________________
લgવૃત્તિ-તૃતીય અધ્યાય-દ્વિતીય વાદ
૪૯૫
પુરો 13Tપુરો દ્વારા પુરા =પુરોદરાઃ- આગળ દેવામાં – ધરવામાં– આવતું નૈવેદ્ય – અજ્ઞમાં વપરાતું નૈવેદ્ય. - અહીં ઉત્તરપદના દ્વારા ને Sાર થયો છે.
वडवा અશ્વ ગ્રા=શ્રવ+મવા =અવાવા–વવા-ઘોડી.-અહીં અસ્થાના
લાશ નો લો થયો છે અને બાકી રહેલા વા વદ થયું છે. અar શબદનો મુ લોપ થયો છે તથા ગ્રા ને વા થયો છે.
ટ તૈ' વરતિ કૃતિ વટવા-વટવા-રણાદિ ૫૧૫) वर्ड बलम हयं वा वाति इति वा, अश्वः अस्याम् वा इति नैरुक्ताः અભિય છે. કાં ૪ લો. ૨૯૯.
'वड् आग्रहणे' सौत्रः, वडति गर्भम् आगृह्णाति-वड्+अव+आ-वडवा (ઉણાદિ ૫૧૫)
શપુ:રા+ાના અg –ાધુ:-“શદેશવાસીઓને કુ-
સિદે . જા. અનુસંધાન પૃ. ૧૫૮ પ્રથમ કલમ.
19ની વ્યુત્પત્તિ અને અર્થ ઉણાદિ પ્રકરણમાં આ પ્રમાણે બતાવેલ છે – રા શૌ-શ++૫:-(પૂ પ્રત્યય છે) રાવપૂ:-સૂત્ર ૮૪૮.
gોકરાયઃ સૂત્રમાં વધુ હસ્ય ઉકારાંત બતાવેલ છે ત્યારે ઉગાદિ પ્રકરણ ૮૪૮ સૂત્રમાં શબૂ એમ દીધ ઊકારાંત સાધેલ છે. એના “વનસ્પતિવિશેષ તથા દેવતાવિશેષ” એમ બે અર્થે ઉણાદિમાં દર્શાવેલ છે. gષાઢના નિયમ પ્રમાણે રા+મધુ આ પ્રયોગમાં કાં તો રાજ શબ્દનું રાક રૂપ બનાવવું તે ફા+અ=ાધુ બને અથવા મધુ ને બદલે નવું રૂ૫ બનાવવું તો પણ રાવપુરધુ રૂપ બને
ન્ય:વધુ શબ્દની સાધના અને અર્થ ઉણાદિ પ્રકરણ સૂત્ર ૮૪૯માં આ
પ્રમાણે છે– ઉણાદિમાં ધૂ શબ્દ દીર્ઘ ઊકારાંત છે. કુ+ધૂ પ્રત્યય ધૂ
પૂઃ- ધાતુને વધૂ પ્રત્યય લગાડવાથી કબૂ શબ્દ બને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
