________________
[૨૬]
તાત્વિક લેખસંગ્રહ પ્રત્યેક સમયે સાત કર્મ બાંધે છે એટલે કર્મ બનવાગ્ય • સ્ક (કામણવર્ગણા) પણ ત્યાં હોય જ છે, તેથી સિદ્ધાત્માના પ્રદેશોને કર્મણવર્ગણ સ્પશીને રહેલી હોવા છતાં પણ સિદ્ધો શુદ્ધાત્મા નિષ્કર્મ હોવાથી તેને ગ્રહણ કરીને કર્મ પણે પરિગુમાવી શકતા નથી એટલે તેને અપનાવી શકતા નથી, તેથી તે કર્મપણે ન પરિણમવાથી આત્મપ્રદેશને આવરવાને અસમર્થ હોય છે. પણ તેને જ્યારે સકર્મક આત્મા અપનાવે છે ત્યારે જ તે આત્માના પ્રદેશે સાથે જોડાઈને ગુણેના ઘાતક બની શકે છે. જેમ માણસ પૈસાથી પૈસે કમાઈ ભક્તા બની શકે છે તેમ આત્મા કર્મથી કર્મ મેળવીને તેને ભકતા બને છે. કર્મનું ભક્તા બનવું એટલે સ્વશક્તિહીન બનીને પરપૌગલિક શક્તિથી પરતંત્રપણે પિતાને નિર્વાહ કરે, પરવસ્તુથી પિતાની હયાતી ટકાવી રાખી ઓળખાણ કરાવવી. પૈસા વગરને માણસ પૈસા મેળવી શકે નહિ પણ શ્રીમતે તથા ધન સંપત્તિના સંસર્ગમાં આવીને તે બધાયને જ્ઞાતા બની શકે છે તેય તે ધન પિતાનું ન હોવાથી તેને વાપરીને તેનું ફળ પિતે મેળવી શકતું નથી, તેવી જ રીતે નિષ્કર્મ આત્મા સકર્મક આત્માઓ તથા કર્મ અને કર્મ બનવા લાયક પુદ્ગલ સકના સંસર્ગમાં આવીને તેને જ્ઞાતા બની શકે છે પણ કર્મને ભકતા બની શક્તા નથી, કારણ કે કર્મ રહિત હેવાથી કર્મ મેળવી શકે નહિ તેથી તેને ભેકતા પણ બની શકે નહિ. અર્થાત્ નિષ્કર્મ આત્મા જ્ઞાતાપણે પુદ્ગલ માત્રની સાથે સંબંધ ધરાવે છે, પણ ભક્તાપણે સંબંધ ધરાવતા નથી, કારણ કે પુદ્ગલ છે ગ્રહણ કરીને કર્મપણે પરિણમવાના સાધનભૂત
