________________
[ ૧૦૪]
તવિક લેખસંગ્રહ જ્યારથી જે નામવાળાની માલિકી થાય છે ત્યારથી વસ્તુઓ તેની કહેવાય છે. અને તે જ ધનાદિ બીજાની માલીકીના થાય ત્યારથી તેને સ્વામી દેવદત્ત હતે તેના બદલે યજ્ઞદત્ત થાય છે પહેલાં મંગળદાસ સ્વામી હતા તેના બદલામાં હવે વિઠ્ઠલદાસ કહેવાય છે. આ પ્રમાણે ધનાદિ અસદ્દભૂત વસ્તુને દેવદત્તની સાથે સ્વ-સ્વામિભાવ સંબંધની કલ્પના કરવી તે ઉપચરિત હેવાથી ઉપચરિત અસદુભૂત વ્યવહારને વિષય છે. દેવદત્તની પાસે અવિદ્યમાન ધનાદિ ભિન્ન દ્રવ્ય હેવાથી તે અસદ્દભૂત કહેવાય છે અને એટલા માટે જ સંબંધની પણ કલ્પના કરાય છે.
અનુપચરિત અસદ્દભૂત વ્યવહાર ઉપચાર વગરને છે. જે કે આપણું પરદ્રવ્યને આશ્રિત છે અર્થાત્ ભિન્ન દ્રવ્યને લઈને પ્રવૃત્તિ કરનાર છે માટે અસદ્દભૂત કહેવાય છે છતાં તેમાં ઉપચારને અવકાશ નથી. જેમકે જીવનું શરીર. અહિયાં જીવ તથા શરીરના સંબંધની કલ્પના કરવામાં આવતી નથી, કારણ કે શરીરને જન્મથી લઈને મરણ પર્યત નિરંતર સંબંધ રહે છે, પણ ધનાદિની જેમ જીવમાં અનેક વખત સંગ થતું. નથી. એટલે જીવની સાથે શરીરને સંબંધ કરવાની આવશ્યકતા રહેતી નથી. જીવ ચેતન દ્રવ્ય છે અને દેહ અચેતન દ્રવ્ય છે માટે બંનેને સંબંધ સગાસંબંધ હોઈ શકે છે પણ સ્વરૂપસંબંધ હઈ શકતે નથી, કારણ કે દ્રવ્ય ભિન્ન ગુણધર્મવાળા હેવાથી ભિન્ન સ્વરૂપે ઓળખાય છે. તે જ્યારે પરસ્પર ભેગાં ભળે છે ત્યારે તેને સગાસંબંધ થયે કહેવાય છે. જીવ તથા શરીર બંને દ્રવ્ય એતપ્રોત થઈ રહેલાં ન હોવાથી જીવની સાથે શરીરના સંબંધની કલ્પના કરીને ઉપચાર કરવાની જરૂરત
