________________
ત્યાગથી સુખ
[ ૨૫ ] ખાવા સહેલા છે પણ ત્યાગ માર્ગનું પાલન કરવું ઘણું જ વસમું છે. સાચું છે, આમ કહેનારાઓની વાત જરાયે અસત્ય નથી કારણ કે અનેક જન્મથી ભેગમાં સુખની દઢ શ્રદ્ધા રાખનાર આત્માને ત્યાગથી સુખની શ્રદ્ધા થવી દુઃશક્ય છે. પગલિક પ્રપંચમાંથી છૂટે થનાર માનવી પણ એમ માને છે કે મારે ઘણું જ કષ્ટ ભોગવવું પડશે, પણ તે કષ્ટ ભેગવવાનું ફળ મને સુખ મળશે. ભાવી જન્મમાં હું સદ્ગતિ મેળવીને સુખી થઈશ. આવી માન્યતાથી સ્પષ્ટ જણાઈ આવે છે કે તે ત્યાગ માર્ગ અંગીકાર કરનાર પણ ભેગમાં સુખ માને છે પણ ત્યાગમાં સુખ માનતે નથી. જે ત્યાગમાં સુખ માને તે પછી ત્યાગ માર્ગમાં રહીને પરમ સુખને અનુભવ કરે. સ્વતઃ અથવા તે ઉદીરણાથી ઉદયમાં આવતા અશુભ કર્મ થી ઉગ ન પામે અને શુભના ઉદયથી સુખશાંતિ ન માને પણ બંને પ્રકારના ઉદયમાં સમભાવે રહે અને એવી ધારણા પણ ન રાખે કે દુઃખ આવ્યું છે તે વેઠી લે, આગલા જન્મમાં સુખ મળશે; માટે જ્યાં સુધી પૌગલિક સુખને દુઃખસ્વરૂપન માને અને ત્યાગને સુખસ્વરૂપ ન માને ત્યાં સુધી તાવિક દૃષ્ટિથી તે ત્યાગી ન કહી શકાય. દેવકની ઈચ્છા કે પૌગલિક ઊંચા પ્રકારનું સુખ ભેગાવનાર માનવી બનવાની ઈચ્છા સાચા ત્યાગ ધર્મથી મળતા આત્મિક સુખની બાધક છે, માટે જ જડાસક્તિ ટળ્યા સિવાય ત્યાગી બની શકાય નહિં અને ત્યાગ સિવાય સુખી થવાય નહિ.
જેમ રેગ મટાડવા દવા વાપરનાર કુપથ્ય ટાળે તે રેગ માટે પણ જે રેગ વધારનાર વસ્તુ વાપરે તે દવા ગુણ કરે નહિં અને રોગ મટે નહિં, તેમ ભાવ રેગ મટાડી શાશ્વતી
