________________
[ ૨૮ ]
તાત્ત્વિક લેખસ ંગ્રહ
થઈ જવાની આશંકાથી કાઇ સુરક્ષિત સ્થળે રાખી મૂકે, અને કાંઇ પણ ન ખરચે તે તે પૌલિક સુખના સાધન મેળવી શકતા નથી અને સુખ પણ ભોગવી શકતા નથી; પણ જો મેળવેલા ધનના ત્યાગ કરે અર્થાત્ કંજુસાઈ કાઢી નાખીને વસ્ત્ર, આભૂષણ, બાગ-બંગલા આઢિ બનાવવામાં અને મેટર, ચાકર આદિ રાખવામાં ધન વાપરે તે દુનિયાએ માની રાખેલુ સુખ ભાગવી સુખી માણુસ તરીકે પંકાય છે. નહિં તેા છતે પૈસે કંગાળ બની દરેક પ્રકારે દુ:ખી જ જીવન ગાળે છે.
માનવી સુખ મેળવવાને સ્વાષ્ટિ ભોજન જમે છે, પણ ભોજન જમવા માત્રથી સુખ મળી શકતુ નથી; કારણ કે સ્વાદીષ્ટ લાગતી વસ્તુ વધુ પ્રમાણમાં ખવાઈ જવાથી તેને અકળામણુ થાય છે, તે જ્યારે જમેલી વસ્તુ મળપણે પરિણત થઇને નિકળી જાય છે અર્થાત્ દસ્ત સાફ આવી જાય છે ત્યારે તેને શાંતિ મળે છે. જો ઝાડો ન થાય અને મળ ભરાઇ રહે તે દવા ખાઇને પણુ ખાધેલી વસ્તુના ત્યાગ કરે ત્યારે જ તેની બેચેની દૂર થાય છે અને શાંતિ મેળવે છે. જો વસ્તુના ભાગમાત્રથી સુખ થતુ હાય તા પછી જઠરાગ્નિમંદતાને લઇને ખાધેલી વસ્તુ ન પચવાથી વિકૃતિ થઈ જાય છે જેથી આફ્રા ચઢી જઇને પુષ્કળ ચૂંક આવવાથી દુઃખ થાય છે તે ન થવું જોઇએ અને મળત્યાગથી સુખ થાય છે તે પણ ન થવુ જોઇએ.
જ્યાંસુધી જીવ કર્મ ભાગવે છે ત્યાંસુધી જન્મ-જરા-મૃત્યુ આદિના દુઃખામાંથી છૂટી શકતા નથી, તેને અનેક જન્મ ધારણ કરીને અનેક પ્રકારનાં દુઃખ ભોગવવા પડે છે, તે જ્યારે સર્વ કર્મના ત્યાગ કરે છે ત્યારે જ શાશ્વતું સુખ મેળવી શકે છે.
