________________
[ ૧ર૦ ]
તાત્વિક લેખસંગ્રહ વગરની છે, સકર્મક રૂપી જીવ દ્રવ્યને સંગવિગ અન્ય દ્રવ્યની સાથે અનાદિથી છે, કર્મ દ્રવ્યને આશ્રયીને કેટલાક અને સાંત છે અને કેટલાક તે અનંત છે, એટલે કે ભવ્ય છોને કર્મસ્વરૂપ પુદ્ગલ દ્રવ્યની સાથે સંબંધ અંતવાળો છે અને અ ને અંત વગરને છે, કર્મપણે પરિણત પુદ્ગલેને છોડીને બાકીના રૂપી તથા અરૂપી દ્રવ્ય સાથેના કર્મ મુક્ત જીવ દ્રવ્ય અનાદિ સંગ વિયેગમાંથી કેવળ સંગ અનંત છે, બાકી વિગ સાંત છે અર્થાત્ મુક્તાત્માઓ સંપૂર્ણ કર્મથી મુકાઈને શુદ્ધ થયા પછી પિતાનું અરૂપી સ્વરૂપ મેળવે છે તેથી તે અક્રિય થાય છે અને એટલા માટે જ તે ગતિશૂન્ય થવાથી વિગ વગરને થાય છે. સકર્મક જીવ તથા પુદ્ગલ સક્રિય હોવાથી જીવની સાથે સંબંધિત થયેલા કર્મ દ્રવ્યમાં પરિવર્તન થયા કરે છે અર્થાત્ જૂનાને વિયોગ થાય છે અને નવાને સંગ થાય છે અને તેથી કરીને ભિન્ન ભિન્ન પ્રકૃતિવાળા અનેક પ્રકારના કર્મને જીવની સાથે સંબંધ થાય છે, તે કર્મ સંગ પ્રવાહથી અનાદિ છે, અર્થાત્ નદીના પાણીના પ્રવાહમાં પહેલાનું પાણી જેમ જેમ આગળ ચાલતું જાય છે તેમ તેમ પાછળથી નવું આવતું જાય છે. તે જ્યારે જે ઝરણાઓમાંથી પાણી વહે છે તે સુકાઈ જાય છે ત્યારે નવું આવતું બંધ થવાથી નદીના પાણીને પ્રવાહ સુકાઈ જાય છે તેવી જ રીતે પૂર્વ કર્મ ભગવાઈ જવાથી આત્માથી છૂટા પડતા જાય છે અને નવાં કર્મ આવતા જાય છે તે
જ્યારે નવા કર્મને બંધ ટળી જાય છે ત્યારે નવા કર્મ આવતા બંધ થાય અને જૂના કર્મને ક્ષય થાય છે એટલે અનાદિથી
