________________
^
^^^
^
^^
vvvvy
ઉદાવાનાલા કા યુદ્ધ
૩૭૫ જતા થા. કઈ દિન તક લગાતાર ઉસને ઐસા હી કિયા. અંગરેજી સેના યહ જાદૂરી કાર્રવાઈ દેખ કર અવાફ રહ જાતી થી. કુછ કરતે—ધરતે નહીં બનતા થા. પરંતુ અંગરેજ પહલે સે ભી અધિક સાવધાન રહને લગે ઔર ઈસ ગુપ્ત રહસ્ય કે ઉદ્દઘાટન કી તાક મેં લગે રહે. અંત મેં ઉસ છિપે માર્ગ કા પતા લગા કર હી છોડા. કહા જાતા હૈ કિ એક અંગરેજ સનિક ને હી જે કિસી કારણવશ અપને દલ સે ભાગ કર મીર કાસિમ કી શરણ મેં ચલા ગયા થા ઔર જિસે મીર કાસિમ ને અપની સેના મેં નૌકરી ભી દી થી–અંગરેજો કો ઉસ ગુપ્ત માર્ગ કા સારા ભેદ બતલા દિયા, જબ વહ અંગરેજ સૈનિક અપને જાતિવાલોં કે યહાં સે સત્તાવાર હે કર ભાગ ગયા થા. ઉસે પકડવા કરી માર ડાલને કી ભી પૂરી કોશિશ કી ગઈ થી–લેકિન જબ નવાબ કી શરણ મેં ગયા તે ઉસકી રક્ષા હે કી થી. વહી વિશ્વાસઘાતી સૈનિક એક અંધેરી રાત મેં ચુપચાપ ઘેરે સે બાહર નિકલા ઔર અંગ્રેજી સેના કે કસાન સે જ કર કહા કિ અગર મુઝે પ્રાણદાન મિલે તો મેં ગુપ્ત માર્ગ કા સારા ભેદ બતા દૂ. અંધા ચાંહે આંખ ! અંગ્રેજ લોગ તો યહ ચાહતે હી છે. ઉસે પ્રાણુભિક્ષા દી. ઉસને ઈમાનદારી ઔર નમકહલાલી કે એક એર રખ કુલ પતા બતા દિયા. અબ તે અંગ્રેજો કી પ્રસન્નતા કા ક્યા ઠિકાના ? ઉન લેગે ને તે ઉદવાનાલા કે સુદઢ ઘેરે કે વિજય કરને કી માને કુંજ હી પા લી.
ઘેરે મેં ગુપ્ત માર્ગ દ્વારા પ્રવેશ કરને કી કુછ મિલ ગઈ. ઈસા કે જન્મ ૧૭૬૩ વૅ વર્ષ કી ચૌથી સિતમ્બર થી–સમય આધી રાત. બંગાલ ઔર બિહાર કા અભાગા નવાબ અપને દુર્ગ મુંગેર મેં નિશ્ચિત સયા થા–ઉસે ઉદવાનાલા કે ઘેરે કે સંબંધ મેં તો યહ પૂરા વિશ્વાસ થા કિ, અંગ્રેજ વહાં સે એક પગ ભી આગે નહીં બઢ સકતે હૈં; પરંતુ યહાં કા ઘેરા તો જાલસાજી નશેબાજી ઔર વ્યભિચાર કા અડ્ડા હો રહા થા. ઉસ સમય તક તે નવાબ કી સેના નાચ-રંગ દેખ ચૂકને કે પશ્ચાત નિદ્રાદેવી કી સુખમય ગોદ મેં બેસુધ હે કર સુખપૂર્વક ખર્ટે ભરને લગી થીં. ઉસી નિર્જન રાત્રિ મેં, અનુકૂલ અવસર જાન કર કુછ અંગ્રેજ સૈનિક અસ્ત્ર શસ્ત્ર સે સજિજત હે કર ગુપ્ત માર્ગ કે દ્વારા ફાષ્કબે ઘેરે મેં ઘૂસ ગયે. ભાગ્ય ઉન લોગો કે સાથ થા. ઘૂસતે હી ઉન લોગે ને એકાએક ધાવા બોલ હી તો દિયા–બેખબર એ હુએ નવાબ કે સૈનિક ચૌક પડે. ઉસ સમય ન તો ઉન લેગ કે પાસ કોઈ અસ્ત્ર-શસ્ત્ર હી થા ઔર ન વે લડાઈ કે લિયે તૈયાર હી છે. કિતને તે નશા કી ખુમારી મેં ઝંપકિયાં હી લે રહે થે. સિવા તીન-તરહ હેને કે ઔર કૌન ઉપાય થા? સારી સેના છિન્ન ભિન્ન
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
