________________
[ ૧૫૬ ]
તાત્ત્વિક લેખસંગ્રહ
બાહ્યની પ્રવૃત્તિઓમાંથી માનસિક નિવૃત્તિ મેળવીને પ્રભુના કથન કરેલા સામાયિક, પૌષધ આદરીને આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિર રહી શકે છે, તેથી એવાને માટે તે ભાવપર્યુષણાની આરાધના કહી શકાય. ઉપશમભાવે ધાર્મિક પ્રવૃત્તિએ આદરવાની પ્રભુઆજ્ઞા છે છતાં જે ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં કષાય–વિષયના આદર કરે છે તે પ્રભુની આજ્ઞાના વિરાધક હોવાથી પર્વના આરાધક કહી શકાય નહિ. પ અને કષાય-વિષય અને પરસ્પર અત્યંત વિધી છે. એકખીજાના ખાધક છે પણ સાધક નથી. ધર્મના નામે ઓળખાતી ગમે તેવી અને ગમે તેટલી પ્રવૃત્તિએ કેમ ન કરવામાં આવે પણ જ્યાં સુધી પ્રભુની આજ્ઞાનું પાલન ન થાય ત્યાં સુધી આરાધકપણાને દાવા કરી શકાય નહિં છતાં જે પેાતાને આરાધક માનવાના-મનાવવાના પ્રયાસ કરે છે તે અનંતા તીર્થંકરાની આશાતના કરે છે. આત્મષ્ટિ અન્યા સિવાય ભવભીરુતા આવી શકે નહિં અને તે સિવાય તા પ્રભુની આજ્ઞા પાળી શકાય જ નહિ. આજ્ઞા સાચી રીતે સમજવાને માટે દર્શનમહુના ઉપશમભાવની જરૂરત છે. જે જીવા દર્શનમેાહના ઔદિયેક ભાવથી વાસિત થયેલા છે તેમને પ્રભુવચન સારી રીતે સમજાતાં નથી એટલે તેઓ પેાતાની સમજણને પ્રભુવચન તરીકે ઓળખાવીને કદાગ્રહના આશ્રય લે છે. પેાતાના જ્ઞાનાવરણીયના ક્ષયાપશમને લઇને મોં બુદ્ધિવાળા કદાગ્રહી અથવા તે સરલ બુદ્ધિવાળા શ્રદ્ધાળુઓને પેાતાની સમજણુ સાચી જ છે એવી શ્રદ્ધા બેસાડવા પ્રયાસ કરે છે માટે તે બહારથી ગમે તેવી દશા દેખાડતા હોય તે પણ તે આરાધક કહી શકાય નહિં. જ્યાં દર્શનમહના ઉપશમ ભાવ નથી ત્યાં
