________________
[ ૨૨ ]
તાવિક લેખસંગ્રહ ધનનું નામ સાંભળીને પીગળી જાય છે, ધનવાનને જોઈને આકર્ષાય છે અને અનીતિ તથા અધર્મમાં ઓતપ્રોત થયેલા વિલાસી શ્રીમંતની સાદર પ્રશંસા કરવા લલચાય છે. અનેક દુર્ગુણેથી દબાયેલા પણ ધનના પ્રતાપે સંસારમાં ગુણ કહેવડાવવાને હક ધરાવે છે ત્યારે અનેક ગુણોના આશ્રિત હેવા છતાં પણ લક્ષ્મીથી તરછોડાયેલા તિરસ્કારનું પાત્ર બને છે. આત્મશ્રદ્ધાહીન અજ્ઞાની નિર્ધનને જીવન અકારું લાગે છે, નિર્ધન પિતાને જીવનમૃત માને છે ત્યારે ધનવાન પિતાને અમર માને છે તેમજ સ્વર્ગ તથા મુક્તિ અધિકારી પણ પિતાને જ માને છે. અહિક જીવનને પ્રધાન માનનાર ધનવાનની અજ્ઞાની માનવ સમાજમાં માન પ્રતિષ્ઠા અત્યંત ઉન્નતશીલ હેય છે. ધનના માટે ધર્મ કરનારાઓ પણ ધનવાનને અત્યંત માનની દૃષ્ટિથી જુએ છે અને પિતાને કંગાળ માની ધનવાને કરતાં પોતાને હલકા સમજે છે. બાહ્યથી સર્વ ત્યાગી પુદ્ગલાનંદી આત્માઓ પણ કેઈપણ પ્રકારના આત્મિક ગુણે મેળવ્યા સિવાય ધનવાનોની છત્રછાયાને લઈને સર્વગુણસંપન્ન કહેવાય છે અને મોટા પ્રતિષ્ઠિત તરીકે ઓળખાય છે તેમજ મિથ્યાભિમાનથી લાય છે. પિતાના વાણુ, વિચાર અને વર્તનમાં પ્રભુ-અસંમત હોવા છતાં પણ અણસમજુ જનતામાં પ્રભુસંમતિની છાપ પાડવાની સફળતા મેળવવામાં ધનવાનના જ પ્રભાવને આશ્રય લે છે. પંચમ કાળમાં પણ ચેથા આરાનું ભાન કરાવવામાં ધર્મના માટે જીવન અર્પણ કરનાર કરતાં ધનવ્યય કરનારને જ પ્રાયઃ પ્રધાનતા આપવામાં આવે છે. ધાર્મિક પ્રવૃત્તિમાં જ જીવન ઓતપ્રત કરનાર ધનહીના
