varSonI bhakti pachI parama tattvano to sAkSAtkAra thAya to thAya; paraMtu e mATe thato vilaMba sAdhakane asahya lAgato hoya evuM paNa bane che. eka to paramano sparza tatkALa thato nathI ane tethI kazuM prabhutva dAkhavI zakAtuM nathI. A moTA bhAganA loko alpakALamAM ja tenAthI vimukha thaI jAya evuM paNa bane che. sAcA hRdayanI bhakti dharAvatI hovA chatAM zIdhra prAptinI manokAmanAne kAraNe ghaNI vyaktio paramano sparza pAmI zakatI nathI. hakIkatamAM manuSyane paramano sparza prApta thAya te mATe paramatattvanuM pRthvI para avataraNa thatuM hoya che. jenAmAM paramanuM avataraNa 10 paramano sparza 37 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdh>= (lokh 2AE thayuM hoya e avatAra-puruSa mAnavasamAja vacce jIve che, rahe che ane sva-kartavya bajAve che. sAthosAtha e avatArI puruSanI zarata hoya che ke manuSye paNa Izvara jevA banavAnuM che. Izvara mAnavIne khAtara ja mAnavI bane to pachI mAnavI enA mATe Izvara na bane e kevuM ? IzvaranI prApti mATe mAtra icchA pUratI nathI, enA mATe paNa avirata prayatna Avazyaka che. ene mATenI tarasa pUratI nathI, paNa ene pAmavA mATe dhairya ane sahanazIlatA jarUrI che, AthI to 'gulistAM' nAmanA potAnA kAvyasaMgrahamAM kavi zaikha sAdI kahe che ke jahAM-e birAdara na mAnada basa, dila andara jahAM AphirI bandobasa. "bhAI. A saMsAra koInIya thayo nathI., ethI koInIya sAthe dila lagAvavuM nahIM, jo lagAvo to A saMsAranA raciyatA sAthe lagAvo. enI sAthe saMbaMdha joDavAthI tamAruM bhaluM thaze." kavi sAdInI vAtano marma e che ke mAnavIe Izvara sAthe abheda bhAve saMbaMdha bAMdhavo joIe. prAtaHkALe UThIne IzvarasmaraNana hetu e nathI ke Izvara atyaMta mahAna che ane ApaNe ati kSudra ke pAmara chIe e vAtane yAda karIe. A smaraNano hetu to e che ke vyakti nidrA tyAge ane jAgRtinI prathama to ja Izvara sAthenA abheda saMbaMdhanuM smaraNa kare. vyakti prAtaHkALe gAyatrImaMtra, navakAra maMtra ke koI paNa maMtranuM gAna kare che, enI pAchaLano marma eTalo ja ke e Izvara sAthenA potAnA abheda saMbaMdhane uSAnA Agamana sAthe ullAsabhera vadhAve che. parama sAtheno A saMbaMdha koI nisteja, niHsahAya ke nirAzA para racAyelo nathI. e to atyaMta jIvaMta, dhabbo ane utpatti saMbaMdha che. ane tethI ja enA zvAsamAM IzvaranA vAsano anubhava kare che. zvAsanI sAthe sAthe enA pragADha astitvano anubhava kare che. IzvaranA astitvano anubhava e lAgaNI ke manathI nahIM, balke AtmAthI thato hoya che ane e cidAnaMdasvarUpa AtmAne koI dunyavI svArtha ke bhautika AkarSaNa sparzatAM nathI. koI vidyArthI parIkSAnA kaparA samaye gaLagaLA avAje IzvaranuM smaraNa kare, koI duSkRtya karavAthI gabharAyelI vyakti ApattikALe Izvarane yAda kare ke pachI koI pathArI sAme mukha phADIne mRtyune UbheluM joIne enuM |_ Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raTaNa kare, e sAco sAdhaka nathI. jIvana sAthe satata jIvaMta rahetA Izvarane keTalAke mRtyunI chellI pATalIe besADI dIdho che ! ene pariNAme e vyakti vanabhara izvaranI ghora upekSA kare che ane aMtima kSaNe enI prabaLa apekSA rAkhe che. AnuM kAraNa e che ke Izvara sAthenA ApaNA saMbaMdho pUrNapaNe svArthI athavA to sarvathA ekapakSI che. e IzvaranI umaMgabhera pUjA kare che. gIta ane vAdyo sAthe bhaktinI dhUna jagAve che. bhAvavibhora banIne enI samakSa nRtya kare che. enI AjubAju dhUpa-dIpa jalAvIne enI AratI utAre che. paraMtu e kyAreya vicAro nathI ke A Izvara ene zuM kahI rahyo che. e IzvaranI AsapAsa bhramaNa kare che, paraMtu IzvaranA hRdayane sparza karato nathI. e pUjA kare che. paraMtu eNe karelI pujAmAM nihita prasannatAno vicAra karato nathI. Ane pariNAme ghaNI vAra IzvaranI pUjA mAtra bAhya kriyA rUpe samApta thaI jAya che. e IzvaranA bAhya rUpa sudhI pahoMce che. enA AMtararUpanI ene koI bhALa maLatI nathI. e jorazorathI bhaktigItonuM gAna kare che. kyAreka to maMdira ke derAsaramAM pote ekamAtra ja hoya e rIte ati moMya avAje gAya che, paraMtu e IzvarabhaktithI hRdayamAM jAgelA Urdhva bhAvono vicAra karato nathI. paramAtmAnI mUrti samaya UchaLatA AnaMda sAthe e nRtya kare che, paraMtu paramAtmAe enA jIvanamAM sarjeluM saMgIta e sAMbhaLI zakato nathI. Izvara taraphanI ApaNI rasto taddana ekamArgI che ane enA kendramAM ApaNe potAnI jAtane rAkhIe chIe, Izvarane nahIM. tame tamArA premanuM prAgaTya karo, paraMtu sAthe enA premano sparza karo. tamArI bhakti zaratI che, jyAre tamAre to bhaktinA mAdhyamathI enI binazaratI kRpAno anubhava karavAno che. tamAruM citta mUrtimaya ke padArthalI hoI zake, paraMtu ene bhajatAM bhajatAM enA nirAkAra svarUpanA anubhavamAM DUbI javAnuM hoya. sAdhaka enA dharmamaya AcAranI sAthosAya IzvaranA aMtarano vicAra karaze. jema rAmAyaNamAM hanumAna sadaiva rAmanA hRdayano vicAra kare che sAdhake paNa evo hanumAna bhAva aMtaramAM keLavavo joIze ane ethI ja rAma enA hRdayamAM vase che. Izvarane pAmavAno ekamArgI paMtha choDIne dvimArgI paMthanuM nirmANa karavuM joIe. 6]oh> {{oleeh 300 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 paramano sparza paramAtmAno sparza e anubhavI zake che je enA tarapha umaLakAbhera jAya che. enA AnaMdano ene ja sAkSAtkAra thAya che, jenA aMtaramAM eno ullAsa hoya che. AthI Izvarabhakti e mAtra kartavya nathI, balka AnaMdano prabaLa AviSkAra che. Izvara evuM icchato nathI ke ApaNe niHsahAya banIne enA zaraNe paDyA paDyA edInI mAphaka jIvIe. Izvara to e icche che ke ApaNe jIvaMta - caitanyamaya svarUpe ja enI pAse jaIe. paramAtmAnA caherA paranI agAdha zAMti e emanI prasannatAmAMthI pragaTI che, AthI paramAtmA paNa icche che ke evI prasannatAmAM sahabhAgI banavA mATe bhakta taDapana sAthe, bhakti sAthe ane ullAsabhera potAnI pAse Ave. A rIte bhaktimAM bhaktanI Izvara sAthe jIvaMta bhAgIdArI hoya che. vepAramAM vyakti kevo bhAgIdAra pasaMda kare ? e potAnA jevo hoziyAra ane kAryakSama hoya tema icche. AthI Izvara paNa evo bhakta icche che ke jenAmAM taravarATa ane thanaganATa hoya, jenAmAM joza ane Avega hoya, phUrti ane prasannatA hoya. enAmAM pramAda nahIM, paNa pyAsa hoya. paramane pAmavAnI evI tIvratA hoya ke eka kSaNa paNa ALasamAM gALato na hoya, satata jAgRti rAkhato hoya. A tyAre ja zakya bane ke jyAre ApaNe paramano sparza karavAno hetu dharAvatA hoIe. jema lakSya vinAnI doDa kyAMya pahoMcADatI nathI, tema hetu vinAnuM kArya koI phaLa ApatuM nathI. duniyA AkhI thAkIne lothapotha thaI gayelA pramAdI mANasonAM poTalAM jevI che. moTA bhAganI vyaktio ragaziyA gADAnI jema ekadhAruM yaMtravatuM jIvana vyatIta kare che. emanI pAse koI nizcita hetu hoto nathI. jo paramano sparza pAmavo hoya to e mArge yAtrA karavAno daDha saMkalpa ane ekAgra hetu hovA joIe. hetu haze to hAma ane hiMmata Avaze, joza ane jusso lAvaze. lakSya ane sAdhya dekhAze. AthI ja svAmI vivekAnaMda kahyuM che, "ALasamAM paDyA rahevA karatAM jAgRta banIne, dhyeyanI prApti mATe maMDyA raho." ane vikhyAta amerikana lekhaka emarsane paNa yogya rIte ja kahyuM che, "utsAha vinA koI mahAna dhyeyanI prApti thaI zakatI nathI." dharma e koI jaDa, nisteja, bagAsAMyukta, zuSka ke nirjIva bAbata Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. e manathI gharaDAono dharma nathI ane jIvanathI nirutsAhI thayelAono paNa dharma nathI. dharma to jIvaMta, prANavAna ane caitanyamaya che. sAco bhakta Avega ane skUrti sAthe Izvara prati gati karato hoya che. vRddhAvasthA AvatAM uMmarane kAraNe zarIranI tvacA para karacalI paDe che, paraMtu jo nirutsAhI banIne dharmAcaraNa kare to enA cetanavaMta AtmA para paNa karacalIo paDavA lAge che. dhArmikatA koI kALe ane koI rIte vRddhatva sAthe saMkaLAyelI nathI. AthI 'zrIdazavaikAlika sUtra' nAmanA AgamagraMthamAM bhagavAna mahAvIre kahyuM che : jyAM sudhI ghaDapaNa satAvatuM nathI, jyAM sudhI vyAdhio vadhatI nathI ane jyAM sudhI indriyonI zakti kSINa thaI nathI, tyAM sudhI sArI rIte dharmAcaraNa karI levuM." A sUtrano marma samajavA jevo che. vyakti vRddha thAya eTale maMdire jAya che. vyAdhio Ave eTale IzvarasmaraNa kare che ane indriyonI zakti kSINa thAya pachI prabhumArge prayANa kare che. A traNeya prakAre AcaraNa karanAra yathArtha dharmAcaraNa karato nathI ema bhagavAna mahAvIre kahyuM che. keTalIka vyaktio jaDa kriyAkAMDamAM eTalI UMDe UtarI jAya che ke emanuM jIvana atyaMta zuSka, bhItarathI nIrasa ane muDadAla banI jAya che. enI pAse je kaMI hoya che, te naSTa thayeluM ane mRtavatu hoya che. utsAhabhera dharma prati gati karanAre dharmakriyAnA marmane pAmavo joIe. ghaNI vAra vyakti kriyAomAM evI gUMthAI jAya che ke pachI kriyA e ja enuM aMtima sAdhya ane parama lakSya banI jAya che. hakIkatamAM kriyAnA sAdhana dvArA eNe paramAtmabhakti sudhI pahoMcavAnuM hoya che. jo kriyA yogya rIte karavAmAM na Ave to te mAtra bAhya AcaraNa banIne aTakI jAya che. ghaNI vAra to vyakti jIvanabhara kriyA karatI hoya che, paraMtu e kriyA popaTiyA uccAraNa ke ragaziyA gADAnI mAphaka cAlatI hoya che. gAyatrI maMtra bolato hoya ke namaskAra mahAmaMtranuM uccAraNa karato hoya, paraMtu jo ene enA arthano, mahimAno ane enA dvArA prApta thatI AMtarasamRddhino khyAla na hoya, to evI kriyA arthahIna banI jAya che. dharmakriyAne sauthI moTuM vera spardhA ane prasiddhi sAme che. kriyAmAM spardhAno bhAva Ave to e kriyA saMpUrNatayA viphaLa jAya che. koIe ATalA upavAsa karyA ke ATalI yAtrA karI, tethI pote enAthI vadhu yAtrA paramano sparza 41 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke upavAsa kare ane e rIte enAthI potAnI jAtane vadhu ucca 'dhArmika' puravAra karavA prayatna kare, to enA jevI hAsyAspada pravRtti bIjI koI nathI. keTalAkane kriyAnI prasiddhino zokha hoya che. kriyA AMtara gatie cAlanArI che ane prasiddhi bAhya gatie cAlanArI che. kriyAthI AMtara jagata tarapha javAnuM hoya che ane prasiddhithI bAhya jagata tarapha vaLavAnuM hoya che. AMtarika kriyA e svabhAva che ane enI prasiddhi e eno bAhya prabhAva che. je kSaNe kyiA bAhya prasiddhimAM parovAI jAya tyAre enuM AMtara anusaMdhAna naSTa thaI jAya che. e vyakti pachI je kaMI karaze, te bAhya pradarzana ke bAhya prasiddhi mATe karaze, AthI kriyA karanAre vizeSa sAvadhAnI rAkhavI joIe. ghaNI vyaktio potAnA upavAsanI jAherAta karatI vakhate caherA E para duHkha, vedanA ane gamagInIno bhAva lAvatI hoya che. potAnA dharmAcaraNano mahimA batAvavA mATe AvuM gaMbhIratAnuM mahoruM paherI letA hoya che, paraMtu dharmAcaraNa e koI udAsIpaNAnI bAbata nathI, balka utsAhanI bAbata che. e koI pIDArUpa ghaTanA nathI, balka prasannatArUpa paristhiti che. Ama paramanI prApti mATe jIvaMta icchA, prabaLa taDapana, pAradarzaka pavitratA, tIvra pyAsa ane AMtara prasannatA hovI joIe. 42 paramano sparza YO Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAcanA ke upakAra ? IzvaranI mUrti tamArI sanmukha hoya, tyAre tamArI bhAvasRSTimAM kevAM spaMdano jAgatAM hoya che ! sAmAnya rIte darzanArthI Izvara pratye prayojanasiddhinI yAcanA karato hoya che athavA to jIvanamAM AvelI aNadhArI Apattio badala Izvarane upAlaMbha Apato hoya che. koI pramozananI mAgaNI kare che, to koI puNya-lAbhanI yAcanA kare che; paNa kyAreya Izvara samakSa UbhA rahIne ema vicAryuM che kharuM ke jenI pAse atyAre AjIjIbharyA svare apekSApUrtinI yAcanA karI rahyA chIe? eNe to kyAranIya tamane aDhaLaka samRddhi ApI dIdhI che ? kyAreya evo vicAra jAgyo ke A rAma, kRSNa ke mahAvIra maLyA na hota, to mAruM jIvana kevuM hota ? huM dArU jevA vyasanomAM kevo DUbI gayo hota ? chaDecoka huM kevo durAcAra Acarato hota ? jIvanamAM koI mAnamaryAdA na hota. koI paNa prakAranA saMyamanuM nAmanizAna na hota. prema, karuNA, maitrI jevA daivI guNothI keTalo badho dUra hota ! A Izvare keTaluM badhuM ApyuM che ane chatAM hajI huM enI pAse bhikSApAtra laIne Ubho chuM ! jIvanamAM jemaNe thoDoya sAtha, hUMpha ke sahayoga Apyo che, evI vyaktionI yAdI banAvazo to khyAla Avaze ke keTalI badhI vyaktioe ApaNA jIvanamAM keTaluM badhuM ApyuM che ! e vyaktioe kvacit snehabhAva dAkhavyo che, to kyAreka kaparA saMyogomAM majabUta sAtha Apyo che. emanI madada kadAca sAmAnya ke nAnI hoya, paraMtu e sAmAnya madadathI paNa jIvanamAM keTalI badhI sAMtvanA ane AsAeza pragaTI hatI ! kyAreka evuM paNa bane che ke koIe sAva nAnI ke sAmAnya madada karI hoya, kiMtu samaya jatAM e madada tamAre mATe ghaNI mahattvanI ane upayogI puravAra thaI hoya. e tamane nirAzA ke hatAzAnA othAra heThaLathI bahAra lAvI hoya paramano sparza 43 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 paramano sparza ke pachI tamArA jIvana para thayelA duHkhanA AghAtane eNe haLavo karyo hoya ane tene pariNAme tamArA jIvanamAM cetanAno punaH saMcAra thayo hoya. e nAnakaDA sahayogane kAraNe jIvanamAM vadhu utsAha ke umaMga prApta thayA hoya athavA to AtmAmAM AnaMda ane jAgRtino anubhava thayo hoya. ApaNane jIvanamAM madada karanArI AvI vyaktio vize bhAgye ja gaMbhIratAthI vicAra karavAmAM Ave che. emAM paNa nikaTanA svajano ke paricita vyaktioe dAkhavelA sadbhAva ke karelI madadane to lekhAmAM ja levAtI nathI. vaLI rojabarojanA paricayamAM AvatI vyaktio pratye emaNe karelI madada mATe upakArabhAva zeno dAkhavavAno hoya, ema vicArIe chIe. jANe ke emanI sahAya levAno ApaNo janmasiddha adhikAra bhogavI rahyA hoIe ! pariNAme paricitatAne kAraNe AvA nikaTanA saMbaMdhonuM samaya jatAM ekavidhatAmAM rUpAMtara thaI jAya che ane e ekavidhatAmAMthI kaMTALo ke udAsIpaNuM jAge che. Ama paricitatA ghaNI vAra mANasane thApa khavaDAve che. veda, upaniSada ke koI dharmagraMtha vize vyAkhyAna apAtuM hoya, tyAre zrotA ghaNI vAra sarvajJatAno DoLa dhAraNa karIne beTho hoya che. vyAkhyAtA koI vAta kare, to tatkALa manamAM vicAre che ke "A to huM jANuM chuM, AmAM zuM navI vAta karI ?" paraMtu bane che evuM ke "A to huM jANuM chuM' evA enA bhAvane kAraNe e nathI jANato evI bAbato aMge apAyeluM jJAna cUkI jAya che. paricitatAne kAraNe ApaNe ghaNuMbadhuM mAnI laIe chIe ane ethI ja je bAbatamAM kRtajJatA pragaTa karavI joIe, emAM kRtajJatA pragaTa karatA nathI. Aje pati-patnInA saMbaMdhomAM kaMTALo jovA maLe che, enuM kAraNa A ja che, pitAputranA saMbaMdhomAM koI prakAranuM joDANa jovA maLatuM nathI, enuM kAraNa paNa A ja che. patnIe ApelA sAtha badala pati kRtajJatAbhAva vyakta kare ke pitAe karelI madada badala putra kRtajJatA bhAva pragaTa kare evuM ApaNe tyAM banatuM nathI ane tethI ja A saMbaMdhomAM rahelI mIThAzanI vRddhi thatI nathI. pati ke putra thoDo samaya kADhIne karelI madada badala AbhAra abhivyakta kare to e saMbaMdhamAM navI cetanAno saMcAra thAya che. AmAM baMnene lAbha thAya che ane enI sAthe emanA jIvanamAM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa AnaMda pragaTe che. aNunI zakti keTalI badhI mahAna che. evI ja rIte eka nAnI madada paNa jIvanamAM ghaNI vAra moTI lAbhadAyI ke kalyANakArI ghaTanA sarjavAnI kSamatA dharAve che. eka nAnakaDuM kArya paNa anyanA jIvanamAM asarakAraka parivartana lAvI zake che ane vAliyA lUMTArAmAMthI vAlmIki RSi banAvI zake che. evA aneka kissAo maLaze ke jemAM vyaktie sAmAnya jaNAya tevI sahAya karI hoya, kiMtu tene pariNAme sahAya pAmanArI vyaktinuM jIvana atyaMta sukhI thaI gayuM hoya. AvAM nAnAM nAnAM kAryo ghaNA moTA AnaMdanuM sarjana karatAM hoya che. ApaNe jIvanamAM moTA AnaMdonI zodhamAM nIkaLIe chIe. ApaNuM laoNTarI-mAnasa haMmezAM jaMgI AnaMdano vicAra kare che, paraMtu ene badale ApaNAM nAnAM nAnAM AnaMdabharyA kAryo paNa lokone ghaNAM upayogI banatAM hoya che e bhUlavuM joIe nahIM. Ane mATe jAgRta thaIne vyaktie pramAda choDavo joIe. ghaNI vAra enI ALasane kAraNe e AvI nAnI nAnI madado karavAnuM ke koIne upayogI thavAnuM TALato hoya che. pramAdathI jIvanamAM sthagitatA AvatI hoya che, jyAre anyane nAnIzI madada karavAthI vyaktinI potAnI cetanA jAgRta thaze. manuSya to ThIka, vRkSa paNa potAnA zire sUryano baLabaLato tApa sahana karIne nIce besanArane | chAMyaDo ApatuM hoya che. vaLI sonekA kahe che tema je manuSya bIjA | para upakAra kare che te potAnA para upakAra kare che. upakAra karavAno bhAva ja ene mATe ucita puraskAra banI jAya che, kAraNa ke AvA bhAvamAMthI ja enI upakAravRtti pedA thaI hoya che." anyane karelI madada, sahAya ke upakAra e to jIvananI moTara calAvatA yaMtra jevI che. e yaMtra cAlaze to tamArI cetanA jAgRta thaze, navuM baLa ane gati Avaze ane jIvanamAMthI sthagitatAno tyAga thaze. AjanuM ApaNuM jIvana kaMTALAjanaka, nirutsAhI, sthagita ke udAsIbharyuM lAge che, enuM eka kAraNa e che ke ApaNe ApaNI nikaTanI vyaktioe karelA upakAranuM smaraNa karatA nathI. ApaNI nAnakaDI zAbAzI anya vyaktinA jIvanamAM navo utsAha preranArI bane che. enAthI tamArA bhItarane AnaMda Ave che. Aje mAnavI potAnA bhItaramAM jovAnuM bhUlI gayo che ane ethI ja aMdarano AnaMda pAmavAnuM cUkI gayo che. paramano sparza 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdano vAsa manuSyanA hRdayamAM che. e aMtaramAMthI udbhave che, paraMtu Adhunika mAnavI mAtra bAhya bAbatomAM ja AnaMda mANavA lAge che. ApaNo AtmA ane ApaNo jusso e mahattvanI bAbata che ane tethI ja jIvananI bAhya pravRttine badale bhItaramAM javuM vadhu jarUrI che. Izvara ApaNI saghaLI saMbhALa rAkhe che e sAcuM, paraMtu e sauthI vadhu saMbhALa to ApaNA aMtaHkaraNanI rAkhe che. A aMtaHkaraNa ja ApaNane jiMdagInI pratikULatAo vacce prabhuzraddhAthI dRDha rAkhe che. AvA majabUta ane makkama jussAne kAraNe ApaNe ghaNI zArIrika vedanAone sahana karI zakIe chIe. ApaNI aMdara paDelA jussAne jANavo joIe ane ApaNA aMtara-AtmAne oLakhavo joIe, kAraNa eTaluM ja ke ApaNe kalpIe nahIM evI aneka judI judI rIte ApaNuM bhItara ApaNA bAhya jIvanane doratuM hoya che. ApaNA rojiMdA jIvanamAM ApaNA hRdayanA bhAvanuM prAgaTya thatuM hoya che. 46 paramano sparza Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 Izvara tamane cAhe che ! ApaNA bhagavAnanI dRSTi kevI che, te vize kyAreya ApaNe vicAryuM che kharuM? AMkho mIMcIne prabhu samakSa bhakti karato bhakta prabhunI najarano vicAra kare che. kharo ? e Izvara pAse jAya che, tyAre enA pratye Izvara kaI dRSTie joI rahyA che te vicAravuM joIe. keTalAka Izvara pAse aneka gunAo karanAra gunegAranI mAphaka hAjara thAya che. e IzvaranI dRSTino anubhava karavAne badale pote jIvanamAM karelA gunAono jhaDapathI ekarAra karavA mAMDe che. potAnI jAta para phiTakAra ane dhikkAra varasAve che. vaLI jue che ke anya koI jANatuM ke sAMbhaLatuM to nathI, pachI khullA dile ane mokaLA mane potAnA doSo varNave che. doSone yAda karI karIne pastAvo kare che. Ave samaye e IzvaranI dRSTine jovAnuM cUkI jAya che. eNe vicAravuM joIe ke zrIkRSNa ke zrIrAme ApeluM A jIvana eka mahAna jIvana che. sADA bAra varSa sudhI aneka upasargo sahana karIne utkRSTa sAdhanA karanAra bhagavAna mahAvIre Ane mATe tyAga karyo hato? tamArI AvI jiMdagIne mATe Isu khrista vadhastaMbhe caDyA hatA. jo Imara pAse tame tamAro aMdhakAra laIne jazo to prakAza pAmavAnI zakyatA kyAMthI raheze. tame enI samaya satata AtmabharsanA karatA rahezo to tamArA AtmA para enI amISTi kyAMthI paDaze ? tame pote pasAra karelA atyAra sudhInA jIvana badala satata zarama anubhavatA rahezo, to e saMkucita vanane IzvaranuM ajavALuM kyAMthI sAMpaDaze ? [62]h* [[lth AnuM eka kAraNa e ke sAdhaka ema mAne che ke huM Izvara samakSa mArAM saghaLAM pAponuM sAMgopAMga varNana karI dauM ane ema karIne pApamukti meLavI lauM. pachI pApanI bhaviSyamAM sajA thAya evI zakyatA ja na ja rahe. ene jeTalI tAlAvelI pApa karavAnI hatI eTalI ja tAlAvelI 0 so0 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 paramano sparza pApamAMthI mukta thavAnI hoya che. je aMdhakArane eNe sAme cAlIne AvakAryo hoya che e aMdhakAranA phaLamAMthI UgaravA e ati Atura hoya che. sAdhaka e vicArato nathI ke IzvaranI najara enA hRdayanA timira para nahIM, paNa prakAza para che. ene to sAdhakanI bhItaramAM rahelA prakAzane jovo che ane emAM vizeSa teja pUravuM che. jo tame pote prakAzita nahIM ho, to anyane kaI rIte prakAzita karI zakazo ? keTalIka vyakti ema mAne che ke huM sarakArI karmacArI ke kaMpanIno adhikArI banuM, evuM mAruM kartavya Izvare ja nakkI karyuM che. keTalAka kahe che ke mArI 'jaoNba" paNa Izvare ja nakkI karI che. hakIkatamAM Izvara AvI koI bAbato nI karato nathI, paraMtu e pratyeka manuSyane mATe kazuMka jIvanalakSI ane UrdhvagAmI kartavya nirdhArita kare che. sAdhakanuM kAma che IzvaranI samakSa UbhA rahIne enA prakAzane pAmavAnuM. Izvara ene nokarI, "pramozana" ke jIvanasAthI 5 Apato nathI, paraMtu ene jIvanamAM sAra-asAranI samajaNa Apato viveka Ape che. e Izvarane tamArA jIvanamAM prakAza reDavAmAM rasa che, mATe e tamArA saguNo para najara TheravIne beTho hoya che. tame tamArA bALaka pAse citro dorAvavA icchatA ho tyAre tame ja ene pIMchI Apo cho. tame ene vizeSa abhyAsa karAvavAnI icchA rAkho cho, tame ene mATe pustako lAvI Apo cho. e ja rIte Izvara sAdhakanA hRdayamAM mumukSA jagADavA cAhe che ane tethI enI dRSTi to sAdhakanI ucca bhAvanAo, umadA AcAro, gahana vicAro ane nirmaLa ane nikhAlasa hRdayanI mumukSA para sthira thayelI hoya che. Izvara tamArA sadaM zo para dRSTi TheravIne beTho hoya che, ene e khIlavavA cAhe che. enI suvAsa sarvatra phelAya evo eno Azaya che. ghaNI vyaktio sogiyuM moTuM karIne Izvara pAse AvatI hoya che. keTalIka vyaktio maMdiranAM pagathiyAM caDIne IzvaranI samakSa pahoMcatAM ja potAnI ciMtAnuM poTaluM enI sAme jorathI pachADatI hoya che. koI thokabaMdha mAgaNIonI arajIo enI samakSa mUkatuM hoya che. keTalAka potAnI jAtane taddana nimna, kSudra, pApI ke adhama mAnIne enI sAme dhrujatA dhRjatA UbhA rahe che, jANe Izvara koI kaDaka sajA karanAro mAthA pharela nyAyAdhIza na hoya ! AvI rIte Izvara sanmukha jazo, to kyAreya enA darzanathI cittane Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannatA prApta nahIM thAya, potAnI jAtane adhamAdhama mAnazo, to tamane sadaMzone jonArI IzvarIya dRSTino lAbha nahIM maLe. Izvara tamane mokSa, nirvANa ke kalyANanI bhAvanA arpavA mAge che ane te samaye enA saMtAna tarIke ke enA aMza tarIkenI khumArI tamArI pAse hovI joIe. Izvarane pAmavA mATeno narasiMha mahetA jevo utsAha che ? svAmI rAmatIrtha ke AnaMdamayI mAtA jevI bhakti che ? mIrAM jevo talasATa che ? Izvara to ApaNane enA priya saMtAno tarIke jue che. enA vizALa sAmrAjyanA adanA nAgarika tarIke nIrakhe che ane tethI ja IzvaranAM darzana, pUjA ke upAsanA karatI vakhate tamArI AMkhomAMthI prasannatAno sAgara UbharAvo joIe. kRSNavirahiNI mIrAMbAI kahe che : 'cAkara rahasuM, bAga lagAsuM, nita uTha darasana pAsuM, vRMdAvanakI kuMja galinameM, goviMda lIlA gAsuM, mane cAkara rAkhojI, giradhArI lAlA ! cAkara rAkhojI." goviMda para mIrAMnI kevI zraddhA che ! sAmAnya rIte vyakti Izvara sanmukha Ubho hoya che, tyAre e enI padavI, pratiSThA, sattA ke adhikAra bhUlI zakato nathI. e IzvaraprAptinI jhaMkhanA rAkhe che, paraMtu ene mATe jarUrI samarpaNa hotuM nathI. rAjarANI mIrAMnuM A samarpaNa juo. enA hRdaya para dRSTi TheravIne beThelA goviMdane e kahe che ke tame kahezo to ame tamArA cAkara banIne rahIzuM. tame kahezo to mALI thaIne tamAruM bAgakAma karIzuM, paNa aMte to amAre to vRMdAvananI kuMjagalIomAM tamArI lIlAnuM gAna karavuM che. zrIkRSNanI dRSTi mIrAMnA aMtaramAM rahelA A bhAvone joIne keTalI badhI prasanna thatI haze ! samarpaNanI A mastI para zrIkRSNanI dRSTi paDatI haze tyAre mIrAMnA hRdayamAM kevo avarNanIya AnaMda UbharAto haze ! AthI kyAreka evo prazna paNa jAge ke ApaNe Izvarane cAhIe chIe ke Izvara ApaNane cAhe che ? ane A savAla evo che ke jeno uttara muzkela che. pahelAM maraghI ke pahelAM IMDuM enA jevo A prazna che. hakIkata e che ke Izvara tamane cAhe che, kAraNa ke tame Izvarane cAho cho. paramano sparza 49 cha Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 paramanA sparzanI tAlImazALA 50 paramano sparza sArthaka manuSyajanma mATe paramanI prApti jhaMkhanAre sarva prathama to svajIvananI dazA ane dizAno vicAra karavAno che. jo vyaktinI gati, vRtti ane pravRtti bAhya rUpe vadhatI jatI hoya to eNe mAnavuM joIe ke enI gati avaLI dizAnI che. gati parama samIpe laI janArI nahIM, balka enAthI sAva judA UMdhA raste vadhu ne vadhu dUra laI janArI che. | jo enI gati UrdhvamukhI hoya, vRtti aMtarmukhI hoya ane pravRtti AMtarika hoya, to mAnavuM ke sAdhanAnI sAcI dizAnI e gati che. bAhya gati, tIvra vRtti ane ati pravRttinA ghaNA tAtkAlika lAbho hoya che. enuM AkarSaNa paNa adamya hoya che ane vyakti jo e tarapha doDa lagAve to prANAMte paNa e aTakatI nathI. jyAre paramaprApti mATe AMtarika sthiti UbhI karavI hoya to pahelI AvazyakatA e mATenI tAlIma levAnI che. navAInI vAta e che ke bhAgye ja koI IzvaraprApti mATe tAlImanI vAta kare che. tame ekAeka kAramAM besIne ene calAvavA lAgo to zuM thAya ? kayUTaranI saheje jANakArI na hoya ane ekAeka cAlu karIne 'kI' dabAvavA lAgo, to zuM thAya ? kyAreya dasa mITara paNa doDyA na ho ane ekAeka lAMbA aMtaranI merethona doDamAM jhukAvo to zuM thAya? moTara calAvavA mATe prekTisa jarUrI che. keTalAya divaso sudhI barAbara zIkhyA pachI vyakti svayaM moTara calAvavAnuM 'lAisansa meLave che. kayUTaramAM paNa e ja rIte prekTisanI AvazyakatA che. lAMbI doDano doDavIra khorAkamAM gAMThiyA, jalebI ane bhajiyAM khAto hoya, kAyA atyaMta sthULa thaI gaI hoya, cAlatAM kIDIo caDatI hoya ane jo e ekAeka maeNrathaoNnamAM jhukAve to enI zI hAlata thAya ? thoDuM doDatAM ja eno zvAsa caDI jAya ne raniMga Treka para gabaDI paDe. paramane pAmavA mATe tAlImanI - prekTisanI jarUra che ane sa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcana, sazravaNa ane sadAcaraNa - e vyaktinI prekTisanA traNa mahattvanA AdhArastaMbho che. savAcanathI enA cittamAM umadA vicAro Avaze. saMto ane vibhUtionAM caritro vAMcIne e sAdhanAnI preraNA pAmaze. dharmagraMtho pAsethI jIvanavikAsano paMtha pAmaze. A savAcanathI enA bhItaranA saMskAro dRDha thaze ane e saMskAro ane vyavahAranI ke adhyAtmanI AkarI agniparIkSA vakhate paNa mananI zAMti, cittanI svasthatA ne bhAvonI samatA Apaze. A savAcanano taMtu cheka svAdhyAya sudhI laMbAze ane emAMthI AtmaciMtana jAgaze, jenA dvArA sAdhaka AtmAoLakha pAmIne AtmavizleSaNa karaze. ene enA doSo, vikAro, vAsanAo ane kaSAyono khyAla Avaze ane kramazaH bhAvavizuddhi thatI jaze. AvI bhAvavizuddhi thatAM enA AtmAmAM eka mahAparivartanakArI ghaTanA banaze. prAyazcitta dvArA pApa-prakSAlana ane doSa-nivAraNa thatAM enA AtmAnuM teja jhaLahaLI UThaze. ene bhItaranA prakAzano anubhava thaze ane enAmAM AtmabaLa jAgaze. enI pAse AtmA to hato, paraMtu Aja sudhI e AtmazaktithI ajJAta hato. e ajJAta bAbata jJAta thatAM enuM bhItarI baLa pragaTa thaze. mAnavI zarIrabaLano vAraMvAra vicAra kare che, paNa enAthIya adhika evA AtmabaLano bhAgye ja vicAra kare che. jeno sUrya kadI Athamato nahoto evA briTiza sAmrAjya sAme laDanAra mahAtmA gAMdhIjI pAse AvA AtmabaLanuM amogha zastra hatuM. ApaNe bAhya zastrano vicAra karIe chIe ane mAnavInA AMtarabaLanI upekSA karIe chIe. e AtmabaLa jenAmAM pragaTa thAya, ene jagata Azcaryabhera jue che. AvI ja rIte sad-zravaNa e mahattvanI vAta che. ApaNA kAne saMbhaLAtA zabdo cittamAM zilAlekha banI jAya che. jo koI kAmavAsanApUrNa vAta kare to e vAta tame mAno ke na mAno, paNa tamArA cittamAM koIka khUNe kyAMka paDI rahe che ane kAma-vikArI paristhiti jAgatAM e kIDo saLavaLavA lAge che. AthI ja sa-zravaNa sAthe satsaMgano mahimA varNavAyo che. saMtanA sAMnidhyamAM ke AtmArthI puruSanA saMgamAM vyakti rahe, tyAre kevA bhinna vAtAvaraNano e anubhava karato hoya che ! koI dArUDiyAnA saMgamAM tame beThA ho tyAre kevuM vAtAvaraNa hoya che ? koI prapaMcI vepArInI sAthe vAta karatA ho, tyAre AsapAsanA havAmAnamAM paNa prapaMcanA khelano paramano sparza pa1 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa2 paramano sparza anubhava thaze. jyAre sat-samAgama karo tyAre cittamAM sAttvika bhAvollAsa jAgaze. bhaktimAM nirAzA sevatA, niSNANa dharmakriyA karatA, vRddhAvasthAno samaya vitAvavA maMdira ke derAsaranI AsapAsa ToLaTappAM mAravA ekaThA thatA loko vacce jo tame phasAI gayA to AvI banyuM ! AvA loko cepI roga jevA che ane emano roga tamane lAgu paDI jaze to tamane jIvanamAM dharmane nAme vyartha rIte jIvavAnI bImArI lAgu paDI jaze. jemanI pAse bhakti nathI, utsAha nathI, lAgaNI nathI ane dhyeya nathI evI vyaktio sAtheno saMga kusaMga jevo ane teya aniSTasarjaka kusaMga samAna bane che. potAnA jIvananA hetu vize jemanI pAse saheje spaSTatA nathI ane jIvananuM koI ucca dhyeya nathI evI vyaktio sAthe tamArI maitrI thatAM tame vyarthatAnA pAMjarAmAM purAI jazo. kusaMgamAM phasAyelAne satsaMganI kadI kalpanA AvatI nathI. potAnI jAtane ati buddhizALI mAnanAra ahaMkArI vyakti satsaMga-sabhAnI majAka paNa karatI hoya che, paraMtu A majAka pAchaLa enI samajane badale ghora ajJAna kAraNabhUta hoya che. sAdhake jIvanamAM evA mitronI pasaMdagI karavI joIe ke jemane satsaMgamAM rasa hoya, adhyAtmane pAmavAnI jijJAsA hoya ane paramano sparza anubhavavAnI tAlAvelI hoya. AvI maitrI vyaktine jIvananI sthULatAthI dUra sUkSmatA tarapha dorI jaze. vartamAna yugamAM suruci ke susaMskAra dharAvanArI vyaktio maLavI muzkela che, tyAM satsaMgamAM rasa dharAvanArI vyaktio to durlabha ja hoya. Ameya sArI vastuo sadeva virala ne durlabha hoya che. tethI sAdhake sArI maitrI mATe prayAsa karavo joIe, jenA dvArA e satpuruSo ane zAstrono satsaMga pAmI zake. AthI ja zrImad rAjacaMdra satsaMgane "AtmAnuM parama hitaiSI auSadha' eTale ke sAdhakanA AtmAne hita karanAruM parama - zreSTha - auSadha kahyuM che. bhaktimArganA aneka saMto ane bhakto mAtra bhajana ane satsaMgathI bhavasAgara tarI gayAnAM dRSTAMto maLe che. umadA mAnavInI maitrIthI AdhyAtmika satsaMga sudhInI A Urdhva yAtrA che. emAM koIe zAstrajJAnanI vAta karI, koIe bhakti ke bhajananI vAta karI, koIe kIrtananI vAta karI, to koIe saMta ke sagurunI vAta karI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga e vyaktinI pasaMdagInI bAbata che. mAnavInA rojiMdA jIvanathI mAMDIne paramocca adhyAtmajIvana sudhI sarvatra pasaMdagI ja mahattvanI che. ziyALAmAM ThaMDI lAge ke unALAmAM tApa lAge, emAM ApaNI vyaktigata pasaMdagIne koI avakAza hoto nathI. je che teno svIkAra karavo paDe che, paraMtu prAtaHkALe vyAyAma karavo ke rAtre vahelAM sUI javuM - e vyaktinI pasaMdagI para nirbhara che. satsaMga mATe sAvadhAnIthI sAthIone pasaMda karavA joIe. ghaNI vyaktio pAse kazuM kAma hotuM nathI. emane mAtra samaya kyAM pasAra karavo e savAla hoya che. AvI navarAzavALI vyaktine mitra banAvanAra khuda navaro banI jAya che. tamAre kevA satsaMgI mitro pasaMda karavA e tamAro adhikAra che, jeno samajapUrvaka upayoga karavo joIe. satsaMga tamArA aMtaramAM paramano sparza pAmavAnI dhagazane aMta rAkhe che. bhaktinI jyotamAM e satata pu nAkhIne ene prajvalita rAkhe che. e aharniza pAda karAve che ke tArA jIvanano hetu zuM che ane tene mATe tuM kare che te kArya hetu bara lAve tevuM che kharuM ? IMzvara ApaNe mATe koI kAryanuM nirmANa karIne ApaNane pRthvI para mokale che ema mAnavAmAM Ave che. Ano artha e ke dareka vyaktie Izvare ane karyu kArya soMpeluM che eno vicAra karavo joIe ane ene mATe vyaktie kriyAzIla banavuM joIe. ApaNe kaI rIte ane kevA vicAro karIe chIe te aMge vicAravuM joIe. kaI rIte bolavuM joIe te bAbatamAM sAvadha rahevuM joIe. konI sAthe kevI rIte ane keTalo samaya vitAvIe chIe e aMge jAtacakAsaNI karavI joIe. vyaktie potAnI kathanI ane karaNIno vicAra karavo joIe, kAraNa ke A badhI bAbato, arthAt, enI rojiMdI jIvanazailI enAM valaNa, abhigama, jIvanadRSTi ane lAgaNIone ghaDanArI che. paramano sparza 53 | jo e kusaMga karaze to dhIre dhIre enAmAM utsAhanI maMdatA Avaze. e paramathI vegaLo thaze; paNa dhIre dhIre samAja, svAsthya ane kuTuMbasnehathI dUra jo. jo aniSTa mArge jIvato ho, to enA jIvanamAM ghaNA vaLAMko, caDaUtara ane mAnasika taNAvo Avaze. AdhyAtmika mArge cAlanArI vyaktine svasthatAnI bakSisa maLe che. enA vanamAM sukhadUHkhanA prasaMgo bane che, kyAreka Arthika rIte ene hAni sahana karavI paDe che. kyAreka tenI koI vyakti enI sAthe dagAbAjI kare che, topaNa enA cittanI svasthatA 00 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 paramano sparza jaLavAI rahe che. jIvanamAM vAraMvAra AvatA AvA AghAta ane pratyAghAtothI AdhyAtmika sAdhakanuM jIvana levAtuM nathI ane e saghaLI hatAzA, nirAzA ke muzkelIone oLaMgI jAya che. jo vyaktinA cittamAM paramano sparza pAmavAnI tAlAvelI haze to e bIjI ghaNI aniSTa bAbatomAMthI UgarI jaze, keTalAMya pralobhano choDI zakaze. jIvananA aNadhAryA, Akasmika pravAhomAM ghasaDAIne e phaMgoLAze. nahi ane tRSNAnA vamaLamAM phasAze nahi. ghaNI vAra koI pralobhana maLatAM vyakti potAnA mukhya dhyeyathI vicalita thaI jAya che. koI enjiniyarane ema lAge ke ATalI badhI mahenata karavAne badale gaeNrabajAramAM jhaMpalAvIza to rAtorAta dhanavAna thaI jaIza ane pachI e potAnI enjiniyara tarIkenI nipuNatA, padavI ane kAryakuzaLatAne bAjue mUkIne zerabajAramAM paDI jAya. to eno artha ja e ke enI pAse enuM potAnuM koI dhyeya nahotuM. koI vAra vyaktinA jIvanamAM koI evI aNadhArI ghaTanA bane ke jenA AkarSaNe kheMcAIne te aNadhArI doTa lagAve ane pachI thoDA samaya bAda ene khyAla Ave ke e bAhya AkarSaNe to enA jIvanamAM vyathA ne vinAzanI AMdhI phelAvI dIdhI che. pralobhano ane AkarSaNonI eka majabUta pakaDa hoya che ane vyakti e pakaDanuM satata kheMcANa anubhavatI hoya che. Ave samaye enI pAse potAnuM dhyeya hoya ane sAthosAtha dhyeya-upakAraka bAbatonI pasaMdagI karavAnI kSamatA hoya to enuM jIvana ADA mArge phaMTAI jaze nahi. ghaNI bAbato vyaktine dizAbhAna bhulAvI de che. Ave samaye dhyeya pratyenI ekAgratA ja vyaktine enA mArge AgaLa dhapAve che. e sAcuM ke satsaMga e dhArmikatAno DoLa na hovo joIe. enI pAchaLa ucca AdhyAtmika hetu hovo joIe. koI AtmasAkSAtkAra icche , to koI mokSa ke nirvANa icche, paraMtu evI icchA sAthe A satsaMga thavo joIe. A satsaMgane paramano sparza pAmavAnI moTAmAM moTI tAlImazALA gaNI zakAya. jema jema sAdhaka satsaMganA raMgamAM raMgAya che, tema tema enuM jIvana koI navI bhUmikAe pahoMcI jAya che ane enI sAthosAtha enuM AMtaraparivartana thAya che. prAraMbhamAM sAdhaka thoDA kalAkano satsaMga karato hoya che, paraMtu dhIre dhIre evI manobhUmikA keLavAya che ke eno satsaMga aharniza cAlato Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. mananI nirmaLatA. cittanI prasannatA ane AtmAnI pavitratA pAmavA mATenuM sauthI moTuM sAdhana e satsaMga che, emAM vyakti sad-zravaNa karIne navA vicAro meLave che, navuM ciMtana pAme che ane potAnA jIvananI dazA ane dizA vize gaMbhIratApUrvaka vicAre che. A pachI trIjo staMbha che sad-AcaraNano. mAtra UMcA vicAroe ja vyakti aTakatI nathI, paraMtu sadAcaraNa mATe e prayAsa kare che ane AvA sacaraNa dvArA potAnA vana-vyavahArane urdhvagatie laI jAya che. je vicAro pote meLavyA hoya che e vicArone sAdhaka AcaraNamAM utAre che. RO paramano sparza 55 @ Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muja jIvanamAM tuja icchA pa6 paramano sparza maMdira, derAsara, carca ke sinegaoNgamAM jatA zraddhALuonA caherA tame joyA che ? emanI cAlamAMno utsAha ane hRdayamAMno umaMga tame dITho che ? hakIkatamAM pAMca prakAranA IzvaranA upAsako jovA maLe che. prathama prakAranA upAsako e rUDhigata upAsako che. emane varSothI evA saMskAra ApavAmAM AvyA che ke savAre UThIne tatkALa maMdiramAM Izvaradarzane javuM. | eve samaye mukhanI, zarIranI ke vastranI pavitratAnI paravA karavI nahi. AvI vyaktio pathArI-tyAga kare ke tarata maMdira bhaNI doDI jAya che. keTalIka vyaktio AratInA samaye acUka hAjara thaI jAya che ane AratI pUrI thayA pachI prasAda grahaNa karIne vidAya pAme che. AratIno samaya thaI gayo hoya tyAre e ema kaheze nahIM ke "mAre mArA prabhunI pAse javuM che', paraMtu ema kaheze ke "jarA AratImAM jaI AvuM. prasAda laIne tarata pAcho AvuM chuM.' ahIM Izvaradarzana ke AratI e badhuM ja rUDhigata banI gaNeluM jaNAya che. varSothI potAnA gharamAM amuka paraMparA paLAtI hoya, e ja paraMparA pALanAra vyaktio rUDhibaddha banI jAya che ane pachI e rUDhi emane bAhyakriyAmAM DubADelA rAkhe che. emAM paramanA AMtarasparzanI koI vAta AvatI nathI. bIjA prakAranA upAsako evA hoya che ke jemanI zraddhA Izvara para nahi, paraMtu amuka vAra para TakelI hoya che. Aje guruvAra che eTale sAMIbAbAnAM darzana karavAM ke pachI Aje zanivAra che eTale hanumAnajInAM darzana karavAM evo emano niyama hoya che. aMbAjI hoya, DAkora hoya ke pachI mahuDI ke pAlitANA hoya, - amuka tithie emanAM darzana karavAM ja, evo niyama dharAvanAra paNa maLe che. AmAM keTalAka bhAvanAzALI hoya che ane keTalAka mAtra niyamabaddha. savAla e jAge ke zanivAra sivAya anya divase hanumAnajInI upAsanA kema nahi ? Avo divasa nizcita Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAthI darzana karavAnuM nizcita thAya che e kharuM, paraMtu e darzana sAthe ApaNuM e Izvara ke saMtanA hRdayanA sAthe keTaluM anusaMdhAna sadhAya che te eka savAla che. AvA darzanano paNa eka vidhi banI jAya che ane tene pariNAme vyakti mAtra amuka tithi ke vArane najaramAM rAkhIne rUDhivaza iSTadevanAM darzana kare che. - trIjA prakAranA bhakto e kAmanAthI bhakti karanArA hoya che. e Izvara pAse jAya che, kiMtu potAnA yAcanA-pAtrane laIne jAya che. teo evI mAnyatA laIne jAya che ke potAnI aMgata icchA Izvara pUrNa karI Apaze. enuM lakSa Izvara ArAdhanAne badale potAnI icchAnI ArAdhanAnuM hoya che. Aje nahi to kAle, A prakAranI bhautika kAmanAo tRpta karavA mATe prasiddha evA Izvara potAnA para paNa kRpAvaMta banaze ema te mAne che. e rIte te potAnI kAmanA, icchA ke vAsanAne laIne Izvara pAse jAya che. enA pralobhana ane prayojanane joIne Izvara paNa kevuM maraka maraka hasato haze e vicAravA jevuM che ! keTalIka vyaktio dharmasthAnamAM samaya vyatIta karavA mATe jatI hoya che. nivRttikALamAM ke vRddhAvasthAmAM vyaktine vizeSa samaya maLato hoya che ane tethI e samaya pasAra karavA te vyaktio prabhudarzane jatI hoya che. teo e maMdiramAM jeTalo samaya bese che, enAthI vadhu samaya maMdiranA oTalA para, najIkanA bAMkaDA upara ke AsapAsanAM sthAnomAM vitAve che. eno hetu mAtra besIne samaya vyatIta karavAno hoya che. have to eka navuM valaNa e jovA maLe che ke mulAkAtanA sthAna tarIke be mitro maMdirane nakkI kare che. sAMjanA sAta vAgye ApaNe amuka maMdira ke derAsaranI bahAra maLIzuM evI goThavaNa karatA hoya che e rIte samaya vitAvavAnA sthaLa tarIke ane mulAkAtanA sthaLa tarIke maMdirano mahimA vadhyo che ! thoDAM varSo pUrve jenA vivAha thayA hoya evAM yuvaka ane yuvatI maMdiramAM jatAM-AvatAM parasparane thoDI vAra maLavAnuM Ayojana karatAM hoya che. Ama maMdirano mAnavI potAnI rIte upayoga karavA lAgyo che ane ethI ja ghaNI vAra ema lAge che ke mANasane Izvare bhale banAvyo paraMtu mANaseya Izvarane banAvavAmAM (banAvaTa karavAmAM) pAchuM vALIne joyuM nathI. upAsakonA cothA prakAramAM bhakti dvArA daMbha ane AnaMbarane poSanArA ane enuM pradarzana karanArA loko Ave che. anyane dekhADavA mATe emanI paramano sparza pa7 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C Jdh>= (loth ph bhakti hoya che. AthI vyavahArajagatamAM garIbo ke lAcAronuM bharapUra zoSaNa karanAra maMdiramAM jaIne kAkalUdIbharyA svare Izvarane kaheto hoya chuM ke mAre kazuM na joIe, mAruM to tuM ja eka AdhAra che." kiMmatI vastro paherIne ane alaMkArono ThaThAro karIne e maMdiramAM pravezatA hoya che ane tyAre emanI dRSTi Izvarane badale copAsa UbhelA lokone zodhatI hoya che. potAne koNa jue che enuM emane vizeSa mahattva hoya che. enI pAchaLa emano hetu potAnI dhArmikatAnI asarakAraka chApa UbhI karavAno hoya che. dharmakriyA karatI vakhate eka prakArano utsAha, umaMga ane ullAsa jarUrI che. jo kIrti, prasiddhi, dhana ke sanmAnanI AzAe tame dhArmika sthaLamAM ke dhArmika karmakAMDo dharAvatAM AyojanomAM prAverA karI, to tame khoTI dizAmAM tIra calAvo cho. tame ATalI badhI dharmakriyA karI che ane tamane mAna-sanmAna ke lAbha paNa maLatA nathI evuM jo vicAro to dharmakriyA phaLavatI thatI nathI. tamArA upavAsa gupta ke pA hovA joIe. potAnA upavAsanI vAta karIne ghaNI vyaktio bIjA loko pAsethI potAnI dhArmikatA mATeno lAgo ugharAve che. ghaNI vAra sAva nAma dharmane pati dharmasthAnamAM AvatI hoya che. eka prakAranA kaMTALA ane udAsInatA sAthe pravezanI hoya che. manamAM vicAratI hoya che ke upavAsa karI-karIne thAkyo, paNa kazuMya phaLa maLyuM nathI. maMdiramAM jaI-jaIne bUTa ghasAI gayA, paNa Arthika sthiti sudharI nathI. lAkho maMtro japI-japIne beTho chuM, chatAM karacorInA kesamAMthI mukti maLatI nathI. A prakAranA bhAvathI janAra pote bhIMta bhUle che. AvI daMbhI AstikatA karatAM nAstiktA vadhu sArI. AnuM kAraNa e che ke jenAmAM saraLatA che e ja parama tattvanI samIpa rahI zake che. mANasa jeTalo saraLatAthI dUra sarake che eTalo e parama tattvathI aLago thato jAya che. ADaMbara eka AvaraNa race che ane te AvaraNa vyakti ane parama tattva vacce abhedya dIvAla sarje che. AvaraNanI avaLI gati evI che ke vyakti daMbhanuM eka AvaraNa oDhe eTale ene bIjAM aneka AvaraNo anivAryapaNe oDhavAM paDe che. ADaMbara ane Izvarane bAramo caMdramA che. mana bhojanamAM hoya ane hAthamAM maMjIrAM ane mukhamAM bhajanavANI hoya, tethI kazuM na vaLe. uMmaranA gAnamAM nAcatA-DolatA hoIe ke pachI kUdI-kUdIne cAmara DhoLatA hoIe ane mana duvRttionI |_ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIlAmAM nAcatuM hoya to te na cAle. pAMcamA prakAranI upAsanA mATe parama tattvanI pahelI zarata che ke kazuM adhUruM, adhakacaruM ke aLagA mane karavuM nahIM, je kaMI karavuM te anya saghaLuM vismarIne pUrNa samarpaNathI karavuM. AvA pUrNa samarpaNa mATe dRDha zraddhAnI AvazyakatA rahe che. AvI daDha IzvarazraddhA pAmavI muzkela che, paraMtu jo pUrNa evA Izvarane pAmavo hoya to pUrNa zraddhA vinA cAlavAnuM nathI. "gItAMjali'mAM kavivara ravIndranAtha TAgoranA eka kAvyanuM smaraNa karIe : 'mAruM mAthuM caraNarajamAM tava nIcuM namAvaje re. mAro garva badho AMsumAM nAtha, DubAvaje re ! muja jIvanamAM tuja icchAne pUrNa banAvaje re !' ahIM Izvara prati pUrNa samarpaNa che ane e samarpaNa ja hRdayane bhaktipUrNa banAve che. dharmatattva taraphathI AvI zraddhA AsAnIthI sAMpaDatI nathI. daDha zraddhA pAmavA mATe sAdhake ekasAthe be paDakAro jhIlavAnA hoya che. eka saMsAranA prabaLa AkarSaNano ane bIjo potAnI zraddhAno upahAsa karanArAono. sauprathama to saMsAranuM tIvra AkarSaNa ane saMsAramAM vadhu ne vadhu lIna rAkhe che ane pariNAme e vyakti emAM UMDe ne UMDe khUMpatI jAya che. A AkarSaNanI gamatI ane majabUta dIvAla bhedIne bahAra nIkaLavA mATe bhItarI sAhasa dAkhavavuM paDe. AvA AdhyAtmika sAhasanI chalAMga mAranAra ja paramanI pAse pahoMcI zake che, AthI ja jaina dharmanA sarvaprathama AgamagraMtha, "zrIAcArAMga sUtramAM kahyuM che : 'sadA viSayavAsanAmAM racyA-pacyo rahenAra manuSya dharmanA tattvane oLakhato nathI." ane e ja rIte 'praznavyAkaraNa" nAmanA AgamamAM kahyuM che ke 'viSayAsakta jIva A lokamAM vinAza prApta kare che ane paralokamAM paNa.' AvAM indriya-viSayonAM sAMsArika AkarSaNono sAdhako, bhakto ane mahAtmAoe kaI rIte tyAga karyo e abhyAsano ane AtmasAt karavAno viSaya che. emaNe lagAvelI AdhyAtmika chalAMga sahu koI sAdhakane preraka banI rahe paramano sparza pa9 paramanA upAsakane bIjo paDakAra jhIlavAno che potAnI AsapAsanA samAjanA upahAsano. AsapAsanA loko paramanA A sAdhakane oLakhI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 paramano sparza zakatA nathI, enI jIvanazailIne samajI zakatA nathI ane tethI tenI parama bhaktine 'bhagataveDA'mAM ke vicitra pravRttimAM khapAve che. mahAtmA gAMdhIjInI IzvarazraddhAno ke zrImad rAjacaMdranI mokSa-icchAno paNa upahAsa karanArA loko hatA ja ne ! A baMne paDakAro jhIlavA mATe kharI jarUra zraddhAnI che. A zraddhA eka AMtarabaLa ane sAthosAtha bhItarI utsAha paNa che. sAco zraddhALu saMkalpabaLathI sAdhanA karato hoya che. enI sAdhanA niSNANa nahIM paNa jIvaMta haze. emAM dhabakato utsAha haze. sAco zraddhALu cIlAcAlu AcaraNa nahIM kare, paraMtu e adhyAtma-dizAmAM daDhatAthI eka pachI eka AgaLa Daga bharato haze. Ama sAdhakamAM vaseluM zraddhAnuM teja ene A tamAma bAhya-AMtara paDakAronI vacce aDaga rAkhe che. Izvara enA upAsaka pAse AvI akhaMDa ane saMniSTha zraddhAnuM teja 5 mAge che. enA prakAzamAM ja sAdhakane parama tattvanuM darzana thaI zake che. AvI pUrNa zraddhAnuM teja pUrNa samarpaNathI jAge che. paramatattvanI mukhya mAgaNI ja saMpUrNa samarpaNanI che. e kahe che ke 'pUrNa samarpaNa hoya to ahIM Avo, kAraNa ke adhUrI zraddhA ke adhakacarI bhAvanAthI to kazuM nahIM maLe.' ahIM bhakta paramAtmAnI zodha AgaLa aTakato nathI, e paramAtmAmAM potAnI jAtane lIna karIne rahe che. Ama bhakti samarpaNa mAge che ane AvuM samarpaNa hoya, to ja paramAtmA prApta thAya che. A samaye sAdhakane samajAya che ke eno ahaMkAra mithyA hato, eno katRbhAva bhUlabharelo hato. sAdhaka potAnA ahaMkAra ane karta-bhAvanA nigaraNa sAthe pUrNa samarpaNabhAvathI parama tattvamAM ogaLI jAya che. vyaktinA jIvanamAM bIjAM ghaNAM kartavyo hoya che. eno artha e nathI ke Izvara tarapha pUrNa samarpaNa karIe eTale anya saghaLAM kartavyo bhUlI javAnAM. mAtApitAnI sevA karavI, garIbone sahAya karavI, bIjAne madadarUpa thavuM - e badhAM kartavyo eNe bajAvavAnAM hoya che, paraMtu enuM mukhya kartavya to parama pratyenuM pUrNa samarpaNa che. emAM udAsInatA ene paravaDe nahIM. AvuM pUrNa samarpaNa bhaktamAM e nAcI UThe evo AnaMda ane utsAha bharI de che. kavi prItama kahe che : Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'giradharalAla vinA ghaDIye na goThe, prItamanA svAmI mArA prANa-AdhAra !" A rIte 'giradharalAla vinA' saheje 'goThe' nahIM, saheje game nahIM evI paristhiti sarjAvI joIe. sAmAnya jIvanamAM priyatamane priyatamA vinA ke priyatamAne priyatama vinA goThatuM nathI. saheje gamatuM nathI. emane ekabIjA vinAnI pratyeka paLa akaLAvanArI lAge che, paraMtu e premamAM hetu, vAsanAne icchA hoya che, jyAre Izvara pratyenA premamAM rUpAMtara che. dunyavI premanI azuddhi ahIM nahIM hoya. dunyavI aham ahIM sohamAM palaTAI jaze. A rIte IzvaranI icchAne AdhIna thanAra virala prakAranAM sukha ane zAMti pAmaze. enA jIvanamAM eka prakAranI mastI jAgaze ane emAMthI abhayanA kAraNe muktapaNe UchaLato AnaMda pragaTaze. paramano sparza 61 ja c Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdhe (loth es 12 sarjana-visarjanano khela paramanA sparzanuM dhyeya nakkI karIne sAdhaka adhyAtma prati prathama pagaluM mAMDe che, tyAre svAbhAvika rIte ja te bhayabhIta bane che. potAnA saMsAravyavahAramAM eNe Dagale ne pagale bhayano anubhava karyo hoya che. are! tame khuda tamArA jIvanano vicAra karo, to khyAla Avaze ke vananA prAraMbhathI ja bhaya tamArI AsapAsa satata vIMTaLAto rahyo hoya che. ghaNA mAnavInI bhayayAtrA emanA pRthvI paranA prathama zvAsocchvAsathI prAraMbhAya che ane pRthvI parathI prayANa karavAnA samaya sudhI - aMtima zvAsocchavAsa sudhI cAle che. vaLI A bhayano koI eka ja cahero hoto nathI. enA gaNyA gaNAya nahIM teTalA caherA hoya che. koIne khoTuM karatAM, to koIne khoTuM karyA pachI bhaya lAge che. koIne mAya garIbIno no koIne bhaviSyamAM amIrI chInavAI nahIM jAya ne teno bhaya jhajhUme che. koIne DAyAbiTIsa thavAno bhaya hoya che to koIne komAmAM jatA rahIzuM to koNa sevA karaze teno bhaya hoya che. e Azcaryajanaka lAgaze, paNa hakIkatamAM mAnava-manane bhaya ati priya che. e bhayane satata paMpALato rahe che. bhayano vicAra jAge pachI ane nirmULa karavAne badale enuM poSaNa-saMvardhana karaze ane dhIre dhIre sAme cAlIne enI zaraNAgati svIkAraze. e saMpUrNa zaraNAgati evI hoya che ke kyAreka enI bhayajanita vartaNUka hAsyAspada paNa lAge, pacAsa varSanA mANasane bilADInI bIka lAge ane paMcAvana varSanI vyaktine liphTamAM jatAM Dara lAge to sATha varSanA vRddhane paNa gAmaDAnA pAdaranA pIpaLAnA vRkSa para 2Atre bhUta hovAno Dara lAge che. patnI, putro, saMpatti, icchAo, kAmanAo, vAsanAo - A badhAthI mAnavajIvana sarjAyeluM che, tyAre sApa kAMcaLI utAre, ema AvA saMsArI |_ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanane Thesa mAravI AsAna nathI. saMsAramAM mANase bhaviSya mATe svapnAM joyAM hoya che, siddhio meLavI hoya che ane AkAMkSAo sevI hoya che, paraMtu adhyAtmamArgamAM kyAM evI kazI prApti hoya che ? mAtra samarpaNa karavAnuM hoya che. saMsAramAM kartutvanA kendrasthAne vyakti svayaM hoya che, jyAre ahIM paramAtmA hoya che. saMsAramAM siddhiono garva dhAraNa karIne e saMsArI vyakti comera zAno-zaukatathI ghUmato hoya che. adhyAtmamAM evI siddhiono kazo mahimA hoto nathI. ahIM pradarzanano lezamAtra mahimA nathI. ahIM to darzanano mahimA hoya che. AthI saMsArI vyaktine saMsAramAMthI adhyAtmamAM pravezatAM khUba bhaya lAge che. enA A bhayamAM vRddhi karanArAM anya keTalAMka paribaLo paNa hoya che. sahuthI moTuM paribaLa to athAga parizramathI, aneka kAvAdAvAthI keTalAya udhamAta ane AyojanothI je bhavya imAratanI saMsAramAM racanA karI hoya che, e AkhIya imAratane TukaDeTukaDA karI nAkhavAnI hoya che ane e kAma bIjA koIe nahIM, paraMtu eNe svayaM karavAnuM hoya che. pote je je sarjana karyuM hoya, enuM eNe svayaM visarjana karavAnuM hoya paramano sparza 63 jarA kalpanA karo ke adhyAtma e kevuM sAhasa mAge che ! AtmA para je saMskAro paDyA hoya che, e varSothI jIvelA saMsAramagna jIvananA | hoya che. AthI e AvI saMsAramagnatAmAMthI saMsArabhagnatA tarapha ene javAnuM hoya che. citta Aja sudhI jenAthI prasanna-prasanna thaI jatuM hatuM eno ja sadaMtara tyAga karavAno rahe che. nAnI kAmanAo, tuccha khevanAo, tIvra kaSAyo ane pracaMDa mahattvAkAMkSAonuM manamAM sadaiva sevana ane punarAvartana karyuM hatuM. have e badhAMne dhakko mArIne jIvanamAMthI nikAla karavAno thAya che. Aja sudhI prAptinI tAlIma maLI hatI. temAM vaLI mAtra eka ja vastunI prAptithI vAtano aMta Avato nahoto, tethI jIvanamAM prAptionI vaNathaMbhI vaNajAra cAlatI rahI. sainika jema AgaLa ne AgaLa kUca kare, e rIte kyAreka suMdara strI pAmavAnI apekSA rAkhI, to kyAreka AlIzAna baMgalAnI prAptinI jhaMkhanA karI ke evI bIjItrIjI apekSAthI saMsArI vyakti paNa kUca kare che. hajI eka icchita cIja maLe ane eka paga jamIna para mukAya tyAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 paramano sparza to bIjo paga UMco thaIne navI cIjanI prApti mATe AgekUca karavA thanaganato hoya ! dhIre dhIre jIvananA saghaLA puruSArthanuM kendra prApti banI jAya che. joke saMsAramAM te potAnI siddhionuM svayaM ati gaurava kare che. enAM guNagAna gAya che, manamAM satata e siddhine valovato rahe che ane jagatanI ekeeka vyaktine enI jANa thAya evI khevanA rAkhe che; paraMtu A badhAno adhyAtmamAM kazoya mahimA nathI. saMsAramAMthI adhyAtmamArge javAnuM sAhasa karatI vakhate eka mahattvanuM kAma potAnI siddhione svahaste bhasmIbhUta karI nAkhavAnuM che. kAraNa have jIvanasamagranuM lakSya badalAya che. Aja sudhI yazaprAptinuM lakSya hatuM, te parivartana pAmIne paramAtmaprApti lakSya bane che. varSothI e ja rIte jIvatA hatA temAM have pheraphAra karavAno thAya che. jenuM jIvanamAM prabaLa zuM saMmohana anubhavyuM hatuM, tenA janmojanmanA saMskArone naSTa karavA ghaNA kaThina hoya che. emAMthI bahAra AvavuM te ja che adhyAtmanuM apratima sAhasa. vyakti jyAre paramano sparza pAmavA mATe prayatna kare che, tyAre jIvanano moha ane bhaviSyano bhaya baMne ene pAchA vaLavA mATe pokArI pokArIne sAda kare che. e kahe che ke "Aja sudhI je badhuM meLavyuM hatuM, te adhyAtmamAM sAva ogaLI jaze, pachI tame e siddhi, sanmAna, samAraMbha, mojamastI, bhoga ane sukha-sagavaDa vagara jIvI zakazo kharA? saMsAramAM hatA tyAre AmAMthI eka paNa bAbata na maLe to keTalA badhA akaLAI jatA hatA ! moja mastI karavAnuM mana thAya ane koI mitrano sAtha na maLe tyAre keTalA badhA vyathita thaI jatA hatA ! haMmezAM eNrakanDizanamAM rahetA hatA ane ekAda vAra grISma RtumAM gAmaDAmAM bapora gALavAnI AvI, tyAre keTaluM badhuM asukha thayuM hatuM ! Ama saMsAramAM pratikULa lAgelI mAtra koI eka ja bAbata nahIM, paNa badhI ja pratikULatAo ekasAthe adhyAtmamArge sahevAnI Avaze, te tame sahana karI zakazo kharA?' jJAtane to e barAbara oLakhe che, enA sukha ane duHkhanI ene jANa che, enA lAbha ane nukasAnano ene aMdAja che, A saghaLI dunyavI bAbato je suvidhA ke asuvidhA Ape che enI pUrNa jANakArI che, paraMtu AvA divasa jevI UjaLI paricitatAmAMthI aMdhAragherI aparicitatA tarapha javuM e koI nAnIsUnI bAbata nathI. ApaNe jANItA mArge javA rAjI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoIe chIe. ajANI jagyAe jaIe tyAre eka prakAranI "eNnjhAiTI' hoya che. jIvanamAM to saMgAthe sAthIo hatA, paNa have adhyAtmanA jagatamAM koI sAthI ke saMgAthI vinA ekalA cAlavAnuM hoya che, koI suvidhAo sAcavanAruM sAthe na hoya, koI hukama upADanAruM hAjara na hoya ane tethI manamAM aparicitatAno bhaya sadA vaselo hoya che. adhyAtmane mArge cAlanAre AvA bhayane oLaMgavAno hoya che, kAraNa ke jIvanabhara ApaNe je rIte rahyA hoIe chIe, e rIte TevAI gayA hoIe chIe tethI kaMIka alaga rIte have cAlavAnuM thAya che. zahera badalatI vakhate ke ghara badalatI vakhate vyaktine thAya evI ciMtA adhyAtmasAdhakane paNa thatI hoya che. jema phleTa choDIne baMgalAmAM jatI hoya topaNa vyakti manamAM vicAre che ke tyAM paDozIo kevA haze ane salAmatI keTalI majabUta haze tema jagatanI paricita, surakSita sthiti choDIne adhyAtmamAM jatI sAdhaka vyakti asurakSitatA vagere bAbate vicAra karato thAya che. paricita parivezane choDIne e aparicita dizAmAM paga mAMDe che. ene dariyAnA dunyavI kinArAnI pUrI pahecAna che, paraMtu dunyavI dariyAnA sAmA cheDe AvelI adhyAtmanI dharatI kevI haze eno koI aMdAja nathI. pariNAme sAdhaka vyakti nA manamAM kyAreka dahezata UbhI thAya che, to kyAreka bhaya jAge che. bhautika jagatane to narI AMkhe nIrakhyuM che, paraMtu adhyAtmajagatanI koI oLakha nathI. emAM AvanArA avarodho ke thanArA anubhavano koI khyAla nathI, adhyAtmanI e duniyA kevI haze ? enA vize koI pramANabhUta rIte kahI paNa zakatuM nathI. basa ! dariyAnA A kinArethI jhaMpalAvavAnuM che. keTaluM taryA pachI sAmo kinAro Avaze enI paNa mAhitI nathI. vaLI manamAM vicAre che ke A vyavahArajIvanamAM je kaMI meLavyuM, te jovA-jANavA ane bhogavavA maLyuM che, paraMtu adhyAtmajIvanamAM to zuM maLaze ? kyAre maLaze ? maLaze kharuM ? e bAbate koI geranTI hotI nathI. emAM skUla dRSTinI koI prApti hotI nathI ke evI koI vastu ke siddhi hAthavagI ke pratyakSa thatI nathI. basa, mAtra jhaMpalAvavAnuM hoya che. koI aMdhAriyA kUvAnAM ATalAM badhAM bhayasthAnonI sAthosAtha eka bIjo bhaya paNa paramano sparza pAmavA janArane mAthe toLAto hoya che. bhautika jagatamAM e paricitonI vacce jIvana gALato hato. e mANasono paramano sparza 65 0 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUkhyo hato, ethI ja eka yA bIjAM kAraNo UbhAM karIne e enI AsapAsa mANaso ekatrita karato hato. oNphisamAM hoya topaNa thokabaMdha mANaso hoya ane kauTuMbika prasaMgoe paNa asaMkhya svajano hoya. kyAMka saMbaMdhanA tANAvANA gUMthAyA hoya to kyAMka mitratAnA ane mahobatanA taMtu racAyA hoya. are ! dhArmika utsavo kare topaNa moTI bhIDa ekaThI kare. lokonI ekaThI thayelI bhIDa e dhArmika utsavonI saphaLatAno mApadaMDa banatI hatI. Ama vyavahArajagatamAM badhe ja paricito ane aparicitonI bhIDamAM ApaNe rahIe chIe. Ane pariNAme AdhyAtmika sAdhanAmAM ekalA rahetAM akaLAI javAya che. ekAMta to eTaluM badhuM DarAmaNuM lAgatuM hoya che ke mANasa tarata ja potAnI AsapAsa mANasonI bhIDane bolAvI leto hoya che. koI na hoya to Telivijhana ke vIDiyo ke mobAila dvArA e potAnI 2 jAtane vyasta rAkhato hoya che. jyAre paramano sparza pAmavA mATe to sAva ekalA javuM paDe che, ekalA cAlavuM paDe che ane ekalA puruSArtha kheDavo paDe che. maMdiromAM ke dharmayAtrAomAM ghaNA sAthIono sAtha hovAthI ekAMtano koI bhaya hoto nathI, kiMtu paramano sparza karavA mATe "ekalA vIra' banIne bhItaranI yAtrA kheDavAnI hoya che. bhIDathI TevAyelA mAnavIne AvuM ekAMta bhayaprada lAge che. eNe enA AtmAnI khoja karavAnI hoya che, emAM enA sivAya bIjo koI upayogI bane tema hotuM nathI ane AthI enI A ekalAnI zodha ene mATe paDakAra bharI bane 66 paramano sparza RO Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 jIva Ama chetarAya che ! potAne mATe bahAnAM ane bIjAne mATe salAha - Avo abhigama dharAvatI vyaktio tamane Thera Thera jovA maLaze. vyaktigata azaktine chAvaravA mATe e bahAnAM ke kAraNonI paraMparA taiyAra rAkhe che ane pachI e kAraNa AgaLa dharIne potAnI maryAdA ke azaktine chupAve che. kAmacorI karanAra pAse bahAnAMono bhaMDAra bharelo hoya che. Aje e eka bahAnuM AgaLa dharaze ane kAle bIjuM. pachI samaya jatAM ene kAma apriya banI jaze ane bahAnAM priya thaI jaze. nokara judAM judAM bahAnAM batAvIne kAmacorI karato hoya che. eka divasa ene peTamAM du:khe che to bIjA divase enA dUranA sagAnuM hRdayaroganA humalAthI aNadhAryuM avasAna thAya che. trIje divase rastAmAM AvatAM enI bAikamAM paMkcara paDe che ane cothe divase ane ghara ekAeka mahemAna AvI jAya che. pAMcame divase najIkanA sagAnA lagnanuM kAraNa Ave che. AvAM bahAnAM banAvanAranuM mana dhIre dhIre judAM judAM bahAnAMo ja zodhavA lAge che. eno upayoga karIne e potAnA kAmane ke kartavyane dUrane dUra haDaselato rahe che. jo mAlika e nokarane kADhI mUke ane e bI jAya, topaNa enI e ja bahAnAM-patita cAlu rAkhe che. bahAnAMonI enI Adata chUTI zakatI nathI. keTalIya vyaktio samAjamAM evI maLe che ke jemaNe eka varSa paNa eka jagAe svAthI nokarI karI hotI nathI. ene nokarI badalatAM rahevuM paDe che. vaLI bahAnAM batAvanAra sAva garIbaDuM mukha karIne vAta karato hoya che ane dhIre dhIre eno cahero udAsa jovA maLe che, kAraNa ke enA citta para bahAnAMonI jALa chavAyelI hoya che. nokara potAnA mAlika AgaLa jevAM bahAnAM batAve che, evAM ja bahAnAM oNphisano adhikArI paNa potAnA uparI adhikArIne batAvato |03|dh>= (loltah @ Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 paramano sparza hoya che ane e ja rIte sAdhaka Izvarane batAvato hoya che. ene sAdhaka hovAno DoLa karavo che, paraMtu sAdhanAnA vikaTa mArge javAnuM enAmAM sAhasa hotuM nathI. pariNAme e pote sAdhanA karI zakato nathI. ene mATe evuM bahAnuM AgaLa dhare che ke Aje kyAM koI jagAe sAcI upAsanA cAle che ? badhe ja ADaMbara, dekhAdekhI ane spardhA che, Ave samaye sarakhI sAdhanA thAya kyAMthI ? koI sAdhanA na karI zakavAnA kAraNa rUpe jIvananI javAbadArIonI yAdI AgaLa dhare che to koI vartamAna samayanI kAmanI vyastatAne kAraNa rUpe darzAve che. sAmAnya mAnavIne bahAnAM jeTaluM nukasAna karatAM nathI, ethI vadhu nukasAna sAdhakane kare che. sAdhaka AvAM bahAnAMono upayoga karIne bIjAne chetare che, paNa sAthosAtha potAnI jAtane paNa chetare che. AvI AtmavaMcanA enI sAdhanAne mATe AtmaghAtaka banI rahe che. AnuM kAraNa e che ke AvuM bahAnuM banAvatI vakhate sAdhakano ahaMkAra ane ADo Ave che ane te zabdo dvArA pragaTa thato hoya che. Ama potAnI maryAdAne DhAMkavA mATe e ADaMbara ane ahaMkAra baMneno te Azaro le che. bIjI bAju enI AtmadarzananI prakriyA taddana thaMbhI jatI hoya che. potAnI jAtane jovAne badale potAnAM bahAnAMonA bacAva mATe e jhajhUmato hoya che. zrImad rAjacaMdranA jIvanamAM eka mArmika prasaMga maLe che. teo jhaveracaMda zeTha nAmanI vyaktinA gharanA ghera meDA para upadeza ApatA hatA. zrImano AdhyAtmika upadeza sAMbhaLIne sabhAmAM beThelA prAgajIbhAI jeThAbhAI nAmanA mahAnubhAve kahyuM, "sAheba, bhakti to ghaNI karavI che, paNa bhagavAne peTa ApyuM che ane e peTa bhojana mAge che. mATe enI ciMtA hovAthI karIe zuM ?" - zrImad rAjacaMdra emanI lAkSaNika Dhabe kahyuM, "kaho, tamArA peTane ame javAba daIe to ?" ane pachI prAgajIbhAInA bhojananI saghaLI vyavasthA karatA hoya tema zrImad rAjacaMdra yajamAna jhaveracaMda zeThane kahyuM, "juo, tame je bhojana karatA ho te prAgajIbhAIne be vakhata Apajo. teo upAzrayanA meDA para besIne nirAMte bhakti kare. paNa zarata eTalI ke nIcethI koIno varaghoDo jato hoya ke strIo gIta gAtI jatI hoya to bahAra jovA javuM nahIM, Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAranI vAto karavI nahIM. koI bhakti karavA Ave to bhale Ave, paNa e sivAya bIjI koI vAta karavI ke sAMbhaLavI nahIM." zrImad rAjacaMdra karelI vyavasthAnI ane zaratanI vAta sAMbhaLIne prAgajIbhAI to akaLAI gayA ane bolyA, "oha, ame A pramANe rahI zakIe nahIM." tyAre zrImad rAjacaMdra kahyuM, "jIvane bhakti karavI nathI eTale peTanI ciMtA AgaLa dhare che. bhakti karatAM koI bhUkhe marI gayuM ? jIva Ama chetarAya che." bhakta kavio ke samartha puruSoe kyAreya bahAnAMno Azaro lIdho nathI, kAraNa ke satyanA kaMTakachAyA patha para cAlavAnI emanI pUrNa taiyArI hoya che. jeo satyane mArge cAle che, temane kyAreya bahAnAMnI jarUra paDatI nathI. jeo asatyanA mArge cAle che, emane Dagale ne pagale bahAnAMnI jarUra paDe che. A bahAnAMo sAthe eka bIjI vAta paNa saMkaLAyelI che ane te che batAvelAM bahAnAne jALavavAnI pravRtti. eka vAra eka bahAnuM batAvyuM, pachI ene jALavI rAkhavuM paDe che. potAnI patnInI gaMbhIra bImArInuM kAraNa batAvIne koI adhikArI kAma para na jAya to e pachI patnInI 'banAvaTI' bImArI thoDA divasa cAlu rAkhavI paDe che. bImArInuM kAraNa batAvyA pachI e sAMje patnI sAthe bahAra pharavA nIkaLI zakato nathI. bahAnAMo eka evI jALa race che ke jemAM bahAnAM banAvanArA ja khuda phasAya che. bahAnAM banAvavA mATe e satata becena raheto hoya che. dhIre dhIre lokone enI pokaLatA samajAtAM enA parathI emano vizvAsa UThI jato hoya che. sAdhanA karavI hoya to koI bAbata tene aTakAvI zakatI nathI. Ane mATe jAgRta thaIne daDha saMkalpa karavAnI AvazyakatA hoya che. tame vicAra karo ke sAdhanAnA abhAve atyAra sudhI kevuM jIvana vitAvyuM ? AtmAnI sahejeya oLakha thaI nahIM, paramanA sparzanI anubhUtinuM eka paNa kiraNa paNa lAdhyuM nahIM. mAtra potAnA praznonA vicAramAM ja gUMthAyelA rahyA. enI ciMtAnA boja heThaLa jIvatA rahyA ane manathI thAkelA, tanathI vyAdhigrasta ane arthahIna jIvanathI parezAna thatA rahyA. mAnavI pAse ciMtA sarjavAnI prabaLa ane AzcaryakAraka zakti che. e hoya te bAbatonI ciMtA kare che, ane enI sAthosAtha keTalIye paramano sparza 69 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 paramano sparza dhAraNAo, kalpanAo ane aTakaLone kAraNe ciMtA UbhI karato hoya che. tame ja vicAra karo ke tame daza varSanA bALaka hatA tyAre keTalI ciMtA karatA hatA, pacIsa varSanA yuvAna thayA tyAre keTalI ciMtA karatA hatA, pacAsa varSe enAthIya vadhAre ciMtA karatA hatA ane paMcotera eMsInI uMmare to ciMtA e ja jIvana banI jAya che, pachI e ciMtA svAthyane lagatI hoya, saMtAnane lagatI hoya ke gharamAM cAlatA kaMkAsane lagatI hoya. sAmAnya mAnavInuM jIvana joIe to ema lAge ke A ciMtA jIvanabhara mANasano pIcho choDatI nathI; eTaluM ja nahIM, paNa uMmara vadhe, tema ciMtAono boja paNa vadhe che. bagIcAne bAMkaDe beThelA koI vRddhane pUchajo to e emanA jIvananI pArAvAra ciMtAonI vAta karaze, kAraNa eTaluM ja ke eNe cittane paramamAM parovavAne badale ciMtAomAM parovyuM che. koI vyaktinA jIvanano vicAra karo : e bALaka hato tyAre keTalA AnaMdamAM hato ane eNe jyAre jagatanI vidAya lIdhI tyAre e keTalo badho ciMtAgrasta hato ! moTA bhAganI vyaktio emanA jIvanamAM potAnI ciMtAnA kinArA para jIve che. emane sAmo kinAro dekhAto nathI. keTalIka vyaktio ema kahe che ke tamArI gRhasthInI, nokarInI, bALakonA saMskAra aMgenI saghaLI ciMtA Izvarane samarpa do. A paNa yogya nathI. ciMtAne dUra karavAno puruSArtha karo ane te Izvarane sAthe rAkhIne karo ema kahevuM joIe. puruSArtha vinA kazuM zakya banatuM nathI. Izvara paNa nasIbavAdI karatAM puruSArthI para vadhu sneha rAkhe che. e sAcuM ke puruSArtha karatI vakhate Izvara pratye UMDI zraddhA hovI joIe, jethI jIvanamAM AvatI pratikULatAone yogya rUpe samajI zakAya. jo Avo puruSArtha na kare to e eka judo rasto apanAvI le che. potAnI ciMtAnA kAraNa mATe koI jyotiSanuM zaraNuM leze ane e jyotiSI ene kaheze ke AnuM mukhya kAraNa to enA grahonI sthiti che. zaninA grahanI panotI che ane rAhunI vakradRSTi che. Ama pratikULatA samaye makkama puruSArtha karavAne badale e jyotiSano Azaro laIne jIvaze ane pachI kaMI paNa aghaTita thaze to emAM potAno pramAda, ALasa ke avaLI matine kAraNa mAnavAne badale e zaninI panotI para saghaLo doSa DhoLI deze. dhIre dhIre enI mAnasikatA ja evI thaI jaze ke jIvanamAM AvatI pratyeka muzkelIne e zaninI panotI sAthe sAMkaLI leze. mAnavI caMdranI dharatI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para Utaryo che ane have tyAM vasavATa karavAnuM vicAre che, tyAre caMdranA grahanI durita asaranI vAta kevI lAge che ! koI potAnI ciMtA ane muzkelIonA kAraNane mATe eka sIdho uttara ApI deze ane te e ke A to pUrvajanmanAM phaLa maLI rahyAM che. pUrvajanmamAM karelAM duSkRtyone kAraNe A janmamAM muzkelIo Ave che. tame sAruM, umadA, utkRSTa ane udAharaNIya jIvana jIvo cho. tethI tamArA jIvanamAM koI muzkelI na Ave tevuM nathI. je koI muzkelI Ave che, niSphaLatA maLe che e badhuM pAchalA bhavamAM karelAM pAponuM phaLa che tema mAnavuM yathArtha nathI. mANasa zakya na hoya evI phALa bhare, gajuM na hoya evuM kAma hAtha para le ane pachI niSphaLatA maLe eTale doSano saghaLo Topalo aMtarAyakarma para DhoLI de e kevuM ? potAnA svAsthya tarapha kti bedarakAra rahetI hoya, aauSTika ane hAnikAraka bhojana letI hoya, vAnagIo joIne enI lolupa svAdavRttine ati saMtuSTa karatI hoya ane pachI e bImAra paDe eTale kaheze ke A to vedanIya karmano udaya thayo che. pote jAte khADo khoduM ane emAM paDe tyAre anya para AkSepa kare ! AvI ja rIte judAM judAM karmanA udayanI vAta karIe chIe ane ema karIne potAnA doSano Topalo karmane mAthe mUkI daIe chIe. vaLI, AvI vAta karatI vakhate vyakti atyaMta dhArmika hovAno dekhAva karatI hoya che. hakIkatamAM dharma e to evI kalA che ke je vyaktine sukha ane duHkhanI pele pAra AvelI prasannatAmAM rAkhe che. R) | b6]ah? (loltBh @ Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 | 72 paramano sparza 14 ApaNuM avinAzI cidAkAza saMta suradAsanI eka vAta taddana virodhI lAge che ! evI kathA maLe che ke eka vAra prajJAcala (baMdha) saMta suradAsa kUvAmAM paDI gayA hatA, tyAre svayaM bhagavAna zrIkRSNe hAtha jhAlIne emane UMDA kUvAmAMthI bahAra kADhyA hatA. e pachI potAno hAtha choDIne jatA zrIkRSNane suradAsa kahe che : "tame bhale mAro hAya choDI do, paNa mArA mAM to tame kaMda cho." bIjI bAju AvA parama prabhubhakta suradAsa "mo sama kauna kuTila khala kAmI' ema paNa kahe che. eka bAju IzvaraprAptinuM saMkalpabaddha teja hoya ane bIjI bAju potAnI jAtane ATalI badhI nimna kahevI, e bane kema ? hakIkatamAM saMta suradAsa ke anya bhakto potAnA doSo, skhalano ane nirbaLatAonuM varNana kare che, tyAre enI pAchaLa emano Izvara pratyeno namrAtinamra bhAva hoya che. IzvaranA guNasamRddha vyaktitvanA prakAzamAM e svayaMne nihALatA hoya che. mahAtmA gAMdhIjIe emane vize paNa saMta suradAsanI A paMkti TAMkI che, tenI pAchaLa IzvaranA bhaktanI potAnA nAnAmAM nAnA doSane virATa rUpe jovAnI dRSTi che. Aje vyakti enI oLakha mATe oLakhapatra (AiDenTiTI kArDa) rAkhuM chuM, videza pravAsane mATe sAthe pAsaporTa rAkhe che, paraMtu sAdhakane eka AgavI oLakha paramano sparza Ape che. A sparzanA anubhave sAdhakanuM parivartana eTaluM dhIre dhIre, zAMtaparNa ane pUrNa zo thatuM hoya che ke svayaM ene potAnA satata palaTAtA svarUpano khyAla Avato nathI. enI bhItaramAM paramanA sparze zAMta krAMti sarjAtI hoya che. narakanI yAtanAnAM DarAmaNAM ane pApanAM ati kaDavAM phaLanAM varNano sAMbhaLIne, niyatinI AsamAnI sulatAnI sarjatI citravicitra lIlA tathA sAmAnya bhUla, pApa ke kSatinI asAmAnya AkarI IzvarIya sajAnAM varNano |_ Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLIne Izvara jANe koI kaDaka ane cit niSThura nyAyAdhIza hoya evuM mAnI besIe chIe. mRtyunI bhayAnakatA sAthe eno meLa besADI daIe chIe ane saMsAranI nazvaratA ane bhaMguratA darzAvIne paramAtmAnI nityatA darzAvavAno prayatna karIe chIe. AmAM bhayaprerita bhAgeDuvRtti (escapism) hoya che. saMsArane nAzavaMta jANIne emAMthI palAyana pAmavAnI DarAmaNI vRtti hoya che, paraMtu hakIkata to e che ke parama tamArA hRdayane eno komaLa sparza karAvavA mATe ati Atura hoya che. parama enA be hAtha pahoLA karIne tamane AliMgana ApavA cAhe che. kAraNa ke enI STi apAra karaNAthI paripUrNa che. je samagra vizva para karNA varasAve tene tamArA para paNa asIma karuNA hoya te svAbhAvika che. ene mAtra mitra ke snehI pratye ja prema hoya che, tevuM nathI. enI karuNA anukULa paricitomAM ja sImita nathI hotI, enI karuNA to mAnavI, prANI ane prakRti sahu koI 52, arthAt, samagra samaSTi pratye vahetI hoya che. bhagavAna mahAvIra para emanA sADA bAra varSanA sAdhanAkALamAM keTalI badhI Apattiono ekadhAro varasAda varasyo hato. govALiyAoe emanA kAnamAM kASTazaLa bhoMkyAM hatAM, to phulapANi pakSa, kaTapUtanA dhRtarIne saMgamadeve emanA para upasargo varasAvyA hatA. rA pradeza ane anArya pradezamAM hiMsaka mAnavIoe emanA para krUratA AcarI hatI ane tema chatAM yogI mahAvIranI kA sarvatra ekasamAna pravartatI rahI. ethIya vizeSa cha-cha mahinA sudhI jene kAraNe mahAvIrane bhikSAnta vagara rahevuM paDyuM evA saMgamadeve jyAre kSamA mAgI, tyAre emanA caherAnI eka paNa rekhA badalAI nahIM. mAtra emanI AMkhanA cheDe be AMsa e mATe AvyAM ke mAruM kAraNe A saMgamadeve keTakeTalAM karma bAMdhyAM! AvI ja karuNAmayI dRSTi zrIkRSNamAM pArAvAra premanA rUpe ane zrIrAmamAM snehanA sAmrAjya rUpe jovA maLe che. Ama hradayamAM paramano sparza ke Izvarano anubhava thAya, to ApoApa parivartana Ave che ane A parivartana e yu Tarna' jevuM hoya che. atyAra sudhI bahAranI duniyAmAM paribhramaNa karanArI najara AMtara-ramaNa ane AMtaradarzana karavA lAge che. Izvarane tamArA doSane badale tamArA guNa sAthe ane AMtaravikAsa sAthe vadhu nisabata hoya che. AnuM kAraNa e ke saMsAranA AkarSaNanA PS6]dhO ||olth @ Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke bhautika lAlasAnA varSothI vaLagelA doSa to paramano sparza thatAM ja ogaLI jAya che. bhagavAna buddha, bhagavAna mahAvIra ke zrIrAmanA aMtaramAM vadhAmaNAM thatAM ja sAdhakanA hRdayamAMthI sUryanA prakhara tApathI tatkaNa UDI jatAM jhAkaLabiMdunI jema vAsanA, vikAra ke dUSitatA adRzya thaI jAya 74 paramano sparza mAnavI ane sAdhaka vacce bhinnatA hoya che. mAnavI pAse koI mArga hoto nathI, jyAre sAdhaka pAse eka siddha thayelo spaSTa mArga hoya che. mAnavI koI paNa dizAmAM niruddeze bhramaNa karato hoya che, jyAre sAdhaka eka nizcita dizAmAM ane nizcita mArga para daDha pagalAM bharato hoya che. IzvaranI najara sAdhakanA guNo para TharelI hoya che. e enA saduaMzone ujAgara karIne bhAvonI bhavyatA ane divyatA jagAve che. mAnavajIvananI vicitra gati evI che ke mAnavI jyAM hovo joIe, tyAM hoto nathI. je mArga para eNe gati karavI joIe, tenA para cAlato nathI. e koI sAva judA ke avaLA raste doDato hoya che. Ave samaye Izvara ene sAcA mArge vALe che ane AgaLa dhapAve che. sAdhakanA hRdayamAM A prakriyA satata cAlatI hoya che ane tethI ja e parama ke paramAtmA ApaNane ApaNA aMtaranI AdhyAtmika amIrAtanI oLakha ApIne e mArge cAlavA protsAhita kare che, paNa e mArgamAM ja ApaNe mukAma karIe tema icchato nathI. ApaNe vacamAM kyAMka rahI paDavAnuM nathI. kiMtu e mArge AgekUca karIne dhyeya hAMsala karavAnuM rahe che. paramAtmA pAse tamAro bAyoDeTA ke tamAruM vijhiTiMga kArDa ke phesabuka ekAunTa nathI. ene tamArA dhana, vaibhava, pada ke pratiSThA kazuM jANavAnI jarUra nathI ne e mATe ene phurasadeya nathI. enI dRSTi to tamArI AMtara guNasamRddhi khIlavavA para hoya che, AthI ja e ahaM brahmAsmi'no ghoSa kare che. khuda bhagavAna mahAvIrasvAmI kahe che ke "mane anusaravAthI mukti nahIM maLe, paNa dharmanA mArgane anusaravAthI mukti maLaze. ahIM bAhya rUpano koI mahimA nathI ke bAhya rUpanI koI pUjA nathI. ahIM to eTalI ja vAta che ke je mArge cAlIne Urdhvagamana sadhAyuM hoya tene vaLagIne ApaNe AgaLa cAlIe. ApaNo dAnavI aMza choDatA jaIe ane daivI aMzane vikasAvatA jaIe. ApaNe paramanA mArge AgaLa cAlatA rahIe ne nirbaLatAne vaza na thaIe. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka dharmo IzvaranAM vacano 52 bhAre jhoka mUke che. e dharmo kahe che ke tame prabhunAM vacanone sAMbhaLo, jyAre bhAratIya saMskRtinA dharmo prabhuvANInI sAthosAtha prabhukAryane savizeSa anusare che. mukAma nahIM, mArgano mahimA che, sAco sAdhanApaya to AMtarajagatamAM che. ApaNe AtmAnI keDIe ja cAlavAnuM ane paramanA sparza mATe mathatA rahevAnuM che. jema jema paramano sparza thaze, tema tema jIvananI paristhiti palaTAtI jaze. puSpanI pAMdaDIo khIle ema aMtaHkaraNa khIlavA lAgaze. eka pachI eka baMdha pAMkhaDIo khUlatI jAya, ema AtmA paranAM AvaraNa eka pachI eka khasatAM jaze ane sAdhanAno mArga guNonI prAptino mArga banaze. kuMDalinInuM cakrabhedana paNa AvI ja AdhyAtmika pragatinI vAta kare che. prathama veda RgvedanA pAMcamA adhyAyamAM kahyuM che, 'svasti panthAmanuvarema / ' (Rgveda, 5-51-15) Ano artha e che ke he Izvara, tuM amAruM jIvana evI rIte ghaDaje ke ame kalyANanA mArge cAlIe.' mAnavIne bahirmukhatA saviropa AkarSe che. enA prabaLa AkarSaNamAMthI mukta thaIne eNe aMtarmukha thavAnuM che. vedAMta saMbaMdhI graMthomAM 'zrIyogavaziSTa mahArAmAyaNa' graMtha ati agrasthAne che. tattvajijJAsuone pathadarzaka banI rahe evA A graMthamAM rAmanA ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karavA mATe vaziSThe Apelo upadeza maLe che. enA chaThThA prakaraNanA 106mAM sarcamAM viziSTamuni rAmane kahe che : "je bahirmukha thatAM jagatanI sattA pratItimAM Ave che ane aMtarmukha thatAM jagatanI sattAno laya thaI jAya che tema ja je potAnA anubhava rUpe potAnI aMdara ja raheluM che. te cidAkAza chuM ema tame samajo." (5.3, (9), sarga-107,1462) ahIM cidAkArAno mahimA gAyo che, je avinAzI che ane cittamAM sarvatra vyApta che. ApaNe ApaNA cidAkAzano vicAra karyo che kharo? R) paramano sparza 75 3000 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama teje tuM laI jA, 76 paramano sparza jeno prabhAva anubhavAto hoya ke anubhavavAno hoya, tenA para sAme cAlIne prabhAva pADavA jAo, to zuM thAya ? ghaNA sAdhako Izvara para prabhAva pADavA mATe daMbha, prasiddhi ADaMbara ke kRtrimatAno sahAro letA hoya che. Ama to eka upavAsa karavAno hoya, paraMtu anyathI caDiyAtA puravAra thavA mATe ekasAthe traNa upavAsa kare che. zrAvaNa mahinAmAM lIdhelAM vratanI unnata bhAvanAo anubhavavAne badale potAnA vratapAlananI prasiddhino pracAra hoya che. manamAM ardhA kalAka mALA gaNavAno vicAra karyo hoya, paraMtu bAjumAM mALA gaNanAra karatAM vadhu caDiyAtA puravAra thavA mATe bIjo ardho kalAka kheMcI kADhe che. potAnI bhaktino prabhAva pADavA mATe e saraLatA, sAhajikatA ane pAradarzakatAne tilAMjali ApIne zuSkatA, aham ane ADaMbarathI upAsanA kare che. kyAreka bhaktinI sAthe teno hetu sva-prazaMsAno hoya che. potAnI bhaktinI sarvatra prazaMsA thAya e mATe prasiddhibharyA Ayojano kare che. ATha divasanA upavAsanuM aThThAI tapa karIne e rokaDa bheTa, cAMllo ke giphTa le che ! upavAsanI ujavaNI umadA vAnagIthI yukta bhavya bhojana samAraMbhathI kare che ! emAM tapanA tyAgane badale lagnasamAraMbhano doradamAma jovA maLe che. AmAM chUpI rIte rAga pravezI jAya che ane tyAga ke aparigrahane badale parigraha ane pradarzana prAdhAnya bhogavavA lAge che. pradarzana ane prabhAvanA vacceno sUkSma bheda samajavA jevo che. dharma prazaMsA, prasiddhi, AtmazlAghA ke pradarzana mATe nahIM; paNa dharmabhAvanAnI prabhAvanA mATe che. Ama dharmakriyAno hetu zuddha hovo joIe ane sAdhake svabhAva ane prabhAva vacceno bheda tAravavo joIe. sAhajikatA e aMtaramAMthI saraLa gatie vahetuM jharaNuM che. prabhAva ke pradarzana e anyanI AMkhone AMjI devAno prayAsa hoya che. ardhA kalAka vadhu mALA gaNIne Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke be upavAsa vadhu karIne anya para prabhAva pADavAnI yukti-prayukti yogya nathI. enuM kAraNa e che ke bhakti ane yuktine sAta bhavanuM ADavera che. pariNAme khoTA dhyeya sAthe thayelI bhakti artha puravAra thAya che. paramanI bhaktimAM potAnI spRhA, icchA ke prazaMsAno bhAva hoya, to e bhakti nirvyAja ane niHspRha bhakti rahetI nathI, kiMtu aham ke AsaktithI karelI dareka yAcanA banI jAya che. Izvara pratyenI bhakti to bALakaya jevI nirdoSa, niSpApa ane sAhajika hovI joIe. bALakanA hRdaya para ADaMbaranAM koI AvaraNo hotAM nathI. enI vAtamAM koI yuktiprayukti ke prapaMca hotAM nathI ke lezamAtra DoLa ke dekhAva hoto nathI. sAco bhakta e nikhAlasa, pAradarzaka ane saMvedanazIla bALahRdaya dharAvato hoya che. jo bhaktinA samaye hRdayamAM bIjI icchA ke Arata vasatI hoya to paramano sparza kyAMthI thAya ? paramane pAmavAnI Arata hoya ane enI pAchaLa rAtadivasanI laganI hoya to e sAMpaDe che. vyakti potAnA dunyavI premamAM paNa keTalI badhI tIvratA, utsAha ane taravarATa dharAvatI hoya che ! jIvanamAM prema thatAM ja enA jIvana samagranuM kendra badalAI jAya che. enA jIvanamAM eka prakArano utsAha jAge che. enA manamAM avanavA vicAro udabhave che. priyatamAne pAmavA ke prasanna karavA mATe e ahIM-tahIM doDadhAma kare che. cittamAM keTalIya bhAvanAo ane svapno jAge che ane te vyakti praNayanA AkAzamAM tIvra varga yana kare che. jo dunyavI premanI A sthiti hoya, to bhaktanA premanI kevI dazA hoya ! enA jIvanamAM bhaktithI navo AnaMda jAge che. dathamAM sava pedA thAya che. sthULatA, bhaMguratA ane zutA parakhAI jatAM, te tyane e divyatA tarapha gati Adare che. ane tethI eno A prema paramanI upAsanAmAM ene rAtidavasa DubADI de che. mAtra taphAvata eTalo ke dunyavI premamAM mAgaNI hatI, izvarIya premamAM mAtra lAgaNI hoya che. dunyavI premamAM siddhi hatI, parama sAthenA premamAM magnatA hoya che. dunyavI prema sakAma ane vAsanAgrasta hato, parama pratyeno prema niSkAma ane icchAmukta hoya che ane tethI ja dunyavI premamAM vRtti, lAgaNI ane icchAonA jhaMjhAvAto Ave che, jyAre parama tattva sAthenA premamAM gahana zAMti ane parama sukhano anubhava thAya che. dunyavI premamAM sUkSma rUpe ahaMkAra ane 66]dh>= [[lth so0 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhipatya hoya che. parama sAthenA premamAM zraddhA ane samarpaNa hoya che. AthI satya sAMIbAbAe kahyuM che, "ahaMkAra khajUranA vRkSa jevo che, je havA vahetI hoya tyAre haMmezAM UMco rahe che, paraMtu jo havAno jozabhera susavATo Ave to eka ja susavATAmAM e vRkSa tUTIne jamIna para paDe tema paDI jAya che, jyAre Izvara pratyenA samarpaNanI bhUmi ghAsa jevI che, je game teTalAM tophAno Ave, topaNa enAthI prabhAvita thatI nathI." paramatattva haMmezAM saraLatA, spaSTatA ane prAmANikatAne poMkhe che, ene pAmavAnI tIvratA hoya ane pAmI zakatA na ho to ene mATe ArjavabharI vANIthI prArthanA karo. e tamane maLaze ane tamArA gaMtavyasthAna sudhI pahoMcADaze. Ane mATe samaya ane samarpaNa jarUrI che. ApaNe IzvaranA anubhavanI vAta karIe chIe, enI mUrtine vaMdana karIe chIe, enAM bhAvabharyA bhajana gAIe chIe; paraMtu kharekhara e Izvara sAthe ekAMtagoSThi mATe ApaNI pAse samaya che kharo ? ke pachI vyastatAnA bahAnA heThaLa mAtra enA bahArI svarUpa-rUpane praNAma karIne bhaktinI itizrI mAnIe chIe ? Izvara tamArI pAse samaya mAge che. karuNatA e che ke tamArI pAse khuda tamAre mATe paNa samaya nathI. jyAM potAnA zreya mATe samaya na hoya, tyAM paramanI prApti mATe samaya kyAMthI hoya ? kaThopaniSadamAM "AtmA', arthAt, paramatattvanI vAta kahI che ane e paramatattva konI samakSa potAnuM svarUpa pragaTa kare che te darzAvatAM kahevAyuM 78 paramano sparza nAyamAtmA pravacanena labhyo na medhayA na bahunA zrutena / yamevaiSa vRNute tena labhyaH tasyaiva AtmA vivRNute tanuM svAm / / A AtmA, pravacana karavAthI, sAMbhaLavAthI, buddhithI ke abhyAsathI prApta thato nathI, enAthI AtmasAkSAtkAra thato nathI. paraMtu jene AtmA pasaMda kare che, AtmA jenuM varaNa kare che, tene ja te maLe che. AtmA tenI samakSa potAnA svarUpane khulluM karI de che." ghaNI vyaktione paramatattva pAmavAnI adhIrAI hoya che. hakIkatamAM adhUrya e AdhyAtmika jIvanamAM aneka saMkaTo lAvanAruM ane niSphaLatAnuM moTuM kAraNa che. dardI jema Aje auSadha le ane bIje divase svastha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAnA vicAra kare, te ja rIte sAdhaka bhakti karavAnuM zarU kare ane be ja divasamAM IzvaraprApti thaze ema mAnavA lAge che. jo kazI prApti na thAya to te akaLAI UThe che, kAM to e paramanA sparzanI vAtano tyAga kare che athavA to bhaktimArgane tyajI de che. ApaNe Aja sudhI gharanA AMgaNAmAM ja haLavethI laTAra mAratA hoIe ane pachI ekAeka dasa kilomITara doDavAnuM zarU karI daIe to zuM thAya ? niSphaLatA ja maLe ane vadhArAmAM pagano duHkhAvo sAMpaDe. AthI parama pratye sAcA dilanA samarpaNa sAthe atyaMta vairyathI gati karavI joIe. IzvarasAdhanAmAM paNa dhIrajathI pragati karavI paDe che. saMtoe kyAreya sAdhanAmAM vairya gumAvyuM nathI. saMtoe kyAreya koI paNa siddhinI jhaDapI prAptinI khevanA rAkhI nathI. emaNe Izvarane koI samayamaryAdA bAMdhI ApI nathI kAraNa ke emanI pAse Izvarane mATe samaya ja samaya che. enI maryAdA AMkavAno artha zo ? AvA sAdhako ke saMto Izvarane kyAreya koI noTisa ApatA nathI ke, "have tuM mane tatkALa A prakAranI siddhi Apa. jo A siddhi mane ATalI samayAvadhimAM nahIM prApta thAya to huM tane choDI daIza." je sAdhaka Izvarane 'alTimeTama' Ape che, e sAdhaka nathI, paNa mAgaNa che ane evo bhAnabhUlelo mAgaNa che ke je sarvasva ApanArane 'alTimeTama' ApavA nIkaLyo che ! saMtoe to prabhu pAse prakAza mAgyo che. emaNe koI icchA rAkhI hoya to te sat, cit, AnaMdanI rAkhI che. emaNe Izvarane koI kAma soMpyuM hoya to eTaluM ja ke mArI bhaktimAM saheje bhaMga na thAya tevI kRpA satata varasAvato raheje. mArA jIvanamAM huM sadaiva satyadharmanuM pAlana karato rahuM evuM karaje. sAco bhakta e potAnA dehane sukha Ape, bhautika samRddhi maLe ke jagatane stabdha kare tevI camatkArika yA Azcaryajanaka siddhi mAgato nathI. AdhyAtmika jagatamAM bhautika mAgaNI e vyaktinI sAMsArika lAlasAnuM pratIka che. e saMsAramAM eTalo Asakta che ke IzvaranI bhakti karatI vakhate paNa e enI bhautika icchAonuM vismaraNa karI zakato nathI. A bhautika prAptimAM eka prakArano lobha samAyelo hoya che ane e lobhane kAraNe vyakti jIvanamAM lAlaca, pralobhana, parigraha jevAM keTalAMya paramano sparza 79 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 paramano sparza aniSTone sAme cAlIne nimaMtraNa Ape che. are ! sAco bhakta to bhautika rUpe Izvarane paNa mAgato nathI, paNa bhAvanA rUpe ene icche che. e ene bhAvathI pUje che. enI mUrtinI nahIM, enA guNonI upAsanA kare che ane ene AtmasAt karavA yatna kare che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA paTTaziSya guru gautamasvAmI bhagavAna mahAvIranI Atmika pUjA sAthe dehapUjA paNa karatA hatA. bhagavAna mahAvIre emanA jIvanakALa daramiyAna vAraMvAra potAnA paTTaziSya zrI gautamasvAmIne kahyuM ke 'nirAlaMba bana. AlaMbana mAtra tyajI de' paraMtu mahAvIra prabhu paranI mamatA ane anurAga dRSTi tyajI zakyA nahIM. pariNAme mahAtapasvI ane mahAjJAnI tema ja aneka labdhionA dhAraka guru gautamasvAmIne kevaLajJAnanI prApti thaI nahIM. emanI pAsethI bodha pAmanArI vyaktio che kevaLajJAna pAmI gaI, paNa temane kevaLajJAna na thayuM. bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadharomAMthI nava gaNadharoe kevaLajJAna pAmIne mokSaprApti karI hatI ane temanA sarvaprathama ziSya evA gautamasvAmIne kevaLajJAna prApta thayuM nahotuM. jyAM thoDI paNa rAgadRSTi hoya tyAM AtmazuddhinuM amRta pragaTe kaI rIte ? paraMtu jevo emano A moha cAlyo gayo ane jJAnadazA lAdhI, ane emano AtmA nirmaLa thayo ke turata teo kevaLajJAna pAmyA. A hakIkata darzAve che ke Izvara sAthe bhautika joDANanI bhAvanA paNa na hovI joIe, kAraNa ke bhautika rUpe rahevAnI bhAvanA paNa sUkSma rIte bhautika icchAne anusaratI hoya che. bhaktane ema lAge ke bhagavAnane huM joyA ja karuM. emane joIne mArI AMkho ThAruM, mArA cittane prasanna rAkhuM, mArA karNamAM haMmezAM emanI vANI guMjyA kare. dhIre dhIre A icchAo rAgadazAnuM svarUpa le che ane enA pariNAme bhaktano Atmika puruSArtha kvacit thoDoka maMda paDe che. koI aihika ke daihika icchA ene pakaDI le che ane pachI e icchAnA saMtoSa khAtara bhagavAnanA bhautika rUpanI satata upAsanA kare che, paraMtu kharekhara to eNe prabhunI pAse rahevAne badale prabhumAM lIna thavAnI bhAvanA keLavavI joIe ane samaya jatAM potAnA jIvanamAM e bhAvo pragaTAvavA joIe. vartamAna samayamAM prabhubhaktinuM eka svarUpa evuM che ke jemAM bhakta bhagavAnane puSpo, AbhUSaNo, alaMkAro ane kaMI kaMI caDAvI keTalIya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte enI upAsanA kare che. AvI upAsanAmAM sauthI moTo bhaya e hoya che ke vyaktinI AMkha mAtra rAmacaMdrajInA mugaTa para jaDelA hIrA para sthira thaI jAya ane enI prazaMsA karavA lAge. jemaNe saghaLA rAgo choDyA che evA vItarAganI mUrti paranAM puSpaAcchAdanane ke enI bhavyAtibhavya AMgI para ja enI najara coMTI rahe, enAM darzana karavA mATe dhakkAmukkI kare ane jyAre AvI AMgI na hoya tyAre darzanamAM rasa dAkhave nahIM athavA kyAreya e vItarAga puruSanA dharmanuM ciMtana kare nahIM. Ama IzvaranuM bhautika rUpa kyAreka ApaNI indriyonA bAhyAnaMdane bahekAvatuM hoya che ane tethI ja bhakta enAthI aLago rahIne enA AMtaraguNone AtmasAt karavA prayatna karato hoya e jarUrI che. paramano sparza 81 ja | Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 kAcuM sukha ne sAcuM sagapaNa ! 82 paramano sparza vyavahArajIvananA ApaNA saMbaMdho sukhadAyI che ke du:khadAyI ? kSaNajIvI che ke ciraMjIvI ? viSAdagrasta che ke ullAsapUrNa ? - eno svastha citte vicAra karIe. divasonA divaso sudhI khetara kheDIe ane sArA pAkanI AzA rAkhIne jIvIe, paraMtu jo vAvetara karavAmAM dhyAna na rAkhIe to zuM thAya ? jIvananA saMbaMdhomAM paNa satata bhAvanAonuM vAvetara karatA rahevuM joIe. eka vAra koI vyakti sAthe saMbaMdha baMdhAyo eTale pUrNavirAma AvI jatuM nathI; balka e to alpavirAma hoya che ane evAM aneka alpavirAma vaTAvIe, tyAre aMte pUrNavirAma Ave che. vyakti jeTalI saMbaMdha bAMdhavA Atura hoya che eTalI saMbaMdha nibhAvavA ane vikasAvavA mATe jAgRta hotI nathI, AthI AvA saMbaMdho tatkALa baMdhAya che ane thoDA ja samayamAM grISmanI bapore AkAzamAMnAM vAdaLo vIkharAya e rIte vIkharAI jAya che. AnuM kAraNa e che ke saMbaMdha baMdhAyA pachI emAM je sneha, sadbhAva ane samarpaNanuM satata siMcana thavuM joIe te thatuM nathI. keTalIka vyaktio saMbaMdha bAMdhavAmAM ati mAhera hoya che. jyAM jAya, tyAM gADha saMbaMdha bAMdhIne pAchI Ave che. e saMbaMdha thoDo samaya Take che, paraMtu AvA saMbaMdhanA sarjanamAM sAvadhAnI rAkhI na hoya to te duHkhadAyI paNa bane che. koI sajjana sAthe saMbaMdha thayo hoya to vyakti jIvanamAM zubha mArge pragati karavA prayatna kare che, paraMtu jo koI vyasanI, duSTa ke durbhAvavALI vyakti sAthe saMbaMdha thAya to dhIre dhIre enI dUSita asara e vyakti para paNa thatI hoya che ane anya vyaktinAM duSTa kAryomAM kyAreka saMDovaNI paNa thaI jAya che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdha bAMdhyA pachI enA bhItaramAM UtaratI vakhate sAvaceta rahevuM paDe che. AmAM kSati thAya to ghaNI vAra AvA saMbaMdha du:khadAyI boja banI jAya che ane pariNAme vyaktine jIvanabhara AvA saMbaMdhono bhAra veMDhAravo paDe che. AvA saMbaMdho akaLAmaNa ApanArA hoya che, paraMtu saMbaMdha baMdhAyo hovAthI emAMthI mukta thavuM ene mATe muzkela hoya che athavA to e mATenI jarUrI hiMmata enAmAM hotI nathI. AthI pariNAma e Ave che ke AvA saMbaMdhamAM icchA vinA vyakti ghasaDAya jAya che ane potAnA jIvanane duHkhamaya banAvatI rahe che. AthI vyaktie pratyeka saMbaMdha vize cikitsA karavI joIe. jIvanamAM svArthathI saMbaMdha bAMdhavA joIe nahIM. keTalIka vyaktio ema mAne che ke eka dhanavAna sAthe saMbaMdha rAkhuM chuM, eno matalaba e ke eNe mane paisA kamAvI ApavA joIe. koI ema mAne che ke A pradhAna sAthe saMbaMdha e mATe keLavuM chuM ke emAMthI mane sarapaMca banavAnI taka maLe. AvI apekSAthI thatA saMbaMdho duHkhadAyI ane kSaNajIvI hoya che. hakIkata e che ke bIjA pAse sukhanI icchAthI rAkhelA saMbaMdho jyAre phaLadAyI banatA nathI, tyAre vyakti enI upekSA sevavA lAge che. | hakIkatamAM to tamArI pAse ja tamAruM sukha sarjavAnI zakti che. tamArA sukha mATe bIjAnA saMbaMdha para nirbhara rahezo nahIM. AvA paropajIvI | ane parAvalaMbI saMbaMdhomAM svArthanI durgadha hoya che. koI maMtrIne pUchazo to e kaheze ke mArI AsapAsa baNabaNatI madhamAkhIo jevuM lebhAguonuM ToLuM pharyA kare che. e badhAnI icchA kazuMka meLavavAnI hoya che, paNa jevuM e vyaktinuM maMtrIpada cAlyuM jAya ke A saghaLI madhamAkhIo paNa UDI jAya che. sAco saMbaMdha jo AvI svArthamaya gaNatarIthI bAMdhyo haze to e lAMbo samaya Takaze nahIM. vaLI A saMbaMdhomAM paNa tara ane tama bhAva hovA joIe. keTalAka saMbaMdho mAtra laTakatI salAmanA ja hoya che, keTalAka thoDo samaya maLanArA mitronA hoya che ane keTalAka evA hoya che ke je saMbaMdho jIvanabhara TakatA hoya che. TakAu saMbaMdho keLavatI vakhate vyaktie paramano sparza 83 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 990 Jdh> (oth 22 jAgRtti rAkhavAnI jarUra che, kAraNa ke A saMbaMdhI enA vananA rAhamAM nirNAyaka banatA hoya che. AvA saMbaMdhone mATe samaya Apavo jarUrI hoya che. saMbaMdhonI kAne mATe tamAre samaya kharcavI paDe che, kAraNa ke ekbIjAnI sAthe jeTalo samaya gALavAmAM Ave eTI nikaTanA saMdhAtI hoya che ane paraspara anukUlana sarjAtuM hoya che. paraMtu AvA samaye paNa bhinnatvane oLakhIne ekatva tarapha javAnuM hoya che. be vyaktiomAM bhinnatA to hovAnI ja, paraMtu bhAva ane lAgaNInI ekatA hoya to e paraspara joDAI A che. kyAreka vyaktinuM jIvana saMbaMdhonI jALamAM evuM gUMcavAI jAya che ke enA para enA aDhaLaka saMbaMdho ja prabhutva jamAvavA lAge che. keTalIka vyaktio mAtra kauTuMbika saMbaMdhomAM gUMthAI rahe che. keTalIka potAnA aneka mitromAM racI-pacI rahe che ane Ama saMbaMdhonI eka evI jALa patharAI jAya che ke vyakti khuda emAM aTavAI jAya che. zarUAtamAM AvA saMbaMdho ene khUba gamatA hoya che, paraMtu samaya jatAM dhIre dhIre e sabaMdho ene samaya, zakti ane saMpatti veDaphanArA paNa lAge che ane emAM paNa jo ene sAdhanAnuM jIvanalakSya prApta thAya to AvA saMbaMdho samasyArUpa paNa banI rahe che. sAMsArika saMbaMdhomAM AnaMdanI sAthe AghAta Avato hoya che. icchAnI sAthe svArtha Avato hoya che ane snehanI sAthe kyAreka ahaMkAra DokiyAM karI jato hoya che. virahiNI mIrAM Ane saMsArInuM kAcuM sukha' kahe che. A badhA ja saMbaMdho karatAM vyaktino eka moTo saMbaMdha e potAnI jAta sAtheno che. A jAta sAthenA saMbaMdhane kAraNe bhagavAna buddhe patnI, putra ane rAjya choDIne mahAbhiniSkramaNa karyuM ane rAjakumAra vardhamAna saMsAra choDIne cogI vardhamAna ane bhagavAna mahAvIra banyA. ApaNA saMtoe paNa sAMsArika saMbaMdhonA badale AvA AdhyAtmika saMbaMdhono mahimA karyo che. saMtakavi devAnaMda svAmI kahe che : sAcuM te sagapaNa re, samaja mana zyAma taNuM; bAkI sahu sahaja re, kazuM nathI kAma taNuM. |_ Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAta priyA, suta, tAta ne bhaginI, sagAM, sahodara soya; kuLa kuTuMba sakhA gotra ne jJAti emAM tAruM che nahi koya; saguM e to sarve re, sukha ne dAma taNuM. ahIM parama sAthenA saMbaMdhanI vAta che ane jyAre yogI ke saMta parama sAthe saMbaMdha joDe che tyAre saMsAranI saghaLI bAbato sarI paDe che. vyakti saMnyAsI thAya tyAre enI sauthI nikaTa raheluM enuM nAma paNa badalAI jAya che. AthI jIvanalakSya dharAvanAra potAnI jAta sAthe saMbaMdha keLave che ane pachI e jIvanalakSya ja enA saMbaMdhonuM nirNAyaka baLa bane che. e sAdhaka banavA cAhato haze to sAdhako sAthe saMbaMdha rAkhaze ane sadgurunI nizrAnuM sevana karaze. e yogI thavA cAhato haze to yogamArge cAlIne yogIjanonI kRpA meLavavA mATe prayAsa karaze. Ama, sAMsArika saMbaMdhono aMta Ave che, paNa potAnA jIvanalakSyane sahAyarUpa evA saMbaMdhonuM sarjana thAya che. A jIvanalakSyane sahAyarUpa evA sAdhakanA saMbaMdhomAM koI bAhya bAbata kAraNabhUta hotI nathI. mAtra aMtaranI samAna mati ane gatino sAtha hoya che. emane sAdhanA karavAno raMga hoya che ane e rIte sAdhakavRMdamAM jIvavAno anero AnaMda hoya che. jIvanamAM vyakti sAthe game teTalo gADha saMbaMdha hoya topaNa thoDIka to bhinnatA rahe ja che. ekabIjA pratye apAra sneha hoya topaNa emAM pUrNatA pamAtI nathI. Avo pUrNa sneha to vyaktine paramAtmA pAsethI ja prApta thAya che, AthI pUrNa snehanI vAMchanA rAkhanAra paramAtmA tarapha jaze ane e jema jema paramAtmA tarapha gati karaze, tema tema enI jagatanA saMbaMdho aMgenI dRSTi palaTAI jaze. e saMbaMdhono sadaMtara inkAra nahIM kare, paraMtu enAthI mahAna evA parama sAthenA saMbaMdha pratye vadhu Adara pragaTa karato raheze. vyavahAranA saMbaMdhomAM to vyakti sAme hatI. enI sAthe rahevAnuM banatuM hatuM. e bheTa paNa lAvatI hatI ane Ama badhuM cAlatuM hatuM. paramAtmA sAtheno saMbaMdha baMdhAze eTale bheTa ApavAnuM cAlu raheze. paramAtmA sAkSAt sAme nahIM hoya topaNa vyakti potAnI nirbaLatAnI bheTa ApatI raheze ane dhIre dhIre sAMsArika saMbaMdhonuM AkarSaNa ochuM thatuM jAya che. pitA e pitA rahe che, mAtA e mAtA rahe che, paraMtu paramano sparza 85 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ La enI sAthosAtha enI gati prabhu tarapha cAle che. A eka evo saMbaMdha che ke jyAM sAme paramAtmA dekhAto nathI, e kyAre prApta thaze eno paNa khyAla hoto nathI ane tema chatAM vyakti e mArge sneha ane samarpaNathI cAlavA lAge che ane ethIya vizeSa e prakAre jIvavA lAge che. saMsAranA saMbaMdhomAM vyaktine maLavAnI tIvratA rahe che. priyatamA priyatamane maLavA mATe, mAtA putrane maLavA mATe ke mitra mitrane maLavA mATe ati Atura hoya che, jyAre ahIM sAme paramAtmA hotA nathI tema chatAM sAdhaka ene pAmavA mATe ati utsuka hoya che. enA saMdarbhamAM saMbaMdhonAM saghaLAM samIkaraNo pharI jAya che. 86 paramano sparza Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jAgaraNanuM parva cAlo, bhautikatAmAMthI AdhyAtmikatA prati gati karIe. A adhyAtma eTale zuM ? bhautikatAnI virodhI che AdhyAtmikatA. bhautikatAmAM ApaNI cetanA bhinna bhinna padArtho sAthe joDAya che. judI judI vastuo tarapha ene AkarSaNa jAge che. ene mATe Asakti UbhI thAya che ane ApaNe ema vicArIe chIe ke A padArtha mAro potAno che. A rIte padArthane vIMTaLAIne vyaktimAM icchAo ane jhaMkhanAo jAge che, enA pratye mamatva pedA thAya che - Ane bhautikatA kahevAmAM Ave che. enAthI viruddha AdhyAtmikatAmAM padArtha ane AtmA vacceno bheda spaSTa thAya che. AtmA che tyAM padArtha nathI ane padArtha che tyAM AtmA nathI. e baMne bhinna che evuM spaSTapaNe lAge che. AthI padArtha pratye anAsakti pedA thAya che. ene mATenI ghelachA, jhaMkhanA ane lAlasA samApta thaI jAya che ane vyaktinI cetanA potAnA svarUpamAM lIna thAya che. ene khyAla Ave che ke AtmA anya che ane pudgala anya che. A bhedavijJAna samajAtAM e jANe che ke jyAM AtmA che tyAM mAtra AtmA ja che, padArtha hoto nathI. Ane adhyAtmavAda kahevAmAM Ave che. AsapAsanuM sthaLa vizva tyajIne sUkSma vizva bhaNI uDDayana karIe. A uDDayana karanArA paMkhInI eka pAMkha che jAgRti ane bIjI pAMkha che vairya. vartamAna yugamAM durbhAgye A baMne guNono pramANamAM ThIka ThIka abhAva dRSTigocara thAya che. koNa keTalI jAgRtithI jIve che ! jIvanamAM pratikSaNa jAgRti rAkhavI joIe evuM samAjanArAye keTalA haze ? joke Ane pariNAme ja mUcha, nidrA ane ajAgrata avasthAmAM ghaNI vyaktio potAnuM samagra jIvana samApta karI nAkhatI hoya che. jAgRtino eka artha thaze jAgaraNa ane tenA be prakAra che : eka vyAvahArika jAgaraNa ane bIjuM pAramArthika jAgaraNa. vyAvahArika jAgaraNa sukhI jIvana jIvavA mATe Avazyaka che. paramano sparza 87 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdh>= (lok?h 22 ane pAramArthika jAgaraNa adhyAtmajIvana kAje anivArya che. vyAvahArika jAgRtinA vANI, vicAra ane vartananI jAgRti - evA traNa prakAra che. vANInI jAgRti vize vicArIe to ema lAge ke jagatamAM moTA bhAganA vikhavAda ane visaMvAdo vANInuM sarjana che. ApaNI pAse be AMkha che, be kAna che, zvAsocchvAsa levA mATe be nasakorAM che; jyAre janma eka ja che, paraMtu e eka hovA chatAM ati prabhAvaka che. AthI draupadInA duryodhana pratye bolAyelAM kaTuvacano mahAbhAratanA mahAsaMhAranuM nimitta banyAM hatAM. vANI pratye jAgRti rAkhanAra vyakti jIvananA keTalAya anAvazyaka kalahomAMthI UgarI jAya che. eja rIte vicAra pratye jAgRti rAkhanAra vyakti duSTa, svArthI, saMkucita ke asat vicArone potAnA cittamAM praveza ApatAM aTakAve che. vyaktinA vicAra jevI enI sRSTi hoya che. rAma ane rAvaNanAM caritrano vicAra karIe eTale A hakIkata tarata samajAI jaze. duryodhananI vicArasRSTi ane yudhiSThiranI vicArasRSTi taddana bhinna hatI. duryodhanane azubha tattvo pratye prabaLa AkarSaNa hatuM, jyAre yudhiSThirane zubha tattvo pratye. ekAda malina vicAra cittamAM pravezI jAya to e samagra cittane malina karato hoya che. jema baoNTalamAM bharelA pANImAM thoDoka kacaro nAkhavAmAM Ave to badhuM pANI malina thaI jatuM hoya che. vyakti pote malina vicAra kare te to aniSTakArI che, kiMtu ghaNI vAra AvA malina vicAronA zravaNamAtrathI paNa ApaNuM citta malina banatuM hoya che, AthI ApaNA cittanA vaicArika bhojanano ane ApaNA mAnasika svAsthyano ApaNe aharniza vicAra karavo joIe. mAtra bhojanamAM ja dilacaspI lenArAonA vaicArika jagatamAM mAtra vAnagInI sumadhura svAdanI vArtA ja saMbhaLAze. vAsanAmAM DUbelAone jAtIyatA (seksa) sivAya jagatamAM kazuM dekhAtuM nathI. sadeva dhanano vicAra karanAra tamane dareka cIja-vastuno bhAva pUchyA ka2ze ane sastuM-moMghuMnI carcA karye rAkhaze. cittane vicArasamRddha keTaluM karyuM te mahattvanI bAbata che. jo AvI vaicArika samRddhi nahIM Ave, to vyakti mAtra vicAradAritra dharAvatI nahIM, pAmara jvana vanArI banI jaze. AthI ja eka saMskRta subhASitamAM kahyuM che, |_ Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "uttamAneva seveta prAptakAle tuM madhyamAn 3thamAMstu na seveta ca rUzker mUtimAtmana: T" uttama manuSyonuM sevana karavuM, jarUra paDye madhyamonuM sevana cAle, paNa je potAnuM bhaluM cAhe che, teNe adhama mANasano saMsarga ke tenI sevA to na ja karavAM." AnuM kAraNa e ke adhama mAnavIno saMsarga cittamAM adhama vicAra jagADe che. dareka vyaktinI sAthe enuM potIkuM vaicArika vAtAvaraNa hoya che. jJAnI vyaktinI AsapAsa jJAnamaya vAtAvaraNa hoya che ane durAcArInI AsapAsa duSTa vicAronuM pradUSaNa hoya che. AthI vyaktie svayaM potAnA vicAronI cokI karavI joIe ane koI khoTo vicAra cittamAM pesI na jAya enI pUrNa takedArI rAkhavI joIe. ApaNe jANIe chIe ke cittamAM satata vicAro cAlyA kare che. jAgRta avasthAmAM ane svapnAvasthAmAM A vicArazRMkhalA avirata cAlatI hoya che. A rIte mAnavInA jIvana sAthe vicAra jaDAyelo hoya che. utkRSTa vicAro dharAvanArA loko A jagatanA utkRSTa mAnavo gaNAyA che. mAnavI enA vicAra dvArA vizvamAM moTuM parivartana lAvI zake che. trevIsa varSanA dUbaLA, pAtaLA, yuvAna baeNrisTara mohanadAsa karamacaMda gAMdhIne 1893nI 31mI mee pITara mAritsabarga sTezana para aMgreja adhikArIe AvIne nIcalA varganA DabbAmAM javAnuM kahyuM. mahAtmA gAMdhIjI prathama varganA DabbAmAM beThA hatA. emaNe A vAta saheje maMjUra rAkhI nahIM. polIse emane dhakke mArIne nIce utAryA, tyAre ja e nIce UtaryA. emano sAmAna emaNe jAte nIce utAryo ane kaDakaDatI ThaMDImAM sTezananA veiTiMga rUmamAM beThA. A rAtre gAMdhIjInA manamAM vicAra Avyo ke AvI anyAyI vyavasthAne mAre sAMkhI levI nathI. ahIM satyAgrahanA vicAranuM bIja ropAyuM ane samaya jatAM covIse kalAka jenA Adhipatya heThaLanA koI ne koI pradeza para sUrya prakAzato hato, evA aMgreja sAmrAjyanA astano prAraMbha thayo. Ama 'have huM sAMkhI nahIM lauM' e gAMdhIjIno vicAra vizvanA nakazA para patharAyelA aMgrejI sAmrAjyane bhUMsI nAkhanAro ane jagataparivartananA kAraNarUpa banyo. paramano sparza 89 ha Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdha (loth 0 A jagatamAM RSio, saMto, rAjakIya puruSo, mAnasazAstrIo, sarjako, vijJAnIo sahu potAnA vicArathI parivartana lAvyA che. jema utkRSTa vicAra manuSyajAtine mATe navI cetanA ApanAro bane che, e ja rIte kharAba vicAra mAnavIne mATe zAparUpa banato hoya che. vicArathI cittamAM svarga sarjI zakAya che ane e ja rIte vicAra dvArA potAnA cittamAM naraka paNa khaDuM karI zakAya che. AthI vicAro pratyenI jAgRti jarUrI che. sarvaprathama veda 'Rgveda'mAM kahyuM che, "yA no madrA tavo yanu vizva / " -- "mane cAreya dizAmAMthI zubha ane sArA vicAro sAMpaDI ." - sArA vicAro cittane sAcI dizAmAM laI jAya che ane vanane kalyANakArI banAve che. vaLI vicAronI abhivyakti paNa mahattvanI che. keTalIka vyaktio jevI vicAra Ave ke tatkALa pratibhAva ApatI hoya che. keTalIka vyakti je te viSayano koI prAraMbha kare tyAre ane adhavacce ja bolatI aTakAvIne potAnA vicAro pragaTa karatI hoya che. vicAra pragaTa thAya eTale enA AghAta-pratyAghAta sarjAtA hoya che. koI eka vyaktinA vicAra sArvajanika vicAra paNa banI jAya che. duSTa vicAra mahAbhArata sarjI zake che ane ucca vicAra rAmarAjya khaDuM karI zake che. AthI cittamAM jAgatA vicAro pratye sAvadha rahevuM joIe ane ethIya vizeSa sAvadhAnI vicAronA pragaTIkaraNa samaye rAkhavI joIe. jIvananA kaTokaTInA prasaMge mAtra AvegathI jIvananA nirNayo levAmAM Ave, tyAre vyaktine enAM mAryA pariNAmo bhogavavAM paDe che. vananI kaparI paristhitimAM mAnasika samatulAnI AvazyakatA hoya che ane jo e cittanI svasthatA jALavI zake nahIM. to e prazno ukelavAmAM niSphaLa jAya che. AvI ja rIte jIvananI parama siddhinI pUrNa paNa mAnavInI jAgRtinI agniparIkSA thatI hoya che. zrImad rAjacaMdre 1887nI 22mI jAnyuArIe muMbaImAM pharAmajI kAvasajI insTiTyuTamAM zatAvadhAnanA prayogo karyAM hatA. vIsa varSanI nAnI uMmare zrImad rAjacaMdra zatAvadhAnathI paNa adhika avadhAna-prayogo karI batAvavAnuM sAmarthya ane lopazama dharAvatA hatA. A avadhAnamAM traNa jaNa sAthe copATa ramavI, gaMjIpo ramavuM; manamAM saravALA, bAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra karavAM; navI kAvya-samasyAo pUrNa karavI ane navA viSaryA mArgelA kAvyattamAM racavA; grIka, arabI, laeNTina, saMskRta, aMgrejI, |_ Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urdU , baMgALI, marAThI, maru, jADejI vagere soLa bhASAnA anukrama vagaranA cAraso zabdane kartA-karma sahita - anukrama sahita karI ApavA, vacce bIjAM kAmo karyo javAM - AvI AvI bAbatono samAveza thato hato. eka vidvAne to temanI zakti joIne evI gaNatarI karI ke teo eka kalAkamAM pAMcaso zloka smaraNa rAkhI zake che. zrImad rAjacaMdra AMkhe pATA bAMdhavA chatAM hAthanA sparzathI pustakonAM nAma kramabaddha kahI zakatA hatA. rasoIne cAkhyA vinA mAtra joIne ja temAM mIThuM ochuM che ke adhika ke saheje nathI te pArakhI zakatA hatA. zrImad rAjacaMdrane apAra nAmanA, advitIya smaraNazakti ane jhaDapI khyAti prApta thaI hatI, paraMtu emanA jIvananI jAgRti eTalI badhI hatI ke teo siddhinA yazogAna vacce paNa vairAgya ane bhaktithI A saghaLI ghaTanAo nirlepabhAve nihALatA hatA. temanuM atIndriya aMtarmukhapaNuM Ave vakhate jAgRta rahetuM hatuM ane tethI ja emaNe vicAryuM ke laukika siddhi ane pratiSThA e mArA jIvananuM prayojana nathI, pariNAme tatkALa AvA prayogo baMdha karI dIdhA. jyotiSanuM jJAna paNa emane avarodharUpa lAgyuM ane tethI A saghaLAM bAhya pradarzanone, sarpa kAMcaLI utAre eTalI sAhajikatAthI emaNe tyajI dIdhAM. AtmajAgRtinuM A eka anokhuM udAharaNa che. bhAratane AjhAdI maLI e mahAtmA gAMdhIjInA prayatnonI kevI moTI siddhi gaNAya ! paraMtu jyAre deza Akho AjhAdInA utsavamAM DULyo hato, tyAre gAMdhIjI kaoNlakAtAmAM eka muslima kuTuMbane sAMtvanA ApI rahyA hatA. siddhinI Toce pahoMcADanArA saMyogo vacce paNa emanI mAyAjALathI alipta rahIne AtmaciMtana karanArI A vibhUtimAM kSaNekSaNanI kevI jAgRti haze ! AdhyAtmika ke pAramArthika jAgRtinA pAyAmAM dunyavI jAgRti che. rojiMdA jIvananI jAgRtinA pAyA para ja AtmajAgRti paNa avalaMbatI hoya che. AvI AtmajAgRti kSaNekSaNa pragaTavI joIe. kema ke game te kSaNe pramAda avasthA pragaTI zake che. jema koI killAno cokIdAra covIse kalAka jAgRta rahIne, pahero bharIne koI duzmana nagaramAM praveze nahIM tenI takedArI rAkhe che, evI jAgRti ne takedArI sAdhake sva-jIvanamAM rAkhavAnI hoya che. je pramAda seve che ene mATe cotarapha bhaya rahelo hoya che, jyAre apramAdI evI sadA jAgRta vyaktine kyAMya kazo bhaya hoto nathI. paramano sparza 91 SRO)0 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 paramano sparza joke apramAda sevavA mATe vyaktimAM aharniza tattvanuM ciMtana cAlatuM hovuM joIe. AvA sAdhakanA hRdayamAM vairAgyano bhAva aharniza guMjato hovo joIe. sthULa AkarSaNane sAcA svarUpe jANavA mATe vairAgya ja kAragata nIvaDe che. e AkarSaNanI vyarthatA ke kSudratAnI oLakhANa vairAgyamaya hRdayane ApoApa thaI jAya che. vairAgyamaya hRdayavALI vyakti e pramAda, vikAra ke kaSAyane jue che kharo, paraMtu ene bIjI ja kSaNe khyAla Ave che ke A pramAda, vikAra ke kaSAya kevA vyartha che. enuM AkarSaNa enA cittamAM praveze, e pahelAM ja e cittamAMthI bahAra nIkaLI jAya che. jema jema cittamAM vairAgyanuM guMjana thatuM raheze, tema tema bAhya AkarSaNano kolAhala dUra ne dUra raheze. vyaktie pote grahaNa karelA vrata-niyamane pALavAnI takedArI rAkhavI zuM joIe. A vrata-niyamo e vyaktinA jIvanane ghATa Ape che. AmAM | damanano bhAva nathI, paNa jo e vrata-niyama mana ke zarIranuM damana banI jAya to e dharmakriyA vikRta banI jAya che. hRdayanI apAra prasannatA sAthe AcaravAmAM AvatAM vrata ane niyama ja jIvanane ullasita rAkhe che. AtmajAgRti rAkhavA mATe AtmaramaNatA hovI jarUrI che. adhama evI mohagraMthino AmAM cheda UDI jAya che ane dhIre dhIre cittamAM eka evI divya sthitinuM nirmANa thAya che ke sAdhaka aharniza AnaMdano anubhava kare che. A eka evI bhAvasthiti che ke jyAM AMtarika ullAsanuM jharaNuM aviratapaNe vahetuM hoya che. AtmajAgRti dharAvanAranA jIvanamAM Apattio ke saMkaTo Ave che, paraMtu enI pAse e Apattio ke saMkaTone samajavAnI, jANavAnI, pArakhavAnI sUjha ane samaja hoya che ane tethI ja je Apatti sAmAnya mAnavIne hatAza, nirAza ane jIvanathI thAkI-hArI gayelo banAve che, e ja Apatti AtmajAgRti dharAvanArane mATe vizeSa jAgRti mATenuM kAraNa banI rahe che. enA jIvanamAM e aviratapaNe zAMti, zItaLatA ane pavitratAno anubhava kare che. kevI hoya che e zAMti ane zItaLatA? eka subhASitamAM kahyuM che : "gaurIpatergarIyo garalaM gatvA gale jIrNam / #AryAta # mahatAM durvA nAtyapi viti ||" jema haLAhaLa jhera mahAdeva zaMkaranA gaLAmAM jaIne pacI gayuM, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa gaLAnI nIce UtaryuM nahIM, tevI rIte koInuM paNa duSTa vacana hoya to te mahAtmA puruSonA kAnamAM jaIne pacI jAya che, te aMdara UtarI jatuM nathI." AtmajAgRti dharAvato sAdhaka kaparI ApattiomAMthI pAra Utarato hoya che. enI pAse eka evuM AMtarika baLa hoya che ke jenA dvArA e AvI Apattio sAme laDe che ane enI sAme laDavA mATe zastra rUpe enA AtmAmAM vasato ullAsa hoya che. eno A ullAsa jIvananI koI paNa paristhiti sAme ene aDaga ane aDola rAkhI zake che. paramano sparza 93 ja c Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdha (lok?h 29 18 sarva satye pratiSThitam ! viDaMbanA ane vicitratA to evI che ke vyakti prathama vAra Izvarane maLe tyAre ema mAne che ke Izvara pAse e je icchaze ke mAgaze, e badhuM tatkALa te ene dharI deze ! koI priyatama priyatamAnA premane pAmavA mATe varSo vitAve che. pahelAM e maLe che, pachI samaje che ane pachI prAya AkAra le che. premano paMtha lAMbI hoya che ane e lAMbo dhaMdha kApyA pachI premIonuM milana thatuM hoya che. ApaNe ema mAnI beThA ke IzvaraprAptino paMtha sAva TUMko che ! enI samIpa UbhA rahIe eTale e ApaNo thaI jAya ! enI prApti mATe dIrgha samaya sudhI tIvra virahabharI rAha jovI paDe e ApaNA khyAlamAM AvatuM nathI. ene pAmavA yogya dhavAnI pAtratA keLavavI joIe. ApaNe to evuM mAnIe chIe ke dIrghakALathI Izvara mUrti rUpe ApaNI rAha joIne Ubho che. enI pAse ApaNe jaIe eTale te maLI jaze ! A vicAramAM pAyAnI bhUla e che ke IzvaraprAptino mArga ghaNo dIrgha ane vikaTa che te bhUlI javAya che. IzvaranI mUrti bhale tamArI najara samakSa hoya, kiMtu enI prApti eTalI sahaja nathI. 'hirano mAraga' eTale to 'zUrAno mAraga' kahevAya che, kAraNa ke e mArge sAdhanA karavA mATe - cAlavA mATe AMtarika vIratA ane aNakhUTa dhairyanI jarUra paDe che. bALaka enA abhyAsamAM kramasara pragati kare che. zizuvargamAMthI skUlamAM ane skUlamAMthI hAIskUlamAM ane e rIte kaoNleja ane yunivarsiTImAM jAya che. e jema jema keLavaNI pAmato jAya che tema tema eno vikAsa thato rahe che. mANasanA zarIra, mana, zakti e saghaLAM dhIre dhIre kramazaH vikAsa pAme che, e ja rIte IzvaranI prApti mATe paNa kramabaddha prayAsonI jarUra hoya che. phrAMsanA mahAna navalakathAkAra ane vicAraka vikTara hyugoe kahyuM che. - |_ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke 'vikAsa IzvaranuM agronmukha kadama che.' Ama vikAsathI IzvaraprApti bhaNI jaI zakAya che. A vikAsane mATe satyane mArge yAtrA karavAnI hoya che. A satyanI khoja ke pachI satyanA prayogo e IzvaraprAptino mArga che. satyane eka prAcIna kALathI arvAcIna kALa sudhI IzvarasvarUpe jovAmAM AvyuM che. 'mahAbhArata'mAM svayaM RSi vedavyAse kahyuM che, 'satya avinAzI brahma che, satya avinAzI tapa che." jyAre cANakya kahe che: "satyena ghAryate pRthvI, satyena tapate vA | satyena vAti vAyuzca, sarvaM satye pratiSThitam / / " 'satyathI pRthvI sthira che, satyathI sUrya prakAze che. satyathI ja pavana vAya che. satyane kAraNe ja badhuM sthira che.' cArlsa Dikanse kahyuM che ke "satya kiraNomAM kiraNa, sUryomAM sUrya, caMdromAM caMdra ane nakSatronuM nakSatra che. satya sarvanuM sArabhUta tattva che.' ane AthI ja jagatamAM sahu koIe satyano mahimA karyo che. cheka RgvadathI AraMbhIne mahAtmA gAMdhIjI sudhI ane e pachI paNa satyanI vAta thaI che. zrImad rAjacaMdra to badhA dharmone pAra evA satyadharmanI vAta karI che. Ama dharmano mArga e satyanI zodhano mArga che. satya ane gulAba baMnenI AsapAsa kAMTA hoya che. paramanI prAptinA mArge lAMbI yAtrA kheDavI paDe che ane pachI e parama pAse pahoMcI zakAya che. maMdiramAM sAme dekhAtI IzvaranI mUrti jotAM evuM anubhavIe chIe ke jANe Izvara prApta thaI gayo, paNa tyAre te satya bhUlI jaIe chIe ke IzvaraprAptinI yAtrA to ghaNI lAMbI che ! parama samIpa Ubhelo sAdhaka kyo manobhAva laIne jAya che ? moTe bhAge vyakti potAnI yAcanA ane mAgaNI laIne athavA to atRpta icchA laIne parama AgaLa prArthanA kare che. moTA bhAganI vyaktio mUrti sanmukha UbhI rahIne Izvarano vicAra karavAne badale potAnI AMtarika atRpti ane vikRtinuM prAgaTya karatI hoya che. potAnA jIvananAM pralobhana ane bhayanI vAta karIne eno paDagho IzvaramAM pADavAno prayAsa karIe chIe. Ama Izvarane pAmavAne badale ApaNI jAtane varNavIe chIe. enA satyapathe cAlavAne badale ApaNI adhUrapane AgaLa karIe chIe. mahAtmA gAMdhIjIe kahyuM tema 'satyathI moTo bIjo koI Izvara nathI'. sauprathama paramano sparza 95 5 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 paramano sparza | satya ja zodhavAnI bAbata che. e vAta IzvaranI mUrti samakSa hAtha joDIne UbhA hoIe tyAre ApaNe yAda karatA nathI. grIsanA pAyathAgorasa jevA gaNitazAstrIe to kahyuM che ke "satya e to Izvarano AtmA che ane eno prakAza te IzvaranuM zarIra che." satya ja saghaLAM baMdhanomAMthI mukta karI zake tema che ane A baMdhanamukti IzvaraprApti mATe Avazyaka che, AthI IzvaradarzananI sAthosAtha satyanI dIrthayAtrAnA kaThora ane ajJAta patha para cAlavAnuM sAmarthya sAdhake jagADavuM joIe. Izvara aMgenA ApaNA abhiprAyo paNa kevA adhIrA, atArkika ane utAvaLA che ! koI kAryamAM niSphaLatA maLe eTale IzvaranuM nAma bhUMsI nAkhavA taiyAra thaI jaIe chIe. jIvanamAM koI moTo AghAta Ave eTale vyakti sIdho AghAta IzvaranA astitva para karaze. koI niSphaLatA | maLe to enA doSano Topalo Izvara para DhoLIne enA tarapha aNagamo dharAvato banI jAya che. eka saMskRta subhASitamAM kaLiyuganA mahimAnI je vAta karI che enuM smaraNa thAya che. "jatA gItA nArAM variSa purA thapaId"thI zarU thatA subhASitamAM kahyuM che, "gItA nAza pAmI gaI che, purANo koI ThekANe chupAI gayAM che, smRtinAM vAkyo nAza pAmyAM che ane vedanA maMtro dUra cAlyA gayA che, hamaNAM to je lakSmInA dAsa banIne rahelA che, temanAM vacanothI mokSapada maLaze, ema manAya che. kharekhara ! he kaLiyuga ! tAro ja A mahimA che." dharmanI vartamAna paristhitinuM A subhASitamAM A kaLikALe hUbahU nirUpaNa che. IzvaraprApti pUrve te aMgenI traNa bhrAMti dUra karavAnI jarUra che : eka to IzvaranI pratimAne joI eTale Izvara prApta thaI gayA evI bhrAMta dhAraNA, bIjuM, ene vize UMDA abhyAsa ke gahana ciMtana vinA utAvaLA abhiprAyo potAnI marajI ane sthiti pramANe vIMjhavA ane trIjI vAta e ke enI prApti mATenA dIrdha satyamArgano vicAra na karavo. A mArganA pravAsIne aneka AkarSaNo saMsAramAM punaH pAchA kheMcatAM hoya che. keTalAya avarodho enI rukAvaTa mATe prayAsa karatA hoya che. keTalIya muzkelIo enA mArgamAM zilArUpa banIne ADI paDI hoya che ane tema chatAM IzvaraprApti karavA mATe nIkaLelo sAdhaka A sahune vaTAvato Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA lakSya prati pahoMce che. saMta-mahAtmAonuM jIvana joIe tyAre A satyamArganI muzkelIono khyAla Ave che. emaNe kaparA saMjogomAM apAra vairya rAkhyuM che. keTalAya AghAta sahana karyA che. prabhuvirahanI vedanAno talasATa anubhavyo che. A badhuM thavA chatAM paramanA sparzanuM potAnuM dhyeya choDyuM nathI. enI bhaktine tilAMjali ApI nathI. ene meLavavAnI mamata paDatI mUkI nathI. kyAreka sAdhaka IzvaranA mArge gati karavAno prAraMbha kare che, tyAre ene vize tatkALa ardhadagdha ane ardhapakva abhiprAyo uchALavA mAMDe che. dhairyapUrvaka pragati karavAne badale enAM ardhasatyavALAM tAraNo ne nirNayo jAhera karavA mAMDe che to kvacit prApta thatI siddhi ke labdhionI jALamAM phasAIne e Izvarane bhUlIne citra-vicitra camatkAra karavA besI jAya che. satyano eka aMza mAtra prApta thayo hoya ane e parama satyanI prAptino DhaMDhero pITe che. IzvaranI bhakti ke prApti e to akhUTa dhairya ane dIrgha puruSArtha mAgI le che. AthI ja narasiMha mahetAe kahyuM che, "bhUtaLa bhakti padAratha moTuM, brahmalokamAM nAhIM re." AvI brahmalokamAM nathI evI bhakti prApta karavA mATe athAga prayAsa jarUrI che. dhruva ke pralAda, narasiMha ke mIrAM, suradAsa ke kabIranA jIvananuM avagAhana karIe chIe, tyAre khyAla Ave ke A satyano mArga keTalo kaThina che. AmAM graMthono sahAro, guruno Azaro, dhyAnano AdhAra ane anubhavonuM bhAthuM - e badhuM maLatuM hoya che ane ene sathavAre sAdhaka dRDha saMkalpabaLathI satyamArga para Izvaraprati AgekUca karato hoya che. Izvara pratye kevo bhAva rAkhIne jaIzuM ? kathAmAM bagAsAM ke jhokAM khAtA loko tame joyA haze. maMdiranA oTale gapATA mAratA 'bhaktone paNa dIThA haze. maMdirane milanasthAna mAnatAM yuvaka-yuvatIone paNa tame jANo cho. jIvanamAM kazuM kAma karavAnuM nathI, mATe maMdirano oTalo ghasanArA ke ene carcAno cotaro banAvI denArA loko paNa maLI raheze. gharanA cAlatA TaMTA-phisAda ke kalahathI akaLAIne athavA gharamAM thatI tiraskArapUrNa upekSAne TALavA mATe maMdiranA Azrita 'upAsako' paNa maLaze, paraMtu AmAMthI ekeyano bhAva e IzvaraprApti mATeno sAco bhAva nathI. zuSka kriyAkAMDanI jaDatA dhAraNa karIne ghaNI vyaktio parama pAse jAya che. hakIkatamAM paramano sparza pAmavA nirAzA ke kaMTALAthI nahIM paraMtu utsAha paramano sparza 97 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jahe lok?h 29 ane umaMgathI javuM joIe. kathAmAM nIrasa banIne beThelo dhArmika mAtra dehathI hAjara hoya che, manathI nahIM. paramanI prApti mATe aMtaramAM athAga utsAha joIe. e na thAya uchALatAM kono haze 'rAma dhana lUMTo. gopAladhana lUMTI lUMTo 2e lUMTo, cAra hAtha karI lUMTo.' eka bAju Avo utsAha hoya, to bIjI bAju samarpaNa hoya. kavi sundaram kahe che tema, e Izvarane sarvasva soMpI deto hoya. pATe baMdhANI mArI hoDI choDI jA, sAgaranI sere utArI tuM jA. mananA mAlika tArI mojanA halersa, tyAM ene haMkArI tuM jA. mArI baMsImAM bola be vagADI tuM jA.' ahIM sarvasva samarpita karavAno bhAva che. priyatama potAnI priyatamAne maLavA jatI vakhate kevo utsAha dAkhave che ! eka mitra potAnA parama mitrane maLavA jatI vakhate kevI umaLako dharAve che ! Izvara samakSa jatI vakhate AvA utsAha ane umaLakAnI jarUra hoya che. zrIkRSNano upAsaka hoya ane nirutsAhathI zrIkRSNa pAse jato hoya to ene kRSNanI baMsarInA madhura sUra kaI rIte saMbhaLAze ? bhagavAna mahAvIrano upAsaka sAcA dilanA vairAgyabhAvathI mahAvIra pAse jato hovo joIe. AnuM kAraNa e che ke A tIrthaMkara evA che ke je sAdhakanI AdhyAtmika jhaMkhanAne pUrNa kare che. tame kalpanA na karI hoya tevo parama AnaMda ane pArAvAra prasannatA Ape che. AvA AnaMdanA sAgara ane prasannatAnA abdhi pAse jatI vakhate caherA para hatAzA ke nirAzA hoya, mana sAva muDadAla banI gayuM hoya, cittamAM ekalo kaMTALo palAMThI lagAvIne beTho hoya ane zarIra jANe muDadAlanI mAphaka mAMDa mAMDa cAlatuM hoya tevI sAdhaka ke bhakta e sAco bhakta ke sAdhaka nathI, e to bhaktimAM 2mamANa thaIne mIrAMnI mAphaka page ghUMgharuM bAMdhIne nAcI UThato hovo joIe. Avo umaMga UchaLe che prabhubhaktimAM? IzvaranI pUjA karatI vakhate sAdhaka manathI thanaganato hoya, eno vanarasa chalakAto hoya ane e satya dvArA IzvaraprAptinA mArge cAlavAno umaMgabharyo prayatna karato hoya. e Izvara pAse nAra ke kSaNika evI |_ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIjavastuonI cAhanA nahIM rAkhe. traNeya lokanA svAmI samAna Izvara maLyA hoya, to enI pAse kSaNika nahIM, paNa zAzvata vastu mAgavAnI hoya. jIvananI eka muzkelImAMthI pAra utAre evuM nahIM, paraMtu saghaLI AvanArI muzkelIomAMthI paNa pAra utArI "pele pAra'nI prasannatA mAgavAnI hoya. sAdhaka enI pAse AMtaraprakAza mAgaze. je sadaiva aMdhakArane aLago rAkhe che. sAdhaka enI pAse viveka mAgaze ke jenAthI e khoTe mArge jaIne khattAM khAvAne badale satya mArga pAmIne saraLatAthI AgaLa vadhI zake. sAdhakanI mAgaNI to jIvananI tamAma paristhitiomAM TakI rahe evI prasannatAnI hoya che. bhautika cIjavastuonA vaLagaNamAMthI mukta thaIne e AdhyAtmika jhaMkhanA sAthe dhabakato hoya che. A Izvara bhautika siddhi ThAlavatA nathI, AzcaryakArI bAhya camatkAro sarjatA nathI, pravartamAna saMjogone UlaTapalaTa karI detA nathI, paraMtu e badhA karatAMya mUlyavAna evI AMtarasamRddhi bakSe che. jene koI chInavI zakatuM nathI ane IzvaraprAptino mArga saraLa banAvato satyano prakAza Ape che. QE paramano sparza 99 paramano sparza 99 ja | Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma ane utsAha 100 paramano sparza tamArI copAsa haratI-pharatI vyaktionI jIvanazailI jarA jhINavaTathI jojo. keTalIka vyakti vAta karatI hoya, tyAre haMmezAM uzkerATathI vAta karatI hoya che. e kaMI paNa kahe, to enI pAchaLa eno Avega pragaTa thato hoya che. paristhiti kadAca uzkerATabharI na hoya, topaNa enI rajUAta haMmezAM uttejanApUrNa hoya che. e kaheze ke "Aje mahemAna AvyA ane huM mUMjhAI gaI. zuM karavuM te samajAtuM nathI. tyAM ja nAsto vecanAro nIkaLyo ane enI pAsethI nAsto lIdho, mahemAnane Apyo. hAya bApa, A nAstAvALo na Avyo hota to zuM thAta.' AvI vyakti enA AnaMdanI abhivyakti paNa uzkerATabharI rIte, 'hAI picathI vyakta karatI hoya che. keTalIka vyaktio vakradraSTA hoya che. emane tame kaho ke 'vAtAvaraNa kevuM sarasa che !" e kaheze ke vAtAvaraNa bhale sarasa hoya, paNa jarI ThaMDI pajave che. AvI vyakti haMmezAM prathama to tamArI vAtano asvIkAra ja karaze, kAraNa ke ene anya vyaktine uttara ApatAM pahelAM vicAra karavAnI Teva nathI. mAtra je kaMI kahevAya, enI pratikriyA rUpe eno virodha karavAnI Adata hoya che. keTalIka vyaktio doSadarzI hoya che. koI paNa vyakti, paristhiti, pradeza ke dezanI vAta karo, to e tatkALa tamArI sanmukha eno koI ne koI doSa zodhIne dharI deze. A badhAmAM sauthI vadhu nukasAnakAraka koInuM vyaktitva hoya to te nisteja , baMdhiyAra, mAMdaluM ane sthagita jIvana jIvanArI vyaktinuM che. AvI vyaktio cepI roga jevI hoya che, je satata enA baMdhiyAra jIvana ane saMkucita vicAraNAnAM cepI jaMtuo tamane ApatI rahe che. emanAmAM jIvanano utsAha sadaMtara marI paravAryo hoya che. emanI vAtacIta karavAnI rIta paNa evI hoya che ke ema lAge ke emanA mukhamAMthI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdo paNa mAMDa mAMDa nIkaLI rahyA che. vartamAna jIvana pratye teo taddana nIrasa hoya che ane je rIte varSothI jIvatA AvyA hoya e ja ghareDamAM jIvatA hoya che. emanA hRdayamAM na koI utsAha hoya che, vicAramAM na koI teja ke maulikatA hoya che. nadInA pravAhanI jema AgaLa vadhavAnuM koI caitanya emanAmAM hotuM nathI. A pariNAme AvuM manovalaNa dharAvatA loko koI paNa bAbata vize pratibhAva ApavA mATe saheje utsuka hotA nathI. emane jIvanathI bhArobhAra kaMTALo hoya che ane AvA kaMTALAne kAraNe niSkriya banI gayA hoya che. AvI sthagitatA e abhizApa che ane evI sthagitatAne kAraNe ja emanuM jIvana sarovaranA sthagita jaLanI jema samaya jatAM gaMdakIthI durgaMdhamaya banI jAya che. khaLakhaLa vahetuM jharaNuM kevuM utsAhathI AgaLa dhapatuM hoya che ! AvA cetanavaMtA utsAhano abhAva vyaktine sthagita banAvI de che. evuM paNa bane che ke vyakti eka samaye atyaMta utsAhI, karmaTha, maulika vicAradhArA dharAvatI ane pragatizIla hoya che ane pachI eka samaya evo paNa Ave che ke jyAre e kAryaniSThAne abharAIe mUkI de che. maulika vicAradhArAne badale saMkucita vicAradhArAmAM goThavAI jAya che ane pragati karavAne badale jyAM hoya tyAM sthitisthApaka rahevAnuM vicAre che. teo svayaM to eka DagaluM AgaLa bharatA nathI, kiMtu bIjo koI eka DagaluM AgaLa vadhavAno vicAra kare, to ene be DagalAM pAchaLa dhakelI de che. AmAM emano doSa nathI, paraMtu emane lAgelA sthagitatAnA zApano doSa paramano sparza 101 koI vepArI peDhInA zeThane jojo. pacIsa varSa pahelAM je prakAre gAdItakiye besatA hatA, e ja prakAranAM gAdI-takiyA para besatA hoya che. koI beMkanA ghareDa kArakunane jozo to jaNAze ke emanAmAM kAma karavAnI koI dhagaza nathI. evI paNa dhArmika vyaktio maLaze ke je mAtra gatAnugatikatAthI vicAratI hoya, rUDhicustatAnA raste AMkho mIMcIne cAlatI hoya, potAnI samajane badale aMdhamAnyatAthI jIvatI hoya. dhArmika TrasTanA keTalAka TrasTIo dharmane nAme sthagitatAne puraskAratA hoya che. emane potAnI pratyeka bAbata dharmapUrNa lAge che ane sAmenI vyaktinA pratyeka vicAramAM adharmanI badabU Ave che. ahIM mANasano 'mAMhyalo' ja marI gayo hoya che. enuM kAraNa zuM? Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 paramano sparza kAraNa eTaluM ja ke e pote jiMdagImAM "jaise the'no upAsaka banI gayo hoya che. navuM vicAravAnI maulika dRSTinI vAta to dUra rahI, paraMtu dhagazabhera jIvavAnI enI vRtti paNa naSTa thaI gaI hoya che. jo bIjamAMthI vRkSa ja na thAya, to e bIjano artha zuM ? AvI sthagitatA dharAvatI vyaktio je khADAmAM bIja rUpe nakhAI hoya, te ja khADAmAM jIvanabhara bIja rUpe paDI-saDI rahe che. vyakti jIvana tarapha nirutsAhI banIne jotI hoya che tyAre AvI paristhiti sarjAya che. e bIjAnA utsAha para haMmezAM ThaMDuM pANI reDato hoya che. koI navo vicAra laIne jAya to kAM to eno asvIkAra karaze athavA to enI hAMsI uDAvaze; enuM kAraNa e che ke enA hRdayamAMthI utsAhano Ataza olavAI gayo hoya che. vyakti pragati karavA cAhatI na hoya, koI navuM sarjana karavA mAgatI na hoya, tyAre te utsAha dAkhavavAnuM baMdha kare che ane dhIre dhIre ghareDamAM sarI paDe che. utsAhanAM sopAna para caDIne ja pragati siddha thaI zake. nirutsAhI vyakti jIvanamAM haMmezAM pIchehaTha karatI hoya che. tamArA jIvanamAM AvI sthagitatA AvI che kharI ? dAmpatyajIvana ragaziyuM gADuM banI gayuM che ke pachI sahajIvanano utsAha che ? jJAnanA pUrNavirAma para AvIne TharI gayA cho ke pachI jijJAsAnuM alpavirAma rAkhIne vadhu ne vadhu jJAna saMpAdita karo cho ? mAtra rUDhi ke ADaMbarane kAraNe maMdiramAM darzana karavA jAo cho ke pachI darzana karavA mATe bhItaranI taDapana hoya che. roganA bhayathI bacavA mATe vyAyAma karo cho ke pachI vyAyAma karavAno utsAha hoya che ? cIlAcAlu ghareDamAM jIvavAnI vRtti pahelI bAdabAkI jIvanamAMthI prApta thatA AnaMdanI karaze ane bIjo cheda uDADaze e saMbaMdhomAM rahelI uSmAno ane utsAhano. pati-patnI gharanI cAra dIvAlomAM ekasAthe jIvatAM haze, paraMtu emanI vacce moTI dIvAla UbhI thaI gaI haze. ghaDapaNamAM kazuM kAma rahyuM nathI, mATe "cAlo, maMdire jaIe" ema mAnIne e maMdire jatAM haze. emAM vaLI ziyALAnI thoDI ThaMDI hoya, unALAnI jarA garamI hoya ke comAsAno jharamara varasAda hoya, to "Aje cAlaze, kAle jaIzuM' ema mAnIne maMdire javAnuM mAMDI vALatAM hoya che. AdhyAtmika jIvana jIvavuM hoya, paraMtu utsAha na hoya to zuM thAya? Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI AzramanA sAdhakonA caherA parathIye eno aMdAja AvI jAya. keTalAka sAdhakomAM sAdhanAnA mArge utsAhabhera AgaLa javAno daDha saMkalpa dekhAya che ane keTalAka udAsInatAnA bhAva sAthe AdhyAtmika vyAkhyAno sAMbhaLatA hoya che, AthI mahattvanI bAbata e che ke jemAM kazuM navuM vicArAtuM nathI, tyAM sthagita thaI javAya che. jyAM hazo tyAM ja rahI jazo ane pachI tamArA kSetramAM tame kazuM maulika sarjana ApI zakazo nahIM. satata utsAhabhera kazuMka navuM karIe to ja ApaNA kSetramAM ApaNe AgaLa vadhI zakIe chIe. je samaye navuM karavAno, pragati sAdhavAno vicAra aTakI jaze e ja samaye tame sthagita thaI jazo. baMdhiyArapaNAnI sImAmAM vyakti jyAre purAI jAya che, tyAre e vadhu ne vadhu zuSka, nIrasa ane maMda banI jAya che. vRkSanA TUMThA thaDa jevI enI sthiti hoya che. tenA pAse game teTalI vasaMto Ave, toya enI DALIo hasatI nathI ne puSpo mahorI zakatAM nathI ane varSo ene navajIvana bakSI zakatI nathI. paramano sparza 103 ja |c Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jdh>= [lokh gob 20 ahIM masto taNo aDDo koI jJAnI, saMta, sadguru ke adhyAtmasAdhaka vyaktine dhyAnathI nihALajo. emanA caherA para, emanA kAryamAM, emanI cAlavAnI rItamAM ke emanA vANI-vicAramAM utsAhanuM pUra UmaTyuM hoya tema lAgaze. vartamAnano bharapUra AnaMda ane AvatIkAlane AzA ane umaMgathI jotuM teja emanI dRSTimAM chalakAtuM haze, mAtra emano bAhya dekhAva paNa jonAramAM navIna cetanAno saMcAra kare che. eka samaye ApaNA dezamAM saMtonA saMgha sthaLe sthaLe bhramaNa karatA hatA. e saMghamAM saMto sauthI mokhare utsAhabhera AgaLa cAlatA hoya ane pAchaLa bhaktajano eTalA ja umaMga ane taravarATathI emanI sAthe pagapALA cAlatA hoya. koI gAtA hoya, koI nAcatA hoya, koI jayanAda gajavatA hoya, paNa A badhI kriyAmAM emanA hRdayano utsAha copAsa chalakAto hoya. keTalAka sAdhuo nirutsAhanA jIvaMta dRSTAMta jevA hoya che. adhyAtmane nAme calama pItAM pItAM paDyA rahe che. emanA caherA para udAsInatA hoya che. nanamAM niSkriyatA hoya che ane AthI ja svAmI vivekAnaMda AvI rIte jIvanArA yogIomAM 'AdhyAtmika ALasuveDA' hovAnuM kahyuM hatuM. AmAM sAdhu ke sAdhaka niSkriyatAne potAnI AdhyAtmikatAmAM khapAvavAnI koziza kare che. ApaNA dezamAM keTalAya sAdhuo AvuM niSkriya ane parAvalaMbI jIvana gALatA hoya che. emanA jIvanamAM na to jAgRti hoya che ke na koI abhyAsa. utsAhanA abhAve e AdhyAtmikatAno aMcaLo oDhIne edI ajagaranI jema paDyA rahetA hoya che. AvI vyaktio rASTra ane samAjane bhArarUpa banatI hoya che ane ethI ja Aje ApaNA dezamAM sAdhuonI jamAta joIe, tyAre emanI sakriyatA, dAMbhika AdhyAtmiktA ane utsAha sAme praznArtha khaDo thApa che. AnI sAme koI dharmanA raMge raMgAyelI vyaktine jojo. enA jIvanamAM |_ Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UbharAto utsAha jojo. enI pAse dhagaza hoya che. kArya karavAnI niSThA ane dhagaza hoya che. enAmAM hakIkatathI bhAgavAnI ke kAma TALavAnI bhAgeDu vRtti hotI nathI ane enA utsAha parathI tame tAravI zako ke eno Izvara sAthe kevo pragADha nAto che. enA caherA para chalakAtA ullAsanA bhAvo enI bhItaranI pArAvAra prasannatAnuM 'AiDenTiTI kArDa' (oLakhapatra) hoya che ane enA hRdayamAM prabhu pratyenI bhaktino evo raMga jAmyo hoya che ke e bhakti pade pade pragaTa thAya che. e sAdhaka joza, utsAha ane AvegathI adhyAtmajIvana jIvato hoya che. eno artha e nathI ke enA jIvanamAM duHkho ke yAtanAo AvatAM nathI. enI sAme muzkelIno DuMgara khaDakAyelo hoya topaNa eno utsAha ane muzkelIonI citAne badale AdhyAtmika mastImAM raMgAyelo rAkhe che. e jiMdagI jozathI ane jussAthI jIvato hoya che ane A utsAhanA pariNAme enI AMtarazaktionuM prAgaTya thatuM hoya che. 'rAmAyaNa' mahAkAvyanA RSi vAlmIkie utsAhanuM mArmika ane prabhAvaka varNana karatAM kahyuM che : "utsAho balavAnArya nAstyutsAhAtparaM balam / sotsAhasya hi lokeSu na kiMcidapi durlabham / / " utsAha ja baLavAna hoya che, utsAhathI vadhu moTuM bIjuM koI baLa nathI. utsAhI puruSane mATe jagatamAM koI vastu durlabha nathI." A utsAha saheje bhArekhama nathI. utsAhathI hasatAM hasatAM kAma thAya che ane ramatAM ramatAM prabhunAma levAya che. bIjAone je jIvana bhArarUpa, kaMTALAjanaka ane nirAzAmaya lAge che te ja jIvana utsAhI adhyAtmapriya vyaktine mATe AnaMda-vRddhino avasara bane che. e satata pulakita raheto hoya che, kAraNa ke ene sAcI dizA maLI gaI hoya che. enAmAM jagata-vyavahAra ane jIvana-sthiti vize sAkSIbhAva keLavAyo hoya che. potAnA jIvanamAM AghAta ane AnaMdanI, viSAda ane ullAsanI ghaTanAone banatI e joto hoya che. jIvananI e ghaTanAono sAkSI. hoya, te rIte emanAthI lipta thayA vinA dUra rahIne e sarvane joto hoya che. paramano sparza 105 ICC Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 Jdhe (lokah 60b enI sAthe snehabharyA saMbaMdho rAkhanAra koI vyakti durvartAva kare, topaNa e sAMkhI leto hoya che, kAraNa ke enA sAkSIbhAvane vyaktinA badalAyelA rUpane jovAnI majA Ave che. e vicAre che ke A ja vyakti eka samaye kevI rIte vartatI hatI ane Aje kaI rIte varte che ! ene vyaktinA durvyavahArathI duHkha jarUra thAya che. paraMtu manomana ema paNa vicAre che ke e vyaktinA aMtaraMganI eka oLakha to maLI ne ! AthI e anya vyakti tarapha ghRNA ke tiraskAra dAkhavavAne badale ene eka 'abhyAsanA viSaya' tarIke joze. du:khamAM sAkSIbhAva rAkhanAra jIvana vavAno AnaMda pAmI zake che ane AvI vyakti ja potAnI pratimA khIlavI zake che. enA jIvanakAryamAM rahelo utsAha ane navuM navuM sarjana karavA prerato hoya che. hakIkatamAM to koI sarjakanuM sarjana, vijJAnInuM saMzodhana ke koI niSNAtanI zodha e badhuM A utsAhanuM ja pariNAma hoya che . vahelI savAre utsAhabhera tame tamArA palaMgamAMthI uTho tyAre tamane lAge che. e samaye tamane eka prakAranI sphUrtino anubhava thAya che. jvananI eka sonerI savArano AnaMda anubhavo cho. AjubAjunuM vAtAvaraNa hatuM-jIvatuM lAge che ane tame nityakarma zarU karo tyAre eka prakArano jusso anubhavo cho. cotarapha tAjagI ne taravarATa dekhAya che. utsAhInuM prabhAta AvuM hoya che to nirutsAhInuM prabhAta kevuM hoya? e AkhI rAtano boja laIne svapnathI vikSubdha nidrA sameTIne ciMtAthI gamagIna cahere UThato hoya che. e mAMkho coLo, tyAre ene potAnA zarIramAM UMDe sudhI paDelI ALasanA saLavaLATano anubhava thaze. AjubAjunA vAtAvaraNa tarapha e tiraskAra-STithI joze ane sAme gharanAM svajano haze. to emane joIne enA caherA para smitane badale upekSA ke nArAjagIno bhAva pragaTaze. phariyAda, nirAzA ane doSadarzananI upA sAthe enuM UThavAnuM thaze. sAmAnya rIte savAre vyaktinI zakti ane sphUrti parAkASThAe hoya che, jyAre nirutsAhI vyakti UnAnI sAthe ja potAnI saghaLI zaktio zoSAI gaI hoya evo anubhava karaze, tethI ene koI bAbata AnaMdita karI zakaze nahIM. utsAha ho to vanamAM vyaktino abhigama ghagazabharyo banI raheze ane e utsAhane jALavaze, to enAmAM tenI satata vRddhi thayA karaze. |_ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta manasUrano utsAha juo. eNe urdUmAM lakhelA kAvyanuM gujarAtI rUpAMtara joIe : "hamezAM khA, hamezAM pI, na gaphalatamAM rahe paLavAra. hukama che zrI harino, tuM aham brahmAsmi kaheto jA. kahe manasUra mastAnA, hari jANyA meM aMtaramAM, ahIM masto taNo aDDo tuM enI mAMhI AvI jA." ahIM mastAno manasUra adhyAtmasAdhakone potAnA 'aDDA' para bolAvI rahyo che. tame kalpanAthI vicAra karo to utsAhathI jhUmato saMta manasUra jovA maLaze. enA AdhyAtmika AnaMdanI chAlakano paNa vAcakane satata anubhava thaze. Avo utsAha sAMsArika jIvana jIvanArane svastha rIte pragatinI preraNA Ape che. jIvananA avarodhothI e aTakI jato nathI, muzkelIothI mahAta thato nathI, paraMtu e A badhAMne sAthe laIne utsAhathI jIvanamAM AgaLa dhapato hoya che. AdhyAtmika dRSTie joIe to Avo utsAha vyaktinA AMtaravikAsa mATe jarUrI che. Ane pariNAme sAdhaka sAdhanAjIvananI muzkelIone oLaMgI zake che ane adhyAtmane mArge AgaLa dhapato rahe che. kadAca jIvanamAM banatI ghaTanAothI eno 'mUDa' badalAya che, paraMtu pharI pAcho eno utsAha ane jIvananA mULa mArge lAvI de che, ethI ja emarsana jevA vicArake lakhyuM che ke, "utsAha vinA kyAreya koI mahAna dhyeyanI prApti thaI nathI." vaLI eka vyaktino utsAha bIjI vyaktimAM utsAhanuM sarjana kare che. dAMDIkUca karatA mahAtmA gAMdhIjI ane satyAgrahIonuM dRzya jozo to | emanA caherA para ane emanI cAlamAM utsAhano anubhava thaze. Ano artha ja e ke tame utsAhI hazo, to tamArA sAthIo jozIlA banaze ane tamAro e utsAha tamArI lAgaNIone yogya dizAmAM vALaze. AthI vartamAnajIvanane utsAhabhera AliMgana Apo to AkhuM jIvana utsAhano mahotsava banI jaze. paramano sparza 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 jIvanamAM Avaze "yU-Tarna' 108 paramano sparzI bAhya apekSAo ane bAhya sukhamAM prabaLa AkarSaNa anubhavIne apAra AnaMda zodhatA mAnavInuM citta azuddha bhAvo ane azuddha vicAromAM lIna hoya che; paraMtu jyAre e iMdriyonI gulAmIno tyAga karIne mukta bane che, tyAre enA jIvanamAM "yu-Tarna' jevuM parivartana Ave che. jyAM sudhI e iMdriyono doDAvyo doDato hato, tyAM sudhI enuM citta satata TenzanamAM rahetuM hatuM. enA jIvanamAM prAptinI hAMphaLI-phAMphaLI doDadhAma dRSTigocara thatI hatI ane tene mATe AMdhaLI doDa lagAvato hato. ekabe nahIM, paNa pAMca pAMca iMdriyone satata poSavAnI hovAthI ene kyAMya paga vALIne besavAnI nirAMta sAMpaDatI nahotI; paraMtu je samaye e Atmazuddhi pratye jAgRta bane che tyArathI enA jIvanamAM parivartana Ave che. pahelAM jemAM apAra rasa hato, e pratye have lezamAtra AkarSaNa rahetuM nathI. are ! enA tarapha e dRSTi paNa nAkhato nathI. jenI prAptimAM ene jIvananuM parama ane sarvocca dhyeya dekhAtuM hatuM, e dhyeya ja badalAI jAya che eTale prAptinI koI kAmanA rahetI nathI. A samaye iMdriyonI baLabaLatI lAlasAmAMthI AdhyAtmika mumukSA pratyenI gatimAM javA mATe ene kaparI agniparIkSAmAMthI pasAra thavuM paDe che. A eka UMco kUdako che, eka moTI chalAMga che, eka evuM kArya che ke je bAhya dRSTie dekhAtuM nathI, kiMtu mAnavIne eka kinArAthI cheka bIjA kinArA sudhI laI jAya che. eka kinArA para apAra AkarSaNo hatAM, moja-majA hatI ane tyAMthI chalAMga mArIne e bIjA kinArA para jAya che, tyAre tyAM koI bhautika cIja-vastuo ke AkarSaNo hotAM nathI; paraMtu mAtra ne mAtra cittanI parama zAMti hoya che. bhautikamAMthI AdhyAtmika taraphanI A chalAMga vize vizeSa ciMtana Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI jarUra che. ApaNe dunyavI bhautikatAnI ke ucca AdhyAtmikatAnI vAta karIe chIe, kiMtu A chalAMgano, A haraNaphALano kyAreya vicAra karatA nathI. hakIkatamAM pratyeka dharmanuM kArya che tamane bhautikatAmAMthI AdhyAtmikatAmAM chalAMga mAravA mATe prerita karavAnuM. dharmagraMthono paNa pahelo ane mahattvano Adarza to e che ke mAnavI jIvananI vilAsitAnI vyarthatAne oLakhe ane chalAMga mArIne vairAgya prati potAnI jIvana naukAne lAMgare. ene mAtra iMdriyanI bhrAmaktA ja samajAtI nathI; paraMtu enI pAchaLanI vyarthatAne e oLakhe che. e vicAre che ke svAdanI pAchaLa ATaluM badhuM doDyo, mevA-mIThAI ane phAsTa-phUDa ArogyAM, paNa aMte zuM maLyuM ? ene khyAla Ave che ke aMte to enA zarIrane jIvaleNa vyAdhinI prApti thaI. yuvAnImAM iMdriyonI vAsanAnI pAchaLa khUba ghelo banyo; paraMtu samaya jatAM vicAraze ke A vAsanAoe vedanA ApI ane je iMdriyonA sukha pAchaLa e doDato hato, e iMdriyo ja svayaM jIrNa ane durbaLa banI gaI ! AkhI jiMdagI koInI niMdA sAMbhaLavAmAM UMDo rasa lIdho hato; paraMtu ene kazuM thayuM nahIM, paNa mAtra niMdA sAMbhaLI-sAMbhaLIne potAnA kAna ane potAnuM citta kaluSita thayAM. je mulAyama sparzanI khevanAmAM e khuvAra thayo, e sparze ene zuM ApyuM ? A rIte ene khyAla Ave che ke iMdriyo mANasanA manane, zarIrane ane jIvanane potAnI pAchaLa AkarSe che; paraMtu jo mANasa eno saravALo karavA bese to khyAla Ave | ke e to hato tyAMno tyAM ja che, Therano Thera che; kAraNa eTaluM ke iMdriyo rUpI pAMceya azvoe ene Amatema doDAvye rAkhyo paNa enA jIvanano ratha to jyAM hato tyAM ja rahyo. e jIvanarathe saheje gati ke pra-gati karI nahIM. Ano artha evo nathI ke ApaNe kAna, AMkha, jIbha ke tvacAnI sadaMtara upekSA karavI joIe. eno artha evo paNa nathI ke je zarIramAM A iMdriyo vAsa kare che, e zarIra pApabhUmi che athavA to ghora upekSAne yogya che ke narakanI khANa che. ghaNA sAdhako AvI gaMbhIra bhUla karI bese che ane tene pariNAme zarIranI karAtI ghora upekSA emanA zarIramAM aneka vyAdhione nimaMtraNa Ape che athavA to e zarIra akALe ke paramano sparza 109 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 paramano sparza vaheluM vilaya pAme che. koI paNa prakAranA sAdhakane mATe zarIranuM svAthya jarUrI che. tapa ane tyAganI parAkASThA pragaTa karanAra bhagavAna mahAvIre paNa darzAvyuM che ke, "zarIra nAva che ane AtmA nAvika che." Ano artha ja e ke AtmAne mATe zarIranI AvazyakatA che. e sAcuM ke e zarIrane jALavavuM joIe; paraMtu vyaktinuM citta mAtra zarIranA sukhamAM ja rame tevuM thavuM joIe nahIM. zarIra ane AtmAno potapotAnA sthAne mahimA che. zrImad rAjacaMdra kahyuM che ke, "zarIra chAzano loTo che ane AtmA ghIno loTo che.' baMne ekamAMthI utpanna thayAM hovA chatAM chAzano loTo koI pharI bharI Ape che, paNa ghIno loTo koI pharI bharI ApatuM nathI. Ano artha evo nathI ke chAzanA loTAno tyAga karavo joIe, balka jIvanamAM chAzanA loTA ane ghInA loTA vacceno bheda jANavo joIe. ghInA loTA karatAM chAzanA loTAne vadhu mahattvano mAnanAra bhUla kare che eTale ke dehanI saMbhALa levI jarUrI che, paNa e eka arthamAM marajiyAta che, jyAre AtmAno mahimA ghInA loTA jevo hovAthI ene saMbhALavAnI vyakti ke sAdhakanI mahattvanI pharaja che, parama kartavya che. dehanI saMbhALa svAthyanI AvazyakatAnI dRSTie thavI joIe, jyAre AtmAnI saMbhALa vyaktinA AdhyAtmika svAthyanI dRSTie thavI joIe. sAdhakane bahAra doDAvatI iMdriyo jyAre aMtarmukha bane che, tyAre enAmAM adhyAtmanI eka navI tRSA jAge che. pahelAM iMdriya-sukhanI prAptinI je tarasa hatI, te tarasa have atIndriya AnaMdanI prAptimAM palaTAI jAya che. pahelAM mana bahAranAM AkarSaNomAM DUbeluM hatuM, have ene bhItaranuM AkarSaNa jAge che. dhIre dhIre e bAhya AkarSaNono tyAga karIne bhItaramAM vadhu ne vadhu vasavAnI khevanA rAkhe che. pahelAM enuM mastaka koI icchI zAyarI ke prema-kAvyathI DolatuM hatuM, have e ja mastaka koI anahadanA nAdanI vAte DolavA lAge che. pahelAM vyavahAranA saMbaMdhomAM bhAvukatAno anubhava thato hato. dIkaro thoDI avajJA kare to hRdaya para pIDAno pahADa tUTI paDato hato. patnIthI koI kSati thAya to mana akaLAI UThatuM hatuM. AdhyAtmikatAno aNasAra pAmyA pachI paNa jIvanamAM A badhI ghaTanAo bane che kharI; paraMtu enAthI citta grasita ke vyathita thatuM nathI. vyakti Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkSIbhAve e saghaLuM joto hoya che. AdhyAtmika chalAMga eTale AtmAnI bhItaramAM jAgelI tIvra icchA. A icchA vyaktine eka jude mArge laI jAya che. enAmAM eka evI tRSA jAge che ke je pipAsA have paramAtmAnA milana vinA tRpta thavI zakya nathI. enAmAM evI mastI jAge che ke bAhya sukhomAM meLavyuM nahotuM evuM sukha ene enI AtmAnubhUtimAMthI sAMpaDe che. enI A chalAMgamAM eka prakAranI tIvra tarasa hoya che. e paramAtmA-prAptinI tarasa chipAvavA nIkaLe che ane tyAre enA hRdayamAM basa, mAtra eka ja raTaNa hoya che ke sarvasva samarpaNa karIne mAre mArA paramAtmAne prApta karavo che. vyakti jyAre AdhyAtmika chalAMga lagAve che, tyAre ene vyavahArajagatanI pArAvAra muzkelIono sAmano karavo paDe che. jenA jIvanamAM kyAreya AvI paramanA sparzanI icchA jAgI ja nathI, ene vaLI AnI taDapanano zuM khyAla Ave ? jenA manamAM AvI tIvra tRSA pragaTI nathI, ene vaLI A tarasanI oLakha kyAMthI sAMpaDe ? Ane pariNAme vyaktine vyavahArajagatano upahAsa sahana karavo paDe che. A sthiti ke dazA sAhasa mAge che tamAre vyavahArajagata taraphathI AvatAM saMkaTo, musIbato ane upekSAono sAmano karavAno hoya che. saMta ekanAtha ke tukArAma, mIrAM ke AnaMdaghana, vivekAnaMda ke gAMdhIjI vyavahArajagatanI muzkelIothI mUMjhAI gayA hota to ? to emane kyAreya kazI 'prApti thaI na hota; paraMtu emanI AdhyAtmikatAe emanA hRdayamAM eka apUrva saMkalpazakti pragaTa karI hatI. jema koI vIra yoddho raNamedAnamAM AvatI Apattio para vijaya meLave che, e ja rIte adhyAtmasAdhaka paNa e pachI AvatI bAhya ane AMtarika Apattio sAme saMkalpapUrvaka laDe che ane enA para vijaya meLave che. Ano artha ja e ke jevI vIratAnI jarUra yuddhanA medAnamAM zatrune parAjita karavA mATe hoya che, tenAthI paNa vadhu moTI vIratAnI jarUra adhyAtmanA medAnamAM AvatA AMtara-bAhya zatruonA vijaya mATe hoya che. paramano sparza 111 QE Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zraddhA, tArAM rUpa ! 112 paramano sparza vizvanA atiprAcIna graMtha "RgvadamAM RSie zraddhAno apAra mahimA karyo che ! enuM gauravagAna karatAM e kahe che - "zraddhAM prAtarhavAmahe zraddhAM madhyaM dinaM pari / zraddhAM sUryasya nimuci zraddhe zraddhApayeha naH / / " (Rgvada, 10-151-2) ame prAta:kALe, madhyAhuna samaye ane saMdhyAkALe zraddhAnuM AhvAna karIe chIe ane kAmanA karIe chIe ke he zraddhAdevI ! tame sadaiva amArAmAM nivAsa karo." ahIM RgvadanA RSi devo dvArA upAsya ane parama aizvaryadAyI zraddhAnI vAta kare che. bhagavAna zrIrAma para akhUTa zraddhA dharAvanAra saMta tulasIdAsajIe 'zraddhA binA dharma nahIM koI" ema kahyuM che. eno artha eTalo ke IzvarazraddhA hoya to ja zakya bane. zraddhAvihoNuM dharmAcaraNa ADaMbara banI jAya che. cheka prAcIna kALathI mAMDIne arvAcIna kALa sudhI prabhuprApti mATenI prathama zarata rUpe zraddhAnI vAta karavAmAM AvI che, kAraNa ke A zraddhA ja vyaktinI AMtaracetanA ane bAhya jIvana baMne para pragADha prabhAva pADe bhagavAna mahAvIre kahyuM che tema 'saddha parama kultae'; arthAtuM, 'zraddhA atyaMta durlabha che'. AnuM kAraNa e ke mAnavacitta pralobhano, kaSAyo, icchAo ane tRSNAomAM vibhAjita hoya che. ati caMcala, svakendrI ane sukhapriya citta ja jyAM koI eka vAta para TharIThAma hotuM nathI, tyAM kaI rIte e paramAtmA para sthira ane dRDha zraddhA rAkhI zake? mananI anaMta icchAo mAnavIne kyAMya ne kyAMya doDAvatI rahe che tyAre e mAnavI kaI rIte IzvarazraddhA para ekAgratA rAkhI zake ? vaLI je cittamAM Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramano alpamAtra sparza nathI, e cittamAM paramAtmA pratyenI akhaMDa zraddhA jAge kyAMthI ? zraddhA mAge che zuddha prema ane sarvasvasamarpaNa. AvI zraddhA ja vyaktinI cetanAne saMkalpabaLa Apaze ane e saMkalpabaLane pariNAme vyaktinA jIvanamAM AvatAM ghaNAM vikalpo, dUSaNo, zithilatA ane caMcaLatA ene sparzaze nahIM, ApoApa aLagAM raheze. vyaktinI zraddhA enA svabhAvanuM anusaraNa karatI hoya che, khoTI, kRtrima ke ADaMbarI zraddhA ane sAcI saMkalpalakSI zraddhA vacceno bheda prathama pArakhI laIe. prathama prakAranI zraddhA che tIvravegI ati caMcaLa zraddhA. Aje e eka sthAne jAya che ane enI asara anubhave che, AvatIkAle e anya sthAne jAya che ane enAthI ati prabhAvita thAya che. eka samaye ene khristI dharmanA mAnavatAnA siddhAMto pasaMda paDe che ane samaya jatAM e bhAIcAro dharAvatA islAma dharmane anusaravAno vicAra kare che. vaLI evAmAM ene bahAI paMthanI vyApaka vicAradhArA gamavA lAge che ane vaLI tyAMthI nIkaLIne e ozonI upAsanAmAM DUbI jAya che. mananI caMcaLatA sAthe zraddhA tIvravege palaTAtI rahe che. enA parivartananuM kAraNa enuM caMcaLa ne tIvravegI citta che. koI dharmamAM eka sAro siddhAMta jue . ane te enA para vArI jAya. e pachI bIjA dharmamAM potAne gamato koI siddhAMta jovA maLe eTale pahelA dharma ke siddhAMtanI vAta choDIne te bIjA dharmanI upAsanA karavA lAge che, enuM mahimAgAna kare che. enI pAse viveka ke tulanAtmaka dRSTi hotAM nathI, paraMtu cittane saheja AkarSita karatI bAbatone doDIne vaLagI paDavAnI vRtti hoya che. enI sAdhanA gahana siddhAMta ke anubhavanA arkane pariNAme ghaDAyelI hotI nathI. enI pAse potIkI mUlyasRSTi, nizcita hetu ke sAdhanAnuM koI aMtima prayojana hotuM nathI. e jyAM jAya tyAM enAthI raMgAI jAya che; kAraNa ke enI pAse potAno koI Agavo raMga hoto nathI. bIjA prakAranI zraddhA te prayojanalakSI zraddhA che. koI vyakti khoTAM kAmo karavAne kAraNe ApattithI gherAI gaI hoya, tyAre e koI maMtra para AsthA rAkhIne ApattinivAraNa mATe zraddhA rAkhIne maMtropAsanA kare che. ene lakSmI prApta karavI hoya to lakSmInA japa, yaMtra ane maMtra - e saghaLAMnuM anuSThAna kare che. AvI zraddhA aMtaramAMthI UgelI nahIM, paraMtu paramano sparza 113 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 paramano sparza prayojanamAMthI pragaTelI hoya che. prayojana siddha thatAM e zraddhAno paNa sUryAsta thAya che. AvI vyakti jIvananuM kalyANa maMgala karatA namaskAra mahAmaMtrane badale aniSTanuM nivAraNa karatA stotranI upAsanA vadhu pasaMda kare che. prayojanabaddha zraddhA svArthalakSI, padArthalakSI ane bAhyaprApti AdhArita hoya che. pariNAme A zraddhA paNa vyaktinI aMgata icchA, lAlasA ke pUrtino prapaMca banI rahe che. trIjI zraddhA te aMdhazraddhA. AmAM vyakti kazuMya vicAryA vinA gatAnugatika rIte kriyAkAMDane anusaratI hoya che. potAnAM zAstronuM kathana ke potAnA pUrvajonuM rUDhi-AcaraNa e soe so TakA saMpUrNa satya ja hoya, ema mAnIne te e rUDhi ke mAnyatA anusAra kriyA kare che. eka samaye bhAratamAM zItaLAnA upadravathI bALamaraNo thatAM hatAM. zItaLA pratirodhaka rasI zodhAyA pachI evuM rahyuM nathI, Ama chatAM ghaNI strIo bALakane zItaLA thayA pachI tene namAvavA mATe zItaLA mAtAnA maMdire jatI hoya che, zItaLA mAtAnI bAdhA rAkhatI hoya che ane zItaLA sAtamanuM vrata paNa karatI hoya che. AMkha satata pATA bAMdhIne rahetI A zraddhA tarka, vAstavikatA ke samayasaMdarbha pratye aMdhApo dharAvatI hoya che. | mULa kriyAno marma ke prANa cAlyo gayo hoya, kazo tarka ke bhAvanA rahyAM na hoya ane tema chatAM paraMparAgata hovAthI tenuM AcaraNa karavAmAM Ave che. vyakti zubha kArya mATe maMgala muhUrta jotI hoya che ane e muhUrta kAryano prAraMbha karatI hoya che, paraMtu TrenamAM besatI vakhate ke plenamAM saphara karatI vakhate, "atyAre cala ke kALa coghaDiyuM che ke nahIM? teno koI vicAra kare che kharuM? lagnaprasaMge hastameLApanuM muhUrta jovAmAM Ave che. kumakuma-patrikAmAM hastameLApano samaya barAbara miniTa sAthe lakhavAmAM Ave che, paraMtu vAstavamAM koI muhUrta sacavAtuM nathI ! e ja rIte ati pavitra gaNAtI lagnavidhi pUrNa rUpe pavitratAthI karAvavAmAM AvatI nathI. Ama sApa gayA ane lisoTA rahyA, enI mAphaka vastunuM hArda cAlyuM gayuM ane mAtra enA bahArI khokhAnI AMdhaLI upAsanA ke AcaraNa karavAmAM Ave che. AvI aMdhazraddhAne kAraNe dharma, rASTra ke samAjanuM puSkaLa ahita thatuM hoya che. satIprathA ke paradezagamananiSedha jevI aMdhazraddhAoe bhAratane ghaNuM nukasAna karyuM. AvI aMdhazraddhAmAM paNa eka prakAranI AsthA hoya Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. mRtyu bAdanA pretabhojanamAM ke zrAddhamAM paNa vyaktionI AsthA keTalI badhI jaDa ane dRDha rIte ropAyelI hoya che. aMdhazraddhA jIvaMtatAno nahIM, balka jaDatAno zvAsa letI hoya che. koI eno virodha kare, to enI sAme tarkapUrNa dalIla karavAne badale virodhIono upahAsa kare che. enI pAse majAka, upahAsa ke gatAnugatika paraMparA sivAya koI uttara hoto nathI. ApaNA dezamAM garIbone garIbImAM ja nahIM, paNa devAnA DuMgara taLe dabAvIne, emanAM hADa-mAMsa cUsatI AvI aMdhazraddhAo hajI ghaNI komamAM akabaMdha rIte pALavAmAM Ave che. cothI zraddhA che kSaNika zraddhA. jIvanamAM koI zraddhAnI AdhArazilA hoya nahIM, paraMtu kvacit ekAda kAryasiddhi kAje vyakti kSaNabhara zraddhAvAna upAsaka bane che. A zraddhAnI pAchaLa koI sAdhanA, bhakti, zAstrAbhyAsa ke adhyAtmanI anubhUtinuM baLa hotuM nathI, mAtra alpakAlIna hoya che. AvI kSaNika zraddhAmAM jo kAryasiddhi na thAya to e zraddhAne citta-vaTo Ape che. ene mATe tatkALa kAryasiddhi ja mahattvanI hoya che ane teTalA TUMkA gALA mATe e kyAMka potAnI zraddhA ropa-Arope che. AmAM vyakti potAnI hetusiddhi mATe IzvaranI kasoTI kare che ! sAmAnya rIte Izvara, bhaktanI - bhaktinI kasoTI kare che, paNa A zraddhAmAM daMbhI bhakta IzvaranI zaktinI agniparIkSA kare che ane te paNa potAnI bhautika prApti mATe. jo eka deva enI Apatti dUra na kare to tarata ja e bIjA vighnahartA deva pAse doDI jaze. AmAM eka vAra koI vighnahartA deva ene zerabajAranI ke inkamaTaeNksanI muzkelImAMthI ugArI le to basa, pachI e devane potAnI saMpattithI mAlAmAla karI devAno vicAra kare che. eNe mAro svArtha siddha karyo, mane kaparI muzkelImAMthI ugArI lIdho, tethI mAre enA para saMpattinI mahera varasAvavI, evI sthaLa naphAlakSI buddhi hoya che. AvI zraddhAnA mULamAM koI samaja nahIM, paNa saMkucita sva-artha rahelo hoya che. putranI prApti thatI na hoya ane koI devadarzanathI ke tIrthayAtrAthI saMtAnaprApti thAya to enA para e vArI jAya che. ahIM zraddhA e sodo che. sodo pUro thAya eTale badhuM samApta thaI jAya che. Izvara sAtheno badho hisAba-kitAba pUro ! sodo pAra paDe, to saMbaMdha rAkhavAno; niSphaLa jAya to e Izvarane korANe mUkavAnA ! zraddhAno pAMcamo prakAra che azraddhAvAnano. joke AvI azraddhA paramano sparza 115 (9) Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 990 Jdhe (lok>=h Sbb dharAvanArAo daMbhI zraddhAvAna karatAM vadhu sAdila hoya che. emane kyAMya zraddhA hotI nathI, paraMtu A azraddhAnI cikitsA karavAnI paNa jarUra che. pAka vyakti potAnI svArtha siddhi mATe Izvarane dAva para lagAvatI hoya che. AvI rIte Izvara sAthe trAguM karanArA ghaNA loko azraddhAvAna banI jatA hoya che. potAnuM kArya siddha na thayuM, tethI IMzvarane a-siddha Therave che ! bIjA keTalAka agrahAvAna evA hoya che ke jeo bApravRttimAM eTalA badhA gaLADUba hoya che ke emane emAMthI bahAra nIkaLIne AtmaciMtana karavAno sahejuM avakAza maLato nathI. ati pravRttizIlane ema lAge ke pravRttionI raphatAra ja eTalI badhI che ke pUrI thatI nathI. AvI vyakti sattata thayelI pravRtti ane bAkInI pravRtti, karelAM kAryo ane bAkI rahelAM kAmo vacce ghaDiyALanA lolakanI peThe Amatema ghUmatI hoya che. pote atyaMta 'bijhI' hovAnuM kahIne bIjI saghaLI bAbatanI bAdabAkI karatI hoya che. pariNAme enA jIvanamAMthI AMtarika ke AdhyAtmika anubhavanI ja bAdabAkI thaI jatI hoya che tyAM vaLI IzvarathahAnA saravALAnI vAta kevI ? AmAM eka prakAra phaeNzanebala' azraddhAvAnono che. e Adhunika vicArane anusaratA hovAno ADaMbara karavA mATe IzvaranA astitvano dharAra inkAra kare che, paraMtu potAnA vana-vyavahAramAM sAmAnya rUDhionuM paNa pAlana karatA hoya che. pote prakhara vaicArika che. ane Izvara-phicara jevI bAbatomAM saheje mAnatA nathI ema darzAvavA prayAsa kare che kharA, paraMtu jIvananI kaTokaTInI kSaNe ke sAmAjika prasaMgoe eno Azaro letAM paNa acakAtA nathI. emano A ADaMbara Apatti Ave nahIM, tyAM sudhI sacavAya che. Apatti AvatAM emanA vicAranA pAyA dhrUjI UThe che ne teo parANe Izvarane zaraNe jAya che. mukhyatve to moTA bhAganA ayahovAno kyAreya dharmagraMtha ke AtmAnubhUti sudhI jatA nathI. ghaNI vAra emanuM ajJAna e azraddhAnuM kAraNa hoya che. koI dharmagraMthanuM ekAda vAya laIne eno marma pArakhyA vinA ke saMdarbha samajyA vinA enI rAtadivasa TIkA karanArAonI jamAta ochI nathI. emanuM durbhAgya eTaluM ke teo A jJAnavArtAthI dUra rahe che ane dharmagraMthonI bhItaramAM rahelA adhyAtma anubhava sudhI pahoMcI zakyA |_ Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. keTalAka dharmanA ke AcAra pAchaLano bhAva jANyA vinA enI niMdAmAM racyApacyA rahetA hoya che. AvI vyakti dharma pratye aNasamajabharI sUga keLave che ane emane dharmanI ekAda bAbatanI TIkA karavAmAM AnaMda Ave che ane eTalI ja khAbociyA jeTalI emanI dharmasamaja hoya che. keTalAka to koI vAdanI kaMThI bAMdhI hovAthI ke koI vicArakanA vicAra pramANe jIvana gALavAno nirdhAra karyo hovAthI e vAda ke vicAranAM cazmAMthI ja jagatane ane Izvarane jotA hoya che. e vAda ke vicAramAM emanI zraddhA eTalI badhI dRDha hoya che ke e sivAya bIjuM kazuM jovA ke jANavA icchatA nathI. Ama hakIkatamAM bahu thoDI ja vyaktio aMtaranI anubhUti ane jJAnaprApti bAda sAcA arthamAM Izvara prati azraddhAvAna hoya che. have vAta karIe sAcI zraddhAnI. koI hetu, svArtha ke prayojana vinA samajaNamAMthI A zraddhA pragaTatI hoya che. e zraddhA gatAnugatika, kRtrima ke ADaMbarI hovAne badale gahana abhyAsa, AMtara anubhUti ane AtmaavAjane anusaravAne kAraNe jAgelI hoya che. vartamAna samaye AvI sAcI Izvara-zraddhA durlabha che. Aje mAnavI satata zaMkAthI jIvana jIve che, Dagale ne pagale tarkathI vicAra kare che ane dRSTi sAme hAjara-nAjara dekhAya ene ja oLakhe, svIkAre ke eno mahimA kare che. Ane pariNAme mAnavInA jIvanamAM koI AdhyAtmika avalaMbana hotuM nathI ane tethI enA hRdayamAM zraddhA TharIThAma thaI hotI nathI. jIvana para ekAda vajAghAta Ave ane e jIvanamAMthI samULago rasa gumAvI de che. eka nAnakaDI niSphaLatAne | paNa zraddhA ke avalaMbananA abhAve e pacAvI zakato nathI. AthI te AtmahatyA tarapha vaLe che athavA to Izvarano inkAra karIne kaTutApUrNa jIvana vyatIta kare che. hakIkatamAM zraddhA vinA karavAmAM AveluM pratyeka kRtya kazAya mahattvanuM nathI. svAbhAvika rIte e savAla thAya ke A zraddhAnA sUra saMbhaLAze kaI rIte? eno uttara e che ke tamArA bhItaramAM vasatA paramano, paramAtmAno avAja sAMbhaLo. e avAja e ja tamArA jIvananI dIvAdAMDI che. bahAra koI dhyeya, Adarza ke maMjila zodhavAnI jarUra nathI. tamArA AtmAmAM ja tamAro Adarza vaselo che ene anusaro. e avAja tamane jIvanamAM mArgadarzaka banaze. e vicAra tamArA mAnasanuM ghaDatara karaze ane enI paramano sparza 117 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJA e tamArA bAhya jIvananuM niyamana karaze. AthI to 'appA so paramappA' eTale ke "AtmA e ja paramAtmA che" ema kahevAyuM che. bhagavAna mahAvIre kahyuM hatuM ke, "jema kerInI goTalImAM AMbAnuM vizALa vRkSa samAyeluM che, e ja rIte manuSyanA AtmAmAM virATa paramAtmA samAyelo che." A kAraNe ja vartamAna samayamAM svAmI rAmatIrthe ghoSaNA karatAM kahyuM, "Atmatattvane prApta karanAra ja akhila vizvano svAmI bane che." 118 paramano sparza. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 zraddhAnA sUra paramAtmA tamArI pAse sauprathama kaI mAgaNI kare che ? e tamArI pAse emanI stuti ke prazaMsAnI mAgaNI kare che ? e tamane kahe che ke tame annajaLano tyAga karI mArI samIpa AvavA mATe AkarI tapazcaryA karo ? ke pachI bhaktanI pUjA icchato e bhaktanI bhakti mATe ati Atura hoya che ? hakIkatamAM paramanI sauthI pahelI mAgaNI zraddhAnI che. zraddhA e adhyAtmamArganuM prathama, ati mahattvanuM ane atyaMta muzkela sopAna che. zraddhA haze to ja pUjA e sAcI Izvara-pUjA banaze ane dharmakriyA e sAcI dharmapUta kriyA banaze. zraddhA haze to ja sAdhaka vyAvahArika muzkelIone pAra karI zakaze, jema saMsAra sarjita avarodhonI saghaLI dIvAla mIrAM pAra karI gaI. vaLI zraddhAvAna Arthika mUMjhavaNothI paNa DaghAI jaze nahIM. e to narasiMha mahetAnI jema AvI ciMtAno bhAra 'zAmaLiyAne soMpaze. adhyAtmanA mArge cAlatAM keTalIya dvidhAo, saMgharSo ane kasoTIo Ave che. A badhA vakhate koNa sAdhakane TakAvI rAkhe che ? zraddhAmAMthI prApta thayeluM baLa ene daDha, saMkalpabaddha ane avicaLa rAkhe che. zraddhAnA A svarUpane samajIe. kyAreka vyaktinI zraddhA mAtra bAhya kAraNo para AdhArita hoya che. zerabajAramAM nukasAnImAMthI bacAvI lenArane koI guru mAne che to koI pote karelA gunAmAMthI mukti apAvanArane gurupade besADe che. koI varSonI bImArI dUra karI ApanAra vyaktine guru gaNe che to koI jIvananI kaparI paLomAMthI ugArI levA mATe gurunA sadaiva AzIrvAda mAgato rahe che. guru mATenI zraddhAno prAraMbha kadAca koI prayojanathI thayo hoya, paraMtu samaya jatAM e prayojana kharI javuM joIe ane sAcI zraddhA jAgavI joIe. camatkAra karatA guru pratyenI AsthA jo prayojanamAMthI jAgelI hoya che, paramano sparza 119 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 paramano sparza che to jIvanavikAsanA pratyeka tabakke mArgadarzana ApatA guru taraphanI AsthA tyAga, tapazcaryA ke mumukSupaNAnI bhAvanAmAMthI sarjAyelI hoya che. paramAtmAnI prAptinI pahelI zarata evI zraddhA vinA A mArgamAM pragati zakya nathI. AvI zraddhAne kAraNe ja vyaktinA vyAvahArika jIvananA keTalAya prazno AthamI jAya che. saMtone kyAM AvatIkAlanI koI ciMtA hatI? emane kyAM kIrti ke prasiddhinI khevanA hatI ? emane kyAM pracAranI jarUra hatI ? e kyAMya paNa jatA, to emane e vAtanI phikara nahotI ke loko emanuM svAgata paththara mArIne karaze ke puSpamALAthI. paricita pradeza hoya ke taddana aparicita, ajANyo pradeza hoya, anukULa paristhiti hoya ke pratikULa vAtAvaraNa hoya enI paNa paravA emaNe karI nahotI. lokone pote priya che ke apriya enI paNa kazI phikara nahotI. Izvara pratye hRdayamAM zraddhAno dIpaka haze, to ene kazI ciMtA, kazI gaNatarI ke kazI sAvacetInI jarUra nathI rahetI. prathama veda "RgvadamAM kahyuM che: zraddhA devA upAsate / zraddhayA vindate vasu / / "svayaM devo paNa zraddhAnI upAsanA kare che ane zraddhAthI parama aizvarya prApta thAya che. AvA aizvaryane mATe zraddhA AdhArabhUta bane che." (10-151.4) moTA avAje maMtroccAra karanAra ke jozabhera stutio gAnAra ke pachI kriyAkAMDamAM DULyA rahenAra athavA to koI eka vAta ke vicAradhArAno svIkAra karanAra pAse jo zraddhA nahIM hoya to e satyanI samIpa jaI zakaze nahIM. zraddhA vinA e jo dharmakriyA karaze, to e mAtra bAhya kriyA raheze, paraMtu enuM AtmAnaMdamAM rUpAMtara nahIM thAya. zraddhA vinAnuM karma e bAhya karma raheze, paraMtu Izvarane samarpita thayeluM karma banaze nahIM. zraddhAnA prAdurbhAvanI sAthe duSTiparivartana thaze. atyAra sudhI jagata tamane kaI rIte jue che teno vicAra karatA hatA. jagatamAM sArA dekhAvA mATe phikara karatA hatA ane jagatamAM eno kevo paDagho paDaze temAM jIvananI pratyeka kriyAnuM aMtima phaLa mAnatA hatA, paraMtu have zraddhA jAgatAM jagata tamane kaI rIte jue che. ene badale Izvara tamane kaI rIte jue che teno vicAra karavA lAgo cho. tamAruM 'phoksa' 'para thI sva" para AvI jaze. bIjAnI ciMtA karavAne badale svaparivartananI ciMtA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA lAgazo ane koI paNa kAryano bahArI duniyAmAM kevo paDagho paDe che tenI ciMtA karavAne badale tamArA AMtarajagatamAM zI halacala pedA thAya che, e jovA mAMDazo. A rIte zraddhAthI dRSTi badalAze, vyavahAramAM parivartana Avaze, sadgaNo jAgaze ane jIvanalakSyamAM parivartana Avaze. e pachI bhagavAna RSabhadevanI pratimAne joIne emano hIrAthI jhaLahaLato ati mUlyavAna mugaTa dekhAze nahIM, paraMtu emanA virala tyAganuM smaraNa thaze. rAmane joIne dhanuSa dekhAze nahIM, paraMtu emanA pavitra jIvana ane kartavyadRDhatAnuM smaraNa thaze. jyAM zraddhA hoya che, tyAM dvidhA hotI nathI. 'gItAjJAna' pustakamAM zrI dinAnAtha bhArgava 'dineze' lakhyuM che : zraddhA pAyAnA paththara jevI che: dharma, karma ane sAdhanAnI dIvAla zraddhA para UbhI che." A zraddhA jevI sAdhakanA aMtaramAM nivAsa kare che ke tarata ja mahAparivartana sarjAya che. paramano sahaja sparza krAMtikArI ghaTanAo sarjaze. gaIkAla sudhI niyamitapaNe mitronI maMDaLImAM gAmagapATAM hAMkavA jatI vyaktinA manamAM have badhuM choDIne satsaMgamAM javAnI tIvra tAlAvelI jAgaze. kiMmatI alaMkAro, moMghAM vastro ane bhavya imAratonI bAhya jhAkajhamALa jonArI AMkhane have emAM ocho rasa paDaze ane enuM mana bhItaranI jhAkajhamALamAM DUbI jaze. premakathAo, rahasyakathAo ke raMgIlI kathAomAMthI enuM mana UThI jaze ane gahana zAstragraMthonA svAdhyAya tarapha enuM citta vaLI jaze. Ama zraddhA e sAdhakane khabara paNa na hoya evo camatkAra sarjaze. tamArA hRdayamAM paDelI zraddhAno sUra tame sAMbhaLyo che kharo ? e zraddhA tamane bolAve che. e sUramAM prema che, nimaMtraNa che ane hRdayamAM vyApI vaLato sneha che. zraddhAno e snehALa sUra nahIM sAMbhaLanArI vyakti potAnI jAtane pApI, adhama ane kuTila gaNIne satata tiraskAratI hoya che. bhUtakALanA ekAda duSkRtya mATe potAnI AkhI jiMdagIne dhRNAthI joIne tiraskAra varasAvatI hoya che, jyAre zraddhAthI jAgato sUra tamane snehathI nimaMtraNa Ape che. bhagavAna mahAvIra kahe che ke, "mArI pAse Avo ane jIvanamAM mArA jevA guNo keLavIne tame svayaM mahAvIra bano.' kRSNanI vAMsaLIno madhura sUra saMbhaLAya che ane jIvanamAM ullAsanI laharIo jAge che. buddhanA paramano sparza 121 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSumAMthI vahetI karuNA tamane bhIMjave che. zraddhAno sUra vyaktimAM pAtratA jagAve che. ghaNI vyaktio potAnI khAmI, bhUla ke kSationo satata vicAra karIne AtmahatyA karatI hoya che. koI nabaLI kSaNe thayelI bhUlane satata manamAM, hRdayamAM ane mastaka para rAkhIne potAnuM jIvana kaluSita karI nAkhe che. potAnA hAthathI koI khoTuM kAma thaI jatAM e hAthane bALI nAkhe che athavA to potAne Izvarano gunegAra mAnIne ekalatApUrNa ekAMtajIvana vitAve che. paramamAM zraddhA mUkazo eTale e tamArAmAM tamArI jAtane mATe sanmAna ane Adara jagAvaze. tamArAmAM bhakta ke sAdhakanI pAtratA jagAvaze ane e rIte e tamAro tamArI sAtheno snehabharyo saMbaMdha sarjI Apaze. e hakIkata che ke vyakti pote ja potAnI jAtanI ja duzmana hoya to enA jIvanamAM hatAzA, nirAzA ane niSphaLatA sivAya bIjuM kazuM maLatuM nathI. bIjA to tamane parAjita kare e dUranI vAta, kiMtu tame ja tamArI jAtane parAjita karI dezo. mahAtmA gAMdhIe kahyuM ke "zraddhAno artha che AtmavizvAsa ane AtmavizvAsano artha che Izvara para vizvAsa." Avo Izvara parano vizvAsa navI preraNA jagADaze, sArA bhAvo sarjaze ane e rIte vyaktitvamAM jarUrI nikhAra lAvaze. 122 paramano sparza Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ApaNA AtmAnI sAkSIe atyAre, A kSaNe, tame zuM vicAro cho ? tamArA manamAM cAlI rahelA e vicArataraMga ke khyAlane barAbara pakaDI rAkho ane pachI enuM sUkSma ane taTasthapaNe pRthakkaraNa karavA lAgI jAo. manamAM jeno vicAra karIe chIe, te bAbata ja ApaNA vyaktitvane pratibiMbita kare che. manamAM cAlato e vicAra e vyaktinA bhItaranuM AiDenTiTI-kArDa (yathArtha oLakhapatra) banI rahe che. jIvanamAM sauthI mahattvanI bAbata tamAro "mAinDa-seTa' che. tamArI cittanI dizA e ja tamArI vicArasRSTinI paricAyaka che. jo cittamAM zubhabhAva haze, to UrdhvajIvananA vicAro Avaze ane jo cittamAM vAsanA ke vikAra haze, to enI tRpti mATenI jhaMkhanA ane enI prApti mATenI eSaNAo manamAM doDAdoDa karatI haze. Ano artha ja e ke vyaktine je pAmavuM hoya te tarapha enA cittane rAkhavuM joIe. jo enuM citta AtmAnA vicAromAM DUbeluM haze, to e sAhajika rIte AtmasAmIpya ane UrdhvatA pAmaze. mAnavI pAse zarIra, mana ane AtmA - ema traNa bAbata che. enA jIvanamAM svasthatAnI dRSTie zarIranuM mahattva che. japa, tapa ke upavAsa karavA hoya, to emAM zarIranI kSamatA mahattvanI che, dharmazAstroe zarIrane dharmanA mukhya sAdhana tarIke oLakhAvyuM che. mANasa enA jIvanano ghaNo moTo bhAga potAnA zarIranI ciMtAmAM gALe che. emAM paNa yuvAnImAMthI vRddhatva tarapha gayelA mANasane rojeroja zarIranI phariyAda rahetI hoya che ane enuM citta paNa zarIranI ciMtAthI gherAyeluM rahe che. bIjuM tattva che mana, ke je niraMkuza banIne satata doDatuM rahe che ane mANasanuM kArya ja e che ke e manane aMkuzamAM rAkhe ane e rIte potAnA jIvanane yogya gati Ape. A mana kyAreka hatAzA anubhave che, to kyAreka nirAzAmAM paramano sparza 123 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 paramano sparza DUbI jAya che. e kyAreka prasanna thaI jAya, to kyAreka ene akaLAmaNano pAra nathI raheto. Ave samaye manane je bhAvomAM lIna rAkhyuM hoya te bhAvono anubhava thAya che. mAnavI zarIrano vicAra kare che, manano vicAra kare che; paraMtu enuM sauthI moTuM durbhAgya e che ke e AtmAno vicAra karato nathI. e bhAgye ja potAnA AtmAnA khabaraaMtara pUchato hoya che. ghaNI vyaktio to evI hoya che ke jeo zarIranI AsapAsa ke manamAM eTalI badhI DUbelI hoya che ke emane potAnAmAM AtmA che evo aNasAra paNa hoto nathI. AvI vyaktio AtmaoLakha cUkI jAya che ane jIvananI vyarthatAmAM ramamANa rahe che. emane lAge che ke Aja sudhInuM emanuM jIvana vyartha gayuM, kAraNa ke emane potAnA AtmAno paricaya ja sAMpaDyo nahIM. saMta kavi devAnaMda svAmI kahe che : "nara deha gaye duHkha pAye, prabhu bhajana vinA pachatAya; zvAna sukara tanu dhArI ke mUrakha, vana vana bhaTakAve." mANasa mRtyu joIne duHkha anubhave che. AkhI jiMdagI bhautika bAbatomAM pasAra thaI gaI eno pastAvo pAme che ane Ameya AvI vyaktino e pachIno janma vanavanamAM bhaTakatA prANI rUpe thAya che.' AvI paristhitinuM kAraNa zuM ? enuM kAraNa e ke A prakAranI vyaktie potAnA mana para kAbU rAkhyo nahoto. manamAM kevA vicAra Ave che enI cikitsA karavI joIe. manamAM suvicAra Ave che ke kuvicAra e jovuM joIe, kAraNa ke ApaNo sauthI moTo duzmana ApaNI bhItaramAM UMDe UMDe vasato hoya che. jo mANasa sArA mArge cAle to enuM jIvana ApoApa utkRSTa banatuM hoya che ane naThArA mArge cAle to enuM jIvana nikRSTa ane du:khamaya banatuM hoya che. mANasanI bhItaramAM ja deva ane dAnava vasatA hovAthI deva ene zubha mArge ane dAnava ene avaLe ke azubha mArge gati karAve che. mANasanI bhItaramAM sAcuM bolanAro ane jUThuM bolanAro ema baMne prakAranA mANaso vase che. A jUThuM bolanAro mANasa e dhIre dhIre bIjAnI chetarapiMDI karavAnuM zIkhavato hoya che ane enuM eka ja kAma hoya che Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke e manamAM khoTA, ahitakara ane duSTa vicArone janma ApIne ucheravA. ghaNI vAra dilamAM vasatA dAnavane mANasa potAnA jIvananI cAvI ApI de che ane ene pariNAme enuM jIvana duSTa, adhama ke anAcArI mAnavInuM jIvana banI rahe che. sadAcArI banavuM hoya, topaNa durAcArane to oLakhavo ja paDaze. devane jANavo haze to dAnavanA rUpane oLakhavuM paDaze. satyane pAmavuM haze to asatyanI lIlA samajavI paDaze. AvuM thaze to ja vyakti sadAcArI ane satyaniSTha rahI zakaze. vaMcanA, vAsanA, viSayakaSAyamAM rahenArI vyaktio eka prakAranA svapnalokamAM jIvatI hoya che. emaNe potAnI AgavI kalpanAsRSTi sarjI hoya che. viSayapremI vyakti sadaiva potAnA viSayapAtra aMge manamAM kAmI kalpanAo ghaDatI hoya che. lobhI vyakti je kaMI prApta karavAnuM hoya, ene vize manamAM taraMgonA ghoDA para savAra thaIne vicArato-doDato hoya che. bIjAnI chetarapiMDI karanArI vyakti ema mAne che ke enI chetarapiMDInI koIne jANa nahIM thAya ane e vicAre ja e banAvaTa ke chetarapiMDInA jagatamAM vadhAre ne vadhAre UMDo khUMpato jAya che. manamAM jo kharAba vicAro pesI gayA to mana kaluSita banI jaze. AthI ja vyaktie khUba Akramaka (aMgresiva) banIne A duSTa vicArone rokavA paDaze. eNe pote, potAnA manamAM kevA vicArone sthAna ApavuM che e vize aharniza jAgRta rahevuM paDaze. e jANe che ke jo A duSTa kaSAyayukta vicAro cittamAM pravezI gayA, to e vicArone samagra citta para prabhutva meLavatAM vAra nahIM lAge. ane jo e vicAro samagra citta para chavAI jaze, to enI AkhIya mAnasamRSTi, vicAradhArA, jIvanapaddhati - e saghaLAmAM e prakAranA vicAro prabaLa banI raheze. AthI pahelI cokI manamAM jAgatA vicAronI rAkhavAnI che. manamAM hiMsA pravezI eTale samaya jatAM e AcaraNamAM praveza pAmaze. manamAM dveSa jAgyo, eTale dhIre dhIre e kAryamAM pravartaze. manamAM vAsanA UThI, to kramazaH e AcaraNamAM pratibiMbita thaze. joke e hakIkata che ke manamAM raheluM saghaLuM AcaraNamAM pragaTa thatuM nathI. manamAM raheluM thoDuMka ja AcaraNamAM pragaTa thAya che. bIjuM ghaNuMbadhuM manamAM paDyuM hoya che. Ano artha ja e ke AcaraNa to ayogya che ja, paraMtu ethIya vadhAre ayogya ane paramano sparza 125 . C) ( Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 Jdh>= [lo>=h Seb tyAjya to. A vicAra che. ema vicAravuM joIe ke e vicArane, e bhAvane mAre mArA cittamAMthI DAmI devo joIe, kAraNa ke e ja aMte vanamAM du:khadAyI banato hoya che. ApaNA jIvanamAM AvatAM du:kho pratye ApaNe pArAvAra vaMcanA karIe chIe. ApaNA AtmAnI sAkSIe e duHkhone tapAsavAne badale ene judAM judAM bahAnAM ane kAraNonA vAghA paherAvIe chIe. duHkha AvI paDatAM tarata ja pahelI vAta e sAMbhaLavA maLaze ke A to mArAM karmonuM phaLa che. hakIkatamAM Ane karmonuM phaLa mAnanAra puruSArthanA mahattvanI upekSA kare che. zrI yogavaziSTa mahArAmAyaNamAM puruSArtha vize kahyuM che, "je puruSo puruSArtha prabaLa hoya che te ja sarvadA jIte che." keTalAka potAnA para AvelA duHkhane mATe kaLiyuga ke paMcamakALane doSita Therave che. hakIkatamAM koI yuga kharAba hotI nathI. mAtra vyaktinAM khoTAM kAryone kAraNe Apatti AvatI hoya che. A rIte jo sAdhake potAno 'mAinDa-seTa' barAbara rAkhyo hoya, to sAdhanAmAM enI ApoApa gati dhaze ane vizeSa to eno AtmA sAdhanAmaya banI raheze. R) |_ Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 vRttionA adRzya kurukSetramAM paramano sparza pAmavAnI khevanA dharAvanAre enI sarvaprathama zarata rUpe prakAzamAM jIvavAnI icchA sevavI joIe. jIvananA prayatno e prakAza mATe che ke pachI ene bhUlIne kALA DibAMga ghora aMdhakAramAM mojathI mahAlIe chIe ane prakAzanI prAptinI bulaMda avAje jorazorathI ApaNe ghoSaNA karIe chIe. paNa ApaNA rojiMA vana ane ApaNA mananI icchAo vacce koI anusaMdhAna hoya che kharuM ? manamAM aneka icchAo, utkaMThAo ane jijJAsAo hoya, chatAM jIvanamAM enuM lezamAtra pratibiMba dRSTigocara thAya nahIM, evuM banatuM hoya che. vyakti manamAM icchA karatI hoya ke ane paramAtmAnI anubhUti thAya. paraMtu enI AvI anubhUtinI bhAvanA eka bAjue rahe che ane enuM jIvana sAva viparIta gatine vahe che. enA vanamAM e paramAtmAnI prAptinI vAto karaze, paraMtu e mAtra eno bAhyADaMbara banI jAya che. potAnI jAtane prabhubhakta darzAvavA mATene bhaktinuM gAna karaze, paraMtu e gAna sAthe enA hRdayamAM e bhAvono tAla maLato nahIM hoya. enA jIvanamAM e bhAvanAonuM koI guMjana nahIM hoya. e pUjA karavA jaze ane bhAre cIvaTa ane sAvadhAnIpUrvaka pUjA karaze; paraMtu pUjAnI e kriyA ane potAnA aMtaranI pavitratA vacce koI saMbaMdha baMdhAyo hoya che kharo? 62b}C/h? [l>>lech keTalAka mANaso evA hoya che ke je emanuM jvana aMdhakAramAM gALe che ane evuM jIvana jIvatA hovAnuM khullA dile svIkAre paNa che. pote vyasanI hoya, to potAnA vyasananI nikhAlasa kabUlAta kare che. manamAM je koI sArA-khoTA vicAro Ave, ene sahaja rIte abhivyakta kare che. AvI vyaktioe jIvananI narasI ke khoTI bAjune svIkArI lIdhI che ane e ja emanA vicAra, vANI ane vartanamAM samAna rUpe pragaTa thatI pa hoya che. 0 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 paramano sparza sAme pakSe bevaDuM jIvana jIvanArI vyakti paramAtmAnI vAta kare che ane jIvananA kSudra, sthaLa ane vikAramaya bhAvomAMthI bahAra nIkaLatI nathI. enA mukhamAM AdhyAtmikatAnI gahana vAto hoya, paNa enA vyavahAramAM pArAvAra bhautikatA hoya che. e bhakti kare che, paNa jIvananAM rAgadveSamAM jIvavAnuM game che. dharmakathAo sAMbhaLanArI vyaktio emanA vyavahArajIvanamAM svArthI, jhaghaDALu ke rAgadveSayukta hoya che. e dharmakathAnI vAto doharAve che, paNa enI pAchaLano hetu ene jIvanamAM utAravAne badale mAtra potAnI dhArmikatA anya samakSa pradarzita karavAno hoya che. AvI vyaktionuM rojiMdu jIvana kalaha, kaMkAsa ane kaSAyapUrNa hoya che. emane jIvavuM hoya che kolAhalamAM ane vAta karavI che zAMtinI. emane parigrahanI prabaLa icchA che, paNa emane vAta karavI che tyAganI. A kolAhalamAM emane kyAreya paramano sparza sAMpaDato nathI. hakIkatamAM AvI vyaktio pote ja potAnI jAta sAthe chetarapiMDIno | khela khelatI hoya che. vAraMvAra AtmavaMcanAno bhoga bane che. dhIre dhIre e potAnA A 'Dabala rolamAM evI goThavAI jAya che ke enI jiMdagI AkhI eno abhinaya karavAmAM samApta thaI jAya che. A badhAMnuM kAraNa zuM ? kAraNa eTaluM ja ke ApaNane A sthaLa jIvana tarapha atyaMta prabaLa anurAga ane tIvra Asakti hoya che ane enI pAchaLa kazIka prAptino bhAva satata rahelo hoya che. A prApti eTale 'vahune kaDavAM veNa kahIne mAruM vera laI lauM' evo dvaSa paNa hoya che. vaLI kalaha karIne mAro svArtha siddha karuM evo bhAva paNa hoya, bhaktinI vAta karIne sAmAjika pratiSThA meLavavAnI lAlasA hoya ane dhArmikatAno aMcaLo oDhIne bIjI vyaktiothI potAnI jAtane vadhu sukhI, saMpanna ne kAbela TheravavAno ahaMkAra paNa hoya. vANIthI paramAtmAnI vAta thatI hoya, vartanathI kriyAkAMDa cAlatA hoya, paraMtu A badhAMnI pAchaLano hetu to potAnI dhULa jhaMkhanA, atRpta vAsanA, chUpo kaSAya ane vaNabhogI lAlasAo saMtoSavAno hoya che. AvI vyaktine AvuM bevaDuM jIvana game che, bhale te vaMcanAmaya hoya, aMdhakArapUrNa hoya ke paramAtmAthI dUra laI janAruM hoya. ene to saMsAranI koI bAbata choDavI nathI. mAtra choDavAno dekhAva karIne badhuM hAMsala karavuM che. tyAganI vAta karIne bhogavRddhi karavI che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI to ghaNA tyAgIomAM samRddhi, svaprazaMsA ke svamahimAnI ghelachA jovA maLe che. emaNe saMsAratyAga karyo hoya che kharo, paraMtu sAMsArika bhAvono tyAga karyo hoto nathI. emanAmAM A bhAva tyajavA mATenI saccAI hotI nathI. emanuM citta to sthULanI prAptimAM ja ThareluM hoya che. emAM ja emanA hRdayane AnaMda Ave che ane emAM ja parama sukha dekhAya che. samaya jatAM AvI vyakti sAcA prakAzathI bhayabhIta banI jaze ane prakAzanuM zAbdika mahimAgAna karIne sthULatAmAM jIvavAnuM cAlu rAkhaze. sAcA sAdhakanI nirbhayatA enAmAM hotI nathI. ane no bhaya hoya che ke 'mArI dhArmikatAno aMcaLo huM phagAvI daIza to kevo lAgIza ? mArA daMbhanuM AvaraNa ke mArA bAhya kriyAkAMDo aLagA karI daIza, to loko mane svIkAraze kharA ? AthI e AdhyAtmiktAnI vAta karo, paraMtu AdhyAtmika sAdhanAthI Darato raheze. e paramanA sparzanI jhaMkhanA rAkhaze, paraMtu e mATeno tyAga karavAnI enA dhaMdhAmAM hAma nahIM hoya. pariNAme e sthULatAmAM jIvavAnuM pasaMda karaze, aMdhakArane svIkArI leze. paramano sAco sparza pAmavA mATe to vyaktie bahAra doDadhAma karavAne badale potAnA bhItara tarapha dRSTipAta karavAnI jarUra che. bAhya jagatanI ghaTanAone badale potAnA AMtaravizvanI oLakha karavI jarUrI che. ApaNe sAdhanA mATe ke zAMti mATe sIdhesIdhI bahAra doDa lagAvIe chIe. koI maMdiramAM jaIe chIe to koI Azrama ke yogInA zaraNe jaIe chIe paraMtu sAdhanAnI yAtrAno prAraMbha bahArathI bhItaramAM javAthI thato nathI. bhItaramAMthI bahAra javAthI thAya che. AtmAno vikAsa emAM abhipreta che. eb]dh2 [[oltah sAdhanA karatAM pUrve e cakAsavuM joIe ke potAnA manamAM kaI vRttio hajI vaNachipAyelI paDI che. koI sAthe vera vALavAnuM bAkI che? koInI sAthe jhaghaDAnI gAMTha baMdhAI gayelI che? vanamAM satata kaMI icchAo vAraMvAra bhItaramAMthI UchaLIne bahAra Ave che? vananuM koI lakSya che kharuM ane jo lakSya hoya to tenI prApti mATe keTaluM sAhasa che ? ene mATe saccAI apanAvavAnI, sAcuM jovAnI ane kahevAnI rakti che. kharI ? potAnI burAIo tarapha najara karIne ene oLakhavAnI kSamatA che para kharI ? AthI sAdhanAnuM paheluM kAma e che ke potAnA bhItaramAM sarpanI 3000 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 paramano sparza cakaLavakaLa AMkhonI mAphaka ghUmatI ane cakarAvA letI ati caMcaLa atRptine oLakhavI. atRptinI oLakha e sAdhanAnuM paheluM pagathiyuM che. kaI rIte atRpti jAgI, tenAM saMjogo, kAraNo ane hetuono vicAra karavo. e atRptie jIvanamAM sarjelI aMdhAdhUMdhIne jovI ane pachI e atRptine chAvaravAne badale ene svIkAravAnI taiyArI karavI. je ApaNA cittamAM varSothI vase che eno svIkAra karavAne badale inkAra karavo te eka prakAranuM damana yA pIDana che ane jo AvuM damana karavAmAM Ave to e vRtti, icchA, vAsanA ke lAlasA jIvanamAM kyAre, kaI paristhitimAM, kyAM aNadhAryo uchALo mAraze e kahI zakAtuM nathI. AthI sAdhakanuM sauthI paheluM kAma potAnA svadoSanI cikitsA karavAnuM che. koI kuzaLa DaoNkTara je rIte hRdaya, AMtaraDAM ke kiDanInuM oNparezana kare ane potAnuM samagra lakSya e aMga para kendrita karIne enI jhINAmAM | jhINI nasane jue, e rIte potAnA doSanI parakha ane nivAraNanI prakriyA karavI joIe. vicAra karIe ke mahAna bhaktakavi suradAse "mo sama kauna kuTila khala kAmI ?" ema kahyuM, tyAre emaNe emanA nAnAmAM nAnA doSane kevI sUkSma najare joyo haze ! vaLI emaNe to khullA dile potAnA doSono svIkAra paNa karyo. AthI paramano sparza pAmavAnA mArgane 'harino mAraga che zUrAno' ema kema kahyuM haze ? jyAM prabhu pratye pUrNa samarpaNa hoya, tyAM vaLI zUravIratA kaI dAkhavavAnI ? jyAM koI baMddha ke saMgharSa na hoya, tyAM sAhasa zuM karavAnuM? jyAM badhuM ja harine soMpyuM hoya, tyAM tamAro zatru koNa hoya ? jyAM paramAtmAmAM lIna thavAnuM hoya, tyAM vaLI laDavAnuM konI sAthe hoya ? hakIkatamAM 'harinA mArage cAlanAre prabaLa vIratA dAkhavavI paDe che. bAhya vIratA karatAM AMtarika vIratA vadhu muzkela ane paDakArarUpa hoya che. yuddhanA medAna paranI zUravIratA karatAM aMtaHkaraNanA medAna para zUravIratA dAkhavavI vadhu caDiyAtI ane vadhu kaThina hoya che. bahAranA saMgharSa karatAM AdhyAtmika sAhasa vadhu kaparuM hoya che. bahAranA zatru karatAM aMdarano zatru vadhu prabaLa, khUMkhAra ane vinAzaka hoya che. bahAra to najara samakSa dekhAtA duzmana sAme laDavAnuM hoya che, jyAre bhItaramAM to pote ja potAnAM bhAvo, lAlasAo ane vRttio sAme yuddha khelavAnuM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. mahAbhAratanA kurukSetranA vijaya karatAM vRttionA kurukSetra parano vijaya savizeSa muzkela hoya che. samarAMgaNanA yuddha karatAM hRdayAMgaNanuM yuddha vadhu kaparuM hoya che. raNamedAna paranA yuddhamAM zatrune tame pratyakSa nihALIne enI zaktine jANo cho, enI vyUharacanAne samajo cho, enA sAmarthyanuM mApa kADhI zako cho. e pachI pratikAra rUpe enA para prahAra karo cho; paraMtu A AMtarayuddhamAM to zatrune zodhavAnI athAga mahenata karavI paDe che ane e AMtarazatru dekhAya pachI enA para sIdhesIdhuM AkramaNa karI zakAtuM nathI. kAraNa ke e eka AMtarazatru bIjA ghaNA AMtarazatruonuM rUpa laIne ane judI judI vyUharacanAo karIne kAryarata hoya che, tethI enA para prahAra karavo ane enA para vijaya meLavavo e khAMDAnA khela jevuM kaThina che . bhagavAna mahAvIra svAmIe jagatane AtmadharmanI vAta karI ane AtmAnuM mahimAgAna karyuM. teo paNa A Atmavijayano mahimA karatI vakhate emanA aMtima upadezamAM. zrIuttarAdhyayanasUtranI eka gAthAmAM kevuM gahana, AdhyAtmika satya pragaTa kare che ! teo kahe che : "jo sahassaM sahassANaM saMgAme dujjae jiNe, egaM jiNejja appANaM esa meM paramo jao. " "duya evA saMgrAmamAM je vyakti hajAra hajAra mu para vijaya meLave che, tenA karatAM potAnA AtmAne jIte che, teno zreSTha che. AtmA upara vijaya meLave e ja parama vijaya che." Avo mahimA che. Atmavijaya karanArAnAM. Avo Atmavijaya sAdhavA mATe ApaNe zuM karIzuM ? ApaNe parama pAse zuM mAgIzuM ? kaI rIte enI sanmukha UbhA rahIzuM ? enA pratye ApaNI prArthanA kevI haze ? vyavahAramAM ApaNe joIe chIe ke Izvarane be hAtha joDIne praNAma karanAra manamAM enA pratye ghaNI vAra kaTuvacano kaheto hoya che. e kaheto hoya che ke, khATalAM varSothI nArI akhaMDa upAsanA karuM chuM, chatAM mane kema dravyalAbha thato nathI ? tane AjI karI karIne thAkyo, chatAM kema pramozana Apato nathI ? roja vahelI savAre karabaddha thaIne tArI pAse mahela jevA vizALa baMgalAnI mAgaNI karuM chuM, chatAM enA pratye saheje bEURb]ahe [[>+-eh 3000 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 paramano sparza lakSya kema Apato nathI ? AvI phariyAdo laIne je paramAtmA pAse jAya che e avaLe mArge caDI jAya che. e paramano sparza pAmavAnI icchA rAkhato nathI, paraMtu padArthanI prAptinI icchA rAkhe che. jyAre jyAre koI padArtha, vastu, saMpatti ke samRddhinI vAMchanAthI vyakti paramAtmA pAse jAya che tyAre enI samagra bhautikatAne sAthe - mAthe tathA manamAM laIne jato hoya che. enA citta para rAga ane dveSanuM poTaluM hoya che. manamAM icchAo ane eSaNAo hoya che ane AthI e Izvarane badale hakIkatamAM to potAnI icchA, lAlasA ane vRttinI zaraNAgati svIkArato hoya che. Ama, 'harinA mAraga'mAM bhautika icchA sevanAra harinA mAragane badale potAnI icchAo, apekSAo, tRSNAo ane vAsanAonA mArge cAlavA mAMDe che. - jema keTalAka phariyAda laIne Izvara pAse jAya che, e ja rIte keTalAka prazaMsAprAptinI icchA sAthe jAya che. Izvara vaLI kyAMthI enI prazaMsA karavAno ? paNa nA, hakIkatamAM e Izvarane prazaMsAprAptinuM mAdhyama banAve che. enA dvArA e sAmAjika pratiSThA meLavavA cAhe che, dhArmika vyakti tarIke oLakha UbhI karavA icche che ane e mAtra eTalethI ja aTakato nathI, paraMtu potAnI A dhArmikatAnI sahu koI kadara kare ema icche che. vyAsapITha parathI ke pATa parathI koI saMta jyAre zreSThInI prazaMsA kare tyAre mAnavuM ke e harinA mArgethI bIjA mArge phaMTAI gayA che. joke Aje to atratatra saMta ane zeThanI jugalabaMdhI jovA maLe che. dhanika thoDuM sAcuM ane vadhu kALuM dhana ApIne dharmakArya kare che ane emAM puNya mAne che; paraMtu e dharmakArya jyAre prasiddhi tarapha jAya che tyAre dharmano AtmA gUMgaLAvA lAge che. Ama Izvarane koI phariyAda karo te ayogya che tema enI pAse svaprazaMsAnI mAgaNI karo te paNa sAva khoTI vAta. vaLI koInA pratye durbhAva rAkhIne harinA mArage jAo to pahele pagale ja aTavAI jazo ane paramanI prasannatAnA pahelA sopAna sudhI pahoMcI zakazo nahIM. AthI paramAtmA pAse to zubha bhAvanuM smaraNa ja karavAnuM hoya. bRhadAraNyaka upaniSadamAM kahyuM che : "asato mA sad gamaya, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamaso mA jyotirgamaya, mRtyormA amRtaM gamaya / " he paramAtmA, Apa mane asatyamAMthI satya prati, aMdhakAramAMthI prakAza prati, mRtyumAMthI amRta prati laI jAo." paramAtmA pAsethI zuM mAgavAnuM hoya ? teno kevo adbhuta udgAra ahIM sAMbhaLavA maLe che ! basa, eTalI ja icchA ke te satya, prakAza ane amRta tarapha laI jAya. te evI traNa bAbato che ke jenAthI jIvana bharyuM bharyuM thaI jAya. prasannatA e paramezvaranI prasAdI che. jIvananI pratyeka kSaNane paramAtmA prasannatAthI maDhI de che. sAdhaka manomana nizcaya kare che ke 'have A yAtanAgrasta, taNAvagrasta, ciMtAgrasta ane kaSAyagrasta jIvanamAMthI bahAra nIkaLavuM che. Aja sudhI e harinA mAraganI yAtrAno sAco AnaMda huM pAmI zakyo nahIM, kAraNa ke e mATenI zUravIratA huM keLavI zakyo nahIM, have dRDha nirdhAra sAthe adhyAtmanI yAtrAe huM nIkaLyo chuM." SO paramano sparza 133 ja |c Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jdha [lth &EURb 26 pAMca tophAnI azvo ane manamojI sArathi ! pAMca khuMkhAra, tophAnI ane atyaMta dhamAliyA govALo ragha dhasamasato jaI rahyo hoya ane e ratha para eno sArathi azvone potAnI icchA pramANe Amatema doDAvato, uchALato ane kudAvato hoya te kalpanA sahune vidita che. A pAMca ama eTale ApaNI pAMca indriyo ane enA parano sAriya eTale ApaNuM mana. A mana icche te pramANe ApaNI iMdriyone doDAve che ane e azvarUpI iMdriyo jo hAMphI jAya to ene AgaLa dhapAvavA mATe nirdaya banIne cAbuka phaTakAre che. e thAkI jAya to enI lagAma kacakacAvIne jorathI kheMce che ane e amAM doDatA doDanA paDI jAya, to ene baLajabarIthI UbhA karIne doDAvye rAkhe che. A indriyo kare che zuM ? e indriyo mAnavIne nirdhArita karelI dizAmAM doDAvye rAkhe che. iMdriyono gulAma mAnavI mAtra eka ja iMdriyanI icchA saMtuSTa karavA jatAM thAkIne lothapotha banI jAya che, tyAre ahIM to pAMca - pAMca iMDiyono ulkApAta hoya che, je mAnavIne Amatema doDAvatI. phaMgoLatI, uchALatI, pakavatI, karatI rahe che. A prakriyAmAM AMkhanuM eka AgavuM rUpa che. AMkha be bAbata dharAve che. eka che pratibiMba ane bIjI che prabhAvakatA, vyaktinuM je bhItara hoya che, enuM pratibiMba enI AMkhamAM paDe che. tamArA bhItaramAM vAsanA khadabadatI haze, to e AMkhamAM chalakAvA lAgaze. tamArA hRdayamAM saMto tarapha Adara haze, to e saMtane jotAM AMkho chalakAI jaze. e rIte Izvarabhaktino agAdha sAgara aMtaHkaraNamAM ghUghavato hoya tevI vyakti prabhudarzana pAme tyAre enI AMkhomAMthI AnaMdano dhodha vaheto hoya che. AMkha e vyaktino sauthI vadhu nikaTano, gADha paricaya Ape che, e enA bhItaranuM pratibiMba che e sAcuM, paraMtu enA bhaviSyanI khoja paNa che. jo AMkhamAM vAsanA haze, to jonAro A jagatamAMthI bIjuM |_ Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhuM tyajIne mAtra vAsanA ja zodhaze. jo e AMkhamAM vastuonI lAlasA haze, to jonAra A jagatamAM rahelI vastuone jhINI najare joto raheze. ane jenI lAlasA haze enA tarapha cakaLavakaLa AMkha pheravyA karaze. jo e AMkhamAM adhyAtmabhAva viharato haze, to jonAranI najara A jagatane joze kharI, paraMtu e najaramAM bhautika jagata pratyenI udAsInatAno ahesAsa thaze. Ama AMkha e bhItaranuM pratibiMba ApatI hovAnI sAthosAtha bahAranA jagatamAMthI e pratibiMbane poSaka sAmagrI zodhatI hoya che ane AthI ja AMkha vyaktinA hRdayamAM vasatA bhAvone darzAve che. AMkhanI indriyanuM bIjuM kAma che prabhAva. AMkha dvArA vyakti sAmenI vyaktine prabhAvita karavAno prayatna kare che. koI vibhUtinI AMkhanuM teja vizALa janamedanI para patharAI jAya che. bhagavAna buddhanI AMkhomAM vahetI karuNA sarvatra patharAI jatI hatI. svAmI vivekAnaMdanI AMkhonuM teja sahune AkarSaka banatuM hatuM. ozo rajanIzanI AMkhomAM eka maMda prabhAvakatA hatI. eno anubhava emane zravaNa karanArAone haMmezAM thato hato. AMkhanI indriya e vyaktinI bhArI che ane e bArI baMne bAju khUle che. AMkhathI e bhItarane jue che ane AMkhathI e bahAranI duniyAne paNa jue che ane ethI ja AMkhano saMyama ati kaThina saMyama hovAthI zAstroe vAraMvAra enA para bhAra mUkyo che. e carAga jagAve che, e cakSurAga vyaktine mahArAgI banAve che. RSi vizvAmitra menakAthI mohita thayA hatA ane evA mohanAM dRSTAMto tamAma dharmonI kathAomAM maLe che. e ja AMkha jyAre paramano sparza pAmIne paramAtmAne jue che, tyAre enuM rUpa juduM hoya che. RgvedasaMhitAmAM kahyuM che H pazyadakSaevAna na vicetadandhAH 'jenI pAse AMkha che ane je jJAnI che, e ja dRSTivAna che. jyAre jJAna vinAnI vyakti aMdha che.' paramano sparza 135 joke aMdha to e che ke jenI pAse AMkhanI dRSTi hovA chatAM e AMkhano durupayoga kare che; jenI pAse dRSTi hovA chatAM e dRSTine viSayavAsanAmAM lIna rAkhe che; jenI pAse najara hovA chatAM e najarane A 00 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdh>= (lokh udab vyartha ane nirarthaka bAbatomAM ghumAvato rahe che. vaLI, AMkhanI iMdriyanI vilakSaNatA e che ke e vyaktine satata enI lAlasA ane icchAo pAchaLa bhaTakato rAkhe che. Aje ene eka cIja levAnI icchA hoya ane bajAramAMthI e cIja kharIde che, paNa enI sAthosAtha bIjI koI moMghI vastu jue eTale ene vaLI e moMghI vastu kharIdavAnuM mana thAya che. A rIte AMkha e enI bhautika doDamAM sahAyaka ane mArgadarzaka bane che. anya indriyo lAlasA ke lipsAnI doDamAM jeTalI sahAyaka banatI nathI eTalI sahAyaka cakSurendriya bane che. AMkha satata rUpane zodhatI rahe che. enI zodha mAtra rUpavAna suMdarI sudhI ja sImita rahetI nathI; paraMtu rastA para, akhabAranAM pRSTho para ke TelivijhananI caeNnalamAM paNa kha e ja svarUpavAna suMdarIone zodhatI rahe che. AnuM kAraNa e che ke AMkha AkAra sAthe joDAya che. ene AkAranuM AkarSaNa hoya che. vastumAM hoya ke vyaktimAM baMdha ja e AkArane zodhe che. AkArane zodhatI AMkhane nirAkAra bhaNI vALavI ati kina che. jIhvA indriyane svAdamAM rasa che. A indriya satata svAdiSTa vAnagIo zodhatI hoya che. svAda vyaktine ghaNo lalacAvanAro che. vyakti svAdanA zokhane kAraNe aneka bImArIomAM sapaDAtI hoya che. svAda ane satata uzkere che. e gharamAM bImAra thaIne beTho hoya ane ene lArInA dALavaDAM khAvAnuM mana thAya che. madhupramehathI parezAna hoya ane zrIkhaMDa, rasagullAM ke AisakrIma khAvAnI icchA thAya. potAnI A icchAne saMtoSavA mATe e aneka mArgo apanAve che. gharanAM svajanono virodha hoya to chAnImAnI kyAMka chupAIne AsvAda mANI letI hoya che ! svAdanI eka caLa ke khaMjavALa hoya che ane vyakti jo svAdendriyano gulAma hoya to e caLane vaza thaI jato hoya che. eno A zokha bAreka eTalI zradhI de vakarI jAya che ke e svAsthyanA bhoge ja nahIM. kiMtu prANanA bhoge paNa svAdanI Adata choDI zakato nathI. karmendriyanI majA to kaMIka ora ja che. mAnavI enA manane je gamatuM hoya tene sAMbhaLavA mATe kAna saravA karIne bese che ane aNagamatuM hoya te sAMbhaLavAne badale tene na sAMbhaLyuM karato hoya che. vyaktie |_ Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pote je vAta, vicAra ke abhiprAyano svIkAra karyo hoya, tene bIjA pAsethI svIkAravAnuM kAnane game che. kathA sAMbhaLanAra kathAnA dIrtha paTamAMthI potAne gamatI ke phAvatI vAtane ja grahaNa karaze. koI kAnane saMgIta game che, to koInI niMdA paNa pasaMda paDe che. jeTalo AnaMda kalAzokhInane saMgIta sAMbhaLatAM thAya che, eTalo ja AnaMda niMdAkhorane koInI niMdA sAMbhaLatAM thAya che. pAMcamI indriya che sparza ane A indriya haMmezAM suMvALA, mulAyama sparzane mATe Atura hoya che. A sparza ene mATe kAmottejaka paNa hoya che. sparza dvArA vyakti potAnA anya sAthenA saMbaMdho pragaTa karatI hoya che. AjanA yugamAM sparzanuM vizeSa mahattva che ane sparzanI potAnI eka bhASA che. vyaktine jADAM, kharabacaDAM vastro nahIM game, paraMtu rezamI vastro sAthe enuM mana joDAI jaze. iMdriyono A vyApAra ghaNo moTo che. eno anubhava vartamAnamAM thAya che, paraMtu e vyaktine cheka enA bhUtakALathI mAMDIne AvanArA bhaviSyakALa sudhI laI jAya che ane tethI bhUtakALano koI sparza ene bhaviSyanA sparza mATe uttejita karato hoya che. bhUtakALamAM anubhavelI vAsanA ene bhaviSyanI vAsanA tarapha dorI jAya che. Ama ekane badale pAMca doDatA azvo jevI indriyone kAbUmAM rAkhavI muzkela hoya che ane temAM vaLI A indriyo kyAreka pAchA page bhUtakALamAM doDI jAya che, to kyAreka bhaviSya tarapha dhasI jAya che. Ane mATe enuM sArathi mana mokaLAza Ape che. pAMca tophAnI azvovALA jIvanarathanA sArathi manane yogya dizAmAM ane mArge doravA e ja evaresTa-vijaya samo dareka mAnavIne paDakAra hoya che. paramano sparza 137 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 bhavobhavanI bhUla sudhArIe ! 138 paramano sparza tame kalpanA karo ke pAMca tophAnI, uddhata, khUMkhAra ane atyaMta vegathI doDatA azvovALo ratha hoya ane e rathano mana-masta sArathi AMkho mIMcIne ratha doDAvato hoya to kevuM thAya ? basa, AvI che ApaNI pAMca iMdriyo ane tenA para savAra ApaNuM mana. e iMdriyo mAnavImAM prabaLa vikAra jagAve che ane enuM mana ene AMdhaLobhIMta banAvIne Ama tema dizAhIna doDAvye jAya che. jeo iMdriyo doDAve tema doDatA hoya che ane sadA enI zaraNAgati sevatA hoya che, evA loko satata du:khI, vyathita ane saMtapta rahe che . vAsanA para jeno vijaya na hoya enA manane jarA bahAra kADhIne jozo, to khyAla Avaze ke e manamAM vAsanAnI prApti ane tRpti mATe kevI doDadhAma macI che ! svAdalolupa mAnavInI najara sadaiva vAnagIo para cakaLavakaLa ghUmatI hoya che ane mIThAInI dukAna jotAM enuM mana keTaluM badhuM vikSubdha banI jAya che ! iMdriyonuM zaraNa e duHkhano rasto ane vinAzano mArga che. ene zaraNe jaIne vyakti pote potAnA vinAzane sAme cAlIne nimaMtraNa Apato hoya che. iMdriyonA tAle e kudI kudIne nAcato hoya che tyAre ene khyAla paNa hoto nathI ke e zuM karI rahyo che ? kAraNa ke iMdriyothI sAMpaDatA sukhanI kalpanAmAM e ramamANa hoya che. e vicAre che ke A iMdriya sukha maLaze eTale keTalo badho apAra AnaMda prApta thaze ! paraMtu e sukha to kSaNika hoya che ane pachI to mAtra duHkha ja rahe che. khristI dharmamAM kahyuM che : "koI paNa vyakti be mAlikanI sevA karI zakato nathI." jyAre ahIM to be nahIM, pAMca mAlika che, vyaktinI pAMceya iMdriyo enI mAlika che. AvI pAMceya iMdriyonA bhogamAM DUbelA mANasanI kevI durdazA thatI haze ! jyAM be iMdriyone sAcavavI muzkela Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tyAM pAMca - pAMca iMdriyo bhegI thAya tyAre kevo ulkApAta sarjAto haze ! vaLI, mANasanuM citta ene kyAreka bhUtakALamAM, to kyAreka bhaviSyakALamAM ghumAvatuM rahe che. muddAnI vAta che e UchaLatI, udhamAta karatI iMdriyo para saMyama rAkhavAnI. kavioe nArIsauMdaryanAM varNano karyA che tyAre emaNe nArIne vAsanAnI dRSTithI nahIM, paraMtu suMdaratAnI dRSTithI joI che. mANasa pauSTika bhojana kare e Avazyaka che; paraMtu jIbhane vaza thaIne atyaMta svAdiSTa bhojana pAchaLa ghelo bane te khoTuM che. jovAnuM, sAMbhaLavAnuM, bhojana karavAnuM - e badhuMya Avazyaka che. AMkha, kAna, jIbha, deha vagerenI saMbhALa paNa jarUrI che, paraMtu e saMbhALa enA svAstha pUratI sImita hoya che. enI ati saMbhALa ke enAM lADakoDa duHkhadAyI bane che. dehanI vadhu paDatI ciMtA karatA ane enI phaeNzanamAM kalAkonA kalAko gALatI vyaktine jyAre vRddhAvasthA Ave che tyAre kevuM thAya che ? pahelAM je tejasvI ane camakadAra tvacA (skIna) joto, e ja vyakti potAnI karacalIyukta tvacA joIne kayo bhAva anubhavaze ? zarIra paratvenI ApaNI ghelachA AtmAne vistRta karAvI de che. zarIrasukhane ja sarvasva mAnanAranA zarIramAM jyAre vyAdhi thAya che, / tyAre ene kevo anubhava thAya che ? evaresTa vijetA zerapA tenasiMga jagatanA sauthI UMcA zikharane banAro pahelo mAnavI hato ane e ja zerapA tenasiMga enI jiMdagInA aMtima samayamAM mAMDa mAMDa cAlI zakato hato. ene mATe eka uMbaro oLaMgavo, e evaresTa oLaMgavAthI paNa vadhu yAtanAdAyaka hatuM, zarIranI zakti para nAjha hato, enI azakti joIne e pote nirAza thayelo. je zarIrasukhane ja potAnA jIvananuM dhyeya mAne che ane aMte sarvathA nirAza thavuM paDe che. keTalAya bhava sudhI vyaktie potAnA dehane sarvasva mAnyo che athavA to dehane mukhya mAnIne AtmAne taddana gauNa gaNyo che. A janmamAM evuM karavuM ghaTe ke ApaNA AtmAne mukhya rAkhIne enI pAchaLa gauNa rUpe dehane rAkhIe. jo A parivartana sadhAya, to A janmamAM vyakti ghaNuM AdhyAtmika pAtheya pAmI zake. bIjA arthamAM kahIe to vyakti enI bhavobhavanI bhUla sudhArI zake. AtmAne bhUlanAro mAnavI have e AtmAne AgaLa rAkhIne cAlato rahyo haze. iMdriyono e gulAma have paramano sparza 139 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 paramano sparza gulAmI tyajIne eno mAlika banIne haze. caMcaLa, Amatema bhaTakatuM enuM citta have zAMta samAdhimAM DUbeluM haze. jema jema e iMdriyonI AsaktimAMthI dUra thato jaze ane AtmA pratye lIna thato jaze, tema tema enA jIvananuM saMgIta badalAtuM jaze. eka samaye enA manane kAmottejaka dRzyo AkarSatAM hatAM ane e enI pAchaLa doTa lagAvato hato, have evAM dRzyone e jANe nagaNya hoya ema sAmAnya najare joto haze. je vAnagI joIne enuM AkhuM astitva jhUmI UThatuM hatuM ane jene ArogavA mATe e ati utsuka banI jato hato, e ja vAnagI sAme paDI haze ane enuM rUMvADuM paNa pharakatuM nahIM hoya. pahelAM je gati iMdriyo tarapha hatI, e gati have sAva vaLAMka laIne AtmA pratye thAya che. eka samaye kAnane ghoMghATanuM saMgIta pasaMda | hatuM, have e kAna sitAra, vINA ke vAyolinanA zAMta sUronI jhaMkhanA kare che. pahelAM e satata bolato raheto hato, vANIvilAsa karato hato, mobAila para kalAkonA kalAko sudhI lAMbI vAto karato hato; have ene vANInA badale mauna vizeSa game che. bahu bolavAne badale ati alpa vacano bole che. pahelAM bolatAM pUrve e vicAra karato nahoto ke huM je boluM chuM te yogya, vivekapura:saranuM ane Avazyaka che kharuM ? have, e bole che tyAre pahelAM vicAre che ke mauna toDIne ATaluM bolavuM jarUrI che kharuM ke pachI maunamAM rahevuM ja Avazyaka che. e anubhavaze ke eka samaye jyAM iMdriya-vAsanAno mahAsAgara ghUghavato hato tevA hRdayamAM UMce UchaLatAM mojAMo AtmAnI oLakhane pariNAme zAMta thaI gayAM che. eka samaye vAsanAnA vicArone koI niyaMtraNa nahotuM, have dhIre dhIre e badhA AthamI gayA che ane hRdaya e kAmanAnA ghUghavatA sAgarane badale sAkSIbhAvanuM zAMta sarovara banI gayuM che. emAM kyAreka, kyAMka, thoDIka vAra koI vamaLa jAge che, paNa e jAge che tevAM ja jaLamAM vilIna thaI jAya che. vAsanAnA tophAnI sAgarane badale zuddha premanuM zAMta sarovara jovA maLe che. ene khyAla Ave che ke have agAu bahAranI AkarSaka lAgatI duniyAnuM AkarSaNa AthamI rahyuM che. enI gati ja badalAI rahI che. e bahArane badale have potAnA bhItara tarapha gati kare che. pahelAM bahAranA kolAhala sAMbhaLavAmAM ene khUba AnaMda paDato hato. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI ghoMghATa bhareluM saMgIta hoya, koI DiskonuM gIta hoya ke pachI koI vyaktinI niMdA-kUthalI hoya, e enA kAnane khUba gamatAM hatAM. have ? have evI paristhiti che ke ghoMghATiyuM saMgIta sAMbhaLIne enAthI dUra javAnuM mana thAya, koInI niMdA sAMbhaLIne enAthI aLagA rahevAnuM mana thAya arthAt kAnanI iMdriya to che ja, paraMtu e iMdriyanuM valaNa ane kArya badalAI gayuM che. Aja sudhI e suMdara strInAM aMgopAMgano, svAdiSTa vAnagIno, koInI TIkAno, mohaka dRzyono ane suMvALA sparzano Azaka hato. have e badhAne badale e enA AtmAno Azaka bane che. e potAnA bhItaranA sUrane sAMbhaLavA prayatna kare che, e potAnA sva-rUpane jovA mATe thanagane che, ene have bahAranA svAda ke sugaMdhamAM rasa raheto nathI ane e koI vyaktine suMvALo sparza karavAne badale IzvaranI mUrtine mulAyama sparza kare che. A rIte iMdriyanA viSayone te atikSmI jAya che ane AtmA sudhI pahoMcIne enA AnaMdamAM ramamANa rahe che. Aja sudhI bAhya apekSAothI jIvato hato, bahAranA sukhathI ene apAra AnaMda maLato hato, azuddha bhAvo ke azuddha vicArone sevato hato. have enA jIvanamAM evI krAMti AvI che ke jene pariNAme e satata Atmazuddhi pratye jAgRta banIne dhyAnalIna rahevAnI koziza kare che. iMdriyorUpI pAMca tophAnI azvo ane eka manasvI sArathi para aMkuza meLave che. paramano sparza 141 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 AMkhamAM AMjeluM eka svapna 142 paramano sparza tamArI AMkhamAM koI svapna rame che kharuM ? mAnavInA vyaktitvano yathArtha paricaya enI AMkhamAM ramatAM svapnathI pAmI zakAya. A svapna enI bhUta, vartamAna ane bhaviSya - ema traNe kALanI jiMdagInI pahecAna Ape che. bahudhA vyaktio nAnAM nAnAM svapno jotI hoya che. sAmAnya najara pratyakSa dekhAtI bhautika icchAo rAkhatI hoya che. enI vRttimAM caMcaLa ane tuccha jhaMkhanAo ramatI hoya che ane enuM jIvana ragaziyA gADA jevuM, baMdhiyAra, pramAdI ane sthagita jevuM hoya che. savAre UThavuM, kArakunI ke evI koI kAmagIrI karavI ane sUI javuM - evuM jIvana jeTaluM cIlAcAlu hoya che, eTaluM ja kaMTALAjanaka hoya che. sarakArI oNphisomAM Tebala para beThelA koI karmacArIne tame hasato joyo che kharo? enAmAM koI utsAha dITho che ? enI AMkhomAM koI navI jhaMkhanA joI che ? koI vicArottejaka vAta tame enI pAsethI pAmyA cho ? AnuM kAraNa e che ke e vyaktinI AMkhamAMthI saghaLAM svapnAM AthamI gayAM che. jIvana che mATe, jIvye javuM, paristhiti hoya te mujaba goThavAIne rahevuM, je kaMI hoya te bhogavavuM, je kaMI nathI tene mATe baoNsane, duniyAne ke nasIbane doSa Apavo. AvuM ekadhAruM, cIlAcAlu svapnavihoNuM jIvana dhIre dhIre vyarthatAnA kaLaNamAM khUMpI jAya che. tamArI copAsanA paricitone kyAreka pUchajo ke emanI AMkhomAM kayuM svapna rame che ? tyAre moTA bhAganA ema kaheze ke rAtre UMghamAM dekhAtA svapnathI ame pUrepUrA vAkepha chIe, paraMtu divase AMkhomAM te vaLI kyAMthI svapna ramatAM hoya ? svapna e ujAsanI cIja ja kyAM che, kiMtu hakIkata e che ke jIvananuM sAcuM svapna prakAzamAM dekhAya che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNI AMkho mAtra ApaNI copAsanuM ja jue che. pariNAme mana ane samagra jIvana AsapAsanI vAtomAM, vivAdomAM, klezamAM, utkaTa rAga ane tuccha dveSamAM vyatIta thaI jAya che. jIvanamAM saMbaMdhono saMgharSa ane paristhitino kakaLATa saMbhaLAze. mAnavI potAnA jIvanano khAlIpo vRtti, vAto, kaSAyo, kAmanAo ke pravRttionA kolAhalathI bharavAno prayatna kare che, kAraNa eTaluM ja ke jIvana game tevuM hoya, topaNa emAM tamAre kazuMka bharavuM to paDe ja ! pachI te saguNothI bharo ke durguNothI. pachI te kaSAya-vAsanAnI durgaMdhathI bharo ke saguNothI suvAsathI bharo. te zubha bhAvathI bharo ke azubha vRttinA vicArothI bharo. paNa e vyaktie koI ne koI rIte enA bhItarane bharavuM paDe che. Ameya mANasane bharavAnI bhAre Adata che. nAnakaDA gharamAM e sAmAnano keTalo badho khaDakalo karI de che ! kyAreka to evuM lAge ke enA gharamAM A cIjavastuo, pharnicara ke eno zaNagArelo vaibhava ja pradhAnasthAne che, emAM vasatA bicArA jIvaMta mAnavIo enI AsapAsa goThavAI gayA che. garIba hoya ke amIra badhAmAM gharane bharI devAnI pravRtti samAna rUpe jovA maLaze, kAraNa eTaluM ja ke jema bhItara khAlI hoya te na cAle, te ja rIte ghara khAlI dekhAya te na zobhe paNa kyAreka baMgalAnA dIvAnakhaMDanI mAphaka tamArA bhItarano khaMDa zenAthI bharelo che ! e vicAravuM joIe. jo tamArI AMkhomAM svapna nAnuM haze, to jIvana saMkucita banI | jaze. AvI vyaktine tame raLiyAmaNA pradezamAM laI ja zo to e AsapAsanI hariyALI sRSTi, hasatAM phUlo, jhUkelAM vRkSo athavA to hariyALuM ghAsa joIne AMkhane ane aMtarane TADhaka pamADavAno ramaNIya prayAsa nahIM kare. te to zeramAMthI pAzera banI gayelA caeNrabajAranI mAthAkUTa karatI haze. koI vyakti vaLI kauTuMbika kalahanI jozabhera vAto karatI hoya che, to koI vaLI Aje zuM bhojana banAvIzuM enI vistRta tulanAtmaka carcA karatI hoya che. paNa AmAMthI koInI pAse prakRtinI mabalakha ramaNIyatAne jovAnI AMkha hotI nathI. keTalIka vyaktio gAmane pAdara jaIne najara sAmenuM vRkSa jue che, to keTalIka vyaktio lIlAMchama khetarone pAra karIne dUra AvelI paramano sparza 143 - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jthe lokah leb AT kSitija para dRSTi Therave che. koInuM mana nAnuM vAdaLuM joIne nAcI UThe che to koIne AkhuM AkAza joyA vinA cena paDatuM nathI. AvI ja rIte jIvanamAM vyakti kevuM moTuM svapna jue che enA para enA jIvanano AdhAra hoya che. raziyAnA prasiddha navalikAkAra gogole "ovarakoTa' nAmanI navalikA lakhI che ke jemAM enA nAyakanI eka ja icchA hoya che ke game te thAya, paNa jiMdagImAM eka sarasa ovarakoTa meLavavo ane pachI e prAptinI AsapAsa ja enuM AkhuM jIvana DhALI de che. ghaNI vyaktinuM jIvana eka ja mArge cAlatuM hoya che. keTalAkane vartamAna jIvanathI asaMtoSa hoya che, paraMtu emanI AMkhamAM bhaviSyane mATenuM koI svapna hotuM nathI. sAmAnya svapna rAkhanAranuM jIvana sAmAnya banI rahe che, jyAre moTuM 6 svapna sevanArane jIvanamAM vadhu moTo paDakAra jhIlavAno Ave che. ene siddha karavA e prabaLa utsAhathI puruSArtha-zaktine pragaTAve che ane potAnA bhaviSya aMge UMcAM svapno ane uttega manoratho seve che. AthI vyaktie moTA ane zubha vicAro karavA joIe, moTI yojanAo karavI joIe ane ene anulakSIne mahApuruSArtha karavo joIe. eno puruSArtha jeTalo virATa haze, eTaluM enuM joza vizeSa haze. enuM svapna jeTaluM vyApaka haze, eTalI enI siddhi virATa haze. svapna e to eka bIja che ane e bIjamAMthI virATa vaTavRkSa sarjAya che. abrAhama liMkananI AMkhomAM amerikAnA pramukhapadanuM svapna hatuM ane kadarUpA, vadhu UMcAIvALA ane garIbIthI gherAyelA abrAhama liMkana aMte amerikAnA pramukha banIne rahyA. - gAMdhIjInuM svapna hatuM ahiMsaka mArge dezane AjhAda karavAnuM. jyAre AjhAdI mATe hiMsA, hatyA ane virodhIno nAza anivArya gaNavAmAM AvatAM hatAM, tyAre mahAtmA gAMdhIe ahiMsA, prema ane virodhIone jItI levAnI kaLA dvArA dezane AjhAdI apAvavAnuM svapna joyuM ane siddha karI batAvyuM. kharo mahimA che bIjano. jo bIja ja na hoya to kazuM UgatuM nathI ane kazI laNaNI thatI nathI. e ja rIte jo bhaviSyane mATe AMkhomAM koI svapna nahIM hoya to vyakti jyAM haze tyAM ja jIvanabhara raheze ane samaya jatAM e sthiticusta banI jaze athavA to potAnA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanathI pIchehaTha karaze. vartamAna jIvanane yogya rIte dhAraNa karavA ane vikasita karavA mATe AvegapUrvaka sarjanAtmakatAthI vicAravuM paDaze. azakya lAgatI ghaNI bAbato vyaktie potAnI sarjanAtmakatAthI satya karI che. jagatamAM jeNe vaicArika krAMti karI che, teoe jagatane sAva bhinna vicAra Apyo che ane emAMthI krAMtinuM sarjana thayuM che. AthI sarjanAtmaka vicAro vyaktine navI dizA cIMdhe che ane e dizAmAM gati karanAra kazuMka navuM siddha kare che. saradAra vallabhabhAI paTele copAsa patharAyelAM rajavADAMonI vacce akhaMDa bhAratanI racanAnI siddhi mATe eka navo vicAra Apyo ane khaMDa khaMDamAM vibhakta evA bhAratamAMthI akhaMDita bhAratanuM sarjana karyuM. lAlabahAdura zAstrIe pAkistAnanA yuddha samaye 'jaya javAna, jaya kisAna'nuM sutra ApyuM ane deza Akho jAgI UThyo. A vicAre dezanI prajAmAM pAkistAna sAmenA yuddhane mATe samarpaNanI sabaLa bhAvanA jagADI. AthI ja koI mahAna svapna Ave, enI rAha joIne besI rahevAnuM nathI, paraMtu vyaktie sarjanAtmaka rIte ene zodhIne potAnA jIvanamAM enuM vAvetara karavAnuM che. A svapnanuM vAvetara thatAM jIvanamAMthI ghaNI vastuonI bAdabAkI thaI jaze. koI eka dhyeya prApta thAya pachI e dhyeyane anurUpa na hoya tevI ghaNI bAbato ApoApa jIvanamAMthI vidAya leze. koI eka dRSTi maLe eTale ghaNI mAnyatAono cheda UDI jaze ane navI vaicArika sRSTinuM nirmANa thaze. pahelAM bahArathI nakAmI vastuo laIne jIvanamAM jaththAbaMdha cIjavastuono Dhagalo karatA hatA. hoMze hoMze bajAramAM jaIne enI kharIdI karatA hatA. dhanavaibhava batAvavA mATe e vastuo ghaNI moMghI hoya, topaNa kharIdIne lAvatA hatA ane gharamAM pravezanArA sahu koI e barAbara jue ane joIne prazaMsA kare, te rIte goThavatA hatA. paNa jevuM AMkhomAM paramatattva preryuM svapna Ave ke pachI e saghaLuM vyartha lAge che. vaibhava batAvavAnI icchA ja AthamI jAya pachI gharamAM cIjavastu kaI rIte goThavavI eno savAla ja Ubho thato nathI. have je kaMI gharamAM lavAze, te samagratayA vicAra karIne lavAze, paramano sparza 145 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa ke have samajAyuM che ke bhItara ADedhaDa paDelI cIjavastuonuM godAma nathI. have to bhItaramAM eka prakAza che. have AMkhomAM eka svapna che. ane e svapna siddha thAya evI ja bAbatone have bhItaramAM praveza maLe che. ADaMbaranI keTalIya icchAo AthamI gaI haze. pahelAM je tRSNAo satata taraphaDAvatI hatI, have e tRSNA mRgajaLa samAna miththA sAbita thavAthI eno mahimA ke AkarSaNa badhuM AthamI gayuM haze. pahelAM to niMdA, kleza, vikathA, tejodveSa A badhAne kAraNe bahArathI je kacaro bhego karyo hato, te bhItaramAM thokabaMdha ThAlavato hato ane Avo vadhu ne vadhu kacaro pAmavA mATe Atura rahetA hatA. have navuM svapna maLatAM e kacarAno sarvanAza thayo che ane e svapnane siddha karavA mATeno puruSArtha jAgyo 146 paramano sparza Ama jIvana e to sapanAMno khela che ! vyaktinA AyuSyanI oLakha paMcAMga parathI nahIM, kiMtu puruSArthathI thAya che. emAM vitAvelAM varSono mahimA nathI, paNa keTalAM varSo sArI rIte vitAvyAM, eno apAra mahimA kahe che ke mAnavetara prANIone svapnamAM AvatAM nathI. je mANase svapnAM sevyAM nathI, enuM jIvana paNa pelAM prANIonAM jIvana samAna gaNAya. e prANIo bhramaNa kare, maithuna kare, bhojana kare ane jo mAtra ATalI ja pravRttimAM mAnavInuM jIvana nimagna hoya, to tenuM jIvana paNa prANIjIvana ja che. mAnava-vyakti pAse to svapnAM sarjavAnI, sevavAnI ane siddha karavAnI akhUTa tAkAta ane prabaLa AMtarika zakti che. vyakti jyAre svapnasiddhinA mArge cAlaze, tyAre enuM jIvana ApoApa enA jIvanasvapna pramANe goThavAI jaze. enI dRSTi svapnasiddhi para ekAgra banIne evI to noMdhAyelI raheze ke enA jIvanavRkSa parathI anya saghaLI bAbato bagaDelAM phaLa ke sUkAM parNanI jema kharI paDaze. svapnanA sarjana sivAyanI bAbato ene tuccha, vyartha, tyAjya ke binaAvazyaka lAgaze. anya bAbatothI e evo to vimukha banI jaze ke emAM ene kazo rasa nahIM rahe. bIjI vyaktio 'mahAtmA'nuM pada pAmavA mATe mahAprayatno karatI hoya che, tyAre samagra vizve jemane 'mahAtmA'nuM pada ApyuM hatuM te gAMdhIjIe e vize zuM kahyuM ? Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'satyanA prayogomAM teo noMdhe che : "mArA 'mahAtmA' padane huM enA kismata para choDuM chuM. mane 'mahAtmA' kahenAra agara to mAro caraNasparza karanAra para ghAtakI gunAnA Aropasara kAma calAvavAmAM AvavuM joIe evo kAyado jo koI karAve to asahakArI chatAM ghaNI khuzIpUrvaka te kAyado pAsa karAvavAmAM madada karavA huM taiyAra chuM. jyAM mAro kAyado cAle che tyAM - eTale AzramamAM - to tema karavuM guno gaNavAmAM Ave ja che. A rIte jiMdagImAM svapna sAMpaDatAM sAmAnya cIjavastuonI taraphaDATabharI lAlasA, vRttinuM adamya AkarSaNa ane bhautika pralobhanonI tIvratAnI ApaNane khyAla paNa na Ave te rIte, bAdabAkI thaI jAya che, kAraNa ke svapna athavA dhyeya ja jIvanane ghATa ApavA mAMDaze. jagatamAM parivartana sAdhanArI vibhUtio, mahApuruSo ane vaijJAnikoe eka dhyeya nakkI karyuM ane te pramANe emaNe jIvanane ghATa Apyo. narasiMha mahetAne sAmAjika darajjAnI kyAM kazI phikara hatI? mIrAMne rAjarANIno vaibhava kevo tuccha lAgyo haze ! thomasa AlvA eNDisanane moja, majA ke manoraMjanamAM kyAMthI ruci jAge ? AinsTAinane 'apa Tu DeTa' rahevAnuM kyAMthI mana thAya ? Ama, jIvanamAM svapna ke dhyeya sAMpaDe eTale samagra jIvanapaMthanuM ApoApa nirmANa thaI jaze. tamAro mArga tamAre racavo paDato nathI, dhyeyane upakAraka na hoya evI badhI bAbato tamArA rastAnI bAjue sarakI jaze. A jIvanamAM svapnAM sarjavAM ke dhyeya rAkhavuM ati kaThina che. jIvananI vaktA e che ke vyakti jIvanamAM eTalI badhI pravRttio kare che ke svajIvananA dhyeyane vIsarI jAya che. enI pravRttio uttara dizAmAM cAlatI hoya che ane enuM jIvana-dhyeya dakSiNa dizAmAM hoya che. AvI avaLI gati kyAreka enAmAM asaMtoSa jagAve che. enI pAse dhyeya nathI evuM nathI, paraMtu sAmAjika saMjogo ke ati vyastatAne kAraNe e dhyeya vistRta thaI jAya che. jIvanamAM AvatI koI aNadhArI AvazyakatAone lIdhe e svapna dUra dhakelAI jAya che ane kyAreka to sAmAjika vyavahAra ane jAhera pravRttio jevI jIvananI bAhya bAbato enA para eTalo badho aMkuza meLavI le che ke dhIre dhIre enA jIvananuM dhyeya ke svapna astAcaLe paramano sparza 147 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DUbatA sUryanI jema asta pAme che. joke kyAreka enI pAse koI svapna hoya, paraMtu e enI sanmukha raheto nathI. potAnA dhyeyane pAra pADavAne badale e bIjAone khuza rAkhavA mATe racyA-pacyo rahe che. potAnA svapnane mArge cAlavAne badale bIjAo para prabhAva pADavAmAM e DUbI jAya che. svapna pAchuM haDaselAtuM jAya che ane prasiddhinI khevanA jIvana para prabhutva jamAvIne besI jAya che. jIvanamAM koI navuM pralobhana jAgatAM vyakti enI pAchaLa doDa lagAve che ane khUba doDyA pachI jue che to kSitija para paNa enA svapnanI koI jhAMkhI ene thatI nathI. 148 paramano sparza Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 dUsarA na koI tamArI AMkhomAM jIvananuM svapna haze, to bIjI ghaNI vyartha bAbatonI bAdabAkI thaI jaze. keTalAka to vaLI ema mAne che ke jiMdagImAM AvAM svapnonI zI jarUra? jyAM jIvana samagra ja bhAgyAdhIna che, tyAM vaLI AMkhomAM siddhinuM koI svapna AMjavAnI jarUra zI? e mAne che ke bhAgyamAM lakhAyeluM kadI mithyA thatuM nathI, to pachI je thavAnuM hoya te thavA devuM. enA manamAM eka vAta barAbara sAvI devAmAM AvI hoya che ke vidhinA lekha koI bhUMsI zakatuM nathI. koI ene pheravavA lAkha prayatna kare topaNa krUra hoya che. bhAratIya prajA vizeSa bhAgyavAdI hovAthI AvI vicAradhArA vyApakapaNe jovA maLe che. lezamAtra puruSArtha karyA vinA ghaNI vyaktio jIvana saghaLuM bhAgyAdhIna che. ema mAnIne muMge moMe pravartamAna paristhitinI zaraNAgati svIkArI le che. keTalIka vyaktio nasIbanI devIne Azare jIvana gujAratI hoya che. keTalAka jyotiSanA Adezane AdhAre svangvana vize vicAratA ane e mujaba ghATa ApatA hoya che. potAnA bhAgyamAM Izvare AvuM ja nirdhArita karyuM che, evI manamAM aphasosayukta nairAzyapUrNa gAMTha vALe che. navAInI vAta e che ke Izvare potAne mATe zuM nirdhArita karyuM che, enuM jyotiSI nirdhAraNa kare che ! bhAgyane jIvanasamagra soMpanArI vyaktio kAM to pramAdI ke niSkriya hoya che athavA to vartamAna paristhitine oLaMgIne vicAravAnI kSamatA dharAvatI hotI nathI. eka saMskRta subhASitamAM yogya ja kahyuM cheH vihAya pauruSaM yo hi daivamevAvalambate prAsAdasiMhayattasya mUrdhni tiSThanti vAyasAH / / 'je mANasa puruSArtha choDIne daiva - nasIba para AdhAra bJdhe lokah so0 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 150 paramano sparza rAkhe che, tenI dazA mahelanA dvAra para rAkhelA paththaranA siMha jevI thAya che, tene mAthe kevaLa kAgaDA ja bese che.' vaLI keTalAka ema kahe che ke pUrvajanmamAM je karma karyuM hoya, tenuM A pariNAma che, paraMtu pUrvajanmamAM paNa satkarmane mATe karelo puruSArtha ja nasIbanA ghaDataramAM kAraNabhUta hoya che te vAta bhulAI jAya che. svapnAM vinAnI vyaktimAM navI dizAmAM gati karavA mATe jarUrI sAhasanI zUnyatA hoya che. e sAcuM che ke rUDhicustatA ane gatAnugatikatA eka arthamAM 'lAbhadAyI' banatI hoya che. varSo purANI ke paraMparAthI cAlI AvatI vAta anya vyaktinA cittamAM saraLatAthI goThavAI jAya che. varSothI je rIte sAMbhaLyuM ke vicAryuM hoya, te sIdhesIdhuM mananA nizcita cokaThAmAM tatkALa goThavAI jAya che. manane kazuMya navuM vicAravAno zrama levo paDato nathI. navI vicAra, maulika abhigama ke AgavI daSTa rajU thAya, tyAre vyaktinA manane judI rIte vicAravAno zrama uThAvavo paDe che. AthI navIna ane maulika vicAra ApanArane virodhono sAmano karavo paDe che. koI navuM svapna sarjavA mATe maulika vicAradRSTi hovI joIe. AvI maulikatA avirata ciMtanamAMthI pragaTatI hoya che. cIlAcAlu patine choDIne koI navI paddhati ajamAvavA mATe nokhA paDIne, bhinna rIte vicAravuM paDe che. A maulika vicAra pAchaLa ciMtananuM pIThabaLa ane e vicArathI sarjAnArA bhaviSyanuM darzana hovuM joIe. nAvInyapUrNa ke parivartanazIla vicAra kevA bhaviSyanuM nirmANa karaze teno vimarza karavo paDe. vaLI eka svapna ke eka maulika vicArathI itizrI thaI jatI nathI. e svapna zodhyA pachI ene sAkAra karavA mATe ananya utsAha ane avirata parizramane kAme lagADavA joIe. keTalIka vyaktione manamAM svapnAM ramADavAM bahu game che, e vAraMvAra kahe che ke 'mArA jIvananuM A eka mahAna svapna che ane tene siddha karavA mAguM chuM.' A vAta e eka dAyakA pUrve kahI hoya che ane Aje paNa kaheto hoya che. rAjakAraNInuM svapna e mAtra prajAne apAtA khoTA vAyado ane vacananuM bIjuM nAma hoya che. vyaktinA cittamAM koI svapna ke ya hoya, paraMtu enuM vAraMvAra gANuM gAIne potAne AdarzavAdI TheravavAno daMbha karato hoya che. ene mATe svapnanI vAta e phakta bhAvanAmaya uccAraNa ja hoya che. |_ Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama svapna ke dhyeya dRSTi samakSa hoya eTaluM pUratuM nathI. AvAM keTalAMya svapno to AvI AvIne AthamI jatAM hoya che. jIvanamAM mAtra bhasma thaI gayelAM svapnonI rAkha ja jovA maLe che. svapna ke dhyeyanI prApti thayA pachI ene pAmavAno puruSArtha e sauthI mahattvanI bAbata che. jIvanamAM svapna maLe eTale mArga maLe, paNa e mArge cAlavAno mahApuruSArtha vyaktie karavAno hoya che. Ane mATe eNe enA samagra jIvanane lakSamAM levuM paDe che. svajIvananI ghaTanAone potAnA svapnanI AMkhe nihALavI paDe che ane pariNAme enuM jIvana e koI rojeroja banatI judI judI, bhinna, citravicitra, ADedhaDa ghaTanAono samUha nahIM, paraMtu enA svapnane anulakSIne cAlatA banAvonA maNakAnI mALA banI rahe che. koI mojathI bhramaNa karavA nIkaLyuM hoya ane koI gahana prabhuzraddhAthI yAtrA karavA nIkaLyuM hoya, tyAre baMne kevA bhinna lAge che ! bhramaNazIla vyakti kyAMka vadhu moja paDatAM rokAI jAya che, kyAMka najIkanA jovAlAyaka sthaLanI mAhitI maLatAM e tarapha phaMTAI jAya che, jyAre pUrNa zraddhAthI yAtrA karanAranI pratyeka kriyA ane eno pratyeka pravAsa dharma-ArAdhanAnI AMkhe thato hoya che. e koI thiyeTaramAM jaIne philma jovA besI jaze nahIM, kAraNa ke eno rasa satsaMgamAM che, joke AvI dhyeyasiddhimAM kyAreka ene pratikULatAo paNa Avaze, kyAreka ADAmArge phaMTAI javAnuM banaze, tema chatAM e tatkALa jAgrata banIne potAnA mukhya mArga para AvI jaze. potAnA dhyeyanI prApti karavA mATe vacce AvelI samasyAono mULamAM | jaIne eno ukela sAdhaze ane jIvanamAM punaH AvI samasyAo Ave nahIM, tevI satarkatA dAkhavaze. kyAMka jarUra paDaze mULamArge AvavA mATe e keTaloka tyAga karaze. keTalAka nizcayo karaze, paraMtu e potAnA dhyeyamArge AvyA vinA raheze nahIM. jIvanamAM sArI ke narasI paristhiti hoya, anukULa ke pratikULa saMyogo hoya, tema chatAM e enA dhyeyamAMthI vicalita nahIM thAya. Adikavi narasiMha, kRSNavirahiNI mIrAM ke mahAyogI AnaMdaghana jevA saMtoe prabhubhaktinuM svapna joyuM ane pUrNa utsAhathI ene siddha karavAnA prayatno karyA. svapnane siddha karavA mATe satata anya saghaLuM tyajIne mathyAM rahevuM paDe. mAtra saMto, rAjapuruSo ke karmayogInA jIvanamAM ja nahIM, balka paramano sparza 151 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 paramano sparza nyUTana, AinsTAina ke eNDisana jevA vizvavikhyAta vijJAnIonA jIvanamAM potAnI dhyeyasiddhi mATe avirata puruSArtha jovA maLe che. Ama, svapnanI siddhi mATe pragatipUrNa sakriyatA e enI prAptinuM prathama sopAna che. A sakriyatA sarvadarzI, kalyANagAmI ane vidheyAtmaka prayatnovALI hovI joIe. paMDita javAharalAla naherue kahyuM che, 'jIvanavikAsano siddhAMta sthira rahevuM te nathI, jIvanavikAsano siddhAMta che niraMtara vikasita thatA rahevuM.' A rIte vikasita thavA mATe vyaktie sakriyatA sAdhavI paDe che. mAnavI para niSkriyatA jevo bIjo koI abhizApa nathI. ALasunI mAphaka ADo paDIne niSkriya mAnavI sarjAtI paristhitinI cUpacApa zaraNAgati svIkArato hoya che. sakriyatA karatAM niSkriyatAnI avaLI gati vizeSa kriyAzIla hoya che. hakArAtmaka (paoNjhiTiva) vicAro AzAno saravALo kare che, jyAre nakArAtmaka vicAro nirAzAno guNAkAra karatA | hoya che. sakriyatA vize eka subhASitamAM kahyuM che : udyogaH khalu kartavyaH phalaM mArjAravadbhavet / / janmaprabhRti gaurnAsti payaH pibati nityazaH / / 'dareka mANase udyoga to karatA rahevuM joIe, temAM phaLa to bilADInI jema maLavAnuM che, bilADIne janmathI ja gAyanuM dUdha siddha hotuM nathI, chatAM paNa te dararoja dUdha pIe che." kyAreka nikti vyakti svayaMnA pramAdI ane baMdhiyAra jIvananuM anyanI samakSa 'gauravagAna' karatI hoya che. vyaktionI sakriyatAnI majAka uDAvatI ke niMdA karatI hoya che ane nakArAtmaka dRSTie jagatane nihALatAM kahe che ke 'A jagatamAM vaLI AvAM sevAkAryo pAchaLa jAta ghasI nAkhavAnI zI jarUra?' hajAro varSathI pRthvI para hiMsA ane hatyA cAlI AvI che, e pachI tame kaI rIte aTakAvI zakazo ? AvI nikyi vyakti anyane mAthAkUTabharI vyartha mahenata karavA mATe upAlaMbha ApatI hoya che, paraMtu enI niSyi dRSTi bUmareMganI mAphaka ene ja vadhu hatAza ane nirutsAhI banAvatI rahe che. enAmAM tIvra doSadRSTi jAge che ane e bIjAo para doSAropaNa karyuM ja jAya che. potAnI nikyitAne chAvaravA mATe navAM, judAM ane kvacit vicitra bahAnAM UbhAM kare che ane ema karIne e potAnA pramAdane poSaNa Ape che. zetAnano sauthI moTo sAthI ane Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAyaka niSkriya mAnavI che, kAraNa ke e zetAnanA vicArane bamaNA vegathI protsAhita karato hoya che. sakti vyakti AvA avarodhothI sahejeya aTakatI nathI. enuM kAraNa zuM? enuM kAraNa e ke enuM svapna e kyAya bahArathI udharAveluM pachInuM svapna hotuM nathI. enA aMtarAtmAmAMthI pragaTa thayeluM dhyeya hoya che, AthI bAhya Apattio ane muzkelIo kadAca thoDoka samaya ene mATe avarodha Ubho kare, paraMtu e avarodha cirasthAyI raheto nathI. eno Agavo vicAra enA hRdayanI bhItaramAMthI janmelo hoya che; dIrgha ciMtana ane lAMbI mathAmaNamAMthI prApta thayeluM navanIta hoya che. sAdhaka vyakti mArgamAM AvatI muzkelIo, hatAzAo, niSphaLatAo ane doSAropono hasate mukhe sAmano kare che, jemaNe siddhi karI che. temAM AvI zakti. sakArAtmakatA ane vidheyAtmaka STi AvI haze kyAMthI ? AvuM svapna emanA cittamAM pragaTatuM haze kaI rIte? A che mAnavInA aMtarAtmAno avAja, je enA svapna rUpe pragaTe che. A avAjane koI ImarI saMketa rUpe oLakhAve che to koI devI preraNA tarIke. jagatanAM saghaLAM kalyANamaya parivartanonI pAchaLa mAnavIya aMtarAtmAno avAja kAraNabhUta che. A svapna siddha karavAno mArga evo che ke jyAM mAtra AgekUca thaI zake che, pAchalA page pIchehaThanI koI zakyatA hotI nathI. A 'hirano mAraga' e navI kSitijo AMbanArA zUravIrono mArga che. AthI ja mIrAbAIe kahyuM hatuM : mere to giridhara gopAla dUsarI na koI; dUsarA na koI, sakala loka joI. Ama svapnasiddhi karanAra satata AgaLa dhapyuM jAya che ane aMte saphaLatA meLavIne ja jaMpe che. A svapnasiddhimAM ene paramano, prabhuno sathavAro maLe che. e parama tattva ene sadAya satukArya mATe preratuM rahe che. pariNAme e potAnI saghaLI ciMtAo paramatattvane soMpIne AtmatattvanA mArge cAle che. AmAM enI IzvarazraddhA mahattvanI che. AvI zraddhA ropIne vyakti svapnAM siddha karavA mATe puruSArtha kare che. RO paramano sparza 153 so0 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 dhyeyavimukha eTale jIvanavimukha 154 paramano sparza Adhunika yugano eka mahAzApa che ane te ati vyasta, atyaMta 'bijhI' hovAno khyAla. gharanA nokarane pUchazo to e kaheze ke kAma eTaluM badhuM rahe che ke emAMthI eka miniTe navarA ja paDAtuM nathI. koI gRhiNIne pUchazo to e kaheze ke amAruM jIvana eTale AkaruM vaitaruM. koI vidyArthIne pUchazo to e kaheze ke bhaNavAmAMthI mAthuM UMcuM thAya, to ramavA javAno vicAra karuM ne ! kaMpanInA sekTarIne pUchazo to e kaheze ke AjakAla to eTaluM badhuM kAma rahe che ke maravAnI phurasada nathI. are ! AjanA jamAnAmAM koI saMtane pUchazo to e paNa kaheze ke teo eTalA badhA 'bijhI' che ke tamane 'ijhIlI' maLI zakaze nahIM. rAjanetAnI sAcI-khoTI vyastatAnI to vAta ja na pUchazo ! A jagatamAM cotarapha 'bijhI' hovAno rogacALo phelAyo che ane A roganA kITANuo evA che ke eka vAra tamane e lAgu paDe, pachI emAMthI tame mukta thaI zakatA nathI. atyaMta vyasta jIvana jIvanArI vyaktine tame ema kaho ke cAra divasa tAre kazuM karavAnuM nathI, to zuM thaze? pahelo divasa to eno ati utsAhabharyo jaze ane 'nirAMta' hovAno AnaMda mANaze. bIje divase pharI kAma yAda AvavA lAgaze. thoDA samayamAM 'nirAMtathI akaLAI jaze. tame ene dariyAkinAre laI jAva ke koI phAivasTAra hoTalamAM rAkho, paraMtu ene kAma vinA cena nahIM paDe. enI jIvanazailI eTalI badhI vyasta banI gaI hoya che ke ene A vyastatAmAMthI thoDo samaya bahAra rahevuM jarUra game, paraMtu e lAMbo vakhata bahAra rahI zakato nathI. AvI vyaktine tame ema kaho ke jarA thoDo samaya palAMThI vALIne besI raho, vizvanI praziSTa sAhityakRtionuM vAMcana karo, dariyAkinAre nirAMte vaeNkezana gALo. e be-traNa divasa Ama karaze, paNa pachI A 'rileksezanathI paNa kaMTALaze ! Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zerabajAranA moTA vepArI athavA to "khelADI" mahAsukharAyanI vahelI savAra zerabajAranI ciMtAthI zarU thAya ane rAta enI vadhaghaTa sAthe pUrI thAya. laeNpaTaoNpa AgaLathI e eka miniTa AghA khase nahIM, 'ATalA maLyA ane 'ATalA gayA' e emanA jIvananAM sUtravAkyo thayAM che. mitronA AgrahathI mahAsukharAya mAtherAna gayA. eTalA badhA thAkIne mAtherAna gayA hatA ke nakkI karyuM hatuM ke A aThavADiyuM eka bhAva paNa jANavo nathI. ekAda divasa to A vacananuM yathArtha pAlana thayuM, paNa bIjA divasathI bhAva jANavA mATe phona karyo ane pharI e ja cakramAM mana gUMthAI gayuM. trIje divase mAtherAnamAM jANe mahAsukharAyanI oNphisa zarU thaI gaI ane e ja raphatAra cAlavA lAgI. eka bAju manane nirAMta nathI ane bIjI bAju mANasa nirAMtanI zodhamAM nIkaLyo che. koI guru ke mArgadarzakanI pAse AvatA moTA bhAganA loko eka ja vAta karatA hoya che ke, "mananI zAMti thAya evuM kazuMka Apo." teo AzA rAkhatA hoya che ke e mArgadarzaka koI evA siddhAMtanI cAvI Apaze ke ene pariNAme bhale jIvana ATaluM vyasta rahe, paNa ekAeka zAMtinuM tALuM khUlI jaze. e maMdiramAM jaIne paramAtmA pAse prArthanA kare che ke "prabhu, mAre bIjuM kazuM joItuM nathI, basa, mAtra A azAMta, | avyavasthita ane ati caMcaLa evA jIvanamAM mane zAMti prApta thAya, tevI kRpA varasAvo.' e koI evA zAstra ke dharmagraMtha pAse jaze ane evA sUtranI zodha karavA icchaze jenAthI mananI zAMti prApta thaI jAya. | karuNatA to e che ke e potAnI jIvanazailI badalavA mAgato nathI. kAmanI paddhatimAM lezamAtra parivartana karavA taiyAra nathI. paraMtu Izvara, graMtha ke sadguru pAsethI koI evI camatkArika jaDIbuTTI ne AzIrvAda meLavavA mAge che ke jenAthI enA manamAM zAMti sthapAya. jIvanamAM to azAMti sarjatAM banAvo to banatA hoya che, paNa e mAne che ke jema eka TebleTa laIne tAva utArI nakhAya che e rIte IzvaranA AzIrvAda ke dharmagraMthanAM sUtro dvArA enA ati azAMta manane "insTanTa' zAMta karI devAze. manamAM to tophAnI sAgaranAM mojAM ghUghavI rahyAM che, paraMtu tyAM evuM parivartana Avaze ke sarovaranAM jaLa zItaLa ane zAMta thaI jaze. hakIkata e che ke mananI azAMti jeNe UbhI karI che, e ja vyakti potAnA manane zAMta karI zake che. jeNe samasyAnuM sarjana karyuM che, paramano sparza 155 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 paramano sparza Te ja samAdhAna ApI zake che. ApaNe evuM mAnIe chIe ke samasyA huM sarjI ane eno ukela guru Ape. vaLI e ukela paNa ApaNI jIvanapravRttimAM kazAya pheraphAra vinA icchIe chIe. mULa to e vAta ja khoTI che ke tamArA mananI zAMti tame bahArathI meLavI zako cho. tamArA bhItaramAM ja e zAMti pAmavAnI kSamatA che. jema tame pote A savAlanA sarjaka cho, tema tame ja enA uttaradAtA cho. samasyA tamArA manamAM jAgI hoya ane enuM samAdhAna koI kRpA ke sUtramAM hoya evuM nathI. je darda sarje che, e ja davA ApI zake che. ApaNe ema mAnIe chIe ke darda sarjanAra ApaNe chIe ane ApaNA dardanI davA bIjA koI pAse che. mananI doDa sAthe jIvatA vyasta mAnavIo ema mAnatA hoya che ke vyastatA ja jIvananI paripUrNatA che. ati pravRttine jIvananI pUrNatA mAne che. hakIkatamAM teo vaccenI eka mahattvanI kaDI bhUlI jAya che ane te che jIvana jIvavA mATenuM dhyeya ke kAraNa. temanI A pravRtti emanA jIvanadhyeyane poSaka che ke nAzaka, eno e vicAra karatA nathI. teo to roja savAra paDe ane kAryo zarU kare che ane ati vyastatAmAM divasa pUro kare che. AvI vyaktio pAse koI dhyeya hotuM nathI. emaNe jIvanasArthakya mATe dhyeyanuM gahana ciMtana ane tenI upAsanA karavI joIe. khAsa to e ke A dhyeya emane jIvananI paripUrNatA tarapha gati karAvaze kharuM ? jo eka vAra jIvanamAM nizcita dhyeya AvI jaze to teo emanI niraMkuza pravRttio vize vicAratA thaze. jIvanamAM uMmara pramANe paNa dhyeyo badalAtAM hoya che. vidyArthI avasthAmAM koI ucca DigrI meLavavAnuM dhyeya hoya te svAbhAvika che. vyavasAyamAM sarvocca siddhi hAMsala karavAnuM dhyeya hoya te samajI zakAya tevuM che. amuka uMmare dharma-dhyAna karIne kalyANa sAdhavAnuM dhyeya paNa jovA maLe che. svAmI vivekAnaMde sadaiva dhyeya' para bhAra mUkyo che. keTalAMka TUMkA gALAnAM dhyeyo hoya che ane keTalAMka lAMbA gALAnAM. ApaNuM pratyeka kArya e ApaNA dhyeyane anurUpa che ke nahIM te vicAravuM joIe. zrImad rAjacaMdranuM jIvana joIe to samajAya che ke emanuM jIvanalakSya mokSa prati hatuM, tethI mokSa sivAyanI anya bAbatomAM emane koI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa nahoto. emaNe joyuM ke zatAvadhAnanI camatkArika siddhi ke pachI jyotiSavidyAnI kSamatA mokSasiddhimAM upakAraka nathI, to emaNe jagatane Azcarya pamADanArI e siddhio pradarzita karavAnuM tatkALa baMdha karI dIdhuM. AvI hovI joIe dhyeya pratyenI jAgarUkatA. pravRtti vakhate tamArI sAme eka dhyeya hovuM joIe. mAtra ati pravRttizIla rahIne kazAya hetu vinA satata kAma kare jAo teno kazo artha nathI. tamAruM haiyuM lIluMchama rAkhIne dhyeya para najara TheravavI joIe. ene mATe saghaLI taiyArI hovI joIe. bahAra bhaTakatA manane jo dhyeya sAthe bAMdhI devAmAM Ave, to mananI duniyAmAM parivartana AvI jAya che. doDadhAma karatA manane savAla karavAmAM Ave ke, "tArI ATalI badhI doDadhAmamAM keTalI doDadhAma tArA dhyeyanI prApti mATe yogya che ane keTalI doDadhAma sAva vyartha che ?" vyartha ke binajarUrI doDadhAmanuM paNa eka AkarSaNa hoya che ane vyakti koI klabano sabhya banyA pachI ruAba pADavA mATe tyAM vAraMvAra javAnuM zarU kare che ane samaya jatAM enI pravRttiomAM e binajarUrI pravRtti evo pagapesAro kare che ke enuM jIvanadhyeya bAjue haThI jAya che ane A binajarUrI pravRtti enA jIvana para savAra thaI jAya che. mAre tamane e kahevuM che ke tame tamArI eka aThavADiyAnI pravRttinI noMdha karo ane pachI tamArA dhyeyane lakSamAM rAkhIne gata aThavADiyAnI pravRttinuM vizleSaNa karo. vicAro ke kaI pravRtti tamArA jIvananA dhyeyane ane jIvananI paripUrNatAne upakAraka che, kaI pravRtti vyavasAyane mATe Avazyaka che ane kaI pravRtti evI che ke jeno vyavasAya ke jIvanadhyeya sAthe kazo sabaMdha nathI. tamArA jIvanamAMthI tame enI bAdabAkI karI zako tema cho, paraMtu jhINavaTabhera jozo to khyAla Avaze ke ApaNe moTebhAge dhyeyalakSI ke vyavasAyalakSI pravRttionI bAdabAkI karIe chIe ane vyartha ke jIvanadhyeyathI viparIta evI pravRttionA saravALA karIe chIe. ahIM mAnavI enI pAsenI sauthI amUlya mUDI samAna samayane sAva tuccha hoya tema vyartha veDaphI nAkhe che. enI pAse enA jIvananuM dhyeya hoya che, paraMtu enA jIvanamAM bane che evuM ke dhyeya sivAyanI bIjI ja bAbatomAM eno saghaLo samaya vyatIta thaI jAya che. citrakalAmAM potAnI ruci ane AvaData joIne zarmiSThAne thayuM ke ene citrakAra banavuM che. paramano sparza 157 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 paramano sparza eNe citrakalAnA vargo bharyA. thoDAM citro banAvyAM, paraMtu e pachI enA jIvanamAM vyAvahArika pravRttio eTalI badhI vadhI gaI ke eNe sarjelAM citro bhUtakAlIna kalAnA avazeSo banI rahyAM. tamane maLatI ghaNI vyaktio ema kahetI haze ke sitArano khUba zokha hovAthI vidyArthI-avasthAmAM meM sitAra zIkhavAno prAraMbha karyo hato. thoDuM zIkhI paNa kharI, paraMtu e pachI AgaLa vadhavAnuM choDI dIdhuM. AvI paristhitinuM kAraNa mAtra dhyeya taraphanI niSThAno abhAva ja nathI, potAnA samayane vyartha bAbatomAM veDaphI nAkhavAno svabhAva paNa che. evI keTalIya vyaktione huM jANuM chuM ke jeo Telivijhana-seTa pAse besIne sAMjanA doDha-be kalAka pasAra kare che. e kare che zuM ? e eka "ja caeNnala kare. be-cAra miniTa jue ane pachI "bakavAsa che" ema manamAM bolIne bIjI cenala jue che. vaLI thoDI miniTa pachI e trIjI cenala joze. e philmanI caeNnala joze, to vaLI e myujhikanI caeNnala paNa joze. vaLI mana thAya to samAcAranI cenala para najara nAkhaze. Ama doDheka kalAka sudhI dIrgha 'caeNnala-bhramaNa' karyA pachI manamAM kaheze ke A TelivijhanamAM to kaMI AvatuM nathI ane A rIte rojeroja caeNnalonA ThekaDA lagAvIne potAno samaya barabAda kare che. Telivijhana para AvatI sAmAjika dhArAvAhika jonArane tame e vizeno abhiprAya pUchajo to e kaheze ke emAM koI ThekANuM hotuM nathI. joke e eke dhArAvAhika choDatA nathI. e dhArAvAhikane rajU karanArAo vAtane laMbAvIne ke cagAvIne rajU karIne mAtra chelle jijJAsA jAge evI ghaTanA mUkIne pUrI kare che, jethI sAva sAmAnya evI dhArAvAhikano pachIno hapato jovA darzako Atura rahe. AmAM karuNatA e che ke dhArAvAhikano Akhoya hapato sAva sAmAnya lAgyo hoya to paNa e dhArAvAhika jovAnuM choDatA nathI ! evAM aneka yuvaka-yuvatIone huM oLakhuM chuM ke jeo divasanA traNeka kalAka kamyuTara geimsa pAchaLa pasAra kare che. kayUTara geimsa pAchaLa bALako eTalAM badhAM dIvAnA banI gayAM che ke have emane gharanI bahAra jaIne khelakUda karavAnI taka maLatI nathI ane jo taka hoya to kayUTara geimsa choDIne javAnI icchA thatI nathI. Ane mATe kharI jarUra AyojananI che. amuka caeNnalanA amuka kAryakramo Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jovAnuM Ayojana nizcita lAgatuM hoya to cenalonI rakhaDapaTTImAMthI UgarI javAya ane samayanI vyartha barabAdI thAya nahIM. paNa AvuM Ayojana kare che keTalA ? TelivijhananA nazAmAMthI mukta rahI zakanArA mANasoya keTalA ? vaoNTsaepa vyasana banI gayuM che, to lAika meLavavAnI icchA vaLagaNa banI rahI che. AjanA samayamAM manoraMjanano ati mahimA jAgyo che. eka samaye dainika vartamAnapatromAM bhAgye ja citrajagatanA samAcAro pragaTa thatA hatA. Aje rojeroja philmajagatanA thokabaMdha samAcAro pragaTa thAya che. vaLI ene kAmuka tasavIrothI maDhI devAmAM Ave che. AjanuM manoraMjana te mananuM raMjana karavAne badale manovikRti sarje che. keTalAka ema kaheze paNa kharA ke jIvanamAM thoDI mojamajA to joIe ne ! "phana' paNa jarUrI che. paNa have banavA evuM lAgyuM che ke jIvanane mATe manoraMjanane badale manoraMjanane mATe jIvana thaI gayuM che. AvA haLavA manoraMjanane kAraNe gaMbhIra vAcanane dezavaTo maLyo, ciMtananI citA khaDakAI, gaMbhIra vicAranA agnisaMskAra thayA ane mAtra sthULa vRttiomAM rAcatA mananI UchaLakUda vadhI gaI. AjanI vyaktine utsavo priya che, paraMtu utsavanA hArdanI paravA | nathI. janmASTamIe e be-traNa divasanI rajA bhogave che, paraMtu eno upayoga jugAra khelavAmAM kare che. navarAtri ghara-zerIomAMthI vidAya pAmI rahI che ane have myujhikala nAiTa jevA sTeja-zomAM parivartita thaI gaI che. manoraMjananI A vRttie mAtra mUlyono ja nAza karyo nathI, paraMtu ApaNAM utsavo, AsthAo ane saMskRtino vinAza karyo che. eka bAju ApaNe ApaNuM jIvana atyaMta vyasta hovAno dAvo karIe chIe to bIjI bAju ApaNo moTA bhAgano samaya jIvanadhyeyathI vimukha evI vyartha pravRttimAM pasAra thAya che. AnuM pariNAma e Ave che ke Akho divasa khUba kAma karIne tame thAkI jAo ane chatAM tame jyAre divasanA aMte vicAra karo, tyAre evo ghora vasavaso thAya che ke Akho divasa sAva ja nakAmo gayo ane saghaLo samaya veDaphAI gayo, kazuM karyuM ja nahIM. atyaMta kAmamAM ane doDadhAmamAM gALelo divasa kaI rIte nakAmo kahevAya ? enuM kAraNa e ke e divasa ApaNA jIvananA hetu mATe ke jIvananA sArthakyane mATe kazo upayogI banyo nahIM. 'daLIdaLIne paramano sparza 159 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 paramano sparza DhAMkaNImAM ugharAvyA' jevI lAgaNI thatI hoya che. keTalAka to kaheze ke roja savAra paDe che ane rAta paDe che ane e rIte jIvananI ghaTamALa cAlyA kare che, paNa jIvanamAM kazuMya kAma thatuM nathI. koI vasavaso karaze ke Akho divasa mahenata karI, paNa karavA jevuM ekeya kAma thayuM nahIM. koI aphasosa karaze ke jIvanamAM citrakAra ke saMgItakAra thavAnI icchA hatI, paraMtu e badhI icchA samayanA abhAve dilamAM daphanAvI devI paDI che. - tamArI dinacaryAnI samaya sAthe yAdI karo, to tatkALa khyAla Avaze ke AmAM keTalI bAbato jarUrI ane keTalI binajarUrI hatI. eka jamAnAmAM loko gAmanA core besIne gappAM mAratA hatA, have mobAila phona e gappAnuM mAdhyama banyo che. tamArA rojiMdA jIvanano keTalo badho samaya e khAI jAya che e vicAryuM che kharuM ? ethIya vadhAre roja ardhA| poNo kalAka cAlatA mobAila paranA saMvAdomAM keTalI vAtacIta jarUrI ane keTalI binajarUrI eno khyAla karyo che kharo ? jyAM kayUTara, AIpaeNDa, Telivijhana ane mobAile tamArA jIvanane tAbAmAM lIdhuM hoya, tyAM sArthaka pravRtti mATe tamArI pAse keTalo samaya raheze ? hakIkate to AmAM khUMpI gayelI vyaktio jIvananI pragatinA vicArothI ke enAM gaMbhIra dhyeyothI dUra thatI jAya che ane samaya jatAM A ja ghareDamAM potAnuM jIvana pUruM kare che. jIvananuM dhyeya spaSTa hovuM joIe ane ene vaLagI rahevuM joIe. majAnI vAta e che ke A jIvanamAM bIjAM peTA-dhyeyo paNa AvatAM jAya che. e peTA-dhyeyo ucca ane pragatizIla hoya che, paraMtu tamAre tamArA mukhya dhyeyano pahelAM vicAra karavo joIe. jIvanano hetu ekAMta adhyAtmasAdhanA hoya ane tyAM koI AvIne ema kahe ke amArA vRddhAzramamAM vRddhonI sevA karavA phUla-TAima sevA Apo ke pachI koI AvIne ema sUcave ke jhUMpaDapaTTInAM vaMcita ane garIba bALakone zikSaNa ApavAnA amArA kAmamAM tame joDAo, tyAre tamAre vicAravuM joIe ke tamArAthI badhAM kAma thaI zakaze kharAM ? tamAre tamArA dhyeya pramANe cAlavAnuM hoya che. tame garIbanI sevA karo ane jagatamAM dhyAnayoganuM AMdolana phelAvavAnuM vicAro to e baMne nahIM thAya. dhyeya to badhAM sArAM che, paraMtu e badhAM ja kArya karavAM e gajA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAranuM kAma che. vaLI koI paNa kAryamAM UMDe UtaravA mATe zaktine kendrita karavAnI jarUra hoya che. ekasAthe aneka kAryo karavA janAra badhAM kAryomAM pahoMcI zakato nathI ane tethI vAraMvAra akaLAI jAya che. badhI vastuo para dhyAna ApI zakato nathI ane tethI e badhAmAM niSphaLa jAya che ane samaya jatAM hatAzAno anubhava kare che. Ama Adarzo to ghaNA che. ucca dhyeyono pAra nathI, paNa e darekanI pAchaLa doDavA jazo to tame kyAMyanA nahIM raho. zaktine kendrita karavAnI jarUra che, nahIM to vicchinna thaI jaze. svAmI vivekAnaMdanI dhyeyaniSThAnuM tatkALa smaraNa thAya che ke je dhyeyaniSThAne pariNAme emaNe mahAna kAryo karyA. paramano sparza 161 ja | Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 phikaranI phAkI kare jAgo !" A eka zabda kevo mahA parivartanakArI che ! mAnavamUlyonA itihAsamAM A eka zabda prabaLa jhaMtikArI parivartana saryuM che. janasamUha jyAre koI pApAcAra, adharmAcAra ke durAcAramAM DUbelo hoya, tyAre mahAna vibhUtioe AvIne ene "jAgo" kahIne enI dIrtha mUchamAMthI bahAra | ANyo che. ene jaDa, rUDha ke hiMsaka paraMparA tyajavA mATe pokAra karyo 162 paramano sparza eka vAra bhagavAna buddhanI samIpa beThelA vRddha bhikhkhanI koIe vaya pUchI. sittera varSanI vayanA e bhikhunI uMmara bhagavAna buddhe mAtra sAta varSanI kahI ! AnuM kAraNa eTaluM ke AjathI sAta varSa pUrve A bhikhumAM jAgRti AvI hatI. e pUrve e jIvatA hatA, paraMtu jAgRta nahotA. je samaye aMtaramAM jAgaraNa pragaTe che, te samayathI vyaktinI AdhyAtmika uMmara zarU thAya che. koIne A jAgaraNa vaheluM prApta thAya che to koIne jiMdagInA aMte sAMpaDe che; paraMtu AvA jAgaraNathI eno AtmA, enI dRSTi, enI sRSTi ane enuM samagra jIvana parivartana pAme che ane ethI ja pratyeka vibhUtie lokasamUhane ucca dhyeya ke lakSya tarapha dorI javA mATe "jAgo' zabda prayojyo che. zrIkRSNa pravartamAna durAcAra sAme jAgavAnuM kahe che. bhagavAna mahAvIra sarvatra vyApta hiMsA sAme jAgavAnuM kahe che. zrI sahajAnaMda svAmI sAmAjika dUSaNo sAme jAgavAnuM kahe che ane svAmI vivekAnaMda mAnasika dAritrya khaMkherIne utsAha ane caitanyanA anubhava mATe jAgavAnuM kahe che. pratyeka saMte potAnA yugamAM samAjane jAgavAnuM kahyuM che. A jAgRtino pahelo prakAra te rojiMdA jIvanamAM mana, vicAra ane vartananI jAgRti che. Ane vyAvahArika jAgRti kahI zakAya. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI jAgRti kAje vyaktie svayaMno gaharAIthI abhyAsa karavo joIe. eNe svajIvanane oLakhavuM joIe. kaI bAbatathI ene AnaMda ane prasannatA jAge che teno vicAra e kare to te svAbhAvika che, paraMtu kaI bAbatathI potAne tIvra AghAta ke krodha jAge che teno ya vicAra karavo joIe. je bAbatathI potAne AghAta thAya che e ja bAbatathI anyane paNa AghAta thato haze te samajavuM joIe. A prakAranI jAgRti tyAre sadhAya ke jyAre vyakti nirapekSa rIte potAnI jAtano abhyAsa karato rahe. emAMthI ja pachI ene yogya mArgadarzana maLI rahe che. jIvanamAM sauthI mahattvanI bAbata to potAnA rojiMdA jIvanamAM je kaMI banI rahyuM che, ene aMdarathI jovuM ane bahArathI jovuM. eno artha e ja ke enI eka AMkha bAhya anubhava para hoya ane enI bIjI AMkha AMtarika vikAsa para hoya. kayo anubhava potAne keTalo sukhada ke duHkhada nIvaDyo teno e vicAra karaze ane sAthosAtha kaI rIte potAnuM AMtarika doSadarzana karIne e keTalo AMtarika vikAsa sAdhI zakyo tenuM nirmama banIne ciMtana-darzana karaze. Ama ekasAthe be prakriyAo cAlatI hoya che : eka prakriyA e bahArathI bhItara pratinI ane bIjI prakriyA e bhItarathI bAhya pratinI. | Ane mATe sauthI mahattvanI bAbata e tAdRzya ane jAtaparIkSaNa che. A be ojArathI vyakti potAno adhyAtma-mArga kaMDArato raheze. vyaktine mATe aMdara beThelA ahamune oLakhavo sauthI muzkela hoya che. ahamune oLakhavA mATe kevI jAgRti rAkhavI joIe e aMge je. kRSNamUrtie kahyuM ke oraDAmAM sApa bharAyo hoya ane jevI jAgRti rAkhIe tevI jAgRti rAkhavI joIe. sApanI pratyeka hilacAla para ApaNe bArIka najara rAkhIe chIe ane jarAka saLavaLATa kare to ati sAvadha banI jaIe chIe. AvI rIte potAnI jAtanuM parIkSaNa karavA jatAM sAdhaka keTalAMya AMtarika satyothI jJAta thaze. potAnI jAtano cahero potAnA hRdayanA darpaNamAM jovA maLaze. Aja sudhI e potAnI jAtane khuza rAkhavA mATe kevA nAca nAcato hato ke khela karato hato eno aMdAja Avaze. eno ahaMkAra UchaLI Avaze ane e bolato saMbhaLAze ke 'huM kadI khoTuM joto nathI, khoTuM karato nathI ane khoTuM vicArato nathI" ane vakratA paramano sparza 163 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jdhe lok>=h 25 e haze ke e potAnI anukULatA pramANe joto, karato ke vicAro haze. e e ja sAMbhaLato haze; je ene pasaMda haze; e e ja joto haze je ene jovuM haze; e e pramANe vicArato haze je pramANe ene potAnI bAbatamAM vicAravAnuM gamatuM hoya che. e potAnA himAlaya jevaDA doSane rAI jevaDo gaNIne enI upekSA karato haze ane bIjAnA rAI jevaDA doSane himAlaya jeTalA moTA karIne joto haze. vaLI e bIjAnA guNonI prazaMsA karavAne badale eno zatru banI jAya che. anyanI samRddhi, sattA, pada ane adhikAra enI avirata IrSyAnuM kAraNa bane che. bIjAnI zreSThatA joIne e eTalo badho duHkhI du:khI thaI jAya che ke ene hIna ke adhama puravAra karavA mATe enI vadhu ne vadhu niMdA kare che. AvI vyaktimAM bAhya vaibhavanI tIvra lolupatA hoya che. e vaibhava sattAno hoya, samRddhino hoya ke pachI yazano paNa hoya - paraMtu jema bAhya vaibhava vadhe che tema tema enuM AMtarika dAridraya paNa vadhatuM jAya chuM ane pachI e vyakti bhItara taraphathI potAnuM mukha pheravIne mAtra bAhyane jotI hoya che. potAnA doSa ke potAnI kSatio jovAnI hiMmata e gumAvI bese che ane pote racelA mAyAvI jagatanA bhramamAM potAnI jAtane sAcave che. e svArthasiddhi kare che, bAhya mAna-sanmAna pAme che, paraMtu enuM jIvana AnaMdathI vaMcita rahe che; eTaluM ja nahIM, paNa samaya jatAM enI bAhya samRddhinI icchA lolupatAmAM palaTAya che. pahelAM e viveka jALavIne prApti karato hoya che, yogya hoya te svIkArato hoya che; kiMtu pachI enI lolupatA ane mahattvAkAMkSA ene ayogya, aniSTakAraka ane anItimaya mArge lAlasAonI pUrti mATe dorI jAya che. jAtane juo, jAtane oLakho, jAtane paDakAro, jAtane zodho. e vize gahana vicAra karavo joIe ke 'huM koNa chuM?' A icchAo kare che te koNa che ? A kAmanAonI pAchaLa doDe che te koNa che ? A azAMti vahorI lAve che te koNa che ane 'e koNa che ?'nI zodha ja tamane tamAro cahero batAvaze. bhItaranI tapAsa thaze to ApoApa vANI, vicAra ane vartanamAM parivartana Avaro. Isu khriste kahyuM che ke, "cokhkhA dilanA loko parama sukhI hoya che." eno artha ja e ke jo vyaktinuM dila cokhkhuM haze, to enuM jIvana zuddha banaze. enAM vANI, |_ Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartana ane vyavahAra zuddha banaze ane e cokhkhA dilanI sAthosAtha enA hRdayamAM saccAI, saMyama ane zuddhino prAdurbhAva thaze, jenA dvArA enA jIvanamAM ApoApa zAMti, svasthatA ane AnaMda pragaTaze ane e paramano sparza pAmI zakaze. e saccAI sAthe potAnA svarUpane joze ane pachI e svarUpamAMthI jAgelo sUra enA jIvananAM sarva kAryomAM guMjI UThaze. A hRdayanI zuddhatA kevI hoya ? bALaka jevI. eka vakhata Isu khristane emanA eka ziSya pUchayuM, "tame je IzvaranA rAjyanI vAta karo cho te IzvaranA rAjyamAM kone praveza maLaze?" najIkamAM eka bALaka hatuM, tene Izue meja para UbhuM rAkhIne kahyuM : "A bALakanA jevo je haze temano tyAM praveza thaze." zaMkarAcArya, zukadeva ke jJAnadeva bALaka hatA tyAre ja emanA zuddha svarUpane kAraNe paramano sparza pAmyA hatA. zivAjI chatrapatinA guru samartha svAmI rAmadAsane eka vAra bALako sAthe ramatA joIne lokone navAI lAgI. eka vyaktie emane pUchayuM : "are ! Aje Apa zuM karo cho ?" samartha svAmI rAmadAse kahyuM, "uMmare je chokarAM jevAM hatAM, te moTAM thaI gayAM ane uMmare je moTAM hatAM te cora thaIne rahyAM. uMmara vadhe ! che tenI sAthe mANasane ziMgaDAM phUTe che, pachI IzvaranuM smaraNa sarakhuM thatuM nathI. nAnA bALakanA mana para koI jAtanA thara bAjhelA hotA nathI. tenI buddhi nirmaLa hoya che." hRdayanI AvI nirmaLatA e ja adhyAtmano marma che. jIvananuM dhyeya kaI rIte nakka karazo ? kAraNa eTaluM ja ke jenI pAchaLa amUlya evuM jIvana samarpita karavuM che evA jIvananuM dhyeya to utkRSTa hovuM joIe. jo dhyeya ja khoTuM maLI jAya, to AkhI jiMdagI vyartha veDaphAI jAya. AthI samAjasevaka hoya, jIvanasAdhaka hoya ke AtmasAdhaka hoya, paNa eNe enA dhyeyanI pUrI cakAsaNI karavI paDe. kyAreka vyakti lAgaNInA AvezamAM AvIne amuka nizcaya karI nAkhe che. ghaNI zikSita vyaktio paNa potAnI aMgata lAgaNIe lIdhelA adhakacarA nirNayo para cAlatI hoya che. koI yuvAnane praNayabhaMga thAya to enI pAchaLa potAnI priyatamAne kAraNarUpa mAnIne samaya jatAM e paramano sparza 165 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samagra strI jAti pratye napharata keLave che. koI strIne eka puruSano kharAba anubhava thAya eTale e AkhI puruSajAtane rAvaNasamI mAnIne niMde che. Ama ghaNI vAra ApaNA aMgata jIvananI lAgaNIo graMthi rUpe baMdhAI jAya che ane ene pariNAme vyakti audArya ane vyApakatA gumAve che, AthI ApaNI lAgaNIo para AdhAra rAkhIne ApaNe koI dhyeya nakkI karI zakIe nahIM. ghaNI vyaktionI lAgaNI samayAnusAra badalAtI hoya che. eka samaye eka vyaktine eno putra priya lAge che ane thoDe vakhate taddana apriya banI jAya che, vaLI e putra jo madada kare to pAcho priya banI jAya che. lAgaNInA satata parivartanane kAraNe nirNaya bAMdhI zakAya nahIM. Ane mATe zrImad bhagavadgItAmAM 'niSThA' zabda prayojAyo che. A niSThA eTale zuM ? enI vyAkhyA karatAM 'gItAbodhavANI mAM zrI ravizaMkara mahArAja 166 paramano sparza - "niSThA eTale nizcaya karIne eka vastu nI karIne temAM coMTI javuM, dRDha thaI javuM. niSThA eTale cokkasa rIte siddha thayelI vastu. niSThA eTale potAnuM pratyakSa thayeluM darzana." Avo niSThAno mahimA che ane AvI niSThA rAkhIne jIvanamAM dhyeya prati gati karavAnI che. A niSThA hoya to ja pratikULa samayamAM paNa vyakti dRDha ane aDaga rahe che. rAjamArga parathI sAMkaDo mArga AvatAM e mArga vyakti badalI nAkhatI nathI. Ano artha ja e ke jene potAnI niSThAne anusarIne dhyeya siddha karavuM che, enA mArgamAM muzkelIo to AvavAnI. pAra vinAnI pratikULatAno sAmano karavAnuM banavAnuM. kAraNa eTale ke jeNe dhyeya siddha karavuM che eNe pratikULatAo para vijaya meLavavAno che. rAja kumAra vardhamAne saghaLo rAjavaibhava tyajIne jaMgalamAM sADA bAra varSa sudhI kaThora tapa karyuM. rAjakumAra vardhamAnamAMthI yogI mahAvIra banelA. emane sADA bAra varSa daramiyAna tera jeTalI bhayAnaka Aphato(upasarga)no sAmano karavo paDyo. kUvAmAM jhaboLAvuM paDyuM, doraDAthI baMdhAvuM paDyuM, ajJAnIono mAra khAvo paDyo, sipAhIonI dharapakaDa veThavI paDI, kAnamAM kASThazULa bhoMkAyA, caMDakauzika sarpe daMza Apyo ane saMgamadeva dvArA polAza caityamAM cha mahinA sudhI vIsa upasargo sahana karyA. Ama tamArA dhyeyamAMthI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamane calita karavA mATe duSTa tattvo tamane aTakAvaze. enI pAse eka nahIM, paNa aneka tarakIbo hoya che. e badhI tarakIbo e ajamAvaze. duryodhane pAMDavono nAza karavA mATe keTalAM badhAM kAvatarAM karyAM hatAM ! tamArA virodhIo luccAI ane juThThANAno Azaro laIne tamAre vize ghaNI bAbato phelAvaze. dhyeyane mATe jhajhUmanAra pAse AnI sAme majabUta saMgharSa khelavAnI taiyArI hovI joIe. duzmana to enI pAsenA tamAma dAvapeca ajamAvaze; eTaluM ja nahIM, paraMtu taka maLe to AvI dhyeyaniSTha vyaktine haNI nAkhavA koziza karaze. bhaktonA jIvanamAM AvI kaThinAInI kasoTIbharI ghaNI kathAo maLe che, paNa aMte emAM bhaktano vijaya thAya che; enuM kAraNa emanI niSThA ane bhakti che. AthI ja saMta kabIre yogya rIte kahyuM che : jAko rAkhe sAMiyAM, mAra na saki hai koya; bAla na bAMkA kari sarka, jo jaga vairI hoya." AvI bhakti e vyaktinAM badhAM duHkho dUra kare evuM kadAca na bane, paraMtu ene e du:kho sahana karavAnI zakti to jarUra Ape che. du:kho vacce paNa e prasannatA dhAraNa karI zake che. enI pratikULatAne e anukULatAmAM parivartita karI zake che. kSedha ane uzkerATanA prasaMgone zamAvIne e samatAthI jIvI zake che, paraMtu A badhAMnuM mULa kAraNa to enI niSThA ane dhyeya che. jenI pAse dhyeya hotuM nathI enI pAse jIvana vizenI aspaSTatA ane anizcitatA hoya che. pleyarahita vyaktine pavana paNa sahAya karato nathI. AnuM kAraNa zuM ? AnuM kAraNa e ke AvI vyakti jIvananI pratyeka bAbatamAM dvidhA anubhavatI hoya che ane pratyeka prazna aMge anirNayAtmakatA dharAvatI hoya che. enI pAse potAno koI mApadaMDa hoto nathI ane tene pariNAme vikaTa paristhitimAM eka pakSe javuM ke sAmA pakSe rahevuM eno nirNaya karI zakAto nathI. zeksapiyaranA vikhyAta nATaka 'haeNmleTa'nA nAyaka hemleTanI anirNayAtmakatA ja aMte ene mATe nukasAnakAraka ane jIvananAzaka puravAra thAya che. AvI anirNayAtmakatA vyaktimAM asalAmatI ane anizcitatA lAve che. nelsana maMDelAnI sAme aneka pralobhano hatAM. dakSiNa AphrikAnI zveta sarakAre ene lAlaco ApavAmAM kazuM bAkI rAkhyuM nahotuM ane yAtanA paramano sparza 167 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 paramano sparza ApavAmAM pAchuM vaLIne joyuM paNa nahotuM, Ama chatAM e dhyeya para dRDha rahyA ane tethI saphaLa thayA. dhyeyadaDhatA jIvanamAM AvatI dvidhA, anizcitatA ane Aphatone aLagI karI nAkhe che. 'phikaranI phAkI kare, usakA nAma phakIra' ema kahevAyuM che. AvA phakIra vize kaMTha, kaheNI ane kavitAno vAraso pAmelA bhakta kavi dulA 'kAga' kahyuM che, "jagamAM jenuM nAma phakIra jI ! enuM nAma phakIra jenI meru sarIkhI dhIra, jagamAM enuM nAma phakIra jI.... vipatathI vaNase nai, enuM saMtoSI zarIra jI, 'kAgane e kAyama maLo jenAM dila nahIM dilagIra...jagamAM" AthI dhyeya nakkI karatI vakhate vyaktie eka spaSTa darzana keLavavuM paDaze. vaLI dhyeya nakkI karavAno eka lAbha e che ke enAthI vyakti potAnI jAtanuM nirIkSaNa ane AtmavistAra sAdhI zake che. ene enI kSatio samajAya che ane potAnI kSatio dUra karato jAya che ane dhyeya tarapha AgaLa dhapato jAya che. AthI dhyeya e enA vyaktitvanA vikAsanuM eka kAraNa bane che. potAnI truTio ane bhUlone mahAtmA gAMdhIjI kaI rIte jue che te rasaprada bAbata che. teo potAnI saphaLatA ane zaktinI mAphaka ja A bhUlone paNa IzvaranI dena samaje che, AthI ja Izvare potAnA jevA apUrNa manuSyane AvA mahAprayoga mATe pasaMda karyA tema kahe che. mahAtmA gAMdhIjI potAnI apUrNatAo satata jotA rahe che ane e rIte pUrNatA tarapha gati kare che. dhyeya pratyenuM pramANa vyaktine eka evI kartavyaniSThA bakSe che ke jene kAraNe enA jIvanamAM ghaNI kSudra ane dhULa bAbato pravezatI ja nathI ane keTalAya daMbha ane ADaMbara ekaso gAu cheTA rahe che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zUnya banIne pUrNa pAmIe dharmanuM prathama kArya che tamArA bhItaramAM varSothI paDI rahelI suSupta rAktine pragaTa karavAnuM ane pachI tamane AdhyAtmiktA pratye chalAMga lagAvavA dhakko mAravAnuM. bahu agharI ne kaparI che A chalAMga. bhautika jagatamAM ghaNI vyaktio AdhyAtmika chalAMga mAravAno khUba vicAra kare che; paraMtu vAraMvAra pharIne pAchI pharI jAya che. bhautiktAnuM potAnuM eka prabaLa AkarSaNa hoya che te svIkAravuM joIe. enI sAthe ApaNe ApaNAM bAhya sukha ane kahevAnI zAMtine joDI dIdhAM che. bhautika jagatamAM ApaNe surakSitatAno bhAva anubhavIe chIe. vaLI, A bhautika jagatamAM ApaNane saghaLuM jJAta che. AvI zAtamAMthI ajJAta adhyAtmamAM chalAMga lagAvavI muzkela e mATe bane che ke jJAtanI jANakArI ane ajJAtanuM ajANapaNuM banne vyaktine rokI rAkhe che. bhagavAna buddhe mahAbhiniSkramaNa karyuM, te pahelAM be vAra pAchA pharyA paNa trIjI vAra e nIkaLyA ane jagatane prakAza Apyo. AthI ene mahAbhiniSkramaNa eTale ke mahAna prati javuM' kahevAmAM Ave che. emaNe jIvanamAM eka chalAMga lagAvI ane vaibhavI sAMsArika jIvanamAMthI nIkaLIne AdhyAtmikatAnA kinAra pahoMcI gayA. paNa ema ne ema chalAMga lagAvavAthI kazuM na vaLe. e pUrve paheluM mahattvanuM kArya to ApaNA bhItarane khAlI karavAnuM che. jo ApaNuM bhItara bhareluM karo, to bhItaramAM koI navA prakArAno praveza nahIM thAya. mAtra bAhya badhuM parivartana pAmatuM raheze, kiMtu hRdaya to evuM ne evuM ja raheze. AvA bAhya parivartanathI kazuM vaLatuM nathI. hakIkatamAM to bAhya ghaTanA sAthe AMtara parivartanane koI saMbaMdha nathI. bhautikatAthI bhareluM hRdayapAtra pahelAM khAlI thAya pachI ja emAM adhyAtma tatvonA bhAvo bharI zakAya ane e pachI paramano sparza pAmavAnI pAtratA meLavAya. khAlI thayA vinA jeo adhyAtmanA mArge gayA che, 3]ah? ||otah so0 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 paramano sparza teo khAlI hAthe pAchA pharyA che. AnuM kAraNa e ke bhautika jIvana daramiyAna saMpattinI lolupatA saMnyAsI banyA pachI paNa hRdayamAM Asana jamAvIne beThelI hoya che ane jevI taka maLe ke saMjoga UbhA thAya ke te pragaTa thatI hoya che. bhautika jIvanamAM rahelI dhananI tRSNAnuM nivAraNa karavAmAM AvyuM na hoya, to bhagavAM kapaDAM paheryA pachI paNa sAdhu vepArInI jema dravyopArjana karavA lAgaze. vadhu ne vadhu saMpattinI prApti mATe maMtra, taMtra, bAdhA, AkhaDI, jyotiSa dvArA potAnI dukAna calAvaze. A rIte jo bhautikatAnuM AkarSaNa hRdayamAMthI aLaguM thayuM na hoya, to te koI paNa AdhyAtmika kSaNe enA jIvanamAM DokiyuM kare che ane enI saghaLI AdhyAtmikatAne dhULadhANI karI nAkhe che. hRdayamAMthI zuM khAlI karavAnuM che ? sauthI pahelI bAbata to jANapaNAno ghamaMDa dUra karavAnI che. sAmAnya vyaktithI mAMDIne samartha vidvAno paNa ema mAnatA hoya che ke, "badhuM jANuM chuM." joke AnA jevuM ajJAna bIjuM eke nathI. vyaktinuM jANapaNuM ja enuM mAraka bane che, kAraNa ke eka vAra jJAnano ghamaMDa enA cittamAM Avyo eTale enuM citta baMdhiyAra banI jaze, navuM jJAna meLavavAnI enI pipAsA vidAya pAmaze ane navo prakAza pAmavAno to ene svapneya vicAra nahIM Ave. jJAnano ahaMkAra enAM vANI ane vyavahAramAM paNa pragaTa thavA lAgaze, AthI jeNe adhyAtmanA mArge cAlavuM che, eNe jJAnanA ghamaMDane khAlI karavo paDe che. ghamaMDa e jJAnanA daravAje lagAveluM tALuM che. jJAnanA daravAjA para e tALuM lagADavAmAM Ave eTale koI navo prakAza, navI bhAvanA, navo vicAra, navo dRSTikoNa ke navuM darzana enAmAM AvatuM nathI. bIjuM 'khAlI' thavAnuM che paraMparAgata rUDha saMskArothI. manamAM paraMparAthI ke vahemathI keTalAka saMskAro jaDa ghAlI beThA hoya che. mANasa dhIre dhIre e mAnyatA pramANe cAlavA lAge che ane kyAreka to e mAnyatA ja enA jIvananuM nirNAyaka baLa bane che. bhAratamAM bilADI ADI Utare e apazukana gaNAya che, to videzamAM paNa teno AMkaDo apazukaniyALa gaNAya che. AvA vahemo samAjane dUSita kare che. ene jJAti, jAti, dharma, saMpradAyanAM baMdhanomAM bAMdhI de che. janma, lagna ane mRtyu prasaMganAM keTalAya saMskAro athavA to vidhividhAno pAchaLa koI tarka ke vicAra hoto nathI. je paramano sparza pAmavA mATe ApaNe mukta citta laIne javAnuM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che, tyAM manamAM AvA paraMparAprApta keTalAka khoTA saMskAra, vahemo ane rUDhio laIne jaIe to zuM thAya ? mAnavI amuka kaMThIo bAMdhIne cAlato hoya che. emAM paNa e ghaNI vAra saMpradAyanI custatAmAM phasAI jAya che. pachI e AgaLa-pAchaLa kazuM joto nathI; balake, anya saMpradAyanA anuyAyIone dhikkAre che athavA to mithyAtvI kahIne AghA haDasele che. Ama pAMjarAmAM purAyelA popaTa jevI enI hAlata hoya che. A saghaLuM bahAra kADhIne sAdhake enuM hRdaya khAlI karavAnuM hoya che. manuSyajIvananI sAmAnya gati e ahaMkAravRddhinI che. e potAno ahaMkAra satata vRddhi pAmato rahe tevA mArge jato hoya che. mArI pAse ATalI vizALa sattA che ke mArI pAse ATalI aDhaLaka samRddhi che athavA to mArA jevo kalAno niSNAta bIjo koI nathI evo ahaMkAra e dhAraNa karato hoya che. samaya jatAM enA dhanabhaMDAra para e pheNa mAMDIne nAganI jema bese che. enI sattAnI vRddhi ahaMkAravRddhimAM pariName che ane enuM jJAna garvanuM kAraNa banIne navIna jJAna meLavatuM baMdha thaI jAya che. AvA ahaMkAranuM visarjana thAya, to ja e AtmajJAna prApta karI zake; paraMtu e ahaMkArane pakaDavo ja jyAM muzkela che, tyAM enuM visarjana karavuM e ati vikaTa kArya che. amAsanI ghanaghora kALI rAta hoya, kyAMya lezamAtra prakAza dRSTigocara thato na hoya ane AvI kALI rAte kALA vastra para kALI kIDI pharatI hoya to zuM thAya ? ene zodhavI muzkela bane. e ja rIte sAmAnya manuSya potAnA ahamano saraLatAthI tAga meLavI zakato nathI. sAdhake to ahaMkArazunya banavAnuM che ane ahIM zunya banIne ja eNe pUrNane pAmavAnuM che. zaktinI doDa, saMpattinI spardhA, sattAno garva - A badhuM anubhavIe chIe, tyAre ApaNe ApaNI jAtane mahAna zaktizALI mAnIe chIe ane svabhAva choDIne vibhAvamAM, vikRtimAM DUbI jaIe chIe. sAcuM jIvana e to vaibhava sAme satata laDanAruM hoya che. ApaNe A badhI vastu meLavIne potAnI jAtane samartha mAnIe chIe; paraMtu hakIkatamAM to vyakti vadhu ne vadhu nirbaLa, niHsahAya ane vyasta banato jAya che. A badhA rastA becenInA, azAMtinA, akaLAmaNa ApanArA, doDAvyuM paramano sparza 171 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jaha (lokah 26b rAkhanArA ane DubADI denArA che. ahaMkAranI gati vakhate tame khuda tamArA jIvananI upekSA karazo. jarA spardhAnI doDa dhImI karazo to ja tame tamArA vanane joI zakazo. bAhya jagatamAM je prApta karavA nIkaLe che e kaya prApta karyA vinA khAlI hAthe pAchA phare che. bAhya jagatamAM je tyAga karatA rahe che te ja prApta karatA jAya che. je doDe che e dhIre dhIre thAke che, pachI hAMphe che ane aMte gabaDI paDe che. jo AvI ahaMkArayukta doDa hoya to e svIkArI ja levAnuM ke tamAruM jIvana taNAvapUrNa ane vyadhina raheze. jarA vicAro ke tamArI noDa koI AvA mArge cAhI nathI rahI ne? R) |_ Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 ajJAta prati eka UMcI chalAMga ! svapnAM rAkhavAM e AsAna che, kiMtu svapnasiddhino paMtha ghaNo kaThina hoya che. svapnasiddhi pahele pagale mAge che mAnasaparivartana. bhautika siddhi ke koI AdhyAtmika siddhi prApta karavA mATe sauprathama to manane barAbara kasavuM paDe che. bhautika jIvanamAM tame bAhya prAptinuM koI svapna rAkho, tyAre tamArI sAme keTalAya avarodho UbhA thaI jAya che. eka bAju tame tamAruM svapnasiddhi karavA mATe sarvasva nyochAvara karavA taiyAra thayA ho ane bIjI bAju jIvananAM tamAma AkarSaNo tamane sAda pADIne bolAvatAM hoya. tatkAlIna paristhitio paDakArarUpa banIne UbhI rahetI anubhavAya. pahelAM to aMdarathI evo eka avAja Avaze ke AvuM koI svapna siddha karavA mATe jIvana kurabAna karavAne badale mojamajAthI jIvana pasAra | kara ne ! A badhI mAthAkUTa zI ? khAvuM, pIvuM ane jalasA karavA ene | ja to jIvanano marma, dharma ke aMtima dhyeya mAnI levAnuM ! AvA AnaMdapramodano tyAga karIne zA mATe tuM svapnasiddhinA ke paramano sparza pAmavAnA mArge jAya che ? tyAM pastAvAno pAra nahi rahe ! vaLI svapnasiddhi mATe keTalIya kurabAnIo ApavI paDaze ane ene aMte zuM? aMte tane kazuM hAtha lAgaze nahi, AthI A badhI nakAmI jhaMjhaTa choDI de, jIvanamAM moja kara. AvI vyaktio kSaya(TI.bI.) roganA jaMtu jevI hoya che, je potAnA pramAdayukta durvicArano bIjAne tatkSaNa cepa lagADe che. svapnasiddhi mATe sauthI mahattvanI cIja te manano e dizAno abhigama che. mananI dizA ke enuM lakSya jo svapnasiddhi bhaNI vaLeluM nahi hoya, to mana anya AkarSaNo ane kAmanAnA avarodhomAM evuM to gUMthAI ke gUMcavAI jaze ke emAMthI bahAra nIkaLI zakaze nahi. jyAre vyakti AdhyAtmika svapna seve che, tyAre enA hRdayamAM eka prakAranI taDapana hoya che. zrIkRSNa mATenI khAsa hoya to ja mIrAM thavAya, rAma pratye daDhabhakti paramano sparza 173 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdh>= [lo+-eh &6b hoya to ja tulasIdAsa'rAmacaritamAnasa' racI zake. samagra cittanuM 'phokasa' svapnasiddhi prati hovuM joIe. Ane pariNAme upAsakanA vyavahArajIvanamAM AvatI muzkelIo ene avarodharUpa lAgatI nathI ne aTakAvanArI banatI nathI, balke enA lakSyanirdhArane vadhu prabaLa banAve che. potAnA AdhyAtmika svapnane siddha karatI vakhate bhautika viTaMbaNAo ane AdhyAtmika praznArtho AvyA karaze, paraMtu A badhA dvArA aMte to pote nizcayane khaDaka samAna dRDha ane vadhu majabUta banAve che. bhAnika vanamAM ke saMsAravyavahAranI bAbatomAM tame eka dhyeya laIne nIkaLazo, tyAre mArgamAM vaLI bIjuM dhyeya tamArI sAme AvIne UbhuM raheze. vaLI koI lAlaca paNa Ave ke je tamane A dhyeyathI vimukha thavA mATe prerita karatI hoya athavA to e dhyeya choDIne bIjuM dhyeya apanAvavAnuM pralobhana ApatI hoya. Ave samaye tamAre tamArA citta para lagAma rAkhavI paDe che, mukhya dhyeya sarI paDe nahi ke gauNa banI jAya nahIM, tenuM dhyAna rAkhavuM paDe che. vaLI tame je dhyeya rAkhyuM hoya che, tenAthI viruddhanI bAbato kyAreka tamane doratI hoya che. dhyeyasiddhi mATe pojhiTiva vicAra jarUrI che. jo manamAM paoNjhiTiva vicAra na hoya to nakArAtmaka vicAro ane valaNo AsAnIthI tamArA citta para prabhutva meLavI leze ane saMkalpane DagAvIne jamInaista karI nAkhaze. kyAreka zArIrika, sAMsArika, mAnasika ke anya bhayane kAraNe vyakti dhyeya choDavAnuM vicAratI hoya che. bhagavAna mahAvIranA parama bhakta kAmadeva zrAvakane keTalo badho bhaya pamADavAmAM Avyo, paraMtu kAmadeva zrAvaka enI bhaktimAMthI sahejeya calita paryo nahi. rAjA rAma mohanarAya ke IcaMdra vidyAsAgara jevA samAjasudhArakone keTalI badhI Apattino sAmano karavAno Avyo ! emanA para jIvaleNa humalo thayo, paraMtu teo emAMthI saheje DagyA nahi. mahAtmA gAMdhIjI para aMgreja sa2kAre julama karavAmAM kyAM kaMI bAkI rAkhyuM hatuM, chatAM e emanA matamAM aDaga rahyA. kyAreka vyakti potAnuM AdhyAtmika dhyeya nizcita kare che, paNa pachI enA manamAM thoDI vidhA rahyA kare che. e vicAre che ke pote nakka kareluM dhyeya yogya ke barAbara lAgatuM nathI. pariNAme e potAnI dhyeyasiddhinA mArgamAM kyAMka thoDIka muzkelI anubhave eTale tarata ja enuM dvidhAgrasta |_ Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana dolAyamAna thavA lAgaze. enI zaMkA enI sAme AvIne UbhI raheze ane kaheze ke "meM to tane maMgalAcaraNa samaye ja kahyuM hatuM ke tAruM dhyeya ja khoTuM che. have samajAyuM ne ! vAryo na mAne te hAryo mAne, kharuM ne! Ama jo dhyeyamAM azraddhA hoya, sahejeya saMzaya hoya to vyakti kazuM vizeSa karI zakatI nathI. vaLI A dhyeya siddha karatI vakhate evI paNa ghaTanAo bane che ke jenAthI ghora hatAzA jAge che ane A dhyeya tyAga karavAnuM mana thAya, nizcita karelA dhyeyane vize sarvagrAhI vicAra karavo joIe. enI yathArthatA vize jAgelI zaMkAnuM guru ke graMtha pAsethI samAdhAna meLavavuM joIe. jo dvidhA sAthe dhyeyasiddhinA mArge jaIe, to bAvAnAM beu bagaDyA jevuM thAya. AdhyAtmika jIvanamAM kyAreka evuM paNa lAge ke ATalA badhA athAga prayatno karyA chatAM hajI kema paramanA sparzanI anubhUti thatI nathI ? jIvanamAM A ATaluM badhuM choDyuM, chatAM hajI kema Izvarano koI aNasAra prApta thato nathI ? AvI hatAzA kSaNika hoya te barAbara, paraMtu e sadAyanI banI jAya to moTI Aphata sarje. vyakti dhyeyathI calita thaIne hatAza banI jAya. hatAzA ene vadhu ne vadhu UMDI khAImAM gabaDAvye rAkhe ane pariNAme e potAnA dhyeyathI dUra ne dUra cAlyo jAya. adhyAtmamArga taraphanI gati eTale eka virATa sAhasa. ajJAta bhUmi ane ajANa jIvana prati eka sabaLa chalAMga. emAM sAMsArika AkarSaNonA mAholamAMthI UMce UThIne sarvasaMga-tyAgathI paramano sparza pAmavAnI adamya jhaMkhanA hoya che. A AdhyAtmika sAhasa ghaNI sajjatA mAge che. AthI | jene adhyAtmano pAko raMga lAgyo haze, e ja sAdhaka e mArge AgaLa prayANa karaze. moTA bhAganI vyaktio adhyAtmanA kAMTALA paMthe thoDuM cAlatAM ane kAMTA vAgatAM pAchA phare che. AnuM kAraNa e che ke A chalAMga che - jJAtamAMthI ajJAta taraphanI eka ati muzkela chalAMga. eka vAra mahAtmA hasana nadIkinAre beThA hatA ane emaNe joyuM to eka kUtaro pANI bharelA khAbociyAne kUdIne pAra karavA prayatna karato hato. e jorathI doDyo, paraMtu khAbociyAnI najIka AvatAM kUtaro aTakI gayo ane pAcho pharI gayo. e pachI eNe bIjI vAra prayatna karyo. bIjI vAra paNa evuM ja banyuM. cheka khAbociyA pAse jaIne e pAcho vaLI gayo; paraMtu kUtaro ema hArI khAya tevo nahoto, AthI eNe trIjI paramano sparza 175 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C Jdha [loxah 36b vAra khUba jorathI doDa lagAvI ane hiMmata karIne khAbociyuM kUdavA prayatna karyo ane kUdI gayo. A samaye mahAtmA hasana tALIo pADI UThyA. Akhare kutarAe hiMmata karIne chalAMga lagAvI ne saphaLatA meLavI. emaNe vicAryuM ke adhyAtma paNa AvuM ja eka sAhasa che. e mArge jatAM kyAreka thoDo vakhata pAchA paDavuM paDe che, paraMtu je sAhasa kare che e ja aMte emAM saphaLa thAya che. - sAhasa e mATe che ke AmAM vyaktie potAnI jAtane badalavAnI hoya che. jIvanabhara bIjAe zuM karavuM joIe ? kema vartavuM joIe ? samAja kevo hovo joIe ? dezanA rAjapuruSoe kema rAja calAvavuM joIe? gharanA lokoe kema vyavahAra karavo joIe ? - e badhuM sahune zIkhavavA e ke salAha ApavA vyakti Atura hoya che; paNa vAstavamAM AmAM e anyanI vAta satata karato hoya che. ene bIjAne zIkhavavAnI, sudhAravAnI ke vinA mAgye mArgadarzana ApavAnI Adata paDI gaI hoya che. aharniza te bIjAne, bApane badalavAno vicAra karato hoya che. enI parivartananI vicAradhArAnuM mukha anya vyaktio ane bAhya paristhitio bhaNI hoya che. Ane pariNAme ene kyAreya svayaMnuM parivartana karavAno vicAra Avato nathI. AkhI duniyAnI ciMtA karanArAne ene ghaNI vAra potAnI jAtanI khabara hotI nathI. e vicAre che ke e pote kare che te pUrNa rUpe yogya che. enI vicAradhArA thathArtha che. enA vanamAM enI STie badhuM ja yogya ne ucita che. kazAya pheraphAranI jarUra nathI. Ama e manathI TevAI jato hoya che ke jo koIne badalavAnI ke badalAvavAnI jarUra hoya to te anyane che. potAne nahIM ! jyAre adhyAtmamAM vyaktie svayaMne jovAnI hoya che, potAnI maryAdAo samajavAnI hoya che. potAnI bhItaramAM paDelAM kAma, kaMdha, bhASA, mohanA kaSAyone oLakhavAnA hoya che. keTalAka durguNo evA che ke je hRdayamAM jovAthI tatkALa maLatA nathI, paraMtu enA para satata cokIpahero rAkhavAthI pakaDAya che. koI nAnakaDo lobha ke chUpo ahaMkAra kyAMka hRdayanA evA ajANyA khUNe vasato hoya ke e tarata joI zakAto nathI. adhyAtmamArge vikAsa sAdhavA icchanAre pahelI taiyArI potAnI jAtane jovAnI ane badalavAnI rAkhavI joIe. 'mArAmAM to badhuM barAbara che', |_ Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM to saMpUrNa sadguNI chuM", "mAre badalAvAnI koI jarUra nathI' ema vicAranAra mAnavI jevo bhrAMta mAnavI bIjI epa nathI. paramanA sparza mATenuM AdhyAtmika sAhasa parivartana mArga che. Ave samartha ene potAnA gharamAM ja muzkelIono anubhava thaze. jo tame palAMThI lagAvIne gharamAM dhyAna karavA besI jazo to AsapAsanA loko AnaMdita thavAne badale akaLAmaNa anubhavaze. tame adhyAtmamArge javA mATe dhIre dhIre bhautika cIjavastuono tyAga karavA jazo tyAre tamArA ja svajano tamane aTakAvaze. jeo atyAra sudhI jIvanamAM tyAga hovo joIe evuM kahetA hatA, e ja tamArA tyAgamaya AcaraNanA virodhI banI jaze. AnuM kAraNa e ke jyAM bIjA badhA arthAta hoya, tyAM tame zAMta ho, te emane pasaMda nathI. AjubAjunA laukika jIvanamAM verajhera, TaMTA-phasAda cAlatA hoya tyAre tame e saghaLuM tyajIne zAMta sAdhanA karavA jAo to te tamArAM kuTuMbIjanone ja pasaMda nahIM paDe. teo ja tamArI sAdhanAmAM avarodharUpa dIvAla banavAno prayAsa karaze. jo e vayamAM vRddha haze to tamArA tyAganI hAMsI uDAvo ane varSamAM nAnA haze to tamArI cora upekSA karaze. AkhI duniyAnA bhAviko bhaktinAM bhajana gAya che, paNa koI vyakti sAcesAca bhakti kare ane e mArga apanAve tyAre e akaLAI UThe che. mIrAMnI bhakti sAme eno svajanoe je keTalI badhI ekaLAmaNa anubhavI hatI ! narasiMhanI bhaktinI enA jJAtijanoe ja ThekaDI uDavI hatI. duniyA kAryo ke duSkarmonI AkarI TIkA kare che, paraMtu paristhitinI vakatA e che ke jo koI vyakti potAnA kAryo dUra karavA mATe prayatna kare, to e ja duniyA enI paNa hAMsI uDAve che. AtmAno majabUta aMza che bhakti. e majabUta aMzane ujAgara karIne mAnavIno AtmA paramAtmA prAptino prabaLa puruSArtha kare che ane saphaLatA meLave che. prabhubhaktinI Arata jAge to prabhu AvyA vinA raheto nathI athavA to bhaktanA sAcA dilanA pokArano Izvara taraphathI pratyuttara maLato ja hoya che. Ama IyAra pratyenI tamArI dhyeyaniSThA prabhaLa ane dRDha haze, to emAM avazya saphaLatA sAMpaDe che. paramanA sparzanA mArge jatI ghaNI vyaktio kyAreka ema vicAratI hoya che ke hajI yuvAnIne AMgaNe paga mUkIe chIe, tyAM vaLI AvI | 66b]sh? [[lth so0 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 paramano sparza AdhyAtmikatA mATe puruSArtha karavo yogya gaNAze ? vaLI koI vicAre che ke jiMdagInAM ATalAM badhAM varSo vItI gayAM ane have sAva vRddha thaI gayA chIe, tyAre prabhunI prApti zakya banaze kharI ? kyAMka vahelI uMmaranI dvidhA che, to kyAMka moDA paDyAnI phikara che. jo taruNAvasthAmAM AdhyAtmikatAnuM siMcana thAya to vyaktinuM jIvana khIlI UThe che. e saMskAra jIvanamAM ropAIne enuM jIvanapuSpa mahekI UThe che, paraMtu 'A UgatI umare te kaMI prabhu bhakti karavAnI hoya?" ema mAnIne e enI upekSA kare che, to bIjI bAju have cheka jiMdagInA Are AvIne Ubho chuM tyAre prabhubhaktithI zuM maLaze, ghaNA moDA paDI gayA chIe ema keTalAka mAnatA hoya che. A rIte teo paNa prabhubhakti karavAnuM cUkI jAya che. hakIkatamAM koI paNa uMmara AdhyAtmika sAdhanA mATe yogya hoya che. adhyAtmanA kSetramAM dehanuM paMcAMga jovAtuM nathI, paNa enI parama tattvanI prApti mATenI jhaMkhanA jovAya che. enA dehanI umarano koI mahimA nathI, enA jIvanamAM thayelA AdhyAtmika anubhavathI enI umarano prAraMbha thAya che. paramano sparza pAmavA mATe strI hoya ke puruSa, gaura hoya ke zyAma, kumAra hoya ke vRddha - e badhAM ja yogya che. AdhyAtmika sAdhanAmAM tame keTalI saMpatti ekaThI karI che, enuM lezamAtra mahattva nathI, tame keTaluM zikSaNa pAmyA cho enuM koI vajUda nathI. paramanA sparza mATenI kasoTI to judI hoya che. enAM tolamApa nokhAM hoya che. emAM tame Izvarane game tevuM zuM karyuM che ane have zuM karavA mAMgo cho te jovAya che. ene pAmavA mATe keTalI pratikULatAono sAmano karavAnI tamArI sajjatA che te jovAya che. Izvare paNa tamAre mATe kazuMka nirdhArita karIne rAkhyuM hoya che. eNe paNa ApaNA jIvanane mATe koI hetu nakkI karyo hoya che. ApaNA jIvanamAM bhautika eSaNA ke indriya sukhonI lAlasA Ave, paNa emAMthI UrdhvatAno mArga batAvanAra paNa Izvara che. bhUlono paMtha choDI sudhAraNA tarapha dorI janAra paNa Izvara che ane tamane tamArA jIvananA hetu vize aharniza jAgRta rAkhanAra paNa Izvara hoya che. vaLI emanI pratyeka kSaNanI upasthiti tamArAmAM teja ane tAkAta pragaTAve che. 90 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 paLepaLanI jAgRti jagatanAM saghaLAM zAstro ane sarva vicArako eka vAta bhArapUrvaka kahe che ke jIvanamAM sauthI vadhu mahattvanI bAbata e paLepaLanI jAgRti che. eka vAra bhagavAna buddhanA mukha para mAkhI beThI ane bhagavAna buddha ene jorathI jhApaTa mArIne uDADI dIdhI. e pachI emaNe potAnA e vartana vize vicAra karyo, tyAre ajAgRtithI mAkhI uDADavA mATe ati aphasosa thayo. bhagavAna mahAvIre paNa vAraMvAra 'paLano paNa pramAda karazo nahIM? ema kahyuM che, paraMtu A pramAda eTale zuM ? gussAmAM ke AvezamAM koI khoTuM kRtya thaI jAya che ke pachI pramAda eTale satyane jANavA chatAM asatyanuM AcaraNa thaI jAya te ? sAruM zuM che e samajavA chatAM khoTAno mahimA karavo ? athavA to zakti hovA chatAM ALasane kAraNe dharmaArAdhanA | karIe nahIM te pramAda che ? A pramAdanuM svarUpa samajIe. jIvanamAM vANI bolatI vakhate satata sAvadhAnI rAkhavAnuM to upadezako, vicArako ane dharmagraMtho sahue kahyuM che, kAraNa ke ApaNI vANIne kAraNe ghaNI kaTutA ane manabheda sarjAtAM hoya che. eka bAju ema kahevAmAM Ave che ke bIjAM tamAma AbhUSaNonI tulanAmAM vANInA jevuM bIjuM koI uttama AbhUSaNa nathI, to bIjI bAju e ja vANI bhAIo-bhAIo vacce verajheranuM sarjana karIne kurukSetrano mahAsaMhAra racatI hoya che ! vANI pachI bIjI jAgRti AcaraNanI che. vyaktinuM eka aghaTita AcaraNa aneka muzkelIone nimaMtraNa ApatuM hoya che. vyaktinI oLakha enA AcaraNa parathI siddha thatI hoya che. 'rAmAyaNa'mAM mahAkavi vAlmIkie kahyuM che : paramano sparza 179 G Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 paramano sparza 'kulInamakulInaM vA vIraM puruSamAninam / cAritryameva vyAkhyAti zuciM vA yadi vAzucim / / ' / manuSyanuM AcaraNa ja e darzAve che ke e kulIna che ke akulIna, vIra che ke kAyara athavA to pavitra che ke apavitra." vyaktinuM saujanyapUrNa AcaraNa enI pratibhAmAM vRddhi kare che. enA AcaraNamAM rahelo sAhajika vinaya, mRdutA ane niHsvArthavRtti sAmenI vyaktine prabhAvita karatI hoya che. vyaktinAM vANI ane vyavahAra pachI trIjI bAbata bhAva-jAgRti che. vANI madhura hoya, AcaraNa saujanyazIla hoya, kiMtu enA cittamAM duSTa bhAvo pravartatA hoya evuM paNa bane che. hakIkatamAM e vyaktinA samagra jIvananuM nirdhAraNa bhAva kare che. eNe potAnA cittanA bhAvo vize paLepaLa jAgRta rahevuM joIe. tame tamArA cittamAM eka suMdara bhAvasRSTi sarjI zako cho ane pachI e sRSTimAM tame prasannatApUrvaka jIvI zako cho. jIvanamAM jAgRti keLavavAnI che bhAvanI bAbatamAM. cittamAM ekeya khoTo bhAva ke durbhAva praveze nahIM enI jAgRti hovI joIe. Sa, moha ke lobhano eka aMza paNa cittamAM Ave eTale dhIre dhIre e samagra citta para chavAI jAya che. odha Ave che eka biMdu rUpe ane e pragaTe che samagra cittane gherI vaLelA mahAsAgara rUpe, jema naLa rAjAnI paganI pAnI korI rahI gaI ane temAMthI kaLI pravezyo hato, e ja rIte vyaktinA cittamAM eka duSTa ke adhama bhAvano aMza praveze eTale enA samagra citta para e prabhutva jamAvI de che. pachI e bhAva pramANe vyaktinuM AcaraNa thAya che ane e pramANe e uccAraNa karato hoya che, AthI manamAM AvatA bhAvo sAme jAgRti Avazyaka che. sAmAnya mAnyatA evI che ke dveSa ane lobha e rAga ane mohanI tulanAmAM jIvanane vadhu dUSita kare che. AthI eka evI dhAraNA baMdhAI gaI che ke kSedha ghaNo kharAba, jyAre rAga thAya to bahu vAMdho nahIM. hakIkata e che ke kSedha ane dveSa karatAM paNa rAga vizeSa hAnikAraka che, paraMtu vyakti sAmAnya rIte enA dveSane roke che. koInA ya tarapha AMgaLI cIMdhavI nahIM ema mAne che, vaLI vicAre che ke sAmI vyakti pratye eka AMgaLI cIMdhI hoya, to eno artha e thAya ke eNe potAnA tarapha Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa AMgaLIo cIMdhI che. paraMtu Avo dveSa to kyAreka ja pragaTa thAya che. koI nimitta maLatAM manamAM dveSa jAge che, jyAre rAga to paLe paLe pedA thatuM hoya che. vaLI rAga jema jema vadhato jAya che. tema tema e dUdhamAM vRddhi karato jAya che eTale ke dhIre dhIre rAga e cittane satata dveSa ane kAmathI bALato hoya che. Ave samaye vyaktinuM samagra citta rAgajanita dveSathI bharAI jAya che. ane jyAre samajAya ke dveSa karatAM paNa rAgane mULamAMthI ja DAmavo jarUrI hato, paNa tyAre vAta ghaNI vaNasI gaI hoya che. ApaNane khyAla paNa na hoya e rIte rAga kAma karato hoya che. AthI sauthI vadhu sAvadhAnI vyaktie rAganA bhAva aMge rAkhavAnI hoya che. keTalIka vyaktiomAM evI mAnyatA hoya che ke jIvanamAM ekAeka aNadhArI rIte koI sArI ghaTanA banaze, je ghaTanA emanA jnanane UrdhvamArge laI jaze. AvI ghaTanAnI rAhamAM ne rAhamAM e vyakti besI rahe che ane enA jIvanamAM koI parivartana AvatuM nathI ke ene paramano koI sparza thato nathI ! hakIkatamAM vanamAM sArI vastuo bane te mATe cittane jAgRta karavuM paDe, keLavavuM paDe ane parama pratye vALavuM paDe che. Ano artha ja e ke adhyAtmakSetramAM kazuM ekAeka banatuM nathI. laoNTarImAM jema rAtorAta lAkhonuM inAma meLe evuM ahIM banatuM nathI. ene mATe to tamAre dRDha manathI prayatna karavo paDe che eTale ke sAdhanA e ApoApa vyaktimAM AvI jatI nathI. enA mATe AvAsa karavo paDe che. pahelAM prayatnapUrvaka manamAM nakka karavuM paDe che ane pachI ene anusaravuM paDe che. sAdhanA prayatnasAdhya che. enA mATe vyaktie potAno 'mAinDa seTa' barAbara goThavavo joIe. enuM kAraNa e che ke tRSNA ene aTakAvavA mATe kokArA karatI hoya che. A tRSNAnuM paNa eka AkarSaNa hoya che ane e AkarSaNa jAge tyAre vyakti A tRSNAthI prApta thanArI bhautika vastu zAzvata che ke nahIM. eno lezamAtra vicAra karatI nathI. e tRSNA tarapha doDe che. Ane pariNAme enA manamAM evI icchA thaze ke potAnuM ghara bhavya mahela jevuM hoya, koI suMdarIno suMvALuM sAya hoya, potAnI moTara adyatanamAM adyatana mAMDalanI hoya ke pachI potAnI pAse abajonI saMpatti hoya. A badhI tRSNAo mANasanA hRdayane doDAve che ane mAnavI paNa enAM ja svapno jue che. jemAM sukha nathI paramano sparza 181 0 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ene vize e sukhano killo racI de che. e jene sukha dhAre che e jyAre prApta thAya che tyAre ene koI AnaMda maLato nathI. - lakSmI, saMpatti, samRddhi, baMgalo, sattA - e badhAMmAM ene sukhanAM svapno dekhAya che, paraMtu nikaTa jaIne eno anubhava kare tyAre ene khyAla Ave che ke jene sukha mAnyuM hatuM e to mRgajaLa hatuM. jema pANI che ema mAnIne mRgajaLanI pAchaLa mRga doDe ema pote doDyo hato. jo mANasa enA sukhanI pratyeka kalpanAnI tapAsa kare to khyAla Avaze ke aMte to mIrAMe kahyuM che tema "saMsArInuM sukha kAcuM" che. vyakti saMsAranuM potAnA putramAM, patnImAM ane parivAramAM sukha joto hoya che; paraMtu dhIre dhIre ene e anubhava thAya che ke sukha to temAM paNa maLatuM nathI. 182 paramano sparza Ama vyakti icche che sukha ane doDe che. viSayasukha tarapha. AvuM sukha meLavavAnI pAchaLa e varSonAM varSo gALI nAkhe che. mAtra varSo ja nahIM, paNa bhavonA bhava AnI pAchaLa vyatIta kare che ane Ama pratyeka bhave A saMsAranA kAcA sukhanI pAchaLa bhamato rahe che. e kyAreya vicArato nathI ke pote jenI tRSNA seve che, khevanA rAkhe che ane je sukha meLavavA mATe rAtadivasa doDadhAma kare che, e to mAtra sukhanI kalpanA che, vAstavika sukha nathI. mAnavI kalpanAnA dore ane AzAnA tAMtaNe, rAganA raMgathI jIvanadoDa lagAve che. e tRSNAo pAchaLa doDato ja rahe che. eTaluM badhuM doDe che ke doDatAM doDatAM thAkIne nIce jamIna para gabaDI paDe che. vaLI navI tRSNA jAgatAM pharI dhULa khaMkherI UbhA thaIne doDavAno prAraMbha kare che, pharI thAkIne dharatI para DhaLI paDe che ane enI AvI doDa jIvananA aMta sudhI cAlu rahe che. pote karelI sukhanI kalpanA kevI mithyA ane mAyAvI che e tene samajAtuM nathI ane tene pariNAme e potAnA jIvanamAM mithyA kAryo karato rahe che. tRSNAnI pAchaLa sAva mUDha banIne doDato rahe che. tRSNAne paNa AvA doDatA mAnavIne kaThapUtaLInI jema nacAvatAM bahu AnaMda Ave che! QE Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 ekalo jAne re ! aDhAra aDhAra divasa sudhI khelAyelA mahAbhAratanA mahAyuddha daramiyAna zrIkRSNe kyAreya ema kahyuM nathI ke huM 'bijhI' chuM. arjunanA A mahAna sArathie kurukSetranI yuddhabhUmi para banatI ghaTanAo samaye yathocita mArgadarzana ApyuM; paraMtu kyAMya evo eka paNa udgAra maLato nathI ke ATalA badhA divaso sudhI cAlelA yuddhane kAraNe anya kAryonA DhagalA thaI gayA ! rAma ayodhyAmAM hoya ke vanamAM hoya, paNa kuTuMbapremane pUrNa rUpe jALave che ane kyAMya e ati vyasta lAgatA nathI. atiprAcIna kALamAM rAjA RSabhe prajAne asi, masI ane kRSi arthAt zastravidyA, lekhanavidyA ane khetIvidyA zIkhavI. vaLI samAjaracanA ane rAjyavyavasthA sthApI ane zAsana karyuM, paNa kyAMya evo ullekha maLato nathI ke jyAM rAjA RSabhe prajAjanone kahyuM hoya ke 'hamaNAM huM khUba kAmamAM chuM. bIjAM | ghaNAM kAma bAkI che, mATe atyAre mane maLazo nahIM." vanavAsa-samaye rAma ArAmathI zilA para birAjamAna dekhAya che! moralInA madhura nAda zrIkRSNa keTalI badhI nirAMte cheDI rahe che ! bhagavAna mahAvIre ke bhagavAna buddha potAnA vihAra daramiyAna kyAreya potAnA ziSyone ema kahyuM nathI ke hajI ghaNuM kAma karavAnuM bAkI che, mATe tame utAvaLe cAlo. jhaDapathI cAlazo nahIM to AvuM virATa kArya kaI rIte pUrNa thaze ? majAnI vAta e che ke jemaNe jagata racyuM, emanA jIvanamAM ghaNI nirAMta jovA maLe che ane jagatanA lokonA jIvanamAM pArAvAra doDadhAma najare paDe che ! jisasa krAisTa hoya ke aSo jarathuSTra hoya, emane tame kyAreya doDatA dIThA che ? jyAre Ajano mAnavI eTalo badho 'bijhI' banI gayo che ke vahelI savArathI moDI rAta sudhI ene saheje nirAMta hotI nathI. basa, satata kAma karyuM ja jAya che. aMgrejI bhASAmAM Ane paramano sparza 183 huM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jdh>= [lk?h 2 mATe 'varkohaoNlika' zabda che, jeno artha che jene kAmanuM gheluM vaLageluM hoya tevo. enA caherA para hAsya nahIM, kiMtu ciMtAnA bojanI taMga rekhAo daikhAya che. enuM mana zAMta hotuM nathI, paNa samasyAothI UbharAyeluM hoya che. zarIrathI e eNrakanDizanDa khaMDamAM rUmamAM ArAmakhurazI para bhale birAjamAna hoya, paNa manathI to AkaLavikaLa banIne Amatema kyAMno kyAMya ghUmato aTavAto hoya che. AdhyAtmika mArge anAranA vanamAM prabaLa jAgRti hovI joIe, kAraNa ke jAgRti haze to ja AtmazuddhinuM lakSa cukAze nahi. sAdhakane mATe samaya atyaMta mUlyavAna gaNAya, kAraNa ke e jo thoDo samaya paNa vyartha vyatIta kare to enI asara enI sAdhanA para paDe che ane enI lakSya pratyenI gati maMda paDe che. sAdhakane mATe ghaDiyALano Taka Taka avAja evo saMdeza laIne Ave che ke eno samaya satata vahI rahyo che ane enuM AyuSya pratyeka kSaNe 'kaTa' 'kaTa' thaI rahyuM che. tamArA jIvanamAM dhyeyathI viruddha evI aniSTakArI ane aNagamatI pravRttie praveza karyo hoya. koI tamane tamArA siddhAMto choDIne bIjuM mArge doravA prayatna karatuM hoya, tyAre tamAre ene namratAthI paNa spaSTapaNe 'nA' kahevAnI hiMmata keLavavI paDe. AvA parivartanathI kadAca bIjAnI apekSAone Thesa vAgatAM gussAno bhoga banavuM paNa paDe. kadAca Aju sudhI e vyaktio mAnI beThI hoya te mAnatI hoya ke tame emanI vAtano svIkAra ja kara, asvIkAra karazo evI kalpanA paNa karI na hoya, paraMtu jo tamAre svajIvanamAM parivartana ANavuM hoya to emanI vAtano asvIkAra karavAnuM sAhasa ane khamIra batAvavuM paDe. AmAM mAtra anyanI icchA, mAgaNI ke darakhAstano saujanyapUrvaka asvIkAra karavAno hoto nathI paNa khuda tamArA mananI vRttionI mAgaNIono paNa tamAre dharAra inkAra karavo paDe che. manano svacchaMda jIvanane zAMti ane sukhathI dUra lai jaze. sAmAjika rIte avarodharUpa paro ane vyaktigata rIte Apattijanaka banaze. mananI parAdhInatA jIvanamAM aMdhAdhUMdhI sarje che ane mananI svAdhInatA jIvanane yogya dizAmAM gati karAve che. manathI cAlo, indriyonA nAce nAcato ane kusaMgano zokhIna banI gayela. mAnavI dhIre dhIre parAdhIna thaIne patanagAmI bane che. AvA samaye jIvanamAM tAmasI guNonuM prAbalya vadhe che. jema vyaktie |_ Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAnAM anucita ke avivekI kAmano virodha karavAno hoya che, e ja rIte potAnA mananI ayogya mAgaNIo, durita icchAo ane avaLI gatino paNa svayaM virodha karavAno hoya che. Ane zAstragraMthomAM "svacchedanirodha" kahevAmAM Ave che. jIvanane svacchaMdapaNe gALavAne badale AtmAnA kalyANane lakSamAM rAkhIne vartavAnuM che. svaccheda durguNano uttejaka che, jyAre svAdhInatA saguNonI sarjaka che. A aMge zrImad rAjacaMdra kahe che : "roke jIva svaccheda to pAme avazya mokSa, pAmyA ema anaMta che bhAkhyuM jina nirdoSa." Ama mananA svacchaMdane prabaLa dRDhatAthI aTakAvavo joIe ane enI gatine bIjI dizAmAM vALavI joIe. tamArA jIvanalakSyathI virodhI vAtano inkAra karavA jatAM koI najIkanA svajana tamArA pratye nArAja thAya, gusso kare ke tamArAthI vimukha banI jAya, to e mATe taiyArI rAkhavI joIe. AnuM kAraNa zuM ? tamAre pAse mAgaNI laIne AvelI vyakti mAtra potAnI mAgaNIno vicAra kare che, tamArA dhyeyano nahi. eNe tamArI pAse mAgatAM pUrve saMbhavataH tamArA jIvanalakSyanI ciMtA karI nathI. emane to emano svArtha tamArA dvArA siddha karavo hoya che. kyAreka ApaNe asvIkArano Akaro ! nirNaya letAM acakAIe chIe. evI ThagArI AzA rAkhIe chIe ke paristhiti palaTAI jaze ane te vyakti enI mAgaNI sAva bhUlI jaze. to kyAreka evuM paNa manane manAvIe chIe ke AvI ekAda mAgaNIne | saMtuSTa karavAmAM vAMdho zo ? bhaviSyamAM punaH mArA jIvanaprayojana viruddhanI mAgaNI karaze, to eno virodha karIza. Ama karIne AjanI vAta kAla para ThelavAmAM Ave che ane dhIre dhIre AvI aTakaLo, dhAraNAo ane bahAnAMne AdhAre vyakti dhyeyavimukha kAryo karIne potAnI svAdhInatA khoI bese che. tamane ghaNI vAra tamArI jAta mATe phiTakAra jAgyo haze, paraMtu phiTakAranuM kAraNa e paNa hoya ke bIjAe soMpeluM aghaTita kArya tamAre karavuM paDyuM hoya. tamArI icchA na hoya ane tame bIjAne mATe lAMcaruzavata ke bhraSTAcAranuM mAdhyama banyA ho ane pachI e vAta prasaratAM tamArI jAtane e vAta mATe pArAvAra duHkha thAya evI paristhiti paNa sarjAya paramano sparza 185 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 paramano sparza che. ghaNI vAra "pote AvuM kArya karyuM, tenuM pAchaLanuM kAraNa A hatuM? evAM mAphInAmAM sahunI AgaLa dharavAM paDe che. karelAM khoTAM kAryo mATe khoTAM bahAnAM UbhAM karavAM paDe che. aMte jyAre e bhraSTa kAmanI hakIkata badhe prasare che tyAre doSano Topalo bIjAne mAthe oDhADavA valakhAM mAravAM paDe che. jIvanaprayojana viruddhanI bAbatono inkAra karavAnI hiMmata keLavavI jarUrI che. AvA inkArane kAraNe kvacit mAnasika yAtanA sahevAnI taiyArI paNa rAkhavI paDe, paraMtu eka majabUta nirNaya tamane bhaviSyanI aneka AphatomAMthI ane nirbaLa kSaNomAMthI ugArI jaze. cittamAM dRDha niradhAra haze ke lakSyavirodhI bAbatono asvIkAra karIza to ja jIvanalakSya prApta karI zakAze. mATe tamArI pravRttionA virATa vizvane tamArA jIvanalakSyanI AMkhe juo ane pachI AsapAsanI asaMkhya pravRttiomAM parivartana ANo te jarUrI che. Darane kAraNe ke hiMmatanA abhAve AvAM parivartanathI dUra rahenArI vyakti jIvanabhara potAnI jAtanI dayA khAya che, aNagamatA saMjogo ane viparIta paristhiti vacce jIve che ane lakSya prAptithI dUra rahyAno sadaiva vasavaso seve che. tamArA prayojananI siddhine mATe tamAre svayaM ghaNI bAbato tyajavI paDaze. Aja sudhI amuka bAbato khUba gamatI hoya to te gamatI bAbatono tyAga karavAnI taiyArI keLavavI paDaze. mitro sAthe kalAkonA kalAko gappAM mAravAM game, paraMtu jyAre ema lAge ke A jIvanalakSyane pratikULa che, tyAre te paristhitimAM parivartana ANavuM paDaze. eno artha e nathI ke mitro mitratAne mATe ayogya che, paraMtu emanI sAthe vitAvavAmAM Avato dIrgha samaya e lakSyaprAptimAM avarodharUpa banI rahe che. Ano artha evoya nathI ke jIvanamAMthI badhuM ja tyajIne mAtra lakSyaprAptinI pAchaLa maMDI paDavuM. AvI vyaktine judI judI cIjavastuonA bhAvatAlanI khabara hovI joIe. dezanI rAjakIya ane Arthika paristhitinI mAhitI hovI joIe. potAnA kauTuMbika saMbaMdhIothI e vAkepha hovo joIe. A badhI bAbato enA prayojanane, enA lakSyane sAdhaka hotI nathI, paraMtu enA jIvanane mATe Avazyaka hoya che. mAtra lakSya tarapha doDyA kare ane e mATe ja badhI pravRtti kare, to e vyaktimAM samajadArIne badale AtyaMtikatA ane kvacit jaDatA paNa AvI jAya. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI vyakti ghaNI vAra dhUnI, taraMgI ke potAnI AMkhe jagatane jonArI banI jAya che ane enA pariNAme vAstavathI ane vyavahArajIvanathI potAno saMbaMdha gumAvI bese che. enA jIvanamAM judA ja prakArano svachaMda jAge che. AvA "ati'ne choDavuM joIe. jema ati bhojana hAnikAraka che, e ja rIte ati prayojanalakSitA paNa hAnikAraka che. mANasane svastha saMbaMdhonI jarUra hoya che, sAttvika AnaMdanI AvazyakatA hoya che, jenI samakSa bhItara kholI zake tevA snehIo ane mitronI dostI paNa jarUrI hoya che. lakSmasAdhanA samaye samatolana sarjavuM joIe. eka arthamAM kahIe to jIvana e ja samatolanano khela che ane e samatolana vyaktie AghAtajanaka samaye ane AnaMdadAyaka kSaNomAM jALavavuM joIe. saMta kabIranA jIvanamAM vyavahAra ane adhyAtmanuM kevuM samatolana dRSTigocara thAya che! samagra dRSTie joIe to ApaNI pravRttionuM pramANikatAthI mUlyAMkana karavuM joIe ane pachI kAryo aMge heya-upAdeyano vicAra karavo joIe. kayAM kAryo karavA jevAM ane kayAM tyAga karavA jevAM che te nakkI karavuM joIe. e mATe kaThora thavAnI nahIM, balka samajadAra thavAnI jarUra che. lAgaNIhIna ke niSphara thavAne badale potAnI lAgaNIo ane mAgaNIo samajIne ene yogya pariprekSya nANavAnI jarUra che. kahe che ke mANasanA manamAM dhUna vasatI hoya che, paraMtu hakIkate e dhUna manamAM nahIM, balka enA jIvana para savAra thaI jAya che. pahelAM abhyAsa karavAnI dhUna jAge, pachI kamANI karavAnI dhUna UbhI thAya, suzIla patnI meLavavA mATenI dhUna savAra thAya, e pachI bALaucheranI dhUna jAge ane samaya jatAM bAkInuM AyuSya sArI rIte gALavAnI ane sukhethI mRtyu pAmavAnI dhUna mana para savAra thAya che. A dhUna jAge, tyAre vyaktinI saghaLI zaktio e dhUnanI pAchaLa ekAgra banI jAya che. enI samagra vicAraNA ane jIvanarItinuM e eka kendra banI jAya che. Aje manamAM eka dhUna hoya, thoDA samaye bIjI dhUna Ave. Ama dhUna to parivartanazIla che, paraMtu mANasanA jIvana para jyAre e dhUna savAra thAya che, tyAre e mAnI bese che ke A dhUna e ja sarvasva che. enI prApti e ja jIvananuM aMtima dhyeya che. AvI dhUma vyaktine satata gatizIla rAkhe che. e bIjuM saghaLuM bhUlIne enI pAchaLa evI AMdhaLI doTa mUke che ke ene potAnA vartamAna paramano sparza 187 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 paramano sparza jIvana vize ke bhaviSya aMge vicAravAno samaya hoto nathI. bAhya dRSTie cetanavaMtuM lAgatuM enuM jIvana eka sthaLe sthagita thaI gayuM hoya che. bAhya daSTie ene apAra zaktino anubhava thAya, vizALa vaibhavanI jhAkajhamALa dekhAya, pArAvAra utsAha anubhavAya ane potAnuM jIvana cetanathI thanaganatuM lAge, paraMtu hakIkate e jIvana sthira sthagita ane ekadhAruM hoya che. ApaNA potAnA jIvananI kitAba kholIe to pahelAM khyAla Avaze ke jIvanamAM ATalAM jJAna, zakti ane vaibhava pAmyAM chIe, paNa e pachI AgaLa vadhIne jarA UMDANathI vicAratAM lAgaze ke je kaMI pAmyA, enAthI koI saMtoSa prApta thayo nathI. eka samaye je meLavavuM ati mahattvanuM lAgatuM hatuM tene mATe AvI AMdhaLI doDa zA mATe lagAvI evo praznArtha cittamAM jAge che. jagatavijetA sikaMdaranA jIvanano vicAra karIe to khyAla Ave che ke eNe aneka dezo para vijaya hAMsala karIne apAra samRddhi meLavI hatI ane chatAM eNe kahyuM ke mArI smazAnayAtrAmAM nanAmImAMthI mArA be hAtha bahAra khullA rAkhajo, jethI jagatane khyAla Ave ke A sikaMdara khAlI hAthe Avyo hato ane khAlI hAthe vidAya laI rahyo che. je kaMI meLavyuM teno kazo matalaba nathI. jagatamAM vijetAo ane atyAcArIoe bhautika sukhasaMpatti meLavavAnI dhUnamAM ghaNA anAcAra karyA che, paraMtu e anAcArano aMta kevo Avyo ? ApaNA jANItA kavi zrI tribhuvana vyAse eka kAvyamAM lakhyuM che, 'dazavadana, duryodhana gayA ne kaMsano che aMza kyAM ? ne kyAM gayo e julmI kaeNjhara, hiTalarano vaMza kyAM ?" ApaNe keTaluM doDIe chIe te mahattvanuM nathI, paraMtu kaI dizAmAM doDIe chIe te mahattvanuM che. ApaNe kAmomAM keTalA vyasta rahIe chIe te nahIM, paraMtu jIvana sArthaka karanArI bAbatamAM keTalA DUbelA chIe te mahattvanuM che. ati pravRttizIla vyakti paNa potAnuM jIvana vyarthatAthI gALatI hoya ema bane che. ghaNI vAra to e enA hRdayano khAlIpo AvI pravRttithI bharI devAno eno prayatna hoya che. ApaNA jIvananI dizAnuM nirdhAraNa ApaNe karIe chIe kharA ? moTA bhAganI vyaktio bIjAnI dRSTie svajIvananI dizA nakkI karatI hoya che. e anyane sAruM kema lAge te rIte jIvatI hoya che. ghaNI vAra Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pote anyane sArA dekhAya evo ADaMbara karIne jIvavAmAM potAnuM AkhuM jIvana ghasI nAkhe che. enuM jIvana bIjAnI dRSTie cAlatuM hoya che, bIjAnA Ayojana pramANe AkAra letuM hoya che ane pariNAme tame darpaNa sAme rahIne tamAro cahero juo cho, paraMtu hakIkate e bIjAno cahero hoya che. tamAro asalI cahero khovAI gayo hoya che ane pachI nakalI caherAne jALavavAnI niSphaLa koziza thAya che. Ano artha e ke tame tamArI jAtane samarpita nathI, paraMtu jagatane samarpita cho. tamArI jiMdagIne tamArA saMjogo pramANe ghATa Apo cho, tame jiMdagInA saMjogone ghATa ApatA nathI. pariNAma e Ave che ke ApaNe bIjAnI dRSTie jovA jatAM ApaNAM aMtaHkaraNane bhUlI jaIe chIe. loko ApaNe vize zuM vicAre che te joIe chIe, paNa ApaNo aMtarAtmA kharekhara A vize zuM vicAre che e aMge vicAratA nathI. bIjAnI dRSTie, bIjAnA vicAre ke gADariyA pravAhane joIne jIvanAra mANasa pAse potAnuM koI dhyeya hotuM nathI ane dhyeyane abhAve enAmAM kAmanI dhagaza, sAdI mAnyatA mATe mAthuM mUkavAnI zakti ke avicala pratibaddhatA hotI nathI. mahAtmA gAMdhIe potAnA AtmAnA avAjane anusaravAnuM nakkI karyuM. Ane mATe emane aneka paDakAro sahana karavA paDyA. jagatanI pratyeka mahAna vibhUtie - pachI te rAma hoya, mahAvIra hoya. buddha hoya ke Izu khrista hoya - potAno paMtha potAnI jAte kaMDAryo - che . Ave samaye evuM paNa bane ke ghaNI vAra 'ekalo jAne re'nI paristhiti UbhI thAya. paNa tema chatAM eNe kazIya paravA karyA vinA ekalA javAnuM pasaMda karyuM hoya che, ekalavIra banIne cAlavA jatAM aneka Aphato Ave che. keTalIya muzkelIo sahana karavI paDe che. keTalAya loko majAka kare chuM ane virodhIo prANahAraka humalo paNa kare che. Ama chatAM AvI vyaktio enA majabUta nirdhAramAMthI saheje pAchI paDatI nathI. AnuM kAraNa zuM ? AnuM kAraNa e ke jenI pAse dhyeya che enI pAse saMkalpanuM baLa, jAya ane tamanA hoya che. jIvanamAM dhyeya rAkhIne vyakti prayANa kare to te haMmerAM saphaLa thAya che. mAtra eTaluM ke enuM A dhyeya potAnI sukha-samRddhine vadhAravA mATenuM nahIM, paraMtu satkAryamaya ane satyamaya hovuM joIe. mIrAMe kevo navo paramano sparza 189 0 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Jdh>= [lo+-eh ob paMtha svIkAryo ! rAjamahelanAM sukhone choDIne Izvarabhakti karavA lAgI. enI AsapAsanI paristhitino Aje vicAra karIe to khyAla Ave ke ene keTalIbadhI muzkelIo sahana karavI paDI haze ! chatAM e aDaga rahI ane potAne paMthe cAlI. vartamAna samayanuM eka udAharaNa joIe to 196mAM laMDanamAMthI bI.TI.ema.eca. ane glAsago ane eDinabaromAMthI ema.Ara.sI.pI.nI bevaDI DigrI hAMsala karanAra DaoN. mukuMda sonejIe 1969nI 14mI phebruArIe cha mahinAnA ciMtananA paripAka rUpe AtmasAkSAtkArano AnaMda anubhavyo ane e ja kSaNe emaNe emano sAdhanApaya nakkI karyo, jene pariNAme samAjane ane mumukSuone saMta zrI AtmAnaMdajI maLyA. jo dhyeyanI IMTanA na hota to kazuM na thAya. AvI harinA jananI daDhatA kevI hoya che e darzAvatAM gaMgAsatI kahe che : 'meru re Dage ne jenAM mana no Dage marane bhAMgI paDe bharamAMDa re, vipatta paDe paNa traNase nahIM. I to harijananAM paramANa re.. meru re.' gaMgAsatIe A padamAM harinA jana ke harijananuM pramANa ApyuM che. e kahe che ke bhaktanuM mana to nizcaLa hoya. eno merudaMDa vyAvahArika kAryane kAraNe Dage, paNa enuM mana DagatuM nathI. enI sAme game teTalI ApattionI AMdhI Ave topaNa eno sAmano karIne e saMgharSo sAme daDhatAthI rahe che. Ama jenI pAse dhyeya che. enI pAse daDhatA che, jenI pAse lakSa che, enI pAse jIvanane sArthaka banAvavAnI kSamatA che. ahIM eka mArmika zlokanuM smaraNa thAya che : "uttamA svAtmaciMtA syAd, madhyamA mohacitanA, paraciMtA adhamAdhamA.' adhamA kAmaciMtA syAd, je potAnA AtmatattvanuM ciMtana kare che, te uttama puruSa che. mArI A javAbadArI bAkI che, ATaluM kAma karavAnuM bAkI che. tenuM ciMtana kare che te madhyama puruSa che. potAnI aMgata jarUriyAto purI karavAmAM ropo che. te adhama purUSa che ane bIjAonI ciMtA karanAro eTale ke emanA darguNo kahenAro adhamamAM adhama puruSa che. R) |_ Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 duHkha : aMtarmukhatAno rAjamArga majAnI vAta to e che ke sukhanI zodha karanAra kadI sukha pAmato nathI! sukhanI tRSNA ene satata doDAve che ane e svapnarUpa sukha prApta nahIM thatAM vyakti manomana hatAzA, nirAzA ane gherI vedanA anubhave che. jarA, jIvanakitAbanAM pRSTho pheravIe to khyAla Avaze ke bALapaNathI Aja sudhI haMmezAM sukha meLavavAnAM kevAM kevAM raMgaberaMgI, khaTamIThAM sapanAM sevyAM hatAM ! bALapaNamAM ramakaDAM ane miSTAnnamAM ati sukha hatuM, yuvAnImAM suMdara strInuM adamya AkarSaNa mohaka sukhasarjaka lAgatuM hatuM, vRddhAvasthAmAM svAthya jALavavAnI khevanA ane vedanArahita mRtyu pAmavAnI aharniza icchA hatI ane jyAre jyAre sukhanI A icchAo e samaye tRpta na thaI, tyAre mana sAva bhAMgI paDyuM. jIvavAmAM kazo rasa rahyo nahIM. citta ane caherA para udAsInatAnAM vAdaLa jAmI gayAM. jIvanamAM sAcuM sukha meLavavA mATe sauthI paheluM kAma duHkhane zodhavAnuM che. sukha karatAM du:kha anekagaNuM mahattvanuM che. mANasa jema potAnA mRtyunI upekSA kare che, e ja rIte e potAnAM du:khonI upekSA kare che. duHkha Ave eTale enA boja heThaLa dabAI jAya che, paNa e duHkhanI oLakha meLavavAno ke enI tAsIra jANavAno saheje prayAsa karato nathI. e jo du:khanA yathArtha rUpane pArakhaze, to ene enA jIvananuM madhyavartI kendra hAtha lAgaze. duHkha e jIvanavidhAyaka paribaLa che. sukhathI kyAreya koInuM jIvana ghaDAyuM nathI. sukha upabhogamAM kharcAI jAya che athavA to enA nazAmAM taraboLa mANasa jAte ja DUbI jAya che. duHkha ke pIDA ja vyaktinA jIvananuM ghaDatara kare che. jema zilpI suMdara kalAmaya AkRti ghaDe che ane tene mATe paththara para satata TAMkaNAM mArato rahe che, e ja pramANe duHkha ApaNA jIvanane satata TAMkaNAM mArIne emAMthI suMdara AkRti sarje che. jema ghaDAvavA mATe TipAvavuM paDe, ema paramano sparza 191 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 paramano sparza duHkha ApaNA jIvanane barAbara TIpIne svastha ane daDha karatuM hoya che. meMdInAM lIlAM pAna ema ne ema kaMI hAthane raMga ApatAM nathI. meMdIne khUba pIsavAmAM Ave, tyAre e meMdImAMthI lAla raMga nIkaLe che. kahe che ke eka vAra eka kheDUta paramAtmA para khUba gusse thayo. ene thayuM ke A jagataniyaMtA prabhu jagatanA niyamanamAM sadaMtara niSphaLa gayA che. ene 'pAsiMga mArka" paNa apAya tevuM nathI. kyAreka e ativRSTi kare che, jene pariNAme khetaronAM khetaro pANImAM garakAva thaI jAya che ane kheDUtonI apAra mahenata para pANI pharI vaLe che, to kyAreka e anAvRSTi kare che. pANInuM eka TIpuM khetaramAM paDatuM nathI ane e khetara ujjaDa banI jAya che. A te kevuM nabaLuM ane Ayojana vinAnuM menejamenTa! paramAtmA bhale jagatanA niyaMtA ke sarvajJa kahevAtA hoya, paraMtu | emanuM kRSiviSayaka jJAna taddana sAmAnya ane adhakacaruM che, AthI eka vAra eNe paramAtmAne phariyAda karI ke varasAdanI bAbatamAM tamArI ataMtratAne kAraNe amArI AkarI mahenata niSphaLa jAya che, tenI tamane khabara che kharI? kahe che ke paramAtmA e divase mojamAM hatA eTale emaNe e kheDUtane kahyuM, 'eka varSa tane ApuM chuM. tuM kaheze eTaluM pANI varasaze. tuM kaheze eTalI ThaMDI-garamI paDaze.' kheDUte jarUra hoya teTaluM ja pANI vAparyuM. na vadhAre ke na ochuM. pachI enA khetaramAM ghauMnAM UMcAM kUMDAM thayAM, tyAre ene thayuM ke have te paramAtmAne batAvI Apaze ke khetI kema thAya ? paraMtu jyAre eNe e kUMDAmAMthI dANA kADhavA prayAsa karyo, tyAre ghauMnA dANA maLe nahIM ! enA hRdaya para vajAghAta thayo. e doDIne paramAtmA pAse pahoMcI gayo. paramAtmAne pUchayuM ke "AvuM thayuM kema ?' paramAtmAe kahyuM ke "A ghauMnA pAke susavATAbharyA pavanavALI tophAnI AMdhIno sapATo sahana karyo nathI. muzaLadhAra varasAdamAM mahAmahenate e UbhA rahyA nathI, baLabaLatA tApamAM dehane tAMbAnI jema tapAvyo nathI, meghanI garjanA ane vIjaLInA camakArAnA thaDakArA eNe anubhavyA nathI. e du:kha, mathAmaNa ke saMgharSa ja A kUMDAne dANA Ape che. emaNe jIvanadhAraNa karIne saMgharSa anubhavyo nathI, mATe emano prANa saMgRhIta thayo nathI. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheDUtane potAnI bhUla samajAI. pIDA vagara puraskAra nathI, parizrama vagara AnaMda nathI, pratIkSA vagara prAptinuM koI mUlya nathI. sAdhanAmAM je umaMga hoya che, e umaMga siddhimAM hoto nathI. kalpanAmAM je saMtoSa hoya che, te sAkSAtkAramAM thato nathI, AthI jeo du:khamAM jhajhUme che, e ja jagatane kazuMka ApI zake che. vilAyatathI baeNrisTara thaIne AvelA mohanadAsa karamacaMda gAMdhIe sva-sukhano ke svArthano 'maeNkTikala' vicAra karyo hota to e 'mahAtmA gAMdhI' banI zakyA na hota. abrAhama liMkane enI sattA jALavavA mATe ja mAtra mathAmaNa karI hota to e azveta lokonI gulAmI dUra karI zakyA na hota. jemaNe pIDA anubhavI che, emaNe ja sva-parAkramathI vizvane preraNA ApI che. mughala yugamAM zahenazAha akabaranA samayamAM jyAre badhA hiMdu rAjAoe enuM zaraNa svIkArI lIdhuM hatuM, tyAre ekamAtra rANA pratApa enI zaraNAgatie gayA nahIM. emaNe sAme cAlIne duHkho svIkArI lIdhAM. jaMgalamAM pArAvAra vedanA sahana karavI paDI, paraMtu e ja rANA pratApa svataMtratAnA sUrajanA sarjaka banyA. jagatanA itihAsane joIe to khyAla Avaze ke A duniyA para parivartana sAdhanArA loko vaibhavazALI havelImAM aDhaLaka saMpatti vacce ane apAra suvidhAo sAthe jIvanArA loko nathI. jemaNe paristhiti sAme saMgharSa karyo che, anyAyane dUra karavA mATe potAnuM saghaLuM gumAvavAnI taiyArI batAvI che, e ja loko A jagatane badalI zakyA che. jo tuphAno meM palate hai, vahI duniyA badalate hai" AthI duHkhano kyAreya tiraskAra karazo nahIM, kAraNa ke e tamArA jIvanaghaDataranuM mahattvanuM sAdhana che. AvI ja AMtarika mathAmaNa bhinna prakAre adhyAtmane mArge cAlanArA paNa anubhave che. Azcaryajanaka bAbata to e che ke ApaNe 'duHkha AvI paDyuM" ema kahIe chIe eTale ke ApaNA para ekAeka duHkha tUTI paDyuM hoya ema batAvIe chIe ! paraMtu duHkhanA hArdamAM jatA nathI. ghaNI vAra jagata vizenA ApaNA khoTA khyAlomAMthI ApaNuM duHkha sarjAyuM hoya che. ApaNI mAnyatAo ane ApaNI Tevo paNa duHkhanuM kAraNa bane che. bhAratIya samAja mAnyatAonAM jALAMmAM baMdhAyelo samAja che. loko enI mAnyatAne pariNAme duHkha anubhave che. zItaLA e roga che ane enI paramano sparza 193 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 paramano sparza rasI mukAvavI joIe. enA badale e zItaLA mAtAnI upAsanAmAM DUbI jAya che. Ama, samAjamAM pravartatA khoTA khyAlo duHkhanuM kAraNa banatA hoya che. eka jamAnAmAM paradezagamana para pratibaMdha hato ane e mAnyatAmAM mAnanArAoe paradezagamana karanArAone jJAtibahAra mUkIne khUba pIDA pahoMcADI; eTaluM ja nahIM, paNa e rIte dezanI pratibhAone anyAya karIne aMte to dezanA vikAsane rUMdhI nAkhyo. jyotiSamAM mAnanArA loko enA para AdhAra rAkhIne jIvana jIve che ane potAnuM jIvana nirbaLa ane hAsyAspada banAvI de che. gherathI nIkaLatI vakhate sAruM coghaDiyuM jonAra vimAnamAM besatI vakhate kyAreya coghaDiyuM joto nathI. AvI rUDhi ane mAnyatAoe bhAratIya samAjano che sAhasika jIvanano rasa ghaNo cUsI lIdho che. strIo vizenA hIna khyAlo strIo paranAM apAra duHkhonuM kAraNa banyA che. A rIte jene ApaNe du:kha mAnIe chIe, te duHkha hakIkatamAM vyaktie pote sarjeluM duHkha hoya che. e mAnyatAonA baMdhanamAM baMdhAI jAya ane pachI du:khI hovAnAM rodaNAM raDe. keTaluMka duHkha parajanita hoya che, je bIjI vyaktio dveSa, IrSA vagerene kAraNe sAmI vyakti para nAkhatI hoya che. A samAje eka samaye bALavidhavAone keTalAM badhAM duHkho ApIne kacaDI nAkhI hatI! keTaluMka duHkha karmajanita hoya che. vyakti potAnAM pUrva karmone kAraNe du:kha pAmato hoya che. karmanI A sattA bhagavAna kRSNa ke bhagavAna mahAvIrane paNa Apatti lAvanArI banI hatI. bhagavAna kRSNa potAnI ja dRSTi samakSa nAza pAmatA yAdava kuLane jue che ane ekAkI sthitimAM zikArInA bANathI vIMdhAIne mRtyu pAme che. bhagavAna mahAvIranA kAnamAM kASThazULa bhoMkavAmAM AvI, enuM kAraNa emanAM gata janmonAM karmo hatAM. A rIte vyaktie enA jIvanamAM AvatAM du:khanuM pRthakkaraNa karavuM joIe. jo e yogya rIte pRthakkaraNa kare to ene khyAla Ave ke A duHkhano nirmAtA e pote che ke koI anya che. vyakti dArU pIe, e mATe ene paisAnI jarUra paDatAM e corI kare, dArUnA nazAmAM potAnI patnI ane bALakone mAra mAre, nokarI gumAve ane pachI A badhAMnAM du:kho mATe e nasIbane ke Izvarane doSa Ape te kevuM ? guTakhA khAIne peTa Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharanAranI pahelAM bhUkha jAya, pachI dAMtamAM saDo pese ane aMte kaeNnsarano bhoga bane ane pachI haoNspiTalamAM paDyA paDyA ema vicAre ke jiMdagImAM eTalAM badhAM duHkho che ke ene bhUlavA mATe guTakhA khAvA jarUrI che ! Ama vyakti jAte duHkhane vahorI lAve che ane pachI e duHkhano doSa bIjA para oDhADe che, AthI jene ApaNe du:kha mAnIe chIe e kharekhara du:kha na paNa hoya. manuSyajIvananuM eka moTuM du:kha enI bhayanI lAgaNI che. mAnavI enA baMgalAmAM surakSita beTho hoya, tema chatAM bhayathI phaphaDato hoya che. rAtre koI avAja thatAM enA manamAM bhayanI kaMpArI chUTe che. ene Dagale ane pagale bhaya lAgato hoya che. nirdhana hoya tyAre bhUkhamarAno bhaya hoya che ane dhanavAna hoya tyAre lakSmIrakSAno bhaya hoya che. kALAM nANAM kaI rIte chupAvavAM tenI ciMtAno ke inkamaTeksanI 'reDa'no bhaya hoya che. vyavasAyamAM UMco hoddo dharAvato hoya, to ene e hoddo jALavI rAkhavA mATe rAtadivasa AkarI mathAmaNa karavI paDe che. mAthe hakAlapaTTIno bhaya hoya che. ene bhaya hoya che ke jo AvI UMcA pagAranI nokarI jaze, to AvI bIjI koI nokarI maLaze nahIM, AthI nokarI gumAvavAnA bhaya sAthe e "sTresa'thI jIvato hoya che. koIne bhaya hoya che ke jo e koI AMdolanamAM bhAga leze, to zAsako ene herAna-parezAna karaze. Ama, mANasa bhinna bhinna prakAranA bhayathI pIDAto hoya che. bhayathI enuM jIvana kuMThita bane che ane enuM citta vikSubdha rahyA kare che. keTalAka bhaya kAlpanika hoya che. keTalAkane potAnA zatru ke duzmanano satata bhaya raheto hoya che ane savAre pathArImAM AMkha khole tyAre ene pahelo vicAra paramAtmAne badale potAnA duzmanano Avato hoya che. koI paNa ghaTanA banI hoya, to enI pAchaLa enA duzmananuM kAvataruM haze evI satata zaMkA te sevato hoya che. vRddhAvasthAmAM paNa vyaktinuM jIvana ghaNuM bhayapIDita hoya che, ene bhaya lAge che ke jo perAlisisa thaI jaze, to zuM thaze ? ene Dara hoya che ke yAtanAbharyuM mRtyu Avaze to zuM thaze ? akhabAramAM ekAkI vRddhonI hatyAo vAMcIne e vRddha bhayabhIta banIne jIvatA hoya che. A bhayamAM ekalatAnuM umeraNa thatAM keTalAka kAlpanika khyAlo UbhA thAya che. ane pachI koI mANasa mArI hatyA karavA mATe phare che" ke "koIe mArA paramano sparza 195 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 paramano sparza para maMtra-taMtra ke melI vidyAnI ajamAyaza karI che" evo bhaya ene satata raheto hoya che. ApaNA dezamAM to bALapaNathI ja bALakane polIsa, zikSaka, bhUta, preta ane DAkaNano bhaya dekhADavAmAM Ave che. Ane pariNAme manane bhayanI Adata paDI jAya che ane pachI e A bhayanI AsapAsa jIvato hoya che. bALakomAM bhUtapretano bhaya ghaNo vyApakapaNe jovA maLe che ane chatAM mAtApitA ke zikSaNa A aMge koI jAgRti sevatAM nathI. mANasa sAhasathI gabharAIne salAmatI zodhavA lAgyo che ane AvI salAmatInI zodhe ja ene binasalAmata banAvyo che. saramukhatyAro sahuthI vadhu aMgarakSakonA paherA heThaLa jIvatA hoya che, kAraNa ke emane bajAramAM ke bagIcAmAM athavA sabhAmAM ke sattAsthAne badhe ja pratikSaNa bhaya dekhAto hoya che. jIvanamAM AvatAM du:khonI tapAsa karIe to enuM eka kAraNa saccAIthI bhAgavAnI vRtti che. mANasamAM zAhamRganI vRtti jovA maLe che. zAhamRga duzmanane Avato joIne retImAM mAthuM khUpAvI de che ane mAne che ke dumana kyAMya nathI ane eno duzmana retImAM mAthuM khUpAvIne UbhelA zAhamRgane AsAnIthI pakaDI le che. nakkara hakIkata ke saccAIthI bhAganArA lokonI sthiti AvI ja hoya che. AvA loko jenAthI Dare che, ene vize judI judI kalpanAo kare che. AjanA sUrajane AvatIkAlanA vAdaLamAM DhAMkI devAnI koziza kare che. svarga ane narakanI mAnyatAe jIvanamAM keTalAM badhAM jALAM sajya che ! mRtyuthI bhAgavAnI mAnavInI vRttine kAraNe eNe keTalA badhA prapaMco saryA che ! strIone sAcavI zakavAnI kSamatA gumAvI beThelA hiMdusamAje satIprathAnuM sarjana karyuM. paradezagamana para pratibaMdha mUkIne eNe saccAIthI bhAgavAno eka samaye prayAsa karyo hato. A rIte bhayajanya bAbatanI AsapAsa e evI mAnyatAo racI de che ke je mAnyatAo ja enA jIvanamAM du:khanuM kAraNa bane che. ApaNA deze saccAIthI bhAgavAne kAraNe ghaNAM aniSTo saryA che ane e aniSTo samAjane du:khadAyI banyAM che. A mAnyatAoe ja keTalIya vidhavAonA jIvanane narakanI yAtanAmuM banAvyuM hatuM. ApaNA duHkhanI zodha karIe to ghaNI vAra ema jaNAya ke A Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha e bhUtakALamAM jIvavAnI ApaNI Adatane kAraNe sarjAyeluM che. bhaviSyanI phikara ane bhUtakALanI mAnyatAone kAraNe vyakti mUMjhAyelo rahe che. e potAnA bhUtakALane bhUlI zakato nathI ane tethI vartamAnamAM vAraMvAra enuM smaraNa karIne duHkha anubhave che. vRddha puruSo potAnA bhUtakALane yAda karIne AMsu sAratA jovA maLe che ! pitA potAnI bAlyAvasthAne yAda karIne pote pitAne keTalo Adara ApatA hatA tenuM smaraNa kare che ane sAthe ja Aje putra emanI sAthe kevI rIte varte che, tenI tulanA karIne vartamAna jIvanane du:khI banAvatA hoya che. Ama duHkhanuM kAraNa bhUtakALano boja UMcakIne cAlavAnI mANasanA mananI Adata che. ApaNA jIvanamAM du:khanA eka kAraNa tarIke kAmanAo joI zakAya che. mANasa eka pachI eka icchAnI pAchaLa doDato rahe ane pachI emAM niSphaLa jatAM duHkha anubhave che. ahIM duHkha AvatuM nathI, paraMtu mANase enuM svayaM sarjana karyuM hoya che. garIba karatAM paNa amIrone kAmanAnuM vadhu du:kha hoya che. koI siddhinuM svapna AMkhamAM AMjIne vyakti doDyA ja kare che. kavi manoja khaMDeriyAe kahyuM che tema, "AMkhamAM svapna ghAsanI lIlAzanuM laI, doDe che jhaMkhanAnA haraNa kyAMthI kyAM sudhI." potAnI kAmanAo siddha karavA mATe vyakti rAtadivasa eka karatI hoya che. potAnI icchA saMtoSAya nahIM, to e hatAza banIne AtmahatyAnA mArge paNa jatI hoya che. A jagata eka evI haoNspiTala che ke jyAM dareka dardI potAno palaMga badalavA Atura che. AvI kAmanA sAthe AzA joDAyelI hoya che. tamArI kAmanA pUrNa thAya, paraMtu AzA to atRpta ja rahevAnI. svAmI rAmatIrtha jApAnanA pravAse gayA hatA, tyAre emaNe mAtra eka veMta jevaDAM devadAranAM vRkSo joIne Azcarya anubhavyuM. bhAratamAM to devadAranAM vRkSo khUba UMcAM hoya to ahIM sAva nAnAM kema ? enI tapAsa karatAM emane jANa thaI ke devadAranAM vRkSonAM mULiyAM satata kApI nAkhavAmAM Ave che. Ane pariNAme A devadAra saheje UMcAM thatAM nathI. AvI ja rIte kAmanA ApaNA jIvanavRkSanAM mULiyAM satata kApatI hoya che. kAmanA hoya ke eka bhavya baMgalo hoya athavA adyatana maoNDalanI moTarakAra hoya, paraMtu e baMgalo ane kAra maLyA pachI paNa AnaMdaprApti thatI paramano sparza 197 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 Jdh>= [lxxah 29 nathI. tamArAM duHkhomAM kazo pharaka dekhAto nathI. kAraNa ke A baMgalo ane kAramAMthI tame je sukha meLavavA icchatA hatA, e sukha to emAM hatuM ja nahi. vizALa baMgalo banAvIne ane adyatana kAra laIne tamArI kAmanA tRpta karI, paNa tamArI sukha-AnaMda ke prasannatA meLavavAnI AzA vaNapUrI rahe che, AthI mANasanAM moTA bhAganAM duHkho enI kAmanAthI sarjAnAM hoya che. jo te apekSAo ane kAmanAno tyAga kare to tenA vanamAM du:kha kyAMya hotuM nathI. mANasa jene duHkha kahe che, enA mULamAM kyAreka enA svayaMnA durguNomAM rahelAM hoya che. mANasa atyaMta kaMjUsa hoya ke atyaMta uDAu hoya, to eno A durguNa ja enA vanamAM duHkhanuM kAraNa bane che. kaMjUsa hoya to e bhogavI rAto nathI ane uDAu hoya to e jALavI zakato nathI. enA durguNo ja A pariNAma Ape che ane e ene duHkha tarIke oLakhe che. keTalAkane ADedhaDa zaoNpiMga karavAnI eTalI badhI Adata hoya che ke pachI zaoNpiMga e eno durguNa banI jAya che ane enI jIvanapaddhati ati kharcALa banI jAya che, pachI e mANasa du:kha sAthe kharcALa jIvananI phariyAda karato hoya che. hakIktamAM emAM enA durguNo kAraNarUpa hoya che. kAraNanI paraMparA zodho to khyAla Ave ke AvI paDelA duHkhanuM mULa kAraNa zuM che ? Ama duHkhanI avagaNanA karavAnI jarUra nathI, emAM DUbI javAnI jarUra nathI, enAthI vyAkuLa bananAra potAnA jIvanane vadhu muzkela banAve che. 'phraoNma paoNvarTI Tu pAvara' graMthamAM jemsa elana kahe che ke anubhavInI adAthI nahIM, paNa anubhavanI zALAnA kahyAgarA bALaka banIne namratA ane dhairya dhAraNa karIne manuSyajIvananA sarvAMgI anubhavanA bhAga rUpe duHkhane svIkAravuM joIe. duHkhanI kasoTImAMthI pasAra thayA pachI vyaktine zAMti maLI zaktI hoya che, emAM paNa duHkhane oLakhyA pachI vyakti saMkalpabaddha banIne potAnuM bhAgya ghaDI zake che. sukhano cahero bahAra che ane duHkhano cahero bhItara che. mANasa potAnA sukhane kevI mohabharI cakaLavakaLa AMkhe joto hoya che ane du:kha pratye AMkho mIMcI de che ! UgatA sUraja tarapha pratyeka mAnavI uSmApUrNa dRSTipAt karato hoya che, jyAre DUbatA sUraja para e alapajhalapa najara nAkhI leto hoya che. kAraNa ke vyaktine sukha priya che ane du:kha apriya che. AthI e jIvanamAM satata sukhanI zodha karato hoya che ane duHkhathI |_ Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUra bhAgato hoya che, paraMtu sukhanuM sAcuM mUlya to duHkhanI agniparIkSAmAMthI pasAra thayA pachI ja prApta thAya che. duHkha vyaktinA cittane sthiratA Ape che. e gaMbhIra banIne potAnA jIvana vize gahanatAthI vicAravA lAge che. sukhamAM jhaDapabhera doDI rahelo mANasa du:kha AvatAM ekAeka thobhI jAya che; thaMbhI jAya che. sukhanA AnaMda ane ullAsamAM ke pachI sukha mATenI AMdhaLI doDamAM e ghaNuM bhUlyo-bhaTakyo hoya che. ene keTalAya vikAra ane vyasanonAM vaLagaNo lAgI gayAM hoya che, paraMtu enAM sArA-mAThAM pariNAmanI ene duHkhamAM jANa thAya che. sukhamAM jhAkamajhoLabharyo anubhava hoya che, jyAre duHkhamAM gaMbhIra dRSTikoNa hoya che, AthI ja 'vAlmIki rAmAyaNa' jevI mahAna kRti du:khanA AghAtamAMthI sarjana pAmI che. duHkhanI vedanAe jagatane keTalAMya mahAna sarjano ApyAM che. kavinI pIDA hoya ke citrakAranI vedanA hoya, paNa eNe jagatane navAM navAM sarjanonI preraNA ApI che. AnuM kAraNa e che ke duHkha vyaktine mananA UMDANamAM jaIne vicAratI karI mUke che. enAmAM eka prakAranI vaicArika prauDhatA Ape che ane ethI ja du:kha e davA jevuM che. e ugna che, paNa guNakAraka che. e apriya che paNa uddhAraka che. duHkhane sAme cAlIne AliMgana ApavA ke svIkAravA mATe koI jatuM nathI, paraMtu potAnA zire AvelAM du:khamAMthI bodhapATha lenArA ghaNA hoya che. jo du:kha na hota to mAnavIne potAnI bhAvanAnuM pRthakkaraNa karatAM AvaDyuM na hota. e duHkha AvatAM potAnI bhAvanAnI yogyayogyatA vicAre che. te bhAvanA | dhasamasatA pravAhamAM karelI bhUlone jANavAno, tAgavAno ane enA mULa kAraNane samajavAno prayAsa kare che. sAmAnya mAnyatA evI che ke bhAvanA AvegamAM ke bhaktinA uchALamAM vyakti Izvarane pAme che, paraMtu bhAvano Avega vyaktinA cittane kyAMya TharavA deto nathI. bhaktinI atizayatA ene ghelachAmAM DubADI de che, AthI paramAtma-prAptimAM bhAva ane bhakti sAthe duHkhanuM mizraNa thavuM joIe. saMtonAM caritro jotAM khyAla Ave che ke A saMtone jIvanamAM ghaNAM du:kho paDyAM che. A du:khone kAraNe ja emanI paramAtmA pratyenI AsthA vadhu daDha banI ane e duHkho dvArA ja emanI Izvara pratyenI bhakti ane tenA bhAvanA kuMdananI kasoTI thaI che. AthI eka kavie gara paramano sparza 199 - Do Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 Jdhe [loxah 002 kahyuM che, "duHkha sabako mAMjatA hai " jema koI vAsaNane mAMjavAmAM Ave ane enA parathI kuLa, caro ke mela dUra thAya ane e vAsaNa cokhkhuM ane cakacakti thaI jAya, e ja rIte AvAM du:khane kAraNe vyaktinA jIvana para caDhI gayelI pramAdanI ba, bhayano kacaro, ahaMkArano mela ane vyarthatAno kATa dUra thAya che. A rIte du:kha mAnava-AtmA para lAgelI malinatAne dUra kare che. bhAratIya paraMparAmAM premanI kasoTI tarIke du:khanuM mahattva ane teno mahimA svIkArAyo che. kavi kAlidAsanA 'kumArasaMbhava'mAM kAmadevanI sahAya pAmelI yuvAna pArvatIne zaMkara jAkAro Ape che ane e ja pArvatI jyAre tapathI paripUta thAya che, tyAre zaMkara sAme cAlIne eno svIkAra kare che. kArtikeyanA janma pUrvenI bhUmikA tyAre ja racAI ke jyAre pArvatIno A AkarI tAvaNImAMthI pasAra thaI zakyo. prema koI kavine pUchazo ke A suMdara kAvya lakhyuM, tyAre tamane eno sauthI vadhu AnaMda kyAre Avyo ? tyAre e kavi kaheze ke A kAvyasarjananI prakriyA vakhate je mathAmaNa ane pIDA anubhavI hatI ane pachI kalamamAMthI eka eka zabdo nIkaLatA gayA, temAM apAra AnaMda Avyo. AnuM kAraNa e che ke jeTalo AnaMda prakriyAmAM hoya che, eTalo pariNAmamAM hoto nathI. jeTalo AnaMda kaThina ane ajANyA rastA para saphara karavAmAM Ave che, eTalo AnaMda mukAme pahoMcI gayA pachI Avato nathI. jIvanamAM mArganuM mahattva che, paDAvanuM nahIM; parizramanuM mahattva che, paisAnuM nahIM ane AthI ja milananI madhuratA karatAM virahanI taDapana vadhu dhyAna kheMcanArI bane che. kRSNanI prApti karatAM mIrAMno sUno prapAta vadhu mahimAvAna che. mahimA pIDAno che, prAptino nahIM, bhautika jagatamAM paNa ApaNe joIe chIe ke koI vyakti amuka vastu meLavavA cAhatI hoya, tyAre ene mATe e keTalI badhI gaDamatho ane prayAso karatI hoya che ! keTalAya paDakAra jhIlatI hoya che ! paraMtu enI prApti thayA pachI enAmAM pUrvenAM e jorA ke utsAha rahetAM nathI. agAuno e bhaMga najare paDatI nathI. e glAsa jovA maLato nathI. yuddhamAM yoddho laDato hoya tyAre enAmAM je pracaMDa utsAha jovA maLe che, e utsAha vijayaprApti pachI kyAM jovA maLe che ? Ama duHkha e hRdayane pIDA ApanAruM che e sAcuM, paraMtu duHkhanI bhaThThImAM tapyA pachI |_ Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mAnavI jIvananuM kuMdana pAme che. ene pahelo AMtaraanubhava e thAya che ke sukha e kSaNika che. sukha Ave che ane cAlyuM jAya che. e sukha bAhyakendrI hovAthI ghaNI vAra deha, indriya, saMpatti ane padanI AsapAsa vIMTaLAyeluM hoya che. jyAM sudhI enI pAse e sukha hoya che, tyAM sudhI vyakti bIjo kazo vicAra karatI nathI. yuvAnImAM dehanuM sukha mANanAra mAnavI kyAreka e deha nirbaLa thavAno che, azakta thavAno che ane aMte khAkha thavAno che evuM vicArato nathI. indriyonuM sukha bhogavanArane evI jhAMkhI paNa thatI nathI ke Aje je indriyomAMthI apAra sukha meLavuM chuM, te sukha jhAjhAM varSa TakanAruM nathI. e indriyonA sukhanI pAchaLa eTalo badho bhamato rahe che ke pachI palAMThI vALIne e vicArato nathI ke A indriyo jIrNa ane zithila thavAnI che, deha vRddha thavAno che ane pachI jIvanamAM enA A sukhano kazo artha rahevAno nathI; balka e badhuM jIvanamAMthI vidAya pAmavAnuM che. saMpattinA sukhamAM DUbelA mAnavIne enA upabhogamAM ja AnaMda Avato hoya che. pada para beThelI vyakti eTalo badho ahaMkAra sevato hoya che ke e bhUlI jAya che ke kyAreka nivRtti paNa AvavAnI che! sukha jeTaluM AkarSaka che eTaluM ja kSaNabhaMgura che ane tethI sukhanA samaye 'rAmasmaraNa" zakya banatuM nathI. sukhanI chalanA evI che ke e | Ave tyAre vyakti enAthI pUrepUro chetarAI ane gherAI jAya che. emAM eTalo badho DUbI jAya che ke e sukha cAlyuM jaze enI kalpanA sudhdhAM karI zakato nathI. AvuM kSaNika, lobhAmaNuM sukha cAlyuM jAya, tyAre mANasa kevo majabUra ane lAcAra banI jAya che ! hakIkata e che ke sukhane badale duHkha enA jIvanane vizeSa ghATa ApI zake tevuM hoya che. 1953nI 29mI mee savAre 10-30 vAgye zerapA tenasiMge evaresTanA zikhara para paga mUkyo. cheka 193pathI zerapA tenasiMga himAlaya para sAhasika pravAsa kheDatA hatA. emaNe kedAranAtha zikhara para ArohaNa karyuM, naMdAdevInuM pUrvazikhara sara karyuM hatuM, paNa cha-cha vakhata prayAsa karavA chatAM e evaresTa sara karI zakyA nahotA. A sAtamAM prayAsamAM vizvanuM sarvocca zikhara evaresTa sara karanAra parvatArohaka banyA. cheka 1935thI zarU thayelI parvatArohaNanI prakriyAnuM 1953mAM pariNAma jovA maLyuM, paNa pachI tenasiMga ane enA sAthI eDamanDa hilerI paramano sparza 201 . ( Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 paramano sparza mAtra 15 miniTa evaresTa zikhara para rahyA. AthI emano pIDAbharyo dIrgha puruSArtha mahattvano banyo. emaNe jAnanA jokhame kheDelAM sAhaso yAdagAra banyAM. emaNe sahana karelI pIDAo ane muzkelIonI noMdha levAmAM AvI, jyAre siddhino AnaMda to thoDo samaya ja mANyo. vaLI e ja zerapA tenasiMgane koIe ema kahyuM hota ke tamAre vizvanA sarvocca zikhara mAunTa evaresTa para pahoMcavuM che, to tamane huM helikaoNpTara mAraphate utarANa karAve to temAM zo vAMdho ? hakIkata e che ke tethI tenasiMgane koI AnaMda thayo na hota. je evaresTa ArohaNano AnaMda tenasiMga ane hilerIne maLyo hato, te helikopTara dvArA prApta na thAta. AnuM kAraNa e ke muzkelI ke duHkha mAnavImAM laDAyaka cetanA jAgRta kare che. e saMjogono gulAma banavAne badale enI sAme jhajhUme che, jyAre sukha mAnavIne nirbaLa banAve che. Ane pariNAme to atyaMta samRddhimAM UcharelAM bALako bhAgye ja pratibhAvAna hoya che, kema ke emane pIDA, duHkha, abhAva ke jIvanamAM AvatI muzkelIono khyAla hoto nathI, duHkhano sAkSAtkAra hoto nathI, vedanA pachInA ullAsanuM koI darzana hotuM nathI. eka ajJAta kavie lakhyuM che : "binA du:kha ke sukha hai nissAra / vinA mAMsU ? nIvana mAra |" matalaba ke 'duHkha vinAnuM sukha sArahIna che ane AMsu vinAnuM jIvana bhArarUpa che" ane hakIkatamAM mAnavIe du:khonA svIkAra mATe sajjatA keLavavI paDe che. mahAtmA gAMdhIjIe AvAM du:khono sAme cAlIne svIkAra karyo. potAnI bhAvanAne siddha karavA mATe du:kha-svIkAranI bhUmikA mahattvanI che - vacanapAlanane kAje rAme vanavAsano svIkAra karyo tevI. jApAnanI eka kaMpanIe pIDA vagara prasUti thAya evI davA banAvI. e davA mAtAne mATe amRta samAna hatI, kiMtu navajAta zizune jhera samAna nIvaDI. prasUtAne sahejeya pIDA vinA prasUti thaI, paraMtu pIDA vinA janmelAM e bALako zarIre apaMga, aMdha ane vikRta hatAM. Aje paNa A davA banAvanArI kaMpanI para adAlatamAM mukaddamAo cAle che ane jagatamAM jApAna e eka evuM rASTra che ke jyAM kAyadAthI prasUtinI pIDA ochI karatI davAo banAvavA para pratibaMdha che. bALakanA janmanA ullAsane Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe prasUtinI pIDAne anivArya mAnavAmAM Ave che. mahAbhAratamAM bANazayyA para sUtelA bhISma pitAmaha yudhiSThirane rAjadharma ane vizeSe to mAnavadharmano mArmika upadeza Ape che. A yuddhamAM bIjA yoddhAo to haNAyA ane mRtyu pAmyA, paraMtu bhISma pitAmahane divaso sudhI bANazayyA para rahevuM paDyuM. bANonI vedanA veThavI paDI. A saMdarbhamAM bhISma pitAmaha zrIkRSNa tarapha joIne kahe che: "he madhusUdana, A yuddhamAM mArA jevuM pArAvAra kaSTa koI paNa yoddhAne veThavuM paDyuM nathI. joke A kaSTa ane vedanAne ApanI kRpA ja gaNuM chuM, kAraNa ke je jJAna vedAbhyAsathI pAmyo nahoto ane ATalA lAMbA jIvanathI paNa meLavI zakyo nahoto, e jJAna A bANazayyA para paDyuM paDyuM mArI vedanAone muThThImAM rAkhIne aMtarmukha thavAthI pAmyo chuM." enA uttaramAM zrIkRSNa hasIne kahe che, "tamArA AtmAne AvA kaThora anubhavanI jarUra haze, pitAmaha." "ema ja haze." bhIkhe kahyuM. ane pitAmaha bhISmae aThThAvana rAtrI sudhI bANazayyAmAM vedanA bhogavI ema kahevuM yogya nathI, kiMtu e vedanA dvArA mahAna tapa karIne aMtarmukha banyA. bANazayyAnI vedanA emane anupama jIvanadarzana ApI gaI. duHkha e mAnavIne aMtarmukhatA Ape che. Aja sudhI mAnavIe svajIvanamAM AvatAM pArAvAra du:kho tarapha satata phiTakAra ane tIvra tiraskAra varasAvyo che. du:khane e haMmezAM vidhino zApa mAnato rahyo che. jIvanabhara enI mathAmaNa hoya che ke A duHkha enA jIvanamAM praveze nahIM ane e pote sadaiva sukhano akhUTa AnaMda bhogave. duHkha tarapha 'bUrI najare" joIne mAnavIe potAnA jIvanane vadhu kaSTamaya, Apattijanaka ane viSAdapUrNa banAvyuM che. duHkha pratyeno eno abhigama e enA jIvananI ghaNI parezAnIonuM mULa kAraNa che. emAM bhayajanita duHkha vize 'bhavanuM cikitsAlaya" prakaraNamAM jovuM. duHkhanAM rodaNAM raDato mAnavI jene sukha mAne che, te vize koI vicAra kare che kharo ? kSaNabhaMgura bAbatane parama zAzvata sukha mAnIe chIe ane pachI e cAlyuM jatAM duHkha anubhavIe chIe, te kevuM ? yuvAnI sadAkALa rahevAnI che ema mAnIe chIe ane kudaratanA krama pramANe pachI vRddhatva Ave ane mANasa enAM duHkha-dardanI phariyAda kare, te kevuM paramano sparza 203 - Do Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00 Jaha [lxxah 202 ? je zAzvata ke sanAtana nathI, ene tame zAzvata ane sanAtana mAnIne cAlo ane pachI e cAlyuM jAya tyAre eno vasavaso karo, te kevuM ? saghaLAM kSetromAM 'enTaraTeinamenTa'no mahimA dharAvatuM Adhunika jagata to indriyanA AnaMdane paramasukha mAnIne beThuM che. iMdriyone poSavA, zaNagAravA ane uzkeravA mAnavIe pAra vinAnA prayatno karyAM che, paraMtu samaya jatAM e indriyo kSINa ane zithila thAya, tyAre e du:khI du:khI thaI jAya, te kevuM ? mAnavInA deha para sadAya vasaMtanA abIlagulAla UDatA nathI. vasaMta pachI pAnakhara Ave, e kudaratano anivArya krama che. bALapaNa pachI yuvAnI ane yuvAnI pachI vRddhatva Ave e svAbhAvika prakriyA che. have jo bALapaNane ja sadA TakanAruM mAnIne besI rahIe to zuM thAya? yuvAnIno amarapaTTo lakhAvIne AvyA chIe ema mAnIne jIvIe, to zuM thAya ? je dehanA lAlana, pAlana ane poSaNa mATe, are ! enA suzobhana mATe avirata doDadhAma karI, te deha pAMgaLo banI jAya temAM vAMka kono ? tenuM duHkha zA mATe ? jiMdagIbhara AMkho mIMcIne kuberanA bhaMDAra jeTalI samRddhi bhegI karI hoya ane aMtima veLAe emAMthI eka pAI paNa kharcI zakAtI na hoya ke pachI e badhuM ahIM ja mUkIne javAnuM che, teno AghAta anubhavIe teno artha zo ? A AghAtanA janaka tame pote ja cho, pachI enuM duHkha zenuM chu jiMdagInA gaNitanI khoTI rakamo maMDAtI hoya, tyAre eno tALo maLe kyAMthI ? AvI khoTI maMDAyelI rakamo ja vyaktinA jIvanamAM tArA, niSphaLatA ke nirAzA lAgatI hoya che. sukhanuM sAcuM giNata mAnavIne hAtha lAgyuM nathI, kAraNa ke enuM sukha e AjanuM sukha che, kSaNika ke svArthakendrI sukha che, vartamAnanuM sukha che, thoDA samayanuM sukha che. e jiMdagInI moja-mastI ane vilAsane sukha mAnIne beTho che. jAheramAM athavA khAnagI rIte e satata iSi-sukhonI zodha kare che. kyAreka yuktipUrvaka to kyAreka luccAIthI A sukha meLavavA mATe havAtiyAM mAre che. enI A mojamajAnuM cakra paNa majAnuM che ! ene potAnA jIvanamAM nAnI sarakhI mojamajAnI nA pADavAmAM Ave, to e nirAza thaI jAya che. paDozIne tyAM adyatana maoNDalanI moTara hoya to e adekhAIthI ujAgaro kare che. mojamajA ane vilAsanA bhrAmaka sukhe ja mAnavInA jIvanane khoTe mArge doryuM che. |_ Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA prathama AgamagraMtha "zrIAcArAMgasUtra'nA trIjA adhyAyamAM bhagavAna mahAvIranI eka mArmika vANI maLe che, "purisA ! attANameva abhiNigijja evaM dukkhA pabhokaravasi / " he puruSa, tuM pote potAno nigraha kara, svayaM nigrahathI tuM samasta du:khothI mukta thaI jaIza." - je kAmanAo, je vastuo ane je pralobhano tane du:kha ApanArAM che enI bAbatamAM tuM saMyama dhAraNa kara. je kAmanAne tuM sadA vaLagI rahe che, te ja kAmanA tane thoDA samayamAM choDI javAnI che ane eTale ja svayaM nigrahathI, arthAtu, sAcA saMyamathI athavA to sukhanA sAcA gaNitathI manuSya enA jIvananI vyarthatAo ane niSphaLatAono pAra pAmI zake che. ajJAna, durguNa, bhrAmaka mAnyatA, apAra kAmanA ane bhUtakALaparastIthI AvelI Apattione ApaNe oLakhIzuM to khyAla Avaze ke ApaNA jIvanamAM jene duHkho kahIe chIe, e duHkhonA sarjananuM kAraNa jIvananI UrdhvatA aMgenuM ApaNuM ajJAna che. samyagajJAnanA abhAve rUDhi, mAnyatA ane vahemomAM ApaNe phasAI gayA hoIe chIe. durguNa ke vyasana ApaNane koThe paDI jAya che. varSothI cAlI AvatI bhrAmaka mAnyatAono nata mastake svIkAra karI laIe chIe. caMcaLa mana satata kAmanAnA eka vRkSa parathI bIjA vRkSa para kUdakA mAryA kare che ane vartamAnane samajavAne badale vItI gayelA bhUtakALamAM jIvavAnuM ApaNe pasaMda karIe chIe. Ane pariNAme jIvanamAM pArAvAra samasyAo sarjAtI hoya che. e sarjAtI samasyAone ApaNe 'duHkha' evuM lebala ApIe chIe, paraMtu jo ApaNA duHkhanA hArdamAM jaIzuM to eka satya prApta thaze : sAcI samajaNane kAraNe duHkha anubhavatA aMtaHkaraNamAM prasannatAno jharo hoya che. e vahevA lAgaze te pachI AvanArI Apatti kazI asara karaze nahIM, muzkelI cittane dhrujAvaze nahIM. badhI ja yAtanAo, vedanAo ane AkAMkSAono aMta Avaze; kAraNa ke bhItaranI prasannatA ApaNA aMtastalamAM vahe che. cAlo, ApaNA du:khanI UMDI zodha karIne prasannatAnA pAvana kinAre ApaNI jIvana-nAvane lAMgarIe. paramano sparza 205 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 gaMgotrInI khoja 206 paramano sparza paramano sparza pAmavA icchatA sAdhakanA cittamAM have prazna jAge ke pahelAM siddhinuM lakSa rAkhavuM ane pachI sAdhanA karavI ke pahelAM sAdhanA karavI ane je kaMI maLe te svIkAravuM? pahelAM prArthanA ane pachI prApti ke pahelAM prAptinuM Ayojana ane pachI e siddha karavA mATenI prArthanA ? sAdhanA hoya ke prArthanA, paraMtu enuM paheluM pagathiyuM e che ke parama tattva tamArI pAse je icche ane vizeSa to jeno sarvathA tyAga karavAnuM kahe te tame tyajI zakazo kharA? jIvanabhara svayaMsvIkRta kAryomAM gaLADUba rahyA. potAnI icchAo, apekSAo, saMkalpo ane Agraho - e ja sarva kAryanuM ekameva kendrabiMdu hatuM. have paramanA Adezane kAraNe e tyajavAnI tAkAta tamArAmAM che kharI ? 'zrImadbhagavadgItAmAM kahyuM che ke mananA saMkalpa choDyA vinA koI yogI thaI zakatuM nathI. vyakti sadaiva potAnA mananA saMkalpathI dorAIne cAlatI hoya che. have e saMkalpa choDavA zakya che kharA ? bhautika saMkalpone AdhyAtmika bhAvomAM parivartita karavA mATe eka moTI chalAMga mAravI paDe che. A chalAMga evI che ke jyAMthI tame chalAMga mAro cho tyAMnuM saghaLuM saMpUrNapaNe tyajI devuM paDe che. bhautikatA mATenI lAlasA ane AkarSaNa choDIne AdhyAtmikatAnA gaganamAM uDDayana karavA mATe pAMkho kholIne UMce javAnuM che. vyaktigata jIvanamAM avAranavAra paramano sparza thato hoya che, paNa jhabakAro thAya ane bujhAI jAya evo e kSaNika jhabakAro hoya che. priyajananA mRtyunI ghaTanA bane ane saMsAratyAgano bhAva ekAeka jAge che; koI saMtano satsaMga thAya ane e samaye AdhyAtmika jIvana jIvavAnI khevanA thAya che; paraMtu A badhuM pavananI vegIlI laheranI mAphaka AvIne vahI jAya che. e kSaNika hoya che ane e virala kSaNane sAcavIne Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e kSaNane pakaDI le che e jIvanaparyaMta jALavanArA viralA hoya che. je ja adhyAtma tarapha gati kare che ane e ja vyakti paramanA aNasArane AtmasAt karI zake che. akhA bhagatane eka anubhava thayuM ane enA jhabakAre samagra jIvana palaTAI gayuM. paNa ApaNe to jIvanamAM Izvarane bahAnA tarIke ke prasiddhinA mAdhyama tarIke rAkhIne ApaNA ahamnA poSaNasaMvardhananuM kArya karIe chIe. koI vyakti ema kahe ke meM koIe nathI karyuM teTaluM tapa karyuM', athavA to 'meM dharmanuM ajoDa AcaraNa karyuM' tyAre enA pracchanna ahaMkArane joIne Iyara hasatA haze ! koI ema karyuM ke 'tame ATaluM tapa karyuM,' tyAre svAbhAvika rIte ja vyaktine ahaMkAra Ave athavA to koI ema kahe ke "tame ATalA vipula pramANamAM dAna karyuM', to svAbhAvika rIte ja dAnano ahaMkAra Ave; paraMtu jainadarzanamAM vyakti enA uttaramAM kahe che ke A badhuM to 'deva, guru, dharma pasAye' thayuM che. 'tame kema cho ?" ema pUchIe to ema kahe ke 'deva, guru, dharma pasAye ame AnaMdamAM chIe. Ano artha e ke ame kazuM karyuM nathI. je kaMI karyuM che te deva, guru ane dharmane kAraNe che. amArAM saghaLAM sukRtyo deva, guru ane dharmane samarpita che, emanI kRpA vaDe ja A saghaLuM zakya banyuM che. potAnA dharmakArya pAchaLa sva-zakti karatAM deva ane guru pratyenI bhakti ane dharma pratyenI zraddhA kAraNabhUta che. enA vinA kazuMya zakya nahotuM. AvuM sarvasvanuM samarpaNa Adikavi bhakta narisaMha mahetAnA vanamAM pragaTa thAya che ane e ja guru tegabahAduranI vIratAmAM dazyamAna che. Ano artha ja e ke IzvaranI icchA jANavI ane pachI emAM lIna thaI javuM, e sacarAcaramAM vyApta che, jagatanuM koI paNa sthaLa enA vihoNuM nathI. vaLI je Izvara brahmAMDamAM sarvatra vyApta che, te ja Izvara vamAtramAM rahelo che. IzvaranI vyApaktAno anubhava karanAra ja izvara prati pUrNa samarpita thaI zake che, AthI ja IzAvAsyopaniSada'mAM kahyuM che : 709 Jdh (lokah IzAvAzyamidaM sarvaM sarva yatkiMcitjagatyAM jagat tena tyaktena bhuMjIthA mA gRdhaH kasyaciddhanam / / mAnavInAM karmonI duniyA paNa jovA jevI che. kyAreya koI nirAMtanI kSaNe ApaNe ApaNAM karmonuM kAryonuM zAMta citte avagAhana karyuM che. va kharuM ? kArya mAnavIne mAtra sapATI para rAkhe che. kArya vizeno vicAra - @ Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 Jdh>= [loxah 202 ja enA hatu ke marma sudhI laI jAya che. moTA bhAganI vyaktio kAryanI sapATI para satata taratI ke bAthoDiyAM bharatI hoya che. eka pachI eka kAryanI avirata paraMparA sarje che. kArya vinA e bheMcena bane che. kArya e ja enA jIvanano prANavAyu. paraMtu e kArya pAchaLanA marma, hetu ke prayojana vize bhAgye ja vicAratI hoya che. satata pharatA cagaDoLanI mAphaka enI kAryazIlatA gati karatI hoya che. e cagaDoLa thaMbhe to ja e Akho cagaDoLane dhAraNa karatA vaccenA thAMbhalAne joI zake che. pravRttinA cagaDoLamAM ghUmato mAnavI pravRttinA prayojanane bhAgye ja yAda kare che ane yAda kare tyAre paNa e kAryano potAnA Urdhva jIvana sAthenA anubaMdhano koI vicAra karato nathI. A kArya mArA vananA ucca prayojanane kaI rIte upakAraka banaze ke paramAtmA pratyenI gatimAM keTaluM sahAyaka bano eno svapneya khyAla karato nathI. jiMdagIbhara sapATI paranAM sthULa kAryo karIne thAkI gayelA, hArIne hatAza thayelA, jIvatA chatAM niSprANa mAnavIono koI sumAra nathI. emanA kAryanuM cakra sthaMbhe ane emAMthI nivRtta thavAnI paristhiti jAge, tyAre jIvanamAM dharatIkaMpa sarjAto hoya che. gaI kAla sudhI je mahAsAgaramAM rAtidavasa mahAlatA hatA. e AkhIya pravRttino mahAsAgara nivRtta thatAM aMtardhAna thaI jAya che, pachI karavuM zuM ? beMkamAM nokarI karato klArka ke kaMpanInA UMcA hodde rahelA sekreTarI ke sarakArI khAtAnA ucca amaladAranI nivRtti pachInA divasano vicAra karo. enuM AkhuM jagata zUnya thaI jAya che. niSkarmaNyatA ene gherI vaLe che ane e anubhave che ke atyAra sudhI najara sAme je raMgIna, AkarSaka calacitra joto hato te AkhuMya raMgIna calacitra ekAeka adRzya thaI gayuM che. Aja sudhI ghara ane samAjamAM Adara-sanmAna maLatAM hatAM, te anAdara ane upekSAmAM palaTAvA lAgyAM che. potAnAM karmono hisAba karanArI vyakti pUrvakarmanA copaDA tapAsaze to ene khyAla Avaze ke keTalAMka karma ke kArastAna vyakti potAnI patnI ane parivArane mATe thaIne kare che. keTalAMka kArya mitro ane paricitone game te prakAranAM ane temane khAtara kare che. paNA sAthI kAryakartAomAM potAno Agavo prabhAva paDe evAM kAryo paNa karatA hoya che. A rIte A badhAM karmo anya vyakti-apekSita hoya che ane tethI e anyalakSI |_ Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane bAhya hoya che. potAnA AtmAnA kalyANa khAtara karelAM karmanI vAta to dUra-sudUranI gaNAya, paNa mAtra nijAnaMda khAtara karelAM karmo keTalAM te paNa vicAravuM joIe. eka anya paristhitino paNa vicAra karavo joIe. ApaNAM ghaNAM kAryonI mULa preraNA savRttine badale duvRtti hoya che. e duvRttine kAraNe rAvaNanA parAjaya mATe rAmane laMkA para vijaya meLavavA javuM paDyuM ane kauravone harAvavA pAMDavone kurukSetranI raNabhUmi para mahAbhArata khelavuM paDyuM. tamArI AsapAsanA koI eka mANasane 'saeNmpala' tarIke rAkhIne juo. enAM kAryono vicAra karo ane pachI e kAryo pAchaLanI enI vRttino vicAra karo. Ama karazo to khyAla Avaze ke keTalIka vAra koI vyaktinA AcAra, vicAra ane uccAraNanI pAchaLa dveSa ane IrSyA kAraNabhUta hoya che. koI paNa abhiprAya ApatI vakhate A ja vRtti sapATI para tarI Ave che. jo tamane enA pratye dveSa haze to enI sArI vAta svIkAravA paNa rAjI nahIM thAo. enI siddhinI IrSyA haze to tamArA avAjamAM umaLakAne badale thoDI upekSA haze. zakya hoya to e yazasvI siddhi meLavanAranI kSati ke siddhinI arthahInatA kahevA lAgazo. keTalAMka kAma vyakti kaTutAthI karatI hoya che, to keTalAMka tiraskArathI karatI hoya che. kyAreka koI kAma vera ke badalAnI bhAvanAthI to koI duzmanAvaTane kAraNe kare che. moTA bhAganAM kAryonI pAchaLa vyaktinI duvRtti kAryarata hoya che. kAryanA uddIpananuM nimitta A vRtti hoya che ane e vyaktine kAryagAmI banAve che ane e pramANe vyakti AcaraNa kare che. duryodhana, zakuni, duHzAsananA pratyeka kAryanI pAchaLa emanI A vRtti rahelI che. maMtharAnA kAryanI pAchaLa enI caDavaNI karavAnI vRtti ja kAraNabhUta hatI ane dazarathanA patananI pAchaLa emanI kAmavRtti javAbadAra hatI. cAlo, have mULamAM ghA karIe ane A mULa che kArya pAchaLanuM prayojana tapAsavAnI jAgRti; gaMgAnA mULamAM rahelI gaMgotrInI khoja . jo vyakti potAnuM prayojana pahelAM joze to enA jIvanamAMthI ghaNI vyartha, nakAmI ne binajarUrI paLojaNa dUra thaI jaze. jo e kAryanI pAchaLano hetu savRtti hoya, to e savRttinAM bIjamAMthI sevA ane karuNAnuM vaTavRkSa khIlaze. kArya pAchaLano sahetu e "sva'ne mATe ane anyane mATe sukhadAyI paramano sparza 209 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 paramano sparza nIvaDe che, mATe pahelAM hetunI tapAsa karo, prayojananI jANa meLavo ane pachI kArya karo. keTalIka vyaktionuM jIvana ragaziyA gADAnI mAphaka cAlatuM hoya che. AvI vyaktione kadAca tame pUcho to emanA jIvanano to zuM, kiMtu emanA jIvavAno paNa koI hetu emanI pAse hoto nathI. AvA pAra vinAnA pramAdI jovA maLaze. zerI, oTalA ke bagIcAmAM besIne ToLaTappAM lagAvatA, moTI moTI baDAzo hAMkatA ane kazuM arthapUrNa kArya na karanArA A loko che. e mAtra zarIrathI ja nahIM, kiMtu manathI paNa pramAdI hoya che. A pramAdane kAraNe mAnavInI aMdarano mAnavI nimprANa ane cetanahIna banIne maravAne vAMke jIvato hoya che. enI pAse koI prayojana ja hotuM nathI. keTalIka vyaktionAM kAryonI cikitsA karo to khyAla Avaze ke emane jagatamAM sarvatra khoTuM, kharAba ane nakArAtmaka dekhAtuM hoya che. teo nirAzA, hatAzA ane niSphaLatAne kAraNe kaTu svabhAva dharAvatA banI gayA hoya che te sAcuM, paNa samaya jatAM e 'veMgeTiva' bAbatone joIne enI satata ane sakhata TIkA karIne e pote kazuM 'paoNjhiTiva' karatA nathI. nokarI meLavavA mATe ekAda sthaLe lAgavaga cAlatI joIne e nokarInA inTaravyu tarapha tiraskAra dharAvato thaI jAya che. grejyueTanI parIkSAmAM aNadhAryA kAraNosara niSphaLatA maLatAM e abhyAsa choDI de che ane jIvanabhara potAnA kaDavA, du:khada ke AghAtajanaka anubhavonAM gANAM Thera Thera gAto phare che. anubhavanI majA e che ke paoNjhiTiva ke sakArAtmaka anubhavo vyakti enA manamAM doharAvye jAya to eno abhigama sakArAtmaka banato hoya che, jyAre nakArAtmaka anubhava dharAvanAre enA jIvanamAM avarodharUpa bananArI paristhitino mULabhUta vicAra karavo joIe. kaI rIte e hatAzA, nirAzA ane nakArAtmakatAne dUra haDaselI zakAya ? jema hetu vinAnI vyakti niSphaLa jAya che, ema kharAba Azaya dharAvanArI vyakti paNa aMte niSphaLa jAya che. kharAba AzayanI pAchaLa khoTuM prayojana hoya che. mULe to e khoTuM prayojana ja vyaktine avaLI bAju laI jAya che. AvuM khoTuM prayojana ghaNuM aniSTakAraka gaNAya che. AmA samagratayA joIe to mAnavInAM kAryo judAM judAM prayojanothI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prerita hoya che. AmAM bhAgye ja koI kArya IzvaranI prasannatA pAmavAnA prayojana para thayuM hoya che. jyAre prayojana na hoya, prayAsa na hoya, e mATenuM koI kArya na hoya tyAre kaI rIte ApaNe ema kahI zakIe ke IzvaranI marajI pramANe ame jIvIe chIe. zuM A eka AtmavaMcanA ke potAnI jAta sAthenI AtmavinAzaka chetarapiMDI nathI ? paramano sparza 211 ja | Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 svakendrI, sukhakendrI ane svArthakendrI 212 paramano sparza vartamAna saMskRti vadhu ne vadhu svakendrI, svArthakendrI ane sukhakendrI banI rahI che. mANasa enA nAnakaDA, vibhakta kuTuMbamAM have potAnA sukhano vicAra vizeSa kare che, e pachI mAtA-pitA ke bhAIbahenanA sukhano vicAra Ave che. kuTuMba sukhanI vAta dUranI thatI jAya che. svArthanI rakamo mAMDIne e svasukhano saravALo kare che. pazcimI dezonI A svakendritA ApaNA dezamAM paNa prasarI rahI che ane te tyAM sudhI AvI che ke pati, patnI ane saMtAna e badhAMno coko judo hoya che. amerikAnA nyUyorka zaheramAM AvelA eka sTorsamAM bAvIseka varSanI yuvatI kenDI levA AvI. eNe eka khissAmAMthI dasa DaoNlara kADhIne sTorsanA mAlikane ApyA ane kahyuM ke AmAMthI traNa DaoNlaranI kenDI Apo. bAkInI sAta DaoNlaranI rakama eNe enA parsamAM mUkI. pachI parsanA bIjA khAnAmAMthI dasa DaoNlaranI noTa kADhIne 'nyUyaoNrka TAimsa' chApuM lIdhuM ane bAkInA vadhelA sAta DaoNlara bIjA khAnAmAM mUkyA. kelakyuleTaranA vaparAzane kAraNe sAmAnya gaNitanI durdazA jovA maLI. meM e yuvatIne pUchyuM ke AvuM kema karyuM ? tyAre eNe kahyuM ke A traNa DaoNlaranI kaeNnDI huM ekalI khAIza. mArA paisAmAMthI lIdhI che. jyAre kaeNnDI levA mATe huM ahIM AvatI hatI tyAre mArA patie atyaMta namratAthI vinaMtI karI ke mAre mATe AjanuM akhabAra letI Avaje eTale eNe ApelA dasa DaoNlaramAMthI meM A akhabAra kharIduM. AvI ja rIte putra aDhAra varSano thaIne gherathI vidAya le, tyAre enA pitA ene kahe ke 'pelI bAika tuM mArA paisAthI lAvyo hato eTale e sAthe laI jato nahIM. ahIM mUkI jaje.' Ama AjanA yugamAM bahumALI makAno UbhAM thayAM che, paraMtu mANasanuM mana to vadhu ne vadhu nAnuM, sAMkaDuM ane svArthodha banI gayuM che. enI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A svArthavRtti mAtra enA kuTuMba sudhI ja maryAdita rahI nathI, paraMtu enA vepAra ane jIvanavyavahAramAM paNa pratibiMbita thaI che ane ene pariNAme e vadhu ne vadhu sukhakendrI banI rahyo che. mAtra potAne sukha Ape evI bAbatone e satata zodhe che. potAne game evuM karavA icche che ane dareka bAbatamAM 'AmAM potAnuM zuM?' evo potAnA lAbhano satata vicAra kare che. jo enAthI potAne koI lAbha na hoya, to enI lezamAtra paravA karato nathI. enI A sukhakendritA Aje bhautika jagatamAM upabhoktAvAdane bahekAvI rahI che. akhabAro hoya ke Telivijhana hoya, e tamane satata eka ja vAta kahyA karaze ke vadhu ne vadhu meLavo. evI lobhAmaNI tarakIbo batAvaze ke ATaluM lezo to ATaluM vinA mUlya maLaze. 'bAya vana, geTa thrI phrI jevI keTalIya yojanAo Aje kAne athaDAya che. hapatA bharIne jIvo, devuM karIne meLavo, tamArA kreDiTa-kArDa para nANAM meLavo. Ama, jarUra hoya ke na hoya, paraMtu cIjavastuonI kharIdI karIne tamAro parigraha vadhAro. I. sa. 2008mAM vaizvika maMdInAM mojAM samaye vizvane bhAratIya prajAnI bacatavRttinuM mahattva samajAyuM. aparigrahanA bhAratIya mUlyano marma samajAyo. Aje bhadravarganA lokonA gharamAM bezumAra binaupayogI cIjavastuo . jovA maLaze. eka evI manovRtti paNa jAge che ke tamane paravaDe che ke nahIM tenI paLojaNa choDI do. basa, game tema karIne meLavo. vaLI vartamAna yugamAM moTA bhAganI vyaktionI mahecchA rAtorAta dhanapati thaI javAnI hoya che. vyakti saMpattine sarvasva mAnIne e lakSyane siddha karavA divasa-rAta joyA vinA dhanasaMgraha kare che. e sAcuM che ke vyaktine enI AjIvikA mATe saMpattinI jarUra che, paraMtu enuM kAma ochA dhanathI paNa cAlI zake che. cAra roTalI khAtA mANasane pAMcamI roTalInI jarUra hotI nathI, paraMtu dhananI lAlasA ene paga vALIne besavA detI nathI. e vicAre che ke ATalI saMpatti meLavIne pachI huM nirAMte, zAMtithI jIvIza. A vAtano pUrvArdha yathArtha Thare che, kiMtu eno uttarArdha khoTo Thare che. saMpatti meLavavA mATe e rAtadivasa athAga prayatna karato hoya che. aneka prapaMco khelato hoya che ane A badhuM karavAmAM eno saghaLo paramano sparza 213 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :00. 214 paramano sparza samaya vIte che ane peluM zAMtithI jIvavAnuM svapna to svapna ja rahe che. sikaMdara, hiTalara ke nepoliyananI aMtima avasthA keTalI badhI dardanAka hatI ! kAraNa eTaluM ja ke vyakti sattAnA parigrahathI gherAI jAya che ane pachI e parigrahane choDavAne badale emAM vadhu ne vadhu jhUMpato jAya che. A parigrahano vicAra mAnavIne Izvaravimukha kare che ane enI lAlasA vyaktinA hRdayamAMthI paramAtmAnI pyAsa bujhAvI de che. Ameya parigraha ane paramAtmA sAmasAme cheDe vase che. mAnavI parigrahamAM evo Asakta banI jAya che ke pahelAM e gharanI khUba sajAvaTa kare che, pachI ghera AvanArA sahune cIjavastunA varNana sAthe gharanI samRddhinAM darzana karAve che ane e nIrakhanAra A vaibhava pratye ahobhAva pragaTa kare tenA zravaNa kAje enA kAna ati Atura banIne saLavaLatA hoya che. e prazaMsA thAya eTale apAra dhanyatA anubhave che. vyakti jema jema parigraha tarapha jaze, tema tema e jIvananI tamAma bAbatone rakamanA -sa nANAMnA trAjave toLavA lAgaze. parigrahano nazo paNa ajaba hoya che. vyaktine eno kepha caDe eTale e kazuMya joyA-vicAryA vinA mAtra saMgraha karato hoya che ane potAnI jAtane dhana, sattA ane vastranA parigrahathI vIMTALI de che. parigraha je samaye bAraNAmAMthI praveze che, te samaye bIjA bAraNethI paramAtmA vidAya laI le che. A parigrahanA mULa evA lobhane bhagavAna mahAvIre sarva duHkhonuM kAraNa kahyo che. zA mATe ? kAraNa eTaluM ja ke A lobhamAM meLavyuM hoya teno asaMtoSa ane aprApta vizeno ajaMpo hoya che. enI pAse phleTa hoya, paNa e laeNTano ene AnaMda hoto nathI. baMgalo nahIM hovAnI becenI phleTa dharAvanArane satata pIDe che. #dhane to oLakhI zakAya che. e bahAra pragaTa thAya che, jyAre lobha e to mAnavamanamAM gupta rIte potAnI kAmagIrI bajAvato hoya che. maharSi vedavyAse "mahAbhAratamAM kahyuM che, "aneka zAstronA jANakAra ane bIjAonA saMzayonuM samAdhAna karanAra bahuzruta paMDita paNa lobhathI vaza thaIne saMsAramAM kaSTa pAme che." AvA lobhInI kAmanA kyAreya pUrI thatI nathI ane lobhanI sAthosAtha dveSa paNa Ave che. lobhInA lobhano aMta hoto nathI. khuda Izvara paNa AvA lobhInI mAgaNI sAMbhaLe ane enI saghaLI mAgaNIo Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrI karavA lAge to e paNa garIba banI jAya ! kAraNa ke e cIjavastuo meLavato jAya che ane sAthosAtha bIjI vadhu vastuo meLavavA mATe hAyavoya karato rahe che. lobhamAM DUbelo mANasa viveka gumAvIne ghaNI vAra hiMsA ke hatyA karato hoya che, AthI ja lobha vize saraLa paraMtu marmasparzI vANImAM kahyuM che : ttama pApa mUtta hai, lobha miTAvata mAna; lobha na kabahu kIjiye, yAme naraka nidAna." A lobha vartamAna samayamAM mahAvikarALa banI gayo che. jUvinila nAmanA eka ciMtake kahyuM che, "jyAre jyAre dhanamAM vadhAro thAya che tyAre lobha-lAlaca vadhatAM jAya che." Aje mAnavajIvana para lobhanuM keTaluM bihAmaNuM Adhipatya che ! - lobhavRtti mAnavIne icchA, lAlasA, dhana ane parigrahamAM evo DubADI rAkhe che ke e kyAreya prAptino AnaMda pAmato nathI ane aprAptinA ajaMpAthI jIvato hoya che. AvI mahAnAzaka lobhavRtti dharAvanAra sonAnA parvatothI paNa saMtuSTa thato nathI. vizeSa prAptinI jhaMkhanAno aharniza vicAra ane prayatna karato rahe che ane samaya jatAM e ja enuM mAnasabaMdhAraNa ane mAnasasRSTi banI jAya che. AvA sarva pApanA mULa samAna lobhano pratikAra kaI rIte thaI zake ? enA pratikArano prathama upAya e athAga mahenata pachI prApta thayelI vastuothI maLelA ajaMpAne jovAno che. eka vAra jene prApta karavA mATe aharniza agaNita sArA-narasA prayatno karyA, e prApta thayA pachI aMtaramAM keTalo AnaMda thayo e savAla potAnI jAtane pUchavAno che. umedavAra koI paNa bhoge cUMTaNImAM vijaya meLavavA prayAsa kare ane aMte e vijaya meLave paNa kharo, paraMtu jo e lobhI haze to e vijayanA AnaMda karatAM pradhAnapada kema prApta thAya te mATe satata mathyA karaze. lobhanuM varavuM pradarzana rAjakAraNamAM dekhAya che; jyAM pradhAna, mukhya pradhAna banavA ane mukhya pradhAna kendrIya pradhAna thavA mATe ane kendrIya pradhAna vaDApradhAna banavA satata Atura hoya che. paramano sparza 215 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 paramano sparza lobha ane mahattvAkAMkSA vacce pAyAno bheda e che ke lobha dharAvatI vyakti e sivAya bIjuM kazuM vicArI zakatI nathI ane samaya jatAM ene mATe aniSTapariNAmI pagalAM letAM paNa acakAtI nathI. sAme pakSe mahattvAkAMkSA evI bAbata che ke jyAM vyakti potAnA vyavasAyamAM ke potAnA kAryamAM niSThAthI AgaLa vadhIne satata prayatna karato hoya che. lobha sarva pApono janaka che. lobhavijaya mATe sauprathama to bIjAne madada karavI joIe. koI garIbane dAna ApavuM e ja lobhavijaya nathI, kiMtu koInI sAcA dilathI sevA karavI e paNa lobhavijaya che, kAraNa ke tyAre vyakti svanA saMkucita dAyarAmAMthI bahAra AvIne bIjAno vicAra; anyanI pIDAno - paristhitino vicAra karato hoya che, AthI jema jema anyane sahAyaka banIe, tema tema lobha ghaTato jAya che ane vyakti jIvanamAM paramArtha bhaNI gati kare che. bIjAne dAna ApavAthI paNa vyaktinI lobhavRtti para aMkuza Ave che. te anyane AnaMda pAmelo joIne pote AnaMdita thAya che. A rIte e potAnI saMpattinuM suyogya dAna karIne potAnI lobhavRttine ghaTADato jAya che. e hakIkata che ke maraNapathArIe koI beMka-baeNlensa pUchatuM nathI. jIvananI aMtima avasthAmAM koI vyakti potAnI beMkanI pAsabuka pAse rAkhatI nathI. e jANe che ke A tamAma saMpatti eNe ahIM ja choDIne javAnI che. lobhane kAraNe pAI-pAI karIne meLavelo ane jIva karatAMya vadhu jatanathI jALavelo paiso have ahIM mUkIne ja javAnuM che. tamane evAya keTalAya dhaniko jovA maLaze ke jeo atyaMta dhanADhya hovA chatAM dhanalobhane kAraNe dAna ApI zakatA nathI. lobha emane dAna ApatAM aTakAve che. koI dAna mAgavA Ave to evI rIte potAnI garIbInI vAta karaze ke jethI dAna levA AvanArane ema thAya ke Amane to ApaNe dAna ApavAnI jarUra che ! dhAro ke koI dhanikanI pAse koI pAMca lAkha rUpiyAnA dAnanI mAgaNI karavA jAya ane e dhanika kahe ke hamaNAM to 'bajAra ThaMDuM che', "dhaMdhAmAM sAva maMdI che', 'AvA kaparA divaso to kyAreya joyA nathI' ane ema kahIne e dAna levA AvanArane eka lAkha rUpiyAnuM dAna Ape che. A joIne eno lobha khuza thAya che ke 'vAha ! cAra lAkha to bacAvyA ne !" Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hakIkatamAM dhanaprApti e eka puruSArtha che, to dhanano sadbhaya e mahApuruSArtha che. aMtima samaye mAnavIe beMkanI DipaoNjhiTano nahIM, paraMtu A dharatI paranAM satkAryonI DipaoNjhiTano vicAra karavo joIe. e vicAre ke eNe enA jIvanane kevI sarasa rIte sArthaka karyuM ! e gaNatarI kare che ke kevAM kevAM satkAryo enA hAthe thayAM ! A badhAMno saMtoSa ane prasannatA enA caherA para hoya che ane tethI ja A pRthvI para satkarmonI eTalI thApaNa to mUkatA javI joIe ke jethI vyaktinI anupasthiti lokone duHkhadAyI lAgatI hoya. ApaNI hayAtI e bIjAne mATe AnaMdano viSaya banavI joIe. ApaNe hayAta na hoIe tyAre ApaNI gerahAjarIthI bIjA duHkha pAme tema thavuM joIe. paramano sparza 217 paramano sparza 217 ja | Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 mAre ATaluM basa che 218 paramano sparza paramano sparza pAmavA icchanAre potAnI vRttionA AMtarajagatamAM DokiyuM karIne enAM AMtarasaMcalano pArakhavAM joIe. vRttionuM kevuM lIlAmaya jagata che ! cittanI vRtti ja dabAte pagale kendrarUpa banIne jIvananI sarva pravRttio para prabhAva pAthare che. cittamAM jo satyakhojanI tIvra jijJAsA jAge to e jIvanabhara satyane pAmavAno ane te mArge puruSArtha karavAno prayAsa karaze. jo zerabajAramAM raLIne rAtorAta dhanika thavAnI vRtti taravaratI haze, to enI saghaLI pravRtti dravyopArjanakendrI banI rahe che. sAdhaka hoya ke sAmAnya mAnavI hoya, sahunA jIvanakendramAM vRtti hoya che. A vRtti ja vyaktinuM vizva race che. jo enAmAM savRtti haze to e suMdara kalyANakArI vizvanI racanA karaze ane jo enAmAM duvRtti haze, to e satata duSTa mArgoe cAlavAnuM pasaMda karaze. vRttinI oLakha e ja jIvananuM nirdhAraNa karanArI bAbata gaNAya. vyaktinI vRtti parama tattvanI prApti tarapha abhimukha hoya to e paramAtmA prati javAno prayAsa karaze. jo enI vRtti sthULa, pAmara ane kSudra bhAvanAomAM ramamANa hoya to e azubha ke aniSTamaya kAryomAM DUbelI raheze. AthI kharo puruSArtha to A vRttine keLavavAno che. tamArI vRttio tamAruM mukha kaI dizAmAM rAkhIne beThI che ? jo e zubha tattvane jotI haze to tame ApoApa zubhapravRtti karazo. bhale tamArI AsapAsa comera azubha pravRtti cAlatI hoya. tamArI zubhagAmI vRtti tamane e aniSTa pravRttiothI dUra rAkhaze. jo azubha pravRtti tarapha mukha mAMDIne beThA hazo to game teTalA zubha saMyogo hoya, topaNa azubha kAryomAM DUbelA rahezo. vRttinA vizvamAM azubha vRtti tIvravegI che ane zubha vRtti maMdavegI che. azubha vRttimAM janArI vyakti eka pachI eka azubha kAryo jhaDapathI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNa karI zake che, paraMtu eTalI jhaDapa ke tvarA zubha vRtti dharAvanAra pAse hotI nathI. azubha vRtti karanAra to kazuMya vicAryA vinA potAnA kAryamAM satata AgaLa dhapato hoya che, avanavA dAvapeca khelato hoya che; jyAre zubha vRtti dharAvanAra pratyeka bAbatano vicAra karIne pagaluM bharato hoya che, tethI enI jhaDapa ke tIvratA ochI hoya che. jema azubha pravRtti karanAra ene mATe AMdhaLI doTa lagAvato hoya che, e rIte zubha pravRtti karanAre paNa doTa lagAvavAno Agraha sevavo joIe. ghaNI vAra zubha pravRtti karanAra maMda ke niSkriya hoya che athavA to janakavidehInI mAphaka taTastha hoya che. kharekhara to zubha pravRtti paNa saMkalpathI thanaganatI hovI joIe. zubha kAryo prati jIvanamAM spaSTa valaNa ane Agraha hovAM joIe. vyaktinI cetanA e tarapha satata gatizIla hovI joIe. zubha vRtti ane azubha vRttino eka mahattvano bheda e che ke azubha vRtti karanAra jeTalI jhaDapathI azubha kAryo kare che, eTalI jhaDapathI thAkI jaIne hatAzAno bhAva anubhave che ane divasane aMte e vikAra ane ajaMpo anubhavato hoya che. azubha mArge janArane dhIre dhIre samajAvA lAge che ke enI vRtti ane lAgaNI avaLe mArge gati kare che ane tethI ja enA phaLasvarUpe anya para gusso ke damana kare che ane e raste cAlatAM anAcAro ane atyAcAromAM umero karyo jAya che. savRttibharyA kAryathI kadI kaMTALo ke thAka lAgato nathI. zubha vRtti karanAranI zakti kadI nicovAze nahIM. | game teTaluM kArya karo, topaNa hatAza thavAtuM nathI, balka vadhu ne vadhu jIvaMtatA ane ullAsano anubhava thAya che. jIvanasAdhake potAnI zubha vRttine jANIne e mArge jIvanapathanuM nirmANa karavuM joIe. zubha vRtti karanAra sAdhaka vicAraze ke Ave samaye Izvara ene kaI rIte sahAya karaze ? kAraNa ke ucca dhyeya prati laI javAnuM eNe tamAre mATe nirmANa karyuM che to have e ja tamArI rAhabara banIne tamane rasto batAvaze ja. saMkaTanA samaye e ja tamane vairya ane baLa pUruM pADaze. e ja kasoTIkALamAM tamArI vahAre Ubho raheze. IzvarazraddhA rAkhanAra Izvarano potAnI jIvananaukAnA nAvika tarIke umaMgabhera svIkAra kare che. bhAratIya saMtonA jIvanamAM Avo anubhava jovA maLe che. narasiMha mahetA ke mIrAMbAI paramano sparza 219 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C Jdh>= [ok?h o hoya, ekanAtha ke tukArAma hoya, ramaNa maharSi ke pUjya zrImoTA hoya e pratyekane Ano anubhava thayo che. emaNe IzvaramAM zraddhA mUkI ane Izvare emane sAtha Apyo. ghaNI vAra tame ema dhArI lo cho ke tame IzvarIya kArya karI rahyA cho, paraMtu hakIkatamAM e IzvarIya kArya che ke nahIM tenuM mUlyAMkana karavuM joIe. eno mApadaMDa e ke e kArya karavAthI tamArA cittamAM AnaMda ane prasannatA jAge to mAnavuM ke e IzvarIya kArya che ane e kArya karavAthI tamArA cittamAM aham, vikAra ke pAmaratA pragaTe to mAnavuM ke IzvarIya kAryanA bahAnA heThaLa koI juduM ja kArya thaI rahyuM che. vrata, tapa, japa, upavAsa ane yAtrA karyA bAda jo hRdayanA ullAsamAM vRddhi thAya nahIM to bhItaranI tapAsa jarUrI bane che. A dhArmika kriyAkAMDono AnaMda aMtaramAM pragaTe nahIM to mAnavuM ke A kriyAkAMDa tamane koI avaLI dizAe laI jaI rahyA che. pariNAma parathI ahIM kAryanI dizAno khyAla maLaze. cit IzvaranA kAryane nAme potAno ahaMkAra popavAnI pravRtti cAlatI hoya che. mArA ATalA badhA ziSyo che athavA to mArA ATalA badhA mA~, AzcaryA ke pAzcaryo che ema kahenAra paNa dhIre dhIre koI ati dhanADhyanI mAphaka 'ATalA badhA'nA ahaMkAramAM gherAto jAya che. e potAnI saghaLI zakti ziSyo banAvavAmAM lagADaze; ginesa buka oNpha varlDa rekaoNrDajhamAM potAno vikrama noMdhAvavAnI taiyArI karaze. hakIkatamAM Izvarane nAme cAlato A vepAra che. potAnI dharmasabhAmAM anyanI dharmasabhA karatAM pAMca gaNA vadhu loko AvyA hatA, ema kahIne garva dhAraNa karanArane tame kevA kahezo ? ATalA lAkhanI bolI thaI ke ATalA moTA rAjanItijJa maLI gayA, ema kahIne svapAsti karanArane zuM kahezo ? saMta svabhAva pragaTa kare. saMsArI prabhAva ahIM saMta prabhAva pragaTa karavAnuM sAMsArika kArya karIne potAnA ahaMkArane poSIne, saMtatvathI dUra cAlyA jAya che. sAco saMta hoya, to A badhI zakti ane siddhi mATe Izvarano upakAra mAnaze, jyAre saMkhyA gaNIne amR poSanArI ke enuM saMvardhana karanAro sAdhu ke AcArya kadI satyane pAmI zakaro nahIM ane ahiMsA pALI zakaze nahIM. samaya jatAM eka prakArano parigrahanI ghelAyukta khAlIpo enA jIvanamAM phelAI jaze. sAcI zraddhA dharAvanAra mArA jIvanamAM je kaMI banyuM te mArI tAkAta, AvaData ke zaktine kAraNe |_ Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM, paraMtu enI kRpAthI A zakya banyuM che evuM mAnato hoya che. AvI IzvarazraddhA aMtaramAM skUrti jagAvaze ane vyaktinI cetanAne aharniza jAgRta rAkhaze. 'lAlaca burI balA' e kahevata keTalI badhI yathArtha che ! jaina graMthomAM AvatI mammaNa zeThanI kathA e lobha ane lAlacanuM mArmika dRSTAMta che. mammaNa zeTha pAse sonAno ratnajaDita baLada hato, rAjA zreNika AkhuM rAjya vecI nAkhe, topaNa Avo sonAno ratnajaDita baLada banI zake nahIM. Avo sonAno ratnajaDita baLada hovA chatAM vadhu sonAnI AzAe mammaNa zeTha amAvAsyAnI aMdhArI rAte prANanI paravA karyA vinA kaMI maLe enI pANInA ghUghavatA ghoDApUra vacce zodha karatA hatA. saMgrahavRtti mAnavInA viveka ane ImAnane olavI nAkhe che. "ati lobha te pApanuM mULa che' e sUtra koI paNa yuga karatAM Adhunika samayane mATe vizeSa yathArtha che. eka dRSTie joIe to pragati ane lobha vaccenI bhedarekhA eTalI badhI bhUMsAI gaI che ke mANasa lobhane kAraNe kAvAdAvA ajamAvIne pragati kare che ane e pote AcarelA lobhane ane karelI kuTilatAne bhUlIne potAne pragatizIla' mAne che. jema jema bhautikatAno ane parigraha-pradarzanano prasAra thAya che, tema tema lobhavRtti vadhatI jAya che ane tethI A lobhane kAraNe vyakti prapaMca khelatAM acakAtI nathI ane enI A duryodhanavRtti svayaMne ane samagra kuLane mATe saMhAraka bane che. vartamAna saMdarbhamAM dezanA dhanane barabAda karanArA udyogapatio AnuM ja eka rUpa che. "eNnarona' ane 'varlDakaoNma' jevI ati dhanADhya kaMpanIono jarA vicAra karo. A kaMpanIo pAse eka samaye dhananI relamachela hatI ane 'phaoNrcyuna 500' kaMpanIomAM emanuM gauravabharyuM sthAna hatuM. e udyogapatione sarvatra Adara sAMpaDato hato, paraMtu emane lobhanuM evuM grahaNa lAgyuM ke AkhI kaMpanI e lobhathI tUTI gaI. - lobhavRtti mANasane jaMpavA detI nathI athavA ema paNa kahIe ke eno lobha satata vRddhi pAmato rahe che. zekha sAdIe kahyuM che ke mAnavI jo lAlacane ThukarAvI de to bAdazAhano bAdazAha banI zake che, kAraNa ke saMtoSathI ja mAnavI haMmezAM potAnuM mastaka gauravathI UMcuM rAkhI zake che ane lAlacathI doDatI vyakti saMtoSathI dUra jatI jAya che.' paramano sparza 221 - )0 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI lobhavRttie Aje mANasane lAlacu banAvI dIdho che. ane e lAlaca evI hAnikAraka che ke jyAM mAnavI enA Atmagauravane ke ImAnadArIne hoDamAM mUkatAM acakAto nathI. AthI parama pratye gati karanAre. pahelo cokIpahero to lobhavRtti para rAkhavo paDe. lobha para cokIpahero Avaze eTale ApoApa keTalAMka aniSTothI vyakti dUra raheze. prapaMco ene nApasaMda thaze ane enA hRdayanA bhAvomAM pavitratA jAgaze. - svAmI dayAnaMda sarasvatInI prAraMbhika sAdhanAnA divasomAM eka sagRhastha AvIne kahyuM ke "mahArAja, Apa mArA para jarUra prasanna thazo, kAraNa ke ApanA mATe huM eka navI laMgoTI lAvyo chuM." tyAre enA uttaramAM bhAratIya saMskRtinA mahAna upAsaka svAmI dayAnaMda sarasvatIe kahyuM, "bhAI, tArI vAtathI huM prasanna thayo nathI, paraMtu aprasanna thayo chuM. A eka ja laMgoTI bhArarUpa che, tyAM vaLI navI laMgoTInI navI upAdhi zA mATe ? tArI umadA bhAvanAno svIkAra karuM chuM, paraMtu laMgoTIno nahIM, jevI e lAvyo tevI ja pAchI laI jA." saMtoSanI bhAvanA eka arthamAM kahIe to lobhathI bacAve che. Ane mATe karavuM zuM joIe ? Ane mATe vyaktie hiMmata keLavavI joIe ke, "mAre mATe ATaluM basa che." je ATaluM basa che ema kahI zake che, ene koInA vazamAM rahevuM paDatuM nathI ke koInI tAbedArI svIkAravI paDatI 222 paramano sparza nathI. RO Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 krodhaH bhItaramAM vasato yamarAja vyaktino abhAva ke azakti jema phariyAda rUpe pragaTa thAya che, e ja rIte gussA rUpe paNa pragaTa thAya che. AjanA ati vyasta ane tIvra jhaDapI samayamAM mANasanuM mana aneka kAryomAM vyastatA sAthe vegathI doDatuM hoya che. ene ekasAthe keTalAMya kAmo nipaTAvavAnAM hoya che ane tethI kAryo pUrNa karavAnA abharakhAne lIdhe e vAraMvAra adhIra banIne zAMti ane svasthatA gumAve che. Ameya A yugamAM dhairya ane sahiSNutAnA guNo sAva kSINa thaI gayA che. zikSaka pAse eTaluM bairya nathI ke e nabaLA vidyArthIne yogya mArgadarzana ApIne hoziyAra banAve, AthI te A vidyArthIne vAraMvAra Thapako ApavAnuM ja kAma karaze. kaMpanInA sI.I.o. pAse eTalI nirAMtabharI zravaNazakti nathI ke e potAnA karmacArInI vAtane barAbara sAMbhaLIne samajI zake. ene badale e karmacArIne dhamakAvavAno ke 'phAyara' karavAno(hakAlapaTTI) TUMko rasto vadhu pasaMda karaze. saMyukta kuTuMba hoya to sAsunI vAtane dhairyathI vicAravAnI have vahunI Adata rahI nathI athavA to patnInI vAtane zAMtithI sAMbhaLavAno patino svabhAva rahyo nathI. Ama dhairyanA abhAve vartamAna samAjamAM ghaNA navA prazno sarjAyA che. ene kAraNe ahIM saMbaMdho lAMbA TakatA nathI, paraMtu thoDAka samayamAM ja emAM tirADa paDe che. Aje sahiSNutAne sAmAjika vyavahAramAMthI jIvanavaTo maLyo che. hiMsA uttejatI philmonuM kAraNa hoya ke pachI AjanI jIvanazailI hoya, paNa sahiSNutA ghaTavA mAMDI che; eTaluM ja nahIM, balka enI sAme evo prazna khaDo karavAmAM Avyo che ke AvI sahiSNutA rAkhavI ja zA mATe ? sahiSNutA to nirbaLatA gaNAya ! putra pAse pitAnI vAta sAMbhaLavAnI - samajavAnI sahiSNutA nathI ane 'baoNsa' pAse karmacArInI vAta jANavAnI sahiSNutA nathI. paramano sparza 223 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 paramano sparza A badhAM karatAMya samarpaNa e to sAva bhulAI gayuM che. jyAM dareka vyakti pote potAnA hitane mATe jIvatI hoya, tyAM anyanA hitano vicAra koNa kare ? AthI samarpaNa e have vAstavikatA nathI, paNa ApaNI saMskRtinAM pRSTho para rahelI bhAvanA che. dhairya, sahiSNutA ane samarpaNanA abhAve mANasa gussAno bhoga bane che. e gharamAM, vyavahAramAM, vyavasAyamAM ane anyatra badhe gusso dAkhavato rahe che. ema lAge ke moTA bhAganA mAnavIono svabhAva ja gusso banI jAya che. A jagatamAM AvA gussAbAjo satata umerAtA jAya che. vyaktino gusso bIjAnA manamAM ene vize kaTutA UbhI kare che, paraMtu enA potAnA zarIranA svAthya para paNa enI avaLI asara thAya che. AvA gussAne kAraNe vyaktinA masalsamAM | taNAva Ave che. ene mAthuM du:khe che ane enuM blaDaprezara paNa vadhe | che. moTI ghaTanAomAM gusso karanAra dhIre dhIre nAnI-zI ghaTanAmAM paNa | gusso karato thaI jAya che ane pachI enI vANI ane vartanamAM paNa gusso satata bhaDabhaDyA kare che! A rIte pahelAM e akaLAIne gusso karato hato, pachI e gusso karavA na maLe, to akaLAI jAya che. AvA gussAne e manamAM rAkhato hoya che ane ene pariNAme enuM jIvana rUMdhAtuM hoya che. AthI ja grIsanA vikhyAta gaNitazAstrI pAyathAgorase kahyuM che ke 'odhano prAraMbha mUrkhatAthI thAya che ane samApti pazcAttApathI.' paraMtu kSedha jema vadhu ne vadhu mANasamAM rahe, tema e enAM mana ane tana baMnene mATe hAnikAraka che. enA manamAMthI bIjA bhAvo dUra thaI jAya che ane mAtra krodha ja ghUmyA kare che. enA bhojana ane zarIra para odhanI asara thAya che, AthI ja maharSi cANakya odhane yamarAja kahyo che. pelA yamarAja bahAra hoya che, krepa e vyaktinI bhItaramAM vasatA yamarAja che. kayo mAnavI sAco sArathi che ? kaI vyakti pote potAnA jIvanano ratha calAve che ? bhagavAna buddhe A vize suMdara udAharaNa ApyuM che. eka sArathi evo che ke je jarUra paDe tatkALa lagAma kheMcIne rathane Ubho rAkhI zake che ane bIjo sArathi evo che ke jenI pAse lagAma hoya che, paNa rathane doDato aTakAvI zakato nathI. prathama prakArano sArathi e sAco sArathi che, je manuSya potAnA manamAM #dha jAge ene ekAeka aTakAvI zake che ane jenA manamAM #dha jAgyo hoya chatAM lagAma kheMcIne Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTakAvI na zake te niSphaLa nasAradhi che, AthI taidha e vyaktinI rAnti, svArtha, baLa, AyuSya ane buddhi - e saghaLAMnuM bhojana karI jAya che. 'vAmanapurANa' to kahe che ke 'yata krodhino yajati yacca dadAti nityaM yaddhA tapastapati yacca juhoti tasya prApnoti naiva kimapIha phalaM hi loke moghaM phalaM bhavati tasya hi kopanasya' jethI manuSya je kaMI pujana kare che, roja je kaI dAna kare che, je kaMI tapa kare che ane je kaMI hoMma kare che. tenuM ene A lokamAM phaLa maLatuM nathI. e odhIne badhAM phaLa vRthA che.' bhAratIya ane pAzcAtya baMne vicAradhArAmAM kaMdhanI bhayAvahatAnuM varNana maLe che ane enuM utkRSTa udAharaNa che bhagavAna mahAvIra ane caMDakauzika sarpano prasaMga. A caMDakauzika koNa hato ? te eka bhavamAM ugra tapasvI hato. e tapa karato hato, paraMtu mrudha para koI aMkuza dharAvato nahoto. tapa e krodhanuM paNa kAraNa banI zake che. ghaNA tapasvIone vAraMvAra gusse thatAM tame joyA haze ! aMDakozika ugra tapasvI hovA chatAM eka samaye gusse thatAM potAnA ziSyane mAravA doDyA. krodhanI AMkho aMdha hoya che. caMDakauzika tapasvI khUba doDyA, paraMtu vacce thAMbhalo AvatAM enI sAthe athaDAyA ane kALadharma pAmyA. e pachI keTalAka bhava bAda e pAMcaso tapasvIonA svAmI banyA. caMDakauzika nAme nApasa banyA, paraMtu emano gusso gayo nahoto. agAunA bhavanI kaMdhanI mUDI hajI baMdha hatI. emanA AzramanA bhAgamAM phaLa toDatA rAjakumAro para krodhe bharAtAM teo kuhADI laIne emane mAravA doDyA. kredhI tApasa caMDakauzike evI AMdhaLI doTa mUkI ke vacamAM Avato UMDo karyo temane dekhAyo nahIM ane hAthamAM rahelI kuhADI UMdhe kAMdha paDelA tApasa ceDazikanA mAthAmAM vAgI ane e mRtyu pAmyA. e pachInA bhavamAM e tApasa viSe sarpa caMDakozaka banyA. A kathA saMketa kare che ke krodha vyaktinI uttarottara kevI durdazA kare che ke pahelAM tapasvI tarIke sAdhunA upAzrayamAM rahetA hatA, pachI tApasa thaIne upavanamAM rahevAnuM banyuM ane tyArabAda sarpa tarIke verAna paramano sparza 225 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 paramano sparza ane nirjana vanamAM vasavAnuM AvyuM. A kSedhane kAraNe pahelAM vRddhAvasthAmAM, pachI yuvAnI bAda ane chelle janmathI ja emano jIva odhamAM khuMpyo rahyo. pahelAM tapasvI caMDakauzika potAnA rajoharaNathI ziSyane mAravA doDyA hatA, pachI tApasa caMDakauzika kuhADIthI mAravA doDyA hatA ane chelle sarvavinAzaka dRSTiviSathI e pazu-pakSI ane mAnavIone mArI nAkhatA hatA. #dhane kAraNe vyaktino bhAva paNa kevo vikarALa bane che ! pahelA bALamunine, pachI rAjakumArone ane chelle caMDakauzikamAM prabhu mahAvIrane haNI nAkhavAno manasUbo jAgyo. AnuM kAraNa eTaluM ja ke vyakti krodha kare, tyAre vivekane vIsarI jAya che. AthI jaidhane aMdha kahevAmAM Avyo che ane AvA aMdha odhane kAraNe vyakti pote potAnI hAni samajI zakato nathI. mAnavI krodha kare tyAre kevo vikRta thaI jAya che ! AMkho pahoLI | thaIne aMgArA varasAvavA lAge che. gussAmAM koIne thappaDa lagAvI de che ke apazabdo bolavA mAMDe che. krodha karanAra sAmI vyaktine ja nahIM, paraMtu samagra vAtAvaraNane lUSita karI nAkhe che, AthI ja zekasapiyare krodhane samudra jevo bahero ane Aga jevo utAvaLo kahyo che. dakSiNa bhAratanA saMta tiruvalluvara kahe che ke AganI pAse je jAya tene Aga bALe che, paNa krodhAgni to AkhA kuTuMbane bhasmIbhUta karI nAkhe che. krodhamAM mANasanI AMkha baMdha thaI jAya che ane enuM mukha khulluM rahI jAya che. e vivekane cittamAMthI hAMkI kADhe che ane daravAje evo AgaLo mAre che ke viveka pharI pAcho dAkhala thaI zake nahIM. Avo krodha e madhapUDAmAM paththara mAravA jevo che ane e tarata ja veramAM palaTAI jAya che. krodha tyAre ja ocho thAya ke jyAre vyakti AtmadarzI bane. AnuM kAraNa e che ke krodhanuM zastra pahelAM to krodhIne ja svayaM nukasAna kare che. bhagavAna buddhe kahyuM che ke UkaLatA pANImAM pratibiMba na dekhAya, tema krodhI mANasa e joI zakato nathI ke tenuM hita zemAM che. kSedhano bhAva eka vakhata hRdayamAM jAge eTale e bhAva enA hRdayamAM satata vadhato rahe che. eka vAra eka ghaTanA krodhanuM kAraNa banI pachI e ghaTanA enI samakSa na hoya topaNa enA hRdayamAM kSedhanI Aga vadhu ne vadhu prajvaLatI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahe che. bIjI Agane uddIpta karavA mATe ghI ke lAkaDAMnI jarUra paDe che, paraMtu bhItaramAM jAgelI odhanI Aga mAtra smaraNathI vadhu ne vadhu prajvalita thatI rahe che ane e vyaktine vadhu ne vadhu bALatI rahe che. vaLI A krodha jAge che tyAre mAtra eka ja bhAva vyaktinA cittamAM hoto nathI. A kSedhanI sAthe enA mitra tarIke dveSa Ave che. enA snehI tarIke bhaya padhAre che. enA svajana tarIke tiraskAra vinA nimaMtraNa hAjara thAya che. enA priyajana tarIke ghamaMDa ane vivejhInatA enI pAse AvIne rahe che. Ama odhathI tame anya vyaktine du:kha ApavA sAthe ghamaMDathI enA para prahAra paNa karo cho. emAM sAmI vyakti pratyenAM tamArAM tiraskAra ane tochaDAI dekhAya che, viveka tyajIne vyakti vAraMvAra maryAdAnuM ullaMghana kare che. enuM bahekeluM mana enI jIbhane bephAma banAve che ane e rIte A dha aneka aniSTa sarje che. "vAmanapurANamAM kahyuM che ke : 'krodhaH prANaharaH zatru krodho'mitamukho ripuH karodho'si:mahAtIkSNaH sarvaM krodho'pakarSati tapate yatate caiva cavba dAnaM prayatchati krodhena sarva harati tasmAt krodhaM vivarjayeta / ' "odha prANanAzaka zatru che. aneka mukhadhArI duzmana che, talavAranI tIkSNa dhAra che. krodha sarvahAraka che, manuSyanAM tapa, saMyama ane dAna vagere kSedhane kAraNe naSTa thaI jAya che ane tethI kodhano tyAga karavo joIe." krodhI e hiMsAno aparAdhI ane AnaMdano nAzaka che. krodha Ave che eka taraMga rUpe ane emAMthI mAnavInA manane gherI leto mahAsAgara banI jAya che. gussAnA nAnakaDA bIjamAMthI veranuM vaTavRkSa UbhuM thaI jaze. cittanA eka nAnakaDA chidramAMthI e praveze che ane sarvatra vyApI jAya che. Avo krodha mAnavane dAnava banAvI de che. krodhane oLakhavA mATe gussAnuM bIja zodhavuM joIe. bIja maLyA pachI enAM khAtara-pANI baMdha karavAM joIe. dhanA bIjane zodhIe tyAre khyAla Ave ke moTuM aniSTa sarjanArA krodhanuM mULa to sAva nAnuM, sAmAnya paramano sparza 227. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 228 paramano sparza ke kSudra che. aDhAra divasanA mahAbhAratanA yuddhane ane e pachInA divase thayelA saMhArane jonArAe vicAra karavo joIe ke AnuM mULa kyAM che ? pAMDavone pAMca gAma nahIM ApavAnI duryodhananI krodhI ane ahaMkArI manovRttie kuTuMba, kuLa, senA, svajano ane vizALa mAnava samudAyano saMhAra karAvI nAkhyo. manamAM jarA ke UtarIne kaMdhanA mULane jovAnI jarUra che. patnI pati para ke pati patnI para gusse thAya, tyAre ghaNA gussAnuM kAraNa sAva juduM hoya che. patnI kAmathI kaMTALI gaI hoya ke pati puSkaLa kAma karIne Avyo hoya ane koI aNagamatAM vacano bolavAmAM Ave, tyAre gusso jAge che. khUba parizrama karyA bAda ghera AvelA patinuM pravezadvAre ja patnI praznothI svAgata kare to gusso Ave che. anya vyaktinA manobhAvane samajavAnI aAkti gussAnI janaka banatI hoya che. evI ja rIte pratyeka vyaktine jIvanamAM amuka gamAaNagamA hoya che. aNagamatI vAta bane eTale ene gusso Ave che. niyamitatAmAM mAnanArI vyakti aniyamita vyaktio pratye gusse thatI hoya che, svacchatAno Agraha rAkhanAra asvaccha Adato tarapha akaLAIne gusse thato hoya che. gusse thavAnuM eka moTuM kAraNa potAnI bhUlano asvIkAra che. vyakti jo potAnI bhUlano sAhajika rIte svIkAra karI le, to gussAnAM ghaNAM kAraNo dUra thaI jAya. evuM nathI ke mahAna puruSone dha satAvato nathI. emanA jIvanamAM paNa koI ghaTanA krodha jagAvI jatI hoya che, paraMtu e krodha Nika hoya che, emanI kSamAvRtti manamAM jAgatA drudhane ThArI de che. R) |_ Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 bhayanuM cikitsAlaya jagata AkhuM khUMdI vaLo, to tamane cotarapha bhayathI bhIMsAtA mAnavIo ja najare paDaze. Aje bhAgye ja bhayarahita mAnavI tamane jovA maLaze. janasAmAnyathI asAdhAraNa pratibhA dharAvanAra sudhI, dharmajijJAsuthI mahAsamartha guru sudhI ane adanA nAgarikathI agraNI netA sudhI sahu koI eka ke bIjA prakAranA bhayanI cuMgAlamAM phasAyelA hoya che. vartamAna yugamAM jema saMtoSI mAnavI meLavavo muzkela banI gayo che, e pramANe bhayarahita mAnavInI prApti durlabha banI gaI che. kSedha ke moha jeTalAM judAM judAM rUpa dhAraNa karI zakatAM nathI, eTalAM rUpa bhaya dhAraNa karI zake che. pragADha prema ane prabaLa zatrutA baMne vyakti mATe bhayanuM kAraNa bane che te kevuM ? sAmAnya rIte pAMca prakAre bhaya pravartato jovA maLe che. pahelo prakAra e ke vyaktinI prakRti para ja bhaya prabhutva dharAvato hoya. keTalIka vyaktio pratyeka vAtamAM bhaya anubhavatI hoya che. bahAragAma jatI vakhate ene musApharInA AnaMdane badale 'jo bImAra paDI jaze, to zuM thaze?" eno bhaya lAgato hoya che ane pariNAme pravAsa samaye e satata bImArInA kAlpanika bhayathI pIDAya che. koI vyaktine sAMja pachI rastA para cAlatAM bhaya lAgato hoya che ane koI vyakti gharanI bahAra nIkaLe, tyArathI bhayanuM poTaluM mAthe laIne pharato hoya che. keTalAka potAnA svajana bahAragAma jatA hoya, to emane musApharI daramiyAna dara aDadhA kalAke "koI akasmAta to thayo nathI ne? evA bhayathI mobAila karatA hoya che. koInA aMgata jIvanamAM Avo bhaya pravartato lAge che, to koIne evo bhaya pIDato hoya che ke A varSe varasAda nahIM paDe, to kevo bhISaNa duSkALa Avaze ?" ane pachI enA cittamAM agAunA duSkALanAM bhayaprada citro taravaravA ane ghUmavA lAge che. paramano sparza 229 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 paramano sparza koIne bhaya lAge che ke be mahinA pachInA videza pravAsa samaye vimAnI musApharI daramiyAna vimAna tUTI paDaze to zuM thaze ? ane pachI AvuM thAya to zuM thAya - e vicAradhArA enA cittane gherI vaLe che. AvI vyaktionI prakRtimAM bIka, nirAzA ke nakArAtmakatA palAMThI vALIne besI gaI hoya che, pariNAma e Ave che ke AvI vyakti jyAre koI vAta kare, tyAre bhayathI raDatI, dhrujatI ke tharatharatI hoya e rIte UMcA zvAse vAta karatI hoya che. bhayano bIjo prakAra e pUrvakRta karmono che. kaubhAMDa karanAra dhanikane mAthe satata bhaya jhaLuMbato rahe che ke enuM atyAra sudhI jIvanI peThe jALavIne gupta rAkheluM kaubhAMDa bahAra AvI jaze to zuM thaze ? koI durAcArI durAcArane satata chAvarato hoya, paNa enA manamAM satata evI | ciMtA ane bhaya satAvatA hoya che ke jo potAno durAcAra jAhera thaI jaze to mAthe keTalI moTI Aphata AvI paDaze ! inkamaTeksamAM karelI corI pakaDAI jaze, to kevI durdazA thaze tenI phikara keTalAyane satAvatI hoya che. Ama vyaktinA cittanA eka khUNe Avo bhaya palAMThI lagAvIne beTho hoya che ane enuM citta saheja navaruM paDe ke tarata ja eno bhaya ene pUrvakRta duSkRtyanuM smaraNa karAve che ane vartamAna jIvananI prasannatA harI le che. mANasane khoTuM karavAno bhaya rahyo nathI, paraMtu kareluM khoTuM kArya pakaDAI jaze eno bhaya satata vaLagelo hoya che. vaLI keTalAkane pUrve karelAM karmo A jIvanamAM keTalAM badhAM kanaDI zake che teno bhaya satAvato hoya che. mAno yA na mAno, paNa e hakIkata che ke dareka vyaktinA manamAM keTalIka graMthio ke mAnyatAo baMdhAI gaI hoya che ane e mAnyatAothI enuM jIvana bhayagrasta rahe che. kUtaruM raDe ane yamarAja AvI rahyA che evo ene bhaya lAge che. rAtre ghuvaDano avAja sAMbhaLe ane apazukanano Dara lAge che. navA makAnamAM vasavATa karavA jAya ane muzkelI Ave, to koI pitR dubhAyAno bhaya satata seve che. jamAno game teTalo Adhunika hoya, paraMtu mANasanA manamAM AvI mAnyatAo bhaya jagAvatI hoya che. Aje khagoLavijJAna ane avakAzavijJAne pragatinI haraNaphALa bharI hovA chatAM graha ane grahaNathI DaranArA mANasono toTo nathI. keTalAkane to pade pade kaLiyugano Dara lAge che to keTalAkane panotInI bIka lAge che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasanI hiMmata, sAhasa ane pragatine avarodhavAmAM mAnyatA sarjita bhaye ghaNI moTI bhUmikA bhajavI che. keTalIka vyaktio bhaviSya aMgenA kAlpanika bhayathI pIDAtI hoya che. cothA prakArano A kAlpanika bhaya evo che ke je sAme hoto nathI. chatAM sAme hoya evuM lAgatuM hoya che. yuvAnane bhaya lAgato hoya che ke ghaDapaNamAM zuM thaze ane koNa enI sevA karaze ? kavi kAge eka kAvyamAM kahyuM che tema e vicAre che, "Dagamaga pagaDA DolavA lAgyA, pagaluM nathI ye bharAtuM, haiDuM mAruM rahe naMI hAthamAM ne, kAne nathI saMbhaLAtuM." vRddha mANasane Dara lAgato hoya che ke bAraNe hamaNAM mRtyu AvI UbhuM raheze to zuM thaze ? vyakti vyavasAyamAM drapArjana karatI hoya topaNa AvakA gumAvavAno bhaya sevatI hoya che. atyaMta sukhI hoya topaNa AvatIkAle du:kha tUTI paDaze to potAnuM zuM thaze ? - evI kalpanAthI satata pIDita hoya che. mANasa vAstavika mRtyune badale mRtyunA bhayane kAraNe vAraMvAra mRtyu pAmato hoya che. Avo kAlpanika bhaya ene satata ciMtAmagna rAkhato hoya che. pote siddhi ke sattAnI Toce beTho hoya, paraMtu ene ajaMpo ane Dara e vAtano hoya ke potAnI ja AsapAsanI koI vyakti ke potAnA sAthIo ke bhAgIdAro ene sthAnabhraSTa to nahIM karI nAkhe ne ! AthI potAnI sAthenI vyaktione jotAM ja ene pelo kAlpanika bhaya satAvato he che. vyaktine vanamAM koI sAthe verajhera thAya eTale bhaya pedA thAya che. pachI e vyaktinuM nAma AvatAM ja eno bhaya jAgI UThe che. pote jo enAthI samartha haze to e bhayane kAraNe virodhI vize game tevAM vacano bolo, pote jo samAna haze to e virodhI potAnI sAme kathA kayA peMtarA ajamAvato haze eno vicAra karaze ane pote virodhIthI nirbaLa haze to e virodhI 'hamaNAM koI prahAra karaze' evA Dara ane bhayathI e jIvaze. A vAstavika bhaya evo che ke jeno sadAya guNAkAra thato rahe che. eka vAra smazAnamAM jatAM bhaya pAmelI vyaktine e pachI smazAnanI pAsethI pasAra thatAM paNa Dara lAge che. emAM bhogejoge jo javAnuM bane paramano sparza 231 30 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 paramano sparza to enuM AkhuM astitva bhayathI tharathara kaMpatuM hoya che. evo paNa samaya Avaze ke e smazAnanI vAtathI paNa bhaya anubhavavA lAgaze. AvA bhayabhIta lokono samAgama potAnAmAM ane anyamAM bhayanuM vistRtIkaraNa karato hoya che. bhayanA A prakAro joyA pachI vyaktie svayaM cikitsA karavI joIe ke pote kayA prakAranA bhayathI AtaMkita che. AnuM kAraNa e ke bhaya e vyaktine kartavyavimukha to banAve che, paraMtu ethIye vizeSa ene jIvanavimukha banAve che. eka vAra bhaya cittamAM praveze, pachI e javAnuM nAma leto nathI. koI ema vicAre ke e dhIre dhIre ocho thaze ke samaya jatAM kSINa thaze, paNa evuM sahejeya banatuM nathI. bhaya kyAreya jAte vyaktinI vidAya leto nathI, e to "mAna na mAna, meM terA mahemAna'nI mAphaka enA manarUpI gharamAM ghUsI jaIne rahe che. bhaya eka evo zatru che ke jeno vyaktie sabaLa sAmano karavo paDe che. enI sAthe khAMDAno khela khelo to ja e potAnI hAra svIkAre che. enuM kyAreya bASpIbhavana thatuM nathI ane jema jema bhayavRddhi thAya, ema ema vyaktinuM bhaviSya aMdhakAramaya bane che. vyaktinA jIvanavikAsa para bhaya evo kuThArAghAta kare che ke enuM jIvana pragatinA mArge javAne badale pIchehaTha kare che. bhaya jIvananI pragatino eka evo zatru che je vyaktinAM jIvanavRkSanAM saghaLAM mULiyAM ukheDIne bahAra pheMkI de che. bhayabhIta vyakti keTakeTalAya vicAromAM DUbI jaze ane ene pariNAme eno puruSArtha paravArI jaze. e bhayane kAraNe khoTe mArge jaze ane potAnuM patana vahorI leze. bhayane kAraNe e asatya AcaraNa ke pApAcaraNa kare che ane enuM jIvana ghora udAsInatAthI gherAI jAya che. AvI udAsInatA enA jIvanavikAsane avarodhe che. mANasa saccAIthI bhAgato hoya che. mRtyunA bhayane kAraNe jIvanapatha para doDatA, hAMphatA, dhrujatA, AjIjI karatA mAnavIone tame joyA haze. e anyanA mRtyu vize vicArI zake che, enI smazAnayAtrAmAM sAmela thaI zake che, paraMtu potAnA mRtyunI e svapnamAMya kalpanA karI zakato nathI ! jema jema enA jIvana para vRddhatvanA oLA patharAya che, tema tema enA hRdayamAM UMDe UMDe potAnA mRtyunI tIvra bhIti jAge che. A bhIti ati du:khadAyI hoya che. mRtyu avazyabhAvI che ema te mAne Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, paNa pote mRtyu pAmavAno che e saccAIne kabUla karavA mATe lezamAtra taiyAra hoto nathI ! Ane kAraNe to mRtyune eNe keTalAya citra-vicitra, tarkapUrNa ane tarkahIna rivAjothI maDhI dIdhuM che. eNe potAnI AsapAsa mRtyunAM kAraNonuM abhedya jALuM racI dIdhuM che. keTalAya kriyAkAMDono ghaTATopa enA para lAdI dIdho che. jyAM bhaya na hoya, tyAM bhaya sarjavAno adbhuta kImiyo mAnavI pAse che. e potAnA manathI bhaya sarjato hoya che. akhabAranA samAcArothI bhayabhIta thato hoya che. jIvananI ghaTanAonI agamyatA ke vicitratAmAMthI e bhaya zodhI kADhato hoya che. pote ja e bhramanuM sarjana kare che ane e bhramane bhaya rUpe svIkAre che. kyAreka ema lAge ke mANasa e bhaya-utpAdaka phekTarI che. vaLI bhaya paNa eka evI cIja che ke eka vAra jAge, pachI vArtAnI bhASAmAM kahIe to "jeTalI rAtre na vadhe, eTalI divase vadhe che ane jeTalI divase na vadhe, eTalI rAtre vadhe.' satyathI bhAgavA icchato mANasa enAthI palAyana pAmavA mATe paddhatisaranI jALa gUMthato hoya che. muslima AkramaNo sAme potAnI strIonI rakSA karavAmAM nirbaLa samAje satIprathAnI racanA karI. potAnI nirbaLatAne chAvaravA mATe eNe strImAM daivI tattvanuM AropaNa karyuM. eNe strInI AsapAsa bhramonI evI | jALa racI ke e strI paNa jIvatAM saLagI javAnI kriyAne eka daivI tattva sAthe joDIne AvakAravA lAgI. jyAM satya AkaruM hoya che, tyAM ene asatyanA vAghA paherAvavAmAM Ave che ane pachI asatyanA taMbuomAM palAyanavRtti Azaro le che. ApaNAM keTalAMya vidhividhAno bhaya sarjita che. narakanI yAtanAnAM krUra ane karuNa varNanothI zAstronAM pAnAMnAM pAnAM bharAyelAM che. mANasanA manamAM Dagale ne pagale pApa, doSa ke duSkarmanI eTalI badhI vAto bharI devAmAM Ave che ke e potAnA karmamAM kyAreya puNyane joto nathI, mAtra pApathI Darato rahe che. ApaNI pratyeka dharmakriyAomAMthI thatI adhyAtmaprAptine badale e dharmakriyAonA abhAve thanArA pApanI vAta vizeSa bhArapUrvaka kahevAmAM AvI che. brahmacarya-vratanA pAlanathI pragaTatA AnaMdanI vAta karavAne badale e vratanA bhaMgathI thatA pApanuM bhayajanaka varNana karyuM che. 'Ama karazo to AvuM moTuM pApa thaze' ema kahIne mANasane paramano sparza 233 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayathI sanmArge vALavAnI koziza thAya che. AnuM pariNAma e Ave che ke mANasa enA jIvanamAM narakanI yAtanAthI jarUra Dare che, paNa sAthosAtha e svajIvanamAM svarga sarjavAno vicAra karato nathI. dharmakriyAo ene pApanA bhArathI ane bhayathI eTalo badho dabAvI de che ke enA UrdhvajIvananA AnaMdanI AkAMkSA gUMgaLAI - gUMgaLAIne, ribAI - ribAIne karuNa mRtyu pAme che. mANasanA jIvanamAM keTalAka vAstavika bhaya hoya che. ene nokarI gumAvavAno bhaya hoya che ke dIkaro napAsa thaze tevo bhaya hoya che. pramozana maLaze ke nahIM maLe eno bhaya hoya che ke pachI potAnA baoNsanA gussAno bhaya hoya che. AvA vAstavika bhaya karatAM paNa kAlpanika bhaya "ja mAnavInA mana para vadhu savAra thaI jAya che ane ene pariNAme AjanA mAnavInuM jIvana satata bhaya bhareluM lAge che. e khaDakhaDATa hasavAnuM bhUlI gayo che. enA caherA para AnaMdanA badale Tenzana ane sTresa dekhAya che, enI dharmakriyAmAM AMtarika ullAsanI abhivyaktine badale bAhya daihika vyAyAma najare paDe che. bhagavAna buddha, yogI AnaMdaghana, saMta kabIra ke pUjya moTAnA caherA parano ullAsa najare paDe che kharo ? mANasa enA bhayane barAbara pArakhe te jarUrI che. Aje to e dareka bhaya para "potAnA jIvanamAM AvelA du:kha'nuM lebala lagADIne jIvI rahyo che, AthI du:khanA mULamAM jaIe to koI bhaya dekhAze ane bhayanA mULamAM jaIe to bhAgeDu vRtti najare paDaze. AthI vyaktie potAnA cittamAM rahelA bhaya vize cikitsA karavI joIe ane enA nivAraNa mATe kaTibaddha banIne puruSArtha kheDavo joIe. 234 paramano sparza Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 tulanAnuM duHkha ane bhUlasvIkAranuM sAhasa mUlyavAna jIvanane sArthaka karavAnuM koNa na icche ? kiMtu jIvana sAryakatAmAM avarodharUpa evI ghaNI vyarSa bAbatonI bhulabhulAmaNImAM aTavAI gUMcavAI jAya che. bhaya, gusso, ciMtA, phariyAda karavAnI Adata jevI bAbato enA jIvanavikAsane rUMdhI nAkhe che. AvI avarodharUpa bAbatone oLaMgavA mATe paramano sparza jarUrI che. potAnA hRdayamAM paramAtmA pratye dRDha zraddhA dharAvanAra AvI vighnarUpa bAbatone sahajatAthI oLaMgI jAya che. A mArgamAM Avato eka morya avarodha che. mAnavInI tulanA-vRtti. vyakti pratyakSane dRSTigocara karI atItamAM sarI paDe che ane pachI vartamAna sAthe bhUtakALanI tulanA karIne potAnI vartamAna sthitine vadhu du:khada, glAnikara ane nirAzAjanaka banAve che. tame vRddhajanone emanI yuvAnInA jamAnAne yAda karatA joSA haze ane juvAnIno e kALa keTalo mA ne udAtta hato ane atyAre keTalo naThAro, nirdaya ane mUlyahIna jamAno Avyo che evo nisAsAbhartho vasavaso karatA nihALyo haze. e jIve che vartamAnamAM, paraMtu A che bhUtakALamAM. bhUtakALane punarjIvita karI zakAto nathI ane tethI e rojeroja punaH punaH bhUtakALanI sAthe vartamAnanI tulanA karIne vyagra rahyA kare che. vanamAM sarakhAmaNI jevI aLakhAmaNI bIjI koI bAbata nathI ane chatAM AvI aLakhAmaNI pravRtta vyakti aharniza karatI hoya che. potAnI sAme che. eno sadaMtara inkAra ke anAdara ane Aje potAnI sAme je nathI eno tIvra asaMtoSa. navA maoNDalanI kAra jue ane vyakti vicAre ke mArI pAse je kA2 che, enA karatAM to A kAra ghaNI AkarSaka ane ciDayAtI che. Ama enA manamAM tulanAnuM jevuM bIja vavAro ke samaya jatAM ane potAnI kAra aLakhAmaNI lAgaze. potAnI (gujarI huI) gaI kAla sAthe ke vItelAM varSo sAthe vyakti paramano sparza 235 @ Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 990 236 paramano sparza vartamAna samayanI tulanA karatI hoya che ane vicAre che ke gaI kAle huM atyaMta sukhI ane samRddha hato, Aje nathI ane A te keTaluM moTuM duHkha kahevAya ! gaI kAla sudhI potAnA bhavya baMgalAnI pAchaLa e pAgala hato, eno AnaMda samAto nahoto; paraMtu potAnA karatAM koI bIjAno vizALa baMgalo jo ke tatkALa enI sAthe mana potAnA baMgalAnI tulanA karavA lAgyuM eTale ene potAno baMgalo sAmAnya lAgavA mAMDyo. gaI kAla sudhI e potAnA jIvanathI ati saMtuSTa hato, paraMtu potAnAthI vadhu sattA, vaibhava, siddhi ke samRddhi dharAvanArane jotAM e manomana potAnA jjana sAthe enI tulanA karavA lAgyo ane pariNAme enI asanoSanI Aga bhaDake ne bhaDake baLavA lAgI. koIne potAno bAlyakALa suvarNakALa samAna lAgato hoya che ane e satata potAnA vartamAna jIvana sAthe vItI gayelA bALapaNanI madhura, ciMtAmukta ane 2matiyALa sthitinI tulanA karavA lAge che. e mAne che ke bAlyAvasthA kevI sArI hatI ane A yuvAvasthA to pArAvAra duHkhothI bharelI che ! tulanA karatAM ene potAnA vartamAna samayanA mitro karatAM pattAnI nizALanA mitro ke bALapaNanA goThiyAo vadhu udAra ane umadA hatA evuM lAge che. pariNAme AjanA mitro pratye thoDo abhAva jAge che. je mANasa enA vanamAM AvI koI tulanAmAM ja racyopacyo hoya che e satata asaMtoSa anubhavato hoya che. e sAme che tene nathI joto ane tulanA karIne je vartamAnamAM pratyakSa nathI enI apekSA rAkhe che. AvI tulanA samaya jatAM to vyaktino samaya ane zaktine naSTa karatI hoya che. enAthI ene maLe che zuM ? e mAtra dveSa, IrSA, aai ane asaMtoSa pAme che. mukhya bAbata to e che ke AvI tulanAnI Tevane pariNAme vyakti enA vanapathathI dUra cAlI jatI hoya che. vanadhyeya prati jatI vyakti anyatra bhaTakI jAya che. hakIkatamAM jIvanamAM AvatI paristhitino svIkAra jarUrI che. enAthI palAyanavRttinI koI paNa koziza niSphaLatAmAM ja pariNamavAnI. vananI AvatI paristhitine samajavAnI ane samaya jAge tyAre eno sAmano karavAnI taiyArI hovI joIe. parama pratyenI mUDha zraddhA ane kaheze ke "paramatattva tArA mATe nirmANa karela jIvanapatha para tAre cAlavAnuM che. |_ Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka vizvAsa sAthe pra-gati karavAnI che. enA baLe ja game teTalo du:khadAyI lAge ke hakIkatamAM hoya, topaNa vartamAnane tAre pAra karavAno che." rojiMdA vyavahArajIvanamAM paNa AvI tulanA duHkhadAyI banatI hoya che. koI vyakti sAme caDIne bIjAne ema kahe ke 'tamArA karatAM anya vyaktimAM mane vadhu zraddhA che' to e vyakti duHkha anubhavaze. 'tame svabhAvathI ghaNA sArA cho, paraMtu amuka kti jeTalA sArA nathI' ema kahevAmAM Ave, tyAre e abhinaMdana abhizApa jevA lAge che. sAsu kahe ke 'mArI vahu karatAM paDozInI vahune rasoI karatAM sArI AvaDe che. eTale saMsAramAM hoLI saLage che. saMsAranA vyavahAromAM AvI tulanAvRtti duHkho ane abhAvo sarjanArI bane che, klezakara nIvaDatI hoya che . vyakti jema satata tulanA karIne potAnA jIvanane du:khI ke sAme cAlIne vyagra banAvanI hoya che. te ja rIte jIvana sArthayane nirarthaktAmAM palaTAvanArI bIjI bAbata te mANasanA cittamAM raheto enA bhUtakALanI bhUlano DaMkha che. kyAreka ema lAge ke vyaktinA jIvanamAM sattA. saMpatti, saMjogo, saphaLatA, niSphaLatA - e badhAM karatAM bhUtakALano mahimA vizeSa che. e ghaNI vAra vartamAnanI saghaLI vAstavikatA vIsarIne atItano ArAro levAnuM vadhu pasaMda karavAmAM Ave che. jIvanamAM thayelI bhUlane e covIse kalAka mAthe rAkhIne pharato rahe che. RO paramano sparza 237 @ Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S Jaha [lxxah 2AE 43 bhUlanI Adata ane ciMtAno boja konI bhUla thatI nathI ? jIvana che eTale bhUla to thavAnI ja. e bhula vyaktino prabaLa puruSArtha hovA chatAM thaI hoya athavA to enI pAmaratAne kAraNe paNa thaI hoya. pragatinI ghelachAmAM vyakti bhUla karatI hoya che. e ja rIte vikAronI doDamAM paNa bhUlathApa khAtI hoya che. je koziza kare che, enAthI bhUla to thavAnI. vanamAM bhula, doSa, skhalana ke patananI ghaTanAo banatI hoya che ane keTalIka vyaktionA jIvanamAM potAnI bhUla, pApa ke doSa aMge eka evI manovRtti ghara karI jatI hoya che ke pratyeka paLe potAnA e doSanA othAra haThaLa vatI hoya che. kyAreka upadezakonAM pravacano ane graMthonAM varNano AvAM pAponI satata nigha karI eka prakArano bhaya jagAvanAM hoya che. ghaNI vyaktio eka vakhata AvuM pApa, doSa ke bhUla thaI gayAM hoya to, enI pIDA jIvanabhara anubhavatI hoya che. keTalAka loko gunAnI AvI hRdayane koratI lAgaNImAMthI prayatna karavA chatAM mukti meLavI zakatA nathI. teo satata pApabhAvanA ke doSabhAvanAthI pIDAya che. hakIkatamAM jIvanamAM sahue kyAreka, koIka ne koIka bhUla karI hoya che, paraMtu vyaktie potAnI AvI bhula pratye be bAbata vicAravI joIe : pahelI bAbata e ke dareka bhUla vanamAM kaMIka ne kaMIka zIkhavI jatI hoya che, AthI e bhUlano bodhapATha eko manamAM dhAraNa karavo joIe, enuM punarAvartana na thAya e mATe jAgRti rAkhavI joIe. cInI vijJAna ane tattvaciMtaka kanphyUziyase kahyuM che, "e jANI gayo che ke eNe bhUla karI che ane e pachI e bhUlane sudhAravAno prayatna karato nathI, to te eka vadhu moTI bhUla che. keTalIka vyaktio to anya vyaktie enA jIvanamAM karelI bhulone jANIne potAnI bhUlo sudhAratI hoya che !' bhula karavAmAM AMdhaLuM sAhasa hoya to bhula-svIkAramAM hiMmatabharyuM |_ Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhasa hoya che. keTalIka vyaktionA jIvana para bhUtakALanI bhUlo eTalI badhI chavAI jAya che ke emane emanuM samagra jIvana doSabharyuM, vikArapUrNa, patanayukta ane tiraskArabharyuM lAge che. bALapaNanI koI bhUla ane yuvAnImAM paNa satAve che. dasa varSa pahelAMnI ke pachI gaI kAle karelI bhUla keTalIka vyaktione evI parezAna karatI hoya che ke ene pariNAme emanuM jIvana nirasa, viSAdabharyuM ne kvacit AghAtajanaka lAge che. jIvanane jarA UMDANathI joIzuM to khyAla Avaze ke ApaNA jIvanamAM ghaTanAnuM mahattva to mAtra vIseka TakA jeTaluM hoya che; bAkInA eMsI TakA to e ghaTanA pratyenuM ApaNuM valaNa asarakartA hoya che. ghaTanA tarapha kevo abhigama dAkhavavo te potAno adhikAra che. potAnA gunA, bhUlo ke doSa pratye yogya valaNa keLavavuM joIe. bhUlanA A svIkAra mATe paramatattva paranI AsthA Avazyaka che ane e AsthA ja mAnavInA manamAMthI bhUlanI, gunAnI, 'gilTa'nI bhAvanA dUra karI zake. bhakta kavi suradAse snigdhasnAtA ciMtAmaNine joyAM ane AMkha phoDI nAkhI. e AtyaMtikatA kahevAya. koI sAdhu ke saMta sRSTi samakSa vikArI dezya jue ane manamAM thoDIka kSaNa vikAra jAge ane potAnI AMkhomAM maracuM bharI de, te kRtya keTaluM yogya kahevAya ? bhUla ke doSanuM prAyazcitta karavA jatAM svayaM keTalI moTI bhUla ke mahAdoSa karI besAya che! vyaktie enI bhUla ke eNe karelA doSa yA pApanuM vismaraNa karavAnuM nathI e sAcuM, paraMtu sAthosAtha AkhI jiMdagI e bhUlathI thayelA doSa ke pApanA bhAranuM smaraNa karIne, ene mananA boja tarIke rAkhIne vavAnI jarUra hotI nathI. yuvAnImAM koI skhalana thaI jAya ane pachI jiMdagIbhara e banAva vyaktinA khvanamAM hatAzA. nirAzA, hInatA ke AtmaniMdA sarje te yogya nathI. jAgRta vyaktinuM kharuM kArya to e che ke e bhUlamAMthI e yogya samaja meLave. vyaktinI bhUla e enA cittamAM saMgRhIta vRttionuM pariNAma che. jo e pote karelI bhUla ke pApanI cikitsA karaze, to ene potAnAM hRdayamAM paDelI durita vRttio vize ghaNuM jANavA maLaze. kharI jarUra karelI bhUla mATe poka mUkavAnI nathI, paraMtu enuM yogya parIkSaNa karIne emAMthI jIvanano padArthapATha zIkhavAnI che. vyakti enI bhula pAsethI ghaNuM zIkhI zake tema che ane vicitratA ke karuNatA to e che ke bahu virala vyaktio ja potAnI bhulamAMthI paramano sparza 239 so0 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 240 paramano sparza AtmanirIkSaNa ane AtmacikitsA karIne koI bodhapATha letI hoya che. Aje manamAM vikAra jAgyo ane enAM mAThAM, kharAba ne aniSTa pariNAma joyAM. thoDA divasa e manamAM naOM paNa karaze ke AvA vikAra aMge rAta-divasa gharamAM sApa bharAyo hoya tema sAvadha rahevuM, ene koI paNa bhoge dUra rAkho. evo paNa niyama leze ke have jiMdagImAM pharI pAya AvuM nahIM karuM, paraMtu punaH vAsanAnI sthiti UbhI thatAM ja e ghaNI vAra vAsanAne vaza thaI jato hoya che; jema dArUno vyasanI dArUnAM mAThAM pariNAma jayAM pachI, thoDA kalAka to ema nakkI kare che ke huM kyAreya dArUnI baoNTalane hAtha aDADIza nahIM', paNa vaLI pAcho samaya AvatAM e dArU pIvA lAge che. vyakti dharmazAstro pAsethI ghaNuM jIvanapAtheya meLave che. dharmaguru pAsethI jIvanadRSTi meLave che, paNa potAnI bhula pAsethI bahu ochuM zIkhe che. Ane pariNAme ja jIvanamAM Dagale ne pagale bhUlo thatI jovA maLe che ane ekanI eka bhUlanuM punarAvartana thatuM rahe che. e mAtra eka vAra khADAmAM paDato nathI paNa e khADo che, e jANavA chatAM vAraMvAra khADAmAM paDe che. ane AthI jo e enI bhulane barAbara jANe, samaruM, pArakhe ane enA nivAraNa mATe dRDha saMkalpa kare to ene jIvanazuddhinI dizA sAMpaDaze. mANasanA jIvanamAM AvatuM du:kha ane thatI bhUla enA jIvananI 'mahAna guru' banI zake tema che, paraMtu bane che evuM ke vyakti duHkha ke bhUlano vasavaso karatI rahe che, kiMtu enI cikitsA karatI nathI. tamArA jIvanamAM tame karelI bhUlano tame vicAra karo to khyAla Avaze ke pahelI vAra bhUla karI, tyAre bIjI vAra nahIM karavAno vicAra karyo hato. ene mATe e samaye manane barAbara khabaradAra karyuM hatuM paNa thoDA samayamAM A nirNaya vistRta thaI gayo ke nirbaLa banI gayo. AthI bIjI vAra bhUla thaI gaI pachI trIjI vAra e ja bhUla karatAM ocho khacakATa thayo. cothI vAra bahu svAbhAvika rIte tame e bhUla karI ane pAMcamI vAra tame bhUla karI tyAre tamArI e bhUla kaiva ke AdatanA sthAne besI gaI hatI ane kazAya khacakATa ke thaDakArA vagara e prakAranI bhurganI paraMparA sarjAvA lAgI. pahelI vAra koIne chetaryA bAda hRdayane jeTalo AMcako lAge che. teTalI pAMcamI vAra chatAM pachI bhAgato nathI. pachI chetaravuM e bahu sAhijaka bAbata banI jAya che. kAciMDAnI mAphaka raMga |_ Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badalato ja rahe che. eka vRkSa parathI bIjA vRkSa para kUdatA vAMdarAnI mAphaka e vyakti vadhu ne vadhu vyaktione chetaravA mATe kUdakA lagAvato rahe che. karoDo rUpiyAnA kaubhAMDo karanArAoe zarUAta to pacAsa hajAra ke lAkhanI ucApatathI karI hoya, paNa dhIre dhIre emAM satata 'adha:gati'nA pariNAme kaubhAMDa vadhatuM jAya. pahelI vAra koIne chetaryA pachI manomana ema thayuM hoya ke "A sAruM karyuM nahIM', paNa pAMcamI vAra banAvaTa karavAnI ke chetaravAnI evI Adata paDI jaze ke pachI ema jANa thAya ke "mArA A kaubhAMDane kAraNe keTalAya garIboe mAMDa mAMDa bacAvIne ekaThI karelI mUDI kharcAI jaze ane keTalAyanAM jIvana tabAha thaI jaze' topaNa pelI bhUlanI Adata ene aTakavA nahIM de. nAnI nAnI corIthI zarU karanAra samaya jatAM mahAcora banI jAya che. jIvanamAM vAraMvAra bhUla karatI vyaktinI 'sTAila" jovA jevI hoya che. bhUla karavAnA anukULa saMjogo hoya che tyAre e bhUla karato rahe che. karelAM koI paNa bhUla, pApa ke doSanI vyAja sahita cukavaNI karavI paDe che. bhUla chUpI rahI zakatI nathI. e aMte chApare caDIne pokAre che tyAre e bhUla karyAno bhAre vasavaso thAya che. khoTuM karyA mATe pastAvo thAya che. bhUla karanAro potAnA doSanivAraNa mATe maMtrajapa kare che. karelAM pApamAMthI mukta thavA mATe gurunuM mArgadarzana le che. potAnA pApanivAraNa mATe prAyazcitta ApavA kahe che, paraMtu A badhuM e tyAre kare che jyAre enA pApano ghaDo bharAI gayo hoya che ane eno sahune khyAla AvI gayo hoya che. jene paramano sparza pAmavo che e vyakti potAnA jIvanamAM thatI nAnAmAM nAnI bhUla tarapha kevo abhigama dAkhavaze ? jIvanamAM jAgRtithI jIvanAra e potAnI pahelI bhUla aMge ja gaMbhIratAthI vicAra karaze. koI kaDavuM kAreluM khAdhuM hoya ane pachI vyakti moMmAMthI ghU ghU karIne ene bahAra pheMkI de che, pachI bIjI vAra ene khAvAnuM nAma na le, evuM jAgRta mAnavInuM potAnI bhUla aMge valaNa hovuM joIe. AvuM valaNa tyAre keLavAya ke jyAre vyaktinI pAse paLano paNa pramAda na hoya ane paramanA sparzanuM parama dhyeya hoya. jo enI pAse jIvananuM koI dhyeya nahIM hoya to ene enI pahelI bhUla saheje gaMbhIra nahIM lAge. paramano sparza 241 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 paramano sparza paramane sparzanArA sAdhakanA jIvana vize vicAravuM joIe ke eNe potAnA jIvanamAM bhUla pratye kevo abhigama dAkhavyo. e bhUla thayA bAda potAnA jIvanane kaI rIte gALyuM ane paramanA mArge vALyuM. punaH AvI bhUla na thAya te mATe kevI jAgRti dAkhavI. mahAtmA gAMdhIjIe bALapaNamAM corI karI hatI ane vikAro paNa anubhavyA hatA, paraMtu emAMthI jIvanajAgRtine pariNAme sAmAnya ane sAdhAraNa bALaka mohana vizvavaMdya mahAtmA gAMdhIjI banyo. mAtra potAnA jIvananI bhUlomAMthI ja bodhapATha maLe che evuM nathI. anyanA jIvananI bhUlomAMthI paNa ApaNe bodhapATha meLavI zakIe chIe. bIjAnI sAthe avinayI, uddhata ane tochaDAIbharyuM vartana karanArane jAkAro maLato joIne vyakti svayaM vicAre ke mAre jIvanamAM anya vyakti sAthe kevuM vinayI ane saujanyapUrNa vartana karavuM joIe. abhimAna ane ghamaMDane kAraNe ghaNuM gumAvanArI vyaktine joIne anya vyakti ema vicArI zake ke jIvanamAM namratAno zaNagAra dhAraNa karavo joIe. AkhI jiMdagI vyartha ane nakAmI bAbatomAM jIvana gALanAra vyaktine mRtyune Are nisAsA nAkhatI joIne bIjI vyakti eTalo bodha jarUra tAravI zake ke huM mArA jIvanamAM AvI bhUla nahIM karuM, AnI mAphaka huM mAruM jIvana veDaphI nahIM nAkhuM. Ama e vyakti bIjAnI bhUlane joIne svayaM jIvanamAM bodha meLavatI hoya che ane samayasara cetI jatI hoya che. have mAnavamananA mahAlayanI copAsa ghero ghAlatI ciMtAno vicAra karIe. gharamAM ke bagIcAmAM tame hIMcakA para beThA hazo. hIMcakAnI e gatino vicAra karIe to e sAmenI bAjue cheka UMce jAya ane pachI eTalA ja vegathI e pAchaLanI bAjue UMce jaze. Ama hIMcako khAto mANasa thoDA samaya pachI e hIMcako thobhAve che, tyAre eNe jyAMthI hIMcako khAvAnuM zarU karyuM hatuM, tyAM ja AvIne Ubho hoya che ! basa, ApaNA manamAM jAgatI ciMtAnI gati hIMcakAnI gati jevI hoya che. ciMtA tamArA manane Ama-tema khUba doDAvaze. AgaLa-pAchaLa khUba ghumAvaze. vicArone pharatA bhamaraDAnI mAphaka satata goLa goLa pheravaze. ghaDiyALanA lolakanI jema eka bAjuthI bIjI bAju mana paLanAya vilaMba vinA doDatuM raheze. A badhAne aMte vicAra karazo to tame jyAM hazo tyAM ja UbhA hazo. jyAre hIMcako cAlato hato tyAre thobhIne eka zvAsa Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa levAno samaya nahoto ane e aTakI gayo tyAre khyAla Avyo ke A to hatA tyAMnA tyAM ja chIe. mANasa ciMtAnI pheraphudaraDI pharato hoya che, tyAre e emAM DUbI gayo hoya che. hAtha halAvI, AMkha mIMcIne ghUmato hoya che. AjubAjunuM kazuM ene dekhAtuM nathI. vaLI AmAM keTalIka ciMtA enA manamAM sthAyI rUpe vasatI hoya che. DAyAbiTIsanA dardI satata potAnA roga vize ciMtita ane sabhAna hoya che. kyAMka koI vAnagI jue ane potAne DAyAbiTIsa che, tema kahe te to barAbara, paraMtu e sAMje laTAra mAravA nIkaLyo hoya tyAre paNa koI sAme maLe to e vyaktie ene kazuMya pUchayuM na hoya, to paNa potAnA DAyAbiTIsanA roganuM varNana kare che. jIvanamAM Dagale ne pagale e DAyAbiTIsa sAthe cAle che. keTalIka ciMtA asthAyI hoya che. gaeNrabajAramAM maMdInI asara thAya tyAre ghaNA loko ciMtAmAM DUbI jatA hoya che, joke sAthosAtha e jANe che ke tejI Avaze tyAre emanI A ciMtA dUra thaI jaze. keTalIka ciMtAne dUra karavI zakya ane keTalIka ciMtAne dUra karavI azakya hoya che. ciMtAne dUra karavAno upAya zo ? hIMcako jhulAvavAne badale jarA hIMcako pakaDIne jamIna para paga khoDIne UbhA rahIe tema Amatema phaMgoLAtI ciMtAnA nivAraNa mATe zuM karI zakAya e TharIne vicAravuM joIe. ciMtAnivAraNa mATe kayA kayA upAyo ane pagalAMo laI zakAya ? manamAM ahIMthI tahIM kUdatI ane satata Amatema ghUmatI pheraphudaraDI jevI ciMtAne UbhI rAkhIe. ene UbhI rAkhyA pachI e ciMtAne barAbara pakaDI rAkhIe. e ciMtAne pakaDyA pachI ene vize sAMgopAMga ciMtana karIe. eno upAya zodhI enI ajamAyaza karIe. karmayogI ke dhyAnayogI potAnA jIvanamAM AvatI ciMtAgrasta sthitimAMthI bahAra nIkaLavA mATe Avo upAya yoje che. A upAyane kAraNe emane A ciMtAnuM sAcuM svarUpa samajAI jAya che ane pachI e ciMtA janmAvanArI bAbatono vicAra karI emAMthI mukti pAmavAnA prayAso kare che. ApaNI ghaNI ciMtAonI jananI ApaNA cittamAM satata AkAra letI navI navI apAra icchAo che. mANasa eTalI badhI icchAo ane apekSAo rAkhe ke enI prAptinI ciMtAnI cuMgAlamAMthI e kyAreya chUTI , zakato nathI. e apekSA rAkhe ke mArI pAse vizALa baMgalo hoya, e paramano sparza 243 - Do Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 paramano sparza apekSA rAkhe ke huM karoDapati banI jAuM, e apekSA rAkhe ke mArA jIvanamAM huM amuka ucca pada hAMsala karuM. AvI apekSAo enA manamAM satata athaDAtI hoya che ane e adhUrI apekSAo dhIre dhIre ciMtAnuM rUpa letI hoya che. jo vyakti AtmajAgrata ke AtmasaMtuSTa hoya to ene A apekSAo pajavatI nathI. jeTalI apekSA ochI, eTalo ciMtAno boja haLavo. eka arthamAM kahIe to e mAnavI svayaM potAnI bAhya icchAone AdhIna rahIne potAnI jAtane AMtarika rIte du:khI ane ciMtAgrasta rAkhato hoya che. AvI ciMtAne cittamAMthI dUra karavI saraLa che. mANasanA manamAM keTalIka ciMtAo sthAyI rUpe evuM Asana jamAvIne beThI hoya che ke jene dUra karavI sarvathA azakya hoya che. vyaktino ekamAtra putra vikalAMga hoya athavA vyaktine gaMbhIra asAdhya bImArI lAgu paDI hoya, to AvI ciMtA enA mana para satata savAra rahe che. AvI sthAyI samasyAonI ciMtA karIne rojeroja vyakti potAnA jIvanane vyagra banAve che, cittane vyAkuLa banAve che. A samaye eNe vicAravuM joIe ke AvI ciMtAmAMthI mukti meLavavI mAre mATe azakya che, to zA mATe azakyane zakya banAvatA parama tattva para zraddhA mUkIne jIvavuM nahIM ?" e paramAtmAe ghaNI asaMbhavita vAtone saMbhavita banAvI che, to A vAta paNa saMbhavita bane evI zraddhAnA tejathI e cAle to enI ciMtA ApoApa haLavI thaI jaze. sAmAnya mAnavI ghaNI vAra "mATInA mANasathI je zakya na bane, te IzvarathI zakya bane che" ema kahe che. Ano artha e nathI ke Izvara koI camatkAra sarjI ane capaTI vagADIe teTalA samayamAM ApaNI atyaMta duHsahya paristhiti dUra thaI jAya. Ano marma to e ke parama paranI AvI dRDha zraddhAne pariNAme enI jIvanadRSTimAM parivartana Avaze. IzvarazraddhAnuM baLa ene mATe sahAyaka ane sAMtvanArUpa banaze. enI dRSTi samakSa ciMtAnI sthitine badale parama tattvanI upAsanAno bhAva jAgaze. e pachI duHkha e duHkha nahIM rahe ane manamAM satata ghUmarAtI ciMtA AthamI jaze. Ama, ciMtA dUra karavI zakya hoya to tevI ciMtA mATe prayatna ne puruSArtha ane je ciMtA azakya hoya te mATe paramAtmAnI zraddhA ane samarpaNa jarUrI che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 agama piyAlo pIo matavAlA adhyAtmajhaMkhanA sevatA mumukSunI bhAvasRSTi ane enA mAnasavizvamAM kevuM Azcaryajanaka ane taddana viruddhanuM lAge tevuM parivartana Ave che ! sAMsArika ane AdhyAtmika jagatamAM eka ja bhAva kevAM bhinna bhinna rUpe pravarte che ! sAMsArika jIvanamAM jAgato prema aneka vRttio ane ati prabaLa Avego sAthe dhasamasato Ave che. e priyajanane mATe keTalAya manoratha sevato hoya che. kyAreka emAM kAmanI niraMkuza bharatI sarjAya che to kyAreka emAM ekAeka oTa Ave che. kvacit zaMkAno kIDo satata saLavaLato ane premInA manano pIcho karato rahe che to kvacit emAM svArtha ke dveSano bhAva bhaLe che. sAMsArika prema potAnI eka AgavI, romaharSaka, bahArI, AvegazIla sRSTi racato hoya che. vyakti priyajananI najare jagata nIrakhe, tyAre enuM samagra jagata | priyajananI AsapAsa paribhramaNa ke vaNathaMbhI pradakSiNA karatuM hoya che. dunyavI premamAM ati tIvra AkarSaNa hoya che te hakIkata che ane jema Azika jagatamAM ekalI mAzukane joto hoya ane mAzukA jagatamAM mAtra Azikane ja jotI hoya tevuM bane che. sAMsArika premamAM be priyajano satata eka thavAno prayAsa karatAM hoya che ane emano e prayAsa sukhI ane samRddha jIvana mATeno hoya che. hakIkatamAM kyAreya be vyaktio samAna hotI nathI, AthI e samAnatA mATe samajaNa ke samAdhAnano sahAro laIne eka thaIne saMvAdI jIvanasaMgIta sarjavAno prayAsa kare che. paramanI prApti mATe AvA samAdhAnano AyAsa ke samajaNabharyo prayAsa jarUrI hotA nathI. enuM kAraNa e che ke emAM premanuM samagra gaNita palaTAI jAya che. premamAM milanano AnaMda hoya che ane virahanI vedanA hoya che. dehasauMdaryanuM AkarSaNa hoya che ane kAmabhoganuM sukha hoya che. vyaktinA jIvanamAM satata judA judA bhAvo bhinna bhinna tIvratA sAthe paramano sparza 245 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 246 paramano sparza jAgRta thatA hoya che; jyAre parama pratye gati karanAra sAdhaka AvA judA judA AvegomAM mAnasika rIte Amatema phaMgoLAto jato nathI. bhautika premamAM Avega, utsAha, nirAzA, madhyakAlIna sukha - A badhuM AvatuM hoya che, A badhAnI upara-nIce ghUmatA cagaDoLanI mAphaka satata caDaUtara cAlatI hoya che. AvuM AdhyAtmika premamAM hotuM nathI. emAM eka taDapana hoya che, tarasa hoya che, prAptinI jhaMkhanA hoya che. adhyAtmanA mArge cAlatA sAdhaknA jIvanamAM e bhAvo AvatA rahe che. bhautika sukhano raMga kyAre UDI jAya eno khyAla Avato nathI. AdhyAtmika mArgamAM sthira gatie vaheto bhAvapravAha hoya che. e parama vize niHzaMka hoya che ane parama aMge enAmAM udhamAtabharyo uzkerATa paNa hoto nathI, AthI sAdhakane sauthI moTo lAbha e prApta thAya che huM enA vanamAM sarovaranA zAMta jaLanA jevI eka parama zAMti jovA maLe che. jIvananI sarjAtI utsAhapreraka ke AghAtajanaka ghaTanAothI enA caherA paranI rekhAomAM ke mananA bhAvomAM bahu pheraphAra thato nathI. dharmagraMtho Ane samatA athavA to cittathairya kahe che. eka vAra sAdhakanuM citta paramanA sparzathI zAMtino je pragADha anubhava kare che, e enA jIvanamAM sthAyI bhAva banI jAya che. enA vyavahArajIvanamAM AdhyAtmika zAMtinuM pratibiMba paDe che, pariNAme enA jIvanavyavahAramAM svasthatA, sthiratA ane zAMti satata TakI rahe che. eka arthamAM kahIe to AdhyAtmika sAdhakane sAMpaDato A sauthI pahelo evo eka sAmAnya lAbha che. sAdhanAnA mArge cAlatI vyaktine kyAreka ema lAge ke dhyeyaprAptino mArga to ghaNo lAMbo che, vikaTa che, parama sudhI pahoMcI zakaro ke nahIM eno tha savAla che; paraMtu AvA badhA praznothI e mUMjhAto, akaLAto ke gabharAto nathI ke potAnI adhyAtmayAtrA sameTIne saMsAramAM pAchI vaLI jatuM nathI. enA manamAM je kaMI vicAra jAge che te A paramanI prApti kyAre paraze te aMgenA hoya che. mIrAM enA spAmathI risAnI hoya ke narisaha mahetA kRSNanI prAptimAM vilaMba thatAM akaLAtA hoya, eno artha eTalo joke A to emanI prAptinI tIvratAnA vacce vacce jAgatA taraMgo che. AnAthI sAdhaka saheje udAsa thato nathI ane kyAreya hArIne pAcho pharI jo nathI. e to satata potAnA paramAtma-premanI dhUnamAM DUbelo hoya |_ Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. enI pAse mahAyogI AnaMdaghana jevI mastI hoya che ane e agamapiyAlA'nuM pAna karIne "matavAlo' banelo hoya che. A agamapiyAlo eka vAra pIe che ane pachI jIvanamAM bIjI koI mastInI jarUra rahetI nathI. saMsArI vyakti nazo kare che. e nazo thoDA samaya sudhI ene barAbara ghenamAM rAkhe che, pachI e sAva UtarI jAya che. mANasa sattAno, saMpattino ane hoddAno nazo paNa kare che ane aMte enAM mAThAM pariNAma anubhave che. jyAre A agamapiyAlo pInAro to rAtadivasa enA nazAmAM ja DUbelo rahe che. thoDo samaya nazo caDelo hoya ane pachI UtarI jAya evuM enA jIvanamAM banatuM nathI. A nazAnI mastI eTale ke enA anubhavanI lAlI anokhI che. enuM varNana karatAM mahAyogI AnaMdaghanajIe kahyuM che : manasA pyAlA prema masAlA, brahma agni parajAlI, tana bhAThI awoI pIe kasa, jAge anubhava lAlI." zarIrarUpI bhaThThImAM zuddhasvarUpa agni prajavalita karIne anubhavarasamAM premarUpI masAlo nAkhI, tene manarUpI pyAlAmAM ukALIne tenuM sattva pIe che tyAre anubhavanI lAlI pragaTa thAya paramano sparza 247 AvI 'anubhavalAlI' pragaTa thAya, tyAre vyaktimAM parama AdhyAtmika | AnaMda chalakAI UThe che. e cotarapha AnaMdanI relamachelano anubhava kare che. karmamaLathI rahita thayelI siddha AtmadazA e A AnaMdanI parAkASThA che. akho e ja AnaMdanI vAta karatAM kahe che ke A caitanyanA vilAsanA AnaMdanI choLo uDADato 'huM hasato ramato harimAM bhaLyo' ane e paramajIvananI prAptinA AnaMdane gAto akho koI camatkAranuM varNana karato hoya ema kahe che, "chIMDuM khoLatAM lAdhI poLa, have akhA kara jhAkamajhoLa." adhyAtmano sparza thatAM "chIMDuM khoLatAM lAdhI poLa' jevo anubhava thAya che. adhyAtmamAM praveza thatAM ja ene bhItaramAM rahelA apAra caitanyavaibhavanI pratIti thAya che ane pachI to vyakti enI mastImAM DUbI jAya che. emAM kyAreka judA judA bhAva jAge che, koIka vAra e Izvarane ja Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 paramano sparza virahathI smare che to kvacit ene Thapako paNa Ape che, paraMtu eka kSaNa paNa enAthI IzvaranuM smaraNa aLaguM thatuM nathI, AthI ja enI AturatA, enI udAsInatA, eno viraha ane enuM milana e sAMsArika bhAvothI taddana bhinna bhAvAnubhUti hoya che. jo koI ema kahe ke ahIM bhaktane Izvara maLato nathI, tethI udAsIna che to temAM udAsInatAnuM sahejeya mahattva nathI. bhaktanI prabhumilananI abhIpsAno mahimA che. AthI pagamAM ghUMgharuM bAMdhIne nAcatI mIrAMnA AnaMdane ApaNe vyavahArajagatanA AnaMda sAthe sarakhAvavAnI bhUla karI besIe chIe. hakIkatamAM bhautika jagatanAM milana ane viraha karatAM paramanA sparza mATe anubhavAtAM milana ane viraha bhinna hoya che. adhyAtmanI bhUmikAe pahoMcatAM sAdhaka paramane sAda pADe che, paNa potAno e sAda paramane saMbhaLAze ke nahIM enI e koI ciMtA ke AzaMkA | sevato nathI. hakIkatamAM potAno sAda parama sAMbhaLe che, ema mAnIne ja e sAda pADato hoya che. Ano artha e ke vyavahArajagatanA ke praNayajIvananA zabdono ApaNe AdhyAtmika jIvananI oLakha mATe upayoga karIe chIe, paraMtu e enA gahana AdhyAtmika arthane pUrNa rIte pragaTa karI zakatA nathI. saMta kabIra eka vAra rastA parathI cAlyA jatA hatA ane ekAeka bolI UThyA, "oha ! keTalI badhI varSA thaI rahI che, huM to palaLI gayo chuM." bAjumAM emanA ziSyo grISmanI garamIne kAraNe parasevAthI rebajheba banIne palaLI rahyA hatA. emane samajAyuM nahIM ke saMta kabIra je varSAno anubhava kare che, e che kyAM ? emane to dhomadhakhatA tApano anubhava thato hato. basa, A ja bhautika bhAvajagata ane AdhyAtmika anubhavajagata vacceno bheda che. zabdo sarakhA, paNa emanA bhAva vacce Abha-jamInanuM nahIM, balka AkAza-pAtALanuM aMtara !