________________
[ ૪૬ ]
તાત્ત્વિક લેખસ ગ્રહ
**
વનસ્પતિના નામથી નથી ઓળખાતી પણ એક સાકરના નામથી જ ઓળખાય છે. દરેક વનસ્પતિમાં મીઠાશખાધક અંશ છૂટો પડવાથી કેવળ શુદ્ધ મીઠાશ જ રહે છે એટલે ત્યાં વનસ્પતિના ભેદને અવકાશ રહેતા નથી, તેમ સૌંસારમાં જેટલા પ્રકારના શરીરા જણાય છે તેમાં જેટલે અંશે જ્ઞાન-જાણવાપણુ છે તે જ આત્મસ્વરૂપ છે, દરેક દેહમાં આત્મા અશુદ્ધ દશામાં તિરાભાવે રહેલા છે તે જ્ઞાનની તારતમ્યતાથી જણાય છે. જ્યારે તપ, જપ આદિ પ્રયાગાદ્વારા શુદ્ધ થાય છે ત્યારે જ્ઞાનને સંપૂર્ણ વિકાસ થવાથી પ્રગટ થાય છે. અને સ`પૂર્ણ શુદ્ધિ થવાથી સર્વથા શુદ્ધાત્મદશા પ્રગટે છે અર્થાત્ સ્વસ્વરૂપને સંપૂર્ણ આવિર્ભાવ થાય છે. સર્વથા અશરીરી થયા સિવાય જ્ઞાનની સવેîત્કૃષ્ટ દશા સર્વજ્ઞપણું પ્રાપ્ત થાય નહિ એવા નિયમ નથી પણ આત્મા સર્વજ્ઞ તે સદેહે જ થાય છે અને અશરીરી પછી થાય છે અર્થાત્ કોઈપણ જીવાત્મા સર્વજ્ઞ થયા સિવાય અશરીરી–સથા સવ દેહમુક્ત થઈ શકે નહિ, કારણ કે માનવદેહ સર્વજ્ઞપણાનું સાધક છે પણ બાધક નથી અને તે માનવદેહદ્વારા જ આત્મા સર્વ શુદ્ધિ મેળવી શકે છે. અનેક દેહના આશ્રયમાં રહીને સક્રિયપણે જે અશુદ્ધિ મેળવેલી હાય છે તેને માનવ દેહની મદદવડે અશુદ્ધિઉત્પાદક ક્રિયાથી વિપરીત ક્રિયાદ્વારા શુદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. તે સંપૂર્ણ શુદ્ધિ મેળવતા સુધી દેહના આશ્રયમાં રહીને સર્વથા જડેસ્વરૂપ કર્મથી મુકાઈ જાય છે. એટલે છેવટે અશરીરી બનીને સાર્દિ અનંતકાળ સુધી દેહમુક્તિના અન"તર ક્ષણે પ્રાપ્ત થયેલી આત્મદશામાં સ્થિર રહે છે. જો અશરીરી થયા પછી સજ્ઞ
