________________
સકાર્યવાદ
[ 8 ] વાળા ભવિષ્યને માનતા નથી પણ વર્તમાન ક્ષણને જ માને છે. બાકી વ્યવહાર નથી તે “ક્રિયમાણ-અકૃત અને પ્રભુ નિષેધ કરતા નથી, પરંતુ કર્મને આશ્રયીને જ “ચલમાણે ચલિએ ચાલતું હોય તે સમયે ચાલ્યું, ઉદિરતું હોય તે સમયે ઉદીયું, વેદાતું હોય તે સમયે વેઠું તથા નિર્જરતું હોય તે સમયે નિર્જ ઈત્યાદિ સૂત્રે કહ્યાં છે તે નિશ્ચયનયના મતથી જ છે. ત્યાં વ્યવહાર નયને અવકાશ નથી, માટે નિશ્ચયના મતથી તે સંથારે પથરાતો હતો ત્યારે સાધુઓએ જમાલીના પૂછવાથી પાથર્યો કહ્યો તે ઉચિત જ હતું, કારણ કે સંપૂર્ણ સંથારે પાથરવાની ક્રિયાની શરૂઆત તો અંતિમ સમયમાં થાય છે, તેના પહેલાં તે જે ક્ષણે જે આકાશપ્રદેશમાં સંથારાના અવયવ પથરાય છે તેટલો સંથારો પાથર્યો કહેવાય છે. અર્થાત્ જે સમયમાં સંથારાને જે અવયવ પથરાતો હોય તેને પાથર્યો કહે. પ્રથમ ક્ષણથી જ સંપૂર્ણ સંથારો પાથરવાની ક્રિયા થતી નથી પણ સંથારાના અન્ય અવયવ પાથરવાની ક્રિયા થાય છે તે પ્રત્યેક ક્ષણમાં અન્ય અવયે પાથરવાની ક્રિયાની સાથે જ તે તે અવયવે પથરાવાથી પાથર્યો કહી શકાય છે અને અંતિમ સમયમાં સંપૂર્ણ સંથારે પાથરવાની ક્રિયા થાય છે ત્યાં સંપૂર્ણ સંથારો પથરાયેલે કહેવાય છે, માટે પથરાતે હોય તે સંથાર પાથર્યો કહી શકાય. જમાલી એકાંત દષ્ટિથી વ્યવહારને માની નિશ્ચયને નિષેધ કરતાં કહે છે કે જેમ ઘડે કપડું ન કહેવાય અને કપડું ઘડે ન કહેવાય તેમ ક્રિયમાણ કૃત ન કહેવાય અને કૃત ક્રિયમાણ ન કહેવાય. બંનેને નિશ્ચિત ભેદ છે અર્થાત બંને સર્વથા ભિન્ન છે. તેને જે એક માની લેવામાં આવે તે
