________________
અરિહંત-ચિંતન : ૪ પ્રકારે ઉપકાર]
૩૫ કોત્તરગુણ કેટલે બધે ઉચ્ચ કોટિને, કે પાપકર્મ બંધાવ્યા. ત્યારે બીજી બાજુ પ્રભુને આર્યદેશમાં વિચરતાં પ્રભુને લાગ્યું, કે અહીં તીવ્ર કર્મક્ષયની પોતાની સાધના કરવી છે, એ એટલા બધા ભારે કષ્ટ આવતા નથી, તો મારે વખતે કષ્ટદાતા પરની સામે ન જવાય કે હું ભારે કર્મને ક્ષય શી રીતે થશે ?
તો કષ્ટ વેઠી લઉં, પરંતુ એ બિચારે ડૂબી જશે! ભારે કર્મ ભારે કષ્ટ સહ્યાથી જાય. આત્માથીપણું આ, કે કષ્ટ આવે તેથી પ્રભુ અનાર્ય દેશમાં વિચરવા ગયા ! ને તે વેઠી લેવાના ભાગેડુ નહિ થવાનું, ત્યાં છ મહિના સુધી ભયંકર ત્રાસ સહન કર્યા! તેમજ કષ્ટ સ્વતઃ ઊભા કરીને પણ અનાડી લેકે અપમાન કરે, તિરસ્કાર કરે, વેઠતા જવાનું, લાકડી મારે, ઢેફા મારે, પ્રભુ પર શિકારી કૂતરા પરીષહ-ઉપસર્ગમાં કષ્ટ આવી પડે છે. છોડે! એકવાર તો પ્રભુને ફાંસીના માંચડેય ત્યાગ-તપસ્યા વગેરેથી જાતે કષ્ટ ઊભા કરાય ચડાવી દીધેલા ! અહીં એક પ્રશ્ન –
છે. મહાવીર પ્રભુ એ કરતા. ચંડકેશિક નાગના પ્ર-એ અનાડી લોકોએ પ્રભુની આશાતના આંગણે બીજાઓએ ના પાડવા છતાં, પ્રભુ જાતે કરી ઘોર કર્મ બાંધ્યા હશે જ. તે પ્રભુએ શા સમજીને જ ગયા, અને નામે પગે બચકાં ભર્યા માટે એ દેશમાં જઈ પેલાઓને કર્મ બાંધવાનું તે સ્વેચ્છાથી સહ્યાં! ઝેરની પીડાય સહી હશે. નિમિત્ત આપ્યું ? પ્રભુ તે કરુણાના સાગર ત્યાં વીર પ્રભુનો કરુગુણ કે ! હતા, તે આમાં પ્રભુને અનાડીઓની દયા ન કે પિતાને મારી નાખવા ઈચ્છનાર એ નાગને આવી કે હું ત્યાં જઈશ તે એ કે ત્રાસ કરૂણાથી કહે છે બુજઝ બુઝ ચંડકેસિયા !” આપી બિચારા કર્મ બાંધશે?
અહીં સાપ હવે ડાહ્યો થઈ ગયે, સમતામાં ઉ૦-અનાડી કોને કહેવાય? જે જાલિમ આવી ગયે, તો હવે લોકો તરફથી એને ઉપદ્રવ પા૫પરિણતિ, મેહપરિણતિ અને અજ્ઞાનતાવાળા ન આવે એ માટે પ્રભુ કરુણાથી ત્યાંજ પંદર હોય. એવા જ પિતાની એ પાપપરિણતિથી દિવસ સુધી-સાપ કીડીઓથી ચવાતે જીવ્યે જ પાપકર્મ બાંધે છે. જે પિતાની જ તેવી ત્યાં સુધી –-કાઉસગ્ગ ધ્યાને ઊભા રહ્યા! પાપપરિણતિ આદિ ને લઈને પાપ બાંધે છે. આ બધી જિનેન્દ્ર પ્રભુના લકત્તર ગુણેના તે તેથી એમ ન કહેવાય કે પ્રભુએ એમને ચિંતનની વાત થઈ. એમ,
પ્રભુના ઉપકારનું ચિંતન . () પ્રભુના ઉપકારનું ચિંતન આ રીતે માર્ગ આપે! કે જ્ઞાનાચારાદિ પંચાચારને, કરવાનું કે,
અધ્યાત્માદિ પાંચ વેગને, મિત્રા-તારાઆદિ ૮ (i) “પ્રભે ! આપે મોહ અને અજ્ઞાનના ઘેર
ગદષ્ટિને, માર્ગાનુસારી ગુણે, શ્રાવકઅંધકારમાં ડૂબી ગયેલા જગતને જીવ–અજીવ
ધર્મની ગ્યતાના ૨૧ ગુણને, ચારિત્રની વગેરે, શેય—હેય-ઉપાદેય ત ને કેટલે ભવ્ય
ગ્યતાના ૧૬ ગુણેને....વગેરે વગેરે
સમાગ આપે ! વળી બોધ-પ્રકાશ આપે ! વળી
(iii) પ્રભુ આપે સ્યાદ્વાદ, નયવાદ, ઉત્પાદ-. (i) ઉમાગે આથડતા જગતને સમ્યગ્દર્શન વ્યય-ધ્રૌવ્યની મહાસત્તા....વગેરેના કેવા ભવ્ય જ્ઞાન–ચારિત્રને કે શુદ્ધ અને સચોટ મેક્ષ સિદ્ધાન્ત આપ્યા!
