________________
હજરત મુહમ્મદ કા જન્મદિવસ ૩ર૩ છે. એક દલ જબ હાર સ્વીકાર કરી લેતા તો યુદ્ધ ઉસી સમય બંદ હો જાતા થા. ર૫ મેં ઇસા કી પંદ્રહવી ઔર સેલહવી શતાબ્દી મેં ઈગ્લેંડ, ફ્રાંસ, જર્મની ઔર પેન મેં અપના અપના પ્રભુત્વ સ્થાપિત કરને કે લિયે કૈસે યુદ્ધ હુયે, ડીક વૈસે હી યુદ્ધ ભારત મેં નવી ઔર દશવી શતાબ્દી મેં હુયે થે.
યહ બાત નહીં કિ પ્રાચીન યુદ્ધનીતિ કા કભી ઉછેદ નહીં હતા થા. કભી કભી હોતા બી થા. કૃષિ કી હાનિ હાતી હી થી ઔર કભી કભી કદાચિત વિજિત પ્રદેશ ભી ઉદ્વસ્ત હે જાતે છે; પરંતુ ગ્રીકો કે આક્રમણ કે પશ્ચાત્ હી યહાં ઐસી બાતે હુઈ થીં. બહુત પ્રાચીન કાલ સે ભારતીય યુદ્ધો મેં અનીતિ કા બર્તાવ અપવાદ કે રૂપ મેં હી હોતા થા. શત્ર કો જજર કરના, ઉસકે પ્રાન્ત કે ઉદ્ધવસ્ત કર ઉસકી શકિત નષ્ટ કરી દેના, આદિ બાતેં ભારતવાસિયાં ને ગ્રીક સે સીખી થીં. રાષ્ટ્રકૂટ કે ગોવિંદરાજ ને કનૌજ કે એસા પ્રસ્ત કિયા કિ વહાં કે સુંદર પ્રસાદ કે
સ્થાન પર ઘાસ કા જંગલ હો ગયા ઔર ઉસકા કુશસ્થલી નામ સાર્થક (અન્વર્થક) હો ગયા. ધ્યાન મેં રખને યોગ્ય બાત યહી હૈ કિ એસી ઘટનાર્થે પહલે નહીં, મુસલમાન કે આક્રમણ કે પશ્ચાત હી હુઇ.
યુદ્ધોં સે અનેક હાનિયાં હૈં, પરંતુ ઇસ બાત કા ભી ન ભૂલના ચાહિયે કિ મર્યાદિત યુદ્ધ રાષ્ટ્ર કે અસ્પૃદય ઔર ઉન્નતિ કે કારણ હેતે હૈં. છેટે મોટે યુદ્ધોં સે જનતા મેં વીર્યક્રૂતિ બની રહતી ઔર શૌર્યવૃત્તિ જાગરિત રહતી હૈ. લેગ મેં બૈર્યાદિ ગુણો ઓર કલ્પનાશકિત કી વૃદ્ધિ હતી હૈ. પરંતુ યુદ્ધ મેં અનુદારતા અથવા ક્રૂરતા ન હોની ચાહિયે. ઈસા કી નવી ઓર દશવી શતા
બ્દી મેં ઇસ પ્રકાર કે ( અનુદાર ઔર કર ) યુદ્ધ વિશેષ નહીં હુયે, ઇસ કારણ હમ ઈન દિને શતાદિયા કા કાલ તેજસ્વી ઔર બલશાલી માન સકતે હૈ. (“સરસ્વતી”ના એક અંકમાંથી)
६०-हजरत मुहम्मद का जन्मदिवस એક મુસલમાન લેખક અપને પત્ર મેં લિખતે હૈં:
“સુપ્રસિદ્ધ અરાજકવાદી બેકુનિન ધર્મ-બહિષ્કાર કે લિયે સબસે બડી દલીલ યહ પેશ કરતા થા કિ ધમ કા ઉદ્દેશ્ય તો સંસાર મેં શાનિત કા રાજ્ય સ્થાપિત કરના હૈ, લેકિન ઉસકે સબબ સે જિતની અશાતિ હુઈ હૈ, ઉતની ઔર કિસી સબબ સે નહીં. ઈતિહાસ ઈસ દાવે કી સચાઈ કા સાક્ષી હૈ. લેકિન હમ પૂછેગે કિ યા વહ ચીજ ધર્મ થી? યદિ શાન્તિ કે પૂજારી હજરત ઇસા કે નામ માત્ર કે અનુયાયી ઈસાઈયતકી આડ લે કર ગરીબ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
