________________
પેપર
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
ગુરૂ==ાનિ+તે=જામ++તે=ાન+અ+તે=ાનયતે–તે ખાત કરે છે– તે ઈચ્છે છે. મ્ ધાતુ પ્રથમ ગણન આમનેપદી છે, ખાંત-હેશ–કરવી” અર્થ છે.
છે. ૩ ૪ ૫ ૨ | ફીય પ્રત્યયનું વિધાન–
યઃ + રૂ૪ ૫ રૂ | (ડી) પ્રત્યય લગાડ્યા પછી જ ઋત્ ધાતુનો ક્રિયાપદરૂપે ઉપરોગ થાય છે 75g+ફૅ=તીયૂ++તે તીરે-ધૃણું કરે છે, સ્પર્ધા કરે છે, જાય છે. હત્ ધાતુ પ્રથમ ગણનો પરમૈપદી છે, અને તેના બતાવેલા ત્રણ અર્થ છે.
|| ૩ | ૪ | ૩ || શ્રાવિ તે વા | ૩ | ૪ | 8 | અરવિ એટલે જ્યારે રાવ પ્રત્યય ન લાગે ત્યારે અને તેની જેવા જ રૂથ,ફા વગેરે પ્રત્યય ન લાગે ત્યારે અર્થાત વર્તમાના, સપ્તમી, પંચમી અને હ્યસ્તની સિવાયની વિભકિતઓમાં ઉપરનાં ત્રણ સૂત્રોમાં કહેલા તે તે ધાતુઓને તેને પ્રત્ય વિકલ્પ લગાડવા.
નીચે આપેલાં બધાં રૂપ શ્વતનીનાં છે— T[+માચ=ાણા++તા=જોષTયતા–રક્ષણ કરશે. ગુ+ત્તા=પૂ+તા જોતા-રક્ષણ કરશે. ધૂપ વગેરે ધાતુઓ અંગે પણ આવાં રૂપ સમજી લેવાં વિમૂ+=જામિ+શૂ+તા=જામપૂ+તા=જામયિતા–ઈચ્છશે.
મૂ+તા=+++તા=મત-ઈચ્છશે. [5[+તા=હતુ+
ર્ફ ન્નતી+તા=તીગિતા–ધૃણા કરશે, સ્પર્ધા કરશે, જશે. પડતુ+તા=+ર્તા =અર્તિતા ધૃણ કરશે, સ્પર્ધા કરશે, જશે, સનું પ્રત્યયનું વિધાન–
| | ૩ | ૪ | ૪ | r[–તિ મ–સાન્ત સન છે રૂ ૪ ૫ .
TV ધાતુને ગર્તા–તિરસ્કાર-અર્થમાં અને તિજ્ઞ ધાતુને ક્ષાંતિ-ક્ષમાઅર્થમાં તે (સન) પ્રત્યય થાય છે. અને તે પછી જ તેને ક્રિયાપદરૂપ પ્રયોગ થાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
