________________
અપવાદ કયા પ્રમાણ ]
પૂજા સવારે જ કરવી પડે. તે શું શાસ્ત્ર આ ઉ૦ના, કેમકે આ હિંસા એ અપવાદ મંજૂર કરે છે? હા, શાસ્ત્ર કહે છે,- માર્ગ જ નથી. કારણ, અહિસાને ઉત્સગ માર્ગ " जावइया उस्सग्गा
પરબ્રહ્મ યાને શુદ્ધ બ્રહ્મની પ્રાપ્તિના ઉદેશથી
કહે છે. એજ ઉદ્દેશથી એટલે કે શુદ્ધ બ્રહ્મ तावइया चेव अववाया ।
પ્રાપ્તિના ઉદ્દેશથી જે આ હિંસા કહી હોત मोत्तूण मेहुणभावं
તે તે એ એને અપવાદ થાત, પરંતુ આ ળ સં ન હો રાજ વિના” બકરા-છેડાદિની
બકરા-ઘેડાદિની હિંસાને ઉદ્દેશ તે સ્વર્ગ–
ને અર્થાત શાસ્ત્રમાં જેટલા ઉત્સર્ગમાર્ગ છે, પ્રાપ્તિ, રાજ્ય-પ્રાપ્તિ વગેરે કહ્યો છે. તેથી તેટલા જ અપવાદ માર્ગ હોય છે, સિવાય ઉદ્દેશ જુદો જ થઈ ગયે, તેથી આ હિંસા બ્રહ્મચર્ય, કેમકે બ્રહ્મચર્ય–ભંગ રાગ વિના અપવાદ માર્ગની ન ગણાય, માટે એને અપવાદ નથી થતે માટે બ્રહ્મચર્યમાં અપવાદ નહિ) તરીકે ઠરાવે એ શાસ્ત્ર પણ ખોટું. એટલે કાલાદિ સંગવશ સવારે પણ પૂજા આની સામે જૈન શાસનને પ્રસંગ જુએ. થાય એ અપવાદ માર્ગ. અલબત્ પિતાને સંયમ ધર્મમાં સાધુના નિમિત્તે બનાવેલ આહાર ધ્યાનમાં હોવું જોઈએ કે ઉત્સર્ગથી આ પૂજા જે આધાકર્મ દોષવાળે ગણાય, તે લેવાની મધ્યાહને જ કરવાની વિધિ છે, અને પિતાને મનાઈ કરી છે. સાધુએ આધાકર્મ આદિ કર વિધિમાર્ગ તરફ સાપેક્ષ ભાવ જોઈએ. દોષ-રહિત નિર્દોષ આહાર લે. જે આધાકર્મ
પ્રવ-બ્રહ્મચર્ય સિવાય બધા ય ઉત્સર્ગ માર્ગ લે તે સાધુ-નિમિત્ત એ બનાવવામાં જે તે અપવાદ માર્ગ હોય તે તે જેને જેમ ફાવે અસંખ્ય જીની હિંસા સાધુ નિમિત્તે થઈ તેમ અપવાદ માર્ગ ગણીને એને સ્વચ્છેદ એ હિંસાની અનુમોદનાનું પાપ સાધુને પ્રવૃત્તિ કરવાની છૂટ નહિ મળે?
લાગે, અસંયમ થાય એટલે સાધથી
એ આહાર ન લેવાય. આ ઉત્સર્ગ માર્ગ ઉ૦-ના, અન્યાગ-દ્વાર્નાિશિકામાં કલિકાલ
તે કહ્યો, પરંતુ અપવાદે કહ્યું,સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજે લખ્યું
સંમત્યાદિ કારણે આધાકર્મ નહિ રાજાપુરસ્કૃષ્ટમોરે ૪”
અર્થાત્ “સંમતિતર્ક” વગેરે શાસ્ત્ર ભણઅથતુ એક ઉદ્દેશથી ઉત્સર્ગમાર્ગ બતાવ્યા વાના કારણે જે કદાચ આધાકર્મ (સષ) પછી એના પર બીજા જ ઉદ્દેશથી અપવાદમાર્ગ આહાર સેવ પડે, તે સંયમને ભંગ નહિ ન કરી શકાય. દા.ત.
અહીં પ્રશ્ન થાય,- પ્રવેદમાં પહેલાં ઉત્સર્ગ-માર્ગ મુકયો પ્ર-વૈદિક હિંસાને અહિંસાને અપવાદ કોઈ પણ જીવની હિંસા નાહે કરવી. પછી હોવાનો ઈનકાર કરે છે, તે જૈન શાસ્ત્રોના આગળ જઈને કહ્યું “સ્વર્ગની ઈચ્છાવાળાએ આધાકમ અસંયમને સંયમ ધર્મને અપવાદ બકરાને યજ્ઞ કરે, રાજ્યની ઈચ્છાવાળાએ કેમ કહે છે? ઘોડાને યજ્ઞ કર...” ઇત્યાદિ. તે શું આ ઉ૦-વૈદિક યજ્ઞ-હિંસામાં ઉદેશ અહિંસાના હિંસાને અપવાદ માર્ગ કહેવાય? એટલે કે ઉદ્દેશ કરતાં જુદો છે. અહીં આધાકર્મ અસં. આવી હિંસા અપવાદ માર્ગે કરી શકાય? યમમાં ઉદ્દેશ નિર્દોષ આહારના ઉત્સગ-માર્ગના
ભગ..
