________________
૨૫૦
શુભસંગ્રહ–ભાગ ૭ મા બુદ્ધજી કે ચરણે સે પવિત્ર કિયા ગયા હૈ. યહાં પર ઉનકે ઉપદેશ કા બહુત બડા પ્રભાવ પડા, ઔર અનેક પુરુષ ને સંન્યાસ ગ્રહણ કિયા. ઇસ કારણ સ્ત્રિયાં બડી ભયભીત હુઈ. જબ બુદ્ધ ગ્રામ મેં ભિક્ષા કે લિયે જાતે, તે સ્ત્રિયાં ડર કર આપસ મેં કહતી થી–
"अगतो खो महासयणो मगधानं गिरिब्बजं । सब्बे संचये नीत्वा न कंसुदानि नयिस्मति ॥"
અર્થાત “ માગ કે ગિરિવજ મેં મહાશ્રમનું આયે હૈ. સબ લાગે કે ધીરે ધીરે ઉહેને સંન્યાસ દિયા, ઔર અપને સાથે લે ગયે. આજ વહ પુનઃ આયે હૈ. દેખું, અબ કિસે લિયે જાતે હૈ.”
બુદ્ધ ભગવાન કે નિર્વાણ (૫૪૪ યા ૫૪૩ ઈસ્વી પૂર્વ) કે પશ્ચાત રાજા અજાતશત્રુ કે સમય મેં, બૌદ્ધ સંપ્રદાય કી પહલી સભા બુદ્ધિજી કે સિદ્ધાંત કે એકત્ર કરને કે લિયે રાજગૃહ મેં સપ્તપણે (સત્તપની) ગુહા મેં, મહાશ્રમણ કરૂપ ( કશ્ય૫) કે સભાપતિત્વ મેં હુઈ થી. કુછ સમય પહલે સપ્તપણું ગુહા કે વિષય મેં બડા વાદવિવાદ હે રહા થા, ઔર નિશ્ચયપૂર્વક યહ નહીં કહા જા સકતા થા કિ સપ્તપણું ગુહા કૌનસી હૈ. જનરલ કનિંઘમ સ્વર્ણભાંડાર–ગુહા કે હી સપ્તપણું–ગુહા સમઝતે થે. સર આરલ સ્ટીન ને સન ૧૮૯૯ મેં ઇસકે પાસ વૈભારગિરિ પર જનમંદિર આદિનાથ સે લગભગ ૧૦૦ ફીટ નીચે એક દૂસરી ગુહા કે સપ્તપણું બતલાયા. ટીન સાહબ ને જે પ્રમાણ સપ્તપણું કે સિદ્ધ કરને કે લિયે દિયે હૈ, યે અકાટય હૈ, ઔર અબ નિશ્ચયપૂર્વક યહી કહા જા સકતા હૈ કિ ઈન્ડીંકી બતલાઈ હુઈ ગુહા સપ્તપણું ગુહા હૈ. ઈસ મતભેદ કા ઔર સપ્તપણુ ગુહા કા ઠીક ઠીક પતા ન લગને કા કારણ યહ થા કિ યહાં પર અનેક ગુફાયૅ હૈ, જે અબ સિંહવ્યાધ્ર કે રહને કે સ્થાન હૈ. એક ગુફા મેં હમ લેગ ઘુસે, તે ભીતર સિંહ કે ગર્જન કા શબ્દ સુનાઈ દિયા. હમ લોગ ડર કર બાહર ભાગ નિકલે; કાંકિ સાથ મેં કઈ શસ્ત્ર નહીં થા. ગુફાઓ કે ભલી ભાંતિ અવલોકન સે વિદિત હતા હૈ કિ અવશ્ય કિસી સમય ઇનમેં તપસ્યા કે લિયે મનુષ્ય રહા કરતે થે.
અજાતશત્રુ કે પૌત્ર તથા રાજા દર્શક કે પુત્ર ઉદય ને રાજગૃહ છેડ કર પાટલિપુત્ર કે અપની રાજધાની બનાઈ, તભી સે રાજગૃહ કી અવનતિ તથા પાટલીપુત્ર કી ઉન્નતિ દિનાંદિન હતી ગઈ. તો ભી તીર્થસ્થાન હે જાને કે કારણ રાજગૃહ કા માહામ્ય
જ્યાં કા ત્યાં બના રહા. સમ્રાટું અશોક કે પુત્ર મહેન્દ્ર ને રાજગૃહ મેં ગૃહકુટ પર્વત પર રહી તપશ્ચર્યા કી. એસા અનુમાન હૈ કિ અશોક કી મૃત્યુ ભી ( ૨૩૭ યા ૨૩૬ ઇસ્વી પૂર્વ ) યહીં કી કિસી પહાડી પર હુઈ થી. ખારવેલ (લગભગ ૧૭૧ વર્ષ ઈસવી પૂર્વ ) કે હાથિગુંદા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
