________________
અરિહંતની ૩ અવસ્થા : ૩૪ અતિશય]
[૩૭
ચિંતન
મિથ્યાત્વી દેવી દેવની કરે છે એવું ફળ નહિ. નામકર્મ આદિ ઉત્કૃષ્ટ પુણ્ય–સમૂહ કમાઈ ઊંચા સ્વર્ગ અને મોક્ષ સુધીનાં ફળ નીપજે આવ્યા ! કે અહીં માતાના ઉદરમાં આવતાં છે તે પૂજન-સ્તવન–ધ્યાન આદિ વીતરાગ અરિ વિશ્વના ને શાતાને અનુભવ થાય ! વળી હંત પ્રભુના કરે તે જ મળે છે. એ સૂચવે છે ઈન્દ્રનું સિંહાસન ડોલે ! જનમતાં પ૬ દિકકે, એક માત્ર અરિહંતને એ કેઈ અચિંત્ય કુમારીઓ અને ૬૪ ઇન્દ્રો ઉત્સવ ઊજવે! પ્રભાવ છે કે એમને ભજીએ તે અનુપમ ફળ મેરુ-શિખર પર જન્માભિષેક કોડે દેવતાઓ મળે છે. એમનું જ આલંબન લઈ કરાતા નાચી નાચીને કરે! આવા મહાસન્માન છતાં દર્શનાદિનું અનુપમ ફળ છે.
પ્રભુ આપને લેશ પણ અભિમાન ન થાય! આ રીતે જિનેન્દ્ર ભગવાનના ઉપકારોનું કેવીક અલૌકિક આપની આત્મજાગૃતિ ! ચિંતન પણ “જિનેષુ કુશલ ચિત્ત” છે. “આપની રાજ્યવસ્થા કેવીક અદ્ભુત કે જિનેન્દ્ર દેવની ત્રણ અવસ્થાન જ્યાં લોકોનું કલ્યાણ થાય ! વળી એટલા
ઉચ્ચ વૈભવો અને વિષયોમાં પણ પ્રભુ! આપને
લેશ પણ આસક્તિ નહિ ! જલ-કમળવત્ જિનેષ કશલ ચિત્ત કરવાને વળી એક પ્રકાર આપને આત્મા નિલેપ ! કેટલો બધો ઊંચે જિનેન્દ્ર ભગવાનની ત્રણ અવસ્થાનું ચિંતન આપને વૈરાગ્ય ! ભવનિવેદ! કરવાનું છે. દેવવંદન ભાષ્યમાં મંદિરમાં સાચવવાના નિશીહિ વગેરે ૧૦ ત્રિમાં પાંચમું .
ત્યારે પ્રભુ ! આપની શ્રમણ-અવસ્થા ત્રિક છે,–“અવસ્થા–ચિંતન.” પ્રભુની દ્રવ્ય-પૂજા
તે એટલી બધી લકત્તર કટિની ! કે એવી કરી ગભારાની બહાર આવી પ્રભુની સામે
અવસ્થા બનાવવાનું બીજાનું ગજુ નહિ. પહેલું બાજુમાં ઊભા રહી પ્રભુની આ ત્રણ અવસ્થાનું
તે આપ શ્રમણ—અવસ્થામાં પ્રવેશ કરે તે પૂર્વે ચિંતન કરવાનું છે,
૧૨ મહિના સુધી રેજ ૧ કોડ ૮ લાખ સેનૈયા
જેટલું દાન દઈને પ્રવેશ કરે છે ! આપના (૧) પિંડસ્થ અવસ્થા,
દીક્ષાના વરઘોડામાં ઈન્દ્રો અને દેવતાઓ સામેલ! (૨) પદસ્થ અવસ્થા, અને
દીક્ષા લેતાં “કરેમિ સામાઈ એ સવ્વ સાવજજે (૩) રૂપાતીત અવસ્થા.
ગં પચ્ચક્ ખામિની પ્રતિજ્ઞા કરતી વખતે એમાંય પિંડસ્થ અવસ્થા ત્રણ પ્રકારે છે. મેહ અને કષાયોને તથા હિંસાદિ પાપોને પિંડ એટલે પ્રભુના પિંડમાં યાને કાયામાં
એ પડકાર ફેકે છે કે, પછીથી ઘોર ઉપરહેલી અવસ્થા, તે ત્રણ પ્રકારની –
સર્ગોમાં પણ એ મહાદિની ઊઠવાની મજાલ
નહિ. એટલી ઉપસર્ગ–પરહોની ફેજ ઊતરી જન્મ અવસ્થા,
પડે તે વખતે પણ આપના ચિત્તમાં લેશ પણ રાજ્ય-અવસ્થા, અને
ખેદને વિકલ્પ નહિ ! આમેય સંયમને ઉપશ્રમ–અવસ્થા.
ગ વર્ષો સુધી ચોવીસે કલાક માટે જાગતે ! જન્મ અવસ્થામાં આ ચિંતવીએ કે, તેમાંય ઘેર તપસ્યા ચાલુ, અને શું દિવસે કે “પ્રભુ તમે પૂર્વના ત્રીજા ભવે સમ્યક્ત્વ, શું રાત્રે જમીન પર પલાંઠી માંડીને બેસવાની વીસ સ્થાનક અને સર્વજીવ કરુણાની કેવી વાત નહિ! મોટા ભાગે ઊભા ઊભા કા. અદ્દભુત અને નિર્મળ સાધના કરીને તીર્થકર ત્સર્ગ ધ્યાન જ ચાલુ ! પ્રભુ! કેવીક આપની
