________________
[ ૨૨૪ ]
તાત્ત્વિક લેખસ ગ્રહ
ક્ષય ન થતાં અમુક ટાઈમ સુધી થતી અટકી જાય છે—ઉપશમી જાય છે ત્યારે આત્માના ગુણુ કાંઈક પ્રગટે છે અને કાળ પૂરો થતાં પાછી થવા માંડે છે. પ્રકૃતિના ઉય થાય છે ત્યારે તે ગુણુ પાછે ઢંકાઇ જાય છે. તેને ઉપશમ કહેવામાં આવે છે. જેમકે કોઇ માણસને અનેક કોઇ માણસને અનેક વિકૃતિવાળા રાગ થાય છે ત્યારે તેની ખાવું-પીવું, ખેલવું, ચાલવું, છે વાંચવું, વિચારવું આદિ શક્તિ ઢંકાઈ જવાથી કાંઈપણ કરી શકતા નથી. પથારીવશ થઇ જાય છે. પછી જ્યારે તેની ઝાડા, ઉલટી, તાવ, ખાંશી આદિ વિકૃતિઓમાંથી જે જે વિકૃતિ નષ્ટ થાય છે ત્યારે તે તે વિકૃતિથી દખાયેલી શક્તિ પ્રગટ થવાથી તે શક્તિ સાધ્ય કાર્ય કરી શકે છે. ઝાડા ખધ થવાથી શાંતિથી બેસી શકે છે, તાવ કે ખાંશી ન હોવાથી વાતચીત કરી શકે છે, કાંઇક હરીફરી શકે છે. વિકાર સર્વથા નષ્ટ ન થતાં દબાઈ જાય તેા જ્યાંસુધી તે દબાયેલા રહે ત્યાંસુધી તે કાંઈક કરી શકે પણ વિકાર પ્રગટ થાય એટલે હતા તેવા થઈ જાય છે. જેમકે તાવ ખૂબ આવ્યા હોય તે તે પથારીવશ થાય છે અને બેશુદ્ધ જેવા પણ થાય છે પરંતુ તાવ ઉતરી જાય એટલે હરે છે, ફરે છે અને શુદ્ધિ મેળવે છે, પણ પાછ તાવ ચડતાં પથારીવશ થાય છે. મધાય વિકારા નષ્ટ થઈ જાય, એક પણ ન રહે ત્યારે જ તે માણસ નિરેગી થયેા કહેવાય. પણ જ્યાંસુધી એક પણ વિકૃતિ રહે ત્યાંસુધી માણસ રાગી હાવાથી નિરાગીપણાનું કાર્ય કરી શકતા નથી. આવી જ રીતે માહની બધીય વિકૃતિ નષ્ટ થવા છતાં પણ એક જ .લાલરૂપ પ્રકૃતિ રહે ત્યાંસુધી મેહમુક્ત આત્મા ન થવાથી કેવળજ્ઞાન
