________________
પર્યુષણા
[ ૧૫૭ ] ચારિત્રમેહને ઉપશમ કે પશમ ભાવ હોય જ કયાંથી? અને ચારિત્ર મેહના ઉપશમ કે ક્ષપશમ ભાવ સિવાય તે કષાય તથા વિષયને અનાદર કરે અત્યંત કઠણ છે. ઇંદ્રિયેના બધા ય વિષયમાં દાનને વિષય બળવાન હોય છે, કારણ કે તે અહંતાને પિષવાને માટે અત્યંત ઉપયોગી હોય છે. ત્યાગી હોય કે ભેગી કઈ પણ આ વિષયથી મુક્ત નથી. ઉપશમભાવ સિવાયના દરેક જીવને આ વિષય બહુ જ કનડે છે. પિતાના વિચારો તથા વચનની પ્રશંસા સાંભળવાને માટે અને જનતાને આકર્ષવાને માટે માનવી સર્વજ્ઞના વચનોની પણ અવગણના કરે છે. સર્વની દૃષ્ટિમાં જે વસ્તુ જે સ્વરૂપે છે તે તે તે જ સ્વરૂપે રહેવાની, તેને કોઈ અન્ય સ્વરૂપે વર્ણવે તે તે બદલાતી નથી. છતાં અહંભાવથી કેઈ બદલવા પ્રયાસ કરે છે તે પ્રભુની આશાતના કરે છે. જે પિતાને અણજાણ માને છે તેને આગ્રહ હેતે નથી તેથી તે અણજાણપણે ભ્રાંતિથી પ્રભુના વચનથી વિપરીત પણે વર્તે તે પણ તે આરાધક છે; કારણ કે તેને પિતાનું વર્તન પ્રભુની આજ્ઞા વિરુદ્ધ કઈ પણ નિમિત્તથી જ્યારે જણાય છે ત્યારે તે નિરાગ્રહી હોવાથી પશ્ચાતાપપૂર્વક પિતાના વિરુદ્ધ વર્તનની માફી માંગી લે છે અને પ્રભુ આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તવા તરફ લક્ષ્ય આપે છે. પણ સાચી સમજણનું મિથ્યાભિમાન કદાગ્રહશીલ બનાવે છે અને તેથી તે કઈ પણ પ્રકારે સાચું શેધવાની કે સાચું સ્વીકારવાની અપેક્ષા રાખતું નથી. અને પિતાના વચનને અનુસરતું પ્રભુનું વચન છે એમ સિદ્ધ કરવા પોતાની બુદ્ધિને ઉપયોગ કરે છે, પણ પ્રભુના વચનને અનુસરવા પિતાનું વચન ફેરવત નથી, કારણ
