Book Title: Astittva ane Ahimsa
Author(s): Mahapragna Acharya, Rohit A Shah
Publisher: Anekant Bharati Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005209/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ astitva ane ahiMsA AcArya mahAprajJA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja che. ... A ja hi rA eka ja ke astitva ane ahiMsA A See , 3 | AcArya mahAprA. T anuvAdaka-saMpAdaka rohita zAha anekAnta bhAratI prakAzana amadAvAda . 1pa. nI, Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ astitva ane ahiMsA hindI AvRtti saMpAdaka : muni dulaharAja, muni dhanaMjayakumAra gujarAtI AvRtti H anuvAdaka-saMpAdaka : rohita zAha saMsthApaka-nirdezaka : zubhakaraNa surANA AvRtti : prathama, dIpotsava : 2000 kiMmata : 90| prakAzaka : saMtoSakumAra surANA nirdezaka, anekAnta bhAratI prakAzana I/2, cArula phaleTa, sahajAnaMda kaoNleja pAse, DaoN. sarvapallI rAdhAkRSNan mArga, AMbAvADI, amadAvAda-380 015 Phone : 6307739 Fax : 91-79-6300532 e-m@il-anekant1001@yahoo.com lesara TAIpa seTiMga : zrI grAphiksa e/6, je.ke. esTeTa, dUdhezvara, amadAvAda-4 phona : pa6 31080 mudraka : mAruti prinTarsa ena.Ara.esTeTa, paMjAba nezanala benkano khAMco, tAvaDIpurA, zAhIbAga, amadAvAda-4 phona : pa621 312, 562papapa9 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrvacana yogakSema varSano apUrva avasara prajJA-jAgaraNa ane vyaktitva-nirmANanuM mahAna lakSya. lakSyanI pUrti mATe bahumukhI sAdhano-pravacana, prazikSaNa ane prayoga. pravacananA pratyeka viSayanuM parvanirdhAraNa adhyAtma ane vijJAnane eka sAthe samajavA ane jIvavAnI abhIpsA, samasyA eka ja hatI : prazikSita vyaktionA vibhinna stara. eka tarapha adhyAtma ane vijJAnano kakko paNa na jANanArA loko ane bIjI tarapha adhyAtmanAM gUDha rahasyonA jijJAsu banne prakAranA zrotAone temanI kSamatA pramANe lAbhAnvita karavAnuM muzkela lAgatuM hatuM. e saune kaI zailImAM, kevI sAmagrI ApavI joIe e bAbata upara AvIne ciMtana aTakI jatuM hatuM. navAM tathyone navI rozanImAM jovAnI jeTalI prAsaMgikatA hoya che eTalI ja AvazyakatA paraMparita mUlyonI koI navA ja parivezamAM abhivyaktinI paNa hoya che. nyAyazAstranuM adhyayana karatI vakhate "barAdIpaka nyAya' tathA DamarUkamaNi" nyAya vize vAMcyuM hatuM. UMbarA upara mUkelo dIpaka oraDAnI aMdara ane bahAra banne bAjune ekasAthe prakAzita kare che. DamarUno eka ja maNako tene banne bAjue vagADe che. e ja rIte vaknatva klAmAM kuzaLa vaktA paNa potAnA pravacana-pravAha vaDe sAmAnya ane vidvAna banne kakSAnA lokone prabhAvita karI zake che - jo temanAmAM pUrepUrI grahaNazIlatA hoya to. yogakSema varSanI prathama upalabdhi e che ke pravacananI evI zailIno AviSkAra- je na to saraLa che ke na to jaTila che. jemAM ucca kakSAnA jJAnanI nyUnatA nathI ane prAthamika jJAnano abhAva nathI. je nizcayano sparza karanAra che tema vyavahAranA zikhara upara vihAra karanAra paNa che. A zailIne AviskRta athavA to svIkRta karavAnuM zreya che - AcArya mahAprajJane. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogakSema varSanI pravacanamALA A vizeSatAothI anuprANita che. jaina AgamonA AdhAre samAyojita A pravacanamALA vaijJAnika vyAkhyAne kAraNe sahajagamya ane AkarSaka banI gaI che. temAM zAzvata temaja sAmayika satyono adbhuta samAveza che. tenI upayogitA yogakSema varSa pachI paNa TakI raheze. e vAta dhyAnamAM rAkhIne 'prajJAparva samAroha samiti'e mahAprajJanAM pravacanone janArpita karavAno saMkalpa karyo. 'astitva ane ahiMsA' tenuM trIjuM puSpa che - je yogya samaye Apa saunA karakamaLamAM pahoMcI rahyuM che. je lokoe pravacano sAMbhaLyAM che ane jemaNe nathI sAMbhaLyAM te tamAmane yogakSema yAtrAnuM A pAtheya ahiMsAnA vikAsanI preraNA bakSatuM raheze ane temanI cetanAnAM baMdha dvAra kholIne tene prakAzathI sabhara karI deze tevo vizvAsa che. // gaNAdhipati tulasI 15, sapTembara, 1989 mahAvIranagara, pAlI (rAjasthAna) 4 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma ) yogakSema varSano madhya bhAga. cAturmAsano prAraMbha. varasAda thakI snigdha bhUmi. cAre tarapha bIjavapanano upakrama. AphlAdaka mosama. manabhAvana vAtAvaraNa. sudharmA sabhAnuM samavasaraNa. gaNAdhipati zrI tulasInI pAvana nizrA. sAdhu -sAdhvIjIonI jijJAsAsabhara upasthiti. yogakSema varSamAM bhAga lenArA tattvajJa tathA snAtaka varganA zikSaNArthIonI lAMbI katAra. hajAro sujJa zrotAono zraddhAbharyo samUha. aDhI hajAra varSa agAu ugIrNa mahAvIraI vANI. tenuM eka nAnakaDuM saMkalana. nAma enuM AcAra A (AyAro). keTaluM badhuM aMtara ! kyAM e aMtardaSTi ane 4 aMtarnAna dvArA satyanI zodha karanAro yuga ane kyAM vaijJAnika sAdhano vaDe satyane zodhanAro yuga ! kevuM jaTila che A banne vacce sAmaMjasya sthApavAnuM ! Ama chatAM koI muzkelI na paDI. gaNAdhipatizrInI nizrA eka setu che. jenA dvArA atIta ane vartamAna banne najIka AvI jAya che. mahAvIrano AcAra AtmapradhAna athavA adhyAtmapradhAna hato tethI vaijJAnika yugamAM paNa te aprastuta na banyo. jo te kriyAkAMDapradhAna hota to tenI prAsaMgikatA paNa khatama 4) thaI gaI hota. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAvaraNa vijJAna athavA sRSTi-saMtulana-vijJAnanI eka mahattvapUrNa zAkhA che. AcArAMgane teno pratinidhi graMtha mAnI zakAya tema che. temAM ahiMsAnAM keTalAMka viziSTa sUtronuM pratipAdana che - vanaspati ane mAnavInI tulanA, nAnA jIvono apalApa karavo eTale potAnA astitvano nakAra karavo vagere vagere. prastuta graMthamAM A sUtro vize eka carcA rajU karavAmAM AvI che. aDhI hajAra varSa pUrve pratipAdita AcAra vAsI nathI thayA. ema lAge che ke jANe te sAMpratanI samasyAonA saMdarbhamAM lakhAyelo graMtha nA hoya ! satya saikAlika hoya che. arthAt te kyAreya vAsI thatuM nathI. tenI upayogitA pratyeka kALa ane pratyeka samaye TakI rahe che. huM e bAbatane mAruM sadbhAgya samajuM chuM ke mane AcArAMganA UMDANamAM DUbakI mAravAnI taka maLI. gaNAdhipatinI nizrA mArA mATe eka sahaja preraNA che. temanI upasthitimAM je strota pravAhita thAya che te anyatra pravAhita thato nathI. pravacana vakhate ema lAge che ke jANe huM nathI bolato, koI AMtarika preraNA bolI rahI che. muni dulaherAjajI prAraMbhathI ja sAhitya-saMpAdananA kAryamAM joDAyelA che, teo A kAryamAM nipuNa che. prastuta graMthanA saMpAdanamAM muni dhanaMjaya kumAre niSThApUrvaka parizrama karyo che. tathA tenI gujarAtI AvRttimAM haMmezanI jema zrI rohita zAha ane zrI zubhakaraNa surANAe saMniSTha sakriyatA dAkhavI che. 14, sapTembara, 1990 AcArya mahAprajJA mahAvIranagara, pAlI (rAjasthAna) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya (hindI AvRtti) 0 astitva eka sArvabhauma satya che. je che, te astitva che. jenuM astitva che, te che. tenuM hovuM ApaNI svIkRti/asvIkRti upara nirbhara nathI. 0 astitva zAzvata che. te gaIkAle paNa hatuM, Aje paNa che, AvatIkAle paNa haze. astitva niraMtara astitvamAM pariNamana karatuM rahe che, tethI tenuM kyAreya nAstitva thatuM nathI. eno artha che - astitva ajara-amara che. eka mANasa janme che, mRtyu pAme che paraMtu AtmAnuM astitva TakI rahe che. janma ane mRtyunI paraMparAthI para che AtmAnuM astitva. Aje eka pustaka che. AvatIkAle te nAza pAmI zake che, paraMtu paramANunuM astitva kyAreya nAza pAmatuM nathI. hiMsA mRtyu che, koIkane mAravuM te hiMsA che. je janme che te mRtyu pAme che. je janmato ja nathI, te mRtyu pAmaze kevI rIte ? astitva anAdi che. jeno Adi nathI, teno aMta kevI rIte hoI zake? je amara ane zAzvata che, tene koNa mArI zake ? 0 prazna e paNa che ke - zuM hiMsA astitva sAthe joDAyelI che ? zuM hiMsA thaze to astitva nahi rahe ? zuM ahiMsA ane astitva vacce koI saMbaMdha che ? jo banne vacce saMbaMdha hoya to saMbaMdhasetu kayo che ? Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 ApaNuM astitva che paraMtu ApaNane astitvanI anubhUti nathI. ApaNe vyaktitvamAM aTavAyelA chIe. astitvanI abhivyakti eTale vyaktitva. eka astitva abhivyakta che manuSyanA rUpamAM, eka astitva abhivyakta che pazu ane pakSInA rUpamAM, eka astitva abhivyakta che pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA rUpamAM. 0 astitva samAna che, vyaktitva samAna nathI. astitva dazya nathI, vyaktitva dazya che. astitva zuddha che, vyaktitva bheLaseLa che. 0 vyaktitva mRtyu pAme che, astitva nahi. vyaktitvane mArI zakAya che, astitvane nahi. 0 mahAvIranA darzananuM hArda che - tame koI vyaktine mAro cho to te zarIra sAthe joDAyelI hiMsA che, vadha che. tame koInuM aniSTa ciMtana karo cho, te mAnasika hiMsA che. tame koI vyaktine dabAvavA mATe koI vyaktine UMcako cho, koI vyaktinA utthAna mATe koI vyaktine dabAvo cho te bhAvAtmaka hiMsA che. tame koI vyaktine mArI zako cho, astitvane nahi. tame koI vyaktine nIce pADI zako cho, astitvane nahi. 0 e satya che ke - tame koIne mArI zako cho, miTAvI zakatA nathI. koI vyaktitvanuM utthAna-patana tamArA hAthamAM che, ema vicAravuM paNa yogya nathI. zakya che ke utthAna patanamAM badalAI jAya ane patana utthAnamAM. 0 ahiMsAno AdhAra che astitva. eno artha che - astitva maratuM nathI, nAza pAmatuM nathI tethI koIne na mAro, ne pachADo. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 ahiMsAno AdhAra vyaktitva nathI kAraNa ke te sthAyI nathI, eka rUpa nathI. Aje che, kAle nathI. gaMbhIra dArzanika zIrSaka che 'astitva ane ahiMsA.' emAM pratibiMbita che mahAprajJanI dArzanika cetanA. mahAprajJa svayaM vyaktitvathI astitvanI anubhUti tarapha prayANa che. prastuta graMtha eka abhipreraNA che astitvanI dizAmAM prasthAna karavAnI. 2 7 astitvanI dizAmAM prasthAna eTale - ahiMsAno vikAsa, AtmatulAno vikAsa, samatAno vikAsa. e ja dhyeya che, e ja zreya che. A dhyeya ane zreyano bodha ApanAro graMtha che 'astitva ane ahiMsA.' jenI saMpUrtimAM AzIrvAda che gaNAdhipati zrI tulasInA, jenI prastutimAM sahakAra che munizrI dulaharAjajIno, jenA saMkalananI javAbadArI nibhAvI che prajJAparva samAroha samiti/amRtavANI pratiSThAne, jene pratyeka vyakti sudhI pahoMcADavAmAM mAdhyama banI rahI che vizvabhAratI. muni dhanaMjayakumAra 7, okTobara, 1990 mahAvIranagara, pAlI (rAjasthAna) 9 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIravANIno paDagho I, je mANasa hiMsA Acare che, tene potAnA astitvano bhaya | anubhavavAno pUrNa adhikAra che. eka gujarAtI kavie mArmika paMkti lakhI che : bIjAne mAranArA khuda jIve nA eTalA mATe, khudAe kALanI talavAra bedhArI karI dIdhI ! ahiMsAmAM zraddhA dharAvavI ane chalochala hiMsA AcaratA rahevuM e cheAjanA mAnavInuM vismayapreraka vartana che. navAInI parAkASThA to e che ke pratyeka dharma ahiMsAno Adara karato hovA chatAM, mAnavI kyAreka to ke dharmanA nAme ja hiMsA Acarato hoya che ! potAnA dharmanuM AvuM apamAna 4 karanAra vyakti potAne bhale dharmapremI samaje, paraMtu hakIkatamAM te dharmajhanUnI I hoya che. Aje paryAvaraNa pradUSita banyuM che ane tene kAraNe paNa mAnavInuM astitva saMkaTamAM mukAyuM che, hiMsAno vistAra thato gayo tema tema pradUSaNa paNa vadhatuM gayuM. mojazokha vadhatA gayA, jarUriyAto vadhatI gaI, moha ane moTAI vadhatAM gayAM. A kAraNe binajarUrI hiMsA satata vadhatI rahI. jena dharma hiMsAnA alpIkaraNane mahatva Ape che, emAM anivArya hiMsAno dilagIrIpUrvakano svIkAra che. anivArya hiMsA mATe paNa jyAre dilagIrIno bhAva jAge, tyAre binajarUrI hiMsA ApoApa baMdha thaI jAya. aDhI hajAra varSa pUrve bhagavAna mahAvIre ahiMsAno Adara karyo hato. Aje bhagavAna mahAvIra ApaNI vacce hota to ahiMsAnI tIvra garaja vyakta karI hota. so vAtanI eka vAta che ke, jo mANase sukhazAMtithI jIvavuM hoya to, ene koIpaNa svarUpe hiMsA paravaDavI nA joIe. AcArya mahAprajJanA gahana adhyayana ane vyApaka manananA * paripAkarUpe pragaTa thayelo A graMtha eka rIte to mahAvIravANIno paDagho ja na Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. mahAvIra nirvANadine A jJAnadIpaka pragaTI rahyo che, teno divya Aloka vartamAna vizvane ajavALe evI apekSA ane zraddhA che. zrI zubhakaraNa surANAnI preraka cIvaTa A pustakanuM jamA pAsuM che. temanI aDaga zraddhA ane aDhaLaka mahenatane kAraNe anekAnta bhAratI prakAzana saMsthA Aje soLe kaLAe mahorI rahI che. gaNAdhipati zrI tulasInuM sUtra hatuM, "ciMtA nahi, ciMtana karo. vyathA nahi, vyavasthA karo." zrI surANAjIe A sUtrane potAnA zvAsocchavAsa sAthe joDI dIdhuM che. emanuM svAthya emanI svasthatAne paDakArI rahyuM che, chatAM emanI svasthatA macaka nathI ApatI. emanI svasthatA paNa vaMdanIya che. rohita zAha anekAnta' DI-11, ramaNakalA epArTamenTa, saMghavI hAIskUla relave krosiMga, nAraNapurA, amadAvAda- 13 phona : 7473207. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama-anukrama 24 3 50 m` my w 10. ly 11. AcArazAstra zuM sUkSma jIvo sukha-duHkhanuM saMvedana kare che kharA? hiMsA mRtyu che vanaspati jagata ane ApaNe A saMsAra che trAjavAnAM be pallAM niHzastrIkaraNa sukha duHkha potapotAnuM te jANe-jue che aparigraha : paramo dharma bhogavAdya yugamAM bhogAtIta cetanAno vikAsa draSTAno vyavahAra icche che sukha, jAya che duHkhanI dizAmAM lokaricaya : AtmAlocana potAnI vRttionuM jJAnI rAtre jAge che e pApa zI rIte karaze? zuM arati ? zuM AnaMda? duHkhanuM cakra je sahana kare che, e ja rahe che zAzvata dharma 1 2. 13. 104 111 14. 15. 0 16. 117 1 2 3 129 1 36 143 150 18. 19. 20. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. 156 16 2 23. 167 24. 25. 2 6. 27. 28. 173 179 186 19 2 198 205 2 1 2 218 22 3 229 29. vilAsa ane krUratA samAdhinuM mahattva sAdhanAnI bhUmikA koNa aMdara : koNa bahAra ? bamaNI mUrkhAmI agAsInI pALI upara paDeluM kiraNa Avo, laDIe brahmacaryanA prayogo e tuM ja che jyAM svara mauna banI jAya che asAra saMsAramAM sAra zo che? kAcabo pharIthI AkAza joI na zakyo aNAe mAmagaM dharmo laghutAthI prabhutA maLe jyAre niSkramaNa potAno artha khoI bese che avadhUta darzana sAdhanA kyAM ane kyAre ? tyAre mauna thaI javuM AcArAMganuM samagra anuzIlana 30. 31. che o o 34. 235 35. 241 247 254 37. 38. 260 266 39. 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAnta bhAratI prakAzana peTana (1) zrI mIThAlAlajI poravAla (siMgala TrAnsaporTa korporezana) (2) zrI caMdanamala bhaMvaralAla surANA (arUNA prosesarsa prA. li.) (3) zrI kAntibhAI ane zrImatI pallavIbena khokhANI (sArATogA, keliphorniyA, yu. esa. e.) (4) zrImatI mAMgIdevI pArasamala pArakha ceriTebala TrasTa pArasamala bhUracaMda pArakha, pacapadarA bI.ema. pI. TesTAIla milsa li, amadAvAda. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C astitva ane ahiMsA AcArya mahAprajJa 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 saMkalikA 0 suyaM me AusaM! teNe bhagavayA evamakakhAyuM - imegesiM No saNA bhavai, taMjA - 0 se AyAvAI, logAvAI, kammAvAI kirayAvAI / (AyAro 1/1-5) 0 akarisse thaI, kAravesu cAM, kara yAvi samaNuNe bhavisyAmi / (AyAro 1/6) . 0 adhyAtma-cetanyAnubhUtipradhAna sAdhanA 0 dharma-saMyamapradhAna sAdhanA 0 AcAra-adhyAtma ane dharmanI kriyAviti 0 naitiktA-dharmanI samAjAbhimukhI sAdhanA 0 svaniSTha hoya che AcAra 0 dharma, AcAra ane naitiktA 0 naitiktAno AdhAra 0 AcAra-zAstraH sukarAta ane mahAvIra 0 AcAraH pAMca prakAra 0 nItizAstrano udeza-AtmAnI upalabdhi 0 svataH sAdhya che AtmA 0 paramazubha sAdhana nathI, sAdhya che 0 AcAra che zastra na banavuM 0 anAcAnuM mULa kAraNa 0 baMdha ane mokSanuM kAraNa --- -- astitva ane ahiMsA na 17 -- Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra-zAstra jenAgamone cAra bhAgamAM vibhAjita karavAmAM AvyAM che ? dravyAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, dharmakathAnuyoga ane gaNitAnuyoga. dravyAnuyoga dravyanI mImAMsA che, caraNakaraNAnuyoga AcAranI mImAMsA che, gaNitAnuyoga e banne mATe anivArya che. dharmakathAnuyogamAM rUpaka, kathAnaka, draSTAMta vagere dvArA dharmanuM svarUpa pratipAdita karavAmAM AvyuM che. AcArAMga sUtra caraNakaraNAnuyoganuM eka aMga che. dvAdazAMgInuM prathama aMga che AcArAMga. tenuM nAma che brahmacarya - brahmanI caryA. brahmacarya ane AcAra banne paryAyavAcaka zabdo che. ApaNe AcArano vicAra karIe. prazna ubhave che ke AcAra zuM che. AcArano saMbaMdha cAra zabdo atyaMta pracalita che - adhyAtma, dharma, AcAra ane naitikatA. ApaNe adhyAtmane vyAkhyAbaddha karIe. je cetanApradhAna sAdhanA che athavA to cetanyAnubhUti pradhAna sAdhanA che, te che - adhyAtma. temAM AMtarika cetanya upara vizeSa dhyAna kendrita karavAmAM Ave che, bahAranA niyamo-upaniyamo gauNa hoya che. dharma che saMyamapradhAna sAdhanA. je nigrahapradhAna hoya che, te che dharma. AcArano saMbaMdha dharma ane adhyAtma banne sAthe che. adhyAtmanI kriyAnviti paNa AcAra che ane dharmanI kriyAviti paNa AcAra che, paraMtu AcAra svaniSTha hoya che. AcArano saMbaMdha koI bIjA sAthe nathI hoto. naitiktA AcArano ja eka prakAra che.bIjA tarapha ApaNuM je samyak AcaraNa hoya che, tene naitikatA kahevAmAM Ave che. bIjAo sAthe ApaNo je vyavahAra hoya che, tenI sAthe naitikatA joDAyelI che. je samAjAbhimukhI dharmanI sAdhanA che, te dharmano AcAra ke naitiktA banI jAya che. bheLaseLa na karavI te dharma che, te AcAra paNa che, naitikatA paNa che. kAraNa ke te svagata AcAra nathI. bheLaseLa na karavI -- astitva ane ahiMsA, 18 -- Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM sAmAjika saMdarbha paNa joDAyelo che. Tuvacana na bolavuM te potAno saMyama che, potAno dharma che paraMtu te naitiktA paNa che. potAnI Indriyono saMyama karavo svaniSTha che. temAM bIjAno koI saMbaMdha nathI. eka vyakti mIThAI nathI khAtI to te teno potAno saMcama che, koI bIjAno nahi. potAno nigraha ane potAnI sAdhanA e potAnA AcAra che. koInA pratye saMbaMdhano je prazna che te naitikatA sAthe joDAyelo che. AcAra svagata, svaniSTha hoya che. citrakAranuM kauzala eka rAjAe kalpanA karI ke mAre evI citrazALA taiyAra karavI che jevI Aja sudhI koIe na karI hoya. rAjA samartha hato. teNe maMtrIne Adeza Apyo - citrakArone hAjara karo. dezabharanA citrakArone ekaThA karavAmAM AvyA. temanI parIkSA levAmAM AvI. temAMthI daza zreSTha citrakArone pasaMda karavAmAM AvyA. temane sUcanA ApavAmAM AvI ke cha mAsano samaya che eTalA samayamAM citrazALA taiyAra karavAnI che. citrakAroe kahyuM, he rAjA ! AvuM vizALa kArya ATalA alpa samayamAM zI rIte zakya bane ? rAjAe kahyuM, A badhuM karI zakatA ho to karo, nahitara cAlyA jAva. mudata AnAthI vadhAre nahi maLe. Akhare be citrakAro taiyAra thayA. temaNe kahyuM, mahArAja ! amane bannene aDadhoaDadho rUma vaheMcI Apo. rAjAe e prastAvano svIkAra karI lIdho. teNe banne citrakAro vacce pAThazALA aDadhI aDadhI vaheMcI dIdhI. vacce eka parado lagAvI devAmAM Avyo. bannemAMthI koI paNa ekabIjAne na joI zake evI vyavasthA thaI gaI. citrakAroe potapotAnuM kArya zarU karI dIdhuM. cha mahinA vItI gayA. rAjAne jANa karavAmAM AvI ke citrazALA taiyAra che. rAjAe sabhAsado agraNI vyaktione citrazALA jovA mATe AmaMtraNa ApyuM. bIjA divase prAtaH kALe rAjA sabhAsado sahita navanirmita citrazALA jovA pahoMcyA. citrazALAno eka daravAjo kholyo. rAjA e joIne Azcaryacakita thaI UThyo. suMdara, bhavya, AkarSaka ane manohara citro joIne rAjA mugdha thaI gayo. eka eka citrane visphArita AMkhe jovA lAgyo. rAjAe citrakArane khUbakhUba abhinaMdana ApyA. rAjAno roSa aDadho rUpa pUrepUro joyA pachI bIjA vibhAgamAM javAno vAro - astitva ane ahiMsA 19 - - - - - - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo. rAjA bIjA vibhAgamAM pahoMcyo. teNe joyuM to emAM kazuM ja na hatuM. dIvAlo sUnI hatI. rAjAnI AMkho pahoLI thaI gaI. rAjAe pUchyuM, zuM tane khabara nathI, cha mahinA to pUrA thaI gayA ? citrakAre kahyuM, khabara che. teM ekapaNa citra taiyAra karyuM nathI ? hA, nathI karyuM. to teM zuM karyuM ? zuM kahuM ? meM ghaNuM badhuM karyuM che chatAM kazuM ja nathI karyuM ! tAre jIvavuM che ke maravuM che ? teM mArI sAthe dago kema karyo ? mahArAja ! meM koI dago nathI karyo. citrakAre rahasya chupAvI rAkhyuM. rAjA rAtopILo thaI gayo. citrakAre kahyuM, mahArAja ! Apa citra jovA icchatA ho to vaccethI A parado khaseDAvI lo. jyAM sudhI parado haze tyAM sudhI mAruM citra Apane dekhAze nahi. parado khaseDavAmAM Avyo. rAjAe joyuM to samagra khaMDa citrothI jhagamagI UThyo. rAjAne potAnI AMkho upara vizvAsa besato nahoto. rAjA vismayabharyA svare bolyo, are citrakAra! zuM A jAdu che ? hA, A eka jAdu che. rAjAe parado pharIthI lagAvaDAvyo. tamAma citro chUmaMtara thaI gayAM. pharIthI parado khaseDyo pharIthI samagra khaMDa citrothI bharAI gayo. rAjAe pUchyuM, A zuM che ? teNe kahyuM, mahArAja ! meM ekapaNa citra banAvyuM nathI. cha mahinA sudhI dIvAlone ghasIghasIne mAtra ghUMTI che. A dIvAlo have pAradarzaka banI gaI che. je kaMI tenI sAme haze te A dIvAlomAM pratibiMbita thaI jaze. ghUMTavuM eTale adhyAtma ApaNI sAme paNa be citrakAro che H eka pIMchI calAvanAro ane bIjo ghUMTavAnuM kAma karanAro. A ghUMTavuM e ApaNuM adhyAtma che. adhyAtma bhItaranuM rahasya che. jyAM koI citra nathI, mAtra caitanya che, mAtra mArjana ane zodhana che tyAM. aDadho khaMDa ApaNo dharma che. jemAM vividha prakAranAM citro banelAM che. kyAreka ApaNe sahiSNutAnuM mAnasika citra banAvyuM astitva ane ahiMsA - 20 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to kyAreka kSamAnI sAdhanA karIne kSamAnuM mAnasika citra banAvyuM. to vaLI kyAreka vinamratAnuM citra banAvyuM. kAraNa ke dharmanA kSetramAM vikalpano nAza karavA mATe sAro vikalpa levo paNa jarUrI che. A vikalponuM nirmANa karavuM te ApaNI dhArmika cetanAnuM kAma che. asat yoga, asat pravRtti ane asat vikalpano nAza karavA mATe satyoga, sat vikalpa, sat pravRttinuM citra banAvavuM, AcaraNa karavuM, e ApaNo dharma che ane tene pratibiMbita karavA mATe ghUMTavAnuM kAma karavuM te ApaNuM adhyAtma che. ghUMTavAnuM kAma pUruM thaI jaze to dharma temAM ApoApa citrita- pratibiMbita thaI jaze. AcaraNa ApoApa pratibiMbita thaI jaze. nItizAstrano uddeza adhyAtma ane dharma AcAra temaja naitikatA banne sAthe joDAyelAM che. adhyAtma haze. dharma haze to tenuM AcaraNa paNa haze. samAjanA saMdarbhamAM te naitikatA kahevAze. vyaktinA saMdarbhamAM ApaNuM AcaraNa AcAra banI jaze. ekalo eka ja mANasa hota to naitikatAnI koI jarUra na hota. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, aparigraha - A tamAma vrato sAmAjika saMdarbhamAM che. jo vyakti samAja sAthe joDAyelI na hota to mAtra adhyAtma hota, mAtra cetanA hota, rAga ane dveSano vilaya thaI gayo hota, mAtra AtmAnubhUti ja hota. vyakti samAja sAthe jIve che tethI ghaNA badhA niyamo banelA che ane e tamAmano saMbaMdha samAja sAthe ja che. AcArAMga sUtramAM AcAranuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. jyAM AcArano prazna haze tyAM adhyAtmanI vAta paNa Avaze. dharma ane naitikatAnI vAta paNa Avaze. sukarAte eka prazna upasthita karyo - nItizAstrano uddeza zo che? A uddezanI mImAMsA karatAM sukarAne kahyuM ke nItizAstrano uddeza parama zubha athavA aMtima zubhane prApta karavAno che. parama zubha e hoya che ke je svayaM icchanIya hoya, je koI bIjAnI apekSAe na hoya. je sAdhana nathI, paraMtu svataHsAdhya che te che parama zubha. AcArazAstrano udeza jaina dRSTie AcArazAstrano uddeza che AtmAnI prApti. paramazreyasaH prAptiH uddezya tasya sammatam / . Atmava paramaM zreya, AcAraNa sa labhyate // astitva ane ahiMsA, 21 - Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA ja ApaNA mATe parama zubha che. te AcAra dvArA prApta thAya che. AcArazAstrano uddeza che - AtmAne upalabdha thavuM, AtmAmAM hovuM, AtmAne prApta karavo, potAnA svarUpamAM cAlyA javuM. AtmA svataHsAdhya che tethI AcArAMganA prAraMbhamAM AtmAnI carcA karavAmAM AvI che. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke ghaNA badhA loko e nathI jANatA ke AtmA che. jyAM sudhI ApaNe AtmAne nahi jANIe, tyAM sudhI ApaNA AcAranuM koI mahattva nahi hoya. AtmavAdI vyaktino AcAra ane koI anAtmavAdIno AcAra taddana alaga haze. jApAnamAM evI prathA che ke vyakti vRddha thaI jAya tyAre svayaM teno putra tene jaMgalamAM mUkI Ave che kAraNa ke te parivAra ane samAja mATe upayogI hoto nathI. jyAM naitikatA samAjavyavasthA sAthe joDAyelI haze tyAM teno AdhAra haze upayogitA, paraMtu jyAM naitikatA AtmA sAthe joDAyelI haze tyAM teno AdhAra upayogitA nahi hoya, teno artha badalAI jaze. parama zubha che AcAra mahAvIravANInA AdhAre AcArane vyAkhyAbaddha karIe to teno niSkarSa che -. niHzastrIkaraNa eTale AcAra. zastra-parijJA-zastra na banavuM e AcAra che. prazna e ubhave che ke zuM talavAra, bomba, baMdUka vagere zastro che ? A be naMbaranAM zastro che. zastra prathama ApaNAM bhAva ke mastiSkamAM bane che. AcAravAna e che ke je mUDha bhAva ane aviratinA zastrathI dUra rahe che. azastra kAmamAcAra, zastra bhAvo vimohitaH | zatraM cAviratistasmA, dUramAcAravAnuM mataH 1. sukarAne kahyuM ke jJAna parama zubha che. jo jaina dRSTikoNathI pUchavAmAM Ave ke parama zubha zuM che to ema kahevuM paDaze ke AcAra parama zubha che. AcAranA pAMca prakAra che : jJAna AcAra, darzana AcAra, cAritra AcAra, tapa AcAra ane vIrya AcAra. jJAna paNa eka AcAra che. jJAna eTale dRSTino aMtarbodha. paraMtu koIpaNa jJAna jyAM sudhI AcaraNamAM UtaratuM nathI, tyAM sudhI te jJAna potAnAmAM ja pratiSThita raheze. jJAna mATe vinamra vyavahAra karavo paNa jJAnano AcAra che. jyAM jJAna ane jJAnI pratye bahumAna na hoya tyAM jJAnano AcAra nathI hoto. samyagdarzanano - astitva ane ahiMsA ka 22 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa potAno AcAra hoya che. cAritrano paNa potAno AcAra hoya che. samiti gutio cAritranA AcAra che. tapa ane vIryano paNa potAno AcAra hoya che. mahAvIre AcAranuM AvuM vyApaka darzana ApyuM jemAM koIpaNa tattva bAkI nathI rahetuM. jeTaluM zubha che, te badhuM ja A AcAramAM samAviSTa che. sarvAgINa dRSTie vicAra karIe to kahevAya ke jeTalA paNa zubha pakSa che te tamAma AcAramAM samAviSTa hoya che. pApanuM kAraNa AcAranA saMdarbhamAM aneka prazno ubhave che - AcAra kevo hoya? zA mATe hoya ? tenAM kAraNo zAM che ? amerikana dArzanika jonethana eDavarse prazna pUchyo ke pApanuM kAraNa zuM che ? temaNe lakhyuM - mAnavI prakRtithI sAro nathI. te sAruM kAma karavAmAM tathA bUrAIno tyAga karavAmAM asamartha che. A ja tenI prakRti che. ApaNe AcArAMganA saMdarbhamAM vicAra karIe ke pApanuM kAraNa zuM che ? durAcAra ane anAcAranuM kAraNa zuM che ? AcArAMganA AdhAre A praznano uttara haze - vyaktinuM evuM ciMtana - meM karyuM che, huM karuM chuM ane huM karIza - e pApanuM kAraNa che. mahAvIranI bhASAmAM te kriyAvAda che. AtmA ane pugalano yoga thavo anAcAranuM mULa kAraNa che. jo te yoga na thAya to mANasa koI pApa na kare. jo AtmA AtmA hota ane pugala pudgala hota to koI Azrava na hota, karmano baMdha na hota ane pApa paNa na hota. pApa zA mATe thAya che ? kAraNa ke AtmA pudgala sAthe maLelo che tethI AtmA aupapAtika che, te janma ane maraNanA cakkaramAM cAlI rahyo che. te pudgala sAthe baMdhAyelo che.pudgalano yoga thavo e ja baMdhanuM kAraNa che ane pugalano viyoga thavo e ja mokSanuM kAraNa che. AcArya hemacaMdre saMkSepamAM baMdha ane mokSano mArga batAvyo che. Azravo bhavahetuH sthA, saMvaro mokSakAraNam itIya mAhatI dRSTiracadasyAH prapaccana karmanuM AvavuM e baMdhanuM kAraNa che, karmanuM AvavAnuM rokAI javuM e mokSanuM kAraNa che. e ja jaina dRSTino sAra che. bAkInuM badhuM A be tattvono vistAra che. A zlokamAM samagra AcArAMgano sAra samAyelo che, AcArazAstrano sAra samAyelo che. astitva ane ahiMsA 23 -- Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 w ww saMkalikA 0 se bemi - akhege aMdhamabhe apege aMdhamacche 0 akhege saMpamArae apege uddavae / 0 apege pAyamabhe apege pAyamaccha... akhege sIsamarbhe apege sIsamacche ! (AyAro 1/28-30) 0 saMti pANA paDhosiyA (AyAro 1/16) 0 chajajIvaNikAyA paNatA, te jahA pUDhavikAiyA, AukAiyA, teukAIyA, vAukAiyA, vaNassakAiyA, tasakAiyA (ThANuM 6/6) 0 pa jIvanikAyara durlabha viSaya 0 mahAvIranuM maulika avadAna 0 paMcabhUta : pa jIvanikAya 0 vyakta cetanA : avyakta cetanA 0 saMvedanano prazna 0 bekasTaranA prayogo 0 bogelano niSkarSa 0 paryAvaraNano siddhAMtaH jIva-saMyama 0 be nidarzanaH sukha-duHkha saMvedana 0 moDarna risarcanuM vizleSaNa 0 prazna IndriyAtIta cetanAno 0 IndriyAtIta cetanA jAgaraNanuM sUtra astitva ane ahiMsA, 24 --- Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM sUkSma jIvo sukha-duHkhanuM saMvedana kare che kharA ? pajIvanikAcano siddhAMta AcAranuM mukhya tattva ahiMsA che- koIne na pajavo, koIne pIDA na Apo, koIne na mAro. ahiMsAnI pUrve jJAnanI vAta Ave che. jyAM sudhI jIva ane ajIvanuM jJAna nathI thatuM tyAM sudhI ahiMsAnI carcA ja thaI zakatI nathI. mANasa ane pazune na mAro, e eka sthULa vAta che. ApaNuM jagata mANasa ane pazunuM ja jagata nathI, te prANIonuM jagata che. keTalAM badhAM prANIo che ! A jJAna sau prathama Avazyaka che. A saMdarbhamAM kahI zakAya ke samagra tAtvika jagatamAM bhagavAna mahAvIre sauthI vadhu sUkSmatApUrvaka jIvonuM pratipAdana karyuM che. pajIvanikAya eka durlabha viSaya che. tene alaukika paNa kahI zakAya. te anya koIpaNa darzanamAM jovA maLato nathI. mANasa, pazu tathA kIDA jevA nAnakaDA jIvo sudhI ghaNA tattvajJo pahoMcyA che, ane keTalAka tattvajJo vanaspati sudhI paNa pahoMcyA che. temaNe vanaspatine paNa jIva mAnyo che. zakya che mahAvIranI avadhAraNA pachI ja A tadhya svIkAravAmAM AvyuM hoya, paraMtu A SaDajIvanikAyano siddhAMta kyAMya mAnya nathI, koIpaNa darzanamAM te mAnya nathI. sarvajJatAnuM pramANa AcArya siddhasene lakhyuM che - bhaMte! ApanI sarvajJatAne pramANita karavA mATe eka SajIvanikAyano siddhAMta ja mAtra paryApta che. anya koI purAvA ApavAnI mane jarUra lAgatI nathI. ya eva pajIvanikA vistara pareranAlIDhapathasvayoditaH | ane sarvagnaparIkSaNakSamAsvayi prasAdodaya sotsavAH sthitA / sarvajJatA vagara SaDajIvanikAyanA siddhAMtanuM pratipAdana karI zakAya nahi. bIjA dArzanikoe pAMca bhUtono svIkAra karyo- pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane AkAza. bhagavAna mahAvIre temane bhUta na mAnyAM, - astitva ane ahiMsA . 25 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkAza sivAya tamAmane jIva mAnI lIdhA. pRthvIkAya jIva che, aSkAya, taijasakAya ane vAyukAya paNa jIva che. A cAreya jIvanikAya che. pAMcamo jIvanikAya vanaspati che ane chaThTho jIvanikAya trasa che. jIvonI cha rAzio ane cha zreNio che temAM tamAma jIva samAI jAya che. temAM pAMca sthAvarakAyanA jIva sUkSma che. ApaNane AMkho vaDe evA jIva dekhAtA nathI. haratA pharatA jIvo trasa che. te sthULa jIva che. te AMkho vaDe jANI zakAya che. mahAvIre sUkSma jIvonA astitvanuM vistRta vivecana karyuM che. temaNe sUkSma jIvonA astitvanI svIkRti mArmika rIte vyakata karI. se bemi-seva sayaM loga abhAIkhejA, seva attANa ababhAIphrejA / je logaM ababhAikhai, se arANa abbAiMi / je attANa abbAimbai se loga abhAikhai ! huM kahuM chuM - vyaktie na to lokanA astitvano asvIkAra karavo joIe ke na to potAnA AtmAnA astitvano asvIkAra karavo joIe. jeo lokanA astitvano asvIkAra kare che, te potAnA AtmAnA astitvano asvIkAra kare che. jeo potAnA astitvano asvIkAra kare che, teo lokanA astitvano asvIkAra kare che. potAnA astitvanI svIkRti lokanI svIkRti che, anya jIvonA astitvanI svIkRti che. lokanI asvIkRti sUkSma jIvonA astitvanI asvIkRti che, potAnA astitvanI asvIkRti che. prazna mauliktAno pAzcAtya vidvAnoe prazna karyo ke e to AdimakALanuM jJAna che. mahAvIranI svataMtra prasthApanA nathI. Adima lokoe A bhUtone mAnyAM hatAM ane mahAvIre temano jIva rUpe svIkAra karI lIdho. hakIkatamAM A vidhAna sAcuM nathI. pRthvI ApaNI sAme che. ApaNe tene joI zakIe chIe. pANI paNa ApaNe joI zakIe chIe. vAyuno paNa ApaNane sparza thaI rahyo che. agnine ApaNe joI rahyA chIe tathA vanaspatine paNa ApaNe joI zakIe chIe. temane bhUta mAnavAmAM koI muzkelI nahotI. temanAmAM jIva che, ema nahi paraMtu te pote jIva che e mahAvIranI maulika svIkRti che. pANImAM jIva che e alaga vAta che ane pANI - astitva ane ahiMsA na 26 - Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaM jIva che e alaga vAta che. mATImAM jIva hovo e alaga vAta che ane mATI pote ja jIva che e alaga vAta che. jainAgamomAM be zabdo prayojAyelA jovA maLe che? paDhavI jIvA, puThavInissiyA jIvA. pRthvIkAyika jIva ane pRthvI nizrita jIva, pRthvInA AzramamAM rahenArA jIvo. tamAma jIvanikAyo mATe A zabdo vaparAyA che. te tamAmane jIva mAnavA. bhagavAna mahAvIranA atizaya jJAnanuM eka svayaMbhU sAkSya che. e alaukika vAta che ke cAre tarapha jIva ja jIva che. pUchavAmAM Ave ke jIva kyAM che ? to kahevAmAM Avaze ke samagra loka jIvothI bhareluM che. vyaktinA zarIrano eka aNu jeTalo bhAga paNa evo nathI ke jemAM sUkSma jIva na hoya. prazna pUchavAmAM Avyo ke A AMgaLImAM keTalA kAyanA jIva che ? uttara ApavAmAM Avyo ke e pote to jIva che ja, paraMtu asaMkhya sUkSma kAya jIva paNa temAM che. temAM pRthvIkAyika paNa che, aSkAyika paNa che, tejasakAyika paNa che, vAyukAyika paNa che ane vanaspatikAcika paNa che. ema kahevAmAM AvyuM ke soyanI aNI jeTalA bhAgamAM anaMta jIvo hoI zake che. nigoda jIvonA saMdarbhamAM eka gheharo kahevAmAM Avato hato, temAM A saccAIno paDagho saMbhaLAya che. sUI agra nigodameM, zreNI asaMkhyAtI jANa, asaMkhyAtA pratara Ika zreNI meM, Ima golA asaMkhyAtA pramANa | eka eka golA makta zarIra asaMkhyAtA jANa, eka ekazarIrameM, jIva anaMta pramANa che. prazna saMvedanano samagra saMsAra jIvothI bharelo che. jyAM sudhI ahiMsAnI vAta karanAra A saccAIne na jANI le, sUkSma jIvonA niyamone na jANI le tyAM sudhI te ahiMsAnI vAtane samagra rIte zI rIte jANaze? tethI kahevAmAM AvyuM ke je jIvane nathI jANato, ajIvane nathI jANato, te saMyama ane ahiMsAne zI rIte jANaze ? jo jIva vi yANAI, ajIve vi na yANaI / jIvAjIve ayANaMto, kahe so nAhida saMjamaM // prathama e jANI levuM Avazyaka che ke jIva zuM che? ajIva zuM che? - astitva ane ahiMsA 27 - Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva ane ajIva zuM che ? A jANyA pachI ahiMsAnI vAta sahaja rIte samajAI jaze. eka anya prazna paNa pedA thAya che je sUkSma jIva che te saMvedanazIla che. zuM temane sukha-duHkha thAya che kharAM ? sUkSma jIva atyaMta sUkSma che. mATInA eka DhephAmAM asaMkhya jIvo che. vanaspatinA eka nAnakaDA choDamAM anaMta jIvo hoI zake che. temanI cetanA paNa vyakta nathI hotI. zuM temane sukha-duHkhanuM saMvedana thAya che kharuM ? A prazna vize ahiMsAnA saMdarbhamAM vicAra karavAmAM Avyo. A sUkSma jIvone sukha-duHkhanuM saMvedana thAya che, ema samajavAnuM paNa bhAre muzkela hatuM. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke e sAcuM che ke A nAnakaDA jIvonI cetanA avyakta hoya che. temanAmAM Indriya paNa eka ja hoya che sparzendriya. tema chatAM temane sukha-duHkhanuM saMvedana thAya che. temane mana nathI hotuM, paraMtu anindriya jJAna hoya che. anindriya jJAna : be artha w anindriya jJAnanA be artha che. teno eka artha che mana ane bIjo artha che oghasaMjJA. AjanA vijJAne A vAta kevI rIte pakaDI te vismayano viSaya che. vaijJAnikoe mAnyuM ke vanaspatimAM kalekTiva mAInDa (oghasaMjJA) hoya che. vanaspatinA jIvo vAtane evI vicitra rIte pakaDe che ke jenI ApaNe kalpanA paNa karI zakatA nathI. A viSayamAM be vaijJAniko - DokTara bogela ane DokTara bekasTare aneka prayogo karyAM. bogele potAnA prayogomAM joyuM ke mANasa ane choDa banne ekabIjAmAM potAnI cetanAnuM AdAnapradAna kare che. bekasTare eka divasa keTalAka choDa upara prayoga zarU karyo. choDe potAnI bhAvanA batAvavAnI zarU karI. gelvenomITaranI soya pharavA lAgI. teNe joyuM to choDa tarasyo hato. teNe pANI sIMcyuM. gelvenomITaranI soya punaH pharI ane choDe potAno harSa pragaTa karyo. teNe vicAryuM ke choDa sAthe anya vAto paNa karavI joIe. choDane AvezamAM lAvavA mATe teNe eka pAMdaDuM toDyuM. ane tene kophImAM nAMkhI dIdhuM. koI khAsa pratikriyA na thaI. teNe vicAryuM ke A pAMdaDAne saLagAvuM. evo vicAra Avyo ke tarata ja gelvenomITaranI soya pharavA lAgI. beksTarane bhAre acaraja thayuM. tene pUrNa vizvAsa thaI gayo ke choDa dareka vAtane pakaDe che. astitva ane ahiMsA : 28 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga sAmyavAdI dezonA choDa ApaNA mastiSkanA bhAvone paNa pakaDI le che, hajAro prayogo pachI vaijJAniko evA niSkarSa upara pahoMcyA che. A saMdarbhamAM vaijJAnikoe atyaMta vicitra prayogo karyA che. soviyeta komyunisTa pArTIe choDavAone potAnI pArTInA sabhyo tarIke jAhera karyA che. anya sAmyavAdI dezomAM paNa parivartano thayAM che, dRSTikoNa badalAyo che. jema jema perAsAIkolojIno vikAsa thayo tema tema vanaspati jagatanA prayogo sAme AvyA, sUkSma satyonI mAhitI maLI to AsthAo khaLabhaLI UThI. aneka vakhata virodha paNa thayo - A prayogo baMdha karI do nahitara mArkasavAdanAM mULiyAM kADhI nAkhIzuM! ApaNe jyAM sudhI Indriya jagatamAM, ghULa jagatamAM rahIe chIe tyAM sudhI ApaNI kalpanAo cArvAkanI kalpanAo banI rahe che- ApaNe koI levAdevA nathI, majAthI rahevuM che, mana phAve tema karavuM e ja jIvanano sAra che. paraMtu jyAre ApaNe sUkSma satyone jANIe chIe, ApaNI kalpanAo badalAI jAya che, ApaNo darajjo moTo thaI jAya che tyAre vyaktinuM jIvana badalAI jAya che. te ema vicAre che ke A jagatamAM bIjAo paNa che, huM ekalo ja nathI tethI mAre saMyama rAkhavo joIe. jIva-saMyamano prazna mahattvano prazna che ke A jIvasaMyama ane ajIvasaMyamano siddhAMta zA mATe Avyo ? A jIvasaMyamano siddhAMta paryAvaraNano siddhAMta che. jIva pratye saMyama karo. jIvasaMcama tyAre Avazyaka lAgyo ke jyAre sUkSma satyo jANavAmAM AvyAM. Aje ApaNI samakSa lAI DiTekTara, polIgrApha vagere aneka yaMtro che paraMtu e jamAnAmAM sUkSma vAtone jANavAnuM koI yaMtra nahotuM. mAtra potAnI atIndriya cetanA vaDe tamAma vAto pakaDavAmAM AvI hatI. mahAvIre kahyuM - tame juo. vanaspati vageremAM avyakta cetanA che. temanI cetanA vyakta nathI. temane kaSTa kevI rIte thAya che. sukhanI anubhUti kevI rIte thAya che. A badhuM dhULa udAharaNanI bhASAmAM samajAvyuM. temaNe kahyuM ke koI mANasa AMkhe AMdhaLo hoya, vANIthI mUka hoya ane kAnathI bahero hoya. AMkha ane kAna A banne Indriyo na hovAno artha che ke jagatanA saMparkano viccheda. AMkhothI joIne ke kAna - astitva ane ahiMsA - 29 -- Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDe sAMbhaLIne ApaNe potAnI bhAvanA vyakta karIe chIe. jIbha vaDe bolIne ApaNe potAnI vAta kahIe chIe. je vyakti aMdha paNa hoya, baherI ane mUka paNa hoya te na bolI zake che na joI zake che ke na sAMbhaLI zake che. evA prANIne jo koI pajave to zuM tene pIDA thAya che kharI ? hA bhaMte, thAya che. kevI rIte thAya che ? bhaMte ! kaSTa thAya ja che paraMtu te ene vyakta karI zakatuM nathI. bhagavAne kahyuM - evI ja rIte sUkSma jIvone AghAta ApavAthI temane kaSTa thAya che paraMtu temanI pAse na to kAna che, na AMkho che ke na to jIbha che. temanI pAse evuM koI sAdhana nathI ke jenA dvArA teo potAnI vedanAnI abhivyakti karI zake. temanAmAM paNa niraMtara prANa dhArA vahI rahI che, tethI vedanA to thAya ja. AjanA vaijJAnikoe prANadhArAne kosmika re- jAgatika prANazakti evuM nAma ApyuM che. tene tamAma prANIo bhogavI rahyAM che. saMdarbha mUcchita vyaktino Ayatule payAsu" pratyeka prANIne potAnA AtmA samAna samajo - AvI anubhUti jemane thaI gaI temanA mATe hiMsA karavAnuM azakya banI gayuM. ApaNe vanaspatinI vAta javA daIe, paraMtu Aje mANasa mANasane ja mArI rahyo che. mahAvIre bIjuM udAharaNa ApyuM - eka mANasa mUcchita thaI gayo. prazna che ke mUcchanI avasthAmAM tene kaSTa thAya ke nahi. ApaNane tenI khabara nathI paDatI, paraMtu aMtaHcetanAmAM te kaSTanuM vedana avazya kare che. eka jJAnanI zakti hoya che je mUcchita avasthAmAM paNa vAtane pakaDI le che. ene AdhAre ja temaNe kahyuM ke jevI rIte mUcchita vyakti kaSTano anubhava kare che, paNa tene vyakata nathI karI zakatI - evI ja rIte sUkSma jIvo kaSTano anubhava to kare che - bhale te ene vyakta karI zake ke na karI zake. AcArAMga sUtramAM A udAharaNo dvArA sUkSma jIvonI saMvedanA vyakta karavAmAM AvI che. Adhunika vaijJAnika prayogo A saMvedanAnA tathyane vizeSa spaSTa karI rahyA che. A sukha-duHkhanI anubhUtinA saMdarbhamAM "moDarna risarca" pustakamAM je vyApaka vizleSaNa karavAmAM AvyuM - --*- astitva ane ahiMsAna. 30 - Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tenAthI evo khyAla spaSTa thaI jAya che ke sUkSma jagatamAM Indriya cetanA ane tenAthI para atIndriya cetanAnuM astitva vidyamAna che. atIndriya cetanA jAgaraNanuM sUtra ApaNI samakSa be jagata che - sUkSma jagata ane sthULa jagata. (dazya jagata). sthULa jagata vyakta cetanAnuM jagata che ane sUkSma jagata avyakta cetanAnuM jagata che. avyakta cetanA eTale sUkSma jIvonI Indriyo vyakta nathI, paraMtu temanI aMtaHcetanA tIvra che. Aje paNa mANase potAnI Indriyo meLavIne kaMIka khoyuM paNa che. teNe potAnI atIndriya cetanAnA daravAjA baMdha karI dIdhA che. pratyeka vyakti pAse IndriyAtIta cetanA che. ApaNe jene prAtija jJAna kahIe chIe athavA prajJA kahIe chIe - te pratyeka mAnavI pAse che. jarUra che sUkSma niyamone jANavAnI, ekAgra thavAnI ane Indriyo pAsethI ochuM kAma levAnI. atIndriya cetanAnA jAgaraNa mATe eka saMtulana apekSita che. jo ApaNe Indriya pratisaMlInatAnuM sUtra zIkhI laIe to ApaNI atIndriya cetanA jAgI zake che, sUkSma jagatanAM sUkSma prANIo sAthe ApaNuM tAdAmya sthApita thaI zake che. ----- astitva ane ahiMsA, 31 - Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 saMkalikA 0 jaMbudIveNaM bhate ! dIve imIse osapiNIe dussama-dulsamAe... samANubhAveNa tha aaN khara-pharasa-dhUli-mAlA duTvisaha vAulA bhayaMkarA vAyA saMvaThThagA ya vAhiti... samayalukaMyAe ya rNa ahiyaM caMdA sIyaM morcyuti / ahiyaM sUriyA tavaismRti / aduttaraM ca Na abhikhaNa bahave arasA , virasameTA, asaNi meTA-avivaNijjAdagA vAhirogavedaNodIraNA-pariNAmasalilA.... * veDhagirivaje virAvehiMti, salilabilagaDha-du visamaniSNunnAbhAI ca gaMgAsindhavajaI samIkareDiMti .... (bhagavaI 7/117-123) 0 esa khaluM gaMthe esa khalu mohe, esa khalu mAre, esa khalu hiraNa / (AyAro 1/107) 0 taM pariNAya evI iyarNi no jamAI puvaknakAsI pamANe che (AyAro 1/70), 0 supara Igo che saMyama - Igo che asaMyama 0 ahiMsA ane paryAvaraNa 0 paryAvaraNa vijJAnaH bhogopabhoga saMyama 0 vadhAre paDatuM dohanaH pariNAma 0 asaMtulanaH kAraNa che asaMyama 0 chaThTho Aro -kALakhaMDamAM vizva-sthiti 0 mahattvapUrNa khyAlo 0 dharmanuM sUtra vartamAna saMdarbhamAM - astitva ane ahiMsA na 32 - --- Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsA mRtyu che hiMsA ane asaMyama saMyama vagara ahiMsAne samajI zakAya nahi, asaMyama vagara hiMsAne paNa samajI zakAya nahi. hiMsA ane ahiMsA e niSpattio chepariNAma che. tenI pazcAdbhUmAM che mANasano saMyama ane asaMyama. eka rIte ema kahI zakAya ke saMyama eTale ahiMsA ane asaMyama eTale hiMsA. jeTalo jeTalo saMyama teTalI teTalI ahiMsA ane jeTalo jeTalo asaMyama teTalI teTalI hiMsA. Aje hiMsA vadhI che ane te eTalA mATe vadhI che ke asaMyama vadhyo che. ApaNe hiMsAne pakaDavA jaIe to te hAthamAM nahi Ave. hiMsAne kyAreya pakaDI zakAtI nathI. Aje hiMsAne rokavAnA aDhaLaka upAyo karavAmAM AvI rahyA che. daMDasaMhitA vadhI gaI che. polIsanI saMkhyA vadhI gaI che. satarkatAno vibhAga zarU thaI gayo che. polIsa khAtAnI zAkhAo vadhatI jAya che. agAu eka DI.AI.jI. hato. Aje aneka DI.AI.jI. ane AI.jI. banAvI devAmAM AvyA che. aneka nagaromAM polIsanI jALa patharAyelI rahe che chatAM aparAdhanI saMkhyA satata vadhatI jAya che, AtaMka vadhato jAya che. tamAma upAyo asarahIna puravAra thaI rahyA che. tenuM kAraNa e ja che ke je vAta upara dhyAna ApavuM joIe te vAta upara dhyAna ApavAmAM AvatuM nathI. dhyAna ApavA yogya vAta che asaMyama. samasyAnuM kAraNa Aje mAnavImAM asaMyama vadhI rahyo che. huM eka yuvaka sAthe vAtacIta karato hato. teNe kahyuM ke Igo to hovo ja joIe. Igo nahi hoya to vikAsa zI rIte thaze ? mahattvAkAMkSA vagara vikAsa zI rIte thaI zake ? tethI IgonuM hovuM jarUrI che. meM kahyuM ke jo IgonuM hovuM jarUrI hoya to sAthesAthe supara IgonuM hovuM paNa jarUrI che. jo supara Igo nahi - astitva ane ahiMsA . 33 * 8. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya to mAtra Igo khataranAka puravAra thaze. Igo ane supara Igo vacce saMtulana hovuM jarUrI che. jo Igone ApaNe asaMyama mAnI laIe to supara Igone saMyama mAnI zakAya. Igo asaMyama che to supara Igo saMyama che. jo Igo hoya, supara Igo na hoya to hiMsAnuM hovuM anivArya banI jaze. Aje asaMyamane kAraNe samasyAo vadhI rahI che. A ja asaMyamane dhyAnamAM rAkhIne mahAvIre kahyuM hatuM ke hiMsA graMthi che. hiMsA moha che. hiMsA mRtyu che. hiMsA naraka che. teno marma e che ke jyAre jyAre asaMyama vadhe che tyAre tyAre hiMsAnI samasyA vikarALa bane che. te mAnavI mATe mota banI jAya che. hiMsA mRtyu kaI rIte che? A tathya vijJAnanA saMdarbhamAM samajIe. Aje paryAvaraNa (IkolojI) vize vyApaka carcA cAlI rahI che. vaijJAniko mAne che ke jo paryAvaraNanuM asaMtulana vadhatuM jaze to eka divasa mAnavajAta samApta thaI jaze. mAtra mAnavI ja nahi prANIjagata paNa samApta thaI jaze! be bhaviSyavANIo eka bhaviSyavANI che AjanI ane bIjI che aDhI hajAra varSa prAcIna. hamaNAM ja meM 'hindustAnamAM eka lekha vAMcyo. temAM vizvanA bhaviSyanI sthitinuM varNana hatuM. aDhI hajAra varSa pUrve racita bhagavatI sutramAM vizva vize evI ja bhaviSyavANI karavAmAM AvI che. phrAnsa, amerikA vagere dezonA bhaviSyavettAonI aneka bhaviSyavANIo pragaTa thaI che, paraMtu bhagavatIsUtranI A bhaviSyavANI hajI sudhI prakAzamAM AvI nathI. vaijJAnika jagata dvArA pralayanA saMdarbhamAM karavAmAM AvatI bhaviSyavANIne bhagavatIsUtranA saMdarbhamAM vAMcIe to svAbhAvika rIte ja evo prazna udbhavaze ke zuM A lekha bhagavatI sUtra vAMcIne to nathI lakhyo ne ? kadAca evo vikalpa paNa pedA thAya ke A lekhamAM je lakhavAmAM AvyuM che te bhagavatI sUtranA praNetAe hajAro varSa pUrve kaI rIte lakhyuM haze ? mAtra bhAva ja nahi, kyAreka kyAreka to bhASAmAM paNa samAnatA jovA maLe che ! bhaviSya vizvanuM lekhanI bhASA che - "Aje paryAvaraNanuM saMtulana bagaDI rahyuM che. -- astitva ane ahiMsA 34 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM eka kAraNa che nAbhikIya visphoTa. vaijJAniko kahe che ke jo nAbhikIya yuddha thaze, aNuyuddha thaze to vizvasthitimAM bhAre parivartana Avaze. samagra dharatI ane samagra AkAza dhULathI bharAI jaze. kyAMka tApamAna ochuM thaI jaze, kyAMka tApamAna ghaNuM badhuM vadhI jaze. samagra jaLa ane sthaLano bhUbhAga viSAkta banI jaze. jIvajagata taddana khatama thaI jaze. kyAMka bhAre ThaMDI paDaze to kyAMka bhayaMkara garamI paDaze. tamAma himakhaMDo pIgaLI jaze. samudranI jaLasapATI, be-traNa mITara UMcI thaI jaze. samudra kinAre vaselAM nagaro ane vasatio DUbI jaze. tenI AsapAsano sthaLa bhUbhAga jaLabaMbAkAra banI jaze. eka prakAranoM himayuga Avaze, mAtra pANI ja pANI najare paDaze. A nAbhikIya visphoTa ane aNuyuddha dvArA bananArI sthiti che. bIjuM kAraNa che jaMgalonI ADedhaDa katala. samagra jagatamAM jaMgalonI ADedhaDa katala thaI rahI che. tene kAraNe kArbana DAyoksAIDanuM pramANa 25 TakA vadhI gayuM che. kArbana DAyoksAInuM pramANa jeTaluM vadhe che eTaluM ja vAtAvaraNa bhayaMkara banI jAya che, tApamAna vadhI jAya che. eTalo badho gesa bALI nAMkhavAmAM Ave che ke jene kAraNe vAtAvaraNa kArbana DAyoksAIDathI bharAI gayuM che. ojhona vAyunuM paDa ke je eka surakSAchatra che te chedAI rahyuM che. keTalAka dezonAM AvAM karatutonuM pariNAma samagra vizva upara paDI rahyuM che.. saMtulana kema bagaDI rahyuM che ? A samagra sthiti eka pralayanI sthiti che. zuM A saMdarbhamAM ApaNe ema nahi kahIe ke hiMsA mRtyu che ? zuM ema kahevuM ke hiMsA mRtyu nathI ? je sthitimAM eka mANasanuM ja nahi, be-traNa-cArano nahi paraMtu samagra jagatano vinAza chupAyelo che, tene mRtyu kahevuM e zuM atizayokti che ? esa khalu mAre - hiMsA mRtyu che. A vidhAnane A vaijJAnika saMdarbha sAthe vAMcIe to ema lAgaze ke te keTaluM vyApaka sUtra che ! saMdarbha vagara A sUtra sAmAnya lAge che, paraMtu vijJAnanA saMdarbhamAM A sUtra atyaMta mahattvapUrNa banI rahe che. e paryAvaraNa vijJAnanuM sUtra che. paryAvaraNanuM saMtulana bagaDyuM ane jagata mATe motanuM niyaMtraNa AvI gayuM. prazna e che ke A saMtulana kema bagaDI rahyuM che ? enuM kAraNa che astitva ane ahiMsA - 35 * Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasamAM asaMyama vadhI gayo che. te eTaluM badhuM dhana icche che. eTaluM badhuM sukha icche che, eTalI badhI sagavaDo icche che ke te mATe te kaMI paNa karavA taiyAra che. jaMgalonI katala kema thAya che ? paisAnA lobhane kAraNe jaMgalo kapAI rahyAM che. moTA moTA TekedAro ane adhikArIonI sAMThagAMThathI niSiddha jaMgalo khulleAma kapAI rahyAM che. koI rokanAra ke TokanAra nathI. ahIM paNa paisAno lobha che ane tyAM paNa paisAno lobha che. dhanano A lobha, A asaMyama jaMgalono sarvanAza karI rahyo che. tenuM pariNAma che oksIjananI UNapa ane kArbanano atireka. paryAvaraNavijJAna : ahiMsA asaMyamane kAraNe ja khanijanuM vadhAre paDatuM dohana thaI rahyuM che. A vaijJAnika yugamAM jIvatA vaijJAniko ane bhautika mANaso zuM bhaviSyanI kalpanA karatA nathI ? zuM khanijanuM vadhAre paDatuM dohana karIne teo bhaviSyanI peDhIone daridra banAvI rahyA nathI ? je khanija saMpatti hajAro varSa sudhI upayogamAM AvI zake te jo so varSamAM samApta thaI jAya to kevI sthiti pedA thaze ? have pachInI peDhI raDatI haze. te kaheze ke amArA pUrvajoe amArI sAthe A zuM karyuM ! amane taddana daridra ane nakAmA banAvI mUkyA ! paryAvaraNa vijJAnanuM eka sUtra che - limITezana. padArthane sImA hoya che. koI paNa padArtha asIma nathI hoto. zuM padArthanI sImAnuM A sUtra saMyamanuM sUtra nathI ? paryAvaraNa vijJAnanuM bIjuM mahattvanuM sUtra chepadArtha sImita che tethI teno upayoga ocho karo. padArthono upabhoga ocho thAya, pANIno vyaya ocho karavAmAM Ave, upabhogano saMyama karavAmAM Ave- A sUtra dharmanuM nahi paryAvaraNa vijJAnanuM che. paraMtu saccAI bannemAM eka che. dharmano mANasa kaheze ke kharca ocho karo, saMyama karo. paryAvaraNa vijJAnI ema kaheze ke padArtho ochA che ane upabhoktAo vadhAre che tethI bhoganI maryAdA rAkho. mahAvIre bhogopabhoganA saMyamanuM je vrata ApyuM te paryAvaraNa vijJAnanuM mahattvapUrNa sUtra che. padArtha vadhAre paDatA kAmamAM na lo, anAvazyaka cIjone kAmamAM na lo, A che saMyama ane enuM ja nAma ahiMsA che. paryAvaraNa vijJAna che. - astitva ane ahiMsA, 36 - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatInI bhaviSyavANI ApaNe bhagavatInuM prakaraNa vAMcIe. jaina kALagaNanA anusAra atyAre pAMcamo Aro cAlI rahyo che. jyAre pAMcamo Aro (kALakhaMDa) samApta thavAno haze, chaThTho Aro zarU thaze tyAre A jagatamAM vicitra sthitio pedA thaze. e samayanI sthitinuM varNana romAMcaka che. sauprathama samavartaka vAyu vaheze. te evo pralayakArI haze ke pahADa paNa prakaMpita thaI UThaze. AjanA yugamAM paNa kyAreka kyAreka cakravAta Ave che, emAM baLadagADAM, kAra vagere UDI jAya che, vRkSomAM phasAI jAya che. e samavartaka vAyu to eTalo badho bhayaMkara haze ke pahADa ane gAma paNa nAza pAmaze. temanuM astitva ja vilupta thaI jaze. tIvra AMdhIo dhasI Avaze. jethI samagra AkAza ane samagra dharatI dhULathI chavAI jaze. caMdramA eTalo badho ThaMDo paDI jaze ke rAtre koI mANasa bahAra nIkaLI paNa nahi zake. sUrya eTalo badho garama thaI jaze, eTalo badho tama thaI jaze ke mANasa baphAI jaze. bhayaMkara ThaMDI ane bhayaMkara garamI ! varasAda paNa paDaze- paraMtu pANIno nahi agnino varasAda paDaze, aMgArA varasaze ! Aje ema kahevAya che ke jyAre paramANu visphoTa thaze, nAbhikIya yuddha thaze tyAre AkAza agninI jvALAomAM bharakhAI jaze, jIvajagata prAyaH samApta thaI jaze. je bacaze teo AMdhaLA, baherA ane rogI banI jaze. bhagavatI sUtramAM kahevAmAM AvyuM che ke je varasAda varasaze, te roga vadhAranAro haze. tenuM pariNAma e Avaze ke mANaso, pazupakSIo, kIDA-makoDA ane vanaspati naSTa pAmaze. pahADomAM mAtra eka vaitADhya parvata bacaze, jene Aje himAlaya kahevAmAM Ave che. bAkInA tamAma pahADo aravalI ane viMdhyAcalanI ghATIo sudhdhAM potAnuM astitva khoI besaze. je loko bacaze teo himAlayanI guphAmAM cAlyA jaze. teo na to divase bahAra nIkaLI zakaze ke na to rAtre bahAra nIkaLI. zakaze. mAtra saMdhyA kALe thoDo samaya bahAra jaI zakaze. nadIo moTe bhAge sukAI jaze. mAtra gaMgA ane sindhuno thoDoka taTa avazeSarUpe raheze. e bacelA loko keTalIka mAchalIo khAIne jema tema potAnuM jIvana pasAra karaze. jevI rIte uMdaro daramAM paDyA rahe che tevI ja rIte mANaso pahADanI guphAomAM bharAI raheze. A bhUmi aMgArAnI jema astitva ane ahiMsA 37 - Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tama thaI jaze. samagra bhUmi tapI UThaze. aMgArA upara cAlavAnuM ane jamIna upara cAlavAnuM ekasarakhuM lAgaze. - bhagavatIsUtranuM A varNana zuM paramANu yuddha dvArA pedA thanArI sthitinuM varNana to nathI ne ? temaNe agAuthI e zI rIte joyuM ke AvuM kazuMka banavAnuM che ? Aje je cAlI rahyuM che te jotAM ema lAge che ke mAnavI barAbara e ja dizAmAM AgaLa vadhI rahyo che. AjanA vaijJAniko ane rAjanetAo hiMsAnI dizAmAM jaI rahyA che. eno artha e ja che ke teo motanI dizAmAM jaI rahyA che ane jANI joIne AMkhamIMcAmaNAM karI rahyA che, potAnI jAta sAthe prapaMca AcarI rahyA che. chetarAI rahyo che mANasa mAlike nokarane kahyuM ke A kavara laI jA ane tenI upara TikiTa lagADIne posTaophisamAM posTa karI Ava. nokare pAchA AvIne mAlikane kahyuM ke lo A TikiTa ! mAlike pUchyuM ke A TikiTa kema lAvyo? zuM kavara posTa nA karyuM? nokara bolyo ke meM kavara posTa karI dIdhuM che. to pachI A TikiTa kyAMthI lAvyo ? jyAre huM kavara posTa karI rahyo hato tyAre posTamAsTaranuM dhyAna bIjI tarapha hatuM eTale meM TikTi na lagADI. TikiTa vagara ja kavara posTa karIne meM TikiTa bacAvI lIdhI ! mANasa bIjAne chetaravA icche che paraMtu te ema nathI vicArato ke e pote ja chetarAI rahyo che. TikiTa lagADyA vagaranuM kavara noTapeDa gaNAya che. tene choDAvavA mATe TikiTanI kiMmata karatAM vadhAre kiMmata cUkavavI paDe che. savAla che ke chetarAyuM koNa : mAlika ke posTamAstara? hakIkatamAM mANasa potAne ja chetarI rahyo che, bIjAone nahi. tenAmAM e pravRtti vadhI rahI che, te potAne chetarato jAya che. mUccha eTalI badhI prabaLa che ke mANasa samajavA chatAM samajato nathI ! kALanI udIraNA na thaI jAya Aje tamAma vaijJAniko bhaviSya aMge ciMtita che. vizva Arogya saMgaThananA loko avAranavAra evI jAherAta kare che ke jaMgalonI katala --- astitva ane ahiMsA - 38 -- Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ochI karo, padArtho ane jaLano upayoga maryAdita karo. vejJAnika stare thatI AvI cetavaNIo chatAM badhuM evuM ne evuM cAlI rahyuM che. tamAma loko evuM ja karI rahyA che, sarakAro paNa evI ja rIte cAlI rahI che. paisAno lobha sarakArane paNa che, prajAne paNa che, ThekedArone ane adhikArIone paNa che. paisAnA A cakkaramAM lobha ane asaMyamanA cakkaramAM badhA phasAyelA che. paryAvaraNa pradUSaNa pratye khUba ciMtA vyakta karavAmAM Ave che, paraMtu tenI kriyAvitinI koIne paravA nathI. jyAM sudhI ahiMsA ane saMyamano mArga samajAze nahi tyAM sudhI paryAvaraNanI vAta samajAze nahi, paryAvaraNanI samasyA hala thaze nahi. pAMcamA kALakhaMDanI kALa-avadhi che - ekavIsa hajAra varSa. kyAMka kALanI udIraNA na thaI jAya, ekavIsa hajAra varSa pachI AvanArI sthiti ekavIsamI sadImAM ja na AvI jAya ! kAraNa ke vaijJAnika udghoSaNA che ke ekavIsamI sadIno madhyakALa jagata mATe bhayaMkara banI raheze. temAM mAtra thoDAMka ja varSa zeSa che. je peDhI Aje janmI rahI che teNe e bhayAnakatAmAMthI pasAra thavuM paDaze. jo ApaNe nahi sudharIe to sAme dekhAtuM jokhama bhayAnaka banI jaze. zakya che ke kALanI uddIraNA thaI jAya. kALa karmanI udIraNAmAM nimitta bane to zakya che ke kadAca karma paNa koIka koIka vakhata kALanI udIraNAmAM nimitta banI jAya. samAdhAna sUtra A samasyAnAM je samAdhAna sUtro che te atyaMta mahattvanAM che. jUnA loko kahetA hatA ke pANIne ghInI jema vAparo. evo khyAla hato ke asaMkhya jIvo mare che tyAre pANInuM eka TIpuM upayogamAM Ave che. pANInA eka TIpAmAM asaMkhya jIvo hoya che. dharmanuM tattva samajAvatI vakhate bALakone kahevAmAM AvatuM hatuM ke, juo ! eka glAsa pANImAM tamArAM keTalAM mAbApa che ! eno artha e hato ke anaMtakALathI paribhramaNa karatAM karatAM jIve keTa-keTalAM mAbApa banAvyAM che ! jemanI hiMsA karavAmAM Ave che, temAM koNa jANe keTalA jUnA pUrvajo potAnA haze ! AvI vAto kahIne pANIno ghInI jema upayoga karavAnuM rahasya samajAvAmAM AvatuM hatuM. rUpacaMdajI zeThiyA jevA loko pacAsa tolAthI vadhu pANI upayogamAM letA nahotA. jUnI peDhInA loko aDadhI Dola pANIthI snAna - astitva ane ahiMsA - 39 --~-- Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI letA hatA. AjakAla to ema karavAmAM samajadArInI vAta mAnavAmAM AvatI nathI. jyAM sudhI vyakti naLa nIce na besI jAya, dasa-vIsa Dola pANI zarIra upara na veDaphe tyAM sudhI sAruM snAna thatuM nathI ! keTalo badho asaMyama! Aje asaMyama keTalo badho vadhI gayo che ! dareka vAtamAM asaMyama che. vIjaLIno keTalo badho anAvazyaka upayoga thaI rahyo che ! lAITa karavAmAM Ave che ane te AkhI rAta baLatI rahe che. zuM AkhI rAta battIno prakAza jarUrI hoya che kharo ? paMkho cAle che ane divasa-rAta cAlato rahe che. zuM A asaMyama nathI ? vIjaLI baLe to rAta divasa baLe ane pANI vahe to rAta divasa vahe ! kevo prabaLa che asaMyama ! AvI sthitimAM ojhonanuM chatra kema na tUTe? kArbananuM pramANa kema na vadhe? oksIjanamAM UNapa kema na Ave? paryAvaraNanuM saMtulana kema na bagaDe ? saMkalpa karIe ApaNe A saccAIne samajIe. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke A saccAI jANIne meghAvI puruSe evo saMkalpa karavo joIe ke meM hiMsA ane asaMyama khUba karyA. have huM ema nahi karuM. huM have ahiMsA ane saMyamanI sAdhanA karIza. jema jema A saMkalpa prabaLa banaze zaktizALI banaze tema tema vyaktimAM parivartana AvavAnuM zarU thaI jaze. jema jema saMyama vadhaze, asaMyama ghaTaze tema tema muzkelIo ochI thaze. eka aphasaranuM kada khUba nAnuM hatuM. oNphisanA eka karmacArIne teno eka mitra maLavA Avyo. eNe pUchayuM ke aphasara koNa che ? karmacArIo sAme beThelI vyakti tarapha saMketa karyo. mitra bolyo ke, are ! A to khUba nAno che ! karmacArIe kahyuM ke musIbata jeTalI nAnI hoya eTaluM sAruM ! vartamAna saMdarbhamAM ApaNe jeTalo saMyama karIzuM, samasyA eTalI nAnI banatI jaze, e lAMbI nahi bane, bhayaMkara ane vikarALa nahi bane. jo Aje kharekhara vizvane paryAvaraNa-saMtulananI ciMtA hoya, tenA thakI AvanArAM pariNAmonI ciMtA hoya to e mATe dharmano pATha, ahiMsA ane saMyamano -----astitva ane ahiMsA - 40 - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha samajavo sauthI vadhu Avazyaka che. saMyamanI vAta mAtra mokSanA saMdarbhamAM ja kahevAI nathI. dhArmika loko paNa moTe bhAge saMyama ane ahiMsAnI vAta mokSanA saMdarbhamAM kare che. jeNe mokSamAM javuM ja nathI te A vAta zA mATe mAnaze? mokSanA saMdarbhamAM dharmanI vAta karavI e enI eka bAju che. paraMtu jIvananA saMdarbhamAM te atyaMta mUlyavAna che. A saccAIne vartamAna saMdarbhamAM samajavI atyaMta jarUrI che. jo dharmanI vAtane vartamAnayuganI samasyAonA saMdarbhamAM prastuta karavAmAM Ave, adharma ane hiMsA dvArA utpanna thanArI paristhitio ane muzkelIonA saMdarbhamAM prastuta karavAmAM Ave to pratyeka vyakita dharmanuM mUlyAMkana karaze, ahiMsA ane saMyamanuM mUlyAMkana karaze, dharmanI vAta atyaMta vyApaka banI raheze. dharmanuM eka sUtra che - atItanI bhUlonuM punarAvartana na thavA devuM. pratyeka vyaktie evo saMkalpa karavo joIe ke meM Aja sudhI je bhUlo karI che te pharIthI nahi karuM. pramAdavaza je kaMI karyuM che te punaH nahi karuM. A saMkalpa samasyAnA ghora aMdhakAramAM samAdhAnano dIvaDo banI raheze. astitva ane ahiMsAna, 41 ---- -- Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanaHY paNa saMkalikA 0 3 0 maMtA maIma abhayaM viditA (AyAro 1/91) 0 se bemi - imaMpi jAIdhaNamaya, eyaMpi jAIdhammaI / imaMpi buDhidhammaya, eyaMpi buDhighammaya / imaMpi cittamaMtayaM, emapi cittamaMtayaM / imaMpi chinna milAti, emaMpi chinna milAti imaMpi AhArage, emapi AhAraga ! imaMpi aNiccaye, emapi aNiccayaM / imaMpi asAsayuM, emapi asAsaya / imaMpi cayAvacaIyuM, emapi cayApacayaM / imaMpi vipariNAmadhammaya, emapi vipariNAmadhammayaM / (AyAro 1/113) 0 gharanI bahAra bagIco zA mATe? 0 vanaspatijagata : mAnavajagata 0 mAnava ane kalpavRkSa 0 vibanA viznoI samAjanuM balidAna 0 vRkSa kApavAno artha 0 arthahiMsAH anarthahiMsA 0 prAkRtika bhUkha kRtrima bhUkha arthazAstranuM sUtra paryAvaraNa-saMtulanano prazna 0 tananI tRSNA mananI tRSNA 0 icchA : AvazyaktA 0 sRSTi-saMtulananI ciMtA vartamAna khyAlo - astitva ane ahiMsA , 42 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanaspatijagata ane ApaNe mANasa ane vanaspati banne sAthIdAra che. vanaspati vagara mAnavInuM jIvana zakya nathI, paraMtu mANasa vagara vanaspatinuM jIvana zakya hoI zake che. jo prAcIna yuganI vAta karIe, yogalika yuganI vAta karIe to te vakhate jIvananI tamAma AvazyakatAo kalpavRkSa upara nirbhara hatI. te dareka kalpanAne sAkAra karanAruM vRkSa hatuM. yaugalika jIvonI apekSAo-bhojana, vastra vagere kalpavRkSa dvArA pUrNa thatI hatI. makAna, AbhUSaNa, manoraMjananA sAdhano, zRMgAra, sAja-sajAvaTa, raheNI-karaNI saghaLuM kalpavRkSane Azrita hatuM. lpavRkSa vagara yogalika jIvananI lpanA paNa karI zakAya tema nathI. yogalika yuga pachI mANasa sAthe rahevAnuM zIkhuM, gAma vasAvavAnuM zIkhyuM, makAna banAvavAnuM ane khetara karavAnuM paNa zIkhI lIdhuM. tenI pUrve kalpavRkSa ja tenuM makAna hatuM. yaugalika yuganA aMtima samaye prathama makAna banyuM. makAnanuM nAma hatuM agAra. prathama makAna lAkaDAmAMthI banyuM. aga-vRkSamAMthI banyuM tethI makAnanuM nAma agAra rAkhyuM. te samaye na to ITo hatI ke na paththara hatA. AkhuM makAna lAkaDAmAMthI banAveluM hatuM. jIvanano navo AraMbha * jIvananI jarUriyAto vadhI. mANase kapaDAM banAvavAnuM zarU karyuM. prathama kapaDuM rUmAMthI banyuM. tenuM praNayana paNa vanaspatijagata upara AdhArita hatuM. bhojananI pUrtino srota paNa vanaspatijagata hatuM. tenI prApti mATe mANase kRSi-khetI karavAnuM zarU karyuM. eka taphAvata pedA thaI gayo. mAtra kalpavRkSa upara ja nirbharatA hatI te have samagra vanaspatijagata upara banI gaI. pravRttino vistAra thato rahyo. makAna ane vastro banavA lAgyAM. pAka UgavA lAgyo. jIvananI jANe navI zarUAta thavA lAgI, paraMtu badhuMya vanaspati jagata upara nirbhara banI rahyuM. ------ astitva ane ahiMsA na 43 ----- Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe samAjano itihAsa avalokIe. mAnavajagata ane vanaspatijagata banne sAthesAthe jIvatAM rahyAM che. mANasa prathama jaMgalomAM vRkSonI vacce raheto hato. AjakAla moTA bhAganA loko zaheromAM rahevAnuM pasaMda kare che. ApaNe joIe chIe ke zaheromAM moTAM moTAM makAno banI rahyAM che, paraMtu temanI cAre bAju nAnakaDA bagIcA banAvelA hoya che. prazna thaI zake ke makAnanI sAme bagIco zA mATe ? ema lAge che ke mANase jaMgalane choDyuM ane gAma vasAvyuM. gAmamAM tenuM mana na lAgyuM tethI teNe gAmamAM pharIthI jaMgala vasAvyuM. prANazakti H mukhya AdhAra hakIkatamAM vRkSa vagara mAnavInuM mana jAgatuM ja nathI. koI mANasa kavitA lakhavA icche che. jo te vRkSa nIce besI jAya to ApoApa kalpanA AvavA lAgaze. vRkSanI nIce kAgaLa-kalama laIne lakhavAnuM zarU kare to vArtA paNa banI jaze. jyAre haryuMbharyuM, phaLo-phUlothI ladAyeluM vRkSa AMkhone jovA maLe che tyAre koI zuSka mANasa paNa sajaLa banI jAya che, sarasa banI jAya che. - vanaspati ApaNI prANazaktino mukhya AdhAra che. koI vyaktine thoDAka samaya mATe kALakoTaDImAM baMdha karI devAmAM Ave to teno zvAsa ruMdhAvA lAgaze. jyAre vyakti prAtaHkALe bagIcAmAM pharavA mATe jAya che tyAre tenAM tana-mana ane bhAva badhuM svastha banavA mAMDe che. mAnavajagata ane vanaspatijagata vacce kevo gADha saMbaMdha che ! chatAM mAnavInA manamAM tenA pratye karuNAno abhAva jovA maLe che. mAnavInA manamAM eka prakAranI krUratA chupAyelI hoya che. je vanaspatijagata pAsethI te ATaluM badhuM meLavato hoya che tenA pratye karuNA, komaLatA, sahRdayatA, hamadardI ane bhAIcAro hovAM joIe, paraMtu te tenA manamAM nathI. je jIvananAM sAthI che, jIvana ApanArAM che temanA pratye paNa dayA nathI, A eka viDaMbanA che. AtmatulA bhagavAna mahAvIre AtmatulAnA siddhAMtanuM pratipAdana karyuM. mahAvIre vanaspati ane mANasanI je samAnatAo rajU karI che, temane Aje vijJAna pramANita karI cUkyuM che. mahAvIranI bhASAmAM mANasa ane vanaspatinuM svarUpa A pramANe che H astitva ane ahiMsA // 44 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasa vanaspati mANasa janme che. vanaspati paNa janme che. ' mANasa vikase che. vanaspati paNa vikase che. mANasa caitanyayukta che. vanaspati paNa cetanyayukta che. mANasa chinna thatAM dukhI vanaspati paNa chinna thatAM dukhI thAya che. thAya che. mANasa AhAra le che. vanaspati paNa AhAra le che. mANasa anitya che. vanaspati paNa anitya che. mANasa azAzvata che. vanaspati paNa azAzvata che. mANasa upacita ane apacita vanaspati paNa upacita ane thAya che. apacita thAya che. mANasa vividha avasthAo vanaspati paNa vividha avasthAo pAme che. pAme che. abhacanuM avadAna mahAvIre kahyuM ke tamAma jIvone potAnA samAna samajo. vanaspatinA saMdarbhamAM paNa temanuM evuM ja pratipAdana hatuM - "tame juo ! vanaspati bIjA jIvonI apekSAe tamArI vizeSa nikaTa che. pRthvI, apa, tejasa, vAyu vagere jIvone samajavA khUba muzkela che, paraMtu vanaspatikAyane samajavAnuM saraLa che. tame ene samajo, tenA vize manana karo. manana karIne abhayadAna Apo.' "jenA thakI tamane jIvana maLI rahyuM che, tene paNa tame bhaya ApI rahyA cho. tame ene pajavavAnuM choDI do. e satya che ke tamArI AvazyakatAo tenA upara nirbhara che. tame bhojana vagara rahI zako tema nathI, paraMtu tame ochAmAM ochuM ene anAvazyaka rIte to na pajavo. manamAM evI bhAvanA rAkho ke e ApaNA upara upakAra karanAruM jagata che. enA pratye tamAro je krUra vyavahAra thAya che, te mATe kSamAyAcanA #o. tamAre AvazyaktAvaza koI vRkSanI DALI kApavI paDe koI vanaspatine kApavI paDe to tame tenA pratye manamAM kSamAyAcanA karo. tamArA manamAM evo bhAva jAgavo joIe ke "vivazatAne kAraNe huM vanaspatijagatano upayoga karI rahyo chuM. mArI vizatA mATe te mane kSamA bakSe-' Avo bhAva kRtajJatAno bhAva banI raheze." astitva ane ahiMsA 45 - - Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bImArInuM kAraNa mahAvIre je kahyuM teno marma che ke vanaspatijagata pratye karuNA, sahayoga, sahRdayatA, kRtajJatA ane kSamAyAcanAno bhAva hovo joIe. ghaNA loko vRkSo kApIne bImAra paDI jAya che. temane khabara ja nathI paDatI ke temanI bImArI zA mATe AvI ? jApAnamAM eka rahasyavid thaI gayA - DaoN. hirozI mokomAmA. temaNe eka rogIne joyo. tenI bImArInI koI khabara paDatI nahotI. mokomAmAe pUchayuM : tamArI sAsunuM mRtyu thayuM che ? hA. tamArA ghara sAme koI jUnuM vRkSa che ? hA. basa, e ja che tamArI bImArInuM kAraNa! keTalAka loko e vRkSane kApavA icche che. e vRkSamAM eka pavitra AtmA rahe che ane enI ja cetavaNI che tamArI A bImArI. DokTaranI vAta sAcI paDI. thoDAka divaso pachI tophAna UmaTyuM ane te vRkSa ukhaDI gayuM. teNe e ja jagAe eka navuM vRkSa UgADI dIdhuM. e ja divasathI bImArI dUra thavA lAgI ane thoDAka ja divasomAM te mANasa svastha thaI gayo. mahattvapUrNa svIkRti keTalAka mRtAtmAonAM nivAsasthAna paNa vRkSo hoya che. guru samakSa dhAraNA karatI vakhate eka jaina zrAvaka evo niyama svIkAre che ke huM moTuM vRkSa nahi kApuM. A bahu moTI ane mahattvanI svIkRti che. viznoI samAje vRkSo mATe ja kAma karyuM che te atyaMta adbhuta che. viznoI samAjamAM evI mAnyatA pracalita che ke eka vRkSane kApavuM e dasa bALakonI hatyA samAna che. viznoI samAjanA pUrvajoe vRkSonI surakSA mATe potAnA jIvananAM balidAna ApI dIdhAM hatAM. jyAre jodhapuranA rAjAe vRkSo kApavAnuM zarU karyuM tyAre viznoI samAjanA lokoe tenI sAme satyAgraha zarU karI dIdho. temaNe kahyuM ke pahelAM ame marIzuM pachI ja vRkSo kapAze. vRkSone vinAzathI bacAvavA mATe aneka lokoe potAnA prANonI Ahuti ApI dIdhI. ApaNe e saccAIne samajIe ke jeTalAM vRkSo kapAze, eTaluM ja -- astitva ane ahiMsA 4 46 - - - - Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavInuM jIvana asurakSita banI jaze. vRkSa kApavuM eTale hiMsA ane potAnA sahayogIno vinAza. vRkSa kApavAmAM hiMsA to thAya che ja paraMtu tenI sAthosAtha jIvana sAme paNa jokhama pedA thaI jAya che. vanaspati ane manuSya bannenuM astitva eTale joDAyeluM che ke ene alaga karI ja nathI zakAtuM. Aje mAnavI A saccAI sAme AMkhamIMcAmaNAM karI rahyo che. te lobhane kAraNe vicAryA-jANyA vagara vanaspatijagata sAthe ghora anyAya ane krUratAno vyavahAra karato rahyo che tathA e ja enA mATe samasyAnuM kAraNa banI rahyuM che. hiMsAnA be prakAra bhagavAna mahAvIre hiMsAnA be prakAra batAvyA che- arthahiMsA ane anarthahiMsA. A khUba vaijJAnika vargIkaraNa che. A banne zabdo jIvananA vyavahAra sAthe joDAyelA che. vyakti Avazyaka hiMsAne choDI nathI zakatI, jIvananI vAstavika jarUriyAtone ghaTADI nathI zakatI, paraMtu anAvazyaka hiMsAthI bacI zake che, kRtrima jarUriyAtono saMyama karI zake che. vAstavika AvazyakatA temaja kRtrima AvazyakatAne samajavI jarUrI che. prAkRtika cikitsAmAM be prakAranI bhUkha mAnavAmAM Ave cheprAkRtika bhUkha ane kRtrima bhUkha. prAkRtika bhUkha svAbhAvika rIte lAgatI bhUkha che. bhasmaka rogane kRtrima bhUkha mAnavAmAM Ave che. je vyakti bhasmaka rogathI grasta hoya che, tenI bhUkha eka divasamAM so-so roTalIo khAvA chatAM tRpta thatI nathI. A kRtrima bhUkha - bhasmaka vyAdhino kyAreya aMta Avato nathI. vyakita ane samAja banne mATe te samasyA banI rahe che. arthazAstranuM sUtra AjanA samAjazAstrIo tathA arthazAstrIoe kRtrima bhUkha vadhArIne samagra mAnavasamAjane saMkaTamAM mUkI dIdho che. arthazAstranuM sUtra che ke icchAo vadhAratA jAo. Aje A khoTA sUtranA pariNAme hiMsA vadhI rahI che. paryAvaraNanuM saMtulana khoravAI rahyuM che. jarUriyAtanI pUrti karavI jarUrI che, e vAtane ucita gaNI zakAya; paraMtu kRtrima AvazyakatAo UbhI karavI ane temanI pUrti karatA rahevuM e koI rIte yuktisaMgata nathI. AvazyaktAnI utpatti ane tenI pUrtinuM eka viSacakra astitva ane ahiMsA ke 47 - Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. teno kyAMya aMta nathI hoto. A satyathI sAmAnya loko paNa paricita hoya che. rAjasthAnI bhASAno eka prasiddha duho che : tana kI tRSNA tanika hai, tIna pAva ke sera, mana kI tRSNA anaMta hai, gile mera kA mera. AvazyaktAno prazna vartamAna jagatamAM je satyanuM pratipAdana karavAmAM AvI rahyuM che tenAthI A satya alaga che. AvazyakatAnI pUrtine anucita mAnI zakAya nahi, paraMtu prazna e che ke mAnavInI zArIrika AvazyakatAo keTalI che? te atyaMta sImita che. jo AvazyaktAnA AdhAre cAlavAmAM AvyuM hota to jagata sAme paryAvaraNanuM saMkaTa pedA thayuM na hota, paryAvaraNanI samasyAthI samagra vizva saMtrasta thayuM na hota. mANase tananI tRSNAnI jagAe mananI tRSNAne besADI dIdhI. jyAre mananI tRSNA jAgI jAya che, tyAre AvazyaktAo vadhatI jAya che. tRSNA ane icchAno kyAreya aMta nathI Avato, tenI koI sImA nathI hotI. mahAvIre kahyuM, "icchA huM AgAsasamA aMNatiyA - icchA AkAzanI jema anaMta che. jyAre icchA anaMta ane asIma banI jAya che tyAre vinAza avayaMbhAvI banI jAya che. virAma kyAM haze? Aje jagata vinAzanA Are AvIne UbhuM che. enuM kAraNa che arthazAstrano vicAryA-samajyA vagarano siddhAMta. arthazAstrano khyAla che ke icchA jeTalI vadhaze, eTaluM utpAdana paNa vadhaze. jeTaluM utpAdana vadhaze eTalI samRddhi paNa vadhaze. A siddhAMte kharekhara vinAzane AmaMtraNa ApI dIdhuM che. jo arthazAstrano Avo siddhAMta na hota to ikolojInA siddhAMtanI jarUra ja na hota. Aje sRSTi-saMtulana mATe aneka prayatno cAlI rahyA che. loko icche che ke sRSTinuM saMtulana DahoLAI na jAya. paraMtu jyAM sudhI arthazAstrano A siddhAMta vyaktinA jIvanavyavahArane calAvato raheze tyAM sudhI sRSTisaMtulananI ciMtAnuM samAdhAna maLI nahi zake. sRSTi saMtulana mATe, paryAvaraNa mATe arthazAstranI vartamAna samajaNa badalavI paDaze. tene badalyA vagara A samasyAone ukelI nahi zakAya. icchA vadhAro, utpAdana vadhAro." A khoTA khyAlane kAraNe ja ---- - astitva ane ahiMsA 48 - Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanaspatijagata sAthe anyAya thaI rahyo che. Aje vikAsanAM kRtrima sAdhanoe prakRti sAthe anyAyapUrNa ane krUra vyavahAra zarU karyo che. teno virAma kyAM haze te koI kahI zake tema nathI. mahAvIranuM ahiMsA-darzana ApaNe A satyane AcArAMga sUtranA saMdarbhamAM samajIe. AcArAMga sUtramAM je saccAIonuM udghATana thayuM che temane vartamAnamAM vadhu spaSTa rIte samajI zakAya tema che. e ja vAta AjathI hajAra varSa pUrve kahevAmAM AvI hota to samajavAmAM keTalIka muzkelI paDI hota. Aje samagra vizva bhayagrasta che, samasyAothI ciMtita che. jo Adhunika saMdarbhamAM mahAvIravANIne vyakta karavAmAM Ave, AcArAMga sUtranuM vizleSaNa karavAmAM Ave to ema lAgaze ke vartamAna samasyAonAM abhuta samAdhAna prathama ja vakhata ApaNI samakSa AvyAM che. Aje mahAvIravANI ane temanuM ahiMsA-darzana jagatane lobhAmaNuM lAgI rahyuM che. loko icche che ke ubharAtA dUdha upara koI ThaMDu pANI chAMTanAruM maLe to sAruM. Aje AMkAkSAonI hoLI prabaLa banI che. tene zAMta karavA mATe ahiMsAnI vAta, je vanaspatijagata sAthe joDAyelI che, te ThaMDuM pANI chAMTavAnI vAta che. viSayaH Avata AcArAMga sUtranuM eka mahattvanuM sUkta che - je Avar3e se guNe, je guNe se Ava - je viSaya che, te Avarta che, je Avarta , te viSaya che. A arthazAstrIya AkAMkSAo ane viSayoe eTalAM badhAM Avarta pedA karyA che, eTalAM badhAM vamaLa pedA karyA che ke vyakti mATe potAnA jIvananI naukAne laIne sAme pAra pahoMcavAnuM atyaMta muzkela banI gayuM che. A vamaLamAMthI, AvartamAMthI bacanAra ja samasyAonA cakravyuhane toDavAmAM saphaLa thaI zakaze. A nAnakaDuM satya samajAI jAya to mAnavajAtinuM ghaNuM moTuM kalyANa thaI zake tema che. astitva ane ahiMsA 49 - Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 0. saMkalikA 0 saMti me taNA pANA, tuM jahA - aMDayA, poyacA, jarAucA, rasayA, saMseyayA, samucchimA, umiyA, ovavAiyA / 0 esa saMsAreti pavRtti 0 maMdasya aviyANao (AyAro 1/118-120) se bemi-apege abhyAe vaheMti... akhege amplimiMjAe vaheMti, apege acchAe vaheMti, akhege aNaThAe vaheMti, akhege hiMsiMsa metti vA vaheMti, apege hiMsaMti metti vA vaheMti, apege hiMsismRti metti vA vaheMti ! (AyAro 1/140) 0 preraNA che lobha 0 saMsArano artha 0 prazna che aucityano 0 krUratA pRSThabhUmi 0 eka zabda : rUpiyo 0 hiMsA kone mATe? zA mATe? 0 kavinI kalpanA ane saccAI 0 lobhanI vRttiH bhAratIya ane pAzcAtya mAnasa 0 saMgrahanI manovRtti ane hiMsA 0 ahiMsAnuM mUlyAMkana karIe. --- astitva ane ahiMsA - 50 - Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMsAra che vikAsano AdhAra - mAnavInI pravRtti pAchaLa aneka preraNAo ane bhAvanAtmaka uttejanAo hoya che. temAM sauthI moTI preraNA lobha che. kaSAyanA cAra prakAra che : krodha, mAna, mAyA ane lobha. emAM lobhano parivAra sauthI moTo che. dazamA guNasthAna sudhI tenuM astitva TakI rahe che. eno artha e thayo ke te sAdhanAnI agrima bhUmikA sudhI potAno paMjo phlAvI rAkhe che. krodha, mAna, mAyA e tamAma lobhanA ja camacA che. jo lobha prabaLa haze to krodha paNa vadhu thaze, ahaMkAra paNa khUba vadhaze ane mAyA paNa vistAra pAmaze. jeTalA kaSAya che, ApaNI pravRttinI jeTalI preraNAo che e tamAmane eka zabda-lobhamAM sameTI laI zakAya tema che. lobhe mAnavImAM bhAre krUratA pedA karI che. anya prANIone paNa teNe krUra banAvyAM che. sauMdaryanI lAlasA, prasAdhana, sAja-sajAvaTa, ArAmanI jhaMkhanA A tamAmanA mULamAM lobha ja che. A vRttioe A jagatane atyaMta kurUpa banAvI mUkayuM che. ' A jagata trasa prANI che ane traNa prANI jagata che. ema kahevuM joIe ke A jagatano, A laukika vyavasthAno vikAsa gati thakI thayo che. jo gati na hota to vikAsa na thayo hota. jo bepagAM, cArapagAM prANIo na hota, sarIsRpa (sApa vagere) na hota, pakSIo na hota, vizvamAM mAtra sthAvara prANIo ja hota, jaMgala, pahADa ane taLAvo ja hota to sRSTivikAsano koI krama na hota. je kyAM che te tyAM ja raheta. na ghoDA-gADI hota, na ratha hota. prAcIna sabhyatA paNa na hota. vartamAna yugamAM paNa na vimAna hota, na relave hota ke na baso hota. jagata upara vanaspatijagatanuM eka mAtra sAmrAjya hota. vikAsanI prakriyA : mULatattva vikAsanI prakriyAno mULa AdhAra gati che. bIjI rIte ema kahI - astitva ane ahiMsAne 51 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakAya ke trasajIva vikAsanI prakriyAnAM mULatattvo che. sthAvara sRSTithI ApaNe trasasRSTi sudhI pahoMcIe. sthAvara vRkSo vadhI jAya che, vanaspati vadhI jAya che paraMtu navuM nirmANa kazuM ja thatuM nathI. ApaNI gati samagra navanirmANano AdhAra banelI che. pAMca sthAvara pachI chaThThuM sthAna trasajagatanuM che. ene ja bhagavAna mahAvIre saMsAra kahyo che - esa saMsAretti pavuccaI. saMsArano artha ja gatizIla hovuM che. sthiratAnuM nAma saMsAra nathI. ApaNo A saMsAra trasa jIva che. eNe ja makAno banAvyAM che, kapaDAM banAvyAM che, khetI utpAdana karyuM che. koI janarala sToramAM eTalI badhI cIjo rahe che ke jene jovA mATe koI vyakti pahoMcI jAya to Akho divasa mAtra jovAmAM ja pasAra thaI jAya. lokonI bhIDathI bajAro chalakAtAM rahe che. sADIonI dukAna upara mahilAonI bhIDa rahe che. janarala sTora upara roja-ba-roja upayogamAM AvanArA padArtho kharIdavA mATe loko Atura banelA jovA maLe che. eTalA badhA prakAranI khAvAnI ane paheravAnI cIjono vikAsa thayelo che ke jenI gaNatarI karavAnuM sahaja zakya nathI lAgatuM. * gatinuM pariNAma prazna e che ke - zuM ATalA badhA padArthonI jarUra che kharI ? mANase kRtrima AvazyaktAono khUba vistAra karI dIdho che. gatinuM A eka pariNAma che. A gatizIlatAe vikAsa ane nirmANanI gatine AgaLa vadhArI che. sAthosAtha teNe mANasamAM lobha ane sauMdaryanI bhAvanAne paNa protsAhana ApyuM che. pariNAme Aje mANasa svayaMmAM suMdara nathI rahyo. te kapaDAM suMdara pahere che paraMtu pote suMdara nathI. te svayaM sarjelo nathI, paraMtu svayaMne sajAvavA icche che. aneka vyaktio senTa lagAve che paraMtu zuM teo e nathI jANatA ke senTa kaI rIte bane che ? jo vyakti senTa banAvavAnI prakriyA jANI le to kadAca teno upayoga karavAnuM baMdha karI de. eka jAnavara hoya che bi. tenI yaunagraMthimAMthI je strAva thAya che, temAM khUba sugaMdha hoya che. e biTTunI yaunagraMthine mArImArIne karAvavAmAM Ave che ane e dvArA savita padArthamAMthI ghaNAM badhAM enTa bane che. eka nAnakaDuM prANI che-bIvara. tenI cAmaDI khUba mulAyama hoya che. rUMchA koTa banAvavA mATe bIvaranI hatyA karavAmAM Ave che. astitva ane ahiMsA / 52 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krUratAnI pRSThabhUmi zaktizALI mANasa kamajorane mAre che, e eka siddhAMta jevuM banI gayuM che. mANasane vicAravAnI zakti maLI che paraMtu te prANIo sAthe je anyAya karI rahyo che e zuM saMgata che kharo ? mAnavInA moja-zokhe keTalI krUratA pedA karI che, jenI kalpanA paNa thaI zake tema nathI. thoDAka ArAma, moTAI ane saudarya mATe e lo badho anyAya AcarI rahyo che ! loko kahe che ke AMtakavAda vadhI rahyo che. mAnavIne taNakhalAnI jema mArI nAkhavAmAM Ave che. jo mAnavInA caritrane joIe to bIjuM zuM pariNAma AvI zake ? A eka cakra che. jo hajAra mANaso krUratA Acaraze to lAkho mANaso krUra banI jaze. krUratAnI pAchaLa zuM che ? e tarapha ApaNe dhyAna kendrita karIe. tenI pRSThabhUmimAM rUpiyA, ArAma, suMdara dekhAvAnI vRtti ane moTAInI bhAvanA che. akhabAramAM vAMcavA maLyuM ke kasturI mRga have samApta thaI rahyAM che. pAzcAtya dezomAM tenI mAMga khUba vadhI gaI che. have teno upayoga zastromAM thavA lAgyo che tethI tenuM mUlya vadhI gayuM che. mRgone mAranArAo avedha rIte mArI rahyA che. sturI mRganuM astitva ja nAmazeSa thaI gayuM che. zikArI mATe to e eka vyavasAya che. rUpiyAnA lobhe, prasAdhana tathA sauMdaryanA lobhe je krUratAne janma Apyo che te dilane AghAta ApanAro che. jaTila che lobhanI vRtti asIle vakIlane kahyuM ke mAro kesa bhAre aTapaTo hato ane khoTo paNa hato, paraMtu tame tamArI hoziyArIthI mane vijaya apAvyo. huM kayA zabdomAM tamArI prazaMsA kare ? mane koI zabdo maLatA nathI. vakIle kahyuM ke, koI zabda zodhavAnI jarUra ja nathI. mAtra eka zabda jANI lorUpiyA ! Aje hAthIonI hatyA thaI rahI che. hAthIdAMtanA vecANa upara sarakAra dvArA pratibaMdha mUkavAmAM AvI rahyo che. cAmaDA mATe vAgha-cittA mAravAnuM zarU karI devAmAM AvyuM che. je koI prANInI hatyAmAMthI paisA maLatA hoya tene mAravAmAM Ave che. paraMtu A koI navI vAta nathI. ApaNe AcArAMga sUtra vAMcIe. kayAM kayAM kAraNothI jIvanI hatyA karavAmAM Ave che enuM vizad varNana AcArAMga sUtramAM jovA maLe che. -- -- -- astitva ane ahiMsA ka 53 -- -- - Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka loko zarIra mATe prANIono vadha kare che. keTalAka loko cAmaDuM, mAMsa, lohI, hRdaya, pitta, carabI, pAMkho, pUMchaDI, vALa, zIMgaDAM, vizALa-hAthIdAMta, dAMta, dADha, nakha, snAyu, hADakAM ane karoDarajju mATe prANIono vadha kare che. keTalAka loko prayojanavaza prANIono vadha kare che, to keTalAka loko koI prayojana vagara paNa prANIono vadha kare che. keTalIka vyaktio (emaNe mArA svajananI) hiMsA karI hatI, evI smRti karIne prANIono vadha kare che. keTalIka vyaktio (e mArA svajanonI) hiMsA karI rahyAM che, ema vicArIne prANIono vadha kare che. keTalIka vyaktio (e mArI ke mArA svajana varganI) hiMsA karaze evI saMbhAvanA vicArIne prANIono vadha kare che. zuM karuNA jAgaze kharI ? prazna che ke zuM mAnavInI vRttio badalAze ? krUratA ghaTaze ? zuM karuNA jAgaze ? ema lAge che ke tyAM sudhI karaNAne jagADavAno prayatna saphaLa thaI nahi zake, jyAM sudhI lobhane ghaTADavAnuM prayojana saphaLa nahi thaI jAya. prekSAdhyAna zibira daramyAna eka prazna rajU thayo ke krodhane ghaTADavA mATe jyotindra upara dhyAna karAvavAmAM Ave che, nazo choDAvavA mATe apramAdakendra upara dhyAna karAvavAmAM Ave che, bhayavRtti ghaTADavA mATe AnaMdakendra upara dhyAna karAvavAmAM Ave che, to pachI lobhanI vRtti dUra karavA mATe kayA kendra upara dhyAna karAvavuM joIe ? meM kahyuM ke A bAbatamAM huM pote ja mUMjhavaNamAM chuM. anya vRttione badalavAnAM sUtro to maLI gayAM che, paraMtu lobhanI vRttine badalavAnuM sUtra hajI sudhI hAthamAM AvyuM nathI ! kyAM che dila ane dimAga ? sauthI jaTila che lobhanI vRtti. saghaLI samasyAo emAMthI ja pedA thayelI che. tene badalavI zI rIte ? e ja vRttine kAraNe mANasa maMda ane ajJAnI banI rahyo che. je mANasa lobhI hoya, prasAdhana icchato hoya, ArAma icchato hoya te bhaNelo hovA chatAM maMda che. ziyALAnI RtumAM dakSiNa dizAmAM prasthita sUraja paNa maMda banI jAya che. eka kavie atyaMta suMdara kalpanA vyakta karI che : - astitva ane ahiMsA / 54 - Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNAzA pravRttasya, prasAritakarasya ca | teja : tejasvinastasya, hoyatevanyastha kA kathA // je lobhanI AzAmAM cAlyo gayo, je lobhanI dizAmAM cAlyo gayo, je dhananI AzAmAM cAlyo gayo, te maMda banI gayo. lobhanI dizAmAM prasthita vyakti ajJAnI banI jAya che, teno vicAravAno dRSTikoNa badalAI jAya che, tenAM dila ane dimAga badalAI jAya che. eka rogI eka DokTara pAse gayo ane bolyo - mArAM dila ane dimAgamAM darda che. DokTare tene UlaTo sUvaDAvIne enI pITha tapAsavAnuM zarU karyuM. rogI bolyo - mane pIThamAM nahi, dilamAM darda che. DokTare kahyuM - AjakAla bhAratanAM lokonuM dila AgaLa kyAM che? emanuM dila ane dimAga pazcima tarapha che, pAchaLa che. vicitra ghaTanA ema lAge che ke lobhane kAraNe dila ane dimAga badalAI gayAM che. pazcimanI keTalIka vAto je sArI che te ApaNe ochI apanAvIe chIe. paraMtu jo mAro abhyAsa sAco hoya to huM ema kahI zakuM chuM ke lobha ane saMgrahanI vRtti jeTalI bhAratIya mAnasamAM che, eTalI pazcimanA lokomAM nathI. sAta peDhI sudhI vicAra karavAnI vAta mAtra hindustAnI lokomAM ja che. pazcimano mANasa kyAreya evI kalpanAmAM paDato nathI. enI vicAravAnI rIta judI ja che. amerikAmAM Aje paNa eka moTI vicitra ghaTanA ghaTI rahI che. eka vyakti thaI gaI - benjAmIna phrenkalIna. te presa calAvato hato. tenI pAse eka vakhata vIsa Dolara ochA hatA. teNe mitra pAse madada mAgI. mitre tene vIsa Dolara ApyA. tenuM kAma pUruM thaI gayuM. teNe mitranA vIsa Dolara pAchA ApavA icchavuM. mitra bolyo - meM to tane pAchA levA mATe ApyA nahotA. jo tuM ApavA mAgato hoya to eka kAma kara, e tArI pAse ja rAkha. bIjI koI jarUriyAtavALI vyaktine ApI deje ane tene paNa tuM ema kaheje ke jyAM sudhI jarUra hoya tyAM sudhI te rAkhe. tyAra pachI e vIsa Dolara bIjI koI jarUriyAtavALI vyaktine Ape ! saMgrahanI manovRtti bhAratamAM saMgrahanI manovRtti prabaLa che. mRtyunI kSaNa sudhI vyakti astitva ane ahiMsA - 55 -- Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema vicAratI rahe che ke mArI pAse ATaluM dhana che. te evo saMtoSa laIne mRtyu pAme che. ema mAnavuM joIe ke A manovRttine kAraNe hiMsAnuM eka cakra cAlI rahyuM che. ApaNuM trasajagata kevuM suMdara che ! pazu, pakSI nirvikna vicaratAM hota to A trasajagata, A saMsAra kevo suMdara hota ! kRtrima abhayAraNyo banAvavAnI koI jarUra ja na hota. paraMtu mANase potAnAM lobha, sauMdarya ane lAlasAnI bhAvanAne kAraNe bhayaMkara krUratAne janma Apyo ane saMsAranI saghaLI suMdaratA khatama karI nAkhI. Aja vyakti ema vicAre che ke paryAvaraNanuM pradUSaNa na hovuM joIe. A tenI kRtrima ciMtA che. jyAM sudhI mahAvIravANInuM mUlyAMkana nahi karavAmAM Ave, ahiMsAnA siddhAMta upara dhyAna kendrita nahi thAya tyAM sudhI A saMsAra na to suMdara raheze ke na to A trasRSTi vikAsanI dizAmAM AgaLa vadhI zakaze ke na to paryAvaraNa surakSita raheze. jo A vAta samajAI jAya, mAnavIno dRSTikoNa badalAya ane lobhanI vRtti niyaMtrita bane to samasyAothI saMtrasta saMsArane samAdhAnanI dizA maLI zake. - astitva ane ahiMsAna, 56 ----- Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : - tAla saMkalikA 0 eyaM tulamannasiM. 0 je abhattha jANaI se bahiyA jANaI je bahiyA jANaI se alpatyaM jANaI (AyAro 1/147-48) 0 te salve pAvAyA...ega mAM maMDalibaMdha kissA egao ciThaMti / purise ya sAgaNiyANaM iMgalANaM pAi bahupaDipuNa aomAM saMDAsaNa gAya te....eve vayAsI-bho pAvAduo ! ima...gAya mahattagaM mahattagaM pANiNA dha7 / tae Na te... pANi paDisaUrati kamhA NaM tume pANi paDisahasTa? pANI No DAbhejA? daDhe kiM bhavisyAM ? dukabaM? dukhaM ti marNamANA paDisAha7, esa tulA, esa pamANe, esa samAcaraNe. payaM tulA payaM pamANe patteyaM samosaraNe . (sUyagaDo 2/2/77) 0 jovAnI prakiyAH traNa tattvo anadhyavasAya, pratyabhijJAna, anveSaNa 0 satata saMdhAnano artha 0 muzkela che niyamanI zodha 0 svayaMne jANo, bIjAone jANo 0 bIjAonA prakAzamAM potAne jANo 0 potAnA prakAzamAM bIjAone jANo 0 zoSaNa-pariDAno siddhAMta 0 krAnti-sUtraH AcArAMga - astitva ane ahiMsA ka 57 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAjavAnAM be pakSa trAjavuM pratikti che. e tolanAro bahu moTo che ke je bIjAone tolI zake. trAjavAnI sAthe samatAnI vAta joDAyelI che. nyAyanI vAta joDAyelI che. trAjavAnAM banne pallAM samAna hovAM joIe. samatA mATe trAjavAnI upamA prayojAI che ane nyAya mATe paNa trAjavAnI upamA prayojAI che. jo ke ApaNA kavioe trAjavAmAM paNa doSa nihALyo che - he trAjavA ! tuM prAmANika che, saune barAbara mApe che. chatAM tuM nyAya nathI karatuM. kAraNa ke je bhAre hoya che ene tuM nIce laI jAya che ane je halakuM hoya che tene tuM upara laI jAya che. prAmANika pada gaNI tulA, yaha tuma karatA anyAya / adha pada deta gariSTha ko, laghu unnata pada pAya // anavyavasAya : pratyabhijJAAna AcArAMgamAM paNa trAjavA zabdono prayoga karavAmAM Avyo che - eyaM tulamasiM' A trAjavAnuM anveSaNa karo. trAjavAnuM saMdhAna saphaLa hovuM joIe. ema nathI kahyuM ke A trAjavAne juo. ApaNA jovAnI prakriyAnuM eka nAma che adhyavasAya. mANasa bajAramAM jAya che, hajAro cIjo jue che. ene pUchavAmAM Ave ke amuka dukAnamAM kaI kaI cIjo hatI ? to e javAba Apaze ke mane khabara nathI. bajAramAM hajAro loko maLe che. koI vyaktine pUchavAmAM Ave ke tame keTalA lokone joyA ? tamane keTalI vyaktio maLI ? to e eno sAco - samyaka uttara ApI nahi zake. A darzananuM nAma che anadhyavasAya. jenI sAthe adhyavasAya joDAto nathI, tene oLakhI zakAto nathI. bIjuM tattva chepratyabhijJAna. kyAreka vyakti bIjI vyaktinuM nAma - saranAmuM pUchI le che ane jyAre e pharIthI maLe che tyAre ene oLakhI paNa le che. e che pratyabhijJAna-oLakhavavA jevuM nirIkSaNa. anadhyavasAya ane pratyabhijJAna - A bannemAMthI koI sArthaka niSpatti maLatI nathI. astitva ane ahiMsA, 58 - Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anveSaNa trIjuM tattva che - anveSaNa - satata nirIkSaNa. satata nirIkSaNa vagara jJAna ane satyanI prApti zakya nathI. hakIkatamAM satata nirIkSaNa e ja anusaMdhAna che. eka, be ke pAMca vakhata jovuM e satata saMdhAna nathI hotuM. satata saMdhAna eTale jyAM sudhI koI vastunA niyamanI khabara na paDe, tyAM sudhI tene jotA rahevuM. jo ApaNe eka zlokano marma samajavo hoya to tene ekAda be vakhata vAMcIne nahi samajI zakAya. ApaNe te zlokane vAMcIe, vAMcatA ja rahIe ane tyAM sudhI vAMcatA rahIe ke jyAM sudhI e zloka pote ja potAno artha pragaTa na karI de. jyAre zloka potAno artha rajU karI deze tyAre ApaNe tenA marma sudhI pahoMcavAmAM saphaLa thaI jaIzuM. atyaMta mahattvapUrNa sUtra che - trAjavAnuM anveSaNa karo, zodhatA jAva. jyAM sudhI cALaNImAM pANI na jAmI jAya, niyamanI khabara na paDI jAya tyAM sudhI zodhatA ja raho. Aje e niyama jJAta che ke jyAM jyAM dhumADo hoya che tyAM tyAM agni haze. e akATya niyama che. paraMtu jyAM agni che tyAM dhUmADo hoya ja e jarUrI nathI. agni dhumADA vagara paNa hoI zake che, paraMtu dhUmADo agni vagara nathI hoto. A eka sAmAnya niyama lAge che paraMtu e niyamanI samaja paDavAmAM koNa jANe keTalI badhI peDhIo khapI gaI che ane koNa jANe keTalA badhA vidvAnone khapI javuM paDyuM che ! jarUrI che prayatnanuM sAtatya - jJAnaprApti mATe satata prayatna karavo paDe che. e vagara jJAnanI prApti zakya nathI. jJAnaprApti mATe sauprathama nirIkSaNa karavAnuM hoya che. ApaNe jema jema nirIkSaNa karIzuM tema tema tathyonI khabara paDatI jaze. tathyonuM nirIkSaNa karavuM atyaMta jarUrI che. ApaNe eka kapaDuM hAthamAM laIe ane tenuM nirIkSaNa karatA rahIe to thoDIka kSaNo pachI kapaDAno raMga badalAvA lAgaze. jyAre ApaNuM nirIkSaNa tenA upara saghana rUpe kendrita thaze tyAre kapaDuM pote ja potAnI gAthA kahevA lAgaze - huM zuM chuM, huM zemAMthI banyuM chuM ane huM kevuM chuM vagere tamAma vAto kapaDuM kahI deze. je sAMbhaLIne ApaNe Azcarya anubhavIzuM. dhavaMtari ane lukamAne choDanA guNadharmanI mAhitI kevI rIte meLavI hatI ? teo choDa pAse - astitva ane ahiMsAnuM 59 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaIne besI jatA tenuM saghana nirIkSaNa karatA ane tene pUchatA kaho, tamAruM nAma zuM che ? tamArA guNadharmo kayA kayA che ? tamAro upayoga zo che ? nirIkSaNa karatAM karatAM eka kSaNa evI AvatI ke choDa jAte ja badhuM kahI deto - mAruM nAma A che, mAro guNadharma A che, huM amuka bImArImAM upayogI chuM vagere vagere. prayogazALA vagara A tamAma anveSaNo karavAmAM AvyAM ane chatAM te saMpUrNa saphaLa hatAM. parIkSaNanI phalazruti Aje prayogazALAmAM vaijJAnika bese che, parIkSaNa, nirIkSaNa ane prayoga karato rahe che. ema karatAM karatAM te tathya ane niyamane pakaDI le che. gatavarSe ja eka bhAratIya vaijJAnike eka jIvANunI zodha karI che. AjanI eka moTI samasyA che - samudramAM telavAhaka jahAja cAlyA kare che. kyAreka kyAreka te jahAja tophAna vageremAM TakarAIne tUTI jAya che. TenkaranuM badhuM tela samudranI sapATI upara prasarI jAya che. samudranA jaLanI upara telanuM paDa jAmI jAya che. samudranuM pANI kAmanuM nathI rahetuM. te jIvone nukasAna pahoMcADe che. bhAratIya vaijJAnike je jIvANunI zodha karI, jo tene samudramAM mUkavAmAM Ave to te samudranA jaLa upara prasarelA telane khAI jAya che ane samudranuM pANI punaH svaccha banI jAya che. mahattvapUrNa sUkta jIvANunI zodhanuM A kArya satata nirIkSaNa ane gahana anusaMdhAna dvArA zakya banyuM che. ekAda be vakhata jovA ke vAMcavA mAtrathI saccAInI khabara paDI jatI nathI. jyAre dRDha saMkalpa ane satata nirIkSaNano yoga thAya che tyAre niyama ane satyanI khabara paDe che. niyamanI mAhitI meLavavAnuM ane tene pAmavAnuM khUba muzkela hoya che. satyanI prApti sahaja nathI, tethI anveSaNanuM mUlya vizeSa che. AjanA vaijJAnika yugamAM te adhika prAsaMgika ane mUlyavAna puravAra thayuM che. ema kahevAmAM AvyuM ke trAjavAnuM anveSaNa karo. prazna thayo ke trAjavuM zuM che ? tenuM nirIkSaNa - anveSaNa zI rIte karavuM ? AcArAMganuM mahattvapUrNa sUkta che je adbhUthaM jANaI se bahiyA jANaI / je bahiyA jANaI se ajmanthe jANaI / / - - astitva ane ahiMsA . 60 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je potAnI jAtane jANe che te bIjAne jANe che, je bIjAne jANe che te potAnI jAtane jANe che. kalpanAsUtra kalpanA karo - be jIva che ? eka vyakti pote che ane eka bIjo mANasa che. vyakti prathama potAnI jAtane jue che, te vicAre che ke jo mane koI gALa Ape to mArA upara tenI kevI pratikriyA thaze ? mAruM mana kevuM banaze ? mArA manamAM kevI bhAvanA jAgaze ? gALanI potAnI aMdara kevI pratikriyA thaze tenuM pote nirIkSaNa kare. e ja vyaktie sAmenI vyaktine gALa dIdhI. have te jue ke e vyaktimAM zI pratikriyA thaI rahI che ? je potAnI aMdara pratikriyA thAta, zuM evI ja pratikriyA bIjAmAM paNa thAya che ? ke pachI bIjA prakAranI pratikriyA thAya che ? vyaktie sAmenI vyaktinI pratikyiA vAMcavI joIe ane tenA saMdarbhamAM punaH potAnI jAtane jovI joIe... jotA ja rahevuM joIe. sukha-duHkhanuM saMvedana jANIe unALAnI RtumAM eka mANasa ThaMDI havAnI lahero nIce beTho che. ThaMDI havAne kAraNe e mANasane sukha maLyuM, tamane kema lAgyuM ? sAmenI vyaktine ThaMDI ThaMDI havA sparzavAthI tene kevuM lAgyuM? tamane garama havAno sparza kevo lAgyo ? ane tene garama havAno sparza thayo to tene kevuM lAgyuM ? ApaNe A niyamane AgaLa laI jaIe. eka kalpanA karIe ke tIvra garamInI Rtu che. eka ja oraDo che ane tene eka ja daravAjo che. eka mANasa e daravAjAmAM jaIne besI jAya che. ene tyAM besavAnuM kevuM lAgaze ? tamane kevuM lAgaze ? koI anya vyakti AvIne tene kahe ke aMdara jaIne beso to ene kevuM lAgaze ? tamane kevuM lAgaze ? tame A niyama jANo, e ghaTanAnuM nirIkSaNa karo. eno artha e che ke potAnA temaja sAmenI vyaktinA sukha-duHkhanA saMvedanane jANavuMsamajavuM. tame jANo, nirIkSaNa karo, jANatA raho ane nirIkSaNa karatA raho. ema karatAM karatAM eka kSaNa evI Avaze ke jyAre tamane AtmatulAno sAkSAtkAra thaI gayo haze. AtmatulAno siddhAMta mahAvIrane mAtra eka ja divasamAM e satya samajAyuM nahotuM ke jevI rIte mane sukha priya lAge che ane duHkha apriya lAge che evI ja - astitva ane ahiMsA 61 - - Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte sAmenA prANIne sukha priya ane duHkha apriya lAge che. satata nirIkSaNa temaja anveSaNa dvArA mahAvIre A niyama jANyo ane emAMthI AtmatulAnA siddhAMtanI sthApanA thaI. mahAvIre kahyuM ke, evA loko paNa hoya che jeo ema kahe che ke ApaNe bIjAo sAthe zI levAdevA ? ApaNe to mAtra ApaNuM ja jovAnuM. ApaNe keTa-keTalAnI ciMtA karavI ? teo bIjA lokonI ciMtA nathI karatA. nokaro, karmacArIo ane zUdronI ciMtA teo nathI karatA, pazu-pakSI tathA sAmAnya prANIonI ciMtA paNa teo nathI karatA. madhyakALamAM strIo mATe to evA atyaMta kaDaka niyamo banAvI devAmAM AvyA hatA ke jemAM mAtra krUratA ja jovA maLe che. enuM kAraNa e hatuM ke AtmatulAnA A niyamane tyAre koI samajI zakyuM nahotuM. nidarzananI bhASA bhagavAnI mahAvIre A siddhAMtane udAharaNanI bhASAmAM samajAvyo. pacAsa mANaso beThA che. vacce eka sagaDImAM aMgArA saLagI rahyA che. mukhya mANase bIjA eka mANasane kahyuM ke A kolasA laIne amuka vyaktinA hAthamAM mUkI do. pelI vyakti sANasI ke cIpiyA dvArA kolasA pakaDIne bIjI vyaktinA hAthamAM mUkaze. te ema vicAre che ke jo huM mArA hAtha vaDe kolasA pakaDIza to mArA hAtha dAjhI jaze. paraMtu e vyakti ema nathI vicAratI ke jevI rIte saLagatA kolasA pakaDavAthI mArA hAtha dAjhI zake che tevI rIte anya vyaktinA hAtha paNa dAjhI zake che. anya vyaktinA hAtha paNa mArA jevA ja che. je vyaktimAM AvuM ciMtana jAgI jAya che, te anya vyaktinA hAthamAM saLagatA kolasA mUkI zakatI nathI. pote sANasI ke cIpiyA vaDe kolasA pakaDaze ane bIjI vyakti tene potAnA hAthamAM le ema vicAravAmAM AtmatulAnI vAta ke nyAya nathI. emAM pakSapAta ane viSamatAnI vAta che. vyavahAra-parivartanano siddhAMta vyakti potAnA mATe sukha icche che, paraMtu te bIjAnI muzkelI samajatI nathI. te vyakti e niyamane nathI jANatI ke mArA upara je kAMI thAya che tenI pIDA mane kevI thAya che ? sAmenI vyaktine paNa evI ja pIDA thatI haze. ApaNe sAmenA prANInI bAbate vicAra karavo joIe. bhale te mANasa hoya, gAya hoya, ghoDo hoya, kUtaro hoya ke astitva ane ahiMsA : 62 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanaspati athavA to mATI hoya. ApaNe e vAta upara dhyAna ApavuM joIe ke jo enA badale huM hota to mane kevI anubhUti thAta ? jo A niyama samajAI jAya, AtmasAt thaI jAya to mAnavIno samagra vyavahAra ja badalAI jAya ! AtmatulAno A siddhAMta-jenuM bhagavAna mahAvIre pratipAdana karyuM che te ApaNA samagra vyavahAranA parivartanano siddhAMta che. je vyakti potAnA adhyAtmanA niyamane jANe che, te bahAranA niyamone jANe che ane je bahAranA niyamone jANe che te potAnA adhyAtmanA niyamone paNa jANI le che. bahAra ke aMdara, potAnuM ke pArakuM - banne mATe niyama samAna hoya che, A vAta ApaNe samajIe to ApaNo saMpUrNa vyavahAra badalAI jAya. - muzkela che nirIkSaNa karavAnuM vartamAna samasyA e che ke vyaktinI dRSTie potAnA tathA potAnA parivAra mATenA niyamo alaga hoya che ane anya loko mATe kaMIka judA ja niyamo hoya che. Aje bheLaseLano vyavasAya jeTalo cAle che te bIjA loko mATe cAle che, potAnA loko mATe nahi. enuM kAraNa e ja che ke vyakti AtmatulAnA siddhAMtane nathI jANatI, te tulanAnuM anveSaNa nathI karatI. nirIkSaNa karavAnuM, anveSaNa karavAnuM atyaMta muzkela che. mANasa zorTakaTathI jIvavAnuM jhaMkhe che. Aje rAjamArgo evA sAMkaDA banI gayA che ke teNe pagadaMDInI pasaMdagI karavI paDe che. ene kAraNe samasyA pedA thaI gaI ane AtmatulAno siddhAMta jaTila banI gayo. bIjA lokonI vAta javA daIe paraMtu dhArmika loko paNa A siddhAMtano prayoga karatA nathI. jo dhArmika loko A tulanAno prayoga karatA hota to Aje mAnavIya saMbaMdhomAM parivartana AvI gayuM hota. vartamAna samasyA AjanI sauthI moTI samasyA mAnavIya saMbaMdhomAM tanAva ane saMgharSanI che. jUnI peDhInA loko abhaNa hatA, sahana karavAnuM jANatA hatA; paraMtu Aje lokonI samajaNa khUba vadhI che tethI temanI saMvedanazIlatA paNa vadhI che. saMvedanazIlatAne kAraNe pArasparika saMbaMdhomAM tanAva ane saMgharSanA taNakhA kharatA rahe che. astitva ane ahiMsA huM 63 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIre AtmatulAnA siddhAMtanuM vyavahAranA saMdarbhamAM pratipAdana karyuM. jenazrAvakanI AcArasaMhitA AtmatulAnA siddhAMtanuM vyAvahArika rUpa che. zrAvakanI AcArasaMhitAno eka niyama che ke huM mArA Azrita prANInI AjIvikAno viccheda nahi karuM. bhale te nokara hoya, karmacArI hoya ke pazu hoya. je Azrita che tenI AjIvikAno viccheda te nahi karI zake. zoSaNa-parihArano siddhAMta Aje zoSaNanI samasyA atyaMta gaMbhIra banI che. evo svara sAMbhaLavA maLe che ke zoSaNa na thavuM joIe, zramanuM ucita mUlya maLavuM joIe. jo ApaNe atItane jANIe to ApaNuM tAraNa evuM haze ke zoSaNano virodha sauprathama bhagavAna mahAvIre karyo hato. mahAvIre kahyuM ke koInA bhaktapAnano viccheda na karo. je vyakti je pAmavA mATe hakadAra hoya e tame nA chInavo. te zrama kare che ane jo tame eno haka chInavI lo to emAM nyAya nathI. zoSaNanA parihArano mahattvapUrNa siddhAMta che AtmatulAno siddhAMta. koInI AjIvikA na chInavo, koInuM zoSaNa na karo. jo A siddhAMtano amala thato hota to haDatALo na hota, milo baMdha na paData. ahiMsAnA mAdhyama thakI mAnavIya cetanAne gADavAnuM jeTaluM kAma mahAvIre karyuM, eTaluM anya koIe karyuM che kema te saMzodhanano viSaya che. AcArAMga sUtramAM ahiMsaka samAjaracanAnAM sUtro aDhaLaka che. AcArAMga eTale krAMtisUtra. tenuM eka sUtra che - mANasa trAjavAnA eka pallAmAM potAnI jAtane mUke ane bIjA pallAmAM sAmenA prANIne mUke. pachI bannene samadRSTithI tole, AtmatulAnuM anveSaNa kare. mahAvIranA zabdomAM A ja sAcI zodha ane anveSaNa che. -- astitva ane ahiMsA ka 64 - Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : hA saMkalikA 0 karemi bhaMte sAmArca savva sAvajaM joga paccakakhAmi | jAvajIvAe tiviSTha tiviheNa paNeNaM vAyAe kANuM na karemi na kAravemi karatapi anna na samaNujANAmi / tasya bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi giima adhdhANaM vosirAmi (Avazyaka sUtra) 0 sthAI zastra che bhAva. 0 bAhya zastra : AMtarika zastra 0 hiMsAnuM mULa 0 hiMsA : vadha ke pramAda? 0 saMyamano artha 0 na mAravAno nirdeza zA mATe? 0 ahiMsA manovaijJAnika vizleSaNa 0 mAnasika hiMsA ane pramAda 0 zaktizALI prazna 0 sAvagha yoga aDhAra pApa bhaviSyanI saMbhAvanA 0 zastrIkaraNa ane yAMtrikIkaraNanuM pariNAma 0 AcAcaMga : zastra-parijJAnuM sUtra 0 niHzastrIkaraNanuM mUlya samajIe 0 - astitva ane ahiMsA ka 65 - Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niHzastrIkaraNa zastra ane hiMsAne paryAvAcaka samajI zakAya che. jyAM jyAM zastra haze tyAM tyAM hiMsA haze. jyAM azastra haze tyAM ahiMsA haze. jyAre prastarayuga hato tyAre paththaranAM astro banyAM, paththaranAM zastro banyAM. kyAreka mATInuM DheDuM mAravAmAM AvatuM, te paNa eka zastra hatuM. tyArapachI lohayuga Avyo ane lohanAM zastro banyAM, talavAro banI. bArudano yuga Avyo ane baMdUko banI, goLIo banI, topo banI. zastrano kramazaH vikAsa thato rahyo. vikAsa thato thato aNubomba ane hAiDrojana bombano yuga Avyo, aNuzastro banyAM, banatAM ja rahyAM. mULazAstra che bhAva A zastrano vikAsa kramazaH thayo che paraMtu eka zastra sthAyI che. te pahelAM paNa hatuM, Aje paNa che ane bhaviSyamAM paNa raheze. e zastra ja A tamAma zastronuM nirmANa karI rahyuM che. te kyAreya badalAtuM nathI, sthAyI che ane enuM nAma che asaMyama. mahAvIranA zabdomAM enuM nAma che bhAvazastra. AcArAMga sUtramAM SajIvanikAya mATe vividha prakAranAM zastronuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. Aje koI sAmAnya mANasa zastra zabda kahetAM ja talavAra, baMdUka ke lAkaDI tarapha dhyAna Apaze. paraMtu pANI eka zastra che, evI kalpanA koI karI zakatuM nathI. mahAvIre kahyuM ke pANI mATInuM zastra che. vAyu agninuM zastra che. mahAvIre atyaMta UMDANamAM jaIne zastro vize khUba sUkSmatApUrvaka pratipAdana karyuM che. temanI bhASAmAM je zastra che, tenI sUkSmatAnI kalpanA sudhI pahoMcavAmAM dArzanikone paNa khUba samaya lAgyo che. zakya che ke vaijJAnikone tenA UMDANa sudhI pahoMcavAmAM aneka zatAbdIo lAgI jAya. vAstavika zastra che asaMyama tamAma zastronA mULamAM je zastra che te che bhAvazastra. mATInuM zastra che, tene bAhya zastra mAnavAmAM Ave che. te vAstavika zastra nathI. - astitva ane ahiMsA, 66 - Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavika zastra to che bhAvazastra ane e che asaMyama. prANInA aMtaHkaraNamAM je asaMyama che, e ja vAstavika zastra che ane A tamAma zastronuM e nirmANa karI rahyuM che. jo asaMyama na hota to koI zastra banyuM ja na hota. Aje niHzastrIkaraNano prazna prabaLa banelo che. zaktisaMpanna dezo prakSepAstro ochAM kare, dUra ke ladhu hiMsA karanArAM prakSepAstro ghaTADe, Tenkone samApta karI de e vAta Aje carcAno mukhya viSaya banelI che. paraMtu A tamAmanI pAchaLa je carcA thavI joIe te thatI nathI. A tamAmanA mULamAM asaMyama che ane asaMyamane ghaTADavAnI carcA khUba ochI thAya che. mAtra thoDAMka prakSepAstro ochAM karavAthI niHzastrIkaraNanI vAta zakya nahi bane. koI eka zAsaka zastro ochAM karavAnI vAta kare che to bIjo zAsaka zastronA vikAsanI vAta kare che. jyAM sudhI asaMyamane ghaTADavA tarapha mAnavasamAjanuM dhyAna AkarSita nahi thAya tyAM sudhI niHzastrIkaraNanI vAta saphaLa thavAnI nathI. bhagavAna mahAvIre bhAvazastra upara, asaMyama upara khUba bhAra mUkyo che. temaNe kahyuM ke mULane pakaDo, asaMyamane ocho karo. asaMyama ocho thaze to baMdUko, topo, talavAro mAnavI mATe khataranAka nahi rahe. zuM pramAda hiMsA nathI ? eka prazna udbhave che ke bhagavAna mahAvIre samagra zastra-parijJA adhyayanamAM chakAyanA jIvono vadha na karavAno upadeza Apyo, paraMtu mAnasika stare thatI hiMsAnI koI carcA nathI karI. Ama kema ? enuM kAraNa zuM che ? zastra-parijJA adhyayanamAM ema nathI kahyuM ke kalaha na karo, niMdA na karo, cADI-cugalI na karo, koInA pratye kharAba vicAro na karo, mAtra mAro nahi evo ja nirdeza maLe che. karmano samAraMbha na karo. eTale ke vadha na karo. temaNe mAtra vadhane ja kema pakaDyo ? zuM vadhA e ja hiMsA che ? zuM pramAda hiMsA nathI ? sarve prANAH na haMtavyAH ahiMsADasau prakIrtitAH | kiM hiMsA vadha evAsti, pramAdo vA bhavedasau ? enuM samAdhAna A pramANe che : vadhaH kAyaM pramAdaza, kAraNaM nAma vidyate | apramatto vadhArtha no, saMtApAye na cete / astitva ane ahiMsA 4 67 - Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadha kArya che, pramAda tenuM kAraNa che. je apramatta hoya che te koInA vadha ke saMtApa mATenI ceSTA karato nathI. prazna mAnasika hiMsAno kyAreka kyAreka ema paNa sAMbhaLavA maLe che ke jeno prANIne na mAravAnI vAta upara jeTalo bhAra mUke che eTalo mAnasika hiMsA ane mAnasika ahiMsA upara nathI mUkatA. tenuM kAraNa zuM che? hakIkatamAM A khyAla sAco nathI. mahAvIranI bhASAmAM hiMsA eTale asaMyama. ahiMsA eTale saMyama. hiMsAno artha che pramAda. ahiMsAno artha che apramAda. jo saMyama ja ahiMsA hoya, apramAda ja ahiMsA hoya to pachI kaI mAnasika hiMsA bAkI rahI ? kaI vaicArika hiMsA bAkI rahI ? kayo kharAba bhAva bAkI rahyo ? saMyamano artha che nigraha karavo. aDhAra pApanuM pratyAkhyAna karavuM eTale saMyama. je vyakti saMyamane svIkAre che, te A saMkalpano paNa svIkAra kare che - bhaMte ! huM sAmAyika karuM chuM ane tamAma sAvadya yogano tyAga karuM chuM. tamAma sAvadhano tyAga eTale aDhAra pApano tyAga. rAgadveSa, kalaha, abhyAkhyAna, pazunya, para-parivAda vagereno aDhAra pApamAM samAveza che. * sthaLa nirdeza zA mATe? hiMsA asaMyama che. A vyAkhyAthI kaI hiMsA mukta che? A eka ja sUtramAM ahiMsAnuM mULa hArda samAI jAya che. mULane pakaDavuM e bahu moTI vAta che. Ajano mANasa sthULa dRSTivALo che. te sUkSma vAtane ochI pakaDe che tethI ahiMsAnA saMdarbhamAM evo nirdeza ApavAmAM Avyo ke koIne mAro nahi. jyAre tame koIkane mAro cho tyAre te taraphaDe che. zuM tamane dayA nathI AvatI? maratI vakhate jyAre prANa nIkaLatA hoya tyAre bhAre kaSTa paDe che, tIvra taraphaDATa thAya che. tethI tame koIne pajavazo nahi. koIne na mAro-ema kahIne mAnavInA manamAM karUNAno bhAva jagADavAmAM Avyo, anukaMpAnI lAgaNI pedA karavAmAM AvI. jyAre karuNAno vikAsa thAya che tyAre te nahi mAravA pUrato sImita nathI raheto, te AgaLa vadhe che. tenAmAM premano bhAva vikase che. je vyaktimAM prema ane maitrIno bhAva vikasIta hoya che te prANImAtra mATe maitrIno vikAsa karaze. jyAM sudhI pArakApaNAno bhAva hoya che, zatrutAno astitva ane ahiMsAne 68 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva manamAM chupAyelo hoya che tyAM sudhI maitrIno bhAva vikasita thato nathI. prazna zastrIkaraNano mahAvIre manovaijJAnika rIte A sthULa vAta pakaDI. e vyAvahArika vAta che. atyaMta sAmAnya lokomAM prathama sUkSma vAta na karavI joIe. tethI zastraparijJA adhyayanamAM niHzastrIkaraNanI dhULa vAta samajAvavAmAM AvI. pahelAM ema ja kahevAmAM AvyuM ke niHzastrIkaraNa karo, koIne mAro nahi, koIne pajavo nahi. jema jema A saMkalpa puSTa thato jaze tema tema asaMyamano bhAva ghaTato jaze. jema jema asaMyamano bhAva ghaTato jaze tema tema maitrI vadhaze, vyakti ApoApa saMyamanI sImAmAM potAnuM jIvana pasAra karaze. zastrIkaraNa ane niHzastrIkaraNa evA be zabdo ApaNI samakSa che. Aje paNa zastrIkaraNa eka samasyA che. ekaso varSa agAu koIe ema vicAra paNa nahi karyo hoya ke rAjanItinA loko kyAreka niHzastrIkaraNa zabdono uccAra karaze. prajA niHzastrIkaraNanI vAta upara AMdolana karaze, niHzastrIkaraNa eka mukhya muddo banI raheze. paraMtu vicAranA vikAsane rokI zakAto nathI. eka vyaktie je vicAra Apyo te vicAra zatAbdIo pachI bIjAo mATe potAno vicAra banI rahe che. mahAvIrano A niHzastrIkaraNano vicAra visamI zatAbdImAM ApoApa prabaLa banI rahyo che. Aje e prazna zaktizALI banI gayo che ke jo A zastronI hoDa A ja rIte - A ja gatithI cAlyA karaze to koNa jANe zuM thaze ? jaina zrAvakanI AcArasaMhitA H niHzastrIkaraNa bhagavAna mahAvIre jaina zrAvako mATe je vratonI AcArasaMhitA ApI, tenuM mULa sUtra che - jaina zrAvaka zastronuM nirmANa nahi kare, zastronA sperapArTsanuM saMyojana paNa nahi kare. aneka loko zastronA nirmANanuM kArya karI rahyA che. teo sperapArTsa maMgAve che ane zastro taiyAra karI nAMkhe che. pratyeka kSetramAM zastrono gaMja khaDakAI rahyo che. niHzastrIkaraNano svara zastrIkaraNanI pariNatIne kAraNe prabaLa banI rahyo che. jo aNuzastronA bhaMDAra tarapha dhyAna nahi ApavAmAM Ave to kadAca eka samaya evo Avaze ke samagra mAnavasabhyatAno lopa thaI jaze. ------------ astitva ane ahiMsA na 69 -- --- Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI saMbhAvanA vyakta karavAmAM Ave che ke jagata vaLI pAchuM prastara yugamAM pahoMcI jAya to sAruM ! mahAbhAratanA yuga pachI hindustAnanI sabhyatA, saMskRti ane vidyAno je hRAsa thayo che, tenAthI evI saMbhAvanA baLavAna banI che. aNuastronA yuddha pachI kadAca mANasa evI prArthanA karaze ke he bhagavAna, amane evA ja banAvI do-jevA ame agAu hatA. cAMtrikIkaraNanuM pariNAma vijJAna Aje vikasatuM vikasatuM roboTa sudhI pahoMcI gayuM che. je kRtrima mAnavanuM nirmANa karavAmAM AvyuM che, te roboTa-yaMtramAnava khataranAka banI rahyo che. enA nirmAtAo ciMtA karI rahyA che ke have ene niyaMtrita zI rIte karavo ? amerikA ane jApAne je roboTa banAvyA che te mAnavI mATe vinAzanuM kAraNa banI rahyA che. jo A zastrIkaraNa ane yAMtrikIkaraNanI doTa A rIte ja cAlatI raheze to ApaNe bhagavAnane prArthanA karavI paDaze ke - he bhagavAna! amane to punaH pAchA prastara yugamAM ja laI jA ! ApaNe bhagavAna mahAvIrane jANIe, AcArAMganA zastraparijJA adhyayananuM vAMcana karIe to ApaNane khabara paDaze ke A saccAIne mahAvIre pakaDI hatI. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke zastrIkaraNa mAnavajAta mATe saMhAranuM kAraNa banI zake che. tethI ApaNe prAraMbhathI ja niHzastrIkaraNanuM mUlya AMkIe, tenuM mahattva samajIe ane jIvanamAM vadhumAM vadhu niHzastrIkaraNano prayoga karIe. niHzastranA prayogono artha saMyama karavA sAthe joDAyelo che. niHzastrIkaraNa mAnavajAta mATe kalyANanuM kAraNa che, vikAsanuM kAraNa che. niHzastrIkaraNa dvArA ja mAnavajAta sukha ane zAMti pAmI zake che. A saccAIne saMyamanA vikAsa thakI ja samajI zakAya tema che. astitva ane ahiMsAnA 70 --- Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : ( saMkalikA 0 jANitu dukakhaM payaM sAyaM (AyAre 2/22) 0 jehiM vA saddhi saMvasati te vA Ne egayA miyagA ! te pulvei poseti, so vA te niyane pacchA pose 0 nAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA tumapi tesiM nAlaM tANAe vA saraNAe vA (AyAro 216-17) 0 jIvananA be pakSa 0 vaiyaktika guNa karmazAstrIya bhASA 0 vaiyaktika che - jJAna, indriya-saMvedana, sukha-duHkha, AnaMda, zakti ane vedanIya karma 0 samAja ane sAmAjiktAnuM mUlya 0 samAjavAdano dRSTikoNa 0 adhyAtmano dRSTikoNa 0 mUrchAne toDanAruM sUtra 0 nizcaya ane vyavahAranuM samAyojana 0 sukha ane svArtha 0 svArthanuM udArIkaraNa 0 svArtha, svArthathI AgaLa vadhavAmAM paNa 0 vikAra : ekanI sAthe prema karavo. 0 pavitra manobhAva saunI sAthe prema karo. 0 Atmaphtatvano siddhAMta 0 duHkha-sukha duHkha-sukhanAM sAdhano 0 svagata che sukha ane duHkha 0 vinImayano prazna nathI. 0 sAdhana che sAmAjika saMvedana che vaiyaktika astitva ane ahiMsA na 71 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha-dukha potapotAnuM vyakti ane samAja e be jIvananAM be pAsAM che. keTalAka dorA evA hoya che ke je vyakti vyaktine joDatA rahe che ane eka samAja banI jAya che. keTalAMka sUtro evAM che je vyaktine bacAvI rAkhe che, vyaktine vyakti banAvI rAkhe che. tenI alaga sattA banI rahe che. jIvananA be pakSa che : vaiyaktika ane sAmAjika. prazna che ke vaiyaktika guNa zuM che, je vyaktine vyakti banAvI rAkhe che ? AcArAMga sUtramAM temano nirdeza karavAmAM Avyo che. ApaNe karmazAstrIya daSTie vicAra karIe. jemane mULakarma kahevAmAM Ave che, je cAra ghAtya karma che te vyaktine vyakti banAvI rAkhe che. jJAna, indriya saMvedana, sukhaduHkha, AnaMda, zakti ane vedanIya karma A badhAM vyaktine vaiyaktikatA pradAna kare che. jJAna saunuM potapotAnuM hoya che. indriya saMvedana paNa saunuM potapotAnuM hoya che. sukha-duHkhanuM saMvedana saunuM potapotAnuM hoya che. AnaMda paNa sauno potapotAno hoya che ane zakti paNa saunI potapotAnI hoya che. ardhasatya = punatya prazna che samAjano. vyakti sAmAjika prANI che. kvI rIte mAchallI pANI vagara jIvI zakatI nathI evI ja rIte vyakti samAja vagara jIvI zakatI nathI. tethI samAja ja sarvopari che. A samAjavAda ke sAmAjikatAno dRSTikoNa che. emAM saccAI paNa che. samAja vagara sAhitya ane sabhyatAno, AnaMda ane sukhaduHkhano vikAsa kyAreya thaI zakato nathI. A tamAmano vikAsa samAjanA saMdarbhamAM thayo che. samAja ane sAmAjikatA banne vyakti mATe jarUrI che, paraMtu te ardhasatya che. mAtra ene ja sarvasva samajI levAthI samasyAo pedA thAya che. pUrNasatya pakaDavA mATe sAmAjikatAnI sAthe vaiyaktikatAne samajavI jarUrI che. adhyAtma ane dharmazAstramAM vaiyaktikatA upara bhAra - ~- astitva ane ahiMsA , 72 - Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUkavAmAM Avyo che. vyaktigata jIvanane joyA vagara sAmAjika jIvana sAruM na hoI zake. vaiyaktika che sukha ane duHkha adhyAtmanuM mahattvanuM sUtra che - payaM sAyaM payaM veNa - sukha paNa potAnuM che ane duHkha paNa potAnuM che. A ekadama vaiyaktika vAta che. vyaktinAM sukha-duHkha sAthe samAjane koI levA devA nathI hotI. eka mANasa bIjA mANasane na to sukha ApI zake che ke na to duHkha ApI zake che, tethI bIjAo upara jhAjho bharoso na karavo joIe. bhale samAja hoya, parivAra hoya, mitra hoya, sagAMsaMbaMdhI hoya - e tamAma upara amuka hada sudhI ja bharoso karI zakAya che, ethI vadhu nahi. teo sukha ane duHkhathI trANa (rakSaNa) ApavAmAM samartha nathI hotAM. mahAvIre kahyuM ke sagAMsaMbaMdhI, mitro, svajano vagere tamane trANa ke zaraNa ApavAmAM samartha nathI hotAM. tame tamArI A asamarthatAno anubhava karo. A mUcchane toDanAruM sUtra che, eka paramasatya che. emAM jyAM samAjano anubhava che tyAM tenI sAthe potAnA astitvano anubhava che. sAmAnya rIte keTalAka loko mAtra potAnI ja anubhUtimAM cAlyA kare che ane samAjano asvIkAra karI de che. keTalAka loko potAne samAjamAM lIna karI de che ane potAnA astitvane visArI de che. bhagavAna mahAvIre nizcaya ane vyavahAra - be nayanuM pratipAdana karyuM. temaNe samAjano asvIkAra nathI karyo, paraMtu vyavahAranI amuka hada sudhI tenuM mUlyAMkana karavAnI vAta karI che. temaNe vAstavika mahattva vyaktine ApyuM, vyaktinA mUlyAMkanane ApyuM tene vyakti ane samAja bannenuM samAyojana paNa kahI zakAya. AtmarakSA = AtmatRpti mAnavImAM ghaNI badhI icchAo hoya che. emAM be icchAo mukhya che. AtmarakSA cAtmatRmi:, mukhyamicchAdvayaM bhavet | icchAkule jagatyasminuM, tadartha yAte janaH // vyakti potAnI jAtane surakSita rAkhavAno prayatna kare che - e che AtmarakSAnI icchA. -------- astitva ane ahiMsA na 3 ------- na Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakita vadhumAM vadhu sukha meLavavAnI icchA rAkhe che - e che AtmatRptinI icchA. enA ja AdhAre nItizAstramAM sukhavAdano siddhAMta sthapAyo. pratyeka vyakti sukha icche che. kAraNa ke te potAnuM che. vyakti koIpaNa kAma kare che to te sukhaprApti mATe kare che. sukha ane lAbhane meLavavAnuM vyaktinuM prayojana hoya che. adhyAtmazAstramAM paNa A siddhAMtanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM. vyaktinA pratyeka kAryano AdhAra e ja maLaze ke sukha maLe, duHkha TaLe. A eka AdhyAtmika satya che. sukhavAdanI sAthe svArthavAda joDAyelo che. sukha ane svArtha paraspara sAthe joDAyelAM che. e bannene alaga karavAnuM kAma kaparuM che. ema mAnI levuM joIe ke vyakti svabhAvathI ja svArthI che. te potAne sukha ApavA icche che ane tene bIjA koInI ciMtA nathI hotI. A siddhAMtanuM eka udArIkaraNa dharmazAstroe ApyuM - saMyama pALo, sAdhanA karo. pUchavAmAM AvyuM ke zA mATe ? kahevAmAM AvyuM ke Atmahita mATe, potAnA hita mATe. A paNa svArthanI ja vAta che paraMtu te evo svArtha nathI ke jethI bIjAonA svArthanuM vighaTana thAya. je svArthane sAdhavAmAM bIjAono svArtha vighaTIta thato hoya evo svArtha sAro nathI hoto, nimna kakSAno hoya che. AtmAnukaMpI H parAnukaMpI adhyAtmazAstrano dRSTikoNa A saMdarbhamAM atyaMta udAtta rahyo che. bauddhonA mahAyAna saMpradAyanuM mukhya sUtra che - "huM ekalo sukhI nahi banuM, bhale game te thAya. saune sAthe laIne cAlIza. je saune thaze te mAre thaze. A mahApatha che." jainatIrthakarono paNa Avo dRSTikoNa rahyo che. be zabdo prasiddha che - AtmAnukaMpI ane parAnukaMpI. vyakita AtmAnukaMpI banavI joIe ane parAnukaMpI paNa banavI joIe. A svArthathI AgaLa vadhavAnI vAta che, paraMtu emAM paNa svArthanI vAta to che ja. emAM svArthane evo virATa banAvI devAmAM Avyo che ke bIjAonA kalyANamAM paNa potAnuM kalyANa che, potAnI nirjarA che, potAnuM hita che. lAbha kone maLyo ? parakalyANa kyAM samAyojita thayuM? te potAnA kalyANanuM ja sAdhana banI gayuM. taphAvata eTalo ja paDyo ke sukhavAda ane svArthavAda virATa banI gayo. jyAre koI doSanuM - astitva ane ahiMsA 74 - Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirasana karavAnuM hoya che tyAre tene virATa rUpa ApavuM paDe che. mAtra ekanI sAthe prema karo e vikAra gaNAze. saunI sAthe prema karo e pavitra manobhAva gaNAze. ekanI sAthe prema karavo e vikAra che jyAre saunI sAthe prema karavo e pavitratA che. nAnakaDI vastune moTuM rUpa ApI devAthI te pavitra banI jAya che. mAtra potAnA sukhanI kAmanA prazasta nathI banatI. saunA sukhanI kAmanA karo, te virATa banI jaze. temAM potAnuM sukha paNa sadhAI jaze. sukha ane svArthane virATa banAvIe mahattvanI saccAI che - sukha ane svArthane virATa banAvavAM. sukhavAda ane svArthavAdanI maryAdA samajIe. mAtra potAnA sukha ane svArthane mahattva na ApIe. bhramavaza mANasa mAtra potAnA duHkhane ja dUra karavAnI vAta vicAre che. te sukha pAmavA icche che ane duHkhane dUra dhakelavA jhaMkhe che. mANasa jue che ke meM duHkhane dUra bhagADI dIdhuM, paraMtu saccAI e che ke sukha-duHkha potapotAnuM hoya che. tethI vyaktie evuM AcaraNa na karavuM joIe ke jethI duHkha vadhe ane sukha ghaTe. A Atmaphtatvano siddhAMta che. ApaNe vicArIe ke Aja sudhI A jagatamAM koI vyaktie koI vyaktine sukhI banAvI che kharI ? duHkhI banAvI che kharI ? ApaNe satya sudhI pahoMcI zakatA nathI. koI vyakti koIne sukhI ke duHkhI banAvI zakatI nathI e hakIkata che. ema kahevuM joIe ke sukhanI sAmagrI ekaThI karI zakAya che, suvidhAo ekaThI karI zakAya che; paraMtu sukha ApI zakAtuM nathI. duHkhanAM sAdhano ApI zakAya che paraMtu duHkha ApI zakAtuM nathI. jo duHkha ApI zakAtuM hota to mahAvIra ane AcArya bhikSu khUba duHkhI thaI gayA hota. mahAvIrane keTakeTalAM duHkho ApavAmAM AvyAM, AcArya bhikSu samakSa keTakeTalI samasyAo AvI; chatAM zuM mahAvIra kyAreya duHkhI thayA kharA ? AcArya bhikSu kyAreya vicalita thayA kharA ? duHkhI thavuM e potAnA hAthamAM ja che mahAvIrane koI duHkhI na karI zakyuM tethI temaNe kahyuM ke patteya duHkha- duHkha potapotAnuM hoya che. ApaNe ghaNI vakhate bIjAo dvArA duHkhI thaI jaIe chIe. ApaNe e saccAIne bhUlI jaIe chIe ke bIjuM koI duHkha ApI zakatuM nathI. duHkhI thavAnuM saMpUrNapaNe ApaNA - - astitva ane ahiMsA na 75 L I - - - - - - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hAthamAM che. jo ApaNe na icchIe to ApaNane koI duHkhI karI zakatuM nathI ane ApaNe icchIe to paNa koIne duHkhI karI zakatA nathI, koIne sukhI karI zakatA nathI. sukha ane duHkha svagata hoya che, potapotAnuM hoya che. jenAmAM jevI kSamatA hoya che, jene je maLe che, teNe teno vikAsa karavo joIe, sukha pedA karavuM joIe. - ApaNe AtmakartutvanA A siddhAMtanuM UMDANathI adhyayana karIe. adhyAtmavijJAnanA A sUtrane samAjavijJAna ane manovijJAne paNa koIka arthamAM apanAvyuM che. sAmAjika che sAdhana sukha-duHkha nitAMta potAnuM ane vaiyaktika hoya che. eno artha e thayo ke sukha-duHkhano vinimaya karI zakAto nathI, tene laI ke ApI zakAtAM nathI. putra dhana kamAya to pitAne maLI jAya che. pitA dhana kamAya to putrane maLI jAya che. eka vyakti kamAya che ane te parivAranA dasa sabhyone maLI jAya che. dhana vaiyaktika nathI, sAmAjika che. dhanane vaiyaktika mAnavuM e mUrkhAmI che ane sukhane sAmAjika mAnavuM e mUrkhAmI che. sukha-duHkhanuM je sAdhana che te sAmAjika che. ApaNe A khyAlane spaSTa karIe - sukha-duHkhanAM sAdhana sAmAjika che paraMtu sukha-duHkhanAM saMvedana vaiyaktika che tethI na to koInAmAM trANanuM AropaNa karavuM joIe ke na to koIne aMtima zaraNa mAnavuM joIe. vyaktino potAno AtmA, vyaktinuM potAnuM AcaraNa ja trANa ane zaraNa ApavAmAM samartha che, sukha ane duHkhanuM kAraNa che. ApaNe A saccAIne samajIe ane evuM koI AcaraNa na karIe ke jethI duHkha vadhe, sukha ghaTe. AvI jAgarUkatA ja duHkhamAMthI mukti apAvI zake che ane sukhano mArga mokaLo karI zake che. ----- astitva ane ahiMsA 76 ----- Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : (0 we saMkalikA 0 lobha alobheNa duguMchamANe, laddha kAme nAbhiga haI ! 0 viNaItu lobha nikakhama, esa ekame jANati pAsati che (AyAro 2/36-37) 0 sauthI moTo che cetanAno prakAza 0 sakarmI-pravRtti karanAra 0 akasma-nivRtti kasnAra 0 pravRttinuM kAraNa che lobha 0 zeya eka H jJAna aneka 0 armA arthamImAMsA - je jJAnAvaraNa karmarahita che, te akarmA che. je dhyAnastha che, te akarmA che. jenAmAM lobha nathI te akarmA che. 0 pAtaMjala yoga-darzanano abhimata 0 alobhanI sAdhanA ane jJAtA-draSTA vacce saMbaMdha 0 zarIranI niSkriyatA cetanAnI sakriyatA 0 kAyotsargaH nakAmA thavAnI kalA 0 rASTrakavi dinakaranuM maMtavya 0 vidhAyaka bhAva: prazikSaNa 0 prayatna-sAdhya dharma che nivRtti 0 sAdhaka tattva che alobha. 0 jAnAti-pazyatinuM rahasya sUtra astitva ane ahiMsA - 77 - Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te jANo-jue che. sUrajano prakAza, caMdrano prakAza, dIpaka ane vIjaLIno prakAza, ratnono prakAza ane keTalIka vanaspationo prakAza. prakAza karanArAM dravyo aneka che paraMtu sauthI moTo prakAza che cetanAno prakAza, jJAnano prakAza. e prakAza che to bAkInA prakAza che ane jo te nathI to kazuM ja nathI. cetanAno prakAza hoya che to bIjA prakAza paNa kAma Ape che. jo AMkha barAbara hoya to sUryano prakAza tathA anyAnya prakAza upayogI bane che. jo AMkha na hoya to ? na to sUryano prakAza kAmamAM Avaze ke na to anya koI padArthono prakAza kAmamAM Avaze, na to koI vastunuM darzana zakya banI zakaze. saMskRta bhASAmAM eka sUkta che-locanAbhyAM vihInasya darpaNa: kiM kariSyati ? AMkha nathI to darpaNa zuM karaze ? sakarmA = akarmA bhagavAna mahAvIre mANasane be bhAgamAM vaheMcI dIdho - sakarmA ane akarmA. sakarmA eTale pravRtti karanAra. je mANasa zarIra, vANI ane mananI pravRtti kare che te sakama che. akarmA e che ke je zarIra, vANI ane mana - traNeyane zAMta rAkhe che. prazna che ke mANasa akarmA kyAre banI zake ? atyaMta UMDANamAM jaIne adhyAtma e tathya rajU karyuM ke lobha mAnavIne calAve che. jeTalo lobha, eTalI ja pravRtti. jyAM sudhI lobha hoya che tyAM sudhI vyakti akarma nathI banI zakatI, jJAtAdRSTA nathI banI zaktI, jANanAra-jonAra nathI banI zakatI. prazna e che ke jue che koNa? A saMdarbhamAM jJAnane paNa samajavuM paDaze. eka che bauddhika jJAna. tene jANavuM-jovuM ema mAnyuM ja nathI. jANavuM ane jovuM to e hoya che ke jemAM kAMI vAMcavAnuM nathI hotuM, vyakti sIdhesIdhuM joI le che. tattvArtha bhASyanI vRttimAM kahevAmAM AvyuM che ke zeya eka che ane jJAtA aneka che. udAharaNa dvArA ApaNe samajIe. ApaNe eka zeyane -- astitva ane ahiMsA ke 78 - Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -mANasane jANavo che. matijJAnI tene indriya jJAna dvArA jANaze. te jANI leze ke A mANasa paryAya che. zrutajJAnI tene indriyo vaDe nahi jANe, te zabda dvArA jANaze. zrutajJAnI saMbaMdha joDaze ke A mANasa zabda che ane A mANasa nAmanI vastu che. A teno vAcaka che ane A teno vAcya che. jenAmAM manana karavAnI zakti hoya che te mANasa hoya che. avadhijJAnI atIndriya zakti dvArA jANI leze ke A mANasa che. kevaLajJAnI tene sAkSAt jANI leze. eka zeya ane jJAna pAMca ! indriya jJAnaH zrutajJAna indriya dvArA ApaNe khUba najIkanuM hoya tene jANIe chIe, dUranI vAtane jANatA nathI. je AMkhanI sAme hoya tene joIe chIe paraMtu dIvAlanI pAchaLa zuM che te ApaNe joI zakatA nathI. ApaNA indriya jJAnanI eka maryAdA hoya che. zrutajJAnanuM kAma che-viprakRSTane jANavuM. svarga che, siddhazilA ane naraka che vagere vagere. pAralaukika vAtone javA daIe paraMtu dilhI che, kalakattA che, muMbaI che vagere ApaNe zenA AdhAre jANIe chIe ? zrutajJAnanA AdhAre, Amopadeza ke anumAnanA AdhAre. eka vizvasta vyaktie kahyuM ke amuka kilomITara cAlyA jazo to amuka zahera ke gAma Avaze. vyakti e dizAmAM cAlavA mAMDe che, te e zaheramAM pahoMcI jAya che. dUranI vastune zrutajJAna vaDe jANI levAmAM Ave che. jANavAnA aneka prakAra hoya che. akarmAnuM je jJAna che te che sAkSAt jJAna prazna che - akarmA kvI rIte jANe - jue che ? akarmAno eka artha jJAnAvaraNa-karmarahita evo paNa karI zakAya che. dhyAnastha vyaktine paNa akarmA kahI zakAya che. ahIM akarmAnuM tAtparya banazealoka. jenAmAM kazo lobha nathI te akarmA che. evo prazna thaI zake ke lobhane tathA jANavA-jovAne vaLI zo saMbaMdha che ? mahattvapUrNa sUtra pAtaMjala yoganuM eka mahattvapUrNa sUtra che - aparigrahastharyo janmakarthatA saMbodhA-aparigraha mahAvrata siddha thAya che to pUrvajanma ane bhAvajanmanuM jJAna thAya che. aparigraha mahAvrata ane pUrvajanma-punarjanmanA jJAnamAM vaLI kyAMno saMbaMdha che ? ApaNe enuM rahasya samajIe. tenuM atyaMta mahattvapUrNa kArya che-jyAM sudhI zarIrano lobha haze, bhedavijJAna spaSTa - astitva ane ahiMsA ka79 - Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi hoya tyAM sudhI pUrvottara jJAna papratibaMdhaka raheze. jyAM sudhI lobha raheze tyAM sudhI te na to pUrvajanmane jANavA deze ke na to bhAvajanmane jANavA deze. jyAre zarIra pratyeno lobha samApta thAya che, vyakti kAyotsarganI gahana sthitimAM pahoMcI jAya che, zarIrathI caitanyanA bhedano spaSTa anubhava thaI jAya che. e vakhate zarIranI pravRtti maMda thavA lAge che ane cetanA atyaMta sakriya banI jAya che. manovijJAnamAM ema mAnavAmAM Ave che ke nidrA daramyAna moTebhAge cetanamana nikyi banI jAya che ane acetanamana sakriya thaI jAya che. barAbara evI ja vAta che-alobhanI sthitimAM zarIra niSkriya jevuM banI jAya che, cetanA atisakrizya thaI jAya che. A ja saMdarbhamAM e tathya samajI zakAya che ke je akarmA che te jANe-jue che. akarmA thavAnI sAdhanA alobha ane aparigrahanI sAdhanA che. kAyotsarga: mULasUtra kAyotsarganuM mULa sUtra che- nirmamatva, zarIranI mamatA choDavI, bhedavijJAnano anubhava karavo. "huM cetanA chuM, zarIra nathI', "zarIra alaga che, AtmA alaga che. A pArthakya bodha jeTalo spaSTa thAya che eTalo sAro kAyotsarga mAnavAmAM Ave che. A ja nirmamatva cetanAnuM nAma che akarmA ane e ja avasthAmAM AMtarika jJAnano tathA sAkSAt jJAnano vikAsa thAya che. tenA vagara pratyakSa jANavAnI sthiti pedA thatI nathI kAraNa ke zarIra pratye pragADha mUrchA hoya che, mamatva hoya che. zarIra pratye mANasa eTalo badho jAgRta rahe che ke rakhene tene AMca na AvI jAya ! pravRtti H nivRtti eka samasyA e paNa che ke dharma karavA mATe, AtmanirIkSaNa karavA mATe athavA to potAnA vize vicAra karavA mATe vyaktine avakAza nathI maLato. moTA bhAganA loko ema kahe che ke, mahArAja ! ame zuM karIe! samaya ja nathI maLato. A atyaMta mUMjhavaNabharI samasyA che. zuM kAyotsarga nakAmuM kAma che ? vyakti saccAIne samajatI nathI tethI te samaya na hovAnuM bahAnuM kADhe che. jevI rIte kAma karavuM e bahu moTI kalA che e ja rIte nakAmA thavuM e paNa bahu moTI kalA che. paraMtu ghaNA badhA loko A nakAmA thavAnI vAtane kalA tarIke jANatA nathI. jyAM - astitva ane ahiMsA na 80 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI mANasa nakAmo nathI thato tyAM sudhI tenuM sakriya jIvana paNa khAsa cAlatuM nathI. sAruM jIvana jIvavA mATe nakAmA thavAnI kalAne paNa zIkhavI jarUrI che. jaina darzana H nivRttivAda pravRttivAda ane nivRttivAda e banne khUba mahattvapUrNa sUtro che. jIvana calAvavA mATe pravRttinuM eka cakra Avazyaka che paraMtu nivRtti paNa ochA mahattvanI nathI. jeTaluM Avazyaka pravRttinuM cakra che eTaluM ja Avazyaka nivRttinuM cakra paNa che. AcAryazrI paTaNA vizvavidyAlayamAM gayA. svAgatakartA tarIke rASTrakavi zrI rAmadhArIsiMha 'dinakara' hatA. zrI dinakare kahyuM ke, 'AcAryazrI jaina darzane eka mahAna tattvadarzana ApyuM che - nivRttivAdanuM. AjanA A pravRttipradhAna yugamAM mANasa mAnasika tanAva ane saMklezo vacce bhIMsAI rahyo che. A ja pravRtticakre aNuyugane janma Apyo che. have jo mANasa pAcho nahi vaLe to sarvanAza tenI sAme ja Ubho che.' temaNe vinaMtinA svaramAM kahyuM ke, 'AcAryazrI ! Apa lokone have nivRttino mArga batAvo.' svAbhAvika che pravRtti - jaina dharmanuM mukhya tatva saMvara - nivRtti che. pravRttine to mANasa jIvato ja hoya che. zarIrane sthira kevI rIte rAkhavuM e zIkhavuM paDaze. kevI rIte mauna rahevuM, kevI rIte manane ekAgra karavuM e zIkhavuM paDaze. ApaNe ema mAnI levuM joIe ke pravRtti jIvanano svAbhAvika dharma che, paraMtu nivRtti prayatna ane abhyAsasAdhya dharma che. zuM krodha karavAnuM zIkhavADanArI koI vidyAlaya che ? zuM krodhanuM prazikSaNa ApanAruM koI prazikSaNa kendra che ? ene mATe koI prazikSaNa kendra nathI chatAM krodha karavAnuM sau koI jANe che, kSamA karavAnuM nahi. kSamAno vikAsa prazikSaNa vagara zakya nathI. jeTalA vidhAyaka bhAvo che te tamAma mATe prazikSaNa jarUrI che. jeTalA niSedhAtmaka bhAvo che, te prAkRtika rIte ja ApoApa prasphuTita thaI jAya che. ghauM, cokhA, makAI, bAjarI vagere meLavavA mATe tenAM bIja vAvavAM paDe che. bIja vagara A badhuM upalabdha thatuM nathI. ghAsanuM bIja vAvavAmAM AvatuM nathI, Ama chatAM enAthI khetara bharAI jAya che. vidhAyaka bhAva ane niSedhAtmaka bhAvanA saMbaMdhamAM A ja vAta astitva ane ahiMsA ! 81 S Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. vidhAyaka bhAvonA vikAsa mATe tapavuM paDe che paraMtu niSedhAtmaka bhAva svayaM UbharAI Ave che. te mATe vicAravuM paNa nathI paDatuM. sAdhakatattva che alobha A tamAma saMdarbhomAM esa ekammA jANati-pAsati-A sUtranuM ApaNe mUlyAMkana karIe. ApaNe mAtra bauddhika jJAna pUratA ja sImita na rahIe, paraMtu sAkSAtkArano abhyAsa karIe. mahAvIra kahe che ke jANo-juo. ApaNe jANIe, joIe paraMtu AMkha vaDe nahi, mastiSka dvArA nahi. cetanA dvArA jANIe, cetanA dvArA joIe. bhagavAne alobha mATe je sUtra ApyuM teno niSkarSa che-jo jJAtA-dRSTA thavuM hoya to alobha thavuM paDaze. sauthI muzkela kAma alobha thavAnuM che. jyAM sudhI vyakti alobha nahi bane, tyAM sudhI kevaLajJAnanI najIka nahi pahoMce. krodha, mAna, mAyA vagere to dUra thaI gayAM paraMtu lobha na TaLe to avarodha TakI raheze. aMtima avarodha lobha che. sauthI moTuM sAdhakatattva alobha che. alobhanI sAdhanA tyAre ja sadhAI zake che, jyAre zarIra pratye nirmamatvanI sAdhanA jAge. akarmAnI sAdhanA mahattvapUrNa sAdhanA che. ApaNe yatkiMcit pramANamAM zarIranA lobhane ghaTADavAnI dizAmAM prayatna karIe, bhedavijJAnanA vikAsano prayatna karIe, ApoApa "jAnAti-pazyati'nuM rahasya ApaNI samakSa spaSTa rIte pragaTa thaI raheze. astitva ane ahiMsA, 82 - Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1). saMkalikA 0 prAcIna ghoSa H ahiMsA paramo dharma: 0 navo ghoSaH aparigraha: paramo dharma 0 hiMsA zA mATe? 0 icchA, hiMsA ane parigraha 0 Arthika samAnatAno prazna mArksa ane gAMdhI 0 gAMdhInI praNAlI mAksanI praNAlI 0 samAnatAno artha 0 pariNAma vyaktigata svAmitvanI samAptinuM 0 aparigrahaH gRhastha ane munino 0 icchA, parigraha ane AraMbha 0 icchA - samIkaraNanuM sUtra 0 prazna ahiMsaka samAjaracanAno samAdhAna che be vrataicchA-parimANa bhogopabhoga-parimANa hiMsaka krAnti zA mATe? : 0 raskina ane gAMdhIno mata 0 samasyAnuM samAdhAnaH be sUtra Arthika-saMyama icchA-saMyama valanta prazna - astitva ane ahiMsA ke 83 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparigraha : porma AkAza gajavanAro e svara aneka vakhata sAMbhaLavAmAM Avyo che 'ahiMsA paramodharmaH'. 'aparigraha paramodharmaH'no svara khUba ocho sAMbhaLavA maLyo che. 'ahiMsA paramodharmaH'nA ullekha dazavaikAlika cUrNimAM maLe che. mahAbhAratamAM paNa teno ullekha maLe che - 'ahiMsA paramodamaH, ahiMsA paramadAnam A ghoSa atyaMta prAcIna che. Aje eka navA ghoSanI jarUra che H aparigrahaH paramodharmaH. gaNAdhipati tulasInI udayapura yAtrA daramyAna A ghoSa pahelI vakhata mukharita thayo. prazna udbhavaze ke A ghoSa zA mATe ? AzcaryanI vAta e che ke A ghoSa agAu kema mukhara na thayo ? jyAre 'ahiMsA paramodharmaH'no svara uccarita thayo tyAre tenI sAthosAtha 'aparigraha paramodharmaH'no svara paNa uccarita thavo joIto hato. hiMsAnuM kAraNa H Arthika viSamatA ahiMsA ane aparigraha bannene ApaNe alaga alaga joIzuM to AkhI vAta samajAze nahi. aparigraha vagara ahiMsAne samajI zakAtI nathI. ahiMsAne samajavA mATe aparigrahane samajavo jarUrI che ane aparigrahane samajavA mATe ahiMsAne samajavI jarUrI che. mANasa hiMsA zA mATe kare che ? zarIra mATe, parivAra mATe, jamIna ane dhana mATe, sattA mATe. A badhuM zuM che ? A badhuM parigraha che. hiMsAnuM mukhya kAraNa parigraha che. koI vyakti ahiMsA karavA icche ane aparigraha karavAnuM na icche evuM kyAreya zakya nathI. icchA, hiMsA ane parigraha A traNeya vacce pArasparika saMbaMdha che, traNeya sAthesAthe rahe che. koI vyakti dhana kamAvavA icche to zuM hiMsA vagara dhananI kamANI zakya che ? Aje aparigrahane eka navo saMdarbha prApta thayo che. vartamAna zatAbdImAM jagatanA aneka vicArakoe joyuM ke hiMsA khUba che, samAjamAM asaMtoSa vyApaka che. cAre tarapha krAMtio ane astitva ane ahiMsA 84 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raktapAta thaI rahyAM che. khUba ciMtanane aMte temane lAgyuM ke tenuM kAraNa parigraha che. Arthika viSamatAne kAraNe AvI paristhitio pedA thaI rahI che. mAsa ane gAMdhI Aje ahiMsA ApaNA ciMtanano gauNa viSaya banI gayo ane parigraha mukhya viSaya banI gayo. Aje ciMtanano samagra pravAha Arthika samAnatA ane Arthika viSamatA e be biMduo upara Takelo che. Arthika viSamatA raheze to samAjamAM hiMsA vadhaze. Arthika samAnatA raheze to samAjamAM hiMsA ochI thaze, ahiMsAno vikAsa thaze. eka tarapha sAmyavAdI vicAradhArAnA pravartaka mAka mAsa A biMdu tarapha dhyAna kendrita karyuM to bIjI tarapha ahiMsAnA prabaLa samarthaka mahAtmA gAMdhIe paNa e viSaya upara ciMtana-maMthana karyuM. mAksa ahiMsAnI dRSTie mukhya ciMtanapravAhamAM nahotA. gAMdhIjInI pAse ahiMsAnA ciMtana sivAya anya koI vikalpa nahoto. paraMtu bannenuM ciMtanabiMdu eka ja hatuM ane te hatuM Arthika samAnatA. A biMdu upara gAMdhI ane mAsa bannee vicAra karyo, Arthika samAnatAnI be praNAlIo prastuta thaI gaI. prazna Arthika samAnatAno gAMdhInI praNAlI hatI TrasTIzipanI ane mAnI praNAlIno AdhAra hato- vyaktigata mAlikInI samApti. sAmyavAde prayoga karyo vyaktigata mAlikIne samApta karavAno ane gAMdhIjIe prayoga karyo TrasTIzipano. paraMtu ema lAge che ke banne prayoga saphaLa thayA nathI. Arthika samAnatAno prazna bhAre jaTila che. jo ApaNe vidhAyaka rUpe cAlIe to samagra vyavasthA DahoLAI jaze. samAnatA eTale zuM ? yAMtrika samAnatA ke Arthika samAnatA ? samAnatAno AdhAra kayo hovo joIe ? eka parivAramAM be chokarA che ane bIjA parivAramAM ATha chokarA che. to zuM tyAM samAnatA kAmamAM Avaze kharI ? samAnatA eTale saukoInI pAse samAna sAdhana. eka parivAramAM mAtra pati-patnI be ja sabhyo che ane bIjA parivAramAM dasa karatAM vadhAre sabhyo che. AvA saMjogomAM samAnatAno prazna zI rIte Takaze ? A praNAlInI sAme eTalI badhI muzkelIo AvI ke vyaktigata mAlikInI maryAdAnI vAta saphaLa thaI na zakI. vyaktigata mAlikIne baMdha karavAnuM pariNAma e ------- astitva ane ahiMsA 85 - Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyuM ke arthanI preraNA ghaTI gaI, kamAvAnI preraNA ghaTI gaI. Aje emAM paNa parivartana lAvavuM jarUrI banyuM che. TrasTIzipavALI vAta lokonA gaLe na UtarI. je banyA te mAlika banyA, saMrakSaka koI na banyuM. moTA moTA udyogapatio tathA gAMdhIjInI najIka rahenArA lokoe potAnA mATe teno upayoga karyo. udyogo cAlyA, milo cAlI. evA mAliko ane saMrakSako banyA ke potAnA mATe lAkhokaroDonI mUDInAM gesTahAusa tathA baMgalA banAvI lIdhAM, majUro mATe pUratI jhuMpaDIo paNa na banI. Arthika samAnatAnA saMdarbhamAM TrasTIzipanI vAta paNa saphaLa na nIvaDI. aparigraha * icchA-parimANa ApaNe mULa biMdune pakaDavuM paDaze. bhagavAna mahAvIranI vANImAM e biMdu prApta thAya che. jo ApaNe vidhAyaka rUpe Arthika samAnatAnI vAta karIzuM to A samasyAnuM samAdhAna nahi maLe. ApaNe niSedha dvArA A samasyAnuM samAdhAna lAvI zakIzuM. kyAreka niSedha khUba upayogI banI rahe che. dareka jagAe vidhAyaka vAta saphaLa nIvaDatI nathI. ahiMsAnI vyAkhyA vidhAyaka svarUpe karIzuM to ghaNI muzkelIo thaze. aparigrahanI vyAkhyA paNa vidhAyakanA rUpamAM karIzuM to aneka muzkelIo naDaze. ApaNe niSedha dvArA AgaLa vadhavuM paDaze. 'koIne na mAro', gRhastha mATe ahiMsAnI A sauthI sacoTa vyAkhyA hoI zake. 'icchAnuM parimANa karo', gRhastha mATe aparigrahanI A sauthI sArI vyAkhyA hoI zake. gRhasthano aparigraha munino aparigraha nathI hoto. gRhastha mATe che icchAparimANa. icchA, parigraha ane AraMbha mahAvIra atyaMta UMDANamAM janArA hatA. temaNe ema nathI kahyuM ke padArthanuM parimANa karo, padArthanI maryAdA rAkho. emaNe ema paNa nathI kahyuM ke ATaluM dhana na rAkho. mahAvIre to kahyuM ke icchAnuM parimANa karo. icchA, parigraha ane AraMbhanuM eka cakra hoya che. icchA ochI haze to parigraha ane AraMbha ochA thaze. jyAM sudhI icchAne tame nahi pakaDo tyAM sudhI na to vyaktigata mAlikInI maryAdAnI vAta saphaLa thaze ke na to TraSTIzipanI vAta saphaLa thaze. A banne sUtronI saphaLatA tyAre ja zakya che ke jyAre temanI pRSTabhUmimAM icchAnI maryAdAnuM sUtra hoya. astitva ane ahiMsA 86 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchAne adhika vadhAravI sArI nathI. e vAta samajAyA pachI ja aparigrahano siddhAMta samajI zakAze. manamAM icchA prabaLa haze to bahArano upadeza khAsa sArthaka nahi bane. manamAM icchAnI evI bharatI UmaTe che, ke bahArano upadeza kyAMya dUra rahI jAya che. mANasa vadhu ne vadhu parigraha karavAmAM lIna rahe che. jyAM sudhI A kaMTha TaLaze nahi tyAM sudhI samasyAnuM samAdhAna nahi thAya. mahAvIre kahyuM ke icchA ochI nathI, paraMtu parigraha ane saMgraha adhika che. AvI avasthAmAM na to tapa thaI zake che ke na to saMyama thaI zake che. icchA tapa, niyama ane saMyama tamAmane samApta karI de che. jaTila prazna Aje paNa parigraha ane aparigrahano prazna, Arthika samAnatA ane viSamatAno prazna khUba guMcavAyelo che. jo dharma A samasyAnuM samAdhAna na ApI zake to kadAca anya koI paNa tenuM samAdhAna ApavAmAM samartha nathI. jo dharma A samasyAnuM samAdhAna na Ape to te potAnuM kartavya kyAM sudhI nibhAve che e paNa eka prazna che. Arthika samasyAnuM samAdhAna ApavuM e khUba jaTila bAbata che. ahiMsaka samAjaracanAno prazna lAMbA samayathI cAlI rahyo che, paraMtu ahiMsaka samAjaracanA aparigrahanI samAjaracanA vagara kyAreka zakya nathI. ApaNe eka biMdune pakaDIe. bhagavAna mahAvIranAM be sUtroicchAparimANa ane bhogopabhogaparimANa- Arthika samasyAnuM samAdhAna ApI zake tema che. jyAM sudhI icchA ane bhogano saMyama nahi thAya tyAM sudhI ahiMsaka samAjaracanAnuM svapna sAkAra nahi thAya ane Arthika samasyA paNa hala nahi thAya. varga-saMgharSanI krAMtio, hiMsaka krAMtio eTalA mATe ja thAya che ke vyakti lobhI ane svArthI banI jAya che. te mAtra potAnA bhogopabhoganI ja ciMtA kare che. te saMgrahI ane parigrahI banI jAya che. potAnI AsapAsa te dhyAna Apato ja nathI. AvI sthiti ja krAMtine janma Ape che. Arthika vikAsa : Arthika saMyama Arthika vyavasthAnuM sauthI moTuM sUtra A hoI zake - samagra samAjanI nyUnatama AvazyaktAo pUrI thaI jAya. AhAra, vastra, makAna, davA ane zikSaNanAM sAdhano sau koIne sulabha thaI jAya. Arthika -- astitva ane ahiMsA 87 - -mana nanana nananana Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAnatAnI vAta javA daIe. dareka vyaktinI kamAvavAnI rIta alaga alaga hoya che, vyAvasAyika kauzala alaga alaga hoya che. koI vadhu kamAya che to koI ochuM kamAya che. Arthika samAnatAnuM yAMtrikIkaraNa thaI zakatuM nathI. tamAma loko lAkhopati banI jAya evuM kyAreya zakya nathI. bahu bahu to eTaluM thaI zake ke jIvananI prAraMbhika ane maulika AvazyakatAo saune samAnarUpe maLe. potapotAnI vizeSa yogyatA dvArA vyakti lAbha pAme, temAM bIjA lokone muzkelI na paDe. raskina ane gAMdhIno mata hato ke eka nyAyAdhIzane jeTaluM maLe eTaluM ja eka vakIlane paNa maLe. eno artha e che ke jIvananI prAthamika jarUriyAtonI pUrti thaI zake eTaluM to avazya maLaze. A vAta paNa tyAM sudhI saphaLa thaI na zake ke jyAM sudhI Arthika vikAsanI sAthe sAthe Arthika saMyama ane bhogapabhoganA saMyamanI vAta joDAI na jAya. bIjI be vAto joDAya samasyA e thaI ke Arthika vikAsa upara khUba bhAra mUkavAmAM Avyo. adhika utpAdana, adhika Avaka ane samAna vitaraNa- A badhA tarapha khUba dhyAna ApavAmAM AvyuM, paraMtu enI sAthe sAthe bIjI be vAtone paNa joDavAnI jarUra hatI- Arthika saMyama ane icchAno saMyama. temane joDavAmAM na AvI. pariNAma e AvyuM ke Arthika samasyA hala na thaI zakI. A muddA upara ema kahI zakAya ke dharma vagara samAjanI vyavasthA khoDaMgAI jAya che. jo A banneno yoga thayo hota, AjanA arthazAstrIo Arthika vikAsanI sAthe saMyamanI vAta joDI deta to eka navuM samIkaraNa banI gayuM hota. icchAsaMyama ane bhogasaMyamanI sAthe Arthika vikAsano prazna joDAyelo hota to garIba ane amIra vacce ATaluM badhuM aMtara na hota. samAjane navI rIte vicAravAnI taka maLI hota. artha ane parigrahanI samasyA bhayAnaka na banI hota. ApaNe bhAratanAM moTAM zaherone joIe. eka tarapha gaganacuMbI mahAlayo UbhAM che to bIjI tarapha evI tUTelI-phUTelI jhuMpaDIonI hAramALA che ke je joIne mAnavInuM mana vitRSNAthI chalakAI jAya che. jaTila che paragrahanI samasyA zuM A taphAvata dUra thaI zake kharo ? zuM A sthitimAM Arthika samAnatAnI vAta saphaLa thaI zake kharI ? ApaNe joIe chIe ke eka ----- astitva ane ahiMsA - 88 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarapha aneka saMbhrAnta vyaktio lagna vagere pAchaLa lAkho-karoDo rUpiyA kharcI nAkhe che to bIjI tarapha lAkho-karoDo loko bhUkhathI piDAI rahyA che. A kevI bhayAnaka sthiti che ! kyAM icchAparimANanI vAta ane kyAM aparigrahanI vAta ! aparigrahanI vAta karatAM paNa saMkoca thAya che. bhAratamAM seMkaDo udyogapatio che, hajAro-lAkho vepArIo che. e badhAmAM keTalAka evA haze ke jemaNe potAnA jIvanamAM icchAparimANa ane bhogapabhoganA saMyamano svara sAMbhaLyo paNa nahi hoya ! teo mAtra eka ja vAta jANe che - khUba kamAo, khUba bhogavo ane lagna vageremAM chUTA hAthe lUMTAvo ! hiMsA karatAM paNa parigrahanI samasyA adhika jaTila che. vartamAna samasyAne jotAM aparigraha upara vadhu bhAra mUkavAnuM Avazyaka che. "ahiMsA paramodharma'nI sAthosAtha "aparigraha paramodharma'no bodha prabaLa thavo jarUrI che. ahiMsA ane aparigrahanI eka joDI che, tene kApI nAMkhavAmAM AvI. tene pharIthI joDIne ApaNe samAdhAnanI dizAmAM AgaLa vadhI zakIzuM. je divase "ahiMsA paramodharmanI sAthosAtha "aparigraha paramodharmaH'no svara bulaMda banaze, te divase Arthika samasyAnuM eka samAdhAna maLI jaze. astitva ane ahiMsA, 89 -- ~-- Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 saMkalikA 0 bhogAmeva aNusoyaMti 0 tao se egayA roga-samupAyA samupati 0 jaNa siyA teNa No siyA 0 eyaM pAsa maNI! mahababhayaM. (AyAro 3/79, 75, 88, 99). 0 0 0 ciMtana lobhanuM 0 tanAva kAmanAno 0 bhogavAdI yuga zA mATe? 0 avasthA abhoganI bhoga H traNa ciMtana - Asakti keTalI che? bhoganuM pramANa keTaluM che? dRSTikoNa kevo che? 0 unmukta bhoga : pariNAma 0 bImAra ja bImAra thAya che svastha kayAreya bImAra nathI thato 0 bImArI : kAraNa 0 bhoga : roga apekSita che sastulana khataranAka che uzRMkhala bhogavAda bhogaH be tattva - anAsaktino bhAva pramANano viveka. 0 0 - astitva ane ahiMsA90 ------ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogavAdI yugamAM bhogAtIta cetanAno vikAsa mananuM kAma che vicAravAnuM, ciMtana karavAnuM. te potAnuM kAma kare che. ApaNe ApaNo sarve (mojaNI) karavo joIe, potAnuM AtmAvalokana karavuM joIe. ApaNe AtmanirIkSaNa karIe ke covIsa kalAkamAM mana kayA viSaya upara vadhu vicAre che ? jAgRta avasthAmAM kayA viSaya upara mana vadhu vicAre che ? nidrAnI avasthAmAM kayA viSaya upara mana vadhu vicAre che ? sAmAnya rIte eka vyakti cha thI sAta kalAka nidrA le che. te sattara-aDhAra kalAka jAgRta avasthAmAM rahe che. ApaNe nidrAnI vAta javA paNa daIe, jAgRta avasthAnuM sarvekSaNa karIe- mana mukhyatve kayA viSaya upara kendrita rahe che ? A prazna potAnI jAtane jagADavAno prazna banI zake che. A prazna vyaktine evo bodha ApI zake che ke te kaI dizAmAM jaI rahI che. ciMtana : kendra ane parigha - mahAvIre kahyuM - mAnavI bhoga vize sauthI vadhu ciMtana kare che. mANasa ophisamAM beTho hoya che. cA pIvAno samaya thAya che. tenuM mana cAmAM aTavAI jAya che. bhojanano samaya thAya che tyAre mana bhojanamAM aTavAI jAya che. kayAreka TIvI jovAno samaya thaI jAya che ane kayAreka akhabAra vAMcavAno samaya thaI jAya che. mAnavI A badhAmAM potAnI jAtane aTavAvato rahe che. pAMceya indriyonA viSaya tenI sAme cakkara mAratA rahe che. jyAre te indriyonI doDamAM thAkI jAya che tyAre mananI doDa zarU thaI jAya che. 'bhogAmeva aNusoyaMti' A kevI anubhavasabhara vANI che ! manovaijJAniko kahe che ke mANasamAM sauthI vadhu tanAva kAmanAno hoya che. eno sAra paNa e ja che ke mANasa sauthI vadhu ciMtana bhoganuM kare che. te paisA kamAya che bhoga mATe. anya paNa je pravRtti kare che te bhoga mATe kare che. kendramAM bhoga che. kendramAM che kAma ane kAmanA. tenA parighamAM astitva ane ahiMsA . 91 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM saghaLuM ciMtana cAle che. ema lAge che ke bhoga mANasanI eka prakRti banI gayo che. bhoga H prAcIna khyAla AjanA yugane bhogavAdI yuga kahevAmAM Ave che. zuM bhUtakALa khUba tyAgavAdI hato ? ema kahevuM muzkela che ke atItanA yugamAM bhoga nahoto, bhoga karanArA nahotA, mAtra vairAgya hato, mAtra tyAga hato. ema kahevAnuM zakya paNa nathI. e sAcuM che ke atItamAM bhoga hato, prabaLa bhogavAda hato. to pachI prazna e che ke AjanA yugane ja zA mATe evo doSa devAmAM Ave che, zA mATe evuM AropaNa karavAmAM Ave che ke Ajano yuga bhogavAdI yuga che? tenuM kAraNa zuM che? tenuM paNa eka kAraNa che. zabdano koIpaNa prayoga akAraNa nathI thato. prAcIna yugamAM paNa bhoga hato. jyArathI mAnavInuM astitva che tyArathI bhoga che. agAu bhoga hato paraMtu yuga bhogavAdI nahoto. te samaye pUrato aMkuza hato, niyaMtraNa hatuM. khyAlo alaga hatA. saMyamanuM vAtAvaraNa hatuM. chellI be zatAbdIomAM, khAsa karIne vartamAna zatAbdImAM bhoga vizenA khyAlo badalAI gayA che. jyAre khyAlo badalAya che, dRSTikoNa badalAya che tyAre yuganuM nAma paNa badalAI jAya che, prAcIna yuga bhogano hovA chatAM bhogavAdI na kahevAyo kAraNa ke bhogane eka vivazatA mAnavAmAM Avyo, anAcaraNIya mAnavAmAM Avyo. bhoga : abhoga bhoganA saMdarbhamAM eka sthiti che abhoganI. koI mANasa teno prayoga ja nathI karato. vyaktie upavAsa karyo, abhoga thaI gayo. khAdhuM ja nahi, tyAga thaI gayo ! bhoganA saMdarbhamAM traNa bAbato upara avAranavAra dhyAna ApavuM joIe. pahelI vAta che bhoganI pAchaLa AsaktinuM pramANa keTaluM che ? bIjI vAta che bhoganuM pramANa keTaluM che ane trIjI vAta che mANasa je bhoga kare che, zarIranI jarUriyAtonI pUrti kare che tenI pAchaLa khyAla zo che ? teno dRSTikoNa kevo che ? AsaktaH kimatI mAtrA, mAtrA bhogastha kITazI / daSTikoNaH kiMmakAraH bhoge cijyamidaM muhuH // bhogavAdaH pariNAma Aje bhoganI bAbatamAM dRSTikoNa badalAI gayo che. bhoganI - astitva ane ahiMsA na 92 - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe je bhogAtIta cetanAno eka khyAla hato, te Aje nathI rahyo. jyAM bhoga che tyAM tenI sAthe bhogAtIta cetanA paNa hovI joIe. Aje A dRSTikoNa ja badalAI gayo che, mULa dRSTi ja nathI rahI, mAtra bhogavAda cAlI rahyo che. uchuMkhala bhogavAda, unmukta bhogavAda sivAya kazuM dekhAtuM ja nathI. enuM pariNAma e che ke Aje bImArIo khUba vadhI gaI che. jo bhoganI sAthe sAthe bhogAtIta cetanAno vikAsa thayo hota to ATalI badhI bImArIo vadhI na hota. A Ajano vikTa prazna che. ghaNI vakhata DokTaro paNa kahe che ke ATalI badhI hospiTalo vadhI rahI che ane temAM dardIonI saMkhyA paNa vadhI rahI che. kyAMya koI jagyA khAlI nathI. davAo banAvanArI ATalI moTI moTI kaMpanIo UbhI thaI chatAM na to DokTarane pharasada che ke na to davA ApanArane phurasada che ane na to davA lenArane phurasada che ! cAre tarapha roganuM eka cakra cAlI rahyuM che. enuM kAraNa zuM che ? maryAdAnA atikramaNano artha ApaNe mahAvIravANI vAMcIe. mahAvIre kahyuM ke bhogakALamAM roga pedA thAya che. saMskRta kavie paNa e ja kahyuM - bhogA rogaphalA -- bhoganuM phaLa roga che. A vAta khUba ochI pakaDavAmAM AvI - indriyono bhoga eka hada sudhI ja ucita hoI zake che. maryAdAnA atikramaNano artha rogane mukta AmaMtraNa che. ghaNA badhA zArIrika ane mAnasika rogo A kAraNe ja pedA thAya che. jo rAga ane dveSa manamAM chupAyelA haze to bImArIone vikasavAnI taka maLaze. jo rAga ane dveSa nahi hoya to bImArIone vikasavAnI taka sahaja rIte nahi maLe. cAlatAM cAlatAM paththaranI sa vAge, pagamAM kAMTo vAge to e roga nathI, e koI mukhya bImArI nathI. varasAda paDe ane zaradI thaI jAya to e khAsa bImArI nathI. bImArI to e che ke je pajavanArI hoya. je bImArI ghara karI bese che te kharI bImArI che. hRdayaroga, kensara, alsara vagere je bImArIo che te ApaNA rAga ane dveSamAMthI utpanna thayelI bImArIo che, bhogane kAraNe pedA thayelI bImArIo che. pahelAM DokTaro bImAra vyaktine jotAM ja samajI jatA ke tene kayo roga che. paraMtu have ema vicAravAmAM Ave che ke kaI vyakti kaI bImArIne kAraNe bImAra che. laya khoravAI javAthI bImArI vadhe che. laya jALavI rAkhavAnuM khUba - astitva ane ahiMsA , 93 - Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muzkela hoya che. mohakarmanI jeTalI prakRtio che te ApaNA mastiSkanA svAbhAvika layamAM avarodha pedA kare che. manamAM koIpaNa vicArano taraMga udbhave che ane mastikno laya khoravAI jAya che, temAM avarodha AvI jAya che. bImAra koNa thAya che ? A eka satya che ke je bImAra hoya che tene bImArI thAya che. ema pUchavAmAM AvyuM ke narakamAM koNa pedA thAya che H mANasa ke tIrthaMca ? kahevAmAM AvyuM ke narakamAM na to mANasa pedA thAya che ke na to tIrthaMca pedA thAya che. narakamAM mANasa kyAreya jato ja nathI, devatA pedA thato ja nathI. narakamAM naireyika ja pedA thAya che. ahIM prazna e che ke bImArI kone pakaDe che ? javAba ApavAmAM Avyo ke bImArane ja bImArI pakaDe che. je svastha che tene bImArI kyAreya pakaDatI nathI. A vAta atyaMta vaijJAnika che. ApaNe e dRSTie vicAra karIe. eka jaivika rAsAyaNika zrRMkhalA hoya che, rogapratirodhaka zakti hoya che te rogathI bacAve che. je vyaktinI rogapratikAraka zakti nabaLI paDI jAya che tene roga gherI vaLe che. je vyakti jeTalA pramANamAM bhoga karaze tenI eTalA ja pramANamAM rogapratirodhakatA nabaLI paDatI jaze. evI kaI bImArInAM kITANuo che ke je ApaNI aMdara nathI hotAM ? tamAma bImArIonAM kITANuo mAnavInA zarIramAM pharatAM rahe che, paraMtu tenI rogapratikAraka zakti prabaLa hovAthI te kITANuo AkramaNa karI zakatAM nathI. rogapratikAraka zakti eTalI prabaLa hoya che ke te tamAma kITANuone samApta karI de che. bhoga ane roga - baMdhana kone hoya che ? je baMdhAyelo che tene baMdhana hoya che. je mukta thaI jAya tene baMdhana nathI rahetuM. roga paNa enI pAse ja pahoMce che je rogI hoya che. je arogI haze tene roga nahi thAya. banneM karmANi bughnati, rogo gacchati rogiNAm / abaddho na bhaved buddhaH, virAgo nAmayAspadam // roga pedA thAya che kAraNa ke bhogano roga bhItaramAM beThelo che. jo bhogano roga nahi hoya to roga nahi thAya. jo vyakti bhogI hoya to te rogI paNa che. jo vyakti bhogI nathI to te rogI paNa nathI. ApaNe e svIkArI levuM joIe ke jyAM roga haze tyAM nizcitarUpe astitva ane ahiMsA : 94 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDAka pramANamAM bhoga paNa yogadAna Apato haze, potAnI pharaja nibhAvato haze. jo bhoga na hota to roga hota ja nahi. rogI ja vAraMvAra rogI thAya che. paraMtu je rogI nathI tene rogI banAvI ja nathI zakAto. pralayanuM sUtra bhogavAda pratyeno ApaNo dRSTikoNa badalavo paDaze. ApaNA mATe bhoga anivArya che, ApaNe khullA manathI bhoga karIe evo khyAla je divase baMdhAI jAya che te divase rogane AmaMtraNa maLI jAya che. Aje bhogAtIta cetanAnA vikAsanI jarUra che ane te eTalA mATe ke mANasa sAruM jIvana jIvavA jhaMkhe che. huM ema nathI mAnato ke duniyAmAMthI bhoga khatama thaI jaze- bhoga nahi rahe, paraMtu bhoganI sAthe bhogAtIta cetanAno vikAsa paNa cAle e apekSita che. eTale ke tyAganI cetanA, bhogasaMyamanI cetanAno vikAsa paNa thavo joIe. jo mAtra bhoga cAlato raheze to jokhama vadhI jaze. aNubomba karatAM paNa vadhu palayakArI A uzRMkhala bhogavAda banI raheze. aNubomba to kyAre pralaya karaze enI koInI khabara nathI, paraMtu A bhogavAda ApoApa pralayanuM sUtra banI raheze. Avazyaka che aMkuza ApaNe vartamAna sthitinuM avalokana karIe. Aje bhAratanI sthiti sArI nathI. videzonI sthiti to ethI paNa vadhu kharAba che. eTalI badhI samasyAo, eTalI badhI jaTilatAo ane eTalA badhA mAnasika saMtApo vadhI rahyAM che ke vyaktine kyAreya kazuM sUjhatuM ja nathI. tene koI rasto ja nathI maLato. enuM kAraNa bhogavAdane sarvasva mAnI levo te che. ema lAge che ke saMyama karavAnI vAta jANe zIkhavADI ja nathI. A saMdarbhamAM ApaNe mahAvIravANInuM mUlyAMkana karIe. samasyAnA samAdhAna mATe bhogano atireka na thAya te Avazyaka che. pratyeka cIjanI maryAdA hovI joIe. teno aMkuza hovo joIe, tenuM niyaMtraNa hovuM joIe. jyAM jyAM atireka thAya che tyAM ghaNuMkharuM aniSTa pedA thaI jAya che. keTalAka loko evo tarka kare che ke tyAgano paNa atireka na thavo joIe. prazna che ke atireka kyAM thAya che ? indriyono bhoga koNa nathI karatuM? zuM koI muni indriyono bhoga nathI karato? muni khAya che paNa astitva ane ahiMsA ka 95 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharo, jue che paNa kharo, sAMbhaLe che paNa kharo, sUMghe che paNa kharo ane sparze che paNa kharo. indriyono bhoga thAya che kharo, paraMtu tenI pAchaLa be bAbato joDAyelI hoya cheeka che anAsaktino bhAva ane bIjI che pramANano viveka, jo bhoganI sAthe A be bAbato joDAI jAya to bhoga khataranAka nahi bane. te potAnI prakRtithI cAlaze, vyakti mATe jokhama pedA nahi kare.. tyAga karavAnuM paNa zIkhIe Aje bhogavAdanI koI lakSmaNarekhA nathI. tethI A yugane bhogavAdI yuga kahevAmAM Ave che. Aje evo khyAla ogaLI gayo che ke bhoganI sAthe tyAganI bhAvanA paNa hovI joIe. pAMca indriyonA viSayonuM sevana karIe to sAthe sAthe temano tyAga karavAnuM paNa zIkhavuM joIe. bhAgano atireka na thavo joIe. bhogano saMyama karIe. bhoganI sAthe sAthe bhogAtIta cetanAno anubhava karavo Avazyaka che. ApaNI je cetanA che te svAbhAvika rIte bhogAtIta che, ApaNe teno anubhava karIe, tene joIe. jo ApaNe bhogacetanA ane bhogAtIta cetanA e banne vacce saMtulana jALavI laIe to jIvananI sthiti layabaddha banI jaze, jIvanano laya khoravAI nahi jAya. A saMtulana vaDe jIvananI sarasatA paNa jaLavAI raheze, jIvana svastha banI raheze. A saMpUrNa dRSTikoNane samagrarUpe samajavAmAM Ave, bhoga niyaMtraNa temaja bhoga saMyamanI AvazyaktAno anubhava karavAmAM Ave to svastha samAja racanAnuM svapna sAkAra banI jAya. astitva ane ahiMsA ke 96 - Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 ). N saMkalikA 0 lAbho tti Na maje 0 alAbho tti Na soyae 0 bahuM pi lakhuM Na nihe. 0 parizmaSThAo apArNa avasakke 0 ApyA Na pAsaha parizkarejA (AyAro 2/114-118) 0 vyaktitvanA traNa varga 0 jevI ghaTanA, jevo bhAva, jevo rasa 0 cAlavAnI paddhati 0 ajJAnI bhogave che. jJAnI jANe che 0 udezaH jJAtA ane bhoktAno 0 jANo, vo nahi bhoktAbhAva: dharma manovijJAna : pravRttino strotavaMzAnukrama pariveza dharma pravRttino strota - Atmika athavA kArmika yogyatA vaMzAnuma pariveza 0 draSTA bano, bhoktA nahi 0 vyavahAra lokottara bane 0 nirNayano AdhAra ---- astitva ane ahiMsA na 97 ---- Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTAno vyavahAra ghaTanA eka ane anubhUtio aneka. eka ja prakAranI ghaTanAmAM bhautika dRSTie koI taphAvata nathI hoto, paraMtu AMtarika ane AdhyavasAyika dRSTie ghaNo moTo taphAvata hoya che. sthULa dRSTivALI vyakti ghaTanAne jue che paraMtu adhyavasAyane nathI joI zakatI. adhyavasAya AMtarika che tethI tenI khabara nathI paDatI. ghaTanA sthaLa hoya che, te ApaNane dekhAya che. ghaNA badhA nirNayo ghaTanAne AdhAre karavAmAM Ave che, AMtarikatAnA AdhAre nahi. manovaijJAnikoe vyavahAranuM khUba vizleSaNa karyuM, paraMtu te mananA stara sudhI ja pahoMcI zakyA. enAthI vizeSa AgaLa na pahoMcI zakayA. manovijJAnamAM cittane paNa pakaDavAmAM AvyuM che paraMtu cetanAnA UMDA staronI carcA dharmanA kSetramAM ja vizeSa thayelI che. bhoktA : draSTA manovijJAnamAM vyaktitvanA traNa varga karavAmAM Ave che - sAmAnya, asAmAnya ane viziSTa. adhyAtmamAM eka bIjo varga paNa che bhoktA ane drayano. bhoktA ghaTanAne bhogavanAro hoya che ane drava ghaTanAne jANanAro hoya che. mAnavInI sAmAnya prakRti ghaTanAne bhogavavAnI hoya che. sAme dayanIya ghaTanA ghaTe che ane karuNAno bhAva jAgI jAya che. bhayAnaka ghaTanA ghaTe che tyAre bhaya lAgavA mAMDe che. rodra ghaTanA ghaTe che tyAre dhRNAno bhAva jAgI jAya che. pauruSanI ghaTanA ghaTe che tyAre parAkramano bhAva jAgI jAya che. jevI ghaTanA ghaTe che evo ja ApaNo bhAva banI jAya che ane evo ja rasa banI jAya che. AnA ja AdhAre zRMgArarasa, vIrarasa, karuNarasa, hAsyarasa vagere rasa banyA. bhAvonA uddIpana vaDe temanI abhivyakti thaI. draSTano vyavahAra mANasa ghaTanAne jue che ane emAM vahI jAya che. A badho - -- astitva ane ahiMsA , 98 ---- Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manano khela che. jyAM sudhI mANasa mananA stara upara jIvaze tyAM sudhI Ama ja thaze. ApaNo eka stara che - manotIta, jyAM mananA tamAma khela samApta thaI jAya che. jyAre mANasa manane pAra karIne cetanAnI bhUmikAmAM pahoMcI jAya che tyAre A tamAma sthitio samApta thaI jAya che. koIne joIne vItarAgane rudana nathI thatuM. prazna thaI zake ke zuM teo krUra ane niSkaraNa hoya che ? nAtemanAmAM ahiMsA ane maitrIno agAdha pravAha vaheto hoya che, paraMtu temanA mananA khela samApta thaI gayA hoya che tethI mananA stara upara ghaTanAno koI prabhAva nathI paDato. bhagavAna mahAvIre A saccAIne eka sUtramAM vyakta karI - ahA NaM pAsIM pariharejjA- je pazyaka che, draSTA che te bhoga karaze, tamAma vyavahAra karaze chatAM teno vyavahAra bIjAo karatAM alaga prakArano haze. bhoktAno vyavaskAra eka vyakti draSya nathI, bhoktA che, te mananA stara upara jIvaze. te cAlI rahI che. tene koI gIta saMbhaLAya che. tenuM mana e gItamAM khovAI jAya che. cAlatAM cAlatAM te Thokara paNa khAI bese che. rastAmAM koI dukAna joIne te UbhI rahI jaze. jo kyAMka jhaghaDo cAlato haze to te ene jovA UbhI rahI jaze, jhaghaDAmAM bhAga paNa leze. je koI ghaTanA tenI sAme Avaze tenI sAthe tenuM mana joDAI jaze kAraNa ke te mananA stare jIve che. paraMtu je draSya che te e rIte nahi cAle. draSyanI cAlavAnI rIta A pramANe hoya che. indriyonA viSaya tathA svAdhyAyanuM varjana karIne gatimAM tanmaya hovo joIe. ene ja mukhya banAvIne cAlato hovo joIe. taphAvata che raSTikoNano cAlatI vakhate pAMceya Indriyo dvArA kAma nathI leto. mAtra rasto jovA mATe AMkhothI kAma leze. te cAlatAM cAlatAM ciMtana nahi kare, smRti nahi kare, kalpanAno Dhagalo nahi kare. eNe jyAM pahoMcavAnuM haze tyAM pahoMcaze paraMtu AkhA mArgamAM pUrNarUpe jAgarUka banI raheze. draSya bole paNa che, jue paNa che, khAya paNa che, sUe paNa che; paraMtu tenAM A tamAma kAryo evI rIte nathI karato jevI rIte mananA khela khelanAro karato hoya che. eka sAmAnya mANasa paNa vastro pahere che ane eka draSTA paNa vastro pahere che, paraMtu te bannenI dRSTimAM taphAvata hoya che. - astitva ane ahiMsA 99 -- - Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - eka jANItuM vAkya che ke ajJAnI mANasa bhogave che, jJAnI mANasa jANe che, jue che. ajJAnI mANasa kapaDAM eTalA mATe pahere che ke te sAro lAge. te potAne suMdara dekhADavA mATe, sajAvavA mATe kapaDAM pahere che. jJAnI vyaktino uddeza evo nathI hoto. te kapaDAM paheraze lawAnivAraNa mATe, ThaMDI ane garamInA nivAraNa mATe. je vyakti thoDIka AgaLa vadhe che te kapaDAM upara khAsa dhyAna ApatI nathI. bhoktAnI saghaLI zakti bhoganI bAbatone prApta karavAmAM ja khapI jAya che. cetanAno vikAsa karavAno tene avakAza ja nathI maLato. je vyakti bhogathI para rahIne cetanAmAM pahoMcI jAya che, mananA khelathI para thaI jAya che teno dRSTikoNa ane teno vyavahAra badalAI jAya che. sAmAnya mANasa ema vicAre che ke huM kevo dekhAuM chuM? huM kevo lAguM chuM? mane loko zuM kaheze ? draSTAnI bhUmikA upara pahoMcI gayA pachI A tamAma bAbato samApta thaI jAya che. adhyAtmanuM sUtra sAmAnya rIte ApaNe mananI khUba ciMtA karIe chIe. tethI ApaNe draSTA banI zaktA nathI. hakIkatamAM mananI eTalI ciMtA na karavI joIe, jeTalI ApaNe karIe chIe. ApaNo uddeza draSTA banavAno hovo joIe. kaI vyakti zuM kaheze ? amuka vyakti mArA mATe zuM vicAraze ? jagata zuM kaheze ? vagere kalpanAo draSTAnI bhUmikA prApta thayA pachI nabaLI paDI jaze. aneka vyaktio AvA bhayane kAraNe sArAM kAryo karatI nathI. teo ema vicAre che ke ame A kArya karIzuM to bIjA loko zuM kaheze ? AvI AzaMkAne kAraNe teo sArA kAryanI zarUAta ja karI zakatA nathI. bhoktA athavA bhogavanAra vyakti ja A manovRttithI grasta hoya che. adhyAtma draSTA hovAnuM sUtra che. adhyAtmanuM sUtra che - ghaTanAo, paristhitione jANavI paraMtu tenA pravAhamAM vahevuM nahi, temane bhogavavI nahi. bhoktAbhAva jeTalo ocho haze eTalo ja vizeSa dharma jIvanamAM Utaraze. bhoktAbhAva jeTalo vizeSa haze, jIvanamAM dharma eTalo ja ocho Utaraze. vyavaskArano strota manathI para thavAnuM khUba muzkela hoya che. sAmAnya mANasa manane vaza banIne cAle che. te dhyAna kare che tyAre paNa mananA stare kare che. -~- astitva ane ahiMsA - 100 --- Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnano AraMbha mananA stare thaI zake, paraMtu Akhare to manathI mukta ja thavAnuM hoya che. jyAM sudhI vyakti manane sAthe laIne cAle tyAM sudhI te paristhitione bhogavatI raheze. manovijJAnanA mata anusAra ApaNAM pravRtti ane vyavahArano eka strota che - vaMzAnukrama. jevo vaMzAnukrama hoya che, tevI zarIranI racanA thAya che, mAnavInAM AcaraNa ane vyavahAra paNa evAM ja thAya che. moTuM kAraNa che jIna. jevA jIna hoya che, tevI ja zArIrika ane mastiSkIya racanA thAya che ane tevo ja vyavahAra thAya che. vyavahArano bIjo strota che pariveza. jevuM vAtAvaraNa ke pariveza maLe che, evI ja vyakti banI jAya che. manovijJAnamAM A banne tattvonA saMdarbhamAM ja mAnavInA vyavahAranI vyAkhyA ApavAmAM AvI che. trIjI vAta, je mukhya hatI, tene choDI devAmAM AvI che. vaMzAnukrama paNa kAraNa bane che, pariveza paNa kAraNa bane che paraMtu vyaktinA astitvano taddana nakAra karI devAmAM Avyo. jo AtmavAdI darzana hota to traNa vAto sAme AvI hota - AtmAnI potAnI kSamatA, vaMzAnukrama ane pariveza. vyavaThAra : kArakatattva ApaNA vyavahAranAM A traNa kArakatattva che : Atmika athavA kArmika, yogyatA, vaMzAnukrama ane pariveza. manovijJAnano abhyAsa karanAra be kAraNo jANe che, paraMtu trIjA kAraNane jANI zakto nathI. eka ja ghaTanA ke pariveza upara be prakAranA vyavahAranI praNAlIo jovA maLe che. enuM kAraNa AMtarikatA sAthe joDAyeluM che. eka mANasa ghaTanA upara eka prakArano vyavahAra kare che, bIjo mANasa bIjA prakArano vyavahAra kare che. enuM kAraNa zuM che? koI vyaktie gALa dIdhI. eka mANasa e gALa sAMbhaLIne gussAmAM AvI jAya che, uttejita thaI jAya che. bIjo mANasa gALa sAMbhaLIne paNa potAnI prasannatA TakAvI rAkhe che. pariveza ane ghaTanA eka ja hovA chatAM vyavahAra alaga alaga jovA maLe che. A ApaNI cetanAnI alaga alaga bhUmikAo che. eka mANasa atyaMta kSullaka vAtamAM paNa uttejita thaI jAya che, mAtra draSTA rahI zakato nathI. te bIjAne joIne cAlato hoya che. jyAre vyakti draSTA banI jAya che tyAre para ke parAyuM evI tamAma vAto samApta thaI jAya che. -- astitva ane ahiMsA - 101 --- Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdarbha bhojanano eka sAdhu paNa khorAka khAya che ane eka gRhastha paNa khorAka khAya che. pAribhASika zabdAvalIthI dUra jaIne kahIe to eka bhoktA paNa khorAka khAya che ane eka draSTA paNa khorAka khAya che. ghaTanA eka ja che paraMtu draSTikoNa alaga alaga che. draSTA khAze jIvanayApana mATe, prANa-dhAraNa mATe ane saMyamano nirvAha karavA mATe. khAvA pAchaLa tenI manovRtti zarIrane poSaNa ApavAnI, gADIne iMdhaNa ApavAnI (jenA thakI gADI cAlI zake)nI hoya che. khAvAno dRSTikoNa badalAI jatAM adhyavasAya paNa badalAI jAya che. bhItaramAM khAvAnI vRtti nathI, kaMIka bIjuM ja che. bAhya ghaTanA khAvAnI che jyAre bhItaranI ghaTanA saMyamanI che. koI sAmAnya mANasa khAya che svAda mATe, zarIrane haSTra-puSTa karavA mATe. khAvA pAchaLano teno dRSTikoNa Avo hoya che : huM sAro dekhAuM. mAro raMga goro lAge. mAruM zarIra sAruM dekhAya. te A badhI vAtonI paravA karato hoya che. paraMtu te ema nathI vicArato ke khAvAnuM pariNAma kevuM Avaze ? A bhojana uttejanA to nahi vadhAre ne ? kArTijonanuM pramANa to nahi vadhArI mUke ne ? ApaNo eka saMbaMdha che-hAIpothelemasa, piTyuTarI, eDrInala ane eDrInala dvArA kArTijona sAthe-A eka zRMkhalA che. kArTijonanuM pramANa vadhI jAya to kAmavAsanA tIvra thaI jAya che. tenuM pramANa ghaTI jAya to kAma-uttejanA paNa ghaTI jAya che. nirdezano artha mahAvIre muni mATe evuM vidhAna karyuM ke varNa (vAna)ne viziSTa banAvavAM tathA sauMdaryane vadhAravA mATe munie bhojana na levuM joIe, davA na levI joIe. bImArI maTADavA mATe te davA bhale le, paraMtu varNa ane kAMti vadhAravA mATe nahi. A nirdeza muni mATe che. eno artha e che ke te draSTA rahe, bhoktA na bane. A eka lakSmaNarekhA doravAnuM sUtra che. mahAvIre evuM kyAreya nathI kahyuM ke tame kapaDAM na pahero. sAdhanAmAM je pramANe suvidhA hoya, iccho to kapaDAM pahero- na iccho to na pahero. muni icche to bhojana kare ane icche to upavAsa kare. anivArya che eka divasa upavAsa karavo, saMvatsarInA divase upavAsa karavo. anya koI anivAryatA nathI, paraMtu te je kare te draSTAbhAvathI kare, jAgarUkatApUrvaka kare. ------- astitva ane ahiMsA - 102 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnI bhUmikAno sparza karIe draSTA hovuM eno artha che vyavahAra alaukika banI javo, lokottara banI javo. lokottara vyavahAra thaze to adhyavasAya zuddha banaze, jAgarUkatAthI paripUrNa banaze. laukika vyavahAranI sAthe adhyavasAya nahi joDAya, mAtra ghaTanA joDAze. jyAM ghaTanA mukhya banI jAya che, tyAM draSTAbhAva nathI raheto. mULa vAta e che ke ApaNI dRSTi yathArtha bane, jJAtA-draSTAnI cetanA jAge, ApaNe mAtra ghaTanA upara na aTakI jaIe. ghaTanAnA AdhAre nirNaya levo e laukika cetanAnuM kArya che. ApaNe tyAMthI AgaLa vadhIe, lokottara cetanAne jagADIe, jyAM sAmAnyaasAmAnya ane viziSTa-traNeya vyaktitva nIce rahI jAya che. jJAtAdaSTAno vyavahAra AtmAnI bhUmikAe pahoMcI jAya che. A samagra carcAno niSkarSa che- mAtra vaMzAnukrama athavA to sAmAjika vAtAvaraNanA AdhAre ja tamAma nirNayo na karIe, te bannenI sAthe AtmAne joDIe. AtmAne jANIne nirNaya laIe. AtmA zuM kahe che ? AtmAno nirNaya zo che ? bhItarano adhyavasAya zo che ? A adhyavasAyonI sAthe cAlIe to adhyAtmane eka navo ja prakAza maLaze, navI ja dRSTi maLaze. vyavahAra badalAI jaze, vyavahAra jIvita banI jaze, vyavahAramAM jeTaluM asAmaMjasya haze te samApta thaI jaze. bhoktAbhAvathI draSTAbhAvanI dizAmAM prasthAna zakya banI jaze. astitva ane ahiMsA ) 103 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : - saMkalikA V 1 0 suThThI lAlakhamANe saeNa dukhkhaNa mUDhe viSpariyAsamuveti / (AyAro 2/151) O majhjhattho nijjarApeTTI (AyAro 8/8/5) 7 sukha H paribhASAoduHkhano abhAva sukha che vAMchanIyatAnI anubhUti sukha anukULa vedanIya sukha che amUrchA sukha che che sukha H indriyasaMvedana mUrchA che bhAvAtmaka avarodha duHkha pAme che duHkhI vyakti 0 bhoga, padArtha ane sukha navuM brahmacarya sukhanuM sUtra cha adhyAtmanI niSpati maitrI, pramoda, karuNA, mAdhyastha 0 sukhI koNa ? 0 7 artha nirjarApekSIno anubhUta satya 3 astitva ane ahiMsA . 104 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icche che sukha, jAya che duHkhanI dizAmAM mAnavI je icche te maLI jAya e saMvAditA che, yathArtha che. icche kaMIka ane maLe kaMIka e visaMvAditA che, viparyAya che. pratyeka prANI sukhArthI che. te mAtra sukha jhaMkhe che. sukha icche ane sukha maLI jAya emAM saMvAditA che. jevI icchA tevI prApti. paraMtu sukha icche ane duHkha maLI jAya to e visaMvAditA che, viparyA che. chatAM evuM thAya che. prazna e che ke evuM kema thAya che ? sukha ane duHkhano prazna ziSya AcAryane A ja prazna pUchayo - sukha vAMchati sarvoDapi, duHkha koDapi na vAMchati / sukhArtha yatate loko, duHkha tathApi jAyate // tamAma prANI sukha icche che, duHkha koI nathI icchatuM. mAnavI haMmezAM sukha mATe prayatna karato hoya che, chatAM tene duHkha maLI jAya che enuM kAraNa zuM che ? AcArye kahyuM - du:kha mUccha manuSyANAM, amUccha vartate sukham | mUDho duHkhamApnoti, amUDhaH sukhamedhata / mUccha duHkha che. sukha amUrchA che. mUDha vyakti duHkha pAme che. je mUDha nathI te sukha prApta kare che. sukha abhAvAtmaka vyAkhyA | sukha ane duHkhanI eka vyAkhyA che - mUccha duHkha che, amUccha sukha che. sukha-duHkhanI aneka vyAkhyAo karavAmAM AvI. pazcimanA nItizAstrIoe tathA bhAratanA adhyAtmavettAoe sukha-duHkhanA saMdarbhamAM aneka vyAkhyAo ApI che. epikyarasanI eka vyAkhyA che - duHkhano abhAva e ja sukha che. A abhAvAtmaka vyAkhyA che. vyaktine zArIrika ane mAnasika pIDA na hoya tyAre e kahe che ke huM ------- astitva ane ahiMsA e 105 --~-- Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ majAmAM chuM, mane khUba sukha che. A duHkhanA abhAvamAMthI utpanna thayelI sthiti, koIpaNa prakAranuM duHkha na hoya evI sthitine mANasa sukha samaje che. hakIkatamAM te sukhanI apUrNa vyAkhyA che. zuM sukha mAtra abhAvAtmaka ja che ? zuM duHkha na hovuM e ja sukha che? koI vyaktie bagIcAmAM suMdara phUla joyuM ane tenuM mana ullAsathI bharAI gayuM. zuM tyAM duHkhano abhAva ja che ? tyAM vidhAyaka che sukha. sAruM saMgIta sAMbhaLyuM ane sukha maLyuM e zuM che? zuM te duHkhano abhAva che ? duHkhano abhAva e ja sukha che emAM AMzika satya hoI zake. sukha : bhAvAtmaka vyAkhyA nItizAstrI sijavike duHkhanI vyAkhyA A pramANe ApIicchanIyatAnI anubhUti eTale sukha. je anubhUti icchanIya che te sukha che. A bhAvAtmaka vyAkhyA che. ApaNane je je icchanIya anubhUtio thAya che emanA ja saMdarbhamAM ApaNe icchIe chIe ke evuM vAraMvAra bane. A ApaNo sukhapakSa che. evI ja vyAkhyA naiyAyika ane vaizeSika darzanamAM paNa upalabdha che. "anukUlavedanIya sukhama, pratikUlavedanIyaM duHkha" je anukULa vedanIya che te sukha che. je pratikULa vedanIya che te duHkha che. hakIkatamAM sukha-duHkhanI vyAkhyA karatI vakhate ApaNe cetanAne aneka stare vaheMcI devI joIe. Ama karyA vagara sukhane samagra rUpe vyAkhyAbaddha karI zakAtuM nathI. eka sukha che indriya-saMvedananuM. pAMca indriyo che. te darekane anukULa viSaya maLe to sukhano anubhava thAya che. indriya saMvedananA AdhAre-anukUlaM vedanIyaM sukhama-A vyAkhyA ghaTI zake che, paraMtu mAnasika ane bhAvAtmaka stare A vyAkhyA ghaTI zakatI nathI. sukha-duHkhanI ghaNI badhI vyAkhyAo indriya ane mananA stare karavAmAM AvI, bhAvanAtmaka stare tenI khUba ochI vyAkhyAo karavAmAM AvI. indriya-saMvedana ane sukha ApaNe indriyastaranI vAta karIe. eka mANasa potAnA erakaMDIzana makAnamAM beTho che. te bhojana karI rahyo che. tenI thALImAM rucikara padArtho pIraselA che. tenI patnI sevAmAM UbhelI che. samagra vAtAvaraNa anukULa che. khAtI vakhate anukULa indriya saMvedana thaI rahyuM - -- astitva ane ahiMsA 106 - Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. majAnA sukhano anubhava thaI rahyo che. barAbara e ja vakhate eka phona Ave che ane ene jANavA maLe che ke enA vyavasAyamAM pacAsa lAkha rUpiyAnuM nukasAna thaI gayuM che. have zuM thaze ? e ja rucikara padArtho thALImAM sAme paDelA che, sukha-suvidhAnAM sAdhano paNa yathAvat che. paraMtu indriya saMvedananuM sukha samApta thaI jAya che. mana upara eka UMDo AghAta lAgyo. je padArtho, je bhojana sukha ApatAM hatAM te viSa samAna lAgavA mAMDe che. Ama kema thayuM ? - je stara upara sukhanuM saMvedana hatuM, tyAM bIjuM stara AvI jatAM e saMvedana samApta thaI gayuM ane duHkhano strota phUTI nIkaLyo. mANasa potAnA duHkhathI mUDha banI gayo. nukasAna to bIje thayuM hatuM, paraMtu . potAnI aMdara tenI mUrchA hatI, tenuM duHkha hatuM. te pragaTa thayuM. vyakti . potAnA ja duHkhathI mUDha banI gaI, sukhanA badale duHkhanuM sAmrAjya sthapAI gayuM. mahAvIranI vyAkhyA mahAvIre kahyuM ke mANasa icche che sukha ane te jAya che duHkhanI dizAmAM. te mUDha vyakti potAnA dvArA kRtakarmothI viparyAsa pAme che, sukhano arthI banIne duHkha prApta kare che- suhaThI lAlampamANe saeNa duSmaNa mUDha vidhvariyAsamuti / ApaNe e AdhAre sukha ane duHkhanI vyAkhyA karIe. mahAvIranI vANI mujaba sukha ane duHkhanI vyAkhyA mujaba A pramANe thaze - mUccha duHkha, am sukham. mUccha duHkha che, amUccha sukha che. jyAM mUccha prabaLa bane che, tyAM indriyanuM anukULa saMvedana paNa duHkhamAM parivartita thaI jAya che. mAnasika saMvedana paNa duHkhamAM parivartita thaI jaya che. mUccha bhAvAtmaka avarodha che. krodha, bhaya, IrSyA, ahaMkAra- A tamAma mUcchanA prakAro che. jyAM jyAM mUccha Ave che tyAM tyAM mANasa duHkhI thaI jAya che. mUcchane kAraNe mANasa duHkhanuM saMvedana kare che. duHkhanuM sauthI moTuM kAraNa mUccha che. sukhanuM sauthI moTuM kAraNa amUccha che. mUccha ane moha TaLe to kyAreya viparyAsa thato nathI. sukha-duHkhanuM kAraNa mANasa cAle che sukha mATe ane thaI jAya che duHkhI. prazna udbhave che ke evuM kema thAya che ? sukha ane duHkha vacce eka setu che. e setune -- astitva ane ahiMsA 107 -- Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakaDavAmAM nathI Avyo. mahAvIre khUba sarasa setu batAvI dIdho. eka tarapha vyakti sukhArthI che, bIjI tarapha duHkha che. enuM kAraNa che - vyakti potAnA ja duHkhathI mUDha banelI che. abaddhane koI bAMdhI nathI zakatuM, aduHkhIne koI duHkhI karI nathI zakatuM. duHkhI vyakti ja duHkha pAme che. vyakti duHkhI che tethI ja duHkha pAme che. vyaktimAM sukhanI lAlasA jAge che duHkhane TALavA mATe, paraMtu bhItaramAM duHkha chalochala hoya che pachI te sukhanI dizAmAM zI rIte cAlI zakaze ? ApaNe A saccAIne samajIe. jyAM sudhI mUccha raheze tyAM sudhI vyakti dukhI ja raheze. eka bhAIe kahyuM ke mane khUba Dara lAge che. moTaramAM pravAsa karatI vakhate, TrenamAM yAtrA karatI vakhate mane satata evo bhaya rahe che ke kyAMka akasmAta na thaI jAya. pula uparathI huM pasAra thato houM chuM tyAre mane evo bhaya lAge che ke rakhene pula tUTI na jAya, huM nIce daTAI na jAuM. hakIkatamAM ApaNe potAnA ja bhayathI duHkhI banelA chIe, mUDha banelA chIe. navuM brahmacarya - jyAM sudhI mUrchAne dUra karavAnI vAta ke ghaTADavAnI vAta nahi vicAramAM Ave tyAM sudhI hajAro hajAro sAdhano UbhAM karavA chatAM mANasa duHkhI ne duHkhI raheze. jo padArthonI upalabdhi ane bhoga vaDe ja mANasa sukhI thato hota to sauthI vadhu sukhI pazcimanA dezonA loko hota. amerikA, jApAna, jarmanI vagere dezonA loko khUba sukhI hota - jyAM padArthonI koI UNapa nathI, dhananI nadIo vahI rahI che. amerikAmAM seksa viSayaka ghaNuM sAhitya pragaTa karavAmAM AvyuM. kAma sukha mATe AMdhaLo pracAra karavAmAM Avyo. paraMtu tenuM pariNAma sukhada nathI AvyuM. eka pustaka pragaTa thayuM - "navuM brahmacarya.' A pustake amerikAmAM cakacAra pedA karI. emAM ema lakhyuM hatuM ke brahmacarya dvArA prasannatA jaLavAI rahe che, zAMti maLe che. loko e pustaka meLavavA mATe vyAkuLa banI UThyA. emaNe mAtra indriya saMvedananA AdhAre ja sukha mAnyuM hatuM. indriya saMvedanathI para paNa sukha hoya che e vAta emanA mATe taddana navI ja vAta hatI. amUrchAnA stare, vItarAgatAnA stare, rAgAtIta cetanAnA stare je sukha maLe che enA vize emaNe kyAreya -------- astitva ane ahiMsA ke 108 ------- Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karyo ja nahoto. evI vAta temane sAMbhaLavA maLI ane ema lAgyuM ke, agninI jvALA upara jaLano abhiSeka thaI rahyo hoya ! vyApaka vyAkhyA ApaNA dArzanikoe sukhanI vyAkhyA atyaMta haLavA stare ApI che- anukula vedanIya sukham A te vaLI koI sukha kahevAya ? anukULa vedananI sAthesAthe pratikULa vedanA taiyAra rahe che. moTebhAge evuM jovA maLyuM che ke anukULatA Ave che tyAre sAthe sAthe pratikULatA paNa AvI jAya che. gharamAM dhana khUba haze, patnI haze, badhuM ja barAbara haze paraMtu eka dIkaro evo pedA thaI jaze ke je tamAma sukho upara pANI pheravI deze. mAtA-pitAnuM sukha khatama thaI jaze. teo ciMtita thaI jaze. teo ema vicAraze ke Avo dikaro pedA thayo ja na hota to kevuM sAruM ! jemane dIkaro nathI hoto e loko dIkarA mATe raDe che ane jemane dIkaro che e loko paNa dIkarAne kAraNe raDe che ! sukha-duHkhanI vyApaka vyAkhyA A ja hoI zake - amUrchA sukha che, amUccha duHkha che. indriya saMvedana paNa tyAM sudhI ja thAya che, jyAM sudhI mUccha UMDI nathI hotI. jyAre mUccha UMDI thAya che, tyAre indriya saMvedana paNa samApta thaI jAya che. je vyakti khAvA mATe vizeSa lolupa hoya che tene kyAreya bhojanano svAda maLato nathI. bhojanano svAda e ja vyaktine maLe che ke je taTastha rahevAnuM jANe che. jAgarUkatA vagara indriya saMvedananuM sukha paNa nathI thatuM, mAnasika sukha paNa nathI maLatuM. sukhanuM sUtra sukhanuM sUtra che - pote ja aduHkhI thavuM. jo A vAta samajAI jAya to ApaNe kahI zakIe ke je mAdhyastha che, nirjarApekSI che te sukhI che. nirjarApekSI hovuM eTale niSedhAtmaka saMskAro dUra karavA, vidhAyaka bhAvono vikAsa karavo. taTastha mAnavI je anubhUti karI zake che te kAdava-kIcaDathI kharaDAyelo mANasa kyAreya karI zakato nathI. adhyAtmanA graMthomAM sukhanAM cAra sUtro batAvavAmAM AvyAM che- maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha. sukhanA A cAra mULa strota che. emAMthI ApaNe icchIe teTaluM sukha pAmI zakIe chIe. eka mANasa zAMta beTho che. tenI sAmethI eka evI vyakti pasAra thAya che ke jenI sAthe tene adAlatamAM -- astitva ane ahiMsA ka109 - Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAlI rahyo che. pelA mANasanI zAMti gAyaba thaI jaze. enuM kAraNa e che ke enAmAM maitrIno vikAsa thayelo nathI. jo maitrI ane pramodano bhAva prabaLa hota to koI paNa vyakti tene duHkhI na karI zakI hota. vyaktimAM karuNA haze to te duHkhI nahi thAya, krUratA haze to te avazya duHkhI thaze. cothuM tattva che - upekSA-madhyasthatA. laDAI kyAMka bIje cAlI rahI hoya chatAM vyakti temAM phasAI jAya to e duHkhI bane che. A jagatamAM evA paNa loko che ke jeo mukaddamA kharIdIne laDe che ! vyakti ema kahe che ke tame mane pacAsa hajAra rUpiyA Apo, huM tamAro mukaddamo laDIza. A paNa eka dhaMdho che, vyavasAya che. bIjAnI laDAIno boja potAne mAthe le che ane potAnA duHkhe duHkhI banI jAya che. jyAM madhyasthatA hoya che tyAM A badhI bAbato hotI nathI. pariNAme vyakti sukhI banI jAya che. sAdhanAnI kasoTI maitrI, pramoda, karuNA ane upekSA A cAreya niSpatio adhyAtmasAdhanAnI che. jo jIvanamAM maitrIno vikAsa thayelo na hoya, pramoda ane karuNAno vikAsa thayelo na hoya, taTasthatAno vikAsa thayelo na hoya to ema mAnavuM joIe ke ApaNe adhyAtmane samajyA ja nathI. A cAra kasoTIo adhyAtmasAdhanAnI che ane e ja che amUccha. jo AtmavizleSaNanI sAthe samyak anubhUti karIe, potAnI jAtane avalokIe to potAnA bhItaramAM A pramANe vyAkhyA prasphaTita thaze - jyAM jyAM mArI mUrchA hoya che tyAM tyAM mane duHkha maLe che, jyAM jyAM mUcchamoha hoya che tyAM tyAM mane duHkha maLe che. A satya pratyeka vyaktinuM anubhUta satya che. je mANasa sukhanI kAmanA kare che, kAmanAono boja UMcakI le che e ja kAmanA tene mATe pIDA banI rahe che. vyathA ane pIDAmAMthI mukti pAmavA mATe mUcchane toDavI anivArya che. jema jema mUccha ghaTatI jaze tema tema duHkha ochuM thatuM jaze, vyakti svAbhAvika rIte sukhanI dizA prApta karI leze. astitva ane ahiMsA ka 110 --- Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 14. saMkalikA 0 paMDie paDilehAe I (AyAro 2/131) . che je mamAiyamati jAti se jAti mamAIyA (AyAro 1/156) 0 NAratiM sahate vIre, vIre No sahate rati / jamyA avimaNe vIre, taSThA vIre Na rati (AyAro 2/160) 0 loka- eka zabda aneka artha 0 zaMkarAcArya ane maMDanamizrano zAstrArtha 0 mALA kema karamAI ? 0 anveSaNano niSkarSa 0 svayaMne pUcho - mAre sukha zA mATe bhogavavuM che? duHkha zA mATe bhogavavuM che? zuM huM bhogavavA mATe ja janmyo chuM? zuM mAre bIjuM kaMI karavAnuM che? 0 AlocanA mahattvapUrNa sUtra 0 saphaLatAnuM sUtra AtmanirIkSaNa 0 recana karo, ratinuM paNa - aratinuM paNa 0 vikAsano AdhAra Atmapratilekhana 0 utthAnano upAya 0 bIjAo vize vicAravAnuM pariNAma 0 viSayanI prakriyAH zarIekSA ane kAyotsarga 0 vyaktitva-vizleSaNanI paraMparA --------- astitva ane ahiMsA ke 111 - Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokavijaya : AtmAlocana potAnI vRttionuM potAnI vRttione jovAnI pravRtti khUba alpa hoya che. vRttione potAnuM kAma karavAnI taka tyAre ja maLe che jyAre mAlika jAgRta nathI hoto. mAlika UMghato haze to corane paNa corI karavAnI uttama maLI jaze. vRttionI sAthe paNa ema ja thaI rahyuM che. mAlika vRttione joto ja nathI, e tarapha dhyAna ApI zakato ja nathI. tethI te game tyAre AvI jAya che. vyakti kyAreya ema nathI pUchatI ke tame koNa cho ? kyAMthI AvI cho ? zA mATe AvI cho ? zuM karavA iccho cho ? mANasa kyAreya temanI sAthe saMparka karavA ja nathI icchato. teNe vRttione khullI svataMtratA ApI rAkhI che ane vRttio teno pUro lAbha laI rahI che. A samasyAnuM kAraNa che tethI eka zabda dvArA evo nirdeza ApavAmAM Avyo ke lokano vicaya karo. loka eTale zarIra. loka eTale kaSAya. potAnI bhASAyika vRttiono vicaya karo, tenuM Alocana karo, temane jUo, temanI upekSA na karo. AlocanA vagara saccAI samajAze nahi. je AlocanA kare che te dareka vAta zodhI le che. vicitra viSaya hamaNAM thoDAka divaso agAu "gujarAta samAcAra'mAM eka lekha pragaTa thayo hato. enA lekhaka hatA sudhIra desAI. prasaMga A pramANe hato - zaMkarAcAryanI bAramI zatAbdI ujavAI rahI hatI. e saMdarbhamAM amadAvAdamAM eka Ayojana hatuM, jemAM zrI desAIne potAno zodha nibaMdha vAMcavAno hato. eno viSaya khUba vicitra hato. Adya zaMkarAcArya ane maMDanamizra vacce zAstrArtha thayo. zAstrArthanI madhyasthatA saMbhALI hatI maMDanamizranI patnI ubhaya bhAratIe. zrImatI mizna eka upAya zodhyo. temaNe zaMkarAcArya ane maMDanamizra bannenA gaLAmAM phUlonI mALA paherAvI dIdhI. kasoTI e hatI ke jenI mALA prathama karamAI jAya tene parAjita samajavo. jenI mALA na karamAya tene vijetA samajavo. zAstrArtha - -- astitva ane ahiMsA , 112 - Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarU thayo. pariNAma e AvyuM ke maMDanamizranI mALA karamAI gaI. zaMkarAcArya jItI gayA, maMDanamizra parAjita thayA. zodha nibaMdhano viSaya hato ke "zuM A koI camatkAra che ?' sAmAnya mANasa to kadAca ema kaheze ke zaMkarAcArya tAMtrika haze, mAMtrika haze, jJAnI haze. emaNe camatkAra karyo tethI temanI mALA na karamAI; paraMtu je mANasa niyamane jANe che, je Alocaka che te tathyanI zodha kare che, te kyAreya camatkArane mAnato nathI. be pramANa zrI desAInA saMzodhanano sAra e hato ke maMDanamizra gabharAI gayA, temano zvAsa TUMko thaI gayo ane temanA zarIranI garamI vadhI gaI. zarIranI garamI vadhI javAne kAraNe mALA karamAI gaI. potAnI e sthApanAnA samarthanamAM zrI desAIe be pramANa rajU karyA. prathama svayaM sAthe saMbaddha hatuM. emaNe lakhyuM ke mane hArTaeTeka Avyo hato. e vakhate meM AtmAlocana karyuM. mane evo niSkarSa prApta thayo ke mANasa hArTaeTekathI marato nathI. mANasa mare che gabharATane kAraNe. gabharATane kAraNe teno zvAsa TUMko thaI jAya che ane zarIramAM garamI AvI jAya che. temaNe bIjuM pramANa e ApyuM ke A ghaTanA pachI mArA manamAM bhAvanA jAgI ke mAre zvAsa vize saghaLI mAhitI meLavavI joIe. saMjogavazAt mane prekSAdhyAnanuM keTaluM sAhitya prApta thaI gayuM. emAM eka pustaka hatuM zvAsaprekSA. e pustakamAM mane vAMcavA maLyuM ke zvAsanI gati vadhavAne kAraNe zarIranI garamI vadhI jAya che. A kathana thakI mArI sthApanAne nakkara AdhAra maLI gayo. potAno anubhava ane zvAsapekSA pustakamAMthI prApta anubhava A banne pramANonA AdhAre huM A siddhAMtanuM samarthana karuM chuM ke maMDana mizranI mALA karamAI gaI emAM koI camatkAra nahoto, e mAtra TUMkA zvAsanuM ja pariNAma hatuM. zrI desAInI A tarkasaMgata prasthApanAne vidvAno dvArA paNa vyApaka Teko maLyo. mahattvapUrNa sUtra AnuM nAma che anusaMdhAna ane Alocana. je AlocanA kare che te koIka niSkarSa upara pahoMce che. AlocanA tathA anveSaNa vagara koI sAco niSkarSa maLato nathI. je ghaTanA ghaTe che, vyakti tene bhogavI le che, tenI AlocanA nathI karatI. pariNAme te ghaTanAnAM kAraNothI bekhabara - astitva ane ahiMsA ka 113 - Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahI jAya che. sukha Ave che tyAre sukha bhogavI le che. duHkha Ave che tyAre duHkha bhogavI le che. te mAtra bhogavato ja rahe che paraMtu evI AlocanA nathI karato ke mAre sukha zA mATe bhogavavAnuM ? mAre duHkha zA mATe bhogavavAnuM? zuM huM bhogavavA mATe ja pedA thayo chuM? ke bIjuM paNa kAMI mAre kAMI karavAnuM che ? Atmalocana karyA vagara, potAnI vRttionI AlocanA karyA vagara koIpaNa vyakti saccAI sudhI pahoMcI zakatI nathI. bhagavAna mahAvIre AlocanAnuM mahattvapUrNa sUtra ApyuM - paMDie paDilehAe- tame pratilekhanA karo, juo. jyAre vyakti pratilekhanA kare che, tyAre vRttionuM recana karavAnuM svAbhAvika banI rahe che. recana karavAnuM zIkhIe mahAvIre kahyuM ke je vIra hoya che, te na to aratine sahana kare che ke na to ratine sahana kare che manamAM kyAreka arati Ave che to kyAreka rati Ave che. kyAreka manamAM udvega, Aveza ane duHkha pedA thaI jAya che to kyAreka rati ane sukha pedA thaI jAya che. arati ane rati e bannenI vacce jIvananI naukAne haMkAravAmAM Ave che. paraMtu je vIra hoya che te arati ane rati bannene sahana nathI karato, tenuM recana karI de che. recana karavuM e mahattvanI vAta che. je duHkha ke sukha Ave, tenuM Alocana karo ane tarata ja tenuM recana paNa karI do. manamAM koI vAta Ave to tarata tene bahAra kADhI do. manamAM koIka vAta AvI zake che kAraNa ke tamAma daravAjA - AMkha, kAna, nAka, vagere khullAM che, paraMtu e vAtane manamAM jamAvI daIe to samasyA UbhI thAya che. mahemAne bhojana karIne pAchA javAnuM hoya che. mahemAna Ave to bhale Ave, paraMtu teNe lAMbA samaya sudhI rokAvavAnuM nathI hotuM. e ja rIte je vAta Ave tene manamAM sthira na karo, tenuM recana karatA jAva. rati ane arati bannenuM recana karo, AtmAlocana dvArA, AtmanirIkSaNa dvArA. vikAsanuM sUtra je vyakti AtmAlocana ane AtmanirIkSaNa karavAnuM nathI jANatI te bUrAIo mATe potAnA gharanA tamAma daravAjA kholI nAMkhe che, potAnA gharane kabADIkhAnuM banAvI mUke che. kharekhara to Ama thavuM joIe - ApaNe saMgraha na karIe, tene upayogamAM laIe ane tenuM - astitva ane ahiMsA , 114 - Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ recana karI daIe. Aje saMgrahanI vRtti eTalI badhI prabaLa banelI che ke mANasa vRttiono saMgraha paNa kema na kare ? sauthI sArI vRtti che recananI vRtti. lokoe potAnA manamAM paNa eka kabADIkhAnuM banAvI dIdhuM che. dasa varSa pahelAMnI vAtane paNa te manamAMthI kADhI zakato nathI, tenI gAMTha vALI rAkhe che. mAnavInA manamAM aneka manograMthio banelI hoya che. te tene bhUlI zakato nathI, tenuM recana karI zakato nathI. pariNAme te duHkhI thayo che. ApaNe potAnI AlocanA karavAnuM zIkhIe, pratilekhanA karavAnuM zIkhIe. mAro eka paNa divasa evo nahi jato hoya ke je divase meM potAnuM pratilekhana na karyuM hoya. mArA vikAsamAM je suvidhA che tene huM Atma-pratilekhananuM pariNAma mAnuM chuM. vikAsa mATe AtmAlocana karavuM atyaMta anivArya che. je mANasa AtmAlocana karavAnuM nathI jANato te mAtra rUDha paraMparA nibhAvato rahe che, navuM kazuM ja karI zakato nathI. vikAsanuM sUtra che AtmAlocananI vRttinuM hovuM. jo A eka vRtti AvI jAya to kadAca lokavicayanI vRttino vikAsa thaI jAya. lokavicayanI vRttinA vikAsathI aneka samasyAonuM samAdhAna sahaja zakya banI rahe che. khataranAka vRtti samasyA e che ke ApaNo moTA bhAgano samaya bIjAo vize vicAravAmAM ja pasAra thaI jAya che. ApaNe potAnA vize vicAratA ja nathI. mahAvIre kahyuM ke je bIjAo vize vicArato rahe che te AtaMkane nathI joto. ApaNe ema nathI vicAratA ke mAtra bIjAo vize vicAravAnuM pariNAma zuM maLaze ? bIjAo vize vicAravuM e potAnuM ahita karavAno, potAnI jAtanA patana mATeno sauthI saraLa upAya che. potAnA vize vicAravuM, AtmAlocana karavuM, te potAnA utkarSa mATeno sauthI saraLa upAya che. A mAtra adhyAtmanI vAta nathI, jIvananI saphaLatAnuM sUtra che. je vyakti jIvanamAM saphaLa thavA icche che teNe AtmanirIkSaNa ane AtmAlocanano mArga apanAvavo ja paDaze. je A mArga apanAvato nathI, tenI mAnasika kSamatAono vikAsa thato nathI, tenA jIvanamAM vAraMvAra avarodho ane aMtarAyo AvyA kare che. bIjAo astitva ane ahiMsA ra 115 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vize vicAravuM e atyaMta khataranAka vRtti che. vikAsa mATe tenAthI dUra rahevuM Avazyaka che. vicayanI prakriyA AcArAMganuM bIjuM adhyayana che - lokaricaya. vicaya zabda ati prAcIna che. Adhunika zabda che - saMzodhana, risarca, invesTigezana, anveSaNa. prAcIna zabda che vicaya. lokano vicaya karo arthAt zarIranA eka bhAgane juo. zarIekSA ane kAyotsarga zuM che? e banne vicayanI prakriyAo che. evI ja rIte mananuM vicaya karo. bhItaramAM jAmI gayelA saMskAro juo. kaSAyanuM vicaya karo, potAnA kaSAyone juo. tyArapachI je aMtima saccAI che - cetanA-Atma, tyAM sudhI ApaNe pahoMcI jaIzuM jo ApaNe mAtra upara-uparanA saMskAro, kaSAyonI sapATI sudhI ja rahI jaIe, e ja vyaktitvane potAnuM vyaktitva mAnI laIe to mULa ane maulika vyaktitva ApaNAthI ajJAta ja rahI jaze. mahattvapUrNa paraMparA - lokavicaya ane vyaktitvanA vizleSaNanI eka paraMparA jovA maLe che. e khUba mahattvanI paraMparA che. eNe vAlmIkinuM kalyANa karyuM, arjuna mALInuM kalyANa karyuM. dharmanA kSetramAM je sAdhu-sAdhvIo ane zrAvaka-zrAvikAoe vicayanI paddhati apanAvI che, temaNe potAnuM jIvana AlokathI chalakAvI dIdhuM che. vicaya vagara AgaLa vadhavAno mArga spaSTa nahi bane. ApaNe e saccAI paNa samajIe ane potAnI vRttio tathA saMskAronI AlocanA karavAno saMkalpa karIe. je divase Avo saMkalpa AkAra leze te divase ApaNane jovAnI eka navI ja dRSTi prApta thaze ane e dRSTi kalyANanI evI sRSTi racaze ke jenA mATe mAnavI harahaMmeza tarasato rahyo che. astitva ane ahiMsA - 116 - Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 5 saMkalikA 0 suttA amuNiNosayA muNiNo sayA jAgaraMti 0 loyaMsi jANa ahiyAya dUkaM (AyAro 3/1-2). chavi pamAe paNate, te ja - majapamAe, siddhapamAe, visayAmAe, kasAyapamAe, jUtapamAe, paDilehaNA--pamAe (ThANa 6/44) 0 jAgaraNa : adhyAtmanI bhASA 0 te sUtelo che - je nazAmAM che, je viSayalolupa che. je vikathAmAM magna che, jenA kaSAya prabaLa che. 0 jAgaraNano artha 0 mahAsatI sItAH jAgarUktAnuM nidarzana 0 nidrA mATe javAbadAra rasAyaNo - seroTonina, melATonina 0 dravya nidrA - bhAvanidrA 0 anidrAnAM kAraNo zArIrika pIDA, mAnasika pIDA AdhyAtmika pIDA 0 duHkhavAdanuM mahatva 0 darzananA be pravAha 0 jAgaraNanuM sUtra duHkhanI utpatti/anubhUti 0 ciMtA, vicadhyAna 0 jAgarUka zA mATe banavuM? -- ---- astitva ane ahiMsA 4 117 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI rAtre jAge che jIvananI aneka kriyAonA cakramAM eka cakra che UMghavuM ane jAgavuM. mANasa rAtre UMghI jAya che ane divase jAge che. te divase paNa UMghe che ane rAtre paNa jAge che, paraMtu sAmAnya rIte UMghavAno samaya rAtano che ane jAgavAno samaya divasano che. UMghavAnI ane jAgavAnI alaga alaga bhUmikAmAM alaga alaga vyAkhyA banI gaI. AMkho baMdha thaI ane mANasa sUI gayo, AMkho khUlI ane mANasa jAgI gayo - A vyavahAranI vyAkhyA che. adhyAtmanI vyAkhyAmAM sUvuM ane jAgavuM eka vizeSa arthamAM prayojAya che. koI vyakti evI che ke je covIse kalAka sUe che ane koI vyakti evI hoya che ke je covIse kalAka jAge che. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke je ajJAnI che te covIse kalAka sue che. je muni che, je jJAnI che te covIse kalAka jAge che. supta (sUtelA)nI vyAkhyA ajJAna eTale sUvuM. jJAna eTale jAgavuM. ajJAnI sadAya sue che. divase paNa tene khabara nathI paDatI ke prakAza che ane sUraja che. sUI javuM e mATe paramArthanI bhASAmAM ema kahevAya ke je pramAdI che te sadAya sUtelo che. je apramatta che te sadAya jAgato che. bhaya, viSaya, kaSAya, vikathA- A badhA pramAdanA prakAro che. je vyakti emAM lIna rahe che te rAta-divasa sUtelI rahe che. zarAbI kyAreya jAge che ? te nazAmAM Dabelo rahe che. madyapAna karanAra paNa haMmezAM sUtelo ja rahe che. tenI cetanA alaga prakAranI banI jAya che. tenI vicAravAnI rIta paNa alaga prakAranI banI jAya che. te emAM ja potAnI cetanA khoI bese che. e ja rIte je mANasa viSayalolupa hoya che, indriyonA viSayamAM Asakta hoya che te satata sUtelo rahe che. tene divase paNa indriyajagatanAM svapno AvyA kare che. indriyajagatathI alaga saccAIo jANavAnI tene taka nathI maLatI. ---- astitva ane ahiMsA , 118 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyI vyakti paNa jAgRta nathI hotI. te kyAreka krodhamAM hoya che, to kyAreka lobha ane kapaTabharyuM jIvana jIve che. AvA bhAvomAM jIvanAra vyaktine jAgRta kahI na zakAya. tene kyAreya satyanI khabara ja nathI paDatI. adhyAtmanI bhASA je mANasa vikathAmAM rahe che te paNa jAgelo nathI. je kyAreka kAmakathAmAM magna rahe che, kyAreka bhojananI kathAmAM ane kyAreka rAjakAraNamAM DUbelo rahe che te paNa jAgelo nathI. eno artha e che ke e vyakti sAranI vAta nathI karatI, je vAtonuM jIvananirmANamAM kazuM ja mahattva nathI hotuM temAM ja otaprota rahe che. Avo mANasa kyAreya jIvananI saccAI sudhI pahoMcI zakato nathI. adhyAtmanI bhASAmAM evo anubhava karavAmAM Avyo ke je satya nathI pAmato te sUtelo che. jAgelo e che ke jeNe satyane joyuM che, jAyuM che ane satya sAthe jIvana jIve che. eka e vyakti paNa sUtelI che ke je nidrA le che paraMtu te rAtadivasa nidrA nathI letI. nidrA ane anidrA banne sAthesAthe cAle che. paraMtu je vyakti viSaya, kaSAya vagere pravRttiovALuM jIvana jIve che te covIse kalAka sUtelI rahe che. tethI kahevAmAM AvyuM ke - "suttA amuNiNo sayA, muNiNo sayA jAgarati" ajJAnI mANasa jAgato hovA chatAM sUtelo che, jJAnI mANasa sUtelo hovA chatAM jAgato che. jJAnI mANasanI AMtarika cetanA sadAya jAgarUka rahe che. jAgarUkatAnuM nidarzana muni mATe ema kahevAmAM AvyuM ke - muni nidrA le to eNe jAgarUka nidrA levI joIe. sUtelo hovA chatAM teNe pUrepUrA jAgarUka banI rahevuM joIe. jAgarUka e hoya che ke jene koI kharAba svapna AvatuM na hoya, kharAba kalpanAo AvatI na hoya. jAgarUka vyaktinuM lakSaNa e che ke svapnamAM paNa tene kharAba vicAro na Ave. jyAre mahAsatI sItAne agniparIkSA mATe lAvavAmAM AvyAM tyAre agnikuMDa pAse UbhAM rahIne temaNe kahyuM ke - manasi vIsi kAye jAgare svapnamArge yadi mamapatibhAvo rAghavAdanyapusiA -- astitva ane ahiMsA 119 - Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadika daha zarIra pAvake mAkeda, | vikRtasukatabhAjAM yena sAkSI tvameva che . he agni! jAgRta ke svapnaavasthAmAM mana, vacana ane kAyAthI rAma sivAya anya koI pratye pratibhAva Avyo hoya to tuM mane bhasma karI deje. kAraNa ke tuM mArA vikRta ane sukRta AcaraNano sAkSI che. AvI vAta koNa kahI zake ? je haMmezAM jAgarUka raheto hoya, sUtelo hovA chatAM jAgarUka raheto hoya e ja AvI vAta kahI zake. zarIrazAstrano abhimata jAgaraNa mATe AMtarika cetanAne jagADavI atyaMta Avazyaka che. AjanA zarIrazAstrIo be rasAyaNonA AdhAre nidrA ane jAgaraNanI vyAkhyA Ape che : eka che serATonina ane bIjuM che melATonina. jyAre seroTonina bane che ane temAM koI avarodha pedA thAya che tyAre anidrAnI bImArI zarU thaI jAya che. jAgavAnuM kAraNa bane che melATonina rasAyaNa.sAmAnya rIte pUrva rAtrimAM serATonina bane che ane lagabhaga cAra vAge melATonina bane che. e vakhate mANasa jAgavAnI sthitimAM Ave che. A be rasAyaNo ApaNA zarIranI nidrA mATe javAbadAra gaNavAmAM Ave che. evI ja rIte ApaNI AMtarika cetanAnA jAgaraNa mATe paNa keTalAMka rasAyaNo che. eka mohanIya karma pedA kare che, eka tene uttejita kare che, eka tene upazAMta kare che. uttejita karanAra rasAyaNa jyAre jyAre prabaLa bane che tyAre tyAre mANasa bhAvanidrAmAM cAlyo jAya che. adhyAtmanI bhASAmAM AMkho baMdha karI denArI nidrAne dravyanidrA kahevAmAM Ave che ane cetanAne sUvADI denArI nidrAne bhAvanidrA kahevAmAM Ave che. AMkha khullI hoya che paraMtu mUcchanI evI bhIMsa Ave che ke vyaktine potAnuM kazuM bhAna nathI rahetuM, kartavya ane akartavyanuM kazuM jJAna nathI rahetuM, saghaLuM jJAna khatama thaI jAya che. adhyAtmamAM A bhAvanidrA upara vyApaka vicAra karavAmAM Avyo, cetanAne jAgarUka rAkhavAnI vAtane vizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM. nidrA na AvavAnuM AdhyAtmika kAraNa koIkanA zarIramAM darda ke pIDA hoya to tene nidrA AvatI nathI. darda ane pIDA anidrAnI sthiti utpanna kare che. mAnasika tanAvanI - astitva ane ahiMsA e 120 - Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa AvI ja pariNati hoya che. tanAvamAM vyaktine nidrA nathI AvatI. mAnasika ciMtA hoya tyAre paNa nidrA nathI AvatI. e jAgaraNa che, paraMtu anidrAnI bImArInuM pariNAma che. prazna e ubhave che ke zuM adhyAtmamAM paNa AvI koI pIDA hoya che, ke je mANasane covIse kalAka jAgRta rAkhI zake ? jyAre manamAM AvI becenI, AvI pIDA prabaLa bane che - A saMsAra kevo che? ahIM mAtra duHkha ja duHkha che. janmanuM duHkha che, mRtyunuM duHkha che, roga ane ghaDapaNanuM duHkha che. A duHkhamaya saMsAramAM jIva leza pAme che janma duHkha jarA duHkha, rogAya maraNANi ya, aho duHkho hu saMsAro janca kIsaMti jajovo. jyAre A duHkhanI anubhUti thavA lAge che, tyAre vyaktinI nidrA UDI jAya che. jyAM sudhI A duHkhano anubhava nathI thato, tyAM sudhI covIse kalAka jAgavAnI sthiti banatI nathI. tethI aneka bhAratIya darzanoe duHkhavAdane mahattva ApyuM. duHkhavAda darzananA kSetramAM sukhavAdI ane duHkhavAdI evA be pravAho jovA maLe che. - jaina, bauddha ane sAMkhya-A tamAma duHkhavAdI darzana che. sAMkhya darzananuM sUtra che- jyAre vyakti Adhidaivika, Adhibhautika ane AdhyAtmika e traNeya tApothI tapta thAya che tyAre temAM samyakdarzana pragaTe che. jAgavAnI sthiti becenImAMthI ja pedA thAya che. jaina darzanamAM A ja vAta kahevAmAM AvI - jyAM sudhI A anubhUti nathI thatI ke A saMsAra duHkhabahula che, huM jene sukha samajuM chuM te hakIkatamAM duHkha che- tyAM sudhI mANasa jAgato nathI. kadAca eTalA mATe ja kahevAmAM AvyuM ke sukha sApekSavAda nathI. je lokomAM jAgavAnI jhaMkhanA prabaLa banI, temaNe duHkhane nimaMtraNa pAThavI dIdhuM. jAgavA mATe duHkha jarUrI che. jo kaSTa na hota to jagata evuM AMdhaLuM banI gayuM hota ke te koInI ciMtA na karatuM hota. Aje paNa je loko dhanavAna che, sattAdhIza che, jo temane duHkha na paDatuM hota to teo koInI paravA na karatA hota, paraMtu prakRtinA e sArvabhauma niyamano koI apavAda nathI ke pratyeka duHkha sAthe sukha - astitva ane ahiMsA na 121 - - - - - - - - - - - - Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joDAyeluM che ane pratyeka sukha sAthe duHkha joDAyeluM che. kadAca AvuM eTalA mATe che ke saMtulana jaLavAI rahe. jAgaraNanuM sUtra sukha ane duHkhanuM eka dvandra che ane te eka niyama sahita barAbara cAlyA kare che. niraMtara jAgRta rahevA mATe, jJAnI ane jAgarUka banavA mATe duHkha utpanna thavuM, tenI anubhUti thavI Avazyaka che. jAgaraNanuM eka sUtra che - je koI vedanA thaI rahI che, teno anubhava karatA rahevuM. jAgaraNanuM bIjuM sUtra che - ciMtA. adhyAtmanI dizAmAM paNa evI koI ciMtA hovI joIe ke je nidrA na AvavA de. adhyAtma pAse nidrA uDADavAnuM je sUtra che, e che ciMtana - vicaya-dhyAna. je mANasa vicaya nathI karato, vicArato nathI, te jAgI nathI zakato. je jAgavA icche che, teNe ciMtananI madada levI paDaze. nidrA ane jAgaraNanI carcAmAM eka prazna pedA thAya che - ApaNe jAgarUka zA mATe banavuM ? mahAvIre kahyuM ke loyaMsi jANa ahiyAya duHkha - A je nidrA che, ajJAna che te ahita mATe che. jo ApaNe hita pAmavuM hoya to jAgavuM paDaze, jAgavAno prayatna karavo paDaze. potAnuM hita ane jAgarUkatA e baMne paraspara sAthe joDAyelAM che, A saccAI jANIne ja ApaNe jAgRtinuM jIvana jIvI zakIzuM. - astitva ane ahiMsA 122 - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 hAla saMkalikA taSThA tivijo paramaMti naccA sammaradaMsI Na kare pAvuM. (AyAro 3/28). 0 saphaLatAnuM sUtra 0 jIvananI visaMgati 0 traNa vidyAo pUrvajanmanuM jJAna janma-maraNanA rahasyanuM jJAna citta-maLanA kSayanuM jJAna 0 parama che - AtmA paramAtmA pAriNAmika bhAva 0 mAnavI mAne che adraSTane, bhogave che draSTane 0 pApanuM kAraNa 0 kalamaH kadama 0 saMyamanuM mULa rUpa 0 judI che jovAnI ane vAMcavAnI zakti 0 darzananI sthiti 0 samatvane jIvyA vagara samatvanuM darzana nathI. 0 ekAmya sAdhIe 0mANasa popaTa nathI 0 samatvano pATha nahi, tenuM darzana karIe - astitva ane ahiMsA ka 123 - Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pApa zI rIte karaze ? dharmano eka mahAprazna che, jIvananI saphaLatAnuM eka mahAna sUtra che - mAnavI pApa na kare, pApathI dUra rahe. pApa zabda zuSka, kaDavo ane kAMTAnI jema DaMkhanAro zabda che. koI mANasa pApI banavAnuM icchato nathI. pApa karanAra paNa potAne pApI kahevaDAvavAnuM icchato nathI. dharmanA kSetramAM A zabda jeTalo niMdanIya ane avAMchanIya che, eTalo bIjo koI zabda nathI. vikaTa prazna muzkelI e che ke mANasa pApa nathI icchato, tenuM phaLa nathI icchato chatAM te pApa kare che. phala pApasya nacchanti, pApa kurvatti mAnavAH | phala gharmasya vAcchati, na dharma vihitAdarAH | mANasa puNyanuM phaLa icche che, paraMtu puNya nathI karato. pApanuM phaLa nathI icchato chatAM pApa to karato ja rahe che. eka vikaTa prazna che ke pApa koNa nathI karatuM ? pApane zI rIte choDI zakAya ? A praznano uttara bhagavAna mahAvIre Apyo - je trividyA che, je parama jJAnI ane parama darzI che, je samatvadarzI che, te mANasa pApa nathI karato. A traNa guNono vikAsa thayA pachI mANasa pApathI bace che. trividya koNa? trividya e che ke je traNe vidyAone jANato hoya. traNa vidyAo A pramANe che - 0 pUrvajanmanuM jJAna 0 janma ane maraNanA rahasyanuM jJAna - astitva ane ahiMsA - 124 - Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 cittamaLanA kSayanuM jJAna citta upara maLa kevI rIte jAme che ane teno kSaya kevI rIte thAya che tenuM jJAna. - je A traNa vidyAone jANI le che, te pApa nathI karI zakato. jyAre jyAre pUrvajanmanI smRti thAya che, tyAre tyAre mAnavInA jIvanano pravAha badalAI jAya che. jaina Agama sAhityamAM evA aneka prasaMgo maLe che. meghakumAranuM jIvana joIe. mRgAputranuM jIvana vAMcIe. temane pUrvajanmanI smRti thaI ane temanA jIvanano pravAha badalAI gayo. pApanuM kAraNa je vyakti paramane jue che, jANe che te pApa nathI karatI. jyAM sudhI vyakti aparamane jue che, nAnAne jue che tyAM sudhI te pApa kare che. jyAre paramano sAkSAtkAra thAya che, AtmA ane paramAtmAno sAkSAtkAra thAya che tyAre vyakti pApa nathI karI zakatI. parama che AtmA, parama che paramAtmA. gItAmAM kahevAmAM AvyuM ke paraM davA nivartate-vyakti paramane joIne pApathI nivRtta thaI jAya che. paramano eka artha che - pAriAmika bhAva. je pAriNAmika bhAvano anubhava kare che, te pApa nathI karato. pApanuM kAraNa che auyikabhAva-moha, jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNano udaya. jyAre vyakti auyika bhAvAvasthAmAM jIve che, tyAre pApanI sthiti pedA thAya che. jyAre vyakti pAriNAmika sthitimAM pahoMcI jAya che, zuddha AtmAnI anubhUtimAM pahoMcI jAya che tyAre pApanI vAta samApta thaI jAya che. dRSTa : adRSTa ApaNI samakSa be prakAranAM tattvo che H dRSTa ane adRSTa. ApaNI samagra zakti dRSTamAM otaprota che. AtmA adRSTa che. mANasa kevo vicitra che ! je adRSTa che, tene mAnIne cAle che ane je dRSTa che tene bhogave che. jyAM sudhI aTaSTa dRSTa nathI banI jatuM, adRSTa AtmAno sAkSAtkAra nathI thaI jato, tyAM sudhI pApa pratye manamAM jeTalI glAni thavI joIe eTalI thatI nathI. mAnavInuM dhyAna bIjI dizAmAM aTavAyeluM rahe che. mAnavI mULa vAtane pakaDIne potAnI bhUlane sudhArI nathI zakato. je divase adRSTano sAkSAtkAra thaI jaze te divase tamAma bhUlo eka astitva ane ahiMsA - 125 - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe dUra thaI jaze. khoTA ane sAcA vacce khAsa taphAvata nathI hoto. eka komA, eka biMdu, eka mAtrA badalAI jAya che ane je khoTuM hoya che te sAcuM thaI jAya che tathA je sAcuM hoya che te khoTuM thaI jAya che. jyAM sudhI vyakti adRSTane nathI jANI letI tyAM sudhI bhUlo yathAvat rahe che, enI dRSTinI bhrAMti dUra thatI nathI. je najara sAme dekhAya che tene ja vyakti sarvasva samajI le che, temAM ja aTavAyelI rahe che. jevI dizA badalAI, adRSTa dekhAyuM ke tarata ja saghaLI paristhiti badalAI jaze, pApa pratye koI saMta nahi rahe kalama ane kadama eka bane trIjI vAta che samatvadarzana. pApa karavAnI moTA bhAganI pravRtti viSamatAnA kAraNe thatI hoya che. 'tamAma jIvone potAnA AtmA samAna samajo, SaDUjIvanikAyane potAnA samAna samajo." - ApaNe A vAta vAMcatA rahyA chIe, paraMtu tene vyavahAramAM utAratA nathI.kalama ane kadama banne sAthe sAthe cAlatAM nathI. jo e banne sAthe sAthe cAlatAM hota to mAtra divasa ja divasa hota, rAtano prazna ja na hota. bhagavAna mahAvIranI vANImAM saMyamanuM je mULa rUpa che, te yathAkhyAta cAritra che.bAkInA badhA paDAva che. sAmAyika cAritra eka paDAva che, chedopasthApanIya cAritra eka paDAva che. mULa che yathAkhyAta cAritra, jyAM kalama ane kadama be alaga nathI rahetAM, eka ja banI jAya che. samatvadarzI bano tamAma jIva samAna che, e vAta vAraMvAra kahevAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIre kahyuM - samatvapAThI nahIM, samatvadarzI bano. AcArAMga sUtramAM vAMcavAnI vAtane narTI, jovAnI vAtane mahattva ApavAmAM AvyuM che. vAMcavuM ane jovuM e banne alaga vAta che, eka nathI. AcArAMga sUtramAM vAraMvAra Avo ullekha maLe che - pazya ! pazya ! juo ! juo ! ApaNI AMkha khullI hovA chatAM dekhAtuM nathI. jovA ane vAMcavAnI zakti taddana alaga alaga che. ApaNAM mastiSkamAM abajo kozikAo che, te tamAma alaga alaga kAma kare che tethI dazakti - jovAnI zaktine vizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM - jovAnuM zIkho, samatvadarzI bano. - astitva ane ahiMsA ke 126 - Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSamatAnuM lakSaNa mahAbhAratano eka zloka che - yonyathA santamAtmAnamanyathA pratipadyate | kiM tena na kRtaM pApaM, coraNAtmApahAriNA / je jevo hoya che tevo potAne batAvato nathI, bIjA ja prakArano batAve che. evI ja rIte potAnA AtmAnuM apaharaNa karanAra core karyuM pApa nathI karyuM? ApaNe jevA hoIe evA ja ApaNane batAvavA joIe. je hoya te na batAvavuM ane je na hoya te batAvavuM e viSamatAnuM lakSaNa che. samatAne na jovI ane viSamatAne jovI e sauthI moTuM pApa che. jyAM samatvadarzitA nathI AvatI tyAM keTalAM badhAM pApa thatAM rahe che ! jo tamAma jIvo pratye samAnatAnI anubhUti nahi hoya, bIjAM prANIone kaSTa ApatI vakhate potAne kaSTanI anubhUti na thatI hoya to vyakti pApathI bacI zakatI nathI. jyAre vyakti samatvanI anubhUti karI le che tyAre te pApa vize vicArI paNa nathI zakatI. darzananI sthiti darzana eTale sAkSAtkAra, anubhUti. jyAre ekAgratAnuM biMdu atyaMta gahana banI jAya che tyAre darzana, anubhUti ane sAkSAtkAranI vAta bane che. jyAM sudhI mana caMcaLa haze tyAM sudhI darzana nahi thAya. jyAre darzana ane sAkSAtkAra thAya che tyAre anubhUtimAM tAdAmya thaI jAya che, dvita rahetuM nathI. advaita thavuM, tAdAbhyanI anubhUti thavI e mahattvapUrNa ghaTanA che. evI paristhitimAM samarasatA pragaTa thaze, dhyAtA ane dhyeya - e baMnnemAM ekAgratA Avaze. A che darzananI sthiti. adhUrA mana vaDe koI kAma thatuM nathI. e ja citrakAra maraghInuM jIvaMta citra banAvI zake che ke jeNe maraghI sAthe ekAmya sAdhyuM hoya. maraghI sAthe tAdAmya keLavyA vagara jIvaMta maraghInuM citra racI zakAtuM nathI. samatvanuM jIvana jIvyA vagara koI vyakti samatvadarzI banI nathI zakatI. samatvano pATha (TaNa) nahi, darzana karIe samatvadarzI ane samatvapAThI e baMne zabdo mahattvapUrNa che. popaTa - astitva ane ahiMsAne 127 - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raTaNa kare che paraMtu mANasa popaTa nathI, eNe samatvanuM raTaNa nahi, samatvanuM darzana karavuM joIe. mahAvIre kahyuM ke je vyakti samatvanuM darzana ke anubhUti karI le che, te samatvanuM raTaNa karatI nathI. jyAre darzana ane anubhUtinI kSaNa prApta thaI jAya che, tyAre samagra paristhiti badalAI jAya che. ApaNe trividya, paramadarzI ane samatvadarzI e traNeya tattvone samajavAno, temano sAkSAtkAra karavAno prayatna karIe. A tattvone jIvanamAM utAravAno prayatna karanAra vyakti pApakarmathI bacavAno prayAsa karatI raheze ane eka divasa evI kakSAe pahoMcI jaze ke jyAM pApa vize vicAravAno koI avakAza paNa nahi rahe. astitva ane ahiMsA na 128 - Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 9. S saMkalikA NAtItamaSTha Na ya Agamisya, aa niyaoti tAgayA ! vidhUtakape eyANupassI, simphosaIttA khavage mahesI / kA araI? ke ANade, enjapi agate care che. savva hAsaM paricca%, AlIeguno parivyue (AyAro 3/60-61) ahe vhANe caunviTe paNeje... (ThANa 4/61) 0 saMyoga-viyoganuM cakra 0 sukha-duHkhanI asvIkRti 0 je pakaDe che, te duHkhI thAya che 0 ApaNe pakaDathI ajANa chIe 0 mAnasika tanAvanuM kAraNa che pakaDa 0 prazna che Adatano 0 samasyA che grahaNa 0 agrahaNanI Adata keLavIe 0 agrahaNanI sAdhanApaddhati grahaNa karIe, kADhI daIe kalpanAnuM bhedana karIe vartamAnanI anupazyanA karIe 0 udAharaNanI bhASA zvAsa: niHzvAsa arjana: visarjana AhAraH nIhAra grahaNaH recana 0 ArtadhyAna: mAnasika tanAva - astitva ane ahiMsA 129 ----- ka, 2 - - - - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM arati ? zuM AnaMda ? A jagata ddhAtmaka che. ekaluM kazuM ja nathI. saghaLuM yugalamAM che. eka yugala che sukha ane duHkhanuM. mANasa sukha jhaMkhe che, paraMtu zuM evI koI vyakti haze ke jene duHkha na maLe ? samasyA e che ke jIvavuM kaI rIte ? catuSpadI zarIra ane manane duHkha anukULa nathI lAgatuM duHkhane koI icchatuM nathI, chatAM te AvI paDe che. jyAM saMyoga ane viyogano niyama che tyAM tenI sAthe sukha ane duHkhano paNa eka niyama che. saMyoga ane viyoga na hoya to sukha ane duHkha paNa na hoI zake. je saMyogAtIta banI jAya tenA mATe pachI sukha ke duHkha kazuM rahetuM nathI. je saMyogomAM rame che, saMbaMdhonuM jIvana jIve che tene mATe sukha ane duHkha baMne hovAM anivArya che. ArtadhyAnanA saMdarbhamAM kahevAmAM AvyuM ke - priyano saMyoga thavAthI sukha maLe che. apriyano saMyoga thavAthI duHkha maLe che. apriyano viyoga thavAthI sukha maLe che. priyano viyoga thavAthI duHkha maLe che. samasyA che pakaDanI A catuSpadImAM ApaNI tamAma mAnasikatA samAyelI che. A eka evo anubaMdha che ke jenA vamaLamAM samagra jagata nimagna kare che. ApaNe evI kalpanA zI rIte karI zakIe ke duHkha na maLe ? lagna thayAM, eTale eka saMyoga banI gayo. be-cAra mahinA vItI gayA ane patinuM avasAna thayuM. saMyoga viyogamAM badalAI gayo. saMyogathI sukha maLyuM ane viyogathI duHkha maLyuM. thoDAka divasanuM sukha jIvanabharanA duHkhamAM parivartita thaI gayuM. AvI ghaTanAo ghaTatI rahe che. jyAM saMyoga ane astitva ane ahiMsA 130 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyoga-baMnne svIkRta banelAM haze tyAM sukha ane duHkha kema nahi hoya ? sukha ane duHkhathI e ja vyakti bacI zake che ke je saMyoga ane viyoganI pakaDathI bace che. A tamAma saMdarbhamAM bhagavAna mahAvIre kahyuM ke sAdhaka mATe vaLI arati zuM ane AnaMda zuM? sAdhake temano svIkAra na karavo joIe. jo vyakti aratine grahaNa karaze to duHkha thaze. jo tenuM grahaNa nahi kare to te AvIne cAlI jaze. sukha ane AnaMda Ave to ene paNa nA pakaDo, ene paNa grahaNa nA karo. jo sukhane pakaDIne jIvavA icchatA ho to duHkhathI vaLI DaravAnuM kevuM? jo pakaDavAnI Adata paDI jaze to sukhanI sAthe sAthe dukhane paNa pakaDI lezo. jevI rIte sukha pakaDamAM Avaze, evI ja rIte duHkha paNa pakaDamAM Avaze. ApaNe ApaNI Adato dhobI jevI banAvIe ke jethI sukha ane duHkhane pakaDavAnI Adata badalAI jAya. dhobInuM kAma eka brAhmaNa koI eka ajANyA gAmamAM pahoMcI gayo. eNe eka vyaktine pUchayuM ke A nagaramAM moTo mANasa koNa che ? vyaktie uttara Apyo - tADanuM vRkSa. brAhmaNe bIjo prazna pUchyo - dAtA koNa che ? dAtA che dhobI. te savAre kapaDAM laI jAya che ane sAMje pAchAM ApI jAya che. nipUNa ane catura koNa che ? bIjA lokonuM dhana paDAvI levAmAM sau koI nipUNa ane catura che. tame AvA nagaramAM kema raho cho ? lImaDAno kIDo lImaDAne choDIne kyAM jAya ? A sAMbhaLIne brAhmaNa stabdha banI gayo. viprAsminuM nagare mahAna vasati kaH tAdrumANAM gaNaH | ko dAtA rajako dadAti vasanaM prAtagRhItvA nizi / ko dakSaH parakIyaviharaNe sarveDapi paurAH janAH, - kiM jIvasi bho sakhe ! kRmikulanyAyena jIvAmyaham // duHkhanuM kAraNa che pakaDI dhobI savAre kapaDAM laI jAya che ane sAMje pAchAM ApI jAya che. -- -- astitva ane ahiMsA ta 131 - Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe paNa evI ja Adata keLavIe. sukha ane duHkha Ave to emane pakaDIe nahi, grahaNa karIe nahi. evuM karanAra vyakti sukhI thaI zake che paraMtu je vyakti emane rAkhavAnuM jANe che, pakaDavAnuM jANe che, je Ave tene bhogavI le che tenA mATe duHkhI thavuM anivArya che. mahAvIre kahyuM ke duHkhane paNa na pakaDo, AnaMda ane sukhane paNa na pakaDo. je sukha ane zAMtithI jIvavA icche che te saune mATe A khUba kAmanI vAta che. mAtra kAmamAM levuM ane jovuM e moTA duHkhanuM kAraNa nathI banatuM, paraMtu jyAM baMdhana ane pakaDa banI jAya che tyAM duHkha thAya che. je kAMI sAme Ave che tene vyakti pakaDI le che. te ema nathI vicAratI ke enuM pariNAma kevuM Avaze ? samasyA e paNa che ke te pakaDato ja rahe che paraMtu potAnI pakaDathI ajANa che. mAnasika tanAvanuM kAraNa eka saMnyAsIe rAjA janakane kahyuM mahArAja ! mArI vAsanA chUTatI nathI. janaka rAjAe eka thAMbhalo pakaDI lIdho ane bUmo mAravA lAgyA ke A thAMbhalAe mane pakaDI lIdho che. saMnyAsI hasI paDyo. te bolyo, mahArAja ! Apa to AtmajJAnI cho, ApanuM A kevuM AtmajJAna ? zuM thAMbhalo kadI koIne pakaDe kharo ? Ape pote ja thAMbhalAne pakaDyo che ! janaka bolyA mAtra mArI vAta upara ja hasI rahyA cho ke tamArI potAnI vAta upara paNa hasavAnuM zIkhyA cho ? vAsanAe tamane pakaDyA che ke tame vAsanAne pakaDI che ? saMnyAsIne bodhapATha maLI gayo. A saccAI ApaNI AMkhonI sAme hovA chatAM evo saghana aMdhakAra chavAyelo che ke ApaNe tene joI zakatA nathI. jo agrahaNanI vAta samajAI jAya, pakaDane majabUta na banAvIe to sukhanuM rahasya prAma thaI jAya. jeTalo mAnasika tanAva che, te pakaDanA kAraNe che. mAnasika tanAva mAtra AjanI bImArI nathI. pakaDavAnI Adata to prAcIna kALathI cAlI rahI che. jo pakaDa na hoya to graMthi na bane. koIpaNa vAta hoya, vyakti ene pakaDI le che. vAraMvAra e ja vAta upara ciMtana karyA kare che. pariNAme graMthi banI jAya che. te ema vicAre che ke amuka vyaktie mane duSTa ane bevakUpha kahyo che, huM eno badalo laIne ja rahIza. manamAM eka prabaLa gAMTha banI jAya che. e gAMTha khUlatI nathI paraMtu vadhu ne vadhu prabaLa astitva ane ahiMsA - 132 - - Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banatI jAya che. duSTa ane bevakUpha kahenAra vyakti mRtyu pAme to paNa e gAMTha enA manamAMthI nIkaLatI nathI. A pakaDanI samasyA che. agrahI bano mahAvIre hyuM ke agrahI bano. grahaNazIla banavuM paNa sAruM che, paraMtu dareka bAbatamAM grahaNazIla banavuM sAruM nathI. mANasa ema vicAre che ke duHkhanuM agrahaNa karavuM joIe, paraMtu sukhanuM agrahaNa zA mATe karavuM ? jo sukhanuM grahaNa na karIe to pachI jagatamAM jIvavAno artha ja zo rahe ? te ema nathI vicArato ke jo sukhane pakaDavAnI Adata prabaLa banI jaze to zuM te eka ja jagAe kAmamAM Avaze ? je sAdhana oparezana karavAnA kAmamAM Ave che zuM te bIjA kAmamAM na AvI zake ? bauddha bhikSu bAvaLanAM moTAM moTAM dAtaNa rAkhatA hatA. eka divasa be bhikSuo vacce jhaghaDo thaI gayo. emaNe ekabIjA upara dAtaNano prayoga karI dIdho. e vAta buddha sudhI pahoMcI. buddha eka navuM vidhAna banAvavuM paDyuM - koIpaNa bhikSue eka veMta karatAM moTuM dAtaNa rAkhavuM nahi. dAtaNano niyama banAvI zakAya, paraMtu hAtha upADavAno niyama banAvI nathI zakAto. hAtha saunI pAse hoya che. tene niyamathI zI rIte bAMdhI zakAya ? jyAre ApaNI Adata grahaNa karavAnI banI jAya che, tyAre game te cIjano upayoga thaI zake che. ApaNe sArI vAtane grahaNa karIzuM to kharAba vAtane paNa rokI nahi zakIe. sukhane grahaNa karavAnI Adata haze to duHkhane grahaNa karavAnI Adata paNa paDI jaze. ppaNa sAthe joDAyelI che samasyA mAnasika tanAvathI mukta rahevAno mahattvapUrNa upAya che - agrahaNanI Adata keLavavI, agrahaNano abhyAsa karavo. adhyAtmanI A bahu UMcI vAta che, paraMtu enAthI vyavahAra nathI cAlI zakato. vyavahAramAM grahaNa karavuM paDe che. vyakti vicAre che ke je sAme Ave tene grahaNa na karIe, evuM zI rIte zakya bane ? paraMtu te kyAreya e nathI joto ke grahaNa karavAmAM keTalI badhI samasyAo che ! mANasa AMkho vaDe jue che ane sAmenA padArthane pakaDI le che. jagatamAM aneka loko che, strIo che, padArtho che - jo mANasa e ----- astitva ane ahiMsA ke 133 - Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhAMne joto ja rahe, pakaDato ja rahe to AMkhonI kevI hAlata thaze ? mananI kevI hAlata thaze ? mAnavI e badhuM jotAM jotAM pAgala nahi banI jAya zuM? te jotAM jotAM aMdarathI duHkhI banI jAya che. ekAda-be sAthe joDAnAra paNa duHkha bhogave che to hajAro sAthe joDAnAra zuM tanAvathI gherAI jato nathI? te eTaluM badhuM tanAvayukta jIvana jIvaze ke jIvanamAM kazuM ja karI nahi zake. recana karavAnuM zIkhIe grahaNa na karo - e mahattvapUrNa siddhAMta che, paraMtu te sau koI mATe zakya nathI banato. grahaNanI maryAdA rAkho - evo siddhAMta sau koI mATe zakya banI zake che. ApaNe agrahaNanI vAta sudhI pahoMcI zakatA nathI, enA mATe kramazaH abhyAsa karavo paDe che. ApaNe grahaNa karavAnI Adatane nabaLI pADIe, nabaLI pADatA ja rahIe to eka divasa ApaNe agrahaNanI sthitimAM pahoMcI jaIzuM. abhyAsanuM prathama sUtra che - choDavAnI Adata keLavIe, recana karavAnuM zIkhIe. grahaNa karIe ane kADhI daIe. zvAsanI prakriyA enuM eka udAharaNa che. jo zvAsa mAtra lIdhA ja karavAmAM Avyo hota, tene bahAra kADhavAmAM na Avato hota to mANasa jIvI ja na zakyo hota. e nizcita niyama che - zvAsa levAnI sAthe tene choDavo jarUrI che. e ja niyama bhojanano paNa che. mANasa bhojana karato ja rahe, karato ja rahe ane teno utsarga na kare to te kyAM sudhI jIvI zake ? arjananI sAthe visarjanano saMbaMdha che. vyakti mAtra arjana karatI rahe ane visarjana na kare, saMgrahanI maryAdA na rAkhe to e tanAvathI gherAI jaze. ApaNI samakSa A traNa niyamo che. zvAsa ane niHzvAsano, AhAra ane nIhArano tathA arjana ane visarjanano. evI ja rIte grahaNa ane recanano paNa eka niyama che. ApaNA bhItaramAM evI zakti jAgavI joIe ke duHkha Ave to enuM grahaNa karIe ane pachI tenuM recana karI daIe. sukha Ave to enuM paNa grahaNa karIe ane pachI enuM recana karI daIe. ApaNe koIpaNa cIjane pakaDI na rAkhIe. choDavAnI A prakriyA bhagavAna mahAvIranA agrahaNa siddhAMtanuM mahattvapUrNa sUtra banI zake che. -------- astitva ane ahiMsA ka 134 - - - - - - - Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvottama samAdhAna abhyAsanuM eka sUtra che - kalpanAonuM bhedana. AcArAMganuM mahattvapUrNa sUtra che - bidhUtakape - kalpanAnuM bhedana karo, kalpanAonuM jIvana na jIvo, vyartha kalpanAo na karo. duHkha ane mAnasika tanAva kalpanAnA AdhAre poSAya che. kalpanAthI mukta thavAnuM sUtra che - vartamAnanI anupazyanA, vartamAnanuM darzana. vartamAnane jonAra vyakti agrahaNanuM jIvana jIvI zake che. jo vartamAnane choDIne vyakti bhUtakALanI smRtimAM aTavAI jAya, bhaviSyanI kalpanAomAM khovAI jAya to te sukha duHkhanA cakrathI kyAreya mukta na thaI zake. sukha ke duHkhanI kyAreka koI ghaTanA ghaTI jAya che. vyakti e ghaTanAnI smRtithI dayanIya banI jAya che, pAgala banI jAya che. smRti ane kalpanAthI bacanAra vyakti ja agrahaNanI dizAmAM AgekUca karI zake che. - jo ApaNe grahaNa na karavAno abhyAsa karIe, je grahaNa thaI jAya tenuM recana karI daIe, tenI gAMTha na banAvIe to ApaNe draSTA banI zakIe chIe, arati ane AnaMda baMnnethI para thaI zakIe chIe, duHkha ane tanAvathI bacI zakIe chIe. dharmano zabda che - ArtadhyAna ane Adhunika zabda che - mAnasika tanAva. agrahaNane sAdhavuM, grahaNa na karavAno abhyAsa ane gRhItanuM recana karavAnI vRttino vikAsa - A samasyAnuM sarvottama samAdhAna che. A upAyane upayogamAM na lenAra ArtadhyAna tathA mAnasika tanAvathI bacI zakato nathI, arati ane AnaMdathI AgaLa vadhI zakato nathI. -- astitva ane ahiMsA 135 - Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 8 je kodaMsI se mANahaMsI... je tiriyaEsI se duHkha MsI / (AyAro 3/83) cha se mehAvI abhiniTTA ko N ca, mArUM ca, mAruM ca, dosa cA, mo N ca, gaLyuM ca, jammu ca, lohaM ca, pedna ca, mAruM ca, naragaM ca, tiriyaM ca, duhyaM ca / (AyAro 7/84) 7 duHkha H cAra prakAra sahaja- bhUkha, tarasa vagere dvArA thatuM duHkha naimittika - ThaMDI, garamI vagere dvArA thatuM duHkha - dehaja - roga vagere dvArA thatuM duHkha mAnasika saMyoga-viyoga dvArA thatuM duHkha laukika mANasanI pahoMca 0 pahoMca AtmavidnI 0 du:khanuM eka cakra --- janma, roga, ghaDapaNa ane mRtyu 7 cikitsA lakSaNanI nahi. lakSyanI roganI nahi, rogInI 0 zarIra-kendrita che duHkhanI vyAkhyA duHkhanA mULa cakrane pakaDIe cha AhAra-pANInI samasyA jaTila kema che ? samasyAnuM mULa che lobha astitva ane ahiMsA 136 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukhanuM caka jagatamAM duHkhanuM eka cakra cAle che. duHkhanuM koI eka rUpa nathI hotuM. laukika mAnavInuM duHkha padArthanA abhAva sAthe joDAyeluM hoya che. AhAra, pANI, makAna, kapaDAM, dhana, parivAra, jAyadAta vagerenA abhAvane kAraNe athavA to enI UNapane kAraNe mAnavI kaSTa samaje che. zarIrane koI kaSTa thAya che tyAre mANasa ema samaje che ke tene duHkha che. zarIra ane padArthanI AsapAsa duHkhanuM eka cakra cAlI rahyuM che. jeo Atmavid che, AtmA ane dharmanA marmane jANe che, temane zarIranuM duHkha lAgatuM ja nathI. ene zarIranuM duHkha jo duHkharUpa lAgatuM hota to tapasyAnI yAdI ATalI moTI na banI hota. bhojana na karavuM e laukika mAnavI mATe duHkha hoI zake, paraMtu eka Atmavid mATe temAM koI duHkha nathI. duHkhanA prakAra nayacakramAM duHkhanA cAra prakAro batAvavAmAM AvyA che - sahajuM khudhAIjAdaM, Namitta sIdavAdamAdIhiM / rogAdiyA a dehaja, aNiojoe tu mANasiyaM / sahajaduHkha - bhUkha, tarasa vagerene kAraNe thatuM duHkha. naimittika duHkha - ThaMDI, garamI, havA vagerene kAraNe thatuM duHkha. dehaja duHkha - roga vagerene kAraNe thatuM duHkha. mAnasika duHkha - iSTa-aniSTanA viyoga-saMyoga vagerene kAraNe thatuM du:kha. laukika mAnavInI pahoMca zArIrika ane mAnasika duHkhathI AgaLa nathI hotI. tenI dRSTie zArIrika duHkha ja mukhya hoya che, paraMtu AtmavidanI dRSTie e duHkha ja nathI. enI dRSTie to mukhya duHkha krodha vagere kaSAyonA samubhavanuM ja che. - astitva ane ahiMsA 137 - Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNAme pagamArI AMkha egIe ane amane lokAnAM dehajaM duHkha, pradhAna dazyate matam / duHkhamAtmavidAM mukhya, krodhAdInAM samubhavaH / ilAja kono? AjanI upacAra paddhati paNa zArIrika ane mAnasika upacAra upara kendrita che. je AtmajJa che, te zArIrika ane mAnasika duHkhane duHkha nathI mAnato. tenI dRSTie duHkhanuM cakra kAMIka bIjuM ja che. eka mANasanA pagamAM kAMTo vAgyo. te DokTara pAse gayo. DokTare pagano ilAja karavAne badale tenI AMkhomAM davA nAMkhI. rogIe enuM rahasya jANavA ichyuM. DokTare kahyuM ke tamArI AMkhanuM teja ochuM che. tethI tamane dekhAtuM nathI. pariNAme pagamAM kAMTo vAgyo. jo tamArI AMkho barAbara haze ane tame joIne cAlazo to kAMTo nahi vAge. ApaNe A vAta judI rIte samajIe. laukika mAnavI kAMTAno ilAja karaze paraMtu AMkhano ilAja nahi kare. Atmavi vyakti AMkhono ilAja karIne kAMTo vAgavAnuM mULa kAraNa ja dUra karI deze. jo AMkha barAbara haze to kAMTA ochA vAgaze. AMkha barAbara nahi hoya to kAMTA vAgatA ja raheze. lakSaNanI nahi, lakSyanI cikitsA mANasa gusso kare che. Atmavi vyakti ema vicAra karaze ke mane krodha pedA thAya che eno artha e che ke huM bImAra chuM. jevI rIte roga thavAthI ciMtA jAge che, vyakti davAonA DhagalA karI le che evI ja rIte krodha Ave tyAre paNa je vyakti ciMtita thaI jAya ane tenuM mana krodhanuM zamana karanArI davAono prayoga karavA lAge to ema mAnavuM joIe ke e vyaktie dharmane samajyo che, AtmAne samajyo che. enA mATe krodha thavo e duHkha che. ene mATe bAkInAM badhAM duHkho kAMI ja nathI. ThaMDI lAge che ane kaSTa thAya che. ThaMDInI Rtu cAlI jAya che ane ThaMDInA kAraNe pedA thatuM kaSTa samApta thaI jAya che. A Rtucakra dvArA utpanna thanAruM kaSTa che, paraMtu duHkhanuM je zAzvata cakra che te kyAreya badalAtuM nathI. mahAvIre duHkhanuM eka cakra batAvyuM- janma, roga, ghaDapaNa ane mRtyu. hakIkatamAM A duHkha cakranuM mULa kendra nathI tethI e vAta upara - astitva ane ahiMsA , 138 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM ke kAMTA tarapha dhyAna na Apo, kAMTo kema vAgyo e bAbata tarapha dhyAna Apo. elopethika upacAra paddhatinI jema lakSaNanI cikitsA nA karo, lakSyanI cikitsA karo. ghuMTaNamAM darda hoya to ghUMTaNanI cikitsA na karo. je zarIramAM e ghUMTaNa che e zarIranI cikitsA karo. A vAtano marma e che ke roganI nahi rogInI cikitsA karo. jo rogI barAbara haze to roga ApoApa barAbara thaI jaze. jo rogI barAbara nahi hoya to cikitsA karavAthI ghuMTaNanuM darda to samApta thaI zake che paraMtu tenI sAthe sAthe navuM koI darda paNa pedA thaI zake che. tethI ema kahevAmAM AvyuM ke rogI cikitsAnuM kendrabiMdu hovo joIe. duHkhacakra : mULa svarUpa bhagavAna mahAvIre duHkhacakranuM mULa svarUpa A pramANe rajU karyuM - je kohadaMsI se mANadesI je krodhane jue che te mAnane jue che. je mANadesI se mAyadesI je mAnane jue che te pramANane jue che. je mAyadesI se lobhadesI je mAyAne jue che te lobhane jue che. je lobhadesI se vejadaMsI je lobhane jue che te premane jue che. je pejadaMsI se dosadaMsI je premane jue che te dveSane jue che. je dosasI se mohAMsI je dveSane jue che te mohane jue che. je mohabaMsI se garbhadesI je mohane jue che te garbhane jue che. je gabhadesI se jammadaMsI je garbhane jue che te janmane jue che. - astitva ane ahiMsA, 149 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je jammadesI se mAradesI je janmane jue che te mRtyune jue che. je mAradesI se nirayadesI je mRtyune jue che te narakane jue che. je nirayadesI se duSpadaMsI je narakane jue che te duHkhane jue che. aMtahIna cakra duHkhacakranuM AdibiMdu krodha che ane aMtimabiMdu du:kha che. ema kahevAya che ke coryAsI lAkha jIvayoninuM eka cakra che, jemAM prANI niraMtara pharatuM rahe che. emAM eka ja daravAjo che jemAMthI nIkaLavAnuM atyaMta muzkela che. kyAreka kyAMka daravAjo maLI jAya, nasIba yArI Ape ane vyakti AMkho baMdha na kare to te A cakrathI - A bhavabhramaNathI chUTakAro pAmI zake che, paraMtu jyAre nasIba yArI nathI ApatuM tyAre A vAta samajavAmAM paNa bhAre muzkelIno anubhava thAya che. jyAM kaMIka rasto maLavAnI ghaTanA Ave che tyAM AMkho baMdha karI levAnI vAta AvI jAya che. ApaNe A vAta bIjI rIte vicArIe. krodha ane duHkhanuM eka aMtahIna cakra che. emAMthI nIkaLavAnuM atiduSkara che. ajJAnanuM eka evuM AvaraNa chavAyeluM che ke mAnavI AMkho baMdha karIne cAlI rahyo che. AMkho khullI hovA chatAM te AvaraNa jovAmAM eka prakArano avarodha banAvI mUke che. kyAreka kyAreka mANasa jANI joIne paNa AMkho baMdha karI le che. e ja kAraNe vyakti duHkhanA mULa tarapha dhyAna ApatI nathI. te duHkhanA sthULa rUpane khatama karavAmAM ja potAnI saghaLI zaktinuM niyojana karyA kare che. ciMtanano dRSTikoNa zarIramAM tAva Ave che, zaradI thaI jAya che. tyAre vyakti ema vicAre che ke mane duHkha pedA thaI gayuM che. te eno upacAra karavAnI ciMtA karavA lAge che. paricAraka paNa ema kahe che ke Ano vahelI take upacAra karAvavo. mANasane krodha paNa Ave che. paraMtu zuM krodha bAbate te ema vicAre che ke kharo ke mane duHkha pedA thayuM che ? mAre eno - astitva ane ahiMsA - 140 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upacAra karAvavo joIe? zuM AsapAsanAM svajano evuM vicAre che ke kharAM ke ene DokTara pAse laI jaIne eno krodha maTADavAno upacAra karavo joIe? zuM ApaNe evuM mAnatA ja nathI ke krodha Ave e koI duHkha che ? ahaMkAra ane lobha pedA thavA e duHkha che ? krodha to dekhAya che paraMtu ahaMkAra ane lobha chapAyelA rahe che. eka putra saMtoSI che. te enA pitAne kahe che ke, "pitAjI ! huM daheja nahi svIkAruM, tyAre pitAno uttara kaMIka Avo haze, "jANe che ja zuM ? DahApaNa na karIza." putra kaheze, "pitAjI ! ApaNe beImAnI nahi karIe." pitA ene dhamakAvavA mAMDaze, "tane paisA kamAvAno kazo anubhava nathI." zarIrakendrita che duHkhanI vyAkhyA A duHkhanI vyAkhyA zarIranI AsapAsa kendrita che. krodha, ahaMkAra ane lobha duHkha nathI. evI mAnyatAne kAraNe duHkhanI vyAkhyA zarIra sAthe joDAI gaI. duHkhacakranuM mULasvarUpa upekSita thaI gayuM. Aje rAjakAraNa ane cUMTaNI taMtra paNa zArIrika duHkhane paNa dUra karavAnA prayatno karI rahyAM che. rAjanItimAM je navA nArA ApavAmAM Ave che, je AzvAsano ApavAmAM Ave che, te zarIra sAthe joDAyelI samasyAonA samAdhAna mATe hoya che. ApaNe laukika samasyAomAM ja aTavAyelA chIe. ApaNe e tathya visarI gayA ke jyAM sudhI duHkhanA mULa kAraNane dUra karavAmAM nahi Ave tyAM sudhI laukika duHkha paNa dUra nahi thAya. prajAnI phariyAda che ke lAMca-rUzavata vyApaka banI gaI che, kyAMya nyAya nathI maLato. prazna e che ke lAMca-ruzvata zA mATe cAlI rahI che ? zuM te rojI-roTI mATe cAlI rahI che? nA, te rojI-roTI mATe nahi paraMtu lobhane kAraNe cAlI rahI che. ahaMkAranI bImArI hoya to anyAya kema na hoya ?jo rAgadveSa prabaLa hoya pachI aparAdha kema na thAya ? samasyAnuM mULa mahAvIre e vAtane vizeSa mahattva ApyuM ke duHkhanA mULacakrane pakaDo. jo krodha, mAna, mAyA, lobha vagereno upacAra karavAmAM Ave to zuM anyAya, aparAdha, atikramaNa, baLAtkAra ane lUMTaphATa samApta nahi thaI jAya ? A tamAmanI samApti thayA pachI paNa zuM jelo bharelI raheze ? zuM baLaprayoga ane polIsanI AvazyakatA raheze kharI ? Aje -- astitva ane ahiMsaka 141 - - - - - - - - Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A tamAma samasyAo eTalA mATe prabaLa banelI che ke duHkhanA mULano nAza karavAnI dizAmAM koI ja prayatna thato nathI. jo A duHkhacakrane samajI levAmAM Ave to aneka samasyAo ApoApa UkalI jAya. AhAra-pANInI samasyA paNa A duHkhacakranA kAraNe jaTila banelI che. jo lobhanI prabaLatAno ilAja karavAmAM Avyo hota, lobhazamanatI davAonuM saMzodhana tathA tenA prayogo thayA hota to AhAra-pANInI samasyA na raheta. jagatamAM jeTalAM pazu-pakSIo che temAM zuM koI bhUkhane kAraNe mare che ? bhUkhane kAraNe maranArAonI saMkhyA keTalI che? pRthvI keTaluM badhuM pedA kare che ! thoDoka varasAda paDe che ane cAretarapha hariyALI mahorI UThe che. to pachI bhUkhanI samasyA zA mATe che ? A samasyA e lokoe pedA karI che ke jeo svArthI che, lobhI che. kyAMka kyAMka dhana ane anAjanA DhagalA che ane kyAMka kyAMka khAvA mATe pUratuM anAja paNa maLatuM nathI. vAstavamAM A samasyAnuM mULa lobha che. ApaNe mahAvIranA A vacanane samajIne ja samasyAmukta jIvana jIvI zakIzuM. jo vAstavika duHkhacakra dUra thaI jaze to laukika duHkhacakra ApoApa dUra thaI jaze. A saccAInA AlokamAM ja duHkhamuktinuM svapna sArthaka banI zakaze. - astitva ane ahiMsA ke 142 - Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 / DI saMkalikA (0 sIosiNaccAI se niggathe arairaisa phasiyaM No vedati / (AyAro 3/7) saeNsidhiti kuha ! (AyAro 3/40) 0 purisA ! tumameva tumamitta kiM bahiyA mitta micchasi | 0 purisA ! attANameva abhiNigijja evaM dukabA pokakhasi | (AyAro 3/62, 64) 0 AyANa sisiddhA sagaDabibha, (AyAro 3/86) utsAhasya UrvalokavastucittA, parAkramasya adholoka-cintA / ceSTAyAH tiryalokacittam I zaktaH tatva-paramatatva-cintA / sAmarthasya siddhAyatana-siddhasvarUpa-cintAlambanam (dhyAna-vicAra pR0 39) 0 utpattivAda: vikAsavAda AnaMdanuM kendraH duHkhanuM kendra 0 zaktinA strota satyamAM dhIraja, svayaMno mitra svayaM sAthe mitratA AdAnano niSedha 0 vikramAdityaH puruSArtha upara vizvAsa zakti : aneka rUpa : utsAha - Urdhvaloka vastu ciMtA parAkrama - adholoka ciMtA ceSTA - tirya loka ciMtA zakti - paramatattva ciMtA sAmarthya - siddhasthAna ane siddhasvarUpanI ciMtA - astitva ane ahiMsA : 143 Gya - - - - - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je sahana kare che, e ja rahe che siddhAMta vikAsavAdano Adhunika yugane prabhAvita karanAra be cAra mukhya vyaktiomAM eka che - cArlsa DArvina. temaNe ivolyuzanano siddhAMta, vikAsavAdano siddhAMta rajU karyo. prazna che ke A jagatano vikAsa zI rIte thayo ? be siddhAMta - utpattivAda ane vikAsavAda. A jagatanI utpatti kaI rIte thaI ane teno vikAsa kevI rIte thayo ? A saMdarbhamAM aneka gharzanikoe potapotAnA vicAro vyakta karyA paraMtu te tamAmamAM Aje vaijJAnika dRSTie cArlsa DArvinane mukhya samajavAmAM Ave che. DArvina vagereno vikAsavAdano siddhAMta che - je vikAsa karatAM karatAM ahIM sudhI pahoMcyA chIe ane e ja jAtio-prajAtio bacI che ke je potAnI jAtane phITa karavAmAM sakSama banI che. je phITa karavAmAM asakSama banI te samApta thaI gaI. A jagatamAM e ja vyakti jIvI zake che ke je sakSama ane zaktizALI hoya che. je zakitahIna hoya che te samApta thaI jAya che. A vikAsavAdano mukhya khyAla che. prazna che zaktino zakti vagara koI paNa prANI jIvita rahI zakatuM nathI. mAranArAono kyAMya aMta ja nathI. eka jIva bIjA jIvane mArI rahyo che. eka prANI bIjA prANIne mArI rahyuM che. potAnA bhojana mATe paNa ane kAraNa vagara paNa mAre che. AkramakatA, krUratA ane vinodanA dRSTikoNane kAraNe prANIone mAravAmAM AvI rahyAM che. AvA saMjogomAM potAnA astitvane e ja TakAvI rAkhI zake che ke jeo sakSama hoya che. A vAta jevI rIte sRSTinA viSayamAM lAgu paDe che tevI ja rIte A niyama AdhyAtmika jagatane paNa lAgu paDe che. AdhyAtmika jIvanamAM e ja vyakti Take che ke je sahana kare che, je zaktizALI hoya che. jenAmAM zakti nahi hoya te zuM sahana karaze ? sahana karavuM ApaNI - astitva ane ahiMsA = 144 - Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA che ane tenI pAchaLa je sUtra che te che zakti. kamajora mANasa kyAreya sahana karI zakato nathI. zakti ane sahiSNutA zakti ane sahiSNutA paraspara sAthe joDAyelAM che. ApaNe e zodhavuM che ke zaktino strota kyAM che ? keTalA che ? "sahana karo' - evo upadeza khUba sAro che paraMtu kahevA mAtrathI sahana karavAnI zakti prApta thaI jatI nathI. jyAM sudhI zaktinA strota khUlatA nathI tyAM sudhI sahana karavAnI vAta zakya banatI nathI. ApaNe zaktistrotonI zodha karIe. ApaNA AdhyAtmika AcAryoe aneka zodho karI hatI. e cAvIo Aje paNa maLe tema che. paraMtu ApaNe bhUlI gayA chIe ke e cAvIo kyAM paDI che. zaktino strota kyAM che ?' AjakAla mastiSka vize aneka saMzodhano thaI rahyAM che. vijJAniko dvArA mastiSkanAM be kendro zodhavAmAM AvyAM che. eka che sukhanuM kendra ane bIjuM che duHkha - viSAdanuM kendra. vAMdarAo upara prayoga karavAmAM Avyo. eka vAMdarAnA AnaMdakendra upara ilekTroDa lagADI devAmAM Avyo. e vAMdarAne eTalo badho AnaMda thayo ke te pote vAraMvAra ApameLe ilekaTroDa lagADavA lAgyo. e ja rIte bIjA vAMdarAnA duHkhakendra upara ilekaTroDa lagADavAmAM Avyo. te udAsa ane nirAza rahevA lAgyo. vaijJAnikoe AnaMdanuM kendra paNa zodhI lIdhuM ane duHkhanuM kendra paNa zodhI lIdhuM. zaktinA kendranI zodha hajI bAkI che. zaktiH aneka rUpa ApaNI aMdara zaktinAM aneka kendro che. koIka mANasa zarIrathI atyaMta samartha hoya che ane koIka mANasa manobaLathI atyaMta samartha hoya che. dhyAnavicAramAM eka suMdara mImAMsA karavAmAM AvI che - utsAha, parAkrama, ceSTA, zakti, sAmarthya - A tamAma zaktinAM ja svarUpo che. zaktinAM aneka rUpa bane che. A tamAma tenA vAcaka zabdo che. * utsAha-Urdhvaloka vastu ciMtA ApaNI eka zaktinuM rUpa che utsAha. jyAre uparanI vAtone ---- astitva ane ahiMsA 145 - *0 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavAnI hoya che ane te mATe zaktino je prayoga karavAmAM Ave che e zaktinuM nAma che utsAha. * parAkrama - adholoka ciMtA koI vyakti koI jagAe beThelI hoya ane teNe AsapAsanI cIjone jANavI hoya to te mATe zaktino je prayoga thAya che te che parAkrama. * ceSTA - tiryaka-loka ciMtA jyAre nIcenI cIjone jANavI hoya tyAre zaktinuM ja svarUpa hoya che e che ceSTA. jyAM aMdhakAramaya jagA hoya tyAM ceSTAno prayoga thAya che. * zakti - parama tattva ciMtA uparane jANavuM, tirachI cIjone jANavI e saraLa che. paraMtu parama tattvanuM jJAna mukela che. eka ja jagAe beThAM beThAM parama tattvane jANavuM hoya ane e mATe je prayatna karavAmAM Ave che e che ApaNI zakti. * sAmarthya - siddhAyatana tathA siddhasvarUpa ciMtA ' nirNita jagAethI beThAM beThAM siddho sAthe saMparka sthApavo hoya ane te mATe ApaNe je prayatna karIe chIe e che ApaNuM sAmarthya. koNa hoya che nigraMtha ? ghaNA loko prazna pUche che ke zuM mahAvIra ane devaddhigaNinI sAthe saMparka sthApI zakAya che kharo ? kuMdakuMda sAthe saMparka zakya banI zake kharo ? kema na banI zake ? ApaNI aMdara pracura zakti che. ApaNI aMdara vakriyanI eka zakti che, AhArakanI eka zakti che. ApaNA mananI zakti paNa ochI nathI. manovargaNAnA pugalo samagra lokamAM prasarI jAya che. paraMtu ApaNe ApaNI zaktine oLakhatA nathI. zaktinuM hovuM jeTaluM mukla nathI eTaluM mukela che zaktine oLakhavAnuM zaktinA strotone jANavAnuM ane zaktinA strotono upayoga karavAnuM. eka prazna pUchavAmAM Avyo ke nigraMtha koNa hoya che ? kahevAmAM AvyuM ke je ThaMDI ane garamI banne sahana kare che te nigraMtha hoya che, te muni hoya che. ThaMDI eTale anukULatA ane garamI eTale pratikULatA. muni --- astitva ane ahiMsA ta 146 - Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e che ke je pratikULa ane anukULa paristhitione sahana kare che. sahana karavA mATe paNa zakti hovI joIe. prathama strota zaktizALI hoya e ja sahiSNu banI zake che. je sahiSNu hoya che, sahana karavAnuM jANe che e ja potAnA astitvane TakAvI rAkhI zake che. astitvane TakAvI rAkhavA mATe sahana karavAnuM jarUrI che ane sahana karavA mATe zaktizALI hovuM jarUrI che. zaktizALI banavA mATe zaktistrota jANavA ane temano upayoga karavo Avazyaka che. zaktistrotanuM rahasya A sUtromAM ApaNane sahaja rIte upalabdha thAya che. satye yasya dhRtiH siddhA, mitramAtmA nijo dhruvam | nigrahaH svAtmanA svastha, tasyAstitva sanAtanam | jene satyamAM dhIraja siddha thaI gaI, jeno AtmA ja potAno mitra che, je potAnA dvArA potAno nigraha karavAnuM jANe che enuM astitva zAzvata che. mahAvIre kahyuM ke zaktino eka strota che - satyamAM dhIraja dharavI. zaktino sauthI moTo strota satyamAM dhIraja dharavI e che. ApaNe niyamane nathI jANatA tethI satyamAM vizvAsa nathI besato. satya pratye ApaNI AsthA ja daDha nathI thatI. jyAM satyamAM dhIraja nathI hotI tyAM sahiSNutAnI vAta ja zakya nathI banatI. kyAreka kyAreka keTalAMka kAryo bhAgyanA bharose choDavAM paDe che. e paNa zaktino eka strota che. je mANasa mAtra buddhi upara ja bharoso kare che te khoDaMgAI jAya che. eka biMdu evuM Ave che ke jyAM ema vicAravuM paDe che ke cAlo, je thavAnuM haze te thaze. AvA ciMtanathI vyaktimAM tAkAta AvI jAya che. bIjo strota zaktino bIjo strota che - potAne potAno mitra mAnavo. je potAne potAno mitra nathI mAnato te mANasa haMmezAM kamajora rahe che. je mANasa mAtra bIjAone ja mitra ke zatru samaje che, te haMmezAM kamajora banI rahe che. "huM ja mAro mitra chuM, ane huM ja mAro zatru chuM,' - A zaktistrotanA jAgaraNano siddhAMta che. ---- astitva ane ahiMsA , 147 - -- Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo strota zaktino trIjo strota che - svayaMno nigraha karavo. je mANasa potAnI indriyono, Avezono, mananI caMcaLatAno nigraha karavAnuM jANe che tenAmAM ApoApa zaktino strota pragaTI rahe che. bIjAone Adeza Apavo, bIjAone saMkaTamAM mUkavA, bIjAone Thapako Apavo - AvAM kAma to koIpaNa vyakti karI zake che. emAM koI moTI vAta nathI. moTuM kArya e kare che ke je potAno vadhumAM vadhu nigraha kare che ane tenA dvArA ja bIjAono anugraha tathA nigraha kare che. A moTI vAta che. mahattvapUrNa sUtra ApavAmAM AvyuM ke prathama potAno nigraha karo. ema karavAthI eka moTI tAkAta pedA thaze, samasyAonuM samAdhAna thaze. cotho strota zaktino cotho strota che - AdAnano niSedha. mahattvapUrNa sUtra che - pratyeka vAta ekAeka na svIkAro. prathama vicAro ke A zuM che ? zuM mAre teno svIkAra karavo joIe? zuM eno svIkAra karavo ucita che ? hitakara che? A badhuM vicArIne je ayogya lAge teno asvIkAra karI do. samrATa vikramAditya eka vakhata atyaMta daridra avasthAmAM jIvana jIvI rahyA hatA. teo samasyAothI gherAyelA hatA. vikramAdityano eka mitra hato bhaTTamAtra. bannee nirNaya karyo ke ApaNe dezATana karIe. kyAMkathI zaktino evo srota zodhI kADhIe ke jethI nirdhanatA dUra thaI jAya. teo eka gAmamAM jaI kuMbhAranA ghera rahyA. kuMbhArane temanI garIbI upara dayA AvI gaI. kuMbhAre kahyuM ke amAre tyAM rohaNAcala nAmano eka parvata che. tyAM jaIne koI vyakti mAthA upara hAtha mUkIne, dIna svaramAM ema kahe ke - "hA deva ! hA deva !' Ama kahIne e parvata upara kodALI vaDe prahAra kare che to mAlAmAla thaI jAya che.' mitra bhaTTamAtra vicAramAM paDyo ke vikramAditya AvuM karavA taiyAra nahi thAya. teNe eka yukti banAvI. te vikramAdityathI thoDoka pAchaLa rahI cAlavA lAgyo. vikramAditya jevo parvata pAse pahoMcyo ke tarata ja mitra bolyo, vikrama ! tArI mAtAnuM avasAna thayuM che." zokagrasta vikramAditye mAthA upara hAtha mUkIne kahyuM - "hA deva ! hA deva !' Ama kahIne emaNe - astitva ane ahiMsA ke 148 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kodALI paththara upara pheMkI dIdhI. paththara tUTI gayo. paththara tUTatAMnI sAthe ja emAMthI eka ratna nIkaLyuM. vikramAditya e joIne stabdha banI gayo. bhaTTamAtra pAsethI ratnaprAptinuM rahasya sAMbhaLIne vikramAditye tarata ja te ratna jaMgalamAM pheMkI dIdhuM. jANe kAMI maLyuM ja nahotuM ! vikramAditye bhaTTamAtrane kahyuM ke - vikrama garIba rahI zake che, paraMtu kyAreya dIna banI zakato nathI. sArthakatAno anubhava je vyaktimAM evuM parAkrama hoya che te dareka vAtane jematema svIkArI letI nathI. ApaNe daravAjA haMmezAM khullA na rAkhavA joIe. sau koIne praveza na ApIe to ApoApa zaktino srota upalabdha thaI jaze. mahAvIre mAtra ema ja nathI kahyuM ke 'nigraMtha e ja hoya che ke je anukULa ane pratikULa vAtane sahana kare che,' paraMtu sahana karavA mATe zaktino je srota joIe, tenI prAptinAM sUtro paNa batAvyAM. jyAre AtmAnI aMdara zaktino srota jAgI jAya che, ekAgratA ane saMkalpanI zakti jAgI jAya che tyAre mANasa kharekhara potAnI anaMta zaktino anubhava karavA lAge che, tenAmAM sahana karavAnI zakti prasphuTita thaI jAya che. AnA ja AdhAre je sahana kare che, e ja rahe che' - sUtranI sArthakatAno anubhava karI zakAya che. astitva ane ahiMsA : 149 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 20. zAharaNa saMkalikA 0 se bemi- je aiyA, je ya paDautrA je ya AgamissA aSThatA bhagavaMto te savva evamAikakhaMti, evuM bhAsaMti, evaM paNati, evaM parUti - savva pANA saO bhUtA salve jIvA salve sattA Ne haMtavyA Na ajAyabrA, Na parighetavyA Na paritAne vyA, Na udavecavA / 0 esa dhame suddha riie sAsae samicca loyaM khecaSNahiM pavee / 0 taeN cece taNA ceyaM astiM ceya pavuccAI (AyAro 4/1-2, 4). 0 prazna zAzvata ane azAzvatano 0 anuttarita prazna 0 ahiMsA dharma zAzvata che che jyAM buddhi haze tyAM bheda cokkasa haze 0 jyAM anubhava haze tyAM bheda nahi hoya 0 parokSa che indriyajJAna 0 pratyakSa che atIndriya jJAna 0 AtmasAkSAtkAramAMthI pragaTelo svara 0 mUlya navA ane jUnAnuM 0 zAzvata dharma che AtmasAkSAtkAra 0 dharmanI saraLa vyAkhyA 0 dharma che tyAga 0 zAzvata che pAriNAmika bhAva 0 zAzvata che astitva 0 astitvanI anubhUti vyAvahArika tathya -- ---- astitva ane ahiMsA na 150 -- -- Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvata dharma zAzvata ane azAzvatano prazna atyaMta carcAspada rahyo che. dharmanuM astitva kyArathI che te eka prazna che. keTalAka loko ema kahe che ke vaidika dharma sauthI prAcIna che. keTalAka loko ema kahe che ke jaina dharma khUba prAcIna che. pratyeka dharmanA anuyAyI potAnA dharmanI prAcInatA puravAra karavAno prayatna kare che. itihAsano eka viSaya banI gayo ke kayo dharma prAcIna che. jayAM itihAsanI vAta samApta thAya che tyAM prAgaitihAsika kALanI vAta prastuta banI jAya che. te anaMta kALa pAchaLa pahoMcI jAya che. eno artha e che ke dharma anAdi che. prazna e ja Ave che ke kayo dharma anAdi che. jo ApaNe koI dharmane lAkha ke karoDa varSa prAcIna mAnIe to paNa kALanuM AdibiMdu pakaDAtuM nathI. jyArathI kALacakra cAlI rahyuM che tyArathI dharma cAlI rahyo che. tethI kayo dharma prAcIna che e praznano uttara ApI zakAto nathI. ApaNe je dharmane adhika prAcIna mAnIzuM tenI eka sImA avazya Avaze. zAzvata che ahiMsA dharma bhagavAna mahAvIre A praznano atyaMta tarkasaMgata uttara Apyo. temaNe ema nathI kahyuM ke zramaNa dharma, artha ane nigraMtha dharma prAcIna che athavA vaidika dharma prAcIna che. temaNe vilakSaNa uttara Apyo ke je dharma tamAma saMpradAyothI upara hoya, dezAtIta ane kAlAtIta hoya, je sArvabhauma hoya, sau koIne svIkArya hoya e dharma zAzveta che. mahAvIre kahyuM ke bhUtakALamAM jeTalA at thaI gayA, jeTalA vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM paNa je thaze, e tamAma ahaMtoe e zAzvata dharmanuM nirUpaNa karyuM che ke koIpaNa prANIne mArazo nahi. A ahiMsA dharma zuddha dharma che, zAzvata dharma che. emAM koIne kazo doSa jaDato nathI, emAM koIne koI matabheda paNa nathI. samagra jagatane joyA ane oLakhyA pachI A dharmanuM -~-~- astitva ane ahiMsA , 151 -- -- Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipAdana karavAmAM AvyuM che. tamAma jIvonA khedane jANIne A dharmanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. jeo AtmajJa hatA, AtmatulAne jANanArA hatA temaNe AtmAno sAkSAtkAra karIne A saccAIne abhivyakta karI che. samAna hoya che anubhava ApaNI pAse jANavA mATenAM be sAdhano cheH buddhi ane anubhava. buddhi dvArA ApaNe ghaNI badhI vAto jANatA hoIe chIe, e vAtone mahattva paNa ApIe chIe, paraMtu jyAM buddhino prazna haze tyAM bhedanuM hovuM paNa anivArya banI jaze. dasa buddhizALI mANasone eka jagAe besADavAmAM Ave ane eka ja viSaya upara temanA vicAro jANavAmAM Ave to dasa prakAranA vicAro rajU thaze. bheda hovo - taphAvata hovo e buddhino dharma che, buddhinI prakRti che. jyAM bauddhikatA haze tyAM bheda thayA vagara nahi rahe. anubhavamAM koI taphAvata nathI hoto. jo hajAra vyaktione alaga alaga jagAe besADavAmAM Ave to paNa anubhavanA kSetramAM te sau samAna ja raheze. eka vyakti lADanUmAM hoya, eka vyakti laMDanamAM hoya, eka moskomAM ane eka voziMgaTanamAM hoya, eka meru parvata upara ane eka devalokamAM hoya - sthAnabheda hovA chatAM temanA anubhavamAM koI bheda nahi hoya. anubhavanuM jJAna saunuM ekasamAna, ekasarakhuM haze. AtmasAkSAtkArano svara ApaNe bIjo saMdarbha laIe. jJAnanA be prakAra hoya che - pratyakSa ane parokSa. parokSa jJAna alaga alaga hoya che, paraMtu pratyakSa jJAna dareka vyaktinuM ekasamAna hoya che. jaina AcAryoe indriyone jhAjhuM mahattva na ApyuM kAraNa ke te parokSa che. ApaNe indriyo upara vizeSa bharoso karIe chIe. AMkhono khUba bharoso karIe chIe. paraMtu te pratyakSa nathI, parokSa che. tethI ghaNI vakhata chetarAI javAya che. parokSa Akhare parokSa ja che. teno jhAjho bharoso na karI zakAya. pratyakSa che AtmajJAna - atIndriya jJAna. A sArvabhauma dharmanuM pratipAdana evI vyaktioe karyuM che ke jemane AtmajJAna prApta thaI gayuM hatuM, jemanI atIndriya cetanA jAgRta hatI. temaNe potAnA sAkSAt jJAna dvArA samagra jagatane - astitva ane ahiMsA ke 152 - Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANyuM, jIva ane ajIvane jANyA, sUkSma ane sthULa tamAma padArthone jANyA. saunA svabhAvano anubhava karyo. potAnA AtmAne jANyo ane AtmatulA dvArA tamAma prANIone tolyAM. potAnA anubhavane abhivyakta karatAM temaNe kahyuM - 'savve pANA Na aMtavyA'. A buddhino svara nathI, AtmasAkSAtkAramAMthI pragaTelo svara che koI prANIne mArazo nahi. A zAzvata dharma che, deza ane kALathI pratibaddha dharma nathI. AtmA ane dharma saMpradAya deza ane kALathI pratibaddha hoya che. prAcInatA ane navInatAno je prazna Aje prastuta che, te dharmanI sAthe nahi paraMtu saMpradAyanI sAthe joDAyelo che. kayo saMpradAya prAcIna che ane kayo saMpradAya navo che ? prazna e paNa che ke navA ane prAcInanuM mahattva zuM che ? je A zAzvata svaranuM uccAraNa kare che te navo hoya to paNa sAro che ane prAcIna hoya to paNa sAro che. ApaNe dharma ane saMpradAyanI bAbatamAM navA-prAcInanI carcA karIe chIe, te ApaNI bahu moTI bhUla che. zAzvata dharma che AtmasAkSAtkAra. AtmA vagara (sivAya) dharmanI vAta thaI ja na zake. AtmA che to dharma che. AtmA nathI to dharma nathI. AtmA ane dharmamAM zAzvatavAditA che.dharma che AtmAno anubhava, zuddha cetanAno anubhava. dharmano artha eTalo ja che, te jaTila nathI paraMtu saMpradAyoe tene jaTila banAvI dIdho che. zAzvata che pAriNAmika bhAva - eka videzI bhAIe prazna karyo ke dharma zuM che ? tenI saraLa vyAkhyA zI che ? mahAvIra vANInA AdhAre A praznano uttara A pramANe hoI zake - dharma eTale potAnA svabhAvamAM rahevuM. AtmAno je svabhAva che, te potAnA e svabhAvamAM rahevA icche che. emAM avirata eka AMdolana cAlI rahyuM che, jenuM nAma che pAriNAmika bhAva mArA astitvamAM rahevuM che, mAre potAnA gharamAM rahevuM che. A ja AMdolananuM nAma che dharma. te potAnA gharane bhADUAto pAsethI khAlI karAvavA mATe satata saMgharSa karato rahe che. rAga ane dveSa e be evA mAre astitva ane ahiMsA 153 - Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhADUAto che ke je jabaradastIpUrvaka potAno aDDo jamAvIne besI gayA che. rAga ane dveSanuM rahevuM adharma ane emanAthI potAnI jAtane mukta karavI e dharma che. zuddha astitvano prazna yoganA AcAryoe vAraMvAra e vAtane mahattva ApyuM ke upAdeya kazuM ja nathI, levAnuM kazuM ja nathI, saghaLuM choDavAnuM ja choDavAnuM che. je vijAtIya tattvo bhItaramAM bharelAM paDyAM che temane bahAra kADho, bahAra kADhatA ja raho. bAkI raheze mAtra zuddha astitva. AcArya bhikSue kahyuM ke tyAga dharma che. jena AcAryoe levAnI vAtane dharma nathI kahyo. eno artha e che ke zAzvata ApaNI aMdara ja beThelo che, jIvano pAriNAmika bhAva ApaNI aMdara ja che. karma kyAreya tene prabhAvita karI zakatuM nathI. pariNAmika bhAva karmane AdhIna nathI, te svataMtra che. jo pAriNAmika bhAva na hota to karmanA pudagalo jIvane ajIva banAvI mUkata. AtmA AtmA na raheta, jIva jIva na raheta. e pudgaloe AtmA upara game teTaluM AkramaNa karyuM haze chatAM teo AtmAne kyAreya anAtma banAvI zakyA nathI. zaktizALI tattva ema kahevAya che ke hindustAna upara ATalAM badhAM AkramaNo thayAM chatAM hindu jAtie potAnuM astitva TakAvI rAkhyuM che. ghaNA loko vismaya vyakta kare che ke ApaNI upara aneka AkramaNo karavAmAM AvyAM paraMtu ApaNA astitvane koI miTAvI na zakyuM. enuM kAraNa zuM ? hindujAtinuM astitva sanAtana che ke nahi evo prazna thaI zake paraMtu AtmAnuM astitva zAzvata che emAM koI zaMkA nathI. tenA upara kyArathI AkramaNa cAlI rahyuM che enI kAMI ja khabara paDatI nathI. anAdikALathI AtmA upara pulonAM AkramaNo cAlI rahyAM che, paraMtu tenA astitvane koI AMca AvI nathI. AtmA ane pugala bannenA saMgrAmamAM astitvano dIpa haMmezAM niSpakaMpa rahyo che. pAriNAmika bhAva evuM zaktizALI tattva che ke je astitvane akabaMdha rAkhe che. dharma che astitvanI anubhUti astitva zAzvata che. tenI anubhUtinuM nAma dharma che. dharma paNa -- astitva ane ahiMsA 154 -- Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvata che. astitvanI anubhUtimAMthI eka vyAvahArika vAta maLI jo tamAruM astitva tamane priya hoya, tame tamArA astitvane TakAvI rAkhavA icchatA ho to bIjAonA astitvamAM kyAreya khalela na karo. A mahAna bhAvanAne gUMthI laIne eka svara prasphuTita thayo sattve pANA Na khaMtavyA. A svaranI pAchaLa sanAtana astitvanI bhAvanA che. emAM koI sAMpradAyika saMkIrNatA nathI. mahAvIre kahyuM ke saMpradAyavAda sAro nathI, sAMpradAyika kaTTaratA sArI nathI. saMpradAya kharAba nathI, kharAba che sAMpradAyika kaTTaratA. mahAvIre je dharmanuM pratipAdana karyuM, temAM sAMpradAyika kaTTaratAne koI sthAna nathI. sAMpradAyika kaTTaratA na hovI joIe, eno Adyasvara mahAvIra vANImAM joI zakAya che. temaNe je zAzvata satyonuM pratipAdana karyuM te Aje paNa ApaNA sau mATe anukaraNIya che. astitva ane ahiMsA 155 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 wwwwSTa saMkalikA 0 aTTA vi saMtA aduvA pattA 0 ahA saccamiNa ti bemi (AyAro 4/14-15) 0 kaSTa che asaMtoSa 0 sukha che saMtoSa 0 saMtoSa che svayaM sAthe prIti 0 asaMtoSa che padArthomAM vRddhinI zodha 0 strInI eka vizeSatA che vilAsa 0 suMdara dekhAvAnI pravRtti zA mATe 0 vilAsa pedA kare che asaMtoSa 0 lakSaNa caMcaLatAnuM 0 saMtoSa potAnI ja aMdara che 0 aMdaranI pIDA che asaMtoSa ArtanA be artha - abhAvagrasta pIDita 0i krUratAnI pRSThabhUmi vilAsa 0 zoSaNanI samasyA dUratA 0 Arta ane pramatta na banIe 0 svayaMne prIti karavAnuM zIkhIe astitva ane ahiMsA , 156 --- Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vilAsa ane krUratA asaMtoSanI manovRtti asaMtoSa sauthI moTuM kaSTa che. asaMtoSanI manovRtti ja aneka aparAdho ane samasyAone janma Ape che. mAnavIne game teTaluM maLI jAya to paNa tene tRpti nathI thatI. Aja sudhI koI tRpta thayuM nathI ane have pachI paNa koI tRma thaze nahi. moTA moTA samrATo ane dhanavAno paNa kyAreya tRma thaI zakyA nathI. Aja sudhIno itihAsa sAkSI che ke jagatamAM padArtho sAthe jIvanAra eka paNa mANasa tRpta nathI thayo. A tathyamAM eka paNa vyakti apavAdarUpe maLatI nathI. asaMtoSa vilAsanI bhAvanAne jagADe che. mANasa vilAsI eTalA mATe che ke tenI aMdara tRpti nathI. saMtoSa eTale tRta thavuM, prIti karavI. tRma thavAno eka mArga che - potAnI jAta sAthe prIti karavI. jeNe potAnI jAta sAthe prIti nathI karI,te vyakti kyAreya saMtuSTa thaI ja nathI. AganI tRpti kyAreya nathI thatI kAraNa ke te iMdhaNa upara jIve che. tene haMmezAM iMdhaNanI jarUra paDe che. vilAsano artha kAvyazAstramAM strInI daza vizeSatAo batAvavAmAM AvI che. emAM eka che vilAsa. eka vizeSa prakAranI anubhUti karavI ke karAvavI, eka vizeSa prakAranI pravRtti karavI te vilAsa che. pratyeka mAnavImAM evI bhAvanA rahe che ke te kaMIka alaga dekhAya, viziSTa dekhAya. eTalA mATe te sAja-sajAvaTa, prasAdhana sAmagrI vagereno upayoga kare che. mahilAo hoTha ane nakha raMge che, aneka prakAranI prasAdhana sAmagrIno upayoga kare che. prazna thAya che ke zA mATe ? A vilAsa ane suMdara dekhAvAnI pravRtti zA mATe che ? enuM kAraNa che - bhItaramAM atRmi adhika che, asaMtoSa adhika che. je vyakti bhItarathI saMtuSTa haze tenA manamAM dekhAvAnI vAta - astitva ane ahiMsA kana57 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kyAreya nahi Ave. mahAvIre kyAreya ema nathI vicAryuM ke huM kevo dekhAuM chuM? jo mahAvIra ema vicArata to teo kyAreya acela na banI zakyA hota. je svayaM paripUrNa banI jAya che, samartha ane tRta banI jAya che tene bahAranI sAja-sajAvaTanI jarUra rahetI nathI. atRptiH utsukatA vilAsa asaMtoSa pedA kare che ane asaMtoSane bhaDakAvavAmAM bahAranI vAto khUba bhAga bhajave che. ApaNA jagatamAM eTalo badho kolAhala che ke te mANasane vicalita karI mUke che. je potAnI jAtane prema nathI karato, mAtra bahAranA kolAhalamAM jIve che te kyAreya tRta nathI thato. koIpaNa ghaTanA ghaTe che tyAre vyaktinuM dhyAna e tarapha dorAI jAya che. te caMcaLatAnuM eka lakSaNa che. vyaktinI atRpti ja utsukatA jagADe che. bAhya ghaTanA ane kolAhala tenuM eka kAraNa banI jAya che. je vyaktimAM atRmi maTatI nathI, je vyakti kolAhala sAMbhaLatI rahe che, te vilAsa ane pradarzanathI mukti pAmI zakatI nathI, potAnI jAtane prema karI zakatI nathI. saMtoSa che svayaM sAthe prIti - jo ApaNe sukha meLavavuM hoya, dharmano marma jANavo hoya to be bAbato svIkAravI paDaze : ApaNe potAnI jAtane prema karavAnuM zIkhIe ane bAhya kolAhala sAMbhaLavAnuM baMdha karIe. A nirNaya potAnA bhItaramAMthI pragaTa thavo joIe. saMtoSa jo hoya to te potAnA bhItaramAM ja che, anyatra kyAMya nathI. je divase saMtoSa pragaTa thAya che e divase vilAsanI bhAvanA samApta thaI jAya che. ghaNA loko evI jijJAsA vyakta kare che ke saMtoSa zuM che ? saMtoSa kone kahevAya ? saMtoSano artha che potAnI jAtane prema karavo. ApaNe potAne prIti karIe, saMpUrNa prIti karIe, samyak prIti karIe, potAnA ja iSTa sAthe prIti karIe. aha, muni, AcArya A tamAma ApaNA ja bhItaramAM che. tethI potAnI jAtane prema karavAnuM zIkhavuM joIe. e vyakti saMtoSI che ke je potAnI jAtane prema kare che. je vyakti bAhya padArthothI saMtuSTa thavAnA udhAmA kare che te kyAreya saMtuSTa thatI nathI. saMtoSa ja parama sukha che ane te --- astitva ane ahiMsA , 158 -- - Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che potAnI jAta sAthenI prIti. asaMtoSa parama duHkha che ane te che bAhya padArthomAM tRptinI zodha. asaMtoSaH bahikakSA, saMtoSaH prItirAtmani / saMtoSaH paramaM saunuM, asaMtoSoDasukhaM param // saMtoSaH aMtasnI pIDA - bhagavAna mahAvIre kahyuM ke be prakAranA mANaso dharmanuM AcaraNa karI zakatA nathI : eka to e ke je Arta che ane bIjo e ke je pramatta che. Arta eTale pIDita. asaMtoSa potAnA aMtaranI pIDA che, jeno ApaNe anubhava nathI karI rahyA. asaMtoSa eka jvALA che, eka Aga che je potAnI aMdara ja prajaLI rahI che. te eka vedanA che, eka vyathA che, je potAnI aMdara ja che. Artano eka artha che pIDita. abhAvagrasta e eno bIjo artha hoI zake che. bhItaramAM jeTalI pIDA adhika haze eTalo ja abhAva paNa adhika haze. bhItaramAM jeTalI pIDA ochI haze eTalo ja abhAva paNa ocho haze. mAnavImAM abhAvano ghaDo kyAreya bharAto nathI. kAraNa ke tenI bhItaranI pIDA miTAvavA mATe jagatanA tamAma padArtho paNa paryApta nathI. koNa karI zake che dharma? pramatta vyakti paNa dharmanuM AcaraNa karI zakatI nathI. je vilAsI che, pramAdI ane ALasu che, nazAkhora che, mAdaka vastuonuM sevana kare che te vyakti dharmanuM AcaraNa karI zakatI nathI. jo nazAnI Adata eka vakhata paDI jAya to emAMthI chUTavAnuM muzkela banI jAya che. te snAyavika vikRti banI jAya che. ApaNe heroIna jevA moTA nazAnI vAta javA daIe, paraMtu jardA khAvAno nazo paNa chUTI zakato nathI. bhItaramAM evI mAMga pedA thAya che ke mANasa potAne rokI zakato nathI. mahAvIre e saccAI vyakta karatAM kahyuM ke jeo dharmanuM AcaraNa karatA nathI, pIDA bhogavI rahyA che teo nizcita rUpe Arta ane pramatta haze. A eka tathya che - jyAre jIvanamAM dharma nahi hoya tyAre vilAsa vadhI jaze ane tenI sAthe sAthe krUratA paNa vadhI jaze. astitva ane ahiMsA , 159 ---- Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsa sAthe joDAyelI che krUratA Aje jagatamAM krUratAne kAraNe aneka AMdolano cAlI rahyAM che. aneka dezomAM prANIone krUra rIte mAravAmAM Ave che. prasAdhana sAmagrI taiyAra karavAnA hetuthI prANIono vyApaka saMhAra thAya che. hindustAna jevo dharmapradhAna deza paNa A samasyAthI mukta nathI. vilAsanI bhAvanAnI pUrtinI pRSThabhUmimAM keTakeTalAM prANIonI Aha ane temanA karuNa citkAra hoya che ! jeTalAM aizvarya, vilAsa ane bhoga che te tamAmanI sAthe krUratA joDAyelI che. vilAsa, aizvarya ane bhoganI pravRttie krUratAne bhaDakAvI che. Aje jagatamAM karUNAzIla lokonI saMkhyA ochI che ane krUra lokonI saMkhyA vadhI rahI che. tenuM eka mukhya kAraNa vilAsanI bhAvanA prabaLa banI che te che. vadhI rahelA vilAsanAM sAdhano thakI paNa A samasyA ugra banI che. zoSaNanuM kAraNa AjakAla zoSaNa vize vyApaka carcAo sAMbhaLavA maLe che. krUratA vagara bIjAonuM zoSaNa karavAnuM zakya nathI. jyArathI sAmyavAda ane samAjavAdano siddhAMta prastuta thayo che tyArathI evo svara aneka vakhata udghoSita thato rahyo che ke garIbonuM zoSaNa na karo. ema lAge che ke Aje paNa e svara prabhAvaka banI zakyo nathI. zoSaNanuM cakra yathAvat cAlI rahyuM che. mANasanI krUratAne kAraNe zoSaNanI samasyA gaMbhIra banI che. jenAmAM dharmanA saMskAro nathI, enAmAM eTalo ja adhika asaMtoSa che, krUratAno bhAva che. Aje paNa dhana meLavavA mATe eka mANasa bIjA mANasanI hatyA karI nAMkhe che. mAnavI mAnavI pratye saMvedanazIla nathI, karuNAzIla nathI. ApaNe tene vilAsa ane krUratA paNa kahI zakIe, bhItaranI atRpti ke asaMtoSa paNa kahI zakIe. jyAM sudhI bhItarathI tRpta thavAnI vAta samajAtI nathI, tyAM sudhI vilAsa ane krUratAnI samasyAnuM samAdhAna thaI zakatuM nathI. virATa sAthe prIti vyaktinI aMdara eka atRma jhaMkhanA saLavaLatI rahe che. te ema vicAre che ke Aje A na thayuM, Aje amuka cIja na maLI, Ama na - astitva ane ahiMsA ta 160 - Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayuM - tema na thayuM. AvI vAtono mana upara eka prakArano boja banI jAya che - te boja Utaravo jarUrI che. ApaNe evI ciMtAno bhAra na veDhAravo joIe, pramatta ane Arta na banavuM joIe. potAnI cetanA ane potAnA AtmA sAthe prIti karavAnuM zIkhavuM joIe. je vyaktimAM AvI prIti jAgI jAya che, tenA jIvanamAM dharma avatare che. teno asaMtoSa saMtoSamAM parivartita thaI jAya che. tenA vilAsa ane krUratAnA bhAva vilIna thaI jAya che. e vyakti sadAya AnaMdanuM jIvana jIve che. rAjasthAnanI eka jANItI kahevata che - "sadA divAlI saMtake, ATho para AnaMda. potAnI jAtane prIti karanAra vyakti ATheya prahara AnaMdanuM jIvana jIve che, tene koI apekSA nathI rahetI. potAnI jAtane prema karanAra vyakti ja premane virATa rUpa ApI zake che. potAnI jAta sAthenI prIti ja virATa sAthenI prIti che ane e ja potAnA kalyANano, mAnavImAtranA kalyANano mArga che. ----- -- astitva ane ahiMsA ke 161 - 11 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 News saMkalikA 0 jA juNAI kaThAi, havyavAho patthati evuM attasamAhie a7i / (AyAro 4/33) 0 keTalAka vaNaukalyA prazna 0 prazna AtmAnI zodhano 0 dhArmikanuM gaMtavya 0 lAMbI che yAtrA 0 upAya che nirvikalpa samAdhi 0 samAdhiH vartamAna prayoga 0 AtmasamAdhinuM svarUpa 0 zukladhyAnanuM pariNAma 0 zukladhyAnI vyaktinI kSamatA 0 maNavIranI preraNA 0 AtmajJAna : bhedavijJAna 0 maulika manovRttioH pariSkArano mArga 0 sAIka + logasa-sAIkolojI sAIka-AtmA logasa - vijJAna 0 padArtha-nirapekSa sukha 0 nirvicAratAnuM mahatva - astitva ane ahiMsA - 162 -- Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhinuM mahattva zuM saMskArone kSINa karI zakAya kharA ? zuM vRttione kSINa karI zakAya kharI ? zuM maulika manovRttiono pariSkAra karI zakAya kharo ? AvA keTalAka prazno che ke jemano uttara manovijJAna pAse nathI. manovijJAne mananuM adhyayana karyuM, paraMtu manathI para je AtmA che te kyAreya tenA adhyayanano viSaya na banyo tethI keTalAka prazno tenA mATe vaNaukalyA rahI gayA che. prAcIna kALanA dArzanikoe mana ane buddhithI para jaIne AtmAnI zodha karI, AtmAnuM adhyayana karyuM. arastu, sukarAta, pleTo vagere yUnAnI dArzanikoe AtmA vize gahana anuzIlana karyuM. hindustAnamAM mahAvIra, sAMkhya tathA vedAMtanA AcAryoe AtmA upara khUba kAma karyuM. maMjila che AtmA ApaNI aMtima maMjila AtmA che. je dhArmika che, AtmavAdI che tenuM gaMtavya che AtmAne jANavo, AtmAne prApta karavo. paraMtu tyAM sudhI pahoMcavAnI yAtrA khUba lAMbI che. prathama ApaNe zarIrane pAra karIe, tyAra pachI mana ane buddhine pAra karIzuM. ATaluM thayA pachI kyAMka AtmAnI vAta samajAze. AtmAne samajyA pachI jIvananuM darzana badalAya che, dRSTikoNa badalAya che. e vAta samajAya che ke je jUnA saMskAro che, vRttio che temanuM unmUlana karI zakAya che. mahAvIre kahyuM ke agni lAkaDAne bALe che. lAkaDuM lIluM (bhInAzavALuM) hoya to baLavAmAM tene thoDoka samaya lAge che ane lAkaDuM sukuM hoya to te tarata baLI jAya che. je vyakti AtmasamAdhi prApta karI le che te anAsakta che, tene kyAMya paNa snehano lepa avazeSa nathI hoto. evI vyakti karmane bALI nAMkhe che, saMskArone samApta karI de che. saMskArone e ja vyakti samApta karI zake che ke je AtmasamAdhimAM cAlI jAya che. astitva ane ahiMsA - 163 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirvikalpa samAdhi Adatone badalavAno, maulika manovRttionA pariSkArano sauthI vadhu vizvasanIya ane mahattvapUrNa upAya che - nirvikalpa samAdhi. jyAre mANasa zukladhyAnanI avasthAmAM pahoMce che tyAre eka sAthe vRttionuM baLavAnuM zarU thaI jAya che. zukladhyAnanI avasthA nirvikalpa samAdhinI avasthA che. jyAM sudhI ciMtana ane vicAra cAle che tyAM sudhI sAdhanAmAM jeTaluM teja pragaTavuM joIe teTaluM pragaTatuM nathI. mAnasika vicAranI bhUmikAmAM ghaNuM badhuM prApta thAya che paraMtu ghaNuM badhuM chUTI paNa jAya che. e avasthAmAM keTaluMka upalabdha thAya che paraMtu mULa vAta prApta thatI nathI. mAnasika vicAranI avasthAmAM nirmULa nAzanI sthiti prApta thatI nathI. nirvicAra avasthAmAM ja saMskAronuM mULathI umUlana thAya che, pachI koI Adata zeSa rahetI nathI, vRttio samApta thaI jAya che. AtmasamAdhi AjakAla samAdhinA aneka prayogo cAlI rahyA che. yogI kahevAtA keTalAka loko samAdhi le che, bhUmisamAdhi, jaLasamAdhi vagereno saMkalpa kare che. A badhuM pradarzana jevuM banI gayuM che. jo ke emAM zvAsa upara niyaMtraNa karavAmAM Ave che. nADI ane hRdaya upara paNa niyaMtraNa karavAmAM Ave che. DokTaro mATe e AzcaryanI vAta che ke svataH cAlita nADItaMtra upara niyaMtraNa kevI rIte karavAmAM Ave che, paraMtu yoga dvArA evI samAdhino prayoga karavAmAM Ave che. mahAvIre je AtmasamAdhinI carcA karI che te eka alaga samAdhi che. te A tamAma karatAM AgaLanI bhUmikA che. AtmasamAdhimAM vyakti Atmastha banI jAya che. je cetanA bAhyamAM ramamANa hoya che tene bahArathI khaseDIne, teno pratyAhAra karIne tene taddana bhItaramAM laI jAya che. te cetanAne aMdara ja kendrita karI rAkhe che, bahAra nIkaLavA detI nathI. A sAdhanAnI ucca bhUmikAnI eka avasthA che. A avasthA prApta thayA pachI saMskArone bALavAnuM zarU thaI jAya che. Agane uddIpta karanAruM iMdhaNa samApta thaI jAya che. zuklaphsAna H kSamatAnuM nidarzana zukladhyAnanI avasthAmAM karmone naSTa karavAnI zakti keTalI vadhI jAya che teno ullekha jaina Agama sAhityamAM upalabdha che. dharma dhyAnamAM karmono nAza thAya che paraMtu zukladhyAna sAme to tenI koI visAta - astitva ane ahiMsA = 164 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. jevI rIte agni sUkA lAkaDAne prajALe che tevI ja rIte zukladhyAnamAM pahoMcelo sAdhaka karmone bhasma karI mUke che, Adatone daLI nAMkhe che. zukladhyAnanI garamI eTalI badhI tIvra hoya che ke tene sahana karavA mATe phAyaraprUpha bhaThThIo paNa vyartha banI jAya che. AcArya umAsvAtie lakhyuM che - zukladhyAnamAM caDelI vyakti evI zaktizALI banI jAya che ke jo te icche to jagatanAM tamAma prANIonAM karmone ekalo ja khapAvI zake che. evuM thatuM nathI kAraNa ke koI koInA karmane kSINa karI zakatuM nathI paraMtu A enI kSamatAnuM nidarzana che. saMskAronuM dabANa bhagavAna mahAvIre munine preraNA ApI ke tame AtmasamAdhimAM jAva, AtmAmA raho. ApaNe jANIe chIe ke caitanyamaya padArthanuM nAma che AtmA, paraMtu muzkelI e che ke ApaNe emAM rahI zakatA nathI. samAdhitaMtramAM kahevAmAM AvyuM ke ApaNe e vAta jANIe chIe ke zarIra alaga che ane AtmA alaga che. ApaNe evI bhAvanA paNa karIe chIe ke zarIra ane AtmAnA bhedajJAnanI anubhUti thAya, paraMtu jUnA saMskAro atyaMta jaTila hoya che. temanA dabANathI vyakti bhramamAM paDI jAya che. AtmasamAdhimAM javA mATe A bhrAMtine toDavI jarUrI che. sAIkolojIno artha prazna che ke je jUnA saMskAra che, jUnI Adato che temane zI rIte badalavAM ? manovaijJAnikoe mAnasa cikitsAno krama zarU karyo, mananI bImArIonI cikitsA karavAnuM zarU karyuM. mananI bImArIno ilAja manovijJAna pAse che, paraMtu e praznanuM samAdhAna manovijJAna pAse nathI ke zuM maulika manovRttio bhUkha, saMgharSa, kAma (seksa) vagereno pariSkAra karI zakAya kharo ? AtmavijJAnanI bhUmikA upara rahenArA lokoe tenA pariSkArano mArga zodhyo. teo mananI sImAmAM baMdhAyelA nathI. temaNe manathI para buddhine samajavAno prayatna karyo, cittane samajavAno prayatna karyo. teo mAInDa upara ja nathI aTakyA, sAIka sudhI pahoMcI gayA che. hakIkatamAM sAIkolojIno artha AtmavijJAna ja thAya che. emAM be zabdo prayojAyelA che sAIka ane logasa. sAIka eTale AtmA citta. logasa eTale vijJAna. jo ke manovaijJAniko astitva ane ahiMsA 165 - -- Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manathI AgaLa vadhI zakayA nathI, paraMtu jeo AtmavAdI che temaNe manathI AgaLa javuM joIe. padArtha-nirapekSa sukha AtmA sudhI pahoMcavA mATe dararoja thoDIka kSaNo nirvicAra avasthAmAM pasAra thAya te Avazyaka che. eka sukha evuM hoya che ke je padArtha-nirapekSa hoya che, te bhItaramAMthI Tapake che. nirvicAratAnuM jIvana jIvanAra vyakti A sukha sahaja rIte prApta karI le che. jyAM sudhI ApaNe nirvicAra kSaNane nahi jIvIe tyAM sudhI padArtha nirapekSa sukhano artha samajAze nahi, AtmasamAdhinI vAta samajAze nahi. nirvicAratAnI anubhUti evI anubhUti che ke je jagatanI tamAma anubhUtiothI para che. koI padArthajanya anubhUti tyAM sudhI pahoMcI zakatI nathI. je divase ApaNe e bhUmikA upara pahoMcIzuM te divasa ApaNA mATe sauthI moTA saubhAgyano divasa haze. astitva ane ahiMsA 166 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 assuebesses saMkalikA 0 0 AvIlae pavIlae nikhIlae ja hittA putvasaMjogaM hiracA visama / (AyAro 4/40) jasTaM bhikhulsa evaM bhavati-se gilAmi ca khalu ahaM imaMti samae imaM zarIragaM aNupuvaeNNa parivahie, ANapaNe... abhinivuDacce (AyAro 8/105) 0 0 muni jIvanaH traNa bhUmikAo 0 ApIDana-covIsa varSa prapIDana-bAra varSa, niSpIDana-bAra varSa 0 ApIDana : alpapIDana 0 prathama bhUmikA - zruta vadhu tapa ochuM 0 bIjI bhUmikA - dezATana, dharmapracAra, adhyApana vagere 0 Namuktino samaya 0 trIjI bhUmikA tapasyA-sAdhanA mukhya, zrata gauNa 0 bhUmikAnirdhAraNano udeza jJAnanI sAdhanA, saMghanI sevA, potAnI sAdhanA, potAnuM kalyANa 0 gRhastha jIvananI bhUmikA traNa bhUmikAo vidyArthI jIvananI bhUmikA, gRhasthajIvananI bhUmikA, gRhatyAganI bhUmikA 0: navI jIvanapaddhatinuM darzana - astitva ane ahiMsA - 167 - Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI bhUmikA mAnavInuM jIvana amUlya che, durlabha che ane jIvana jIvavuM te eka kalA che. prazna che ke je amUlya che teno upayoga zI rIte karavo? je durlabha che tenuM mUlya zI rIte cUkavavuM ? je kalA che tene zI rIte jIvavI ? A prazno vize ghaNA vakhata pahelAM vicAravAmAM AvyuM. jIvana jIvavA mATe aneka avasthAo ApavAmAM AvI. vaidika dharmamAM vyaktine zatAyu samajIne jIvanane cAra bhAgamAM vaheMcavAmAM AvyuM. pacIsa varSa brahmacarya Azrama, pacIsa varSa gRhastha Azrama, pacIsa varSa vAnaprastha Azrama ane pacIsa varSa saMnyAsa Azrama. muni jIvana H traNa bhUmikAo jena dharmamAM paNa vyavasthA ApavAmAM AvI, jo ke zrAvakasamAjamAM evo krama cAlato nathI. muni mATe paNa avasthAono nirdeza karavAmAM Avyo. muni jIvanane traNa bhUmikAomAM vaheMcavAmAM AvyuM - ApIDana prapIDana niSpIDana. aDatAlIsa varSanuM muni jIvana samajIne A bhUmikAonuM nirmANa karavAmAM AvyuM. prathama bhUmikAnI avadhi covIsa varSa che, bIjI bhUmikAnI avadhi bAra varSa che ane trIjI bhUmikAnI avadhi paNa bAra varSa che. prazna che ke A bhUmikAo zA mATe ? enuM nirmANa zA mATe karavAmAM AvyuM ? kahevAmAM AvyuM ke zarIrane sAdhavuM che, karmazarIranuM pIDana karavuM che. sthULa zarIranuM pIDana ane karmazarIranuM pIDana. tethI ApIDana zabdanI pasaMdagI karavAmAM AvI. ApIDana che alpapIDana. jo zarUthI ja kaThina sAdhanA batAvavAmAM Ave to te zakya banI zakatI nathI. mAnavI sahana karatAM karatAM sAdhanAnI bhUmikA upara AgaLa vadhe - astitva ane ahiMsA ka 168 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prathama te sahana karavAnuM zarU kare che ane eka divasa sahiSNutAnA zikhara upara te pahoMcI jAya che. sAdhanAnuM prathama caraNa ApIDana sAdhanAnuM prathama caraNa che. terApaMthanI paraMparA che ke je navI vyakti sAdhu bane che tene sUI javAnI jagA prathama maLe che, AhAra prathama maLe che. anya paNa ghaNI suvidhAo tene prathama upalabdha thAya che. te eTalA mATe ke e sahana karavAnuM zIkhI jAya, sAdhujIvanamAM AvanArAM kaSTo sahana karavAnI bhUmikA taiyAra thaI jAya. ApIDananI bhUmikAne sAdhavAnA be upAya che : zruta ane tapa. je muni bane che, te bAra varSa zrutanuM adhyayana kare che. jJAna kaMThastha karavuM, svAdhyAya karavo vagere kAryomAM te potAnI zaktinuM niyojana kare che. tyAra pachI bAra varSa sudhI tene arthanuM jJAna ApavAmAM Ave che. adhyayananI sAthe sAthe tene anurUpa tapasyAno krama paNa cAle che. adhyayana mATe jeTalI tapasyA Avazyaka che eTalI tapasyA te karato rahe che. tapasyAne kAraNe adhyayanamAM avarodha Ubho na thAya enuM dhyAna avazya rahevuM joIe. prapIDananI bhUmikA covIsa varSanI prathama bhUmikAmAM sAdhaka niSpanna thaI jAya che, paripakava banI jAya che. bAra varSanI bIjI bhUmikAnuM kArya che - dezATana ane dezabhramaNa karavuM, dharma pracAra karavo, ziSyone dIkSita karavA, adhyApana karavuM, tapazcaryAnuM AcaraNa karavuM vagere. prazna udbhavI zake ke A badhuM zA mATe ? saMghanI paraMparAno viccheda na thAya, saMghanI paraMparA barAbara cAle eTalA mATe bAra varSa sudhI saMghanI sevA karavAno nirdeza ApavAmAM Avyo. bAra varSano samaya saMghane sevA ApavA mATeno hoya che. e RNamokSano samaya hoya che. pratyeka sAdhu-sAdhvI upara saMghanuM RNa hoya che. jo te RNa cUkvavAmAM na Ave to sAdhu-sAdhvI karajadAra rahI jAya. jevI rIte mAtRRNa, pitRRNa ane guruRNa hoya che tevI ja rIte saMghanuM paNa RNa hoya che. adhyApana kArya, lokone samajavA, pracAra karavo vagere mATe bAra varSano mukta samaya nizcita karavAmAM Avyo. niSpIDananI bhUmikA chatrIsa varSanA sAdhanA kALamAM muni be bhUmikAo- ApIDananI - astitva ane ahiMsA - 169 --- Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA ane prapIDananI bhUmikA pAra karI le che. trIjI bhUmikA niSpIDananI bhUmikA che. nizItha-cUrNimAM A bhUmikAnA saMdarbhamAM spaSTa saMkta maLe che. ema kahevAmAM AvyuM ke jo munine ema lAge ke AyuSya dhargha che to teNe viziSTa sAdhanAno koI vikalpa svIkAravo joIe. jinakalpanI sAdhanA kare, ekalavihArI bane, yathAlaMdakanI sAdhanA, pratimAnI dhAraNA athavA parihAravizuddhi cAtrino svIkAra karavo joIe. AmAMthI koI eka viziSTa sAdhanAne svIkArIne tenA anupAlanamAM teNe samarpita thaI javuM joIe. jo munine ema lAge ke AyuSya vadhu nathI ane zarIra nabaLuM paDI rahyuM che to teNe saMlekhanApUrvaka mRtyunI pasaMdagInI taiyArI karavI joIe. saMlekhanAno samaya bAra varSano hoya che. lApUrNa jIvanapaddhati muni jIvananI A traNa bhUmikAone A svarUpe prastuta karI zakAya - ApIDana-zrutanuM adhyayana adhika, tapa alpa. prapIDana-kaSTa sahana karavuM, pracAra vagere adhika, tapa svalpa. niSpIDana-tapasyapradhAna, sAdhanApradhAna. adhyayana, adhyApana ane zruta gauNa. A kalApUrNa munijIvana jIvavAnI paddhati che. sAdhusaMsthAmAM lAMbA samaya sudhI AvI paraMparA cAlatI rahI. kALAMtare e vyavasthA vicchinna thaI gaI. eka suMdara krama prastuta karavAmAM Avyo - prathama jJAnanI sAdhanA karavI, pachI saMghanI sevA karavI, saMghanI paraMparAno viccheda na thavA devo, teno AgaLa vikAsa karavo. prathama potAnuM karo, pachI saMghanuM karo ane tyArabAda bhagavAnanuM karo, paramArthamAM joDAI jAo, sAdhanAmAM otaprota banI jAo. jenA mATe munivrata svIkAravAmAM AvyuM, tenA pratye pUrNa samarpita banI jAo. enuM tAtparya che -ekAMtavAsa, mauna, mAtra tapasyA, saMghanI ciMtAthI paNa eka rIte mukta thaI javuM. suMdara vyavasthA A eka atyaMta suMdara vyavasthA che. emAM koIpaNa vyaktie ema nathI vicAravuM paDatuM ke meM zuM karyuM ? A ja vyavasthAne kAraNe jJAnanI paraMparA avicchinna rahI che. AjakAla pustako chApavAmAM Ave che. te eka mAdhyama banI gayuM che jJAnane avicchinna rAkhavAnuM. paraMtu - astitva ane ahiMsAne 170 - Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAro varSo sudhI pustako vagara jJAnano pravAha niraMtara cAlato rahyo. enuM kAraNa A vyavasthA ja rahI che. Aje bahu moTo bhaya pedA thaI gayo che. pustako chapAvA lAgyAM che, paraMtu chApelAM pustakone saMbhALavAnuM muzkela banI gayuM che, chApelAM pustako maLavAM muzkela thaI gayAM che. ema lAge che ke ghaNA badhA graMtho samApta thaI jaze. AjathI so varSa pahelAM chapAyelAM pustako Aje prApta thavAM durlabha che, jyAre pAMcaso varSa pUrve lakhAyelI hastaprato Aje paNa surakSita che. jJAnanI je paraMparA rahI che te kaMThastha jJAnanA AdhAre cAlI che. vyaktine ja komyuTara mAna maLI gayuM pratyeka vyaktinuM mastiSka eka komyuTara che. evA khyAlathI jJAnanI paraMparA avicchinna banI rahI. sahuja prazna A munijIvananI bhUmikAnuM vizleSaNa che. tenAthI eka prazna svAbhAvika rIte udbhave che ke zuM gRhastha jIvana mATe AvI bhUmikAonuM nirmANa Avazyaka nathI ? gaNAdhipatizrIe dhavala samAroha prasaMge kahyuM hatuM ke eka zrAvake sATha varSa pachI dhaMdhA vyavasAya choDIne, gRhakAryathI mukta thaI javuM joIe. Aje eka vyakti vIsathI pacIsa varSa sudhI bhaNe che ane tyArapachI pAMtrIsa varSa sudhI gRhastha jIvananI javAbadArI nibhAve che. sATha varSa pachI gharathI mukta thaIne teNe svArtha choDIne parArtha ke paramArthanI bhUmikAmAM jIvavuM joIe, saMgha ane zAsananI sevAmAM joDAI javuM joIe. enuM tAtparya e che ke te nAnakaDA parivAramAMthI saMnyAsa laIne potAnA parivArane vizALa banAvI de. A eka alaga prakAranuM jIvana che. gRhastha H traNa bhUmikAo jo ApaNe A dRSTie vicArIe to svAbhAvika rIte ja gRhasthanI traNa bhUmikAo nirmita thaI jAya che - vidyArthI jIvananI bhUmikA, gRhastha jIvananI bhUmikA, gRhatyAganI bhUmikA. trIjI bhUmikAno artha che svAdhyAya, dhyAna, tapasyA, zAsanasevA - vageremAM vyakti potAnuM bAkInuM jIvana niyojita kare. jIvananuM AvuM niyojana ja uttama hoI zake. je vyakti jIvanane A svarUpe niyojita nathI karI zakatI tenI gati sArI nathI thatI. zAstrakAro kahe che ke maratI vakhate jenuM mana gharamAM aTavAyeluM rahe che, mohamAyAmAM aTakeluM rahe che, te bhUta bane che, preta - astitva ane asiA 4 171 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bane che athavA sApa, deDako vagere bane che. mohamAM na rahevuM, lobha, vAsanA ane parigrahamAM na rahevuM vagere gRhatyAganI bhUmikA vagara zakya nathI banatuM. AjakAla gaMbhIra bImArIthI gherAyelA loko paNa hospiTalamAM paDyA rahe che. tene soya- iMjekzano lAgatAM rahe che. A avasthAmAM mRtyu pAmavuM e kevuM mota che ! jevI rIte jIvana jIvavuM e eka kalA che evI ja rIte mRtyu pAmavuM e paNa eka klA che. A vAta samajanAra gRhastha trIjI bhUmikA upara ArohaNanI vAta vicArI zake che. Aje paNa ApaNI sAme A prazna che ke gRhasthanI ane muninI A bhUmikAono vikAsa zI rIte thAya ? kevI rIte jIvana jIvavAnI klApUrNa paddhatino vikAsa thaI zake ? A dizAmAM ApaNAM saMkalpa ane gati tIvra bane to eka navI jIvanapaddhatinuM darzana AjanA yugamAM zakya banI jAya. astitva ane ahiMsA 172 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana :2 4 pamatte bahiyA pAsa, appamatte sayA parakkameAEAsi 0 AraMbhajuM dukhamiNaM ti naccA evamAhu sammattadaMsiNo 0 diohiM nivvayaM gacchajjA O ra 7 tA tivijro no paDisaMjaliAEAsi (AyAro 4/39) teM Aiittu Na aei Na Nikhive, jANitu dhamma jahA tahA / (AyAro 4/5) samyaktva : samatva 0 mUlyAMkananI dRSTi duHkha saMcayanuM kAraNa : AraMbha 7 adRSTa che AtmA, dRSTa che jagata 0 vairAgyanI upalabdhi : traNa prakAra duHkhagarbha - duHkha Ave tyAre mohagarbha - priyano yoga, apriyano saMyoga thAya tyAre jJAnagarbha- AMtarika jJAna prasphuTita thAya tyAre bhItara e che bahAra e che . - je apramatta che, avaMcaka che, daSTimAM anAsakta, upazAMta che, je duHkhane AbhamUlaka samaje che. (AyAro 4/11) je pramatta che, vaMcaka che, dRSTamAM Asakta che, prajjavalita kaSAyavALo che, duHkhane parakRta samaje che. astitva ane ahiMsA (AyAro 4/29) (AcAro 4/6) 173 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koNa aMdara, koNa bahAra? ziSya bhagavAnane pUchyuM - bhaMte ! bahAra koNa ? aMdara koNa? bhagavAne kahyuM - je pramatta che te bahAra che, je apramatta che te aMdara che. jyAre jyAre jIvanamAM pramAda Ave che, tyAre tyAre te vyaktine bahAra laI jAya che. jyAre jyAre apramAda Ave che tyAre tyAre vyakti potAnA gharamAM pAchI phare che. pramatta H apramatta eka vyakti muni bane che, dIkSA le che. ApaNe joIe chIe ke te vairAgI che, dIkSA levA mATe maMca upara Ubho che. teNe sAdhu veza paheryo che. AcArya tene dIkSita karI rahyA che. ApaNe A badhI bAbato nihALIe chIe, paraMtu e saccAI tarapha ApaNuM dhyAna ja nathI jatuM ke jyAM sudhI vyakti sAtamA guNasthAne nathI pahoMcatI tyAM sudhI tenI dIkSA pUrNa thatI nathI. dIkSAnI tamAma aupacArikatAo tyAreM sArthaka bane che ke jyAre vyakti sAtamA guNasthAnane prApta karI le che. eno artha e thayo ke vyakti tyAre ja dIkSita bane che ke jyAre potAnA gharamAM pahoMcI jAya che, apramatta bane che. ema mAnavAmAM Ave che ke muni chaThThA guNasthAne rahe che paraMtu te chaThThA guNasthAnamAM kyAreya muni banato ja nathI. muni jIvanamAM praveza tyAre ja zakya bane che ke jyAre vyakti potAnA gharamAM rahe, apramatta rahe. chaThThA guNasthAnapramattaguNasthAnamAM. vyakti bIjAnA gharamAM paNa pahoMcI jAya che. apramatta vyakti potAnA gharamAM ja rahe che. A eka nizcita paribhASA che - je je pramatta che te te gharanI bahAra che, je je apramatta che te gharanI aMdara che. mUlyAMkananI dRSTi AcArAMga sUtranuM adhyayana che - samyaktva adhyayana. A samagra adhyayanamAM samyakatvanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. samyakatva ane - astitva ane ahiMsA ke 174 - Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatva e banne paryAyavAcaka zabda che. bannenA tAtparyamAM koI taphAvata nathI. jo samatvanI dRSTi nahi jAge to sabhya kayAMthI Avaze ? samatva AvI jAya ane samyak daSTi na jAge e zakya nathI. jyAM sudhI dRSTikoNa samyaka nathI banato tyAM sudhI samagra vAta samajAtI nathI. je bahAra rahe che te samagra vAta samajI zakato nathI. samyaktva AvatAM ja vyakti bhItaramAM pahoMcI jAya che. je bhItaramAM pahoMcI jAya che tene samagra vAta samajAI jAya che. jyAM sudhI dRSTikoNa sAco nathI banato tyAM sudhI mUlyAMkana paNa sAcuM nathI thatuM. samyatva adhyayanamAM mUlyAMkananI dRSTio upalabdha che. ApaNe sAcuM mUlyAMkana karIe. mUlyAMkana sAcuM haze to potAnA gharanI aMdara rahevAnuM sUtra ApaNane hastagata thaI jaze. duHkhanuM kAraNa aMdara koNa ? bahAra koNa ? A praznane aneka dRSTie samajI zakAya tema che. A eka ja praznanA aneka uttaro che. eka uttara ApavAmAM Avyo ke je vyakti duHkhane AraMbhamUlaka samaje che te potAnA gharanI aMdara che. je vyakti duHkhane bIjAo dvArA ApavAmAM AveluM samaje che, parakRta samaje che te potAnA gharanI bahAra che. duHkhanuM mULa kAraNa che - AraMbha. bIjo mANasa duHkha nathI Apato, pote karelo AraMbha ja duHkha Ape che. AjakAla AraMbhano artha A pramANe karavAmAM Ave che - kAma zarU karavuM, pravRtti karavI. paraMtu AraMbha eTale - jeTalAM hiMsAmUlaka kAma che, ghareluM kAma che te tamAma AraMbha che. vyakti jyAre jyAre AraMbha kare che, tyAre tyAre duHkhane bAMdhI le che, duHkhanA vipAkane nimaMtraNa ApI de che. doSathI gherAyelA che AraMbha gItAmAM paNa kahevAmAM AvyuM che ke - sarvoraMbhAH hi doSaNa dhUmenAjhirivAvRtAra / jeTalA AraMbha che, te tamAma AraMbho doSathI gherAyelA che. Aga lAgI, dhUmADo pedA thayo, doSa zarU thaI gayo. jo Aga na lAgI hota to dhUmADo pedA thayo na hota. jo AraMbha na hota to duHkha paNa na hota. duHkhanA saMcayanuM kAraNa AraMbha che. A vAta samajAI jAya to vyakti potAnA bhItaramAM pahoMcI jAya. jyAM sudhI Avo dRSTikoNa - astitva ane ahiMsA = 175 - Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI banato tyAM sudhI duHkhanI zodha bahAra ane bahAra ja cAle che. vyakti bhItaramAM pahoMcI zakatI nathI. bahAra ne bahAra ja bhaTakatI rahe che. je mAtra bahAra rahe che te bahAramAM ja phasAto jAya che. eka samAdhAna che - je vaMcanA kare che, ThagAI kare che, te bahAra ne bahAra rahe che, bhItaramAM jaI zakato nathI. e ja vyakti bhItaramAM jaI zake che ke je avaMcaka hoya che, Rju hoya che, je ThagAI ane vaMcanA nathI karatI. nirveda samAdhAnanuM eka sUtra che - je dRSTamAM Asakta thAya che te bahAra rahe che. je dRSTamAM Asakta nathI thato te aMdara pahoMcI jAya che. je adRSTanI pAse pahoMcI jAya che te aMdara rahe che. mahattvapUrNa sUtra che - dRSTithI vairAgya karo. nirveda che padArthane kAmamAM levo paraMtu padArtha sAthe joDAvuM nahi. padArthane jANI levo kharo paraMtu bhogavavo nahi - A che nirveda. je dRSTa che, dekhAI rahyuM che tenI sAthe saMbaMdha na sthApavo e nirveda che. eno artha che - padArthamAM Asakta na banavuM. je vyakti daSTa sAthe nirveda kare che, te aMdara cAlI jAya che. je vyakti dRSTa sAthe joDAI jAya che te bahAra ja bahAra rahe adaSTa pratye AsthA samasyA e che ke adRSTa pratye vizvAsa nathI jAgato, AsthA nathI lAgatI. dhArmika lokonI AsthA aSTa sAthe joDAyelI che ema kahevuM muzkela che. evI vyaktio virala che ke jemanI adaSTa sAthe AsthA joDAyelI hoya. jo adRSTa sAthe AsthA joDAI jAya to samagra jIvana badalAI jAya. vyaktinI AsthA padArtha sAthe joDAyelI che. aneka vyaktio eTalA mATe dharma kare che ke dhana maLe, parivAramAM sukhazAMti jaLavAya, bhava maLe, pUtra maLe. dharmanI dhAraNA paNa padArtho sAthe joDAI gaI. koI vyaktine evI khabara paDI jAya ke amuka muni mahArAja vacanasiddha che, temanuM pratyeka vacana satya banI rahe che. to loko temanI pAchaLa UmaTI paDe che. teo ema nathI vicAratA ke emano dharma zo che ? tattva zuM che ? paraMparA zI che ? AvI tamAma bAbato gauNa banI jAya che. jenAthI kaMIka bhautika AkAMkSAnI pUrtinI saMbhAvanA - astitva ane ahiMsA na 176 2 - - Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jovA maLe che, tenA pratye zraddhA joDAI jAya che. vyaktine dhana zuM maLI jAya che jANe paramAtmA maLI jAya che ! A eka tathya che - AtmA ane paramAtmA pratye AsthA dharAvanArA loko zodhavA chatAM bhAgye ja maLaze paraMtu dhanane paramAtmA samajIne temAM AsthA dharAvanArA lokonI koI kamI nathI. kyAreka kyAreka evo prazna udbhave che ke paramAtmA dhana che ke pachI bIjuM kAMI ? aSTa che AtmA ane paramAtmA, dRSTa che samagra jagata. je dekhAI rahyuM che te moTuM che ke je dekhAtuM nathI te moTuM che ? adRSTa pratye AsthA kevI rIte jAge e eka gaMbhIra prazna che. vairAgya : upalabdhinuM kAraNa A samasyAnA saMdarbhamAM mahAvIre kahyuM ke - diahiM nivvayaM gacchA dRSTamAM nirveda karo. nirveda karanAra vyakti ja bhItaramAM praveza pAmI zake che. jyAM sudhI dRSTa pratye nirveda nathI thato tyAM sudhI vyakti samudranA kinAre beThI beThI enAM mojAM gaNI zake che, paraMtu samudranA UMDANamAM chupAyelAM ratnone pAmI zakatI nathI. je dRSTa sAthe joDAyelo che te pravaMcanA karavAnuM paNa jANe che, ThagAI karavAnuM paNa jANe che. enuM lakSya hoya che - koIpaNa rIte padArthone bhegA karavA. te potAnI aMdara zI rIte jaI zake ? potAnA gharamAM javuM eTale nirveda pAmavuM, vairAgya pAmavo. vairAgya traNa rIte upalabdha thAya che - duHkhagarbha - duHkha pedA thAya tyAre. mohagarbha - jenA pratye gahana Asakti hoya teno viyoga thAya tyAre. jJAnagarbha - AMtarika jJAnanuM prastuTana thAya tyAre. duHkhagarbha mohagarbha, jJAnagarbhamanuttara ! vairAgya trividhuM prokta, jJAnibhiH paramarSibhiH // aSAya bhItaramAM e che ke je upazAnta che. je vyakti kaSAyathI prajjavalita che te bahAra che. mahAvIre kahyuM ke - je trividyA che, traNa vidyAone jANanAra che te kaSAyanI agnithI prajjavalita nathI banato. te e Agane bujhAvato rahe che, zAnta karato rahe che. je vyakti kaSAyathI prajjavalita thAya che te bahAra cAlI jAya che. gussAmAM AvelI vyakti mATe ema kahevAya che ke teNe potAno mijAja khoyelo che. atyAre tenI - astitva ane ahiMsA ta 177 - 12 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe vAta na karazo. tene hoza nathI, potAnuM kazuM bhAna nathI. jyAre te zAMta paDe tyAre tenI sAtha vAta karajo. bhItara javuM eTale kaSAyanuM upazAnta thavuM. niSkarSanI bhASA aMdara-bahAranI A carcAne ApaNe saMkSepamAM A rIte vyakata karI zakIe - pramatto vaMcako daSTAsaktaH prajvalitAzayaH / duHkha par3ata jAn histiti mAnavaH / / apramattovakazya, daSTAsaktaH zamaM gataH / duHkha AraMbhajuM jAnan aMtastiti mAnavaH // je mANasa pramatta che, vaMcaka che, dRSTamAM Asakta che, jenA kaSAyo prajvalita che, je duHkhane pakRta mAne che te bahAra rahe che. je apramatta che, avaMcaka che, dRSTamAM Asakta nathI, jenA kaSAya upazAnta che, je duHkhane AraMbhamUlaka samaje che, te potAnI bhItaramAM rahe che. astitva ane ahiMsA 178 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 pa je chee se sAgAriyaM Na sevae / kaTTu evaM avijANao, bitiyA maMdamsa bAlacA // 0 mahattvapUrNa prazna 0 dRSTAntanI bhASA : 0 mUrkha samajadAra baMdhanamukti mArmika kathana 0 mastiSka prazikSaNanuM sUtra 0 : : 0 pahelI mUrkhAmI : anAcAranuM sevana bIjI mUrkhAmI 0 vyaktinI manovRtti 0 mUrkhAmInuM kAraNa : bALapaNa bALapaNa H be kAraNa 7 mUrchAnI prabaLatA samajadArIno abhAva vadhu che samajadAra-mUrkha bALabhAvathI mukti H cAra upAyasaMyama-indriyanigrahano abhyAsa cittazuddhi-cittanI pavitratA baMdha pratye jAgarUkatA baMdha-vipAka pratye jAgarUkatA 0 potAnI smRti AtmAnI smRti astitva ane ahiMsA : anAcAranI asvIkRti 179 (AyAro 5/10-11) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamaNI mUMImI AcArya bhikSune koIke pUchyuM, "gurudeva! mANasa nIce kema jAya che ? DUbe che kema ? " AcArya bhikSue kahyuM , "te bhAre hovAne kAraNe nIce jAya che, DUbe che." je halakuM hoya che te upara jAya che, je bhAre hoya che te nIce jAya AcArya bhikSue udAharaNanI bhASAmAM kahyuM ke paisAne pANImAM nAMkho to te DUbI jaze. paisAnI kaTorI banAvo ane temAM paiso nAMkho to te taraze. paisAne navI dizA maLI, tenI kaTorI banI gaI to e ja paso taravA lAgyo. jema jema citta bhAre thAya che tema tema te nIce jAya che. cittane navI dizA Apo, tene halakuM banAvI do to citta upara AvI jaze, te taravA lAgaze. mAtra eTaluM ja nahi, te potAnI sAthe bIjAone paNa tArI deze. jarUra che paisAne dorInA rUpamAM badalavAnI, jarUra che citta ane cetanAne navI dizA ApavAnI. buddhi ane AcaraNa mAnavInA pratyeka AcaraNa pAchaLa tenI buddhi kAma karatI hoya che. jevI buddhi haze evuM ja enuM AcaraNa thaze. samasyA e che ke buddhi ekasarakhI nathI rahetI. tethI mANasa kyAreka samajaNanuM kAma kare che to kyAreka mUrkhAmInuM kAma paNa karI bese che. evuM paNa koI nathI ke jene samajadAra kahI zakAya ane evuM paNa koI nathI ke jene mUrakha kahI zakAya. samajadAra vyakti potAnA jIvanamAM mUrkhAmInuM ane mUrkha vyakti potAnA jIvanamAM samajadArInuM kAma karatI rahe che. enuM kAraNa che buddhi ane matinuM satata cAlatuM parivartana. eka saMskRta kavie lakhyuM che - purANAnta smazAne ca, maithunAjo ca yA matiH | sA matiH sarvadA cet syAtuM, ko na mucyata baMdhanAt / - astitva ane ahiMsA ke 180 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmakathA pachI, smazAnamAM ane maithuna pachI je mati rahe che te jo haMmezAM TakI rahe to kaI vyakti baMdhanamukta na thAya ? mArmika vAta | muktinA saMdarbhamAM kavie atyaMta mArmika vAta kahI che. jyAre vyakti pravacana sAMbhaLe che tyAre pravacanane aMte tenI je mati bane che, pavitra buddhi jAge che, enAthI vyaktinA manamAM vairAgya jAgI jAya che. te ema vicAre che ke havethI huM koI akaraNIya kAma nahi karuM. smazAnamAM gayelo mANasa ema vicAre che ke vyakti A saMsAramAM, mohajALamAM phasAyelI che. jyAre mRtyu Avaze tenI kazI khabara paDatI nathI. eka divasa A saMsAramAMthI sadAyane mATe vidAya levAnI che. evI matinuM nirmANa thAya che ke enuM mana vairAgyathI bharAI jAya che. maithunane aMte, kAma-bhogane aMte zaktino je kSaya thAya che te vakhate paNa vyaktinI mati ema vicAre che ke have pachI kyAreya AvA bhoga nahi bhogavuM. A traNa avasthAomAM je mati bane che te mati jo niraMtara TakI rahe to pratyeka vyakti mukta thaI jAya. pravacana sAMbhaLatI vakhate je mati bane che, pravacana samApta thayA pachI ghera ke dukAne jatAM ja e mati nIce dabAI jAya che. eka prajvalita jyoti rAkhanA DhagalA nIce dabAI jAya che. smazAnamAM je vairAgya jAge che, te ghera AvIne snAna karavAnI sAthe sAthe dhovAI jAya che. kAma, bhoga pachI glAnino bhAva jAge che, manamAM eka vakhata viraktino bhAva jAgI jAya che. vyakti kaMIka khAya-pIe che, zaktinuM arjana karI le che, kAma-bhoga ane mohanA bhAva prabaLa banavA lAge che. tenI nIce vairAgyano bhAva dabAI jAya che. sthAyitvano upAya ApaNe dharmanI dRSTie vicAra karIe to A matine sthAyI banAvavI jarUrI che. matine sthAyI banAvavAno eka upAya che - anuprekSA, ciMtana ane AtmanirIkSaNa. satata smRtinI je vAta kahevAmAM AvI, smRti prasthAna ane bhAvakriyAnI je vAta kahevAmAM AvI eno artha che - e vAtanuM vAraMvAra raTaNa karo, niraMtara e vAtane dhyAnamAM rAkho, jAgarUkatA ane apramAdamAM raho. apramAdano eka artha che satata smRti. pramAdano zAbdika artha che vismRti. je vAta smRtimAM hatI, te - astitva ane ahiMsA 4 181 - Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smRtimAMthI UtarI jAya enuM nAma che pramAda. potAne eka kSaNa mATe paNa na bhUlo e che apramAda. je vAta niraMtara yAda rAkhIzuM te AtmasAt thaI jaze. vyaktinI manovRtti mANasa bhUla karavAthI kyAreya bacI zake kharo ? mahAvIre kahyuM ke vyaktithI bhUla thaI jAya che. vyakti eka vakhata bhUla kare to e mUrkhAmI che. paraMtu te tene chupAvavA mATe bIjI vakhata bhUla kare to te bamaNI mUrkhAmI che. kahevAmAM AvyuM ke anAcAranuM sevana na karo. vyakti anAcAranuM sevana karI bese che e enI pahelI mUrkhAmI che ane e koI e vize pUche che tyAre potAnI bhUlano te asvIkAra kare che e tenI bIjI mUrkhAmI che. AcArya bhikSue navavADamAM vyaktinI A manovRttinuM suMdara varNana karyuM che koI vyaktinA peTamAM pIDA thaI. teNe vaidane bolAvyA. vaidye pUchyuM ke zuM vadhAre paDatuM bhojana karyuM hatuM athavA to bhAre khorAka vadhAre pramANamAM khAdho hato ? eNe kahyuM - nA, nA ! evI koI vAta nathI. peTanuM darda vadhu khAvAne kAraNe thayuM che e saccAIno pelI vyakti svIkAra karatI nathI. te pacAsa vikalpo vyakta kare che paraMtu eTaluM nathI svIkAratI ke meM vadhAre pramANamAM khAdhuM che. A bamaNI mUrkhAmI che vadhAre khAvuM ane teno svIkAra na karavo. khataranAka che mUrchA vyakti potAnA bALapaNane kAraNe bamaNI mUrkhAmI AcaratI rahe che. jyAM sudhI jIvanamAM asaMyama haze, cittazuddhi pratye ajAgarUkatA haze tyAM sudhI bamaNI mUrkhAmIne TALI nahi zakAya. je bALaka hoya che, tenAmAM samajadArI nathI hotI. eka bALapaNa hoya che samajadArInA abhAvanuM ane bIjuM bALapaNa hoya che mUrchAnuM. bALaka je nAdAnI kare che e ja nAdAnI koI mANasa aNasamaja ke mUrkhAmIne kAraNe kare che. eka bALaka nAdAnI kare che te samajaNanI aparipakvatAne kAraNe kare che. eka mUrkha mANasa nAdAnI kare che to te mUrkhAmIne kAraNe kare che. jenAmAM jJAna nathI hotuM, samajaNa nathI hotI te mUrkha che. koI samajadAra mANasa nAdAnI kare che to te mUrchAne kAraNe kare che. eka vyaktimAM samajaNanI paripakvatA che, jJAna paNa che chatAM mUrchAne kAraNe evuM AvaraNa AvI jAya che ke te bALaka jevI banI jAya che, ajJAnI banI astitva ane ahiMsA 182 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che. mahAvIre bALaka zabdano prayoga je arthamAM karyo che, teno saMbaMdha vyaktinI mUccha sAthe che. eka mANasa badhuM ja jANe che chatAM tenAmAM eTalo badho moha che, eTalI badhI mUrkhAmI che ke te jANavA chatAM bALaceSTAo karato rahe che. A paristhiti sauthI khataranAka che. cAra upAya bALaka haMmezAM bALaka nathI rahetuM. te moTuM thAya che tyAre samajadAra banI jAya che. ajJAnI paNa bhaNIgaNIne jJAnI banI jAya che. sauthI jaTila to che mUrkhAmInA bALapaNane TALavAnuM Aje jagatamAM ajJAnI lokonI saMkhyA ochI che, samajadAra mUrkhAonI saMkhyA adhika che. ema kahI zakAya ke vIsa TakA loko ajJAnI che, mUcchamaya bALapaNamAM jIvanArA lokonI saMkhyA eMzI TakA che. mahAvIre mUcchamaya bALapaNane bamaNI mUrkhAmI kahyuM che. prazna e che ke A bALapaNa ane bALabhAvane zI rIte TALavA ? saMyamaH cittazuddhi zva, baMdhaH karmaraNo mataH | prathama bAlabhAve yaH, tyajes tyajati soDaparam / saMyama, cittazuddhi, baMdha ane baMdha-vipAka pratye jAgarUkatA - bALabhAvathI mukta thavAnA A cAra upAyo che. je prathama bALabhAvamUrkhAmIne choDI de che te bIjI mUrkhAmIne paNa choDI de che. jarUrI che nigraha - pahelI vAta che saMyama, AtmaniyaMtraNano abhyAsa, indriyanigrahano abhyAsa. je vyakti saMyama, niyaMtraNa ane nigrahano abhyAsa nathI karatI tenI mUrkhAmI kyAreya TaLatI nathI. atyaMta Avazyaka che nigraha. emAM haThayoga khAsa upayogI bane che. ApaNA yoganA AcAryoe yogane aneka vibhAgomAM vaheMcI dIdho - haThayoga, rAjayoga, maMtrayoga, layayoga, karmayoga vagere. keTalIka vAtomAM jiddI banavuM paNa jarUrI hoya che. je mANasa thoDoka paNa jiddI nathI hoto te kyAreya saphaLa thato nathI. AgrahanuM hovuM paNa jarUrI che. ApaNe koIpaNa vAtane ekAMtika dRSTie na levI joIe. mahAvIra caramakoTinA anAgrahI hatA evI ja rIte parama koTinA AgrahI paNa hatA. anekAntane ApaNe satyAgrahI kahI zakIe. jyAre AcArya bhikSue satya ane sAdhanA mATe abhiniSkramaNa karyuM tyAre aneka lokoe kahyuM ke, bhIkhaNajI ! AvuM na - astitva ane ahiMsA - 183 - Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karazo. AhAra pANI nahi maLe, rahevAnI jagA nahi maLe. AcArya bhikSue potAno nizcaya na badalyo. teo potAnA Agrahane vaLagI rahyA. jenAmAM saMyamano, AtmaniyaMtraNano Agraha nathI hoto te mANasa koI moTuM kAma nathI karI zakato. jene zarIra pratye moha nathI hoto, indriya pratye moha nathI hoto, je duHkhathI Darato nathI te mANasa satya ane saMyamano Agraha rAkhI zake che. jenAmAM saMyamano Agraha hoya che e ja mANasa sArAM ane navAM kAma karI zake che. saMyama eTale kaSTa sahana karavAno Agraha. jenAmAM AvI titikSA hoya, daMDhone sahana karavAnI kSamatA hoya te bALabhAvathI mukta thaI zake che. cittazuddhi : baMdha bIjI vAta che cittazuddhinI. ApaNe cittane pavitra banAvavuM joIe. koIpaNa sAruM kArya cittazuddhi vagara zakya nathI. je vyaktinuM citta kaluSita rahe che, malina rahe che, te moTuM kAma karI zakatI nathI. trIjI vAta che baMdha. je mANasa ema jANe che ke huM baMdhAI rahyo chuM, mane beDIo paherAvAI rahI che te bALabhAvathI bacI jAya che. moha-mAyAnI beDIo dararoja ApaNA hAthamAM paherAvAI rahI che. A baMdhana pratye ApaNe jAgarUka banIe to mUrkhAmInI dizAmAM ApaNA paga kyAreya vaLaze nahi. cothI vAta che karmarasa. baMdhananA vipAka pratye jAgarUka banavuM joIe. duHkha Ave, kaSTa Ave to evuM ciMtana karavuM joIe ke meM koIne duHkha ApyuM haze, koIne saMkaTamAM nAMkhyo haze jene kAraNe karmano A vipAka bhogavavAno Avyo che. baMdhanane yAda karIe ApaNe karma karatI vakhate siMha jevA hoIe chIe, paraMtu tene bhogavatI vakhate ziyALa karatAM paNa nIcI kakSAe pahoMcI jaIe chIe. ApaNe ApaNAM kRtyo para dhyAna ApavuM joIe. eNe Ama karI dIdhuM, tema karI dIdhuM, AvuM thaI gayuM, evuM thaI gayuM vagere jevI vAtone ApaNe yAda karIe chIe. paraMtu tenI sAthe sAthe e paNa yAda karIe ke meM paNa kaMIka karyuM haze. meM paNa koIne pajavyuM haze, koInuM dhana coryuM haze, koIkane putrano viyoga karAvyo haze. mahAvIre kevuM suMdara darzana ApyuM - astitva ane ahiMsA - 184 - Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavipAka Ave to baMdhanane yAda karo A beDIo meM pote ja bAMdhI che. - saMyama, cittazuddhi, baMdha ane baMdhavipAka A cAra vAto niraMtara sAme rahe to ApaNI pahelI mUrkhAmI dUra thaI jaze ane pahelI mUrkhAmI dUra thaI jaze to bIjI mUrkhAmI ApoApa dUra thaI jaze. mahAvIre mahattvapUrNa sUtra ApyuM ke ApaNe mUrkhatAne TALavA mATe mUrchAthI bacIe. mUrchAne maTADavA mATe adhikatama apramAdanuM jIvana jIvIe. ApaNo Avo saMkalpa dRDha banavo joIe ke mAre apramAda satata smRtinuM jIvana jIvavuM che. jyAM potAnI smRti hoya che, AtmAnI smRti hoya che tyAM mUrkhAmIno praveza thavo asaMbhava banI jAya che. astitva ane ahiMsA nA 185 - Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 8 New saMkalikA 0 je imalsa viSNassa ayaM khaPtti masesi 0 uTie No pamAyae / (AyAro 5/21) (AyAro 5/23) 0 avyavahAra zazi : vyavahAra rAzi 0 vikAsa-krama 0 prakAzanuM prathama kiraNaH samyagdaSTi saMjJA 0 sabhya darzanano arthapotAnI jAtane jANI levI 9 vyakti vicAre che - huM AtmA chuM, zarIra nathI." huM AtmA chuM, Azrava nathI." huM zarIra nathI, paraMtu zarIramAM lisa chuM." "huM naukA chuM, paraMtu chidra nathI.' je chidro che temane rokI zakAya che je Azrava che, temano saMvara karI zakAya che." 0 bhUlakaNo che mAnavI 0 sAdhanAnuM mahattvapUrNa sUtra zarIramAM vartamAna kSaNanI prekSA 0 apramAdanuM sUtraH zarIprekSA 0 vismRti javAbadAra koNa? 0 mahattvapUrNa che kSaNanuM anveSaNa 0 keTalo badho AnaMda che zarIranI aMdara ! 0 AnaMdano strota zodhIe - astitva ane arkiMsA , 186 - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agAsInI pALI upara paDeluM kriANa ApaNuM jIva-jagata khUba virATa che. vartamAnamAM A jagatamAM lagabhaga pAMca araba loko che. A eTalI nAnakaDI saMkhyA che ke samudranuM eka buMda paNa banatuM nathI. ApaNe samagra prANIjagatane joIe, vanaspatinA jagatane joIe. sauthI vizALa prANIjagata che. virATa ane asIma e jagatamAM Aje paNa evA jIvo che ke jemaNe prakAzanuM kiraNa joyuM ja nathI ! sUraja zI cIja che enI ene khabara ja nathI ! teo saghana aMdhakAramAM paDelA che. teo avyavahAra rAzinA jagatathI vyavahAra rAzinA jagatamAM AvyA ja nathI. temaNe prakAzamAM AvavA mATe kyAreya utkramaNa ja nathI karyuM. sUrajane jovAnI taka ja temane maLI nathI. temane mATe prakAzanuM darzana hajAro kosa dUra che. samyagadarzanano artha keTalAka jIvo avyavahAra rAzimAMthI bahAra nIkaLyA che, vyavahAra rAzimAM pravezyA che. temane AbhAsa thAya che ke prakAza nAmanuM koI tattva che. teo ekendriyamAMthI be indriyavALA jIva bane che, traNa, cAra ane pAMca indriyavALA jIva bane che. jyAre te pachI jIva samanaska bane che tyAre te vicAre che ke A jagata che. pAMca indriyovALA jIvo sudhI vicAravAnI jarUra ja nathI. jyAre manano yoga maLe che, vyakti vicAravAnuM zarU kare che, ekabIjAne jovAnuM zarU kare che, tyAre eka jhaLahaLatI rozanIno AbhAsa zarU thAya che. mana dIrghakAlika saMjJA che. mana pachI eka bIjI saMjJA jAge che - samyagdaSTisaMjJA. jyAre A saMjJA jAge che tyAre prakAzanuM prathama kiraNa phUTe che. prathama kiraNa phUTatAM ja duniyAno Akho nakazo badalAI jAya che, dRSTikoNa ane khyAlo badalAI jAya che. "zarIra huM chuM" - evo khyAla badalAI jAya che. te ema vicAre che ke "A zarIra huM nathI, huM kaMIka bIjuM ja chuM." navo prakAza, navI jayoti maLI, saccAI upalabdha thaI gaI ke je zarIrane - astitva ane ahiMsA: 187 -- Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM potAnuM samajI rahyo hato te mAruM nathI. je dekhAya che te huM nathI. huM e chuM ke je dekhAto nathI. astitvanI anubhUti thaI jAya che. samyagadarzana eTale potAnI jAtane jANI levI. UTho, jAgo prakAza AgaLa vadhe che, vyaktinuM ciMtana spaSTa thatuM jAya che. te ema vicAre che ke huM zarIra nathI, paraMtu zarIramAM lisa chuM. Azravano strota vahI rahyo che, zuM tene rokI zakAze ? vyaktine evI anubhUti thAya che ke huM AtmA chuM, Azrava nathI. evo taphAvata spaSTa thaI jAya che ke huM naukA chuM, chidra nathI. je chidro banelAM che temane rokI zakAya che. je pANI AvI rahyuM che tene aTakAvI zakAya che. prakAzanuM kiraNa phUTI gayuM eTale mANasa UThI gayo. ApaNe A rIte paNa vicArI zakIe ke jyAre mANasa nigodamAM hato, avyavahAra rAzimAM hato tyAre te sUtelo hato. jyAre te temAMthI bahAra nIkaLyo, mANasa banyo tyAre te besI gayo. jyAre te samyagadRSTivALo banyo, vatI banyo tyAre te Ubho thaI gayo. evI vyaktine lakSyamAM rAkhIne mahAvIre kahyuM ke tame keTakeTalI yAtrAo karI che, moTI-moTI muzkelIomAMthI A sthitimAM AvyA cho ! tethI have pramAda na karo. upaniSanuM prasiddha vAkya che - 'uttiSThita ! jAgrata !' UTho ! jAgo ! bhUlakaNo che mAnavI ajJAna nigodathI ApaNI sAthe cAlI rahyuM che. ApaNe jyAre paNa saghana mithyAtva ane saghana aMdhakAramAM hatA tyArathI ja ajJAna ane pramAda ApaNI sAthe sAthe cAlI rahyAM che. ApaNe viskRti ane ajJAnathI mukta thaI zakayA nathI. ApaNe anaMtakALa sudhI nigodasUkSma vanaspatikAyamAM rahyA, tyArabAda indriya, trIndriya, caturindriya jagatamAM lAMbA samaya sudhI rahyA, have mAnavajIvanamAM AvyA, samyagadRSTi banyA, vratI ane mahAvratI banyA. mahAvIre AvI vyakti mATe upadeza Apyo ke tame UThI gayA che, have pramAda na karo. je sUe che tenuM bhAgya paNa sUI jAya che, je beThelo che tenuM bhAgya paNa besI jAya che, je Ubhelo che tenuM bhAgya paNa UbhuM thaI jAya che. koIpaNa muni kyAreya besatA nathI. te UbhA ja rahe che. mahAvIre muni banyA - astitva ane ahiMsA , 188 - Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI moTebhAge UbhelI mudrAmAM ja dhyAna karyuM. samasyA e che ke mANasa UThI gayA pachI paNa bhUlI jAya che, vismRtimAM cAlyo jAya che. mANasa svabhAvathI ja bhUlakaNo che. "huM sAdhu chuM', "huM zrAvaka chuM" - e vAtanI paNa satata smRti rahetI nathI. te e vAtane bhUlI jAya che ke huM zramaNa chuM - "samaNoDahaM'pramAda zA mATe thAya che ? prazna udbhave che ke pramAda zA mATe thAya che ? mANasa bhUle che kema? ApaNI aMdara bhUlAvanArAM tattvo ghaNAM beThelAM che. tethI vAraMvAra jAgarUka rahevAno upadeza ApavAmAM Avyo. mahAvIre gautamane kahyuM ke he gautama ! eka paLa mAtrano paNa pramAda na karazo. seMkaDo hajAro vakhata Avo upadeza ApavAmAM Ave che, tema chatAM pramAda karanAra vyakti pramAda karatI ja rahe che. AvuM kema thAya che ? A muddA vize ApaNe vicAravuM paDaze - zuM mAtra upadeza ApavAthI kAma cAlaze kharuM? zuM evo koI upAya che ke jethI pramAda na Ave, jAgarUktA TakI rahe, satata apramAdanI sthiti banI jAya ? jo evuM na thAya to pramAda na karo e vAta paNa visarAI jaze. ApaNe prahAra enA upara karavo che ke je pramAda pedA kare che. jyAM sudhI e mULa kAraNa upara prahAra nahi thAya tyAM sudhI "pramAda na karo' e vAta paNa yAda rahevAnI nathI. samAdhAna sUtra mahAvIre A samasyAnuM atyaMta saraLa samAdhAna ApyuM - "A zarIranI je kSaNa vartamAna che tene juo. tame A zarIranI A kSaNa upara dhyAna kendrita karo, tamArI pramAdanI bImArI dUra thaI jaze." vartamAna kSaNamAM zuM thaI rahyuM che, te ApaNe jANIe. apramAda ane jAgarUka banavAno e ja upAya che. ApaNe atIta ane bhaviSyane pakaDIe chIe, vartamAnane jotA nathI. pramAdane miTAvavA mATe vartamAna kSaNa upara dhyAna ApavuM jarUrI che. atyAranI kSaNe zuM thaI rahyuM che ? kayA karmano vipAka udayamAM AvI rahyo che te ApaNe jANIe. covIsa kalAkamAM kayA samaye ApaNI kaI pravRtti udayamAM AvI rahI che ? atyAre kayuM rasAyaNa banI rahyuM che ? kayuM rasAyaNa prabhAvita karI rahyuM che ? vagere pratye jAgarUka banIe. je mANasa A badhA pratye jAgarUka bane che te viskRti ane pramAdane miTAvI zake che. - astitva ane ahiMsA = 189 - Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdanAM kAraNo AjakAla loko ThaMDAM pINAM khUba pIe che, ThaMDA padArtho khUba khAya che. jo vadhAre ThaMDA peya padArtho khAvAmAM Ave to vismRti ja pedA thaze. vadhAre ThaMDuM pINuM pIvAthI kapha vadhe che. kapha smRtimAM maMdatA lAve che,jaDatA lAve che. jo vadhAre garama pIvAmAM Ave to mANasa cIDiyo banIjAya che, krodhI banI jAya che. vismRti mATe javAbadAra che ThaMDAM pINAM. AjanA jagatamAM pramAdanAM aneka kAraNo che. eka vismRti e che ke jemAM vyakti koI vAta yAda kare che ane thoDIka vAramAM ja bhUlI jAya che. AvI vismRti bahu khataranAka nathI. eka vismRti e che ke jemAM vyakti potAnA astitvane ja bhUlavA mAMDe che. A atyaMta gaMbhIra sthiti che. huM muni chuM, huM zrAvaka chuM - e tathyane vyakti bhUlI jAya che. mahAvIre A vismRtithI bacavAnuM mahattvapUrNa sUtra ApyuM - zarIekSA, zarIrane jovuM. anveSaNa kSaNanuM prekSAdhyAnanA saMdarbhamAM aneka vakhata kahevAmAM Ave che ke jo UMgha na Ave to tenI ciMtA na karo. nidrA na Ave to sUI jAo, sUtAM sUtAM anveSaNa zarU karI do, anusaMdhAna zarU karI do. paganA aMguThAthI zarU karIne mastiSka sudhI samagra zarIramAM cittane pheravo. uparathI nIce, nIcethI upara. samagra zarIranI prekSA karatA raho. pAMca-dasa miniTa pachI evo anubhava thaze ke jANe samagra zarIramAM jhaNajhaNATI thaI rahI che. AvI sthitimAM kAM to nidrA AvI jaze athavA to nidrA thakI je haLavAzanI anubhUti thAya che tevI anubhUti prApta thaI jaze. aMtaranI jAgarUktA eTalI badhI vadhI jaze ke nidrA na AvavAnuM koI kaSTa raheze ja nahi. samasyAnA samAdhAnanuM mahattvapUrNa sUtra che - A zarIranI A kSaNanuM anveSaNa. je vyakti vartamAna kSaNa upara dhyAna joDI de che te ghaNI badhI samasyAonuM samAdhAna pAmI jAya che. zarIeNkSA : AdhArasUtra A zarIranI A kSaNane juo' - AcArAMga sUtranuM A vAkya zarIekSAnuM AdhArasUtra che. A je sthULa zarIra che, dArika zarIra che, emAM vartamAnamAM je kAMI ghaTita thaI rahyuM che tene juo. nADInI gati, hRdayanI dhaDakana ane zvAsa-prAsa A traNeyanI khabara paDe che, - astitva ane ahiMsA : 190 - Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu samagra zarIramAM zuM thaI rahyuM che tene ApaNe zuM jANI zakIe chIe kharA ? samagra zarIramAM nADIo cAlI rahI che, ApaNe kyAreya dhyAna ja nathI ApyuM. je bhAgane joIe chIe, tyAM prANano pravAha adhika thaI jAya che. jyAM prANano pravAha adhika thAya che tyAM raktasaMcAra paNa adhika thAya che. ApaNA zarIramAM keTalAM badhAM rasAyaNo banI rahyAM che, amRta TapakI rahyuM che paraMtu ApaNe tenAthI bekhabara chIe. je mANase khecarImudrA sAdhI haze te jANato haze ke zarIranI aMdara keTalA rasa che, keTalA AnaMda che. zarIramAM keTaluM ane zuM ghaTita thaI rahyuM che. tene jo ApaNe jovA mAMDIe to pramAdane dUra thavAmAM vilaMba kyAMthI thaze ? zarIprekSAnuM rahasya jyAM sudhI ApaNe zarIranA AkArane ja joyA karIzuM tyAM sudhI kazuM ja nahi thAya. ApaNe jovAnI dRSTi badalavI paDaze. na to zarIrane jovAnuM che, na to zarIranA AkArane jovAno che. jovAnuM to e che ke je thaI rahyuM che, je yathArtha che. je vartamAna kSaNa che tene jovAnI che. vartamAna kSaNanI prekSA, vartamAnane jovo eTale ja apramAda. na priyatA ane na to apriyatA. na rAga ke na dveSa. mAtra jJeyane jJAtAnI dRSTie jANavuM che. e che zarIprekSAnuM rahasya. mahAvIre A rahasyano bodha ApatAM kahyuM ke pramAdane miTAvavo hoya to zarIranI vartamAna kSaNane juo. jyAM sudhI vartamAna kSaNane jovAnI sthiti nahi bane tyAM sudhI 'uTTie No pamAyae' A sUtranI jIvanamAM sArthakatA nahi thAya, prakAzanuM kiraNa prApta nahi thAya. astitva ane ahiMsA 191 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : pAka saMkalikA 0 imeNa ceva zukjhAhi kiM te jukjhaNa bajajhao / 0 juddhASThi khalu dudhapyuM ! (0 jaheltha kusalehiM pariNA-vivege bhAsieI (AyAro 5/45-47) 0 laDAInuM AhvAna Avo, laDIe 0 yuddhanuM nimaMtraNa zA mATe? 0 astitva : saMgharSa 0 parAkrama, zakti ane laDAI 0 yuddha : mahAvIranI bhASA 0 vartamAna jIvanazailI 0 be mahattvapUrNa astra samAnatA zAMta vRtti laDavuM konI sAthe ? kAmanA sAthe laDIe kalaha sAthe laDIe dhRNA sAthe laDIe viSamatA sAthe laDIe 0 harijano isAI kema bane che? 0 dharmaparivartananuM kAraNa samAnatAnI AsthA jAge 0 vijayI thavAnuM astra zastra nahi, zAMti che laha nahi, samanvaya ane samAdhAna che astitva ane ahiMsA ke 192 - Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo, laDIe 'Avo, laDIe' A nimaMtraNanI bhASA che. na kazuM lAvavAnuM che ane na koI vAta karavAnI che, mAtra laDAInuM AhvAna. nimaMtraNa ApavuM joIe - Avo ! zAMti karIe, samAdhAna karIe. paraMtu nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM ke - Avo, laDIe ! AvuM nimaMtraNa kema ApavAmAM AvyuM. A prazna svAbhAvika rIte pedA thAya che. kahevAya che ke je Adata paDI jAya che te chUTatI nathI. A vAta saMpUrNa azakya nathI. bhagavAna mahAvIra kSatriya hatA, yoddhA hatA. teo muni banI gayA chatAM temanI laDavAnI Adata chUTI nahi. mahAvIre mahattvapUrNa sUtra ApyuM ke jIvanamAM kyAreka kyAreka bhAgya sAthe yuddha karavuM paDe che. prazna che ke laDavuM konI sAthe ? je zatru ApaNI aMdara beThelA che, temanI sAthe laDIe. ALasa zarIramAM beThelo mahAzatru che. mahAvIre joyuM ke mArI AsapAsa zatruo gherAyelA che. to pachI huM zAMtithI zI rIte jIvI zakuM ? mahAvIrano nizcaya hato ke mAre zAMtipUrNa jIvana jIvavuM che. jyAM sudhI zatru samApta nathI thatA tyAM sudhI zAMtithI jIvI zakAtuM nathI. temaNe laDAI karI ane teo vijayI banI gayA. vikAsavAnuM sUtra e saccAI che ke A jagatamAM e ja vyaktinuM astitva kAyama rahI zake che ke jenAmAM parAkrama hoya che, zaurya hoya che, saMgharSa karavAnI zakti hoya che, je laDavAnuM jANe che. vikAsavAdanuM eka sUtra che phisTa. (Fittest) enuM astitva kAyama rahe che je yogyatama hoya che. yogyatama banavA mATe niraMtara saMgharSa cAlato rahe che. jIvana mATe saMgharSane kyAreya samApta karI zakAto nathI. kAyara vyakti potAnA astitvane bacAvI nathI zakatI. e jAtio paNa samApta thaI gaI ke je kAyara hatI. mAtra e ja bacI zakyA ke jeo zaktizALI hatA. bhagavAna mahAvIra parAkramanA ugAtA hatA. temaNe parAkramanuM ---- -- astitva ane ahiMsA na 193 - 13. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadAna karyuM, parAkramane mahattva ApyuM. kyAreka evo AkSepa karavAmAM Ave che ke ahiMsaka loko kAyara hoya che. A jUThANA upara bhAre acaraja thAya che. mahAvIra ahiMsAnA sauthI prabaLa pakSadhara hatA ane teo sauthI moTA parAkramI hatA. temane DarAvanAra koI sAme na jaI zakyuM. devatA, mAnava, rAkSasa, hiMsaka pazuo koIpaNa temane DarAvI na zakyuM. mahAvIre laDavAnuM zIkhyuM hatuM. ahiMsAnuM eTaluM badhuM zaktizALI astra emanI pAse hatuM ke je koI sAme AvatuM te TakI na zakatuM. jIvanazailI badalIe parAkrama, zakti ane laDAI e traNeyano yoga che. laDAInI rIto alaga alaga che. liMkana jyAre rASTrapati banyA tyAre temanA salAhakAroe salAha ApI ke tame tamArA zatruone kArAvAsamAM pUrI do. liMne javAba Apyo - nA, huM evuM nahi karuM. huM mArA savyavahAro dvArA temanuM dila jItavAno prayatna karIza. be-traNa varSa pachI tame jojo - mArA zatruo mArA sArA mitro banI gayA haze, zubhaciMtaka banI gayA haze. laDavAnI rIta hiMsaka paNa hoya che ane ahiMsaka paNa hoya che. niSedhAtmaka bhAvothI paNa laDavAmAM Ave che ane vidhAyaka bhAvothI paNa ApaNe laDI zakIe chIe. je vyakti mahAvIranI bhASAmAM laDavA icche, "Avo, laDIe, nuM nimaMtraNa ApavA icche teNe potAnI jIvanazailI badalavI paDaze. laDavAnI eka zelI e che ke jemAM gALo ApavAmAM Ave che, paththara ane daMDA varasAvavAmAM Ave che. laDavAnI eka zelI evI che ke jeno prayoga samarAMgaNamAM thAya che, yuddhanA medAnamAM thAya che. AjakAla cUMTaNI-daMgalomAM vAkyuddha cAle che. e paNa laDavAnI eka zailI che. laDAInI eka zailI mahAvIranI bhASAmAM prApta thAya che. laDavAnI te sauthI zaktizALI rIte che. tenI sAme koI rIta TakI zakatI nathI. e rIte che jIvananI praNAlIne badalavAnI. uttejanA ane zailInI bhASA mahAvIre kahyuM ke tamArI sAthe koI laDavA Ave to tame kAyotsarganI . mudrAmAM UbhA rahI jAva. tamArI aMdara eTaluM badhu parAkrama Avaze ke laDavA AvelI vyakti tamArI sAme TakI ja nahi zake. Aje je jIvanazelI cAlI rahI che, emAM mahattvapUrNa tattva uttejanAnuM che. koIpaNa ~ astitva ane ahiMsA 4 194 - Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paristhiti Ave che to uttejanApUrNa vAtAvaraNa pedA thaI jAya che. uttejanAno eka saMskAra banI gayo che. pratyAkramaNa ane uttejanAne kAraNe samagra vAtAvaraNa uttejanAmaya banI jAya che. AvuM vAtAvaraNa kadAca agAu nahi hoya. Aje evo niyama zIkhavADavAmAM Ave che ke jo tamAre tamArI vAta manAvavI hoya, potAnuM kAma karAvavuM hoya to uttejanApUrNa vAtAvaraNa banAvo, Akramaka svarUpano prayoga karo, tamAruM kAma thaI jaze. Aje sthiti evI che ke prajA uttejanAnI bhASA samajavA lAgI che ane sarakAra goLInI bhASA samajAve che. uttejanA ane goLInI bhASA e paNa laDavAnI eka evI rIta che ke jeno kyAreya aMta Avato nathI. mahAvIranI bhASA che - uttejanAnA virodhamAM zAMtino prayoga karo, ahiMsAno prayoga karo. uttejanAmAM koI kAma sAruM nathI thatuM. samasyA aMdara che, bahAra nathI mahAvIranI bhASAmAM laDavAnI prathama rIta che - samAnatA, bIjI rIta che zAMtipUrNa vyavahAra. samAnatA ane zAMtavRtti e banne mahattvapUrNa astro che. temano prayoga karanAra vyakti moTAmAM moTA zatruone paNa samApta karI de che. ApaNA zarIranI aMdara paNa uttejanAnuM eka zarIra beTheluM che. hakIkatamAM te uttejanAnI samasyA ApaNI aMdara ja che, bahAra nathI. uttejanAnuM zarIra, jene sUkSma zarIra athavA to karmazarIra kahI zakAyate AvezonuM zarIra che. jeTalA Avega-Aveza pedA thAya che, te bahArathI nahi, sUkSma zarIramAMthI pedA thAya che. samasyA e che ke ApaNe ene joI nathI zakatA, samajI nathI zakatA. mahAvIre e sUkSma zarIra, karmazarIrane joyuM. temaNe kahyuM ke je samasyA ane saMkaTa pedA kare che te tamArA zarIramAM beTheluM zarIra ja pedA kare che. tame mAtra bahAranA jagata upara AropaNa karI rahyA cho ke amuka vyakti mAro zatru che, amuka vyakti mAro virodhI che, paraMtu je zatrutAno bhAva pedA karI rahyuM che e karmazarIra tarapha tamAruM dhyAna ja jatuM nathI. jyAM sudhI jIvanazailI nahi badalAya, agAuthI baMdhAyelA khyAlomAM parivartana nahi Ave tyAM sudhI vyakti potAnI aMdara joI nahi zake. pUrvagrahone kAraNe mANasa pravaMcanAmAM pahoMcI jAya che. A manovRtti badalavI jarUrI che. - astitva ane ahiMsA , 195 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyAlo badalIe eka khyAla banI gayo - je jevo vyavahAra kare, tenI sAthe evo ja vyavahAra karavo. "zaThe-zAyaM samAcare'- jyAM sudhI Avo khyAla nahi badalAya tyAM sudhI zAMtavRttinuM jIvana nahi bane. mANasamAM chalanA che, te pravaMcanA karavA icche che tethI tenI AMkha khulI hovA chatAM baMdha rahe che. * vyakti potAnI A manovRttinA kAraNe bahAra ne bahAra jue che. tenI jIvanazailI bAhya parivezathI prabhAvita che. aMdaranI tarapha joyA vagara tene badalI zakAya tema nathI. ApaNe A tathyane A bhASAmAM samajIe. dharma ane adhyAtmane samajyA vagara jIvananI vartamAna praNAlIne badalI zakAtI nathI. bhale game teTalI rAjanaitika praNAlIo vikase, sAmyavAda, samAjavAda ke lokataMtranI praNAlI AvI jAya, paraMtu ethI jIvanazailImAM parivartana nahi Ave. jIvanane mAtra dharma ane adhyAtma ja badalI zake che. ema mAnI levuM joIe ke samAjanI vartamAna jIvanapraNAlI dharma upara AdhArita nathI. mahAvIre kahyuM ke je jIvanazailI bAhya pariveza upara AdhArita che tenI sAthe laDo, tene badalo. saMgharSanuM kAraNa prazna che ke konI sAthe laDavuM? ApaNe kalaha sAme laDIe, kAma sAme laDIe. jo kalaha sAme laDavuM hoya to jIvanapraNAlIne samAnatAnA AdhAre calAvavI paDaze. hamaNAM thoDAka divasa pUrve madurAImAM saMgharSanuM vAtAvaraNa banI gayuM. enuM kAraNa hatuM keTalAka harijano isAI banI gayA hatA. A vAtane kAraNe hiMduo ane isAIo vacce jhaghaDo thaI gayo. zuM isAI bananAra dharma ane tattvajJAnanA AdhAre isAI banyA hatA ? teo isAI banyA hatA asamAnatAnA kAraNe, ghaNAne kAraNe. eka ucca varga kahevAya che, te bIjAne nimna varganA samaje che. te enI sAthe aspRzyatAno vyavahAra kare che. dhRNAno vyavahAra kare che. e dhRNAnI pratikriyA dharma-parivartana rUpe thAya che ane saMghanuM vAtAvaraNa banI jAya che. jyArathI hiMdu ane musalamAnano itihAsa cAlyo che tyArathI koNa jANe keTalA loko dhRNAthI tiraskRta thaIne dharma-parivartana mATe majabUra banyA haze ane teo ja sauthI moTA zatru banyA che. astitva ane ahiMsA ke 196 - Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAnatAnI AsthA jAge mahAvIre kahyuM ke dhRNAnI A je praNAlI cAlI rahI che, tenI sAthe laDo. jyAM sudhI viSamatA sAthe laDanArI jIvanapraNAlI nahi bane tyAM sudhI mAnavIya ekatA upara AdhArita, samAnatA upara AdhArita jIvanapraNAlIno vikAsa nahi thAya. viSamatAmAMthI dhRNA pedA thAya che. A samasyAono aMta polIsa ane senAnI phalega mArca dvArA paNa zakya nathI. enuM eka ja samAdhAna che ane te che - samAnatAnI vRttino vikAsa. ApaNI A samAnatAmAM AsthA jAge - tamAma mANaso samAna che, mAnavajAti eka che. A AsthA jeTalI prabaLa banaze eTaluM ApaNe viSamatA sAme laDI zakIzuM, viSamatAne kAraNe pedA thanArI laDAIo ane saMghaSonI sthiti sAme laDavAmAM saphaLa thaIzuM. zAMti ane samanvayanuM astra laDavAnuM eka astra che zAMtavRttino vikAsa. ApaNe koIpaNa nirNaya laIe, kArya karIe, te uttejanApUrNa sthitimAM na karIe. jIvavAno evo abhyAsa keLavIe ke ApaNe saMgharSanI koIpaNa sthitinI viruddha potAnI zAMtavRtti na khoIe. saMgharSane zAMtipUrvaka sahana karIe. zAMtipUrvaka samasyAnuM samAdhAna karIe, samajuti ane saMdhi karIe. ApaNe pahelAM uttejanA phelAvIe, laDIe, pachI zAMti ane samajutinI vAto karIe. enA karatAM to sAruM e che ke ApaNe pahelethI ja zAMtinA astra vaDe laDIe. laDavA mATenuM je sauthI suMdara hathiyAra che e zAMtinuM hathiyAra che. tene aNuboMba paNa harAvI nathI zakato. mahAvIre kahyuM ke jIvanamAM vijayI thavAnuM koI astra hoya to te zastra nathI, zAMti che, klaha nathI, samanvaya ane samAdhAna che. ApaNe A saccAI samajIe, zAMti ane samanvayanI cetanA jagADIe. AvI sthitimAM ja "Avo, laDIe'. A nimaMtraNa sArthaka banI zakaze. jenA hAthamAM zAMti ane samanvaya e be astro che, tene koI harAvI nathI zakatuM. te haMmezAM aparAjeya ane ajAta zatru rahe che. -~-~-- astitva ane ahiMsA , 197 - Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana:27 lAyakaI saMkalikA 0 0 0 0 muNiNA hu etaM pavedita, ubbAhi#mANe gAmadhameDiM0 avi sibbalAsae / 0 avi omoriyaMku / 0 avi ua ThANa ThAikkA / 0 avi gAmANugAma dUizvejo / 0 avi AhAraM vocchidejA / 0 avi e injIsa maNI (AyAro 5/78-84) 0 AyAvayAhI caya soumA~, kAme kamAhi kamiyaM kha dukha jhiMdAhi dosa viNaeja rAge, eva sudhI hohisi saMparAe >> (dazavaikAlika 2/4). 0 kAma : akAma 0 artha akAmano 0 rUsI vaijJAninno mata 0 sauthI jarUrI : sauthI upekSita brahmacarya-siddhi prayoga-kamanirbaLa AhAra UNodarI-ochuM khAvuM UbhA UbhA kAyotsarga karavo mamatvano viccheda mananI dizAnuM parivartana AtApanA levI sukumAryano tyAga Asana mastiSkanI pavitratA ----- astitva ane ahiMsA , 198 - Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacaryanA prayogo TaAcArAMga sUtra dhyAnano gaMbhIra graMtha che. temAM sAdhanAnAM rahasyonuM rahasyapUrNa bhASAmAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. AcAra mAtra uparano kriyAkAMDa nathI hoto, te AtmAnI anubhUtithI upajelo eka vyavahAra hoya che, jenI pRSThabhUmimAM rahe che - AtmAnI anubhUti ane bahArathI nIkaLeluM AcaraNa ane vyavahAra. AcArAMgamAM aMtaranI anubhUti ane bAhya vyavahAranuM rahasyapUrNa pratipAdana che. temAM sauprathama ahiMsAnuM pratipAdana thayeluM che. tyArapachI aparigraha ane akAma - brahmacaryanuM vivecana jovA maLe che. artha akAmano kAma vyaktine eka dizAmAM laI jAya che ane akAma bIjI dizAmAM laI jAya che. ApaNe brahmacaryane koI maryAdAmAM na bAMdhIe. pAMca indriyo ane mananI caMcaLatA - A tamAmano viSaya kAmanA sAthe joDAyelo che. kAma nAka, AMkha, kAna tamAmane prere che. nAkanI gaMdhano kAmanA sAthe gADha saMbaMdha che. ApaNuM eka Adima mastiSka mAnavAmAM Ave che jene enimala breIna kahe che. te gaMdhathI khUba prabhAvita thAya che tethI eka sAdhaka mATe sugaMdhita dravyothI bacavuM atyaMta jarUrI gaNAya che. pAMca indriyo ane mana e tamAma kAmanA sAthe joDAyelAM che. akAmano artha che pAMca indriyono nigra7, manano nigraha. kAmanA AtmA sAthe joDAyelA zarIranuM eTaluM moTuM tattva che ke tenA upara niyaMtraNa ke nigraha karavo e sAmAnya vAta nathI. kAmanAnA taraMgo pedA na thAya evI sthiti banI jAya to te khUba saubhAgyanI vAta che, paraMtu ema thavuM atyaMta muzkela che. akAma-siddhi : prayoga bhagavAna mahAvIre akAma siddhino mAtra upadeza ja nathI Apyo, --------- astitva ane ahiMsA , 199 - Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA upAyo paNa batAvyA che. AcArAMga sUtranA pAMcamA adhyayananA eka AlApakamAM akAma siddhinA prayogo batAvelA che. akAma siddhi ane brahmacaryanI siddhi e mAtra kalpanAthI zakya nathI. e mATe prayogonA eka kramamAMthI pasAra thavuM paDaze. brahmacarya siddhi ane akAma siddhino eka upAya che - nirbaLa AhAra. zarIramAM khUba baLa pedA karanAro AhAra na levo joIe. rUsI vaijJAnika prophesara Arona belkIne kahyuM ke ApaNA mastiSkamAM traNaso 'nyUro pepTAIDa' hArmonsa pedA thAya che. benkonano khyAla che ke pratyeka vicAra sAthe eka "cUro pepTAIDa hormonsa pedA thaI jAya che. eno artha che- jeTalA vicAro che eTalA ja 'nyUro pepTAIDa' hArmonsa bane che. belkIne ema mAnI lIdhuM ke jevI rIte aMtaHstrAvI graMthio hoya che evI ja rIte mastiSka eka khUba moTI aMtaHstrAvI graMthi che, je ATalAM badhAM rasAyaNo pedA kare che, e rasAyaNo ApaNane prabhAvita kare che. AhAra ane vyavaccharano saMbaMdha AjanA AhArazAstrIo jaNAve che ke jevo ApaNo vyavahAra hoya che evuM ja nyUro TrAnsamITara bane che ane e ja nyUro TrAnsamITara ApaNA vyavahAranuM nirdhAraNa kare che. AhArano saMbaMdha masjikamAM pedA thanArAM rasAyaNo sAthe che. e vAta khUba jUnI che paraMtu tenI vyAkhyAo Aje thaI rahI che. Aje dareka vAta sAthe AhArano saMbaMdha joDavAmAM Ave che. jo ApaNe mananI prasannatA, cittanI nirmaLatA, mastiSkanuM haLavApaNuM ane vicAronI pavitratA TakAvI rAkhavI hoya to sauprathama AhAra tarapha dhyAna ApavuM paDaze. je vyakti A vAta tarapha dhyAna nathI ApatI te kadAca potAnA jIvana sAthe ramata karI rahI che. ema mAnavuM joIe ke jIvanamAM sauthI vadhu jarUrI ane sauthI vadhu upekSita viSaya che AhAra. mahAvIre brahmacaryanI sAdhanAno prathama prayoga batAvyo - nirbaLa AhAra karo, supAcya ane halako AhAra lo, bhAre padArtho na khAva. uNodI brahmacaryanI siddhino eka upAya che - UNodarI karavI, ochuM khAvuM, ThAMsIThAMsIne nA khAvuM, je vyakti vadhAre khAze, vadhu pramANamAM khAze teno apAna vAyu dUSita thaze, tenI maLakriyA bagaDI jaze. nAbhithI nIce sudhIno je bhAga che te apAna vAyunuM sthAna che. tyAMthI ja tamAma -- astitva ane ahiMsA ke 200 - Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garabaDo pedA thAya che. je vyaktine gesanI muzkelI hoya che tene khabara hoya che ja ke, gesanI bImArIne kAraNe anya kaI kaI bImArIo pedA thAya che. apAna vAyu azuddha rahe eno artha che - AmAzaya, pakvAzaya, moTA AMtaraDAno samagra bhAga vagere zuddha nathI rahyAM. jyAre apAna vAyu azuddha thAya che, tyAre kharAba vicAro, kharAba svapno, hiMsAnA bhAva, vAsanAnI vRttio uddIpta thatAM rahe che. apAna vAyunI azuddhinuM mukhya kAraNa ati bhojana che. vadhu khAvuM eno artha ja che kabajiyAta thavI. jeTaluM khAvAmAM Ave che, te badhuM pacatuM nathI. jamA thatuM ja rahe che. te dhIme dhIme saMDAdha pedA kare che, azuddha banI jAya che. AvA saMjogomAM citta ane mananI pavitratA prabhAvita thayA vagara rahetI nathI. brahmacarya-siddhinA A be upAyo : nirbaLa AhAra ane alpa AhAra bhojana sAthe saMbaMdha dharAve che. ApaNe AhArano viveka karIe. AhArano viveka sabhya rUpe saMpAdita thato raheze. kAyotsarga brahmacaryanI siddhino anya eka upAya UbhA UbhA kAyotsarga karavAno che. brahmacaryanI sAdhanAno e mahattvapUrNa upAya che. puruSoe baMne hAtha UMcA karIne dhyAna karavuM. strIo mATe eno niSedha che. bIdAsaramAM eka zrAvaka thaI gayA, nemicaMdajI senAnI. te baMne hAtha UMcA karIne UbhA UbhA sAmAyika karatA hatA. UbhA UbhA dhyAna karavuM e sAdhanAnI dRSTie atyaMta mahattvanuM che. emAM UrjAnuM eka valaya bane che. UrjA eka ja jagAe vadhu jamA thaI jatI nathI. ApaNA zarIranI evI prakRti che ke UrjA nIcenI tarapha vadhAre vahe che. e UrjAne uparanI tarapha laI javI khUba jarUrI che. UrjAne upara laI javA mATe sIdhA thavuM jarUrI che. bhale sUI jaIne sIdhA raho ke UbhA UbhA. A eka upAya che UrjAnA UrvIkaraNano, brahmacaryanI siddhino. mamatvano viccheda - brahmacaryanI siddhiono anya eka upAya mamatvanA vicchedano che. mANasa sAmAjika prANI che. te samAjanI vacce jIve che tethI samAjanI sAthe lagAva thavo atyaMta prAsAMgika che. mahAvIre brahmacArI muni mATe vidhAna karyuM ke, eka gAmamAM vadhu samaya nA raho. jo koI muni eka ja gAmamAM lAMbA samaya sudhI rahe to zakya che ke tene lagAva thaI ---- astitva ane ahiMsA ke 201 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya, mamatva thaI jAya. ugra vihAranI vAta sAdhanAnI daSTie khUba ja mahattvapUrNa che. nava-kalpa vihAranuM vidhAna sAdhutvano anivArya niyama nathI. te sAdhanAnI dRSTie saMbhAvanAnA varjanano niyama che. ghaNAM badhAM vidhAno nimittothI bacavA mATe karavAmAM Ave che. eka sUtra ApavAmAM AvyuM - grAma-anugrAma vihAra karavo, paricaya ocho keLavAze, lagAva ocho thaze. mamatvanI gAMThane jAmavAnI taka ochI maLaze. tapasyAH dizA-parivartana - brahmacaryanI sAdhanAnuM A mahattvapUrNa sUtra che - amamatva ane apratibaddhatA. ATalI sAdhanA pachI paNa ema lAge ke mamatvanI gAMTha khUlatI nathI to AhAra taddana choDI do, tapasyA zarU karo. tapasyA thakI mamatvanI gAMTha upara eka AghAta pahoMce che, te tUTavA mAMDe che. - brahmacaryanI siddhino eka bhAvAtmaka upAya batAvavAmAM Avyo, mananI sAdhanA karo. manano lagAva je tarapha hoya te taraphathI mana pAchuM vALI do. saMkalpane bIjI dizAmAM pravAhita karo. Asana A paNa eka upAya che. eno artha A pramANe che : je UrjA bane che tene saMtulita karI devI. AsananI sAthe kaMIka vizeSa vAto paNa joDAyelI hoya che. AsanathI aMtaHstrAvI graMthio tathA nADItaMtranuM, zarIranA tamAma avayavonuM saMtulana banI jAya che. sarvAgAsana mAtra be pagane UMcA karavAnuM ja Asana nathI, mAtra Arogya upara prabhAva pADanAruM Asana ja nathI. te aMtaHstrAvI graMthione prabhAvita karanAruM mahattvapUrNa Asana che. keTalAMka Asano evAM hoya che je zArIrika ArogyanA lAbhanI dRSTie upayogI hoya che. keTalAMka Asano evAM che ke je sIdhAM nADItaMtra ane graMthitaMtrane prabhAvita kare che. thAIroIDa graMthi ApaNI zarIraracanAnI dRSTie khUba ja mahattvapUrNa che. te bhAvanA sAthe paNa joDAyelI che. ema kahI zakAya ke, jenI thAIroIDa graMthimAM garabaDa thaI gaI tenuM samagra jIvana eka rIte garabaDavALuM thaI jAya che. sarvAgAsanathI thAIroIDa graMthi prabhAvita thAya che. eka Asana che zazAMkAsana. te mAtra peTane ja prabhAvita nathI karatuM, eDrInala glenDane paNa prabhAvita kare che. brahmacaryanI sAdhanAmAM A AsanonuM mahattva svayaM spaSTa che. ---------- - astitva ane ahiMsA ke 202 -- ----~----- Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukumAratA choDo sukumAratAne choDavI, e paNa eka upAya che. sukumAratAnA tyAga mATe zrama Avazyaka che. zrama bhale pachI vihArano hoya, gocarIno hoya ke Asanano hoya. mahAvIre kahyuM - saukumArya choDo. jyAM vadhAre sukumAratA Avaze tyAM kAmane nimaMtraNa maLaze. komaLa seja, komaLa gAdI ane cAdarasukumAratAnAM AvAM jeTalAM cihno che te sIdhAM ja kAmane nimaMtraNa ApanArAM che. je vyakti A saukumAryamAM DUbelI raheze tenuM nA to jJAnamAM mana lAgaze ane nA to dhyAna ke svAdhyAyamAM citta coMTaze. tenuM mana UpharuM UpharuM raheze. te koI kAma nahi karI zake. sukumAratAthI sauthI vadhu prabhAvita thAya che ApaNuM mastiSka. mohanIya karmanI aThyAvIsa prakatio che. emAMthI eka paNa prakRtino taraMga udbhave che to ApaNuM samagra mastiSka prabhAvita thaI jAya che, temAM vikRti AvI jAya che. je vyakti potAnA manane nirmaLa rAkhavA icche che, mastiSkane pavitra rAkhavA icche che, teNe atyaMta sAvadhAna rahevuM paDaze; jAgarUka rahevuM paDaze, vAraMvAra AtmanirIkSaNa ane AtmaciMtana karavuM paDaze. ATalA tIvra prayatno karavAthI ja kAmathI akAma taraphanuM prasthAna zakya banaze. ApaNe e dizAmAM prayatna nA karIe to akAma-siddhi ane brahmacaryasiddhinuM svapna haragIja saphaLa nahi thAya. yathArthanI bhUmikA ApaNe yathArthane AdhAre cAlavuM joIe, mAtra upadeza ke bhAvanAnA AdhAre nahi. e eka yathArtha che ke jeTalI jAgarUkatA raheze eTalI ja pavitratA ane nirmaLatA vadhaze. jAgarUkatAmAM jeTalI UNapa Avaze eTalI ja nirmaLatA ane pavitratA prabhAvita thaze. mahAvIre akAmasiddhi mATe je prayogo batAvyA che te kAmamAM levAmAM Ave to, jAgarUkatAnI samasyAnahi rahe. mANasa cAle che. havAnuM mojuM Ave che. avarodha Ubho thaI jAya che. jo teno saMkalpa majabUta haze to avarodha TakI nahi zake. jeno saMlpa majabUta che, jenAmAM prayoga karavAnI prabaLa bhAvanA che, te "kAma" dvArA upasthita thanArI muzkelIone dhIme dhIme pAra karato jaze. eka divasa AkAmanI sthiti pAmI jaze. jo prayogo nahi karavAmAM -------- astitva ane ahiMsA 203 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave, Atmalocana ane AtmanirIkSaNano krama nahi cAle to mana upara mela jAmato ja jaze, ane te eTalo gADha banI jaze ke temAMthI durgadha AvavA lAgaze. kahevAmAM AvyuM ke, tIrthakaronA svAsa kamaLanI sugaMdha jevA sugaMdhita hoya che. mAtra tIrthakaronA ja nahi, e tamAma vyaktionA zvAsa paNa sArA ane sugaMdhita hoya che, jemanA vicAro sArA ane pavitra hoya che. gaMdhanA AdhAre paNa mANasanA cAritrane jANI zakAya che. brahmacaryanI siddhinA je prayogo che temane upayogamAM laIe, to ApaNA vicAro pavitra banatA jaze. kAmanAo, vAsanAo ane niSedhAtmaka bhAvo upara niyaMtraNa sadhAtuM jaze. ApaNe ApaNA iSTanI siddhi prApta karI laIzuM. - astitva ane ahiMsaka 204 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 ( saMkalikA - 0 turmAsi nAma sacceva je aMtatraM ti mannasi | turmAsi nAma sacceva jaM aAvelve ti manasi / tumasi nAma sacceva jaM paritAdyatraM ti manasi / tamaMsi nAma sacceva je parighetatraM ti mannasi | turmAsi nAma sacceva je udayavyaM ti manasi . (AyAro 5/101) 0 ege AyA (ThANa 1/2) 0 je AyA se viNAyA, je viSNaAyA se AyA ! 0 jeNa vijANati se AyA . (AyAro 1/104). che jena paNa advaitavAda, vedAMta paNa advaitavAdI 0 ekAtmavAdaH samatAvAda 0 pudgala ane AtmA vacce bheda 0 bheda ochA che, abheda vadhu che 0 saMgrahana vyavahAranaya 0 saMkalpazakti abhedano prayoga 0 anaMtara saMbaMdha : paraspara saMbaMdha 0 abheda buddhi ahiMsA 0 eka pustaka sAthe joDAyeluM che samagra brahmAMDa 0 bhedarekhAnuM pariNAma 0 krUratAnuM kAraNa che bheda 0 ahiMsAnI jAgRtinuM sUtra ----- astitva ane ahiMsA 4 205 - ~-~ Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e tuM ja che. gaNAdhipati tulasI saradAra zaheramAM birAjatA hatA. kalakattAthI eka baMgALI saMnyAsI tyAM AvyA. e saMnyAsI vedAMtane mAnanArA hatA. emaNe AvatAMnI sAthe ja kahyuM , AcAryazrI ! Apa paNa advaitavAdI cho ane ame paNa advaitavAdI chIe. amArAmAM ane ApanAmAM taphAvata zo che ? jaina paNa advaitavAdI ane vedAMtI paNa advaitavAdI. ame mAnIe chIe ke AtmA eka che, brahma eka che. Apa paNa kaho cho - ege AyA. AmAM taphAvata zo che ? advaitavAda Apane paNa mAnya che ane amane paNa mAnya che. gaNAdhipatizrIe kahyuM ke e vAtano inkAra koNa kare che ? ame saMgrahanayane mAnIe chIe ane te mujaba samagra saMsAra eka ja che - satogavizeSAt - koI taphAvata ja nathI. ahaMno siddhAMta advaitavAdano siddhAMta jaina darzanane saMgraha nayanA AdhAre mAnya che, sAdhanAnA AdhAre paNa e siddhAMta mAnya che. bhagavAna mahAvIranuM eka vacana che - turmAsi nAma sacceva je haMtavRM ti mannasi jene tuM mAravA icche che, e tuM ja che. A atinI vAta che ekAtmakatAnI vAta che. ahiMsAnA kSetramAM, sAdhanAnA kSetramAM bhagavAna mahAvIre advaitanuM pratipAdana karyuM. jainadarzana anekAMtavAdI che. anekAMtavAda mAtra darzananA kSetramAM ja nahi, sAdhanAnA kSetramAM paNa lAgu paDe che. A tathya vize vicAra karavAthI be vAda phalita thAya che - ekAtmavAda ane samatAvAda. eka che bhedaka tatva pratyeka vastumAM sAmAnya ane vizeSa evA be guNa hoya che, bheda ane abheda e banne hoya che. eka tarapha ApaNo AtmA che, bIjI tarapha eka pustaka che. banne vacce zo pharaka che ? khUba ja alpa aMtara che. e aMtara pedA karanAra tattva eka ja che, paraMtu joDAnArAM --- -- astitva ane ahiMsA na 206 --- Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvo ghaNAM badhAM che. bhaTTa akalaMke kahyuM - cetanAnI dRSTie AtmA AtmA che, bAkInA guNonI dRSTie te anAtmA che. prameyatvAdibhiH dharme, acidAtmA cidAtmakaH | jJAnadarzanatastasmA, cetanADacetanAtmakaH // pustakamAM cetanAnI zakti nathI ane AtmAmAM jJAnanI zakti che, cetanAnI zakti che. AtmA ane pudgala vacce ATalo ja taphAvata che. pugala mUrti che ane AtmA amUrta che. ApaNe AkAzanI dRSTie joIe. AkAza paNa amUrta che ane AtmA paNa amUrti che. AkAza paNa vastu che ane AtmA paNa vastu che. taphAvata pedA karanAra eka tattva che, eka vizeSa guNa che - cetanA. te AtmAmAM che, AkAzamAM nathI. ApaNe bheda karanArI eka rekhAne AdhAre bAkInI vAtone visArI daIe chIe. samatAvAda ahiMsAnI cetanAne jagADavA mATe A banne sUtro samatAvAda ane ekAtmavAde mahattvapUrNa bhUmikA nibhAvI che. bhedanayanI dRSTie vicAra karIe to ema kahI zakAya ke AtmA ane pudgala vacce taphAvata che. bhedanayanI dRSTie ema paNa kahI zakAya ke pratyeka vyaktino AtmA svataMtra che. jeTalI vyaktio che, jeTalAM prANI che eTalA ja AtmAo che. pratyeka AtmAnuM alaga astitva svIkArIe to samatAvAda phalita thaze. pratyeka AtmA svataMtra che eno artha e che ke jevo mAro AtmA che evo ja bIjA mANasono paNa AtmA che, evo ja pazuono paNa AtmA che ane choDa - vRkSono paNa evo ja AtmA che. jevo eka prANIno AtmA che evo ja anya prANIono AtmA che. sauno AtmA samAna che A che samatAvAda eTale ke AtmatulAvAda. pratyeka AtmAne potAnA AtmA samAna samajo, koIne pajavazo nahi, A abhedapradhAna nayanI daSTie samAnatAnI vAta prastuta thAya che. vicitra prayoga bhagavAna mahAvIre koI eka naya vaDe ja tattvanuM pratipAdana nathI karyuM. jo naigama nayanI dRSTie vicAra karIe to AtmA samAna che, jo saMgrahanayanI dRSTie vicAra karIe to phalita thaze ke AtmA eka che. A abhedapradhAna dRSTi che. eno artha e che ke tuM kone mAravA icche - astitva ane ahiMsA ka 207 - Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che? jene tuM mAravA icche che, e tuM ja che. A abhedano prayoga paNa atyaMta vyAvahArika prayoga che. keTalAka sAdhakoe saMkalpazaktinA AdhAre abhedanA vicitra prayoga karyA che. eka pAdarI IsA masIhanI mUrti sAme Ubho rahI jAya che. te evo saMkalpa kare che ke huM pote ja IsA chuM. mArA hAtha zULI para caDhAvAI rahyA che, mArA hAthamAMthI lohI vahI rahyuM che. e pAdarI potAnA saMkalpamAM ekAtma thaI jAya che, abheda sadhAI jAya che, tenA hAtha lohIthI kharaDAI jAya che. saMmohana H abheda saMmohanamAM paNa abhedano prayoga thAya che. vastunI sAthe abheda sthApI devAmAM Ave che. koI vyaktine saMmohita karavAmAM AvI. tenA hAthamAM baraphano eka TukaDo mUkvAmAM Avyo. prazikSake saMmohita vyaktine sUcanA ApI ke, juo ! tamArA hAtha upara aMgAro mUkavAmAM Avyo che, have phoDalo paDaze. prazikSaka e vastunI sAthe vyaktinI cetanAno eTalo badho abheda sthApI de che ke baraphanA TukaDA vaDe tenA hAthamAM phoDalA paDI jAya che, vyakti tenI pIDA bhogavavA lAge che. prazna e che ke AvuM kaI rIte zakya bane ? A koI camatkAra nathI. dravyanI sAthe abheda thavAthI AvI ghaTanAo ghaTI jAya che. ApaNo pratyeka padArtha sAthe abheda saMbaMdha che, paraMtu jyAre ApaNe ene visArI daIe chIe tyAre tamAma vikalpo pedA thAya che. jo ApaNe abheda tarapha dhyAna kendrita karIe to ekAtmakatAnI sthiti banI zake che. saMdarbha = pustaka ApaNe A saccAIne eka udAharaNa dvArA samajIe. mArA hAthamAM eka pustaka che. jo ema pUchavAmAM Ave ke zuM tame tene jANo cho ? to tamAro uttara haze - hA, ame ene jANIe chIe. te amane dekhAya che. paraMtu hakIkatamAM ApaNe tene jANatA nathI. A pustaka vaDe saMsArano keTalo abheda che te ApaNe kyAM jANI zakIe chIe ? eka tarapha saMpUrNa vizva, brahmAMDa ane samagra loka che, bIjI tarapha mAtra eka pustaka che. A pustaka sAthe tamAma joDAyelAM che. A pustakamAM jeTalA AkAzapradezonuM avagAhana che, sparza che tenI sAthe joDAyelo che AkAzapradeza, bIjA pugalo. ApaNe AgaLa ne AgaLa cAlIe, A ------- astitva ane ahiMsA ka 208 - Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka samagra jagata sAthe joDAyelI anubhUti banI raheze. A pustakano anaMtara saMbaMdha che. keTalAka AkAzapradezo sAthe, pudgalo sAthe ane teno paraspara saMbaMdha che samagra loka sAthe. samagra lokane jANyA vagara A pustakane kyAreya jANI zakAtuM nathI. abheda buddhi : ahiMsA ApaNI sRSTi sthULa che, ApaNI AMkhonI zakti maryAdita che. ApaNe bhedane jaladI pakaDI laIe chIe, abhedane pakaDI nathI zakatA, tethI ahaMkAra khUba vadhe che. ahaMkAra bheda karavAnuM icche che, alaga karavAnuM icche che. alaga karavAnI ke thavAnI vRtti ahaMkAra thakI pedA thAya che. jo ApaNo ahaMkAra zAMta hoya, kaSAya zAMta hoya to thoDAka bheda sivAya mANasa alagatAnI vAta vicArI ja kema zake ? 'jene tuM mAravA icche che e tuM ja che.'- A vAta tyAre ja samajAya che ke jyAre ahaMkArano vilaya thaI jAya. jyAM sudhI kaSAyano vilaya nathI thato tyAM sudhI A sUtra samajAtuM nathI. jo A abhedanI vAta samajAI jAya to hiMsA ghaTI jAya, mAtra anivArya hiMsA ja rahe. ahiMsAmAM koI bheda nathI hoto. bhale vanaspatino jIva hoya, pANI ke agnino jIva hoya mANase prathama e vicAravuM joIe ke 'e huM ja chuM'. A abheda buddhi jAgyA pachI ja ahiMsAnI vAta pratiSThita thaI zakaze. hiMsAnuM kAraNa : bhedabuddhi bhedabuddhine kAraNe ahiMsAnA kSetramAM paNa aneka vikalpo prastuta karavAmAM AvyA che. ahiMsAnA kSetramAM ema kahevAyuM ke amuka vyakti mATe amukane bacAvI zakAya che. mahAbhAratanuM prasiddha sUkta che mAnuSAt zreSThataraM hi kizciMt manuSyamAM zreSTha kazuM ja nathI, A khyAlane AdhAre keTalI badhI hiMsA cAlI rahI che ! eka mANasa mATe lAkho deDakAM, sasalAM ane vAMdarAonI hiMsA karavAmAM Ave che, gheTAM-bakarAMnI hiMsAnI to koI gaNatarI ja thaI zake tema nathI. A badhuM zA mATe ? mAtra mANasa mATe ! ema mAnavAmAM AvyuM ke mANasa karatAM uttama koI prANI nathI, tethI mANasa mATe je kAMI karavAmAM Ave te badhuM ja kSamya che. davAonA parIkSaNa mATe lAkho uMdara, deDakAM, vAMdarA vagerene mAravAmAM Ave che. zA mATe ? eTalA mATe ke mANasane bacAvavo che. eka astitva ane ahiMsA | 209 14 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedarekhA doravAmAM AvI - mANasa UMco che ane bAkInAM badhAM nimna che. saMhAranI paddhati A tamAma saMdarbhomAM ApaNe mahAvIranI e vANInuM mUlyAMkana karIe ke "jene tuM mAravA icche che, te tuM ja che'. eka deDakAne mAratI vakhate evuM prakampana kema nathI thatuM ke huM mane potAne ja mArI rahyo chuM ! zuM eka mANasa mATe ATalAM nirdoSa prANIonI hatyA ucita che ? mANasanuM nazvara zarIra zuM eTaluM badhuM mahattvanuM che ? mANasanI potAnA pratye ATalI prabaLa ghelachA kema che ? huM A vAta samajI zakato nathI. ATalI badhI hiMsA, ATalAM badhAM atikramaNa, ATalA badhA nirdoSa jIvonuM utpIDana mAtra eka mANasane bacAvavA mATe ja ? ene kaI rIte vAjabI gaNI zakAya ? loko kahe che ke AtaMkavAda na vadhavo joIe. te kema na vadhe ? jyAre mANasanI vRtti hiMsA karavAnI banI jAya ane te eka bhedarekhA dorI de to hiMsA to avazya vadhaze ja. tene rokI nahIM zakAya. huM ema mAnuM chuM ke thoDIghaNI hiMsA vagara jIvana cAlI na zake. jainadharmanuM maMtavya paNa e ja che ke hiMsAnuM alpIkaraNa thavuM joIe. cikitsAnI eka paddhati ahiMsAnI dRSTie zodhavAmAM AvI. vicAra karavAmAM Avyo ke hiMsA ghaTavI joIe vanaspati-cikitsAnuM kArya zarU thayuM. paraMtu jyAM mAMsa-cikitsAnI vAta AvI tyAre samagra vAta DahoLAI gaI. jenAcAryoe ene tyAjya gaNAvI. eka graMtha che - kalyANakArakaM. temAM mAMsa-cikitsA upara AkarA prahAro karavAmAM AvyA che. Aje mANasane bacAvanArI cikitsA paddhati lAkho - karoDo prANIonA saMhAranI paddhati banI rahI che. abhedane nihALIe ApaNe hiMsA dvArA hiMsAnA alpIkaraNa tarapha jaIe, abhedane jotAM jaIe to ahiMsAno vikAsa thaze, krUratA ghaTaze. Aje sthiti evI che ke zuddha davA maLavI paNa muzkela che. A samasyAnA saMdarbhamAM ApaNe e sUtrane mahattva ApIe ke abheda cetanA jagADIe to samAdhAnanuM sUtra ApaNA hAthamAM AvI zakaze. je divase vyaktinA bhItaramAM AvI cetanA jAgI jaze e divase karuNAno avirata pravAha - astitva ane ahiMsA - 210 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahevA lAgaze, tamAma bheda samApta thaI jaze. ApaNe tamAma AtmAone samAna ja nahIM, ekAtmarUpamAM jovA lAgIzuM. AvI sthitimAM hiMsA ApoApa samApta thaI jaze. apekSA eTalI ja che ke ApaNe saMgrahanayanI dRSTie pratipAdita AcArAMganA A sUktanuM manana karIe, A sUktanI anubhUti karIe. je divase AvI anubhUti jAgI jaze te divase koI vyakti koIne nahIM pajavI zake, koInI sAthe anyAya nahIM karI zake, kaTu vyavahAra nahIM karI zake. ahiMsAnI cetanAne jagADanAra A sUtra sAmAjika samasyAo, pArasparika vyavahAromAM parivartana lAvavAnuM eka amogha sUtra banI zake tema che. -~-~~-~~~ astitva ane ahiMsA nA 211 --------- Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanaH3). saMkalikA 0 savva sara niyaati / takkA tattha na vijjaI maI tattha Na gAriyA 0 oe apratiSThANassa beyaNe / 0 se Na dIhe, Na hase, Na vaDhe, Na taMse, Na carise, Na parimaMDale ! 0 Na kihe, Na nIle, Na lohie, Na hAlike, Na sukkille 0 Na suMgadhe, Na durabhigave ! 0 Na tid, Na kaDue, Na kasAe, Na aMbile, Na muhare ! 0 Na kabbaDe, Na maue, Na garae, Na lahue, Na sIe, Na kahe, Na siddha, Na lakhe . 0 Na kAU I Na I Na saMge / Na inzI, Na purise, Na aNa / 0 pariNe saSNa ! uvamA Na vijaI / arUvI satA. apacassa parya hatyi / 0 se Na saTTe, Na rUve, Na gaMdhe, Na rase, Na phAse, iccetAvI (AyAro 5/123-140) 0 baddhajIva muktajIva 0 mUrtaH amUrta 0 amUrta sattA ane sarvajJatA amUrta tattva mAnya hoya to sarvajJatAno siddhAMta mAnya che. sarvajJatAno siddhAMta mAnya hoya to amUrta tattva mAnya che. 0 zuddha AtmAnuM svarUpa 0 navo pratyaya - keTalAka padArtho rUpavALA che, keTalAka rUpavALA nathI 0 kSAyopathamika jJAna : kSAyika jJAna 0 AcArAMgano nItivAda 0 AtmAnA dhyAnanuM sUtra astitva ane ahiMsA 212 - Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM svara mana thaI jAya che A jagata khUba vizALa paNa che ane khUba nAnuM paNa che. te eTaluM sUkSma che ke ApaNe tyAM sudhI pahoMcI nathI zakatA. moTAne jANI zakAya che paraMtu nAnAne jANavAnuM muzkela hoya che. sthULa pakaDamAM Ave che, sUkSmane pakaDavAnuM atyaMta kaThina hoya che. talavAra lAkaDIne kApI zake che paraMtu te nAnakaDA paramANune nathI kApI zakatI. eTalA mATe ja kahevAmAM AvyuM ke sthaLa upara jhAjho bharoso na karo. sthULathI DaravA jevI vAta paNa mahattvanI nathI. vyakti sUkSmathI Dare che. sUkSma tejasvI hoya che, sthULa tejasvI nathI hotuM. sUkSmane pakaDavAnuM sahaja zakya nathI. prazna zuddha AtmAno savva sArA niyaeti- jyAMthI tamAma svara pAchA vaLe che, e sUkta sUkSma tattvane rajU karanAruM che. e sUkSma tattva sudhI na to buddhi pahoMcI zake che, na to tarka pahoMcI zake che ke na to zabda pahoMcI zake che. ApaNI pAse jANavA mATenAM je sAdhano che, temanI sUkSma sudhInI pahoca nathI. mahAvIre jIvonA be prakAra batAvyA - saMsArI jIva ane asaMsArI jIva. baddha jIva ane mukta jIva. saMsArI jIva sthaLa che, te dekhAya che. teNe vastro paNa paherelAM che. zuddhAtmA ane mukta jIva pAse kazuM ja nathI. tene na to zarIra che, na rUpa che, na AvaraNa ke na to mAdhyama che. tethI tene jANavAnuM atyaMta mukla che. AcArAMgamAM mukta AtmAnuM je vivecana karavAmAM AvyuM che, tene ApaNe zuddha AtmA ke paramAtmA kahI zakIe. te AtmAnuM atyaMta mArmika vivecana che. AtmAnuM AvuM mahattvapUrNa varNana anyatra dularbha che. zabdAtIta prazna e thayo ke ApaNe AtmAne jANavo kaI rIte? jANavAnuM ApaNI pAse eka sAdhana che zabda, paraMtu te sAva sAmAnya mAdhyama che. - astitva ane ahiMsA ke 213 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda padArtha sudhI paNa pahoMcI zakato nathI. ApaNe teno padArtha sAthe jabaradastIthI saMbaMdha joDI daIe chIe. Akhare to te eka saMkta ja che. eka zabda ghaDI kADhyo - AtmA. A zabda Aje khUba pracalita che. pAMca-dasa hajAra varSa pahelAM ApaNA pUrvajoe zuM kahyuM hatuM ? emanI pAse kayo zabda hato? emanI pAse kaI bhASA hatI? ApaNe te nathI jANatA. bhagavAna RSabhanA samayamAM AtmAne zuM kahevAmAM Avato hato, tenI ApaNane khabara nathI. zabdanuM kArya mAtra saMkti karavAnuM che. tethI kahevAmAM AvyuM ke zabda AtmA sudhI pahoMcI zakato nathI. zabda dvArA AtmAne batAvI zakAya tema nathI. tarkatIta bIjI vAta evI kahevAmAM AvI ke koIpaNa tarka evo nathI, je AtmAne samajAvI zake. AtmA taskRtIta che. jo ke AtmavAdI AcAryoe tarka dvArA AtmAne samajAvavAno prayatna karyo che, paraMtu hakIkata e che ke tarka dvArA AtmAne samajAvI zakAto nathI. te tarkathI agamya che. sAcA arthamAM te atIndriya cetanA dvArA gamya che. jo ke kyAreka kyAreka kAma calAvavA mATe ApaNe tarkanI madada laI laIe chIe, paraMtu tarka vAstavikatA sudhI ApaNo saMgAtha karato nathI. buddhi paNa bhAvanA sudhI pahoMcatI nathI, te vacce ja aTakI jAya che. buddhi zabda ane tarkanA sahAre kAma kare che. e banne sAtha na Ape to buddhi apaMga banI jAya che. zabda, tarka ane buddhi vaDe AtmAne jANI zakAto nathI. zabda, tarka ane buddhi mUrta tattvone pakaDI zake che, amUrta tattvone nahIM. amUrta padArthanI svIkRtino artha padArthanA be bhAga paDI gayA- mUrta padArtha ane amUrta padArtha, rUpI ane arUpI. A taphAvata je dArzanike darzAvyo che te khUba mahAna dArzanika haze. ema lAge che ke mUrti ane amUrtinuM vargIkaraNa sauprathama bhagavAna mahAvIre prastuta karyuM, jena AcAryoe prastuta karyuM. bhagavAne pAMca astikAyonuM pratipAdana karyuM, temAM cAra arUpI che, amUrta che. te dekhAtA nathI. eka rUpI ane mUrta che pugala. te saukoI mATe gamya che. eka navo pratyaya, eka navo konsepTa (concept) prastuta thaI gayo- jagatamAM keTalAka padArtho evA che ke je rUpavAna nathI, arUpavAna - astitva ane ahiMsA , 214 - Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. te indriyo dvArA athavA to zabda, tarka ane buddhi dvArA gamya nathI. amUrta padArthane mAnavo eTale atIndriya jJAnanI svIkRti ane tenA parama vikAsa-kevaLajJAnanI svIkRti. arUpI padArthane jANanAra eka ja jJAna che ane te che kevaLajJAna. karmazAstranI bhASA | dArzanika dRSTie vicAra karIe. amUrta sattA ane sarvajJatA e bannene alaga pADI zakAtAM nathI. sarvajJatAno siddhAMta mAnya che to amUrta tattva mAnya che ane amUrta tattva mAnya che to sarvajJatAno siddhAMta mAnya che. ema na hoI zake ke amUrta tattvane mAnya karIe ane sarvajJatAno asvIkAra karIe. e baMnemAM koI ekanI svIkRti saMgata banatI nathI. AtmAnI amUrtarUpe svIkRti e pote ja sarvajJatAnI svIkRti che. karmazAstranI bhASAmAM be jJAna pratipAdita che - kSAyopazamika jJAna ane kSAyika jJAna. kSAyopathamika jJAna dvArA mAtra mUrta padArthone jANI zakAya che. zrutajJAna dvArA vyakti mUrta -amUrta banne padArthone jANe che, paraMtu temano sAkSAt karI zakatI nathI. kevalajJAna ane kSAyika jJAna ja evuM che ke jenA dvArA vyakti amUrta tattvane sAkSAt jANe che. amUrta astitvano svIkAra kevalajJAna dvArA mAnya siddhAMtano svIkAra che. je kevalI che, jeNe amUrta astitvano sAkSAtkAra karyo che te amUrta saccAIne abhivyakta karI zake che. sUkama jagatanA niyamo judA che prazna udbhavI zake ke jenAmAM rUpa nathI, teno sAkSAtkAra zI rIte karavo? ApaNe indriyanA niyamane jANIe chIe tethI evo khyAla banI gayo ke jemAM zabda, rUpa, gaMdha ane sparza na hoya teno sAkSAtkAra zI rIte thaI zake ? AvI ApaNI eka mAnyatA dRDha thayelI che. ApaNe evA aneka sthaLa niyamone pakaDI rAkhyA che. ApaNe indriya jagatanA niyamothI eTalA badhA paricita thaI gayA chIe ke atIndriya niyamo sAme Ave che tyAre ApaNe temane mAnavA mATe taiyAra thaI zakatA nathI. ApaNe sthULa niyamo jANIe chIe, sUkSma niyamo nathI jANatA. hakIkatamAM sthULa jagatanA niyamo sUkSma jagatanA niyamo karatAM judA che, tethI temane samajavAnuM sahaja nathI hotuM. ema kahevAmAM AvyuM ke - astitva ane ahiMsA , 215 - Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je vAta ahetugamya hoya tene mATe tarkane vacce lAvavAno prayAsa nA karo. ghaNIbadhI vAto evI che ke je tarkano viSaya ja nathI banatI. bhagavAna mahAvIre zuddha AtmAnA saMdarbhamAM je kahyuM, te atIndriya cetanAnA stare ja kahevAnuM zakya bane che. netivAda upaniSadgo netivAda atyaMta pracalita che. zuddha AtmAne samajAvavA mATe mahAvIre paNa netivAdano prayoga karyo che. ghaNAM badhAM tattvo sakArAtmaka dRSTie samajAvI zakAtAM nathI. AcArAMgamAM zuddha AtmAnA saMdarbhamAM netivAdano prayoga karatAM kahevAmAM AvyuM ke zuddha AtmA na dIdhuM che, na hasva che, na vRtta che, na trikoNa che, na catuSkoNa che, na parimaMDala che. te na kRSNa che, na nIla che, na pIta che ke na to zukla che. te na to sugaMdha che, na to durgadha che. te na tikta (tIkho) che, na karu che, na kaSAya che, na astu (khATo) che ane na to madhura che. te na karkaza che, na madhura che, na guru che, na laghu che, na zIta che, na uSNa che, na snigdha che ane na to rukSa che. te na strI che, na puruSa che ke na to napuMsaka che. te zarIravAna nathI, janmadharmA nathI, lepayukta nathI. te zabda dvArA pratipAdya nathI, tarka dvArA gamya nathI, mati dvArA grAhya nathI. teno bodha karAvavA mATe koI upamA nathI, koI pada nathI. baddha AtmAH mukta AtmA Akhare AtmA che zuM? A praznanA uttaramAM kahevAmAM AvyuM ke te arUpI sattA che. te eklo che, teno koI sAthI nathI. te jJAnamayasattA che, sarvataH cetanyamaya che. AtmAnuM eka lakSaNa banI gayuM-rUparahita sattA. astitva che, paraMtu arUpI che. je mAtra zarIrane AtmA samaje che, zarIrathI bhinna AtmA nathI mAnatA temane A bhedarekhA batAvavAmAM AvI ke zarIra rUpI che ane AtmA arUpI che. AkAza paNa arUpI che paraMtu te jJAnamayasattA nathI. AtmA jJAnamaya sattA che. - astitva ane ahiMsA - 216 --- Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnuM A svarUpa sAme Ave che tyAre AtmAnuM eka pUrNa citra taiyAra thAya che, saMsArI jIvanuM rUpa taddana badalAI jAya che. ApaNe zarIradhArI chIe, mukta AtmA azarIrI che. ApaNe mUrta chIe, mukta AtmA amUrta. mukta AtmA mAtra jJAnamayasattA che. ApaNo AtmA jJAnamaya che to sAthesAthe ajJAnamaya paNa che, AvaraNayukta paNa che. tenA AdhAre AtmAnA be prakAra paDI gayA- baddha AtmA ane zuddha AtmA. AtmAnuM dhyAna prazna e che ke ApaNe kayA AtmAnuM dhyAna karavuM ? AcArAMga sUtranA pAMcamA adhyayanamAM AtmAnA saMdarbhamAM je sUtro che, te AtmAnA dhyAnanAM sUtro che. jo A saMpUrNa AlApakane dararoja vIsapaccIsa vakhata paNa yAda karavAmAM Ave to AtmAnI vAta kramazaH samajAtI jaze. AtmAnA dhyAnano bIjo prakAra che rAgadveSamukta kSaNamAM jIvavAno abhyAsa. ApaNe nirvikalpa samAdhimAM rahevAno abhyAsa karIe. abhyAsa karatAM karatAM ApaNe eka divasa AtmAnubhUtinI kSaNamAM pahoMcI jaIzuM. ApaNe AtmAne mAtra jANavAno nathI, AtmAne pAmavAno che, tamAma vicArothI mukta thaIne mAtra caitanyamaya anubhUtimAM pahoMcI javAnuM che. jyAre AvI bhUmikA prApta thAya che tyAre AtmAnuM svarUpa samajAI jAya che, AtmAno sAkSAtkAra thavA lAge che. astitva ane ahiMsA 217 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 21. washew saMkalikA (0 sacce loyami sArabhUyaM 0 sAraH vibhinna mata 0 sAra che satya 0 sAra tattvanuM lakSaNa - je zAzvata tRpti, svAthya, cittanI prasannatA, zakti, zAMti ApanAra che, je pavitra che te sAra che. 0 bhoganuM lakSaNa 0 satyanI vyAkhyA 0 satyameva jayate vartamAna khyAla asatya sAra nathI banatuM bhoga ane tyAganI prakRti bhoga : pahelAM sarasa, kramazaH nIrasa 0 tyAga : pahelAM rukSa, kramazaH sarasa 0 amApya UMDANa 0 asaMyamaH sAramAM asAranuM AropaNa 0 sArano AbhAsaH sAra 0 sAra che saMyama ane tyAga --------------------- astitva ane ahiMsA na 218 ----------------------- Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAra saMsAramAM sAra zo che? vidyAono, zabdazAstrono koI pAra ja nathI. eka mANasa eka jIvanamAM keTaluM karI zake ? zuM zuM vAMce ? zuM zuM jANe ? niSkarSanI bhASAmAM uttara ApavAmAM Avyo ke darekanI pAchaLa na doDo. je sAra che, tene pakaDI lo. je asAra che tene choDI do. chAlane na pakaDo, enI aMdara rahelA rasane pakaDo. jagatamAM sAra zuM che ane asAra zuM che teno nirNaya karavAnuM muzkela che. AcArAMganA pAMcamA adhyayananuM nAma che - lokasAra. prazna rajU thayo ke A lokamAM sAra zuM che ? eno uttara ApavAmAM Avyo ke lokamAM sAra che satya. pharIthI prazna udbhavyo ke bhUkha lAge tyAre satya zuM karaze ? tarasa lAge tyAre satya zuM karaze ? A prazna atyaMta jaTila che. ema lAge che ke jyArathI mANasa vicAravA mAMDyo che tyArathI sAra ane asArano prazna paNa tenI sAme rahyo che. sAra zuM che ? rAjA bhojanI sabhAmAM paNa A prazna rajU thayo hato- A jagatamAM sAra zuM che ? eka paMDite tenuM samAdhAna ApyuM hatuM ke A saMsAramAM traNa vAto sArabhUta che H kAzImAM vasavuM, sArA vidvAnonI sevA karavI ane prabhunuM bhajana karavuM kAzyAM vAsaH satAM sevA murAre smaraNaM tathA / asAre khalu saMsAre, sAramityabhidhIyate / rAjAe kahyuM ke vAta hajI pUrI nathI thaI. bIjA paMDite kahyuM ke A asAra saMsAramAM sAsare jaIne rahevuM e ja sAra che haraH zete himagiro, hariH zete pAyonidho / asAre khalu saMsAre, sAraM zvasuramaMdiram // -- -- astitva ane ahiMsA - 219 -- -- Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vAta paNa pUrNa nathI. kAlidAse kahyuM ke A asAra saMsAramAM strI ja sAra che, jenI kUkhe rAjA bhoja jevo vidvAna puruSa pedA thayo che- asAre khalu saMsAre, sAra sAraMgalocanA / yasyA. kula samutpanno, bhojarAjo bhavAdazaH | sAranuM lakSaNa sAra ane asAranI carcA aneka dRSTikoNathI thatI rahI che. sAranA saMdarbhamAM aneka mata rajU thayA che. ApaNe kayo mata sAco mAnavo ? mahAvIre kahyuM ke satya lokamAM sArabhUta che. prazna che ke satya sAra zA mATe che? satya sAra kaI rIte che? sAra tattvanuM lakSaNa zuM che? ApaNe lakSaNonA AdhAre ja sAra ane asArano nirNaya karI zakIe chIe. sAra tattvanAM je lakSaNo mAnI zakAya che te A pramANe che tRptidaM svAzmade zAzvat, cetaHprasattikArakam | zakti zAMtida pUta, sAramityabhidhIyate II je zAzvata tRpti ApanAra che, Arogya ApanAra che, cittane prasanna karanAra che, je zakti ane zAMti ApanAra che, je pavitra che te sArabhUta che. satya ja sAra che zAzvata tRpti, Arogya, zakti, prasannatA, zAMti ane pavitratA jenAmAM ATalAM lakSaNo ekasAthe hoya te sAra che. jagatamAM keTalAM tattvo AvAM che, jemAM A tamAma tattvo ekasAthe hoya? bhoganuM eka lakSaNa tRpti mAnavAmAM AvyuM. te pahelAM tRpti Ape che paraMtu pachI atRptithI bharI de che. enAthI kSaNika tRpti maLe che, zAzvata tRpti nathI maLatI. satya eka evuM tattva che ke jemAM A tamAma lakSaNo maLI rahe che. satya mAtra vANInuM ja nathI hotuM, te bhAva, bhASA ane mana traNeya sAthe joDAyeluM che. kaheNI ane karaNInI samAnatA paNa satya sAthe joDAyelI che. te satyanI sAcI vyAkhyA che ane e ja lokamAM sArabhUta che. ApaNe game tyAM jaIe to e joIzuM ke jenI pAse ApaNe jaI rahyA chIe te sAco che ke nahi, ImAnadAra che ke nahi ? pratyeka vyakti sAmenI vyaktine satya ane ImAnadArInI kasoTI upara --- astitva ane ahiMsA ke 220 - Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasavA icche che. jUThane koI pasaMda karatuM nathI. tenI dRSTimAM mahattva satyanuM hoya che. satya : niSpatti sAranuM lakSaNa che - tRpti ApavI. jyAre vyaktinI sAme sAcI vAta Ave che, yogya vAta Ave che tyAre vyakti tRpta thaI jAya che. sAranuM eka lakSaNa che Arogya ApavAnuM . jyAM saraLatA haze tyAM Arogya haze. jyAM kuTilatA haze, tyAM Arogyane nukasAna haze. jyAM satya che, tyAM citta sadA prasanna rahe che. satya vyaktine khUba baLa Ape che. ghaNI vakhata loko kahe che ke huM sAco chuM, mane koIno Dara nathI. satya aMdarathI zakti Ape che. mAnasika zAMtinuM bahu moTuM sUtra che -- satya. je loko be naMbaranuM khAtuM rAkhatA nathI, temanA mananI zAMtino kyAreya bhaMga thato nathI. satya pavitra hoya che, emAM koI kuTilatA kaluSitatA na hoI zake. sAranI je kasoTIo che, te satyamAM upalabdha che. satya, saMyama ane RjutA sivAya A kasoTIo anyatra kayAMya prApta thatI nathI, tethI mahAvIre kahyuM ke satya lokamAM sArabhUta che. A vAkya khUba suMdara lAge che. eka zabda che - satyameva jayate. Avo khyAla vyavahAramAM baMdhabesato nathI. vartamAna khyAla kaMIka Avo che - saphaLa e ja thAya che ke je khoTuM bolavAnuM jANe che. jyAM sArano prazna che tyAM satya ja sAra che, teno koI vikalpa nathI. emAM koI saMdeha nathI. sAra che to satya che. asatya kayAreya sAra banI zakatuM nathI. bhoga ane tyAganI prakRti satya eTale saMyama. AcAryoe bhoga ane tyAga bannenI mImAMsA karI. e bannenI prakRtinA taphAvatanuM vizleSaNa karyuM. emaNe kahyuM ke saMyamanuM jema jema sevana karazo tema tema saraLatA vadhatI jaze. jema jema bhogonuM sevana karazo tema tema virasatA vadhatI jaze. zeraDI khUba sarasa hoya che, tenuM sevana karo to te nIrasa banatI jaze. eka kSaNa evI Avaze ke te rasahIna banI jaze. satya prAraMbhamAM ochuM sarasa lAge che, paraMtu jema jema tenuM sevana karatAM jaIe tema tema AnaMda vadhato jAya che. saMskRtano A zloka e ja bhAvanAthI prabhAvita che - astitva ane ahiMsA ke 221 - Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isuvad virasAH prAnta, sevitAH syu pare rasAH / sevitastu rasaH zAntaH syAt para param // nava akSaronuM UMDANa bhoganI prakRti che ke te pahelAM sArI lAge che, paraMtu pachI nIrasa lAgavA mAMDe che. tyAganI prakRti che ke te pahelAM rukSa lAge che paraMtu dhIme dhIme sarasa banato jAya che. A bhoga ane tyAganI kasoTI che. je vyaktie satyanI kasoTIne AMkI nathI, te saccAIne samajI zakatI nathI. te potAne ja nahIM, bIjAone paNa dago kare che. satya ane saMyama vagara pavitratA zakaya nathI. "sacce loyami sArabhUyaM" - A nava akSaromAM je UMDANa che te amApya che. jo ApaNe A nava akSaronuM jagatanA tamAma bhojya padArthonA saMdarbhamAM manana karatAM rahIe to ApaNe e UMDANamAM pahoMcIe chIe ke jyAM jagatano eka navo nakazo sAme Ave che, yathArthatA sAme Ave che. sAraH sArano AbhAsa ApaNe A saccAIno anubhava karIe. A jagatamAM satya, saMyama ane tyAga sivAya sAra zuM che ? mohane kAraNe mANasa asAramAM sAranuM AropaNa karI rahyo che, asArane sAra samajI rahyo che. asaMyama eka vakhata sAra lAge che, vyakti emAM sAranuM AropaNa kare che, paraMtu te sArano AbhAsa che, sAra nathI. jyAre vyakti potAnI mULa prakRtimAM pAchI phare che, tenAmAM evI mati jAge che ke meM jene sAra mAnI lIdho hato te hakIkatamAM sArabhUta na nIkaLyuM. yathArthamAM "satya ane saMyama ja sAra che', anubhUti tenI dizA badalavAmAM atyaMta mahattvapUrNa bane che. mahAvIranI A amUlya vANIne je divase ApaNe AtmasAt karI zakIzuM, te divase A sUkta ApaNA jIvananuM satya banI jaze. - astitva ane ahiMsA ka 222 - Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : saMkalikA pAsa egevasIyamANe aNattapaNe / (AyAro 6/5) 7 se bemi- se jaNA vi kumme harae viNivicitte pacchannapalAse ummanga se No lahai (AyAro 6/6) O upara tarapha cAlo, lakSya moTuM rAkho avasAda kema thAya che ? lakSya che AtmAnI upalabdhi ghaNA che paDAva O 0 suMdara saMyoga cha kAcabAnI nirAzA 0 muzkela che mUrcchane bhedavAnuM 0 puruSArtha sApekSa che kSayopazama 0 be taMtra : cetanA ane karma 32 cetanA sakriya H karma niSkriya karma sakriya H cetanA niSkriya vyakti pote ja potAnI bhAgyavidhAtA che puruSArthanuM darzana H karmavAdI O O O prajJA AtmA sAthe joDAvI joIe, zarIra sAthe nahIM 0 AtmAno pahelo paDAva 0 mahattvapUrNa kasoTI astitva ane ahiMsA nA 223 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAcabo pharIthI AkAza joI na zakyo lakSya UMcuM rAkho lakSya haMmezAM UMcuM rAkho. uddeza kyAreya nAno na hovo joIe, yojanA paNa nAnI na hovI joIe. nAnAM lakSya ane nAnI yojanAothI utsAha jAgato nathI. te kyAreya pUrNatAne pAmatAM nathI. moTI yojanAo ane moTAM lakSyo pUrAM thAya che kAraNa ke temanI pAchaLa utsAha ane preraNAnuM baLa hoya che. jagatanA prakhyAta ciMtakoe e ja kahyuM ke upara tarapha cAlo, lakSya moTuM banAvatAM raho. jo koI zrAvakane pUchavAmAM Ave ke tamAruM lakSya zuM che ? to e uttara Apaze ke mAruM lakSya che sAdhu banavuM, aNuvratImAMthI mahAvatI banavuM. hakIkatamAM A lakSya nathI, A eka yAtrA che, paDAva che. jo eka muni ema vicAre ke huM sAdhu banI gayo, badhuM ja thaI gayuM, to e bahu moTI bhUla kare che. jo sAdhu banAvAnuM ja lakSya hoya to sAdhudIkSAnI sAthe ja tenI prApti thaI jAya che. sAdhanA karavAnI ke vItarAga banavAnI jarUra ja nathI. cakvartI bharate munidIkSA paNa na lIdhI, teo potAnA gharamAM beThAM beThAM ja vItarAga banI gayA. vAstavamAM sAdhu banavuM e to bahu ja nAnuM lakSya che. samasyA e che ke ApaNe Aje paNa A vAta samajI nathI zakyA ke ApaNuM lakSya zuM che ? lakSa eka ja che. mahAvIre kahyuM ke keTalAka sAdhu evA che ke je sAdhu thavA chatAM avasAda pAme che, viSAda pAme che. koI muni ema vicAre che ke sAdhujIvana kevuM muzkela che ! vihAra karavA, page cAlavuM, loca karavo, ThaMDI-garamI veThavI vagere jevAM keTakeTalAM kaSTo che ! AvuM vicAranAra muni avasAda pAme che. prazna e che ke avasAda zA mATe thAya che? mahAvIre tenuM kAraNa batAvyuM ke je anAtmaprajJa che, jemaNe AtmaprAptinuM lakSya rAkhyuM nathI temane viSAda thAya che. sAdhunuM lakSya che AtmAne pAmavAnuM. - astitva ane ahiMsA , 224 - Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna thaI zake ke zrAvakanuM lakSya zuM che? zrAvakanuM lakSya e ja che. sAdhu ane zrAvaka bannenuM lakSya eka ja che ane te che Atmodaya. jyAM sudhI A lakSya pUrNa nathI thatuM tyAM sudhI viSAdanI sthitio AvyA ja kare paDAva lakSya nathI ApaNe A viSayane gaMbhIratApUrvaka laIe. sAdhu banavuM, mumukSu banavuM ke zrAvaka banavuM e lakSya nathI. A badhA paDAva che, virAma che. lakSya che AtmAnI upalabdhi. eka muni paNa A lakSya prApta karI zake che, eka zrAvaka paNa tene saraLatAthI prApta karI zake che. ApaNe paDAvo upara khUba aTakI jaIe chIe, paraMtu paDAva lakSya nathI. zrAvakanI bhUmikA eka paDAva che. bAravratI zrAvakanI bhUmikA eka paDAva che. tenI AgaLano paDAva che muninI bhUmikA. apramattanI bhUmikA eka paDAva che. vItarAganI bhUmikA eka paDAva che. chaThThA-sAtamA guNasthAnanI vacce paNa aneka paDAva AvI jAya che. eka vyakti sAdhu bane che, evihArI bane che, jinakalpI bane che. A tamAma paDAva che, je maMjila tarapha laI jAya che. ApaNe A paDAvone pAra karatAM karatAM AgaLa vadhIe chIe, AgaLa vadhatAM rahIe to maMjila upalabdha thAya che. jo ApaNuM lakSya nAnuM haze to ApaNe mahAna lakSya prApta nahi karI zakIe. dRSTi mULa lakSya para kendrita rahevI joIe. jo ema na thAya to lakSya haMmezAM dUra ja raheze. uharaNanI bhASA mahAna lakSya che vItarAgatA. eka jaina zrAvaka dararoja bole che - 'Namo arahatANuM eno artha che - ahaMtu, vItarAga ane kevalI thavuM e ApaNuM lakSya che. mahAvIre kahyuM ke jenI sAme AvI prajJA nathI hotI, te anAtmaprajJa banI jAya che, AtmAnI prajJAne visArI de che ane te viSAda pAme che. mahAvIre udAharaNanI bhASAmAM kahyuM ke eka kAcabo koI eka avAvara taLAvamAM raheto hato. e taLAva upara lIla chavAI gaI hatI. lIlane kAraNe pANI DhaMkAI jatuM hatuM. evuM banyuM ke eka jagAethI lIla khasI gaI. kAcabAe upara joyuM ane joto ja rahI gayo - nIluM AkAza ! tArA camakI rahyA hatA. teNe A dazya prathama vakhata ja joyuM. tene khUba suMdara lAgyuM, manorama lAgyuM. kevI - astitva ane ahiMsAne 225 - 15 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizALa duniyA che ! e A joIne AvAk banI gayo. tenA manamAM vikalpa jAgyo ke huM ekalo ja A dRzya joI rahyo chuM. mAre mArA parivArane paNa A dazya batAvavuM joIe. e badhAM AzcaryamAM DUbI jaze. kAcabAe taLAvamAM DUbakI mArI. te potAnA parivArane bolAvI lAvyo. have te stabdha banI gayo kAraNa ke pANI upara punaH lIla chavAI gaI hatI ane AkAza dekhAtuM baMdha thaI gayuM hatuM. AkAza jovA mATe je anukULatA UbhI thaI hatI te baMdha thaI gaI. kAcabo nirAza thaI gayo. potAnA parivArane have te zuM batAve ? kevI rIte batAve ? kAcabo pharIthI AkAza joI na zakyo. bIjo saMdarbha ApaNe A vAtane bIjA saMdarbhamAM joIe. eka vyakti moTA lakSya sAthe cAlI. thoDAM AvaraNa khasyAM, anukULatA UbhI thaI gaI, AtmAnI jhalaka jovA maLI gaI. te AgaLa cAlI nIkaLyo. paraMtu koIka evI lIla chavAI gaI - moha ke mUrchAnI prabaLa lIla chavAI gaI. e paDa toDavAnuM ke tene bhedavAnuM khUba muzkela banI gayuM. kayAreka kyAreka evuM bane che ke eka mANasa vicAre che "huM sAdhu banuM, moha -mAyA choDI dauM. tenA manamAM Avo vicAra Ave che ane te e dizAmAM cAlI nIkaLe che, paraMtu jyAre mohanI saghana sapATI ADI Ave che, tyAre vyakti lakSyathI bhaTakI jAya che. vyakti e saghana sapATI nIce dabAtI jAya che. AvI sthiti eTalA mATe bane che ke eno puruSArtha maMda banI gayo hoya che. puruSArtha sApekSa che - kSayopazama ApaNA kSayopazamanI sthiti puruSArtha sApekSa che. satata parAkrama, puruSArtha ane vIryano prayoga cAlato rahe, hAtha satata hAlatA rahe to mANasa tarI zake. jyAM sudhI hAtha hAlatA raheze tyAM sudhI kSayopazama kAma karaze. hAtha halavAnA baMdha thaze ke tarata ja kSayopazama paNa baMdha thaI jaze, te udayamAM badalAI jaze, udaya sakriya banI jaze. karma ane cetanA e baMne taMtra che. eka sakriya thAya che to bIjuM niSkriya banI jAya che. bIjuM sakriya thAya che to paheluM niSkriya banI jAya che. kayAreka karmano prabhAva sakriya thaI jAya che ane kayAreka cetanAno prabhAva sakriya * thaI jAya che. kSayopazamanI sakriyatA puruSArtha sAthe joDAyelI che. astitva ane ahiMsA : 226 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakti pote ja bhAgyavidhAtA che mahAvIre kahyuM ke vyakti pote ja potAnI bhAgyavidhAtA che. vyaktinA bhAgyanI Dora vyaktinA potAnA hAthamAM che, paraMtu te tyAM sudhI che jyAM sudhI sAcA arthamAM puSArtha sakriya rahe. jo puruSArtha khoTo thaI jAya to potAnA durbhAgyano vidhAtA paNa mANasa pote ja banI jAya che. jo mANasa puruSArtha na kare to, ALasu banI jAya to, saghaLuM kharAba thaI jAya che. karmavAdane mAnanArA A tathyane samajyA- bhAgyano udaya thavAno che. paraMtu jo tene anurUpa puruSArtha karavAmAM na Ave to bhAgyano udaya paNa aTakI jaze. jo khoTo puruSArtha karI levAmAM Avaze to bhAgyano udaya aTakI jaze. ApaNe e vAta tarapha dhyAna ApIe ke - ALasa na Ave, khoTo puruSArtha na thAya, sAco puruSArtha satata cAlyA kare. hAtha upara hAtha rAkhIne besI rahevAthI peTa bharAtuM nathI. rasoI taiyAra hoya chatAM bhUkha to tyAre ja maTaze ke jyAre ApaNe khAvA mATeno puruSArtha karIzuM. je bhAgyavAdI ke IzvaravAdI loko che teo nirAza thaIne besI zake che, paraMtu karmavAdI mANasa kyAreya nirAza thaIne besato nathI. tene potAnA puruSArtha para vizvAsa hoya che. AtmA sarvasva che. mULa vAta che - prajJA AtmA sAthe joDAyelI che ke nahi? jo ApaNe AtmA sAthe joDAyelA hoIzuM to ApaNo puruSArtha sAcI dizAmAM thaze ane jo ApaNe AtmA sAthe nahIM paraMtu zarIra sAthe joDAyelA hoIzuM to puruSArthanI dizA sAcI nahIM rahI zake. sAdhujIvana hoya ke zrAvakajIvana, puruSArthanuM sAcI dizAmAM niyojana nahIM thAya to ApaNe ApaNA lakSyamAM saphaLa nahIM thaI zakIe. ApaNe zarIra sAthe joDAyelA chIe to eno artha e che ke ApaNe nitAMta bhautikavAdI banI gayA chIe, nAstika banI gayA chIe. ApaNe zarIrane poSIe chIe paraMtu ene sarvasva samajIne nathI cAlatA. je kSaNe samyakrarzananuM prathama kiraNa phUTe che, te saccAInuM jJAna thAya che ke zarIra sarvasva nathIe to mAtra yAtrA calAvanAruM sAdhana che. AtmA sarvasva che. A dRSTikoNa AtmasAt thavo e ja samyagdarzana che. sAdhanAno prathama paDAva samyakdarzana che. A sthitimAM AtmaprajJA jAge che, vyakti viSAdamAMthI mukti pAme che. jeTalo viSAda hoya che te badho - astitva ane ahiMsA ka 227 - Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAtmaprajJAmAM hoya che. jenI prajJA AtmA sAthe joDAI jAya che tene koI duHkhI karI zakatuM nathI. Atmakaza banIe ApaNe eka kasoTI ApaNI sAme rAkhIe. ApaNe kaMIpaNa karIe tyAre ema vicArIe ke mArA A kAryathI mArA AtmAnuM kazuM bagaDyuM to nathI ne ? ApaNA kAryane koI jotuM hoya ke na jotuM hoya, ApaNane koI kAMI kahetuM hoya ke na kahetuM hoya e eTaluM mahattvanuM nathI jeTaluM mahattvanuM che A kasoTIne sAme rAkhavAnuM. je vyakti A kasoTIne sAme rAkhe che tene koI duHkhI nathI karI zakatuM. mahAvIre mahattvapUrNa sUtra ApyuM ke AtmaprajJa bano. jyAM sudhI AtmaprajJa nahIM banIe tyAM sudhI viSAdamAMthI mukti nahIM maLe. dharmanA kSetramAM praveza karanAre sau prathama AtmAne jANavo joIe. je AtmavAdI che, paralokane mAne che, karma ane karmaphaLane mAne che temanA mATe AtmA sAthe joDAI rahevAnuM darzana sahaja prApta che. - - astitva ane ahiMsA ke 228 - - Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANAe mAmagaM dharmAM ha paMcaThANA supariNAtA jIvANuM hitAe subhAe khamAe NissessAe, aNugAmiyattAe bhavaMti tuM jA - saddA, rUvA, gaMdhA, rasA, phAsA 7 AjJA : arthamImAMsA AjJA : Agama AjJAyante atIndriyAH padArtha yena sa AjJA AjJA : vidhi-niSedhAtmaka nirdeza hitAhitaprAptipariNArUpatayA sarvajJopadezaH AjJA AjJA : niyaMtraNa ullaMghane krodhAdibhayajanitacchA AjJA idaM kurUM, idaM mA kurU hita anuzAsanAtmika bhASA AjJA 7 Agama che prakAzadIpa I cha pravacana : saMkalikA 33 O traNa vAto jarUrI che - atIndriya jJAna, mArgadarzana ane niyaMtraNa AzA : nidarzana AjJA : paraMpAragata artha 7 7 dharma : mULa AdhAra mAmaruM no prayoga zA mATe ? O ha AjJA : mULa artha navatattva : SaDUdravya 0 AInsTAInanuM kathana 0 kartavya cetanAnuM jAgaraNa : AjJAnuM jAgaraNa astitva ane ahiMsA - 229 (ThANaM 5/13) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANAe mAmagaM dharma sAruM jIvana jIvavA mATe traNa vAto jarUrI che- atIndriyajJAna, mArgadarzana ane niyaMtraNa. mAnavImAM ajJAna che tethI AgamanI jarUra che. Agama che atIndriyajJAna. jarUrI che atIndriyajJAna, jenAthI ajJAna dUra thAya, rasto prakAzita thAya, sthiti spaSTa bane. jarUra che mArgadarzananI. mAnavImAM aviveka che tethI te eTaluM nathI samajI zakato ke kayA kAryamAM mAruM hita che, kayA kAryamAM mAruM ahita che. hitanI prApti ane ahitanA tyAgano viveka jAge e mATe mArgadarzananI jarUra che. trIjI jarUra che niyaMtraNanI. mAnavImAM vRttiono Avega che. vyakti potAnA Avegane rokI zake e mATe niyaMtraNanI jarUra che. AjJA : Agama mahAvIre kahyuM "ANAe mAmaga dhamma mAro dharma AjJAmAM che. AjJAno eka artha che- Agama. jenA dvArA atIndriya padArtha jANavAmAM Ave che, parokSa vastuo jANavAmAM Ave che te AjJA che, Agama che. ApaNuM jIvana pratyakSamAM ochuM, parokSamAM vadhu aTavAyeluM che. jIvananI hajAro gAMThomAMthI becAra gAMTho ja pratyakSa che. bAkInI badhI ja gAMTho parokSa che. te tamAma gAMTho, graMthione samajavA mATe keTalo badho prakAza joIe ! Agama eka prakAzadIpa che. te evo prakAzadIpa che ke je AkAzamAM baLe che, jIvananA atIta, vartamAna ane bhaviSya traNeyane Alokita kare che, jenI jyotimAM samagra jIvana vAMcI ane samajI zakAya che. asIma che ajJAta Agama dvArA karmanA saMdarbhamAM je prakAza maLyo che te jo na maLyo hota to mAnavI khUba aTavAyelo rahyo hota. Aje vijJAna dvArA jInano je siddhAMta maLyo che, tenAthI tamAma jIvanI vyAkhyA thaI zake che. prayogazALAmAM beThelo vaijJAnika jInane joIne ghaNuM badhuM jANI le che. astitva ane ahiMsAne 230 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amuka jInavALI vyakti jIvanamAM kevuM kevuM AcaraNa karaze ? kevo banaze ? e vAta eka vaijJAnika jInane joIne kahI deze, eka karmazAstrI karmanA AdhAre jIvananI samagra vyAkhyA karI batAvaze. A che AjJA. ema kahevAmAM AvyuM ke AjJAne najara samakSa rAkho, atIndriyajJAnane samajo, je ApaNI samakSa pratyakSa nathI teno sAkSAt karavAnuM zIkho. ApaNI samakSa pratyakSa khUba ochuM che. ajJAtanA mahAsamudramAM eka nAnakaDo TApu che- pratyakSa. ajJAta anaMta che tene jANavA mATe AjJA-AgamanI jarUra che. mANasa khUba bhaNelo gaNelo thaI jAya, vidvAna banI jAya to paNa tenuM jJAna atyaMta alpa hoya che. anaMta atIta, anaMta bhaviSya ane vartamAnano samagra paripAka enA mATe ajJAta ja rahe che. je jJAta che, te atyaMta svalpa che. je ajJAta che te asIma che. ajJAtane jANavAnuM mAdhyama che Agama-atIndriya anubhava. vidhi-niSedhaH AjJA pratyeka vyakti e kAma karavA icche che, jenAthI tenuM hita thatuM hoya, ahita na thatuM hoya. hita-siddhi ane ahitathI bacavAnuM sUtra che - AjJA. AjJAno eka artha che - vidhi-niSedhone jANo. dharmanA saMdarbhamAM ema kahevAmAM AvyuM ke pramAda na karo. pramAda karavAthI ti tUTe che, ahita thAya che. A nirdeza AjJA che. cikitsAzAstra ke che hita bhojana karo, ahita bhojana na karo. mita bhojana karo, vadhAre na khAva. A AyurvedanI AjJA che. nimaMtraNaH AjJA AjJAno eka artha nimaMtraNa che. na zAstra, na atIndriya anubhava, paraMtu niyaMtAno Adeza- Ama na karo, Ama karo. te anuzAsanAtmaka bhASA AjJA che. vyAkhyA ApavAmAM AvI ke -krodhAdibhayajanitecchA AjJA. krodha ane bhaya pedA karanArI icchAnuM nAma che AjJA. bhaya binu prIti na hoya. A anubhavazUnya vAta nathI. pratyeka vyakti viveka ane jJAnasaMpanna nathI hotI. mANasanI aneka kakSAo hoya che. evA loko paNa che ke jemanuM mastiSka vikasita nathI. temanA vivekane jagADavA mATe bhayanI jarUra paDe che. anuzAsanAtmaka bhASA vyaktimAM eka prakArano --- -- astitva ane ahiMsA , 231 - Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaya jagADe che ane te bhaya vyaktine kharAba mArge jatI aTakAvavAmAM upayogI bane che. dharmano mULa AdhAra AjJAnA A traNa artha- atIndriyajJAna, mArgadarzana ane niyaMtraNa, ANAe mAmagaM dharmAM- A sUktane navo saMdarbha Ape che. A sUktano paraMparAgata artha che- mAro dharma mArI AjJAmAM che. tame mArA dharmane jANIne mArI AjJAnuM pAlana karo. jyAM sudhI jANazo nahi, tyAM sudhI mArA dharmanuM pAlana kaI rIte karazo ? mahAvIrano samagra dharma jJAna upara Takelo che, aMdhazraddhA upara Takelo nathI. mahAvIre AtmAne joyo, tyAre kahyuM ke dharma jarUrI che. jo AtmAne na joyo hota to dharmanI jarUra na paDI hota. emaNe AtmA ane dharmane joyA pachI evo upadeza Apyo ke, 'dharma jarUrI che, jo dharma nahi karo to baMdhanamAM jakaDAtA rahezo, gAMTho mabUta banatI jaze., tame gAMThamaya banI jazo.' dharmanuM A pratipAdana atIndriya cetanAne AdhAre thayuM che. dharmano mULa AdhAra che atIndriya cetanA. jyAM sudhI vyakti indriya cetanAnA stare jIve che, tyAM sudhI ene dharmanI jarUrano anubhava thato nathI, tyAM sudhI enA jIvanamAM dharmano koI vizeSa artha hoto nathI. evI ja rIte indriyothI para javAnI vAta samajAya che, dharmanI vAta samajAvA lAge che. zabda, rasa, rUpa, gaMdha ane sparza- A badhAthI AgaLa vadhI javuM enuM ja nAma che dharma. A badhAmAM Asakta thavuM enuM nAma che adharma. dharmane atIndriya stare jANI zakAya che. mAro dharma ANAe mAmagaM dharmAM A sUktamAM eka zabda che 'mAmagaM'. A zabda mUMjhavanAro che. prazna udbhavI zake ke 'mAro dharma'- A adhikAra kayAMthI Avyo ? havA, pANI, sUrya, caMdramA vagere upara koIno paNa adhikAra nathI hoto. mahAvIre 'mAro dharma' evuM zI rIte kahyuM ? A kathanamAM paNa eka rahasya chupAyeluM che. ApaNe samajI laIe ke dharma zuM che. dharmano artha che- eka kAnUna, eka vidhi-vidhAna, je nizcita karavAmAM AvelAM che. satya vyApaka che, anaMta ane sArvabhauma che, paraMtu e satyane pAmavA mATe potapotAnI paddhitio nirdhArita karavAmAM AvI che. mahAvIre 'mAmakaM' zabdano prayoga karyo che eno artha che- AtmAne astitva ane ahiMsA 232 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmavA mATe meM je mArga, je paddhati nizcita karI te mArI zodha che. enuM tAtparya e che ke AtmAne pAmavA mATe je jAgatika niyama meM zodhyo che, tene samajo. mahAvIre potAnI sAdhanA dvArA,potAnA zrama dvArA, je niyamo zodhyA che, te mahAvIranuM maulika avadAna che. AjJA : mULa dharma ApaNe AjJAne moTebhAge niyAmaka bhASAmAM ja samajIe chIe. hakIkatamAM AjJA eTale jANavuM. AjJAnI vyAkhyA ApavAmAM AvIA samattAt jJAyatte atIndriyAH padArtho yena sA AjJA jenAthI atIndriya padArthane jANI zakAya che tenuM nAma che AjJA. bhagavAna mahAvIra zraddhAnA nahi, jJAnanA mahAna samarthaka hatA. zraddhAno artha che ghanIbhUta icchA. jJAna vagara zraddhA kayAMthI Avaze ? prathama jJAna, pachI zraddhA. ApaNe vastune yathArtha rUpamAM jANIe. jANyA pachI AcaraNano prazna prastuta thAya che, anuzIlana ane anupAlanano prazna prastuta thAya che. mahAvIre kahyuM ke prathama jANo-karmane jANo, jIva, ajIva, puSya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSane jANo, nava padArthone jANo. nava padArthane jANyA vagara dharmanI vAta samajI zakAtI nathI. ApaNe ja dravyane jANIzuM to samyakrarzana thaI jaze, paraMtu samyak AcaraNanI vAta samajAze nahi. dharmane jANavo hoya to nava padArthone jANavA ja paDaze. astitvavAdaH upayogitAvAda nava padArtha sAdhanAno mArga che, SaDu dravya astitvano mArga che. darzananAM be aMga hoya che-astitvavAda ane upayogitAvAda. astitvavAdane jANavo arthAta- jIva che, ajIva che, AkAza ane pudgala che ema jANI levuM. je upayogitAvAdI che eNe jANavuM paDaze ke kayuM dravya, kayuM tattva mArA lAbhanuM che ? enAthI zI rIte huM lAbha meLavI zakuM tema chuM. AvI hitAhitanA vivekanI prakriyA, anuzIlana ane AsevananI prakriyA upayogitAvAdI dRSTikoNathI phalita thAya che. AlbarTa AinsTAIne kahyuM, "huM dararoja so vakhata mArI jAtane evI bhAvanAthI bhAvita karuM chuM ke -tuM jo ! tAruM jIvana keTalAM badhAM lokonA zramathI banyuM che ! tethI tuM zrama kara, nakAmo besI nA rahIza. jo tuM zrama nahIM kare to tuM te tamAma pratye tadana banI rahIza." ApaNe - astitva ane ahiMsA 4 233 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANI levuM joIe ke keTakeTalAM jJAna ane ajJAta tattvonA zrama thakI ApaNuM jIvana banyuM che. emanA zrama pratye ApaNe kRtadana na banavuM joIe. dharma che saMvara ApaNe e saccAIne jANIe ke A jIvana zuM che. potAnA jIvananI vyAkhyA samajavI e gahana darzana che. ApaNe potAne jANIe, potAnA jIvanane jANIe, jIvananI vyAkhyAne jANIe, jIvananA dharmane jANIe. mahAvIre A tamAmane jANIne je dharmadarzana rajU karyuM. tene eka zabdamAM kahIe to e che saMvara-saMyama. AtmAno saMvara karo, saMyama karo, e ja dharma che. A dharmane samajIne ApaNe AjJAnuM pAlana karIe. e ja ApaNuM kartavya che kAraNa ke kartavya AjJA vagara phalita thatuM nathI. jyAre kartavyacetanA jAge che, tyAre guruno Adeza, hita-ahitanI vAta samajAI jAya che. kartavyanI cetanAne jagADavAnuM sUtra che- AjJAnuM jAgaraNa. AjJA jAgRta haze to dharma samajAze, saMyama ane saMvaranI sArthakatA samajAze, "ANAe mAmaga dhamma - A sUktanuM rahasya upalabdha thaI jaze. astitva ane ahiMsA na 234 ~-- Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana:34 - wwwwwwww saMkalikI paNa saMkalikA 0 egayare aNaya virUvarUve phAse ahiyAseti acele. 0 lAghava AgamamANe 0 tave se abhisamaNAgae bhavati (AyAro 6/62-64) 0 AzayapaNANa kisA bAhA bhavaMti payaNue mAMsasoNie. (AyAro 6/67) 0 laghutAno upadeza 0 bahAranI prabhutA pratikriyA 0 AMtarika prabhutA : prasannatA 0 sAkSI che itihAsa 0 carabI (zarInuM jADApaNuM) - AMtarika tattvo che - mamatvacetanA bAhya tattva che- padArtha cetanA 0 lAghavaH be prayoga zarIra lAghava upakaraNa lAghava 0 prajJAvAna muninuM cihna 0 mahAvIra : lAghavanI sAdhanA 0 vartamAna samasyA 0 jeTalI suvidhA eTalo tanAva jeTaluM kaSTa : eTalo AnaMda 0 saMdarbha yogano - bahAra sukha - aMdara duHkha aMdara sukha - bahAra duHkha 0 saccAInuM anuzIlana karIe - astitva ane ahiMsA ka 235 - Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhutAthI prabhutA maLe bImArI che carabInI vartamAna yuganI eka moTI bImArI carabI (jADApaNA)nI che. Aje Thera Thera carabI ghaTADavA mATenAM kliniko jovA maLe che. carabI ghaTADavA mATe yogika upacAro paNa cAlI rahyA che. pratyeka DaoNkTara kahe che ke carabI ghaTADo. carabImAM satata thatI vRddhi aneka moTI bImArIone AmaMtraNa Ape che. hRdayanI bImArI, khAMDa ane blaDaprezaranI bImArInuM mukhya kAraNa bane che-carabI. DaoNkTaro salAha Ape che ke - vajana ghaTADo, vadhavA na do. bhagavAna mahAvIre aDhI hajAra varSa pUrve laghutAno (zarIramAM medanI maryAdAno) upadeza Apyo hato. mahAvIre kahyuM - lAghava AgamamANe - laghutA karo, carabI ghaTADo, halakA bano. jeTalA haLavA banazo, eTalI ja prabhutA tamArI pAse Avaze. jeTalA bhAre banazo eTalI ja prabhutA tamArAthI dUra thatI jaze. jyAM laghutA haze tyAM prabhutA AvI jaze. jyAM prabhutA mAnavAmAM Ave che tyAM tenI sAthe pratikriyA paNa Ave che. prabhutAH pratikriyA ApaNe AjasudhIno itihAsa avalokIe. e lokonI samakSa samrATa jevI vyaktionAM zIza jhUkelAM che, jeo haLavA hatA, azcina ane tyAgI hatA. samrATo pAse badhuM ja hatuM paraMtu temane mAravA ane gAdI uparathI nIce utArI devA mATe aneka SaDayaMtro racavAmAM AvyAM. loko temanI sAme prazaMsA karatA hatA paraMtu temanI pAchaLa gALo detA hatA. jyAM prabhutA hoya che, dhananI carabI hoya che, moTAIno nazo hoya che tyAM pratikriyA jAgavI sahaja zakya che. jyAM haLavApaNuM hoya che, mamatvano bhAva nathI hoto, tyAM ghaNI badhI samasyAo pedA ja nathI thatI. hakIkatamAM jeTalI paNa pratikriyAo che, jeTalI hiMsA che e - astitva ane ahiMsA , 236 - Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAmanuM mukhya kAraNa moTAI che. keTalAka loko potAnA mATe bhAre damAmadAra parigraha karatA rahe che, ene kAraNe bIjAonA manamAM pratikyiA pedA thAya che. teo tene pachADavAnI kozizamAM joDAI jAya che. itihAsa sAkSI che ke rAjAo ane samrATo ekabIjAne pachADavA, harAvavA, potAne AdhIna banAvavAnA prayatno karatA rahyA che. koI rAjAnA maMtrIe payaMtra racyuM to koI rAjAnA putra ke rAjAnA bhAIe gAdI pacAvI pADavAno prayatna karyo. A tamAma ghaTanAo eTalA mATe ghaTI ke te loko bIjAone sahana na karI zakyA. sau ema icchatA hatA ke badhA samAna banI rahe, haLavA banI rahe. zarIra-lAghava moTApo be kAraNe thAya che. bAhya vastuo vyaktine moTI banAve che, aMdaranAM tattvo paNa tene moTI banAve che. ApaNI aMdaranI cetanA che mamatvacetanA. jeTalo mamatvano bhAra hoya che eTalo ja mANasa nIce dabAto jAya che. mahAvIre haLavA banavAnA keTalAka prayogo batAvyA che. prathama prayoga che zarIranI laghutAno. mahAvIre kahyuM ke je prajJAvAna banI cUkyo che, tenI bhUjAo kRza haze, tenAM mAMsa-lohI pratanu haze. zarIranuM kRza hovuM e prajJAvAna puruSanuM cihna che. koI sAdhaka vyakti ke je mamatvane ghaTADI rahI che, mohane ghaTADI rahI che, enAmAM mAMsa ane lohIno atizaya upacaya na thavo joIe. ema mAnavAmAM AvyuM ke mAMsa ane lohIno vadhArAno upacaya moha-mUccha vadhAranAra hoya che. A eka mahattvanuM sUtra che- vadhu mAMsa ane vadhu lohI hovuM e dhyAna ane Arogya baMne mATe ahitakara che. prajJAvAna puruSamAM zarIra lAghava hoya che. bhujAo sudRDha banavI koI malla mATe Avazyaka hoI zake, paraMtu eka sAdhaka mATe te barAbara nathI. je sukha ane zAMtinuM jIvana jIve che, enA mATe zarIra-lAghavanuM sUtra mahattvapUrNa che. upakaraNa-lAghava bIjuM tattva che- upakaraNa-lAghava. padArtha-lAghavanI vAta vartamAna saMdarbhamAM atyaMta mahattvapUrNa che. Aje sAmAjika vigraha ane sAmAjika saMgharSanuM kAraNa padArthonI moTAI banI rahI che. padArthanA saMgrahane kAraNe - astitva ane ahiMsA, 237 - Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasa potAno moTApo khUba vadhArI mUke che. padArthanuM kAma moha jagADavAnuM che. tathya to e che ke eka aNu mAtra pagala paNa ApaNI aMdara moha pedA kare che. kayAreka kayAreka padArtha eTalo badho bhayaMkara anartha pedA kare che ke jenI kalpanA paNa karI zakAtI nathI. mamatvanI cetanA ane padArthanI cetanA e banneno bhAra zarIra ane manane moTAM banAvI rahyo che, vyakti mATe Avo moTApo khataranAka banI rahyo che. laghutAH prabhutA mahAvIre laghutAnA anubhavane vizeSa mahattva ApyuM. je divase ladhutAno anubhava thAya che, e divase vyaktinA bhItaramAMthI ApoApa prabhutA pragaTe che. bahAranI prabhutA pratikriyA pedA kare che paraMtu bhItaranI prabhutA pratikriyA nahi, prasannatAne janma Ape che. te potAnA mATe paNa AnaMdadAyaka hoya che ane bIjAo mATe paNa AnaMdadAyaka hoya che. eka muni mATe vidhAna karavAmAM AvyuM ke teNe traNa pacheDI karatAM vadhAre upakaraNo na rAkhavAM joIe. mahAvIre kahyuM ke tame laghutAno prayoga karo, tamArAM tapa-teja vadhatAM jaze. ApaNe samAjanI dRSTie vicAra karIe to acela rahevuM samAjane mAnya nathI, paraMtu enA kAraNe thanArI laghutAne nakArI zakAya tema nathI. mahattvapUrNa saccAI mahAvIre svayaM lAghavano prayoga karyo . na vastrano prayoga ke na pAtrano prayoga. je kAMI maLatuM te hAthamAM ja khAI letA. na ThaMDInI ciMtA, na garamInI ciMtA, na bhUkhanI ciMtA, na tarasanI ciMtA, na vastranI ciMtA, na pAtranI ciMtA. koI ciMtA nahi, koI bhAra nahi. mahAvIra bhItarathI haLavA hatA, bahArathI paNa haLavA hatA. atyaMta mula che ATalA haLavA banavuM. mahAvIre jeTalAM kaSTo veThyAM, eTalo ja aMdarathI AnaMdano strota vahI nIkaLyo. A vicitra duniyA che. mANasa jeTalo suvidhAmAM jIve che eTalo ja kaMTALato jAya che, mAnasika tanAvathI bharAto jAya che ane jeTaluM kaSTapUrNa jIvana jIve che, eTalo ja AMtarika AnaMda pragaTa thato jAya che. A eka mahattvapUrNa saccAI che. -- - astitva ane ahiMsA , 238 -- --- Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMdaranI daridratA vadhI o che ApaNe AjanI samasyA joIe. jApAna, amerikA jevA saMpanna dezo dhananI dRSTie samRddha banI rahyA che, padArtha ane vaibhavanI dRSTie samRddha banI rahyA che. teo kRtrima sAdhanonA nirmANamAM navAnavA prayogo karI rahyA che. Aje ja eka samAcArapatramAM meM vAcyuM ke eka evA mAnavInuM nirmANa thaze jenuM aDadhuM zarIra janmanuM haze ane aDadhuM zarIra yAMtrika haze. mAtra nADIyaMtra ane mastiSka mULa raheze, bAkInuM samagra zarIra kRtrima haze. bahAra mATe ATaluM badhuM karavAmAM AvI rahyuM che, paraMtu aMdaranI dRSTie vyakti daridra banI rahI che. mANasa duHkhI banI rahyo che, azAMti ane tanAvanuM jIvana jIvI rahyo che enuM kAraNa e che ke vyakti bahAra suvidhAono Dhagalo karI rahI che ane e Dhagalo ja AMtarika mUrkhAmI ke aMzAtine vadhArI rahyo che. jo te bahAranI muklIo sahana karavAnuM zIkhI jAya, to AnaMdanuM sUtra hastagata thaI jAya. aMdara : bahAra yoganA saMdarbhamAM ema kahevAmAM AvyuM ke jyAre yoganI sAdhanA zarU thAya che tyAre aMtaramAM duHkha thAya che, bahAramAM sukha thAya che. jyAre yoga sAdhanA siddha thaI jAya che tyAre aMtaramAM sukha ja sukha thAya che, bahAramAM kaSTa jovA maLe che. kaMIka evuM ja che- jema jema padArthono Dhagalo moTo thato jAya che, suvidhAo vadhatI jAya che tema tema bahAra mAtra sukha ja sukha dekhAya che, paraMtu bhItaramAM duHkhonI hAramALA banI jAya che. jema jema A moTApo, A gurutA ghaTatI jAya che tematema bhItaranuM sukha vadhatuM jAya che, bahAra muzkelIono anubhava thAya che. jo mahAvIrane bhItaramAM kaSTa hota to teo bAra varSa sudhI sAdhanAnuM kaThora jIvana jIvyA na hota. jyAre AMtarika AnaMdanuM rahasya . jaDI jAya che tyAre kaSTanI anubhUti kSINa thaI jAya che. lokone ema - lAge che ke keTaluM badhuM kaSTa che ! jyAre vyakti ema vicAre che keTalo badho AnaMda che ! haLavA bano ApaNe A rahasyane samajI laIe. A padArtha ane dhananI - astitva ane ahiMsA , 239 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTAI, sattA ane zarIranI moTAI jyAM sudhI raheze, tyAM sudhI azAMti ane tanAvathI mukti nahi maLI zake. koI sAdhu paNa A samasyAthI bacI zakato nathI. padArthanI prakRti ja evI che ke te saMgharSanuM kAraNa banI jAya che. jo padArthanI sAthe mamatva joDAI jAya to te adhika khataranAka banI jAya che. ApaNe e saccAInuM anuzIlana karIe ke padArthe kaI vyaktine mUcchamAM dhakelI nathI ? e ja vyakti mUrchAthI bacI zake che ke je laghu banatI rahe che. tethI mahAvIre kahyuM ke haLavA bano, moTA na bano. jIvananA kalyANanuM A mahattvapUrNa sUtra che. je vyaktie haLavApaNAno anubhava karyo che, laghutAnI dizAmAM prasthAna karyuM che, kharekhara te duHkho pAra karI gaI che, eNe kaSTomAMthI muktino mArga pasaMda karI lIdho che. - astitva ane ahiMsA , 240 - Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana :25. Awasome saMkalikA 0 puThA vege NiyaTuMti jIviyassava kAraNA. NikabaMta pi tesiM dunikanaMta bhavati (AyAro 6/84, 85) 0 jIvirya nAbhikaMkhe, maraNaM No patthae, hato vi Na sajejjA, jIvite maraNe tA. A (AyAro 8/8/4) 0 jAe saddhAe zikhaMto, tameva aNupAliyA, vijahitu visoniyaM. (AyAro 1/36) 0 jAe saddhAe nikamaMto, paricAyaThANamuttama, tameva azupAleja guNe Ayariyasamae. 0 niSkramaNa saphaLatAnAM sUtro zraddhAnuM sAtatya dhRti apramAda jijIviSA ane mRtyu-bhayano parityAga 0 mahAvIrUM saMbodha-sUtra 0 tarkazAstranuM sUtra 0 AcArya bhikSunuM parAkrama 0 niSkramaNanuM lakSya 0 bharata ane brahmadattaH ATalo taphAvata zA mATe? ---- astitva ane ahiMsA , 241 --- 10 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre niSkamANa potAno artha khoI bese che prazna che zraddhAno jIvana eka pravAha che. enI dhArA haMmezAM ekasamAna nathI vahetI. jIvana AdithI aMta sudhI ekarUpa banI rahe enI dhArA avicala vahetI rahe ema thavuM khUba muzkela che. jIvanamAM utAra-caDhAva AvatA rahe che, saghanatA- viralatA paNa AvatI rahe che. vyakti koI kArya zarU kare che ane vacce avarodha AvatAM e kArya aTakI paDe che. manano vega prabaLa bane che ane vyakti koI kArya zarU karI de che. manano vega zithila paDe che ane kArya aTakI paDe che. je zraddhApUrvaka kAryano AraMbha thAya che zuM e ja zraddhApUrvaka nirvAha thAya che kharo? eka vyakti muni bane che, zrAvaka bane che. eka vyakti tyAga-pratyAkhyAna le che, 5 ane dhyAnano prayoga zarU kare che. mANasa je saMlpa ane zraddhApUrvaka kAryano AraMbha kare che, e ja saMkalpa ane zraddhApUrvaka kAryane saMpAdita kare to te saphaLa thaI jAya. jo te zraddhA ane saMkalpa ekarUpa na rahe to saphaLatA saMdigdha banI jAya che. zraddhAnuM sAtatya atyaMta muzkela che. ApaNe jIvananA pratyeka kAryanI mImAMsA karIe to khabara paDaze ke je zraddhA sAthe kAryano AraMbha thAya che, emAM kSINatA AvavA lAge che, zithilatA AvI jAya che. jarUrI che zraddhAnuM sAtatya saphaLatA mATe zraddhAnuM sAtatya jarUrI che. muzkelI e che ke je bhAvanAthI kAma zarU karIe chIe e bhAvanAmAM pAMca divasa pachI UNapa AvI jAya che. dasa divasa ke mahinA pachI to e bhAvanA atyaMta kamajora banI jAya che. koIpaNa kAryanI saphaLatAmAM A sauthI moTo avarodha che. saphaLatAnuM sUtra che - je zraddhAsahita kArya zarU karavAmAM AvyuM hoya, emAM zithilatA na Ave, zraddhAno vega niraMtara ekasamAna banI rahe. mahAvIre munine saMbodha ApatAM kahyuM ke tame abhiniSkramaNa astitva ane ahiMsA e 242 - Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyuM che, ghara choDIne munitva svIkAryuM che. jo tamArI zraddhA kamajora thaI jaze to tamAruM niSkramaNa duHniSkramaNa banI raheze. jo zraddhAmAM zithilatA AvI jaze to muni banavAno koI sAra nahi maLe. ApaNe dazavaikAlika sUtra joIe, AcArAMga joIe, munine vAraMvAra evo saMbodha ApavAmAM Avyo che ke je zraddhAsahita tame abhiniSkramaNa karyuM che, saMyamano paMtha svIkAryo che e ja zraddhAthI tame AcAranuM samyak anupAlana karo. saMkalpa, lakSya ane zraddhA saphaLatAnuM sUtra che zraddhAnI niraMtaratA. je vyakti zraddhAne niraMtara vadhAratI rahe che, te potAnA lakSyamAM avazya saphaLa thaI jAya che. zraddhAnI niraMtaratAmAM bahu moTo avarodha che mananI caMcaLatA. zraddhAnI saghanatA jaLavAI rahe, je viSayane pakaDIe, tene niraMtara tanmayatApUrvaka pakaDI rAkhIe, tene choDIe nahi. saphaLatA zIghra maLI jaze. vyaktie dhyAnano Aje eka prayoga karyo, kAle bIjo prayoga karyo, thoDAka divasa pachI trIjo prayoga zarU karI dIdho. A rIte pacAsa prayogo karanAra vyakti koIpaNa prayogamAM saphaLa nahIM thaI zake. jo eka vyakti eka ja prayoga kare, dIrgha zvAsa prekSAno prayoga kare ane ene sAdhatI rahe to e eka prayoga tene tenA lakSya sudhI pahoMcADI zake che, pacAsa prayogo pahoMcADI zakatA nathI. zraddhAnuM niyojana, ekAgratA ane eka lakSya banI rahe e Avazyaka che. lakSyamAM avaDhava na thAya, mANasa enA upara TakI rahe to te jIvanamAM saphaLa thaI zake che. koI vyakti pravAsa mATe prasthAna kare che paraMtu te tyAre ja potAnA gaMtavya upara pahoMcI zakaze ke jyAre te satata cAlato rahe, sAcI dizAmAM cAlato rahe. saMkalpa, lakSya ane zraddhA badalAtAM rahe to mANasa kayAMya nahi pahoMcI zake. jIvananI lagAma saphaLatAnuM bIjuM sUtra che dhRti. dhRtti prabaLa hovI joIe. dhRtimAM durbaLatA AvI jAya to paga aTakI paDe che. e vyaktinuM niSkramaNa sAruM nathI banatuM jenI dhRti nabaLI paDI jAya che. cANakya aneka yuddha hArI gayo, tenuM sainya veravikhara thaI gayuM, aneka gAma-nagara tenA hAthamAMthI chinavAI gayAM, chatAM te nirAza na thayo. saghaLuM cAlyA javA astitva ane ahiMsA : 243 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM tenI dhIraja TakI rahI. enuM pariNAma AvyuM ke eka divasa cANakya naMdanA mahAna sAmrAjyane naSTa karI nAkhyuM . saphaLatAnI zakti dhRti che. jo saMkalpazakti kAmamAM lenAra vyakti evI bhAvanA kare ke mArI dhRti mArI pAse TakI raheze to e vyakti jIvanamAM kayAreya asaphaLa nahi thAya. e dhRti banI rahe to tamAma avarodho pAra thaI jAya che, niyamana karanArI zakti upalabdha thaI jAya che. potAnA AtmAnI lagAma jenA hAthamAM rahe che, te kyAreya chetarAto nathI. jenA hAthamAM dhRti che, tenA hAthamAM jIvananI lagAma che. enA bharose mANasa potAnA jIvanane yogya rIte calAvI zake che. niSkramaNa paNa e ja vyaktinuM saphaLa thAya che ke jenA hAthamAM dhRti hoya che. apramAda saphaLatAnuM trIjuM sUtra che apramAda, ALasa ane pramAde koNa jANe keTakeTalI vyaktionI jIvananaukAo DUbADI dIdhI haze ! mahAvIra niraMtara cAlatA rahyA, cAlatA ja rahyA. emano puruSArtha kayAreya sUI na gayo tethI temanuM niSkramaNa saphaLa thaI gayuM. parAkramanI jyoti eTalo badho prakAza Ape che ke mANasa kayAreya bujhAto ja nathI. jyAM sustI Ave che, zithilatA Ave che, tyAM saphaLa thanAruM kAma paNa niSphaLa thaI jAya che. puruSArtha vagara kazuM ja sAdhI zakAtuM nathI. ApaNe itihAsanuM avalokana karIe. je vyaktioe puruSArtha ane parAkramanuM jIvana jIvyuM che, teo potAnA jIvanamAM khUba saphaLa banI che. ApaNe mahAvIrane vAMcIe, AcArya bhikSune vAMcIe, AcArya tulasIne vAMcIe. A tamAmanI saphaLatAnuM rahasya puruSArtha che. AcArya bhikSu vize je sAhitya lakhavAmAM AvyuM, emAM e vAta atyaMta mukhya svarUpe rajU karavAmAM AvI ke AcArya bhikSu atula parAkramI hatA. ema kahevAya che ke sityotera varSanI avasthA sudhI temano puruSArtha niraMtara cAlato rahyo. AcArya bhikSuno aMtima cAturmAsa siriyArImAM hato. jIvananA saMdhyAkALe paNa teo paMcamI dUra jatA hatA, gocarI paNa karatA hatA, pratikramaNa paNa UbhA UbhA karatA hatA. emano e puruSArtha terApaMthanA vikAsano AdhAra banI gayo. apramAdaH vItarAgatA puruSArtha jAge che to aMtarAtmA jAgI UThe che. puruSArtha sUto hoya - astitva ane ahiMsA - 244 - Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che to aMtarAtmA paNa sUI jAya che. A sUI javAnuM, ArAma karavAnuM bhAre khataranAka hoya che. A avasthAmAM sAtamA guNasthAna-apramata guNasthAna sudhI pahoMcavAnuM muzkela banI jAya che. niSkramaNanuM lakSya vItarAga banavAnuM che. zuM apramAda vItarAgatA nathI ? apramAda ane vItarAgatA vacce zo taphAvata che ? sAtamA guNasthAnane pAmavuM muninA hAthamAM che. te jyAre icche tyAre sAtamA guNasthAne jaI zake che. mAnavInI AMkha kamajora che. cazmA lagAvyA ane vAMcavAnI sthiti thaI gaI. e ja vAta apramAdanI che. apramAdanI upalabdhi vyaktinA hAthamAM che. avarodha che jijIviSA keTalAka loko AgaLa vadhI jAya che paraMtu thoDAMka kaSTano anubhava thatAM ja teo pAchA vaLI jAya che. kadAca A jIvanano moha, jijIvISA sAdhanAmAM bahu moTo avarodha che. mANasamAM jIvanano evo prabaLa moha hoya che ke te maravAnI vAta vicArI ja nathI zakato. zakya e che ke je vyakti maravAnI taiyArIne potAnI sAme nathI rAkhatI, tenuM niSkramaNa sAruM nathI thatuM. saphaLa dhArmika ane saphaLa muni e ja banI zake ke je haMmezAM maravAnI taiyArI rAkhato hoya, je mRtyuthI Darato na hoya eno saMkalpa ja dRDha rahI zake che. mRtyuthI DaranAra vyaktino saMkalpa DagamagI jAya che. jIvananI A AMkAkSA sauthI moTo avarodha che. mANasa vicArato rahe che ke AvuM sukha-suvidhAmaya jIvana cAlyA ja kare, kayAreya duHkha na AvI jAya, mRtyu na AvI jAya. 'mAnavI mRtyudharmA che' te A saccAIne jANavA chatAM nathI jANato, ajANa banI rahe che. be graMthio je janme che te mare che, paraMtu jeTalo Dara mRtyuno che eTalo Dara anya koIno nathI. mRtyunA avicaLa niyamane sau koI jANe che chatAM jeTalo moha jIvanano che ane jeTalo bhaya mRtyuno che eTalo koI anya cIjano haze ke kema, te eka prazna che. jIvananI AzaMsAnI graMthi ane mRtyunA bhayanI graMthi- A baMne graMthio bhayAnaka che ane te ApaNI pAchaLa paDelI che. e baMne graMthio mANasane pajavatI rahe che chatAM mANasa temane choDavA nathI mAgato. jIvana chUTI javuM emAM mANasanI vivazatA che, icchA nathI. jo banne astitva ane ahiMsA 1245 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthiothI mukti thaI jAya to jIvanamAM saphaLatA ja saphaLatA prApta thAya che, vyaktine potAnA lakSyathI koI caLAvI zakatuM nathI. samAdhAna che anuprekSA prazna che ke A badhI paristhitio sAthe zI rIte meLa pADavo ? A tamAmanuM eka samAdhAna che apekSA. zraddhAne niraMtara eka samAna banAvI rAkhavA mATe, dhRtine kAyama TakAvI rAkhavA mATe, parAkramane jAgRta rAkhavA mATe, jijIvISA ane mRtyabhayathI mukti meLavavA mATe jarUra che anuprekSAnI. rAjA bharata paNa cakravartI hato ane rAjA brahmadatta paNa cakravartI hato. jene sAhityano abhyAsa karanAra vyakti jANe che ke bharatanuM jIvana kevuM hatuM ane brahmadattanuM jIvana kevuM hatuM. bhArata ane brahmadattanA jIvanamAM je taphAvata jovA maLe che tenuM eka kAraNa anuprekSA che. evI rAja paraMparA hatI ke jyAre rAjA jAgRta hoya tyAre maMgalapAThako maMgaLa dhvani karatA. jyAre zaMkha vagADavAmAM Avato, tyAre rAjA jAgRta thatA. cakravartI bharate maMgalapAThakone evo nirdeza Apyo hato ke jyAre maMgaLadhvani karavAmAM Ave tyAre A sUtranuM uccAraNa paNa karavAmAM Ave - vadhate bhayam-bhaya vadhI rahyo che. bharata cakravartI A prayogane kAraNe abhaya banI gayA, anAsakta banI gayA. teo vizALa sAmrAjyanA adhinAyaka hatA chatAM bhItaramAM anAsakti prabaLa hatI ane te anAsakti eTalI badhI vadhI ke teo mahelamAM beThA beThA ja kevalI banI gayA. amogha sUtra A anuprekSAno prayoga jIvanane badalavAno zaktizALI prayoga che. jo jIvanamAM A prayoga AvI jAya to vicalananI bhAvanA utpanna ja nahi thaI zake. anuprekSAno prayoga na karanAra muni jIvanamAM vicalita thaI jAya che. mahAvIranuM A vacana mahattvapUrNa che- je muni zraddhA, vRti ane parAkramane TakAvI rAkhavAno prayoga nathI karato, teno gRhatyAga nagRhatyAga jevo banI rahe che. jIvananI saphaLatA mATe niraMtara cAlyA karavuM, prayoganA tApamAM potAnI jAtane pakAvatAM rahevuM atyaMta zreyaskara che ane saphaLatAnuM e ja amogha sUtra puravAra thaI zake che. ----- astitva ane ahiMsA , 246 ---- Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 paNa saMkalikA 0 se kiTTuti tesiM samuThiyANa zibirUdaMDANaM samAviyANa paSNANamaMtANaM 7 munimagna . (AyAro 6/3) 8 eyaM khu muNI AyANa sayA suakakhAya ghamma vidhUtaka NiglosaittA. (AyAro 6/56) 0 paNayA vIrA mahAvIhiM. (AyAro 1/37) 0 AyANa bho ! susUsa bho ! ghUyavAda pavedaislAmi. (AyAro 6/24) 0 viseNi kaTu pariNAe. (AyAro 6/68) 0 mahattvapUrNa zabda bauddhataMtra- lalanA, rasanA ane avadhUti zaivataMtra-iDA, piMgalA ane suSummA 0 sarvArthasiddhanA devatA ane eka varSanA dIkSita muni 0 mahApatha : mahAvIthi 0 avadhUtamAMthI banyo che dhaDa zabda 0 avadhUtanI vyAkhyA 0 avadhUta darzananuM hArda 0 avadhUta banavAnI prakriyA 0 prekSAdhyAnanA prayoga : avadhUtadarzana 0 dhutavAdanA prayoga kuMDalinI zaktinuM jAgaraNa 0 avadhUta darzanano niSkarSa --- ----- astitva ane ahiMsA , 247 ----- Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhUta darzana avadhUtonuM jagata eka navuM jagata ke jenAthI ApaNe paricita nathI, e che avadhUtonuM jagata. loko bhUtothI piricata che paraMtu avadhUtothI paricita nathI. avadhUta vicitra prakAranA mANaso hoya che. AcArAMgamAM kahevAmAM AvyuM ke khaNa jANAhi paMDie- kSaNane jANo. A vAkyane ApaNe jANIe chIe, paraMtu tenI pAchaLa sAdhanAnI je eka samagra paddhati rahelI che te ApaNe nathI jANatA. ema lAge che ke zabdonI sAthe je guru paMraparA joDAyelI hatI, te chUTI gaI. kSaNa zabda sAmAnya nathI. bauddhataMtromAM enuM vyApaka varNana maLe che. kSaNa vicitravimarza, vimarza vagere paddhatio dvArA tenuM vizleSaNa karavAmAM AvyuM che. Aje sthiti evI che ke naiSkarmsanI paddhati chUTI gaI eTale ke avadhUtanI sAdhanA visarAI gaI. kApAlikomAM audhaDa saMpradAya cAle che. A audhaDa zabda avadhUtamAMthI banelo che. audhaDa e che ke jenI prajJA jAgI jAya che. mAtra prajJAnuM ja nahi, samatAnuM pUrNa darzana avadhUta zabdamAM samAyeluM che. prazna sukhano bauddhataMtramAM traNa zabdo maLe che-lalanA, rasanA ane avadhUti. zaivataMtramAM traNa zabdo prayojAyelA che-iDA, piMgalA ane suSumgrA. A hArda sau koIe pakaDyuM- jyAM sudhI cetanA upara tarapha nahi jAya, cetanAnuM UrdhvarohaNa nahi thAya tyAM sudhI sukhano anubhava nahi thAya. cetanA nIce javAno artha sukhanA daravAjA baMdha thavA e che. jaina AgamamAM kahevAmAM AvyuM ke eka varSano dIkSita muni sarvArtha siddhanA devatAonAM sukhone paNa pAra karI jAya che. eka varSanA dIkSita munine jeTaluM sukha prApta thAya che, eTaluM sukha sarvArtha siddhanA devAtAone paNa upalabdha thatuM nathI. sarvArtha siddhanA devatAone virATa sukha upalabdha astitva ane ahiMsA 248 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. sAmAnya mANasane teno eka karoDamo bhAga paNa prApta nathI. eTalA badhA sukha karatAM paNa vadhAre sukha eka varSanA dIkSita munine maLe che ! mahApatha : mahAvIthi prazna thAya che ke A sukha kyAMthI AvyuM ? devatAone ghaNI badhI siddhio prApta che, vizALa vaibhava ane samRddhi prApta che. paraMtu eka muni pAse zuM hoya che ? enI pAse na makAna hoya che, na kapaDAM hoya che, na khAvAnI vyavasthA hoya che, na rahevAnI vyavasthA hoya che ema chatAM ATaluM badhuM sukha kayAMthI Ave che ? potAnI aMdara eTaluM badhuM sukha che ke devatAonI pAse paNa nathI. ApaNe AgamanI A vAtane, je anubhavanI vAta che-kAlpanika mAnI zakIzuM nahi. enuM varNana mahAvIthimAMthI maLe che. zaivataMtrano zabda che mahApatha ane AcArAMgano zabda che mahAvIthi. A mahAvIthi zuM che ? enuM rahasya zuM che ? avadhUta, mahAvIthi vagere zabdonI pAchaLa je rahasya hatuM, te chUTI gayuM. mAtra zabdo rahI gayA, arthanI bhAvanA visarAI gaI. avadhUta hatA AcArya bhikSu avadhUtanuM darzana samatAnuM darzana che, kuMDalinI zaktinA jAgaraNanuM darzana che, suSumhAnA udghATananuM darzana che, cetanAnA UrdhavArohaNanuM darzana che. jyAre cetanA upara pahoMcI jAya che tyAre saghaLI paristhitio badalAI jAya che. A jagatamAM aneka vilakSaNa saMto thaI gayA che. prazna che ke saMtomAM vilakSaNatA kevI rIte Ave che ? vilakSaNatAnuM rahasya zuM che ? e vilakSaNatA Ave che kSaNadarzanathI, avadhUta banavAthI, saMtonuM jIvana UlaTuM hoya che. ApaNe AcArya bhikSunuM jIvana vAMcIe, ekanAtha ane nAmadevanuM jIvana vAMcIe, kabIranuM jIvana vAMcIe. emanA jIvananI vAto asAmAnya ja maLe che. eka vyaktie AcArya bhikSune kahyuM ke ApanuM mukha jonAra narakamAM jAya che. AcArya bhikSu AvuM sAMbhaLIne paNa zAMta rahyA. temaNe pUchyuM ke tamAruM mukha jonAra kayAM jAya che ? pelI vyaktie javAba Apyo svargamAM. AcArya bhikSu bolyA- mArA astitva ane ahiMsA : 249 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe A vAta khUba sArI che. AvI vAta evI ja vyakti kahI zake ke jenuM jIvana avadhUta banI gayuM hoya. avadhUta hatA gaNAdhipati tulasI keTalIka vyakti evI hoya che ke je sAdhanA karIne Ave che ane keTalIka vyakti evI hoya che ke ke je vartamAnamAM sAdhanA karIne avadhUta bane che. avadhUtonuM darzana pote ja bhAre vicitra hoya che. bhivAnI gAmamAM keTalIka vyaktio gaNAdhipati pAse gaI. temaNe kahyuM ke ame ApanI sAthe zAstrArtha karavA icchIe chIe. gaNAdhipatizrIe kahyuM - Ajano jamAno zAstrArthano nathI. tame zAstrArtha karavAnuM kema iccho cho ? amAruM khAsa prayojana che. gaNAdhipatizrIe pUchyuM - tame zuM iccho cho ? pelI vyaktio Arya samAja sAthe saMbaMdhita hatI, bhalA mANaso hatA. temaNe sAcI vAta vyakta karatAM kahyuM ke ame Apane parAjita karavA icchIe chIe. gaNAdhipatizrIe kahyuM ke basa ATalI nAnakaDI vAta mATe tame zAstrArtha karavA mAgo cho ? tame ema mAnI lo ke huM hArI gayo ane tame jItI gayA. tame bajAramAM jaIne mArA taraphathI evI jAherAta karI zako cho ke gaNAdhipati tulasI hArI gayA ane ame jItI gayA. Avo javAba sAMbhaLIne AgaMtuka vyaktio stabdha banI gaI. 'huM hArI gayo' AvI vAta koI avadhUta vyakti ja karI zake, sAmAnya vyakti na karI zake. navuM dvAra khUle ApaNA sAmAnya jagatathI alaga che avadhUtonuM jagata. avadhUta eTale zarIrane evI rIte prakaMpita karavuM ke jenAthI jamA thayelo maLa nIkaLI jAya, thoDAMka navAM dvAra khUlI jAya. prekSAdhyAnano eka prayoga che aMtaryAtrA. e cetanAnA UrdhvarohaNano prayoga che. cetanAne upara zI rIte laI javI- A vAta jANavI jarUrI che. jyAM sudhI cetanAnA astitva ane ahiMsA 250 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UrdhvarohaNanA mArganuM jJAna nathI thatuM tyAM sudhI UrdhvarohaNano prayoga saphaLa nathI thato. jyAM sudhI iDA ane piMgalAmAM cetanAno pravAha rahe che tyAM sudhI grAhya ane grAhakno bhAva jaLavAI rahe che. jyAre cetanAno pravAha suSumhAmAM thAya che, tyAre grAhya-grAhakano bhAva samApta thaI jAya che. eka navo daravAjo khUle che e avasthAmAM samatAnI cetanA jAge che, madhyasthatAnI cetanA jAge che. avadhUta banavAnI prakriyA AcArAMgamAM kahevAmAM AvyuM ke je nirjarApekSI che eNe madhyastha thavuM paDaze. jo jamaNI ke DAbI bAju cetanAno pravAha raheze to ApaNe kayAreka A tarapha jhUkI jaIzuM ke kayAreka bIjI tarapha jhUkI jaIzuM. je madhyastha che, tenI cetanAno pravAha suSumhAmAM haze. A merudaMDanuM sthAna, karoDarajjunuM sthAna, mAtra Arogya mATe ja mahattvanuM nathI, paraMtu cetanAne upara laI javAnuM, aMtarmukhI banavAnuM sauthI suMdara sAdhana che. A aMtaryAtrAno prayoga avadhUta banavAnI prakriyA che. jyAre vyakti A bhUmikA upara ArohaNa kare che, avadhUta bane che tyAre tenI aMdara samatAnI cetanA jAgI jAya che. prajJA : samatA AcArAMga sUtramAM avadhUta mATe be zabdo prayojAyelA che samAhiyANaM paNNANamaMtANaM - avadhUta e che ke je samAhita che, prajJAvAna che. je buddhimAna nathI paraMtu prajJAvAna che. buddhinI sAthe tarka joDAyelo che. ApaNe tarkonI jALa bichAvI rAkhI che. ema lAge che ke ApaNe prajJAno daravAjo kholavA ja nathI mAMgatA. prajJAvAna e che ke je samAhita che, buddhithI paranI cetanAmAM jIve che. prajJA ane samatA e banne alaga nathI. prajJA ane samAdhi paNa alaga nathI. samatA : Atmadarzana bauddha taMtramAM lalanAne prajJA-svabhAvA mAnavAmAM AvI che. eno artha che-iDA prajJA svabhAvavALI che. jyAre prajJA jAge che tyAre samatAnI cetanAnuM jAgaraNa thAya che. ApaNe sAmAyika ane samatAnI vAto ghaNI karIe chIe, paraMtu jyAM sudhI ApaNane avadhUta dRSTi maLatI astitva ane ahiMsA H 251 ww Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, saMskArone prakaMpita karanArI nirjarAnI dRSTi maLatI nathI tyAM sudhI samatAnI cetanA jAgatI nathI, viSamatAnA je UMDA saMskAro jAmelA che te chUTatA nathI. Igo ane ahaMkAra vyaktine pajavatA rahe che. phroIDa Igo sudhI pahoMcyA. cUMga IgothI para gayA, AtmAnI najIka pahoMcI gayA. AtmAnI najIka pahoMcyA vagara samatAnI vAta AvatI nathI. te AtmadarzananI sAthe ja Ave che. dhUtavAdaH aneka prayogo A avadhUtanuM rzana eka navuM jIvana darzana che, prajJA ane samatAnA jAgaraNanuM darzana che. jIvanamAM jyAre avadhUtanuM darzana pragaTa thAya che tyAre sAcA arthamAM dhUta thAya che. vastranuM dhUta, parivAranuM dhUta, ThaMDIgaramInuM dhUta A badhA kuMDalinI zaktine jagADavAnA moTA prayogo che. vastra rAkhavuM ke na rAkhavuM te alaga vAta che, paraMtu e vAta upara dhyAna ApavuM joIe ke vastra rAkhavAthI prakRti sAthe saMparkamAM je eka avarodha pedA thAya che, te vastra na rAkhavAthI dUra khasI jAya che. acela avasthAmAM prakRtinI sAthe je sIdho saMparka thAya che, cetanAnA jAgaraNano je avasara upalabdha thAya che, te savastra avasthAmAM nathI thato. smazAnanuM paNa dhUta hoya che. smazAnamAM jaIne dhyAna karavuM e sAdhanAno eka viziSTa prayoga che. jaina Agama sAhityamAM smazAna-pratimAno ullekha che. eka rAtrinI smazAna pratimAne sahana karavI muzkela che. e bhayaMkara sAdhanA che. e anivArya che ke smazAna pratimAmAM koI ne koI vidana acUka Avaze. je vyakti tene sahana karI le che, tene vizeSa siddhi maLI jAya che ane je vicalita thaI jAya che, te pAgala banI jAya che. avadhUta darzanaH niSkarSa avadhUtanuM darzana che - cetanAnuM UrdhvarohaNa thAya, prajJA ane samAdhi jAge, samatAnI cetanA jAge. avadhUta darzanano niSkarSa cheAtmA sudhI pahoMcavuM hoya to cetanAne upara laI javI paDaze. ApaNI cetanA nAbhithI jeTalI upara raheze eTaluM ja sahaja sukha, eTalo sahaja AnaMda ane eTalI sahaja zaktinuM jAgaraNa thaze. ApaNI cetanA nAbhinI AsapAsa athavA tenI nIce kendrita raheze to svAbhAvika sukha ----- astitva ane ahiMsA , 2para -- - Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane AnaMda samApta thaI jaze. je lokoe AnaMda kendra, darzanakendra ane jyotikendra upara lAMbA samaya sudhI dhyAnano prayoga karyo che, teo jANe che ke bhItaramAM keTaluM badhuM sukha che ! te sukha pAmavA mATe jarUra che-cetanAnA UrdhvarohaNanI, avadhUtanI prakriyAne jIvavAnI, AcArAMgamAM avadhUta darzananuM vistRta vivecana upalabdha che. jo ApaNe tenuM samyak manana karIe, anuzIlana karIe to eka navo anubhava thaze, eka navA jagatano sAkSAtkAra thaze. astitva ane ahiMsA 253 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanaH 3. N saMkalikA 0 gAmevA aduvA raNe ? Pva gAme beva raNe dhammamAyANa-pavedita mAhaeNa maImayA / 0 jAmA tiNi udAhiyA, jesu ame AriyA saMbajhamANA samuThiyA / (AyAro 8/14, 15) 0 anekAntanI upayogitA mahattvapUrNa praznasAdhanA kyAM karavI - gAmamAM ke jaMgalamAM? be abhimata - sAdhanA guphAmAM ke ekAMta jagAe ja zakya che? ekAnta sAdhanA napilAyana che. 0 jyAM Atmadarzana che, tyAM sAdhanA che. jyAM Atmadarzana nathI, tyAM sAdhanA nathI. 0 AtmadarzI vyaktinuM ciMtana 0 sAdhanAnuM rahasyaH eklApaNAnI anubhUti 0 sAdhanAnI pavitra bhUmikA 0 deza ane kALano prazna 0 mukhya praznaH gauNa prazna astitva ane ahiMsA , 254 - Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanA kyAM ane kyAre ? ApaNI samakSa jeTalA padArtho che, jeTalI vyaktio ane jeTalI ghaTanAo che, jeTalI samasyAo ane jeTalI paristhitio che, jo te tamAmanI vyAkhyA karIe to be sthitio prastuta thaze kAM to ApaNe bilakula asatyamAM cAlyA jaIzuM kAM to ApaNe satyanI khUba najIka pahoMcI jaIzuM, satyanI bhUmikA sudhI pahoMcI jaIzuM. jo ApaNe nirapekSa ekAMtavAdanI madada laIzuM to ApaNe cokkasa rUpe asatyanI bhUmikAmAM cAlyA jaIzuM. jo ApaNe thoDIka anAgraha dRSTithI samajavAno prayatna karIzuM to ApaNe satyanA parighamAM pahoMcI jaIzuM. jo ApaNe sApekSa dRSTino prayoga karIzuM to ApaNe satyanI aMdara praveza pAmI jaIzuM. sApekSavAda bhagavAna mahAvIre sApekSavAdanuM sUtra rajU karyuM, anekAntavAda, vibhajyavAda ane syAdvAdanuM darzana ApyuM. mahAvIre kahyuM ke jo ApaNe sApekSavAdano prayoga nahi karIe,mAtra nirapekSa dRSTithI cAlIzuM to satyanA maMdiramAM ApaNo praveza nahi thAya. ApaNe pratyeka vAtamAM sApekSa dRSTino prayoga karavo joIe. bhale te sAdhanA ke ArAdhanAno prazna hoya, dukAna ke ophisano prazna hoya. rasoDAmAM paNa anekAntano prayoga Avazyaka che, dukAna ane ophisamAM anekAntano prayoga Avazyaka che, koI mila ke phekTarIne calAvavA mATe paNa anekAntano prayoga Avazyaka che. jo anekAntano prayoga thaze to samanvaya sadhAze, maitrI sadhAze, parasparatA sadhAze. jo ekAMtano prayoga thaze to saMgharSa vadhaze, laDAIo vadhaze. anekAntaSTi eka evuM tattva che ke jenA sahAre ApaNe vyavahAranI samasyAone paNa ukelI zakIe chIe, pAramArthika samasyAonuM samAdhAna paNa pAmI zakIe chIe. sAdhanA kyAM karavI ? eka prazna che ke sAdhanA kyAre karavI ? kyAM karavI ? A paramArthano astitva ane ahiMsA 255 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka prazna che, je khUba guMcavAyelo che. keTalAka loko ema kahe che ke himAlayanI guphAomAM ja sAdhanA sArI rIte thaI zake che, ekAMta ane nirjana jagyAe ja dharmanI ArAdhanA sabhya banI zake che. A jagatanA kolAhala vacce rahIne sAdhanA kevI rIte zakya bane ? jyAM pradUSaNa hoya, vAtAvaraNa zuddha na hoya, havA paNa zuddha na hoya, tyAM sAdhanA kvI rIte thAya ? A mata evI vyaktino che ke jeo ekAMta sAdhanAno Agraha rAkhe che, himAlayanI guphAomAM sAdhanAnuM samarthana kare che. keTalAka lokono khyAla evo che ke e sAdhanA ja nathI, palAyana che. himAlayamAM cAlyA javuM e palAyana karavA jevuM che. palAyana karavAthI zuM thaze ? A palAyanavAdI manovRtti sArI nathI. eka sAdhake jagatathI palAyana na karavuM joIe, paraMtu lokonI vacce rahIne sAdhanA karavI joIe. sAdhanA che Atmadarzana bhagavAna mahAvIranI sAme paNa Avo ja prazna Avyo hato - sAdhanA kyAM thaI zake ? dharmanI ArAdhanA kyAM jaIne karavI ? sAdhanA gAmamAM karavI ke vanamAM ? pahADomAM karavI ke guphAomAM ? sAdhanA mATe kayuM sthaLa upayukta che ? mahAvIre A praznano vicitra uttara Apyo - sAdhanA na to gAmamAM thaI zake che ke na to vanamAM thaI zake che. hakIkatamAM A prazna e lokonA manamAM udbhave che ke jeo anAtmadarzI che, jemaNe AtmAne joyo nathI, jANyo nathI. anAtmadarzI vyakti ja AvI vAta karaze ke sAdhanA jaMgalamAM sArI thAya, ke guphAmAM sArI thAya. je vyaktie potAnI jAtane joI che, potAnA AtmAno sAkSAtkAra karyo che, tenI samakSa gAma ke jaMgalano prazna ja upasthita thato nathI. tenI sAme mAtra sAdhanAno prazna ja rahe che. jyAM Atmadarzana che tyAM ja sAdhanA che. Atmadarzana karanAra vyakti dasa hajAranI bhIDamAM beThI haze ke pachI kolAhalanI vacce beThI haze, bhale te ekAMtamAM himAlayanI guphAmAM beThI haze - tenI zAMti ane sAdhanAmAM koI pharaka nahi paDe. AtmadarzI vyaktinI manaHsthiti eka anAtmadarzI vyaktie kaMIka lakhavuM haze to te prathama ekAMta sthaLanI zodha karaze. jo ekAMta sthaLa haze to te kaMIka lakhI leze. thoDoka paNa kolAhala thaze to tenuM dhyAna veravikhera thaI jaze, tenuM mana udvigna - astitva ane ahiMsAnA 256 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI jaze. te ema vicAre che ke vAtAvaraNa barAbara nathI tethI vicAro ja nathI AvatA, DisTarbansa khUba che. tenuM dhyAna lekhanamAMthI chaTakI jAya che. te cAhavA chatAM lakhI zakto nathI. jo A rIte dhyAnabhaMga thatuM rahe to A jagatamAM ekAMta maLaze kyAM ? e vAta samajI zakAya che ke je vyakti navI navI hoya tenA mATe nimitto upara dhyAna ApavuM jarUrI che, paraMtu haMmezuM ekAMta ja ekAMtano prazna Avato rahe to sAdhanAnI niSpatti ja zI rahI ? je vyakti ema ja vicAryA kare che ke mAre ekAMtamAM besavuM che, ekAMtamAM dhyAna karavuM che, teNe kadAca mahAvIranI sAdhanAno marma samajyo ja nathI. sAdhanA darzana mahAvIranuM sAdhanAdarzana A pramANe che - mANase potAnI aMdara javAno vadhumAM vadhu abhyAsa karavo joIe, potAnA AtmAne jovAno vadhumAM vadhu abhyAsa karavo joIe. je vyakti AtmAne jovAno prayAsa kare che, tenI samakSa gAma ke jaMgalano prazna gauNa banI jAya che. je vyaktinI samakSa AtmAne jovAno prazna nathI hoto tene mATe gAma ke jaMgalano prazna mAtra eka janma pUrato ja nahi, aneka janmo mATe banI rahe che. ApaNe AtmAne jovAnI dizAmAM prasthAna karIe. mAtra AtmAne joIe, ekAMta AtmAne joIe. jeNe ettva anuprekSAne barAbara samajI haze, ekatva anuprekSAne jIvavAno abhyAsa karyo haze, potAnA ekalApaNAnI anubhUti karI haze eNe sAdhanAnAM rahasyo jANyAM che. gaMtavya che ekatvanI anubhUti bhedavijJAna, ekatvaanuprekSA, anyatva anuprekSA sAdhanAnuM sauthI mahattvapUrNa sUtra che. zvAsapekSA, zarIjhekSA vagere sAdhano che, paraMtu gaMtavya to che ekatvanI anubhUti. "huM ekalo chuM evI anubhUti sudhI pahoMcyA vagara lakSya sudhI pahoMcI zakAtuM nathI. bhale ApaNe hajAra vakhata zvAsaprekSA karI laIe, zarIekSA ke cetanyakendraprekSA karI laIe. paraMtu jyAM sudhI ekatvanI anubhUti nahi thAya, bhedavijJAnanI siddhi nahi maLe, tyAM sudhI samAdhAna nahi thAya. ekatvanI anubhUti ja samAdhAna ApI zake che. jyAre vyakti ekalApaNAnI anubhUtimAM pahoMcI jAya che tyAre samagra sthiti badalAI jAya che. - astitva ane ahiMsA ka 257 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdha cetanAH saMbaMdhAtIta cetanA - vyavahAranuM jagata saMbaMdhonuM jagata che. vyavahAramAM rahenAra vyaktie saMbaMdho nibhAvavA paDe che. ekalApaNAnI anubhUtithI saMbaMdhacetanAnI sAthosAtha saMbaMdhAtIta cetanAno vikAsa thAya che. saMbaMdhAtIta cetanAno vikAsa karanAra vyakti vyavahAra jagatamAM rahevA chatAM, saMbaMdhonuM jIvana jIvatI hovA chatAM potAnI aMdara rahe che, potAnAmAM ja rahe che. AvI sthitinuM nirmANa karavuM e sAdhanAnI pavitratama bhUmikA che. vyavahAramAM zvAsa levo ane potAnI aMdara rahevuM. bahAranA jagatamAM jIvavuM ane bhItaramAM rahevuM - evI sthitinuM nirmANa sAdhanA dvArA ja zakya che. mAtra e vAtanI ja jarUra che ke ApaNe ettvanI anubhUti pratye jAgarUka banI rahIe. sonI (suvarNakAra) vRtti sAdhanAnA kSetramAM sonI (suvarNakAra) vRtti hovI joIe. eka saMta zlokamAM suvarNakAra vRttinI vyAkhyA ApatAM kahevAmAM AvyuM che ke - nitya juhoti vyANi, cauryakArI dine dine, zakuM mitra na jAnAti, tasyAvaha kulabAlikA. saMskRta vidvAne eka kanyAne pUchyuM ke tuM koNa che ? tuM kayA kuLanI bALakI che ? " te suvarNakAranI kanyA hatI. eNe rUpakanI bhASAmAM javAba Apyo ke, je dararoja homa kare che ane dararoja corI kare che, koI bhedabhAva karato nathI, zatru ane mitra banne jenA mATe samAna che tenI huM kanyA chuM. sonI evI vyakti che ke je dararoja homa kare che ane dararoja sonAnI corI kare che. bhale rAjAnuM kAma hoya, mitra ke bhAInuM kAma hoya paNa sonI thoDuM ghaNuM sonuM avazya corI leto hoya che. sAdhaka sonI jevo banavo joIe. dhyAna karanAra, sAdhanA karanAra sAdhake sonI jevA banavuM joIe. je sAdhaka che teNe dararoja potAnI vRttiono homa karavo joIe. je koI vAta grahaNa karavA yogya hoya e vAtane grahaNa karatA rahevuM joIe. bhale te vAta koIpaNa vyakti dvArA thaI hoya. vAta karanAra zatru hoya ke mitra sAdhake evo koI bhedabhAva - astitva ane ahiMsA , 258 - Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyA vagara grahaNIya tattvone dararoja grahaNa karatA rahevuM joIe. AvI vRtti je vyaktimAM jAgI jAya che te sAdhaka sAdhanAnA kSetramAM vikAsa karI zake che. jo sAdhaka ekatvanI anubhUtinA sUtrane pakaDI le, dararoja tenI anubhUti mATe potAne samarpita karato rahe to tenI samakSa sAdhanA kyAM karavI joIe evo prazna gauNa banI jAya che. ApaNe AtmadarzI banIe. jene AtmadarzananI thoDIka paNa jhalaka maLI jAya che, jenAM kadama AtmadarzananI dizAmAM AgaLa vadhavA mAMDa che, te eka divasa gAma ane jaMgalanA praznane samApta karI de che. jyAM sudhI AtmadarzananI jhalaka maLatI nathI tyAM sudhI deza ane kALanA prazna vize vicAra karavo paDe che. AvA saMjogomAM ekAMtamAM besavuM paNa jarUrI che, jaMgalamAM jaIne sAdhanA karavAnuM paNa Avazyaka hoI zake che. jyAM sudhI sAdhanA paripakva nathI thatI tyAM sudhI deza ane kALanA prazna vize paNa ciMtana karavuM paDe che. mahattvapUrNa che sAdhanAno saMkalpa prAtaHkALe cAra vAgyAthI zarU karIne sUryodaya sudhIno je samaya che te sAdhanA mATe uttama hoya che. jo e vakhate darzana kendra upara dhyAna karavAmAM Ave athavA to koI anya kendra upara ekAgra thaI javAmAM Ave to ApaNane teno anubhava thavA lAgaze. A eka evI anubhUta saccAI che ke jeno anubhava koIpaNa vyakti karI zake che. ApaNe sAdhanA karavAno saMkalpa karIe. kyAM ane kyAre sAdhanA karavI e prazna gauNa banI javo joIe. ahIM ane atyAre ja karIe evo saMkalpa mukhya banI rahevo joIe. kSetra ane kALanI upayogitA hoI zake che, paraMtu ethI paNa adhika mahattvapUrNa bAbata che sAdhanAno saMkalpa. je divase Avo dRSTikoNa jAgI jaze, sAdhanAne vyApaka banAvavAnI dizA maLI jaze e divase gAma ane jaMgalano prazna sAdhanAmAM bAdhaka nahi banI zake. * astitva ane ahiMsA 259 - Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 38 paNa saMkalikA 0 aduvA gutI vagoyaralsa (AyAro 8/27). 0 salaeNsiM pANANa salaeNsiM bhUyANa salaeNsiM jIvANuM salaeNsiM sattANuM aNuvI bhikabU mamAikakhejA / aNuvIi bhijju dhammamAikakhamANe-No attANa AsAewA No para AsAewA No aNAI pANAi jIvAI sattAI AsAeA / , (AyAro 6/103-104) 0 avi e haNe aNAdiyamANe 0 ecaeNpi jANa seyaMti rasthi ! 0 keyaM purise? ke caNae? (AyAro 2/175-177) 0 taheva phasA bhAsA, gurabhUovANI | 0 saccA vi sA na vattAvyA, jao pAvaksa Agamo / ' (dasaveAliye 7/11) 0 prazna che vivekano 0 muninuM lakSya 0 bhASAviveka ahiMsA ane satyanA saMdarbhamAM 0 anAgravRttino vikAsa 0 lAhamukta vAtAvaraNa khecarI mudrA 0 zAMta sahavAsanuM rahasyasUtra 0 kyAre karavo maunano prayoga? 0 mauna samaya-sApekSa ke prasaMgasApekSa? - -- astitva ane ahiMsA ka 260 - -- Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre mauna thaI javuM pravRtti ane nivRttinuM eka dvaMdra che. mAtra pravRtti karavI e khataranAka che. mAtra nivRtti zakya nathI. tethI pravRtti ane nivRtti baMneno yathAvakAza ane yathAsamaya upayoga karavo e ApaNI vivekacetanAno mahattvapUrNa prayoga che. kyAre cAlavuM ane kyAre ArAma karavo, kyAre sUvuM ane kyAre jAgavuM, kyAre bolavuM ane kyAre mauna rahevuM A tamAmano viveka hovo joIe. satata bolavuM sAruM nathI, ane satata mauna rahevuM zakya nathI. ucita samaye bolavuM ane yogya samaye mauna thaI javuM e ja uttama gaNAya che. vivekanI kasoTI mahattvapUrNa prazna che H mauna kyAM rahevuM ? jyAM koI sAMbhaLanAra nA hoya tyAM mauna khUba mIThuM lAge che. mauna khUba Avazyaka paNa che. jo mANasa yogya samaye mauna dhAraNa karavAnuM na jANe to vigrahanA prasaMgo UbhA thaI jAya. mauna kyAM dhAraNa karavuM e praznamAM mAnavInA vivekanI kasoTI che. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke, muni lokone samajAve, vAtacIta kare, upadeza Ape ane tene evo anubhava thAya ke atyAre samajAvavAno yogya samaya nathI, jene mAre samajAvavo che te atyAre samaje tema nathI athavA to atyAre mArI samajAvavAnI zakti nathI tyAre teNe mauna banI javuM joIe. munie potAnI zakti ane sAmenI vyaktinI zaktinuM saMkalana karIne vANInA prayoga athavA aprayogano viveka karavo joIe. koI muni samakSa evo zrotAsamUha hoya ke je AgrahothI chalochala hoya, AvezathI bharelo hoya ane evA saMjogomAM upadeza ApavAmAM Ave to kadAca te sApane dUdha pIvaDAvavA jevuM ja bane ! te vakhate sauthI sAro upAya che mauna. jo evI sthitimAM mANasa sAMbhaLato ja rahe, mAtra sAMbhaLato ja rahe to viSa ApameLe ja dhovAI jaze, samagra paristhiti samyak banI jaze. astitva ane ahiMsA 261 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktinuM kAraNa che mauna e vyakti mahAna che ke je AvezanA vAtAvaraNamAM paNa mauna rahevAnuM zIkhI le che. itihAsamAM evI aneka ghaTanAo maLe che jethI A vAta spaSTa ane satya puravAra thAya che. terApaMthanA itihAsamAM paNa evI aneka ghaTanAo upalabdha che. jyAre mANasa AvezathI bharAyelo raheto tyAre gaNAdhipati mauna rahetA. jyAre mANasanA manano Ubharo ThalavAI jato, tenA bhItaramAM ekatra thayelo Akroza vahI jato tyAre gaNAdhipati saMbodha dvArA sAcA mArge vALI detA. gaNAdhipati tulasInA jIvanamAM paNa evI aneka ghaTanAo ghaTI. meM joyuM ke, teo aneka uttejanApUrNa saMjogomAM mauna dhAraNa karI letA. jo teo mona nA rahyA hota to paristhiti sudharavAne badale vizeSa vikaTa banI jAta. mauna vigrahanI sthitimAM zAMtinuM kAraNa banI jAya che. anAgrahano daSTikoNa - bhagavAna mahAvIre je viveka Apyo, enuM tAtparya e che ke muni bolatA hoya ke mauna hoya chatAM tenuM lakSya to satyanI surakSAnuM ja hovuM joIe. mahAvIre evAM satya vacanono paNa niSedha karyo, je prANIne upaghAta pahoMcADanArAM hoya. temaNe ahiMsA ane satyanA saMdarbhamAM bhASAvivekanuM darzana ApyuM. nyAyadarzanano siddhAMta hato ke, vANIno bhale game tevo prayoga karo, prapaMca ke kapaTa bhale karo paraMtu vAdIne jItI lo. bhagavAna mahAvIre A siddhAMta svIkAryo nahi. mahAvIre kahyuM ke, tamArI samakSa koI prazna udbhave, tamane tenA uttaranI khabara hoya athavA to tame e praznano uttara ApavAmAM sakSama ho to ja uttara Apo, nahitara cUpa rahI jAva. athavA ema kahI do ke, huM jANato nathI. Apa mArA guru pAsethI enuM samAdhAna meLavI lo. paraMtu gametema karIne jItavAno ke samAdhAna ApavAno prayatna karavo e ThIka vAta nathI. mahattvapUrNa sUtraH ' mahAvIre anAgraha vRtti sahita A vAta samajAvI. e kevo anAgrahano dRSTikoNa che ke huM A viSayamAM jANato nathI, Apa anya koInI sAthe parAmarza karo !" ApaNe koI paNa bAbate vivAda na karavo joIe. potAnI ja vAtano Agraha nA rAkhavo joIe. potAnI vAta - astitva ane ahiMsA ka 262 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAo upara lAdavAno prayatna nA karavo joIe. ApaNe sAmenI vyaktinI manaHsthitine joIe, vivAda ane vigrahanI sthiti jaNAya to mauna thaI javuM e kalahathI bacavAnuM mahattvapUrNa sUtra che. hakIkatamAM carcA karavI, praznottarI karavI, zAstrArtha karavo e koI sAmAnya vAta nathI. te mATe pUrI taiyArI hovI joIe. e eka zuddha nItinI vAta che ke je viSayanI pUrNa taiyArI hoya, pUrNa jANakArI hoya e ja viSaya upara ApaNe sAdhikAra carcA karavI joIe. je viSayanI jANakArI nA hoya, je viSayanI carcA karavAmAM ApaNe sakSama nA hoIe, te viSaya upara ApaNe koI vivAdamAM paDavuM nA joIe; carcA-paricarcAmAM aTavAvuM nA joIe. lahamuktino prayoga bhagavAna mahAvIre A tamAma saMdarbhamAM kahyuM ke jenAmAM samajAvavAnI kSamatA hoya, je samajAvI zake, jene samajAvavAno che. tenAmAM samajavAnI yogyatA hoya, samajavAnI AbohavA hoya, A tamAma bAbato hoya tyAre ja munie potAnI vAta samajAvavI joIe. nahitara teNe mauna rahevuM joIe. mahAvIre kahyuM ke tame e juo ke, jene huM samajAvI rahyo chuM te koNa che ? kayA darzanano anuyAyI che? tamAre e jANyA pachI ja dharmacarcA karavI joIe. koI anya dharmanA siddhAMto ke iSTa vyaktino anAdara karavAthI koIka vyakti gusse thaI zake che. kalahanI paristhiti sarjAI zake che. evI jagyAe mauna rahevuM hitAvaha che.jyAM maunano prasaMga Ave tyAM mauna karI lo to vigrahanI samagra saMbhAvanA ja samApta thaI jAya. kalahanuM nivAraNa konAthI thAya ? kalaha nivAraNano sarvotama upAya mauna che. meM aneka vyaktione evI salAha ApI ke jyAre kalahano prasaMga Ave tyAre tamAre mauna thaI javuM. A prayoga khUba saphaLa puravAra thayo. e prayoga paNa khUba sArthaka thaI zake ke jyAre paNa koI kalahano prasaMga Ave, gharamAM kalahanI sthiti pedA thAya to pAMca-dasa miniTa khecarI mudrA sahita dIrdha zvAsapekSAno prayoga karo. jo vyakti khecarI mudrAno prayoga kare to bolI nahi zake. pAMca miniTa nahi bolavAnuM pariNAma haMmezAM kalahanI samApti ja Avaze. pAMca miniTanuM mauna kalahanA prasaMgane ja dUra karI de che ! - astitva ane ahiMsA - 263 - Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunaH vibhinna saMdarbha ApaNe ApaNA samagra jIvananuM avalokana karIe to ema lAgaze ke ApaNA jIvanamAM maunanA aneka saMdarbho che, aneka prasaMgo ane aneka pariprekSya che. saMskRta sAhityamAM maunanA aneka saMdarbho prApta thAya che. ema kahevAmAM AvyuM ke, 'mauna sarvArtha sAdhanam' mauna prayojananI siddhi karanAra che.koIka vyaktinI vAta sAMbhaLIne ApaNe mauna thaI jaIe chIe to emAM ApaNI svIkRti hovAnuM manAya che. 'maunuM sammati lakSaNam' mauna eTale sahamata hovuM. mauna kyAM rahevuM joIe e saMdarbhamAM eka saMskRta vidvAne kahyuM che, 'ThurAH yatra vaktAraH tatra maunaM hi zobhanam' A rUpakanI bhASA che. jyAre deDakA bolatA hoya, tyAre mauna ja zobhAspada gaNAya. enuM tAtparya e che ke, jyAM mUrkhAo bolatA hoya tyAM mauna thaI javuM. jyAM jJAnI lokonI sabhA hoya che tyAM ajJAnI lokonuM mauna thaI javuM sAruM che. jyAM ajJAnI loko hoya tyAM jJAnI loko mauna thaI jAya che. - jJAninAM parSadi prAyo, maunamajJAnino varam | ajJAninAM samakSe tu, jJAnI bhavita maunabhAm / jyAM vyaktinuM potAnuM ajJAna hoya tyAM enA mATe mauna ja zreyaskara che. jyAM vivAda vadhato hoya tyAM mauna atyaMta zobhI UThe che. ajJA svasya yatrAsti, tatra maunaM hi zobhanam / vivAdo vardhata yaMtra, maunuM tatrAtizobhanam / / saMkalpanI dizA : kyAre bolavuM ane kyAre mauna thaI javuM eno viveka hovo jarUrI che. mahAvIre sonerI sUtra ApyuM ke, dareka jagAe bolavAno prayatna nA karo, mauna raho, mauna rahetAM zIkho. AjakAla keTalAka loko evuM mauna paNa dhAraNa karI le che, jenI koI khAsa vizeSa sArthakatA nathI hotI. aneka loko evo saMkalpa kare che ke, huM eka kalAka mauna pALIza.paraMtu teo A saMkalpane tyAre ja pUro karI zake che ke jyAre temaNe sUI javAnuM hoya che. vyakti sUtI vakhate maunano saMkalpa kare che. mauna paNa thaI jAya che ane nidrA paNa laI le che ! A kAMI kharAba vAta nathI. astitva ane ahiMsA 264 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAbhAvika vAta che. paraMtu tenA saMkalpanI sArthakatA pramANita thatI nathI. hakIkatamAM maunanI sArthakatA tyAM che ke jyAM vigrahano prasaMga hoya, kalaha vadhavAno prasaMga hoya, laDAI-jhaghaDAno prasaMga hoya, krodhaAveza ke uttejanAno prasaMga hoya. AvA prasaMgoe mauna rahevAthI ja maunano abhiprAya siddha thAya che. mahAvIre maunanuM je sUtra ApyuM, teno saMdarbha A ja che. jo ApaNe uttejanAtmaka prasaMgoe mauna rahevAnuM zIkhI laIe to vAtAvaraNa zAMta thaI jaze, temAM mIThAza haze, snigdhatA ane saraLatA haze. prasta ? maunanI sArthakatAno mana thaI javuM - ApaNe A mahAvIravANInuM hArda paDIe. ApaNe mana tyAre dhAraNa karavuM ke jyAre AvezanI sthiti hoya. ApaNe maunane samayanI sAthe nahi, prasaMganI sAthe joDIe. jo ApaNe A tathya upara dhyAna ApIe to maunanI sArthakatA ApoApa pramANita thaI jAya. ApaNe ema vicAravuM joIe ke kalahano prasaMga kyAre Ave che ? bhojanano samaya eka udAharaNa banI zake che. bhojanano samaya ghaNe bhAge kalahano samaya hoya che. jo bhojanamAM jarA paNa taphAvata paDI jAya, tenA svAdamAM pharaka AvI jAya, thoDuMka kAcuM rahI jAya ke thoMDuM baLI-dAjhI jAya tyAre mANasa AvezathI bharAI jAya che. evA prasaMge mauna dhAraNa karavAmAM Ave to Avezane abhivyakta thavAnI taka ja nathI maLatI. vAtAvaraNamAM uttejanA nathI AvatI. paraspara kalahanI saMbhAvanA kSINa thaI jAya che. evA aneka prasaMgo ApaNA jIvanamAM AvatA rahetA hoya che. jo ApaNe te prasaMgomAM mauna rahevAno saMkalpa karIe, mauna rahI jaIe to zAMtipUrNa jIvana jIvavAnuM sUtra ApaNA hAthamAM AvI zake che. - -- astitva ane ahiMsA , 265 - Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 saMkalikA 0 advaitano rtavyasabhara graMtha 0 tavAdaH ahiMsAno prayoga 0 vartamAna samasyA 0 darzana prAyogika banavuM joIe 0 advaita cULathI sUkSma tarapha prasthAna 0 vijJAnanI bhASA 0 jagatanuM mULa kAraNa 0 jaDa advaitavAda - jagata jaDamAMthI pedA thayuM che. 0 caitanya advaitavAda - jagatanuM kAraNa che caitanya 0 ta ane advaitano mULa artha - kAraNanI zodha 0 pramANa catuSTathI - pramAtA, prameya, pramANa, pramiti 0 yogacatuSTayI - dhyAtA, dhyeya, dhyAna, dhyAnaphaLa 0 AyAroH adhyAtmaparaka graMtha 0 AyAracUlA: maryAdApaka graMtha 0 advaita dravya ane paryAya 0 adhyAtmanuM hArda -- ---- astitva ane ahiMsA - 266 ---- Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMganuM samagra anuzIlanA adhyAtmano mahattvapUrNa graMtha che AcArAMga. IMglenDanA eka bhAIe lakhyuM ke, "meM AyAro vAMcyA ane vAMcyA pachI mAro dRSTikoNa badalAI gayo." e patranI bhASA vAMcIne mane lAgyuM ke te bhAI digaMbara jaina paraMparA sAthe joDAyelA hatA. temaNe lakhyuM hatuM ke, "zvetAMbara paraMparAmAM ATalAM badhAM mahattvapUrNa tathyo che, tenI mane Ajaparyata khabara ja nahotI. huM jaina vizvabhAratImAM traNa mahinA sudhI rahIne jaina darzananuM adhyayana karavA icchuM chuM." AyAronA aMgrejI anuvAda aneka videzI vidvAnoe vAMcyA che. A saMdarbhamAM temanI pratikriyAo paNa atyaMta mahattvapUrNa rahI che. ahiMsAno mahAna prayoga AcArAMga advaitano kartavyasabhara graMtha che. AcArAMgamAM mAtra eTaluM ja nathI kahyuM ke, koIpaNa jIvane nA mAro; paraMtu temAM evo nirdeza paNa ApavAmAM Avyo che ke, pratyeka prANI sAthe advaita sAdho. pratyeka prANI sAthe advaitanI anubhUti e ahiMsAno mahAna prayoga che. jyAM sudhI AvI anubhUti nathI thatI. tyAM sudhI koI ahiMsaka banI zakatuM nathI, jyAM sudhI pratyeka prANI sAthe ekAtmakatAnI anubhUti nathI jAgatI tyAM sudhI hiMsAnA saMskAro tUTatA nathI. vartamAna samasyA e che ke, Aje ApaNA darzananA vidvAno advitanI carcAomAM aTavAyelA che. ane tene jIvana sAthe khAsa koI levAdevA nathI. carcAthI para thaIne jyAM sudhI darzana prAyogika na bane, tyAM sudhI darzanano pUrNa vikAsa thaI zake nahi. advaita ja advaita gaNAdhipatizrIno jodhapuramAM cAturmAsa hato. huM "jainadarzana : manana aura mImAMsA' pustaka lakhI rahyo hato. lekhana daramyAna jyAre advaitano adhyAya lakhavAno zarU karyo tyAre mane ema lAgyuM ke, huM taddana advaitavAdI - astitva ane ahiMsA - 267 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banI gayo chuM. huM advitanI anubhUtimAM cAlyo gayo ane evI anubhUti thavA lAgI ke kyAMka mAro dRSTikoNa to nathI badalAI rahyo ne ! hakIktamAM jyAre ApaNe sthULathI sUkSma tarapha jaIe tyAre ApaNI samakSa ati ja advaita Ave che. advaitano artha mAtra saMgraha karavAno nathI. e sthULa vAta che. jema jema sthULathI sUkSma tarapha ApaNuM prayANa AgaLa vadhaze, tema tema dvata samApta thatuM raheze. advaita pratyakSa AvatuM raheze. Adhunika yugamAM vaijJAnikoe eTama upara je prayogo karyA che, je sUkSmatAmAM AjanA vaijJAniko gayA che te jotAM ema lAge che ke, sarvatra cetanA ja cetanA che. teo A rIte kahe che ke advaita moTuM satya che. sarvatra AtmA ja AtmA che. advitanI mULa zodha eTalA mATe thaI hatI ke, vizvanuM, sRSTinuM mULa kAraNa zuM che? e ja mULa kAraNanI zodhanuM nAma che advaitavAda, sRSTi : mULa kAraNa keTalAka dArzanikono niSkarma evo rahyo ke, sRSTinuM mULa kAraNa cetanya che. caitanyane kAraNe samagra vizva pedA thayuM che. A caitanya advaitavAda che. vizvanA mULa kAraNanA saMdarbhamAM anya paNa aneka saMzodhano thayAM che. keTalAka dArzanikono mata evo hato ke - samagra jagata mULamAMthI nIkaLeluM che. A jaDa advaitavAda che. advaita ane daitano mULa artha che - kAraNanI zodha. jagatanuM kAraNa zuM che ? vizvano A je vistAra thayo che, tenuM mULa kAraNa zuM che ? AcArya hemacaMdra mahAvIranI stutimAM lakhyuM ke aparyaya vastu samasyAnamadravyamatasya vivithyamAnam | AdezabhedoditasaptabhaMgamadIdazarUM budharUpavedyam // jyAre ApaNe vastunI abhedarUpe mImAMsA karIe chIe, tyAre te dravya banI jAya che, paryAya nathI rahetI. jyAre ApaNe tenA bhedAtmaka svarUpanuM vizleSaNa karIe chIe tyAre enA paryAyo ja sAme Ave che, mULa dravya nahi. saptabhaMgI dvArA vastunI vivakSAnA je dRSTikoNa batAvelA che, te vidvAno mATe paNa jJAtavya che. ati mAtra darzana ja nathI : - advaita mAtra darzana ja nathI, sAdhanAno bahu moTo prayoga paNa che. pramANazAstranI eka catuSTayI che - pramAtA, prameya, pramiti ane pramANa. - astitva ane ahiMsA 268 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasAdhanAmAM dhyAnazAstranI paNa eka catuSTayI che - dhyAtA, dhyeya, dhyAna ane dhyAnaphaLa. eka hoya che dhyAtA - dhyAna karanAra. eka che dhyAna. eka che dhyeya ane eka che dhyAnanuM phaLa. jyAM sudhI A taphAvata TakI rahe che tyAM sudhI vyakti sAro dhyAnI banI zakatI nathI. jyAre ati sadhAI jAya che tyAre dhyAtA ane dhyeya eka thaI jAya che. jyAre A advaita sadhAI jAya che tyAre samAdhinI avasthA prApta thAya che. advaitane sAdhyA vagara dhyAtA ane dhyeyanuM aMtara ghaTatuM nathI, kayAreya dUra thatuM nathI. zabda ane tarkajALamAM aTavAyuM che darzana muzkelI e thaI ke madhyakALamAM hajAra-paMdara so varSono samaya evo pasAra thayo ke prAyogika darzana, dhyAna sAdhanAnI vAto chUTI gaI. darzana mAtra zabdomAM ja aTavAI gayuM. dArzaniko zabda ane tarkamAM aTavAI gayA. mULa vAtane choDI devAmAM AvI. Aje AvazyakatA che - darzananI sAthe prAyogika darzanane joDavAnI. hamaNAM eka navI sosAyaTI banAvavAmAM AvI che, InTaranezanala sosAyaTI phora inDiyana philosophI. tenI sAthe AMtar rASTrIya jagatanA moTA moTA vidvAno joDAyelA che. ame sUcana karyuM ke, jo darzana mAtra carcAnA stare ja raheze to te khAsa lAbhakAraka bane ema lAgatuM nathI. darzananI sAthe jIvananI samasyAone kevI rIte prAyogika rUpe joDavAmAM Ave ? jo A kSetramAM kaMIka kAma karavAmAM Ave to darzananuM navuM rUpa maLI zake che. te.janatAnuM darzana banI zake che. darzananI mAtra carcAthI koIpaNa lAbhanI saMbhAvanA thaI zakatI nathI. mAtra zAbdika carcAnuM pariNAma kyAreya khAsa sArthaka banatuM nathI. mArmika prasaMga nAnakaDA gAmamAM eka muni padhAryA. lokoe muninuM pravacana sAMbhaLyuM. munie advaitavAdanI vyAkhyA saune samajAvI. loko khUba prabhAvita thayA. muni pAse AvIne eka bhAIe mALA pheravavAnI bAdhA (pratijJA) lIdhI. munie kyuM, "soDahaM soDa'no jApa karo. bhAIe soDAMno jApa karavAnuM zarU karyuM. thoDAka divaso pasAra thayA. bIjA saMpradAyanA eka muni padhAryA. teo bhakti saMpradAyanA sAdhu hatA. te bhAIe muninI sAthe dharmanI carcA karI. munie pUchyuM ke, "mALA pheravo cho ?' hA, soDAMno jApa karuM chuM." astitva ane ahiMsA, 269 - Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munie kahyuM, 'e khoTI vAta che. tame tenI pAchaLa eka ''dA'" joDI do. havethI dAsoDae, dAso Mno jApa karajo.' bhAIe muninI vAta svIkArI lIdhI. te have 'dAso'haM'no jApa karavA lAgyo. thoDAka mahinA pasAra thayA. pelA advaitavAdI saMta pharIthI te gAmamAM padhAryA. te bhAI muninAM darzana karavA gayA. munie pUchyuM ke, 'jApa kevo cAle che ?' bhAIe kahyuM, 'hA, mahArAja ! jApa to sAro cAlI rahyo che, paraMtu eka saMnyAsIe emAM thoDo sudhAro karyo che. pahelAM huM so N soDae-no jApa karato hato, atyAre huM dAso'haM dAso M-no jApa karuM chuM.' 'are, tame to anartha karI nAkhyo ! ApaNe vaLI konA dAsa chIe ? ApaNe to svayaM prabhu chIe. khera, have tame A bhUlane sudhArI lo. e saMtanI vAta paNa mAnI laIe chIe. have tame tenI AgaLa eka 'sa' vadhAre joDI do. ''sadA so N'' 'sadA soDae'' evo jApa karajo.' bhAIe munino prastAva svIkArI lIdho. thoDAka divaso vItyA. bhakti saMpradAyanA pelA sAdhu pharIthI e gAmamAM padhAryA. te bhAIne munie jApa vize prazna karyo. bhAI pAsethI 'sadA so M'nI jApa karavAnI vAta sAMbhaLyA pachI muni bolyA, 'tame pharIthI khoTA jApa karavA mAMDyA cho. tene sAco karavA mATe eka 'dA' vadhu joDI do. ''dAsadAso'haM'' no jApa karo. te bhAI A sAMbhaLIne daMga thaI gayA. temaNe vicAryuM ke A te vaLI huM kevA cakkaramAM phasAI gayo chuM ! A to bhAre jhaMjhaTa che ! ane teNe jApa karavAnuM ja choDI dIdhuM. darzananA kSetramAM dvaitavAda ane advaitavAdanA nAme AvI kheMcatANa zarU thaI. jIvanano rasa sukAI gayo. mAtra zabdonI jhaMjhaTa ja bAkI rahI. advaita sArthakatA ApaNe advaitavAdane samajIe. dvaitavAdanI sAthe advaitavAda samajavo khUba jarUrI che. paraMtu advaitane samajavA mATe sthULathI sUkSmanI dizAmAM AgaLa vadhavAno prayatna karavo paDaze. sthULa jagatamAM jIvanAra vyakti kayAreya advaitanI vAta nA samajI zake. astitva ane ahiMsA - 200 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNI samakSa be jagata che. dravyanuM jagata ane paryAyanuM jagata. jyAre ApaNe paryAyanA jagatamAM jIvIzuM tyAre ApaNA mATe advaitanuM koI ja mahattva nahi rahe. jo ApaNe dhULathI sUkSma tarapha joIe, sUkSmanI sAthe jIvanane joDIe to ApaNA mATe advaitavAda atyaMta sArthaka banI raheze. huM mAnuM chuM ke, A dRSTie AcArAMganuM samagra anuzIlana karavAmAM Ave to, dRSTi ja badalAI jAya ! AcAro - AcAracUlA AcArAMgane samajavA mATe ghaNI vyAkhyAo ApavAmAM AvI . che. AcArAMganuM bhASya paNa lakhavAmAM AvyuM che. paraMtu Aje paNa ema lAge che ke AcAronI gaMbhIratAno pUrNa sparza hajI thaI zakyo nathI. A gaMbhIra sUtranA saMdarbhamAM AcArAMganA bIjA bhAga -"AcAracUlAne joIe chIe to evo khyAla baMdhAya che ke, mahAvIranI AcAravyavasthA adhyAtmaparaka banI gaI. mahAvIre dhyAna ApyuM adhyAtmanA stare ane pachInA samayamAM dhyAna kendrita banyuM niyamanA stare. adhyAtmathI anuprANita AcArano graMtha che AyAro ane niyamathI vyavasthita AcArano graMtha che -AcAracUlA. jo ApaNe AyAro ane AcAracUlAnuM sUkSma adhyayana karIe to A taphAvata spaSTa thato jaze. AcArAMganuM hArda ApaNe AcArAMganuM UMDANathI adhyayana karIe. emAM je adhyAtma sUtro gUMthelAM che, temane prayoganA stare svIkArIe. Ama karIne ja ApaNe AcArAMganA UMDANAmAM pahoMcI zakIzuM; adhyAtmanA UMDANamAM pahoMcI zakIzuM. je sAdhaka AyAronA UMDANamAM pahoMcavAmAM saphaLa thaI jAya che te adhyAtmanA UMDANamAM pahoMcavAmAM saphaLa thaI jAya che. adhyAtmanA UMDANamAM javA mATe AcArAMganuM samagra anuzIlana Avazyaka che. A AvazyakatAnI anubhUti karanAra vyakti AcArAMganA marmane pakaDI le che, adhyAtmanA hArdane pakaDI le che. - astitva ane ahiMsA , 271 - Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatInI bhaviSyavANI jaina kALagaNanA anusAra atyAre pAMcamo Aro cAlI rahyo che. ' jayAre pAMcamo Aro (kALakhaMDa) samApta thavAno haze, chaThTho Aro zarU thaze tyAre A jagatamAM vicitra sthitio | pedA thaze. e samayanI sthitinuM varNana romAMcaka che. sau prathama samavartaka vAyu vaheze. te evo pralayakArI haze ke pahADa paNa prakaMpita thaI UThaze. tIvra AMdhIo dhasI Avaze. jethI samagra AkAza ane samagra dharatI dhULathI chavAI jaze. caMdramA eTalo badho ThaMDo paDI jaze ke rAtre koI mANasa bahAra nIkaLI paNa nahi zake. sUrya eTalo badho garama thaI jaze, eTalo badho tapta thaI jaze ke mANasa baphAI jaze. bhayaMkara ThaMDI ane bhayaMkara garamI ! varasAda paNa paDaze - | paraMtu pANIno nahi anino varasAda paDaze, aMgArA varasaze ! Aje ema kahevAya che ke jayAre paramANu visphoTa thaze, nAbhikIyA yuddha thaze tyAre AkAza agninI javALAomAM bharakhAI jaze. jIvajagata prAyaH samApta thaI jaze. je bacaze teo AMdhaLA, baherA ane rogI banI jaze. . bhagavatIsUtranuM A varNana zuM paramANu yuddha dvArA pedA thanArI sthitinuM varNana to nathI ne ? temaNe agAuthI e zI rIte joyuM ke AvuM kazuMka banavAnuM che ? Aje je cAlI rahyuM che te jotAM emA lAge che ke mAnavI barAbara e ja dizAmAM AgaLa vadhI rahyo che. AjanA vaijJAniko ane rAjanetAo hisAnI dizAmAM jaI rahyA che. eno artha e ja che ke teo motanI dizAmAM jaI rahyA che ane jANI joIne AMkhamIMcAmaNAM karI rahyA che, potAnI jAta sAthe prapaMca AcarI rahyA che. anekAnta bhAratI prakAzana