________________
લgવૃત્તિ-તૃતીય અધ્યાય-ચતુર્થ પાદ પ૬૫ પુત્રમ્ દૃષ્ઠતિ તિ–પુત્ર+++તિ-પુત્રીતિ-પુત્રને ઈચ્છે છે.
પુત્રમ ફૂજીત રૂતિ પુત્ર++૩+વિ=પુત્રામ્યતિ-, , , ઢમ્ ઋતિ–એટલે આને ઈચ્છે છે–અહીં મારાત્ત શબ્દ છે. સ્વર સૂછત-સ્વર્ગને ઈચ્છે છે–અહીં સ્થ૬ અભય છે. ૩ ૪ ૨૩.
માધાત વોમાનાર્ ગાગારે છે રૂ. ૪. ૨૪ ..
જેને છેડે ન છે તેવા મકારાંત શબ્દને છોડીને તથા અવ્યયને છોડીને કઈ પણ ઉપમાનવાચી દ્વિતીયાત નામને તથા ઉપમાનવાચી આધારસૂચક સપ્તર્યાત નામને “આચાર'-આચરવું”—અર્થમાં ૨ (૬) પ્રત્યય વિકલ્પ લાગે છે.
પુત્રમ્ ફ વિરતિ છાત્ર-પુત્ર+ફૅસ્પતિ પુત્રીતિ છત્રવિદ્યાથીને પુત્રની જેમ ઈચ્છે છે એટલે વિદ્યાથી સાથે પુત્ર જેવું આચરણ કરે છે – વિદ્યાથીને પુત્ર જેવો માને છે.
कुट्याम् प्रासादे इव आचरति प्रासादीयति-प्रासाद+ई+य+ति-प्रासादीयति ફુટ્યામ-કોટડીમાં મહેલ જેવું આચરણ કરે છે એટલે કેટડીને મહેલ જેવી સમજીને-માનીને તેમાં રહે છે—કેટડીને મહેલ માને છે. તે ૩ ૪ ૨૪ |
વિવધૂ પ્રત્યય— कर्तुः क्विप् गल्भ-क्लीव-होडात् तु ङित् ॥ ३।४ । २५॥
ઉપમાનવાચક “કર્તા” સૂચક નામને “આચાર” અર્થમાં વપૂ વિકલ્પ થાય છે. અહમ, સ્ત્રી અને દોર શબદોને લાગનારો વિવધૂ પ્રત્યય ક્તિ સમજો એટલે એ શબ્દોને [િ પ્રત્યય લાગ્યા પછી થતા ક્રિયાપદને આભને પદના પ્રત્યય લાગે છે. જુઓ સૂત્ર | ૩ ૩ ૨૨ છે
અશ્વ વ માવતિ રિ=અશ્વનક્રિપુ=અશ્વ++તિ અર–અશ્વની માફક આચરણ કરે છે.–ઘોડા જેવો દેખાય છે.
ङित् क्विप
હમ સુર માવતિ તિ=રમ+q=ારમ++તે=જરમતે હોંશિયાર જેવું આચરણ કરે છે.
જસ્ટીવ ફુવ માવતિ તિ==+= +=+તે કી-નપુંસક જેવું આચરણ કરે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
