Book Title: Shraddhvidhi Pprakaran
Author(s): Mafatlal Zaverchand Pandit
Publisher: Mafatlal Zaverchand Pandit
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023444/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khagI AhAvAdhA prakAza munidAna gRha jIrNoddhAra pustaka lekhana pUjA samAyika prakAzakata saMpAdaka paMkti maphatalAla jhaveracaMda anukaMpAdAna vyApAra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra saMvata 2475 vikrama saMvata 2005 sane 1949 prati. 1000 - - - - - - - - - - - - kiMmata - rUA. 6-0-0 - gevilAla mohanalAla jAnI : : zrI kriznA prinTarI : ? ratanapoLa : amadAvAda. : prApti sthAna : luhAranI pALa jaina upAzraya. The. luhAranI piLa: amadAvAda - - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ela. AjathI cha varSa" agAu parama pUjya paM. zrImad maMgaLavijayajIgaNivaranA upadeza ane preraNAthI zrAddhavidhi chapAvavAnuM nakkI karyuM hatuM. ane te mATe temanA upadezathI AThasa rUpIyA paNa maLyA hatA. chApavA mATe kAgaLa paNa kharIdyA hatA, paraMtu huM-tithicarcAnA vAtAvaraNamAM aTavAyelA haiAvAthI ane pustakamAM AThasA rUpIye kAMI nahi thAya tema dhArI te rUpIyA jemanA hatA temane varSa bAda pAchA ApyA hatA. Ama chatAM A graMtha paratvenI rUci te khasIja na hatI ane zrAddhavidhi chapAvavA cAgya che te vAta te manamAM rAja karatI hatI. vi. sa. 2003mAM luvAranI pALanA upAzraye paramapUjaya tIrthAdvAraka cAritra. cUDAmaNi prAtaHsmaraNIya AcAya deva vijayanItisUrIzvarajI mahArAjanA ziSya paramapUjya AgamajJAtA bhadrika pariNAmI AcAya deva vijaya ha sUrIzvarajI mahArAjanA ziSya paramapUjya vi AcArya deva vijaya mahedrasUrIzvarajI mahArAja cAturmAMsa rahyA. temane cAturmAMsa daramiyAna jINu zINu ane duHprApya zrAddhavidhi graMthane pharI saMskRtamAM chapAvavAnA vicAra thayo. ane te mATe upAzrayanI kamITine vAta karI. zrAddhavidhi graMtha saskRta ane gujarAtI ane agAu chapAI cukelA hatA paraMtu Aje te emAMthI eke graMtha maLatA na hovAthI upAzrayanI kramITie saMskRta graMtha chapAya te sArUM che. chatAM A graMtha gujarAtImAM chapAya tA jene mATe A graMtha graMthakAra racyA che te zrAvake tenA vadhu sArA lAbha lai zake AthI 4mITie zrAddhavidhi bhASAMtara chapAvavAnuM ane zrAddhavidhi saMskRta chapAya temAM paNa madada ApavAnuM nakkI karyuM. A zrAddhavidhi graMthanuM bhASAntara AjathI cAlIsa varSa agAu 1 cImanalAla bhAratIyA taraphathI 2 vidyAzALA taraphathI 3 jaina putranI Az2Isa taraphathI bahAra paDayuM hatuM. A traNe graMthAmAMthI eka paNa graMtha Aje pacIsa varSathI maLatA nathI. upAzrayanI kramITi taraphathI zrAddhavidhinA mudraNanuM kAma soMpAyA chatAM cha mahinA sudhI tA mA zrAddhavidhi graMthane kai rIte chapAvavA tenA huM ni ya karI zakayA nahi. pahelAM te evA vicAra AnmyA ke zrAvakramane pratipAdana karanArA graMthAne ekaThA karI badhA graMthAne joI temAMthI zrAvaka upayAgI graMtha taiyAra karavA. paNa A kAma mane soMpAyela Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmanI maryAdA bahAranuM hatuM. zrAddhavidhi keInI chApela presamAM mokalI chapAvavAmAM AjathI pacAsa varSa pahelAM chapAyela graMthane emanama chapAvavAmAM gatAnugatiktA lAgI. trIjo vicAra e paNa Avyo ke zrAddhavidhinI gAthA ane TIkAne lakSamAM rAkhI tene bhAvArtha anuvAda taiyAra kare. AmAM jyAM ghaTe tyAM vadhu vivecana paNa karavuM. A trIjA vicArano amala karavo tevuM mAnI graMthanI zarUAta karI paNa zarU karatAM ja manamAM thayuM ke jene saMskRta anuvAda samajavo haze tene A muzkela thaze. Ama akSarazaH anuvAdamAM sAmAnya abhyAsIne kaThina thavAne bhaya, mULa ane TIkAne anusarI svataMtra rIte lakhavAmAM mULa uparathI graMtha besADavAne IcchanAra vAcakane anupayogI, temaja mULa graMthakAranA Azayane anyAya apAI jAya tevI AzaMkA ane bIjA graMthe joI svataMtra graMtha taiyAra karavAmAM zrAddhavidhi graMthano Azaya mA javAnuM ane graMthakAre ghaNA graMtha jeI A taiyAra karela che tene upekSI navuM karavuM te nirarthaka jaNAyAthI A traNe vicAra paDatA mukI graMthano anuvAdanA peregrApha perezAka dITha heDIMga bAMdhI chapAvavAnuM zarU karyuM. sAthe sAthe e paNa rAkhyuM ke mULa graMthamAM jyAM udAharaNa ke keTalIka vastuo atidezathI banAvelI hatI tene 1-2-3 AMka mukI TippaNamAM spaSTa karavAnuM rAkhyuM. graMthanI zarUAtathI ja graMthakAre je je graMthane upayoga karyo che. te badhA graMthAnAM sthaLa je tene nirdeza kara tema vicAryuM hatuM paNa A kAma mATe khuba pustaka saMgraha ane ati parizrama joIe AthI zarUAtamAM te thoDA graMtha mATe karyuM. paNa pachI te kAmane pahoMcI nahi vaLavAne kAraNe jatuM karyuM che. ' A graMthamAM sacittaacittavicAra, svapravicAra, jApa vicAra,devadravya vicAra, tithikSayavRddhi vicAra, pratikramaNa vidhi vicAra, pUjAvidhi vicAra, vigere ghaNAe evA AMtara viSaye che ke jenI carcA ane vadhu spaSTIkaraNa Avazyaka che chatAM paNa graMthakAre karelA spaSTIkaraNathI ja saMtoSa mAne che. kAraNake A badhA vicAronuM vadhu spaSTIkaraNa karavA jatA keI navIna carcAne agara sutelI carcAne sthAna maLavAno saMbhava che. tethI graMthakAre jaNAvela vigata sivAya navuM kAMI dAkhala karyuM nathI. temaja A paikI keTalIka vastuo evI paNa che ke ene cokkasa nirNaya kara atikaThaNa che. A kAraNathI ja prazastimAM graMthakArane pitAne paNa kahevuM paDyuM che ke "vidhivigrAphata taiyAvarAnAra vira mAM azokamayurata taniSNAhuDitu. AthI A badhA vicAromAM graMthakAranuM zuM maMtavya che teja akSarazaH raju karyuM che. mAtra devadravyanA saMbaMdhamAMTippaNamAM ame devadravya bhakSaNa keTaluM anartha karanAra che te batAvavA prayatna karyo che ane tenA zApAThane nirdeza karyo che. 00000000000000000000000000000000 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjathI pAMca varSa pahelAM sthAyela A ne jotAM Ane jaNa ghA temAMthI jANavA maLe che. te vakhate Ajane vaijJAnika yuga naheAte, deza paradezane jhaDapI paricaya nahote, pustakanA paThana pAThananAM jhaDapathI sAdhane reDIyo,, mudraNa vigere nahotAM, chatAM pAMca varSa pahelAnA ApaNA pUrvaje keTalA saMskArita, buddhivabhAvavALA, pAyakAramarAyaNa ane duraMdezI hatA. AjathI pAMca varSa pahelAtA ApaNA pUrvajo jemanI temane sAthe javAbadArI hatI te kuTuMbanI kevI rIte pharaja adA karatA hatA? kuTuMbana meSaNa mATe ke vyApAra karavAmAM mAnatA hatA ane vyApAra tathA jIvanamAM aDhaLaka saMpatti ane adhikAra maLyA bAda tenuM sAya kyA upayoga karavAthI thatuM hatuM? te sarve AmAMthI ApaNane sArI rIte jovA maLe che. AjathI pAMcaso varSa pahelAnAM ApaNuM zrAvake kevA nika kAryakrama, parva kAryakrama, cAturmAsika kRtya, varSakRtya ane janmakRtyane Adarza kRtya tarIke lekhatA hatA. ane karatA hatA te paNa ApaSNune daSTigocara thAya che. A graMthamAM zrAvaka dhamane upayogI sarva zihevA chatAM A graMthanI prasUva. nAmAM dharma saMbaMdhInI samaja, zAka jemanI upacogitA, graMthakArane parizrama, zAvakanA sAmAnya dharma ane vizeSa dharmanuM nirUpaNa, zrAvakanAM cha ku, daza prakAranI ArAdhanA ane zrAddhavidhinI mULa gAthAne saMkSipta artha thApI zrAddhavidhi graMthane vadhu suvAca banAvavAne ame prayatna karyo che. Ama chatAM tene kharI upasthigitA vAMcaka tene vAMcI manana karI jIvanamAM utAre tyAreja thayelI mArIzuM . A zrAddhavidhi e zrAvaka jIvanane Adarza che. A Adarza e batAve che ke zrAddhavidhi pramANe jIvana jIvanAra zrAvaka A bhavamAM AdaraNIya, sukhI, satAvI, ane paropakArI banI parabhavamAM mukitane meLave che. A zrAddhavidhi graMtha cakAra pUrvanA ghaNA graMthe joI avagAhI taiyAra karela hovAthI zrAvaka upagI sada vastune saMgraha temAM AvI jAya che. A graMtha Aje chellAM pacIsa varSathI duSya hate. tethI lavAranI piLanA upAzrayanI kamiTie zrAvaka jIvananA sarvAMgane vaza A graMtha chapAvyuM che. ane sau koI zrAvake tene vAMcI manana karI lAbha meLave te Azaye tene paDatara kiMmate ApavAne vicAra rAkhyo che. ' A pustaka prakAzananuM kArya soMpavA badala lavAranI piLa ane tenI kamITine AbhAra mAnavA sAthe A graMthanA mudraNamAM presale, daSTiSa ke amAthI je kAMI skUlanA thaI hoya tenI vAMcaka pAse kSamA mAgI ane A zrAvaka upayogI tha vAMcake vAMcI zrAvakakaraNI mATe ujamALa banI graMtha prakAzanane saphaLa banAve eja aMtima abhyarthanA. tada 16-8-49 paM. maphatalAla jhaveracaMda, khetarapALanI piLa-mahAva Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 29 76 zrAddhavidhinI vRttimAM sAkSipAThatarIke graMthakAre ApelAgraMtha 1 zrAvaka prajJapti ra7-128 31 nizItha 61-73-74 2 ThANAMga sUtra . 23-193 32 caityavaMdanabhASya 62-72-74-7585 3 ethaniyukti 26-4-55-155 33 pUjAvidhi 66-82 4 bhagavatIsUtra 27-ra-160 34 bahaMkmASya 66-72-76-93-15 5 vivekavilAsa 27-36-55-78-210 5 saMghAcAra vRtti 66-67-70 6 paMcAzaka vRtti 29-35-166 36 vicArasAra prakaraNa 7 zrAddhadina kRtya 29-58-61-108 37 rAyapaNuM sUtra 8 catinicaryA 38 chavAbhigama sUtra 71-264 9 paigazAstra 29-31-169-234 39 Avazyaka niyukita 73-92 278-279 40 nizIthapITha 73 10 pratiSThA paddhati 31-73 41 vasudevahiMDi 11 dhyAna zataka 42 42 lalita vistaro 12 mahAnizItha 33-73-75-86-107 43 pUjAprakaraNuM | bhnndd 13 upAsaka dazAMga 35 44 vIracaritra 14 vyavahAra bhASya 35-2:39-292 45 pacaritra 80-92 15 savapnaciMtAmaNi 46 brahazAMtistava 16 ka2vRtti 42-43-1ra-53-282 47 viSari caritra 17 zrAddhapratikamaNusUtra44-191-236267 48 samAdityacarItra 18 piMDaniti 45-47-218 49 kalapabhAgya 19 pravacanasAroddhAra 47-1ra-244-282 50 vItarAga stava 20 AcArAMgasUtravRtti 51 darzanazuddhi 21 pAcaritra para sakhyatvavRtti 111 pa 53 AcAspadIpa 126-251 22 bhASya -127-129 23 nAgapurIca paccakakhANa bhASya para 54 dazAzrutaskaMdha cUrNi A 137 55 semanIti 146-173-180 24 nizIthacarNi pa3-73-75-298 56 kAmaMdakIyanItisAra 25 pannavaNA sUtra 57 nItizAsa 152-249 26 viSNu bhakti caMdrodaya '58 manusmRti 155-266 27 vyavahAra zAsa 59 paMcAkhyAna 163-172 28 aSTaka 58-154 60 hitopadezamALA 29 uttaramImAMsA 61 mahAbhArata 211 3. pehazaka 62 AvazyakarNi 237-238 8 8 8 8 8 108 151 58 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 pAkSikarNi 64 vicArAmRtasaMgraha 65 tIrthodgAra 66 pratikramaNa garbha hetu 67 AvazyakavRtti 68 adhyAtmaka kapaDuma 239 69 viSNupurANa 239 70 pariziSTa parva 239 71 zrAddhajItakalpa 24 72 uttarAdhyayanasUtra 244 73 bhaviSettarapurANa 254 | 74 niriyAvalI sUtra 286 294-29 292 309 318 zrAddhavidhimAM AvelI sthAo 120 129 34 kathA pRSTha | kathA pRSTa 1 bhuvanabhAnunAjIva vizvasenanI kathA 4 24 RSabhadattanI kathA 119 2 varAha mihiranI kathA 25 eka vaNikanI kathA 3 kheDutaputranI kathA 26 uMTaDInuM dRSTAMta 120 4 AdrakumAranI kathA 27 lakSmIvatInI kathA 122 5 zukarAjanI kathA 28 dhammilanI kathA 6 kapaTa zrAvikAnuM daSTAMta 29 daDhaprahArI kathA 130 7 surasuMdara kumAranI strIonI kathA 21 30 pradezI nRpa kathA 132 8 zivakumAranuM dRSTAMta 33 31 AmarAjAnI kathA 133 9 zamalikA vihAra daSTAMta 32 thAvasthA putranI kathA 134 10 kamala zreSinuM daSTAMta 33 kumArapALanI kathA 134 11 AMbaDaziSyanuM daSTAMta 34 tAmali tApasa kathA 137 12 kulaputra kathA 35 pUraNa tApasa kathA 137 13 cAMDAla putranI kathA 36 aMgAramaka AcArya 138 14 kumArapALa maMtrI cAhaDanI kathA 37 jINuM zreSThi abhinava zreSThi kathA 140 15 dazANabhadranI kathA 38 zAlibhadra kathA 140. 16 jiguhA zeThanI kathA 39 revatIzrAvikA kathA 141 17 kheDUtanuM daSTAMta 40 jIvAnaMda vaidya kathA : 14 18 citrakAra daSTAMta 41 jayaMtIzrAvikA kathA 132 19 kuMtalA rANunI kathA 42 vaMkacUla kathA 142 20 kuvAnuM daSTAMta 43 kezAvezyA kathA 143 21 dharmadattanI kathA 44 avaMtIsukumAra kathA 143 22 sAgara zreSThinI kathA 111 45 akSayakumAra kathA 14 23 masAra tathA pUNyasAranI kathA 114 | 46 mAsatuSa muninI kathA. 145 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 167. kathA 47 yazovarmA muninuM daSTAMta 145 48 bAdazAhanA pradhAnanI kathA 15ra 49 madana zreSThinI kathA 150 50 bhikhArInI kathA 154 51 mugdhazeThanI kathA 157 para bhAvaDazeThanI kathA 159 53 AbhaDa zeThanI kathA 160 54 munImanI kathA 162 55 paMcAta karanAra zeThanI kathA 164 56 DhaMDhaNa muninI kathA 164 57 be mitronI kathA 165. 58 halAkazeThanI kathA 59 visemirAne prabaMdha 60 mahaNasiMhanuM daSTAMta 11-282 61 bhImasenInI kathA 171 62 dhanezvarazeThanI kathA 173 63 dhUtavaNikanI kathA 174 64 ekavIsa manuSyonI kathA 175 65 cAra mitronI kathA 178 66 zreSThiputravadhUkathA 181 67 vidyApatizeThanI kathA 68 deva ane yazanI kathA 69 semarAjAnI kathA 70 eka brAhmaNanI kathA raMkazreSThinI kathA 72 rahiNInI kathA 73 vRddha strInI kathA 190 74 traNa kaparInI kathA 195 75 maMthara keLInI kathA 76 be joDalAnI kathA 201 | kathA 8 77 pAMca AMgaLIonI kathA 203 78 AiDamaMtrInI kathA 208 79 dhanamitranI kathA 215 80 ratanasArakumAra kathA 219 81 jagaDuzA tathA siMghAkanI kathA 223 82 ekAkSanI kathA 235 83 dilahInA eka zrAvakanuM daSTAMta 239 84 dhanyazreNInA kuTuMbanuM daSTAMta 248 85 dezAvakAzika upara vAnara daSTAMta 251 86 jaMbusvAmi, thUlibhadra ane sudarzana kathA 255 87 dhanezvarazeThadhobI ghAMcI ane kheDutanI kathA 88 vijayazrInA putranI kathA 279 89 saMbhavanAtha, jagasiMha, Abu ane sAraMganuM daSTAMta 285 90 saMprati tathA kumArapALa rAjAnuM dabaMta 91 vikramAditya, pethaDa ane vastupALanuM daSTAMta 92 lakSaNo sAthvInuM daSTAMta 93 dAMtAka kathA 306 94 vAgabhaTTatathA AMbaDamaMtrInI kathA 311 95 siddharAja tathA caMpradyota daSTAMta 312 96 haripeNa saMprati Ama rAjA vigerenuM daSTAMta 319 97 giranAranA valAnaka (jharUkhAnuM) daSTAMta 182 28 2 189 199 320 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA jAeNa jIvaloe, do ceva nareNa sikkhiavvAI | kammeNa jeNa jIvai, jeNa maJeNa saggaI jAi // 1 // A leAkamAM utpanna thayela manuSye e vAta jarUra zikhavI joie eka te potAnA sukhe nirvAha thAya ane bIjI maraNa pachI sati thAya.' zrAddhavidhi pRSTha 307 AyorAMga sUtramAM sudharmAM svAmie prathama sUtramAM jaNAvyuM che ke, huM AyuSyamana jaMbu! A jagamAM keTalAya jIvAne enI khabara nathI ke huM kayAMthI AvyA ? ane kayAM javAnA chuM? arthAta mArA AtmA punarjanma pAmatArA che ke nahi ? huM pUrve kANu hatA ane ahiMthI cyavInI janmAMtaramAM kANu thaIza ?' jagatamAM ApaNe ApaNI samakSa sekaDo mANasAne janmatAM joie chIe ane maratAM paNa nihALIe chIe. gaIkAle taMdurasta, sazakata ane nakhamAM paNu rAga na hAya tevA mANasA ghaDIbharamAM cAlyA jatAM ApaNe najareAnajara dekhIe chIe paNa ApaNane atarmukha banI evA vicAra nathI AvatA ke A mANasA marIne kayAM jAya che? kayAMthI AvyA haze? temaja huM paNa eka dIvasa jarUra marIza. ane marIne kayAM jaIza ? A je mArUM taMdurasta zarIra che, sAdhana saMpatti che, parivAra che nAkara cAkara che te zAthI maLyuM? huM ahiM AvyeA kayAMthI ? ane mahi' keTaleA vakhata TakIza. ' mAnavajAta buddhimAna che. te peAtAnA pratyeka prasagAmAM gaNatarI muke che. vyApA2mAM ke vyavahAramAM tenI khuddhi pramANe gaNatarI vinA kAma karatA nathI. dhaMdhA karatA pahelAM peAtAnI zakti, nANAnuM bhaDALa, soga ane bhaviSya A badhAnA vicAra kare che. sagAnA saMbaMdheA khAMdhatAM sAmAnA svabhAva, ceAgyatA ane vyavahArane dhyAna rAkhI saMbaMdha khAMdhe che, A vyApAra ane vyavahArane te sAcI rIte samaje che ke samIrane nayanayoH nahi zibristi' AMkha mIcAyA pachI kAMi nathI. tema chatAM temAM purI cIvaTa rAkhe che. jyAre peAtAnA mATe huM kANu ? kayAMthI Avye ? ahIM keTalA vakhata TakIza ? mArI A sthitinuM kAraNa zuM ? ane huM ahithI kayAM. jaIza ?' tenA bhAgye ja vicAra kare che. kadAca AvA vicAra kAi zubha paLe magajamAM Ave to te temAM UMDA utaratA nathI paNa tene paDatA mukI khIje vicAre lAgI jAya che. jyAre vyApAra ke vyavahAranI koI gaNatarImAM peAtAne geDa na bese tA peAtAnA saMbaMdhIone, anubhavIone agara tenA niSNAtAne pUchI abhiprAya meLavI cAkkasa kare che. buddhimAna tA te kahevAya ke je lAMbI daSTi paheAMcADI bhaviSyanA lAbhanA vicAra kare. buddhizALI vyApArI bhaviSyanA lAbhanI khAtara pratiSThA jamAvavAmAM khuba kharca kare che. tAtkAlika anyAyathI maLatA lAbha jatA kare che ane te samaje che ke atyAre 2 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. meLavelo lAbha kSaNika che paNa pratiSThA jamAvyA pachI je lAbha maLaze te ciraMjIva raheze. te ja pramANe te je potAnA jIvana tarapha paNa buddhino upayoga kare te tene ApaApa samajAya che ke dhana, saMpatti, viSaya, putraparivAra, mAna, mobhe, vigere aihika dunIyAnAM sukha te kSaNika lAbha che. paraMtu kharekhara mAnava bhava pAmyAne sAro lAbha te te bhavamAM parabhavanuM sArthaka karAya teja che. je A vicAre te tenI pitAnI aneka pravRttimAM kA5 mukAI jAya. te pratyeka pravRttine "A janmamAM lAbha ApanArI chatAM parabhavane bagADanAra mArI kaI pravRtti che ane A janmamAM lAbha ApavA sAthe parabhavane sudhAranArI kaI pravRtti che." te lakSathI jete thaI jAya. ane jemAM na samajaNa paDe te mATe gurunI gaveSaNa karI huM keNu? kyAMthI Avyo? vigerene pratyuttara meLavI mAnavapaNAnI buddhimattAnuM sAphalya parabhavanI sudhAraNA tarapha lakSa ApI sArthaka kare. ApaNe sArI rIte jANIe chIe ke bhAratavarSa ahika jIvana parAyaNa deza nathI. A dezamAM janmanAra mANasane A bhava parabhava AtmA vigere zabdo kAne paDayA vinA ke tenA kalyANa mATe dharmanA AlaMbananuM darzana bhAgyeja thayA vinA rahe che. bhAratanuM nAnAmAM nAnuM gAmaDuM ke jaMgala devanI pratimA vinAnuM ke dharmanA AkhyAna vinAnuM bhAgye ja hoya che. keI jagyAe devAlaya haze te kaI jagyAe chevaTe devane gokhale paNa haze ja. tema ja bhAratane khUNe khUNe rAmAyaNa, mahAbhArata ke kaIne kaI dhamakhyAna karanAra bAvA, jati, brAhmaNa ke parivrAjaka paNa haze ja. bhAratavarSamAM janmanArane A rIte deva ane dharmanA saMskAra tenA vAtAvaraNamAM ja maLe che. lAkho varSo pUrve paNa "huM kayAMthI Avyo chuM ane kayAM jaIza tenI kheja mATe aneka rAjakumAre, rAjAoe ane buddhimAnee ghara choDyAM che. jaMgalane vAsa sevyuM che. varSonI tapazcaryA karI che ane pitAnI zakti mujaba judAM judAM tatva jagat AgaLa dharyA che. bhAratavarSamAM Ama judAM judAM dharAyelAM to brAhmaNa dharma, jainadharma ane bauddha dharmanA nAme raju thayAM che. A tatvanuM pAna karI bhArata varSanI prajAe dharma tarapha pitAnuM jIvana parevI, A jagatanI mAyA mamatAne ochI karI bhakita, upAsanA ke sevAmAM citta parovyuM che. jenazAstra kahe che ke, "game te dharma pratyenI rUci te paNa jIvananI ujavaLa dazA sUcave che." huM kayAthI AvyuM ane kayAM javAnuM chuM.' A tatvanI gaveSaNAmAM aneka upaniSada racAyAM, vedanI RcAo racAI, smRtio racAI, bauddhanA aneka graMtha racAyA paNa Ane yukitayukata saMgata ane sAce ukela te jainadharmeja Ave che, kemake jainadharmeja brahmA viSNu ane mahezanI pUjAnI utpatti, pAchaLa chUpAyela anukrame sthiti ane nAza tatvanI kharI pichAna karAvI utpatti dharma te brahmA, sthitisthApaka tattva te viSNu, ane nAza dharma te zaMkara che te samajAvyuM che. temaja jainadharmeja bauddhadharmanA jIvana asaMgata kSaNikavAdane jagata bharanA viSaye, dhana, saMpatti, yauvana ane adhikAra Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNika che te jaNAvI mAnavene vivekazUnya banatA aTakAvI sAce mAge deya che. sukhanI pAchaLa talasatA ane yajJayAgAdimAM hiMsA karI dharmane mAnatA mAnane sukhane mArga jJAna darzana ane cAritra ja che te vAta jagat AgaLa janameja dharela che. Izvara jagatane karanAra che niyaMtA che, ane tenI preraNAthI ja A jagat cAle che te mAnyatAne dura karI Izvara jagane banAvanAra nahi paNa batAvanAra che. sarvajJa che. te vAta paNa jaina dharmeja jagata AgaLa raju karI mAnavane sAco dharma mArga batAvyo che. mAyA mRSAvAda ane rAgadveSathI dhamadhamatA aneka prakAranA de, AraMbha samAraMbhamAM rAcatA, krodhathI dhamadhamatA ane peTa mATe aneka prakAranA vyavasAya karatA gurUo ane hiMsAmaya dharmathI bhUlA paDelA mAnane rAgadveSa rahita deva, kaMcana kAminInA tyAgI te gurU ane dayA dharma te dharma te vAta paNa jainadharmeja batAvI che. sAcuM munijIvana ane sAcuM gRhasthajIvana kevuM hoya te vAta paNa sAcA tyAgI sAdhu ane sAcA gRhasthI zrAvakone banAvI sAcA murti ane sAcA gRhasthI jIvananI pichANa paNa jenapaja ApI che, vaikuMTha svarga ane mokSanA sukhanI bhramaNA mUlaka mAnyatAonuM nirasana karI sAcuM sukha kayuM ane mANase kene mATe prayatna kare joIe tenI kharI samaja paNa jenA dharmeja vividha graMtha racI jagata AgaLa raju karela che. jIva mAtranI jhaMkhanA sukhanI prAptinI ane dukhathI dura rahevAnI hoya che. chatAM sukha ane duHkhanI tenI kalpanA bhinna bhinna hoya che. khaNujanI vyAdhivALe ghaDIka khaNavAmAM sukha pAme che. paNa khaNI rahyA pachI lohI nIkaLatAM jene sukha mAnato hato. tenAthI te aTakI duHkha mAne che. tema dhanasaMpatti, viSaya ane parivAra A sau dunyavI sukha khaNajanAM sukha sarakhAM che nidhana dhana na hovAthI dhanasaMpattine sukha mAne che. paNa te prApta thatAM tene keI bhegavanAra na hoya tyAre dhanasaMpatti karatAM putranI prAptine te sukhamaya mAne che. dhana saMpatti ane putra prApti thayA chatAM rUve rUve roga phATI nIkaLatAM Arogya tene mana kiMmatI bane che. Ama A jagatanI sukha mAnyatA eka maLatAM bIjAmAM ane bIjuM maLatAM trIjAmAM pheraphAra pAme che, AthI A mAnava lekamAM game teTalI saMpatti, vaibhava ane parivAra hoya chatAM kSetrajanya kAMIka ne kAMIka te duHkha rahe. vAnuM ja. mATe jyAM kSetrajanya sukha ja hoya tevuM sthAna te svarga ane kSetrajanya jyAM atyaMta duHkha hoya te naraka. kSetrajanya svarganA sukhane meLavyA chatAM te sukha nitya ke niraMtara nathI. tevuM jayAre tene bhAna thAya che tyAre mANasane ApoApa mokSa pratye bhAvanA jAge che. ane te samaje che ke je sukha pAmyA pachI pharI javAnuM nathI. ane pharI pharI janma maraNa karavAnAM nathI te mokSaja kharekhara upAdeya che. A mokSasukhanI prApti prANI jyAre sarva kamane kSaya kare tyAre thAya che. AthI mokSanA abhilASakane kamane kSaya ane navA AvatA karmane rokavA te tenuM khAsa kartavya bane che. kAraNake saMsAramAM aneka prakAranI rakhaDapaTTI te A kamIne pratApa che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma eTale kriyA. mana vacana kAyAnI vividha pravRtti tene kriyA kahe che. je mANasa A kriyAone samajI kharAba kriyAone tyAga kare ane zubha kriyAomAM joDAya te anukrame karmane kSaya karI meza pAme che. A sAcI kriyAmAM joDAvuM ane beTIthI aTakavuM tenI sAcI samaja jenAthI Ave tene zAstrakAra mahArAja dharma kahe che. dharmanuM lakSaNa ApatAM temaNe jaNAvyuM che keH "huti tavaMtu tapAsaNAt kutAnA dharma" je durgati paDatAM prANIone roke ane sugatimAM laI jAya te dharma. * viSayakaSAyamAM pravartelI jIvanI je kriyAo hoya te khoTI kriyAo che ane te jIvane durgatimAM laI jAya che. kAraNake, temAM dhamadhamate jIva jarA paNa vikAsa sAdhI zakatuM nathI. je kiyAe popakAra parAyaNa ane AtmaciMtana rUpa hoya te sAcI kriyAo che. A sAcI kriyAo jIvane sugatimAM laI jAya che. kAraNake AvI kriyAothI te jIvane veraparaMparA ane adha:pAta thato nathI. jIva jyAre sArI narasI kriyAothI para banI kevaLa AtmAbhimukha bane che tyAre svargathI paNa uMce mokSa tarapha prayANa kare che. Ama jIva aMtarmukha banI potAnI kriyAo tarapha lakSa Ape te ApaApa samajI zakaze ke huM kyAMthI Avyo chuM? ane kayAM javAnuM chuM. jenAmAM udAratA, saraLatA, paropakAratA, guNIyalatA ane dharmapravRtti haze te ApoApa samajaze ke huM devagati vigere uttama gatimAMthI Avyo chuM ane mArI pravRtti AvIja sArI haze te huM devagatimAM jaIza. paNa jenAmAM kuratA,niMdA, svAthIpaNuM, pAparasikatA ane tIvra AraMbha haze te paNa ApoApa samajaze ke, mArI A pravRtti purvanuM mAruM narakanuM Agamana sUcave che. ane haju paNa huM AvI pravRtti cAlu rAkhIza te narake jaIza. atarmukha banela jIvane jyAre samajAya ke amuka amuka pravRttio sadgati Ape che, ane amuka amuka pravRttio durgati Ape che. ane amuka pravRttio mekSane Ape che. tyAre parAkramI purUSate bhAgye ja durgatinI pravRttimAM jarA paNa rokAya che. paraMtu jIvanI evI paNa keTalIka avasthAo che ke jemAM jIvane AvI samaja AvyA chatAM temAM pitAne pUrNa purUSArtha ajamAvI zakato nathI. jIvanI deva, manuSya, tiryaMca ane narakarUpa cAra gati che. devalokamAM rahelA ne AvI sAcI samaja Ave to paNa devabhavajanya evAM pratibaMdhaka kAraNe hoya che ke te jarA paNa virati karI zakatuM nathI. ane je virati karI zakato nathI te sarvathA kriyAono tyAga viziSTa karmane kSaya karI zakato nathI. ane AthI te saddagati ke mekSa pAmI zakatA nathI. te ja pramANe narakabhavamAM paNa jIvane pitAnA hitanI sAcI samaja thAya to paNa te tyAM prabaLa pazcAtApa sivAya vadhu karI zakate nathI. tiryaMcabhava paNa vivekazUnya ane parAdhIna hovAthI temAM jeTaluM joIe eTaluM purUSArtha ajamAvI zakAtuM nathI AthI saMpUrNa Atmahita mATe cAra gatimAM mAnavabhava eja atyuttama che. ane e kAraNathIja tene dazadaSTAnta durlabha kahevAmAM Avyo che. cAre gatimAM dharmanA sAdhana mATe ajoDa mAnavabhava pAmyA pachI kevaLa kalyANanI jhaMkhanA rAkhanAra ane paramazreya mATe mathanAra purUSane zAstramAM uttama purUSe kahyA che. AmAM * mokSAyaiva tu ghaTate viziSTamatiruttamaH puruSaH, tatvArtha kArikA. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 paNa je purUSe ati parAkramI hoya che te mArA tArAthI dhamadhamatA saMsArane cheDI kalyANa mArge vaLe che. tene sAdhu, yati, anugAra vigere kahevAmAM Ave che. ane je tevA sAdhupadanI bhAvanA chatAM tene svIkArI na zake ane gRhavAsamAM rahyA chatAM parabhavanA kalyANa mATe prayatna kare che tene zrAvaka, zrAddha, AgArI ane zramaNe pAsaka vigere kahevAmAM Ave che. saMsArathI nirapekSa, mArA tArAthI para, kaMcana ane lokamAM samAnadaSTi rAkhanAra jIvamAtra upara karUNA rAkhanAra ane kevaLa AtmahitamAM parovAyela purUSe sAdhu, aNugAra ane muni mahAtmAonA nAme oLakhAya che. je mANasa AvuM parAkrama nathI karI zakatA chatAM je saMsAramAM rahyA chatA jIvana AcaraNa ane vyavahArathI anyane sugaMdhita banAve ane jenA darzana ane paricaya mAtrathI bIjAne kalyANa pamADe te gRhastha te zrAvaka che. A gRhastha dharma uparanI acaLa zraddhAne laI zrAddha, gRhavAsamAM rahetA hovAthI AgArI, parama muni mahAtmAone parama upAsaka ane anumodaka hovAthI zramapAsaka ane zraddhA viveka ane karaNIne laI zrAvaka kahevAya che. A gRhastha dharma zAstromAM be rIte batAvavAmAM AvyuM che. eka sAmAnya dharma ane bIje vizeSa dharma. sAmAnya dharma tene kahevAmAM Avyo che ke je dharmathI zrAvakanuM AcaraNa nirUpadravI lekarUcikara ane tene dekhatAM tenI pravRtti tarapha saheje loke kheMcAya tevuM devuM joIe. A sAmAnya dharmane-mArgonusAri dharma paNa kahe che. vizeSa dharma te che ke jemAM zrAvake pitAnuM jIvana aneka prakAranA vrata, niyama, tapa ane tyAgathI evuM niyaMtrita karyuM hoya ke te kevaLa AjIvana muni thavAnI azaktinA kAraNe ja gRhavAsa vitAvate heya che. agara gRhastha tarIkenI pitAnI pharajamAM cukavAthI loke adharma na pAme te mATeja vyavahArazuddha banI gRhavAsaM sevatA hoya che. jJAna ane kriyA dharmanA be aMga che. kriyA vinAnuM jJAna jJAna vinAnI kriyA e eka piDAvALA ratha samAna che. jJAna e kriyAnI sAcI samaja Ape che ane kriyA e jJAnanuM phaLa Ape che. kemake kiyA vinAno jJAnI niSphaLa banI aneka gatimAM rakhaDe che, ane jJAna vinAne kriyAvAna mANasa ati parizrame apaphaLa meLave che. A sAdhudharma ane zrAvakadharma jJAnapUrvakane anuSThAnadharma-kriyApradhAna dharma che. kemake temAM hiMsA, asatya, cArI, abrA ane parigrahanuM svarUpa, tenA anartho ane due adhyavasAyane samajI tene sarvathA tyAga ke alpa tyAga karavAno hoya che. jenazAstramAM dAna, ziyaLa, tapa ane bhAva, sAdhudharma ane gRhastha dharma ema judI judI rIte dharmanA prakAro batAvyA che. chatAM paNa te eka bIjAmAM aMtardhAna thatA heya che, kAraNa ke jena Agama graMthamAM A badhI vastuo dravyAnuyega, gaNitAnuga kathAnuga ane caraNakaraNanugamAM samAya che. dravyAnuyoga e tatvajJAna che. gaNitAnu ga e jaganI sthitinuM bhAna karAvanAra che. kathAnuga jagatamAM kalyANa mArge pravatelA jIne dIvAdAMDI samAna AlaMbanabhUta che ane caraNakaraNanuga dharmamAge pravartelA mAnavene vratadharmanI vidhi ane tenI upayogitA jaNAvanAra che. AgamagraMthamAM sAdhu Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamanA sAthe zrAvakadharmanuM paNa Thera Thera nirUpaNa Ave che. ane te AvazyakasUtra upAsaka dazAMga, jJAtAdharma. sUtrakRtAMga ane samavAyAMga vigere sUtromAM judA judA adhikAromAM najare paDe che. - A Agama graMtha bAda pUrvAcAryoe paNa sAdhudharma ane zrAvakadharmanA nirUpaNa mATe aneka graMthanI racanA karI che. A zrAvakadharmanuM nirUpaNa pUrvadhara maharSi umAsvAtivAcake zrAvakaprajJapti ane tattvArthamAM, caudase cummAlIsa graMtha praNetA haribhadrasUrie paMcAzaka, zrAvakadharmavidhAna ane dharmabindumAM, kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryuM yogazAstra ane triSaSTi zalAkA purUSa caritramAM, tapAgacchanAyaka deveMdrasUrie dharmaratna prakaraNa ane zrAddhadinakRtyamAM, ratnasiMhasUrie AcArapadezamAM vigere aneka graMthamAM nirUpaNa karela che. A uparAMta munisuMdarasUri jinamaMDana gaNi, kulamaMDanagaNi, jinalAbhasUri, upAdhyAya mAnavijayajI ane vijayalakSmIsUri vigere e anukrame upadezaratnAkara, zrAddhaguNa vivaraNa, samyakRtva saptatti, Atmapradha, dharmasaMgraha ane upadezaprAsAda vigere aneka graMthomAM paNa sAdhu dharma ane zrAvaka dharmanuM varNana karela che. A zrAddhavidhi graMtha A ratnazekharasUrimahArAje banAvela che. A graMtha nathI kevaLa gRhasthanA sAmAnya dharma-nyAya saMpanavibhava vigere guNene pratipAdana karanAra ke nathI vizeSadharma bAravrata vigerene pratipAdana karanAra. A graMthamAM te sAmAnya ane vizeSadharmayaMta gRhasthanI jIvanacaryA kevI hoya tenuM varNana che. zrAvakadharmanuM jIvana jIvanAra gRhasthanA ArisA samAna A graMtha vAMcakane vAMcanavakhate pitAnI nirmaLa pratIti ApyA vinA bhAgye ja rahe che. graMthakAre A graMthamAM gAthA te mAtra 18 ja ApI che. chatAM TIkAmAM te te viSayanuM spaSTIkaraNa ane tene lagatI badhIja vigato khuba vistRta rIte spaSTa karI che, A graMthamAM gRhastha jIvana jIvanAra gRhastha kevo vyavahAra nipuNa, ucitAcaraNa, dezAdivirUddhane tyAgI, zrAvakadharma nipuNa, suddha maratha sevanAra ane te manorathane pAra pADanAra hoya te vAta aneka yuktio, daSTAMte, zAstrAdhAre ane nItivacane ApI sAbita karI che. A graMthamAM zukarAja, dazArNabhadra ane ratnasAranI kathA sivAya bAkI badhI kathAo ghaNI TuMkI TuMkI kathAo che ane te te viSayane spaSTa karavA puratI ApI che. A graMthamAM devasuMdarasUri, mahaNasiMha, thizreSThI, bhImAsonI vagerenA aneka prasaMge citihAsika paNa ApyA che. A graMthamAM aneka dAMte ane sAkSipATha ApI graMthane khubaja recaka sAthe pramANu puraNasara banAvyuM che. AcArya ratnazekharasUrie A graMthanI racanA agAu Aja sudhInA sarva graMthane avagAhA che ane tenuM navanIta nA sa kSipATha ApI AmAM dAkhala karyuM che, have A graMthanA racayitA A ratnazekharasUri mahArAja kayAre thayA? ane kayAM thayA? tenuM TuMka vivecana temaNe graMthane aMte prazastimAM jagacaMdrasUrinA nAmathI zarUAta karI nirdeza karela che. mAthI jagaracaMdrasUrithI mAMDIne temanA sudhInuM saMkSipta vivecana ahiM ApIe chIe, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "yathara che. granthakartAne paricaya A graMthanA kartA A ratnazekharasUri mahArAja che. A ratnazekharasUri nAmanA be AcAryo ApaNe tyAM prasiddha che. eka zrIzrIpALacaritra ane guNasthAnaka kramArohanA kartA ratnazekharasUri ane bIjA zrAddhavidhi zrAddhapratikramaNa vigere graMthonA kartA ratnazekharasUri. zrIzrIpALacaritra ane guNasthAnaka kramArohanA kartA ratnazekharasUri mahArAja zrI vajusenasUri mahArAjanA paTTadhara che jyAre A graMthakata ratnazekharasuri munisuMdarasUri mahArAjanA paTTadhara che. A graMthakartA ratnazekharasUri mahArAja tapAgacchamAM thayelA munisuMdarasUrinA paTTadhara che. ane te bAvanamI pATe thayA che te vAta Thera Thera paTTAvalIomAM najare paDe che. A tapAgaccha nAma nircastha munionuM chaThuM nAma che. te A rIte-zramaNa bhagavAna mahAvIrane agiAra gaNadhara bhagavata hatA. temAM bhagavAne sudharma nAmanA pAMcamA gaNadhara bhagavaMta dIrdhAyuSI ane jemanI paTTaparaMparA duSNasahasUri sudhI cAlanArI hovAthI temane gaNunI anujJA ApI. sudharmAsvAminA sAdhuo jagatamAM nigraMtha nAme prasiddha thayA. A pachI temanI AThamI pATe zrIsusthita AcArya thayA tyAre temanA gaNanuM nAma koTika paDayuM. caudamI pATe jyAre zrI caMdrasUri thayA tyAre te gaNu caMdragacchanA nAme oLakhAyo. roLamI pATe zrI sAmaMtabhadrAcArya thayA te devakuLa ane vanamAM rahenArA thavAthI temano ga7 vanavAsI ga7 nAme oLakhAyo. 36mI pATe jyAre gacchanAyaka sarvadevasUri thayA tyArathI A gaccha vaDagacchanA nAme oLakhAya A pachI 44mI pATe jagacaMdrasUri thayA. A tapasvI AcAryanA samayamAM vi. saM. 1285nI sAlathI A ga7 tapAgacchanA nAme oLakhAya che ane te nAma adyApi cAle che. A jagacaMdrasUri tathA devendrasUri. A jagacaMdrasUri hIralA tapA jagacaMdrasUrinA nAme prasiddha hatA. A jagacaMdrasUrie devabhadra upAdhyAyanI sahAya laI krioddhAra karyo tethI temanA nAma AgaLa hIralA para mukAyuM. temaja batrIsa digaMbara AcAryonI sAthenA vAdamAM hIrAnI peThe tejasvI nivaDyA tethI paNa temanA nAma AgaLa hIralA para mukAyuM, A. jagacaMdrasUri aMdagI sudhI AyaMbilane tapa karanArA hatA tethI mevADanA rAjA jaitrasiMhe temane tapA evuM birUda ApyuM. AthI temane ga7 paNa bRhat gaccha agara tapAgacchanA nAme oLakhAyo. A. jagacaMdrasUrine A. devandrasUri ane vijayacaMdrasUri - * bAvaNNoti zrI munisuMdarasUripaTTe dvipaMcAzattamo zrI ratnazekharasUri; (dharmasAgarakRta tapAgaccha paTTAvalI) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 nAme e ziSya hatA. A jagaccadrasUri pachI 45mI pATe devendrasUra thayA. A. devendrasUrie ujjayinInA zreSThi jinabhadranA putra vIradhavaLane vi.sa. 1302nI sAlamAM dIkSA ApI ane tenuM nAma vidyAnaMda pAyuM. A pachI temaNe vIradhavaLanA bhAI bhImasiMhane paNa dIkSA ApI ane tenu nAma dhamakIti' pADayuM. A vidyAnaMdane A. zrI devendrasUrie pAlaNapuramAM vi. saM. 1323nI sAlamAM AcArya padavI ApI ane dhamakIrtine upAdhyAyapada ApyuM. paraMtu devanI gati nyArI che. te mujaba AcArya pada pAmyA pachI phakata tera dIvase vidyAnaMdasUri svarge sidhAvyA. A. pachI A devendrasUrie potAnI pATe dhamakIti upAdhyAyane dhamaghASasUri nAma rAkhI AcArya padavI ApI. A devendrasUrie 1 zrAddhadina kRtya sUtra-vRtti, 2 pAMca karma graMtha savRtti 3 siddha paMcAzikA 4 dhaCratna prakaraNa vRtti vigere aneka graMthA banAvyA che jemAMnA badhA ja upalabdha che. A devendrasUri vi sa. 1327mAM mALavAmAM svagaeN sidhAvyA. AcAya dhruvendrasUrinA vakhatamAM laMghuzAlika ane vRddhazAlika evI e zAkhAo thai. vRddhazAlika zAkhAnA agresara vijayacadrasUri thayA. ane laghuzAlika zAkhAnA agresara devendrasUri thayA jo ke A vijayacaMdrasUrine gurUzrI jagaccadrasUrie peAtAnI hayAtimAMja judA pADayA hatA. bhAcAya vijayacandrasuri A vijayacandrasUri pUrva avasthAmAM maMtrI vastupALanA nAmAdAra hatA. ane khaMbhAtanA rahIza hatA. mevADamAMthI jagaccaMdrasUri jyAre gujarAtamAM padhAryo tyAre vastupALa maMtrIe temanu khuba khuba sanmAna karyuM. A prasage temanA upadezathI maMtrInA nAmAdAre dIkSA lIdhI. gheADAja vakhatamAM te zAstra nipuNa anyA. AcArya jagaccadrasUrie devendrasUri pachI temane AcAya padasthita karyo; A AcAryapada mahAtsava maMtrIzvara vastupALe khuba dabadabApUrvaka karyAM hatA. devendrasUrie zrAddhadina kRtya graMtha lakhyA temAM zeAdhakatarIke AcAya vicacadrasUrinuM nAma ApyuM che. paNa pachIthI te zithilAcArI banyA lAge che. A vijayacaMdrasUrine vasena, padmacaMdra ane kSemakIrti vigere ziSya thayA. A kSemakIrtie bRhatkalpa upara vRtti racI che. AcAya jagacaMdrasUri ane A devendrasUrinA samaya daramiyAna jaina zAsanane ujvaLa karanAra vastupALa tejapALa maMtrInA samaya che. A banne khAMdhavAe A mane AcAryAMnA samayamAM ghaNAM ghaNAM ujjaLa kutcA karyAM che. tethI temanA TuMka paricaya ahiM ApIe chIe. maMtrI vastupALa ane tejapALa, vastupALa tejapALanA pUrvaja caMDapa mULa aNuhilapura pATaNanA vatanI hatA. A caDapane zUra ane sAma nAme be putra thayA. sAma siddharAjanA ratnabhaMDArI tarIke Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 niyukata karAyela hateA. tene jinezvaradeva sitrAya deva naDAtA, haribhadrasUri sivAya gurU naheAtA. ane siddharAja sivAya rAjA naheAtA, A sAmane sItA nAme gRhiNI hatI, tenAthI tene adharAja nAme putra thayA. adharAja vyApAra pradhAna jIgata jIvanAra heAvAthI ghaNuM dhana kamAyA. azvarAja iMDapati Abu zeThanI putrI kumAradevIne paraNyA. azvarAja jate dIvase tene rAjAe Apela saMhaNAkapuramAM ( kaMtharAvI pAse ' surNAka' gAma je hAla ThAkaraDAonuM gAmaDuM che te) rahyo. azvarAjane kumAradevIthI lAvaNyAMga, maladeva, vastu pALa ( vastitra ) ane tejapALa nAmanA cAra putrA tathA jAhAmA, mAu, sAu, dhanadevI, sAhagA, vayanukA, ane paramaNadevI nAme sAta putrIo thaI. azva rAja pAtAnA kabIlo nAnI vayamAM mukI mRtyu pAmyA. AthI kumAradevI peAtAnA parivArane laI pATaNathI nIkaLI maMDalImAM ( mAMDalamAM ) rahevA lAgI. azvarAjanA prathama putra luNiga bAlyAvasthAmAM mRtyu pAmyA. khInne putra madyadeva lIlAdevI ane pratApadevI nAme be strIne paraNyA hatA. lIlAdevIthI maladevane pUNasiMha nAme putra thayA. A pUrNasiha ahvaNuA nAme strIne paraNyA ane tene pethaDa nAme putra thayA. je AbunI pratiSThA vakhate hAjara hateAM, azvarAjaneA A bIjo putra malladeva paNa cuvAvasthAmAM praveza karatAMja mRtyu pAmyA. AthI azvarAjanA parivAramAM mAtra vastupALa ane tejapALa e putrA ane dIkarIe rahI. uMmara lAyaka thatAM vastupALa ane tejapALa pATaNanA rAjA bhImadevanI sevAmAM rahyA. (bhImadeva jo ke pATaNanA rAjA hatA te paNa te mAtra nAmanA hatA kAraNake pATaNamAM kharekharU varcasva te te vakhate kumArapALa AjAnA mAsInA putra aIrAjamA putra lavaNuprasAdanuM hatuM. a lavaNuprasAdanA yuvarAja vIradhavaLa dheALakAmAM zAsana calAvatA hatA. arthAt A arasAmAM lavaNuprasAda ane vIradhavaLanIja gujarAtamAM hAka vAgatI hatI. chatAM te pATaNanA rAjAone vaphAdAra hatA.) A banne khAMdhavAne kuzaLa ane tejasvI dekhI dhALakAnA vIradhavaLe bhImadeva pAse tenI mAgaNI karI. bhIme te e mAMdhavA vIradhavaLane sAMkhyA. AthI te ane dhALakA jai rahyA. samayajatAM vIradhavaLe vastupALa tejapALane maMtrIpade sthApyA. maMtrI pada letAM vastupALe vIradhavaLanI sAthe spaSTatA karatAM kahyuM ke 'rAjana ! A kaLi yuganA samaya che. Aje svAmibhakata sevake viralA maLe che ane kadaradAna svAmI paNa virala hAya che. Aje amArI pAse traNa lAkha rUpIyA che. ame tamArI bhaktithI sevA karIzuM. paNa kAI kALe ApanI *phA marajI thAya tA tamAre amAne atyAranuM amArUM dravya laI javA devuM. huM ApanI dhananA kAraNe sevA karavA nathI mAgatA. paNa Apa duSTonuM mana karI nyAyanuM AlaMbana karI dhama parAyaNa rahI dhiratrInA uddhAra karavA * kumAradevI vidhavA hatI Ama je keTalAka kahe che te satya nathI. kAraNake prAcIna graMthakArI te vAta jaNAvatA nathI. 3 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mAgatA he te ame ApanI sevA svIkAravA taiyAra chIe." rAjAe bane bhAIone temanA kahyA mujaba khAtrI ApI. eTale temaNe vi. saM. 1276 mAM maMtrIpada svIkAryuM. vi. saM. 1276mAM maMtrIpade nImAvyA pachI thoDA ja vakhatamAM vastupALa ane tejapALe khaMbhAtane kabaje lIdhe. ane vastupALa vIradhavaLanI saMmatithI khaMbhAtamAM rahyA. A arasAmAM dakSiNanA rAjA siMhananI sAthe viradhavaLa laDAImAM kAryo hato tene lAbha laI bharUcanA rAjA zaMkhe khaMbhAtanI mAgaNI karI. paraMtu vastupALe te nakArI. AthI bane vacce yuddha thayuM. A yuddhamAM vastupALa tenI sAthe jAte yuddhamAM utaryo ane teNe zaMkhane parAbhava karyo. tejapALe teja pramANe godrahanA (gedharA) rAjA ghUghalanI sAthe yuddha khelI parAbhava karyo. A pramANe bhadrezvaranA rAjA bhImasena sAthe ane yavane sAthenA yuddhamAM paNa A baMne bhAIo vijayI nIvaDayA hatA. vastupALane lIlAvatIdevI ane vejaladevI nAme be strIo hatI.lIlAvatIdevIthI maMtrIne jaitrasiMha nAme putra thayo tejapALane anupamA ane sahaDA nAme be strIo hatI. anupamAdevIthI tejapALane lAvaNyasiMha nAme ane suhaDAdevIthI muhaDasiMha putra ane baulakA nAmanI putrI thaI hatI. vastupALa ane tejapALe maMtrIpaNAmAM dhana meLavyA uparAMta temanuM bhAgya paNa dhanane vadhu ne vadhu kheMcI lAvyuM hatuM. eka vakhate halAlakamAM ( havAlA kAThivADa) dhana dATavA jatAM maMtrIzvarane temAMthI aDhaLaka dravya maLyuM. AthI teNe pitAnuM dhana sau joI zake teve ThekANe anupamAdevInI salAhathI Abu vigeremAM dharma mAge kharco. | tIrthakalpamAM jinaprabhasUrie vastupALasaMkIrtanamAM jaNAvyuM che ke vastupALa ane tejapALe 1 savA lAkha jina biMba karAvyAM. 2 zetruMjaya tIrthamAM 10 koDa 96 lAkha, gIranAra tIrthamAM 12 koDa 80 lAkha, Abu upara luNiga vasahimAM 12 kroDa 93 lAkha, kharcA. 3 984 pauSadha zALAo karAvI. 4500 daMtamaya siMhAsane karAvyAM. 505 samavasaraNa karAvyAM, 700 brAhmaNazALAo karAvI, 700 sadAvrata karAvyAM, 700 maThe karAvyA, 3002 zivamaMdire karAvyAM, 1304 zikharabaddha jina maMdire karAvyAM, 2300 jIrNacaMddhAra karAvyA, 18 kroDa suvarNavyaya karI traNa kekANe jJAna bhaMDAro banAvyA ane maMtrIzvara 500 brAhmaNane roja veda pATha karAvatA hatA. 4 varSamAM traNavAra moTI saMghapUjA karAvatA hatA, 1500 kArpeTikane roja bhejana karAvatA hatA. 13 tIrthayAtrA saMghapati banIne temaNe karI hatI. 64 marajIde baMdhAvI hatI, dakSiNamAM zrIparvatasudhI, pazcimamAM prabhAsa sudhI, uttaramAM kedAra sudhI ane pUrvamAM vANArasI sudhI vastupALanA guNagAna thatAM hatAM. vastupALe tenA jIvanamAM sarva maLI. 300 kroDa 14 lAkha 18 hajAra ane AThase rUpIyAnuM kharca karyuM hatuM. vastupALa maMtrIzvarane prAvATajJAti alaMkAra, sarasvatIkaMThAbharaNa vigere ra4 birUda maLyAM hatAM. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImadevanA mahAmaMDalezvara semasiMhanI anumati laI A be maMtrIzvarAe vimalavasahInI joDe karaDe rUpIyA kharaca luNigavasahI nAme bhavya maMdira vi. saM. 1286 mAM baMdhAvyuM ane tenI pratiSThA. vi saM. 1287 mAM nAgendragacchanA haribhadrasUrinA ziSya vijayasenasUri pAse karAvI. vi. saM. 1284 mAM tAraMgAmAM padmAvatInI mUrti karAvI, ane saM. vi. saM. 1285 mAM tyAM be gokha karAvyA, vi. saM. 1285 mAM zerIsAmAM be gokhalA baMdhAvyA, vi. saM. 1288 mAM giranAra parvata para pratimAnI pratiSThA karI, vi. saM. 1289 mAM khaMbhAtamAM bhavya pauSadhazALA banAvarAvI ane 1289 thI 1294 sudhImAM Abu upara keTalIka devakulikAo baMdhAvI. vastupALe pitAnA pitA azvarAja sAthe 1249 ane 1250 mAM zatruMjaya giranAranI yAtrA karI ane pite saMghapati banI zatruMjya ane giranAranI yAtrA vi. saM. 1277, 1290, 129, 122, 1293 mAM karI. A uparAMta ekalA zatruMjayanI saparivAra saMghapati banI. vi. saM. 1283, 84, 85, 86, 87, 88, 89 mAM karI. vi. saM. 1286 nA mahA suda pAMcame vastupALa svargavAsa pAmyA ane vi. saM. 1304 mAM tejapALa svargavAsa pAmyA. vastupALa ane tejapALanA jIvana caritra mATe pitAnuM banAveluM naranArAyaNAnaMdakAvya, semezvarakRta kArtikaumudI kAvya (vi. saM. 1282), gIranAra tathA AbunI be prazastio (vi. saM. 1288), arisiMhakRta sukRtasaMkIrtana (vi. saM. 1285), jayasiMhakRta hamIramadamardana nATaka tathA vastupALa prazasti kAvya, udayaprabhasUrikRta dhama myudaya kAvya tathA sukRtakIrtikAllolinI kAvya, bAlacaMdrasUrikRta vasaMta vilAsa, merUtuMga. kRta prabaMdha ciMtAmaNi, jinaprabhasUrikRta tIrthakalpa, rAjazekharakRtacatuviMzatiprabaMdha vigere 21-22 graMthe upalabdha thAya che. vastupALa ane tejapALa pitAnA pitRpakSIyagurUnAgaeNdragachIyavijayasenasUri, mAtRpakSIya gurU naracaMdrasUri, jayasiMhasUri, bAlacaMdrasUri amarasUri, udayaprabhasUri, jagacaMdrasUri, devendrasUri, vijayacaMdrasUri vigere vigere sarva muni puMganA vizeSa paricayamAM hatA. maMtrI vastupALa ane tejapALanA samayamAM aneka tADapatrI prate vigere khuba khuba sAhitya lakhAyuM che ane vividha navuM navuM sAhitya sarjAyuM che. jagaDuzA. A. vijayadevendrasUrinA samayamAM bhadrezvaramAM zrImALI jagaDu zAha thayo vi. saM. 1312 thI 1315 mAM bhayaMkara duSkALa paDe. mANasa ane Dhere Thera Thera mAravA lAgyAM tyAre jagaDuzAhe Thera Thera dAnazALAo khelI jIvane bacAvyA. teNe zatruMjaya ane giranAranI yAtrAo karI saMghapati pada meLavyuM hatuM, jIrNamaMdirano jIrNoddhAra karAvyA hatA. teNe jenadharmanA prabhAvanA mATe zivamaMdire maracha paNa baMdhAvI hatI. (vadhu mATe jue sarvAnaMdasUrikRta jagaDucaritra) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. dharma dhaSasUri. AcArya devendrasUri pachI temanI pATe chetAlIsamA paTTadhara dharmazeSa suri thayA temaNe saMghAcArabhASyavRtti, caturvizati jinastuti, kAlasaptati, deveraniza strotra vigere graMthe lakhyA che. A dharmaghoSasUri pethaDa zeThanA pratibaMdhaka guru hatA. te mAMtrika tapasvI ane prabhAvika purUSa hatA. dharmaghoSasUri vi. saM. 1357mAM svargagamana pAmyA hatA. pethaDazeTha. avaMtimAM nAdrI nagaramAM ukeza vaMzamAM deda nAme eka daridra zrAvaka hate. eka vakhata koI yogIe suvarNarasa siddhi karI tene Ape. rAjA AgaLa keIe "dedane jamInamAMthI nidhi maLe che tevI cADI khAdhI. rAjAe dedane jelamAM nAMkhyo. deda staMbhana pArzvanAthanI stutinA prabhAvathI chUTa ane khaMbhAta gaye, ahiM tene pRthvIdhara (pethaDa) nAme putra thayo. dedanA mRtyu pachI lakSamI jatI rahI. pethaDa nirdhana banyuM. eka vakhata vijApuramAM cAturmAsa mATe rahelA dharmaghoSasUrinI dezanA sAMbhaLI teNe parigraha parimANu vrata lIdhuM. te divase pethaDa mAMDavagaDhane maMtrI thaye temaja citrAvelI meLavI rAzI jinamaMdirA karAvyAM chappana dhaDI senuM kharca IndramALA paherI, zatruMjaya upara ekavIza dhaDI senu khacI zAMtinAtha bhagavAnanuM maMdira baMdhAvyuM. mAMDavagaDhamAM jyAre dharmaghoSasUri padhAryA tyAre bahotera hajAra rUpiyA khacI pravezotsava karyo. pethaDe sAta meTA jJAnabhaMDAra karAvyA. 36 hajAra sonAmahora mukI bhagavatIsUtra dharmaghoSasUri pAse sAMbhaLyuM ane agiAre aMge gurumahArAja pAse zravaNa karyA, devagirimAM mahAna prAsAda baMdhAvyo. eka vakhata eka gRhastha taraphathI caturthavrata dhArIone veSanI prabhAvanA thaI. A gRhastha pethaDane paNa mahA dharmiSTa mAnI veva meka. A vakhate pethaDanI uMmara batrIza varSanI hatI. pethaDe teja vakhatathI cothuM vrata svIkAryuM. pethaDane jhAMjhaNa nAme putra thaye, A putra paNa pethaDa jeveja dAtA, parAkramI ane dharmaprabhAvaka hatuM, (AnA sabaMdhamAM vadhumATe jue upadeza taraMgiNI, sukRta sAgara tathA pethaDa prabaMdha. ). A dharmaSasUri sabaMdhI camatkAranA aneka prasaMgo che. temane eka vakhata sarpadaMza thaye. te sarpadaMza viSavelathI utAryo paNa tyArathI jIMdagI bhara sudhI che e viSayane tyAga karyo. ujajainamAM kaI mAMtrikagIthI sAdhuonI vAre ghaDI pajavaNI thatI hatI te ujainImA jaI dhamaSasUrie dura karI ane degI temane namI kSamA yAcavA lAgyo. chevaTe vi. saM. 1357 mAM dharmaghoSasUri svargagamana pAmyA. semaprabhasUri. zrI dharmaghoSasUrinI pATe suDatAlIsamA semaprabhasUri thayA. temane janma vi. saM. * A corAzI jinamaMdira ane tenA mULa nAyaka sabaMdhI saMmatilakasUrie 16 kAvyanuM tetra racyuM che je gurnAvalImAM che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 21 1310mAM dIkSA vi. saM. mAM, 1321mAM ane AcAryapada vi.saM. 1332mAM thayuM hatuM. guru mahArAje temane maMtra pustaka ApavA mAMDayuM paNa temaNe mAruM zuddha cAritra teja maMtra pustaka che tema jaNAvI na lIdhuM. AthI gurUe maMtra pustakane jalazaraNa karyuM semaprabhasUrie tanata, calavigere stutio, 29 yamaka stuti vigere graMtha racyA che. eka vakhata somaprabhasUri bhImapalImAM (bhIlaDIyAmAM) hatA tyAre temaNe agAuthI jJAnabaLe tene bhaMga thaze te jANI lIdhuM hatuM. temaja cittoDamAM brAhmaNanI sabhAmAM jaya meLavyuM hatuM. vi. saM. 1357mAM temaNe potAnA ziSya vimalaprabhane AcAryapadArUDha karyA. paraMtu te alpaAyuSyavALA nivaDyA. A pachI temaNe paramANaMda, paddhatilaka ane sAmatilakane AcAryapada upara sthApyA. paraMtu temAMthI saMmatilakasUri ekaja dIrdhAyuSI nivaDayA. A somaprabhasUrinA samaya daramiyAna yavanee gujarAtamAM praveza karyo. dharmane muzkelImAM muko. kumArapALa, vastupALa, tejapALa vigere maMtrIzvaroe baMdhAvelAM maMdire AphatamAM mukayAM. samazA osavALa. vi. saM. 13pa6mAM karaNaghelAne nAgara pradhAna mAdhava allAudInane gujarAtanA pATaNamAM laI Ave ane A pachI gujarAtamAMthI hidurAjyane aMta Avyo. vi. saM. 1356mAM alAuddIna khIlajInA lazkarathI tenA bhAI ulagakhAna tathA nasaratakhAne gujarAtane kabaje lIdhe. yavanee vi saM. 1360mAM cittoDa, vi.saM. 1366-68mAM jAhera lIdhuM. Ama cAre bAju muslIma rAjya prasaryuM. alapakhAna nAmane gujarAtane sube pATaNamAM Ape. vi. saM. 1369mAM AbumAM vimaLavasahI ane luNiga vasahIne ple2oe bhAMgI temaja vi. saM. 1369 mAM parama pAvana siddhAcaLa upara AdIzvaranI pratimAne paNa bhAMgI. samaya e AvI lAgyuM ke bahAdura kSatriye talavAra paNa laI na zakavA mAMDayA. A arasAmAM samarasiMha osavALa jhaLakaye. samarasiMha esavALanA mULa pUrvaja te salakSaNa pAlaNapuranA vatanI hatA. tenA prapautra desaLane sahajapALa, sAhaNa ane samarasiMhanAme traNa putro thayA. sahajapALa dakSiNamAM, sAhaNa khaMbhAtamAM ane samarasiMha pATaNamAM rahyo. A samarasiMha pATaNanA subA alapakhAnane mUkhya sevaka banyo. teNe kyAre zatruMjayane bhaMga thayele sAMbhaLyo tyAre ene khuba lAgI AvyuM. teNe alapakhAna pAse zatruMjayanI AzAtanAnI vAta kahI, alapakhAne tene tene jIrNoddhAra karavAmAM madadanIza thavA vacana ApyuM. samarasiMhe ArAsaNanI khANanA ravAmine pitAne karI suMdara Arasa meLavI bhavya AdIzvara bhagavAnanI pratimA bharAvI. vi. saM. 1371mAM pitAnA pitA desaLane Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara . saMghapati banAvI pitAnA baMdhuo sahita saMgha kADhI upakezagacchanA siddhisuri pAse te navA biMbanI pratiSThA karAvI. A pachI samarAzAhe pharI 1375 mAM zatruMjayanI yAtrA karI ane bIjA paNa ghaNuM jinamaMdirano uddhAra karyo. (A samarasiMhanA vadhu caritra mATe juo nAbhinaMdane dvAra prabaMdha) vi. saM. 1378mAM bhAMgelI vimalavasahIne jirNodvAra mahaNasiMhanA putra lAliga ane dhanasiMhanA putra vIjaDe karAvyuM, ane luNigavahina jIrNoddhAra caMDasiMhanA putra saMghapati pIthaDe karAvyuM. A vAta vi. saM. 1378 ne lekha Aje paNa te maMdiramAM che te jaNAve che. Ama muslIma rAjya thatAM zarU zarUmAM sAhitya pravRtti hatavihata thaI. bhaMDAra keTalAka nAza pAmyA. paraMtu thoDA samaya bAda DALe paDatAM te pravRtti zAstrIya graMthane badale lokarUci graMtha tarapha vaLI. tethI A pachI te samayanI dezI bhASAmAM ane janaupayogI upadezanA vadhu graMthanI racanA thavA lAgI. sematilakasUri. samaprabhasUrinI pATe aDatAlIsamA sematilakasUri thayA. kharataragacchIya jinaprabhasUrie vividha racelAM stotro ane kalpa A pratApI purUSane samarpaNa karyA hatA. A uparAMta saMmatilakasUrie bahanavyakSetrasamAsa, saptati zatasthAnaka, zrI pRthvI para sAdhunA tetra vigere graMthanI racanA karI che. sematilakasUrine janma vi. saM. 1355mAM, dIkSA vi. saM. 136mAM, AcArya pada vi. saM. 1373mAM ane nirvANa vi. saM. 1424mAM thayuM hatuM. A zrI saMmatilakasUrie traNa ziSyone AcAryapade sthApyA. 1 caMdrazekharasUri 2 jayAnaMdasUri 3 devasuMdarasUri. * Ane mATe kahelA upAzraya DAbaDe 13 prati naM 8 anugadvArA mULa tene aMte eka 34oka pramANa prazasti che, temAM vi. saM. 1377 vi. saM. 1571 sudhInA saDeranA prAvATa vaMzIya adabhunA saMtAnonI kAryavAhInI nedha ApI che. saMDeramAM poravADa vaMzI Abhu zeTha che tene AsaDa nAme putra thayo. tene khyAkha tathA vardhamAna nAme putra thayA khyAkhanA putra caMDasiMhane cha putra thayA, pethaDa, narasiMha, ratnasiha, mala, muMjAla, ane vikramasiMha temAM pethaDe saMDeramAM ucca maMdira karAvyuM, vIjApuramAM citya karAvyuM ane rIrImaya mahAvIranI pratimA padharAvI, tathA Abu upara luNI vasatino uddhAra karyo. tathA bhIma zeThe banAvarAvela pittalamaya biMbane hamathI daDha karyuM', karNadevanA rAjya vakhate mahAvIra bhagavAnanI pratimAnI zubha lagna pratiSThA karAvI. temaja giranAra ane zatruMjayane saMgha kADhaze tathA visiM 1377 mAM dukALa paDyo tyAre lAkho mANasone anAja ApI svastha karyA, AgamanA cAra lakhAvyA, vigere vigere. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 A. caMdrazekharasUrinA janma, vi. saM. 1373mAM thayA hatA, temanI dIkSA vi. sa. 1385mAM ane AcArya padavI vi. saM. 1393mAM ApavAmAM AvI hatI, vi. saM. 1423mAM temanuM svargagamana thayuM hatuM. A jayAna dasUrinA janma vi. sa, 1380mAM thayA hatA. temanI dIkSA vi. sa. 1402mAM ane AcAya padavI. vi 1420mAM thaI hatI. temaNe sthUlibhadracaritra vigere graMthA lakhyA che. A AcAya jayAnaMdasUrine seAmasuri jevA prabhAvaka ziSyA thayA hatA AcAya jayAna'dasuri visa, 1441mAM svage sidhAvyA hatA. A AcAyanA upadezathI AbhunA vaMzaja nade lAkhA graMtha pramANu graMthA lakhAvyA hatA. A. seAmalikasUri vi. sa. 1424mAM svaga'gamana pAmyA. te svargagamana gayA te vakhate AkAzamAM prakAza phelAyA ane AkAza vANI thaI ke sAmatilakasuri saudhamendranA sAmAnika dhruva thayA che. devasuMdarasuri sAmatilakasUrinI pATe 4mA devasuMdarasUri thayA. A devasuMdarasUri AcAya mahAprabhAvaka purUSa hatA AmanA samayamAM lAkhA graMthA pustaka upara lakhAyAM che Aje paNa bhaMDArAmAM Thera Thera temanA upadezathI kAgaLa upara lakhAyelI prati najare paDe che. gurU mahArAjanI pustaka lakhAvavAnI A pravRttine temanI pachI temanA ziSyAe paNa joza ApyuM hatuM. jene laI hajAro graMthA lakhAyA ane TheraThera graMtha bhAMDArA ubhA thayA che. A devasudarasUrinA janma vi. sa. 1396mAM thayA hatA. dIkSA vi. sa. 1406mAM ane vi. saM. 1420mAM AcArya padavI thaI hatI. ane te jayAnaMdasUrinA kALadhama bAda eTale vikrama sa. 1441mAM te gacchanAyaka thayA. A devasadarasUri mahAmaMtramaLI tejasvI ane prabhAvaka hatA. vi. sa', 1457mAM A prabhAvaka purUSa svarge sidhAvyA hatA. A devasadarasUrinuM vistRta jIvana caritra vi, sa. 1466mAM racelI gurvAvalImAM suni suMdarasUrie ApyuM che. A dhruvasuMdarasUrine jJAnasAgara, phulamaDena, gaNaratna, seAmasuMdara ane sAdhuratna e pAMca ziSyA hatA, A devasuMdarasurinA ziSya hatA tema gurvAvaLI ane zrAddhavidhikAra jaNAve che. paraMtu sAmasaubhAgya kAvya ke jemAM sAmasuMdarasUrinuM jIvana caritra janmathI mAMDIne ApyuM che temAM sAmasu Mdarasurie jyAna iMsurinA ziSya che. temaja jJAnasAgarasura e caMdrazekharasurinA ziSya che. tema jaNAvyuM che. AthI A pAMcanA AcArya pada dAtA dhruvasuMdarasUri hatA. temaja gacchanAyaka je hAya tenA khadhAya ziSyA ja gaNAya tene lai pAMca AcAryoM temanA gacchanAyakanA kALamAM thayelA hAvAthI ziSya tarIke ullekhita thayA che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja devasudarasurie peAtAnA haste pAMca AcAya ne sthApyA hatA. 1 jJAnasAgarasura, 2 kula Danasura, 3 guNaratnasura, 4 seAmasuMdarasura, 5 sAratnasuri. jIvavilIkAra jaNAve che te mujaba. 1 A. jJAnasAgarasUrinA janma va sa 1405mAM, dIkSAvi saM. 1417mAM, AcAyapadma 1441 ane svagamana vi.sa. 1460mAM thayuM hatuM. AcAya sAmasuMdarasuri vigerenA jJAnasAgarasuri+adhyApaka bhaNAvanAra hatA. A. jJAnasAgarasurie Avazyaka, edhaniyukti vigere upara caNui A lakhI che. 2 kulamaDanasUri-AmanA janma vi. sa. 1409mAM, dIkSA vi. sa. 1417 mAM, ane AcAya padavI vi. saM. 1442 mAM thaI hatI. A AcAya nirvANu vi. sa. 1455 mAM pAmyA hatA. AcAya. kulamaMDanasurie siddhAMta AlApauddhAra ( gurvAvalI zve. 368 ) zrAddhaguNa vivaraNa, vicArAmRtasaMgraha vigere graMthA ramyA hatA. . 3 guNaratnasUri. A AcAyaeN Da vikathA ane krodha mATe pramaLa saMcamI hatA. vAdamAM te pramaLa hatA, prakhara tArkika hatA. svadarzana ane paradarzananA jJAnamAM nipuNa hatA. ati zaktivALA ane apramAdI hatA. temanA graMthAmAM kriyAratnasamuccaya, Sagdarzanasamuccaya bRhavrutti, vigere che. A AcArya bhuvanasuMdara AcAyaeNnA vidyAgurU hatA, AmanI AcAryapadavI vi. sa. 1457 mAM thaI hatI. 4 sAdhuratnasUri-A AcAya nA janma vi.sa. 1470mAM, dIkSA vi.sa'. 1437mAM, upAdhyApada vi. sa. 1450mAM ane AcAya padavI vi. sa. 1457mAM thai hatI. A AcAya . sArane yatijItakalpavrutti nava tattva avasUri vigere graMthA banAvyA che. yatijItakalpavrutti 1456 mAM banAvI che. ana tene mAMDaNu nAmanA gRhasthe lakhAvI che. A uparAMta xguoNvalImAM jaNAvyA mujaba dhruvasuMdarasurInA parivAramAM daivazekhara gaNi, zrutasuMdara vAcaka, jayacaMdra vAcaka, bhuvanasuMdara vAcaka, jinasuMdara vAcaka, jayavama, zruta sAgara, devaprabha, ratnasuMdara, kSemakara, sazekhara, kamalacaMdra, jJAnakIti sAdhusuMdara, abhaya suMdara, AnaMdavallabha, sahajadhama vigere aneka pratApI muni hatA. vivalImAM aMte surasuMdarasurinA piravAramAM kevA kevA sAdhu hatA kayA kayA zrAvakA hatA vigere sarvAMvRtAnta ApyA che. (AthI vizeSa jijJAsuoe munisuMdarasuri kRta gurvAvalI joI levI ). * gurvAvalI leAka 327 thI + sAma sobhAgya kAvya saga 5. zlAka 7-8. zurvAlI zlAka 345 S jagaduttaro hi teSAM niyamo'vaSTambharoSavikathAnAm. gurvA 381 x guravAvalI zlAka. 419 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ semasuMdarasUri. A. zrI devasuMdarasurinI pATe pacAsamA paTTadhara zrI somasuMdarasuri thayA che. A semasuMdarasUrinA jIvana caritra mATe temanA ziSya pratiSThAme vi. saM. 1554 mAM semasaubhAgya kAvya nAme graMtha banAvyA che. A semasuMdara mULa pAlanapuranA vatanI hatA. temanA pitAnuM nAma sajajana zeTha ane mAtAnuM mAlDaNadevI hatuM. temano janma vi. saM. 1430 nA mahA vadi-14 ne zukravAre thayo hato. temaNe vi. saM. 1437 mAM pAlanapuramAM jayAnaMdasUri pAse pitAnI bahena sAthe dIkSA aMgIkAra karI hatI. dIkSA pachI jJAnAbhyAsa mATe gacchanAyaka devasuMdarasUrie temane jJAnasAgarasurine saMpyA hatA. vi saM. 1457 mAM temane AcArya padavI devasuMdarasUri mahArAje ApI hatI. A padapradAna pATaNamAM thayuM hatuM ane temAM aDhaLaka dhana pATaNanA narasiMha zeThe khacyuM hatuM. AcAryapadArUDha thayA pachI tarata ja gacchAdhipatipaNAnuM saubhAgya temane nasIbe hatuM. tethI temanI AcAryapadavI pachI devasuMdarasUri svarge sidhAvyA ane semasuMdarasuri gacchanAyaka thayA. A. somasuMdarasurie vaDanagaramAM devarAja zeThe karela mahotsava pUrvaka vi. saM. 1478 mAM munisuMdarane AcArya padavI ApI. A pachI IDaranA zeviMda zeThanA mahotsavapUrvaka tAraMgAmAM vi. saM. 1479mAM jayacaMdrane AcArya padavI ApI. nIMbazeThe karelA mahetsavapUrvaka bhuvanasuMdarane AcArya padavI ApI. guNarAja zeThanA karelA mahotsavapUrvaka mahuvAmAM jinasuMdaravAcakane AcArya padavI ApI, caMpakalcaSinA AgrahathI jinakItine AcArya padavI ApI ane rANakapuramAM dharaNendra zeThanA AgrahathI semadeva vAcakane AcArya padavI ApI. 4 vi. saM. 1479 mAM semasuMdarasUrie tAraMgAmAM ajitanAtha bhagavAnanI aMjana zalAkA karI pratiSThA karI. A pratiSThA mahesavA IDaranA zeTha goviMda bhavya rIte karyo hate. ane temAM teNe ghaNA gAmanA saghane AmaMtraNa ApyuM hatuM. vi. . 149 mAM semasuMdarasUrie rANakapuranuM 144 thAMbhalAvALA tribhuvanadIpaka prAsAdanI pratiSThA karAvI hatI. A uparAMta mevADa, delavADA, mahuvA, IDara, Abu, giranAra, zatruMjaya, cittaDa, ghaghA, vigere ThekANe pratiSThA karAvI hatI. zrAddhavidhikAra, dharmasAgarIyapadAvalIkAra vigeremAM munisuMdarasurine somasuMdarasurinA ziSya kahe che. paNa kharI rIte te temanA AcAryapadadAtA hatA tathA te gacchanAyaka hovAthI temanA ziSya tarIke gaNAvyA che. * tAraMgAmAM ajitanAtha bhagavAnanI mUrtinI nIce khaMDita nedha che. jI - gAIdena bhAryA jAyaladepramukhakuTuMbayutena zreyArtha...sUribhi. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDanagaranA devarAja, IDaranA goviMda zeTha, amadAvAdanA guNarAja vigere somasuMdara sUrinI sAnidhyatAmAM saMgha kADhI saMghavI thayA hatA. AcArya devasuMdarasurithI mAMDIne graMtha lakhAvavAnuM, pratimAo bharAvavAnuM ane jinamaMdira baMdhAvavAnuM kArya zarU thayela te somasuMdarasUrinA samayamAM khuba vistAra pAmyuM hatuM. samisuMdarasUrinA upadezathI khaMbhAtanA parvate 11 aMge vigere ghaNu graMtha lakhAvyA hatA, semasaubhAgya kAvyanA racayitA pratiSThAma, dasamA sargamAM somasuMdarasuri pachI. 1 munisuMdarasuri, 2 jayacaMdrasUri, 3 bhuvanasuMdarasuri, 4 jinasuMdarasuri 5 vizALarAjasUri 6 guNeAdayanaMdIsUri 7 rAjazekharasuri. 8 semadevasUri 9 lakSamIsAgarasuri vigerene gaNAve che. guvavaLI, vi. saM. 1464 munisuMdarasUrie racI che. vi.saM. 1464mAM munisuMdarasUri AcArya thayA na hatA. eTaluM ja nahiM paNa te sAmAnya sAdhu hatA kAraNake gurnAvalImAM teo pitAne zrIdevazekharavAcakanA ziSya munisuMdara tarIke gaNAve che. A gurvAvaLInI racanA vakhate munisuMdarasUri jayacaMdra, bhuvanasuMdara, jinasuMdarane vAcaka tarIke ulekhe che. AthI lAge che ke potAnA karatAM paNa A mahAtmAe dIkSA paryAye ane padasthapaNe moTA haze. gurUguNaratnAkarakAvya. vi. saM. 1541mAM somadevasUrinA ziSya cAritrahasa ziSya samadevagaNie lakhyuM che. temAM lakSmIsAgarasurinuM varNana ApyuM che. AmAM lakSmIsAgarasurinI upAdhyAya padavI vi.saM. 1501mAM thaI che te vakhate je AcAryo che tenA varNanamAM munisuMdarasuri, jyacaMdrasuri, jinakIrti suri vizALarAja suri, ratnazekharasuri, udayanaMdisUri samadevasUri, guNadayanaMdIsuri vigerenuM varNana ApyuM che. - semasuMdarasurinuM svargagamana vikrama saM. 14lmAM thayuM hatuM. Ama da9 varSanA pUrNa AyuSyamAM 42 varSa te gacchanAyaka rahyA hatA. te kArya daramiyAna temaNe zithilAcArane dura karavA saMghamaryAdApaTTaka taiyAra karyuM hatuM. tenI 36 kalame che. ratnazekharasuri- A zrAddhavidhi graMthanA kartA ratnazekharasuri mahArAjane janma. vi. saM. 1457 (1452)mAM thayo hato. temaNe vi. saM. 1463 mAM dIkSA lIdhI hatI. temane vi. saM. 1483mAM paMDita pada ane vi. saM. 1493 mAM temane upAdhyAya pada maLyuM hatuM. temanI AcAryapadavI vi. saM. 1502mAM thaI hatI. A graMthakAra ratnazekharasUrinA dIkSA dAtA gurU sAdhuratanasUri mahArAja che. vidyA dAtA gurU bhuvanasuMdara AcArya che. ane AcArya pada dAtA munisuMdarasUri mahArAja che. *aho teSAM karAmbhojavAsAnAM suprabhAvatA / vAto caimpio ghauM munisuMdara 42 gurnAvalI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra kAraNake graMthakAre prazastimAM pite "doDavyarthata karo mA para A zabdathI saMsAramAMthI kADhanAra sAdhuratnasuri temanA dIkSA gurU che ane vira cAravidhi mAriziSyA kAkIna' A padathI bhuvanasuMdara temanA vidyAdAtA gurU che. ane jemanA zAsanakALamAM sadA graMthakAre unnati sAdhI che te munisuMdarasuri gacchanAyaka tathA AcArya pada dAtA hovAthI temaNe temanA paNa ziSya tarIke potAne gaNAvyA che. zrAddhavidhimAM dareka dvAranA aMte tigrI tapAchAghis zrImahuvAra, zrI munisuMdarasUri-zrIjayacandrasUri-zrIbhuvanasuMdarasUri-ziSya zrIratnazekhara sUriviracitAyAM zrAvidhinavRtta nitya sArA prathama prArA " A pramANe lakhyuM che. A uparathI spaSTa thAya che ke temanA dIkSA dAtA gurU Adhuratnasuri bhale hoya paNa temanA upara upakAra te semasuMdarasUri, munisuMdarasuri jayacandrasuri ane bhuvanasuMdarasurina che. | vikrama saM. 1496mAM semasuMdarasUrie ratnazekharasurine upAdhyAya padavI ApI A saMbaMdhamAM semasaubhAgya mahAkAvyamAM nIcenA thake che. zrI ratnazekharasya prAjJaziraH zekharasya vibudhvidhoH| zrI gururadAttadAnIM vAcakapadamatulazubhalagne // 67 // svacchaM zrI tapagacchaM samagramapi paryadhApayanmuditaH / varmahAvivo, nRvasabhya moDasau . 68 artha-te samaye anupama zubhalagnamAM prAjJa purUSanA mastaka muguTarUpa ratnazekhara surine vAcakada arpaNa karyuM. ane rAjAnA mAnavaMta mahAdeva zeThe harSa pAmI svaccha evA samagra tapAgacchane vastranI paherAmaNI karI. A rIte A. ratnazekharasuri somasuMdarasUri mahArAjanA zAsanakALamAM sAdhupaNAmAM ucharyA hatA ane upAdhyAyAdi padapradAna paNa temaNe temanAthI meLavyuM hatuM mATe temaNe temanuM smaraNa karyuM che. A pachI temaNe semasuMdarasurinA pAMca ziSyonAM nAma prazastimAM ApyA che ane mAramA vama eSAM zrI guruNAM prasAdataH SaTkhatithimite zrAddhavidhisutravivRti vyadhita ratnarottarariA A padathI A pAMce AcAryo temanA ati upakAraka che tema jaNAvyuM che. A pAMca AcAryo te- 1 munisuMdarasUri, 2 jayacaMdrasuri, 3 bhuvanasuMdarasUri, 4 jinasuMdarasuri 5 jinakIrtisUri. 1 munisuMdarasuri. semasuMdarasUri pachI 21mI pATe munisuMdarasuri thayA che temane janma. vi. saM. 1436mAM, dIkSA 1443mAM, upAdhyAyapada 1466mAM ane AcAryapada vi. saM. 1470mAM thayuM hatuM. temanuM svargagamana 1503mAM thayuM hatuM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 semasurasuri mahArAja vi. saM. 149 sudhI hayAta hatA. AthI gacchanAyakapaNAne je temaNe caraNa vo hate. temaNe uyadezaratnAkara, adhyAtma kayahUma, jayAnaMdakevaLi vigere ghaNA graMthe banAvyA che. emanA dareka graMthamAM "nakSata' che, temanA dareka graMthe vairAgyabharapura, upadezavAhaka ane pratibhA saMpanna che. A munisuMdarasuri sahastrAvadhAnI ane kALI sarasvatI vigere birUdane dhAraNa karanArA hatA. temane padmAvatI devIo vigere zAsana devIo pratyakSa thatI hatI, temaNe "saMtikAra stotra'nI racanA karI devakulapATakamAM zAMti prasarAvI hatI. AcArya munisuMdarasUri vi.saM. 1503mAM svargagamana pAmyA hatA. semasuMdarasUrinA hayAti kALamAM yuvarAja5NAne ane temanA pachI gacchanAyaka tarIkenA temane upakAra graMthakAra upara maha6 che. graMthakAranA AcArya pada pradAtA paNa munisuMdarasUri mahArAja che tethI temanuM graMthakAre smaraNa karela che. jayacandrasuri. A surivarane somasuMdarasUri mahArAje tAraMgAmAM AcArya padavI ApI hatI. vyAkhyAnapaddhati, pratyAkhyAna sthAna vivaraNa, pratikramaNa vidhi vigere graMthe temanA lakhelA che. vaDAvazyaka bALabedhanA kartA hemahaMsagaNi vigere A AcAryanAja ziSya che. gurUgaNa ratnAkara kAvyamAM te tenA kartA graMthakAra ratnazearasurine jayacaMdrasurinA paTTadhara tarIke oLakhAve che. AthI lAge che ke munisuMdarasUrinA hayAtikALamAM ratnazekharasuri jayacandrasUrinA ati prItipAtra haze. bhuvanasuMdarasuri, A AcArya ratnazekharasurinA vidyAgurU che je vAta zrAddhavidhinI prazastithI nakkI thAya che. paraMtu graMthakAra zrAddhapratikramaNanA maMgalAcaraNamAM vAritaSati' lakhI pitAne bhuvatasuMdarasUrinA chellA ziSya tarIke oLakhAve che. AthI lAge che ke graMtha kArane graMtha lakhatI vakhate sAdhuratnasUri hayAta na hovA joIe, ane graMthakAra gurUnA hayAti bAda bhuvanasuMdarasuri sAthe rahI abhyAsa karyo haze. ane temanI sAthe rahetA hovAthI vidyA gurUneja gurUne tarIke gaNAvyA jaNAya che, A uparAMta paNa bhuvanasuMdarasurivaDIla AcAryuM che AcArya bhuvanasuMdarasUrie vyAkhyAnadIpikA, mahAvidyAviDaMbana, parabrahmotthApana vigere graMtha lakhyA che. jinasuMdarasuri. AcArya jinasuMdarasurine agiyAra aMganA dhAraka tarIke graMthakAre gaNAvyA che. arthAta anya zA karatAM jaina Agama graMthamAM A AcArya mahAnipuNa hovA joIe. guvavalImAM jyAre munisuMdarasuri sAmAnya sAdhu hatA. tyAre paNa A mahAtmA upAdhyAya bhAtisma tetra jayacaMdragaNendrapaTTe // zrI narotaravaratapanacchanAthA | ra00 || Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padabhUSita hatA. ratnazekharasurie jinasuMdarasuri samudAyanA vaDIla ane preraNAdAyaka hevAthI temanuM smaraNa karyuM jaNAya che. jinasuMdarasurine saMgaraMgagaNi vigere ziSya hatA. jinakIrtisuri. AcArya jinakIrtisuri saMbaMdhI gurrAvaLImAM ullekha nathI paNa gurUguNakAvyamAM jaNAvyuM che ke - muktyarthameva vihitAnyatidIrghazAstrANyuccazriyeca jinakIrtiyatIzvarAste // 94 // kevaLa muktine mATe ati dIrthazAstrane race che te jinakIrtisuri kalyANa mATe thAo. A jinakIrtisUri paramavairAgI, tapasvI ane zAsanamAM saurabha phelAvanAra mahAtmA haze ane te pitAM karatAM vaDIla ane graMtha racanA kALe vidyamAna haze mATe ja temane graMthakAre yAda karyA jaNAya che. A jinakIrtisUrie ga7 nAyakanA vacanathI giranAra upara pUrNacaMdra ke ThArIe je maMdira baMdhAvyuM hatuM tenI pratiSThA karI hatI. A razekharasUrinA jIvana paricaya mATe temanA graMthanI lakhelI prazastio, sema saubhAgya kAvya, gurUguNa ratnAkara kAvya, dharma sAgarIya paTTAvALI ane te uparAMta keTalIka TI chavAI vigate sivAya bIjuM sAhitya nathI. temanA banAvela graMthamAM hAla upalabdha tarIke A 1 arthadIpikA, 2 vidhikaumudI (zrAddha vidhi) ane AcArapradIpa A traNa graMtha che. arthadIpIkA (vaMdittAsUtra TIkA) vi. saM. 1499mAM banAvI che kAraNa ke tenI prazastimAM vizvAmitte zrIranoharaji: vRttimirAmata kSatig lakhyuM che. zrAddhavidhi vi. saM. 1506 mAM banAvela che. kAraNake A graMtha prazastimAM SaDUkhatithibhite varSe (1506) zrAddhavidhi sUtravRttiM vyadhita ratnazekharasuriH AcAra pradIpa graMtha vi. saM. 1516nI sAlamAM banAvela che kAraNa te graMthanI prazastimAM eSAM zrIguruNAM prasAdataH SaTkutithimite ( 1516 ) varSe jagrantha granthamimaM sugama zrI ratnazekharasuriH razekharasurie gaNipaNAmAM zrAddhapratikamaNavRtti banAvela che ane zrAddhavidhi tathA AcAra pradIpa AcArya pada pAmyA pachI banAvela che. Ama chatAM vi. saM. 1496 mAM banAvela zrAddhapratikramaNamAM zrAddhavidhine ane vi. saM. 1516 mAM racela AcAra pradIpano ullekha zrAddhavidhimAM kema Ape tenI saheje zaMkA thAya. paraMtu Ane khulAse e hoI zake ke zrAddhapratikramaNa vRtti purI karI hoya te agAu temaNe racavA kArelA be graMthane viSayAnukrama taiyAra karyo hoya ane tethI temaNe tenI noMdha zrAddha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pratikamaNa ke zrAddhavidhimAM ApI hoya te banavAjoga che. racanA saMvata graMthanI samAptine laI A hoya. tethI prathama zrAddha pratikramaNa pachI zrAddhavidhi ane chelle AcAra pradIpa pUrNa karyo haze. A ratnazekharasUrie TheraThera pratiSThAo karAvI hatI kAraNake temanA hAthe pratiSThita thayela aneka jinabiMba upara temanA nAmane ulekha che. A ratnazekharasUri gacchanAyaka, pratibhA saMpanna aneka zinA gurU chatAM samartha vidvAna hatA. kAraNake temaNe graMthamAM Apela sAkSipATha uparathI temanI vidvattAne ApaNane khyAla saheje AvI zake che. A ratnazekharasUri pachI tapAgacchanA nAyaka AcArya lakSmIsAgarasUri thayA. emanA parivAramAM 11 AcArya 15 upAdhyAya 29 gItArtho ane hajAro munio hatA. Ama tapAgacchanI paramI pATe ratnazekharasUrie pitAnI ujavaLatA sAthe jaina zAsanane ujavaLa karyuM hatuM. gRhastha dharma sAmAnya dharma. avirUddha zAstravacanane anusarI mithyAdibhAva sahita je AcaraNa te dharma. zAstramAM A dharma be prakArane jaNAvyo che. eka gRhastha dharma ane bIje sAdhudharma. kevaLa parabhavanA kalyANa mATe mathanArA ane ghara, kuTuMba, saMpatti, rAga, veSa ane meha cheDI kalyANa sAdhanArA je purUSa che te sAdhu mahAtmAo che. jeo A prakAre karI zakatA nathI ane gharamAM rahI pitAnA bAla baccA kuTuMba, strI ane parivAra vigerene piSaNa karavAnI javAbadArI uThAvavA sAthe pitAthI zakya hoya te dharmAnuSThAna kare che te gRhastha dharma che. kuTuMba, ane vyavahAranI prazaMsApUrvaka javAbadArIne vahana karavI tene gRhasthane sAmAnya dharma kahe che. ane A javAbadArI uThAvavA uparAMta aneka vrata ta5 niyama ane tyAgathI potAnuM jIvana niyaMtrita kare tene gRhasthane vizeSadharma kahe che. gRhasthanA sAmAnya dharmamAM mArganusArinA pAMtrIsa guNa samAya che. te pAMtrIsa guNa A pramANe che. mAnusArine 35 guNa 1 dareka prakAranA vyApAramAM nitine choDavI nahi, daze prapaMca ane Thaga vidyAthI - prApta karelI lakSmI lAMbo samaya TakatI nathI, anItinuM dhana nyAyathI prApta karelA dhanane paNa ghasaDI jAya che, mATe nyAyathI dhana meLavavuM, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jJAnI, sadAcArI, gaMbhIra ane udAra, purUSanA AcAronI prazaMsA karavI, temanA suMdara AcAranuM anukaraNa karavA prayatna karavo. 3 anya getravAlA paraMtu samAna kula ane eka sarakhA AcAravAlA sAthe pitAnI putraputrIne vivAha kara ke jethI bhaviSyamAM dharmasaMbaMdhI jhaghaDe paNa na thAya, ane pitAnI saMtati jaina dharmamAM makkama rahe. 4 sarva prakAranA pApothI DaratA rahevuM. 5 je dezamAM vasatA hoIe te deza pramANe vastra AbhuSaNa ane khAvAnI, pIvAnI rItI rAkhavI, paNa te dharmathI virUddha te na ja hovI joIe. 6 kaI paNa mANasanI niMdA karavI nahi, temAM rAjA pradhAna AdinI te khAsa karIne niMdA karavI ja nahi, 7 je gharamAM ghuMsavA nIkaLavAnA aneka rastA hoya tevA gharamAM vasavuM nahiM. kAraNake cAra pramukhane tevA gharamAM ghuMsavAnI tathA strI Adikane geravartaNuMka calAvavAnI sugamatA paDe. temaja cAre bAjuthI DhAMkela hoya tevA sthAnamAM rahevAthI agni AdinA upadravamAMthI nIkaLavuM kaThIna paDe. tathA pADozamAM sArA mANasa rahetA hoya tevA gharamAM rahevuM, 8 sadAcArI mANasonI ja sobata karavI durAcArI ane mithyAhaNione saMga taje. 9 janmadAtA mAtA-pitAnI pUjA eTale ucita sevA karanArA thavuM 10 dukALa, mArI, marakI, zatru rAjA AdinA lazkaranI caDAI vigerene upadrava jayAM na hoya tyAM rahevuM, jethI dharma, artha ane kAmane vinAza na thAya. 11 niMdita kAryomAM prANane paNa pravRtti karavI nahi. 12 Avakane vicAra karIne kharca karanArA thavuM. Avaka karatAM vadhu kharca karanAra devAdAra ane duHkhI banI jAya che. udAra banavuM paNa uDAu na banavuM. 13 pitAnA paisA pramANe veza rAkha, garIba hoya ane navalazA dhanajI thaIne phare to paNa niMdA thAya ane dhanADhaya hoya ane mavAlInA vezamAM phare to paNa niMdA thAya. 14 buddhinA ATha guNone dhAraNa karavA 1 zA sAMbhaLavAnI IcchA, 2 zAstra sAMbhaLavuM, 3 tene artha samaje, 4 te arthane yAda rAkha, 5 uhAtaka karI sAmAnya jJAna prApta karavuM, apaha-vizeSa jJAna prApta karavuM, 7 arthanuM jJAna karavuM, 8 tatvane nizcaya kara. 15 hamezAM dharmane sAMbhaLanArA thavuM, dharma sAMbhaLavAthI ja punya pApane mArga jANI zakAya che. 16 prathama bhejana pacI gayA pachI ja bIjI vakhata jamavuM, kharI rUcI vinA jamavAthI ajIrNa thAya che, ane tenAthI tabIyata bagaDe che, ane tabIyata bagaDavAthI dharma kAryamAM aMtarAya paDe che. 17 je kALe khAvAne samaya hoya tyAre ja khAvuM. TAIma be TAIma na khAvuM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 dharma artha ane kAma e traNa puruSArthane evI rIte sAdhavA ke eka bIjAne (pIDA) harakata na pahoMce, dharmanI mukhyatA samajavI, kAraNake dharma haze te dhana, ane dhana haze te kAma, mATe dharmane nukazAna pahoMcatuM hoya te vakhate artha ane kAma ( viSaya vilAsa) ne jatA karavA. 19 yathAzakita dAna devuM. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAne supAtra buddhithI devuM, anya duHkhI AtmAone dayAnI buddhithI ApavuM. 2. haMmezAM kaI vAtamAM kadAgraha na rAkhave, sAcuM e mAruM mAnavuM paNa mAruM eja sAcuM ema nahi mAnavuM, 21 hamezAM guNIjanane ja pakSapAta kara, nirguNIne pakSapAta karavAthI tene pApamAM uttejana male che. 22 je dezamAM javAnI rAjAnI manA hoya tyAM na javuM, je kALe je karavAnI AjJA na hoya tema karavuM. dharmane sAcavIne dezakALa jevA. 23 pitAnI zakti agara te azakitane tapAsIne ja kaI paNa kAryamAM pravRti karavI zakti uparAMta pravRtti karavAthI dhana ane zarIrane nukazAna pahoMce che. 24 vratadhArI, vRddha puruSo ane jJAnI purUSanA pUjaka thavuM. 25 pitAnA Azare rahelA piSavA lAyaka sarvanuM piSaNa karavuM, pitAnuM ja peTa bharIne besI na rahevuM. 26 dareka kArya karatA pahelAM pariNAmane vicAra karo. 27 vizeSajJa thavuM, jethI kRtya, akRtya, bhaThya, abhakSya, mAna, apamAnanI samaja paDe. 28 keIe karelA upakArane vIsaranArA na thavuM. 29 sadAcArathI, vinayathI, ane vivekathI lokone priya thavuM, beTA kAmamAM paNa hAMjI hAM karI lekapriya thanArA bannenuM bagADe che. 30 kadI nirlajaja banavuM nahi. 31 duHkhI jIve upara dayALa thavuM. 3ra zAMta mudrAvAlA thavuM, kaSAyavAlI prakRti karavI nahi. 33 paropakAra karavAmAM sadA kaTIbaddha rahevuM. 34 bAhya zatrunI upekSA karI, (jatA karI) rAga-dveSa-kedha-mAna-mAyA lobha IrSyA Adi atyaMtara zatrune nAza karavA taiyAra thavuM. 35 pAMca iMdriyonAM viSaya upara saMyama keLavanArA thavuM. A mArgonusAri guNavALe jIva dharma dezanAne yogya ane uttama purUSanI gaNatarImAM gaNAya che. ane te jIva anukrame guNavRddhi meLavI vizeSa gRhi dharmane pALavA samartha bane che. vizeSadharma. zrAvakane vizeSa gRhIdharma samyaktvasahita bAra vrata svarUpe che. A samyakatva ane bAra vratanuM svarUpa zrI haribhadrasUri racita paMcAzaka graMthanA prathama paMcAzakamAM spaSTa rIte ApeluM che tethI prathama paMcAzakane gAthArtha tathA saMkSepamAM samakti tathA bAravratanuM svarUpa tenA aticAro sAthe nIce ApIe chIe. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka dharmavidhi. (zrI haribhadrasurikRta prathama paMcAzakanuM bhASAMtara ) 1 carama tIrthaMkara zrI vardhamAnasvAmIne namaskAra karIne, samyakatvAdika bhAvArtha sahita zrAvaka dharmane sUtra tathA TIkAnA AdhAre saMkSipta sarala vyAkhyAyukta sUtramaryAdA mujaba saMkSepathI huM varNavIza. Adi zabdathI zrAvaka egya pAMca aNuvrata, traNa guNavratA ane cAra zikSAtrata huM vakhANaza. zrAvaka dharmanA abhyAsI thaIne dazavidha yatidharmanuM pAlana karavA lAyaka thaI zake e hetuthI prathama zrAvaka dharma prakaraNa kahIza. 2. atitIvra karmanA vinAzathI je sAvadhAna thaI paraloka hitakArI jinavacana yathArtha kapaTa rahitapaNe sAMbhaLe che te ahiM zrAvaka dharma vicAranA prastAvamAM utkRSTa zrAvaka lekhAya che. temAM prathama lakSaNathI ane phaLathI samyakatvanuM nirUpaNa kare che. - 3 mithyAtva mohanIya karmanA daLIyAne kSaya, upazama ke kSayAyazama thavAthI, sarvajJakathita jIvAdika tanI yathArtha zraddhArUpa samyakatva prakaTe che, eTale temAM asat Agraha durAgraha rahetuM nathI ane zuzruSAdika guNe atizaya vadhe che. te zuzruSAdika guNene ja zAstrakAra vakhANe che. 4. sadhakArI dharmazAstra sAMbhaLavAnI bhAre utkaMThA, zratacAritra lakSaNa dharma pratye atyaMta rAga ane yathAsamAdhi--prasannatApUrvaka devagurUnI sevA-bhakti karavAmAM ati Adara, samakti prApta thaye thAya ja. phakta aNuvratAdika vrataprApti mATe bhajanA eTale te te samakti prApta thaye kadAcita prApta thAya athavA na paNa thAya te bhajanAnuM kAraNa kahe che. 5. te aNuvratanI prAptine te samaktiprApti egya karmakSa pazamanI apekSAe adhikatara cAritramohanIya karmanA kSapazamathI ja thavA pAme che. arthAt pariNAmadathI samakti prAptinA nimittabhUta karmanA kSapazama mAtrathI vrataprApti thavA na pAme, paNa tethI adhikatara cAritramehanIya karmanA kSapazamabaLathI vrataprApti thavA pAme. e ja vAtanuM samarthana zAstrakAra kare che. 6. AyuSyavarjita mohanIya pramukha sAte kamInI popamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna eka kaDAdreDa sAgaropamanI sthiti uparAMtanI zeSa saghaLI karmasthiti yathApravRtti karaNe karI chava khapAve. pachI apUrvakaraNe karI graMthibhedapUrvaka jIva samakti pAme. pachI 2 thI 9 pAma jeTalI vadhAre kamasthiti khapAvyAthI aNubone lAbha thAya ane asaMkhya sAgareparama jeTalI caritramohanIya sthiti khapAvyAthI bhAvathI mahAvatenI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prApti thaI zake. 'drazyathI aNuvrata ane mahAvratanI prApti tA krama"nI sthiti vadhAre hovA chatAM paNa sa'bhave che. ' ( TIkAkAra ) pAMca aNuvrata, 7. sthULa prANAtipAtaviramardika pAMca aNuvratA ja mUlaguNa jANavA ane khIjA diziparimANuArdika e mULaguNurUpa aNuvratAnA puSTikAraka guNavrata ane zikSAvrata rUpa uttara guNu jANuvAM. temAM prathama aNuvratanuM svarUpa jaNAvatAM zAstrakAra kahe che. 8 sthULa prANavadhathI viramavArUpa prathama aNuvrata che. te prANavadha sakalpathI ane ArabhathI e prakAre che. temAM vadha karavAnI buddhirUpa saMkalpa ane khetI pramukha AraMbha. e baMne rIte sthUlaprANAtipAtaviramaNavrata aMgIkAra karanAra zrAvaka sthULa prANavadhane pratijJApUrvaka parihare. prazna--Avazyaka cUrNimAM sakalpathI sthULa prANavadha viramaNanI pratijJA kahI ane ArbhathI sthULa prANavadha vagerenI pratijJA kema kahI nahI ? uttara-gRhastha AraMbha va na zake mATe. saMkalpathI te te Agama rIte sthULa prANavadhathI virame ja che. te ja AgamAkta vadhavajana vidhi ane tenI uttaravidhi darzAvatA chatAM graMthakAra kahe che. 9 dharmAtmA gurU samIpe dharmopadezanuM zravaNu karI vairAgyabhInA thayela zrAvaka cAtumoMsAdika alpakALa paya ta ke lAMbe vakhata jIvitavya paryaMta upara mujaba sthUlaprANavadha viratinI pratijJA karIne tenA pAMca aticArA, bhAvazuddhivarDa samajIne taje. te pAMca aticArA have jaNAve che. 10 krodhAdi kaSAyavare kRSita manavALA thai zrAvaka, pazu ke manuSyAdikane vadha, adhana, aMgaccheda, atibhAra ArApaNu tathA bhAtapANInA aMtarAya nihetuka na kare. khAsa hetusara aMdhArdika karatAM chatAM sadacapaNAthI te kare te aticAra nathI. 11 khIjA aNuvratamAM kanyA, gau, bhUmi saMbadhI asatya tathA thApaNamAsA ane phUTasAkSI ema sthULa mRSAvAda viramavAnuM sakSepathI pAMca prakAre jANavuM. enA pAMca aticAra kahe che. 12 sahesA ALa caDhAvavuM, svazrI ke mitrAdikanI guhya vAta jAhera karavI, vizvAsaghAta karavA, khATA upadeza dhruve ane khATA dastAveja karavA. e badhA ajANatAM kare te aticAra ane jANI joIne kare te vrata bhaMga thAya. have trIjI aNunnata kahe che. 13 sthULa adattAdAnavimaraNa sacitta-lavaNAdika, acitta-suvarNAdika saMbadhI ema e prakAranuM kahyuM che. temAM mizra-vastra alaMkArAdika yukta putra putrI saMbaMdhI adattAdAna samAvezita thayeluM jANavuM. tenA pAMca aticAra kahe che. 14 cArIe cArI ANeluM kezara pramukha sastI kiMmate levuM, cArI karAvavI, virUddha rAjyasthAnamAM javuM, khATAM mAnamApAM karavAM, sArI-narasI vastunA bheLa-sabheLa karavA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa ane evI halakI mizra vastu sArI kahIne vecavI. trIjA vratanA rakSake e aticArI vavA joIe. have cAthA aNuvratanuM nirUpaNa kare che. 15 caturthAM aNuvrata madhye audArika ( manuSya ane pazu saMbaMdhI ) tathA vaikriya ( dhruva saMbaMdhI ) dvividha parastrIthI ( ne parapurUSathI ) viramavAnuM kahyuM che. te svadAra ( ne svapati ) saaASavrata lekhAya che. A vratanA aticArA zAstrakAra kahe che. 16 thADA vakhata mATe pAte rAkhelI vezyA tathA anya bhADe rAkhelI vezyA, kulAMganA (kumArikA ke anAtha ( vidhavA ) strInuM sevana, strIpurUSa vivAha-saMbadha joDI devA ane kAmabheAga-zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparzenA sevanamAM atyaMta Asakti karavI. e sarve aticAranA yathAsa Mbhava ( svadArA ne svapati sataSIne ) varjavA yAgya che. strIne pAtAnI zeyanA vArAnA divase svapatti aparigrahita lekhAya, tethI tenA vArAne ullu'ghI patine bhAgavatAM aticAra thAya ane khIjA te atikramAdikavaDe aticAra thavA pAme che, have pAMcamuM aNuvrata vakhANe che. 17 asat AraMbhathI nivartAvanArUM icchAparimANa vrata, citta-vittAdikane anusAre svasvarUci ne sthiti mujakha kSetrAdika vastuviSayaka hAI zake che--karI zakAya che. enA aticArA aneka prakAre zAstrakAro kahe che. 18 kSetrAdi, rUpya-suvarNAdi, dhana-dhAnyAdi, dvipada-catuSpadAdi tathA mukhya te AsanazayanArdika gharavakharInuM je paramANu karyuM hoya tene anukrame eka bIjA sAthe joDI DhavA vaDe, bIjAne amuka sa'ketathI sAMpI devA vaDe, AMdhI mUkavA vaDe athavA sADhu karI sAmAnA ghare sthApI rAkhavA vaDe, garbhAdhAna karAvavA vaDe tathA svamatikalpita paryAMyAMtara karavA-karAvavA vaDe udghaghana karanArane vratanI sApekSatAthI aticAra-dUSaNa lAge. te yathArtha vratanI rakSA karavA IcchanAra zrAvaka vaje. traNa guNavrata 19. UMce ( parvatAdika upara ), nIce ( vAva-kUvAdiSTamAM) ane tIrachu' ( pUrva'- pazcima uttara-dakSiNa dizAmAM) cAturmAsAdika kALanI maryAdA bAMdhI parimANu karelA kSetranI hadathI bahAra adhika nahIM javA sabaMdhI niyama karavA te prathama "guNavrata hevAya che. 20. UMce, nIce ke tIrachu javA saMbaMdhI karelI hadanuM ullaMghana karavuM, karelI kSetramaryAdAnI bahArathI amuka cIja magAvavI ane mukarara karelI hadanI ahAra kaI cIja mAkalAvavI tathA jarUra paDatAM kSetravRddhi karavI (amuka dizAmAM adhika prayANa karavAnI chUTa levI) ane koI vakhata koI rIte vyAkuLatA, pramAda ke matima zvetAthI karela diziparimANune visarI javuM--bhUlI javuM ke ( me' pacAsa yeAjana sudhI javAnuM rAkhyuM che ke sA ceAjana sudhInuM ? ) ( javA prasaMge ema zaMkA thayela hAya tA pacAsa ejanathI adhika Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jatAM aticAra ne sethI adhika jatAM vratabhaMga samaja.) upara mujaba pAMca aticAra samajI sujJa zrAvake vratazuddhi arthe te aticAra varjavA. aticAra rahita vatanuM pAlana karavuM 21. bhajana ane karma Azri jemAM niyama karavAnuM che te bIjA guNavratamAM kaMdamULAdika 32 anaMtakAya ane 22 prakAranAM abhakSya bhejana tajavAne ane karma Azri khara-nirdaya-kaThora kArya-AraMbha tajavAne samAveza karelo samaje. 22. zrAvake mukhya paNe nirdoSa AhAra ane nirdoSa vyApAra-vyavasAya kara ghaTe. tene Ayi aticAre kahe che. sacitta (sajIva kaMda pramukha), sacitta saMbaMdhita (sacitta vRkSa upara rahela guMdAdi athavA pAkAM phaLa pramukha), tathA apakva ( agnithI nahIM pAkela), duHpakava (nahIM jevuM pAkela) ane tuccha dhAnyanuM bhakSaNa zrAvake vajevAnuM che temaja karmathI aMgArakarma, vanakarma, bhADAkarma, pheDIkarma ane sADI (zATaka) karma pramukha mahAAraMbhavALA 15 kamadAna vyApAra paNuM varjavAnA che. anAbhegAdika ge thAya te aticAra rUpa paNa je niHzaMkapaNe tevA mahAAraMbhavALA pA5vyApAra kare te vratabhaMga thAya 23. khAsa prayajana vagara nakAmo AtmA jethI daMDAya tenuM nAma anarthadaMDa, tenAthI viramavArupa trIjuM guNavata kahevAya che. apadhyAna-duSTa citavana 1, pramAdAcaraNa (madha, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA lakSaNa) 2. hiMsana dharmaka-hiMsAkAraka vastunuM pradAna. 3 tathA pApa-upadezarU54 anarthadaMDa cAra prakAre thAya che. te sArI rIte samajIne zrAvake tene tajavA jarUra khapa kara ghaTe che. 24. kAmaceSTA tevAM uttejaka vacana hAsyAdi 1 tathA mukhanetrAdikanA vikAravALI bhAMDaceSTA 2, vratadhArI zrAvake na ja karavI, saMbaMdha vagaranuM nakAmuM na bolavuM 3, haLa hathiyAra pramukha sajja karI mAgyA ApavAthI hiMsAnI puSTi thAya te na ApavA 4 tathA bhega-upabhoganI sAmagrI vagara jarUranI-vadhAre paDatI karavAthI tethI thatI hiMsA vadhe che tethI uparokta anarthadaMDanA pAMce aticAre zrAvake samajIne tajavA. cAra zikSAtrata. 25 pA5vyApArane tajavA ane niSpApa (mana-vacana kAyAnA) vyApArane AdaravArUpa sAmAyika te prathama zikSAvrata jANavuM. rAga-dveSathI dUra thayela jIvane je kriyAmAM pratikSaNa anupama sukhadAyI apUrve jJAna-darzana cAritraparyAne AtmalAbha thavA pAme te sAmAyika jANavuM. zrAvake mana-vacana-kAyAthI pApa vyApAra karavA-karAvavAne niSedha ane svAdhyAya -dhyAnAdikane svIkAra karI niyamita samaya sudhI sAmAyikamAM rahevAnuM hoya che. sAmAyika - bhAvamAM vartate zrAvaka sAdhu samAna kahe che. 26. AnA aticAra-mana-vacana-kAyAnuM dupraNidhAna-pApakarmamAM pravartAvavAnuM sAvadhAnatApUrvaka varjavuM. sAmAyika avazya karavAnuM yAda na karAya athavA karyuM ke nahIM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 te bhUlI javAya ane karAya te anavasthita bhAve-DhaMgaghaDA vagara karAya te aticAre paNa vratadhArI zrAvake jarUra vajevA. 27. chaThThA diguparimANuvratamAM grahaNa karela dizAparimANane saMkSepI divase divase jarUrajoguM ochA pramANuvALuM karavuM te bIju dezAvagAsika zikSAvrata jANavuM matalaba ke chaThThA vratanA prasaMge lAMbA vakhata mATe karela dizA pramANane A dazamA vratamAM divase divase banI zake teTaluM ghaTADI detA rahI tene aticAra rahita zrAvakajanee pALavAnuM che. 28. A dezAvagAsika tratamAM niyamita kSetranI bahArathI kaMI aNAvavAnuM, ApaNI pAsethI kaMIka bahAra mokalavAnuM, za da saMbhaLAvI (sAda karI) bIjAne belAvI levAnuM, khUMkhAra khAIne ke pitAnuM rUpa dekhADIne pitAnuM chatApaNuM jAhera karI Icchita karavA-karAvavAnuM tema ja kAMkare vigere nAkhI sAmAne cetavI dhAryuM kAma karavAnuM zrAvake varjavAnuM che. 29. AhAra ane zarIrasatkArane tyAga, brahmacaryanuM pAlana tathA pApAraMbha varjavArUpa pauSadha dezathI temaja sarvathI e be prakAre thaI zake che. dezathI pauSadhamAM sAmAyikanI bhajana (kare ke na kare) paNa sarvathI pauSadhamAM te sAmAyika avazya karavuM joIe, anyathA tenA phaLathI vaMcita rahevAya. sarvathI AhAra (tyAga) pauSadhamAM cauvihAra upavAsa karavo ghaTe. dezathI hoya te temAM tivihAra upavAsa, AyaMbila, navI . ke ekAzana pramukha yathAzakti tapa karI zakAya. ema bAkInA traNa prakAranA pauSadha prasaMge paNa samajI levuM. AThama pAkhI pramukha parvadivase pauSadha karanArA zrAvake AhArane sarvathI ke dezathI tyAga kare che. bAkInA traNe prakArane pauSadha te sarvathI ja karavAmAM Ave che. cAre prakAranA dezathI ke sarvathI pauSadhanuM svarUpa samajI khapI janee tene yathAzakti Adara karavo ghaTe che. 30. apratilekhita duSpatilekhita zagA-saMthAre, apramArjita duSpamArjita zayA-saMthAra, aprati lekhita duSpatilekhita uccAra pAsavaNa bhUmi tathA apramAjiMta duprabhAjita uccAra pAsavarNa bhUmi vAparavAnuM A prastuta pauSadha vratamAM varjavAnuM che. vaLI ukta cAra prakAranA pauSadha Agama rIte yathAvidhi karavAmAM thatI upekSA paNa varjavAnI che. matalaba ke, jayaNApUrvaka sAvadhAnatAthI pauSadha karaNI zrAvakajane karavI ghaTe che. zayyA, saMthAra ke vasati-bhUmi jIva rahita prathama najare joI tapAsI levI te pratilekhita ane rajoharaNa caravaLAdika vaDe te jayaNApUrvaka sApha karI levI te pramAjita samajavI. jema tema jayaNA rahita saMbrAnta citte najare jevI ne sApha karavI te duSpatilekhita ane duSpamArjita samajavI. eja rIte laghunIti ne vaDInIti mATenI bhUmi zrayi samajavuM. 31. zuddha nyAyapArjita ane AghAkama pramukha deSa rahita prastAcita athavA kSetra kALa ucita evI anna, pAna, vastra, auSadha pramukha vastu sAdhujanane ApavI te zrAvaka egya cothuM zikSAvrata jANavuM. temAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya tathA zuddha Azrayi zuddha svavRtti anuSThAnathI upArjita te nyAyapArjita dravya jANavuM. kharA avasare athavA deza Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa ucita vastu supAtre ApavAthI mahAupakAraka thavA pAme che, tethI te dravya amUlya lekhI zakAya che. 32. sajIva-pRthavI pramukha upara sthApI rAkhela, tathA sacitta jaLa pramukhavaDe DhAMkela bhAta pANI sAdhune ApavAthI, sAdhu ucita bhikSA samaya vitAvI devAthI, nahi devAnI buddhithI annAdika pitAnI vastu pArakI kahevI ane devAnI buddhithI pArakI vastu pitAnI kahevI tethI, tema ja matsara dharIne dAna devAthI aticAra lAge che. e pAMce aticAre prastuta vrata saMbaMdhI yathArtha samajIne vajevA. - 33. akhaMDa virati pariNAmathI upara jaNAvelA saghaLA zuddha bAre vatemAM aticAra na ja thAya agara thavA na ja pAme, mATe ja te sarvatra varjavAnuM kahyuM che. nirmaLa pariNAmavALA zrAvakajane te svAbhAvika rIte ja te aticAramAM pravRtti na kare. 34. ukta samyakatva aNuvratAdikanI prAptinA upAya, ayutthAna, vinaya, parAkama ane sAdhusevanAdika kahelAM che. tathA aMgIkAra karela samyaktva gratAdikanI rakSA karavAnA upAya hitakArI kalyANasthAnanuM sevana, vagara kAraNe paragharamAM pravezane parivAra, krIDA-baLaceSTA ane vikArabharyA vacana balavAne tyAga vigere che, tethI pUrvokta upAya vaDe te vratAdikanuM rakSaNa karavuM ane trividha (mana-vacana-kAyAthI) trividha (karavA, karAvavA ne anumodavA vaDe) athavA vividha duvidhe athavA trividha ekavidhe athavA duvidha trividha ItyAdi bhedavaDe yathAzakti ne yathAsaMbhava te te vratanuM grahaNa-aMgIkaraNa karavuM. tathA samyakatvamULa bAra vrata svIkAryA pachI tenuM smaraNAdi karyA karavuM. apratyA khyAta viSayane paNa yathAzakti tajavArUpa yatanA karavI. tathA viSaya-samyakatva vrata saMbaMdhI, jIvAjIvAdi tatvasaMbaMdhI ane sthaLa saMkalipata prANI Adi saMbaMdhI samaje. ahIM prastuta prakaraNamAM nahIM varNavela hoya te paNa AgamamAMthI buddhivatee jANI le. kuMbhakAranA cakabhrAmaka daMDanA daSTAnta. jema daMDathakI cakrabramaNa thAya che tema AgamathI pUrvokta samyaktva vratanI prApti ane tenA upAyAdikanuM jJAna thAya che. have samyakatva ne vratadhArI zrAvakane pariNAmanI sthiratA mATe je karavuM joIe te saMbaMdhI upadezanI prastAvanAthe kahe che - * 35. samyaktvayukta aNuvrata grahaNa karyA bAda tathA prakAre prayatna karavAthI achata e paNa viratipariNAma thavA pAme che ane azubha kaSAyAdi karmanI prabaLatAthI tathA vidha prayatna vagara chate paNa virati pariNAma paDI jAya che tenI khAtrI vrata, vrataupadezaka ne vratadhArInI avajJA-anAdAra ke avarNavAda karavAnI vRtti uparathI thaI zake che. viratipariNAmanA abhAve vata grahaNa kema karAya evI zaMkAnuM samAdhAna e che ke -anyanA uparodhAdikathI tene saMbhava che e rIte dravyathI sAdhu ke zrAvakogya vratagrahaNa anaMtI vAra thayelA saMbhaLAya che. prastAvika upadeza nimitte zAstrakAra kahe che - 36. zrAvake grahaNa karelAM samyaktva ane aNuvratanuM niratara maraNa ane bahu Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna karavuM tathA tethI viparIta evA mithyAtva ane prANAtipAtAdika pratye abhAva rAkhavo temaja tethI nIpajatA janmamaraNAdika-bhayaMkara pariNAmo saMbaMdhI vicAra karatA rahevuM. 37. paramagurU-tIrthaMkara prabhunI bhakti, susAdhu-mumukSujanenI sevA tathA upara uparanA caDhatA guNasthAnanI prApti nimitte eTale samyaktva prApta thaye chate aNuvrate mATe ane aNuvrato prApta thaye chate mahAvrate mATe prayatna kare. ema uttarettara guNa prApta karavA mATe prayatna karavArUpa uparokta upadezanuM phaLa darzAvavA vaDe kahe che ke - 38. e rIte grahaNa karela vratanuM nitya smaraNa ane bahumAna karavArUpa prayatna vaDe achatA paNa vrata pariNAma pedA thAya che ane pedA thaela bhAvapariNAma kadApi DhIlA paDatA nathI; tethI ja buddhizALijanee nitya smRtyAdika prayatnamAM sadAya udyama kare. ukta trata saMbaMdhI zeSakartavya (avaziSTa hakIkata) darzAvatA chatAM graMthakAra kahe che: 39 A zrAvakadharmamAM prAye aNuvrata ane guNavate jIvitaparyata sevavAnA hoya che. phakta bAkI rahelAM zikSAtrata ( punaH punaH abhyAsavA gya hovAthI) alpa kALa sevavAnA hoya che, temAM sAmAyika ane dezAvagAsikavata vAraMvAra uccArAya che ane pauSadha tathA atithisaMvibhAga niyata divase karAya che. sAdhunA mahAvrate te kAyamane mATe ja hoya che. bAre prakArane zrAvaka dharma kahe chate saMkhanAne kahevAne avasara AvavAthI te viSe zAstrakAra kahe che ke - 40 aMte--jIvitavyanA aMta vakhate anazanapUrvaka saMlekhanA nAmanI kriyA zrAvakane avazya karavAnI hotI nathI. kemake tathAvidha pariNAmavALe keIka zrAvaka pravajyA-dIkSA Adare che te kare che. tethI saMlekhanA saMbaMdhI hakIkata A TuMka prakaraNamAM kahI nathI. ataH zrAvaka dharmane lagatI upara jaNAvelI hakIkata uparAMta bAkI vidhivizeSa have kahIe chIe. 41. zrAvake tevA gAma nagarAdikamAM ja vasavuM ke jyAM sAdhujanenuM AvAgamana thatuM hoya, vaLI jemAM jinamaMdiro hoya ane bIjA sAdhamIjano paNa vasatA hoya. evA sthAnamAM nivAsa karatAM zuM phaLa thAya? te kahe che ke saddaguNenI vRddhi thAya, te te zI rIte? to kahe che ke --niHzaMka bhAvathI sAdhuone vAMdavAthI pApa nAza pAme ane prAsuka (nirdoSa) AhAra-pANI ApavAthI kamaMnI nirjarA (karmakSaya) thAya, jJAna darzana cAritranI rakSA ane puSTi thAya, temaja mithyAtva kumatine nAza ane samyakatvanI vizuddhi thAya vigere. evA gAma nagAdikamAM nivAsa karI rahenAra zrAvakanuM dinakRtya (kartavya) zAstrakAra vakhANe che. 42-43 paMca parameSThI namaskAra rUpa navakAranA smaraNapUrvaka jAgavuM, pachI huM zrAvaka chuM, amuka vrata niyama AdarelA che vigere saMbhAravuM, pachI laghu-vaDI zaMkArUpa dehaciMtA TALI zuddhi sAcavI samAdhipUrvaka cityavaMdanAdika bhAva anuSThAna ane vidhipUrvaka pacca khANa karavuM, pachI derAsare javuM, pachI pAMca abhigama sAcavI vidhipUrvaka temAM praveza kare. ane puSpa mALAdika vaDe prabhu pUjA karI, prasiddha vidhithI caityavaMdana karavuM, pachI gurU samIpe (prathama pate ghare dhAreluM) paccakhANa karavuM, pachI zAa-vyAkhyAna sAMbhaLavuM, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ke jethI sakriyAmAM ruci-prIti thavAnA heturUpa sASa thAya, pachI sAdhujanAne zarIranA Arogya tathA saMyamanA nirAbAdhatA saMbadhI pRcchA namrabhAve karavI. temaja temane cita auSadha-zeSaja, AhAra pANI pramukha ni:svArthabhAve ApavAnA viveka karavA. e rIte svaucita kata bya lakSapUrvaka karavuM. 44-45, pachI zrAvaka pUrve darzAvela paMdara karmAdAnane tajI, prAyaH nirdoSa AjIvikA nimitte vyavasAya kare, nahIM teA dhamahAni ane zAsana hIlanA thAya, pachI avasare prakRtine mATaeNka Ave evuM sAduM ne sAttvika bhAjana kare. pachI yathAzakti (gaThIsahiyaM vigere) paccakhkhANu sAvadhAnapaNe kare, pachI avasare derAsare jAya ane sAdhu samIpe zAstra sAMbhaLe athavA jyAM prAye Agama vyAkhyAna thatuM hoya te caityagRhe jaI sAdhu pAse zAstra zravaNu kare, pachI sAMje-saMdhyA samaye yathAyeAgya prabhupUjA-bhakita ane caityavaMdana karI. guru samIpe AvI, vaMdana namaskArapUrvaka sAmAyikAdika SaD Avazyaka karaNI pramAda rahita kare. pachI vaiyAvaccAdika karavA vaDe thAkelA ane te thAka dUra karavA IcchatA evA sAdhujaneAnI ke tathAvidha zrAvakAdikanI vizrAmaNAM bhakita karavI ane navakAra mahAmaMtranuM dhyAna tathA svAdhyAya pramukha peAtAnI caigyatA mujaba dharma vyApAra karavA. pachI pAtAne ghare javuM ane tyAM deva, gurU, dharmAcArya tathA khIjA dharmAMpakArI janAnAM guNAnuM manamAM smaraNa karIne temaja vrata niyamA yAda karIne vidhipUrvaka zayana karavuM. 46. rAtrie strI paribhAgarUpa maithunanA tyAga karavA temAM baLAtkAre pravRtti karavAnA strI purUSavedAdi mAhanIya kanI niMdA karavI, ane strI kalevaranuM svarUpa manamAM citavavuM, tathA abrahma maithunathI saMthA viramelI susAdhujanA pratye aMtaraMga prItilakSaNu bahumAna karavuM, 47. pachI nidrA TALI jAgrata thayelA zrAvake kama ane cetananA pariNAmAdika sukSma padArthomAM citta sthApavuM athavA saMsAranuM svarupa sArI rIte citavavuM athavA khetIpramukha ke khIjA phlezAne zamAvavA samartha thAya tevA vicAro karavA, 48. tathA kSaNe kSaNe thatI vayahAnine, prANI vadhAdika viparIta AcaraNAnA, phaLa piraNAmanA Atma kalyANa sAdhI levA mATe manuSya janmAdika amUlya taka maLI che tenA lAbha laI levAnA, apAra sasAra sAgara madhye eTa samAnajinAgamanI prAptinA tathA zrata cAritra lakSaNa dharmanA AleAka paraleAka samaMdhI vividha zuSu upakAra ane phaLarupa omAdikanA sArI rIte vicAra karavAmAM cittane joDavuM. 49. rAgAdika khAdhaka doSa nivAraka bhAvanA bhAvavAthI ane dharmAMcA prayatnazIla sAdhuonA mAsa kalpAdika vihAra saMbaMdhI zAnta vicAraNAthI ajarAmara padadAyaka saMvega vairAgya upaje che. 50 prAMtamAM kahevuM ke navakAra mahAmaMtranA smaraNupUrvaka jAgavuM. ItyAdika vidhi anuSThAna je upara kahela che te pramANe niraMtara karanAra zrAvakane sa`sAra bhramaNunA aMta karavAmAM amedha akasIra upAya rUpa sarva virati cAritranA pariNAma te bhavamAM ke pachInA savamAM avazya pedA thAya che. ( zrAvaka yogya AcAravicAramAMthI ). Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva mULa bAra vatenuM svarUpa tathA tenA aticAre. samyatva-1 zuddhadeva, zuddhagurU ane zuddhadharma upara acaLa zraddhA te samyakatva. athavA 2 je jinezvarAe kahyuM te sAcuM te samyakatva. tema je 3 vItarAga prabhu praNIta padArthonuM vAraMvAra ciMtavana sudaNiyukta purUSonI sevA tathA samyakatvathI bhraSTapurUjenA paricayanA tyAgarUpa samyaktva kahevAya che. A samakitanA 4 zraddhA, 3 liMga, 10 vinaya, 3 zuddhi, 5 duSaNa, 8 prabhAvanA, 5 bhUSaNa, 6 jayaNA, 6 AgAra, 6 bhAvanA, 6 sthAna, ema 67 bheda che. 4 zraddhA--1 paramArtha saMstava, ( tattvaparicaya ) 2 sugurU sevA, 3 samaktithI paDI gayelAne tyAga ane 4 mithyASTine tyAga. 3 liMga--zuzruSA, cAritra dharmane anurAga, vaiyAvacca karavAno niyama. 10 vinaya--arihaMta, siddha, cetya, kRta, cAritra, sAdhu, AcArya, upAdhyAya, pravacana ane darzanane vinaya. 3 zuddhi-jina, jinamata ane jinamatamAM rahelA sivAya bAkI A jagatamAM sarva asAra che tema ciMtavavuM te. 5 dUSaNu-zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, prazaMsA ane saMstavarUpa pAMca aticAra. 8 prabhAvanA--pravacanI, dharmakathI, vAdI, nimittI, tapazcaryAvAna, vidyAvAna, siddha, ane kavI e ATha samyakatvanI prabhAvanA karanAra che. 5 bhUSaNa--jina zAsanamAM kuzaLatA, prabhAvanA, tIrthasevA, sthiratA ane bhakti e pAMca samaktinA bhUSaNa che. 6 jayaNu-1 anya tirthane, anya tirthanA devatAne ane kutIthIoe grahaNa karela ata pratimAne huM vAMdIza nahi. 2 namIza nahi. 3 anya tithI sAthe bolAvyA vagara bAlIza nahi. 4 temanI sAthe bhASaNa karIza nahi. 5 temane anukaMpA sivAya azana pAna ApIza nahi. ane 6 tenA gaMdha puSpAdikane joIza nahiM.. 6 AgAra-1 rAjAbhiyoga, 2 gaNAbhiyoga, 3 balAbhiyoga, 4 devAbhiga 5 kAMtAravRtti ane 6 gurU nigrahathI anya dhamIjIne vaMdanA namaskArAdinI chUTa che. 6 bhAvanA- samyaktva e (mokSanuM-cAritradharmanuM) mULa che, dvAra che, pratiSThAna che. AdhAra che, pAtra che ane nidhi che evI bhAvanA bhAvavI te. 6 sthAna-1 asti-jIva che 2 nitya che 3 kartA che; 4 zekatA che, 5 mokSa che ane 6 mokSane upAya che A samyakuvanA cha sthAna che. samyakatvanA pAMca aticAra-1 zaMkA 2 kAMkSA 3 vicikitsA 4 mithyASTi prazaMsA tathA 5 anya dhamIone paricaya. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pAMca aNuvrata ) 1 sthaLa prANutipAta viramaNa vrata-maTI jIvahiMsAthI aTakavuM. niraparAdhi traNa jIvane saMkalpapUrvaka mAravAnI buddhie mAra nahiM. pahelA vratanA pAMca aticAra-1 vadha ra baMdha, 3 avayanuM chedana 4 atibhAra bhara 5 bhojana pANane viccheda-aMtarAya. 2 sthUla mRSAvAda viramaNa vrata-moTA juThANAthI aTakavuM. 1 kanyA saMbaMdhI juThuM 2 gAya vigere pazu saMbaMdhI juThuM 3 bhUmi khetara vigere saMbaMdhI juThuM 4 thApaNuM eLavavA saMbaMdhI juThuM che tema ja beTI sAkSi saMbaMdhI juThuM. A pAMca prakAranA moTA juThANAthI aTakavuM. temaja priya hita ane te tene satya kahe che tenuM pAlana karavuM. bIjA vratanA pAMca aticAra--1 sahasAtkAra 2 rahasya bhASaNu 3 strInI gupta athavA mArmika vAta pragaTa karavI 4 mRSA upadeza 5 tema ja beTA lekha lakhavA te. 3 sthUla adattAdAna viramaNa vrata-1 maTI cerI thakI aTakavuM te 2 paDI gayeluM, sthApana kareluM, dATeluM, bhUlAI gayeluM, gharamAM raheluM A sarva pArakuM dhana sArA mANasee ApyA vinA na levuM. 3 temaja cAra prakAranA svAmI, jIva, tIrthakara ane gurU adattamAMthI svAmiadattathI aTakavuM tathA khAtara pADavuM khIsuM kAta ravuM vigerethI dUra rahevuM te sthUla adattAdAna viramaNa vrata che. trIjA vratanA aticAra-1 tenAhata 2 taskara praga 3 ta--tirUpakavyavahAra 4 virUddhagamana 5 kheTAM mAnamAyAM. ja sthUla maithuna viramaNa vrata-pitAnI strImAM saMtoSa ane parastrIne tyAga. cothA vratanA pAMca aticAra--1 nahiM grahaNa karAyela strI sAthe gamana 2 thaDAkALa mATe grahaNa karAyela strI sAthe gamana 3 anaMgakrIDA-viSayaSTithI aMga nirakhavAM 4 pArakA vivAha karavA 5 kAmaganI tIvra IcchA. 5 sthUla parigraha viramaNa vrata-moTA parigrahathI aTakavuM te. tathA prApta thayela vastu upara muccha ane nahiM prApta thayela vastu upara tRSNA te parigraha che, ane te muccha ke tRSNAnA kAraNe dhana, dhAnya, dAsa, dAsI, jamIna, makAna, rUpuM, senuM, rAcaracIluM vigere che. tene niyama karavo te parigraha parimANu pAMcamA vratanA aticAra-1 dhanadhAnyanA parimANanuM atikramaNa, 2 kSetra vAstunA parimANunuM atikramaNa, 3 rU5 ane senAnA parimANunuM atikramaNa 4 tAMbu vigere dhAtunuM parimANathI adhika rAkhavuM temaja padvipada catuSpada parimANatikramaNa (traNa guNavrata ) 6 diparimANavrata-je vratamAM daze dizAmAM javA AvavAnA karela niyamanI maryAM. dAnuM ullaMghana na karAya te di5rimANa vrata, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThA vratanA aticAra--1 maryAdA karatAM vadhAre uMce javuM 2 mayadA karatAM vadhAre nIce javuM. 3 cAra dizAnI ticha mayaoNdA ulaMghavI, 4 badhI dizAne bhegI karI eka dizA vadhAravI, 5 dizAnA parimANane khyAla na rAkha. 7 bhogapabhogaparimANavrata-zarIranI zakti pramANe bhegoganA sAdhanene niyama karAya tene bhege paga parimANa vrata kahe che. eka vAra bhegavAya te bhAga ane vAraMvAra bhegavAya te upabhoga. tribhojana abhakSya anaMtakAya vigere vastune tyAga temaja cauda niyamenI dhAraNuM te A vratamAM samAya che. sAtamA vratanA aticAra- 1 sacitta AhAra, 2 sacitta pratibaddha AhAra 3 apakva AhAra, 4 duSpakva AhAra 5 tathA tucchauSadhibhakSaNa tema ja 15 karmI dAna maLI 20 aticAra. 8 anarthadaMDa viramaNa vrata-1 Arodra sthAna, 2 pApakarmane upadeza, 3. hiMsAnA sAdhane ApavAM apAvavAM, 4 pramAda AcaraNa. A cAra svajana, zarIra, dharma ke vyavahArAdikanA kAraNe thAya te arthadaMDa che. paNuM zarIrAdi prayajana vinA phogaTa sevavAmAM Ave te tene anarthadaMDa kahe che. A cAra anarthadaMDane tyAga kare tene anarthadaDa viramaNa vrata kahe che. AThamA vratanA aticAra-1 kaMdarpa, 2 kaumu-kuceSTA karavI, 3 maukharya, 4 kha5 karatAM vadhAre adhikAraNe rAkhavAM, 5 bhaMga upaganA sAdhanene vadhAre paDatAM rAkhavAM. ( cAra zikSAvrata ) 9 sAmAyika vrata-AraudradhyAnano tyAga karI temaja sAvadyakarmane tyAga karI eka muhUrta paryanta je samabhAvamAM rahevuM tene sAmAyika vrata kahe che. navamA vratanA aticAra--- manaH dupraNidhAna. 2 vacana dupraNidhAna 3 kAyAhusma NidhAna, 4 anavasthA, 5 temaja smRtivihIna. 10 dezAvagAsika vrata-ekAsaNuM upavAsa Adi paccakhkhANa karI ATha sAmAyika ane be patakamaNa je vratamAM karavAmAM Ave athavA chaThThA divratamAM karavAmAM Avela parimANane rAtre ane divase saMkSepa kare tene dezAvagAsika vrata kahe che. dasamA vratanA aticAra-1 Anayana prayoga. 2 prakhya pravega, 3 zabdAnupAta. 4 rUpA nupAta, 5 pagalaprakSepa. 11 pauSadhapavAsa vrata-cAra parvamAM upavAsAdi tapa karavuM, 2 pApavALA sadeSa vyApArane tyAga kara. 3 brahmacarya pALavuM ane 4 snAnAdika zarIranI zebhAne tyAga kare ema pauSadhavrata cAra prakAre che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 agiAramA vratanA pAMca aticAra--1 sacArAnI vidhimAM pramAda karavA. 2 zayyAsa'thA| vidhipUrvaka pramALavA nahi. dasta pezAbanI jagyAnI paDileNA na karavI. 4 dasta pezAmanI jagyA barAbara pramAja vI nahi. 5 pauSadha upavAsanI sArI rIte pAlanA na karavI. 12 atithi sa`vibhAga vrata--cAra prakAranA AhAra, pAtra, vastra ane vasati atithi sAdhuone ApavI tene atithi savibhAga trata kahe che. bAramA vratanA aticAra--1 sacitta nikSepa, 2 sacitta pidhAna, 3 anyabyapadeza, 4 samasaradAna ane 5 kAlAtikrama, salekhanAvrata-zrAvaka ante nirAnI buddhie sava vastuonA tyAga karI sAgAki aNusaNu svIkAre tene lekhanA vrata kahe che. salekhanA vratanA pAMca aticAr--1 AlekanA sukhanI icchA 2 paraaAkanA sukhanI IcchA. 3 aNusaNuvratanuM ahumAna dekhI jIvavAnI IcchA 4 aNusaNuvratanA du:khathI maraNunI IcchA, 5 kAmaleganI icchA. jJAnanAcAranA 8 dezanAcAranA 8 cAritrAcAranA 8 tapAcAranA 12 vIryAcAranA 3 A aticArAnuM varNana vistRta rIte ArAdhanAmAM ApyuM che, A pAMca AcAra ane khAravrata te gRhasthanA vizeSa dhama che. A vizeSa dharma pAmavA mATe kevA gRhastha cAgya gaNAya ? te mATe zAstramAM zrAvakadhama te ceAgya purUSanA 21 guNA batAvavAmAM AvyA che. te A pramANe-- 1 akSudra--zrAvaka tuccha hRdayavAlA na hoya parantu dilAvara hRdayavAlA hAya. 2 rUpavAna--pAMca iMdriyA jene sapUrNa malI hoya. 3 prakRtisaumya--svabhAve zAMta, hAya, cIDhIyA svabhAvavALA na heAvA joie. 4 lAkapriya--dana, sadAcAra, vinaya, miSTa khelanAra Adi guNAne dhAraNa karanAro hAya jethI lekamAM priya banI zake che. 5 ar-svabhAvathI dayAlu hAya paNa krura na hAya. 6 bhIk--pApanI kAyavAhIthI temaja apayazathI DaranArA hAya. 7 azaH--ThaMga vidyA karI anyane chetaranArA na hoya. 8 sadAkSiNya--kAryanI paNa prAthanAne chatI zaktie bhaMga karanArA na hAya. 9 lajjAjI--apakAryane karatAM DaranArA hoya. 10 dayALu--tamAma jIvA upara anukampA rAkhanAra hAya, duHkhIne joI ne jenuM hRdaya pIgaLatuM DAya eTaluMja nahi parantu zakti heya teA tenA du:khane dUra karavA taiyAra thAya. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 madhyastha -viparIta vRttivAlA prANIonI kamanI gahanagatine vicAra karI tenA upara dveSa nahi karanAre heya. 12 guNAnurAgI--sarva jI hA ghaNA avaguNathI bharelA te hoya che mATe jyAM guNe dekhAya tene ja grahaNa karavA tatpara rahenAra, nirguNa upara upekSA bhAva rAkhanAro hoya. 13 satkatha--vikathAone cheDI dharma kathAne ja karanAra hoya. 14 supakSayukata--suzIla ane anukula parivAravA hAya. 15 sudIrghadazI-lAbhAlAbhano vicAra karIne kArya karanAre heya, AMkha mIcIne bhusako mAranAro na hoya. 16 vizeSajJa--guNane, dezane, dharma, adharmane sArI peThe samajanAre hoya vRddhAnu.--jJAnavRddha, vayevRddha ane cAritra vRddha AtmAone sevaka hoya, temanI AjJAne anusaranAre hoya. chuTa vinIta--ApaNAthI adhika guNavAlAnI ucita sevA, vinaya, viveka ane maryAdA sAcavanAro heya 19 kRtajJa-keie ApaNA upara saheja paNa upakAra karyo hoya tene moTA rUpamAM batAvo ane te upakArane kadI bhula nahi, banI zake te badale vALavA prayatna karaze, paraMtu apakAra karavAnI nIce hade te javuM ja nahi. 20 parahitakArI-badalAnI jarA paNa AzA rAkhyA vinA game tenuM prasaMga Ave hita-bhaluM karavAmAM tatpara hoya. 21 ladhalakSya-dareka prakAranA dhama kRtyamAM suzikSita haya, je kAMI dharma kriyA kare te dhyeya bindune lakSyamAM rAkhIne kare, iMgita AkArathI anyanA mAnasika bhAvane jANavA vAlA hAya. A sAmAnya vizeSa dharmayukta zrAvaka che te samajavA zAstramAM bhAvazrAvakanAM 17 lakSaNa ane 6 liMga batAvyAM che te A pramANe che. 17 lakSaNa 1 strI. 2 iMdriya 3 artha-paise 4 saMsAra 5 viSaya 6 AraMbha 7 ghara 8 darzana 9 gADarIya pravAha A sarvanA anarthathI dUra rahe. temaja 10 Agama pura sara pravRtti 11 yathAzakti dAnAdi pravRtti 12 vidhi. 13 arAgI aDhelI. 14 madhyastha 15 anAsakta 16 parArtha kAmopabhegI ane 17 vezyAvata gharavAsa pALanAra hoya. bhAvazrAvakanAM chaliMga 1 kRtavratakarma, 2 zIyaLavAna, 3 guNavAna, 4 juvyavahAravALo 5 gurUzuzraSAvALA ane 6 pravacana kuzaLa hAya. A sattara lakSaNa ane chaliMga jenAmAM dekhAya te bhAvazrAvaka che tema samajAya che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanAM cha kRtya. 1-2 dinakRtya-rAvikRtya A sAmAnya vizeSa dharmayukta zrAvakanI dinacaryA kevI hoya te saMbaMdhI. zrAddha dinakRtya, yogazAstra ghamasaMgraha, zrAddha vidhi ane AcAropadezamAM sarva vigata ApI che jo ke A badhA graMthamAM darzAvela vidhi mukhyatve te eka sarakhI che. 1 bAhma muhUre uThavuM. 2 uThatAMnI sAthe navakAra gaNavA. 3 pitAnA vrata niyama saMbhAravA. 4 pezAba, jhADAnI zaMkA dUra karavI. 5 rAI pratikramaNa karavuM temAM kuvAdine kAryotsarga tathA pratyAkhyAnAdi karavuM 6 pratikramaNa bAda maMgaLa stuti karavI. ( bhagavAna mahAvIra. gautamAdi gaNadharo. pUrvAcAryo ane satIonA guNa garbhitapadyo kahevAM. 7 derAsare jaI jinadarzana karavuM. caityavaMdana karavuM ane bhagavAnanI sAkSie paccakakhANa uccaravuM. devadarzana vidhi zuddha vastra paherI phaLa naivedya akSata vigere grahaNa karIne jinezvara bhagavaMtanA darzana karavA javuM, jinamaMdiranA prathama dvAramAM praveza karatAM saMsAravyavahAranI athavA ghara saMbaMdhInI sarva kriyAo tyAga karavA mATe "nisAhi" A zabda bola, madhya dvAre mULa nAyakanA darzana karyA bAda maMdira pharatI traNa pradakSiNA devI. A pachI madhyakAre thaI raMgamaMDapamAM praveza karatAM pahelAM bIjI "nizIhi' daherAsara saMbaMdhI vyApAranA tyAga mATe kahevI. prabhuthI sADA traNa hAtha dUra ubhA rahIne suMdara rAgavALA ane jemAM prabhunAM guNonuM varNana hoya tevA lokothI ke padothI prabhunI stuti karavI. pachI cAkhAne svastika karI jJAnadarzana cAritranI traNa DhagalI karI upara siddhasilAnI AkRti kADhavI te upara neveva mukavuM. pachI dravyapUjAnA tyAgarUpa trIjI nisAhi kahI traNa khamAsamaNa daI cityavaMdana karavuM. 8 A pachI ghare AvI daMtazuddhi Adi karavI, nokara cAkarene sUcanA ApavI. tathA bhejana AcchAdana vigere saMbaMdhI gharanI ciMtA karavI 9 A pachI gurUnAM darzane javuM. ane gurUvaMdana karavuM gurUvaMdana vidhi 1 gurU samIpe jaghanya avagraha-sADA traNa hAtha cheTe ubhA rahI prathama be khamAsamaNa devAM, pachI- 2 " IcchakAra suharAI" ne pATha kahe pachI. 3 khamAsamaNa mudrAe rahI IchA chaMdi. bhagavAna abhuThiomi ablitara rAIe khAmela ? ema kahI abyuTio khAma. vaMdana pachI gurUnI pAse paccakakhANa levuM, upadeza sAMbhaLa, sukha sAtA pUchavI, temanI pratipatti karavI. 10 A pachI ghare AvI snAna karI pUjA karavI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 zrI. jina-pajana--vidhi zrAvakakulanA suMdara AcamAM zrIjinapUjA e sauthI jarUrI AcAra che. mahApUnyanA udayathI jainakula pAmelAe haMmezAM zrI jinapUjA karavI joIe. prabhu pUjA vinAnA divasa khAlI jAya teA enuM jainanA khALakane bahuja duHkha lAgavuM joie. e pUjA vidhipUrvaka sAta zuddhi sAcavIne karavI joie. cAsaTha prakArI pUjAmAM kahyuM che keH-- 9 sAta zuddhi samAcarI re pUjIzuM ame raMga lAla sAta zuddhinA nAme aMga vasana mana bhUmikA, pUjeparakaNu sAra; nyAyadravya vidhi zuddhatA, zuddhi sAta prakAra 1. 1. aMgazui--zarIra kharAkhara zuddha thaI rahe eTalA mApasara jaLathI snAna karIne kArA rUmAlathI zarIne barAbara luchavuM tathA nhAvAnuM pANI,DhALatAM jIva jaMtunI virAdhanA na thAya e dhyAnamAM rAkhavuM. 2. vastrazuddhi-pUjA mATe purUSoe e vastra ane strIee traNa vastra tathA rUmAla rAkhavA. purUSoe mukhakAza mATe rUmAla rAkhavAnA nathI. pUjA mATenAM vastra sapheda, phATayAM ke anyA vagaranA tathA sAMdhyA vinAnAM rAkhavAM. hu'mezAM cAkamAM rahe tema karavuM, e vo khIjA koI kAmamAM paheravAM nahi. pUjAnAM kapaDAM paherIne vagara nahAyeAne aDavuM nahi. 3. manazuddhi--jema bane tema manane pUjAmAM sthira karavuM. pUjA karatI vakhate khI jIM adhuM bhUlI javuM. 4, bhUmizuddhi--daherAsaramAM kAjU kharAkhara lIdheA che ke kema te jovuM. pUjAnA sAdhanA levA mUkavAnI jagyA paNa jema bane tema zuddha rAkhavI. 5. upakaraNazuddhi--pUjAmAM joitAM upakaraNeA kesara, sukhaDa, puSpa, dhUpa, agarabattI, dIpaka, ceAkhA, phaLa, naivedya vagere jema ane tema uMcI jAtanA peAtAnA gharanA lAvavA kaLaza, dhUpadhANA, phAnasa, agaluMchaDDA vigere sAdhanA khUba ujaLAM cakacakATa rAkhavAM. jema upakaraNanI zuddhi vadhAre tema AhalAda vadhAre thAya ane bhAvanI vRddhi thAya. 6. dravyazuddhi--jinapUjA Adi zubhakAryamAM vaparAtuM dravya jo anyAyathI upAjana kareluM hAya tA bhAvanI bahuja vRddhi thAya che. 7. vidhizuddhi --snAna karIne zuddha ujaLAM vastra paherI, pUjAnA upakaNA laI, zubha bhAvanA bhAvatAM jinamadire javu. rastAmAM koI azuddha vastunA sparza na thaI jAya e dhyAnamAM rAkhavuM. derAsaramAM pesatAM prathama 'nisIhi' kahevI. cheTethI prabhunuM mukha jotAM bhaktipUrvaka be hAtha bhegA karI mastake lagADI 'namA jiNANu...' melavuM. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM pradakSiNA karI zakAya tyAM traNa pradakSiNA devI. pradakSiNA pharatAM ane pharyA pachI daherAsaramAMthI AzAtanA TALavA banatuM karavuM. pachI mULanAyaka sanmukha jaI stutinA zloka belavA. purUSoe jamaNI ane strIoe DAbI bAjue ubhA rahevuM. stuti belatI vakhate potAnuM adhuM aMga namAvavuM. pachI bIjI vakhata "nizIhi" kahI, dravyapUjAmAM joDAvuM. pUjA karanAre pitAnA kapAlamAM, gaLe, chAtIe ane nAbhie ema cAra tilaka karavAM. vidhipUrvaka aSTaprakArI pUjA haMmezAM karavAnuM cUkavuM nahi. aSTaprakArI pUjAne kama, aSTaprakArI pUjA eTale ATha prakArathI zrIjinezvaradevanI pUjA karavI. e ATha prakAramAM pahelA traNa prakAranI pUjAne aMgapUjA kahevAya che. bAkInA pAMca prakAranI pUjAne agrapUjA kahevAya che. aMgapUjA 1. jalapUja-prathama paMcAmRtathI (dUdha, dahIM, sAkara ghI, pANI bhegA karelA) nDavaNu karI ephakhA pANIthI havaNa karavuM. traNa aMgaluMchaNa pitAnA hAtheja bahumAnapUrvaka barAbara karavAM 2, caMdanapUjA-kesara barAsa sukhaDa vigerethI vilepana pUjA karavI. nava aMge tilaka karavAM. pUjA karatAM nakha kesaramAM baLAya nahi ane nakha prabhune aDe nahi tathA kesaranA chAMTA paDe nahi, e dhyAnamAM rAkhavuM. 3. puSpapUjA-sarasa, sugaMdhivALAM ane akhaMDa pu icaDhAvavAM. nIce paDela puSpa caDhAvavuM nahi [ upara jaNAvelI traNa ja prabhunA aMgane sparza karIne aDakIne karavAnI hovAthI aMgaprajA" kahevAya che. ane bIjI pAMca pUjA prabhunI AgaLa rahIne karAtI hovAthI agrapUjA' kahevAya che. ] [jene zarIramAMthI rasI jharatI hoya teNe aMgapUjA pitAnA caMdana-puSpa AdithI bIja pAse karAvavI agrapUjA tathA bhAvapUjA pote karavI ] agrapUjA, 4. dhUpapUjA-gabhArAnI bahAra prabhunI DAbI bAjue ubhA rahI dhUpa kare. 5, dIpakapU-prabhunI jamaNI bAjue ubhA rahI dIpaka pUjA karavI. 6, akSatapUjA-akhaMDa khAvaDe sAthIyo, naMdAvatta vigere karavuM. 7. nivedyapUjA-sAkara, patAsA, uttama miThAI vigere neveva sAthIyA upara mUkavuM. 8. phaLapUjA-badAma, sopArI, zrIphaLa ane pAkA phaLe siddhazilA upara mUkavAM. ATheya prakAranI pUjAnI vidhi barAbara sAcavavI. A ATha prakArI pUjA karatAM-jJAna kalasa bharI AtamA, samatAM rasa bharapura zrI jinane navarAvatAM, kama heya cakacUra 1. vigere dareka pUjAnA kahA belI te te pUjA karavI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pUjA bAda parivAra sAthe bhAbhanA vicArapUrvaka muni mahArAjane dAna ApI bhejana karavuM 12 bhajana bAda gaMThasI vigere paccakakhANa karI be ghaDI ghare vizrAnti levI. unALAne divasa hoya te theDI vAra uMghavuM ane bIjI Rtu hoya te na uMghatAM gharanA mANaso sAthe ucita vAtacIta karavI. ane putraparivAra Adine zikhAmaNa tathA hita vacana kahevAM. 13 A pachI nyAyapUrvaka dhana saMpAdana karavAmAM joDAvuM. A dhana meLavavAmAM vyavahArazuddhi, dezAcAra ane ucitAcaraNanuM khAsa dhyAna rAkhavuM. gRhastha jIvana jIvanArane pitAne parivAra na sadAya te dhyAna rAkhI artha upArjana karavuM kartavyarUpa che. 14 cAra ghaDI dIvasa bAkI rahe tyAre dukAnethI ghera AvI sAMjanuM vALu-bhajana karavuM. 15 bhejana bAda vizrAMti laI jinamaMdire jaI dhUpa dIpAdithI dravyapUjA tathA caityavaMdana AdithI bhAvapUjArUpa sAMjanI jinezvara bhagavAnanI pUjA karavI 16 A pachI upAzraye gurU mahArAjanI sAthe sAMjanuM devasI pratikramaNa karavuM. 17 pratikramaNa bAda gurUnI sevA bhakti karavI ane tyArabAda thoDo samaya pUrve bhaNela upadezamALA, zrAvaka dinakRtya vigere je kAMI AvaDatuM hoya tenuM punarAvartana karavuM. 18 A pachI ghare AvI gharanA mANaso sAthe dharma saMbaMdhI vAtacIta kare ane potAnI AvaData mujaba dharmopadeza ApI dharmamAM sthira kare. 19 tyArabAda paga joI cAra zaraNuM, saMthArA porisI vigere gaNI navakAranuM dhyAna dharate zuddha pathArImAM suI jAya. 20 kadAcita rAtre nidrA uDI jAya te kAmarAgane jItavAnA, kaSAyane choDavAnA, saMsAranI viSamatAnA ane huM gRhasaMsAramAMthI kayAre chUTo thaI saMyama mArge vicarIza tenA vicAra karI bhAvita aMtakaraNa banAve. temaja strI AdinA azucibhAvane vicArI brahmacaryamAM daDha rahe 3 pakRtya. bIja, pAMcama, AThama, agiArasa. caudasa, pUnama, amAsa, caumAsI caudaza, jJAna paMcamI, oLI, paSaNa, kalyANaka divaso vigere 5rva kahevAya che. A parvanA dIvase vizeSe karI dhamakRtya karavuM. pauSadha kare, AraMbha samAraMbha ochA karavA. brahmacaryanuM pAlana karavuM, zakita mujaba tapa karavuM vigere. A sarva vAta prakAza trIjAmAM graMthakAre jaNAvela che. 4 comAsI kRtya. kArtika, phAgaNa ane aSADa Ama traNa camAsI gaNAya che. temAM paNa varSomAsuM jenI utpattivALuM hovAthI temAM vizeSa dharmakaraNI karavI. Ane adhikAra dara caumAsI. caudaze vyAkhyAnamAM vaMcAya che te vAtane ahiM graMthakAre cothA prakAzamAM saMgrahela che. 5 varSa kRtya. 1 saMdhapUjA karavI, 2 sAdhArmika vAtsalya karavuM. 3 yAtrAo karavI, 4 snAtra mahotsava karavA, 5 devadravyanI vRddhi karavI 6 mahA pUjA karavI, 7 rAtri jAgaraNa karavuM, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 50 8 zratajJAnanI pUjA karavI, 9 ujamaNuM karavuM, 10 zAsananI prabhAvanA karavI, 11 AlecaNA levI vigere A sarva vAta savistara pAMcamAM prakAzamAM graMthakAre jaNAvela che. 6 janmakRtya. zrAvake jIvana daramiyAna savizeSe zuM zuM karavuM te janmakRtyamAM jaNAvela che. gRhastha jIvana jIvanAra zrAvake sau prathama 1 nivAsa sthAna karavuM, 2 gRhastha jIvana jeNe jIvavuM hoya teNe dhana kamAvuM joI e mATe teNe jenAthI pitAne zuddha rIte nirvAha thAya tevI vidyAo-kaLAo zikhavI, 3 gRhastha jIvana jIvanAra gharasaMsAra mAMDayA vagara rahevAne nathI te teNe samAna zIla kula AcAra yukta kuTuMbanI kanyA sAthe vivAha karo. 4 gRhastha jIvanamAM Dagale ane pagale eka bIjAnI madadanI jarUriyAta rahe che, mATe zrAvake bane teTalA mitra vadhAravA ane duzamana na karavA, 5 meLavelI dhana saMpattinuM sArthaka dAnamAM ane pUNyamAM che mATe jenAthI aneka mANase badhibIja pAme che te jinamaMdira karAvavuM, 6 temAM pratimA padharAvavI, 7 ane jenAthI aneka mANaso dharma pAme te rIte bhavya mahotsava pUrvaka pratiSThA karAvavI. 8 saMsAramAM sau koI rAcelAmAcelA che. ane viSaya kaSAyamAM sau keIDAdoDa kare che mATe zrAvake pote dIkSA levAno vicAra kara. keI kAraNasara pote dIkSA na le te chevaTe pitAnAM putrAdika kaI paNa dIkSA letA heya te temane rokavA nahi paNa tene bhavya dIkSA mahotsava kara. 9 jainazAsananA parama upakArI sAdhu mahArAjemAM je vizeSe tejasvI hoya tene pada mahatsava pitAnI milkata kharacI bhavya rIte ujavave. ane lokene jaNAvavuM ke A mahApurUSo sarva jagatanA paramopakArI purUSa che. 10 A paMcamakALamAM jina Agama ane jinapratimA be parama taravAnA sAdhana che. mATe A Agama graMthe paraMparAe sacavAI rahe mATe pustaka lakhAvavAM. 11 sarva ke zrAvake nirAbAdhapaNe utsAhathI dharmakaraNI kare ane paraspara dharmacarcA karI kalyANa sAdhe te mATe bhavya ane pavitra pauSadhazALA karAvavI, 12-13 jAva ja jIva samakita tathA lIdhela vatane sAvadhAnatA pUrvaka pALavAM, 14 game teTalI pUNya karaNI karyA chatAM kaI pUNyakaraNI dIkSAne tulya nathI mATe zrAvaka chevaTe dIkSA levAne vicArakare. 15 keI kAraNasara dIkSA na ja laI zake te zakaya hoya teTalA sarva AraMbha samAraMbha tyAga kare. 16 ane jema bane tema jaladI brahmacaryanA vrata levAne udyama rAkhe, 17 tathA ugra tapazcaryArUpa zrAvakanI pratimAo agara te zakita na hoya te bIjI kaI moTI tapazcaryA jIvanamAM kare. 18 aMtakALa najIka Ave tyAre zrAvaka bane tyAM sudhI te dIkSA ja le paNa kadAca dIkSA na ja laI zake te sAgArika aNusaNa le agara tIrthabhUmimAM jaI sarva tyAga kare, ApaNa na bane te jenAthI potAnuM kalyANa thAya tevI daza prakAranI ArAdhanA te avazya kare. A daza prakAranI ArAdhanAnI vistRta samaja A graMthamAM AgaLa peja 73 thI ApavAmAM AvI che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pan uccapAyarInA jIvanA 3ra vizeSa 1 AtmAnaMdI, 2 svarUpamajha, 3 sthiracitta, 4 nimeDI, 5 jJAnI, 6 zAMta, cha jiteMdriya, 8 tyAgI, 9 kriyArUci, 10 tRpta, 15 nirlepa, 12 nispRha, 13 maunI, 14 vidvAna, 15 vivekI, 16 madhyastha, 17 nirbhaya, 18 anAtmazaMsI, 19 tatvadaSTi, 20 sarvaguNa saMpanna, 21 dharmadhyAnI, rara bhadvigna, 23 lokasaMjJA tyAgI, 24 zAstracakSu, 25 niSparigrahI, 26 svAnubhavI, ra7 ganiSTa, 28 bhAvayAjJika, 29 bhAva pUjA parAyaNa, 30 dhyAnI, 31 tapasvI, ane 32 sarvanayajJa. mahajiNANunI sakjhAyamAM jaNAvela dharma kRtya. 1 tIrthakaranI AjJA mAnavI, 2 mithyAtvane tyAga kare, 3 samyakatvane dhAraNa karavuM, 4 sAmAyika, cauvisae, vaMdana, pratikramaNa, kAusagga ane paccakakhANamAM haMmezA ughukta rahevuM, 5 parvadIvase pauSadha kare, 6 supAtre dAna devuM, 7 ziyaLa pALavuM, 8 tapa kara, 9 bhAvanA bhAvavI, 10 svAdhyAya kara, 11 namaskAra maMtra jApa japa, 12 parepakAra kare, 13 jIvarakSA karavI, 14 jinezvara bhagavAnanI pUjA karavI, 15 jinezvara bhagavAnanI stuti karavI, 16 gurUnI stuti karavI, 17 sAdharmika vAtsalya karavuM, 18 sarva vyavahAra zuddha rAkha, 19 rathayAtrA kADhavI, 20 tIrthayAtrA karavI, 21 upazama bhAva rAkha, 22 viveka rAkhave, 23 saMvara bhAvanA rAkhavI, 24 bhASA samiti sAcavavI, 25 chakAya jenI dayA pALavI, 26 dhArmika mANasane saMsarga rAkhe, 27 pAMca IdriyanuM damana karavuM, 28 cAritranA pariNAma rAkhavA, 29 saMghaupara bahumAna rAkhavuM, 30 pustake lakhavAM, lakhAvavAM, ane 31 tIrthane viSe prabhAvanA karavI. - suzrAvakanA bIjA 21 guNe. 1 navatatvane jANa, 2 dharma karaNImAM tatpara, 3 dharmamAM nizcala, 4 dharmamAM zaMkArahita, 5 sutranA ane nirNaya karanAra, 6 asthi-hADapiMjI sudhI dharmiSTha, 7 AyuSya asthira che dharma sthira che, ema ciMtavanAra, 8 phATika ratnanA samAna nirmala-kuDa kapaTa rahita, 9 niraMtara gharanA bAraNA ughADA rAkhanAra, 10 eka mAsamAM pAMca pauSadha karanAra, 11 jyAM jAya tyAM aprItinuM kAraNa na thAya, tevI rIte rahenAra 12 lIdhelAM vatene zuddha pALanAra, 13 munine zuddha vastu, pAtra, anAdikanuM dAna ApanAra, 14 dharmano upadeza karanAra, 15 sadA traNa manero ciMtavanAra, 16 haMmeza pAMce tIrthonA guNagrAma karanAra, 17 navA navA sUtra sAMbhaLanAra, 18 navIna dhama upArjana kartA ne sahAyaka, 19 beTaMka pratikramaNa karanAra, 20 sarva jIvopara maitrI bhAva dharanAra, 21 zakti anusAra tapasyA karI bhaNavA gaNavAmAM udyama rAkhanAra ekavIsa guNavALo zrAvaka che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakadharmane pratipAdana karanAra keTalAka mukhya mukhya graMthe. zrAvakaprajJapti-A graMtha umAsvAtivAcakane banAvela che. temaNe tatvArtha, prazamaratiprakaraNa vigere aneka graMthe banAvela che. umAsvAti mahArAja pUrvadhara purUSanI gaNutarImAM gaNAya che. umAsvAtivAcaka zramaNa bhagavAna mahAvIra pachI 350 vaSe' thayelA che. A graMtha kula 405 zloka pramANa che. zarUAtanA 105 zlokamAM samyakatvanuM svarUpa ane tene anusarI navatatvanuM svarUpa ane karmanA bheda batAvyA che 106 thI 259 loka sudhI aneka dalIla pUrvaka prathama vratanuM svarUpa batAvyuM che. 260 thI 340 sudhImAM bIjA vratathI mAMDIne bAre vratanuM svarUpa batAvyuM che. A pachI 341mAM zlokathI 403 zloka sudhI zrAvakanI samAcArI batAvela che. A graMtha zrAvaka dharmane pratipAdana karanArA prathe paikI ati prAcIna graMtha che. paMcAzaka:- A graMthanA racayitA haribhasUri che. te vi. saM. 1955mAM thayelA che. A graMtha upara TIkA abhayadevasUrie racela che. A paMcAzakane prathama paMcAzakamAM zrAvaka dhamano adhikAra ApavAmAM Avyo che. AmAM temaNe samyakatva, bAravrata ane zrAvaka karaNI ema traNa vastu pratipAdana karela che. A graMthanI TIkAmAM ekeka vastu khuba yuktipura:ssara sthApavAmAM AvI che. dharmabindu-A graMthanA racayitA paNa haribhasUrijI che, AnA upara municaMdrasUrie vistRta TIkA racelI che. A graMtha sUtrAtmaka che ane tenA ATha adhyAya pADavAmAM AvyA che. pahelA adhyAyamAM zrAvakanA sAmAnya dharma-nyAyopArjita dhana meLavavuM vigere mAnusArInA guNenuM varNana Apela che. bIjA adhyAyamAM dezanAnI vidhi ane pAMca AcAranuM svarUpa batAveluM che. trIjo adhyAya zrAvakanA vizeSa dharma, samyaktva mULa bAravratanA svarUpamaya che. AmAM sammatvanuM tathA bAravratanuM svarUpa ane zrAvakanI karaNI batAvela che. A pachInA bIjA adhyAye sAdhu dhamane pratipAdana karanAra che. zrAvakadharma vidhi-A graMthanA mULa kartA zrIharibhadrasurijI mahArAja che. ane TIkAkAra mAnadevasUri che. A graMtha 120 gAthA pramANa che. AmAM zrAvakanI megyatA tathA samyaktva mULa bAravrata ane tenA aticAronuM varNana Apela che. ane tene anulakSI bIjuM paNa vivecana karela che. | gAthA 111 thI 12mAM AvakanuM dinakRtya ane rAtriya Apela che. upadezapada-A graMthanA kartA haribhadrasiri che ane TIkAkAra municaMdrasUrijI che. haribhadrasUrie 1444 banAvyAnuM saMbhaLAya che. atyAre paNa temanA graMtho lagabhaga upalabdha che. A upadeza padamAM paNa bIjA upadezanI sAthe mArgAnusArInA bola samyakatvanuM svarUpa, bAravratanuM svarUpa vigere batAvyuM che gA. 549-600. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dharmaratna prakaraNa-A graMthanA racayitA zAMtisUri mahArAja che. A graMtha upara 9700 zloka pramANu TIkA che. ane tenA racayitA vijayadevendrasUri mahArAja che. A devendrasUrine samaya vi. saM. 1270 thI 1327 sudhIne che. - AcAryazrI vijayadevendrasUrie pAMca karma graMtha saTIka, zrAddhadina kRtya saTIka, traNabhASya, pAkSika pratikramaNa sUtravRtti vigere aneka graMthe banAvyA che. A dharmarana prakaraNane prathamabhAga ane dvitIyabhAga zrAvakadharmanA nirUpaNamAM rokavAmAM AvyA che. ane tene trIjo bhAga bhAvasAdhune adhikAravALo hevAthI sAdhuo mATe rokavAmAM AvyuM che. prathama bhAgamAM dharmanI vyAkhyA bAda dhamane yogya kAraNa te jaNAvatAM sau prathama "SamAthavsa bahu gAthA 4 thI 32 gAthA sudhI dharmaratnane yogya 1 akSaka 2 rUpavAna 3 prakRtisaumya vigere 21 guNoe karI yogya hoya te zrAvakadharmane mATe yogya gaNAya tema jaNAvyuM che. A 21 guNonuM vistRta vivecana kathA sahita prathama bhAgamAM ApavAmAM AvyuM che. A prathama bhAgamAM ekeka guNa upara ekeka kathA ane guNonuM spaSTIkaraNa batAvela che. A dharmaratna prakaraNanA bIjA bhAgamAM bhAvazrAvakanA kRtavratakama, zIlavAna, guNavAna, RjuvyavahArI, gurUsevAkArI ane pravacana kuzaLa rUpa cha liMgane tenA peTA bheda sahita samajAvavAmAM Avela che, ane ekeka bheda upara viziSTa vivecano sAthe kathAo ApavAmAM AvI che. bhAva vakanA cha liMga bAda bhAvazrAvakanA 1 strIne vaza na thavuM 2 Idriyone rokavI vigere sattara lakSaNanuM vivecana karela che. zrAddhadina kRtya -A graMthaAcArya devendrasiri mahArAje dharmaratna prakaraNa graMtha vizAlakAya banAvyA pachI kevaLa zrAvakane ja upayogI A graMtha savRttika banAvI che. A graMthanuM nAma zrAddhadinakRtya rAkhI aThThAvIza dvAranuM varNana karela che. A avIza dvAramAM parvakRtya, cAturmAsikakRtya, varSakRtya ane janmakRtya zrAddhavidhimAM jaNAvyAM che te sarva samAtAM hevA chatAM dinakRtya mUkhya hevAthI zrAddhadinakRtya rAkhela che. gazAsa:-A megazAstranA kartA kalikAla sarvajJa hemacaMdrasUri mahArAja che te vi. saM. 1145 nA kArtika sudI 15 nA roja dhaMdhukAmAM janmyA hatA. vi. saM. 1154 mAM dIkSita thayA hatA. vi. saM. 1162 mAM AcArya padArUDha thayA hatA. ane 1229 mAM rAzI varSanuM AyuSya bhogavI svarge sidhAvyA hatA. temaNe temanA jIvana daramiyAna siddhahema vigere aneka graMtho lakhyA che te paikI A graMtha kumArapALa rAjAnI vijJaptithI banAvela che. A graMthamAM bAra prakAza che. temAM zarUAtanA traNa prakAzamAM zrAvakane sAmAnya dharma nyAya saMpanna vibhava vagere ane vizeSa dharmabAravrata vigere ApyAM che trIjA prakAzanA zleka 121-154 bAjhe muharte uttiSTheta parameSThistatiM paThana // dhirmA viMcAmi vivofmati ra rara . 22 thI-154 A leke zrAddhavidhinA leke sAthe lagabhaga maLatA Ave che. || A yogazAstranuM paramArhata kumArapALa rAjA rAja smaraNa karatA hatA.. tA hatA, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA purUSa caritra--A triSaSTi zalAkA purUSa caritra 36000 zleka pramANa kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArye paramahaMta kumArapALa mahArAjanI vijJaptithI ramyuM che. AmAM 24 tIrthakara 12 cakravatI 9 baLadeva 9 vAsudeva ane 9 prativAsudevanAM jIvana caritro pUrvabhavanA varNana sAthe ApavAmAM AvyAM che. covIza tIrthakaranA jIvana caritramAM jyAre tIrthakara bhagavAnane kevaLajJAna thAya tyAre deve samavasaraNa race che. parSadA bese che ane bhagavAna rAma tithaNa kahI sihAsana upara bIrAje che. tyAre sau prathama Indra mahArAjA ubhA thaI bhagavAnanI stuti kare che ane dezanA ApavAnI vijJapti kare che ane tyArabAda tIrthaMkara bhagavAna dezanA AraMbhe che. A triSaSTi zalAkA purUSa caritramAM Ama covIse tIrthakara bhagavAnanI dezanA kalikAla hemacaMdrasUri mahArAje ApI che. kaItIrthakaranI dezanAmAM jJAna, darzana ane cAritranuM svarUpa che te kaImAM bAra bhAvanAnuM svarUpa batAvyuM che. parva chaThThAnA sarga sAtamA mAM munisuvrata svAminI dezanAmAM samyaktva mULa bAra vrata ane nyAya saMpanna vaibhava vigerenuM varNana Apela che. dharmavidhi prakaraNa- A dharma vidhi prakaraNa zrIprabhasUrine racela che. A zrIprabhasUrI apabhraMza bhASAmAM lakhAyela kumArapALa pratidha kAvyanA racanAra somaprabhasUrinA ziSya che, AnA TIkAkAra AcArya udayasiMhari che. temaNe A graMtha vi. saM. 1268 caMdrAvatImAM lakhyo che. A graMthamAM zarUAtamAM dAna ziyaLa tapa ane bhAvanuM svarupa bheda ane daSTAMta samajAvyA bAda dharmane egya paNa te jaNAvI dharmanA sAdhu ane zrAvaka be bheda che te batAvyA che, tyArapachI gAthA 4ra-50 samakita mULa bAravratanuM svarUpa batAvyuM che. upadeza saptatikA-A graMtha vi, saM 1547 sadharmagaNie racyo che. temAM te uparAMta kathAo che. A graMthamAM gAthA 4ra thI bAvratanI zarUAta karI che. jo ke A graMthamAM badhIja vastu zrAvaka dhamane gyA hoya teja pratipAdana karavAmAM AvI che. dharmanA manoratha karavA, niyANuM na karavuM. ATha mane tyAga karavo vigere vigere jaNAvyuM che. zrAddha guNa vivaraNa-A zrAddha guNa vivaraNanA kartA zrIjina maMDanagaNi che. A jina maMDanagaNi A. zrI ratnazekharasUri je saMpradAyamAM thayA che te saMpradAyanA AgevAna zrI devasuMdarasUri nA ziSya samasuMdarasUrinA ziSya che. zrI jinamaMDana gaNie A graMtha vi. saM. 1498mAM aNahilapura pATaNamAM banAvyo hate. A graMthamAM temaNe gazAstranA prathama prakAzamAM cAvalagvamavaH rivAjagharANA kuTara tAruM joDavo // ka7 | thI 56 sudhInA laikAmAM darzAvela zrAvakanA sAmAnya dharma rUpa-nyAya saMpanna vibhava vigere 35 guNanuM savistara varNana karela che. ane ekeka guNa upara kathA ApI sarva guNenI suMdara samaja ApelI che. A zrI jinamaMDanagaNie yogazAstra, paDAvazyaka upadezamALA, ane nava tattva vigere upara TabA vigerenI racanA karelI che. zrAddha pratikamaNa sUtra vRtti-A graMtha zrAddhavidhikAra pU. ratnazekharasUri mahArAje vi. saM. 1496 mAM racela che. ane AnuM saMzodhana munizrI lakSmIbhadde karyuM che. pU. A. ratnazekharasario racelA zrAddhapratikramaNa sutravRtti, zrAddhavidhi ane AcAra pradIpamAM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa A graMtha sau prathama lakhAyela che. kAraNa ke, zrAddhapratikramaNusUtra, vi. saM. 1499mAM, zrAddhavidhi vi. saM 1506 mAM ane AcAra pradIpa vi. saM. 1516 mAM racyo che. A graMthanI 1506 mAM lakhAyela eka prAcIna prati DahelAnA upAzrayanA DA 12 nI bIjI prati che. A pratine aMte eka suMdara atihAsika prazasti che. A prazastimAM jaNAvyuM che ke pATaNamAM poravADa vaMzIya maMDana, vatsa, DuMgara, parvata ane narbada pAMca bhAI hatA. temAM trIjA DuMgara saMdhavIne maMcu nAme patnI hatI. AmanA putra gaNarAje potAnA pautrAdi sahita lAkha graMtho lakhAvyA che. A DuMgara saMghavInA pUrvajonAM 1377 thI 1571 sudhInAM vRtAMta Thera Thera pratiomAM upalabdha thAya che, kAraNa ke Aja kuTuMbanA kAnhA nAmanA zrAvake saM. 1571 mAM vikaratnasUrinA upadezathI Da 1 nA trIjI prati lakhAvyAnI noMdha che. Ama bIjI paNa ghaNI pratiomAM A kuTuMbanA hAthe thayelAnI satkRtyenI noMdha maLI Ave che, A zrAddhapratikramaNa sUtravRttimAM vaMditAnI pacAsa gAthAonI TIkA che graMthakAre vRttimAM zrAvakenA vizeSa dharma rUpa samyakatva mela bAra vatanuM ativizad spaSTIkaraNa ane tenI sAthe zrAvakane upayogI aneka viyene pratipAdana karela che. temaja dareka vidhya sau kaI sahelAIthI samajI zake mATe dareka vrata upara ekeka kathA ApI tenuM spaSTIkaraNa karela che. AcArapadeza-A graMthanA kartA ratnasiMhasUri ziSya cAritragaNi che. A cAritragaNi, vikrama saMvata 1510mAM thayelA che te vAta ratnasiMharinI prazastithI samajAya che. cAritragaNie A graMthane cha vargamAM banAvyo che pahelA vargamAM 62 zleka ApyA che, A 62 zlekAmAM prathama praharanI zrAvaka karaNI ApavAmAM AvI che, bIjA vargamAM 64 zloka ApavAmAM AvyA che emAM bIjA praharanI zrAvakanI karaNI ApavAmAM AvI che. trIjA vargamAM 54 zloke ApelA che. AmAM bAkInA be praharanI karaNI tathA zrAvakanA 21 guNa ane nyAyasaMpanavibhava vigerenuM varNana Apela che. cethA vargama 28 zlekAmAM rAtrikRtyanuM varNana Apela che ane pAMcamA varganA 34 zlokamAM pavakRtya jaNAvela che. chaThThA vargane 23 zlokamAM zrAvakanuM sadAkALanuM kartavya jaNAvI graMtha pUrNa karela che. A AcArapadeza graMthamAM zrAddhavidhinI peThe chae dvAra saMkSepamAM ApavAmAM AvyAM che. dharmasaMpraha-A 14600 zleka pramANu dharma saMgraha graMtha vi. saM. 1731 vai. zu. 3nA divase rAjanagarImAM u. mAnavijayajI gaNivare lakhyo che ane te graMthanuM saMzodhana u. mahAmahepAdhyAya nyAya vizArada yazovijaya upAdhyAya gaNivare karela che. A dharmasaMgraha be bhAgamAM ane traNa adhikAramAM vaheMcAyela che. pahelA bhAgamAM graMthakAre zrAvakadharmanI vistRta vyAkhyA ApI zrAvakadharmane sAmAnyadharma ane vizeSa dharma ema be bheda pADyA che. prathama adhikAramAM sau prathama dharmanI vyAkhyAbAda sAmAnyadharmamAM 1 nyAya saMpannavaibhava meLave 2 sarakhA kulAcAravALA paraMtu anyagotrIya sAthe vivAha kara vigere sAmAnya gRhadhama batAvyuM che ane tyArabAda nizcaya ane vyavahArathI dharmanuM svarUpa tathA AdidhArmika, gadaSTie, dezanAnI vidhi ane zrAvakadharmanI gyatA agyatAne vicAra darzAvI prathama adhikAra pUrNa karyo che. bIjo adhikAra samyakatva, bAravratanuM vistRta svarUpa, tenA aticAre, 363 pAkhaMDinA bhede, kamadAna, sAtakSetra, zrAvakadinacarcA, AzAtanA, vyavahArazuddhi, dinakRtya, rAtrikRtya, parvakRtya, cAturmAsikakRtya, vArSikakRtya ane janmakRtya jaNAvI pUrNa karyo che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A be adhikAramAM zrAvakane yogya sarva vicAra aneka zAstrapAThe vividha dalIle, rahasyo ane suMdara nipUrvaka darzAvyuM chezrAvaka ane sAdhudharmane pratipAdana karanArA adyAvadhi pUrvAcAryone hAthe taiyAra thayela sakala graMthomAM A graMtha ziromaNi che. kemake temAM pUrvAcAryonA sarva graMthonuM avagAhana, svAnubhava ane ciMtanane upaga karavAmAM Avyo che. A graMthamAM 17 maMthanI sAkSi o ane 26 graMthakArano upayoga karavAmAM Avyo che. A graMthanuM saMzodhana nyAya vizArada nyAyAcArya u. yazovijayajI gaNivare karela che. eTaluM ja nahi paNa temane jyAM jyAM vizeSa umeravA jevuM lAgyuM tyAM tyAM temaNe umero karyo che ane A umerAne mudrita pratimAM [ ] A kesathI darzAvela che. A graMthanI prastAvanA lakhatAM 5.pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva sAgarAnaMda sUrIzvarajI kahe che ke yadutAvadhi mudritA ye granthA etadbhANDAgArakAryavAhakairanyAbhizca saMsthAniH paraM teDu sarvenuM romeva mUrdhAmibimo. "Aja sudhI A saMsthAnA kAryavAhakoe ane bIjI saMsthAoe sAdhu ane zrAvakadharmane pratipAdana karanArA graMtha bahAra paDayA che temAM A graMtha ziromaNirUpa che. ' upadezaprAsAdA-A upadezaprAsAda graMthanA kartA AcArya vijayalakSmIsurijI che te tapAgacchanI devasura ane aNasura zAkhA paikI aNasura zAkhAmAM thayelA che. - vijayAnaMdasUri, vijayarAjari, vijayamAnasuri, vijayaRddhisari, vijayasaubhAgyasuri ane tenA vijayalakSmIsari thayA che. A. AcArya vijayalakSmIsarie atisugama ane sarvane upayogI nIvaDe te upadeza prAsAda graMtha banAvyo che. A graMthamAM temaNe 360 dIvasanA traNaso sATha vyAkhyAne ApyAM che. A graMthane 24 sthaMbha ane pAMca bhAgamAM vaheMcavAmAM Avyo che. vyAkhyAna 1 thI 61 sudhI samyaktvanuM svarUpa ane tene 67 bhedanuM svarUpa vividha daSTAMta ane yuktio dekhADI batAvyuM che. vyAkhyAna 62 thI 165 sudhI bAra vratanuM svarUpa aticAra ane tene aMgenA vividha viSayenuM spaSTIkaraNa tathA te te vrata upara bhinna bhinna kathAo ApI rocaka banAvela che. A pachI vyAkhyAna 165 thI 195 sudhI, bhajana vidhi, snAna vidhi, pUjA vidhi, dAnanI vidhi, yAtrA vidhi, ane devadravya saMbaMdhI vicAra darzAvyA che. A pachI bAkInA vyAkhyAnomAM paNa jJAna, darzana, tapa ane vIryAcAra saMbaMdhInuM vistRta vivecana kathAo sAthe ApavAmAM Avela che. TuMkamAM upadeza prAsAda samagra zrAvaka dharmanA pratipAdana rUpa ja che. A graMthane vividha draSTAMto ApI khuba rocaka banAvela hovAthI Aje paNa munipuMgava savizeSe vyAkhyAnAdimAM vAMce che. A uparAMta paNa tatvArtha, upadeza ratnAkara, samyakatva samiti, dhana pALa kavikRta zrAvaka AcAra oNtra vigere ghaNA graMthomAM zrAvakadharmane adhikAra Ave che temaja vAsupUjya caritra, zAMtinAtha caritra, pArzvanAtha caritra, supArzvanAtha caritra vigere lagabhaga badhAM svataMtra tIrthakaranA caritramAM pUrvabhavanA adhikAramAM samyakatva tathA bAravratAnuM svarUpa kathAsahita batAvavAmAM Ave che. temaja Agama graMmAM upAsaka dazAMga, AvazyakasUtra, samavAyAMga, jJAtAdhama, sUyagaDAMga ane bhagavatIsUtramAM zrAvakadharmane adhikAra Ave che. A sivAya paNa chUTaka chUTaka aneka ThekANe AgamomAM zrAvakadharmane adhikAra Ave che. te vAta zrAddhavidhikAre TIkAmAM Apela graMthanI sAkSi uparathI spaSTa thAya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa, che viSayAnukramaNikA. viSaya pRSTha | viSaya 1 TIkAkAranuM maMgala * * 1 | 23 navakAra gaNavAnI vidhi. ... 29 2 TIkA karavAnuM kAraNa . * 1 | 24 japanA prakAra-kamalabaMdha, hasta japa vigere 29 3 graMthakAranuM-mULakAranuM maMgala ... 2 | 25 navakAranA seLa, cha, cAra ane eka 4 zrAvakadharmane AdaravA lAyaka keNu? 3-ra0 akSarane vicAra. ... ... 31 5 daSTirAga upara bhuvana bhAnu kevaLInuM 26 dhyAnanA sthaLa ane kALane vicAra. 32 dAnta ... ... . 4 27 dareka avasthAmAM navakAranI upakArakatA 6 dharmanveSI upara varAhamihIranuM dAna karyuM e kaI rIte? ... ... ... 33 mUDhatA upara gAmaDIyAnuM chAMta . | 28 navakAra gaNavAthI keTaluM pApa khape te 8 bhadraprakRti upara AdrakumAranuM daSTAMta 8 ! vicAra. ... ... .. 9 zrAvakanA ekavIsa guNa 9 | 29 navakAra gaNavAthI Aloka paralakane 10 ekavIsa guNene bhadrakaprakRti Adi cAra | phaLa upara, zivakumAra tathA zamalikA guNamAM thato samAveza * * 10 | vihAranI kathA. - - 11 zukarAjanI kathA.... ... ...12-20 30 dharma jAgarikA karavI. 34 zrAvakanA bheda ane svarUpa . 20-25 31 kusvama ane durasvamanA parihAra mATe 12 nAma sthApanAdi zrAvakanA bheda. ... 20 kAyotsarga vicAra ... ... 35 13 bhAva zrAvakanA prakAra. ... ... 21 pratikramaNa karavuM * *35-54 14 bAra vratanA bhAMgA. 32 svama vicAra. ... ... . 36 15 trividha trividha paccakakhANane khulAso 23 | 33 uThatAMnI sAthe potAno jamaNo hAtha 16 mAtA pitA samAna vigere zrAvakanA bheda 23 je tathA vaDIlone namaskAra karavo. 17 zrAddha ane zrAvaka zabdano artha.... 24] 34 sUryodaya pahelAM cauda niyama tathA | dInakRtya 25-236 paccakkhANa karavuM. ... .. uThatAnI sAthe navakAra gaNave .25-34. 35 vastune tyAga karyA chatAM paccakakhANa 18 uThavAne samaya ane vahelA uThavAthI lAbha 26 na karyuM hoya te phaLa maLatuM nathI te 19 uThatAMnI sAthe dravya, kSetra, kALa ane saMbaMdhI vicAra.* * * bhAvane upaga. .. ... 26 | 3 virati abhyAsathI sAdhya thAya che 20 rAtre kAryaprasaMge kaI rIte bolavuM bolAvavuM 26 tenI samaja. ... ... ... 37 21 utAM kaI nADI ane kayuM tatva cAle che 37 vrata niyamanA pAlanamAM cekhavaTa ane tene vicAra. . . . 27 sAvadhAnatA kema rAkhavI ? 22 vAra saMkrAMti ane caMdrarAzimAM rahela 38 vrata niyama pALavA upara kamaLa nADInuM phaLa. ... ... ... 27 | brinuM daSTAMta. . . 39 * Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya viSaya 39 zrAvake kevA prakAranA niyama grahaNa karavA. 39 63 hajAmata jAte na karavI. ane kevA 40 sacitta acita mizra vicAra. prasaMge na karAvavI. * * 41 dhAnya saMbaMdhI sacitta acitta vicAra 64 devapUjAki pavitra kAryamAM jaLasnAna 4ra didaLane tyAga kare. ... karavAnI zAstra saMmattinA purAvA . 43 abhakSya anaMtakAyane vicAra. ... 44 65 jala snAna dehazuddhi bhale kare paNa 44 pANuM saMbadhI sacita acita vicAra 45 pApane zuddha karatuM nathI te upara kuLa putranI kathA. .. 45 acitta jaLanuM kALamAna. . *** *** 59 46 zastra saMbaMdha thayA vinA acita thayela 66 gaDagumaDathI zarIra apavitra hoya to jalAdine upayoga na kare. . 47 aMgapUjA na karavI. . . 60 47 acitta vastu paNa dAMta vigerethI 67 bheya upara paDelAM kula na caDAvavA .. bhAMgavI nahi, ... upara caMDALanI kathA. . .. 60 48 sacitta vastune ane vigaIne niyama 68 pUjAmAM keTalAM ane kevAM vastra paheravAM. 61 69 keInuM pahereluM vastra na paheravuM te upara rAkhavA. * * * 48] 49 nAgaravelanA pAnane tyAga kare. * 48 cAhaDanuM daSTAMta. . ... 61 5. cauda niyama vicAra. . . 49 70 pUjA karatI vakhate sAtazuddhi rAkhavI. 62 51 sUryodaya pahelAM navakArazI paccakhANa 71 moTI zuddhithI jinamaMdira javA upara . . karavuM. 63 *** .. *** dazArNabhadranI kathA. . *** pa0 para paccakhANa vinA kSaNa mAtra rahevuM nahi. 5 72 jinamaMdire pahoMcyA pachI pAMca 53 azana pAna khAdima ane svAdimanI ahiMgama sAcavavA. ... ... 64 samaja. ... * 5 * * para 73 traNa pradakSiNanI vidhi tathA svarUpa. { 54 aNAhArI vastuonA nAma. 74 nirmAlya svarUpa. . . 6 55 AhAra aNuhAranI samaja. 75 aMgapUjAnuM svarUpa. 56 paccakkhANanAM pAMca sthAna. * 54 76 pUjA karatAM pApasaMjJA na karavA upara pratikamaNa bAda pavitra thaI pUjA jiguhAzeThanI kathA karavI. ... ... ... 54-10 77 maLanAyakanI savizeSa pUjA karavA upara pa7 niravA tathA yogya sthAne maLamUtrane praznottara. ... * * * - tyAga kare. ... ... ... 55 | 78 snAtrajaLanA paraspara sparzathI AzA58 sAdhu mahArAjane uddezIne maLamUtranA tane na thAya te saMbaMdhI vicAra. ... - tyAgane vicAra. ... ... 55 55 79 agapUjAnuM svarUpa. . . 72 59 samucchima manuSya keTale sthAne utpanna 80 naivedya pUjAnA phaLa upara kheDutanuM thAya che. ? ... .. *** 56 daSTAMta. ... ... *** 60 dAtaNa kevI rIte ane kema karavuM?. pa 81 naivedya AratI Adi karavAnuM AgamamAM 61 vALa samAravA darpaNamAM jovuM tathA jaNAvela che te pAThe. . . 73 | dAtaNa kyAre karavuM te vicAra. .. 57 82 bhAvapUjAnuM svarUpa. ... ... 73 62 snAna kevI rIte karavuM kayAre na karavuM 83 caityavaMdananA prakAra. . . 74 ane kayAre avazya karavuM? - 58 84 sAta caityavaMdana kayAre kyAre karavAM? 75 ke 73 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya S * 81 viSaya 85 gIta nATakane bhAvapUjAmAM kaI rIte 110 traNa TaMka karela pUjAnuM phaLa. * 92 samAveza thAya che? ... .. 75 | 111 vidhi ane bahumonanI rUpiyAnA daSTAMta 86 jinapratimAnI traNa avasthA ... dvArA ghaTAvelI caubhaMgI * * 93 87 pAMca prakArI aSTa prakArI tathA sarva | 112 prIti, bhakita vigere anuSThAnanA prakAra 93 prakArI pUjAnuM svarUpa * * 76 113 prIti bahumAna ane vidhipUrvaka dharmAnuSThAna 88 sattara prakArI pUjAnA bheda. . 77 karavA saMbaMdhamAM dharmadattanI kathA. 04-102 89 umAsvAti vAcake pUjA prakaraNamAM AzAtanA vicAra 102-107 jaNAvela pUjA vidhi. . . 77 114 caityanI ucita citA karavI. . 102 90 viveka vilAsamAM batAvela pUjAvidhi.... 78 | 115 jJAnanI jaghanya madhyama ne utkRSTaAzAtanA103 91 snAtra pUjAnI vidhi . ...78-80 116 jinapratimAnI traNa prakAranI AzAtanA 103 92 AratI, maMgaLa dIvo ane lavaNa prakSepa 117 jinapratimAnI jaghanya daza AzAtanA 103 vidhi. 118 jinapratimAnI madhyama cAlIsa prakAranI 93 snAtra pUjAnI bhinna bhinna vidhi... 2 AzAtanA. ... ... ... 104 94 gurukAritAdi pratimAne nirNaya ... 83 | 119 jinapratimAnI utkRSTa rAzI AzAtanA 104 95 nizrAkRtAdi caityamAM stuti keTalI karavI? 83 120 bRhad bhASyamAM jaNAvela jinapratimAnI 96 jinamaMdira sApha karavAnI vidhi ... 83 pAMca AzAtanA . 105 - 97 Rddhi rahita zrAvake dravya pUjA kema karavI ? 84] 121 gurUnI tetrIsa AzAtanA * * 106 98 dravyapUjAmAM cityavaMdana bhASyanA be hajAra | | 122 gurUnI AzAtanAnA traNa prakAra 107 cammonaeNra bhedane vicAra ... 85 | 123 rathApanAcAryanI traNa prakAranI AzAtanA 107 99 vidhi avidhi upara citrakAranuM daSTAMta 87| 124 darzana tathA cAritranA upakaraNanI AzAta100 avidhithI karavA karatAM na karavuM te sAruM | nAne tyAga kare . 107 te vAta zAstra viruddha che tenI samaja 88 | 125 usUtra bhASaNa ane gurUnI avajJA e 101 vidhi avidhithI kArya karanAra be purUSanuM | utkRSTa AzAtanA che * 107 daSTAMta... ... ... ... 89 devadravya, jJAnakavya, ane sAdhAraNa 102 aMgapUjAdi traNa pUjAnuM phaLa . 89 dravyano adhikAra - 109-126 103 jinabhakitanA pAMca prakAra... ... 89 / 126 devadravya, jJAna dravya ane sAdhAraNa dravyanA 104 Aga anAgarUpa be prakAranAM nAzanI upekSA karavAmAM mahA AzAtanAM dravyastava. ... ... ... . thAya che. , . . 108 105 pArakI jinapUjA upara TheSa karavA saMbaMdhI | 127 devadravyano upayoga devamaMdiranA kAmamAMja kuMtalA rANInuM daSTAMta . . 90 | thAya tenA zAstrAdhAre .. * 108 106 bhAvastavanuM svarUpa ... ... 91, 128 devadravyanI rakSA mATe sAdhuno adhikAra 109 107 vyastava tathA bhAvastavanuM phaLa 1 | 129 devadravyanI vRddhimAM tIrthaMkara nAmakarmanI 108 dravyastavamAM ku khodavAnuM daSTAMta - 91 prApti. . .. 110 109 " jinamaMdire jaIza' evA mane rathAdinuM 130 devadravyanI vRddhi karmAdAnAdi rahita vyava hArathI karavI. * * * 11 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 131 devadravyanA bhakSaNa ane rakSaNa upara sAgarazreSTinI kathA, 132 jJAnadravya ane sAdhAraNa dravya upara karmoMsAra pUNyasAranI kathA 133 devadravyanuM devuM ApavAmAM vilaMba karavA upara RSabhadattanI kathA.... 134 devadravya jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyanuM devuM nA rAkhavuM 135 devadravyAdikanI udharANI karavAmAM ALasa karanAra eka zeThanuM dRSTAMta... 136 derAsaramAM ApavAnI vastu sArI ... ... : ... ... ... ... pRSTha 111 ApavI, 177 derAsaranI kAIpaNa vastu upayoga na ... karavo. 138 devanA dIvAthI dharakAma karavA upara uMTaDInuM dRSTAMta... 139 devanA dIpaka jaLa tathA caMdananA upayega na karavo. ... 120 ... 114 ... 119 119 120 120 121 140 derAsaranI kAIpaNa vastu yogya nakarA ApyA sivAya na vAparavI. 141 pUjAnA sAdhane peAtAnI nizrAe rAkhavAM 121 142 derAsaranAM makAna bhADethI paNa zrAvake na vAparavu 122 120 121 143 sAdhAraNa khAtAnu makAna bhADethI rAkhe to paNa. temAM vivekathI vavuM. ... 144 Ache nakaro ApI derAsaranI vadhu vastu na vAparavI 121 123 145 ochA na karI ApI vadhu vastu vAparavA upara lakSmIvatInI kathA 146 dhara derAsaramAM Avela cekhA naivedya vagerenI vyavasthAnI rIti 147 kAIpaNa dhArmika kAryAMmAM peAtAnA dhana ... 124 sAthe kAInuM dhanavAparyuM``hAyatA spaSTatAkaravI124 148 aMtasamaye mAta pitAne kahela dharmAdAnI vyavasthA karavI... 122 15 viSaya 149 dharmAdA karatI vakhate mukhyatve sAdhAraNa Rg.... ... 150 dhanavAna karatAM niOna sAmika bhAiAne viziSTa prabhAvanA 11 dharmAMdAkhate kareluM dhana ApavI sAdharmika bhAine ApavuM temaja yAtrAe jatAM bhADAne dharmAMdA gaNI na levuM 1para maraNa vakhate saMbhArI saMbhArIne devadravya AtnuiM RNa cUkavI devuM ... 153 devu karI dharmAMdA na karavo. gurUvaMdana paccakhkhANa dharmopadeza ane gurUnI bhakti vagere. 126-147 154 AtmasAkSikAdi paccakkhANunA traNu ... ... ... prakAra 155 gurUte vaMdana karI RddhipUrva ka paccakhkhANu levuM ... ... pRSTha 1rapa 160 paccakhkhANunA phaLa upara dhammila tathA dRDhaprahArInu dRSTAMta. 125 126 126 126 126 127 156 bhAvathI vaMdana karavA upara zItalakAcAMnuM dRSTAMta 157 dvAdazavaktta vaMdananI vidhi 158 paccakkhANa avasya gurU pAseja karavuM 128 159 gurUvaMdana bhASyanA cArasA khANuM pratidvArane 127 ... vicAra. 127 12 9 129 131 131 161 gurUnu khuba bahumAna karavuM 162 sadgurUnA mukhe dharmopadeza sAMbhaLavo 163 gurUnA dharmopadezathI pratikhAdha pAmavA upara pradezI rAjA, Ama rAjA, kumArapALa ane thAvaggA putranuM dRSTAMta 131-136 136 164 dharmopadeza mujaba dharmAnuSThAna karavuM, 165 jJAna vinA tapasyA karavA upara tAma litApasa, pUraNa tApasa ane aMgArama kAcAya nuM dRSTAMta 166 muni mahArAjane saMyamanA nirvAhanI pRcchA karavI. ...18 130 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya puSTa 167 muni mahArAjane kevI rIte vaheArAvavuM? 139 168 nimaMtraNa karyAM chatAM lAbha na maLe teA pachI pUNya thAya che te upara ja zeThanI kathA 149 169 munirAjane AhAra vaheArAvavA upara zAlibhadranA purvabhavanuM dRSTAMta 170 munirAjane auSadha ApavAmAM revatI... zrAvikAnuM dRSTAMta 180 vyApAra prakAra. ... 181 vidyAnA prakAra ... 171 munirAjanI sAravAra karavAmAM chavAnaMda vaidyanuM dRSTAMta ... 17ra munirAjane upAzraya ApavA upara jayaMtI zrAvikA, vaMkacUla, kaiAzA vezyA ane... avaMtisukumAranuM dRSTAMta. 572 jainadharmAMnI ane sAdhunI nidA karanArane rokavA upara abhayakumAranuM dRSTAMta 173 sAI mahArAja sAhebene sukhasAtA 145 pruthvI tathA temanI sArasabhALa rAkhavI. 148 174 darAja navIna abhyAsa kara. ...144 175 nitya abhyAsa karavA upara mAsatuSa muninI kathA. 176 dharmonuSTAnabAda ucita vyavahAramAM pravata`vuM. 145 177 rAjAo paNa dharma pALI zake che te... upara yazAvamAMnuM dRSTAMta 1 AjIvikA. *** 145 148-155 178 dharmane bAdha na Ave te rIte dhana meLavavAnA zAstranA Adeza. 179 AjIvikAnA vyApAra, vidyA, khetI, pazurakSA, zilpa,nAkarI ane bhikSAvRtti e sAta upAyA che. ... ... ... 182 khetI tathA pazurakSAnuM svarUpa. 183 zilpanA seA prakAza 184 buddhithI kAma karavA upara mana zreSTinuM dRSTAMta. . 185 sevAnA prakAra tathA tenuM svarUpa, ... ... ... ... ... ... 140 :: 141 141 141 148 148 148 149 149 149 150 150 viSaya 186 sevaka kevA hAveA joi e. 187 rAjAnI cheDatI na karavI.... 189 rAjamAnya thavAthI gava karavA upara eka pradhAnanuM dRSTAMta. 189 rAjyasevAnI vikaTatA. 190 guptipAla ane kATavAlapaNAnI nekarI banatA sudhI na karavI. ... ... 198 pUrva bhavanA RNu upara bhADa zeThanI kathA. ... 191 dhi zeTha maLe tyAM sudhI aminI sevA na karavI.... 192 bhikSAnA prakAro 154 155-188 193 aSTakamAM batAvela traNa prakAranI bhikSAnuM svarUpa. 2 vyavahAra zuddhi 194 vyApAranI dravya kSetra ane kALa zuddhi 155 195 bhAva zuddhi. udhAre na ApavuM. 196 udhAre na dhIravA upara mugdhazeThanI kathA 157 197 devuM na rAkhavu. ane azakta devAdArane pajavA nahi 156 ... ... ... 199 dhana ane zastra jo khAvAya teA tene vAsirAvavAM. 200 vyApAramAM ghaNuM nukazAna thAya te dIlagIra na thavuM. 201 prabaLa pUNyathI gayelI lakSmI pAchI Ave che te upara AbhaDazeThanI kathA. 202 bhAgyahIna dazAmAM bhAgyazALIne Azraya levA. 203 dhana vadhe abhimAna na karavA. 204 kAinI sAthe kaleza na karavA temAM ... ... 205 dhananA athI ane dhanavAne khAsa kSamA rAkhavI. 206 lakSmI ane dAridratA karyAM vAsa thAya che? ... 2: paNa meATA sAthe teA vizeSe kaleza na karavo. pRSTha 151 152 152 152 153 153 154 158 159 159 ka 160 161 12 632 163 163 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98. viSaya pRSTha | viSaya 207 ugharANuM paNa mIThAzathI karavI joIe 163 229 nAmuM rAkhavuM. temaja udhAra tathA 208 pitAnuM sarva kArya salAhasaMpathI karavuM 164 | - thApaNanI nedha te ja vakhate karavI. 14 209 nyAya karanArA mANase haMmezAM madhyastha 230 rAjA tathA maMtrIne anusaravuM. . 175 vRtta rAkhavI. ... ... ... 164 231 beTA sogaMda na khAvA, tathA keIna 210 khoTA nyAya karavA upara eka zeThanI kathA 164 jAmIna na thavuM... ... ... 175 211 pitAnA lAbha mATe bIjAnuM beTuM na 232 bane tyAM sudhI dhaMdhe pitAnA gAma ciMtadvuM. .. *** ... 16 5 ane dezamAM karavo. * * 176 212 khoTuM na ciMtavavA upara be mitranI kathA 165 233 paradeza javuM paDe te zubha zukana ane 213 lekamAM niMdA na thAya eTale lAbha bhAgyazALI sAthe javuM. ... ... 177 uThAvavo. ... ... ... 16 | 234 bhAgyazALI sAthe bahAragAma javA 214 khoTA mAnapAna rAkhIne koIne Thagavo upara eka kathA. .. *** 170 nahiM. .. ** *** 135 235 guma dhana putra, bhAI vigerene harahaMmezAM 215 zuddha vyavahAra rAkhavA upara halAka batAvI rAkhavuM.... .. . 176 zeThanI kathA. . .. *** 14 236 salAhasaMpa pUrvaka bahAragAma javuM... 176 216 svAmiko Adi moTA pApa karmane 237 bahAragAma jatAM sAcavavA kya - tyAga karavo. . .. ... nItio. * * * 176 217 vizvAsaghAta upara visAmerAne saMbaMdha. 167 238 siddhinA prakAra, . . 178 218 pApanA prakAra.... ... .169 | 239 pApaRddhi upara cAra mitronI kathA. 178 219 pUNyAnubaMdhipUrNa vigere karmanI 240 darAja dharmakalyamAM zakti mujaba catugI , na kharca karavo. * * * 179 220 koIne paNa duHkha thAya evI rIte ghara 241 dravya upArjana karavAne haMmezAM prayatna dukAna karavI nahi. .. *** 170 karavo. ... ... .. 179 221 dhana lAbha, hAni ane koI vastuno 242 ati lebha na karavo. . karela saMgraha vigere vastu gupta rAkhavA. 171 243 dharma artha ane kAmarUpa trivarganI 222 moTA mANasane sAce sAcuM kahevuM. 171 keIne bAdha na thAya te rIte 223 sAya vacanathI vizvAsa thAya che te upara sAdhanA karavI. ... 179 mahaNasiMhanI tathA bhImasenInI kathA 171 | 244 dhananI Avaka pramANe kharca rAkhavuM. 181 224 mitro karavA, .. .. 171 245 khaTe mArga kharca na karavuM ane 225 jyAM prIti hoya tyAM dhananI levaDa jarUrI kAmamAM kharca karavAmAM pAchI devaDa na karavI. ... ... 172 pAnI na rAkhavI. ... ... 181 226 game tevA saMbaMdhIne tyAM sAkSi rAkhyA 246 lebha ane vivekanI parIkSA upara vinA thApaNa na mukavI... 173 | zeThanI eka navavadhUnuM dRSTAMta. ... 1 227 sAkSi rAkhyA vinA dravya ApavA upara | 247 dharmakRtyamAM kharca karavuM te dhana mATenuM dhanezvara zeThanI kathA. . . 173 eka vazIkaraNa che A upara lakSmIpati 228 bilADAnI paNa sAkSI rAkhI dhana zeThanI kathA. ... ... ... 182 ApanAra eka zeThanI kathA. - 174 ] 248 nyAyathI dhana upArjana karavuM. - 182 a. 170 * 179 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 191 viSaya viSaya pRSTha 249 nyAya ane anyAyathI dhana meLavavA 273 svajanonI sAthe eka dIla rAkha upara upara deva ane yazanuM daSTAMta * 182 pAMca AMgaLIonI kathA ... 203 250 nyAyAcita dhana upara somarAjAnI kathA 183 | 274 dharmAcAryanuM ucitAcaraNa. 294 251 nyAyArjita dhana ane supAtradAnaAdinI 275 nagaravAsInuM ucitAcaraNa .... 25 caubhaMgI. ... ... ... 184 276 anyadarzanI sAthenuM ucitAcaraNa 207 252 anyAya upArjita dhana upara raMka 277 ucita vacana kahevAthI thatA lAbha upara zreSTinI kathA. ... ... ... 185 AMbaDa maMtrInI kathA .. *** 208 253 vyavahAra zuddhinuM samarthana. ..188 278 mUkhanA so prakAra ... 208 3 dezAdivirUddhavastune tyAga kare. 188-191 279 vivekavilAsamAM ucitacaraNa saMbaMdhI 254 dezaviddha, ... ... ... 188 | kahela vigata 255 kALavirUddha. * * * 188 280 mahAbhAratamAM ucitAcaraNa saMbaMdhI 256 rAjavirUddha ane te upara rehi. jaNAvela hakIkata ... 211 no kathA. . . . 189 | 281 vyavahAra zuddhi, dezAdivirUddhatyAga ane 257 lekavirUddha. . .. * 189 ucitAcaraNapUrvaka dhana meLavavA upara 258 lekavirUddha upara eka DezInuM tathA dhanamitranI kathA .. *** 215 - traNa kAparInuM dRSTAMta. . . 190 282 supAtradAnanuM svarUpa * 217 259 dharmavirUddha. . 283 supAtradAna ane parigraha parimANa upara 4 ucitAcaraNa. 191 thI 21mI ratnasAra kumAranI kathA 218 thI 229 260 ucitAcaraNanA nava prakAra. * 191 284 zrAvake pitAnuM dvAra abhaMga rAkhavuM. 229 261 pitAnuM ucitAcaraNa. .. * 192 | 285 dAna upara tIrthaMkara bhagavAna, vikramarAjA, 262 pitA dhaNuM ane dharmAcAryanuM sthAnAMga | jagaDuzAha ane siMdhAkanuM daSTAMta... 230 sutramAM jaNAvela duSpatikAra paNuM... 193 | 286 badhAnI sAra saMbhALa lIdhA pachI pote 263 mAtapitAnI sevA upara zravaNa, Arya rakSita | - bhojana karavuM. ... 230 ane kumaputranuM daSTAMta . 194287 parimita ane mAphaka Ave tevA annanuM 264 dhaNunI sevA upara jinadAsanuM daSTAMta 194 | bhajana karavuM 265 dharmAcAryane baMdha karavA upara paMthaka muninuM 288 vyavahAra zAstrane anusarI bhajana karavAnI daSTAMta . . 195 vidhi ... 1. 231 266 mAtA saMbaMdhI ucitAcaraNa . 195 289 siddhAMtamAM jaNAvela bhajanavidhi.... 233 237 bhAIbhAMDu saMbaMdhI ucitAcaraNa .. 185 29 pAMca prakArano svadhyAya karavo. ... 234 268 strI saMbaMdhI ucitAcaraNa 197 ra91 saMdhyA vakhate divasa carima pacakakhANa 269 strInI prabaLatA upara maMtharALInI strInuM levuM tathA jinapUjA karavI. * 235 dRSTAMta 292 rAtribhojananA paccakkhANa upara ekAkSanuM 270 putra saMbaMdhI ucitAcaraNa ... 200 daSTAMta * * 271 kajoDA upara dhArAnagarInA eka yugalanuM 235 te daSTAMta ** 201 2chara svajana saMbaMdhI ucitAcaraNa .. 22 231 * 197 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. 263 prakAza 2 prakAza 3 viSaya viSaya | pRSTha 2 rAtrikRtya 236-262 * 3 pavakRtya ra62 thI 274 23 zrAvakane pratikramaNa karavuM joIe tenuM 312 parvane dIvase pauSadhAdi karaze . 263 313 parva dIvase ane tenuM phaLa samarthana. .. . . 236 314 parvanA divase AraMbha tathA sacitta 294 pratikramaNa karavA upara eka zrAvakanuM vastuno tyAga karavo | . 263 daSTAMta . .. 237 315 zAzvatI azAzvatI aThThAI bo ... 264 295 pratikramaNanA pAMca prakAra tathA tene 316 tithinI vyAkhyA tathA parva tithino kSaya samaya. ** * 239 vRddhi prasaMge kaI para tithi karavI 265 296 pratikramaNavidhi ... 239 317 agiArasanI ArAdhanA upara zrIkRSNanuM ra97 munirAjanI sevA karavI . 244 | daSTAMta ... .... 26 298 zrAddha dinakRtya ane upadezamALAno 318 parvanA divase thoDuM paNa karela dharmakArya abhyAsa karavo, zilAMgAdi rathane gaNavA vadhu phaLa Ape che. . 267 ane navakAranuM valayAkAre punarAvartana 319 pauSadhanA prakAra tathA vidhi. * 267 karavuM . . 245 | 320 pauSadha upara dhanezvara zeThanI kathA ra70 299 svAdhyAya karavA upara 4 cAturmAsika kRtya 274-280 dharmadAsanuM daSTAMta 249 321 ucita niyama grahaNa karavA , 274 300 gharanA mANasone dharmopadeza ApavA upara | 322 ucita niyamanA be prakAra * 275 dhanya zreNInI kathA . 240 323 achatI ke aprApta varatune niyamathI paNa lAbha thAya che 301 uMdhavA jatI vakhate zrAvaka kevuM rahevuM 249 324 comAsAmAM grahaNa karavA yogya niyamo 276 302 alpanikA karI ' ... 249 325 comAsAmAM judA judA abhigraha dhAraNa 303 nItizAstrane anusarIne nidrAnI vidhi 249 | karavo .. 277 304 AgamazAstrane anusarIne nidrAnI vidhi 250 | 326 comAsAnA niyama pALavA upara vijayazrI 305 dezAvakAzika vrata upara vaidyanA jIva rAjakumAranI kathA ... 279 vinaranuM daSTAMta ... ... 351 | 327 anya dharmamAM paNa comAsAmAM pALavA 306 kAma rAgane jItavA .. ... 254 mATe jaNAvela niyamo - 280 307 kAma-rAgane jItavA upara jaMbusvAmi 5 varSa kRtya 281-299 sthalibhadra ane sudarzana zeThanI kathA 255 328 1 saMdhapUjA ... ... 281 281 308 kaSAya pramukha doSano jaya vicAravA. rapa | 329 sAdhu sAdhvInI bhakita tathA bahumAna 309 kaSAya jaya upara caMDarUdrAcAryanI kathA 26 330 zrAvaka zrAvakAnI bhakita tathA bahumAna 282 310 saMsAranI viSama sthitino vicAra kara 262 331 saMghapUjA upara mahaNasiMhanuM daSTAMta 282 311 dharmanA manoratha bhAvavA 332 2 sAdharmika vAtsalya . *** 283 262 333 zrAvikAonuM vAtsalya paNa zrAvakanI peThe - 283. * 275 mA, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. pRSTha 334 sAdharmika vAtsalpa upara vIvanI kathA 25 335 sAmika bhakti upara savanAtha bhaga vAnanuM dRSTAMta 336 sArmika vAtsaya upara jagasidra Abu ane sAraMganuM dRSTAMta 337 3 dara varSe traNa yAtrA karI 338 saMprati, kumArapALa ane mahApadma cakrIe karela rathayAtrA 344 8 zrutajJAna pUjA 345 9 aneka prakAramAM udyApana karavAM 346 jina zAsananI prabhAvanA karavI. ... 346 tItha prabhAvanA mATe gurUno praverA maheAtsa karavo. ... 34 gunA praveza mahotsava karavA upara pethaDanuM dRSTAMta ... 339 tI yAtrAnuM svarUpa ane tIyAtrAmAM pALavA ceAgya niyamA 27 340 tI" yAtrA upara vikramAditya, kumArapALa, pethaDa ane vastupALanuM dRSTAMta 341 4 snAtra maheAtsava karavo 2425 devadravyanI vRddhi karavI 343 6-6 mahApUjAtathA rAtri jAgaraNa karavuM,291 290 290 janmaya 354 nivAsasthAna. ... 355 sArA sthAne vAsa karavo. ... ... ... 292 294 349 AleAcanA karavo. 350 AleAcanA ApanAra gurUnA guNu.... 295 35 AlecanA dasa dAya. 352 samyak prakAre Alave tenA guNa. 298 353 sazalya AlecanA upara lakSaNA 297 ... sAdhvInuM dRSTAMta. ... ... 356 grAmavAsa upara dRSTAMta. 357 kugrAmavAsa upara daSTAMta. 358 upadrava prasaMge sArA gAmano paNa tyAga karavo. 359 sArA pADozavALA gharamAM rahevuM 360 gharanI bhUmino tathA tenA guNu doSano vicAra ... ... ek ... 286 298 300 thI 330 ... 286 ... 361 taiyAra ghara kharIdavuM. 62 zAstramAM jaNAvela vidhi mujaba ghara banAvavuM. 291 291 292 292 300 300 301 301 301 5 302 303 viSaya. 363 gharane parimita bAraNAM rAkhavAM. ... 364 baMdhAyela dharamAM snAtra pUrjA vagere karyAM pachI vAstu karavuM ... 365 vidyAsa'pAdana karavI. ... 36 pANI grahaNa vidhi 37 kanyA tathA varanI parIkSA karI. 368 vivAhanA prakAra. 369 mitrAdika karyA. 370 jinamaMdira karAvavu. 371 jinamaMdira banAvavAnI vidhi. 272 jinamaMdiranA nibhAva mATe dravya tathA garAsa ApavA upara caDaprota ane kumArapALanI kathA. ... 373 jina pratimA bharAvavI. 374 bharata, hariSaSNu, saprati, AmarAjA, kumArapALa. vastupALa, ane pethaDe bharAvela jina biMkhe ApavuM. 384 Arabhano tyAga karavo 385 brahmacarya pALavuM, 386 zrAvakanI pratimA vahevI 387 tasamaye ArAdhanA karavI 388 aMtasamaye dIkSA levA upara ... 375 pratiSThA tathA aMjanazalAkA karAvavI. 376 putrAdikano dIkSA utsava ujavo. 376 AcArya pada vigereno utsava karavo 37 Agama graMtho vagere pustakA lakhAvavAM. 379 peASadhazALA banAvavI. ... 380 jAjjIva samakti pALavuM tathA aNuta Adi AdaravI 321 dIkSA maLyu karavI 382 bhAve zrAvakanA yu. 383 cAritra levA avasare thAyakti dAna *** 34 93 prazasti kuberaputra, haravAhana ane Abu roDanu ta 389 dA prakAranI AArAdhanA 390 A nikRtyAdi cha dvAra pramANe caNA karavAnuM phaLa, puSa 305 t 307 307 309 309 309 310 317 319 320 321 321 322 322 323 323 324 325 325 kara 32. 327 327 328 328 329 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhi [ mULa tathA saMkSipta artha ] magaLa ane abhidheya, sirivIrajiNaM paNamia, suAo sAhemi kimadhi saDhavihim / rAyagihe jagaguruNA, jaha bhaNiyaM abhayapuTTheNaM // 1 // bhAvA--zrI vIrabhagavAnane namaskAra karIne rAjagRhanagaramAM abhayakumAranA pucha vAthI jagadgurU mahAvIra paramAtmAe je rIte upadeza karyo te rIte siddhAMtanA vacanane tathA gurUnA upadezane anusarIne zrAddhavividha zra!vaka sAmAcArI ) graMthane sakSepamAM kahIza. A graMthamAM zu zu kahevAnuM che te rUpa graMthanAM dvArA kahe che. di-rati-pava- cAumA saga - vacchara - jammakiJcadArA hUM / sAgaTThA vihie bhaNijjaMti // 2 // bhAvAtha--1 dInanRtya. 2 rAtrinRtya. 3 nRtya ane 6 janmakRtya ema A cha dvArA graMthamAM jaNAvavAmAM Ave che. 5 kRtya. 4 cAturmAsika kRtya 5 vArSika zrAvakanA anugraha mATe A zrAddhavidhi zrAvakadharmIne cegya kANu ? te kahe che. sattaNassa juggo, bhaddagapagaI visesaniUNamaI | nagara taha, daDhaniyamavayaNaTThi viNidiTTho // 3 // bhAvAtha --bhadrakaprakRti (saraLa), vizeSanipuNumati (kuzaLa), nyAyamArgomAM premavALA (nyAyI ) ane peAtAnA vacanamAM dRDha rahenArA zrAvakadhamane cogya kahyo che, STirAgI, dhamanA dveSI, jaDa ane pUrva'buddhAhita e cAra dharmane pAmavA mATe aceAgya che. paraMtu je bhadrakaprakRtivALA, kuzaLa, nyAyI ane peAtAnA vacanamAM dRDha rahenAro DAya te zrAvaka dhamane ceAgya kahyo che. A cAre guNamAM zrAvakanA 1 akSadra 2 rUpavAna 3 prakRtisaumya 4 leAkapriya vigere 21 guNNA samAI jAya che, tethI zrAvakanA 21 guNAvALA agara A cAra guNAvALA je hAya te zrAvaka dharmane cAgya che. zrAvakanA bhedo ane zrAvakanu svarUpa. nAmAI caUmeo, saDDo bhAveNa ittha ahigAro / tividdo aa mAvaso, kuMtA--vaya-ttajIEhiM // 4 // bhAvAthe--nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e rIte zrAvakanA cAra prakAra che. ai Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 bhAvazrAvakane adhikAra che. A bhAvazrAvaka darzana bhAvazrAvaka, vrata bhAvazrAvaka ane uttara guNa bhAvazrAvaka e rIte traNa prakAre che. ahiM zrAvaka tathA zrAddha zabdano artha A pramANe karavAmAM AvyuM che. 1 ATha prakAranA kamane zubha gathI je kSaya kare te zrAvaka. 2 je munio pAsethI sArI rIte zrAvakanI samAcAra sAMbhaLe te zrAvaka 3 je zraddhA rAkhe, supAtramAM dhanane vyaya kare ane kharAba karmane kSaya kare te zrAvaka. 4 temaja dhamane vaSe je zraddhA rAkhe te zrAddha kahevAya che. A zrAvaka ane zrAddha zabdane artha bhAvazrAvakane anulakSIne karavAmAM AvyuM che. ane A bhAva zrAvakanA darzana, vrata ane uttara guNa tene laI traNa prakAra che. dina kRtya" nI vidhi. navakAreNa vibuddho, sarei so sakuladhammaniyamAI / paDikamia suipUia, gihe jiNaM kuNai saMvaraNaM // 5 // bhAvArtha-navakAra gaNIne jAgrata thavuM. pachI pitAnA kuLa niyamAdi saMbhAravA tyAra bAda pratikramaNa karI pavitra thaI jina maMdiramAM jinezvarane pUcha paccakukhANa karavuM. bAhma muhUte uThavuM. uThatAMnI sAthe navakAra gaNavA. ane tyArabAda huM zrAvaka chuM vigere vicAra kare ane tyAra pachI kAyaciMtA ( pezAba pANI ) karavI, A pachI svapnane vicAra, nADItatva vigereno vicAra ane dharma jAgarikA pachI rAI pratikramaNa karavuM. (rAI pratikamaNamAM sAmAyika bAda rAtre kusvama duravama AvyAM hoya to tene vicAra karI kAusagna karaze. A pachI pratikramaNamAM jyAre paccakkhANa Avazyaka Ave tyAre cauda niyama, navakArazI. ane dezAvakAzikanuM paccakkhANa karavuM A paccakakhANa karatI vakhate sacina acittane vicAra, abhaya ane anaMtakAyane vicAra tathA azana pAna khAdima svAmine vicAra kare.) jene pratikramaNa na karavuM hoya teNe kusvama dusvamane kAusagga karo ane cityavaMdana karavuM. pratikramaNa bAda maLamUtrane tyAga, hAtha paga dhovA tathA jJAna vigerethI pavitra thaI zuddha vastra paherI sAta zuddhipUrvaka gRhatyamAM pUjA karavI. ane bhagavAna samakSa pratikramaNamAM karela paccakakhANa pharI uccaravuM. vihiNA jiNaM jiNagihe, gaMtuM accei uciaciNttro| uccarai paccakkhANaM daDhapaMcAcAragurupAse // 6 // bhAvArtha-A pachI zrAvaka vidhipUrvaka jina maMdire jaI ucita vicAraNApUrvaka jinezvara bhagavAnanI pUjA kare ane gurUnI pAse paMcAcAramAM daDha rahI paccakakhANa kare. saddhivaMta zrAvaka hoya te teNe RddhipUrvaka jina maMdire javuM ane jatI vakhate pitAnI sAthe pitAnA putra mitra vigere parivArane sAthe laI javo. jinamaMdire paha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cyA pachI pAMca abhigama sAcavI "nisihIkahI "name jiNA" bolavApUrvaka praveza karI traNa pradakSiNA devI. ane bhagavAnanI guNagaMbhIra stuti karavI stuti karyA bAda daherAsaranA bahAranA maMDapamAM kare barAbara vaLAyo che ke kema? tenI tapAsa karavI tathA derAsaranuM nAmuM lakhavuM vigerenI sAra saMbhALa levI ane dravyapUjAnI sAmagrI kesara vigere taiyAra karyA bAda bIjI nisAhi kahI gabhArAmAM dAkhala thavuM, tyAM aMgapUjA tathA agrapUjA kare. A pUjA karyA bAda zrAvaka trIjI nisIhi karI gabhArAmAMthI nIkaLI jamaNI bAjue rahI avagraha sAcavI bhAvapUjArUpa caityavaMdana. nATaka gIta vigere kare. A bhAvapUjA aSTaprakArI vigere bhede karIne aneka prakAre thAya che. A pUjA vidhipUrvaka thAya te mATe zrAvake caityavaMdanabhASyanA behajAra cammatera bhedane vicAra temaja jina maMdiranI AzAtanAne vicAra karo temaja devadravya jJAnadravya ane sAdhAraNadravya saMbaMdhInI paNa samaja meLavavI. jinapUjA bAda jJAnAcArAdi pAMca AcAramAM daDha banela zrAvaka gurUvaMdana bhASyamAM jaNAvela vidhi mujaba vaMdana karI gurUnI pAse paccakhANa le ane temanI sAme besI dharmopadeza sAMbhaLe tathA kAMIka navIna abhyAsa kare. A pachI muni mahArAjane saMyamanA nirvAhanI pRcchA kare ane temane auSadha vigere je kAMI jarUra hoya tenI vyavasthA kare tathA gurUne ghere nimaMtraNa karI vidhipUrvaka vaherAve. vavahArasuddhi-desAiviruddhaccAya-uciyacaraNehiM / to suNai atthacitaM, nivvAhito niaM dhammaM // 7 // bhAvArtha-zrAvaka vyavahArazuddhi dezAdivirUddha vastune tyAga ane ucitAcaraNapUrvaka pitAnA dharmane bAdha na Ave te rIte dhana utpanna karavAnI vicAraNA kare. dhArmika kRtyabAda zrAvaka pitAnA vyavahArika kRtyamAM pravarte ane dhana meLavavAnI vicAraNAmAM joDAya. kAraNake gRhasthajIvana dhana saMpAdana karyA vagara nabhI zakatuM nathI. A dhana saMpAdanamAM zrAvakane traNa vastu avazya dhyAna rAkhavI. 1 vyavahArazuddhi. 2 dezAdi virUddha tyAga. ane 3 ucitAcaraNa. kAraNake dharmiSTha gaNAte zrAvaka vyavahArazuddhi na rAkhe te tenI niMdA sAthe dharmanI paNa niMdA thAya. ane je dezAdivirUddha vastunA tyAga tarapha lakSa na Ape te dhana saMpAdana kareluM hoya te paNa jAya, niMdAya ane keIka vakhata suzkelImAM mukAya. temaja je mANasa ucitAcaraNa jANa nathI te mANasa saMpattizALI dAnavIra ane paropakArI hoya chatAM te ThekANe ThekANethI pAcho paDe che ane niMdAya che. majhuNhe jiNapuA, supattadANAi jutti bhuNjittaa| paccakUkhAi a gIatthaaMtithe kuNai sajjhAyaM // 8 // bhAvArtha-vyavahAra ciMtA bAda zrAvaka ghera Avo sau prathama bhagavAna AgaLa naveva dharI bIjI vAra pUjA karI. supAtradAna ApavAnI vyavasthA karI bhajana kare ane zakti mujaba bhojana bAda sugurU pAse jaI pazcazmANa kare ane svAdhyAya kare. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyAhananI pUjA karI, gurUmahArAjane vaherAvI zrAvaka pote vidhipUrvaka bhojana kare bhajanabAda gurU mahArAjane vAMdI divasa carima agara gaMThasInuM paccakkhANa le ane tyAra pachI zrAvakanA kartavya jaNAvanAra. yegazAstra, dinakRtya vigerene pitAnI anu kuLatA mujaba sva __saMjhAi jiNaM puNaravi, pUyai paDikkamai kuNai taha vihinnaa| vissamaNaM sajjhAyaM, gihaMgao to kahai dhammaM // 9 // bhAvArtha-zrAvaka saMdhyA vakhate pharIthI jina pUjA kare. pachI vidhipUrvaka sAMjanuM pratikramaNa kare ane pratikramaNa bAda gurU mahArAjanA paga dabAvavA vigere sevA bhakti kare ane pUrva bhaNelAne svAdhyAya kare. A pachI, ghera jaI gharanA mANasane dharmopadeza kahe. | mukhya mArge zrAvake haMmezAM ekAsaNuM karavAM joIe paNa je te na karI zake te chellI be ghaDI pahelAM vALu karI cauvihAra kare. 2 rAtri kalya. cauvihAra karyA bAda sUryAsta vakhate vaMdittasUtra Ave te pramANe dhyAna rAkhI devasI pratikramaNa kare. A pratikramaNanI vidhi saMbaMdhI prAcIna gAthAe kaLikALa sarvajJa hemacaMdrAcArye yegazAstranI vRttimAM saMgrahelI che. pratikramaNa bAda muni mahArAjanI sevAyAvacca karI kharo zramaNe pAsaka bane. A pachI prathama bhaNelAM zrAddhadinakRtya, upadezamALA vigere graMthe je yAda hoya tenuM punarAvartana kare agara saMyamaratha vigerenI vairAgya vaddhinI gAthAonuM ciMtavana kare. A pachI ghare AvI gharanA mANase AgaLa vyAkhyAna AdinA prasaMgo varNave agara temanI AgaLa pitAnI AvaData mujaba dharmopadeza Ape. pAyaM ababhavirao, samaye appaM karei to nidaM / niddovarame thI taNu-asuittAi viciMtijjA // 10 // bhAvArtha-A pachI suzrAvaka ghaNuM karIne strI saMgathI dUra rahI avasara thAya tyAre alpa nidrA le. kadAca rAtre nidrA uDI jAya te strInA zarIranI azuci bhAvanA bhAvI brahmacaryamAM sthira rahe. dharmopadeza karI rahyA bAda. lagabhaga paheAra rAtri jAya tyAre zrAvaka pavitra pathArImAM besI deva gurUnuM smaraNa karI niyamene saMkSepI "che duSa umAzonI gAthA bhaNI sAgArika aNusaNa svIkArI a5 nidrA le. kAraNavazAta rAtre nidrA uDI jAya to kAma buddhi upara jaya meLavavA strInA zarIranI azucine ane brahmacaryavAna purUSanAM daSTAMte saMbhALI kAma rAga upara jaya meLave, kaSAyane tyAgI samatA rasamAM chalanAra mahApurUSonAM caritra saMbhALI kapAya upara vijaya meLave, saMsAranI viSaya sthitine Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karI vairAgya bhAvanAne daDha kare ane huM saMsAramAM kayAM sudhI paDyo rahIza te vicAravApUrvaka saMcama bhAvanAne vicAra kare. 3 pavakRtya. pavvesu posahAi, baMbhaaNAraMbha tavavisesAi / Asoa citta aTThAhia pamuhesu viseseNaM // 11 // bhAvArtha-suzrAvake parva divasene viSe temAM paNa vizeSa karIne Ase tathA caitra mAsanI oLImAM piSadha Adi karavuM. brahmacaryanuM pAlana karavuM. AraMbhano tyAga kare ane vizeSa tapasyA karavI. jIvana caMcaLa mAnI suzrAvake haMmezAM dharmakaraNI karavI joIe paNa kadAca te na bane te bIja pAMcama AThama agiArasa caudasa ane punama amAsarUpa bAra parvane viSe, jinezvara bhagavAnanA kalyANakanA divase, caitrI AnI eALIne viSe ane paryuSaNAdikanA divasomAM savizeSa dharmakaraNI karavI joIe. A parvanA divase AraMbha samAraMbhane tyAga kare, yathAzakti tapa kare, pUjA sevA karavI, brahmacarya pALavuM, sacittane parihAra kare, pauSadha kare vigere niyama pALavA. 4 cAturmAsika kRtya pahacaumAse samucia, niyamagaho pAuse viseseNa / bhAvArtha-zrAvake dareka mAsAmAM tathA ghaNuM karI varSAkALanA comAsAmAM ucita niyama grahaNa karavA. je zrAvake prathama parigraha parimANa vigere niyama prahaNa karyA hoya te comAsAmAM tene savizeSa saMkSepa kare ane niyama na lIdhA hoya to levA. je niyama je samaye levAthI bahu phaLa thAya tathA je niyama na levAthI ghaNI virAdhanA thAya tene ucita niyama kahe che. mAsAmAM AraMbha samAraMbha tyAga kare, Adra nakSatra besatA pahelAM kerIne tyAga kare, rAyaNu na khAvI, gADAM baLada vigerene na joDavA vigere vigere niyamo. tathA jJAnAcAra darzanAcAra vigere paMcAcAranA viziSTa niyamo grahaNa karI mAsAmAM vizeSe saMzuddha jIvana gALavuM. 5 varSakRtya. paivarisaM saMghacaNa, sAhammiabhattijattatigaM // 12 // jiNagihiNhavaNaM, jiNadhaNavuTTI-mahapUa-dhammajAgariA / supUtra , tAtisthAmAvaLa lohI I zarU bhAvArtha-1 suzrAvake varSovarSa sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAnI bhakti ane bahumAna karavA pUrvaka saMdhapUjA karavI. 2 varSovarSa sAdharmi bAIone madada karavA pUrvaka sAdhamika Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtsalya karavuM 3 varSamAM aThThAI mahetsava, rathayAtrA ane ekAda tIrthayAtrA jarUra karavI. 4 varSamAM ekAdavAra paNa moTA ADaMbarathI sanAtra mahesava karavo. 5 varSovarSa anekavidha uchAmaNa bolI deva dravyamAM vRddhi karavI 6-7 mahApUjA tathA rAtri jAgaraNa karavuM. 8navA graMtha lakhAvavA tathA jJAnanI pUjA karI zrutajJAnanI pUjA karavI. 9 jJAna darzana ane caritranA tapa saMbaMdhI vividha udyApana karavAM. 10 gurU mahArAjane pravezotsava nu pa ThAThamAThathI karI zAsananI prabhAvanA karavI. 11 temaja varSa daramiyAna thayelI AvanA deva ke virAdhanA gurU samakSa raju karI zuddha aMtaHkaraNa pUrvaka AcanA levI. 6 janma kRtya. jammami vAsaThANaM, tivaggasiddhIi kAraNaM ucioN| uciaM vijjAgahaNaM, pANiggahaNaM ca mittAi // 14 // bhAvArtha-1 dharma artha ane kAmanI siddhi thAya te mATe sau prathama zrAvake bhUminA doSa vinAnuM vAstuzAstranA niyama sAcavI yogya nivAsasthAna karavuM A nivAsasthAna paNa bane tyAM sudhI je taiyAra maLatuM hoya te baMdhAvavAnI kaDAkUTamAM na paDavuM. 2 dharma artha ane kAmanI siddhine arthe jethI pitAne sukhe nirvAha thAya ane maraNa pachI sagati thAya tevI vidyAo-kaLAo hunnara zikhavA. 3 traNa varSanI siddhine mATe anya getravALA chatAM kuLa, zIla, saMpatti, AcAra vigerethI samAna sAthe pitAnA putra putrI Adine vivAha karavo. 4 avasare avasare madadarUpa thaI paDe te mATe zrAvake haMmezAM mitro karavA. A mitre uttama prakRtinA gaMbhIra ane bane tyAM sudhI sAdhamikane banAvavA. ceiyaM paDimaM paiTThA, suAi pavvAvaNA ya payaThavaNA / putthayalehaNa-vAyaNa posahasAlAi kAravaNaM // 15 // bhAvArtha-5 zrAvake pitAnI jIMdagImAM pitAnI zakti mujaba jina maMdira banAvavuM. pitAnI saMpatti sArI hoya te patthara ke sArA Arasamaya jinaprAsAda banAve ane te pramANe je zakti na hoya to te chevaTe nAnAmAM nAnuM paNa jinamaMdira avazya banAve. A jinamaMdira banAvatAM eTaluM khAsa dhyAna rAkhavuM ke tenA kArIgarenuM mana na dubhAvavuM, jamIna ane vAstuzAstranI zuddhine khyAla rAkho ane temAM vaparAnAra lAkaDuM patthara vigere navAM ane zuddha vAparavAM. navuM jina maMdira baMdhAvatAM pahelAM zrAvake bane tyAM sudhI jINuM derAsara hoya te tene jIrNoddhAra karavAnuM avazya rAkhavuM. kAraNake navIna jinamaMdira karatAM paNa jIrNoddhAra karAvavAmAM mahAna puNya kahyuM che. 6 janmamAM kaIne kaI jina pratimA bharAvavI. pitAnI zakti hoya te ratnanI, maNinI ke suvarNanI bharAvavI ane te zakti na hoya to chevaTe pASANanI paNa jina pratimA bharAvavI. 7 janmamAM kaIne kaI jina maMdiranI zAsana prabhAvanA thAya tevI rIte bhavya mahotsava pUrvaka pratiSThA karAvavI. temaja jinamaMdiranA nibhAva mATe zakti mujaba saMpatti ApavI. 8 jenA kuLamAM koIne keIe dIkSA lIdhI hoya te kuLa uttama gaNAya che. AthI pitAnA kuTuMbamAM potAnA putra, putrI, bhAI, bhatrIje, svajana Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke mitra athavA je bIje kaI hoya tene dIkSA mahotsava khuba ThAThamATha pUrvaka ujave. 9 jIMdagImAM pitAne hAthe zAsanaprabhAvanA thAya tevA mahotsava pUrvaka keIne paNa ga. panyAsa, upAdhyAya ke AcArya padArapaNane mahatsava karavo. 10 potAnA jIvana daramiyAna zrAvake kaIne kaI Agama ke caritra vigerenA graMtha lakhAvI zrata pUjA karavI. bhaNanArane anukuLatA karI ApI zrata bhakti batAvavI. 11 jIvana daramiyAna jyAM aneka purUSo ekaThA thaI dhama ArAdhI zake tevI suMdara pauSadhazALA banAvavI. AjammaM sammatta, jahasatti vayAi dikkhagaha ahavA / AraMbhacAu baMbha paDimAI aMtiArahaNA // 16 // bhAvArtha-12-13 jIvana daramiyAna. 67 bhedavALuM samyakatva svIkAravuM tathA bAra trata svIkArI vatI banavuM. 14 jemaNe bALapaNamAM dIkSA laI sarvazreya sAdhyuM. hoya temanI anumodanA pUrvaka jIvanamAM dIkSA levAno nirNaya kare. koI kAraNasara dIkSA na levAya to jyAM sudhI dIkSA na levAya tyAM sudhInA vividha abhigraho dhAraNa karavA ane saMsAravAsane kedakhAnA samAna samajI pitAne nirvAha kare, 15 keIkauTumbika kAraNasara dIkSA na laI zake te gRhastha avasthAmAM rahyA chatAM sarva AraMbhane tyAga karavAnI kozISa kare. sarva AraMbha samAraMbha na choDI zake te pitAthI zakya hoya te sarvane tyAga kare. 16 zrAvaka AjIvana brahmacarya pALavAno prayatna kare te na pALI zake te pethaDazreSThie jema batrIsa varSanI uMmare brahmacarya lIdhuM tema jema bane tema jaladI brahmacaryanA bhAva rAkhI brahmacarya le. 17 zrAvakanI agiAra paDimAne vahana kare. ane te na bane te Asakita ghaTe te mATe vividha utkaTa tapazcaryAmAM pitAnuM jIvana pasAra kare. 18 Ayu Syano aMta najIka Ave tyAre gharakuTuMba sau tajI dIkSA le ane aNasaNane svIkAra kare. je tema na bane te zatruMjyAdi tIrthe jaI zuddha bhUmi joI cAre AhAranA tyAga rU5 aNasaNa kare. ane te paNa kadAca na bane te zAstramAM jaNAvyA mujaba dasa prakAranI aMtima ArAdhanA kare. upasaMhAra. eaM gihidhammavihiM, paidiahaM nivvahaMti je gihiNo / ihabhavi parabhavi nivvuisuhaM, lahuM te lahanti evaM // 17 // bhAvArtha-je zrAvaka pratidina A graMthamAM kahyA mujaba zrAvaka dharmanI vidhine Acare che te A bhavamAM sukha saMpatti ane parabhavamAM mokSasukhane pAme che. athota zrAvakadharma vidhine AcaranAra satiSane laI A bhavamAM sukhazAMti meLave che ane parabhavamAM te saMskAra daDhIbhUta thavAthI kalyANa sAdhI mokSa meLave che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 duvidha ArAdhanA. 1 aticAra AlovavA. keTalAeka jIvA aMta samaye ArAdhanA kema karavI ? athavA kevI rIte karAvavI ? te jANI zakatA nathI, mATe tevA jIveAnA hitane mATe sAmAnyathI aMta samayanI ArA dhanA prakaraNA tathA mahA gItArtha purUSonA vacana anusAra batAvIe chIe. maUNa bhai evaM bhayavaM samaucciyaM samAsaMsu / tato vAgarai gurU, pajjaMtArAhaNA evaM // 1 // zrI gurU mahArAjane namaskAra karIne A pramANe ziSya kahe--he bhagavan ! mane samayane ucita Adeza karI ( ArAdhanA karAvA) tyAre gurU mahArAja chevaTanI ArAdhanA A pramANe karAve che--1. Aloisa aiAre, vayAi uccarasu khamisu jIvesu / vosirisu bhAviappA, aTThArasapAvaThANAI // 2 // 1 aticAra AlAvA, 2 vrata uccA, 3 jIvAyeAni khamAvA, AtmAne zubha bhAvanAvALA karIne 4 aDhAra pApa sthAnaka vAsirAvA-- -2. causaraNa dukkaDagarihaNaM ca, sukkaDANumoyaNaM kuNasu / subhAvaNaM asaNaM, paMca namukkArasaraNaM ca // 3 // 5 cAra zaraNu Adare 6 pApanI niMdA karI, 7 sukRtanI anumeAdanA karA, 8 zubha bhAvanA bhAveA, 9 aNusaNu karA, ane 10 paMca parameSTinuM dhyAna karo.--3 A daza prakAramAM prathama aticAra ALAvavA te A pramANe. nAmidaMsaNaMmiya, caraNami tavaMmi tahaya viriyami / paMcavihaM AyAre, aiArAloyaNaM kuNasu // 4 // jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIya e pAMca prakAranA AcArane viSe aticAranI AlecanA karI.--4 A pAMca AcAra saMdhI ane zrAvakanAM khAra tratA samadhI aticAra jarA vistArathI batAvavAmAM Ave che H -- 1 nAnAcAra. 1 kALa 2 vinaya. 3 mahumAna. 4 upadhAna, 5 gurUne nahI eLavavA. 6 zuddha sUtra uccAraNa 7 aMnuM ciMtavana. 8 sUtra tathA atha anenuM ciMtavana--A ATha prakAranA jJAnAcAramAM AcAra rahita huM kAMi bhaNyA hAu', tathA sUtra prakaraNAdikanA gurUgamathI dhAryAM vinA kadAca ulaTA atha karyAM hAya, koie samajAvyA chatAM ulaTA arthamAM AgraDha pakaDayA hoya, chattI zaktie annAdika meM jJAnIone na ApyuM hoya ane jJAnI 10 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enI meM avajJA karI hoya, tathA mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLaA pAMca jJAnanI azraddhA karI hoya, hAMsI karI hoya, jJAnanA upagaraNa pATI pithI ThavaNI vigerenI AzAtanA karI heya-ItyAdika je kAMI jJAnAcAra saMbaMdhI deSa lAgyo heya tene huM micchAmi dukkaDaM dauM chuM. 2 dazanAcAra, jaM samattaM nissaMkiyAi, aTThavihaguNasamAuttaM / dhariyaM mae na sammaM, micchAmi dukkaDaM tassa // 1 niHzaMkita, 2 nikaMkhita, 3 nivitigicchA, 4 amUDhadihi, 5 upavRMhaNA, 6 asthirIkaraNa, 7 vAtsalya, 8 prabhAvanA-A prakAranA guNe sahita je samakita che te meM dhAraNa na karyuM hoya tene micchAmi dukkaDaM dauM chuM. darzanAcArane artha1 niHzaMkita - jinavacanamAM zaMkArahitapaNuM 2 nikaMkhita - paramatanI abhilASA rahitapaNuM. 3 nivitigicchA-sAdhusADavAnI niMdA na karavI tathA dharmanA mULamAM saMdeha nahi kare. 4 amUDhadiddhi - anyamatanA camatkAra tathA maMtra dekhI mUDhadraSTipaNuM nahi karavuM. 5 upakhaMhaNa - samakitadraSTi jIvonI zubha karaNI dekhI tenI anumodanA karavI prazaMsA karavI vigere. 6 sthirIkaraNa - sidAtA svAmI bhAIone harakeI rIte Teko ApI dharmamAM sthira karavA, 7 vAtsalya-sAdhamI baMdhuonuM bhAva sahita bhakitapUrvaka vAtsalya karavuM 8 prabhAvanA-pavitra jinazAsananI unnati thAya temaja jAherajalAli vadhe tevA kAryo karavAM. A ATha darzananA AcAramAM meM je kAMI viparIta paNe karyuM hoya, chatI zaktie karavA lAyaka kArya na karyuM hoya tene AtmasAkSie khamAvuM chuM. zrI arihaMta devAdhidevanI pratimAnI bhAvathI pUjA na karI hoya agara abhakti karI hoya te doSane mAro micchAmi dukkaDaM thAo. vaLI caityadravyano vinAza karyo hoya tathA vinAza karatA bIjA mANasonI upekSA karI hoya, te deSane mAre micchAmi dukkaDaM thAo. jinamaMdirAdikanI kaI AzAtanA karate heya tene chatI zakitae meM niSedha na karyo hoya, te doSane micchAmi huM dukkaDaM ApuM chuM. 3 cAritrAcAra, jaM paMcahiM samiIhiM, tIhiM guttihiM saMgayaM sayayaM / ___ paripAliyaM na caraNaM, micchAmi dukkaDaM tassa // pAMca samiti ane traNa gupti sahita nirmaLa cAritra meM na pALyuM hoya te devane mAre micchAmi dukkaDaM thAo. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 tapacAra, chatI zaktie avazya tapazcaryA karavI joIe te tapAcAra kahevAya. zakita hevA chatAM tapazcaryA na karI hoya tene huM micchAmi dukkaDaM dauM chuM. pa vIryAcAra. dhArmika kAryamAM potAnuM jeTaluM sAmarthya hoya teTaluM gopavyA vinA vAparavuM te varyAcAra kahevAya. te pramANe je na karyuM hoya tene huM micchAmi dukkaDaM dauM chuM. have bAravrata saMbaMdhI AlocanA kahe che. prANutipAta AlocanA. mahAAraMbhanA kAma AdaryA hoya, jevAM ke ghara caNAvyAM hoya, TAMkA, bhayarA, vAva, kuvA taLAva, vigere karAvyAM hoya tathA mIla, jIna, saMcA, presa banAvyA hoya vigere vigere jemAM jIvonI hiMsA pArAvAra thaI hoya, tathA beidriya che, teIdriya cha caurendriya jIve, paMcendriya jIvonI traNe kALamAM je kaI virAdhanA karI hoya te sarvapApone mana, vacana, kAyAe karI khamAvuM chuM. mRSAvAda AlocanA. krodhathI, lebhathI bhayathI, hAsyathI je kAMI juThuM bolyA heIe te sarvane mana, vacana, kAyAe karIne khAvuM chuM. adattAdAna AlocanA, kuDapaTathI dagA pAsalA karI je kAMI adattAdAna lIdhuM hoya te mana, vacana kAyAe karI khamAvuM chuM. maithuna AlocanA. parastrIgamana karyuM hoya tathA vizeSa kAmakrIDA karI hoya, svadArA viSe asaMtoSa rAkhe hoya, kAmakrIDA karI atIva khuzI thayo hau, draSTiviparyAsa karyo hoya ItyAdi maithunavRttithI je kAMI de lAgyA hoya tene trividha trividha mana, vacana, kAyAe karI micchAmi dukkaDaM dauM chuM. arthAta te mArU sarva pApa niSphaLa thAo. parigraha AlocanA. dhana dhAnyAdika parigrahane viSe ati abhilASA dharI hoya parigrahanuM parimANa laIne vadhu thaye kuTuMbIonA nAme karI dIdhuM hoya athavA pite maryAdA oLaMgI gayo hau Ama te saMbaMdhI je kAMI de lAgyA hoya tene mana, vacana, kAyAe-karIne micchAmi dukkaDaM ApuM chuM. uttaraguNa tathA rAtribhejana AlocanA. rAtribhojana kIdhAM hoya, temaja rAtribhUjana karIne khuzI thayA hoIe, rasanendriyanI lAlace abhakSyAdika nahiM khAvA lAyaka vastuonuM bhakSaNa karyuM hoya, ghate laIne visAya hAya, sUryAsta thayA pachI khAdhuM hoya ItyAdi rAtribhejana saMbaMdhI devA lAgyA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya tathA kapaTa hetu kriyA kIdhI hoya, paccakhANa bhAMgyAM hoya, A5vakhANa kIdhAM hoya, bIjAnI addhi dekhI IrSyAo karI hAya-ItyAdi je kaI de lAgyA hoya te dene mana, vacana, kAyAe karI trividha trividha khamAvuM chuM. mArA AtmAne niza karuM chuM Aja pramANe diviramaNavrata, bhege paga parimANuvrata anarthadaMTha viramaNavrata, sAmAyikavrata, dezAvakAzikatrata, pauSadhepavAsa ane atithi saMvibhAgavata Ama bAre vratanA tathA saMleSaNA ane paMcAcAranA maLI kula ekase covIsa aticAromAMthI je kaI aticAra lAgyA hoya atikama ke vyatikrama karyo hoya te sarvane huM micchAmi dukkaDaM dauM chuM. 2 vrata ucAravo. bIjA adhikAra vate prathama na lIdhI hoya te levAM ane lIdhelAM hoya te yAda karI pharIthI pheraphAra karIne vizuddha rIte levAM. aMtya vakhate paccakhANa ApavAM te paNa avasara joIne amuka TAIma sudhInAM ApavAM. paheluM sthUla prANAtipAta viramaNa vrata. kaI rasa chava niraparAdhI nirapekSIne haNavAnI buddhithI haNa nahi, haNAve nahiM. koI kArya karatAM ke zarIrAdikanA rogone upacAra karatAM karAvatAM pramAdathI haNAI jAya te tene AgAra. bIjuM sthUla mRSAvAda viramaNa vrata. pAMca prakAranuM maTakuM juThuM na bolavuM te1 kanyA saMbaMdhI juThuM bolavuM nahi. 2 bhUmi saMbaMdhI juThuM bolavuM nahi. 3 cAra pagavALA jAnavaro saMbaMdhI juThuM bolavuM nahi. 4 TI sAkSi pUravI nahi. tathA kuDo lekha lakhave nahi. 5 koinI thApaNu oLavavI nahiM, A pAMca prakAra barAbara pALavA. trIjuM sthUla adattAdAna viramaNuM vrata. rAjyadaMDa upaje tevI kaI paNa vastunI corI karavI nahi. tALuM teDavuM nahi, khIsAM kAtaravAM nahi ItyAdi barAbara sAcavavuM. cethuM sthUla maithuna viramaNa (svadArA sateja) vrata, parastrI saMbaMdhI brahAcarya pALavuM. A avasare jAvajajIva brahmacarya uccarI levuM. pAMcamuM parigraha parimANa vrata. dhana dhAnya vadhAre meLavavA mATe udyama na kare, hoya teTalAthI saMtoSa mAnave pachI avasare te paNa sirAva. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThuM dizA parimANa vrata. ja dizAnuM parimANa karI levuM, prathama karela hoya te tene saMkSepa kare. (ghaTADavuM) sAtamuM bhege paga parimANa vrata cauda niyama dhAravA, paMdara kamadAnane varjavA. cAra mahAvigaya vigere bAvIza abhakSyane tyAga kara. ityAdi. AThamuM anarthadaMDa viramaNa vrata. 1 apadhyAna, 2 pApopadeza, 3 hiMapradAna, 4 pramAdAcarita e anartha daMDanA cAra bheda zAstramAM kahyA che. temAMthI jeTalA dUra thAya teTalA karavA. te uparAMta 1 jugaTu ramavuM nahi, 2 pazu paMkhI pAMjare nAMkhavA nahi, 3 nATaka nAca vigere tamArA jevA nahiM. 4 phAMsI Ape tyAM jevA javuM nahiM ItyAdi paNa vizeSe vajavuM navamuM sAmAyika, dasamuM dezAvakAzika, agyAramuM pauSadha, bAramuM atithi saMvibhAga A cAra vate aMta samaye AdarI zakAya tevAM nathI. mATe te vratanI bhAvanA rAkhI AtmAmAM ciMtavana karavuM, amuka TAIme cittanI svasthatA hoya te samabhAva rUpa sAmAyika karavuM, vaLI vicAravuM ke gharamAM je kAMI cIjo adhikaraNa vigere meM makaLA rAkhyAM che te tamAma mAre deha paDI gaye sire sire karuM chuM. A vrata paccakhANa eTalA mATe che ke jema khetarane vADa karI hoya te khetaramAM jAnavara na pese ne cora corI na jAya. vaLI gharanI AgaLa kaMpAunDa bAMdhavAmAM Ave che jethI ema pratibhAsa thAya che, je ATalI hada ApaNI che. tenI bahAra ApaNe hakka nathI. tevI rIte vrata paccakhANa levAthI lAMbI IcchA na thAya, navA navA banera-tararUpI cora AtmAne duHkhI na kare, tema vaLI AtmA paNa tevI sthitimAM samajI zake ke A uparAMta mAre pratijJA che. 3 sarva jIva kSamApanA. khAmesu savvasatte, khamesu tesiM tume vi gayakoho / parihariyapuvvavero, savve mittitti ciMtisu // kepa rahita paNe sarva prANImAtrane khamAve; ane te jIvanA karelA aparAdhane khama, pUrvanuM kaI bhavanuM paNa vera tajI daIne sarva mitra che ema ciMta." zrI vAsupUjya caritramAM jevI rIte vAsupUjya svAmInA jIva pottara rAjAe aNasaNa karatAM avyavahAra rAzinA jIvAthI mAMDI tamAma jInI sAthe khamatakhAmaNAM karyA che. tema huM paNa sarva jIvonI sAthe khamatakhAmaNA karUM chuM. ghaNA kALa sudhI atyavahAra rAzimAM (nigodamAM) rahelA evA mArA AtmAe anaMta jaMtunA samUhane je kAMI kheda upajA hoya te sarvane khamAvuM chuM. vyavahAra rAzimAM AvI pRthvIkAyane dhAraNa karatAM evA mArA AtmAe pASANa letuM mATIrUpe Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 thaI je je prANIone kheda upajAvyuM hoya te sarve khamAvuM chuM. nadI, samudra, taLAva, kuvA, vigeremAM jaLarUpe thaI mArA AtmAe je kaI chanI virAdhanA karI hoya te sarve khamAvuM chuM. pradIpa, vijalI, dAvAnala vigeremAM agnikAya rUpe thayelA mArA AtmAe je jIve ne vinAza karyo hoya te sarve mana, vacana, kAyAthI khamAvuM chuM. mahAvRSTi, hima, grISma, dhUli, durgadha vigerenA sahakArI evA mArA AtmAe vAyukAyamAM rahI che jene vinAza karyo hoya te sarve ne khamAvuM chuM. vanaspati thaIne daMDa, dhanuSya, bANa, ratha, gADA vigere rUpe thayelA mArA zarIre je jIvene pIDA karI hoya te sarve ne khamAvuM chuM. tathA karmanA vaza thakI trasapaNAne pAmIne rAga, dveSa ane mada vaDe aMdha banelA mArA AtmAe je jIvene pIDA karI hoya athavA haNyA hoya te sarvene trividha trividha mana, vacana, kAyAe karI khamAvuM chuM. te sarve ja corAzI lAkha chavAyenimAM rahelAM mAre aparAdha kSamA karo sarve prANIone viSe mAre mitrIbhAva che. keInI sAthe veravirodha nathI. vaLI jinezvara bhagavAnanI pratimA tathA caitya tathA mukuTa Adi vastuomAM mAruM zarIra pRthvIkAya rUpe AvyuM hoya tenI anumodanA karuM chuM. tathA jaLarUpe thayela mArI kAya jinezvare bhagavAnanA nAnAdi kriyAmAM bhAgyabhege Avela hoya te tenuM huM anumodana karuM chuM. vaLI jinezvara bhagavAnanI AgaLa dhUpa ukSepamAM tathA dIpaka vigeremAM mArI kAyA agnikAya rUpe Avela hoya tenI anumodanA karuM chuM, tathA tIrthayAtrAmAM nIkaLela saMghanA parizramanA nivAraNamAM vAyukAya rUpe mArI kAyA kadAca upagamAM AvI hoya te tenI huM anumodanA karuM chuM. tathA vanaspatikAyarUpe thayela mArI kAyA munirAjenA pAtramAM tathA dAMDAmAM tathA jinezvara bhagavAnanI pUjAnAM phula vigeremAM upayogI thaI hoya tenI huM anumodanA karuM chuM. A pramANe anaMta bhAvamAM utpanna karela je dukRtanA thaI hoya tene huMbiMdu chuM ane kadAcit kaI vakhate thayela sukRta hoya tenI huM anumodanA karUM chuM. -(0) 4 aDhAra pApa sthAnaka AlovavAM. 1 prANAtipAta, 2 mRSAvAda, 3 adattAdAna, 4 maithuna, 5 parigraha, 6 krodha, 7 mAna, 8 mAyA, 9 lobha, 10 rAga, 11 zreSa, 12 kalaha, 13 abhyAkhyAna, 14 pizUnya, 15 rati arati, 16 para parivAda. 17 mAyAmRSAvAda, 18 mithyAtvazalya. A aDhAra pApanAM sthAnako che. Ane sevI meM pApa upArjana karyA che. A aDhAre pApa sthAnakane sevI meM je kAMI A bhava parabhava ke bhabhiva duSkRta karyuM hoya tene huM biMdu chuM, kAMI aparAdha karyo hoya tene huM namAvuM chuM. 5 cAra zaraNAM prathama arihaMta zaraNa rAgadosArINaM haMtA kamaTThagAI arihaMtA / visayakasAyAriNaM, arihaMtA iMtu me saraNaM // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 rAga ane dveSarUpI AtmAnA vairIene haNanAra ane ATha karmAdika zatrune cu nAra tathA viSaya kaSAyAdika vairIone haNanAra evA arihaMta bhagavAnanuM mane zaraNa thAo. rAyasirimavakasittA, tavacaraNaM duccaraM aNucaritA / kebalasirimarahaMtA, arihaMtA hutu me saraNaM // rAjyAlakSmInA tyAga karI duSkara tapa ane cAritra sevIne kevalajJAnarUpa lakSmIne ceAgya thayA evA arihaMtanuM mane zaraNu hA. tathA Indrane stuti ane vaMdana karavAne caiAgya tathA zAzvata sukha pAmavAne yeAgya evA arihaMta paramAtmAnuM mane zaraNa thA, samavasaraNamAM besIne pAMtrIsa vANInA guNaeN karI sahita dhama thAne kahetA, cotrIza atizayA vaDe karI yukata evA arihaMta paramAtmA mane zatrubhUta thAe. eka vacane karI prANIonA aneka sadeheAne eka kALe chedI nAkhatA ane traNa jagatanA jIvAne upadeza ApatA arihaMta paramAtmAnuM mane zaraNu thAo. vacanAmRta vaDe jagatanA jIvAne zAMti pama!hatA ane aneka prakAranA guNAmAM jIvAne sthApana karatA tathA jIleAkanA uddhAra karatA evA arihaMta paramAtmAnuM mane zaraNa thAo. vaLI ati adbhuta guNavALA ane peAtAnA yazarUpI caMdravarDa tamAma dizAone prakAza karatAM anaMtA ahitAne zaraNapaNe me aMgikAra karyo che. janma maraNa jemaNe tathA tamAma duHkhAthI pIDAyelA prANIone je traNa jagatanA jIvAne apUrva sukha ApanAra che. evA arihaMta paramAtmAne mArA namaskAra ho. vaLI tayA che. caraNabhuta che ane zrIjuM sid zaraNa, kammaThThakhayasiddhA, sAhAviyanANadaMsaNasamiddhA | savvaladdhisiddhA, te siddhA hutu me saraNaM // tathA sarva zaraNu he. ATha kramanA kSaya karIne siddha thayelA ane svAbhAvika jJAna darzananI samRddhivALA anIlabdhio siddha thaI che. jemane tevA siddha paramAtmAnuM mane tiloamatthayatthA, paramapayatthA arcitasAmatthA / maMgalasiddhapayatthA, siddhA saraNaM suhapasatthA / traNa bhunanAM agrabhAga upara rahelA tathA parama pada kahetAM mekSamAM rahelA eTale sakaLa karmanA kSaya karI siddha thayelA tathA aciMtya sAmarthyavALA ane magaLabhUta siddha sthAnamAM rahenArA, anaMta sukhe karI prazasta zAbhAyamAna evA siddha paramAtmAnuM mane zaraNa thAo. trIjuM sAdhu munirAjanuM zaraNu jialoabaMdhu ku siMdhuNo pAragA mahAbhAgA / nANAiehiM sivasukhasAhagA sAhuo saraNaM // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samagra jIvalekanA baMdhu ane kugatirUpa samudranA pAra pAmanAra mahAbhAgyavALA ane jJAna, darzana cAritravaDe mokSa sukhanA sAdhanAra evA munirAje mane zaraNabhUta che. kevaliNo paramohI, viulamai suyaharA jinnmyNmi| ___ AyariyauvajjhAyA, te savve sAhuNo saraNaM // kevaLajJAnIo tathA paramAvadhijJAnavALA tathA vipulamati mana paryavajJAnavALA tathA zrutajJAnane dhAraNa karanArA tathA jinamatane viSe rahelA AcAryo ane upAdhyAye te sarve sAdhuo mane zaraNabhUta thAo. caudasadasanavapuvvI, duvAlasikArasaMgiNo je a| jiNakappA'hAlaMdia, parihAravisuddhi sAhU a|| cauda pUvara, daza pUrvI, nava pUvI tathA bAra aMganA dhAraNa karanAra, agyAra aMganA dhAranAra tathA jinakalpI, yathAlaMdI, parihAra vizuddhi cAritravALA tathA kSIra zrava, makvAzraya labdhivALA saMbina zrata labdhivALA tathA buddhivALA tathA cAraNa munio tathA vaikriyalabdhivALA tathA padAnusArIlabdhivALA sAdhuo mane zaraNabhUta thAo. tathA teDayuM che neharu5 baMdhana jemaNe tathA nivikArI sthAnamAM rahenAra tathA sajajana puruSane AnaMda ApanAra ane AtmaramaNutAmAM ramanAra munirAje mane zaraNa bhUta thAo, tathA tyAga karyo che viSaya kaSAyo jemaNe, tathA tyAga karyo che strI saMganA sukhanA AsvAdane jemaNe, tathA harSa, zeka, pramAda vigerene dUra karanArA munirAje mane zaraNabhuta thAo. A pramANe sAdhunuM zaraNa karIne pachI harSayukata cittavALo thayo thake kevalIbhASita dharmanuM zaraNa svIkAravA mATe nIce pramANe kahe che - zuM kevalIbhASita dharmanuM zaraNu. niddaliakalusakammo, kayasuhajammo khliikyahmmo| pamuhapariNAmarammo, saraNaM me hou jiNadhammo // atizaya daLI nAMkhyA che mAM karma jeNe tathA karyo che zubha janma jeNe tathA dura karyo che adhama jeNe ItyAdika pariNAme suMdara jinadharma mane zaraNabhuta thAo. pasamiakAmappamoha, dihAdiThesu na kaliyavirohaM / sivasuhaphalayamamohaM, dhamma saraNaM pavanohaM // vizeSe karIne kAmane unmAda samAvanAra tathA dekhelA athavA nahi dekhelA padArthone nathI karyo virodha jemAM tathA mekSa sukharUpa phaLane ApanAra evA saphaLa dharmanuM mane zaraNa thAo. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TI AtmAe vicAra karavA ke bhavAMtara jatAM mane keAI zaraNabhUta-AdhArabhUta thAya tema nathI, mATe kharU zaraNu mA cAranuM ja karU ke jethI mArI jIbha gati thAya. 6 sukRtanI anumAdanA. AkhA bhavamAM je je kRtyA--sAzaM kRtya karyo. hAya tenI anumeAdanA karavI. jemake tI yAtrA karI hAya, supAtre dAna ApyuM hAya, ziyaLa vrata pALyuM hAya, mAsa khamaNa, sAla, ATha, cha, cAra, traNa, e vigere upavAsA tathA AyakhilAkrikanI tapazcaryAM karI hAya, zuddha bhAvanA bhAvI hAya, girirAjanI navANuM yAtrA karI hAya, upadhAna tapa, zAsana prabhAvanA vigere je je zubha kAryo tIrthaMkara gaNadharanA Agamane anusarI zubha bhAvanAthI AtmAnA hitane mATe karyAM hoya teno anuMmAdanA rU . AtmAnuM bhaya ATamAM hita karanArA AgamAnA nAma nAce pramANe che. 11 1 2 3 4 pa 7 9 10 11 12 1 * 3 4 pa 19 9 10 11 12 aMganA nAma. zrI. AcArAMga sUtra 22 "" "" "" "" 39 bhagavatI >> jJAtA dhamakathAMga zrI . "" "" ,, anuttarAvavAya,, "" >> vipAka "" "9 . 29 19 "" suyagaDAMga ThANAMga sacavAyAMga che "" "" ,, A "? "9 upAsakadazAMga aMtagaDhadazAMga upAMganAma prazna vyAkaraNa, 19 vavAI sutra rAyapaseNI jIvAbhigama,, 99 puAi puruliyA vandvidasA "9 "" padmavA surapannati, jabUDhIpapannati,, "" caMdrapannati niracAvalI pavaDisiyA "" "9 '' 29 99 10 1 2 3 * 5 7 . 9 1 ra 3 4 5 4 ' R 3 * 44 45 payagA zrI causaraNa pannA "" " .. >> mahApaAANu che bhattaparijJA ta dulavecAla gaNivi cavijaya "9 ,,, "9 "9 ma 22 29 "" 22 devendrastava maraNasamAdhi sathArA chedasUtra zrI dazAzrutaka dha cheda sUtra , bRhatkalpa vyavahAra 19 jItakalpa lanizItha mahAnizItha Ara paccakkhANu,, 29 99 99 # "" uttarAdhyayana piDaniyu ti kula 43 zrI nI sUtra zrI anuyAgadvAra sUtra "" . 29 "" 99 99 23 mULasutra zrI Avazyaka mUla sUtra dazavaikAlika "" "" 29 "" "" "" 99 29 99 . Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvela 45 Agama vItarAga paramAtmAnA vacanathI alaMkRta che temAMthI 1-2-3 athavA saMpUrNa zravaNa karyo hoya te mArA AtmAne zaraNabhUta thAo. 7 duSkRtanI niMdA, AkhI jIMdagImAM je je pApakarmo karyA hoya tenI AtmasAkSie niMdA karavI te A pramANe :- utsatra prarUpaNA karI hoya, tathA pitAnI buddhi pramANe arthano anartha kayo hAya, haLa, hathiyAra vaMTI vigere jene saMhAra thAya tevAM adhikAraNe vasAvyAM hoya, pApa karIne kuTuMbane paDyA hoya, ItyAdi duSkarmo A bhava tathA parabhavamAM ke - bhavamAM kIdhAM hoya te tamAma duSkarmone mana, vacana, kAyAe karI AtmasAkSithI niMdu chuM e pramANe pazcAtApa karo. 8 zubha bhAvanA. bhAvazuddhi karavI eTale samatAvALA pariNAma karavA, sukha duHkhanuM kAraNa jIvane pitAnAM karelAM karma sivAya bIjuM kaI nathI. mATe he AtmA! je je dukha Ave te samabhAve sahana karaje. jevuM karIza tevuM phaLa pAmIza. mATe keI upara dveSa nahiM karatAM samatA bhAvamAM lIna raheje. 9 anazana (AhAra tyAgarUpa) karavuM. gya avasare amuka vakhata sudhI cAre AhAranA athavA traNa AhAranAM paccakhANa karavAM. atyAre jIthI cAra AhAranA jAvaja jIva sudhInA paccakhANa karI zakAya nahi. kAraNake tevuM saMghacaNa nathI tema tevuM jJAna nathI. mATe amuka TAIma sudhInAM pacakhANa karavAM karAvavAM. 10 namaskAra karavA. dazamA adhikAre namaskAra rUpa mahAmaMtranuM smaraNa karavuM. tenuM dhyAna karavuM. zubha gathI eka navakAra paNa gaNavAthI ghaNAM karmo teja vakhata bhasmIbhUta thaI jAya che. chellA samayamAM chae apUrva ciMtAmaNi ratnathI adhika navakAra maMtranuM dhyAna choDavuM nahi. temAMja layalIna thavuM. upara pramANe daza adhikAra prathama mULa gAthAmAM batAvela che te vistArathI batAvyA. A daza adhikAra ane zubha gatimAM laI janArA hevAthI dareka bhavya jIe tene mana, vacana, kAyAe karI AdaravA. - A avasare raza adhikAranuM puNya prakAzanuM) stavana tathA padmAvatInuM jIvarAzi khamAvavAnuM stavana vigere samaya hoya te sAMbhaLavuM-saMbhaLAvavuM. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAddhavidhi zuddhipatraka. zidhra X Y 13 7 vastra pRSTha lITI azuddhi pRSTa lITI azuddha zuddha 1 21 suguruzca suguruzva 45 29 samyakatra' samyakata 2 2 zuM 50 26 petAnI potAnI 3 25 doI kaI 51 1 paccakkhANuM paccakkhANa * 1 pAmI pALI 51 , 10 pramAMka pramAda 5 8 mahAciMtAmaNi mahAciMtAmaNi 51 - 14 upavAsa upavAsa 10 3 bhadraprakRti bhavakaprakRti 52 5 siMgha 11 10 megAthI yogathI jeThImadha jeThImadha jo joyo para 19 strI strI bhagavAne 54 19 avaMbila AyaMbila 13 8 beThayAM 55 23 bhUmi bhUmi 13 19 jihamA jihavA 62 12 hurA mahArA 13 25 devali kevali 67 ca vaMdanano caMdanane 13 , punarbhava pUrvabhava 65 32 caityavaMdanava caityavaMdana 13 27 66 6 aMhaNathI aMgaluhaNuthI kanakamALA kamalamALA 66 23 vastra 14 7. tIrthAdhirAja tIrthAdhirAja 24 11 pamADe pamADA 72 72 jamADavAnI jamADavAthI 16 17 jayaparAjaya jaya 82 20 tapA5gI tapAgaccha 20 29 zrAvaka zrAvaka Ayaryo AcAryo 5kaDavA pakaDavA AvanAra 84 18 apavA athavA 30 9 nokaravALI navakAravALI 84 21 sAmAdhika sAmAyika 32 14 strI strI 87 22 kAuMsagya kAusagna 34 18 te nizcaya nizcaya 34 19 ApI AvI 99 1 jaNavavA jaNAvavA karavama kusvama 99 21 jInezvara jInezvara 76 20 azubha 101 27 rAjAdhararAjA rAjadhararAjA vyApAra vyApAra 105 20 uMskRSTa utkRSTa 38 33 bhogeNu bhogeNa 107 31 utsava utsatra 5 gAreNuM gAreNa 108 26 dvArA dvArA 39 15 snAtravRA. snAtrapUjA 112 9 kabula kabula 40 29 pratidina pratikti ] | 114 29 navaMtA nANadaMsaNa 41 17 keTavoka keTalAka | | 120 29 tiryaMca tiya"ca zahehAdhyamAM habhAgamAM * tyAM zubha 37 20 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa lITI 122 24 123 3 125 10 125 26 azuddhi 5kUvAna tyA kAryAno 5vAnsa zuddha dhama zastra arthAta kuleza karyAno samakita sAMjare 128 129 19 27 tyArabAda subhadrAe sAMje tyArabAda yazomatie pRSTha lITI azuddha 30 dhamAthe 159 31 zakya 159 34 artha 163 7 kuleza 165 18 dudeva 168 18 vizvAsapAta 171 2 aizvarya 170 32 sukhamRddhi 174 mArgamAM 174 9 vaNiku 174 12 kAbaracitra 174 31 jinamaMdira 176 16 strIne madhyAhUna lAge che. AvyA 130 brAhmaNa eka Arogya 177 141 14 divase Adi utpanna ratnakaMbala marI ! strIo yogovahana - ka = = = * = pha = = = 4 2 2 di vizvAsaghAta aizcaya sukhasamRddhi mArgamAM vaNipha kAbaracitrA jinamaMdira strIne madhyAhana lAge che. ApyA thayuM ghera cAkarI nizcaya tuMbaDuM tyAM vikrama * da = = = . 4 = = = = = * * = 2 = 8 - 4 - 2 - 6 thayuM che. ja 131 brAhyaNuM 132 136 26 Arogya 137 25 karyuM 140 10 divase Ari. utpana 142 ratnakaMbava 142 vayavI 143 25 strIo 15 yoga vahana 146 11 kaI 147 A 148 22 vyApAra 149 abhavya 15ra 2 DAhmA 153 theMDAM 153 23 tenuM 156 23 vaSAdi 157 15 vyadhIryA 158 30 tathA 158 31 tyAra 158 32 tArIsaNa 159 6 tathAM 358 22 na joIe gheraca karI nizcaya muMbaDuM dhAM vikama kAI 2 * 187 29 88 3 + 188 A vyApAra ! abhakSya. DAhyA thoDAM, tenuM varSAdi dhIryA tathA udyama 190 samakti samakita vAta vAte 27 uMghama 29 utkarSa utkarSa nidA niMdA 25 UMciMtAcaraNanA ucitAcaraNanA ucitAcaraNuthI ucitAcaraNathI ucitAcaraNa ucitAcaraNa saMbaMdha saMbaMdhI 3 nacana vacana 28 chUTayuM tyAre RNa tathA joie 192 192 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH zrI pArzvanAthAya zrAddhavidha prakaraNa [ svopajJaTIkAsahita ] [ zrI ratnazekharasUri mahArAjAe A graMtha mULa aDhAra gAthAmAM anAvela che. ane teoe A graMthamAM zrAvakadharmanuM nirUpaNa karela hAvAthI tenuM nAma zrAvidhi rAkhela che. A aDhAragAthAmAM zrAvakanAM cha dvArAne saMkSipta rIte jaNAvyAM che chatAM tenI vistI samaja mATe temaNe pAteja 6761 zlokapramANu vidhikadi nAmanI saMskRtamAM TIkA banAvI che. A graMtha zrAvakadharmanuM svarUpa samajavA mATe khUbaja upayAgI che tethI ahiM tene bhAvAtha pUrNAMkanA anuvAda ApavAmAM Ave che. ] TIkAnI zarUAta karatAM TIkAkAra mahArAja Adi zlAvaDe pAMcaparameSThinI stutirUpamaMgala kare che. arhatsiddhagaNIndravAcakamunipraSThAH pratiSThAspadaM / paJcazrIparameSThinaH pradadatAM procyaiH gariSThAtmatAM // dvedhA paJca suparvaNAM zikhariNaH proddAmamAhAtmya --- zvetaH cintitadAnatazca kRtinAM ye smArayantyanvaham // 1 // a--je, paMDita purUSAne peAtAnA uttamamAhAtmyathI pAMca merUpatAne, ane cittamAM ciMtavela vastunA dAnathI kalpavRkSAne ema be prakAre ha MmezAM smaraNu karAve che te cakIrttinA sthAnarUpa zrI arihaMta, siddha, AcAya, upAdhyAya ane munivaryAM e pAMca zrI parameSTi bhagavate bhavyavAne jenAthI atyaMta mATI pratiSThA thAya tevI ( AtmaguNanI sthiratAnI ) padavI ApeA. zrIvaraM sagaNadharaM praNipatya zrutagiraM ca sugurUca // vivRNomi svopajJaM, zrAddhavidhiprakaraNaM kiMcit // 2 // a--gaNadharasahita zrI vIraparamAtmAne, zrRtavANIne ane sadgurUne ( mArA gurUne ) namaskAra karIne peAtAnA--mArA racelA zrAddhavidhi prakaraNanuM kAMika vivaraNa karU chuM. have TIkA karavAnuM kAraNa jaNAve che. yugavaratapAgaNAdhipapUjya zrIsomasuMdaragurUNAm // vacanAdadhigatatattvaH, satvahitArtha pravartte'ham // 3 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi artha yugapradhAna tapAgacchAdhipati pUjya zrI somasuMdara gurU mahArAjanA vacanathI tattvapAmIne prANIonA hita-kalyANane mATe A graMthanI racanA karuM chuM. graMthanI prathama gAthA. sikhiIrajiNaM paNamia, suAo sAhemi kimavI saDaDhavihim / rAyAMgahe jagaguruNA, jaha bhaNiyaM abhayapuTeNaM // 1 // [zrIvIrajinaM praNamya, zrutAt kathayAmi kimapi zrAddhavidhim / rAjagRhe jagadguruNA. yathAbhaNitaM abhayapRSTena // ] artha- zrI vIrabhagavAnane namaskAra karIne, rAjagRha nagaramAM abhayamAranA puchavAthI zrI mahAvIra paramAtmAe je rIte upadeza karyo te rIte siddhAMtanA vacanane tathA gurU saMpradAyane anusarIne zrAddhavidhi (zrAvaka sAmAcArI) graMthane saMkSepamAM kahIza. vizeSArtha- zrI vIrabhagavAnane namaskAra karIne e padathI maMgaLa ane zrAvidhine kahIza' ethI abhidheya-graMthamAM kahevA yogya jaNAvyuM. bAkInAthI projana ane saMbaMdha samajavAM. jhI sina" e padathI (bI) kevaLajJAna ane azokavRkSa vigere ATha prAtihArya ane vANInA pAMtrIsa guNarUpa atizaya lakSmIthI sahita [ digi] caramatIrthakara bhagavAna mahAvIra paramAtmA samajavA. ahiM vIrapada je grahaNa karyuM che te karmavidAraNane laI sArthaka che. kAraNake "kamano nAza kare, tapa vaDe zobhe ane tapa parAkramathI yukta hoya tene zAstramAM vIra kahela che ane je rAgAdi rAtruone jIte te jina kahevAya. A vIrapaNuM dAnavIra, yuddhavIra ane dharmavIranA bhedane laI traNa prakAre che. A traNe prakAra bhagavAnamAM hovAthI temane vIra kahe che. kahyuM che ke "Do senaiyAnA dAnathI jagatanA dAridrayacinhane dUra karavAthI (dAnavIra, sattAmAM rahela surAyamAna mehanIyAdi karmazatruone nAza karavAthI (yuddhavIra) temaja kevaLajJAnanA hetubhUta dustapa tapane nispRha mana vaDe tapavAthI (dharmavIra), A pramANe traNe prakAranA virayazane dhAraNa karanAra traNa lekanA gurU virajinezvara bhagavAna jayavaMtA varto.' 1 sUyagaDAMgasUtra, upAsakaMdazAMgasUtra, ane vipAkaAdi sUtramAM zrAvakasAmAcArIne ullekha che. vadhu vigata mATe prastAvanA juo. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLa ane abhidheya 1. A pramANe "vIrajina" e zabadathI apAyAparAmAtizaya, jJAnAtizaya, pUjAtizaya ane vacanAtizaya A cAre atizayo mahAvIra paramAtmAne viSe che tema jaNAvyuM prathama gAthAmAM maMgaLa abhidheya kahyA chatAM vizeSa karIne A graMthamAM zuM zuM kahevAnuM che te rUpa graMthanAM dvAra kahe che. ti-rivAramAsa-vaccha-kavi dvArA saDDhANuggahaThThA, saidavihie bhaNijjaMti // 2 // [dinarAtriparvacaturmAsakavatsarajanmakRtyadvArANi / -zraddhAnuM prArtha zrAvidhI maLyo . 2I] artha-1 dinakRtya 2 rAtrikRtya 3 parvakRtya 4 cAtumAMsika kRtya 5 vArSika kRtya ane 6 janmakRtya ema A cha dvArA zrAvakanA anugraha mATe A "zrAvidhi' granthamAM jaNAvavAmAM Ave che. maMgaLa ane abhidheya kahyA pachI vidyA rAjya ane dharma pAtrane ApavAM joIe mATe have zrAvakadharmanA pAtranuM varNana kare che. saDaDhattaNassa juggo, bhaddagapaI visesaniuNamaI / nayamaggaraI taha, daDhaniyavayaNaThiI vinnidittttho|| [ zrAddhatva yoga, madralekhatiH vizeSatripumiIi. nyAyamArgaratistathA dRDhanijavacanasthitirvinirdiSTaH // 3 // artha-bhadraprakRti (saraLa) vizeSa nipuNamati (karALa), nyAyamArgamAM premavALo (nyAyI) ane potAnA vacanamAM daDha rahenAro zrAvakadharmane yogya kahyo che. vizeSArtha-1 bhadrakaprakRti-mAthathyAdi samabhAva guNavALo saraLa ane kadAgraha rahita hoya tene bhadrakaprakRti kahe che. 1 daSTirAgI 2 dhamano kevI ? mUDha (jaDa), ane 4 pUrva buTTAhita-sagunA lAbha pahelAM jenuM citta bIjA doI matamAM daDha thayela (bharamAyelI hoya te, A cAra dharmane pAmavA mATe ayogya che. paNa je madhyastha (bhadraprakRtivALo) heya te yogya che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi 1. daSTirAgI dharma pAmI zakato nathI tenA upara dAna tarIke bhuvanabhAnu kevaLIne je jIva pUrvabhavamAM vizvasena nAmane rAjaputra hato te 2 daSTirAgI dharma pALI zakatA nathI tenA upara bhuvanabhAnu kevaLInA jIva vizvasenanuM dRSTAnta [bhavabhAvanA graMthamAM anitya bhAvanAnA prasaMgamAM bhuvanabhAnu kevaLInuM caritra ApavAmAM AvyuM che. AmAM bhuvanabhAnuM kevaLI vijayapuranA caMdramauli rAjA AgaLa pitAno jIva avyavahAra rAzimAMthI nIkaLyo tyAMthI mAMDI kevaLajJAna pAmyA sudhInuM pitAnuM vRttAMta upamiti bhavaprapaMcanI zailie jaNAve che. je TuMkamAM nIce mujaba che] vijayapura nAmanA nagaramAM caMdramauli nAmane rAjA rAjya karate hate. eka pAlake AvI jaNAvyuM ke "udyAnamAM kevaLI bhagavaMta padhAryA che." rAjA udyAnamAM gayo kevaLI bhagavaMtane vaMdana karI beTho ane puchyuM ke "he bhagavana mane keNa zaraNabhUta thaze ane mAro nistAra karaze" bhagavAne javAba Apyo ke "mane zaraNabhUta thaI mAro vistAra karyo te tamane paNa zaraNabhUta thaItamAre nistAra karaze pachI kevaLI bhagavaMta, upamitinI zailie pitAnuM vRttAnta jaNAve che. AjathI anaMtakALa pahelAM cAritra dharma rAjAnA sainyano sahAyaka thaIne mehazatrunA sainyane kSaya karI zakaze tema mAnI karma pariNAma mahArAjAe asaMvyavahAryanigodamAMthI saMvyavahArya nigodamAM mane mUko. A samAcAra sAMbhaLI mahArAjAe kupita thaIne tyAMne tyAM anaMtakALa sudhI mane gaMdhI rAkhyo. pachI karyuM pariNAma rAjA pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beidriya, teiMdriya, cauriMdriya, paMcendriya tiryaMca, naraka ane anArya manuSyamAM mane laI gayo. vacamAM vAraMvAra mahArAjA kupita thaIne ghaNIvAra nigodamAM laI jatuM hatuM. Ama anaMta pukala parAvartA gayA pachI AryakSetramAM anaMtIvAra manuSyapaNuM pAmyo chatAM tyAM paNa meharAjAe kuladaSathI; jAtideSathI, jAtyaMdhatvathI ane bIjA aneka doSathI dharmanA nAma mAtrane jaNAvyA vinA pUrvanI peThe pharI ekeMdriyAdikamAM laI jaI mane aneka pugaLa parAvarta bhamAvyo. ema karatAM eka vakhata zrInilaya nagaramAM dhanatilaka zreSThino vaizramaNa nAme huM putra thayo. tyAM "svajana dhana bhavana yauvana vanitAdi badhuM anitya samajIne he. prANIo ApattithI rakSaNa karanAra evA dharmanuM rakSaNa kare" A pramANe upadeza sAMbhaLI dharma karavAnI buddhi thaI ane svayaMbhu tridaMDIne ziSya thayuM. tyAM paNa manuSya janma hArIne anaMtakALa rakhaDayA pachI vijayavardhanapuramAM subaLa zreSThino naMdana nAme putra thayo tyAM AgaLa yathApravRttikaraNa karI granthi pradeza sudhI pahoMce paNa chedI na zako tyAMthI pAchA pharI anaMtIvAra ekeMdriyAdikamAM rakhaDaLe Ama rakhaDatAM rakhaDatAM huM vizvasena kumAra thaye. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka dharmane egya ke? tridaMDIno bhakta che. tene gurUmahArAje ghaNI mahenatathI pratibo ane svIkArela samaktine viSe daDha karyo chatAM paNa pUrva paricina tridaMDInA vacanathI pAcho tenA upara daSTirAga thayo ane tethI samakita vamI anaMtakALa sudhI " saMsAramAM bhamyo. vizvasena bhava malayApura nagaramAM Indra nAmanA rAjA ane vijayA nAmanI rANIne putra thayo. tenuM nAma vizvasena rAkhyuM. samaya jatAM Indra rAjA mRtyu pAmyA ane vizvasena rAjA banyo. ane te vizvabhUti nAmanA tridaMDIne parama upAsaka thaye. prasaMga maLatAM vairAgya ane gurU upadezathI yathApravRttAdhikaraNa karIne vizvasena sabhyatva pAmyo. niraMtara gurUnA bhAvanAvAhI upadezathI daDha banI e samRtvane mahAciMtAmaNi ratnanI peThe sAcavavA lAgyo. ane mithyAtvI gurU temaja mithyAtvI dharmathI dUra rahI temAM dUSaNa na lAge te mATe pUratI kALajI rAkhavA lAgyA. A vAta vizvabhUti tridaMDIe sAMbhaLI ane tethI te pitAnA upAsakane pharI potAno karavA malayApura nagaramAM Avyo, tyAM AvI teNe ghera tapazcaryA ane maMtra taMtrathI nagaranA lekane kheMcavA mAMDyA. nagaranA ghaNuM loke tenA darzane gayA. samyakatvanI malinatAnA bhaye rAjA na gaye. chevaTe thAkI vizvabhUtie rAjAne kahevarAvyuM ke "pUrva paricayane Ama jaladI aMta AvI gayo? maLavAmAM ke vAtacitamAM zuM nukazAna thaze?" rAjA dAkSiNyatAthI gayo eTale tridaMDIe aneka camatkAra ane maMtro zikhavyA, rAjA lobhAyo ane tene pUrva kudaNirAga phUryo. samakti vamI nAMkhyuM ane pahelAM karatAM paNa vadhu vizvabhUtine bhakta bane eTaluM ja nahi paNa jainadharma ane gurUnI niMdAmAM tatpara thayo ane dharma hArI gaye. A rIte daSTirAgI dharma pALI zakatuM nathI. vizvasenanA bhava pachI anukrame dhana zreSThine putra subhaga thayo tyAM viSayarAgathI dharmane hArI jaI gRhapatine putra siMha, jinadattasUtA jinazrI, dhanaMjaya putra kubera, dhanADhayane putra kubera, ane zreSThiputra somadatta thaI krodha mAna mAyA lebhathI samyakra tvaratna hArI gayo. tyArapachI dhanazreSThinA suta suMdaranA bhavamAM hiMsAthI, maNibhadranA bhavamAM mRSAvAdathI, rehiNIzrAvikAnA bhavamAMvikathAthI hAratAM hAratAM puMDarikanA bhAvamAM sarvavirati thaI caudapUrva bhaNyo. tyArapachI siMhavikrama, bhAnukumAra, Indradatta thaI sarvArthasiddhamAM jaI balinarendra thaye. ane balinarendra thayA pachI kuvalayacaMdra kevaLI pAsethI pitAne vRtAnta sAMbhaLI cAritra pALI kevaLajJAna pAmyuM ane Aje guNa niSpanna nAmathI mane bhuvana bhAnakevaLI kahe che, "he rAjA jinazAsana mane zaraNabhUta thavAthI mAre vistAra thayo tema tAro paNa tethI nistAra thaze. chevaTe caMdramauli rAjAe kevaLI bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI ane kevaLajJAna pAmyA .. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi 2. dhamane zreSI dharma pALI zakato nathI, tenA mATe dAnta tarIke zrI bhadrabAhu svAmIno bhAI varAhamihira dharmano dezI hevAthI pratibodha na pAmatAM saMsAramAM bhA. 3. mUDha-gurU vacanano bhAvArtha jANuM zakato nathI. AnA upara eka gAmaDiyAnA putranuM lokaprasiddha udAharaNa che-eka gAmaDiyAno putra hato. te ghaNeja jaDa hovAthI sahaja vAta paNa kAMI samajato hato. eka divase rAjasevAne arthe tenI mAtAe tene zikhAmaNa ApI ke, "he putra! darabAramAM vinaya karavo." eNe pUchayuM, "vinaya te zuM?" mAtAe kahyuM. "juhAra kare, nIcuM joI cAlavuM ane 3 dharmaSI dharma pALI zakatuM nathI te upara varAhamihiranI sthA bhadrabAhu ane varAhamihira bane jJAtie brAhmaNa ane sagA bhAI hatA. vairAgya pAmI ane jaNAe zrI yazobhadrasUri mahArAja pAse dIkSA lIdhI. guNI ane yogya mAnI yazobhadrasUri mahArAje bhadrabAhu svAmIne potAnA paTTadhara sthApyA A kAraNathI ane cAritranA bhagna pariNAmathI varAhamihira cAritrano tyAga karI jainadharmane kevI thayo. dIkSA choDayA bAda jyotiSazAstrathI pitAne nirvAha karavA lAgyo temAM teNe sArI prasiddhi meLavI ane varAhamihirasaMhitA jevA jyotiSa graMtha paNa racyA. ekadA rAjAne tyAM putra janme badhA AzIrvAda ApavA gayA varAhamihira paNa gaye. bhadrabAhusvAmie sAdhu AcArane ucita na hovAthI tema na karyuM. varAhamihirane jainadharmane dveSa hevAthI jena AcArya bhadrabAhunI niMdA dvArA teNe rAjAnA kAna bhaMbheryA ane kahyuM ke jena sAdhuo vyavahArazUnya che. bhadrabAhusvAmie jaNAvyuM ke keInuM maraNuM kahevuM vyAjabI nathI paNa jyAre beTI rIte jainadharmanI niMdA thAya che to kahuM chuM ke "rAjakumAranuM AyuSya alpa che ane te bilADIthI mRtyu pAmaze tema tenuM prabaLa hevAthI khoTA AzIrvAda ApI juThA banavuM te vyAjabI nathI mATe AvyA nathI." banyuM paNa emaja ke rAjAe ghaNA prayatnathI bilADI dvArA rakSA karyA chatAM lohamaya bIlADIthI AcArye kahela samaye rAjakumAranuM mRtyu thayuM. A uparAMta bIjI paNa varAhamihiranA jyotiSanA jJAnamAM khalanA batAvI. AthI te vadhu jainadharmaDhelI thaze ane aMte marI vyaMtara thaI saMghamAM teNe marakIne upadrava karyo ane te upadravane zrI bhadrabAhu svAmie "uvasaggahara" banAvI zAMta karyo. A rIte varAhamihiranI peThe dharmathI dharma pAmI zakatA nathI, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaka dhamane cogya kANu ? ] rAjAnI marajI mAphaka vakttavuM vagere vinaya jANavA. " te eka vakhata rAjyasevAne arthe jyAM darabAra hatA, te nagara tarapha javA nIkaLye, mArgamAM zikArI leAkeA haraNanA zikAra karavA sArU tAkIne gapacUpa beThA hatA, eTalAmAM pelA gAmaDiyAnA cheAkarAe temanI AgaLa mhATe avAje "bhAiyA, jIhAra !" ema kahyuM, te zabda sAMbhaLavAthI AsapAsa AvelAM haraNeA nAsI gayAM. tethI gusse thayelA zikArIoe ghaNAja mAryAM. pelA cheAkarAe kharI vAta hatI te kahI tyAre temaNe tene cheDayA ane kahyuM ke, "evuM kAma dekhAya tyAre chAnuM javuM." AgaLa jatAM dheAbIone dekhI te cAranI mAka javA lAgyA. te dheAbIonAM lugaDAM dhArAe pahelAM cAryA hatAM, tethI temaNe cAra jANI pelA cheAkarAne pakaDyo. teNe kharI vAta kahI tyAre dhakhIee tene kahyuM, "are AvA avasare pANIDe dhaNu ja dhAvAI gayAthI zuddha thAe' emaja kahevuM." AgaLa jatAM kheDuta laoNkA khetaramAM dhAnya vAvatA hatA, te dekhI pelA cheAkarAe dhAbIonA kahevA pramANe kahyuM ke, "pANIvaDe dhaNuja dhAvAI gayAthI zuddha thAo." te sAMbhaLI kheDutAe tene dhaNeAja mAra mAryA. chevaTe teNe kharI vAta kahI, tyAre kheDutAe tene cheADayA ane kahyuM:-"AvA avasara upara 'dhaNu dhaNu thAo' ema kahevuM." AgaLa jatAM maDaduM joI pelA cheAkarAe "dhaNuM ghaNuM thAe" ema kahyuM. te sAMbhaLI maDadAne pahAMcADanArA leAkAe (zmazAnIyAoe) tene kahyuM ke, "evuM na thAe ema kahevuM." AgaLa jatAM vivAhanA prasage "evuM na thAo" ema kahevAthI tene ghaNA mAra paDayA, ane zikhAmaNa paNa maLI ke, "evA avasara upara 'hammezAM emaja thAo' ema kahevuM" AgaLa jatAM hAtha pagamAM beDIthI badhAyelA eka kedIne joine teNe kahyuM ke, "hammezAM emaja thAe" te sAMbhaLI pelA badIvAne tene zikhAmaNa ApI ke, "evuM dekhI 'zIghra chuTI jAe' ema kahevuM. " pachI keTalAka lAMkA maitrI karatA hatA, temane joI pelA cheAkarAe 'zIghra chuTI jAe' ema kahyuM, tyAre temaNe tene ghaNA mAra mArIne cheDI dIdhA. pachI te eka saradAranA putranI cAkarI karavA rahyo. eka vakhata dhaNA dukALa paDayA, tyAre dhaNA dhAnyanA abhAvathI saradAranA putranI strIe rAkhaDI taiyAra karI ane peAtAnA patine khelAvavA mATe pelA gAmaDiyAnA chekarAne kahyuM. te vakhate saradAra putra sabhAmAM beThA hatA. tyAM AvI pelA jaDa puruSe bUma pADI ke, "rAkhaDI taiyAra thaI che." AthI zaramAyelA saradAra putre tene dhaNA mAryA, pITyo, ene kahyuM ke, "AvI vAta avasara joine kAnamAM kahevI." pachI prabhAta samaye saradAra putranA dharamAM Aga lAgI tyAre pelA mUrkhAe ekAMta maLI, tyAre dhaNI dhIrajathI saradvAra Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi putranA kAnamAM pelI vAta kahI, eTalAmAM dhara baLI gayuM. tyAre saradAra putre tene zikhAmaNa ApI ke, "evuM kAMI thAya teA turataja ApaNe tenA upara dhULa, pANI vagere nAMkhavuM. " eka vakhata saradAra putra nhAI dhoI peAtAnA mAthAnA vALane sugaMdhI dhUpa detA hatA, tyAre peAtAnA zeThanA mAthA upara dhUmADA joI pelAe "hAya hAya" karI ghaNI utAvaLathI peAtAnA zeThanA mAthA upara chANa ane dhULanA TApalA nAMkhI pANI reDayuM. A gAmaDIyAnA putra jevA mUDha puruSa dharma zikhAmaNane lAyaka nathI. 4 pUrvayuddhAhitamAM geAzAlake niyativAdamAM dRDha karelA niyativADhI vagereneAdAkhalA jANavA. A rIte cAre puruSA dharmane lAyaka nathI paNa Adra kumArAdinI peThe je puruSa madhyastha-bhadrakaprakRti DhAya, arthAt jene kAIpaNa mata upara rAga athavA dveSa nathI, teja puruSa dharma pAmavAne lAyaka jANavA, mATe mULa gAthAmAM ' bhadrakaprakRti' hAya teja dhamayAgya ema kahyuM che. 1 vizeSa nipuNamati eTale haiya (tyAga (AdaravA yAgya) vastuomAM ze| taphAvata che, te DhAya, teja dharmane lAyaka jANavA, AthI upara -mUDhane dharmane adhikAra nathI. 2 karavA yAgya) ane upAdeya jANavAmAM jenI mati nipuNa kahelA gAmaDiyAnA putra jevA vyavahAranI zuddhi rUpa nyAyamA uparaja jene abhiruci DhAya, paNa anyAya mAryuM upara bilakula na heAya te nyAyamArga rati ane peAtAnuM vacana pALavAnA kAmamAM jenI dRDha pratijJA hAya te dRDha nijavacana sthiti e banne puruSa dharmane lAyaka jANavA. 3-4 1 bhadrakaprakRti, 2 vizeSa nipuNamati, 3 nyAyamArtaM rati ane 4 dRDha nijavacana sthiti A cAra vizeSaNAmAM AgamamAM jaNAvelA zrAvakanA ekavIze guNAnA samAveza karavAmAM AvyA che. 4 madhyasthatA upara Ardra kumAranI thA (sUyagaDAMga sUtranuM chaThThuM adhyayana AkumAra saMbadhInuM che te adhyayanamAM geAzALaka, auddha ane brAhmaNa dhama sAthenI ArdrakumAranI khumaja tAttvika carcA che, sUyagaDAMgasUtranA TIkAkAra zIlAMkAcArya mahArAje zarUAtamAM Ardra kumAranI kathA ApI che tene sakSepamAM ahi' ApavAmAM Ave che.) magadha dezamAM vasaMtapura gAmamAM sAmAyika nAmanA kuTuMbI vasatA hatA. kAlakrame vairAgya pAmI dhASa AcArya pAse strI sAthe dIkSA laI te sAdhu thayA. eka vakhata sAdhvI banelI potAnI strIne joI tene mAha utpanna thayA e vAtanI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka dhamane cogya koNa?] * AgamamAM zrAvakanA ekavIza guNe A pramANe batAvyA che. 1. azudra (udAra dilana), 2. rUpavAna (jenA aMgopAMga tathA pAMce iMdriyo vikAra rahita ane sArI che evo), 3. prakRtisaumya svabhAvathI ja pApakarmathI dUra rahe tathA cAkara vagere leko jenI rAjI khuzIthI sevA cAkarI karI zake evo), 4 lokapriya (dAna, zIla vinaya vigere guNothI lekonA manamAM prIti utpanna karanAro), 5. adUra (manamAM saMkaleza na rAkhanAro), 6 bhIrU (pApathI ane apayazathI Dara rAkhanAro), 7 azaTha (koIne Thage nahIM evo), 8 sadAkSiNya (koI kAMI cIja mAge te teno IchAbhaMga na thavo joIe e Dara rAkhanAro), 9. lALu (manamAM zarama hovAthI khoTA kAryane varjanAra), 10. dayALu, 11. madhyastha ane saumyadraSTi, (evo purUSa dharmatatvano jANa thaI doSano tyAga kare che ) 12. guNarAgI ane nirguNanI upekSA karanAre, 13. satkartha (dharma saMbaMdhI ja vAta jene priya che evo), 14. supakSayukta (jene parivAra zIlavaMta ane uparInI marajI mAphaka cAlanAro che e), 15. sudIrdhadazI (dUradazI hovAthI thoDI mahenatamAM ghaNo lAbha thAya evuM kArya karanAro), 16. vizeSajJa (pakSapAtI na hovAthI vastunI aMdara rahelA guNa doSone yathArthapaNe jANanAro), 17. vRddhAnuga (dakSA paryAyavRddha, jJAnavRddhi ane vayevRddha, emanI sevA karanAra), 18. vinIta ( potAnA karatAM jemAM vadhAre guNa hoya, tenuM AdaramAna karanAro), 19. kRtajJa (potAnA upara karelA upakArane nahIM bhUlanA) 20. parahitArthakArI ( kAMI lAbhanI AzA na jANa tenI strIne thatA pitAne kAraNe pitAne pati vrata bhaMga karaze ema mAnI tenI strIe khAvApIvAnuM choDI prANa tyAga karyo. sAdhue paNa A banAvathI khinna thaI AhArapANa tyAga karI potAne prANa tyAga karyo. bIje janme sAdhvI vasaMtapuramAM eka zeThanI putrI tarIke janmI ane pela sAdhu AdrakapuranA rAjAne putra AdrakumAra thaye. ekavAra te kumAre potAnA pitAne pitAnA maMtrI dvArA zreNika rAjAne amUlya bheTa mokalato je. eTale kutuhalathI teNe paNa te rAjAnA putra mATe kaMIka bheTa mekalI. zreNika rAjAnA putra abhayakumAre khuza thaI AdrakumAranI bheTa badala AdIzvara bhagavAnanI suvarNapratimA mokalAvI ane kahyuM ke ekAMtamAM A bheTazuM je je." bheTamAM pratimAnA darzana thatAM AdrakakumArane jAtismaraNa jJAna thayuM ane tethI te nagara cheDI cAlI nIkaLyo. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi rAkhatAM pArakuM hita karanAra) ane 21 labdhalakSa (dharmakRtyanI bAbatamAM jene sArI zikhAmaNa maLelI che evo). A ekavIze guNe bhadraprakRti vagere upara kahelA cAra guNemAM ghaNAkharA samAI jAya che te A rIte - je mANasa (1) bhadrakaprakRti hoya, tenAmAM ghaNuM karIne 1 akSudrapaNuM 3 prakRtisaumyapaNuM, adhUrapaNuM sadAkSiNyakapaNuM 10 dayALupaNuM, 11 madhyastha saumyadraSTipaNuM 17 vRddhAnugapaNuM ane 18 vinItapaNuM e ATha guNa hoya che. je mANasa (2) vizeSanipuNamati hoya, tenAmAM 2 rUpavAnapaNuM 15 sudIrdhadazIpaNuM, ane 16 vizeSajJapaNuM 19 kRtajJapaNuM. 20 parahitArthakArIpaNuM ane 21 labdhalakSyapaNuM e cha guNo prAyaH jovAmAM Ave che. je mANasa (3) nyAyamAgarati hoya, tenAmAM 6 bhIrUpaNu 7 azaThapaNuM, 8 lajjALupaNuM, 12 guNarAgIpaNuM ane 13 satyathapaNuM e pAMca guNa ghaNuM karI dekhAya che, je mANasa (4) kaDhanijavacanasthiti hoya tenAmAM ja lokapriyapaNuM ane 14 supayuktapaNuM e be guNa prAye jovAmAM Ave che. mATe mULa gAthAmAM zrAvakonA ekavIze guNone badale cAra vizeSaNathI cAraja guNa grahaNa karyA che, je mANasamAM 1 bhadrakaprakRtipaNuM 2 devatAe AkAzavANIthI bhegAvalIkarma bAkI che tame dIkSA grahaNa na kare" tema vAraMvAra kahyA chatAM AdrakumAre dIkSA grahaNa karI. bhavitavyatAnA ge ekadA vasaMtapuranA te zeThanA bagIcAmAM kAyotsarga dhyAne rahyA. A bagIcAmAM zeThanI putrI pitAnI sakhIo sAthe bALakrIDA karatAM vRkSanuM ThuMThuM mAnI sAdhune paga pakaDI "A mAre vara" ema bolI uThI ke turta najIkamAM rahela deve sADAbAra koDa naiyAne varasAda karyo. rAjA lobhathI te dravya levA Avyo. devatAe A dhana zreSThi-putrInu che ema kahI rAjAne rekI zeThane apAvyuM. muni AdrakumAra anukula upasargavALuM sthAna dekhI tyAMthI vihAra karI gayA. vakhata jatAM bAlikA uMmara lAyaka thaI tyAre pitA tenA mATe varanI zodha karavA lAgyo. putrIe kahyuM ke huM te nAnapaNathI te munine varI cUkI chuM ane tenuM dravya devatA kanethI AveluM tamArI pAse paNa che mATe bIjA varane vicAra karaze nahi" pitAe pratyuttaramAM kahyuM "bhale tema rAkhIe paNa te munine tuM kaI rIte oLakhIza." putrIe javAba Ape ke huM tenA paga ane tenA paganI rekhA uparathI barAbara oLakhI kADhIza, ane tema chatAM nahiM maLe te brahmacAri jIvanathI saMtoSa mAnIza." pitAe Akhare te kAryanI siddhi mATe bhikSAdAna ApavA mATe tene rekI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakadharmane egya keNa?! mm vizeSanipuNamatipaNuM ane 3 nyAyamArgaratipaNuM e traNa guNo na hoya, te kevaLa kadAgrahI, mUDha tathA anyAyI hovAthI zrAvaka-dharma pAmavA yogya nathI, tathA je 4 draDhapratijJa na hoya te kadAca zrAvakadharmane aMgIkAra kare to paNa jema Thaga lokonI mitrI, ghelA mANasano sAre veSa ane vAMdarAnA gaLAmAM paherAvela hAra, e jema ghaNIvAra TakI zakatAM nathI, tema te mANasa paNa cAvajIva dharma pALI zakato nathI. mULa gAthAmAM kahela cAra guNadhArI hoya, te jema sArI taiyAra karelI bhIMta citrAmaNane, majabUta pUrelo pAyo mahela caNavAnuM ane tApa vigere daIne cAkhuM kareluM sonuM mANikyaratnane lAyaka bane che tema te mANasa paNa zrAvaka dharma pAmavA gya che. evo mANasa sazurU vigere sAmagrInA yegAthI "cullaka vigere dazadaSTAMtathI durlabha evuM samakitAdika pAme che. ane zukarAne jema pUrva pALyuM tema pALe che. * bAra varSa bAda AdrakakumAramuni eja ghare bhikSA levA AvI caDayA. bAlikAe paganA cinhathI temane oLakhyA. muni te AhAra laI cAlI nIkaLyA paNa bALA parivAra sAthe temanI pAchaLa gaI. AdrakumArane devatAnAM vacana sAMbhaLyAM ane cAritra pariNAmathI teo bhagna thayA. zreSThiputrI sAthe lagna karI gRhavAsa svIkAryo ane temane eka putra thayo. putra cAra pAMca varSane thatAM temaNe dIkSA levAne pitAne nirNaya jAhera karyo. cAra strI reMTIyo kAMtavA mAMDI. mAtAne kAMtatI dekhI putre puchayuM ke "A zuM kare che?" mAtAe javAba Apyo ke "tArA pitA ApaNane choDI cAlyA jAya che tuM kamAI zake tema nathI AthI kAMtI huM tAruM ane mAruM bharaNa piSaNa karIza" bALake mAtAnA kAMtelA sUtaranA dera laI pitAnI AsapAsa vIMTayA ane bolI uThayo ke "have zI rIte jaze?" AkumAre joyuM ke tenI AsapAsa bALake sUtaranA bAra AMTA karyA che AthI bAra varSa rahevAne nizcaya karyo. bAra varSa purA thatAM pharI dIkSA grahaNa karI cAlI nIkaLyA. mArge jatAM zreNika rAjAnA mANasoe hAthIne pakaDI bAMdhyuM hatuM te AdrakakumArane jotAM turta baMdhana teDI nAsI chUTa rAjAe AdrakumArane AnuM kAraNa pUchyuM tyAre teNe javAba Apyo ke "kAcA sUtaranA tAMtaNAthI baMdhAyela mane chUTo thayelo joI hAthIe parAkrama karI zaMkhalA teDI nAMkhI kAraNake nehabaMdhanarUpa kAcA tAMtaNA teDavA jeTalA kaThIna che teTalI A zRMkhalA kaThIna nathI. chevaTe zuddha cAritra pALI AdrakumAre kalyANa sAdhyuM. AdrakamAra madhyastha hevAthI bhagavAnanI pratimA dekhatAM bodha pAmyo tema madhyastha dharma pAmI zake che. - 5 1 cullaka. 2 pAsA 3 dhAnya. 4 ghuta. 5 ratna. 6 sva. 7 caka. 8 kurma. 9 yuga ane10 paramANu A dazadaNAne manuSyabhava vigere durlabha kahela che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 [ zrAddhavidhi zukarAjanI sthA* bharatakSetramAM kSitipratiSThita nAmanuM nagara hatuM, tyAM Rtudhvaja rAjAne putra mRgadhvaja nAmano rAjA rAjya karato hato. vasaMtaRtumAM rAjA aMtaHpuranA parivAra sAthe eka vakhata udhAnamAM pharavA gayo, tyAM AgaLa AMbAnA vRkSanIce beThela apsarA sarakhI potAnI rANIone dekhI rAjA malakAyo ane vicAravA lAgyo ke "jagatamAM AvI suMdara pamiNuM rANuo bhAgye ja koIne tyAM haze. A samaye AMbAnA vRkSa upara beThelA pipaTe kahyuM ke kuvAmAM rahelA deDakAne bIjuM koI jaLAzaya moTuM lAgatuM nathI tema he rAjA ! jagatanI strIone nahidekhela hevAthI tuM mane kalpita ahaMkArathI phulAya che paNa je gAMgali RSinI putrI kamalamAlAne tuM juve to tArA aMtaHpuranA rUpa pratye tArUM abhimAna utarI jaze." rAjA ghaDA upara pAchaLa ane popaTa AgaLa ema jota jotAmAM vanamAM pAMcaso je jana gayA pachI eka RSabhadeva bhagavAnanuM maMdira AvyuM tyAM rAjAe bhagavAnanAM bhakti bhAvapUrvaka darzana karyA. pachI darzanabAda gAMgalijhaSi rAjAne potAnA AzramamAM laI gaye. tyAM teno ucita satkAra karI RSie kamaLabhALA rAjA vere paraNAvI. ane rAjAne dAyajAmAM putranI saMtati ApanAra eka maMtra Apyo. ane chevaTe rAjA ane kamaLamALAne RSie vidAya ApI. rAjAe trASine kSitipratiSThita nagarano mArga puchayo. baSi kahe mane bIlakula mAhitI nathI. popaTa AgaLa thayo ane rAjA tathA kamaLamALA pAchaLa pAchaLa cAlyAM. cheTethI kSitipratiSThita nagara dekhatAM popaTa aTakyo, ane jaNAvyuM ke "he rAjA! tArI caMdrAvatI rANI tenA bhAI caMdrazekharane tamArI gerahAjarIne lAbha laI sinya sAthe rAjayano kabajo ApavA laI AvI che AthI nagaramAM zatru sainya sAthe hAla yuddha thAya che. rAjA camake. popaTe kahyuM "phIkara na karo sau sArUM thaze teTalAmAM to potAnuM sainya sAme tene maLyuM ane caMdrazekhara bheTazuM laI rAjAne page paDI kahevA lAgyo ke "mahArAja ! ApanI gerahAjarImAM zatruo geralAbha na le tethI nagararakSA mATe huM Ave, teno ApanA sainya ulaTA artha karyo ane A athaDAmaNa ubhI thaI zaMkA chatAM sarala rAjAe te vAtanI upekSA karI ane pipaTa tarapha joyuM to popaTa jaNAyo nahi. rAjAe mAnyuM ke upakArane badale na levo paDe mATe A upakArI cAlyo gayo jaNAya che. tapAsa karI paNa te na jaDa te naja jaDA. + graMthamAM A kathA khuba vistRta che teneja ahiM saMkSepI levAmAM AvI che, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukarajanI kathA ] samaya jatAM eka dIvase mRgadevaja rAjAe gAMgalijhaSie Apela maMtrano jApa karyo ane tenA pratApe caMdrAvatI sivAya sarve rANuone ekeka putra thayo. Aja prasaMge kamaLamALAne eka svapna AvyuM temAM tene bhagavAne kahyuM ke "A zuka le pachI tane haMsa ApIza" rAjAe svapnAno artha e kahyo ke tAre be putra thaze ane te banne tejasvI thaze. ' kamaLamALAe garbha dhAraNa karyo pure mahIne putra jamyA ane tenuM nAma zukarAja rAkhyuM. zukarAja rAjakuTuMba ucita vaibhavathI ucharatAM ucharatAM pAMca varSano thayo tyAre rAjA ane kanakamALA vasaMtaRtu Ave udyAnamAM pharavA nIkaLyAM ane teja AMbAnA jhADa nIce beThayAM AnaMda ane harSanA atirekamAM rAjAe kanakamALAne kahyuM "priye! A teja AmravRkSa che ke jayAM AgaLa mane popaTe tArI bhALa ApI hatI ane mane AzramamAM laI jaI tane meLavI ApI kRtArtha karyo" pitAnA khoLAmAM rahelA putra zukarAja A vacana sAMbhaLI ekadama mUrzita thaye. rAjA rANIe bahAvarA banI aneka upacAra karyA tyAre AMkha kholI bhUtANanI mAphaka Ama tema kumAre joyA karyuM. tene ghaNuM bolAvyA chatAM teNe akSarano uccAra na karyo, te naja karyo. A pachI ghaNA ghaNA upacAro karyA chatAM rAjakumAranI vAcA baMdha thavAnuM koI nidAna na karI zakyuM. ane kumAranI vAcA sadaMtara baMdha thaI. samaya jatAM duHkha ochuM thayuM ane pharI kaumudI mahotsava prasaMge kamaLamALA ane zukarAja sAthe rAjA ughAnamAM pharavA nIkaLe. te AmravRkSane dUrathI jotAM zukarAjanI jillA baMdha thayAnuM duHkha tAjuM thayuM ane tethI tyAM nahi javAno rAjA nirNaya kare che tevAmAM tyAMthI devaduMdubhino avAja sAMbhaLyo. rAjAe tapAsa karI to tyAM zrIdatta muni mahArAjane kevaLajJAna thayuM che te prasaMgane anulakSI devamahotsava hovAnuM jaNAyuM. rAjA rANuM bannee putra sAthe parSadAmAM besI dharmopadeza sAMbha, dezanAne aMte mRgavaja rAjAe zrI datta kevaLI bhagavaMtane zurAjanI ji baMdha thavAnuM kAraNa pUchyuM, zrIdatta devalI bhagavAne temane-rAjA rANIne zukarAjane punarbhava karyo ane jaNAvyuM ke zukarAjane punarbhava bhajilapura nagaramAM jitAri nAme rAjA rAjya karato hato. te haMsI ane sArasI nAme vijayadeva rAjAnI rakSAsanI putrIone paraNyA hatA. ekadA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi saMkhezvaranI yAtrA karI siddhAcaLa tarapha jatAM saMghamAM bIrAjatA zrutasAgara AcAryanI dhamadazanAmAM siddhAcaLa tIrthanA ekavIsa nAmano mahimA ane zatruMjayanA nAmanI prasiddhi potAnA nAmathI thaze te sAMbhaLI tenAM darzana na thAya tyAM sudhI AhAra pANI na levAne teNe abhigraha karyo, rAjAnA prANa bacAvavA tIrtharakSaka yakSe devamAyAthI mArgamAM siddhAcaLa vikaryo. rAjAe satya tIrtha mAnI potAno abhigraha yakSa vikarvita tIrthadvArA pUrNa karyo ane rAjA vimaLapura nagara vasAvI vikarvita tIrthAdhirAjanI sAnidhyatAmAM rahevA lAgyuM. kamanI gati vicitra che te mujaba aMta samaye aNasaNa pUrvaka prabhunuM dhyAnamaraNa karavA chatAM devamaMdiranA zikhara upara rahela popaTa upara teno jIva bharAyo ane rAjA ! marI popaTa jAtimAM janma pAme. tenI be rANIo kALakrame dharma ArAdhI devalokamAM utpanna thaI ane temaNe popaTane pratibaMdha pamADayo. popaTa tIrthabhakti ane aMte aNasaNuM karI devalokamAM deva thayo. haMsIne jIva devakamAMthI vI he rAjA ! tuM mRgadhvaja rUpe tho ane sArasI marI kamaLamALA thaI ane A tamArA bannene meLApa karAvanAra popaTa te bIjo koI nahi paNa jitAri rAjAno jIva deva hatA te marI tamArA putrarUpe zukarAjA thayA che. tamArI AMbAnA vRkSa nIcenI vAtathI kumArane jAtismaraNa jJAna thayuM ane tamane bannene potAnI pUrvabhavanI strIo jANI vimAsaNamAM paDa ke huM temane pitA ane mAtA kema kahuM ? AthI teNe potAnI vANI baMdha karI che. paNa "he zukarAja kumAra A saMsAra vicitra che. mAtA pitA putra strI bhAIbahena putrI vigere marIne bIjA bhavamAM anekavidha saMbadhe utpanna thAya che paNa vyavahArika satyane anusarIne vyavahAra karavAmAM vAMdho nathI mArA vairAgyanuM kAraNa paNa AvA sagaja che. mATe tuM tArI ji khullI kara muninA vacana sAMbhaLI zukarAje bhagavaMtane chAmi yamAmo belavA pUrvaka vaMdana karyuM ane kevalI bhagavate kahela vAta sAkSAta dekhato hoya te rIte pharIthI mAtapitAne kahI saMbhaLAvI potAnI ji khullI karI, mRgadhvaja rAjAe kevalI bhagavaMtane sAthe sAthe puchI lIdhu ke "mane vairAgya kyAre thaze? javAbamAM bhagavAne uttara Apyo ke "caMdrAvatInA putrane jozo tyAre tamane daDha vairAgya thaze. tyArabAda kevalI bhagavAne anyatra vihAra karyo. samaya jatAM kamaLamALAne bIjo putra janmyo tenuM nAma haMsarAja pADayuM. rAmalakSmaNanI joDI peThe zakarAja haMsarAja prItithI vadhavA lAgyA. tevAmAM gAMgaliRSi bhRgavaja rAjAnA darabAramAM AvI gomedhayakSa mukhya vimaLAcaLa tIrthe javAne Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IN karAjanI kathA ] che ane tIrthanI rakSA mATe eka putra laI AvavAnI teNe mane svapnAmAM AjJA karI che to te mRgadhvaja rAjA ! tIrtha rakSA mATe eka putrane Apo ' rAjA rANIe putra viyoganA duHkhane samAvI tIrtha rakSA mATe zukarAjane mokalyo. zukarAja tIrthanI rakSA ananya bhaktipUrvaka karavA lAgyo, ane te daramiyAna vAyuvega vidyAdhara pAsethI AkAzagAminI vidyAmeLavI ane tenI bena vAyuvegA tathA zatramadana rAjAnI putrI padmAvatIne paraNyo, AkAzagAminI vidyAne baLe zakarAja ane vAyuvega tIrthayAtrA karatAM karatAM potAno samaya bhakitabhAvamAM vItAve che e arasAmAM eka vakhata vaitADhaya tIrthanI yAtrA karavA jatA hatA tyAre koI tejasvI strIe "he zukarAja ! he zukarAja !" ema bumo pADI bolAvatI sAMbhaLI zakarAja ane vAyuvega maLyA ane tene puchayuM ke "tame koNa cho?' strIe javAba Ape ke "huM cakrezvarIdevI chuM ane gomedha yakSanI AjJAthI kAzamIra dezanI aMdara Avela vimaLAcaLa tIrthanI rakSA karavA mATe jatI hatI tyAre kSitipratiSThita nagara upara thaI pasAra thatAM rastAmAM eka strInA rovAne zabda sAMbhaLI huM nIce utarI. meM tene raDavAnuM kAraNa puchayuM tyAre teNe kahyuM ke mArA prANathI pyArA putra zukarAjane gAMgalijhaSi tIrtha rakSA mATe laI gayA che tenI kazI mane khabara aMtara na hovAthI huM raDI rahI chuM. meM tene AzvAsana ApatAM jaNAvyuM ke "tame bIlakula phIkara karazo nahi tamAro putra tejasvI ane pUNyazALI che te sukhI ja haze Ama chatAM huM tyAM jAuM chuM ane tene turta tamArI pAse mokaluM chuM" "he zurAjA mAtApitAnA upakArane badale vALI zakAtuM nathI mATe tametu mAtA pAse jaI temanA AtmAne zAMti pamADo." zukarAje kahyuM "he devi ! mAtA upakAriNI che te satya che paNa najIka Avela tIrthanA darzana karI huM turta jAuM chuM." bhagavaMtanAM bhakti ane ullAsathI darzana pUjana karI pAchA vaLatAMvidyAdhara sasarA ane gAMgalijhaSinI anumatilaI pitAe karela utsavapUrvaka zukarAja nagaramAM Avyo ane mAtApitAne vaMdana karI temanA AtmAne sAMtvana ApI sukhapUrvaka vicAravA lAgyA. keTalAka samaya bAda mRgadhvaja rAjA ane kamaLabhALA rANI bane zakarAja anehaMsarAjakumAra vigerenA parivAra sAthe udyAnamAM vicAre che. tevAmAM vIrAMga saradAranA putra zurakumAre haMsarAja upara halo karyo ane banne paraspara eka bIjAne haMphAve tevI rIte laDavA lAgyA. chevaTe zukarAjanA maMtrabaLanI sahAyathI haMsarAje zurane upADIne dUra pheka gAtra tuTavAthI tenI zAna ThekANe AvI ane teNe gadagada avAje mRgavrajarAja yukarAja ane haMsarAjanI kSamA yAcI. mRgaja rAjAe zurane puchayuM tAre pitA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Re [zrAddhavidhi virAMga mArI| sevaka che ApaNe paraspara maitrI hAvAthI kAMIM laDavAnuM kAraNa nathI chatAM te ekAeka kema A pramANe karyuM? "zUre kahyuM * pUrva bhavanuM vairayAda AvavAthI meM haMsakumAra upara hallA karyAM ' rAjAe puchyuM te teM zI rIte jANyuM ! 'zure kahyuM ke amArA nagaramAM zrIdatta kevalI mahArAja padhAryA hatA temane meM mhArA pUrvabhava puchyA pUrvabhavamAM jitArirAjAneA siMha nAmanA pradhAna A haMsakumAra hatA. huM te vakhate jitAri rAjAno druta hatA. vimaLapuranagaramAM jitAri rAjAnA mRtyu pachI siMhapradhAne bhalipura tarapha prayANa karyuM. cADe gayA pachI teNe visarI gayelI ki MmatI vastu levA mane pAche| meAkalyeA. huM tyAM gayA paNa te vastu mane na maLI. meM pradhAnane vastu prApta nathI thaI tema jaNAvyuM paNa teNe mArI vAta sAcI na mAnI ane mane khuba mAryAM. huM ceADA vakhata pachI mRtyu pAmI phlipuranA jaMgalamAM sarpa thayA. te jaMgalamAM eka vakhata siha pradhAna AvyA tene dekhatAM mArU vera tAjI thayuM ane tene me DaMsa dai tenA tatkALa prANa lIdhA, sihapradhAna mRtyu pAmI vimaLAcaLanI vAvaDIne viSe huMsa tarIke utpanna thayA, tyAM vAvaDI ane tItha dekhItene jAtismaraNa jJAna thayuM ane tethI pazcAtApa thavAthI cAMcamAM phula lai bhagavAnane caDAvavAnI apUrvabhaktipUrvaka mRtyupAmI te saudhama devalAkamAM devarUpeutpanna thayA. tyAMthI cyavI ahiM Apano putra haMsakumAra thayA. A haMsakumAra te siha pradhAna che tenI jANa thatAM vaira niryAtanamATe meM huM sakumAra upara hallA karyAM paNa jaya parAjaya pUrvanA pUNya vinA maLatA nathI. have huM zrI datta kevalI pAse dIkSA laI zeSa jIvana sArIrIte pasAra karIza." mRgadhvaja rAjA tathA banne kumArAepaNa zuranI kSamA mAgI. mRgadhvaja rAjA vicAravA lAgyA ke 'kevalI bhagavAne mane cadrAvatInA putrane joIza tyAre vairAgya thaze tema kahyuM che tene teA hajI sudhI putrano sa Mbhava nathI. ane mAre kayAM sudhI AvA saMsAranA kaDavA anubhavA sahana karavAnA ane sAMbhaLavAnA raheze ' A vicAra kare che teTalAmAM eka yuvAne AvI rAjAne namaskAra karyA rAjAe 'tu kANu che ? ' tema puchyuM . teTalAmAM AkAzavANI utpanna thai ke ' huM rAjana ! A kumAra caMdrAvatIno putra che. te niHzaMka che chatAM tane zaMkA upajatI hAya teA izAna kANAmAM pAMca yeAjana upara je kadaLIvana che tyAM yazeAmatI cekiMganI rahe che tene puchI savAta niHzaMka kara ' rAjA Azcaya pAmI izAnaMkANamAM gayA ane tyAM yAginIne joi. rAjAne joi tuta yAginI bolI ke " he rAjana ! je AkAzavANI te sAMbhaLI te taddana satya che. chatAM niHzaMkatA mATe A yuvAna caMdrAvatIno putra kema ane kai rIte che te mATe huM kahuM te sAMbhaLeA. caMdrapura nagaramAM sAmacaMdrarAjA hatA tene bhAnumatI rANI hatI. haimavatakSetramAMthI eka yugala avI bhAnumatInA garbhamAM utpanna thayuM. ' Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakarAjanI kathA 1 17. janmabAda tenA mAtApitAe tenuM nAma caMdrazekhara ane caMdrAvatI pADayuM. umara lAyaka thatAM caMdrAvatInuM lagna he rAjA ! tArI sAthe thayuM ane caMdrazekharanuM yazematI rAjakanyA sAthe thayuM. pUrva bhavanA snehathI caMdrazekhara caMdrAvatIne paraspara kAmavAsanA jAgRta thaI, caMdrazekhare kAmadevayakSane prasanna karI "caMdrAvatIno putra rAjAne na maLe tyAM sudhI adazya rahI yatheccha rIte vartatAM tane koI dekhaze nahi."tevuM teNe varadAna meLavyuM anukrame caMdrAvatI sAthe yatheccha sukha vilasatAM tene putra thayo tenuM nAma caMdraka pADayuM ane te putrane potAnI pariNIta strI yazomatIne seM. yazomati pati ane putra sukhathI rahita hovAthI potAnA bALakanI peThe te chokarAne teNe ucheryo. Ama chatAM A badhuM devaprabhAvathI ajJAta rahyuM. jotajotAmAM caMdrAMkakumAra yuvAna thaye, yazomatInuM citta yuvAna caMdrAMkakumArane dekhI vihvaLa banyuM ane teNe vicAryuM ke "je pati mane chetarI bhaginIne bhagave che tene chetarI mArA nahi evA kumAra sAthe mane bhega bhegavatAM zo vAMdho che?' ema vicArI kAmavihavaLa banela yazomatIe caMdrAMka AgaLa pitAne duSTa vicAra raju karyo. caMdrAMka camakyo ane belI uThayo ke "tuM mAtA thaI Avo nIca vicAra karatAM kema zaramAtI nathI ?' yazomatIe javAbamAM kahyuM ke "huM tArI mAtA nathI tArI mAtA to caMdrAvatI che' A pachI caMdrAMkakumAra mane tiraskArI tamArI zodha mATe nIkaLe. huM paNa pati putra ane saMsArasukhathI viyegI thavAthI viLa banI coginI thaI. "he rAjA yazomatI teja huM ginI chuM. je yakSe AkAzavANIthI tamane kahyuM teNe ja mane sarva vAta kahI che ane te meM tamane saMbhaLAvI" rAjA krodhe bharAyo ane kheda pAmyo paNa yoginIe sAMtvana ApatAM kahyuM ke "he rAjA saMsAra vicitra che temAM putra pitA vigere kaI koInuM nathI mATe have tame tamAruM kalyANa sAdhe." tyArapachI yoginIe pitAnI yoginInI rIta mujaba rAjA AgaLa gIta kahyuM te A rIte "kavaNakerA puttamittA re, kavaNa kerI nArI; mehe meho merI merI, mUDha bhaNe avicArI / 1 / jAga jAgane jogI che, jene jaga vicArA; melhI amAraga AdarI mAga, jima pAme bhavapArA sArA atihi gahanA atihi kUDA, atihi athira saMsArA; bhAmuM chAMDI gaju mAMDI, kIje jinadharma sArA pAsA jAga mohe mehio kehe behio, lehe vAhio dhAI muhiA bihu bhavi avara kAraNi, murakha dukhio thAIko jAga Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. [zrAddhavidhi '' ekane kAje minhe kharca, traNe sarca cAre vAre 5 pAMce pALI chae TALI, Ape pAra utAre // 5 // jAga. cAginInI vANI sAMbhaLI mRgadhvaja rAjA dRDha vairAgI thayA. rANI ane zukarAja putrane mAlAvI tyAMne tyAM peAtAno dIkSA levAno nirNaya jAhera karyAM. maMtrI vigeree AgrahapUrvaka nagaramAM DhIkSA levAnuM jaNAvI rAjAne nagaramAM laI gayA. rAjAe tuta zukarAjAnA rAjA tarIke abhiSeka karyo ane savAre DhIkSA mATenI taiyArI karI. rAtrie rAjAnI dhyAnapara MparA vRdghigata thaI ane dharmadhyAna zadhyiAne caDatAM caDatAM gRhasthapaNAmAMja mRgadhvajane kevaLajJAna prApta thayuM. devadudubhigaI ane rAjAne devatAe veSa ApyA. tyArabAda mRgadhvaja kevaLIbhagavAne dezanA ApI ane te dezanAnA ate kamalamAlArANI, haMsarAja ane cadrAMkakumAre dIkSA lIdhI. zukarAje samyaktva pUrvaka khAravrata aMgIkAra karyAM ane kevaLIbhagavAna mRdhvaja rAjarSi jagattne pavitra karatA vicaravA lAgyA. kAInA paNa kAne cadrazekhara ke caMdrAvatInuM vRttAnta temaNe jaNAvyuM nahi. mRgadhvaja rAjarSinI pAse cadrAMkakumAre dIkSA lIdhelI jANI caMdrazekhara samajI gayA ke have huM adazya rahI zakIza nahi. teNe pharI pharI devInI ArAdhanA karI zukarAjanuM rAjya meLavavAnuM varadAna mAgyuM. devIe kahyuM ke ' zukarAja dRDha samyaktvI che tenuM rAjya apAvavAnI mArAmAM zakti nathI khAkI chaLathI tane ThIka lAge te kara, ' eka prasaMge zukarAja tenI be srIo sahita siddhAcaLa tIrthanI yAtrAe javA gupacupa nIkaLyeA. cadrAvatIne AnI khabara paDI ane teNe caMdrazekharane te vAta jaNAvI. caMdrazekhara zukarAjanu rUpa karI rAjya calAvavA lAgyA, lAMkA tene zukarAja samajavA lAgyA. eka rAtre kRtrima zukarAja bumAbuma karI kahevA lAgyA ke 'are A vidyAdhara mArI strI ane vidyAe laI jAya che mATe pakaDA pakaDA.' maMtrI vigere dADI AvyA rAjAne zAMta pADayA ane kahyuM ke ' vidyA ane bhale gaI paNa Apa tA kuzaLa che ne !' rAjA kahe 'hA! kuzaLa chuM paNa vidhA ane srIe vinA zuM karUM?' maMtrIe kahyuM 'Apa kuzaLa tA sarva kuzaLa.' Ama kapaTathI rAjakuLane ThagI caMdrAvatI sAthe rahevA lAgyA. zukarAja vimaLAcaLa tIrthanI yAtrA karI sasarAne ghera gayA tyAM keTalAka DhIvasa rahI pAtAnA nagaranA udyAnamAM AvyA tyAre geAkhe beThelA banAvaTI zukarAje bumA pADI 'are maMtrI je vidyAdhara mArI be srIe ane vidyAe lai gayA hatA te pharI mane upadrava karavA AnyA che mATe tene samajAvI pAche vALa', maMtrI kharA zukarAja pAse gayA ane namaskAra karI kahevA lAgyA ke 'vidyA ane zrI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukarAjanI kathA ] strIthI Apa satiSa pAmo, have amane vadhu herAna na karo." sAcA yukarAje kahyuM "are ! maMtrI tuM kema mUDha bane che, mane ane A rANuone tuM sAva bhUlI jAya che, A to banAvaTI rAjA banyo che. Ama ghaNuM ghaNuM kahyA chatAM zukarAjanA vacana upara maMtrIne vizvAsa na beTho. zakarAje vicAryuM ke "baLathI je huM rAjaya laIza agara tene mArI nAkhIza to prajA ane rAjayamaMDaLamAM eja vizvAsa raheze ke sAco svAmI te gayo, Ato banAvaTI che mATe have mAre thoDo vakhata rAha jovI joie, A rIte mana vALI satya zukarAja pAcho vaLyo. paraMtu rAjyabhraSTa thayAnuM ane sunuM rAjaya mukI cAlyA AvyAnA sahasAkAranuM khuba duHkha thayuM, A avasaramAM tene potAnA pitA zrI mRgavana kevalI maLyA. temane vaMdana karI teNe potAne vRttAnta kahyo. kevaLI bhagavaMta caMdrazekharanI badhI bInA jANatA hovA chatAM te tene na kahI ane kahyuM ke tAri, rAjAthI AgaLanA bhavamAM tuM zrIgrAma gAmane bhadraka ThAkura hate. tAre eka oramAna bhAI hatA. banne bhAIone tamArA pitAe bhAga vaheMcI ApyA hatA. eka vakhate te oramAna bhAI zrIgAma AgaLathI pasAra thayo tyAre te tene mazkarImAM rokI rAkhyo ane kahyuM ke "huM moTo bhAI beTho chatAM tAre rAjyanI ciMtA zA mATe karavI paDe?' te akaLAI gaye ane teNe mAnI lIdhuM ke "jarUra A mAruM rAjya pacAvI pADaze, huM zuM kAma ahiMAvyo? have zuM karuM? kyAM jAuM? tema vilApa karavA lAgyo." teM chevaTe be ghaDI bAda tene choDI mukyo. A mazkarIthI karela karmanA udaye tane rAjyane viraha thayo che paNa dharmathI aMtarAya tuTe mATe dharma kara." kevalI bhagavaMtane "huM zuM dharma karuM? te puchatAM temaNe kahyuM ke "vimaLAcaLa tIrtha ahiMthI najIka che tyAM jaI naSabhadeva bhagavAnanI stuti karI ane tyArapachI cha mAsa lagI te girirAjamAM rahI parameSTi maMtrano jApa kara, chamAsane aMte guphAmAM prakAza dekhAze ane zatru cAlyo jaze. zukarIjAe zraddhAthI chamAsa lagI te pramANe karyuM ane prakAza dekhAyo, A tarapha devIe caMdrazekharane kahyuM ke "tuM ahiMthI cAlyo jA have tAruM sukarAjanuM rU5 Takaze nahiM,' haDadhUta thayela caMdrazekhara cAlI nIkaLe ane sAce sukarAja AvI pahoMcyo. prajAe mAtra eTaluM jANyuM ke "kaMIka satya zukarAjanI gerahAjarImAM rAjyabhavanamAM ghusI gayuM hatuM te nIkaLI gayuM, zukarAjane rAjya banyA pachI tenI tIrthapratyenI bhakti khuba daDha thaI ane te potAnA parivAra prajAjana ane mitrarAjAo. sahita siddhAcaLanI yAtrA karavA nIkaLe. potAnA kukamathI kacavAte caMdrazekhara paNa yAtrAe sAthe nIkaLe. tIrtharAjanA darzana pUjana karI sau pAvana thayA ane zakarAje "je paramapAvana girirAjanA dhyAnathI zatrune jaya thayo mATe AnuM nAma Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " [ zrAddhavidhi zatruMjaya ho" tema ghoSaNApUrvaka prasiddha karyuM. AdIzvara bhagavAnanA darzana ane pUjana karavAthI zubhAvanI vRddhi thatAM caMdrazekharane potAnA pApano atyaMta pazcAtApa thavA lAgyo. te avasare mahAdaya nAmanA munirAjanA mukhe "ahi tIvra tapasyAthI game tevAM pApa nAza pAme che. te vacana sAMbhaLI vairAgyaraMgita thaI teNe temanI pAse dIkSA grahaNa karI ugra tapasyA karI. aMte tIrthamAM karela zuddha tapanA prabhAve bhaginI bhaktA caMdrazekhara chevaTe kevaLajJAna pAmI mukti sukhane pAmyo. zukarAe vimaLAcaLamAM rathayAtrA ane sAdharmika vAtsalya vagere karavApUrvaka vividha rIte zAsananI unnati pUrvaka tIrthayAtrA karI. zukarAjane chevaTe padmAvatIthI padmAkara ane vAyuvegAthI vAyusAra putra thayo. vAyusArane yuvarAja pada ApI be strIo sAthe vairAgyaraMgita thaI zukarA dIkSA grahaNa karI. zakarAja dakSAbAdazatruMjaya tIrthe yAtrArthe gayA ane tyAM zatruMjaya tIrtha upara jema caDhatA gayA tema hRdayamAM zukaladhyAnamAM AgaLa vadhatAM kevaLajJAna prApta karyuM. pachI cirakALa vicarI zakarAja ane tenI be strIo mokSa sukhane pAmI. zatruMjaya nAmanI prasiddhikaranAra zukarAje bhadrakaprakRtine laI samakti ane tyArabAda uttarottara guNa vikAsa sAdhI mukti meLavI. A pramANe bhadrakaprakRti upara zukarAjanI kathA. have zrAvakanA bheda pUrvaka zrAvakanuM svarUpa jaNAve che nAmAI caubheo, saDo bhAveNa ittha ahigaaro| .. tiviho a bhAvasaTTo, saNa vaya uttaraguNehiM // 4 // [nAnAtivarmalA zA mAna sara dharA viSaya mAvaThA nA taha artha-zrAvaka, nAma sthApanA dravya, ane bhAva e rIte cAra prakAre che. ahiM bhAvazrAvakano adhikAra che ane A bhAva zrAvaka darzana, vrata ane uttaraguNane laI traNa prakAre che. zrAvakanA prakAra bhAvArtha-zrAvaka 1 nAma, 2 sthApanA, 3 dravya, ane 4 bhAva e rIte cAra prakAre che. jema, keI IzvaradAsa nAma dharAve, paNa dariddhine dAsa haya, tema jenAmAM zAstramAM kahelAM zrAvakanAM lakSaNa na hoya, paNa kevaLa zrAvakanAmathI oLakhAya te 1nAma zrAvaka. citrAmaNanI athavA kaNa pASANAdikanI je zrAvakanI mUrti te, 2 sthApanA zrAvaka caMDamota rAjAnI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakaka zrAvakanA prakAra ] 21 AjJAthI abhayakumArane pakaDavA mATe kapaTavaDe zrAvikAne veSa dhAraNa karanArI gaNikAnI peThe aMdarathI bhAvazUnya ane bahArathI zrAvakanI karaNI kare te, 3 dravya zrAvaka, je bhAvathI zrAvakanI dharma kriyA karavAmAM tatpara hoya te, 4 bhAva zrAvaka. kevaLa nAmadhArI, citrAmaNunI athavA jemAM gAyanAM lakSaNa nathI te gAya jema pitAnuM kAma karI zakatI nathI, tema 1 nAma, 2 sthApanA ane 3 dravya zrAvaka paNa pitAnuM ISTa dharmakArya karI zakatuM nathI, mATe ahiM bhAvazrAvakane ja adhikAra jANo. bhAva zrAvakenA prakAra ( 1 darzana zrAvaka, 2 vrata zrAvaka ane 3 uttaraguNa zrAvaka ema bhAvazrAvakanA traNa prakAra che. zreNika mahArAjAdikanI peThe kevaLa samyakatvadhArI hoya te bhAvathI 1 darzana zrAvaka surasuMdara kumAranI strIonI peThe samyatva mULa pAMca aNuvrata dhAraka haya, te bhAvathI 2 vrata zrAvaka, surasuMdara kumAranI strIonI saMkSipta kathA nIce pramANe che - eka vakhata koI munirAja surasuMdara kumAranI strIone pAMca aNuvratane upadeza karatA hatA, tyAre ekAMtamAM chAne ubhuM rahI surasuMdara jeta hatuM ane tethI tenA manamAM munirAja upara iSa utpanna thaI teNe manamAM ciMtavyuM ke, "A muninA zarIra upara huM lAkaDInA pAMca pAMca prahAra karIza." munirAje prathama prANAtipAta viramaNa nAmanuM aNuvrata draSTAMta sahita kahyuM, tyAre strIoe te aMgIkAra karyuM. tethI surasuMdare vicAra karyo ke, "e strIo game tevI roSe bharANI haze, te paNa vrata lIdheluM hovAthI koI paNa vakhata mane mAraze nahIM." ema vicArI harSathI pAMcamAMthI eka prahAra ocho karyo. evI rIte ekeka vratanI pAchaLa ekeka prahAra ocho karato gayo. Akhare te strIoe te pAMce aNuvrata lIdhAM. tyAre mane "dhikkAra thAo, meM mAThuM ciMtavyuM." ema surasuMdara ghaNeja pazcAttApa karI munirAjane khamAvI vrata laI anukrame strIo sahita svarge gayo. sudarzana zeTha Adika zrAvakanI peThe je samyakatva mULa pAMca aNuvrata tathA uttara guNa eTale traNa guNavrata ane cAra zikSAtrata ema bAra vrata dhAraNa kare, te bhAvathI 3 uttaraguNa zrAvaka jANa. athavA samyakatva mULa bAravratane dhAraNa kare te bhAvathI 2 vrata zrAvaka jANa. ane AnaMda, kAmadeva, kArtikazreSTi ItyAdikanI peThe je samyakatva mULa bAravrata 6 caMDapradyota rAjAe magadha upara caDhAI karI, paNa abhayakumAranI buddhithI bheda nItivaDe vinA laDAIe caMDapradyota AkramaNa karavuM cheDI pitAnI nagarIe cAlyo gaye. pAchaLathI caMDapradyotane khabara paDI ke abhayakumAre tene Thage che mATe tene bAMdhI pakaDI lAvavA uSaNA karI. eka vezyAe rAjAnI A uSaNane svIkAra karyo. abhayakumAra buddhicatura ane kuzaLa hovAthI vezyAe vicAryuM ke dharmabuddhi sivAya bIjI rIte tene ThagI nahi zakAya mATe teNe dharmakriyAnAM upayegI sUtrane abhyAsa karyo. ane zrAvikAne svAMga sajI zreNika rAjAnA karAvelA jinamaMdiramAM caityavaMdana karavA beThI. khuba bhaktipUrvaka stavanethI jinabhaktimAM tanmaya banelI tene darzana mATe AvelA abhayakumAre dIThI. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ( zrAddhavidhi tathA sarva sacitta parihAra, ekAzana paccakakhANa, cothuM vrata, bhUmizayana, zrAvaka pratimAdika ane bIjA vizeSa abhigrahane dhAraNa karatA hoya, to te bhAvathI uttaraguNa zrAvaka jANa. bAra vratanA bhAMgA bAravratamAM eka be ItyAdivrata aMgIkAra kare te paNa bhAvathI vratazrAvaka gaNAya. A bAravratanA ekeka, kika, trika, catuSTaya ityAdi saMgamAM dvividha trividha ityAdi bhAMgA tathA uttaraguNa ane avirati rUpa be bheda meLavavAthI zrAvakatratanA sarve maLIne terasa rAzI koDa, bAra lAkha, satyAzI hajAra, basene be bhAMgA thAya che. darzana karI nikaLyA bAda te kapaTa zrAvikAne abhayakumAre bhejananuM nimaMtraNa ApyuM, ane tenuM nAmaThAma puchayuM. kapaTanidhAna guNikAe kahyuM ke, "huM pRthvIbhUSaNa nagaranA zeThanI putrI subhadrA chuM. pitAe vasudatta vyavahArinA putra sAthe paraNAvI paNa nasIbavege thoDAja vakhatamAM te mRtyu pAmya, huM zeka ane duHkhathI mArA dIvaso pasAra karatI hatI tevAmAM eka dharmadhuraMdhara sAdhvIjIe mane upadeza Apyo ke "Ama khedathI mAnavabhava zAmATe eLe kADhe che? dharmamAM citta parova ane AtmAnuM kalyANa sAdha." A pachI huM, mArA divaso dharmakriyAmAM pasAra karuM chuM. judAjudA tIrthonI yAtrA karatAM zreNika mahArAjA ane tamArA dharmadhuraMdharapaNAnI khyAti sAMbhaLI huM ahiM AvI ane dhami evA tamArA darzanathI mAro janma kharekhara kRtArtha thayo che." abhayakumAre bhajana avasare kapaTazrAvikAnA utAre jaI saparivAra tene pitAne tyAM bhejana mATe nimaMtraNa ApyuM. mahAamAtya abhayakumAra pIrasatI vakhate jAte hAjara rahyo. kapaTazrAvikA dareka rasavatImAM keTalA divasane ATo che, sacitta che ke acitta che, vigere puchI tapAsI pachIja letI. A pramANenI tenI cokakasAI ane dharma lAgaNIthI mahAamAtyane tenA upara vadhu bhakti utpanna thaI. keTalAka vakhata pachI kapaTa nidhAna teNue AgrahapUrvaka mahAamAtya abhayakumArane potAne tyAM bhajananuM nimaMtraNa ApyuM. dharmabhaginI mAnI mahAamAtya abhayakumAre tene svIkAra karyo. bhejanane aMte abhayakumArane teNe caMdrahAsa madirA pAya. ane tethI abhayakumAra nidrAdhIna thaI bhAna bhUlyA ke turta teNe bIjAdvArathI rathadvArA jaladIthI caMDaprotane nagare pahoMcADyo ane caMDaadyatane seM. madirAnuM ghena utaratAM abhayakumArane khyAla Avyo ke te zrAvikA sAcI zrAvikA nahotI paNa mane pakaDavA zrAvikArUpa dhArI vezyA hatI. ahiM bhAvazUnya ane bahArathI zrAvakanI karaNI karatI hovAthI gaNikA te dravyazrAvikA gaNAya. 7 zrAvaka virata ane avirata e rIte be prakAre che. AnaMda, kAmadeva vigere virata zrAvaka ane kRSNa, satyaki zreNika vigere avirata zrAvake che, temaja dvividha, trividha vigere prakArene laIne zrAvakanA ATha bheda paDe che. te 1 dvividha, trividha 2 dvividha dvividha. 3 dvividha ekavidha. 4 ekavidha trividha. 5 ekavidha dvividha. 6 ekavidha ekavidha. 7 uttaraguNa 8 avirata karavuM karAvavuM te dvividha ane mana, vacana ane Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanA prakAra ] zrAvakanuM trividha trividha paccakkhANu zaMkA--zrAvakatratamAM trividha trividha e bhAMgAnA bheda kema kAI ThekANe nathI ghaTAvavAmAM AvyA ? 23 samAdhAnaH--pote athavA putrAdikanI pAse pUrve AraMbhelA kAya mAM zrAvaka anumatine niSedha karI zake nahIM, mATe trividha trividha bhAMgeA levAmAM nathI AvyeA. joke prAptyAdi graMthamAM zrAvakane trividha trividha paccakkhANa paNa kahyuM che, paraMtu tenI vizeSa vidhi che, te A rIteH--je zrAvaka dIkSA levAnIja icchA karatA hoya, paNa kevaLa putrAdi saMtatinuM pAlana karavAmATe gRhavAsamAM aTakI rahyo hoya, te trividhe triviSe paccakakhANa karI zrAvaka pratimAne aMgIkAra kare. athavA koi zrAvaka svayaMbhUramaNu samudramAM rahelA matsyanA mAMsAdikanuM kivA manuSyakSetranI bahAra sthUlahiMsAdikanuM kAi avasthAmAM paccakkhANa kare to, te trividha trividha bhAMgAthI kare. AvI rIte trividha trividha paccak khANanA viSaya ghaNA alpa hovAthI te ahiM kahevAmAM AvyA nathI. mahAbhASyamAM paNa kahyuM che ke, " keTalAka kahe che ke, ' zrAvakane trividha paccakhANa nathI,' paNa ema nathI. kAraNa ke pannattimAM vizeSaAzrayathI trividha trividhanuM kathana karyuM che. kAI zrAvaka vizeSa avasthAmAM svayaMbhUramaNa samudranI aMdara AvelA matsyanA mAMsanI peThe manuSya kSetranI khahAra hastidaMta, citrAnuM cAmaDuM, ityAdi nahi maLI zake evI vastunuM athavA kAgaDAnuM mAMsa vagere prayeAjana rahita vastunuM paccakhANa trividha triviSe kare te doSa nathI. keTalAka ema kahe che ke, koi grahastha dIkSA levAne tatpara hoya, te paNa kevaLa putrAdika saMtatinuM rakSaNa karavAne artheja (dIkSA na letAM) zrAvaka pratimA vahe, tA tene paNa triviSe trividha paccakkhANa hoya. " sUtramAM bIjI rIte jaNAvela zrAvakanA prakAro zaMkAH--AgamamAM teA bIjI rIte zrAvakanA bhedo kahelA che. ? zrIThANAMga sUtramAM kahyuM che ke--zramaNApAsaka cAra prakAranA kahyA che. te A rIte 1 mAtA pitA samAna, kAyAthI te trividha. A rIte khIjA bhAMgAonuM paNa samajavu. eka vratanA dvividha trividha bhede cha bhAMgA thAya tema pAMce tratAmAM tevA bhedA karIe teA 30 bheda ane eka uttaguNa temaja eka avirata meLavavAthI 32 zrAvakanA bheda thAya che. Aja rIte mAre tane Azrayine bhaMga karavAmAM Ave te 13841287202 teraseA cArAsI kroDa bAra lAkha satyAsI hajAra asAne e bhAMgA thAya. tenI rIta-eka vratanA cha bhAMgA che have e vratanA bhAMgA lAvavA hAya tA chane sAte guNI cha nAMkhavAthI thAya. eTale 48 bhAMgA thAya, traNa vratanA bhAMgA mATe 42ne sAte guNI cha umerIe eTale 34ra thAya. A rIte agIAramI vAra karIe eTale upara jaNAvela bhAMgA AvI raheze. 8 prajJaptithI 'zrAvaka prajJapti' graMtha samajavA te graMthanA pR. 57 zlAka 334-335 336mAM trividha trividha paccakkhANunA bheda jaNAvyeA che. 9 ThANAMgasUtra sUtra. 321 pRSTha 2423mAM zrAvakanA A cAra prakArA jaNAvyA che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 mmmmmmmmmmmmllim 2 baMdhu samAna, 3 mitra samAna ane 4 sapatnI samAna, athavA bIjI rIte cAra prakAranA zramaNopAsaka kahyA che. te jema ke, 1 ArisA samAna, 2 dhvajA samAna, 3 thAMbhalA samAna ane DAMkharA samAna. samAdhAna -upara kahelA cAra bheda zrAvakane sAdhunI sAthe je vyavahAra che tene Azrayi jANavA. zaMkA -upara kahelA zrAvakanA bheda tame kahelA bhedamAMnA kayA bhedamAM samAya che? samAdhAna -vyavahAranayane mate A (upara kahelA bheda) bhAva zrAvaka ja che. kemake, tevA prakArano vyavahAra che. nizcayanayane mate zakaya samAna ane jhAMkharA samAna mithyAdaSTi sarakhA dravyazrAvaka ane bAkI rahelA sarve bhAvazrAvaka jANavA. A bhedanI samaja A rIte che. sAdhunAM je kAMI kArya hoya, te manamAM vicAre, vakhate sAdhune kAMI pramAda dIThAmAM Ave, te paNa sAdhu uparathI rAga ocho na kare, ane jema mAtA pitAnA bALaka upara tema je munirAja upara atizaya dayAnA pariNAma rAkhe, 1 te zrAvaka mAtA pitA sarakho jANo. je zrAvaka sAdhu upara manamAM te ghaNe rAga rAkhe, paraMtu bahArathI vinaya sAcavavAmAM maMda Adara dekhADe, paNa sAdhune kaI parAbhava kare, te te samaye turata tyAM jaI munirAjane sahAya kare 2 te zrAvaka baMdhu sarakho jANa. je zrAvaka pitAne, muninA svajana karatAM paNa adhika gaNe, ane kAMI kAmakAjamAM munirAja enI salAha na le te ahaMkArathI roSa kare, 3 te zrAvaka mitra sarakhe jANu. je gavaka zrAvaka, sAdhunAM chidra joyA kare, sAdhunI pramAdathI thaelI bhUla hamezAM kahyA kare ane temane taNakhalA samAna gaNe, 4te zrAvaka zakya sarakhe jANa. bIjA cAra vikalpamAM, gurUe kahela sUtrArtha jeve kahyo hoya teja je zrAvakanA manamAM utAre te suzrAvakane siddhAMtamAM ArisAsamAna varNave che.1 je zrAvaka gurUnA vacanane barAbara nirNaya kare nahIM tethI pavana jema dhvajAne Amatema bhamAve, tema ajJAnI loko jene bhamAve te zrAvaka devaja samAna jANu.2 gItArtha munirAja game teTaluM samajAve che paNa je pakaDelo haTha choDe nahIM, paraMtu munirAja upara dveSabhAva paNa na rAkhe, te zrAvaka staMbha samAna jANa.3 je zrAvaka saddharmane upadeza karanArA munirAja upara paNa "tuM unmArga dekhADanAre, ninhava, mUDha ane maMdadhama che." evA niMdAnA zabda bole, te zrAvaka kaMTaka samAna jANa.4 jema pAtaLu viSTAdi azuci dravya, sparza karanAra mANasane paNa lepa kare che, tema sAre upadeza karanArane paNa je dUSaNa Ape, te kaMTaka samAna kahevAya che, nizcayanayamate zikaya samAna ane kaMTaka jhAMkharA samAna e bane mithyAtvI jANavA. ane vyavahArathI te zrAvaka kahevAya che, kAraNake, te jinamaMdirAdika vagere sthaLe jAya che. zrAvaka ane zrAddha zabdano artha (have "zrAvaka' e zabdano artha kahe che.) "za" ane "sa" e be sarakhA jANIne zrAvaka zabdano artha A rIte thAya che. prathama sakAra mAnIne "sati Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanA zabdano artha 1 eMti thAvaeTale dAna, zIyala, tapa, ane bhAvanA ItyAdi zubha yegathI ATha prakAranA kamane tyAga kare, te zrAvaka jANa. bIje zikAra mAnIne ": samAcAra biti thAva eTale sAdhu pAsethI samyak prakAre sAmAcArI sAMbhaLe te zrAvaka jANo." e bane artha bhAvazrAvakanI apekSAthI jANavA. vaLI "jenAM pUrve baMdhAyelAM aneka pApa khape che, arthAta jIva pradezathI bahAra nIkaLI jAya che, ane je vratathI niraMtara vIMTAya che, te zrAvaka kahevAya che, "je purUSa samyakatvAdika pAmIne dararoja munirAja pAse utkRSTa sAmAcArI sAMbhaLe che, tene paNa jANa loke zrAvaka kahe che." temaja je purUSa (zrA aTale) siddhAMtanA padane artha vicArIne je potAnI Agama uparanI zraddhA paripakava kare, (va eTale) nitya supAtrane viSe dhanane vyaya kare, ane (ka eTale) rUDA munirAjanI sevA karIne pitAnAM mAThAM karma cheDe arthAt khapAve, e mATe tene uttama purU zrAvaka kahe che." athavA "je purUSa zrA eTalA padane artha ciMtavIne pravacana uparanI zraddhA paripakva kare, tathA siddhAMta sAMbhaLe, "va" eTale supAtre dhanane vyaya kare, ane darzana-samakti Adare, "ka" eTale mAThAM karmane choDe, ane IndriyAdikane saMyama kare, tene vicakSaNa purUSe zrAvaka kahe che." have "zrAddha' zabdano artha kahe che. jenI saddharmane viSe zraddhA che, te zrAddha kahevAya che. mULa zabda zraddhA hate tene prazAzraddhAne e vyAkaraNusUtrathI zu pratyaya karyo, tyAre pratyayanA Na kArane lopa ane AdinI vRddhi thavAthI zrAddha evuM rUpa thAya che. zrAvaka zabdanI peThe zrAddha zabdane paNa upara karela artha bhAva zrAvakanI apekSAthI ja jANe. mATe ja ahiM gAthAmAM kahyuM ke ahiM bhAva zrAvakane adhikAra che. cethI gAthAmAM zrAvakanuM svarUpa kahyuM. have pAchaLa bIjI gAthAmAM divasakRtya "rAtrikRtya' ityAdi cha viSaya kahevAmAM AvyA che, temAM prathama divasakRtyanI vidhi kahe che. ' navakAreNa vibuddho, sarei so skuldhmmniymaaii| paDikamia suIpUia, gihe jiNaM kuNai saMvaraNaM // 5 // [navA virUddha ramati = svarudharmaniyamAlInA pratikramya zUciH pUjayitvA gRhe jinaM karoti saMvaraNaM // 5 // ] artha -navakAra gaNIne jAgRta thavuM pachI potAnA kuLaniyamAdine saMbhAravA tyArabAda pratikramaNa karI pavitra thaI jinamaMdiramAM jinezvarane pUchapaccakhANa karavuM. bhAvArtha "namo hiMsA" ItyAdi navakAra gaNIne jAgrata thayele zrAvaka pitAnA kuLa, dharma, niyama ityAdikanuM ciMtavana kare." ItyAdi prathama gAthArdhanuM vivaraNa A Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 uThavAnA samaya ane vahelA uThavAthI lAbha zrAvake nidrA thADI levI. pAchalI rAtre paheAra rAtri bAkI rahe te vakhate uThavuM. tema karavAmAM AleAka sa'a'dhI tathA paraleAka saMbaMdhI kAyanA kharAkhara vicAra thavAthI te te kAryanI siddhi tathA bIjA paNa ghaNA phAyadA che, ane tema na karavAmAM, Ave te Ale ka ane paraleAka saMbaMdhI kAryanI hAni vagere ghaNA dASA che. leAkamAM paNa kahyuM che ke-- [ zrAddhavidhi "mmInAM thaLa saMpaDA, ghammInAM pahoma 'ihaiiM // sutAM ravi uggama, tihiM nara Ao na oya' // 1 // a--majUra loko jo vahelA uThIne kAme vaLage teA, temane dhana maLe che, dharmi purUSo vahelA uThIne dhakA kare tA, temane paraleAkanuM sArUM phaLa maLe che; paraMtu jee sUryodaya thayA chatAM paNa uThatA nathI, teo baLa, buddhi, AyuSya ane dhanane hArI jAya che. 1 nidrAvaza thavAthI athavA khIjA kAMI kAraNathI jo pUrve kahelA vakhate na uThI zake tA, paMdara muhUttanI rAtrimAM janyathI caudame brAhmamuhUrte (arthAt cAra ghaDI rAtri bAkI rahe) tyAre tA jarUra UDavu joIe. dravya kSetra kALa ane bhAvanA upayAga uThatAMnI sAthe zrAvake dravyathI, kSetrathI, kALathI tathA bhAvathI upayeAga karavA. te A pramANeH--" huM zrAvaka chuM, ke bIjo koi chuM ?" evA vicAra karavA te dravyathI upayAga"huM peAtAnA gharamAM chuM ke bIjAnA ghera ? meDA upara chuM ke, bheAMya taLIe ? " evA vicAra karavA te kSetrathI upacAga. " rAtri che ke divasa che?" evA vicAra karavA te kALathI upayAga. "kAyAnA, mananA athavA vacananA duHkhathI huM pIDAyalA chuM ke nahI ? " evA vicAra karavA te bhAvathI upayAga. evA caturvidha vicAra karyAM pachI nidrA kharAkhara gaI na heAya, teA nAsikA pakaDIne zvAseAzvAsane rAke. tethI nidrA taddana jAya tyAre dvAra (khAraNuM) joine kAyaciMtA vagere kare. sAdhunI apekSAthI eghaniyuktimAM kahyuM che ke" dravyAdinA upayoga, ane zvAseAzvAsanA nirodha karava." rAtre kAya prasaMge kevIrIte khelavuM yA elAvavuM. rAtre jo kAMi bIjA koIne kAmakAja jaNAvavuM paDe teA, te bahuja dhImA sAde jaNAvavuM. UMcA svarathI khAMsI, khuMkhAra, huMkAra athavA kAI paNu zabda na karavA, kAraNa ke tema karavAthI garALI vagerehiMsaka jIva jAge ane mAkhI pramukha kSudra jIvAne upadrava kare, tathA paDozanA leAkeA paNa jAgRta thaI peAta peAtAnA kAnA AraMbha karavA lAge. jemake, pANI lAvanArI tathA rAMdhanArI strI, vepArI, zAka karanAra, musAphara, kheDUta, mALI, raheTa calAvanAra, gharaTTa pramukha yaMtrane calAvanAra, salATa, thAMcI, dheAkhI, kuMbhAra, luhAra, sUthAra, jugArI, zastra taiyAra karanAra, kalAla, mAchI, kasAI, zikArI, ghAtapAta karanAra, paragamana karanAra, cAra, dhADa pADanAra, ityAdi lokone paraparAe ta Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdra sUryanADI vicAra ] 27 peAtAnA niMdya vyApArane viSe pravRtti karAvavAnA tathA majA paNu niraka aneka doSa lAge che. zrIbhagavatI sUtramAM kahyuM che ke "dhI purUSaSa jAgatA ane adharmI purUSo sutA hoya te sArA jANavA. evIrIte vatsadezanA rAjA zatAnikanI bahena jayaMtIne zrImahAvIrasvAmIe kahyuM che." 104 nADI ane kyA tattvathI zuM lAbha thAya tenA vicAra, nidrA jatI rahe, tyAre svarazAstranA jANu puruSe pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane AkAza e pAMce tattvAmAM kayuM tattva zvAseAzvAsamAM cAle che? te tapAsavuM. kahyu che ke pRthvItattva ane jaLatattvane viSe nidrAnA tyAga karavA zubhakArI che, paNa agni vAyu ane AkAza tattvAne viSe te te duHkhadAyaka che. zuklapakSanA prAtaHkALamAM caMdra nADI ane kRSNapakSanA prAtaHkALamAM sUrya nADI sArI jANavI. zuklapakSamAM ane kRSNapakSamAM traNa divasa pahave, khIja ane trIja sudhI prAtaHkALamAM anukrame caMdranADI ane sUryanADI zubha jANavI. ajavALI paDavethI mAMDIne pahelA traNa divasa (trIja) sudhI caMdranADImAM vAyutattva vahe, te pachI traNa divasa (ceAtha pAMcama ane chaThe ) sudhI sUryanADImAM vAyutattva vahe, e rIte AgaLa cAle teA zubha jAvuM. paNa ethI ulaTuM eTale pahelA traNa divasa sUryanADImAM vAyutattva ane pAchalA traNa divasamAM caMdranADImAM vAyutattva e pramANe cAle teA du:khadAyI jANavuM. caMdranADImAM vAyutattva cAlatAM chatAM jo sUryanA udaya thAya te sUryanA astasamaye sUryanADI zubha jANavI tathA jo sUryane udaye sUryanADI vahetI hAya te astane samaye caMdranADI zubha jANavI." vAra, saMkrAMti ane caMdrarAzimAM rahela nADInuM phaLa keTalAkanA mate vArane anukrame sUrya caMdranADInA udayane anusarI phaLa jaNAvela che te A rIteH-- ravi, maMgala,gurU ane zanI A cAra vArane viSe prAtaHkALamAM sUrya nADI tathA sAma, mudha ane zukra e traNa vArane viSe prAtaHkALamAM caMdranADI hAya te sArI,' keTalAkanA mate saMkrAMtinA anukramathI sUrya caMdranADInA udaya kahela che. te A rIte--meSa sakrAMti viSe prAtaHkALamAM sUryanADI ane vRSabha saMkrAMtine viSe caMdra nADI sArI ityAdi.' keTalAkane mate caMdrarAzinA parAvarttananA kramathI nADIne vicAra che, jema ke'sUryanA udayathI mAMDIne ekeka nADI aDhI ghaDI niraMtara vahe che. raheTanA ghaDA jema anukrame vAraMvAra bharAya che, ane khAlI thAya che tema nADIe paNa anukrame pharatI rahe che. chatrIza gurU vaNuM (akSara)nA uccAra karatAM jeTalA kALa lAge che, teTalA kALa prANavAyune eka nADImAMthI trIjI nADImAM jatAM lAge che.' 10 ahi' svarAya saMbaMdhamAM judAjudA 22 zveAkAne graMthakAre batAvyA che, te paikI 23, 24, 25, 28, 30, 31, 32, 36, 42, 43, 100, 101, 103, 109, 107 A pandara zleAkA viveka vilAsagraMthanA che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 [ zrAddhavidhi pAMca tattvanuM svarUpa, krama, kALa, tathA tenuM phaLa evI rIte pAMca tattvanuM paNa svarUpa jANavuM, te A pramANe-"agnitattva uMcuM, jaLatatva nIcuM, vAyutattva ADuM, pRthvItatva nAsikApuTanI aMdara ane AkAzatattva cAre bAju vahe che. vahetI sUrya ane caMdranADImAM anukrame vAyu, agni, jaLa, pRthvI ane AkAza e pAMca ta vahe che. ane e kama harahaMmezane jANa. pRthvItatva pacAsa, jaLatattva cAlIza, agnitattva trIza, vAyutattva viza ane AkAzatattva dasa paLa vahe che. saumya (sArA) kAryane viSe pRthvI ane jaLatatvathI phaLanI utpatti thAya che. krUra tathA asthira evA kAryane viSe agni, vAyu ane AkAza e traNa tavethI sArU phaLa thAya che. AyuSya, jaya, lAbha, dhAnyanI utpatti, vRSTi, putra, saMgrAma, prazna, javuM ane AvavuM eTalA kAryamAM pRthvItattva ane jaLatatva zubha jANavAM, paNa agnitatva ane vAyutatva zubha nathI. pRthvItatva hoya te kAryasiddhi dhIre dhIre ane jaLatatva hoya te tarataja jANavI." caMdra, sUryanADI vahe tyAre kyAM karavA yogya kAryo che? pUjA, dravya pArjana, vivAha, killAdinuM athavA nadInuM ullaMghana, javuM, AvavuM, jIvita, ghara, kSetra ItyAdikano saMgraha, kharIdavuM, vecavuM, vRSTi, rAjAdikanI sevA, khetI, viSa, jaya, vidyA, paTTAbhiSeka ItyAdi zubha kAryamAM caMdranADI vahetI hoya te zubha che. temaja koI kAryane prazna athavA kArya AraMbha karavAne samaye DAbI nAsikA vAyuthI pUrNa hoya, tathA tenI aMdara vAyunuM javuM AvavuM, sArI peThe cAlatuM hoya te nize kAryasiddhi thAya." "baMdhanamAM paDelA, regI, pitAnA adhikArathI bhraSTa thaelA evA puruSanA prazna, saMgrAma, zatrune meLApa, sahasA Avela bhaya, snAna, pAna, bhajana, gaI vastunI zodha kheLa, putrane arthe strIne saMga, vivAda tathA kaI paNa phUra karma eTalI vastumAM sUryanADI sArI che." sUrya tathA caMdra banne nADImAM karavAgya viziSTa kAryo keI ThekANe ema kahela che ke "vidyAne AraMbha, dIkSA, zAstrano abhyAsa, vivAda, rAjAnuM darzana, gIta ItyAdi, maMtra yaMtrAdikanuM sAdhana, eTalA kAryamAM sUryanADI zubha che, jamaNI athavA DAbI je nAsikAmAM prANavAyu eka sarakho cAlatuM hoya, te bAjune paga AgaLa mUkIne potAnA gharamAMthI nIkaLavuM. sukha lAbha ane jayanA atha puruSoe pitAnA devAdAra, zatru, cera, vivAda karanArA ItyAdikane pitAnI zunya [zvAsozvAsa rahita] nAsikAnA bhAgamAM rAkhavA. kAryasiddhinI IcchA karanArA puruSoe svajana, jamaNI nAsikAmAM pavana vahetuM hoya tene sUryanADI kahe che. ane DAbI nAsikAmAM pavana vahetuM hoya tene caMdranADI kahe che. A eka nADI aDhI ghaDI rahe che. prathama caMdranADI vahetI hoya te aDhI ghaDI pachI sUryanADI ane sUryanADI vahetI hoya te -. .. . - La che . A vATI ghaTInI dareka nADImAM pRthvItattva pacAsa paw Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ japanA prakAra ] 29 pitAne svAmI, guru tathA bIjA pitAnA hitaciMtaka e sarva lokone pitAnI je nAsikA vahetI hoya, te nAsikAnA bhAgamAM rAkhavA. puruSe bichAnA uparathI uThatAM je nAsikA pavananA pravezathI paripUrNa heya, te nAsikAnA bhAgano paga prathama bhUmi upara mUko." navakAra gaNavAne vidhi zrAvake uparokta vidhithI nidrAne tyAga karIne parama maMgalane arthe bahumAnapUrvaka navakAra maMtranuM vyakta varNa na saMbhaLAya (keI barobara na sAMbhaLe) evI rIte smaraNa karavuM. kahyuM che ke-bichAnA upara beThelA purUSe paMcaparameSTinuM ciMtavana manamAM karavuM. ema karavAthI sutelA mANasanA saMbaMdhamAM avinayanI pravRtti rekAya che. bIjA AcAryo te evI kaI paNa avasthA nathI ke, jenI aMdara navakAra maMtra gaNavAne adhikAra nathI, ema mAnIne "navakAra hameza mAphaka gaNavo" ema kahe che. A banne mata prathama paMcAzakanI vRttimAM kahyA che. zrAddhadinakRtyamAM te ema kahyuM che ke, "zayAnuM sthAnaka mUkIne nIce bhUmi upara besI bhAvabaMdhu tathA jaganA nAtha navakAra maMtranuM smaraNa karavuM. yatidinacaryAmAM te A rIte kahyuM che ke, "rAtrine pAchale pahere bALa, vRddha ItyAdi sarve loko jAge che. mATe te samaye bhavya jIvo sAta ATha vAra navakAra maMtra kahe che. evI rIte navakAra gaNavAne vidhi jANo. japanA prakAra-kamalabaMdhajapa hasta japa vagere. nidrA karIne uThelo purUSa manamAM navakAra gaNuta zA mUke, pachI pavitra bhUmi upara ubhuM rahI athavA padmAsanAdi sukhAsane besI pUrva dizAe, uttara dizAe athavA jyAM jinapratimA hoya te dizAe mukha kare. ane cittanI ekAgratA vagere karavAne arthe 1kamaLabaMdhathI athavA 2 hasta japathI navakAra maMtra gaNe. temAM kavipata aSTadaLa kamaLanI karNikA-madhya upara prathamapada sthApana karavuM, pUrva, dakSiNa, pazcima tathA uttara dizAnA daLa upara anukrame bIjuM, trIjuM, cothuM ane pAMcamuM pada sthApana karavuM. ane, naitrAtya, vAyavya, agni ane IzAna e cAra keNa dizAmAM bAkI rahelAM cAra pada anukrame sthApana karavAM. zrI hemacaMdrasUrijIe gazAstranA AThamA prakAzamAM kahyuM che ke, "ATha pAMkhaDInA zvetakamaLanI karNikAne viSe citta sthira rAkhIne tyAM pavitra sAta akSarane maMtra-namo arihaMtAnuM ciMtavana karavuM. pUrvAdi cAra dizAnI cAra pAMkhaDIne viSe anukrame siddhAdi cAra padanuM, ane vidizAne viSe bAkInAM cAra padanuM ciMtavana karavuM. mana, vacana ane kAyAnI zuddhithI je e rIte ekase ATha vAra mauna rAkhIne navakAranuM ciMtavana kare, te tene bhajana karatAM chatAM paNa pANatattva cAlIsapaLa, agnitatva trIsapaLa, vAyutattva vIsa paLa, ane AkAzatatva dasa paLa vahe che. svarodayazAstramAM kaI nADI kayA divase, kaI saMkrAntimAM ane kyA vAre prabhAte vahetI hoya te zuM phaLa maLe? tathA kayuM tattva kyAre vahetuM hoya tyAre zuM phaLa maLe? te upara vicAra karavAmAM Avela che. A saMbaMdhI khuba vistRta varNana aMgavijapayajJAmAM che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . " [ zrAddhavidhi upavAsanuM phaLa avazya maLe che. 11naMdyAvarta, zaMkhAvarta, ItyAdi prakArathI hasta japa kare, te paNa ISTasiddhi Adika ghaNA phaLanI prApti thAya che. kahyuM che ke-"je bhavya hastajapane viSe naMdyAvarta bAra saMkhyAe nava vAra eTale hAtha upara pharatAM rahelAM bAra sthAnaka (veDA)ne viSe nava pherA arthAta eka so ATha vAra navakAra maMtra jape, tene pizAcAdi vyaMtaro upadrava kare nahi. baMdhanAdi saMkaTa heya te naMdyAvartane badale tethI viparIta (avaLA) zaMkhAvartathI athavA maMtranA akSaranA kiMvA padanA viparIta kramathI navakAra maMtrane lakSAdi saMkhyA sudhI paNa japa kare. eTale lezane nAza vagere turataja thAya. upara kahela kamaLabaMdha japa athavA hasta japa karavAnI zakti na hoya te, sUtra, ratna, rUdrAkSa ityAdikanI karavAnI pitAnA hRdayanI samazreNimAM rAkhI paherelA vastrane ke, pagane sparza kare nahi, evI rIte dhAraNa karavI. ane merUnuM ullaMghana na karatAM vidhi pramANe japa kare. kemake-"aMgulinA agrabhAgathI, vyagracittathI, tathA merUnA ullaMghanathI karelo japa, prAye alpa phaLane ApanAre thAya che. loka samudAyamAM japa karavA karatAM ekAMtamAM japa kare te, maMtrAkSane uccAra karIne karavA karatAM maunapaNe kare che, ane maunapaNe karavA karatAM paNa mananI aMdara kare te zreSTha che." e traNe japamAM pahelA karatAM bIje ane bIjA karatAM trIjo zreSTha jANa. "japa karatAM thAkI jAya te dhyAna karavuM ane dhyAna karatAM thAkI jAya te japa kare. temaja be karatAM thAkI jAya te stotra - 11 hastajapa 1 AvRtta, 2 zaMkhAvRtta, 3 naMdAvRtta, 4 vRtta ane 5 havRtta e rIte pAMca prakAre thAya che. A AvRtta jamaNA hAthanI AMgaLIothI gaNA joIe. hAthamAM cAra AMgaLI ane eka aMguTho hoya che, dareka AMgaLImAM traNa veDhA temAM kaniSThA AMgaLInA mULanA veDhAthI A rIte navakAra gaNavA. 1 avRtta * |- | | 10 -l=1" 1-1 -le tarjanI. anAmikA, madhyamAM, 2 zakhavRtta | | * || 12 madhyamAM, anAmikA, tarjanI, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAranA akSaranA vicAra ] kahevuM ema gurU mahArAje kahyu che," zrI pAdaliptasUrijIe karelI pratiSThApaddhatimAM 'mAnasa upAMzu ane bhASya ema jApanA traNa prakAra jaNAvyA che. kevaLa maneAvRttithI utpanna thayela ane mAtra pAteja jANI zake tene mAnasajApa kahe che. bIjo sAMbhaLe nahi tevI rIte manamAM khelavApUrvaka jApa karavAmAM Ave tene upAMDyuM jAya kahe che. tathA khIjA sAMbhaLI zake tevI rIte jApa karavAmAM Ave tene bhASya jApa kahevAmAM Ave che. pahelA mAnasa jApa zAMtivigere uttama kAryo mATe, khInne upAMzu jASa puSTi vigere madhyama koTinA kAmeAne mATe, ane trIje bhASya jApa jAraNu mAraNa vigere adhama keATinA kAryo mATe sAdhaka tenA upayoga kare che. mAnasa jAya mukha prayatna sAdhya che, ane bhASya jApa halakA phaLa ApanArA che, mATe sAdhAraNa zaktivALA manuSyAe upAMzu jApanA upayAga karavA joIe." navakAranA sALa, cha cAra ane eka akSaranA vicAra, cittanI ekAgratA mATe sAdhake navakAranAM pAMca athavA navapadane paNa anAnupUrvItha gaNavAM joie, ane sAdhaka te tyAMsudhI kare ke navakAranA pada ane akSarane paNa pheravIne gaNe. ceAga zAstranA AThamA prakAzamAM "zciMta ziddha AryAnna annAtha sAduM e paMca parameSThinA nAmarUpa sALa akSaranI vidyAnA khaseAvAra jApa kare te upavAsanuM phaLa maLe, temaja 'atyaMta siddhi' e cha akSaranA maMtra cArasAvAra ane e eka akSaranA navakAranA maMtrane ekAgratAthI bhavyajIva jApa kare teA upavAsanuM phaLa maLe tema jaNAvyuM che." A phaLa jIvanI sapravRtti mATe jaNAvela che, bAkI tA vAstavika rIte navakAra japanuM mULa svarga ane meAkSa che. A cAgazAstranA AThamA prakAzamAM alibAyalAya namaH ne aMge jaNAvyuM che ke '' nAbhikamaLane viSe, 'tti' mastakane viSe, ' mukhakamaLamAM, ||jjai| / / kaniSTha, 3 naMdAvarta hUM | -|-|- |- | - 5 |||*|| anAmikA, bIjI rIte naMdAvartta madhyamA, ||*|*|*|++ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 [ zrAddhavidhi WAAANAA ka" hadayakamaLamAM, ane "rA' kaMThane viSe sthApIne paNa dhyAna karavuM. A uparAMta sarva kalyANakAraka maMtra bIje ciMtavI keIpaNa rIte cittanI ekAgratA ciMtavavI. * navakAra maMtra gaNI jene A bhava saMbaMdhInI muzkelIone dura karavAnI bhAvanA hoya teNe "3% name arihaMtANuM" pUrvaka gaNavuM. paNa jene kevaLa nirvANanIja bhAvanA hoya teNe "kAra pada AgaLa mukavAnI jarUra nathI. AvI rIte varNa pada vigere judAM judAM pADI cittanI ekAgratA karavAnI aneka rItio javI, A cittanI ekAgratA mATe zAstramAM khuba mahattva ApyuM che. kahyuM che ke, "koDa pUjA samAna eka tetra, koDa stotra samAna eka jApa, kroDe jApa sarakhuM eka dhyAna ane tevA koDo dhyAna samAna eka laya eTale cittanI ekAgratA che. dhyAnanA sthaLa ane kALAdikane vicAra- cittanI ekAgratA mATe sauthI mukhya pitAnuM AtmabaLa joIe chatAM paNa sAmAnya mANasa mATe bhUmi ane kALa paNa jarUrI rahe che, AthI cittanI ekAgratA mATe janma kalyANakabhUmio, tIrthasthAne temaja pavitra tathA ekAMta sthaLane sAdhake upayoga karavo joIe. dhyAnazatakamAM A saMbaMdhe kahyuM che ke- tarUNa strI, pazu, napuMsaka vigerethI rahita muninuM sthAna hovuM joIe. ane dhyAna avasthAmAM paNa AvuM ja sthAna Avazyaka che." A sthAna ane kALanI apekSA sAmAnya janamATe che paNa jemaNe mana, vacana ane kAyAnA pega sthira karyA hoya ane dhyAnamAM nizcaya rahI zakatA hoya tevA munirAje te game tevA mANasethI bharapura lattAmAM, araNyamAM, smazAnamAM ke zUnya sthaLamAM eka sarakhI rIte cittanI sthiratA keLavI zake che, AthI jyAM mana, vacana ane kAyAnI | | | * |-|| madhyamAM, anAmikA, -|-|-|-|-|=| -|-|-|-|-le| | | | -|=|| $ 11 10 anAmikA, -madhyamAM, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka avasthAmAM navakAranI upakArakatA] ' ke sthiratA rahe ane keIpaNa jIvane pitAnAthI harakata na thAya tevuM sthAna dhyAnamATe gya che. jevI rIte sthAna mATe kahyuM tevIja rIte kAmATe paNa jANavuM. je samaye mana vacana ane kAyAnA pega uttama samAdhimAM rahetA hoya te samaye dhyAna karavuM. dhyAnamATe rAtri ke divasane keI jAtane kALabheda nathI. sAdhake eTaluM khAsa vicAravuM ke je samaya pitAnA dehane pIDAkArI na hoya, te samaya dhyAnamATe yogya samajo. dhyAna padmAsane karavuM, ubhA rahIne karavuM, besIne karavuM ke kaI rIte karavuM teno paNa khAsa niyama nathI. kAraNake sarva kALamAM, sarvadezamAM ane bhinna bhinna sarva avasthAmAM sAdhaka munie kevaLajJAna pAmyA che. mATe dhyAnanA saMbaMdhamAM dezane, kALa ane dehanI avasthAne keIpaNa niyama siddhAMtamAM kahyo nathI, arthAt mana, vacana ane kAyAnA pega samAdhimAM rahe te sthAne, te kALe ane te avasthAmAM dhyAna karavuM. dareka avasthAmAM navakAranI upakAratA navakAramaMtranuM smaraNa A leka ane paraloka bannemAM ghaNuM ja upakAraka che. mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke -"navakAramaMtranuM bhAvathI ciMtavana karyuM hoya te cera, jaMgalI prANI, sarpa, jaLa, agni, baMdhana, rAkSasa, saMgrAma ane rAja vigerene bhaya nAza pAme che. temaja bIjA graMthamAM paNa jaNAvyuM che ke "bALakane janma thAya tyAre navakAra gaNavA kAraNake tethI utpanna thanAra chavane bhaviSyamAM sArA phaLanI prApti thAya, ane maraNa samaye paNa tene navakAra saMbhaLAvavA kAraNake te saMbhaLAvavAthIMsaadhyavasAya thatAM sagati maLe. keI ociMtI Apatti AvI paDe, te paNa navakAra gaNavAthI te Apattine bhaya ocho thAya che ane Apatti nAza pAme che, addhisiddhinA prasaMgamAM paNa harahaMmeza navakAramaMtranuM smaraNa karavuM. tema karavAthI ddhi sthira rahevA pUrvaka vRddhi pAme che." navakAra gaNavAthI keTaluM pApa khape te vicAra zAstramAM jaNAvyuM che ke "navakArane eka akSara gaNavAthI sAta sAgaropamanI sthitivALuM pApa khape, tenuM eka pada gaNavAmAM Ave te pacAsa sAgaropamanI sthitivALuM pApa ochuM thAya. temaja eka saMpUrNa navakAra pAMcase sAgarUmanI sthitivALuM karma khapAve che. je mANasa vidhipUrvaka jinanamaskAranI pUjA kare ane eka lAkha navakAra maMtra gaNe te te zaMkArahita tIrthakara nAmakarma bAMdhe che. je jIva ATha kroDa ATha lAkha ATha hajAra ATha ATha (888808) vAra navakAra maMtra gaNe te trIje bhave mukti pAme che." navAra samaraNathI A loka ane paralokaLa saMbaMdhI daSTAta navakAra mahAmya upara A lekanA phaLa saMbaMdhamAM zreSThiputra zivakumAranuM daSTAna che. zivakumAra jugaTuM vigere ramavAthI bhayaMkara durvyasanI anya hato, pitAe tene zikhAmaNa ApI ke tuM beTA mAge che te kaIne kaI bhayaMkara muzkelImAM AvI paDe tyAre Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. [ zrAddhavidhi ^ ^ ^ navakAra maMtra gaNaje. samaya jatAM pitA mRtyu pAmyA. zivakumAra dhana beI beThe, ane dhananI lAlace keI suvarNa purUSa sAdhatA tridaMDIne uttara sAdhaka thayo. aMdhArI ceAthanI rAtrie mazAnamAM tridaMDIe tene zabanA paga ghasavAnuM kAma bhaLAvyuM tridaMDInI goThavaNa evI hatI ke zaba maMtravidhi pUrNa thaye uttara sAdhakane haze ane temAMthI suvarNapurUSa thAya, te meLavI akhaMDa suvarNa nidhAna prApta karavuM. zabane paga ghasatAM zivakumAranA manamAM bhayane saMcAra thayo. tene pitAnuM vacana yAda AvyuM, AthI teNe manamAM navakAra maMtra jApa zarU karyo. zaba ubhuM thayuM paNa uttarasAdhakane navakAra maMtranI zaktinA pratApe haNI zakyuM nahi. zabe krodhita thaI tridaMDIne ha ane temAMthI suvarNa purUSa thaye, A suvarNapurUSa zivakumAre grahaNa karyo. tyArapachI zivakumAra sudharI gayo, dharmamAM sthira thayo ane teNe lakSamIne upaga jinamaMdira baMdhAvavA vigere sArA kAryamAM karyo." paralokanA phaLa saMbaMdhamAM vaDa upara rahela samaLInuM dRSTAMta che-siMhalAdhipati rAjAnI putrI pitA sAthe sabhAmAM beThI hatI, tevAmAM eka purUSane sabhAmAM chIMka AvI. chIMka pachI turta te purUSe " arihaMtA' kahyuM, A pada sAMbhaLatAM rAjakumArIne mucha AvI ane tene jAtismaraNa jJAna thayuM. mUrchA vaLyA pachI rAjakumArIe pitAne potAnA pUrvabhavanI vAta kahI ane jaNAvyuM ke huM pUrvabhavamAM zamaLI hatI eka pAradhIe mane bANa mAryuM huM muccha khAIne nIce paDI taraphaDatI hatI tevAmAM eka munirAje mane navakAramaMtranuM smaraNa karAvyuM. A smaraNathI huM Apane tyAM putrIrUpe avatarI chuM, tyArapachI rAjakumArI pacAsa vahANa bharI pitAnA zamaLIpaNAne deha jyAM AgaLa paDyo hate te bharUca ApI ane tyAM teNe zamalikAvihAra karAvyuM. A rIte "uThatAM navakAra maMtra gaNave joIe tenI vyAkhyA thaI dharmajAgarikA navakAramaMtranA smaraNa pachI dharma jAgarikA karavI. dharma jAgarikA eTale pAchalI rAtre pitAnA kartavyane vicAra kare che, te A pramANe--keNa? mArI jAti kayI ? mAruM kuLa kayuM? mArA deva koNa? gurU kayA dharma kayo? meM kayA kyA niyamo ane abhigraha karyo che? huM hAla kevI avasthAmAM va-uM chuM? mArAM kartavya karyA che ke nahi? mArA hAthe keI ayogya kArya thayuM che ke nahi? mAre tatkALa karavA yogya kAryamAM kAMI bAkI rahyAM che ke nahi? zakti chatAM pramAdane laI na karate heluM evuM koI kArya che ke nahiM? lokamAM mAruM sAruM ane khoTuM zuM gavAya che? loke game te jotA hoya paNa mArAmAM sAruM khoTuM zuM che? mane durguNane nizcaya thayA chatAM huM kaye durgaNa choDate nathI? Aje kayI tithi che? ane te tithie kayA arihaMta bhagavAnanuM kayuM kalyANuka che? mahAre Aje zuM karavuM joIe? vigere vigere vicAra kare te dharmajAgarikA. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svama vicAra ] 35 A dharmajAgarikA dravya, kSetra, kALa ane bhAva e rIte cAra prakAre che. pitAnA kuLa, dharma, vrata ItyAdinuM ciMtavana te bhAva dharmajAgarikA, sadgurU AdinuM ciMtavana te dravya dharmajAgarikA. huM kayA dezamAM? kayA zaheramAM? kayA gAmamAM ane kaye sthaLe chuM te vicAraNA te kSetra jAgarikA. hAla keTalA vAgyA che, prabhAtakALa che ke rAtri. ane rAtri che te keTalI bAkI che te vicAra te kALajAgarikA. mULa gAthAmAM maniyamo e padamAM "Adi zabda che. tethI upara kahelA sarve vicArone ahiM saMgraha karavAmAM Avyo che. dharmajAgarika karavAthI kartavya akartavyane khyAla, pitAnA deSa ane nukazAna karanAra kAryo tajavAnI IcchA, tathA pite grahaNa karela vataniyamane pUrNapaNe pALavAnI tamannA sAthe navA guNonI prApti ane dharma upArjana thAya che. upAsakadazAMgavigeremAM AnaMda kAmadeva vigere dharmazrAvako AvA prakAranI dharmajAgarikA karavAne laI zrAvakapratimAdi vizeSa dharma AcaraNa karI zakyA che mATe dharma jAgarikA avazya karavI joIe. kusvama durasvama ane aniSTa phaLasUcaka svapnanA parivAra mATe kAyotsarga dharmajAgarikA pachI pratikramaNa kasnAra zrAvake rAI pratikramaNa karavuM. je rAtri pratikramaNa na karatA hoya temaNe rAtre rAgAdimaya kusvama, veSAdimaya duHsvama ane bhaviSyamAM jenuM ghaNuM kharAba phaLa hoya tevAM aniSTa svama AvyAM hoya te tene vicAra kare. kusvama rAtre AvyuM hoya te ekaso ATha zvAsozvAsane (sAgaravara gaMbhIrA sudhInA logassane cAra vakhata) kAussagna kare ane durasvama ke aniSTa sUcaka svama AvyuM hoya te, so zvAsozvAsane (cadesu nimmalayarA sudhInA legassano cAravakhata) kAussaga kare. vyavahAra bhASyamAM kahyuM che ke "prANAtipAta (hiMsA), mRSAvAda (asatya vacana) adattAdAna (corI), maithuna (zrIsaMga), ane parigraha (dhana dhAnyAdikane saMgraha) e pAMce svamamAM pite karyA, karAvyAM athavA anumADyAM hoya te eka se zvAsozvAsane kAusagga kare. mithuna (strIsaMbhoga) pite karyuM hoya te sattAvIsa zlokane (ekaso ATha zvAsozvAsane) kAussagna kare. kAussagnamAM paccIsa zvAsozvAsa pramANuvALe logassa cAra vAra gaNo. athavA. athavA paccIsa zleka pramANavALAM dazavaikAlika sUtranA cothA adhyayanamAM kahelAM 14pAMca mahAvrata ciMtavavAM. athavA svAdhyAya rUpa game te paccIsa zloka gaNavA." evI rIte vyavahAra bhASyanI vRttimAM paNa kahyuM che. prathama paMcAzakanI vRttimAM paNa kahyuM che ke, "kaI vakhate mehanIya karmanA udayathI strI sevArUpa karavAmAM Ave te, teja vakhate uThI iryAvahi pUrvaka pratikramaNa karI ekaso ATha zvAsozvAsane kAussagna kare." kAussagna karyA pachI ane 12 svamamAM strI saMjoga, strI paricaya tathA mohamAyA ane temanA prasaMge anubhavyA hoya te. 13 svamamAM yuddha, abhimAna, IrSA, kalaha vigere kArya karyA heya. 14 mA jarA ja thI ziro ja sAro sudhI paccIsa gAthAo gaNavI, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrAddhavidhi ^ ^ ^^ ^^ ^ ^^ ^ ^ ^ rAtri pratikramaNatI veLA thAya tyAM sudhI ghaNI nidrA vagere pramAda thAya te pharI kAussagna kare. keI vasmate divase nidrA letAM kusvama Ave, te paNa evI rIteja kAusagna kara ema jaNAya che, paNa te teja vakhate karo ke, saMdhyA samaye pratikramaNane avasare karavuM ? te bahuzruta jANe. svaMjigAra: vivilAsa graMthamAM kahyuM che ke, "sAruM svama joyuM hoya te pAchuM sUI rahevuM nahIM, ane sUryodaya thAya tyAre te (va) gurU AgaLa kahevuM. duHsvama jovAmAM Ave to ethI ulaTuM karavuM, eTale te jotAM ja sUI rahevuM, ane te keI AgaLa kahevuM nahIM. jenA zarIramAM kapha, vAta,pittano praNeya sthavA keIjAtane regana heya,tathA je zAMta, dhArmika ane reiMdriya heya teja purUSanAM zubha athavA azubha svapra sAcAM thAya che." 1 anubhavelI vAtathI, 2 sAMbhaLelI vAtathI, 3 dIThelI vAtathI, 4 prakRtinA ajIrNAdi vikArI, 5 svabhAvathI, 6 niraMtara ciMtAthI, 7 devatAdikanA upadezathI, 8 dharmakaraNInA prabhAvathI tathA 9 atizaya pApathI. evA nava kAraNathI manuSyane nava prakAranAM svama Ave che. pahelAM cha kAraNathI dIThelAM zubha azubha svama niSphaLa jANavAM ane chellAM traNa kAraNathI diThelAM zubha azubha savama pitAnuM phaLa denArAM jANavAM. rAtrinA pahelA, bIjA, trIjA ane cothA pahore dIThelAM svama anukrame bAra, cha, traNa ane eka mAse pitAnAM phaLa Ape che, rAtrinI chelI be ghaDIe dITheluM svama dasa divasamAM phaLe che, ane sUryodayane samaye dITheluM svama tatkALa phaLa Ape che. uparAuparI AvelAM, divase dIThelAM, mananI ciMtAthI, zarIranA keI vyAdhithI athavA maLamUtrAdikanA rekANuthI AvelAM svama kerATa jANavAM. pahelAM zubha ane pachI azabha Ave. athavA pahelAM zubha ane pachI azabha Ave che je pAchaLathI Ave teja phaLa ApanAra jANavAM. beTuM svama Ave te tenI zAMti karavI joIe."svapnaciMtAmaNi zAstramAM kahyuM che ke, "aniSTa svama jotAMja rAtri hoya te pharIvAra sUI javuM. ane te svama keIne kayAre paNa kahevuM nahIM. kAraNa ke, tema karavAthI tenuM phaLa thatuM nathI." je purUSa savAramAM UThIne jinabhagavAnanuM dhyAna athavA stuti kare, viA pAMca navakAra gaNe, te tenuM durasvama phegaTa thAya che, deva gurUnI pUjA tathA yathAzakti tapathA karavI. e rIte "je loke hamezAM dharmakaraNImAM ramI rahe che, temane AvelAM mAThAM svapra paNa sArAM phaLanAM ApavAmAM thAya che. deva, gurU, uttama tIrtha, tathA AcArya emanuM nAma laIne tathA smaraNa karIne je leke sUve che, temane keI kALe paNa mAThuM svama AvatuM nathI." prAta:kALe UThayA pachI pitAne hasta che tathA vaDIlone namaskAra karaH (khasa vagere thaI hoya te tene thuMka lagADIne ghasavuM, ane zarIranA avayava daDha thavAne arthe be hAthathI aMgamardana karavuM) purUSe prAtaHkALamAM pahelAM pitAne jamaNe hAtha 15 vivekavilAsa loka 14 thI 22 akSarazaH ApavAmAM AvyA che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viratinI AvazyakatA ] 27 jovA, ane strIe DAmeA hAtha jevA. te hAtha peAtAnuM puNya pragaTa dekhADe che. je lAka mAtA, pitA ityAdi vRddha lAkAne namaskAra kare che. tene tIthayAtrAnu phaLa maLe che. mATe te (namaskAra) pratidina karavA. je leAkeA vRddha purUSanI sevA karatA nathI, temanAthI dhama vegaLA rahe che, je leAkeA rAjasevA karatA nathI, temanAthI lakSmI vegaLI rahe che, ane je leAkeA vezyAnI mitratA rAkhatA nathI, temanAthI viSayavAsanAnI tRpti dura rahe che.' viratine deve paNa namaskAra kare cheH rAtri pratikramaNa karanAre paccakakhANanA uccAra karatAM pahelAM sacittAdi cauda niyama levA joie. pratikramaNa nahi karanAre paNa sUoNMdayanI pahelAM cauda niyama grahaNa karavA joI e. zakti mujaba navakArasI, gaDIsahia, biyAsaNu', ekAsaNu, ItyAdi paccakkhANu karavuM, tathA citta dravyanA ane vigaya vagerenA je niyama rAkhelA hoya, temAM sakSepa karIne dezAvakAzika vrata karavuM. vivekI purUSe pahelAM sadgurUnI pAse yathAzakti samakti mULa khAravrata rUpa zrAvakadhama nu grahaNa avazya karavuM. kAraNake, tema karavAthI cAritranA lAbha thavAne saMbhava rahe che. cAritranuM phaLa ghaNuM mATuM che, mana vacana kAyAnA vyApAra cAlatA na heAya, te paNu aviratithI nigeAdiyA vagere jIvanI peThe ghaNA karmAMdha ane bIjA mahAdoSa thAya che, vadhumAM je bhavya jItra bhAvathI viratinA (dezivaratanA athavA sarvaviratinA) aMgIkAra kare, tenI virati karavAne asamartha evA devatAe paNa ghaNI prazaMsA ane namaskAra kare che. vastunA tyAga karyAM chatAM paccakkhANa na karyuM hoya teA phaLa maLatuM nathIH ekendriya jIvA bilakula AhAra karatA nathI, tApaNu temane upavAsanuM phaLa maLatuM nathI, e avistanu' phaLa jANavuM. ekendriya jIvA mana vacana kAyAthI sAvadha vyApAMra karatA nathI, tApaNa temane utkRSTathI anaMtakALa sudhI te kAyAmAM rahevu paDe che. enuM kAraNu aviti jAvu. jo parabhave virati karI hota tA, tiryaMca jIvA A bhavamAM kazA (cAbUka). aMkuza, pareNI ItyAdikanA prahAra tathA vadhu, aMdhana, mAraNa ityAdi sekaDo duHkha na pAmata. sadgurUne upadeza vagere sava sAmagrI chatAM paNa avirati karmanA udaya heya tA devatAnI peThe virati svIkAravAnA pariNAma thatA nathI, mATeja zreNika rAjA kSAyika sabhyaSTi chatAM tathA vIra bhagavAnanuM vacana sAMbhaLavuM ItyAdi utkRSTa yAga chatAM paNa mAtra kAgaDAnA mAMsanI paNa khAdhA lai zakyA nahi. virata abhyAsathI sAdhya thAya cheH aviratine viratithI jitAya che ane virati abhyAsathI sAdhya thAya che. abhyAsathIja sarva kriyAmAM nipuNatA utpanna thAya che. lakhavuM, bhaNavu, gaNavuM, gAvuM, nAcavuM ItyAdi sava kaLA kauzalyamAM e vAta savelAkane anubhavasiddha che. abhyAsathI sarva kriyA siddha thAya che, abhyAsathIja sarva kaLAo mAvaDe che, ane abhyAsathIja dhyAna, mauna Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 fzrAddhavidhi ItyAdi guNanI prApti thAya che, mATe kaI cIja evI che ke je abhyAsathI na bane ? je niraMtara viratinA pariNAma rAkhavAno abhyAsa kare, te parabhave paNa te pariNAmanI anuvRtti thAya che. kahyuM che ke-"jIva A bhavamAM je kaMI guNane athavA doSane abhyAsa kare che, te abhyAsanA vegathIja parabhave te vastu pAme mATe yathAzakti ane IcchA pramANe vivekI purUSe bAravrata saMbaMdhI niyama grahaNa karavA joIe. vataniyamanA pAlanamAM cekhavaTa ane sAvadhAnatA rAkhavIH A sthaLe zrAvake ane zrAvikAe pitAnI IcchAthI parimANa keTaluM rAkhavuM?tenI savistara vyAkhyA karavI joIe. jethI sArI peThe samajI IcchA mAphaka parimANa rAkhI, niyamane svIkAra karavAmAM Ave to tene bhaMga na thAya. niyame vicAra karIne evI rIte levA ke, jethI ApaNe pALI zakIe. sarva niyamamAM 1 16sahasAnAgAdi cAra AgAra che ane te eTalA mATe rAkhavAmAM AvyA che ke anupayogathI athavA sahasAtkA rAdikathI niyamamAM rAkhelI vastu niyamathI vadhAre levAya, tepaNa niyamano bhaMga thatuM nathI, paNa aticAra thAya che, Ama chatAM jANI joIne niyama karatAM vadhAre lezamAtra grahaNa kare te niyamane bhaMga thAya: che. keI samaye pApakarmanA vazathI jANatAM niyamane bhaMga thAya, topaNa dharmAthI jIve te niyama pachIthI paNa avazya pALave. pAMcama ane caudaza ItyAdi parvatithie jeNe upavAsa karavAno niyama lIdhe hoya, tene keI samaye tapasyAnI tithie bIjI tithinI bhrAMti vagere thavAthI, je sacita jaLapAna, tAMbUla bhakSaNa, ItyAdi bhejana vagere thAya, ane pachI tapasyAne divasa jaNAya, te mukhamAM keLIo hoya te paNa gaLI ja nahIM paraMtu te kADhI nAMkhIne prAsuka jaLathI mukhazuddhi karavI ane tapasyAnI rIti pramANe rahevuM. je kadAcit bhrAMtithI tapasyAne divase pUrepUruM bhajana kare, te bIje divase daMDane arthe tapasyA karavI, ane samAptine avasare te tapa vardhamAna (jeTalA divasa paDI gayA hoya, teTalAnI vRddhi karIne) karavuM. ema kare te aticAra mAtra lAge, paNa niyama bhaMga thAya nahiM. "Aje tapasyAne divasa che, ema jANyA pachI eka dANo paNa gaLI jAya, te niyamane bhaMga thavAthI naraka gatinuM kAraNa thAya che." "Aje tapasyAne divasa che ke nahIM?" athavA "e vastu levAya ke nahIM ?" evo manamAM saMzaya Ave, ane te (vastu) le te niyamabhaMgAdi doSa lAge. ghaNe maMdavADa, bhUta pizAcAdikanA upadrava thavAthI paravazapaNuM ane sarpadaMzAdikathI asamAdhipaNuM thavAne lIdhe tapa na thAya te paNa cothA AgArane (sAmAvattiyAvALa) uccAra karyo che. mATe niyamane bhaMga na thAya. evI rIte sarve niyamane viSe jANavuM.vaLI niyamane bhaMga thAya te mATe doSa lAge che, mATe zeDo niyama laIne te barAbara pALavAmAMja ghaNe guNa che, dharmanA saMbaMdhamAM tAratamya avazya jANavuM joIe. mATeja (paccakakhANamAM) AgAra rAkhelA che. 16-1 annappaNAgeNaM, 2 sahasAgAreNaM, 3 mahattarAgAreNaM, ane 4savvasamAhittiyAgAreNuM, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 grahaNa karavA yogya niyama]. ~~~~~~~~~~ ~ ~~~ vrata niyama pALavAsaMbaMdhI kamaLaaiSTinuM dRSTAntaH kamaLaaiSTie "samIpa rahelA kuMbhAranA mAthAnI TAla joyA vinA mAre bhejanana karavuM." e niyama mAtra kautukathI ja lIdhuM hatuM, te paNa tethI tene ardha nidhAnanI prApti thaI, ane tethI te niyama saphaLa thaye. te puNyane arthe je niyama levAmAM Ave te tenuM keTaluM phaLa kahevuM? kahyuM che ke-"puNyanI IcchA karanAra purUSe game te niyama paNa avazya grahaNa kara. te (niyama) game teTalo nAne hoya te paNa kamaLazejhinI peThe ghaNu lAbhane arthe thAya che." parigraha pariNAmavatane viSe daDhatA rAkhavA upara ratnasAra zreNInuM daSTAMta che te AgaLa kahIzuM. zrAvake kevA prakAranA niyamo grahaNa karavA? zrAvake niyama A pramANe levA. 1 mithyAtva cheDI devuM. 2 dararoja zakti pramANe divasamAM traNa, be athavA ekavAra bhagavAnanI pUjA, tathA devadarzana karavAM. 3 saMpUrNa devavaMdana caityavaMdana karavAne niyama rAkha. 4 je jogavAI hoya te saddagurUne meTI athavA nAnI vaMdanA karavI. 5 jogavAI na hoya te sadagurUnuM nAma grahaNa karIne nitya vaMdanA karavI. 6 darAja, varSAkALanA cAturmAsamAM athavA paMcaparva ItyAdikane viSe aSTa prakArI pUjA, athavA snAtravRjA karavI. cha cAvajajIva daravarSe navuM AveluM anna, paphavAna athavA phaLAdika bhagavAnane arpaNa karyA vagara na levuM. 8 nitya, naivedya sepArI vagere bhagavAna AgaLa mUkavuM. 9 nitya, traNa comAsAmAM athavA saMvatsarI ane dIvALI Adikane viSe aSTamaMgalika mUkavA. 10 nitya, parvatithie athavA varSanI aMdara keTalIka vAra khAdya (sukhaDI), svAdya (mukhavAsa) vagere sarva vastu devane ane gurUne arpaNa karIne (bAkI rahelI) potAnA bhegamAM levI. 11 dara mahine athavA dara varSe moTI vajA caDhAvI ghaNA vistArathI snAtra mahotsavapUrvaka meTI pUjA tathA rAtri jAgaraNa vagere karavuM. 12 darareja athavA mahinAmAM kivA varSamAM keTalIka vAra caityazALA pramAWvI ane samAravI. 13 pratimAse athavA prativarSe maMdirane viSe aMgabhUtaNAM, dIvAne arthe rUnI pUNI, keTalAka dIvAnuM tela, caMdana, kezara ityAdika ApavuM. 14 pauSadhazALAne viSe muhapatti, navakAravALI kaTAsaNAM, tathA caravelA ityAdikane arthe keTalAMka vastra, sUtra, kaMbaLa, una ItyAdi mUkavAM. 15 varSIkALamAM zrAvaka vagere lekene besavAne mATe keTalIka pATa vagere karAvavI. 16 prativarSe chevaTe sUtrAdikathI paNa saMghanI pUjA karavI, tathA keTalAka sAdharmikenuM vAtsalya karavuM. 17 dararoja keTalAeka kAyetsarga karavA, tathA traNase gAthAnI sakjhAya ItyAdika karavuM. 18 dararoja divase navakArasI pramukha tathA rAtre divasacarima paccakkhANa karavuM. 19 dararoja be TaMka pratikramaNa karavuM ItyAdi niyama zrAvake prathama levA. pachI yathAzakti bAravratane svIkAravAM. temAM sAtamA (paga viramaNa) vratane viSe sacitta, acitta ane mizra vastu prakaTa kahI che te sArI rIte jANavI 1 bIja, pAMcama, AThama, agIArasa ane caudaza. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi sacitta acitta ane mizrano vicAra prAye sarva dhAnya, dhANA, jIruM, ajame, variyALI, savA, rAI, khasakhasa ItyAdi sarve anAja, sarve phaLa ane patra, lavaNa, khArI, khAre, rAte saMdhava, saMcaLa vagere akRtrima khAra, mATI, khaDI, gerU temaja lIlAM dAtaNa vagere vyavahArathI sacitta che. pANImAM palALelA cANa tathA ghauM vagere dhAnya, caNA, maga vagerenI dALa pANImAM palALelI hoya, te kaIka ThekANe aMkurano saMbhava hevAthI te mizra che. prathama lavaNAdikano hAtha athavA bApha dIdhA vinA, kiMvA retImAM nAMkhyA vinA zekelA caNA, ghauM, jAra ityAdikanI dhANIe, khArAdika dIdhA vinAnA tala, oLA, lIlA caNA) pekha, pauMA, zekelI magaphaLI, pApaDI vagere, marI rAI vagerene vaghAra mAtra daIne taiyAra karelAM cIbhaDAM vagere tathA jenI aMdara bIja sacitta che, evAM sarva pAkAM phaLa mizra ( kAMIka sacitta kAMika acitta) che. je divase talapApaDI karI hoya te divase te mizra hoya che. anna athavA reralI vageremAM nAMkhI rAkhavAmAM te te be ghaDI uparAMta acitta thAya che. dakSiNa, mALavA ItyAdi dezamAM ghaNe goLa nAMkhavAthI bIjI paNa je vastu prabaLa agninA saMyoga vinA acitta karelI heya, te be ghaDI sudhI mizra ane pachI acitta thAya che, evo vyavahAra che. temaja kAcAM phaLa, kAcuM dhAnya, ghaNuM mardana kareluM evuM paNa mIThuM ItyAdi cIja kAcA pANInI peThe agni vagere prabaLa zAstra vinA acitta thatAM nathI. zrI bhagavatI sUtranA ogaNIsamAM zatakanA trIjA udezAmAM kahyuM che ke-vajAmayI zIlA upara alpa pRthvIkAya rAkhI tene vamaya paththarathI je ekavIsa vAra cUrNa karIe, te te pRthvIkAyamAM keTalAka ja evA rahe che ke, jene paththarane sparza paNa thayuM nathI !' haraDe, khAreka, khIsamIsa, drAkSa, khajUra, marI, pIMpara, jAyaphaLa, badAma, vAvaDIMga, akhaMDa, nimaja, aMjIra, jaLadALa, pIstA, cinIkabAlA, sphaTika jevAM seMdhava vagere, sAjIkhAra, bIDalavaNuM (bhaThThImAM pakAveluM mIThuM) banAvaTI khAra, kuMbhAra vagere lokoe taiyAra karelI mATI vagere, se jana uparathI AvelI elacI, laviMga, jAvaMtrI, sukI nAgaramotha, kekaNa vagere dezamAM pAkelAM keLAM, ukALelAM zIMgaDAM, sopArI ItyAdi vastu hoya te acitta mAnavAne vyavahAra che." zrI kalpamAM kahyuM che ke, lavaNAdi vastu se jana gayA pachI (utpatti sthAnamAM maLatuM hatuM te) AhAra na maLavAthI, eka pAtramAMthI bIjA pAtramAM nAMkhanathI athavA eka vakhAramAMthI bIjI vakhAramAM nAMkhavAthI, pavanathI, anithI tathA dhUmADAthI acitta thAya che. (vaLI eja vAta vistArathI kahe che) lavaNAdika vastu pAnA utpatti sthAnathI paradeza jatAM pratidina prathama DuM, pachI te karatAM vadhAre, te pachI te karatAM paNa vadhAre, ema karatAM anukrame acitta thatAM se jana upara jAya che. 7 zAstramAM batAvela A acittanuM vidhAna che paNa acitta bhakSaNa karanAra acittanI purI khAtrI karyA vinA saMdigdha bhAve tenuM bhakSaNa karavuM na joIe. lavaNa vagere pUrNa pAka thayA vinA vAparavAM nahiM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacita acira mizravicAra] 41 tyAre te te sarvathA acitta thAya che. tatkALa karelI ghaNA geLavALI talapApaDI teja divase paNa acitta gaNavAne vyavahAra che. vRkSa uparathI tatkALa grahaNa karelo guMda, lAkha, chAla vagere tathA tatkALa kADhelo liMbu, lImaDe, nALiera, kerI, zeraDI vagerene rasa, temaja tatkALa kaheluM talAdIkanuM tela, tatkALa lAgeluM ane nibaja kareluM nALiera, zIMgaDAM, sepArI vagere, nibaja karelAM pAkAM phaLa, ghaNuM khAMDIne kaNIyA rahIta kareluM jIruM, ajame vagere be ghaDI sudhI mizra ane te pachI acitta gaNavAne vyavahAra che. zaMkA-zaane saMbaMdha nahi thayo hovA chatAM kevaLa so jana upara javA mAtrathI lavaNadika vastu acitta thAya che te zI rIte ? samAdhAnaH--je vastu je dezamAM utpanna thAya che, tene te deza, tyAMnAM havA pANI vagere mAphaka Ave che, te vastune tyAMthI paradeza laI jaIe te tene pUrve je deza havA pANI vagerene puSTi ApanAre AhAra maLatuM hatuM tene viccheda thavAthI te vastu acitta thAya che. eka pAtrathI bIjA pAtramAM athavA eka vakhAramAMthI bIjI vakhAramAM ema vAraMvAra pheMkAvAthI paNa lavaNAdi vastu acitta thAya che. temaja pavanathI, agnithI ane raseDA vagere sthAnakane viSe dhUmADo lAgavAthI paNa lavaNAdika vastu acitta thAya che. "lavaNadi" e padamAM "Adi" zabdanuM grahaNa karyuM che tethI haratALa, manazIla, pIMpara, khajura, drAkSa, haraDe e vastu paNa se jana uparAMta gayAthI acitta thAya che ema jANavuM; paNa emAM keTalAka vAparavA yogya ane keTalAka nahiM vAparavA yogya che. pIMpara, haraDe ItyAdi vAparavA yogya che, ane khajUra, drAkSa vagere nahi vAparavA egya che. have sarve vastunuM pariNAma thavAnuM sAdhAraNa (sarvene lAgu paDe evuM) kAraNa kahe che. gADAmAM athavA baLada vagerenI pITha upara vAraMvAra caDhAvavA utAravAthI, gADAmAM athavA baLada upara lAvelA lavaNAdi vastunA bhArane viSe mANasa besavAthI, baLadanA tathA mANasanA zarIranI uSNatA lAgavAthI, je cIjane je AhAra che te na maLavAthI ane upakramathI lavaNAdi vastune pariNAma thAya che, arthAt te acitta thAya che. upakrama eTale zastra, te zistra svakAya 1, parakAya 2, ane ubhacakAya 3, evA bhedathI traNa prakAranuM che. khAruM pANI mIThA pANInuM zastra che, te svAya zastra jANavuM. athavA kALI jamIna sapheda jamInanuM svakAya zastra jANavuM, jaLanuM agni ane agninuM jaLa zastra che, te parakAya zastra jANavuM. mATIthI mizra thaeluM jaLa zuddha jaLanuM zastra che, te ubhayakAya zastra jANavuM. sacitta vastunA acitta thavAnAM ItyAdika ghaNuM kAraNa jANavAM. utpala [kamala vizeSa] ane padya [kamaLa vizeSa ] jaLaninA hovAthI taDakAmAM rAkhIe te eka pahAra paNa sacitta rahetAM nathI. arthAt pahora pUre thatAM pahelAM ja acitta thAya che. megarAnAM mRgadaMtikAnAM ane jUInAM phUla uSNuni devAthI uSNu Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zrAddhavidhi pradezamAM rAkhIe te ghaNA kALa sudhI sacitta rahe che. mRgadaMtikAnAM phUla pANImAM rAkhIe te eka pahora paNa sacitta rahetAM nathI. utpalakamaLa tathA paghakamaLa pANImAM rAkhIe te ghaNA vakhata sudhI sacitta rahe che. pAMdaDAM, phUla, bIja, na baMdhAyelAM phaLa ane vatthalA pramukha haritakAya athavA sAmAnyathI tRNa tathA vanaspati emanuM bIMTuM athavA mULanAla sUkAya te acitta thayuM ema jANavuM. e prakAre kalpavRttimAM kahyuM che. dhAnya saMbaMdhI citta athita vicAra zrI bhagavatIsUtranA chaThThA zatakanA sAtamA uddezAmAM zAli pramukha dhAnyane sacitta acitta vibhAga A pramANe kahela che. prazna: he bhagavaMta! zAli [ kalama vagere cekhAnI jAti ], vrIhi [ sarve jAtanI sAmAnya DAMgera], ghauM, java. javajava (eka jAtanA java), e dhA keThImAM vAMsathI banAvelA pAlAmAM, mAMcAmAM, maMcamAM, mAlAmAM DhAMkelAM. DhAMkaNanI jeDe chANuM mATIthI lIMpAyelAM, athavA sarva bAjUe chANamATIthI lIMpAyelAM, (moDhA upara) mudrita karelAM ane rekhA vagere karIne lAMchita karelAM hoya te temanI yoni keTalA kALa sudhI rahe che? uttara - he gautama! jaghanyathI aMtarmuhUrva ane utkRSTathI traNa varSa (ni rahe che.) te pachI ni sukAI jAya, tyAre (te dhAnya) acitta thAya che. ane bIja che te abIja thAya che. prazna- he bhagavaMta! vaTANA, masUra, tila, maga, aDada, vAla, kalathI, cekhA, tuvera, kALA caNA ityAdi dhAnya zAli mAphaka keDI vageremAM rAkhIe to temanI yoni keTalA kALa sudhI rahe? uttara -he gautama! jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI pAMca varSa sudhI (ni rahe che.) te pachI ni sukAya tyAre [te dhA ] acitta thAya che, ane bIja che te abIja thAya che. prasanhe bhagavaMta! aLasI, kusuMbhaka, kedarA, kAMga, baMTI, zalaka, keDUsaga [kedAnI eka jAti], saNu, sarasava, mUlabIja ityAdi dhAnya zAli mAphaka rAkhIe to temanI yoni keTalA kAla sudhI rahe? uttara he gautama! jaNavyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI sAta varSa [ni rahe che.] te pachI ni sukAya tyAre [te dhA] acitta thAya che, ane bIja te abIja thAya che. A bAbatamAM pUrvAcAryoe nIcenI gAthAo racI chejv java java goDDama sA-li.vIhi dhaNANa adamAIsu // khiviNa:ukosaM, barisa vigaM hoha sajiva // 1 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leTa saMbaMdhI sacittAdi vicAra ] tila mugga masUra kalA-ya-mAsa caklaya kulattha tuvarINaM // taha ghaTTa caNaya vallA-Na varisa paNagaM sanIvatvaM // 2 // ayasI laTTA kaMgU, koDUsaga saNa baraTTa siddhatthA // kuddava rAlaya mUlaga-bIANaM saca varisANi // 3 // [e traNe gAthAone artha uparanA praznottaramAM AvI gayA che.] kapAsa traNa varSe acitta thAya che. zrIkalpabRhadbhAgyamAM kahyuM che ke, kapAsa traNa varSe acitta thAya che. eTale kapAsa traNa varasane acitta thaelo le kalpa che. loTanA acitta, mizra ityAdi prakAra pUrvAcAryoe A pramANe kahela che -"loTa cALela na hoya te zrAvaNa tathA bhAdravA mAsamAM pAMca divasa, A mAsamAM cAra divasa, kArtika, mAgasara ane piSa mAsamAM traNa divasa, mAhA ane phAgaNa e be mAsamAM pAMca pahera, caitra tathA vaizAkha mAsamAM cAra pahora ane 4 tathA aSADha mAsamAM traNa pahera mizra [ kAMIka sacitta kAMIka acitta] hoya che. te pachI acitta thAya che. cALelo leTa be ghaDI pachI acitta thAya che. zaMkA-acitta thayela leTa vagere acitta bhajana karanArane keTalA divasa sudhI kape ? samAdhAna-siddhAMtane viSe A viSayanA saMbaMdhamAM koI divasane niyama nathI. paNa dravyathI dhAnyanA navA jUnA paNa uparathI, kSetrathI sarasa nirasa khetara uparathI, kALathI varSAkALa, zItakALa tathA uSNakALa ItyAdi uparathI ane bhAvathI kahelA vastunA te te pariNAma uparathI pakhavADIyuM, mAsa ItyAdika avadhi ke jyAM sudhI varNa gaMdha rasAdikamAM pheraphAra thAya nahiM, ane icaLa vagere jIvanI utpatti thAya nahiM, tyAM sudhI kahevuM. sAdhune Azrayine [ sAthavAnI-zekelA dhAnyanA leTanI] catanA ka9pavRttinA cethA khaMDamAM AvI rIte kahI che-"je deza, nagara ItyAdimAM sAthavA viSe jIvanI hatpatti thatI heya. tyAM te le nahiM paNa lIdhA vinA nirvAha na thatuM hoya, te teja divase karelo le. tema chatAM paNa nirvAha na thAya te be traNa divasane kare ja che ane te je cAra, pAMca ityAdi divasane karela hoya te te sarva ekaThA che. te levAno vidhi A pramANe che jhINuMkapaDuM nIce pAtharIne te upara pArkabala rAkhI tenA upara sAthavAne vikheravo. pachI uMcA mukhe pAtrabaMdhana karIne eka bAja: jaI IyaLa jIva vizeSa] jyAM vaLagI rahelI hoya te upADIne kasamAM rAkhavI. ema nava vAra pratilekhana karatAM je jIva na dekhAya te te sAva bhakSaNa kara; ane je jIva dekhAya te pharIthI navAvAra pratilekhana karavuM. te paNa jIva dekhAya te pAchuM navavAra pratilekhana karavuM. evI rIte zuddhi thAya te bhakSaNa kare che, ane na thAya te parAva. paNa je te khAdhA vinA nirvAha na thatuM hoya te, zuddha thae zvekSaNa karavuM. kADhI nAkhelI IyaLa dharaH Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 [ zrAddhavidhi vagerenI pAse phAtarAnA mhATA DhagalA hAya, tyAM laI jaI sAcavIne mukavI, pAse ghara na hAya tA ThIkarA vagere upara thADA sAthavA vikherIne jyAM akhAdhA na thAya evI jagyAe rAkhavI. pAna ityAdikane uddezIne zAstramAM A rIte kahyuM cheH-- dhRtapavAdi pakvAnna sAdhu munirAjane varSAkALamAM karelA divasathI mAMDI paMdara divasa sudhI, zItakALamAM eka mAsa sudhI ane uSNakALamAM vIsa divasa sudhI levuM ka2e. keTalAka AcAryAM ema kahe che ke, A gAthA mULa kayA graMthamAMnI che ? te jaNAtuM nathI, mATe jyAM sudhI vaNu gaMdha rasAdi na palaTe, tyAM sudhI dhRtapavAdi vastu zuddha jANavI. dvidaLa tathA be dIvasa uparanA dahine tyAga karavA maga, aDada, ItyAdi dvidaLa kAcA gArasamAM paDe te temAM ane e divasa uparAMta rahelA dahiMmAM paNa trasa jIvanI utpatti thAya che. ema pUrvAcAryo kahe che. A gAthAmAM [traNa dIvasa uparAMta ] 'dhruvijIvatti " [ e dIvasa uparAMta ] ne badale "tivibhutti evA pATha kvacit che, paNa te ThIka nathI ema jaNAya che. kAraNake, "kRSNa dvitayAtItam " evuM zrI hemacaMdrAcArya'nu' vacana che. ghANImAM pIlIe tA jemAMthI tela nIkaLatuM nathI, tene dvidaLa kahe che. dvidaLa jAtImAM utpanna thayuM hoya tApaNuM jemAMthI tela nIkaLatu hAya tene dvidaLamAM gaNavuM nahIM. abhakSya anaMta kAya vagerenA tyAga karavA phUddo-dvidaLanA lATanA padA, pANImAM rAMdhelA bhAta vagere tathA evIja khIjI vastu vAzI hAya tA te temaja saDeluM anna, phulelA bhAta ane pakavAnna abhakSya hovAthI zrAvake vavuM. 18khAvIsa abhakSyanuM tathA khatrIsa anatakAyanuM pragaTa svarUpa meM karelI zrAddhapratikramaNusUtra 66 18 abhakSya 22 1-mAMsa--mAMsa, mAchalI, IMDAM, keADalIvara eila. 2-maya-- 3-mAkhaNa--dudhanuM mAkhaNa, dahInuM mAkhaNu. 4-madirA--dArU, tADI, siMdhI, caDasa, gAMjA, mAika. [AmAM Asavane samAveza thatA nathI ] 5 thI 9-- MkharA, kAlu ara, pIpaLA, pIpara, vaDanAM phaLa. 10-kharac--kharaph phekaTarInA AIsa, AiskrIma, kulaphI, rephrIgeTara, mazInane kharaph 11-jhera--aphINa, sAmala, vacchanAga, haratAla, poTAziyama ane sAinAiDa-- [AmAM aNuAhArI aphINa ane mArela sAmala vagerenA samAveza thatA nathI.] 12-karA--13-kAcI mATI--mATI, daMtama'janamAM vaparAtI mATI. 14-rI gaNA--rIgaNAnI jAti. TameTA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaLasaMbaMdhI sacitta acitta vicAra ] 45 vRttithI jANI levu. vivekI puruSe jema abhakSya vavAM, tema riMgaNAM, kAcamAM, TikharU, jAbuDAM, bilrIphaLa, lIlAMpIlu, pAkAM karamadAM, guMdAM, picu, mahuDAM, makarADAM, vAhaeNlI, mhoTAM khera, kAcAM keAMkhaDAM, khasakhasa, tala, sacitta lavaNa ItyAdika vastu mahubIja tathA jIvAkuLa hovAthI vavI. lAla vagere hovAthI jenA upara kharAkhara teja nathI, evAM gilADAM, kaTAlAM, hyusa ItyAdi vastu tathA je deza nagara ItyAdikamAM kaDavuM tuMbaDu, bhUrUM kALuM vagere leAkavirUddha hoya te te paNa zrAvake vavuM. kAraNake tema na kare teA. jainadharmanI niMdA pramukha thavAnI prApti thAya. khAvIza abhakSya tathA khatrIsa anaMtakAya pArake ghera acitta thaelAM hoya te paNa te levAM nahIM. kAraNake, tethI peAtAnuM kurapaNuM pragaTa thAya, tathA "ApaNe acitta anatakAya vagere laIe chIe" ema jANI te leAkeA vadhAre anaMtakAyAdikanA AraMbha kare ItyAdi DhASa thavAnA saMbhava che. mATeja ukALelA leAdhara, rAMdhelu Adu, sUraNa, riMgaNAM ItyAdi sarva acitta hoya tApaNu vavuM. vakhate kadAcit doSa thAya te TALavAne arthe mULAnAM pAMce AMga (mULa, patra, phula, phaLa ane kAMDa ) vavAM. sUMTha vagere teA nAmamAM ane svAdamAM phera thavAthI kalpe che. pANI saMbaMdhI citta acitta mizra vicAra garama pANI to traNa ukALA Ave tyAM sudhI mizra hoya che. piDaniyuktimAM kahyuM che ke, traNa ukALA na AvyA hAya, tyAM sudhI garamapANI mizra hAya che. te pachI acitta thAya che. C varasAda varase tyAre grAma, nagara ityAdine viSe jyAM manuSyanA pracAra ghaNA hoya, tyAM paheluM pANI jyAM sudhI pariNamatuM nathI, tyAM sudhI mizra hoya che. araNyamAM te prathama vRSNui jaLa paDe che, te sarva mizra ane pAchaLathI paDe te sa` sacitta hoya che. 15-mahubIja--jemAM gabha judo na paDe teTalA khIja hoya te; jemake:-paTAla pATA aMjIra khasakhasa. 16-meLA--traNa divasa pachInAM athANAM rAyatAM caTaNI lIMbu. [AmAM murado ane zaramatane samAveza thatA nathI ] 10 vidalakaDhALa kuTiyA guvAra methI dANA ke tenI bhAjI. kAcA dudha dahI' ane chAza sAthe vidaLa thAya che. meLavIne garama kare te paNa viThThala che. 18-tucchaLa--jemAM khAvAnu alpa ane nAMkhI devAnuM ghaNuM hoya te; jemake: caNI khAra jaMgalI era pIlu pIcu phAlasA. 19 ajANyAM phaLa--jene kAi na oLakhatuM heAya tevA pAMdaDAM tathA phaLa 20-rAtribhAjana--samyakattva vratamAM lakhyA mujama tyAga. 21-calita rasa--vAsI leAjana, eka tAravALI kAcI cAsaNInI cIja. vAsI dudha svayaM jAmeluM dudha, phATeluM dudha, navI prakrutinu dudha, vilAyatI dudha, vAsI mAvA. e rAta pachInuM dahI, e rAta pachInI chAza, mevA ke vanaspatinuM e rAta pachInuM rAyatuM. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi ceAkhAnuM pANI te traNa Adeza mUkIne ghaNuM svaccha na hoya te mizra ane ghaNuM svaccha hAya tA acitta hoya che. traNa Adeza A rIteH--keTalAka kahe che ke, cAkhAnuM pANI--je vAsaNamAM cAkhA dhAyA hoya, vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM kADhI nAMkhatAM dhArAthI tUTIne AjImAjIe vaLagI rahelAM TIMpAM jyAM sudhI TakI rahe, tyAM sudhI mizra DAya che. khIjA ema kahe che ke, cAkhAnu pANI khIjA vAsaNamAM kADhI nAMkhatAM mAvelA parapoTA jyAM sudhI TakI rahe, tyAM sudhI mizra hoya che. trIjA ema kahe che ke jyAM sudhI dhAyelA cAkhA raMdhAyA nahIM hoya tyAM sudhI mizra hAya che. A traNe Adeza khAkhara nathI, mATe anAdeza samajavA. kAraNake, pAtra rUkSa [lUkhuM] hoya athavA pavananeA ke, agninA sparza thAya teA khidu thADI vAra TakI rahe, ane pAtra cIkaNuM hoya tathA pavananA ke, agninA saMbaMdha na hoya to ghaNI vAra TakI rahe. Ama A traNe AdezamAM kALa niyamane abhAva che, mATe atizaya svaccha hoya, teja cAkhAnu` pANI acitta jANavuM. have keTalAka kahe che ke, nItroka-dhUmADAthI dhUmravaNu ane sUrya kiraNanA sabaMdhathI thADuM garama hAya che, tethI acitta che, mATe te levAmAM kAMi paNa virAdhanA nathI. ane te peAtAnA pAtramAM grahaNa karavuM. ahiM AcAya kahe che ke, nitroka aci hAvAthI peAtAnA pAtramAM levAnI manAi che. AthI gRhasthanI kuMDI vagere vAsaNamAMja levuM. varasAda paDatA hoya tyAre te mizra hoya che. mATe varasAda aMdha thayA pachI e ghaDIe levu. zuddha jaLa traNa ukALA AvyAthI acitta thaelu' hAya tA paNa traNa paheAra uparAMta te pAchu huM sAMje chAzamAM taramALa rAkhela ATha paheAra pachInA bhAta, ArdrA pachI kerI, cAmAsAmAM 15 divasa, unALAmAM 20 divasa ane ziyALAmAM 30 divasa pachInA mIThA gAMThiyA dALiyA vigere. phAgaNa cAmAsI ane aSADa cAmAsImAM mevA bhAjI pAMdeDA. mIThA lImaDA, aLavI pAi, ajamA, nAgaravela, dInA, kAthamIra, mevAvALI mIThAi, mevAvALI ThaMDAi. [ badAma nAlIyera seApArI magaphLI ane kALI drAkhanA mevAmAM samAveza thatA nathI. ] rUpa rasa ga Mdha ke sparza badalAi jatA cAre AhAra. 22-matrIza anantakAya--lIlI; sukkI. 1 suraNuka 2 vAkaMda 3 Adu 4 baTATA pa hIralIkaIM 6 lasaNu cha gAjara 8 lauDhI ( padminIkaMda ) 9 garamara 10 khIrasukaa (kALA vALavAlA nAnA kada, kreserA) 11 thega 12 lIlI mAtha 13 mULI kaMda 14 kaIM jAti 15 lIlAcurA 16 zatAvarI 17 kuMArapAThA 18 thArajAti 19 lIlI-gaLA (sukI gaLeA aNNAhArI che) 20 vAMsakArelI 21 luNInI chAla 22 luNI 23 khilADA (?) 24 amRtavela 26 vabhulAbhAjI (?) 27 suaravela 28 pAlaka bhAjI 29 kAmala AMbalI 30 ratAlu 31 pIDAlu 32 kAmaLa vanaspati (krisalaya--aMkurA--kuLa )--varUhAr--sevAla ityAdi. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acita jaLanuM kALamAna ] 47 sacitta thAya che, mATe temAM rakSA nAMkhavI. tethI te pANI svaccha rahe che. ema hiMDanicUktinI vRttimAM kahyuM che. cokhAnuM dhAvaNa paheluM, bIjuM ane trIjuM tatkALanuM kADheluM heya te mizra ane kADhayA pachI ghaNe kALa rahyuM hoya te acitta heya che. celuM, pAcamuM vagere talodaka ghaNI vAra rahe che te paNa sacitta hoya che. acitta jaLanuM kALamAna - pravacanasAroddhArAdika graMthamAM acitta jaLAdikanuM kALamAna AvI rIte kahyuM chegarama pANI traNa ukALa Ave evuM ukALeluM hoya te acitta hevAthI sAdhune kape che. paraMtu glAnAdikane arthe traNa pahera uparAMta paNa rAkhavuM. acitta jaLa grISmaRtumAM pAMca pahora uparAMta, zIta RtumAM cAra paheAra uparAMta ane varSo RtumAM traNa pahAra uparAMta sacitta thAya che. grISma RtumAM kALa ati lu hovAthI jaLamAM jIvanI utpatti thatAM ghaNo vakhata (pAMca pahora) lAge che. zIta RtumAM vakhata snigdha hovAthI grISma karatAM thoDo vakhata [cAra pahera] lAge che ane varSARtumAM vakhata atizaya snigdha hovAthI zIta hatu karatAM paNa cheDe vakhata [ traNa paheravuM lAge che. je upara kahelA vakhata karatAM vadhAre rAkhavuM hoya te, temAM rakSA nAMkhavI. jethI pAchuM sacitta na thAya. ema pravacanasAroddhAranA 136 mA dvAramAM kahyuM che. zA saMbaMdha thayA vinA acitta thayela jalAdino upaga na kara je aSkAyAdika jiLa vagere] agni Adika bAhya zamanA saMbaMdha thayA vinA svabhAvathIja acitta thayuM hoya tene kevaLI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, tathA prakRSTa kRtajJAnI acitta che, ema jANe te paNa maryAdAbhaMganA prasaMgathI tenuM sevana kastA nathI. saMbhaLAya che ke, zevALa tathA trasa jIvathI rahita ane svabhAvathI acitta thaelA pANIthI bharelo heTa draha najIka chatAM paNa bhagavAna zrI vardhamAna svAmIe anavasthA deSa TALavAne arthe ane zratajJAna pramANabhUta che ema dekhADavA mATe tRSAthI bahu pIDAelA ane tethIja prANata saMkaTamAM AvI paDelA pitAnA ziSyane tenuM pANI pIvAnI AjJA ApI nahiM. temaja bhukhathI pIDAyelA ziSyane acitta talathI bhareluM zakaTa ane vaDInItinI saMjJAthI pIDAyelA ziSyane acitta (svabhAvathI acitta paNa vyavahArathI azuddha) evI IMDilanI bhUmi upabhogamAM levAnI paNa AjJA ApI nahiM. Ane khulAse e che ke zrutajJAnI sAdhu bAhya zaru saMbaMdha thayA vinA jaLAdika vastu acitta che, ema nizcaya karatA nathI. mATe bAhya ane saMbaMdha thavAthI jenA varNa, gaMdha, rasa vagere pariNamyA hoya evuMja jaLAdika vAparavuM. arita vastu paNa dAMta vigerethI bhAgavI nahi. maga, haraDe kulika ityAdi varatu acetana hoya te paNa avinaSTa (nAza na pAmelI) etinA rakSaNane arthe tathA dUrapaNuM vagere TALavAne arthe dAMta varethI bhAgavI nahIM. zrI eniktimAM paMcetezmI gAthAnI vRttine viSe kahyuM che ke Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48. [ zrAddhavidhi zaMkA-acitta vanaspatikAyanI yatana rAkhavAnuM prayojana zuM? samAdhAna-vanaspatikAya acitta hoya, te paNa gaLe, maga ItyAdi keTalIka vanaspatinI yoni nAza pAmatI nathI. jema gaLo sukAyelI hoya te paNa pANI chAMTavAthI pitAnA svarUpane pAmatI dekhAya che. emaja keraDu maga paNa jANavA mATe leninuM rakSaNa karavAne arthe acitta vanaspatikAyanI paNa yatanA rAkhavI e gyaja che. evI rIte sacitta acitta vastunuM svarUpa jANI sacittAdika sarva bhAgya vastunuM nAma laI nakI karI, tathA bIjI paNa badhI vAta dhyAnamAM laI sAtamuM vrata jema AnaMda kAmadeva vageree svakAryuM tema zrAvake svIkAravuM. sAtamuM vrata na lai zake te sacitta ane vigaIne niyama jarUra rAkhe sAtamuM vrata levAnI zakti na hoya te sAmAnyathI eka be ItyAdi sacitta vastu, dasa, bAra ityAdi dravya, eka, be ityAdi vigaya vagerene niyama dararoja kare. paNa dararoja nAma na letAM sAmAnyathI abhigrahamAM eka sacitta vastu rAkhe, ane dararoja jUdI jUdI eka sacitta vastu le, e rIte vArApharatI ekeka vastu letAM sarva sacitta vastunuM grahaNa thAya, ethI vizeSa virati thAya nahiM. mATe nAma laI sacitta vastune niyama karyo hoya te niyamamAM rAkhelA sivAyanI anya sarva sacitta vastunI cAvajajIva virati thAya, ane ethI adhika phaLa spaSTa thAya. kahyuM che ke -"puSpa, phaLane, madyAdikane, mAMsane ane strIne rasa jANatA chatAM paNa je virAgI thayA, te duSkarakAraka bhavya jIne vaMdanA karuM chuM." ghaNuM jIvane saMparka hevAthI nAgaravelanAM pAnano tyAga kare sarve sacitta vastumAM nAgaravelanAM pAna cheDavAM bahu muzkela che. kAraNa ke, bAkI sacitta vastu tenA rasavALAne kerIAdika acitta thAya te paNa temAM prAye mIThAza, ane svAda vagere rahe che, paNa nAgaravelanA pAnamAM te bilakula svAda rahetuM nathI. sacitta nAgaravelanA pAnamAM te jaLanI bhInAza vagere hamezAM rahevAthI nIlI (lIlaphUla) tathA kuMthuA vagere nI utpatti thavAne lIdhe tenI ghaNI virAdhanA thAya che. mATe ja pApabhIru purUSe rAtre pAna vAparatA nathI. ane je kaI vApare che te paNa rAtre khAvAnAM pAna divase sArI peThe tapAsI zedhI rAkhelAMja vApare che. brahmacArI zrAvake te te kAmavikAranI vRddhi karanArAM hevAthI (nAgaravelanAM pAna) jarUra khAvAM nahi joIe. A (nAgaravelanAM pAna) pratyeka vanaspati che, paNa pratyeka pAna, phUla, phaLa ItyAdika ekeka pratyeka vanaspatine viSe tenI nizrAthI rahelA asaMkhyA jIvanI virAdhanA thavAno saMbhava che. kahyuM che ke-aparyApta jIvanI nizrAe aparyApta chanI utpatti thAya che te paNa jyAM eka paryApta jIva tyAM asaMkhyatA aparyApta jIva jANavA. A vAta Adara ekeMdriyane viSe samajavI. sumane viSe te jyAM eka aparyApta, tyAM tenI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAi niyama vicAra ] 40 na nizrAe asaMkhyAtA paryApta hoya che. e vastu AcArAMgasutra vRtti vagere graMthane viSe. kahI che. evI rIte eka paNa patra, phaLa ItyAdikane viSe asaMkhyAtA jIvanI virAdhanA thAya che. ane je kadAcit te patrAdika upara lIlakula vagere hoya te te anaMtA jIvanI paNa virAdhanA thAya che. jaLa, mIThuM ityAdi vastu asaMkhyAtA chava rUpa che. pUrvAcAryanuM vacana evuM che ke, "tIrthakaree eka jaLabiMdune viSe je jIva kahyA che te jIva sarasava jeTalA thAya te jabUdvIpamAM samAya nahi. lIlA AmaLA jeTalI pRthvIkAyanA piMDamAM je jIva hoya che, te jIva pArevA jeTalA thAya te jaMbudvIpamAM samAya nahi. sarva sacittane tyAga karavA upara aMbaDa parivrAjakanA sAta ziSyanuM daSTAMta jANavuM. zrAvakadharma aMgIkAra karI acitta ane keIe ApelA annapAnane vAparavAnA niyamavALA te (abaDanA ziSya) eka vakhata eka aTavImAMthI bIjI aTavImAM pharatAM grISmaRtune viSe ghaNA tRSAtura thaI gaMgA nadInA taTa upara AvyA. tyAM "gaMgA nadInuM jaLa sacitta ane adatta (keIe na ApeluM) hevAthI. game te thAya te paNa ame nahI laIzuM," evA daDhanizcayathI anazana karI pAMcamA brahma devalokamAM IMdranA samAnika devatA thayA. evI rIte sacitta vastunA tyAgane viSe catanA rAkhavI. cAda niyama vicAra jeNe pUrve cauda niyama lIdhA hoya, teNe te niyamomAM pratidina saMkSepa kara, ane bIjA navA niyama yathAzakti grahaNa karavA. cauda niyama A rIte kahyA che-sacitta 1, dravya 2, vigaya 3, pagarakhAM 4, tAMbUla, 5, vastra 6, phula 7, vAhana 8, zayana 9 vilepana 10, brahmacarya 11, dizAparimANa 12, snAna 13, rAka 14 e cauda niyama jANavA. 1 suzrAvake mukhya mArgathI te sacittane sarvathA tyAga karavo joIe. tema karavAnI zakti na hoya te nAma laIne athavA sAmAnyathI eka e ItyAdi sacitta vastune niyama kara. kahyuM che ke, "acitta ane niravadya AhArathI AtmAnuM poSaNa karanArA suzrAvaka sacittatyAgI kahevAya che. 2 sacita ane vigaya cheDIne bAkI rahelI che kaI vastu mukhamAM naMkhAya che, te sarva dravya jANavuM. khIcaDI, roTalI, navIyAtA lADavA, lApazI, pApaDa, curamu, dahIbhAta, khIra ItyAdika vastu ghaNA dhAnyAdikathI banelI hoya che, te paNa rasAdikanuM anya pariNAma thavAthI ekekaja vastu gaNAya che. piLI, jADA roTalA, mAMDA, khAkharA, ghUgharI, kaLAM, zUlI, bATa, kaNeka vagere vastu eka dhAnyanI banelI hoya che, te paNa pratyekanuM nAma jUduM paDavAthI tathA svAdamAM phera thavAthI jUdA jUdA dravya gaNAya che. phalA, philikA ityAdikane viSe nAma eka che, topaNa bhinna svAda prakaTa dekhAya che ane tethI rasAdikanuM pariNAma paNa anya hovAthI te ghaNAM dravya gaNAya che. dravya saMbaMdhamAM potAne abhiprAya, saMpradAya tathA bIjI yogya rItathI dravya gaNavAM. dhAtunI zalAkA (zalI) tathA hAthanI AMgaLI vagere dravyamAM gaNAya nahi. 3 khAvA gya vigaya che che, te A rIte Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. [zrAddhavidhi dUdha 1, dahI 2, ghI, 3, tela 4, geLa 5, ane ghImAM athavA telamAM taLelI vastu 6. e cha vigaya jANavI. 4 upAnaha eTale pagarakhAM athavA mejA, pAvaDIo vagere te jIvanI ghaNuM virAdhanAne hetu hovAthI zrAvakane paheravI yukta nathI. pa tAMbUla eTale nAgaravelanAM pAna, sepArI, kAtho vagerethI banelI svAdima vastu jANavI. 6 vastra eTale paMcAMgAdika veSa jANa. chetI, pitI tathA rAtre paheravA mATe rAkheluM vastra vagere veSamAM gaNAtAM nathI. 7 phUla te mAthe tathA gaLA vageremAM paheravAnA ane gUMthIne bichAnA upara ozIke pAtharavA lAyaka levAM. phUlane niyama karyo hoya te paNa bhagavAnanI zeSa yA mALA kape che. 8 vAhana te ratha, azva, piThiyA, sukhAsana pramukha jANavAM. 9 zayana te khATa pramukha levAM. 10 vilepana te copaDavAne arthe taiyAra karela caMdana, cUvA, javAsAdi kastUrI pramukha vastu levI. vilepanano niyama lIdhe hoya te paNa bhagavAnanI pUjA pramukha kAryamAM tilaka, hastakaMkaNa, dhUpa vagere karavuM kalpa che. 11 brahmacarya (cothuM vata) te divase sarvathA ane rAtre potAnI strI vagerenI apekSAthI jANavuM. 12 dizA parimANa te cAre tarapha athavA phalANI dizAe ATalA gAu sudhI athavA ATalA je jana sudhI javuM evI maryAdA karavI. 13 snAna te tela copaDIne athavA te vagara nahAvuM. 14 bhakta eTale rAMdheluM anna tathA sukhaDI pramukha sarva levuM. A bhaktanA niyamamAM sarva maLI traNa cAra zera athavA ethI vadhAre anna saMbhava mAphaka rAkhavuM. kAraNake khaDabUca vagere le te ghaNA zera thAya. e cauda vastune niyama kare. temAM be traNa athavA ethI vadhAre sacitta vastunAM nAma laIne athavA sAmAnyathI niyama karavAnuM jema upara kahyuM, tema dravyAdika tere vastunA niyama vastunAM nAma daIne athavA sAmAnyathI yathAzakti yuktipUrvaka karavA. upara kahelA cauda niyama e eka jAtanIniyamanI dizA batAvI che. e uparathI bIjA paNa zAka, phaLa, dhAnya vagere vastunA pramANane tathA AraMbhane nizcaya vagere karI yathAzakti niyama grahaNa karavA. sUryodaya pahelAM navakArazI paccakhANa karavuM evIrIte niyama lIdhA pachI yathAzakti paccakhANuM karavuM. navakArasI, pirisI vagere kALa paccakakhANa je sUryodaya pahelAM uccaya hoya, te zuddha thAya, nahi te nahi. bAkInAM paccakakhANa te sUryodaya pachI paNa uzkarI zakAya che. navakArasI paccakhANa je sUryodaya pahelAM uccaryuM hoya, te te pUruM thayA agAu paNa pita petAnI kALamaryAdAmAM pirisI vagere sarve kALa paccakkhANa karAya che. navakArasI paccakhANa sUryodaya pahelAM na karyuM hoya te, sUryodaya thayA pachI kALa paccakakhANa ziddha thatuM nathI. je sUryodaya pahelAM navakArasI paccakhANa vinA pirisI vagere paccakhANa karyuM hoya te, te pUruM thayA pachI bIjuM kALa paccakhANe zuddha thatuM nathI. paNa te sUryodaya pahelAM kareluM paccakhANa pUruM thatA pahelA bIjuM kALa paccakakhANuM te zuddha thAya che, e vRddha purUSone vyavahAra che. navakArasI paccakakhANanuM e ghaDI jeTaluM pramANa tenA cheDA AgAra uparathI ja spaSTa che. navakArasI paccakakhANa karyA pachI be ghadha uparAMta paNa navakArane pATha karyA vagara bhajana Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccakkhANu vinA rahevu... nahe' ] kare teA paccakkhANanA bhagaja thAya che. kAraNake, paccakakhANu daMDakamAM " ema pATha kahelA che. vinA kSaNamAtra rahevuM navakArasI pramukha kALa paccakkhANa pUrUM thAya te samaye, gaThisahiSma' vagere karavuM. jene vAraMvAra auSadha vagere levuM paDatuM hAya, evA bALaka, rAgI ItyAdikathI paNa graMthisahita paccakkhANu sahelAithI thaI zake che. gaDhasIthI hamezAM pramAda rahitapaNuM rahe che ane tenu phaLa ghaNuM che. eka sALavI madya mAMsa vagere vyasanAmAM ghaNA Asakta hatA paNa te mAtra ekaja vAra graMthisahita paccakkhANa karavAthI kapaTTI yakSa thayA. e dRSTAMta ahiM samajavuM. kahyuM che ke-- je purUSo pramAMda rahita thaine graMthisahita paccakkhANunI gAMTha bAMdhe che, temaNe svarganuM tathA meAkSanuM sukha pAtAnI gAMThe mAMdhyuM che. je dhanya purUSo na bhUlatAM navakAra gaNIne graMthisahita paccakkhANunI graMthi cheDe che, te pAvAnA kamanI gAMTha cheDe che,'jo mukti pAmavAnI IcchA hAyatA e rIte gaDhasI paccakkhANu karI pramAda cheDavAnA abhyAsa karavA. siddhAMtanA jANu purUSo enuM puNya upavAsa jeTalu kahe che. je purUSa rAtre cavihAra paccakkhANu ane divase graMthisahita paccakkhANu laI eka ThekANe esI ekavAra bhAjana vagere kare. ane pachI vidhipUrvaka mukhazuddhi vagere kare evI rIte ekAzana kare, tene eka mAsamAM ogaNatrIsa cavihAra upavAsa karyAnuM phaLa prApta thAya che. temaja upara kahela vidhi pramANe rAtre cavihAra paccakmANa ane divase biyAsaNuM kare teA tene eka mAsamAM aAvIsa cauvihAra upavAsa karyAnuM phaLa prApta thAya ema vRddha leAkA kahe che. seAjana, tAMbula, pANI vagere vAparatAM rAja e be ghaDI lAgavAne saMbhava che, ane e rIte gaNatAM ekAzana karanArane sATha ghaDI ane biyAsaNuM karanAranI ekasA vIsa ghaDI eka mahinAnI aMdara khAvA pIvAmAM jAya che. te bAda karatAM bAkI rahelA anukrame AgaNatrIza, ane aThThAvIsa divasa cavihAra upavAsamAM gaNAya e pragaTa che. padmacaritramAM kahyuM che ke je purUSa lAgalAgaTa biyAsaNAnuM paccakkhANu laI ne pratidina e vAra bhAjana kare, te eka mAsamAM aThThAvIsa upavAsanu kuLa pAme che. je purUSa e ghaDI sudhI dararoja cavihAra paccakkhANa kare, te eka mAsamAM eka upavAsanuM mULa pAse, A kuLa saMbaMdhamAM kahyuM che ke kAi anyadevatAnI bhakti karanArA jIva tenI tapasyAthI jo devalAkamAM dasa hajAra varSanI sthiti pAme, tA jinadhamI jIvra jinamahArAje kahelI teTalIja tapasyAthI kroDa pacApamanI sthiti pAme,' rAja e ghaDI cAvihAra paccakkhANa kare ta mahinAmAM eka upavAsa tema jeTalI ghaDI covihAra vadhAre te pramANe upavAsa vadhe che. A rIte graMthisahita paccakkhANanuM mULa upara kahelI rIte vicArI levuM. grahaNu karelA sa paccakkhANunuM vAraMvAra smaraNa karavuM. paccakkhANanI pAta peAtAnI kALa maryAdA pUrI thatAMja mhArUM phulANu paccakkhANa pUrU thayuM, ema vicAravuM, bhojananI veLAe paNa jene pramAda cheDavAnI icchA hAya, teNe paccakkhANu cita nathI. padma namukAra sahiaM 99 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pi2 [ zrAddhavidhi paccakakhANunuM smaraNa karavuM. je tema na kare te kadAcit paccakkhANane bhaMga vagere thavAno saMbhava che. have azana, pAna, khAdima, svAdima vigereno vibhAga jaNAve che, anna, khAjAM, dahitharAM pramukha pakavAnna, mAMDA, sAtho vagere sarva je kAMI sudhAne ziMgha upazamAvI zake che, te azana jANavuM. (1) chAza, pANI, madha, kAMjI vagere sarva pAna jANavuM. (2) sarva jAtanAM phaLa, zelaDI, pauMA, sukhaDI vagere khAdha jANavu (3) sUMTha, haraDe, pIMpara, marI, jIruM, ajamo, jAyaphaLa, jAvaMtrI, kasela kA, khadiravaTikA, jeThImadha, taja, tamAlapatra, elacI, laviMga, kAThI, vAvaDaMga, bilalavaNa, ajaka, ajameda, kuliMjaNa, pIparImULa, cinIkabALA, kacUra, metha, kaTA, selio, kapUra, saMcaLa, haraDAM, baheDAM, kuMbhaTho, bAvaLa, dhamAse, khera, khIjaDA vagerenI chAla, khAvAnAM pAna, sopArI, hiMgASTaka, hiMgutrevIsa, paMcakULa, puSkaramULa, javAsAnAM mULa, bAvacI, tulasI, kapUrIkaMda ItyAdi khAdima jANavuM. () bhASya ane pravacanasAreddAra e be graMthanA abhiprAya pramANe jIrU svAdya che, ane kalapavRttinA abhiprAya pramANe khAdya che. keTalAka kahe che ke, ame paNa khAdya che. sarva khAdya vastu ane elacI kapUra ItyAdikanuM La duvihAra paccakakhANamAM khape che. vesaNu, variyALI, savA, kaThaMbaDI, AmalAgaThI, AMbAgoLI, kaThapatra, lIMbUpatra ItyAdi khAdya vagere hovAthI duvihAra paccakhANamAM kape nahi. tivihAramAM te ekaluM pANIja kape che. TUMkA jaLa, tathA sIkarI, kapUra, elacI, kALe, khadiracUrNa, kasellaka, pADala ItyAdikanuM jaLa nItareluM athavA gALeluM hoya teja kape, anyathA nahiM. zAstrane viSe te madha, geLa, sAkara, khAMDa, vagere svAdamAM ane drAkSa, sAkara ItyAdikanuM jaLa ane chAza vagerene pAnamAM kahela che. paNa te duvihAra vageremAM kalpanahi. nAgapurIya gaccha paccakhANuM bhASyamAM kahyuM che ke, zAstramAM drAkSa pAnakAdika pAnamAM ane goLa vagere svAdimamAM kahela che, te paNa te tRptinuM karanAruM hovAthI tivihArAdikamAM nahiM vAparavA yogya che, eTale pUrvAcAryoe lIdhuM nathI. strIne saMbhoga karavAthI cauvihArano bhaMga thato nathI, paNa bAlAdikanA heTha, gAla ItyAdikanuM cuMbana kare te bhaMga thAya. duvihAramAM te strI saMbhega uparAMta bAlAdikanuM cuMbana paNa kalpa che. cauvihArAdi paccakkhANa te kavala AhAranuM ja che. lomAdika AhAranuM nathI, ema na hoya to zarIre tela copaDavAthI tathA gaDagUmaDA upara piTIsa bAMdhavAthI paNa anukrame AyaMbila tathA upavAsane bhaMga thavAne prasaMga Ave paNa ema mAnavAne vyavahAra muddala nathI. kadAcita kaI ema mAne che, lemAhAra niraMtara cAlavAne saMbhava hovAthI paccakakhANanA abhAvane prasaMga AvI paDe che. - have anAhArI vastuo vyavahAramAM gaNAya che te A rIte lImaDAnAM paMcAMga (mUla, chAla, patra, phUla, phaLa), mUtra, gaLo, ka, kariyAtuM, ativiSa, phUDa, cIDa, sukhaDa, rakSA, haLadara, hiNI, upaleTa, vaja, triphaLAM, bAvaLanI chAla, dhamAse, nAhi, AsaMdha, riMgaNa, eLa, gugala, haraDela, vauNi, bera, chAlamUla, ketherImUla, keraDA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azana pAnAdinI samaja mUla, pUMADa, kheDayerI, AchI, majITha, khera, bI, ku MArI, citraka, kudarU vagere e svAdanI vastu rAgAdi saMkaTa hoya te cavihAramAM paNa ka2e che. AhAra anAhAranI samaja zrIpamAM ane tenI vRttimAM ceAthA khaDane viSe ziSya AhAra ane anAhAra vastunAM lakSaNa viSe pUche che, tyAre teno AcAya javAba Ape che. te A rIte 'bhAta pramukha zuddha ekaleAja kSudhAne zamAve, tene AhAra kahe che, te azana, pAna, khAdima ane svAdima e bhedathI cAra prakArano che, tathA te AhAramAM khIjI vastu je paDe che, te paNa AhAraja kahevAya che. have ekAMgika caturvidha AhAranI vyAkhyA karIe chIe. bhAta ekAMgika eTale zuddha ekaleAja bhUkhano nAza kare che, mATe e azana AhArarUpa prathama bheda jANavA. (1) chAza, jaLa, madyArdika vastu paNa ekAMgika eTale zuddha ekalI kSudhAno nAza kare che, mATe e pAna AhArarUpa bIjo bheda jANavA. (ra) phaLa mAMsa ityAdika vastu ekAMgika eTale zuddha ekalI bhUkhano nAza kare che, mATe e khAdima AhArarUpa trIjo bheda jANavA. (3) madha, zelaDIno ukALI ghaTa karelA rasa vagere vastu ekAMgika eTale zuddha ekalI bhUkhano nAza karI zake che, mATe e svAdima AhArarUpa ceAtheA bheda jANavA. 4. 53 have AhAramAM je bIjI vastu paDe che, te paNa AhAra kahevAya che, ema je kahevAmAM AvyuM tenI vyAkhyA-- lavaNAdika emAMgika (zuddha ekalI) vastu bhUkha TALavAne samartha na hoya, paNa caturvidha AhArane viSe kAmamAM AvatI hAya, te vastu game te AhA ramAM paDelI heAya athavA tA chUTI hoya, teA pazu AhAranI aMdaraja gaNAya che. bhAta pramukha azanamAM mIThuM, hIMga, jIrU vagere vastu Ave che, pANI pramukha pAnamAM kapUra vagere vastu Ave che. AMbA AdikanA phaLarUpa khAdimamAM suMTha vagere vastu Ave che, tathA magaphaLI ane sUMTha vagere svAdimamAM geALa ityAdi vastu Ave che, e aMdara AvanArI kapUrAdi vastu pote kSudhAnA nAza karI zakatI nathI, tathApi kSudhAnA nAza karanAra AhArane madada kare che, mATe e pazu AhAramAMja gaNAya che. e caturvidha AhAra mUkIne bAkI rahelI sava vastu anAhAra kahevAya che. athavA bhukhathI pIDAyelA jIva je kAMi kAdava sarakhI vastu peTamAM nAMkhe che, te sava AhAra jANavA. auSadha vagerenI bhajanA che, eTale auSadhamAM tA keTalAka AhAra che, ane keTalAka anAhAra che. temAM sAkara gALa vigere auSadha AhAramAM gaNAya che, ane sarpe karaDelA mANasane mATI pramukha auSadha apAya che, te 'anAhAra jANavu. athavA je vastu bhukhathI pIDAyalA mANasane khAdhA karatAM svAda Ape, te sarva AhAra jANavA. ane "huM A vastunuM bhakSaNa karU" evI rIte je vastu khAvAnI kAIne paNu IcchA na thAya, tathA je jIbhane paNu e svAda Ape, te sarva vastu anAhAra jANavI. te A rIteH--kAyikI, lImaDAdikanI chAla, paMcamUlAdika mULa, AmaLAM, haratAM baheDAM ityAdika mULa e sarva anAhAra che. nizIthasUrNimAM tAH--lImaDA pramukha Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 [ zrAddhavidhi vRkSAnI chAla, temanAM likheLI pramukha phaLa ane temanAMja mULa ityAdi sava anAhAra jANavAM. ema kahyuM che. paccakkhANanA pAMca sthAna paccakkhANa uccArane viSe pAMca sthAna bheda che. prathama bhedane viSe navakArazI pArisIvigere tera kALapaccak khANuM uccArAya che. e kALa paccakkhANa prAye sa cavihAra [caturvidha AhAra tyAga rUpa] hoya che. bIjA bhedane viSe vigaya vigerene uccAra [pATha] Ave che. vigayanu' paccakkhANa vigayanA niyama rAkhanAra tathA na rAkhanAra e sarvene paNa hoya che. kAraNake, zrAvaka mAtrane prAye cAra abhakSya vigayanA tyAga hAya cheja tethI khInne bheda che. trIjA bhedane viSe ekAsaNuM, biyAsaNuM, ane ekalaThANu uccArAya che. emAM duvihAra tivihAra tathA cavihAra Ave che. ceAthA bhedane viSe pANussa leveNu " ityAdika acitta pANInA cha AgAra uccArAya che. pAMcamA bhedane viSe pUrve grahaNa karelA sacitta, dravya ityAdi cauda niyamamAM sa MkSepa karavArUpa dezAvakAzika vrata savAra sAMja uccArAya che. upavAsa, AMkhila, ane nIvI e traNe paccakkhANA prAye titrihAra athavA cavihAra hoya che; paNa apavAdathI teA nIvI, ityAdika paccakkhANu duvihAra paNa hAya che, kahyuM che ke-- sAdhuone rAtrinuM tathA namaskAra sahita cavihAraja hoya che. ane bhavacarama, upavAsa tathA AMkhila, e traNe paccakkhANu ttivihAra tathA cavihAra hAya che. khAkInAM bIjA paccakkhANA duvihAra tivihAra tathA cavihAra paNa hAya che. e rIte paccakkhANanA viSe AhAranA bheda samajavA. have 19nIvI, akhila ityAdikane viSe kai vastu ka2e, ane kaI na kalpe? e vAtanA nirNaya pAta peAtAnI sAmAcArI uparathI jANavA. anAbhAga, sahasAtkAra ityAdika gAranuM svarUpa paccakkhANa bhASyAdikamAM kahela siddhAMtanA anusAre manamAM sArI peThe ci MtavyuM. ema na kare to paccakkhANu zuddha thavAnA saMbhava rahetA nathI. A rIte mULagAthAnA uttarArdhamAM AvelA hini" e padanI savistara vyAkhyA karI. have "ba" ityAdi padanI savistAra vyAkhyA kara che. temAM prathama hamezAM zAstra dha mAnA upadeza kare che, te jaNAve che, 66 maLamUtranA tyAga, dAtaNa karavuM, jIbhanu ghasavuM, kAgaLA karavA ane snAna athavA dezasnAna ityAdika karIne pavitra thavuM. ahiM pavitra thavuM" e lAka prasiddha vAtanA anuvAda mAtra jANavA kAraNa ke, maLamUtra tyAga vagere prakAra lAka prasiddha hAvAthI zAstra te karavA viSenA upadeza karatu nathI. je vastu leAka saMjJAthI prApta thatI nathI, teja vastunA upadeza karavA e zAstranuM peAtAnuM karttavya che, ema zAstra samaje che. maLamalina gAtra 19 Ayakhila nIvI ityAdimAM keTalAka gacchanI samAcArI judI judI hAya che. AthI A saMbaMdhamAM tapAtAnI samAcArI pramANe karavuM, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitta acita mizravicAra] hoya te nhAvuM, bhUkha lAge te khAvuM, evI vAtamAM zAstranA upadezanI bIlakula AvazyakatA nathI. lokasaMjJAthI aprApya evA Iha paraleka hitakArI dharma mArgane upadeza karavAthI ja zAstranI saphaLatA thAya che. ema bIje ThekANe paNa jANI levuM. zAstranA upadeza karanArane sAvadya AraMbhanA vacanathI anumodanA karavI e paNa dhyAnathI. zAstramAM kahyuM che ke, "je sAvadya ane anavadya vacanane bheda vizeSa jANato nathI, te mukhamAMthI eka vacana belavA paNa gyanathI, te pachI dezanA karavAnI te vAta kyAMthI hoya?" niravagha tathA cogya sthAne manapUrvaka maLamUtrane tyAga karavo. mauna pUrvaka niravaghatathA yogya sthAna jeImaLamUtrane tyAga kare ucita che. kahyuM che ke, "maLamUtrane tyAga, strIsaMga, snAna, bhajana, saMdhyAdi karma, devapUjA ane japa eTalAM kAryo mauna rAkhIneja karavAM." vivekavilAsamAM paNa kahyuM che ke, "prabhAte, sAyaMkALe, tathA divase uttara dizAmAM ane rAtrine viSe dakSiNa dizAe mukha rAkhI mauna rAkhI, tathA vastra oDhIne maLamUtrane tyAga kara." saMpUrNa nakSatro nisteja thAya ane sUryabiMbane arthe udaya thAya tyAM sudhI prabhAta saMdhyAne samaya kahevAya che. sUryabiMbanA ardhA astathI mAMDI be traNa nakSatre AkAzamAM na dekhAya, tyAM sudhI sAyaMsaMdhyAne samaya jANo. maLamUtrane tyAga karavo hoya te, jyAM rakSA, chANa, gAyanuM raheThANa, rAphaDA, viSTA vagere hoya tevuM sthAna, tathA uttama vRkSa, agni, mArga, taLAva vagere, ramazAna, nadI kinAre, tathA strIo ane pitAnA vaDile emanI jyAM daSTi paDatI heya evI jagyA tajavI joIe. A niyamo utAvaLa na hoya te sAcavavA. utAvaLa hoya te sarve niyama sAcavavA ja joIe e kAMI niyama nathI. sAdhumahArAjane uddezIne maLamUtranA tyAga mATe zAstranuM sthAna, zrI ghaniryukti Adika graMthane viSe sAdhuone uddezIne kahyuM che ke, "jyAM kaI paNa mANasanI Ava jAva nathI, tathA je sthaLanI aMdara keInI daSTi paNa paDatI nathI, jyAM keIne aprIti upajavAthI zAsananA uhAhanuM kAraNa ke tADanAdika thavAne saMbhava nathI, bhUmi sarakhI hevAthI jyAMthI paDI javAya tevuM nathI, tRNa Adika vastuthI je DhaMkAyeluM nathI, jyAM vIMchI ane kIDI Adikane upadrava nathI, jyAMnI bhUmi agni vagerenA tApathI thekALanI acitta karelI che, jenI nIce ochAmAM ochI cAra AMgaLa bhUmi acitta che, vADI, baMgalA vagerenA samIpa bhAgamAM je AveluM nathI, ochAmAM ochuM eka hAthanA vistAravALuM, uMdara, kIDI pramukhanAM bila, trasajIva ane jyAM bIja (sacitta dhAnyanA dANA pramukha) nathI, evA sthaDilane (sthaLane) viSe vaDInItine tathA laghunItine tyAga kare." upara "tRNa Adika vastuthI DhaMkAyeluM sthaLa nahIM joIe." ema kahyuM enuM kAraNa ke, DhaMkAyeluM sthaLa hoya te tyAM vIMchI vagere karaDavAno saMbhava rahe che, tathA vanati vagerethI kIDI pramukha dabAI jAya mATe tRNAdikathI DhaMkAyeluM nahIM hovuM joIe. temaja Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi jyAMnI bhUmi cheDA kALanI acitta karelI che," ema kahevAnuM kAraNa e che ke, agnine tApa vagere karIne acitta karelI bhUmi be mahinA sudhI acitta rahe che, ane te pachI mizra thAya che. je bhUmimAM comAsAmAM gAma vasyuM hoya, te bhUmi bAra varSa sudhI zuddha IMDila acittarUpa jANavI. vaLI eka ThekANe kahyuM che ke, "dizA dhArIne besavuM, pavana, gAma tathA sUrya tarapha mukha karIne besavuM nahi. chAyAne viSe traNavAra pUMcha, "maNunA karaje" kahI pitAnA zarIranI zuddhi thAya tema vaDInItino tyAga kare. vaDInIti laghunIti karatAM uttara ane pUrva dizA bhaNI mukha karavuM. dakSiNa dizAne viSe kare te rAkSasa, pizAcAdikano upadrava AvI paDe che. pavana sAmuM mukha kare te nAsikAne pIDA thAya, sUrya ane gAma sAmuM mukha kare te niMdA thAya. je chAyA jIva utpattivALI hoya te tyAthI dUra jaIne chAyA tapAsI tyAga kare. chAyA na hoya te taDakAmAM tyAga kare. tyAga karIne eka muhUrta (be ghaDI) sudhI tyAM besavuM, paNa utAvaLanA prasaMge A niyama sAcavavAno Agraha rAkhavo nahiM. kAraNake "laghunIti reke te netrapIDA thAya, ane vaDInIti ke te jIvitanI hAni thAya, urvIvAyune (oDakArane) ke te keDha roga thAya, athavA traNenA rekAvAthI gAMDApaNuM thAya." vaDInIti salekhama ItyAdikano tyAga karatAM pahelAM "aNunAda kagro" ema kahevuM tathA tyAga karI rahyA pachI turata ""i ema traNa vAra manamAM ciMtavavuM. sacchima manuSyo keTale sthAne utapanna thAya che saLekhama zleSma pramukhane dhULathI DhAMkavA yatna kara. na kare te tene viSe asaMkhyAtA samRskima manuSyanI utpatti thAya tathA temanI virAdhanA pramukha deSa lAge che. zrI pannavaNuM savamAM prathama padane viSe kahyuM che ke, he bhagavaMta ! saMmUchima manuSya zI rIte utpanna thAya che? uttara-he gautama! pistAlIza lAkha jajanavALA manuSyakSetrane viSe, aDhI dvIpa samudranI aMdara, paMdara karmabhUmine viSe tathA chapanna aMtardhvapane viSa, garbhaja manuSyanI viSTA, mUtra, baLa, nAsikAne maLa, okArI, pitta, vIrya, purUSavIryamAM mizra thayeluM vIrya (lohI), bahAra kADhI nAMkhelA purUSavIryanAM pugala, jIva rahita kalevara, strIpuruSane saMga, nagaranI khAla tathA sarve azuci sthAnaka sarvane viSe saMmUrNima manuSya utpanna thAya che. te samucchima manuSyo aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI avagAhanAvALA, asaMsI, mithyASTi, ajJAnI; sarva paryAptie aparyApta ane aMtamuhUrta AyuSyavALAaMtamuhUrtamAM kALa kare che. upara "sarve azuci sthAna" ema kahyuM, tethI je kAMI manuSyanA saMsargathI azuci thAya che, te sarva sthAnaka levAM ema pannavaNAnI vRttimAM kahyuM che. AthI pitAnA azuci sthAnamAM jIva utpatti na thAya tenI kALajI rAkhavI. dAtaNa kevI rIte ane kema karavuM? dAtaNuM, deSa rahita (acitta) sthAnake jANItA vRkSanA acitta ane kamaLa daMtakASathI athavA daDhatA karanAra utarjanI AMgaLIthI ghasIne karavuM. dAMta tathA nAka vagerene 1 aMgUThAnI joDalI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAtaNu, tathA snAnanI vidhi ] 17 maLa paDyo hAya, te upara dhULa nAMkhavI. vyavahAra zAstramAM dAtaNumATe A rIte kahyuM cheH-- dAMtanI dRDhatAne mATe prathama tarjanI AMgaLIthI dAMtanI dADhA ghasavI. pachI yutanAthI dAtaNa karavuM. jo pANInA pahelA kAgaLAmAMthI eka biMdu gaLAmAM jAya, te samajavuM ke Aje bhAjana sArUM maLaze. saraLa, gAMTha vinAnuM, sArA kUcA thAya evu, pAtaLI aNIvALuM, daza AMgaLa lAMkhuM, kaniSThA AMgaLInI TAca jeTaluM jADu, ane jANItA vRkSanuM dAtaNa rAkhavuM. 1kaniSThikA ane anAmikA AMgaLInI vacce laine dAtaNu karavu. te vakhate jamaNI athavA DAbI dADhanA taLe dhImethI ghasavuM. dAMtanA pArAne--mULane pIDA upajAvavI nahIM. svastha thai ghasavAmAM mana rAkhavuM. dAtaNa karatAM vAtacita karavI nahi. dAtaNu karatI vakhate peAtAnu mADhuM uttara athavA pUrvadizA bhaNI rAkhavuM. besavAnu' Asana sthira rAkhavuM. ane ghasatI vakhate mauna rahevuM. durgaMdhavALu, pAcuM, sUkAyela, mIThuM, khATuM ane khArUM evu' dAtaNu na karavuM. vyatipAta, ravivAra, sUryasa MkrAMti, caMdra sUryanuM grahaNa, nAma, AThama, paDavA, caudaza, pUnama, ane amAsa e cha divasane viSe dAtaNa karavuM nahi. dAtaNa na maLe te khAra kogaLA karIne mADhuM sApha karavuM, ane jIbha uparanI ula te darAja utAravI. te jIbha sApha karavAnI paTTIthI athavA dAtaNanI cIrIthI dhIre dhIre jIbha ghasIne utAravI ane AgaLa cAkhkhA sthaLane viSe dAtaNa pheMkI devuM. dAtaNa potAnI sAmuM agara zAMta dizAmAM ke UMcuM rahe te sukhane arthe jANavuM, ane ethI bIjI koI rIte paDe te duHkhane arthe samajavuM. kSaNamAtra UMcu rahIne jo paDI jAya te, te divase miSTAnnane lAbha maLe che ema zAstranA jANu leAkeA kahe che. khAMsI, zvAsa, javara, ajINu, zAka, tRSNA, mADhuM AvavuM vigere jene darda thayuM hoya, athavA jene mAthAno, AMkhanA, hRdayanA ane kAnanA roga thayA heAya. te mANase dAtaNa karavuM nahi.' vALa samAravA, darpaNamAM jovuM tathA dAtaNu kyAre na karavuM te jaNAve che dAtaNa karyAM pachI sthira rahI rha MmezAM vALa samAravA, peAtAnA mAthAnA vALa khe hAthe samAravA nahi. mukha tathA tilaka jovAne mATe athavA mAMgaLikane arthe darpaNamAM sukha jovAya che. jo peAtAnu zarIra daNumAM dhaDa vagaranu' dekhAya te paMdara divase peAtAnuM maraNa thAya ema samajavuM. upavAsa, pArisI ItyAdi paccakkhANu karanArane tA dAtaNu pramukha karyA vinA paNa zuddhi jANavI. kAraNake, tapasyAnuM phaLa bahu mhATu che. leAkamAM paNa upavAsAdika hoya, tyAre dAtaNa vagere karyA sivAya paNa devapUjAdiSTa karAya che. laukika zAstramAM paNa upavAsAdika hoya, tyAre dAtaNa vagere karavAnA niSedha karyAM che. viSNubhakti caMdrodayamAM kahyuM che ke'paDave, amAsa, chaThe ane nAma eTalI tithine viSe madhyAnha samaye, tathA upavAsanA, saMkrAMtinA ane zrAddhanA divasa heAya tyAre dAtaNu na karavuM. kAraNa ke, upara kahelA divase dAtaNu kare teA sAta kuLanA nAza thAya che. 1 TacalI AMgaLI. 2 TacalI AMgaLInI joDalI. . Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 [ zrAvidhi A AAAAAAAAAAAAAAAAAA vratane viSe brahmacarya, ahiMsA, satya vacana ane mAMsane tyAga e cAra niyama nitya pALavA. vAraMvAra pANI pIvAthI, eka vakhata paNa tAMbUla bhakSaNa karavAthI, divase suvAthI, ane strIne saMga karavAthI upavAsane deSa lAge che." snAna kevI rIte karavuM? kyAre na karavuM? ane kyAre avazya karavuM? jyAM kIDInAM nagarAM, lIlakUla, kaMthuA vagere jIvanI utpatti na haya, jyAM uMcA nIcApaNuM, ane pilANa vagere deSa na hoya, evA sthAnake temaja uDatA jIvonI rakSA vagerenI cetanA rAkhIne parimita ane vastrathI gALelA pANIthI nhAvuM. zrAvaka dinakRtyamAM kahyuM che ke-"jyAM trasa pramukha jIva nathI, evA zuddha bhUmibhAgane viSe acitta athavA gaLelA sacina pANIthI vidhi pramANe nhAvuM ItyAdi kahela che. vyavahAra zAstramAM te ema kahyuM che ke-"nagna, regI, musApharI karIne AvelA, sArAM vastra tathA alaMkAra paherelA, bhajana karI rahelA. pitAnA sagA vahAlAne vaLAvIne AvelA ane kAMI paNa maMgalika kArya karI rahelA eTalA lokoe nhAvuM nahiM. ajANyA, viSama mAgavALA, caMDAlAdika malina lokee dUSita karelA, vRkSothI DhaMkAyelA ane zevALavALA evA pANImAM nhAvuM nahiM. ThaMDA pANIthI nhAI turata garama anna tathA garama pANIthI nhAIne turata ThaMDuM anna bhakSaNa na karavuM ane game tevA pANIthI nhAyA pachI zarIre kaI samaye paNa tela cepaDavuM nahiM." "nhAelA purUSanI chAyA je bhinna bhinna athavA vidrapa dekhAya dAMta mAhe mAMhe ghasAya, ane zarIre mRtakalevara je gaMdha Ave te traNa divasamAM tenuM maraNa thAya. nhAI rahyA pachI jo turataja chAtI ane be paga sUkAI jAya, te chaDe divase maraNa thAya emAM saMzaya nathI, "zrIsaMga karyo hoya, ulaTI thaI hoya, smazAnamAM citAne dhUmADo lAgyo hoya, kheruM svama AvyuM hoya, ane hajAmata karAvI hoya te gALelA zuddha jaLathI jarUra nhAvuM." hajAmata jAte na karavI, ane kevA prasaMge hajAmata na karAvavI tailamardana, snAna ane bhojana karyA pachI tathA AbhUSaNa paherI rahyA pachI, yAtrAnA tathA saMgrAmanA avasare, vidyAnA AraMbhamAM, utsavamAM, rAtrie, saMdhyA samaye, kaI parvane divase tathA (eka vAra hajAmata karAvyA pachI) navame divase hajAmata na karAvavI." pakhavADIyAmAM eka vAra dADhI, mUcha, mAthAnA vALa tathA nakha kaDhAvavA, uttama purUSa pitAnA hAthathI pitAnA vALa tathA potAnA dAMtanI aNIthI pitAnA nakha na kADhavA joIe." dravyasnAna-devapUjAdika pavitra kAryamAM jaLasnAna karavAnI zAstra saMmati jaLasnAna e zarIrane pavitra karI, sukha upajAvI paraMparAe bhAvazuddhinuM kAraNa thAya che. zrIharibhadrasUrie bIjA aSTakamAM kahyuM che ke-"prAye bIjA trasa pramukha jIvane upadrava na thAya tema zarIranI cAmaDI vagere bhAganI kSaNamAtra zuddhine arthe je pANIthI nhavAya che, tene dravyasnAna kahe che. sAvadya vyApAra karanAra gRhastha A dravyasnAna Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devapUjAmAM dravyasnAnanI avazyakatA ] pa9 yathAvidhi karIne devanI tathA sAdhUnI pUjA kare te tene e snAna paNa zubha karanAruM che. kAraNake, e dravyasnAna bhAvazuddhinuM kAraNa che. ane dravyasnAnathI bhAva zuddhi thAya e vAta anubhavasiddha che. mATe dravyasnAnamAM kAMIka acchAyAdine virAdhanAdi doSa che, te paNa bIjA samakti zuddhi vagere ghaNA guNe hevAthI e (dravyasnAna) gRhasthane zubhakArI jANavuM." vaLI AgaLa tyAM kahyuM che ke-pUjAne viSe jIvahiMsA thAya che. jIvahiMsA tete niSiddha che te paNa jInezvara bhagavAnanI pUjA samakti zuddhinuM kAraNa che, mATe zuddha jANavI." ethI siddhi thayuM ke, devapUjAdika kArya karavuM hoya teja gRhasthane dravyasnAnanI anumodanA (siddhAMtamAM) kahI che. AthI dravyasnAna puNyane arthe che, ema je keTalAka kahe che, te dura karyuM ema jANavuM. jalasnAna dehazuddhi bhale kare paNa pApazuddha karatuM nathI, | tIrthamAM karelA snAna karIne dehanI zuddhi bhale thAya, paraMtu jIvanI te eka aMzamAtra paNa zuddhi thatI nathI. skaMdapurANamAM kAzIkhaMDane viSe chaThThA adhyAyanI aMdara kahyuM che ke, "durAcArI purUSe hajAre maNa mATIthI seMkaDo ghaDA pANIthI tathA seMkaDo tIrthonA jaLathI nhAya, te paNa zuddha thatA nathI. jaLacara jIva jaLamAMja utpanna thAya che, ane jaLamAMja maraNa pAme che, paNa mananA mela nahi dhevAyAthI teo svarge jatA nathI. jenuM citta zamadamAdikathI, mukha satya vacanathI ane zarIra brahmacaryathI zuddha che, te gaMgA nadIe gayA vinA paNa zuddhaja che. jenuM citta rAgAdikathI, mukha asatya vacanathI ane zarIra jIvahiMsAdikathI malina hoya, te purUSathI gaMgA nadI paNa vegaLI rahe che. je purUSa parastrIthI, paradravyathI ane pArakAne droha karavAthI vegaLa rahe. tene uddezIne gaMgA nadI paNa kahe che ke, e purUSa kyAre AvIne mane pavitra karaze?" enA upara eka kulaputranI vAta che te A pramANe keIema kulaputra gaMgA nAmanA tIrthane viSe jatuM hatuM, tene tenI mAtAe kahyuM ke, "he vatsa! tuM jyAM nyAya tyAM A mArA tuMbaDAne paNa harAvaje." ema kahI tene tenI mAtAe eka tuMbaDuM ApyuM. kuLaputra paNa gaMgA vigere tIrthe jaI mAtAnA vacana pramANe potAnI sAthe tuMbaDAne nhavarAvI ghera Avyo tyAre mAtAe te tuMbaDAnuM zAka rAMdhI putrane pIrasyuM. putre kahyuM: "bahuja kaDavuM che." mAtAe kahyuM: "je seMkaDo vAra havAgyAthI paNa e tuMbaDAnI kaDavAza na gaI, te snAna karavAthI tAruM pApa zI rIte jatuM rahyuM? te (pApa) te tapasyArUpa kriyAnuNAnathI ja jAya." mAtAnAM AvAM vacanathI kuLaputrane vicAra karavAthI sAcI samaja prApta thaI ke pApazuddhi tapasyAthI thAya che mAtra jaLasnAnathI nahiM. asaMkhyAta jIvamaya jaLa, anaMta jIvamaya zevALa ane aNagaLa pANI hoya te temAM rahelA purA pramukha trasajIvanI virAdhanA thatI hovAthI nhAvuM doSavALuM che. e vAta prasiddha che. jaLa jIvamaya che e vAta laukikamA paNa kahI che. uttaramImAMsAmAM kahyuM che Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi ke--kaLIyAnA mukhamAMthI nIkaLelA taMtu jevA bArIka vasathI gaLelA pANInA eka biMdumAM je sUkSama jIve che, te je bhramara jeTalA thAya, te traNe jagatamAM samAya nahi." gaDagumaDathI zarIra apavitra hoya te bhagavAnanI aMgapUjA na karavI. temaja bheMya paDelAM phaLa na caDAvavAM have bhAvagnAna kahe che -dhyAnarUpa jaLathI karmarUpa maLa dUra thavAne laIjIvane je sadAkALa zuddhatAnuM kAraNa te bhAva snAna kahevAya che." kaI purUSane dravyasnAna kare chatAM paNa je gumaDAM pramukha jharatAM hoya te, teNe pitAnI caMdana, kesara, puSpa pramukha sAmagrI ApIne bIjA mANasa pAse bhagavAnanI aMgapUjA karAvavI ane agrapUjA tathA bhAvapUjA pite karavI. zarIra apavitra hoya te pUjAne badale AzAtanA thavAno saMbhava che, mATe tevA prasaMge zAstramAM aMgapUjA karavAne niSedha karyo che. kahyuM che ke, "je apavitra purUSa saMsAramAM paDavAne bhaya na rAkhatAM devapUjA kare che ane je purUSa bhUmi upara paDelA phUlathI pUjA kare che te bane caMDAla sama jANavA." e upara nIce pramANe daSTAMta cheH kAmarUpa nagaramAM eka caMDAlane putra thayo. te thatAM ja tene pUrvabhavane vairI kaI vyaMtara devatA haze, teNe tene haraNa karI vanamAM mUko. eTalAmAM kAmarUpa nagarane rAjA racavADIe nIkaLyo che. teNe vanamAM te bALakane dIThe. rAjA putrahIna hatuM tethI teNe te grahaNa karyo, pALyo ane tenuM puNyasAra evuM nAma pADayuM. puNyasAra tarUNa avasthAmAM Avyo tyAre pitAe tene rAjya seMpIne dIkSA lIdhI. keTaleka kALe kAmarUpa nagaranA rAjA kevaLI thaI kAmarUpa nagaramAM AvyA. puyasAra kevaLIne vaMdanA karavA gayo. sarva nagaranA jane vAMdavA AvyA. puNyasAranI mAtA caMDAlaNI paNa tyAM AvI. puNyasAra rAjAne joI caMDAlaNInA stanamAMthI dUdha jharavA lAgyuM, tyAre puyasAra rAjAe kevaLI bhagavAnane enuM kAraNa pUchayuM. kevaLIe kahyuM: "he rAjana ! A tArI mAtA che. tuM vanamAM paDayo hato te mArA hAthamAM Avyo." puNyasAre pAchuM kevaLIne pUchayuMH "he bhagavana! kayA kamathI huM caMDAla thayo." kevaLIe kahyuM "pUrvabhave tuM vyavahArI hatuM. eka vakhate bhagavAnanI pUjA karatAM "bhUmi upara paDeluM phUla caDhAvavuM nahiM" ema jANatA chatAM paNa te bhUmi upara paDeluM phUla avajJAthI bhagavAna upara caDhAvyuM, tethI tuM caMDAla thaye. kahyuM che ke- je purUSa eThuM phaLa, phUla athavA naivedya bhagavAnane arpaNa kare, te parabhavamAM nIcakuLamAM utpanna thavAnuM nIcagetra karma bAMdhe che."tArI mAtAe pUrvabhave rajasvalA chatAM devapUjA karI hatI te karmathI e caMDAlaNI thaI." kevalInAM evAM vacana sAMbhaLI verAgyathI puNyasAra rAjAe dIkSA lIdhI, A rIte apavitratAthI tathA bhUmi upara paDelAM phUlathI devapUjA karavA upara caMDALanI kathA che. AthI bhUmi upara paDeluM phUla sugaMdhi hoya, te paNa te bhagavAnane caDhAvavuM nahiM ane thoDI apavitratA hoya te paNa bhagavAnane aDavuM nahi. vizeSe karI oe te rajasvalAnI pUrNa zuddhi thayA vinA bilakula pratimAne sparza kara nahi, kAraNake tethI mATI AzAtanAne doSa lAge che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAmAM vastra zuddha rAkhavA ] pUjAmAM keTalAM ane kevAM vastra paheravAM? temaja keInuM pahereluM vastra na paheravuM. hAI rahyA pachI pavitra, kamaLa ane sugaMdhi kASAyikAdika vae karI aMga heI, palALeluM dhotiyuM mUkI, bIjuM pavitra vastra paherI, bhIne page bhUmine sparza na thAya te rIte pavitra sthAnake AvavuM. uttara dizA tarapha mukha karIne caLakatAM, navAM, pUrepUrAM, sAMdhelAM nahiM, ane pahoLAM evAM be veta vastramAMthI eka paheravuM tathA bIjuM oDhavuM. kahyuM che ke-"jogavAI hoya te pramANe pANIthI zarIra zuddhi karIne dhAelAM, dhUpa daI sugaMdhi karelAM ane pavitra evAM be vastra dhAraNa karavAM." lekane viSe paNa kahyuM che ke - "he rAjana ! devapUjAmAM sAMdheluM, baLeluM, ane phATeluM vastra na levuM. tathA pArakuM vastra paNa dhANuM na karavuM. eka vAra pahereluM vastra, je vastra paherIne vaDInIti, mUtra tathA strIsaMga karyo hoya, te vastra devapUjAmAM varjavuM. temaja eka vastra dhAraNa karIne jamavuM paNa nahi, tathA pUjA karavI nahi. strIoe paNa pilakuM, kAMcaLI ke coLI vagara devapUjA na karavI." A uparathI ema siddha thayuM ke, purUSone be vastra vagara ane strIone traNa vastra vagara devapUjA karavAne zAstra niSedha kare che. dheluM vastra mukhya pakSathI te kSIreka pramukha bahu uMcuM ane te zvetavarNaja rAkhavuM. udAyana rAjAnI rANI prabhAvatI pramukhanuM paNa veta vastraja nizithAdika graMthamAM kahyuM che. dinakRtyAdika graMthomAM paNa kahyuM che ke"avarjInibaMroni" (eTale tavastra paheranAra ItyAdi) kSIradaka pramukha vA rAkhavAnI zakti na hoya te rezamI vastra vigere zreSTha vastra rAkhavuM. pUjA paDazakamAM kahyuM che ke-"sitazumavaLati" (saphedasubha va) enI TIkAmAM kahyuM che ke--ta ane zubha vastro paherI pUjA karavI. ahiM zubha vastrathI paTTadyummAdika rAtA, pILA pramukha varNanuM levAya che. "ja sAhi sattA " (eTale egasADI uttarAsaMga kare) ItyAdika siddhAMtanAM pramANabhUta vacana che, tethI uttarIya vastra akhaMDaja rAkhavuM. be athavA tethI vadhAre kakaDA sAMdhelA na rAkhavA. "dukula (rezamI) vastra paherIne bhejanAdika kare te paNa te apavitra thatuM nathI," e lokekti pUjAnA viSayamAM pramANabhUta na mAnavI. paraMtu bIjA varunI peThe dukula vastramAM paNa bhejana, maLa, mUtra tathA azuci vastune sparza vaje. rezamI vastra jema vaparAya tema chevuM, dhUpade ItyAdi saMskAra karIne pAchuM pavitra karavuM. tathA e pUjA saMbaMdhI vastra thoDI vAra vAparavuM. paraseve, nAkane maLa pramukha e vastrathI lahevuM nahi. kAraNa ke, tethI apavitrapaNuM upaje che. vAparelA bIjA vastrathI pUjAnuM vastra juduM rAkhavuM. prAye pUjAnuM vastra pArakuM na levuM. vizeSe karI bALaka, vRddha, strIo pramukhanuM te naja levuM. ja saMbhaLAya che ke- kumArapALa rAjAnuM uttarIya vA bAhaDa maMtrInA nhAnA bhAI cAhaDe vAparyuM, tyAre rAjAe kahyuM ke "navuM vastra mane Apa" cAhaDe kahyuM ke, "AvuM navuM vastra te savAlakSanuM berApurIne viSeja thAya che ane te tyAMthI tyAMnA rAjAe Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 [ zrAddhavidhi vApareluMja ahiM Ave che." pachI kumArapALe nahi vApareluM eka (rezamI) vastra baMberAnA rAjA pAse mAgyuM, paNa te teNe ApyuM nahi. tyAre kumArapALa rAjAe rUSTa thaI cAvaDane "ghaNuM dravya dAna na karavuM" ema zikhAmaNa sAthe senca ApI meka. trIje prayANe cAhaDe bhaMDArI pAse lakSa dravya mAgyuM, tyAre teNe ApyuM nahi, tethI teNe tene kADhI mUka, ane yatheccha dAna daI rAtrie cauudase uMTaDI svAra sAthe jaI aMberApurane gheryuM. tyAre nagaramAM sAta kanyAone vivAhano samaya hatuM, temAM vigha na Ave mATe te rAtri vItI jAya tyAM sudhI vilaMba karIne prabhAta kALa thatAMja cAhaDe durga (killo) hastagata karyo. teNe sAtakroDa senaiyA ane agyAraso ghoDA aMberAnA rAjAnA lIdhA, ane gharaTTathI durganuM curNa karI nAMkhyuM. te dezamAM pitAnA svAmInI (kumArapALanI) AjJA calAvI, ane sAtase sALavIne utsava sahita pitAnA nagaramAM laI AvyuM. kumArapALe kahyuM. "cAhaDa bahu udAratA e eka lhArAmAM deSa che. teja deSa tane jekedraSTideSathI potAnuM rakSaNa karavAne eka maMtra che ema huM jANuM chuM. kAraNake, tuM hArA karatAM paNa dravyane vyaya adhika kare che. cAhaDe kahyuM. "mane mahArA svAminuM baLa che tethI huM adhika vyaya karuM chuM. Apa ke nA baLathI adhika vyaya kare ?" cAhaDanAM evAM caturAIbharyA vacanathI kumArapALa prasanna thayA, ane teNe bahu mAna karI cAhaDane " dhara" evuM birUda ApyuM. bIjAe vApareluM vastra na levuM te upara A kumArapALarAjAnuM daSTAMta che. sAta zuddhi rAkhavI pite sArA sthAnathI athavA pote jenA guNa jANato hoya, evA sArA mANasa pAsethI pAtranI svacchatA ane pAtranA AcchAdana pUrvaka mArgamAM paNa jayaNApUrvaka pANI, phula ityAdika pUjAnI vastu maMgAvavI. phUla pramukha ApanArane sAruM mUlya vagere ApIne rAjI kare. temaja sAre mukhakoza bAMdhI pavitra bhUmi joI yuktithI jemAM jIvanI utpatti na hoya, evAM kezara, kasturI pramukha vastuthI mizra kareluM caMdana ghasavuM. viNelA ane uMcA AkhA cokhA, zehele dhUpa ane dIpa, apUrva sarasa naivedya tathA manahara phaLa ityAdi sAmagrI ekaThI karavI. evI rIte dravya zuddhi kahI che. rAga, dveSa, kaSAya, IrSyA, IhalokanI tathA paralokanI IcchA, kautuka tathA cittanI capaLatA ItyAdi deSa mUkIne cittanI ekAgratA rAkhavI te bhAvazuddhi jANavI. kahyuM che ke-"mana, vacana, kAyA, vastra, bhUmi, pUjAnAM upakaraNa ane sthiti (Asana pramukha) e sAtenI zuddhi bhagavAnanI pUjA karatI veLAe rAkhavI. dravya ane bhAvathI zuddha thayela gRhastha gahatyamAM pUjA kare. evI rIte dravyathI ane bhAvathI zuddha thaelo manuSya ghara derAsaramAM jAya. ane kahyuM che ke -"purUSa jamaNe paga AgaLa mUkIne jamaNI bAjue cetanAthI praveza kare, ane strI DAbo paga AgaLa mUkIne DAbI bAjUe yatanAthI praveza kare. pUrva athavA uttara dizAe mukha karIne DAbI nADI cAle tyAre ane mana pUrvaka sugaMdhi ane madhura Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhipUrvaka jinamaMdire javuM] dravyathI bhagavAnanI pUjA karavI. ItyAdi zAstramAM kahyA pramANe traNa nisihI karI, traNa pradakSiNA ciMtavI tathA bIje paNa vidhi sAcavI pavitra pATalA pramukha Asana upara padmAsanAdika sukhakAraka Asane besavuM. pachI caMdananA pAtramAMthI caMdana bIjA pAtramAM athavA hAtha upara laI kapALamAM tilaka karI tathA hAthe suvarNanAM kaMkaNa ane caMdanano lepa karI dhUpa daI be hAthe jinezvara bhagavAnanI agrapUjA, aMgapUjA tathA bhAvapUjA karavI. te pachI pUrve kareluM athavA na kareluM paccakhANa bhagavAnanI sASie uccaravuM. mUla-viAi Aija lipi, saMtu aA rijitarA. uccarai paccakakhANaM, dRDhapaMcAcAragurupAse // 6 // [vidhinA jinaM jinagRhe, gatvA'rcati ucitacintArataH / ughAti pratyArathAne daDhapacArA puruSArthe II da II ] artha_vidhipUrvakajinamaMdire jaI, ucita vicAraNapUrvaka jinezvara bhagavAnanI pUjA kare, pachI gurUnI pAse paMcAcAramAM daDha rahela zrAvaka paccakhANa kare. vidhipUrvaka jinamaMdire jAya tenuM prathama vivecana kare che moTA rAjA tathA RddhivaMta zrAvake sarvaRddhithI tathA sarvadIptithI sarvabaLathI ane sarvaparAkramathI jinamaMdire javuM." A Agama vacanane anusarI jinazAsananI prabhAvanA thAya te mATe addhivaMta zrAvake pitAnI sarvaRddhithI dazArNabhadrarAjAnI peThe jinamaMdire javuM. trAddhipUrvaka jinamaMdire javA upara dazArNabhadra rAjAnI sthA. dazArNa nAmanA dezamAM dazArNa nagarane viSe dazArNa nAme rAjA hatA. tene pAMcaso rANIo hatI. eka vakhate sevake AvI khabara ApyA ke, "prAtaHkALe mahAvIra paramAtmA ApaNA udyAnamAM padhAravAnA che." rAjA harSita thaye ane teNe saMkalpa karyo ke, keIe bhagavaMtane vAMdyA na hoya tethI RddhithI huM kAlevaMdana karUM." A rIte moTA ahaMkArathI pitAnI sarvaRddhithI bhagavaMtane vAMdavA nIkaLyo. teNe pitAnI strIone suMdara AbhUSaNathI senA cAMdI ane hAthIdAMtanI pAMcase pAlakhImAM besADI ane nagaranA zeThazAhukArone sAthe lIdhA. aDhArahajAra hAthI, covIsa lAkha gheDA, ekavIsahajAra ratha, ekANuM kareDa pAyadaLa lazkara, ekahajAra sukhapALa, soLahajAra vajAo sahita ADaMbarapUrvaka samavasaraNa samIpe AvyuM. ane hAthI uparathI utarI abhigama sAcavavApUrvaka mahAvIra paramAtmAne vaMdana karyuM." A prasaMga saudharmendra avadhijJAnathI jANyo ane dazArNabhadranuM abhimAna dUra karavA teNe potAnI divyagaddhi vimuvI. teNe pAMcasebAra sUMDhavALA-mastakavALA cesaThahAra hAthI vikuvyuM. dareka mastake ATha ATha daMtazULa, pratyeka datuzaLe ATha ATha vA, pratyeka vAve ATha ATha kamaLa, pratyeka kamaLe lAkha lAkha pAMkhaDIyA ane pratyeka pAMkhaDIye batrIsa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 [zrAddhavidhi baddha nATake vidurthI. dareka kamaLanI madhyakarNikAnA bhAga upara eka eka IndraprAsAda karyo ane tenI aMdara ATha ATha paTTarANIo sAthe indra pite beThe heya tema vikuvyuM ane teNe paNa hasti uparathI utarI bhagavaMtane vidhipUrvaka vaMdana karyuM. dazArNabhadrarAjAne IMdranI AvI samRddhi joI pitAnI samRddhine garva utarI gayo. vicAradhArAmAM dazArNabhadrane vairAgya thaye. ane tene pitAnI samRddhi tuccha lAgI. chevaTe jene sarva Indro ane jagatanAM sarvaprANIo praName evI kaivalya lakSmIRddhi prApta karavA bhagavaMta pAse cAritra aMgIkAra karyuM. dazArNabhadrane cAritra aMgIkAra karela dekhI saudharmendra vismaya pAmyo ane dazArNabhadrarAjarSine vaMdanA karI kahevA lAgyuM ke, he bhagavaMta Apa mAre aparAdha kSamA karaje A5 parAkramI, tejasvI che?" Indra aparAdha khamAvI svarge gaye. dazArNabhadra rAjarSi ghaNA prakAranI tapazcaryA karI kevaLajJAna pAmI mokSe gayA." A rIte rAjA ke mATI addhivALo zrAvaka hoya te bIjAne darzana pamADavAne mATe ane jaina dharmanI prabhAvanA mATe ADaMbara pUrvaka jinamaMdire jAya. paNa je sAdhAraNa addhivALo hoya teNe pitAnI lokamAM mazkarI na thAya tevI rIte potAnA kuLa tathA dravyane ucita ADaMbara pUrvaka bhAI mitra, putra, parivArAdine sAthe laIne jinamaMdire javuM jinamaMdire pahoMcyA pachI pAMca abhigama sAcavavA. pahelo abhigama-phaLa, tAMbula, sarasava, dhara, charI, jeDA, tathA sacitta vastune temaja rAjA hoya te mukuTa, vAhana vigerene tyAga kare. bIjo abhigama-mukuTane choDIne bIjA ghareNAM vagere acitta hoya tene tyAga na kare. trIjo abhigama-vacce sAMdhyA vagara banne bAju kInAravALe khesa nAMkho. e abhigama-bhagavAnane dekhatAMnI sAthe "namo jiNA" kahI vaMdana karavuM. pAMcamo abhigama-mananI ekAgratA rAkhavI. A pAMca abhigama sAcavI "nisihI" kahI jinamaMdiramAM praveza karavo, A saMbaMdhamAM pUrvAcAryanuM vacana A pramANe che. sacitta dravyane tyAga, acittane tyAga na karavo. mananI ekAgratA, eka sATaka khesa, ane jinezvarane jotAM hAtha joDavAM." rAjA vigeree jinamaMdiramAM praveza kare tyAre temaNe kharza, chatra, mejaDI, mukuTa, ane cAmararUpa rAjAcinhane bahAra mukavAM." A abhigama sAcavyAbAda jinamaMdiranA prathama dvAramAM praveza karatAM zrAvaka "nisahi. nisAhi nisAhi" bele che. A traNa nizIhine artha mana, vacana, ane kAyAnA H A dazArNabhadranI kathAmAM Indra je hAthIone laI gayA te hAthInI saMkhyA, jaMtuzaLanI saMkhyA, kamaLanI saMkhyA, nATakanI saMkhyA, vAjiMtronI saMkhyA ane batrIsa baddha nATakanuM svarUpa vigere ghaNuM ghaNuM ApyuM che. paNa ahiM te prastuta dazArNabhadranI peThe addhipUrvaka jinamaMdire javuM paNa abhimAna na rAkha. te che, tethI hAthI, daMtazaLa, kamaLa, vAjiMtra ane nATakanI saMkhyA ApI nathI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelI bIjI nisAhi ] gharasaMbaMdhInA vyApAre huM tyAga karuM chuM, AthI gharavyApAranA pApa saMbaMdhInA tyAgarUpa nizIhi' ekaja gaNAya. tyArabAda mULanAyaka bhagavAnane avanate "namejiNANuM" pUrvaka vaMdanAkarI mUlanAyaka bhagavaMtane jamaNI tarapha rAkhI jJAna darzana ane cAritra e traNanI ArAdhanAne arthe traNa pradakSiNA kare. "kalyANanA Icchaka lokee sarva utkRSTa vastu prAya jamaNI bhAge rAkhavI joIe tethI traNa pradakSiNa jamaNA Avarte karavI. traNa pradakSiNa. ane te pUjAnAM upakaraNa hAthamAM laI bhagavAnanA guNagaNathI racAyelA stavanane pitAnA parivAranI sAthe gaMbhIra ane madhura svarathI gAte, hAthane gamudrApUrvaka dhAraNa karate, page page jIvarakSAne upayoga rAkho ane bhagavAnanA guNagaNane ekAgra manathI ciMtavate thake traNa pradakSiNA de. gharaderAsarane viSe evI rIte pradakSiNA Adi kriyA karavAnuM banatuM nathI. temaja bIjA maheTA maMdirane viSe paNa kadAca e kriyA karavAnuM na bane topaNa buddhizALI purUSoe sarva kriyA karavAne pariNAma niraMtara rAkhave, suzrAvaka pradakSiNA devAne avasare samavasaraNamAM beThelA caturmukha bhagavAnanuM dhyAna karato chate gabhArAne viSe bhagavAnanI pUTha DAbe tathA jamaNe bhAga e traNe dizAe rahelA jinabiMbane vAde. e mATe ja sarve jinamaMdira samavasaraNane ThekANe hovAthI gabhArAnA bahAranA bhAgamAM traNe dizAe mULanAyakajInA nAmathI jinabiMba karAya che ane ema karavAthI, arihaMtanI pUTha tarjavI" ema kahyuM che, te arihaMtanI pUThe rahevAne deSa cAre dizAmAM TaLe che. bIjI nisahi, jaLapUjA tathA aMgapUjA. pachI jinamaMdiranuM pujavuM, nAma lakhavuM ItyAdi AgaLa kaheze te pramANe yathAyogya cityaciMtA tathA pUjAnI saMpUrNa sAmagrI prathamathI taiyAra karyA pachI mukhya maMDapAdikane viSe caitya vyApAranA niSedharUpa bIjI rilidI kare che. ane pachI mULanAyakajIne traNa vAra vAMdI pUjA karavI. caityavaMdanava bhASyamAM kahyuM che ke-te pachI prathama nitihI karI mukhamaMDapamAM pesI, jina bhagavAnanI AgaLa DhIMcaNa ane hAtha bhUmie lagADI yathAvidhi traNa vAra vaMdanA kare. pachI harSathI ullAsa pAmate suzrAvaka mukhakeza bAMdhIne jineMdra pratimA uparane rAtrine vAsI phUla pramukha nirmAlya morapIMchIthI utAre. te pachI pite jinezvaranA derAne pUje, athavA bIjA pAse pUjAve. uparAMta jogavAI hoya te pramANenI vidhio jinabiMbanI pUjA kare. A mukhakeza ATha paDavALA vastranA cheDAthI mukhane ane nAsikAne nizvAsa rekavAne mATe bAMdhave. comAsuM hoya tyAre nirmAlyamAM kuMthuA pramukha jInI utpatti paNa thAya che, mATe te samaye nirmAlya ane snAtranuM jaLa jyAM pramAdI mANasanI hilacAla na hoya evA pavitra sthAnakane viSe nAMkhavuM. ema karavAthI jIvanI rakSA thAya che, ane AzAtanA paNa TaLe che. gharaderAsarane viSe te pratimAne uMce sthAnake bhejanAdi kRtyamAM vAparavAmAM na AvanArA pavitra thALamAM sthApana karI be hAthe pakaDI pavitra kaLazAdikanA pANI vaDe karI abhiSeka kare te samaye - Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi bAlattaNammi sAmia ! sumerusiharammi kaNayakalasehiM // tiasAsurehiM ehavio, te dhannA jehiM diTrosi // 1 // "he svAmin ! cesaTha Idroe bAlyAvasthAmAM merUparvata upara senAnA kaLazathI Apane harAvyA te samaye jemaNe ApanAM darzana karyA che, te jIne dhanya che. je 1" A gAthAnuM manamAM ciMtavana karavuM pachI ghaNI catanA rAkhI vALAkuMcIthI jinabiMba uparanA caMdanAdika utArI pharIthI pakhALa karIne be aMluhaNAthI jinabiMba uparanuM sarva pANI lachI levuM. "pachI paganA be aMgUThA, be DhIMcaNa, be hAthanAM kAMDAM, be khabhA ane mastaka eTalA sthAnake anukrame pUjA karavI." ane te mATe AgaLa upara kahIzuM te pramANe sIdhA kramathI nave aMgane viSe caMdana kezara Adi vastue karI pUjA karavI. vaLI keTalAka AcArya kahe che ke, "pahelAM kapALe tilaka karI pachI navAge pUjA karavI" zrI jinaprabhasUrie karelI pUjAvidhine viSe te "sarasa ane sugaMdhI caMdane karI bhagavAnanuM jamaNuM DhIMcaNa, jamaNe khabhe, kapALa, DAbo khabhe ane DAbuM DhIMcaNa e pAMca athavA hRdaya sahita cha aMgane viSe pUjA karI tAjAM phUla ane vAsakSepa ema be dravyathI pUjA kare ema kahyuM che. pitAnI pUjA sAmagrIthI pUrvanI pUjAmAM vRddhi karavI tathA nirmAlyanuM svarUpa. je pahelAM keIe pUjA karI hoya, ane ApaNI pAse pahelI pUjA karatAM zreSTha pUjA karavAnI sAmagrI na hoya te, te pUjA dUra na karavI. kAraNake, te (pahelI) suMdara pUjAnA darzanathI bhavya jIvane thanArA puNyAnubaMdhi puNyanA anubaMdhane aMtarAya karavAne prasaMga Ave. mATe pahelI pUjA na utaratAM pitAnI pAse rahelI sAmagrIthI pahelI pUjA vadhAravI. bRhabhASyamAM kahyuM che ke -"je pUrve keIe sAruM dravya vyaya karIne pUjA karI hoya, te teja (pahelI) pUjA jema vizeSa zebhA ApanArI thAya, tema pitAnI pUjA sAmagrI vAparIne karavuM. ema kare che tethI pahelI pUjA nirmAlyapaNe gaNAya nahiM. kAraNa ke, temAM nirmAlyanuM lakSaNa ghaTatuM nathI. gItArtha AcAryo upaga lIdhAthI nirUpayegI thayelI vastune nirmAlya kahe che. ene laIne ja vasa, AbharaNa, be kuMDala jevI ghaNI vastu eka vAra utArelI pharIthI jinabiMba upara caDhAvAya che. ema na hoya te eka gaMdhakASAyika vastrathI eka ATha jina pratimAnI aMgatUhaNa karanArA vijayAdika devatAnuM varNana siddhAMtamAM karyuM che te zI rIte ghaTe? AthI "jinabiMba upara caDhAvelI je vastu phIkI, durgadhI, jonArane zubhAkArI na lAge, tathA bhavya jIvanA manane harSa na upajAve evI thaI gaI hoya tene bahu kRtanA jANa purUSa nirmAlya kahe che." ema saMghAcAravRttimAM kahyuM che. prasUrie karelA vicArasAra prakaraNamAM te evI rIte kahyuM che ke cetyadravya (devadravya) be prakAranuM che. eka pUjadravya ane bIjuM nirmAlya dravya. pUjAne arthe je lAvIne dravya ekaThuM kareluM hoya te pUjAdravya jANavuM. ane akSata, phaLa, bali (sUkhaDI vagere) vastra pramukha saMbaMdhI je dravya te nirmAlya dravya kahevAya, tene jinamaMdirane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnA traNa prakAre. ] viSe upayoga jANo." A vacanamAM pratimA AgaLa dharelA cekhA Adi dravyane paNa nirmAlyapaNuM kahyuM che. paNa bIje ThekANe AgamamAM, prakaraNamAM athavA caritrAdikamAM kaI sthaLe e vAta jaNAtI nathI. temaja sthavira purUSanA saMpradAyAdikathI paNa kAI gacchamAM e prakAra jaNAtuM nathI. vaLI je gAmaDA AdikamAM bIje dravya prAptine kaze upAya nathI hatA, tyAM pratimA AgaLa dharelA cekhA Adi vastunA dravyathI ja pratimA pUjAya che. je cekhAdika nirmAlya hota to tethI pratimAnI pUjA paNa kema thAya ? mATe upabhoga karavAthI nirUpayegI thaelI vastune ja nirmAlya kahevuM yuktiyukta lAge che ane "vina TUchyuM, nimaruM dviti nabaLA" e Agama vacana paNa e vAtane mATe AdhArabhUta che. chatAM AmAM tava zuM te te kevaLI bhagavAna jANe.? caMdana, kula Adi vastuthI pUjA evI rIte karavI che, jethI pratimAnAM cakSu tathA mukha DhaMkAI jAya nahiM, ane pUrva karatAM vadhAre zebhA thAya. kAraNa ke, tema karavAthI ja jonArane harSa, puNyanI vRddhi ItyAdi thavAne saMbhava rahe che. aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA ema pUjAnA traNa prakAra che. temAM prathama aMgapUjAmAM zI zI vastu Ave te kahe che. nirmAlya utAravuM, pUjANIe pUjavuM, aMga prakSAlana karavuM, vALApheMcIe kezara pramukha dravya utAravuM, kezarAdika dravyathI pUjA karavI, puSpa caDhAvavAM, paMcAmRta snAtra karavuM, zuddha jaLanI dhArA devI, dhUpa dIdhelA nirmaLa ane kamaLa evA gaMdhakASAyikAdi va karI aMga hevuM, kapUra kuMkuma Adi vastuthI mizra karelA gazIrSacaMdane vilepana karavuM. AMgI pramukhanI racanA karavI, gerecana, kasturI pramukha dravya karI tilaka tathA patravallI (pILa) AdikanI racanA karavI, sarvotkRSTa ratnajaDita suvarNanAM tathA metInAM AbharaNa ane senA rUpAnAM phula vagere caDhAvavAM. jema zrI vastupALa maMtrIe pite karAvelA savAlAkha jinabiMba upara tathA zrI siddhAcaLajI upara AvelI sarve pratimA upara ratnajaDita suvarNanAM AbharaNa caDhAvyAM, tathA jema damayaMtIe pUrvabhave aSTApada tIrtha upara AvelI covIze pratimA upara ratnanAM tilaka caDhAvyAM, tema suzrAvake jema bIjA bhavya jInA bhAva vRddhi pAme, te rIte AbharaNa caDhAvavAM, vaLI kahyuM che ke-"prazaMsanIya sAdhanathI prAye prazaMsanIya bhAva utpanna thAya che. prazaMsanIya sAdhanene e vinA bIje sAro upaga nathI. kiMmatI vastro tathA caMdrodaya pramukha nAnAvidha dukulAdi vastra caDhAvavAM, zreSTha, tAjAM ane zAstramAM kahelI vidhi pramANe lAvelAM zatapatra (kamaLanI jAti), sahastrapatra (kamaLanI jAti), jAI, ketakI, caMpA pramukhanA kulanI gUMthelI, vIMTelI, purelI ane bhegI karelI, evI cAra prakAranI mALA, mukuTa, zekhara, kulaghara pramukhanI racanA karavI, jinezvara bhagavAnanA hAthane viSe senAnAM bIjorAM, nAlayera, sepArI, nAgaravelanAM pAna, senAmahera, vIMTIo, modaka pramukha mUkavAM. dhUpa ukheva, sugaMdhI vAsakSepa kare ityAdi sava upacAra aMgapUjAne viSe thAya che. bRhaddabhAgyamAM kahyuM che ke- snAtra, vilepana, AbharaNa, vastra, phaLa, vAsakSepa, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zrAddhavidhi dhUpa ane puSpa eTalA upacArathI jinezvara bhagavAnanI aMgapUjA karAya che. tene vidhi A pramANe jANa. jema cittanI samAdhi rahe tema vastrathI nAsikA bAMdhIne pUjA karavI. pUjA karatI vakhate zarIre khaNavA pramukha kiyA avazya varjavI, anya sthaLe paNa kahyuM che ke-"jaganA bAMdhava zrI jinezvara bhagavAnanI pUjA karatI vakhate zarIre kharaja khaNavI, baLa nAMkha, ane stuti tetra bhaNavAM e traNa vAnAM avazya varjavAM. devapUjAne avasare zreSTha mArga e che ke maunaja karavuM, kadAcit tema na karI zakAya to sAvadya vacana te sarvathA cheDavuM. kAraNake, maMdiramAM praveza karatI vakhate nikidi karavAthI grahavyApArano niSedha karyo che. te mATe avazya hasta, sukha, netra Adi avayavathI pApahetu saMjJA paNa na karavI. ane kare te anucitapaNAne prasaMga Ave. pUjA karatAM pApahetu saMjJA na karavI te upara jiguhA zeThanuM dRSTAnta ahiM jiguhA zeThanuM daSTAMta kahe che, te A pramANe -dhoLakA nagaramAM jiNahA nAme ati daridrI zrAvaka rahetuM hatuM. te ghInAM kullAM, kapAsanI gAMsaDIo Adi bhAra upADIne pitAne nirvAha karate hate. bhaktAmara pramukha tetranA samaraNathI prasanna thayelI cakrezvarI devIe tene vazIkaraNa karI zake evuM eka ratna ApyuM. te ratnanA prabhAvathI jihAe mArgamAM rahelA traNa prasidhdha duSTa cerane haNI nAMkhyA. te adbhuta vRttAMta sAMbhaLI pATaNanA bhImadeva rAjAe bahu mAna sahita bolAvI tene dezanI rakSAne arthe eka kharza ApyuM. tyAre zatruzalya nAmA senApatie adekhAIthI kahyuM ke, khAMDo tAsu samappii, jasu khAMDe abhyAsa // jiNahA ikkuM samappii, tulacelau kappAsa // 1 // khAM tene ja ApavuM joIe ke, jene khAMDAne abhyAsa hoya. jihAne te mAtra telanAM kullAM ane kapAsa eja ApavuM joIe. je 1che A sAMbhaLI jiguhAe javAba Apyo ke - asidhara dhaNudhara kuMtadhara, saMti narA a bahU ya // satusala raNi je zUra nara, jaNaNI virala pasUa // 2 // taravAra, dhanuSya ane bhAlAne pakaDanAra te jagatamAM ghaNA purUSo che, paraMtu zatruenA zalyarUpa raNabhUmimAM zUravIra purUSone prasavanArI te kaIkaja mAtA hoya che. - azva, zastra, zAstra, viNA vANuM nara ane strI eTalI vastu yogya purUSanA hAthamAM jAya te sArI gyatA pAme, ane agya purUSanA hAthamAM jAya te agyatA pAme che jiguhAnAM AvAM vacanathI bhImadeva rAjA khuzI thayo ane tene keTavALanI jagyA ApI. pachI jigRhAe gujarAta dezamAM ceranuM nAma paNa rahevA dIdhuM nahiM. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 691 prathama mULanAyakanI pUjA. ] eka divase soraTha dezanA keI cAraNe jiNahAnI parIkSA karavAne arthe UMTanI corI karI. tyAre jiNahAnA subhaTe tene pakaDI savAramAM devapUjAne avasare jihA AgaLa laI AvyA. jiNahAe kulanuM bIDuM teDavAthI sUcavyuM ke, "ene haNI nAMkhe" tyAre cAraNe kahyuM. jiNahAne jiNavaraha, na mile tAro tAra // jiNakara jinavara pUjie te kima mAraNahAra // 3 // "he jihA! tAratAra tane jinavara maLyA nathI kAraNake je te maLyA hoya te jenA hAtha jinavarane pUje tenA hAtha mAravAnuM kAma kema kare ? cAraNanuM AvuM vacana sAMbhaLI zaramAyelA jihAe "pharIthI cerI na karIza" ema kahI tene choDI dIdhe, tyAre cAraNe kahyuM. ikkA corI sA kiyA, jA kholaDe na mAya // bIjI corI kima kare, cAraNa cora na thAya // 4 // eka corI karI che te mArA gharamAM paNa mAI nahi, have huM bIjI cerI kema karUM? he jiNahA ! cAraNa cAra bane ja nahi. cAraNanI caturAI bharelI ukti sAMbhaLI jihAe tene paherAmaNa ApI. pachI jihAe tIrthayAtrAo karI, jinamaMdira baMdhAvyAM pustaka lakhAvyAM, tathA bIjuM paNa ghaNuM puNya karyuM. vaTemArgunA piTalA uparanuM dANa baMdha karAvyuM vagere karela kArya lekamAM hajI sudhI cAle che. A pramANe jihAnI kathA che. mULa nAyakanI pUjA savizeSa sAmagrIthI karavI. mULanAyakajInI savistara pUjA karI rahyA pachI anukrame sAmagrI hoya te pramANe sarve jinabiMbanI pUjA karavI. bAraNA uparanA tathA samavasaraNanA jinabiMbanI pUjA paNa mULanAyakajInI pUjA karI gabhArAmAMthI bahAra nIkaLatI vakhate karavI saMbhave che, paNa pahelAM nahiM. kAraNake, mULanAyakajInI prathama pUjA karavI ucita lAge che. bAraNA uparanuM biMba bAraNAmAM pesatAM prathama pAse Ave che, tethI tenI prathama pUjA karavI, ema je kadApi kahevAmAM, Ave te heTA jinamaMdiramAM pesatAM ghaNAM jinabiMba prathama pAse Ave che, tethI temanI paNa prathama pUjA karavAne prasaMga Ave, ane tema kare te puSpAdikanI sAmagrI theDI hoya tyAre mULanAyakajI sudhI jatAM sAmagrI khUTI javAthI mULanAyakajInI pUjA kadAca na paNa thAya temaja zrI siddhAcaLajI, giranAra pramukha tIrthone viSe praveza karatAM mArgamAM najIka ghaNAM caitya Ave che, temanI aMdara rahelI pratimAonuM prathama Ave te krame pUjana kare te cheka cheDe mULanAyakajInA maMdire javAnuM thAya. paNa e rIti egya nathI. je tene yogya mAniye te upAzrayamAM praveza karatAM gurUne vAMdatA pahelAM najIka AvelA sAdhu Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G [ zrAddhavidhi ene prathama vaMdanA karavAnA prasaMga Ave che. najIka AvelI pratimAone mULanAyakajInI pUjA karatAM. pahelAM mAtra praNAma karavA ceAgya che. saghAcAramAM trIjA upAMgane maLatI vijyadevatAnI vaktavyatAmAM paNa dvAranA ane samavasaraNanA jinabiMbanI pUjA mULanAyakajInI pUjA karyAM pachI kahI che. te A rIteH- te pachI sudha sabhAe jaIne jinezvara bhagavAnnI dADhA dekhatAMja vaMdanA kare, DAbaDo ughADIne mArapIMchInI pUjaNIe pramArjana kare, suga'dhI jaLathI ekavIza vAra prakSAlana karI gAzISa caMdananA lepa kare, ane pachI sugaMdhI phUla Adi dravye karI pUjA kare. tyArapachI pAMce sabhAne viSe pUrvanI peThe dvAra pratimAnI pUjA kare. dvAranA pUjApramukha je bAkI rahyuM te trIjA upAMgamAM kahela vidhithIjANI levuM. AthI mULanAyakajInI pUjA bIjI sarve pratimAthI pahelI ane vizeSa zeAbhA sahita karavI. vaLI ema paNa kahyuM che keH--mULanAyakajInI pUjAne viSe vizeSa zAbhA karavI ucita che, kAraNake, mULanAyakajIne viSeja bhavya jIveAnI draSTi ane mana prathama AvIne paDe che. mULanAyakanI savizeSa pUjA karavAthI ane bIjA bhagavata'nI AchI sAmagrIthI pUjA karavAmAM svAmisevaka bhAva nahi thAya ? ziSya pUche che ke, " pUjA vadana pramukha kriyA ekane karIne pachI bAkInA khIjA savane karavAmAM Ave, te tethI tIrthaMkareAmAM svAmi sevakabhAva karelA pragaTa dekhAya che. eka pratimAnI ghaNA AdarathI viziSTa pUjA karavI, ane bIjI pratimAonI sAmagrIne anurUpa thADI karavI, e paNa mhoTI avajJA thAya che, e vAta zuM nipuNabuddhivALA purUSAnA dhyAna bahAra raheze? " arthAt avajJA thAya che tema raheze. Ane javAba ApatAM AcArya mahArAja kahe che ke--" sarve jinapratimAone pratihArya pramukha parivAra sarakhAja che, tethI pratyakSa jonArA jANupurUSonA manamAM tikAne viSe mahAmAMhe svAmi sevaka bhAva che evI buddhi utpanna thAya nahiM. mULanAyakajInI pratiSThA prathama thai che mATe temanI pUjA prathama karavI e vyavahAra che. ethI khAkI rahelI tIrthaMkaranI pratimAnuM nAyakapaNuM jatuM nathI. ucita pravRtti karanArA purUSa eka pratimAne vadanA, pUjA tathA naivedya Dhaukana kare teA, temAM khIjI pratimAonI AzAtanA gaNAya nahi. jema mArTInI pratimAnI pUjA phaLa cesakhA Adi vastuthIja karavI ucita che, ane suLa Adi dhAtunI pratimAne te snAna, vilepana ItyAdika upacAra paNa karavA ucita che. kalyANaka ityAdikaneA mahAtsava hAya tA temAM ekaja pratimAnI vizeSa pUjA karAya che, temAM jema dharmanA jANu purUSonA manamAM bAkInI pratimAne viSe avajJAne pariNAma AvatA nathI, e rIte ucita pravRtti karanAra purUSathI jema bAkInI pratimAnI avajJA thatI nathI, tema mULanAyakajInI vizeSa pUjA kare te tethI paNa khIjI pratimAnI AzAtanA thatI nathI. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyAM AzAtanA na samajavI ? ] jinabiMba ane jinamadira svaccha ane sarvAMtkRSTa rAkhavAM. jinamaMdiramAM jina pratimAnI pUjA karavAmAM Ave che, te jinezvara bhagavAne arthe nathI, paNa khAdha pAmelA purUSone zubhabhAvanA utpanna karavA mATe tathA bAdha nahi pAmelA purUSone khAdha pamADavAne arthe karAya che. keTalAka bhavya jIva caityanA danathI, keTalAka prazAMta jinaSikha jovAthI, keTalAka pUjAne atizaya jovAthI ane keTalAka upadezathI pratimAdha pAme che. mATe mhoTAM madirA ane gharaderAsarA tathA temAMnI sa pratimAo tathA vizeSe karI mULanAyakajInI pratimA e sarva potAnuM sAmarthya, deza tathA kALa vagerene anusarI sarvotkRSTa karAvavAM. ghara dezasara te pItaLa, tAMkhA Adi dhAtunu paNa karAvI zakAya che. dhAtunuM karavAnI zakti na hoya te, hastidata Adi vastunuM karAvavuM, athavA hastinlRtanI bhramarI pramukhanI racanAthI zeAbhatuM, pItaLanI paTTIthI ane hiMgaLAkanA raMgathI suMdara dekhAtuM ane zreSTha kAraNIthI raLiyAmaNuM evuM kAdikanu paNa gharaderAsara karAvavuM. mhoTA jina maMdire tathA gharaderAsarane viSe paNa cAre taraphathI pratidina pUjavuM, temaja bAMdhakAmamAM AvelA lAkaDAM ujavaLa karavAne arthe tenI upara tela cApaDavuM, tathA bhIMtA cUnAthI dheALAvavI, jinezvara bhagavAnnuM caritra dekhADe evI citrAmaNunI racanA karavI, pUjAnI samagra sAmagrI kharAkhara gAThavI rAkhavI, paDadA tathA caMdravA AMdhavA. ityAdika ma MdiranAM kAme evI rIte karavAM ke, jethI maMdiranI ane pratimAnI vizeSa zobhA vadhe. gharaderAsara upara peAtAnA dheAtIAM, pacheDI Adi vastu paNa na mUkavI. kAraNa ke, mhoTA caityanI peThe tenI (ghara derAsaranI) paNa cArAzI AzAtanA TALavAnI che. pItaLa, pASANu vagerenI pratimA hAya tA tenA nhavaNu karI rahyA pachI dararAja eka agalUNuthI sarve avayA jaLa rahita karavA ane te pachI kAmaLa ane ujjavaLa galhaNuthI vAraMvAra pratimAnAM sarva aMgane sparza karavA. ema karavAthI pratimAo ujjavaLa rahe che. je je ThekANe thADI paNa jaLanI bhInAza rahe che, te te ThekANe kALA DAgha paDe che. mATe jaLanI bhInAza sarvathA dUra karavI. ghaNA kezara sahita caMdananA lepa karavAthI paNa pratimAe adhikAdhika ujavaLa thAya che. snAtra jaLanA paraspara sparzathI AzAtanA na samajavI. ba paMcatIrthI, catuvi Mzati paTTa ItyAdi sthaLane viSe snAtra jaLanA mAMheAmAMhe sparza thAya che, tethI kAMi paNa AzAtanAnI zaMkA manamAM na lAvavI. zrIrAyapaseNI sUtrane viSe--saudhama devalAke sUryobha devatAnA adhikAramAM kahyuM che tathA jIvAbhigama sUtrane viSe paNa kahyuM che ke, viyApurI rAjadhAnImAM vijayAdi devatAnAbhaMgAra (nALavALA kaLaza), mArapIche, aMgabhUhaNuM tathA dhUpavANuM pramukha jinapratimAnA tathA jinezvara bhagavAnanI dADhAnAM upakaraNa pUjAne viSe ekekaja hAya che. nirvANu pAmelA jinezrvara bhagavAnanI dADhA devaleAkanA DAmaDAmAM tathA traNe leAkamAM che, te mAMDAmAMhe eka bIjAne lAgelI che. tethI temanuM nhavaNu jaLa paNa mAMDAmAMhe pharase che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi temaja pUrvadhara AcAryonA vArAmAM banAvelI pratimAo vagere keTalAka nagaramAM hAla che. temAM keTalIka pratimAo vyaktA nAmanI che, keTalIka kSetrA nAmanI che, tathA keTalIka mahA nAmanI che. vaLI bIjI paNa graMkta pratimAo che. arihaMtanI ekaja pATa upara ekaja pratimA hoya te te vyaktA kahevAya. ekaja pATa pramukha upara covIsa pratimAo hAca te te kSetrA nAmathI kahevAya, ane ekaja pATapramukha upara ekase sittera pratimAo hoya te te mahA nAmathI kahevAya, phUlanI vRSTi karatA mAlAdhara devatAonI pratimA je jinabiMbane mAthe hoya che, tenuM pharaseluM jaLa paNa jinabiMbane sparze che. tathA jinapratimAnA citrAmaNavALAM pustako uparA uparI rahe che, ane eka bIjAne pharase che. mATe covIsa paTTapramukha pratimAonuM nhavaNa jaLa mahemAMhe pharase temAM kAMI AzAtanA deSa jaNAtuM nathI. kAraNa ke, graMthane viSe tevI AcaraNAnI rItio dekhADI che. bRhahmASyamAM paNa kahyuM che ke -"kaI zaktimAna zrAvaka jinezvara bhagavAnanI Rddhi dekhADavAne arthe devatAnAM Agamana tathA aSTa pratihArya sahita ekaja pratimA karAve che, ke darzana jJAna ane cAritra e traNenI ArAdhanAne arthe traNa pratimA karAve che, keI paMca parameSThI namaskAranA ujamaNamAM paMcatIthI (pAMca pratimA) karAve che, keI bharatakSetramAM covIza tIrthaMkara thAya che, mATe bahumAnathI kalyANaka tapanA ujamANamAM vIsa pratimA karAve che, keI dhanADhya zrAvaka manuSyakSetramAM utkRSTA ekaso sIttera tIrthakara vicare che, mATe bhaktithI eka sIttera pratimA karAve che, mATe tritIthI (traNa pratimA), paMcatIthI (pAMca pratimA) caturvizati paTTa (vIsa pratimA) pramukha karavuM nyAyayukta che. have agrapUjA viSe kahe che. vividha prakAranAM edana vigere pramukha azana, sAkara meLa Adi pAna, pakvAnna, sukhaDI tathA phaLa Adi khAdya ane tAMbUla Adika svAdya evuM cAra prakAranuM naivedya bhagavAna AgaLa dharavuM, tathA jema zreNika mahArAjA pratidina senAnA eka ATha ja karI maMgaLika lakhato hatuM, tema senAnA athavA rUpAnA cokhA, gheLA sarasava, ane chevaTe cokhA ItyAdike vastuthI aSTa maMgalika lakhavAM, athavA jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAne arthe pATalA Adi vastune viSe zreSTha akhaMDa cokhAnA anukrame traNa puMja (DhagalIe) karIne mUkavA. tathA gazIrSacaMdananA rasathI pAMca AMgaLI sahita hAthelIe maMDala racavAM vagere, temaja puSpAMjali, Arati Adi sarva agrapUjAnI aMdara Ave che. cityavaMdana bhASyamAM kahyuM che ke-gAyana, nRtya, vAjiMtra, luNa utAravuM, jaLa tathA Arati dIpa pramukha je kAMI karAya che, te sarva apUjAmAM samAya che. nivedya pUjA te sau keIthI pratidina sukhathI karI zakAya tema che, ane tenuM phaLa paNa bahu moTuM che. kAraNa ke, sAdhAraNa dhAnya tathA ghaNuM karI rAMdheluM dhAnya jagatanuM jIvana hevAthI sarvotkRSTa ratna kahevAya che. AthI vanavAsathI AvelA rAmacaMdrajIe sau prathama mahAjanane annapANanuM kuzala puchyuM. kalahane abhAva ane prIti Adi mahemAhe jamADavAnI atizaya daDha thAya che. ghaNuM karIne devatAdika paNa naivedyathIja prasanna thAya che. saMbhaLAya Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- AAAAAAAAAAAAAAAAAA A AAAA agrapUjA. ] che ke -"bhUta, preta, pizAca pramukha paNa khIra, khIcaDI, vaDAM vagere anAjane utAra vigere mAge che. temaja dipAlanI ane tIrthakaranI dezanA thayA pachI je bali karAya che, te bali paNa annathI ja karAya che." naivedyapUjAnA phI upara duSTAta - keI nirdhana kheDUta sAdhunA vacanathI samIpa AvelA jinamaMdire pratidina naivedya dharate hate. eka divase moDuM thavAthI adhiSThAyaka yakSe siMhanuM rUpa dekhADI tenI parIkSA karI. parIkSAmAM TakI rahyo tethI saMtuSTa thaelA yakSanA vacanathI sAtame divase svayaMvaramAM kanyA, rAjAone jaya ane rAjya e traNe vastu tene maLI. lokamAM paNa kahyuM che ke -dhUpa pApane bALI nAkhe che, dIpa mRtyune nAza kare che, naivedya ApavAthI vipula rAjya maLe che, ane pradakSiNAthI kAryasiddhi thAya che. anna pramukha sarve vastu nIpajavAnuM kAraNa jaLa hevAthI annAdikathI paNa te vadhAre zreSTha che. mATe te paNa bhagavAna AgaLa mUkavuM." nevedya, AratI Adi sarva karavAnuM AgamamAM jaNAvela che. Avazyaka niryaktamAM kahyuM che ke -"bali karAya che" ItyAdi. nizIthane viSe paNa kahyuM che ke-"te pachI prabhAvatI rANIe bali pramukha sarva karIne kahyuM ke, "devAdhideva vardhamAnasvAmInI pratimA hoya te prakaTa thAo." ema kahI peTI upara kuhADe nAMkhe. tethI peTInA be bhAga thayA ane aMdara sarve alaMkArathI bhita bhagavaMtanI pratimA jovAmAM AvI. nizIthapIThamAM paNa kahyuM che ke--"bali eTale upadrava zamAvavAne arthe kura (a) karAya che. nizIthacUrNimAM paNa kahyuM che ke-saMprati rAjA rathayAtrA karatAM pahelAM vividha prakAranAM phaLa, sukhaDI, zAli, dAli, kerAM vastra pramukhanuM bheTazuM kare che. bRhat ka9pane viSe paNa kahyuM che ke- sAhammio na saDA, tassa kayaM te Na kappai jaINaM // jaM puNa paDimANakae, tassa kahA kA a jIvattA // 1 // sAdhue zrAvakanA sAdharmi nathI. paNa sAdhunI arthe karelo AhAra sAdhune kyArekape nahi tyAre pratimA mATe karela naivedya te sAdhune kapeja kayAMthI? zrIpAdaliptasUrie pratiSThA prAbhUtamAMthI uddharelI pratiSThA paddhatine viSe kahyuM che ke -"AgamamAM kahyuM che ke Arati utArI maMgala dIvo kare pachI cAra strIoe maLI nimaeN chaNa (gItagAna) pramukha vidhi mAphaka karavuM." mahAnizIthane viSe trIjA adhyayanamAM kahyuM che ke-arihaMta bhagavaMtanI gaMdha, mAlya, dIpa, pramArjana, vilepana, vividha prakAranuM naivedya, vastra, dhUpa pramukha upacArathI AdarapUrvaka pUjA pratidina karavAthI tIrthanI unnati karAya che." A sarva vidhi agrapUjAnA saMbaMdhamAM che. Iti agrapUjA - have bhAvapUjA viSe kahe che. jenI aMdara jinezvara bhagavAnanI pUjA saMbaMdhI vyApArane niSedha Ave che, evI trIjI risidI karI purUSe bhagavAnanI jamaNI bAjue Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. [zrAddhavidhi ane strIe DAbI bAjue AzAtanA TALavAne arthe sagavaDa hoya te jaghanyathI paNa nava hAtha, gharaderAsara heya te eka hAtha athavA arthe hAtha ane utkRSTathI sATha hAtha avagrahathI bahAra rahI caityavaMdana, tathA sArI stutio ItyAdi bhaNavAthI bhAvapUjA thAya che, kahyuM che ke-caityavaMdana karavAne ucita evA sthAnake besI pitAnI zakti mAphaka vividha AzcaryakArI gANa varNana 35 svati stotra Adi kahIne caityavaMdana kare te trIjI bhAvapUjA kahevAya che." nizIthamAM paNa kahyuM che ke--"gaMdhAra zrAvaka stuti karI bhagavAnanI stavanA karate vaitADhyagirinI guphAmAM aherAtra rahyo. temaja vasudevahiDimAM paNa kahyuM che ke-vasudeva rAjA samyaktva pUrvaka zrAvakanA sAmAyika pramukha bAra vratane aMgIkAra karI paccakkhANa laI, ane kAryotsarga, stuti tathA deva vaMdanA karI vicare che." evI rIte ghaNe ThekANe "zrAvaka pramukha manuSyae kAyotsarga, stuti vagere karIne caityavaMdana karyuM ema kahyuM che." cityavaMdananA traNa prakAra-A caityavaMdana jaghanyAdi bhedathI traNa prakAranuM che. caityavaMdana bhASyamAM kahyuM che ke - namukAreNa jahannA, ciivaMdaNa majjhadaMDathuijualA // paNadaMDa thuicaukkaga--thayapaNihANehiM ukkosA // 1 // artha-namaskAra eTaNe hAtha joDIne mAthuM namAvavuM vagere lakSaNavALe praNAma mAtra karavAthI, athavA "nija' ema kahI namaskAra karavAthI, kiMvA laikAdi rUpa eka athavA ghaNA zlokarUpI namaskArathI, kiMvA praNipAta daMDaka nAmA zakastava (ramutyu ) eka vAra kahevAthI jaghanya cityavaMdana thAya che. caityastava daMDaka eTale "arihaMta ceiyAkahI aMte ekaja stuti (zuI) bhaNe te madhyama cityavaMdana thAya. pAMca daMDaka eTale 1 zakastava, 2 caityastava (arihaMta ceIyANuM), 3 nAmastava (legasTa), zrutastava (puphakharavaradI), 5 siddhastava (siddhANaM buddhANuM) e pAMca daMDaka kahI cAra theya (siddhAntanI paribhASA pramANe cAra thAya paraMtu ruDha gaNatrI pramANe 8 theya vaDe) temaja stavana tathA jAvaMti ceIAI, jAvaMta kevisAha ane jayavIyarAya (e 3 praNidhAna sUtra) vaDe utkRSTa caityavaMdanA thAya che. bIjA AcArya ema kahe che ke, eka zakastavathI jaghanya, be athavA traNa zakastavathI madhyama ane cAra athavA pAMca zakastavathI utkRSTa cetyavaMdana thAya che.* & cityavaMdana bhASyamAM A gAthA 23mI che, A gAthAne artha bhinna bhinna rIte karavAmAM Avela che. ane tyAM caityavaMdananA 9 prakAra paNa batAvyA che. saMkSepamAM kahyuM che ke pUrvAcAryonI paraMparA pramANe je sthAne je prakArane caityavaMdana vidhi cAlatuM hoya te prakAre AdaravA gya che. kAraNake IriyAvahi paDikakamatA pahelAM namutthaNuM kahevAnI zAsAmAM vidhi jaNAvI che paraMtu vartamAna samaye cAlu AcaraNamAM tenI vidhi nathI, A gAthAnA artho paNa bhinna bhinna rItinA aneka prakAre maLe che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvapUjA. ] Gr mahAnizIthasUtramAM sAdhune pratidina sAtavAra caityavaMdana karavAnA kahyAM che, tathA zrAvakane paNa utkRSTathI sAta caityavaMdana kahyAM che. bhASyamAM kahyuM che ke--rAtri pratikramaNamAM 1, jinamadire 2, AhAra pANIne samaye 3, divasa rima paccakkhANu avasare 4, daivasika pratikramaNamAM 5, suI rahevA pahelAM chU, ane jAgyA pachI cha evI rIte sAdhuone aheArAtramAM maLI sAta vAra caityavana DAya che. pratikramaNa karanAra zrAvakane pratidina sAta vAra caityavaMdana hoya che, e utkRSTa bhAMgA jANavA. pratikramaNa na karanArane pAMca vAra hAya che. e madhyama bhAMgeA jANavA. trikAla pUjAmAM pratyeka pUjAne cheDe ekeka maLIne traNa vAra caityavaMdana kare te jaghanya bhAMge jANavA. sAta caityavaMdana A rIte jANavAM--e pratikramaNune avasare e, sUtA ane jAgatAM maLI e, trikALa pUjAmAM pratyeka pUjAne cheDe ekeka maLI traNa evI rIte aheArAtramAM samaLI sAta caityavaMdana zrAvaka Azrayi thayAM. eka vAra pratikramaNa karatA hAya tA cha thAya. sUtI vakhate jo na kare teA pAMca, ane jAgatI vakhate na kare teA cAra. jinamadira ghaNAM hAya tA pratidina sAta karatAM paNa vadhAre caityavaMdana thAya. zrAvake traNa TaMka pUjA karavAnu kadAcita na ane tA traNa Dhaka avazya devavAMdavA. AgamamAM kahyu` che ke he devAnupriya ! AjathI mAMDI jAvajIva sUdhI traNa kALa vikSepa rahita ane ekAgra cittathI deva vAMDhavA. he devAnupriya ! apavitra, azAzvata ane kSaNubhaMgura evA manuSyapaNAthI eja sAra levA ceAgya che. madhyAhna pahelA jyAM sudhI devane tathA sAdhune vaMdanA na karAya, tyAM sudhI pANI na pIvuM. madhyAnhe jyAM sudhI devane tathA sAdhune va'nA na karAya, tyAM sudhI bheAjana na karavuM. temaja pAchale pahAre devane vaMdanA karyA vagara pathArIe na javAya tema karavuM." kahyu che ke--prabhAta samaye zrAvake jyAM sudhI devane tathA sAdhune vidhipUrvaka vAMghA na hoya tyAM sudhI pANI paNa pIvuM ceAgya nathI. madhyAnha samaye phrI vaMdanA karIne nizcayathI bheAjana karavuM ka2e. saMdhyA samaye paNa pharIthI devane tathA sAdhune vaMdanA karI pachI suI rahevu ceAgya che.' gIta nATaka bhAva pUjAmAM paNa samAya che. gIta nATaka pramukha agrapUjAmAM kahela che, te bhAvapUjAmAM paNa Ave che te (gIta nATaka) mahA phaLanuM kAraNa hovAthI mukhya mAge teA udayana rAjAnI rANI prabhAvatInI peThe poteja karavuM, nizIthaciMmA kahyuM che ke--prabhAvatI nhAi, kautukama'gaLa karI, ujvala vasa paherI hamezAM AThama tathA caudaze bhaktirAgathI pAteja bhagavAnanA nATaka rUpa rAopacAra kare. rAjA (uDDayana ) paNa rANInI anuvRttithI pote mRdaMga vagAMDe, bhagavAnanI traNa avasthAnuM ciMtavana karavuM. pUjA karavAne avasare arihaMtanI chadmastha,kevaLI ane siddha e traNa avasthAnI bhAvanA karavI. bhASyamAM kahyu` che ke-- Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi ] nhavaNaccagerhi chauma-sthavattha paDihArage hiM kevaliaM / / paliaMkussaggehiM, jiNassa bhAvijja siddhattaM // 1 // artha-pratimAnA parikara upara racelA je hAthamAM kaLaza laI bhagavAnane nDavarAvanArA devatA, tathA te parikaramAM racelA je phUlanI mALA dhAraNa karanAra devatA, tene manamAM ciMtavI bhagavAnanI chavAstha avasthA bhAvavI. chadmastha avasthA traNa prakAranI che. eka janmAvasthA. bIjI rAjyavasthA ane trIjI zramaNyAvasthA-temAM, parikaramAM racelA huvarAvanAra devatA uparathI bhagavAnanI janmAvasthA bhAvavI. parikaramAM racelA mALAdhAraka devatA uparathI bhagavAnanI rAjyavasthA bhAvavI, tathA bhagavAnanuM mastaka tathA mukha loca kareluM jovAthI bhagavAnanI zramaNyAvasthA (dIkSA lIdhI te vakhatanI avasthA) te sukhethI jaNAya evI che. parikaranI racanAmAM patravelanI racanA Ave che, te joIne azokavRkSa, mALAdhArI devatA joIne puSpavRSTi ane banne bAjue viNA tathA vAMsaLI hAthamAM dhAraNa karanAra devatA joIne divyadhvaninI kalpanA karavI. bAkInA cAmara, Asana Adi prAtihArya te prakaTa jaNAya evA che. evA ATha prAtihArya uparathI bhagavAnanI kevaLI avasthA bhAvavI, ane padmAsane beThelA athavA kAussagna karI ubhA rahelA bhagavAnanuM dhyAna karI siddhasthAvasthA bhAvavI che 1 che A pramANe bhAva pUjAnA bheda che. be prakArI, traNa prakArI, cAra prakArI,paMcaprakArI, aSTaprakArI ane sarvaprakArI pUjA, brahabhASyamAM kahyuM che ke-pAMcaprakArI, aSTaprakArI tathA vizeSa saddhi hoya te sarva prakArI paNa pUjA bhaNAvavI. temAM phUla, cekhA, gaMdha, dhUpa ane dIpa e pAMca vastuthI paMca prakArI pUjA bhaNAvavI. phUla, cekhA, gaMdha, dIpa, dhUpa, naivedya, phaLa ane jaLa e ATha vastuthI ATha kamane kSaya karanArI aSTaprakArI pUjA thAya che, snAtra, arcana, vastra, AbhUSaNa, phaLa, naivedya, dIpa, nATaka, gIta, AratI pramukha upacArathI sarva prakArI pUjA thAya che. A uparAMta bRhabhASyAdi graMthamAM pUjAnA traNa prakAra jaNAvyA che, phaLa phUla Adi pUjAnI sAmagrI te lAve te prathama prakAra, bIjA pAse pUjAnAM upakaraNa taiyAra karAve te bIje prakAra, ane manamAM sarva sAmagrInI maMgAvavAnI kalpanA karavI e trIjo prakAra, evI rIte mana vacana kAyAnA cAgathI tathA karaNa karAvavA anumodanAthI paNa pUjAnA traNa prakAra ghaTe che. temaja puSpa, naivedya, stuti ane pratipatti (bhagavAnanI AjJA pALavI) evI rIte cAra prakAranI pUjA che. te paNa yathAzakti karavI. lalitavistarAdika graMthomAM te puSpapUjA, AmiSa-naivedya pUjA, snAtrapUjA ane pratipatti pUjA e cAre pUjAmAM uttarottara eka karatAM eka pUjA zreSTha che, ema kahyuM che. AmiSa zabdathI zreSTha anAdika bhAgya vastuja levI. (gADekoSamAM kahyuM che ke-3o ja strI, gAmiSa mojavastuni ene artha:strIliMga nahiM evA AmiSa zabdanA lAMca, mAMsa ane bhAgya vastu evA traNa artha thAya che.) pratipatti zabdane artha "tIrthakara bhagavAnanI AjJA sarva prakAre pALavI" ema karaze. A rIte AgamamAM pUjAnA cAra prakAra jaNAvyA che. temaja jiteMdra bhaga Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaraprakArI pUjAnA bheda ] 77 vAnanI pUjA dravyathI ane bhAvathI evI rIte be prakAranI che temAM phUla, cekhA Adi dravyathI je pUjA karAya che, te dravyapUjA. ane bhagavAnanI AjJA pALavI te bhAvapUjA jANavI. evI rIte A be prakAramAM pUjAnA sarva bheda samAI jAya che, phUla caDhAvavAM, caMdana caDhAvavuM vagere upacArathI karelI sattara prakArI pUjA tathA snAtra, vilepana Adi upacArathI karelI ekavIsa prakAranI pUjA e sarva pUjAnA prakAra aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA e sarva vyApaka traNa prakAramAM samAI jAya che. sattara prakArI pUjanA bheda A rIte kahyA che-aMgapUjA snAtra ane caMdana vilepana karavuM, 2 vAsapUjA be cakSu caDhAvavI, 3 phUla caDhAvavAM, 4 phUlanI mALA caDhAvavI 5 varNaka (gaMdha vizeSa) caDhAvavuM, 6 cUrNa caDhAvavuM, 7 mukuTa pramukha AraNa caDhAvavAM, 8 phUlaghara karavuM, 9 phUlane pagara (rAzi) kare, 10 AratI tathA maMgaLadI kara, 11 dI kara, 12 dhUpa ukhevo, 13 naivedya dharavuM, 14 sArAM phaLa dharavAM, 15 gAyana karavuM, 16 nATaka karavuM, 17 vAjiMtra vagADavAM evI rIte pUjAnA sattara prakAra kahyA che. umAsvAti vAcake pUjA prakaraNamAM pUjA saMbaMdhI keTalIka upayogI vastuo tathA ekavIsa prakArI pUjA vidhi nIce pramANe jaNAvela che. - pazcima dizAsanmukha mukha karIne dAtaNa karavuM, pUrva dizAe mukha karIne nhAvuM, uttara dizAe mukha karIne ujavaLa vastra paheravAM, ane pUrva athavA uttara dizAe mukha karIne bhagavAnanI pUjA karavI. gharamAM pisatAM zalya varjita DAbe bhAge deDha hAtha uMcI bhUmi upara gharaderAsara karavuM. je nIcI bhUmie derAsara kare te tene vaMza eka sarakhe nIce jAya che, arthAt dhIme dhIme nAza pAme che. pUjA karanAra mANase purva athavA uttara dizA sanmukha ubhA rahI pUjA karavI. paNa dakSiNa dizAe tathA cAra keNa dizAe mukha karIne na karavI. je pazcima dizAe mukha karIne bhagavAnanI pUjA kare, to te mANasanI cothI peDhIe tene kulakSaya thAya, ane dakSiNa dizAe mukha karIne pUjA kare che te mANasanI AgaLa saMtati vRddhi pAme nahiM, agni keNa tarapha mukha karIne pUjA kare che, te mANasanI divase divase dhana hAni thAya. vAyavya keNa tarapha mukha karIne pUjA kare te saMtati na thAya, naiRtya keNa tarapha mukha kare te kuLa kSaya thAya, ane IzAna keNu tarapha mukha kare te saMtati bilakula na thAya. pratimAnA be paga, be DhIMcaNa, be hAtha, be khabhA ane mastaka e nave aMganI anukrame pUjA karavI, caMdana vinA keI paNa kALe pUjA na karavI. kapALa, kaMTha, hRdaya, khabhA ane peTa eTale ThekANe tilaka karavAM. nava tilakathI (1 be aMguThA, 2 be DhIMcaNa, 3 be hAtha, 4 be khabhA, 5 mastaka, 6 kapALa, 7 kaMTha, 8 hadayakamaLa, 9 nAbhi.) nava aMge hamezAM pUjA karavI. jANu purUSoe prabhAta kALamAM prathama vAsapUjA karavI, madhyAhna samaye kulathI pUjA karavI, ane saMdhyA samaye dhUpa dIpathI pUjA karavI. dhUpadhANuM bhagavAnanA DAbe paDakhe rAkhavuM, agrapUjAmAM dharAya che te sarve vastu bhagavAnanI sanmukha mUkavI. bhagavAnanI jamaNI bAjue dIvAnI jagyA rAkhavI. dhyAna tathA cetyavaMdana Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 [zrAddhavidhi bhagavAnanI jamaNI bAjue karavuM. "hAthathI khasI paDeluM, vRkSa uparathI bhUmi upara paDeluM, kaI paNa rIte page lAgeluM, mAthe ucakI lAveluM, kharAba vastramAM rAkheluM, nAbhithI nIce paherelA vastra pramukhamAM rAkheluM, duSTa manuSyae pharaseluM, ghaNA lokee upADI mukI kharAba kareluM ane kIDIoe karaDeluM evuM phaLa phUla tathA patra bhaktithI jina bhagavAnanI prItine arthe caDhAvavuM nahiM," "eka phUlanA be bhAga na karavA. kaLI paNa taDavI nahiM. caMpA ane kamaLa enA be bhAga kare te ghaNe doSa lAge." "gaMdha, dhUpa, dIpa, cokhA, mALAo, bali (naivedya), jaLa ane zreSTha phaLa eTalI vastuthI zrI jina bhagavAnanI pUjA karavI." "zAMtine arthe levuM hoya te veLaphula levuM, lAbhane arthe pILu levuM, zatrune jItavAne arthe zyAma varNanuM levuM, maMgalika arthe rAtuM levuM ane siddhine arthe paMcavarNanuM kula levuM, "paMcAmRtanuM snAtra Adi karavuM, ane zAMtine arthe ghI geLa sahita dI kare. zAMti tathA puSTine arthe agnimAM lavaNa nAMkhavuM sAruM che. khaMDita, sAMdheluM, phATeluM, rAtuM, tathA bIhAmaNuM evuM vastra paherIne kareluM dAna, pUjA, tapasyA, homa, Avazyaka pramukha anuSThAna sarva niSphaLa jAya che. purUSe padmAsane besI nAsikAnA agrabhAga upara dRSTi rAkhI, mauna karI, vastrathI mukhakeza karI jinezvara bhagavAnanI pUjA karavI. 1 snAtra, 2 vilepana, 3 AbhUSaNa, 4 phUla, 5 vAsa, 6 dhUpa, 7 dIpa, 8 phaLa, 9 akSata, 10 patra, 11 sopArI, 12 naivedya, 13 jaLa, 14 vastra, 15 cAmara, 16 chatra, 17 vAjiMtra, 18 gIta, 19 nATaka, 20 stuti, 21 bhaMDAranI vRddhi, A ekavIsa upacArathI ekavIsa prakAranI pUjA thAya che. sarve jAtanA devatA bhagavAnanI ekavIsa prakAranI prasiddha pUjA hamezAM kare che, paraMtu kalikALanA deSathI hAla keTalAka kumati e khaMDita karI che. A pUjAmAM pitAne je je vastu priya hoya, te te vastu bhagavAnane arpaNa karI pUjAmAM joDavI." vivekavilAsamAM devamaMdiranuM sthAna, pUjA karavAnI rIti tathA phUla pUjAne adhikAra IzAna koNe devamaMdira karavuM." ema vivekavilAsamAM kahyuM che. temaja "viSama Asane besI, paga upara paga caDhAvI, ubhA page besI, athavA DAbe paga UMce rAkhI pUjA karavI nahiM, tathA DAbe hAthe paNa pUjA na karavI. sUkAM, bhUmi upara paDelAM, saDelI pAMkhaDIvALAM, nIca lokee pharazelAM, kharAba ane nahi khIlelAM, kIDIthI khavAyelAM, vALathI bharAyelAM, saDelAM, vAsI, karoLiyAnAM gharavALAM, durgadhI, sugaMdha rahita, khATA gaMdhanAM, maLanA tathA mUtranA saMparkathI apavitra thaelAM evAM phUla pUjAmAM levA nahi." vistRta snAtra pUjA. - savistara pUjA karavAne avasare, pratidivasa tathA vizeSe karI parva divase traNa, pAMca athavA sAta puSpAMjali caDhAvIne bhagavAnanuM snAtra karavuM. tene vidhi A pramANe che-prabhAta samaye prathama nirmAlya utAravuM, pakhAla kara, saMkSepathI pUjA karavI, * vaDI nIti laghunIti karatI vakhate pAse rAkhelAM. AjanI snAtra pUjAnuM mULa kayAM raheluM che te A vidhithI spaSTa samajAya tema che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAtrapUjA ] AratI ane maMgaLadIvA taiyAra karavA. pUjAnA AraMbha samaye prathama bhagavAn AgaLa kesara jaLathI bharelA kaLaza sthApana karavA. pachI mukkAlaMkAra vikA - rasArasaumyatvakAMtikamanIyam // sahajanijarUpanirjita - jagatrayaM pAtu jinabiMbam // 1 // alaMkAranA saMbaMdha vinA ane krayAdika vinA paNa sArabhUta saumya kAMtithI ramaNIya ane potAnA svabhAvika suMdara rUpathI traNa jagatane jItanArUM jinamiSa tamArI rakSA karo. // 1 // e maMtra kahI alakAra utAravA. ge avaNi kusumAharaNaM, payaipaiTiamaNoharacchAyaM // jiNarUvaM majjaNapIThasaMThiaM vo sivaM disau // 1 // phUla tathA AbharaNuthI rahita, paNa svabhAvasiddha rahelI maneAhara kAMtithI bhatu snAtrapITha upara raheluM jinami`kha tamane ziva sukha Ape. ema kahI nirmAlya utAravuM. pachI pUrve taiyAra karelA kaLaza karavA. ane aMgalaheNAM karI saMkSepathI pUjA karavI. pachI dheAelA ane sugaMdhI dhUpa dIdhelA kaLazeAmAM snAtra cAgya sugaMdhI jaLa bharavuM, ane te save kaLaza eka hAramAM sthApana karI temanI upara zuddha ujavaLa vastra DhAMkavuM. pachI sarva zrAvakA peAtAnI caMdana dhUpa Adi sAmagrIthI tilaka karI, hAthe kaMkaNu khAMdhI, snAtra karanAra zrAvaka zreNImaddha ubhA rahI kusumAMjali-kesaravAsita chUTAM kula bharelI rakekhI hAthamAM laI kusumAMjalinA pATha khele te A rIte H - sayavatta kuMda mAlai - bahuviha kusumAha pacavannAhaM || jiNanAhanhavaNakAle, diti surA kusumAMjali hiTThA // 1 // devatAe kamaLa, meAgarAnAM puSpa, mAlati pramukha pAMca varSoMnAM bahu jAtanAM phUlanI kusumAMjali jinabhagavAnanA snAtrane viSe Ape che. ema kahI bhagavAnA mastake phUla caDhAvavAM. gaMdhAyadia mahuyara-maNaharajhaMkArasaha saMgIA || ciNovara mukkA, harau tumha kusumAMjali duriaM // 1 // sugaMdhIthI khemAyelA bhramarAnA manahara guMjAvara rUpa saMgItathI yukta evI bhagavAnnA caraNu upara mUkelI puSpAMjali tamArUM durita haraNu karaze. // 1 // ItyAdi pATha kahyA pachI dareka zrAvaka bhagavAnanA caraNa upara kusumAMjaline prakSepa kare, pratyeka puSpAMjalinA pATha thae chate tilaka, phUla, patra, dhUpa Adi pUjAnA vistAra jANuvA. pachI mhoTA ane gabhIra svarathI prastuta je bhagavAnanI snAtra pITha upara sthApanA hAya, te bhagavAnanA janmAbhiSeka kaLazanA pATha meAlavA. pachI ghI, zelaDInA rasa, dUdha, dahI ane sugaMdhI jaLa e poMcAmRtathI snAtra karavuM. snAtra karatAM vacamAM paNa dhUpa devA, tathA snAtra cAlatu hoya tyAre paNa jinabiMbane mAthe phUla jarUra rAkhavuM. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi ** ***^^^^^^^^^^^****** * vAdivetAla zrI zAMtisUrie kahyuM che ke"snAtra puruM thAya tyAM sudhI bhagavAnanuM mastaka phUlathI DhAMkeluM rAkhavuM. sArAM sugaMdhI phUla te upara evI rIte rAkhavAM ke, jethI upara paDatI jaLadhArA dekhAya nahIM. snAtra cAlatuM hoya tyAre zakti mAphaka eka sarakho cAmara, saMgIta, vAjiMtra Adi ADaMbara kare. snAtra karyA pachI pharI snAtra karavuM hoya te nIcene pATha uccAravApUrvaka jaLadhArA devI. abhiSekatoyadhArA, dhAreva dhyAnamaMDalAgrasya // bhavabhavanabhittibhAgAn , bhUyo'pi bhinattu bhAgavatI // 1 // dhyAnarUpa maMDalanI dhArA sarakhI bhagavAnanA abhiSekanI jaLadhArA saMsArarUpa mahelanI bhatene pharI pharIvAra teDI nAMkhe. che 1 ema kahI pachI aMgahaNa karI vilepana Adi pUjA, pahelA karatAM vadhu karavI. sarva jAtanAM dhAnyanA pakavAnna, zAka, ghI, gALa Adi vigaya tathA zreSTha phaLa Adi naivedya bhagavAna AgaLa dharavuM. jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratnanA dhaNI evA traNalekanA svAmI bhagavAna AgaLa heTA nhAnA kamathI prathama zrAvakee traNa puMja (DhagalIo) karI ucita snAtrapUjAdika karavuM. pachI zrAvikAe paNa anukramathI karavuM. bhagavAnanA janmAbhiSekane vasare paNa prathama abhyata IMdra potAnA devanA parivAra sahita snAtra Adi kare che. te pachI anukrame bIjA IMdra kare che. zeSAnI (caDhAvelI phalanI mALAnI) peThe snAtra jaLa mAthe chAMTayuM hoya te "temAM kAMIdeSa lAgaze,' evI kalpanA na karavI. hemacaMdra kRta vIracaritramAM kahyuM che ke-"sura, asura, manuSya ane nAgakumAra emaNe te snAtra jaLane vAraMvAra vaMdana karyuM ane pitAnA sarva aMge chAMTayuM. zrI padmacaritramAM paNa ogaNIzamA uddezAmAM ASADa sudi AThamathI mAMDI dazaratha rAjAe karAvelA aI mahatsavanA caitya snAtretsavane adhikAre kahyuM che ke- dazaratha rAjAe te zAMti karanAruM havaNa jaLa potAnI bhAryAo tarapha me kahyuM, tarUNa dAsIoe zIdhra jaI bIjI rANIone mAthe te nhavaNa jaLa chAMTayuM, paNa maheTI rANIne pahoMcADavAnuM nhavaNa jaLa vRddha dAsInA hAthamAM AvyuM, tenI vRddhAvasthA hovAthI pahecatAM tene vAra lAgI, tyAre maheTI rANI zakAtura ane dilagIra thaI, pachI dAsIe AvI krodha pAmelI rANIne te nhavaNa jaLa ApyuM tyAre te rANInuM citta ane zarIra zItaLa thayAM ane te dAsI upara prasanna thaI." - brahazAMti stavamAM paNa kahyuM che ke-snAtrajaLa mastake caDhAvavuM." saMbhaLAya che kezrIneminAtha bhagavAnanA vacanathI kRSNa nAgendranI ArAdhanA karI pAtaLamAMthI zrI pArzvanAthanI pratimA zaMkhezvarapure lAvI tene nyavaNa jaLathI pitAnuM sainya jarAsaMdhanI jarAthI pIDANuM hatuM te sAjuM karyuM, AgamamAM paNa kahyuM che ke-jinezvara bhagavAnanI dezanA sthAnake rAjA Adi lekee uchALela ane bali pAchA bhUmie paDatAM pahelAM ja devatAo tene ardho bhAga le che, arthane ardha bhAga rAjA le che, ane bAkI rahele bhAga bIjA lake Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAtrapUjA TI le che, tenA eka dANA paNa mAthAmAM rAkhyA hoya te rAga maTe che ane cha mahinA sudhI zrIjo rAga thAya nahi.' pachI sadgurUe pratiSThita karelA, maheATA mahotsava pUrvaka lAvelA ane kusaMbhAdi zreSTha vastrothI zAlatA evA mahAdhvajane derAsara pharatI traNa prakSiNA devarAvI pALAdikane alidAna ApI caturvidha saMgha sahita vAjate gAjate caDhAvavA. ane yathAzakti zrI sa Mghane paherAmaNI vigere svAmivAtsalya tathA prabhAvanAdika karI prabhu AgaLa mULa naivedyArdika mukavAM. puSpavRSTi, lavaNu prakSepa ane AratI maMgaLadIyA karavAnI vidhi. tyArabAda bhagavAnanI AratI utAravA AratI ane maMgaLadIvA pragaTAvatrA. ane tenI pAse saLagatA agninuM vAsaNa laNu ane jaLa nAMkhavAmATe mukavuM. uvaNer3a maMgalaM vo, jiNANa suhalAhijAlamaMvaliyA / titthapavattaNasamae, tiasavimukkA kusumavuTThi // 1 // tIthakaranA tItha pravatananA avasare zabda karatA bhramaranA samudAyathI yukta evI devatAnI karelI puSpavRSTi tamane kalyANakArI thAo. // 1 // e maMtra kahI prathama puSpa vRSTi karavI. pachI--lavaNu, jaLa ane phula hAthamAM pradakSiNa karAvatAM A nIce lakhelI gAthA melavI. uyaha paribhagga pasaraM, payAhiNaM muNivaI kareUNaM paDai saloNattaNa la- jjiaM va loNaM huavahaMmi // 1 // juo, lavaNa jANe peAtAnA lAvaNyathI lajjita thayuM ane kAMi upAya na rahevAthI bhagavAne traNa pradakSiNA dai agnimAM paDe che. ityAdi pATha kahIne jinezvara bhagavaMtane traNavAra puSpasahita lavaNuM jaLa utAravuM. tyArapachI AratInI pUjA karavI ane dhUpa ukhevavA, eka zrAvaka sukhadeza mAMthI thALamAM mukelI AratInA thALa hAthamAM laI AratI utAre eka uttama zrAvaka pavitra jaLathI kaLaza bharI eka thALamAM dhArA kare ane bIjA zrAvaka vAjiMtra vagADe ane chUTAM phulanI vRSTi kare, te vakhate AratInI gAthA kheAlavI. je nIce mujba che. maragaya maNi ghaDiya visA-la thAla mANikamaMDiapaivaM / nhavaNayarakarukkhittaM, bhamau jiNArattiaM tumha // 1 // 'marakatamaNinA ghaDelA vizALa thALamAM maNiyatnathI maDhita maMgaLa dIvAne snAna karanAranA hAthathI jema bhamADAya che tema bhavyajIvAnA bhavanI AratI (cintA) dUra thAo.' A pATha uccAratAM uttama pAtramAM rAkhelI AratI traNavAra utAravI. viSaSThirivAdi graMthamAM kahyuM che ke--pachI iMdre kRtakRtya purUSanI peThe kAMika pAchA khasI karI AgaLa AvI bhagavAnanI Arita grahaNu karI. IMdra khaLatA dIvAonI kAMtithI 11 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 [ zrAddhaviSi zobhatI AratI hAthamAM hovAthI deddIpyamAna auSadhinA samudAyathI caLakatA zikhare karI jema merUparyaMta suMdara dekhAya che, tema suMdara dekhAyA. zraddhALu devatAe phUlanI vRSTi karatAM iMdre traNa vAra bhagavAn uparathI Arati utArI.' maMgaLadIvA paNa AratInI peThe pUjAya che. kosaMvisaMThiassa va, payAhiNaM kuNai mauliapaIvo / liba' somavaMto viLa-yantra suda maMgaLaphevo // bhAmijjaMto surasuMdarIhiM tuha nAha maMgalapaIvo / kaNayAyalassa najjara, bhANuvva payAhiNaM dito // 2 // saumya dRSTivaMta evA he bhagavAn ! jema kezAMkhImAM rahelA tamane sUrya AvI pradakSiNA karI tema kalikA samAna dvIpavAleA A magaladIvA tamane pradakSiNA kare che. 15 he nAtha ! devIoe bhamADelA tamArA maMgaladIvA merUne pradakSiNA karatA sU mAphka dekhAya che. // 2 // evA pATha kahI maMgaLadIvA Arati mAka utArI deIpyamAna tene jinabhagavAnanI AgaLa mUkavA, maMgaLadIvA utAratAM Arita elavAya teA doSa nathI. ma'gaLadIvA tathA Ati mukhya mArgathI te ghI, gALa, kapUra Adi vastunI karAya che. kAraNa ke, tema karavAmAM vizeSa phaLa jaNAvela che. lAkamAM paNa kahyuM che ke--bhaktimAna purUSa devAAdhadevanI AgaLa kapUrane dIvA prajvalita karIne azvameghanuM puNya pAme, tathA kuLane paNu uddhAra kare.' A snAtra vigeremAM vaparAtI gAthA haribhadrasUrijInI saMbhave che. ahiM "munnAruM[r" ItyAdi gAthAe harIbhadrasUrijInI karelI haze evuM anumAna thAya che. kAraNa ke, temanA racelA samarAdityacaritranA Ara'bhamAM 'havagera mAruM cA ' evA namaskAra dekhAya che. A gAthAo tapApagaccha Adi gacchAmAM prasiddha che mATe ahiM badhI lakhInathI. snAtramAMnI bhinnabhinna vidhithI vyAmAha na karavA, snAtra Adi dharmAnuSThAnamAM sAmAcArInA bhedathI bhinnabhinna vidhi dekhAya che, tA paNa tethI bhavya jIve manamAM tarkavitarka na karavA. kemake, sarvene arihaMtanI bhakti rUpa mULaja sAdhavAnuM che. gaNadharAnI samAcArImAM paNa ghaNA bheda hAya che, mATe je je AcaraNAthI dharmAdikane virodha na Ave. ane arihaMtanI bhaktinI puSTi thAya te te AcaraNA kAine paNa nAkabula nathI. eja nyAya sarve dharmAMkRtyAmAM jANavA. A pUjAnA adhikAramAM lavaNu Arati AdinuM utAravuM, saMpradAyathI sarva gacchamAM eka bIjAnI dekhAdekhIthI karAtuM dekhAya che. zrI jinaprabhasUrie karelA pUjAvidhimAM te evI rIte kahyuM che ke--pAlisUri pramukha pUrvAcArthIe lavaNAdikanuM uttAraNa sAdhAraNathI karavAnI anujJA ApI che, teA paNa hAla tA eka bIjA pachI karAvavAnI pravRtti che. snAtra karavAmAM sarva prakAranI savistara pUjA tathA prabhAvanA vagere karavAthI paralAkamAM utkRSTaphaLanI prApti thAya che. tathA jinezvara bhagavAnanA janma kalyANakane samaye snAtra Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevI pratimAnI pUjA karavI? ] karanArA cesaTha IMdra tathA tenA sAmAnika devatA AdinuM anukaraNa ahiM manuSya kare che, e IhalekanuM paNa phaLa jANavuM. A pramANe snAtravidhi che. kevI pratimAnI pUjA karavI? pratimAo ghaNA prakAranI che. temanI pUjA karavAnI vidhi samyakatva prakaraNa graMthane viSe A rIte kahI che- gurukAriAi kei, anne sayakAriAi taM viti / vihikAriAi anne, paDimAe pUaNavihANaM // 1 // artha -keTalAka Acaryo gurU eTale mA, bApa, dAdA Adi lokee karAvelI pratimAnI, bIjA keTalAeka AcAryo pite karAvelI pratiSThApUrvakanI pratimAnI tathA bIjA vaLI vidhithI karAvelI pratimAnI pUrvokta pUjAvidhi karavI ema kahe che paNa vAstavika vastu te e che ke, bApa dAdAe karAvelIja pratimA pUjavI e Agraha nirUpayogI che. "mamatva tathA kadAgraha choDI daIne sarve pratimAo samAna buddhithI pUjavI. kAraNa ke, sarva pratimAne viSe tIrthakarane AkAra jaNAya che tethI "A tIrthakara che evI buddhi utpanna thAya che. je ema na karatAM potAnA kadAgrahathI arihaMtanI pratimAnI paNa avajJA kare che, duraMta saMsAramAM rakhaDe che. have ahiM kaI zaMkA kare che ke sarva pratimA pUjavAmAM te avidhithI karelI pratimAnuM paNa pUjana karavAne prasaMga Ave, ane tethI avidhi kRta pratimAne anumati ApavAthI bhagavAnanI AjJA bhaMga karyAne deSa AvI paDe, tene javAba ApatAM kahe che ke e kutarka na kara. kAraNake Agama vacana hovAthI avidhikRta pratimAnA pUjanamAM paNa deSa lAgatuM nathI. zrI ka95bhASyamAM kahyuM che ke - nissakaDamanissakaDe, a cehae savvahiM thuI tini / velaM ca ceiANi a, nAuM ikkikiA vA vi // 1 // artha-nizrAkRta eTale gaccha pratibaddha ane anizrAkRta eTale gaccha pratibaddha rahita evA caityane viSe sarva ThekANe traNa stuti kahevI, have sarva ThekANe traNa stuti kahetAM vadhu vakhata lAge che athavA caitya ghaNAM hoya te veLA ane citya e bannene vicAra karI pratyeka caityane viSe eka stuti paNa kahevI. paNa je daherAsare gayA hoIe tyAM stuti karyA vinA pAchA na pharavuM. mATe AthI vidhithI karI hoya ke na hoya te paNa pUjavuM te jaNAvyuM cetyamAM je koLiyAnAM jALa Adi thAya che te kADhI nAMkhavAne vidhi kahe che ane nAza pAmatA caityanI sAdhue paNa upekSA na karavI joIe. sIleha maMkhaphalae, iyare coiMti taMtumAIsu / abhijoiMti savittisu, aNiccha pheDaMtadIsaMtA // 1 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi ' arthasAdhuo maMdiramAM karoLiyAnAM jALa vagere hoya te maMdiranI saMbhALa karanAra bIjA gRhasthI lokone preraNA kare. te evI rIte ke -"tame citArAnA pATiyAnI peThe maMdirane svaccha rAkhe. jema citArAnuM citranuM pATIyuM ujajavala hoya te sarva loka tene vakhANe che, tema tame je maMdirane vAraMvAra saMmArjana (pUjavuM) pramukha karI ujjavala rAkhe te ghaNuM leke tamAre pUjA satkAra karaze." have te maMdiranA sevaka loke jo maMdiranA ghara kSetra (khetara) AdinI vRtti bhegavanArA hoya che, temane Thapako de. te A rIte -"eka te tame maMdiranI vRtti bhagave che, ane bIju maMdiranI saMmArjana Adi sAravAra paNa karatA nathI." ema kahyA pachI paNa te leke je kaLiyAnAM jALAM Adi kADhI nAMkhavA na Ie che, te jenI aMdara chava dekhAtA na hoya tevA taMtujALane sAdhu pote ja kADhI nAMkhe. evA siddhAMta vacanane pramANathI sAdhue paNa vinAza pAmatA caityanI sarvathA upekSA na karavI ema siddha thayuM. te pachI zrAvakanI zI vAta karavI ? (arthAt zrAvakee dezasaranI pUrNa saMbhALa rAkhavI joIe kemake upara batAvyA mujaba sAdhune zrAvakanA abhAve ATaluM badhuM karavAnuM kahevAmAM AvyuM che te te kRtya zrAvakanuM hevAthI zrAvake haMmezAM sAvadha paNe karavuM joIe.) cetye javuM, pUjA karavI, snAtra karavuM ItyAdi je A upara vidhi kahyo, te sarva RddhipAtra zrAvakane AzrayI jANe. kAraNuM ke, tenAthIja e sarva banI zakavAne saMbhava che. raddhirahita zrAvake dravyapUjA kema karavI? addhi rahita zrAvaka te pitAne gheraja sAmAyika AdarIne keInuM devuM ayavA koInI sAthe vivAda Adi na hoya te Isamiti Adikane viSe upaga rAkhI sAdhunI peThe traNa nihita Adi bhAvapUjAne anusaratI vidhithI maMdire jAya. tyAM je kadAcit kaI gRhasthanuM devapUjAnI sAmagrInuM kArya hoya te sAmAghika pArIne kula guMthavA vigere kAryamAM pravarte. kAraNake dravya pUjAnI pitAnI pAse sAmagrI nathI ane teTalo kharca paNa te karI zake tema nathI te pArakI sAmagrIthI teno lAbha le temAM kAMI anucita nathI. zaka- sAmAyika mUkIne dravyastava mA ucita zI rIte thAya? samAdhAna -ddhi rahita zrAvakathI sAmAyika karavuM pitAnA hAthamAM hovAthI game te samaye paNa banI zake ema che; paNa maMdiranuM kArya te samudAyane AdhIna hovAthI keI keIsamaye ja te karavAno prasaMga Ave che, mATe prasaMga Ave tyAre te karavAthI vizeSa puNyane lAbha thAya che. AgamamAM kahyuM che ke-(vyastavathI) bhavya jIvane dhilAbha thAya che, samyagdaSTi jIvonuM priya karyuM ema thAya che, bhagavAnanI AjJA. paLAya che, jinezvara bhagavAnanI bhakti thAya che, ane zAsananI prabhAvanA thAya che. A rIte aneka guNa dravyastavamAM rahyA che, mATe teja kare. dinakRtya sUtramAM paNa kahyuM che ke A prakAre A sarva vidhi RddhivaMta zrAvakane kaho. sAmAnya zrAvaka te pitAne Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be hajAra cammatera bhedane vicAra. ] gheraja sAmAyika laIne je keMInuM devuM na hoya, ane keInI sAthe vivAda na hoya te sAdhunI peThe upayogathI jinamaMdire jAya. je jinamaMdire kAyAthI banI zake evuM kaI kArya hoya, te sAmAyika pArIne karavA yogya kAryane kare." dravyapUjAmAM catyavaMdana bhASyanA be hajAra cumetera bhedAnI bAbate vicAra kare, zrAddhavidhinI mULa gAthAmAM "vidhinA" evuM pada che, tethI caityavaMdana bhASyAdi graMthamAM covIsamULa dvArathI ane 20 be hajAra cumera pratidvArathI kahela, dazatrika tathA pAMca abhigama pramukha sarva vidhi A ThekANe jANa. te A rIte -1 traNanisipI re traNa pradakSiNA, 3 traNa praNAma, 4 trividha pUjA, 5 arihaMtanI traNa avasthAnI bhAvanA, 6. traNa dizAe jevAthI viramavuM, 7 paga nIcenI bhUmi traNa vAra pUjavI, 8 traNa varNAdika 9 traNa mudrA, ane 10 trividha praNidhAna e dazatrika jANavI. ItyAdi sarva bAbate dhArIne vidhipUrvaka karela devapUjA, devavaMdanA pramukha dharmAnuSThAna mahAphaLadAyI thAya che, ane vidhi pUrvaka na kare te alpa phaLa thAya che. temaja aticAra lAge te vakhate sArA 20 dazatrika 1. traNa niti--derAsaranA mULa bAraNe pesatAM pitAnA ghara saMbaMdhI vyApArane tyAga karavA rUpa prathama risiha jANavI. 1. gabhArAnI aMdara pesatAM derAsarane pUjavA samAravAnA kAryane tajavA rUpa bIjI niti jANavI 2. caityavaMdana karavA samaye dravyapUjAne tyAga karavA rUpa trIjI nisaraNa jANavI 3. 2 traNa pradakSiNa-jinapratimAnI jamaNI bAjuthI jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA rUpa traNa pradakSiNA devI. 3 traNa prakAranA aNumA-jinapratimAne dekhI be hAtha joDI kapALe lagADIne praNAma karIe te pahele aMjalibaddha praNAma 1. keDa uparano bhAga lagAreka namAvIne praNAma karIe te bIje ardhavanata praNAma 2. be DhIMcaNa, be hAtha, ene mastaka eM paMcAMga namAvI khamAsaNa daIe te trIje paMcAMga praNAma 3. 4 traNa prakAranI pUjA-bhagavAnane aMge kesara, caMdana, puSpa vagere caDAvavAM te pahelI aMgapUjA 1. dhUpa, dIpa, ane naivedyAdi bhagavAnanI AgaLa mUkavA rUpe bIjI agrapUjA 2. bhagavAnanI AgaLa stuti, stotra, gIta, gAna, nATaka Adi karavA rUpa trIjI bhAvapUjA 3. pa traNa avasthA-piMThastha eTale chasthAvasthA 1. padastha eTale kevaLiavasthA 2. rUpastha eTale siddhAvasthA 3. 6 je dizAe jinapratimA hoya, te dizA vinA bIjI traNa dizAe na jevuM. 7 caityavaMdanAdika karatAM paga mUkavAnI bhUmi traNa vAra pUjavI. 8 namudhUNuM vagere bhaNatAM sUtra zuddha balavuM . teno artha vicAravA 2. jinapratimAnA svarUpanuM AlaMbana dhAravuM 3. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 [ zrAddhavidhi phaLane badale ulaTo anartha upaje che. kahyuM che ke-jema auSadha avidhithI apAya te ulaTe anartha upaje che, tema dharmAnuSThAnamAM avidhi thAya te narakAdikanA duHkha samudAyane nipajAve e heTa anartha thAya che." caityavaMdana Adi dharmAnuSThAnamAM avidhi thAya te siddhAMtamAM tenuM pAyazcitta paNa kahyuM che. mahAnizItha sUtranA sAtamA adhyayanamAM kahyuM che ke je avidhithI caityavaMdana kare, te tene prAyazcitta lAge; kAraNa ke, avidhithI catyavaMdana karanAre purUSa bIjA sAdharmione azraddhA utpanna kare che. devatA, vidyA ane maMtranI ArAdhanA paNa vidhithI karI hoya teja phaLasiddhi thAya che. nahi te tatkALa anardhAdika thAya che. ' huM traNa mudrA be hAthanI daze AMgaLIo mAMhe mAMhe melavI kamaLanA DeDAne AkAre hAtha joDI peTa upara koNa rAkhavI te pahelI yogamudrA 1. be paganA AMgaLAMnI vacamAM AgaLathI cAra AMgaLane ane pAchaLathI kAMIka ochuM aMtara rAkhI kAusagna kara te bIjI jinamudrA 2. be hAtha bhegA karI kapALe lagADavA te trIjI muktAsuktimudrA 3. 10 traNa praNidhAnaH-jAvaMti ceiyAI e gAthAe karI catya vAMdavA rUpa prathama praNidhAna 1. jAvaMta kevi sAhU e gAthAe karI gurUne vAMdavA rUpa bIjuM praNidhAna 2. jayavIyarAya kahevA rUpa trIjuM praNidhAna jANavuM athavA mana, vacana ane kAyAnuM ekAgrapaNuM karavuM te rUpa traNa praNidhAna jANavAM. A dazatrika che. 2 prabhu AgaLa javAne eTale deharAsaramAM praveza karavAne vidhi te abhigama 5 prakArane che. (abhi = sanmukha, gama javuM e arthathI). 3 strIoe prabhuthI DAbA paDakhe rahevuM, ane purUSoe jamaNA paDakhe rahevuM te 2 dizi. 4 prabhuthI dUra rahevuM te avagraha 3 prakAra che. 5 jaghanya madhyama ane utkRSTa e 3 bhede cityavaMdanA thAya che, te vaMdanA nA traNa bheda, 6 paMcAgI mudrAe (5 aMga vaDe ) praNipAta = namaskAra kare athavA khamAsamaNa devuM te 1 bheda. . 7 prabhunI guNaprazaMsAvALA 1 thI 108 zleka belavA te namaskAra ne 1 bheda. 8 caityavaMdananAM 9 sUtromAM (bIjIvAra belAtAM sUtro bIjIvAra na gaNIe evA) 1647 akSara che, te 1647 varNa gaNAya. 9 caityavaMdananAM 9 sUtromAM (eka sarakhuM pada bIjIvAra belAtAM na gaNue evAM) 181 pada eTale artha samApti darzaka vAkayo che. 10 eka zvAsocchavAsa jeTalA kALamAM bolavA gya zabdanuM vAkya athavA gAthAnuM 1 caraNa te saMpadA (athavA mahApada athavA virati athavA visAmA) kahevAya, tevI saMpadAo 97 che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa`kriyA vidhithI karavI. ] 87 vidhi avadhi upara citrakAranuM dRSTAnta. aceAdhyA nagarImAM surapriya nAme yakSa che. te prativarSe yAtrAne divase je raMgavA AvyA hoya, teA raMganAra citrakArane haze, ane na raMgavA Avye hoya te nagaranA lAkAne haze. pachI bhayathI citrakAro nAsabhAga karavA lAgyA. tyAre rAjAe mAMheAmAMhe jAmIna vagere laIne sarve citrakArAne kheDIthI mAMdhyA hoya e rIte nagaramAM rAkhyA. pachI eka ghaDAmAM sarvenA nAmeAnI ciThThIo nAMkhI. jenA nAmanI ciThThI nIkaLe te, citrakAra te yakSane ra Mge. eka vakhata kAi vRddhastrInA putranuM nAma nIkaLyuM, tyAre te DozI rAvA lAgI. eTalAmAM kAzAMkhI nagarIthI keTalAka divasa upara AveleA eka citrakAranA putra hatA. teNe " nakkI avidhithI yakSa citrAya che. " ema ciMtavI vRddhIne daDhatAthI kahyuM ke, " huM yakSane citrIza " pachI te citrakAranA putre chaThThuM karyAM. zarIra, vastra, jAta jAtanA raMga, pIchIe pramukha sava vastu pavitra joIne lIdhI, mukhe AThapaDanA mukhakAza mAMdhyA ane khIne paNa vidhi sAcavI namrutyuNuM--arihaMtaceiyANu--logassa--pukhkharavaradIane siddhANu yuddhANu e pAMca sUtro te pa daDakasUtra kahevAya che. 11 12 pAMca daMDakasUtromAM adhikAra ( eTale mukhya viSaya ) 12 che. 13 arihaMta-siddha muni-ane siddhAnta e cAra vaMdanIya ( vaMdanA karavA ceAgya) che. 14 je vaMdanayAgya nahi parantu smaraNIya = mAtra smaraNa karavA cegya te 1 zAsanadeva che. 15 nAma sthApanAM dravya ane bhAvathI 4 prakAranA jina = arihaMta. 16 thAya eTale stuti te ekaja thAyoDAmAM 4 prakAranI kahevAmAM Ave che. 17 caityavaMdana karavAthI je ATha prakAranAM phaLa meLavavAnI icchA rAkhavAmAM Ave che te 8 nimitta. 18 te 8 prakAranAM phaLa prApta karavAmAM je sAdhana ( kAraNarUpa ) te 12 hetu. 19 kAusagga karatI vakhate je 16 prakAranI chUTa rAkhavI ke je karavAthI kAussagganA bhaMga na gaNAya te 16 AgAra ( eTale apavAda ). 20 kAussaggamAM je 19 doSa nivAravA ceAgya che te 19 doSa. 21 kayAM sudhI kAusaggamAM rahevuM ? tenA kALaniyama darzAvavA te 1 bheda. 22 prabhunI AgaLa stavana kevA prakAranuM kahevuM ? te darzAvavAnA 1 bheda. 23 eka divasamAM 7 vAra caityavaMdana kaye kaye vakhate karavuM ? te darzAvavuM, tenA cha bheda. 24 dehAsaramAM athavA prabhunI AgaLa avinaya jaNAvanArUM' pratikULa varttana te AzAtanA 10 prakAranI (mATI AzAtanA ) kahevAya che, ke je avazya tyAga karavA ceAgya che. e pramANe 30+5+ra+3+3+1+1+1647181+7+5+12+4+1+4+4+8+12 +1+19+1+1+7+10=2074 uttarabheda thayA. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi ] te yakSane citaryo, ane page lAgIne yakSanI kSamA mAgI. tethI surapriya yakSane prasanna thayela joI citrakAra putre varadAna mAgyuM ke, "he yakSa! mArino upadrava na karavo" arthAtu have keIne mAra nahiM. yakSe te vAta aMgIkAra karI, vaLI teNe prasannatAthI citrakAra putrane koI paNa vastunA avayavane aMzamAtra jovAthI vastune sarva AkAra citrAya evI adbhUta citrakalA ApI. eka vakhata kozAMbI nagarIne viSe rAjasabhAmAM gaelA te citrakAra putre gekhamAMthI mRgAvatI rANIne aMgUThe joI, te uparathI te rANInuM yathAsthita rUpa citaryuM. rAjAe mRgAvatInI sAthaLa upara tala hatuM, te paNa chabImAM kADhelo joI citrakAra putrane mArI nAMkhavAnI AjJA karI. bIjA sarva citrakAree yakSanA varanI vAta rAjAne kahI. tyAre rAjAe parIkSA karavA mATe eka dAsInuM mukhamAtra dekhADI rUpa citaravA kahyuM. te citrakAra putre barAara cinneluM joI rAjAe tene jamaNe hAtha kApI nAMkhyo. tyAre citrakAra putre pharIthI yakSanI ArAdhanA karI varadAna meLavI mRgAvatInuM rUpa pharI vAra DAbe hAthe cItaryuM, ane te caMDapradyota rAjAne dekhADayuM. pachI mRgAvatInI mAgaNI karavA mATe caMDapradyote kazAMbI nagarIe dUta mokalyo. teno dhikkAra karelo joI caMDa pradyote kazAMbI nagarIne lazkarathI cAre bAjue vIMTI. chevaTe zatAnika rAjA marI gayo, tyAre mRgAvatIe caMDapradyotane kaherAvyuM ke, "ujjayinIthI ITa maMgAvIne keTa karAva, ane nagaramAM anna tathA ghAsa ghaNuM bharI rAkhavA kahe. pachI tAruM Icchita thaze" te pramANe caMDapradyota kare che eTalAmAM vIra bhagavAna samavasaryA. bhilanA pUchavAthI bhagavAne kahela "vA rA NA " saMbaMdha sAbhaLI mRgAvatI rANI ane caMDapradyotanI aMgAravatI pramukha ATha rANuoe dIkSA lIdhI. e rIte vidhi avidhi upara daSTAMta kahyuM che. A uparathI "avidhithI karavA karatAM na karavuM te sArUM" evA virUddha, pakSanI kapanA na karavI, kahyu che ke-avidhie karavuM, te karatAM na karavuM e sAruM, e vacana siddhAMta viruddha che. ema siddhAMtanA jANa AcAryo kahe che. kAraNa ke, na kare te ghaNuM prAyazcitta lAge che, ane avidhie kare te DuM lAge che. mATe dharmAnuSThAna hamezAM karavuM joIe ane te karatAM sarva zaktithI vidhi sAcavavAnI yatana rAkhavI. ema karavuM eja zraddhAnaMta jIvanuM lakSaNa che. kahyuM che ke -"zraddhAvaMta ane zaktimAn purUSa vidhithI ja sarva dharmakriyA kare che, ane kadAcit dravyAdika deSa lAge te paNa te "vidhithIja karavuM" e vidhine viSeja pakSapAta rAkhe che. jemane vidhipUrvaka dharmakriyA karavAne vega alI Ave che, te purUSa tathA vidhipakSanI ArAdhanA karanArA, vidhipakSane bahumAna ApanArA, vidhipakSane deSa na denArA purUSone paNa dhanya che. Asannasiddhi cheneja vidhithI dhamanuSThAna karavA sadAya pariNAma thAya che. tathA abhavya ane dUrabhavya heya tene te vidhine tyAga ane avidhinI sevA karavAne pariNAma thAya che. khetI, vyApAra, sevA Adi Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avidhithI alpa lAbha. ] tathA bhejana, zayana, besavuM, AvavuM, javuM, bolavuM ItyAdi kyiA paNa dravya, kSetra, kALa bhAva vigerene viSe vidhithI karI hoya te phaLavALI thAya che, nahIM te a5 phaLavALI thAya che." avidhithI ala5 lAbha thAya che te upara daSTAnta. keI be mANasoe dravyane arthe dezAMtare jaI eka siddha purUSanI ghaNI sevA karI. tethI siddha purUSe prasanna thaI temane adabhUta prabhAvavALA tuMbI phaLanAM bIja ApyAM. tene sarva AsrAya paNa kahyo. te A rIte - vAra kheDelA khetaramAM taDako na hoya ane ukta vAra nakSatrane vega hoya, tyAre te bIja vAvavAM. velaDI thAya tyAre keTalAMka bIja laIne patra, puSpa, phaLa sahita te velaDIne teja khetaramAM bALavI. tenI rAkha eka gaDhicANa bhAra laI cesaTha gadiyANA bhAra tAMbAmAM nAMkhI devI. tethI se TacanuM suvarNa thAya.' evI siddha purUSanI zikhAmaNa laIne te banne jaNA ghera AvyA. temAM eka jaNAne barAbara vidhi pramANe kriyA karavAthI so TacanuM senuM thayuM. bIjA vidhimAM kAMIka kasura karI tethI rUpuM thayuM mATe sarva kAryamAM vidhi thAya te saMpUrNa phaLa maLe che. ane avidhithI kriyA karI hoya te alpa phaLa maLe che. pUjA Adi puNyakriyA karI rahyA pachI avidhinI kAMI AzAtanA thaI haya, te te mATe mithyAduSkRta devuM. have pUrvAcAryo aMgapUjAdi traNa pUjAnuM phaLa AvI rIte kahe che - pahelI aMgapUjA vighanI zAMti karanArI che, bIjI agapUjA abhyadaya karanArI che, ane ane trIjI bhAvapUjA nirvANanI sAdhaka che. evI rIte traNe pUjao nAma pramANe phaLa ApanArI che." dravyastava tathA pUjAthI thatA lAbhaH-pUrve kahelI agrapUjA, aMga pUjA, citya karAvavAM, jinabiMbanI sthApanA karAvavI, ane tIrthayAtrA karavI ityAdi sarva dravyastava jANavuM. kahyuM che ke-jinamaMdiranuM nirmApana jinabiMbanI pratiSThA, yAtrA, pUjA Adi dharmAnuSThAna sUtromAM kahelI vidhi mAphaka karavuM. ane A yAtrA Adi sarva dravyastava che. kAraNake, e bhAvastavanuM kAraNa che." "je pUjA daraja paripUrNapaNe karI zakAya nahIM, te chevaTe akSatapUjA ane dIpapUjA karavI. jaLanuM eka biMdu mahAsamudramAM nAMkhavAthI te jema akSaya thAya che, tema vItarAgane viSe pUjA arpaNa karIe te akSaya thAya. keI bhavya che A jina pUjArUpa bIjathI A saMsArarUpa aTavImAM duHkha na pAmatAM atyaMta udAra bhegA bhegavIne mokSa pAmyA che." pUjAthI manane zAMti thAya che, mananI zAMtithI zubha dhyAna thAya che, zubha dhyAnathI mukti pAme che, ane mukti pAmasathI nirAbAdha sukha thAya che." jinabhakti pAMca prakAranI che eka phala Adi vastuthI pUjA karavI. bIjI bhagavAnanI AjJA pALavI, trIjI devadravyanuM sArI peThe rakSaNa chuM, jethI jinamaMdire utsava karo ane pAMcamI tIrthayAtrA karavI." . 12 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi dravyastava AbhegathI ane anAbhegathI evI rIte be prakAranuM che. kahyuM che ke bhagavAnanA guNane jANu purUSa vItarAga upara ghaNo pUjya bhAva rAkhI vidhithI tathA ghaNA AdarathI jinarAjanI uttama prakAre pUjA kare, te Alega dravyastava jANavuM. A Aga dravyapUjAthI sakaLa karmanuM nirdezana karI zake e cAritrano lAbha zIvra utpanna thAya che. mATe samyagadaSTi chae A pUjAne viSe pravRtta thavuM." "pUjA vidhi barAbara na hoya, jinabhagavAnanA guNanuM sAruM jJAna na hoya, paNa mAtra zubha pariNAmathI karelI je pUjA, te anAga dravyapUjA kahevAya che. e rIte karelI anAga dravyapUjA paNa guNasthAnanuM sthAnaka hevAthI guNakArI ja che, kAraNake, ethI anukrame zubha, zubhatara pariNAma thAya che, ane samyaktvane lAbha thAya che, bhAvikALe kalyANa pAmanArA ghaNA dhanya jIne guNe nahI jANyA chatAM pUjAdi viSayamAM jema arihaMtanA biMbane viSe pipaTa yugalane utpanna thaI,' tema prIti utpanna thAya che." "bhArekamI ane bhavAbhinaMdI jIvone, A pUjAdi viSayamAM jema rnizcayathI maraNa najIka Ave, tyAre regI manuSyane pathya vastune viSe jema dveSa utpanna thAya che, tema dveSa utpanna thAya che. mATe tatvajJa purUSa jinabiMbane viSe athavA jiteMdra praNIta dharmane viSe azubha pariNAmane abhyAsa thavAnI bIkathI leza mAtra paNa dveSa na thAya tema kALajI rAkhe che. pArakI jinapUjA upara cheSa karavA saMbaMdhI kuMtalA rASTranI sthA, avanipuramAM jitazatru rAjAne ghaNI dharmaniSTha evI kuMtalA nAme paTarANI hatI. te bIjAne dharmane viSe pravartAvanArI hatI, mATe tenA vacanathI tenI sarva ze dharmaniSTha thaI, ane kuMtalA rANIne ghaNuM mAnavA lAgI. eka vakhata sarva rANIoe navAM jinamaMdira taiyAra karAvyAM. AthI kuMtalA rANInA manamAM ghaNuM adekhAI AvI, te pitAnA maMdiramAMja sArI pUjA, gIta, nATaka vagere karAve, ane bIjI rANIonI pUjA Adine dveSa karavA lAgI kharekhara khedanI vAta e che ke, matsara ke dustara che ! kahyuM che kematsara rUpa sAgaramAM samaju purUSa rUpa vahANa paNa DUbI jAya che. te pachI patthara sarakhA bIjA jIva DUbI jAya emAM zI navAI? vidyA, vyApAra, kaLAkauzalya, vRddhi, ddhi, guNa, jAti, khyAti, unnati vageremAM mANasa adekhAI kare te vAta jUdI, paNa dharmamAM e matsara kare che. teone dhikkAra thAo! dhikkAra thAo !" zeko saraLa svabhAvanI hevAthI teo haMmezAM kuMtalA rANanA pUjA Adi zubhakRtyane anumodana ApatI hatI. adekhAIthI bharelI kuMtalA rANI ekadA durdavathI asAdhya roge pIDANI. rAjAe AbharaNa Adi kiMmatI vastuo tenI pAse je hatI te sarva laI lIdhI. pachI te kuMtalA ghaNI azAtA vedanAthI maraNa pAmI zokyanI pUjAne dveSa karavAthI marIne kutarI thaI. te pUrvabhavanA abhyAsathI pitAnA caityanA bAraNAmAM besatI hatI. eka vakhata tyAM kevaLI samavasaryA rANIoe kevaLIne pUchayuM ke, "kuMtalA rANI maraNa pAmIne kaI gatie gaI?" kevaLIe yathArtha Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvastava 1. vAta hatI te sarva kahI. tethI rANIonA manamAM ghaNe vairAgya utpanna thayA. teo haMmezAM te kutarIne khAvA pIvA ApatI, ane snehathI kahetI ke, "hA hA ! dharmiSTha! evI te kema phegaTa A baeNSa karyo ke, jethI hArI AvI avasthA thaI?" A vacana sAMbhaLI tathA pitAnuM citya vagere joI tene (kutarIne) jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tyAra pachI savega pAmI teNe siddhAdikanI sAkSIe pote karelA DheSa vagere azubha karma AlocyAM, ane anazana karI maraNa pAmI vaimAnika devatA thaI. dveSa adekhAInAM AvAM kaDavAM phaLa che mATe cheSa karavo joIe nahiM. Iti dravyastava bhAvastavaH-sarve bhAvapUjA ane jinezvaranI AjJA pALavI e bhAvastava jANa. te jinAjJA svIkAra rUpa, ane parihAra rUpa evI rIte be prakAranI che. temAM zubhakarmanuM sevana karavuM te svIkAra rUpa AjJA jANavI. ane niSiddhane tyAga kare te parihArarUpa AjJA jANavI. svIkAra rUpa AjJA karatAM parihAra rUpa AjJA zreSTha che. kAraNa ke, niSiddha evA prANAtipAta pramukha sevana karanAra manuSya game teTaluM zubhakarma kare, te paNa tethI tene vizeSa guNa thato nathI. jema regI mANasanA roganI ciki tsA auSadhane svIkAra ane apaccane parihAra e be prakArathI karAya che. regIne ghaNuM sArUM auSadha ApavA chatAM paNa te jo pacya (carI) pALe nahi, te tene rega maTate nathI vaLI kahyuM che ke- rAga davA vagara phakta carIthIja maTe che, paNa carI na pALe te seMkaDo davAthI paNa roga maTe nahiM.' e rIte jinabhagavAnanI bhakti paNa niSiddha AcaraNa karanArane vizeSa phaLavALI thAya nahiM. jema carI pALanAraneja davAthI ArAma thAya che, tema svIkAra rUpa ane parihAra rUpa be AjJAne vega thAya te ja saMpUrNa phaLasiddhi thAya che. zrI hemacaMdrasUrie vItarAga stotramAM kahyuM che ke he vItarAga! tamArI pUjA karavA karatAM tamArI AjJA pALavI bahu lAbhakArI che. kAraNa ke, AjJAnI ArAdhanA karI hoya te zivasukha ane virAdhanA karI hoya te bhavanI vRddhi thAya che. he vItarAga ! tamArI AjJA hamezAM tyajavA vastunA tyAga rU5 ane AdaravA gya vastunA Adara rUpa hoya che. arthAt Azrava sarvathA chAMDavA yogya che, ane saMvara sarvathA AdaravA gya che." pUrvAcAryoe dravyastavanuM ane bhAvastavanuM phaLa kahyuM che. te A rIte che - dravyastavanI utkRSTapaNe ArAdhanA karI hoya te bAramA acuta devaloka sudhI jAya che, ane bhAvastavanI utkRSTapaNe ArAdhanA karI hoya te aMtarmuhUrtamAM nirvANa pAme che. dravyastava karatAM je ke kAMIka SaSkAya chanI upamaInAdika virAdhanA thAya che, te paNa kuvAne dRSTAMte gRhastha jIvanavALAne te (dravyastava) kare ucita che. kAraNake, tethI kartA (dravyastavane karanAra), draSTA (dravyastavane jonAra), ane zretA (dravyastavane sAMbhaLanAra) e traNene agaNita puNyAnubaMdhi puNyane lAbha thAya che." te kuvAnuM dRSTAMta A rIte che-eka navA gAmamAM lokoe ku davA mAMDa, tyAre temane tRSA, thAka, kAdavathI malinatA vagere thayuM, paNa jyAre kuvAmAMthI pANI nIka Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi ] LyuM, tyAre kevaLa temanI tRSAdika tathA zarIra ane vastra pramukha vastu upara caDhelA malAdika dUra thayA, eTaluM ja nahi paNa bIjA sarva kenAM paNa te dUra thayA. ane haMmezanuM sarva prakAre badhAne sukha thayuM, tema dravyastavanI vAtamAM paNa jANavuM. Avazyaka niryuktimAM kahyuM che ke -"sarva viti na pAmelA dezavirati chane saMsArane pAtaLA karanAre e dravyastava kuvAne daSTAMte ucita che. bIje ThekANe paNa kahyuM che ke -"AraMbhane vaLagI rahelA skAya jIvonI virAdhanAthI virati na pAmelA ane tethI ja saMsAra aTavImAM paDatA jIne dravyastava eja mahesuM AlaMbana che. je zrAvaka vAyu sarakhA caMcaLa, nirvANane aMtarAya karanAra, ghaNA nAyakenA tAbAmAM rahelA, svalpa ane asAra evA dhanathI sthira phaLane ApanArI, nirvANane sAdhanArI, pitAnI svAdhInatAmAM rahelI, ghaNuM phaLa ApanArI ane sArabhUta evI jinezvara bhagavAnanI pUjA karIne nirmaLa pUNya upaje che, teja vaNika vANijya karmamAM ghaNe nipuNa samaja." pUjA karavAthI thanAra upavAsa phaLa. zraddhAvaMta manuSya "jinamaMdire jaIza" ema ciMtavatAM eka upavAsanuM, javA mATe uThatAM chaThanuM, javAnuM nakkI karatAM aDDamanuM, mArge jatAM cAra upavAsanuM, jinamaMdiranA bAhya bhAge jatAM pAMca upavAsanuM, maMdiranI aMdara jatAM paMdara upavAsanuM ane jina pratimAnuM darzana karatAM eka mAsa upavAsanuM phaLa pAme che. pAcaritramAM vaLI A pramANe kahyuM che ke zraddhAvaMta zrAvaka "jinamaMdire jaIza" ema manamAM ciMtavatAM eka upavAsanuM, uThatAM be upavAsanuM, mArge javA lAgatAM traNa upavAsanuM, jatAM cAra upavAsanuM, thoDo mArga ullaMghatAM pAMca upavAsanuM, adhe mArge jatAM paMdara upavAsanuM, jinapratimAnuM darzana karatAM eka mahinAnA upavAsanuM, jinamaMdire praveza karatAM cha mahinAnA upavAsanuM maMdirane bAraNe jatAM bAra mahinAnA upavAsanuM, pradakSiNA detAM se varSanA upavAsanuM, ane jinapratimAnI pUjA karatAM hajAra varSanA upavAsanuM phaLa pAme, ane jyAre jinabhagavAnanI stuti kare tyAre anaMta puNya pAme." "pramArjana karatAM so upavAsanuM, vilepana karatAM hajAra upavAsanuM, mALA paherAvatAM lAkha upavAsanuM, ane gIta vAjiMtra Adi bhAva pUjA karatAM anaMta upavAsanuM phaLa pAme." pUjA pratidina traNa TaMka karavI. kahyuM che ke-"prAta:kALe karelI jinapUjA rAtre karelA pApane nAza kare che, madhyAhna samaye karelI pUjA janmathI mAMDIne karelA pApane kSaya kare che, ane sAcA samaye karelI pUjA sAta janmamAM karelAM pApa TALe che. jaLapAna AhAra, auSadha, nidrA, vidyA, dAna, khetI e sAta vastu avasare karI hoya te sAruM phaLa Ape che, tema jinapUjA paNa avasare karI hoya te te paNa ghaNuM sAruM phaLa Ape che." trikALa jinapUjana karanAre bhavya samaktine bhAve che ane chevaTe zreNika rAjAnI peThe tIrthaMkara nAmatra karma cAMpe che. je purUSa doSa rahita jinabhagavAnanI trikALa pUjA kare che, te trIje athavA tame AThame have siddhi sukha pAme che. cesaTha idro parama AdarathI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahumAna ane vidhinI caubhaMgI pUjA kare tApaNu bhagavAnanI sapUrNa pUjA karI zakatA nathI. kAraNake, bhagavAnA suSu anaMta che.' kahyu` che 'ke he bhagavan ! ame tamane netrathI saMpUrNa dekhI zakatA nathI, ane sArI pUjAthI paripUrNa ArAdhI paNa zakatA nathI, paraMtu gurUbhakti rAganA vazathI ane ApanI AjJA pALavAne arthe pUjAdikane viSe pravRtti karIe chIe.' devapUjAdi zubhakRtyamAM prIti, ahumAna ane samyavidhi vidhAna sArI peThe sAcavavAM. pUjAsaMbaMdhI bahumAna ane vidhi saMbadhI rUpIyAnI cAbhaMgInuM dRSTAnta, kharU rUpa ane kharI mudrA e prathama bhAMgeA jANavA. kharU rUpa ane khATI muddA e khIjo bhAMge jANavA. kharI mudrA ane khATu rUpa e trIjo bhAMgA jANavA. khATu rUpu ane khATI mudrA e cAthe bhAMgA jANavA. e rIteja devapUjA Adi kAryoMmAM paNa sArUM bahumAna ane sArA vidhi hoya te prathama bhAMgeA jANavA. sArUM mahumAna hoya paNa sArA vidhi na hoya tA khInne lAMgA jANavA. sArA vidhi hAya, paNa sArUM mahumAna na hoya teA trIjo bhAMgeA jANavA ane sArUM ahumAna na hoya ane sArA vidhi paNa na hoya te ceAthe| bhAMgeA jANavA. bRhadbhASyamAM kahyuM che ke--A vaMdanAne viSe rUpA sarakhuM, purUSanA cittamAM raheluM bahumAna jANavuM ane saMpUrNa mAhya ( ahAra rahelI ) kriyA, mudrA samAna jANavI. mahumAna ane bAhyakriyA, e beneA saMpUrNa cega maLe tA kharA rUpiyAnI peThe sArI vaMdanA jANavI. manamAM bahumAna chatAM pramAdathI vaMdanA karanAranI vaMdanA bIjA bhAMgAmAM kahelA rUpiyA jevI jANavI. kAMi vastunA lAbhane mATe sapUrNa bAhyakriyA sAcavIne paNa vaMdanA karanAranI vaMdanA trIjA bhAMgAmAM kahelA rUpiyA sarakhI jANuvI. manamAM mahumAna na heAya ane mAhyakriyA paNa kharAkhara na hoya tA e tattvathI vaMdanAja na samajavI.' manamAM mahumAna rAkhanArA purUSe deza kALane anusarIne thADI kivA ghaNI vaMdanA saMpUrNa vidhithI karavI, e uparAkta vacanane bhAvAtha che. dharmAnuSThAnanA prakAra. jaina zAsanamAM dharmAnuSThAna cAra prakAranu kahyuM che. eka prIti anuSThAna, bIjuM bhakti anuSThAna, trIjuM vacana anuSThAna ane ceAthuM asaMga anuSThAna. mAlArdikane, jema ratnane viSe prIti hAya che, tema saraLa prakRtivALA jIvane je pUjA vaMdanAdi anuSThAna karatAM manamAM prItirasa utpanna thAya te prItianuSThAna jANavuM. zuddha vivekI bhavya jIvane vizeSa mahumAnathI pUjA anuSThAna karatAM je bhaktisahita prItirasa utpanna thAya, te te bhakti anuSThAna jANavuM. jema purUSa potAnI mAtAnu ane strInu pAlaNapASaNa vagere sarakhu ja kare che, teApaNu mAtAnuM pAlanArdika mahumAnathI kare che, ane strInuM pAlanAdika prItithI kare che. tema ahiM prIti anuSThAnamAM ane bhakti anuSThAnamAM paNa bheda jANavA. jinezvara bhagavAnA guNanA jANu bhavya jIva sUtramAM kahelI vidhithI jo yathArtha vaMdanA kare, te tevacanAnuzAna AtutuM. e vacanAnuSThAna cAritravaMta purUSane niyamathI hAya che. je bhavya jIva phaLanI AzA na rAkhanArA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 [ zrAddhavidhi zratanA AlaMbana vagara kevaLa pUrvanA abhyAsanA rasathIja je anuSThAna kare te nipuNa purUSee asaMga anuSThAna jANavuM, e jinakalpI pramukhane hoya che. jema kuMbhAranA cakanuM bhramaNa prathama daMDanA saMgathI thAya che, tema vacana anuSThAna AgamathI pravarte che. ane jema daMDa kADhI lIdhA pachI paNa pUrva saMskArathI cakra bhamatuM rahe che, tema AgamanA kevaLa saMskArathI AgamanI apekSA na rAkhatAM asaMga anuSThAna thAya che. e rIte ApelAM dRSTAntathI vacana anuSThAnamAM ane asaMga anuSThAnamAM bheda samaje. prathama bAlAdikane lezamAtra, prItithI anuSThAna saMbhave che, paNa uttarottara nizcayathI adhika bhakti vagere guNanI prApti thAya che. mATe prIti bhakti vagere guNanI prApti thAya che. mATe prIti bhakti Adi cAre prakAranuM anuSThAna prathama bhAMgAmAM kahelA rUpiyA sarakhuM nizcayathI jANavuM. kAraNa ke, pUrvAcAryoe cAre prakAranuM anuSThAna muktine arthe kahyuM che. bIjA bhAMgAmAM kahelA rUpiyA sarakhuM dharmAnuSThAna paNa samyagU dharmAnuSThAnanuM kAraNa hevAthI ekAMta dUSita na jANavuM. kAraNa ke, pUrvAcAryo kahe che ke, daMbha kapaTAdi rahIta bhavya jIvanI azuddha dharmakriyA paNa zuddha dharmakiyA AdinuM kAraNa thAya che, ane tethI aMdara raheluM nirmaLa samyakatva rUpa ratna bAhyamaLane tyAga kare che. trIjA bhAMgAmAM kahelA rUpiyA sarakhuM dharmAnuSThAna mAyAmRSAdi deSa yukta hovAthI cheTA rUpiyAthI vyavahAra karanAranI peThe mahAna anartha utpanna kare che. e trIjA bhAMgAmAM kahelA rUpiyA sarakhuM dharmAnuSThAna prAye bhavAbhinaMdI jIne ajJAnathI, azraddhAthI ane bhAre kamipaNAthI thAya che. cethA bhAMgAmAM kahelA rUpiyA sarakhuM dharmAnuSThAna te nizca ArAdhanA ane virAdhanAthI rahita che. te abhyAsanA vazathI kaI vakhata koI jIvane zubhane arthe thAya che. jema keI zrAvakane putra kAMI paNa puNyakarma karyA vinA kevaLa hamezAM jinabiMbane jotAM jotAM maraNa pAme, ane matsyapaNe utpanna thaye, tyAM pratimAkAra matsyanA darzanathI samyatva pApe. e cothA bhAganuM dRSTAMta jANavuM. e rIte devapUjA Adi dharmakRtyomAM ekAMtathI prIti ane bahumAna hoya tathA vidhipUrvaka kriyA karavAmAM Ave te bhavya jIva yogya phaLa pAme che. jarUra prIti, bahumAna ane vidhi vidhAna (vidhi mAphaka karavuM.) e traNene viSe haMmezAM sArI peThe yatna kare joIe. prIti bahumAna ane vidhipUrvaka dharmAnuSThAna karavA saMbaMdhamAM dharmadattanI kathA. - rAjapura nagaramAM rAjadhara nAme rAjA hatA. jemanI pAse devAMganAoe pitAnI rUpa saMpadA jANe thApaNuja mUkI hAyanI ! tema te rAjAne prItimatI pramukha pAMcaseM rANIo hatI. eka prItimatI rANuM vajIne sarve rANuone ekeka putra hate. putra na hovAthI vadhyA prItimatI rANuM manamAM ghaNoja kheda pAmavA lAgI. eka samaye eka haMsanuM baccuM gharamAM bALakanI peThe ramatuM hatuM, tene teNe hAtha upara lIdhuM. hase manuSya vANIthI te rANIne kahyuM ke "he bhadra! huM ahiM yatheccha chUTathI ramatuM hatuM, te mane tuM nipuNa chatAM kema ramADavAnI IcchAthI pakaDe che? yatheccha vihAra karanAra chane baMdhanamAM rahevuM maraNa samAna che. eka tuM pate vadhyApaNuM bhogave che chatAM azubha karma kema kare che? zubha karmathI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadattanI kathA ] dharma thAya che, ane dharmathI pitAnuM vAMchita saphaLa thAya che." pachI prItimatIe manamAM camatkAra ane Dara pAmI haMsane kahyuM ke, "he caturaziromaNi! tuM mane ema kema kahe che? tane huM DIja vAramAM mUkI dauM chuM, paNa te pahelAM tane eka vAta pUchuM chuM ke aneka devatAonI pUjA, vividha prakAranAM dAna Adi ghaNu zubhakarma huM hamezAM karUM chuM, te paNa zApa pAmelI strInI peThe mane saMsAramAM sukhakara putra kema nathI thatuM? putra vinA huM duHkhI chuM, te tuM zI rIte jANe che, ane te manuSyanI vANI zI rIte bole che?" haMsa bolyo. "huM tane lAbhakArI vacana kahuM chuM. ke dhana, putra, sukha Adi sarvenI prApti pUrvabhave karelA pUNyanI AdhInatAmAM che. Aleke kareluM zubhakarma to vacce AvatA aMtarAne dUra kare che. buddhihIna manuSya je te devatAnI bAdhA AkhaDI rAkhe che, te mithyA che, ane tethI mithyAtva lAge che. eka jinapraNIta dharmaja jIvane AlokamAM tathA paralokamAM vAMchita vastune dAtAra che. je jinadharmathI vighathI zAMti vagere na thAya, te pachI bIjA upAyathI kayAMthI thavAnI? je aMdhakAra sUryathI dUra thaI zake nahI, te kAMI bIjA grahathI ocho dUra thAya ? mATe tuM kupagya sarakhA mithyAtvane choDI de, ane rUDA paccasamAna addharmanI ArAdhanA kara. tethI AlokamAM tathA paralokamAM paNa hAra mane ratha phaLIbhUta thaze." haMsa ATaluM kahI uDI gaye. prItimatI rANIe saddagurU pAsethI zrAvaka dharmane aMgIkAra karyo. ane trikALa jinapUjA karanArI prItimatI rANe anukrame sulasA zrAvikA jevI thaI eka vakhate rAjadhara rAjAnA cittamAM evI ciMtA utpanna thaI ke "hajI paTTarANIne eka putra thayo nathI, ane bIjI rANIone te seMkaDe putra che. emAM rAjyane gya keNa haze ?" rAjA evI ciMtAmAM che, eTalAmAM rAtre svamamAM jANe sAkSAtaja hAyanI ! evA keI divya purUSe AvI rAjAne kahyuM. "he rAjana ! rAjyane yogya putranI tuM kaTa ciMtA na kara, kalpavRkSa samAna eka jinadharmanIja tuM tAre ArAdhanA kara. tethI A loka ane paralokamAM hArI ISTa siddhi thaze." A svama jevAthI rAjadhara rAjA pavitra thaI harSathI jinapUjA Adi karavA rUpa jinadharmanI ArAdhanA karavA lAgyo. kAraNake evuM svama joyA pachI keNa ALasyamAM rahe? pachI keTalAka vakhata bAda keI uttama jIva haMsa jema sarovaramAM avatare tema prathama arihaMtanI pratimA svapamAM dekhADI prItimatInI kUkhamAM avataryo. tethI sarva loke AnaMda pAmyA. ane te garbhanA prabhAvathI prItimatI rANIne maNiratnamaya jinamaMdira ane jinapratimA karAvavI tathA tenI pUjA karavI ItyAdi doho utpanna thayA. devatAonI kAryasiddhi manamAM ciMtavatAMja thaI jAya che, rAjAonI kAryasiddhi mukhamAMthI vacana nikaLatAM vAra thAya che, dhanavaMta lekanI kAryasiddhi dhanathI tatkALa thAya che, ane bAkI rahelA manuSyanI kAryasiddhi te pite aMge mahenata kare tyAre thAya che. prItimatine dehale duHkhathI pUrNa karAya e hato, te paNa rAjAe ghaNA harSathI tene saMpUrNa dehalo tatkALa pUrNa karyo. ane pUrNa kALe merU parvata uparanI bhUmi pArijAta kalpavRkSane prasave, tema pratimatI rANIe putrane janma Apyo. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi rAjapara rAjA putranA janma sAMbhaLI ghaNeAja harSa pAmyA teNe putrane janmAtsava karyAM, ane putranuM dhama karavAthI prApta thayela heAvAthI dharmadatta evuM nAma rAkhyuM. eka divase utsava pUrvaka mAnaMdathI te putrane jinamaMdire laI jaI arihaMtanI pratimAne namaskAra karAvI bhagavAn AgaLa namADyo. tyAre saMtuSTa thayelI prItimatI rANI peAtAnI sakhIne kahevA lAgI ke, " he sakhI ! te catura ha Mse cittamAM camatkAra utpanna kare evA ghaNAja upakAra mhArA upara karyAM che. te haMsanA vacana pramANe dha karavAthI nidhana purUSa jema daivayeAgathI pAtAthI meLavI na zakAya evA nidhi pAme, tema mhArAthI meLavI na zakAya evuM jinadhama rUpa eka ratna ane khIjuM A putraratna huM pAmI." prItimatI Ama bele che, eTalAmAM mAMdA mANasanI peThe te bALaka ekAeka AvelI mUrchAthI tatkALa bebhAna thai gayuM, ane tenI pAchaLa tenI mAtA paNa AkarA duHkhathI mUrchA khAI bebhAna thaI gai. turata parivAranA tathA AsapAsanA leAkAe 'ISTadoSa athavA koI devatAnI pIDA vagere haze,' ema manamAM kalpanA karI ghaNA khedathI uMce svare peAkAra karyo ke, "hAya hAya ! mAtA ane putra e bannene ekadama A zuM thayuM?" kSaNamAtramAM rAjA, pradhAna pramukha lAkoe tyAM AvI ane mAtA putrane zItaLa upacAra karyAM. tethI gheADIvAramAMja mALaka ane tenI pAchaLa tenI mAtA paNa sacetana thaI. tyArabAda rAjaputrane utsava sahita rAjyamahele laI gayA. te divase rAjaputranI takhIyata sArI rahI. teNe vAraMvAra pAna vagere karyuM. paNa khIje divase zarIranI prakRti sArI chatAM arUcivALA mANasanI mAphaka te bALake dUdha pIdhuM nahi, ane cavihAra paccakkhANu karanAranI peThe auSadha vagere pazu na lIdhuM. tethI te bALakanA mAtApitA, maMtrI, nagaranA leAkeA e sava ghaNA du:khI thayA. ane zuM karavuM ? te kAine sUjhayuM nahi. tyAre jANe bALakanA puNyathI kheMcAyelAja hAyanI ! evA eka cAraNa munirAja madhyAhna samaye AkAzamAMthI utaryAM. prathama parama prItithI bALake ane te pachI rAjA Adi leAkeAe munirAjane vaMdanA karI. rAjAe sau prathama bALake dUdha vagere tyAga karavAnu kAraNa pUchyuM, tyAre munirAje spaSTa kahyuM ke, " he rAjan ! A bALakane rAgAdikanI athavA bIjI kAMI paNa pIDA nathI. ene tame jinapratimAnA darzana karAveA. eTale e hamaNAM dUdhapAna vagere karaze. " munirAjanA vacana pramANe te bALakane jinamaMdire laI jaI dana, namaskAra Adi karAvyuM. tyAre te pUrvanI mAphaka dUdha pIvA lAgyA, ane tethI sa leke Azcarya ane sASa pAmyA. phrIthI rAjAe munirAjane pUchyuM ke, " A zuM camatkAra ? " munirAje kahyuM. " he rAjan ! tamane e vAta enA pUrvabhavathI mAMDIne kahuM " te sAMbhaLe. "" purikA nAme nagarImAM Ina jIva upara dayA ane zatru upara krUraSTi rAkhanArA kRpa nAme rAjA hatA buddhithI bRhaspatinI kharAkharI karI zake evA te rAjAne citramati nAme matrI hatA; ane dravyathI kuberanI kharAkharI karanAro vasumitra nAme zreSThI te matrInA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama dattanI kathA ] mitra hatA. ane tene nAmathI eka akSare Ache, paNa RddhithI kharAkharInA evA sumitra nAme eka dhanADhaya viSNuputra mitra hatA. ane te sumitrane dhanya nAme sevaka hatA. te dhanya eka divase nhAvA sArU sAvare gayA. sArAM kamaLa, sArI zAbhA ane sArUM jaLa dharAvanArA te sareAvaramAM hAthInA baccAnI peThe jaLakrIDA karatAM te dhanyane divya kamaLa sarakhuM ghaNuM sugaMdhI hajAra pAMkhaDIvALu kamaLa maLyuM. pachI tene lai sAvaramAMthI nIkaLI ghaNA harSoMthI cAlatA thayA. anukrame mAge jatAM phUla utArIne jatI mAlInI cAra kanyAo tene maLI. pUrvanA ghaNA paricaya hAvAthI te kanyAoe kamaLanA guNa jANI dhanyane kahyuM ke, " he bhadra ! bhadrazAla vanamAMnA vRkSanuM phUla jema ahiM duMbha che, tema A kabaLa paNa duCbha che. A uttama vastu uttama purUSaneja mATe che, mATe enA upayAga jevA tevA pAtrane viSe karIza nahI." dhanye kahyuM. "jarUra huM A kamaLaneA uttama purUSane viSeja upacAga karIza. " Ura vAta tyArabAda dhanye vicAra karyo ke, "sumitra sarve sajjanAmAM zreSTha che, ane mhAre pUjya che, " kahyu che ke 'jenI AjIvikA je mANasathI cAlatI heAya, tene te mANasa karatAM bIjo bhAgyeja vadhu sArA lAge che,' bheALA svabhAvanA dhanye ema vicArI jema keAi devatAne bheTachu' ApavuM hoya, tema sumitranI pAse jaI vinayathI namaskAra karI tene yathA kahI, pelu kamaLa bheTa karyuM. tyAre sumitre kahyu` ke, "mhArA zeTha vasumitra sarvemAM uttama hovAthI temaneja A uttama vastu ApavA ceAgya che. temanA mhArA upara eTalA adhA upakAra che ke, huM ahoniza temanuM dAsapaNu' karUM tApaNuM temanA RNamAMthI mukta na thAuM, " sumitre ema kahyAthI dhanye te kamaLa vasumitrane bheTa ApyuM, tyAre vasumitre kahyuM ke "A leAkamAM mhArAM sarva kArya saphaLa karanArA eka citramati maMtrIja sarvAMmAM uttama che." vasumitranA A vacanathI dhanye te kamaLa citramati maMtrIne najarANA tarIke ApyuM, tyAre citramatie kahyuM ke, " mhArA karatAM zreSTha kRpa rAjA che. kAraNake te pRthvInA ane prajAnA adhipati hAvAthI tenI dRSTinA prabhAva adbhuta che. kemake tenI krUraSTi jo keAInI upara paDe te ghaNA mAtabara hoya tApaNuM kaMgALa jevA thaI jAya che, ane tenI kRpAdRSTi jenI upara paDe te te kaMgALa hoya to paNa mAtabara thAya che." citramatinAM AvAM vacanathI dhanye te kamaLa kRpa rAjAne Apyu. kRpa rAjA paNa jinezvara bhagavAnanI ane sadgurUnI sevA karavAmAM mukha tatpara hatA, tethI teNe kahyuM ke, " jenA caraNakamaLane viSe mhArA jevA rAjAe bhramaranI peThe taddIna rahe che, teja sadgurU samAM zreSTha che, paNa temanA cAga svAti nakSatranA jaLanI peThe bhAgyeja maLe che." kRpa rAjA ema kahe che, eTalAmAM kAi cAraNa muni zamAMthI utaryA. ghaNI AzcaryanI vAta che ke, AzA rUpa che! kRpa rAjA Adi leke te munirAjane bahumAnapUrvaka potapotAne ucita sthAnake beThA. pachI dhanya vinayathI 13 devatAnI peThe A pramANe AkA velaDI kevI rIte saphaLa thAya Asana daI, vaMdanA Adi karI te kamaLanuMmunirAja AgaLa Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 [ zrAddhavidhi bheTazuM mUkyuM. tyAre cAraNa munie kahyuM ke, "jo tAratamyatAthI kaI paNa manuSyane viSe utkRSTapaNuM AvatuM hoya te tene cheDe arihaMtane viSeja Ava gya che. kAraNake, arihaMta traNe lekamAM pUjya che. mATe traNa jagatamAM uttama evA arihaMtaneja A kamaLa tAre dhAraNa karavuM ucita che. Aloka ane paraloke vAMchita vastu ApanArI te arihaMtanI pUjA eka kAmadhenu samAna che." bhadraka svabhAvane dhanya, cAraNa muninA vacanathI harSa pAme, ane pavitra thaI jinamaMdire jaI teNe te kamaLa bhAvathI bhagavAnane mastake chatranI mAphaka caDhAvyuM. te kamaLathI bhagavAna nuM mastaka jema mukuTa paherAvavAthI zubhe, tema zobhavA lAgyuM. tethI dhanyanA manamAM ghaNo ja AnaMda utpanna thayo. pachI te dhanya svastha mana karI kSaNa mAtra zabha bhAvanA bhAvavA lAgyo, eTalAmAM te mALInI cAre kanyAo tyAM kala vecavA AvI tyAre dhanya arihaMtane mastake mUkeluM te kamaLa temanA jevAmAM AvyuM. temaNe paNa te zubha karmanI anumodanA daI eka eka utkRSTa phUla bhagavAnanI pratimA upara samakALe caDhAvyuM. ThIkaja che ke zubha athavA azubha karma karavuM, bhaNavuM, gaNavuM, devuM, levuM, keIne mAna ApavuM, zarIra saMbaMdhI athavA ghara saMbaMdhI kAMI kArya karavuM, ItyAdi kRtyane viSe bhavya jIvanI pravRtti prathama bhagavAnanuM darzana karIne ja karavAnI hoya che. tyArabAda harSathI potAnA jIvanane dhanya mAnate dhanya ane te cAra kanyAo pitApitAne ghera gayAM. kRpa rAjA, citramati maMtrI, vasumitra zreSThI ane sumitra vaNikaputra e cAre jaNAe cAraNa muninA upadezathI zrAvakadharma Adaryo, ane anukrame teo saudharma devaleke gayA. dhanya paNa arihaMta upara bhakti rAkhavAthI saudharma devake mahaddhika devatA thaye; ane te cAre mALInI kanyAo tenI (dhanyanI) mitradevatA thaI kapa rAjAne jIva devalokathI cyavI gaganavallabha nagaramAM citragati nAme vidyAdhara rAjA thayo. maMtrIne jIva devalekathI cyavI citragati vidyAdharane putra thayo. ane te putranuM vicitragati nAma rAkhyuM. vicitragatie yauvana avasthAmAM rAjyanA lebhathI bApane mArI nAMkhavA mATe gupta vicAra karyo. paraMtu getradevIe te sarva gupta vicAra citragatine kahyo. citragati teja samaye ujvala vairAgye pAye, ane vicAra karavA lAge ke, "meM pUrvabhave puNya upAmyuM nahiM, tethI pitAnAja putrathI pazunI mAphaka maraNa ane mAThI gati pAmavAne prasaMga Ave, te hajI paNa huM cetI jAuM." ema ciMtavI mananA adhyavasAya nirmaLa thavAthI teNe teja vakhate paMcamuSTi leca karyo. devatAoe AvI sAdhune veSa Ape. tyAre uttama buddhivALA te citragatie paMca mahAvrata AdaryA. pachI pazcAtApa pAmelA vicitragatie citragatine khamAvyA, ane pharIthI rAjya upara besavA ghaNI vinaMti karI. citragatie cAritra levAnI vAta jevI rIte banI, te sarva kahI pavananI peThe apratibaddha vihAra karyo. ane chevaTe te citragati munirAjane avadhijJAna ane mana:paryavajJAna utpanna thayuM. (citragati muni rAjAne kahe che ke, have vasumitrane jIva devakathI cyavIne te rAjA thaye, ane sumitrane jIva cyavIne hArI prItimatI nAme rANI thaye. e rIte tamArI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dattanI kathA ud annenI prIti pUrvabhavathI dRDha thayelI che. peAtAnuM utkRSTa zrAvakapaNuM jaNavavAne arthe kAi vakhata sumitre kAMIka kapaTa karyuM, tethI te strIpaNuM pAmyA. ane mhArA karatAM pahelAM mhArA nhAnA bhAine putra na thAe." ema ciMtavyuM, tethI A bhavamAM tene ghaNA vakhata pachI putra thayA, dhanyanA jIve devatAnA bhavamAM eka divase suvidhi jinezvarane pUchyuM ke, "huM ahiMthI cyavIne kayAM utpanna thaIza ?" tyAre te bhagavAne tamArA bannenA putra thavAnI vAta dhanyanA jIvane kahI. AthI dhanyanA jIve vicAra karyo ke, mAtApitA dharma pAmyA na heAya, teA putrane dharmanI sAmagrI kyAMthI maLe ? mULa kuvAmAM jo pANI hAya, teAja pAsenA havADAmAM maLI Ave." ema vicArI peAtAne mAdhimIjanA lAbha thavA mATe haMsanuM rUpa dhAraNa karI rANIne prastAvane ucita vacanathI ane tamane svapna dekhADIne bedha karyAM. e rIte bhavya jIveA devatAnA bhavamAM chatAM paNa parabhave AdhilAbha thavAne arthe udyama kare che. jyAre keTalAeka DhAkA manuSya bhavamAM pUchyAithI pUrve pAmela ciMtAmaNiratna samAna kheAdhiratnane (samyakRtvane) khAI ese che. te samyaktvadhArI devatA ( dhanyanA jIva) svathI avIne tamArA anne jaNAnA putra thayA che. tethI enI mAtAne sArAM svapna AvyAM ane sArA dohalA utpanna thayA hatA, jema zarIra pachavADe chAyA, patinI pachavADe pativratA strI, caMdranI pachavADe cadrikA, sUryanI pachavADe tenA prakAza, ane meghanI pachavADe vIjaLI jAya che, tema enI pachavADe pUrva bhavathI jinabhakti AvelI che. tethI dehulA ane svapnAM sArAM AvyAM. gaI kAle ene timaMdire laI gayA, tyAre pharI pharIne jinapratimAne jovAthI tathA haMsanA AgamananI vAta sAMbhaLavAthI ene mUrchA AvI. ane pachI tatkALa tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI tene pUrvabhavanuM saMkRtya yAda AvyuM. ane eNe peAtAnA manathI evA niyama lIdhe ke, " jinezvara bhagavAnanuM darzana ane vaMdanA karyAM vinA mhAre yAvajjIva sudhI mukhamAM kAMI paNa nAMkhavuM niha. " AthI tame te kumArane rAja darzana karAvavAnuM rAkho. niyama rahita dhama karatAM niyama sahita dhamA~nuM anaMtaguNuM adhika phaLa che. kahyuM che ke-niyama sahita ane niyama rahita evA e prakAranA dharma che. temAM pahelA dhama thADo upArjyo hoya, tA paNa nizcayathI khIjA karatAM anatagaNuM phaLa Ape che. ane bIjo dhama ghaNA upAo hAya, te paNa pramANuvALuM ane anizcita phaLa Ape che. jo kAMi paNa TharAva karyA vagara kAIne ghaNA kALa sudhI game teTaluM ghaNuM dravya dhIyu" hoya, teA paNa kiMcitmAtra vyAja utpanna thatuM nathI paNa jo dhIratI vakhate TharAva karyo hoya teA dhIrelA dravyanI pratidina vRddhi thAya che. ema dharmAMnA viSayamAM paNa niyama karavAthI vizeSa phaLavRddhi jANavI. tattvanA jANupurUSa pazu aviratinA udaya hAya teA zreNika rAjAnI peThe vrata niyama laI zakatA nathI, je aviratinA udaya na hoya teAja vratAdi lai zake che. kasoTInA prasaMge dRDhatA rAkhI niyamane bhaMga na karavAnI dhIraja teA Asanasiddhi jIvathIja khanI zake che. A dharmadatte Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 [ zrAddhavidhi pUrvabhavathI AvelI dha rUcithI ane bhaktithI peAtAnI eka mahinAnI ummare gaI kAle niyama grahaNa karyAM. gaI kAle jinadarzana ane jinavaMdanA karyA hatA, mATe eNe dUdha vagere pIdhu. Aje sudhA tRSAthI pIDAyA tA paNu dananA ane vaMdanAnA cAga na maLavAthI eNe mana dRDha rAkhI dha na pIdhu. amArA vacanathI jyAre enA abhigraha pUrNa thayA, tyAre eNe dUdhapAna vagere karyuM. pUbhave je zubha athavA azubha kama kayu" hoya, athavA karavA dhAtu" hAya, te sava parabhave pUrvabhavanI peThe maLI Ave che. e mahimAvaMta purUSane pUrva bhave karelI jinezvara bhagavAnanI bhaktithI cittane camatkAra utpanna karanArI paripUrNa samRddhi maLaze. mALInI cAre kanyAenA jIva svargathI cavIne jUdA jUdA mhoTA rAjAonA tyAM avatarI enI rANIe thaze. kAraNake sAthe sukRta karanArAone cega sAtheja rahe che. munirAjanI vANI sAMbhaLI tathA mALakanA niyamanI vAta pratyakSa joI rAjA Adi leAkeA niyama sahita dharmAMnA svIkAra karavAmAM tatpara thayA. have muni kahe che ke "huM citragati vidyAdhara vicitragati putrane pratikhAdha karavAne arthe vihAra karU chuM. " ema kahI te munirAja garUDanI peThe vaitADhaya padegte uDI gayA. jAtismaraNa pAmelA dha`datta, grahaNa karelA niyamane munirAjanI peThe pALatA divasa jatAM vRddhi pAmavA lAgyA. eNe traNa varSanI ummareja " jinezvara bhagavAnanI pUjA karyA vagara:jamavuM nahI. " evA abhigraha lIdhe. ane " puNyAnubaMdhI puNyathI parabhave paNa puNyanI prApti sukhe thAya che. " ema vicArI zrAvakadhama nA svIkAra karyo. "dharmAMkRtya vidhi vinA saphaLa thatuM nathI." ema vicArI teNe trikALa devapUjA vagere zubhakRtya zrAvakanI sAmAcArIne anusarI karavA mAMDayu. haMmezAM dharma upara utkRSTa bhAva rAkhanArA te dhadatta, anukrame madhyama vaya pAmyA, tyAre tenAmAM lokAttara mIThAza AvI. eka divase kAI paradezI purUSe dharmadattane arthe IMdranA azva sarakhA lakSaNavALA eka azvanu rAjAne bheTagu karyuM", pitAnI AjJA laIne dharmAMdatta azva upara caDhA. azva ekadama AkAzamAM uDayA. ceADI vAramAM te hajArA cAjana vikaTa aTavImAM mUkI kayAMya cAlyA gayA. dhadatta zUnya aTavImAM paNuM mana zUnya na rAkhatAM jema peAtAnA rAjamaMdiranA udyAnamAM rahetA hoya, tema tyAM svasthapaNe rahyo. mAtra tene jinapratimAnuM pUjana karavAnA yoga na maLyo tenuM duHkha thayuM. te paNa samatA rAkhI te divase phaLa Adi vastu paNa teNe na khAtAM pApane khapAvanArA nirjala cauvihArA upavAsa karyAM. zItaLa jaLa ane jAta jAtanAM phaLa ghaNAM hovA chatAM paNa sudhA tRSAthI atizaya pIDAyelA dhadattane e rIte traNa upavAsa thayA. chevaTe eka deva pragaTa thai tene kahevA lAgyA. ke "satpurUSa! kAithI sadhAya nahiM evuM kAya teM sAdhyuM che. peAtAnA jIvitanI apekSA narAkhatAM AdarelA niyamane viSenI thArI dRDhatA nirUpama che. zakrendre hArI prazaMsA karI te ceAgyaja che. IMdranI praza'sA mhArAthI khamAI nahiM, tethI me' ahi' aTavImAM lAvIne thArI dhama maryAdAnI parIkSA karI. huM sujANu ! hArI ulladhI dhama dattane Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama dattanI kathA 101 dRDhatAthI huM prasanna thayA chuM, mATe mukhamAMthI eka vacana kADhIne tyAre je ISTa mAgavuM hoya te mAga." devatAnuM evuM vacana sAMbhaLI dharmadatte vicAra karIne kahyuM ke, " he deva ! huM jyAre tane yAda karUM, tyAre tuM pratyakSa thai je huM kahuM te mhArUM kArya karaje." deve te vacanane svIkAra karyo ane te adRzya thai gayA. pachI dha dattakumAra "mane have mhArA rAjabhuvananI prApti vage2e zI rIte thaze ? " evA vicAramAM che eTalAmAM teNe peAtAne peAtAnA mahelamAM joyA, dhadatte vicAryuM ke, "hamaNAM meM devatAnu' smaraNu nahi karyuM hatu, te paNa teNe mane mhAre sthAnake lAvI mUkayA. athavA prasanna thayelA devatAne eTaluM kArya karavuM emAM zuM kaThaNa che?" pachI dharmAMtta rAjaputre peAtAnA meLApathI mA khAyane AnaMda pamADayeA. ane tyArabAda teNe jinapratimAnI prathama pUjA karI, ane te pachI karela tapazcaryAnuM pAraNuM karyuM. have te mALInI cAre kanyAonA jIva pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttara e cAre dizAemAM AvelA cAra dezanA rAjAonI sarvene mAnya evI ghaNA putra upara anukrame putrIo thai. temAM pahelInuM nAma dharmarati, khIjInuM dharmoMmati, trIjInuM dharmazrI ane ceAthInuM miNI. A nAma pramANe temanAmAM guNa paNa hatA. te cAre kanyAe vakhata jatAM tarUNa avasthAmAM AvI tyAre jANe lakSmIdevIeja peAtAnA cAra rUpa banAvyAM hAyanI ! evIrIte te dekhAvA lAgI. eka divase te kanyAe aneka sukRtakArI utsavanuM sthAnaka evA jinamaMdiramAM AvI ane arihaMtanI pratimA joine jAtismaraNa jJAna pAmI, tethI " jinapratimAnI pUjA karyA vagara amAre bhAjana karavuM na ka2e " evA niyama lai hamezAM jinabhakti karavA lAgI. vaLI te cAre kanyAoe eka dila thaI evA niyama karyAM ke, "ApaNA pUrva bhavanA milApi dhanyanA jIva jyAre maLe tyAre tene ApaNe varIzuM ane khIjA kAine varIzuM nahi." te jANI pUrva dezanA rAjAe peAtAnI putrI dharatine arthe mhoTA svayaMvara maMDapa karAvyA, te svayaMvaramAM dhamati varI. ane jyAM AvelA bIjA traNa dizAnA rAjAAe paNa potAnI putrI dharmIzrI ane dharmaNIne paNa dhadattavere paraNAvI. dharma dattane dharmoMmati citragati munie peAtAnA putra vicitragatividyAdharane pratimAdha pamADayA ane te dIkSA levA taiyAra thayA. dIkSA letA pahelAM teNe peAtAnI putrI dharmadattane paraNAvI ane peAtAnuM rAjya tathA hajAra vidyAe tene ApI, rAjAdhararAjA, paTTarANI prItimatI ane vicitragati vidyAdhare citragati sadgurUpAse dIkSA lIdhI. dhadatte peAtAnI upakAriNI jinabhaktinuM vAraMvAra smaraNa karyuM. ane A sa Rddhi siddhi pUrvabhave karela kamaLanI pUjAnuM phaLa che ema vicArI yathAvidhi trikALa pUjA karavA lAgyA. teNe aDhAre varSoMnI prajAne jinadharmI banAvI ane tevA prakAranA jinayamanArAgathI tIrthaMkaranAmakama mAdhyuM. tenI cAra strIoe temAM sahAyabhUta khanI gaNadharagAtra Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAddhavidhi ] bAMdhyuM tyAMthI pAMca jaNa sahastrAra devalokamAM deva thayAM ane tyAMthI AvI dharmadattane jIva mahAvidehakSetramAM tIrthakara ane cAra rANIonA jIva gaNadhara thayA. dharmadattane jIva tIrthakara nAmakarma vedIne gaNadhara sahita muktipadane pAmyAM. A rIte jinabhaktinuM aizvarya jANI dharmadatta rAjAnI peThe jinabhakti tathA bIjAM zubha kRtya karavA hamezAM tatpara rahevuM. A rIte Adara ane vidhipUrvaka jinapUjA karavAthI uttama phaLa maLe che te upara A dharmadatta rAjAnI kathA che. mULagAthAmAM "vika citaro" eTale "UMcata ciMtA karavAne tatpara ema kahyuM che. mATe ucita ciMtA te zuM? te kahe che. 1 jinamaMdiramAM saphAI rAkhavI, 2 jinamaMdira athavA tene bhAga paDI jato hoya te te turata durasta karAve; 3 pUjAnAM upagaraNa khUTatAM hoya to pUrAM pADavAM; 4 bhagavAnanI tathA parivAranI pratimAo nirmaLa rAkhavI; 5 utkRSTI pUjA tathA dIpAdikanI utkRSTa zabhA karavI; 6 rAzI AzAtanAo TALavI; 7 cokhA, phaLa, naivedya AdinI saMbhALa rAkhavI. caMdana, kezara, dhUpa, tela eTalI vastune saMgraha kare, 8 derAsaranA paisAne nAza thato hoya te AgaLa kahevAze te daSTAMta mAphaka tenI rakSA karavI; 9 be cAra sArA zrAvaka sAkSI rAkhIne devadravyanI ugharANI karavI, 10 ugharANImAM AveluM dravya sAre ThekANe yatanAthI rAkhavuM; 11 devadravyanA jame kharcanuM nAmuM cekhuM rAkhavuM; 12 pite devadravyanI vRddhi karavI tathA bIjA pAse karAvavI, 13 maMdiramAM kAma karanAra lokone yogya pagAra Apa, tathA 14 te loke barAbara kAma kare che ke nahiM? te tapAsavA mATe temanI upara dekharekha rAkhavI, vagere aneka prakAranI ucita ciMtA jANavI. dravyathI athavA cAkara vagerethI banI zake evAM maMdiranAM kArya dravyavAnuM zrAvakathI vagara prayAse thAya ema che. tathA pitAnI aMga mahenatathI athavA potAnA kuTuMbanA mANasethI banI zake emAM kAma hoya te nirdhana mANasathI vagara dravya thAya ema che, mATe jenI je karavAnI jevI zakti hoya, teNe te kAryamAM tevI ucita ciMtA karavI. je ucita ciMtA thaDA samayamAM thAya evI hoya, te bIjI nitihI karatAM pahelAM ja karavI. vadhu samaya lAge tevI hoya te yuga pramANe karavuM. gharanA kAma karatAM dharmasthAnanI vizeSa kALajI rAkhavI. jema upara maMdiranI ucita ciMtA kahI, temaja dharmazALA, gurU, jJAna AdinI paNa ucita ciMtA pitAnI sarva zaktithI karavI. kAraNake deva, gurU pramukhanI ciMtA karanAra zrAvaka vagara bIje kaI nathI. jema eka gAyanA ghaNA mAlIka brAhmaNe tene dehatA, paNa tene ghAsa pANI nIratA nahiM. evI rIte deva, gurU AdinI upekSA athavA temanA kAmamAM DhIla na karavI. kAraNake, tema kare te samyakatvane paNa vakhate vinAza thaI jAya. AzAtanA vagere thavA chatAM je zrAvakane duHkha na thAya te tenI kevI arihaMta pramukhanI bhakti? laukikamAM paNa saMbhaLAya che ke, mahAdevanI AMkha ukhaDI gayelI joI ghaNA duHkhI thayelA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAtanAnA tyAga karavA ] 103 jille peAtAnI AMkha mahAdevane arpaNa karI. mATe hamezAM deva, gurU AdinAM kAma potAnA kAma karatAM paNa ghaNA AdarathI karavAM joie. ame kahIe chIe ke-sa saMsArI jIvAnI deha, dravya ane kuTuMba upara jevI prIti hoya che, tevIja prIti meAkSAbhilASI jIvAnI jinapratimA, jinamata ane saMgha upara hAya che.' deva, gurU ane jJAna AdinI AzAtanA jaghanya, madhyama ane utkRSTa bhedathItraNa prakAranI che. temAM pustaka, pATalI, TIpa, navakAravALI Adine thUMka lagADavuM, ochA athavA vadhAre akSara khelavA, jJAnApakaraNa pAse chatAM vAyusacAra karavA ItyAdika jaghanya AzAtanA jANuvI. bhaNavAnA kALa na hoya tyAre bhaNavuM, cAga upadhAna tapasyA vagara sUtranuM adhyayana karavuM, bhrAMtithI ane anartha karavA, pramAdathI pustaka Adi vastune paga vagere lagADavA, pustaka Adi bhUmi upara nAMkhI devuM, jJAne pagaraNa pAse chatAM AhAra athavA laghunIti karavI, ItyAdika madhyama AzAtanA jANavI. pATalI vagere uparanA akSara thUMkathI ghasIne bhUMsI nAkhavA, jJAnApagaraNa upara besavuM, sUI rahevuM vagere, jJAnApagaraNa pAse chatAM vaDInIti vagere karavuM, jJAnanI athavA jJAnInI niMdA, duzmanAvaTa nukazAna vagere karavuM, tathA utsUtra bhASaNa karavuM, e utkRSTa AzAtanA jANuvI. jinapratimAnI traNa prakAranI AzAtanA A rIteH--temAM vALAkucI pachADavI, jinapratimAne peAtAnA nizvAsanA sparza karAvavA, peAtAnA vastranA cheDA pratimAne aDADavA vagere jaghanya AzAtanA jANavI. vagara dheAelA dheAtIyAthI jinapratimAnI pUjA karavI, tathA jinabiMbane bhUmi upara pADavuM vagere madhyama AzAtanA jANavI. paga lagADavA, jinapratimAne nAkanA mala athavA thUka vagere lagADavuM, pratimAnA bhaMga karavA pratimAne lai javI, tathA jinezvara bhagavAnnI hIlanA karavI, vagere utkRSTa AzAtanA jANavI. jinapratimAnI jaghanyathI AzAtanA daza, madhyamathI cAlIza ane utkRSTathI ceArAzI jANavI. te nIce pramANe cheH-- jinamaMdiranI a Mdara 1 pAna seApArI khAvI, 2 pANI Adi pIvuM, 3 bheAjana karavuM, 4 pagarakhAM paheravAM, 5 strIsabhAga karavA, 6 nidrA levI, 7 thUMkavuM, 8 laghunIti karavI, 9 vaDInItikaravI, tathA 10 jugAra ramavuM, e rIte jinamaMdiramAM janyathI daza AzAtanA jarUra TALavI. jinamaMdiranI aMdara 1 laghunIti karavI, 2 vaDInIti karavI, 3 pagarakhAM paherIne javuM, 4 pANI Adi pIvu, 5 bheAjana karavuM 6 nidrA levI, 7 strI sabhAga karavA, 8 pAna seApArI khAvI, 9 thUMkavu', 10 jUgAra ramavu, 11 jI mAMkaNa ItyAdi jevA vINavA 12 vikathA karavI, 13 palAMThI vALavI ( paga upara paga caDhAvIne esavu,) 14 paga paheALA karIne besavuM, 15 mAMhe mAMhe vivAda karavA, 16 mazkarI karavI, 17 adekhAI karavI, 18 khAjoTha siMhAsana vagerene besavA mATe vAparavuM, 19 kezanI athavA zarIranI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 [ zrAddhavidhi AbhUSaNa vagerethI zAbhA karavI, 20 chatra dhAraNa karavuM', 21 khaDga dhAraNa karavu, 22 mukuTa dhAraNa karavA, 23 cAmara dhAraNa karavA, 24 lAMghavA besavuM. 25 strIonI sAthe vikAra sahita hAsya Adi karavuM, 26 viTa ( jAra) purUSonI sAthe prasaMga karavA, 27 pUjAne avasare mukhakeza na karavA. 28 pUjAne avasare zarIra tathA vastra malina rAkhavAM, 29 pUjAne avasare mananI ekAgratA na karavI, 30 sacitta dravyanA bahAra tyAga na karavA, 31 hAra, mudrikA Adi acitta vastunA tyAga karavA, 32 ekasADI uttarAsaMga na karavuM, 833 jinapratimAnuM dana thae aMjali na karavI, 34 chatI zaktie jina pUjA na karavI, 35 kharAba phUla Adi vastuthI pUjA karavI, 36 pUjAdikane viSe ghaNA AdarathI pravRtti na karavI, 37 jinapratimAnA zatrunu' nivAraNa na karavu, 38 caityadravyanI upekSA karavI, 39 zarIramAM zakti, chatAM gADI pramukha vAhanamAM besI jinama Mdire AvavuM, 40 vaDIlanI pahelAM caityavaMdanAdika melavuM, e rIte jinamaMdiramAM madhyamathI cAlIza AzAtanA jANuvI. 1 madiramAM khela zleSma (nAsikA dvArA lIMTa Adi maLa) nAMkhavA. 2 dyutakrIDA Adi ravuM, 3 kalaha karavA, 4 dhanurvedAdi kalA pragaTa karavI, 5 kogaLA karavA, 6 pAna sApArI khAvI, cha tAMbUlanA kUcA Adi nAkhavAM, 8 gALA devI, 9 laghunIti tathA vaDInIti vagere karavu, 10 zarIra dheAvu, 11 keza samAravA 12 nakha samAravA, 13 lAhI Adi nAMkhavAM, 14 zekelAM dhAnya, sukhaDI Adi khAvAM, 15 gaDa gUmaDAM vagerenI cAmaDI nAMkhavI, 16 pittanuM auSadhAdikathI vamana karavu, 17 auSadhAdikathI annAdikanuM vamana karavu, 18 auSadhAdikathI paDelA dAMta nAMkhavA, 19 paga vagere capAvavA, 20 hAthI, gheADA Adi pazuone baMdhAvavAM 21 dAMtaneA, 22 AMkhanA, 23 nakhanA, 24 gAlaneA, 25 nAsikAneA, 26 mastakanA 27 kAnanA, athavA 28 cAmaDIne maLa jinamaMdiramAM nAMkhavA, 29 jAraNu mAraNa uccATananA maMtraathavA rAjakAya vagerenI masalatA karavI, 30 peAtAnA gharanA vivAha Adi kRtyamAM bhegA thavAnuM nakkI karavA mATe vRddha purUSone madire bhegA karI besADavA, 31 lekhAM lakhavAM, 32 dhana AdinI vaheMcaNa karavI, 33 peAtAnA dravya bhaMDAra tyAM sthApana karavA, 34 paga upara paga caDhAvIne athavA avinaya thAya evI koI paNa rIte besavu, 35 chANAM, 36 vastra, 37 dALa, 38 pApaDa, 39 vaDI kerAM, tathA cIbhaDAM, Adi vastu jinamaMdire sUkavavA mATe taDakA vageremAM rAkhavI, 40 rAjAdikanA RNu AdinA bhayathI gabhArA vageremAM saMtAi rahevuM 41 strI, putra vagerenA viyeAgathI rUdana AkraMda karavuM, 42 strI, bheAjanArdika anna, rAjA ane deza e cAra saMbaMdhI vithA karavI. 43 khANu tathA dhanuSya, Adi zasra ghaDavAM, 44 gAya, khaLada vagere jAnavAne tyAM rAkhavAM, 45 zItanA upadrava dUra karavA mATe agnine sevavA, 46 annAdika rAMdhavuM 47 nANuM vagere parakhavuM, 48 yathAvidhi nisihI na karavI, 49 chatra, 50 pagarakhAM, 51 zastra tathA para cAmara e cAra vastu madirathI mahAra na mUkavI, 53 mananI ekAgratA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAtanAno tyAga kare. 105 na karavI 54 zarIre tela Adi cepaDavuM, papa sacitta puSpAdikane tyAga na kare, 56 ajIva evA hAra vIMTI vagere acitta vastu bahAra utArI mUkI bhAhIna thaI maMdiramAM pesavuM, (ema karavAthI anyadarzanI lake "A te ke bhikSAcAra je A lokene dharma che," evI niMdA kare che. mATe hAra vIMTI vagere paherIne aMdara javuM.) 57 bhagavAnane dIThe chate hAtha na jeThavA, 58 ekasADI uttarAsaMga na karavuM, 59 mastake mukuTa dhAraNa karavo, 60 mAthe mukuTa athavA pAghaDI upara pheTa vagere rAkho. 61 phUlanA terA, kalagI Adi mAthe rAkhelA na utAravA 62 pArevA, nALiera Adi vastunI hoDa ramavI, 63 daDe ramavuM 64 mAbApa Adi svajanene juhAra kare, 65 gAla, kAMkha vagADavA vagere bhAMDaceSTA karavI, 66 rekAra TuMkAra vagere tiraskAranAM vacana bolavAM, 67 leheNuM ugharAvavAne arthe lAMghavA besavuM, 68 keInI sAthe saMgrAma kare, 69 vALa chUTA karavA, 70 palAMThI vALIne besavuM, 71 lAkaDAnI pAvaDIo page paheravI, 72 svecchAe paga lAMbA karIne besavuM, 73 sukhane arthe puDapuDI vagADavI, 74 pitAnuM zarIra athavA zarIranA avayava I pANI DhaLIne kAdava kare, 75 page lAgelI dhULa jinamaMdiramAM khaMkheravI, 76 strIsaMga kara, 77 mAthAnI athavA vastra AdinI jUo jevarAvavI tathA naMkhAvavI, 78 derAsaramAM bhejana karavuM, athavA daSTiyuddha bAhuyuddha karavuM, 79 zarIranA gupta avayava ughADA karavA, 80 vaiduM karavuM, 81 kaya vikaya Adi vyApAra kare, 82 pathArI pAtharIne sUI rahevuM, 83 jinamaMdiramAM pIvAnuM pANI rAkhavuM, tyAM pANI pIvuM athavA bAre mAsa pIvAya evA hetuthI maMdIranA TAMkAmAM varSAdanuM pANI levuM 84 jinamaMdire nhAvuM, chevuM. e utkRSTa bhAMgAthI rAzI AzAtanAo jANavI. harbhASyamAM te mAtra pAMca AzAtanA kahI che. te A rIte cheH-1 avarNa AzAtanA, 2 anAdara AzAtanA, 3 bhega AzAtanA, 4 dupraNidhAna AzAtanA ane 5 anucitavRtti AzAtanA A rIte jinamaMdiranI pAMca AzAtanA thAya che. temAM palAMThI vALavI, bhagavAna tarapha pUMTha karavI, puDapuDI vagADavI, paga pasAravA, tathA jinapratimAnI AgaLa duSTa Asane besavuM. e sarva pahelI avarNa AzAtanA jANavI, te avazya varjavI. jevAM tevAM kapaDAM vagere paheravAM, jevA tevA samaye jema tema zUnya manathI jinapratimAnI pUjA vagere karavI, te bIjI anAdara AzAtanA jANavI. tene paNa jarUra tyAga kare. jinamaMdire pAnasepArI Adi bhega bhegavavA, te trIjI bega AzAtanA jANavI. e AzAtanA karavAthI avazya AtmAnA jJAnAdi guNene AvaraNa Ave che, mATe e AzAtanA jinamaMdire avazya tajavI joIe. rAgathI, dveSathI athavA mohathI ke mananI vRtti dUSita thaelI heya te, te cethI dupraNidhAna AzAtanA kahevAya che. te paNa jinarAjane viSe varjavI. leNa deNane nimitte lAMghavA besavuM, vAda vivAda kare, revuM kuTavuM, rAjakathA Adi vikathA karavI, jinamaMdire pitAnA gAya baLada Adi bAMdhavA, tyAM vividha prakAranAM anna saMdhavA, 14 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrAddhavidhi ] vagere gharanAM kAryo tathA kAine gALA devI vagere pAMcamI anucitavRttiAzAtanA jANavI. atyaMta viSayAsakta ane avirati evA devatAe paNu sathA jinamaMdirAdikane viSe AzAtanAe TALe che. kahyuM che ke--< kAma ane viSayarUpa viSathI muMjhAyelA devatAe paNu jinamadirane viSe apsarAonI sAthe hAsyakrIDA Adi kAi kALe karatA nathI.' gurunI AzAtanA tetrIza che. te A rIte cheH--1 kAraNa vinA gurUthI AgaLa cAlavu mArga dekhADavA Adi kAraNa vinA gurUnI AgaLa cAlavuM na ka2e. kAraNa ke, tethI avinaya rUpa doSa thAya che. mATe e AzAtanA jANuvI 2 gurUnA ehuM paDakhe cAlavu (ethI paNa avinaya thAya che, mATe e AzAtanA jANuvI.) 3 gurUnI pUThane aDakatAM athavA khuba najIka cAlavuM. ( ema karavAthI khAMsI athavA chIMka AvatAM saLekhama vigere maLa nIkaLe gurUnA vastra Adine lAgavAnA saMbhava che, mATe e AzAtanA jANavI. ema khIjI AzAtanAnA paNa doSa jANavA.) 4 gurUnA mukha AgaLa ubhA rahevuM. pa paDakhe ubhA rahevuM. huM pUThe najIka ubhA rahevuM. cha gurUnA mukha AgaLa khesavu, 8 e paDakhe besavu', 9 pU najIka besavuM, 10 AhAra Adi levAnA vakhate gurUthI prathamaja Acamana karavuM, 11 gamanAgamananI AlecanA (iriyAvahi ) gurUthI pahelAM karavI, 12 rAtrie "kANu sUtA che ?" ema kahI gurU khelAve tyAre gurUnuM vacana sAMbhaLIne paNa nidrAdikanuM khAnuM karI pALeA uttara na devA, 13 gurUAdikane koI melAvavA Ave te tene prasanna rAkhavAne arthe gurUthI pahelAM pAteja khelAve, 14 AhAra Adi prathama khIjA sAdhuonI pAse AleAI, pachI gurU pAse AleAve, 15 AhAra Adi bIjA sAdhuone prathama dekhADI pachI gurUne dekhADavA, 16 AhAra vagere karavAnA vakhate prathama khIjA sAdhuone melAvI pachI gurUne khelAvavA, 17 gurUne na pUchatAM svecchAe snigdha tathA miSTa anna khIjA sAdhuone ApavuM, 18 gurUne jevA tevA ApIne sarasa tathA snigdha AhAra pote vAparavA, 19 gurU khelAve tyAre sAMbhaLyA chatAM paNu aNusAMbhanyAnI peThe gurUne pAche uttara na ApavA, 20 gurUnI sAthe ghaNAM karkaza vacane tathA uMce svare elavuM, 21 gurU khelAve tyAre potAne Asane besIneja uttara ApavA, 22 gurU elAve tyAre " kaheo, zuM che ? zA mATe khelAvA che ? " evAM vinayahINu vacana meAlavAM, 23 gurU kAMI kAya karavAne kahe, tyAre "tame kema karatA nathI ?" evA uttara ApavA, 24 gurU kahe ke, "tame samatha' che, pA~ce (dIkSAe) laghu che, mATe vRddha glAnAdikanuM vaiyAvratya karaza." tyAre " tame pAte kema nathI karatA ? tamArA bIjA ziSya lAbhanA athI nathI ? temanI pAse karAveA." vagere uttara ApavA, 25 gurU dha kathA kahe tyAre nAkhuza thAya, 26 gurU sUtra AdinA pATha Ape, tyAre enA artha tamane kharAkhara sAMbharatA nathI. Ane evA artha nathI, AvAja che." evAM vacana elavAM, 27 gurU kAMI kathA Adi kahetA hoya teA pote peAtAnuM DahApaNu batAvavAne arthe "huM kahuM chuM ema kahIne kathAmAM bhaMga pADhavA, 28 padA rasathI dhakathA sAMbhaLatI hoya, tyAre "gAca " "" Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAtanAne tyAga karave. ] 107 rIne samaya thaye che." vagere vacana kahI parSadAne bhaMga kara, 29 parSadA uThe tyAre pitAnI caturAI jaNAvavAne arthe gurUe kahelIja kathA vizeSa vistArathI kahevI, 30 gurUnI zayyA, Asana, saMthAre vagere vastune paga lagADe, 31 gurUnI zayyA vagere upara besavuM, 3ra gurU karatAM uMce Asane besavuM, 33 gurUnA samAna Asane besavuM. AvazyakacUrNi Adi graMthamAM te gurU dharmakathA kahetA hoya, tyAre vacce "hAjI, A emaja che" ema ziSya kahe che te eka jUdI AzAtanA gaNI che, ane gurUthI uce athavA sarakhe Asane besavuM e banne maLI ekaja AzAtanA gaNe che. A rIte gurUnI tetrIza AzAtanAo che. have gurUnI trividha AzAtanA gaNAya che, te A rIte che-1 gurUne ziSyanA paga AdithI saMghaTTa thAya te jaghanya AzAtanA thAya, 2 gurUne ziSyanA saLekhama, cUMka Adine sparza thAya te madhyama AzAtanA thAya, ane 3 gurUnI AjJA na pALavI, paNa tethI ulaTuM karavuM, gurUnI AjJA na sAMbhaLavI, tathA kaThera vacana belavAM vagerethI utkRSTa AzAtanA thAya che. sthApanAcAryajInI AzAtanA traNa prakAranI che. A rIte che-1 sthApanAcAryajIne Ama tema pherave, athavA paga Adi lagADe te jaghanya AzAtanA thAya, 2 bhUmI upara pADe athavA tiraskArathI mUkI de te madhyama AzAtanA thAya ane 3. gumAve athavA bhAgI nAkhe te tethI utkRSTa AzAtanA thAya. darzana ane cAritranA upakaraNanI paNa AzAtanA varjavI.-jJAnepakaraNanI peThe raharaNa, muhapatti, dAMDe, dAMDI, Adi darzananAM ane cAritranAM upakaraNanI paNa AzAtanA varjavI. kAraNake, " nAma" evA vacanathI jJAnepakaraNanI peThe darzanepakaraNanI ane cAritrepakaraNanI paNa gurUne sthAnake sthApanA thAya che, mATe vidhithI vAparavA karatAM vadhAre vAparI tenI AzAtanA na karavI. zrImahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke-pitAnuM. Asana, uttarAsaMga, rajoharaNa athavA dAMDe avidhithI vApare te, eka upavAsanuM AlayaNa Ave che. mATe zrAvake e paNa caravaLo muhapatti vagere upagaraNa vidhithI vAparavAM, ane barAbara pitA potAne sthAnake rAkhavAM. ema na kare te dharmanI avajJA Adi kyane doSa lAge che. utsava vacana ane gurUnI avajJA e sAthI utkRSTa AzAtanA che, A AzAtanAomAM utsutra vacana, ane arihaMtanI athavA gurU AdinI avajJA vagere utkRSTa, AzAtanA che sAvadya AcArya, marIci, jamAli ane kUlavAlaka Adine jema anaMtasaMsAra karanArI thaI, tema anaMtasaMsAranI karanArI jANavI. kahyuM che ke -"utsutra vacana bela ja sAvadya AcArya, marIci ane jamAli vagere usUva bAlanArA che ane kulavAlaka gurUnI avajJA karanAra che. AthI teo utkRSTa AzAtanA karanArA che. . . . .. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 [ zrAddhavidhi nAranuM samakti nAza thAya che, ane te anaMta saMsArI thAya che. mATe dhIra purUSo prANatyAga thAya tApaNuM utsUtra vacana khelatA nathI. tIrthaMkara bhagavAna, gaNudhara, pravacana, zruta, AcAya athavA khIjA kAI mahaddhika sAdhu vigerenI AzAtanA karanArA jIva anaMtasaMsArI thAya che.' devadravya, jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyanA adhikAra devadravya, jJAnadravya sAdhAraNudravya ane vajra pAtrAdi gurUdravyane nAza kare, athavA nAza thatA hAya teA tenI upekSA vagere kare, teA mhoTI AzAtanA lAge che. kahyuM che ke--caityadravyanA nAza karavA, cAritrIyA munirAjanA ghAta karavA, pravacanane uDDAha karavA ane sAdhvInA caturthAMvratanA bhaMga karavA eTalAM vAnAM karanArA samitanA lAbharUpa vRkSanA mULamAM agni mUke che. (iDAM vinAza zabdathI caityadravyanuM bhakSaNa ane upekSA karyAnuM samajavuM.) zrAvakadinanRtya, ane darzana-zuddhi ityAdi graMthamAM kahyuM che ke* je mUDhamati zrAvaka caityadravyanA athavA sAdhAraNa dravyanA bhakSaNAdikathI vinAza kare che, te dharmatattvane jANatA nathI athavA teNe pUrvabhavanuM narakagatinuM AyuSya bAMdheluM che (caityadravya prasiddha che. temaja zrAvakeAe pustaka lakhAvavAM, nirdhana anAtha zrAvakAne sahAya karavI. ItyAdi sAdhAraNa dharmAMkRtya karavA mATe ApeluM dravya, te sAdhAraNa dravya jANavuM. ) kASTha, pASANu, IMTa, naLIyAM vagere navAM lAvelAM ane maMdiranA kAmamAM vAparI pAchI ukhADI nAMkhelI IMTA, lAkaDAM, patthara Adi vastu evA be prakAranA caityadravyane nAza thatA hoya, ane jo tenI sAdhu upekSA kare te tene paNa siddhAMtamAM tIrthaMkarArdike 21 devadravyanA upayoga devamaMdiranA kAyamAMja thAya tenA AdhArA, dhama e cittazuddhi upara avala e che ane A citta zuddhinA tyAga, jJAna, bhakti, sevA parApakAra, tapasyA vigere aneka mArga che. A mArgomAMthI jenI je rUci hoya te mAne te te mANasa grahaNa kare che. paNa A badhA mArgo jeNe pUrNa cittazuddhi karI sapUrNutA sAdhI che te vItarAga paramAtmAne devane samajI temanA mAne anusarI svazreya sAdhavA mATe hAya che. A devane samajavA keAI tattvajJAna tapasyA vigerenA Azraya le che, tema kAI mANasA temanI pratye daDhazraddhA keLavavA dvArA devamAM ekamekatA prApta karavA pUjA bhakti ane paTu pAsanAnAmA grahaNa kare che. ane tethI temanI upAsanA ane bhaktinA Ala ane te devamaMDhIrA che ane temAM je Ave te devadravya kahevAya che. jaina zAsanamAM devamaMdIra pratimA ke bhagavatane uddezIne pUjakanI buddhie kalpeluM tathA devama MdiranI vastuone 1 sAdhaprakaraNamAM devadravya kahevAmAM Avela che. A devadravya jinezvara bhagavAnanI bhakti ane upAsanA buddhithI eka ke ghaNI ekaThuM thAya che. ane te ekaThuM thaeluM dravya devamaMdiranAja kAryoMmAM vyaktio dvArA vaparAya che tema Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyAdinI rakSA karavI. ] 109 anaMtasaMsArI kaho che." mULa ane uttara bhedathI paNa be prakAranuM cityadravya kahyuM che. temAM staMbha kuMbhI vagere mULadravya ane chAparuM vagere uttara dravya jANavuM. athavA svapakSa ane parAkSa e be bhedathI paNa be prakAranuM cityadravya jANavuM. temAM zrAvakAdika svapakSa ane mithyAdaSTi Adi parapakSa jANa. sarva sAvadyavirata sAdhu paNa cetyadravyanI upekSA kare te anaMtasaMsArI thAya che. te pachI zrAvaka thAya emAM te zuM Azcarya! zaMkA-trividha trividha sarva sAvadhanuM paccakhANa karanAra sAdhune, tyadravyanI rakSA karavAno adhikAra zI rIte ghaTe? samAdhAna -je sAdhu, rAjA, maMtrI vagere pAse mAgaNI karIne ghara, dukAna, gAma vagere maMdira khAte apAvI AdAna karmathI navuM jinamaMdira karAve che te sAdhune doSa lAge, kAraNa ke, evAM sAvadya kAma karavAno sAdhune adhikAra nathI. paNa kaI bhadraka jIve dharmAdikane arthe pUrve ApelA athavA bIjA caityadravya ke caityane vinAza thatuM hoya te tenuM je sAdhu rakSaNa kare, te kAMI deSa nathI. eTaluM ja nahiM paNa ema karavAmAM jinAjJAnI samyaka prakAre ArAdhanA thatI hovAthI sAdhudharmane ulaTI puSTi maLe che. jema "sAdhu navuM jinamaMdira karAve nahiM, paNa pUrve karelA jinamaMdiranuM tenA zatrune egya zikSA karI rakSaNa kare, te te sAdhune kAMI prAyazcita lAgatuM nathI, athavA sarva sAvavirati rUpa pratijJAne paNa bAdha Avato nathI. tema caityadravyanI rakSAmAM paNa jANavuM. AgamamAM paNa emaja kaheluM che. "zaMkAkAra kahe che ke--"jinamaMdira saMbaMdhI kSetra, suvarNa, gAma, gAya vagere vastunA saMbaMdhamAM AvanAra sAdhune trikaraNazuddhi zI rIte thAya ?" uttaramAM AcArya mahArAja kahe che ke -"ahiM be vikalpa che, je sAdhu maMdira saMbaMdhI vastu pite mAge te tenI trikaraNa zuddhi na thAya, paNa je kaI citya saMbaMdhI vastu haraNa kare, ane te bAbatanI je sAdhu upekSA kare, te tenI trikaraNa zuddhi na thAya; eTaluM ja 2 dravyasaptatikAmAM kahela che. dharmanI rUci zraddhA ke AstikatA dharAvate harakeI mANasa pitAthI bane teTale temAM vadhAro kare che. tenuM jatana kare che ane gharanI mIta karatAM paNa tenI sArasaMbhALamAM kalyANa mAne che. kAraNake tema karavAthI tene A bhava ane parabhava bane sudhare che. A pramANe 3 zrAddhadinakalya pRSTha 3ramAM kahela che. jaina zAstranA Adeza mujaba koIpaNa kArya mATe jainazAsanamAM be AdhAre mAnavAmAM Ave che. pahele AdhAra jenazAstrono ane bIje AdhAra AcaraNuno, ke jene 4 zrI sthAnAMgasUtra, zrI bhagavatIsUtramAM jItaAcAra tarIke jaNAvavAmAM Avela che. saMvijJa bahuzrutee pravartAvela trIjI peDhInA AcArane jItAcAra kahe che? A chatAcAra mATe pa dharmaratna prakaraNa 5, 58 vigere graMthamAM tyAM sudhI kahevAyuM che ke AgamathI judI rItanI paNa AcaraNane mArgane anusaravAvALAe pramANika gaNavI joIe. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 [ zrAddhavidhi nahi. paNa caityadravyanI haraNApekSA rUpa abhakti paNa thAya. mATe kAine paNa haraNa karatAM avazya vAravA joie, kAraNake, devadravyanA rakSaNukA mAM sava alavaDe prayatnazIla thavuM, devadravyanuM rakSaNa karavuM te sAdhu ane zrAvaka saunu kAya che." temaja caityadravyakhAnArA, bIjA khAnArAnI upekSA karanArA, ane prajJAhIna eTale aMga upara udhAra ApIne kivA bIjI rIte caityadravyanA nAza karanArA athavA kayuM kAma thADA dravyamAM thAya ? ane kayA kAmane ghaNuM dravya lAge ? e vAtanI khabara na heAvAthI matima dapaNAne lIdhe caityadravyanA nAza karanArA, ane khATu' nAmuM lakhanArA, zrAvaka pApakamathI lApAya che,' ' devadravyanI AvakamAM bhaMga Ave evuM kAI paNa kRtya kare, athavA pote ApavA kabUla kareluM devadravya na Ape tathA devadravya lakSaNa karanAranI upekSA kare, teA paNa te sa'sAramAM bhame che.' 'jinapravacananI vRddhi karanAra ane jJAna darzananA guNunI prabhAvanA karanAra evA je caityadravyanuM bhakSaNa kare, teA anaMtasa MsArI thAya.' devadravya hoya te maMdiranI sArasaMbhALa tathA haMmezAM pUjA, satkAra thavAne saMbhava che, tyAM jinamaMdire munirAjanA paNa yAga maLI Ave che. temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavAthI kevaLabhASita dhamanI vRddhi ane jJAna darzananA guNanI prabhAvanA thAya che. * jinapravacananI vRddhi karanArA ane jJAna darzananA guNAnI prabhAvanA karanArA devadravyanuM je rakSaNa kare, te parimita ( alpa ) saMsArI thAya.' * jinapravacananI vRddhi karanArA devadravyanI, pUnu` hAya tenu' rakSaNa tathA navAnA umerA karI je vRddhi kare, te jinabhASita dhamanI atizaya bhakti karavAthI tIrthaMkarapaNuM pAme. ' paMdara karUMdAna tathA khIjA niMdya vyApAra vane sArA vyavahArathI tathA nyAyamArgeja devadravyanI vRddhi karavI. kahyu` che ke-- mAhathI mujhAyelA devadravya e devamaMdIranAja kAryoMmAMja vaparAya tevA vyavahAra purAtana kALathI jainomAM askhalita che. A rIte koIpaNu vyavahAranA be prakAronA AdhArAmAM prathama AcaraNarUpa jItAcAra devadravya devasivAya khIjA kAISNu kAryAMmAM na vaparAya, temaja tenu bhakSaNu ke hAni mahApAparUpa gaNAya che. devadravyanuM rakSaNa ane vadhAranAranI mahattA ane bhakSaNa ke hAnI karanAranI jINusanIyatA spaSTa vyavahAramAM manAya che. te rIte jItAcArathI siddha hAvA chatAM jainazAstromAM paNa devadravya devasivAyanA bIjA koI paNa kAryamAM na vaparAya, te rItanA ghaNA AdhArA che. 45 AgamagraMthAmAM upAsakadazAMga, vyavahAra, nizItha, ane pa'capa bhASya vigerenA samAveza thAya che. 6 upAsakadazAMga pR. 13 mAM "guniyAde " AgArapadanI vyAkhyAmAM TIkAkAra tenA atha karatAM devadravyanA pratyenIkanA upadrava heAya te A AgAra samajavA-tema jaNAve che. cha vyavahArabhASya uddezA 9 (nava) gAthA 62-63 64 mAM zAkAra mahArAja tyAMsudhI jaNAve che ke devadravyamAMthI peAtAnA mATe khanAvela AhAra kAI munine vaheArAve to te munine kalpe nahi, eTaluMja nahi paNa caityanA pratyenIkanu k Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyAdinI rakSA karavI. ] 111 keTalAka ajJAnI leke jinezvara bhagavAnanI ANAthI viparIta mAge devadravyanI vRddhi karatA ulaTA saMsAramAM DUbe che." "zrAvaka zivAya bIjA lokenI pAsethI badalAmAM vadyAre vastu rakhAvI tathA vyAja paNa vadhAre laI devadravyanI vRddhi karavI ucita che" e keTalAka lokene abhiprAya che. samyakatvavRtti Adi graMthamAM saMkAzanI kathAne viSe emaja kahyuM che. devadravyanA bhakSaNa rakSaNa upara sAgarazreSThInuM daSTAnta. sAketapura nAmanA nagaramAM sAgara nAmane zrAvaka rahetuM hatuM. tyAMnA zrAvakee sAgara zreSThine suzrAvaka jANa sarva devadravya soMpyuM ane kahyuM ke "maMdiranuM kAma karanArA sUtAra Adine A dravya mahenata pramANe Apaje" pachI sAgara zreSie lobhathI te devadravya vAparIne dhAnya, goLa, ghI, tela, kapaDAM AdI ghaNI cIjo vecAtI laI mUkI, ane sUtAra vagerene rekaDanANuM ApavAnA badalAmAM temane dhAnya, goLa, ghI AdI vastuo Apate ane temAMthI teNe eka hajAra kAMkiNane aMgata lAbha uThAvyo. AthI teNe ghera pApa karma upArjana karyuM. ane te pApane AlecyA vinA te mRtyu pAmI jalamanuSya tarIke utpanna thayo, tyAM tene vajagharaTTamAM pI. tyAMthI maraNa pAmI trIjI narake gayo. vedAMtamAM paNa kahyuM che ke-devadravyathI tathA gurUdravyathI thaelI dravyanI vRddhi pariNAme sArI nathI. kemake, tethI Ileke kula nAza ane maraNa pachI naraka gati thAya che." ema sarva maLI lAkho bhava saMsAramAM bhamatAM bhamatAM teNe pUrA karyA. pachI dhaNuM kharuM pApa kSINa thayuM, tyAre vasaMtapura nagaramAM vasudatta zreSThinI strI vasumatinI kukhe putrapaNe utpanna thayA. te garbhamAM hatuM tyAre vasudatta zreSTi maraNa pAme, ane tene pAMcamuM varSa besatAM vasumatI paNa devagar thaI. tethI lokee tenuM "nipuNyaka" evuM nAma pADayuM. grahaNa karanAra pate devane pratyenIka bane che. 8paMcaka5 bhASya gAthA 1570-73mAM zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke devamaMdiranuM dravya kei haraNa karatuM hoya temAM saMsArathI nirapekSa e muni paNa upekSA kare te tenI saMyamazuddhi nathI. vizeSamAM tyAM jaNAvyuM che ke cAritrI muni ane acAritrI-zrAvaka sau keIe tenuM rakSaNa karavuM joIe.9 nizIthagRNi gAthA3310 mAM graMthakAra tyAM sudhI jaNAve che ke koI devadravya rAjAne AdhIna hoya ane ghaNA prayatna karyA chatAM zrAvakethI tene upAya na thatuM hoya te muni AtApanA vigere ugra tapakaSTathI paNa tenI rakSA karavAne prayatna kare, tathA teja graMthamAM bIje ThekANe zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke devadravyane pratyenIka jenAthI dharmanI prApti na thAya tevA darzana mehanIya-mithyAtvane jIva upArjana kare che, arthAta devadravyanI bhakSaNabuddhi ke haravAnI IcchA jenAmAM thAya tenAmAM dharma saMbhaveja kayAMthI? AgamagraMtha uparAMta suvihita pUrvAcAryonA aneka graMthamAM devadravyanuM rakSaNa ane vRddhi karanArane aneka lAbha ane phaLa gaNAvyAM che, temaja tenuM haraNa karanAra ke hAni Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 [ zrAddhavidhi teno mAmo tene pitAne ghera laI gaye.devage teja divasanI rAtrie mAmAnuM ghara caroe lUTyuM. ema jene jene ghera te eka divasa paNa rahyo, te sarvane tyAM cera, dhADa agni vagerene upadrava thayA. nipuNyaka chevaTe dezAMtare bhamatAM tAmralipti nagarIe gayo. tyAM vinayaMdhara zreSThIne tyAM cAkarapaNe rahyo. je divase te rahyo teja divase vinayadhara zreSThinuM ghara saLagyuM. tethI teNe pitAnA gharamAMthI tene kADhI mUkyo. pachI zuM karavuM? te na sUjhavAthI pUrvabhave upArjelA duSkarmanI niMdA karavA lAgyuM. kahyuM che ke -"sarve jIva svavazapaNe karma kare che, paNa te bhegavavAne avasara Ave tyAre paravaza thaIne bhagave che. chevaTe nipuNyaka "gya sthAnane lAbha na thavAthI bhAgyanA udayane harakta Ave che." ema vicArI samudratIre gaye, ane dhanAvaha zreSThinI cAkarI kabUla karI. vahANa upara caDho, ane zreNInI sAthe kSema kuzaLathI paradvIpe gaye, have manamAM vicAra karavA lAgyuM ke, "hAruM bhAgya ughaDayuM lAge che kAraNake, huM aMdara beThA chatAM vahANa bhAgye nahiM. athavA hAruM dudeva A vakhate potAnuM kAma bhUlI gayuM. ke zuM? rakhene pAchA vaLatAM tene te yAda Ave!" nipuNyakanA manamAM AvelI A kalpanA kharI karavAne arthe ja ke zuM? tenA dudeve pAchA vaLatAM te vahANanA kaTakA karyA. devayogathI nipuNyakane hAtha pATiyuM AvyuM tenI madadathI te samudra kAMThAnA eka gAme Avyo, ane tyAMnA ThAkaranA Azraya taLe rahyo. eka divase e ThAkaranA ghare dhADa pADI ane nipuNyakane ThAkarane putra jANuM bAMdhIne teo potAnI pallIe laI gayA. teja divase bIjA keI pallI patie dhADa karanArane aneka geralAbha jaNAvyA che. jagatamAM mahApApI ane adaSTavya mukhavALA gaNAtA, sAdhvI strInuM zIyaLa bhraSTa karanArA, dharmane vagevanArA bhayaMkara mAnavIo sAthe devadravyane haraNa karanArane saMbodhaprakaraNa pR. 4mAM sarakhAvela che. temaja temanA ghera jamanArane tathA temanI joDe saMbaMdha rAkhanArane paNa dravyasaptatikAmAM prAyazcittane nirdeza karyo che. A uparAMta jaina zAstrIya graMthomAM devadravyanuM haraNa karanAra kevAM bhayaMkara duHkha pAme che, tenA udAharaNa paNa maLe che ane tenuM rakSaNa karanAra kevI rIte samRddhi pAme che. tenA daSTAMta paNa ghaNAM prAcIna jainazAstromAM maLe che. vikramanI chaThThI zatAbdimAM thayela siddharSi gaNi mahArAje karela zrI 10 caMdakevalicaritra vikrama saM 598 mAM pUrva prAkRta prabaMdhane AdhAre racela che. temAM pR. 65 upara gAthA 27-38 mAM jaNAve che ke siddhapuranA zrAvake ke jemaNe devadravyanuM bhakSaNa karyuM che. temane tyAMthI bhejana levuM vyAjabI nathI. AthI tyAM zrI caMdakevalI bhajana letA nathI ane tyAM AgaLa graMthakAre devadravya bhakSaNa karanArane sAtamI nArakI devadravya vadhAranArane tIrthakara nAmakarmanI prApti ane devadravyathI pitAnA paisAnI vRddhi karanArane kuLa ane dhananA nAza jevA aniSTa thAya che. tema zrIcaMdanA mukhe kahe che ane tema kahI zrIcaMda siddhapuranA saMdhane devatraNamAMthI mukta kare che. te jaNAvyuM che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 devadravyAdinI rakSA karavI. ] da pADI te paTTInA mULathI nAza karyAM. tethI ceArAe niSpakane kamanasIba jANIne kADhI mukyA. A rIte jUdA jUdA navasA navANuM sthaLAne viSe cAra, jaLa, agni, svacakra, paracakra marakI Adi aneka roga thavAthI te nipuNyakane leAkAe kADhI mukhyA. tyAre te mahA duHkhI thai eka mhoTI aTavImAM selaka nAmA yakSane maMdire AvyeA. eka divase ghaNA upavAsa karavAthI prasanna thaelA yakSe tene kahyuM ke, " dararAja sadhyA samaye mhArI AgaLa suvarNamaya eka hajAra cadrakane-picchAMne dhAraNa karanArA mAra nRtya karaze. tenAM dararAja paDI gaelAM piccha thAre levAM. " yakSanAM AvA vacanathI khuzI thayelA nipuNyake keTalAMka pichAM saMdhyA samaye paDI gayAM, te ekaThAM karyAM. ema dararAja ekaThAM karatAM navase picchAM bhegAM thayAM. ekase bAkI rahyAM. pachI nipuNyake dudhruvanI preraNAthI manamAM vicAyu" ke, " khAkI rahelAM picchAM levAne mATe have keTalA divasa A jaMgalamAM rahevuM paDaze ? mATe badhAM piAM sAmaTAM eka mUDIthI meArane pakaDIne bIjI muThIthI ukheDI levAM zu khATAM ?" ema vicArI te divase mAra nAcavA AvyA, tyAre eka mUDIthI tenAM picchAM pakaDavA gayA. eTalAmAM mera kAgaDAnu rUpa karIne uDI gayA, ane pUrve ekaThAM karelAM navasA piAM paNa jatAM rahyAM! " me phAgaDha ATalI utAvaLa karI." ema dIlagIrI karatA nipuNyake Ama tema bhamatAM eka jJAnI gurUne dIThA. temanI pAse jai vaMdanA karI teNe temane potAnA pUrvakanuM svarUpa pUchyuM. jJAnI gurUe pUrvabhavanuM svarUpa jevuM hatuM tevuM kahyuM. te sAMbhaLI pUrve devadravya upara pe|tAnI AjIvikA karI pApa bAMdhyuM hatuM tenuM prAyazcitta mAgyuM. muni mahArAje kahyuM ke, devadravyanI rakSA tathA tenI vRddhi kara. ' te sAMbhaLI nipuNyake jJAnI gurU pAse niyama lIdhe ke, " meM pUrvabhave jeTaluM devadravya vAparyuM hAya, te karatAM hajAraguNuM dravya devadravya khAte mhArAthI na " vikramanI chaThThI zatAbdimAM thayela saMghadAsagaNi mahattara mahArAje 11 vasudevajDa nAmanA graMtha banAvyA che. je graMthane muni zrI puNyavijayajIe prasiddha karela che. ane tenA anuvAda zrI bhAgIlAla jecaMda sAMDesarAe karela che. te mULa graMthanA pR 113 ane bhASAntara graMthanA pRSTha 142-143 mAM aMdhakavRSNuinI kathAnA pUrvabhava sabaMdhamAM surendraitte rUdradatta nAmanA peAtAnA mitrane traNa karoDa seAnaiyA jinamadiranI pUjA mATe ApyA, paNu rUdradatta te gumAvI beThA. AthI devadravyanA devAdAra banI, aneka bhava rakhaDaceA. ahiM graMthakAra kahe che ke devadravyanA nAza karavAthI azAtAvedanIya, darzanameAhanIya ane sAtamI naraka rUdradattane prApta thai ane ghaNuM duHkha pAmyA. 1444 prakaraNanA praNetA yugapradhAnAcAya haribhadrasUri mahArAja je vikramanA chaThThA saikAmAM thayelA che. ane jemanA banAvelA SaDkanasamuccaya, zAsravArtAsamuccaya, yAgadRSTisamuccaya vigere aneka graMthA che. haribhadrasUri mahArAjanI anetemanA graMthAnI pAchaLanA AcAcarcIe Thera Thera pramANa ApI stuti karI che. A AcArya mahArAje devadravya saMbaMdhI upadezapada, sadhimaraNu ane pacAzamAM vistRta rIte varNana karyuM" che. 15 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 [ zrAddhavidhi apAya, tyAM sudhI anna vastra sivAya vadhAre dravyane mAre saMgraha na kare." ane A niyamanI sAthe zuddha zrAvakadharma paNa teNe gurUnI sAkhe Adaryo. pUrvabhave vAparelI eka hajAra kAMkiNInA badalAmAM daza lAkha kAMkiNa teNe thoDA divasamAM devadravya khAte ApI. ane devadravyanA aNumAMthI chUTayA pachI ghaNuM dravya upAIne te pitAne nagare AvyuM. pachIthI te jinamaMdironI sAra saMbhALa sarva zaktithI karavA lAgyo ane devadravyanuM uttama prakAre rakSaNa karI pUNya upArjayuM tathA chevaTe teNe jinanAmakarma bAMdhyuM. pachI te nipuNyake avasare dIkSA laI prathama sthAnakanI ArAdhanA karI, pUrve bAMdheluM jinanAmakarma nikAcita karyuM. sarvArthasiddha mahAvimAne devatApaNuM bhogavI anukrame mahAvideha kSetramAM arihaMtanI Rddhi jogavI sAgara zreSine jIva nipuNyaka muktipadane pAmyo. A rIte devadravya upara sAgarazreNinI kathA kahI che. jJAnadravya ane sAdhAraNa dravya upara. karmasAra ane puyasAranuM dAnta, bhegapura nagaramAM dhanAvaha nAme zeTha rahete have tene dhanavatI nAme strI hatI. temane karmasAra ane puyasAra nAme be suMdara putro eka sAthe janmyA. zeThe banne putrone sarva vidyA tathA kaLAmAM nipuNa evA upAdhyAya pAse bhaNavAne mUkyA. puNyasAra sukhathI sarve vidyAo bha, karmasAra ghaNe parizrama karyA chatAM kAMI bhaNuM zakayo nahi. banne putra yuvAvasthAmAM AvyA, tyAre mA bApe dhana ghaNuM hevAthI banne jaNAne gAjate vAjate paraNAvyA. "mAho mAMhe kalaha na thavuM joIe" ema vicArI dhanAvaha zeThe ekeka putrane bAra bAra koDa senaiyA jeTale bhAga vaheMcI ApI bane putrone jUdA rAkhyA ane dhanAvaha zeTha pitAnI patnI sAthe dIkSA laI svarge gaye. - zrI haribhadrasUri mahArAje racela upadeza padanI TIkA-vikrama saM. 1174mAM aNahila pATaNamAM municaMdrasUrijIe karela che. A 12 upadezapadanI gA. 14-15mAM graMthakAra AcArya mahArAja jaNAve che ke caityadravyane je nAza kare che te dharmane jANa nathI athavA narakanA AyuSyane baMdha karela hovAthI te niSphara pariNAmI che; temaja je sAdhu paNa cetyadravyane nAza thate je chatAM upekSA rAkhe te anaMta saMsAramAM rakheDe che. graMthakAra mahArAja AgaLa te graMthanI gAthA. 17-18mAM jaNAve che ke jInapravacananI vRddhi karanAra ane jJAnadarzana guNanuM prabhAvaka jInadravyanuM rakSaNa karanAra apasaMsArI thAya che, ane jinadravyane vadhAranAra tirthaMkaranAma kamane meLave che. municaMdrasUrijI mahArAja TIkAmAM " kAju jamA."nI vyAkhyA karatAM spaSTa kare che ke "devamaMdiranA darza nArthe AvatA saMvigna gItArtha AcAryonA upadezathI samyajJAna ane darzananI vRddhi thAya che, te paNa caityarUpa jinadravyane prabhAva che.' nahi ke ahiM caityadravyane upayoga jJAnamAM kara tema zAsakAra kahe che. ahiM te zAstrakAra, kahe che ke caitradravya pitAnA sthAnake rahIne ja jJAnaguNa ane darzanaguNunuM prabhAvaka che. A upadezapadanI gAthA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyAdinI rakSA karavI. 1 115 kama sAthe thADA divasamAM pitAe ApelA khAra kroDa sAnayA khAi nAMkhyA. puNyasAranA khArakroDa sAnaiyA cArIe khAtara pADIne lUMTI lIdhA. Ama A banne bhAi daridrI thayA. manne jaNAnI strIe anna vasra na maLavAthI peAtAne piyara gaI. kahyuM che ke leAkA dhanavaMta purUSanI sAthe peAtAnuM khATuM sagapaNu jagamAM dekhADe che, ane kAI nina purUSanI sAthe kharekhara ane najIkanuM sagapaNa hoya te paNa tethI ghaNuMja zaramAya che. dhana jatuM rahe che, tyAre guNavAna purUSane paNa tenA parivAranA leAkeA nirguNu mAne che, ' pachI "tame buddhihINu tathA bhAgyahINu che. " ema leAkeA ghaNI niMdA karavA lAgyA, tyAre lajjA pAmIne te banne bhAI dezAMtara gayA. bIjo kAI upAya na heAvAthI banne jaNA koI mhoTA zeThane ghera jUdI judI nAkarI karavA rahyA. jene ghera kasAra rahyo hatA, te zeTha kapaTI hAvAthI teNe TharAvelA pagAra paNu ApyA nahi. AthI kamasAre ghaNA vakhata thayA chatAM kAMI paNa paisA ekaThA karyAM nahiM. puNyasAre thoDA ghaNA paisA bhegA karyAM ane tenuM prayatnathI rakSaNa karyuM chatAM dhRtta leAkeA te saMva haraNuM karI gayA. pachI kama sAra jUdA jUdA ghaNA zeDIAene tyAM cAkarIe rahyo, paNa dhana saMpAdana karI zakayA nahi. jo ke puNyasAre temAM agIAra vAra kAMIka dhana meLavyuM, paNa teTalIja vAra pramAdathI khAI nAMkhyuM. chevaTe banne jaNA bahu kheda pAmyA, ane eka vahANu upara caDhI ratnadvIpe gayA. tyAM bhakta janAne sAkSAt phaLa dekhADanArI eka devI AgaLa mRtyu aMgIkAra karI ane jaNA beThA. ema karatAM sAta upavAsa thayA, tyAre AThame upavAse devIe kahyuM ke, " tame 403 thI 412 sudhImAM ' sakAza'nuM udAharaNa ApyuM che. saMkAza gadhilAvatI nagarIne zAhukAra hatA. sthiti palaTAtAM devatlR teNe vyAporamAM vAparyuM. marI tagarAM nagarImAM utpanna thayA. te nidhana thayA. keli bhagavaMtane puchatAM tene devadravyanuM haraNa te pUrva bhavamAM karyuM" che tethI tuM nina che tema kahyuM. teNe tyAM prAyazcitta lIdhu' ane peAtAnuM sadhana devadravyamAM Apyu. vigere sabadha che. (6 zrI haribhadrasUri mahArAje 13 sabadha prakaraNamAM gAthA 98 thI 108 sudhImAM jinadravyanuM rakSaNa karanAra ane vadhAranAranA lAbha. upekSA karanAra, ochu karanAra ane bhakSaNa karanAranA geralAbha vagere jaNAvyA che. te uparAMta sAdhune paNa tenI upekSA nahi karavAnuM ane bhUlathI paNa tene upaleAga thai jAya te prAyazcitta levAnu sUcavyuM che. haribhadrasUri mahArAjanA racela ane vi. sa. 1024mAM dhALakAmAM jenI TIkA zrI abhayadevasUri mahArAje racela che' te 14 5'cAzagraMthamAM ThamAM pacAzakanA zlo. 9mAM suvarNa parimonA agAgamanuM vAviyA kahI zrI haribhadrasUri mahArAja kahe che ke 'devadravyanA upalAga aneka janmabhava sudhI dANu vipAka Ape che.' vikramanI pAMcamI zatAbdimAM thayela zrI dhanezvarasUri mahArAje vi. sa. 477mAM 15zatrujaya mAhAtmya banAvyu che. temAM pR. 81 zlAka 68mAM jaNAvyuM che ke zatru Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 [ zrAddhavidhi anne bhAgyazAlI nathI. " devInuM A vacana sAMbhaLI kama sAra uThI cAlatA thayA, ekavIsamA upavAse devIe puNyasArane ci'tAmaNi ratna ApyuM. AthI kamasAra khuba pazcAtApa karavA lAgyA, tyAre puNyasAre kahyuM ke " bhAI kheda karIza nahi. A ciMtAmaNiratnathI thArI paNa kAsiddhi thaze. " pachI manne bhAI AnaMda pAmI ghara tarapha javA eka vahANu upara caDhayA. rAtre pUrNa caMdramAnA udaya thayA, tyAre mhoTA bhAIe kahyuM, ke " bhAi ! ciMtAmaNiratna kADha. ApaNe joIe ke, te ratnanuM teja vadhAre che ke, caMdramAnuM teja vadhAre che ? " pachI vahANunA kAMThA upara beThelA nhAnA bhAie dhruvanI preraNAthI ciMtAmaNiratna hAthamAM lIdhuM, ane Ama tema STi pheravatAM te ratna sAgaramAM paDayuM. tethI puNyasAranA sa manArathanA bhaMga thayA. pachI eka sarakhA duHkhI thaelA anne bhAi peAtAne gAme AvyA. eka samaye temaNe anne jaNAe jJAnI munirAjane potAnA pUrvabhava pUchyA. tyAre jJAnIe kahyu ke "pUrvabhavamAM caMdrapura nagaramAM jinadatta anejinadAsa nAme parama zrAvaka zeTha rahetA hatA. eka samaye zrAvakAe ghaNuM ekaThuM thayelu' jJAnadravya jinadatta zeThane ane sAdhAraNa dravya jinadAsa zeThane rAkhavA mATe sAMpyuM. te mane zeThIAe sAMdhelA dravyanI uttama prakAre rakSA karatA hatA. eka divase jinadatta zeThe potAne mATe kAi lakhanAra pAse pustaka lakhAvyuM, ane pAse khIjuM dravya na hovAthI e paNa jJAnanuM ja kAma che' ema vicArI jJAnadravyamAMthI khAra drumsa lakhanArane ApyA. jinadAsa zeThe eka divase vicAra karyo ke, " sAdhAraNa dravya tA sAte kSetre vaparAya che, tethI zrAvakathI paNa e vAparI zakAya ema che, ane huM paNa zrAvaka chuM. mATe huM mhArA kAmane arthe vAparUM tAzI harakata che?" ema vicArI kAMi paNa ghaNuM jarUranuM kAma paDavAthI ane pAse potAnuM bIjuM nANuM na heAvAthI teNe sAdhAraNa dravyamAMnA khAradrumsa dharma jaya tInuM mAhAtmya evuM che ke sardhyAna ane pAtradAnamAM parAyaNa rahIne ahi jinezvaranI bhakti kare teA devadravyanA haranAra mahApApI mukta thAya che. teja graMthanA pR. 82 zloka 98 thI 101 sudhImAM devadravyanuM haraNa tenA karanAranI sAta peDhI nirdhana manAve che. vigere vigere jaNAve che. teja graMthamAM AgaLa rR.97mAM jhera khAvuM sArUM paNa devadravya khATu tema jaNAvI devadravyanA bhakSaNanA doSa jaNAvyA che. vikramanI teramI zatAbdimAM thayela devendrasUri mahArAje 16 kama graMthanI gAthA 55mAM devadravyanuM haraNa karanAra darzanameAhanIya krama khAMdhe che tema jaNAvyuM che. vikramanI teramI zatAbdimAM thayela dhruvendrasUri mahArAjanA ziSya dhama ghASasUrIjIe racela 17zrAdjItapamAM devadravyanA upabhAgamAM prAyazcittanA ullekha karela che. pUrvAcArya kRta 18 zrAdinanRtya, 16mI zatAbdimAM thayela zrI ratnazekharasUrikRta 19 adIpikA, tathA samAdhasaptati, 16thI zatAbdimAM thayela sAmagaNikRta 20 upadezasa Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyAdinI rakSA karavI. ] 117 kAmamAM vaparyAM. pachI te banne jaNA pApane AlecyA vinA maraNapAmI pahelI narake gayA. vedAMtie paNa kahyu che ke--prANu kaThagata thAya, to paNa sAdhAraNa dravyanA bhakSaNathI je dasaNA hAya te pALe rUjhAtA nathI. sAdhAraNa dravya, daridrInuM dhana, gurunI srI ane devadravya eTalI vastu bhagavanArane tathA brahmahatyA karanArane svargamAMthI paNa nIce utAre che.' narakamAMthI nIkaLIne tame banne jaNA bAra hajAra bhava ghaNuM AzAtanA vedanIya ka bhAgaLyuM, ghaNuM kharuM pApa kSINa thayuM, tyAre jinadattanA jIva karmAMsAra ane jinadAsanA jIva puNyasAra evA nAmathI utpanna thayA, pUrvabhave khAra draSma dravya vAparyuM hatu, tethI tamAre anne jaNAne mAra hajAra bhavamAM ghaNuM duHkha leAgavavu paDayuM. A bhavamAM paNa ArakroDa sAmaiyA jatA rahyA. khAra vAra ghaNA udyama karyAM tApaNu ekane bilakula dhanalAbhanI prApti thai nahi, ane khIjAne je dravya maLyuM hatuM, te paNa jatuM rahyuM, temaja pArake ghera dAsapaNuM tathA ghaNuM duHkha bhAgavavuM paDayuM. kasArane te pUrvabhave jJAnadravya vAparavAthI buddhinI ghaNIja maMdatA vagere mAThuM phaLa thayuM. munirAjanuM evuM vacana sAMbhaLI anne jaNAe zrAvakadhamanA aMgIkAra karyAM, ane jJAnadravya tathA sAdhAraNa dravya lIdhAnA prAyazcitta tarIke kama sAre khAra hajAra drumma jJAna khAte tathA puNyasAre khAra hajAra Dramya sAdhAraNa khAte jema utpanna thatA jAya, tema ApavA evA niyama lIdheA. tyArapachI pUrvabhavanA pApanA kSayathavAthI te bannene puSkaLa nANuM maLyuM. temaNe jJAnadravya tathA sAdhAraNa dravya kabUla karyu hatu, teTaluM teA te khAte ApyuM. te uparAMta anne bhAInI pAse thADAja vakhatamAM khArakroDa sAmaiyA jeTaluM dhana thayuM. tethI temaNe jJAnadravya tathA sAdhAraNudravyanI ghaNI sArI vRddhi karI. aMte dIkSA laI anne jaNA siddha thayA. A rIte jJAnadravya ane sAdhAraNa dravya upara kathA kahI. sati, 16mI zatAbdimA thayela zrIratnamaMDanagaNikRta 21 sukRtasAgara, 16mI zatAbdimAM thayela jinama DanagaNikRta 22 zrAddhaguNuvivaraNu, 17mI zatAbdinI zarUAtamAM thayela hIravijayasUrimahArAja ane senasUri mahArAjane pUchAyela prazna ane uttararUpa thayela 23 hIraprazna ane24 senaprazna, jinavallabhakRta 25 saMghapadmaka, vi. saM. 1731mAM u. mAnavijaye racela ane mahAmaheApAdhyAya yazAvijayajIe zeAdhela 26 yamasaMgraha ane 19mI sadImAM thayela vijayalakSmIsUrIkRta 27 upadeza prAsAda vagere vagere (bRhatkalpasUtra sArAvalI payannA, zatruMjaya laghukalpa, nirvANukalikA, pUjAprakaraNa, vivekavilAsa, ceogazAstra, gAthAsahasrI, AtmapramAdha vigere vigere.) aneka graMthAmAM devadravyanA rakSaNa karanArane lAbha, bhakSaNa ane upekSA karanArane geralAbha vigere jaNAvyA che. arthAt zrAvaka dhanu' je je graMthAmAM pratipAdana Ave che te dareka ThekANe devadravyanA rakSaNa ane tenI vRddhi mATe zrAvakanI phraja ane haraNa ke ghaTADAthI khacavAnuM, tenI sArasabhALa rAkhavAnuM, ugharANImAM DhIlAza nahi rAkhavAnu ane melImAM khelIne te ApavAmAM vila a nahi karavAnuM jaNAvyuM che. va. sa. 1744 3, lAvaNyavijayagaNue 28 dravyasasatima Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 [zrAvidhi jJAnadravya ane sAdhAraNudravyane viveka - jJAnadravya devadravyanI peThe zrAvakane kape nahiM sAdhAraNa dravya paNa saMghe kaI zrAvakane ApyuM hoya te te zrAvakane kalpa ApyA vinAnuM sAdhAraNa dravya paNa zrAvakane levuM ka9pe nahi. saMghe sAdhAraNa dravya sAta kSetramAM vAparavuM. paNa bhejaka agara yAcakane ApavuM nahiM. gurUnI sanmukha ubhA rahI temanA uparathI utAreluM dravya sAdhAraNa khAte ekaThuM karyuM che evI kalpanA pUrvaka kareluM hoya te paNa zrAvaka zrAvikAne te dravya ApavuM kalpa nahiM. dharmazALAdika kAryamAM te dravyane vAparavAmAM vAMdho nathI. temaja jJAnadravyamAMthI sAdhune ApelA kAgaLapatrAdiTha zrAvake potAnA kAmamAM vAparavA nahiM. jJAnadravyamAMthI sAdhune ApelA kAgaLe pitAnA pustaka lakhAvavA mATe jarUra paDe te lAgata karatAM vadhu kiMmata ApI saMmati laI vAparavA. sAdhu saMbaMdhInI muhapatti paNa zrAvake vAparavI nahiM kAraNake te sarva gurUdravya gaNAya che. sthApanAcArya navakAravALI vagere to gurUnAM paNuM vAparavAmAM vAMdho nathI. kemake jyAre gurUmahArAjane vaherAvavAmAM Ave che tyAre vaherAvanAra sarvane upagamAM Avaze evI kalpanA pUrvaka vaherAve che. tathA sAdhu sthApanAcArya ane navakAravALI vahere che tyAre A sarvane upayogamAM Avaze tevI kalpanA pUrvakaja vahAre che. AthI gurUnI Apela sthApanAcArya ane navakAravALI vaparAya che. gurUnI AjJAvinA sAdhusAdhvIe lahIyA pAse pustaka lakhAvavAM, tathA vA ke sutara vagere vaheravuM kalpa nahiM, ItyAdika savistara vigata jANavI. devadravya turta ApI devuM joIe. A rIte devadravya, jJAnadravya ke sAdhAraNa dravya thoDuM paNa pitAnI AjIvikAne arthe upayogamAM le te tenuM pariNAma dravyanA upayoga karatAM ghaNuM ja bhayaMkara Ave che, mATe vivekI purUe devadravya, jJAnadravya ane sAdhAdravyane upaga potAnA mATe saheja paNa na thAya tenI khuba kALajI rAkhavI. mALa paheravAmAM, luMchaNa vageremAM ke koIpaNa jAtanA caDAvamAM beleluM dravya athavA koIpaNa dharmakAryamAM ApavAnuM kaheluM dravya tatkALa graMtha lakhe che-je A graMtha aneka graMthanA AdhArapUrvaka devadravyasaMbaMdhI pAMcadvAra vibhakta karI banAvela che. A uparAMta devadravya saMbaMdhamAM ghaNA kathAnake paNa zAstromAM upalabdha thAya che. A rIte AcAra. Agama ane bIjA ghaNA jaina graMthonA AdhAre devadravyane deva ane devamaMdira sivAya bIjA keIja kAmamAM, na vaparAya. jJAnadravyane devadragnamAM ane jJAvalyamAM vaparAya, sAdhAraNa dravya saMvanI saMmatipUrvaka sarvadharmakSetramAM vaparAya tema bhArapUrvaka zAsamAM jaNAvyuM che. cenna ane devadravyanA rakSaka kaIDarItie uttarottara sadagati pAmyA tenA, udAharaNe ane bha7 kairIte saMsAramAM rakhaDayAM tenA daSTAMte TheraThera zAmAM najare pahe: che AthI devadravyadi sarvazcamakravyanI rakSA karavI: Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyAdinI rakSA karavI. ] ApavuM. kadAca tatkALa ApavAnuM na bane te paNa jema bane tema jaladI ApavA prayatna kare. kAraNake vilaMba karavAmAM kadAca potAnuM dravya nAza pAme ane tethI devadravya na ApI zakAya, agara maraNa vagare thatAM ApavuM rahI jAya te pitAne ghera narakAdi yAtanA jogavavI paDe che. devadravya ApatAM vilaMba karavA upara gaSabhadattanI kathA. mahApura nagaramAM RSabhadatta nAme zreSThi rahetuM hatuM, teNe eka vakhata maMdiramAM caDAve lIdhe. ghera AvyA pachI kAmanI vyagratAthI te bhUlI gayA ane tenA ghera daivage dhADa paDI ane tenuM sarva dravya luMTAyuM. luMTanArAone lAgyuM ke zeTha lAgavagavALa hovAthI ApaNane herAna karaze mATe luMTArAoe zeThane mArI nAMkhe. RSabhadatta marI. teja mahApura nagaramAM kei bhistIne ghera pADApaNe utpanna thayo. eka vakhate navA banAvelA jinamaMdirane keTa baMdhAtuM hatuM tene mATe pANI upADatAM jinamaMdira tathA jinapratimA joI te pADAne jAtismaraNa jJAna thayuM, tethI te keIpaNa rIte jinamaMdira cheDI khasyA nahiM, tevAmAM jJAnI muni padhAryA. temaNe sarva pUrva naSabhadattane vRttAnta kahyo. RSabhadattanA putroe bhistIne yogya dravya ApI pADAne choDAvyuM ane potAnA pitAnuM je devadravyanuM RNa hatuM tethI hajAragaNuM dravya ApI pitAne RNamukta karyo, pADArUpe thayela RSabhadattanA jIve tenI anumodanA karI ane aNasaNa karI te svarge gayo. anukrame muktisukha pAme. A rIte devadravya ApatAM vilaMba karavA upara RSabhadatta zreSinI kathA che. devadravya jJAnadravya ane sAdhAraNa dravyanuM devuM mula na rAkhavuM, devanuM, jJAnanuM ane sAdhAraNa vigere dharma saMbaMdhInAM devAM te kSaNavAra paNa rAkhavAM nahiM. jyAre bIjA keInuM paNa devuM ApatAM vivekIye vilaMba na kara joIe tyAre devanuM, jJAnanuM ke sAdhAraNa vigerenuM devuM te sahaja paNa vilaMba vinA ApavuM joIe, je vakhate devanuM kabula kIdhuM te vakhatathIja te dravya devanuM thayuM gaNAya. pachI jeTalI vAra lAge teTaluM vyAjanuM dravya ApavuM joIe. ema na kare te jeTaluM vyAja thayuM teTaluM dravya temAMthI bhagavyAnuM duSaNa lAge che. mATe je ApavAnuM kabula karyuM hoya te tarataja ApI devuM. kadApi ema banI zake evuM na hoya ane keTaleMka divasa pachI ApI zakAya ema hoya te te kabula karatI vakhateja prathamathI sApha, ema kahI devuM joIe ke huM ATalo divasamAM ke ATalA pakhavADIyAmAM ke ATalA mAsamAM ApI daIza. kabula karelI avadhinI aMdara ApI devAya te sAruM, ane tema na banI zake te chevaTe avadhi Ave turata ApI devuM cogya che, kahelI mudata ulaMghana kare te devavyane daiSa lAge che, derAsaranI sArasaMbhALa rAkhanAre ugharANI paNa zibatara pitAnA gharanI ugharANunI peThe ja vasula karAvavI.. ema na kare te ghaNA divasa thaI javAthI dukALa paDavAthI ke kemeTo upakAra AvI paDe te pachI ghaNA prathAsathI. paNa te devAdathanAra deNAmAMthI deNadAra mukata thaze Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 [ zrAddhavidhi muzkela thaI paDe che, mATe devadravyanA deNAmAMthI zidhratara sarvane mukta karavA. jo ema na thAya te paraMparAthI sArasaMbhALa karanArane temaja bIjA paNa sarvane mahAdeSanI prApti thAya che. devadravyanI ugharANumAM ALasa na karavA upara dRSTAnta. maheMdra nagaramAM eka suMdara jinamaMdira hatuM. temAM caMdana, barAsa, phUla, cekhA, phaLa, nivedya, dI, tela, bhaMDAra, pUjAnI sAmagrI, pUjAnI racanA, maMdiranuM samAravuM, devadravyanI ugharANI, tenuM nAmuM lakhavuM, sArI yatanAthI devadravya rAkhavuM, tenA jame kharacane vicAra kare, eTalAM kAma karavAne arthe zrIsaMghe dareka kAmamAM cAra cAra mANasa rAkhyA hatA. te leke pitapotAnuM kAma barAbara karatA. eka divase ugharANI karanAra pikIne mukhya mANasa eka ThekANe ugharANI karavA gayo, tyAM ugharANI na patatAM ulaTAM deNadAranA mukhamAMthI nIkaLelI gALe sAMbhaLavAthI te manamAM ghaNe kheda pAmyuM ane te divasathI te ugharANInA kAmamAM ALasa karavA lAgyo, "je uparI tevA tenA hAtha nIcenA leke hoya che," e lekavyavahAra hovAthI tenA hAtha nIcenA loko paNa ALasa karavA lAgyA. teTalAmAM dezane nAza vagere thavAthI udhAra raheluM ghaNuM devadravya nAza pAmyuM. pachI te karmanA deSathI ugharANI karanArane uparI asaMkhyAtA bhava bho. A rIte devadravyanI ugharANI karavAnA kAmamAM ALasa karavA upara A dRSTAMta kahyuM che. derAsaramAM ApavAnI vastu sArI ApavI. tathA derAsaranI kaI paNa vastune kadApi paNa upayoga na karavo. temaja devadravya AdI je ApavAnuM hoya te sArUM ApavuM. ghasAyeluM athavA beTuM nANuM vagere na ApavuM. kAraNa ke, te nANuM na cAle te devadravyAdikane upabhoga karyAne doSa Ave che. temaja devadravya, jJAnadravya tathA sAdhAraNadravyasaMbaMdhI ghara, dukAna, kSetra, vADI, pASANa, IMTa, kASTha, vAMsa, naLIyAM, mATI, khaDI AdI cIjo tathA caMdana, kesara, barAsa, phUla, chAbaDIo, caMgerIo, dhUpadhANuM, kaLaza, vALAkuMcI, chatrasahita siMhAsana, cAmara, caMdruo, jhallarI, bherI Adi vAjiMtra, taMbU, keDiyAM, paDadA, kAMbaLa, sAdaDI, kabATa, pATa, pATalA, pATalIo, kuMDI, ghaDA, ArasIo, kAjaLa, jaLa ane dIvA Adi vastu tathA maMdiranI khALamAM thaIne nIkane mArge AveluM jaLa vagere paNa pitAnA kAmane mATe na vAparavuM. kAraNake devadravyanI peThe tenA upabhogathI paNa doSa lAge che. cAmara, taMbU Adi vastu te vAparavAthI kadAcit malina thavAne tathA tUTavA phATavAne paNa saMbhava che, tethI adhika doSa lAge che. kahyuM che ke "bhagavAn AgaLa dIvo karIne teja dIvAthI gharanAM kAma na karavAM. tema kare te tiryaMca nimAM jAya. devadIpasthI gharakAma na karavuM te upara uTaDInuM dRSTAMtaHiMdrapura nagaramAM devasena nAme eka vyavahArI hatuM, ane dhanasena nAme eka uMTasvAra tene sevaka hate. dhanasenanA gharathI dararoja eka uMTaDI devasenane ghera AvatI, dhanasena tene mArI kUTIne pAchI laI jAya, te paNa te nehane lIdhe pAchI devasenane gheraja AvIne rahe ema thavA lAgyuM tyAre devasene tene vecAtI laIne pitAnA gharamAM rAkhI. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~ devadravyAdinI rakSA karavI. ] 121 - kaI samaye jJAnI munirAjane uMTaDInA nehanuM kAraNa pUchatAM temaNe kahyuM ke, "e uMTaDI pUrvabhave tArI mAtA hatI, eNe bhagavAna AgaLa dI karIne teja dIvAthI gharanAM kAma karyA. dhUpadhANAmAM rahelA aMgArAthI cUlo saLagAvyo. te pApakarmathI e uMTaDI thaI. kahyuM che ke-"je mUDha manuSya bhagavAnane arthe dI tathA dhUpa karIne tethIja pitAnA gharanAM kAma mehathI sAdhe che, te vAraMvAra tiryacapaNuM pAme che. A rIte tamArA banene sneha pUrvabhavanA saMbaMdhathI cAlyo Ave che. devanA dIpaka, jaLa tathA caMdanane upayoga na kara. devanI AgaLa karelA dIvAnA prakAzamAM kAgaLa na vaMcAya, kAMI paNa gharanuM kAma na karAya, temaja (rekarDa) noTa vagere na parakhAya, deva AgaLa karelA dIvAthI pitAne arthe bIje dI paNa saLagAva nahiM. bhagavAnanA caMdanathI pitAnA kapALAdikamAM tilaka na karavuM, bhagavAnanA jaLathI pitAnA hAtha paNa jovA nahiM. derAsaranI keIpaNa vastu yogya nakare ApyA sivAya vAparavI nahiM. pitAnI meLe nIce paDelI bhagavAnane caDhAvelI zeSa mALA spaSTa levAya che, paraMtu te pratimA uparathI utArIne na levI. derAsaranI koIpaNa vastu nako ApyA sivAya vAparavI nahiM. bhagavAnanAM bherI jhallarI vagere vAjiMtra paNa gurUne athavA saMghane kAme lagADAya nahi. A saMbaMdhamAM keTalAka mata e che ke, kAMI tevuM jarUranuM kAma hoya te devanA bherI Adi vAjiMtra vAparavAM, paNa vAparatAM pahelAM tenA badalAmAM devadravya khAte mahaTe nakaro Apa. kahyuM che ke -"je mUDha purUSa jinezvara mahArAjanAM cAmara, chatra, kaLaza Adi upakaraNa pitAne kAme kiMmata ApyA vinA vApare, te te ghaNo duHkhI thAya che nakaro ApIne vAparavA lIdhelAM vAjiMtra kadAcit bhAgI tUTI jAya te pitAnA gAMThanAM pasAthI te samArI ApavAM joIe. pUjAnAM sAdhano pitAnI nizrAe rAkhavAM jethI tenA upayogamAM doSa na lAge. gharakAma sAruM karele dI darzana karavAne arthe ja je jinezvara bhagavAnanI pratimA AgaLa lAvela hoya, te te teTalA kAraNathI devadIpa thatuM nathI. mAtra dIpa pUjAne artheja te bhagavAna AgaLa mUkyuM hoya te, te devadIpa thAya. mukhyamArgathI te devadIpane arthe keDiyAM vagere judAMja rAkhavAM, ane temAM pUjAne arthe deve karyo hoya te tenA keDiyAM battI athavA ghI, tela pitAne kAme na vAparavAM. ke mANase pUjA karanAra lokone hAtha paga vAne mATe maMdire jUduM jaLa rAkhyuM hoya, te te jaLathI hAtha paga dhovAne kaMI harakata nathI. chAbaDio, caMgerI, orasIyA Adi tathA caMdana, kezara, kapUra, kasturI Adi vastu potAnI nizrAmAM rAkhIne ja devanA kAmamAM vAparavI, paNa devanI nizrAe na rAkhavI. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 [ zrAddhavidhi w kAraNake, devanI nizrAe na rAkhI hoya te pitAnA gharamAM koI prayojana paDe te te vAparI zakAya che. e ja rIte bherI, jharI Adi vAjiMtra paNa sAdhAraNa khAte rAkhyuM heya te te sarva dharmakRtyamAM vAparI zakAya che. pitAnI nizrAe rAkhela taMbU, paDadA Adi vastu devamaMdira vageremAM vAparavAne arthe keTalAka divasa sudhI rAkhI hoya to paNa teTalA kAraNathI te vastu devadravyamAM gaNAya nahiM. kAraNake, A sarvemAM mananA pariNAma pramANabhUta che. ema na hoya te, potAnA pAtramAM raheluM naivedya bhagavAna AgaLa mUkAya che, tethI te pAtra paNa devadravya gaNavuM joIe. paNa gaNAtuM nathI. zrAvake derAsara khAtAnI athavA jJAnakhAtAnI ghara pATa Adi vastu bhADuM ApIne paNa vAparavI nahiM. kAraNake, tethI niasapaNuM vagere dezanI prApti thAya che. zrAvaka sAdhAraNuM khAtAnAM ghara vigere bhADe rAkhe che temAM viveka rAkhI vartavuM. sAdhAraNa khAtAnI vastu saMghanI anumatithI vAparavI. topaNa lokavyavahAranI rItane anusarI ochuM na paDe eTaluM bhADuM ApavuM, ane te paNa kahelI mudatanI aMdara teija jaIne ApavuM. temAM je kadAcit te gharanI bhIMta, karA, AdI pUrvanA hoya, te paDI javAthI pAchA samarAvavA paDe che temAM je kAMI kharaca thayuM hoya, te bhADAmAM vALI levuM. kAraNake, te lekavyavahAra che, paraMtu je pitAne arthe ekAda mALa na caNAvyo hoya athavA te gharamAM bIjuM kAMI navuM karyuM hoya te temAM je kharaca thayuM hoya te, bhADAmAM vALI levAya nahiM. kAraNake, tethI sAdhAraNa dravyane upabhoga karavAne doSa Ave che. keI sAdharmikabhAI mAThI avasthAmAM hoya, te te saMghanI saMmatithI sAdhAraNa khAtAnA gharamAM vagara bhADe rahI zake che. temaja bIjuM sthAnaka na maLavAthI tIrthAdikane viSe je ghaNuM divasa rahevuM paDe tathA tyAM nidrA Adi levI paDe te jeTaluM vAparavAmAM Ave, te karatAM paNa vadhAre nakare Ape. je ceDA kare Ape te deSa lAge che. che nakare ApI ghaNuM vastu na vAparavI. A rIte deva, jJAna ane sAdhAraNa e traNe khAtAnAM vastra, nALIyera, sonArUpAnI pATo, kaLaza, phUla, paphavAnna, sukhaDI vagere vastu, ujamaNAmAM, naMdimAM pustakapUjA vagere kRtyamAM sAre nakaro ApyA vinA na mUkavI. "ujamaNA Adi kRtyo potAnA nAmathI maheoTA ADaMbare mAMDayAM hoya tyAre ghaNI vastu dekhI lekamAM ghaNI prazaMsA thAya" evI IcchAthI thoDo nakara ApIne devadravyAdinI ghaNI vastu mUkavI e egya nathI. ocho nakara ApI ujamaNuM karavA upara lakSmIvatInI sthA. keI lakamAvatI nAme zrAvikA ghaNI kacavAna, dhArmika ane pitAnI maheTAI IcchanArI hatI. te haMmezAM gheDa nakara ApIne ghaNA ADaMbarathI vividha prakAranAM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 devadravyAdinI rakSA karavI. ] ujamaNuM Adi dharmakRtya kare ane karAve tathA manamAM ema jANe ke, "huM devadravyanI vRddhi tathA prabhAvanA karuM chuM." evI rIte zrAvakadharma pALIne te maraNa pAmI ane svarga gaI. te paNa buddhipUrvaka aparAdhanA doSathI tyA nIca devIpaNe utpanna thaI. kALa pUrNa thatAM svargathI cyavI kaI dhanavAna tathA putrarahita zeThane tyAM putrIpaNe utpanna thaI. te garbhamAM AvI tyAre ecite paracakrane maheTo bhaya AvyAthI tenI mAtAne sImaMtane utsava na thaye. jajotsava, chaThIne jAgarikatsava, nAma pADavAne utsava Adi utsava pitAe hoTA ADaMbarathI karavAnI taiyArI karI hatI, paNa rAjA tathA maMtrI Adi mhoTA lokenA gharamAM zeka utpanna thavAthI te na thayA. temaja zeThe ratnajaDita suvarNanA sarva paherAya eTalA alaMkAra ghaNA AdarathI karAvyA hatA, te paNa cerAdikanA bhayathI te putrI eka divasa paNa paherI zakI nahiM. te mAbApane tathA bIjA lokone paNa ghaNI mAnya hatI, chatAM paNa pUrvakarmanA doSathI tene khAvApIvAnI tathA paheravA oDhavAnI vastu ghaNe bhAge evI maLatI hatI ke, je sAmAnya mANasane paNa sukhe maLI zake. kahyuM che ke "he sAgara! tuM ratnAkara kahevAya che, ane tethI tuM ratnathI bharelo che, chatAM hArA hAthamAM deDake A e hAre doSa nathI paNa hArA pUrvakarmane deSa che." pachI zeThe "e putrIne eke utsava thayo nathI ema vicArI maheTA ADaMbarathI tene lagna mahotsava karavA mAMDayo. lagna vakhata najIka Avyo, tyAre te putrInI mAtA akasmAt maraNa pAmI! tyAre bilakula utsava vinA varavahune hastameLApa mAtra rUhI pramANe karyo. heTA dhanavAna ane udAra zeThane ghera te AvI hatI. sAsare Adi sarve lekene mAnItI hatI, tepaNa pUrvanI peThe navA navA bhaca, zeka, mAMdagI Adi kAraNu utpanna thavAthI te putrIne pitAnA managamatA viSayasukha tathA utsava bhogavavAne vega naja maLyo, tethI te manamAM ghaNuM udvigna thaI ane savega pAmI. eka divase teNe kevaLI mahArAjane e vAtanuM kAraNa pUchavAthI temaNe kahyuM ke, "pUrvabhave teM zeDo nakara ApIne maMdira AdinI ghaNI vastu vAparI ane maheTa ADaMbara dekhADayo tethI je duSkarma teM upAryuM tenuM A phaLa che." kevaLInAM evAM vacana sAMbhaLI te prathama AyaNa ane pachI dIkSA laI anukrame nirvANa pAmI. e rIte lakSamIvatInI kathA che. AthI ujamaNA AdimAM mUkavA mATe pATalio, nALiyera, lAtu Adi vastu tenuM jeTaluM mUlya hoya, tathA te taiyAra karatAM lAvatAM je dravya beThuM hoya tethI paNa kAMIka vadhAre rakama ApavI, te zuddhanakaro kahevAya che. keIe potAnA nAmathI ujamaNA vagere mAMDayuM hoya, paraMtu adhika zakita AdI na hovAthI mAMDelA ujamaNAnI rIta barAbara sAcavavAne arthe kaI bIjo mANasa kAMI muke, te tethI kaI dezanI prApti thatI nathI. pitAnA gharaderAsaramAM bhagavAna AgaLa mUkelA cekhA, sopArI naivedya AdI vastu vecavAthI nipajelI rakamamAMthI puSpa, lega (kesara, caMdana) vagere vastu pitAnA derAsaramAM na vAparavI, ane bIjA jinamaMdiramAM paNa potAnA hAthe bhagavAna upara nacaDhAvavI. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 [ zrAddhavidhi paraMtu kharI vAta kahIne pUjaka lokenA hAthathI te caDhAve. jinamaMdire pUjakane vega na hoya te sarve lekene te vastunuM svarUpe prakaTa kahIne teija te vastu bhagavAna upara caDhAve. ema na kare te, gAMThanuM na kharacyA vinA phegaTa loke pAsethI potAnI prazaMsA karAvyAne deSa lAge che. gharaderAsaranI naivedya Adi vastu goThIne ApavI, paNa te tenA mAsika pagAranI rakamamAM ne gaNavI. je prathamathI mAsika pagArane badale nivedya Adi ApavAnuM TharAva karyo hoya, te kAMI doSa nathI. mukhya mArge jotAM te goThIne mAsika pagAra jUdeja apa. derAsaramAM bhagavAna AgaLa dharelA cokhA, nevedya AdI vastu moTA jinamaMdire mUkavI. nahiM te "gharaderAsaranI vastuthI ja gharaderAsaranI pUjA karI, paNa gAMThane dravyathI na karI" ema thAya, ane anAdara, avajJA AdI deSa paNa lAge. ane tema karavuM yogya nathI. jinapUjA pitAnA paisA kharcIne karavI, temaja dhArmika kAryamAM keinA paisA maLyA hoya to tenI sA prathama jAherAta karavI. pitAne zarIra, kuTuMba vagerene arthe gRhastha mANasa ghaNuM kharca kare che teNe jinamaMdire jinapUjA paNa zakita pramANe pitAnA kharcathIja karavI joIe. pitAnA gharaderAsaramAM bhagavAna AgaLa dharela naivedya Adi vastu vecIne nipajelA dravyathI athavA devadravya saMbaMdhI phUla Adi vastuthI na karavI. kAraNake, tema karavAthI upara kahelA anAdara avajJA Adi deSa lAge che, temaja jimamaMdire Avela naivedya, cokhA, sopArI Adi vastunI pitAnI vastunI mAphaka saMbhALa levI ane sAruM mUlya utpanna thAya evI rIte vecavI, paNa jema tema Ave teTalI kismatathI kADhI nAMkhavI nahiM kAraNake, tema karavAthI devadravyane vinAza karyAne doSa Ave che. sarvaprayatnathI rakSaNa Adi karatAM chatAM paNa je kadAcita cera, agni AdinA upadravathI devadravyAdikane nAza thaI jAya, te sAra saMbhALa karanArane mAthe kAMI doSa nathI. kAraNake, avazya thanArI vastu-bhaviSya AgaLa kaMIne kAMI upAya cAlatuM nathI. yAtrA, tIrthanI athavA saMghanI pUjA, sAdhamika vAtsalya, snAtra, prabhAvanA pustaka lakhAvavuM, vAMcana Adi dharmakRtyomAM je bIjA keI gRhasthanA dravyanI madada levAya te, te cAra pAMca purUne sAkSi rAkhIne levI, ane te dravya kharacavAne samaye gurU, saMgha Adi lekenI AgaLa te dravyanuM kharuM svarUpa jAhera karI devuM, ema na kare te doSa lAge. tIrtha Adi sthaLane viSe devapUjA, snAtra, vijApaNu, paherAmaNI Adi avazya karavA yogya dharmakRtya gAMThanA dravyathI ja karavAM, temAM bIjA keInuM dravya bheguM na levuM joIe. upara kahelAM dharmakRtyo prathama gAMThanA dravyathI karIne pachI bIjA koIe dhamakAmAM vAparavA dravya ApyuM hoya te, te mahApUjA, bhaga, aMgapUjA Adi kRtyamAM sarvanI samakSa ja vAparavuM. jyAre ghaNu gRhastha bhegA thaIne yAtrA, sAdharmika vAtsalya, saMdha Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyAdinI rakSA karavI. ] 125 pUjA Adi kRtya kare, tyAre jene jeTalo bhAga hoya, tene teTale bhAga vagere sarva samakSa kahI de. ema na kare te puNyane nAza, tathA, cerI Adi deSa lAge che. mAtApitA AdinA aMtya samaye kahela dharmAde jAhera karo ane tene sA jANe te rIte turta kharca. mAtA pitA Adi lokonI AyuSyanI chellI ghaDI Ave tyAre je tenA puNyane arthe dravya kharacavAnuM hoya te, maranAra mANasa zuddhimAM hoya tyAre gurU tathA sAdharmika vagere sarva lekenI samakSa maranArane kahevuM ke, "tamArA puNyane arthe ATalA divasanI aMdara ATaluM dravya huM kharacIza. tene tame anumodanA Apa." ema kahI te dravya kahelI mudatamAM sarva ke jANe evI rIte kharacavuM. pitAnA nAmathI te dravyane vyaya kare te puNyanA sthAnakanI paNa corI Adi kAryAne deSa lAge. puNyasthAnake erI vagere karavAthI munirAjane paNa hINatA Ave che. kahyuM che ke-"je mANasa (sAdhu) tapa ane vrata rUpa AcAra ane bhAvanI corI kare che te kilmikI devatAnuM AyuSya bAMdhe che." dharmAdAkhAte mukhyatve karIne sAdhAraNa dravya rAkhavuM. vivekI purUSe khAsa karIne dharmAdAkhAte kADheluM dravya sAdharaNa rAkhavuM. tema karavAthI game te dharmasthAna barAbara joIne te ThekANe te dravyane vyaya karI zakAya che. sAte kSetramAM je kSetra sajAtuM hoya, tene Azraya ApavAmAM bahu lAbha dekhAya che. keI zrAvaka nidhana avasthAmAM hoya, ane tene je te dravyathI sahAya karavAmAM Ave te te zrAvaka Azraya maLavAthI bhaviSya dhanavAna thaI sAte kSetronI vRddhi kare e saMbhava rahe che. laukikamAM paNa kahyuM che ke-"he rAjendra! tuM daridra mANasanuM poSaNa kara, paNa dhanavAna purUSanuM karIza nahiM. kAraNake, rogI mANasaneja auSadha ApavuM hitakArI che, paNa nIrogI mANasane auSadha ApavAthI zuM lAbha thavAne?" mATe prabhAvanA saMdhanI paherAmaNI, dravya yukta modaka (lADu) ane lhANA AdI vastu sAdhamikene ApavI hoya, tyAre daridrI sAdharmikane sArAmAM sArI ane kiMmatI vastu hoya te ja ApavI ema che. ema na kare te dharmanI avajJA Adi karyAne doSa Ave. zakti hoya te dhanavAna karatAM daridra sAdharmikane vadhAre ApavuM; paNa roga na hoya to sarvane samAna ApavuM. saMbhaLAya che ke, yamunApuramAM jinadAsa Thakakure dhanavAna sAdhamine ApelA samakita mAdakamAM eka eka sene aMdara nAMkhyuM hatuM, ane daridra sAdharmikane ApelA madamAM be be seniyA nAMkhyA hatA. dharmAdAkhAte vAparavA kabUla kareluM dravya dharmAdA khAte vAparavuM joIe, paNa tene bIjA zaramAzaramInA kAmamAM na vAparavuM jAIe. dharmAdA khAte kaheluM dravya pitAnA sAdharmika vAtsalya vageremAM bheguM na gaNavuM joIe temaja potAnA bhADA vigeremAM na vAparavuM. mukhyatve karIne pitA Adi lokee putra vagere lokenI pAchaLa ane putra Adi Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 [ zrAddhavidhi lakoe pitA AdinI pAchaLa je puNyamArge kharacavuM hoya te prathamathI ja sarvanI samakSa jAhera karavuM. kAraNake, kahyA pachI keNa jANe, konuM kayAM ane zI rIte maraNa thaze! prathama nakkI karIne jeTaluM kabUla karyuM hoya, teTaluM dravya avasare jUduM ja vAparavuM, paNa pite karelA sAdharmika vAtsalya vagere kRtyomAM bheguM na gaNavuM. kAraNake, tethI dharmasthAnanA kharcane viveka rahetuM nathI ane bedarakArI Ave che. - keTalAka loke yAtrAne arthe "ATaluM dravya kharacIzuM" ema kabUla karIne te kabUla karelI rakamamAMthI gADI bhADuM, khAvuM, pIvuM, mekalavuM mArga vagere Adi sthAnake lAgeluM sarva kharaca te dravyamAM gaNe che, te vyAjabI nathI, kemake yAtrAne arthe jeTaluM dravya mAnyuM heya, te dravya deva, gurU AdinuM dravya thayuM gaNAya. te dravya je pitAnA upagamAM vApare te devAdhidravya bhakSaNa karyAne deSa kema na lAge? maraNa vakhate saMbhArIne devadravyAdinuM RNa hoya te prathama cukavavuM. pitAnA jIvanamAM jANatAM athavA ajANatAM je kaI prasaMge devAdi dravyane upayoga thayuM hoya, tenI AloyaNa tarIke, jeTalA dravyane upayoga anumAnathI dhyAnamAM Avate hoya, tenA pramANamAM pitAnI gAMThanuM dravya devAdidravyamAM nAMkhavuM. e AyaNa maraNa samaya najIka Ave tyAre te avazya karavI joIe. devuM rAkhI keIpaNa vakhata dharmAda na karo. vivekI purUSe pitAnI alpa zakti hoya te dharmanAM sAta kSetrane viSe pitAnI zakti pramANe alpa dravya vAparavuM, paNa mAthe keInuM aNudevuM rAkhavuM nahiM. pAIe pAI cUkate karavI. temAM paNa deva, jJAna ane sAdhAraNa e traNa khAtAnuM RNa te bilakula naja rAkhavuM. kahyuM che ke zreSTha purUSe keInuM aNu eka kSaNamAtra paNa keI kALe na rAkhavuM. te pachI ati dusaha devAdikanuM RNa to koNa mAthe rAkhe?" mATe buddhimAna purUSe dharmanuM svarUpa jANIne sarva ThekANe cekhe vyavahAra rAkho. kahyuM che ke-jema gAya paDavenA caMdrane, neLiye naravelane, haMsa pANImAM rahelA dUdhane ane pakSI citravelane jANe che, tema buddhimAna purUSa sUkSamadhama jANe che. have A viSayane A karatAM vadhAre vistAranI jarUra nathI, A pramANe gAthAnI pUrvAddha vyAkhyAmAM jinadarzana, jinapUjA, AzAtanA - tathA devadravyAdika vicAra saMkSepathI hyo. have gAthAnA uttarAddhanI vyAkhyA viSe kahIe chIe. A rIte jinapUjA karIne jJAnAdi pAMca AcArane daDha paNe pALanAra gurUnI pAse jaI pate pUrve kareluM paccakakhANa athavA temAM kAMIka vadhArIne gurU pAse uccaravuM. jJAnAdi pAMca AcAranI vyAkhyA amArA racelA AcAramadI5 graMthathI jANavI. paccakakhANa traNa prakAranuM che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 gurUnI sAkSie paccakkhANu karavuM. ] eka Atma sAkSika (pratikramaNAdikamAM potAnI meLe paccakkhANu karavuM) bIjI devasAkSika (jinama MdiramAM bhagavAnanI pratimA samakSa uccaravu) trIjuM gurUsAkSika, tenI vidhi A pramANe jANavI:--jinamaMdire devavaMdanane arthe, snAtramahAtsavanA danane arthe athavA dezanA Adi kAraNathI AvelA sadgurUnI pAse vaMdanA vagere karI vidhipUrvaka paccakkhANa levuM jo madire gurUmahArAja na maLyA hoya teA upAzrayamAM jinamaMdiranI peThe traNa niddiI tathA pAMca abhigama vagere yathAyeAgya vidhithI praveza karI dezanAnI pahelAM athavA te thai rahyA pachI sadgurUne paccIza AvazyakathI zuddha evI drAdazAvatta vaMdanA kare. e vaMdanAnuM phaLa bahu mhATuM che, kahyuM che ke-' mANasa zraddhAthI vaMdanA kare teA, nIcageAtra mane khapAve, uccageAtra kama bAMdhe, ane kramanI dRDhagraMthi zithila kare.' kRSNe gurUvaMdanAthI sAtamIne khale trIjI narakanuM AyuSya ane tIrthaMkara nAmakama khAMdhyuM, tathA te kSAyika samyakRtva pAmyA. 'zItaLakAcAya ne vaMdanA karavA mATe AvelA, paNa rAtri paDavAthI mahAra rahelA ane rAtre kevaLajJAna pAmelA peAtAnA ( zItaLAcAryanA ) cAra bhANejone temaNe pahelAM krodhathI dravya vaMdana karyuM ane pachI temanA vacanathI kevaLajJAna thayuM te jANI bhAvavaMdanA karI tyAre temane kevaLajJAna prApta thayuM.' savAra-sAMjanuM bRhat gurUvaMdana. gurUvaMdana traNa prakAranuM che gurUvaMdana bhASyamAM kahyuM che ke-- gurUvaMdana traNa prakAranAM che. eka pheTA va'dana, khIjuM theAbhavaMdana ane trIjuM dvAdazAvatta vaMdana. ekaluM mAthuM namAve, athavA be hAtha joDe te reTA vaMdana jANavuM, e khamAsamaNA Dhe te khIjuM cAla vadana jANavuM, ane khAra Avatta vigere paccIza AvazyakanI vidhi sahita e vAMdaNA de, te trIjuM dvAdazAvatta vaMdana jANavuM. temAM prathama pheTAvaMdana sa` sa Mghe mAMhe mAMhe karavuM. khIjuM cAbha vaMdana gacchamAM rahelA rUDA munirAjane athavA kAraNathI liMgamAtra dhArI sAdhune paNa karavuM. trIjI' dvAdazAvatta vaMdana tA AcAya, upAdhyAya Adi padasthane karavuM. je purUSe rAI pratikramaNa karyu" na hoya teNe A vidhithI bRhadgurU vaMdanA karavI. bhASyamAM kahyuM che ke--1 gurU pAse iriyAvahiyaM paDimI paryante legasa kahevA. 2 kusumiNuHsumiNanA kAussaga- tyArabada rAtre rAgathI Avela te (gamanAdika) kusvama ane dveSathI AvyAM hoya te duHsvamanA doSa TALavA mATe 4 leAgassanA kAussagga karavA te kusumiNu sumiNanA kAussagga jANavA. 3 caityavaMdana--tyArabAda caityavaMdananA Adeza mAgI jagaciMtAmaNI caityavaMdana jayavIarAya sudhInuM karavuM. 4 muhapattistyArabAda khamAsamaNupUrvaka Adeza mAgI muhapatti paDilehavI. 5 vaMdaNu-tyAramAda be vAra dvAdazAvatta vaMdana karavuM, 6 AleAcanA--tyArabAda Adeza mAgI rAya AleAyaNA karavI. (="icchA. sa00 rAya AleAuM ? iccha' AleAemi jo me rAi" ityAdi kahevuM. ) ahi' eja laghupratikramaNu Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 [ zrAddhavidhi sUtra che. 7 vaMdaNa-tyArabAda punaH be vAra dvAdazAvarta vaMdana karavuM. 8 khAmaNA-tyArabAda rAIva abhuThThio khAma. 9 vaMdana-tyArabAda punaH be vAra dvAdazAvarta vaMdana karavuM. 10 saMvara (paccakakhANu)-tyArabAda guru pAse yathAzakti paccakkhANa levuM. 11 cAra savaMdanatyArabAda 4 khamAsamaNapUrvaka "bhagavAna huM" Adi 4 ne bhavaMdana karavuM. 12 be svAdhyAya Adeza tyArabAda be khamAsamaNapUrvaka sakjhAya karavAnA be Adeza mAgavA ane gurupAse svAdhyAya kara." sAMjare pratikramaNa karavAnA niyamavALAe keIka vakhate pratikramaNanI sAmagrInA abhAve athavA tevI zaktinA abhAve bhASyamAM darzAvela vidhi pramANe ba0 guruvaMdana avazya karavuM joIe. ke je saMdhyAnuM laghu pratikramaNa gaNAya che. teno vidhi A pramANe 1 IriyAvahiyaM paDikakamI paryanta logasa kahe. 2 ciivaMdaNatyArabAda khamA daI Adeza mAgI caityavaMdana karavuM. 3 muhapatti-tyAbAda khamA daI Adeza mAgI muhapatti paDilehavI. 4. vaMdana-tyArabAda be vAra dvAdazAvatta vaMdana karavuM. 5 divasacarima-tyArabAda divasacarima paccakakhANa karavuM. 6 vaMdanatyArabAda be vAra dvAdazAvatta vaMdana karavuM. 7 AlocanA-tyArabAda Adeza mAgI divasa saMbaMdhI aticAra AvavA (eTale "Iccha Aloemi je me devasio aiyA" e sUtra kahevuM.) ahiM mukhyatve eja sUtra laghu pratikramaNa sUtra jANavuM. 8 vaMdaNa-tyArabAda be vAra dvAdazAvarta vaMdana karavuM. 9 khAmaNAtyArabAda Adeza mAgI abhuddhie khAma. 10 cAra bhavaMdana-tyArabAda 4 khamAsamaNapUrvaka 4 bhavaMdana karavAM. 11 devasika prAyazcittane kAussagna-tyArabAda Adeza mAgI cAra logassane kAussagna ka. 12 be svAdhyAya Adeza-tyArabAda be khamAsamaNapUrvaka be Adeza mAgI sakjhAya (svAdhyAya) karavI. gurU kAMI kAmamAM vyagra hovAthI jo dvAdazAva vadanA karavAne yega na maLe te, bhavaMdanathIja gurUne vaMdanA karavI. paccakakhANa gurU pAseja avazya karavuM. evI rIte vaMdanA karI gurU pAse paccakakhANa karavuM. kahyuM che ke -pote je pahelAM paccakakhANa hoya. teja athavA tethI vadhAre gurU sASie grahaNa karavuM. kAraNake dharmanA sAkSI gurU che. dharmakRtya gurU sAkSie karavAmAM traNa lAbha che, eka te "gue hovo zu tha" (gurU sAkSie dharma kara.) e jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM pAlana thAya che. bIje, gurUnA vacanathI zubha pariNAma utpanna thavAthI adhika kSaye pazama thAya che. trIje, pUrve dhAryuM hoya te karatAM paNa vadhAre paccakhANa levAya che. e traNa lAbha che. zrAvakAzimAM kahyuM che ke-prathamathIja paccakakhANa vagere levAnA pariNAma hiya, te paNa gurU pAse javAmAM e lAbha che ke, pariNAmanI daDhatA thAya che, bhagavAnanI AzA paLAya che ane karmanA kSapazamanI vRddhi thAya che." emaja divasanA athavA sAtamanA niyama Adi paNa vega hama te guru sAkSieja grahaNa karavA. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUvaMdana ane paccakkhANu bhASyanA vicAra karavA. ] saMkSepathI gurUvaMdana bhASya ane paccakkhANu bhASya vicAratuM. ahi', 22pAMca nAmAdi bAvIsa mULadvAra tathA cArasA khANuM pratidvAra sahita dvAdacAvatta vaMdananA vidhi tathA dasa 23pratyAkhyAnAdi nava mULadvAra ane tenuM pratidvAra sahita paccakkhANu vidhi gurUvaMdana bhASya tathA paccakkhANa bhASya Adi graMthamAMthI anukrame jANI levA, paccakkhANunuM lezamAtra svarUpa pUrve kahyu che. 129 have paccakkhANunA phaLa viSe kahIe chIe.--24mmidya kumAre cha mAsa sudhI Akhila tapa karyuM" tethI mhoTA zreSThionI, rAjAenI ane vidyAdharAnI khatrIza kanyA paraNyA, tathA ghaNI Rddhi pAmyA. e rIte IhalAkamAM phaLa jANavuM. tathA cAra hatyAnA 22 pAMca nAmAdi-vaMdanAnAM nAma 5, 2 dRSTAMta 5, 3 vaMdana ayAgya 5, 4 vaMdana ceAgya 5, 5 vadanadAtA 4, 6 vaMdana dAtA, cha niSedhasthAna 5, 8 aniSedha sthAna 4, 9 vaMdananAM kAraNu 8, 10 Avazyaka 25, 11 mupatti paDilehaNA 25, 12 zarIra paDilehaNA 25, 13 doSa 32, 14 guNu 6, 15 gurU sthApanA 1, 16 avagraha 2, 17 vaMdana sUtranI akSara saMkhyA 226, 18 54 saMkhyA 58, 19 sthAna (ziSyanA prazno ) 6, 20 'guvacana' (uttara) 6, 21 gurU AzAtanA 33, 22 vidhi 2=492. 23 pratyAkhyAnAdi-10 paccakkhANu-4 prakAranA (uccAra) vidhi-4 prakAranA AhAra-mIjIvAra nahi uccarelA (=nahIM gaNelA) evA 22 AgAya-10 vigaI-30 nIviyAtAM-ra prakAranA bhAMgA-6 prakAranI zuddhiane (2 prakAranuM ) phaLa. e pramANe mULa dvAranA 70 uttarabheda thAya che. 24 dhammilakumAranI kyA-kuzAgrapuramAM surendravrutta pitA ane subhadrA mAtAne tyAM dhammilakumAra janmyA. uMmara lAyaka thatAM pammilanAM lagna yazAmatI sAthe thayAM. dhasmilla ati dhaniSTha hovAthI saMsAra sukhavimukha rahyo. yazeAmatI dvArA subhadrAe ane tenI dvArA surendradattane AnI jANa thaI. zeThe kamane dhammilane jugArIonI seAmatamAM mukayA. jugAramAMthI te vezyAgAmI banI aMte vasa MtasenAnI putrI vasa MtatilakAmAM Asakta banyA. pitA pAsethI te je dhana magAve te pitA mekalavA mAMDayA, samaya jatAM eTalA badhA lubdha anyA ke pitAnI ane mAtAnI mAMdagI prasaMge tene kahe mAkalyuM paNa te teNe gaNukAyuM nahi. 'hAthanAM karyAM haiye vAgyAM' nA baLApA pUrvaka surendradatta ane subhadrA baLatarA sAthe mRtyu pAmyAM. sAsu sasarAnA mRtyu pachI subhadrAe paNa patibhaktine mUkhya rAkhI mana mAlyuM. te dhana khuTyuM tyAre sava vecI yaze matI piyara gaI. have vasaMtasenAne dhammila dhana vinAneA hovAthI mAza lAgyA. vasaMtatilakAne teNe karyuM ke 'tuM vezyA putrI che mATe teniyananA saMga mI De' mAtA hadayanA prANAnAra pammidane 17 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 [ zrAddhavidhi karanAra 25daDhaprahArI cha mAsa tapa karIne teja bhave mukita janAre thayo. e paralokanuM phaLa jANavuM. kahyuM che ke-paccakakhANa karavAthI Azravane ucacheda thAya che. AzravanA uchedathI tRSNane uccheda thAya che. tRSNanA ucchedathI ghaNe upazama thAya che. ghaNuM upazamathI paccakakhANa zuddha thAya che. zuddha paccakakhANathI cAritradharmanI prApti thAya che. cAritradharmanI prAptithI kamane viveka thAya che. karmanA vivekathI apUrvakaraNa maLe che. apUrvakaraNanI prAptithI kevaLajJAna utpanna thAya che. ane kevaLajJAna prApta thavAthI sadAya sukhanuM sthAna mokSa maLe che. AthI paccakakhANa karavuM joIe ane paccakakhANa karyA bAda zrAvake sAdhu sAdhvI Adi caturvidha saMghane yathAyogya vaMdana karavuM. huM nahi choDI zakuM? tenA tyAgamAM mAre prANa tyAga che' tema javAbamAM vasaMtatilakAe Ama kahyuM: vasaMtasenAe samayajatAM ekavAra caMdrahAsa madirA pAI baMnene bebhAna karyA ane dhammilane upADI dUra jaMgalamAM muko. dhammila ghera pAcho pharyo. ghara sUnuM joyuM puchatAM khabara paDI ke mAtA pitA mRtyu pAmyA che ane nirdhana banelI patnI piyara gaI che." kartavya mUDha banI te ApaghAta karavA taiyAra thaye paNa tene divya preraNAe raka. te AgaLa jaMgalamAM vaLyo tyAM tene agaDadatta muni maLyA. munie tene viSaya vAsanA cheDI dharma mAge pravatavA khuba samajAvyuM paNa temAM tene pitAnI jAta asamartha lAgI. muninA upadezathI cha mAsa taka teNe AyaMbila tapa karyuM. cha mAsane aMte AkAzavANI thaI ke "dhammila! tuM 32 rAjakanyAone svAmI thaIza, puSkaLaRddhi meLavIza ane aMte kalyANa sAdhIza" teja rAtrie kaI dhammilane badale A dhammillane vimaLA bheTANI. ane tyAra pachI dhammila 32 rAjakanyAo para. yamati ane vasaMtatilakAne paNa maLyo ane kuzA gapuramAM Avyo. aMte vimaLAnA putra padmanAbhane gRhabhAra bhaLAvI dhammilla vimaLA ane yazomatI sAthe cAritra aMgIkAra karI bArame devaleke gaye. A rIte A bhavamAM tapa karavAnA phaLa upara dharmillanuM daSTAMta che. 25. daDha prahArInI kathA-vasaMtapuramAM eka brAhmaNa rahetuM hatuM. teNe pitAnuM dhana viSayAdikamAM gumAvyuM pachI te corI karavA lAge. ghaNIvAra tene rAjAe zikSA karI paNa te na aTako eTale tene gAma bahAra kADhI mukyo tethI te ceranI pallImAM gayo. carane putra na hovAthI teNe tene putra tarIke rAkhyo. svabhAvathI te kura hovAthI ane baLavAna hovAthI jene prahAra karate te turta marI jate AthI leke tene daDha prahArI kahevA lAgyA. eka vakhata daDhaprahArIe pitAnA sAthIdAre sahita kuzasthaLamAM dhADa pADI. A gAmamAM eka garIba brAhmaNa rahetuM hatuM. tene ghaNAM chekarAM hatAM. chekarAoe eka vakhata khIra khAvAnI haTha lIdhI. brAhmaNe jyAM tyAMthI dUdha-khA bhegA karI khIra banAvarAvI hatI. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUnuM mukhaja bahumAna karavuM. ] gurUnu khubaja mahumAna karavuM. jina maMdira Adi sthaLe gurUnuM Agamana thAya tyAre gurUnA sArI peThe Adara satkAra sAcavavA, te ArIte-gurUne jotAMja ubhA thavuM. AvatA hoya te sAmA sanmukha javuM. e hAtha joDI mAthe aMjali karavI. peAte Asana pAtharavuM. gurU Asane beThA pachI pAte Asane besavuM, gurUnI bhakitathI vaMdanA karavI. gurUnI sevA pUjA karavI, ane gurU jAya tyAre temanI pAchaLa javuM. e rIte gurUnA Adara satkAra jANavA. temaja gurUnI e mAjIe mukha AgaLa, athavA pUThe pazu na besavuM. temaja zrAvake gurUnI pAse paganI athavA mAhunI palAMThI vALIne athavA paga lAMkhA karIne paNa na esavuM. bIje ThekANe pazu kahyuM che ke-- palAMThI vALavI, eThiMguM devuM, paga lAMbA karavA, vikathA karavI, ane ghaNuM hasavuM. eTalAM vAnAM gurU pAse vavAM.' vaLI kahyuM che ke-- zrAvake nidrA tathA vikathA vaI, mana vacana kAyanI gupti rAkhI, hAtha joDI ane kharAkhara upayAga sahita bhakitathI bahumAna pUrNAMka gurUnAM upadeza vacana sAMbhaLavAM,' temaja siddhAMtamAM kahelI rIta pramANe gurUnI AzAtanA TALavAne mATe gurUthI sADAtraNa hAthanu avagraha kSetra mUkI tenI bahAra jIvajaMtu rahita bhUmie besIne dhama dezanA sAMbhaLavI. kahyuM che ke--'zAstrathI nirdita AcaraNu AcaravAthI utpanna thayelA tApane nAza karanArU, sadgurUnA mukha rUpa malaya parvatathI utpanna thayelu, caMdanarasa sarakhu vacana rUpI amRta dhanya purUSoneja maLe che.' sadgurUnA mukhe upadeza sAMbhaLavA kAraNake tethI aneka lAbha thAya che. 131 dharmadezanA sAMbhaLavAthI ajJAnanA ane mithyA jJAnanA nAza thAya, samyakttattvanu jJAna thAya, saMzaya TaLe, dharmane viSe daDhapaNuM thAya, vyasana Adi kumA'nI nivRtti thAya, sanmAne viSe pravRtti thAya, kaSAya Adi doSanA upazama thAya, vinaya Adi guNNAnI prApti thAya, kusa MgatinA tyAga thAya, zakita mAphaka dezavirati athavA sarva viratinI prApti thAya ane aMgIkAra karela dezavirati athavA sarva viratinI sarva prakAre ekAgra manathI ArAdhanA thAya, vagere aneka guNa thAya che. te nAstika pradezI rAjA, Ama rAjA, dhADapADue luMTatA luMTatA A brAhmaNanA ghera AvyA. ghaNuM zodhyuM paNa temane khIrapAtra sivAya bIjuM kAMI hAtha na lAgyuM. temaNe A khIrapAtra upADayuM. chekarAMoe rAkakaLa karI mukI. brAhmaNathI A na sahana thayuM. tethI teNe agalA upADI devA mAMDI. dRDha prahArIne khakhara paDI ke mArA sAthIdArane brAhmaNa mAre che. teNe AvatAM veMta brAhmaNanA taravAranA ekaja jhaTakAthI e kakaDA karyAM. AgaLa vadhatAM rastAmAM gAya athaDANI, tene paNa teNe mArI nAMkhI. tyAMthI AgaLa vadhyA eTale brAhmaNanI garbhaNI strI cArAnegALAbhAMDIrahI hatI tene taravArathI kApI nAMkhI tenA garbha paNa kakaDA thai bhUmi upara paDayA. A badhA drazyathI khALako na samAya tevA llR svare rAvA lAgyA. kura dRDhaprahArIne khALakonA rudane DhIlA banAvyA. te cArI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 [ zrAddhavidhi kumArapALa, ane thAvaggAputra vagerenA draSTAMta uparathI jANavuM. kahyuM che ke-je jinezvara bhagavAnanuM vacana sAMbhaLe te buddhine vyAmoha jate rahe, kupaMthane ucheda thAya, mekSanI Izna vRddhi pAme, zAMti vistAra pAme, adhika vairAgya upaje, ane atizaya harSa thAya, evI kaI vastu che ke, je jinezvara bhagavAnanuM vacana sAMbhaLavAthI na maLe? pitAnuM zarIra kSaNabhaMgura che, bAMdhava baMdhana samAna che, lakSmI vividha anarthane utpanna karanArI che mATe jenasiddhAMta sAMbhaLa, tethI saMvega vagere utpanna thAya che ane te siddhAMta mANasa upara kAMIne kAMI upakAra karavAmAM khAmI sakhate nathI." gurUnA saMparkathI upakAra thavA viSe. pradezanI rAjAnuM dRSTAMta. zvetAMbI nagarImAM pradeza nAme ja ane citrasArathi nAme tene maMtrI hate. citrasArathi maMtrIe cAra jhonanA dhAraka zrIkazi gaNadhara pAse zrAvasti nagarImAM zreSTha zrAvakadharma svIkAryo hato. eka vakhate citrasArathi maMtrInA AgrahathI kezi gaNadhara zvetAbI nagarIe padhAryA. citrasAthi maMtrI ghoDA upara besI pharavAnA bahAne pradezI rAjAne zi gaNadhara pAse laI gayA. tyAre garvathI rAjAe munirAjane kahyuM, "he munirAja! tame vRthA kaSTa na karo. kAraNa ke, dharma vagere jagatamAM sarvathA cheja nahi, mArI mAtA zrAvikA hatI ane pitA nAstika hatuM. maraNa samaye meM emane ghaNuM kahyuM ke, "maraNa thayA pachI svargamAM tamane je sukha athavA narakamAM duHkha thAya, te mane jaNAvaje." paNa maraNa pAmyA pachI AvIne mAtAe svarga sukha Adi tathA pitAe naraka duHkha Adi kAMI paNa mane jaNAvyuM nahiM. eka cAranA meM tala jeTalA kaTakA karyA, te paNa temAM kaMIthI paNa mane jIva dekhAya nahi. temaja jIvatA tathA maraNa pAmelA mANasane telatAM bhAramAM kAMI paNa phera jaNAye nahi. vaLI meM chidra vinAnI keDInI aMdara eka mANasane pUryo, ane te keThI upara sajajaDa DhAMkaNuM DhAMkayuM, aMdara te mANasa marI gaye. tenA zarIramAM paDelA asaMkhya krIDA meM joyA, paNa te mANasane jIva bahAra javAne tathA te kIDAnA jIne aMdara AvavAne vALanA agrabhAga jeTalo paNuM mArga mArA jevAmAM Avyo nahiM, evI rIte ghaNI parIkSA karIne huM nAstika tha chuM." karsane te nagaramAMthI nIkaLyo paNa brAhmaNa, gAya, sI, ane bALakanI hatyA tene sAlavA lAgI. bahAra udhAnamAM eka munine joI, namI, pitAnuM pApa jaNAvI prAyacchita mAgyuM, munie dIkSA grahaNa karavAnuM kahyuM, teNe dIkSA lai teja gAmamAM rahevAnuM rAkhyuM. lokoe cha cha mAsa sudhI tene tiraskAra karyo kAraNake te hatyAre che, tema sau jANatA hatA. sTa prahArI muni samajatA hatA ke meM pApa zera karyuM che. te tenuM phaLa paNa mAre ghera sahana karavuM joIe. mArA pApanA hisAbe te A eTaluM ugra phaLa nathI. teNe cittane sthira rAkhI sarva sahana karyuM ane aMte daDha prahArI jAtanuM kalyANa sAdhyuM, Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradeza rAjAnI kathA ] 133 zrI kezigaNadhare kahyuM, "tArI mAtA svargasukhamAM nimagna hovAthI tene kahevA AvI nahiM, tathA tAre pitA paNa narakanI ghara vedanAthI AkuLa hevAthI ahiM AvI zaka nathI. araNInA kASThanI aMdara agni chatAM tenA game teTalA jhINA kaTakA karIe tepaNa temAM agni dekhAtuM nathI. teja pramANe zarIranA game teTalA jhINA kaTakA kare, te paNa temAM jIva kayAM che ? te dekhAya nahiM, luhAranI dhamaNa vAyuthI bharelI athavA khAlI taLe, tathApi telamAM ratimAtra paNa phera jaNAze nahiM. te mujaba zarIranI aMdara jIva chatAM athavA te nIkaLI gayA pachI zarIra taLaze, te telamAM kAMI phera jaNAze nahiM. keThInI aMdara pUrele mANasa aMdara zaMkha Adi vagADe te zabda bahAra saMbhaLAya, paNa te zabda kaye mArge bahAra AvyuM te jaNAya nahiM, temaja kuMbhInI aMdara pUrelA mANasane jIva zI rIte bahAra gayo? ane kuMbhInI aMdara thaelA kIDAnA jIva zI rIte aMdara AvyA ? te paNa jaNAya nahiM." A sAMbhaLI radezI rAjA suzrAvaka thayo, te rAjAne sUryakAMtA nAme eka rANI hatI, teNe purUSane viSe Asakta thaIekadivase pauSadhane pANe pradezI rAjAne jhera khavarAvyuM. te vAta turata rAjAnA dhyAnamAM AvI, ane teNe te citrasArathine kahI. te pachI teNe citrasArathI maMtrinA vacanathI pitAnuM mana samAdhimAM rAkhyuM ane ArAdhanA tathA anazana karI te saudharma deva ke sUryAmAM vimAnanI aMdara devatA thaye. viSaprayoganI vAta khabara paDavAthI sUryakAMtA ghaNuM zaramAI, bIkathI jaMgalamAMnAsI M, ane e sarSanA daMzathI maraNa pAmI narake pahoMcI. eka vakhate AmalakalpA nagarImAM zrI vIrabhagavAna samavasaryA. tyAre sUrya devatA DabA tathA jamaNAhAthathI eka ATha kuMvara tathA kuMvarIo prakaTa karavA vagere prakArathI bhagavAna AgaLa AzcaryakArI divya nATaka karI svarge gayo. tyAre gautama svAmInA pUchazathI zrIvIra bhagavAne sUrya devatAne pUrvAva tathA devanA javAthI evI mahAvideha kSetre siddhi gati pAmaze vagere vAta kahI. A rAte pradeza rAjAnuM dRSTAMta che. Aja rIte AmarAjA bappabhaTarinA ane paramAhata 26 AmarAjanI sthA. pAMcALa dezamAM kuMbha nAmanA gAmanA apakSatriya pitA ane bhaThThInAmanI mAtAne surapALa nAme putra hatuM. dIkSA vakhate gurUmahArAje tenuM nAma bappabhaTTI rAkhyuM. te rojanA eka hajAra zleka kaMThastha karI zakatA hatA. gurUe temane jyAre AcAryapada ApyuM tyAre temanuM nAma bappabhaTTasUri rAkhyuM. eka vakhata vAlIyaranA rAjA yazovamIne putra AmakumAra pitAthI rIsAI bahbhaTTasUri pAse Avyo. kAvyane zokhIna hovAthI temanI pAse abhyAsa karavA lAgyo. samaya jatAM Amane pitAnuM rAjya maLyuM. AmakumAre bappabhaTTasUrine pitAne nagara bolAvyA ane kahyuM ke "A rAjyane Apa svIkAra kare.' sUrie kahyuM ke "dehamAM paNa ame spRhA rAkhatA nathI te amAre rAjyane zuM karavuM che?" rAjA Azcarya pAmyo pachI gurUnA upadezathI teNe eka prAsAda banAvye ane temAM sUraNanI mahAvIra bhagavAnanI pratimA sthApana karI. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 [ zrAddhavidhi thAvastrAputranI kathA, kumArapALa rAjA zrIhemasUrinA sadupadezathI bodha pAmyA e vAta paNa prasiddha che. dvArikA nagarImAM kaI sArthavAhanI thAvasthA nAme strI ghaNuM dravyavAna hatI. tene putra thAvasthA putra e nAme oLakhAtuM. batrIsa kanyA para hato, eka samaye zrIneminAtha bhagavAnanI dezanAthI te pratibaMdha pAme. thAvasthA mAtAe ghaNe vAryo, te paNa teNe dIkSA levAne vicAra mAMDI vALyo nahi. tyAre te thAvacca mAtA putranA dikSA utsavane arthe keTalAMka rAjacinha kRSNa pAse mAgavA gaI. kRSNa paNa thAvasthAne ghera AvI tenA putrane kahyuM ke, "tuM dIkSA laIza nahiM. viSayasukha bhagava." thAvasyA putre kahyuM ke, "bhaya pAmelA mANasane viSayabhega gamatA nathI." kRSNa pUchayuM. "mArA chatAM tane bhaya zAne? thAvaccA putre kahyuM, "mRtyune. pachI kRSNa pite tene dikSA utsava karyo. thAvastrApune eka hajAra zreNI AdinI sAthe dIkSA lIdhI. anukrame te caudapUva thayo, ane selaka rAjAne tathA tenA pAMcase maMtrIone zrAvaka karI saugaMdhikA nagarImAM Avyo, te samaye vyAsane putrazukanAme eka eka vakhata AmarAjAnI sabhA AgaLa naTanuM ToLuM nAca karatuM hatuM temAM eka strInuM suMdara lAvaNya dekhI Ama temAM mohamugdha banyA. ane tenA rUpamAM AkarSAI tenA rUpano varNanAtmaka eka zleka belI uThe. sUri mahArAjane AnI khabara paDI, temaNe Amane samajAvavA jaLanI aktivALa zloka tenA prAsAdamAM bhAravaTa upara lakhAvyo. zloka vAMcI rAjAne potAnA kArya mATe zarama AvI ane tenA prAyazcitta mATe tapAvelI putaLIne bheTavA taiyAra thaye. sUrine khabara paDatAM tene samajAvyuM ke "he rAjana! te pApane saMkalpa karyo che. tethI tenuM prAyazcitta cittazuddhi karI, dharma ArAdha, paNa vRthA jIvana gumAvI na de" rAjAe tyArapachI gurU mahArAja pAse vate grahaNa karyA ane dharmamAM rakta bane. Ama rAjAne pitAne pUrvabhava jANavAnI IcchA thaI ane teNe "huM pUrvabhavamAM kahyuM hatuM ? tema gurU mahArAjane puchayuM. gurUe tene kahyuM ke he rAjA ! tuM pUrvabhavamAM tApasa hato. te ekAMtara upavAsa vaDe deDhaso varSa sudhI ugra tapasyA karI hatI ane tyAMthI mRtyu pAmI tuM A bhave rAjA thayo che tenI pratIti mATe kaliMjaragirinI taLeTImAM rahela zAlavRkSa nIce adyApi tArI jaTA paDelI che." rAjAe sevake dvArA jaTA maMgAvI tene pUrvabhava yAda AvyA. gurU mahArAjanI sAnidhyatAmAM saMghasahita zatruMjayanI yAtrA karI giranAra tIrthe Avyo ane dIgaMbarIoe bathAvI pADela te tIrtha zvetAMbarIone pAchuM apAvyuM. ItyAdi vistAra caturvizati prabaMdhamAM che. 27 kumArapAlanI kathA-hemacaMdrAcArye eka vakhata rAjasabhAmAM kahyuM dharmo jIvadayA tulyo, na kvApi jagatItale tasmAt sarva prayatnena kAryA jIvadayA nRbhiH (A jagatamAM jIvadayA tulya ke dharma nathI. mATe mANasoe sarva prayatnathI jIvadayAnuM pAlana karavuM joIe.) Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAvasthA putranI kathA. ] 135 parivrAjaka tyAM potAnA ekahajAraziSya sahita hatA. te tridaMDa, kamaMDalu, chatra, trikAkI, aMkuza, pavitraka ane kesarI nAmA vastra eTalI vastu hAthamAM rAkhatuM hatuM. tenAM vA gerathI raMgelAM hatAM. te sAMkhyazAstranA siddhAMta pramANe cAlanAre hevAthI prANAtipAta viramaNAdi pAMca vrata ane zauca, (pavitratA) saMteSa, tapa, svAdhyAya tathA IzvarapraNidhAna e pAMca niyama maLIne daza prakAranA zaucamULa parivrAjaka dharmanI tathA dAnadhamanI prarUpaNa karate hatuM. teNe pUrve sudarzana nAme nagarazeTha pAse pitAne zaucamULa dharma levarAvyuM hatuM. thAvastrAputra AcAryo tene pharI pratibadha karI vinayavALA jinadharma aMgIkAra karAvyuM. pachI sudarzana zeThanA dekhatAM zuka parivrAjakane tathA thAvasthApatra AcAryane paraspara nIce lakhyA pramANe praznottara thayA. zuka parivrAjakA-"he bhagavana ! sarisavaya bhakSya che, ke abhakSya che?" thAvasthApatraH"he zuka parivrAjaka sirisavaya bharyA che, ane abhakSya paNa che. sarisavaya be prakAranA che. mitra sarisavaya (sarakhI ummaranA) ane bIjA dhAnya sarisavaya (sarasava). mitra sarisavaya traNa prakAranA che, eka sAthe utpanna thayelA, bIjA sAthe vRddhi pAmelA ane trIjA bAlyAvasthAmAM sAthe dhULamAM ramelA. e traNe prakAranA mitra sarisavaya. sAdhuone abhaya che. dhAnya sarisavaya be prakAranA che. eka zastrathI pariNamelA ane bIjA zastrathI na pariNamelA. zastra pariNamelA sarisavaya be prakAranA che. eka prAsuka ane bIjA aprAsuka. prAsuka sarisavaya paNa be prakAranA che. eka jAta ane bIjA ajAta. jAta sarisavaya paNa paNa be prakAranA che. eka eSaNIya ane bIjA aneSaNIya. eSaNIya sarisavaya paNa be be prakAranA che. labdha ane bIjA alabdha. dhAnya sarisavayamAM azastra pariNamelA, aprAsuka, ajAta, aneSaNIya ane alabdha eTalA prakAranA abhakSya che, ane bAkI rahelA sarva A pramANene upadeza sAMbhaLI kumArapALe sthUla prANAtipAta viramaNavratane svakAra karyo. ane aDhAra dezamAM amAri paLAvI. bIjA dezomAM paNa jyAM pitAnI lAgavaga hatI tyAM amAri paLAvI. kuve kuve sarva jaLAzaye pANa gaLAvavAnI vyavasthA karAvI, eka vakhata kumArapALe sAmAyikamAM page caTela mukeDe sevakethI ukheDatAM tenI vyAkuLatA dekhI potAnI teTalI cAmaDI kApI dura mukI. pitAnI strIo gujarI gayA pachI rAjyagAdI upara hovA chatAM pharI strI paraNyA nahi. sAta vyasane hiMsAnA kAraNarUpa hevAthI pitAnA dezamAMthI tene niSedha karAvya ItyAdi sarva kumArapALa prabaMdhathI jANavuM. "zikAA mAgadhI zabda che. "sArA" ane "sa" e be saMskRta zabdanuM mAgadhImAM "liva" evuM rUpa thAya che. sadazAzA eTale sarakhI uMmarane ane "sarva' eTale sarasava. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi prakAranA dhAnya sarisavaya-sarasava sAdhuone bhakya che. evI rIte ja kulastha ane mAsa paNuM jANavA, temAM eTaluMja vizeSa che ke, mAsa traNa prakAranA che. eka kAla mAsa (mahine), bIje amAsa (senA rUpAnA telamAM Ave che te ane trIjo dhAnyamAsa (aDada). evI rIte thAvastrAputra AcArye bedha karyo, tyAre pitAnA hajAra ziSyanA parivAra sahita zuka parivrAjake dIkSA lIdhI. thAvasthAputra AcArya pitAnA hajAra ziSyanA parivAra sahita zatruMjaya tIrthe siddhi pAmyA. pachI A zukaAcAryaselakapuranA zelakanAme rAjAne tathA tenA pAMcaso maMtrIne pratibaMdha karI dIkSA ApI pate siddhipada pAmyA. zelaka muni agiyAra aMganA jANa thaI potAnA pAMcase ziSyanI sAthe vicAravA lAgyA. eTalAmAM hamezAM lakho AhAra khAdhAmAM AvavAthI selaka munirAjane khasa, pitta Adi roga thayA. pachI te vihAra karatA parivAra sahita zelakapure AvyA. tyAM temane gRhasthapaNAne putra maMDuka rAjA hatA. teNe temane pitAnI vAhanazALAmAM rAkhyA. prAsuka auSadhane ane paccane sAre ga maLavAthI zelaka munirAja rAga rahita thayA te paNa snigdha AhAranI lepatAthI vihAra na karatAM te tyAMja rahyA pachI paMthaka nAme eka sAdhune zelaka munirAjanI vaiyAvacca karavA sATe rAkhI bIjA sarva sAdhuoe vihAra karyo. eka samaye kArtika mAsIne divase laka munirAja yatheccha AhAra karI sUI rahyA. pratikramaNane samaya Avyo tyAre paMthake khamAvavAne arthe temane page pitAnuM mAthuM aDADayuM. tethI temanI (zelaka munirAjanI) nidrA uDI gaI. pitAnA gurUne reSAyamAna thaelA joIne paMthake kahyuM. "cAturmAsamAM thaelA aparAdha khamAvavAne arthe meM Apa sAhebanA caraNane sparza karyo. " paMthakanuM evuM vacana sAMbhaLI zelaka munirAja vairAgyA pAmyA, ane manamAM vicAra karavA lAgyA ke "rasaviSayamAM lepa thaelA mane dhikkAra thAo !" ema vicArI temaNe turata vihAra karyo. pachI bIjA ziSyo paNa zelaka munirAjane maLyA. teo zatruMjaya parvata upara pitAnA parivAra sahita siddha thayA. A rIte thAvaggAputranI kathA che. A vistRta adhikAra jJAtAsUtramAM che. dharmopadeza mujaba dharmAnuSThAna karavuM. suzrAvake nitya sadagurU pAse dharmopadeza sAMbhaLa. ane dharmopadezamAM kahyA pramANe yathAzakti dhamanuSThAna paNa karavuM, kAraNa ke, jema auSadhanA jANapaNA mAtrathI ja aregya prApta thatuM nathI, tathA bhaThya padArthane paNa kevala jevAbhAvathI peTa bharAtuM nathI, tema + "guru" zabda mAgadhI che. "" (kurI " ane "pu " e be saMskRta zabdonuM "cha" enuM ekaja mAgadhImAM rUpa thAya che. mAsa (mahine, mApa (a) ane mAsa (telavAnuM eka kATaluM) e traNe zabdanuM mAgadhImAM "mA" evuM ekaja rUpa thAya che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamanuSThAna karavuM. ] 177 kevaLa dharmopadeza sAMbhaLavA mAtrathI paNa pUrUM phaLa maLatuM nathI, mATe upadeza sAMbhaLavAnI sAthe dharmakriyA paNa karavI joIe. kahyuM che ke, "purUSane kriyAja kharekhara phaLa ApanArI che. kevala, jJAna phaLa ApatuM nathI, kAraNa ke strI ane bhaya padArthanA bhaMga zI rIte meLavavA te jANate heya, chatAM paNa te khAya nahiM ke bhagave nahiM te tenA mAtra jJAnathI te purUSane khAvAthI ke bhegathI maLanAru sukha maLatuM nathI. temaja kaI purUSa taravAnuM jANute hoya, te paNuM je nadImAM paDI zarIrane halAve nahi, te te nadInA pravAhamAM taNAI jAya tema jJAnI purUSa dharmakriyA na kare te, saMsAra samudramAM rakhaDe che." dazAzrutaskaMdha cUrNimAM kahyuM che ke je akriyAvAdI che, te bhavya heya, athavA abhavya heya, paNa niyamathI kRSNapAkSika che ane kriyAvAdI niyamathI bhavya ane zulapAkSika che ane te samyagdaSTi hoya te ardhapukalaparAvarsamAM siddha thAya che ane je mithyASTi hoya te paNa te purkalaparAvartAnI aMdara siddha thAya che. A uparathI kriyAnuM mahatva jaNAze." tema jJAna vinAnI kriyA paNa hitakArI che ema na samajavuM. kahyuM che ke, "jJAna vinAnI kriyAthI kamarane kSaya thAya te paNa te *maMDUka cUrNa samAna jANa ane jJAnapUrvaka kriyAthI karmane kSaya thAya te maMDUkabhasma samAna jANave."kahyuM che ke ajJAnI chava karaDe varSomAM jeTaluM kama khapAve, teTalA karmane mana vacana kAyAnI gupita rAkhanAra jJAnI eka uchuvAsamAM khapAve che. AthI jJAnavinA kevaLa tapasyA karanAra "tAmali tApasa, 29pUraNa tApasa vagere lekee * deDakAnA cUrNamAMthI bIjA deDakAM thAya tema jJAnavinAnI kriyAthI kamarane kSaya thAya paNa bIjAM karmabaMdhana thAya. kamaMDukabhasmathI bIjA deDakA na thAya tema jJAnapUrvaka kriyA karavAthI pharI karmabaMdha na thAya, 28 tAmayitApasa-nAstralipti nagarImAM tAmalI nAme eka zeTha raheto hato. madhyarAtrie tene vicAra Avyo ke "meM sukha vaibhava khuba khuba bhegavyA have mAre parabhavanuM kalyANa sAdhavuM joIe te savAre gharane bhAra putrane soMpI teNe tApasI dInacaryA zarU karI. teNe sATha hajAra varSa sudhI ugra tapa karyuM. chevaTe be mAsanI saMkhanA karI. mRtyupAmI IzAneMdra thayA. zAstro kahe che ke tAmali tApase je tapa karyuM te ta5 samyakatva pUrvaka karyuM hatuM te avazya mukti pAmata. [Ane vistRta adhikAra-bhagavatI sUra-zataka 3 udezA-1] ra9 pUraNa tApasa-vibhela saMnivezamAM pUraNa nAme gRhapati vasate hate. te addhivaMta ane putra parivArathI parivaryo hate. eka vakhate tene madhyarAtrie vicAra Avyo ke "meM saMpatti ane gRhakArya badhAM karyo che. have mAre mArA AtmakalyANa mATe muMDa thaIne tapa karavuM joIe." savAre teNe tApasI dIkSA aMgIkAra karI. AtApanA levA mAddha. teNe cAra khAnAnuM bhikSApAtra rAkhyuM. temAM pahelA khAnAmAM paheluM susApharane Ape che, bIjImAM paheluM kutarA kAgaDAne Ape che, trIjAmAM paDeluM mAchalAM kAcabAne Ape che ane cothAmAM 18 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ( [ zrAddhavidhi tapasyAnuM ghaNuM kaSTa sahana karyuM. to paNa temane anukrame IzAneMdrapaNuM, camareMdrapaNuM ityAdika a5 phaLa maLyuM. je jJAnI purUSa hoya, tathApi cittamAM zraddhA na hoya te tenI samyak prakAre kriyAne viSe pravRtti thAya nahIM. A saMbaMdhamAM aMgAramardaka AcAryanuM daSTAMta jANavuM kahyuM che ke "jJAna rahita purUSanI kriyA karavAnI zakti, kriyA karavAne asamartha purUSanuM jJAna ane manamAM zraddhA nathI evA purUSanI kriyA karavAnI zakti ane jJAna e traNe niSphaLa che. ahiM cAlavAnI zakti dharAvanAra paNa mArganA ajANu AMdhaLAnuM, mAgane jANa paNa cAlavAnI zakti nahIM dharAvanAra pAMgaLAnuM ane mArganuM jJAna tathA cAlavAnI zakti dharAvatA chatAM paNa khoTe mArge cAlavAnI IcchA rAkhanAra puruSanuM evAM traNa daSTAMta eka pachI eka ghaTAvavA" kAraNake, dAMtamAM kahelA traNe purU aMtarAya rahita ke I ThekANe jaI zake tema nathI. A uparathI ATaluM siddha thayuM ke, jJAna, darzana ane cAritra e traNane yogathI mokSa thAya che. mATe jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA karavAne hamezAM zrAvake prayatna kare joIe. muni mahArAjane saMyamanirvAhanI pRcchA karavI. zrAvaka munirAjane saMyamana nirvAha pUche. te ema ke -"ApanI saMyamayAtrA barAbara che? tamArI rAtri sukhathI gaI ? tamAruM zarIra nirAbAdha che? kaI vyAdhi tamane pIDA te nathI karato ? vaidyanuM prayojana paDe tevuM kAma che ? auSadha Adine khapa che? kAMI pacca vagerenI AvazyaktA che ke nahi ?" vagere prazna karavA. evA prazna karavAthI karmanI heTI nirjarA thAya che. kahyuM che ke "sAdhuonI sanmukha javAthI, temane vaMdanA tathA namaskAra karavAthI ane saMyamayAtrAnA prazna pUchavAthI cirakALanuM saMcita kareluM karma paNa kSaNamAtramAM paDeluM pate Aroge che. A pachI vividha tapazcaryA karI. sATha divasanA upavAsane aMte mRtyu pAmI camacaMcAmAM pUraNa camarendrapaNe utpanna thAya che. A camarendra potAnI upara saudharmendrane pitAthI adhika Rddhi vibhavavALo dekhI tene pADavA saudharmadevalokamAM saudharmAvataMsaka vimAnamAM Avyo ane buma pADavA lAgyo ke "saudharmendra kyAM che?" teja vakhate saudharmendra vajA mukayuM. vaja dekhatAM camarendra kaMpyo ane jyAM bhagavAna mahAvIra hatA tyAM AgaLa "he bhagavaMta tame mAruM zaraNu" ema bolate temanA be paganI aMdara bharAI ga. Indra turta upaga mukI vajane pAchuM kheMcI lIdhuM ane amarendrane kahyuM ke "A bhagavaMtanA zaraNathI tuM bacI gayo che ane have tAre mAre bhaya rAkhavAnI jarUra nathI." pachI banne Indro bhagavAnane vAMdI svasthAne gayA. 30 aMgAra maIka-kSitipratiSThita nagarane viSe vijayasena sUrinA ziSya rAtre svapnamAM pAMcaso hAthIthI yukata eka sukara joyo. teNe savAre te svapna gurUne kahyuM. gurUe kahyuM ke "keI abhavya gurU pAMcase sArA ziSyo sahita Avaze." te pachI rudrAcArya pAMcase ziSyo sahita AvyA. vijyasena sUrie temanI vaiyAvacca bhakti karI. A AcArya abhavya che tenI khAtrI mATe temaNe mArgamAM kolasA patharAvyA. rAtre laghu nItie jatAM pagathI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ W munine saMyamane nirvAha puchave. ] 139 zithilabaMdhavALuM thAya che. prathama sAdhuone vaMdanA karI hoya, tyAre sAmAnyathI judA suvilI" Adi zAtAvaMdana karyuM hoya. te paNa vizeSe karI ahiM prazna karavAnuM kahyuM te, praznanuM svarUpa samyak prakAre jaNAvavAne arthe tathA praznamAM kahelA upAya karavAne arthe che, ema jANavuM. mATe ja ahiM sAdhu munirAjane page lAgIne prakaTa nimaMtraNa karavuM. te A rIte che - IcchakAri bhagavAn ! pasAthe karI prAsuka ane eSaNaya azana, pAna, khAdima, svAdima vastra, pAtra, kaMbala, pAdachanaka, prAtihArya, pITha, phalaka, simsa (paga pahoLA karI suvAya te), saMthAro (paga pahoLA na karAya e sAMkaDe), auSadha (eka vastunuM kareluM), tathA bheSaja (ghaNI vastu ekaThI karIne kareluM.) emAM je vastune khapa hoya tene svIkAra karI he bhagavan! mhArA upara anugraha kare." hAlanA kALamAM A nimaMtraNa bRhaddhadana dIdhA pachI zrAvake kare che. jeNe sAdhunI sAthe pratikramaNa karyuM hoya, te zrAvaka sUryodaya thayA pachI pitAne ghera javAnI vakhate A nimaMtraNa kare. je zrAvakane bRhat vaMdana vAMdavAne ane pratikramaNano yoga na hoya teNe paNa vaMdanA AdIne avasareja nimaMtraNa karavI. mukhya mArge te bIjIvAra devapUjA karI tathA bhagavAn AgaLa naivedya dharI pachI upAzraye javuM, ane sAdhu munirAjane nimaMtraNA karavI tema zrAddhadina kRtya AdI graMthamAM kahyuM che. pachI avasarane vega hoya te pramANe roganI cikitsA karAve, auSadha Adi Ape, ucita evo pathya AhAra paherAve, athavA bIjI sAdhu munirAjanI je apekSA hoya te pUrI kare. kahyuM che ke -"sAdhu munirAjanA jJAnAdi guNane avalaMbana denAro caturvidha AhAra tathA auSadha, vastra Adi je munirAjane gya hoya, te temane ApavuM.' muni mahArAjane kevI rIte vaherAvavuM. sAdhu munirAja ApaNe ghera vahoravA Ave, tyAre suzrAvake je je vastu hoya, te sarva temane vaherAvavI, ane sarve varatu nAma daine dararoja kahevI ke, "mahArAja ! amuka vastunI jogavAI che." ema na kahe te pUrve karelI nimaMtraNa niSphaLa jAya. nAma daIne sarva vastu kahyA chatAM kadAcita munirAja na vahere, te paNa kahenAra zrAvakane puNyane lAbha thAya ja che. kahyuM che ke -"sAdhu munirAjane vaherAvavAnI vAta manamAM ciMtave te paNa camacama zabda thatAM rudrAcAryanA ziSyo kelasAne nahi jANavAthI ane jIva che. tevI buddhithI pazcAtApa karavA lAgyA. thoDA vakhata pachI rudrAcArya pite laghunIti mATe uThayA. temaNe paNa camacama zabda sAMbhaLe temane dayA na AvI ane bolI uThayA ke ahe! A arihaMtanA ja pikAra kare che." A zabda vijayasena sUrie ane temanA ziSyae sAMbhaLe. savAre temaNe temanA ziSyone rudrAcArya abhavya che e khAtrI karAvI temanAthI nimukta karyA. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 [ zrAddhavidhi puNya thAya, jo vacanathI vahorAvavAnI vAta uccAre, te vizeSa puNya thAya; ane jo tevA cega khanI Ave te kalpavRkSaja phaLyo. ema samajavu." je vastunA yoga hoya, ane te vastunuM nAma kaine jo zrAvaka na kahe, to pratyakSa vastu dekhAya te paNa te sAdhumahArAjavahAre nahiM. tethI ghaNI hAni thAya che. munine nimaMtraNa ryAM chatAM paNa lAbha na maLe to pUNya. nimaMtraNA karyo chatAM paNune kadAcit sAdhu munirAja ApaNe ghera na Ave, te paNa nimaMtrajhuA karanArane te avazya puNyanA lAbha thAyaja che ane vizeSa bhAva hoya te adhika puNya thAya che "jema vaizAlI nagarImAM zrIvIra bhagavAn chadmasthapaNAmAM cAmAsI tapa karatA hatA. tyAre jINu zreSThI dararAja bhagavAne pAraNAne arthe nima MtraNa karavA AvatA, cAmAsI tapa purU thayuM te divame jINazreSTie jANyuM ke, Aje tA svAmI nizce pAraNuM karaze. ema jANI te bhagavAnane ghaNA AgrahathI nimaMtraNA karI potAne ghera gayA. ane "huM dhanya chuM ke svAmi Aje mhAre ghera pAraNuM karaze. " ityAdi bhAvanA bhAvatAM jINu zreSThIe acyuta devalAkanuM AyuSya AMdhyuM. pAraNAne divase mithyASTi abhinava zreNIe dAsI pAsethI bhikSAcarane bhikSA ApavAnI rIti pramANe bhagavAne aDadanA bAkulA apAvyA. ane te vaDe bhagavaMte pAraNuM karyuM", abhinava zreSThine ghera paMca divya prakaTa thayAM, jJAnIo kahe che ke devaduMdubhinA prakaTa thaelA svara jo jINu zreSThI na sAMbhaLata, teA kevaLajJAna pAmata; paraMtu duMdubhinA svara sAMbhaLatAMja temanI bhAvanA khaDita thaI. A rIte sAdhune niyaMtraNa karavA upara dRSTAMta che. " munirAjane AhAra ane vasati ApanAranA dRSTAMta sAdhu munirAjane AhAra vahorAvavAnA viSayamAM zrIzAlibhadraAdinuM ane rAtra vagere Ave tyAre auSadha kSeSaja devAnA viSayamAM zrIvIrabhagavAnane auSadha denArI tathA 31 zAlibhadra-besazeTha ane bhadrA zeThANInA putra zAlibhadra apUrva RddhivaMta hatA. zreNikanI patnIe eka ratna khalanI rAjA pAse mAgaNI karI. paNa rAjA temana lai zakayA je carmalazake sALe basa lai lIdhI ane tenI strIoe eka dIvasa paherI bIje dIvase ADhI nAMkhI, zreNika AvA vaijIvIne dekhavA jAte gAbhadra zeThane tyAM AvyeA. tene vaibhava ane samRddhi joi zreNika Azcarya mugdha banyA paNu rAjAnA AvavAthI zAlibhadranA hRdayamAM navIna camatkAra jagyA tene prathama tA lAgeluM ke 'rAjA kAi krayanI vastu haze mATe kharIdI leA.' pazu mAtAe samajAvyuM ke te te ApaNA svAmI che tenI kRpAe ApaNe sukhI Ie." zAlibhadrane svAmi vinAnA padanI jhaMkhanA jAgI. teNe vaibhava cheDayA mAha cheDayA saMyama lIdhu ane chevaTe icchita sukha meLavyuM. A zAlibhadranI ddhi e pUrvabhavanA munidAnanA pratApa hatA. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAra ane vasati ApanAranA dhyAntA ] 141 jinanAmakama mAMdhanArI revatIzrAvikAnuM dRSTAMta jANavu', glAna sAdhunI sAravAra karavAmAM mhoTu phaLa che. siddhAMtamAM kahyu che ke--he gautama ! je jIva glAna sAdhunI sAravAra kare, te mhArA dananA ( zAsananA ) svIkAra kare, ane je mhArA danane svIkAra kare, te glAna sAdhunI sAravAra kare. kAraNake arihaMtanA darzanamAM zAsananI AjJA pramANe cAlavu' eja pradhAna che. ema nizcayathI jANuva: vagere" ahiM kRmi ane kuSTharogathI pIDAyelA sAdhunI sAravAra karanArA RSabhadevanA jIva je jIvAnada vadhatenuM dRSTAMta jANavuM. temaja suzrAvake supAtra sAdhuone sArA sthAnakeceAgya evA upAzraya Adi devA. kemake--IcchA puratu gharamAM dhana na hoya, teA paNa suzrAvake munirAjane vasati, zayyA, Asana, AhAra, pANI, auSadha, vastra, pAtra Adi thADAmAMthI thADuM paNa Apavu. 34jaya tI,pava kacUla, kaiAzAvezyA, ati sukumAra Ari jIvA sAdhune upAzraya ApavAthI ja saMsAra sAgarane 39 tarI gayA che. temaja suzrAvake sAdhunI niMdA karanArA, tathA jinazAsananA pratyanIka leAkeAne peAtAnI sarvazaktithI vAravA kahyuM che. ke--suzrAvake peAtAnAmAM sAmarthya chatAM, bhagavAnanI AjJAthI ulaTA cAlanArA leAkeAnI kadI paNa upekSA na karavI. anukULa athavA pratikULa upAya yeAjIne temane avazya zikhAmaNu ApavI." ahiM dramaka muninI niMdA karanArane yuktithI vAranAra abhayakumAranuM ghdhAMta jANavu. pUrvabhavamAM te eka garIba vRddhAnA putra hatA. utsavanA prasaMgamAM sau chekarAoe khIra khAdhI te A mALake joi mA pAse khIranI mAgaNI karI. mAtAe leAkA pAsethI dUdha cAkhAnI mAgaNI karI khIra banAvI. khIra putrane soMpI mAtA bahAra gaI. putra khAvA bese che te vakhate kAI tapasI muni padhAryAM. AgrahathI samagra khIra te bALake munine vaheArAvI. ane anumAnanA ApI ke ahe mArUM AvuM bhAgya kayAMthI? ' pachI teNe khIraAAjana karyuM, rAtre zULa utpanna thayuM. vyAdhimAM paNa A khALake te dAnane anumAnanA ApI. aMte mRtyu pAsI te zAlika thayA. 32 revatI zrAvikA zrAvastI nagarImAM bhagavAna mahAvIra upara gozALAe tene lezyA mukI. tejo vezyAne lIdhe bhagavAna aAhInA atisArathI cha mAsa pIDAyA. si'hamunie revatIzrAvikAne tyAMthI kALApADha vhArI bhagavAnane vaparAjyeA. jethI bhagavAnane rAga zAMta thayA. ane revatIzrAvikAe te kAhaLA pAka evI prakhaLa bhAvanAvRddhithI vaheArAtmyA ke tItha kara nAma gotra upArjana karyuM. ane AvatI cAvIzImAM sattaramA samAdhi nAme tIrthaMkara thai mAkSa pAmaze, 33jIvAnada vaidha-bhagavAna RSabhadevanA jIva samyaktva pAmyA pachI navamA bhavamAM jIvAna vaidya paNe utpana thayo tene kezava, mahIdhara, subuddhi, pUrNabhadra ane guNAkara nAme pAMca mitra hatA. eka vakhata guNAkara muni vaheAravA padhAryAM. temane kADhanA rAgahatA ane temAM kRmi utpanna thayA hatA. tenA mitrA ezISa caMdana ane ratnaka bala laI AvyA. jIvAnada Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 If zrAddha vidhi lakSapAka tela lAvyA. muninA zarIre prathama tela ghasyuM ane pachI ratnakaMbava DhAMkI. te tailanI garamIthI nIkaLelA kRmio ratnakaMbaLamAM cUMTAyA. ratnakaMbaLa uThAvI te kRmine eka mRtaka upara mukyA. A rIte be traNavAra karI munine rega rahita karyA, A pUNya upArjanathI jIe mitro evI bArame devake thayA. 34 yaMtI zrAvikA-kauzAMbI nagarImAM zatAnIka rAjAnI bahena yaMtI nAme bhagavAna mahAvIranA sAdhuonI prathama zayyAtara, vasati ApanAra hatI. eka vakhata bhagavAna mahAvIra svAmI samavasaryA. jayaMtI pitAnI bhAbhI mRgAvatI sAthe temanI dezanAmAM gaI tyAM teNe bhagavaMtane jIvahiMsA vigerenA vividha prazno puchI uttara meLavyA. ane tyArabAda teNe caMdanabALA pAse dIkSA grahaNa karI. mAsa khamaNane aMte nirvANa pAmI. (bhagavatI sUtrazataka-12. uddeza-2 ) 35 vaMkacUlanI kathA eka nagarImAM vimaLayaza nAme rAjAne puSpacUla nAme putra ane puSpacUlA nAme eka putrI hatI. pu5cUlanA uddhata svabhAvathI rAjAe tene vaMkacUla kahI kaMTALI kADhI mukaye. tenI pAchaLa tenI bahena ane patnI paNa gayAM. eka jaMgalamAM te gayAM tyAM bhillee vaMkacUlane tene rAjA banAvyo. uddhata svabhAvI vaMkacUla vadhu nirdayI ane pAparasika banya. eka vAra tenI aTavImAM keI AcArya padhAryA. comAsuM beThela hovAthI temaNe sthAnanI mAgaNI karI. vaMkacUle dharmopadeza na ApavAnI zarate munirAjane cAturmAsa rAkhyA cAturmAsa vIte munine vaLAvavA vaMkacUla sImA sudhI gayA. munie vaLatAM tene cAra zikhAmaNa ApI 1 ajANyAM phaLa khAvAM nahi. 2 sAta ATha pagalAM pAchA haThIne keIna upara ghA kare. 3 rAjAnI strI bhegavavI nahi. 4 kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahiM. cAre zikhAmaNa saraLa hovAthI tene pALavAnuM vaMkacUle muni pAse kabUlyuM. muninA chellA paricame vaMkacUla haLavA pariNAmavALo thayo. samaya jatAM A cAre niyamonI kasoTI prasaMga vaMkacUlane pitAnA jIvanamAM Avyo ane tethI tene lAbha thaze. eka samaye enI sAthe kaI sArthane luMTI te jaMgalamAM peTho tyAM koI paricita phaLa na dekhAyuM. suMdara AkAranAM manahara phaLone tenA sAthIdAroe khAdhAM. vaMkacUle pitAne niyama hovAthI te phaLa na khAdhAM. thoDA vakhatamAM sAthIdAra mRtyu pAmyA. pAchaLathI khabara paDIke te ajJAta phaLa kiMpAkanAM hatAM. rAtre ghera AvyA. gharamAM pesatAM teNe tenI strIne keI juvAna purUSa sAthe ekaja zayAmAM ghasaghasATa nidrA letI joI tene krodha samAye nahi. teNe taravAra ugAmI bannene uDADI mukavAno nizcaya karyo. ke turta munine niyama yAda AvyuM ane sAta ATha pagalAM pAchA pharatAM taravAra athaDAvAthI te purUSe avAja karyo ke "e koNa che?" A zabda turta vaMkacUla oLakhI bolI uThaye ke "are Ato mArI bahena vaMkacUlA." ekavAra vaMkacUla ujajayinI nagarInA rAjAnA makAnamAM pAchale bAraNethI dAkhala thaye. juvAna dekhAvaDA vaMkacUlane. jemAM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAra ane vasati ApanArA daSTAnta 1. 143 rANI mugdha banI ane teNe bhaya pAmyA vagara pitAnI sAthe bhega bhegavavAnI mAgaNI karI. vaMkacUle rAjapatnI hovAthI nA pADI. rANIe kakaLa karI "cera cera" bUma pADI. paherIgIre vaMkacUlane pakaDI rAjA pAse lAvyA. rAjA satya vastuthI jANa hatuM tethI tene cheDI muko ane pitAnA putrapaNe sthApe. eka vakhata vaMkacUla yuddhamAM ghavAye vaidyoe kAgaDAnA mAMsane upacAra karavA kahyo. rAjAe te upacAra karavA kAkamAMsa maMgAvyuM. vaMkacUle prANa jAya to bhale paNa kAkamAMsa na levAne nirNaya karyo. chevaTe vaMcasUla niyamane yathArtha pALI, mRtyu pAmI bArame devake gaye. 36 kAzAvezyA pATalIpuramAM kezA vezyA rahetI hatI. tene pratibaMdha karavA gurU AjJA laI sthUlibhadramuni tene tyAM cAturmAsa rahyA. vezyAe temane kSubdha karavA. hAvabhAva vilAsa tathA temane ane pitAne pUrva saMbaMdha vigere yAda karAvI ghaNA prayatna karyA paNa muni kSubdha na banyA. paraMtu munie tene upadeza ApI dharmamAM sthira karI. samyakatva sahita bAravrata ApyAM. cothAvatamAM rAjAnI AjJAthI Avela purUSa sivAya bIjAne saMga na kare te teNe niyama lIdhe. ekadA eka rathakArane tenI parIkSA mATe rAjAe meka rathakAra yuvAna ane kAmadeva sarakhe hato. rathakAre AvatA veMta pitAnI bhinnabhinna kalA dekhADavA mAMDI. teNe dura rahelA AMbAnI kerI eka pachI eka bANa mukI AMbAnI luMba teDI vezyAnA hAthamAM ApI. vezyAe tene garva teDavA sarasava upara soMya rAkhI tenA upara nAca karI tene kahyuM ke "AMbAnuM toDavuM ke sarasava upara nAcavuM kaThina nathI paNa je mahAmuni sthUlibhadra comAsAmAM suMdara AvAsamAM ane pUrva paricita rAgI yuvati strI najIkamAM rahyA chatAM saMyamI rahyA te mahA duSkara che, rathakArane sthUlibhadra muninI prazaMsAthI kezyAe bAdha pamADa. A rIte vasatidAna ApavAthI kezAvezyA muninA paricaye upadeza pAmI pratibaMdha pAmI. 37 avaMtI sukumAra-ujajainI nagarImAM dhannA zeThanI patnI bhadrAnI kukSithI utpanna thayela avaMti sukumAra 32 strIo sAthe vaibhavathI rahetuM hatuM. eka vakhate AryamahAgiri mahArAja bhadrA zeThANa pAse vasatinI yAcanA karI rAtri vAsa rahyA. rAtre pratikrapaNane aMte svAdhyAyamAM nalinI gumanA varNanane svAdhyAya Avyo. A svAdhyAya avaMti sukumAre uMcA kAne sAMbhaLyo, ane tene teNe pite sarve anubhavyuM heya tema lAgyuM, rAtre rAtre te munio pAse gayo "Ape je hamaNAM nalinI gulma viSe kahyuM te joyuM che?" "ame joyuM nathI paNa maharSioe jJAnathI joyuM ane lakhyuM te kahyuM che. " avaMti sukumAre vaLatAM kahyuM ke "bhagavaMta! A sthAna huM zI rIte meLavI zakuM?" "saMyama sarva sthAna apAvI zake che te muninA uttarathI avaMti sukumAra saMyama levA kaTIbaddha thayo. mAtAnA ghaNA kAlAvAlA chatAM te tene samajAvI saMyamI bane. aNusaNa AdarI ekaja dIvasane saMyama pALI mRtyu pAmI aMvati sukumAra nalinI gulama vimAnamAM gaye. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 [ zrAddhavidhi sAthI mahArAja saMbaMdhI vicAra, sAdhunI peThe sAdhvIone paNa sukha saMyamayAtrAnAM prazna vagere karavA. temAM eTalI vAta vaLI adhika jANavI ke, sAdhvInuM durAcArI ane nAstika leAkeAthI rakSaNa karavuM. peAtAnA gharanI pAse cAre khAjUthI sArI rIte rakSaNa karelA ane jenAM khAraNAM gupta eTale jyAM kAI jhaTa AvI zake tema na hoya tevI jagyA ApavI. peAtAnI strI pAse temanI sevA karAvavI, peAtAnI putrIone jJAnAdi guNune athe temanI pAse rAkhavI, peAtAnA kuTu'khamAMnI putrI strI Adi kAI dIkSA levA taiyAra thAya, te te sAdhvIoneja soMpavI, jo sAdhvIe potAneA keAI AcAra bhUlI jAya te temane te cAda karAvavA, jo te sAdhvIo anyAya mArge cAle, evA sabhava dekhAya to temane te mArge jatAM rAvI, jo temanA paga khATe mAge paDI gayA hAya te pahelI vAra temane sArI zikhAmaNa devI, ane jo te zikhAmaNa na mAnatAM vAraMvAra te sAdhvIe kumArge cAlavA jAya, tA temane kaMThAra vacana sabhaLAvavAM tathA ceAgya upacAra karI temane mAge lAvavAM. Ama chatAM temane sava ucita vastu ApI sevA karavI. e rIte sAdhvI saMbaMdhI vicAra jANave darAja navIna abhyAsa karavA. suzrAvake sAdhu munirAja pAse jaI kAMi pazu bhaNuvuM. 'kemake vivekI purUSa kAjaLanA kSaya ane rADAnI vRddhi joine dAna ane bhaNavA AdI zubha kRtyAthI potAnA divasa saphaLa karavA. pAtAnI strI, leAjana ane dhana e traNa vastune viSe sASa rAkhavA. arthAt e traNenA vadhAre lAbha na rAkhavA para'tu dAna, bhaNavuM ane tapasyA e traNa vastumAM sateASa na rAkhavA arthAt na dharAtAM haMmezAM te traNe vastunI vRddhi karavI. jANe mRtyue ApaNA mastakanA keza pakaDayA hAyanI ! ema jANI vivekI purUSe dhama kRtya utAvaLathI 6 38 alayakumAra zreNika rAjAnA buddhinidhAna abhayakumAra nAme putra prasiddha che. eka vakhata eka kaDhiArAe sudharmAM svAmI pAse dIkSA lIdhI, keTalAka ajJAta leAkA khAvA na maLavAthI dIkSA lIdhI che tema karI tenI mazkarI karavA lAgyA. buddhinidhAna abhayakumAre te vAta jANI teNe nagaramAM DhaDharA pIDhace ke jene A ratnarAzi joIe te lai joe' leAkAnAM TALe ToLAM levA ekaThAM thayAM paNa temAM abhayakumAre zarata e rAkhI hatI ke strI, agni ane sacittane spA na kare te A ratnarAzi laI jaI zake che.' bhegA thaelA sau eka bIjA sAmuM joI pAchA pharyo. abhayakumAre kahyu` ke * strI, agni ane sacittane nahi aDanAra A kaThiyAro chatAM ratnarAzi na levA AvyeA. jyAre tame DhADatA AvyA te tame bhIkhArI che ke te ?' niMdA karanAra DhAkA miDhA paDayA ane temane peAtAnI bhUla samajAI. 6 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darAja navIna abhyAsa karavA ] 145 karavuM, ane mhArI kAyA ajarAmara che, ema jANI vidyA ane dhananuM upArjana karavuM. jema jema ghaNI rUcithI sAdhu munirAja navA navA zAsramAM praveza kare, tema tema peAtAnA saMvegIpaNA upara navI navI zraddhA utpanna thavAthI temane ghaNAja harSa thAya che. je jIva A manuSyabhavamAM dararoja navuM navu' bhaNe che, te parabhave tIrthaMkarapaNuM pAme che, have je bIjAne samyajJAna bhaNAve tenA phaLanI te vAta ja zuM karavI ?" theADI buddhi hAya tA paNa pATha karavAnA nitya udyama kare te mASatuSAdika peThe teja bhave kevaLajJAnAdikanA lAbha thAya ema jANavuM. (A rIte chaThThI gAthAnA atha kahyo che.) dharmAnuSThAna bAda pAtAnA ucita vyavahAramAM lAgavuM. upara kahyA pramANe dharmakriyA karI rahyA pachI rAjA Adi hAya tA peAtAnA rAjamaMdira jAya. maMtrI Adi hAya tA nyAyasabhAe jAya, ane vaNika AdI hoya tA peAtAnI dukAne athavA bIjo je udyama karatA hAya te udyame jAya. A rIte potapotAnA ucita sthAnake jaI dharmane virAdha na Ave, te rIte dravya saMpAdana karavAnA vicAra karavA. nyAyapUrvaka va`vAthI rAjAe paNa dharma pALI zake che. "jo rAjAe daridrIne ane dhanavAne, peAtAnA mAnya purUSane ane sAmAnya purUSane tathA uttamane ane adhamane madhyastha vRtti rAkhI sarakhI rIte nyAya Ape te temanA kArya mAMdhama no keAi virAdha nathI ema jANuvuM." A viSaya upara nIce dRSTAMta ApyuM che. nyAya upara yazAvarmAnuM dRSTAnta kalyANukaTaka puramAM ghaNA nyAyI yaze|varmA nAme rAjA hatA. teNe peAtAnA rAjamaMdiranA dvAramAM nyAyaghaTA nAme eka ghaTA baMdhAvI hatI. eka vakhate rAjAnI nyAyIpaNAnI parIkSA karavAne arthe rAjyanI adhiSThAyikA daivI tatkALa prasUta thaelI gAyanuM ane vAcharaDAnuM rUpa prakaTa karI rAjamAgamAM beThI. eTalAmAM rAjaputra ghaNA vegathI doDatA eka ghADI upara besI tyAM AvI pahoMcyeA. vega ghaNA hAvAthI vAcharaDAMnA e paga gheADInI 39 mAsatuSa muninI thA eka AbhIranA putre mATI umaramAM dIkSA lIdhI. AvazyakanA ceAgAdhvahana pachI uttarAdhyayananA cAga vakhate tene pU`saMcita jJAnAvaraNIya kamanA udaya thayA tethI tene ghaNI mahenata karyAM chatAM kAMI AvaDayuM nahi. AthI gurUe " mAtra A supa " eTale kAIpaNu upara krodha na karavA ke prema na rAkhavA' e pada gAkhavAnuM ApyuM. A pada satata moTA avAjathI muni gAkhavA lAgyA paNa te kharAkhara yAda na rahetAM mAruSa mA tuSa' ne badale mAsa tuSa mAsa tuSa ' gAkhatAM chekarAoe temanu nAma niMdA ane hAsyathI 'mAsa tuSa' pADayuM. leAkAnA hAsya ane niMdAthI krodha na karatAM peAtAnA pUrva ne sabhArI muni gAkhyuM paNa zuddha kaMThastha na thayuM paNu hRdayagata vaNAI gayA ane muni sava. jJAna meLavI kevaLajJAna pAmyA. : C sa MvegamAM sthira thayA. khAra khAra varSa sudhI A pada tenA bhAva. 8 krodha na kara ane prema na kara'te te kSapaka zreNi pAmI A ja ma tuSa padanA jJAna sAthe Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 [ zrAddhavimi "" aDapheTamAM AvyA. tethI vAcharaDuM maraNa pAmyuM. tyAre gAya zabda karavA pUryAMka netramAMthI AMsu kADhavA lAgI. kAie gAyane kahyuM ke, "tuM rAjadvAre jaine nyAya mAga." tyAre teNe tyAM jaI peAtAnA ziMgaDAnI aNIthI nyAyaghaMTA vagADI. yazeAvamAM rAjA te samaye bhAjana karavA beThA hatA, teNe ghaMTAnA zabda sAMbhaLIne pUchyuM ke, " ghaMTA kANu vagADe che ?" sevakIe tyAM jai joine kahyuM ke, "he deva ! kAI nathI. Apa leAjana karo. rAjAe kahyuM. "kANe vagADI tenA niNUya thayA vinA huMzI rIte huM bheAjana karUM ?" pachI turata bhAjananA thALa paDatA mUkIne rAjA bAraNe AvyA, ane bIjI koI najare paDayuM nahIM. tethI teNe gAyane pUchyuM ke, "tane keAie upadrava karyo ke zuM? upadrava karanAra kANu che ? te mane dekhADa. " rAjAe ema kahyuM, tyAre gAya AgaLa cAlI, ane rAjA pAchaLa javA lAgyA. gAye maraNa pAmeluM vAcharaDuM dekhADayuM. rAjAe kahyuM. " e vAcharaDA uparathI je gheADIne kUdAvatA gayA, teNe mArI AgaLa hAjara thavuM." jyAre kAI kAMI melyA nahI, tyAre rAjAe pAchuM kahyuM ke jyAre aparAdhI hAjara thaze, tyAre ja huM bheAjana karIza." rAjAne lAMdhaNa thaI tyAre savAre rAjakumAre kahyuM. " huM tAta ! huM aparAdhI che. mane cathAyeAgya daMDa karA. " pachI rAjAe smRtinA jAgu purUSone puchyuM ke, " enA zuM daMDa karavA. " jANa purUSoe kahyuM. " huM rAjan ! rAjyane ceAgya evA A tamArA ekaja putra che. mATe ene zuM da'Da karIe ?" rAjAe kahyuM "kAnuM rAjaya ane kenA putra? huM te nyAyaneja sarva vastu karatAM uttama gaNuM chuM. kemake--, "1 durjananeA daMDa karavA, 2 sajjananI pUjA karavI, 3 nyAyathI bhaMDAranI vRddhi karavI, 4 pakSapAta na rAkhavA. ane 5 zatru thakI rAjyanI rakSA karavI. eja rAjAone nitya karavA karavA ceAgya paMca mahA yajJa kahyA che.'sAmanItimAM paNa kahyuM che ke--"rAjAe pAtAnA putrane paNa aparAdhanA anusArathI daMDa karavA." mATe je ene ceAgya daMDa hoya te kaheA, rAjAe ema kahyu, te paNa te te vidvAna leAko jyAre kAMI khelyA nahIM. tyAre " je jIva bIjA jIvane je rIte ane je duHkha de, te jIvane te duHkhanA badalAmAM te rIte teja duHkha maLavuM joIe. " tathA "koI apakAra kare tA tenA avazya pALe badale vALavA joI e " vagere nItizAstranA vacana uparathI rAjAe peAteja putrane kayA daMDa ApavA? tenA niNaeNya karyAM. pachI gheADI maMgAvIne putrane kahyuM. " tuM ahiM mArgamAM sUI rahe. " putra vinIta hatA tethI pitAnuM vacana mAnI mAgamAM sUi rahyo. rAjAe peAtAnA sevakAne kahyuM " enA uparathI DhADatI gheADI lai jAo. " rAjAnuM A vacana keAI e mAnyuM nahIM. ane save lAkoe tene vAryAM, te paNa rAjA pAte gheADI upara avAra thayA, ane gheADIne DhoDAvIne jeTalAmAM putranA zarIra upara lai jAya che, eTalAmAM rAjAne gAya ke vAcharaDuM kAMi DhekhAyu' nahi ane adhiSThAcikA devIe prakaTa thaI puSpavRSTi karIne kahyu ke, " he rAjan ! meM hArI parIkSA karI che. mANu karatAM paNa vallabha evA peAtAnA putra karatAM paNa tane nyAya priya Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra cAkakhA rAkhavA. ] 147 "" che, emAM saMzaya nathI. mATe tuM cirakALa nivijJapaNe rAjya kara. A rIte nyAyane viSe tatpara rahevA upara AMta che. have je rAjAnA adhikArI che, te je abhayakumAra ane cANakya Adi purUSanI peThe rAjAnuM ane prajAnuM hita thAya tevI rIte rAjakAya kare te, temanA kAmamAM dhamane virAdha na Ave. kahyuM che ke--kevaLa rAnuMja hita karanArA mANasa prajAnA zatru thAya che, ane kevaLa prajAnuMja hita karanArA mANasa rAvathI tajI devAya che. evI rIte ekanA hitamAM bIjAnuM ahita samAyela heAvAthI rAjA ane prA e khannenuM hita karanArA adhikArI durlabha che. vik AdI leAkAe cAkhA vyavahAra rAkhavA, jethI dharmanA vizadha na Ave. A pramANe uttarAj`mAM gurUvaMdana, paccakakhANu, gurUnA dhammapadeza sAMzaLavA, gurUnIbhakti, karavI ane haMmeza navuM... bhaNavu vigere karyuM. gAthA pAMcamI ane chaThThImAM jAgRta thayA pachIthI bhAvakanuM dhArmika kRtya karyuM A gAthAmAM dhArmikakRtyamAda tenA vyavahArikakRtyamAM vyavahArazuddhi rAkhavI vigere kahe che. ( mULAthA ) vavahArasuddha desA - - iviruddhacAya uciacaraNehiM // to kuNai attharcitaM, nivvArhito niaM dhammaM // 7 // [ vyavahArazuddhi dezAdiviruddhatyAga ucitAcaraNaiH tataH karoti arthacintAM nirvAhyan nijadharmam // 7 // ] azrAvaka vyavahArazuddhi, dezAdi virUddha vastunA tyAga ane ucita AcaraNa karavA pUrvaka peAtAnA mA bAdha na Ave te rIte dhana utpanna karavAnI vicAraNA kare. bhAvA--pUtre kahelI prakriyA karI rahyA pachI, macitA (dhana samAna karavA saMbaMdhI vicAra ) kare. te karatAM traNa vastu upara avazya dhyAna rAkhavuM oie. 1 eka te dhana Adi meLavavAnA sAdhanarUpa vyavahAranI nirdoSatA rAkhavI. arthAt vyavahAramAM mana, vacana ane kAya e traNe saraLa rAkhavAM kapaTa na karavuM. 2 jI je dezamAM rahIe, te dezamAM akavirUddha manAyelAM kutcA na karavAM. 3 trIjuM ucita kRtyamAM avazya karavAM. (A traNenuM vistArathI vivecana AgaLa A graMthamAM Avaze. te dhyAnamAM rAkhIne dhananI ciMtA karavI.) A traNa pUrvaka aMnI vicAraNA karyAM chatAM pAtAnA aMgIkAra karelA dharmanA tathA AdarelA RtunA nirvAha thAya, paraMtu kAi sthaLe kAi paNa rIte tene (dharmane ane trata Adine ) aAlathI athavA bhUla vagerethI paNa harakata na Ave evI rIte khananI ciMtA karavI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 |zrAddha vidhi dharmane bAdha na Ave te rIte dhana meLavavAne zAstrane Adeza. evI kaI paNa vastu jagatamAM nathI ke, je dravyathI na meLavI zakAya. mATe buddhi. zALI purUSe sarva prakAranA prayatna karIne dhana saMpAdana karavuM." A ThekANe " arthaciMtA karavI" ema Agama kahetuM nathI. kAraNa ke, mANasa mAtra anAdi kALanI parigraha saMjJAthI pitAnI meLeja arthaciMtA kare che. kevaLibhASita Agama te anAdi kALanI parigrahasaMjJAthI suzrAvakane arthaciMta karavI paDe, tyAre teNe dharma vagerene bAdha na Ave tevI rIte karavI eTalI ja AjJA kare che. "leka jema IhalokanA (saMsAra saMbaMdhI) kAryamAM sarva AraMbha karIne aherAtra udyama kare che, tenA eka lAkhamA bhAga jeTalo paNa udyama je dharmane viSe kare, te zuM meLavavAnuM bAkI rahe ?" AjIvikA (artha cintA) dhana meLavavAnA sAta sAdhane mANasanI AjIvikA 1 vyApAra, 2 vidyA, 3 khetI, 4 gAya bakarAM Adi pazunuM rakSaNa, 5 kaLA kauzalya, 6 sevA ane 7 bhikSA e sAta upAyathI thAya che. temAM vaNika loka vyApArathI, vaidya Adi loko pitAnI vidyAthI, kaNabI lake khetIthI. govALa ane bharavADa loke gAya AdinA rakSaNathI, citrakAra, sUtAra vagere leke pitAnI kArIgarIthI, sevaka ke sevAthI ane bhikhArI loke bhikSAthI pitAnI AjIvikA kare che. 1 vyApAranA prArA temAM dhAnya, dhRta, tela, kapAsa, sUtara, kApaDa, tAMbu pittaLa Adi dhAtu, motI, jhaverAta, nANuM. ane kariyANA vagerenA bhedathI aneka prakAranA vyApAra che. "traNaso sATha prakAranAM kariyANAM che evI lokamAM prasiddhi che. vastuonA peTA bhede gaNavA jaIe te vyapAranI saMkhyAne pAra Ave ema nathI. vyAje dhIravuM e paNa vyApAranI aMdaraja samAya che. 2 vidyAnA prakAro auSadha, rasa, rasAyana, cUrNa, aMjana, vAstu, zakuna, nimitta, sAmudrika, dharma, artha, kAma, tiSa, tarka vagere bhedathI nAnA prakAranI vidyAo che. temAM vaidyavidyA ane gAMdhIpaNuM e be vidyAmAM prAye mAThuM dhyAna thavAne saMbhava hevAthI vizeSa guNakArI nathI. kAraNake keI dhanavAn purUSa mAM paDI jAya athavA rogacALA vigerenA mAThA prasaMge vaidyane tathA gAMdhIne ghaNe lAbha thAya che ane ThekANe ThekANe bahumAna maLe che. kemake "zarIre rega thAya tyAre vaidya pitA sarakhe che; tathA ziginA mitra vaidya, rAjAnA mitra hAjI hAjI karI mIThAM vacana bolanArA, saMsArI duHkhathI pIDAyelA mANasanA mitra munirAja ane lakSamI khAIne beThelA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjIvikAnA prakAre] 149 purUnA mitra jozI jANavA." joke vyApAramAM vyApAra gAMdhIneja sarasa che. kAraNake, te vyApAramAM eka Take kharIdelI vastu se Take vecAya che. A sarva vAta sAcI che. vaidyane tathA gAMdhIne lAbha tathA mAna ghaNuM maLe che, paraMtu e niyama che ke, jene je kAraNuthI lAbha thAya che, te mANasa tevuM kAraNa hamezAM banI AvavAnI IcchA rAkhe che. kahyuM che ke-"subhaTo raNa saMgrAmanI, vidyo heTA moTA dhanavaMta lokenI mAMdagInI, brAhmaNe ghaNA maraNanI ane nigraMtha munio lokamAM subhikSanI tathA kSemakuzaLanI IcchA kare che. manamAM dhana upArjavAnI IcchA rAkhanAna je vaidya loka mAMdA paDavAnI IcchA kare che. regI mANasanA rogane auSadhathI sAjA thatA aTakAvIne dravya lobhathI ulaTI tenI hAnI kare che; evA vaidyanA manamAM dayA kayAMthI hoya?" keTalAka vaidya sAdharmi, daridrI, anAtha ane maraNane kAMThe AvelA evA lake pAsethI paNa baLAtkAre dravya levAne icche che. abhavya vastuo paNa auSadhamAM nAMkhI regIne khavarAve che ane dvArikAnA abhavya vedya dhavaMtarinI peThe jAta jAtanAM auSadha AdinA kapaTathI lokone Thage che. jyAre keTalAka zeDo lobha rAkhanArA, paropakArI ane sArI prakRtinA je vaidyo hoya che, temanI vaidyavidyA rUSabhadeva bhagavAnanA jIva chavAnaMda vaidyanI peThe Ihalake tathA paraleke guNakArI jANavI. 3 khetI tathA 4 pazu rakSAvRtti havekhetI traNa prakAranI che. eka varasAdanA pANIthI thanArI, bIjI kUvA AdinA pANIthI tathA trIjI ane-varSAda tathA kuvAnA pANIthI thanArI, gAya, bheMsa, bakarI, uMTa, baLada, gheDA, hAthI vagere jAnavara pALIne pitAnI AjIvikA karavI te pazurakSAvRtti kahevAya che. te pALavAnAM jAnavara jAtajAtanAM hovAthI aneka prakAranI che. khetI ane pazurakSAvRtti e bane vivekI mANasane karavA yogya nathI. vaLI kahyuM che ke hAthInA dAMtane viSe rAjAenI lahamI, baLadanA khaMdha upara kheDUta lokenI, khaganI dhArA upara subhaTanI lahamI tathA zaNagArelA stana upara vezyAonI lakSamI rahe che kadAcita bIjI kAMI vRtti na hoya, ane khetI ja karavI paDe te vAvavAne samaya kSeya vagere barAbara dhyAnamAM rAkhavAM. tathA pazurakSAvRtti karavI paDe te manamAM ghaNuM dayA rAkhavI; kemake "je kheDuta vAvavAne vakhata, bhUmine bhega ke che? te, tathA temAM ka pAka Ave? te jANe, ane mArgamAM AveluM khetIthI asAdhya khetara mUkI de, tene ghaNuM lAbha thAya che temaja je mANasa dravya prAptine arthe pazurakSA vRtti karatA hoya, teNe potAnA mananI aMdara rahele dayAbhAva cheDo nahIM. te kAmamAM sarva ThekANe pate jAgRta rahI chaviccheda vagere vajevuM. 5 zilpanA e prakAre, temaja zilpa ane karmamAM taphAvata. have zilpakaLA so jAtanI che, zAstramAM kahyuM che ke--kuMbhAra, luhAra, citrakAra, sUtAra. ane hajAma e pAMcanAM pAMca zilpaja (kArIgarI) mukhya che. pachI ekeka zilpanA vIsa vIsa peTA bheda gaNatAM sarva maLI se bheda thAya che. pratyeka mANasanI zilpakaLA - nAka viMdhavA vagere. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 [ zrAddha vidhi ekanI bIjAthI jUdI paDanArI hevAthI jUdI gaNIe te ghaNAja bheda thAya. AcAryanA upadezathI thaeluM te zipa kahevAya che. upara kahelAM pAMca zilpa RSabhadeva bhagavAnanA upadezathI cAlatAM AvelAM che. AcAryanA upadeza vinA je kevaLa lokaparaMparAthI cAlatuM Avela khetI vyApAra vagere te karma kahevAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke-AcAryanA upadezathI thaeluM zilpa ane upadezathI na thayeluM te karma kahevAya che. kuMbhAranuM, luhAranuM citrakAranuM vagere zilpanA bheda che, ane khetI, vyApAra Adi karmanA bheda che. khetI, vyApAra ane pazurakSAvRtti e traNa karma ahiM pratyakSa kahyAM. bAkI rahelAM karma prAye zi95 vageremAM samAI jAya che. purUSanI tathA strIonI kaLAo keTalIka vidyAmAM ane keTalIka zilpamAM samAI jAya che. karmanA sAmAnyathI cAra prakAra che kahyuM che ke-"buddhithI karma (kArya karanArA uttama, hAthathI karma karanArA madhyama, pagathI karma karanArA adhama ane mastasthI (bhAra upADIne) karma karanArA adhamamAM adhama jANavA." have buddhithI karma karavA upara madana zreThinuM daSTAMta che. caMpA nagarImAM madana nAme dhanazreSThIne putra hatuM. teNe buddhi ApanArA lekenI dukAne jaI pAMcaso dramma ApI eka buddhi lIdhI ke, "be jaNa laDhatA hoya tyAM ubhA rahevuM nahIM." ghera Avyo tyAre mitroe pAMcase drammanI buddhi sAMbhaLI tenI ghaNuM mazkarI karI, tathA pitAe paNa Thapako Apyo. tethI te madana buddhi pAchI ApI pitAnA dramma pAchA levA dukAnavALA pAse Avyo. dukAnadAre kahyuM ke, " jyAM be jaNAnI laDhAI cAlatI hoya, tyAM avazya ubhA rahevuM." ema tuM kabUla karate hoya te hArA dramma pAchA ApuM" te vAta kabUla karavAthI dukAnadAre madananane pAMcaze dramma pAchA AvyA. have eka samaye mArgamAM be subhaTano koI vivAda thatuM hatuM, tyAre mana temanI pAse ubhe raho. bane subhaTee madanane potAnA sAkSi tarIke kabula karyo. nyAya karavAne samaya AvyuM, tyAre rAjAe madanane sAkSi tarIke belA. tyAre ane subhaToe madanane kahyuM ke, "je hArI tarapheNamAM sAkSi nahi pUre, te hAruM AvI banyuM ema jANaje. evI dhamakIthI AkuLa vyAkuLa thaelA dhana SThie pitAnA putranA rakSaNa mATe kreDa kramsa ApIne buddhi denAranI pAsethI eka buddhi lIdhI ke, "tuM hArA putrane gAMDo kara" ema karavAthI dhanazreSThi sukhI thayo. e buddhikarma upara dekhata kahyuM che. vyApAra AdI karanArA ke hAthathI kAma karanArA jANavA. dUtapaNuM vagere kama karanArA leke pagathI kAma karanArA jANavA. bhAra upADanArA vagere leke mastakathI kAma karanArA jANavA. 6 sevAnA prakAra, temaja sevA kenI karavI ane na karavI. 1 rAjAnI,2 rAjAnA amaladAra lokonI 3 zreSThinI ane bIjA lokenI maLI cAra prakAranI sevA che. rAjAdikanI sevAmAM ahorAtra paravazatA AdijogavavuM paDatuM hovAthI jevAtevA mANasathI thAya tema nathI. kahyuM che ke -"je sevaka kAMI na bole, te mUgo kahevAya, je chUTathI bole Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjIvikAnA prakArI ] teA khakanArA kahevAya, jo pAse besI rahe teA pIThA kahevAya, je AdheA bese te buddhihIna kahevAya, svAmI kahe te sava sahana kare te kAyara kahevAya, ane jo na sahana kare teA halakA kuLanA kahevAya, mATe yAgIothI paNa na jANI zakAya evA sevAdharma bahuja kaThaNa che. je peAtAnI unnati thavAne arthe nIcuM mAthuM namAve, peAtAnI AjIvikAne arthe prANa ApavA paNa taiyAra thAya, ane sukha prAptine arthe duHkhI thAya, evA sevaka karatAM bIje kANu mUkha' haze ? pArakI sevA karavI te zvAnavRtti samAna che, ema kahenArA leAkeAe kharAkhara vicAra karyAM jaNAtA nathI, kAraNake, zvAna dhaNInI khuzAmata pUchaDIthI kare che, ane sevaka te dhaNInI khuzAmata mAthu namAvI namAvIne kare che. mATe sevakanI vRtti zvAna karatAM paNa nIca che." ema chatAM paNa khIjA koi rIte nirvAha na thAya te, sevA karIne paNa vivekI purUSe potAnA nirvAha karavA. kemake--mhoTA zrImAna hoya teNe vyApAra karavA, alpa dhanavAn hAya teNe khetI karavI, ane sala' udyama jyAre khuTI paDe, tyAre chevaTe sevA-nAkarI karavI." samajI, upakAranA jANu tathA jenAmAM khIjA evAja guNa hoya, te dhaNInI sevA karavI kemake--je kAnanA kAcA na hAya, zUravIra hAya, karelA upakArane jANu, peAtAnuM satva rAkhanArA, guNI, dAtA ane guNu upara humezAM prIti rAkhanArA evA dhaNI sevakane bhAgyathI ja maLe che. krura, vyasanI, leAbhI, nIca, ghaNA kALanA rAgI, mUkha ane anyAyI evA mANasane kadI paNa peAtAnA adhipati na karavA. je mANusa avivekI rAjA pAsethI pAte Rddhivata thavAne icche che, te vAhana mATe azva meLavavA seA ceAjana page javAnI dhAraNA kare che." arthAt nakAmI tenI sevA te kare che ema samajavuM. kAmaMdakIya nItisAramAM vaLI kahyuM che ke--"vRddha purUSAnI sammatithI cAlanArA rAjA satpurUSone mAnya thAya che. kAraNa ke, kharAba cAlanA leAkeA kadAcit tene khATe mAge dAre, tA paNa te khATA mArge jatAnathI.' dhaNIe paNa sevakanA guNu pramANe tenA Adara satkAra karavA joIe. kahyuM che ke--jyAre rAjA sArA tathA narasA sarve sevakAne sarakhI paMktimAM gaNe, tyAre udyama karavAne samartha evA sevAnA utsAha bhAgI jAya che.' sevaka bhakta ane buddhizALI hAvA joIe. 151 sevake paNa peAtAne viSe bhakti, caturatA vagere avazya rAkhavAM joIe. kemake~ sevaka dhaNI upara ghaNI prIti rAkhanArA hoya, tA paNa te je buddhihIna ane kAyara hAya tA tethI dhaNIne zuM lAbha thavAnA ? tathA sevaka buddhizAlI ane parAkramI hAya tA paNa te jo dhaNI upara prIti rAkhanArA na hoya te tethI paNa zuM lAbha thavAnA ? mATe jemanAmAM buddhi, zUravIrapaNuM ane prIti e traNa guNu hAya, teja rAjAnA cA dhaNInA sa'patakALamAM tathA vipattikALamAM upayAgI thaI paDe evA jANavA, ane jemanAmAM evA guNu na hoya te sevaka zrI samAna samajavA. kadAcit rAjA prasanna thAya teA te sevakAne mAnapatra Ape che, pazu sevakA tA te mAnanA badalAmAM avasare peAtAnA prANa ApIne paNa rAjA upara upakAra kare che.' sevake rAjakinI sevA ghaNI caturAithI karavI. kahyuM che ke--sevake sarpa, Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 - [ zrAddha vidha vyAvra, hAthI ane siMha jevA krUra jIne paNa upAyathI vaza karelA joIne manamAM vicAravuM ke, buddhizALI ane DAhmA purUSe mATe "rAjAne vaza kare" e vAta saheja che." rAjAdikane vaza karavAno prakAra nItizAstra Adi graMthamAM kahyA che, te A rIte che ke -"DAhyA sevake dhaNInI bAjUe besavuM, tenA mukha tarapha daSTi rAkhavI. hAtha joDavA ane dhaNIne svabhAva jANIne sarva kAryo sAdhavAM. sevake sabhAmAM dhaNInI pAse bahu najIka na besavuM, tathA bahu dUra paNa na besavuM, dhaNInA Asana jeTalA athavA tethI vadhAre UMcA Asana upara paNa na besavuM. dhaNInI AgaLa tema pAchaLa paNa na besavuM. kAraNa ke, bahu pAse bese te dhaNIne akaLAmaNa thAya, bahu dUra bese te buddhihIna kahevAya. AgaLa bese te bIjA keI mANasane khoTuM lAge, ane pAchaLa bese te dhaNInI daSTi na paDe, mATe upara kahyA pramANe besavuM." dIvAnI cheDatInI peThe te sthApela rAjAnI paNa cheDatI na karavI. thAkI gaele, sudhAthI tathA tRSAthI pIDAyele, kodha pAmele, kaI kAryamAM rokAyela, suvAne vicAra karanAra, tathA bIjA keInI vinaMti sAMbhaLavAmAM rokAyela evI avasthAmAM dhaNI hoya, te samaye sevake tene koI vAta kahevAnI hoya te paNa kahevI nahIM. sevake jema rAjAnI sAthe temaja rAjamAtA, paTTarANI, pATavI kumAra, mukhyamaMtrI, rAjaguru ane dvArapALa eTalA mANasonI sAthe paNa vartavuM." "pUrve meM ja ene saLagAvyA che, mATe huM enI avahIlane karuM, paNa e mane bALaze nahIM" evI beTI samajathI je kaI mANasa potAnI AMgaLI dIvA para dhare, te te tatkALa bALI nAMkhe che. tema meM ja ene hikamatathI rAjapadavIe pahoMcADayo che, mATe huM tenuM game te karuM te paNa hAra upara e rUSTa thAya nahIM. evI beTI samaja na rAkhavI. kAraNake game tevo hitasvI mANasa paNa rAjAne AMgaLI aDADe, te paNa te rUjha thayA vagara rahe nahIM. mATe terUNa na thAya tema cAlavuM. je koI mANasa je rAjAne ghaNe mAnya hoya, te paNa manamAM teNe te vAtane garva na karavo. kAraNa ke, "garva vinAzanuM mULa che." ema kahyuM che. A viSaya upara eka vAta evI saMbhaLAya che ke - - dillI zaheranA bAdazAhanA maheTA pradhAnane ghaNe garva thaye. te manamAM ema samajavA lAgyuM ke, "rAjya hArA AdhAra upara ja TakI rahyuM che" eka samaye kaI moTA mANasa AgaLa teNe tevI garvanI vAta paNa kahI dIdhI. te vAta bAdazAhane kAne paDatAM ja teNe mukhya pradhAnane pada uparathI utArI mUke, ane tenI jagyA upara hAthamAM rA5DI rAkhanAra eka najIkamAM mecI hatuM tene rAkhe. te kAmakAjanA kAgaLa upara sahInI nIzAnI tarIke rA5DI lakhate hate. tene vaMza hajI paNa dillImAM hayAta che. rAjasevA dAridra nAzaka che chatAM maMtrI AdinAM kArya vikaTa che. A rIte rAjAdika prasanna thAya te aizvarya Adine lAbha thavo azakya nathI. kahyuM che ke "zelaDInuM khetara, samudra, yoni piSaNa ane rAjAne prasAda eTalAM vAnAM tatkALa Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjIvikAnA prahAra 153 manacca daridrapaNuM dUra kare che. sukhanI vAMchA karanArA abhimAnI lo ke rAjA Adi lokonI sevA karavAnI bhale niMdA kare; paNa rAjasevA karyA vagara svajanane uddhAra ane zatrune saMhAra thAya nahIM." kumArapALa rAjA nAsI gayA, tyAre siri brAhmaNe temane sahAyatA ApI, tethI teNe prasanna thaI avasara AvatAM te brAhmaNane lATadezanuM rAjya ApyuM. keI devarAja nAme rAjaputra jitazatru rAjAne tyAM piLIyAnuM kAma karatuM hatuM. teNe eka samaye sarpane upadrava dUra karyo, tethI prasanna thaelA jitazatru rAjAe te devarAjane pitAnuM rAjya ApI pote dIkSA laI siddha thayA. maMtrI, zreSThI, senApati AdinAM sarva kAme paNa rAjasevAmAM ja samAI jAya che. A maMtrI AdinAM kAmo ghaNAM pApamaya che, ane pariNAme kaDavAM che. mATe khare. khara jotAM zrAvake te varjavAM joIe. kahyuM che ke "je mANasane je adhikAra upara rAkhIe, temAM te corI karyA vagara rahe nahIM, juo, bebI pitAnAM paheravAnAM vastra zuM vecAtAM laI thaDAM pahere che ? manamAM adhika adhika ciMtA utpanna karAvanArA adhikAra kArAgRha samAna che. AthI rAjAnA adhikArIone prathama nahIM paNa pariNAme baMdhana thAya che." rAjAnA gupti pALa keTavALa vigere na thavuM. tathA samyagadaSTi zeTha maLatAM mithyA dRSTi zeThane tyAga kara. have suzrAvaka sarvathA rAjAonuM kAmakAja karavAnuM mUkI na zake, te paNa guNipALa, koTavALa, sImApALa, vagerenA adhikAra te ghaNA pApamaya ane nirdaya mANasathI banI zake evA che, mATe zraddhAvaMta zrAvake te jarUra tajavA. kemake-talAra, koTavALa, sImApALa paTela Adi adhikArI kaI mANasane paNa sukha detA nathI." bAkInA adhikAra kadAcita kaI zrAvaka svIkAre che, teNe maMtrI vastupALa tathA pRthvIdharanI peThe zrAvakanA sukRtanI kirti thAya tevI rIte te adhikAra calAvavAnuM kemake -je mANasoe pApamaya evAM rAjakAryo karavA chatAM, tenI sAthe dharmanAM kRtya karIne puNya upAryuM nahIM, te mANasane dravyane arthe dhULa dhonArA lake karatAM paNa huM mUDha jANuM chuM. pitAnI upara rAjAnI ghaNI kRpA hoya te paNa tenuM zAzvatapaNuM dhArI rAjAnA keI paNa mANasane kapAvavo nahIM. tathA rAjA ApaNane koI kArya karavA sepe te rAjA pAse te kAma upara uparI mANasa mAgavo." suzrAvake A rIte rAjasevA karavI. ane te paNa bane tyAM sudhI zrAvaka rAjAnI ja karavI. e ucita che. kahyuM che ke-"zrAvake jJAna ane darzana saMpAdana karelA kaI zrAvakane ghere dAsapaNe rahevuM te zreSTha che, paNa mithyAtvathI mUDhamati thaele koI moTe rAjA athavA cakravatti heya, te tene ghera rahevuM zreSTha nathI." have kadAcit bIjuM kAMI nirvAhanuM sAdhana na hoya, te samakitanA paccakakhANamAM "vittIvALa" evo AgAra rAkhe che, tethI kaI zrAvaka je mithyASTinI sevA kare, te paNa teNe pitAnI zakitathI ane yuktithI karI zakAya teTalI svaminI pIDA TALavI. tathA bIjA koI prakAre cheDe paNa zrAvakane ghera nirvAha thavAne vega maLe te miyAdaSTinI sevA mUkI devI. e prakAre sevAvidhi karyo che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154, [ zrAddha vidhi 7. bhikSAnA prakAre munione bhikSA mAtA samAna che. te sivAya bhikSAthI AjIvikA karanArA niMdApAtra gaNAya che. senuM vagere dhAtu, dhAnya, vastra ityAdi vastunA bhedathI bhikSA aneka prakAranI che. temAM sarvasaMga parityAga karanArA munirAjanI dharmakAryanA rakSaNane arthe AhAra, vastra, pAtra vigere vastunI bhikSA ucita che; kahyuM che ke- he bhagavati bhikSe! tuM pratidina parizrama vinA maLI zake evI che, bhikSuka lokonI mAtA samAna che, sAdhu munirAjanI to kalpavallI che, rAjAo paNa tane name che, tathA te narakane TALanArI che, mATe huM tane namaskAra karuM chuM. bAkInI sarva prakAranI bhikSA mANasane atizaya laghutA utpanna karanArI che kemake "mANasa jyAM sudhI DhathI "Apa" e zabda bele nahIM, eTalI mAgaNI kare nahIM tyAM sudhI tenAmAM rUpa, guNa, lagna, satyatA, kulInatA ane ahaMkAra rahelAM che ema jANavuM. tRNa bIjI vastu karatAM halakuM che. rU tRNa karatAM halakuM che ane yAcaka te tRNa ane rU bane karatAM paNa halake che, tyAre ene pavana kema uDADIne laI jate nathI? tenuM kAraNa e che ke, pavananA manamAM e bhaya rahe che ke, huM ene (yAcakane) laI jAuM te mArI pAse paNa e kAMI mAgaze? regI, ghaNA kALa sudhI haMmezAM pravAsa karanAra, nitya pArakuM anna bhakSaNa karanAra ane pArake ghera suI rahenAra eTalA mANasanuM jIvita maraNa samAna che. eTaluM ja nahIM paNa maraNa pAmavuM te emane sArI vizrAMti che." bhikSA mAgIne nirvADa karanAre mANasa niSkALajI, bahu khAnAre, ALasu ane ghaNI niMdrA lenAra bane che ane tethI jagatamAM taddana nakAmo gaNAya che. vaLI ema paNa vArtA kahevAya che ke kaI bhikhArIne bhikSA mAgavAnA ThIkarAmAM eka ghAMcInA baLade rahevuM ghAlyuM. tyAre ghaNA ke lAhala pUrvaka kApAlike kahyuM ke, "mane bIjI ghaNuM bhikSA maLaze. paNa e baLade bhikSAnA vAsaNamAM moTuM ghAlyuM, tethI rakhene enAmAM mArA bhikSAcaranA ALasa, bahu nidrA Adi guNa Ave, ane tamane nakAmo thaI paDe ! mATe mane bahu dIlagIrI thAya che." aSTakacchamAM batAvela traNa prakAranI bhikSA. zrI haribhadrasUrie pAMcamA aSTakamAM traNa prakAranI bhikSA kahI che. te A rIte - "tatvanA jANu purUSoe 1 sarva saMpankarI, 2 paurUSazrI, ane 3 vRttibhikSA. A rIte traNa prakAranI bhikSA kahI che. gurUnI AjJAmAM rahelA, dharmadhyAna Adi zubha dhyAna karanArA ane yAjajIva sarva AraMbhathI nivRtta pAmelA sAdhuonI bhikSA sarva saM5rkarI kahevAya che. je purUSa pAMca mahAvratano aMgIkAra karIne yatidharmane virodha Ave evI rIte cAle, tenI ane sAvadya AraMbha karanAra gRhasthanI bhikSA virUSadanI kahevAya che. kANu ke te mUDha sAdhu agara zrAvaka zarIra puSTa chatAM dIna thaI bhikSA mAgIne udarapoSaNa kare che tethI tene purUSArtha nAza pAme che. ane dharmanI laghutA utpanna kare che. daridrI, AMdhaLA, pAMgaLA tathA bIjA ke jemanAthI kAMI dhaMdho thaI zake ema nathI, e leke je pitAnI AjI. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjIvikAnA prakAra 155 vikAne arthe bhikSA mAge che, te vRttibhikSA kahevAya che." vRttibhikSAmAM bahu doSa nathI, kAraNa ke, tenA mAganArA daridrI loko dharmanI laghutA upajAvatA nathI. manamAM dayA lAvI loko temane bhikSA Ape che. mATe gRhastha ane vizeSe karI dhamI zrAvake bhikSA mAgavI joIe nahi. bIjuM kAraNa e che ke, bhikSA mAganAra purUSa game teTaluM zreSTha dharmAnuSThAna kare, te paNa jema durjananI maitrIthI, tema tenAthI lekamAM avajJA, niMdA vagere thAya che ane je jIva dharmanI niMdA karAvanAro thAya, tene samyakatva prApti Adi thavuM muzkela che. ghaniyaMtimAM sAdhune Azrayi kahyuM che ke, "SaTUchavanikAya upara dayA rAkhanAra saMyamI sAdhu paNa, AhAra nihAra karatAM tathA gecarIe anna grahaNa karatAM je kAMI paNa dharmanI nidA upajAve, to tene bAdhilAbha labha thAya. bhikSA mAgavAthI koIne tyAM lakamInI ane sukhanI prApti thatI nathI. kahyuM che ke -"pUrNa lakSamI vyApAranI aMdara vase che, thoDI khetImAM che, sevAmAM nahIM jevI che ane bhikSAmAM te bIlakula cheja nahI ?" udarapoSaNa mAtra AjIvikA A bhikSAthI thAya che, tethI aMdha pramukhane te AjIvikAnuM sAdhana thaI paDe che. manusmRtinA cothA adhyAyamAM kahyuM che ke-Rta, amRta, mRta, amRta ane satyAgRta eTalA upAyathI pitAnI AjIvikA karavI, paraMtu nIcanI sevA karI pitAne nirvAha kadI paNa na kare. cauTAmAM paDelA dANA vINavA te rUta kahevAya che. yAcanA karyA vagara maLeluM te amRta ane yAcanA karavAthI maLeluM te mRta kahevAya che. pramRtate khetI ane satyAgRta eTale vepAra jANa. A sarvemAM vaNi lokone te dravya saMpAdana karavAnuM mukhya sAdhana vyApAraja che. A sarvemAM sevA cAkarI e te kutarAnI AjIvikA samAna che" kahyuM che ke- lakSamI viSNunA vakSasthaLe athavA kamaLa vanamAM rahetI nathI, paNa purUSonA udyama rUpa samudramAM tenuM mukhya sthAna che." vivekI purUSe pitAne ane pitAnA hAyaka, dhana, baLa, bhAgyodaya, dezakALa AdinA vicAra karIne ja vyApAra kare. nahIM te kheTa vagere AvavAno saMbhava rahe che. ane ame bIje kahyuM che ke- buddhizALi purUSe pitAnI zakti hoya te pramANe ja kArya karavuM joIe ane je tema na kare te kAryanI asiddhi, lajajA, lokamAM upahAsa, hIlanA tathA lakSamInI ane baLanI hAni thAya che." anya graMthakAree paNa kahyuM che ke-deza karyo che? mahArA sahAyakArI kevA che? kALa kevuM che? hAre Avaka tathA kharaca keTaluM che? huM koNa chuM? ane mArI zakti keTalI che? e vAtane dararoja vAraMvAra vicAra kare. zIdhra hAtha AvanArAM, vinna vinAnAM ane potAnI siddhine arthe ghaNAM sAdhana dharAvanArAM evAM kAraNe prathamathI ja zigha kAryanI siddhi sucave che. yatna vagara prApta thanArI ane ghaNA yatnathI paNa prApta na thanArI lakamI puNyamAM ane pApamAM keTalA bheda che?te jaNAve che. " vyavahAra zuddhi vyApAranI dravya kSetra ane kALa vyApAranA vyavahAranI zuddhi, dravya, kSetra, kALa ane bhAva e bhedathI cAra prakAranI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 [ zrAddha vidhi - w che. temAM dravyathI paMdara karmAdAna AdinA kAraNa rUpa vyApAra sarvathA varja. kahyuM che ke -"dharmane pIDA karanArI tathA lokamAM apayaza utpanna karanArI vastuo ghaNe lAbha thato hoya, te paNa puNyAthI lokoe kadi na vecavI ke na rAkhavI." taiyAra thaelAM vastra, sUtara, nANuM, suvarNa ane rUpuM vagere vyApAranI cIja prAye nirdoSa hoya che. vyApAramAM jema AraMbha ocho thAya, tema haMmezAM cAlavuM. durbhiza Adi Ave ane bIjA keI vyApArathI nirvAha na thato hoya te, ghaNA AraMbhathI thAya e vyApAra tathA kharakama vagere paNa kare. tathApi kharakama vagere karavAnI IcchA te manamAM na ja rAkhavI. te prasaMga Ave karavuM paDe te pitAnA AtmAnI ane gurUnI sAkhe tenI niMdA karavI. tathA manamAM lajajA rAkhIne ja tevAM kArya karavAM. siddhAMtamAM bhAva zrAvakanA lakSaNamAM kahyuM che ke, "suzrAvaka tIvra AraMbha vaje ane te vinA nirvAha na thatuM hoya te manamAM tevA AraMbhanI IcchA na rAkhavA pUrvaka kevaLa nirvAhane artheja tIvra AraMbha kare paNa AraMbha parigraha rahita evA dhanya jInI stuti karavI. tathA sarva jIva upara dayAbhAva rAkha. je manathI paNa kaI jIvane pIDA upajAvatA nathI ane je AraMbhanA pApathI virati pAmelA che. evA mahA munione dhanya che ke traNa kaTiye zuddha AhAra grahaNa kare che." "nahIM dITheluM tathA nahIM "pArakhevuM kariyANuM grahaNa je na karavuM, tathA jene viSe lAbha thAya ke, na thAya evI zaMkA heya, athavA jemAM bIjI ghaNI vastu bhegI thayelI hoya evuM kariyANuM ghaNA vyApArIoe pAMtithI-bhAgathI levuM. eTale vakhate TeTe Ave te sarvene sarakhe bhAge Ave, kahyuM che ke- vyApArI purUSa vyApAramAM dhana meLavavA IcchatA hoya te teNe kariyANuM dIDA vinA baDanuM na ApavuM, ane ApavuM hoya te bIjA vyApArIonI sAthe ApavuM." kSetrathI te jyAM svacaka, paracakra, mAMdagI ane vyasanAdine upadrava na hoya, tathA dharmanI sarva sAmagrI heya, te kSetramAM vyApAra kare. bIje bahu lAbha thato hoya te paNa na kare. kALathI te bAra mAsanI aMdara AvatI traNa aThThAIo, ane parvatithio vyApAramAM varjavI, ane vaSAdi Rtu Azrayi je je vyApArane siddhAMtamAM niSedha karyo che, te te vyApAra paNa varja. kaI RtumAM ka vyApAra varja? te A graMthamAMja AgaLa kahIzuM. bhAvazuddhi udhAra na ApavuM bhAvathI te vyApAranA ghaNuM bheda che. te A rIte-kSatriya jAtanA vyApArI tathA rAjA vagere emanI sAthe cheDo vyavahAra karyo hoya to paNa prAye tethI lAbha thato nathI. pitAne hAthe ApeluM dravya mAgatAM paNa je lokathI Dara rAkhavuM paDe, tevA zastradhArI Adi lokenI sAthe cheDe vyavahAra karavAthI paNa lAbha kayAMthI thAya? kahyuM che ke-uttama vaNike kSatriya vyApArI brAhmaNa vyApArI tathA zastradhArI emanI sAthe kaI kALe paNa vyavahAra na rAkha." tathA abhAvazuddhimAM vyavahArika jIvanamAM rAkhavAyogya aneka takedArIo ane karavAgya karaNIne ahiM jaNAvavAmAM Avela che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi 157 pAchaLathI ADu bolanAra ke virodha karanAranI sAthe udhArano vyApAra na kare, kemake -"vastu udhAra na ApatAM saMgraha karI rAkhe te paNa avasara Ave tene vecavAthI mULa kismata jeTaluM nANuM te upajaze. paNa ADu belanArA lekane udhAra ApyuM hoya te teTaluM dravya paNa utpanna na thAya. temAM vizeSe karI, naTa viTa (vezyAnA dalAla), vezyA tathA jugArI emanI sAthe udhArano vyApAra thoDe paNa na kara." kAraNake tethI mULa dravyano paNa nAza thAya che. vyAja vaTAvane vyApAra paNa jeTaluM dravya ApavuM hoya, te karatAM adhika mUlyanI vastu thApaNu rAkhIne ja karavo ucita che. tema na kare to, ugharANI karatAM ghaNo kaleza tathA virodha thAya. vakhate dharmanI hAni thAya, tathA lAMghavA besavA Adi aneka anartha paNa utpanna thAya. udhAre na dhIravA upara mugdha zreSThinI kathA jinadatta nAme eka zreSTine mugdha nAme eka putra hatuM. te mugdha pitAnA nAma pramANe ghaNe bheLe hato. avasare jinadata zreSoe naMdivardhana zreSTinI kanyAnI sAthe putrane paraNAvyA. putranI bhalamanasAI te jevI agAu hatI tevI ja jovAmAM AvI, tyAre jinadatta zreSThIe gUDha arthanA vacanathI tene A rIte upadeza karyo. "he vatsa! 1 sarva ThekANe dAMtane paDade rAkhave 2 keIne vyAje dravya dhIryA pachI tenI ugharANI na karavI. 3 baMdhanamAM paDelI strIne mAravI. 4 mIThuM bhejana karavuM, pa sukhe nidrA levI. 6 gAme gAma ghara karavuM. 7 daridrAvasthA Ave te gaMgAtaTa kheda. 8 upara kahelI vAtamAM koI zaMkA paDe te pATali putra nagare jaI tyAM somadatta zreSThI nAme mahAre snehI rahe che. tene puchavuM." mugdhazreSThie pitAne A upadeza sAMbhaLyo, paNa teno bhAvArtha tenA samajavAmAM AvyuM nahiM. AgaLa jatAM te mugdhazreSThi ghaNe duHkhI thaze. bheLapaNamAM teNe sarva dravya khAyuM. strI Adi lokone te apriya lAgavA lAge. "eka kAma enuM pAra paDatuM nathI. enI pAsenuM nANuM khUTI gayuM che. e mahAmUrkha che." evI rIte lekamAM tenI ghaNuM hAMsI thavA lAgI. pachI muMjhAyela te mugdha zreSThI) pATalIputranagare gayo. somadatta zreSThine pitAnA upadezane bhAvArtha pU. semadatte kahyuM. " 1 sarva ThekANe dAMtane paDade rAkha eTale mukhamAMthI khoTu vacana bolavuM nahIM. arthAt sarva lokone priya lAge evuM hitakArI vacana bolavuM 2 kaIne vyAje paisA dhIryA pachI tenI ugharANuM na karavI. eTale prathamathI ja adhika mUlyavALI vastu thApaNa rAkhIne dravya dhIravuM ke, jethI deNadAra pite AvIne vyAja sahita nANuM pAchuM ApI jAya. 3 baMdhanamAM paDelI strIne mAravI eTale pitAnI strIne je putra athavA putrI thaI hoya, temaja tenI tADanA karavI. tema na hoya te te tADanA karavAthI reSa karIne piyara athavA bIje kaI sthaLe jAya. athavA kUvAmAM paDIne kiMvA bIjI kaI rIte ApaghAta kare. 4 mIThuM ja bhejana karavuM, eTale jyAM prIti tathA Adara dekhAya tene tyAMja bhUjana karavuM, kAraNake, prIti tathA Adara eja bhejananI kharekhara mIThAza che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 [ zrAddha vidhi athavA bhUkha lAge tyAreja khAvu eTale sava mIThuM'ja vAge. 5 sukheja nidrA karavI eTale jyAM koi prakAranI zakA na heAya, tyAMja rahevu eTale tyAM sukhe nidrA Ave. athavA AMkhamAM nidrA Ave, tyAreja sUI rahevuM, eTale sukhe nidrA Ave, 6 gAme gAma ghara karavu' eTale gAme gAma evI maitrI karavI ke, jethI peAtAnA gharanI peThe tyAM bheAjanAdika sukhe maLI zake. 7 daridrAvasthA Ave teA gaMgAtaTa kheAdavA eTale hArA gharamAM jyAM gaMgA nAme gAya AMdhAya che, te bhUmi khAdyavI jethI pitAe dATI rAkheluM nidhAna tane jhaTa maLe. " sAmadatta zreSThInA mukhathI e bhAvA sAMbhaLI mugdhazreSTie te pramANe karyuM. tethI te dravyavAna, sukhI ane leAkamAM mAnya thayA. e rIte putrazikSAnuM dRSTAMta kahyuM che. AthI udhAranA vyavahAra naja rAkhavA. kadAcit te vinA na cAle te satya khelanAra leAkeAnI sAtheja rAkhavA. ceAgya vyAja levuM, devuM na rAkhavuM ane azakta devAdArane pajavavA nahi' vyAja paNa deza, kALa AdinA vicAra karIneja eka, be, traNa, cAra, pAMca athavA ethI vadhAre TakA levuM, paNa te evI rIte ke, jethI zreSDa lAkamAM ApaNI hAMsI na thAya. devAdAra zrAvaka hAya tA teNe paNa kahelI muddatanI aMdaraja deva' pAchuM ApavuM. kAraNake mANasanI pratiSThA mukhamAMthI nIkaLeluM vacana pALavA uparaja AdhAra rAkhe che; kemake-jeTalAM vacananA nirvAha karI zakeA, teTalAMja vacana tame mukhamAMthI bahAra kADho. ardhA mA mAM mUkavA na paDe, teTalAja bhAra prathamathI upADavA.' kadAcit kAMI ArcitA kAraNathI dhananI hAnI thaI jAya. ane tethI karelI kALa maryAdAmAM RNu pAchuM na vALI zakAya, te kaTake kaTake levAnuM kabUla karAvI leNadArane satASa karavA. ema na kare teA vizvAsa uThI javAthI vyavahAramAM vAMdhA paDe. vivekI purUSe potAnI sarva zakitathI RNa utAravAnA prayatna karavA. A bhave ane parabhave duHkha denArU RNa kSaNamAtra paNa mAthe rAkhe evA kANu mUDhamati hAya ? kahyuM che ke--dharmanA AraMbha, RNa utAravuM, kanyAdAna, dhana meLavavuM, zatrunA uccheda, ane agninA tathA rAganA upadrava maTADavA eTalAM vAnAM jema bane tema jaladIthI karavAM. zarIre telanuM mana karavuM, RNa utAravuM ane kanyAnu' (dIkarInuM) maravu e traNavAnAM prathama duHkha daine pAchalathI sukha Ape che.' peAtAnuM uttarapASaNa karavAne paNa asamartha hovAthI jo RNu pAchu ApI na zakAya teA, peAtAnI ceAgyatA mAphaka zAhukAranI sevA karIne paNa RNu utAravuM. ema na kare te Avate bhave zAhukArane tyAM sevaka, pADA, khaLada, UMTa, gardabha, khacara, azva pramukha thavuM paDe. zAhukAre paNa RNu pAchuM vALavA asamartha hoya tenI pAse mAgavuM nahi. kAraNa ke, tethI phAgaDha sa'kaleza tuthA pApanI vRddhi mAtra thavAnA saMbhava rahe che. mATe evA nAdArane zAhukAre kahevuM ke, " tAre ApavAnI zakti Ave tyAra mhArUM tArI RNu Apaje ane na Ave te mhArUM eTaluM dranca dhama khAte thAo. " devAdAre ghaNA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] - 159 kALa sudhI aNane saMbaMdha mAthe na rAkho. kAraNa ke, tema karavAthI vakhate AyuSya pUruM thaI jAya che, Avate bhave pAchA be jaNAne saMbaMdha thaI vera vagere vadhe che. bhAvaDa zreThine pUrvabhavanA aNunA saMbaMdhathI ja putra thayA evI vAta saMbhaLAya che, te nIce lakhI che - pUrvabhavanA RNa saMbaMdha upara bhAvaDa zreSThinI kathA bhAvaDa nAme eka zreSThI hato. tenI strIne peTe eka jIva avataryo te vakhate khoTA svama AvyAM, tathA zreSThinI strIne dehalA paNa ghaNAja mAThA utpanna thayA. bIjA paNa ghaNA apazukana thayA. samaya pUrNa thae zreSThine tyAM mRtyu yoga vakhate putrane janma thayo. A duSTa putra rakhAya nahIM, tethI mAhaNI nadIne kAMThe eka sUkAyelA vRkSanI nIce te bALakane mUkyo tyAre te bALake prathama rUdana karI ane pAchaLathI hasIne kahyuM ke, "eka lAkha sonaiyA huM tamArI pAse mAguM chuM, te Apa. nahiM te tamArA upara ghaNA anartha AvI paDaze." te sAMbhaLI bhAvaDa zreSThie putrano janmotsava karI chaThe divase eka lAkha senaiyA vAparyA, tyAre te bALaka maraNa pAmyo. eja rIte bIjo putra paNa traNa lAkha sone yA ApyA tyAre maraNa pAmyo. trIjo putra thavAne avasare svama tathA zukana paNa sArA thayA. putra utpanna thayA pachI teNe kahyuM ke, "hAre ogaNIza lAkha nayA levA che." ema kahI teNe mA bApa pAsethI gaNIza lAkha sonaiyA dharmakhAte kaDhAvyA. pachI te nava lAkha senaiyA kharacIne kAzmIra dezamAM zrI trASabhadeva bhagavAna, zrI puMDarIka gaNadhara ane cakakezvarI devI e traNanI pratimA laI gayo. dasa lAkha senaiyA kharacIne tyAM pratimAonI pratiSThA karAvI. pachI upArjana kareluM asaMkhya suvarNa aDhAra vahANumAM bharIne zatruMjaye gaye. tyAM lemaya pratimAo hatI, te kADhIne tene ThekANe teNe mammANI 2nanI pratimAo sthApana karI. A rIte traNa bhavAMtare vALavuM paDe, e viSaya upara bhAvaDa zreSThinI kathA che. traNanA saMbaMdhathI prAye kalaha tathA veranI vRddhi parabhava vageremAM paNa thAya che, te vAta lekamAM prasiddha che. mATe traNa saMbaMdha cAlatA bhavamAMja game te upAya karIne vALI nAMkhavo na joIe. bIjuM, vyavahAra karatAM je dravya pAchuM na Ave, te manamAM ema jANavuM ke, teTaluM dravya meM dharmArthe vAparyuM. ApeluM dravya ugharANI karatAM pAchuM na maLe tene dharmArthe gaNavAne mArga rahe, te mATeja vivekI purUSe "sAdharmi bhAIonI sAtheja mukhya mArge vyavahAra kare e cagya che. kAraNake tene tyAM raheto dharmArthe ciMtavyAnuM sArthaka gaNAya paNa mleccha Adi anArya loke pAse leheNuM hoya, ane te je pAchuM na Ave te te dravya dharmArthe che, evuM ciMtavavAne kAMI artha nathI, tyAM te tene kevaLa tyAgaja kare, arthAt tenA uparathI pitAnI mamatA choDI devI. kadAcit tyAga karyA pachI te dravya deNadAra Ape, te te zrIsaMghane dhamAthe vAparavAne arthe soMpavuM. dhana zakya vigere khavAya te tene vAsarAvavAM. temaja dravya, zA Ayudha Adi athavA bIjI paNa kaI vastu khovAI jAya, ane pAchI maLavAno saMbhava na rahe. tyAre eno paNa tyAga karavo joIe. arthI tene sirAvI nAkhavI joIe. ema karavAnuM kAraNa e che ke je cira Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 [ zrAddha vidhi 1///** **'///v v vvvvvv///// Adi, cirAI gaelI vastuno upayoga pApakarmamAM kare, to te pApanA bhAgIdAra ApaNe thatA nathI eTale lAbha che. vevikI purUSe pApane viSe anubaMdha karanArI, anaMtA bhava saMbaMdhI zarIra, gRha, dravya ane zastra Adi vastune A rIte tyAga kare. ema na kare te anaMtA bhava sudhI temanA (te vastunA) saMbaMdhathI thanArAM mAThAM phaLa bhegavavAM paDe che. ame A kahela vacana siddhAMtathI virUddha che, emanasamajavuM. zrIbhagavatIsUtranA pAMcamAM zatakanA chaThA uddezAmAM "AheDIe hariNane mAryo, tyAre je dhanuSyathI, bANathI, dhanuSyanI derIthI tathA loDhAthI hari haNAya, te jIvone (dhanuSya bANa vagerenA mULa ne. paNa hiMsA (pAMca kriyA) lAge. ema kahyuM che. vivekI purUSa keI ThekANe kAMI dhana hAni Adi thAya che, tethI manamAM dIlagIra na thavuM. kAraNa ke, dIlagIrI na karavI eja lakSmInuM mULa che. kahyuM che ke-daDha nizcayavALA game teTalA kalezane khamanAro ane ahorAtra udyama karanAra mANasa pAchaLa lAge te laddamI keTalI dUra javAnI ?" jyAM dhananuM upArjana karAya, tyAM thoDuM ghaNuM dhana te nAza pAmeja. kheDUtane vAvelA bIjathI utpanna thaelA dhAnyanA parvata sarakhA Dhagale DhagalA maLe, te paNa vAveluM bIja te tene pAchuM maLatuM nathI. tema jyAM ghaNo lAbha thAya, tyAM thoDI paNa khoTa khamavIja paDe. keI samaye durdavathI dhananI ghaNI hAnI thAya te paNa vivekI purUSe dInatA na karavI; paNa upara kahelI rIta pramANe khoTa gaeluM dravya dharmArthe ciMtavavuM. tema karavAne mArga na hoya te tene manathI tyAga kare, ane leza mAtra paNa udAsInatA na rAkhavI. kahyuM che ke-chedAya vRkSa pAchuM navapallavita thAya che, ane kSINa thayela caMdramA paNa pAcho paripUrNa dazAmAM Ave che. ema vicAra karanArA purUSa ApatkALa Ave manamAM kheda karatA nathI. saMpatti ane vipatti e bane heTA purUSane bhegavavI paDe che. juo, caMdramAne viSeja kSaya ane vRddhi dekhAya che, paNa nakSatrane viSe dekhAtI nathI. he AmravRkSa ! "phAgaNa mAse hArI sarva zobhA ekadama haraNa karI" ema jANI tuM zA mATe jhAMkho paDe che, thoDA samayamAM vasaMtatratu Ave chate pAchI pUrve hatI, tevIja hArI zobhA tane avazya maLaze." prabaLa pUNya heyate gayelI lakSmI paNa pAchI maLe che te upara AbhaDa zeThanI kathA. pATaNamAM zrImALI nAtane nAgarAja nAme eka kaTidhvaja zreSTi hatuM, tene melAdevI nAme strI hatI. eka samaye melAdevI garbhavatI thaI ane nAgarAjA zreSThi kelerAnA A paisA khAvAthI na thavuM. pAMcakriyA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] 161 rogathI maraNa pAmyo. "zreSTine putra nathI" ema jANuM rAjAe tenuM sarva dhana pitAnA kabajAmAM laI lIdhuM. AthI melAdevI pitAne piyara Lake gaI. garbhanA prabhAvathI melAdevIne amArI paDaha vagaDAvavAne dehale utpanna thayo. te tenA pitAe pUrNa karyo. avasara Ave putra thayo. tenuM abhaya nAma rAkhyuM paNa lokamAM "AbhaDa" e nAme prakhyAta thaye. pAMca varSane thayo tyAre tene nizALe bhaNavA mokalyo. eka vakhate sAthe bhaNanAra bIjA bALakee tene "nabApa, nabApa" ema kahyuM. teNe ghera AvI ghaNA AgrahathI mAtAne pitAnuM svarUpa pUchyuM. mAtAe satya vAta banI hatI, te AbhaDane kahI. pachI AbhaDa ghaNA AgrahathI ane harSathI pATaNa gaye ane tyAM vyApAra karavA lAgyo. anukrame te AbhaDa lAchaladevI nAme kanyA paraNya. pitAe dATeluM nidhAna Adi maLavAthI te paNa keTadhvaja thaze. ane tene traNa putra thayA. anukrame samaya jatAM mAThA karmanA udayathI te AbhaDa nidhana thayo. pitAnA traNa putro sahita teNe strIne piyara mokalI dIdhI ane pite maNihAranI dukAna upara maNi vigere ghasavAnA kAma upara rahyo. eka samaye AbhaDa zrIhemacaMdrasUrijI pAse parigraha parimANa vrata levA ubhe thayo. dravya parimANune bahuja saMkSepa karelo joI zrIhemacaMdrAcArya jIe tene tema karatAM vAryo. tyAre eka lAkha drammanuM ane tene anusArathI bIjI vastunuM paNa teNe parimANuM rAkhyuM. parimANa karatAM je vadhu dhana Adi thAya che tene teNe dharma kArye vAparavAno nizcaya karyo. AgaLa jatAM eka vakhata teNe pAMca dramma bacAvyA. ' eka samaye AbhaDe A pAMca drazna ApI eka bakarI vecAtI lIdhI. bhAgyanA udayathI bakarInA gaLAmAM maNi bAMdhyo hato, te AbhaDe oLakhyo. tenA TukaDA karI ekekanuM lAkha lAkha mUlya utpanna thAya evA maNi tayAra karAvyAM. tethI anukrame te pUrve hatuM te dhanavAna thayo, ane dhana vAparavA lAgyo. AbhaDanI corAzI varSanI avasthA thaI. aMta samaya najadIka Avyo, tyAre AbhaDe dharmakhAtAne cepaDo vaMcAvyo, temAM bhImarAjAnA samayamAM aThThANuM lAkha Trampane vyaya thaelo tenA sAMbhaLavAmAM Avyo. tethI AbhaDe dIlagIra thaIne kahyuM ke, "meM kRpaNe eka koDadrampa paNa dharmakArya vAparyA nahIM." te sAMbhaLI AbhaDanA putrae te ja samaye dazalAkha dramma dharmakRtyamAM vAparyA. tethI sarva maLI eka kroDa ane ATha lAkha dramma dharma khAte thayA. vaLI bIjA ATha lAkha vadhu dramma dharmane mATe vAparavAne AbhaDanA putrae nizcaya karyo. pachI kALa samaya Ave AbhaDa anazana karI svarge gaye. A rIte AbhaDane prabaMdha kahyo che. pUrvabhave karelA dUSkatanA udayathI pUrvanA sarakhI avasthA pharIthI kadAca na Ave, te paNa manamAM dhiraja rAkhavI. kAraNake, ApatkALa rU5 samudramAM DubatA jIvane dhiraja vahANa samAna che. kema ke jagatamAM sarve divasa sarakhA nA rahe che? kahyuM che ke -"A 1ra Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 [ zrAddha vidhi jagamAM sadAya sukhI kANu che ? lakSmI kAnI pAse sthira rahI ? sthira prema kayAM che ? mRtyunA vazamAM kANu nathI ? ane viSayAsakta kANu nathI ?" mAThI avasthA Ave, tyAre sava sukhanuM mULa evA satASaja nitya manamAM rAkhavAjoIe. tema na kare te ciMtAthI AleAkanAM tathA paraleAkanAM paNa tenAM kAya vinAza pAme che. kahyu` che ke - ciMtA nAme nadI AzA rUpa pANIthI bharapUra bharelI vahe che. he mUDha jIva! te nadImAM tuM DukhI rahyo che, mATe emAMthI tAranAra sASa rUpa jahAjanA Azraya le' bhAgyahIna dazAmAM mANase bhAgyazALInA Azraya levA. nAnA prakAranA upAya karyAM pachI pazu jo ema jaNAya ke, " peAtAnI bhAgyadazAja hINu che. " tA koI bhAgyazALI purUSane sArI yuktithI kAi paNa rIte Azraya karavA. kAraNake kASThamA ASAra maLe teA letu ane paththara Adi vastu paNa pANImAM tare che. hINu bhAgyadA vakhate bhAgyazALInA Azraya upara sunIsanI kathA che. eka bhAgyazALI zeTha hatA. tenA viputra ( munima) ghaNA vicakSaNu hatA. te pete bhAgyahINu chatAM zeThanA saMbadhathI dravyavAna thayA. anukrame zeTha maraNa pAmyA, tyAre te paNa nina thayA. pachI te zeThanA putrAnI pAse rahevAnI IcchA karatA hatA, paNa bhAgyahINu jANI tenI sAthe zeThanA putrA eka akSara paNa khelatA nahAtA. tyAre teNe e traNa sArA mANasAne sAkSi rAkhIne yuktithI zeThanA jUnA cepaDAmAM peAtAnA hAtha akSarathI lakhyuM ke, ' zeThanA khe hajAra Taka mhAre devA che. " A kAma teNe ghaNIja chupI rIte karyuM. eka vakhate zeThanA putrAnA jovAmAM tenA hAtha akSara AvyA, tyAre temaNe munama pAse be hajAra TakanI mAgaNI karI. teNe kahyu, " vyApArane mathe caDuM dhana mane Ape te huM thADA divasamAM tamArUM devuM ApuM. ", pachI zeThanA putrAe tene vyASArane arthe dravya ApyuM. anukrame munIme ghaNuM dravya saMpAdana karyuM tyAre zeThanA putrae pAtAnu laheNu tenI pAse mAgyuM. munIme sAkSi sahita yA vAta hatI te kahI. mane A rIte zeThanA putrAnA AzrayathI te munIma dhanavAna thayA. ' lakSmInI sAthe ahaMkAra vigere duSaNa Ave che te satya che paNa te vAta saMtAne lAgu na paDe. * ni yapaNu, ahaMkAra, ghaNeA leAbha, kaThora bhASaNa ane nIca vastu upara prIti rAkhavI e pAMca vAMnA lakSmInI sAthe nira Mtara rahe che. ' evuM eka vacana prasiddha che, paNa te sajjana purUSone lAgu paDatuM nathI. halakA svabhAvanA leAkAne uddezIneja uparanuM kathana pravRtta thayuM che mATe vivekI purUSa dravya Adi ghaNu maLe te paNa ahaMkAra vagere na karavA.--je satpuSAnuM citta ApadA AAve TvIna thatuM nathI, saMpatti (lakSmI) Ave ahaMkAra pAmatuM nathI, pArakuM duHkha joine duHkhI thAya, ane peAte sarTamAM Ave te sukhI thAya, temane nama Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] skAra thAo." "sAmarthya chatAM pArakA upadrava khame, dhanavAna chatAM garva na kare, ane vidvAna chatAM paNa vinaca kare, e traNa purU pRthvInA uttama alaMkAra che.' vivekI purUSe keInI sAthe sva95mAtra paNu kaleza na karo. temAM paNa heTA purUSonI sAthe te kyAre paNa na karavo. kahyuM che ke jene khAMsIne vikAra hoya, teNe corI na karavI, jene ghaNI nidrA AvatI hoya, teNe jArakarma na karavuM jene rega thayo hoya teNe madhurAdi rasa upara Asakti na karavI, ane jenI pAse dhana heya, teNe keInI sAthe kuleza na kare. bhaMDArI, rAjA, gurU ane tapasvI emanI sAthe tathA pakSapAtI, baliSTa, krUra ane nIca evA purUSanI sAthe vivekI purUSe vAda na karavo. kaDhAcit kaI mahetA purUSanI sAthe dravya Adine vyavahAra thaye hoya, te vinayathI ja pitAnuM kArya sAdhavuM. baLAtkAra, kaleza Adi kadApi na kare. paMcAkhyAnamAM paNa kahyuM che ke- "uttama purUSane vinacathI, zUra purUSane bhedanItithI nIca purUSane alpa dravyAdikanA dAnathI ane ApaNI barAbarIne heca tene pitAnuM parAkrama dekhADIne vaza karo." - dhananA athI ane dhanavAna e bane pue vizeSe karI kSamA rAkhavI joIe. kAraNake, kSamA karavAthI lakSamInI vRddhi ane rakSaNa thAya che. kahyuM che ke- brAhANanuM baLa homamaMtra, rAjAnuM baLa nItizAstra, anAtha prajAonuM baLa rAjA ane vaNiputranuM baLa kSamA che," "mIThuM vacana ane kSamA e be dhananAM kAraNa che. dhana, zarIra ane yauvana avasthA e traNa kAmanAM kAraNa che. dAna, dayA ane indriyanigraha e traNa dharmanAM kAraNa che, ane sarvasaMga parityAga kare e mokSanuM kAraNa che. lakSI ane dAridrane saMvAda. vivekI purU vacana phaleza te sarva kekANe sarvathA vajI joIe. zrI dAridra saMvAdamAM kahyuM che ke-(lakSmI kahe che.) he Idra! jayAM mahaTA purUSonI pUjA thAya che. nyAyathI dhana upArjana thAya che, ane lezamAtra paNa vacana kahe nathI, tyAM huM rahuM chuM. (dAridra kahe che) hamezAM dhUta (jugAra) ramanAra, svajananI sAthe dveSa karanAra, dhAtuvAda (kimiyA) karanAra, sarva kALa ALasamAM gumAvanAra ane pedAza tathA kharaca tarapha daSTi na rAkhanAra evA purUSanI pAse huM hamezAM rahuM chuM. vivekI purU pitAnA leNAnI ugharANI paNa maLatA rAkhI nidAna thAya tevI rIte karavI eja egya che. ema na kare te devAdAranI dAMkSitA, lajajI vagerene lepa thAya ane tethI potAnA dhana, dhamAM ene prati e traNenI hAni thavAne saMbhava che. mATe ja te kadAcit lAMdhANa karuM te paNuM bAne lAMbANa na karAvavI. pite bhajana karIne bIjAne lAMghaNa karAvavI, e te sarvathA agya che. lejina Adino Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 [ zrAddhavidhi aMtarAya kare, e DhaMDhaNakumArAdikanI peThe bahu dusaha che. | sarva purUSae temAM paNa khAsa karI vaNijanee sarvathA saMpa salAhathIja potAnuM sarva kAma sAdhavuM; kemake-"sAma, dAma, daMDa ane bheda e kArya sAdhana karavAnA cAra upAya prasiddha che, te paNa sAmathI ja sarvatra kAryasiddhi thAya che, ane bAkInA upAyata kevaLa nAmanA ja che. je koI tIkSaNa tathA ghaNA krUra hoya, te te paNa sAmathI vaza thAya che. juo, jIhAmAM ghaNI mIThAza hovAthI kaThora dAMta paNa dAsanI peThe tenI (jIbhanI) sevA kare che. leheNa deNanA saMbaMdhamAM je bhrAMtithI athavA vismaraNa vagere thavAthI kAMI vAM paDe te mATe mAMhe nakAmo vivAda (jhaghaDo) na kare. paraMtu catura, lekamAM pratiSThA pAmelA, hitakArI ane nyAya karI zake evA cAra pAMca purUSe niSpakSapAtathI je kAMI kahe te mAnya karavuM. tema na kare to tene aMta Ave nahIM. vaLI kahyuM che ke-"sagA bhAIomAM vivAda hoya, te paNa tene pArakA purUSo ja maTADI zake che. kAraNa ke guMthAI gaelA vALa kAMsakIthIja judA thaI zake che. nyAya karanArA puruSoe haMmezAM pakSapAta mUkI madhyastha vRtti rAkhIne nyAya karavo. ane te paNa svajananuM athavA svadharmI AdinuM kArya hoya tyAre te sArI peThe sarva vAtane vicAra karIne kare. jyAM tyAM nyAya karavA na besavuM, kAraNake koIpaNa jAtanA lAbha vinA jema tema nyAya karavAmAM Ave che tethI jema vivAdane bhaMga thAya che ane nyAya karanArane heTAI maLe che, tema tethI eka maheTe doSa paNa utpanna thAya che. te e rIte ke nyAya karanAranA dhyAnamAM kharI bInA na AvavAthI koIne devuM na hoya tenI sAthe paDe che, ane keInuM kharuM devuM hoya te bhAgI jAya che. kharI vastu na jANavAthI khoTA nyAya karavA upara eka zeThanI kathA-ekazreSThi heTAInA ane bahumAnanA abhilASathI jyAM tyAM nyAya karavA jAya. tene bALavidhavA paNa ghaNuM samaju evI eka putrI hatI, te hamezAM zreSThine tema karatAM ke, paNa te tenuM kahyuM mAne nahiM. eka vakhata zreSThine baMdha karavAne arthe putrIe beTo jhaghaDo mAMDa. te e rIte ke, "pUrve thApaNa mukelA hArA be hajAra seniyA Ape, te ja huM bhajana karUM." ema kahIne te zreSThiputrI lAMghaNa karavA lAgI. keI paNa rIte 40. DhaMDhaNa kumAra e kRSNa vAsudevanA putra hatA. pUrvabhave AhAramAM aMtarAya karavAthI te jyAM bhikSA levA jatA tyAM nirdoSa bhejana maLatuM na hatuM. eka vakhata utkRSTA aNugAra tarIke neminAtha bhagavAne temanI prazaMsA karI. bhagavAnane vAMrI kRSNa pAchA pharatA hatA te vakhate DhaMDhaNamunine temaNe joyA. hasti uparathI utarI kRSNa vaMdana karyuM. keI bhAvika zrAvake DhaMDhaNune pratilAlyA. gocarI lAvI bhagavAnane batAvI ane puchayuM ke mAruM pUrvanuM aMtarAya kama viccheda pAmyuM ke zuM? bhagavAne kahyuM, "A tamArA karmanA vicchedanuM phaLa nathI paNa kRSNa vadyA tethI A zikSA maLI che DhaMDhaNa te AhAra paraDavavA cAlyA. paraThavatAMja aMtarAya karma tuTayuM ane bhAvanA vRddhi pAmI kevaLa prApta thayuM. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] 165 mAne nahIM. "pitAjI vRddha thayA, te paNa mhArA dhanane lobha kare che." ItyAdi jevAM tevAM vacana bolavA lAgI. pachI zreSThie lajavAIne nyAya karanAra lokone bolAvyA. temaNe AvIne vicAra karyo ke, "A zreSinI putrI che, ane bALavidhavA che, mATe enI upara dayA rAkhavI joIe." ema vicArI nyAya karanAra paMcee zreNI pAsethI be hajAra senaiyA putrIne apAvyA. tethI preThie "A putrIe phegaTa mahArUM dhana lIdhuM ane temAM khamAya nahIM e apavAda phelAvyuM." e vicAra karI manamAM bahu kheda pAme. thoDIvAra pachI putrIe pitAne sarva abhiprAya zreSThine sArI peThe kahI samajAvI naiyA pAchA ApyA, tethI zreSThine harSa thaye, ane nyAya karavAnA pariNAma dhyAnamAM utaravAthI jyAM tyAM nyAya karavA javAnuM teNe choDI dIdhuM. A rIte nyAya karanAranuM dRSTAMta kahyuM che. nyAya karanAra paMcee jyAM tyAM ane je te nyAya na kare. sAdharmikanuM, saMdhanuM, heTA upakAranuM athavA evuM ja yogya kAraNa hoya te jarUra nyAya karo. keIpaNuM jIvanI sAthe matsara na kare, lakSamInI prApti karmAdhIna che. mATe nakAme matsara karavAthI zuM lAbha che? tethI bane bhavamAM duHkhamAtra thAya che. ame bIje kahyuM che ke-jevuM bIjAnuM ciMtave, tevuM pite pAme, ema jANatAM chatAM ka mANasa bIjAnI lahamInI vRddhi joIne matsara kare ?" temaja dhAnyanA vecANamAM lAbha thavAne arthe durbhikSanI, auSadhamAM lAbha thavAne arthe regavRddhinI tathA vastramAM lAbha thavAne arthe agni AdithI vastranA kSayanI IcchA na karavI. kAraNa ke, jethI loko saMkaTamAM AvI paDe evI icchA karavAthI karmabaMdhana thAya che. durdevanA yegathI kadAcit durbhikSAdi Ave te paNa vivekI purUSe "ThIka thayuM " ema kahI anumodanA paNa na karavI. kAraNa ke, tethI vRthA pitAnuM mana malina thAya che. A viSaya upara TuMkamAM eka dRSTAMta che. te eke - be mitra hatA, temAM eka vRtanI ane bIje cAmaDAnI kharIdI karavA jatA hatA. mAgamAM eka vRddha strIne karavA rahyA. vRddha strIe temano bhAva jANuM vRtanA kharIdanArane gharanI aMdara ane bIjAne bahAra besADIne jamADa banne jaNA kharIda karIne pAchA teja vRddha strIne tyAM AvyA. tyAre te strIe cAmaDA kharIdanArane aMdara ane bIjAne bahAra besADI jamADayA. pachI te bannenA pUchavAthI vRddha strIe kahyuM ke, jenuM gamana zuddha hatuM, tene meM aMdara besAryo, ane jenuM mana malina hatuM tene bahAra besAryo. A rIte mananI malinatA na rAkhavA upara daSTAMta kahyuM che. lokamAM niMdA na thAya teTalo lAbha uThAvavo, kALA bajAra na karavA, se rUpiye cAra pAMca TakA sudhI ucita vyAja athavA "vyAjamAM bamaNuM mULa thAya" evuM vacana che, tethI dhIrelA dravyanI bamaNI vRddhi ane dhIrelA dravya dhAnyanI majatI vakhate cAmaDuM kharIdanArane bhAva "Dhora marI jAya te sArUM" jethI mane sastu cAmaDuM maLe ane pAchAM vaLatAM ghI kharIdanArane bhAva "Dhere marI jAya te sAruM" jethI mAre ghInA paisA sArA Ave te hatA tethI bahAra jamavA besADayA. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 [ zrAddha vidha traNagaNI vRddhi thAya teTalo lAbha vivekI purU le. tathA je gaNima rimAdi vastune sarvatra koI kAraNathI kSaya thaI gayuM hoya, ane ApaNI pAse hoya te tene caDhate bhAve eTale utkRSTa lAbha thAya teTala leve paNa e vinA bIje lAbha na levAya. tAtparya e che ke, je kaI samaye bhAvibhAvathI sepArI Adi vastune nAza thavAthI pitAnI pAse saMgraha karelI te vastu vecatAM bamaNo athavA tethI vadhAre lAbha thAya, te mananA pariNAma zuddha rAkhIne , paNa "sopArI Adi vastune jyAM tyAM nAza thaye e ThIka thayuM." ema manamAM na ciMtave, temaja keIpaNa ThekANe paDelI vastu pArakI che, ApaNa nathI, ema jANatA chatAM upADavI nahIM. vyAja vaTAva athavA kaviya Adi vyApAramAM deza, kALa vagerenI apekSAe ucita tathA ziSTa jone niMdApAtra na thAya tevI rIte jeTalo lAbha maLe teTaloja le." ema prathama paMcAzakanI vRttimAM kahyuM che. keIne ThagavA nahi - temaja beTAM kATalAM athavA khoTAM mApa rAkhIne, cUnAdhika vyApAra karIne, rasanI athavA bIjI vastunI bheLaseLa karIne, maryAdA karatAM adhika ayogya mUlya vadhArIne, ayogya rIte vyAja vadhArIne, lAMca ApIne athavA leine, kukaDa5Ta karIne, khoTuM athavA ghasAyeluM nANuM ApIne, keIna kharIda vecANano bhaMga karIne, pArakA grAhake bharamAvI kheMcI laIne, namune eka batAvI bIje mAla ApIne, jayAM barAbara dekhAtuM na hoya evA sthAnake vastrAdikane vyApAra karIne, lekhamAM pheraphAra karIne tathA bIjA evA prakArathI koIne paNa ThagavuM nahIM, kahyuM che ke-je leke vividha prakAre kapaTa karIne parane Thage che, te loko mohajALamAM paDI pitAnA jIvane Thage che. kAraNa ke, te loke kUDa kapaTa na karata te vakhate svarganAM tathA mekSanAM sukha pAmata." A uparathI e kutakana kara ke, kUDa 5Ta karyA vinA daridrI tathA garIba loka vyApAramAMthI kaI rIte pitAnI AjIvikA kare ? AjIvikA te te, karmane AdhIna che, te paNa vyavahAra zuddha rAkhe te ulaTA grAhake vadhAre Ave ane tethI vizeSa lAbha thAya che. zuddha vyavahAra rAkhavA. upara helAka zeThanI kathA - ekanagaramAMlAka nAme zeTha hatuM. tene cAra putra hatA. khATAM mApa vAparIne te lokone ThagatuM hatuM. tenA cothA putranI A bahu samaju hatI. teNe kahyuM ke "he tAta! parIkSA jevAne arthe cha mAsa sudhI zuddha vyavahAra kare. tethI dhananI vRddhi thaze ane teTalAmAM vizvAsa Ave te AgaLa paNa temaja calAvajo." putravadhUnA evA vacanathI eSie tema karavA mAMDayuM. vakhata jatAM grAhaka ghaNA AvavA lAgyA, AjIvikA. su thaI, uparAMta gAMThe cAra telA sonuM thayuM. paNa pachI "nyAyathI upArjana kareluM dravya khevAya, te paNa te pAchuM hAtha Ave che." e vAtanI parIkSA karavAne arthe putranI strInA vacanathI zreSThIe cAra telA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi 1. 167 senA upara loDhuM maDhAvIne tenuM eka kATaluM pitAnA nAmanuM banAvyuM ane cha mAsa sudhI te vAparIne eka nadImAM nAMkhI dIdhuM. eka mAchalI "kAMI bhakSya vastu che ema jANI te gaLI gaI. mAchImAre te mAchalI pakaDI, tyAre tenA peTamAMthI peluM kATaluM nIkaLyuM. nAma uparathI oLakhIne dhIre te kATaluM zreSThine ApyuM. tethI zreSThine tathA tenA parivAranA sarva mANasane zuddha vyavahAra upara vizvAsa utpanna thayo. A rIte zreSThIne bodha thaye tyAre te samyaka prakAra zaddha vyavahAra karI hATo dhanavAna thayo. rAjadvAramAM tene mAna maLavA lAgyuM, ane te zrAvakomAM agresara ane sarva lokomAM eTale prakhyAta thayo ke, tenuM nAma lIdhAthI paNa vizva--upadrava TaLavA lAgyA. hAlanA vakhatamAM paNa vahANa calAvanArA leke vahANa calAvavAnI vakhate "helA helA" ema kahe che te A zeThanuM nAma maraNa che. A rIte vyavahArazuddhi upara daSTAMta kahyuM che. | svAmidroha Adi moTA pApakarmane tyAga karavo-pitAnA svAmI, mitra, ApaNA upara vizvAsa rAkhanAra, deva, gurU, vRddha tathA bALaka aTalAnI sAthe hi kare athavA temanI thApaNuM eALavavI e temanI hatyA karavA samAna che. mATe e tathA bIjAM evAM mahApAtake vivekI purUSe avazya varjavAM." kahyuM che ke--TI sAkSI puranAra, ghaNA kALa sudhI rAva rAkhanAra, vizvAsaghAtI ane kRtajJa e cAra karmacAMDALa kahevAya che, ane pAMca jAticaMDALa jANa. ahiM vizvAsaghAta upara visemirAne saMbaMdha kahIe chIe. te A rIte che. ( vizAlA nagarImAM naMda nAme rAjA, bhAnumatI nAme rANI, vijayapALa nAme putra ane bahuzrata nAme divAna hatA. naMdarAjA bhAnumatI rANIne viSe ghaNe Asakta hevAthI te rAjayasabhAmAM paNa rANInI sAthe besate. hate. maMtrIe satya kahevuM joIe e nItivacana vicAro dIvAne rAjane kahyuM ke, "mahArAja ! sabhAmAM rANI sAhebane pAse rAkhavAM e ghaTita nathI. mATe rANInI eka sArI chabI citarAvI te pAse sakhe." naMdarAjAe dIvAnanI vAta svIkArI eka chabI citarAvI zAradAnaMdana nAme potAnA gurUne dekhADI. zAsTAnaMdane potAnI vidvatA batAvavAne arthe kahyuM ke, "rANInA DAbA sAthaLa upara tala che, te A citramAM batAvyuM nathI." gurUnA A vacanathI rAjAnA manamAM gurU ane rANInA zIyaLane viSe zaka AvyuM, ane tethI teNe divAnane zAradAnaMdanane mArI nAMkhavA hukama Akhyo. paNa DAhyA dIvAne potAnA gharamAM zAradAnaMdanane ane rAkhyo. eka vakhate viyepALa rAjaputra zikAra ramatAM eka sUaranI pachavADe lAgI bahu dura gayo. saMdhyA samaye eka sarovaranuM pANI pIne rAjaputra vAghanA bhayathI eka jhADa upara caDhyuM. tyAM vyaMtarAdhiSita vAnara hatuM, tenA khoLAmAM pahelAM rAjaputra suI rahyo ane pachI rAjaputranA meLAmAM vAnara sUte hate eTalAmAM bhUkhathI pIDAyelA vALanA vacanathI rAjapune vAnarane nIce nAMkhe vAnara vALanA mukhamAM paDayo hate. paNa vAgha Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 [ zrAddhavidhi hasya. tyAre te mukhamAMthI bahAra nIkaLyo, ane rUdana karavA lAgyo. vAghe rUdana karavAnuM kAraNa pUchavAthI vAnare tene kahyuM ke, "he vAgha ! pitAnI jAti mUkIne je loke parajAtine viSe Asakta thAya che, temane uddezIne huM eTalA mATe rUdana karuM chuM ke, te jaDa lokonI zI gati thaze ?" pachI rAjaputrane teNe gAMDo karyo. tyAre rAjaputra "visemiA, visemi" ema kahete jaMgalamAM bhaTakavA lAgyuM. rAjaputrane gheDo ekaleja nagaramAM jaI pahoMce. te uparathI naMdarAjAe zekheLa karAvI pitAnA putrane ghera ANyo. ghaNA upAya karyA chatAM paNa rAjaputrane lezamAtra paNa phAyado thayo nahiM. tyAre naMdarAjAne zAradAnaMdana yAda Avyo. "je rAjaputrane sAjo kare tene huM hAruM ardha rAjya ApIza." e DhaDhare pITAvavAne rAjAe vicAra karyo, tyAre dIvAne kahyuM, "mahArAja, hArI putrI theDuM ghaNuM vaidyaka jANe che." te sAMbhaLI naMdarAjA putra sahita dIvAnane ghera Avyo. tyAre paDadAnI aMdara besI rahelAM zAradAnaMdane kahyuM ke, "vizvAsa rAkhanArane ThagavuM emAM zI caturAI tathA khoLAmAM sUtelAne mAre emAM paNa zuM parAkrama ?" zAradAnaMdananuM e vacana sAMbhaLI rAjaputra "visemirA" e cAra akSaramAMthI prathama akSara vi mUke. "setu (rAme baMdhAvelI samudranI pALa) jevAthI tathA gaMgAnA ane sAgaranA saMgamane viSe snAna karavAthI brahmahatyA karanAra potAnA pAtakathI chUTe che, paNa mitrane haNavAnI IcchA karanAra mANasa pALane jevAthI athavA saMgama snAnathI paNa zuddha thatuM nathI." A bIjuM vacana sAMbhaLI rAjaputre bIjo se akSara mUkI dIdhuM. "mitrane haNavAnI IcchA karanAra, kRtajJa, cera ane vizvAsapAta karanAra e cAre jaNa jyAM sudhI caMdra sUrya che, tyAM sudhI narakagatimAM rahe che." A trIjuM vacana sAMbhaLI rAjaputre trIjo mi akSara mUko. "rAjana ! tuM rAjaputranuM kalyANa IcchatA hoya te supAtre dAna Apa. kAraNa ke, gRhastha mANasa dAna ApavAthI zuddha thAya che." e cothuM vacana sAMbhaLI rAjaputre rA akSara mUko. pachI svastha thayelA rAjaputre vAgha ane vAnara AdinuM sarva vRttAMta kahyuM. rAjA paDadAnI aMdara rahelA zAradAnaMdanane divAnanI putrI samajate hate, tethI teNe tene pUchayuM ke, "he bALA ! tuM gAmamAM rahe che, tema chatAM jaMgalamAM thayelI vAghanI, vAnaranI ane mANasanI vAta zI rIte jANe che?" rAjAe ema pUchayuM, tyAre zAradAnaMdane kahyuM ke, "he rAjana ! deva gurUnA prasAdathI hArI jIbhanI aNI upara sarasvatI vase che, tethI jema meM bhAnumatI rANIne tala jAye, tema A vAta paNa huM jANuM chuM." A sAMbhaLI rAjA ajAyaba thayo ane kahevA lAgyuM ke, "zuM zAradAnaMdana!" ane sAmo hA ne javAba maLatAM bannene meLApa thayo, ane tethI baMne jaNAne ghaNe AnaMda thayo. A rIte vizvAsaghAta upara "visemirAnuM daSTAMta kahyuM che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi. ] gupta ane jAhere pApa~ A lAkamAM pApa e prakAranuM che. eka gupta ane khIjI' jAhera. gupta pApa paNa e prakAranuM che. eka laghu pApa ane khIjuM mahA pApa. khATAM trAjavAM tathA khATAM mApa vagere rAkhavAM e gupta laghu pApa. ane vizvAsaghAta vagere karavA e gupta mahA pApa kahevAya che. jAhera pApanA paNa be prakAra che. eka kuLAcArathI karavuM te ane bIjI lekalA mUkIne karavuM te. gRhastha leAkeA kuLAcArathI AraMbha samAraMbha kare che tathA sveccha leAkeA kuLAcArathIja hiMsA mAdi kare che, te jAhera laghu pApa jANavuM; ane sAdhunA veSa paherI nila paNAthI hiMsA Adi kare te jAhera mahA pApa jANavuM. lajajA mUkIne karelA bahera mahApApathI anaMta saMsArIpaNuM vagere thAya che, kAraNa ke jAhera mahApApathI zAsanane uDDAha smAdi thAya che. kuLAcArathI jAhera laghu pApa kare te thoDA karmAMdha thAya, ane jo gupta laghu pApa kare te tIvra kramadha thAya che. kAraNa ke, tevuM pApa karanAra mANusa asatya vyavahAra kare che. mana vacana kAyAthI asatya vyavahAra karavA e ghaNuMja mATuM pApa kahevAya che, ane asatya vyavahAra karanArA mAsA gupta laghupApa kare che. 169 asatyanA tyAga karanAra mAjIsa koi samaye pazu gupta pApa karavAne pravRtta thAya nahIM. jenI pravRtti asatya tarapha thai te mANasa nirlajja thAya che, ane nilajja thaelA mANasa zeTha, dosta, mitra ane peAtAnA upara vizvAsa zakhanAranA ghAta karavA Adi cusa mahA pApa kare. eja vAta yAgazAstramAM kahI che, te A rIte eka bAjue trAjavAmAM asatya rAkhIe, ane bIjI bAjue sa pAtaka mUkIe te te emAM paheluMja telamAM vAra utaraze. tethI kAIne ThaganuM e asatyamaya gupta pApanI aMdara samAya che. mATe kAIne ThagavAnuM sarvathA tajajyuM joie. nyAyamArge cAlavuM eja dravya prApti hamaNAM paNa jaNAya che ke, nyAyamAgane anusaranArA keTalAka leAkeA bhale thADu ceADuM dhana upArjana kare te paNa te dhama sthAnake nitya kharace che. ane tethI jema kUvAnuM pANI nIkaLe ceADuM, paNa koI vakhata aMdha paDe nahi, tema temanA paisA nAza pAmatA nathI. bIjA pApakama karanArA leAkeA ghaNA paisA pedA kare che, tathA bahuM kharaca karatA nathI, te paNa madezamAM sAvara thoDA vakhatamAM sUkAI jAya che, tema te loko zeDA vakhatamAM niyana thAya che, kahyuM che ke pArakAM chidra kADhIne svArtha sAdhavAthI peAtAnI unnati thatInathI, pazu ulaTA peAtAnA nAthaja thAya che. jIe raheTanA ghaDA chidrathI pAtAmAM jaLa bharI le che, tethI temAM jaLa bharAeluM rahetuM nathI, paNa vAravAra khAlI thaine temane jaLamAM DumavuM paDe che. rA'kA--nyAyavAna ane dhI' evA paNa keTalAka TrAphA nidhanatA mAdi duHkhathI ra Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 [ zrAddha vidhi ghaNuM pIDAyelA dekhAya che. temaja bIjA anyAyathI ane adharmathI cAlanArA leke temanI pAse aizvarya Adi ghaNuM levAthI sukhI dekhAya che. tyAre nyAyathI ane dharmathI sukha thAya ema Apa kahe che te pramANabhUta kema mAnI zakAya? samAdhAna-nyAyathI cAlanArA lokone duHkha ane anyAyathI cAlanArA lokone sukha dekhAya che, te pUrva bhavanAM karmanAM phaLa che, paNa A bhavamAM karelA kamonAM phaLa nathI. pUrva karmanA cAra prakAra che. pUjya zrI dharmaghoSasUrijIe kahyuM che ke-1 puNyAnubaMdha puNya 2 pApAnubaMdhi puNya, 3 puNyAnubaMdha pA5 ane 4 pApAnubaMdhi pApa, evA pUrvakarmanA cAra prakAra che. jinadharmanI virAdhanA na karanArA jIve bharatacakravatInI peThe saMsAramAM duHkha rahita nirUpama sukha pAme che, te puNyAnubaMdhi puNya jANavuM. pUrve karela ajJAna tapa vaDe keNika rAjAnI peThe maheTI ddhi tathA roga rahita kAyA Adi chatAM paNa dharmakRtya kare nahi, ane pApakarmane viSe rakta thAya, te pApAnubaMdhi puNya jANavuM. je jIve dramaka maharSinI peThe pApanA udayathI daridrI ane duHkhI chatAM paNa kiMcita dayA Adi pariNAma hovAthI jinadharma pAme che, te puNyAnubaMdhi pA5 jANavuM. je che kAlazaukarikanI peThe pApI, ghAtakI karma karanArA, adhamI, nirdaya, karelA pApane pastA na karanAra ane jema jema duHkhI thatA jAya, tema tema adhika adhika pApakarma karatA jAya evA che, te pApAnubaMdhi pApanuM phaLa jANavuM. puNyAnubaMdhi puNyathI bAhya trAddhi ane aMtaraMga addhi paNa pamAya che. te be addhimAM eka paNa vyakti je mANasane pAmyo tenA manuSya bhavane dhikkAra thAo. je cha prathama zubha pariNAmathI dharmakalyane AraMbha kare, paNa pAchaLathI zubha pariNAma utarI javAthI paripUrNa dharma kare nahIM, te jIvo parabhave ApadA sahita saMpadA pAme. A rIte ke jIvane pApAnubaMdhi puNyanA udayathI AlokamAM duHkha jaNAtuM nathI, te paNa tene AvatA bhavamAM pariNAme nizcayathI pApakarmanuM phaLa maLavAnuM che emAM koI zaka nathI. kemake-dravya saMpAdana karavAnI bahu IcchAthI aMdha thaelo mANasa pApakarma karIne je kAMI dravya vagere pAme, te dravya Adi vastu mAMsamAM parevelA loDhAnA kAMTAnI peThe te mANasane nAza karyA vagara pacatI nathI. mATe jethI svAmidroha thAya evAM dANacorI vagere akArya sarvathA tajavAM. kemake, tethI Alake tathA paraloke anartha pedA thAya che. keIne paNa kaSTa ke tApa thAya tema na karavuM. keIne svalpa mAtra paNa tApa utpanna thatuM hoya te vyavahAra, tathA ghara, hATa karAvavAM, tathA levA tathA temAM rahevuM vagere sarva cheDavuM. kAraNa ke, kene tApa utpanna karavAthI potAnI sukhasamRddhi vadhatI nathI. kemake - je loke mUrkhatAthI mitrane, kapaTathI dhamane, sukhathI vidyAne ane krUrapaNAthI strIne vaza karavA tathA parane tApa upajAvI pite sukhI thavA IcchatA hoya te mUkha jANavA." Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] 171 vivekI purUSa jema leAkI ApaNA upara prIti kare tema vartavuM kahyuM che ke- iMdriyA jItavAthI vinaya guNu utpanna thAya che. vinayathI ghaNA saddaguNAnI prApti thAya che; ghaNA sadguNeAthI leAkeAnA manamAM prIti utpanna thAya che ane leAkeAnA anurAgathI sarva sa`patti utpanna thAya che. vivekI purUSe potAnA dhananI hAni, vRddhi athavA karelA saMgraha vagerenI vAta koinI AgaLa khullI na karavI. kahyuM che ke'jANu purUSa strI, AhAra, puNya, dhana, guNu, durAcAra, mama ane maMtra e ATha peAtAnI vastu gupta rAkhavI.' kAi ajANyA mANasa upara kahelI ATha vastunuM svarUpa pUche tA, asatya na melavuM; paNa ema kahevuM ke " evA savAlanuM zuM kAraNa che ? " vagere yeAgya javAba bhASAsamitithI ApavA. rAjA, gurU vagere mhoTA purUSaSa upara kahelI ATha vastu viSe pUche teA, paramAthI je vastu jevI hAya tevI kahI devI. kahyu che ke--mitrAnI sAthe satya vacana khAlavu', sInI sAthe madhura vacana khelavuM, zatrunI sAthe asatya paNa madhura vacana khelavu' ane peAtAnA svAmInI sAthe tene anukULa paDe evuM satya vacana khelavuM. satya vacana e eka mANasane mhoTA AdhAra che. kAraNa ke, satya vacanathI ja vizvAsa Adi utpanna thAya che. satya vacana melavA upara mahasiMhanuM dRSTAnta dilhI nagarImAM eka mahaNasiMha nAme zeTha rahetA hatA. tenI satyavAdIpaNAnI kIrti saghaLe sthaLe jAhera hatI bAdazAhe eka divase mahusiMhenI parIkSA karavAne arthe tene pUchyuM ke, " thArI pAse keTaluM dhana che ?" tyAre mahusiMhai sava lekha samyak prakAre joi bAdazAhane sAce sAcu' kahyuM ke, " mhArI pAse Azare cArAzI lAkha TaMka haze. methADu dhana sAMbhaLyuM hatuM, are eNe te bahu kahyu. " ema vicArI khAdazAha ghaNA prasanna thayA, ane teNe mahasiMhane peAtAnA bhaDArI anA. "" AvIja rIte khaMbhAta nagaramAM viSama dazAmAM Ave te paNa satya vacanane na choDe evA zrIjagaccadrasUrinA ziSya bhIma nAme seAnI rahetA hatA. eka vakhate zastradhArI yavanAe zrImallinAthajInA maMdiramAM bhImane pakaDI maMdIkhAnAmAM rAkhyA. tyAre bhImanA putrAe pitAjIne cheDAvavAne mATe cAra hajAra khATA TaMkanuM te leAkeAne bheTachu karyuM. yavanAe te TaMkanI parIkSA bhIma pAse karAvI tyAre bhIme khATA TAMka che tema kahyuM tethI prasanna thai temaNe bhImane cheADI dIdheA, ane tenA putrAne teja vakhate mArI nAMkhyA. temanA maraNu divase temane nimitte Aje paNa tyAM zrImadbhuinAthajInI mahApUjA vagere thAya che. vivekI purUSe Apatti vakhate madada maLe, te sArU mitra karavo. ke je dhamathI, dhanathI, pratiSThAthI tathA bIjA evAja sadguNAthI ApaNI kharAkharIneA, buddhizALI tathA nirlobhI hoya. raghukAvyamAM kahyuM che ke--rAjAnA mitra tadana zakti vinAnA hoya te prasa Mga Ave rAjA upara upakAra karI na zake. tathA tenA mitra rAjAthI vadhAre Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ( zrAvidhi zaktimAna hoya te te rAjAnI sAthe spardhAthI vera vagere kare. mATe rAjAnA mitra madhyama zaktinA dhAraNa karanArA joIe." bIjA eka sthaLane viSe paNa kahyuM che ke - AvelI ApadAne dUra karanAra mitra, mANasane evI avasthAmAM sahAya kare che ke, je avasthAmAM mANasane sago bhAI, pratyakSa pitA athavA bIjA svajana paNa tenI pAse ubhA rahI na zake." "he lamaNu! ApaNA karatAM moTA samarthanI sAthe prIti rAkhavI e mane ThIka lAgatuM nathI. kemake tene ura ApaNe jaIe, te ApaNe kAMI paNa Adara satkAra thAya nahIM, ane te je ApaNe ghera Ave te ApaNe zakti karatAM vadhAre dhana kharacIne tenI paroNAgata karavI paDe." A rIte A vAta yuktivALI che kharI, te paDyuM kaI prakAre je maheTAnI sAthe prIti thAya che tethI bIjAthI na sadhAya evAM ApaNAM ghaNAM kAryo banI zake che. tathA bIjA paNa keTalAka lAbha thAya che. kemake-bhASAmAM paNa kahevuM ApaNa paI prabhu hoi ikiprabhu kijai hathi / kalakara vA mANusaha avara kamaLA na asthi // 1 // pite ja samartha thaIne rahevuM agara kaI hoTe pitAne hAtha karI rAkhave. Ama karavAthI dhAreluM kAma pAra pADI zakAya che, kAma kADhI levA Aja uttama upAya che. maheTA purUSe halA mANasanI sAthe paNa megI karavI. kAraNa ke, mArA purUSa upara kaI vakhata A hake mANasa paNa sahAdhya karI zake che. paMcopAkhyAnamAM kahyuM che ke baLavAna ane dubaLa evA ane prakAranA mitro karavA. juo, aTavInI aMdara baMdhanamAM paDelA hAthInA TeLAne uMdaraDe laDAvyuM." "zudra jIvathI thaI zake evAM kAmo sarve moTA loko ekatra thAya, topaNa temanAthI te thaI zake nahIM. soyanuM kArya soya ja karI zake, paNa te khaga Adi zothI thAya nahi. sUkAM kArya tRNaja karI zake, paNa te hAthI vagerethI thAya nahi temaja ame kahyuM che ke-tRNa, dhAnya, mIThuM, agni, jaLa, kAjaLa, chANa, mATI, patthara, rakSA, loDhuM, seya, auSavicUrNa ane kuMcI vagere vastuo pitAnuM kArya teija karI zake, paNa bIjI vastuthI thAya nahi. durjananI sAthe paNa vacananI saraLatA Adi dAyitA rAkhavI. kahe che ke-mitrane zuddha manathI, baMdhane sanmAnathI, strIone premathI, sevakone dAnathI ane bIjA kone dAyitAthI vaza karavA." kaI vakhate pitAnI kAryasiline arthe khaLa purUne paNa agresara karavA. kahyuM che ke - keI sthaLe khaLa purUSone paNa asara karIne jANa purU kArya sAdhavuM. rasane cAkhanArI jinhA vastu bhAgavAnA phaleza karavAmAM nipuNa hovA dAMtane agresara karI pitAnuM kArya sAdhe che. kAMTAne saMbaMdha kayo vimA prApaH nivAha thatuM nathI. juo, kSetra, gAma, gRha, bagIthA Adi vastunI rakSA kAMTAvaDeja thAya che." jyAM prIti hoya tyAM dravya saMbaMdha Adi rAkhavo nahi. kahe che ke jayAM maMtrI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] 173 karavAnI IcchA na hoya, tyAM dravya saMbaMdha kara ane pitAnI pratiSThAno bhaMga thAya evA bhayathI tyAM tyAM ubhA na rahevuM." emanItine viSe paNa kahyuM che ke "jyAM davya saMbaMdha ane sahavAsa e be vAnAM hoya, tyAM kalaha thayA vinA rahe nahi." pitAnA mitrane ghera paNa keI sAkSi rAkhyA vinA thApaNa muvI nahiM, temaja pitAnA mitrane hAthe dravya mokalavuM paNa nahIM. kAraNa ke, avizvAsa dhananuM ane vizvAsa anarthanuM kAraNa che. kahyuM che ke-vizvAsu tathA avizvAsu bane mANase upara vizvAsa na rAkhave. kAraNa ke, vizvAsathI utpanna thaelo bhaya mULathI nAza kare che. e koNa mitra che ke, je gupta thApaNa mUkI hoya te tene lebhana uThAve ? eka ThekANe kahyuM cheke "zeTha pitAnA gharamAM koInI thAyaNa AvI paDe tyAre te pitAnA devatAnI stuti karIne kahe ke, je e thApaNane svAmI zIvra maraNa pAme to tane mAnelI vastuo ApIza." vaLI ema paNa kahyuM che ke "dhana anarthanuM mULa che, paNa jema agni vinA, tema te dhana vinA grahasthane nirvAha koI paNa rIte thAya nahIM. mATe vivekI purUSe dhananuM agninI peThe rakSaNa karavuM. sAkSi rAkhIne dravya Apa ve upara dhanezvara zreSThinuM dRSTAMta nIce ApyuM che. dhanezvara nAme eka zeDa hatuM, teNe pitAnA gharamAMnI sarva sArI vastu ekaThI karI tenuM rekaDuM nANuM karI ekekanuM kroDakoDa naiyA dAma upaje evAM ATha ratna vecAtAM lIdhAM, ane keI na jANe tevI rIte pitAnA eka mitrane tyAM anAmata mUkayAM. pachI pite dhana meLavavA mATe paradeza gaye. tyAM bahu kALa rahyA pachI devanA yogathI ociMtI zarIre mAMdagI thaI, ane maraNa pAme. kahyuM che ke-purUSa macakuMdanA phUla sarakhA zuddha manamAM kAMI juduM ja ciMtave che, ane devagathI kAMI jU 6ja thAya che." dhanezvara zreSThine aMta samaya samIpa AvyuM, tyAre pAse savana saMbaMdhI hatA temaNe zreSThine dravya AdinuM svarUpa pUchayu. zreSThie kahyuM ke "paradeza upArjana kareluM bahu dravya che, te paNa jyAM tyAM vikharAyeluM hovAthI hAra putrothI te levAya tema nathI; paNa hArA eka mitranI pAse meM ATha ratna anAmata mUkayAM che, te hAra cI putrAdikane apAvaje." ema kahI dhanezvara zeTha maraNa pAmyuM. pachI svajanee AvI dhanezvara zeThanA putrAdikane e vAta kahI tyAre temaNe pitAnA pitAnA mitrane vinayathI, premathI ane bahu mAnathI potAne ghera bolAvyo. ane abhayadAnAdi aneka prakAranI yuktithI ratnonI mAgaNI karI, te paNa lebhI pitA mitre te vAta mAnI nahIM, ane ratna paNa ApyAM nahiM. pachI te vivAda jAyasabhAmAM gayo. sAkSi, lekha, vagere purA nahIM hovAthI rAjA maMtrI vagere nyAyAdhIze rane apAvI zakayA nahiM. A rIte sAkSi rAkhIne dravya ApavA upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta kahyuM che. mATe koIne paNa sAkSI rAkhIne dravya ApavuM. sAkSI rAkhe che te cArane ApeluM dravya paNa pAchuM maLe che. e upara eka daSTAMta kahe che Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 [zrAddhavidhi eka vaNika dhaNuvAna ane bahu Thaga hatuM. paradeza jatAM mArgamAM tene cerenI dhADa naDI. ceree juhAra karIne tenI pAse dravya mAgyuM. vaNike kahyuM. "sAkSI rAkhIne A sarva dravya tame grahaNa kare ane avasara Ave pAchuM Apaje. paNa mane mAraze nahiM pachI e "A keI paradezI mUrkha mANasa che" ema dhArI eka jaMgalI kAbaracitrA varNanA bilADAne sAkSI rAkhI sarva dravya laI leI vaNikane cheDI dIdhuM. te vaNika anukrame te sthAna barAbara dhyAnamAM rAkhIne pAche pitAne gAma gaye. keTalAka vakhata gaye chate eka divasa te care vaNikanA gAmanA keTalAka zeronI sAthe ghaNI vastu laIne (vaNikanA gAmamAM) AvyA. te vaNike corone oLakhI pitAnA dravyanI mAgaNI karI. tethI kajIo thayA, ane chevaTe te vAta rAjadvAre caDhI. nyAyAdhIzoe vaNikane pUchayuM. " dravya ApyuM te vakhate koI sAkSI hatuM ?" vaNike kothaLAmAM rAkhelA eka kALA bilADAne AgaLa mUkIne kahyuM. " A hAre sAkSi che." cAree kahyuM. "hAro ke sAkSi che te dekhADa." vaNike dekhADaye tyAre coree kahyuM. "te A nathI. te te kAbaracitrA vaNane hato, ane A te kALe che." A rIte pitAne mukheja roroe kabUla karyuM, tyAre nyAyAdhIzoe temanI pAsethI vaNikane tenuM sarva dhana pAchuM apAvyuM. e prakAre sAkSi rAkhavA upara daSTAMta che. mATe thApaNa mUkavI, tathA levI hoya te chAnI mUkavI nahIM, tema levI paNa nahIM, paNa svajanene sAkSi rAkhIneja mUkavI tathA levI. dhaNInI sammati vinA thApaNa halAvavI calAvavI paNa nahiM. te pachI vAparavAnI te vAta ja zI? kadAcita thApaNa mUkanAra mANasa paradeze maraNa pAme te te thApaNa tenA putrone ApavI. tene putra Adi na hoya te sarva saMdhanA samakSa te dharmasthAne vAparavI. udhAra temaja thApaNu AdinI nedha teja vakhate karavAmAM, lezamAtra paNa ALasa na karavI. kahyuM che ke-gAMTha bAMdhavAmAM vastunI parIkSA karavAmAM, gaNavAmAM, chAnuM rAkhavAmAM, kharaca karavAmAM ane nAmuM rAkhavAmAM je mANasa ALasa kare te zIgha vinAza pAme che. pAchaLathI mANasanA dhyAnamAM sarva vAta rahetI nathI, kAraNa ke neMdha vinA saheje bhUlI javAya che, ane bhUlI javAthI vRthA kleza ane karmabaMdha AdideSa mAthe Ave che. rAja tathA maMtrIne anusavuM pitAnA nirvAhane arthe caMdramA jema ravine anusare che, tema rAjA tathA maMtrI Adine anusaravuM. nahIM te vakhate vakhate parAbhava Adi thavAne saMbhava che. kahyuM che keDAhyA purUSe pitAnA mitrajana upara upakAra karavAne mATe rAjAne Azraya mAge che, paNa pitAnA udarapoSaNane arthe nahi. kAraNa ke rAjAnA Azraya vinA kaNa pitAnuM udarapeSaNa karatuM nathI? ghaNuM kare che. vastupALa maMtrI, pethaDazreSThi Adi lekae paNa rAjAnA AzayathI ja jinamaMdira Adi aneka mahAna puNyakRtya karyo che Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] 175. maram vyasanano tyAga karavo, segaMda na khAvA tathA jAmIna na thavuM. vivekI purUSe jugAra, kimiyA Adi vyasanane dUrathIja tyAga kare. kahyuM che kedevane kepa thAya tyAreja dhUta, dhAtuvAda, aMjanasiddhi, rasAyana ane yakSiNanI guphAmAM praveza, vigere vAnAM karavAnI mANasane buddhi thAya che. temaja sahaja kAmamAM jema tema sogaMda vagere paNa na khAvA, ane temAM paNa vizeSa karIne deva, gurU, jJAna AdinA te naja khAvA. kahyuM che ke-je mUDha purUSa citya (deva) nA sAcA athavA jUThA sama khAya che te bedhibIja vame che, ane anaMtasaMsArI thAya che." jANa purUSe keInA jAmIna thavA vagerenA saMkaTamAM na paDavuM. kAryAsike kahyuM che ke -"daridrIne be strIo, mArgamAM kSetra, be prakAranI khetI, jAmInapaNuM ane sAkSIpaNuM e pAMca anartha mANasee pote utpanna karelAM hoya che." vyApAra pitAnA gAmamAM ane pitAnA dezamAM karavo. temaja vivekI purUSa banatAM sudhI je gAmamAM pitAnuM rahevAnuM sthaLa hoya teja gAmamAM vyApAra Adi kare. tethI pitAnA kuTuMbanA mANasane viyega thato nathI, gharanAM tathA dharmanAM kAme yathAsthita thAya che. AvA bIjA aneka guNo pitAnA gAmamAMja vyApAra vagere karavAmAM che. pitAnA gAmamAM nirvAha na thato hoya te pitAnA dezamAM vyApAra vagere kare, paNa paradeze na javuM. pitAnA dezamAM vyApAra karavAthI zidhra tathA vAre vAre potAne gAme javAya che, tathA gharanAM kAma vagere paNa jovAya che. keNu daridrI mANasa potAnA gAmamAM athavA dezamAM nirvAha thavAno saMbhava chatAM paradeza javAne kaleza mAthe le? kahyuM che ke - he arjuna! daridrI, rogI. mUrkha, musAphara ane nitya sevA karanAre e pAMca jaNa jIvatA chatAM paNa maraNa pAmyA jevA che." ema zAstramAM saMbhaLAya che. paradeza gamana - have je paradeza gayA vinA nirvAha na cAlato hoyaja ane tethI paradezamAM vyApAra kara paDe to pote vyApAra na kare, tathA putrAdika pAse paNa na karAve. paraMtu samyaka prakAre parIkSA karavAthI vizvAsapAtra thayelA muni pAse paradezamAM vyApAra calAva. paradeza javuM paDe te zubha zukana ane bhAgyazALI sAthe javuM vigere je kaI samaye pitAne paradeza javuM paDe te sArA zakuna Adi jeI tathA gurU vaMdana vagere mAMgalika karI bhAgyazALI purUSanI sAtheja javuM. jatAM sAthe potAnI jJAtinA keTalA eka oLakhItA loko paNa levA, ane mArgamAM nidrAdi pramAda lezamAtra paNa na karo. tathA ghaNu yatnathI javuM. paradezamAM vyApAra kare, paDe, athavA rahevuM paDe, te paNa pUrvokta sebata pUrvaka rahevuM. kAraNa ke, eka bhAgyazALI sAthe hoya te sarva lokenuM vinA TaLe che. A viSaya upara eka daSTAMta che. te A rIte - ekavIsa mANaso mAsAmAM kaI gAme jatA hatA, te saMdhyA samaye eka maMdire utaryA. tyAM vAre vAre vijaLI maMdiranA bAraNA sudhI AvIne jAya. te sarva jaNAe Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrAddha vidhi manamAM bhaya thavAthI kahyuM ke, "ApaNAmAM koI abhAgI purUSa che, mATe ekeka jaNAe maMdirane pharatI pradakSiNA daIne pAchuM ahiM ja AvavuM." tema karatAM vIsa jaNAe eka pachI eka ema pradakSiNA daI madiramAM pAchA praveza karyo. ekavIza purUSa bahAra nIkaLate nahe. tene vize jaNAe baLAtkArathI kheMcIne bahAra kADho. tyAre vIsa jaNA upara vIjaLI paDI. teomAM A ekaja bhAgyazALI hate. A rIte bhAgyazALI purUpanI sAthe javA upara daSTAMta che. mATe bhAgyazALI purUSanA sAthamAM temanI saMgAthe javuM. putra bhAI vigerene gupta dhana harahaMmeza batAvavuM, tathA je kAMI leNa deNa hoya, athavA nidhi Adi chone rAkhyo hoya te te sarva pitA, bhAI athavA putra Adine nitya jaNAvavuM temAM paNa paragAma jatI vakhate te avazya jaNAvavuM joIe, tema na kare te dudevanA yogathI je kadAcit paragAme athavA mArgamAM pote maraNa pAme te dhana chatAM pitA, bhAI putra vagerene vRthA duHkha bhogavavuM paDe. salAha saMpa pUrvaka bahAragAma javuM tathA bIjI paNa yogya vastuone vicAra kara. vivekI purUSe paragAma jatI vakhate dhanAdikanI yathA yogya ciMtA karavAne arthe kuTuMbanA sarve lokene sArI zikhAmaNa devI, tathA bahumAnathI sarve svajananI sAthe vAta karI vidAya thavuM. kahyuM che ke-jene jagatamAM jIvavAnI IcchA hoya, te mANase pUjya purUSonuM apamAna karI, pitAnI strIne kaTu vacana kahI, koIne tADanA karI tathA bALakane revarAvI paragAme gamana na karavuM. paragAma javAne vicAra karatAM je pAse kAMI parva athavA utsava Adi Avyo hoya te te karIne javuM. karyuM che ke-utsava, bhojana heTuM parva tathA bIjuM paNa sarva maMgala kAryanI upekSA karIne tathA janmanAM ane maraNanAM maLI be prakAranAM sUtaka hoya che ane potAnI strI rajasvalA hoya te paragAme gamana na karavuM. emaja bIjI vAte paNa zAstrAnusArathI vicAra kare. vaLI kahyuM che ke1 dUdhanuM bhakSaNa, strIsaMga, snAna, pitAnI strIne tADanA, vamana tathA cUkavuM eTalAM vAnAM karIne tathA Adeza vacana sAMbhaLIne paragAme na javuM. 2 hajAmata karAvIne, netramAMthI AMsu gALIne tathA sArA zakuna thatA na hoya te paragAme na javuM 3 potAnA sthAnakanI kAMI kAryane arthe bahAra jatAM je bhAganI nADI vahetI hoya, te bAjune paga AgaLa mUkave. tema karavAthI mANasanA vAMchita kAryanI siddhi thAya che. jANa purUSa, rAjA garbhiNI strI ane mAthe bhAra hovAthI namI gaelo mANasa eTalA lokone prathama mArga ApIne pachI pote javuM. 5 pakava athavA apakava dhAnya, pUjavA yogya maMtranuM maMgala, nAMkhI dIdheluM uvaTaNuM, snAnanuM udaka, rUdhira ane maDadu eTalAM vAnAM ulaMdhIne gamana nakaravuM. 6thaMka. glema, viSA, mUtra, prajavalita agni, sarpa, mANasa ane Ayudha eTalAM vAnAM buddhizAlI puruSe keI kAle paNa ullaMghana karavAM. 7 vivekI purUSe nadInA kAMThA sudhI, gAya bAMdhavAnA sthAnaka Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] sudhI vaDapramukha vRkSa, taLAva, sarovara kuvA, ArAma vigere Ave tyAM sudhI pitAnA baMdhune vaLAvavA javuM 8 kalyANanA athI purUSe rAtrine samaye vRkSanI taLe rahevuM nahi. 9 utsava tathA sUtaka samApta thayA pahelAM kaI dUra dezAvare javuM nahi. 10 DAhyA mANase ekalA ajANyA mANasanI sAthe ke dAsa vigerenI sAthe javuM nahi. 11 madhyAhUna samaye ke madhya rAtrIe javuM nahi. temaja 12 kura purUSa, rakhavALa, cADIyA, zilpI ane agya mitra vigerenI sAthe vAtacita karavI nahi. temaja ayogyakALe temanI sAthe kayAMya paNa na javuM. 13 lakSamInA Icchaka purUSe mArgamAM game te thAka lAge te pADA, gadheDA ke gAya upara besI prayANa na karavuM. 14 mArge jatAM mANase hAthIthI eka hajAra, gADAthI pAMca, ziMgaDAvALA pazuthI ane azvathI daza hAtha cheTe gamana karavuM. 15 buddhizALI purUSe bahAragAma jatAM bhAtuM lIdhA sivAya na javuM. 16 rastAmAM mukAma karyo hoya tyAM ghaNI nidrA ke ghasaghasATa uMghavuM nahi. 17 mArgamAM sAthe AvanAra loko upara khuba vizvAsa na muka. 18 game tevAM seMkaDo kAma hoya te paNa ekalA bahAragAma na javuM. kAraNake eka brAhmaNanI sAthe kAkIDo mAtra hatuM te paNa sebatI hovAthI teNe brAhmaNanI rakSA karI hatI. 19 keInA ghera ekalA na javuM temaja keinA ghera mULa daravAjo cheDI bArI ke pAchale daravAjethI dAkhala na thavuM, 20 buddhimAna purUSe jIrNa nAvamAM na besavuM. 21 ekalAe nadImAM praveza na kara. 22 pitAnA sagAbhAI sAthe mArge gamana na karavuM. 23 DAhyA mANase pitAnI pAse sAdhana na hoya te sAhasa karIne jaLa sthaLanA viSama pradeza, ghora aTavI, uMDuM jaLa vigerenuM ullaMghana na karavuM. 24 jyAM ghaNA leke krodhI, sukhanA abhilASI ane kRpaNa hoya tyAMnA lake pitAne svArtha khAI bese che, jemAM sarve pitAne paMDita mAne che ane hoTaIne Icche che te samudAya duHkhI avasthAmAM AvI paDe che. tyAM kedI kene ane jemane phAMsI devAnI hoya teone rAkhavAmAM AvatA hoya tathA jugAra ramAtuM hoya teve ThekANe agara jyAM pitAne anAdara thAya te ThekANe javuM nahi 25 samaju purUSe durgachanIya sthaLa, zamazAna, zUnyasthAna, photarAM tyA jyAM sukuM ghAsa ghaNuM patharAyeluM hoya te temaja je sthAne AvavAmAM duHkha paDe tevAM kacarAvALAM, khArabhUmivALAM, parvatanI TuMka, nadI ane kuvAne kATha, bhasma, keyalA ane kheparIvALA pradezamAM ghaNIvAra ubhA na rahevuM 26 ghaNI mahenata thAya te paNa je kArya je vakhate karavAnuM hoya te vakhate karavuM. kAraNake kalezane AdhIna thaI kAryane choDI denAra dharma, artha ane kAmarU5 purUSArthanA phaLane pAmI zakti nathI. ra7 mANasa ADaMbara hIna hoya to tene jyAM tyAM anAdara thAya che mATe buddhizALIe koIpaNa sthaLe ucita ADaMbarane tyAga na kara. 28DAhA mANase paradeza gayA pachI pitAnI yegyatA mATe potAnA zarIra upara vizeSa ADaMbara rAkhave. ane harahaMmeza pitAnA dharmane viSe purepurI zraddhA rAkhavI, kAraNake ADaMbara rAkhavAthI maTAI ane bahumAna maLe che ane dharmarUci rAkhavAthI kAryanI siddhi vigere thAya che. 29 paradezamAM khuba lAbha maLatuM hoya paNa tyAM ghaNA vakhata sudhI rahevuM nahi. kAraNake tema karavAthI dezamAM gharanI avyavasthA tathA kuTuMbaprema Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T ^ 18. [ zrAddha viSa e thAya che 30 kASThazreSThi koIpaNa vastu kharIdata ke vecAte te vizvanA nAza ane ISTasiddhine arthe paMcaparameSThinuM smaraNa karate. tema paMcaparameSThinuM smaraNa karavuM. gautamAdika bhagavAnanuM nAma uccAravuM tathA keTalIeka vastu deva, gurU ane jJAnanA upagamAM Ave evI rIte rAkhavI, kAraNake dhamanI pradhAnatA rAkhavAthIja kAryanI siddhi thAya che. 31 dhananuM upArjana karavAne arthe jene AraMbha kare paDe te zrAvake sAta kSetramAM dhana vAparavAnA tathA bIjA evAja dharmakRtyanA nitya mahoTA mAratha karavA. kahyuM che kevicAravAnuM purUSe nitya mahoTA moTA mane ratha karavA. kAraNa ke, pitAnuM bhAgya jevA mane ratha hoya te pramANe kAryasiddhi karavAmAM yatna kare che. dhana, kAma ane yaza e traNa vastunI prAptine arthe karelo cahna vakhate niSphaLa thAya che, paraMtu dharmakRtya karavAne kevaLa manamAM karelo saMkalpa paNa niSphaLa jatA nathI. saddhinA traNa prakAra lAbha thAya tyAre pUrve karelA maratha lAbhanA anusArathI saphaLa karavA kema ke-udhamanuM phaLa lakSamI che, ane lakSamInuM phaLa supAtre dAna devuM e che. mATe je supAtre dAna na kare te udyama ane lakSamI bane durgatinAM kAraNe thAya che. supAtre dAna de, teja pite upArjana karelI lakSamI te dharmanI trAddhi kahevAya, nahIM te pApanI Rddhi kahevAya. kahyuM che ke-ddhi traNa prakAranI che. eka dharmaddhi, bIjI bhegaRddhi ane trIjI pApaddhi, temAM je dhamakRtyane viSe vaparAya che te dharmaddhi, je zarIra sukhane arthe vaparAya te bhagavaThaddhi ane je dAnanA tathA bheganA kAmamAM AvatI nathI te anartha utpanna karanArI pApagaddhi kahevAya che. pUrvabhave karelA pApakarmathI athavA bhAvi pApathI pApaDhi pamAya che.* pAparaddhi upara cAra mitranuM dRSTAMta vasaMtapura nagaramAM eka brAhmaNa, eka kSatriya, eka vaNika ane eka nI, e cAra jaNA mitra hatA. teo dravya upArjana karavAne arthe sAthe paradeza javA nIkaLyA. rAtrIe eka udyAnamAM rahyA. tyAM vRkSanI zAkhAe laTakato eka suvarNa purUSa temaNe dIThe. cAramAMthI eka jaNe kahyuM. "dravya che." suvarNa puruSe kahyuM, "dravya anartha ApanArUM che." te sAMbhaLI sarve jaNAe bhayathI suvarNapurUSane taLe; paNa sonIe suvarNapurUSane kahyuM. nIce paDa." tyAre suvarNapuruSa nIce paDyo. pachI sanIe tenI eka AMgaLI kApI lIdhI, ane bAkI sarva suvarNapurUSane eka khADAmAM pheMko. te sarvee do. pachI te cAra jaNAmAMthI be jaNA bhejana lAvavAne arthe gAmamAM gayA, ane be jaNa bahAra rahyA. gAmamAM gaelA be jaNa bahAra rahelAne mAravAne arthe viSa mizrita anna lAvyA. bahAra rahelA be jaNAe gAmamAMthI AvatA be jaNAne khaDaga prahArathI mArI nAMkhI pite viSa mizrita ana bhakSaNa karyuM. A rIte cAra jaNa maraNa pAmyA. e pApaddhi upara dRSTAMta che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 vyavahAra zuddhi ], daraja dharmakRtyamAM zakti mujaba kharca karavo. dararoja devapUjA, annadAna Adi dainika pUya kAryo tathA saMghapUjA, sAdharmika vAtsalya vagere avasara puNya kArya karIne potAnI lAyamI dhamakRtye lagADavI. sAdharmivAtsalya vagere avasara puNyo ghaNuM dravyane vyaya karavAthI thAya che, ane tethI te zreSTha ane mahAna kahevAya che. ane dararoja thatAM puNyo nhAnAM kahevAya che e vAta satya che, te paNa dararejanAM pu nitya thatAM rahetAM hovAthI tethI heTuM phaLa utpanna thAya che. mATe dararojanAM puNya karIne ja avasare puNya karavAM e ucita che. dhana alpa hoya, tathA bIjA evAja keI kAraNa hoya te paNa dharmakRtya karavAmAM vilaMbAdika na kara. kahyuM che ke -- dhana hoya te ceDAmAMthI thoDuM paNa ApavuM, paNa kharcavAmAM moTA udayanI apekSA rAkhavI. IcchA mAphaka dAna ApavAnI zakti kayAre tene maLavAnI che? AvatI kAle karavA dhAreluM dharmakArya Ajeja karavuM. pAchale pahere karavA dhAreluM dharmakArya bapora pahelAM ja karavuM kAraNa ke, mRtyu Avaze tyAre ema nahIM vicAra kare ke, eNe potAnuM kartavya keTaluM karyuM che, ane keTaluM bAkI rAkhyuM che." A dravya upArjana karavAno paNa yathAyogya udyama pratidina kara. kemake- vaNipha, vezyA, kavi, bhaTTa, cera, ThagArA, ane brAhmaNa eTalA loko je divase kAMI paNa lAbha na thAya te divasa nakAmo mAne che. thoDI lahamI maLavAthI udhama choDI na de. mAgha kavie kahyuM che ke-je purUSa thoDA pisA maLavAthI pitAne sArI sthitimAM Avela mAne, tenuM deva paNa pitAnuM kartavya karyuM ema jANI tenI saMpatti vadhAratuM nathI, ema mane dhAge che. ati lobha paNa na kare. lekamAM paNa kahyuM che ke-ati lobha na kara, tathA lobhane samULa tyAga paNa na kara. atilobhane vaza thaelo sAgaraSThI samudramAM bUDIne maraNa pAmyo. hada vinAnI IcchA jeTaluM dhana koIne paNa maLavAne saMbhava nathI. keI garIba rAMka cakravartI thavAnI IcchA kare che te cakravartAipaNuM tene kaI vakhata maLatuM nathI paNa bhejanava vigerenI IcchA kare te tenI IcchA mujaba bhejana vastra vigere maLI zake che. kahyuM che ke "IcchA mAphaka phaLa meLavanAra purUSe potAnI yogyatA mAphaka IcchA rAkhavI. lekamAM paNa parimita pramANavALI vastu mAge te maLe che paNa aparimita mAge te maLatI nathI. mATe potAnA bhAgya AdinA anusArathIja IcchA rAkhavI. je mANasa potAnI yogyatA karatAM adhika ne adhika ja IcchA karyA kare, tene Icchita vastune lAbha na thavAthI hamezAM duHkhI ja rahevuM paDe che. navANuM lAkha TaMkane adhipati chatAM kroDapati thavAne arthe aheniza ghaNI ciMtA karanAra dhanazreNInA tathA evAMja bIjAM dRSTAMta ahIM jANavAM. vaLI kahyuM che. - ke-mANasanA manoratha jema jema pUrNa thatA jAya. tema tema tenuM mana vadhu lAbhane mATe duHkhI thatuM jAya che. je mANasa AzAne dAsa thayo te traNe jagane dAsa samAja, ane jeNe AzAne pitAnI dAsI karI teNe traNe jagatane pitAnA dAsa karyo.' gRhastha purUSe dharma, artha ane kAma e traNenuM eka bIjAne bAdha na thAya tevI rIte sevana karavuM. kemake dharma, artha ane kAma e traNa purUSArtha Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 [ zrAddha vidhi lekamAM mukhya gaNAya che. DAhyA purUSo avasara joI traNenuM sevana kare che. temAM jaMgalI hAthInI peThe dharmane ane ane tyAga karIne kSaNika viSayasukhathI Asakta thaele ka mANasa ApadAmAM nathI paDate ? arthAthI sarve paDe che. je mANasa viSayasukhane viSe ghaNuM Asakti rAkhe che tenA dhananI, dharmanI ane zarIranI paNa hAni thAya che. dharmane ane kAmane choDI daIne ekaThuM kareluM dhana pArakA ke bhagave che, ane meLavanAra pite hAthIne mAranAra siMhanI peThe mAtra pApane ghaNI thAya che. artha ane kAma cheDIne ekalA dharmanI ja sevA karavI e te sAdhu munirAjane dharma che, paNa gRhasthane nathI, gRhastha paNa dharmane bAdhA upajAvIne arthanuM tathA kAmanuM sevana na karavuM. kAraNa ke, bIja cha (vAvavAne arthe rAkhelA dANA bhakSaNa karanAra) kaNabInI peThe adhArmika purUSanuM pariNAme kAMIpaNa kalyANa thatuM nathI kAraNa ke dharma e dhana ane kAmanA bIjarUpa che. emanItimAM paNa kahyuM che ke je mANasa paralokanA sukhane bAdhA na Ave tevI rIte A lekanuM sukhabhagave teja sukhI kahevAya." temaja arthane bAdhA upajAvIne dhamanuM tathA kAmanuM sevana karanArane mAthe ghaNuM devuM thAya che. ane kAmane bAdhA upajAvIne dharmanuM ane arthanuM sevana karanArane saMsArI sukhane lAbha na thAya. A rIte? kSaNika viSayasukhane viSe tuM Asakta thaelA, 2 mULajI ane paNa kRSNa e traNe purUSanA dharma, artha tathA kAmane bAdhA utpanna thAya che. je mANasa kAMi paNa ekaThuM nahI karatAM jeTaluM dhana maLe teTaluM viSaya sukhane arthe ja kharace, te kSaNika viSayasukhane viSe Asakta kahevAya. je mANasa potAnA bApadAdAnuM upArjana kareluM nANuM anyAyathI bhakSaNa kare te bIjacha kahevAya, ane je mANasa potAnA jIvane, kuTuMbane tathA sevaka vargane duHkha daIne dravyane saMgraha kare, paNa gya-kharacavuM joIe teTaluM paNa na kharace te paNa kahevAya. temAM kSaNika viSaya sukhane viSe Asakta thaelA ane mULajI e banne jaNAnuM nANuM nAza pAme che, tethI temanAthI dharma ane kAma sacavAtAM nathI. mATe e bane jaNAnuM kalyANa thatuM nathI. have kRpaNe karele dravyane saMgraha pArake kahevAya che. rAjA, bhAyAta, bhUmi, cAra Adi loke kRpaNanA dhananA dhaNI thAya che. tethI tenuM dhana dharmanA athavA kAmanA upayogamAM AvatuM nathI. kemake-je dhanane bhAMDu Icche, cAra lUTe, kAMI chaLabheda karI rAjAo haraNa kare, kSaNamAtramAM agni bhasma karI nAkhe, jaLa DubAve, bhUmimAM dATayuM hoya te yakSa haraNa kare, putro durAcArI hoya to baLAtkArathI khATe mArga uDADe. te ghaNAnA tAbAmAM rahelA dhanane dhikkAra thAo." pitAnA putrane lADa laDAvanAra patine jema durAcArINI strI hase che. tema mRtyu zarIranI rakSA karanArane ane pRthvI dhananI rakSA karanArane hase che. kIDioe saMgraha kareluM dhAnya, madhamAkhIoe bheguM kareluM madha ane kRpaNe meLaveluM dhana e traNe vastu pArakAnA upagamAMja Ave che. mATe dharma, artha ane kAmane bAdhA utpanna karavI e vAta gRhasthane ucita nathI. jyAre pUrvakarmanA vegathI tema thAya, tyAre u ttaranI bAdhA thAya te paNa pUrva pUrvanuM rakSaNa karavuM te A rIte - kAmane bAdhA thAya te paNa dhamanuM ane athavuM rahaNa karavuM. kAraNa ke, dharma ane Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] wAr arthanI sArI rIte rakSA karI haze to kAma (viSaya sukha) IcchA sukhethI pUrNa thaI zakaze. vaLI artha ane kAma e bannene bAdhA thAya te paNa sarva prakAre dharmanI rakSA karavI. kemake, arthanuM ane kAmanuM mULa dharma che. kemake game te keparImAM bhikSA mAgIne pitAnI AjIvikA calAvatuM hoya, te paNa mANasa je pitAnA dharmane bAdhA na upajAve, te teNe ema jANavuM ke, "huM heTa dhanavAna chuM." kAraNa ke, dharma teja satparUSonuM dhana che. je mANasa manuSyabhava pAmIne dharma, artha ane kAma e traNenuM sAdhana na kare, tenuM AyuSya pazunA AyuSyanI peThe vRthA jANavuM. te traNa purUSArthamAM paNa dharma zreSTha gaNAya che. kAraNa ke te vinA artha ane kAma utpanna thatA nathI. dravyanI prAptinA pramANamAM UMcata kharaca karavuM, nItizAstramAM kahyuM che ke-jeTalI nANAMnI pedAza hoya, tenA cothA bhAgane saMcaya kara, bIje ce bhAga vyApAramAM athavA vyAje lagADa; trIjo ce bhAga dharmakRtyamAM tathA pitAnA upabhegamAM lagADe ane ethe caturtha bhAga kuTuMbanA poSaNane arthe kharacave. keTalAka ema kahe che ke-prAptine arthe athavA te karatAM paNa adhika bhAga dharmakRtyamAM vApara, ane bAkI rahelA dravyamAM bAkInAM sarva kAryo karavAM. kAraNake, eka dhama vinA bAkInAM sarva Iha lekanAM kAryo nakAmAM che. keTalAka loko kahe che ke-upara ApelAM be vacanomAM paheluM vacana garIba gRhastha tathA bIjuM dhanavAna gRhasthane mATe kahyuM che, ema samajavuM. beTe mAge kharca na karavo ane jarUrI kAmamAM kharca karavAmAM pAchI pAnI na karavI. tathA jIvita ane lakSamI kene vallabha nathI! paNa avasara Ave satyarUSo te baMnene taNakhalA karatAM paNa halakAM gaNe che. 1 yazano phelAvo kare hoya, 2mi ratA karavI hoya, 3 pitAnI priya strIne mATe kAMI karavuM hoya, 4 pitAnA nidhana bAMdhavone sahAya karavI heya, 5 dhamakRtya karavuM hoya, 6 vivAha kara hoya, 7zatrune kSaya kara hoya, athavA 8 kAMI saMkaTa AvyuM hoya, te DAhyA purUSo (e ATha kRtyomAM) dhananA kharacanI gaNatrI rAkhatA nathI. je purUSa eka kAkiNuM (paisAne cothe bhAga) paNa beTe mArge jAya te eka hajAra naiyA gayA ema samaje che, teja purUSa cagya avasara Ave, je kreDo dhananuM chUTA hAthathI kharaca kare, te lakSamI tene kaI vakhate paNa choDe nahIM. A viSaya upara eka daSTAMta che nIce pramANe che - eka zeThanA putranI vahu navI paraNelI hatI. teNe eka divase pitAnA sasarAne dIvAmAMthI nIce paDelA telanA chAMTA vaDe pagarakhAne cepaDatAM joyA. te joIne te manamAM vicAra karavA lAgI ke, "hArA sasarAnI e kupaNutA che ke ghaNI karakasara che?" e saMzaya AvyAthI teNe sasarAnI parIkSA karavAnuM dhAryuM. eka divase "hAruM mAthuM che Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 [ zrAddha vidhi che." evA bahAnAthI te sUI rahI, ane ghaNI ghaNI bUma pADavA lAgI. sasarAe ghaNA upAya karyA, tyAre teNe kahyuM. "mane pahelAM paNa kaI kaI vakhate evo dukhAvo thata hatuM tyAre UMcAM motInA cUrNanA lepathI te maTate." te sAMbhaLI sasarAne ghaNe harSa thayuM. teNe turata UMcAM motI maMgAvI vATavAnI taiyArI karI, eTalAmAM vahue je kharI vAta hatI te kahI. dharmakRtyamAM kharaca karavuM e eka lakSmInuM vazIkaraNa che. kAraNa ke tema karavAthIja te sthira thAya che. kahyuM che ke-ApavAthI dhanane nAza thAya che, ema tuM kaI kALe paNa samajIza nahi. juo kUvA, bagIcA, gAya vigare jema jema detI jAya che, tema tema temanI saMpadA vRddhi pAme che. A viSaya upara nIce pramANe daSTAMta che - vidyApati nAme eka zreSThi ghaNe dhanavAna hatuM. lakSamIe svapnamAM AvI tene kahyuM ke, " AjathI dazame divase hArA gharamAMthI nIkaLI javAnI chuM." pachI zreSThie potAnI 1 nA kahevAthI sarve dhana teja divase dharmanA sAta kSetromAM vAparyuM, ane te gurU pAsethI parigrahanuM pramANu karIne rAtre sukhe suI rahyo. prabhAta samaye joyuM, te pAchuM gharamAM pahelAMnI mAphaka paripUrNa dhana tenA jevAmAM AvyuM. tyAre pharIthI teNe sarva dhana dharma kRtyamAM vAparyuM. ema karatAM nava divasa gayA. dazame divase pharI svapnamAM AvI lakSamIe kahyuM ke, "hArA puNyane lIdhe huM hArA gharamAM ja TakI rahI chuM." lakSamInuM A vacana sAMbhaLI vidyApati zreSThi parigraha parimANa vratane kadAca bhUlathI bhaMga na thAya, evA bhayathI nagara mUkI bahAra jaI rahyo. eTalAmAM kaI eka rAjA pachavADe putra mukyA vinA marI gayA hatA, tenI gAdIe gya purUSane besAravAne mATe paTTahastInI zaMDhamAM maMtrI vagere lokee abhiSeka kaLaza rAkhyo hato. te hAthIe AvI A vidyApati zreSThine abhiSeka karyo. pachI AkAzavANI thavA pramANe vidyApatie rAjA tarIke jinapratimAnI sthApanA karI rAjaya calAvyuM, ane chevaTa te pAMcame bhave mokSa pAme. anyAyathI dhana upArjana karavuM - nyAyathI dhananuM upArjana karanAra mANasa upara keI zaka rAkhatuM nathI, paNa jyAM - tyAM tenI prazaMsA thAya che. prAye tenI koI prakAranI hAni thatI nathI, ane tenI sukhabasamRddhi vagere divase divase vRddhi pAme che. mATe dhananuM upArjana karavuM te upara kahelI rIte A lekamAM tathA paralekamAM lAbhakArI che kemake -"pavitra purUSe pitAnI zuddha cAla calagatanA baLanI magarUrI hovAthI sarva ThekANe dhIrajathI varte che. paNa pApI purUSa pitAnA kukarmathI haNAyelA hovAne lIdhe sarva ThekANe manamAM zaMkA rAkhIne cAle che. A viSaya upara nIce pramANe eka kathA che- deva ane yaza nAme zeTha bahu prItithI sAthe pharatA hatA keInagarane viSe mArgamAM paDeluM ratnajaDita kuMDalA temanA jevAmAM AvyuM. devazreSTi suzrAvaka, pitAnA vratane 4 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ]. 13 vaLagI rahelo ane paradhanane sarva anartha samAna gaNanAre levAthI pAcho vaLyo. yazazreNi paNa tenI sAthe pAchA vaLyo. paNa "paDelI vastu levAmAM bahu deSa nathI." ema vicArI 1 teNe deva zreSinI najara cUkAvIne kuMDala upADayuM. ane pAchuM manamAM vicAryuM ke, "evA, (devazreSI) hArA mitrane dhanya che. kAraNa ke, enAmAM evI alaukika nirlobhatA vase che. te paNa yuktithI huM ene A kuMDalamAM bhAgikAra karIza."ema vicArI yazazreSie : kuMDala chupuM rAkhyuM, ane bIje zahera jaI te kuMDalanA dravyathI ghaNuM kariyANuM kharIdyuM. anukrame ane zreSThi pitAne gAme AvyA. lAvelA kariyANAnI vaheMcaNI karavAno avasara Avyo, tyAre ghaNuM kariyANuM joI devazreSTie ghaNA AgrahathI tenuM kAraNa pUchyuM. yazazreSie paNa je vAta hatI te kaDI. pachI devazreSie kahyuM, "anyAyathI meLaveluM e dhana keI! paNa rIte saMgharavA yogya nathI. kemake, jema khATI kAMjI aMdara paDe te dudhane nAza thAya che, tema e dhana lIdhAthI pitAnuM nyAyathI upajeluM dhana paNa enI sAthe avazya : nAza pAme che" ema kahI devazreSTie je sarva adhika kariyANuM hatuM te jUduM karI yazazreSTine ApyuM. "pitAnI meLe cAlyuM AveluM dhana keNa mUke !" evA lobhathI yazazreSTi te sarva kariyANuM potAnI vakhAre laI gayo. teja divasanI rAtrIe cerae yazazreSinI vakhAre dhADa pADI sarva kariyANuM laI gayA. prabhAta kALamAM kariyANunA grAhaka ghaNA. AvyA. tethI bamaNuM tathA tethI paNa vadhAre mUlya maLavAthI devazreSThine bahu lAbha thaze pachI yazazreSTi paNa pastAvo thavAthI suzrAvaka thaye, ane zuddha vyavahArathI dhana upAjIne. sukha pAme. A rIte nyAyathI tathA anyAyathI dhana upArjana karavA upara be mitronI, kathA kahI che. A viSaya upara laukika zAsAmAM kahelI eka vArtA nIce pramANe che. nyAyAdhina upara semarAjAnI kathA - caMpAnagarImAM soma nAme rAjA hato. teNe "suparvane viSe dAna ApavA gya sAruM dravya karyuM ? ane dAna levAne supAtra keNa ?" evuM maMtrIne pUchayuM. maMtrIe kahyuM. A nagaramAM eka supAtra brAhmaNa che, paNa nyAyathI upArjana karelA zubha dravyane yoga maLa sarve lokane ane vizeSe karI rAjAne durlabha che. kemake-jema sArA bIjano ane sArA kSetrane vega maLa kaThaNa che, tema zuddha manane dAtA ane egya guNane dharAvanAra pAtra e baMnene vega maLavo paNa durlabha che. te sAMbhaLI soma rAjAe pava upara pAtre dAna devAnA hetuthI keI na jANe tevI rIte veSa badalIne rAtrIne samaye vaNika lokonI dukAne jaI sAdhAraNa vaNika putrane karavA gya kAma ATha divasa sudhI karyuM. ane tenA badalAmAM ATha drampa upArjana karyA. parva AvethI sarva brAhmaNane nimaMtraNa karI supAtra brAhmaNane bolAvavA sArU maMtrIne mokalyo. maMtrIe te brAhmaNane bolAvatAM teNe kahyuM ke, "je brAhmaNa lobhathI. mohamAM sapaDAIne rAjA pAsethI dAna le, te tarika Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 [ zrAddha vidhi -~- ~ vAra narakamAM paDI duHkhI thAya. rAjAnuM dAna madhamAM mizra karelA jhera sarakhuM che. avasara Ave bhale pitAnA putranuM mAMsa khAvuM te sAruM paNa rAjA pAsethI dAnana levuM. cakrI pAsethI dAna levuM te dasa hiMsA samAna, kalAla pAsethI levuM te se hiMsA samAna, vezyA pAsethI levuM te hajAra hiMsA samAna, ane rAjA pAsethI levuM te daza hajAra hiMsA samAna che. evAM skRtinAM tathA purANa AdinAM vacanomAM rAjA pAsethI dAna levAmAM deSa kahyo che. mATe huM rAjadAna nahIM lauM." pachI maMtrIe kahyuM "rAjA pitAnA bhujabaLathI nyAyamAge meLaveluM sArUM nANuM tamane Apaze. mATe te levAmAM kAMI pApa nathI." vagere vacanethI ghaNuM samajAvI maMtrI te supAtra brAhmaNane rAjAnI pAse laI gayo. tethI rAjAe ghaNA harSathI brAhANane besavA sArU Asana ApyuM, paga dhaMI vinayathI tenI pUjA karI, ane nyAyathI upArjelA ATha dramma tene dakSiNA tarIke kaI na jaI zake evI rIte tenI maThImAM AsthA. bIjA brAhmaNe te joI thoDA gusse thayA. temanA manamAM evo vahema Avyo ke, "rAjAe kAMI sAra vastu chAnI rIte ene ApI." pachI rAjAe suvarNa vagere ApIne bIjA brAhmaNane saMtuSTa karyA. sarvanI rAjA taraphathI dilagIrI thaI. bIjA sarve brAhmaNanuM rAjAe ApeluM dhana koInuM cha mAsamAM, te koInuM tethI thoDI vadhu mudatamAM khapI gayuM. paNa supAtra brAhmaNane ApelA ATha dramma ana va Adi kAryamAM vAparyA, te paNa nyAyathI upajelA tethI khuTayA nahIM. paNa akSaya nidhinI peThe tathA kSetramAM vAvelA sArA bIjanI peThe lakSmInI vRddhi ghaNA kALa sudhI thatI rahI. A rIte nyAyAti dhana upara sema rojAnI kathA che. nyAyArjita dhana ane supAtradAna uparanI ce bhaMgI 1. nyAyathI meLaveluM dhana ane supAtre dAna e benA saMbaMdhathI caubhaMgI (cAra bhAMgA) thAya che. temAM 1 nyAyathI meLaveluM dhana ane supAtra dAna e benA gathI prathama bhAMge thAya che, e puNyAnubaMdhI puNyanuM kAraNa hovAthI ethI utkRSTa devatApaNuM, yugaliyApaNuM tathA samakita vagerene lAbha thAya che, ane evI sAmagrInA lAbhane aMte mokSa paNa thoDA vakhatamAM prApta thAya che, ahiM 1 dhanasArthavAha tathA 2 zAlibhadra vagerenuM daSTAMta jANavuM. 2 nyAyathI meLaveluM dhana paNa kapAtra dAna e bene yoga thavAthI bIje bhAMge thAya che. e pApAnubaMdhi puNyanuM kAraNa hovAthI ethI kaI kaI bhavamAM viSayasukhane dekhIte lAbha thAya che, te paNa aMte tenuM pariNAma kaDavuMja nipaje che. ahiM lAkha brAhmaNone bhojana ApanAra brAhmaNanuM daSTAMta che, je nIce pramANe che - eka brAhmaNe lAkha brAhmaNone bhojana ApyuM. tethI te keTalAka bhamAM viSaya Adi sukha jogavI marIne sarva suMdara ane sulakSaNa avayane dhAraNa karanAre secanaka nAme jAtine hAthI thayuM. teNe lAkha brAhmaNane jamADayA, tyAre brAhmaNone jamatAM Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zakti ] 185 ugareluM anna bheguM karI supAtradAna ApanAra bIjo eka daridvI brAhmaNa hatuM. te supatradAnanA prabhAvathI saudharma devaloka jaI tyAMthI vI pAMca rAjakanyAone paraNanAra naMdiSeNa nAme zreNika putra thaye, tene joI secanakane jAti smaraNa jJAna thayuM. te paNa aMte te pahelI narake gaye. 3 anyAyathI upajeluM dhana ane supAtra dAna e benA maLavAthI trIje bhAMge thAya che. sArA kSetramAM halakuM bIjane vAvavAthI jema aMkura mAtra uge che, paNa dhAnya nipajatuM nathI, che tethI rAjAe vyApAri ane ghaNA AraMbhathI dhana meLavanAra lokone te mAnavA lAyaka thAya che. kemake-e lakSamI kAzayaSTinI peThe sAra vinAnI ane rasa vinAnI chatAM paNa dhanyapurUe tene sAta kSetremAM vAvIne zelaDI samAna karI, gAyane kheLa ApatAM tenuM pariNAma dUdha jevuM thAya che, ane dUdha sarpane ApatAM tenuM pariNAma jheranA rUpamAM Ave che. supAtre tathA kupAtre vastune upayoga karavAthI evAM bhinna bhinna pariNAma nipaje che mATe supAtradAna karavuM eja uttama che. savAti nakSatranuM jaLa sapanA mukhamAM paDe te jhera ane chIpanA saMpuTamAM paDe te motI thAya che. juo, teja svAti nakSatra ane teja jaLa paNa pAtranA pheraphArathI pariNAmamAM keTalo phera paDe che? A viSaya upara AbU parvata upara jinamaMdira karAvanAra vimaLamaMtrI vagerenAM dRSTAMta lokaprasiddha che. maheTA AraMbha, samAraMbha vagere anucita karma karIne bheguM kareluM dhana dharmakRtyamAM na vApare che, te dhanathI AlekamAM apayaza ane pAkamAM narakaja prApta thAya. ahiM mammaNazreSThi vagerenAM daSTAMta jANavAM. 4 anyAyathI meLavela dhana ane kapAtra dAna e benAthI ethe bhAge thAya che, ethI mANasa AlokamAM satyune dhikkAravA yogya thAya che, ane paralokamAM narakAdika durgatimAM jAya che, mATe e ce bhAge vivekI purUe avazya taja kemake anyAyathI meLavelA dhananuM dAna ApavAmAM bahu deSa che. gAyane mArI tenA mAMsathI kAgaDAne tRpta karavA jevI A vAta che. anyAye meLavelA dhanathI ke je zrAddha kare che tethI caMDAla, bhilla ane evAja (bukkasa) halakI jAtanA lakA dharAI rahe che. nyAyathI meLaveluM gheTuM dhana paNa jo supAtre Ape che, tethI kalyANa thAya che, paraMtu anyAyathI meLaveluM ghaNuM dhana Ape te tethI kAMI kharUM phaLa nipajavAnuM nathI. anyAye meLavelA dhanathI je mANasa potAnA kalyANanI IcchA rAkhatuM hoya te kAlakUTa nAme jhera bhakSaNa karI jIvavAnI AzA rAkhe che. anyAye meLavelA dhana upara potAne nirvAha calAvanAra gRhastha prAyaH anyAyamArge cAlanAre, kalaha karanAre, ahaMkArI ane pApakamI hoya che. ahiM kathakI vagerenAM daSTAMta jANavAM. raMkaNInI kathA nIce pramANe chemAravADamAM pAlI gAmamAM kAyAka ane pAtAka nAme be bhAI hatA. temAM nAne * eka jAtanA ghAsanI sAMThI. 24 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 [ zrAddhavidhi bhAI pAtAka dhanavaMta ane moTe bhAI kAyAka bahu daridrI hato mATe bhAI daridrI hovAthI nAnAne gharacA karI karI potAne nirvAha kare che. eka samaye varSAkALamAM divase bahu mahenata karavAthI thAkI gaela kAyAka rAtrie suI rahyo. eTalAmAM pAtAke elaMbhe daIne kahyuM ke, "bhAI ! ApaNA khetaronA kayAraDAmAM pANI ghaNuM bharAI gayAthI phATI gayA, chatAM tane kAMI tenI ciMtA nathI ?" e Thapake sAMbhaLI turata pitAnI pathArI cheDI kAyAka "daridrI pArake ghera cAkarI karanArA pitAnA jIvanI niMdA karato chatAM kedALa laI khetare gayo, ane keTalAka lokone phATI gaelA kayAraDAne pharIthI samA karatA joI teNe pUchayuM ke, "tame keNa che?" temanA javAbamAM temaNe kahyuM ke "ame tArA bhAInA cAkara chIe."pAchuM kAkUyAke pUchayuM ke, "mArA cAkara kaI ThekANe che?" temaNe kahyuM ke, "vallabhIpuramAM che." anukrame keTalAka samaya gayA pachI avasara maLatAM ja kAyAka pitAne parivAra sAthe laI valabhIpura gayo. tyAM gapuramAM bharavADa leke rahetA hatA, temanI pAse eka ghAsanuM jhuMpaDuM bAMdhI tathA temAM te lokonI madadathI eka nAnI dukAna kADhIne rahyA. kAkyAka zarIre bahu dubaLo hovAthI bharavADa loke tene "kazreSThI" evA nAmathI kahevA lAgyA. eka samaye keI kArpeTika, zAstramAM kahelA ka5 pramANe giranAra parvata upara siddha karelo kalyANassa tuMbaDImAM bharI laI Avato hato. eTalAmAM vallabhIpuranA najadIka bhAgamAM AvatAM "kA tuMbaDI" evI vANI kalyANarasamAMthI nIkaLI. te sAMbhaLI bIka pAmelA kArpeTike vallabhIpuranA parAmAM kapaTI evA kADhyAkanA gharamAM kalyANarasanI tuMbaDI thApaNa sukI ane te pite seminAthanI yAtrAe gaye. eka vakhate kAMI parva Ave kAyAkanA gharamAM pAka vizeSa vastu taiyAra karavAnI havAthI culA upara tAvaDI mUkI. te tAvaDI upara pelA tuMbaDInA kANAmAMthI eka TapakuM paDI gayuM hatuM. agnine saMyoga thatAMja te tAvaDI suvarNamaya thaelI jaI kAyAke nizcayathI jANyuM ke, "A naMbaDImAM kalyANarasa che." pachI teNe gharamAMnI sarva sAra vastu ane te tuMbaDI bIje kaI sthaLe rAkhI te jhuMpaDuM saLagAvI dIdhuM, ane bIje gopure eka ghara baMdhAvIne rahe tyAM rahetAM chatAM eka strI ghI vecavA AvI. tenuM ghI taLI letAM kAkUyAnI najaramAM ema AvyuM ke, "game teTaluM ghI kADhatAM paNa e ghInuM pAtra khAlI thatuM nathI." te uparathI kAyAke nizcaya karyo ke, "e pAtranI nIce uDhANI che, te kALI citrakavelInI che" pachI teNe kaI bahAnuM karIne te kuMDalikA lIdhI, A rIte ja kapaTa karI teNe khoTAM trAjavAthI ane khoTA mApathI vepAra karyo. pApAnubaMdhi puNya jorAvara hovAthI tevA vyApAramAM paNa raMkazreNIne ghaNA dhanano lAbha thayo. eka samaye kaI suvarNa siddhi karanAra purUSa tene maLe. tyAre teNe chaLabheda karI tene ThagIne suvarNasiddhi grahaNa karI. A rIte traNa prakAranI siddhi hAtha AvavAthI raMkazreSTi keTalAka kareDe dhanane mAlIka thayo. pitAnuM dhana ke tIrthe, supAtre tathA anukaMpA dAnamAM yatheccha vAparavAnuM dara rahyuM Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra zuddhi ] 187 paNa anyAyathI meLavelA dhana upara nirvAha karavAnuM tathA pUtranI garIba sthiti ane pAchaLathI maLelI dhanasaMpadAnA pAra vinAnA ahaMkAra evA kAraNeAthI rakazreSThae, sava leAkeAne ukheDI nAMkhyA, navA navA kara vadhAravA, khIjA dhanavAna leAkeAnI sAthe harIphAI tathA matsara vagere karavA vagere dRSTa kAmeA karI peAtAnI lakSmI leAkeAne pralayakALanI rAtrI sarakhI bhayaMkara dekhADI. eka samaye rakazreSThinI putrInI ratnajaDita kAMsakI bahu suMdara hAvAthI rAjAe potAnI putrI mATe mAgI, paNa te zeThe ApI nahIM. tyAre khaLAtkArathI rAjAe te kAMsakI lIdhI, tethI rAjA upara roSa karI rakazreSThi mleccha leAkeAnA rAjyamAM gayA. ane tyAM kroDA seAnaiyA kharacI meAgala leAkeAne vallabhIpura upare caDhAI karavA laI AvyeA. meAgalAe vallabhIpuranA rAjyanA tAkhAnA deza bhAgI nAkhyA, tyAre rakazreSThie sU maMDaLathI AvelA azvanA rakhavALa leAkeAne chAnuM dravya ApI temane phADI kapaTa kriyAnA prapaMca karAvyA. pUrve vallabhIpuramAM evA niyama hatA ke, saMgrAmanA prasaMga Ave eTale rAjA sUryanA vacanathI AvelA gheADAM upara caDhe. ane pachI pahelethIja te kAma mATe TharAvI rAkhelA leAkeA paMcavAjiMtra vagADe, eTale te gheADA AkAzamAM uDI jAya. pachI gheADA upara svAra thaelA rAjA zatruone haze, ane sa'grAmanI samApti thAya, tyAre gheADA pAchA sUryamaMDaLe jAya. A prasaMge rakazreSThie paMcavAjiMtro vagADanArane leAkAne phAMDayA hatA, tethI temaNe rAjA gheADA upara caDhayA pahelAMja pacavAjiMtrA vagADayAM. eTale ghoDo AkAzamAM uDI gayA. zilAditya rAjAne te samaye zuM karavuM te sUyuM nahIM. tyAre zatruoe zilAdityane mArI nAMkhyA, ane sukhe vallabhIpuranA bhaMga karyo. kahyuM che ke--vikama saMvat 375 varasa gayA pachI vallabhIpura bhAMgyuM. 2 zreSThie mAgalAne paNa jaLa vinAnA pradezamAM pADIne mArI nAMkhyA. e rIte ra`kazreSThinA saMbadha kyo. vyavavahAra thuddhinuM samarthana. anyAyathI meLavelA dhananuM evuM pariNAma dhyAnamAM laI nyAyathI dhana meLavavAne sArU udyama karavA. kemake--sAdhuonA vihAra AhAra, vyavahAra ane vacana e cAre vAnAM zuddha che ke nahIM te jovAya che. paNa gRhasthAnA te mAtra eka vyavahAra zuddha che ke nahi ? teja jovAya che. vyavahAra zuddha hoya teAja sarve dharmAMkRtyA saphaLa thAya che. dinanRtyakAre kahyu` che ke, - vyavahAra zuddha rAkhavA e dharmanuM mULa che, kemake zuddha hoya tA tethI meLaveluM dhana zudhdha hoya che, dhana zuddha hoya te. AhAra zuddha hAya che. AhAra zuddha hoya teA deha zudhdha hoya che. ane deha zuddha hoya teA mAsa dhama kRtya karavAnA ucita thAya che; tathA te mANasa je je kAMi kRtya kare che, te te kRtya tenuM saphaLa Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 [ zrAddha vidhi thAya che. paraMtu vyavahAra zudhdha na hoya te mANasa je je kAMI kRtya kare te sarve tenuM nakAmuM che. kemake, vyavahAra zudhdha na rAkhanAra mANasa dharmanI niMdA karAve che, ane dharmanI niMdA karAvanAra mANasa pitAne tathA parane atizaya durlabhadhi kare che. ema sUtramAM kahyuM che. mATe vicakSaNa purUSe banI zake teTalo prayatna karI evAM kRtya karavAM ke jethI mUkhaMjane dharmanI niMdA kare nahIM. lekamAM paNa AhAra mAphaka zarIraprakRti baMdhAya che, e vAta prakaTa dekhAya che. jema potAnI bAlyAvasthAmAM bheMzanuM dUdha pInArA ghaDAo jaLamAM sukhe paDayA rahe che, ane gAyanuM dudha pInArA ghaDAo jaLathI dUra rahe che. tema mANasa paNa nAnapaNa Adi avasthAmAM jevo AhAra bhegave che, tevI temanI prakRti baMdhAya che. mATe vyavahAra zuddha rAkhavAne mATe sAre prayatna karo. A rIte vyavahArazudhinuM svarUpa dezAdi pAMca virUddha vastune tyAga dezAdi virUddha vAtane tyAga kare. eTale je vAta dezavirUddha (dezanI rUDhine maLatI na Ave evI) athavA samayane anusaratI na hoya evI kiMvA rAjAdikane na game evI hoya, te choDI devI. hitepadezamALAmAM kahyuM che ke, je mANasa deza, kALa, rAjA, loka tathA dharma eTalAmAM keIne paNa pratikULa Ave tevI vAta je vaje, te te samakti ane dharma pAme." 1 deza virUddha 1 siMdha dezamAM khetI ane lATa dezamAM dArU nipajAvavo e deza virUdhdha che. 2 bIjuM paNa je dezamAM ziSTa lokee je vajaryuM hoya te te dezamAM deza virUdhdha jANavuM. athavA 3 jAti, kuLa vagerenI rItabhAtane je anucita hoya te deza virUddha kahevAya. jema brAhmaNe madyapAna karavuM, tathA tala, lavaNa vagere vastune vikraya kare e dezavirUddha che. tema tema zAstramAM kahyuM che ke, talane vyApAra karanArA brAhmaNa jagatamAM tala mAphaka halakA tathA kALuM kAma karanArA hovAthI kALA gaNAya che, tathA paraloke talanI peThe ghANImAM pIlAya che. kuLanI rItabhAta pramANe te caulukya vagere kuLamAM thaelA lekene madyapAna karavuM te dezavirUddha che; athavA paradezIleke AgaLa temanA dezanI niMdA karavI vigere dezavirUddha kahevAya che. 4 have kALa virUddha te A rIte -1ziyALAmAM himAlaya parvatanA AsapAsanA pradezamAM jyAM ghaNuM TADha paDatI hoya tyAM, 2 athavA garamInI mosamamAM mAravADa jevA atizaya nirjaLa dezamAM athavA 3varSAkALamAM jayAM ghaNuM pANI, bheja ane ghaNeja cIkaNe kAdava rahe che, evA pazcima tathA dakSiNa samudrane kAMThe AvelA koMkaNa vagere dezamAM pitAnI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezAdi pAMca virUddha vastunA tyAga ] 189 sArI zakti tathA koinI sahAya vagere na chatAM javuM te kALavirUdhdha temaja 5 bhayaMkara dukALa paDayA hoya tyAM, dRe rAjAonI mAMheAmAMhe takarAra cAlatI hoya tyAM, dhADa vagere paDavAthI mAga baMdha paDayA hoya tyAM, 8athavA pAra na jaI zakAya evA moTA jaMgalamAM, tathA samI sAMjha vagere bhayaMkara samayamAM peAtAnI tevI zakti vinA tathA keAInI tevI sahAya vinA javuM, ke jethI prANanI athavA dhananI hAni thAya, agara khIjo koI anartha sAme Ave, te sava* kALavarddha kahevAya. phAgaNa mAsa utarI gayA pachI tila pilavA, tilanA vyApAra karavA, athavA tila bhakSaNa karavA vagere, varSAkALamAM tAMdalajA vagerenI bhAjI levI, tathA jyAM ghaNI jIvAkulabhUmi hoya tyAM gADI gADAM kheDavAM vagere. evA moTA doSa upajAvanAra kRtya karavuM te kALavirUd kahevAya. 3 have rAjavirUdhdha A rIteH--1rAjA vagerenA doSa kADhavA, rarAjAnA mAnanIya maMtrI vigerenuM AdaramAna na karavA, rAjAthI viparIta evA leAkeAnI seAkhata karavI, vairinA sthAnakamAM lAbhathI javuM, pavairinA sthAnakathI AvelAnI sAthe vyavahAra vagere rAkhavA, rAjAnI maherabAnI che ema samajI rAjAnA karelA kAmamAM paNa pheraphAra karavo, nagaranA AgevAna leAkeAthI viparIta cAlavu, peAtAnA dhaNInI sAthe nImakaharAmI karavI, vigere rAjavirUddha kahevAya che. tenuM pariNAma ghaNuM duHsahu che. jema bhuvanabhAnu kevaLInA jIva cha rAhiNInuM thayuM tema. te rAhiNI niSThAvALI bhaNelI, ane svAdhyAya upara lakSa rAkhanArI evI hatI; te paNa vikathAnA rasathI vRthA rANInu kuzIlapaNuM vagere doSo AlavAthI rAjAne tenA upara rASa caDhayA, tethI uttama zreSThinI putrI hovAthI mAnItI evI rAhiNInI jIbhanA rAjAe kaTake kaTakA karyAM, ane deza bahAra kADhI mUkI. tethI duHkhI thaelI rAhiNIe aneka bhavomAM jinhAcheda vagere duHkhA sahyAM. 4 lAka virUdha leAnI tathA vizeSe karIne guNI janeAnI niMdA na karavI. kemake, leAknI nidA karavI, ane potAnAM vakhANa karavAM e anne leAkavirUddha kahevAya che. kemake--kharA khATA pArakA doSa khelavAmAM zuM lAbha che ? tethI dhananA athavA yanA lAbha thatA nathI, eTaluMja nahI paNa jenA dASa kADhiye, te eka peAtAnA navo zatru utpanna karyAM ema thAya che. 1 pAtAnI stuti, 2 pArakI niMdA, 3 vaza na rAkhelI jIbha, 4 sArAM vajra ane 5 thAya A pAMca vAnAM saMyama pALavAne arthe sArA udyama karanArA evA munirAjane paNa khAlI kare che.'jo purUSamAM kharekharA ghaNA guNu hoya, te te guDDA vagara kahe peAtAnA utkaSa karazeja, ane je te (guNA) na hoya te phAgaDha pAtAnAM pote karelA vakhANuthI zuM thAya ? pAte pAtAnAM bahu vakhANu karanArA sArA mANusane tenA mitra hase che, khAMdhavajanA nidA kare che, mhoTA leAkeA tene kAre mUke che, ane tenAM mAbApa paNa tene Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 [ zrAddha vidhi bahu mAnatA nathI. bIjAne parAbhava athavA niMdA karavAthI tathA pitAnI heTAI pote prakaTa karavAthI bhave bhave nIca gotra karma baMdhAya che. te karma kareDo bhava thae paNa chUTavuM muzkela che. pArakI niMdA karavI e mahA pApa che. kAraNa ghaNI khedanI vAta che ke, nidA karavAthI pArakAM pApa vagara kare mAtra niMdA karanArane khADAmAM utAre che. eka niMdaka vRddha strInuM daSTAMta nIce pramANe che - sugrAma nAmanA gAmamAM suMdara nAmanA eka zreSTi hatuM. te moTo dhamI ane musAphara vigere lokone bhejana, vastra, rahevAnuM sthAnaka vagere ApIne temanA upara heTA upakAra karatA hatA. tenI paDozamAM eka vRddha brAhmaNa rahetI hatI. te zeThanI hamezAM niMdA karyA kare, ane kahe ke, "musAphara lake paradezamAM maraNa pAme che, temanI thApaNa vigere maLavAnI lAlacathI e zreSThi pitAnI saccAI batAve vigere che." eka vakhate bhukha tarasathI pIDAelo eka kApaMTika AvyuM, tene gharamAM na hovAthI bharavADaNa pAse chAza maMgAvIne te pAI, ane tethI te marI gaye. kAraNa ke, bharavADaNe mAthe rAkhelA chAzanA vAsaNamAM uparathI jatI samaDIe moDhAmAM pakaDelA sarSanA mukhamAMthI jhera paDayuM hatuM. kArpeTika maraNa pAme tethI ghaNI khuzI thaelI brAhmaNIe kahyuM ke, "juo, A kevuM AnuM dhamapaNuM !!" te samaye AkAzamAM ubhI rahelI hatyAe vicAra karyo ke, "dAtAra (zreSTha) nIraparAdhI che. sarSa ajJAnI tathA samaDInA moDhAmAM sapaDAelo hovAthI paravaza che, samaDInI jAtaja sarpane bhakSaNa karanArI che, ane bharavADaNa paNa e vAtamAM ajANa che. mATe have huM kane vaLaguM !" ema vicArI chevaTa te hatyA vRddha brAhmaNane vaLagI. tethI te kALI kubaDI ane keDha rega vALI thaI. A rIte pArakA khoTA doSa bolavA upara lekaprasiddha daSTAMta che. have ke rAjAnI AgaLa kaI paradezIe lAvelI traNa ke parIonI paMDitoe parIkSA karI. te ema ke -ekanA kAnamAM dere nAkhyo, te tenA mukhamAMthI bahAra nIkaLyo, te sAMbhaLyuM hoya teTaluM moDhe bakanArI koparInI kismata kuTI koDI karI. bIjI keparInA kAnamAM nAMkhela dare tenA bIjA kAnamAMthI bahAra nIkaLyo. te eka kAne sAMbhaLI bIje kAne bahAra nAMkhI denArInI kismata lAkha soneyA karI. trIjInA kAnamAM mAM khele doro tenA gaLAmAM utaryo. te sAMbhaLelI vAta manamAM rAkhanArInI kismatA paMDite karI zakyA nahIM e sAcA deSa kahevA upara daSTAMta che. temaja saraLa lokonI mazkarI karavI, guNavAna lokonI adekhAI karavI, kRtaghna thavuM, ghaNA lokenI sAthe virodha rAkhanAranI sobata karavI, lekamAM pUjAelAnuM apamAna karavuM sadAcArI loka saMkaTamAM Ave rAjI thavuM. ApaNAmAM zakti chatAM AphatamAM sapaDAyelA sArA mANasane madada na karavI, deza vigerenI ucita rItabhAta cheDavI, dhananA pramANathI jANe ujaLe athavA ghaNo malina veSa vigere karavo. e sarva lokavirUddha kahevAya che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezAdi pAMca virUddhano tyAga ] ethI A lokamAM apayaza vagere thAya che. vAcaka ziromaNi zrIumAsvAti vAcakajIe kahyuM che ke, "sa dhamI lokeno AdhAra loka che. mATe je vAta lokavirUddha athavA dharmavirUddha hoya te sarvathA choDavI." kavirUddha tathA dharmavirUddha vAta choDavAmAM lekanI ApaNA upara prIti upaje che, svadharma sacavAya che, ane sukhe nirvAha thAya che, vigere guNa rahelA che. kahyuM che ke- kavirUddha vAtane choDanAra mANasa sarva lokene priya thAya che ane lokapriya thavuM e samakti vRkSanuM bIja che." pa have dharma virUdhdha kahIe chIe. mithyAtvI kRtya karavuM, manamAM dayAna rAkhatAM baLada vagerene mAravuM, bAMdhavuM vagere, jUo tathA mAkaNuM vagere taDake nAMkhavA. mAthAnA vALa maheTI kAMsakIthI samAravA, lI vagere pheDavI, uSNakALamAM traNa vAra ane bAkInA kALamAM be vAra majabUta moTA jADA gaLaNAthI saMkhAra vagere sAcavavAnI yuktithI pANI gALavAmAM tathA dhAnya, chANAM, zAka, khAvAnAM pAna phaLa vagere tapAsavAmAM samyapha prakAre upayoga na rAkhave. AkhI sepArI, khAreka, vAloLa, phaLI, vagere moDhAmAM emanI ema nAMkhavI, nALavAnuM athavA dhArAnuM jaLa vagere pIvuM, cAlatAM, besatAM, sutAM, nhAtAM, koI vastu mUkatAM athavA letAM, rAMdhatAM, khAMDatAM, daLatAM, ghasatAM ane maLamUtra, bapo, kegaLo, jaLa, tAMbUla, vigere nAMkhatAM barAbara yatanA na rAkhavI. dharmakaraNIne viSe Adara na rAkhave, deva, gurU tathA sAdharmi emanI sAthe dveSa kara, devadravya vigerene upabhoga karavo, adhama lokonI sobata karavI, dhArmika vigere sArA lokonI mazkarI karavI, kaSAyano udaya baha rAkha, bahu doSathI bhareluM kharIda vecANa karavuM, kharakarma tathA pApamaya adhikAra Adi kAryane viSe pravartavuM. e sarva dharmavirUddha kahevAya che. upara AvelAM mithyAtva vagere ghaNuM padenI vyAkhyA arthadIpikAmAM karI che. dharma ke dezavirUddha, kAlavirUdha rAjavirUddha athavA lekavirUddha AcaraNa kare che tethI dharmanI niMdA thAya che mATe te sarva dharma virUddha samajavuM. uparakaheluM pAMca prakAranuM virUddhakarma zrAvake cheDavuM. A rIte dezAdi pAMca virUddhakarmane tyAga karavAnuM kahyuM che. 4 UMcitAcaraNa ucitAcaraNanA pitA saMbaMdhI, mAtA saMbaMdhI vagere nava prakAre che. ucitAcaraNathI A lokamAM paNa sanehanI vRddhi tathA yaza vagerenI prApti thAya che. A ucitAcaraNa saMbaMdha hitepadezamALAmAM je gAthAo batAvI che te gAthAne artha ApIe chIe. ucitAcaraNathI jagatamAM yaza maLe che. kAraNake mANasa mAtranuM mANasa paNuM sarakhuM chatAM keTalAka mANase ja A lekamAM yaza pAme che, te ucita AcaraNane mahimA che ema nakkI jANavuM (1) ucita AcaraNanA nava prakAra-1 pitAnA pitA saMbaMdhI, 2 mAtA saMbaMdhI, 3 sagA bhAI saMbaMdhI, 4 strI saMbaMdhI, 5 putra putrI saMbaMdhI, 6 sagAM vahAlAM saMbaMdhI, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 [ zrAddha vidhi 7 vaDIla lAkA saMbaMdhI, 8 zaheranA rahIza leAkeA saMbaMdhI, tathA 9 anyadanI saMbaMdhI. e nava prakAranuM ucita AcaraNu dareka mANase karavuM joie. (2) 1 have pitAnA saMbaMdhamAM mana nacana kAyAthI traNa prakAre cita AcaraNa karavuM paDe che, te saMbaMdhe hitopadezamALAnA kartA kahe che, pitAnI zarIra sevA cAkaranI peThe pote vinayathI karavI. te A rIte--temanA paga dhAvA, tathA dAkhavA, vRddha avasthAmAM temane uThADavA tathA besADavA, dezanA ane kALanA anusArathI temane sade evu leAjana, bichAnuM, vacce uvaTaNuM vagere cIne ApavI. e tathA evAM khIjA' pitAjInAM kAma suputre pAte vinayathI karavA, paNa kAInA kahevAthI parANe athavA kacavAtA mane tiraskAra vigerethI na karavAM. ane te pAte karavAM, paNa cAkara vigere pAse na karAvavAM. kahyuM che ke-'putra pitA AgaLa beTho hoya tyAre tenI je zAlA dekhAya che, te zAbhAnA sAmA bhAga paNa te uMcA siMhAsana upara bese tA paNu kayAMthI Ave ?' tathA mukhamAMthI bahAra paDayuM na paDayuM eTalAmAM pitAnuM vacana uThAvI levuM. eTale pitAnuM vacana satya karavAne arthe rAjyAbhiSekane avasareja vanavAsane arthe nIkaLelA rAmacaMdrajInI peThe suputre pitAnA mukhamAMthI vacana nIkaLatAMja "hAjI, ApanI AjJA pramANu che. AjJA mAphaka hamaNAMja karUM chuM" ema kahI ghaNA mAnathI te vacana svIkAravuM; paNa sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI, mAthuM dhuNAvI, kahyA mAphaka karatAM ghaNI vAra lagADI athavA kaheluM kAma adhuruM mUkIne pitAnA vacananI avajJA karavI nahI. (3) suputre dareka kAmamAM dareka rIte pitAnA manane pasa'da paDe tema karavuM. kemake peAtAnI buddhithI kAMi khAsa karavA jevuM kAma dhAyuM hAya tA paNa te pitAne managamatuM hoya teAja karavuM. tathA sevA, grahaNu AdI tathA laukika tathA alaukika sa vyavahAramAM AvanArA khIjA sava* je buddhinA guNA temanA abhyAsa karavA. buddhinA pahelA guNu mA bApa vagerenI sevA karavI e che. ahujANu evA mA bApa vagerenI sArI sevA karI hoya te, te dareka kAryanAM rahasya avazya prakaTa kare che. kahyuM che ke--jJAnavRddha lokonI sevA. na karanArA ane purANu tathA Agama vinA peAtAnI buddhithI jUdI jUdI kalpanA karanArA leAkeAnI buddhi ghaNI prasanna thatI nathI. eka anubhavI vRddha je jANe che, te karADA tarUNa leAkeA paNa jANI zakatA nathI. jue, 'rAjAne lAta mAranAra mANusa vRddhanA vacanathI pUjAya che, mATe vRddha purUSAnuM vacana sAMbhaLavu, tathA kAma paDebahuzruta evA vRddhaneja pUchyuM juo, vanamAM haMsanuM TALu' aMdhanamAM paDayuM hatuM te vRddhanA vacanathI chUTayuM.' temaja peAtAnA manamAMnA abhiprAya pitAnI AgaLa jAhera rIte kahevA. (4) pitAne pUchIne dareka kAmane viSe pravarte, je kadAca pitA kAi kAma karavAnI nA he tA te na kare. kAMi gunhA thaye pitAjI kaThaMDu zabda mele te paNa peAtAnuM vinItapaNuM na mUke. arthAta maryAdA mUkIne game tema duttara na kare. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa 193 jema abhayakumAre zreNika rAjAnA tathA celaNA mAtAnA manoratha pUrNa karyA tema suputre pitAnA sAdhAraNa laukika manoratha paNa pUrNa karavA. temAM paNa devapUjA karavI, saddagurUnI sevA karavI, dharma sAMbhaLa, vrata paccakakhANa karavuM, SaDAvazyakane viSe pravartavuM, sAta kSetramAM dhana vAparavuM, tIrthayAtrA karavI, ane dIna tathA anAtha lokene uddhAra kare, vigere je maratha te dharma mane ratha kahevAya che. pitAnA dharma maratha ghaNAja AdarathI pUrNa karavA. kemake AlokamAM zreSTha evA mAbApanA saMbaMdhamAM suputronuM e kartavya ja che. keIpaNa rIte jemanA upakArano mAthe rahele bhAra utArI zakAya nahiM evA mA bApa vigere gurUjanane kevalI bhASita saddharmane viSe joyA vinA bIje koI upakArane upAya ja nathI. sthAnAMga sUtramAM kahyuM che ke, tiNhaM dupaDiAraM samaNAuso / taM jahA ammApiuNo // 1 // bhaTTissa // 2 // dhammAyariassa // 3 // " traNa jaNanA upakAra utArI na zakAya evA che. 1 mAbApanA, 2 dhaNInA ane 3 dharmAcAryanA." mAbApane badala kema vALI zakAya te jaNAve che. saMpAoviaNaM // keha purise ammApiaraM sayapAga-sahassapAgehi tilahiM abhaMgittA surabhiNA gaMghaTTaeNaM uvvaTTittA tihiM udagehiM majAvittA savvAlaMkAravibhUsikarittA maNunnaM thAlipAgasuddhaM aTThArasabaMjaNAulaM bhoagaM bhoAvittA jAvajIvaM piTThavaDaMsiAe parivAhijA / teNAvi tassa ammApiussa duppaDiAraM bhavai ? ahe Na se taM ammApiaraM kevalipannatte dhamme AghavaittA, pannavattA, parUvaittA, ThAvadattA bhavai, teNAmeva tassa ammApiussa suppaDiyAraM bhavai samaNAuso // 1 // keI purUSa jAvAjajIva sudhI prabhAtakALamAM pitAnA mAbApane zata pAka tathA sahasaMpAka telavaDe atyaMga kare, sugaMdhI pIThI coLe, gaMdaka, uSNadaka ane zItadaka e traNa jAtanA pANIthI nhavarAve, sarve vastra AbhUSaNa paherAvI suzobhita kare, pAkazAstramAM kahelI rIta pramANe barobara rAMdheluM, aDhAra jAtinAM zAka sahita managamatuM anna jamADe, ane jAvajajIva potAnA khabhA upara dhAraNa kare, te paNa tenAthI pitAnA mAbApanA upakArane badale vALI na zakAya, paraMtu je te purUSa potAnAM mAbApane kevalibhASita dharma saMbhaLAvI, manamAM barobara utArI tathA dharmanA mULa bhedanI ane uttara bhedanI prarUpaNa karI te dharmane viSe sthApana karanAre thAya to ja te purUSathI potAnAM mAbApanA upakArane badale vALI zakAya. zeThane badale kema vaLAya ? te jaNAve che. keha mahaJce daridaM samukkasijjA / taeNaM se darihe samukkidde samANe pacchA puraM ca NaM viulabhogasamiisamaNAgae Avi viharijjA / taeNaM se mahake anayA kayAi dariddI hue 25 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 [ zrAddhavidhi = = = = = samANe tassa daridassa aMtiaM hndhmaagcchimjaa| taeNaM se daridde tassa bhaTTissa sambassa mavi dalamANe teNAvi tasta duppaDiyAraM bhavaha ? aheNaM se taM bhaTTi kevalipannatte dhamme AdhavahattA jAva ThAvAttA bhavai, teNAmeva tassa bhaTTissa suppaDiyAraM bhavai // 2 // kaI mahAna dhanavAna purUSa ekAda daridrI mANasane dhana vagere ApIne sArI avasthAmAM lAve, ane sArI avasthAmAM Ave te mANasa sArI avasthAmAM Avyo te vakhatanI peThe te pachI paNa ghaNI bhogya vastunA saMgrahane bhogavanAre rahe, pachI te mANasane sArI sthitimAM lAvanAra dhanavAna purUSa kaI vakhate pote daridrI thaI pUrve je daridrI hatA te mANasanI pAse zIdhra Ave tyAre te mANasa potAnA te dhaNune ja sarvasva Ape, te paNa tenAthI te dhaNInA upakArane badalo vALI zakAya nahI, paraMtu je te mANasa potAnA dhaNIne kevali bhASitadharma kahI, samajAvI ane aMtabheda sahita prarUpIne te dharmane viSe sthApana karanAre thAya, teja tenAthI pitAnA dhaNInA upakArano badalo vALI zakAya. dharmAcAryone badale kyAre vaLe te jaNAve che. kei tahArUyassa samaNassa vA mAhaNassa vA aMtie egamadhi AriaM dhammi suvayaNaM succA nisamma kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devalogesu devattAe uvavaNNe / / taeNa sA deve taM dhammAyariyaM dubhikkhAo vA desAo subhikkhaM desa sAharijjA / kaMtArAo nikkaMtAraM karijjA / dIhakAlieNaM vA rogAyaMkeNa abhimUaM vimoijjA / teNAvi tassa dhammAyariyassa duppaDiyAraM bhavA? aheNa se taM dhammAyariaM kevalipannattAo dhammAo bhaTuM samANaM bhujjo kevalipanatte dhamme AghavaittA jAva ThAvaittA bhavai teNAmeva tassa dhammAyariyasla suppaDiyAraM bhavaha // 3 // koI purUSa siddhAMtamAM kahelA lakSaNavALA evA zramaNa dharmAcAryanI pAse je dharma saMbaMdhI uttama ekaja vacana sAMbhaLI manamAM tene barAbara vicAra karI maraNane samaya Ave maraNa pAmI kaI devalokane viSe devatApaNe pedA thAya. pachI te devatA pitAnA te dharmAcAryane je durmikSavALA dezamAMthI subhikSa dezamAM lAvI mUke, vikarALa jaMgalamAMthI pAra utAre athavA koI dIrdhakALanA rogathI pIDAtA te dharmAcAryane temAMthI mUkAve, to paNa tenAthI te dharmAcAryanA upakArano badale vALI na zakAya, paNa je te purUSa kevali bhASitadharmathI bhraSTa thaelA pitAnA dharmAcAryane kevalibhASitadharma kahI, samajAvI aMtabheda sahita prarUpI pharIvAra te dharmane viSe sthApana karanArA thAya, teja te purUSathI te dharmAcAryanA upakArane badale vALI zakAya. mAtapitAnI sevA karavA upara potAnA AMdhaLA mAbApane kAvaDamAM besADI kAvaDa pite upADI temane tIrthayAtrA karAvanAra zravaNanuM daSTAMta jANavuM. mAbApane kevali bhASitadharmane viSe sthApana karavA upara potAnA pitAjIne dIkSA denAra zrI Arya rakSitasUrinuM athavA kevaLajJAna utpanna thayA chatAM mAbApane pratibodha thAya tyAM sudhI niravadya vRttie gharamAM rahelA kumaputranuM dRSTAMta jANavuM. 1pitAnA zeThane dharmane viSe sthApana karavA upara prathama Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 ucitAcaraNa ] koI mithyAtvI zreNInA munImapaNAthI pAte mATA zeTha thaelA ane vakhata jatAM durbhogyathI daridrI thaelA te mithyAtvI zeThane paisA vagere ApIne pharIthI tene mhoTA zeDa banAvanAra ane zrAvakadhane viSe sthApana karanAra jinadAsa zeThanuM dAMta jAvuM ra. peAtAnA dharmAMcAne pharIthI dhamane viSe sthApana karavA upara nidrA vigere pramAdamAM paDela selakAcAya ne khAdha karanAra pathaka ziSyanuM dRSTAMta jANuvuM. 3 A vigere pitA saMbaMdhI ucita AcaraNa che. mAtA sabaMdhI cita AcaraNa paNu pitAnI peTheja samajavAM. (6) ra have mAtA sabaMdhI cita AcaraNamAM kahevA ceAgya che te kahe che. mAtA sabaMdhI ucita AcaraNa pitA sarakhu` chatAM paNa temAM eTaluM vizeSa che ke, mAtA jAte strI hoya che. ane strInA svabhAva evA hoya che ke, najIvI mAmatamAM te peAtAnuM apamAna thayuM ema mAnI le che. mATe mAtA potAnA manamAM strI svabhAvathI kAMI paNa apamAna na lAve evI rIte suputre temanI IcchA pramANe pitAjI karatAM pazu temane vadhAre sAcavavuM. vadhAre kahevAnuM kAraNa e che ke, mAtA, pitAjI karatAM adhika pUjya che. manue hyu` che ke--< upAdhyAyathI dasa gaNA zreSTha AcAya che, AcAyathI seA gaNA zreSTha pitA che, ane pitAthI hajAra gaNI zreSTha mAtA che. ' khIjAoe paNa kahyu` che ke 'pazuo dhapAna karavuM hoya tyAM sudhI mAtAne mAne che, adhama purUSo strI maLe tyAM sudhI mAne che, madhyama purUSo gharanuM kAmakAja tene hAthe cAlatuM hoya tyAM sudhI mAne che. ane sArA purUSo te jAvajIva tInI peThe mAtAne mAne che.' ' pazuonI mAtA putrane jIvatA joineja phakta sASa mAne che. madhyama purUSonI mAtA putranI kamAIthI rAjI thAya che, uttama purUSonI mAtA putranA zUravIrapaNAnAM kRtyAthI satASa thAya che, ane leAkeAttara purUSAnI mAtA putranA pavitra AcaraNathI khuzI thAya che.' (7) 3 have bhAI bhAMDu saMbaMdhI ucita AcaraNu kahe che. peAtAnA sagA bhAInA sabaMdhamAM ceAgya AcaraNa e che ke, tene peAtAnI mAka jANuvA. nhAnA bhAIne paNa mhoTA bhAi mAphaka sarva kAryoMmAM bahu mAnavA. mheATA bhAI mAka" ema kahevAnuM kAraNa e che ke, jyeSTho strAtA pituH samaH" eTale mhoTA bhAI pitA samAna che, ema kahyuM che. mATe meDhAbhAI mA ema kahyuM. jema lakSmaNu zrIrAmane prasanna rAkhatA hatA tema sAvakA evA nhAnA bhAie paNu mhATA bhAInI marajI mAka cAlavuM. e rIte ja nhAnA mhoTA bhAIonAM strI putra vagere leAkAe paNu ucita AcaraNa dhyAnamAM rAkhavuM. (8) bhAI pAtAnA bhAIne jUdA bhAva na dekhADe, manamAMnA sArA abhiprAya kahe, tenA sArA abhiprAya pUche, tene vyApAramAM pravartAve, tathA thADuM paNa dhana chAnuM na rAkhe, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 [ zrAddha vidhi vyApAramAM pravartAve eTale jethI te vyApAramAM hoMziyAra thAya, tathA ThaMga leAkeAthI DhagAya nahI. dhana chAnuM na rAkhe eTale manamAM dagA rAkhIne dhana na chupAve; paNa bhaviSyamAM kAMI duHkha paDaze ane AmAM kAMI dhananA sa Mgraha karavA joie ema dhArI jo kAMI chupuM dhana rAkhe te temAM kAMI doSa nathI. (9) have naThArI sAmatathI pAtAnA bhAi kharAba raste caDe teA zu karavu te viSe kahe che. vinaya rahita thaelA peAtAnA bhAIne tenA dAstA pAse samajAve, pachI pAte ekAMtamAM tene Thapako Ape ane bIjA koI avinayI mANasA khAnAthI tene tenA kAkA, mAmA, sasarA, sALA, vagere leAkA pAse zikhAmaNu devarAve, paNa pote tenA tiraskAra kare nahI. kAraNa ke tema karavAthI te kadAca e zarama thAya, ane maryAdA mUkI de. [10] hRdayamAM sArA bhAva hoya teA paNa bahArathI tene peAtAnuM svarUpa krodhI jevuM dekhADe, ane jyAre te bhAI vinaya mAga svIkAre, tyAre tenI sAthe kharA premathI vAta kare, upara kahelA upAya karyo pachI paNu jo te bhAI ThekANe na Ave te tenA e svabhAvaja che " evuM tattva samajI tenI upekSA kare. (11) "" bhAInA strI ane putra parivAranI kALajI rAkhavI. bhAInA srI, putra vagerene viSe dAna, Adara vagere khAkhatamAM samAna dRSTi rAkhavI, eTale peAtAnAM srI putra vagerenI mAphaka temanI paNa AsanA vAsanA karavI. tathA sAvakA bhAInAM strI putra vagerenAM mAna vagere sava' upacAra tA peAtAnAM sra putra karatAM paNa vadhu karavAM. kAraNake sAvakA bhAInA saMbaMdhamAM thoDI paNa bheda rAkhavAmAM Ave te temanAM mana bagaDe che, ane leAkamAM paNa apavAda thAya che. e rIte peAtAnA pitA samAna, mAtA samAna tathA bhAI samAna leAkeAnA sama dhamAM paNa ucita AcaraNa temanI yeAgyatA pramANe dhyAnamAM levuM. kahyuM che ke--1 utpanna karanAra, 2 ucheranAra, 3 vidyA ApanAra, 4 anna vasra denAra, ane 5 jIvane bacAvanAra, e pAMce pitA kahevAya che. 1 rAjAnI strI, 2 gurUnI sra, 3 peAtAnI strInI mAtA 4 peAtAnI mAtA ane 5 peAtAnI dhAvamAtA e pAMce mAtA kahevAya che. 1 sagA bhAi, 2 sAthe bhaNanAra, 3mitra, 4 mAMdagImAM mAvajata rAkhanAra ane 5 mArgomAM vAtacIta karI maitrI karanAra e pAMce bhAI kahevAya che.' bhAioe mAMhA mAMhe dharmAMkaraNInI ekabIjAne sArI peThe yAda karAvavI. kahyuM che ke-- je purUSa, pramAdarUpa agnithI saLagelA saMsAra rUpa gharamAM mAhanidrAthI sutelA mANasane jagADe te tenA parama badhu kahevAya.' bhAionI mAMDA mAMDe prIti upara bharatanA dUta Ave zrIRSabhadeva bhagavAnane sAthe pUchavA gaelA arRNuM bhAinuM dRSTAMta jANuvuM. bhAi mAphaka mitranI sAthe paNa cAlavu (12) Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] 4 strI saMbaMdhI ucitAcaraNa, A rIte bhAInA sabaMdhamAM ucita AcaraNu kahyuM. have strInI khAkhatamAM paNa kAMika kahIe chIe. purUSe prIti vacana kahI sArUM mAna rAkhI peAtAnI strIne svakArya mAM utsAhavata rAkhavI. 197 patinuM prItivacana te eka saMjIvanI vidyA che. tethI mAkInI satra prItie sajIva thAya che. yeAgya avasare prItivacananA upayAga karyo hoya te te dAna dikathI paNa ghaNuMja vadhAre gaurava pedA kare che. kahyuM che ke---- prIti vacana jevuM bIjuM vazIkaraNa nathI, kaLA kauzala jevuM khIjuM dhana nathI, ahiMsA jevA khIje dharma nathI, ane sASa samAna khI' sukha nathI. ' (13) purUSa potAnI nhevarAvavuM, paga dekhAvavA vagere potAnI kAyasevAmAM prava. rtAve. deza, kALa, pAtAnuM kuTuMba, dhana vagerenA vicAra karI ucita evAM vastra, AbhUSaNa Adi tene Ape, tathA jyAM nATaka, nRtya vagere jevAya che evA ghaNA leAkeAnA meLAvaDAmAM tene jatAM aTakAve. peAtAnI kAyasevAmAM strIne joDavAnuM' kAraNa e che ke, tema karavAthI tenA pati upara sArA vizvAsa rahe che, tenA manamAM svAbhAvika rIte prema upaje che, ane tethI te koI samaye paNa patine aNagamatuM lAge tevuM kAma kare nahIM. AbhUSaNa Adi ApavAnuM kAraNa e che ke, strIo AbhUSaNa vagerethI zAlatI haiAya teA tethI gRhasthanI lakSmI vadhe che, kemake--'lakSmI sArAM kAya karavAthI pedA thAya che, dhIrajathI vadhe che. dakSatAthI peAtAnuM jaDamULa karIne rahe che; ane indriyA vaza rAkhavAthI sthira rahe che.' nATaka vagerenA meLAvaDAmAM Ane jatAM aTakAvavAnuM kAraNa e che ke, tyAM halakA leAkAnAM aTakacALA, maryAdA vagaranAM halakAM vacana tathA khIjI paNa kharAma ceSTAo jovAthI mULathI niLa evuM paNa strIonuM mana varasAdanA pavanathI zuddha ArisAnI peThe prAye bagaDe che. mATe nATaka jovA vagere tajavu. (14) purUSa pAtAnI strIne rAtrie mahAra rAjamAge athavA koIne ghera jatAM aTakAve, kuzILanI tathA pAkhaDInI sAmatathI dUra rAkhe, devuM, levuM, sagA vahAlAMnuM AdaramAna karavuM, rasAi karavI vagere gRhakAya mAM tene avazya joDe, tathA ApaNAthI chuTIekalI ne jUdI na rAkhe. strIne rAtrie bahAra jatAM aTakAvavAnuM kAraNa e che ke, munirAjanI peThe kulIna strIone paNa rAtrie pharavuM haravuM ghaNuM nukazAnakArI che. dhama sadhI Avazyaka vagere kAmane arthe mAkalavI hAya tA mA, vhena vagere suzIla strIonA samudAyanI sAtheja javAnI AjJA ApavI. strIoe gharamAM kayAM kayAM kAma karavAM e viSe kahe che ke-- Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 [ zrAddha vidhi pathArI vagere upADavI, ghara sApha karavuM, pANI gaLavuM, cUlo taiyAra kare, thALI Adi vAsaNa dhovAM. dhAnya daLavAM tathA khAMDavAM, gAya dehavI, dahIM valovavuM, raseI karavI, jamanArAone ucitapaNe anna pIrasavuM, vAsaNa vagere khAM karavAM, tathA sAsu. bharathAra naNaMda, dIara vagerene vinaya sAcavave. e rIte kulavadhUnAM gRhakRtya jANavAM. strIne gRhakRtyomAM avazya joDavAnuM kAraNa e che ke, tema na kare te strI sarvadA udAsa rahe. strI udAsIna hoya te gRhakRtyo bagaDe che. strIne koI udyama na hoya te te capaLa svabhAvathI bagaDe che. gRhakRtyomAM strIonuM mana vaLagADavAthIja temanuM rakSaNa thAya che. zrI umAsvAtivAcakajIe prazamarati graMthamAM kahyuM che ke "purUSepizAcanuM AkhyAna sAMbhaLIne kuLastrInuM haMmezAM rakSaNa karavuM, ane pitAnA AtmAne saMyama yoga vaDe haMmezAM udyamamAM rAkhave. strIne ApaNAthI chUTI na zakhavI ema kahyuM enuM kAraNa e che ke-prAye mAhamAMhe jevA uparaja prema rahyo che. kahyuM che ke-jevAthI, vArtAlApa karavAthI, guNanA vakhANa karavAthI, sArI vastu ApavAthI, ane mana mAphaka kAma karavAthI, purUSane viSe strIno daDha prema thAya che." "na jevAthI, atizaya jevAthI, bhegA thaye na bolavAthI, ahaMkArathI ane apamAnathI e pAMca kAraNathI prema ghaTe che. puruSa haMmezAM musApharI karate rahe te strInuM mana tenA uparathI utarI jAya. ane tethI kadAca viparita kAma paNa kare; mATe strIne ApaNAthI bahu divasa chUTI na rAkhavI. (15) purUSa vagara kAraNe krodhAdikathI pitAnI strInI AgaLa "hArA upara bIjI paraNIza" evAM apamAna vacana na kahe, kaIka aparAdha thaye hoya te tene ekAMtamAM evI zIkhAmaNa de ke, pAcho te te aparAdha na kare, strI ghaNu krodhe bharANI hoya to tene samajAve. dhananA lAbhanI athavA nukazAnanI vAta tathA gharamAMnI gupta masalate tenI AgaLa kahe nahi, hAra upara bIjI paraNI lAvIza" evAM vacana na belavAM, enuM kAraNa e che ke, koNa e mUrNa che ke, je strI upara krodha vagere AvyAthI bIjI strI paraNavAnA saMkaTamAM paDe ! kahyuM che ke--be strInA vazamAM paDele purUSa gharamAMthI bhUkhyo bahAra jAya, gharamAM pANI chAMTa paNa na pAme, ane paga dhoyA vinA ja suI rahe. purUSa kArAgRhamAM naMkhAya, dezAMtaramAM bhaTakato rahe, athavA narakAvAsa bhegave te kAMIka sAruM, paNa teNe be strIone bhara thavuM, e sAruM nathI." kadAca koI gya kAraNathI purUSane be strIo paraNavI paDe, te teNe bannene viSe tathA bannenA putrAdikane viSe samadaSTi vagere rAkhavI; paraMtu bemAMthI keIne paNa vAre khaMDita na kare. kAraNake zeyane vAre teDAvIne pitAnA patinI sAthe kAmasabhaMga karanAra strIne cethAvatane bIje aticAra lAge che ema kahyuM che. ghaNI krodhe bharANI heya te tene samajAvavAnuM kAraNa e che ke, tema na kare te te kadAca samadaranI strInI peThe sahasAkArathI kUvAmAM paDe, athavA bIjuM evuM ja kAMI akRtya kare, mATe strIonI sAthe haMmezA naramAzathI vartavuM. keI kALe paNa kaTherapaNuM na batAvavuM. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] kahyuM che ke, grzAstronu mAm (pAMcAla RSi kahe che ke, bIene viSe naramAza rAkhavI.) naramAzathI ja strIo vaza thAya che. ane te rIte temanAthI sarvatra sarve kAma siddha thaelAM dekhAya che, ane naramAza na hoya te kAryasiddhine badale kAryamAM bagADa thae paNa anubhavavAmAM Ave che. nirguNI strI hoya te bahuja naramAzathI kAma levAnI kALajI rAkhavI joIe. dehamAM jIva che tyAM sudhI majabUta beDI sarakhI vaLagelI te naguNI) strIthIja keIpaNa rIte pitAnuM gRhasUtra calAvavuM. ane sarva prakArane nirvAha karI le. kAraNake, gRhiNI teja ghara" evuM zAstranuM vacana che. "dhananA lAbhanI athavA nukazAnanI vAta na karavI." ema kahevAnuM kAraNa e che ke, purUSa dhananI hAni strI AgaLa pragaTa kare te te tucchapaNAthI jayAM tyAM te vAta kahe ane tethI bhartAranI ghaNA kALathI meLavelI maheTAI gumAve. ane je dhananI vRddhinI vAta strI AgaLa pragaTa kare che te chUTathI dhana kharcavA lAge tathA gharamAMnI chAnI vAte tenI AgaLa nahIM kahevAnuM kAraNa e che ke, strI svabhAvathI ja kemaLa hRdayanI hovAthI tenA mukhamAM chAnI vAta Take nahIM, te pitAnI premapAtra bahenapaNIo vagerenI AgaLa te vAta jAhera kare, ane tethI AgaLathI dhArelA kAryo niSphaLa karI nAkhe. kadAca koI chAnI vAta tene mukhe jAhera thavAthI keIkavAra rAjadrohano vAMka paNa ubho thAya. mATe ja gharamAM strInuM mukhya calaNa na rAkhavuM. kahyuM che ke Dho kuMvara kamati cA taddhi huM vina " (strI, purUSa jevI prabaLa thAya te te ghara nAza pAmI gayuM ema samajavuM.) A viSaya upara nIce lakhelI eka kathA che - keI nagaramAM maMthara nAmano eka kaLI hate. te vaNavAne dADo vagere karavAne arthe lAkaDAM lAvavA jaMgalamAM gayo. tyAM eka sIsamanA jhADane kApatAM tenA adhiSThAyaka vyaMtare nA pADI. te paNa te sAhasathI teDavA lAgyuM. tyAre vyaMtare keLIne kahyuM "vara mAga" te keLanA gharamAM tenI strInuM jora hevAthI te strIne pUchavA gaye. mArgamAM tene eka (pAMca) mitra maLyo. teNe kahyuM "tuM rAjya mAga" te paNa teNe strIne pUchayuM. zrI tuccha svabhAvanI hatI, tethI eka vacana tenI yAdamAM AvyuM te A rIte - pravardhamAnaH pUruSastrayANAmupaghAtakRt // pUrvopArjitamitrANAM dArANAmatha vezmanAm // 1 // artha-purUSa lakSamInA lAbhathI ghaNe vadhI jAya tyAre pitAnA jUnA dasta, strI ane ghara e traNa vastune choDI de che. ema vicArI teNe bhatarane kahyuM ke, "ghaNuM duHkhadAyi rAjya laIne zuM karavuM che? bIjA be hAtha ane eka mastaka mAgo eTale tamArAthI be vaca sAthe vaNAze." pachI kaLIe strInA kahyA pramANe mAgyuM. ane vyaMtare ApyuM. paNa lokee tevA vicitra svarUpe gAmamAM pesanArA te keLIne rAkSasa samajI lAkaDAM ane paththara pheMkI mArI nAMkhe kahyuM che ke "jene potAne akkala nathI, tathA je mitranuM kaheluM paNa mAne nahi ane strInA vazamAM rahe, te maMthara keLInI peThe nAza pAme."upara kahelo Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 [ zrAddha vidhi prakAra kavacita ja bane che. mATe suzikSita ane buddhizALI strI hoya te tenI salAha masalata levAthI ulaTo ghaNe phAyado paNa thAya che. A vAtamAM anupamAdevI ane vastupALa tejapALanuM daSTAMta jANavuM. (16) sArA kuLamAM pedA thaelI, pAkI vayanI, kapaTa vinAnI, dharmakaraNI karavAmAM tatpara, pitAnI sAdharmika ane pitAnA sagAM vahAlAMmAMthI AvelI evI strIonI sAthe pitAnI strInI prIti karAvavI. sArA kuLamAM pedA thaelI strInI sAthe prIti karAvavAnuM kAraNa e che ke, kharAba kuLamAM pedA thayelI strInI sAthe sebata karavI e kuLavAna strIone apavAdanuM mULa che. (17) purUjha strIne gAdika thAya te tenI upekSA na kare, tapasyA, ujamaNuM, dAna, deva, pUjA, tIrthayAtrA Adi dhamakAmAM strIne tene utsAha vadhArI dhana vagere ApIne sahAya kare, paNa aMtarAya na kare. kAraNake, purUSa strInA puNyanuM bhAga lenAra che; tathA dharma kRtya karAvavuM eja parama upakAra che. purUSanuM strInA saMbaMdhamAM A vagere ucita AcaraNa prAye jANavuM. (18) 5 have putranA saMbaMdhamAM pitAnuM ucita AcaraNa kahIe chIe. pitA bAlyAvasthAmAM pauSTika anna, svecchAthI haravuM pharavuM, bhAtabhAtanAM ramakaDAM vagere upAyathI putranuM lAlana pAlana kare, ane tenA buddhinA guNa khIlI nIkaLe tyAre tene kalAmAM kuzala kare. bAlyAvasthAmAM putranuM lAlana pAlana karavAnuM kAraNa e che ke, te avasthAmAM tenuM zarIra je zaMkAeluM ane dUbaLa rahe to te keI kALe paNa puSTa na thAya. mATe ja kahyuM che ke, "putra pAMca varasane thAya tyAM sudhI tenuM lAlana pAlana karavuM. te pachI dasa varSa sudhI arthAt paMdara varSanuM thAya tyAM sudhI tADanA karavI, ane soLamuM varSa beThA pachI pitAe putranI sAthe mitranI peThe vartavuM." (19) : pitAe putrane deva, gurU, dharma, mitra, tathA svajana emane hamezAM paricaya karAva. tathA sArA mANasanI sAthe tene maitrI karAvavI. gurU Adikano paricaya bAlyAvasthAmAMthIja hoya te vakalacIrinI peThe haMmezAM manamAM sArI vAsanAja rahe che. uttama jAtanA, kulIna tathA suzIla lokenI sAthe maitrI karI hoya te kadAca nazIbanA vAMkathI dhana na maLe te paNa AvanArAM anartha te TaLI jAya ja che emAM zaka nathI. anArya dezamAM thaelA evA paNa AdrakumArane abhayakumAranI maitrI teja bhavamAM siddhine arthe thaI. (20) pitAe putrane kuLathI, janmathI ane rUpathI barAbara hoya evI kanyA paraNAvavI. tene gharanA kAryabhAramAM jeDa, tathA anukrame tene gharanI mAlIkI seMpavI. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcarajI ] 201 'kuLathI, janmathI ane rUpathI kharAkhara heAya evI kanyA paraNAvavI ' ema kahevAnuM kAraNa e che ke, koDa strI sAthe bhartAranA yAga thAya tA temaneA te gRhavAsa nathI. paNa mAtra viTa'khaNA che, tathA eka bIjA uparanA rAga utarI jAya te kdAca mane jaNA anucita kRtya kare evA paNa saMbhava che, A viSaya upara eka dRSTAMta saMbhaLAya che te A pramANe che: bheAjarAjAnA rAjyamAM AvelI dhArAnagarInI aMdara eka gharamAM ghaNA kurUpa ane nirguCI evA purUSa tathA atirUpavatI ane gunnuvAna evI strI vasatAM hatAM, khIjA gharamAM tethI ulaTu eTale purUSa sArA ane strI ezIkala hatI. eka samaye banne jaNAnA gharamAM cAre khAtara pADayuM, ane anne kajoDAne joI kAMI na khelatAM surUpa purUSa pAse supa srIne ane kurUpa strI kurUpa purUSa pAse pheravI nAMkhI. jyAM surUpa surUpanA yAga thayA te ane srIpurUSa prathama ghaNA udvigna rahetA hatA te harSa pAmyA; paNa jene kurUpa strInA ceAga thayA, teNe rAjasabhAmAM vivAda calAvyeA. rAjAe DhaMDherA pITAbyA tyAre cAre AvIne kahyuM ke, mahArAja! rAtrine viSe paradravyanA apahAra karanArA meM vidhAtAnI bhUla sudhArI che, eka ratnanA bIjA ratnanI sAthe yAga karyo che.' cAranuM vacana sAMbhaLI hasanArA rAjAe teja vAta pramANu karI. * * vivAhanA bheda vagere AgaLa kahevAze. " putrane gharanA kAryabhAramAM joDave." ema kahevAnuM kAraNa e che ke; gharanA kAbharamAM joDAyelA putra haMmezAM gharanI ciMtAmAM rahevAthI svacchaMdI athavA madonmatta na thAya temaja ghaNA du:kha sahana karI dhana kamAvavu paDe che enI khabara paDatAM anucita vyaya kare nahi, * gharanI mAlikI soMpavI, ' ema kahyuM tenuM kAraNa e che ke, mhoTA leAkA ceAgya kAya nhAnAne mAthe nAkhe teAtethI nhAnAnI pratiSThA thAya che, gharanA kArya bhAra sArI parIkSA karIne ceAgya putra nhAnA hAya te tene mAtheja nAMkhavA. kAraNa ke, tema karavAthIja nirvAha thavAnA, tathA tethI zAlA vagere vadhavAnA paNa saMbhava che. prasenajita rAjAe pahelA sarve putronI parIkSA karI sAme putra je zreNika yeAgya hatA tethI tene mAtheja rAjyabhAra sAMpyuM. putranI peTheja putrI, bhatrIjA vagerenA saMbaMdhamAM paNa cAgyatA mAphaka ucita AcaraNa karavAnuM jANavuM. temaja putranI vahunA saMbaMdhamAM paNa samajavuM.jema dhanazreNIe ceAkhAnA pAMca dANA ApI parIkSA karI, cAthI vahu rAhiNIneja gharanI svAminI karI, tathA ujjitA, bhAgavatI ane rakSitA e traNe mhATI vahUone ceAgyatA pramANe anukrame chANu vagere kADhavAnuM, rAMdhavAnuM tathA bhaMDAranuM kAma soMpyuM. (21) pitA putranI tenA dekhatAM prazaMsA na kare, kadAca putra vyasanamAM sapaDAya ema hAya tA tene dhrutAdi vyasanathI thatA dhananeA nAza, leAkamAM apamAna, tarjanA, tADanA Adi durdazA saMbhaLAve, tethI te vyasanamAM sapaDAtA aTake che. tathA lAla, kharaca } Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 [ zrAddha vidhi ane zikSaka e traNe putra pAsethI tapAsI le. tethI te svachaMdI thato nathI. tathA pitAnI maheTAI rahe che. "putranI tene dekhatI prazaMsA na kare" ema kahevAnuM kAraNa e che ke, pahelAM te putranI prazaMsAja na karavI. kahyuM che ke-gurenI temanA mukha AgaLa, mitronI tathA bAMdhavAnI temanI pachavADe, dAsanI tathA cAkaranI temanuM kAma sAruM nIvaDe tyAre, tathA strIonI teo marI gayA pachI stuti karavI. paNa putranI te bilakula stuti karavI ja nahIM." ema chatAM te vagara na cAle te stuti karavI paNa pratyakSa na karavI. kAraNa ke, tethI tenA guNa AgaLa vadhatA aTake che, ane vRthA ahaMkAra vigere Ave che. (22) pitAe putrane rAjasabhA dekhADavI, tathA paradezanA AcAra ane vyavahAra paNa prakaTapaNe dekhADavA. pitAnuM putranA saMbaMdhamAM A vagere ucita AcaraNa jANavuM. - rAjasabhA dekhADavAnuM kAraNa e che ke, rAjasabhAne paricaya na hoya te kaI vakhate durdavathI eciMtuM kAMI duHkha AvI paDe tyAre te kAyara tha ya. tathA pArakI lakSmI joI adekhAI karanArA zatruo tene nukazAnamAM nAkhe. kemake-rAjadarabAre javuM. rAjAnA mAnItA loka jevA, tethI kAMI arthalAbha na thAya te paNa anarthane nAza te thAya ja che." mATe rAjasabhAne avazya paricaya karAva. paradezanA AcAra tathA vyavahAra dekhADavAnuM kAraNa e che ke paradezanA AcAra vyavahAranuM jJAna na hoya ane kAraNa paDe tyAM javuM paDe te tyAMnA loke ene paradezI jANIne sahaja vAramAM vyasananA khADAmAM nAMkhI de. mATe paradezanA AcAra vyavahAra dekhADavA. pitAnI peThe. mAtAe paNa putranA saMbaMdhamAM tathA putranI vahUnA saMbaMdhamAM saMbhava mAphaka ucita AcaraNa sAcavavuM. mAtAe ramAI putranA saMbaMdhamAM vizeSa ucita AcaraNa sAcavavuM, kAraNa ke, te prAye sahajamAM pitAne kAMI ochuM paDayuM ema mAnanAre hoya che. A viSayamAM sAvakI mAe ApelI aDadanI rAbaDI ekanAra putrane dAkhale jANa. (23) 6 svajana UMcatAcaraNuM pitAnA, mAtAnA tathA strIne pakSanA leke svajana kahevAya che. temanA saMbaMdhamAM purUSanuM ucita AcaraNa A rIte che. pitAnA gharamAM putrajanma tathA vivAha sagAi Adi maMgaLakArya hoya tyAre temane hamezAM Adara satkAra kare. temaja temane mAthe kAMI nukazAna AvI paDe te temane potAnI pAse rAkhavA (24) svajanene sAthe koI saMkaTa Ave, athavA temane tyAM kAMI utsava hoya te pote paNa hamezAM tyAM javuM. tathA teo nidhana athavA gAtura thAya te temane te saMkaTamAMthI uddhAra kara. kemake-roga, ApadA, dukALa tathA zatranuM saMkaTa mAthe Ave chate tathA rAja dvAre ane zamazAne javAne avasare je sAthe rahe te bAMdhava kahevAya. svajanane uddhAra kare te Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] 203 - - - - kharekhara jotAM pitAne ja uddhAra karavA barAbara che. kAraNake rahedanA ghaDA jema bharAya che, ane khAlI thAya che tema mANasa paNa paisAdAra ane daridrI thAya che. keInI daridrAvasthA athavA pisAvALI avasthA cirakALa TakatI nathI. mATe kadAca durdavathI ApaNe mAthe mAThI avasthA AvI paDe te pUrve ApaNe jemanA upara upakAra karyo hoya, teo ja ApaNe ApadAthI uddhAra kare. mATe avasara Ave svajanene saMkaTamAMthI uddhAra karavA joIe. (25) purUSe svajanenI parapUThe niMdA na karavI, temanI sAthe mazkarI vageremAM paNa vagara kAraNe zuSkavAda na kare. kAraNa ke, tethI ghaNA kALanI paNa prIti tUTI jAya che. temanA zatrunI sAthe dostI na karavI, tathA temanA mitranI sAthe maitrI karavI. purUSe svajana gharamAM na hoya, ane tenA kuTuMbanI ekalI strIo ja gharamAM heya te tenA gharamAM praveza na kare, temanI sAthe paisAno vyavahAra na karo, tathA devanuM gurUnuM athavA dharmanuM kArya heya te temanI sAthe ekadila thavuM. svajananI sAthe paisAne vyavahAra na karavAnuM kAraNa e che ke, temanI sAthe vyavahAra karatAM prathama jarAka ema lAge che ke ethI prIti vadhe che, paNa pariNAme tethI prItine badale zatrupaNuM vadhe che. kahyuM che ke yadIcchet dRDhAM proti trINi kadApi na kArayet / vivAdo'rthasambandhaM parokSe dArabhASaNam // 1 // jayAM ghaNuM prIti rAkhavAnI IcchA hoya tyAM traNa vAnAM na karavAM. eka vAdavivAda, bIjo paisAne vyavahAra ane trIjuM tenI pachavADe tenI strInI sAthe bhASaNa. dharmAdika kAryamAM ekadila thavAnuM kAraNa e che ke, saMsArI kAmamAM paNa svajananI sAthe ekadilapaNuM rAkhavAthIja pariNAma sAruM Ave che. te pachI jinamaMdira Adi devAdikanA kAryamAM te jarUra ekadilapaNuM kahevuM ja joIe, kemake, tevAM kAryone AdhAra sarva saMghanA upara che. ane te sarva saMdhanI ekadilathI thAya temAMja nirvAha tathA zobhA vagere saMbhave che. mATe te kAryo savanI saMmatithI karavAM. svajananI sAthe ekadila rAkhavA upara pAMca AMgaLIone dAkhala che, te nIce pramANe che prathama tajanI (aMgUThAnI joDenI) AMgaLI lakhavAmAM tathA citrakalA vagere sarva kAryomAM mukhya hovAthI temaja vastu dekhADavAmAM,uttama vastunAM vakhANa karavAmAM, vALavAmAM ane capaTI vagere bharavAmAM vizeSe kuzaLa hovAthI ahaMkAra pAmI madhyamAM (vacalI) AMgaLIne kahe che. "hArAmAM zA guNa che ?" madhyamAe kahyuM "huM sarve AMgaLIomAM mukhya maheTI ane madhya bhAgamAM rahenArI chuM. taMtrI, gIta, tAla vagere kaLAmAM kuzaLa chuM, kAryanI utAvaLa jaNAvavA mATe athavA deva, chaLa vagerene nAza karavAne mATe capaTI vagADuM chuM, ane TacakArAthI zikSA karanArI chuM." emaja trIjI AMgaLIne pUchayuM tyAre teNe kahyuM, "deva, gurU, sthApanAcArya, sAdharmika vagerenI navaraMga caMdanapUjA, maMgalika, Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 [ zrAddha vidhi svastika, na dyAvata vagere karavAnuM; tathA jaLa, caMdana, vAsakSepacUrNa vagerenu' abhimaMtraNa karavuM mhArA tAmAmAM che, " pachI cAthI AMgaLIne pUchyuM tyAre teNe kahyuM ke, "huM pAtaLI hovAthI kAnanI aMdara khaNuvA AdI jINAM kAmeA karI zaku chu, zarIre du:kha Ave dAdi sahuM chuM, zAkinI vagerenA upadrava dUra karU chuM, japanI sakhyA vagere karavAmAM paNa agresara chuM", te sAMbhaLI cAre AMgaLIoe mAMhAmAMhe mitratA karI aMgUThAne pUchayuM ke, thArAmAM zA guNu che ? " aMgUThe kahyuM, "are o ! huM te tamArA dhaNI chuM! jUe lakhavuM citrAmaNa karavuM, kALiyeA vALavA,capaTI vagADavI, TacakArA karavA,mUThI vALavI, gAMTha vALavI hathiyAra vagere vAparavAM, dADhI mUcha saMmALavI, tathA kAtaravI, kAMtavuM, leAca karavA, pIMjavu, vasuvuM, dhAvu, khAMDavuM, daLavuM, pIrasavu. kAMTA kADhavA, gAyA vagere dAhavI, japanI sakhyA karavI, vALa athavA phUla gUMthavAM, puSpa pUjA karavI, vagere kAryo mhArA vinA thatAM nathI. temaja vairInuM gaLuM pakaDavuM, tilaka karavuM, zrIjinAmRtanuM pAna karavu. aMgUTha prazna karavA vagere kAcAM ekalA mhArAthIja thAya che" te sAMbhaLI cAre AMgaLIe agmAne Azraya karI sava kAryo karavA lAgI. (27) cha dharmAcAryAMnuM citAcaraNa. rajananA saMbaMdhamAM upara kahyuM vagere ucita AcaraNa jANavuM. have dharmAcAyanA saMbaMdhamAM ucita AcaraNu kahIe chIe purUSe dararAja traNa TAMka bhaktithI zarIravaDe ane vacanavaDe bahumAnathI dharmAMcAyane vaMdanA karavI. (28) dharmAcAye dekhADelI rIta pramANe Avazyaka vagere kAme karavAM, tathA temanI pAse zuddha zraddhAthI dharmopadeza sAMbhaLavA. (29) dharmAcAyanA AdezanuM bahumAna kare, emanI manathI paNa avajJA na kare. adharmI leAkAe karelA dharmocAya nA avaNu vAdane peAtAnI zakti mAkarAke paNa upekSA na kare, kahyuM cheke-mhoTAonI niMdA karanAraja kevaLa pApI nathI, paNa te niMdA sAMbhaLanAra paNa pApI che. tathA dharmAcArya nA stutivAda haMMmezAM kare. kAraNa ke, samakSa athavA pAchaLa dharmAcAyanI praza MsA karavAthI asakhya pUNyAnubadhi pUNya aMdhAya che. (30) dharmAcAnAM chidra na jovAM, sukhamAM tathA duHkhamAM mitranI peThe temane anusaravuM, tathA pratyanIka leAkeAe karelA upadravane potAnAmAM jeTalI zakti hAya teTalI zaktithI vAravA. ahiM koI zaMkA kare ke, "pramAdathI rahita evA dharmAMcAyamAM chidroja na hoya tyAre te na jovAM ema kahevu vyartha che. tathA mamatA rahita dharmAcAyanI sAthe mitranI peThe zI rIte vartavuM," enA javAba A pramANe che-"kharI vAta che ke dharmAMcAya teA pramadathI ane mamatAthI rahitaja che,paNa jUdI jUdI prakRtinA zrAvakone peAtAnI prakRtinA anusArathI dharmAcAryane viSe paNa jUdA judA bhAva utpanna thAya che. sthAnAMga sUtramAM kahyu che ke-- hai gautama ! cAra prakAranA zrAvaka kahyA che. eka mAtA pitA samAna, bIjA bhAI samAna, Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] 205 trIjA mitra samAna, cethA zakaya samAna." vagere A graMthamAM pUrve kahI gayA chIe. pratyenIka lokee karele upadrava dUra karavAnA saMbaMdhamAM kahyuM che ke, "sAdhuone,jinamaMdirane, tathA vizeSe karI jinazAsanane koI virodhI heya, athavA keIthI avarNavAda balAte hoya, te tene sarva zaktithI vAre," A viSaya upara bhagIratha nAmanA sagara cakravatInA pautrane jIva kuMbhAra ke jeNe prAMta gAmanA rahIza sATha hajAra lokoe karelA upadravathI pIDAyelA yAtrAe janAra saMghane upadrava TALyo hato tene dAkhale jANu. (31) - purUSe pitAne kAMI aparAdha thae chate dhamAMcArya zIkhAmaNa de tyAre "A5 kahe che te yogya che" ema kahI sarva kabula karavuM. kadAca dharmAcAryanI kAMIka bhUla jaNAya te temane ekAMtamAM "mahArAja, Apa jevA cAritravaMtane A zuM ucita che ke?" ema kahe. (32). ziSya sAmuM AvavuM, gurU Ave tyAre uThavuM, Asana ApavuM, pagacaMpI karavI. tathA zuddha evA vastra, pAtra, AhAra AdinuM dAna vagere samayane ucita e sarva vinaya saMbaMdhI upacAra bhaktithI kare. ane pitAnA hRdayamAM dharmAcAryane viSe daDha tathA ka5Ta rahita anurAga dhAraNa kare. (33). purUSa paradezamAM hoya te paNa dharmAcAryo karelA samyakatva dAna Adi upakArane niraMtara saMbhAre. dharmAcAryanA saMbaMdhamAM A pramANe ucita AcaraNa jANavuM. (34) 8 zaherI tarIkenuM ucita AcaraNa. - purUSa je nagaramAM pite rahetuM hoya, teja nagaramAM bIjA je vaNiphavRttie AjI. vikA karanArA loke rahetA hoya, te "nAgara" evA nAmathI kahevAya che. (35) nAgara lekenA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa A rIte jANavuM. purUSe temane-nagaramAM rahenArA lekene duHkha Ave pite duHkhI thavuM, tathA sukha Ave pite sukhI thavuM. temaja teo saMkaTamAM hoya te pite paNa saMkaTamAM paDyA hoya ema vartavuM. tathA teo utsavamAM hoya te pote paNa utsavamAM rahevuM. upara mujaba na karatAM eka nagaramAM rahelA sarakhA dhaMdhAnA loke je kusaMpamAM rahe te rAjAnA adhikArIo temane, zIkArIo jema mRgalAone jALamAM phasAve che, tema saMkaTamAM utAre che. (36). mahetuM kArya hoya to paNa pitAnI heTAI vadhAravA sArU sarve nAgaroe rAjAne maLavA jUdA jUdA na javuM. kAMI kAmanI chAnI masalata karI hoya te te ughADI na pADavI. tathA keIe keInI cADI na karavI. ekeka jaNa judo judo rAjAne maLavA jAya te tethI bIjAnA manamAM vaira vagere pedA thAya che. mATe sarvee bhegA thaIne javuM. tathA sarvenI yogyatA sarakhI hoya te Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 [ zrAddha vidhi paNa yavananI peThe kAIne paNa mukhya karI sarvee tenI pachavADe rahevuM; paNa rAjAnA hukamathI maMtrIe parIkSA karavAne arthe ApelI eka zayyA upara sarve suvAne mATe vivAda karanArA pAMcaseA mUkhanI peThe kusaMpathI rAjAnI bheTa levA athavA tene vinati vagere karavA na javuM. kahyuM che ke game evI asAra vastu hoya te paNa te je ghaNI bhegI thAya, te tethI jaya thAya che. jIe, tRNunA samudAyathI baneluM doraDuM hAthIne paNa khAMdhe che,' masalata bahAra pADavAthI kA bhAgI paDe che, tathA vakhate rAjAnA kApa vagere paNa thAya che. mATe gupta masalata bahAra na pADavI mAMaAmAMhe cADI karavAthI rAjA Adi ApaNuM apamAna tathA daMDa vagere pachu kare. tathA sarakhA dhadhAvALA leAkeAnuM kusa pamAM rahevuM nAzanuM kAraNu che. kahyuM che ke eka peTavALA, e DAkavALA ane jUdAM jUdAM phaLanI IcchA karanArA bhAraDa pakSanI peThe kusarUpamAM rahenArA lokonA nAza thAya che. je leAkeA eka bIjAnAM marmInuM rakSaNa karatA nathI te rAphaDAmAM rahelA sapa'nI peThe maraNu paryaMta duHkha pAme che.' (37) kAMI vivAda utpanna thAya teA trAjIA samAna rahevuM; paNa svajana sa`khaMdhI tathA peAtAnI jJAtinA leAkeA upara upakAra karavAnI athavA lAMca khAvAnI IcchAe nyAyamArganuM ulllaghana na karavuM. (38) pramaLa lAkAe dubaLa leAkeAne ghaNA dALu, kara, rAjadaMDa vagerethI satAvavA nahIM. * tathA thADA aparAdha hAya tA ekadama tenA vadhu daMDa na karavA. dANu, kara vagerethI pIDAyelA leAkeA mAMDAmAMhe prIti na heAvAthI saMpa mUkI de che. sapa na hoya te ghaNA aliSTa lAkA paNa vagaDAmAMthI jUdA paDelA siMhanI peThe jyAM tyAM parAbhavaja pAme che mATe mAMheAmAMhe saMpa rAkhavA eja sArUM che. kahyuM che ke 'mANasAnA saMpa sukhakArI che. temAM paNa pota potAnA pakSamAMte avazya saMpa hAvAja joie. juo phAtarAthI paNa jUdA paDelA cAkhA ugatA nathI. je pavatAne phADI nAMkhe che, tathA bhUmine paNa vidyAre che; te jaLanA pravAhane tRNunA samudAya roke che. e sapanA mahimA che.' (39) peAtAnuM hita IcchanArA leAkAe rAjAnA, devasthAnanA athavA dhama khAtAnA adhikArI tathA temanA hAtha nIcenA leAkeAnI sAthe leNa deNunA vyavahAra na karavA, ane jyAre Ama che te pachI rAjAnI sAthe vyahavAra naja karavA emAM te kahevuMja zuM ? rAjAnA adhikArIo vagerenI sAthe vyavahAra na karavAnuM kAraNa e che ke, te lA dhana levuM hAya te vakhate mAtra prAye prasanna mukhathI vArtAlApa karI tathA temane tyAM gae esavA Asana, pAnabIDAM Adi ApI khoTA khAdya bhabhakA dekhADe che, ane bhalAI pragaTa kare che. paNa avasara Ave kharUM laheNuM mAgIe, tyAre ame phalANuM tamArUM kAma nahotuM karyuM ? " ema kahI pAte karelA talanA phAtarA sarakhA yatkiMcit mAtra upakAra prakaTa kare che, ane pUrvanI dAkSiNyatAne teja vakhate mUkI de che. evA temanA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] 207 svabhAva che. kahyuM che ke -"1 brAhmaNamAM kSamA, 2 mAtAmAM TheSa, 3 gaNikAmAM prema ane 4 adhikArIomAM dAkSiNyaNuM e cAre ariSTa jANavAM." eTaluM ja nahIM, paNa pUrvanuM devuM oLavavA te ulaTA leNadArane khoTA tahomatamAM lAvI rAjA pAse zikSA karAve che. kahyuM che ke-"loke paisAdAra mANasa upara kheTAM tahomata mUkI tene herAna kare che, paNa nirdhana mANasa aparAdhI hoya, te paNa tene koI ThekANe nukasAna thatuM nathI." rAjAnI sAthe dhanano vyavahAra na rAkhavAnuM kAraNa e che ke, keI sAmAnya kSatriya pAse paNa laheNuM mAgIe te taravAra dekhADe che, te pachI svabhAvathIja kopI evA rAjAonI zI vAta kahevI? A rIte sarakho dhaMdho karanAra nAgara lokonA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa karyuM. sarakho dhaMdha na karanArA nAgara lekenI sAthe paNa upara kahyA pramANeja yathAyogya rIte vartavuM. (40) 9 anyadarzanI sAthenuM ucitAcaraNa nagaravAsI lekee eka bIjAnI sAthe zI rIte ucita AcaraNa karavuM, te kahyuM. have. anyadarzanI lekenI sAthe zI rIte ucita AcaraNa karavuM te kahIe chIe. (41) anyadarzanI bhikSuke ApaNe ghera zikSAne arthe Ave che temane yathAyogya dAna Adi ApavuM. temAM paNa rAjAnA mAnanIya evA anyadarzanI zikSAne arthe Ave te tene vizeSe karI dAna avazya ApavuM. (42) joke zrAvakanA manamAM anyadarzanIne viSe bhakti nathI, temaja tenA guNane viSe pakSapAta nathI te paNa ghera AvelAnuM yogya Adara mAna karavuM e gRhasthane dharma che. (43) ghera AvelAnI sAthe ucita AcaraNa karavuM, eTale jenI jevI yogyatA hoya te pramANe tenI sAthe madhura bhASaNa karavuM, tene besavA Asana ApavuM, azanAdikane mATe nimaMtraNa karavuM, kayA kAraNathI AvavuM thayuM? te pUchavuM tathA tenuM kAma karavuM. vagere yogya AcaraNa jANavuM. tathA saMkaTamAM paDelA lokene temAMthI bacAvavA ane dIna, anAtha AMdhaLA, baherA, rogI vagere duHkhI ke upara dayA karavI, tathA temane pitAnI zakti pramANe madada karI duHkhamAMthI bacAvavA. A ucita dharma sarva darzanIone sammata che. ahiM zrAvakene e laukika ucita AcaraNa karavAnuM kahyuM, enuM kAraNa e che ke, je mANaso upara kaheluM laukika ucita AcaraNa karavAmAM paNa kuzaLa nathI, teo lokettara purUSanI sUma buddhithI grahaNa karAya evA jainadharmaviSe zI rIte kuzaLa thAya, mATe dharmAthI leoe avazya ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa thavuM. bIje sthaLe paNa kahyuM che ke, sava ThekANe ucita AcaraNa karavuM, guNa upara anurAga rAkhave, jinavacana upara prema rAkhave ane dezane viSe madhyasthapaNuM rAkhavuM e samyagdaSTinAM lakSaNa che." "samudro potAnI maryAdA mUkatA nathI, pavate calAyamAna thatA nathI, tema uttama purUSe paNa keI vakhate Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 [ zrAddha viSi paNa ucita AcaraNa cheADatA nathI mATe jagatanA gurU evA tIrthaMkaro paNa gRhasthapaNAmAM mAtA pitAnA saMbaMdhamAM abhyutthAna (mhoTA purUSa Ave AdarathI ubhA rahevu) vagere kare che." A rIte nava prakAranuM ucita AcaraNu kahyuM. (44) avasare kahelAM UMcata vacanathI ghaNA lAbha thAya che. jema AMkhaDa ma trIe mallikArjunane jItIne cauH karADa mUlyanA meAtInA bharelA cha mUMDA, cauda bhAranA pramANavALA dhananA khatrIza kuMbha, zRMgAranA ratna jaDita kroDa vastra, tathA viSane haraNu karanAra zukti (chIpa) vagere vastu kumArapALanA bhaMDAramAM umerI, tethI teNe (rAjAe ) ( saMtuSTa thai AMkhaDa maMtrIne 'rAjJavitAmadu' e khirUda, kroDa dravya, cAvIza sArA jAtiva'ta azva vagere Rddhi ApI. tyAre AMkhaDa ma`trIe peAtAnA dharasudhI pahAMcatAM pahelAMja mAga mAM te sarva Rddhi yAcaka janAne ApI dIdhI. e vAtanI rAjA pAse kAie cADI khAdhI,tyAre kumArapALa rAjAe krodhathI AkhaMDa ma trIne kahyuM ke, "kema tuM mhArA karatAM paNa vadhAre dAna Ape che ?" AMkhaDe kahyu, "mahArAja ApanA pitA bAra gAmanA svAmI hatA ane mArA pitA Apa aDhAra dezanA svAmI che ? " vagere ucita vacanathI rAjAe rAjI thaI AMgaDane rAjaputra evA kitAba ane pUrve ApI hatI te karatAM khamaNI Rddhi ApI. ameja khIje graMthAMtaramAM kahyuM che ke, 'dAna detAM gamana karatAM, sutAM, besatAM, bheAjana ane pAna karatAM, khelatAM tathA khIje sava sthAnake ucita vacana khuba upayAgI nIvaDe che. mATe samayanA jANu purUSaSa sarva ThekANe ucita AcaraNa kare che.' kahyuM che ke-'eka tarapha ucita AcaraNu ane bIjI tarapha khIjA kroDA cuNA che. eka ucita AcaraNa na hoya te sa guNAnA samudAya jhera mAphaka che, mATe purUSa sava anucita AcaraNa cheDI devu....' anucita AcaraNu eTale sukhanuM AcaraNa temaja je AcaravAthI peAtAnI mUrkhamAM gaNatarI thAya te sarve anucita AcaraNamAM samAya che. te sava vAta laukika zAstramAM kahelI che, te upakAranuM kAraNa hAvAthI ahi ApIe chIe. sUnA sA prakAra. " rAjA ! sA mUkha kayA? te sAMbhaLa, ane te te mUkha paNAnAM kAraNu cheADI Dha tema karavAthI tuM A jagatamAM nirdoSa ratnanI peThe zeANA pAmIza. 1 tI zaktie udhama na kare, r pahitAnI sabhAmAM peAtAnAM vakhANa kare, 3 gaNikAnA vacana upara vizvAsa rAkhe, 4 IMbha tathA ADaMbara upara bharaMsA rAkhe, 5 jugAra, kimiyA vagerethI dhana meLavavAnI AzA rAkhe, 6 khetI Adi lAbhanA sAdhanAthI lAbha thaze nahIM ? evA zaka rAkhe, cha buddhi nahiM chatAM mhATu kAma karavA dhAre, 8 vaNik thaI ekAMtavAsa karavAmAM rUci rAkhe, 9 mAthe devu karI gharabAra vagere kharIde, 10 pote vRddha thaI kanyA paraNe, 11 gurU pAse na dhArelA graMthanI vyAkhyA kare, 12 khullI vAta DhAMkavAnA prayatna kare, 13 caMcaLa srInA bhora thaI IrSyA rAkhe. 14 zatru samaya chatAM manamAM tenI zaMkA na Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] 209 rAkhe, 15 prathama dhana ApIne pAchaLathI pazcAtApa kare, 15 abhaNa chatAM moTA svarathI kavitA bele, 17 avasara nahi chatAM bolavAnI caturatA dekhADe, 18 bolavAno avasara Ave mauna rAkhe, 19 lAbhane avasare kalaha phaleza kare, 20 bhejanane samaye krodha kare, 21 moTA lAbhanI AzAthI dhana vikhere, 22 sAdhAraNa belavAmAM kUilai evA saMskRta zabda vApare, 23 putranA hAthamAM sarva dhana ApI pote dIna thAya, 24 strI pakSanA loko pAse yAcanA kare, 25 strInI sAthe TaMTe thavAthI bIjI strI paraNe, 26 putra upara krodha karI tenuM nukazAna kare, 27 kAmI purUnI sAthe harIphAI karI dhana uDAve, 28 yAcakee karelI stutithI manamAM ahaMkAra lAve, 29 potAnI buddhinA ahaMkArathI bIjAnAM hita vacana na sAMbhaLe, 30 "amAruM moTuM kuLa evA ahaMkArathI keInI cAkarI na kare, 31 durlabha evuM dravya ApIne kAmaga seve, 3ra mUlya ApIne kharAba mArge jAya, 33 rAjA lobhI chatAM tenI pAsethI lAbha thavAnI AzA rAkhe, 34 adhikArI duSTa chatAM nyAyanI AzA rAkhe, 35 kAyasthane viSe snehanI AzA rAkhe, 36 maMtrI kUra chatAM bhaya na rAkhe, 37 kRtadhra pAse upakArano badalAnI AzA rAkhe, 38 arasika purUSa AgaLa potAnA guNa jAhera kare, 39 zarIra nirogI chatAM vahemathI davA khAya 40 regI chatAM pareja na pALe, 41 lobhathI svajanane choDI de, 42 mitranA manamAMthI rAga utarI jAya evAM vacana bole, 43 lAbhano avasara Ave ALasa kare, 44 meTo saddhivaMta chatAM kalaha kleza kare, 45 jezInA vacana upara bhase rAkhI rAjayanI IcchA kare, 47 mUkhanI sAthe masalata karavAmAM Adara rAkhe, 47 durbaLa lekane upadrava karavAmAM zuravIrapaNuM batAve, 48 jenA deSa pragaTa dekhAya che, evI strI upara prIti rAkhe,49 guNane abhyAsa karavAmAM kSaNamAtra rUci rAkhe, 50 bIjAe saMcaya kareluM dhana uDAve, 51 mAna rAkhI rAjA je DoLa ghAle, para lekamAM rAjAdikanI jAhera niMdA kare, 53 duHkha Ave dInatA batAve, 54 sukha Ave bhAvikALe thanArI durgati bhUlI jAya. 55 thoDA bacAvane arthe ghaNe vyaya kare, 56 parIkSAne arthe jhera khAya, pa7 kimiyAmAM dhana hame, 58 kSayarogI chatAM rasAyana khAya, 59 pite pitAnI maheTAIne ahaMkAra khe, 60 krodhathI AtmaghAta karavA taiyAra thAya, 61 niraMtara vagara kAraNe Ama tema bhaTakato rahe, 62 bANanA prahAra thayA hoya te paNa yuddha jue, 63 maheTAnI sAthe virodha karI nukazAnamAM utare, 64 theDuM dhana chatAM ADaMbara moTo rAkhe, 65 huM paMDita chuM ema samajI bahu bakabakATa kare, 66 pitAne zUravIra samajI keInI bIka na rAkhe, 67 ghaNAM vakhANa karI sAmA mANasane trAsa upajAve, 68 hAMsI karatAM mama vacana bole, 69 daridrInA hAthamAM pitAnuM dhana Ape, 70 lAbha nakkI nahIM chatAM kharaca kare, 71 pitAnA kharacIne hisAba rAkhavAne pite kaMTALo kare, 72 nazIba upara bharUso rAkhI udyama na kare, 73 pite daridrI thaI vAte karavAmAM vakhata gumAve, 74 vyasanAsakta thaI bhejana karavAnuM paNa bhUlI jAya, 75 pite nirguNI 27 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 [ zrAddha vidhi chatAM potAnA kulanI ghaNI prazaMsA kare, 76 kaThora svara chatAM gIta gAya, 77 strInA bhayathI yAcakane dAna Ape nahIM, 78 kupaNutA karavAthI mAThI avasthA pAme, 79 jenA doSa khullA dekhAtA hoya tenAM vakhANa kare, 80 sabhAnuM kAma pUruM thayA vinA vacamAMthI uThI jAya, 81 data thaI sadeze bhUlI jAya, 82 khAMsIne rega chatAM cerI karavA jAya. 83 yazane arthe bhajananuM kharca moTuM rAkhe, 84 lAke vakhANa kare evI AzAthI AhAra kare, 85 je vastu thoDI hoya te ghaNuM bhakSaNa karavAnI marajI rAkhe, 86 kapaTI ane mIThAbolA lokenA pAsamAM sapaDAya, 87 vezyAnA yAranI sAthe kalaha kare, 88 be jaNa kAMI masalata karatA hoya te vacce trIjo thaI ubho rahe, 89 ApaNA upara rAjAnI maherabAnI haMmezAM raheze evI khAtrI rAkhe, 90 anyAyathI sArI avasthAmAM AvavAnI IcchA kare, 91 dhana pAse nahiM chatAM dhanathI thanArAM kAma karavA jAya, 92 lekamAM gupta vAta jAhera kare, 94 yazane arthe ajANu mANasane jAmIna thAya, 94 hitanAM vacana kahenAranI sAthe vera kare, lpa sava ThekANe bharUse rAkhe, 96 leka vyavahAra na jANe 7 yAcaka thaI uSNa bhajana jamavAnI Teva rAkhe, 98 munirAja thaI kriyA pALavAmAM zithilatA rAkhe, 9 kukarma karatAM zaramAya nahIM, ane 100 bhASaNa karatAM bahu hase, te mUrkha jANa. A rIte te prakAranA mUkhe kahyA che. vaLI jethI ApaNe apazaya thAya te cheDavuM. viveka vilAsa nAmanA graMthamAM kahyuM che ke-vivekI purUSane sabhAmAM bagAsuM, heDakI, oDakAra, hAsya vagere karavAM paDe te meM AgaLa lugaDuM DhAMkIne karavAM. tathA sabhAmAM nAka khetaravuM nahIM, hAtha maraDavA nahI, palAMThI na vALavI, paga lAMbA na karavA, tathA nidrA vikathA ane kharAba ceSTA na karavI. avasara Ave kulIna purUSonuM hasavuM mAtra heTha pahoLA thAya eTaluM ja hoya che, paNa khaDakhaDa hasavuM athavA ghaNuM hasavuM sarvathA anucita che. bagalamAM zIseTI vagADavA Adi aMgavAgha, vagara prajane tRNunA kaTakA karavA, page athavA hAthe jamIna khetaravI, nakhathI nakha athavA dAMta ghasavA, AvI ceSTAo haMmezAM varjavI. vivekI purUSa bhATa, cAraNa ane brAhmaNa vagere lokoe karelI pitAnI prazaMsA sAMbhaLI manamAM ahaM. kAra na lAva. tathA samaju loke vakhANa kare che te uparathI ApaNAmAM guNa che, eTale nizcaya phakta kare, paNa ahaMkAra na kare. vicakSaNa purUSoe pArakA vacanane abhiprAya barAbara dhAra. tathA nIca mANasa halakAM vacana bole te tene badalo vALavA tevAM vacana pitAnA mukhamAMthI kADhavAM nahIM DAhyA purUSe je vAta atIta, anAgata tathA vartamAna kALamAM bharUso rAkhavA gya na hoya, te vAtamAM e emaja che e spaSTa pitAno abhiprAya na jaNAva, vivekI purUSoe pArakA mANasa pAsethI zarU karAvavA dhAreluM kAma te mANasa AgaLa pahelethI ja koI dAkhalAdalIlathI athavA vizeSa vacanathI jaNAvavuM. ApaNA dhArelA kAryane anukULa evuM keinuM vacana hoya te te ApaNA kAryanI Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] 211 siddhine arthe avazya kabula karavuM. jenuM kArya ApaNAthI na banI zake ema hoya te tene pahelethIja tema kahI devuM ke mArAthI nahi bane paNa mithyA vacana kahIne khAlI keIne dhakkA na khavarAvavA. samaju lokoe kaIne kaDavAM vacanana saMbhALavavAM. potAnA zatruone tevAM parUSa vacana saMbhaLAvavAM paDe te te paNa anyaktithI eTale bIjA keI bahAnAthI saMbhALavavAM. je purUSa mAtA, pitA, rogI, AcArya, pareNA, bhAI, tapasvI, vRddha, bALaka, durbaLa mANasa, vaidya, pitAnI saMtati, bhAIyAta, cAkara, bahena, Azrita loko, sagA saMbaMdhI ane mitra eTalAnI sAthe kalaha na kare te traNe jagatane vaza kare che. eka sarakhuM sUrya tarapha na jevuM. temaja caMdra sUryanuM grahaNa moTA kUvAnuM pANI ane saMdhyA samaye AkAza na jevuM. zrI purUSane saMga, mRgayA, tarUNa avasthAmAM AvelI nagna strI, jAnavaronI krIDA ane kanyAnI eNnI eTalA vAnAM na jevAM, vidvAn purUSa potAnA mukhane paDachAyo telamAM jaLamAM, hathiyAramAM, mUtramAM tathA lohImAM na jue, kAraNake, ema karavAthI AyuSya ghaTe che. sArA mANase kabUla karela vacanane bhaMga, gaI vastune zoka tathA keIne nidrAbhaMga keI kALe paNa na kare, ghaNAnI sAthe vira na karatAM ghaNAnA matamAM potAne mata Ape. jemAM svAda nathI evAM kAryo paNa samudAyanI sAthe karavAM. sujJa purUSoe sarva zubha kAryamAM agresara thavuM. je mANaso kapaTathI paNa nispRhapaNuM dekhADe che temane paNa tethI phaLa avazya nIpaje che. je purUSoe keInuM paNa nukasAna thAya evuM kAma karavA tatpara na thavuM. tathA supAtra mANasonI keI kALe adekhAI karavI nahIM. potAnI jAti upara AvelA saMkaTanI upekSA na karavI, paNa ghaNA AdarathI jAtine saMpa thAya tema karavuM. kAraNa ke, ema na kare te mAnya purUSonI mAnakhaMDanA ane apayaza thAya. pitAnI jAti cheDIne parajAtine viSe Asakta thaelA loke kukardama rAjAnI peThe maraNAMta kaSTa pAme che. jJAtio mahemaNe kalaha karavAthI prAye nAza pAme che. ane saMpamAM rahe te jema jaLamAM kamalinI vadhe che tema vRddhi pAme che, samaju mANase daridrI avasthAmAM Avele pitAne mitra sAdhamI, jJAtine AgevAna, maheTA guNI tathA putra vinAnI pitAnI bahena eTalA lokenuM avazya piSaNa karavuM. jene heTAI gamatI hoya evA purUSe sArathinuM kAma pArakI vastunuM kharIda vecANa tathA pitAnA kuLane anucita kArya karavA taiyAra na thavuM. mahAbhAratamAM paNa UMcatAcaraNa saMbaMdhI A pramANe jaNAvela che. mahAbhArata vagere graMthamAM paNa kahyuM che ke 1 purUSe brAhma muhUttane viSe uThavuM, ane dharmane tathA ane vicAra kara. 2 suryane ugatAM tathA AthamatAM koI vakhate paNa na je. 3 purUSe divase uttara dizAe tathA rAtrie dakSiNa dizAmAM ane kAMI harakata hoya te game te dizAe mukha karIne maLamUtrane tyAga kare. 4 Acamana karIne devanI pUjA vagere karavI, gurUne vaMdanA karavI, temaja bhejana karavuM. 5 he rAjA! jANa purUSe dhana saMpAdana karavAne mATe prayatna avazya kare kAraNa ke te hoya teja dharmakArya vagere thaI zake Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 [ zrAddha vidhi che. 6 jeTale dhanane lAbha thAya tene ceAthe bhAga dharma kRtyamAM, jethe bhAga saMgrahamA ane bAkI rahelA be cethA bhAgamAM pitAnuM piSaNa calAvavuM ane nitya naimittika kriyAo karavI. 7 vALa samAravA, ArisAmAM moDuM jevuM, tathA dAtaNa ane devanI pUjA karavI eTalAM vAnAM bapora pahelAM ja karavAM.8 pitAnA hitanI vAMchA karanAra purUSe haMmezAM gharathI dUra jaI maLa mUtra karavuM, paga devA, tathA eMThavADa nAkha. 9 je purUSa mATInA gAMgaDA bhAge, tRNunA kaTakA kare, dAMta vaDe nakha utAre, tathA maLa mUtra karyA pachI barAbara zuddhi na kare te A lekamAM lAMbu AyuSyana pAme. 10 bhAgelA Asana upara na besavuM. bhAMgeluM kAMsAnuM pAtra rAkhavuM nahI, vALa chUTA mUkI bhejana na karavuM, tathA nagna thaIne na nhAvuM. nagnapaNe suI na rahevuM, 11 ghaNIvAra eThA hAtha vagere na rAkhavA, mastakanA AsarA taLe sarva prANa rahe che mATe eThA hAtha mastake na lagADavA 12 mAthAnA vALa na pakaDavA. tathA mastakane viSe prahAra paNa na kare. 13 putra tathA ziSya vinA zikhAmaNane arthe keIne tADanA paNa na karavI, 14 purUSoe kaI kALe paNa be hAthe mastaka na khaNavuM, tathA vagara kAraNe vAraMvAra mAthe nhAvuM nahI. 15 grahaNa vinA rAtrie nhAvuM sAruM nathI. bhejana karI rahyA pachI temaja uMDA kahamAM paNa na nhAvuM. 16 gurUne doSa na kahe. 17 gurU krodha kare te temane prasanna karavA, tathA bIjA loke ApaNuM gurUnI niMdA karatA hoya te te sAMbhaLavI paNa nahi. 18 he bhArata ! gurU, satI strIo, dhamI purUSa tathA tapasvIo emanI mazkarImAM paNa niMdA na karavI. 19 keIpaNa pArakI vastu coravI nahi. 20 kiMcitmAtra paNa kaDavuM vacana na bolavuM,ra1 madhura vacana paNa vagara kAraNe bolavuM nahi. 22 pArakA doSana kahevA,23 mahApApa karavAthI patita thayelA lokenI sAthe vArtAlApa paNa na kare, temanI sAthe eka Asana upara na besavuM, temanA hAthanuM anna na levuM, tathA temanI sAthe kAMI paNa kAma karavuM nahi. 24 DAhyA mANase lokamAM niMdA pAmelA, patita, unmatta, ghaNA lekanI sAthe vaira karanArA ane mUrkha eTalAnI dastI karavI nahIM. 25tathA ekalA musApharI karavI nahiM.26 he rAjA! duSTa rathamAMna caDhavuM.27 kinArA upara AvelI chAyAmAM na besavuM. 28 tathA AgaLa paDI jaLanA pravAhanI sAmA na javuM. 29saLagelA gharamAM dAkhala thavuM nahiM,30 parvatanI TUMka upara na "caDhavuM, 31 mukha DhAMkyA vinA bagAsu, udharasa tathA zvAsa khAvAM nahIM, 3ra DAhyA mANase cAlatAM uMcI, ADI avaLI athavA dUra daSTi na rAkhavI, paNa AgaLa cAra hAtha jeTalI bhUmI upara najara rAkhIne cAlavuM, 33 DAhyA mANase khaDakhaDa hasavuM nahIM,34 sITI na vagADavI. dAMtathI nakha na chedavAM, 35tathA paga upara paga caDhAvIne besavuM nahi 36 dADhI mUchanA vALa cAvavA nahIM, 38 heTha dAMtamAM vAraMvArana pakaDavA,39 evuM hoya te te kAMI bhakSaNa karavuM, 40 tathA keI paNa ThekANe dvAra na hoya te ceramArge javuM nahiM.41 unALAnI tathA mAsAnI RtumAM chatra laIne tathA rAtrie athavA vagaDAmAM javuM hoya te lAkaDI laIne javuM.42 pagarakhAM, vastra, ane mALAe traNa vAnAM keIe paherelAM hoya te paheravAM nahiM 43 strIone Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uciMtAcaraNa ] 213 viSe IrSyA karavI nahIM 44 tathA pitAnI strInuM prayatnathI rakSaNa karavuM. 45 IrSyA karavAthI AyuSya ghaTe che mATe IrSyA karavI nahiM. 46 he mahArAja! rAtrie jaLane vyApAra, dahiM ane sAthavAnuM bhojana temaja madhyarAtrie bhejana karavuM nahi,47DAhyA mANase ghaNI vAra sudhI DhIMcaNa uMcA karIne na suvuM 48 dehika Asane besavuM. tathA 45ge Asana kheMcIne paNa na besavuM, 50 purUSe taddana prAta:kALamAM, taddana saMdhyAne viSe tathA kharA bapore tathA ekAkIpaNe athavA ghaNA ajANu lokeAnI sAthe javuM nahIM.51he mahArAja ! buddhizALI puruSoe malina darpaNamAM pitAnuM mukha vagere na jevuM, para tathA dIrdhAyuSyanI vAMcchA karanAra purUSe rAtrie paNa darpaNamAM pitAnuM meM jevuM nahiM, pa3 he rAjA!paMDita purUSe eka kamala ane kuvalaya laIne rAtI mALA dhAraNa na karavI paNa sapheda dhAraNa karavI. 54 he rAjana! sUtAM, devapUjA karatAM tathA sabhAmAM jatAM paheravAnAM vastra jUdAM judAM rAkhavAM, 55 belavAnI tathA hAtha paganI capaLatA, atizaya bhajana, zayyA upara dIve, tathA adhama purUSanI ane thAMbhalAnI chAyA eTalAM vAnAM avazya tajavAM. 56 nAka khotaravuM nahIM, 57 pote potAnA pagarakhAM na upADavAM. 58 mAthe bhAra na upADa, 59 tathA varasAda varasate hoya tyAre deDavuM nahIM, pAtra bhAge te prAya kalaha thAya che, ane khATa bhAge te vAhanane kSaya thAya, jyAM zvAna ane kUkaDe vasatA hoya tyAM pitarAIo pitAne piMDa letA nathI. 6 gRhastha taiyAra karelA annathI prathama suvAsinI strI, garbhiNI, vRddha, bALaka ane rAgI emane jamADavA ane pachI pote jamavuM. 61 he pAMDavazreSTha !gAya, baLada Adi gharamAM baMdhanamAM rAkhI tathA jenArA mANasene kAMIka bhAga na ApI pote ekalo je mANasa bhajana kare che, te kevaLa pApaja bhakSaNa kare che. 62 gRhanI vRddhi vAMchanAra gRhasthe potAnI jJAtino gharaDo thaele mANasa ane potAne daridrI thaelo mitra emane gharamAM rAkhavA. 63 DAhyA mANase apamAna AgaLa karI tathA mAna pAchaLa rAkhI svArtha sAdhavo. kAraNa ke, svAWthI bhraSTa thavuM e mUrkhatA che. 64 gheDA lAbhane arthe ghaNuM nukazAna khamavuM nahIM, DuM kharacI ghaNAne bacAva kare emAM ja DahApaNa che. 6paleNuM, deNuM tathA bIjAM kartavyakama je samaye karavAM joIe, te samaye je zidhra na karAya che tenI aMdara rahelo rasa kALa cUsI le che. 66 jyAM jatAM Adara satkAra na maLe, madhura vArtAlApana thAya, guNa devanI paNa vAta na thAya, tene ghera javuM nahiM. 67he arjuna! vagara bolAve gharamAM praveza kare, vagara pUche bahu bele, tathA na ApelA Asane piteja bese, te purUSa adhama jANa. 68 aMgamAM zakita nahIM chatAM kepa kare, nidhana chatAM mAnane vache, ane te nirguNI chatAM guNa purUSane dveSa kare, e traNe purUSa jagamAM lAkaDI samAna samajavA. 69 mAtApitAnuM piSaNa na karanAra, kriyAne uddezIne yAcanA karanAra ane mRta pu. * sUryavikAsI ratuM kamaLa. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 [ zrAddha vidhi rUSanuM zayyAdAna lenAre e traNe jaNAne pharIthI manuSyane avatAra durlabha che. 70 keI kALe pAchI na jAya evI lakSamInI IcchA karanAra purUSe pote baliSTa purUSanA sapATAmAM AvatAM netaranI peThe nagna thavuM, paNa sarpanI peThe kadApi dhasI na javuM. netara mAphaka namra rahe. nAre purUSa avasara Ave anukrame pharIthI mahedI lakSmI pedA kare che, paNa sarpanI peThe dhasI janAra mANasa kevaLa vadhane pAtra thaI mRtyu pAme che, 71 buddhizALI purUSe avasara Ave kAcabAnI peThe aMgopAMgane saMkeca karI tADanAo sahana karI, ane egya avasara Ave tyAre kALA sApanI mAphaka paNa dhasI javuM. eka saMpamAM rahelA game tevA tuccha leke hoya te paNa temane baliSTa loke upadrava karI zakatA nathI. juo, sAme pavana hoya te paNa te eka jathAmAM rahelI velaDIene kAMI paNa bAdhA utpanna karI zakatuM nathI. 73vidvAn purUSe zatrune eka vAra vadhArIne pachI tene taddana nAza kare che. kAraNa ke, prathama goLa khAIne sArI peThe vadhAre kapha, sukhe bahAra kADhI zakAya che, 74 samudra jema vaDavA naLane dararoja niyamita jaLa Ape che tema buddhizALI purUSa sarvasva haraNa karavA samartha evA zatrune alpa alpa dAna karIne prasanna kare che. 75 leke pagamAM lAgelA kAMTAne jema hAthamAMnA kAMTAthI kADhI nAMkhe che, tema DAhyo purUSa eka tIkSNa zatruthI bIjA tIrNa zatrune jItI zake che. 76 aSTApada pakSI jema meghane zabda sAMbhaLI tenI tarapha kUdakA mArI pitAnuM aMga bhAgI nAMkhe che, tema pitAnI tarapha tathA zatrunI zakitane vicAra na karatAM je manuSya zatru upara doDe che te nAza pAme che 77 kAgaDIe suvarNasUtrathI jema kRSNa sapane nIce pADo, tema DAhA purUSe baLathI nahIM thaI zake evuM kArya yuktithI karavuM. 78 "nakhavALA ane zIMgaDAMvALA jAnavara, nadIo, zastradhArI purUSo strIo ane rAjAo eTalAne vizvAsa keI kALe kare nahIM." 79siMhathI eka, bagalAthI eka, kukaDAthI cAra, kAgaDAthI pAMca, kutarAthI cha ane gadheDAthI traNa zikhAmaNe levI. siMha jema sarva zakti vaDe eka phALa mArI pitAnuM kAma sAdhe che, tema DAhyA purUSe thoDuM athavA ghaNuM je kAma karavuM hoya te sarva zaktithI karavuM. "bagalAnI peThe kArya vicAra kare. siMhanI peThe parAkrama karavuM, varUnI mAphaka lUTavuM, ane sasalAnI peThe nAsI javuM." 1 saunA pahelAM UThavuM, 2 laDhavuM, 3 baMdhu vargamAM khAvAnI vastu vaheMcavI ane 4 strIne prathama tAbAmAM laI pachI bhegavavI. e cAra zikhAmaNe kukaDA pAsethI levI. 1 ekAMtamAM strIsaMbhoga kara, 2 piThAI rAkhavI, 3 avasara Ave ghara bAMdhavuM, 4 pramAda na kare ane 5 keI upara vizvAsa na rAkha, e pAMca zikhAmaNe kAgaDA pAsethI levI. 1 marajI mAphaka bhojana karavuM, 2 avasare alpa mAtramAM saMtoSa rAkha, 3 sukhe nidrA levI, 4 sahajamAM jAgRta thavuM, 5 svAmI upara bhakti rAkhavI ane 6 zUravIra rahevuM e cha zikhAmaNe kUtarA pAsethI levI. 1 upADela bhAra vahe, 2 TADhanI tathA tApanI paravA rAkhavI nahIM ane 3 haMmezAM saMtuSTa rahevuM, e traNa zIkhAmaNe gadheDA pAsethI levI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucitAcaraNa ] 215. ItyAdi nItizAstra vigeremAM kahelAM sarva ucita AcaraNane suzrAvake samyapha prakAre vicAra kara. kahyuM che ke -"je mANasa hita kayuM? ahita karyuM? ucita vAta kaI? anucita kaI vastu kaI avastu kaI? e pite jANI zakatuM nathI, te ziMgaDA vi. nAne pazu saMsAra rUpI vanamAM bhaTake che." "je mANasa belavAmAM, jovAmAM, hasavAmAM, ramavAmAM, preraNA karavAmAM, rahevAmAM, parIkSA karavAmAM, vyavahAra karavAmAM, zevAmAM, paisA meLavavAmAM, dAna devAmAM, hAlacAla karavAmAM. abhyAsa karavAmAM, khuzI thavAmAM ane vRddhi pAmavAmAM kAMI jANatuM nathI, te bezarama ziromaNi duniyAmAM zA mATe jIvate haze?" "je mANasa pitAne ane pArake ThekANe besavuM, sUvuM, bhegavavuM, paheravuM, bolavuM e sarva barAbara jANe te uttama vidvAna jANu." A saMbaMdhI vistArathI lakhavAnI kaI vizeSa jarUra jaNAtI nathI. vyavahAra zuddhi vagere traNa zuddhithI paisA meLavavA saMbaMdhI A pramANe eka dRSTAMta che--vinayapura nagaramAM dhanavAna ane vasubhadrAne dhanamitra nAmane putra hate. nAnapaNamAM tenA mAtApitA maraNa pAmavAthI te ghaNe duHkhI tathA dhananI hAni thavAthI daridrI thayo. tarUNa avasthAmAM. Avyo paNa tene kanyA maLI nahIM tyAre te zaramAIne dhana meLavavA mATe paradeza gaye teNe jamInamAM dATeluM dhana kADhavAnA upAya, kimiyA, siddharasa, maMtra, jaLanI tathA sthaLanI musApharI, jAta jAtanA vyApAra, rAjAdikanI sevA vagere ghaNA upAya karyA, te paNa te dhanamitrane dhana maLyuM nahIM. tethI teNe atizaya udvigna thaI gajapura nagaramAM kevaLI bhagavAnane pitAne pUrvabhava pU. kevaLI bhagavAne kahyuM, "vijayapura nagaramAM ghaNe kRpaNa e gaMgadattanAme gRhapati rahetuM hatuM. te ghaNe matsarI tathA bIjAne dAna maLatuM hoya athavA bIjA keIne lAbha thato hoya to temAM paNa aMtarAya karate hate. eka vakhate suMdara nAmane zrAvaka tene munirAja pAse laI ga. kAMIka bhAvathI tathA kAMIka dAkSiNyathI teNe dararoja cetyavaMdana pUjA vigere dharma, karaNa karavAne abhigraha lIdhe. kRpaNa hovAthI pUjA vigere karavAmAM ne ALasa karate hite. paNa cetyavaMdana karavAne abhigraha teNe barAbara pALyo. te punyathI he dhanamitra ! tyAMthI marI A bhavamAM tuM dhanavAna vaNine putra thaye, ane amane maLe. tuM pUrvabhave karelA pApathI ghaNe daridrI ane duHkhI thayo che. je rIte je karma karAya che, te tenA karatAM hajAra gaNuM teja rIte bhegavavuM paDe che, ema jANIne ucita heya te AcaravuM." kevaLInAM evAM vacanathI pratibaMdha pAmelA dhanamitra zrAvakapaNuM svIkAryuM. tathA rAtrinA ane divasanA pahelA pahoramAM dharma ja Acara; e abhigraha paNa grahaNa karyo. pachI eka zrAvakane ghera te utaryo. prabhAtakALamAM mALInI sAthe bAgamAM kula bhegAM karIne te gharaderAsaramAM bhagavAnanI parama bhaktithI pUjA karate hate. tathA bIjA, trIjA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 [ zrAddha vidhi vagere paheramAM dezavirUddha rAjyavirUddha vagerene cheDI daIne vyavahArazuddhithI tathA ucita AcaraNathI zAstrokata rIti pramANe te dhanamitra vyApAra karato hato. AthI tene nirvAha jeTaluM sukha maLavA lAgyuM. ema karatAM jema jema tenI dhamane viSe daDhatA thaI, tema tema tene vadhu ne vadhu dhana maLavA lAgyuM, ane dharmakaraNImamAM vadhu ne vadhu te vyaya karavA lAgyA. AgaLa jatAM dhanamitra jUdA gharamAM rahyo ane dhArmika jANIne kaI zeThe tene pitAnI kanyA paNa ApI. eka vakhate gAyane samudAya vagaDAmAM javA nIkaLyo tyAre geLa, tela Adi vastu vecavA te jato hate. gAyanA samudAyano dhaNI govALiyo "A aMgArA che, ema samajIne sonAne nidhi nAMkhI dete hatuM, tene joI dhanamitre kahyuM sonuM che kema nAMkhI de che." gokuLanA dhaNIe kahyuM"pUrve paNa amArA pitAjIe "A sonuM che" ema kahI amane ThagyA tema tuM paNa amane ThagavA Avyo che " dhanamitre kahyuM. "huM khoTuM kahetuM nathI." gekuLanA dhaNIe kahyuM, "ema hoya te amane geLa vagere ApIne teja A sonuM le." pachI dhanamitre te pramANe karyuM, ane tethI tene trIza hajAra sonaiyA maLyA. tathA bIjuM paNa teNe ghaNuM dhana meLavyuM tethI te mATe zeTha thayo, dharmanuM mAhAbhya keTaluM sAkSAt dekhAya che? tene anubhava tene teja bhavamAM thayo. eka divase dhanamitra kamane vaza thaI sumitra zeThane ghera ekale ja game tyAre sumitra zeTha koDa mUlyane ratnane hAra bahAra mukIne koI kAryathI gharamAM gaye, ane turata pAchA Avyo, eTalAmAM ratnane hAra kayAMya jato rahyo, tyAre "ahiM bIjo keI Avyo nathI, mATe teja lIdhe." ema kahI sumitra, dhanamitrane rAjasabhAmAM laI gayo. dhanamitre jina pratimAnA adhiSThAyaka samakiti devatAne ka ussaga karI pratijJA karavA mAMDI, eTalAmAM sumitranA khaLAmAMthIja ratnane hAra nIkaLyo tethI sarve lekene ajAyabI thaI. A vAta jJAnIne pUchatAM temaNe tenI samaja pADatAM pUrvabhava kaho, "gaMgadatta nAmano gRhapati ane magadhA nAmanI tene strI hatI gaMgadatte pitAnA zeThanI strInuM eka lAkha rUpiyAnI kiMmatanuM ratna keI na jANe evI gupta rIte meLavyuM zeThanI strIe ghaNI mAgaNI karI, te paNa potAnI strIne viSe meha hevAthI gaMgadatte tene "tamArA sagA vahAlAoe ja te ratna ceryuM che," ema kahI beTuM ALa dIdhuM. pachI. zeThanI strI bahu dIlagIra thaI. tApasI thaI ane maraNa pAmI vyaMtara thaI magadhA maraNa pAmI sumitra thaI, ane gaMgadatta maraNa pAmIne dhanamitra thayo. te vyaMtare krodhathI sumitranA ATha putra mArI nAMkhyA. hamaNAM ratnane hAra haraNa karyo, hajI paNa sarvasva haraNa karaze, ane ghaNA bhava sudhI verane badale vALaze. kharekhara ! veranuM pariNAma kevuM pAra vinAnuM ane asahya duHkha Ape che?! ALa dIdhAthI dhanamitrane mAthe ALa AvyuM. dhanamitranA puNyathI kheMcAyelI samagdaSTi devatAe vyaMtara pAsethI ratnAvaNI hAra baLAtkArathI choDAvyo." jJAnInAM evAM vacana sAMbhaLI saMvega pAmele rAjA tathA dhanamitra moTA putrane ' Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ supAtradAna ApavAnI rIta ] peAtAnA kArabhAra soMpI dIkSA laI siddha thayA. dhanamitranI kathA che. 217 A rIte vyavahArazuddhi Adi upara zrAvakanuM madhyAhna nRtya jaNAve che.' majjharahe jiNapUA, supattadANAijutti bhuMjittA | paccakakhAi a gIatthaaMtira kuNai sajjhAyaM // 8 // madhyAne [ ninamUnA, supAtrAnAtiyuti suvA pratyAkhyAti ca gItArthAntike karoti svAdhyAyam // 8 // ] arthIH--madhyAhne pUrva kahela vidhi mujaba uttama kamAdanA cAkhA AdithI taiyAra karela sa MpUrNa bhAjana bhagavAna AgaLa dharIne bIjIvAra pUjA karI, supAtrane dAna ApavAnI vidhi karI, bhAjana karI, gItA gurUnI pAse javuM. ane tyAM paccakkhANu tathA svAdhyAya karavA. vizeSaH--khapeAranI pUjA tathA leAjanane vakhata niyamita nathI. jyAre tIvra bhukha lAge tyAre bhAjanane kAla samajavAnI rUDhi che. ethI madhyAhnanI pahela paNa grahaNu karela paccakkhANu pALI devapUjA karyAM bAda bhAjana karavAmAM Ave te doSa nathI. vaidaka zAstramAM paNa emaja kahyu' cheH~~ yAmamadhye na bhoktavyaM, yAmayugmaM na labdhayet / yAmamadhye rasotpattiryugmAdUrdhvaM balakSayaH // 1 // paheAra divasa thayA pahelAM bheAjana na karavuM temaja bhAjavinA e paheAra pasAra na karavA. prathama paheAra pahelAM bhAjana karavAmAM Ave te rasanI utpatti thAya che. ane e paheAra javA devAmAM Ave te khalanA kSaya thAya che. supAtre dAna ApavAnI rIta A pramANe cheH-- bhAjana avasare zrAvaka paramabhaktithI munirAjane AmaMtraNa ApI pAtAne ghera lai Ave agara gAcarIe nIkaLelA munine AvatA dekhIne sanmukha jAya. ane munine peAtAne ghera lai Ave. tyArapachI kSetra, kAla, dravya ane bhAvapUrvaka vinayathI vaheArAve. te kSetrAdi A pramANe che-kSetra saMvegInuM bhAvita che ke, abhAvita che ? kALa subhikSanA che ke, dubhi kSanA che ! ApavAnI vastu sulabha che ke, durlabha che ? tathA pAtra (munirAja) AcAya, upAdhyAya, gItA, tapasvI, khALa, vRddha, rAgI, samatha kivA asamatha che? ityAdine vicAra manamAM karavA. ane harIphAI, mhoTAI, adekhAI, prIti, lajjA, dAkSiNya, " bIjA DhAkA dAna Ape che. mATe mhAre paNa te pramANe karavuM joie '' evI IcchA, upakAranA maDhatA vALavAnI icchA, kapaTa, vilaMba, anAdara, kaDavuM bhASaNu, pazcAtApa vagere 25 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 [ zrAddha vidhi dAnanA doSa vajavA. pachI kevaLa peAtAnA AtmA upara anugra karavAnI buddhithI khetALIsa tathA bIjA doSathI rahita evI peAtAnI saMpUrNa (anna, pAna, vastra Adi) vastumAM prathama bhAjana, pachI khIjI vastu e anukrame peAte munirAjane Ape, athavA te peAtAnA hAthamAM pAtra vagere dhAraNa karI pAse ubheA rahI peAtAnI srI vagere pAsethI apAvarAve. AhA nA etALIza doSa paDavizuddhi nAmanA graMthamAM joi levA. dAna dIdhA pachI munirAjane vaMdanA karI temane potAnA gharanA bAraNA sudhI pahoMcADI pAchu vaLavuM. munirAjanA ceAga na hoya te, " meghavinAnI vRSTi mAka jo kadAca munirAja kayAMyathI padhAre teA huM kRtAtha thAuM." evI bhAvanA karI munirAjanI AvavAnI dIzA taraph jovuM. kahyuM che ke je vastu sAdhu munirAjane na apAya, vastu kAi paNa rIte suzrAvake bhakSaNa karatA nathI. mATe bhAjananA avasara Ave dvAra tarapha najara rAkhavI. ' munirAjane nirvAha khIjI rIte thatA hoya te azuddha AhAra vaheArAvanAra gRhastha tathA vaheAranAra munirAjanehitakArI nathI;paraMtu dubhikSa Adi hoya ane jo nirvAha na thatA hAya te AturanA daSTAMtathI teja AhAra bannene hitakArI che. temaja mArga kApavAthI thAkI gaelA, glAna thaelA,lAca karelA ane Agama zuddha vastunuM grahaNa karanAra evA munirAjane utaravAraNAne viSe dAna ApyuM hoya te te dAnathI bahu phaLa maLe che. A rIte zrAvaka deza tathA kSetra jANIne prAsuka ane eSaNIya evA AhAra jene je ceAgya hoya te tene Ape azana, pAna, khAdima, svAdima, auSadha (eka vastuthI baneluM) ane bheSaja (ghaNu dravyanA mizraNathI maneluM) e sarva vastu prAsuka ane eSaNIya hoya te munirAjane Ape. munirAjane zI rIte nimaMtraNA karavI ? tathA gocarI zI rIte grahaNa karavI ? ItyAdika vidhi amArI karelI zrAddhapratikramaNuvRttithI jANI levA. dAna ane pAtra sabaMdhI spaSTIkaraNa A supAtradAnaja atithisa vibhAga vrata kahevAya che. kahyu` che ke- nyAyathI upA* jaeNna karelA tathA kalpanIya evA anna pAna Adi vastunuM deza, kALa, zraddhA, satkAra ane krama sAcavIne parama zaktie pAtAnA AtmA upara anugraha karavAnI buddhie sAdhu munirAjane dAna ApavuM teja atithi savibhAga kahevAya che ke supAtradAnathI divya tathA audArika vagere vAMchita bhAganI prApti thAya che, sarva sukhanI samRddhi thAya che, tathA cakravarti vagerenI padavI paNa maLe che, ane aMte thADA samayamAM ja nirvANu sukhanA lAbha thAya che.' kahyu' che ke--1 abhayadAna, 2supAtradAna 3 anukaMpAdAna, 4 ucitadAna ane 5 kIrtidAna evA dAnanA pAMca prakAra che. temAM pahelA e prakAranA dAnathI bheAga ane sukhapUrvaka mAkSanI prApti thAya che, ane chellA traNa prakAranA dAnathI mAtra bhAga sukhAdika vagereja maLe che. ' supAtranuM lakSaNu A rIte kahyu che, uttama yAtra sAdhu, madhyama pAtra zrAvaphe| ane jaghanya pAtra avirati sabhyaSTi jANavA.' temaja Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 ratnasAra kathA ] kahyu` che ke-- hajArA miththA-STi karatAM eka khAra vratadhArI zrAvakra uttama che. ane hajArA khAra vratadhArI zrAvakA karatAM eka paMcamahAvratadhArI munirAja zreSTha che ane hajAro munirAja karatAM eka tattvajJAnI uttama che. tattvajJAnI jevuM pAtra thayuM nathI, ane thaze paNa nahIM. satpAtra, mhATI zraddhA, yogya kALa, ucita evI ApavAnI vastu, A sa dharma sAdhananI sAmagrI ghaNA pUnyathI meLavAya che.' '1 anAdara, 2 vilaMba, 3 parAkmukha paNuM, 4 kaDavuM vacana ane pAzrvatApa e pAMca vAnAM zuddhadAnane paNa dUSita kare che.' bhramara UMcI caDhAvavI. 2 STi UMcI karavI, 3 atavRtti rAkhavI, 4 parAqamukha thavuM, 5 mauna karavuM, ane 6 kALavilAkha karavA, e cha prakAranA nAkArA kahevAya che.' 1 AMkhamAM AnaMdanAM asu,2 zarIranA rUMvADAM uMcAM thavAM, 3 bahumAna, 4 priyavacana ane 5 anumeAdanA e pAMca pAtradAnanAM bhUSaNu kahevAya che. supAtradAna upara ane parigraha parimANuvrata pALavA upara nIce pramANe ratnAsAra kumAranI kathA che-- supAtradAna ane parigraha parimANuvrata pALavA upara ratnasAra kumAranI kathA ratnavizALA nAmanI nagarImAM samarasiMha nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM vasusAra nAmanA vepArI rahetA hatA tene vasu MdharA nAme srIthI ratnasAra nAme putra thayA. ratnasAra uMmaralAyaka thatAM mitro sAthe eka vakhata eka jaMgalamAM gaye. tyAM teNe vinaya dhara nAmanA AcAya te joyA. AcAyune vAMdI ratnasAre pUchyuM 'bhagavAna ! A lAkamAM sukha zI rIte maLe ?" AcArye kahyuM 'saMteSa rAkhavAthI. A satASa e prakAre che. eka sarva satASa ane khInne deza sASa. sa`sateSa sAdhu rAkhI zake che ane deza sa MtASa eTale parigraha parimANa vrata ane te gRhasthA rAkhI zake che. ane tethI sukha maLe che, sava sASa mATe bhagavatIsUtramAM kahyuM che ke- sava satASa rUpa dIkSA eka mAsa pALe teA vANavyaMtara. e mAsa pALe tA bhuvanapati, traNa mAsa pALe teA asura kumAra, cAra mAsa pALe te jyAtiSI, pAMca mAsa pALe te caMdrasUrya, cha mAsa pALe tA saudhama izAna deva, sAta mAsa pALe te sanatkumAradeva, AThamAsa pALe tA brahmadeva leAkavAsI tathA lAMtakavAsIdeva, navamAsa pALe te| mahAzukra tathA sahasrAravAsI deva, daza mAsa pALe te AnatathI acyutavAsI deva, agyAramAsa pALe te traiveyakavAsI deva, ane khAra mAsa pALe te anuttara vimAnavAsI devanA sukhathI paNa adhika sukha meLavI zake che. je mANasa satASI nathI tene cakravattinuM rAjya, amUDha dhana ke sarva bhAga ane upabhAganAM sAdhaneAthI paNa sukha maLatu nathI. subhramacakravruti, kANika, mammaNazeTha, kumAranadI seAnI vagere ghaNI sAmagrI hovA chatAM duHkhI thayA che. mAjIsa pAtAnAthI meTA mATA mANasAne khyAla kare tyAre pAte dariddhI lAge che. ane jo te pAtAthI utaratA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 [ zrAddha vidhi mANasAnA khyAla kare teA samRddha ane sukhI dekhAya che. AthI IcchA mujaba dhana, dhAnyanuM parimANu grahaNu karI jIvanamAM sASa rAkhavAthI sukha maLe che. dhama niyama lIdhA vinA pALyeA hAya tA tethI thAvu phaLa maLe che. ane jo tene niyama pUrvaka pALavAmAM Ave te ghaNuM phaLa maLe che. jema kUvAmAM gheTuM gheTuM paNa pANI nimita Ave che te tethI te kuvA huMmezAM pANI vALo rahe che. paNa taLAva vigeremAM pANI navuM nahi AvatuM hAvAthI jate divase khUTI jAya che. temaja vrata niyamapUrvaka lIdhAthI saMkaTa samaye paNa tenuM pAlana thAya che ane niyama vagara sArI avasthAmAM paNa pramAdathI dhama kRtyA mukAi jAya che. zAstramAM kahyuM che ke 'dharmanuM jIvita dRDhatA, vRkSanuM jIvita phaLa, nadInuM jIvita jaLa, subhaTanuM jIvita maLa, ThagamANusanuM jIvita jIThuM, jalanuM jIvita zitalapaNuM, ane bheAjananuM jIvita .dhI che. mATe DAhyA purUSoe dhamakaraNInA niyama levAmAM tathA lIdhelA niyamane daDhatAthI pALavAmAM khUba prayatna karavA joIe jethI icchita sukhanI prApti thAya che. ' ratnasAra kumAre gurUnI vANI sAMbhaLI parigraha parimANa vrata lIdhuM. te A pramANeeka lAkha ratna, daza lAkha suvarNa, metI tathA paravALAnA ATha ATha muDA, ATha kroDa sAnaiyA, daza hajArabhAra rUpa vigere dhAtuo, seA muDA dhAnya, eka lAkhabhAra kariyANAM, cha gAkuLa, pAMcaseA ghara tathA dukAna, cArasA vAhana, eka hajAra gheADA, se| hAthI ATaluM peAtAnI mAlIkInuM rAkhavuM. AthI vadhAre saMgraha na karavA. mAre rAya na svIkAravuM', tathA rAjyanA vyApAra na karavA.' A niyama aticAra rahita te pALavA lAgyA. gI * ratnasArakumAra samaya jatAM eka vakhata mitro sAthe ' rola baleAla' nAmanA cAmAM AvyA. ane tyAM teNe eka kinnara yugalane joyuM te dekhI ratnasAre hArayathI kahyuM * AnA AkAra mANasanA che ane mADhu gheADAnuM che. kharekhara A kAi tiya "ca haze. agara kAI devatAnuM vAhana haze.' kinnare kahyuM 'kumAra! huM vyaMtara dhruva chuM. huM tiya''ca nathI, pazu tuM tiryaMca sarakhA che. kAraNa ke tArA pitAe tane eka devatAi samarAMdhakAra azvathI dUra rAkhyA che. A azva tArA pitAne dvipAntaramAMthI maLyA hatA. te eka divasamAM sA gAu jAya che. kumAra ! kheAla. huM tiya ca ke tu. jene potAnA pitA pAse kai kiMmatI vastu che tenuM paNa peAtAne bhAna nathI.' Ama kahI kinnara kinnarInI sAthe AkAzamAM uDI gayA. " kumAra ghera AvI bAraNA baMdha karI palaMgamAM beThA. pitAe AvI pUchyuM H putra ! tane zuM duHkha thayuM che ? tu' kahe teA samajaNa paDe ane te dUra karI zakAya.' putre kinnare kahelI vAta kahI. pitAe kahyuM 'putra! mAre tArAthI adhika zuM hAya? azvanechUpA rAkhavAnuM kAraNa tuM azva upara esI bahAra krU ane amane tArA viyAga thAya tethI ame tArAthI azvane chUpA rAkhyA che. chatAM tArA Agraha hoya te bhale te azva AjathI huM tane ApuM chuM.' Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnasAra kathA ] 221 ratnasAra kumAre pitA pAsethI azva meLavyo ane te dhaurita, vaDhigata, plata ane uttejIta vigere gatimAM azvane pheravavA lAgyo. A pachI teNe Arkadita nAmanI pAMcamI gatimAM ane pheravyuM ke turta te sarva ghaDAone pAchaLa mUkI pavananI peThe tvarita gatie adazya thayA. A arasAmAM vasusAra zeThane tyAM pAMjarAmAM rahela pipaTa be "he tAta ! ratnasAranI sAthe mAruM javAnuM mana thAya che. kAraNa ke tenI sAthe huM houM te temane sahAya kare ane vineda karAvuM." zeThe saMmati ApI. pipaTa uDyo. ane jotajetAmAM ratnasArane jaI maLyo. Ama pharatAM pharatAM ratnasAra sabarasenA nAmanI meTI aTavImAM Avyo. ahIM teNe ghaNuM kautuka joyAM paNa A sarva karatAM ati kautuka te teNe tyAM eka tApasakumArane joyo te hatuM. tApasakumAra ratnasArane dekhI hiMDalA uparathI heThA Utaryo. page lAgyA. ane mitra sama banI pUchavA lAgyo "tame ke tamArA mA bApa keNu? ane tame kayAMnA vatanI che?" tevAmAM vacce popaTa belyo "tApasa kumAra ! A badhuM nirAMte pUchaje. atyAre te temane Adara satkAra kare." tApasa kumAre ratnasAra ane pipaTanuM bhinna bhinna phaLa, puSpa, ane zItaLathI Atithya karyuM. ane paNa tene yogya khorAka ApI tRpta karyo. A pachI popaTe tApasakumArane pUchayuM "tApasakumAra ! tamArI navayauvana kAyA che. sukemala zarIra che. bhAgyavAna lalATa che te tamAre zA kAraNe tApasa vrata svIkAravuM paDayuM?' tApasakumArane javAba ApatAM AMkhamAM jhaLajhaLIyAM AvyAM. kaMTha bharAI gayo, te belyo "jagatamAM paMDita, zUravIra ane dhanADhaya ghaNuM mANasa vase che. paNa tamArA jevA pArakA duHkhe duHkhI thanAra te kaIkaja hoya che." A vAta kare che teTalAmAM te pavana caDhI Avyo ane temAM ratnasAra ane popaTanI daSTi baMdha karI te pavana tApasakumArane harI gayo. popaTa ane ratnasArane AmAM kAMI khabara na paDI. mAtra kumAra! mAruM rakSaNa karo ! bacAve bacAvo !" A za08 zivAya temaNe bIjuM kAMI sAMbhaLyuM nahi. ratnasAre pavananA vaMTeLamAM tApasakumArane zodhavA ghaNAM phAMphAM mAryA paNa te sarve niSphaLa gayAM. popaTe kumArane kahyuM "kumAra ! A kaI devI karAmata che, AmAM ApaNuM gajuM nathI, pavana tApasakumArane keI jejana dUra laI gayo haze." A pachI kumAra tApasakumAranI zodha karate aTake paNa tenA raTaNathI na aTake eTale pharI pipaTe kahyuM kumAra ! mAno ke na mAne! mane te tApasakumAra e keIka kanyA lAge che. kAraNake tenuM vRttAMta pUchatAM teNe AMkhamAMthI AMsu kADhayAM hatAM. ane AMsu kADhavAM te strI sulabha vastu che, huM mAnuM chuM ke kaMIka kanyAne deve harI tApasakumAranuM rUpa ApeluM ane teNe ja pavananuM rUpa karI ApaNane rahevA daI tene harI lIdhe. kumAra ! kheda na kare. tApasakumAra kanyA haze te jarUra tane ja paraNaze te mane nizcita lAge che." ratnasAra pipaTanI yuktiyuktavANI sAMbhaLI AnaMda pAmya ane anukrame pRthvInA vividha Azcane jete popaTa sahita eka udyAnamAM Avyo ahiM te udyAnamAM rahela RSabhadeva bhagavAnanA maMdiramAM pravezI temanI pUjA karI pitAnA janmane kRtArtha mAnavA lAgyo. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 [ zrAddha vidhi eTalAmAM apsarA sarakhI eka kanyA maMdiramAM pravezI. te bhagavAnanI bhakitathI vaMdanA karI mayUra upara besI nRtya karavA lAgI, popaTa ane kumAra tenI bhakita ane nRtyamAM tanmaya banyA. pAchA vaLatAM kumAre te strIne tene vRttAMta pUchyA. strIe kumAranA ati Agra huthI kAMIka Azcaya, kAMIka duHkha, kAMika bhaya ane kAMika AnaMda ema mizrita bhAve peAtAnA vRttAMta kahevA mAMDaye. te A rIteH-- kanakapura nagaramAM kanakadhvaja nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene kusumasuMdarI nAme rANI hatI. eka vakhata kusumasuMdarI sukhe zayyAmAM sutI hatI tyAre teNe rati ane prItinuM joDuM kAmadevanA kheALAmAMthI uThI pAtAnA kheALAmAM AvI eThuM' tevuM svapnamAM joyuM. kunnumasuMdarIne jAgRta thatAM svapnanA bhAva taravaravA lAgyA. te rAjA pAse gaI ane teNe svapnanI sa* vAta kahI. rAjAe vicArI svapnanuM phaLa jaNAvatAM kahyuM ' he suMdari! tAre rati prIti sarakhuM svarUpavAna kanyAyugala thaze. ' kusumasuMdarI AnaMda pAmI. te tyArathI garbhavatI thaI, pUrNa samaye teNIe putrI yugalanA janma ApyA. ' rAjAe prathama putrInuM nAma azAka majarI ane bIjInuM nAma tilakamaMjarI evuM pADayuM. divase jatAM banne kanyAe kalA sAthe vadhavA lAgI. temanuM rUpa ane yauvana khIlI nIkaLyuM. ane jANe AMkhanI e sarakhI e kIkIA hAya tevI e kanyAe dekhAvA lAgI. kanakadhvajarAjA kanyAone yauvana pariNata dekhI vicAravA lAgyA ke Amane mATe huM ceAgyavara kayAMthI zodhI kADhIza? kharekhara kanyAnA pitAne gametevI sArI kanyA hAya tA paNa du:khaja hAya che. sau prathama kanyA thaI' te zabda sAMbhaLatAM ciMtA thAya che meTI thatAM te kene ApavI evI ciMtA manamAM rahe che ane lagna karAvyA pachI paNa bhartArane ghera sukhe raheze ke nahi agara tyAM tene zuM sukha duHkha maLaze ? tethI pitAnuM citta ciMtAthI gherAya che. vasaMtaRtu eThI, sarva mA vanarAjI khIlI. kanakadhvaja rAjA putrIo ane strI sahita -udyAnamAM pharavA nIkaLyo. pharatAM pharatAM eka hiMDolA AgaLa AvyA. ahiM azAkamajarI hiDAlA upara caDhI ane tilakama'jarIe tene rhiMcakA nAMkhyA. hiMDAle caDhelI azekamaMjarIe tarUNa purUSonAM mana ane netrAne paNa hIDALe caDhAvyAM hoya tema hIMcakA khAvA lAgI. evAmAM tratrUhU avAja karatA hiMcakA tUTyo. leke zuM thAya che? te jue teTalAmAM teA azAkamajarI hIMcakA sAthe AkAzamAM dUra dUra jatI dekhAI. leAkAe kAlAhala ane khUmarANa karI mUkI paNa azAkama'jarIne haraNu karanAra kANu che te phAI zekhI zakayuM nahi. kanakadhvaja rAjA putrInA haraNathI zAkAkula thayeA. henanA haraNuthI tilakamaMjarI jamIna upara mUrchA khAi paDI. mAtA kusumasu darI paNa nizceSTa khanI vilApa karavA lAgI. azoka nAma dhArI vRkSA paNa ceka karatAM hoya tema dekhAvA lAgyAM. Ama Akhu udyAna zAkavALuM thayuM. mAtA, pitA tilakamAMjarI ane leAkeAnA duHkha ne sahana nahi karI zakavAthI Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnAsAra kathA ] 223 sUrya paNa AthamyA. caMdre zItalatA vaSAMvI. A pachI eka bIjA eka bIjAne AzvAsana ApI sau svastha banyAM. * A pachI pAchalI rAtre tilakama jarI uThI ane sakhInA parivAra sAthe vai geAtradevI cakrezvarInA maMdiramAM gaI. tyAM teNe devInI bhakita karI tenI pratye khelI 'he mAtA! tuM amArA kulanuM rakSaNu karanAra che. azAkamajarInA haraNuthI ame sau TvIna ane anAtha banyAM chIe jo tuM AnA javAba nahi Ape te huM tAre mAraNe AmaraNAMta upavAsa karIza. kAraNake mane mheta vinA jIvavAmAM rasa rahyo nathI.' devI tilakamaMjarInI bhakti, zakita ane yuktithI prasanna thai melI 'he tilakamaMjarI! tArI bahena kSemakuzaLa che. eka mAsamAM tenI zuddhi tane ApeApa maLaze. teja vakhate thArA ane enA meLApa thaze. vaLI tuM kadAca mane pUche ke amAre meLApa kayAM? kayAre? ane zI rIte thaze: te tuM sAMbhaLa' A nagarInI pazcima dizAe eka bhayaMkara aTavI che te aTavImAM RSabhadeva bhagavAnanA prasAda che. te prasAdamAM rahela pratimAnI tuM haraha Mmeza pUjA kara jethI tArUM vizrva dUra thaze. ane tArI mhena tane tyAM maLaze.' tilakamajarIe kahyu 'mAtAjI! dUra rahela JA mIre huM dararAja zI rIte jA? ane pAchI zI rIte AvuM?" huM sudarI! te mATe tuM gabharAIza nahi. mArA sevaka caMdracUDa deva mArA hukamathI mayUranuM rUpa karI tane rAja lai jaze ane pAchI lAvaze.' eTalAmAM te mayUrapakSI pragaTa thayA. ane mane upADI ahiM lAvyeA. Ama huM rAja pUjA karavA AvuM chuM ane pAchI jAuM chuM kumAra ! devIe jaNAvela aTavI te A aDhavI che. tilakamaMjarI te huM chu ane mAre zA mATe rAja AvavuM javuM paDe che. tenuM kAraNa tame jANyuM. devIe batAvela mahinAnI avadhi Aja purI thai che chatAM hajI sudhI mane mArI mhenanA nAmanI pazu bhALa maLI nathI. kumAra ! tame jagatUmAM pharatAM mArA sarakhA rUpavALI kAi kanyAne jAi che. kharI!' 6 ratnasAra kumAre javAkha ApyA, 'tilakamajarI! rUpamAM zreSTha evI tArA jevI ke tArA rUpanA azavALI paNa meM kanyA joI nathI, paNa zabarasenA aTavImAM rUpa, AkAra ane vANImAM tArA sarakhA eka tApasa kumAra joyA hatA. A vAtane saMbhAratAM Aje paNa mane duHkha thAya che ane lAge che ke kadAca tuM ja purUSanA veSa laI tApasa kumAra haze agara tuM vAta kahe che te uparathI jaNAya che ke teja tArI bahena tApasakumAra rUpe haze' eTalAmAM vacce pApaTa AlyA ' rAjakumAra ! meM pahelAM paNa kahyuM hatuM ane Aje paNa kahuM chuM ke te tApasakumAra kanyA ja che. temaja nimittathI paNa huM jANI jaNAvuM chuM ke Aje kAIpaNa rIte tilakamarIne tenI bahenanA meLApa thaze. ' eTalAmAM bhayathI tharathara kaMpatI koIka huMMsalI AkAzamAMthI kumAranA kheALAmAM paDI. ane manuSya bhASAmAM khelavA lAgI. 'kumAra ! mArI rakSA kare| .huM tamAre zaraNe AvIdhyuM. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 [zrAddha vidhi uttama purUSe zaraNAgatanuM sarvazakitathI rakSA kare che" kumAre kahyuM, "he divyapakSi haMsI! tuM jarA paNa bhaya na pAma, rAjA, vidyAdhara, deva ke Indra kaI tane upadrava nahiM kare ane tane mArI pAsethI kaI haraNa nahi kare. huM mArA prANathI paNa tArI rakSA karIza." tyAM AkAzamAM kroDe vidyAdhara kumAra upara humale laI AvatA dekhAyA. po5Ta AgaLa thaye. ane trADa nAMkhI vidyAdharone kahevA lAgyA, "he vidyAdhara subhaTe! tame jenI sAme hamale laI jAo che temanI tamane khabara nathI. devatAthI na chatAya tevA kumArane satAvaze te tamAre ahiMthI bhAgavuMja bhAre paDaze." vidyAdharoe vicAryuM ke "ApaNe ghaNA yuddha khelyAM che, ghaNI trADo sAMbhaLI che paNa Aje je bhaya ApaNA hRdayamAM thAya che. te bhaya prathama janmyo nathI. jarUra A kumAra mAnava nahi paNa deva have joIe. ane vadhu zaktizALI sAthe yuddha khelI nAhaka zA mATe ApaNe ApaNA prANa evA joIe." vidyAdhara subhaTo rAjA pAse gayA, ane sarva banela vAta kahI. vidyAdhareMdrane krodha caDyo ane te ba. popaTa ke kumAra game te heya tenI tane me zA mATe darakAra karI huM jAte jAu chuM ane mAruM baLa batAvuM chuM.' vivAmAyAthI teNe dasa mastaka vasa cakSu ane vIsa hAthavALuM rUpa vikuLyuM. dareka hAthamAM judA judA divya zastro ane dareka mukha tathA AMkhathI judI judI ceSTA karanAra yama sarakho, pralayanA utpAta samAna vidyAdhara kumAra pAse AvyA, ane be "nila jaja prANathI paNa vahAlI mArI haMsIne tuM mukI de, nahitara kamete mRtyu pAmIza." - pizAcasarakhA rUpavALA vidyAdhareMdrane dekhI pipeTa zaMkAthI, mayura pakSI kautukathI, tilaka maMjarI trAsathI ane haMsI bhayathI kumAranA mukha tarapha jue che teTalAmAM kumAre te vidyAdhareMdrane kahyuM hatuM phegaTa zAmATe bIvarAve che. AvA rUpathI bALako bIve che. zUravIrane te baLanI gaNatarI hoya che. sAmAnya pakSIo taLeTA pADavAthI uDI jAya che. paNa maThamAMnA pakSI Dhola pITAya te paNa uDatA nathI. hajI paNa huM kahuM chuM ke tuM cAlyo jA, nahiM te tArA daze mastake, daza dipAlane balirUpe ApIza." A pachI banne vacce ghera saMgrAma thayo. caMdracUDa devatAe mayUrapakSInuM rUpI mukI zidhra devatAI rU5 vikuLyuM teNe eka pachI eka za kumAranA hAthamAM mukayAM. kumAre ane vidyAdharenDe AkAzane bANa ane vividha zastrothI chAI nAMkhyuM. Ama cheDe vakhata te sela, bAvala, tAmara vagere bANanuM yuddha cAlyuM. paNa pachIthI vidyAdharendra aneka vidyAo mukI yuddha karavA mAMDayuM. kumAre tenI sarva vidyA pratividyAe mukI niSphaLa karI. chevaTe kumAre vidyAdharendra sAme joyuM te cAre bAju vidyAdharendra rAjA sivAya tene kAMI na dekhAyuM. kumAre cAre bAju bANe pheMkayAM. caMdracUDe mudagAra laI vidyAdharanA mUkhyarUpa upara prahAra karyo ke turta tenI bahurUpa dhAraNa karanAra mahAvidyA nAsI gaI. vidyAdharendra tenI sAtheja nADyo ane kumArane jayajayArava thayA. kumAra ane devatA AvAse AvyA. haMsIe AvatAM veMta "he kSamAzIla, dayALa, paraduHkhabhaMjana kumAra! tame jayavaMtA vate, mAre kAje tame je ghera kaSTa ane yAtanA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnasAra kathA ] sahana karI che tenI mane kSamA Apo.' kumAre kahyuM 'he pikSa zaraNAgatanI rakSA karavI e vIrapurUSAnI ja che. paNa manuSyabhASAe kheAlanAra he pakSi ! tuM kANu che! ane tArUM svarUpa zuM che, te kahe,' huMsI kahevA lAgI. "he kumAra rathanapUra' nagaranA tarUNImRgAMka nAme srIla paTa vidyAdhara rAjA che. eka vakhata te AkAza mArge jatA hatA tevAmAM teNe kanakapurImAM hIMcakA khAtI azeAkrama jarI nAme kanyAne joi. Ane jotAMja te kSubdhamugdha banyA ane azAkama'jarIne hIMcakA sAthe upADI zakharasenA aTavImAM lAvyo. tyAM teNe azeAkamajarIne kahyuM ke 'tuM mIza nahi, huM tane mArI prANapriyA banAvavA IcchuM chuM.' kuMvarI kAMi paNa elI zakI nahi. vidyAdhare mAnyuM ke samaya jatAM ThekANe Avaze, ema mAnI tenuM rUpa parAvartana karI tApasakumAra banAvI tyAM rAkhyo. ahi tamArA tApasa kumAra sAthe samAgama thayA. ane vizvAsathI tApasakumAra tamane vAta kare teTalAmAM te teNe pavana vikuvI tene upADayeA ane dhamakAvI tene kahevA lAgyA, 'huM tArI upara ATaleA ATaleA prema rAkhuM chuM chatAM tuM mArA tiraskAra kare che ane A ratnasAra kumAra sAthe premathI vAteA karatI hatI'azeAkamaMjarIe dhaiya dhAraNa karI kahyuM 'he vidyAdharendra baLAtkAre prema sadhAtA nathI.' vidyAdharane ghaDIkavAra krodha caDhayA paNu tuta tene peAtAnI bhUla samajAI ane 'nItizAstranuM strIonI sAthe saraLatAthI kAma levuM.' te vacana tene yAda AvyuM. tuta teNe aze kamajarIne manuSyabhASA khelanArI huMsI manAvI. A vAtanI badhI jANa vidyAdharanI strI kamalAne thaI, tene IrSAM upajI ane tethI teNe eka vakhata samaya joI hu sIne cheADI mukI. te haMsI tyAMthI zaraNAthI ApanA kheALAmAM AvI paDI ane vidyAdharathI bacAvavAnI teNe ApanI pAse mAgaNI karI. he kumAra! te manuSyabhASA khelanAra haMsI huM pote chuM." 225 tilakamaMjarI pAtAnI vhenaneA vRttAMta sAMbhaLI Dusake Dusake rAvA lAgI ane khelI 'te' A badhuM duHkha zI rIte sahana karyuM ? A tirya McapaNu tane prApta thayuM ane te zI rIte dUra thaze ?' tilakamaMjarI vilApa kare che tevAmAM caMdracUDadeve haMsI upara pANI chAMTI pUrvavat azAkama'jarI manAvI; A pachI banne eneA harSoMthI ekabIjAne bheTI paDI. kumAre kautukathI kahyuM 'tilakama jari! khIjuM te ThIka paNa A banne tamA benAne legI karI ApI tenuM amane kAMI inAma maLavuM joie.' tilakama jarIe kahyuM 'huM Apane sava`sva Apu te paNa ApanA upakAra vaLI zake tema nathI.' ema kahI teNe potAnA mAtInA hAra kumAranA gaLAmAM paherAvyo. kumAre premabhInI draSTithI tenA svIkAra karyo, Aja avasare caMdracUDadeve kahyuM 'kumAra ! tilakamaMjarI ane azAkamAMjarI zaramAya che temaNe tane manathI varela che mATe tuM temanuM pANigrahaNu kara. ' caMdracUDadeve vivAhanI sAmagrI ubhI karI. cakUkezvarI devI paNa jJAnathI jANI tyAM tuta AvI. ane A pachI lagnavidhi AraMbhAI, lagnakhAda cakakezvarI devIe tyAM saudharmo 29 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 [ zrAddha vidhi lata saka vimAna jevA prAsAda devamAyAthI AMkhanA palakArAmAM ubhA karyAM. A prAsAdamAM ratnasAra kumAra e strIo sAthe dANu daka devanI peThe viSayasukha bhAgavavA lAgyA. A tarapha caMdracUDadevadvArA kanakadhvaja rAjAne peAtAnI putrIonI bhALa ane lagnotsavanI khakhara paDI. rAjA haSa pUrNa banI avirata pramANe ratnasArakumAranA AvAsa najIka AvI pahoMcyA. kumAra, popaTa ane tenI be putrIoe rAjAnuM ane tenA parivAranuM apUrva svAgata karyuM. rAjAe thoDA divasa bAda peAtAne nagare padhArI kRtArtha karavAnI mAgaNI karI; kumAre rAjAnI mAgaNI kabula rAkhI prayANa karyu. ane thoDA dIvasamAM mahAtsavapUrvaka kanakapura nagaramAM praveza karyo. rAjAe kumArane aneka bheTaNAM ane eka suMdara AvAsa ApyA. kumAre ahiM eka varSa kSaNanI peThe pasAra karyuM". * eka vakhata kumAra popaTanI sAthe vAtacita karI sukhazAmAM sutA hatA tevAmAM madhyarAtrie koi cAra tenA zayanakhaMDamAM dAkhala thayA. bhAgyavazAt kumAranI AMkhe ughaDI gai. teNe joyuM teA gharamAM samagra bAraNAM baMdha hatAM ane kAika mANasa gharamAM krUratA hatA. kumAra vicAra kare teTalAmAM te mANasa khelyA. * kumAra ! saMgrAma karavA taiyAra thA. vANIyAnA putrane te AvuM parAkrama chAje kharUM.' tema khelatA popaTanuM pAMjarUM upADI te cAlavA mAMDayA kumAra pAchaLa paDayA paNu jota jotAmAM te tene dUra sudhI laI gayA ane pachI popaTasahita AkAzamAM cAlyA gayA. kumArane khuba kheda thayA, paramamitra popaTanuM nAma saMbhALI te kheda karavA lAgyA. cAra je dizAe uDyo hatA te dizAe kumArasa ThekANe pharyAM paNa pApaTa ke cAranI bhALa na maLI teNe mAnyuM ke jarUra koI deva ke vidyAdhara mArA vairI jAgyA che ane te popaTane uThAvI gayo. Ama karatAM karatAM AkhA divasa pasAra karyAM. rAtri sAra karI AgaLa cAlyA tyAM khIje dIvase teNe eka svarga samAna nagara joyuM. nagaranA daravAje pesatAMja eka menAe kumArane rokayo ane kahyuM ke ' kumAra ! nagaramAM praveza karo nahi kAraNa ke A nagaramAM praveza karanArane rAkSasa mArI nAMkhe che. AnA saMbaMdhI vigata A pramANe che-- A ratnapura nAmanuM nagara che. te nagaranA rAjA puraMdara nAme hatA. nagaramAM koika cAra Thera Thera cArI karI nagarane raMjADatA hatA. talArakSa vigere corane pakaDI zakatA nahAtA. AthI prajAe rAjA AgaLa pokAra uThAyeA. rAjAe cArane pakaDavAnuM mAthe lIdhu. eka vakhata muddAmAla sAthe cArI karI nAsatA corane rAjAe dIThA, rAjAe tene pIche pakaDayA. cora eka maThamAM bharAyo, maThanA adhipati tApasa ughatA hatA tenA lAbha lai cora muddAmAla tApasa AgaLa mukI nAsI gayA. rAjAe tApasane muddAmAla sAthe pakaDayA. tApase ghaNI AjIjI karI paNu rAjAe te na mAnI ane tene zULIe caDhAvyA. tApasa mRtyu pAmI rAkSasa thayA. tene pUvera yAda AvyuM. teNe tuta rAjAne Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 ratnasAra kathA ] mArI nAMkhyo ane leAkeAne nasADI mukayA che. nagara dhana dhAnyathI bharapura che paNa kAI praveza karatuM nathI. kAraNa ke je praveze che tene rAkSasa mArI nAMkhe che 6 ratnasAra kumAra nagaramAM dAkhala thayA teNe nagarane dhanadhAnyathI bhareluM ane suva tathA ratnathI bharapUra dekhyuM, anukrame te rAjamahelamAM peThA tyAM teNe sunI suMdara zayyA joI kumAra temAM sutA ke turta uMdhI gayA. rAkSasa dhamapachADA karatA tyAM AvyA. teNe kumArane ghasaghasATa uMghatA joyA. kSaNabhara huMAne kaIrIte mArUM? te vicAra karavA lAgyA. pachI tu te vicAra badalI te tenA bhRtAnA TALAMne teDI lAvyeA. bhUtAnA avAje kumAranI gha uDI gaI. teNe rAkSasane kahyuM, "rAkSasarAja! huM ghasaghasATa uMghatA hatA tame mArI niMdrA bhAMgI tame ghAra pApa karyu che. zAstromAM paNa kahyuM che ke-1 dhamanI niMdA karanAra 2 paMktinA bheda karanAra, 3 vagara kAraNe nidrAnA cheda karanAra 4 cAlatI kathAmAM aMtarAya karanAra anepa jarUra vinA raseAI karanAra e pAMce purUSo mahApApI gaNAya che. * mATe pAchI mane uMgha Ave te sArU mArA paganA taLIye tela masaLo."rAkSasa sthira thayA. te vicAravA lAgyo ke Ane mAre ke bhUtAneA nathI jarApaNu kSeAbha ke nathI jarANuM bhaya. jarUra kAI A mahAna siddhisaMpanna purUSa hovA joie. bhale tenA kahyA mujaba sevA karUM, ' rAkSase tela laI kumAranAM paganAM taLIyAM masaLavA mAMDayAM. gheADIvAre kumAra beThA thayA. ane kahevA lAgyuM|. rAkSasarAja! huM tamArA upara prasanna thayA chuM. tame mAge te ApIza.' rAkSasanA Azca *mAM vadhArA thayA. te vicAravA lAgyA. huM deva ane A mAnava, mAnava upara deva prasanna thAya te teA jANyuM che. paNa A mArA upara prasanna thaI mane varadAna mAgavAnuM kahe che. AtA keAi ajakha purUSa che. te melyA 'kumAra ! mane varadAna ApyuM che te huM mAgu chu ke tame A nagaranA rAjavI thAo ane sukha vaibhava bhAgavA. ' kumAra ghaDIkamAM vicAra magna anya, tene gurU pAse rAjya nahi svIkAravAnuM lIdhela vrata yAda AvyuM,bIjI tarapha rAkSasane Apela vacana paNa yAda AvyuM. teNe rAkSasane kahyuM, rAkSasarAja! tame mane rAjya Ape che| pazu meM pUrve vrata lIdhuM hAvAthI rAjya laI zakuM' tema nathI. ' rAkSasane A vacana sAMbhaLI krodha caDhayo, teNe kumArane upADayo ane AkAzamAMthI samudramAM pheMkayo. samudramAM paTakAi kumAra bahAra AvatAM pharI tenA paga jhAlI addhara karyo ane mAlyA, 'kumAra ! eka mAjI varadAna Ape che ane khIjI mAjI vratanI vAta kare che. tane atyAre zilA sAthe akALI mArI nAMkhu chuM,' kumAre kahyuM, 'rAkSasarAja ! jarApaNa vilaMba vinA tamane ucita lAge te karA, pazu huM mArUM vrata cheDIza nahi.' rAkSase kumAranA dRDha nizcaya jANyo. teNe rAkSasarUpa sahayu. ane asala devarUpa pragaTa karyuM ane kahyu, " kumAra ! huM caMdrazekhara deva che. eka prasaMge hariNaigameSI devane me' pUchyuM ke 'jagamAM kAi evA purUSa che keje lAbhane AdhIna na thAya. khatrIsa lAkha ane aThayAvIsa lAkha vimAnanA adhipati Indro paNa leAbhane AdhIna thaI laDe che / pachI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 [ zrAddha vidhi bIjAnI zI vAta karavI?" hariegameSIe mane kahyuM, "tuM kahe che te vAta satya che paNa hAla jagatamAM vasusArane putra ratnasAra jarApaNa lebhane AdhIna bane tema nathI. kAraNake teNe parigraha parimANa vrata grahaNa karela che." mane parIkSA karavAnI IcchA thaI ane meM popaTa haryo, nagara vikuvyuM, menA vikuvI ane tene upadrava karI tArA sattanI parIkSA karI. kumAra! kharekhara tuM dhanya che. kumAra! tuM kAMI varadAna mAga." kumAre kahyuM deva! huM varadAna eTaluM ja mAguM chuM ke tame naMdIzvarAdidvIpanI yAtrA karI pUnya meLavo. jethI tamAre devabhava saphaLa thAya. deva aMtardhAna thayo ane kumArane devamAyAthI kanakapurImAM mukyo. thoDA divasa bAda kanakadhvaja rAjAnI rajA meLavI be strIo sahita kumAre pitAnA nagara tarapha prayANa karyuM. ane anukrame ratnavizALa nagarImAM rAjA ane nagarajanethI satkArapUrvaka praveza karyo. pipaTe rAjA, zeTha ane nagaravAsIone ratnasAranI parAkama kathA kahI AnaMdita karyA. samaya jatAM eka vakhata vidyAnaMda nAmanA AcArya padhAryA. nagaranA rAjAe AcArya bhagavaMtane kumArane pUrvabhava pUchayo. AcArya bhagavaMte pUrvabhava kahetAM jaNAvyuM. pUrve rAjapura nagaramAM zrI saranAme rAjaputra hato. tene zreSiputra, maMtriputra ane kSatriyaputra e traNa mitra hatA. A cAramAM kSatriyaputra mitronI kalAkauzalya dekhI temanA jJAnanI prazaMsA karatuM hatuM ane pitAnI jaDatAnI niMdA karatA hatA. eka vakhata kaI core rANIne tyAM corI karI. subhaToe tene pakaDyo. rAjAe tene mArI nAMkhavAne hukama Ape. kumAre corane zUli caDAvanArAone kahyuM, "mArI mAtAnA dravya ceranAra corane huM ja mArIza.' tema kahI taNe cerane kabaje lIdhe ane ekAMta jaMgalamAM tene laI jaI hitazikSA ApI cheDI muko. A chUpI vAta paNa jate dIvase pragaTa thaI ane te vAta rAjAne kAne pahoMcI. rAjAe zrIsArane tiraskAra karyo. zrIsArane AthI mAThuM lAgyuM ane te nagaramAMthI nIkaLI gaye. traNa mitro paNa tenI sAthe nagara bahAra nIkaLyA. paNa AgaLa jatAM mArgamAM bhUlA paDyA. ane bhUkha tarasathI pIDAI keIka gAma najIka AvI bhojananI taiyArI kare che tevAmAM koI jinakalpi munirAja padhAryA. zrIsAre caDhate pariNAme munine bhikSA ApI zreSThiputra ane pradhAnaputre kumAranA dAnanI anumodanA ApI paNa sarva Apa A vega pharI pharI thoDo maLavAne che." eka kahI kapaTayukta bhAve adhika zraddhA dekhADavA prayatna karyo. mUDha kSatriyaputra bolyo, "kumArI amane ghaNI bhUkha lAgI che mATe amAre mATe kAMIka DuM rAkho." A prasaMgathI kSatriya kumAre dAnAMtarAyakarma upArjana karyuM ane tethI te mRtyu pAmI zuka thaye. zreSiputra ane pradhAna putra mRtyu pAmI kapaTayukta vacanane laI ratnAsAranI be strIo thaI ane zrIsArakumAra ratnasAra thayo. zrIsAre cheDAvela cera tApasavrata pALI caMdracUDa deva thaye. rAjA Adi loko munirAjanuM vacana sAMbhaLI supAtra dAnane viSe AdaravALA thayA. ratnasAra kumAre rathayAtrA, tIrthayAtrA, pratiSThA, jinamaMdira, caturvidha saMgha vAtsalya, dInajana Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvake dvAra alaga rAkhavuM ] 229 uddhAra vigere sArAM kRtyo lAMbA vakhata sudhI karyo. kumAranA paricayathI tenI e strIe pazu dharmaniSTha thaI. aMte ratnasAra kumAra e strIo sahita dhama dhyAna karI mRtyu pAmI acyutadevalAkamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI ratnasAranA jIva cyavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI muktisukhane pAmaze. A rIte pAtradAna ane parigraha parimANa vrata upara ratnasAranI kathA sAMbhaLI he bhavyajIvA ! tamAre parigraha parimANu ane pAtradAna upara Adara karavA joie. vivekI purUSa sAdhu Adino yAga hAya tA upara kahelI rIte dararAja vidhi pramANe avazya supAtradAna kare. temaja bhAjanane vakhate athavA pahelAM AvelA sAdharmione paNa zakita pramANe peAtAnI sAthe jamADe. kAraNake sAdhamI' paNa pAtra ja kahevAya che. sAmavAtsalyano vidhi vagere AgaLa upara jaNAvavAmAM Avaze zrAvake peAtAnuM dvAra alaMga rAkhavu. temaja A sivAya khIjA paNa bhIkhArI vagere leAkAne ucitadAna ApavuM. temane nirAza karI pAchA kADhavA nahIM. temane kama baMdha karAvavA nahI, dharmanI hIlanA na karAvavI. peAtAnuM mana nirdaya na rAkhavuM, bhAjanane avasare dvAra baMdha karavuM e mhoTA sArA athavA dayALu purUSonuM lakSaNa nathI. A saMbaMdhI sAMbhaLavAmAM paNa Ave che ke, citrakUTane viSe citrAMgada rAjA hatA. tenA upara caDhAI karanAra zatrunI senAe citrakUTagaDhane gherI nAMkhyA. zatruonI aMdara pesavAnI ghaNI dhAstI hovA chatAM paNa citrAMgada rAjA dararAja bhAjanane vakhate pALanA daravAjo ughaDAvatA hatA. te chupI vAta gaNikAe jAhera karavAthI zatruoe gaDha tAkhAmAM lIdheA. evI rIte che mATe zrAvake ane temAM paNa vizeSe karI RddhivaMta zrAvake bheAjanane vakhate dvAra baMdha karavAMnahi. kahyu che ke--kANu pAtAnuM uttarapASaNa karatA nathI ? paraMtu ghaNA jIvAne nirvAha calAve tenIja purUSamAM gaNatrI che. mATe leAjana vakhate AvelA pAtAnA mAMdhava Adine jarUra jamADavA. leAjanane vakhate AvelA munirAjane bhaktithI, yAcakAne zaktinA anusArathI ane duHkhI jIvane anuka MpAthI yathAyAgya saMtuSTa karyAM pachIja mhoTA purUSane leAjana karavuM ucita che. ' AgamamAM pazu kahyu` che ke-- neva dAraM pihAve, bhuMjamANo susAvao || aNukaMpA jirNadehiM, sANaM na nivAriA // 1 // daNa pANinivahaM, bhIme bhavasAyaraMmi dukkhattaMavisesa oNukaMpaM duhAvi sAmatthao kuNai // 2 // suzrAvaka bhAjana karatAM dvAra manukaMpAdAnanI manAI karI nathI. baMdha kare nahi. kemake, jineTrAe zrAvakane zrAvake bhayaMkara bhavasamudramAM jIvAnA samudAyane Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 [ zrAddha vidhi duHkhathI herAna thayelo joI nAtajAtane athavA dharmano taphAvata manamAM na rAkhatAM dravyathI anAdika daIne tathA bhAvathI sanmArge lagADIne yathAzakti anukaMpA karavI zrI bhagavatI Adi sUtromAM zrAvakanA varNanane prasaMge zrAvakane "avaMguThuvAnar" evuM vizeSaNa Apela che tene artha "zrAvake sAdhu Adi lokone praveza karavA mATe haMmezAM gharanAM dvAra ughADAM rAkhavAM." ema kahe che. vaLI tIrthakara bhagavaMte e paNa sAMvatsarika dAna daI dIna lokone uddhAra karyo. vikramarAjAe paNa pitAnA rAjyamAMnA sarve lokone jaNa vinAnA karyA, tethI tenA nAmane saMvata cAlyo. dukALa Adi ApadA AvI paDe tyAre anAtha lokone sahAdhya ApavAthI ghaNI phaLa prApti thAya che kahyuM che ke-ziSyanI vinaya uparathI, subhaTanI saMgrAmane samaya AvavAthI, mitranI ApadAne prasaMga AvavAthI ane dAnanI durbhikSa paDavAthI parIkSA thAya che.' saMvata 1315 me varSe dukALa paDe tyAre bhadrezvara nagaranA rahIza zrImAlajJAtanA jagaDuzAhe ekabAra sadAvrata rAkhI dAna ApyuM. kahyuM che ke-dukALa paDe chate hammIre bAra, vIsaLadeve ATha, bAdazAhe ekavIsa ane jagaDuzAhe hajAra mUDA dhAnyanA ApyA." temaja aNahilapura pATaNamAM siMghAkanAme eka maheTa sApha thaye teNe azva gaja, maheTA mahela Adi ghaNI addhi upArjana karI saMvata 1429 me varSe teNe ATha maMdiro baMdhAvyAM, ane ghaNu mahAyAtrAo karI eka vakhate teNe jyotiSInA kahevA uparathI AvatA kALamAM dubhikSa paDavAne che te teNe jANyuM, ane siMghAke be lAkha maNa dhAnya ekaThuM karI rAkhyuM, tethI durmikSa paDe bhAvanI tejIthI tene ghaNo lAbha thayo, A vakhate covIza hajAra maNa dhAnya anAtha lokone ApyuM. hajAra baMdIvAna choDAvyA chappana rAjAene choDAvyA. jinamaMdire ughaDAvyAM. zrI jayAnaMdasUri tathA zrI devasuMdarasUri vigerenA pagalAM sthApana karyA. A Adi aneka tenAM dhama jAhera che. mATe zrAvake vizeSa karI bhejana vakhate avazya anukaMpAdAna karavuM, daridrI gRhastha paNa gharamAM anna-rAI vagere eTalI karavI ke jethI kaI garIba Ave te tenI yathAzakti AsanAvAsanA karAya. ema karatAM tene kAMI bahu kharacamAM utaravuM paDatuM nathI. kAraNa ke, garIba lokene thoDAmAM paNa saMteSa thAya che. kahyuM che ke-keLiyAmAMthI eka dANe nIce kharI paDe che tethI hAthInA AhAramAM zuM ochuM paDavAnuM hatuM? paNa te eka dANA upara kIDInuM te AkhuM kuTuMba pitAne nirvAha karI le che. " bIjuM e niravadya AhAra upara kahelI rIte kiMcita adhika taiyAra karyo hoya te tethI supAtrane vega maLI Ave tyAre zuddha dAna paNa apAya che. badhAnI sAra saMbhALa lIdhA pachI ja pite bhojana karavuM. temaja mAtA, pitA, bAMdhava, bahena, putra, putrIo, putranI strIo, sevaka. glAna. baMdhanamAM rAkhelA loko tathA gAya vagere jAnavare Adine ucita bhejana ApIne, paMca parameSTInuM dhyAna karIne tathA paccakkhANane ane niyamane barAbara upaga rAkhIne Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 T bhajana ane bhojananI vidhi ] pitAne sadatuM hoya tevuM bhojana karavuM. kahyuM che ke - uttama purUSoe pahelAM pitA. mAtA, bALaka, garbhiNI, vRdhdha ane rogI emane bhojana karAvIne pachI pote bhojana karavuM. dharmane jANa purU sarve jAnavaronI tathA baMdhanamAM rAkhelA lekenI sAra saMbhALa karIne pachI pite bhojana karavuM, te vinA na karavuM." parimita ane mAphaka Ave te annanuM bhojana karavuM. have je vastu sAmya-anukuLa hoya te vastu vAparavI. "AhAra, pANI, vagere vastu svabhAvathI virUddha hoya te paNa koIne te mAphaka Ave che tethI tene sAmya kahe che. janmathI mAMDIne pramANasara viSa bhakSaNa karavAnI Teva pADI hoya te te viSa paNa amRta samAna thAya che. ane kharekhara amRta heyato paNa kaI vakhate na vAparavAthI prakRtine mAphaka na AvatuM hete te viSa mAphaka thAya che. e niyama che. tathApi pathya vastunuM sAmya-anukuLatA na hoya te paNa teja vAparavI ane apathya vastunuM sAmya-anukuLa hoya te paNa te na vAparavI. " baliSTha purUSane sarve vastu 5 hitakArI che." ema samajI kALakUTa viSa bhakSaNa na karavuM. viSazAstrane jANa purUSa suzikSita hoya te paNa koI vakhate viSa khAvAthI maraNa pAme che. temaja kahyuM che ke-je gaLAnI nIce utaryuM te sarva azana kahevAya che. mATe DAhyA leke gaLAnI nIce utare tyAM sudhInA kSaNa mAtra sukhane arthe jinhAnI lepatA rAkhatA nathI." evuM vacana che mATe jinhAnI lolupatA dura karI abhakSya, anaMtakAya ane bahu sAvadya vastu paNa varjavI. pitAnI jaTharAgnine mAphaka Ave te pramANe parimita bhejana karavuM, je parimita bhajana kare che te kharekhara bahu bhejana karyA jevuM kare che. atizaya bhejana karavAthI ajIrNa, ulaTI, julAba tathA maraNa vagere paNa DIvAramAM thAya che, kahyuM che ke "he jIbha!tuM bhakSaNa karavAnuM ane besavAnuM mApa rAkha. kAraNake, atizaya bhakSaNa karavAnuM ane atizaya balavAnuM pariNAma bhayaMkara nIpaje che. he jIbhamAM je te doSa vinAnuM tathA parimita bhajana kare, temaja je doSa vinAnuM ane parimita bele, te karmarUpa vIronI sAthe laDatA evA jIva dvArA tene ja jayapatrikA-sAbAzI maLaze ema nakkI jANa hitakArI, parimita ane paripakva -barebara rAMdheluM anna bhakSaNa karanAre, DAbe pAse zayana karanAre, hamezAM pharavA haravAnI mahenata karanAre, vilaMba na lagADatAM maLamUtrane tyAga karanAre ane strIonI bAbatamAM pitAnuM mana vazamAM rAkhanAre evo purUSa regene jIte che." have bhajana karavAne vidhi vyavahAra zAstrAdikanA anusAre nIce pramANe jANu. atizaya prabhAta kALamAM, taddana saMdhyAne vakhate athavA rAtrie tathA gamana karatAM bhejana na karavuM bhajana karatI vakhate annanI niMdA na karavI.jamatI vakhate DAbA paga upara hAtha paNa na rAkha. tathA eka hAthamAM khAvAnI vastu laI bIje hAthe bhejana na karavuM 1. ughADI jagyAmAM, taDakAmAM, aMdhakAramAM athavA vRkSane taLe keI kALe bhojana na karavuM tathA Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 [ zrAddha vidhi bhajana karatI vakhate aMgUThA pAsenI AMgaLI ubhI na rAkhavI 2. mukha, kapaDAM ane paga joyA vinA, nagnapaNe, melAM kapaDAM paherIne tathA DAbe hAtha thALIne lagADyA vinA bhejana karavuM nahIM 3. ekaja vastra paherIne, mastake bhInuM vastra vIMTIne, apavitra zarIre tathA atizaya jIbhanI lolupatA rAkhIne vicakSaNa purUSe bhejane karavuM nahiM 4. pagamAM pagarakhAM paherIne, citta sthira rAkhyA vinA, kevaLa jamIna uparaja athavA palaMga upara besIne, khuNAmAM agara dakSiNa dizAmAM mukha karIne temaja pAtaLA Asana upara besIne bhejana karavuM nahIM pa. Asana upara paga rAkhIne, tathA zvAna, cAMDALa ane patitalakanI najara paDatI hoya tevI jagyAe bhejana karavuM nahIM. temaja bhAgelA athavA malina vAsaNamAM bhejana karavuM nahIM 6. apavitra vastuthI utpanna thaeluM, gahatyA vagere karanAralakoe jeeluM, rajasvalA strIe sparza kareluM tathA gAya, zvAna, pakSi vagere jIe, suMgheluM evuM anna khAvuM nahIM che. je bhaya vastu kayAMthI AvI? tenI khabara na hoya, tathA je vastu ajANI hoya te khAvI nahIM. eka vAra rAMdheluM anna pharI vAra unuM karyuM hoya to te paNa na khAvuM. tathA bhejana karatI veLAe baca baca evo zabda athavA vAMkuMcUkuM mUkha karavuM nahIM 8. bhojana karatI vakhate AsapAsa rahelA lekene bhejana karavA bolAvIne prIti upajAvavI. pitAnA ISTa devanuM nAma smaraNa karavuM. tathA sarakhuM, paheluM ane ghaNuM nIcuM uMcuM nahIM evA sthira Asana upara besIne pitAnI mAsI, mAtA bahena athavA strI vagere ke e rAMdheluM tathA pavitra ane bhajana karelA lokoe AdarathI pIraseluM anna ekAMtamAM khAvuM -10. bhajana karatI veLAe mauna karavuM, tathA zarIra vAMkuMcUMkuM na rAkhavuM, jamaNe svara vahete hoya tyAre bhojana karavuM ane pratyeka khAvA yoga vastu saMghavI; kemake, tethI daSTideSa TaLe che 11. ghaNuM khArUM, ghaNuM khATuM, ghaNuM uThuM tathA ghaNuM ThaMDu anna khAvuM nahIM. zAka ghaNuM na khAvuM, atizaya mIThI vastu na khAvI. tathA rUcikara vastu paNa ghaNI na khAvI 12. atizaya unuM anna rasano nAza kare, atizaya khATuM anna indriyanI zakti ochI kare, atizaya khArUM anna netrane vikAra kare ane atizaya cIkaNuM anna grahaNIne (kaThAmAMnI chaThThI kathaLIne) bagADe 13 kaDavA ane tIkhA AhArathI kaphane, tUrA ane mIThA AhArathI pittane, snigdha ane uSNa AhArathI vAyune tathA upavAsathI bAkInA rogono nAza kare 14. je purUva zAkabhAjI bahu na khAya, ghInI sAthe anna khAya, dUdha Adi cIkaNI vastu seve, bahu pANI na pIe, ajIrNa chatAM bhejana na kare, mUtrala tathA vidAhI vastu na seve, cAlatAM khAya nahiM ane khAdheluM pacyA pachI avasare bhajana kare, tene zarIre roga kadAca thAya te bahuja ceDA thAya pa. nItinA jANa purUSa prathama madhura, vacce tIkhuM ane cheDe kaDavuM evuM durjananI maitrI sarakhuM bhajana Icche che. utAvaLa na karatAM prathama madhura ane snigdha rasa bhakSaNa karavA, madhye pAtaLA. khATA ane khArA rasa bhakSaNa karavA, tathA aMte kaDavA ane tIkha rasa bhakSaNa karavA. 16-17, purUSe pahelA pAtaLA, maLe kaDavA rasa ane aMte Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhajana ane bhojanavidhi ]. 232 pAchA pAtaLA rasane AhAra kare tethI baLa ane Arogya jaLavAya che. 18. bhejananI zarUAtamAM jaLa pIe te agni maMda thAya, madhyabhAgamAM pIe te rasAyana mAphaka puSTi Ape ane aMte pIe te viSa mAphaka nukazAna kare. 19 mANase bhejana karI rahyA pachI sarva rasathI kharaDAelA hAtha joI tenA pANIne ke gaLe dararoja pIve, 20. pANI pazunI mAphaka game teTaluM na pIvuM, eThuM raheluM paNa na pIvuM tathA khethI paNa na pIvuM. kemake pANI parimata pIvuM teja hitakArI che. 21. bhejana karI rahyA pachI bhIne hAthe be gAlane DAbA hAthane athavA netrane sparza na kare. paraMtu kalyANane mATe be DhIMcaNane hAtha lagADavA. 22 buddhizALI purUSe bhojana karI rahyA pachI keTalIka vAra sudhI zarIranuM mana maLamUtrane tyAga, bhAra upADe, besI rahevuM, hAvuM vagere karavuM nahIM. 22, bhejana karyA pachI turata besI rahe te peTa methI jADuM thAya, cite suI rahe te baLanI vRddhi thAya, DAbe bAju suI rahe te AyuSya vadhe, ane deDe te mRtyu sAmuM Ave. 24. bhejana karI rahyA pachI turata DAbe pAse suI rahevuM paNa ughavuM nahI. athavA sa pagalAM cAlavuM. 25 A rIte bhejanano laukika vidhi kahyo che. siddhAMtamAM jaNuvela bhejana vidhi siddhAMtamAM kahela bhejana vidhi nIce pramANe che -suzrAvake nivagha, nijIva ane parittamizra evA AhAra vaDe pitAne nirvAha karanArA hoya che 1. zrAvake sAdhunI mAphaka sara sara athavA caba caba zabdarahita, ghaNI utAvaLa athavA ghaNuM sthiratArahita nIce dANa athavA biMdu na paDe tema mana vacana kAyAnI barobara gupti rAkhIne upagathI bhojana karavuM. 2. eka agara ghaNuM dhumra ane aMgAra vigere dene vajIne bhejana karavuM, eTale bhajana karatI vakhate AhArane niMdIne ke vakhANane khAve nahiM 3. jevI gADI kheDavAnA kAmamAM tela puravAnI rIta hoya che te pramANe saMyama rUpa ratha calAvavAne mATe sAdhuone AhAra kahyo che, 4. anya gRhasthAe pitAne arthe kareluM, tIkhuM, kahavuM, turuM, khATuM, mIThuM athavA khArUM e je anna maLe te sAdhuoe mIThA ghUtanI mAphaka bhakSaNa karavuM. 5. temaja roga, mehane udaya, svajana vagerene upasarga thae chate, jIvayAnuM rakSaNa karavAne mATe, moTI tapasyAne tathA AyuSyane aMta Ave zarIrano tyAga karavAne arthe AhArane tyAga kare. 6. evidhi sAdhu Azrayi kahyo. temaja zrAvaka Athayi jamavAne vidhi paNa yathAyogya jANavo. bIje sthaLe paNa kahyuM che ke-"vivekI purUSe zakti hoya te deva, sAdhu, nagarane svAmI, tathA svajana saMkaTamAM paDayA heya, athavA sUrya caMdrane grahaNa lAgyuM hoya tyAre bhejana karavuM nahIM.' temaja ajIrNathI rAge utpanna thAya che mATe ajIrNa, tAva netravikAra vagere roga thayA hoya te jojana karavuM nahIM. kahyuM che ke-tAvanI zarUAtamAM zakti ochI na thAya eTalI lAMghaNa karavI. paNa vAyuthI, thAthI, krodhathI, zokathI, kAmavikArathI, ane prahAra thavAthI utpanna thayelA tAvamAM lAMghaNu karavI nahIM.' tathA deva, gurUne vaMdanAdikane ega na hoya Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 [ zrAddha vidhi tIrthane athavA gurUne vaMdanA karavI heya, vizeSa vrata paccakakhANa levAM hoya, moTuM puNyakArya AraMbhavuM hoya te divase temaja aSTamI cartudazI vagere maheTA parvanA divase paNa bhejana karavuM nahIM, upavAsa vagere tapasyAthI A lekamAM tathA paralokamAM ghaNA guNa utpanna thAya che. kahyuM che ke- tapasyAthI asthira kArya hoya te sithara, vAMku heya te saraLa, durlabha hoya te sulabha, tathA asAdhya hoya te susAdhya thAya che." vAsudeva, cakravarti vagere lokonAM te te devatAne pitAnA sevaka banAvavAM vagere IhalokanAM kAryo paNuM ama vagere tapasyAthI ja siddha thAya che paNa te vinA siddha thatAM nathI. A rIte bhajana vidhi kahyo che. - suzrAvaka bhajana karI rahyA pachI navakAra smaraNa karIne UThe. ane caityavaMdana vidhi vaDe devane tathA gurUvaMdanavaDe gurUne vega hoya te pramANe vAde cAlu gAthAmAM "kuttarAnA guNa e padamAM Adi zabdanuM grahaNa karyuM che, tethI Adi zabda dvArA jana vidhi vagere vigato jaNAvI. have gAthAnA uttarArdhanI vyAkhyA karIe chIe- bhajana karI rahyA pachI divasacarima athavA graMthi sahita pramukha paccakkhANa gurU pramukhane be vAMdaNa daIne athavA te vinA grahaNa karavuM. A pachI gItArtha munirAja pAse athavA gItArtha zrAvaka pAse agara siddhaputra vagerenI pAse na hoya te mujaba pAMca prakArane svAdhyAya kare. 1 vAcanA 2 pRcchanA, 3 parAvartanA, 4 dharmakathA ane 5 anuprekSA e svAdhyAyanA pAMca prakAra che, temAM nirjarAne mATe yathAyogya sUtra vagerenuM dAna karavuM athavA grahaNa karavuM te vAcanA kahevAya che. vAcanAmAM kAMI saMzaya rahyA hoya te gurUne pUcha te pRcchanA kahevAya che. pUrve bhaNelA sUtrAdikane bhUlI na javAya te mATe vAraMvAra pheravavuM te parAvartAnA kahevAya che. jaMbusvAmI vagere sthavirenI kathA sAMbhaLavI, athavA kahevI te dharmakathA kahe vAya che. manamAM ja sUtrAdikanuM vAraMvAra smaraNa karavuM te anuprekSA kahevAya che. temaja gurU mukhathI sAMbhaLelA zAstrArthane jANa purUSo pAse vicAra karavArUpa svAdhyAya vizeSa kRtya tarIke jANavuM kAraNa ke, "te te viSayanA jANu purUSanI sAthe zAstrArthanA rahasyanI vAtano vicAra kare" evuM zrIyegAzAnuM vacana che A svAdhyAya ghaNo guNakArI che. kahyuM che ke -"svAdhyAyathI zreSTha dhyAna thAya che, sarve paramArthanuM jJAna thAya che, tathA svAdhyAyamAM rahela purUSa kSaNe kSaNe virAgyadazA meLave che" pAMca prakAranA svAdhyAya upara daSTAMta vagere AcArapradIpa graMthamAM ame kahAM che, tethI atre e kahyAM nathI. A rIte AThamI gAthAne artha puro thaye. (8) sAMjanI jinapUjA, pratikramaNa, svAdhyAya ane gharanA mANasane upadeza ApavAnuM zrAvakRtya jaNAve che. saMjhAi jiNaM puNaravi, pUyai paDikamai kuNai taha vihiNA / vissamaNaM sajjhAyaM, gihaM gao to kahai dhammaM // 9 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdhyA kRtya] 235 [sandhyAyAM jinaM punarapi, pUjayati pratikrAmati karoti tathA vidhinA / vizrAmaNaM svAdhyAyaM gRhaM gato tataH kathayati dharmam // 9 // ] artha-saMdhyA vakhate pharIthI jinapUjA karavI. pratikramaNa karavuM ane tyAra bAda vidhipUrvaka munirAjanI sevAbhakti karavI ane svAdhyAya karavo. A pachI ghera jaI svajanone dharmopadeza Apavo. sadhyA vakhate divasa carima paccakkhANa levuM tathA jinapUjA karavI. vizeSaH-zrAvake haMmezAM ekAsaNuM karavAM e utsaga mArga che. kahyuM che ke-"zrAvaka utsarga mAge sacitta vastune vajInAre, haMmezAM ekAsaNuM karanAra temaja brahmacaryavrata pALanAra hoya che. paraMtu jenAthI dararoja ekAsaNuM thaI na zake ema hAya teNe divasanA AThamA coghaDiyAmAM pahelI be ghaDIe arthAt be ghaDI divasa bAkI rahe chate bhejana karavuM - vALuM karavuM. chellI be ghaDI divasa rahe tyAre bhejana kare te rAtribhejanana mahAdeSa lAgavAne prasaMga Ave che. sUrya asta thayA pachI ke rAtrie meDuM bhajana kare te ghaNA deSa lAge che. tenuM daSTAMta sahita svarUpa amArI karelI arthadIpikA uparathI jANavuM. bhajana karI rahyA pachI sUryane udaya thAya, tyAM sudhInuM cauvihAra, tivihAra athavA duvihAra divasacarima paccakkhaNi kare, e paccakakhANa mukhya paNe te divasa chatAMja karavuM joIe, paNa gauNapaNe rAtrie kare te paNa cAle ema che. zaMkA-divasacarima paccakakhANa niSphaLa che, kAraNa ke, ekAzana vagere paccakakhANamAM te samAI jAya che, samAdhAna-ema nahi ekAsaNu vagere paccakhANanA ATha AgAra che. ane divasacarimanA cAra AgAra che. mATe AgArane saMkSepa eja divasacarimamAM mukhya che. tethI te saphaLa che temaja rAtribhejana paccakkhANavALAne paNa te divasa bAkI chatAM karAtuM hovAthI tathA rAtribhejana paccakakhANanuM yAda karAvanAruM che. mATe phaLa dAyI che. ema Avazyaka laghuvRttimAM kahyuM che. A paccakkhANa sukhe karI zakAya tevuM che temaja bahu phaLadAyaka che. enA upara nIce pramANe eka daSTAMta che - dazArNanagaramAM eka zrAvikA sAMje bhajana karIne pratidina divasacarima paccakkhANa karatI hatI. tene dhaNI mithyASTi hatuM. te "saMdhyAe jamyA pachI rAtrie kaI kAMI bhakSaNa karatuM nathI ja. emAM moTuM divasacarima zuM paccakkhANa kare che." evI rIte zrAvikAnI haMmezAM hAMsI karate hate. eka vakhate zrAvikAe "tuM bhAgIza" ema kahI nA pADI te paNa tenA dhaNIe divasacarima paccakkhANa karyuM. rAtrie samyagadaSTi devI parIkSA karavA mATe tathA zikhAmaNa devAne mATe tenI bahenanuM rUpa dhAraNa karI tene ghebara vagere ApavA lAgI. zrAvikAe ghaNe vAryo, te paNa jIbhanI lolupatAthI teNe te khAvA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 [ zrAddha vidhi mAMDayuM. eTalAmAM devIe tene mAthA upara e prahAra karyo ke jethI tene keLA bahAra nIkaLI bhUmi upara paDyA. "mahAre apazaya thaze" ema dhArI zrAvikAe kAussaga karyo. kAussagathI samyagadaSTi devI hAjara thaI ane pachI zrAvikAnA kahevAthI devIe tatkALa keIe mArI nAMkhelA bAkaDAnAM netra lAvI te purUSane lagADayAM. tethI tenuM ekAkSa evuM nAma paDayuM. A pachI pratyakSa khAtrI thavAthI te purUSa zrAvaka thaye. lake kautukathI tene jovA mATe AvavA lAgyA. tethI te nagaranuM paNa eDakAkSa nAma pADyuM. tene jovAthI ghaNA leke zrAvaka thayA. A rIte divasacarima upara ekAkSanuM daSTAMta kahyuM che. pachI saMdhyA vakhate eTale chellI be ghaDI divasa rahe tyAre sUryabiMbane adhe asta thatA pahelAM pharIthI trIjI vAra yathAvidhi jinapUjA karavI. zrAddhavidhi prakaraNamAM "zrAvakanuM dinakRtya nAmano prathama prakAza saMpUrNa prakAza 2. rAtri kRtya. zrAvakanuM dinakRtya kahyuM have rAtrikRtya kahIe chIe temAM sau prathama "rama" zamAnI vyAkhyA kare che. pratikramaNa karavuM. zrAvaka trIjIvAra jinapUjA karyA bAda muni mahArAja pAse agara pauSadhazALAmAM jayaNApUrvaka pramArjana karI sAmAyika levA vagere vidhipUrvaka pratikramaNa kare che prakAranA avazyaka rUpa pratikamaNa kare. A pratikamaNamAM sthApanAcAryanI sthApanA, muhapati, rajeharaNa vigere dharmopakaraNa grahaNa karavAM tathA sAmAyika levAnI vidhi vigere hakIkata zrAddhapratikramaNa vRttimAM kahelI che. AthI ahiM kahI nathI. zrAvake samyakatva ane bAra vratanA aticAronI vizuddhine mATe pratikramaNa karavuM. ane te dararoja temaja banne saMdhyA e aticAranI vizuddhinI Teva mATe karavuM. rega thaye hoya te haNe ane rega na hoya te kAMti utpanna kare tevA trIjA auSadhanI peThe aticAra na lAgyA hoya te paNa zrAvake avazyameva pratikramaNa karavuM. kemake te aticAra lAgyA che, te dUra kare che ane na lAgyA hoya te te jIvanamAM vairAgya vRddhi kare che. siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke "pahelA ane chelalA jinezvaranA zAsanamAM pratikramaNa dharma che. eTale aticAra lAgyA hoya ke nahi te paNa avazya haMmezAM pratikramaNa karavuM. ane madhyama jinezvaranA zAsanamAM aticAra lA heyateja pratikramaNa karavuM. ethI aticAra na lAgyA hoya te pUrvakoDa varSe paNa pratikramaNa na kare ane aticAra lAge te madhyAhanamAM paNa pratikramaNa karUM" "traNa prakAnA auSadhamAM paheluM auSadha vyAdhi heya te dura kare ane naheAyata navI utpanna kare, Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAri kRtya ] 237 bIjuM auSadha vyAdhi hoya te dUra kare ane na hoya te lAbha ke nukazAna kAMI na kare. trIjuM auSadha vyAdhi hoya te dura kare ane na hoya te rasAyaNanI peThe baLa buddhi vagerene vadhAre che. A trIjA auSadha sarakhu pratikramaNa che. je aticAra lAgyA hoya to tenI zuddhi kare che ane na lAgyA hoya te cAritra dharmanI puSTi Ape che. zaMkA-Avazyaka cUrNine viSe kahela sAmAyika vidhi teja zrAvakanuM pratikramaNa che, kAraNa ke Avazyaka cUrNimAM jaNAvela te sAmAyika vidhimAM pratikramaNanA cha bheda tathA bane saMdhyAe avazya karavuM, e sarva temAMja ghaTAvI zakAya tema che. pratikamaNanA bheda A rIte samAya che. 11 sAmAyika karIne 2 iriyAvahI paDikkamI, 3 kAyotsarga karI 4 caturvizati stava belI 5 vAMdaNA daI zrAvaka 6 paccakakhANa kare," A vacanathI AmAM cha Avazyaka purAM thAya che. temaja sAmAkumArUM evuM cUrNinuM vacana che tethI prabhAta ane saMdhyAe karavAnuM paNa nakkI thAya che. AthI sAmAyika vidhi teja pratikramaNa che. samAdhAna -uparokta zaMkA te barAbara nathI. kemake, sAmAyika vidhimAM cha Avazyaka ane kALa niyama siddha thatA nathI. te A rIte hArA (zaMkAkAranA) abhiprAya mujaba paNa cUrNikAre sAmAyika, IrivAvahI ane vAdaNAM e traNuja mUkhyatve dekhADayAM che; bAkInAM dekhADayAM nathI. temAM paNa IriyAvahI pratikramaNa karyuM che, te gamanAgamana saMbaMdhI che, paNa AvazyakanA cethA adhyayana rUpa nathI. kAraNa ke, " gamanAgamana tathA vihAra kare chate, rAtrie nidrAnA aMte, svama joyA pachI, nAvamAM besavuM paDe te tathA nadI utaravI paDe to IriyAvahI pratikramaNa karavuM," evuM vacana che. bIjuM zrAvakane sAdhunI mAphaka IriyAvahimAM kAussagga ane vIsarbhe jema kahyAM che, tema sAdhunI mAphaka pratikramaNa paNa kema na kahevAya? vaLI "zrAvake sAdhu tathA cityane vega na hoya to pauSadhazALAmAM athavA pitAnA gharamAM sAmAyika tathA pratikramaNa karavuM. " e rIte Avazyaka cUrNimAM paNa sAmAyikathI pratikramaNa juduM kahyuM che. temaja sAmAyikane kALa paNa niyamita nathI. kAraNa ke, "jyAM vizrAMti le, athavA nircApArapaNe bese, tyAM sarvatra sAmAyika karavuM." temaja "jyAre avasara maLe tyAre sAmAyika karavuM. " A pramANe cUrNikAranA vacanathI spaSTasiddha thAya che ke sAmAyikathI pratikramaNa juduM che. have "sAmAnakumAuM" evuM je vacana che te sAmAyika pratimAnI apekSAthI kahyuM che. kemake, tyAMja sAmAyikano niyamita kALa saMbhaLAya che. anugadvAra sUtramAM te pAsa zrAvakane pratikramaNa karavAnuM kahyuM che te A rIte-"sAdhu, sAdhvI, zrAvaka tathA zrAvikA e sarva jaNa pitAnA citta, mana, vezyA, sAmAnya adhyavasAya, tivra adhyavasAya tathA idri paNa Avazyakane viSeja tallIna karI tathA artha upara barAbara upayoga rAkhI AvazyakanI bhAvanA bhAvatAM prabhAtakALe tathA saMdhyAe pratikramaNa kare" vaLI teja sUtramAM kahyuM che ke, "je mATe sAdhune ane zrAvakane rAtrinA tathA divasanA aMtabhAge avazya Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrAddha vidhi pratikramaNa karavuM paDe che, mATe pratikramaNane Avazyaka kahe che,' mATe sAdhunI peThe zrAvake paNa zrIsudharmAsvAmi Adi AcAyanI paraMparAthI cAlatuM AveluM pratikramaNu mukhya mAge ubhaya kALa karavuM. kemake tethI divase tathA rAtrie karelAM pApAnI zuddhi thatI hovAthI ghaNI phaLa prApti thAya che. vaLI ame bIje kahyuM che ke--pAtakAne jIva pradezamAM kADhI nAkhanArUM, kaSAyarUpa bhAvazatrune jItanArUM, puNyane utpanna karanArUM ane mukitanuM kAraNa evuM pratikramaNu dararoja bevAra karavuM,' pratikramaNa upara eka daSTAMta sabhaLAya che te nIce pramANe che. dilhImAM devasI rAi pratikramaNanA abhigraha pALanArA eka zrAvaka rahetA hatA. rAjavyApAramAM kAMI taheAmatamAM AvavAthI bAdazAhe tene sarvAMge beDIo jaDIne bI khAnAmAM nAMkhyA. te divase tene lAMghaNu thaI hatI, teA paNa teNe saMdhyA vakhate prati kramaNa karavAne sArU rakhevALAne eka TaMka pramANu seAnuM ApavAnuM kabUla karI beghaDI sudhI hAtha cheDAvyA, ane pratikramaNa karyuM. e rIte teNe eka mahinAmAM sATha Taka pramANu sAnuM pratikramaNane mATe ApyuM. peAtAnA niyama pALavAmAM tenI evI dRDhatA jANIne bAdazAha saMtuSTa thayA ane teNe tene baMdIkhAnAthI choDI mukI paherAmaNI ApI, ane pachI agAunI mAphaka tenuM vadhu sanmAna karyuM. A rIte pratikramaNa karavAmAM yutanA ane dRDhatA rAkhavI jarUranI che. pratikramaNanA pAMca prakAra ane samaya, pratikamaNanA, 1 devasI, 2 rAi, 3 pukhkhI, 4 caiAmAsI ane 5 saMvatsarI evA pAMca prakAra che. emanA samaya utsaga mAge kahyA che te A pramANe. 'gItAtha purUSaSa sUryabiMbanA adha bhAga asta thAya tyAre pratikramaNa sUtra kahe che. e vacana pramANabhUta che tethI devasI pratikramaNanA samaya sUryanA ardho asta eja jANavA.' rAi pratikramaNane kALa A rIte kahyo che keH--AcAryAM Avazyaka ( pratikramaNa ) karavAne vakhata thAya che tyAre uMgha tajI deche, ane Avazyaka e rIte kare che ke, jethI daza paDilehaNA karatAM vAraja sUryoMdaya thAya.' apavAda mA`thI tA devasI pratikramaNu divasanA trIjA paheArathI ardhI rAtri sudhI karAya che. ceAgazAstranI vRttimAM te| devasI pratikramaNa apeArathI mAMDI ardhI rAtri sudhI karAya ema kahyuM che. temaja rAi pratikramaNa madhyarAtrithI mAMDI apeAra sudhI karAya. temaja kahyuM che ke zaI pratikramaNa Avazyaka caNinA abhiprAya pramANe ugdhADA peAiisa sudhI karAya che, ane vyavahAra sUtranA abhiprAya pramANe purimaTTu-khapAra sudhI karAya che. ' pAkSika pratikramaNu pakhavADiyAnA cheDe, cAturmAsika cAmAsAne aMte ane sAMvatsarika varSane aMte karAya che. ' za'kAH--pukhkhI pratikramaNa caudaze karAya ? ke amAsa pUname karAya ? uttara-caudazeja karAya ema amArUM kahevu che. jo amAse tathA pUname pukhkhI pratikramaNa karAya te Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrikRtya ] 239 wwwwwwwwwwwwwwwwww zAstramAM Thera Thera caudaze tathA 5khIne divase paNa upavAsa karavAne kahyo che, tethI 5khI AyaNa paNa chaThavaDe thAya. ane tema karavAthI Agama vacanane vireAdha Ave che. AgamamAM kahyuM che ke amachag saMvara rAmAsa haNenu bIjuM AgamamAM jyAM pAkSika zabdanuM grahaNa karyuM che, tyAM caturdazI zabda jUda lIdhe nathI, ane jyAM caturdazI zabdanuM grahaNa karyuM che, tyAM pAkSika zabda jUdo lIdhe nathI, te A rIte - 2 jItu vAsa: e vacana pAkSika carNimAM che. to sAvaraku upavA jaNa" e vacana Avazyaka cUrNimAM che. kethai8mane apilavAravarize sa e vacana vyavahArabhASya pIThikAmAM che. "mirAtanA paMcamIrAmAra'--vagere vacana mahAnizAthamAM che. vyavahAra sUtranA chaThThA uddezAmAM jAhnati adRlig, mArA dilaDAM kuLavada e vacananI vyAkhyA karatAM vRttikAre pAkSika zabdane artha caturdazI ema ja karyo che. je 5khkhI ane caturdazI jUdAM heta te AgamamAM be zabda judA judA Avata, paNa tema nathI. tethI ame evA nirNaya upara AvIe chIe ke, 5khI caturdazIne divase ja thAya. agAu mAsI pUname ane saMvatsarI pAMcame karatA hatA, paNa hAlanA vakhatamAM zrI kAlikAcAryanI AcaraNathI comAsI caudaze ane saMvatsarI cothe karAya che. e vAta sarva samaMta hovAthI prAmANika che. zrI kalpabhASya Adi graMthamAM kahyuM che ke- koIpaNa AcAryuM keI paNa vakhate manamAM zaThatA na rAkhatAM je kAMI niravadya AcaraNa karyuM hoya ane anya AcAryoe tene je pratiSedha na karyo hoya, te te bahumata Acaritaja samajavuM. paNa anAcarita nahi, tIrthaMkara nAmanA graMthamAM paNa kahyuM che ke-"zAlivAhana rAjAe saMghanA AdezathI zrIkAlikAcArya pAse caudasane divase comAsI ane cothane divase saMvatsarI karAvI. navase trANunI sAlamAM catuvidha zrI saMghe cadazane divase cAmasI pratikramaNa karyuM te AcaraNa pramANabhUta che. A viSayamAM adhika carcA jovI hoya te pUjya zrI kulamaMDanasUrie kareluM vicArAmRtasaMgraha nAmano graMtha che. pratikramaNa karavAne vidhi vegazAstranI vRttimAM ciraMtanAcArya kRta gAthAo kahI che, te uparathI dhAre. te nIce pramANe che - paMcavihAyAravisu-ddhi heumiha sAhu sAvago vAvi / paDikamaNaM saha guruNA, guruvirahe kuNai ikko vi // 1 // artha--A manuSyabhavamAM sAdhue tathA zrAvake paNa paMcavidha AcAranI zuddhi karanAruM pratikramaNa gurunI sAthe, athavA gurUne vega na hoya te ekalAe avazya karavuM. (1) 1 saMvatsarIe aThama, mAsIe chaTha, ane 5khIe upavAsa karavo. 2 AThama caudaze upavAsa karavo. 8 te AThama codaze upavAsa kare. 4 AThame tathA paMkhIe upavAsa, mAsIe cha ane saMvatsarIe aThThama kare Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 [ zrAddha vidhi vaMdittu ceiyAI, dAuM caurAie khamAsamaNe / bhUnihiasiro sayalA-iAramicchokaDaM dei // 2 // artha--zaityavaMdana karI cAra pramukha khamAsamaNa daI bhUmine viSe mastaka rAkhI sarve aticAranuM micchAmi duza devuM (2) sAmAiapuvvamicchA-mi ThAiuM kAusaggamiccAi / suttaM bhaNiaMpa laMbia-muakupparadharia.pahiraNao // 3 // ghoDagamAI dose-hiM virahiaM to karei ussaggaM / nAhiaho jANuDhe, cauraMgulaThaiakaDipaTTo // 4 // artha-prathama sAmAyika laI china kAma vArasAna ItyAdi sUtra bolavuM. ane pachI bhujAo tathA keNi lAMbI karI raharaNa athavA caravaLa tathA muhapatti hAthamAM rAkhI ghaDaga vagere deSa TALI kAusagga kare. te vakhate paherele caLapaTTo ke vastra nAbhithI nIce ane DhIMcaNathI cAra AMgaLa uMce have joIe. (1-4) tatthaya dharei hiae, jahakkama diNakae aiiaare| pArettu NamokAre-Na paDhai cauvIsathayadaMDaM // 5 // a -kAusagga karatAM manamAM divase karelA aticAra anukrame ciMtavavA. pachI navakAravaDe kAusagga pArI legasa kahe. (5) saMDAsagepamajjia, uvavisia alagga viaya baahujugo| muhaNaMtagaM ca kAyaM, ca pehae paMcavIsaihA // 6 // artha-saMDAsakapUMjI nIce besI alagI ane lAMbI be bhujAoe karI muhapattinI tathA kAyAnI paccIsa paccIza paDilehaNA karavI (6) uTThiaThio saviNayaM, vihiNA guruNo karei kiikammaM / battIsadosarahiaM, paNavIsAvassagavisuddhaM // 7 // artha-uThI, ubhA rahI vinayathI vidhipUrvaka gurUne katikarma vaMdanA karavI. temAM batrIza deSa TALavA, ane paccIza AvazyakanI vizuddhi sAcavavI. aha saMmamavaNayaMgo, karajua vihidharia puttiryhrnno| ___ pariciMtai aiAre, jahakkama gurupuro viaDe // 8 // artha-pachI samyak prakAre zarIra namAvI be hAthamAM yathAvidhi muhapatti ane rajoharaNa athavA caravaLe laI gurU AgaLa anukrame prakaTapaNe aticAra ciMtavavA. (8) aha uvavisittu sutaM sAmAiamAiaM paDhia pyo| abhuTiamhi iccA-i paDhai duhaoThio vihiNA // 9 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrikRtya ] 241 atha-pachI nIce besI sAmAyikavagere sUtra yatanAthI kahe te pachI uDIne "samudima" vagere pATha vidhipUrvaka kahe. (9) dAUNa vaMdaNaM to, paNagAisu jaisu khAmae tiNi // kiikammaM kariAyari-amAi gAhAtigaM paDhae // 10 // artha-pachI vAMdaNAM daI pAMca Adi sAdhu hoya te traNa Adi sAdhuone khamAve. A rIte vaMdanA karI Agariya ItyAdi traNa gAthAne pATha kahe. 10) ia sAmAiaussa-ggasuttamuccaria kaausggddio| ciMtai ujjoadugaM, carittaaiArasuddhikae // 11 // artha-A rIte sAmAyikasUtra tathA kAyotsarga sUtrane pATha kahI pachI cAritrAcAra zuddhine arthe kAusagna karI be legasa ciMtavavA. (11) vihiNA pAria samma-ttasuddhihauM ca paDhai ujjo // . taha savvaloaarihaM-taceiArAhaNussaggaM // 12 // kAuM ujjoagaraM, ciMtia pArei suddhasammatto // pukkharavaradIvaDUM, kai suasohaNanimittaM // 13 // artha-pachI yathAvidhi kAusagga pArIne samyaktva zuddhine arthe pragaTa legasTa kahe temaja sarva lekane viSe rahelA arihaMta cinI ArAdhanAne mATe kAusagga karI temAM eka legasa ciMtave, ane tethI zuddha samyaktvadhArI thaIne kAussaga pAre. te pachI zratazuddhine mATe puphakharavaradI kahe. (12-13) _____puNa paNavIsossAsaM ussaga kuNaI pArae vihiNA // to sayalakusalakiriA-phalANasiddhANa paDhai thayaM // 14 // artha-pachI pacIsa ucchavAsane kAusagga kare, ane yathAvidhi pAre. te pachI sakala zubha kiyAnAM phaLa pAmelA evA siddha paramAtmAne stava kahe (14) aha suasAmiddhiheUM, suadevIe karei ussaggaM / iira namo, sukharU ra ( ra ta zu che ? .. artha-pachI zratasamRddhine arthe zratadevIne kAussagna kare. ane temAM navakAra citave. te pachI mRtadevInI thaItuti sAMbhaLe, athavA pite kahe. (15) evaM khettasurIe, ussaggaM kuNai suNai dei thuI / paDhiUNa paMcamaMgalamuvavisai pamajjasaMDAse // 16 // artha -eja rIte kSetradevIne kAussaga karI tenI thaI-stuti sAMbhaLe, athavA pite kare pachI paMca maMgala kahI saMDAsA (saMdhi--paganA tathA zarIranA amuka bhAga ke jyAM besatAM jIvanI virAdhanA thAya te) pramAIne nIce bese. (16) 31 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 puvvavihiNeva pehia, putiM dAUNa vaMdaNaM guruNo / icchAmo aNusaTThi, ti bhaNia jANUhiM to ThAi // 17 // arthaH--pachI pUrvokta vidhieja muhapatti DileDI gurune vAMdaNAM devAM. te pachI "chAmAM anuduiM" kahI DhIMcaNu upara besavuM. (17) guruthui gahaNe thuiti - Na varddhamANakkharassarA paDhai | sakkatthavaMthavaM paThi-a kuNai pacchittaussaggaM // 18 // zrAddha vidhi artha--gurU stuti kahI namatu varNamAnAra vagere traNa thai-stuti ucca svare kahevI. te pachI namAtthaNa kahI prAyazcittane mATe kAussagga karavA. (18) evaM tA devasiaM, rAiamavi evameva navari tarhi | paDhamaM dAu~ micchA - mi dukkaDaM paDha sakathayaM // 19 // arthaH--ArIte devasI pratikramaNavidhi kahyo. rAI pratikramaNu vidhi paNa e pramANe ja che. temAM eTale vizeSa ke, prathama micchAmi dukkaDa' daine pachI zakrastava kahevuM.(19) u kare vihiNA, ussaggaM ciMtae a ujjoa / vI daMsaNasuddhI -i citae tattha iNameva / 20 // arthaH--uThIne yathAvidhi kAussagga kare. ane temAM pazu legasa citave tathA darzanazuddhine mATe khIjo kAussagga karI temAM paNa lAgasa ja ciMtave. (20) tae nisAiAraM, jahakarma ciMtiUNa pAre / siddhatyaya pattiA, mantra saMDAsamuvisar // 2 artha:--trIjA kAussaggamAM rAtrie thaelA aticAra anukrame ciMtave. ane pachI pAre. te pachI siddhastara kahI saDAsA pramAjI ese. (21) puvvaM va puttipehaNa - vaMdaNamAloa suttapaDhaNaM ca / vaMtA vAmaLa vA--mAhAti paDhaLamusso // 22 // artha :--pUrvanI peThe muhapatinI paDilehaNA, vaMdanA, AleAcanA tathA legassa sUtranA pATha sudhI karavuM. te pachI vaMdanA, khAmaNAM, pAchI vaMdanA karI Ayariya uvajjhAyanI traNa gAthA kahI kAussagga karavA. (22) tatthaya ciMtai saMjama - jogANa na hoi jeNa me hANI | taM paDivajjAmi tavaM chammAsaM tA na kAumalaM // 23 // // artha:--te kAussaggamAM A rIte ciMtave ke, jethI mArA saMyamayAganI hAni na thAya, te tapasyAneA huM aMgIkAra karU, sau prathama chamAsI tapa karavAnI tA mhArAmAM zakti nathI, (24) Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatrikRtya ] 243 gAi iguNatI - yaM pi na saho na paMcamAsamavi / v 23-ti-3-mAruM, na samatvo mAlaMpi // 24 // artha:--chamAsImAM eka divasa Ache, e divasa ochA ema karatAM egaNatrIza divasa ochA karIe tApaNu teTalI tapasyA karavAnI mhArAmAM zakti nathI, temaja paMcamAsI, cAmAsI, trimAsI, khemAsI, tathA eka mAsakhamaNa paNa karavAnI mhArAmAM zakti nathI. (24) jA taM pi terasUNa, cautIsaimAio duhANIe / jA to AyaM - bilAI jA porisi namo vA // 25 // atha :--mAsakhamaNamAM tera uNA karIe tyAM sudhI tathA seALa upavAsathI mAMDI ekeka upavAsa AchA karatAM TheTha cAthabhakta ( eka upavAsa ) sudhI tapasyA karavAnI paNa mhArAmAM zakti nathI. emaja Ayamita AdithI, mATI pArirasa tathA tathA navakArasI sudhI citavavuM. (25) jaM sakai taM hiae, dharettu pAretu pehae potiM / tAruM yAmaso, te viJa padmavat viAi // 26 // athaH--upara kahelI tapasyAmAM je tapasyA karavAnI pAtAnI zakti hAya te hRdayamAM dhAravI, ane kAussagga pArI muhapatti paDilehavI, pachI saraLa bhAvathI vAMdaNAM daI je tapasyA manamAM dhArI hoya tenuM yathAvidhi paccakkhANa levuM. (26) icchAmo aNusaTThi, ti Nia uvavisia paDhai tiSNi thui / misoLa sa--thayArM tA cepa vate // 27 // artha:--pachI rchAmA anura kahI nIce besI dhImA svarathI traNa thaI-stuti nA pATha kahe. te pachI namaithuna vagere kahI caityava Mdana kare. (27) aha pakkhiaM cauddasi - diNaMmi puvvaM va tattha devasiaM / murttataM vidhAmi, to sammamima mahur // 28 // a:--have caudaze karavAnuM pakhkhI pratikramaNa kahIe chIe. temAM pahelA agAu kahyA pramANe devasI pratikramaNa sUtranA pATha sudhI vidhi kahI pratikramaNa karI pachI AgaLa kahevAze. te anukrama pramANe sArI peThe karavuM. (8) muhapotI vaMdaNayaM, saMbuddhAkhAmaNaM tahA loe / vaMdaNapatte akkhA - maNaM ca vaMdaNayamaha sutaM // 29 // a-- --prathama muhapatti paDilehavI tathA vaMdanA karavI, pachI saMbuddhA khAmaNAM tathA aticAranI AleAcanA karI, pachI vaMdanA tathA pratyeka khAmaNAM karavAM te pachI pakhIsUtra kahevu. (29) Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 [ zrAddha vidhi suttaM abbhuTThANaM, ussaggo puttivaMdaNaM thy|| pajjati a khAmaNayaM, taha cauro chobhavaMdaNayA // 30 // artha-pachI abhuThANa sUva-pratikramaNa sUtrane tathA kAussagrano pATha kahI kAussaga kare. te pachI muhapatti paDilehI, vaMdanA karI pAyaMtika khAmaNAM karavAM ane cAra thaMbhavaMdanA karavAM. (30) puvvavihiNeva savvaM, devasiaM vaMdaNAi to kuNai / sijjasarI ussagge, meo saMtithayapaDhaNe a||31|| artha--pachI agAu kahelI vidhi pramANe devasI vadanAdika karavuM temAM sijajasUrI kAussagna kare ane ajita zAti kahe, ATale pAThamAM pheraphAra che (31) evaM cia caumAse, varise a jahakkama vihI nneo| pakkhacaumAsavarise-su-navari nAmami nANattaM // 32 // artha -e rIte ja mAsI pratikramaNane tathA saMvatsarI pratikramaNane vidhi jANo. temAM eTalo vizeSa ke-pakhI, pratikramaNa hoya 5khI comAsI hoya te mAsI ane saMvatsarI hoya te saMvatsarI evAM judAM judAM nAma Ave che. (32) taha ussaggojjoA, bArasavIsA samaMgalacattA / saMbuddhakhAmaNaM tipa Na satta sAhuNa jahasaMkhaM // 33 // artha:- temaja pampInA kAussagnamAM bAra, comAsInA kAusagnamAM vIsa ane saMvatsarInA kAussagnamAM cAlIza lengassano kAussaga navakAra sahita ciMtava. tathA saMbuddhakhAmaNa pakhI comAsI ane saMvatsarIe anukrame traNa, pAMca tathA sAta sAdhunAM avazya karavAM. (33) A rIte ciraMtanAcAryokta pratikramaNa gAthA kahI. haribhadrasUri kRta Avazyaka vRttimAM vaMdanaka niryuktinI aMdara AvelI rAri rimaLe e gAthAnI vyAkhyAne avasare saMbuddha khAmaNanA viSayamAM kahyuM che. te e che kedevasI pratikramaNamAM jaghanya traNa pakhkhI tathA comAsAmAM pAMca ane saMvatsarImAM sAta sAdhuone jarUra khamAvavA. pravacanasAre ddhAranI vRttimAM AvelI vRddhasAmAcArImAM paNa e ja pramANe kahyuM che. have pratikramaNanA anukramane vicAra pUjya zrI jayacaMdrasUrikRta pratikramaNa garbhahetu nAmanA graMthamAMthI jANave. A rIte pratikamaNa vidhi jaNAvyo che munirAjanI sevA karavI. temaja AzAtanA TALavA vagere vidhithI munirAjanI athavA guNavaMta tathA ati dharmiSTha zrAvaka AdinI sevA karavI. vizrAmaNA zabda eka upalakSaNa che, ethI sukha saMyamayAtrAnI pRcchA vagere paNa kare, pUrvabhave pAMcase sAdhuonI sevA karavAthI cakravartI karatAM adhika baLavAna thaelA bAhubaLi vagerenA daSTAMtathI sevAnuM phaLa vicAravuM. utsarga mArge jatAM Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakRitya ] 245 sAdhuoe kAI pAse paNa sevA na karAvavI. kAraNa ke, saMvAda, hRta hoya' e Agama vacanathI sevA karAvavAno niSedha karyo che. apavAdathI sAdhuoe sevA karAvavI hoya te sAdhu pAseja karAvavI. tathA kAraNa paDe sAdhune abhAve lAyaka zrAvaka pAse karAvavI. jo ke maheoTA munirAja sevA karAvatA nathI tathApi mananA pariNAma zuddha rAkhI sevAne badale munirAjane khamAsamaNa devAthI paNa nirjarAne lAbha thAya che, ane vinaya paNa sacavAya che. svAdhyAya karo. A pachI prathama bhaNelA "zrAddha dina kRtya" vigere zrAvakanI vidhinI dekhADanAra granthanI, upazamALA, karmagraMtha vigere graMthonA punarAvartana rUpa, temaja zilAMgAdi rathanI gAthAonA gaNavA rUpa ane navakAranuM valayAkAre punarAvartana karavuM vigere vividha svAdhyAya pitAnI buddhi pramANe mananI ekAgratA mATe kare. zIlAMga ratha A gAthA uparathI jANo. karaNe 3 joe 3 sannA 4, iMdia 5 bhUmAi 10 samaNadhammo a 10 / silaMgasahassANaM, ahArasagassa niSphattI // 1 // artha-karaNa, karAvaNa, anumodana e traNa karaNa, e traNene mana, vacana ane kAyAnA traNa vegathI guNatAM nava thayAM. te navane AhAra, bhaya mithuna ane parigraha e cAra saMjJAthI guNatA chatrIza thayA. tene cahyuM. sparza, zretra. rasa ane thrANa e pAMca ithiI guNatAM 180 ekase eMzI thayA. tene pRthivIkAya, apakAya. teukAya, vAyu kAya, vanaspati kAya, beIdriya, teIdriya, caureMdriya, paMceMdriya ane avakAya e dasa jIva bhedanI sAthe guNatAM 1800 aDhArase thayA. tene 1 kSAMti, 2 mArdava, 3 AjIva, 4 mukti (nirlobhatA), 5 tapa, 6 saMyama, 7 satya, 8 zauca. (pavitratA) 9 akiMca. natA (parigrahatyAga) ane 10 brahmacarya e dasa prakAranA sAdhu dharme guNatAM 18000 aDhAra hajAra thAya. e rIte zIlAMga rathanA aDhAra hajAra aMganI utpatti jANavI. have zIlAMga rathane bhAvanA pATha A rIte che -- mananI ekAgratA, karma nijerA, bhAvazuddhi ane svAdhyAya mATe zIlAMgAdi rathane vicAra darzAvavAmAM Avyo che. A rathanA prakAra ekavIza che ane tenI gAthA 49 che. 1 zIlAMgaratha, gAthA 4, 2 dazavidha cakravAla samAcArI ratha gAthA 3, 3 kSamaNuM ratha gAthA 4, 4 zramaNa dharmaratha gAthA 2, 5 sAmAcArI ratha gAthA 2, 6 niyama ratha gAthA 2, 7 niMdAratha gAthA 2, 8 tAratha gAthA 2, 9 saMsAra ratha gAthA 2. 10 dhamaratha gAthA 2, 11 saMyama ratha gAthA 1, 12 zubhalezyAtrika ratha gAthA 4, 13 azubha lezyAtrika ratha gAthA 3, 14 prakararatha gAthA 4, 15 ipathikI ratha gAthA 2, 16 AlocanA ratha gAthA 2, 17 rAgarika ratha gAthA 2, 18 jJAna darzana cAritra ratha gAthA 3 19 paccakhANa ratha gAthA 2, 20 dharmAga ratha gAthA 1, 21 kAmAvasthA ratha gAthA 1 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 [ zrAddha vidhi * * je no karaMti maNasA, nijjia AhAra sanna soiMdI / ' vivAyAma, vaMtiguvA te muLI dhaMdhe che ? AhAra Adi saMjJA ane zretra vagere Idrine jItanAra e munie pRthvIkAya vagere AraMbha manathI paNa nathI karatA, te kSAMti vagere dazavidha dharmanA pALanAra munione huM vaMdanA karUM chuM. enuM vizeSa svarUpa yaMtra uparathI jANavuM. have sAdhu dhamarathane pATha A rIte che na haNei sayaM sAhU, maNasA AhAra sanni sNvuddo| soiMdia saMvaraNo, puDhavi jie khaMtisaMpanno // 1 // artha--AhAra vigere saMjJAone, zretra Adi indriyane saMvara karanAra, pRthvI kAya vigere AraMbhane varjanAra tathA kSAMti Adi dazavidha dhamane pALanAra evA sAdhu manathI paNa hiMsA karatuM nathI. [karaNAi tinnijogA, maNa mAINia havanti karaNAI / AhArAi sannA, causoyA indiyA paMca // 2 // artha-traNa karaNa karavuM, karAvavuM. tathA anumodavuM, mana vigere traNa-mana vacana ane kAyA rUpa traNaga, AhArAdi cAra saMjJA, zrobeMdriyAdi pAMca IMdiye A badhAne paraspara joDavAthI saMyamaratha thAya che. traNe karaNanI sAthe traNa vegane guNatAM 9 tene cAra saMjJAo guNatAM 36. tene pAMca idrie guNatAM 180. tene pRthvIkAyAdi dase guNatAM 1800 ane tene zAMti vigere dazavidha yatidharma sAthe guNatAM 18000 bheda thAya che. A pramANe sAdhu dharmaratha thAya che. ] vagere sAmAcArI ratha, kSamaNa ratha, niyama ratha, AlecanA ratha, tapa ratha, saMsAra ratha, dharma ratha, saMyama ratha vagerenA pATha paNa A rIte ja jANavA ke vadhu laMbANa thavAnI bIkathI te ahIM dAkhala karyA nathI.. navakAranI valaka guNanAmAM te pAMca pada AzrayI eka (1 2 3 4 5)pUrvAnumUvI, eka pazcApUvI (5 43 2 1) ane bAkI ekaso ne aDhAra (118) anAnupUvIo Ave che. nava pada AzrayI anAnupUvi te (362878) traNa lAkha bAsaTha hajAra AThaso aThotera thAya che. anAnupUrvi vagere gaNavAne vicAra tathA tenuM svarUpa pUjyathI jinakIrtisUri kRta saTIka parameSTIstavathI jANavuM. A rIte navakAra gaNavAthI duSTa evA zAkinI, vyaMtara velI. graha, mahArega vagerene zIdhra nAza thAya che. ane enuM A lekamAM paNa, tyakSa phaLa che. paraloka AzrayI enuM phaLa te anata karmakSaya pramukha che. kemake -"je pApakarmanI nijA mAsanI athavA eka varSanI tIvra tapasyAthI thAya che teja pApanI nirjarA nava + AnuM vizeSa svarUpa zIlAMgAdi ratha saMgraha pustakamAM jevuM. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatrikRtya ] 247 kAranI anAnupUrti guNavAthI ardha kSaNamAM thAya che. zIlAMga ratha vagerenA gaNavAthI paNa mana vacana kAyAnI ekAgratA thAya che, ane te thakI trividha dhyAna thAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke-bhaMgika kRta gaNanArA purUSa trividha dhyanamAM vase che. A rIte svAdhyAya karavAthI dhamadAsanI mAphaka pitAne karmakSayAdi tathA bIjAne pratibodhAdika ghaNe guNa thAya che. dharmadAsanuM svAdhyAya upara daSTAMta nIce pramANe che - - dharmadAsa dararoja saMdhyA vakhate devasI pratikramaNa karIne svAdhyAya karate hate. teno pitA suzrAvaka hovA chatAM svabhAvathI ja ghaNe krodhI hate. eka samaye dharmadAse pitAnA pitAne krodhane tyAga karavAne mATe upadeza karyo. tethI tene pitA ghaNe gusse thaye. ane hAthamAM lAkaDI laI detAM rAtrine vakhata levAthI thAMbhalA sAthe athaDAIne maraNa pAmyo, ane duSTa sarSanI nimAM utpanna thayo. eka vakhate te duSTa sarSa aMdhakAramAM dharmadAsane karaDavA sArU A vahate. eTalAmAM svAdhyAya karavA beThelA dharmadAsanA mukhamAMthI eka gAthA teNe sAMbhaLI. te gAthA A hatI:- tivvaM pi puvvakoDI, kayaMpi sukayaM muhuttamitteNa / kohaggahio haNio, ha hA havai bhavaduge vi duhI // 1 // arthapUrvadoDa varSanI tIvra tapazcaryAthI kareluM pUNya krodhI mANasa muhUrta mAtramAM gumAve che ane A bhava ane parabhava baMnemAM duHkhI thAya che. vagere svAdhyAya dharmadAsanA mukhethI sAMbhaLatAM ja te sapane jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. pachI te anazana karI saudharma devaloke devatA thaye, ane putrane (dharmadAsane) sarve kAmamAM madada ApavA lAgyo. eka vakhate savAdhyAyamAM tallIna chatAMja dharmadAsane kevaLa jJAna utpanna thayuM mATe avazya svAdhyAya kare jaIe. gharanA mANasone dharmopadeza Apavo. pratikramaNa pachI zrAvake sAmAyika pArIne pitAne ghera javuM. ane potAnI strI, putra, mitra, bhAI, sevaka, bahena, putranI vahu, putrI, pautra, pautrI, kAke, bhatrIjo ane vANetara temaja bIjA svajanene paNa jenI jevI gyatA hoya te pramANe dharmane upadezakara upadezamAM 1 samyakatva mULa bAra vrata svIkAravA 2 sarve dharmamAM pitAnI zakita vaDe yatanA vagere karavI. 3 jyAM jinamaMdira tathA sAdhamI na hoya evA sthAnakamAM na rahI kusaMgati tajavI 4 navakAra gaNavA. 5 trikALa caiityavaMdana tathA jinapUjA karavI. ane 6 paccakakhANa vagere abhigraha levA. 7 zakti pramANe dharmanA sAte kSetrone vize dhana vAparavuM vagere viSaya kahevA. dinakRtyamAM kahyuM che ke--je gRhastha pitAnA strI putra vagerene sarvajJa praNIta dhamane viSe na lagADe, te te grahastha A lekamAM tathA parAkamAM temanA karelA kukarmothI lepAya kAraNa ke e lokamAM rivAja che ke jema cerane anna pAna Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 [ zrAddha vidhi vagere sahAya ApanAra mANasa paNa cerInA aparAdhamAM sapaDAya che tema dharmanI bAbatamAM paNa jANavuM mATe tatvanA jANu. zrAvake dararoja strI putra vagerene dravyathI yathAgya vastra vagere ApIne tathA bhAvathI dharmopadeza karIne temanI sArI athavA mAThI sthitinI khabara levI. ' evuM vacana che, mATe zrAvake strI putrAdikane vastrAdi dAna avazya karavuM. anya sthaLe paNa kahyuM che ke dezanuM kareluM pApa rAjAne mAthe rAjAnuM kareluM pApa puro hitane mAthe, strInuM kareluM pApa bharane mAthe ane ziSyanuM kareluM pApa gurUne mAthe che,' strI putra vagere kuTuMbanA loke gharanA kAmamAM vaLagI rahelA hevAthI tathA pramAdI vagere hevAne lIdhe temanAthI gurU pAse jaI dharma saMbhaLAtuM nathI. mATe gRhastha zrAvaka upara kahyA pramANe ghare AvI dharmopadeza kare che te dharmane viSe pravarte che. ahiM dhanyaaiSinA kuTuMbanuM daSTAMta nIce pramANe jANavuM- dhanyapura nagaramAM rahenAra dhanyazeTha gurUnA upadezathI suzrAvaka thaye- te dararoja saMdhyA vakhate pitAnI strIne ane cAra putrone dharmopadeza karatuM hatuM. AthI anukrame strI ane traNa putra pratibaMdha pAmyA; paNa ethe putra nAstikanI mAphaka puNya pApanuM phaLa kyAM che? ema kahete hovAthI pratibaMdha na pAme. tethI dhanya zreSThinA manamAM ghaNe kheda thato hato. eka vakhate paDozamAM rahenArI eka vRddha suzrAvikAne maraNa vakhate teNe nirdhAmaNA karI dharma saMbhaLAvyuM ane tenI sAthe e nizcaya karAvyo ke, "devatA thaIne hAre hArA putrane pratibaMdha pamADe."te vRddha strI maraNa pAmIne saudharma devalokamAM devI thaI. pachI teNe pitAnI divya Rddhi vagere dekhADIne dhanyazreSinA putrane pratibaMdha pamADaze. A rIte gharanA svAmie pitAnI strI putra vagerene pratibaMdha kara. ema karatAM paNa kadAca teo pratibaMdha na pAme, te pachI gharanA mAlIkane mAthe deSa nathI. kahyuM che ke sarve zrotAja. nene hitavacana sAMbhaLavAthI dharma maLe ja che; e niyama nathI, paraMtu bhavya che upara anugraha karavAnI IcchAthI dharmopadeza karanArane te jarUra dharmaprApti thAya che. A rIte navamI gathAne vistAra pUrvaka artha che. (9). brahmacarya pALe alpaniMdrA kare ane azuci bhAvanA bhAve. pAyaM avaMbhavirao, samaye appaM karei to ni / niddovarame thItaNu-asuittAi viciMtijjA // 10 // [prAyaH abrahmaviratA, samaye alpaM karoti nidrA // nidroparame strItanuazUcitvAdi vicintayet // 10 // ] artha-te pachI suzrAvake ghaNuM karIne strI saMgathI chuTA rahIne thoDo vakhata udha levI ane uMgha uDI jAya tyAre manamAM strInA zarIranuM azucipaNuM ciMtavavuM. (10) vizeSa suzrAvaka svajanene dharmopadeza karI rahyA pachI eka pahera ravi gayA pachI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatrikRtya ] ane madhyarAtri thayA pahelAM agara peAtAnI zarIra prakRtine anukuLa Ave te vakhate suvAnA sthaLe jaine zAsrAkta vidhi pramANe thoDI uMgha le. ughavA jatI vakhate zrAvake kevuM rahevuM joie ? te viSe kahe che abrahma eTale-sa bhAgathI virakta rahevuM. kAraNa ke--yAvajjIva catu vrata pALavAne asamartha evA tarUNa zrAvake pazu pa tithi Adi ghaNuA divaseAne viSe brahmacArIpaNeja rahevuM joie. kemake, brahmacaryanuM phaLa bahu mADhe che. mahAbhAratamAM paNa kahyu che ke--he dhamarAja ! eka rAtri sudhI brahmacarya pALanAra brahmacArIne je zubhragati thAya che, te zubhagati hajArA yajJa karavAthI paNa thAya ke nahIM ? te mATe zakA rahe che.' 249 cAlatI gAthAmAM nind e vizeSya che, ane thavuM e nidrAnuM vizeSaNa che. A saMbaMdhamAM evA nyAya che ke, "koI paNa vidhi athavA niSedha vizeSaNa sahita kahyo hoya te te vidhi athavA niSedha peAtAne sabaMdha vizeSaNanI sAthe rAkhe che." tethI "uMgha levI hoya teA thADI levI' ema ahI' kahevAne uddeza che, paNa uMgha levI evA uddeza nathI. kAraNa ke, dezuMnAvaraNIya karmAMnA udaya thavAthI uMgha enI meLe Ave che. mATe uMgha levAnI vidhi zAstra zuM karavA kahe ? je vastu khIje koI prakAre maLatI nathI, tene vidhi zAstrakAra batAve che. evA niyama che. A vAta agAu paNa eka vakhata AgaLa kahevAmAM AvI che. mahu nidrA lenAra mAsa A bhavathI tathA parabhavathI paNa bhraSTa thAya che, cAra, vairI, dhUtArA, duna vagere leAkeA paNuM sahajamAM tenI upara humale karI zake che. AthI gheADI uMgha levI e mahApurUSanuM lakSaNa che AgamamAM pazu kahyuM che ke--'je purUSa alpAhArI. apavacanI, alpa nidrA lenArA tathA alpa upAdhi ane alpa upakaraNa rAkhanArA evA hoya che, tene devatA paNa praNAma kare che. ' nItizAstrAdikamAM kahelA nidrA vidhi nIce pramANe cheH-- mAMkaDa vagere jIveAthI bhareleA, 8 ke, bhAMgelA, herAna karanAra, meleA, paDhapAyAvALA, tathA maLelA mAvaLanA lAkaDAthI banAvelA evA khATalA sUvAnA kAmamAM vAparavA nahI.1.suvAnA tathA besavAnA kAmamAM cAra sudhI joDelAM lAkaDAM hoya te sArAM; paNa pAMca smAdi lAkaDAnA ceAga, sunAra dhaNInA tathA tenA kuLaneA nAza kare che ra. pAtAnA pUjanIka purUSathI UMce sthAnake na suvuM, tathA paga bhInA rAkhIne, uttara athavA pazcimadizAe mastaka karIne, vAMsanI peThe lAMbA thaIne, paga mukavAne ThekANe mastaka karIne na sUvuM; paraMtu hastinA da MtanI mAphaka suvuM 3. deva'diramAM, rAphaDA upara, vRkSanI nIce,mazAnamAM tathA vidizAe (khUNAnI dizAe) mastaka karIne na suvuM. 4. kalyANunI icchA karanAra purUSe sUvAne vakhate malamUtranI zaMkA hAya tAte dUra karavI. maLamUtra kavAnuM sthAna karyo che te azayAra jANI levuM, pANI najIkamAM kyAM che te jovuM. ane bAraNuM kharekhara A karavuM paDe iSTadevane namaskAra karIne apamRtyunA bhaya TALavA pavitra thavuM, te pachI vA barAbara paherIne rAma trathI pavitra kar Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - , , 250 [ zrAddha vidhi karelI pahelI pathArIne viSe sarva AhArane parityAga karIne DAbe paDakhe suI rahevuM 6-7. kodhathI, bhayathI, zokathI, madyapAnathI, strIsaMgathI, bhAra upADavAthI, vAhanamAM besavAthI tathA mArge cAlavAthI glAni pAmelA, atisAra, zvAsa, heDakI, zuLa, kSata (ghA), ajIrNa vagere rogathI pIDAyelA, vRddha, bALa, durbaLa, kSINa thayelA ane tRSAtura thaelA eTalA purUSoe kaI vakhate divase paNa suI rahevuM, 8-9 grISmaRtumAM vAyune saMya, havAmAM rUkSatA tathA TUMkI rAtri hoya che mATe te RtumAM divase UMgha levI lAbhakArI che paNa bIjI RtumAM divase nidrA le che tethI kaphapitta thAya che. 10. ghaNI AsakitathI athavA avasara vinA uMdha levI sArI nathI. kAraNa ke, tevI uMgha kAla rAtrinI mAphaka sukhane tathA AyuSyane nAza kare che 11. sutI vakhate pUrva dizAe mastaka kare te vidyAno ane dakSiNa dizAe kare te dhanane lAbha thAya. pazcima dizAe mastaka kare to ciMtA upaje, tathA uttara dizAe kare te mRtyu athavA nukazAna thAya. 12 A rIte nItizAAdikamAM zayanavidhi kahyo che. AgamamAM zayanavidhi A pramANe kahele che-sutI vakhate caityavaMdana vagere karIne devane tathA gurUne vaMdanA karavI. cauvihAra vagere paccakkhANa uccaravuM, tathA pUrve grahaNa karelA vratamAM rAkhelA parimANane graMthi sahita paccakakhANavaDe saMkSepa karavA rUpa dezAvakAzika vrata svIkAravuM. dinakRtyamAM kahyuM che ke - pANivaha musAdatta, mehuNadiNalAbhaNatthadaMDaM ca // aMgIkayaM ca muttuM, savvaM upabhogaparibhogaM // 1 // gihamajjhaM muttaNa, disigamaNaM muttu masagajUAI // vaya kAehiM na kare, na kArave gaThisahieNaM // 2 // artha-prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, dinalAbha, (prabhAta samaye vidyamAna parigraha) anarthadaMDa ane svIkArela vastu sivAya bIjA samagra upaga pari bhegane, gRhamadhyabhAga cheDIne dizAgamanane temaja mazakaAdi chene choDI trasa jIne AraMbha jyAM sudhI gAMTha choDuM nahi tyAMsudhI vacana ane kAyAthI karIza nahi ane karAvIza nahiM. A prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha pUrve niyamita na hatA tene huM have niyama karuM chuM, te A rIte, ekedriya tathA macchara jU Adi trasajIne cheDI samagra AraMbhathI tathA aparAdhI trasajIva saMbaMdhI ke bIjI kaI paNa hiMsA huM gAMTha na choDuM tyAM sudhI vacana ane kAyAthI karIza nahi. mana ati cacaLa hevAthI tenuM niyaMtraNa karavuM azakaya hovAthI mananuM pratyAkhyAna te azakaya che, Aja rIte, mRSAvAda, adattAdAna ane mithunane paNa niyama karuM chuM. dinalAbhane atyAra sudhI te niyama nahote paNa have huM suvA jatI vakhate tene paNa saMkSepaniyama karuM chuM. anarthadaMDane Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrikRtya ] 251 saMkSepa karuM chuM. zayana Asana ane AcchAdana cheDIne bhoga upabheganAM sAdhanane tyAga karUM chuM ane gRhamadhyabhAga cheDIne bIjI dizAgamanane tyAga karuM chuM. arthAt graMthi na choDuM tyAM sudhI vacana ane kAyAthI pApanA kAraNarUpa prANAtipAtAdi pAMca ane bhaugopabhega, dizigamana ane anarthadaMDa nahi karuM ke nahi karAvuM. A dezavakAsika trata svIkAravAthI mahAna phala thAya che ane tethI munirAjanI peThe zrAvakane saMsAramAM rahA chatAM nisaMgapaNuM prApta thAya che. A vrata vaidyanA jIva vAnare prANAMta sudhI pALyuM ane tethI te jema Avate bhave sarvotkRSTa phaLa pAme tema vizeSa phaLanA arthi bIjA jIvee paNa mUkhyapaNe te dezAvakAsikavratanuM pAlana karavuM. saMpUrNa paNe dezAvakAsika pALavAnI zakti na hoya te anAbhogAdi cAra AgArapUrvaka svIkAravAthI cothA AgAra vaDe agni vigere saLage tevA prasaMge dezAvakAzika vrata muke te paNa vratabhaMga na thAya. dezAvakAzika vrata pALavA upara vaidyanA jIva javAnaranuM daSTAMta che. te amArA banAvela AcAra pradIpa graMthamAM Apela che te tyAMthI joI levuM. 40 dezAvakAzika upara vAnaranuM daTAnta. pUrvakALamAM kAMtimatI nAme nagarI hatI. te nagarImAM sidha nAme mahAvedya rahe hate te vaidya mahAna lobhI hatuM, jethI te potAnA sagA, mitra ke garIba garabAnuM paNa dhyAna rAkhyA sivAya paisA paDAvatuM hatuM temaja bahu pApavALI auSadhio vAparato hate. eka vakhata te nagaramAM muni mahArAja padhAryA. sarva lekenI sAthe sidhdhadya paNa dezanA sAMbhaLavA gaye, munirAje dezanA AraMbhI. A dezanAmAM temaNe mAnavabhavanI durlabhatA upara vivecana karyuM; dezanAne aMte vaidyane vizeSa dha Apyo ane jaNAvyuM ke, "vaidyanuM jIvana bahu kaparuM che. kAraNake te lokanA bhalA karatAM muMDAmAM vadhAre rAjI rahe che te mAne che ke loko vadhu mAMdA paDe te sArU. Ama chatAM sAro veva dayA bhAve ane hitabuddhie vaidyapaNuM kare te kalyANa sAdhI zake che.' muninI A dezanA sAMbhaLI vaidyanuM hRdaya kuNuM paDayuM. te pitAne ghera gayo paNa pAche pUrvanA abhyAsane laI mahAlobhathI pitAne baMdha karavA mAMDayo. aMte te mRtyu pAmI eka jaMgalamAM vAnararUpe utpanna thayA. A vAnara pitAnA TeLAne agraNI banI vAnarIo sAthe krIDA karate pitAne kALa pasAra karavA lAgyo. eka vakhata jyAM A vAnara vase che te jaMgalamAM sametazikharanI yAtrAe nIkaLelo eka muniono samudAya AvI caDe ahiM eka muninA page kaMTaka vAgye. kAMTe eTale badhe uDe utaryo ke te kheMcI zakAya nahi. paga sujI gaye. muni pagaluM paNa AgaLa cAlavA mATe samartha thayA nahi. munie aTakayA. ghera jaMgalamAM kaI pratikArane mArga temane dekhAye nahi. kAMTAthI viMdhAela munie bIjAone kahyuM ke mAre mATe tamAre badhAye rokAI rahevAnI jarUra nathI Apa sukhethI padhAre huM ahiM raghera manathI sametazikharanI bhAvanA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 [ zrAddha vidhi tathA cAra zaraNane grahaNa karavAM, sarva jIvarAzine khamAvavI. aDhAra pApasthAnakano tyAga kare, pApanI niMdA karavI, puNyanI anumodanA karavI, tathA prathama namaskAra gaNI. jaI me hunja pamAo imassa dehassa imAi rayaNIe, ___AhAramuhidehaM savvaM tiviheNa vosiriaM // 1 // artha -je A rAtrine viSe A deha vaDe mArAthI pramAda thAya te A deha, AhAra ane upadhi e sarvane trividha sirAvuM chuM, A gAthA traNavAra belI traNa vakhata sAgarika aNasaNano svIkAra kare. tyArabAda suvAnI vakhate navakAranuM smaraNa karavuM bhAvI jIvana pavitra karIza." munio zeDIvAra te acayA paNa chevaTe temane lAgyuM ke tAtkAlika kAMI paNa pratikAra thAya tema nathI tema jANI eka bIjAne khamAvI se nIkaLyA. kaTaka viddha muni eka zilAtIne pitAne upAzraya mAnI dhyAna magna rahyA, tevAmAM thoDI vAre keTalAka vAnaranuM TeLuM A yuM keTalAka munine mAravA patharA te keTalAke lAkaDAnA karacAo upADayA, tevAmAM vaidyano jIva je vAnara thaye hatuM te tyAM A munine jotAM U. tene AvA munine kayAMya ne kayAMya joyAche ema vicAratAM pUrvabhava yAda Avyo teNe munione mAravA taiyAra thayela vAnara ane vAnarIone dUra karyA ane siddhavevanI peThe munine paga hAthamAM laI pUrvabhavanA abhyAsathI muninAM pagamAMthI kaMTaka kheMcI kADhaye turta vAnara jaMgalamAM upaDayo ane saMrehiNI auSadhi lagAvI muninA pagane sAro banAvyo. munie vAnarane uddezI kahyuM "he vAnara! tuM tiryaMca che chatAM A tiryacapaNAmAM paNa te prayatna kare te tAruM kalyANa sAdhI zake che, kaMbala ane saMbale tiryacapaNamAM paNa dharma karI devagati meLavI. bhagavAnane DaMkha denAra caMDakauzika sarSe paNa samabhAva rAkhI kalyANa sAdhyuM che. mATe samyaktva mULa bAravratane zakita mujaba ArAdha. jethI ghaNA pApa paNa nAza pAmaze. temaja bAravratamAM paNa vizeSa karIne dezavakAsika vrata ArAdhavA yogya che. A vrata sAmAyika sahita ane sAmAyika rahita ema be prakAre thAya che manathI paNa pApa vyApAra nahi karavAno nirNaya karI niyamita karelI bhUmimAM rahevuM te sAmAyika dezAvakAsika che, ane bIjAthI niyamita karelI bhUmimAM sarvatratanA saMkSeparUpa dezAvakAsika karavAthI te bhUmisivAya bIjA badhA sthaLana pApane niSedha thAya che. vAranuM citta dezAvakAsika upara caTayuM. munie vAnarane dharmamAM sthira karI tyAMthI AgaLa vihAra karyo ane keme karI sametazikhara pahoMcyA vAnarane saMpUrNa phaLanI IcchA thaI tethI teNe teja rAtrie eka parvata upara samAyika sahita dezAvakAsika vrata svIkAryuM. rAtre sihe vAnara upara hUmale karyo. vAnara vratane saMbhALI pagaluM paNa khasya nahI. A rIte siMhe vAnarane phADI nAkhyo. vAnare mana sthira rAkhyuM. ane tyAMthI dharma dhyAnamAM matyu pAmI bhuvanapatimAM hajAro varSanA AyuSyavALo deva thayA. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatri kRtya ekAMta zayyAmAM suvuM. paNa jyAM zrI AdinA saMsaga hoya tyAM na suvuM. kAraNake viSayavAsanAnA abhyAsa jIvane anAdi kALanA che. ane vedanA udayanI utkaTatAne lai jIva, zrI Adi saMsarga vALA sthAnane lIdhe kAmavAsanAthI kadAca khAdhA pAme. mATe kahyuM che ke--jema lAkhanI vastu agninI pAse mukavAnI sAthe pIgaLI jAya che tema dhIra ane dula zarIravALA hoya chatAM purUSa strI pAse hAya teA tuta pigaLI jAya che (kAmavaza thAya che) temaja purUSa manamAM je vAsanA rAtre rAkhI suI jAya che. teja vAsanAmAM te uThe nahi tyAM sudhI rahe che. ' A pramANe DAhyA purUSonuM upadeza kathana che. AthI mehane sarvathA zAMta karI dhama vairAgya vagere bhAvanAthI bhavita thavA pUrvaka nidrA levI. Ama karavAthI rAtre kunnama ke duHsvapna AvatAM nathI ane dharmoMmaya pavitra svapna Ave che. A uparAMta krodha ane mehanA tyAga karI zAMta bhAvanAthI bhAvita thai sUtA hoya te rAtre uMghanI parAdhInatAthI, ApattinI mahUlatAthI, AyuSyanA se|pakramapaNAthI ke krama'nI vaicitryatAne laI mRtyu thAya te paNa zubhati thAya che. maratI vakhate jevI mati tevI gati thAya che te zAstravacanathI kapaSTa paNe sAdhunA veSa dhAraNa karanAra kSatriye pauSadhagrahaNa karela uDDayana rAjAne mAryo te paNa te vakhate mananI zuddhAne lai uDDayana rAjA devagatine pAmyA. gAthAnA uttarASTranI vyAkhyA. A pachI pAchalI rAtre nidrA purI thAya ke uDI jAya. tyAre 1 anAdikALanA abhyAsa tathA bhava para parAnI Tevane laI utpanna thatI kAmabuddhine jItavA mATe strInA zarIranuM apa 253 bhuvanapatimAM devaleAkanuM AyuSya pUrNa karI vAnaranA jIva maNimaMdIra nAmanA nagaramAM maNizekhara rAjAnI paTarANI maNImAlAno kukSine viSe utpanna thayA. pUchu mAse janma thayA. ahIM mAtapitAe tenuM nAma arUNudeva rAkhyuM. arUNudeva kumAracakravarti putranI peThe pAMca dhAvamAtAthI lAlanapAlana karAtA anukrame bAlyakALa pasAra karI yauvanapaNAne pAmyA. te hajArA vidyAdhara kanyAone paraNyA ane teNe prajJapti vigere hajArA vidyAone meLavI. samaya jatAM banne vidyAdhara zreNionA adhipati vidyAdhara cakravati rAjA thayA. ane pitAnA rAjyanA paNa adhiSThAtA thayA.vaLI eka vakhata maNima'dira nagaramAM rathayAtrAnA utsava Ara bhAyA. sa`ghe gAmegAma Ama traNa meAkalyAM.A prasaMge aneka zrAvakagaNa ane suvihita sAdhusamudAya maNinagaramAM padhAryAM, rathayAtrAnA varagheADAnA ghera ghera satkAra thayA. pharatA pharatA ratha rAjAnA madire Avyo. rAjAe ratha joyA ane jaina zAsananI prabhAvanAne te anumeAdavA lAgyA. tevAmAM tenI najara utsavamAM vacce rahela sAdhusamudAya upara paDI. A sAdhusamudAyanA agresara zrI prabhasUri hatA. temanI pAse rahelA eka vRddha sAdhu ubhA hatA. A sAdhune dekhatAM rAjAne cakkara AvyA ane tu mUrchAkhAi jamIna upara DhaLI paDayA. thADIvAre zuddhi AvatAM teNe saiA prathama te vRSNa Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 [ zrAddha vidhi WWWWWWWWWWW vitrapaNuM vicAravuM. temaja mUlamAM Adi' zabda lakhela hovAthI viSayavAsanAthI aTakelA jaMbusvAmi, syulibhadra ane sudarzana zeTha vagere AdarzarUpa zrAvakee duHkhe pALI zakAya tevA ziyaLatane pALavAmAM karelI ekAgratA vigerene vicAra karo. 2 temaja krodha mAna mAyA lebha rUpa kaSAyane jItavAne upAya ciMtava. 3 saMsAranI nazvara ane viSama sthitine vicAra kara. ane 4 vividha uttama prakAranA dharma karavAnA maratha citavavA. kAmarAgane jIta. strInuM zarIra apavitra ane jugupsanIya che e vAta prasiddha che. pUjya municaMdra sUrijIe AdhyAtmaka95mamAM kahyuM che ke he jIva! cAmaDI, hADakAM, majajA, AMtaraDAM, carabI, lehI, mAMsa, viSTA vigere azuci ane asthira yugalane samuha strInA zarIranA AkAre pariNamyuM che. temAM tene zuM ramaNIya lAge che? 1 he jIva! viSTA vagere apavitra vastu dara paDelI tArA jevAmAM Ave te paNa tuM zuM zuM kare che ane nAka maraDe che Ama chatAM te mUrkha ! eja viSTA pramukha azucithI bharelA strInA zarIranI tuM kema IcchA kare che? 2. viSTAnI kothaLI sarakhI, zarIranA chidramAMthI nIkaLatA malathI malina thayelI, utpanna thayelA kRmionA samUhathI khadabadatI tathA capaLatA, kapaTa ane asatyathI purUSane ThaganArI strIne bahAranI TApaTIpathI AkarSAI je jIva bhagave che. te narakagatine pAme che 3. kAmavikAra traNe lokane viDaMbanA karanAra che. tathApi manamAM viSaya saMkalpa karavAnuM tu choDe te te kAmavikAra jaladI chatAya che ja kahyuM che munine vAMdyA. lokee kahyuM "rAjana ! AcAryane cheDI A munine tame kema vAMdhA? rAjAe pitAne pUrvabhava vAnarapaNAne kahI batAvyuM ane jaNAvyuM ke "A mArA parama upakArI che." AcArye kahyuM, rAjana! tiryacapaNamAM paNa tame dharma karI AvI rAjyaRddhi pAmyA te mAnavabhavamAM zuddha rIte dharma karo te jagatamAM evI kaI vastu che ke je na meLavI zakAya? rAjA pratibaMdha pA; teNe pitAnA putra paddhazekharane rAjyagAdI upara sthApI turta AcArya pAse dIkSA lIdhI ane ugra tapazcaryA AraMbhI. eka vakhata arUNadeva rAjarSi vihAra karatA hatA te vakhate AkAzamAMthI pasAra thatI lakSmIdevIe jeyA. tene temanI parIkSA karavAnuM mana thayuM. teNe nIce utarI muninI samakSa aneka devAMganAo vikuva anukuLa upasarga karyo. anukuLa upasargathI jyAre te kSobha na pAmyA tyAre teNe ghaNA pratikuLa upasarga karyA Ama cha mAsa anekavidha upasargo karI devI thAkI ane munivarane aparAdha khamAvI temanI stavanA karatI aMtadhana thaI. arUNadeva rAjarSie te bhavamAM ugra tapazcaryA karI niraticAra cAritra pALI tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM ane AyuSya pUrNa karI dasamA devalokamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI evI mahAvadeha kSetramAM utpanna thaI tIrthaMkara thaI mukitapadane varaze. A pramANe dezAvakAsika vrata upara vAnarajIva kathA. AcAra pradIpa pu 66. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtri kRtya 255 ke " he kAma! huM hAruM mULa jANuM chuM. tuM saMkalpa vikalpathI utpanna thAya che mATe huM viSaya saMka95ja na karUM jethI tuM mArA cittamAM utpanna ja na thAya." A viSaya upara pite navI paraNelI ATha zreSThi kanyAone pratibaMdha pamADanAra ane navvANuM kroDa senaiyAne tyAga karanAra jaMbusvAminuM, kezyA vezyAne viSe Asakata thaI sADAbAra koDa naiyA kharacI kAmavilAsa karanAra ane dIkSA lIdhA pachI tatkALa teja kakSAnA mahelamAM comAsuM rahenAra isyulibhadrasvAminuM tathA abhayA rANIe karelA judA judA prakAranA anukuLa ane pratikuLa upasargathI manamAM saheja paNa kAmavikAra na pAmanAra sudarzana zreSTi vigerenuM daSTAMta jANavuM. A sarva daSTAnta prasiddha hovAthI ahiM savistara jaNAvyAM nathI. 41-42-43 jabusvAmI, sthalibhadra ane sudarzana zeThanI kathA. rAjagRha nagaramAM RSabhadatta nAme zeTha rahetuM hatuM. tene dhAriNI nAme bhAryA hatI. eka vakhata madhyarAtrie dhAriNIe jaMbuvRkSa joyuM. prAtaHkALe teNe RSabhadattane svapnanI vAta kahI. RSabhadete pitAnI buddhi anusAra kahyuM ke "tAre jAMbusarakhAvaNuMvALo putra thaze." dhAriNe garbhavatI thaI tene putra thayo. mA bApe svapnane anusarI tenuM nAma jaMbukumAra pADayuM. jaMbukamAra bAlyakALa pasAra karI yauvana vaya pAme. mAta pitAe te nagaranA judA judA ATha zreSThinI ATha kanyAo sAthe tene vivAha karyo. eka vakhata rAjagRhamAM sudharmAsvAmi padhAryA. keNika rAjA nagaravAsIo sAthe dezanA sAMbhaLavA Avyo jaMbukumAra paNa te dezanAmAM gayo. sudharmAsvAmie dezanAmAM kahyuM ke "jIvana caMcaLa che. jema pANIne parapoTo sahejamAM kuTI jAya che tema A jIvana nazvara che;' sudharmAsvAminI dezanA jaMbukumAranA hadayamAM ArapAra utarI, tene jIvana asthira samajAyuM. ane A jIvanamAMthI svazreya sAdhavAnuM sujayuM. te turta ubhe thaye ane pitAne uddhAra karavA dIkSA ApavAnI mAgaNI karI. sudhamAsvAmie "mA virSa ' tArI sArI bhAvanAmAM tuM vilaba na kara tema kahI tene protsAhana ApyuM. jaMbukumAra "huM tuta mAbApanI rajA laI AvuM chuM.' ema gurUmahArAjane kahI nagaratarapha vaLe. mArgamAM jatAM za vAparavAnI Teva pADatA kumAro taraphathI pheMkAyela mATe loDhAne gALo tenI najIka paDayo. jaMbukumAranI vicAradhArA palaTANI tene lAgyuM ke jIvanamAM kSaNane kayAM bhase che. teNe vicAryuM ke "mane A loDhAne goLo vAgyo heta te huM mArI jAta ane mArI mananI manamAM rahI jAta." jaMbukamAra pAcho vaLyo ane sudhamAMsvAmi pAse Avyo teNe tyAM brahmacaryavrata svIkAryuM ane pachI mAta pitA pAse Avyo. mAta pitAnI AgaLa dIkSA levAne pitAne vicAra jaNAvyo. aSabhadatta ane dhAriNI putranA A vacana sAMbhaLI mUriSThata thayAM. thoDIvAre zAMti pAmI temaNe jabukumArane dIkSA e keTalI AkarI che te samajAvyuM. jaMbukumAre paNa tene yogya pratyuttara Ape chevaTe mAta Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 [ zrAddha vidhI 2 kapAya pramukha doSanA jayane upAya vicAra kaSAyAdi deSanA jayane upAya te te dezanA pratipakSane sevavAthI thAya che. 1. krodhane jaya kSamA karavAthI, 2. mAnane jaya nirabhimAnapaNuM rAkhavAthI, 3 mAyAne jaya saraLatA karavAthI, 4 lobhane jaya saMtoSa rAkhavAthI, pa rAgane jaya vairAgyathI, pitAe maLI eTalI mAgaNI karI ke "putra! je ATha kanyAo sAthe vivAha karyo che. tenI sAthe te lagna kara. A lagna pachI tAre dIkSA levI hoya te sukhethI bIje divase dIkSA le je." Ama kahevAmAM teonI dhAraNA hatI ke paraNyA pachI e strIonA premamAM lapeTAI Ape Apa dIkSAne vicAra mAMDI vALaze. paraNyA pahelAM kanyAone mAta pitAne jAhera karavAmAM AvyuM ke paraNyA pachI turta jaMbukumAra dIkSA levAnI bhAvanA rAkhe che kanyAonA mAtapitAe A khabara kanyAone ApI. temaNe pratyuttaramAM kahyuM ke temanI IcchA hoya te pramANe bhale kare. amArAthI banaze te ame samajAvI temane dIkSA nahi levA daIe, ane Ama chatAM paNa amArAthI nahi samaje te temanI sAthe ame paNa dIkSA laIzuM." lagnotsava ujavAyo. eka eka kanyAnA dAyajAmAM nava navakrADa senA mahera jaMbukumArane ApavAmAM AvI ATha kroDa sonA mahera kanyAonA mosALa taraphathI maLI. eka koDa sonAmahora jaMbukumArane pitAnA mosALa taraphathI maLI. ane aDhAra kroDa senA mahera pramANa milakata pitAnA pitAnI hatI. Ama navvANuM koDa sonA mahArane adhipati ja bukumAra thayo. jaMbukumAra prathama rAtrie AThavadhUo sAthe zayanagRhamAM dAkhala thayo. strIoe ghaNA hAvabhAva karyA paNa jabukumAra sthira rahA A prasaMge cerI karavA prabhava nAme cora pitAnA pAMca sAthIdAro sAthe dAkhala thayo. teNe jaMbukumAranA gharamAMthI dhana upADI javA gAMsaDIo bAMdhI paNa uThAvI jAya te pahelAM te jaMbukumAre gaNela navakAra mAhAsyathI keI devatAe temane stabdha karyA ane te AThe strIo sAthe jaMbukumArane vArtAlApa sAMbhaLavAmAM tallIna banyo A pachI teNe jaMbukumArane kahyuM "bhAgyazALi! huM tamArI corI karavA mAgato nathI paNa tamArI pAse je stabdha karanArI vidyA che te mane Ape ane huM mArI pAse avasvApinI ane tAleddaghATinI nAmanI je be vidyA che. te huM tamane ApuM chuM' javAbamAM jaMbukumAre kahyuM "meM tamane stabdha karyA nathI. mAre kaI vidyAenI jarUra nathI. huM te tRNanI mAphaka A sarva Rddhi ane bhegene tajI prAta:kALe dIkSA grahaNa karavAne chuM. kAraNa ke A bhege madhubiMdu jevA che." prabhave kahyuM "madhubidunuM daSTAMta zuM che?" A pachI jaMbukumAre madhubindunuM dAta kahI tene pratibodha karyo ane temanI prathama strI samudIne teNe Apela kheDUtanA daSTAMtane pratyuttara kAgaDAnuM daSTAnta ApI Ave ane tene pratibaMdhita karI. A pachI padmazrI, padasenA kAraNe, nAseinA kamAizrI pachI ame hAjI anukrame nirAInumahilAnuM daSTAMta kaNabInuM Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtri kRtya ] 257 6 cheSane jaya maitrIthI, 7 mehane jaya vivekathI, 8 kAmane jaya strInA zarIra upara azuci bhAvanA bhAvavAthI. 9 matsara jaya bIjAnI vadhI gayelI saMpatti jovAmAM Ave te paNa manamAM adekhAI na rAkhavAthI, 10 viSayane jaya iMdriyane damana karavAthI, daSTAMta, siddhibuddhinuM daSTAMta, vipraputranuM daSTAnta, mAsAhasa pakSinuM daSTAMta, ane brAhmaNaputrInuM dRSTAnta kA. A dRSTAntane pratyuttara jaMbusvAmie anukrame kaThIArAnuM dRSTAnta, vidya bhAlInI kathA, vAnara dRSTAMta, ghoTakanuM daSTAMta, viprakathA. traNamitranuM daSTAnta ane lalitAMga kumAranuM daSTAnta kahI Ape. A pachI ATha strIo pratibaMdha pAmI. prAtaHkALe jaMbukumAre prabhAvacora tenA pAMca sAthIdAra, ATha strIo. sAsu sasarA ane mAtA pitA sAthe dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA bAda jaMbusvAmi niraticAra zudha cAritrapALI caudapUrvI thayA ane anukrame cAraghAti karma khapAvI kevaLajJAna meLavI muktipadane varyA. jaMbusvAmI pachI temanI mATe prabhavasvAmi thayA. thulibhadra-pATalIputramAM naMda nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene zakaThALa nAme maMtrI hatuM. A maMtrIne lAchalade nAme bhAryA hatI. A zakALamaMtrIne lAchaladethI sthUlibhadra ane zrIyaka nAme be putro thayA. ane yakSA yakSadintA vigere sAta putrIo thaI. eka dIvasa mitrothI parivarI TyUlibhadra udyAnamAM gayA. pAchA vaLatAM kezA nAmanI vezyAe temane joyA. jotAMja te mugdha banI ane AkarSAI pitAnA AvAse laI gaI. sthalibhadra paNa tenAmAM lubdha banyA. A pachI putranA mehavALA pitAe putranI IcchA mujaba dhana mokalavAnuM rAkhyuM. Ama bAra varSa sthUlabhadra kezyAne ghera pasAra karyo. ane sADA bAra koDa soneyA kharcA. pATalIputramAM eka vararUci nAmane brAhmaNa hate teNe kapaTathI naMdanuM mana zakahAla maMtrI uparathI pheravyuM zakapAlane AthI khoTuM lAgyuM ane teNe viSa khAI mRtyu ApyuM, pAchaLathI rAjAne khabara paDI ke vararUcinI AmAM kapaTakriyA hatI. teNe vararUcine jelamAM nAkhyo ane maMtripada svIkAravA zrIyakane kahyuM. zrIyake rAjAne kahyuM. "he rAjana ! mAro moTo bhAI sthUlibhadra vezyAne ghera che. ane te moTo hovAthI pradhAnapadane adhikArI te hovAthI tene bolAvI Apa te pada temane Ape." rAjAe sthUlibhadrane bolAvyo. ane maMtrIpada levA Agraha karyo. sthUlibhadra javAbamAM kahyuM "rAjana ! huM vicArI Apane javAba ApIza." rAjAe "bhale vicAra karIne kaheje' ema kahI tene rajA ApI. sthUlibhadra azokavATikAmAM gaye teNe maMtrIpada mATe vicAra karavA mAMDe vicAratAM vicAratAM tene samagra jagat svAtha jaNAvA lAgyuM. tene maMtrIpada, rAjyaRddhi ke saMpatti sarva asthira ane anarthakAraka dekhAvA lAgyAM. teNe pitAnA hAthe paMcamuSTi lonca karyo ane zAsadevIe Apela sAdhuveSa grahaNa karI rAjA AgaLa hAjara thaye. rAjA A joI Azcarya Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrAddha vidhi - nA ma ma ma ma ma ma ma ma ma ka ka ka kaw 1 , * * * * * * * * * * * * * * ,11 mana vacana ane kAyAnA azubha yogane jaya traNa guptithI, 12 pramAdane jaya sAvadhAnatAthI ane 13 aviratino jaya viratinA sevanathI saheje thaI zake che. A badhI vAto takSakanAganA mastake rahela maNigrahaNa kare te khuba lAbha thAya ane amRta pAna kare te rega zeka upadrava TaLI amara bane tevA upadezanI peThe azakaya che tema pAmyA ane be "A zuM?" sthUlibhadre kahyuM "rAjana ! meM tame kahyA mujaba khuba khuba vicAra karyo te jaNAyuM ke saMsAramAM janmI yogyapada levA jevuM hoya to A sAdhupada che. AthI meM sAdhupada grahaNa karyuM che' turta rAjamahela cheDI sthalibhadra saMbhUtivijaya AcArya pAse gayA. ane vidhipUrvaka temanI pAse dIkSA grahaNa karI. kezA skUlibhadranA dIkSA samAcAra sAMbhaLI tuta temanI pAse AvI ane vilApa karatAM kahevA lAgI ke "maMtrIpada choDI A tame zuM lIdhuM ane tamArAthI levAyuM paNa kema?" sthUlibhadra mauna rahyA. tyAMthI temaNe gurUsAthe vihAra karavo AraMbhya. cAturmAsa samaya najIka AvyuM. gurU pAse rahelA sAdhuomAMthI eke gurUmahArAja pAse AvI siMhanI guphA AgaLa rahI cAtumasa karavAnI mAgaNI karI. bIjAe mahA sapanA bIla AgaLa khaDe page rahI cAturmAsanI anujJA mAgI. trIjAe kuvAnA kAMThAnI bhAravaTa upara rahI cAturmAsa karavAnI rajA ApavA vijJapti karI. tyAre sthalibhadre kahyuM "bhagavAna ! huM kezA vezyAnA gharamAM rahI cAtumasa karavAnI IcchA rAkhuM chuM.' gurUe cAre ziSyane jJAnathI temanI yogyatA pArakhI te te sthaLe cAturmAsa karavAnI anujJA ApI. gurUnI anujJA mujaba eka siMhanI guphAdvAre. bIjA sapanA bIla upara ane trIjA kuvAnA kAMThAnI bhAravaTe cAturmAsa rA. sthUlibhadrane AvatA joi kazA sAme AvI page paDI. sthUlibhadra cAturmAsa rahevA tenI citrazALAnI mAgaNI karI. kezAe AnaMda pAmI vasati ApI. sthUlibhadra kezAnI citrasabhAmAM cAturmAsa rahyA. roja vezyA munine Sasane AhAra vaherAve che temaja netranA vikAre ane hAvabhAva temanI sanmukha kare che. varSARtu hevAthI ThaMDe pavana ane merAnA AvA vAtAvaraNane uttejita kare che, pratidIna nATaya vinoda vezyAnA AvAsamAM cAle che, vadhumAM kezA muni pAse AvI pUrvanA prasaMge yAda karAve che ane kahe che ke "mArA jevI Apane svAdhIna chatAM, yauvana vaya chatAM, Ape A dIkSA zA mATe grahaNa karI ?" raghulibhadra A badhuM akSubdha mane nihALe che ane vezyAne javAba ApatAM kahevA lAgyA. "he kezA ! strInuM zarIra azucithI bhareluM che. strIne stana e mAMsa graMthi che. strI e malamUtranI kayArI che. AmAM kAMI mugdha thavA jevuM nathI. strIsaMjoga aneka jIvene ghAta karanAra che. narake laI janAra che, ane bhabhava jIvane mAhita karI rakhaDAvanAra che. Ama chevaTe sthUlibhadra, nizcala rahyA. kezA chevaTe thAkI ane bolI "Apa dhanya che. kRtArtha che. nizcala che" teNe libhadra pAse Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtritya ] 259 mAnavuM nahiM. kAraNa ke ApaNe ApaNI najara samakSa sAdhu munirAje kaSAyAdinA pratipakSane sevI te te dene tyAga karI saddaguNI thayelA pratyakSa joIe chIe taduparAMta daDha prahArI, cilAtI putra ane rauhiNeya cera vagere purUSanAM daSTate kaSAya jaya upara prasiddha che. kahyuM che ke he loke ! jagatamAM jeo pUjyapaNAne pAmyA te prathama ApaNu sarakhA zrAvakatrata lIdhAM. zrAvikA thaI ane niyama lIdhe ke " rAjAe mokalela purUSa sivAya anya purUSone vacanathI paNa huM svIkAra karIza nahi.' cAturmAsa pUrNa thaye kozAne pratibadhI sthalibhadra gurU pAse AvyA. gurUe temane kahyuM kharekhara tame duSkara duSkara kArya karyuM che. gurUnA A vacane siMhanI guphA, sarSanA bIla, ane kuvAne kAMThe caturmAsa karI Avela munionA manane dubhAvyuM. kAraNake temane gurUe tame "duSkara kArya karyuM che tema kahyuM hatuM ane reja Sasa bhojana karI kezAne ghera rahela sthUlibhadrane "duSkara duSkarakAraka kahyuM. AthI temane sthUlibhadra upara IrSo utpanna thaI eka divasa naMdanI prasannatA meLavI tenI paravAnagIthI kaMIka rathakAra kezAne ghera A, kezA sthUlibhadranA guNathI mahita hatI. rathakArane vidyAo batAvI kezAne AkarSavAnuM mana thayuM. teNe pitAnI vidyAva. kezAnI bArImAM beThAM beThAM eka bANa para bIjuM bANa mukI AmraphaLanI luMga lAvI vezyAne ApI. kezAe paNa tene garva utAravA sarasavanA DhagalA upara seya rAkhI tenA upara puSpa mukI nAca karI batAvI tenuM abhimAna utAryuM ane belI. "AMbAnI luMba teDavI ke sarasava upara nAcavuM e kAMI muzkela nathI. paNa ati duSkara kAryarate sthUlibhadra karyuM te che. ke je strInA sahavAsamAM rahA chatAM jarA paNa kSubdha na pAmyA. vana jaMgala ke ekAntamAM rahIne te saMyama ghaNA pALe che paNa suMdara mahelamAM SaTTarasa bhejana khAI strIne samIpe rahI saMyama jIvanAra te zakahAla naMdana TyUlibhadra eka ja che." kezAe karelI chUlibhadranI A prazaMsAthI vidyAgarviSTha rathakAra pratibaMdha pAmya, kezA pAseno viSayarAga visarI te sthUlibhadra pAse gayo ane teNe temanI pAse dIkSA lIdhI. bIjA cAturmAsano prasaMga Ave. siMha guphAvAsI muni gurU pAse AvyA ane temaNe vezyAne tyAM cAturmAsa rahevAnI anujJA mAgI. gurUe kahyuM ke "A kArya mahA duSkara dura che mATe rahevA do." paNa temane te sthabhadranI sarasAI karavI hatI temaNe Agraha pakaDe. chevaTe gurUe kahyuM ke "javuM hoya te bhale jAe, paNa tame cAritra sAcavI nahi zake." siha guphAvALA muni vezyAne tyAM AvyA ane sthalibhadra je citra zALAmAM rahyA hatA tyAM rahyA. saMdhyA vitatAM kezAnI bena upakazA raMgarAga sajI tyAM AvI varSonA tapa karanAra ane manathI mArA jevA keI nizcala nathI tevAM abhimAna rAkhanAra siMhaguphAvAsI muni ogaLI gayA. temane temanuM tapa, japa ane saMyama kaSTamaya lAgyAM Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 [ zrAddha vii sAmAnya mANasA hatA. paNa temaNe dASAnA tyAga karyo ane guNune meLavyA tethI pU thayA mATe tame paNa doSanA tyAga karavAmAM khuba utsAhavALA banA, kAi kAMi evuM kheta nathI ke jemAM satpurUSo utpanna thAya che. temaja zarIra iMdriyA vagere vastu jema mANu sane svAbhAvika maLe che tema sAdhupaNuM svAbhAvika maLatuM nathI paNa je guNAne dhAraNa kare che te satpurUSa kahevAya che mATe guNAne upArjana karo. 1. he priyamitra viveka ! tuM mane ghaNA puNyathI prApta thayA che. tAre amArI pAsethI gheADA dIvasa mATe paNa kayAMya na javuM, hai mitra ! tArI sAmatathIja huM utAvaLe janma maraNanA uccheda karI zaku chu. ane yauvana jIvananA lAva upakAzA vezyAnA zarIrathI levAnuM sujyuM. te varSonuM cAritra visarI vezyA pAse bhAganI prAthanA karavA lAgyA. vezyAe kahyu 'tame jANA che ke A ghara vezyAnuM che tene meLavavA dhana joIe; temaNe munipaNuM cheDayuM ane bhara cAmAse nepALa deza jaI rAjAnI stuti karI dAnamAM ratna kebala meLavI. pAchA vaLatAM cArIe luTayA, viSaya leAbhathI muni Ama traNa vakhata dAnamAM ratna kamala lAvyA ane traNa vakhata lucA, chevaTe ceAthI vakhate mAMDa mAMDa ceAmAruM pUrNu thavAnA samaye kabala laI upAzA vezyA pAse AvyA. temaNe ratnaka bala ApI bhAganI peAtAnI mAgaNI tAjI karI. upAzAe page luMchI te ratnakamalane azuci sthAnamAM pheMkI. muni huM... huM A zuM kare che? A ratnakakhala meLavavI dula bha che,' upakAzAe kahyuM 'bhUkha muni! A dula bha che ke mAnava jIvana ane temAM paNa te varSoM sudhI AcareluM tapa japa ane saMyama dula bha che ! mArUM zarIra teA azucinuM bhareluM che. AnI sAthe bhAga bheLavI saMyama jIvana hArI tuM. kayAM rakhaDIza tenA tene khyAla che? vezyAthI haDadhUta thayela ane tenA vacanathI sAna ThekANe Avela munine potAnA kRtya mATe pazcAtApa thayA. te gurU pAse AvyA ane kahevA lAgyA huM bhagavata ! kharekhara Ape jaNAvyuM tema sthUlibhadra ati duSkara duSkara kAraka che. e mahA sattvazALI che. huM satvahIna chuM" A pachI temaNe peAtAnA pApanI zurU samakSa AleAcanA karI prAyazcitta lIdhuM. C sthUlibhadra A pachI cau pUrvI' thayA, temaNe hajArA jIvAne pratidha pamADayA. Ama sthUlibhadra trIsa varSAM gharavAsamAM, cAvIsavaSa' munipaNAmAM ane pIstAlIsa varSa yugapradhAna paNAmAM ema navvANuM varSanuM AyuSya pALI bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA nirvANa pachI 215 varSe svage gayA. sudarzana zeThe-sudarzana zeThane calita karavA abhayA rANIe ghaNI mAgaNI karI paNa zeTha 'huM purUSatva vinAne chuM" tema kahI tenI pAsethI chaTakayA; samaya jatAM akSayA rANIe sudarzana zeThanI patnIne putrothI vIMTAelI dekhI, rANIne lAgyu` ke sudaCna mane ThagI gayela che" teNe sudarzanane dhyAnamAMthI upADayA, ane calita karavA ghaNA prayatna karyo paNa te calitana thayA. tyAre rANIe kAlAhAla karI temanA upara ArApa mukI pakaDAvyA aMte zeThanA Dha samyaktvathI prasanna thaI samakitI deve zeThane ApavAnI zULinA sthAne sihAsana banAvyuM, Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatrikRtya ] 26 paNa tuM jAya te keNa jANe pharI tAro ane mAre meLApa thAya ke na thAya. mATe kSaNe paNa mArAthI tuM jude na paDIza. 2. guNe prayatnasAdhya che. ane yatna kare te potAnA hAthamAM che. Ama chatAM amuka mANasa guNamAM mUkhya che" evI vAta karuM jIvate purUSa sahana kare." arthAt pitAeja prayatnathI guNa meLavI guNIomAM agresara thavuM joIe 3. guNaja gauravane vadhAranArA che nahi ke jJAti, kuLa ke jAtinA ADaMbare, kAraNake vanamAM thayeluM paNa sugaMdhI puSpa leke le che, paraMtu pitAnA zarIramAMthI utpanna thayelA chatAM malane te pheMkI de che. 4. AthI guNathI ja moTAI che nahi ke moTA zarIrathI ke moTI uMmarathI moTAI gaNAya. kevaDAnAM junAM ane moTAM pAMdaDAM nirmadha levAthI kaI letuM nathI paNa tenAM sugaMdhI nAnA pAMdaDAM leke grahaNa kare che. 5. temaja jethI kaSAyAdinI utpatti thatI hoya te vastune ane te sthAnane tyAga kare. ke jethI te te deno tyAga thAya 6. kahyuM che ke, "je vastuthI kaSAyAgni utpanna thAya te vastu cheDI devI. ane jenAthI kaSAyanI zAMti thAya te vastu grahaNa karavI," sAMbhaLIe chIe ke svabhAve kopI evA caMDarUdrAcArya krodhanI utpatti na thAya mATe ziSyothI judA rahetA hatA. Ama kaSA. yAdi dene jaya karavA prayatna kare. 3 saMsAranI viSama sthitino vicAra kare. saMsAranI atizaya viSama sthiti prAye cAre gatimAM ghaNuM duHkha bhagavAya che te uparathI vicAravI, A cAra gatimAM nArakI ane tiryaMcagatimAM bahu duHkha bhegavavuM paDe che. te prasiddha che. kahyuM che ke "sAte naraka bhUmimAM kSetra vedanA ane zastravinA ekabIjAe pUrvara saMbhALI karela vedanA hoya che. pAMca naraka bhUmimAM A uparAMta zarujanya vedanA che. ane traNamAM paramAdhAmidevenI karelA vedanA paNa hoya che 1. Ama narakamAM niraMtara pakAtA nArakanA jIvane AMkha miMcAya teTalA kALasudhI paNa sukha nathI mAtra duHkhaja che. 2. he gautama! nArakInA cha narakamAM je tIvra dukha pAme che tenA karatAM anaMta ghaNuM duHkha nigodamAM jANavuM 3. tiryaMcagatimAM tiryaMca cha cAbuka, aMkuza vigerenA mArane sahana karI vividha duHkha bhogave che. manuSya bhavamAM paNa jIne garbhAvAsa, janma, ghaDapaNa, maraNa, vividha pIDA, roga, nirdhanatA vigere upadrathI aneka prakAre duHkha che. kahyuM che ke, " he gautama agnimAM tapAvI lAla caLa karelI soya eka sarakhI zarIramAM nAMkhavAthI je duHkha thAya che te karatAM AThagaNI vedanA garbhavAsamAM che 1. jIva garbhamAMthI nIkaLatAM niyaMtramAM pIlAya che, tyAre tene garbhAvAsanI vedanA karatAM lAkha gaNuM athavA kroDa gaNI vedanA thAya che. 2. janma pAmyA pachI paNa mAnava kedakhAnAmAM aTakAyata, vadha, baMdhana, raMga, dhanane nAza, maraNa, Apatti, mananI cintAo, apakIti ane niMdA vigere aneka duHkha manuSya bhavamAM bhagave che 3. keTalAka jIve manuSya bhava pAmIne paNa kevaLa cintA saMtApa dAridra ane roga vigere upadramAM ja Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 [ zrAddha vidhi AyuSya pUrNa karI mRtyu pAme che 4. deva bhAvamAM paNa vyavana, parAbhava, adekhAI vagere vaDe karIne duHkha niraMtara bharyuM che. kahyuM che ke "adekhAI ahaMkAra, kepa, mAyA, lebha ityAdi dethI deve paNa gherAyelA che. tethI teone paNa kayAMthI sukha hoya? pa A rIte dareka gatimAM duHkha vicArI saMsAranI viSama sthitine vicAra kara. 4 dharmanA manoratha bhAvavA. dharmanA mAratha A rIte bhAvavA. sAvayagharaMbhi baraM huja ceDao naanndNsnnsmeo| micchattamohiamaI mA rAyA cakkavaTTI vi // 1 // kaiA saMviggANaM gIatthANaM guruNa payamUle / sayaNAisaMgarahio, pavajjaM saMpavajissaM // 2 // bhayabherava nikaMpo, susANamAisu vihiaussaggo / tavartaNuko vAgyA, 3ttama vara varasA"i .rU artha:-zrAvakanA gharamAM jJAnadazana sahita dAsa thauM te sAruM paNa mithyAtvathI bhramita buddhivALo cakavati paNa anya ThekANe thAuM te sAruM nathI. huM svajana, putra, strI dhana vagereno saMga choDIne kayAre gItArtha ane saMvegI gurUmahArAjanA caraNa kamaLa pAse dIkSA aMgIkAra karIza. huM kayAre tapathI sukAyela zarIravALo thaI vAgha, varU vagere bhale ane bhayaMkara upasargothI bInA vinA ramazAna vageremAM kAussaga karI uttama purUSanA jIvanane jIvIza." A prakAra dhamakaraNa karavAnA maratha bhAvavA. A rIte zrI ratnazekhara sUri viracita zrAddhavidhimAM rAtrikRtya nAmane dvitIya prakAza saMpUrNa. prakAza 3. parvakRtya. rAtrikRtya kahyuM have pakRtya kahe che. pavvesu posahAi, bNbhannaarNbhtvvisesaai| Asoa citta aTThAhiapamuhesu viseseNaM // 11 // [rvinuM paurAti rAmanAma-tapa-vizeSAdi Azvina caitrASTAhanikapramukheSu vizeSeNa // 11 // ] artha-suzrAvake parvadIvasene viSe temAM paNa vizeSa karIne Aso tathA caitra mahinAnI oLImAM pauSadha Adi karavuM, brahmacaryanuM pAlana karavuM. AraMbhano tyAga kare ane vizeSa tapasyA vigere karavI. , Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakRtya ] 263 bhAvArtha-poSa ( dharmanI puSTine) -eTale dhAraNa kare te pauSadha kahevAya. A vidhavrata zrAvake avazya AgamamAM jaNAvela AThama caudaza vagere parvadIvase karavuM joIe. AgamamAM kahyuM che ke "jina matamAM sarva kALa parvane viSe prazastaga jaNAvela che. temAM paNa zrAvake AThama tathA caudazane dIvase te avazya pauSadha kare" mULa gAthAmAM jovAi' kahyuM che temAM gari zabdathI zarIra sAruM na hoya athavA bIjA evAja ke mahattvanA kAryane laI pauSadha na thAya te bevAra pratikramaNa, ghaNAM sAmAyika, dizA vigerenA atizaya saMkSepavALuM dezAvakAzika vrata vigere jarUra karavuM. temaja pane viSe brahmacarya pALavuM, AraMbha vaje, upavAsa vagere tapasyA zakti mAphaka pahelAM karatAM vadhAre karavI 'tAvilAda" gAthAmAM A zabda che, tethI snAtra, citya paripATI, sarva sAdhuone vaMdanA, supAtradAna vagere karIne haMmezAM jeTaluM deva gurU pUjana, dAna vagere karAya che te karatAM, parvane divase vizeSa karavuM, kahyuM che ke dararoja dhamanI kriyA samyaka prakAre pALe, te te ghaNe lAbha che; paNa je tema karI zakAtuM na hoya, te parvane divase te avazya pALe." daserA, dIvALI, akhAtrIja vagere laukika pAne viSe jema miSTAnna bhakSaNa tathA vasA AbhUSaNa paheravAnI vizeSa yatanA rakhAya che, tema dharmanA parva Ave dhamane viSe paNa vizeSa yatanA rAkhavI joIe. anyadarzanI leke paNa agiyArasa amAsa vagere pavene viSe keTalAka AraMbha vaje che, ane upavAsa vagere kare che tathA saMkrAMti, grahaNa vagere parvene viSe pitAnI sarva zaktithI dAnAdika Ape che. mATe zrAvake te pitAnA sarva parva divase avazya pALavA joIe. parva divase-parva divase kahyA che te A rIte che-AThama2, caudaza 2, pUnama 1 ane amAsa 1 e cha parva dareka mAsamAM Ave che, ane dareka pakhavADiyAmAM traNa (AThama 1 caudaza 1 ane pUnama 1 athavA amAsa 1) parva Ave che. temaja "gaNadhara zrI caitamasvAmie bIja, pAMcama, AThama, agiArasa ane daza" e pAMca zrata tithio-parva tithio kahI che. bIja be prakArane dharma ArAdhavAne arthe, pAMcama pAMca jJAna ArAdhavAne arthe AThama AThe kama khapAvavAne arthe, agiyArasa agiyAra aMganI ArAdhanAne arthe tathA cidaza vaida parvonI ArAdhanA mATe jANavI." A pAMca parvamAM amAsa pUnama umerIe te pratyeka pakhavADiyAmAM utkRSTa cha parva thAya che. AkhA varSamAM te adAI mAsI vagere ghaNA pa che. parvanA divase AraMbha tathA sacitta vastune tyAga kare. parvanA divase AraMbha sarvathA vajI na zakAya te thoDAmAM thoDe AraMbha kare, sacitta AhAra jIvahiMsAmaya hovAthI, te karavAmAM ghaNe AraMbha thAya che, mATe cAlatI gAthAmAM AraMbha varjavAnuM kahyuM che, tethI pavane divase sacitta AhAra avazya vajI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264: [ zrAddha vidhi ema samajavuM. 'mAlAe ( sacitta) AhAranI abhilASAthI sAtamI naraka bhUmie jAya che, mATe sacitta AhAranI abhilASA karavI te manathI paNa cegya nathI. ' evuM vacana che. mATe mukhya mAge te zrAvake ha MmezAM sacitta AhAra vavA joie, paNa kadAca tema na karI zake te pavane divase te jarUra vajra vAja joIe. temaja pavane divase snAna, mAthAnA vALa vagere samAravA, mAthuM guMthavuM, vastra vagere dheAvAM athavA raMgavAM, gADAM haLa vagere kheDavAM, dhAnya vagerenA mUDA khAMdhavA, carakhA vagere yaMtra calAvavA, daLavuM, mAMDavuM, pIsavuM, pAnaphula phaLa vagere teADavAM, sacitta khaDI,2macI AdivATavI, dhAnya Adi laNavAM, lIpavuM, mATI vagere khaNavI, ghara vagere anAvavuM ityAdi sarva AraMbha yathA zakti vajra vA. peAtAnA kuTuMbanA nirvAha AraMbha vinA karI na zake te keTaleAka AraMbha gRhasthe karavA paDe tA karavA. pazu citta AhAranA tyAga karavA te peAtAnA hAthamAM DeAvAthI ane sahajamAM karI zakAya tema hAvAthI te avazya karavA. ghaNI mAMdagI vagere kAraNeAthI sa sacitta AhAranA tyAga karI na zakAya, te eka e Adi sacitta vastu nAma laine meAkaLI rAkhI bAkInI sava* sacitta vastunA niyama karavA. temaja AsAnI tathA caitranI aThAI,tathA gAthAmAM pramukha zabda chetethI, traNa cAmAsAnI tathA saMvatsarInI aDAI. (aSADha, kArtika ane phAgaNu e) traNa cAmAsA ane saMvatsarI vagere padyane viSe upara kahelI vidhi mujaba vizeSa dharmAnuSThAna karavu. kahyuM che ke--suzrAvake saMvatsarInI, cAmAsInI tathA aDhAI vigerenI tithiyAne viSe parama AdarathI jinarAjanI pUjA tapasyA tathA brahmacaryAdika guNAne viSe tatpara rahevuM.' sarve aThAiomAM caitranI ane AsAnI aThAi zAzvatI che. kAraNa ke, te banne aThThAione viSe vaimAnika devatA pazu naMdIzvara dvIpa Adi tIrthAne viSe tIthayAtrA Adi utsava kare che. kahyuM che ke e yAtrAe zAvatI che. temAM eka caitra mAsane viSe ane bIjI AsA mAsaneviSe je aDhAI mahimArUpa thAya che. e banne yAtrA zAzrvatI che. kemake temAM aDhAI mahAtsava save devatAo tathA vidyAdharA na dIzvaradvIpane viSe kare che, tathA manuSyA pAtapeAtAnA sthAnakAne viSe kare che temaja traNa ceAmasA, saMvatsarI, cha pava tithio, tathA tIrthaMkaranAM janmAdi kalyANaka vagerene viSeje yAtrAo kare che, te yAtrA azAzvatI jANavI.' jIvAvigama sUtramAM te A rIte kahyuM che ke--dhaNA bhavanapati, vANama'tara, jyAtiSI ane vaimAnika devatAe naMdIzvara dvIpane viSe traNa cAmAsIe tathA saMvatsarIe ghaNA mahimAthI aDhAI maheAtsava kare che. tithinI vyAkhyA tathA pavatithinI kSavRddhi prasage kai patithi karavI, tithizca prAtaH pratyAkhyAnavelAyAM yA syAt sA pramANaM / sUryodayAnusAreNaiva loke'pi divasAdivyavahArAt / Ahurapi "cAummAsiavarise, pakkhiapaMcamIsu nAyavvA / tAo tiddio nAsiM" Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parvanI samaja ] pUA paccakkhANaM paDikkamaNaM tahaya niamagahaNaM ca, jIe udei suro, tIi tihIe u kAyavvaM // 2 // udayaMmi jA tihI sA pamANamiarIi kIramANIe / ANAbhaMgaNavatthA micchatta virAhaNaM pAve // 3 // pArAzarasmRtyAdAvapi- "AdityodayavelAyAM, yA stokApi tithibhavet / sA saMpUrNeti mantavyA-prabhUtA nodayaM vinA // 1 // umAsvAtivacaH-praghoSazcaivaM zrUyate*"kSaye pUrvI tithiH kAryA, vRddhau kAryA tthotraa| zrIvIrajJAnanirvANa kArya lokAnugairiha // 1 // " artha:-(parvanAM kRtyone jaNAvatAM patithio mATe ja jaNAve che ke, savAre paccakhANanI vakhate je tithi hoya teja tithi pramANa karavI je mATe lokamAM paNa sUryodayane anusAre ja divasAdine vyavahAra thAya che kahyuM che ke-comAsI, saMvatsarI paphakhI, paMcagI ane aSTamImAM te tithio jaNAvI ke jemAM sUkSma hoya paNa bIjI nahi. pUjA, paccakakhANa, pratikramaNa ane niyamo te tithie karavAM ke je tithimAM sUryano udaya hoya 2 udayamAM je tithi hoya te pramANu karavI bIjI (pUrvAhUnakhyAyinI, madhyA hUnavyApinI vagerethI) tithi karavAmAM Ave te AjJAbhaMga anavasthA mithyAtva ane virAdhanA thAya 3 pArAzara smRti vigeremAM paNa sUrya udaya vakhate thoDI paNa tithi hoya te saMpUrNa AkhI che ema mAnavuM. udaya vinAnI ghaNI paNa te divase tithi hoya te na mAnavI, (ema jaNAvyuM che) (kSaya vRddhinA prasaMga sivAya tithinI saMjJA rAkhavAnuM jaNAvIne kSayavRddhinA prasaMgane mATe te ema kahe che ke ( zrI umAsvAti vAcakanA vacanane prapa to ema saMbhaLAya che ke,-"parvatithine TIpaTTAmAM kSaya hoya tyAre (5tithiopaNe eTale AThama caudaza Adi paNe) pahelAnI tithi karavI ane tra mAM parvatithinI vRddhi hoya tyAre (parvatithipaNe eTale AThama caudaza Adi paNe bIjI tithine karavI. zrI mahAvIra mahArAjAnuM jJAna nirvANa-dIvALI te lokone anusAre karavuM. arihaMta bhagavAnanAM janma Adi pAMca kalyANaka paNa parvatithirUpe jANavAM. be traNa kalyANaka je dIvase hoya te dIvasane te vizeSe parvatithirUpe gaNave. * jijJAsuoe jUnI vyAkhyA, vizeSa tithinuM svarUpa, kSayavRddhinuM svarUpa, jaina, zAstra pramANe tithinI kSayavRddhinuM svarUpa, laukika TippaNAne anusarI kSayavRddhinuM svarUpa ane parvatithinI kSayavRddhie kaI tithine parvatithi gaNavI vigere vigere vigato "parva. tithi nirNaya' nAmanA amArA graMthanA "prAkathana mAMthI jevI. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 [ zrAddha vidhi sAMbhaLavAmAM Ave che ke--save tithionI ArAdhanA karavAne asamartha evA kRSNa mahArAje zrIneminAtha bhagavAnane pUchyuM ke, he svAmin! AkhA varSamAM ArAdhavA ceAgya utkRSTa pava kayuM ?" bhagavAne kahyuM ke "he mahAbhAga! jinarAjanA pAMca kalyaNukAthI pavitra thayelI mAgazara zuda agiAraza (mauna aAiza) ArAdhavA cegya che. kAraNa ke A tithine viSe pAMca bharata ane pAMca eravata maLI daza kSetramAM ekaekanAM pAMca pAMca pramANe sa* maLI pacAsa kalyANaka thayAM che." A pachI kRSNa mahArAje maunasahita pauSadha upavAsa karIne te divasanI ArAdhanA karI. te pachI jevA rAjA tevI prajA" evA nyAya hAvAthI sarva leAkeAmAM A ekAdazI ArAdhavA ceAgyapaNAe prasiddha thaI. patithie vrata paccakhANa vagere karavAthI meATu phaLa maLe che. kemake, tethI zubha gatinuM AyuSya khAya che. AgamamAM kahyuM che ke--praznaH--'he bhagavan ! bIja vagere tithione viSe kareluM dharmAnuSThAna zuM phaLa Ape che? uttaraH--he gautama! bahu phaLa Ape che. kemake, prAye A patithione viSe parabhavanuM AyuSya baMdhAya che. mATe ene viSe jAta jAtanI tapasyA tathA dharmonuSThAna karavAM, ke jethI zubha AyuSya uparjana karAya.' prathamathIja AyuSya badhAeluM hAya tA pAchaLathI ghaNuMe dharmAnuSThAna karavAmAM Ave te paNa te khAMdheluM AyuSya TaLatuM nathI. jema pUrve zreNika rAjAe garbhavatI haraNIne haNI, tenA garbha judo pADI potAnA khabhA tarapha daSTi karI peAtAnA bhUjAkhaLanI prazaMsA karI cikaNA adhyavasAye narakagatinuM AyuSya upAyuM. pAchaLathI tene kSAyika samyaktva thayuM, te paNa te khAMdheluM AyuSya TaLyuM nahI.. anyadarzanamAM paNa patithie tela cApaDI nhAvuM temaja mathuna vagere karavAnI nA kahI che. viSNu purANamAM kahyu` che ke-- he rAje' ! caudaza AThama, amAsa, punama, ane sUryanI saMkrAMti eTalAM pava kahevAya che. je purUSa A parvane viSe abhyaga kare. strI bhAgave, ane mAMsa khAya, te purUSa maraNa pAmIne vibhubhejana nAme narake jAya. manusmRtimAM paNa kahyuM che ke-- Rtune viSe ja strI sabhAga karanArA ane amAvAsyA, aSTamI, pUrNimA ane caturdazI tithiyAne viSe saMbhAga na karanArA brAhmaNa haMmezAM brahmacArI kahevAya che,' mATe pa Ave te vakhate peAtAnI sarva zakitavaDe dharmAcaraNane viSe yatna karavA. pavanA divase thADu paNa karela dharma kArya vadhu phaLa Ape che. ava avasare thADuM paNa pAna keleAjana karavAthI jema vizeSa guNa thAya che, tema sare thADuM paNa dharmAnuSThAna karavAthI ghaNuM phaLa maLe che. vaidyakazAstramAM kahyuM che ke ----'zaradaRtumAM je kAMi jaLa pIdhu hoya, poSa mAsamAM tathA mAhA mAsamAM je kAMI bhakSaNa karyuM" hAya, ane jayeSTa mAsamAM tathA asADha mAsamAM je kAMi uNa lIdhI te upara mANasA jIve che. varSARtumAM mIThuM. zaradaRtumAM pANI, DemI (bhAga Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paiSadha vidhi ] 267 RtumAM gAyanuM dUdha, zizira (mAhA tathA phAgaNa) RtumAM AmaLAne rasa vasaMta (citra tathA vaizAkha) RtumAM ghI ane grIma (jayeSTha tathA asADa) RtumAM goLa amRta samAna che." parvane mahimA e che ke, tethI prAye adhamIne dharma karavAnI, nirdayane dayA karavAnI, avirati lokene viratine aMgIkAra karavAnI, kRpaNa lokone dhana vAparavAnI, kuzaLa purUSone zILa pALavAnI ane keI kALe tapasyA na karanArane paNa tapasyA karavAnI buddhi thAya che. A vAta hAlamAM sarva darzanene viSe dekhAya che. kahyuM che ke-je panA prabhAvathI nirdaya ane adhamI purUSone paNa dharma karavAnI buddhi thAya che, evAM saMvatsarI ane mAsI parve jeNe yathAvidhi ArAdhyAM, te purUSa jayavaMta rahe." mATe parvane viSe pauSadha vagere dharmAnuSThAna jarUra karavuM. temAM pauSadhanAM cAra prakAra vagere viSaya arthadipIkAmAM kahyo che, ane vistAranA lIdhe te kahyo nathI. pauSadhanA prakAra ane tene vidhi. 1 aherAtri pauSadha, 2 divasa paiSadha ane 3 rAtri paiSadha evA traNa prakAranA pauSadha che. temAM aherAtri pauSadhane vidhi A pramANe che.-zrAvake je divase pauSadha le hoya te divase sarve gRha vyApAra tajavA, ane pavadhanAM sarve upakaraNa laI piauSadhazALAe athavA sAdhunI pAse javuM. pachI aMganuM paDilehaNa karIne vaDI nItinI tathA laghunItinI bhUmi paDilehavI. te pachI gurUnI pAse athavA navakAra gaNI sthApanAcAryanI sthApanA karI IriyAvahI paDikTamavA. pachI eka khamAsamaNe vaMdanA karI pauSadha muhapatti paDilehavI. pharI eka khamAsamaNa daI ubhA rahIne kahevuM ke, chAjana saMdri maLavA paduM vAvemi pharI vAra eka khamAsamaNa deI kahe ke, kAma ema kahI navakAra gaNI pauSadha uccarAve te AvI rIte - ___ karemi bhaMte pAsahaM AhArapo pahaM savao desao vA, sarIrasakkAra posahaM savvao, baMgacera posahaM savao, avvAvArapAsahaM sabvao, caubihe posahaM ThAmi, jAva ahArattaM pajjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kApaNaM, na karemi na kAra vemi tassa bhaMte paDikamAmi niMdAmi garihAmi, appANaM vosirAmi pachI muhapatti paDilehI be khamAsamaNa daI sAmAyika karavuM. pharIvAra be khamAsamaNa daI je comAsuM hoya to kASThAsanane ane bAkInA ATha mAsa hoya te pAuMchanagane vene vijJAni ema kahI Adeza mAgave, te pachI be khamAsamaNa daI svAdhyAya kare pachI paDikamaNuM karI be khamAsamaNa daI yaduveruM saMvivAmi ema kahevuM te pachI eka khamAsamaNa daI rahef fma ema kahe. tathA muhapatti, puchaNuM, ane paheravAnuM vastra paDilehe zrAvikA hoya te te muhapatti, puchaNuM, oDheluM kapaDuM, kAMcaLI ane caNiye paDilehe. pachI eka khamAsamaNa daI chaiA mAvana parinTedanAM pariNA ema kahe te apanI kahI rathA5nAcArya paDilehI thApIne eka khamAsamaNa devuM. upadhi muhapattinI Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 [ zrAddha vidhI paDilehaNA karI dadhi saMvisAvA ema kahevuM. pachI vastra, kabaLa vagere paDilehI, pauSadhazALA pramA, kAjI upADIne paraThavavA. te pachI iriyAvahI paDikkamI gamaNA gamaNe AleAi eka khamAsamaNu dai mAMDalAmAM bese, ane sAdhunI mAphaka svAdhyAya kare. pachI pANI peArisI thAya tyAM sudhI bhaNe gaNe athavA pustaka vAMce pachI eka khagrAsaNa daI suhapatti paDilehI kAlaveLA thAya tyAM sudhI pUrvAMnI peThe svAdhyAya kare. jo deva vAMdA hoya to AvAsa kahI jinamaMdire jaI deva vAMde. jo AhAra karavA hAya te pacca khANa pUrNa thaye eka khamAsamaNu daI muhupatti paDileDI, pAchu eka khamAsamaNu daI kahe ke, pAvada rikI pumiThTho vA vagadAra jo tiaAra no thA mAsi, niSipA mAruMviGeLa cAlaze pALAtinuM vA nA Are velA tIpa A rIte kahI; deva vAMDhI, svAdhyAya karI, ghera jaI, jo ghara se hAtha karatAM vadhAre dUra hoya teA iriyAvahI paDhikamI Agamana AleAI sabhava hAya te pramANe atithisa vibhAga vrata sAcave. pachI sthira Asane esI, hAtha paga tathA mukha paDilehI eka navakAra gaNI prAsuka anna rAgadveSa na rAkhatAM jame, athavA pUrve hI rAkhelA svajane lAveluM anna khAya; paraMtu bhikSA na mAge, pachI pauSadhazALAe jaI iriyAvahI paDimI, deva vAMdI, vAMdaNAM daI tivihAranuM athavA cavihAranuM paccakkhANa kare. jo zarIracaMtA karavI hoya to vastunuM kahI sAdhunI mAphaka upayoga rAkhatA jIva rahita zuddha bhUmie jaI vidhi mAphka maLamUtranA tyAga karI, zuddhatA karI pASadhazALAe Ave. pachI iriyAvahI paDimI eka khamAsamagra daI kahe ke, pheMkAvanAre savinaya mavana maLazamAM Ahera '' pachI 'na' kahI "AvanArUM" karI vasatithakI pazcima tathA dakSiNa dizAe jaI diza A joIne anujJAnada manuddo ema kahe. pachI saMDAsaga ane sthali pramAIne vaDI nIti tathA laghunIti vAsirAve. te pachI nilidI kahIne pauSadhazALAmAM praveza kare ane AvaMta saMtati * atti" nuM vini' tajjJa micchAmi dudhI, ema kahe, pachI pAchale paheAra thAya tyAM sudhI svAdhyAya kare. te pachI eka khamAsamaNu daI paDilehaNunA Adeza mAge. bIjI khamAsamaNu daI pauSadhazALA pramAjavAnA Adeza mAge. pachI zrAvake muhapatti, puchyuM, paheravAnuM vastra paDilehavuM, ane zrAvikAe muhapatti, puchaNa, caNiyA, kAMcaLI ane eDheluM vasa paDilehavuM. sthApanAcAya nI paDilehaNA karI pauSadhazALA pramAjIne eka khamAsamaNu dai upadhi . paDilehaNa karI eka khamAsamaNu dai maMDaLImAM DhIMcaNu upara besI svAdhyAya jA daIne paccakhANu kare. e khamAsamaNu dai upaSi paDilehavA Adeza maLI vagere paDilehIne je upavAsa karyo hoya te sava upadhine zrAvikA te prabhAtanI mAphaka upadhanuM DilehaNa kare. sAMja aMdara tathA mAhira bAra khAra mAtrAnI tathA sthahilanI P dekho deza 4. sa x karIne cAga hoya te sAdhunI sevA karI eka nAdhyAya kare. pAzisa pUrI thAya tyAre eka Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pauSadha vidhi ] 269 abhAsabhaSu 64 icchAkAreNa saMdisaha bhagavan bahu paDipunnA porisI rAha saMdhAraNa ThAmi ema kahe. pachI deva vAMdI zarIre maLamUtranI zakA hoya te tapAsI save bahAranI upaSi paDileDe, DhIMcaNa upara sathArAnA uttara58 mUkIne jyAM paga mukavA hoya tyAM bhUmi pramAne dhIre dhIre pAthare. pachI mahArAja Adeza Ape" ema kahetA sathArA upara besI navakArane AMtare traNa vAra remi maMte sAmAaM kahe. pachI A cAra gAthA kahe. aNujANaha paramaguru, guNagaNarayaNehiM bhUsiasarIrA ! // bahupaDinnA porisi, rAI saMthArae ThAmi // 1 // aNujANa saMthAraM, bAhubahANeNa vAmapAseNa // kukkuDiyapAyapasAraNa - aMtaraM tu pamajae bhUmiM // 2 // saMkoia saMDAsa, uvvaTTaMte a kAyapaDilehA // davvAI uvaogaM UsAsaniruMbhaNA''loe // 3 // jaha me huA pamAo, imassa dehassa imAi rayaNIe // bahAramudiveTTa, savva tiviSe vosiddigraM|| 4 // e cAra gAthA kahI 'cAra maMcanuM" vagerenI bhAvanA bhAvIne navakAranuM smaraNu karavApUrvaka caravALA vagerethI zarIrane saMthArA upara pramAIne DAme pAse bAhunu Azika karIne suI rahe. jo zarIra citAe javuM paDe te saMthArA bIjAne sa MghaTTAvI--bhaLAvI Avana kahI pahelAM paDilehI kAyaciMtA kare. pachI iriyAvahI karI gamaNuAgamaNu AleAI jadhanyathI paNa traNa gAthAonI sajjhAya karIne navakAranuM smaraNa karatA pUrvanI mAphaka suI rahe. rAtrine pAchale paheAre jAgRta thAya tyAre iriyAvahI paDikkamIne kumiNa dusumiNanA kAusagga kare. pachI caityavaMdana karI AcAya vagerene vAMDhI pratikramaNanI veLA thAya tyAMsudhI svAdhyAya kare. te pachI pUrvanI peThe pratikramaNathI mAMDI maMDaLImAM svAdhyAya karavA sudhInI sarva kriyA kare. jo pauSadha pAravAnI icchA hoya te eka khamAsamaNu daI phUMAjAraLa saMsidda mavan mukttitraM DileTTemi ema kahe. gurU kahe he haiM pachI muhapatti paDilehI eka khamAsamaNu dei chAmeLa saMkSida mAyana olada pAse? guru kahe. puLo vi hrAyo pachI kahevuM ke, zailatlR biM gurU kahe Ayo na mutto pachI ubhA rahI navakAra gaNI DhIMcaNe esI tathA bhUmie mastaka lagADI A e gAthAo kahevIH-- sAgaracaMdo kAmo, caMdavaMDiso sudaMsaNo dhanno // jesi posahapaDimA, akhaMDiA jIviaMte vi // 1 // dhanA salAhaNijA, sulasA ANaMdakAmadevA a jAsa parsasai bhayavaM daDhavvayattaM mahAvIro // 2 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 [ zrAddha vidhi pachI pAsaha vidhie lIdheA, vidhie pAye, vidhi karatAM je kAMI vidhi, khaMDanA tathA virAdhanA mana, vacana, kAyAe karIthaI hoya tA' tassa micchAmi dukkaDa" ema kahevuM sAmAyikanA vidhi paNa A rIteja jANavA. temAM eTaluM vizeSa ke, sAvaMtone badale A gAthAo kahevI : -- sAmaiavayajutto, jAva maNe hoi niamasaMjutto // chinna asuhaM karmma, sAmAiya jattiA vArA // 1 // chattho mUDhamaNo, kittiamittaM ca saMbharai jIvo // jaM ca na sumarAmi ahaM, micchA me dukkaDaM tassa // 2 // sAmAiya posaha - Thiassa jIvassa jAi jo kAlo // so so vodhano, seto saMsAra hejha / r // pachI sAmAyika vidhie lIdhu. ItyAdi kahe. divasa Asaha paNa A rIteja jANavA. vizeSa eTaleAja che ke pauSadha daMDakamAM * jJAva vivase pannuyAmi' ema kahevuM. devasI pratikramaNa karI rahyA pachI divasanA pauSadha pArI zakAya che. rAtri pauSadha paNa A rIteja jANavA, temAM eTaleAja phera che ke, pAsaDu daMDakamAM nAtha vilayela tti pakjhuvAlAmi ema kahevuM. apAra pachI e ghaDI divasa rahe tyAMsudhI rAtripauSadha levAya che. pauSadhanA pAraNAne divase sAdhunA joga hAya tA jarUra atithisavibhAga trata karIne pAraNuM karavuM. A rIte pauSadha vidhi kahyo che. A rIte pauSadha Adi karIne pa pramANe dRSTAMta cheH - dhanyapuramAM dhanezvara nAme zeTha, dhanazrI nAme tenI strI ane dhanasAra nAme tenA putra evuM eka kuTuMba rahetuM hatuM. dhanezvara zeTha parama zrAvaka hatA. te kuTuMba sahita dara pakhavADiye vizeSa AraMbha vavA vigere niyama pALatA hatA, ane " caturdazI, aSTamI amAvAsyA tathA pUrNimA e tithiyAne viSe paripUrNa pauSadha karanArA hatA. " A rIte bhagavatI sUtramAM tugikA nagarInA zrAvakanA vaNunane prasa Mge kahyu` che, te pramANe dara mAse cha pavatithione viSe te pauSadha vagere yathAvidhi karatA hatA, eka vakhate dhanezvarazreSThi aSTamInA pauSadha karelA haiAvAthI rAtrie zUnya gharamAM pratimA aMgIkAra karIne rahyo. tyAre saudharmedra tenI dharmanI daDhatAnI ghaNI prazaMsA karI. te sAMbhaLI koI mithyArthi devatA tenI parIkSA karavA AvyeA. pahelAM teNe zeThanA mitranuM rUpa prakaTa karI A krAyo sAnaiyAnA nidhi che. tame AjJA karo teA huM lauM. ' ema ghaNIvAra zeThane vina Mti karI pachI te devatAe, zeThanI strInuM rUpa prakaTa karyuM" ane AliMgana vagere karIne tenA (zeThanI) ghaNI kada nA karI. te pachI madhyarAtri chatAM prabhAta kALanA prakAza, sUryanA udaya, , dInanI ArAdhanA karavI. AnA upara: nIce Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanezvara kathA ] 201 tathA sUryanAM kiraNa vagere vidhrUvIne te devatAe zeThanAM zrI putra vagerenAM rUpa prakaTa karI zeThane pauSadhanuM pAraNu karavAne mATe ghaNIvAra prAthanA karI. evA ghaNA anukULa upasarga karyAM teA paNa svAdhyAya gaNavAne anusAre hajI madhyarAtri cheema zeDa jANatA hatA.tethI tilamAtra paNa bhramamAM paDyo nahI, te joI devatAe pizAcanuM rUpa vikaryuM ane cAmaDI ukheDavI, tADanA karavI, uchaLavuM, zilA upara pachADavu, samudramAM pheMkI devu', vagere ghaNu prANAMta pratikULa upasarga karyo te pazu zeTha dhama'dhyAnathI calita thayeA nahI. kahyu che ke--A pRthvIne dizAonA hastI, kAcame,kulapava ta ane zeSanAga emaNe pakaDI rAkhI che te pazu calita thAya che; paraMtu zuddha aMtaHkaraNavALA satpurUSonuM aMgIkAra kareluM vrata pralaya thAya te paNa calita thatuM nathI. pachI devatAe prasanna thai dhanezvara zeThane kahyuM. huM tamArA vratathI sa'teSa pAmyA chuM. tuM vAMchita varadAna mAga." ema kahyuM te pazu zeThe peAtAnuM dharma dhyAna cheDayuM nahIM, AthI atizaya prasanna thaelA devatAe zeThanA gharamAM krADA seAnaiyAnI ane ratnenI vRSTi karI. te mahimA joi ghaNA leAkA pava pALavAne viSe Adaravata thayA. temAM paNa rAjAnA dheAkhI, ghAMcI, ane eka kauTuMbika (kheDuta nAkara) e traNe jaNA jo ke rAjAnI prasannatA meLavavA upara emane ghaNuM dhyAna ApavuM paDatuM hatuM, te paNa chae padyane viSe pAta peAtAnA dhaMdhA teo baMdha rAkhatA hatA. dhanezvara zeDa paNa navA sAdhamI jANI temane pAraNAne divase sAthe jamADI, paherAmaNI ApI, joIe teTalu dhana vagere ApI temanA ghaNA Adara satkAra karatA hatA. kahyu` che ke--suzrAvaka sAdhaminuM jevuM vAtsalya kare che, tevuM vAtsalya mAtA, pitA athavA bAMdhava janeA paNa kAI kALe karI na zake.' A rIte zeThanA ghaNA sahavAsa thavAthI te traNe jaNA samyaktvadhArI thayA. kahyuM che ke--jema merU pate vaLagI raheluM tRNu paNa suvaNu anI jAya che, tema satpurUSonA samAgama kuzilayAne paNa suzIla kare che. te eka divase kaumudrI maheAtsava thavAnA hatA, tethI rAjAnA adhikArIoe 'Aje dheAine lAva"ema kahI caturdazIne divase rAjAnA ane rANInAM vastra te zrAvaka dhekhIne dhAvA ApyAM. dheAkhIe kahyuM. mane tathA mhArA kuTuMbane mAdhA hovAthI ame ne divase vastra dhAvA Adi Araba karatA nathI.' rAjAnA adhikArIoe kahyuM ke, rAjAnI AgaLa thArI khAdhA te zI? AMjAnI AjJAnA bhaMga thaze teA prANAMta daMDa thaze.' " A pachI dhAbInA svajanAe tathA khIjA leAkAe paNa vastra dhAvAne mATe tene ghaNuM kahyuM. dhanezvara zeThe paNa 'rAjadaMDa thavAthI dharmanI hIlanA vagere na thAya. ema vicArI rAyAmione evA AgAra che, ityAdi yukti dekhADI.' te paNa dheAkhIe 'dRDhatA vinAnA dhama zA kAmanA ?' ema kahI pAtAnA niyamanI daDhatA na mUkI. eNe AvA duHkhanA vakhatamAM paNa kAryanuM kahyuM na mAnyuM. peAtAnA adhikArIenA kahevAthI rAjA paNa rUTa thayA. ane mhArI 'AjJA tADaze teA savAra thatAM tane tathA tArA kuTu ane zikSA karIza ' ema ' Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrAddha vidhi kahevA lAgyA. eTalAmAM rAtrie karmayogathI rAjAnA peTamAM evo zULarega thayo, ke jethI AkhA nagaramAM hAhAkAra vatI rahyo. ema karatAM traNa divasa cAlyA gayA. dharmanAM prabhAvathI ghebIe pitAno niyama barAbara pALe. pachI paDavAne divase rAjAnAM tathA rANInAM vastra dhoyAM. bIjane divase rAjAnA mANasoe mAgyAM, tyAre te teNe turata ApyAM. eja pramANe kAMI khAsa kAmane sAru bahu telane khapa paDavAthI rAjAe zrAvaka ghAMcIne catudezIne divase ghANI calAvavAne hukama Ape, ghAMcIe pitAnA niyamanI daDhatA jaNAvI, tethI rAjA gusse thaye, eTalAmAM paracaka AvyuM, rAjAne pitAnI senA laI zatrunI sAme jaI saMgrAmamAM utaravuM paDayuM. pachI rAjAne jaya thayo. paNa e kAmamAM rAjA vyagra thaI javAthI telane khapa paDe nahIM; ane ghAMcIne niyama sacavAye. have rAjAe eka vakhate aSTamIne zubha muhurta te zrAvaka kaNabIne haLa kheDavAnI AjJA karI. tyAre teNe pitAne niyama kahyo. tethI rAjAne krodha caDhaye. paNa eTalAmAM dhArAbaMdha eka sarakhe varSAda paDavA mAMDavAthI tene niyama sukhethI sacavAye. A rIte parvane niyama akhaMDa pALavAnA puNyathI te traNe jaNA anukrame maraNa pAmI chaThThA lAMka devakamAM cauda sAgaropamanA AyuSyavALA deva thayA. dhanezvara zeTha samAdhie maraNa pAmI bAramA acuta devaloke gayo. devalokamAM paNa te cAre devatAonI ghaNI maitrI thaI. zeThane jIva je devatA thayuM hatuM, tenI pAse bIjA traNe devatAoe pitapitAnA cyavanane avasare kabUla karAvyuM hatuM ke ; "tyAre pUrvabhavanI mAphaka Avate bhave paNa amane pratibaMdha karo." pachI te traNe jaNA devalokathI jUdA jUdA rAjakuLane viSe avataryo ane anukrame yauvana avasthA pAmI heTA dezanA adhipati thaI dhIra, vIra ane hira e nAme jagamAM prasiddha thayA temAM dhIra rAjAnA nagaramAM eka zeThane parvane divase sadA kALa paripUrNa lAbha thatuM hatuM, paraMtu keIka vakhate pavatithie hAni paNa bahu thatI hatI. teNe eka vakhate jJAnIne A vAta pUchI. jJAnIe kahyuM "teM pUrvabhavane viSe daridrAavasthAmAM svIkArelA niyamane daDhapaNe vaLagI rahI yathAzakti parva kvise samyak prakAre pALyA, paraMtu eka vakhate dhamasAmagrine jega chatAM paNa tuM dharmAnuSThAna karavAmAM Alasya vagere dezane laI pramAdI thayo. tethI A bhavane vize tane A rIte lAbha hAni thAya che. vaLI kahyuM che ke-"dharmane viSa pramAda karanAra mANasa je kAMI pitAnuM nukazAna kare che, te tene ceranA luMTavAthI agninA bALavAthI, athavA jUgaTAmAM hAra khAdhAthI paNa thatuM nathI. arthAta te karatAM paNa vadhu nukazAna kare che. jJAnInuM A vacana sAMbhaLI te zeTha pitAnA kuTuMba sahita hamezA dhamakane viSe sAvadhAna rahevA lAgyo ane pitAnI sarvazakitathI sarve parvonI ArAdhanA karavA lAgyA, ane ghaNuM ja cheDe AraMbha karI tathA vyavahAzuddhi barAbara sAcavIne vyApAra vagere bIja Adi parvane divaseja karatA hatA. paraMtu bIje dIvase nahIM. tethI sarva grAha kene vizvAsa paDI gayo ane sarve tenI sAthe ja vyavahAra karavA lAgya, bIjAonI sAthe Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva samaja ] 273 kaI vyavahAra karavA na mAMDayuM. AthI thoDA divasamAM te koDe sonaiyAne dhaNI thayo. kAgaDA, kAyastha ane kUkaDA e traNa jaNa pitAnA kuLanuM piSaNa kare che ane vaNika zvAna,gaja tathA brAhmaNa e cAre jaNa pitAnA kuLane nAza kare che. evI kahevata che, te pramANe bIjA vaNika lokee adekhAIthI rAjAnI pAse cADI khAdhI ke, "ene kroDa senayAnuM nidhAna maLyuM." tethI rAjAe zeThane dhananI vAta pUchI. zeThe kahyuM "meM sthala mRSAvAda, sthaLa adattAdAna vagerene gurU pAse niyama lIdhe che A niyamanA prabhAvathI huM keIne Thaga nathI tethI mane ghaNuM lAbha thayo che." A pachI bIjA vANiyAonA kahevAthI koI vAra rAjAe "e dharmaThaga che ema vicArI tenuM sarva dhana pitAnA kabajAmAM laI tene tathA tenA parivArane pitAnA mahelamAM kabaje rAkhe. zeThe manamAM vicAryuM ke, "Aje paMcamI parva che tethI Aje mane kaI paNa rIte avazya lAbha theja joIe." prabhAta vakhate rAjA pitAnA sarva bhaMDAra khAlI thayelA ane zeThanuM ghara sonAmahorathI tathA jhaverAtathI saMpUrNa bharAI gaeluM joI ghaNuM Azcarya ane kheda pAme. pachI teNe zeThane khamAvIne pUchyuM ke, "he zeThajI! A dhana zI rIte tamAre ghera gayuM?" zeThe kahyuM ke "he rAjA! huM kAMI jANato nathI, paraMtu parvanA divase puNyanA mahimAthI mane lAbhaja thAya che. A rIte sarva vAta zeThe kahI, tyAre pavane mahimA sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna pAmelA rAjAe paNa chae parvo pALavAne yAvajIva niyama lIdhA. teja vakhate bhaMDArIe AvI rAjAne vadhAmaNa ApI ke, "vakALanA varasAdathI jema sarevara bharAya che, tema ApaNA sarve bhaMDAra dhanathI hamaNAMja paripUrNa thayA che." te sAMbhaLI rAjA ghaNuM ajAyaba ane harSa pAmyuM. eTalAmAM caMcaLa ane ratnamaya kuMDaLa Adi AbhUSaNethI dedIpyamAna e eka devatA prakaTa thaI kahevA lAgyA ke, "rAjana ! tyAre pUrva bhavane mitra ke je zeThane putra hato, hAla te devatAne bhava bhagave che, tene tuM eALakhe che? meM pUrvabhave tane vacana ApyuM hatuM tethI tene pratibaMdha karavAne arthe tathA parva divasanI ArAdhanA karanAra lekemAM agresara evA e zeThane sahAdhya karavAne sArU A kAma meM karyuM che. mATe tuM dharmakRtyamAM pramAda na kara have huM ghAMcIne ane kauTuMbikano jIva je rAjAo thayA che, temane pratibaMdha karavA jauM chuM." ema kahI devatA ga. pachI teNe te banne rAjAone samakALe svamamAM pUrvabhava dekhADe. tethI temane paNa jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI teo zrAvaka dharmanI ane vizeSe karI parva divasanI samyaka prakAre ArAdhanA karavA lAgyA pachI te traNe rAjaoe devatAnA kahevAthI pita pitAnA dezane viSe amArinI pravRtti, ThekANe ThekANe navA navA jinamaMdira, pUjA, yAtrA, sAdharmika vAtsalya, parvane pahele divase paDahanI uSaNA tathA sarve ne viSe sarve lokene dhamakRtyane viSe lagADavA vagere dhamanI unnati evI rIte karI che, jethI eka chatrI sAmrAjya je jainadharma pravatI rahyo. ane Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrAddha vidhi tenA prabhAvathI tathA zeThanA jIva devatAnI madadathI te traNe rAjAenA dezAmAM tIrthaMkaranI vihArabhUminI mAphaka ativRSTinA, anAvRSTinA, durbhikSanA, svacakra-paracakranA, vyAdhinA, marakInA tathA dAridra vagerenA upadrava svaramAM paNa rahyA nahIM; evI duHsAdhya vastu zI che ke, je dhamanA prabhAvathI susAdhya na thAya ? A rIte sukhamaya ane dhamamaya rAjyalakSmIne cirakALa bheLavI te traNe rAjAoe sAthe dIkSA laI ghaNI tapasyAthI zighra kevaLajJAna upAyuM, ane zeThane jIva je devatA hatA te temanA mahimA ThekANe ThekANe ghaNAja vadhAravA lAgyuM. pachI prAye peAtAnuMja dRSTAMta kahI upadeza karI pRthvIne viSe sarva parUpa samyak dharmanuM sAmrAjya atizaya vistAryuM. ane ghaNu bhavya jIveAnA uddhAra karI peAte mekSe gayA, zeThanA jIva devatA paNa acyuta devalAkathI cyavI mhoTA rAjA thaI pharI vAra mahimA sAMbhaLavAthI jAtismaraNa jJAna pAmyA. ane dIkSA laI mekSe gayA. A rIte pavanI ArAdhanA upara kathA kahI, agiramI gAthAne artha upara pramANe che. (11) nA A rIte zrI ratnazekharasUri viracita zrAddhavidhimAM 'rAtrinRtya' nAmanA tRtIya prakAza sapUrNa prakAza 4-cAturmAsika kRtya. pakRtya kahyuM. have adha gAthAvaDe cAturmAsika kRtya kahevAmAM Ave che. pahacaumAse samucia niyamagaho pAuse viseseNaM // [ prati cAturmAse samucitaniyamagrahaH prAvRSi vizeSeNa // ] sakSeSA--zrAvake dareka cAmAsAmAM tathA ghaNuM karI varSAkALanA comAsAmAM ucita niyama grahaNa karI pALavA. cita niyama. vistarA-je zrAvake parigraha parimANu vrata lIdhu hoya teNe dareka cAmAsAne viSe pUrve lIdhelA niyamamAM kAMIka ANu karavuM, jeNe parigraha parimANu vrata pUrve na lIdhu hAya, teNe paNa dareka comAsAMmAM ceAnya evA niyama aMgIkAra karavA. varSAkALanA comAsAmAM tA vizeSe karI ucita niyama grahaNa karavAja joie. temAM je niyama je samaye lIdhAthI bahu phaLa thAya, tathA je niyama na lIdhAthI ghaNI virAdhanA athavA dhama'nI nidA vagere doSa thAya, te niyama te vakhate ucita kahevAya che. jema varSAkALamAM gADAM gADI calAvavAnI mAvA vagere levI tathA vAdaLa, ane varSAda Adi thavAthI iyaLA vagere paDhavAne lIdhe rAyaNa tathA kerI vagerenA tyAga karavA te ucitaniyama jANavA. athA deza, pura, gAma, jAti, kuLa, vaya, avasthA vagerenI apekSAe ucita niyama jANavA. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piSadha vidhi ] 275 UMcita niyamanA be prakAra. te niyama be prakAranA che. 1 eka duHkhe paLAya evA, tathA 2 bIjA sukhe paLAya evA, dhanavaMta vyApArI evA avirati lokone saMcita rasane tathA zAkane tyAga ane sAmAyikane svIkAra vagere niyama duHkhe paLAya evA che, paraMtu pUjA, dAna vigere niyame temanAthI sukhe paLAya tema che. daridrI purUSonI vAta ethI ulaTI che. Ama che, chatAM paNa cittanI ekAgratA hoya te cakravarti tathA zAlibhadra jevA RddhivaMta lake e jema dIkSAdi kaSTa sahana karyo, tema sarve niyama sarvethI sukhe paLAya tevA che, kahyuM che ke jyAM sudhI dhIra puruSo dIkSA letA nathI, tyAM sudhI merU parvata uMco che, samudra dustara che, ane kAmanI gati viSama che. Ama chatAM pALI na zakAya evA kaThIna niyama levAnI zakita na hoya, te je sukhe paLAya evA heya te niyama te zrAvake jarUra levA ja joIe, jema varSAkALamAM kRSNa mahArAje tathA kumArapALa rAjA vageree sarve dizAe javAno tya ga karyo hate tene sarve dIzAe javAne tyAga kare ucita che. tema karavAnI zakita na hoya to je vakhate je dizAone viSe gayA vinA paNa nirvAha thaI zake ema hoya, te vakhate te dizAo tarapha javuM nahIM. temaja sarva sacitta vastune tyAga karI na zake, te je vakhate je vastu vinA nirvAha thaI zake ema hoya te vakhate te vastune niyama le. achatI ke aprApta vastunA niyamathI paNa lAbha thAya che. mANasane je ThekANe, je vakhate, je vastu maLavAne saMbhava na hoya, (jema ke, daridrI purUSane hAthI vagere, marU dezamAM nAgaravelanA pAna vagere, tathA AMbA vagere phaLanI Rtu nA hoya te vakhate te te phaLa durlabha che, mATe) chatAM paNa purUSe te ThekANe te vakhate te vastune niyama grahaNa kare. A rIte achatI vastune niyama karavAthI paNa virati vagere hoTuM phaLa thAya che. ema saMbhaLAya che ke-rAjagRhI nagarImAM eka bhikhArIe dIkSA lIdhI, te joI leke "ahe! eNe ghaNuM dhana cheDI dIkSA lIdhI. e rIte tenI hAMsI karavA lAgyA. AthI gurUmahArAje vihAra karavAnI vAta karI tyAre abhayakumAre cauTAmAM traNa koDa soneyAne mATe Dhagalo karI sarve lokone bolAvIne kahyuM ke, "je purUSa kuvA vagerenuM pANI, devatA ane strIne sparza, e traNe vAnAM yAjajIva mUkI de, teNe A dhanane Dhagale grahaNa kare." lokee vicAra karIne kahyuM ke, "traNa kroDa dhana cheDI zakAya, paraMtu pANI vagere traNa vastu na choDAya." pachI maMtrIe kahyuM ke, " are mUha loke! te tame A dramaka muninI hAMsI kema kare che? eNe te jaLAdi traNa vastune tyAga karelo hovAthI traNa kroDa karatAM paNa vadhu dhanane tyAga karyo che." pachI pratibadha pAmelA lokoe kramaka munine khamAvyA. A rIte achatI vastune tyAga karavA upara dAkhala kahyo che. mATe achatI vastunA paNa niyama grahaNuM karavA. tema na kare te te te vastu grahaNa kara Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 [ zrAddha vidhI vAmAM Ave chatAM pazunI mAphaka aviratipaNuM rahe che ane te vastunA niyama grahaNa karavAnA phaLathI dUra thAya che, bhartuharie kahyuM che ke -"ame kSamAvaDe khamyuM nahIM. gharane ucita sukhane (viSaya sukhane) saMtoSathI tyAga karyo nahIM. khamI na zakAya evI TADha, tApa ane pavananI pIDA sahana karI, paNa tapasyA karI nahI, aharniza manamAM dhanane vicAra karyo paNa prANAyAma karI muktinuM pada ciMtavyuM nahIM, sArAMza-munio je je kArya kare che te badhuM ame karyuM chatAM tenA phaLathI ame vaMcita rahyA. ahe rAtrimAM divase eka vAra bhajana kare, te paNa paccakhANa karyA vinA ekAzanuM phaLa meLavI zakI nathI. lokamAM paNa evI ja rIti che ke, kaI mANasa keInuM ghaNuM dhana ghaNA kALa sudhI vApare te paNa nakkI karyA vinA te dhananuM thoDuM vyAja paNa tenA mAlIkane maLatuM nathI. achatI vastune niyama grahaNa karyo hoya te, kadAca kaI rIte te vastune vega AvI jAya te paNa niyama lenAra mANasa te vastu laI na zake, ane niyama na lIdho hoya te laI zake. A rIte achatI vastune niyama grahaNa karavAmAM paNa prakaTa phaLa dekhAya che. jema pallI pati vaMkacUlane gurU mahArAje "ajANyAM phaLa bhakSaNa na karavA" evo niyama Apyo hate, tethI tene bhukha ghaNI lAgI hatI, ane lokee ghaNuM kahyuM, te paNa aTavImAM kiMpAphaLa ajAyAM hovAthI bhakSaNa karyo nahIM ane tenI sAthenA lokoe khAdhAM, tethI te leko maraNa pAmyA ane vaMkaLa bacI gaye. cemAsAmAM grahaNa karavA cagya keTalAka niyama. dareka comAsAmAM niyama levAnuM kahyuM, temAM comAsu e upalakSaNa jANavuM. tethI pakhavADiyAnA athavA eka, be, traNa mAsanA tathA eka, be athavA tethI vadhu varSanA paNa niyama zakti mujaba grahaNa karavA. je niyama jyAM sudhI ane je rIte ApaNAthI paLAya te niyama tyAM sudhI ane te rIte le. niyama evI rIte grahaNa karavA ke, jethI niyama vinA eka kSaNa pAtra paNa rahI na zakAya. kemake "virati karavAmAM maheTe phaLane lAbha che, ane avipatipaNAmAM ghaNA karma baMdhanAdika doSa che" e vAta pUrve kahevAmAM AvI che. pUrve je nitya niyama kahevAmAM AvyA che teja niyama varSAkALanA comAsAmAM vizeSa paNe karavA. temAM divasamAM be vAra athavA traNa vAra pUjA, aSTaprakArI pUjA,2 saMpUrNa devavaMdana 3, jinamaMdire sarve jinabiMbanI pUjA athavA vaMdanA, 4 snAtra mahotsava mahApUjA, prabhAvanA vagerenA abhigraha levA, 5 tathA gurUne maheTI vaMdanA 6 dareka sAdhune vaMdanA. 7 vIza legasane kAusagga,8 navA jJAnane pATha, 9 gurUnI sevA,10 brahmacarya,11 acita pANI pIvuM, 12 sacitta vastune tyAga ItyAdi abhigraha levA tathA 13 vAsI, vidaLa, pUrI, pApaDa, vaDI, sUkuM zAka, tAMdalajA vagere pAMdaDAnI bhAjI, TeparU, khAreka, khajura, drAkSa, khAMDa suMTha vagere vastune vaSakALanA comAsAmAM tyAga kare kemake, e varatumAM lIlakula, kaMtha, ane IyaLo vagere saMsakta jIvo utpanna thavAno saMbhava rahe Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pauSadha vidhi ] che auSadha vagere kAmamAM upara kahelI vastu levI hAya tA sArI peThe tapAsIne ghaNIja saMbhALathI levI. temaja 14 varSe kALanA cAmAsAmAM khATale,nhAvu, mAthAmAM phUla vagere zuM thavAM, lIluM dAtaNu, pagarakhAM vagere vastune yathAzakti tyAga karavA. 15 bhUmi khAvI, vajra vagere ra'gavAM, gADAM vagere kheDavAM, khIje gAme javuM vagerenI paNa AdhA levI. 16 ghara, haTa, bhIMta, thAMbhaleA, kapATa, pATa, pATiyuM, pATI, zI, ghInAM tetranAM tathA pANI vagerenAM tathA bIjA vAsaNa, iMdhaNAM dhAnya vagere save vastuone nalakula vagere jIvathI sasakta na thAya. te mATe jene je yogya hoya te pramANe keine cUnA lagADavA, kAimAM rAkha bheLavavI, tathA mela kADhI nAkhave, taDakAmAM mUkavuM, zaradI athavA bheja na hoya tevA sthAnakamAM rAkhavu' vagere sa'bhALa levI. 17 pANInI paNa e traNa vAra gaLavA vagerethI yatanA karavI. 18 cIkaNI vastu, gALa, chAsa, pANI vagerenI paNa sArI peThe DhAMkaNu vagere mukIne saMbhALa karavI. esAmaNanA tathA snAnanA pANI vagerene lIlakula vaLelI na hoya evI dhULavALI zuddha bhUmine viSe chuTu chuTu ane thADuM thoDuM nAMkhavu. 19 cUlAne ane dIvAne ughADA na mUkavA paDe te mATe khAsa saMbhALa levIAM 20 khAMDatu, daLavu, rAMdhavuM, vajrapAtra vagere dhemAM ityAdi kAmamAM paNa samyak prakAre joI karIne sabhALa rAkhavI. 21 jinamaMdiranI tathA pauSadhazALA vagerenI paNa joie tevI rIte samAravAvaDe ucita catanA zakhavI. temaja 22 upadhAna, mAsAdi pratimA, kaSAyajaya, iMdriyajaya, ceAgavizuddhi, vIza sthAnaka, amRta AThama, agiyAra aMga, cauka pUrva vagere tapasyA tathA namaskAra phaLatapa, catuvi tikA tapa, akSayanidhi tapa, damayaMtI tapa, bhadrazreNI tapa, mahAbhadrazreNi tapa saMsAratAraNu tapa, aThAI, pakSakhamaNu, mAsakhamaNa vagere vizeSa tapasyA paNa thayAzakti karavI. 23 rAtrie cavihAra athavA tivihAranuM paccakhkhANu karavu. 22 pava'ne viSe vigaImA tyAga tathA pauSadha upavAsa vagere karavuM. 25 dararoja athavA pAraNAne divase atithisavibhAganA avazya lAbha levA vagere vagere. 277 cAmAsAmAM judA judA abhigraha dhAraNu karavA. pUrvAcAryoe cAmAsAnA abhigraha kahyA che, te A pramANeH--jJAnAcAra, danAcAra cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAMcAra. AzrayI dravyAdi bhedathI aneka prakAranA cAturmAsika abhigraha hAya che. (1) tenA anukrama A pramANe:--tatra jJAnAcArane viSe 1 mULasUtravAMcavArUpa sajjhAya karavI. 2 vakhANa sAMbhaLavuM. 3 sAMbhaLelA dharmanuM ciMtavana karavuM ane 4 zakti pramANe ajavALI pAMcamane divase jJAnanI pUjA karavI. (2) daza nAcArane viSe 1 jinamadiramAM kAjo kADhavA, lIMpavu, guMdlI mAMDavI vagere. 2 jinapUjA, caityavaMdana ane jinabiMbane vaTAM karIne nirdeLa karavA vigere vigere kAryo karavAM (3) Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 [ zrAddha vidhi cAritrAcArane viSe1 mukAvavI nahiM. 2 jU tathA zarIramAM rahelA gaDeLA pADavA nahiM, 3 kIDAvALI vanaspatine khAra na de, 4 lAkaDAmAM, agnimAM tathA dhAnyamAM rasa jIvanI rakSA karavI. (4) 5 keIne ALa na devuM, 6 Akroza na kare, 7 kaThera vacana na bolavuM, 8 deva gurUnA sevana na khAvA, cADI na karavI tathA 10 pArake avarNavAda na belavo (5) 11 pitAnI tathA mAtAnI daSTi cUkAvIne kAma karavuM, 12 nidhAna, dAna ane paDelI vastune viSe yatanA karavI. 13 divase brahmacarya pALavuM, 14 rAtrine viSe purUSe parastrInI tathA strIe varapurUSanI sevA na karavI.(6) 15 dhana dhAnya vagere navavidhi parigrahanuM parimANu jeTaluM rAkhyuM hoya temAM paNa ghaTADe karo. 16 dizAparimANa vratamAM paNa keine mekalavuM, saMdeze kahevarAva, adhabhUmie javuM vagere tajavuM, (7)17 snAna, viTANuM, dhUpa, vilepana, AbhUSaNa, phUla, tAMbUla, barAsa, agara, kesara, pihisa ane kasturI e vastunuM parimANa rAkhavuM (8) 18 majIThathI,lAkhathI, kasuMbAthI ane gaLIthI ragelA kapaDAnuM parimANa karavuM. 19 tathA rana, hIrA, maNi, senuM, rUpuM, motI vagerenuM parimANa karavuM. (9) 20 khajUra, drAkSa, dADama, uttattiya, nALiyera, keLAM, mIThAMliMbu, jAmaphaLa jAMbu,rAyaNa, nAraMgI, bIjorAM, kAkaDI, akheDa, vAyamaphaLa, koTha, TiMbarU, bilIphaLa, AmalI, bera, bilvaka phaLa, cIbhaDAM, cIbhaDI 11 kerAM, karamadAM bhareDa, liMbu, Ambavetasa vigerenuM athANuM, aMkurA, jAta jAtanAM phUla tathA patra, saccitta,bahubIja, temaja anaMtakAya paNa eka pachI eka vavA. 21 tathA vigaInuM ane vigiInI aMdara AvanArI vastunuM parimANa karavuM(10-13)rara vasa dhovA,liMpavuM,khetra khaNavuM, nDavarAvavuM, bIjAnI ja kADhavI, kSetra saMbadhI jAtajAtanAM kAma,khAMDavuM, daLavuM, pANImAM jhIlavuM, anna rAMdhavuM, uvaTANu lagADavuM vagerene ghaTADe kare. tathA 23 khaTI sAkSI pUravI nahIM (14-15). 24 dezAvakAzika vratane viSe bhUmi chedavAnuM, pANI lAvavAnuM, kapaDAM dhovAnuM, nahAvAnuM, pIvAnuM, agnisaLagAvavAnuM, dI karavAnuM, pavana nAkhavAnuM, lIletrI kApavAnuM, moTA vaDilonI sAthe chUTathI bolavAnuM, adattAdAnanuM, tathA strIe purUSanI sAthe tathA purUSe strInI sAthe besavuM, sUvuM, bolavuM, javuM vagerenuM vyavahAranA saMbaMdhamAM parimANa rAkhavuM 25 dizinuM mAna rAkhavuM, tathA 26 gopabheganuM paNa parimANa rAkhavuM. (16-18), temaja 27 sa anartha saMkSepa kara, 28 sAmAyika pauSadha tathA atithisa vibhAgamAM paNa je chaTa rAkhI hoya, temAM dararoja kAMI kamI karavuM. (19). 29 khAMDavuM, daLavuM, rAMdhavuM, jamavuM. khaNavuM, vaAdi raMgavuM, kAMtavuM, pIMjavuM, loDhavuM, ghara vagere dhoLAvavuM, lIMpavuM, jhATakavuM. vAhana upara caDhavuM, lIkha vagere jevI, pagarakhA paheravAM,khetaranIMdavuM, laNavuM,anAja ekaThuM karavuM, rAMdhavuM, daLavuM vagere kAryone viSe dararoja banatAM sudhI saMvara rAkhave. 30 bhaNavuM, jinamaMdire darzana karavuM, vyAkhyAna sAMbhaLavuM, gaNavuM, eTalA kAmane viSe tathA jinamaMdiranA sarve kAmane vize udyama kara. (20-21-22) tathA 31 varSanI aMdara dharmane arthe AThama, caudaza, vizeSa tapasyA ane kalyANaka tithine viSe ujamaNAne mahotsava kare. (32) dharmane arthe muhapatti, pANInAM gaLaNAM tathA auSadha vigere ApavArUpa yathAzakti sAdhamI vAtsalya Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanezvara kathA ] 29 kare, ane gurUne vinaya sAcavavuM. (23-24) 34 daramahine sAmAyika tathA daravarSe pauSadha tathA atithisaMvibhAga yathAzakti kare. (25) A rIte zrAvaka zrAvikAnA comAsA saMbaMdhI niyama kahyA che. comAsAnA niyama pALavA upara rAjaputranI kathA. vijayapuramAM vijayasena nAme rAjA hatA. tene ghaNA putro hatA. temAM vijayazrI rANIne putra rAjya calAvavA lAyaka thaye che, ema jANI rAjAe tenuM Adara sanmAna mUkI dIdhuM. ema karavAmAM rAjAne e abhiprAya hatuM ke, "bIjA putro adekhAIthI ene mArI nAkhe nahI." paNa A abhiprAyane nahi jANatA rAjakumArane ghaNuM duHkha thayuM te manamAM vicAravA lAgyA ke, "pagathI haNAyelI dhULa paNa haNanArane mAthe caDhe che. mATe mUge moDhe apamAna sahana karanAra mANasa karatAM dhULa uttama che, evuM nItizAstranuM vacana che, mATe hAre ahiM rahIne zuM karavuM che huM have paradeza jaIza. kemake-je purUSa gharamAMthI bahAra nIkaLIne seMkaDo AzcaryathI bharelI saMpUrNa pRthvI maMDaLane jete nathI. te kuvAnA deDakA jevo che. pRthvImaMDaLane viSe bhramaNa karanAra purUSo dezadezanI bhASAo jANe che. deza dezanA vicitra rivAja jANe che. ane vividha prakAranA AcaryakArI camatkAra jue che." rAjakumAra ema vicArI rAtrie keI na jANe tevI rIte hAthamAM talavAra laI bahAra nIkaLyo, ane pRthvIne viSe pitAnI IcchA pramANe pharavA lAgyo. kaI vakhate aTavImAM pharatAM baporanA vakhate bhukha tarasathI bahu herAna thayo. eTalAmAM sarvoge divya AbhUSaNa paherela eka divya purUSa Avyo. teNe sneha pUrvaka tenI sAthe keTalI vAto karI ane kumArane eka sarve prakAranA upadravane dura karanArU ane bIjuM sarva uttama vastune ApanArUM evA be ratna ApyAM. kumAre "tuM keNa che?" ema tene pUchayuM, tyAre teNe kahyuM ke, "jyAre tuM potAnA zaheramAM jaIza, tyAre munirAjanA vacanathI hAruM caritra jANIza." pachI rAjakumAra te ronA mahimAthI sarva ThekANe yatheccha vilAsa karate hate. eka vakhata paDahanI uSaNa sAMbhaLavAthI tenA jANavAmAM AvyuM ke, "kusumapurano devazamAM nAme rAjA AMkhanA daradathI ghaNI ja vedanA bhagave che." pachI rAjakumAre turtaja tyAM jaI ratnanA prabhAvathI tenI AMkhanI ijA dUra karI. rAjAe prasanna thaI rAjakumArane pitAnuM rAjya tathA puNyazrI nAme putrI ApI pite dIkSA lIdhI. A pachI kumAranA pitAe paNa rAjakumArane pitAnA nagare belAvyo ane kumArane rAjyagAdI seMpI dIkSA lIdhI. A rIte rAjakumAra be rAjya calAvavA lAgyo. eka vakhate traNa jJAnane dhAraNa karanAra devazarmA rAjarSie kumArane pUrvabhava kahyo. te e rIte ke -"kSamApurIne viSe suvrata nAme zeTha have, teNe gurUnI pAse potAnI zakti pramANe comAsA sabaMdhI niyama lIdhA hatA. tene eka cAkara hite, te paNa dareka varSAkALane zemAsAmAM rAtri bhojanane tathA mavamAM sevanane niyama karate hate. pachI te cAkara maraNa pAme ane tene jIva tuM rAjakumAra thaye, ane suvata zeThane jIva maheThe trAddhivaMta devatA thayo. teNe pUrva bhavanI prItithI tane be rane Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 [ zrAddha vidhi ApyAM" A rIte pUrva bhava sAMbhaLI kumAra jAti smaraNu jJAna pAmyA, ane ghaNA prakA. ranA niyama pALIne svarge gayA. tyAMthI cyavIne te kumAra mahAvidehamAM utpanna thai siddha thaze. A rIte cAmAsAnA niyama upara kathA kaDI che. anya dharmamAM paNa ceAmAsAmAM pALavAnA jaNAvela niyame laukika graMthamAM paNa A vAta kahI che. te A rIte--vasiSTha RSie puchyuM ke, he brahmadeva! viSNu kSIrasamudramAM zI rIte nidrA kare che? ane te nidrA kare, tyAre zI zI vastu vavI! ane te vastu vavAthI zuM zuM phaLa thAya 1. brahmadeve kahyuM huM vasiSTha ! viSNu kharekhara nidrA karatA nathI, ane jAgRta paNa thatA nathI, paraMtu varSAkALa Ave chate bhaktithI viSNune e sava* upacAra karAya che. ra. have viSNuyAganidrAmAM rahe, tyAre zuM zuM vavuM ? te sAMbhaLa. je purUSa cAmAsAmAM musApharI na kare, mATI na khaNe, tathA riMgaNAM, cALA, vAla, kalathI, tuvera, kAliMgaDA, mULA, ane tAMdalajo eTalI vastunA tyAga kare. 3-4 tathA he vasiSTha! je purUSa cemAsAmAM eka anna khAya, te purUSa caturbhu ja thaI paramapade jAya. 5. je purUSa haMmezAM tathA ghaNuM karI cAmAsAmAM rAtribhAjana na kare, te A leAkamAM tayA paraleAkamAM sarva abhiSTa vastu pAme 6. je purUSa cAmAsAmAM madya mAMsa vaje che, te dareka mAsamAM eka ema se varSa sudhI karelA azvamegha yajJanuM puNya pAme che. 7 vagere. tathA bhaviSyAttara purANamAM paNa kahyuM che te A rIte mArka taiyaRSi khelyA, huM rAjan ! je:purUSa cAmAsAmAM telamardana karatA nathI, te ghaNA putra tathA dhana pAme che, ane nigI rahe che 1. je purUSa puSpAdikanA bhAga cheDI de che, te svaga leAkane viSe pUjAya che. je purUSa kaDavA, khATA tIkhA, tUrA, mIThA, ane khArA e rasane vaje, te purUSa kurUpatA tathA daubhagya koI ThekANe paNa pAmatA nathI. tAMbUla bhakSaNa karavAnuM varSe te bhAgI thAya, ane zarIre lAvaNyapaNAne pAme 2-3. je kuLa, zAka ane pAMdaDAMne vaje. te dhana tathA putra pAme. he rAjana! cAmAsAmAM gALa na khAya te madhura svaravALA thAya. 4 tAvaDI upara pAkeluM anna bhakSaNa karavAnuM taje tA, ahu saMta pAme. bhUmine viSe saMthAre sUi rahe te viSNunA sevaka thAya 5. dahI' tathA dUdha vaje tA geleAka nAme devalAke jAya. apeAra sudhI pANI pIvAnuM taje te rAgApadrava na thAya. 6. je purUSa cAmAsAmAM ekAMtara upavAsa kare te brAleAkamAM pUjAya, je purUSa cAmAsAmAM nakha ane keza na utAre te hararAja gaMgAsnAnanuM phaLa pAme. 7. je pAraku' anna taje te anaMta puNya pAme, cAmAsAmAM bheAjana karatI veLAe je mauna na rahe, te kevaLa pApaja bhAgave ema jANavuM. 8 maunapaNe leAjana karavuM upavAsa samAna che. mATe cAmAsAmAM jarUra mauna bhAjana tathA bIjA niyama rAkhavA vigere. A rIte zrI ratnazekharasUri viracita zrAddhavidhimAM 'cAturmAsI nRtya' cothA prakAza sapUrNa, Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatrikRtya ] chUTA prakAza 5. vakRtya. cAmAsI nRtya kahyuM. have graMthakAra bAramI ardha gAthA tathA teramI gAthAvaDe vamAM karavA cAgya agiyAra kAryoM jaNAve che. (mUgAthA) parisaM saMghaccaNa - sAhammiabhattijattatigaM // 12 // jiNagihi havaNaM jiNaghaNa buddhI- mahapUa - dhammajAgariA // apUA ujjavaNaM, taha titthabhAvaNA sohI // 13 // [tivarSe saMdhAyena-sAmimatti yAtrAtritha| 2 / / jinagRhe navapanaM jinadhanavRddhi - mahApUjA - dharmagArikA / zrutapUjA udyApanaM tathA tIrthaprabhAvanA zodhiH // 13 // ] artha :--suzrAvake varSovaSa 1 saMghanI pUjA, 2 sAdharmika vAtsalya, 3 traNa cAtrAe, 4 jinamaMdire snAtramahAtsatra, 5 devadravyanI vRddhi, 6 mahApUjA, cha rAtrie dharma jAgarakiA-rAtrijagA 8 zrutajJAnapUjA, huM ujamaNu, 10 zAsananI prabhAvanA, ane 11 AleAyaNA eTalAM dhama kRtya avazya karavAM. 12-13. vistArAtha--zrAvake dara varSe jaghanyathI ekavAra paNa 1 caturvidha zrI saMghanI pUjA 2 sAdharmika vAtsalya, 3 tI yAtrA, rathayAtrA, ane aThAI yAtrAe traNa yAtrA, 4 jinama Mdirane viSe snAtra maheAtsava, 5 mALA paheravI, IMdramALA vagere paheravI, paherAmaNI karavI, dhAtiyAM vagere ApavAM tathA dravyanI vRddhi thAya tevI rIte AratI utAravI vagere dhama kRtyA karIne devadravyanI vRddhi, 6 mahApujA, 7 rAtrine viSe dharma jAgarikA 8 zrutajJAnanI vizeSapUjA, 9 aneka prakAranAM ujamAM, 10 jinazAsananI prabhAvanA, ane 11 AleAyaNA eTalAM dhakRtyo yathAzakita karavAM. 1 saMghapUjA. sAdhusAdhvInI bhakita tathA bahumAna, zrIsa'dhanI pUjAmAM peAtAnA kuLa tathA dhana vagerene anusarIne ghaNA AdarathI ane ahumAnathI sAdhu sAdhvInA khapamAM Ave evI AdhAkarmAdi tathA kharIdavAdi dvASa rahita vastu gurU mahArAjane ApavI. te vastue A pramANe-vasa, kaeNmaLa, preAMchanaka, sUtra, una pAtrAM, pANInAM tumaDAM vagere pAtra, dAMDo, dAMDI, sAya, kAMTAne kheMcI kADhanArA cIpI, kAgaLa, khaDIyA, lekhinInA- kalamanA saMgraha ane pustaka vagere. dinakRtyamAM kahyuM che ke-- vastra, pAtra, pAMca prakAranuM pustaka, kamaLa pAdapreAMchana, dAMDo, saMthArA, sijajA tathA khIjuM paNa audhika tathA aupagrahika,muhapatti tathA AAsana vagere je kAMi zuddha saMcamane upakArI Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 [ zrAddha vidhi hoya te ApavuM." pravacanasAredAra vRttimAM vaLI kahyuM che ke-"je vastu saMyamane upakArI hoya, te vastu upakAra karanArI hevAthI upakaraNa kahevAya che. tethI adhika vastu rAkhavI te adhikaraNa kahevAya che asaMtapaNe vastune parivAra eTale paribhega (sevana) karanAro asaMyata kahevAya che." (ahiM "parihAra zabdoM artha pariga karanAro e karyo. kAraNa ke rikSAH oi evuM vacana che tethI asaMtapaNe je paribhega kare e artha parihArano thAya che ane tethIja parihAra karanAra asaMyamI kahevAya che ema pravacana sAroddhAra vRttimAM kahyuM che. ) temaja pratihArika, pITha, phalaka, pATale, vagere saMyamapakArI sarve vastuo sAdhu munirAjane zraddhAthI ApavI. soya vagere vastuo paNa saMyamanA upakaraNa che ema zrIka9pamAM kahyuM che te A rIte ahaorr kathA 6 23 siri artha -azanAdika, vastrAdika, ane yAdika e traNa catuSka maLIne bAra prakAranA saMyamana upakaraNa thAya che jemake, 1 azana 2 pAna 3 khAdima ane 4 svAdima e anAdika cAra; pavastra, 6 pAtra, 7 kaMbala ane 8 pAdaBchanaka e vastrAdika cAra tathA 9 seya 10 ane 11 naraNI ane 12 kAna khetaravAnI saLI e sayAdika cAra A rIte traNa catuSka maLIne bAra vastu saMyamanAM upakaraNa che. zrAvaka zrAvikAnuM bhakita tathA bahumAna. sAdhu sAdhvInI peThe zrAvaka zrAvikArUpa saMghane paNa zakti mAphaka bhaktithI paherAmaNa vagere ApIne satkAra kare temaja deva gurU vagerenA guNa gAnArA yAcakAdikane paNa ucita lAge tema dhana dhAnyAdika ApI saMteSa pamADe. A saMdhapUjA traNa prakAranI che. 1 u&Na. 2 madhyama ane 3 jaghanya, jinamanadhArI sarva saMdhane paherAmaNI Ape che tethI utkRSTa saMghapUjA thAya che. sarva saMdhane mAtra sUtra vagere Ape te jaghanya saMdhapUjA thAya. bAkI rahelI sarve madhyama saMghapUjA jANavI. temAM jene vadhAre dhana kharacavAnI zakti na hoya, teNe paNa gurU mahArAjane sUtra, muhapatti vagere tathA be traNa zrAvaka zrAvikAone sepArI vagere ApIne paNa daravarSe saMghapUjA bhaktithI sAcavavI. daridrI purUSa eTaluM kare, te paNa tene ghaNe lAbha thAya che. kahyuM che ke-lamI ghaNI chatAM niyama Adara, zakita chatAM sahana karavuM. yauvana avasthAmAM vrata levuM, ane daridrI avasthAmAM thoDuM paNa dAna ApavuM e cAre vastuthI bahu phaLa maLe che. vastupALa maMtrI vagere RddhivaMta leke te dareka mAsAmAM saMghapUjA vagere vArSika kRtya karatA hatA ane ghaNA dhanane vyaya karatA hatA, ema Aje paNa sAMbhaLIe chIe. saMghapUjA upara mahaNasiMhanuM daSTAnta. - dillImAM jagasI zeThane putra mahaNasiMha zrItapAgacchAdhipa pUjya zrIdevasuMdarasUrijIne bhakta hato. teNe ekaja saMghapUjAmAM jinamatadhArI sarvasaMdhane paherAmaNI vagere ApIne rAzI hajAra TaMkane vyaya karyo. bIje divase daivayoge paMDita devamaMgaLagaNi tyAM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghapUjA tathA sAdharmika vAtsalya ] 283 padhAryA. pUrva mahasiMhe khelAvelA zrIgurU mahArAje te gaNijIne tyAM mAkalyA hatA temanA pravezane vakhate masihe ne ke TukAmAM saMghapUjA karI, te paNa temAM chappanahajAra TakanA teNe vyaya karyAM. AvI vArtA sAMbhaLavAmAM Ave che. A prakAre saMghapUjAvidhi zAstramAM kahI che. 2 sAmika vAtsalya. sAdharmika vAtsalya paNa sarva sAdharmika bhAIenuM athavA keTalAkanuM zakti pramANe karavuM. kemake sAmi' bhAiene cAga maLavo prAye dula bha che. ame eka ThekANuM kahyuM che ke sarve jIvo sarva prakAranA saMbaMdho mAMhemAMhe pUrve pAmelA che. paraMtu sAdharmika Adi saMbaMdhane pAmanArA jIvo teA kAika ThekANe viralAja hAya che.' sAdharmika bhAI nA meLApa paNa ghaNA puNyakArI che. tA pachI sAdhaminA zAstramAM kahyA pramANe karelA Adara satkAra teA ghaNA puNyAdha kare emAM zuM kaDavuM ? kahyuM che ke--eka tarapha sarve dhama ane bIjI tarapha sAdharmika vAtsalya rAkhI buddhirUpI trAjIvAe tALiye te mane sarakhAM utare che.' sAdharmikanA A satkAra A rIte karaveza:-- 1 peAtAnA putra vagerenA janmAtsava, vivAha vagere hAya tA sAmika bhAI ene nima traNa karavuM ane temane uttama leAjana, tAMbUla, vastra AbharaNa vagere ApavuM. 2 kadAca te koi vakhate mahu muzkelImAM AvI paDe te peAtAnuM dhana kharacIne pazu temane AphatamAMthI ugAravA 3 pUrvakanA aMtarAyanA dASathI koi sAdhamibhAInuM dhana jatu rahe tA tene pAche pUnI avasthAmAM lAvavo. 4 je peAtAnA sAdhamika bhAione paise Take sukhI na kare, te puruSanI sveTAI zA kAmanI ? kahyu` che ke--jemaNe dIna jIvAnA uddhAra na karyo, sAmikAnuM vAtsalya na karyuM" ane hRdayane viSe vItarAganuM dhyAna na thayuM" temaNe peAtAnA janma vRthA gumAvyeA.' 5 peAtAnA sAdharmika bhAie jo dharma'thI bhraSTa thatA hoya tA game te rIte temane dharmane viSe dRDha karavA. 6o te dhama kRtya karavAmAM pramAda karatA hoya te, temane dhama kRtya yAda karAvavuM, anAcArathI nivAravA prayatna karavo ane bhUle te preraNA ane prati preraNA karavI. kahyu che ke--' pramAda kare to yAda karAvavuM anAcArane viSe pravRtta thAya tA nivAravA, bhUle te preraNA karavI ane vAravAra cUke te vakhate vakhata preraNA karavI.'7 temaja peAtAnA sAmikAne vAcanA pucchanA, parAvattanA, anuprekSA, ane dharmAMkathA vagerene viSe joga maLe te temAM joDavA, tathA 8 zreSTha dharmonuSThAnane karavA mATe sAdhAraNa pauSadhazALA vagere karAvavI ityAdi. zrAvikAonuM vAtsalya paNa zrAvakanI mAphaka karavuM; temAM kAMipaNa ochuM vadhatuM na karavuM. jJAna, darzana ane cAritrane dhAraNa karanArI, utkRSTa ziyaLane pALanArI tathA teASavALI evI sadhavA ke vidhavA zrAvikA jainadharmane viSe anurAgavALI heAya che, mATe temane dhaNu sAmi kapaNe kharAkhara mAnavI. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 [ zrAddha vidhi zaMkA--lAkamAM tathA zAstramAM strIe ghaNI pApI kahevAya che, teo mATe jaNAvyuM che ke "ee teA bhUmi vinAnI jherI keLanA jhADa sarakhI, megha vinAnI vijaLI sarakhI, jenA upara auSadha cAlatuM nathI evI vyAdhi sakhI, kAraNa vinAnI mRtyu sarakhI, nimitta vinAnA utpAta sarakhI, kRNA vinAnI sarpiNI sarakhI ane guphA vinAnI vAghaNa sarakhI che. emane teA pratyakSa rAkSasI samAnaja gaNavI, zurU uparane! tathA bhAI uparane sneha tUTavAnuM kAraNa paNa eeja che. temaja te asatya ane mAyAthI bharelI che. kahyuM che ke--asatya vacana, sAhasikapaNuM, kapaTa,mukhatA, atiaAla,azucipaNuM ane ni yapaNuM eTalA strIonA doSa svAbhAvika che. ' vaLI AgamamAM kahyu che ke--he gautama ! jyAre anaMtI pApanI rAzie udaya Ave che, tyAre ApaNuM pamAya che, ema tuM samyak prakAre jANu.'A rIte sarve zAstrAmAM strIonI niMdA pagale pagale jovAmAM Ave che mATe teothI dUra rahevu... " ema chatAM temanuM dAna sanmAna rUpa vAtsalya karavuM e zI rIte ghaTe ? samAdhAnaH--" strIeja pApI heAya che" evA ekAMta pakSa nathI. jema strIomAM tema purUSomAM paNa pApIpaNuM sarakhuM ja che. kemake, purUSo paNa krUramanavALA, ghaNA duSTa, nAstika, kRtA, peAtAnA zeDanI sAthe duzmanAvaTa karanArA, vizvAsaghAtI, juThThuM khelanAra pArakuM dhana tathA pArakI strI haraNa karanAra, nirdaya tathA gurUne paNa ThaganArA evA ghaNA jovAmAM Ave che. purUSa jAtimAM keTalAka evA yAke che, tethI satyapurUSAnI avajJA karavI jema ghaTatI nathI, teja pramANe strIjAtimAM paNa keTalIka duSTa strIo che, tethI sArI strIonI avajJA karavI e paNa ucita nathI. jema ghaNI pApI tema ghaNI guNava'tI strIo paNa jagatamAM che. jemake tItha karanI mAtAe uttama guNavarDa yukta hoya che. mATe idro paNa temanI pUjA kare che, ane munie paNa stuti kare che.' laukika zAstranA jANu purUSo paNa kahe che ke, ' strIe evA koI adbhuta gabha dhAraNa kare che ke, je traNe jagA gurU thAya che. mATe ja paDita leAkeA strIonI ghaNI sneATAI kabUla kare che.' keTalIka strIo peAtAnA ziyaLanA prabhAvathI agnine jaLa samAna, jaLane sthaLa samAna, gajane ziyALa samAna, sarpane doraDI samAna ane jherane amRta samAna kare che. temaja cartuvidha zrIsaMghanuM cAthuM aMga zrAvikAo che. zAstramAM je strIenI ghaNI niMdA saMbhaLAya che, te purUSoe temane viSe Asakti na karavI evA upadeza mATe ja che. sulasA vagere zrAvikAonA guNAnI te khuda tIrthaMkara bhagavAne paNu ghaNI prasaMzA karI che. temanI dhamane viSe rahelI TaTTatAne idroe paNu devasabhAmAM vakhANI che; ane jamarA mithyAtvIe paNa emane samaktithI calAvI zakayA nathI. temaja keTalIka zrAvikAo tAcarama dehavALI tathA keTalIka e traNa vagere bhava karIne mekSe janArI zAstramAM saMbhaLAya che. mATe te zrAvikAnuM mAtAnI mAphaka, vhenanI mAphaka tathA putrI mAphaka vAtsalya karavuM ucita che. A viSaya upara ahIM ame vadhu vistAra karatA nathI. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdharmika vAtsalya ane yAtrAtrika sAdhamika vAtsalya upara daDavIya'nI kathA. sAmi kavAtsalyavaDe karIne ja rAjAe peAtAnuM atithivibhAga vrata sAcave che. kemake, muniAne rAjapiMDa kalpatA nathI. A viSaya upara bharata mahArAjAnA vazamAM thayelA traNe khaDanA adhipati duDavIya rAjAnuM dRSTAMta A pramANe che. daDavIca' rAjA huMmezAM sAdharmika bhAIne jamADI pachIja te bheAna karatA hatA. eka vakhate IMdra jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratnAnA sUcaka suvarNanI janeAi ane khAra tratAnA sUcaka bAra tilakane dhAraNa karanArA tathA bharate racelA cAra vedanA mukhe pATha karanArA evA tIrthayAtrA karatA AvelA kroDo zrAvaka pragaTa karyAM. doDavIya temane bhaktithI nimaMtraNa karI jamADI rahe che, eTalAmAM sUrya AthamyA. e rIte lAgalAgaTa A divasa indre zrAvaka prakaTa karyAM. tethI rAjAne ATha upavAsa thayA. paNa tenI sAdhumikti tA tarUNlR purUSanI zaktinI mAphaka divase divase vadhatI ja rahI. AthI IMdra prasanna thayA ane teNe tene divya dhanuSya. mANu, ratha, hAra tathA e kuMDaLa ApI zatru jayanI yAtrA ke vA mATe preraNA karI. daMDavIce paNa te pramANe zatruMjayanI yAtrA karI, sAdharmika bhakti upara saMbhavanAtha bhagavAnanuM dRSTAnta. 285 zrI sa'bhavanAtha bhagavAn paNa pUrvanA trIjA bhavamAM ghAtakI khaMDanI aMdara avelI aravata kSetranI kSemApurI nagarImAM vimaLavAhana nAme rAjA hatA, tyAre temaNe mhoTA duSkALamAM sarve sAdhami bhAione leAjanAdika ApIne jinanAma krama AMdhyuM. pachI dIkSA laI mRtyu pAmI Anata devalAkamAM devatApaNuM lAgavI zrI saMbhavanAtha tIrthaMkara thayA. te phAgaNa suda AThamane divase avataryo, tyAre mhoTA duSkALa chatAM teja divase cAre taraphathI sa jAtanuM dhAnya AvI pahoMcyuM, tethI temanuM saMbhava evuM nAma paDayuM. bRhadbhASyamAM kahyuM che ke--za'' zabdanA artha sukha kahevAyache. bhagavAnanA darzanathI sarve bhavya jIvAne sukha thAya che, mATe temane zalava kahe che. A vyAkhyAnane anusarIne sarve tItha karA bhava nAmathI khelAvAyache. (1) saMbhavanAthajIne saMbhava nAmathI oLakhavAnu' khIjI' paNa eka kAraNa che; kAI vakhate zrAvastI nagarImAM kALa doSathI duSkALa paDayA, tyAre sarve mANasA duHkhI thayA. e arasAmAM senAdevInI kukSimAM sa MbhavanAthajI avataryo (2-3) tyAre indre pAte AvInesenAdevI mAtAnI pUjA karI, ane jagane viSe eka sUrya samAna evA putranI prApti thayAnI tene (senAdevIne) vadhAmaNI ApI (4) teja divase dhAnyathI paripUrNa bharatA ghaNA sArtho cAre taraphathI AvyA, ane tethI tyAM sArUM subhikSa thayuM (5) je mATe te bhagavAnanA saMbhavane (janmane) viSe sava dhAnyAnA saMbhava thayA, te mATe mAtA pitAe te bhagavAnanu saMbhava nAma ApyuM 6 sAdharmika vAtsalya upara jagasiha, ANu ane sAra'ganuM dRSTAnta. devagirine viSe jagasiMha nAme zeTha peAtAnA jevA sukhI karelA traNasA sADha vANA Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286. ( zrAddha vidhI tara nokara pAse haMmezAM bahoterahajAra TaMkane caya karAvI pratidivasa ekeka sAdharmika vAtsalya karAvatuM hatuM. A rIte dara varSe te zeThanA traNa sATha sAdharmika vAtsalya thatAM hatAM. tharAdamAM zrImALa AbhUnAmA saMghapatie traNaso sATha sAdharmika bhAIone pitAnA sarakhA karyA. kahyuM che ke-te suvarNa parvatanejha tathA rUpAnA parvatane zuM upayoga? kAraNake, jene Azraya karI rahelAM vRkSo te kASTamayanA kASTamaya ja rahe che, paNa senA rUpAnAM thatAM nathI. eka malaya parvatane ja ame ghaNuM mAna ApIe chIe; kemake, tene Azraya karI rahelAM AMbA liMmaDA ane kuTaja nAmanAM vRkSo paNa caMdanamaya thAya che." sAraMga nAmA zreSTie paMcaparameSThi maMtrane pATha karanArA lokone pravAha vaDe darekane suvarNanA TaMka ApyA. eka cAraNane zeThe pharI "navakAra bola" ema pharI pharI kahevAthI te nava vAra navakAra che, tyAre teNe tene nava seneyA ApyA. A rIte sAdharmika vAtsalyane vidhi kahyo che. 3 dara varSe traNa yAtrA karavI aEI yAtrA - * Amaja daravarSe jaghanyathI eka paNa yAtrA karavI. yAtrAo traNa prakAranI che. te A pramANe -1 ahI yAtrA, 2 rathayAtrA, ane 3 tIrthayAtrA. A rIte traNa prakAranI yAtrA paMDita jana kahe che. temAM 1 aI yAtrAnuM svarUpa pUrve kahyuM che. temAM savistara sarva cityaparipATa karavA vagere je aIyAtrA te cityayAtrA paNa kahevAya che. rathayAtrA. saMprati mahArAje karela rathayAtrA rathayAtrA te hemacaMdrasUri viracita pariziSTa parvamAM kahI che te A pramANe-pUjya zrI suhasti AcArya avaMtInagarImAM vasatA hatA. tyAre eka varSe saMghe caiitya yAtrA utsava karyo. bhagavAna suhasti AcArya paNa nitya saMghanI sAthe caitya yAtrAmAM AvI. maMDapane zobhAvatA hatA. tyAre saMprati rAjA nhAnAmAM nAnA ziSyanI peThe hAtha joDI suhastisvAmInI AgaLa besate hate. caityayAtrA utsava thaI rahyA pachI saMghe rathayAtrA zarU karI. kAraNa ke, yAtrAne utsava rathayAtrA karavAthI saMpUrNa thAya che. suvarNanI tathA maNiya ranenI kAMtithI dizAone prakAzita karanAra e suryanA ratha sarakhe ratha ratha zALAmAMthI nIkaLyo. vidhinA jANuM ane dhanavAna zrAvake rathamAM padharAvelI jina pratimAnuM snAtra pUjA vigere kArya karyuM. arihaMtanuM snAna-nAtra karyuM. tyAre janma kalyANakane avasare jema merUnA zikhara uparathI, tema rathamAMthI snAtra jaLa nIce paDavA lAgyuM, temaja bhagavAnane kAMI vinaMtija karatA heyane zuM! evA mukhe mukhakeza bAMdhelA zrAvakee sugaMdhi caMdanAdi vastuthI bhagavAnanevilepana karyuM. tathA teo vaDe mAlatI,kamaLa vagere. phulonI mALAothI bhagavAnanI pratimA pUjAI, tyAre te pratimA saraskALanA methI vIMTAcelI caMdrakaLAnI mAphaka zevA lAgI. baLatA malayAgirinA dhUpathI utpanna thaelI dhUmADAnI * merU parvata. * vaitADhaya parvata Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAtrAtri ]. . 287 rekhAothI viMTAyelI bhagavAnanI pratimA jANe nIla vastrothI pUjAyelI hoyane zu evI rIte zebhavA lAgI. jenI aMdara dIpatI dIpazikhAo che evI bhagavAnanI AratI zrAvake karI tyAre te dIpatI auSadhivALA parvatanI TUka mAphaka zobhatI hatI. arihaMtanA parama bhakata evA te zrAvakoe bhagavAnane vaMdanA karI azvanI mAphaka AgaLa AvI pite ratha kheMcyo. te vakhate nagaravAsI jananI strIoe hallIsaka rAsa zarU karyo. zrAvikAo cAre tarapha ghaNAM maMgaLa gIte gAvA lAgI. pAra vinAnuM kezaranuM jaLa rathamAMthI nIce paDatuM hovAthI AgaLanA rastAmAM chaMTakAva thavA mAMDayo. A rIte pratyeka gharanI pUjA grahaNa karate ratha darareja saMprati rAjAnA dvAramAM haLave haLave AvatuM hatuM. te joI saMprati rAjA paNa rathanI pUjA karavAne taiyAra thatuM. ane phaNasa phaLanI mAphaka sarvIge vikasvara romarAjIvALa thaI tyAM Avate ane pachI navA AnaMda rUpa sarovaramAM haMsanI mAphaka krIDA karate saMprati rAjA, rathamAM virAjamAna thaelI pratimAnI aSTaprakArI pUjA karatA hatA. mahApadyacakI ane kumArapALe karela rathayAtrA. mahApadya cakrIe paNa pitAnI mAtAnA manoratha pUrNa karavAne sAru ghaNA AIbarathI rathayAtrA karI. kumArapALe karelI rathayAtrA A rIte kahI che -caitra mAsanI AThamane divase cothe pahore jANe cAlate merU parvataja heyane zuM! e ane suvarNamaya heTA daMDa upara rahelI dhvajA, chatra, cAmara vagere vastuthI dIpo e suvarNamaya ratha jyAre ghaNI RddhinI sAthe nIkaLe che, te vakhate harSathI nagaravAsI leke ekaThA maLIne maMgaLakArI jaya jaya zabda kare che. zrAvake nAtra tathA caMdananuM vilepana karI sugaMdhI puSpathI pUjAyelI zrI pArzvajinanI pratimAne kumArapALanA baMdhAvelA maMdira AgaLa ubhA rahelA rathamAM ghaNI RddhithI sthApana kare che. vAjiMtranA zabdathI jagatane pUrNa karato te ratha harSathI maMgaLa gIta gAnArI suMdara strIonI sAmaMtanI ane maMtrIonI maMDaLInI sAthe kumArapALanA rAjamahela AgaLa jAya che. pachI rAjA rathanI aMdara padharAvelI pratimAnI paTTavastra, suvarNamaya AbhUSaNa vagere vastuothI pite pUjA kare che ane vividha prakAranAM gAyana, nATaka vagere karAve che. pachI te ratha tyAM eka rAta rahI siMhadvAranI bahAra nIkaLe che, ane pharakatI dhvajAethI jANe nRtyaja karI rahela hAyanI ! evA paTamaMDapamAM AvIne rahe che. prabhAta kAle rAjA tyAM AvI rathamAM zobhatI jinapratimAnI pUjA vagere kare che ane caturvidha saMgha samakSa pite AratI utAre che. pachI hAthI jotarele ratha sthAnake sthAnake baMdhAvelA ghaNA paTTamaMDapamAM rahete nagaramAM phare che. ItyAdi rathayAtrAnI vidhi jANavI. tIrthayAtrA.. have 3 tirthayAtrAnuM svarUpa kahuM chuM. temAM zrI zatruMjaya, giranAra vagere tIrtho samajavAM. temaja tIrthakarenI janma, dIkSA, jJAna, nirvANa ane vihAranI bhUmio paNa ghaNA bhavya ane zubha bhAva utpanna kare che ane bhava samudramAMthI tAre che, mATe te Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 [ zAha vidhi ja bhUmie paNa tIrthaja kahevAya che. A tIrthone viSe samyakatva zuddhine sAruM gamana karavuM, te tIrthayAtrA kahevAya che. tene vidhi A pramANe che- "eka AhAra, sacitta parihAra, bhUmizayana, brahmacarya vrata vagere kaThaNa abhigraha yAtrA karAya tyAMsudhI paLAya evA prathama grahaNa karavA. temaja pAlakhI, sArA gheDA, palaMga vagere samagra ddhi hoya te paNa yAtrA karavA nIkaLelA dhanADhaya zrAvakane paNa zakti hoya te page cAlavuMja ucita che. ame eka ThekANe kahyuM che ke "yAtrA karanAra zrAvake 1 ekAhArI, 2 samakitadhArI, 3 bhUmizayanakArI, 4 sacitta parihArI, 5 pAdacArI, ane 6 brahmacArI rahevuM, laukika zAstramAM paNa kahyuM che ke yAtrA karatAM vAhanamAM bese, te yAtrAnuM adhuM phaLa jAya, pagarakhAM pahere te phaLane cotho bhAga jAya. muMDana na kare te trIjo bhAga jAya, ane tIrthe jaIne dAna le te yAtrAnuM sarva phaLa jatuM rahe mATe tIrthayAtrA karanAra purUSe eka TaMka bhojana karavuM bhUmi upara suvuM, ane strI tuvaMtI chatAM paNa brahmacArI rahevuM." 2 upara kahyA pramANe abhigraha lIdhA pachI zakti pramANe rAjAne bheTazuM vagere ApI prasanna karI tenI AjJA levI. 3 yAtrAmAM sAthe levA mATe zakita pramANe uttama maMdira taiyAra karavAM. 4 svajananA tathA sAdharmika bhAIonA samudAyane yAtrAe AvavA mATe nimatraNa karavuM. 5 paramabhaktithI pitapatAnA sadagurUne paNa nimaMtraNa karavuM. 6 amAri pravartAvavI jinamaMdiromAM mahApUjAdi mahotsava karAvavA. 8 jenI pAse bhAtu na hoya tene bhAtuM tathA jene vAhana na hoya tene vAhana ApavuM. nirAdhAra mANasane paisAne tathA sArA vacana nane AdhAra Apavo 10 gya madada ApIza evI ukSiNA karI utsAha vinAnA yAtrALu lekone paNa sArthavAhanI peThe himmata ApavI. 11 ADaMbarathI moTA ane aMdaranA bhAgamAM ghaNuM samAsavALI keDIo, zarAvala, kanAte, taMbUo, maheTI kaDhAIo tathA bIja paNa pANInAM maheTA vAsaNe karAvavAM. 12 gAMDa, paDadAvALA ratha, pAlakhI, piDiyA uMTa, azva vagere vAhane sajja karAvavAM. 13 zrIsaMghanI rakSAne sArU ghaNA zUravIra ane subhaTane sAthe levA ane kavaca, zirastrANa vagere upakaraNa ApIne temane satkAra kare. 14 gIta, nRtya vAjiMtra vagere sAmagrI taiyAra karAvavI. pachI sAza zukana, nimitta vigere jene ghaNA utsAhavALA thaI sArA muhUrta pramANe karavuM, 15 mArgamAM yAtrALunA sarva samudAyane ekaTho kare. 16 sArA pakavAne jamADI temane tAMbUla vagere ApavuM.17temane aMge AbhUSaNa tathA vastro paherAvavAM. 18 sArA pratiSThita, dhamika pUjya ane ghaNA bhAgyazALI purUSo pAse saMghavIpaNAnuM tilaka karAvavuM. 19 saMghapUjA vagere moTo utsava kare, 20 bIjAo pAse paNa yogyatA pramANe saMghavIpaNu vagerenuM tilaka karavAne utsava karAva. 21 saMghanuM jokhama mAthe lenAra, AgaLa cAlanArA, pAchaLa rahI rakSaNa karanArA tathA mukhyapaNe saMghanuM kAma karanArA vagere lekene egya sthAnake rAkhavA. 22 zrIsaMghanA cAlavAnA tathA mukAma vagerenA je TharAva thayA hoya te sarva prasiddha karavA. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAtrAtrika ] 289 23mAmAM save sAmi enI sArI peThe sAra saMbhALa karavI.24 koinuM gADAnuM paiDuM lAge, athavA bIjI kAMI harakata Ave te pete temane sarva zaktie cegya madada karavI. 25 dareka gAmamAM tathA nagaramAM jinamaMdirane viSe snAtra karavuM tathA mhoTI dhvajA caDhAvavI. 26 caityaparipATivagere mhoTA utsava karavA. 27 jIrNoddhAra vagerenA paNa vicAra karavA. 28 tInAM daMna thae sonu, ratna, meAtI Adi vastuvaDe vadhAmaNI karavI. ra9 lApasI, lADu Adi vastu suni rAjone vaheArAvavI. 30 sAdhamikravAtsalya karavuM.31 citapaNe dAna vagere ApavuM, tathA 32 mhATo pravezotsava karavA. 33 tI mAM dAkhala thayA pachI sau prathama haSathI pUjA-Dhaukana vagere AdarathI karavuM.34 aSTaprakArI pUjA karavI tathA 35snAtra vidhithI karavuM. 36 mALa paherAvavI vagere karavuM. 37 ghInI dhArAvADI devI. 38 paherAmaNI mUkavI, 39 jinezvara bhagavAnanI navAMge pUjA karavI. tathA 40 phUladhara,kelidhara vagere mahApUjA, rezamI vasramaya dhvajAnuM dAna, koIne harakata na paDe evuM dAna ( sadAvatta), rAtrijAgaraNu, gIta nRtya vagere nAnAvidha utsava karavA. 41 tI prAptinimitte upavAsa chaThThuM vagere tapasyA karavI. 42 kroDha lAkha cAkhA vagere vividha vastu vividha ujamaNAmAM mukavI. 43 jAta jAtanAM cAvIza, mAvana, mahetara athavA ekasA ATha kaLA athavA bIjI jAta jAtanI eTalI ja vastuo tathA sarva bhakSya ane leya vastuthI bharelI thALI bhagavAna AgaLa dharavI.47 temaja rezamI vagere uttama vastranA caMdna, paherAmaNI, aMgaluhAM, dIvAne sarUM tela, dhRttiyAM, caMdana, kesara, leAganI vastu, puSpa lAvavAnI chAkhaDI, pigAnikA, kaLaza, dhUpadhANuM, AratI, AbhUSaNa, dIvIe, cAmara, nALavALA kaLaza, thAlIo, kacALA, ghaTAo, jhallarI. paDaha vagere vAjiMtro ApavAM.48 gAThI rAkhavA 49 sUtAra vagerenA satkAra karavA. 50 tIrthanI sevA karavI temaja viSNusatA tItha nA uddhAra tathA tIthanA rakSaka leAkAne satkAra karavA. 51 tIne garAsa ApavA.52 sAdharmika vAtsalya, gurUnI bhakti tathA saMdhanI paherAmaNI vagere karavuM 53 yAcaka vagerene uMcita dAna ApavuM vigere nimadiranAM dhama kRtyA karavAM. yAcakone dAna ApavAthI kIrti mAtra thAya che, ema samajI te niSphaLa che. emana mAnavuM. kemake,yAcakA paNu devatA, gurUnA tathA saMghanA guNeA gAya che mATe temane Apelu dAna bahu phaLadAya che. cakravatI vagere leAkA jinezvara bhagavAnanA AgamananI vadhAmaNI ApanArane paNa sADAbAra kroDa sAnaiyA vagere dAna ApatA hatA. siddhAMtamAM kahyuM che ke-- 'sADAbAra lAkha tathA sADA bAra kroDa sAnaiyA jeTaluM cakravatInuM prItidAna jANuvuM.' A rIte yAtrA karI pALe vaLatA saghavI ghaNA utsavathI peAtAnA gharamAM praveza kare. ane jemAM devenuM AhvAna hoya tevA maheAtsava eka varSa sudhI kare, ane tInimitte upavAsAdika kare, A rIte tIthayAtrAnA vidhi kahyo che. tItha yAtrA upara vikramAditya, kumArapALa, pethaDa ane vastupALanuM draSTAMta. zrIsiddhasena divAkare pratimadha pamADele vikramAditya rAjA zatrujyanI yAtrAe 30 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 [ zrAddha vidhi gayA, tyAre tenA saMghamAM ekaseA agaNAtera(169) sutraNmaya ane pAMcaseA (500) hAthIdAMtamaya, tathA caMdanAdimaya jinamaMdira hatAM. zrI siddhasena divAkara vagere pAMca hajAra (5000) AcArya hatA. cauda mukuTabaddha rAjAe hatA. tathA sIttera lAkha (7000000) zrAvakanAM kuTuMba, ekakoDa dasalAkha navahejAra(11009000) gADAM, aDhAra lAkha (1800000) gheADAM, cheterase (7600) hAthIe ane A rIteja uMTa, baLada vagere hatAM. kumArapALe kADhelA saMghamAM suvaNuM ratnAdimaya aDhArase cummAtera (1874) jinamaMdira hatAM tharAdamAM pazcima ma`DaLika nAme prasiddha evA Abhu saMghavI hatA. temanI yAtrAmAM sAtase (700) jinamadira hatAM, ane teNe yAtrAmAM mArakroDa sAnaiyAne vyaya karyAM hatA. pethaDa nAmanA zreSThIe tIrthanAM darzana karyA tyAre agiAra lAkha rUpAmaya TakanA vyaya karyo. ane tenA saMghamAM Avana derAsara ane sAta lAkha mANasa hatA. vastupALamatrIe karelI sADIbAra yAtrAe prasiddha che. A rIte trividha yAtrAonu svarUpa karyuM che. 4 snAtra mahotsava karavA. temaja jinamaMdiramAM dararoja ghaNA ADaMbarathI snAtrotsava karavA, tema karavAnI zakti na hAya tA dareka parvane viSe karavA, tema paNa na karI zakAya te varSoMmAM ekavAra te avazya snAtrAtsava karavA. temAM menI racanA karavI. aSTamaMgaLikanI sthApanA karavI. naivedya dharavuM, tathA ghaNA khAvanAcaMdana, kezara, sugaMdhI puSpo ane lega vagere sakaLa vastunA samudAya ekaThI karavA. saMgIta AdinI sAmagrI sArIrIte taiyAra karavI. rezamI vasamaya mahAdhvajA ApavI ane prabhAvanA karavI. snAtrotsavamAM peAtAnI saMpatti, kuLa, pratiSThA vagerene anusarI sarva zakitavaDe dhananA vyaya vagere karI sarva ADaMbarathI jinamatanI ghaNI prabhAvanA karavAne sArUM prayatna karavA saMbhaLAya che ke--pethaDa zeThe zrI giranArajI upara snAtra maheAtsavane avasare chappana ghaDI pramANu suvarNa ApI indramALA paherI ane teNe zrI zatruMjaya upara tathA giranArajI upara eka eka suvarNamaya dhvajA ApI ane tenA putra AMRNu zeThe rezamI vasramaya dhvajA ApI. A rIte snAtrotsavanuM svarUpe kahyuM che. 5 devadravyanI vRddhi karavI. vaLI devadravyanI vRddhine sArU dareka varSe mAleAdbaTTana karavuM, temAM indramALA athavA zrIjI mALA dara varSe zakita pramANe grahaNa karavI, zrI kumArapALanA saMghamAM mAleghaTTana thayuM, tyAre vAgbhaTa maMtrI vagere samatha leAkA cAra lAkha ATha lAkha ItyAdi saMkhyA khelavA lAgyA. te samaye sAraTha dezanA mahuvAnA rahIza prAgnATa "sarAja dhAnA putra jagaDuzA, ke je malIna zarIre malIna vastra paherIne tyAM ubheA hatA. teNe ekadama savAkoDanI rakama kahI, AzcaryathI kumArapALa rAjAe tene pUchyuM, tyAre teNe kahyuM ke, mhArA pitAe naukAmAM esI phreza dezAMtara vyApAra karI upArjana karelA dravyathI savA phroDa 4 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApUjA zatrijAgaraNa ] 291 seAnaiyAnI kiMmatanAM pAMca maNikaya ratna kharIdyAM hatAM, ane aMta vakhate mane temaNe kahyuM ke, ' zrI zatru Mjaya, giranAra ane kumArarSALa paTTana emAM nivAsa karanArA bhagavAnane ekeka ratna tyAre ApavuM. ane e ratna peAtAne sArU rAkhavAM.' pachI jagaDuzAe te traNe ratnA suvarNa jaDita karI zatruMjayanivAsI RSabha bhagavAnane, giranAravAsI zrI neminAthajIne tathA paTTaNavAsI zrI caMdraprabhujIne kaMThAbharaNu tarIke ApyAM. eka vakhate zrI giranArajI upara ha~ga khara tathA zvetAMbara e bannenA saMgha sama kALe AvI paheAMcyA, ane anne jaNA amArUM tItha kahI jhaghaDo karavA mAMDayA. tyAre 'je IndramALA pahere tenuM A tItha che.' evA vRddha janAnA vacanathI pethaDa zeThe chappana ghaDI pramANu suvaNaeN ApI indramALA paherI ane yAcakAne cAra ghaDI pramANa suvaNu ApI tItha peAtAnuM che ema siddha karyu. A rIteja paherAmaNI, navAM dheAtIyAM, jAta jAtanA caMdguA, agalUhAM dvIpakane sArU tela, uMcu caMdana, kesara, bhAga, vagere jinamaMdire khapamAM AvatI vastu dara varSe zakita pramANe ApavI. 6-7 mahApUjA tathA rAtri jAgaraNa karavuM. temaja uttama AMgI, velaTTinI racanA, sarvAMganA AbhuSaNu, phUlaghara, kelira, pUtaLInA hAthamAM phuvArA vagerenI racanA tathA vividha prakAranAM gAyana nRtya vagere utsava vaDe mahApUjA tathA rAtri jAgaraNa karavAM. jema eka zeThe samudramAM musApharI karavA jatAM eka lAkha dravya kharacIne mahApUjA bhaNAvI, ane managamatA lAbha thavAthI khAra varSe jyAre pAchA AvyA tyAre harSoMthI eka kroDa rupiyA kharacI phIjinamadira mahApUjA vagere utsava karyAM. 8 zrutajJAnapUjA. temaja pustaka vageremAM rahelA zrutajJAnanI kapUra dhUpa Adi vastu vaDe, sAmAnya pUjA tA game tyAre banI zake tema che. mATe te dararAja karavI. mUlyavAna vasra vagere vastu vaDe vizeSa pUjA dara mAse ajavALI pAMcamane divase zrAvakane karavI ceAgya che. tema karavAnI zakita na hoya teA jaghanyathI varSImAM ekavAra te avazya karavIja. A vAta ame janmakRtyanI aMdara AvelA jJAnabhakita dvAramAM vistArathI kahIzuM. huM aneka prakAranAM dyApana karavAM. temaja navakAra, Avazyaka sUtra, upadezamALA, uttarAdhyayana vagere jJAna, darzana ane judA judA prakAranA tapa saMbaMdhI ujamaNAmAM jadhanyathI eka ujamaNuM te dara varSe yathA vidhi jarUra karavuM, kahyuM che ke mANasAne ujamaNuM karavAthI lakSmI sAre sthAnake joDAya. tapasyA paNa saphaLa thAya, niraMtara zubha dhyAna, 'bhanya jIvAne samakitaneA lAla, jinezvara mahArAjanI bhakita tathA jinazAsananI AAlA thAya, eTalA guNa thAya che. tapasyA pUrI thayA pachI ujamaNuM karavuM te navA banAvelA jinamadire kaLaza 'caDhAvavA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 [ zrAddha vidhi samAna, cokhAthI bharelA pAtra upara phaLa mukavA samAna, athavA bhajana karI rahyA pachI tAMbUla devA samAna che. zAstramAM kahelI vidhi pramANe lAkha athavA koDa vAra navakAra gaNI jinamaMdire snAtrotsava, sAdharmika vAtsalya, saMghapUjA vagere ghaNuM ADaMbarathI karavAM. lAkha athavA koDa cekhA, aDasaTha senAnI athavA rUpAnI vADakiye, pATiya. lekhaNe tathA ratna, metI, paravALAM, rUpIyA, temaja nALiera vagere aneka phaLe, jAta jAtanA pakavAna, dhAnya, tathA khAdya ane svAdya evI aneka vastuo, kapaDAM vagere vastuo mUkI navakAranuM ujamaNuM karanArA, tathA upadhAna vahevA Adi vidhi sahita mALA paherI Avazyaka sUtranuM ujamaNuM karanArA, ane gAthAnI saMkhyA mAphaka eTale pAMcase cuMmAlIsa pramukha modaka, nALiera vATakI vagere vividha vastu mUkIne upadezamALAdikanA ujamaNAM karanArA, temaja naiyA vagere vastu lADavA AdimAM nAMkhI tevI vastunI prabhAvanA karI darzanAdikanAM ujamaNAM karanArA bhavya jIve hAlanA kALamAM paNa jaina zAsanamAM dekhAya che. upadhAnanI mALA paheravI e hoTuM dharmakRtya che. kema ke, navakAra, IriyAvahi ItyAdi sUtro zakti pramANe tathAvidhi sahita upadhAna vahyA vinA bhaNavAM gaNavAM e azuddha kriyA gaNAya che, kRtanI ArAdhanA mATe jema sAdhuone yoga vahevA te pramANe zrAvakone upadhAna tapa jarUra kare joIe. mALA paheravI eja upadhAna tapanuM ujamaNuM che. ame kahyuM che ke--kaI zreSTha jIva upadhAna tapa yathAvidhi karI, pitAnA kaMThamAM navakAra Adi sUtranI mALA tathA gurUe paherAvelI sUtaranI mALA dhAraNa kare che te be prakAranI zivazrI (nirUpadravapaNuM ane mokSalakamI) upaje che. mukti rUpa kanyAnI varamALAja heyanI! sukRtarUpa jaLa kheMcI kADhavAnI ghaDAnI mALA hAyanI ! tathA pratyakSa guNonI guMthelI mALAja hoyanI! evI mALA dhanyavAnathI ja paherAya che. A rIte jJAnapaMcamI vagere vividha tapasyAonAM ujamaNAM paNa te te tapasyAnA upavAsa vagerenI saMkhyA pramANe nANuM, vATakiye, nALiera, lADu vagere judI judI vastu mUkI zAstra tathA saMpradAyane avalaMbIne karavAM. 10 jina zAsananI prabhAvanA karavI. temaja tIrthanI prabhAvanAne mATe zrIgurU mahArAja padhAravAnA hoya, tyAre temanuM sAmaiyuM vigere karI zAsananI prabhAvanA dara varSe jaghanyathI eka vAra te zakti pramANe jarUra karavIja joIe. temAM zrIgurU mahArAjane pravezotsava badhI rIte ghaNA ADaMbarathI caturvidha saMgha sahita samA jaI tathA zrIgurU mahArAja tathA saMghane satkAra vagere karIne zakti pramANe kare. kahyuM che ke-zrIgurU mahArAjanI sanmukha gamana, vaMdana, namaskAra ane sukhazAtAnI pRchA karavAthI cirakALathI saMcita kareluM pApa paNa eka ghaDI vAramAM zithilabaMdhavALuM thAya che. pethaDa zeThe tapAgacchI zrIdhama dhaSasUrijInA pravezotsavamAM bahotera hajAra TaMkane caya karyo hate. "sa vegI sAdhuone pravezotsava kare e vAta anucita che evI khATI ka95nA karavI nahI kemake, siddhAMtamAM "sAmuM jaI temane satkAra karyAnuM pratipAdana kareluM che. eja vAta sAdhunI pratimAnA adhikAramAM zrIvyahArabhASAmAM kahI che. te A pramANe Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlecanA karavI ] tIriaunbhAmanio-a darisaNaM sannisAhumappAhe // daMDia bhoia asaI, sAvagasaMgho va sakAraM / / 1 293 athaH--pratimA prI thAya tyAre pratimAvAhaka sAdhu jyAM sAdhuonA saMcAra hAya evA gAmamAM potAne prakaTa kare, ane sAdhune athavA zrAvakane sadezA kahevarAve, pachI gAmanA rAjA, adhikArI athavA te na hAya tA zrAvaka zrAvikAonA ane sAdhu sAdhvIonA samudAya te pratimAvAhaka sAdhunA Adara satkAra kare. A gAthAne bhAvAtha evA che ke, pratimA pUrI thaye chate je najIkanA gAmamAM ghaNA bhikSAcarA tathA sAdhue vicaratA hoya, tyAM AvI peAtAne prakaTa kare, ane tema karatAM je sAdhu athavA zrAvaka' jovAmAM Ave, tenI pAse sa MdezA kahevarAve ke, meM pratimA pUrI karI che ane ahiM huM Avyo chuM: " pachI tyAM AcAya hAya te rAjAne A vAta jAhera kare, ke amuka moTA tapasvI sAdhue peAtAnI tapasyA yathAvidhi pUrI karI che, tethI tene ghaNA satkArathI gacchamAM praveza karAvavA che.' pachI jo rAjA na hoya teA gAmanA adhikArI, ane te na hoya te samRddha zrAvaka ane te pazu na hAya tA sAdhu sAdhvI Adi caturvidha zrI saMdha pratimAvAhaka sAdhunA yathAzakti satkAra kare. upara caMdru khAMdhavA, maMgaLa vAjIMtro vagADavAM, sugaMdhI vAsakSepa karavA vagere satkAra kahevAya che. muninA AvA satkAra karavAmAM A pramANe guNeA che:-- 6 'janmAvaLA pavayo, "saddhAnALa taheva vahumALo // ujjavaLAvruttisthe, "nI" tadda 'nityanuItra // // artha :--1 pravezane vakhate satkAra karavAthI jainazAsana ghaNuM cAle che, 2 khIjA sAdhuene zraddhA utpanna thAya che, ke 'jethI AvI zAsananI unnatinI ghaNI ze|bhA thAya che, te satkRtya ame paNa AvI rIte karIzuM:' temaja, 3 zrAvaka zrAvikAonI tathA khIjAonI paNu jinazAsana upara bahumAna buddhi utpanna thAya che, te A rIte 'ahA! jemAM AvA mhoTA tapasvIo thAya che, te jinazAsana mahA pratApI che.' temaja 4 kutIthi enI hIlanA thAya che, kemake temanAmAM evA mahA sattvavaMta purUSo nathI. temaja 5 pratimA pUrI karanAra sAdhunA satkAra karavA e jIta AcAra che. 6 temajate karavAthI tIrthanI vRddhi thAya che eTale pravacananA atizaya joine ghaNA sabhya jIvA saMsAra upara virAga pAmI dIkSA le che. A rIte vyavahArabhASyanI vRttimAM kahyuM che. temaja zakti pramANe zrIsaMghanI prabhAvanA karavI, eTale bahumAnathI zrIsaMghane AmatraNa karavuM, tilaka karavuM. caMdana, javAdi, kapUra, kasturI vagere sugadhI vastunA lepa karavA, suga MdhI kula ApaNu karavAM, nALiera Adi vividha phaLa ApavAM tathA tAMbUla apaNu karavuM. vagere prabhAvanA karavAthI tIrthaMkarapaNuM vagere zubha phaLa maLe che. kahyuM che ke--apUrva jJAna grahaNu, zrutanI bhakti, ane pravacananI prabhAvanA A traNa kAraNeAvaDe jIvane tItha karapaNuM prApta thAya Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrAddha vidhi che." bhAvanA zabda karatAM prabhAvanA zabdamAM ja e akSara vadhAre che. te yuktaja che. kemake, bhAvanA te tenAM karanAraneja mokSa Ape che, ane prabhAvanA te tenA karanArane tathA bIjAne paNa mokSa Ape che." 11 dareka varSe AlocanA karavI; temaja gurUne yoga hoya te daravarSe jaghanyathI eka vAra te gurU pAse jarUra AleyaNA levI. kahyuM che ke daravarSe gura AgaLa AyaNa levI. kAraNa ke, pitAnA AtmAnI zuddhi karavAthI te AtmA darpaNanI mAphaka nirmaLa thAya che. AgamamAM zrI avazyaka niryuktimAM kahyuM che, te A pramANe mAsI tathA saMvatsarIne viSe AleyaNA tathA niyama grahaNa karavA temaja agAu grahaNa karelA abhiyaha kahIne navA abhigraha levA." zrAddhajItakepa Adi graMthamAM AleyaNA vidhi kahyo che, te nIce pramANe - pakkhiacAummAse, varise ukkosao a bArasahiM // niyamA AloijjA, gIAiguNassa bhaNiaM ca // 1 // artha-paSmI, mAsI athavA saMvatsarIne divase tema na bane te, ghaNAmAM ghaNA bAra varasa jeTalA kALe te avazya gItArtha gurU pAse AleyaNA levI, kahyuM che ke - salluddharaNanimittaM, khitami sttjoannsyaaii|| kAle bArasa varisA, gIatthagavesaNaM kujjA // 2 // athara-AloyaNA levAne sArU kSetrathI sAtaso jana pramANa kSetramAM tathA kALathI bAra varasa sudhI gItArtha gurUnI gaSaNA karavI. have AleyaNA ApanAra AcAryanuM lakSaNa kahe che.. nIjha kobI, rAtti tA luNo . bhagama visAruM, maniSo sAyabAyarigo rU II artha-AloyaNA ApanAra AcArya gItArtha eTale nizItha vagere sUtranA arthane jANa, 2 kRtavegI eTale mana vacana kAyAnA zubhayoga rAkhanArA athavA vividha tapasyA karanArA, arthAta vividha prakAranA zubha dhyAnathI tathA vizeSa tapasyAthI pitAnA jIvane tathA zarIrane saMskAra karanArA. 3 cAritrI eTale niraticAra cAritra pALanArA, 4 grAhaNA kuzaLa eTale AleyaNA lenAra pAse bahayuktithI judA judA prakAranAM prAyazcitta tathA tapa Adi kabUla karAvavAmAM kuzaLa, 5 khedajJa eTale AleyaNA tarIke ApelI tapasyA vagere karavAmAM keTale zrama paDe che? tenI jANa athavA AleyaNAvidhinuM jemaNe ghaNA abhyAsathI jJAna meLavyuM che evA, 6 aviSAdI eTale AyaNa lenArane hoTo deza sAMbhaLavAmAM Ave. te paNa viSAda na karanArA AleyaNA lenArane judAM judAM daSTAMta kahI vairAgyanA vacanathI utsAha ApanArA evA zAstramAM kahyA che.. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlecanA karavI ] AlAyaNA ApanArA gurU kevA guNavALA hAya. 295 AvAva mAhArava, vavahAraggIr "vaLIya !! *parikSAnI nimnevadhavAyatttI guru nibo // 4 // atha 1 AcAravAna eTale jJAnAdi pAMca AcArane pAlana karanArA, 2 AdhAravAna eTale AlAelA doSanuM kharAkhara manamAM smaraNu rAkhanArA, 3 vyavahAravAna eTale pAMca prakAranA vyavahAra jANI prAyazcitta ApavAmAM samyak prakAre vattana karanArA, pAMca prakAranA vyavahAra che te A rIte--1 pahele Agama vyavahAra te kevaLI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI caturthAMzapUrvI, dezapUrvI ane navapUrvInA jAve. 2 khInne zruta vyavahAra te AThathI a pUrva' sudhInAM pUrvadhara, agiAra aMganA dhAraka tathA nizIthArdika sUtranA jANu vagere sava zrutajJAnIonA jAve... 3 trIjo AjJA vyavahAra te gItArtha e AcAryoM dUra dezamAM rahelA heAvAthI eka bIjAne maLI na zake te tenuM keI jANI na zake evI rIte je mAMheAmAMhe AleyaNA prAyazcitta Ape che te rUpa jANavA. 4 ceAthA dhAraNA vyavahAra te peAtAnA gurUe je dAMSanuM je prAyazcitta ApyuM hoya te dhyAnamAM rAkhI temujaba bIjAne ApavuM te rUpa jANavA. 5 pAMcamA jIta vyavahAra te siddhAMtamAM je dAkhanuM jeTaluka prAyazrcitta kahyuM hoya te karatAM ochuM athavA adhika prAyazcitta para MparAne anusarIne ApavuM. e rUpa jANavA. 4 apatrIDaka eTale AleAyaNA lenAra zaramathI barAbara na kahetA hoya tA tene vairAgya utpanna karanArI kathA evI rItathI kahe ke te sAMbhaLatAMja Ave caNA lenAra zarama cheDIne sArI rIte AleAve. evA. 5 prabhu eTale Ale caNA lenAranI sad prakare zuddhi kare evA. huM aparizrAvI eTale AaAyaNA ApI hAya te khIjAne na kahenArA evA cha niyyapa eTale je jeTaluM prAyazcitta laI zake tene teTalu ja ApanArA. 8 apAyadazI eTale samyak AleAyaNA ane prAyazcitta na karanArane A bhavamAM tathA parabhavamAM keTala' duHkha thAya che te jANunArA; evA gurU AloyaNA ApavAne samartha che ema kahyuM che. AThe guNavALA AloaNApariNao, sammaM saMgapaTTio gurusagAse // ja aMtarAvi kAla, karijja ArAhao tahani // 5 // artha:--AleAyaNA levAnA zubha pariNAmathI gurUnI pAse javA nIkaLelA bhanca jIva, jo kadAca AlecaNA lIdhA vinA vacceja kALa karI jAya, tApaNa te ArAdhaka thAya che. AyariAi sagacche, saMbhoia iara gIa pAsatthe || sAvI pAi, TrevayahimA sidre ! k|| a--1 sAdhue athavA zrAvake pahelA te potAnA gacchanAja je AcAya hAya, temanI pAse jarUra AleAyaNA levI, temanA joga na hoya te peAtAnA gacchanAja upAdhyAya, te na hoya teA peAtAnA gacchanAja pravattaka, sthavira athavA gaNAva DhI emanI pAse A Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 [ zrAddha vidhi lAyA levI. 2 petAnA gacchamAM upara kahelA pAMcanA joga nahAya tA salegika peAtAnI sAmAcArIne maLatA evA bIjA gacchamAM AcArya Adi pAMcamAM jene joga maLe tenI pAse AleAyaNA levI. 3 peAtAnI kAmAcArIne maLatA paragacchamAM AcAryAdi pAMcane yAga na heAya te bhinna sAmAcArIvALA paragacchamAM paNa saMvegI AcAyodikamAM jenA cetra hAya tenI pAse AleAyaNA levI 4 tema na bane te gItA pAsasthAnI pAse AleyaNA levI. 5 tema na ane tA gItAtha evA sArUpika pAse AlAyA levI. 6 tenA paNa joga na maLe te gItA pazrcAmRta pAse AveAvavuM. sapheda kapaDAM paheranArA, muMDI, kaccha vinAnA rajoharaNa vagere na rAkhanArA, brahmacarya pALanArA bhAryAM rahita ane bhikSAvRttie nirvAha kara nArA evA hAya te sArUpika kahevAya che. siddhaputra te zikhA ane bhAryA sahita hoya che. cAritra tathA sAdhunA veSa mukI gRhastha thayelA te pazcAtkRta kahevAya che upara kahelA pAsasthAdikane paNu gurUnI mAphaka vaMdana vagere yathAvidhi karavuM. kAraNa ke, dhamanuM mULa vinaya che. jo pAsasthAdika peAtAne guNu rahita mAne ane tethIja te vaMdanA na karAve, te tene Asana upara besADI praNAma mAtra karavA, ane AleAyaNA levI. pazcAtkRtane to e ghaDInuM sAmayika tathA sAdhunA veSa ApI vidhi sahita tenI pAsethI AleAyaNA levI. 7 upara kahelA pAsratthAdikanA paNuyAga na maLe te rAjagRhI nagarImAM guruzilAdika caityane viSe yAM ghaNIvAra je devatAe arihaMta, gaNadhara vagere mahA purUSane AleAyaNA ApatAM dekhyA hoya, tyAM te samyakdaSTi devatAne aThThama vagere tapasyAthI prasanna karI tenI pAsethI AdheyaNA levI. kadAca te samayanA devatA cavyA hoya, ane khInne utpanna thayA hoya te te mahAvidehakSetramAM jaI arihaMta bhagavAnane pUchI prAyazcitta Ape che. 8 tema na bane te arihaMtanI pratimA AgaLa AleAi pAteja prAyazcitta aMgIkAra kare. 9 arihaMtanI pratimAne paNu joga na hoya te pUrva athavA uttara dizAe mUkha rAkhIne arihateAnI tathA siddhonI samakSa pe te Aleve, paNa AleAvyA vinA na rahe. kemake, zakya sahita chatra ArAdhaka kahevAtA nathI. aggIo na vi jAgas, sohiM caraNassa dei UNahiaM // to appANaM AloagaM ca pADeha saMsAre // 7 // artha :--magItAtha pote gItA nahi hovAthI caraNazuddhi jANatA nathI ane lAgelA pApathI ochI adhikI AleAyaNA ApI deche AthI te purUSa peAtAne ane AleAyaNA lenArane paNa saMsAramAM pADe che. jaha bAlo jaMpato, kajjamakajjaM ca ujjuaM bhaNai // te tarphe bAjojnA, mAyAmayavimuo na / 8 / artha :--jema khelatuM bALaka kAya athavA akAya je heAya te saraLatAthI kahe che, tema AleyaNA lenAre mAyA athavA mAna rAkhatAM jema kayu'hAya tema sApha sApha jaNAvI AlAvavuM. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AleAcanA karavI ] 297 mAyAi dosara hio, paisamayaM vaDamANasaMvego || Aloijja akajja, na puNo kArhiti nicchapao // 9 // aH--mAyA mada vagere doSa na rAkhatAM vakhate vakhate sa Mvega bhAvanAnI vRddhi karI akAyanI AlAyA kare, ane te akA jarUra kurIthI na kare evA nizcaya kare, lajjAigAraveNaM, bahusuamaraNa vA viduccariaM || jo na kahe gurUNaM, na hu so ArAhao bhaNio / / 10 // a---je purUSa zarama vagerethI, rasAdi gAravamAM lapaTAI rahyAthI eTale tapasyA na karavAnI icchAthI athavA huM mahuzruta chu evA ahaMkArathI, apamAnanI khIkathI athavA AleAyaNa! ghaNI Avaze evA DarathI gurUnI pAse peAtAnA doSa kahIne na ALAve te jarUra ArAdhaka kahevAtA nathI. saMvegaparaM cittaM, kAUNaM tehiM tehiM sutehiM // sallAddharaNa vivAdaM sagAIhiM Aloe // / 11 // artha :--te te saMvega upanna karanAra Agama vacanAnA vicAra karI tathA zalyanA uddhAra na karavAnAM khATAM piraNAma upara najara daI pe!tAnuM citta saMvegavALuM karavuM. ane AtreyaNA levI. have AleyaNA lenAranA dasa doSa kahe che. 'pattA anumALA, naMnika vAyare ya "muduma vA / / ibna sAhaya, vadhugaLa babbatta ``tasevI / 12 / / artha :--jo gurUnI vaiyAvacca karI haze te te zurU thADI AleAyaNA Apaze, ema dhArI temane vaiyAvacca vagerethI prasanna karI pachI AveyaNA levI, te pahelA dveSa. ra temaja A zurU thADI tathA sahelI AleyaNA ApanArA che. evI kalpanA karI AlovavuM te khIjo doSa. 3 je peAtAnA doSa khIjA koIe joyA hAya, teja Alove paNa bIjA chAnA na AleAve te trIjo doSa 4 sUkSma(nhAnA) doSa gaNatrImAM na gaNavA, ane khAdara (mhoTA) doSanIja mAtra AleAyaNA levI te ceAtheA doSa 5 sUkSmanI AleAyaNA lenAra khAdara doSa mUke nahi ema jaNAvavAne sArU tRNu grahaNAdi nAnA doSanI mAtra AleAyaNA levI, ane bAdaranI na levI te pAMcamA doSa. 6 channa eTale prakaTa zabdathI na ALAvavu te chaTho doSa, 7 temaja zabdokuLa eTale gurU sArI peThe na jANe evA zabdanA ADaMbarathI athavA AsapAsanA leka sAMbhaLe tevI rIte AleAvavu te sAtame dreSa 8 AleAvavu hoya te ghaNA leAkAne saMbhaLAve, athavA AleyaNA lai ghaNA leAkeAne saMbhaLAve te AThamA doSa. 9 avyakta eTale cheda graMthanA jANu nahi evA gurU pAse lAvavuM te navamA doSa. 10 leAkamAM niMdA vagere thaze evA bhayathI peAtAnA jevAja doSane sevana karanAra gurUnI pAse AleAvavuM te dasamA 38 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 doSa. A dasa doSa AleyaNA lenAre tajavA joie, have samyak prakAre AlAve tenA guNu kahe che. [ zrAddha vidhi he AlhAijaNaNaM, appaparanivatti' ajjarva' sohI / tuLa bALA, nisachanna = sohinuLA | zrU aH--1 jema bhAra upADanArane bhAra utAravAthI zarIra halakuM lAge che, tema AloyaNA lenArane paNa zalya kADhI nAMkhyAthI peAtAnA jIva halakA lAge che, r AnaMda thAya che. 3 peAtAnA tathA khIjAenA paNa doSa TaLe che, eTale pe|te AloyaNA laI doSamAMthI chuTA thAya che e pragaTa che, tathA tene joine khIjAe paNa AloyaNA levA taiyAra thAya che tethI temanA doSa paNa dUra thAya che. 4 sArIrIte AloyaNA karavAthI saraLatA prakaTa thAya che. 5 aticAra rUpa maLa dhAvAI gayAthI AtmAnI zuddhi thAya che. 6 temaja AloyaNA levAthI duSkara kAma karyuM ema thAya che. kemake doSanuM sevana karavuM te kAMI duSkara nathI. kemake. anAdi kALathI doSa sevananA abhyAsa paDI gayA che. paNa doSa karyA pachI te leAvavA e duSkara che. kAraNake meAkSa sudhI pahAMce evA prabaLa Atma vInA vizeSa ullAsathIja e kAma khanI zakeche. nizIthacUrNimAM paNa kahyuM che ke--jIva je dASanuM sevana kare che, te sevavuM duSkara nathI; paNa samyak prakAre ALAvavuM e je vAta che teja duSkara che, mATeja samyakU AleAyaNAnI gaNutarI paNa abhyatara tapamAM gaNI che ane tethIja te mAsakhamaNu vagerethI paNa duSkara che.' lakSaNlRA sAdhvI vagerenI AlAyA saMbadhI tevI vAta saMbhaLAya che, te nIce ApI cheH-~~ lakSaNA sAdhvInuM dRSTAMta. A cAvIzIthI atyaMta kALanI esInI cAvIzImAM eka bahu putravAna rAjAne sekaDo mAnyatAthI eka bahumAnya putrI thaI. te svayaMvara maMDapathI paraNI, pazu de'vathI cArInI aMdaraja patinA maraNathI vidhavA thaI. pachI te samyak prakAre ziyaLa pALI satI strIomAM pratiSThA pAmI ane jainadharmane viSe ghaNIja tatpara banI. eka vakhate te cevIzInA chellA arihaMte tene dIkSA ApI. pachI te lakSaNA evA nAmathI jANItI thaI. eka vakhate cakalA cakalInA viSayasa bhAga joIne te manamAM vicAravA lAgI ke, "arihaMta maharAje cAritrIyAne viSayaseganI kema anumati na ApI? athavA te (arihaMta) pAte veda rahita hAvAthI vedanuM du:kha jANatA nathI." vagere manamAM citavIne kSaNavAramAM lakSaNA sAdhvIne uMDo vica 2 karatAM peAtAthI sa`jJa bhagavAnanI AzAtanA thai te vicAra AvyA ane pastAvA karavA lAgI. have huM AnI AleyaNA zI rIte karIza evItene lajjA utpanna thai. tathApi zalya rAkhavAthI koipaNa rIte zuddhi thatI nathI e vAta dhyAnamAM laI teNe AleAyaNA karavA potAnA AtmAne dhIraja ApI, ane te tyAMthI gurU pAse AleAyaNu levA nIkaLI. eTalAmAM eciMtA eka kAMTA pagamAM bhAgyA tethI apazakuna thayA ema samajI lakSaNA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA karavI ] 299 - - - - 11 / 1 1 -' 1 ' --- manamAM khIjavAI, ane "je evuM mAThuM ciMtave, tene zuM prAyazcitta ?" ema bIjA keI aparAdhIne nhAne pUchI pite AyaNA lIdhI, paNa zaramane mAre ane potAnI moTAIno bhaMga thaze evI bIkathI lakSaNAe pitAnuM nAma jAhera karyuM nahi, pachI te doSanA prAyazcitta tarIke teNe pacAsa varSa sudhI ugra tapasyA karI. kahyuM che ke 'vigaya rahita paNe chaDa, aThama, dazama (cAraupavAsa) ane duvAlasa (pAMca upavAsa) e tapasyA dasa varSa; temaja upavAsa sahita be varSa; bhejanavaDe be varSa mA lakhamaNa tapasyA seLavarSa ane AMbila tapasyA vIsa varSa. A rIte lakSaNa sAdhvIe pacAsa varSa sudhI tapasyA karI A tapasyA karatAM te sAdhvIe pratikramaNa vagere Avazyaka kriyA adi mUkI nahi tathA manamAM dInapaNuM kiMcit paNa ApyuM nahi." A rIte duSkara tapasyA karI to paNa lakSaNa sAdhvI zuddha thaI nahi chevaTe ArtadhyAnamAM teNe kALa karyo. dAsIpaNA vagere asakhyAta bhavomAM ghaNuM AkarAM duHkha bhogavI aMte zrI padmanAbha tIrthakaranA tIrthamAM te siddhigati pAmaze kahyuM che ke-"zalyavALo jIva game te divya hajAra varSa sudhI ghaNI ugra tapasyA kare, te paNa zalya hovAthI tenI te tapasyA taddana nakAmI che, jema ghaNe kuzaLa evo paNa vaidya pitAne roga bIjA vaidyane kahIne ja sAjo thAya che, tema jJAnI purUSanA paNa zalyane uddhAra bIjA jJAnI pAsethI ja thAya che. " 7 temaja AleyaNA karavAthI tIrthakaronI AjJA ArAdhita thAya che. 8 niHzalyapaNuM jAhera thAya che. uttarAdhyayana sUtranA ogaNatrIzamA adhyayanamAM kahyuM che ke he bhagavatA jIva AleyaNA levA vaDe zuM utpanna kare che? javAba) ajubhAvane pAme jIva anaMta saMsArane vadhAranAra evA mAyAzalya ane niyANuzalya ane mithyAdarzanazalya e traNa prakAranA zalyathI rahita niSkapaTa thaI strIvedane tathA napuMsakavedane bAMdhate nathI ane pUrve bAM hoya to tenI nirjarA kare che. AyaNanA A ATha guNa che A rIte zrAddhajItakalapamAMthI tathA tenI vRttimAMthI lezamAtra uddhAra karI kahelo A AleyaNa vidhi pUrNa thayo. atizaya tIvra pariNAmathI karela maheTA tathA nikAcita thaelAM pApa bALahatyA, strIhayA, yatihatyA, deva, jJAna vagerenA dravyanuM bhakSaNa, 2 jAnI strI sAthe gamana vagere mahApApanI samyak prakAre AleyaNA karI gurUe ApeluM prAyazcitta yathAvidhi kare te te jIva teja bhavamAM zuddha thAya che. ema na hatA te daDhaprahArI vagerene teja bhave mukti zI rIte saMbhave ? mATe AloyaNa dareka mAse athavA daravarSe jarUra levI. A rIte vakRtya gAthAne uttarAIne artha kahe che. A pramANe ratnazekharasuri viracita zrAddhavidha prakaraNamAM varSakRtya nAmano pAMca prakAza saMpUrNa. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 [ zrAddha vidhi prakAza 6. janmakRtya. vArSika kRtya kahyuM. have janmakRtya traNa gAthAdvArA aDhAra dvAravarDa kahe che. jammaMmi bAsaThANaM, tivaggasiddhIi kAraNaM uciaM // uciaM vijjAgahaNaM, pANiggahaNaM ca mittAI // 12 // [ janmani vAsasthAnaM trivargasiddheH kAraNaM ucitaM // ucitaM vidyAgrahaNaM pANigrahaNaM ca mitrAdi // 12 // ] sakSiptA H--janmamAM trivarga eTale dharma, artha ane kAma e traNa varSAM sadhAya evI rItanuM 1 nivAsthAna, 2 vidyA saMpAdana, 3 pANigrahaNa ane 4 mitrAdika A cAra vAnAM karavA cAgya che. (12) 1 nivAsasthAna. vistArA:--1 janmarUpa maMdIkhAnAmAM sau pahelAM nivAsasthAna ucita levuM. nivAsasthAna kevuM ucita levuM ? te mATe vizeSaNavarDa kahe che. jethI trivaga eTale dharmArtha kAmanI siddhi eTale utpatti thAya evuM, tAtparyaM ke, jyAM rahevAthI dhama, atha ane kAma sadhAya tyAM zrAvake rahevuM, khIje na rahevu. kemake, dhama artha kAmanI siddhi na thAya tevA sthAne rahevAthI A bhava tathA parabhavathI bhraSTa thAnA sabhava rahe che. sArA zaheramAM ke sirA gAmamAM vasavATa karavA. vaLI kahyuM che ke--bhillu leAkeAnI paTTImAM, cAranA raheThANumAM, jyAM pahADI leAkA rahetA hAya tevI jagyAmAM ane hiMsaka tathA pApI lokeAnA Azraya karanArA lokeAnI pAse sArA mANase na rahevuM. kemake, kusaMgata sajjanane vakhANavA ceAgya nathI, 1. je sthAnake rahevAthI munirAjo peAtAne tyAM padhAre, tathA je sthAnakanI pAse jinamaMdira hAya, temaja jenI AsapAsa zrAvakAnI vastI hAya, evA sthAnakamAM gRhasthe rahevuM. ra. jyAM ghaNA kharA vidvAna leAkeA rahetA hoya, jyAM ziyala jIvatara karatAM paNa vadhAre vahAluM gaNAtuM hoya, ane jyAMnA loko hamezAM sArA miSTha gaNutA hoya, tyAM sArA mANuse rahevuM. kemake, satpurUSonI sAmata kalyANane sArU che. 3. je nagaramAM jinamaMdira, siddhAMtanA jANu sAdhu ane zrAvako hoya, tathA jaLa ane IMdhaNAM paNa ghaNAM hoya, tyAM haMmezAM rahevu. 4. sugrAma vAsa upara dRSTAnta. traNaseA jinamadira tathA dharmiSTha, suzIla ane jANu evA zrAvaka vigerethI zaiAlatuM ajameranI najIka huM pura nAmanuM eka sArUM nagara hatuM. te nagaramAM rahenArA aDhAra hajAra brAhmaNA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivAsasthAna ] 301 ane brAhmaNonA ziSyarUpa chatrIsa hajAra maheTA zeThIAo jyAre zrIpriyagraMthasUri te nagaramAM padhAryA, tyAre temanA upadezathI te sarva pratibodha pAmyA. sArA sthaLamAM rahevAthI pasAvALA, guNI ane dharmiSTa leke samAgama thavAthI anukame dhana, viveka vinaya, vicAra, AcAra udAratA, gaMbhIrapaNuM, vairya, pratiSThA vagere guNe tathA sarva prakAranAM dharmakRtya karavAmAM kuzaLatA vigere vinA prayane maLe che. e vAta hamaNuM paNa sAkSAt najare jaNAya che. AthI aMta prAMta gAmaDA vageremAM dhanaprApti vagerethI sukhe nirvAha thatuM hoya te paNa tyAM na rahevuM. kemake "jyAM jina, jinamaMdira ane saMghanuM mukhakamaLa e traNa vastu dekhAtI nathI, temaja jinavacana saMbhaLAtuM nathI tyAM ghaNI saMpadA hoya te paNa zA kAmanI? je tyAre mUrkhatA joItI hoya, te te gAmaDAmAM traNa divasa rahe. kAraNake, tyAM navuM adhyayana thAya nahiM, ane pUrve bhaNeluM hoya te paNa bhUlI javAya che." kugrAmavAsa upara dRSTAMta. evI vAta saMbhaLAya che ke--keI nagarane rahIza vaNika zeDA vaNikonI vasativALA eka gAmaDAmAM dravyalAbhane mATe jaI rahyo. tyAM teNe khetI tathA bIjA ghaNA vyApAra karI ghaNuM dhana meLavyuM. eTalAmAM tenuM rahevAnuM ghArAnuM jhuMpaDuM hatuM te ekavakhata baLI gayuM. A rIte pharI pharI dhana meLavyA chatAM koI vakhate coranI dhADa, te keIvakhate duSkALa, te kaI vakhate rAjadaMDa vagerethI tenuM dhana jatuM rahyuM. eka vakhate te gAmaDAnA rahIza coree kaI nagaramAM dhADa pADI, tethI rAjAe gusse thaI temanuM (corAnuM) gAmaDuM bALI nAMkhyuM, ane zeThanA putrAdikane subhaTae pakaDyA. AthI zeTha putrone choDAvavA subhaTenI sAthe laDhatAM mAryo gayo. A rIte kugrAmavAsa upara daSTAMta che. upadrava prasaMge sArA gAmane paNa tyAga karavo. rahevAnuM sthAnaka ucita hoya te paNa tyAM svacakra, pacaka, virodha, duSkALa marakI ativRSTi vagere, prajAnI sAthe kalaha, nagara Adine nAza ityAdi upadrathI asvasthatA utpana thatI hoya te, te sthAna zidhra cheDI devuM. tema na kare te dharmArtha kAmanI kadAca hAni thAya. jema yavana lokee dilahI zahera bhAgI nAMkhyuM, tyAre bhaya utpanna thavAthI jemaNe dilhI cheDI ane gujarAta vagere dezamAM nivAsa karyotemaNe pitAnA dharma artha kAmanI puSTi karIne A bhava tathA parabhavane saphaLa karyo, ane jemaNe dilhI choDI nahi te lokee baMdIkhAnAmAM paDavA AdinA upadrava pAmI potAnA baMne bhava pANImAM gumAvyA. nagara kSaya thae thAna tyAga upara kSitapratiSThita pura. vanakapura, RSabhapura vagerenA dAkhalA jANavA. siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke- kSitipratiSThita, vaNakapura, RSabhapura kuzAgrapura, rAjagRha, caMpA, pATalIputra vagere." ahiM sudhI rahevAnuM sthAnaka eTale nagara gAma vagerene vicAra karyo. sArA pADezavALA gharamAM rahevuM, prakaTa ke gupta ghara na banAvavuM. have ghara paNa rahevAnuM sthAnaka kahevAya che. mATe tene vicAra karIe chIe. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 [ zrAddha vidhi sArA mANuse peAtAnuM ghara jyAM sArA pADozI hoya tyAM karavuM, tathA mArga upara ati prakaTa ke bahu khUNAmAM gupta na karavuM, zAsramAM kahela vidhi pramANe parimitakhAraNAM Adi guNu je gharamAM hAya te ghara dharmA kAmane sAdhanArUM hovAthI rahevAne cita che. kharAba pADozIno zAstramAM niSedha karyo che te A pramANe: vezyA, :ccayAninA prANI, talAra, bauddha vagerenA sAdhu, brAhmaNu, smazAna, vAgharI, vyAdha, guptipALa (jelara), dhADapADu, bhiTTa, macchImAra, jugArI, cAra, naTa, nAcanAra, bhaTTa, bhavaiyA, ane kukama karanArA eTalA leAkeAnA pADoza peAtAnA ghara AgaLa athavA dukAna AgaLa paNa sArA mANase tajavA. tathA emanI sAthe dostI paNa karavI nahI.' temaja 'deva maMdira pAse ghara hAya tAduHkha thAya, cauTAmAM hAya tA hAni thAya, ane ThaMga tathA pradhAna vigere leAkeAnA ghara pAse ApaNuM ghara heya te putranA tathA dhanano nAza thAya. peAtAnuM hita icchanArA buddhizALI purUSa, mUrkha, adhirma pAkhaDI, patita, cora, rAgI, krodhI, caMDALa, ahaMkArI, gurUnI strIne bhAgavanAra, verI, peAtAnA svAmine ThaganAra, leAbhI ane munihatyA, strIhatyA athavA mAlahatyA karanArA emanA pADoza taje." kuzIliyA vagere pADozI hoya te temana vacana sAMbhaLavAthI tathA temanI ceSTA jovAthI mANasa pote sadguNI heya te paNa tenA guNanI hAni thAya che. pADozaNAe jene khIra sapAdana karI ApI te saMgama nAmanA zAlibhadrane jIva sArA pADozInA dAkhalA tarIke, tathA pava divase munine vaheArAvanAra pADozanA sAsu sasarAne khATuM samajAvanArI sAmabhaTTanI bhAryAM kharAba pArAzatrunA dAkhalA tarIke jANavI. AsapAsa khIjA ghara na heAvAthI che. temaja atizaya gIca cAra to bIjA dhA Aga vagere upadrava thae ke atizaya jAhera sthaLamAM dhara patra sArUnathI. kemake, tathA cAre tarapha khullA bhAga hovAthI cAra vastIvALA gupta sthaLamAM paNa ghara hAya te paNa sArUM nahi AvelAM hAvAthI te gharanI pAtAnI zeANA jatI rahe che. temaja jhaTa aMdara javuM athavA bahAra AvavuM kaThaNa thai paDe che. gharanI bhUminA vicAra. gharane mATe zalya, bhasma, khAtra, vagere doSathI tathA niSiddha AyathI rahita sArI jagyA hAvI joI e. temaja rvAo, phUM pA, danA guccha vagere jyAM ghaNA hAya, tathA sArA vaNunI ane sArA ga'dhanI mATI, madhurajaLa tathA nidhAna vagere jemAM hoya, evI jagyAvALu hAvu joIe. kahyuM che ke-- unALAmAM ThaMDA sparza vALI ane ziyALAmAM unhA sparzIvALI, tathA varSARtumAM ThaMDA tathA unhA ema sama sparzavALI je bhUmi hAya, te sarvene zubhakArI jANavI 1. eka hAtha uMDI bhUmi khAdIne pAchI teja mATIthI te bhUmi pUrI nAMkhavI, jo mATI vadhe teA zreSTha, kharAkhara thAya teA madhyama ane ochI thAya te adhama bhUmi jANavI 2. je bhUmimAM khADA karIne jaLa bharyuM hoya te jaLa se| pagalAM jaie tyAM sudhImAMja jeTaluM hatuM teTaluMja rahe te te bhUmi sArI, AMgaLa jeTaluM ochuM thAya te Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivAsasthAna ], 303 madhyama ane te karatAM vadhAre ochuM thAya te adhama jANavI 3. athavA je bhUminA khADAmAM rAkhelAM puSpa bIje divase tevAne tevAM ja rahe che te uttama bhUmi ardhI sukAI jAya te madhyama ane sarve sukAI jAya te adhama jANavI 4 je bhUmimAM vAveluM DAMgara vagere dhAnya traNa divasamAM uge te zreSTha, pAMca divasamAM uge te madhyama ane sAta divasamAM uge te adhama bhUmi jANavI 5, bhUmi rAphaDAvALI hoya te vyAdhi pilI hoya te dAridra, phATavALI hoya to maraNa ane zalyavALI hoya te duHkha Ape che. mATe zalya ghaNAja prayatnathI tapAsavuM 6" bhUmi khodatAM mANasanuM hADakuM vagere zaya nIkaLe che tethI mANasanI ja hAni thAya, gadheDAMnuM zalya nIkaLe te rAjAdikathI bhaya utpanna thAya. zvAnanuM zakaya nIkaLe to bALakano nAza thAya, bALakanuM zalya nIkaLe te gharadhaNI musApharIe jAya. gAyanuM athavA baLadanuM satya nIkaLe te gAya baLadone nAza thAya ane mANasanA keza, kapALa bhasma vigere nIkaLe che tethI maraNa thAya. ItyAdi. gharanA guNadevane zabda, zukana, svapna tathA devasthAnane vicAra karI nirNaya karaze. "pahelo ane cothe pahora mUkI bIjA athavA trIjA pahore ghara upara AvanArI jhADanI agara dhvajA vagerenI chAyA sadA kALa duHkha ApanArI che, arihaMtanI pUMTha, brahmA ane viSNunuM paDakhuM, caMDikA ane sUrya emanI najara tathA mahAdevanuM upara kaheluM sarva (pUMTha, paDakhuM ane najara) varjavuM. 8. vAsudevanuM DAbuM aMga, brahmAnuM jamaNuM aMga, nirmAlya blavaNa jaLa. dhvajanI chAyA, vilepana pitAnuM kalyANa IcchanAre ATalAM vAnAM zaMbhunAM hoya to choDavA paNa jinamaMdiranA zikharanI chAyA ane arihaMtamI daSTi eTalAM vAnAM uttama che. 9-10. temaja kahyuM che ke-'arihaMtanI paMTha, sUrya ane mahAdeva e benI daSTi, ane vAsudevane vAsa e varjavAM, caMDI sarva ThekANe azubha che, mATe tene sarvathA varjavI. 1. gharanA jamaNe pAse arihaMtanI daSTi paDatI hoya ane mahAdevanI pUMTha DAbe pAse paDatI hoya te te kalyANakArI che. paNa ethI viparIta hoya te bahu duHkha thAya. temAM paNa vacce mArga hoya to koISa nathI. 2 zaheramAM athavA gAmamAM IzAnAdi kaNa dizAmAM ghara na karavuM, kAraNake khuNAmAM ghara karavuM te uttama jAtinA lokane azubha kArI che; paNa caMDALa vagere nIca jAtine RddhikArI che 3. rahevAnA sthAnakanA guNa tathA deva, zukana, svama, zabda vagere nimittanA baLathI jANavA. taiyAra ghara kharIdavuM. sAruM sthAna paNa ucita mUlya ApI tathA pADozInI sammati vagere laI nyAyathIja grahaNa karavuM. paNa koIno parAbhava Adi karIne levuM nahi, parAbhava karI levAthI dharmArtha kAmano nAza thavAno saMbhava che. A rIte ja IMTe, lAkaDAM, paththara vagere vastu paNa deSa vinAnI, majabUta hoya tenuM ucita mUlya ApIne vecAtI levI, agara maMgAvavI. ane te vastuo paNa vecanAre enI meLe taiyAra karelI levI paNa pitAne mATe tenI pAse taiyAra karAvIne na levI. kemake tethI mahAAraMbha vagere deSa lAgavAne saMbhava rahe che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddhavidhi ghaNI hani upara kahelI vastu jinamaMdira vagerenI heAya teA levI nahiM. kemake tethI thAya che. evI vAta saMbhaLAya che ke, keI e vika pADezI hatA. temAM eka paisAdAra hatA, te bIjAnA pagale pagale parAbhava karate! hatA. khIjo daridrI hAvathI pahelAnuM jhukazAna keAI khIjIrIte kAMI karI zakayA nahIM, tyAre teNe pahelAMnuM ghara navu baMdhAtuM hatuM tenI bhIMtamAM kAI na jANe tevIrIte jinamaMdiranA paDetre eka iMTanA kaTakA nAMkhyA. ghara badhAIne taiyAra thayuM tyAre daridrI pADozIe zrImaMta pADozIne je vAta banI hatI te pramANe kahI dIdhI. tyAre zrImata pADozIe kahyuM ke, 'eTalAmAM zuM doSa che ?'evI avajJA karavAthI vidyutpAt vagere thaI zrImaMta pADozInA sarva prakAre nAza thaye ya che. ke jinamaMdira, phUvA, vAva. zmazAna. maTha ane rAjadiranA sarasava jeTale paNa patthara IMTa ke kASTha tajavAM, 1 3 304 zAstramAM jaNAvela vidhi mujaba ghara banAvavuM. pASa Namaya sta'la, pITha, pATiyA khArasAkha vagere vastuo gRhasthane virUddha kAraka che paraMtu te dharmasthAnake zubha jANavI. 2. pASa!Numaya vastu upara kASTa ane kaSTamaya vastu upara pASANunA staMbha vagere vastue gharamAM athavA jinamaMdiramAM prayatnathI vavI 3. haLa, ghANI, zakaTa vagere vastu, tathA rahe. AdI yaMtro, sa kAMTAvaLA vRkSa, vaDa Adi pAMca uMbara tathA jemAMthI dUdha nIkaLatuM DAya evA AkaDA vagere jhADanAM lAkaDAM vavAM 4. vaLI upara kahelI vastuo, khIjorI, keLa, dADama, mIThAM lI'khu, be jAtanI haLadara, AmalI, khAvaLa, kheraDI tathA dhatUrA emanAM lAkaDAM pazu vavAM, 5. je upara kahela vRkSAnAM mULA pADAzathI gharanI bhUmimAM pese, athavA e jhADAnI chAyA ghara upara Ave, te te gharadhaNInA kuLane nAza thAya che. 6. ghara pUrva bhAgamAM uMcu heAja teA dhana jatuM rahe che, dakSiNa bhAgamAM uMcu hAya teA dhananI samRddhi thAya che, pazcima bhAgamAM uMcu' hoya tA vRddhi thAya che. ane uttara dizAmAM uMcu hoya teA zUnya thAya che. 7. valayAkAravALu, ghaNA khUNAvALuM, athavA eka be ke traNa khuNAvALuM, jamaNI tathA DAkhI mAjue lAMbu evA gharamAM rahevuM nahiM 8. je kamADa peAtAnI meLe khaMdha thAya, athavA udhaDe te sArAM nahi. gharanA mULa khArAmAM citramaya kaLazAdikanI gheAbhA bahu sArI kahevAya che. 9. je citramAM ceginInA nRtyane AraMbha, bhArata rAmAyaNamAMnA athavA bIjA rAjAonA saMgrAma; RSinA athavA devanAM caritra hoya te citra gharane viSe sArAM na jANavAM. 10. kLelAM jhADa, phulanI velaDIe, sarasvatI navanidhAna yukta lakSmI, kaLaza, vadhAmaNAM, cauda svapranI zreNi vagere citrA zubha jANavAM 11. je gharamAM khajurI, dADama, keLa. kheraDI athavA bijorI emanAM jhADa uge che, te gharanA samULa nAza thAya che 12. je gharamAM dUdha nIkaLe evAM jhADa hoya teA te lakSmIne nAza kare che, je gharamAM kAMTAvALA vRkSo hoya te te zatruthI bhaya Ape che. phaLavALA hoya te satatatA nAza kare che, mATe emanAM lAkaDAM Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivAsasthAna ] 305 paNuM ghara banAvavAmAM vAparavAM nahi 13 keI graMthakAra kahe che ke, gharanA pUrva bhAgamAM vaDanuM jhADa, dakSiNa bhAgamAM uMbara, ane pazcima bhAgamAM piMpaLe ane uttara bhAgamAM plekSanuM jhADa zubhakArI che. 14. - gharanA pUrva bhAgamAM lakSmInuM ghara (bhaMDAra), agni khUNAmAM rasoDuM, dakSiNa bhAgamAM suvAnuM sthAnaka, nairUtya khuNAmAM Ayudha vagerenuM sthAnaka, 15 pazcima dizAmAM bhejana karavAnuM sthAnaka, vAyavya khUNAmAM dhAnyane saMgraha karavAnuM sthAnaka, uttara dizAmAM pANiyAre ane IzAna khUNAmAM devamaMdira karavuM 16. gharanA dakSiNa bhAgamAM agni, jaLa, gAya, vAyu ane dIpaka emanAM sthAnaka karavA ane uttara tathA pazcima bhAgamAM bhejana, dhAnya, dravya ane deva emanAM sthAnaka karavAM 17. gharanA dvAranI apekSAe eTale je dizAmAM gharanuM bAraNuM hoya te pUrva dizA ane tene anusaratI bIjI dizAo jANavI. jema chIMkamAM tema ahiM paNa jemAM sUrya udaya thAya che te pUrva dizA na jANavI ItyAdi 18." temaja ghara banAvanAra sUtAra tathA bIjA majUra vagerene je TharAva karyo hoya, te karatAM paNa vadhu ucita ApI temane rAjI rAkhavA, paraMtu koI ThekANe paNa tene ThagavA nahiM, jeTalAmAM pitAnA kuTuMbAdikane sukhe nirvAha thAya, ane lekamAM paNa zebhA vigere dekhAya, teTaleja vistAra (lAMbA paheLa) ghara baMdhAvavAmAM kare. saMtoSa na rAkhatAM vadhAre ne vadhAreja vistAra karavAthI nAhaka dhanane vyaya ane AraMbha vagere thAya che. gharane bAraNuM parimita rAkhavAM. upara kahyA pramANe kareluM ghara paNa parimita (pramANuvALA) dvAravALuM ja joIe. kemake, ghaNAM bAraNAM hoya te duSTa lokonI Ava jAva upara najara na rahe, ane tethI strI, dhana vagerene nAza thavAno saMbhava rahe che. parimita (pramANuvALA) bAraNAnAM paNa pATiyAM, ulALe, sAMkaLa, bhUMgaLa vagere ghaNu majabUta karavAM. tethI ghara surakSita rahe che, nahi te upara kahyA pramANe strI vagerene nAza thavAno saMbhava rahe che. kamADa paNa sukhe vasAya ane ughaDAya evI joIe tevI sthitimAM hoya te sArA; nahi te adhika adhika jIva virAdhanA thAya ane javuM AvavuM vagere kArya jeTaluM tarataja thavuM joIe teTaluM zigha na thAya bhIMtamAM rahenArI bhUMgaLa kaI paNa rIte sArI nahi. kAraNake, tethI paceMdriya vagere jIvanI virAdhanA thavAno saMbhava rahe che. evAM kamADa paNa kadAca vAsavAM hoya te jIvajaMtu vagere barAbara joIne ja vAsavAM. A rIte ja pANInI paranALa khALa vagerenI paNa yathAzakti catanA rAkhavI, gharanAM parimita bAraNAM rAkhavAM vagere saMbaMdhI zAstramAM paNa kahyuM che ke je gharamAM vedha Adi doSa na hoya, AkhuM daLa (pASaNa, iMTa ane lAkaDAM ) navAM hoya, ghaNAM bAraNuM na hoya, dhAnyane saMgraha hoya, devapUjA thatI hoya, AdarathI jaLa vagerene chaMTakAva thato hoya, lAla paDade hoya, vALavuM vagere saMskAra hamezAM thatA hoya, nhAnA hoTAnI maryAdA sArI rIte paLAtI hoya, sUryanAM kiraNa aMdara AvatAM na hoya dIpaka prakAzita rahetuM hoya, regInI cAkarI ghaNI sArI rIte thatI hoya, ane thAkI gaelA mANasone thAka dUra karAte hoya, te gharamAM lakSamI vAsa kare che." 39 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrAddha vidhi baMdhAvela gharamAM snAtra pUjA vigere karyA pachI stu karavuM. A rIte deza, kALa. pitAnuM dhana tathA jAti vagerene ucita dekhAya evuM baMdhAveluM ghara yathAvidhi snAtra, sAdharmi vAtsalya, saMghapUjA vagere karIne zrAvake vAparavuM. sArAM muhUtta tathAM zakuna vagerenuM baLa paNa ghara baMdhAvavAnA tathA temAM praveza karavAnA vakhate jarUra jevuM. A rIte yathAvidhi banAvelA gharamAM lakSamInI vRddhi vagere thavuM durlabha nathI. ema saMbhaLAya che ke, ujajayinI nagarImAM dAMtAka nAmanA zeThe aDhAra koDa neyA kharacI vAstuzAstramAM kahelI rIta pramANe eka sAta mALavALo mahela taiyAra karAvyo. tene tiyAra thatAM bAra varSa lAgyAM hatAM. te mahelamAM dAMtAka rahevA gaye, tyAre rAtrie paDuM ke? paDuM ke? e zabda tenA sAMbhaLavAmAM Avyo tethI bhaya pAmI zeThe mUlya tarIke keTaluMka dhana laI te mahela vikramarAjAne Apyo. vikramarAjA te mahelamAM gayo, ane "paDuM ke? paDuM ke?' e zabda sAMbhaLatAMja rAjAe kahyuM. "paDa A kahetAM turata suvarNa purUSa pahe, vagere temaja vidhi pramANe banAvelA ane vidhi pramANe pratiSThA karelA zrI munisuvrata svAminA ratUpanA mahimAthI keNika rAjA prabaLa senAno dhaNI hatuM tathApi te vizALA nagarIne bAra varSamAM paNa laI zako nahi, paNa jyAre bhraSTa thayelA kalavAlakanA kahevAthI teNe stupa pADI naMkhA, tyAre te ja vakhate tenagarI tAbAmAM AvI. A rIteja eTale jema gharanI yukti kahI, te pramANe ja dukAna paNa sAre pADoza joI ghaNuM jAheranahi, tathA ghaNI gupta nahi evI jagyAe parimita bAraNAvALI pUrve kahela vidhi pramANe banAvavI eja sAruM che kAraNa ke, tethIja dharma, artha ane kAma ema traNa varganI siddhi thAya che. ati prathama dvAra saMpUrNa, 1 2 vidyA saMpAdana karavI. (2) trivari jaja e padane saMbaMdha bIjA dvAramAM paNa levAya che, tethI tene artha e thAya che ke dharma, artha ane kAma e traNanI siddhi jethI thatI hoya, te vidyAonuM eTale lakhavuM, bhaNavuM vyApAra vagere kaLAonuM grahaNa eTale adhyayana sArI rIte karavuM. kAraNake, jene kaLAnuM zikSaNa na maLyuM hoya, tathA temane abhyAsa jeNe na karyo hoya tene pitAnI mUrkhatAthI tathA hAMsI karavA gya hAlatathI pagale pagale tiraskAra khamave paDe che. jema ke, kALIdAsa kavi pahelAM te gAyo cAravAne dhaMdho karatA hatA. eka vakhata rAjAnI sabhAmAM rAri ema kahevAne badale teNe 'kura' ema kahyuM ethI te ghaNe tirasakAra pAmyuM. pachI devatAne prasanna karI heTa paMDita tathA kavi thaye. graMtha sudhAravAmAM, citrasabhA darzanAdika kAmamAM je kaLAvAna hoya te che ke paradezI hoya te paNa vasudevAdikanI mAphaka satkAra pAme che. kahyuM che ke, "paMDitAI ane rAjApaNuM e be sarakhAM nathI kAraNake, rAjA pitAnA dezamAMja pUjAya che, ane paMDita sarva ThekANe pUjAya che." sarva kaLAo zikhavI-kemake, deza, kALavagerene anusarI sarve kaLAono vizeSa upayoga thavAno saMbhava che. tema na kare te kadAca mANasa paDatI dazAmAM Ave che. kahe che ke adAda paNa zIkhavuM. kAraNa ke, zikheluM nakAmuM jatuM nathI. "dAdaranA prasAdathI goLa ane tuMbaDuM khavAya che. sarve kaLAe AvaDatI hoya te pahelAM kahelA A ajI vikAnA sAta upAyomAMnA ekAda upAyathI sukhe nirvAha thAya che. tathA vakhate samRddhi Adi Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 pANigrahaNa ] paNa maLe che. sarve kaLAone abhyAsa karavAnI zakti na hoya te, zrAvakaputre jethI A lekamAM sukhe nirvAha ane paralokamAM zubha gati thAya, evI eka kaLAne paNa samyak prakAre abhyAsa jarUra kare. vaLI kahyuM che ke-dhrutarUpa samudra apAra che, AyuSya thoDuM che. hAlanA jIva ochI buddhinA che mATe evuM kAMIka zikhavuM ke, je DuM ane je sAruM kArya sAdhI zake eTaluM hoya. A lekamAM utpanna thaela manuSyane be vAta jarUra zikhavI joIe. eka te jethI pitAne sukhe nirvAha thAya che, ane bIjI maraNa pachI jethI sadagati pAme te." niMdha ane pApamaya vyApAra vaDe nirvAha kare te anucita che. mULa gAthAmAM "ucita pada che mATe niMdya tathA pApamaya vyApArane niSedha thaye ema jANavuM. Iti bIjuM dvAra saMpUrNa. 2 3 pANigrahaNuM. (3) pANigrahaNa eTale vivAha. te paNa trivarganI eTale dharma, artha ane kAmanI siddhinuM kAraNa che. mATe ucitapaNAthI karavo joIe. te (vivAha) pitAthI judA getramAM thaelA tathA kuLa, sAre AcAra, ziyaLa, rUpa, vaya, vidyA, saMpatti, veSa, bhASA, pratiSThA, vagerethI pitAnI barAbarInA heya tenI sAthe ja kare. bannenAM kuLa, ziyaLa vagere sarakhAM na hoya te mAhomAMhe hIlanA, kuTuMbamAM kalaha, kalaMka vagerenI prApti thAya che. jema pitanapura nagaramAM zrImatI nAme eka zrAvaka kanyA Adara sahita keI anyadhamInI sAthe paraNI hatI. te dharmane viSe ghaNuM daDha hatI, paNa tene pati paradhamI hovAthI tenA upara rAga rahita thayo. eka vakhate patie gharanI aMdara ghaDAmAM sarSa rAkhI zrImatIne kahyuM ke, "phalANA ghaDAmAM puSpanI mALA che te lAva." navakAra maraNanA mahimAthI sapanI puSpamALA thaI. pachI zrImatInA pati vagere leke zrAvaka thayA. baMnenA kuLa ziyaLa, vagere sarakhAM hoya te uttama sukha, dharma tathA maheTAI Adi maLe che, e upara pethaDa zeTha tathA prathamiNI strI vagerenAM daSTAMta samajavAM. kanyA tathA varanI parIkSA karavI. sAmudrikAdika zAstromAM kahelAM zarIranAM lakSaNa tathA janmapatrikAne tapAsa vagere karIne kanyAnI tathA varanI parIkSA karavI. kahyuM che ke-1 kuLa, 2 zILa, 3 sagAMvahAlAM 4 vidyA, 5 dhana, 6 zarIra ane 7 vaya e sAta guNa varane viSe kanyAdAna karanAre jevA. e pachI te kanyA potAnA bhAgyanA AdhAra upara rahe che. 1. mUkha, nirdhana, dUra dezAMtaramAM rahenAro, zUra, mokSanI IcchA karanAra ane kanyAthI traNa guNI karatAM paNa vadhu ummaravALe evA varane DAhyA mANase kanyA na ApavI. 2. ghaNuM Azcarya lAge eTalI badhI saMpattivALe, ghaNoja ThaMDe athavA ghaNeja krodhI, hAtha, page, athavA ke 5Na aMge apaMga tathA rogI evA varane paNa kanyA na ApavI 3.kuLa tathA jAtivaDe hINa, pitAnA mAtA pitAthI chuTA rahenArA ane jene pUrve paraNelI strI tathA putra hoya evA varane Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 [ zrAddha vidhi kanyA na ApavI. 4. ghaNuM vaira tathA apavAdavALA, haMmezAM jeTaluM dhana maLe te sanuM kharaca karanArA, ALasyathI zUnya manavALA evA varane kanyA na ApavI. 5. peAtAnA getramAM thaelA, jugAra, cArI vagere vyasanavALA tathA paradezI evA varane kanyA na ApavI. 6. peAtAnA pati vagere leAkeAnI sAthe niSkapaTapaNe vata nArI, sAsu vagere upara bhakti karanArI svajana upara prIti rAkhanArI, mavaga upara snehavALI ane haMmezAM prasanna mukhavALI evI kuLa zrI heAya che. cha. je purUSanA putra AjJAmAM rahenArA tatha pitA upara bhakti karanAza hoya, strI patinA mana mujaba vanArI hAya, ane maLelI sArI saMpattimAM satAja hoya te purUSane A matyulATa svarga samAna che. vivAhanA prakAra agni tatha deva vagerenI rUbarU hastameLApa karavA, te vivAha kahevAya che. te leAkamAM ATha prakAranA che, 1 kanyAne AbhUSaNa paherAvI kanyAdAna karavuM te brAhmavivAha kahevAya che. ra dhana kharacIne kanyAdAna karavuM te prAjApatya vivAha kahevAya che, 3 gAya baLadanuM joDuM ApIne kanyAdAna karavuM te ASa vivAha kahevAya che. 4 yajamAna brAhmaNane yajJanI dakSiNA tarIke kanyA Ape te daivavivAha kahevAya che. A cAra prakAranA vivAha dharmane anusaratA che. 5 mAtA, pitA athavA aMvaga emane na gaNutAM mAMheAmAMhe prema badhA yAthI kanyA managamatA varane vare te gAMdhava vivAha kahevAya che. 6 krAMi paNa TharAva karIne kanyAdAna kare, te AsurI vivAha kahevAya che. 7 jakharAithI kanyA harajI karavI te rAkSasa vivAha rahevAya che. 8 sUtelI athavA pramAdamAM rahelI kanyAnuM grahaNa karavuM te paizAca vivAha kahevAya che. A cAre vivAha dharmane anusaratA nathI. je vahunI tathA varanI mAMheAmAMhe prIti hoya teA chellA cAra vivAha paNa dharmane anusaratAja kahevAya che. vitra strInA lAbha eja vivAhanu' phaLa che. pavitra strInA lAbha thAya ane purUSa tenuM jo kharAkhara rakSaNa kare teA tethI sa Mtati sArI thAya che, manamAM haMmezA samAdhAna rahe che, gRhaSkRtya vyavasthAthI cAle che. kulInapaNuM jaLavAI rahe che. AcAra vicAra pavitra rahe che, deva,atithi tathA bAMdhavajananA satkAra thAya che ane pApanA saMbadha thatA nathI. have AnuM rakSaNa karavAnA upAya kahIe chIe. te A pramANeH--1 tene gharakAmamAM joDavI, 2 tenA hAthamAM kharaca mATe mAphakasara rakama rAkhavI.3 tene svataMtratA ApavI nahi 4 huMMmezAM mAtA samAna enA sahavAsamAM tene rAkhavI. A vagere strInA saMbaMdhamAM pUrve je yAgya AcaraNu kahyuM che, temAM A vAtanA vicAra khullI rIte kahI gayA chIe. vivAha vageremAM je kharaca tathA utsava vagere karavA, te ApaNuM kuLa, dhana, leAka vagerenAM ucitapaNA upara dhyAna dai jeTaluM karavuM joie teTaluM ja karavuM paNa vadhAre na karavuM, kAraNa ke, vadhu kharaca Adi karavuM te te dhama kRtyamAMja ucita che. A rIteja khIje ThekANe paNa jANavu. vivAha vagerene viSe jeTaluM khagra thayuM hoya te anusAre snAtra mahApUjA, Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AleAcanA karavI ] 309 mahAnaivedya, caturvidha saMghanA satkAra vagere dhama kRtyamAM paNa ArthI khaca karavuM, sa MsArane vadhAranAra vivAha vagere pazu A rIte puNya karavAthI saphaLa thAya che. iti trIjI dvAra saMpUrNa (3) 4 mitrAdika karavA. temaja mitra te sarva kAmamAM vizvAsa rAkhavA yogya hovAthI avasare madada Adi kare che. gAthAmAM ' Adi' zabda che, tethI viputra, madada karanAra nAkara vagere paNu dharma, artha tathA kAmanA kAraNa hovAthI ucitapaNAthI jarUra karavA. temanAmAM uttama prakRti, sAdharmikapaNu, dhaiya', gaMbhIratA, cAturyaM, sArI buddhi Adi guNu avazya hAvA joIe A vAta uparanA DhaSTAMta pUrve vyavahArazuddhi prakaraNamAM kahI gayA chIe. iti caturtha dvAra saMpUrNa (4) 14mI gAthAnA artha pUrA thayo. (mULAyA ) cer paDi paTThA suAi pavvAvaNArya payaThavaNAM // puthalehaNavAya posahasAlAikAravaiNaM // 15 // [ caitya-pratimA--pratiSThA, mutApti pravAnanA pavasthApanA | pustaka lekhana vAcana - pauSadhazAlAdi vidhApanaM / / 15 / / ] sa'kSisArthaH--5 jinamaMdira karAvavuM, 6 temAM pratimA padharAvavI. cha jinabiMbanI pratiSThA karavI. 8 putra vagerenA dIkSAutsava karavA, 9 AcAryAdi padanI sthApanA karavI. 10 pustakonuM lakhAvavuM, vaMcAvavuM, ane 11 pauSadhazALA vagere karAvavuM, (15) 5 jina maMdira banAvavuM. vistArA :--temaja (5) uMcAM teNu, zikhara, ma'Dapa vagerethI cAlatuM, bharata cakravatI vageree jema karAvyuM tema ratnamaya sAnAmaya. rUpAmaya vagere athavA zreSTa pASA Arttimaya mhATu' jinaprAsAda karAvavuM. teTalI zakti na hoya te uttama kASTha. IMTA vagerethI jinamaMdira karAvavuM, tema karAvavAnI paNa zakti na hAya tA jinapratimAne arthe ghAsanI jhuMpaDI paNa nyAyathI kamAelA dhanavaDe baMdhAvavI. kahyuM che kenyAyathI upArjana karelA dhananA dhaNI, buddhimAna, zubha pariNAmI ane sadAcArI evA zrAvaka gurUnI AjJAthI jinamaMdira karAvavAne adhikArI thAya che. 1. dareka jIve prAye anahi bhavamAM anaMtAM jinamadvira ane anatI jinapratimAe karAvI paNa te nRtyamAM zubha pariNAma na hovAne lIdhe tethI samakitanA lavaleza paNa tene maLyA nahi. ra. jemaNe jinamadira tathA jinapratimA karA vI nahi, sAdhuone pUjyA nahi, ane dura vrata paNa aMgIkAra karyuM nahi, temaNe peAtA nA manuSyabhava nakAme gumAvyeA 3. je purUSa jinapratimAne sArU eka ghAsanI jhuMpaDI paNa karAve, tathA bhaktithI parama gurUne eka kula paNa arpaNa kare tevA puNyazALi purUSanA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310. [ zrAddha vidhi puNyanI gaNatrI kayAMthI thAya? 4 vaLI je puNyazALi manuSya zubha pariNAmathI hoTuM, majabUta ane nakura pattharanuM jinamaMdira karAve che. temanI te vAtaja zI? kemake, te ati dhanya purUSe te paraloke vimAnavAsI devatA thAya che 5 jinamaMdira banAvavAnI vidhi. jinamaMdira karAvavAnA vidhimAM te pavitra bhUmi tathA pavitra daLa ( patthara lAkaDAM vagere) majUra vagerene na ThagavuM, mukhya kArIgaranuM sanmAna karavuM vagere pUrve kahela gharanA vidhi pramANe sarva ucita vidhi ahiM vizeSe karI samajI le kahyuM che ke -"dharma karavAne sAruM udyamAna thaelA purUSe keIne paNa aprIti thAya ema karavuM nahiM, A rIteja saMyama grahaNa kare te zreyaskara che. A vAtamAM bhagavAna mahAvIra svAmInuM daSTAMta che. ke temaNe "hArA rahevAthI A tApasane aprIti thAya che. ane te aprIti abAdhinuM bIja che ema jANuM cemAsAnA kALamAM paNa tApasane Azrama tajI daI vihAra karyo. 2. jinamaMdira banAvavAne arthe kASTa vagere daLa paNa zuddha joIe. keI adhichAyaka devatAne zeSa pamADI avidhithI lAveluM athavA pitAne sArU AraMbha samA raMbha lAge evI rIte banAveluM paNa je na hoya tevAM kASTha vigere kAma Ave 3. rAMka evA majUra leke vadhu majUrI ApavAthI ghaNe saMtoSa pAme che ane saMtoSavALA thaI pahelAM karatAM vadhAre kAma kare che. 4." - jinamaMdira athavA jinapratimA karAve tyAre bhAvazuddhine sArU gurU tathA saMgha rUbarU ema kahevuM ke, "A kAmamAM avidhithI je kAMI pArakuM dhana AvyuM hoya, tenuM puNya te mANasane thAo."oDazakamAM kahyuM che ke jenI mAlikInuM dravya A kAmamAM koIpaNa anucita paNe AvyuM hoya to tenuM puNya te dhaNIne thAo A rIte zubha pariNAmathI kahe, to te dharmakRtya bhAva zuddha thAya. pAye khoda, pUra, kASTanAM daLa pADavAM, patthara ghaDAvavA, caNAvavA vagere mahAraMbha samAraMbha jinamaMdira karAvavAmAM karavo paDe che, evI zaMkA na karavI kAraNake, karAvanAranI yatanA pUrvaka pravRti hovAthI temAM doSa nathI. tathA jinamaMdira karAvavAthI nAnAvidha sthApana, pUjana,saMdhane samAgama, dharmadezanA karaNa, samakitavata vagerene aMgikAra, zAsananI prabhAvanA, anumodanA vagere anaMta puNyanI prApti hevAthI tenAM sArAM pariNAma nipaje che. kahyuM che ke-sUtrokta vidhine jANu purUSa yatanApUrvaka keI kAmamAM pravarte, ane je kadAca temAM kAMI virAdhanA thAya, te paNa adhyavasAyanI zuddhi hevAne lIdhe te virAdhanAthI nirjarAja thAya che. dravyastava uparakuvAnuM daSTAMta vagere agAu kahI gayA chIe. jirNoddhAra karAva. jIrNoddhAra karavAnA kAmamAM paNa ghaNeja prayatna kare. kemake-jeTaluM puNya navuM jinamaMdira karAvavAmAM che, te karatAM AThagaNuM puNya jIrNoddhAra karAvavAmAM che. " jIrNa jinamaMdira samarAvavAmAM jeTaluM puNya che, teTaluM navuM karAvavAmAM nathI. kAraNake, navuM Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina pratimA padharAvavI ] 311 maMdira karAvavAmAM ghaNA jIvonI virAdhanA tathA mahArUM maMdira evI prakhyAti paNa kharI mATe temAM jIrNoddhAranA jeTaluM puNya nathI. temaja kahyuM che ke-- jinakalpI sAdhu paNa rAjA, pradhAna, zeTha tathA kauTuMbika emane upadeza karI jINuM jinamaMdira samarAve. je purUSo jIrNa thayelAM, paDelAM jinamaMdirane bhaktithI uddhAra kare che. teo bhayaMkara saMsAra samudramAM paDelA potAnA AtmAne uddhAra kare che." A vAta upara nIce pramANe daSTAMta che. jirNoddhAra upara vAgabhaTa tathA AMbaDamaMtrInuM draSTAMta. zatruMjayane jIrNoddhAra karavAnuM pitAnA pitA udayane abhigraha sahita dhAryuM hatuM. tethI maMtrI vAgyuM te kAma zarU karAvyuM. tenI TIpamAM moTA moTA zeThIA lokee pitAnuM ghaNuM dravya te kAmamAM ApyuM. cha drampanI mUDI rAkhanAra bhImanAme eka ghI vecanAra zrAvaka hatuM, tenI pAse pharatI pharatI TIpa AvI.tyAre teNe ghI vecI je mUDI ekaThI karI hatI te sarva dravya temAM ApyuM tethI tenuM nAma sarvenI upara lakhAyuM, ane tene tyAra pachI suvarNanidhine lAbha thaye vagere vAte jAhera che. A pachI kASThamaya caityane sthAnake zilAmaya maMdira taiyAra thavAnI vadhAmaNI denArane maMtrIe batrIza suvarNanI jIbha ApI A pachI eka vakhate te jinamaMdira vIjaLI paDavAthI tuTI paDayuM evI vAta kahenArane te maMtrIe cesaTha suvarNanI jIbhe ApI.tenuM kAraNa e hatuM ke, maMtrIe manamAM vicAryuM ke, " huM jIvate chatAM bIjo uddhAra karavA samartha thayo chuM." bIjA jIrNoddhAramAM be kroDa sattANuM hajAra jeTaluM dravya kharcAyuM. vAgabhaTe bhagavAnanI pUjAne sArU evIza gAma ane vIza bagIcAo ApyA, vADmaTTamaMtrInA bhAI AMbaDa maMtrIe bharUcamAM duSTa vyaMtarInA upadravane TALanAra zrI hemacaMdrasUrinI madadathI aDhAra hAtha UMco zakunikA vihAra nAme prAsAdano jIrNoddhAra karAvyuM ane mallikArjuna rAjAnA bhaMDAramAM batrIza dhaDI survaNane banAvela suvarNakaLaza zakunikA vihAra upara caDhAvyo tathA suvarNamaya daMDa, vajA vagere ApI ane maMgaLika dIpane avasare batrIsa lAkha dramma yAcaka jone ApyA. prathama jIrNoddhAra karI pachI ja navuM jinamaMdira karAvavuM ucita che. mATe ja saMpratirAjAe paNa pahelAM nevyAzI hajAra jIrNoddhAra karAvya, ane tyArabAda navAM jinamaMdira chatrIsa hajAra karAvyAM. A rIte kumArapALa, vastupALa, vagere dhArmika lokee paNa navAM jinamaMdira karatAM jIrNoddhAraja ghaNu karAvyA che tenI saMkhyA vagere paNa pUrve kahI gayA chIe. jina pratimA padharAvavI. jinamaMdira taiyAra thayA pachI vagara vilaMbe jinapratimA sthApana karavI zrIharibhadra sUrijIe kahyuM che ke, "buddhizALI purUSe jinamaMdiramAM jinabiMbanI zidhra pratiSThA karAvavI. kemake, ema karavAthI adhiSThAyaka devatA turata tyAM AvI vase che, ane te maMdiranI AgaLa jatAM vRddhi thatI jAya che." maMdiramAM tAMbAnI kuMDIo, kaLaza, orasIo, dIvA vagere sarve prakAranI sAmagrI paNa ApavI, tathA zakti pramANe maMdirane bhaMDAra karI temAM Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 [ zrAddha niSi rokaDa nANuM tathA vADI, bagIcA vagere ApavA. rAjA vagere jo maMdiranA karAvanArA hoya tA teNe bhaMDAramAM ghaNuM nANu tathA gAma, gokuLa vagere ApavuM joie. jinamaMdiranA nibhAva mATe dravya ApavA upara sindurAja ane caDapraznotanuM dRSTAnta jemake mAlava dezanA jAkuDI pradhAne pUrve giranAra upara kASThamaya caityane sthAnake pASA Numaya jinama Mdira baMdhAvavuM zarU karAvyuM. paraMtu pUrNa thAya te pahelAM mAThA kamathI te svage gayA. pachI ekasA pAMtrIza varSa pasAra thayAM chatAM tepUNaeN na thayuM. A pachI siddharAja jayasiMhanA IMDAdhipati sajajane traNa varSamAM saurASTradezanI upaja je sattAvIsa lAkha dramma AvI hatI, te kharacI jinaprAsAda pUrUM karAvyuM. siddharAja jayasiMhe traNa varSanuM pedA kareluM dravya jyAre sajjana pAse mAgyuM, tyAre teNe kahyuM ke " mahArAja!giranAra parvata upara te dravyanA saMgraha karI rAkhyA che" pachI sidrarAja tyAM AvyA ane navuM sudara jinamaMdira joI harSa pAmI khelyA ke, " A maMdira koNe banAvyuM ?" sajjane kahyu, " mahArAja sAhee karAvyuM " A vacana sAMbhaLI siddharAja ahuja ajAyaba thayA pachI sajjane je banI hatI te sa vAta kahIne araja karI ke, "A sava mahAjane Apa sAhebanuM dravya Ape che te lyA; athavA jina maMdira karAvyAnuM puNya lyA. ApanI marajI DAya te mujaba karo." pachI vivekI siddharAje puNyaja grahaNa karyuM, ane teNe neminAthajInA maMdirane khAte pUjAne sArUM bAra gAma ApyAM " temaja jIvaMtasvAminI pratimAnuM maMdira prabhAvatI rANIe karAvyuM, ane pachI anukrame caMDapradyota rAjAe te pratimAnI pUjAne sArU khAra hajAra gAma ApyAM te sa Mba MdhI vAta nIce pramANe che. tha caMpA nagarImAM laMpaTa evA eka kumAranadI nAmanA sAnI rahetA hatA. te pAMcase sAnaiyA ApIne suMdara strI paNutA hatA. Ama te pAMcasA strIe paraNyA A rIte paraNelI pAMcase strIonI sAthe te kumAranaDhI eka thaMbhavALA prAsAdamAM krIDA karatA hatA. eka vakhate pacazaila dvIpanI rahIza hAsA tathA prahAsA nAmanI e vyaMtarIe pe.tAnA pati vidyunma LI caLyeA, tyAre tyAM AvI peAtAnu rUpa dekhADIne kumAranadIne vyAmeha pamADayA. kumAranadI bhAganI prArthanA karavA lAgyA, tyAre " paMcaula dvIpamAM Ava " ema kahI te banne jaNIe nAsI gaI. pachI kumAranaMdIe rAjAne suvaNaeN ApI paDatu vajaDAvyeA ke, " je purUSa mane paMcazela dvIpe laI jAya. tene huM koDa dravya Apu' " pachI eka vRddha khalAsI hate teNe kaiATI dravya lai te potAnA putrAne ApI kumAranadIne vahANumAM esADI samudramAM bahu dUra lai gayA. ane pachI kahevA lAgyAke, 'A vaDavRkSa dekhAya che te samudrane kinAre AvelI DuMgaranI talATIe thaela che. enI nIce ApaNuM vahANu jAya, tyAre tuM vaDanI zAkhAne vaLagI raheje, ahiM traNa pagavALAM bhAra'DapakSI pa cazaila dvIpathI A vaDa upara AvIne sUI rahe che. temanA vacale page tu peAtAnA zarIrane vasravaDe majabUta AMdhI Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapratimA padharAvavI ] 313 , , , , rAkhIza te prabhAta thatAM bhAraMDapakSI uDaze tyAre tenI sAthe te paNa paMcazela kIpe poMcI jaIza. A vahANa te have moTA bhamaramAM sapaDAI jaze." A pachI niryAmakanA kahevA pramANe karI kumAranaMdI paMcazela kope game tyAre hAsA prahAsAe tene kahyuM ke, "hArAthI A zarIra vaDe amArI sAthe bhegA karAya nahi, mATe amArA niyANa pUrvaka agnipraveza kara." ema kahI te strIoe kumAranaMdIne hAthanA taLapara besADI caMpAnagarIne udyAnamAM mUko. devIothI mugdha thayela sanIne agnimAM pravezI mRtyu na karavA badala tenA mitra nAgila zrAvake tene ghaNe vAryo, te paNa te niyANuM karI agnimAM paDyo, ane maraNa pAmI paMcala dviIpano adhipati vyaMtara devatA thayA. nAgilane tethI vairAgya utpanna thaye. ane te paNa dIkSA laI kALa karI bAramA ayuta devaloke devatA thaye. eka vakhate naMdIzvara dvIpe janArA devatAonI AjJAthI hAsA prahAsA e kumAra naMdInA jIva vyaMtarane kahyuM ke, "tuM paDaha grahaNa kara." te ahaMkArathI huMkAra karavA lAge; eTalAmAM paDaha tene gaLe AvIne vaLagyo. ane kaI paNa upAye te (paDaha) chUTo paDyo nahi. te vakhate avadhijJAnathI jANIne nAgila devatA tyAM Avyo. jema dhUvaDa sUryanA tejathI tema te devatAnA tejathI kumAranaMdI vyaMtara nAsavA lAgyo. tyAre nAgila devatAe pitAnuM teja saMharIne kahyuM ke, "tuM mane oLakhe che?" vyaMtare kahyuM "iMdra Adi devatAone kahyuM oLakhe nahiM?" pachI nAgila devatAe pUrvabhavanA pitAne zrAvakapaNAne pUrvabhava kahI vyaMtarane pratibaMdha pamADayA. tyAre vyaMtare kahyuM. "have mAre zuM karavuM?" devatAe kahyuM "have tuM gRhasthapaNAmAM kAyotsarga karI rahelA bhAvayati zrI mahAvIra svAminI pratimA karAva. ema karavAthI tene Avate bhave dhilAbha thaze." devatAnuM A vacana sAMbhaLI vyaMtare zrI mahAvIra svAmine pratimAstha joyA. ane te pachI namaskAra karI. mahAhimavaMta parvatathI lAvelA gazIrSa caMdana vaDe tevIja temanI pratimA taiyAra karI pachI pratiSThA karAvI sarvAge AbhUSaNa paherAvI tenI puSpAdika vastu vaDe pUjA karI, ane jAtivaMta caMdananA hAbhaDAmAM rAkhI. pachI eka vakhate te vyaMtare samudramAM eka vahANanA cha mahinAnA upadrava te pratimAnA prabhAvathI dUra karyA; ane te vahANanA khalAsIne kahyuM ke, "tuM A pratimAne DAbaDo siMdhusauvIra dezamAMnA vItabhaya pATaNe laI jA. ane tyAMnA cauTAmAM devAdhidevanI pratimA ." evI udaghoSaNA kara." khalAsIe te pramANe karyuM. tyAre tApasane bhakata udAyana rAjA tathA bIjA paNa ghaNA darzanIo pita pitAnA devanuM smaraNa karI te DAbaDA upara kuhADA vaDe prahAra karavA lAgyA. tethI kuhADA bhAgI gayA. te paNa DAbaDe ughaDyo nahi. sarve leke udvigna thayA. baporane avasara paNa thaI gayo. A samaye prabhAvatI rANIe rAjAne bhojana karavA bolAvavA mATe eka dAsI mekalI. rAjAe teja dAsIne hAthe saMdezo mekalI prabhAvatIne kautuka jevAne sArU teDAvI. prabhAvatI rANIe AvatAM ja kahyuM ke, Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 [ zrAddha vidhi " A DAmaDAmAM devAdhideva zrI arihaMta che, bIjA kAI nathI hamaNAM kautuka jIvA ' ema kahI rANIe yakSaka mavaDe DAbaDA upara abhiSeka karyo, ane puSpanI eka aMjali mUkIne kahyu ke, " devAdhideva ! mane darzana ApeA. " ema kahetAMja prabhAta samayamAM jema kamalakalikA peAtAnI meLe khIle che tema DAbaDA peAtAnI meLe ughaDI gayA. nahi sukAI gaelA phulanI mALAvALI pratimA aMdarathI bhAra dekhAI. AthI jainadharmanI ghaNI unnati thai. A pachI prabhAvatI rANI te pratimAne peAtAnA aMtaHpure laI gaI, ane pAte te pratimAne navA baMdhAvelA caityamAM sthApana karI dararAja traNa Taka pUjA karavA lAgI, dd ** eka vakhate rANInA AgrahathI rAjA vIgrA vagADatA hatA, ane rANI bhagavAna AgaLa nRtya karatI hatI. eTalAmAM rAjAne rANInuM zarIra mAthA vinAnuM jovAmAM AvyuM, tethI rAjA gabharAI gayA. ane vINA vagADavAnI kabikA tenA hAthamAMthI nIce paDI gaI. nRtyamAM rasabhaMga thavAthI rANI keApAyamAna thai tyAre rAjAe yathAya je hatuM te kahyuM. eka vakhate dAsIe lAveluM vajra sapheda chatAM prabhAvatIe rAtA raMganuM joyuM krodhathI 4pa vaDe dAsIne prahAra karyAM, tethI te ( dAsI ) maraNane zaraNa thaI. A pachI te vastra prabhAvatIe kharAkhara joyuM te saphedaja dekhAyuM, te dunimittathI tathA nRtya karatAM rAjAne mAthA vinAnuM zarIra dekhAyu tethI peAtAnuM AyuSya thADuM rahyuM che evA rANIe nizcaya karyo, ane strIhatyAthI meM pahelA prANAtipAta viramaNa vratanA bhaMga karyAM, Ama vairAgya pAmI dIkSA levAnI rajA levA sArU rAjA samIpe gai. rAjAe kahyuM "tuM marI deva thAya tA devatAnA bhavamAM tuM mane samyak prakAre dharmane viSe pravartAvaje" ema kahI AjJA ApI. pachI prabhAvatIe te pratimAnI pUjAne sArU devadattA nAmanI kuAne rAkhIne pAte ghaNA utsava sahita dIkSA lIdhI, ane anazana vaDe kALa karI saudharma devale ke devatA thaI, pachI prabhAvatInA jIva devatAe rAjAne ghaNA medha karyAM. tApaNu udAyana rAjA tApasanI bhakita na mUke, STirAga teDavA e ghaNAja muzkela che ! A pachI devatAe tApasanA rUpe rAjAne divya amRta phaLa ApyuM. tenA rasa cAkhatAMja lubdha thaelA rAjAne tApasarUpI devatA pe.te vidbhavelA AzramamAM lai gayA. tyAM vaiSadhArI tApasAe rjAne ghaNI tADanA karavAthI te (rAjA) nAThA, te jaina sAdhuonA upAzraye AvyA. sAdhuoe tene abhayadAna ApyuM. AthI rAjAe jainadhama aMgIkAra karyAM. ApachI devatAe peAtAnI Rddhi dekhADI, rAjAne jainadhamane viSe daDha karyAM ane " ApadA Ave mane yAda karaje" ema kahI adrazya thayA. have samaya jatAM gAMdhAra nAmanA koi zrAvaka saCThekANe caityavaMdana karavA nIkaLyA hatA, eka vakhata ghaNA upavAsa karavAthI tuSTa thaelI devIe tene vaitADhayapa te lai jai tyAMnI prati mAne vaMdAvyA ane peAtAnI icchA pAra paDe tevI ekasA ATha geALIe ApI. teNe temAMnI eka geALI meAMmAM nAMkhIne ciMtavyuM ke, huM vItabhaya pATaNa jAuM.' citavatAnI sAthe guTikAnA prabhAvathI te tyAM Avye kubjA dAsIe tene te pratimAne vaMdAvyeA. pachI te gAMdhAra zrAvaka Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapratimA padharAvavI | 315 WWWWWWww tyAM mAMdo paDyo. kunjA dAsIe tenI sAravAra karI, pitAnuM AyuSya gheDuM rahyuM ema jANI te zrAvake bAkInI save guTikAo kujA dAsIne ApI pote dIkSA lIdhI. kunjA dAsI eka guTikA bhakSaNa karavAthI ghaNI suMdara thaI. tethI tenuM suvarNa gulikA evuM nAma prasiddha thayuM. bIjI goLI bhakSaNa karIne te dAsIe ciMtavyuM ke "cauda mukuTadhArI rAjAee sevita e caMDapradyota rAjA hAre pati thAo, eTale udAyana rAjA pitA samAna thaze. ane bIjA rAjAo te udAyananA sevaka che." A pachI devatAnA vacanathI caMDapradyota rAjAe suvarNagulikAne tyAM dUta mokalya, paNa suvarNagulikAe caMDapradyotane bAlAvyAthI te pine anilaga hAthI upara besI suvarNagulikAne teDavA mATe tyAM Avyo. suvarNagulikAe kahyuM ke, "A pratimA lIdhA vinA huM tyAM na AvuM. mATe A pratimA sarakhI bIjI pratimA karAvIne ahiM sthApana karo. eTale A pratimA sAthe laI javAze " pachI caMDapradyate ujajayinImAM jaI bIjI pratimA karAvI. ane kapila nAmA kevaLIne hAthe tenI aMjanazalAkA karAvI, te pratimA sahita pAcho vatabhaya pATaNa Avyo. navI pratimA tyAM sthApana karI junI pratimAne tathA suvarNa gulikA dAsIne laI caMDapradyota keIna jANe tevI rIte rAtrie pAche pitAne nagare Avyo. pachI suvarNagulikA ane caMDaprota bane viSayAsakata thayAM. AthI temaNe vidizApurInA rahIza bhAyalasvAmI zrAvakane te pratimA pUjA karavAne sArU ApI. eka vakhate kaMbala zaMbala nAgakumAra te pratimAnI pUjA karavA AvyA. pAtALamAMnI jinapratimAone vAMdavAnI IcchA karanAra bhAyalane te nAgakumAre drahane mArge pAtALe laI gayA, te vakhate bhAyala pratimAnI pUjA karatuM hatuM, paNa javAnI utAvaLathI te adhI pUjA karI temanI sAthe pAtALamAM gayo. pAtALamAM tenI apUrva jinabhaktithI prasanna thaela dharaNene bhAyale kahyuM ke, "jema mhArA nAmanI prasiddhi thAya tema kare." dharaNuMke kahyuM "temaja thaze. caMDapradyota rAjA vidizApurInuM hAra nAmane anusarI devakIyapura evuM nAma rAkhaze. paNa tuM adhI pUjA karI ahiM Avyo tethI bhaviSya kALamAM te pratimA pitAnuM svarUpa gupta rAkhaze ane mithyASTio tenI pUjA karaze. "A divya bhAyalasvAmI che," ema kahI anyadarzanIo te pratimAnI pratikRtine bahAra sthApanA karaze. tuM viSAda na karIza, duSamakALanA prabhAvathI ema thaze" bhAyala, nAgeMdranuM A vacana sAMbhaLI je mAge Avyo hato te mArgo pAcho gayo. have vatabhaya pATaNamAM prAta:kALe pratimAnI mALA sUkAI gaelI, dAsI jatI rahelI ane hAthInA madane sAva thaelo joI udayane nirNaya karyo ke, caDapradyota rAjA AvyuM haze. ane teja dAsI ane pratima upADI gayo lAge che. pachI seLa dezanA ane traNa tresaTha puranA svAmI udAyana rAjAe mahAsenAdika dasa mukuTadhArI rAjAone sAthe laI caMDapradyota upara caDhAI karI. mArgamAM unhALAnI Rtune lIdhe pANI nahi maLavAthI rAjae prabhAvatIne jIva Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31EUR zrAddha vidhi je devatA hatA. tenuM smaraNa karyuM. teNe turata AvI jaLathI paripUrNa evAM traNa taLAvA bharI nAMkhyAM. anukrame yuddha karavAnA avasara AvyeA. tyAre rathamAM besIne yuddha laDavAne TharAva chatAM capradyota rAjA anilavega hAthI upara besIne AvyA. tethI pratijJA laga karavAnA doSa caMDapradyotane mAthe AvyA. yuddha cAlyuM, yuddhamAM anila vega hAthInA paga zasravaDe vidhAyAthI te paDayA tyAre udAyane caDapradyotane bAMdhI tenA kapALe * mhArI dAsInA pati evI chApa caDhI. tyArabAda udAyana rAjA caDapradyotane sAthe lai pratimA levAne sArU vidizA nagarIe gayA. pratimAne tyAMthI lAvavA ghaNA prayatna karyAM tathApi te kiMcit mAtra paNa peAtAnA sthAnakathI khasI nahi. pachI pratimAe kahyuM ke,''rAjAAgraha na kara.vItabhaya pATaNamAM dhULanI vRSTi thaze, mATe hu'AvatInathI " te sAMbhaLI udAyana rAjA pAchA vaLyA. rastAmAM cAmAsuM AvyuM tyAre eka ThekANe paDAva karI senAnI sAthe rahyo. saMvatsarI parvane divase udAcana rAjAe upavAsa karyAM. rasoiyAe caDapradyotane pUchyuM ke,--mAje rasAi zI karavAnI che ? ' ca'DapradyotanA manamAM e mane kadAca annamAM viSa Apaze evA bhaya utpanna thayA, tethI teNe kahyuM ke, " te ThIka yAda karAvyuM mhAre paNa upavAsa che, mhArA mAtApitA zrAvaka hatA ane huM paNu zrAvaka chuM." te vAta raseAiyA dvArA udAyane jANI ane kahyuM ke, " enuM zrAvakapaNuM jANyuM, tathApi te jo ema kaheche, te te nAma mAtrathI paNa mhArA sAmi thayA, mATe te baMdhanamAM DAya tyAM sudhI mhArUM saMvatsarI pratikramaNa kevI rIte zuddha thAya ?" ema kahI udAyane caDapradyotane dhanapaNAthI mukta karyAM, khamAvyA, ane kapALe lekhavALeA paTTa bAMdhI tene tenA avatI deza pAche ApyA. udAyana rAjAnA dharmiSThapaNAnI tathA sa ASa vagerenI jeTalI prazaMsA karIe teTalI gheADI che. cAmAsu` purUM thayA pachI udAyana rAjA vItabhaya pATaNe gayA. senAne sthAnake AvelA viSNuka leAkeAnA raheThANuthI dazapura nAme eka navuM nagara vasyuM te nagara udyAyana rAjA e jIvaMtasvAminI pUjAne mATe apaNu karyuM. temaja vidizA purIne bhAyajJasvAmInuM nAma daI te tathA khIjA khAra hajAra gAma jIvaMtasvAminI sevAmAM ApyAM. have udAcana rAjA, prabhAvatInA jIva je devatA thayA hatA tenA vacanathI kapila kevaLIe pratiSThA karelI pratimAnuM nitya pUjana karatA hate. eka vakhate pakSmI pauSadha hAvAthI teNe rAtrijAgaraNa karyuM, tyAre tene ekadama cAritra levAnA dRDha pariNAma utpanna thayA. pachI prAHkatALe teNe kapila kevaLIe pratioita karela pratimAnI pUjAne sArU ghaNuAM gAma, AkAra, pura vagere ApyAM. " rAjya aMte naraka ApanArUM che, mATe te prabhAvatInA putra abhIcine zI rIte Apu?" evA manamAM vicAra AvyAthI rAjAe kezinAmanA petAnA bhANejane rAjya ApyuM, ane kezi rAjAe karela dikSA utsava pUrvaka uDhAyana rAjAe zrIvIra bhagavAna pAse cAritra lIdhu. eka samaye akALe apathya AhAranA sevanathI udAyana rASinA zarIre mahA vyAdhi utpanna thaye!. " zarIra edhamanuM' mukhyasAdhana che. " ema vicArI vaidya lakSaNa Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapratimA padharAvavI ] 617 wwwwwwwwwwww karavA kahelA dahiMga thAya te mATe govALanA gAmamAM mukAma karatAM karatAM te vijaya pATaNe gayA. kezI rAjA udAyana munino rAgI hate, te paNa tenA pradhAnavage tene samajAvyuM ke, " udAyana rAjya pAchuM levA mATe ahiM Avyo che."pradhAnanI vAta kharI mAnIne kezI rAjAe udAyana munine viSamizra dahiM apAvyuM, prabhAvatI devatAe viSa apaharI pharIthI dahiM levAnI manA karI dahiM baMdha thavAthI pAcho mahAvyAdhi vaLe, dahiMnuM sevana karatAM traNa vAra devatAe viSa apaharyuM. eka vakhate prabhAvatI devatA pramAdamAM hatuM tyAre viSamizra dahiM udAyana muninA AhAramAM AvI gayuM kSamApUrvaka eka mAsanuM anazana karI kevaLajJAna pAmI udAyana rAjarSi siddha thayA. A pachI prabhAvatI devatAe rASathI vItabhaya pATaNa upara dhULanI vRSTi karI paNa udAyana rAjAne je eka zayyAtara kuMbhAra hate tene sinapallImAM laI jaI te pallInuM nAma kuMbhArakRta pallI evuM rAkhyuM udAyana rAjAne putra abhIci, pitAe gyatA chatAM rAjya ApyuM nahi tethI dukhI thayo, ane tenI mAsInA putra keNika rAjAnI pAse jaI sukhe rahyo, tyAM samyaka prakAre zrAvaka dharmanI ArAdhanA karatuM hatuM, te paNa "pitAe rAjya na ApI mhArUM apamAna karyuM." ema vicArI pitAnI sAthe bAMdhelA vairanI AlocanA karI nahi. abhici samaya jatAM paMdara divasa anazana vaDe maraNa pAmI eka palyopamanA AyuSyavALo zreSTha bhavanapati devatA thaye. tyAMthI evI mahAvideha kSetramAM siddha thaze. samaya jatAM kumArapALa rAjA thaye temaNe hemacaMdrasUrinA vacanathI prabhAvatI devatAe dhULanI vRSTi karI tyAre nagara sAthe kapila kevaLI pratiSThita pratimA paNa temAM daTAI gaI che te vAta jANI. pachI teNe pratimA jyAM daTAI hatI te jagyA khedAvI, tyAre aMdarathI pratimA jAhera thaI, ane udAyane Apele tAmrapaTTa paNa nIkaLe, yathAvidhi pUjA karI kumArapALa te pratimAne ghaNA utsavathI aNahillapura pATaNe laI AvyuM. ane navA karAvelA sphaTikamaya jinamaMdiramAM te pratimAnI teNe sthApanA karI, udAyana rAjAe tAmrapaTTamAM jeTalAM gAma, pura vagere ApyAM hatAM, te sarva kabUla rAkhI ghaNA vakhata sudhI te pratimAnI pUjA karI, A pratimAne te rIte sthApana karavAthI rAjA sarva prakAre Rddhi siddhi pAmyo. A rIte devAdhidevanI pratimA tathA udAyanarAjA vagerene saMbaMdha kahyo che, AvI rIte devane garAsa ApavAthI niraMtara uttama pUjA vagere tathA jinamaMdiranI joIe tevI sAra saMbhALa, rakSaNa Adi paNa sArI yuktithI thAya che. kahyuM che ke-je jina. maMdirane pitAnI yathAzakti ezvaryavALuM kare, te purUSa devalokamAM devatAothI vakhaNAya chate ghaNu kALa sudhI parama sukha pAme che." pAMcamuM dvAra samApta. 6 jina pratimA bharAvavI, 6 temaja ratnanI, suvarNanI, patnI, caMdanAdika kASThanI, hastidaMtanI, zilAnI athavA mATI vigerenI jinapratimA yathAzakti karAvavI. tenuM parimANa jaghanya aMguThA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31Ta [ zrAddha vidhi pramANa jeTalu ane utkRSTa pAMcaseA dhanuSya jANavuM. kahyuM che ke--je leAkeA sArI kRtikAnuM niLa zikSAnuM, hastinlR tanuM, rUpAnuM, sutranuM, ratnanuM, mANekanuM athavA caMdananuM suMdara jinabiMba zakti mAphaka A leAkamAM karAve che, te loko manuSyaleAkamAM tathA devalAkamAM parama sukha pAme che, jina trikha karAvanAra leAkeAne dAridra, durbhAgya, ni Mdya jAti, nidya zarIra, maThI gati, durmuddhi, apamAna, roga ane zeAka eTalAM vAnAM bhAgavavAM paDatAM nathI. vAstuzAstramAM kahela vidhi pramANe taiyAra karelI zubha lakSaNuvALI jinapratimAe A lekamAM paNa udaya vagere guNa prakaTa kare che, kahyuM che ke--anyAyathI upArjana karelA dhanathI karAvelI, pArakI vastunA daLathI karAvelI tathA eAchA athavA adhika aMgavALI pratimA peAtAnI tathA paranI unnatinA vinAza kare che.' 1. je mUi nAyakajInAM mukha, nAka, nayana, nAbhi athavA kiTa eTalAmAMthI kAi paNa avayavanA bhaMga thayeA hoya te te mULanAyakajInA tyAga karave, paNa jenAM AbhUSaNa, vastra, parivAra, laMchana athavA AyuSa emanA bhaMga thayeA hAya, te pratimA pUjavAne kAMi paNu harakata nathI 2. je jinabhekha seA varSa karatAM vadhAre junuM hAya tathA uttama purUSe pratiSThA karelu hoya te khiMkha kadAca aMgahINu thAya, te paNa tenI pUjA karavI kAraNake te khaMkha lakSaNa hINu thatuM nathI 3. pratimAnA parivAramAM aneka jAtanI zilAonuM mizraNa heAya te zubha nahi. temaja e, cAra, cha Adi sama AMzulavALI pratimA kAi kALe paNa zubha kArI na thAya 4. eka AMgaLathI mAMDI agiAra AMgaLa pramANunI pratimA gharamAM pUjavA ceAgya che. agiAra AMgaLa karatAM vadhAre pramANanI pratimA jinamaMdire pUjavI. ema pUrvAcAryoM kahI gayA che 5. niyAvalI sUtramAM kahyuM che ke--lepanI, pASANunI, kASThanI, ItanI tathA leDhAnI ane parikara vinAnI athavA prama!Na vinAnI pratimA gharamAM pUjavA ceAgya nathI . ghara derAsaramAMnI pratimA AgaLa malinA vistAra (naivedya ghaNuM mukavuM) na karavA, paNa darareAja bhAvathI haeNvaNu ane traNa TaMka pujA te jarUra karavI. cha. ,, sarve pratimAe mukhya mAge te parikara sahita ane tilakApti AbhUSaNu sahita karavI. mULanAyakajInI pratimA te avazya parikara ane AbhUSaNa sahita heAvI joie, tema karavAthI vizeSa zeAlA dekhAya che. ane puNyAnuMdhi puNyanA aMdha vagere thAya che. kahyuM che ke-- * jina prAsAdamAM birAjatI pratimA sarva lakSaNa sahita tathA AbhUSaNa sahita hAya tA, manane jema jema AhlAda upajAve che, tema tema ka nirA thAya che.' jinama Mdira, ane jinabi vagerenI pratiSThA karAvavAmAM bahupuNya che kAraNake, te ma Mdira athavA pratimA vagere jyAM sudhI rahe, teTalA asakhyAta kALa sudhI tenuM puNya bhAgavAya che. jemake, bharatakrie bharAvelI aSTApadajI uparanA derAsaranI pratimA. giranAra upara brahmendre karela kAMcanakhalAnakAdi derAsaranI pratimA, bharatacakravartinI mudrikAmAMnI kulyapAka tIthaeN virAjatI mANikayasvAminI pratimA tathA staMbhanapArzvanAtha vagerenI pratimA hajI sudhI pUjAya che. kahyuM che ke--jaLa, ThaM Du anna, bheAjana, mAsika AjIvikA, vastra, vaSaeNnI AjIvikA, jAva Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapratimA bharAvavI). 319 jajIvanI AjIvikA e vastuonA dAnathI temaja sAmAyika, porisI, upavAsa, mAsa khamaNa, abhigraha ane vrata vigere karavAthI anukrame kSaNavAra, eka pahora, eka divasa, eka mAsa) cha mAsa, eka varSa ane jAvajajIva sudhI bhegavAya eTaluM pUNya thAya che? parata jinamaMdira. jinapratimA vagere karAvavAthI te tenAM darzana vigerethI thaeluM 5 asaMkhyAta kALa sudhI bhagavAya che. mATe ja A vIzImAM pUrvakALe bharata cakravattie zatruMjaya parvata upara ratnamaya caturmukhathI virAjamAna rAzI maMDathI zobhatuM, eka gAu uMcu, traNa gAu lAMbuM evuM jinamaMdira jyAM pAca kroDa muni sahita zrIpuMDarikasvAmi jJAna ane nirvANa pAmyA hatA tyAM karAvyuM. bhArata, hariNa, saMprati mahArAjA, AmarAjA, kumArapALa vastupALa ane pethaDe bharAvela jinabiMbo. temaja bAhubalinI tathA marUdevI vagerenI TuMkane viSe, giranAra upara, Abu upara, vibhAra parvate, sameta zikhare tathA aSTApada vagerene viSe paNa bharatacakavatIe ghaNu jina prasAda, ane pAMcaso dhanuSyanA pramANavALI tathA suvarNa vagerenI pratimAo karAvI. daMDavIya, sagara cakravatI Adi rAjAoe te maMdironA tathA pratimAonA uddhAra paNa karAvyA. harigheNu cakravatIe jinamaMdirathI pRthvIne suzobhita karI, saMmati rAjAe paNa so varSanA AyuSyanA sarve divasanI zuddhine mATe chatrIsa hajAra navAM tathA bAkInA jINoddhAra maLI savA lAkha jinaderAsara banAvyAM. suvarNa vagerenI savAkoDa pratimAo bharAvI. AmarAjAe gavaddhana parvata upara sADA traNa kroDa senA hera kharacI sAta hAtha pramANe suvarNanI pratimA yukta eka mahAvIra svAmInuM derAsara karAvyuM. temAM mULa maMDapamAM savA lAkha suvarNa tathA raMgamaMDapamAM ekavIsa lAkha suvarNa lAgyuM. kumArapALe te caudase cuMmAlIza navAM jinamaMdira tathA soLase jIrNoddhAra karAvyA. temaja chanuM kroDa dravya kharacIne pitAnA nAmathI banAvelA tribhuvana vihAramAM eka pacIza AMgaLa uMcI mULa nAyakajInI pratimA, ariSTharatnamayI pharatI bahAra derIomAM cauda bhAra pramANanI vIza ratnamaNI, vIza suvarNamayI ane vIza rUpAmayI. pratimAo banAvI pratiSThita karI vastupALa maMtrIe teraso tera navAM jinamaMdira ane bAvIso jIrNoddhAra karAvyA. tathA savA lAkha jina biMba bharAvyAM. pethaDa zAhe corAzI jinaprAsAda karAvyAM. temAM suragirine viSe caitya na hatuM te banAvavAno vicAra karI vIramada rAjAnA pradhAna vijha hemAdenA nAmathI tenI prasannatAne sArU pethaDa zAhe mAMdhAtApuramAM tathA eMkArapuramAM traNa varSa sudhI dAnazALA maMDAvI. hemAde tuSTamAna thaye ane sAta rAjamahela jeTalI bhUmi pethaDane ApI. pAye khodyo eTale mIThuM pANI nIkaLyuM, tyAre koIe rAjA pAse jaI cADI khAdhI ke, "mahArAja! mIThuM pANI nIkaLyuM che mATe vAva baMdhAve." te vAta jANatAMja rAte rAta pethaDa zAhe bAra hajAra TaMkanuM mIThuM pANImAM naMkhAvyuM. A citya banAvavA sArU saneyAthI bharelI batrIza UMTaDIo pethaDazAhe mokalI. pAyAmAM rAzI Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 [ zrAddha vidhi hajAra TaMkanuM kharaca thayuM, caitya taiyAra thayuM tyAre vadhAmaNI ApanArane traNa lAkha TaMka ApyA. ane A rIte pethaDa vihAra banyA. vaLI te pethaDeja zatruMjaya parvata upara zrIRRbhadeva bhagavAnanuM caitya ekavIza ghaDI pramANu suvarNa thI cAre tarapha maDhAvIne merUparvatanI mAphaka suvaNu - maya kayuM'. giranAra parvata uparanA suvarNamaya khajJAnakanA (jharUkhAnA)sabaMdha nIce prama!Ne cheH-- gaI cAvIzImAM ujjayinI nagarIne viSe trIjA zrIsAgara tItharanI kevaLI padA joI naravAhana rAjAe puchyuM ke, "he bhagavan ! huM kayAre kevaLI thaiza ?'' bhagavAne kahyuM ''AvatI ceAvIzImAM bAvIzamA tIrthaMkara zrIneminAtha bhagavAnanA tIthamAM tuM kevaLI thaIza." te sAMbhaLI naravAhana rAjAe dIkSA lIdhI, ane AyuSyane aMte gheMdra thaI zrIneminAtha bhagavAnanI vamRttikAmaya pratimA karI daza samArApama sudhI teNe tenI pujA karI. potAnA AyuSyanA aMta najIkaAvyA, tyAre giranAra paryaMta upara suvarNaratna maya pratimAvALA traNa gabhArA karI tenI AgaLa eka suvarNa maya khajJAnaka (jharUkhA) karyA; ane temAM te vAsmRtikAmaya pratimAnI sthApanA karI. anukrame sa MghavI zrIratnezreSThI mhoTA saMdha sahita giranAra upara yAtrA karavA AvyA, ghaNA harSoMthI snAtra karavAthI tyAM rahela mRttikAmaya (leSmamaya) pratimA gaLI gai. tethI ratnatreSTi ghaNA kheda pAmyA. teNe sATha upavAsanI tapazcaryA karI. te tapa karavAthI prasanna thaela aMbA devInA vacanathI suvarNamaya khalAnakamAMthI je kAcA sUtrathI vIMTAyalI hatI te pratimA lAvyeA. caityanA dvAramAM AvatAM pAchaLa joyuM tethI te pratimA tyAMja sthira thayuM. pachI teNe caityanuM te dvAra pheravI nAMkhyuM. ane te haju sudhI temaja che. keTalAka ema kahe che ke, suvarNamaya khalAnakamAM khaDAMttera mhoTI pratimA hatI. temAM aDhAra suva mayI aDhAra ratnamayI, aDhAra rUpAmayI ane aDhAra pASANamayI hatI; A rIte zrIgiranAra uparanA zrIneminAtha bhagavAnanA pramadha che. atre chaThThuM dvAra samApta thayuM, cha pratiSThA tathA a'jana zalAkA karAvavI. 7 temaja pratimAnI pratiSThA aMjanazalAkA zighra karAvavI, kemake SoDazakamAM kahyu che ke--pUrve kahela vidhi pramANe banAvelI jinapratimAnI pratiSThA tatkALa daza divasanI aMdara karavI. te pratiSThA sa MkSepathI traNa prakAranI che. eka vyakti pratiSThA, bIjI kSetra pratiSThA ane trIjI mahA pratiSThA siddhAMtanA jANuleAkeA ema kahe che ke, je samayamAM je tI"thakarane vArA cAlatA hoya, te samayamAM te tItha karanI ekalI pratimAnI pratiSThA hAya te vyakti pratiSThA kahevAya che, RSabhadeva Adi cAvIza bhagavAnanI pratiSThA te kSetra pratiSThA kahevAya che, ane ekasA sittera bhagavAnanI pratiSThAne mahApratiSThA kahevAya che. bRhadbhASyamAM kahyu` che ke--eka vyakti pratiSThA, bIjI kSetra pratiSThA ane trIjI mahA pratiSThA te anukrame eka, cAvIza ane ekaso sittera bhagavAnanI jANavI.' sarve prakAranI pratiSThAnI sAmagri saMpAdana karavI. judA judA sthaLanA saMgha tathA zrIgurU mahArAjane khelA vavA temanA praveza vagere dhaNA utsavathI karI samyak prakAre temanI AgatA svAgatA karavI, leAjana Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThA mahAtsala karavA ] 321 vastra vagere ApI temanA sarva prakAre satkAra karavA. dIvAnAne cheADAvavA. amAri pravartAvavI. koI ne pazu harakata na paDe evI dAnazALA calAvavI. sUtara vagerenA satkAra karavA. ghaNA ThAThathI saMgIta Adi adbhuta utsava karavA. aDhAra snAtra-abhiSeka karavA. vagere pratiSThA vidhi pratiSThAkalpa di graMthAthI jANavI. pratiSThAmAM snAtrane avasare bhagavAnanI janmAvasthA citavavI tathA phaLa, naivedya, puSpa, vilepana, saMgIta vagere upacArane vakhate kumAra Adi uttarAttara avasthA citavavI. chadmasthapaNAnA sUcaka vastrAdikavaDe zarIranuM DhAMkavuM karavuM vagere upacAra vaDe bhagavAnanI zuddha cAritrAvasthA citavavI. ajanazalAkAvaDe maitranuM ughADavuM karatAM bhagavAnanI keva LI avasthA ciMtavavI, tathA pUjAmAM sarva prakAranA mhoTA upacAra karavAne avasare samavasaraNamAM rahelI bhagavAnanI avasthA citavavI A pramANe zrAdsAmAcArIvRttimAM kahyuM che pratiSThA karyAM pachI bAra mAsa sudhI mahine mahine te divase uttama prakAre snAtra vagere karavuM. varSa purUM thAya tyAre aTThAi utsava karavA. ane AyugraMthi-vaCgAMTha bAMdhavI. tathA uttarAttara vizeSa pUjA karavI, vaSaeN gAMThane divase sAdharmika vAtsalya tathA saMghapUjA vagere zakita pramANe karavuM. pratiSThASAzakamAM tA vaLI kahyuM che ke--bhagavAnanI ATha divasa sudhI eka sarakhI pUjA karavI. tathA sava* prANione yathAzakti dAna ApavuM.' A rIte sAtamuM dvAra samApta thayuM. cha 8 putrAdikanA dIkSA utsava ujavavA. temaja putra, putrI, bhAi, bhatrIjo, peAtAnA mitra, sevaka AdinA dIkSAnA tathA vaDIdIkSAnA utsava ghaNA ADaMbarathI karavA. kahyuM che ke--'bharata cakravartInA pAMcaseA putra ane sAtasA pautra eTalA kumAre e RSabhadeva bhagavAnanA samavasaraNamAM sAthe dIkSA lIdhI.' zrIkRSNe tathA ceTaka rAjAe peAtAnI saMtatine na paraNavAnA niyama karyAM hatA, tathA peAtAnI putrI Adine tathA bIjA thAvaccA putra vagerene ghaNA utsavathI dIkSA apAvI te vAta prasiddha che. dIkSA apAvavI emAM ghaNuM puNya che. kahyuM che ke--jemanA kuLamAM cAritradhArI uttama putra, thAya che, te mAtA, pitA ane svajanavaga ghaNA puNyazALI ane dhanyavAdane ceAgya che.' laukika zAstramAM paNa kahyuM che ke--'jyAM sudhI kuLamAM koI putra pavitra sanyAsI thatA nathI, tyAM sudhI piMDanI icchA karanArA pitarAIo saMsAramAM bhame che.' ArTanuM dvAra samApta thayuM. - AcArya pada vigerenA utsava karavA. temaja padasthApanA eTale gaLu, vAcanAcAya, vAcakAcAya vigere padanI sthApanA karavI, dIkSA lIdhelA peAtAnA putra Adi tathA khIjA paNa je cAgya hAya, temanI pada sthApanA zAsananI unnati vagerene sArU ghaDDA utsavathI karAvavI, saMbhaLAya che ke, arihaMtanA prathama 41 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara [ zrAddha vidhi samavasaraNane viSe indra pAte gaNadhara padanI sthApanA karAve che, vastupALamaMtrIe pazu ekavIza AcAryonI pada sthApanA karAvI. navamuM dvAra samApta thayuM. AgamagraMthA vigere pustaka lakhAvavAM. 10 temaja zrIkalpa Adi Agama, jinezvara bhagavAnanAM caritra vagere pustakA nyAyathI saMpAdana karelA dravyavaDe zuddha akSare sArAM pAnAM vageremAM yukitathI lakhAvavAM. temaja vAMcanA eTale savegI gItArtha evA munirAja pAse graMthanA AraMbha thAya, te divase ghaNA utsava vagere karI ane dararoja bahumAnathI pUjA karI vyAkhyAna karAvavuM. tethI ghaNA bhanya jIvA pratimASa pAme che. temaja vyAkhyAna vAMcanAra tathA bhagunAra sunirAjone kapaDAM vagere vaheArAvI temane sAhAcya karavI. kahyu` che ke--je leAkeA jina zAsananAM pustaka lakhAve, vyAkhyAna karAve, bhaNe, bhaNAve, sAMbhaLe ane pustakAnI ghaNI yatanAthI rakSA kare, te leAkA manuSya lekanAM, devaleAkanAM tathA nirvANunAM sukha pAme che. ' je purUSa kevaLI bhASita siddhAMtane pAte bhaLe, bhaNAve athavA bhaNanArane vastra, bheAjana, pustaka vage2e ApI sahAya kare, te purUSa A leAkamAM sarvajJa thAya che.' jinabhASita AgamanI kevaLajJAna karatAM paNa zreSThatA dekhAya che. kahyuM che ke--edhathI zratApayega rAkhanAra zrutajJAnI sAdhu jo kadAca azuddha vastu vahArI lAve te te vastune kevaLI bhagavAna paNu bhakSaNa kare che. kAraNa ke, ema na kare te zrutajJAna apramANu thAya,' sabhaLAya che ke, agAu duSamakALanA vazathI bAra varSa sudhI dukALa paDayA. tethI tathA khIjA aneka kAraNeAthI siddhAMta ucchinna prAya thayelA joI bhagavAna nAgArjuna, spaMdilAcArya vagere AcAryAe tene pustakArUDha karyo. mATe siddhAMtane mAna ApanAra zrAvake te siddhAMtane pustakane viSe lakhAvavuM, tathA rezamI vasra Adi vastu vaDe tenI pUjA karavI. sabhaLAya che ke, pethaDazAhe sAtakroDa tathA vastupALamatrIe aDhAra kroDa dravya kharacIne traNa jJAnabhaMDAra lakhAvyA. tharAdanA saMghavI Abhue traNakroDa TaMka kharacIne sarvAM AgamanI ekeka prata suvarNa maya akSarathI ane bIjI sarva graMthanI ekeka prata zAhithI lakhAvI. dasamuM dvAra samApta. 10 11 pASadhazALA banAvavI. 11 temaja pauSadhazALA eTale zrAvaka vagerene pauSadha levAne sArU khapamAM AvatI sAdhAraNa jagyA. A pauSadhazALA paNa pUrve kahela ghara banAvavAnI vidhi mAphka karAvavI. sAdhamione sArU karAvelI te pauSadhazALA sArI sagavaDavALI ane niravadya ceAgya sthAnaka hAvAthI avasara upara sAdhuone paNa upAzraya tarIke ApavI, kAraNake tema karavAmAM ghaNuM punya che, kahyuM che ke--je purUSa tapasyA tathA bIjA ghaNA niyama pALanAra evA sAdhu munirAjone upAzraya Ape, te puchyuM vastra, anna, pAna, zayana-azana vagere sa Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvajIva samakita pALavuM 323 vastue munirAjane ApI ema samajavuM.' vastupALa maMtrIe navasA cArAzI pauSadhazALAo karAvI. siddharAja jayasiMhanA mukhya maMtrI sAntue peAtAnA navA mahela vAdi devasUrine dekhADIne kahyuM ke, " A kevA che ? " tyAretemanA ziSya mANikaye kahyuM ke, " je enI pauSadhazALA karAtA ame ene vakhANIe. " maMtrIe kahyu, e pauSadhazALA A pauSadhazALAnI bahAranI parazALamAM dharmadhyAna karI rahyA pachI zrAvakAne peAtAnu mukha jevA purUSa pramANu mATAe ArisA zakhyA hatA. agiArasu dvAra saMpUrNa. 65 thAe. " (mUlyAthA) AjammaM sammetaM jahasatti vayAidirukha hai ahavA / AraMbhacAu bha" parDimAi aMtiArahaNI // 16 // [ A janma samyakatvaM yathAzakti vratAni dIkSAgrahaH athavA / AraMbhatyAgaH brahma pratimAdi aMtimArAdhanA // 16 // ] saMkSepA-- 12 jAvava samakti pALavuM. 13 yathAzakti vrata pALavAM, 14 athavA dIkSA levI. 15 AraMbhanA tyAga karavA 16 brahmacarya pALavuM, 17 zrAvakanI pratimA vahevI, 18 tathA aMte ArAdhanA karavI. // 16 5 12 13 samakita tathA aNuvratanuM pAlana karavu. vistArA :- 12 13 ajanma eTale khAlyAvasthAthI mAMDIne jAvajIva sudhI samakti ane aNuvrata Adi yathAzakti pALavAM, AnuM svarUpa adIpikAmAM kahyu che, mATe ahiM kahyuM nathI. 14 dIkSA grahaNa karavI. 14 temaja dIkSA grahaNa eTale avasara Ave cAritra svIkAravuM. ene bhAvAtha e che ke--zrAvaka khAlyAvasthAmAM dIkSA na levAya te pAte pAtAne ThagAyelAnI peThe samaje, kema ke --jemaNe sava* leAkane duHkhadAyI kAmadevane jItIne kumAra avasthAmAM ja dIkSA lIdhI, te mALa sunirAjone dhanya che.' zrAvake potAnA kanA vazathI maLeluM gRhasthapaNuM, sava viratinA pariNAmane ekAgracittathI aharniza rAkhIne pANInuM beDuM mAthe dhAraNa karanArI sAmAnya strInI mAphaka pALavuM. kahyuM che. ke-- ekAgra cittavALA ceAgI aneka kama kare, te paNa pANI lAvanArI strInI mAphka tenA doSathI lepAya nahi 1. jema para purUSane viSe Asata caelI strI uparathI patinI marajI rAkhe che, tema tattvajJAnamAM rAcI rahelA ceAgI upara uparathI saMsArane anusare che ra. jema zuddha vezyA. manamAM prIti na rAkhatAM Aje athavA kAle ene cheADI daIza ' evA bhAva rAkhI jAra purUSane seve che 3. athavA jenA pati paradeza gayA che; evI kulIna srI premaraMgamAM rahI patinA guNNAnuM Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 [ zrAddha vidhi smaraNa karatI chatI bhAjana pAna vagerethI zarIranA nirvAha kare che, tema suzrAvaka sava viratinA pariNAma nitya manamAM rAkhI peAtAne adhanya mAnatA chatA gRhasthapaNuM pALe. 4-5, je leAkAe prasaratA mAhane rokIne jainI dIkSA lIdhI, te satpuruSAne dhanya che, ane temanA vaDe A pRthvI maMDaLa pavitra thaeluM che 6.' bhAvazrAvakanAM lakSaNa paNa A rIte kahyAM che--1 strIne vaza na thavuM; r indriyA vaza rAkhavI, 3 dhana anatha nAhetu che ema mAnavuM, 4 saMsAra asAra jANave, 5 viSayanA abhilASa rAkhavA nahi, cha AraMbha tajavA. cha gRhavAsa baMdhana samAna gaNavA, 8 Ajanma samakita pALavuM, 9 sAdhAraNa mANusA gADariyA pravAhe cAle che, ema na cAlavuM paNa vicArIne cAlavuM, 10 AgamanA anusAre sava ThekANe pravartavuM 11 dAnAdi caturvidha dhama yathAzakti AcaravA, 12 dhama karatAM kArya ajJa jana hAMsI kare te tenI zarama na rAkhavI, 13 gRhakRtyA rAgadveSa rAkhyA vinA karavAM, 14 madhyasthapaNuM rAkhavuM, 15 dhanArdika hAya tA paNa temAM ja lapaTAI na rahevuM, 16 icchA vinA kAmeApabhAga sevavA, 17 vezyA samAna gRhavAsamAM rahevuM, A sattara padavALuM bhAva zrAvakanuM lakSaNa saMkSepamAM jANavuM. have pratyeka padAnA khulAsA vistArathI jaNAve che. 1 anartha ne utpanna karanAra, caMcaLa cittavALI ane narake javAnA rastA sarakhI evI strIne jANI peAtAnuM hita vAMcchanAra zrAvake tenA vazamAM na rahevuM, 2 saMsAranuM svarUpa yathANu paNe jANanAra zrAvake samyag jJAnarUpa lagAma vaDe je iMdriyarUpa capaLa azvo huMmezAM durgatine mAge doDe che temane khATA mArge jatA aTakAvavA. 3 badhA anarthonuM, prayAsanuM tathA phlezanu kAraNa ane asAra evuM dhana jANIne buddhizALi purUSa alpa mAtra paNa dravyane lAbha na rAkhavA. 4 saMsAra du:kharUpa, duHkhadaya phaLa ApanAra pariNAme pazu duHkhanI saMtati utpanna karanAra, viTaMbaNArUpa ane asAra che ema jANI buddhimAne tenA upara prIti rAkhavI nahiM 5 viSa sarakhA viSayA kSaNa mAtra sukha denArA che. evA hamezAM vicAra karanArA purUSa saoNMsArathI DaranArA ane tattva|| jANu thavAthI temanI abhilASA na kare. 6 tivra AraMbha vaje, nirvAha na thAya te sarve jIva upara dayA rAkhI anIcchAe thADA AraMbha kare. ane nirArabhI sAdhuenI stuti kare. cha gRhavAsane pAza samAna gaNatA temAM duHkhathI rahe, ane cAritrameAhanIya krama khapAvavAnA ghaNA udyama kare. 8 buddhizALI purUSa manamAM gurUbhakti ane dhamA~nI zraddhA rAkhIne dharmAMnI prabhAvanA, prazaMsA vagere karatA chatAnirmaLa samakita pALe 9 vivekathI pravRtti karanAreza dhIra purUSa 'sAdhAraNa mANasA gADarIyA pravAhathI eTale jema eke karyuM tema bIjAe karyuM" ema asamajathI cAlanArA che,' ema jANI pAte leAkasa'jJAnA tyAga kare. 10 eka jinAgama mUkIne khIjuM kaMi pramANa nathI, ane khIjo mAkSa mAga paNa nathI, ema jANI jANa purUSa sarve kriyAe Agamane anusAre kare. 11 jIva pAtAnI zaktine na geAvatAM Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazrAvakanAM lakSaNa ] 325 jema ghaNAM saMsAranAM kRtya kare che, tema buddhimAna purUSa zakti na gepavatAM dAnAdi caturvidha dharma jema AtmAne bAdhA pIDA na thAya tevI rIte Adare. 12 ciMtAmaNi ratnanI mAphaka durlabha evI hitakArI ane niravadya dharmakriyA pAmIne samyapha prakAre AcaraNa karatAM ApaNane joI ajJAna leke ApaNuM hAMsI kare, te paNa tethI manamAM lajajA lAvavI nahiM.13 deha sthitinAM mULa kAraNa evI dhana, svajana, AhAra, gRha vagere saMsAragata vastuone viSe rAgadveSa nahi rAkhI saMsAramAM rahevuM. 14 pitAnuM hita vAMchanAra purUSa madhyasthapaNAmAM rahI tathA tathA nitya manamAM samatAne vicAra rAkhI rAga dveSane vaza na thAya tathA kadAgrahane paNa sarvathA choDI de. 15 nitya manamAM sarva vastuonI kSaNabhaMguratAne vicAra karanAra purUSa dhanAdikane dhaNI chatAM paNa dharmakRtyane harakata thAya evo temane saMbadha na rAkhe. 16 saMsArathI virakta thayele zrAvaka bhegepabhegathI jIvanI tRpti thatI nathI, ema vicA rI strInA AgrahathI parANe kAmaga se. 17 vezyAnI mAphaka AzaMsA rahita zrAvaka Aje athavA kAle cheDI daIza ema vicAra karate pArakI vastunI mAphaka zithila bhAvathI gRhavAsa pALe. A rIte sattara guNavALo purUSa, jinAgamamAM bhAva zrAvaka kahevAya che ane eja bhAvazrAvaka zubha karmanA vegathI zidhra bhAva sAdhupaNuM pAme che. A rIte dharmazAstramAM kahyuM che. upara kahelI rIte zubha bhAvanA karanAre, pUrve kahela dinakRtyane viSe tatpara eTale "A nigraMtha pravacanaja artharUpa tathA paramArtharUpa che, bAkI sarva anartha che, evI siddhAMtamAM kahelI rIti mujaba sarva kAryomAM sarva prayatnathI yatanAvaDe pravRtti karanAre, keI ThekANe paNa jenuM citta pratibaMdha pAmyuM nathI e ane anukrame mohane jItavAmAM naipuNa thayela purUSa potAnA putra, bhatrIjA vagere gharane bhAra upADavA lAyaka tyAMsudhI athavA bIjA koI kAraNasara keTaleka vakhata gRhavAsamAM gALI, ucita samaye cAritra pALavAnI tulanA kare. pachI cAritra levAne avasare jinamaMdire aThThAI utsava caturvidha saMghanI pUjA, anAtha vagerenI yathAzakti anukaMpA dAna ane mitra svajana Adine khamAvavuM vagere karIne sudarzana Adi zeThanI mAphaka vidhi pUrvaka cAritra grahaNa kare. kahyuM che ke-"kaMI pu. rUSa sarvathA ratnamaya evA jinamaMdiravaDe samagra pRthvIne alaMkRta kare, te puNya karatAM paNa cAritranI addhi adhika che. temaja cAritramAM pApakarma karavAnI pravRtti nathI, kharAba strI, putra tathA dhaNI emanAM durvacana sAMbhaLavAthI thanAruM duHkha nathI, rAjA Adine praNAma karavo paDatuM nathI, anna, vasa, dhana sthAna enI ciMtA karavI paDatI nathI, jJAnanI prApti thAya che, lekathI pUjAya che. upazama sukhamAM rati rahe che ane paraloke mokSa vagere prApta thAya che. cAritramAM ATalA guNa rahyA che. mATe he buddhizALI purUSa ! tamo te cAritra AvaravAne arthe prayatna kare." codamuM dvAra saMpUrNa. AraMbhane tyAga kara. 15 have kadAca koI kAraNathI athavA pALavAnI zakti vagere na hovAthI zrAvaka Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 ( zrAddha vidhi je cAritra na AdarI zake, te AraMbha varjanAdika te jarUra kare. teja vAta kahe che. eTale dIkSA AdaravAnuM na bane te AraMbhane tyAga kare. temAM putrAdika keI paNa gharane sarva kArabhAra nabhAve e heya te sarva AraMbha che. ane je tema na hoya te sacitta vastune AhAra vagere keTaleka AraMbha jema nirvAha thAya tema taja. banI zake te pitAne sArU ane pAka vigere paNa na kare ke karAve kahyuM che ke--"jene mATe anapAka (rasAI) thAya, tene mATeja AraMbha thAya che. AraMbhamAM jIvahiMsA che, ane jIvahiMsAthI durgati thAya che." ema paMdaramuM dvAra samApta. 16 brahmacaryanuM pAlana karavuM. 16 zrAvake cAvajIva brahmacarya pALavuM. jema pithaSTie batrIzame varSe brahmacarya vrata svIkAryuM ane pachI te bhImasenInI maDhImAM gayA. brahmacarya vagerenuM phaLa arthadIpikAmAM kahyuM che. Iti seLayuM dvArA 17 zrAvakanI pratimA vahevI. 17 temaja zrAvake pratimAdi tapasyA karavI Adi zabdathI saMsAratAraNAdika kaThaNa tapasyA vize paNa jANavI. temAM eka mAsikI Adi 11 pratimAo kahI che. te batAve che - dasaNa 1 vaya 2 sAmAia 3 posaha, 4 paDimA 5 abaMbha 6 saccitte 7 // AraMbha 8 pesa 9 uddiTThavajjae 10 samaNabhUe 11 a||1|| ' artha-1 pahelI darzana pratimA te rAjAbhimegAdi cha AgAra rahita, zraddhAna pramukha cAra guNe karI sahita evA samakitane bhaya, lobha, lajajA Adi doSavaDe aticAra na lAge tema eka mAsa sudhI pALavuM, ane trikALa devapUjA vagere karavuM te rU5 . jANavI. 2 bIjI vratapratimA te be mAsa sudhI khaMDanA tathA virAdhanA vagara pAMca aNuvrata pALavAM, tathA prathama pratimAnI kriyA paNa sAcavavI, te rUpa jANavI. 3 trIjI sAmAyika pratimA te traNa mAsa sudhI ubhayakALa pramAda tajI be TaMka sAmAyika karavuM tathA pUrve kahela be pratimAnI kriyA paNa sAcavavI te-rUpa jANavI. 4 cothI pauSadha pratimA, te. pUrvokata pratimAnA niyama sahita cAra mAsa sudhI cAra parvatithie akhaMDita ane paripUrNa pauSadha kare te rUpa jANavI 5 pAMcamI pratimA eTale kAtsarga pratimA te pUrvokata pratimAnI kriyA sahita pAMca mAsa sudhI snAna vaI, rAtrie cIMvihAra paccakakhANa karI, divase brahmacarya pALavuM. tathA kAchaDI chUTI rAkhI cAra parva tithie gharamAM, gharanA dvAramAM athavA cauTAmAM parIsaha ke upasargathIna DagamagatAM AkhI rAta sudhI kAusagna kare te rUpa jANavI. have kahIzuM te sarva pratimAmAM paNa pUrvokata pratimAnI kriyA sAcavavI te jANI levuM, 6 chaThThI brahmacarya pratimA te cha mAsa sudhI nira ticAra brahmacarya pALavA svarUpa jANavI. 7. sAtamI sacitta parihAra pratimA te, sAta mAsa sudhI sacitta varjavI te rUpa jANavI. 8 AThamI AraMbha parihAra pratimA te ATha Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhuzeThanuM daSTAnta ] 3ra7 mAsa sudhI pote kAMI paNa AraMbha na kare te rUpa jANavI. 9 navamI preSaNa parihAra pratimA te nava mAsa sudhI pitAnA nekara vagere pAse paNa AraMbha na karAve te rUpa jANavI. 10 dazamI uSTi parihAra pratimA te dasa mAsa sudhI mAthuM muMDAvavuM, athavA coTalIja mAtra rAkhavI, nidhAnamAM rAkhelA dhana saMbaMdhI koI svajana savAla kare che te jANamAM heya te dekhADavuM, ane na hoya te huM jANato nathI ema kahevuM, bAkI sarva gRhakRtya tajavuM. tathA pitAne sArU taiyAra karelo AhAra paNa bhakSaNa karo nahiM te rUpa jANavI. 11 agyAramI zramaNabhUta pratimA te agiAra mAsa sudhI ghara Adi choDavuM, laca athavA muMDana karAvavuM, Aghe, pAtro Adi muniveSa dhAraNa kare, pitAnI AdhInatAmAM rahelAM gekula vagerene viSe vAsa kare, ane "pratimavANa maLavAya mizAM ' ema kahI sAdhunI mAphaka AcAra pALo, paNa "dharmalAbha" zabda na uccAro te rUpa jANavI. A rIte agiAra zrAvaka pratimAnuM svarUpa kahyuM che. Iti sattaramuM dvAra saMpUrNa. aMta samaye ArAdhanA karavI. 18 temaja aMte eTale AyuSyane aMta samIpa Ave, tyAre AgaLa kahIzuM te pramANe salekhanA Adi ArAdhanA vidhi sahita karavI, ene bhAvArtha e rIte che ke - " zrAvaka avazya karavA yogya kAryane bhAMga thae chate ane mRtyu najadIka Ave chate prathama saMlekhanA karI pachI cAritra svIkAra kare vagere graMthokata vacana che. mATe zrAvaka avazya kartavya-je pUjA pratikramaNa vagere kriyA te karavAnI tenAmAM zakita na hoya te athavA mRtyu najadIka AvI pahoMce tyAre dravyathI tathA bhAvathI be prakAre saMlekhana kare, temAM anukrame AhArano tyAga kare te dravya saMlekha nA ane kodhAdi kaSAyano tyAga kare te bhAva saMlekhananA kahevAya che." kahyuM che ke -"zarIra saMlekhanavALuM na hoya te maraNa vakhate sAta dhAtune ekadama prakepa thavAthI jIvane virati pariNAma na hovAthI ArtadhyAna utpanna thAya che. huM hArUM A (zarIra) vakhANatuM nathI. zarIra kevuM sAruM che? jarA najara karI nihALa hArI AMgaLI bhAMgI gaI ke zuM? mATe he jIva! tuM bhAva saMlekhanA kara. svama zakuna tathA devatAnA vacana vagerethI pitAnuM maraNa najIka che ke kema te vicAravuM kahyuM che ke mAThAM sva" potAnI hamezanI prakRtimAM thayelI jUdI rItane pheraphAra, mAThAM nimitta avaLA graha, svaranA saMcAramAM viparItapaNuM eTalA kAraNethI purUSe pitAnuM maraNa najIkaja AveluM che te jANavuM. A rIte saMkhanA karI sakaLa zrAvaka dharmanA ughApanane sArUja heyanI zuM evI rIte aMtakALane viSe paNa caritra grahaNa kare kahyuM che ke-jIva zubha pariNAmathI eka divasanuM paNa zuddha cAritra pALe te kadAca mokSa na pAme te paNa vaimAnika te jarUra thAya che." aMta samaye dIkSA levA upara kuberaputra, harivahana ane AbhuzeThanuM dRSTAnta. naLa rAjAnA bhAI kuberane putra nave para hatuM, te paNa have "tAruM AyuSya pAMca divasa che." ema jJAnInuM kahevuM sAMbhaLIne tatkALa teNe dIkSA lIdhI ane chevaTe Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 [ zrAddhavidhi. te siddhapadane pAmyA. harivahana rAjA jJAnInA vacanathI pitAnuM AyuSya nava pahera bAkI jANI dIkSA laI sarvArthasiddhivimAne pahoMcyo.saMthArAne avasare (aMta vakhate) zrAvaka dIkSA le, tyAre zAsanaprabhAvanA vagerene arthe zakita pramANe dharmamAM dhanane vyaya kare tharAdanA Abhu saMghavIe jema Atura dIkSAne avasare (aMta vakhate) sAtakSetromAM sAtakoDa dhana vAparyuM. - have aMtaHkAle saMyama levAnuM jenAthI na bane, te zrAvaka aMtasamaya Ave saMlekhanA karI zatruMjaya Adi zubha tIrthe jAya, ane nirdoSa thaMDilane viSe (jIva jatu rahita bhUmine viSe) zAstrokata vidhi pramANe caturvidha AhAranuM paccakhANa karI AnaMdAdika zrAvakonI mAphaka anazana svIkAre kahyuM che ke-tapasyAthI ane vratathI mokSa thAya che, dAnathI uttama bhega maLe che, devapUjAthI rAjya maLe che, ane anazana karI maraNa pAmavAthI iMdrapaNuM pamAya che" laukikazAstramAM paNa kahyuM che ke "he ajuna! vidhipUrvaka pANImAM aMta vakhate rahe te sAta hajAra varSa sudhI, agnimAM paDe te dasa hajAra varSa sudhI, pRpApAta kare te seLa hajAra varSa sudhI, maheTA saMgrAmamAM paDe te sATha hajAra varSa sudhI, gAya cheDAvavAne sArU deha tyAga kare te eMzI hajAra varSa sudhI, zubha gati bhogave, ane aMtakALe anazana kare te akSaya gati pAme." pachI sarva aticAranA parihArane sArU cAra zaraNarUpa ArAdhanA kare. daza dvAra rUpa ArAdhanA A rIte kahI che.-1 aticAranI AloyaNA karavI, 2 gratAdika uccaravAM, 3 jIvane khamAvavA, 4 bhAvitAtmA e zrAvaka aDhAra pApasthAnakane sirA, 5 arihaMta Adi cAre zaraNa karavAM, 6 karelA duSkRtanI niMdA karavI, 7 karelA zubha karmonI anumodanA karavI, 8 zubha bhAvanA bhAvavI, 9 anazana AdaravuM, ane 10 paMcaparameSTi navakAra gaNavA. evI ArAdhanA karavAthI paNa je teja bhavamAM siddha na thAya, te paNa zubha devatApaNuM tathA zubha manuSyapaNuM pAmI ATha bhavanI aMdara siddha thAya che. kAraNake sAta athavA ATha bhAva grahaNa kare, tethI vadhAre na kare evuM Agama vacana che. iti aDhAramuM dvAra tathA salamI gAthAne artha saMpUrNa. have prakaraNane upasaMhAra karatAM dinakRtyAdikanuM phaLa kahe che (mUtrANA) . evaM gihidhammavihiM, paidiahaM nivvahaMti je gihiNo / iha bhavi parabhavi nivvuisuhaM lahuM te lahaMti dhuvaM // 17 // [ra vidhi rivivAM nirvatti 2 ki huM mane parama nivRttimurva yu te mane purva . ?7 ] saMkSepArtha -je zrAvake A granthamAM kahelA zrAvaka dharmanI vidhine dararoja Acare te zrAvaka A bhavamAM nivRtti sukha ane anukrame parabhavamAM zidhra mukti sukha avazya * pAme che. 17 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra ] 329 vistArAtha:-A upara kahelo dinakRtya Adi cha dvAravALe zrAvakane je dharma vidhi, tene niraMtara je zrAvake samyaka prakAre pALe che, teo A vartamAna bhavane viSe sArI avasthAmAM rahI sukha pAme che, tathA parAke sAta ATha bhavanI aMdara paraMparAe mukitasukha tatkALa jarUra pAme che. zrI ratnazekhara sariviracita zrAddhavidhi vidhikaumudI nAmanI TIkA sahita saMpUrNa. vikhyAtatapetyAkhyA jagati jagacandrasUrayo'bhUvan // . zrIdevasundaragurU-tamAzca tadanu kramAdviditAH // 1 // artha: A jagatamAM tapa evuM prakhyAta nAma dhAraNa karanAra zrI jagacaMdrasUri thayA. temanA pachI anukrame prakhyAta zrIdevasuMdara gurU mahArAja thayA. paJca ca teSAM ziSyA-steSvAdyA jJAnasAgarA guravaH // vividhAvacUrNilahari-prakaTanataH sAnvayAvAnAH // 2 // artha -zrIdevasuMdara gurUvaryanA pAMca ziSyo hatA. temAM prathama ziSya zrIjJAnasAgara zurU thayA. vividha prakAranI avarNi (avasUri) rUpa lahero prakaTa karI temaNe potAnuM jJAnasAgara nAma yathArtha karyuM. zrutagatavividhAlApaka-samuddhRtAH samabhavaMzca suuriindraaH|| kulamaNDanA dvitIyAH, zrIguNaratnAstRtIyAzca / / 3 // athara-zAstramAM rahelAM vividha AlApAnA uddhAra karanArA kulamaMDananAmA sUrIndra bIjA ziSya thayA ane zrIguNaratna nAmA trIjA ziSya thayA. 3 SaDdarzanavRtti-kriyAratnasamuccayavicAranicayasRjaH // zrIbhuvanasundarAdiSu, bhejuvidyAgurutvaM ye // 4 // atha -je zrIguNaratna gurUvarya paDadazanasamuccayavRtti ane jhiyAratnasamuccaya graMthanA racanArA hatA ane zrI bhuvanasuMdara vigere AcAryonA vidyAgurU thayA. 4 zrIsomasundaraguru-pravarAsturyA ahaarymhimaanH|| - yebhyaH saMtatiruccai rabhavavedhA sudharmabhyaH // 5 // artha -utkRSTa mahimAvALA zrI somasuMdara gurUvarya cothA ziSya thayA. dravyathI tathA bhAvathI bhalA dharmavaMta evA je gurUvaryathI ghaNI ziSyasaMtati vRddhi pAmI 5 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 [ zrAddha vidhi ww. yatijItakalpavivRta-zca paJcamAH saadhurtnnrivraaH|| " yairmAdRzo'pyakRSyata, karaprayogeNa bhavakUpAt // 6 // atha-patijItaka95nI vyAkhyA karanArA zrI sAdhuratnasUrivara pAMcamA ziSya thayA. jemaNe mhArA jevAne saMsAra rUpa kUvAmAMthI hastagavaDe uddhAra karyo. 6 zrIdevasundaraguroH, paTTe zrIsomasundaragaNendrAH // yugavarapadavI prAptA-steSAM ziSyozca paJce te // 7 // artha:-zrI devakuMdara gurUnI pATe yugapradhAna padavI pAmelA zrImasuMdara gurU thayA. temane A pAMca zikhyo thayA. 7 mArItyavamanirAkRti-sahasranAmasmRtiprabhRtikRtyaiH / zrImunisundara gurava-zciraMtanAcAryamahimabhRtaH // 8 // artha -mArI, Iti pramukha upadravanuM vAravuM tathA jinasahastra nAma smaraNa karavuM ItyAdi kRtyovaDe A zrImunisuMdara gurU ciraMtana AcAryano mahimA dhAraNa karanArA thayA 8 zrI jayacandragaNendrA nistandrAH saMghagacchakAryeSu / zrIbhuvanasundaravarA, dUravihArairgaNopakRtaH // 9 // artha-bIjA saMghanA tathA gacchanA kAryamAM pramAda na karanArA e zrI jayacaMdra AcArya thayA tathA trIjA dUra vihAra karIne saMgha upara upakAra karanArA zrIbhuvanasuMdarasUri thayA. che 9 che vipamamahAvidyAta--dviDambanAbdhau tarIva vRttiyaH / vidadhe yajjJAnanidhi, madAdiziSyA upAjIvan // 10 // atha-jemaNe viSama mahAvidyAnA ajJAnathI viTaMbaNArUpa samudramAM paDelA lokone nAva samAna evI mahAvRtti karI ane jemanA jJAnanidhine pAmI mhArA jevA ziSya pitAne nirvAha karI rahyA. 10 ekAGgA apyekAdazAGginazca jinasundarAcAryAH / nirgranthA granthakRtaH, zrImajinakIrtiguravazca // 11 // arthacethA eka aMga (zarIra) dhAraNa karanAra chatAM paNa agiAra aMga (sU) dhAraNa karanArA zrI jinasuMdarasUri tathA pAMcamAM nigraMtha (graMtha-parigraha vinAnA) chatAM paNa graMtha racanA karanArA evA zrI jinakIrti gurU thayA. 11 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti ] hAM zrImupuLAM, sAtaH pattinimate (106) varSoM ! zrAddhavidhisUtravRtti, vyadhita zrIratnazekharaH sUriH // 12 // 331 artha:-zrI ratnazekharasUrie upara kahelA zrI guruenA prasAdathI vikrama saMvata 1506 mAM zrAddhavidhi sUtranI vRtti karI. // 12 // atra guNasatra vijJAvataMsa jinahaMsargANavarapramukhaiH / zodhanalikhanAdividhau, vyadhAyi sAMnidhyamudyuktaiH // 13 // athaH-parama guNavaMta ane vidvadratna zrIjinasaMhagaNi pramukha vidvAnAe A graMthanA sAdhana ane lekhana vigere kArya mAM parizrama laI sAhAtmya karI. // 13 // vidhivaividhyAcchrutagata - naiyatyAdarzanAcca yatkiMcit / troRRgamasUryaMta, tamithyAduSkRta me'stu // ASTa a:vidhinI vividhatAthI tathA siddhAMtamAM nizcita vAtane nahi dekhAvAthI A graMthamAM meM je kAMi utsUtra racanA karI hoya, tA te mhArUM duSkRta mithyA thAo. 514aa vidhikaumudIti nAmnyAM vRttAvasyAM vilokitairvarNaiH / zlokAH sahasraSaTkaM, saptazatI caikapaSTayadhikA / / 15 / / atha :-vidhikaumudI nAmanI A vRttimAM akSare akSaranI saMkhyA karatAM A graMthanI zleAka saMkhyA 6761 thAya che. 5 15 // zrAhitArthaM vihitA, zrAddhavidhiprakaraNasya sUtrayutA / vRttiriyaM cirasamaya, jayatAjjayadAyinI kRtinAm // 16 // aH-zrAddhavidhi nAmanA mULagraMtha sahita tenI A vRtti meM zrAvakAnA hitArthe racI. te ( vRtti ) kuzala purUSane jaya ApanArI thaIcirakALa jayava'tI vato. // 165 zrI ratnazekharasUri racita zrAddha vidhi sa MpUrNa samApta. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnazekharasUriviracita zrAdavidhi saMpUrNa