________________
શ્રી મહાવીર પ્રભુની અહિંસા
[ ૨૧૧ ] આ બધાય વિકાર કર્મને છે અને તેને આત્માને અશુદ્ધ . ઉપયોગ માનવામાં આવે છે. બાકી આત્મા તે શુદ્ધ ઉપયોગવાળે હેવાથી નિર્વિકારી છે અને તેથી જ તે અહિંસક છે. - આ પ્રમાણે શ્રી મહાવીરપ્રભુએ આત્મહષ્ટિને જ તાત્વિક માનેલી હોવાથી જડાત્મક સુખ માત્ર કલ્પિત માન્યું છે એટલે સર્વથા દેહાધ્યાસથી મુકાયેલા આત્માઓ સૂક્ષ્મતમ ની પણ હિંસા કરતા નથી તેથી તેમનું અહિંસક સ્વરૂપે પ્રગટ થાય છે. સંપૂર્ણ અહિંસકપણું પ્રગટ્યા સિવાય સર્વજ્ઞતા પ્રાપ્ત થાય નહિં અને સ્વતઃ અથવા પરતઃ સંપૂર્ણ જીવરાશી જાણ્યા સિવાય સંપૂર્ણ અહિંસક પ્રવૃત્તિ થાય પણ નહિં. શ્રી મહાવીરનું જીવન તપાસતાં જણાય છે કે જીવ તથા દેહને સર્વથા ભિન્ન સ્વરૂપવાળા ઓળખીને તથા માનીને દેહ માટે અંશ માત્ર પણ હિંસાને અવકાશ આપે નથી. કોઈ પણ પ્રકારના કર્મના ઉદયવિકારને શમાવવા કેઈ પણ જીવને દુઃખ-કલેશ થાય તેમ અંતઃકરણથી પણ ચિંતવ્યું નથી. કર્મોના ઉદયને લઈને થવાવાળા જડાત્મક અનુકૂળ તથા પ્રતિકૂળ સંગ-વિયેગથી આત્માને હાનિ-લાભ થાય છે એવા અપસિદ્ધાંતને પિતે અપનાવ્યો નથી અને તેથી કરીને પિતે સંપૂર્ણ અહિંસક હતા એટલે જ સર્વજ્ઞ પણ હતા.
સ્યાદ્વાદ-રહસ્ય.
(૨૩) જૈન સમાજમાં કેટલાક અણજાણુ માણસે એક વખત એક કામ કરીને ફરી બીજી વખત વિપરીત પણે કરતા હોય
