________________
vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv
vvvv
કુમારિલભટ્ટ
૧૫૭ એક પ્રાર્થના હૈ. તુમહારે સત–આદર્શ હિંદુત્વ કે પ્રેમમય, જાગરુક ઔર નિષ્પાપ બનાવેં. વહ આતતાયી ન હો. વહ અપનેપન મેં અપને અસલી રૂપ કે ભૂલ ન જાય. વહ સંકીર્ણ ન હે. દૂસરે કે પ્રતિ ઉસમેં આદરભાવ રહે. ઉદારતા ઉસકા કભી સાથ ન છોડે. “ ન કથા કે પરમ સત્ય આદર્શ કે વહ ન બિસરા દે. તુમ્હારી શતાબ્દી કે બાદ યદિ હિંદુત્વ કી અપને સદાશે કી એર પ્રગતિ હુઈ તો આગામી દ્વિશતાબ્દી કે અવસર પર ભારતવર્ષ કે સબ પુત્ર, ભેદભાવ ભૂલ કર, તુમ્હારી પુણ્યસ્મૃતિ મેં આદર ઔર ભક્તિ કે આંસૂ બહાને કે એકત્રિત હશે.
(“પ્રભા”ના એક અંકમાંથી)
२७-कुमारिलभट्ट
(લેખક:-શ્રી. શંભુનાથ ત્રિપાઠી) ભારત કી પ્રાચીન આર્ય સભ્યતા ઔર ઉસકે અનુયાયિય કે વિરોધી બૌદ્ધધર્મ કી જ્વાલા મેં જિન વેદવેત્તા મહાત્માઓ ને આત્માહુતિ કી હૈ તથા ઉસકે સ્થાન મેં પુનઃ વૈદિક હિંદુધર્મ કે પ્રતિષ્ઠિત કિયા હૈ ઉનમેં કુમારિક કા નામ અપને આપ હી યાદ આ જાતા હૈ. સંસાર કા ઇતિહાસ ભી ઇસ બાત કા સાક્ષી હૈ કિ કોઈ ભી પુરાની પ્રચલિત રીતિ, ચાહે વહ કિસી ભી સામયિક કારણ એ લોકવ્યવહાર મેં આ ગઈ હો, બડી કઠિનાઈ સે દર હોતી હૈ. કઠિનાઈ સે હી નહીં, ઉસકે વિરુદ્ધ આંદોલન કરનેવાલ કે ઇસ સંસાર તક સે નમસ્કાર કરના પડતા હૈ. ઈસા ઔર ઉનકે પરવતી સુધારક કે રામાંચકારી પ્રાણાંતક દંડ કૌન નહીં જાનતા ? ઈસ બાત કા તે વૈસા પ્રમાણ નહીં મિલતા કિ ભારતીય જનતા ને ભી અતીતકાલ મેં અન્ય દેશોં કી તરહ સ્વધર્માલોચક કે સાથ કર વ્યવહાર કિયા હૈ, કિંતુ ઇસકે વિપરીત યહ પ્રમાણ અવશ્ય મિલતા હૈ કિ ઉનકા યહાં આદરસંમાન હી હેતા થા. તથાપિ અપવાદરૂપ મેં હી સહી, યહ કહને મેં અત્યુક્તિ ન હોગી કિ વિક્રમ કી ચતુર્થ શતાબદી સે આઠવી શતાબ્દી તક ભારતીય બૌદ્ધપ્રચારકે ને ધર્મપ્રચાર કે લિયે બહુત ઉગ્ર ઉપાય કા આશ્રય લિયા થા. ઈસકા કારણ ઉસ સમય કે ઇતિહાસ પર થોડા ધ્યાન દેને સે સ્વયં હી સ્પષ્ટ હો જાતા હૈ. બુદ્ધ કે સમય સે ઇસા કે બાદ દૂસરી શતાબ્દી તક બૌદ્ધધર્મ આક્રમણકારી ધર્મ નહીં થા, ઉસ સમય વહ વિશ્વહિતકારી સિદ્ધાંત કે આધાર પર અપને સિદ્ધાંત કા પ્રચારભર કરતા રહ્યા. યહાં તક કિ ઇતર
૫ ૧૪ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
