________________
૩૬૮
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન મારી સમથી બીજુ-સમથી પ્રતિ-સંપ્રતિ–વર્તમાનમાં જુદું, સમ એટલે સરખું
માઁઝતિ–વર્તમાન નહી અથવા માયતીલમ-ભવિષ્યની સરખાઈ
અનુચિત અથવા વરસનું ભવિષ્ય
અક્ષિણમુ-પ્રદક્ષિણ નહીં પાપ મમ્-વરસનું પાપ અથવા પાપરૂપ વરસ
રાશિ- દાઢીના કે માથાના વાળને પુગમમ્-વરસનું પુરય અથવા
કેશોને પરસ્પર ખેંચીને
થતી લડાઈ પુણ્યરૂપ વરસે
gu–દંડવડે પરસ્પર થતી ગ્રામ્-દિવસને પ્રકર્ષ
લડાઈ પ્રથમૂ—રથની પ્રગતિ -મૃગને પ્રકર્ષ અથવા
દિf–જેમાં બે દંડ છે મૃગની પ્રગતિ
દ્વિમુકિ–જેમાં બે સાંબેલાં
મુસળો છે ક્ષિણ-દક્ષિણને પ્રકર્ષ–જમણું જાત-એકાંત
વસવ્યમૂ-જમાણું પ્રાતમ-છેડો કે છેડાનું –વધ્યું ઘટયું
अपसव्यम्સમપક્ષમ–પક્ષની સમાનતા
અમૃતિ-જ્યારથી માંડીને સમતીર્થસૂતીર્થની સમાનતા
તવ્રત–ત્યારથી માંડીને સમાનતી-તીરની સમાનતા | ડુત:પ્રતિ-આ તરફથી માંડીને.
અહીં જે આ શબ્દો લખેલા છે તે સિવાય બીજા આવા સમાસરૂપ શાને અહીં લઈ લેવાના છે.
ઉતા વગેરે રૂત:પ્રતિ શબ્દ સુધીના તમામ શબ્દને બીજા કેઈ શબ્દની સાથે સમાસ થતો નથી એથી ઘરમત કે પ્રિતિષ્ઠપુ એવા પ્રયાગ ન થાય પણ પરમં ઉતઈશુ એવું વાક્ય જ વાપરી શકાય, એ જ પ્રમાણે તિછ ઝિયમ ખાસ્ય એવા વાકયને જ પ્રયોગ થાય પણ સમાસ ન થાય.
(૩૬૩૬ नित्यं प्रतिनाऽल्पे ॥३१॥३७॥ કઈ પણ નામ, “અલ્પ અર્થના સૂચક વ્રત નામ સાથે સમાસ પામે, તે નિત્ય અવ્યયીભાવ કહેવાય.
સાવચ અપમૂત્રરાજસિ–ડું શાક.
વૃક્ષ પ્રતિ ચિત્ત-વૃક્ષની સામે વીજળી છે. અહીં પ્રતિ શબ્દને અપ” અર્થ નથી.
|૩૧૩૭માં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
