________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
++Sતે પ્રમં સ્થલે—તે આરંભ કરશે—અહીં આત્મનેપના પ્રત્યય છે તેથી ૫૪૬ ૪૫ ૫૩ ॥
મનુ` મ ન થયું.
૭૬૨
૪ ||
તુઃ || ૪ | ૩ | આત્મનેપદના ન હેાય એવા ક્ષ્ણ ધાતુ હાય અને તે મ્ ધાતુને તકારાદિă (તુર્ કે તૃન ) પ્રત્યય લાગ્યું! હાય તા તે તકારાદિ પ્રત્યયની આદિમાં ફ્–૬ –ઉમેરાય છે.
આ
+તા-મ્+s+તા=મિતા—ચાલનારા.
પ્ર++તા-પ્રમન્તા-શરુઆત કરનારા—અહીં મ્ ધાતુ આત્મનેપદી છે. તેથી પ્રર્મના ન થાય. જુઓ ગણપા
૫ ૪ ૪ ૪ ૫૪૫
ટુ વિધાનના નિષેધ
ન વ્રુક્ષ્યઃ || ૪ | ૪ | ૧૧ |
જ્યારે આત્મનેપદી ન હેાય ત્યારે ધૃત વગેરે (વૃત્, ચન્દ્ર, સદ્,, રાષ્ટ્ર, પ્) પાંચ ધાતુઓને લાગેલા કારાદિ તથા તકારાદિ પ્રત્યયેાની આદિમાં ૬–૮–ઉમેરાતા નથી.
આમ તે! આ પાંચે ધાતુ આત્મનેપદી જ છે છતાં ગાજપા. નિયમ દ્વારા ચવાળા પ્રત્યયેા લાગ્યા હાય કે સ–સન્-પ્રત્યય લાગ્યું હાય ત્યારે એ ધાતુઓ વિષે આત્મનેપદી બને છે એટલે જ્યારે આત્મનેપદી. ન હેાય ત્યારે આ નિયમ લાગે.
વૃત+સ્થતિ=વર્યંતિ–વશે. ચન્દ્+યંતિ =ચન્તયતિ-ઝરશે.
સન્
faga+afa=faggafa-qd'qla Say Y. Farg+afa=facuzzafa-32912 2018 D.
નવરાત્ અનુસ્વારતઃ ॥ ૪ | ૪ | ૧૬ |
જે ધાતુ એક સ્વરવાળા હાય અને ધાતુપાઠમાં અનુસ્વારના નિશાનવાળા બતાવેલ ડાય તેવા ધાતુને લાગેલા ત્ એવા તકારાદિ અને સકારાદિ પ્રત્યયાની આદિમાં ૬-ર્-ઉમેરાતા નથી.
Jain Education International
|| ૪ | ૪ | ૫૫.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
