________________
ગુરુ શા માટે? : ૫ ધર્મનિ 1.
[ ૧૮૩
પામે છે, માટે એને ધર્મનિ કહે છે. અપેક્ષિત હોય, તે તે કાંઈ તાર વલેપાતથી તાત્પર્ય, આ પાંચ ગુણ ધર્મના અતિ આવશ્યક તકલીફ નહિ જાય, ઈષ્ટસિદ્ધિ નહિ થાય. સાધન છે. કોઈ પણ ધર્મ આરાધ હેાય તે “તકલીફ જશે યા ઇષ્ટસિદ્ધિ થશે તો તે એ માટે આત્મામાં ધૃતિ જોઈએ, શ્રદ્ધા જોઈએ, ધર્મના પ્રભાવે.” સુખ જોઈએ, વિવિદિષા જોઈએ, અને “માટે ધર્મ પર ભારે શ્રદ્ધા રાખી સ્થિર વિજ્ઞપ્તિ જોઈએ.
ચિ ધર્મ કર. કામ કરશે તે ધર્મનું પુણ્ય જ (૧) વૃતિ-ધર્મસાધનમાં પહેલી આવશ્યકતા કામ કરી જશે. માટે ધર્મ વધાર. બાકી તે ધતિની. ધતિ એટલે ધર્મ-સ્થિરતા, ચિત્તની દુન્યવી કોઈ તકલીફ દૂર થાય કે કાંઈક સિદ્ધિ ય સ્વસ્થતા. ધર્મ કરે છે તે પહેલાં ચિત્તની થઈ આવે, એની બહુ કિંમત શી છે ? ચંચળતા, અસ્વસ્થતા, આકુળ-વ્યાકુલતા, અતિ “મારી દુન્યવી સિદ્ધિઓ થઈ આવે તે પણ રાગદ્વેષના સંકુલેશ...વગેરેને દૂર હટાવે (૧) જન્મના અંતે ચાલી જવાની ! અને નહિતર એવા અસ્વસ્થ મનમાં ધર્મ જામી નહિ. શકે. એક દેવદર્શન જે
(૨) “જીવતાં ય પાસે છે ત્યાં સુધી ય પળે નાનકડે ધર્મ કરે છે, પરંતુ મનમાં દા. ત. મારે રૂમાલ પડી
પળે રાગના ઝેર પાનારી, અને (૩) પાપકર્મ
બંધાવનારી છે. ગયે,’ એટલી ય જે મનમાં અસ્વસ્થતા આ ધ્યાન હશે, તે દેવદર્શનમાં ભલીવાર નહિ આવે. એનું મહત્ત્વ ગણાય? મહત્ત્વ તો વીતરાગ એમ સુપાત્ર દાન દે છે, પરંતુ મનમાં દા. ત. પ્રભુના ધર્મનું છે. એ સાધવા મળે એ વખતે મારે ગાડીને ટાઈમ થઈ જશે, એટલીય મનને ચંચળતા – વિહ્વળતા – વલેપાત શા વ્યાકુળતા હશે, તે ચિત્તમાં વિવેક-બહમાન રાખવા?”... ભર્યા સુપાત્રદાનના ઊંચા ભાવ નહિ આવે. વગેરે વગેરે તરવસમજથી મનના વલોપાત સારાંશ, ધર્મ જરૂર સાધે, પરંતુ ચિત્તમાં મિટાવી શકાય. ધૃતિ-સ્વસ્થતા લાવીને સાધે. પૂછે,
ધ્યાનમાં રહે, ધર્મ મનથી કરવાનો છે, પ્ર-પણ અનાદિનું વલે પાતિયું મન કંઈ મન વિનાને નહિ. કહે છે ને કે “મન વિનાનું ને કાંઈ વલોપાત કરતું હોય એ કેમ રોકાય? મળવું ને ભીંતડિયે ભટકાવું.” સામાનું મન અને શી રીતે ધતિથી ધર્મ થાય?
નથી ને તમે એને મળવા જાઓ, તે એ કેઈ ઉ–મનને સમજાવી દેવાનું,
ભીતને મળવા ગયા બરાબર છે, ભલીવાર ન “ચક્રવતીના છ ખંડ ગયા, તારે એવું આવે. એમ મન વિના પરાણે ધર્મ કરવા શુ ગયુ છે? ”
* ગયા, તે એમાં ભલીવાર ન આવે. હવે જ્યારે તે રૂમાલ પડી જવા પર વાત કરે ?
- મન દઈને ધર્મ કરવાનો છે, તે ધર્મ કરતી ગાડી પકડવી છે તે વલોપાત કરવાથી નહિ
વખતે તે મને વિહ્વળ-વ્યાકુળ-ચંચળ રાખ્યું પડાય, પુણ્યથી પકડાશે. સુપાત્રદાનાદિ ધર્મ
કેમ પાલવે? સારી રીતે કર, પુણ્ય વધશે તે પુણ્યથી ગાડી ધર્મને મન દેવું જ છે તો તે સ્વસ્થ કદાચ લેઈટ હશે ને? તે ય તને મળી જશે! મન દેવું. ધર્મની તક શા સારુ ખવે? અથવા જીવનમાં તે જ વૃતિથી ધર્મ સધાય. આમ ધતિ બીજી કોઈ તકલીફ હોય, કે અમુક ઈષ્ટસિદ્ધિ એ પહેલી ધર્મનિ,
