________________
લધુવૃત્તિ-પ્રથમ અધ્યાય-તૃતીય પાદ
[ ૬૭
એવા એટલે તેના સમાન સ્થાનવાળા વના પાંચમે અનુનાસિક અક્ષર
હમેશાં ખેલાય છે.
વાર્ક્ + મયક્—વાહમયમ્—શાસ્ત્ર. અહીં મયર્ પ્રત્યય છે.
eg + નામ્—ળામ્——છ ના. અહીં ષષ્ઠીના બહુવચનના નામ (બાર્તા નામ અનેલા) પ્રત્યય છે
પ્રથમ સૂત્રમાં વિકલ્પના અથ છે તે આ ખીજા સૂત્રમાં નથી લેવાના, પણ નીચેનાં સૂત્રોમાં તે વિકલ્પના અને લેવાના છે. તે વાત જણાવવા આ સૂત્રમાં સૂત્રકારે ૨ શબ્દ મૂકેલા છે. ૧૩।।
તો દથતુર્થઃ ॥।રૂ।॥
પદને છેડે આવેલા વના ત્રીજા અક્ષરની (વના ત્રીજો અક્ષર- ્ગ્ર્ ર્ ગ્) બરાબર સામે હેાય તા તે हू ને બદલે ત્રીજા અક્ષરને મળતા આવે એવા વના ચેાથે। અક્ષર (ક્મ્) વિકલ્પે ખેલાય છે.
જો + દીન:-વા1+ શ્રીન:=વાધીન: અથવા વાદ્દીન:-વાણી વડે હીણા-નઠારી ભાષા મેલનાર અથવા વાણી વગરને.
વ્ + ટ્વાસ:- વૈવ્ + મમ:=7ઠુમ્માસ: અથવા નવઢાસ:-દેશાઓનું હાસ્ય -દિશાઓના ઉલ્લાસ. ૧૦રૂ।૩।
પ્રથમાટ્યુટ છેઃ ||શા||
પદને છેડે આવેલા વના પ્રથમ અક્ષર એટલે ર્ ર્ ત્ અને પ્ ની ખરાબર સામે શૂ આવેલા હાય તથા હૂઁ સાથે તરત જ કાઈ પણ્ અટ્ અક્ષરા લાગેલ હોય તે શૂ ને બદલે વિકલ્પે હૈં ખેલાય છે.
સ્વરા અને ચ ર્ હ ય એ અહીં ઉપયેગમાં આવે એવા અક્ષુણ્ અક્ષરે છે.
વાદ્ + સૂરઃ-વાતપૂર:=વા દૂર: અથવા વાર:—વાણીમાં શૂરા-વાણી વાયા.
અહી શુ' પછી તરત જ અટ્ અક્ષર છે.
ત્રિષ્ટુપ્ + શ્રુતમ્-ત્રિષ્ટુપ્ + છૂમ=ત્રિષ્ટમ્ અથવા ત્રિષ્ટુપ્ છુતમ્—ત્રિષ્ટુપ્
નામના છ ંદનું શ્રવણું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
