________________
કુમારિલભટ્ટ હી મિલતા હૈ. દૂસરે શિષ્ય પ્રભાકર ભી બડે સુતીક્ષણ બુદ્ધિ કે છે. કહતે હૈં, કુમારિક એક દિન શાવર ભાષ્ય પઢા રહે છે, કિનહીં દે પંક્તિમાં કા પૂર્વાપર સંબંધ નહીં બૈઠના થા. કુમારિલ ને કુછ દેર તક સોચ કર કહા કિ ઇસકા કુછ ખાસ અંશ નિકલ ગયા હૈ. પ્રભાકર ને ઉન પંક્તિમાં કે લગ લિયા થા. કુમારિક કે ચલે જાને કે બાદ પ્રભાકર ને એક કાગજ પર ઉન પંકિતમાં કા મર્મ લિખ કર પુસ્તક કે ભીતર રખ દિયા. દૂસરે દિન કુમારિલ ઉસ કાગજ કે પઢ કર બહુત ખુશ હુએ. ઉહેને કહા-અજ સે તુમ હમારે ગુરુ છે. પીછે યહી પ્રભાકર ગુરુ નામ સે પ્રસિદ્ધ ભી હુએ. આજ ભી મીમાંસા મેં ભટ્ટ મત ઔર ગુરુમત બડા ઉચ્ચ સ્થાન રખતે હૈ. ગુરુ ને ભટ્ટ મત કે વિરુદ્ધ શાવર ભાષ્ય પર “બહતી નિબંધવિવરણ આદિ ટીકાઓ મેં અપને મતભેદ ક વર્ણન કિયા હૈ. ઇનકે સંપ્રદાય મેં શારિકનાથ તથા ભવનાથ હુએ હૈ, જિનકે બનાયે “ઋતુવિમલઔર દીપશિખા' પ્રસિદ્ધ ગ્રંથ હૈ. ઇસ તરહ કુમારિલ કે શિષ્ય એક સે એક બઢ કર હુએ. યદ્યપિ ઈનકે શિષ્યો મેં મતભેદ હે ગયા થા ઔર ઉન લાગે ને અલગ અલગ અપને મત ચલાવે છે, તે ભી ભાટું મત કી જિતની પુસ્તકે હૈ ઔર ઉનમેં જૈસી અકાટયતા હૈ ઉતની ઔર વૈસી કિસીકી ભી નહીં હૈ.
અંત મેં સબ અપને કર્તવ્ય કે સમાપ્ત કર કે જબ કુમારિલ ગુરુ કે સાથે વિશ્વાસઘાત કે પ્રાયશ્ચિત્ત મેં તુષાગ્નિ મેં પ્રવેશ કર રહે થે, તબ શંકરાચાર્ય સે પ્રયાગ મેં ભેંટ હુઇ. કુમારિલ ઔર શંકર કા બહુત પ્રેમપૂર્ણ ભાષણ હુઆ ઔર ઉન્હીકે સામને હી ઉનને સન ૭૩૦ કે લગભગ અપના દેહાવસાન કિયા - કુમારિલ કે સિદ્ધાંત ઔર બૌદ્ધ દર્શન કે ખંડન કરને કી રીતિ દૂસરે લેખ મેં દિખાઈ જાયગી.
(“સરસવતી'ના એક અંકમાંથી)
S?
,
-
કો
1
TO ST!
:
એ
EDM
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
