________________
શ્રવણથી પ્રતિપત્તિ-સ્થિરાશય ].
| [ ૧૩૫
શ્રદ્ધા-અનુરાગ થાય, નિકટ સંબંધની લાલસા છે, તો એના અંગે વારંવાર સારું સાંભળઊભી થાય.
વાનું પણ બહુ ગમે છે. એ પત્નીને હદયથી પ્રતિપત્તિ :
સ્વીકાર–પ્રતિપત્તિ સૂચવે છે. આ સંવેગ ઊભું થવાથી એના બળ પર
સ્થિરાશય :
જ્યારા પ્રતિપત્તિ આવે. “પ્રતિપત્તિ એટલે “આ તત્વ ગબીજને અને એનાં કલ્યાણુકર શ્રવઆમ જ છે,’ એ હદયથી સ્વીકાર. દા. ત. રણને દિલથી સ્વીકાર કર્યો એ પણ ચંચળ નહિ, અહીં હૈયું કબૂલે કે આ અહંદુ-ઉપાસનાદિ અર્થાત્ હમણાં દિલથી એ સ્વીકારી તે લીધું, ચગબીજો અવશ્ય યોગની પ્રાપ્તિ કરાવે, અને ૫ણ પછીથી દુન્યવી મનગમતા રંગરાગ આવ્યા તે દ્વારા મોક્ષ સુધી પહોંચાડી જનમ-મરણના તે એને બહુ માની લીધા, અને પિલું ભૂલી ફેરા ટાળી આપે. પૂછે,
ગયા એવું નહિ; અથવા પાછળથી કઈ શંકા- પ્રવે-સંવેગમાં શ્રદ્ધા કરી એમાં શું પ્રતિપત્તિ કુશંકા ખલના થઈ એમ નહિ; કિનુ પ્રતિપત્તિયાને સ્વીકાર ન આવી ગયો? તે પ્રતિપત્તિને સ્વીકાર સ્થિર આશયરૂપ સ્થિર મનભાવરૂપ અહીં અલગ કેમ બતાવી ?
બનાવવું જોઈએ. ઉ૦-શ્રદ્ધામાં આસ્થા થઈ, પરંતુ પછીથી પ્ર–સ્થિર આશયમનોભાવ કેમ બને ?” એના પર ભારે ગૌરવ બહુમાન સાથે “એ મને ઉ૦ -સતત ચિત્તધારા ચાલે, ને વચમાં કેમ મળે !” એવી ઝંખના પ્રતિપત્તિમાં ઊભી “વિસ્ત્રોતસિકા” અર્થાત્ માર્ગ બ્રશ ખલનાથાય છે, જ્યાં હૈયું કબૂલે કે “આ તત્વ આમ શંકા-કુશંકા ન થાય, ચિત્ત આ શ્રદ્ધા-પ્રતિકલ્યાણુકર છે ને કલ્યાણ તે મારે જોઈએ છે. પત્તિના સ્ત્રોતસ્ = પ્રવાહમાંથી ખસી ન જાય, તે આ યોગબીજે મારે જોઈએ જ છે,” એવો મનેભાવ પલટાઈ ન જવાની કાળજી રાખીને હાર્દિક સ્વીકાર થાય, એટલે સહેજે દિલમાં એ એ ચિત્તધારા સતત અખંડ ચલાવાય, ત્યારે પ્રાપ્ત કરવાની ઝંખના ઊભી થાય. દા. ત. સ્થિરાશય બને. પૂછ– સંયમ કલ્યાણકર છે, એવી શ્રદ્ધા થઈ, પરંતુ
- પ્રવે-સંસારી જીવને તે સંસારના અનેક જ્યારે એના પર અથાગ રાગ બહુમાનથી “આ લફરાં હોય, અનેક આકર્ષણો આવે, ત્યાં એને સંયમ જ મારા માટે કલ્યાણકારી છે,”—એવું ગબીજનાં શ્રવણને અને એનાં ચિંતનને હૈયું કબૂલે, એટલે પ્રતિપત્તિ થઈ ત્યાં સંયમની આ સ્થિર મનેભાવ કેવી રીતે ચાલી શકે દિલમાં ઝંખના સળવળે. એવું અહી જિનપાન કે જેમાં વિતસિકા યાને આડું અવળું સનાદિ યોગબીજે માટે થાય. એના પર જવાનું ન થાય? અથાગ ગૌરવ-રાગ–બહુમાન થાય; એને એ ઉ૦-સાંસારિક લફરાં–આકર્ષણ ગમે તેટલા પ્રાપ્ત કરવાની ઝંખના થયા કરે. અથવા કહો, હોય, પરંતુ ગબીજેનાં શ્રવણે, શ્રદ્ધા અને શ્રદ્ધામાં આસ્થા થઈ હવે એના પર નિશ્ચિતતા હાર્દિક પ્રતિપત્તિ યાને સ્વીકાર એવા ઊભા ઊભી થાય અને એટલે જ એના પર અથાગ કર્યા છે, કે હૈયાનાં ઉંડાણમાં આ ગબીજે જ ગૌરવ બહુમાન ઊભા થાય એ પ્રતિપત્તિ. તત્ત્વભૂત લાગે છે, જીવનના સારરૂપ લાગે છે. એમાં ગબીની આરાધનાની ઝંખના તે એટલે જેમ નવી આવેલી પત્નીને હૈયાનાં જરૂર થાય, ઉપરાંત એના વારંવાર શ્રવણની પણ ઉંડાણમાં હવે પતિ જ સારા-સર્વસ્વરૂપ લાગી લાલસા બની રહે. નવી પત્ની પર રાગ થાય ગયા હોવાથી, એ પત્નીને ભલેને ઘરકામમાં
